Internet

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="kaa">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>kaawiki</dbname>
    <base>https://kaa.wikipedia.org/wiki/Bas_bet</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.8</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Arnawlı</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Talqılaw</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Paydalanıwshı</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Paydalanıwshı talqılawı</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Wikipedia talqılawı</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Fayl</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Fayl talqılawı</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki talqılawı</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Úlgi</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Úlgi talqılawı</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Járdem</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Járdem talqılawı</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategoriya</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kategoriya talqılawı</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Portal</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Portal talqılawı</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Internet</title>
    <ns>0</ns>
    <id>943</id>
    <revision>
      <id>123906</id>
      <parentid>123730</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T20:46:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123906</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="129400" sha1="tcqe9vbjpplogbyl68u11vrhe7whrob" xml:space="preserve">[[Fayl: Internet_map_1024_-_transparent,_inverted.png|nobaý| Internettiń bir bólegi arqalı ótetuǵın marshrutlastırıw jollarınıń Opte Project vizualizaciyası]]
'''Internet''' (yamasa '''internet''') — bul tarmaqlar hám qurılmalar arasında baylanıs ornatıw ushın Internet protokol toplamın (TCP/IP) qollanatuǵın óz-ara baylanısqan [[Kompyuter tarmaǵı|kompyuter tarmaqlarınıń]] global sisteması. Bul lokal dárejeden global dárejege shekem bolǵan jeke, jámiyetlik, akademiyalıq, biznes hám húkimet tarmaqlarınan ibarat tarmaqlar tarmaǵı bolıp, elektron, sımsız hám optikalıq tarmaq texnologiyalarınıń keń sheńberi menen baylanısqan. Internet Dúnya júzilik tor (WWW) dıń óz-ara baylanısqan gipertekst hújjetleri hám qosımshaları, elektron pochta, internet telefoniyası, aǵımlı media hám fayl bólisiw sıyaqlı keń kólemli informaciya resursları hám xızmetlerin óz ishine aladı.

Internettiń kelip shıǵıwı kompyuter resursların waqıt bólisiw arqalı paydalanıwǵa múmkinshilik bergen izertlewlerge, 1960-jıllardaǵı paketli kommutaciyanıń rawajlanıwına hám maǵlıwmatlar baylanısı ushın kompyuter tarmaqlarınıń dizaynınan baslanadı&lt;ref name=&quot;The Washington Post&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/sf/business/2015/05/30/net-of-insecurity-part-1/|title=A Flaw in the Design|date=30 May 2015|newspaper=The Washington Post|quote=The Internet was born of a big idea: Messages could be chopped into chunks, sent through a network in a series of transmissions, then reassembled by destination computers quickly and efficiently. Historians credit seminal insights to Welsh scientist Donald W. Davies and American engineer Paul Baran. ... The most important institutional force ... was the Pentagon's Advanced Research Projects Agency (ARPA) ... as ARPA began work on a groundbreaking computer network, the agency recruited scientists affiliated with the nation's top universities.|access-date=20 February 2020|archive-date=8 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201108111512/https://www.washingtonpost.com/sf/business/2015/05/30/net-of-insecurity-part-1/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite book |last=Yates |first=David M. |url=https://books.google.com/books?id=ToMfAQAAIAAJ&amp;q=packet+switch |title=Turing's Legacy: A History of Computing at the National Physical Laboratory 1945-1995 |date=1997 |publisher=National Museum of Science and Industry |isbn=978-0-901805-94-2 |pages=132–4 |language=en |quote=Davies's invention of packet switching and design of computer communication networks ... were a cornerstone of the development which led to the Internet}}&lt;/ref&gt;. Internette tarmaq aralıq baylanıstı ámelge asırıw ushın qaǵıydalar toplamı (baylanıs protokolları) 1970-jılları AQSH Qorǵanıw ministrliginiń Qorǵanıw boyınsha aldıńǵı qatarlı izertlew joybarları agentligi (DARPA) tárepinen AQSH, Ullı Britaniya hám Franciyanıń universitetleri hám izertlewshileri menen birge alıp barılǵan izertlew hám rawajlandırıw jumıslarınan kelip shıqtı&lt;ref name=&quot;Abbatep3&quot;&gt;{{harvnb|Abbate|1999|p=[https://books.google.com/books?id=9BfZxFZpElwC&amp;pg=PA3 3] &quot;The manager of the ARPANET project, Lawrence Roberts, assembled a large team of computer scientists ... and he drew on the ideas of network experimenters in the United States and the United Kingdom. Cerf and Kahn also enlisted the help of computer scientists from England, France and the United States&quot;}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |date=27 October 2009 |title=The Computer History Museum, SRI International, and BBN Celebrate the 40th Anniversary of First ARPANET Transmission, Precursor to Today's Internet |url=https://www.sri.com/newsroom/press-releases/computer-history-museum-sri-international-and-bbn-celebrate-40th-anniversary |archive-url=https://web.archive.org/web/20190329134941/https://www.sri.com/newsroom/press-releases/computer-history-museum-sri-international-and-bbn-celebrate-40th-anniversary |archive-date=March 29, 2019 |access-date=25 September 2017 |publisher=SRI International |quote=But the ARPANET itself had now become an island, with no links to the other networks that had sprung up. By the early 1970s, researchers in France, the UK, and the U.S. began developing ways of connecting networks to each other, a process known as internetworking.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |author1=by Vinton Cerf, as told to Bernard Aboba |date=1993 |title=How the Internet Came to Be |url=http://elk.informatik.hs-augsburg.de/tmp/cdrom-oss/CerfHowInternetCame2B.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20170926042220/http://elk.informatik.hs-augsburg.de/tmp/cdrom-oss/CerfHowInternetCame2B.html |archive-date=September 26, 2017 |access-date=25 September 2017 |quote=We began doing concurrent implementations at Stanford, BBN, and University College London. So effort at developing the Internet protocols was international from the beginning.}}&lt;/ref&gt;. ARPANET dáslep AQSHtaǵı akademiyalıq hám áskeriy tarmaqlardı óz-ara baylanıstırıw ushın tiykarǵı tarmaq retinde xızmet etti, bul resurslardı bólisiwge múmkinshilik berdi. 1980-jılları Milliy ilim qorı tarmaǵınıń jańa tiykarǵı tarmaq retinde qarjılandırılıwı, sonday-aq basqa kommerciyalıq keńeytiwler ushın jeke qarjılandırıw, jańa tarmaq texnologiyaların rawajlandırıwda dúnya júzilik qatnasıwdı hám DARPAnıń Internet protokol toplamın qollanatuǵın kóplegen tarmaqlardıń birlesiwin xoshametledi&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.livinginternet.com/i/ii_summary.htm|title=Internet History – One Page Summary|archive-url=https://web.archive.org/web/20140702210150/http://www.livinginternet.com/i/ii_summary.htm |archive-date=2 July 2014|website=The Living Internet|first=Bill|last=Stewart|date=January 2000}}&lt;/ref&gt;. 1990-jıllardıń basında kommerciyalıq tarmaqlar menen kárxanalardıń baylanısıwı, sonday-aq Dúnya júzilik tordıń payda bolıwı&lt;ref&gt;{{Cite book |title=The Desk Encyclopedia of World History |publisher=[[Oxford University Press]] |year=2006 |isbn=978-0-7394-7809-7 |editor-last=Wright |editor-first=Edmund |location=New York |page=312}}&lt;/ref&gt; házirgi zaman Internetine ótiwdiń baslanıwın belgiledi[9] hám institucional, jeke hám mobil kompyuterlerdiń áwladları tarmaq aralıq baylanısqa qosılǵan sayın turaqlı eksponencial ósimdi payda etti. Internet 1980-jıllarda akademiyalıq ortalıqlarda keńnen qollanılǵan bolsa da, 1990-jıllar hám onnan keyingi dáwirlerde Internettiń kommerciyalıq maqsetlerde qollanılıwı onıń xızmetleri menen texnologiyaların zamanagóy turmısınıń derlik hár tárepine engizdi.

Telefon, [[radio]], televidenie, qaǵaz pochta hám gazetalar sıyaqlı kópshilik dástúrli kommunikaciya quralları Internet tárepinen qayta qáliplestirildi, qayta anıqlandı yamasa hátte aylanıp ótildi, bul elektron pochta, Internet telefonı, Internet radiosı, Internet televideniesı, onlayn muzıka, cifrlı gazetalar hám audio hám video aǵımlı [[Veb-sayt|veb-saytlar]] sıyaqlı jańa xızmetlerdiń payda bolıwına alıp keldi. Gazetalar, kitaplar hám basqa da baspa basılımları veb-sayt texnologiyasına beyimlesti yamasa blog jazıw, veb-aǵımlar hám onlayn jańalıqlar jıynawshıları túrinde qayta qáliplestirildi. Internet tez xabar almasıw, Internet forumları hám [[sociallıq tarmaq]] xızmetleri arqalı jeke qatnasıqtıń jańa formalarına jol ashtı hám tezlestirdi. Onlayn sawda iri usaqlap satıwshılar, kishi biznes hám isbilermenler ushın eksponencial túrde ósti, óytkeni ol firmalarǵa ózleriniń «gerbish hám cement» qatnasıǵın keńeytip, úlkenirek bazarǵa xızmet kórsetiw yamasa hátte tolıǵı menen onlayn túrde tovar hám xızmetlerdi satıw imkaniyatın beredi. Internettegi biznesten-bizneske hám finans xızmetleri pútkil sanaatlar boyınsha jetkiziw shınjırlarına tásir etedi.

Internettiń texnologiyalıq ámelge asırılıwı yamasa oǵan kiriw hám paydalanıw siyasatları boyınsha birde-bir oraylastırılǵan basqarıwı joq; hár bir qurawshı tarmaq óz siyasatların belgileydi&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://computer.howstuffworks.com/internet/basics/who-owns-internet.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20140619070159/http://computer.howstuffworks.com/internet/basics/who-owns-internet.htm |archive-date=19 June 2014|first=Jonathan|last=Strickland|title=How Stuff Works: Who owns the Internet?|date=3 March 2008|access-date=27 June 2014}}&lt;/ref&gt;. Internettegi eki tiykarǵı atamalar keńisliginiń - Internet Protokolı adresi (IP adres) keńisligi hám Domen Atamaları Sisteması (DNS) - ulıwma anıqlamaların qollap-quwatlawshı shólkem, Internet Korporaciyası Berilgen Atamalar hám Sanlar ushın (ICANN) basqaradı. Tiykarǵı protokollardıń texnikalıq tiykarı hám standartlastırılıwı Internet Injenerlik Wazıypa Kúshi (IETF) tárepinen ámelge asırıladı, bul - texnikalıq bilimin qosıw arqalı hár kim qosıla alatuǵın bos baylanısqan xalıqaralıq qatnasıwshılardan ibarat kommerciyalıq emes shólkem. 2006-jıldıń noyabr ayında Internet USA Today gazetasınıń «Jańa jeti káramat» dizimine kirgizilgen&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.usatoday.com/travel/news/2006-10-26-seven-wonders-experts_x.htm |title=New Seven Wonders panel |work=USA Today |date=27 October 2006 |access-date=31 July 2010 |archive-date=15 July 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100715032114/http://www.usatoday.com/travel/news/2006-10-26-seven-wonders-experts_x.htm }}&lt;/ref&gt;.

== Terminologiya ==
«Internetted» sózi 1849-jıldan baslap qollanılǵan bolıp, jalǵanǵan yamasa bir-birine toqılǵan degen mánisti ańlatqan. «Internet» sózi 1945-jılı AQSH Urıs departamenti tárepinen radio operatorınıń qollanbasında,&lt;ref&gt;{{cite web |title=United States Army Field Manual FM 24-6 Radio Operator's Manual Army Ground Forces June 1945 |date=18 September 2023 |url=https://archive.org/details/Fm24-6/mode/2up |publisher=United States War Department }}&lt;/ref&gt; al 1974-jılı «Internetwork» sóziniń qısqartılǵan forması retinde qollanılǵan. Búgingi kúnde «Internet» termini kóbinese óz-ara jalǵanǵan kompyuter tarmaqlarınıń global sistemasın ańlatadı, biraq ol kishi tarmaqlardıń hár qanday toparına da tiyisli bolıwı múmkin&lt;ref name=&quot;The New York Times&quot;&gt;{{Cite news|last=Corbett|first=Philip B.|date=1 June 2016|title=It's Official: The 'Internet' Is Over|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2016/06/02/insider/now-it-is-official-the-internet-is-over.html|access-date=29 August 2020|issn=0362-4331|archive-date=14 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201014142148/https://www.nytimes.com/2016/06/02/insider/now-it-is-official-the-internet-is-over.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;.

Keń qollanıwǵa kirgen waqıtta, kópshilik basılımlar «Internet» sózin bas hárip penen jazılǵan atama retinde qollanǵan; bul ádet házirgi waqıtta azayıp baratır. Bul inglis tilinde jańa terminlerdi dáslep bas hárip penen jazıw, keyin olar ádettegi bolǵan sayın kishi háripke ótkeriw tendenciyasın kórsetedi&lt;ref name=&quot;Wired&quot;&gt;{{Cite news|last=Herring|first=Susan C.|date=19 October 2015|title=Should You Be Capitalizing the Word 'Internet'?|magazine=Wired|url=https://www.wired.com/2015/10/should-you-be-capitalizing-the-word-internet/|access-date=29 August 2020|issn=1059-1028|archive-date=31 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031024342/https://www.wired.com/2015/10/should-you-be-capitalizing-the-word-internet/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. Bul sóz házirgi waqıtta da global internetti kishi tarmaqlardan ayırıw ushın geyde bas hárip penen jazıladı, biraq kóplegen basılımlar, sonıń ishinde 2016-jıldan baslap AP Stylebook, hár bir jaǵdayda kishi hárip penen jazıwdı usınıs etedi. 2016-jılı Oksford inglis tili sózligi shama menen 2.5 milliard baspa hám onlayn dereklerdi izertlew tiykarında «Internet» sóziniń 54% jaǵdayda bas hárip penen jazılǵanın anıqlaǵan&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Coren|first=Michael J.|title=One of the internet's inventors thinks it should still be capitalized|url=https://qz.com/698175/one-of-the-internets-inventors-thinks-it-should-still-be-capitalized/|access-date=8 September 2020|website=Quartz|date=2 June 2016 |language=en|archive-date=27 September 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200927102759/https://qz.com/698175/one-of-the-internets-inventors-thinks-it-should-still-be-capitalized/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;.

«Internet» hám «World Wide Web» terminleri kóbinese bir-biriniń ornına qollanıladı; [[Veb-bet|veb-betlerdi]] kóriw ushın brauzerdi paydalanǵanda «Internetke kiriw» haqqında aytıw ádettegi jaǵday. Biraq, World Wide Web, yamasa qısqasha Veb, Internet xızmetleriniń kóp sanlı túrleriniń tek birewi bolıp,&lt;ref&gt;{{cite web|date=11 March 2014|title=World Wide Web Timeline|url=http://www.pewinternet.org/2014/03/11/world-wide-web-timeline/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150729162322/http://www.pewinternet.org/2014/03/11/world-wide-web-timeline/|archive-date=29 July 2015|access-date=1 August 2015|publisher=Pews Research Center}}&lt;/ref&gt; ol gipersiltemeler hám URLler arqalı baylanısqan hújjetler (veb-betler) hám basqa da veb-resurslar jıynaǵı bolıp tabıladı&lt;ref&gt;{{cite web|title=HTML 4.01 Specification|url=http://www.w3.org/TR/html401/struct/links.html#h-12.1|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081006131915/http://www.w3.org/TR/html401/struct/links.html|archive-date=6 October 2008|access-date=13 August 2008|publisher=World Wide Web Consortium|quote=[T]he link (or hyperlink, or Web link) [is] the basic hypertext construct. A link is a connection from one Web resource to another. Although a simple concept, the link has been one of the primary forces driving the success of the Web.}}&lt;/ref&gt;.

== Tariyxı ==
[[File:A sketch of the ARPANET in December 1969.png|thumb|1969-jıldıń dekabr ayındaǵı ARPANETtiń súwreti. UCLA hám Stanford Research Institute (SRI) taǵı túyinler súwretlengenler arasında bar&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Waldrop |first=Mitch |date=2015 |title=DARPA and the Internet Revolution |url=https://www.darpa.mil/attachments/(2O15)%20Global%20Nav%20-%20About%20Us%20-%20History%20-%20Resources%20-%2050th%20-%20Internet%20(Approved).pdf |access-date=May 16, 2024 |website=darpa.mil}}&lt;/ref&gt;.]]
1960-jıllarda kompyuter ilimpazları kompyuter resursların bólisiw sistemaların islep shıǵıwdı basladı&lt;ref name=&quot;Lee1992&quot;&gt;{{cite journal |last1=Lee |first1=J.A.N. |last2=Rosin |first2=Robert F |date=1992 |title=Time-Sharing at MIT |url=https://archive.org/details/time-sharing-at-mit |journal=IEEE Annals of the History of Computing |volume=14 |issue=1 |page=16 |doi=10.1109/85.145316 |s2cid=30976386 |access-date=October 3, 2022|issn=1058-6180 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ctsspg&quot;&gt;F. J. Corbató, et al., ''[http://www.bitsavers.org/pdf/mit/ctss/CTSS_ProgrammersGuide.pdf The Compatible Time-Sharing System A Programmer's Guide]'' (MIT Press, 1963) {{ISBN|978-0-262-03008-3}}. &quot;To establish the context of the present work, it is informative to trace the development of time-sharing at MIT. Shortly after the first paper on time-shared computers by C. Strachey at the June 1959 UNESCO Information Processing conference, H.M. Teager and J. McCarthy delivered an unpublished paper &quot;Time-Shared Program Testing&quot; at the August 1959 ACM Meeting.&quot;&lt;/ref&gt;. Dj. S. R. Liklider Bolt Beranek &amp; Newman kompaniyasında islegen waqtında, keyinirek AQSH Qorǵanıw ministrliginiń (DoD) Aldıńǵı izertlew joybarları agentliginiń (ARPA) Informaciyanı qayta islew texnikaları bólimin (IPTO) basqarǵan waqtında universal tarmaq ideyasın usındı. Internettiń tiykarǵı texnologiyalarınıń biri bolǵan paketlik kommutaciyanı izertlew 1960-jıllardıń basında RAND kompaniyasında Pol Barannnıń jumıslarında baslandı hám ǵárezsiz túrde 1965-jılı Ullı Britaniyanıń Milliy fizikalıq laboratoriyasında (NPL) Donald Devis tárepinen alıp barıldı&lt;ref name=&quot;NIHF2007&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=316|title=Inductee Details – Paul Baran|publisher=National Inventors Hall of Fame|archive-url=https://web.archive.org/web/20170906091231/http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=316|archive-date=6 September 2017|access-date=6 September 2017|postscript=none}}; {{cite web|url=http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=328|title=Inductee Details – Donald Watts Davies|publisher=National Inventors Hall of Fame|archive-url=https://web.archive.org/web/20170906091936/http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=328|archive-date=6 September 2017|access-date=6 September 2017}}&lt;/ref&gt;. 1967-jılı Operaciyalıq sistemalar principleri boyınsha simpoziumnan keyin, usınılǵan NPL tarmaǵınan paketlik kommutaciya hám Baran usınǵan marshrutlaw koncepciyaları ARPA usınǵan tájiriybelik resurslardı bólisiw tarmaǵı bolǵan ARPANET dizaynına kirgizildi&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Hauben |first1=Michael |url=http://www.columbia.edu/~hauben/book-pdf/CHAPTER%205.pdf |title=Netizens: On the History and Impact of Usenet and the Internet |last2=Hauben |first2=Ronda |date=1997 |publisher=Wiley |isbn=978-0-8186-7706-9 |language=en |chapter=5 The Vision of Interactive Computing And the Future |access-date=2 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210103184558/http://www.columbia.edu/~hauben/book-pdf/CHAPTER%205.pdf |archive-date=3 January 2021 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Zelnick |first1=Bob |url=https://books.google.com/books?id=Q10phY811tUC&amp;pg=PA66 |title=The Illusion of Net Neutrality: Political Alarmism, Regulatory Creep and the Real Threat to Internet Freedom |last2=Zelnick |first2=Eva |publisher=Hoover Press |year=2013 |isbn=978-0-8179-1596-4 |language=en |access-date=7 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210110133435/https://books.google.com/books?id=Q10phY811tUC&amp;pg=PA66 |archive-date=10 January 2021 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last=Peter |first=Ian |year=2004 |title=So, who really did invent the Internet? |url=http://www.nethistory.info/History%20of%20the%20Internet/origins.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110903001108/http://www.nethistory.info/History%20of%20the%20Internet/origins.html |archive-date=3 September 2011 |access-date=27 June 2014 |website=The Internet History Project}}&lt;/ref&gt;.

ARPANET rawajlanıwı 1969-jıl 29-oktyabrde Kaliforniya universiteti, Los-Andjeles (UCLA) hám Stenford izertlew institutı (házirgi SRI International) arasında baylanısqan eki tarmaq noqatınan baslandı&lt;ref name=&quot;NetValley&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.netvalley.com/intval.html|title=Roads and Crossroads of Internet History|archive-url=https://web.archive.org/web/20160127082435/http://www.netvalley.com/intval.html|archive-date=27 January 2016|first=Gregory|last=Gromov|year=1995}}&lt;/ref&gt;. Úshinshi orın Kaliforniya universiteti, Santa-Barbarada boldı, onnan keyin Yuta universiteti qosıldı. Keleshektegi ósiwdiń belgisi retinde, 1971-jıldıń aqırına kelip 15 orın jas ARPANETke jalǵanǵan edi&lt;ref&gt;{{cite book | author-link = Katie Hafner | last = Hafner | first = Katie | title = Where Wizards Stay Up Late: The Origins of the Internet | publisher = Simon &amp; Schuster | year = 1998 | isbn = 978-0-684-83267-8 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|author=Hauben, Ronda |title=From the ARPANET to the Internet |year=2001 |url=http://www.columbia.edu/~rh120/other/tcpdigest_paper.txt |access-date=28 May 2009 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090721093920/http://www.columbia.edu/~rh120/other/tcpdigest_paper.txt |archive-date=21 July 2009 }}&lt;/ref&gt;. Bul dáslepki jıllar 1972-jılǵı «Kompyuter tarmaqları: Resurslardı bólisiwdiń xabarshıları» filminde hújjetlestirilgen&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Internet Pioneers Discuss the Future of Money, Books, and Paper in 1972|url=https://paleofuture.gizmodo.com/internet-pioneers-discuss-the-future-of-money-books-a-880551175|access-date=31 August 2020|website=Paleofuture|date=23 July 2013 |language=en-us|archive-date=17 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201017141323/https://paleofuture.gizmodo.com/internet-pioneers-discuss-the-future-of-money-books-a-880551175|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. Sonnan keyin, ARPANET áste-aqırın Qurama Shtatlardaǵı alıs oraylar hám áskeriy bazalardı jalǵawshı oraylastırılmaǵan kommunikaciya tarmaǵına aylandı&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Townsend |first=Anthony |date=2001 |title=The Internet and the Rise of the New Network Cities, 1969–1999 |url=http://journals.sagepub.com/doi/10.1068/b2688 |journal=Environment and Planning B: Planning and Design |language=en |volume=28 |issue=1 |pages=39–58 |doi=10.1068/b2688 |bibcode=2001EnPlB..28...39T |issn=0265-8135 |s2cid=11574572|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;. Basqa paydalanıwshı tarmaqları hám izertlew tarmaqları, mısalı Merit Network hám CYCLADES, 1960-jıllardıń aqırı hám 1970-jıllardıń basında rawajlandı&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Kim |first1=Byung-Keun |url=https://books.google.com/books?id=lESrw3neDokC |title=Internationalising the Internet the Co-evolution of Influence and Technology |date=2005 |publisher=Edward Elgar |isbn=978-1-84542-675-0 |pages=51–55}}&lt;/ref&gt;.

ARPANETtiń dáslepki xalıqaralıq birge islesiwleri siyrek edi. 1973-jılı Norvegiya (NORSAR hám NDRE) menen,&lt;ref&gt;{{cite web |title=NORSAR and the Internet |url=http://www.norsar.no/norsar/about-us/History/Internet/ |publisher=NORSAR |archive-url=https://web.archive.org/web/20130121220318/http://www.norsar.no/norsar/about-us/History/Internet/ |archive-date=21 January 2013 }}&lt;/ref&gt; hám London universitet kolledjindegi (UCL) Piter Kirsteynniń izertlew toparı menen baylanıslar ornatıldı, bul Britaniya akademiyalıq tarmaqlarına shlyuz bolıp, resurslardı bólisiw ushın birinshi intertarmaqtı qurdı&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Kirstein|first=P.T.|date=1999|title=Early experiences with the Arpanet and Internet in the United Kingdom|url=https://pdfs.semanticscholar.org/4773/f19792f9fce8eacba72e5f8c2a021414e52d.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20200207092443/https://pdfs.semanticscholar.org/4773/f19792f9fce8eacba72e5f8c2a021414e52d.pdf|archive-date=2020-02-07|journal=IEEE Annals of the History of Computing|volume=21|issue=1|pages=38–44|doi=10.1109/85.759368|s2cid=1558618|issn=1934-1547}}&lt;/ref&gt;. ARPA joybarları, Xalıqaralıq tarmaq jumıs toparı hám kommerciyalıq baslamalar kóp sanlı ayırım tarmaqlardıń bir tarmaqqa yamasa «tarmaqlar tarmaǵına» aylanıwı ushın hár túrli protokollar hám standartlardıń rawajlanıwına alıp keldi&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.internetsociety.org/internet/what-internet/history-internet/brief-history-internet#concepts|title=Brief History of the Internet: The Initial Internetting Concepts|archive-url=https://web.archive.org/web/20160409105511/http://www.internetsociety.org/internet/what-internet/history-internet/brief-history-internet|archive-date=9 April 2016|first=Barry M.|last=Leiner|website=Internet Society|access-date=27 June 2014}}&lt;/ref&gt;. 1974-jılı Stenford universitetindegi Vint Serf hám DARPAdaǵı Bob Kan «Paketlik tarmaq aralıq baylanıs ushın protokol» usınısın járiyaladı&lt;ref name=&quot;IEEE Transactions on Communications&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Cerf |first1=V. |last2=Kahn |first2=R. |date=1974 |title=A Protocol for Packet Network Intercommunication |url=https://www.cs.princeton.edu/courses/archive/fall06/cos561/papers/cerf74.pdf |journal=IEEE Transactions on Communications |volume=22 |issue=5 |pages=637–648 |doi=10.1109/TCOM.1974.1092259 |issn=1558-0857 |quote=The authors wish to thank a number of colleagues for helpful comments during early discussions of international network protocols, especially R. Metcalfe, R. Scantlebury, D. Walden, and H. Zimmerman; D. Davies and L. Pouzin who constructively commented on the fragmentation and accounting issues; and S. Crocker who commented on the creation and destruction of associations. |archive-url=https://web.archive.org/web/20060913213037/https://www.cs.princeton.edu/courses/archive/fall06/cos561/papers/cerf74.pdf |archive-date=13 September 2006 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;. Serf hám onıń studentleri &lt;nowiki&gt;RFC 675&lt;/nowiki&gt; te hám keyingi RFC lerde «internet» sózin «internetwork» tiń qısqartılǵan túri retinde qollandı. Serf hám Kan nátiyjedegi TCP/IP dizaynına Lui Puzin hám basqalardıń áhmiyetli tásirin atap ótedi&lt;ref&gt;{{Cite news|date=30 November 2013|title=The internet's fifth man|newspaper=The Economist|url=https://www.economist.com/news/technology-quarterly/21590765-louis-pouzin-helped-create-internet-now-he-campaigning-ensure-its|access-date=22 April 2020|issn=0013-0613|quote=In the early 1970s Mr Pouzin created an innovative data network that linked locations in France, Italy and Britain. Its simplicity and efficiency pointed the way to a network that could connect not just dozens of machines, but millions of them. It captured the imagination of Dr Cerf and Dr Kahn, who included aspects of its design in the protocols that now power the internet.|archive-date=19 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200419230318/https://www.economist.com/news/technology-quarterly/21590765-louis-pouzin-helped-create-internet-now-he-campaigning-ensure-its|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. Milliy PTT ler hám kommerciyalıq provayderler X.25 standartın islep shıqtı hám onı jámiyetlik maǵlıwmat tarmaqlarında engizdi&lt;ref&gt;{{cite book|last=Schatt|first=Stan|title=Linking LANs: A Micro Manager's Guide|publisher=McGraw-Hill|year=1991|isbn=0-8306-3755-9|page=200}}&lt;/ref&gt;.

1981-jılı Milliy ilim fondı (NSF) Kompyuter ilimi tarmaǵın (CSNET) qarjılandırǵanda ARPANETke kiriw keńeytildi. 1982-jılı Internet protokol toplamı (TCP/IP) standartlastırıldı, bul jalǵanǵan tarmaqlardıń dúnya júzi boyınsha keń tarqalıwına járdem berdi. 1986-jılı Milliy ilim fondı tarmaǵı (NSFNet) izertlewshilerge AQSHtaǵı superkompyuter orınlarına kiriw múmkinshiligin bergende TCP/IP tarmaǵına kiriw jáne de keńeydi, dáslep 56 kbit/s tezlikte, keyin 1.5 Mbit/s hám 45 Mbit/s tezliklerinde&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merit.edu/about/history/pdf/NSFNET_final.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20150210181738/http://www.merit.edu/about/history/pdf/NSFNET_final.pdf|archive-date=2015-02-10|title=NSFNET: A Partnership for High-Speed Networking, Final Report 1987–1995|first=Karen D.|last=Frazer|website=Merit Network, Inc.|year=1995}}&lt;/ref&gt;. NSFNet 1988-89-jılları Evropa, Avstraliya, Jańa Zelandiya hám Yaponiyadaǵı akademiyalıq hám izertlew shólkemlerine keńeydi&lt;ref&gt;{{cite web |author=Ben Segal |author-link=Ben Segal (computer scientist) |year=1995 |title=A Short History of Internet Protocols at CERN |url=http://www.cern.ch/ben/TCPHIST.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20230608153730/http://ben.web.cern.ch/ben/TCPHIST.html |archive-date=8 June 2023 |access-date=14 October 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.apan.net/meetings/busan03/cs-history.htm|title=Internet History in Asia|work=16th APAN Meetings/Advanced Network Conference in Busan|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20060201035514/http://apan.net/meetings/busan03/cs-history.htm|archive-date=1 February 2006|access-date=25 December 2005}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.nordu.net/history/TheHistoryOfNordunet_simple.pdf|title=The History of NORDUnet|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304031416/http://www.nordu.net/history/TheHistoryOfNordunet_simple.pdf|archive-date=4 March 2016}}&lt;/ref&gt;. Bul waqıtqa shekem UUCP hám PTT jámiyetlik maǵlıwmat tarmaqları sıyaqlı basqa tarmaq protokolları global qoljetimlilikke iye bolsa da, bul Internettiń kontinentler aralıq tarmaq retinde baslanıwın belgiledi. 1989-jılı AQSH hám Avstraliyada kommerciyalıq Internet xızmet kórsetiwshiler (ISP ler) payda boldı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.rogerclarke.com/II/OzI04.html#CIAP|title=Origins and Nature of the Internet in Australia|last=Clarke|first=Roger|access-date=21 January 2014|archive-date=9 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210209201253/http://www.rogerclarke.com/II/OzI04.html#CIAP|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. ARPANET 1990-jılı paydalanıwdan shıǵarıldı.

[[File:NSFNET-backbone-T3.png|thumb|T3 NSFNET tiykarǵı tarmaǵı, shama menen 1992-jıl]]

Yarım ótkizgishler texnologiyası hám optikalıq tarmaq taraw salasındaǵı turaqlı rawajlanıwlar tarmaqtıń orayın keńeytiwde hám xalıqqa xızmet kórsetiwde kommerciyalıq qatnasıw ushın jańa ekonomikalıq múmkinshilikler jarattı. 1989-jıldıń ortasında MCI Mail hám Compuserve Internetke jalǵanıwlar ornattı, Internettiń yarım million paydalanıwshılarına elektron pochta hám jámiyetlik kiriw ónimlerin jetkizip berdi&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=wDAEAAAAMBAJ&amp;q=compuserve%20to%20mci%20mail%20internet&amp;pg=PT31 |title=InfoWorld|date=25 September 1989 |via=Google Books |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170129225422/https://books.google.com/books?id=wDAEAAAAMBAJ&amp;pg=PT31&amp;lpg=PT31&amp;dq=compuserve%20to%20mci%20mail%20internet |archive-date=29 January 2017 }}&lt;/ref&gt;. Bir neshe aydan soń, 1990-jıldıń 1-yanvarında, PSInet kommerciyalıq paydalanıw ushın alternativ Internet tiykarǵı tarmaǵın iske qostı; bul keyingi jıllardaǵı kommerciyalıq Internettiń ózegine qosılǵan tarmaqlardıń biri edi. 1990-jıldıń mart ayında NSFNET penen Evropa arasındaǵı birinshi joqarı tezlikli T1 (1.5 Mbit/s) baylanısı Kornell universiteti menen CERN arasında ornatıldı, bul sputnikler arqalı múmkin bolǵannan ádewir kúshli baylanıslarǵa múmkinshilik berdi&lt;ref&gt;{{Cite web|date=February 1990|title=INTERNET MONTHLY REPORTS|url=http://ftp.cuhk.edu.hk/pub/doc/internet/Internet.Monthly.Report/imr9002.txt|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20170525080041/ftp://ftp.cuhk.edu.hk/pub/doc/internet/Internet.Monthly.Report/imr9002.txt|archive-date=25 May 2017|access-date=28 November 2020}}&lt;/ref&gt;.

1990-jıldıń aqırlarında, Tim Berners-Li CERN basqarmasına eki jıl dawamında lobbilik etkennen keyin, birinshi [[veb-brauzer]] WorldWideWebti jazıwdı basladı. 1990-jıldıń jańa jıl qarsańına kelip, Berners-Li jumıs isleytuǵın Veb ushın zárúr bolǵan barlıq qurallardı dúzgen edi: HyperText Transfer Protocol (HTTP) 0.9,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.w3.org/Protocols/HTTP/AsImplemented.html |archive-url=https://web.archive.org/web/19970605071155/http://www.w3.org/Protocols/HTTP/AsImplemented.html |archive-date=5 June 1997 |first=Tim |last=Berners-Lee |title=The Original HTTP as defined in 1991 |work=W3C.org}}&lt;/ref&gt; HyperText Markup Language (HTML), birinshi Veb brauzer (ol jáne HTML redaktorı bolıp, Usenet jańalıqlar toparlarına hám FTP fayllarına kire alatuǵın edi), birinshi HTTP server programmalıq támiynatı (keyinirek CERN httpd dep atalǵan), birinshi [[veb-server]],&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://info.cern.ch/|archive-url=https://web.archive.org/web/20100105103513/http://info.cern.ch/|title=The website of the world's first-ever web server|archive-date=5 January 2010|website=info.cern.ch}}&lt;/ref&gt; hám joybardıń ózin súwretleytuǵın birinshi Veb-betler. 1991-jılı Commercial Internet eXchange dúzildi, bul PSInetke basqa kommerciyalıq tarmaqlar CERFnet hám Alternet penen baylanısıwǵa múmkinshilik berdi. Stanford Federal Credit Union 1994-jıldıń oktyabr ayında barlıq aǵzalarına onlayn Internet bank xızmetlerin usınǵan birinshi finans mákemesi boldı&lt;ref&gt;{{cite press release|title=Stanford Federal Credit Union Pioneers Online Financial Services.|date=21 June 1995|url=http://www.thefreelibrary.com/Stanford+Federal+Credit+Union+Pioneers+Online+Financial+Services.-a017104850|access-date=21 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181221041632/https://www.thefreelibrary.com/Stanford+Federal+Credit+Union+Pioneers+Online+Financial+Services.-a017104850|archive-date=21 December 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. 1996-jılı, OP Financial Group, ol da kooperativ bank bolıp, dúnyadaǵı ekinshi onlayn bank hám Evropadaǵı birinshi onlayn bank boldı&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.op.fi/op-financial-group/about-us/op-financial-group-in-brief/history | title=History – About us – OP Group | access-date=21 December 2018 | archive-url=https://web.archive.org/web/20181221041413/https://www.op.fi/op-financial-group/about-us/op-financial-group-in-brief/history | archive-date=21 December 2018 | url-status=live }}&lt;/ref&gt;. 1995-jılǵa kelip, AQSHta Internet tolıq kommerciyalastırıldı, sebebi NSFNet toqtatılıp, Internetti kommerciyalıq trafik ushın paydalanıwǵa bolǵan sońǵı sheklewler alıp taslandı&lt;ref name=&quot;ConneXions-April1996&quot;&gt;{{cite journal |url=http://www.merit.edu/research/nsfnet_article.php |title=Retiring the NSFNET Backbone Service: Chronicling the End of an Era |first1=Susan R. |last1=Harris |first2=Elise |last2=Gerich |journal=ConneXions |volume=10 |number=4 |date=April 1996 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130817124939/http://merit.edu/research/nsfnet_article.php |archive-date=17 August 2013 }}&lt;/ref&gt;.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Dúnya júzi boyınsha Internet paydalanıwshıları
!
!2005
!2010
!2017
!2023
|-
!Dúnya xalqı (milliardlar)
|6.5
|6.9
|7.4
|8.0
|-
!Dúnya júzi boyınsha
|16%
|30%
|48%
|67%
|-
!Rawajlanıp atırǵan ellerde
|8%
|21%
|41.3%
|60%
|-
!Rawajlanǵan ellerde
|51%
|67%
|81%
|93%
|}
Texnologiya rawajlanıp, kommerciyalıq múmkinshilikler óz-ara ósiwdi tezlestirgen sayın, Internet trafiginiń kólemi MOS tranzistorlarınıń masshtablaw sıpatlamalarına uqsas bolıp basladı, bunı Mur nızamı mısalında kóriwge boladı, hár 18 ayda eki ese arttı. Bul ósiw, Edxolm nızamı retinde rásmiylestirilgen, MOS texnologiyasındaǵı, lazer jaqtı tolqın sistemalarındaǵı hám shawqım kórsetkishlerindegi jetiskenlikler arqasında tezletildi&lt;ref name=&quot;Jindal&quot;&gt;{{cite book |last1=Jindal |first1=R. P. |title=2009 2nd International Workshop on Electron Devices and Semiconductor Technology |chapter=From millibits to terabits per second and beyond - over 60 years of innovation |s2cid=25112828 |year=2009 |volume=49 |pages=1–6 |doi=10.1109/EDST.2009.5166093 |chapter-url=https://events.vtools.ieee.org/m/195547 |isbn=978-1-4244-3831-0 |access-date=24 August 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190823230141/https://events.vtools.ieee.org/m/195547 |archive-date=23 August 2019 }}&lt;/ref&gt;.

1995-jıldan baslap, Internet mádeniyat penen sawdaǵa úlken tásir etti, sonıń ishinde elektron pochta, tez xabar almasıw, telefoniya (Internet protokolı arqalı dawıs yamasa VoIP), eki tárepleme interaktiv video qońırawlar hám Pútkil dúnyajúzilik tor&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/5242252.stm|title=How the web went world wide|archive-url=https://web.archive.org/web/20111121092636/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/5242252.stm |archive-date=21 November 2011|first=Mark|last=Ward|website=Technology Correspondent|date=3 August 2006|publisher=BBC News|access-date=24 January 2011}}&lt;/ref&gt; arqalı derlik tez baylanıs imkaniyatlarınıń payda bolıwı, onıń talqılaw forumları, blogları, [[sociallıq tarmaq]] xızmetleri hám onlayn sawda saytları menen birge. Kóbirek maǵlıwmatlar 1 Gbit/s, 10 Gbit/s yamasa onnan da joqarı tezlikte optikalıq talshıqlı tarmaqlar arqalı jiberilmekte. Internet rawajlanıwın dawam etpekte, bul onlayn informaciya hám bilim, sawda, oyın-zawıq hám sociallıq tarmaq xızmetleriniń kóbeyiwi menen baylanıslı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://clickz.com/showPage.html?page=3626274 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081004000237/http://www.clickz.com/showPage.html?page=3626274|title=Brazil, Russia, India and China to Lead Internet Growth Through 2011 |publisher=Clickz.com |access-date=28 May 2009|archive-date=4 October 2008}}&lt;/ref&gt;. 1990-jıllardıń aqırında, ashıq Internettegi trafiktiń jılına 100 procentke ósip atırǵanı boljanǵan, al Internet paydalanıwshıları sanınıń ortasha jıllıq ósimi 20% hám 50% arasında dep esaplanǵan&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.dtc.umn.edu/~odlyzko/doc/internet.size.pdf |title=The size and growth rate of the Internet |access-date=21 May 2007 |author1=Coffman, K.G |author2=Odlyzko, A.M. |author-link2=Andrew Odlyzko |publisher=AT&amp;T Labs |date=2 October 1998 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070614012344/http://www.dtc.umn.edu/~odlyzko/doc/internet.size.pdf |archive-date=14 June 2007 }}&lt;/ref&gt;. Bul ósiw kóbinese oraylıq basqarıwdıń joqlıǵına baylanıslı, bul tarmaqtıń tábiyiy ósiwine múmkinshilik beredi, sonday-aq Internet protokollarınıń menshikli emes tábiyatına baylanıslı, bul jetkerip beriwshiler arasındaǵı óz-ara islesiwdi xoshametleydi hám bir kompaniyanıń tarmaq ústinen shamadan tıs baqlaw alıp barıwına jol qoymaydı&lt;ref&gt;{{cite book | last = Comer | first = Douglas | title = The Internet book | publisher = Prentice Hall | page = [https://archive.org/details/internetbookever00come_0/page/64 64] | isbn = 978-0-13-233553-9 | year = 2006 | url-access = registration | url = https://archive.org/details/internetbookever00come_0/page/64 }}&lt;/ref&gt;. 2011-jıldıń 31-martına kelip, Internet paydalanıwshılarınıń ulıwma sanı 2.095 milliard (dúnya xalqınıń 30%) dep boljanǵan&lt;ref name=&quot;stats1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.internetworldstats.com/stats.htm|title=World Internet Users and Population Stats|date=22 June 2011|work=Internet World Stats|publisher=Miniwatts Marketing Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20110623200007/http://www.internetworldstats.com/stats.htm|archive-date=23 June 2011|access-date=23 June 2011}}&lt;!-- previous cite {{cite web|url=http://www.50x15.com/en-us/internet_usage.aspx |title=AMD 50x15 – World Internet Usage |publisher=50x15.com |access-date=6 November 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090831063352/http://www.50x15.com/en-us/internet_usage.aspx |archive-date=31 August 2009 |df= }} --&gt;&lt;/ref&gt;. 1993-jılı Internet eki tárepleme telekommunikaciya arqalı ótetuǵın informaciyanıń tek 1% ǵana tasıǵanı boljanǵan. 2000-jılǵa kelip bul kórsetkish 51% ke jetken, al 2007-jılǵa kelip telekommunikaciya arqalı berilgen barlıq informaciyanıń 97% ten aslamı Internet arqalı jetkerip berilgen&lt;ref&gt;{{cite journal|title=The World's Technological Capacity to Store, Communicate, and Compute Information |first1=Martin |last1=Hilbert |first2=Priscila |last2=López |s2cid=206531385 |date=April 2011 |journal=[[Science (journal)|Science]] |volume=332 |pages=60–65 |doi=10.1126/science.1200970 |issue=6025 |bibcode=2011Sci...332...60H |pmid=21310967 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;.

== Basqarıw ==
[[File:Icannheadquartersplayavista.jpg|thumb|ICANN bas keńsesi AQSHtıń [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]] shtatınıń [[Los-Andjeles]] qalasınıń Playa Vista rayonında jaylasqan]]

Internet - kóp sanlı ıqtıyarlı túrde baylanısqan avtonom tarmaqlardan ibarat global tarmaq. Ol oraylıq basqarıw organısız jumıs isleydi. Tiykarǵı protokollardıń (IPv4 hám IPv6) texnikalıq tiykarı hám standartlastırıwı Internet Injenerlik Tapsırma Kúshi (IETF) tárepinen ámelge asırıladı, bul - texnikalıq bilimin usınıw arqalı hár kim qosıla alatuǵın bos baylanısqan xalıqaralıq qatnasıwshılardan ibarat kommerciyalıq emes shólkem. Óz-ara islesiwdi saqlap qalıw ushın, Internettiń tiykarǵı atamalar keńisligi Atamalar hám Sanlar boyınsha Internet Korporaciyası (ICANN) tárepinen basqarıladı. ICANN Internettiń texnikalıq, biznes, akademiyalıq hám basqa da kommerciyalıq emes jámiyetlerinen alınǵan xalıqaralıq direktorlar keńesi tárepinen basqarıladı. ICANN Internette paydalanıw ushın domen atamaları, IP adresleri, transport protokollarındaǵı qosımsha port nomerleri hám basqa da kóp parametrler kiretuǵın unikal identifikatorlardı tayınlawdı muwapıqlastıradı. Global birlesken atamalar keńisligi Internettiń global qoljetimliligin saqlap qalıw ushın áhmiyetli. ICANNnıń bul roli onı global Internettiń bálkim jalǵız oraylıq muwapıqlastırıwshı organı retinde ajıratıp turadı&lt;ref&gt;{{cite web|last=Klein|first=Hans|year=2004|url=http://www.ip3.gatech.edu/research/KLEIN_ICANN%2BSovereignty.doc|title=ICANN and Non-Territorial Sovereignty: Government Without the Nation State|archive-url=https://web.archive.org/web/20130524035251/http://www.ip3.gatech.edu/research/KLEIN_ICANN%2BSovereignty.doc|archive-date=24 May 2013|website=Internet and Public Policy Project|publisher=[[Georgia Institute of Technology]]}}&lt;/ref&gt;.

Dúnyanıń bes aymaǵı ushın Aymaqlıq Internet Reestrleri (RIRs) dúzildi. Afrika ushın Afrika Tarmaq Informaciya Orayı (AfriNIC), Arqa Amerika ushın Amerika Internet Nomerleri Reestri (ARIN), Aziya hám Tınısh okean aymaǵı ushın Aziya-Tınısh okean Tarmaq Informaciya Orayı (APNIC), Latın Amerikası hám Karib basseyni aymaǵı ushın Latın Amerikası hám Karib basseyni Internet Adresleri Reestri (LACNIC), hám Evropa, Orta Shıǵıs hám Oraylıq Aziya ushın Evropa IP Tarmaqları – Tarmaq Koordinaciyalaw Orayı (RIPE NCC) hár bir aymaq ushın ajıratılǵan adresler toplamınan jergilikli reestrlerge, mısalı, Internet xızmet kórsetiwshilerge IP adress blokların hám basqa Internet parametrlerin tayınlaw wákilligi berildi.

AQSH Sawda ministrliginiń agentligi Milliy Telekommunikaciyalar hám Informaciya Basqarması 2016-jıldıń 1-oktyabrine shekem DNS tiykarǵı aymaǵındaǵı ózgerislerdi aqırǵı maqullaw huqıqına iye boldı&lt;ref&gt;{{cite book |last= Packard |first= Ashley |title= Digital Media Law |publisher= Wiley-Blackwell |year= 2010 |isbn= 978-1-4051-8169-3 |page= 65}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.theregister.co.uk/2005/07/01/bush_net_policy/|title=Bush administration annexes internet|archive-url=https://web.archive.org/web/20110919130539/https://www.theregister.co.uk/2005/07/01/bush_net_policy/|archive-date=19 September 2011|first=Kieren|last=McCarthy|website=The Register|date=1 July 2005}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last= Mueller |first= Milton L. |title= Networks and States: The Global Politics of Internet Governance |publisher= MIT Press |year= 2010 |isbn= 978-0-262-01459-5 |page= 61}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=ICG Applauds Transfer of IANA Stewardship|url=https://www.ianacg.org/icg-applauds-transfer-of-iana-stewardship/|website=IANA Stewardship Transition Coordination Group (ICG)|access-date=8 June 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712190131/https://www.ianacg.org/icg-applauds-transfer-of-iana-stewardship/|archive-date=12 July 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. Internet Jámiyeti (ISOC) 1992-jılı «pútkil dúnya júzi xalıqlarınıń paydası ushın Internettiń ashıq rawajlanıwın, evolyuciyasın hám qollanılıwın támiyinlew» missiyası menen dúzildi&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.isoc.org/internet/history/isochistory.shtml |title=Internet Society (ISOC) All About The Internet: History of the Internet |publisher=ISOC |access-date=19 December 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111127114016/http://www.isoc.org/internet/history/isochistory.shtml |archive-date=27 November 2011 }}&lt;/ref&gt;. Onıń aǵzaları arasında jeke adamlar (hár kim qosıla aladı), sonday-aq korporaciyalar, shólkemler, húkimetler hám universitetler bar. Basqa iskerlikler menen birge, ISOC Internetti rawajlandırıw hám basqarıwǵa qatnasatuǵın bir qatar rásmiy emes shólkemlestirilgen toparlar ushın basqarıw úyin támiyinleydi, olardıń qatarına: IETF, Internet Arxitekturası Keńesi (IAB), Internet Injenerlik Basqarıw Toparı (IESG), Internet Izertlew Wazıypa Kúshi (IRTF) hám Internet Izertlew Basqarıw Toparı (IRSG) kiredi. 2005-jıldıń 16-noyabrinde [[Tunis|Tuniste]] Birlesken Milletler Shólkemi qollap-quwatlaǵan Informaciya Jámiyeti boyınsha Dúnya Júzilik Sammitte Internetke baylanıslı máselelerdi dodalaw ushın Internet Basqarıw Forumı (IGF) dúzildi.

== Infrastruktura ==
[[File:World map of submarine cables.png|thumb|2007-jılǵı dúnya júzi boyınsha suw astı optikalıq talshıqlı telekommunikaciya kabellerin kórsetetuǵın karta]]
Internettiń kommunikaciya infrastrukturası onıń apparatlıq támiynat komponentlerinen hám arxitekturanıń hár túrli aspektlerin basqaratuǵın programmalıq támiynat qatlamları sistemasınan turadı. Hár qanday kompyuter tarmaǵı sıyaqlı, Internet fizikalıq jaqtan marshrutizatorlar, media (mısalı, kabeller hám radio baylanıslar), qaytalaǵıshlar, modemler hám t.b. turadı. Biraq, tarmaq aralıq baylanıstıń mısalı retinde, kóp tarmaq túyinleri ózi Internet úskenesi bolıp esaplanbaydı. Internet paketleri basqa tolıq qánigeli tarmaq protokolları arqalı tasıladı, bunda Internet bir tekli tarmaq standartı retinde hár túrli apparatlıq támiynatlarda isleydi, al paketler IP marshrutizatorları arqalı óz baǵdarlarına jóneltiledi.

Kolokaciya orayları kóbinese óz klientleri arasında jeke piring baylanısların, Internet tranzit provayderlerin, bult provayderlerin,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.servethehome.com/touring-the-phoenixnap-data-center/|title=Touring the PhoenixNAP Data Center|first=Patrick|last=Kennedy|date=22 June 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.datacenterdynamics.com/en/analysis/the-rise-and-rebirth-of-carrier-hotels/|title=The rise and rebirth of carrier hotels|first=Dan Swinhoe|last=Comment|date=6 October 2023|website=www.datacenterdynamics.com}}&lt;/ref&gt; klientlerdi bir-birine jalǵaw ushın ushırasıw bólmelerin,&lt;ref&gt;{{cite magazine |author=Dave Bullock |date=April 3, 2008 |title=A Lesson in Internet Anatomy: The World's Densest Meet-Me Room |url=https://www.wired.com/2008/04/gallery-one-wilshire/ |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |accessdate=2022-06-16}}&lt;/ref&gt; Internet almasıw noqatların,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.datacenterdynamics.com/en/news/awasr-ams-ix-and-alliance-networks-launch-internet-exchange-in-oman/|title=AWASR, AMS-IX, and Alliance Networks launch Internet exchange in Oman|first=Georgia Butler|last=Comment|date=13 September 2023|website=www.datacenterdynamics.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.datacenterfrontier.com/colo/article/55125540/data-center-tours-equinix-dc12-ashburn-virginia|title=Data Center Tours: Equinix DC12, Ashburn, Virginia|first=Matt|last=Vincent|date=16 July 2024|website=Data Center Frontier}}&lt;/ref&gt; hám Internetti baylanıstırıwshı&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://arstechnica.com/information-technology/2016/05/how-the-internet-works-submarine-cables-data-centres-last-mile/|title=How the Internet works: Submarine fiber, brains in jars, and coaxial cables|first=Ars|last=Staff|date=26 May 2016|website=Ars Technica}}&lt;/ref&gt; optikalıq talshıqlı suw astı kommunikaciya kabelleri ushın qonıw noqatları hám terminal úskenelerin&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.datacenterknowledge.com/networking/equinix-expands-miami-data-center-that-s-key-to-latin-american-connectivity|title=Equinix Expands Miami Data Center Key to Latin American Connectivity|website=www.datacenterknowledge.com}}&lt;/ref&gt; jaylastıradı.

=== Xızmet dárejeleri ===
[[File:Internet Connectivity Distribution &amp; Core.svg|thumb|Internet arqalı paketlerdi marshrutlaw bir neshe dárejedegi Internet xızmet provayderlerin óz ishine aladı.]]

Internet xızmet provayderleri (ISP) hár túrli kólemdegi jeke tarmaqlar arasında dúnya júzilik baylanıstı ornatadı. Tek kerek bolǵanda ǵana funkciyanı orınlaw yamasa informaciya alıw ushın Internetke kiriwshi aqırǵı paydalanıwshılar marshrutlaw ierarxiyasınıń eń tómengi basqıshın quraydı. Marshrutlaw ierarxiyasınıń eń joqarǵı basqıshında 1-dárejeli tarmaqlar, yaǵnıy bir-biri menen júdá joqarı tezliktegi optikalıq talshıqlı kabeller arqalı tikkeley trafik almasatuǵın hám piring kelisimleri menen basqarılatuǵın iri telekommunikaciya kompaniyaları turadı. 2-dárejeli hám tómengi dárejeli tarmaqlar global Internettegi ayırım táreplerge jetiw ushın basqa provayderlerden Internet tranzitin satıp aladı, degen menen olar da piringke qatnasıwı múmkin. ISP baylanıs ushın bir joqarı dárejeli provayderdi paydalanıwı yamasa artıqmashılıq hám júklemeni teńlestiriw ushın kóp provayderli qosılıwdı ámelge asırıwı múmkin. Internet almasıw noqatları - bul bir neshe ISP lerge fizikalıq baylanısı bar úlken trafik almasıw orayları. Akademiyalıq mákemeler, iri kárxanalar hám húkimetler sıyaqlı iri shólkemler ózleriniń ishki tarmaqları atınan piring hám tranzit satıp alıw arqalı ISP funkciyasın atqarıwı múmkin. Ilimiy-izertlew tarmaqları ádette GEANT, GLORIAD, Internet2 hám Ullı Britaniyanıń milliy ilimiy-izertlew hám bilimlendiriw tarmaǵı JANET sıyaqlı iri subtarmaqlar menen óz-ara baylanısadı.

=== Kiriw múmkinshiligi ===
Paydalanıwshılardıń Internetke kiriwiniń keń tarqalǵan usılları tómendegilerdi óz ishine aladı: telefon tarmaqları arqalı kompyuter [[Modem|modemi]] menen nomir teriw, koaksial kabel, optikalıq talshıqlı yamasa mıs sımlar arqalı keń polosalı baylanıs, Wi-Fi, sputnik hám uyalı telefon texnologiyası (mısalı, 3G, 4G). Internetke kóbinese kitapxanalar hám Internet-kafelerdegi kompyuterlerden kiriwge boladı. Aeroport zalı hám kofexanalar sıyaqlı kóplegen jámiyetlik orınlarda Internetke kiriw noqatları bar. Jámiyetlik Internet-kiosk, jámiyetlik kiriw terminalı hám veb-telefon sıyaqlı hár túrli atamalar qollanıladı. Kóplegen miymanxanalarda da ádette pullı bolǵan jámiyetlik terminallar bar. Bul terminallar bilet bronlaw, bankke aqsha salıw yamasa onlayn tólem sıyaqlı hár túrli maqsetlerde keń qollanıladı. Wi-Fi lokal kompyuter tarmaqları arqalı Internetke sımsız kiriw múmkinshiligin beredi. Usınday kiriw múmkinshiligin beretuǵın ıssı noqatlarǵa Wi-Fi kafeleri kiredi, onda paydalanıwshılar noutbuk yamasa PDA sıyaqlı ózleriniń sımsız qurılmaların alıp keliwi kerek. Bul xızmetler hámme ushın biypul, tek tutınıwshılar ushın biypul yamasa pullı bolıwı múmkin.

Xalıqlıq háreketler sımsız jámiyetlik tarmaqlardıń payda bolıwına alıp keldi. [[Nyu-York]], [[London]], [[Vena]], [[Toronto]], [[San-Francisko]], Filadelfiya, [[Chikago]] hám Pittsburg sıyaqlı kóplegen qalalarda úlken maydanlardı qamtıytuǵın kommerciyalıq Wi-Fi xızmetleri bar, onda Internetke park otırǵıshı sıyaqlı orınlardan kiriwge boladı&lt;ref&gt;{{cite web|last=Pasternak |first=Sean B. |url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=10000082&amp;sid=aQ0ZfhMa4XGQ |title=Toronto Hydro to Install Wireless Network in Downtown Toronto |publisher=Bloomberg |date=7 March 2006 |access-date=8 August 2011 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20060410104717/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=10000082&amp;sid=aQ0ZfhMa4XGQ |archive-date=10 April 2006 }}&lt;/ref&gt;. Sonday-aq, Ricochet sıyaqlı menshikli mobil sımsız tarmaqlar, uyalı tarmaqlar arqalı hár túrli joqarı tezlikli maǵlıwmat xızmetleri hám turaqlı sımsız xızmetler menen tájiriybeler ótkerilgen. Zamanagóy smartfonlar da uyalı baylanıs operator tarmaǵı arqalı Internetke kire aladı. Veb-brauzing ushın bul qurılmalar Google Chrome, Safari hám Firefox sıyaqlı qosımshalardı usınadı, al qosımshalar dúkanlarınan basqa da kóplegen Internet programmalıq támiynatların ornatıwǵa boladı. 2016-jıldıń oktyabr ayında mobil hám planshet qurılmaları arqalı Internetti paydalanıw dúnya júzi boyınsha birinshi márte stacionar kompyuterlerden ozıp ketti&lt;ref&gt;{{cite web|quote=StatCounter Global Stats finds that mobile and tablet devices accounted for 51.3% of Internet usage worldwide in October compared to 48.7% by desktop.|url=http://gs.statcounter.com/press/mobile-and-tablet-internet-usage-exceeds-desktop-for-first-time-worldwide|title=Mobile and Tablet Internet Usage Exceeds Desktop for First Time Worldwide|archive-url=https://web.archive.org/web/20161101170640/http://gs.statcounter.com/press/mobile-and-tablet-internet-usage-exceeds-desktop-for-first-time-worldwide|archive-date=1 November 2016|website=StatCounter: Global Stats, Press Release|date=1 November 2016}}&lt;/ref&gt;.

==== Mobil baylanıs ====
[[File:Number of mobile cellular subscriptions 2012-2016.svg|thumb|2012-2016 jıllardaǵı mobil uyalı baylanıs abonentleriniń sanı]] Xalıqaralıq telekommunikaciya birlespesi (XTB) bahalawı boyınsha, 2017-jıldıń aqırına kelip, jeke paydalanıwshılardıń 48% turaqlı Internetke jalǵanǵan, bul kórsetkish 2012-jılı 34% bolǵan&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/publications/wtid.aspx|title=World Telecommunication/ICT Indicators Database 2020 (24th Edition/July 2020)|archive-url=https://web.archive.org/web/20190421072228/https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/publications/wtid.aspx|archive-date=21 April 2019|website=International Telecommunication Union (ITU)|date=2017a|quote=Key ICT indicators for developed and developing countries and the world (totals and penetration rates). World Telecommunication/ICT Indicators database}}&lt;/ref&gt;. Sońǵı jıllarda, ásirese Aziya hám Tınısh okeanı aymaǵında hám Afrikada mobil Internet baylanısı kiriw múmkinshiligin keńeytiwde áhmiyetli orın iyeledi&lt;ref name=&quot;UNESCO&quot;&gt;{{Cite book|url=http://unesdoc.unesco.org/images/0026/002610/261065e.pdf|title=World Trends in Freedom of Expression and Media Development Global Report 2017/2018|publisher=UNESCO|year=2018|access-date=29 May 2018|archive-date=20 September 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180920181419/http://unesdoc.unesco.org/images/0026/002610/261065e.pdf|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. Unikal mobil uyalı baylanıs abonentleriniń sanı 2012-jıldaǵı 3,9 milliardtan 2016-jılı 4,8 milliardqa shekem ósti, bul dúnya júzi xalqınıń úshten ekisin quraydı, abonentlerdiń yarımınan kóbisi Aziya hám Tınısh okeanı aymaǵında jaylasqan. 2020-jılǵa kelip abonentler sanı 5,7 milliard paydalanıwshıǵa jetedi dep boljanǵan&lt;ref name=&quot;GSMA The Mobile Economy 2019&quot;&gt;{{Cite web|date=11 March 2019|title=GSMA The Mobile Economy 2019 |url=https://www.gsma.com/r/mobileeconomy/|access-date=28 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20190311062226/https://www.gsma.com/r/mobileeconomy/|archive-date=11 March 2019}}&lt;/ref&gt;. 2018-jılǵa kelip, dúnya júzi xalqınıń 80% 4G tarmaǵı menen qamtılǵan. Paydalanıwshılardıń mobil qosımshalar arqalı informaciyaǵa kiriw múmkinshiligindegi sheklewler Internettiń keńirek fragmentaciya procesi menen sáykes keledi. Fragmentaciya media mazmunǵa kiriwdi shekleydi hám kóbinese eń jarlı paydalanıwshılarǵa tásir etedi.

«Nol tarif» - Internet xızmet kórsetiwshileriniń paydalanıwshılarǵa belgili bir mazmun yamasa qosımshalarǵa haqısız kiriw múmkinshiligin beriw ámeliyatı - ekonomikalıq tosqınlıqlardı jeńiw ushın múmkinshilikler bergen, biraq sın pikir bildiriwshiler tárepinen eki basqıshlı Internet jaratıwda ayıplanǵan. «Nol tarif» máselesin sheshiw ushın alternativ model «teńdey tarif» túsinigi retinde payda boldı hám Afrikada Mozilla hám Orange tárepinen sınaqtan ótkerilmekte. Teńdey tarif bir túrdegi mazmunnıń artıqmashlıǵın saplastıradı hám belgilengen maǵlıwmat limitine shekem barlıq mazmundı nol tarifleydi. Chatham House tárepinen járiyalanǵan izertlewde, Latın Amerikasında izertlengen 19 mámlekettiń 15-inde qanday da bir gibrid yamasa nol tarifli ónim usınılǵan. Aymaqtaǵı ayırım mámleketlerde (barlıq mobil tarmaq operatorları boyınsha) bir neshe joba tańlawı bar edi, al Kolumbiya sıyaqlı basqa mámleketlerde 30 ǵa shekem aldın tólew hám 34 ke shekem keyin tólew jobaları usınılǵan&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Galpaya|first=Helani|date=12 April 2019|title=Zero-rating in Emerging Economies|url=https://www.cigionline.org/sites/default/files/documents/GCIG%20no.47_1.pdf|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190412062932/https://www.cigionline.org/sites/default/files/documents/GCIG%20no.47_1.pdf|archive-date=12 April 2019|access-date=28 November 2020|website=Global Commission on Internet Governance}}&lt;/ref&gt;.

Global Qubladaǵı segiz mámlekette ótkerilgen izertlew nátiyjesinde, hár bir mámlekette nol tarifli maǵlıwmat jobaları bar ekenligi anıqlandı, biraq olardıń usınıw jiyiligi hám haqıyqıy qollanılıwında úlken ayırmashılıqlar bar&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://a4ai.org/the-impacts-of-emerging-mobiledata-services-in-developing-countries/|title=Alliance for Affordable Internet (A4AI). 2015. Models of Mobile Data Services in Developing Countries. Research brief. The Impacts of Emerging Mobile Data Services in Developing Countries.}}{{Dead link|date=September 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;. Izertlew Bangladesh, Kolumbiya, Gana, Hindstan, Keniya, Nigeriya, Peru hám [[Filippin|Filippinde]] bazar úlesi boyınsha joqarı úsh-bes operatordı qarap shıqtı. Izertlengen 181 jobanıń 13 procenti nol tarifli xızmetlerdi usınǵan. Gana, Keniya, [[Nigeriya]] hám [[Qubla Afrika|Qubla Afrikanı]] qamtıǵan basqa bir izertlew, [[Facebook]] kompaniyasınıń Free Basics hám Wikipedia Zero xızmetleri eń keń tarqalǵan nol tarifli mazmun ekenligin anıqladı&lt;ref&gt;{{Cite web|last1= Gillwald|first1= Alison|first2=Chenai|last2=Chair|first3=Ariel |last3=Futter |first4=Kweku|last4= Koranteng |first5=Fola |last5= Odufuwa|first6= John|last6= Walubengo|date=12 September 2016|title=Much Ado About Nothing? Zero Rating in the African Context|url=https://researchictafrica.net/publications/Other_publications/2016_RIA_Zero-Rating_Policy_Paper_-_Much_ado_about_nothing.pdf|access-date=28 November 2020|website=Researchictafrica|archive-date=16 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201216150858/https://researchictafrica.net/publications/Other_publications/2016_RIA_Zero-Rating_Policy_Paper_-_Much_ado_about_nothing.pdf|url-status=live}}&lt;/ref&gt;.

== Internet Protokol Toplamı ==
Internet standartları Internet protokol toplamı (sonday-aq birinshi eki komponentke tiykarlanıp TCP/IP dep te ataladı) dep atalatuǵın strukturanı súwretleydi. Bul protokollar toplamı dáslep &lt;nowiki&gt;RFC 1122&lt;/nowiki&gt; hám &lt;nowiki&gt;RFC 1123&lt;/nowiki&gt; hújjetlerinde sáwlelendirilgen, olardıń islew kólemine qaray tórt konceptual qatlamǵa bólingen. Eń joqarǵı qatlam - qosımsha qatlamı, bunda baylanıs hár bir qosımsha ushın eń qolaylı obektler yamasa maǵlıwmat strukturaları tiykarında súwretlenedi. Mısalı, veb-brauzer klient-server qosımsha úlgisinde isleydi hám HyperText Transfer Protocol (HTTP) hám qosımshaǵa baylanıslı maǵlıwmat strukturası, máselen, [[HTML|HyperText Markup Language]] (HTML) arqalı informaciya almasadı.

Bul joqarǵı qatlamnıń astında, tasıw qatlamı hár túrli xostlardaǵı qosımshalardı tarmaq arqalı logikalıq kanal menen baylanıstıradı. Ol bul xızmetti hár túrli múmkin bolǵan sıpatlamalar menen, máselen, tártipli, isenimli jetkiziw (TCP) hám isenimsiz datagramma xızmeti (UDP) menen támiyinleydi.

Bul qatlamlardıń astında tarmaqlardı shegaralarında baylanıstıratuǵın hám olar arqalı trafikti almastıratuǵın tarmaqlastırıw texnologiyaları jaylasqan. Internet qatlamı Internet Protokolın (IP) ámelge asıradı, ol kompyuterlerge bir-birin IP adres arqalı anıqlaw hám tabıwǵa, sonday-aq óz trafigin aralıq (tranzit) tarmaqlar arqalı jiberiwge múmkinshilik beredi. Internet Protokolı qatlamınıń kodı ol fizikalıq túrde qanday tarmaq ústinde jumıs islep atırǵanına ǵárezsiz.

Arxitekturanıń eń tómengi qatlamında baylanıs qatlamı jaylasqan, ol bir fizikalıq baylanıstaǵı túyinlerdi jalǵaydı hám basqa baylanıslarǵa ótiw ushın marshrutizatorlardı talap etpeytuǵın protokollardı óz ishine aladı. Protokol toplamı bitlerdi jetkiziwdiń apparatlıq usılların yamasa usınday apparatlıq támiynattı basqarıw protokolların anıq kórsetpeydi, biraq sáykes texnologiyanıń bar ekenin boljaydı. Bunday texnologiyalarǵa Wi-Fi, Ethernet hám DSL mısal bola aladı.

[[File:UDP encapsulation.svg|thumb|Paydalanıwshı maǵlıwmatları protokol stegi arqalı ótkende, hár abstrakciya qatlamı jiberiwshi xostta qaplaw informaciyasın qosadı. Maǵlıwmatlar xostlar hám marshrutizatorlar arasında baylanıs dárejesinde sım arqalı jiberiledi. Qaplaw qabıllawshı xost tárepinen alıp taslanadı. Aralıq releyler hár adımda baylanıs qaplawın jańalaydı hám marshrutlastırıw maqsetinde IP qatlamın tekseredi.]]

=== Internet protokolı ===
[[Image:IP stack connections.svg|thumb|Eki xosttan (A hám B) ibarat ápiwayı tarmaq topologiyasında, olardıń tiyisli marshrutizatorları arasındaǵı baylanıs arqalı konceptual maǵlıwmat aǵımı. Hár xosttaǵı qosımsha, processler bir-birine tikkeley qanday da bir maǵlıwmat qubırı menen jalǵanǵanday oqıw hám jazıw operaciyaların orınlaydı. Bul qubır ornatılǵannan keyin, baylanıstıń kópshilik detalları hár processten jasırın boladı, sebebi baylanıstıń tiykarǵı principleri tómengi protokol qatlamlarında ámelge asırıladı. Uqsaslıq boyınsha, tasıw qatlamında baylanıs qosımsha maǵlıwmat strukturaların hám jalǵawshı marshrutizatorlardı bilmey, xosttan xostqa bolıp kórinedi, al tarmaqaralıq qatlamda hár marshrutizatorda ayırım tarmaq shegaraları kesip ótiledi.]]
Internet modeliniń eń kórnekli komponenti - Internet Protokolı (IP). IP tarmaqaralıq baylanıstı múmkin etedi hám, mánisi boyınsha, Internettiń ózin quradı. Internet Protokolınıń eki versiyası bar: IPv4 hám IPv6.

==== IP Adresleri ====
[[File:An example of theoretical DNS recursion.svg|right|thumb|DNS sheshiwshi paydalanıwshıǵa kórinetuǵın «www.wikipedia.org» domen atın IPv4 Adresi 207.142.131.234 ke aylandırıw ushın úsh ataw serverin paydalanadı.]]
Tarmaqtaǵı ayırım kompyuterlerdi anıqlaw ushın Internet IP adreslerin támiyinleydi. IP adresleri internet paketlerin olardıń adreslerine baǵdarlaw ushın Internet infrastrukturası tárepinen qollanıladı. Olar paket ishinde jaylasqan turaqlı uzınlıqtaǵı sanlardan ibarat. IP adresleri ádette úskenelerge ya avtomatik túrde DHCP arqalı beriledi, ya konfiguraciyalanadı.

Biraq, tarmaq basqa da adreslew sistemaların qollaydı. Paydalanıwshılar ádette IP adresleri ornına domen atların (mısalı, «en.wikipedia.org») kirgizedi, sebebi olardı este saqlaw ańsat; olar Domen Atamaları Sisteması (DNS) arqalı marshrutlastırıw maqsetleri ushın kóbirek nátiyjeli bolǵan IP adreslerine aylandırıladı.

====IPv4====
Internet Protokolı 4-versiyası (IPv4) IP adresin 32-bitli san retinde anıqlaydı. IPv4 - Internettiń birinshi áwladında qollanılǵan dáslepki versiya bolıp, házirge shekem basım qollanılıp atır. Ol 1981-jılı shama menen 4.3 milliard (109) xosttı qamtıw ushın jobalanǵan edi. Biraq, Internettiń jedel ósiwi IPv4 adresleriniń tawsılıwına alıp keldi,&lt;ref&gt;{{cite web|last=Huston |first=Geoff |title=IPv4 Address Report, daily generated |url=http://www.potaroo.net/tools/ipv4/index.html |access-date=20 May 2009 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090401001902/http://www.potaroo.net/tools/ipv4/index.html |archive-date=1 April 2009 }}&lt;/ref&gt; bul process 2011-jılı global IPv4 adres bólistiriw basseyni tawsılǵanda aqırǵı basqıshına ótti.

====IPv6====
Internettiń ósiwi hám qoljetimli IPv4 adresleriniń azayıwı sebepli, 1990-jıllardıń ortasında IP protokolınıń jańa versiyası - IPv6 islep shıǵıldı. Bul versiya ádewir úlken adreslew múmkinshiliklerin hám Internet trafigin nátiyjelirek marshrutlastırıwdı támiyinleydi. IPv6 IP adresi ushın 128 bit qollanadı hám 1998-jılı standartlastırılǵan. IPv6 di engiziw 2000-jıllardıń ortasınan baslap ámelge asırılıp atır hám házirgi waqıtta pútkil dúnya boyınsha keńeyip atır, sebebi Internet adreslerin dizimge alıw orayları (RIRs) barlıq resurs basqarıwshıların tez qabıllaw hám ótiwdi rejelestiriwge shaqırdı&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.arin.net/knowledge/about_resources/ceo_letter.pdf |title=Notice of Internet Protocol version 4 (IPv4) Address Depletion |access-date=7 August 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100107095025/https://www.arin.net/knowledge/about_resources/ceo_letter.pdf |archive-date=7 January 2010 }}&lt;/ref&gt;.

IPv6 dizaynı boyınsha IPv4 penen tikkeley úylesimli emes. Negizinde, ol IPv4 programmalıq támiynatı menen tikkeley erisiw múmkin bolmaǵan Internettiń parallel versiyasın dúzedi. Sonlıqtan, tarmaqlar aralıq baylanıs ushın awdarma qurılmaları bolıwı kerek yamasa túyinler eki tarmaq ushın de qos tarmaqlıq programmalıq támiynatqa iye bolıwı kerek. Derlik barlıq zamanagóy kompyuter operaciyalıq sistemaları Internet Protokolınıń eki versiyasın da qollaydı. Biraq, tarmaq infrastrukturası bul rawajlanıwda artta qalıp atır. Onıń infrastrukturasın quraytuǵın fizikalıq baylanıslardıń quramalı toparınan tısqarı, Internet eki tárepleme yamasa kóp tárepleme kommerciyalıq shártnamalar, mısalı, piring kelisimleri hám tarmaq arqalı maǵlıwmat almasıwdı súwretleytuǵın texnikalıq specifikaciyalar yamasa protokollar arqalı ámelge asırıladı. Shınında da, Internet óziniń óz-ara baylanısları hám marshrutlastırıw siyasatları menen anıqlanadı.

==== Subtarmaq ====
[[File:Subnetting Concept-en.svg|thumb|300px|right|Xost identifikatorın bóliw arqalı subtarmaq jaratıw]]
Subtarmaq yamasa subnet - bul IP tarmaǵınıń logikalıq bóliniwi. Tarmaqtı eki yamasa onnan kóp tarmaqqa bóliw ámeliyatı subneting dep ataladı. Subtarmaqqa tiyisli kompyuterler IP adresleriniń eń áhmiyetli bit toparında birdey etip adreslengen. Bul IP adresiniń eki maydanǵa logikalıq bóliniwine alıp keledi: tarmaq nomeri yamasa marshrutlastırıw prefiksi hám qalǵan maydan yamasa xost identifikatorı. Qalǵan maydan belgili bir xost yamasa tarmaq interfeysi ushın identifikator bolıp xızmet etedi.

Marshrutlastırıw prefiksi Klassız Domen Aralıq Marshrutlastırıw (CIDR) notaciyasında tarmaqtıń birinshi adresi retinde jazılıp, keyin slesh belgisi (/) hám prefikstiń bit uzınlıǵı menen tamamlanıwı múmkin. Mısalı, 198.51.100.0/24 - bul berilgen adresten baslanatuǵın Internet Protokolı 4-versiyası tarmaǵınıń prefiksi bolıp, 24 bit tarmaq prefiksi ushın ajıratılǵan hám qalǵan 8 bit xost adreslewi ushın saqlanǵan. 198.51.100.0 den 198.51.100.255 ke shekemgi adresler usı tarmaqqa tiyisli. IPv6 adres specifikaciyası 2001:db8::/32 - bul 2&lt;sup&gt;96&lt;/sup&gt; adreske iye úlken adress blogı bolıp, 32-bitlik marshrutlastırıw prefiksine iye.

IPv4 ushın tarmaq onıń subnet maskası yamasa netmaskası menen de sıpatlanıwı múmkin, ol tarmaqtaǵı hár qanday IP adresine bit boyınsha AND operaciyası qollanılǵanda marshrutlastırıw prefiksin beriwshi bit maskası bolıp tabıladı. Subnet maskaları da adress sıyaqlı noqatalı-onlıq notaciyada kórsetiledi. Mısalı, 255.255.255.0 - bul 198.51.100.0/24 prefiksi ushın subnet maskası bolıp esaplanadı.

Derek adresi hám baǵdar adresiniń marshrutlastırıw prefiksleri parıq etkende, trafik subtarmaqlar arasında marshrutizatorlar arqalı almasadı. Marshrutizator subtarmaqlar arasında logikalıq yamasa fizikalıq shegara xızmetin atqaradı.

Bar bolǵan tarmaqtı subtarmaqlarǵa bóliwdiń paydaları hár bir ornatıw scenariyine baylanıslı ózgeredi. CIDR qollanılatuǵın Internettiń adress bólistiriw arxitekturasında hám iri shólkemlerde adress keńisligin nátiyjeli bólistiriw zárúr. Subtarmaqlarǵa bóliw marshrutlastırıw nátiyjeliligin arttırıwı múmkin yamasa úlken shólkemde subtarmaqlar hár túrli bólimler tárepinen basqarılǵanda tarmaqtı basqarıwda artıqmashlıqlarǵa iye bolıwı múmkin. Subtarmaqlar logikalıq jaqtan ierarxiyalıq arxitekturada jaylastırılıp, shólkemniń tarmaq adress keńisligin terek tárizli marshrutlastırıw qurılısına bóliwi múmkin.

==== Marshrutlaw ====
Kompyuterler hám marshrutizatorlar ózleriniń operaciyalıq sistemalarında marshrutlaw kestelerin paydalanıp, IP paketlerin basqa subtarmaqqa jaylasqan túyinge jiberiw ushın qollanadı. Marshrutlaw kesteleri qoldan konfiguraciya etiw arqalı yamasa avtomatlı túrde marshrutlaw protokolları arqalı saqlanıp turıladı. Aqırǵı túyinler ádette tranzit beriwshi Internet xızmet kórsetiwshisine (ISP) qaray baǵıtlanǵan ádepki marshruttı paydalanadı, al ISP marshrutizatorları bolsa global Internettiń quramalı baylanıslarında eń nátiyjeli marshruttı anıqlaw ushın Shegara Shlyuz Protokolın (Border Gateway Protocol) qollanadı. Ádepki shlyuz - bul pakettiń belgilengen IP adresine basqa hesh qanday marshrut sáykes kelmegende, basqa tarmaqlarǵa qayta jiberiwshi xost (marshrutizator) xızmetin atqaratuǵın túyin&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.lifewire.com/how-to-find-your-default-gateway-ip-address-2626072|title=How to Find Your Default Gateway IP Address|last=Fisher|first=Tim|website=[[Lifewire]]|access-date=25 February 2019|archive-date=25 February 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190225162425/https://www.lifewire.com/how-to-find-your-default-gateway-ip-address-2626072|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.techopedia.com/definition/2184/default-gateway|title=Default Gateway|archive-url=https://web.archive.org/web/20201026160616/https://www.techopedia.com/definition/2184/default-gateway|archive-date=26 October 2020|website=techopedia.com|date=30 June 2020 }}&lt;/ref&gt;.

===IETF===
Internet infrastrukturasındaǵı apparatlıq támiynat komponentleri kóbinese basqa programmalıq támiynat sistemaların qollaw ushın paydalanılsa da, Internetti sıpatlaytuǵın hám onıń keńeyiwi hám tabısı ushın tiykar bolıp xızmet etetuǵın nárse - bul programmalıq támiynattıń dizaynı hám standartlastırıw processi. Internet programmalıq támiynat sistemalarınıń arxitekturalıq dizaynı ushın juwapkershilikti Internet Injenerlik Tapsırma Kúshi (IETF) óz moynına alǵan&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ietf.org/ |title=IETF Home Page |publisher=Ietf.org |access-date=20 June 2009 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090618032558/http://www.ietf.org/ |archive-date=18 June 2009 }}&lt;/ref&gt;. IETF Internet arxitekturasınıń hár túrli aspektleri boyınsha standart belgilewshi jumıs toparların júrgizedi, olar hár qanday jeke adamǵa ashıq. Nátiyjede alınǵan úlesler hám standartlar IETF veb-saytında Pikir Soraw (RFC) hújjetleri túrinde járiyalanadı. Internetti ámelge asırıwǵa múmkinshilik beretuǵın tiykarǵı tarmaqlaw usılları Internet Standartların quraytuǵın arnawlı belgilengen RFC hújjetlerinde jaylastırılǵan. Basqa, anaǵurlım az qatań hújjetler tek informaciyalıq, eksperimental yamasa tariyxıy bolıp, yamasa Internet texnologiyaların ámelge asırıwda házirgi eń jaqsı ámeliyatlardı (BCP) sáwlelendiredi.

== Qollanıwlar hám xızmetler ==
Internet kóplegen qollanıwlar hám xızmetlerdi, eń baslısı Dúnya júzilik tordı, sonıń ishinde sociallıq mediyanı, elektron poshtanı, mobil qosımshalardı, kóp oyınshılı onlayn oyınlardı, Internet telefoniyasın, fayl bólisiwdi hám aǵımlı media xızmetlerin qamtıydı. Búgingi kúnde bul xızmetlerdi usınatuǵın serverlerdiń kópshiligi maǵlıwmat oraylarında jaylasqan hám mazmunǵa kóbinese joqarı ónimli mazmun jetkiziw tarmaqları arqalı kirilip atır.

=== Dúnya júzilik tor ===
[[File:First Web Server.jpg|thumb|Bul NeXT Kompyuteri Tim Berners-Li tárepinen CERN-de qollanılǵan hám dúnyadaǵı birinshi Veb server bolǵan.]]

Dúnya júzilik tor - bul hújjetler, súwretler, multimediya, qosımshalar hám basqa da resurslardıń global toplamı bolıp, olar logikalıq jaqtan gipersiltemeler menen baylanısqan hám Birdeylestirilgen Resurs Identifikatorları (URI) menen belgilengen, bul global atalǵan siltemeler sistemasın támiyinleydi. URI-ler simvollıq túrde xızmetlerdi, veb serverlerdi, maǵlıwmatlar bazaların hám olar usına alatuǵın hújjetler hám resurslardı anıqlaydı. HyperText Transfer Protocol (HTTP) Dúnya júzilik tordıń tiykarǵı kiriw protokolı bolıp tabıladı. Veb xızmetler de programmalıq támiynat sistemaları arasında informaciya alıp beriw, biznes maǵlıwmatların hám logistikanı bólisiw hám almasıw ushın HTTP di qollanadı hám ol Internette baylanıs ushın qollanılatuǵın kóplegen tiller yamasa protokollardıń biri bolıp esaplanadı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.webopedia.com/DidYouKnow/Internet/Web_vs_Internet.asp |title=The Difference Between the Internet and the World Wide Web |work=Webopedia |publisher=QuinStreet Inc. |date=24 June 2010 |access-date=1 May 2014 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140502001005/http://www.webopedia.com/DidYouKnow/Internet/Web_vs_Internet.asp |archive-date=2 May 2014 }}&lt;/ref&gt;.

[[Microsoft|Microsofttıń]] Internet Explorer/Edge, Mozilla Firefox, Opera, [[Apple Inc.|Appledıń]] Safari hám Google Chrome sıyaqlı Dúnya júzilik tarmaq brauzer programmalıq támiynatı paydalanıwshılarǵa hújjetlerge engizilgen gipersiltemeler arqalı bir veb betinen ekinshisine ótiwge múmkinshilik beredi. Bul hújjetler kompyuter maǵlıwmatlarınıń hár qanday kombinaciyasın, sonıń ishinde grafika, sesler, tekst, video, multimediya hám paydalanıwshı bet penen óz-ara tásir etip atırǵanda isleytuǵın interaktiv mazmundı óz ishine alıwı múmkin. Klient tárepindegi programmalıq támiynat animaciyalar, oyınlar, ofis qosımshaları hám ilimiy demonstraciyalardı óz ishine alıwı múmkin. [[Yahoo!]], Bing hám [[Google]] sıyaqlı izlew sistemaları arqalı gilt sózlerge tiykarlanǵan Internet izertlewleri arqalı dúnya júzi boyınsha paydalanıwshılar onlayn informaciyanıń úlken hám hár túrli kólemine ańsat hám tez kire aladı. Baspa mediyası, kitaplar, enciklopediyalar hám dástúrli kitapxanalar menen salıstırǵanda, Dúnya júzilik tor úlken masshtabta informaciyanıń oraysızlandırılıwına imkaniyat berdi.

Internet jeke adamlar hám shólkemlerge ideyalar hám informaciyanı potencial úlken auditoriyaǵa onlayn túrde ádewir azaytılǵan shıǵın hám waqıt keshigiwi menen járiyalawǵa múmkinshilik berdi. Veb-betti, blogtı járiyalaw yamasa veb-sayt qurıw dáslepki az shıǵındı talap etedi hám kóplegen biypul xızmetler bar. Biraq, úlken, kásiplik veb-saytlardı tartımlı, hár túrli hám jańalanǵan informaciya menen járiyalaw hám saqlaw ele de qıyın hám qımbat másele bolıp qalmaqta. Kóplegen adamlar hám ayırım kompaniyalar hám toparlar veb jurnallardı yamasa bloglardı paydalanadı, olar tiykarınan onlayn kúndeliklerdi ańsat jańalaw ushın qollanıladı. Ayırım kommerciyalıq shólkemler xızmetkerlerdi óz qánigelik tarawlarında másláhát beriwge xoshametleydi, sebebi keliwshiler ekspert bilimi hám biypul informaciyadan tásirlenip, nátiyjede korporaciyaǵa tartıladı degen úmitte boladı.

Keń tarqalǵan veb betterde reklama beriw paydalı bolıwı múmkin, al elektron sawda, yaǵnıy ónimler hám xızmetlerdi tikkeley Veb arqalı satıw, rawajlanıwdı dawam etpekte. Onlayn reklama - bul [[marketing]] hám reklama túri bolıp, tutınıwshılarǵa reklamalıq marketing xabarların jetkiziw ushın Internetti paydalanadı. Ol elektron pochta marketingi, izlew sisteması marketingi (SEM), sociallıq media marketingi, kóplegen túrdegi displey reklamaları (sonıń ishinde veb banner reklaması) hám mobil reklamanı óz ishine aladı. 2011-jılı AQSHta Internet reklama tabısları kabel televideniesiniń tabıslarınan asıp ketti hám efir televideniesiniń tabıslarına jaqınlastı&lt;ref name=&quot;IAB2012&quot;&gt;{{cite web |url = http://www.iab.net/media/file/IAB_Internet_Advertising_Revenue_Report_FY_2012_rev.pdf |title = IAB Internet advertising revenue report: 2012 full year results |date = April 2013 |publisher = PricewaterhouseCoopers, Internet Advertising Bureau |access-date = 12 June 2013 |archive-url = https://web.archive.org/web/20141004001439/http://www.iab.net/media/file/IAB_Internet_Advertising_Revenue_Report_FY_2012_rev.pdf |archive-date = 4 October 2014 }}&lt;/ref&gt;. Kóplegen keń tarqalǵan onlayn reklama ámeliyatları dawlı bolıp, olar barǵan sayın kóbirek retlestiriwge ushıramaqta.

1990-jılları Veb rawajlanǵanda, ádettegi veb-bet tolıq túrde veb-serverde saqlanıp, [[HTML]] formatında formatlanǵan hám sorawǵa juwap retinde veb-brauzerge jiberiwge tayar turǵan edi. Waqıttıń ótiwi menen, veb-betlerdi jaratıw hám usınıw processi dinamikalıq bolıp, beyimlesiwshi dizayn, maket hám kontentti payda etti. Veb-saytlar kóbinese dáslep júdá az mazmun menen kontentti basqarıw programmalıq támiynatı járdeminde jaratıladı. Bul sistemalarǵa úles qosıwshılar (olar haqı tólenetuǵın xızmetkerler, shólkemniń aǵzaları yamasa jámiyetshilik wákilleri bolıwı múmkin) usı maqsette islengen redakciyalaw betlerin paydalanıp tiykarǵı maǵlıwmatlar bazasın kontent penen toltıradı, al kásiplik emes keliwshiler bul kontentti HTML formatında kóredi hám oqıydı. Jańadan kirgizilgen kontentti qabıl etiw hám onı maqsetli keliwshilerge jetkiziw processine redaktorlaw, maqullaw hám qáwipsizlik sistemaları kirgizilgen bolıwı da, bolmawı da múmkin.

=== Baylanıs ===
Elektron pochta - Internet arqalı jetkeriletuǵın áhmiyetli baylanıs xızmeti. Tárepler arasında elektron tekst xabarların jiberiw koncepciyası, xat yamasa eskertpelerdi jiberiwge uqsas bolıp, Internettiń payda bolıwınan burın jaratılǵan&lt;ref&gt;{{cite journal|first=Ron|last=Brown|title=Fax invades the mail market|url=https://books.google.com/books?id=Ry64sjvOmLkC&amp;pg=PA218|journal=New Scientist|volume=56|issue=817|date=October 26, 1972|pages=218–221}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|first=Herbert P.|last=Luckett|title=What's News: Electronic-mail delivery gets started|url=https://books.google.com/books?id=cKSqa8u3EIoC&amp;pg=PA85|journal=Popular Science|volume=202|issue=3|date=March 1973|page=85}}&lt;/ref&gt;. Súwretler, hújjetler hám basqa fayllar elektron pochta qosımshaları retinde jiberiledi. Elektron pochta xabarları bir neshe elektron pochta mánzillerine kóshirme etip jiberiliwi múmkin. Baylanıs ushın Internetti paydalanatuǵın kóplegen tez xabar almasıw qosımshaları da bar, biraq olardıń óz-ara islesiw múmkinshiligi sheklengen.

Internet telefoniyası - Internet arqalı ámelge asırılatuǵın keń tarqalǵan baylanıs xızmeti. Tiykarǵı tarmaqaralıq protokoldıń atı, Internet Protokolı, óz atın Internet Protokolı arqalı dawıs jiberiw (VoIP) texnologiyasına bergen. Bul ideya 1990-jıllardıń basında jeke kompyuterler ushın raciya sıyaqlı dawıslı qosımshalar menen baslandı. Házirgi waqıtta VoIP sistemaları kóplegen bazarlarda ústemlik etedi hám dástúrli telefon sıyaqlı qolaylı hám paydalanıwǵa ańsat. Bul texnologiya, ásirese uzaq aralıqlarǵa baylanıs ornatıwda, dástúrli telefon qońırawlarına salıstırǵanda ádewir qarjı únemlewge múmkinshilik berdi. Kabel, ADSL hám mobil maǵlıwmat tarmaqları tutınıwshılarǵa Internetke kiriw múmkinshiligin beredi,&lt;ref name=EBSCOhost&gt;{{cite journal|last=Booth|first=C|title=Chapter 2: IP Phones, Software VoIP, and Integrated and Mobile VoIP|journal=Library Technology Reports|year=2010|volume=46|issue=5|pages=11–19}}&lt;/ref&gt; al arzan VoIP tarmaq adapterleri dástúrli analog telefon apparatları ushın baylanıstı támiyinleydi. VoIP dawıs sapası kóbinese dástúrli qońırawlardan asıp ketedi. VoIP ushın ele de sheshilmegen máseleler bar, mısalı, ayrıqsha jaǵdaylar xızmetleriniń nomerleri hámme jerde qoljetimli bolmawı múmkin hám qurılmalar jergilikli elektr támiynatına baylanıslı, al eski dástúrli telefonlar jergilikli tarmaqtan quwat aladı hám ádette elektr quwatı óshken jaǵdayda da isley beredi.

=== Fayl bólisiw ===
Fayl bólisiw - Internet arqalı úlken kólemdegi maǵlıwmatlardı jiberiwdiń bir mısalı. Kompyuter faylı tutınıwshılarǵa, kásipleslerge hám doslarǵa qosımsha retinde elektron pochta arqalı jiberiliwi múmkin. Onı basqalar ańsat júklep alıwı ushın veb-saytqa yamasa Fayl Transfer Protokolı (FTP) serverine júklewge boladı. Onı kásiplesler dárhal paydalanıwı ushın «bólisilgen orınǵa» yamasa fayl serverine jaylastırıwǵa boladı. Kóp paydalanıwshılarǵa toparlı júklep alıwdıń júgin «ayna» serverlerin yamasa teń qatnasıwshılar tarmaqların paydalanıw arqalı jeńilletiwge boladı. Bul jaǵdaylardıń hár qaysısında faylǵa kiriw paydalanıwshını autentifikaciyalaw arqalı basqarılıwı múmkin, fayldıń Internet arqalı ótiwi shifrlaw arqalı jasırılıwı múmkin, hám faylǵa kiriw ushın aqsha tóleniwi múmkin. Baha, mısalı, maǵlıwmatları da - ádette tolıq shifrlanǵan túrde - Internet arqalı jiberiletuǵın kredit kartasınan qarjını uzaqtan esaptan shıǵarıw arqalı tóleniwi múmkin. Alınǵan fayldıń kelip shıǵıwı hám haqıyqıylıǵı cifrlı qollar yamasa MD5 ya bolmasa basqa xabar daydjestleri arqalı tekseriliwi múmkin. 

Internettiń bul ápiwayı ózgeshelikleri, dúnya júzi boyınsha, kompyuter faylına aylandırılıp jiberile alatuǵın hár qanday nárseniń óndiriliwin, satılıwın hám tarqatılıwın ózgertpekte. Oǵan barlıq túrdegi baspa basılımları, programmalıq támiynat ónimleri, jańalıqlar, muzıka, film, video, fotografiya, grafika hám basqa da kórkem óner túrleri kiredi. Bul óz gezeginde, burın usı ónimlerdiń óndiriliwi hám tarqatılıwın qadaǵalaǵan hár bir bar sanaatta úlken ózgerislerge alıp keldi.

=== Media tarqatıw ===

==== Aǵımlı media ====
Aǵımlı media - bul paydalanıwshılar tárepinen dárhal paydalanıw yamasa ráhátleniw ushın cifrlı medianı real waqıt rejiminde jetkerip beriw. Kóplegen radio hám televidenie translyaciyaların ámelge asırıwshılar ózleriniń tikkeley audio hám video ónimleriniń Internet aǵımların usınadı. Olar sonday-aq aldın ala kóriw, klassikalıq úzindiler hám qayta tıńlaw sıyaqlı waqıttı ózgertip kóriw yamasa tıńlaw múmkinshiligin bere aladı. Yaǵnıy, Internetke jalǵanǵan qurılma, máselen kompyuter yamasa basqa da arnawlı qurılma, burın tek televizor yamasa radio qabıllaǵısh penen múmkin bolǵan usılda onlayn medianı paydalanıw ushın qollanılıwı múmkin. Mazmunnıń bar bolǵan túrleriniń kólemi ádewir keń, arnawlı texnikalıq veb-translyaciyalardan baslap sorawǵa iye kóp funkciyalı multimediyalıq xızmetlerge shekem. Podkasting - bul usı ideyanıń bir variaciyası, onda - ádette audio - material júklep alınadı hám kompyuterde oynatıladı yamasa jolda tıńlaw ushın kóshpeli media pleerge ótkeriledi. Bul ápiwayı úskenelerdi qollanatuǵın usıllar hár kimge, az ǵana cenzura yamasa licenziyalaw baqlawı menen, audio-vizual materiallardı dúnya júzi boyınsha translyaciya etiw imkaniyatın beredi. Cifrlı medianıń aǵımlı jetkeriliwi tarmaq ótkiziw qábiletine bolǵan talaptı arttıradı. Mısalı, video aǵımları ádette eski 480p «standart sapa» video ushın 1 Mbit/s baylanıs tezligin, 1080p «Tolıq HD» video ushın 4.5 Mbit/s,&lt;ref&gt;{{cite web |last=Morrison |first=Geoff |url=http://www.nbcnews.com/id/40241749 |title=What to know before buying a 'connected' TV – Technology &amp; science – Tech and gadgets – Tech Holiday Guide |publisher=NBC News |date=18 November 2010 |access-date=8 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200212091603/http://www.nbcnews.com/id/40241749 |archive-date=12 February 2020 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; hám joqarı sapalı 4K video ushın 40 tan 80 Mbit/s ke shekem talap etedi&lt;ref&gt;{{Cite web |title=A beginner’s guide to bit rate {{!}} Adobe |url=https://www.adobe.com/uk/creativecloud/video/discover/bit-rate.html |access-date=2025-06-16 |website=www.adobe.com}}&lt;/ref&gt;.

Bul provayderlerge Netflix, Disney+, Amazon kompaniyasınıń Prime Video xızmeti, Mubi, Hulu hám Apple TV+ sıyaqlı hesh qashan efirlik licenziyaǵa iye bolmaǵan bir qatar taza Internet «translyatorları» qosıldı. Bul aǵımlı kompaniyalar házirgi waqıtta dástúriy translyatorlardı artta qaldırıp, oyın-zawıq sanaatında ústemlik etpekte&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Bajarin |first=Tim |date=November 26, 2024 |title=The Future Of Media: Streaming Dominates |url=https://www.forbes.com/sites/timbajarin/2024/11/26/the-future-of-media-streaming-dominance-and-the-data-revolution/ |access-date=2025-06-16 |website=Forbes |language=en}}&lt;/ref&gt;. Spotify hám Apple Music sıyaqlı audio aǵım xızmetleri de audio oyın-zawıq bazarında áhmiyetli úleske iye.

Veb-kameralar bul qubılıstıń arzan keńeytiliwi bolıp tabıladı. Internet paydalanıwshıları Afrikadaǵı suw ishiw ornındaǵı haywanlardı, Panama kanalındaǵı kemelerdi, jergilikli aylanba joldaǵı qatnastı yamasa óz jayların tikkeley hám real waqıt rejiminde baqlay aladı. Video chat bólmeleri hám video konferenciyalar da keń tarqalǵan bolıp, jeke veb-kameralar eki tárepleme dawıs penen hám dawıssız kóp maqsetlerde qollanılmaqta.

==== Video bólisiw saytları ====
Video bólisiw veb-saytları da oyın-zawıq ekosistemasında úlken áhmiyetke iye. YouTube 2005-jıldıń 15-fevralında qurılǵan hám házirgi waqıtta eki milliardtan aslam paydalanıwshısı menen biypul aǵımlı video kórsetiw boyınsha jetekshi veb-sayt bolıp tabıladı&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Press|url=https://www.youtube.com/about/press/|access-date=19 August 2020|website=YouTube|archive-date=11 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171111094352/https://www.youtube.com/yt/about/press/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. Ol ádette video fayllardı aǵımlı jetkeriw hám kórsetiw ushın veb-pleerdi paydalanadı. Dizimnen ótken paydalanıwshılar sheksiz muǵdarda video júkley aladı hám ózleriniń jeke profillerin dúze aladı. [[YouTube]] óz paydalanıwshıları hár kúni júzlegen million video kóretuǵının hám júzlegen mıń video júkleytuǵının málimleydi. Basqa video bólisiw veb-saytlarına Vimeo, [[Instagram]] hám [[TikTok]] kiredi.

==== Tikkeley translyaciya ====
Tikkeley translyaciya xızmetleri onlayn kontent dóretiwshilerden sheklengen auditoriyaǵa birme-bir yamasa birden kópke video translyaciyasın tikkeley alıp barıwǵa múmkinshilik beredi. 

== Jámiyetlik tásir ==
Internet jámiyetlik qatnasıqtıń, iskerliktiń hám jámiyetlik birlespelerdiń jańa túrlerin payda etti. Bul qubılıs Internet sociologiyasın ilimiy izertlewdiń payda bolıwına alıp keldi. Dáslepki Internet ayırım jazıwshılarǵa tásir etip, olar Internetti simvollıq túrde súwretlewge májbúr boldı, mısalı, Internetti «adamlardı pútkil jer júzi boylap úlken kórinbeytuǵın tor menen baylanıstırıw quralı» dep táriyiplegen&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Carlson |first1=Kathie |title=The Book of Symbols: Reflections on Archetypal Images |last2=Flanagin |first2=Michael N. |last3=Martin |first3=Kathleen |last4=Martin |first4=Mary E. |last5=Mendelsohn |first5=John |last6=Rodgers |first6=Priscilla Young |last7=Ronnberg |first7=Ami |last8=Salman |first8=Sherry |last9=Wesley |first9=Deborah A. |publisher=[[Taschen]] |year=2010 |isbn=978-3-8365-1448-4 |editor-last=Arm |editor-first=Karen |location=Köln |page=518 |editor-last2=Ueda |editor-first2=Kako |editor-last3=Thulin |editor-first3=Anne |editor-last4=Langerak |editor-first4=Allison |editor-last5=Kiley |editor-first5=Timothy Gus |editor-last6=Wolff |editor-first6=Mary}}&lt;/ref&gt;.

=== Paydalanıwshılar ===
[[File:Graph depicting share of the population using the Internet.png|thumb|Internetti paydalanıwshı xalıqtıń úlesi&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Ritchie|first1=Hannah|author1-link=Hannah Ritchie |last2=Roser|first2=Max|author2-link=Max Roser |date=2 October 2017|title=Technology Adoption|url=https://ourworldindata.org/technology-adoption|url-status=live|journal=Our World in Data|archive-url=https://web.archive.org/web/20191012121855/https://ourworldindata.org/technology-adoption|archive-date=12 October 2019|access-date=12 October 2019}}&lt;/ref&gt; [[c:Data:Share of population using the Internet.tab|Source data]]. ]]
[[File:Internet users for 100 people by GDP per capita.svg|alt=A scatter plot showing Internet usage per capita versus GDP per capita. It shows Internet usage increasing with GDP.|thumb|Tańlanǵan mámleketler boyınsha hár 100 adamǵa Internet paydalanıwshıları hám adam basına JIÓ]]
[[File:Internet users per 100 inhabitants ITU.svg|thumb|upright=1.3|&lt;div style=&quot;text-align: center&quot;&gt;'''Hár 100 turǵınǵa Internet paydalanıwshıları'''&lt;/div&gt;&lt;small&gt;Derek: Xalıqaralıq telekommunikaciya awqamı&lt;/small&gt;&lt;ref&gt;[http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/2014/ITU_Key_2005-2014_ICT_data.xls &quot;Individuals using the Internet 2005 to 2014&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150528031339/http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/2014/ITU_Key_2005-2014_ICT_data.xls |date=28 May 2015 }}, Key ICT indicators for developed and developing countries and the world (totals and penetration rates), International Telecommunication Union (ITU). Retrieved 25 May 2015.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/ict/ &quot;Internet users per 100 inhabitants 1997 to 2007&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150517033104/http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/ict/ |date=17 May 2015 }}, ICT Data and Statistics (IDS), International Telecommunication Union (ITU). Retrieved 25 May 2015.&lt;/ref&gt;]]

2000-jıldan 2009-jılǵa shekem dúnya júzi boyınsha Internet paydalanıwshılarınıń sanı 390 millionnan 1.9 milliardqa shekem ósti&lt;ref&gt;[https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/stat/ Internet users graphs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200509175322/https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/stat/default.aspx |date=9 May 2020 }}, Market Information and Statistics, International Telecommunication Union&lt;/ref&gt;. 2010-jılǵa kelip, dúnya xalqınıń 22% kompyuterlerge eristi, kúnine 1 milliard [[Google]] izlewi ámelge asırıldı, 300 million Internet paydalanıwshısı bloglardı oqıdı hám [[YouTube|YouTubeta]] kúnine 2 milliard video kórildi&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.antaranews.com/en/news/71940/google-earth-demonstrates-how-technology-benefits-ris-civil-society-govt |title=Google Earth demonstrates how technology benefits RI's civil society, govt |publisher=Antara News |date=26 May 2011 |access-date=19 November 2012 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121029074528/http://www.antaranews.com/en/news/71940/google-earth-demonstrates-how-technology-benefits-ris-civil-society-govt |archive-date=29 October 2012 }}&lt;/ref&gt;. 2014-jılı dúnyadaǵı Internet paydalanıwshılarınıń sanı 3 milliardtan asıp ketti yamasa dúnya xalqınıń 44 procentin quradı, biraq olardıń eki úlesi eń bay ellerden boldı, evropalılardıń 78 procenti Internetti paydalandı, onnan keyin Amerikaınıń 57 procenti&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.engadget.com/2014/11/25/3-billion-internet-users/ |title=There are now 3 billion Internet users, mostly in rich countries |author=Steve Dent |date=25 November 2014 |access-date=25 November 2014 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141128020032/http://www.engadget.com/2014/11/25/3-billion-internet-users/ |archive-date=28 November 2014 }}&lt;/ref&gt;. Degen menen, 2018-jılǵa kelip, tek Aziyanıń ózi dúnyadaǵı 4.3 milliard Internet paydalanıwshısınıń 2.2 milliardın qurap, barlıq Internet paydalanıwshılarınıń 51% in iyeledi. Qıtaydıń Internet paydalanıwshıları 2018-jılı úlken belgige jetti, eldiń Internetti tártiplestiriwshi uyımı, Qıtay Internet Tarmaǵı Informaciya Orayı, Qıtayda 802 million paydalanıwshı bar ekenin járiyaladı&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://cnnic.com.cn/IDR/ReportDownloads/201807/P020180711391069195909.pdf|website=Cnnic.com|title=Statistical Report on Internet Development in China|date=January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20190412062935/https://cnnic.com.cn/IDR/ReportDownloads/201807/P020180711391069195909.pdf|archive-date=12 April 2019|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. Qıtaydan keyin Hindstan turdı, shama menen 700 million paydalanıwshısı bar, al Qurama Shtatlar 275 million paydalanıwshı menen úshinshi orında turdı. Biraq, engiziliw dárejesi boyınsha, 2022-jılı Qıtayda 70% engiziliw dárejesi bolsa, Hindstanda 60% hám Qurama Shtatlarda 90% boldı&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.internetworldstats.com/stats.htm|title=World Internet Users Statistics and 2019 World Population Stats|website=internetworldstats.com|access-date=17 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124192836/http://www.internetworldstats.com/stats.htm|archive-date=24 November 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt;. 2022-jılı dúnyadaǵı Internet paydalanıwshılarınıń 54% Aziyada, 14% Evropada, 7% Arqa Amerikada, 10% Latın Amerikası hám Karibte, 11% Afrikada, 4% Orta Shıǵısta hám 1% Okeaniyada jaylasqan&lt;ref name=&quot;inetstats&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.internetworldstats.com/stats.htm|title=World Internet Usage Statistics News and Population Stats|archive-url=https://web.archive.org/web/20170319013935/http://www.internetworldstats.com/stats.htm|archive-date=19 March 2017|date=30 June 2023|access-date=14 December 2023}}&lt;/ref&gt;. 2019-jılı Kuveyt, Qatar, Folklend atawlarında, Bermud hám Islandiyada paydalanıwshılar sanı boyınsha eń joqarı Internet engiziliw dárejesi boldı, xalıqtıń 93% yamasa onnan da kóbireginiń kirisi bar edi&lt;ref name=&quot;ITU-IndividualsUsingTheInternet&quot;&gt;[http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/2013/Individuals_Internet_2000-2012.xls &quot;Percentage of Individuals using the Internet 2000–2012&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209141641/http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/2013/Individuals_Internet_2000-2012.xls |date=9 February 2014 }}, International Telecommunication Union (Geneva), June 2013. Retrieved 22 June 2013.&lt;/ref&gt;. 2022-jılǵa kelip, dúnya xalqınıń úshten ekisinen kóbiregin quraytuǵın 5.4 milliard adam Internetti paydalanadı dep bahalandı&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.internetworldstats.com/stats.htm|title=World Internet Users Statistics and 2023 World Population Stats|website=Internet World Stats |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240319110853/https://www.internetworldstats.com/stats.htm |archive-date= Mar 19, 2024 }}&lt;/ref&gt;.

Internet arqalı baylanıs ushın eń keń tarqalǵan til hámme waqıtta inglis tili bolǵan. Bul Internettiń kelip shıǵıwınıń nátiyjesi bolıwı múmkin, sonday-aq bul tildiń lingva franka hám dúnya tili retindegi roli menen baylanıslı bolıwı múmkin. Dáslepki kompyuter sistemaları Amerika Standart Informaciya Almasıw Kodı (ASCII) ishindegi háripler menen sheklengen edi, bul latın álipbesiniń bir bólegi bolıp tabıladı. Inglis tilinen keyin (27%), Pútkil dúnyajúzilik torda eń kóp soraw jiberiletuǵın tiller qıtay (25%), ispan (8%), yapon (5%), portugal hám nemis (hár biri 4%), arab, francuz hám orıs (hár biri 3%) hám koreys (2%) tilleri bolıp tabıladı. Sońǵı jıllarda Internet texnologiyaları, ásirese Unicode qollanıwında, jetkilikli dárejede rawajlandı, sonlıqtan dúnyada keń qollanılatuǵın tillerde rawajlanıw hám baylanıs ushın jaqsı imkaniyatlar bar. Biraq, máselen, moјibake (ayırım tillerdiń háripleriniń nadurıs kórsetiliwi) sıyaqlı ayırım kemshilikler ele de saqlanıp qalmaqta.

2005-jılı AQSHta ótkerilgen izertlewde, Internetti paydalanıwshı erkeklerdiń procenti hayallardikinen azǵana joqarı bolǵan, biraq 30 jastan tómenlerde bul ayırmashılıq keri bolǵan. Erkekler kóbirek kiriw, kóbirek waqıt jumsaw hám keń polosalı baylanıs paydalanıwshıları bolıwǵa beyim bolǵan, al hayallar baylanısıw múmkinshiliklerinen (mısalı, elektron pochtadan) kóbirek paydalanıwǵa beyim bolǵan. Erkekler Internetti esap-fakturalardı tólew, aukcionlarǵa qatnasıw hám muzıka hám videolardı júklep alıw sıyaqlı oyın-zawıq maqsetlerinde paydalanıwǵa kóbirek beyim bolǵan. Erkekler menen hayallar Internetti satıp alıw hám bank xızmetleri ushın birdey dárejede paydalanǵan&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Fallows |first=Deborah |date=2005-12-28 |title=How Women and Men Use the Internet |url=https://www.pewresearch.org/internet/2005/12/28/how-women-and-men-use-the-internet/ |website=Pew Research Center |language=en-US |url-status=live |archive-url= https://web.archive.org/web/20230608191432/https://www.pewresearch.org/internet/2005/12/28/how-women-and-men-use-the-internet/ |archive-date= Jun 8, 2023 }}&lt;/ref&gt;. 2008-jılı hayallar kópshilik sociallıq tarmaq xızmetlerinde, mısalı Facebook hám Myspace te, erkeklerden ádewir kóp bolǵan, biraq bul qatnas jasqa qaray ózgerip turǵan&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://business.rapleaf.com/company_press_2008_07_29.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20090320211742/http://business.rapleaf.com/company_press_2008_07_29.html|archive-date=20 March 2009 |title=Rapleaf Study Reveals Gender and Age Data of Social Network Users |website=Rapleaf  |date=July 29, 2008 }}&lt;/ref&gt;. Hayallar kóbirek aǵımlı kontentti kórgen, al erkekler kóbirek júklep alǵan&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.entrepreneur.com/tradejournals/article/178175272.html |title=Women Ahead of Men in Online Tv, Dvr, Games, And Social Media. |publisher=Entrepreneur |date=1 May 2008 |access-date=8 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080916094836/http://www.entrepreneur.com/tradejournals/article/178175272.html |archive-date=16 September 2008 }}&lt;/ref&gt;. Erkekler blog jazıwǵa kóbirek beyim bolǵan. Blog jazatuǵınlar arasında erkekler kásiplik blog alıp barıwǵa beyim bolsa, hayallar jeke blog alıp barıwǵa kóbirek beyim bolǵan&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://technorati.com/blogging/state-of-the-blogosphere/ |title= State of the Blogosphere |publisher=Technorati |access-date=8 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091002101707/http://technorati.com/blogging/state-of-the-blogosphere/ |archive-date=2 October 2009 }}&lt;/ref&gt;.

Internet paydalanıwshılarına qatnaslı bir neshe jańa sózler bar: Netizen («tor puqarası» mánisinde)&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Seese|first1=Michael|isbn=978-1-60005-132-6|page=130|url=https://books.google.com/books?id=3noNR3IfSpgC&amp;q=citizen+of+the+net&amp;pg=PA130|title=Scrappy Information Security|access-date=5 June 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170905151414/https://books.google.com/books?id=3noNR3IfSpgC&amp;pg=PA130&amp;lpg=PA130&amp;dq=citizen+of+the+net|archive-date=5 September 2017|year=2009|publisher=Happy About }}&lt;/ref&gt; onlayn jámiyetlerdi, ulıwma Internetti yamasa sóz erkinligi sıyaqlı baylanıslı siyasiy máseleler hám huqıqlardı jaqsılawǵa belsene qatnasıwshılarǵa qollanıladı,&lt;ref&gt;&quot;[http://dictionary.reference.com/browse/netizen netizen]&quot;, Dictionary.com. {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120421223939/http://dictionary.reference.com/browse/netizen |date=21 April 2012 }}.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Hauben&gt;{{cite web|url=http://www.columbia.edu/~rh120/ch106.x01|title=The Net and Netizens|first=Michael|last=Hauben |date=June 5, 1996 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110604214312/http://www.columbia.edu/~rh120/ch106.x01|archive-date=4 June 2011|publisher=Columbia University}}&lt;/ref&gt; Internavt Internetti basqarıwshılar yamasa texnikalıq jaqtan joqarı qábiletli paydalanıwshılarǵa qollanıladı,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.isoc.org/internet/history/brief.shtml|title=A Brief History of the Internet |date=10 Dec 2003 |first1=B M. |last1=Leiner |first2=V G. |last2=Cerf |first3=D D. |last3=Clark |first4=R E. |last4=Kahn |first5=L |last5=Kleinrock |first6=D C. |last6=Lynch |first7=J |last7=Postel |first8=L G. |last8=Roberts |first9=S |last9=Wolff |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604153304/http://www.isoc.org/internet/history/brief.shtml|archive-date=4 June 2007|website=the Internet Society}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title= internaut |url=https://www.oxforddictionaries.com/definition/english/internaut |website=Oxford Dictionaries |access-date=6 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150613002443/https://www.oxforddictionaries.com/definition/english/internaut |archive-date=13 June 2015 }}&lt;/ref&gt; cifrlı puqara bolsa Internetti jámiyet, siyasat hám húkimet qatnasıwında qollanıw ushın paydalanatuǵın adamǵa qollanıladı&lt;ref&gt;{{cite book|first1=Karen|last1=Mossberger|title=Digital Citizenship – The Internet, Society and Participation|first2=Caroline J.|last2=Tolbert|first3=Ramona S.|last3=McNeal|year=2011|publisher=SPIE Press |isbn=978-0-8194-5606-9}}&lt;/ref&gt;.

&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;300px&quot;&gt;
InternetUsersByLanguagePieChart.svg|&lt;div style=&quot;text-align: center&quot;&gt;'''Til boyınsha Internet paydalanıwshıları'''&lt;ref name=NIUBL-IWS&gt;{{cite web|url=http://www.internetworldstats.com/stats7.htm|title=Top Ten Internet Languages |archive-url=https://web.archive.org/web/20120426122721/http://www.internetworldstats.com/stats7.htm|archive-date=26 April 2012|website=Internet World Stats, Miniwatts Marketing Group|date=18 March 2012 |access-date=22 April 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;/div&gt;
WebsitesByLanguagePieChart.svg|&lt;div style=&quot;text-align: center&quot;&gt;'''Veb-sayt kontenti tilleri'''&lt;ref name=UofCLBWApril2013&gt;{{cite web|title=Usage of content languages for websites|url=http://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all|work=W3Techs|access-date=26 April 2013|archive-url=https://archive.today/20120717235405/http://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all|archive-date=17 July 2012|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;/div&gt;
&lt;/gallery&gt;

=== Paydalanıw ===
[[File:Share_of_individuals_using_the_internet.png|thumb|360px|&lt;div style=&quot;text-align: center&quot;&gt;'''2021-jıldaǵı Internet paydalanıwshıları mámleket xalqınıń procenti retinde'''&lt;/div&gt;Derek: Our World in Data.]][[File:FixedBroadbandInternetPenetrationWorldMap.svg|thumb |360px |&lt;div style=&quot;text-align: center&quot;&gt;'''2012-jıldaǵı turaqlı keń polosalı Internet jazılıwshıları&lt;br /&gt;mámleket xalqınıń procenti retinde'''&lt;/div&gt;Derek: Xalıqaralıq Telekommunikaciya Awqamı&lt;ref name=&quot;FixedBroadbandITUDynamic2012&quot;&gt;[http://www.itu.int/ITU-D/ICTEYE/Reporting/DynamicReportWizard.aspx &quot;Fixed (wired)-broadband subscriptions per 100 inhabitants 2012&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190726064920/http://www.itu.int/ITU-D/ICTEYE/Reporting/DynamicReportWizard.aspx|date=26 July 2019}}, Dynamic Report, ITU ITC EYE, [[International Telecommunication Union]]. Retrieved 29 June 2013.&lt;/ref&gt;.]]

[[File:MobileBroadbandInternetPenetrationWorldMap 2013.svg|thumb |360px |&lt;div style=&quot;text-align: center&quot;&gt;'''2012-jıldaǵı mobil keń polosalı Internet jazılıwshıları&lt;br /&gt;mámleket xalqınıń procenti retinde'''&lt;/div&gt;Derek: Xalıqaralıq Telekommunikaciya Awqamı&lt;ref name=&quot;MobleBroadbandITUDynamic2012&quot;&gt;[http://www.itu.int/ITU-D/ICTEYE/Reporting/DynamicReportWizard.aspx &quot;Active mobile-broadband subscriptions per 100 inhabitants 2012&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190726064920/http://www.itu.int/ITU-D/ICTEYE/Reporting/DynamicReportWizard.aspx|date=26 July 2019}}, Dynamic Report, ITU ITC EYE, [[International Telecommunication Union]]. Retrieved 29 June 2013.&lt;/ref&gt;.]]
Internet, ásirese ólshenbegen joqarı tezlikli baylanıslardıń keń tarqalıwı menen, jumıs saatları hám ornında kóbirek beyimlilikke múmkinshilik beredi. Internetke kóplegen qurallar arqalı, sonıń ishinde mobil Internet qurılmaları arqalı da, derlik hár jerden kiriwge boladı. Mobil telefonlar, maǵlıwmat kartaları, qolda alıp júretuǵın oyın konsolleri hám uyalı routerler paydalanıwshılarǵa Internetke sımsız jalǵanıwǵa múmkinshilik beredi. Kishi ekranlar hám usınday qalta ólshemindegi qurılmalardıń basqa da sheklengen múmkinshilikleri sheńberinde, elektron pochta hám veb sıyaqlı Internet xızmetleri jetkilikli bolıwı múmkin. Xızmet kórsetiwshiler usınılatuǵın xızmetlerdi sheklewi múmkin hám mobil maǵlıwmatlar ushın tólemler basqa kiriw usıllarına qaraǵanda ádewir joqarı bolıwı múmkin.

Mektepke shekemgi tárbiyadan baslap doktorlıqtan keyingi dárejege shekem barlıq dárejedegi bilimlendiriw materialları veb-saytlardan tabıladı. Mısallar CBeebies-ten baslap, mektep hám joqarı mektep qaytalaw qosımshaları hám virtual universitetlerge shekem, [[Google Scholar]] sıyaqlı platformalar arqalı joqarı dárejeli ilimiy ádebiyatlarǵa kiriw múmkinshiligin óz ishine aladı. Aralıqtan bilim alıw, úy tapsırmaları hám basqa tapsırmalardı orınlawda járdem, óz betinshe oqıw, bos waqıttı ótkiziw yamasa qızıqlı fakt haqqında kóbirek maǵlıwmat izlew ushın, adamlardıń hár qanday dárejedegi bilimlendiriw informaciyasına hár qanday jerden kiriwi burınǵıdan da ańsat boldı. Ulıwma alǵanda Internet hám ayrıqsha Pútkil dúnyajúzilik tor hám rásmiy, hám rásmiy emes bilimlendiriwdiń áhmiyetli quralı bolıp tabıladı. Sonıń menen birge, Internet izertlewshilerge (ásirese sociallıq hám miynet psixologiyası ilimleri boyınsha) virtual laboratoriyalar arqalı aralıqtan izertlew alıp barıwǵa múmkinshilik beredi, bul nátiyjelerdiń kólemi hám ulıwmalastırılıwında, sonday-aq ilimpazlar arasındaǵı baylanısta hám nátiyjelerdi járiyalawda tereń ózgerislerge alıp keledi&lt;ref&gt;{{cite book|last=Reips|first=U.-D.|year=2008|chapter=How Internet-mediated research changes science|url=http://www.cambridge.org/us/academic/subjects/psychology/social-psychology/psychological-aspects-cyberspace-theory-research-applications|title=Psychological aspects of cyberspace: Theory, research, applications|archive-url=https://web.archive.org/web/20140809235408/http://www.cambridge.org/us/academic/subjects/psychology/social-psychology/psychological-aspects-cyberspace-theory-research-applications|archive-date=9 August 2014|pages=268–294|location=Cambridge|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-69464-3}}&lt;/ref&gt;.

Birge islesiwge arnalǵan programmalıq támiynattıń járdeminde ideyalar, bilim hám kónlikpelerdi tómen bahada hám derlik tez payıtta bólisiw birgelikte islewdi ádewir ańsatlastırdı. Topar tek arzan bahada baylanısıp hám ideyalardı bólisip qoymastan, Internettiń keń qamtıwı usınday toparlardıń ańsat payda bolıwına múmkinshilik beredi. Oǵan mısal retinde ashıq kodlı programmalıq támiynat háreketin keltiriwge boladı, ol basqa nárseler menen birge [[Linux]], Mozilla Firefox hám OpenOffice.org (keyinnen LibreOffice bolıp bólingen) sıyaqlı programmalardı dóretti. Internet chat, meyli IRC chat bólmesi, tez xabar almasıw sisteması yamasa sociallıq tarmaq xızmeti bolsın, sheriklerge kún dawamında kompyuterlerinde islep atırǵanda baylanısta qalıwdıń júdá qolaylı usılın beredi. Xabarlar elektron pochtaǵa qaraǵanda jáne de tezirek hám qolaylıraq almasılıwı múmkin. Bul sistemalar fayllardı almasıwǵa, súwretler hám kóriniwlerdi bólisiwge yamasa komanda aǵzaları arasında dawıslı hám video baylanıstı ámelge asırıwǵa múmkinshilik beriwi múmkin.

Kontentti basqarıw sistemaları birge islesiwshi toparlarǵa bir-biriniń jumısın tosınnan joq qılmastan, bólisilgen hújjetler toplamları ústinde bir waqıtta islewge múmkinshilik beredi. Biznes hám joybar toparları kalendarlardı, sonday-aq hújjetlerdi hám basqa da informaciyanı bólise aladı. Bunday birge islesiw ilimiy izertlew, programmalıq támiynattı islep shıǵıw, konferenciyalardı jobalastırıw hám dóretiwshilik jazıw sıyaqlı keń kólemli tarawlarda ámelge asırıladı. Sociallıq hám siyasiy birge islesiw de Internetke kiriw múmkinshiligi hám kompyuter sawatlılıǵı keńeygen sayın keńeyip barmaqta. 

Internet kompyuter paydalanıwshılarına hár qanday kiriw noqatınan basqa kompyuterlerge hám informaciya saqlaw orınlarına ańsat aralıqtan kiriwge múmkinshilik beredi. Kiriw kompyuter qáwipsizligi menen bolıwı múmkin; yaǵnıy, talaplarǵa baylanıslı autentifikaciya hám shifrlaw texnologiyaları. Bul kóplegen sanaatlarda aralıqtan jumıs islewdiń, birge islesiwdiń hám informaciya bólisiwdiń jańa usılların xoshametlemekte. Úyinde otırǵan esapshı tórtinshi mámlekettegi IT qánigeleri tárepinen aralıqtan saqlanatuǵın úshinshi mámlekette jaylasqan serverde, basqa mámlekette jaylasqan kompaniyanıń esap kitapların tekseriwi múmkin. Bul esaplar dúnyanıń hár tárepinen keńselerden olarǵa elektron pochta arqalı jiberilgen informaciya tiykarında, basqa aralıqtaǵı orınlarda úyde isleytuǵın buxgalterler tárepinen dúzilgen bolıwı múmkin. Bul nárselerdiń ayırımları Internettiń keń tarqalıwınan aldın da múmkin edi, biraq jeke ijara baylanıs sızıqlarınıń qımbatlıǵı olardıń kópshiligin ámelde orınlanbaytuǵın edi. Mısalı, xızmet saparında yaki demalısta dúnyanıń arǵı shetinde bolǵan keńse xızmetkeri óziniń elektron xatlarına kire aladı, bultlı esaplawlar járdeminde óz maǵlıwmatlarına kire aladı, yamasa Internettegi qáwipsiz virtual jeke tarmaq (VPN) baylanısı arqalı óziniń keńse kompyuterine aralıqtan kiriw seansın asha aladı. Bul xızmetkerge keńseden tısqarı jerde bolǵan waqıtta da óziniń barlıq ádettegi fayllarına hám maǵlıwmatlarına, sonıń ishinde elektron pochta hám basqa qosımshalarǵa tolıq kiriw múmkinshiligin bere aladı. Sistema administratorları arasında bul «Virtual jeke qorqınısh» dep atalǵan,&lt;ref&gt;{{cite web|title=The Virtual Private Nightmare: VPN |url=http://librenix.com/?inode=5013 |publisher=Librenix |access-date=21 July 2010 |date=4 August 2004 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110515152637/http://librenix.com/?inode=5013 |archive-date=15 May 2011 }}&lt;/ref&gt; sebebi ol korporativ tarmaqtıń qáwipsiz shegarasın aralıqtaǵı orınlarǵa hám onıń xızmetkerleriniń úylerine keńeytedi. 2010-jıllardıń aqırına kelip, Internet «global Arqa xalqınıń kópshiligi ushın ilimiy informaciyanıń tiykarǵı deregi» retinde táriyiplengen&lt;ref&gt;{{cite book|author1=Dariusz Jemielniak|url=https://books.google.com/books?id=yLDMDwAAQBAJ|title=Collaborative Society|author2=Aleksandra Przegalinska|year= 2020|publisher=MIT Press|isbn=978-0-262-35645-9|access-date=26 November 2020|archive-date=23 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201123045652/https://books.google.com/books?id=yLDMDwAAQBAJ|url-status=live}}&lt;/ref&gt;.

=== Sociallıq tarmaqlar hám oyın-zawıq ===
Kóplegen adamlar jańalıqlar, hawa rayı hám sport xabarlarına kiriw, demalıslardı jobalastırıw hám bronlaw hám ózleriniń jeke qızıǵıwshılıqların qanaatlandırıw ushın Pútkil dúnyajúzilik tarmaǵın paydalanadı. Adamlar dúnya júzi boyınsha doslar menen baylanıs ornatıw hám saqlap qalıw ushın chat, xabar almasıw hám elektron pochtadan paydalanadı, geyde burın xat jazısıp turǵan doslar menen baylanısqanday etip. [[Facebook]] sıyaqlı [[sociallıq tarmaq]] xızmetleri sociallasıw hám óz-ara tásir etiwdiń jańa usılların dóretti. Bul saytlardıń paydalanıwshıları betlerge kóp túrli informaciyalardı qosa aladı, ulıwma qızıǵıwshılıqlardı quwıp, basqalar menen baylanısa aladı. Sonday-aq bar tanıslardı tabıw, adamlardıń bar toparları arasında baylanıstı támiyinlew múmkin. LinkedIn sıyaqlı saytlar kommerciyalıq hám biznes baylanısların rawajlandıradı. YouTube hám Flickr paydalanıwshılardıń video hám súwretlerine qánigelesken. Sociallıq tarmaq xızmetleri sonday-aq biznesler hám basqa shólkemler tárepinen óz brendlerin alǵa ilgeriletiw, tutınıwshılarǵa marketing qılıw hám postlardıń «en jayıwın» xoshametlew ushın keń qollanıladı. 

Adamlar hám shólkemler ushın sociallıq tarmaq xızmetlerinde postlar (ásirese ashıq postlar) jazıwdıń bir qáwipi - ásirese aqmaq yamasa dawlı postlar geyde basqa Internet paydalanıwshıları tárepinen kútilmegen hám múmkin úlken kólemli qarsı reakciyaǵa alıp keliwi múmkin. Bul qáwip sonday-aq dawlı oflayn minez-qulıqqa da baylanıslı, eger ol keń túrde málim bolsa. Bul qarsı reakciyanıń tábiyatı qarsı pikirler hám ashıq masqaralawdan baslap, mazaqlawlar hám jekkóriw sózleri arqalı, eń tómen jaǵdaylarda, zorlaw hám ólim qáwpine shekem keń kólemde bolıwı múmkin. Onlayn tosqınlıqtıń joqlıǵı effekti kóp adamlardıń júzbe-júz bolǵanǵa qaraǵanda onlaynda kóbirek qatal yamasa mazaq etiwshi minez-qulıq kórsetiw tendenciyasın súwretleydi.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-23477130 |title=Twitter 'report abuse' button calls after rape threats |last=Moore |first=Keith |date=27 July 2013 |work=[[BBC News]] |access-date=7 December 2014 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140904014545/http://www.bbc.co.uk/news/technology-23477130 |archive-date=4 September 2014 }}&lt;/ref&gt;.

Shólkemler ushın, bunday qarsı reakciya, ásirese media tárepinen xabar etilse, ulıwma brend zıyanına alıp keliwi múmkin. Biraq, bul bárhama olay emes, sebebi shólkem usınǵan pikirge qarsı adamlardıń názerindegi brend zıyanı geyde basqalardıń názerinde brendti kúsheytiw menen teńlestiriliwi múmkin. Sonıń menen bir qatarda, eger shólkem yamasa jeke adam basqalar nadurıs dep esaplaytuǵın talaplarǵa boysınsa, bul qarsı reakciyaǵa alıp keliwi múmkin.

Reddit sıyaqlı ayırım veb-saytlar, jeke adamlar haqqında jeke informaciyanı járiyalawǵa tıyım salatuǵın qaǵıydalarǵa iye (sonday-aq doksing dep te ataladı), sebebi bunday postlar úlken sandaǵı Internet paydalanıwshılarınıń usılayınsha anıqlanǵan belgili jeke adamlarǵa qarsı basım kórsetiwine alıp keliwi múmkin degen táshiwishler bar. Atap aytqanda, Reddit-tiń jeke informaciyanı járiyalawdı qadaǵan etetuǵın qaǵıydası, Reddit ke júklengen Facebook skrinshotlarındaǵı barlıq sáykeslendiriwshi súwretler hám atlar cenzuradan ótiwi kerek degendi ańlatadı dep keń túrde túsiniledi. Biraq, bul qaǵıydanıń ashıq Twitter postlarına qatnası anıq emes, hám hár qanday jaǵdayda da, pikirles adamlardıń onlaynda bir-biriniń dıqqatın olar kelispeytuǵın ashıq sociallıq media postlarına qaratıwdıń kóp basqa jolları bar.

Balalar da onlayn ortalıqta kiberqorqıtıw hám jınıslıq niyetli adamlardıń jaqınlasıwı sıyaqlı qáwiplerge ushıraydı, olar geyde ózlerin bala etip kórsetedi. Balalar jáne de ózlerin táshiwishlendiretuǵın yaki ata-anaları jas shegarasına say emes dep esaplaytuǵın materiallardı ushıratıwı múmkin. Tájiriybesizlik sebepli, olar ózleri haqqında jeke informaciyanı onlaynda járiyalawı múmkin, bul olardı yaki olardıń shańaraqların, eger eskertilmese, qáwip astına qoyıwı múmkin. Kóp ata-analar balaların Internettegi jaman materiallardan qorǵaw maqsetinde Internet filtrlewdi qosıwdı yaki balalarınıń onlayn iskerligin baqılawdı tańlaydı. Facebook hám Twitter sıyaqlı eń keń tarqalǵan sociallıq tarmaq xızmetleri ádette 13 jastan kishi paydalanıwshılarǵa qadaǵan etedi. Biraq, bul siyasatlardı jalǵan tuwılǵan sáneni kórsetip dizimnen ótiw arqalı aylanıp ótiw ańsat, hám 13 jastan kishi balalardıń ádewir bólegi báribir bunday saytlarǵa qosılıwı múmkin. Balalar ushın jaqsıraq qorǵaw dárejesin támiyinleytuǵının aytatuǵın kishi jastaǵı balalar ushın sociallıq tarmaq xızmetleri de bar.

Internet óziniń payda bolıwınan baslap bos waqıttı ótkeriw ushın tiykarǵı orın bolıp kelgen, universitet serverlerinde MUD hám MOO sıyaqlı qızıqlı sociallıq tájiriybeler ótkerilip, házil-dálkekke baylanıslı Usenet toparları kóp trafik alǵan. Kóplegen Internet forumlarında oyınlar hám kúlkili videolarǵa arnalǵan bólimler bar.  

Internettegi bos waqıttı ótkeriwdiń jáne bir tarawı - kóp oyınshılı oyınlar. Oyın-zawıqtıń bul túri jámiyetler dúzedi, onda hár túrli jas hám shıǵısı bar adamlar kóp oyınshılı oyınlardıń tez pátli dúnyasınan lázzet aladı.Jazılmaǵan paydalanıwshılar belgili bir oyın túrleri yamasa belgili bir oyınlar menen sheklengen. Kóp adamlar Internetti muzıka, filmler hám basqa shıǵarmalarǵa kiriw hám júklep alıw ushın paydalanadı, olardan ráhátleniw hám dem alıw ushın qollanadı. Bul iskerliklerdiń hámmesi ushın oraylastırılǵan serverler hám tarqatılǵan teń qatnasıwshı texnologiyaların paydalanıp, pullı hám pulsız xızmetler bar. Bul dereklerdiń ayırımları dóretiwshilerdiń avtorlıq huqıqlarına basqalarǵa qaraǵanda kóbirek itibar beredi.

Internetti paydalanıw paydalanıwshılardıń jalǵızlıǵı menen baylanıslı ekenligi anıqlanǵan. Jalǵız adamlar Internetti óz sezimlerin bildiriw hám óz tariyxların basqalar menen bólisiw ushın qollanıwǵa beyim, mısalı, «Men jalǵızban, állekim meniń menen sóylese me?» degen temadaǵı jazbalar. 2017-jılǵı bir kitapta Internet adam iskerliginiń kópshilik táreplerin pútkil insaniyat aǵzaları hám básekilesi bolıwı múmkin bolǵan birden-bir maydanǵa biriktiredi hám nátiyjede psixikalıq densawlıqqa tiykarınan unamsız tásir etedi dep aytılǵan. Hár bir iskerlik tarawındaǵı tabıslar keń tarqalǵan hám dawıslı túrde járiyalanǵan bolsa da, olar dúnyanıń eń ayrıqsha adamlarınıń júdá jińishke bólegine ǵana tiyisli bolıp, qalǵanlardı artta qaldıradı. Internetke shekem hár qanday tarawda jetiskenlikke erisiw úmiti awıl, shetki aymaq, qala yamasa hátte mámleket dárejesinde ámelge asırıwdıń aqılǵa muwapıq itimallıǵı menen qollap-quwatlanǵan bolsa, Internet dúnyasında usınday úmitler búgingi kúnde ámelge aspaytuǵını anıq: planetanıń qanday da bir jerinde bárhama jaqsıraq isley alatuǵın hám házir jalǵız bolǵan joqarı orındı iyeley alatuǵın birew bar&lt;ref&gt;{{cite book|last=Barker|first=Eric|title=Barking Up the Wrong Tree|publisher=HarperCollins|date=2017|isbn=978-0-06-241604-9|pages=235–236}}&lt;/ref&gt;.

Kiberbuzıwshılıq korporativ resurslardıń jumsalıwına alıp keliwi múmkin; Peninsula Business Services kompaniyasınıń 2003-jılǵı izertlewine sáykes, Britaniyadaǵı ortasha xızmetker jumıs waqtında kúnine 57 minut Internette sharlap júrgen&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.scotsman.com/news/net-abuse-hits-small-city-firms-1-892163 |title=Net abuse hits small city firms |work=The Scotsman |date=11 September 2003 |access-date=7 August 2009 |location=Edinburgh |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121020041820/http://www.scotsman.com/news/net-abuse-hits-small-city-firms-1-892163 |archive-date=20 October 2012 }}&lt;/ref&gt;. Internetke ǵárezlilik buzılıwı - bul kúndelikli turmısqa kesent etetuǵın kompyuterdi shamadan tıs paydalanıw. Nikolas G. Karr Internetti paydalanıwdıń adamlarǵa basqa da tásirleri bar dep esaplaydı, mısalı, tez oqıw uqıplılıǵın jaqsılaydı hám haqıyqıy dóretiwshilikke alıp baratuǵın tereń oylawǵa kesent etedi&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/shallowswhatinte0000carr/page/276|title=The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains|first=Nicholas G.|last=Carr|author-link=Nicholas G. Carr|publisher=W.W. Norton|year=2010|page=[https://archive.org/details/shallowswhatinte0000carr/page/276 276]|isbn=978-0-393-07222-8}}&lt;/ref&gt;.

=== Elektron biznes ===
Elektron biznes (e-biznes) pútkil qádir-qımbat dizbegin qamtıytuǵın biznes processlerin óz ishine aladı: satıp alıw, jetkerip beriw dizbegin basqarıw, marketing, satıw, klientlerge xızmet kórsetiw hám biznes qatnasıqlar. Elektron kommerciya klientler hám sherikler menen qatnasıqlardı qurıw hám jaqsılaw ushın Internetti paydalanıp tabıs aǵımların qosıwǵa umtıladı. International Data Corporation maǵlıwmatları boyınsha, dúnya júzilik elektron kommerciyanıń kólemi, global biznesten bizneske hám tutınıwshıǵa tranzakciyalar birlestirilgende, 2013-jıl ushın 16 trillion dollardı quraydı. Oxford Economics esabatında bul ekewi birlestirilip, cifrlı ekonomikanıń ulıwma kólemi 20,4 trillion dollar dep bahalanǵan, bul dúnya júzilik satıwlardıń shama menen 13,8% ine teń&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.myclouddoor.com/web/documents/The%20New%20Digital%20Economy.pdf|title=The New Digital Economy: How it will transform business|archive-url=https://web.archive.org/web/20140706101452/http://www.myclouddoor.com/web/documents/The%20New%20Digital%20Economy.pdf |archive-date=6 July 2014|website=Oxford Economics|date=2 July 2011}}&lt;/ref&gt;.

Internet arqalı ámelge asırılatuǵın sawdanıń ekonomikalıq artıqmashlıqları haqqında kóp jazılǵan bolsa da, Internettiń ayırım tárepleri, máselen kartalar hám jaylasıw ornın anıqlaytuǵın xızmetler ekonomikalıq teńsizlikti hám cifrlı ayırmashılıqtı kúsheytiwi múmkin ekenligin kórsetetuǵın dáliller de bar&lt;ref&gt;{{cite web |title=How the Internet Reinforces Inequality in the Real World |work=The Atlantic |author=Badger, Emily |date=6 February 2013 |access-date=13 February 2013 |url=http://www.theatlanticcities.com/technology/2013/02/how-internet-reinforces-inequality-real-world/4602/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130211095334/http://www.theatlanticcities.com/technology/2013/02/how-internet-reinforces-inequality-real-world/4602/ |archive-date=11 February 2013 }}&lt;/ref&gt;. Elektron kommerciya kishi shańaraq biznesleriniń hám dástúriy dúkanlardıń birlesiwine hám qulawına sebepshi bolıp, tabıs teńsizliginiń artıwına alıp keliwi múmkin&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.zdnet.com/article/e-commerce-will-make-the-shopping-mall-a-retail-wasteland/|title=E-commerce will make the shopping mall a retail wasteland|archive-url=https://web.archive.org/web/20130219011301/http://www.zdnet.com/e-commerce-will-make-the-shopping-mall-a-retail-wasteland-7000009960/|archive-date=19 February 2013|website=ZDNet|url-status=live|date=17 January 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.comscore.com/Insights/Press_Releases/2012/12/Free_Shipping_Day_Promotion_Spurs_Late-Season_Online_Spending_Surge|title='Free Shipping Day' Promotion Spurs Late-Season Online Spending Surge, Improving Season-to-Date Growth Rate to 16 Percent vs. Year Ago|archive-url=https://web.archive.org/web/20130128191411/http://www.comscore.com/Insights/Press_Releases/2012/12/Free_Shipping_Day_Promotion_Spurs_Late-Season_Online_Spending_Surge |archive-date=28 January 2013|website=Comscore|date=23 December 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.theatlanticcities.com/jobs-and-economy/2012/12/death-american-shopping-mall/4252/|title=The Death of the American Shopping Mall|archive-url=https://web.archive.org/web/20130215044619/http://www.theatlanticcities.com/jobs-and-economy/2012/12/death-american-shopping-mall/4252/ |archive-date=15 February 2013|website=The Atlantic – Cities|date=26 December 2012}}&lt;/ref&gt;.

Avtor Endryu Kin, Internet sebepli júz bergen sociallıq ózgerislerdiń uzaq waqıtlı sınshısı, Internet biznesleriniń birlesiwiniń ekonomikalıq tásirlerine itibar qaratqan. Kin 2013-jılǵı Jergilikli Ózin-ózi Támiyinlew Institutınıń esabatına tiykarlanıp, dástúriy usaqlap satıw dúkanları hár 10 million dollar satıw ushın 47 adamdı jumısqa alatuǵının, al Amazon bolsa tek 14 adamdı jumısqa alatuǵının keltiredi. Usıǵan uqsas, 700 xızmetkeri bar bólme ijaraǵa beriw startabı Airbnb 2014-jılı 10 milliard dollarǵa bahalanǵan, bul 152,000 adamdı jumısqa alǵan Hilton Worldwide qunınıń shama menen yarımına teń. Sol waqıtta Uber 1,000 tolıq shtatlı xızmetkerdi jumısqa alǵan hám 18,2 milliard dollarǵa bahalanǵan, bul birge alǵanda 60,000 ǵa jaqın adamdı jumısqa alǵan Avis Rent a Car hám The Hertz Corporation kompaniyalarınıń ulıwma bahasına teń&lt;ref&gt;{{cite news| last1=Harris |first1=Michael |title=Book review: 'The Internet Is Not the Answer' by Andrew Keen |url=https://www.washingtonpost.com/opinions/book-review-the-internet-is-not-the-answer-by-andrew-keen/2015/01/02/8627999a-7973-11e4-9a27-6fdbc612bff8_story.html |access-date=25 January 2015 |newspaper=The Washington Post|date=2 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150120000258/https://www.washingtonpost.com/opinions/book-review-the-internet-is-not-the-answer-by-andrew-keen/2015/01/02/8627999a-7973-11e4-9a27-6fdbc612bff8_story.html |archive-date=20 January 2015 }}&lt;/ref&gt;.

=== Aralıqtan jumıs islew ===
Aralıqtan jumıs islew toparlıq programmalıq támiynat, virtual jeke tarmaqlar, konferenciya baylanısları, videotelefoniya hám VoIP sıyaqlı qurallar arqalı ámelge asırıladı, solay etip jumıs hár qanday jerde, kóbinese xızmetkerdiń úyinde orınlanıwı múmkin. Bul kompaniyalar ushın nátiyjeli hám paydalı bolıwı múmkin, sebebi xızmetkerlerge uzaq aralıqlarda baylanısıwǵa múmkinshilik beredi, bul arqalı ádewir jol waqtı hám qarjı únemlenedi. Kóbirek xızmetkerler úylerinde usı qurallardı paydalanıp, ózleriniń úyin kompaniyanıń ishki tarmaǵına hám ishki baylanıs tarmaqlarına jalǵaw ushın jetkilikli tezliktegi internetke iye.

=== Birge islesip baspadan shıǵarıw ===
Vikiler akademiyalıq jámiyette de institucional hám xalıqaralıq shegaralar arqalı informaciyanı bólisiw hám tarqatıw ushın qollanılǵan. Bul ortalarda olar grant jazıwda birge islesiw, strategiyalıq jobalaw, bólim hújjetlestiriwi hám komitet jumısı ushın paydalı ekenligi anıqlanǵan&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Putting Wikis to Work in Libraries|author=Nancy T. Lombardo|s2cid=11552140|volume=27|issue=2|date=June 2008|journal=Medical Reference Services Quarterly|pages=129–145|doi=10.1080/02763860802114223|pmid=18844087}}&lt;/ref&gt;. AQSH Patent hám tovar belgileri basqarması jámiyetshilikke qaralıp atırǵan patent ótinishlerin tekseriwge tiyisli aldıńǵı texnologiyalardı tabıwda birge islesiwge múmkinshilik beriw ushın vikiden paydalanadı. Nyu-Yorktıń Kuins rayonı puqaralarǵa jergilikli parktiń dizaynı hám jobalawında birge islesiw ushın vikiden paydalanǵan&lt;ref name=&quot;Noveck&quot;&gt;{{cite journal|title=Wikipedia and the Future of Legal Education |author=Noveck, Beth Simone |journal=Journal of Legal Education |volume=57 |issue=1 |url=http://heinonline.org/HOL/LandingPage?collection=journals&amp;handle=hein.journals/jled57&amp;div=8&amp;id=&amp;page= |date=March 2007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140703005842/http://heinonline.org/HOL/LandingPage?collection=journals&amp;handle=hein.journals%2Fjled57&amp;div=8&amp;id=&amp;page= |archive-date=3 July 2014 }}{{subscription required}}&lt;/ref&gt;. Inglis tilindegi Vikipediya Dúnya júzilik tarmaqta&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://s23.org/wikistats/largest_html.php?sort=users_desc&amp;th=8000&amp;lines=500 |title=WikiStats by S23 |access-date=7 April 2007 |publisher=S23Wiki |date=3 April 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140825164715/http://s23.org/wikistats/largest_html.php?sort=users_desc&amp;th=8000&amp;lines=500 |archive-date=25 August 2014}}&lt;/ref&gt; vikiler arasında eń úlken paydalanıwshı bazasına iye hám trafik boyınsha barlıq saytlar arasında aldıńǵı 10 qatarǵa kiredi&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.alexa.com/topsites |title=Alexa Web Search – Top 500 |access-date=2 March 2015 |publisher=[[Alexa Internet]] |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150302173920/http://www.alexa.com/topsites |archive-date=2 March 2015 }}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}

[[Kategoriya:Internet]]
[[Kategoriya:Telekommunikaciya]]

__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:Programmalıq injiniring]]</text>
      <sha1>tcqe9vbjpplogbyl68u11vrhe7whrob</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Apple Inc.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1000</id>
    <revision>
      <id>123925</id>
      <parentid>123733</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:36:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123925</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="233863" sha1="ij0h4nlcprfav9rsjurzzc52858za87" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vcard&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; font-size: 125%; font-weight: bold;&quot; class=&quot;fn org&quot; | Apple Inc.
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center;&quot; | [[Fayl:Apple_logo_black.svg|100px|Apple logotipi]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center;&quot; | 1998-jıldan berli qollanılıp kiyatırǵan Apple logotibi
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center;&quot; | [[Fayl:Aerial_view_of_Apple_Park_dllu.jpg|300px]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center;&quot; | [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya shtatınıń]] Kupertino qalasındaǵı kompaniyanıń bas keńsesi Apple Parktıń joqarıdan kórinisi
|-
| '''Burınǵı atamaları'''
|
*Apple Computer Company (1976–1977)
*Apple Computer, Inc. (1977–2007)
|-
| '''Kompaniya túri'''
| Ashıq akcionerlik jámiyet
|-
| '''Birjada sawda belgileri'''
| 
*Nasdaq: AAPL
*Nasdaq-100 komponenti
*DJIA komponenti
*S&amp;P 100 komponenti
*S&amp;P 500 komponenti
|-
| '''ISIN'''
| US0378331005
|-
| '''Tarawı'''
| 
*Tutınıwshı elektronikası
*Programmalıq támiynat xızmetleri
*Onlayn xızmetler
|-
| '''Dúzilgen sánesi'''
| [[1-aprel]], [[1976]]; Los-Altos, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]], [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
| '''Tiykarın salǵanlar'''
|
*[[Stiv Djobs]]
*Stiv Voznyak
*Ronald Ueyn
|-
| '''Bas keńse'''
| 1 Apple Park Way, Kupertino, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]], [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
| '''Dúkanlar sanı'''
| 535 Apple Store dúkanları (2025)
|-
| '''Xızmet kórsetiw aymaǵı'''
| Dúnya júzi boyınsha
|-
| '''Tiykarǵı tulǵalar'''
| 
*Tim Kuk (Bas direktor)
*Artur Levinson (direktorlar keńesiniń baslıǵı)
|-
| '''Ónimleri'''
|
*AirPods
*Apple TV
*Apple Watch
*iPad
*[[iPhone]]
*Mac
|-
| '''Xızmetleri'''
|
*[[App Store]]
*[[Apple Card]]
*Apple Music
*Apple Pay
*Apple TV+
*[[iCloud]]
|-
| '''Tabıs'''
| {{profit}} US$391 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Operaciyalıq tabıs'''
| {{profit}} US$123 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Taza tabıs'''
| {{decrease}} US$94 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Barlıq aktivler'''
| {{profit}} US$365 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Barlıq kapital'''
| {{decrease}} US$57 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Xızmetkerler sanı'''
| 164,000 (2024-jıl)
|-
| '''[[Sıńar kompaniya|Sıńar kompaniyaları]]'''
| 
*Apple Studios
*Beats Electronics
*Beddit
*Braeburn Capital
*Claris
*Globalstar (20%)
|-
| '''ASN'''
| 714
|-
| '''Veb-saytı'''
| [https://www.apple.com apple.com]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;font-size: 85%;&quot; | Finans maǵlıwmatları 2024-jıldıń 28-sentyabrinde juwmaqlanǵan finans jılına tiyisli.
|}

'''Apple Inc.''' – Amerika kóp milletli korporaciyası hám texnologiya kompaniyası bolıp, onıń bas keńsesi [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]] shtatınıń Kupertino qalasında, Silikon oypatlıǵında jaylasqan. Ol tiykarınan tutınıwshı elektronikası, [[programmalıq támiynat]] hám xızmetleri menen ataqlı. 1976-jılı [[Stiv Djobs]], Stiv Voznyak hám Ronald Ueyn tárepinen Apple Computer Company retinde shólkemlestirilgen, keyingi jılı Djobs hám Voznyak tárepinen Apple Computer, Inc. retinde dizimge alındı. 2007-jılı kompaniyanıń dıqqatı kompyuterlerden tutınıwshı elektronikasına keńeygenlikten, Apple Inc. dep qayta ataldı. Apple 2024-jılǵı finans jılında 391.04 milliard AQSH dolları tabıs penen eń iri texnologiya kompaniyası bolıp tabıladı.

Kompaniya Voznyaktıń Apple I jeke kompyuterin islep shıǵarıw hám satıw ushın shólkemlestirilgen. Onıń ekinshi kompyuteri, Apple II, dáslep kóplegen islep shıǵarılǵan mikrokompyuterlerdiń biri retinde eń kóp satılatuǵın ónimge aylandı. Apple 1983-jılı Lisa hám 1984-jılı Macintosh kompyuterlerin usındı, olar grafikalıq paydalanıwshı interfeysi hám tıshqanshanı qollanǵan dáslepki kompyuterlerdiń biri boldı. 1985-jılǵa kelip, kompaniya ishindegi mashqalalar sebepli Djobs NeXT kompaniyasın shólkemlestiriw ushın ketti, al Voznyak basqa joybarlarǵa ketti; Djon Skalli on jıldan aslam waqıt dawamında bas direktor lawazımın atqardı. 1990-jılları Apple jeke kompyuter sanaatında [[Microsoft Windows]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sisteması]] hám [[Intel]] processorlı JK klonlarınıń arzan bahalı duopoliyasına salıstırǵanda ádewir bazar úlesin joǵalttı. 1997-jılı Apple bankrotlıqqa bir neshe hápte qalǵan edi. Sátsiz operaciyalıq sistema strategiyasın sheshiw ushın, ol NeXT kompaniyasın satıp aldı, bul Djobstı kompaniyaǵa qaytarıwǵa alıp keldi. Ol keyingi on jıl ishinde iMac, iPod, [[iPhone]] hám iPad qurılmaların úlken maqtawǵa ılayıq etip usınıw, sonday-aq [[iTunes Store]] dúkanın iske qosıw, «Basqasha oyla» reklama kampaniyasın baslaw hám Apple Store usaqlap satıw tarmaǵın ashıw arqalı Appledı qaytadan paydalılıqqa qaytardı. Bul háreketler Appledı shama menen 2010-jıldan baslap dúnyadaǵı eń qımbat brendlerdiń biri bolıwın támiyinledi. Djobs 2011-jılı densawlıǵına baylanıslı lawazımınan ketti hám eki aydan soń qaytıs boldı; onıń ornına bas direktor lawazımına Tim Kuk keldi.

Apple ónimler qatarına iPhone, iPad, Apple Watch, Mac hám Apple TV sıyaqlı kóshpeli hám úy apparatlıq támiynatı; [[iOS]], iPadOS hám macOS sıyaqlı operaciyalıq sistemalar; hám Apple Pay, [[iCloud]], sonday-aq Apple Music hám Apple TV+ sıyaqlı multimediyalıq aǵımlı xızmetler kiredi. Apple Amerikadaǵı bes úlken informaciyalıq texnologiya kompaniyalarınıń biri bolıp tabıladı; kóbinese 2011-jıldan baslap,[b] Apple dúnyadaǵı bazar kapitalizaciyası boyınsha eń iri kompaniya bolıp kelgen, al 2023-jılǵa kelip, payda boyınsha eń iri óndiriwshi kompaniya, satılǵan birlikler boyınsha tórtinshi eń iri jeke kompyuter jetkiziwshi, eń iri planshet kompyuterler jetkiziwshi hám dúnyadaǵı eń iri mobil telefonlar jetkiziwshi bolıp tabıladı. Apple 2018-jılı bahası 1 trillion dollardan asqan birinshi AQSH akcionerlik kompaniyası boldı hám 2024-jıldıń dekabr ayına kelip, onıń bahası 3,74 trillion dollardan astı. Apple Nasdaq birjasındaǵı eń iri kompaniya bolıp, onda «AAPL» belgisi astında sawda isleydi.

Apple óz jallawshılarınıń miynet ámeliyatları, kásiplik awqamlar menen qarım-qatnası, ekologiyalıq ámeliyatları hám básekige qarsı ámeliyatlar menen materiallardı alıw usılların óz ishine alǵan biznes etikası boyınsha sınǵa ushıraǵan. Soǵan qaramastan, kompaniyanıń úlken qollap-quwatlawshılar toparı bar hám brend sadıqlıǵınıń joqarı dárejesinen paydalanadı.

== Tariyxı ==

=== 1976–1980: Shólkemlestiriw hám korporaciya bolıw ===
[[File:Apple Garage.jpg|thumb|left|1976-jılı Stiv Djobs hám Stiv Voznyak Kaliforniya shtatınıń Los-Altos qalasındaǵı Krist-drayvta jaylasqan Djobstıń ata-anasınıń úyinde Apple kompaniyasın birge shólkemlestirdi.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=6–8}} Voznyak kompaniyanıń garajda qurılǵanı haqqındaǵı keń tarqalǵan pikirdi «azǵana ápsana» dep atadı,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Gibbs |first=Samuel |date=December 5, 2014 |title=Steve Wozniak: Apple starting in a garage is a myth |url=https://www.theguardian.com/technology/2014/dec/05/steve-wozniak-apple-starting-in-a-garage-is-a-myth |archive-url=https://web.archive.org/web/20150425011132/https://www.theguardian.com/technology/2014/dec/05/steve-wozniak-apple-starting-in-a-garage-is-a-myth |archive-date=April 25, 2015 |access-date=November 12, 2019 |website=[[The Guardian]]}}&lt;/ref&gt; biraq jataq bólme tarlıq etip baslaǵanda, olar ayırım jumısların garajǵa kóshirdi.&lt;ref name=&quot;Linzmayer01&quot;&gt;{{Cite news |last=Linzmayer |first=Owen W. |title=Apple Confidential: The Real Story of Apple Computer, Inc |work=The Denver Post |url=http://extras.denverpost.com/books/chap0411h.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120414125259/http://extras.denverpost.com/books/chap0411h.htm |archive-date=April 14, 2012}}&lt;/ref&gt;]]

[[File:2019-08-04 Apple I computer.jpg|thumb|Apple I - bul Apple kompaniyasınıń dáslepki ónimi bolıp, Voznyak tárepinen islep shıǵarılǵan hám zárúr klaviatura, monitor, quwat blogı hám qosımsha korpussız jıynalǵan sxema taxtası túrinde satılǵan.]]
'''Apple Computer Company''' 1976-jılı 1-aprelde Stiv Djobs, Stiv Voznyak hám Ronald Ueyn tárepinen sheriklik retinde shólkemlestirildi.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=6–8}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Williams |first=Rhiannon |date=April 1, 2015 |title=Apple celebrates 39th year on April 1 |work=[[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11507451/Apple-celebrates-39th-year-on-April-1.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=July 9, 2017 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11507451/Apple-celebrates-39th-year-on-April-1.html |archive-date=January 10, 2022}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; Kompaniyanıń birinshi ónimi - Apple I kompyuteri bolıp, onı tolıǵı menen Voznyak dizayn islegen hám qoldan islegen.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 28, 2006 |title=Apple co-founder tells his side of the story |url=https://www.smh.com.au/news/laptops--desktops/wozniak-tells-his-side-of-the-story/2006/09/28/1159337270259.html |access-date=July 9, 2017 |website=[[The Sydney Morning Herald]] |archive-date=July 3, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703154618/http://www.smh.com.au/news/laptops--desktops/wozniak-tells-his-side-of-the-story/2006/09/28/1159337270259.html |url-status=live}}; {{Cite news |title=A Chat with Computing Pioneer Steve Wozniak |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6167297 |website=[[NPR]] |date=September 29, 2006 |access-date=July 9, 2017 |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091333/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6167297 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Onıń jaratılıwın qarjılandırıw ushın Djobs óziniń Volkswagen avtobusın, al Voznyak bolsa HP-65 kalkulyatorın sattı.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Isaacson |first=Walter |url=https://books.google.com/books?id=26ev_abfrU8C |title=Steve Jobs: The Exclusive Biography |date=October 24, 2011 |publisher=Little, Brown Book Group |isbn=978-0-7481-3132-7 |language=en}}&lt;/ref&gt; Ekewi de tolıq satıw bahasın almadı, biraq ulıwma 1,300 dollar (2024-jılǵa kelip 7,200 dollarǵa teń) tabıs taptı. Voznyak birinshi Apple I prototipin 1976-jıldıń iyul ayında Homebrew Computer Club-ta tanıstırdı.&lt;ref&gt;{{Harvnb|O'Grady|2009|pages=2–3}}; {{Cite web |title=The Homebrew Computer Club |url=http://www.computerhistory.org/revolution/personal-computers/17/312 |access-date=July 9, 2017 |publisher=[[Computer History Museum]] |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327102109/https://www.computerhistory.org/revolution/personal-computers/17/312 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple I oraylıq processor (CPU), yad (RAM) hám tiykarǵı tekstli-video chipleri bar tiykarǵı plata retinde satıldı – bul tolıq jeke kompyuter retinde bazarda ele usınılmaǵan tiykarǵı jıynaqlı koncepciyası edi.&lt;ref&gt;{{Cite magazine |last=Kahney |first=Leander |date=November 19, 2002 |title=Rebuilding an Apple From the Past |language=en-US |magazine=Wired |url=https://www.wired.com/2002/12/56426/ |access-date=November 7, 2022 |issn=1059-1028 |archive-date=November 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221107195134/https://www.wired.com/2002/12/56426/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ol dáslepki tanıstırılǵannan keyin tez arada 666.66 dollarǵa (2024-jılǵa kelip 3,700 dollarǵa teń) bahalandı.&lt;ref&gt;{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7091190.stm |work=[[BBC News]] |title=Building the digital age |access-date=January 19, 2008 |date=November 15, 2007 |archive-date=November 28, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171128173707/http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7091190.stm |url-status=live}}; {{Cite web |title=Apple I |url=http://staging.computerhistory.org/exhibits/highlights/apple1.shtml |archive-url=https://web.archive.org/web/20070326115844/http://staging.computerhistory.org/exhibits/highlights/apple1.shtml |archive-date=March 26, 2007 |access-date=January 19, 2008 |publisher=[[Computer History Museum]]}}; [https://web.archive.org/web/20170204212503/http://www.g4tv.com/gamemakers/episodes/3781/Apple_II.html Game Makers (TV Show)]: Apple II. Originally aired January 6, 2005; {{Cite web |url=http://www.macmothership.com/gallery/newads7/1976apple1.jpg |title=Picture of original ad featuring US666.66 price|access-date=January 21, 2008|archive-date=January 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115222510/http://www.macmothership.com/gallery/newads7/1976apple1.jpg|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;iWoz&quot;&gt;{{Cite book |last1=Wozniak |first1=Steve |title=iWoz: Computer Geek to Cult Icon: How I Invented the Personal Computer, Co-Founded Apple, and Had Fun Doing It |title-link=iWoz: Computer Geek to Cult Icon: How I Invented the Personal Computer, Co-Founded Apple, and Had Fun Doing It |last2=Smith |first2=Gina |publisher=[[W. W. Norton &amp; Company]] |year=2006 |isbn=978-0-393-06143-7 |oclc=502898652 |author-link=Steve Wozniak |author-link2=Gina Smith (author)}}&lt;/ref&gt; Voznyak keyinirek 666 sanındaǵı haywannıń belgisiniń tosınnan ekenliginen xabarı bolmaǵanın hám bul bahanı «qaytalanatuǵın sanlardı» unatqanı ushın oylap tapqanın ayttı.&lt;ref name=&quot;VintageNews&quot;&gt;{{Cite news |last=Blazeski |first=Goran |date=November 25, 2017 |title=Apple-1, Steve Wozniak's hand-built creation, was Apple's first official product, priced at $666.66 |work=The Vintage News |url=https://www.thevintagenews.com/2017/11/25/apples-first-official-product-was-priced-at-666-66 |access-date=November 24, 2019 |archive-date=July 26, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726090158/https://www.thevintagenews.com/2017/11/25/apples-first-official-product-was-priced-at-666-66/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

'''Apple Computer, Inc.''' 1977-jılı 3-yanvarda Kaliforniyanıń Kupertino qalasında rásmiy túrde dizimge alındı, bul waqıtta Ueyn kompaniyadan ketken edi, ol kompaniyanı birgelikte qurǵannan 12 kún ótkennen soń óz úlesin Djobs hám Voznyak-qa 800 dollarǵa satıp jibergen. Multimillioner Mayk Markkula Appledı dizimge alıw barısında Djobs hám Voznyak-qa zárúrli biznes tájiriybe hám 250,000 dollar (2024-jılǵı 1,297,000 dollarǵa teń) qarjı menen járdem berdi.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 6, 1998 |title=Apple chronology |url=https://money.cnn.com/1998/01/06/technology/apple_chrono |access-date=May 2, 2017 |publisher=[[CNNMoney]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081036/http://money.cnn.com/1998/01/06/technology/apple_chrono/ |url-status=live}}; {{Cite web |first=Ben |last=Gilbert |title=Where are the first 10 Apple employees today? |url=http://www.businessinsider.com/the-first-10-apple-employees-2016-12 |website=[[Business Insider]] |date=December 26, 2016 |access-date=May 2, 2017 |archive-date=March 30, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330085628/https://www.businessinsider.com/the-first-10-apple-employees-2016-12 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Jumıs islewdiń dáslepki bes jılında tabıs tez ósti, shama menen hár tórt ayda eki ese kóbeydi. 1977-jıldıń sentyabrinen 1980-jıldıń sentyabrine shekem jıllıq satıw kólemi 775,000 dollardan 118 million AQSH dollarına shekem ósti, bul ortasha jıllıq ósiw páti 533% degendi ańlatadı.&lt;ref&gt;[[Infinite Loop]] {{Cite book|author-link=Michael S. Malone|first=Michael S.|last=Malone|year=1999|title=Infinite loop: how the world's most insanely great computer company went insane|isbn=978-0-385-48684-2|oclc=971131326|url=https://archive.org/details/infiniteloophoww00malo|location=New York|publisher=Currency/Doubleday|page=157}}; {{Cite web|url=https://news.fastcompany.com/apples-sales-grew-150x-between-1977-1980-4001956|title=Apple's sales grew 150x between 1977–1980|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081616/https://news.fastcompany.com/apples-sales-grew-150x-between-1977-1980-4001956|archive-date=May 25, 2017|last=McCracken|first=Harry|date=April 1, 2016|access-date=May 2, 2017|website=[[Fast Company]]|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

Sonday-aq Voznyak tárepinen dizayn islengen Apple II 1977-jılı 16-aprelde birinshi West Coast Computer Faire kórgizbesinde kórsetildi.{{Sfn|Linzmayer|2004|page=12}} Ol óziniń tiykarǵı básekilesi TRS-80 hám Commodore PET-ten simvollıq yacheykalarǵa tiykarlanǵan reńli grafikası hám ashıq arxitekturası menen ayırmashılıq qıladı. Apple I hám dáslepki Apple II modelleri saqlaw qurılması sıpatında ádettegi audio kassetalardı paydalanǵan, olar 1978-jılı 5+1⁄4 dyuymli disketa diskovodı hám Disk II dep atalǵan interfeys tárepinen almastırıldı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=13–15}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Weyhrich |first=Steven |date=April 21, 2002 |title=Apple II History Chapter 4 |url=http://apple2history.org/history/ah04 |access-date=August 18, 2008 |archive-date=August 1, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100801191644/http://apple2history.org/history/ah04/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:Apple II Plus cropped.jpg|thumb|left|1977-jılı shıǵarılǵan hám tiykarınan Voznyak tárepinen dizayn islengen Apple II kompaniyanıń birinshi úlken tabısı boldı.]]
Apple II biznes dúnyasınıń birinshi «killer qosımshası» VisiCalc programması ushın stol ústi platforması sıpatında tańlandı. VisiCalc - bul 1979-jılı shıǵarılǵan elektron keste programması.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=13–15}} VisiCalc Apple II ushın biznes bazarın jarattı hám úy paydalanıwshılarına Apple II satıp alıwdıń qosımsha sebebin berdi: keńse menen úylesimlilik,{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=13–15}} biraq Apple II bazar úlesi Atari, Commodore hám Tandy sıyaqlı básekilesler tárepinen islep shıǵarılǵan úy kompyuterlerinen artta qaldı.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Bagnall |first=Brian |title=On the Edge: The Spectacular Rise and Fall of Commodore |publisher=Variant Press |year=2005 |isbn=978-0-9738649-0-8 |pages=109–112}}; [http://www.jeremyreimer.com/total_share.html Personal Computer Market Share: 1975–2004] {{Webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120606003537/http://www.jeremyreimer.com/total_share.html |date=June 6, 2012}} The figures show Mac higher, but that is not a single model.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://arstechnica.com/features/2005/12/total-share/ |title=Total share: 30 years of personal computer market share figures |first=Jeremy |last=Reimer |date=December 15, 2005 |website=Ars Technica |accessdate=September 1, 2023|archive-date=June 7, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120607023023/http://arstechnica.com/features/2005/12/total-share/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

1980-jılı 12-dekabrde Apple tolıǵı menen elektron NASDAQ birjasında dáslepki jámiyetlik usınıs (IPO) penen shıqtı, hár bir akciyanı 22 dollardan (2022-jıldıń 3-sentyabrine shekemgi akciya bóliniwlerin esapqa alǵanda $.10) 4.6 million akciya sattı,&lt;ref name=&quot;Apple FAQ&quot;&gt;{{Cite web|url=https://investor.apple.com/faq/default.aspx|title=Frequently Asked Questions|archive-url=https://web.archive.org/web/20200312205405/https://investor.apple.com/faq/default.aspx|archive-date=March 12, 2020|publisher=Apple Inc.|access-date=January 19, 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; bul 100 million dollardan artıq kapital jarattı, bul 1956-jıldan berli Ford Motor Company kompaniyasınan keyingi eń úlken IPO boldı&lt;ref name=&quot;EDNAAPLSTOCK&quot;&gt;{{Cite web |last=Deffree |first=Suzanne |date=December 12, 2018 |title=Apple IPO makes instant millionaires, December 12, 1980 |url=https://www.edn.com/electronics-blogs/edn-moments/4403276/Apple-IPO-makes-instant-millionaires--December-12--1980 |access-date=May 16, 2019 |archive-date=June 10, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610002442/https://www.edn.com/electronics-blogs/edn-moments/4403276/Apple-IPO-makes-instant-millionaires--December-12--1980 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Kúnniń aqırına kelip, akciya bahası 29 dollarǵa&lt;ref name=&quot;DEDIPO&quot;&gt;{{Cite web |last=Dilger |first=Daniel Eran |date=December 12, 2013 |title=Apple, Inc. stock IPO created 300 millionaires 33 years ago today |url=http://appleinsider.com/articles/13/12/12/apple-inc-stock-ipo-created-300-millionaires-33-years-ago-today |access-date=April 18, 2017 |website=[[AppleInsider]] |archive-date=March 30, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330102914/https://appleinsider.com/articles/13/12/12/apple-inc-stock-ipo-created-300-millionaires-33-years-ago-today |url-status=live}}&lt;/ref&gt; hám bazar kapitalizaciyası 1.778 milliard dollarǵa&lt;ref name=&quot;EDNAAPLSTOCK&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;DEDIPO&quot; /&gt; jetip, Djobs hám Voznyak qosılǵan shama menen 300 millioner payda boldı.

=== 1980–1990: Macintosh penen jetiskenlik ===
[[File:Steve Jobs and Macintosh computer, January 1984, by Bernard Gotfryd - edited 2.jpg|thumb|1984-jılı [[Stiv Djobs]] Macintosh penen, integraciyalanǵan [[grafikalıq paydalanıwshı interfeysi]] hám tıshqanshası bar birinshi ǵalabalıq bazardaǵı jeke kompyuter menen.]]
1979-jıldıń dekabr ayında Stiv Djobs hám Djef Raskin qosılǵan Apple xızmetkerleri Xerox PARC-qa bardı, onda olar [[grafikalıq paydalanıwshı interfeysi]] (GUI) bar Xerox Alto-nı kórdi. Keyin Apple PARC texnologiyasına kiriw múmkinshiligi boyınsha kelisimge keldi, bul Apple kompaniyasına artıqmashlıqlı bahada akciyalardı satıp alıw múmkinshiligin berdi. Bul sapar Djobsqa Apple ónimlerinde GUI engiziwge tásir etti, Apple Lisa menen baslap. Ǵalabalıq bazarǵa shıǵarılǵan GUI kompyuteri retinde novator bolıwına qaramastan, Lisa joqarı bahası hám sheklengen programmalıq támiynat múmkinshilikleri sebepli kommerciyalıq sátsizlikke ushıradı.

Djobs, Lisa komandasınan shıǵarılǵanına ashıwlanıp, kompaniyanıń Macintosh bólimin óz qolına aldı. Voznyak hám Raskin Macintosh-tı Apple II sıyaqlı tekstke tiykarlanǵan interfeysi bar arzan kompyuter etip jobalastırǵan edi, biraq 1981-jılǵı samolyot apatı Voznyaktıń joybardan sheginiwine májbúr etti. Djobs tez arada Macintosh-tı Lisa-dan arzanıraq bolatuǵın grafikalıq sistema retinde qayta anıqladı, burınǵı bóliminiń bahasın tómenletip.&lt;ref name=&quot;TheVerge&quot;&gt;{{Cite web |date=June 27, 2013 |title=Steve Wozniak on Newton, Tesla, and why the original Macintosh was a 'lousy' product |url=https://www.theverge.com/2013/6/27/4468314/steve-wozniak-on-how-the-newton-changed-his-life |archive-url=https://web.archive.org/web/20160312014832/http://www.theverge.com/2013/6/27/4468314/steve-wozniak-on-how-the-newton-changed-his-life |archive-date=March 12, 2016 |access-date=June 25, 2018}}&lt;/ref&gt; Sonday-aq, Djobs sol waqıtta kompaniyanıń kópshilik tabısın keltirip atırǵan Apple II bólimine de jaqtırmay qaradı.&lt;ref name=&quot;rice19850415&quot; /&gt;

1984-jılı Apple Macintosh-tı iske qostı, ol [[programmalastırıw tili]] bolmaǵan birinshi jeke kompyuter edi.&lt;ref name=&quot;IsProgramingObsolete&quot;&gt;{{Cite web |last=Harvey |first=Brian |date=1994 |title=Is Programing Obsolete? |url=http://www.eecs.berkeley.edu/~bh/obsolete.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131005000323/http://www.eecs.berkeley.edu/~bh/obsolete.html |archive-date=October 5, 2013 |access-date=June 14, 2013 |publisher=Electrical Engineering and Computer Sciences, [[University of California, Berkeley]]}}&lt;/ref&gt; Onıń debyutı «1984» dep atalǵan, Ridli Skott tárepinen rejissyorlıq etilgen hám 1984-jıl 22-yanvarda Super Bowl XVIII-diń úshinshi shereginde kórsetilgen 1.5 million AQSH dollarlıq telereklama menen belgilendi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Friedman |first=Ted |title=Apple's 1984: The Introduction of the Macintosh in the Cultural History of Personal Computers |url=http://www.duke.edu/~tlove/mac.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121014051705/http://www.duke.edu/~tlove/mac.htm |archive-date=October 14, 2012}}&lt;/ref&gt; Bul Apple kompaniyasınıń tabısı ushın ayrıqsha waqıya dep bahalandı&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Maney |first=Kevin |date=January 28, 2004 |title=Apple's '1984' Super Bowl commercial still stands as watershed event |work=[[USA Today]] |url=https://usatoday30.usatoday.com/tech/columnist/kevinmaney/2004-01-28-maney_x.htm |access-date=April 18, 2017 |archive-date=March 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180313054828/https://usatoday30.usatoday.com/tech/columnist/kevinmaney/2004-01-28-maney_x.htm |url-status=live}}&lt;/ref&gt; hám CNN tárepinen «shedevr»,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leopold |first=Todd |date=February 3, 2006 |title=Why 2006 isn't like '1984' |url=https://edition.cnn.com/2006/SHOWBIZ/02/02/eye.ent.commercials/ |access-date=April 18, 2017 |publisher=[[CNN]] |archive-date=April 5, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140405133016/http://edition.cnn.com/2006/SHOWBIZ/02/02/eye.ent.commercials |url-status=live}}&lt;/ref&gt; al TV Guide tárepinen barlıq waqıtlardaǵı eń ullı telereklamalardıń biri dep tán alındı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=October 12, 1999 |title=The greatest commercials of all time |url=https://www.tvguide.com/tv/magazine/990628/ftr6.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/19991012071246/http://www.tvguide.com/tv/magazine/990628/ftr6.asp |archive-date=October 12, 1999 |access-date=April 18, 2017 |website=[[TV Guide]]}}; {{Cite web |first=Aaron |last=Taube |title=How The Greatest Super Bowl Ad Ever – Apple's '1984' – Almost Didn't Make It To Air |url=http://www.businessinsider.com/apple-super-bowl-retrospective-2014-1 |website=[[Business Insider]] |date=January 22, 2014 |access-date=April 18, 2017 |archive-date=March 30, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330104642/https://www.businessinsider.com/apple-super-bowl-retrospective-2014-1 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Reklama Macintoshqa úlken qızıǵıwshılıq payda etti, hám dáslepki satıwlar jaqsı boldı, biraq úsh aydan keyin pikirler kele baslaǵanda satıwlar ádewir tómenley basladı. Djobs 128 kilobayt RAM talap etken edi, bul onıń tezligin hám programmalıq támiynatın sheklep, 1,000 dollar (2024-jılda 3,000 dollarǵa teń) bahaǵa umtılıwǵa alıp keldi. Macintosh 2,495 dollarǵa (2024-jılda 7,600 dollarǵa teń) satıldı, bul baha áste islewi sebepli sınshılar tárepinen qattı sınǵa alındı.&lt;ref&gt;{{Harvnb|Linzmayer|2004|page=98}}; {{Harvnb|Swaine|2014|pages=441–443}}; {{Cite book |last=Isaacson |first=Walter |title=Steve Jobs |title-link=Steve Jobs (book) |publisher=[[Simon and Schuster]] |year=2015 |isbn=978-1-5011-2762-5}} pp. 186–187; {{Cite book |first=Andy |last=Hertzfeld |year=2005 |title=Revolution in The Valley: The Insanely Great Story of How the Mac Was Made |publisher=O'Reilly Media |isbn=978-0-596-00719-5}}&lt;/ref&gt; 1985-jıldıń basında bul satıwlardıń tómenlewi Stiv Djobs penen eki jıl burın Pepsi kompaniyasınan Djobstıń «Siz ómirińizdiń qalǵan bólegin qant suwın satıwǵa arnaysız ba, yamasa meniń menen birge dúnyanı ózgertesiz be?»&lt;ref&gt;{{Harvnb|Linzmayer|2004|page=156}}; {{Harvnb|Isaacson|2015|pages=153–154}}&lt;/ref&gt; degen sózleri menen shaqırılǵan CEO Djon Skalli arasında biylik gúresin qozǵadı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Gallo |first=Carmine |date=January 22, 2014 |title=How Steve Jobs And Bill Gates Inspired John Sculley To Pursue The 'Noble Cause |url=https://www.forbes.com/sites/carminegallo/2016/11/12/how-steve-jobs-and-bill-gates-inspired-john-sculley-to-pursue-the-noble-cause/#9eaee3232bd5 |access-date=March 31, 2019 |website=[[Forbes]] |archive-date=March 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331065556/https://www.forbes.com/sites/carminegallo/2016/11/12/how-steve-jobs-and-bill-gates-inspired-john-sculley-to-pursue-the-noble-cause/#9eaee3232bd5 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Skalli Apple direktorlar keńesiniń bir awızdan qollawı menen Djobstı Macintosh bóliminiń basshısı lawazımınan bosattı.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Schlender |first1=Brent |title=Becoming Steve Jobs: The Evolution of a Reckless Upstart into a Visionary Leader |last2=Tetzeli |first2=Rick |date=2016 |publisher=Crown Business; Reprint edition |isbn=978-0-385-34742-6 |ref={{harvid|Schlender|2016}} |pages=87–92}}; {{Harvnb|Linzmayer|2004|page=156}}&lt;/ref&gt;

Direktorlar keńesi Skallige Djobstı hám onıń sınaqtan ótpegen ónimlerge qımbat kirisiwlerdi baslaw múmkinshiligin sheklewdi tapsırdı. Skallidiń basqarıwına boysınıwdıń ornına, Djobs onı basshılıqtan shetletiwge urındı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=156–157}} Jan-Lui Gasse Skallige Djobstıń direktorlar keńesinde awdarıspaq shólkemlestiriwge urınıp atırǵanın xabarladı hám shuǵıl jıynalısqa shaqırdı, onda Apple kompaniyasınıń atqarıwshı xızmetkerleri Skallidiń tárepin alıp, Djobstı barlıq operaciyalıq wazıypalardan bosattı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=156–157}} Djobs 1985-jıldıń sentyabr ayında Apple kompaniyasınan ketti hám NeXT kompaniyasın shólkemlestiriw ushın bir neshe Apple xızmetkerlerin ózi menen birge alıp ketti.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Spector |first=G |date=September 24, 1985 |title=Apple's Jobs Starts New Firm, Targets Education Market |page=109 |work=[[PC Week]]}}&lt;/ref&gt; Voznyak ta 1985-jıldıń basında basqa joybarlar menen shuǵıllanıw ushın Apple kompaniyasındaǵı aktiv jumısınan ketken edi, Apple II bólimine kompaniyanıń qatnasına narazılıǵın bildirip hám kompaniya «sońǵı bes jıl dawamında nadurıs baǵıtta ketip atır» dep aytqan edi.&lt;ref name=&quot;rice19850415&quot;&gt;{{Cite news |last=Rice |first=Valerie |date=April 15, 1985 |title=Unrecognized Apple II Employees Exit |page=35 |work=[[InfoWorld]] |url=https://books.google.com/books?id=zC4EAAAAMBAJ&amp;pg=PA35 |access-date=November 6, 2017 |archive-date=March 1, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230301054845/https://books.google.com/books?id=zC4EAAAAMBAJ&amp;pg=PA35 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wozemployee&quot;&gt;{{Cite news |date=January 3, 2018 |title=I Never Left Apple |language=en-US |work=Offally Woz |url=http://woz.org/letters/never-left-apple |access-date=October 2, 2018 |archive-date=October 2, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181002215223/http://woz.org/letters/never-left-apple/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |title=CNN.com Video |work=[[CNN]] |url=http://www.cnn.com/video/?/video/bestoftv/2011/08/25/exp.piers.wozniak.jobs.reaction.cnn |access-date=March 27, 2019 |archive-date=February 3, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140203113642/http://www.cnn.com/video/?%2Fvideo%2Fbestoftv%2F2011%2F08%2F25%2Fexp.piers.wozniak.jobs.reaction.cnn |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Voznyak Apple kompaniyasında wákil sıpatında jumıs islewin dawam etti, jılına shama menen 120,000 dollar kóleminde stipendiya alıp turdı.&lt;ref name=&quot;wozemployee&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;iWoz&quot; /&gt; Djobs hám Voznyak ketkennen keyin de Apple kompaniyasınıń akcionerleri bolıp qaldı.&lt;ref name=&quot;wozstock&quot;&gt;[http://www.fool.com/research/2000/features000302.htm Apple's ''Other'' Steve (Stock Research)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061019134707/http://www.fool.com/research/2000/features000302.htm|date=October 19, 2006}} March 2, 2000, [[The Motley Fool]].&lt;/ref&gt;

1985-jılı Djobs hám Voznyak ketkennen keyin, Skalli sol jılı yadı tórt ese kóp bolǵan Macintosh 512K kompyuterin shıǵardı hám birinshi aqılǵa muwapıq bahadaǵı PostScript lazer printeri LaserWriter'di tanıstırdı. Sonday-aq, PostScript tiliniń artıqmashılıqlarınan paydalanǵan dáslepki stol ústi baspa qosımshası PageMaker, Aldus Corporation tárepinen 1985-jıldıń iyul ayında shıǵarıldı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=158–159}} Macintosh, LaserWriter hám PageMaker birikpesiniń stol ústi baspa bazarın jaratıwǵa sebepshi bolǵanı aytıladı.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The History of Desktop Publishing |url=https://www.lifewire.com/when-was-desktop-publishing-invented-1073863 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210227131823/https://www.lifewire.com/when-was-desktop-publishing-invented-1073863 |archive-date=February 27, 2021 |access-date=April 30, 2007 |publisher=[[Lifewire]]}}&lt;/ref&gt;

Stol ústi baspa bazarındaǵı bul ústem poziciya&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Swaine |first=Michael |title=Fire in the Valley: The Birth and Death of the Personal Computer |publisher=Pragmatic Bookshelf |year=2014 |isbn=978-1-68050-352-4}} pp. 359–363&lt;/ref&gt; kompaniyaǵa joqarı bahalı segmentlerine itibar qaratıwǵa múmkinshilik berdi, bul «joqarı-oń siyasatı» dep atalıp, baha hám payda diagrammasındaǵı ornı menen baylanıslı edi. Joqarıraq baha noqatlarında satılatuǵın jańa modeller joqarı payda shegarasın usındı hám tájiriybeli paydalanıwshılar tezliktiń hár bir artıwın qabıl etkenlikten, ulıwma satıwlarǵa hesh qanday tásir etpegendey kórindi. Ayırımlar ózlerin bazardan shıǵarıp taslawı múmkin dep táshiwishlense de, 1980-jıllardıń ortasına kelip «joqarı-oń siyasatı» tolıq kúshke kirdi, bul Jan-Lui Gasseniń Macintosh II kompyuteriniń 55% payda shegine tiykarlanǵan «eliw bes yamasa ólim» uranına baylanıslı edi.&lt;ref name=&quot;insidestoryCarlton&quot;&gt;{{Cite book |last=Carlton |first=Jim |url=https://archive.org/details/appleinsidestory00carl |title=Apple: The inside story of intrigue, egomania, and business blunders |publisher=[[Random House]] |year=1997 |isbn=978-0-8129-2851-8 |location=New York}}&lt;/ref&gt;

Bul siyasat 1980-jıllardıń aqırında keri tásir ete basladı, sebebi IBM PC úylesimli kompyuterlerde Macintoshtıń ayırım funkciyalarına iye bolǵan, biraq ádewir arzan bahadaǵı stol ústi baspa programmaları payda boldı. Kompaniya stol ústi baspa bazarındaǵı ústem poziciyasınan ayrıldı hám Apple ónimlerin endi satıp ala almaytuǵın kóplegen dáslepki tutınıwshı bazasınan alıslap ketti. 1989-jılǵı Rojdestvo máwsimi kompaniya tariyxında birinshi ret satıwlardıń tómenlewi menen belgilendi, bul Apple akciyalarınıń bahasınıń 20% tómenlewine alıp keldi.&lt;ref name=&quot;insidestoryCarlton&quot; /&gt; Usı dáwir dawamında Skalli menen Gasse arasındaǵı qatnasıqlar jamanlastı, bul Skallidiń 1990-jıldıń yanvar ayında Maykl Spindlerdi bas operaciyalıq direktor etip tayınlaw arqalı Gasseni lawazımınan túsiriwine alıp keldi.{{Sfn|Linzmayer|2004|page=184–185}} Sol jılı Gasse kompaniyadan ketip, básekiles Be Inc. kompaniyasın shólkemlestiredi&lt;nowiki/&gt;[[Be Inc.|.]]{{Sfn|Linzmayer|2004|page=160}}

=== 1990–1997: Qulaw hám qayta shólkemlestiriw ===
[[File:Apple macintosh lcII.jpg|thumb|Macintosh LC II]]
Kompaniya strategiyasın ózgertti hám 1990-jıldıń oktyabr ayında úsh arzan modeldi usındı: Macintosh Classic, Macintosh LC hám Macintosh IIsi. Bulardıń hámmesi jıynalǵan talap sebepli ádewir satılıwlarǵa eristi.{{Sfn|Linzmayer|2004|page=128}} 1991-jılı Apple házirgi derlik barlıq zamanagóy noutbuklardıń formasın belgilep bergen dizaynı menen úlken tabısqa erisken PowerBooktı usındı. Sol jılı Apple System 7 di de usındı, bul Macintosh operaciyalıq sistemasınıń úlken jańalanıwı bolıp, interfeyske reńlerdi qostı hám jańa tarmaq imkaniyatların kirgizdi.

Arzan Maclerdiń hám PowerBooktıń tabısı kirislerdiń artıwına alıp keldi.&lt;ref name=&quot;lemsculley&quot;&gt;{{Cite web |last=Hormby |first=Thomas |date=February 22, 2006 |title=Growing Apple with the Macintosh: The Sculley years |url=http://lowendmac.com/orchard/06/john-sculley-years-apple.html |access-date=March 2, 2007 |website=[[Low End Mac]] |archive-date=March 25, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140325231124/http://lowendmac.com/orchard/06/john-sculley-years-apple.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bir qansha waqıt dawamında Apple júdá jaqsı islep, paydanı arttırıp jańa ónimlerdi usındı. MacAddict jurnalı 1989-jıllar menen 1991-jıllar arasındaǵı dáwirdi Macintoshtıń «birinshi altın dáwiri» dep atadı.&lt;ref&gt;{{Cite magazine |date=January 2004 |title=MacAddict |url=https://archive.org/stream/MacAddict-089-200401/MacAddict-089-200401-BobKiwi-v1_djvu.txt |magazine=[[MacAddict]] |issue=89 |access-date=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;[[File:Apple PenLite prototype, 1992.jpg|thumb|PenLite - bul Appledıń 1992-jılı Mac OS ti planshetke alıp keliw ushın jaratılǵan birinshi planshet kompyuter prototipi. Ol Newton paydasına biykar etildi.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Exclusive: New pics of Apple's unreleased tablet prototype from 1992 – and the Mac that flew on the Space Shuttle |url=http://www.stuff.tv/news/exclusive-new-pics-apples-unreleased-tablet-prototype-1992-and-mac-flew-space-shuttle |access-date=April 14, 2016 |publisher=stuff.tv |archive-date=March 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331081051/https://www.stuff.tv/news/exclusive-new-pics-apples-unreleased-tablet-prototype-1992-and-mac-flew-space-shuttle |url-status=live}}&lt;/ref&gt;]]
Arzan turmıslıq Maclerdiń, ásirese LC niń tabısı, qımbat mashinalardıń satılıwın kemeytti. Bunı sheshiw ushın basqarma bir neshe jańa brendlerdi kirgizdi, birdey mashinalardı hár túrli bahalarda, hár qıylı bazarlar ushın sattı: joqarı dárejeli Quadra seriyası, orta dárejeli Centris seriyası hám turmıslıq Performa seriyası. Bul kóp modeller arasında ádewir turmıslıq aljasıwlarǵa alıp keldi.&lt;ref name=&quot;vawperforma&quot;&gt;{{Cite web |title=Macintosh Performa |url=http://www.vectronicsappleworld.com/profiles/performa.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20130419164519/http://www.vectronicsappleworld.com/profiles/performa.html |archive-date=April 19, 2013 |access-date=November 29, 2010 |publisher=Vectronics Apple World}}&lt;/ref&gt;

1993-jılı Apple II seriyası toqtatıldı. Onı islep shıǵarıw qımbat edi, hám kompaniya onıń ele de arzan Macintosh modelleriniń satılıwın azaytıp atırǵanın sheshti. LC di shıǵarǵannan keyin, Apple baǵdarlamashılardı Apple II ornına Macintosh ushın qosımshalar jaratıwǵa shaqırdı hám satıwshılarǵa tutınıwshılardı Apple II den Macintosh qa qaray baǵdarlawǵa ruqsat berdi.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=July 10, 2002 |title=The Apple IIGS, Cont |url=http://apple2history.org/history/ah11.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080912044443/http://apple2history.org/history/ah11.html |archive-date=September 12, 2008 |access-date=July 8, 2017 |website=Apple II History}}&lt;/ref&gt; Apple IIe 1993-jılı toqtatıldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Edwards |first=Benj |date=January 18, 2013 |title=30 years of the Apple Lisa and the Apple IIe |url=https://www.macworld.com/article/2025408/30-years-of-the-apple-lisa-and-the-apple-iie.html |access-date=July 8, 2017 |website=[[Macworld]] |publisher=[[International Data Group]] |archive-date=August 19, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200819175606/https://www.macworld.com/article/2025408/30-years-of-the-apple-lisa-and-the-apple-iie.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Apple 1990-jıllar dawamında bir neshe sátsiz turmıslıq ónimlerdi sınap kórdi, sonıń ishinde QuickTake cifrlı kameraları, PowerCD kóshpeli CD audio pleerleri, kolonkalar, Pippin video oyın konsoli, eWorld onlayn xızmeti hám Apple Interactive Television Box bar. Djon Skallidiń real emes bazar boljawlarına tiykarlanǵan mashqalalı Newton planshet bólimine úlken resurslar jumsaldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Huddleston |first=Tom Jr. |date=January 12, 2021 |title=From Atari's 'Pong' console to the first CD player and Xbox: 10 of the biggest tech products to debut at Las Vegas' famous Consumer Electronics Show |url=https://www.cnbc.com/2021/01/12/biggest-tech-products-to-debut-at-ces-over-the-years.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210218151001/https://www.cnbc.com/2021/01/12/biggest-tech-products-to-debut-at-ces-over-the-years.html |archive-date=February 18, 2021 |access-date=May 10, 2021 |website=[[CNBC]] |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

Usı dáwir dawamında, Microsoft arzan jeke kompyuterlerge programmalıq támiynat jetkiziwge itibar qaratıp, [[Microsoft Windows|Windows]] penen bazar úlesin alıwdı dawam etti, al Apple qımbat bolsa da jaqsı injenerlik tájiriybe usındı.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1990–1995: Why the World Went Windows |url=http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/3EC02E78-FD4D-4CDF-92A0-9C4CBDFAB3D2.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120104160236/http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/3EC02E78-FD4D-4CDF-92A0-9C4CBDFAB3D2.html |archive-date=January 4, 2012 |access-date=August 12, 2008 |website=Roughly Drafted}}&lt;/ref&gt; Apple joqarı payda normalarına isendi hám hesh qashan anıq juwap bergen joq; ol Apple Computer, Inc. v. Microsoft Corp. isinde Lisaǵa uqsas grafikalıq interfeys islep shıǵarǵanı ushın Microsofttı sudqa berdi''[[Apple Computer, Inc. v. Microsoft Corp.|.]]''&lt;ref name=&quot;lemms&quot;&gt;Hormby, Thomas. [http://lowendmac.com/orchard/06/apple-vs-microsoft.html The Apple vs. Microsoft GUI lawsuit] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080304145809/http://lowendmac.com/orchard/06/apple-vs-microsoft.html|date=March 4, 2008}}, ''[[Low End Mac]]'', August 25, 2006. Retrieved March 2, 2007.&lt;/ref&gt; Sud isleri jıllar dawamında sozıldı hám aqırında biykar etildi. Úlken ónim sátsizlikleri hám Windows qa bazar úlesiniń tez joǵalıwı Applediń abıroyına zıyan jetkerdi, hám 1993-jılı Skallidiń ornına Maykl Spindler bas direktor bolıp tayınlandı.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Michael Spindler: The Peter Principle at Apple |url=http://lowendmac.com/orchard/06/michael-spindler-apple.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080908030156/http://lowendmac.com/orchard//06/michael-spindler-apple.html |archive-date=September 8, 2008 |access-date=August 12, 2008}}&lt;/ref&gt;
[[File:PowerMac 6100-66b.JPG|left|thumb|1994-jılı shıǵarılǵan Power Macintosh 6100, PowerPC processorlarına ótkennen keyingi Applediń birinshi jańa úy kompyuter modeli boldı.]]
Spindler basshılıǵında, Apple, [[IBM]] hám Motorola 1994-jılı jańa esaplaw platformasın (PowerPC Reference Platform yamasa PReP) jaratıw ushın AIM birlespesin dúzdi, onda IBM hám Motorola apparatlıq támiynatı Apple programmalıq támiynatı menen birlestirildi. AIM birlespesi PReP tiń ónimdarlıǵı hám Applediń programmalıq támiynatı PC di artta qaldırıp, usılayınsha Windowstıń ústemligine qarsı turadı dep úmit etti. Sol jılı Apple Motorola nıń PowerPC processorı menen jumıs isleytuǵın kóplegen kompyuterlerdiń birinshi bolǵan Power Macintosh-tı tanıstırdı.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Power Macintosh 6100 |url=http://www.apple-history.com/body.php?page=gallery&amp;model=6100&amp;performa=off&amp;sort=date&amp;order=ASC&amp;range= |access-date=August 12, 2008 |archive-date=September 11, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070911010221/http://www.apple-history.com/body.php?page=gallery |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Birlespeden soń, Apple Motorola hám basqa kompaniyalarǵa Macintosh klonların islewge ruqsat beriw ideyasına ashıq boldı. Keyingi eki jıl ishinde 75 túrli Macintosh klon modeli shıǵarıldı. Biraq, 1996-jılǵa kelip, Apple basshıları klonlar kompaniyanıń óz joqarı klasslı kompyuterleriniń satılıwın, yaǵnıy payda norması eń joqarı bolǵan ónimlerdiń satılıwın kemsitip atırǵanınan táshiwishlene basladı.{{sfn|Linzmayer|2004|pp=[https://books.google.com/books?id=mXnw5tM8QRwC&amp;pg=PA254 254–256]}}

1996-jılı Spindler ornına Gil Amelio bas direktor etip tayınlandı, ol korporativ qayta tiklewshi sıpatındaǵı abıroyı ushın jumısqa alınǵan edi. Amelio tereń ózgerisler engizdi, sonıń ishinde keń kólemli jumıstan bosatıwlar hám shıǵınlardı qısqartıw da bar edi.&lt;ref&gt;Chaffin, Bryan. [https://web.archive.org/web/20171128173134/https://www.macobserver.com/article/2001/02/06.13.shtml &quot;Former Apple CEO Gil Amelio Lands A New CEO Job | The Mac Observer&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173134/https://www.macobserver.com/article/2001/02/06.13.shtml |date=November 28, 2017 }}, The Mac Observer, February 6, 2001. Retrieved August 15, 2008.&lt;/ref&gt;

Bul dáwir jáne de Macintosh operaciyalıq sistemasın (MacOS) modernizaciyalawdıń kóplegen sátsiz háreketleri menen belgilendi. Dáslepki Macintosh operaciyalıq sisteması (System 1) kóp wazıypalılıq (bir waqıtta bir neshe qosımshalardı isletiw) ushın dúzilmegen edi. Kompaniya bunı System 5-te kooperativ kóp wazıypalı rejim engiziw arqalı dúzetiwge háreket etti, biraq jáne de zamanagóy usıldıń kerek ekenin sheshti.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1990–1995: Hitting the Wall |url=http://www.roughlydrafted.com/RD/Home/B8DA34A3-333B-4204-BDF3-E74608998702.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080924063130/http://www.roughlydrafted.com/RD/Home/B8DA34A3-333B-4204-BDF3-E74608998702.html |archive-date=September 24, 2008 |access-date=August 14, 2008 |website=Roughly Drafted}}&lt;/ref&gt; Bul 1988-jılı Pink joybarına, sol jılı A/UX-ke, 1994-jılı Copland-qa alıp keldi hám 1996-jılı BeOS-tı satıp alıwdı bahaladı. Be menen sóylesiwler kompaniyanıń bas direktorı, burınǵı Apple basshısı Jan-Lui Gasse $300 million talap etkende toqtap qaldı, Apple bolsa $125 million usınǵan edi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tom |first=Hormby |date=August 10, 2013 |title=The Rise and Fall of Apple's Gil Amelio |url=http://lowendmac.com/2013/the-rise-and-fall-of-apples-gil-amelio |access-date=March 28, 2015 |website=Low End Mac |publisher=Cobweb Publishing, Inc. |archive-date=March 29, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150329041618/http://lowendmac.com/2013/the-rise-and-fall-of-apples-gil-amelio/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bankrotlıqtan bir neshe hápte aldın,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Thompson |first=Ben |author-link=Ben Thompson (writer) |date=February 5, 2018 |title=Apple's Middle Age |url=https://stratechery.com/2018/apples-middle-age |access-date=March 31, 2019 |website=[[Stratechery]] |archive-date=March 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331171319/https://stratechery.com/2018/apples-middle-age/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple direktorlar keńesi NeXTSTEP-ti maqul kórdi hám 1996-jıldıń aqırında NeXT-ti $400 millionǵa satıp aldı, Stiv Djobstı saqlap qaldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Kawamoto |first=Dawn |date=December 20, 1996 |title=Apple acquires Next, Jobs |url=https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apple-acquires-next-jobs/ |access-date=October 26, 2022 |website=CNET |language=en |archive-date=June 6, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220606093742/https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apple-acquires-next-jobs/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== 1997–2007: Paydaǵa qaytıw ===
NeXT kompaniyasın satıp alıw 1997-jılı 9-fevralda juwmaqlandı,&lt;ref name=&quot;archive&quot;&gt;{{Webarchive |url= https://web.archive.org/web/*/product.info.apple.com/pr/press.releases/1997/q2/970207.pr.rel.next.html |date=* |title=Apple Computer, Inc. Finalizes Acquisition of NeXT Software Inc.}}, ''Apple Inc.'', February 7, 1997. Retrieved June 25, 2006.&lt;/ref&gt; hám direktorlar keńesi Djobstı Applege keńesshi sıpatında qaytardı. 1997-jılı 9-iyulda Djobs direktorlar keńesinde awdarıspaq ámelge asırdı, nátiyjede Amelioda úsh jıl dawamında rekord tómen akciya bahası hám aqshalay joǵaltıwlar baqlaǵannan keyin jumıstan ketti. Keńes Djobstı waqıtsha bas direktor etip tayınladı hám ol dárhal ónim qatarın qayta kórip shıqtı. Djobs modellerdiń 70% in biykar etti, 3000 jumıs ornın qısqarttı hám kompyuter ónimleriniń tiykarǵı baǵdarların saqlap qaldı.&lt;ref name=&quot;Entrepreneur20111027&quot;&gt;{{Cite web |last=Fell |first=Jason |date=October 27, 2011 |title=How Steve Jobs Saved Apple |url=https://www.entrepreneur.com/article/220604 |access-date=January 24, 2022 |website=Entrepreneur |language=en |archive-date=January 24, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124054654/https://www.entrepreneur.com/article/220604 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
 
Keleyingi ayda, 1997-jıldıń avgust ayında, Stiv Djobs Microsofttı Appleǵa 150 million dollar investiciya salıwǵa hám Mac ushın programmalıq támiynat islep shıǵıwdı dawam ettiriwge isendirdi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last1=Chrasekaran |first1=Rajiv |last2=Shannon |first2=Victoria |date=August 7, 1997 |title=Struggling Apple gets boost from Microsoft |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1997/08/07/struggling-apple-gets-boost-from-microsoft/41cfacec-5ec8-413b-a967-dd0f98a7c1e7/ |access-date=January 24, 2022 |archive-date=January 19, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230119143823/https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1997/08/07/struggling-apple-gets-boost-from-microsoft/41cfacec-5ec8-413b-a967-dd0f98a7c1e7/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bul Microsoft ushın «antimonopoliyalıq qorǵanıw siyasatı» dep qabıl etildi, sebebi kompaniya jaqında ǵana AQSH húkimeti menen monopoliyaǵa qarsı is boyınsha kelisimge kelgen edi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Young |first=Steve |date=August 8, 1997 |title=Apple bailout questioned |work=CNN Money |url=https://money.cnn.com/1997/08/08/technology/apple_microsoft_pkg/ |access-date=January 24, 2022 |archive-date=January 24, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124054636/https://money.cnn.com/1997/08/08/technology/apple_microsoft_pkg/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Sol waqıtları Djobs Applediń ishki kitapxanası hám arxivlerin Stenford universitetine berdi, bul arqalı ótmishke qaraǵanda házirgi waqıt hám keleshekke kóbirek itibar beriwdi názerde tuttı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=December 29, 2011 |title=Stanford archives offer look into Apple history |url=https://www.engadget.com/2011-12-29-stanford-archives-offer-look-into-apple-history.html |access-date=January 18, 2024 |website=Yahoo Finance |language=en-US |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118204645/https://www.engadget.com/2011-12-29-stanford-archives-offer-look-into-apple-history.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=December 29, 2011 |title=Apple's origins stored in secret Stanford archive |url=https://www.seattletimes.com/business/apples-origins-stored-in-secret-stanford-archive/ |access-date=January 18, 2024 |website=The Seattle Times |language=en-US |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118204645/https://www.seattletimes.com/business/apples-origins-stored-in-secret-stanford-archive/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ol Mac klon kelisimlerin toqtattı hám 1997-jıldıń sentyabr ayında eń iri klon óndiriwshi Power Computing kompaniyasın satıp aldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=February 18, 2012 |title=Power Computing Corporation |url=https://support.apple.com/kb/TA37306?locale=en_US |access-date=May 10, 2017 |website=Official Apple Support |publisher=Apple Inc. |archive-date=March 25, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210325120812/https://support.apple.com/kb/TA37306?locale=en_US |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 1997-jılı 10-noyabrde Apple Store veb-saytı iske tústi, ol JK óndiriwshi Dell kompaniyasınıń tabıslı modeli sıyaqlı jańa buyırtpa boyınsha óndiriw modeline baylanıslı edi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Harreld |first=Heather |date=January 5, 1997 |title=Apple gains tech, agency customers in Next deal |url=http://www.fcw.com/print/3_1/news/64412-1.html?type=pf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081206061012/http://www.fcw.com/print/3_1/news/64412-1.html?type=pf |archive-date=December 6, 2008 |access-date=August 15, 2008 |website=[[Federal Computer Week]]}}; {{Cite news |date=November 10, 1997 |title=Apple unveils new marketing strategy |work=[[Knight Ridder]]/[[Tribune News Service]] |url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-5564882_ITM|url-status=dead|access-date=August 15, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081113132409/http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-5564882_ITM|archive-date=November 13, 2008}}&lt;/ref&gt; Bul basqıshlar Djobs ushın paydalı boldı; onıń bas direktor sıpatındaǵı birinshi jılınıń aqırında kompaniya 309 million dollar payda taptı.&lt;ref name=&quot;Entrepreneur20111027&quot; /&gt;

{{Multiple image
| direction = horizontal
| total_width = 250
| image1 = IMac G3 Bondi Blue, three-quarters view.png
| caption1 = iMac
| image2 = Clamshell iBook G3.jpg
| caption2 = iBook
| image3 = Apple Yosemite.JPG
| caption3 = Power Macintosh G3
| image4 = Apple PowerBook G3 500 Pismo-2763.jpg
| caption4 = PowerBook G3
| perrow = 2 / 2
}}

1998-jılı 6-mayda Apple dáslepki Macintosh ti eske salatuǵın jańa hámmesi bir qurılmadaǵı kompyuterdi usındı: iMac. iMac úlken jetiskenlikke erisip, birinshi bes ayda 800,000 dana satıldı,&lt;ref name=&quot;800kimacs&quot;&gt;{{Cite web |last=Apple Canada Inc |date=January 5, 1999 |title=800,000 iMacs Sold in First 139 Days |url=http://www.ebooklyn.net/p/800000-imacs-sold-in-first-139-days.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141108074139/http://www.ebooklyn.net/p/800000-imacs-sold-in-first-139-days.html |archive-date=November 8, 2014 |access-date=January 26, 2008}}&lt;/ref&gt; hám 3+1⁄2 dyuymlik disketalar sıyaqlı eski texnologiyalardan bas tartıw, USB jalǵaǵıshın erte qabıllaw hám Ethernet hám telefon modemi arqalı internetke qosılıw múmkinshiligi («i» háribi iMac atamasında)&lt;ref name=&quot;Alyson Raletz&quot;&gt;{{Cite web |last=Raletz |first=Alyson |date=June 7, 2012 |title=Man who came up with iMac name tells what the 'i' stands for |url=http://www.bizjournals.com/kansascity/blog/2012/06/man-who-came-up-with-imac-name-tells.html?page=all |access-date=March 30, 2013 |website=Kansas City Business Journal |archive-date=November 6, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121106125948/http://www.bizjournals.com/kansascity/blog/2012/06/man-who-came-up-with-imac-name-tells.html?page=all |url-status=live}}&lt;/ref&gt; menen aldın ala ornatılıp keliwi arqalı sanaatta úlken ózgerislerge alıp keldi. Onıń kózge kóringen tamshı forması hám yarım móldir materialları Amelio tárepinen jumısqa alınǵan Djonatan Ayv tárepinen dizayn islengen edi, ol Djobs penen on jıldan aslam waqıt birge islesip, Apple ónimleriniń dizaynın qayta quradı.&lt;ref name=&quot;Time&quot;&gt;{{Cite magazine |last=John Arlidge |date=March 17, 2014 |title=Jonathan Ive Designs Tomorrow |magazine=Time |url=https://time.com/jonathan-ive-apple-interview/ |access-date=March 22, 2014 |archive-date=March 21, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140321233000/http://time.com/jonathan-ive-apple-interview/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Lev Grossman|Grossman, Lev]]. [https://web.archive.org/web/20070114062907/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1576854,00.html The Apple Of Your Ear], ''[[Time (magazine)|Time]]'', January 12, 2007. Retrieved February 1, 2007; Wilson, Greg. [https://web.archive.org/web/20080228235549/http://www.nydailynews.com/news/2007/01/14/2007-01-14_private_icreator_is_genius_behind_apples.html Private iCreator is genius behind Apple's polish], ''[[New York Daily News]]'', January 14, 2007. Retrieved February 1, 2007.&lt;/ref&gt;

Bir jıldan sál kóbirek waqıt ótkennen keyin, 1999-jılı 21-iyulda, Apple iBook atlı tutınıwshılar ushın noutbuktı usındı. Bul Djobstıń tek tórt ónim shıǵarıw strategiyasın juwmaqladı: professionallar ushın Power Macintosh G3 stol ústi kompyuteri hám PowerBook G3 noutbuginiń jetilistirilgen versiyaları, hám tutınıwshılar ushın iMac stol ústi kompyuteri hám iBook noutbugi. Djobs kishi ónim qatarı sapa hám innovaciyaǵa kóbirek itibar beriwge múmkinshilik beretuǵının ayttı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=July 26, 2019 |title=The one thing Steve Jobs did that turned around Apple |url=https://www.launchtomorrow.com/2019/07/the-one-thing-steve-jobs-did-that-turned-around-apple |access-date=January 24, 2022 |website=Launch Tomorrow |language=en-US |archive-date=March 30, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220330020730/https://www.launchtomorrow.com/2019/07/the-one-thing-steve-jobs-did-that-turned-around-apple |url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

Sol waqıtları Apple professionallar hám tutınıwshılar ushın cifrlı media óndiriw programmalıq támiynatınıń portfelin jaratıw ushın kóplegen satıp alıwlardı ámelge asırdı. Apple Macromedia kompaniyasınıń Key Grip cifrlı video montajlaw programmalıq támiynat joybarın satıp aldı, ol 1999-jılı aprelde Final Cut Pro sıpatında iske túsirildi.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=October 25, 2006 |title=Why Apple Bounced Back |url=http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/8F4B780E-674F-4421-A44D-7B1EAE9C1BA6.html |access-date=November 8, 2014 |website=Roughly Drafted |archive-date=August 15, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180815205629/http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/8F4B780E-674F-4421-A44D-7B1EAE9C1BA6.html |url-status=live}}; {{Cite web |date=June 7, 2013 |title=A new beginning or swan song for Final Cut Pro X |url=http://www.grreporter.info/en/new_beginning_or_swan_song_final_cut_pro_x/9411 |access-date=November 8, 2014 |website=GR Reporter |publisher=GRRreporter Ltd |archive-date=April 2, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402132734/http://www.grreporter.info/en/new_beginning_or_swan_song_final_cut_pro_x/9411 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Key Grip tiń islep shıǵılıwı jáne de Apple kompaniyasınıń 1999-jılı oktyabrde tutınıwshılar ushın video montajlaw ónimi iMovie di shıǵarıwına alıp keldi.&lt;ref name=&quot;Bell&quot;&gt;{{Cite web |last=Matt Bell, Mark Wherry |date=September 2002 |title=APPLE/EMAGIC TAKEOVER The Inside Story Of The Deal That Changed The Music World |url=http://www.soundonsound.com/sos/sep02/articles/emagic.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141108080250/https://www.soundonsound.com/sos/sep02/articles/emagic.asp |archive-date=November 8, 2014 |access-date=November 8, 2014 |website=Sound on Sound |publisher=SOS Publications Group}}&lt;/ref&gt; Apple 2000-jılı aprelde DVD avtorlıq programmalıq támiynatı DVDirector di islep shıqqan nemis kompaniyası Astarte ni satıp aldı, Apple onı professionallarǵa baǵdarlanǵan DVD Studio Pro etip qayta qapladı hám onıń texnologiyasın tutınıwshılar bazarı ushın iDVD di jaratıw ushın qayta paydalandı.&lt;ref name=&quot;Bell&quot; /&gt; 2000-jılı Apple Casady &amp; Greene kompaniyasınan SoundJam MP audio pleer programmalıq támiynatın satıp aldı. Apple baǵdarlamanı [[iTunes]] dep qayta atadı hám paydalanıwshı interfeysin ápiwayılastırıp, CD jazıw funkciyasın qostı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Seff |first=Jonathan |date=May 1, 2001 |title=The Song Is Over for SoundJam |url=https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html |access-date=December 16, 2017 |website=[[Macworld]] |publisher=[[International Data Group]] |archive-date=April 2, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402152452/https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2001-jılı Apple úsh xabarlandırıw menen baǵdarın ózgertti. Birinshi, 2001-jılı 24-martta, Apple jańa zamanagóy operaciyalıq sistema, Mac OS X tiń shıǵarılıwın járiyaladı. Bul 1990-jıllardıń basındaǵı bir neshe sátsiz urınıwlardan hám bir neshe jıllıq rawajlanıwdan keyin boldı. Mac OS X, [[Unix]] tiń turaqlılıǵı, isenimliligi hám qáwipsizligin qayta islengen paydalanıwshı interfeysiniń qolaylılıǵı menen biriktiriw ushın NeXTSTEP, OpenStep hám BSD Unix ke tiykarlanǵan. Ekinshi, 2001-jılı mayda, birinshi eki Apple Store usaqlap satıw orınları Virginiya hám Kaliforniyada ashıldı, kompaniya ónimleriniń jaqsılanǵan prezentaciyasın usındı.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Apple Stores 2001–2003 |url=http://www.ifoapplestore.com/stores/chronology_2001-2003.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927210608/http://www.ifoapplestore.com/stores/chronology_2001-2003.html |archive-date=September 27, 2011 |access-date=October 7, 2011 |publisher=IFO Apple Store}}&lt;/ref&gt; Sol waqıtta kóplegen dúkanlardıń sátsizlikke ushıraytuǵının boljaǵan edi, biraq olar úlken tabısqa erisip, pútkil dúnya boyınsha 500 den aslam dúkannıń birinshi boldı. Úshinshi, 2001-jılı 23-oktyabrde iPod kóshpeli cifrlı audio pleerdi debyut isledi. Ónim dáslep 2001-jılı 10-noyabrde satıwǵa shıqtı hám oǵada tabıslı boldı, altı jıl ishinde 100 millionnan aslam dana satıldı.&lt;ref&gt;[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4625262.stm Apple enjoys ongoing iPod demand] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173200/http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4625262.stm|date=November 28, 2017}}, [[BBC News]], January 18, 2006. Retrieved April 27, 2007; Cantrell, Amanda. [https://money.cnn.com/2006/03/29/technology/apple_anniversary Apple's remarkable comeback story] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200915151355/https://money.cnn.com/2006/03/29/technology/apple_anniversary/|date=September 15, 2020}}, [[CNN]], March 29, 2006. Retrieved March 2, 2007.&lt;/ref&gt;[[File:ITunes Store Songs Sales.jpg|thumb|[[iTunes Store]] nızamlı muzıka júklep alıw industriyasın qáliplestiriwde júdá tabıslı boldı; diagramma 2003-jıldan 2010-jılǵa shekem satılǵan qosıqlar sanın kórsetedi.]]
2003-jılı [[iTunes Store]] bir qosıq ushın 99 cent bahasında muzıka júklep alıw hám iPod integraciyası menen iske qosıldı. Ol tez arada onlayn muzıka xızmetleri bazarında jetekshige aylandı, 2008-jıldıń 19-iyunına kelip 5 milliardtan aslam júklep alıwǵa eristi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Chacksfield |first=Marc |date=June 19, 2008 |title=iTunes hits 5 billion downloads |url=http://www.techradar.com/news/internet/itunes-hits-5-billion-downloads-397997 |access-date=May 24, 2017 |website=[[TechRadar]] |publisher=[[Future plc]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403082332/https://www.techradar.com/news/internet/itunes-hits-5-billion-downloads-397997 |url-status=live}}; {{Cite web |last=Skillings |first=Jon |date=June 19, 2008 |title=Apple's iTunes hits 5 billion mark |url=https://www.cnet.com/news/apples-itunes-hits-5-billion-mark |access-date=May 24, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081517/https://www.cnet.com/news/apples-itunes-hits-5-billion-mark/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Eki jıldan soń, iTunes Store dúnyadaǵı eń iri muzıka usaqlap satıwshısına aylandı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last1=Griggs |first1=Brandon |last2=Leopold |first2=Todd |date=April 26, 2013 |title=How iTunes changed music, and the world |publisher=[[CNN]] |url=https://edition.cnn.com/2013/04/26/tech/web/itunes-10th-anniversary |access-date=May 24, 2017 |archive-date=December 3, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203003319/http://edition.cnn.com/2013/04/26/tech/web/itunes-10th-anniversary |url-status=live}}; {{Cite web |last=Arthur |first=Charles |date=April 28, 2013 |title=iTunes is 10 years old today. Was it the best idea Apple ever had? |url=https://www.theguardian.com/technology/2013/apr/28/itunes-10-years-old-best-idea-apple-ever-had |access-date=May 24, 2017 |website=[[The Guardian]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403082324/https://www.theguardian.com/technology/2013/apr/28/itunes-10-years-old-best-idea-apple-ever-had |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2002-jılı Apple Nothing Real kompaniyasın onıń rawajlanǵan cifrlı kompoziciya dúziw qosımshası Shake ushın,&lt;ref&gt;Chaffin, Bryan. [http://www.macobserver.com/article/2002/02/07.6.shtml &quot;Apple Shake: Apple Buys Nothing Real, A High End Compositing Software Maker&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173026/https://www.macobserver.com/article/2002/02/07.6.shtml |date=November 28, 2017 }}, ''The Mac Observer'', February 7, 2002. Retrieved August 15, 2008.&lt;/ref&gt; hám Emagic ti muzıkalıq ónimdarlıq qosımshası Logic ushın satıp aldı. Emagic ti satıp alıw Apple di muzıkalıq programmalıq támiynat kompaniyasına iye bolǵan birinshi kompyuter óndiriwshige aylandırdı. Bul satıp alıwdan soń Apple dıń turmıslıq dárejedegi GarageBand qosımshası rawajlandırıldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Deitrich |first=Andy |date=February 2, 2004 |title=Garage Band |url=https://arstechnica.com/features/2004/02/garageband |access-date=March 23, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084409/https://arstechnica.com/features/2004/02/garageband/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Sol jılı iPhoto nıń shıǵarılıwı iLife toplamın tolıqtırdı.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20151030021825/https://www.apple.com/pr/library/2002/01/07Apple-Introduces-iPhoto.html Apple Introduces iPhoto], Apple Inc., January 7, 2002. Retrieved October 30, 2015.&lt;/ref&gt;

[[File:MacBook Pro.jpg|thumb|left|MacBook Pro - Apple dıń 2006-jılı tanıstırılǵan [[Intel]] mikroprocessorı menen úskenelengen birinshi noutbugı.]]
2005-jıldıń 6-iyunında [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|Dúnya júzilik baǵdarlamashılar konferenciyasınıń]] ashılıw sózinde Djobs Apple kompaniyasınıń PowerPC processorlarınan bas tartıp, 2006-jılı Mac kompyuterleriniń Intel processorlarına ótetuǵının járiyaladı. 2006-jıldıń 10-yanvarında jańa MacBook Pro hám iMac Intel kompaniyasınıń Core Duo processorın qollanǵan birinshi Apple kompyuterleri boldı. 2006-jıldıń 7-avgustına kelip, Apple pútkil Mac ónim qatarın Intel chiplerine ótkerdi - járiyalanǵan múddetten bir jıldan kóbirek erte.&lt;ref name=&quot;printel&quot;&gt;[https://www.apple.com/newsroom/2005/06/06Apple-to-Use-Intel-Microprocessors-Beginning-in-2006 Apple to Use Intel Microprocessors Beginning in 2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180130185804/https://www.apple.com/newsroom/2005/06/06Apple-to-Use-Intel-Microprocessors-Beginning-in-2006|date=January 30, 2018}}, Apple Inc., June 6, 2005. Retrieved March 2, 2007.&lt;/ref&gt; Ótiw dáwirinde Power Mac, iBook hám PowerBook brendleri toqtatıldı; Mac Pro, MacBook hám MacBook Pro olardıń ornın basıwshıları boldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Johnson |first=Bobbie |date=August 10, 2006 |title=Bye-bye Power Mac... hello Mac Pro |url=https://www.theguardian.com/technology/2006/aug/10/applemacs.guardianweeklytechnologysection |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Guardian]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403090703/https://www.theguardian.com/technology/2006/aug/10/applemacs.guardianweeklytechnologysection |url-status=live}}; {{Cite web |date=May 16, 2006 |title=Apple Unveils New MacBook Featuring Intel Core Duo Processors |url=https://www.apple.com/newsroom/2006/05/16Apple-Unveils-New-MacBook-Featuring-Intel-Core-Duo-Processors |publisher=Apple Inc. |access-date=November 6, 2017 |archive-date=November 7, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171107002431/https://www.apple.com/newsroom/2006/05/16Apple-Unveils-New-MacBook-Featuring-Intel-Core-Duo-Processors/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Sonday-aq, Apple 2006-jılı paydalanıwshılarǵa ózleriniń Intel Mac kompyuterlerinde Mac OS X menen birge Windows XP yamasa Windows Vista operaciyalıq sistemaların ornatıwǵa járdem beriw ushın Boot Camp di tanıstırdı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Hesseldahl |first=Arik |date=April 5, 2006 |title=News Flash: Apple Introduces 'Boot Camp' To Run Windows XP on Macs |work=[[BusinessWeek]] |publisher=[[Bloomberg L.P.]] |url=https://www.bloomberg.com/bw/stories/2006-04-04/news-flash-apple-introduces-boot-camp-to-run-windows-xp-on-macs |access-date=August 18, 2008 |archive-date=March 4, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304001009/http://www.bloomberg.com/bw/stories/2006-04-04/news-flash-apple-introduces-boot-camp-to-run-windows-xp-on-macs |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Apple kompaniyasınıń bul dáwirdegi tabısı onıń akciya bahasınan kórinip turdı. 2003-jıldıń basınan 2006-jılǵa shekem, Apple akciyalarınıń bahası on eseden de kóbirek ósti, shama menen 6 dollardan (bólistirilgen) 80 dollardan aslamǵa jetti.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=Carter |first1=Shawn M. |last2=Martin |first2=Emmie |date=August 2, 2018 |title=If you invested $1,000 in Apple 10 years ago, here's how much you'd have now |url=https://www.cnbc.com/2018/08/02/if-you-invested-1000-dollars-in-apple-10-years-ago-youd-have-this-now.html |access-date=April 5, 2020 |website=CNBC |language=en |archive-date=April 3, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200403062834/https://www.cnbc.com/2018/08/02/if-you-invested-1000-dollars-in-apple-10-years-ago-youd-have-this-now.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple 2006-jıldıń yanvar ayında Dell kompaniyasınıń bazar kapitalizaciyasınan asıp ketkende,&lt;ref name=&quot;modell&quot;&gt;Gamet, Jeff (January 16, 2006). [https://web.archive.org/web/20171128173617/https://www.macobserver.com/stockwatch/2006/01/16.1.shtml Apple Passes Dell's Market Cap] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173617/https://www.macobserver.com/stockwatch/2006/01/16.1.shtml |date=November 28, 2017 }}, ''The MacObserver''. Retrieved March 2, 2007.&lt;/ref&gt; Djobs Apple xızmetkerlerine Dell kompaniyasınıń bas direktorı Maykl Delldiń óz sózlerin jutıwı kerek degen xabar jiberdi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Markoff |first=John |author-link=John Markoff |date=January 16, 2006 |title=Michael Dell Should Eat His Words, Apple Chief Suggests |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2006/01/16/technology/michael-dell-should-eat-his-words-apple-chief-suggests.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170318032151/http://www.nytimes.com/2006/01/16/technology/michael-dell-should-eat-his-words-apple-chief-suggests.html |archive-date=March 18, 2017}}&lt;/ref&gt; Toǵız jıl aldın, Dell eger ol Apple di basqarǵanda, «onı jawıp, akcionerlerge aqshaların qaytarıp beretuǵın edim» degen edi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Singh |first=Jai |date=October 6, 1997 |title=Dell: Apple should close shop |url=https://www.cnet.com/news/dell-apple-should-close-shop |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324085458/https://www.cnet.com/news/dell-apple-should-close-shop/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== 2007–2011: Mobil qurılmalar menen jetiskenlikke erisiw ===
[[File:First iPhone Macworld 2007 DSCF1283.agr.jpg|thumb|Jańadan járiyalanǵan [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad iPhone]] 2007-jılǵı MacWorld kórgizbesinde kórsetildi.]]
2007-jıldıń 9-yanvarında Macworld Expo da óziniń tiykarǵı bayanatında, Djobs Apple Computer, Inc. kompaniyasınıń atın Apple Inc. dep ózgertilgenin járiyaladı, sebebi kompaniya óz dıqqatın kompyuterlerden tutınıwshı elektronikasına keńeytken edi.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=January 11, 2007 |title=Drop the Computer |newspaper=[[The Economist]] |publisher=[[Economist Group]] |url=https://www.economist.com/node/8521960 |access-date=May 24, 2017 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090817/http://www.economist.com/node/8521960 |url-status=live}}; {{Cite news |title=What's In A Name Change? Look At Apple |url=https://www.forbes.com/2007/01/25/apple-microsoft-motorola-ent-sales-cx_kw_0125wharton.html |website=[[Forbes]] |date=January 25, 2007 |access-date= May 24, 2017 |archive-date= April 3, 2019 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190403110914/https://www.forbes.com/2007/01/25/apple-microsoft-motorola-ent-sales-cx_kw_0125wharton.html |url-status= live}}&lt;/ref&gt; Bul ilajda sonday-aq [[iPhone]]&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 9, 2007 |title=Apple Announces The iPhone |url=https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-the-iphone |access-date=May 24, 2017 |website=[[MacRumors]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081631/https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-the-iphone/ |url-status=live}}; {{Cite news |first=Michael |last=Arrington |author-link= Michael Arrington |title=Apple Announces iPhone, Stock Soars |url=https://techcrunch.com/2007/01/09/apple-announces-iphone-stock-soars |website=[[TechCrunch]] |publisher=[[AOL]] |date=January 9, 2007 |access-date= May 24, 2017 |archive-date= May 25, 2017 |archive-url= https://web.archive.org/web/20170525081220/https://techcrunch.com/2007/01/09/apple-announces-iphone-stock-soars/ |url-status= live}}&lt;/ref&gt; hám Apple TV&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 9, 2007 |title=Apple Announces Apple TV (Formerly 'iTV') |url=https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-apple-tv-formerly-itv |access-date=May 24, 2017 |website=[[MacRumors]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525083813/https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-apple-tv-formerly-itv/ |url-status=live}}; {{Cite web |date=January 9, 2007 |title=Apple TV Coming to Your Living Room |url=https://www.apple.com/newsroom/2007/01/09Apple-TV-Coming-to-Your-Living-Room |access-date=May 24, 2017 |publisher=Apple Inc. |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090605/https://www.apple.com/newsroom/2007/01/09Apple-TV-Coming-to-Your-Living-Room/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; járiyalandı. Kompaniya satıwdıń dáslepki 30 saatında 270,000 birinshi áwlad iPhone ın sattı,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Miller |first=Paul |date=July 25, 2007 |title=Apple sold 270,000 iPhones in the first 30 hours |url=https://www.engadget.com/2007/07/25/apple-sold-270-000-iphones-in-the-first-30-hours |access-date=May 24, 2017 |website=[[Engadget]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081023/https://www.engadget.com/2007/07/25/apple-sold-270-000-iphones-in-the-first-30-hours/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; hám bul qurılma «sanaat ushın oyınnıń qaǵıydaların ózgertken» dep ataldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Oyedele |first=Akin |date=March 21, 2016 |title=Here's how Apple shares do right after the new iPhone launches |url=http://www.businessinsider.com/apple-stock-after-iphone-launches-2016-3 |access-date=May 24, 2017 |website=[[Business Insider]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110155/https://www.businessinsider.com/apple-stock-after-iphone-launches-2016-3 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2007-jıldıń 6-fevralında Apple veb-saytında járiyalanǵan maqalada, Djobs Apple kompaniyası iTunes Store da muzıkanı cifrlı huqıqlardı basqarıw texnologiyasısız satıwǵa tayar ekenin jazdı, eger jazba studiyaları bul texnologiyadan bas tartıwǵa kelisim berse, bul treklerdi úshinshi tárep oynatqıshlarında oynatıwǵa múmkinshilik beretuǵın edi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Block |first=Ryan |author-link=Ryan Block |date=February 6, 2007 |title=A letter from Steve Jobs on DRM: let's get rid of it |url=https://www.engadget.com/2007/02/06/a-letter-from-steve-jobs-on-drm-lets-get-rid-of-it |access-date=March 23, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084248/https://www.engadget.com/2007/02/06/a-letter-from-steve-jobs-on-drm-lets-get-rid-of-it/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2007-jıldıń 2-aprelinde Apple hám EMI birgelikte iTunes Store daǵı EMI katalogınan DRM texnologiyasın alıp taslawdı járiyaladı, bul 2007-jıldıń may ayınan baslap kúshke kirdi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Dalrymple |first=Jim |date=April 2, 2007 |title=Apple, EMI offer higher-quality DRM free downloads |url=https://www.macworld.com/article/57098/2007/04/drmfree.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120104152526/http://www.macworld.com/article/57098/2007/04/drmfree.html |archive-date=January 4, 2012 |access-date=November 29, 2010 |website=[[Macworld]]}}&lt;/ref&gt; Basqa jazba studiyaları da sońında usılay isledi hám Apple 2009-jıldıń yanvar ayında iTunes Store daǵı barlıq qosıqlar FairPlay DRM siz jetkilikli ekenin xabarlaw arqalı járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 6, 2009 |title=Changes Coming to the iTunes Store |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Changes-Coming-to-the-iTunes-Store |access-date=March 23, 2014 |publisher=Apple Inc. |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090607/https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Changes-Coming-to-the-iTunes-Store/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2008-jıldıń iyul ayında Apple iPhone hám iPod Touch ushın úshinshi tárep qosımshaların satıw ushın App Store nı iske qostı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Flandez |first=Raymund |date=August 5, 2008 |title=Programmers Jockey for iPhone Users at Apple Site |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/SB121789232442511743 |url-access=subscription |access-date=August 16, 2008 |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110148/https://www.wsj.com/articles/SB121789232442511743 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bir ay ishinde dúkán 60 million qosımsha sattı hám ortasha kúnlik 1 million dollar tabıs aldı, Djobs 2008-jıldıń avgust ayında App Store Apple ushın milliard dollarlıq bizneske aylanıwı múmkin dep boljadı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=McLaughlin |first=Kevin |date=August 11, 2008 |title=Apple's Jobs Gushes Over App Store Success |url=http://www.crn.com/software/210002313 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100301213959/http://crn.com/software/210002313 |archive-date=March 1, 2010 |access-date=August 16, 2008 |publisher=The Channel Wire}}&lt;/ref&gt; 2008-jıldıń oktyabr ayına kelip, iPhone nıń keń tarqalǵanlıǵı sebepli Apple dúnyadaǵı úshinshi eń iri mobil telefon jetkerip beriwshi boldı.&lt;ref&gt;{{Cite magazine |last=Chen |first=Brian |date=October 21, 2008 |title=Jobs: Apple Is Third Largest Handset Supplier |url=https://www.wired.com/epicenter/2008/10/with-iphone-app |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |access-date=March 23, 2014 |archive-date=November 11, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111111185853/http://www.wired.com/epicenter/2008/10/with-iphone-app/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
[[File:IPod classic in dock.jpg|thumb|Dok-stanciyaǵa qosılǵan iPod Classic; Apple basqa óndiriwshiler menen birge arnawlı «iPod ushın islengen» dok-stanciyaların islep shıǵarıw ústinde islesti.]]
2009-jıldıń 14-yanvarında Djobs ishki xabarda 2009-jıldıń iyun ayınıń aqırına shekem Apple kompaniyasınan altı aylıq medicinalıq demalıs alatuǵının hám bul waqıttı óz densawlıǵına itibar beriwge jumsaytuǵının járiyaladı. Elektron xatta Djobs: «Meniń jeke densawlıǵıma bolǵan qızıǵıwshılıq tek men hám meniń shańaraǵım ushın ǵana emes, sonday-aq Apple daǵı hár bir adam ushın da dıqqattı bóliwshi faktor bolıp qalmaqta» dep ayttı hám bul úzilis kompaniyaǵa «ájayıp ónimlerdi jetkiziwge itibar qaratıwǵa» múmkinshilik beretuǵının túsindirdi.&lt;ref&gt;{{Cite press release |title=Apple Media Advisory |date=January 14, 2009 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/14Apple-Media-Advisory |last1=Jobs |first1=Steve |access-date=March 23, 2014 |author-link1=Steve Jobs |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525091217/https://www.apple.com/newsroom/2009/01/14Apple-Media-Advisory/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Djobstıń joqlıǵına qaramastan, Apple recessiya dáwirinde bayramnan tıs eń jaqsı kvartalın (2009-jılǵı birinshi kvartal) jazıp aldı, tabısı 8.16 milliard dollar hám paydası 1.21 milliard dollardı quradı.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Apple Inc, Form 10-Q, Quarterly Report, Filing Date Apr 23, 2009 |url=http://edgar.secdatabase.com/2508/119312509085781/filing-main.htm |access-date=March 8, 2013 |publisher=secdatabase.com |archive-date=May 2, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130502065621/http://edgar.secdatabase.com/2508/119312509085781/filing-main.htm |url-status=live}}; {{Cite web |date=April 22, 2009 |title=Apple reports the best non-holiday quarter in its history |url=http://www.betanews.com/article/Apple-reports-the-best-nonholiday-quarter-in-its-history/1240433273 |access-date=November 22, 2010 |publisher=[[Betanews]] |archive-date=April 25, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090425074450/http://www.betanews.com/article/Apple-reports-the-best-nonholiday-quarter-in-its-history/1240433273 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Kóp jıllıq boljawlar hám bir neshe márte «aǵıwlar» haqqındaǵı gáp-sózlerden soń, Apple 2010-jıldıń 27-yanvarında iPad dep atalatuǵın úlken ekranlı, planshetke uqsas media qurılmanı kópshilikke usındı. iPad iPhone menen birdey sensorlı operaciyalıq sistemanı paydalandı hám barlıq iPhone qosımshaları iPad penen úylesimli boldı. Bul iPad-qa shıǵarılıw waqtında úlken qosımshalar katalogın berdi, degen menen onıń shıǵarılıwına shekem islep shıǵıw waqtı júdá az boldı. Sol jıldıń 3-aprelinde iPad AQSHta satıwǵa shıǵarıldı. Ol birinshi kúni 300,000 nan kóbirek, al birinshi hápteniń aqırına kelip 500,000 dana satıldı.&lt;ref&gt;{{Cite news |title=Apple iPad reaches 1 million sales faster than iPhone |language=en-US |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/article/us-apple-ipad/apple-ipad-reaches-1-million-sales-faster-than-iphone-idUSTRE64002T20100503 |access-date=September 10, 2018 |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110147/https://www.reuters.com/article/us-apple-ipad/apple-ipad-reaches-1-million-sales-faster-than-iphone-idUSTRE64002T20100503 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2010-jıldıń may ayında Appledıń bazar kapitalizaciyası 1989-jıldan berli birinshi márte básekilesi [[Microsoft|Microsofttan]] ozıp ketti.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=May 27, 2010 |title=Apple passes Microsoft to be biggest tech company |work=[[BBC News]] |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/10168684.stm |url-status=live |access-date=May 29, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100529063247/http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/10168684.stm |archive-date=May 29, 2010}}&lt;/ref&gt;

2010-jıldıń iyun ayında Apple [[IPhone 4|iPhone 4-ti]] shıǵardı,&lt;ref&gt;{{Cite press release |title=Apple Presents iPhone 4 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/06/07Apple-Presents-iPhone-4 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110903135840/http://www.apple.com/pr/library/2010/06/07Apple-Presents-iPhone-4.html |archive-date=September 3, 2011}}; {{Cite news |last=Beaumont |first=Claudine |date=June 24, 2010 |title=Apple iPhone 4: Full review |language=en-GB |work=[[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/7849655/Apple-iPhone-4-Full-review.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=September 10, 2018 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/7849655/Apple-iPhone-4-Full-review.html |archive-date=January 10, 2022 |issn=0307-1235}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; ol FaceTime arqalı video qońırawlardı, kóp wazıypalıqtı hám telefonnıń antenna sisteması sıpatında ashıq turǵan tat baspaytuǵın polat ramkası bar jańa dizayndı usındı. Sol jıldıń keyinirek waqtında Apple jáne de iPod qatarın jańaladı, kóp sensorlı iPod Nano, FaceTime funkciyası bar iPod Touch hám aldıńǵı áwladlardıń basqarıw dóńgelegin qaytarǵan iPod Shuffle-dı tanıstırdı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Topolsky |first=Joshua |author-link=Joshua Topolsky |date=September 7, 2010 |title=iPod touch review (2010) |url=https://www.engadget.com/2010/09/07/ipod-touch-review-2010 |access-date=March 23, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084759/https://www.engadget.com/2010/09/07/ipod-touch-review-2010/ |url-status=live}}; {{Cite press release |title=Apple Reinvents iPod nano With Multi-Touch Interface |date=September 1, 2010 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/09/01Apple-Reinvents-iPod-nano-With-Multi-Touch-Interface |access-date=November 11, 2010 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20101115202127/http://www.apple.com/pr/library/2010/09/01ipodnano.html |archive-date=November 15, 2010}}; {{Cite web |last=Bell |first=Donald |date=September 7, 2010 |title=Apple iPod Shuffle 2010 (2&amp;nbsp;GB) review |url=https://www.cnet.com/reviews/apple-ipod-shuffle-2010-2gb-review |access-date=April 4, 2019 |website=[[CNet]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404032559/https://www.cnet.com/reviews/apple-ipod-shuffle-2010-2gb-review/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Sonday-aq, ol filmler hám kórsetiwlerdi ijaraǵa alıwǵa múmkinshilik beretuǵın kishirek hám arzanıraq ekinshi áwlad Apple TV-nı da usındı.&lt;ref name=&quot;yahoo1&quot;&gt;{{Cite news |last1=Mintz |first1=Jessica |last2=Robertson |first2=Jordan |title=Apple unveils new TV box for renting movies, shows |work=[[Yahoo! News]] |publisher=[[Yahoo!]] |url=https://news.yahoo.com/s/ap/20100901/ap_on_hi_te/us_tec_apple |access-date=September 2, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100902211653/https://news.yahoo.com/s/ap/20100901/ap_on_hi_te/us_tec_apple |archive-date=September 2, 2010}}&lt;/ref&gt;

2011-jıldıń 17-yanvarında Djobs Apple-dıń ishki jazbasında óziniń densawlıǵına kóbirek dıqqat awdarıw ushın belgisiz múddetke jáne bir medicinalıq demalıs alatuǵının járiyaladı. Bas operaciyalıq direktor Tim Kuk Apple-daǵı Djobstıń kúndelikli jumısların óz moynına aldı, biraq Djobs ele de «úlken strategiyalıq sheshimlerge qatnasatuǵın» edi.&lt;ref name=&quot;JobsLeave2011&quot;&gt;{{Cite news |date=January 17, 2011 |title=Apple boss Steve Jobs takes 'medical leave' |work=[[BBC News]] |url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-12205173 |url-status=live |access-date=January 17, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110119050439/http://www.bbc.co.uk/news/technology-12205173 |archive-date=January 19, 2011}}&lt;/ref&gt; Apple dúnyadaǵı eń qunlı tutınıwshıǵa baǵdarlanǵan brendke aylandı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Indvik |first=Lauren |date=May 9, 2011 |title=Apple Now World's Most Valuable Brand |url=http://mashable.com/2011/05/09/apple-google-brandz-study |access-date=October 7, 2011 |website=[[Mashable]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110200/https://mashable.com/2011/05/09/apple-google-brandz-study/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2011-jıldıń iyun ayında Djobs kútilmegende saxnaǵa shıǵıp, muzıka, súwretler, fayllar hám programmalıq támiynat ushın onlayn saqlaw hám sinxronizaciyalaw xızmeti [[iCloud]]-tı tanıstırdı, ol Apple-dıń aldıńǵı kontentti sinxronizaciyalaw háreketi bolǵan MobileMe-niń ornın bastı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Helft |first=Miguel |date=June 6, 2011 |title=Apple Unveils a 'Cloud' Music and Storage Service |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2011/06/07/technology/07apple.html |url-access=limited |access-date=June 7, 2011 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2011/06/07/technology/07apple.html |archive-date=January 1, 2022}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; Bul Djobstıń qaytıs bolıwınan aldın qatnasqan aqırǵı ónim tanıstırıwı boldı.

2011-jıldıń 24-avgustında Djobs Apple-dıń bas direktorı lawazımınan ketti.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Primack |first=Doug |title=Fallen Apple: Steve Jobs resigns |url=http://finance.fortune.cnn.com/2011/08/24/fallen-apple-steve-jobs-resigns |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110926040400/http://finance.fortune.cnn.com/2011/08/24/fallen-apple-steve-jobs-resigns |archive-date=September 26, 2011 |access-date=August 24, 2011 |website=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]]}}&lt;/ref&gt; Onıń ornına Kuk keldi, al Djobs Apple-dıń baslıǵı boldı. Sol waqıtta Apple-dıń baslıǵı joq edi&lt;ref&gt;{{Cite news |last1=Olivarez-Giles |first1=Nathan |last2=Suh Lauder |first2=Thomas |date=August 24, 2011 |title=What does Steve Jobs' chairman role mean for Apple? |work=Los Angeles Times |url=https://latimesblogs.latimes.com/technology/2011/08/steve-jobs-apple-chairman.html |access-date=April 11, 2020 |archive-date=April 11, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200411222157/https://latimesblogs.latimes.com/technology/2011/08/steve-jobs-apple-chairman.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; hám onıń ornına eki birge basqarıwshı direktor - Andrea Yung hám Artur D. Levinson&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Foresman |first=Chris |date=November 15, 2011 |title=Genentech's Levinson replaces Steve Jobs as Apple chairman |work=ars technica |url=https://arstechnica.com/gadgets/2011/11/genetechs-levinson-now-apple-chairman-disneys-iger-joins-the-board |access-date=April 11, 2020 |archive-date=April 11, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200411222157/https://arstechnica.com/gadgets/2011/11/genetechs-levinson-now-apple-chairman-disneys-iger-joins-the-board/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; bar edi, olar Djobstıń qaytıs bolıwınan soń noyabr ayında Levinson direktorlar keńesiniń baslıǵı bolıp tayınlanǵanǵa shekem usı lawazımlarda qaldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=August 25, 2011 |title=Meet Apple's Board of Directors |url=http://www.ethiopianreview.com/index/20113/?p=25598 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120928000035/http://www.ethiopianreview.com/index/20113/?p=25598 |archive-date=September 28, 2012 |access-date=October 7, 2011 |website=[[Ethiopian Review]]}}&lt;/ref&gt;

=== 2011–házirgi kúnge shekem: Djobstan keyingi dáwir, Tim Kuk ===
2011-jıldıń 5-oktyabr kúni Stiv Djobs qaytıs boldı, bul Apple kompaniyası ushın bir dáwirdiń juwmaqlanǵanın bildirdi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Griggs |first=Brandon |date=October 6, 2011 |title=Steve Jobs, Apple founder, dies |url=https://edition.cnn.com/2011/10/05/us/obit-steve-jobs/index.html |access-date=March 27, 2017 |publisher=[[CNN]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404121737/https://edition.cnn.com/2011/10/05/us/obit-steve-jobs/index.html |url-status=live}}; {{Cite web |first=Ken |last=Hess |title=October 5th, 2011. The day Apple died |url=https://www.zdnet.com/article/october-5th-2011-the-day-apple-died/ |website=[[ZDNet]] |date=October 5, 2011 |access-date=March 27, 2017 |archive-date=March 28, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170328105730/http://www.zdnet.com/article/october-5th-2011-the-day-apple-died/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple kompaniyasınıń keyingi úlken ónim járiyalawı 2012-jıldıń 19-yanvarında boldı. Sol kúni Nyu-York qalasında Apple kompaniyasınıń wákili Fil Shiller iOS ushın iBooks Textbooks hám Mac OS X ushın iBook Author programmalıq támiynatların tanıstırdı.&lt;ref&gt;{{Cite press release |title=Apple Reinvents Textbooks with iBooks 2 for iPad – New iBooks Author Lets Anyone Create Stunning iBooks Textbooks |date=January 19, 2012 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad |access-date=February 22, 2012 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525092914/https://www.apple.com/newsroom/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; «Stiv Djobs» atlı biografiyasında Djobs sabaqlıq kitaplar industriyası menen bilimlendiriw tarawın qayta dúziwdi qálegenin aytqan edi.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Steve Jobs' Plans to Disrupt the Textbook Industry. How Disruptive Were They? |url=https://www.insidehighered.com/blogs/hack-higher-education/steve-jobs-plans-disrupt-textbook-industry-how-disruptive-were-they |access-date=November 10, 2017 |website=Inside Higher Ed |first1=Audrey |last1=Watters |date=November 7, 2011 |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084144/https://www.insidehighered.com/blogs/hack-higher-education/steve-jobs-plans-disrupt-textbook-industry-how-disruptive-were-they |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2011-jıldan 2012-jılǵa shekem Apple kompaniyası [[iPhone 4s]]&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ziegler |first=Chris |date=October 4, 2011 |title=iPhone 4S announced, available October 14th starting at $199 |url=https://www.theverge.com/apple/2011/10/4/2470139/iphone-4s-announced-available-october-14th-starting-at-199 |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.theverge.com/apple/2011/10/4/2470139/iphone-4s-announced-available-october-14th-starting-at-199 |url-status=live}}; {{Cite web |first=Ben |last=Parr |title=Apple Announces iPhone 4S |url=http://mashable.com/2011/10/04/apple-iphone-4s |website=[[Mashable]] |date=October 4, 2011 |access-date=March 23, 2017 |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324085238/http://mashable.com/2011/10/04/apple-iphone-4s/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; hám [[iPhone 5]],&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Savov |first=Vlad |date=September 12, 2012 |title=Apple announces 4-inch iPhone 5 with LTE, Lightning connector, September 21st release date |url=https://www.theverge.com/2012/9/12/3316830/iphone-5-release-date-specs-features-price-announcement |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084145/https://www.theverge.com/2012/9/12/3316830/iphone-5-release-date-specs-features-price-announcement |url-status=live}}; {{Cite web |first=Anand Lal |last=Shimpi |title=Apple iPhone 5: Announced |url=http://www.anandtech.com/show/6280/apple-iphone-5-announced |website=[[AnandTech]] |publisher=[[Purch Group]] |date=September 12, 2012 |access-date=March 23, 2017 |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084149/https://www.anandtech.com/show/6280/apple-iphone-5-announced |url-status=live}}&lt;/ref&gt; smartfonların shıǵardı. Bul smartfonlarda jaqsılanǵan kameralar, Siri atlı aqıllı programmalıq járdemshi hám [[iCloud]] arqalı bult texnologiyası menen sinxronlanǵan maǵlıwmatlar bar edi. Sonıń menen birge, Retina displeyli úshinshi hám tórtinshi áwlad iPad planshetleri&lt;ref&gt;{{Cite news |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304459804577281472610072322 |title=New iPad: a Million More Pixels Than HDTV |work=[[The Wall Street Journal]] |date=March 15, 2012 |access-date= March 15, 2012 |last=Mossberg |first=Walter |author-link= Walter Mossberg |url-access= subscription |archive-date= April 4, 2019 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304459804577281472610072322 |url-status= live}}; {{Cite web |last=Lowensohn |first=Josh |date=March 7, 2012 |title=Apple iPad live blog (Wednesday, March 7) |url=https://www.cnet.com/news/apple-ipad-live-blog-wednesday-march-7 |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324092526/https://www.cnet.com/news/apple-ipad-live-blog-wednesday-march-7/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Lightning strikes again&quot; /&gt; hám iPad-tıń 9.7 dyuymlik ekranına qaraǵanda 7.9 dyuymlik ekranı bar iPad Mini de shıǵarıldı.&lt;ref name=&quot;mini&quot; /&gt; Bul ónimler úlken jetiskenlikke eristi. 2012-jıldıń 21-sentyabrinde shıǵarılǵan iPhone 5 eki millionnan aslam aldın ala buyırtpa menen Appledıń eń úlken iPhone shıǵarılıwı boldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Stein |first=Scott |date=October 5, 2012 |title=Apple iPhone 5 review |url=https://www.cnet.com/uk/products/apple-iphone-5/review |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324095535/https://www.cnet.com/uk/products/apple-iphone-5/review/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Al 2012-jıldıń 3-noyabrinde shıǵarılǵan iPad Mini hám tórtinshi áwlad iPad-lardıń úsh kún ishinde úsh million dana satılıwı da ayrıqsha tabıs boldı.&lt;ref&gt;{{Cite press release |title=Apple Sells Three Million iPads in Three Days |date=November 5, 2012 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2012/11/05Apple-Sells-Three-Million-iPads-in-Three-Days |access-date=February 22, 2013 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525092916/https://www.apple.com/newsroom/2012/11/05Apple-Sells-Three-Million-iPads-in-Three-Days/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple jáne de Retina displeyli úshinshi áwlad 13 dyuymlik MacBook Pro noutbugi menen jańa iMac hám Mac Mini kompyuterlerin de shıǵardı.&lt;ref name=&quot;Lightning strikes again&quot;&gt;{{Cite web |last=Wood |first=Molly |date=October 23, 2012 |title=The new 'new iPad': Lightning strikes again |url=https://www.cnet.com/news/the-new-new-ipad-lightning-strikes-again |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324092517/https://www.cnet.com/news/the-new-new-ipad-lightning-strikes-again/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;mini&quot;&gt;{{Cite news |last=Dudley-Nicholson |first=Jennifer |date=October 24, 2012 |title=Apple unveils new iPad Mini, updated iPad and new Macs |work=Herald Sun |url=http://www.heraldsun.com.au/technology/apple-prepares-to-reveal-ipad-mini/story-fn7celvh-1226501774885 |url-status=dead |access-date=November 11, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130217023327/http://www.heraldsun.com.au/technology/apple-prepares-to-reveal-ipad-mini/story-fn7celvh-1226501774885 |archive-date=February 17, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brown |first=Rich |date=November 11, 2013 |title=Apple Mac Mini with Fusion Drive review |url=https://www.cnet.com/products/apple-mac-mini/review |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324085503/https://www.cnet.com/products/apple-mac-mini/review/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2012-jıldıń 20-avgustında Apple kompaniyasınıń akciya bahasınıń kóteriliwi nátiyjesinde kompaniyanıń bazar kapitalizaciyası sol waqıttaǵı rekord bolǵan 624 milliard dollarǵa jetti. Bul [[Microsoft]] kompaniyası 1999-jılı ornatqan, inflyaciyaǵa dúzetiw kirgizilmegen bazar kapitalizaciyası rekordın jeńdi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Svensson |first=Peter |title=Apple Sets Record for Company Value at $624B |agency=[[Associated Press]] |url=http://hosted.ap.org/dynamic/stories/U/US_TEC_APPLE_BIGGEST_COMPANY?SITE=AP&amp;SECTION=HOME&amp;TEMPLATE=DEFAULT |url-status=dead |access-date=August 20, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120822164535/http://hosted.ap.org/dynamic/stories/U/US_TEC_APPLE_BIGGEST_COMPANY?SITE=AP&amp;SECTION=HOME&amp;TEMPLATE=DEFAULT |archive-date=August 22, 2012}}&lt;/ref&gt; 2012-jıldıń 24-avgustında AQSH sud tóreshisi Samsung kompaniyasınıń Apple kompaniyasına intellektual múlk shaǵımı boyınsha 1.05 milliard dollar (665 million funt sterling) zıyan kompensaciya tólewi kerekligin qarar etti.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=August 25, 2012 |title=Apple awarded $1bn in damages from Samsung in US court |work=[[BBC News]] |url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-19377261 |access-date=August 25, 2012 |archive-date=April 5, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190405222055/https://www.bbc.co.uk/news/technology-19377261 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Samsung bul qararǵa qarsı shaǵım berdi, nátiyjede zıyan kompensaciyası 450 million dollarǵa kemeytildi&lt;ref name=&quot;FOSS Patents&quot;&gt;{{Cite web |title=Judge strikes $450 million from $1 billion damages award in Apple v. Samsung: second trial needed |url=http://www.fosspatents.com/2013/03/judge-strikes-450-million-from-1.html |access-date=March 1, 2013 |publisher=FOSS Patents |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/http://www.fosspatents.com/2013/03/judge-strikes-450-million-from-1.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; hám Samsungtıń jańa sud processi ótkeriw talabı qabıl etildi.&lt;ref name=&quot;FOSS Patents&quot; /&gt; 2012-jıldıń 10-noyabrinde Apple kompaniyası HTC kompaniyası menen global kelisimge kelgenin tastıyıqladı. Bul kelisim eki kompaniya arasındaǵı barlıq sóz etilip atırǵan sud shaǵımların jawıp, házirgi hám keleshektegi patentler boyınsha on jıllıq licenziya kelisimin dúzdi.&lt;ref&gt;{{Cite press release |title=HTC and Apple Settle Patent Dispute |date=November 10, 2012 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2012/11/11HTC-and-Apple-Settle-Patent-Dispute |access-date=February 22, 2013 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525092921/https://www.apple.com/newsroom/2012/11/11HTC-and-Apple-Settle-Patent-Dispute/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Boljawlarǵa qaraǵanda, Apple bul HTC menen dúzilgen kelisimnen jılına 280 million AQSH dolları tabıs tabadı dep kútilmekte.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Reisinger |first=Don |date=November 12, 2012 |title=Apple predicted to generate up to $280 million a year in HTC deal |url=https://www.cnet.com/news/apple-predicted-to-generate-up-to-280-million-a-year-in-htc-deal |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324173724/https://www.cnet.com/news/apple-predicted-to-generate-up-to-280-million-a-year-in-htc-deal/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2014-jıldıń may ayında Apple kompaniyası Dr. Dre hám Djimmi Ayovin-niń audio kompaniyası Beats Electronicsti - «Beats by Dr. Dre» qulaqlıq hám dinamik ónimleri qatarın islep shıǵarıwshı hám Beats Music muzıka aǵımlı xızmetin basqarıwshı kompaniyanı - 3 milliard AQSH dollarına satıp alıw niyetin tastıyıqladı. Sonday-aq, olardıń ónimlerin Appledıń usaqlap satıw dúkanları hám qayta satıwshıları arqalı satıw jobalandı. Ayovinniń pikirinshe, Beats bárqulla Apple menen «birge bolıwı» kerek edi, óytkeni kompaniya ózin Appledıń «mádeniyat penen texnologiyanı biriktiriwdegi teńsiz qábiletine» qarap úlgi alǵan edi. Bul satıp alıw Apple tariyxındaǵı eń úlken satıp alıw boldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Steele |first=Billy |date=May 28, 2014 |title=Apple acquires Beats Electronics for $3 billion |url=https://www.engadget.com/2014/05/28/apple-acquires-beats-electronics-for-3-billion |access-date=March 23, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084801/https://www.engadget.com/2014/05/28/apple-acquires-beats-electronics-for-3-billion/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Welch |first=Chris |date=May 28, 2014 |title=Apple confirms it's buying Beats for $3 billion |url=https://www.theverge.com/2014/5/28/5700530/apple-confirms-beats-acquisition |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=May 29, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140529051629/http://www.theverge.com/2014/5/28/5700530/apple-confirms-beats-acquisition |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:Apple Watch でチェックインしました！ 2015 (17187691969).jpg|thumb|Birinshi áwlad Apple Watch (2015)]]
2014-jıldıń 9-sentyabrinde ótkerilgen baspasóz ilajında Apple kompaniyası Apple Watch dep atalǵan aqıllı saattı tanıstırdı.&lt;ref name=&quot;verge-watchannounce&quot;&gt;{{Cite web |date=September 9, 2014 |title=Apple Watch announced: available for $349 early next year |url=https://www.theverge.com/2014/9/9/6125873/apple-watch-smartwatch-announced |access-date=July 15, 2015 |website=[[The Verge]] |archive-date=September 9, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140909183047/http://www.theverge.com/2014/9/9/6125873/apple-watch-smartwatch-announced |url-status=live}}; {{Cite web |date=September 9, 2014 |title=The Apple Watch is poised to dominate the market for digital fitness trackers |url=https://www.theverge.com/2014/9/9/6127839/apple-watch-healthkit-digital-health-fitness |access-date=July 15, 2015 |website=[[The Verge]] |archive-date=May 25, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220525110122/https://www.theverge.com/2014/9/9/6127839/apple-watch-healthkit-digital-health-fitness |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Dáslep, Apple bul qurılmanı sán buyımı&lt;ref name=&quot;wp-fashion&quot;&gt;{{Cite news |title=Apple Watch is competing as a fashion accessory, and that's a risky move |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/blogs/innovations/wp/2015/03/05/apple-watch-is-competing-as-a-fashion-accessory-and-thats-a-risky-move |access-date=July 15, 2015 |archive-date=July 16, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150716123229/http://www.washingtonpost.com/blogs/innovations/wp/2015/03/05/apple-watch-is-competing-as-a-fashion-accessory-and-thats-a-risky-move |url-status=live}}&lt;/ref&gt; hám iPhoneǵa qosımsha sıpatında bazarǵa shıǵardı. Bul arqalı adamlardıń smartfonlarına qaraw jiyiligin azaytıw itibarǵa alınǵan edi.&lt;ref name=&quot;wired.com&quot;&gt;{{Cite magazine |title=iPhone Killer: The Secret History of the Apple Watch |url=https://www.wired.com/2015/04/the-apple-watch |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |access-date=January 31, 2022 |archive-date=June 18, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220618223947/https://www.wired.com/2015/04/the-apple-watch |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Waqıttıń ótiwi menen, kompaniya arnawlı fizikalıq aktivlik trekerleri menen básekilesiw maqsetinde saatta densawlıq hám fitneske baǵdarlanǵan funkciyalardı islep shıǵarıwǵa kóbirek itibar qarattı. 2016-jıldıń yanvar ayında Apple dúnya júzi boyınsha bir milliardtan aslam Apple qurılmasınıń belsendi qollanılıp atırǵanın járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Statt |first=Nick |date=January 26, 2016 |title=1 billion Apple devices are in active use around the world |url=https://www.theverge.com/2016/1/26/10835748/apple-devices-active-1-billion-iphone-ipad-ios |access-date=May 24, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084144/https://www.theverge.com/2016/1/26/10835748/apple-devices-active-1-billion-iphone-ipad-ios |url-status=live}}; {{Cite news |last=Rossignol |first=Joe |date=January 26, 2016 |title=Apple Now Has Over 1 Billion Active Devices Worldwide |work=[[MacRumors]] |url=https://www.macrumors.com/2016/01/26/apple-1-billion-active-device-installed-base |access-date=May 24, 2017 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525083819/https://www.macrumors.com/2016/01/26/apple-1-billion-active-device-installed-base/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2016-jıldıń 6-iyunında Fortune jurnalı óziniń kompaniyalardı tabısqa erisiw boyınsha reytingke kirgizgen Fortune 500 dizimin járiyaladı. 2015-jıldıń fiskal jılı nátiyjeleri boyınsha Apple texnologiya kompaniyaları arasında birinshi orındı iyeledi.&lt;ref name=&quot;Top Tech Company&quot;&gt;{{Cite web |last=McBride |first=Sarah |date=June 6, 2016 |title=Apple leads Tech Industry in Fortune 500 |url=https://www.yahoo.com/tech/apple-top-tech-company-fortune-132100720.html |access-date=June 6, 2016 |website=[[Yahoo Tech]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081107/https://www.yahoo.com/tech/apple-top-tech-company-fortune-132100720.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ulıwma esapta ol 233 milliard AQSH dolları tabısı menen úshinshi orındı iyeledi.&lt;ref name=&quot;Top Tech Company&quot; /&gt; Bul aldıńǵı jılǵı dizimdegiden eki orın joqarılaǵanın kórsetedi.&lt;ref name=&quot;Top Tech Company&quot; /&gt;

2017-jıldıń iyun ayında Apple HomePod dep atalǵan óziniń aqıllı dinamigin járiyaladı. Bul ónim Sonos, Google Home hám Amazon Echo menen básekilesiwge baǵdarlanǵan edi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Gartenberg |first=Chaim |date=June 5, 2017 |title=Apple announces HomePod speaker to take on Sonos |work=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |url=https://www.theverge.com/2017/6/5/15732144/apple-homepod-speaker-announced-siri-price-release-date-wwdc-2017 |access-date=December 14, 2017 |archive-date=June 5, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170605203335/https://www.theverge.com/2017/6/5/15732144/apple-homepod-speaker-announced-siri-price-release-date-wwdc-2017 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Sol jıldıń aqırına kelip TechCrunch basılımı Apple kompaniyasınıń Shazam kompaniyasın satıp alıp atırǵanı haqqında xabar berdi. Shazam óz ónimlerin [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] konferenciyasında tanıstırǵan hám muzıka, televidenie, kino hám reklama tanıw texnologiyalarına qánigelesken kompaniya edi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last1=Lunden |first1=Ingrid |last2=Roof |first2=Katie |date=December 8, 2017 |title=Sources: Apple is acquiring music recognition app Shazam |work=[[TechCrunch]] |publisher=[[Oath Inc.]] |url=https://techcrunch.com/2017/12/08/sources-apple-is-acquiring-music-recognition-app-shazam |access-date=December 14, 2017 |archive-date=December 14, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214023447/https://techcrunch.com/2017/12/08/sources-apple-is-acquiring-music-recognition-app-shazam/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bir neshe kúnnen soń bul satıp alıw tastıyıqlandı. Xabarlarǵa qaraǵanda, Apple bul kompaniyanı shama menen 400 million AQSH dollarına satıp alǵan. Media xabarlarında bul satıp alıwdıń Apple Music aǵımlı xızmetin kúsheytiw ushın maǵlıwmatlar hám qurallardı alıwǵa baǵdarlanǵan basqısh ekenligi aytıldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Singleton |first=Micah |date=December 11, 2017 |title=Apple confirms it has acquired Shazam |url=https://www.theverge.com/2017/12/11/16761984/apple-shazam-acquisition |access-date=December 14, 2017 |website=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.theverge.com/2017/12/11/16761984/apple-shazam-acquisition |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bul satıp alıw 2018-jıldıń sentyabr ayında Evropa Awqamı tárepinen maqullandı.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=September 6, 2018 |title=EU clears Apple's purchase of song-recognition app Shazam |work=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2018/09/06/the-associated-press-eu-clears-apples-purchase-of-song-recognition-app-shazam.html |url-status=dead |access-date=September 7, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180907144731/https://www.cnbc.com/2018/09/06/the-associated-press-eu-clears-apples-purchase-of-song-recognition-app-shazam.html |archive-date=September 7, 2018}}; {{Cite news |last=Welch |first=Chris |date=September 24, 2018 |title=Apple completes Shazam acquisition, will make app ad-free for everyone |work=[[The Verge]] |url=https://www.theverge.com/2018/9/24/17896350/apple-shazam-app-acquisition-complete-free |access-date=September 24, 2018 |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.theverge.com/2018/9/24/17896350/apple-shazam-app-acquisition-complete-free |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń iyun ayında Apple kompaniyası Djeymi Erlixt hám Zak Van Amburgtı jańadan dúzilgen dúnyajúzlik video bólimin basqarıwǵa tayınladı. 2017-jıldıń noyabrinde Apple óziniń túpnusqa scenariyli baǵdarlamalarǵa tarmaqlanıp atırǵanın járiyaladı: Djennifer Eniston hám Riz Uizerspun baslı rollerde oynaytuǵın drama serialı hám Stiven Spilberg penen birge Amazing Stories antologiya serialın qayta islew.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=November 8, 2017 |title=Apple Gives Reese Witherspoon-Jennifer Aniston Morning Show Series 2-Season Order, Confirms 'Amazing Stories' Reboot |url=https://deadline.com/2017/11/apple-reese-witherspoon-jennifer-aniston-morning-show-series-2-season-order-amazing-stories-reboot-1202204293 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=January 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190120044428/https://deadline.com/2017/11/apple-reese-witherspoon-jennifer-aniston-morning-show-series-2-season-order-amazing-stories-reboot-1202204293/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; 2018-jıldıń iyunında Apple Amerika Jazıwshılar gildiyasınıń minimal tiykarǵı kelisimine hám Opra Uinfri menen kóp jıllıq kontent boyınsha birge islesiw kelisimine qol qoydı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Robb |first=David |date=June 7, 2018 |title=Apple Signs WGA Contract As It Ramps Up Scripted Shows |url=https://deadline.com/2018/06/apple-signs-wga-contract-as-it-ramps-up-scripted-shows-1202405862 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091242/https://deadline.com/2018/06/apple-signs-wga-contract-as-it-ramps-up-scripted-shows-1202405862/ |url-status=dead}}; {{Cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=June 15, 2018 |title=Oprah Winfrey Partners With Apple For Original Content |url=https://deadline.com/2018/06/oprah-winfrey-content-partnership-apple-for-original-programming-1202411370 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=March 26, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326025016/https://deadline.com/2018/06/oprah-winfrey-content-partnership-apple-for-original-programming-1202411370/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; Túpnusqa seriallar ushın qosımsha birge islesiwler Sesame Workshop hám DHX Media hám onıń sıńar kompaniyası Peanuts Worldwide, sonday-aq túpnusqa filmler jaratıw ushın A24 penen birge islesiwdi óz ishine aladı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=Andreeva |first1=Nellie |last2=Petski |first2=Denise |date=June 20, 2018 |title=Apple Teams With Sesame Workshop On Children's Programming Slate |url=https://deadline.com/2018/06/apple-sesame-workshop-childrens-programming-slate-live-action-animated-series-1202414268 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327090610/https://deadline.com/2018/06/apple-sesame-workshop-childrens-programming-slate-live-action-animated-series-1202414268/ |url-status=dead}}; {{Cite web |last1=Andreeva |first1=Nellie |last2=Petski |first2=Denise |date=December 14, 2018 |title=Apple Makes 'Peanuts' Deal; DHX Media To Produce New Series, Specials &amp; Shorts With Classic Characters For Streamer |url=https://deadline.com/2018/12/apple-makes-peanuts-deal-dhx-media-to-produce-new-series-specials-shorts-with-classic-characters-for-streamer-1202520215 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=February 1, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190201080858/https://deadline.com/2018/12/apple-makes-peanuts-deal-dhx-media-to-produce-new-series-specials-shorts-with-classic-characters-for-streamer-1202520215/ |url-status=dead}}; {{Cite web |last1=Hipes |first1=Patrick |last2=Andreeva |first2=Nellie |date=November 15, 2018 |title=Apple Inks Deal With A24 For Multiple Films As Part Of Push Into Movies |url=https://deadline.com/2018/11/apple-original-movies-a24-slate-deal-1202502828 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=November 17, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181117104937/https://deadline.com/2018/11/apple-original-movies-a24-slate-deal-1202502828/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń sentyabrindegi Apple arnawlı ilajında AirPower sımsız zaryadlaw qurılması iPhone X, iPhone 8 hám Watch Series 3 penen birge járiyalandı. AirPower bir waqıtta bir neshe qurılmanı sımsız zaryadlaw ushın arnalǵan edi. Dáslep 2018-jıldıń basında shıǵarılıwı kerek bolsa da, AirPower 2019-jıldıń martında biykar etildi, bul Kuktıń basshılıǵındaǵı birinshi qurılma biykar etiliwi boldı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Gurman |first=Mark |author-link=Mark Gurman (journalist) |date=March 29, 2019 |title=Apple Cancels Plan for AirPower Wireless Charger |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-03-29/apple-cancels-anticipated-airpower-wireless-charging-accessory |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805050713/https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-03-29/apple-cancels-anticipated-airpower-wireless-charging-accessory |archive-date=August 5, 2021 |access-date=August 25, 2022 |work=Bloomberg.com}}; {{Cite web |last=Panzarino |first=Matthew |date=March 29, 2019 |title=Apple cancels AirPower product, citing inability to meet its high standards for hardware |url=https://techcrunch.com/2019/03/29/apple-cancels-airpower-product-citing-inability-to-meet-its-high-standards-for-hardware/ |access-date=August 25, 2022 |website=TechCrunch |archive-date=March 29, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190329231507/https://techcrunch.com/2019/03/29/apple-cancels-airpower-product-citing-inability-to-meet-its-high-standards-for-hardware/ |url-status=live}}; {{Cite magazine |last=Goode |first=Lauren |date=March 29, 2019 |title=RIP AirPower: Apple Kills Its Elusive Wireless Charging Pad |url=https://www.wired.com/story/apple-kills-airpower |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220825111224/https://www.wired.com/story/apple-kills-airpower/ |archive-date=August 25, 2022 |magazine=Wired |issn=1059-1028 |accessdate=August 25, 2022}}&lt;/ref&gt; 2020-jıldıń 19-avgustında Apple akciyalarınıń bahası qısqa waqıtqa 467,77 dollardan asıp ketti, bul onı bazar kapitalizaciyası 2 trillion AQSH dollarına jetken birinshi AQSH kompaniyasına aylandırdı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Bursztynsky |first=Jessica |date=August 19, 2020 |title=Apple becomes first U.S. company to reach a $2 trillion market cap |url=https://www.cnbc.com/2020/08/19/apple-reaches-2-trillion-market-cap.html |access-date=August 19, 2020 |website=CNBC |language=en |archive-date=July 21, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220721003235/https://www.cnbc.com/2020/08/19/apple-reaches-2-trillion-market-cap.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:Macbook Air M1 Silver PNG.png|thumb|left|MacBook Air M1 (2020), Apple kompaniyasınıń Intel x86 processorınan ARM processorlarına ótiwinen keyingi birinshi noutbuk kompyuteri]]
2020-jıldıń 22-iyunında óziniń jıllıq WWDC bayanatında Apple Intel processorlarınan bas tartıp, Mac kompyuterleriniń kompaniya tárepinen islep shıǵılǵan processorlarǵa ótetuǵının járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Warren |first=Tom |date=June 22, 2020 |title=Apple announces it will switch to its own processors for future Macs |work=[[The Verge]] |url=https://www.theverge.com/2020/6/22/21295475/apple-mac-processors-arm-silicon-chips-wwdc-2020 |access-date=June 22, 2020 |archive-date=June 22, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200622192505/https://www.theverge.com/2020/6/22/21295475/apple-mac-processors-arm-silicon-chips-wwdc-2020 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bul járiyalaw taraw analitikleri tárepinen kútilgen edi hám Apple processorları menen úskenelengen Mac kompyuterleriniń házirgi Intelge tiykarlanǵan modellerge salıstırǵanda úlken ónimdarlıq artımshılıqlarına iye bolatuǵını atap ótildi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Haselton |first=Todd |date=June 22, 2020 |title=Apple will stop using Intel chips in all Macs by 2021, top analyst says |work=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2020/06/22/new-macbook-pro-and-imac-coming-with-arm-chips-instead-of-intel---kuo.html |access-date=June 22, 2020 |archive-date=June 1, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220601092329/https://www.cnbc.com/2020/06/22/new-macbook-pro-and-imac-coming-with-arm-chips-instead-of-intel---kuo.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2020-jıldıń 10-noyabrinde MacBook Air, MacBook Pro hám Mac Mini Apple tárepinen joybarlanǵan processor - Apple M1 menen jumıs isleytuǵın birinshi Mac kompyuterleri boldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=November 2, 2020 |title=Apple announces 'One More Thing' event for November 10th |url=https://www.theverge.com/2020/11/2/21546136/apple-event-date-time-november-10th-one-more-thing-arm-mac-silicon |access-date=November 2, 2020 |website=The Verge |archive-date=June 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220602162103/https://www.theverge.com/2020/11/2/21546136/apple-event-date-time-november-10th-one-more-thing-arm-mac-silicon |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2022-jıldıń aprel ayında Samsung Electro-Mechanics kompaniyasınıń LG Innotek ornına Apple kompaniyasınıń M2 chipin islep shıǵıwda birge islesetuǵını haqqında xabar berildi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=McDaniel |first=Allison |date=April 21, 2022 |title=Apple's M2 chip nears as Samsung beats LG as processor packaging partner |url=https://9to5mac.com/2022/04/21/apple-m2-chip-samsung |access-date=April 27, 2022 |website=9to5Mac |language=en-US |archive-date=April 22, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422080359/https://9to5mac.com/2022/04/21/apple-m2-chip-samsung/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Baǵdarlamashı jazbaları tórt túrli M2 chipi menen keminde toǵız Mac modeli sınalıp atırǵanın kórsetti.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=April 14, 2022 |title=Apple tests several new Macs with next-generation M2 chips – Bloomberg News |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/apple-tests-several-new-macs-with-next-generation-m2-chips-bloomberg-news-2022-04-14 |access-date=April 27, 2022 |archive-date=April 27, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427123652/https://www.reuters.com/technology/apple-tests-several-new-macs-with-next-generation-m2-chips-bloomberg-news-2022-04-14/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Clark |first=Mitchell |date=April 14, 2022 |title=Apple's M2 chips and the computers they'll power detailed in new leak |url=https://www.theverge.com/2022/4/14/23026073/apple-m2-silicon-macbook-air-pro-mac-mini-rumors |access-date=April 27, 2022 |website=The Verge |language=en |archive-date=June 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220602195315/https://www.theverge.com/2022/4/14/23026073/apple-m2-silicon-macbook-air-pro-mac-mini-rumors |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The Wall Street Journal basılımınıń xabar beriwinshe, Apple kompaniyasınıń óz chiplerin islep shıǵıw boyınsha háreketleri oǵan COVID-19 pandemiyası dáwirinde payda bolǵan yarım ótkizgishler jetispewshiligi menen jaqsıraq gúresiwge járdem berdi, bul bolsa 2020 hám 2021-jıllarda M1 tiykarındaǵı Mac kompyuterleriniń satılıwınıń anaǵurlım ósiwi menen paydanıń artıwına alıp keldi. Bul jáne de Tesla, Amazon hám [[Meta Platforms]] sıyaqlı kompaniyalardı usınday joldan barıwǵa ruwxlandırdı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Higgins |first=Tim |date=April 16, 2022 |title=The Chips That Rebooted the Mac |language=en-US |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/the-chips-that-rebooted-the-mac-11650081649 |access-date=April 27, 2022 |issn=0099-9660 |archive-date=July 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220729031056/https://www.wsj.com/articles/the-chips-that-rebooted-the-mac-11650081649 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2022-jıldıń aprel ayında Apple AQSHtaǵı hár bir adamǵa ońlaw qollanbaların kóriw hám ayırım jańa iPhone modelleri ushın almastırıw bóleklerin buyırtpa beriw imkaniyatın beretuǵın onlayn dúkan ashtı, biraq bul usıl menen rásmiy ońlaw arasındaǵı baha ayırmashılıǵı minimal boladı dep kútilmekte.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Brown |first=Dalvin |date=April 27, 2022 |title=Apple Opens Self-Repair Store With $300 iPhone Screens, 19-Cent Screws |url=https://www.wsj.com/articles/apple-opens-self-repair-store-with-300-iphone-screens-19-cent-screws-11651031828 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220801153719/https://www.wsj.com/articles/apple-opens-self-repair-store-with-300-iphone-screens-19-cent-screws-11651031828 |archive-date=August 1, 2022 |access-date=April 27, 2022 |work=[[The Wall Street Journal]] |language=en-US |issn=0099-9660}}; {{Cite web |last=Feiner |first=Lauren |date=April 27, 2022 |title=Apple now lets you buy parts so you can fix your iPhone yourself |url=https://www.cnbc.com/2022/04/27/apple-now-lets-you-buy-iphone-parts-so-you-can-fix-it-yourself.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220625155230/https://www.cnbc.com/2022/04/27/apple-now-lets-you-buy-iphone-parts-so-you-can-fix-it-yourself.html |archive-date=June 25, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=CNBC |language=en}}; {{Cite web |last=Porter |first=Jon |date=April 27, 2022 |title=Apple's DIY repair service is now available in the US |url=https://www.theverge.com/2022/4/27/23044301/apple-iphone-diy-repair-self-service-program-spare-parts-12-13 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220629180938/https://www.theverge.com/2022/4/27/23044301/apple-iphone-diy-repair-self-service-program-spare-parts-12-13 |archive-date=June 29, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=The Verge |language=en}}; {{Cite web |date=April 27, 2022 |title=Apple's Self Service Repair program is now open to iPhone owners in the US |url=https://www.engadget.com/apple-self-service-repair-release-date-122332505.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220802150900/https://www.engadget.com/apple-self-service-repair-release-date-122332505.html |archive-date=August 2, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=Engadget |language=en-US}}; {{Cite web |date=April 27, 2022 |title=Apple opens Self Service Repair to US iPhone users |url=https://techcrunch.com/2022/04/27/apple-opens-self-service-repair-to-us-iphone-users/ |access-date=April 27, 2022 |website=TechCrunch |language=en-US |archive-date=April 27, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427120236/https://techcrunch.com/2022/04/27/apple-opens-self-service-repair-to-us-iphone-users/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Sherr |first=Ian |title=Apple Launches Do-It-Yourself Repairs For iPhone 13, iPhone 12 and iPhone SE |url=https://www.cnet.com/tech/mobile/apple-launches-do-it-yourself-repairs-for-iphone-13-iphone-12-and-iphone-se |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427120621/https://www.cnet.com/tech/mobile/apple-launches-do-it-yourself-repairs-for-iphone-13-iphone-12-and-iphone-se/ |archive-date=April 27, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=CNET |language=en}}; {{Cite web |title=Apple's Self-Service Repair Store Finally Launches |url=https://www.pcmag.com/news/apples-self-service-repair-store-finally-launches |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613180932/https://www.pcmag.com/news/apples-self-service-repair-store-finally-launches |archive-date=June 13, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=PCMAG |date=April 27, 2022 |language=en}}&lt;/ref&gt;

2022-jıldıń may ayında birinshi ret 2017-jılı aytılǵan, virtual hám tolıqtırılǵan reallıq garnituraları ushın arnalǵan operaciyalıq sistema - RealityOS ushın sawda belgisi tapsırıldı. Bloomberg basılımınıń maǵlıwmatına sáykes, garnitura 2023-jılı shıǵıwı múmkin.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Porter |first=Jon |date=May 30, 2022 |title=Apple's RealityOS for rumored headset appears in trademark application |url=https://www.theverge.com/2022/5/30/23147213/realityos-os-ros-trademark-apple-virtual-augmented-reality-headset |access-date=May 30, 2022 |website=The Verge |archive-date=July 8, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220708040805/https://www.theverge.com/2022/5/30/23147213/realityos-os-ros-trademark-apple-virtual-augmented-reality-headset |url-status=live}}; {{Cite web |last1=Gurman |first1=Mark |author-link1=Mark Gurman (journalist) |last2=Mochizuki |first2=Takashi |last3=Wu |first3=Debby |date=January 14, 2022 |title=Apple's New VR/AR Headset Risks Being Delayed Until 2023 |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-01-14/apple-s-hotly-anticipated-headset-risks-being-delayed-until-2023?sref=ExbtjcSG |access-date=May 30, 2022 |website=Bloomberg |archive-date=April 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220419120240/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-01-14/apple-s-hotly-anticipated-headset-risks-being-delayed-until-2023?sref=ExbtjcSG |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Qosımsha insayderlik esabatlarda qurılmanıń tólemdi tastıyıqlaw hám akkauntlarǵa kiriw ushın kózdiń nurın skanerlewdi paydalanatuǵını aytıladı.&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Fingas |first1=Jon |title=Apple's mixed reality headset reportedly uses iris scanning for payments and sign-ins |url=https://www.engadget.com/apple-mixed-reality-headset-iris-scanning-153036223.html |website=Engadget |date=October 14, 2022 |access-date=October 19, 2022 |archive-date=October 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019194454/https://www.engadget.com/apple-mixed-reality-headset-iris-scanning-153036223.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2022-jıldıń 18-iyunında Merilend shtatınıń Tauson qalasındaǵı Apple Store dúkanı AQSHtaǵı birinshi kásiplik awqam dúkanına aylandı, jumısshılar Xalıqaralıq mashina qurawshılar hám aerokosmos jumısshıları birlespesine qosılıw ushın dawıs berdi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last1=Lerman |first1=Rachel |last2=Gregg |first2=Aaron |last3=Somasundaram |first3=Praveena |date=June 19, 2022 |title=Apple Store workers approve union, the first in the U.S. |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/technology/2022/06/18/apple-union-vote |access-date=June 19, 2022 |archive-date=June 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220619003224/https://www.washingtonpost.com/technology/2022/06/18/apple-union-vote/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2022-jıldıń 7-iyulında Apple aldıńǵı Pegasus ashılıwlarına juwap retinde macOS 13 hám iOS 16 ǵa Lockdown Mode rejimin qostı; bul rejim joqarı qáwipli paydalanıwshılar ushın maqsetli nol kúnlik zıyanlı programmalıq támiynatlarǵa qarsı qáwipsizlik qorǵanıwın kúsheytedi.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=July 6, 2022 |title=Apple launches Lockdown Mode to block spyware attacks on at-risk users |publisher=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/technology-62069255 |access-date=July 7, 2022 |archive-date=July 28, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220728005310/https://www.bbc.com/news/technology-62069255 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Apple 2023-jıldıń mart ayında Apple Wallet paydalanıwshıları ushın 'Apple Pay Later' dep atalǵan házir satıp alıp, keyin tólew xızmetin iske qostı. Baǵdarlama paydalanıwshılarǵa onlayn yamasa qosımsha ishindegi satıp alıwlar ushın 50 dollardan 1000 dollarǵa shekem qarız alıwǵa hám olardı altı hápte dawamında tórt bólekke bólip, procentsiz hám qosımsha tólemsiz qaytarıw imkaniyatın beredi.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Hunter |first1=Tatum |last2=Velazco |first2=Chris |date=March 28, 2023 |title=Now you can 'buy now, pay later' with Apple Wallet |url=https://www.washingtonpost.com/technology/2023/03/28/apple-buy-now-pay-later/ |newspaper=The Washington Post |access-date=March 29, 2023 |archive-date=March 29, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230329102346/https://www.washingtonpost.com/technology/2023/03/28/apple-buy-now-pay-later/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last=De Avila |first=Joseph |date=March 28, 2023 |title=Apple Rolls Out Buy Now, Pay Later Plan |url=https://www.wsj.com/articles/apple-rolls-out-buy-now-pay-later-plan-640ae583 |newspaper=The Wall Street Journal |access-date=March 29, 2023 |archive-date=March 29, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230329053013/https://www.wsj.com/articles/apple-rolls-out-buy-now-pay-later-plan-640ae583 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2023-jıldıń noyabr ayında Apple AQSH Ádillik ministrliginiń Apple kompaniyasın jumısqa alıwda AQSH puqaralarına qarsı kemsitiw boldı degen isinde 25 million dollarlıq kelisimge keldi. Apple onlayn járiyalanbaǵan hám qaǵaz túrinde ótinish beriwdi talap etetuǵın jumıs orınların dúzdi, sol waqıtta usı jumıs orınların PERM baǵdarlaması boyınsha shet ellik jumısshılarǵa járiyaladı.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Gurman |first1=Mark |author-link1=Mark Gurman (journalist) |date=November 9, 2023 |title=Apple Settles DOJ Case That It Discriminated Against US Workers |url=https://news.bloomberglaw.com/tech-and-telecom-law/apple-settles-doj-case-that-it-discriminated-against-us-workers |newspaper=Bloomberg News |access-date=November 27, 2023 |archive-date=November 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127152701/https://news.bloomberglaw.com/tech-and-telecom-law/apple-settles-doj-case-that-it-discriminated-against-us-workers |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2024-jıldıń yanvar ayında Apple Evropa Awqamınıń básekilesiw nızamına boysınıwın, App Store hám basqa xızmetlerge 7-martta kúshke kiretuǵın úlken ózgerisler kirgiziletuǵının járiyaladı. Bul 27 mámleketten ibarat bloktaǵı iOS paydalanıwshılarına alternativ qosımshalar dúkanların hám qosımshalar ishinde alternativ tólem usılların paydalanıw imkaniyatın beredi. Bul Safari brauzerine Chrome yamasa Firefox sıyaqlı alternativ brauzerlerdi júklep alıw ushın menyu qosadı.&lt;ref&gt;{{Cite news |language=en |url=https://www.nytimes.com/2024/01/25/technology/apple-app-store-europe.html |title=Apple Overhauls App Store in Europe, in Response to New Digital Law |work=The New York Times |date=January 25, 2024 |access-date=January 29, 2024|archive-date=January 26, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240126040405/https://www.nytimes.com/2024/01/25/technology/apple-app-store-europe.html |last1=Satariano |first1=Adam |last2=Mickle |first2=Tripp}}&lt;/ref&gt;

2024-jıldıń iyun ayında Apple qurılmada jasalma intellekt imkaniyatların biriktiriw ushın Apple Intelligence ti tanıstırdı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Tilley |first=Aaron |title=Apple Introduces 'Apple Intelligence,' New OpenAI Partnership as AI Takes Center Stage |url=https://www.wsj.com/tech/ai/apple-wwdc-2024-ai-release-356c5303 |access-date=June 11, 2024 |work=WSJ |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

2024-jıldıń 1-noyabrinde Apple iPhone hám Mac ushın súwretti redaktorlaw qosımshaları menen tanılǵan Pixelmator kompaniyasın satıp alǵanın járiyaladı. Apple burın Pixelmator qosımshaların óz ónimleriniń prezentaciyalarında kórsetken edi, sonıń ishinde 2018-jılı mashinalıq oqıtıw hám jasalma intellektti innovaciyalıq paydalanǵanı ushın Pixelmator Pro nı jıldıń Mac qosımshası dep ataǵan edi. Járiyalanıwda Pixelmator satıp alınıwdan keyin onıń bar qosımshalarında áhmiyetli ózgerisler bolmaytuǵının bildirdi.&lt;ref&gt;{{cite news|last=Leswing |first=Kif |title=Apple to buy Pixelmator, the iPhone image editing app with AI features |date=1 November 2024 |url=https://www.cnbc.com/2024/11/01/apple-will-buy-pixelmator-iphone-image-editing-app-with-ai-features-.html |website=CNBC |access-date=3 November 2024}}&lt;/ref&gt;

2024-jıldıń 31-dekabrinde Kaliforniyanıń Oklend qalasındaǵı federal sudında Apple kompaniyasın Siri di qátelik penen aktivlestiriw arqalı jeke sáwbetlerdi nızamsız jazıp alıw hám olardı reklama beriwshiler qatarı úshinshi tárepler menen bólisiwde ayıplaǵan dáslepki kelisim tapsırıldı. Apple óziniń Siri járdemshisiniń paydalanıwshılar qupıyalıǵın buzǵanı boyınsha bul sudtı sheshiw ushın 95 million dollarlıq naq aqsha kelisimine kelisti. Apple qanday da bir nızam buzıwshılıqtı moyınlamasa da, isti kelisim menen juwmaqladı, bul arqalı zıyan kórgen paydalanıwshılarǵa hár bir qurılma ushın 20 dollarǵa shekem talap etiw imkaniyatı berildi. Advokatlar kelisim qorınan 28,5 million dollar kóleminde tólem talap etti.&lt;ref&gt;{{cite news|last=Stempel |first=Jonathan |title=Apple to pay $95 million to settle Siri privacy lawsuit |date=2 January 2025 |url=https://www.reuters.com/legal/apple-pay-95-million-settle-siri-privacy-lawsuit-2025-01-02/ |website=Reuters |access-date=4 January 2025}}&lt;/ref&gt;

== Ónimler ==
Kompaniyanıń qurılǵan waqtınan baslap 2000-jıllardıń basına shekem, Apple tiykarınan kompyuterler sattı, olar 1980-jıllardıń ortasınan baslap Macintosh dep ataldı. Sonnan keyin kompaniya óz ónim kategoriyaların keńeytip, házir óndiriwden shıǵarılǵan iPod (2001) penen baslap, keyinirek [[iPhone]] (2007) hám iPad (2010) sıyaqlı hár túrli portativ qurılmalardı qostı. Apple jáne de «Kiyiletuǵın buyımlar, Úy hám Aksessuarlar» dep kategoriyalanǵan bir qansha basqa ónimlerdi satadı, mısalı Apple Watch, Apple TV, AirPods, HomePod hám Apple Vision Pro.

Apple qurılmaları basqa Apple ónimleri menen birge qollanılǵanda bir pútin ekosistema jaratqanı ushın maqtawǵa ılayıq dep tabılǵan,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ricker |first=Thomas |date=2016-09-07 |title=Apple's greatest innovation is its ecosystem |url=https://www.theverge.com/2016/9/7/12828846/apple-s-greatest-product-is-its-ecosystem |access-date=2024-10-13 |website=The Verge |language=en-US}}&lt;/ref&gt; biraq básekiles qurılmalar menen birge qollanılǵanda sonday jaqsı islemegeni yaki kóp funkciyaları bolmaǵanı ushın sınǵa alınǵan hám onıń ornına kóbinese Apple tárepinen názerde tutılǵanday islewi ushın Apple dıń menshikli funkciyaları, programmalıq támiynatı hám xızmetlerine súyenedi, bul kózqaras kóbinese «diywallı baǵ» dep sıpatlanadı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Johnson |first=Allison |date=2024-04-27 |title=The walls of Apple's garden are tumbling down |url=https://www.theverge.com/24141929/apple-iphone-imessage-antitrust-dma-lock-in |access-date=2024-12-12 |website=The Verge |language=en}}&lt;/ref&gt; 2023-jılǵa kelip, dúnya júzi boyınsha 2 milliardtan aslam Apple qurılması belsendi qollanılıp atır.

=== Mac ===
{{Multiple image
| total_width       = 250
| image1            = M2 Macbook Air Midnight model - 1.jpg
| caption1          = M2 chipli MacBook Air
| image2            = M1 iMac blue model (cropped).jpg
| caption2          = M1 chipli iMac
| alt1              = Aǵash stolda turǵan túngi reńdegi MacBook Air.
| alt2              = Stolda turǵan kók reńli jińishke iMac.
}}

Mac, yaǵnıy Macintosh - 1999-jılǵa shekem onıń rásmiy atı - Apple kompaniyasınıń óziniń menshikli macOS operaciyalıq sistemasın qollanatuǵın jeke kompyuterler qatarı. Jeke kompyuterler Apple kompaniyasınıń dáslepki biznes baǵdarı bolǵan, biraq 2024-jıldıń aqırına kelip olar kompaniya tabısınıń tek segiz procentin quraydı.

Házirgi waqıtta óndirilip atırǵan altı Mac kompyuter toparı bar:
* iMac: Tutınıwshılarǵa arnalǵan hámmesi bir qurılmada jámlengen stol ústi kompyuteri, 1998-jılı islep shıǵarılǵan.
* Mac Mini: Tutınıwshılarǵa arnalǵan kishi kólemli stol ústi kompyuteri, 2005-jılı islep shıǵarılǵan.
* MacBook Pro: Kásiplik noutbuk, 2006-jılı islep shıǵarılǵan.
* Mac Pro: Kásiplik jumıs stanciyası, 2006-jılı islep shıǵarılǵan.
* MacBook Air: Tutınıwshılarǵa arnalǵan júdá juqa noutbuk, 2008-jılı islep shıǵarılǵan.
* Mac Studio: Kásiplik kishi kólemli jumıs stanciyası, 2022-jılı islep shıǵarılǵan.

Kóbinese qorshalǵan baǵ sıpatında táriyiplenetuǵın Mac kompyuterleri Apple silicon chiplerin paydalanadı, macOS operaciyalıq sistemasında isleydi hám Safari veb-brauzeri, úy filmlerin montajlaw ushın iMovie, muzıka dóretiw ushın GarageBand hám iWork ónimdarlıq toplamı sıyaqlı Apple programmalıq támiynatların óz ishine aladı. Apple jáne de kásiplik qosımshalardı satadı: video óndiris ushın Final Cut Pro, muzıkantlar hám prodyuserler ushın Logic Pro hám baǵdarlamashılar ushın Xcode. Apple sonday-aq Mac ushın hár túrli qosımsha qurılmalardı satadı, sonıń ishinde Pro Display XDR, Apple Studio Display, Magic Mouse, Magic Trackpad hám Magic Keyboard.

=== iPhone ===
[[File:IPhone 15 6.1&quot;.jpg|alt=|thumb|[[iPhone 15]] (shep tárepte) hám iPhone 15 Pro (oń tárepte)]]
iPhone - bul Apple kompaniyasınıń [[iOS]] operaciyalıq sistemasında isleytuǵın smartfonlar qatarı. Birinshi iPhone Stiv Djobs tárepinen 2007-jıl 9-yanvarda kópshilikke kórsetilgen edi. Sol waqıttan baslap hár jılı jańa iPhone modelleri shıǵarılmaqta. Ol islep shıǵarılǵanda, onıń kóp sensorlı ekranı mobil telefon industriyası ushın «revolyuciyalıq» hám «oyındı ózgertiwshi» dep táriyiplengen edi. Bul qurılma qosımsha ekonomikasın jaratıwda úlken úles qostı dep esaplanadı.

iOS - dúnyadaǵı eki tiykarǵı smartfon platformasınıń biri, Android penen birge. iPhone kompaniya ushın úlken tabıs alıp keldi hám Apple kompaniyasın dúnyadaǵı eń qımbat bahalanatuǵın ashıq akcionerlik jámiyetlerdiń birine aylandırıwǵa járdem berdi dep esaplanadı.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Satariano |first=Adam |date=August 10, 2011 |title=Apple Surpasses Exxon as World's Most Valuable Company Before Retreating |url=https://www.bloomberg.com/news/2011-08-09/apple-rises-from-near-bankruptcy-to-become-most-valuable-company.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110810082324/http://www.bloomberg.com/news/2011-08-09/apple-rises-from-near-bankruptcy-to-become-most-valuable-company.html |archive-date=August 10, 2011 |access-date=May 28, 2017 |work=[[Bloomberg News]]}}&lt;/ref&gt; 2024-jıldıń aqırına kelip, iPhone kompaniya tabısınıń derlik yarımın quraydı.

=== iPad ===
iPad - bul Apple kompaniyasınıń iPadOS operaciyalıq sistemasında isleytuǵın planshetler qatarı. Birinshi áwlad iPad 2010-jıl 27-yanvarda járiyalanǵan edi. iPad tiykarınan multimediya tutınıw, kórkem óner dóretiw, hújjetler ústinde islew, videokonferenciya ótkeriw hám oyınlar oynaw ushın bazarǵa shıǵarıladı. iPad qatarına bir neshe tiykarǵı iPad modelleri, kishirek iPad Mini, jetilistirilgen iPad Air hám joqarı dárejeli iPad Pro kiredi. Apple iPad ónimdarlıǵın turaqlı jaqsılap kelmekte, iPad Pro modeline Mac kompyuterlerindegi sıyaqlı M1 hám M2 chipleri ornatılǵan; biraq iPad házirgi waqıtqa shekem sheklengen operaciyalıq sisteması ushın sınǵa ushıramaqta.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Bohn |first=Dieter |date=May 19, 2021 |title=iPad Pro (2021) review: the best screen, but is that enough? |url=https://www.theverge.com/22442084/ipad-pro-2021-review-features-screen-mini-led-m1-processor |access-date=November 7, 2022 |website=The Verge |language=en-US |archive-date=November 5, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105160939/https://www.theverge.com/22442084/ipad-pro-2021-review-features-screen-mini-led-m1-processor |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ivanov |first=Dzhoro |title=The M1 iPad Pro can run a desktop OS – Apple just won't let it |url=https://www.phonearena.com/news/The-M1-iPad-Pro-can-run-a-desktop-OS---Apple-just-wont-let-it_id142585 |access-date=November 7, 2022 |website=Phone Arena |date=September 18, 2022 |language=en-US |archive-date=November 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221107210123/https://www.phonearena.com/news/The-M1-iPad-Pro-can-run-a-desktop-OS---Apple-just-wont-let-it_id142585 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2020-jıldıń sentyabr ayına kelip, Apple 500 millionnan aslam iPad satqan, biraq satıwlar 2013-jılı eń joqarı kórsetkishke jetken.&lt;ref name=&quot;500m ipads&quot;&gt;{{Cite web |title=Apple has sold a total of 500 million iPads in the last 10 years |url=https://appleinsider.com/articles/20/09/15/apple-has-sold-a-total-of-500-million-ipads-in-the-last-10-years |access-date=September 21, 2020 |website=AppleInsider |date=September 15, 2020 |language=en |archive-date=January 30, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220130200317/https://appleinsider.com/articles/20/09/15/apple-has-sold-a-total-of-500-million-ipads-in-the-last-10-years |url-status=live}}; {{cite web |last=Fried |first=Ina |date=January 31, 2017 |title=iPad sales keep shrinking – down another 20 percent |url=https://www.recode.net/2017/1/31/14460952/apple-ipad-sales-still-falling|access-date=March 20, 2019 |website=[[Recode]]|archive-date=April 29, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190429144854/https://www.recode.net/2017/1/31/14460952/apple-ipad-sales-still-falling|url-status=live}}; {{cite news |date=March 23, 2017 |title='Clearance sale' shows Apple's iPad is over. It's done |work=[[The Register]] |url=https://www.theregister.co.uk/2017/03/23/clearance_sale_shows_the_ipad_is_over_its_done|access-date=March 20, 2019|archive-date=December 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181203202632/https://www.theregister.co.uk/2017/03/23/clearance_sale_shows_the_ipad_is_over_its_done/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2020-jıldıń ekinshi kvartalına kelip, iPad ele de satılıw boyınsha eń kóp satılatuǵın planshet kompyuter bolıp qalmaqta,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Potuck |first=Michael |date=August 5, 2020 |title=Latest data suggests iPad sales hit highest growth rate in 6 years during Q2 |url=https://9to5mac.com/2020/08/05/latest-data-suggests-ipad-sales-hit-highest-growth-rate-in-6-years-during-q2 |access-date=September 21, 2020 |website=9to5Mac |language=en-US |archive-date=January 18, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210118135627/https://9to5mac.com/2020/08/05/latest-data-suggests-ipad-sales-hit-highest-growth-rate-in-6-years-during-q2/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; hám 2024-jıldıń aqırına kelip kompaniya tabısınıń jeti procentin quradı. Apple bir neshe iPad aksessuarların satadı, sonıń ishinde Apple Pencil, Smart Keyboard, Smart Keyboard Folio, Magic Keyboard hám bir qansha adapterler bar..

=== Basqa ónimler ===
{{Multiple image
| image1            = Apple AirPods Max 6.jpg
| caption1          = AirPods Max
| image2            = Apple Watch Ultra - 2.jpg
| caption2          = Apple Watch Ultra
| total_width       = 250
| perrow            = 2 / 2
}}

Apple «Kiyiletuǵın buyımlar, Úy hám Aksessuarlar» dep kategoriyalanǵan bir qansha basqa ónimlerdi de islep shıǵaradı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leswing |first=Kif |date=January 28, 2020 |title=Apple's fastest-growing business segment, which includes AirPods and Watch, is now bigger than Mac |url=https://www.cnbc.com/2020/01/28/apple-wearables-home-and-accessories-segment-now-bigger-than-mac.html |access-date=October 19, 2022 |website=CNBC |language=en |archive-date=October 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019225049/https://www.cnbc.com/2020/01/28/apple-wearables-home-and-accessories-segment-now-bigger-than-mac.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bul ónimlerge AirPods sımsız naushnikler qatarı, Apple TV cifrlı media pleerleri, Apple Watch aqıllı saatları, Beats naushnikleri, HomePod aqıllı dinamikleri hám Vision Pro aralas reallıq garniturası kiredi. 2024-jıldıń aqırına kelip, ónimlerdiń bul keń qatarı kompaniya tabısınıń on procentin quraydı.

=== Xızmetler ===
Apple keń kólemli xızmetler usınadı, sonıń ishinde App Store hám Apple News qosımshalarındaǵı reklama, AppleCare+ keńeytilgen kepillik jobası, iCloud+ bultqa tiykarlanǵan maǵlıwmat saqlaw xızmeti, Apple Card kredit kartası hám Apple Pay tólem platforması arqalı tólem xızmetleri, Apple Books, Apple Fitness+, Apple Music, Apple News+, Apple TV+ hám [[iTunes Store]] sıyaqlı cifrlı kontent xızmetleri bar. 2024-jıldıń aqırına kelip, xızmetler kompaniya tabısınıń shama menen 26 procentin quraydı. 2019-jılı Apple óziniń xızmet tabısların keńeytiw ushın birlesken háreket isleytuǵının járiyaladı.&lt;ref name=&quot;AppleVideoRevenue2&quot;&gt;{{Cite news |last=Pullen |first=John Patrick |date=March 24, 2019 |title=Apple's Two-Word Plan for the Future of the Internet: Subscribe Now |work=[[Forbes]] |url=http://fortune.com/2019/03/24/watch-apple-event-live-stream-television-news-service |url-status=live |access-date=March 25, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190325135825/http://fortune.com/2019/03/24/watch-apple-event-live-stream-television-news-service |archive-date=March 25, 2019}}&lt;/ref&gt;

== Marketing ==

=== Brend jaratıw ===
[[File:Apple Computer Logo rainbow.svg|thumb|upright|Apple Inc. kompaniyasınıń birinshi rásmiy logotibi 1977-jıldan 1998-jılǵa shekem qollanılǵan.&lt;ref name=&quot;logo&quot;&gt;{{Cite web |title=Logo Evolution: How Top Brands Redesigned Logos and Boosted Conversion |url=https://www.vardot.com/blog/logo-evolution-how-top-brands-redesigned-emblems-and-boosted-conversion-721 |access-date=April 9, 2017 |website=Vardot |archive-date=March 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220329001610/https://www.vardot.com/en-us/ideas/blog/how-top-brands-redesigned-emblems-and-boosted-conversion |url-status=live}}&lt;/ref&gt;]]
Stiv Djobstıń aytıwınsha, kompaniyanıń atı onıń miywe menen awqatlanıw dietasında bolǵan waqtında alma baǵına barǵanınan ilhamlanǵan.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=October 20, 2011 |title=Steve Jobs bio says Apple CEO abhorred 'corrupt' execs |publisher=[[CBC News]] |url=https://www.cbc.ca/news/science/steve-jobs-chose-herbal-medicine-delayed-cancer-surgery-1.1124855 |access-date=October 21, 2011 |archive-date=September 9, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130909103558/http://www.cbc.ca/news/world/story/2011/10/20/steve-jobs-bio.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Appledıń birinshi logotibi, Ron Ueyn tárepinen dizayn islengen bolıp, onda ser Isaak Nyutonnıń alma tereginiń astında otırǵanı súwretlengen. Bul logotip derlik birden Rob Janoftıń «ayqulaq alması» logotibi menen almastırıldı, házir hámmege tanıs bolǵan tislengen almanıń ayqulaq reńli silueti.&lt;ref&gt;{{Cite news |url=http://www.wired.com/2003/09/apple-doin-the-logo-motion/ |title=Wired News: Apple Doin' the Logo-Motion |date=September 26, 2003 |access-date=December 3, 2023 |archive-date=December 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231203130321/https://www.wired.com/2003/09/apple-doin-the-logo-motion/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 

1999-jıl 27-avgustta&lt;ref name=&quot;web.archive.org&quot;&gt;{{Cite web |date=August 27, 1999 |title=Apple Computer |url=https://www.apple.com |archive-url=https://web.archive.org/web/19990827174523/http://www.apple.com |archive-date=August 27, 1999 |access-date=January 1, 2014}}&lt;/ref&gt; Apple rásmiy túrde ayqulaq sxemasın alıp taslap, aldıńǵı ayqulaq versiyasına forması boyınsha derlik uqsas bir reńli logotiplerdi qollanıwdı basladı. Bir reńli logotiptiń Aqua temasındaǵı nusqası 1998-jıldan 2003-jılǵa shekem, al shiyshe temasındaǵı versiyası 2007-jıldan 2013-jılǵa shekem qollanıldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Lost Apple Logos You've Never Seen |url=http://thebrainfever.com/apple/the-lost-apple-logos-you-ve-never-seen |publisher=thebrainfever}}&lt;/ref&gt;

Apple evangelistleri bir waqıtları kompaniya tárepinen belsendi túrde tartılǵan, biraq bul qubılıs álleqashan bekkem ornatılǵannan keyin boldı. Apple evangelisti Gay Kavasaki brend fanatizmin «tosattan ushırasqan nárse» dep ataǵan,&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=McConnell |first1=Ben |last2=Huba |first2=Jackie |title=The father of evangelism marketing |url=http://creatingcustomerevangelists.com/resources/evangelists/guy_kawasaki.asp |archive-url=https://web.archive.org/web/20030725064021/http://creatingcustomerevangelists.com/resources/evangelists/guy_kawasaki.asp |archive-date=July 25, 2003 |access-date=April 18, 2017 |website=Creating Customer Evangelists}}&lt;/ref&gt; al Ayv 2014-jılı «adamlardıń Apple ónimleri menen ayrıqsha jeke qatnası bar» dep málimledi.

Fortune jurnalı Apple kompaniyasın 2008-jılı Amerika Qurama Shtatlarındaǵı, al 2008-jıldan 2012-jılǵa shekem dúnya júzindegi eń húrmetke ılayıq kompaniya dep atadı.&lt;ref&gt;{{Cite magazine |last=Fisher |first=Anne |date=March 17, 2008 |title=America's Most Admired Companies |url=https://money.cnn.com/galleries/2008/fortune/0802/gallery.mostadmired_top20.fortune/index.html |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |volume=157 |issue=5 |pages=65–67 |access-date=August 2, 2020 |archive-date=May 23, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220523090601/https://money.cnn.com/galleries/2008/fortune/0802/gallery.mostadmired_top20.fortune/index.html |url-status=live}}; {{Cite magazine |last=Colvin |first=Geoff |title=The World's Most Admired Companies 2009 |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |volume=159 |issue=5 |page=76 |date=March 16, 2009 |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2009/full_list |access-date=August 2, 2020 |archive-date=August 14, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200814123717/https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2009/full_list/ |url-status=live}}; {{Cite magazine |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2010/snapshots/670.html |title=World's Most Admired Companies |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |date=March 2010 |access-date=March 7, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100307092117/https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2010/snapshots/670.html |archive-date=March 7, 2010 |url-status=live}}; {{Cite magazine |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2011/snapshots/670.html |title=World's Most Admired Companies |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |date=November 2011 |access-date=November 10, 2011 |archive-date=June 27, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220627230421/https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2011/snapshots/670.html |url-status=live}}; {{Cite magazine |title=The World's Most Admired Companies |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |date=March 19, 2012 |volume=165 |issue=4 |pages=139–140 |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/most-admired/2012/snapshots/670.html?iid=splwinners |access-date=August 2, 2020 |archive-date=June 23, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220623014503/https://money.cnn.com/magazines/fortune/most-admired/2012/snapshots/670.html?iid=splwinners |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2013-jıl 30-sentyabrde Apple Omnicom Grouptıń «Dúnyanıń eń jaqsı brendleri» esabatında Coca-Coladan ozıp, dúnyadaǵı eń qunlı brend boldı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Elliot |first=Stuart |date=September 29, 2013 |title=Apple Passes Coca-Cola as Most Valuable Brand |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2013/09/30/business/media/apple-passes-coca-cola-as-most-valuable-brand.html |url-access=limited |access-date=October 21, 2013 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2013/09/30/business/media/apple-passes-coca-cola-as-most-valuable-brand.html |archive-date=January 1, 2022}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; Boston Consulting Group 2005-jıldan baslap hár jılı Appledı dúnyadaǵı eń innovaciyalıq brend dep bahalap kelmekte.&lt;ref&gt;[https://www.forbes.com/sites/susanadams/2013/09/27/is-apple-the-worlds-most-innovative-company-still Is Apple The World's Most Innovative Company (Still)?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170910005018/https://www.forbes.com/sites/susanadams/2013/09/27/is-apple-the-worlds-most-innovative-company-still/|date=September 10, 2017}}, ''[[Forbes]]'', September 27, 2013.&lt;/ref&gt; 2021-jıldıń yanvar ayına kelip, 1.65 milliard Apple ónimi belsendi qollanısta boldı.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=January 27, 2021 |title=Apple sees revenue growth accelerating after setting record for iPhone sales, China strength |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/us-apple-results-idUSKBN29W2TD |access-date=July 18, 2023 |archive-date=July 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718201014/https://www.reuters.com/article/us-apple-results-idUSKBN29W2TD |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |title=Apple Now Has 1.65 Billion Active Devices Worldwide |language=en |url=https://www.macrumors.com/2021/01/27/apple-active-devices-worldwide-january-2021 |access-date=January 27, 2021 |archive-date=January 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210127220139/https://www.macrumors.com/2021/01/27/apple-active-devices-worldwide-january-2021/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2023-jıldıń fevral ayında bul san 2 milliard qurılmadan asıp ketti.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=February 2, 2023 |title=Apple Now Has More Than Two Billion Active Devices Worldwide |url=https://www.macrumors.com/2023/02/02/apple-two-billion-active-devices/ |access-date=July 18, 2023 |website=MacRumors |language=en |archive-date=July 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718194120/https://www.macrumors.com/2023/02/02/apple-two-billion-active-devices/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;TheVerge20230202&quot;&gt;{{Cite web |last=Shakir |first=Umar |date=February 2, 2023 |title=Apple surpasses 2 billion active devices |url=https://www.theverge.com/2023/2/2/23583501/apple-iphone-ipad-active-2-billion-devices-q1-2023 |access-date=July 18, 2023 |website=The Verge |language=en-US |archive-date=July 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718194119/https://www.theverge.com/2023/2/2/23583501/apple-iphone-ipad-active-2-billion-devices-q1-2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2023-jılı Pútkil dúnya júzlik intellektual múlk shólkemi (WIPO) niń Madrid jıllıq sholıwında Apple Inc. kompaniyasınıń Madrid sisteması boyınsha toltırılǵan belgiler ótinishi dúnya boyınsha 10-orındı iyeledi, 2023-jıl dawamında 74 sawda belgisi ótinishi berilgen.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Madrid Yearly Review 2024 |url=https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo-pub-940-2024-en-madrid-yearly-review-2024.pdf |page=22}}&lt;/ref&gt;

Apple 2024-jılǵı Fortune 500 diziminde dúnya boyınsha 3-orındı iyeledi.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fortune 500 |url=https://fortune.com/ranking/fortune500/ |access-date=2024-10-02 |website=Fortune |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== Reklama ===
Appledıń birinshi uranı «Byte into an Apple» («Almanı tisle») 1970-jıllardıń aqırında payda boldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=December 10, 2007 |title=Apple Company |url=http://www.operating-system.org/betriebssystem/_english/fa-apple.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080921095608/http://www.operating-system.org/betriebssystem/_english/fa-apple.htm |archive-date=September 21, 2008 |access-date=August 18, 2008 |website=Operating System Documentation Project}}&lt;/ref&gt; 1997-jıldan 2002-jılǵa shekem «Think different» («Basqasha oyla») uranı reklama kampaniyalarında qollanıldı hám házirgi waqıtqa shekem Apple menen tıǵız baylanıslı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=October 6, 2005 |title=Apple Think Different Campaign |url=http://www.theinspirationroom.com/daily/2005/apple-think-different |access-date=August 12, 2008 |website=The Inspiration Room Daily |archive-date=August 19, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100819174102/http://theinspirationroom.com/daily/2005/apple-think-different/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; Apple jáne de belgili ónim qatarları ushın arnawlı uranlarǵa iye - mısalı, 1998-jılı iMactı reklamalaw ushın «iThink, therefore iMac» («Men oylayman, demek men iMacpan») qollanılǵan,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=MacWorld New York: I think, therefore iMac |url=http://www.wap.org/tours/macworldny/ithink.html |access-date=August 13, 2008 |archive-date=May 21, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110521031031/http://wap.org/tours/macworldny/ithink.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; al iPhone reklamalarında «Say hello to iPhone» («iPhoneǵa sálem ayt») qollanılǵan.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=June 29, 2007 |title=Say hello to iPhone |url=http://billday.com/2007/06/29/say-hello-to-iphone |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080907003704/http://billday.com/2007/06/29/say-hello-to-iphone |archive-date=September 7, 2008 |access-date=August 13, 2008 |website=BillDay.com}}&lt;/ref&gt; «Hello» («Sálem») sózi dáslepki Macintosh, Newton, iMac («hello (again)» - «jáne sálem») hám iPodtı tanıstırıwda da qollanılǵan.&lt;ref&gt;{{Cite magazine |last=Manjoo |first=Farhad |date=January 11, 2002 |title=IMac: What's in a Design, Anyway? |url=https://www.wired.com/2002/01/imac-whats-in-a-design-anyway |url-status=live |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20140304092046/http://www.wired.com/science/discoveries/news/2002/01/49652 |archive-date=March 4, 2014 |access-date=February 15, 2010}}&lt;/ref&gt;

1984-jılı Macintoshtıń 1984-jılǵı Super Bowl reklaması menen tanıstırılıwınan baslap, zamanagóy «Get a Mac» reklamalarına shekem, Apple óz ónimlerin nátiyjeli reklamalaw hám marketing jumısların alıp barǵanı ushın tanılǵan. Biraq, keyingi kampaniyalardaǵı ayırım pikirler sınǵa ushıradı,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Williams |first=Ian |date=June 13, 2007 |title=UK watchdog clears Apple ads |url=http://www.computing.co.uk/vnunet/news/2192019/asa-clears-apple-ads |archive-url=https://archive.today/20080110012153/http://www.computing.co.uk/vnunet/news/2192019/asa-clears-apple-ads |archive-date=January 10, 2008 |access-date=April 18, 2017 |website=Computing |publisher=Incisive Media Ltd}}&lt;/ref&gt; ásirese 2005-jılǵı Power Mac reklamaları.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=June 11, 2004 |title=Apple Power Mac ads 'misleading' |work=[[BBC News]] |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/3797261.stm |access-date=April 18, 2017 |archive-date=June 1, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130601142554/http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/3797261.stm |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple ónim reklamaları óziniń kózdi qamastıratuǵın grafikası hám este qalatuǵın saz-sáwbetleri menen úlken dıqqatqa iye boldı. Apple reklamalarına qosılǵan qosıqları arqalı ataqlılıǵın arttırǵan muzıkantlar arasında kanadalı qosıqshı Feist «1234» qosıǵı menen hám Yael Naim «New Soul» qosıǵı menen belgili.&lt;ref name=&quot;Daily News&quot;&gt;Farber, Jim. [http://www.nydailynews.com/entertainment/music/2008/03/11/2008-03-11_apple_ad_creates_recognition_for_yael_na.html Apple ad creates recognition for Yael Naim] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111011102630/http://www.nydailynews.com/entertainment/music/2008/03/11/2008-03-11_apple_ad_creates_recognition_for_yael_na.html|date=October 11, 2011}}, ''[[New York Daily News]]'', March 11, 2008.&lt;/ref&gt;

=== Dúkanlar ===
[[File:Apple store fifth avenue.jpg|thumb|Apple Fifth Avenue Nyu-York qalasındaǵı bas dúkan bolıp esaplanadı.]]
[[File:Apple Genius Bar Regentstreet London.jpg|thumb|2006-jılı tutınıwshılar Appledıń Regent Street dúkanındaǵı Genius Barǵa barıp atır.]]
Dáslepki Apple dúkanları 2001-jıldıń may ayında sol waqıttaǵı bas direktor Stiv Djobs tárepinen eki orında ashılǵan, dúkan ishindegi dúkan koncepciyasın ámelge asırıwǵa bir neshe jıl dawamında urınıp, biraq sátsizlikke ushıraǵannan keyin. Kompaniya ónimleriniń usaqlap satıw kórsetiliwin jaqsılaw zárúrligin sezip, ol 1997-jılı usaqlap satıw baǵdarlamasın qayta islep shıǵıw hám tutınıwshılar menen qarım-qatnastı jaqsılaw boyınsha jumıslardı basladı hám 2000-jılı Ron Djonsondı jumısqa aldı. Djobs 1997-jılı Appledıń onlayn dúkanın qayta iske qostı,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Fiegerman |first=Seth |date=May 16, 2014 |title=The Slow Evolution of Apple's Online Store |url=http://mashable.com/2014/05/16/apple-online-store-history |access-date=May 27, 2017 |website=[[Mashable]] |archive-date=July 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701015357/http://mashable.com/2014/05/16/apple-online-store-history/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; al 2001-jılı dáslepki eki fizikalıq dúkandı ashtı.&lt;ref name=&quot;First stores&quot;&gt;{{Cite press release |title=Apple to Open 25 Retail Stores in 2001 |date=May 15, 2001 |publisher=Apple |url=https://www.apple.com/newsroom/2001/05/15Apple-to-Open-25-Retail-Stores-in-2001 |access-date=May 27, 2017 |archive-date=July 2, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702110910/https://www.apple.com/newsroom/2001/05/15Apple-to-Open-25-Retail-Stores-in-2001/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Dáslep ǵalaba xabar quralları Appledıń sátsizlikke ushıraytuǵının boljadı, biraq onıń dúkanları júdá tabıslı boldı, jaqın átiraptaǵı básekiles dúkanlardıń satıw kórsetkishlerinen ozıp ketti hám úsh jıl ishinde jıllıq satıw kólemi 1 milliard AQSH dollarına jetti, usılayınsha tariyxtaǵı eń tez ósip atırǵan usaqlap satıwshıǵa aylandı.&lt;ref name=&quot;fortune-best-retailer&quot;&gt;{{Cite web|url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2007/03/19/8402321/index.htm|title=Apple: America's best retailer|last=Useem|first=Jerry|date=March 8, 2007|access-date=May 27, 2017|website=[[Fortune (magazine)|Fortune]]}}&lt;/ref&gt;

Jıllar dawamında Apple usaqlap satıw orınlarınıń sanın hám geografiyalıq qamtıw aymaǵın keńeytti, 2017-jıldıń dekabr ayına kelip dúnya júzi boyınsha 22 mámlekette 499 dúkanǵa iye boldı.&lt;ref name=&quot;storelist&quot;&gt;{{Cite web |title=Store List |url=https://www.apple.com/retail/storelist |access-date=December 5, 2017 |website=Apple Retail |publisher=Apple Inc. |archive-date=November 28, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171128172800/https://www.apple.com/retail/storelist/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ónimlerdiń joqarı satılıwı Apple kompaniyasın joqarı dárejeli usaqlap satıwshılar qatarına qostı, 2011-jılı dúnya júzi boyınsha satıw kólemi 16 milliard AQSH dollarınan astı. 2016-jıldıń may ayınan baslap Apple dúkanları áhmiyetli qayta dizaynlaw dáwirin basınan keshirdi. Bul qayta dizaynlaw Apple dúkanlarınıń fizikalıq ózgerislerin, mısalı ashıq keńislikler hám qayta brendlengen bólmelerdi, sonday-aq tutınıwshılar menen isbilermenler arasındaǵı óz-ara tásirdi jeńillestiriw ushın funkciyalardaǵı ózgerislerdi óz ishine aldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Webb |first=Alex |date=May 19, 2016 |title=Inside the New Apple Retail Store Design |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-05-19/why-apple-is-building-a-town-inside-its-stores |url-access=subscription |access-date=April 26, 2017 |publisher=[[Bloomberg L.P.]] |archive-date=April 27, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170427003823/https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-05-19/why-apple-is-building-a-town-inside-its-stores |url-status=live}}; {{Cite web |first=Nick |last=Statt |title=Apple just revealed the future of its retail stores |url=https://www.theverge.com/2016/5/19/11715726/apple-flagship-store-opening-san-francisco-photos |website=[[The Verge]] |date=May 19, 2016 |access-date=May 27, 2017 |archive-date=April 27, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170427003737/http://www.theverge.com/2016/5/19/11715726/apple-flagship-store-opening-san-francisco-photos |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Kóplegen Apple dúkanları sawda oraylarınıń ishinde jaylasqan, biraq Apple joqarı áhmiyetli orınlarda bir neshe óz aldına turǵan «bayraq» dúkanların da qurǵan.&lt;ref name=&quot;MacRumors stores&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.macrumors.com/roundup/apple-retail-stores|title=Apple Stores|archive-url=https://web.archive.org/web/20170527110627/https://www.macrumors.com/roundup/apple-retail-stores/|archive-date=May 27, 2017|access-date=May 27, 2017|website=[[MacRumors]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Kompaniya óz dúkanlarınıń dizaynı hám qurılısı ushın, ásirese shiyshe teksheler hám kublardıń qollanılıwı ushın dizayn patentlerin alǵan hám dizayn sıylıqlarına iye bolǵan.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Panzarino |first=Matthew |date=April 19, 2012 |title=Apple out to patent curved glass panels used in Shanghai Retail Store |url=https://thenextweb.com/apple/2012/04/19/apple-out-to-patent-curved-glass-panels-used-in-shanghai-retail-store |access-date=May 27, 2017 |website=[[The Next Web]] |archive-date=October 26, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171026054352/https://thenextweb.com/apple/2012/04/19/apple-out-to-patent-curved-glass-panels-used-in-shanghai-retail-store/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple dúkanlarınıń tabısı basqa da elektronika usaqlap satıwshılarına áhmiyetli tásir kórsetti, olar Apple dúkanlarındaǵı xızmet hám ónimlerdiń sapası joqarıraq dep qabıl etiliwi sebepli klientler, baqlaw hám paydanı joyıttı.&lt;ref&gt;{{Cite news |first=Stephen D. |last=Simpson |title=How Apple's fortunes affect other stocks |url=https://www.theglobeandmail.com/globe-investor/investment-ideas/how-apples-fortunes-affect-other-stocks/article4596866 |website=[[The Globe and Mail]] |publisher=[[The Woodbridge Company]] |date=October 8, 2012 |access-date=May 27, 2017 |archive-date=April 15, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160415153836/http://www.theglobeandmail.com/globe-investor/investment-ideas/how-apples-fortunes-affect-other-stocks/article4596866/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Crothers |first=Brooke |date=March 29, 2012 |title=Is Best Buy following CompUSA, Circuit City to certain doom? |url=https://www.cnet.com/news/is-best-buy-following-compusa-circuit-city-to-certain-doom |access-date=May 27, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=July 9, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160709072737/http://www.cnet.com/news/is-best-buy-following-compusa-circuit-city-to-certain-doom/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brendtiń keń tanılǵanlıǵı sebepli, Apple kóp sanlı jumısqa kiriw ushın ótinish aladı, olardıń kópshiligi jas jumısshılardan keledi. Apple dúkanı xızmetkerleri ortashadan joqarı miynet haqı alsa da, bilim alıw hám medicinalıq xızmet ushın qarjılay járdem alsa da, hám ónim bahalarına jeńillikler berilse de, kásiplik ósiw jolları sheklengen yamasa joq.&lt;ref name=&quot;retail army&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2012/06/24/business/apple-store-workers-loyal-but-short-on-pay.html|title=Apple's Retail Army, Long on Loyalty but Short on Pay|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2012/06/24/business/apple-store-workers-loyal-but-short-on-pay.html|archive-date=January 1, 2022|last=Segal|first=David|date=June 23, 2012|access-date=May 27, 2017|url-access=limited|website=[[The New York Times]]}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;

=== Bazar kúshi ===
2020-jıldıń 16-martında Franciya Apple kompaniyasına eki ulıwma satıwshı menen birge básekelesti basıp, ǵárezsiz qayta satıwshılarǵa kesent beriw arqalı bahalardı joqarı saqlaǵanı ushın 1.1 milliard evro ayıp pul saldı. Bul kelisim Franciya usaqlap satıw bazarınıń shama menen yarımında iPad hám jeke kompyuterler sıyaqlı Apple ónimleri ushın birdey bahalardı dúzdi. Francuz qadaǵalawshı uyımlarınıń aytıwınsha, bul asıra paydalanıwlar 2005-jıldan 2017-jılǵa shekem bolǵan, biraq 2012-jılı ǵárezsiz qayta satıwshı eBizcuss tárepinen berilgen shaǵım tiykarında birinshi ret anıqlanǵan.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Abboud |first=Leila |date=March 16, 2020 |title=France hits Apple with €1.1bn antitrust fine |work=[[Financial Times]] |url=https://www.ft.com/content/e9bb4da1-867a-40ba-abc0-4a63d3421e31 |url-status=live |url-access=subscription |access-date=March 16, 2020 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221210/https://www.ft.com/content/e9bb4da1-867a-40ba-abc0-4a63d3421e31 |archive-date=December 10, 2022}}&lt;/ref&gt;

2020-jıldıń 13-avgustında, ataqlı Fortnite oyınınıń jaratıwshısı Epic Games kompaniyası Apple hám [[Google]] kompaniyalarına qarsı sud isin qozǵadı, sebebi Fortnite oyını Apple hám Google dúkanlarınan alıp taslanǵan edi. Bul sud isleri Apple hám Google kompaniyaları oyındı bloklaǵannan keyin baslandı, sebebi oyın Apple hám Google salǵan tólemlerdi aylanıp ótetuǵın tuwrıdan-tuwrı tólem sistemasın engizgen edi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last1=Nicas |first1=Jack |last2=Browning |first2=Kellen |last3=Griffith |first3=Erin |date=August 13, 2020 |title=Fortnite Creator Sues Apple and Google After Ban From App Stores |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2020/08/13/technology/apple-fortnite-ban.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=August 13, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200813200127/https://www.nytimes.com/2020/08/13/technology/apple-fortnite-ban.html |archive-date=August 13, 2020}}&lt;/ref&gt; 2020-jıldıń sentyabr ayında Epic Games kompaniyası basqa on úsh kompaniya menen birge Ádil qosımshalar koaliciyasın dúzdi, bul koaliciya qosımshalardı qosımsha dúkanlarına kirgiziw shártlerin jaqsılawdı maqset etedi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Amadeo |first=Ron |date=September 24, 2020 |title=Epic, Spotify, and others take on Apple with &quot;Coalition for App Fairness&quot; |url=https://arstechnica.com/gadgets/2020/09/epic-spotify-and-others-take-on-apple-with-coalition-for-app-fairness |access-date=September 26, 2020 |website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=September 26, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200926044427/https://arstechnica.com/gadgets/2020/09/epic-spotify-and-others-take-on-apple-with-coalition-for-app-fairness/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Keyinirek, 2020-jıldıń dekabr ayında, [[Facebook]] kompaniyası Epic kompaniyasına Apple-ge qarsı nızamlı gúresinde járdem beriwge kelisti, kompaniyaǵa materiallar hám hújjetler beriw arqalı járdemlesiwdi jobalastırdı. Biraq, Facebook kompaniyası sud isine tikkeley qatnaspaytuǵının bildirgen bolsa da, 2021-jılǵı sud procesine baylanıslı dálillerdi tabıwǵa járdem beriwge wáde berdi. Olardıń kelisiminen aldınǵı aylarda Facebook kompaniyası pullı qosımshalardıń bahaları hám jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw qaǵıydalarınıń ózgeriwine baylanıslı Apple menen dawlasıp atırǵan edi.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Horwitz |first=Patience Haggin and Jeff |date=August 26, 2020 |title=Facebook Says Apple's New iPhone Update Will Disrupt Online Advertising |language=en-US |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/facebook-says-apples-new-iphone-update-will-disrupt-online-advertising-11598458715 |access-date=December 25, 2020 |issn=0099-9660 |archive-date=December 20, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201220162451/https://www.wsj.com/articles/facebook-says-apples-new-iphone-update-will-disrupt-online-advertising-11598458715 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Facebook kompaniyasınıń reklama ónimleri boyınsha basshısı Dan Levi bılay dep pikir bildirdi: «Bul olar ushın haqıyqatında da jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw haqqında emes, bul jekelestirilgen reklamalarǵa hújim hám onıń kishi biznes iyelerine keltiretuǵın aqıbetleri haqqında», - dep 2020-jıldıń dekabr ayında Facebook tárepinen hár túrli gazetalarǵa jaylastırılǵan tolıq betli reklamalar haqqında pikir bildirdi.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=December 17, 2020 |title=How Convincing is Facebook's Case Against Apple? |language=en |work=Bloomberg.com |url=https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2020-12-17/how-convincing-is-facebook-s-case-against-apple |access-date=December 25, 2020 |archive-date=December 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201217121137/https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2020-12-17/how-convincing-is-facebook-s-case-against-apple |url-status=live}}; {{Cite news |last=Horwitz |first=Sarah E. Needleman and Jeff |date=December 16, 2020 |title=Facebook Wades Into 'Fortnite' Maker's Dispute With Apple |language=en-US |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/facebook-looks-for-allies-in-privacy-battle-with-apple-11608138311 |access-date=December 25, 2020 |issn=0099-9660 |archive-date=March 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210328001211/https://www.wsj.com/articles/facebook-looks-for-allies-in-privacy-battle-with-apple-11608138311 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw ===
Apple kompaniyası jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw tárepdarı sıpatında ashıq poziciyanı uslap, jeke maǵlıwmatlardı qorǵawǵa baǵdarlanǵan funkciyalar hám sazlawlardı óz konferenciyalarınıń, reklama kampaniyalarınıń hám jámiyetlik imidjiniń bir bólegi etip kelmekte.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Vincent |first=James |date=June 13, 2016 |title=Apple promises to deliver AI smarts without sacrificing your privacy |url=https://www.theverge.com/2016/6/13/11924080/apple-ai-on-device-privacy-wwdc-2016 |access-date=December 9, 2017 |website=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |archive-date=July 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230713024019/https://www.theverge.com/2016/6/13/11924080/apple-ai-on-device-privacy-wwdc-2016 |url-status=live}}; {{Cite web |last=Heisler |first=Yoni |date=May 22, 2017 |title=Apple is expertly trolling Android users with its new iPhone ads |url=http://bgr.com/2017/05/22/iphone-vs-android-switchers-ad-campaign |access-date=December 9, 2017 |website=[[Boy Genius Report|BGR]] |archive-date=December 14, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214014228/http://bgr.com/2017/05/22/iphone-vs-android-switchers-ad-campaign/ |url-status=live}}; {{Cite journal |last=Greenberg |first=Andy |date=June 8, 2015 |title=Apple's latest selling point: how little it knows about you |url=https://www.wired.com/2015/06/apples-latest-selling-point-little-knows |journal=[[Wired (website)|Wired]] |access-date=December 9, 2017 |archive-date=March 28, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180328115215/https://www.wired.com/2015/06/apples-latest-selling-point-little-knows/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2014-jılı [[iOS 8]] mobil operaciyalıq sisteması menen kompaniya [[iOS]] qurılmalarınıń barlıq mazmunın paydalanıwshılardıń parolleri arqalı shifrlawdı basladı, bul kompaniyaǵa sol waqıtta huqıq qorǵaw organlarınıń usınday informaciyanı talap etiwshi sorawlarına juwap beriwdi múmkin emes etti.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farivar |first=Cyrus |date=September 18, 2014 |title=Apple expands data encryption under iOS 8, making handover to cops moot |url=https://arstechnica.com/gadgets/2014/09/apple-expands-data-encryption-under-ios-8-making-handover-to-cops-moot |access-date=December 9, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=December 13, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171213204234/https://arstechnica.com/gadgets/2014/09/apple-expands-data-encryption-under-ios-8-making-handover-to-cops-moot/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bultlı saqlaw sheshimleriniń ataqlılıǵı artıwı menen, Apple 2016-jılı paydalanıwshınıń jergilikli qurılmasındaǵı súwretlerdegi bet maǵlıwmatların [[tereń oqıtıw]] skanerlewin ámelge asırıw hám mazmundı Apple kompaniyasınıń iCloud saqlaw sistemasına júklewden aldın shifrlaw usılın basladı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Hall |first=Zac |date=November 16, 2017 |title=Apple details how it performs on-device facial detection in latest machine learning journal entry |url=https://9to5mac.com/2017/11/16/apple-machine-learning-journal-facial-detection |access-date=December 9, 2017 |website=[[9to5Mac]] |archive-date=December 13, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171213204531/https://9to5mac.com/2017/11/16/apple-machine-learning-journal-facial-detection/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Sonday-aq, ol «differencial jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw» usılın engizdi, bul jeke paydalanıwshılardı anonimli saqlap kóp paydalanıwshılardan jámáátlik maǵlıwmatlardı jıynawdıń bir usılı bolıp, Wired jurnalı bunı «topar haqqında múmkin bolǵanınsha kóbirek, biraq ondaǵı hár bir adam haqqında ilajı barınsha azıraq biliwge urınıw» dep táriyiplegen.&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Greenberg |first=Andy |date=June 13, 2016 |title=Apple's 'differential privacy' is about collecting your data – but not ''your'' data |url=https://www.wired.com/2016/06/apples-differential-privacy-collecting-data |journal=[[Wired (website)|Wired]] |access-date=December 9, 2017 |archive-date=December 13, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171213210548/https://www.wired.com/2016/06/apples-differential-privacy-collecting-data/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Paydalanıwshılardan qatnasıwdı qáleytuǵın-qálemeytuǵını anıq soraladı hám olar óz qálewi boyınsha qatnasıwı yaki bas tartıwı múmkin.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Rossignol |first=Joe |date=December 6, 2017 |title=Here's How Apple Improves the iOS and Mac User Experience While Protecting Your Privacy |url=https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-differential-privacy-journal |access-date=December 9, 2017 |website=[[MacRumors]] |archive-date=December 10, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171210053953/https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-differential-privacy-journal/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Biraq, Apple kompaniyası paydalanıwshılardıń qurılmalarınıń iCloud rezerv kóshirmelerin beriw arqalı jınayatlardı tergew islerinde huqıq qorǵaw organlarına járdem bergen,&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Menn |first1=Joseph |date=January 21, 2020 |title=Exclusive: Apple dropped plan for encrypting backups after FBI complained – sources |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/us-apple-fbi-icloud-exclusive-idUSKBN1ZK1CT |access-date=April 15, 2020 |ref=iCloudBackupsArePlainText |archive-date=April 23, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200423192006/https://www.reuters.com/article/us-apple-fbi-icloud-exclusive-idUSKBN1ZK1CT |url-status=live}}; {{Cite web |last=Pagliery |first=Jose |date=February 22, 2016 |title=Apple promises privacy – but not on iCloud |url=https://money.cnn.com/2016/02/22/technology/apple-privacy-icloud/index.html |access-date=December 13, 2017 |website=[[CNN]] |archive-date=December 10, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171210143010/http://money.cnn.com/2016/02/22/technology/apple-privacy-icloud/index.html |url-status=live}}; {{Cite web |last=Cunningham |first=Andrew |date=February 24, 2016 |title=The case for using iTunes, not iCloud, to back up your iPhone |url=https://arstechnica.com/gadgets/2016/02/the-case-for-using-itunes-not-icloud-to-back-up-your-iphone |access-date=December 13, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=December 14, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214014102/https://arstechnica.com/gadgets/2016/02/the-case-for-using-itunes-not-icloud-to-back-up-your-iphone/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; hám kompaniyanıń jeke maǵlıwmatlardı qorǵawǵa bolǵan baǵdarı onıń jańa iPhone úlgilerinde biometrikalıq autentifikaciya texnologiyasın ilgeriletiw háreketleri sebepli gúman astına alınǵan, sebebi bul texnologiya AQSHta paroller menen birdey konstituciyalıq qorǵaw dárejesine iye emes.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Robertson |first=Adi |date=September 12, 2017 |title=Why Face ID won't give you the legal protection of a passcode |url=https://www.theverge.com/2017/9/12/16298192/apple-iphone-face-id-legal-security-fifth-amendment |access-date=December 13, 2017 |website=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |archive-date=May 7, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180507104714/https://www.theverge.com/2017/9/12/16298192/apple-iphone-face-id-legal-security-fifth-amendment |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Apple kompaniyasınıń iOS 14 ke jańalaw shıǵarıwı menen, iPhone, iPad hám iPod Touch qosımshalarınıń barlıq baǵdarlamashılarınan iPhone paydalanıwshılarınan olardı qadaǵalawǵa tikkeley ruqsat sorawı talap etildi. «App Tracking Transparency» dep atalǵan bul funkciya [[Facebook]] tárepinen qattı sınǵa ushıradı, sebebi onıń tiykarǵı biznes modeli paydalanıwshılar maǵlıwmatların qadaǵalaw hám bul maǵlıwmatlardı reklama beriwshiler menen bólisiw arqalı paydalanıwshılarǵa kóbirek sáykes reklamalardı kórsetiwge tiykarlanǵan, bul usıl ádette maqsetli reklama dep ataladı. Facebooktıń App Tracking Transparency ke qarsı tolıq betli gazeta reklamaların satıp alıw sıyaqlı ilajlarınan soń, Apple 2021-jıldıń basında jańalawdı shıǵardı. Verizon kompaniyasınıń sıńar kompaniyası Flurry Analytics alıp barǵan izertlew AQSHtaǵı iOS paydalanıwshılarınıń tek 4% i hám dúnya boyınsha 12% i qadaǵalawǵa ruqsat bergenin xabarladı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Aten |first=Jason |date=May 12, 2021 |title=Apple's App Tracking Transparency Update Is Turning Out to Be the Worst-Case Scenario for Facebook |url=https://www.inc.com/jason-aten/apples-privacy-update-is-turning-out-to-be-worst-case-scenario-for-facebook.html |access-date=May 12, 2021 |website=Inc.com |language=en |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512071734/https://www.inc.com/jason-aten/apples-privacy-update-is-turning-out-to-be-worst-case-scenario-for-facebook.html |url-status=live|postscript=; }} {{Cite web |title=New data shows how devastating Apple's new anti-tracking feature is for Facebook |url=https://www.msn.com/en-us/news/technology/new-data-shows-how-devastating-apple-e2-80-99s-new-anti-tracking-feature-is-for-facebook/ar-BB1gCVJc?ocid=BingNewsSearch |access-date=May 12, 2021 |website=MSN |agency=BGR |first1= Yoni |last1=Heisler |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512124835/https://www.msn.com/en-us/news/technology/new-data-shows-how-devastating-apple-e2-80-99s-new-anti-tracking-feature-is-for-facebook/ar-BB1gCVJc?ocid=BingNewsSearch |url-status=dead |postscript=; }} {{Cite web |date=May 8, 2021 |title=Too Bad, Zuck: Just 4% of U.S. iPhone Users Let Apps Track Them After iOS Update |first1= Alyse |last1=Stanley  |url=https://gizmodo.com/too-bad-zuck-just-4-of-u-s-iphone-users-let-apps-tra-1846851013 |access-date=May 12, 2021 |website=Gizmodo |language=en-us |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512124834/https://gizmodo.com/too-bad-zuck-just-4-of-u-s-iphone-users-let-apps-tra-1846851013 |url-status=live|postscript=; }} {{Cite web |last=Datti |first=Sharmishte |date=May 12, 2021 |title=Apple's App Tracking Transparency Becomes Facebook's Nightmare: Only 4% Allow Tracking |url=https://www.gizbot.com/mobile/news/apple-app-tracking-transparency-becomes-facebook-nightmare-only-4-percent-allow-tracking-074217.html |access-date=May 12, 2021 |website=Gizbot |language=en |archive-date=June 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210604024443/https://www.gizbot.com/mobile/news/apple-app-tracking-transparency-becomes-facebook-nightmare-only-4-percent-allow-tracking-074217.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

iOS 15 ti shıǵarıwdan aldın, Apple iOS hám Mac platformalarında balalarǵa qarsı jınısıy zorlıq materiallarına qarsı gúresiwdiń jańa usılların járiyaladı. Endi kishkentay iMessage paydalanıwshılarınıń ata-anaları, eger olardıń balaları jalańash súwretlerdi jiberse yaki alsa, xabardar etiledi. Sonıń menen birge, iCloud qa júklew ushın arnalǵan media fayllarda qurılmanıń ózinde xeshlew ámelge asırıladı hám xeshler huqıq qorǵaw organları tárepinen berilgen belgili zıyanlı súwretler dizimi menen salıstırıladı; eger jetkilikli sáykeslikler tabılsa, Apple eskertiledi hám biylik organlarına xabar beriledi. Jańa funkciyalar huqıq qorǵaw organları hám jábirleniwshilerdiń huqıqların qorǵawshılar tárepinen maqullawǵa eristi. Biraq, Electronic Frontier Foundation qosıp alǵanda, jeke turmıs qorǵawshıları jańa funkciyalardı basqınshılıq hám avtoritar húkimetler tárepinen ańsatlıq penen unamsız paydalanılıwı múmkin dep ayıpladı.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=August 5, 2021 |title=Apple to scan U.S. iPhones for images of child sexual abuse |url=https://apnews.com/article/technology-business-child-abuse-apple-inc-7fe2a09427d663cda8addfeeffc40196 |first1= Frank |last1=Bajak |first2=Barbara |last2=Ortutay |access-date=August 6, 2021 |website=AP NEWS |language=en |archive-date=August 5, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805235943/https://apnews.com/article/technology-business-child-abuse-apple-inc-7fe2a09427d663cda8addfeeffc40196 |url-status=live|postscript=; }} {{Cite news |first1=India |last1=McKinney |first2=Erica |last2=Portnoy |date=August 5, 2021 |title=Apple's Plan to &quot;Think Different&quot; About Encryption Opens a Backdoor to Your Private Life |url=https://www.eff.org/deeplinks/2021/08/apples-plan-think-different-about-encryption-opens-backdoor-your-private-life |access-date=August 6, 2021 |website=Electronic Frontier Foundation |language=en |archive-date=October 18, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221018221139/https://www.eff.org/deeplinks/2021/08/apples-plan-think-different-about-encryption-opens-backdoor-your-private-life |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Irlandiyanıń Maǵlıwmatlardı Qorǵaw Komissiyası Apple kompaniyasınıń óz platformasında maqsetli reklamalar menen jeke maǵlıwmatlardı qalay qayta isleytuǵının tekseriwden keyin, kompaniyanıń Evropa Awqamınıń GDPR nızamına boysınıwın izertlew ushın jeke turmıs tekseriwin basladı.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=July 3, 2019 |title=Irish Regulator Opens Third Privacy Probe Into Apple |publisher=Gadgets360 |url=https://gadgets.ndtv.com/apps/news/apple-ireland-data-protection-commissioner-privacy-investigation-2063517 |agency=Reuters |access-date=July 24, 2019 |archive-date=July 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190724113326/https://gadgets.ndtv.com/apps/news/apple-ireland-data-protection-commissioner-privacy-investigation-2063517 |url-status=live|postscript=; }} {{Cite news |date=July 2, 2019 |title=Data Protection Commission opens privacy investigation into Apple |publisher=RTE |url=https://www.rte.ie/news/ireland/2019/0702/1059764-apple-privacy |access-date=July 24, 2019 |archive-date=July 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190724113325/https://www.rte.ie/news/ireland/2019/0702/1059764-apple-privacy/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2019-jıldıń dekabr ayında, qáwipsizlik izertlewshisi Brayan Krebs iPhone 11 Pro telefonında tiykarǵı ornalasıw xızmetleri qosılǵanda, barlıq jeke ornalasıw xızmetleri óshirilgen bolsa da, ekrannıń joqarǵı bóliminde ornalasıw xızmetleriniń qollanılıp atırǵanın bildiretuǵın kórsetkish belgisiniń kórinip turatuǵının anıqladı. Krebs bul jaǵdaydı eski modellerde qaytalay almadı hám Apple kompaniyasınan túsindirme soraǵanda, oǵan «Ornalasıw xızmetleri qosılǵan waqıtta status qatarında Ornalasıw xızmetleri belgishesiniń payda bolıwı kútilgen jaǵday. Bul belgishe Parametrlerde qosqıshı joq sistema xızmetleri ushın payda boladı» dep juwap berildi.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=December 3, 2019 |title=The iPhone 11 Pro's Location Data Puzzler |url=https://krebsonsecurity.com/2019/12/the-iphone-11-pros-location-data-puzzler/ |first=Brian |last=Krebs |access-date=March 2, 2024 |website=KrebsonSecurity |language=en-us |archive-date=March 2, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240302163635/https://krebsonsecurity.com/2019/12/the-iphone-11-pros-location-data-puzzler/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
Keyinirek Apple bul jaǵdaydı anıǵıraq túsindirip, bul háreket belgili ellerde ultra keń diapazonlı texnologiyalarǵa baylanıslı nızamlarǵa sáykes keliw ushın ekenin ayttı. Apple bul texnologiyanı iPhone 11 Pro-dan baslap iPhone-larǵa engize baslaǵan edi. Olar «ultra keń diapazonlı texnologiyalarǵa sáykeslik hám onıń ornalasıw maǵlıwmatların qollanıwı tolıǵı menen qurılmanıń ózinde ámelge asırıladı hám Apple paydalanıwshınıń ornalasıw maǵlıwmatların jıynamaydı» dep toqtalıp ótti. Guardian Firewall qáwipsizlik kompaniyasınıń basshısı Uill Strafach ornalasıw maǵlıwmatlarınıń sırtqı serverge jiberilgenine hesh qanday dálil joq ekenin tastıyıqladı. Apple bul funkciya ushın jańa qosqısh qosıwǵa wáde berdi hám keyingi iOS versiyalarında paydalanıwshılarǵa Basqarıw orayındaǵı ornalasıw xızmetleri kórsetkishin basıp, qurılmanıń ornalasıwın qaysı xızmettiń paydalanıp atırǵanın kóriw múmkinshiligin berdi.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=December 5, 2019 |title=Apple says its ultra wideband technology is why newer iPhones appear to share location data, even when the setting is disabled |url=https://techcrunch.com/2019/12/05/apple-ultra-wideband-newer-iphones-location/ |first=Zack |last=Whittaker |access-date=March 2, 2024 |website=[[TechCrunch]] |language=en-us |archive-date=March 2, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240302163635/https://techcrunch.com/2019/12/05/apple-ultra-wideband-newer-iphones-location/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Learn the meaning of the iPhone status icons |url=https://support.apple.com/guide/iphone/learn-the-meaning-of-the-status-icons-iphef7bb57dc/ios |access-date= March 2, 2024 |website=iPhone User Guide |language=en-us |archive-date= March 2, 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240302163635/https://support.apple.com/guide/iphone/learn-the-meaning-of-the-status-icons-iphef7bb57dc/ios |url-status= live}}&lt;/ref&gt;

Bloomberg News tiń 2022-jıldıń 30-martında járiyalanǵan esabatlarına muwapıq, Apple ózlerin huqıq qorǵaw organlarınıń wákilleri sıpatında kórsetken hám jalǵan hújjetlerden paydalanǵan xakerlerge telefon nomerleri, fizikalıq mánziller hám IP mánziller sıyaqlı maǵlıwmatlardı bergen. Huqıq qorǵaw organlarınıń sorawlarında geyde haqıyqıy yaki oydan shıǵarılǵan lawazımlı tulǵalardıń jalǵan qolları da bolǵan. Bul ayıplawlar haqqında soraǵanda, Apple wákili xabarshını kompaniyanıń huqıq qorǵaw organları ushın nızamlar bólimine jiberdi. Bul bólimde bılay delingen: «Biz hár bir maǵlıwmat sorawın nızam jaǵınan tekseremiz hám huqıq qorǵaw organlarınıń sorawların tastıyıqlaw hám qasaqanalıqtı anıqlaw ushın rawajlanǵan sistemalar hám processlerden paydalanamız.»&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Turton |first=William |date=March 30, 2022 |title=Apple and Meta Gave User Data to Hackers Who Used Forged Legal Requests |work=[[Yahoo! Finance]] |url=https://ca.finance.yahoo.com/news/apple-meta-gave-user-data-175918825.html |access-date=March 30, 2022 |archive-date=May 30, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220530182914/https://ca.finance.yahoo.com/news/apple-meta-gave-user-data-175918825.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== Korporativ isler ==

=== Biznes baǵdarları ===
Apple ushın tiykarǵı baǵdarlar, hár bir finans jılınıń 24-sentyabrde juwmaqlanıwı boyınsha:&lt;ref name=&quot;investor-relations&quot;&gt;{{Cite web |title=Investor Relations – Apple |url=https://investor.apple.com/investor-relations/default.aspx |access-date=November 13, 2023 |website=investor.apple.com |archive-date=May 4, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200504135459/https://investor.apple.com/investor-relations/default.aspx |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;sec-fillings&quot;&gt;{{Cite web |title=SEC Filings – Apple |url=https://investor.apple.com/sec-filings/default.aspx |access-date=November 13, 2023 |website=investor.apple.com |archive-date=November 11, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211111032600/https://investor.apple.com/sec-filings/default.aspx |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; |'''Finans jılı''' 
! colspan=&quot;6&quot; |'''Tabıs kórsetkishleri''' 
! colspan=&quot;2&quot; |'''Tabıstan tıs kórsetkishler''' 
! rowspan=&quot;2&quot; |'''Derek'''
|-
!'''Ulıwma tabıs''' 
'''(mlrd AQSH dolları)''' 
!'''iPhone tabısı''' 
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''Mac tabısı''' 
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''iPad tabısı''' 
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''Kiyiletuǵın qurılmalar,''' 
'''Úy hám Aksessuarlar tabısı (mlrd AQSH dolları)'''
!'''Xızmetler tabısı (mlrd AQSH dolları)''' 
!'''Taza payda (mlrd AQSH dolları)''' 
!'''Xızmetkerler sanı (mıń, tolıq''' 
'''shtatlı ekvivalent)'''
|-
|2011
|108
|45.9
|21.7
|19.1
|11.9
|9.3
|25.9
|60.4
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2011 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/64c7905f-0468-48d9-8f25-e6ec8f3b5e32.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113212509/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/64c7905f-0468-48d9-8f25-e6ec8f3b5e32.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2012
|156
|78.6
|23.2
|30.9
|10.7
|12.8
|41.7
|72.8
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2012 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/da2b9499-7462-4333-bc37-75212f65699e.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113212507/https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/da2b9499-7462-4333-bc37-75212f65699e.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2013
|170
|91.2
|21.4
|31.9
|10.1
|16.0
|37.0
|80.3
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2013 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/e3115d1d-4246-45ae-94f2-f8e3762d8e3e.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231109122616/http://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/e3115d1d-4246-45ae-94f2-f8e3762d8e3e.pdf |archive-date=November 9, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2014
|182
|101
|24.0
|30.2
|8.3
|18.0
|39.5
|92.6
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/61236a14-a4e7-4bb2-8130-ddc2c66c9678.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164631/https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/61236a14-a4e7-4bb2-8130-ddc2c66c9678.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2015
|233
|155
|25.4
|23.2
|10.0
|19.9
|53.3
|110
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2015 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/fae19475-b538-441b-ab15-0a311f161ebb.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164631/https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/fae19475-b538-441b-ab15-0a311f161ebb.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2016
|215
|136
|22.8
|20.6
|11.1
|24.3
|45.6
|116
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2016 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ffb58afc-aa5d-4b55-8d12-8e0937575a35.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164631/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ffb58afc-aa5d-4b55-8d12-8e0937575a35.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2017
|229
|139
|25.5
|18.8
|12.8
|32.7
|48.3
|123
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2017 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ca6735cd-5ab7-4bb9-abf8-564739c3506b.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164632/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ca6735cd-5ab7-4bb9-abf8-564739c3506b.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2018
|265
|164
|25.1
|18.3
|17.3
|39.7
|59.3
|132
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2018 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/68027c6d-356d-46a4-a524-65d8ec05a1da.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412094749/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/68027c6d-356d-46a4-a524-65d8ec05a1da.pdf |archive-date=April 12, 2019 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2019
|260
|142
|25.7
|21.2
|24.4
|46.2
|55.2
|137
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2019 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2019/ar/_10-K-2019-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200505181714/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2019/ar/_10-K-2019-%28As-Filed%29.pdf |archive-date=May 5, 2020 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2020
|274
|137
|28.6
|23.7
|30.6
|53.7
|57.4
|147
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2020 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2020/ar/_10-K-2020-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231204044601/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2020/ar/_10-K-2020-(As-Filed).pdf |archive-date=December 4, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2021
|365
|191
|35.1
|31.8
|38.3
|68.4
|94.6
|154
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2021/q4/_10-K-2021-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127162909/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2021/q4/_10-K-2021-(As-Filed).pdf |archive-date=November 27, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2022
|394
|205
|40.1
|29.2
|41.2
|78.1
|99.8
|164
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2022 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2022/q4/_10-K-2022-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127162943/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2022/q4/_10-K-2022-(As-Filed).pdf |archive-date=November 27, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2023
|383
|200
|29.3
|28.3
|39.8
|85.2
|96.9
|161
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2023 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/faab4555-c69b-438a-aaf7-e09305f87ca3.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127073643/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/faab4555-c69b-438a-aaf7-e09305f87ca3.pdf |archive-date=November 27, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|-
|2024
|391
|201
|29.9
|26.6
|37.0
|96.1
|93.7
|164
|&lt;ref&gt;{{Cite web |date=1 November 2024 |title=2024 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/c87043b9-5d89-4717-9f49-c4f9663d0061.pdf |website=Apple}}&lt;/ref&gt;
|}

=== Basshılıq ===

==== Joqarı basqarıw ====
2025-jıldıń 3-yanvar jaǵdayına muwapıq, Apple Inc. basqarıwı tómendegilerdi óz ishine aladı:&lt;ref name=&quot;aaplLeadership&quot;&gt;{{Cite web |title=Apple Leadership |url=https://www.apple.com/leadership |access-date=January 3, 2025 |publisher=Apple Inc. |archive-date=January 4, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250104061052/https://www.apple.com/leadership/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
* Tim Kuk (bas atqarıwshı direktor)
* Djeff Uilyams (bas operaciyalıq direktor)
* Kevan Parex (bas vice-prezident hám bas finans direktorı)
* Ketrin L. Adams (bas vice-prezident hám bas yurist)
* Eddi Kyu (bas vice-prezident – Internet Programmalıq támiynatı hám Xızmetleri)
* Kreyg Federigi (bas vice-prezident – Programmalıq támiynattı islep shıǵıw)
* Djon Djannandrea (bas vice-prezident – Mashinalıq oqıtıw hám Jasalma intellekt strategiyası)
* Deyrdre O'Brayen (bas vice-prezident – Usaqlap satıw + Adamlar)
* Djon Ternus (bas vice-prezident – Apparatlıq támiynattı islep shıǵıw)
* Greg Djozvyak (bas vice-prezident – Dúnya júzilik marketing)
* Djonni Srudji (bas vice-prezident – Apparatlıq texnologiyalar)
* Sabix Xan (bas vice-prezident – Operaciyalar)

==== Direktorlar keńesi ====
2023-jıldıń 20-yanvar jaǵdayına muwapıq, Apple Inc. direktorlar keńesi tómendegilerdi óz ishine aladı:&lt;ref name=&quot;aaplLeadership&quot; /&gt;
* Artur D. Levinson (basshı)
* Tim Kuk (atqarıwshı direktor hám bas atqarıwshı direktor)
* Djeyms A. Bell
* Aleks Gorski
* Andrea Yung
* Monika Lozano
* Ronald Shugar
* Syuzan Vagner

==== Aldıńǵı bas atqarıwshı direktorlar ====
# Maykl Skott (1977–1981)
# Mayk Markulla (1981–1983)
# Djon Skalli (1983–1993)
# Maykl Spindler (1993–1996)
# Gil Amelio (1996–1997)
# [[Stiv Djobs]] (1997–2011)

=== Iyelik ===
2024-jıldıń 30-dekabr jaǵdayına muwapıq, Apple kompaniyasınıń eń iri akcionerleri:&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Apple Inc. (AAPL) Stock Major Holders – Yahoo Finance |url=https://finance.yahoo.com/quote/AAPL/holders/ |access-date=March 6, 2024 |website=finance.yahoo.com |language=en-US |archive-date=June 3, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200603173427/https://finance.yahoo.com/quote/AAPL/holders/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

* The Vanguard Group (1,400,000,000 akciya, 9.29%)
* BlackRock (1,120,000,0000 akciya, 7.48%)
* State Street Corporation (595,500,000 akciya, 3.96%)
* Fidelity Investments (341,640,000 akciya, 2.27%)
* Geode Capital Management (340,160,000 akciya, 2.26%)
* Berkshire Hathaway (300,000,000 akciya, 2.00%)
* Morgan Stanley (238,260,000 akciya, 1.59%)
* T. Rowe Price (220,110,000 akciya, 1.47%)
* Norges Bank (187,160,000 akciya, 1.25%)
* JPMorgan Chase (183,010,000 akciya, 1.22%)

=== Korporativ mádeniyat ===
[[File:Steve Wozniak and Andy Hertzfeld 1985.jpg|thumb|Tiykarın salıwshılardıń biri Stiv Voznyak hám Macintosh injeneri Endi Xercfeld 1985-jılı Apple paydalanıwshılar toparı baylanıs klubına qatnastı.]]
[[File:Colleges with the most alumni at Apple.png|upright=1.25|thumb|right|Bul universitetler Apple xızmetkerlerine aylanǵan eń kóp pitkeriwshilerdi shıǵardı.]]
Apple 1970-jılları qurılǵan, dástúrli korporativ mádeniyat túsiniklerine qarsı shıqqan bir neshe júdá tabıslı kompaniyalardıń biri. Djobs kóbinese Apple Fortune 500 kompaniyasına aylanǵannan keyin de keńsede jalań ayaq júretuǵın edi. «1984» televiziyalıq reklaması waqtına kelip, Appledıń rásmiy emes mádeniyatı onı básekileslerinen ajıratıp turatuǵın tiykarǵı ózgeshelik bolıp qaldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Deutschman |first=Alan |date=October 11, 2000 |title=The once and future Steve Jobs |url=http://www.salon.com/technology/books/2000/10/11/jobs_excerpt |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20101202183854/http://www.salon.com/technology/books/2000/10/11/jobs_excerpt |archive-date=December 2, 2010 |access-date=November 22, 2010 |website=[[Salon.com]]}}&lt;/ref&gt; Fortune jurnalınıń 2011-jılǵı esabına sáykes, bul kóp milletli korporaciyadan góre startapqa uqsas korporativ mádeniyatqa alıp keldi.&lt;ref name=&quot;Fortune1&quot;&gt;{{Cite news |last=Lashinsky |first=Adam |date=August 25, 2011 |title=How Apple works: inside the world's largest startup |work=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |url=http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |url-status=dead |access-date=November 14, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111113121932/http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |archive-date=November 13, 2011}}&lt;/ref&gt; 2017-jılǵı intervyude Voznyak jaslıǵında Star Trek-ti kóriw hám Star Trek konvenciyalarına qatnasıwdıń Appledı birge qurıwǵa ilham bergenin atap ótti.&lt;ref&gt;[https://www.huffingtonpost.com/entry/interview-steve-wozniak-on-sci-fi-comic-books-and_us_58f7e86de4b081380af51897 Huffingtonpost Interview: Steve Wozniak on Sci-Fi, Comic Books, and How Star Trek Shaped the Future] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170918211621/http://www.huffingtonpost.com/entry/interview-steve-wozniak-on-sci-fi-comic-books-and_us_58f7e86de4b081380af51897 |date=September 18, 2017 }}. April 19, 2017.&lt;/ref&gt;

Kompaniya ósip, hár túrli pikirdegi bas atqarıwshı direktorlar tárepinen basqarılǵanlıqtan, ayırım ǵalaba xabar quralları onıń dáslepki ayrım ózgesheliklerin joytqanın aytıp ótti.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Murphy |first=Margi |date=2018-07-31 |title=Has the Apple brand really lost its bite? |url=https://www.smh.com.au/business/companies/has-the-apple-brand-really-lost-its-bite-20180731-p4zujl.html |access-date=2024-10-12 |website=The Sydney Morning Herald |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite magazine |last=Levy |first=Steven |date=2022-05-06 |title=Apple Has Lost Its Soul. But Who Cares? |url=https://www.wired.com/story/plaintext-apple-soul-who-cares/ |access-date=2024-10-12 |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2021-10-04 |title=A decade after Steve Jobs's death, has Apple lost its magic? |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/a-decade-after-steve-jobss-death-has-apple-lost-its-magic/articleshow/86753764.cms?from=mdr |access-date=2024-10-12 |work=The Economic Times |issn=0013-0389}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Shirky |first=Clay |date=2022-05-01 |title=Apple Inc., 'After Steve' |url=https://www.nytimes.com/2022/05/01/books/review/after-steve-tripp-mickle.html |access-date=2024-10-12 |website=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; Soǵan qaramastan, ol óziniń jeke qábiletlerdi hám joqarı sapanı qollap-quwatlaw reputaciyasın saqlap qaldı, bul bolsa talantlı xızmetkerlerdi, ásirese Djobs qaytıp kelgennen keyin, isenimli túrde tarttı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Haden |first=Jeff |date=2023-03-09 |title=27 Years Ago, Steve Jobs Said the Best Employees Focus on Content, Not Process. Research Shows He Was Right |url=https://www.inc.com/jeff-haden/27-years-ago-steve-jobs-said-best-employees-focus-on-content-not-process-workplace-research-shows-he-was-right.html |access-date=2024-10-13 |website=[[Inc. (magazine)|Inc.]]}}&lt;/ref&gt; Kóplegen Apple xızmetkerleri Djobs qatnaspaǵan joybarlardıń basqalarǵa qaraǵanda kóbirek waqıt alatuǵının bildirgen.&lt;ref name=&quot;cultofmacwork&quot;&gt;{{Cite web |last=Brownlee |first=John |date=July 7, 2010 |title=What It's Like To Work At Apple |url=http://www.cultofmac.com/what-its-like-to-work-at-apple |website=[[Cult of Mac]] |access-date=November 10, 2010 |archive-date=July 25, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725052719/http://www.cultofmac.com/what-its-like-to-work-at-apple |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Apple Fellows baǵdarlaması xızmetkerlerge jeke kompyuterler tarawındaǵı ayrıqsha texnikalıq yamasa basshılıq úlesleri ushın sıylıqlar beredi. Alıwshılar qatarına Bill Atkinson,&lt;ref name=&quot;hertzfeld&quot;&gt;[[Andy Hertzfeld|Hertzfeld, Andy]]. [http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh&amp;story=Credit_Where_Due.txt Credit Where Due] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326024714/http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh|date=March 26, 2014}}, ''Folklore.org'', January 1983. Retrieved May 26, 2006.&lt;/ref&gt; Stiv Kaps,&lt;ref&gt;{{Cite news |title=Newton Hall of Fame! |url=https://msu.edu/~luckie/hallofame.htm |newspaper=Technology at Msu |date=August 7, 2015 |access-date=March 26, 2019 |archive-date=March 26, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326202443/https://msu.edu/~luckie/hallofame.htm |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Rod Xolt,&lt;ref name=&quot;hertzfeld&quot; /&gt; Alan Key,&lt;ref name=&quot;yoyow&quot;&gt;Eisenhart, Mary. [http://www.yoyow.com/marye/mtstories/kawasaki.html Fighting Back For Mac] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170525081647/http://www.yoyow.com/marye/mtstories/kawasaki.html |date=May 25, 2017 }}, ''MicroTimes'', 1997. Retrieved May 26, 2006.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Andy Hertzfeld|Hertzfeld, Andy]]. [http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh&amp;story=Leave_Of_Absence.txt Leave of Absence] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326024714/http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh|date=March 26, 2014}}, ''Folklore.org'', March 1984. Retrieved May 26, 2006.&lt;/ref&gt; Gay Kavasaki,&lt;ref name=&quot;yoyow&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Kawakami, John. [http://www.mactech.com/articles/mactech/Vol.11/11.09/Sep95Newsbits/index.html Apple Taps Guy Kawasaki For Apple Fellows Program] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170903042644/http://www.mactech.com/articles/mactech/Vol.11/11.09/Sep95Newsbits/index.html|date=September 3, 2017}}, ''[[MacTech]]'', September 1995. Retrieved May 26, 2006.&lt;/ref&gt; Al Alkorn,&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Montfort |first=Nick |title=Wired 4.10: Spawn of Atari |url=https://www.wired.com/wired/archive/4.10/atari.html |access-date=March 5, 2017 |archive-date=November 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121103195502/http://www.wired.com/wired/archive/4.10/atari.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Don Norman,&lt;ref name=&quot;yoyow&quot; /&gt; Rich Peydj,&lt;ref name=&quot;hertzfeld&quot; /&gt; Stiv Voznyak,&lt;ref name=&quot;hertzfeld&quot; /&gt; hám Fil Shiller kiredi.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Phil Schiller advances to Apple Fellow |url=https://www.apple.com/newsroom/2020/08/phil-schiller-advances-to-apple-fellow |access-date=August 9, 2020 |website=Apple Newsroom |language=en-US |archive-date=August 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200808213814/https://www.apple.com/newsroom/2020/08/phil-schiller-advances-to-apple-fellow/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Djobs xızmetkerlerdiń óz tarawınan tısqarı funkciyalarǵa tartılmaytuǵın qánigeler bolıwın maqset etken. Mısalı, Ron Djonson — 2011-jıldıń 1-noyabrine shekem Usaqlap satıw operaciyaları boyınsha bas vice-prezident — dúkan ornın tańlaw, dúkanda xızmet kórsetiw hám dúkan dúzilisine juwapker bolǵan, biraq óz dúkanlarındaǵı tovar qorına baqlaw júrgizbegen. Bul jumıstı jetkerip beriw sistemasın basqarıw tájiriybesine iye bolǵan Tim Kuk ámelge asırǵan.&lt;ref name=&quot;Lashinsky2011&quot;&gt;{{Cite news |last=Lashinsky |first=Adam |title=How Apple works: Inside the world's biggest startup – Fortune Tech |publisher=Tech.fortune.cnn.com |url=http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |url-status=dead |access-date=December 24, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120102064844/http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |archive-date=January 2, 2012}}&lt;/ref&gt; Apple juwapkershilikti qatań túrde ámelge asırıwı menen belgili. Hár bir joybardıń Apple jargonında «tikkeley juwapker adam» yamasa «DRI» bar.&lt;ref name=&quot;Fortune1&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Lichty |first1=Ron |title=Managing the Unmanageable: Rules, Tools, and Insights for Managing Software |last2=Mantle |first2=Mickey |page=207}}&lt;/ref&gt; Basqa iri AQSH kompaniyalarınan ayırmashılıǵı, Apple basshılar ushın basqa bas atqarıwshı direktorlar paydalanatuǵın golf klubları yamasa kompaniya samolyotinen jeke paydalanıw sıyaqlı qosımsha tólemlerdi óz ishine almaytuǵın salıstırmalı túrde ápiwayı kompensaciya siyasatın usınadı. Kompaniya ádette hár eki jılda bir ret basshılarǵa akciya opcionların beredi.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=December 27, 2012 |title=Apple CEO gets modest 2012 pay after huge 2011 |url=http://www.ctvnews.ca/sci-tech/apple-ceo-gets-modest-2012-pay-after-huge-2011-1.1092906 |access-date=December 27, 2012 |archive-date=June 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230627232805/https://www.ctvnews.ca/sci-tech/apple-ceo-gets-modest-2012-pay-after-huge-2011-1.1092906 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2015-jılı Apple kompaniyasında 110,000 tolıq shtatlı xızmetker bolǵan. Keyingi jılı bul san 116,000 ǵa jetken, bul aytarlıqtay jumısqa alıw páseyiwin kórsetedi, tiykarınan birinshi ret túsimniń tómenlewine baylanıslı. Apple óz xızmetkerleriniń neshewi usaqlap satıwda isleytuǵının anıq kórsetpeydi, biraq 2014-jılǵı SEC esabatında xızmetkerler bazasınıń shama menen yarımı ekenligi aytılǵan.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leswing |first=Kif |date=October 27, 2016 |title=Apple added only 6,000 people last year – its slowest growth since 2009 |url=http://nordic.businessinsider.com/apple-hired-only-6000-people-fin-fy-2016-2016-10 |access-date=May 29, 2017 |website=[[Business Insider]] |archive-date=September 26, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180926130646/https://nordic.businessinsider.com/apple-hired-only-6000-people-fin-fy-2016-2016-10 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2017-jıldıń sentyabr ayında Apple 123,000 nan aslam tolıq shtatlı xızmetkeri bar ekenligin járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=November 3, 2017 |title=BRIEF-Apple says had 123,000 full-time employees as of Sept. 30 |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/article/brief-apple-says-had-123000-full-time-em/brief-apple-says-had-123000-full-time-employees-as-of-sept-30-idUSFWN1N914R |access-date=November 9, 2017 |archive-date=July 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230713025416/https://www.reuters.com/article/brief-apple-says-had-123000-full-time-em/brief-apple-says-had-123000-full-time-employees-as-of-sept-30-idUSFWN1N914R |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Apple kúshli korporativ qupıyalıq mádeniyatına iye hám Milliy qáwipsizlik agentligi, Federallıq tergew byurosı hám AQSH Qupıya xızmetinen kadrlar jıynaytuǵın informaciya aǵıp ketiwine qarsı Global qáwipsizlik komandasına iye.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Turton |first=William |date=June 20, 2017 |title=Leaked recording: Inside Apple's global war on leakers |url=https://theoutline.com/post/1766/leaked-recording-inside-apple-s-global-war-on-leakers |access-date=June 20, 2017 |website=[[The Outline (website)|The Outline]] |archive-date=September 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230920003844/https://theoutline.com/post/1766/leaked-recording-inside-apple-s-global-war-on-leakers |url-status=live}}; {{Cite web |first=Dani |last=Deahl |title=Internal Apple presentation on how to handle leaks gets leaked |url=https://www.theverge.com/2017/6/20/15837522/apple-internal-presentation-leaks |website=[[The Verge]] |date=June 20, 2017 |access-date=June 20, 2017 |archive-date=July 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230713023601/https://www.theverge.com/2017/6/20/15837522/apple-internal-presentation-leaks |url-status=live}}; {{Cite web |first=Benjamin |last=Mayo |title=Report details Apple's efforts to increase product secrecy, more leaks from Apple campus than supply chain in 2016 |url=https://9to5mac.com/2017/06/20/apple-product-secrecy-leaks-leaked-meeting |website=[[9to5Mac]] |date=June 20, 2017 |access-date=June 20, 2017 |archive-date=June 20, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170620225032/https://9to5mac.com/2017/06/20/apple-product-secrecy-leaks-leaked-meeting/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2017-jıldıń dekabr ayında Glassdoor Appledıń jumıs islew ushın 48-orındaǵı eń jaqsı orın ekenligin málimledi. Kompaniya dáslep 2009-jılı 19-orınǵa kirgen, 2012-jılı 10-orınǵa shekem kóterilgen hám keyingi jıllarda tómenlep barǵan.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Lovejoy |first=Ben |date=December 6, 2017 |title=Facebook named Glassdoor's 'best place to work' as Apple falls 48 places to No. 84 |url=https://9to5mac.com/2017/12/06/apple-glassdoor-rating-2017-2018 |access-date=December 14, 2017 |website=[[9to5Mac]] |archive-date=December 15, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215110749/https://9to5mac.com/2017/12/06/apple-glassdoor-rating-2017-2018/ |url-status=live}}; {{Cite web |first=Joe |last=Rossignol |title=Apple Plummets to Lowest Ranking Ever in Glassdoor's Annual List of Best Places to Work |url=https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-drops-on-best-of-glassdoor |website=[[MacRumors]] |date=December 6, 2017 |access-date=December 14, 2017 |archive-date=December 15, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215053427/https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-drops-on-best-of-glassdoor/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2023-jılı Bloomberg tiń Mark Gurman Appledıń Izertlew dizayn toparı (XDG) bar ekenligin ashtı, ol Apple Watch qa glyukozanı baqlaw funkciyasın qosıw ústinde jumıs alıp barǵan. Gurman XDG dı Alphabet tiń X «ay túsiretuǵın zavodı» menen salıstırdı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Gurman |first=Mark |author-link=Mark Gurman (journalist) |date=February 26, 2023 |title=Apple's Secret 'XDG' Team Is Working on More Than Just a Glucose Monitor |language=en |work=Bloomberg.com |url=https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2023-02-26/apple-aapl-exploratory-design-group-xdg-no-prick-glucose-tracker |access-date=February 28, 2023 |archive-date=February 28, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230228003203/https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2023-02-26/apple-aapl-exploratory-design-group-xdg-no-prick-glucose-tracker |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Keńseler ===
Apple Inc. kompaniyasınıń dúnya júzilik korporativ bas keńsesi Kaliforniyanıń Silikon oypatlıǵınıń ortasında, Kupertino qalasında jaylasqan Apple Park te ornalasqan. Bul jer átirapı bir mil (1.6 km) bolǵan úlken dóńgelek jer ústi imaratı. Imarat 2017-jıldıń aprel ayında ashılǵan hám 12,000 nan aslam xızmetkerdi jumıs penen támiyinleydi. Apple diń teń tiykarshısı Stiv Djobs Apple Park tiń biznes parkinen góre tábiyat qorǵawxanasına uqsawın qáledi hám 2011-jıldıń iyun ayında óziniń qaytıs bolıwınan aldınǵı aqırǵı jámiyetlik sózinde usı usınıstı beriw ushın Kupertino qala keńesine jeke ózi keldi.
[[File:Apple Headquarters in Cupertino.jpg|thumb|Dáslepki Apple Campus tiń kóshe mákan jayı: 1 Infinite Loop, Sunnyvale, California.]]
Apple sonday-aq Apple Campus ten (1 Infinite Loop mákan jayı menen de belgili) jumıs alıp baradı. Bul Kupertinoda jaylasqan altı imarattan ibarat kompleks bolıp, ulıwma maydanı 850,000 kvadrat fut (79,000 m²) di quraydı hám Apple Park ten shama menen 1 mil (1.6 km) qubla-batısta jaylasqan.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Simonson |first=Sharon |date=October 2, 2005 |title=Apple gobbles up Cupertino office space |url=http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html |access-date=July 31, 2006 |archive-date=August 11, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100811164932/http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple Campus 1993-jılı ashılǵannan baslap 2017-jılı Apple Park ashılǵanǵa shekem kompaniyanıń bas keńsesi bolǵan. 1–6 Infinite Loop mákan jayında jaylasqan imaratlar oraylıq jasıl maydan átirapında dóńgelek formada jaylasqan bolıp, bul dizayn universitet dizaynına uqsas.

Apple Park hám Apple Campus ten tısqarı, Apple Kupertino qalası boylap jaylasqan qosımsha otız keńse imaratın iyeleydi. Buǵan aldınǵı úsh bas keńse de kiredi: 1977-jıldan 1978-jılǵa shekem Stephens Creek Three, 1978-jıldan 1982-jılǵa shekem Bandley One hám 1982-jıldan 1993-jılǵa shekem Mariani One.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Steeber |first=Michael |date=November 13, 2017 |title=Before the spaceship: A look back at the previous campuses that Apple called home |url=https://9to5mac.com/2017/11/13/apple-original-campus-headquarters |access-date=January 7, 2022 |website=9to5Mac |language=en-US |archive-date=January 8, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220108225101/https://9to5mac.com/2017/11/13/apple-original-campus-headquarters/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ulıwma alǵanda, Apple qaladaǵı bar bolǵan keńse maydanınıń derlik 40% in iyeleydi.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Simonson |first=Sharon |date=September 30, 2005 |title=Apple gobbles up Cupertino office space |url=http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html?page=1 |access-date=May 11, 2010 |website=San Jose Business Journal |archive-date=March 20, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060320204822/http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html?page=1 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Apple kompaniyasınıń Evropa, Orta Shıǵıs hám Afrika (EMEA) boyınsha bas keńsesi Irlandiyanıń qublasında jaylasqan Kork qalasındaǵı Hollyhill kampusında ornalasqan.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Shead |first=Sam |title=We went to see Apple's European HQ in Ireland — here's what we found |url=https://www.businessinsider.com/apples-growing-irish-empire-in-pictures-2016-2 |access-date=January 7, 2022 |website=Business Insider |language=en-US |archive-date=January 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220107223809/https://www.businessinsider.com/apples-growing-irish-empire-in-pictures-2016-2 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 1980-jılı ashılǵan bul orayda 5,500 adam jumıs isleydi hám ol Apple kompaniyasınıń AQSHtan tısqarıdaǵı birinshi ornı bolǵan.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=October 6, 2011 |title=Irish Examiner Article |url=http://www.irishexaminer.com/ireland/kfgbsnsnmhoj/rss2 |access-date=April 21, 2012 |website=[[Irish Examiner]] |archive-date=July 11, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120711192309/http://www.irishexaminer.com/ireland/kfgbsnsnmhoj/rss2/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; Appledıń xalıqaralıq satıw hám tarqatıw bólimleri Korktegi usı kampustan jumıs alıp baradı.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Bloomberg Businessweek Profile of Apple Sales International |url=http://investing.businessweek.com/research/stocks/private/snapshot.asp?privcapId=26016763l |archive-url=https://web.archive.org/web/20130501232104/http://investing.businessweek.com/research/stocks/private/snapshot.asp?privcapId=26016763l |url-status=dead |archive-date=May 1, 2013 |access-date=April 18, 2012 |website=[[Bloomberg Businessweek]]}}{{Verify source|date=November 2017}}; {{Cite web |title=Apple's Irish website with contact information for Apple Distribution International at Cork |url=https://www.apple.com/ie/contact |access-date=April 18, 2012 |website=[[Apple.com]] |archive-date=April 14, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120414024251/http://www.apple.com/ie/contact/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Apple kompaniyasınıń Texas shtatınıń Ostin qalası janında eki kampusı bar: 2014-jılı ashılǵan 216,000 kvadrat futlıq (20,100 m²) kampusta Apple kremniyi ústinde jumıs alıp baratuǵın&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Goel |first=Vindu |date=November 20, 2016 |title=How Apple Empowers, and Employs, the American Working Class |url=https://www.nytimes.com/2016/11/21/technology/how-apple-empowers-and-employs-the-american-working-class.html |url-access=limited |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2016/11/21/technology/how-apple-empowers-and-employs-the-american-working-class.html |archive-date=January 1, 2022 |access-date=July 14, 2017 |website=[[The New York Times]]}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 500 injener jumıs isleydi hám 2021-jılı ashılǵan 1.1 million kvadrat futlıq (100,000 m²) kampusta 6,000 adam texnikalıq qollap-quwatlaw, jetkerip beriw sistemasın basqarıw, onlayn dúkan mazmunın saylaw hám Apple Maps maǵlıwmatların basqarıw boyınsha jumıs alıp baradı. Kompaniyanıń sonday-aq Bolder (Kolorado), Kalver-Siti (Kaliforniya), Gercliya (Izrail), London, Nyu-York, Pittsburg, San-Diego hám Sietlde de bir neshe júzlegen adamdı jumıs penen támiyinleytuǵın basqa da orınları bar.&lt;ref&gt;{{Cite news |last1=Tsang |first1=Amie |last2=Satariano |first2=Adam |date=December 13, 2018 |title=Apple to Add $1 Billion Campus in Austin, Tex., in Broad U.S. Hiring Push |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2018/12/13/business/apple-austin-campus.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=January 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181213121245/https://www.nytimes.com/2018/12/13/business/apple-austin-campus.html |archive-date=December 13, 2018 |issn=0362-4331}}; {{Cite news |title=Apple CEO Tim Cook to inaugurate new Israeli headquarters next week |url=http://www.jpost.com/Israel-News/New-Tech/Apple-CEO-Tim-Cook-to-inaugurate-new-Israeli-headquarters-next-week-390866 |access-date=February 12, 2015 |website=[[The Jerusalem Post]] |archive-date=June 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230627235000/https://www.jpost.com/Israel-News/New-Tech/Apple-CEO-Tim-Cook-to-inaugurate-new-Israeli-headquarters-next-week-390866 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Sud isleri ===
Apple óz jumısın baslaǵannan berli hár túrli huqıqıy processler hám talaplarǵa qatnasıp kelgen.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Federal Court Cases Involving Apple, Inc |url=https://www.docketalarm.com/cases/AllNaturesOfSuit/Apple%2C%20Inc. |access-date=May 10, 2014 |publisher=Docket Alarm, Inc. |archive-date=July 6, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140706223129/https://www.docketalarm.com/cases/AllNaturesOfSuit/Apple%2C%20Inc./ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ásirese, Apple óziniń intellektual múlk huqıqların belsendi hám qatań túrde qorǵaytuǵını menen tanılǵan hám bunı ózi de járiyalaydı. Sud isleriniń ayırım mısalları - Apple Samsung qa qarsı, Apple Microsoft ke qarsı, Motorola Mobility Apple Inc. ke qarsı hám Apple Corps Apple Computer ge qarsı shaǵımlar. Sonday-aq, Apple kóp márte intellektual múlk huqıqların buzǵanı ushın ayıplanıwlarǵa qarsı ózin qorǵawǵa májbúr bolǵan. Olardıń kópshiligi sudlar tárepinen patent trolleri dep atalatuǵın qabıq kompaniyalar sıpatında biykar etilgen, sebebi nızamda kórsetilgen patentlerdiń haqıyqıy qollanılǵanına hesh qanday dálil tabılmaǵan.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Mullin |first=Joe |date=January 26, 2016 |title=Patent troll VirnetX wants jury to give it a half-billion dollars of Apple's cash |url=https://arstechnica.com/tech-policy/2016/01/virnetx-kicks-off-final-massive-patent-trolling-attempt-vs-apple |access-date=March 23, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324173704/https://arstechnica.com/tech-policy/2016/01/virnetx-kicks-off-final-massive-patent-trolling-attempt-vs-apple/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2016-jıldıń 21-dekabrinde Nokia AQSH hám Germaniyada Appleǵa qarsı sud isin qozǵaǵanın járiyaladı. Bunda Nokia Apple ónimleriniń Nokia patentlerin buzıp atırǵanında ayıplaǵan.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Novet |first=Jordan |date=December 21, 2016 |title=Nokia sues Apple for patent infringement in the U.S. and Germany |url=https://venturebeat.com/2016/12/21/nokia-sues-apple-for-patent-infringement-in-the-u-s-and-germany |access-date=March 23, 2017 |website=[[VentureBeat]] |archive-date=May 11, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170511194947/https://venturebeat.com/2016/12/21/nokia-sues-apple-for-patent-infringement-in-the-u-s-and-germany/ |url-status=live}}; {{Cite news |last=Swartz |first=Jon |date=December 21, 2016 |title=Nokia sues Apple for patent infringement |work=[[USA Today]] |url=https://www.usatoday.com/story/tech/2016/12/21/nokia-sues-apple-patent-infringement/95709378 |access-date=March 23, 2017 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081228/https://www.usatoday.com/story/tech/2016/12/21/nokia-sues-apple-patent-infringement/95709378/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Eń sońǵı waqıtta, 2017-jıldıń noyabr ayında, Amerika Qurama Shtatları Xalıqaralıq Sawda Komissiyası Apple kompaniyasınıń aralıqtan basqarıw texnologiyasına baylanıslı patent buzıwshılıq ayıplawları boyınsha tergew baslaǵanın járiyaladı; aralıqtan basqarıw programmalıq támiynatın islep shıǵaratuǵın Aqua Connect kompaniyası Apple óziniń eki patentin buzǵanında ayıpladı.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Orlowski |first=Andrew |date=November 15, 2017 |title=US trade cops agree to investigate Apple's 'embrace and extend |url=https://www.theregister.co.uk/2017/11/15/trade_cops_probe_apples_embrace_nextend |access-date=November 16, 2017 |website=[[The Register]] |archive-date=November 15, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171115212535/https://www.theregister.co.uk/2017/11/15/trade_cops_probe_apples_embrace_nextend/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Epic Games kompaniyası 2020-jıldıń avgust ayında Appleǵa qarsı AQSHtıń Arqa Kaliforniya rayonlıq sudında shaǵım qozǵadı. Bul shaǵım Appledıń iOS App Store daǵı is-háreketlerine baylanıslı edi.

2022-jıldıń yanvar ayında Ericsson kompaniyası 5G texnologiyası ushın royalti tólewge baylanıslı Appleǵa qarsı sud isin qozǵadı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Mukherjee |first=Supantha |date=January 18, 2022 |title=Ericsson sues Apple again over 5G patent licensing |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/ericsson-sues-apple-again-over-5g-patent-licensing-2022-01-18 |access-date=January 18, 2022 |archive-date=January 18, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220118112833/https://www.reuters.com/technology/ericsson-sues-apple-again-over-5g-patent-licensing-2022-01-18/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2024-jıldıń 24-iyun kúni Evropa Komissiyası Appledı «programma baǵdarlamashılarınıń tutınıwshılardı alternativ kanallarǵa usınıslar hám kontent ushın erkin baǵdarlawına» tosqınlıq qılıp, Cifrlı bazarlar haqqındaǵı nızamdı buzǵanı ushın ayıpladı.&lt;ref&gt;{{cite news| last= Brodkin| first= Jon| date= June 24, 2024| title= EU says Apple violated app developers' rights, could be fined 10% of revenue| url= https://arstechnica.com/tech-policy/2024/06/eu-says-apple-violated-app-developers-rights-could-be-fined-10-of-revenue/| work= arstechnica| access-date= June 25, 2024}}&lt;/ref&gt; 2025-jıldıń aprel ayında Apple ayıplı dep tabıldı hám Cifrlı bazarlar haqqındaǵı nızamdı buzǵanı ushın 500 million evro (570 million dollar) ayıp pul tólewge húkim shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=EU Commission fines Apple, Meta over digital law breaches – DW – 04/23/2025 |url=https://www.dw.com/en/eu-commission-fines-apple-meta-over-digital-law-breaches/a-72317692 |access-date=2025-04-23 |website=dw.com |language=en}}&lt;/ref&gt;

==Derekler==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:Apple Inc.]]</text>
      <sha1>ij0h4nlcprfav9rsjurzzc52858za87</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Milan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3341</id>
    <revision>
      <id>123975</id>
      <parentid>116190</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:46:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <comment>[[Milan (qala)]] betindegi maǵlıwmatlar usı jerge alındı, atalmısh bet óshirildi.</comment>
      <origin>123975</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8636" sha1="nrq33lv3rlmqle1ig5yk7tqp9qhrzfc" xml:space="preserve">{{baǵdarlaw|Milan}}
{{Xalıq punkti infoqutısı|súwret=[[File:Milan.Proper.Wikipedia.Image.png|300px]]}}
'''Milan''' ({{lang-it|Milano}} yaki «joldıń ortası» — [[Italiya]]nıń ekinshi úlken qalası, [[Lombardiya]] aymaǵınıń paytaxtı. Italiyanıń arqa bólegindegi qala, Padana tegisliginiń orayında. Lombardiya wálayatı hám Milan provinsiyasining basqarıw orayı. Mámlekettiń iri ekonomikalıq hám materiallıq orayı. Xalqınıń sanı tárepinen (2001-jılda 1, 8 mln. kisi) Rim qalasından keyin 2-orında. Transport jollarıniń iri túyini. Keme qatnaytuǵin kanallar arqalı Po dáryası menen baylanısqan. Aeroporta xalıq aralıq áhmiyetke iye.

Milan — moda paytaxtı, belgili insaniyat orayı. Milanda [[Leonardo Da Vinchi]]dıń biybaha óneri bolǵan &quot;Sırlı sham jarıqlıǵı&quot; saqlanadı.

Milan italyanları hám shet ellilerge óz belgili festivaları - moda kórgizbeleri, hám mádeniy waqıyaları menen belgili. Duom esteligi, Viktor Emmanuel galeriyası hám [[La Skala]] teatrı da sol jerde jaylasqan. Milannıń Duom maydanında birqansha dıqqatqa ılayıq estelikler bar -  Viktor Emmanuil esteligi, Emmanuel galereyası.

Duomo esteligi Milannıń tiykarǵı tamasha qılınatuǵın jeri. Har kúni saat 9.00-12.00 hám 14.30-18.00 ge shekem ashıq boladı. Esteliktiń birinshi tasın [[1386]]- jılda baslansa da, ol [[1813]]-jılda qurıp pitkerilgen. Estelik dúnyada gotika usılı eń kóp qollanılǵan  esteliklerden biri.

Erkole Roza tárepinnen qurılǵan Viktor Emmanuel esteligi Duomo meydanınıń orayı hám turistlerdiń eń toplanatuǵın jeri.

Viktor Emmanuel galereyası jeńis tawı motivli kiriw menen baslanıp, kishi kóshelerde dawam etedi. Hár kúni galereya qalanıń mádeniy ómiriniń orayına aylanadı. Bul aralıqta belgili kafe hám restoranlar jaylasqan. Galereyanıń orayı gúmbeziniń aldında bolsa mozaykalı ógizdi kóriwge boladı. Ráwayatlarǵa qaraǵanda, eger 3 saat esteliktiń ishinde jasap, onıń basında qonsańız arzıwınız ámelge asadı eken.

Milan — mámlekettiń zárúrli sanaat, ilimiy hám materiallıq orayı. Ekonomikalıq aktiv xalıqtıń yarımınan kóplegeni sanaatda isleydi. Sanaatınıń jetekshi tarmaǵı — mashinasazliq (motorsazliq, avtomobilsazliq, samolyotsazliq, traktorsazliq hám basqalar ) hám metallurgiya. Neftti qayta islew, ximiya, jeńil hám azıq-túlik sanaatları da rawajlanǵan. Toqımashılıq, kón-ayaq kiyim, poligrafiya kárxanaları bar. Italiyanıń iri baspashılıq orayı. Geografiyalıq jurnallar, karta, atlas, jıllıq jıynaq hám t.b. baspa etetuǵın ataqlı &quot; Turing klub Italyano&quot; Milan (qala ) M. de bir qansha joqarı oqıw orınları, atap aytqanda universitet, texnika institutı, katolik, sawda universitetleri, konservatoriya, Elegant kórkem óner akademiyası hám basqa ilimiy shólkem, kitapxanalar, &quot; La Skala&quot; opera teatri hám basqa teatrlar, muzeyler, kartinalar galereyası bar. Arxitekturalıq estelik júdá kóp: shirkew hám soborlar, jámiyetlik ımaratları saqlanǵan. Sawda universiteti, Milan kórgezbe zalı sıyaqlı zamanagóy ımaratlar qurılǵan.

== Tariyxı==
Milanǵa eramızǵa shekemgi 4-asirde tiykar salınǵan. Eramızǵa shekemgi 196 jıldan Rim quramında (latınsha atı Mediolanum). 11 — 12-ásirlerde ónermentshilik hám sawda orayı bolǵan. 1535-jılda Ispaniyaǵa qosıp alınǵan. 1802-jıldan Italiya Respublikasınıń, 1805-jıldan Italiya patshalıǵınıń paytaxtı. 1815—59 jıllarda Avstriya quramında. 1861-jılda Italiya patshalıǵına qosılǵan&lt;ref&gt;[[ÓzME]]. Birinshi bet. Tashkent, 2000-jıl&lt;/ref&gt;.

Eger [[Roma]] [[Italiya]]nıń paytaxtı bolsa, Milan eń úlken italyan aymaǵı bolǵan Lombardiyanıń paytaxtı esaplanadı. Milan Italiyanıń úlkenligi boyınsha ekinshi qalası haám úlkeniń siyasiy-ekonomikalıq orayı. Qala teńiz qádinen 100 metr bálentlikte jaylasqan. [[nemis tili|Nemis]]she &quot;Mayland&quot; atalǵan Milan sóziniń maǵanası [[latın tili]]nen awdarǵanda &quot;keńlikte jarıspa&quot; degen maǵananı ańlatadı. Milan eramızdan aldınǵı VI-V ásirlerde gallar (francuzlar) tárepinen salınǵan. Uzın táriyxı boyınsha pútkil [[Evropa]] basqınshıları Milandı basıp alıwǵa háreket etken. Milan bir neshe dáwir, úlken [[Rim İmperiyası]]nıń paytaxtı bolǵan. [[1157]]-jılda Milan ǵárezsiz bolsa da, bul kóp waqıtqa sozılmadı. [[1277]]-jıldan [[1500]]-jılǵa shekem Milandı Viskont hám Sforts sulalası basıp alǵan. Sonday-aq, bul dáwirlerde de qalada birqansha táriyxıy estelikler qurılǵan&lt;ref&gt;[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Milan qalası Italiyanıń arqasında, Padana tegisliginde ([[italyan tili|it.]] Pianura Padana), Olana hám Lambro saylarınıń boylarında jaylasqan.

== Xalqı ==
2010-jıldaǵı maǵlıwmatlarǵa qaraǵanda, Milannıń xalqınıń sanı 1,3 million adamdı quraǵan.

== Milannıń táriyxıy estelikleri ==
* [[Milan kafedralı]] ([[italyan tili|it]]. Duomo di Milano)
* [[Muqaddes Ambroze bazilikası]] ([[italyan tili|it]]. Basilica di Sant’Ambrogino)
* [[San Lorens Major]]  ([[italyan tili|it]]. San Lorenzo Maggiore)
* [[Santa-Маriya-delle-Grasia]] ([[italyan tili|it]]. Santa Maria delle Grazie)
* [[Kastello Sforçesko|Sforçesko qásiri]] ([[italyan tili|it]]. Castello Sforzesco)
* [[La Skala]]  ([[italyan tili|it]]. Teatro alla Scala yaki La Scala)

== Transportı ==
[[Fayl:Aerial photograph of Milan Malpensa airport.jpg|240 px|left|thumb|Malpensa Hawa jolları kórinisi]]
Milan áyyemnen Italiyanıń eń úlken avtomobil magistralı orayı bolǵan. Basqada, A1 ([[Rim]] - [[Neapol]]), A4 ([[Turin]] - [[Triest]]), A7 ([[Genua]]), A8/A9 hám dairaw A50([[batıs]])/A51([[shıǵıs]])/A52([[arqa]]) avtomobil magistralları bir birine baylanısqan.

=== Hawa jolları transportı ===
Milan eki Malpensa hám Linate dúnyajúzlik hawa portlarına iye. Milannan biraz uzaq aralıqta jaylasqan [[Malpensa dúnyajúzlik hawa portı]] házirgi waqıtta tranzit ushıwlar ushın mólsherlengen qalada intensiv temir jol baylanısı (Malpensa express) bar. Linate hawa portı qala orayında jaylasıp, Evropadaǵı jerli ushıwlarǵa, &quot;Orio al Serio bei Bergamo&quot; bolsa  kishi hawa bolıp kóbinese ushıw, karter ushıwlarǵa hám júk tasıwlarında xızmet kórsetedi. Milannıń hawa portları 30 million jollawshını tasıw múmkinshiligine iye.

=== Temir jolları transportı ===
Oraylıq Milan ([[Italyan tili|it.]] Milano Centrale) — [[1931]]-jılda qurılıp, Evropanın eń úlken temir jol vokzallarınan sanaladı. Vokzal Art Deco uslubında qurılǵan. Gúmbeziniń uzınlıǵı 341 m, bálentligi 66.500 m², imarattıń fasadı 200 m,  24 platformaǵa hám kúndelik 330 000, jollawshı tasıw muúmkinshiligine iye.
&quot;S&quot; (Suburban Railway Service) temir jol xızmeti 8 beketge iye bolıp  kóbinese qala-átirapı, qalalar aralıq hám &quot;R&quot; regional  kórinistegi tasıwlardı ámelge asıradı.

=== Transportı ===
[[Fayl:Milano-Cristalis1.jpg|240 px|thumb|Milan trolleybusı]]
[[Evropa]]da úlken tramvay hám trolleybus orayı esaplanadı.

'''Metro''' [[Fayl:Logo Metropolitane Italia.svg|25px]]
 {|
 | valign=&quot;top&quot; |
 {| class=&quot;wikitable&quot;
 ! Metropoliten
 ! Tariyxı
 ! Uzınlıǵı
 ! Jolawshılar sanı
 |-
 |[[Fayl:Milano linea M1.svg|center|30px]]||Sesto I Maggio ↔ Rho Fiera / Bisceglie ||1964 - 2005 ci illər||24,9&amp;nbsp;km || align=&quot;right&quot; |36
 |-
 |[[Fayl:Milano linea M2.svg|center|30px]]||Abbiategrasso ↔ Cologno Nord / Gessate ||1969 - 2005 ci illər||34,7&amp;nbsp;km || align=&quot;right&quot;| 33   
 |-
 |[[Fayl:Milano linea M3.svg|center|30px]]||San Donato ↔ Comasina ||1990 - 2011 cü jillar||16,7&amp;nbsp;km ||align=&quot;right&quot;|21
 |}

== Qarındas qalalar ==
* [[File:Flag of Palestine.svg|25px]] [[Vifleem]]
* [[File:Flag of England.svg|25px]] [[Birmingem]]
* [[File:Flag of USA.svg|25px]] [[Chikago]]
* [[File:Flag of Senegal.svg|25px]] [[Dakar]]
* [[File:Flag of Germany.svg|25px]] [[Frankfurt]]
* [[File:Flag of Mexico.svg|25px]] [[Gvadalaqara (Meksika)|Gvadalaqara]]
* [[File:Flag of Poland.svg|25px]] [[Krakov]]
* [[File:Flag of France.svg|25px]] [[Lion]]
* [[File:Flag of Australia.svg|25px]] [[Melburn]]
* [[File:Flag of Japan.svg|25px]] [[Osaka]]
* [[File:Flag of Brazil.svg|25px]] [[San Paulo]]
* [[File:Flag of Russia.svg|25px]] [[Sankt Peterburg]]
* [[File:Flag of China.svg|25px]] [[Shanxay]]
* [[File:Flag of Israel.svg|25px]] [[Tel-Aviv]]
* [[File:Flag of Canada.svg|25px]] [[Toronto]]
* [[File:Flag of Philippines.svg|25px]] [[Manila]]

== Derekler ==
{{derekler}}

[[Kategoriya:Italiya qalaları]]</text>
      <sha1>nrq33lv3rlmqle1ig5yk7tqp9qhrzfc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Blog</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7269</id>
    <revision>
      <id>123973</id>
      <parentid>120352</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:32:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <comment>[[Onlayn jurnalistikada bloglardıń áhmiyeti]] betindegi maǵlıwmatlar usı betke alındı. Atalmısh bet óshirildi</comment>
      <origin>123973</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6527" sha1="q2i04b381hf45b6pbgeosltjs004vsj" xml:space="preserve">'''Blog''' — ápiwayı [[Websayt|sayt]] ǵana emes, ol ádebiy-publicistikalıq [[Janr|janr]]lardıń dáregi. Basqa janrlar arasında ol ózin-ózi kórsetiw, xabarlardıń xronologiyalılıǵı, diskussiyalılıq, sistemalılıq, tekst qurılısındaǵı intuitivlik sıyaqlı bir neshe belgileri menen ajıralıp turadı. Blog sózi inglis tilindegi blog, web log sózlerinen alınǵan bolıp, bizińshe internet-jurnal, internet-kúndelik, onlayn-kúndelik mánilerin bildiredi. 

Blog ápiwayı sayt ǵana emes, ol ádebiy-publicistikalıq janrlardıń dáregi. Basqa janrlar arasında ol ózin-ózi kórsetiw, xabarlardıń xronologiyalılıǵı, diskussiyalılıq, sistemalılıq, tekst qurılısındaǵı intuitivlik sıyaqlı bir neshe belgileri menen ajıralıp turadı . A.A.Kalmıkov hám L.A.Koxanovalardıń jazıwınsha: «Veblog – bul informaciyalar menen toltırılǵan kúndelik, avtorlıq joybarlardıń bir forması.   

Vebloglardıń avtorları (blogerler), ózleri menen júz bergen waqıyalar haqqında jazadı, anaw yamasa mınaw siyasiy waqıyaǵa ózleriniń jeke pikirlerin bildiredi, sonday-aq, internettegi publikaciyalardı dárekke kommentariylerdi baylanıstırıp sholıydı» .  

Oksford sózliginde blog túsinigine bılayınsha anıqlama berilgen: «Bir adam turaqlı túrde sońǵı waqıyalar yamasa belgili bir tema haqqında jazatuǵın veb-sayt. Bazıda waqıyalar júz bergende hár bir minutta bir neshe jańa maǵlıwmatlar qosıladı hám oǵan oqıwshılar ózleriniń kommentariyleri hám pikirlerin jollawı múmkin» .  

Internet global tarmaǵında dáslepki veb-blog 1992-jılı britaniyalı alım Tim Berners-Li tárepinen jaratılǵan .Oksford sózliginde blog túsinigine bılayınsha anıqlama berilgen: «Bir adam turaqlı túrde sońǵı waqıyalar yamasa belgili bir tema haqqında jazatuǵın veb-sayt. Bazıda waqıyalar júz bergende hár bir minutta bir neshe jańa maǵlıwmatlar qosıladı hám oǵan oqıwshılar ózleriniń kommentariyleri hám pikirlerin jollawı múmkin» .
Internet global tarmaǵında dáslepki veb-blog 1992-jılı britaniyalı alım Tim Berners-Li tárepinen jaratılǵan. 

== Tariyxı ==
Internet global tarmaǵında dáslepki veb-blog 1992-jılı britaniyalı alım '''Tim Berners-Li''' tárepinen jaratılǵan. 

A.A.Kalmıkov hám L.A.Koxanovalardıń jazıwınsha: «Veblog — bul informaciyalar menen toltırılǵan kúndelik, avtorlıq joybarlardıń bir forması. Vebloglardıń avtorları (blogerler), ózleri menen júz bergen waqıyalar haqqında jazadı, anaw yamasa mınaw siyasiy waqıyaǵa ózleriniń jeke pikirlerin bildiredi, sonday-aq, internettegi publikaciyalardı dárekke kommentariylerdi baylanıstırıp sholıydı» .
Oksford sózliginde blog túsinigine bılayınsha anıqlama berilgen: «Bir adam turaqlı túrde sońǵı waqıyalar yamasa belgili bir tema haqqında jazatuǵın veb-sayt. Bazıda waqıyalar júz bergende hár bir minutta bir neshe jańa maǵlıwmatlar qosıladı hám oǵan oqıwshılar ózleriniń kommentariyleri hám pikirlerin jollawı múmkin».

Bul blogtan [[internet]]tiń rawajlanıwı, jańa saytlardıń payda bolıwı haqqındaǵı maǵlıwmatlar orın alǵan edi. Basqa versiyalarǵa qaraǵanda, dáslepki blogtıń jaratıwshısı amerikalı ǵárezsiz jurnalist Dj.Xoll bolıp, ol óziniń blogın 1994-jıldan baslap júrgize baslaǵan . Sońınan biypul blog xızmeti esaplanǵan Blogger.com saytı 1999-jılı San-Franciskodaǵı Pyra Labs kompyuter kompaniyası tárepinen jaratıldı.

Blog sóziniń etimologiyasına itibar qaratatuǵın bolsaq, ol inglis tilindegi blog, web log sózlerinen alınǵan bolıp, bizińshe internet-jurnal, internet-kúndelik, onlayn-kúndelik mánilerin bildiredi. 

Blog termin sıpatında 1997-jılı 17-dekabrde Y.Barger tárepinen ilimge kirgizilgen bolıp, onıń dástúriy kúndelikten ózgesheligi, olar publikaǵa járiyalanadı hám qálegen adam oqıw imkaniyatına iye boladı. Bloglarda tiykarınan informaciyalar tekstli, illyustraciyalı hám multimedialı formada jaylastırıladı. Wikipedia’da «blogtaǵı maǵlıwmatlar uzın bolmaǵan xronologiyalıq tártipte bolǵanlıǵı maqsetke muwapıq»  ekenligi aytılǵan. Informaciyanı jıynap, qayta islep hám óziniń blogına jaylastırıp, onı tarqatıwshı insan bloger dep júrgiziledi.

== Bloglardıń túrleri ==
K.L.Zuykina  bloglarda siyasiy kommunikaciyanıń tutqan ornı boyınsha ilimiy-izertlew jumısların alıp barǵan bolsa, M.V.Pozdeev bloglardıń tipologiyası boyınsha ilimiy izertlew jumısların alıp barǵan hám bloglardı tómendegishe bólip úyrengen: 

* '''Avtorlar quramına qaray:''' jeke, anonim (belgisiz adam tárepinen júrgiziledi), kollektivli yamasa sociallıq, korporativli blog. 
* '''Multimedia túrine qaray:''' ápiwayı, fotoblog, muzıkalı, podkast hám blogkasting, videoblog. 
* '''Kontent ózgesheligi boyınsha:''' kontentli blog, monitoringli, citatalı, splog. 
* '''Texnikalıq tiykarı boyınsha:''' Stand-alone, blog-platformasındaǵı blog, moblog. 
* '''Aktual informaciyalardı jetkeriwi boyınsha:''' dástúriy hám jańalıqlar blogı .
* 
Belgili jurnalist hám bloger '''N.Strij''' blogerlerdiń professional jurnalistlerden úyreniwi kerek bolǵan tiykarǵı 10 principti atap kórsetedi. Olar tómendegiler:

* temanı obektiv túrde sáwlelendiriw;
* temanıń hár tárepleme sáwlelendiriliwi;
* pikirler hám faktlerdiń ózgesheligin biliw;
* faktlerdi tez tekseriw;
* hárdayım jańa informaciyanı izlew;
* informaciyanı túrli janrlarda tarqatıw;
* tóńkerilgen piramida usılınan paydalanıw;
* informaciyanıń qısqa hám anıq etip jetkeriw;
* redaktorlaw hám etika máselesi.

== Ádebiyatlar== 
#Kalmıkov A.A., Koxanova L.A. Internet-jurnalistika.  – M.: Yuniti-dana, 2005.
#Panyusheva M.M. Blogosfera: tradicionnıe SMI vs netradicionnıe // Vestnik MGU. Ser. 10. Jurnalistika. 2010. № 4. 
#Filatova O.G. Blogi i SMI, grajdanskaya i tradicionnaya jurnalistika: sootnoshenie ponyatiy //Vestnik SPbGU. Ser. 9. 2010. № 4. 
#Pak E.M. Blogi v sisteme tvorcheskoy deyatelnosti jurnalista // Vestnik SPbGU. Ser. 9. 2011. Vıp. 2.
#Petrosyan V.G. Blogi: SMI ili platforma svobodnogo vırajeniya // Fundamentalnıe i prikladnıe issledovaniya v sovremennom mire. 2014. № 5. 
#Zuykina K.L. Osobennosti politicheskoy kommunikacii v blogosfere Rossii i SShA. Diss... kand. filol. nauk. –Moskva. 2017.{{shala}}

== Derekler ==
{{derekler}}

[[Kategoriya:Jurnalistika]]</text>
      <sha1>q2i04b381hf45b6pbgeosltjs004vsj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úlgi:IPA-de</title>
    <ns>10</ns>
    <id>8824</id>
    <revision>
      <id>123884</id>
      <parentid>53579</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T12:00:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inosham</username>
        <id>10264</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123884</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="324" sha1="7sb46m988g1oaye06p96mvmik9yyjgg" xml:space="preserve">&lt;onlyinclude&gt;&lt;small&gt;{{#switch: {{{2}}}
 |IPA=IPA:&amp;#32;
 |lang=nemisshe:&amp;#32;
 |pron=pronounced&amp;#32;
 |=
 |nemisshe aytılıwı:&amp;#32;
}}&lt;/small&gt;{{IPA|[[:en:Help:IPA/Standard German|[{{{1}}}]]]}}{{#if:{{{3|}}}
 |{{IPA audio link|{{{3}}} }}
}}&lt;/onlyinclude&gt;&lt;noinclude&gt;

{{Hújjet}}
&lt;/noinclude&gt;
[[Kategoriya:IPA til úlgileri]]</text>
      <sha1>7sb46m988g1oaye06p96mvmik9yyjgg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úlgi:IPA-fr</title>
    <ns>10</ns>
    <id>8951</id>
    <revision>
      <id>123881</id>
      <parentid>53940</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T11:59:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inosham</username>
        <id>10264</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123881</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="449" sha1="towjkdclqf0cand6vbdexu63q8xb65t" xml:space="preserve">&lt;onlyinclude&gt;&lt;small&gt;{{#if: {{{2|}}}|{{#switch: {{{2}}}|lang=Francuzsha:&amp;nbsp;|ayt=aytılıwı&amp;nbsp;|IPA=IPA:&amp;nbsp;|jerg=jergilikli&amp;nbsp;|=|Francuzsha aytılıwı:&amp;nbsp;}}|{{#if: {{{2}}}|Francuzsha aytılıwı:&amp;nbsp;&amp;#8203;}}}}&lt;/small&gt;{{IPA|[[Anıqlama:IPA/Francuz tili|[{{{1}}}]]]|lang=fr}}{{#if:{{{3|}}}|{{IPA audio link|{{{3}}}|attribution={{{attribution|}}} }} }}&lt;/onlyinclude&gt;&lt;noinclude&gt;
{{hújjet}}
&lt;/noinclude&gt;
[[Kategoriya:IPA til úlgileri]]</text>
      <sha1>towjkdclqf0cand6vbdexu63q8xb65t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úlgi:IPA-es</title>
    <ns>10</ns>
    <id>9694</id>
    <revision>
      <id>123883</id>
      <parentid>55960</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T11:59:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inosham</username>
        <id>10264</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123883</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="344" sha1="jielsr63iirht2tf35pbyzqm9vrcb4b" xml:space="preserve">&lt;onlyinclude&gt;&lt;small&gt;{{#switch: {{{2}}}|IPA=IPA:&amp;nbsp;|lang=Ispansha:&amp;nbsp;|pron=pronounced&amp;nbsp;|local=locally&amp;nbsp;|am=American Spanish:&amp;nbsp;|=|Ispansha:&amp;nbsp;}}&lt;/small&gt;{{IPA|[[Ispan tili|[{{{1}}}]]]|lang=es}}{{#if:{{{3|}}}|{{IPA audio link|{{{3}}} }} }}&lt;/onlyinclude&gt;
&lt;noinclude&gt;{{documentation}}&lt;/noinclude&gt;
[[Kategoriya:IPA til úlgileri]]</text>
      <sha1>jielsr63iirht2tf35pbyzqm9vrcb4b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úlgi:IPA-sv</title>
    <ns>10</ns>
    <id>9994</id>
    <revision>
      <id>123882</id>
      <parentid>56608</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T11:59:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inosham</username>
        <id>10264</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123882</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="441" sha1="mzehjrnbcfjkyou0pi5fq1aakp1n6zl" xml:space="preserve">&lt;onlyinclude&gt;&lt;small&gt;{{#switch: {{{2}}}|IPA=IPA:&amp;nbsp;|lang=Swedish:&amp;nbsp;|langfi=Finland Swedish:&amp;nbsp;|fi=Finland Swedish pronunciation:&amp;nbsp;|pron=pronounced&amp;nbsp;|*=Shvedshe ayt.:&amp;#32;|=|Shvedshe aytılıwı:&amp;nbsp;}}&lt;/small&gt;{{IPA|[[Help:IPA/Swedish|[{{{1}}}]]]|lang=sv{{#switch:{{{2|}}}|fi|langfi=-FI}}}}{{#if:{{{3|}}}|{{IPA audio link|{{{3}}} }} }}&lt;/onlyinclude&gt;&lt;noinclude&gt;
{{documentation}}
&lt;/noinclude&gt;
[[Kategoriya:IPA til úlgileri]]</text>
      <sha1>mzehjrnbcfjkyou0pi5fq1aakp1n6zl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>.am</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11788</id>
    <revision>
      <id>123974</id>
      <parentid>117075</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:33:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123974</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="529" sha1="qbtiw1wzejj9w5xrcicorfnxsbrzic1" xml:space="preserve">'''.am''' — [[Armeniya]] ushın joqarı dárejeli milliy domen.

== Siltemeler ==
* [https://web.archive.org/web/20060427015053/http://www.iana.org/root-whois/am.htm  IANA saytında .am domeni ushın whois maǵlıwmatları]{{ref-en}}
* [http://info.nic.ru/st/12/out_295.shtml?zone=am .am domen zonası haqqında &quot;Domenler tártibi ccTLD hám olarǵa baylanıslı mámleketler menen&quot; RU-CENTER maǵlıwmatları]{{ref-ru}}
* [https://www.amnic.net Armenia Network Information Centre]{{ref-en}}

{{ccTLD}}

[[Kategoriya:Armeniya]]</text>
      <sha1>qbtiw1wzejj9w5xrcicorfnxsbrzic1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>.km</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11853</id>
    <revision>
      <id>123965</id>
      <parentid>117168</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T05:47:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123965</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="927" sha1="dum9o5aue1rrkjsl4hpw2fyndzh8b5n" xml:space="preserve">'''.km''' — [[Komoros|Komor atawları]] ushın joqarı dárejeli milliy domen.

== Ekinshi dárejeli domenler ==
* .km : Kompaniya hám sawda belgileri
* .com.km : kompaniyalar- qollanılıwı shegarasız
* .coop.km : kooperaciyalar
* .asso.km : assosaciyalar
* .nom.km : shaxslar («at» &quot;name&quot;di bildiredi)
* .presse.km : baspaxanalar
* .tm.km : sawda belgisi iyeleri
* .medecin.km : shıpakerler
* .notaires.km : notariuslar
* .pharmaciens.km : farmacevtler
* .veterinaire.km : veterinarlar
* .edu.km : institutlar
* .gouv.km : mámleketlik
* .mil.km : qurallı kúshler

== Siltemeler ==
* [https://web.archive.org/web/20080821123138/http://www.iana.org/root-whois/km.htm IANA .km whois maǵlıwmatları]
* [https://web.archive.org/web/20170825164930/http://www.domaine.km/ .km domenine dizimnen ótiw saytı] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170825164930/http://www.domaine.km/ |date=2017-08-25 }}

{{ccTLD}}</text>
      <sha1>dum9o5aue1rrkjsl4hpw2fyndzh8b5n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategoriya:1943-jılı tuwılǵanlar</title>
    <ns>14</ns>
    <id>15945</id>
    <revision>
      <id>123964</id>
      <parentid>75992</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T05:22:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123964</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11" sha1="08sq2yuynda7rkfogwwmv67l0m71ju4" xml:space="preserve">{{Birthyr}}</text>
      <sha1>08sq2yuynda7rkfogwwmv67l0m71ju4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Module:Hatnote list</title>
    <ns>828</ns>
    <id>17434</id>
    <revision>
      <id>123979</id>
      <parentid>80168</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:55:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123979</origin>
      <model>Scribunto</model>
      <format>text/plain</format>
      <text bytes="7483" sha1="fbitrmokefxvar5yr94kc3mds20u7g6" xml:space="preserve">--------------------------------------------------------------------------------
--                           Module:Hatnote list                              --
--                                                                            --
-- This module produces and formats lists for use in hatnotes. In particular, --
-- it implements the for-see list, i.e. lists of &quot;For X, see Y&quot; statements,   --
-- as used in {{about}}, {{redirect}}, and their variants. Also introduced    --
-- are andList &amp; orList helpers for formatting lists with those conjunctions. --
--------------------------------------------------------------------------------

local mArguments --initialize lazily
local mFormatLink = require('Module:Format link')
local mHatnote = require('Module:Hatnote')
local libraryUtil = require('libraryUtil')
local checkType = libraryUtil.checkType
local p = {}

--------------------------------------------------------------------------------
-- List stringification helper functions
--
-- These functions are used for stringifying lists, usually page lists inside
-- the &quot;Y&quot; portion of &quot;For X, see Y&quot; for-see items.
--------------------------------------------------------------------------------

--default options table used across the list stringification functions
local stringifyListDefaultOptions = {
	conjunction = &quot;and&quot;,
	separator = &quot;,&quot;,
	altSeparator = &quot;;&quot;,
	space = &quot; &quot;,
	formatted = false
}

--Searches display text only
local function searchDisp(haystack, needle)
	return string.find(
		string.sub(haystack, (string.find(haystack, '|') or 0) + 1), needle
	)
end

-- Stringifies a list generically; probably shouldn't be used directly
local function stringifyList(list, options)
	-- Type-checks, defaults, and a shortcut
	checkType(&quot;stringifyList&quot;, 1, list, &quot;table&quot;)
	if #list == 0 then return nil end
	checkType(&quot;stringifyList&quot;, 2, options, &quot;table&quot;, true)
	options = options or {}
	for k, v in pairs(stringifyListDefaultOptions) do
		if options[k] == nil then options[k] = v end
	end
	local s = options.space
	-- Format the list if requested
	if options.formatted then
		list = mFormatLink.formatPages(
			{categorizeMissing = mHatnote.missingTargetCat}, list
		)
	end
	-- Set the separator; if any item contains it, use the alternate separator
	local separator = options.separator
	for k, v in pairs(list) do
		if searchDisp(v, separator) then
			separator = options.altSeparator
			break
		end
	end
	-- Set the conjunction, apply Oxford comma, and force a comma if #1 has &quot;§&quot;
	local conjunction = s .. options.conjunction .. s
	if #list == 2 and searchDisp(list[1], &quot;§&quot;) or #list &gt; 2 then
		conjunction = separator .. conjunction
	end
	-- Return the formatted string
	return mw.text.listToText(list, separator .. s, conjunction)
end

--DRY function
function p.conjList (conj, list, fmt)
	return stringifyList(list, {conjunction = conj, formatted = fmt})
end

-- Stringifies lists with &quot;and&quot; or &quot;or&quot;
function p.andList (...) return p.conjList(&quot;va&quot;, ...) end
function p.orList (...) return p.conjList(&quot;yoki&quot;, ...) end

--------------------------------------------------------------------------------
-- For see
--
-- Makes a &quot;For X, see [[Y]].&quot; list from raw parameters. Intended for the
-- {{about}} and {{redirect}} templates and their variants.
--------------------------------------------------------------------------------

--default options table used across the forSee family of functions
local forSeeDefaultOptions = {
	andKeyword = 'va',
	title = mw.title.getCurrentTitle().text,
	otherText = 'Atamaning boshqa maʼnolari',
	forSeeForm = '%s uchun %s sahifasiga qarang.',
}

--Collapses duplicate punctuation
local function punctuationCollapse (text)
	local replacements = {
		[&quot;%.%.$&quot;] = &quot;.&quot;,
		[&quot;%?%.$&quot;] = &quot;?&quot;,
		[&quot;%!%.$&quot;] = &quot;!&quot;,
		[&quot;%.%]%]%.$&quot;] = &quot;.]]&quot;,
		[&quot;%?%]%]%.$&quot;] = &quot;?]]&quot;,
		[&quot;%!%]%]%.$&quot;] = &quot;!]]&quot;
	}
	for k, v in pairs(replacements) do text = string.gsub(text, k, v) end
	return text
end

-- Structures arguments into a table for stringification, &amp; options
function p.forSeeArgsToTable (args, from, options)
	-- Type-checks and defaults
	checkType(&quot;forSeeArgsToTable&quot;, 1, args, 'table')
	checkType(&quot;forSeeArgsToTable&quot;, 2, from, 'number', true)
	from = from or 1
	checkType(&quot;forSeeArgsToTable&quot;, 3, options, 'table', true)
	options = options or {}
	for k, v in pairs(forSeeDefaultOptions) do
		if options[k] == nil then options[k] = v end
	end
	-- maxArg's gotten manually because getArgs() and table.maxn aren't friends
	local maxArg = 0
	for k, v in pairs(args) do
		if type(k) == 'number' and k &gt; maxArg then maxArg = k end
	end
	-- Structure the data out from the parameter list:
	-- * forTable is the wrapper table, with forRow rows
	-- * Rows are tables of a &quot;use&quot; string &amp; a &quot;pages&quot; table of pagename strings
	-- * Blanks are left empty for defaulting elsewhere, but can terminate list
	local forTable = {}
	local i = from
	local terminated = false
	-- If there is extra text, and no arguments are given, give nil value
	-- to not produce default of &quot;For other uses, see foo (disambiguation)&quot;
	if options.extratext and i &gt; maxArg then return nil end
	-- Loop to generate rows
	repeat
		-- New empty row
		local forRow = {}
		-- On blank use, assume list's ended &amp; break at end of this loop
		forRow.use = args[i]
		if not args[i] then terminated = true end
		-- New empty list of pages
		forRow.pages = {}
		-- Insert first pages item if present
		table.insert(forRow.pages, args[i + 1])
		-- If the param after next is &quot;and&quot;, do inner loop to collect params
		-- until the &quot;and&quot;'s stop. Blanks are ignored: &quot;1|and||and|3&quot; → {1, 3}
		while args[i + 2] == options.andKeyword do
			if args[i + 3] then 
				table.insert(forRow.pages, args[i + 3])
			end
			-- Increment to next &quot;and&quot;
			i = i + 2
		end
		-- Increment to next use
		i = i + 2
		-- Append the row
		table.insert(forTable, forRow)
	until terminated or i &gt; maxArg
	
	return forTable
end

-- Stringifies a table as formatted by forSeeArgsToTable
function p.forSeeTableToString (forSeeTable, options)
	-- Type-checks and defaults
	checkType(&quot;forSeeTableToString&quot;, 1, forSeeTable, &quot;table&quot;, true)
	checkType(&quot;forSeeTableToString&quot;, 2, options, &quot;table&quot;, true)
	options = options or {}
	for k, v in pairs(forSeeDefaultOptions) do
		if options[k] == nil then options[k] = v end
	end
	-- Stringify each for-see item into a list
	local strList = {}
	if forSeeTable then
		for k, v in pairs(forSeeTable) do
			local useStr = v.use or options.otherText
			local pagesStr =
				p.andList(v.pages, true) or
				mFormatLink._formatLink{
					categorizeMissing = mHatnote.missingTargetCat,
					link = mHatnote.disambiguate(options.title)
				}
			local forSeeStr = string.format(options.forSeeForm, useStr, pagesStr)
			forSeeStr = punctuationCollapse(forSeeStr)
			table.insert(strList, forSeeStr)
		end
	end
	if options.extratext then table.insert(strList, punctuationCollapse(options.extratext..'.')) end
	-- Return the concatenated list
	return table.concat(strList, ' ')
end

-- Produces a &quot;For X, see [[Y]]&quot; string from arguments. Expects index gaps
-- but not blank/whitespace values. Ignores named args and args &lt; &quot;from&quot;.
function p._forSee (args, from, options)
	local forSeeTable = p.forSeeArgsToTable(args, from, options)
	return p.forSeeTableToString(forSeeTable, options)
end

-- As _forSee, but uses the frame.
function p.forSee (frame, from, options)
	mArguments = require('Module:Arguments')
	return p._forSee(mArguments.getArgs(frame), from, options)
end

return p</text>
      <sha1>fbitrmokefxvar5yr94kc3mds20u7g6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sút emiziwshiler</title>
    <ns>0</ns>
    <id>17455</id>
    <revision>
      <id>123971</id>
      <parentid>119642</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:25:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Janabaevazizbek atlı paydalanıwshı [[Atlar shanaraǵina tiyisli sút emiziwshiler]] betin [[Sút emiziwshiler]] betine aldınǵı bette baǵdarlawshı silteme qaldırmastan kóshirdi</comment>
      <origin>119642</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6824" sha1="7tbcf8m40blpgygxaqzuxzsva66191k" xml:space="preserve">'''&lt;big&gt;At — atlar shańaraǵına tiyisli sutemiziwshiler túri.&lt;/big&gt;'''

Úy Atlarlari ózleriniń kelip shıǵıwın jabayı [[Afrika|Afrikalıq]] Atlardan uqsaydi. Atlarlardi uyretiw shama menen 4000 jıl aldın, yaǵnıy bir waqtıniń ózinde yamasa hátte otni uyretiw  erteden  júz bergen. Aziya orayı Áyyemgi Egipet hám Arqa Afrika hám Araviya yarım atawınıń átirapındaǵı aymaqlar edi.

Birinshi úy  Atlarlar oram, qaralama hám o’nimdar haywanlar retinde isletilingen. Olardı qóllaw sheńberi júdá keń edi: Atlar tekǵana awıl xojalıǵı jumıslarında, gósh hám sút alıwda, bálki jawınger haywanlar retinde de isletilingen.Soni  aytıw kerek, áyyemgi Shumer urıs aravalari tórtew At tárepinen tartılǵan. Daslep, bul haywanlar adamlar tárepinen úlken húrmetke iye bolǵan, olardı baǵıw júdá paydalı bolǵan hám At iyesine piyada watanlaslarına salıstırǵanda sezilerli artıqmashılıqlardı bergen, sol sebepli olar demde Jaqın hám Orta Shıǵıstıń barlıq mámleketlerine tarqalıp ketiwgen. keyinirek olar Kavkaz hám Qubla Evropaǵa keldi.

Házirgi waqıtta bul haywanlardıń dúnya xalqı 45 milliondı quraydı jáne bul rawajlanǵan mámleketlerde olar mexanizatsiyalasqan transport menen almastırilganiga qaramay At AQSh Demokratiyalıq partiyası hám Ispaniyanıń Kataloniya provinsiyasining ramzi esaplanadı.

'''&lt;big&gt;Sırtqı kórinis qásiyetleri&lt;/big&gt;'''

At uzın qulaqlı haywan bolıp, bası salmaqli, ayaqları jińishke hám kelte jelkesi tek qulaqqa jetedi. Porodasina qaray, Atlarlardiń boyı 90 -163 sm bolıwı múmkin, Atlarning boyı poni úlkenliginen jaqsı atlardiń úlkenligine shekem ózgeriwi múmkin. Poitous hám katalon zatlarınıń wákilleri eń úlken esaplanadı. Er jetken haywanlardıń salmaǵı 200 den 400 kg ge shekem.

Atlarlardiń quyrıǵı juqa, aqırında qopal shashlar sabınlaǵıshı bar. Reńi kúlreń yamasa kúlreń-qumli bolıp, arqa tárepden gewek sızıq boylap sozılǵan, qurǵaqlıqta geyde birdey toq jelke sızıǵı menen kesisedi.

Atlar ózlerin júdá arqayinli, dos sıpatında hám kishi piyil haywanlar retinde kórsetedi, olar jalǵızlıqqa shıdayalmaydı hám hár qanday qońsılaslarǵa ańsatǵana kónligip qalıwadı. Bul haywanlardıń taǵı bir qımbatlı ózgesheligi bar — olar júdá batır hám olardıń áwladları yamasa aymaǵına bastırıp kiretuǵın kishi jırtqıshlarǵa kewilli hújim qıladı. At ózin jaylawda aljasqan ıytlar hám túlkilerden qorǵawǵa ılayıq hám ol tekǵana ózin, bálki jaqın átirap daǵı ótlayotgan haywanlardı da qorǵaw etedi. Atlarlardiń bul sapası dúnya boylap kishi fermer xojalıqlarında qollanılǵan hám endi Atlar qoy hám eshki padaları ushın qaraqshı wazıypasın atqaradı. Ádetde Atlarlar musallatlardı tasıw menen baylanıslı jumıslar ushın isletiledi. Boyı bir metrden sal aslamlaw bolǵan At 100 kilogrammǵa shekem júk kótere aladı.

At suti áyyemginde túye hám qoy suti menen birge ishilgan bolsa -de, házir paydalanilmaydi. Ańızǵa kóre, xanzada Kleopatra At sutinen jasartiruvchi vannalar qabıl etken, onıń ushın onıń korteji mudamı 100 dane At padası menen birge bolǵan. Zamanagóy Atlar jańa rolga iye — olar balalar ushın joldaslar retinde, sonıń menen birge kórgizbelerde kórsetiw etila baslandı. Hár jılı túrli kontinentlerde kórgezbeler bolıp ótedi, rodeo shoularida At kiyimi de kórsetiletuǵin edi.

&lt;big&gt;'''Azıq-awqat:'''&lt;/big&gt; Atlar atlar menen birdey zatlardı tutınadi — aq juweri, arpa, mákke, kepek, kek, hár qanday pishen, sabanlar qálemsheleri, mákke paqallari. Kiyim-kenshek jumıs waqtında 100 kg dene salmaǵına 1, 25 azıq birligi, sonday-aq 80 g as sińiriw bolatuǵın protein kerek boladı. Ortasha jumıs ushın uyqas túrde 1, 6 hám 100, salmaqli jumıslar ushın 2, 1 hám 150. (Eslep qalıńki, 1 jem birligi 1 kg jóxori tuwrı keledi.) Eger Atda háptesine 2-3 kún islesangiz, onı tek ustap turıwıńız múmkin.jaylaw. Biraq ortasha júk sonda da, dán azıǵı maqsetke muwapıq bolıp tabıladı hám musallat menen dietani ulıwma jaqsılaw kerek (1 kg biyday kepegi menen aralastırılǵan 2 kg sabanlar, 2 kg jońıshqa pishen hám 1-2 kg maydanlanǵan arpa ). Eger haywan &quot; denesin joǵatmasa&quot;, ol jaǵdayda awqatlanıw rejimi tártipte boladı. Kilo joytıwdı baslaǵanidan keyin, dietangizni qayta kórip shıǵıwıńız kerek. Kúndelik rejimge ámel qılıw júdá zárúrli bolıp tabıladı. Attiń as qazan sıyımlılıqı kishi, sol sebepli kúnine 3-4 ret awqatlanadı. Isten keyin ıssı bolsa, oǵan ishimlik bere almaysız. Biraq, suwgarilmagan At kushli awqattı jaqsı yemaydi, dánli suw menen bagıw qáwipli bolıp tabıladı, sol sebepli Atdi jumıs tamamlaǵannan 0, 5-1 saat aldın ıshıw kerek, keyin bolsa haywan suwitip ketiwi kerek.

&lt;big&gt;'''Kóbeytiw:'''&lt;/big&gt; Atlar ushın, álbette, jıllı [[klimat]]  ábzallaw bolıp tabıladı, ol jaǵdayda olar ańsatlaw kóbeyedi hám ózlerin jaqsı sezinedi. Úy Atlari suwıq hám ıǵallıqqa ańsatǵana taqat qila almawi sebepli, eń jaqsı zatlar [[Ózbekstan]], Egipet, Siriya hám Iranda ushraydı. Atlar jınıslıq jetiliskende bir yarım jıl aldın erisken bolsa -de, úsh jıldan aldın kóbeytiwge ruxsat beriledi. Úy Atlarlari ushın násilshilik máwsimi kóbinese báhár hám jazdıń baslarında júz boladı, biraq onıń anıq waqtı joq. Kóbinese bir, kemnen-kem jaǵdaylarda eki bala tuwıladı. Atlarlar ushın hámledarlıq dáwiri 360 tan 390 kunge shekem dawam etiwi múmkin. Ádetde bir, júdá kemnen-kem jaǵdaylarda eki bala tuwıladı. Eki háptelik balaǵa ot berila baslaydı, eger 6 -9 ayǵasha tiykarǵı azıq-túlik aq sút bolsa. At 4-5 jasında tolıq qáliplesken esaplanadı. 

Jilqishiliqtiń rawajlaniw tariyxi.   At jabayı otdan — Evropa, Aziya, Afrikada jasaǵan tarpandan kelip shıqqan bolıp, otsimonlar shańaraǵına tiyisli ótxór haywan bolıp tabıladı. Tarpanlar eramızǵa shekem úshinshi mıń jıllıqta Dunay hám Bolqondan tap Uralga shekem  bolǵan territoriyada barlıq slavyan, german, grek, xett, parsılar hám xindilar ájdadları yamasa jaqın xanalası bolǵan — indoyevropaliklar tárepinen qolǵa uyretilgen. Aldın indoyevropaliklar jabayı atlardı awlagan keyinirek bolsa olardı qolǵa uyretip, minishga úyrengen. Atlardı ilgerinen awıl xojalıq jumısları hám transport jumısları ushın hám de armiyada qollaǵanlar. Bul haywanlardıń qásiyetleri ayaqları qattı jerde tez juwırıwǵa maslasqanlıǵı hám úlken tartıw kúshke egaligida bolıp tabıladı. Joqarı hám tómengi jaqlarda, Jırtqısh (qasqır) tisler hám jaq tisleri arasındaǵı bos jay otni suwlıq járdeminde basqarıwǵa múmkinshilik beredi.</text>
      <sha1>7tbcf8m40blpgygxaqzuxzsva66191k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123972</id>
      <parentid>123971</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:28:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123972</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6771" sha1="jegi9lvrnv53ztyrpa3ov2h81cl626a" xml:space="preserve">== Atlar shańaraǵı ==
Úy Atlarlari ózleriniń kelip shıǵıwın jabayı [[Afrika|Afrikalıq]] Atlardan uqsaydi. Atlarlardi uyretiw shama menen 4000 jıl aldın, yaǵnıy bir waqtıniń ózinde yamasa hátte otni uyretiw  erteden júz bergen. Aziya orayı Áyyemgi Egipet hám Arqa Afrika hám Araviya yarım atawınıń átirapındaǵı aymaqlar edi.

Birinshi úy  Atlarlar oram, qaralama hám o’nimdar haywanlar retinde isletilingen. Olardı qóllaw sheńberi júdá keń edi: Atlar tekǵana awıl xojalıǵı jumıslarında, gósh hám sút alıwda, bálki jawınger haywanlar retinde de isletilingen.Soni  aytıw kerek, áyyemgi Shumer urıs aravalari tórtew At tárepinen tartılǵan. Daslep, bul haywanlar adamlar tárepinen úlken húrmetke iye bolǵan, olardı baǵıw júdá paydalı bolǵan hám At iyesine piyada watanlaslarına salıstırǵanda sezilerli artıqmashılıqlardı bergen, sol sebepli olar demde Jaqın hám Orta Shıǵıstıń barlıq mámleketlerine tarqalıp ketiwgen. keyinirek olar Kavkaz hám Qubla Evropaǵa keldi.

Házirgi waqıtta bul haywanlardıń dúnya xalqı 45 milliondı quraydı jáne bul rawajlanǵan mámleketlerde olar mexanizatsiyalasqan transport menen almastırilganiga qaramay At AQSh Demokratiyalıq partiyası hám Ispaniyanıń Kataloniya provinsiyasining ramzi esaplanadı.

=== Sırtqı kórinis qásiyetleri ===
At uzın qulaqlı haywan bolıp, bası salmaqli, ayaqları jińishke hám kelte jelkesi tek qulaqqa jetedi. Porodasina qaray, Atlarlardiń boyı 90 -163 sm bolıwı múmkin, Atlarning boyı poni úlkenliginen jaqsı atlardiń úlkenligine shekem ózgeriwi múmkin. Poitous hám katalon zatlarınıń wákilleri eń úlken esaplanadı. Er jetken haywanlardıń salmaǵı 200 den 400 kg ge shekem.

Atlarlardiń quyrıǵı juqa, aqırında qopal shashlar sabınlaǵıshı bar. Reńi kúlreń yamasa kúlreń-qumli bolıp, arqa tárepden gewek sızıq boylap sozılǵan, qurǵaqlıqta geyde birdey toq jelke sızıǵı menen kesisedi.

Atlar ózlerin júdá arqayinli, dos sıpatında hám kishi piyil haywanlar retinde kórsetedi, olar jalǵızlıqqa shıdayalmaydı hám hár qanday qońsılaslarǵa ańsatǵana kónligip qalıwadı. Bul haywanlardıń taǵı bir qımbatlı ózgesheligi bar — olar júdá batır hám olardıń áwladları yamasa aymaǵına bastırıp kiretuǵın kishi jırtqıshlarǵa kewilli hújim qıladı. At ózin jaylawda aljasqan ıytlar hám túlkilerden qorǵawǵa ılayıq hám ol tekǵana ózin, bálki jaqın átirap daǵı ótlayotgan haywanlardı da qorǵaw etedi. Atlarlardiń bul sapası dúnya boylap kishi fermer xojalıqlarında qollanılǵan hám endi Atlar qoy hám eshki padaları ushın qaraqshı wazıypasın atqaradı. Ádetde Atlarlar musallatlardı tasıw menen baylanıslı jumıslar ushın isletiledi. Boyı bir metrden sal aslamlaw bolǵan At 100 kilogrammǵa shekem júk kótere aladı.

At suti áyyemginde túye hám qoy suti menen birge ishilgan bolsa -de, házir paydalanilmaydi. Ańızǵa kóre, xanzada Kleopatra At sutinen jasartiruvchi vannalar qabıl etken, onıń ushın onıń korteji mudamı 100 dane At padası menen birge bolǵan. Zamanagóy Atlar jańa rolga iye — olar balalar ushın joldaslar retinde, sonıń menen birge kórgizbelerde kórsetiw etila baslandı. Hár jılı túrli kontinentlerde kórgezbeler bolıp ótedi, rodeo shoularida At kiyimi de kórsetiletuǵin edi.

=== Azıq-awqat ===
Atlar atlar menen birdey zatlardı tutınadi — aq juweri, arpa, mákke, kepek, kek, hár qanday pishen, sabanlar qálemsheleri, mákke paqallari. Kiyim-kenshek jumıs waqtında 100 kg dene salmaǵına 1, 25 azıq birligi, sonday-aq 80 g as sińiriw bolatuǵın protein kerek boladı. Ortasha jumıs ushın uyqas túrde 1, 6 hám 100, salmaqli jumıslar ushın 2, 1 hám 150. (Eslep qalıńki, 1 jem birligi 1 kg jóxori tuwrı keledi.) Eger Atda háptesine 2-3 kún islesangiz, onı tek ustap turıwıńız múmkin.jaylaw. Biraq ortasha júk sonda da, dán azıǵı maqsetke muwapıq bolıp tabıladı hám musallat menen dietani ulıwma jaqsılaw kerek (1 kg biyday kepegi menen aralastırılǵan 2 kg sabanlar, 2 kg jońıshqa pishen hám 1-2 kg maydanlanǵan arpa ). Eger haywan &quot; denesin joǵatmasa&quot;, ol jaǵdayda awqatlanıw rejimi tártipte boladı. Kilo joytıwdı baslaǵanidan keyin, dietangizni qayta kórip shıǵıwıńız kerek. Kúndelik rejimge ámel qılıw júdá zárúrli bolıp tabıladı. Attiń as qazan sıyımlılıqı kishi, sol sebepli kúnine 3-4 ret awqatlanadı. Isten keyin ıssı bolsa, oǵan ishimlik bere almaysız. Biraq, suwgarilmagan At kushli awqattı jaqsı yemaydi, dánli suw menen bagıw qáwipli bolıp tabıladı, sol sebepli Atdi jumıs tamamlaǵannan 0, 5-1 saat aldın ıshıw kerek, keyin bolsa haywan suwitip ketiwi kerek.

=== Kóbeytiw ===
Atlar ushın, álbette, jıllı [[klimat]]  ábzallaw bolıp tabıladı, ol jaǵdayda olar ańsatlaw kóbeyedi hám ózlerin jaqsı sezinedi. Úy Atlari suwıq hám ıǵallıqqa ańsatǵana taqat qila almawi sebepli, eń jaqsı zatlar [[Ózbekstan]], Egipet, Siriya hám Iranda ushraydı. Atlar jınıslıq jetiliskende bir yarım jıl aldın erisken bolsa -de, úsh jıldan aldın kóbeytiwge ruxsat beriledi. Úy Atlarlari ushın násilshilik máwsimi kóbinese báhár hám jazdıń baslarında júz boladı, biraq onıń anıq waqtı joq. Kóbinese bir, kemnen-kem jaǵdaylarda eki bala tuwıladı. Atlarlar ushın hámledarlıq dáwiri 360 tan 390 kunge shekem dawam etiwi múmkin. Ádetde bir, júdá kemnen-kem jaǵdaylarda eki bala tuwıladı. Eki háptelik balaǵa ot berila baslaydı, eger 6 -9 ayǵasha tiykarǵı azıq-túlik aq sút bolsa. At 4-5 jasında tolıq qáliplesken esaplanadı. 

=== Jilqishiliqtiń rawajlaniw tariyxi ===
At jabayı otdan — Evropa, Aziya, Afrikada jasaǵan tarpandan kelip shıqqan bolıp, otsimonlar shańaraǵına tiyisli ótxór haywan bolıp tabıladı. Tarpanlar eramızǵa shekem úshinshi mıń jıllıqta Dunay hám Bolqondan tap Uralga shekem  bolǵan territoriyada barlıq slavyan, german, grek, xett, parsılar hám xindilar ájdadları yamasa jaqın xanalası bolǵan — indoyevropaliklar tárepinen qolǵa uyretilgen. Aldın indoyevropaliklar jabayı atlardı awlagan keyinirek bolsa olardı qolǵa uyretip, minishga úyrengen. Atlardı ilgerinen awıl xojalıq jumısları hám transport jumısları ushın hám de armiyada qollaǵanlar. Bul haywanlardıń qásiyetleri ayaqları qattı jerde tez juwırıwǵa maslasqanlıǵı hám úlken tartıw kúshke egaligida bolıp tabıladı. Joqarı hám tómengi jaqlarda, Jırtqısh (qasqır) tisler hám jaq tisleri arasındaǵı bos jay otni suwlıq járdeminde basqarıwǵa múmkinshilik beredi.

{{dereksiz}}
{{Qáteler}}</text>
      <sha1>jegi9lvrnv53ztyrpa3ov2h81cl626a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>L'Aiguillon-sur-Vie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19293</id>
    <revision>
      <id>124013</id>
      <parentid>88142</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:03:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 2,137 adam → Xalqı — 2,137 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124013</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="713" sha1="3ye21nrycvsu0n1ha73ml431nxi7xhq" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = L'Aiguillon-sur-Vie
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =23.22
| xalıq sanı  =2,137
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 2,137 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 23.22&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>3ye21nrycvsu0n1ha73ml431nxi7xhq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>L'Aiguillon-la-Presqu'île</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19294</id>
    <revision>
      <id>124012</id>
      <parentid>88141</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:03:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 2,772 adam → Xalqı — 2,772 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124012</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="720" sha1="6omtaxjfly0a7nrr2ly4uouq1rrklup" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = L'Aiguillon-la-Presqu'île
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =15.68
| xalıq sanı  =2,772
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 2,772 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 15.68&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>6omtaxjfly0a7nrr2ly4uouq1rrklup</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Challans</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19476</id>
    <revision>
      <id>123981</id>
      <parentid>119144</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:00:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 22,494 adam → Xalqı — 22,494 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, remov using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123981</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="829" sha1="njtzow7fehz2vycchay2hawy8krwoeb" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
|súwret                = [[Fayl:Église Notre-Dame-de-l'Assomption de Challans (02).jpg|250px|Skyline of Challans]]
| jer maydanı =64.84
| xalıq sanı  =22,494
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 22,494 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı —  64.84&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>njtzow7fehz2vycchay2hawy8krwoeb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Champagné-les-Marais</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19477</id>
    <revision>
      <id>123982</id>
      <parentid>119145</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:00:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 1,806 adam → Xalqı — 1,806 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123982</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="813" sha1="p00rctzpsi3vk5rd1qwc40oh5k5i0ts" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
|súwret                = [[Fayl:Champagné-les-Marais-01.JPG|250px|Skyline of Champagné-les-Marais]]
| jer maydanı =49.82
| xalıq sanı  =1,806
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 1,806 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı —  49.82&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>p00rctzpsi3vk5rd1qwc40oh5k5i0ts</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Chantonnay</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19481</id>
    <revision>
      <id>123983</id>
      <parentid>119146</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:00:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 8,447 adam → Xalqı — 8,447 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123983</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="809" sha1="k01ev55mpcl5cn3h14im3zwyftmid2h" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
|súwret                = [[Fayl:Chantonnay - Hôtel de ville -1.jpg|250px|Skyline of Chantonnay]]
| jer maydanı =82.91
| xalıq sanı  =8,447
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 8,447 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı —  82.91&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>k01ev55mpcl5cn3h14im3zwyftmid2h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Chanverrie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19482</id>
    <revision>
      <id>123984</id>
      <parentid>119147</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:00:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 5,506 adam → Xalqı — 5,506 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123984</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="832" sha1="3ae73qlkry04457fi8p2l9ebdbr4qc9" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
|súwret                = [[Fayl:Mairie de La Verrie (vue 2, Éduarel, 26 octobre 2018).jpg|250px|Skyline of Chanverrie]]
| jer maydanı =59.41
| xalıq sanı  =5,506
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 5,506 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı —  59.41&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>3ae73qlkry04457fi8p2l9ebdbr4qc9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jard-sur-Mer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19588</id>
    <revision>
      <id>124011</id>
      <parentid>93878</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:02:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 2,858 adam → Xalqı — 2,858 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124011</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="693" sha1="5iaw91mpxerd81o0ilvejaw1hl6xkil" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =16.57 
| xalıq sanı  =2,858
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 2,858 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 16.57&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>5iaw91mpxerd81o0ilvejaw1hl6xkil</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>L'Herbergement</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19614</id>
    <revision>
      <id>124014</id>
      <parentid>93869</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:03:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 3,390 adam → Xalqı — 3,390 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124014</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="igy0qr4a8knd6erkvd03k87iytg295v" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =16.75
| xalıq sanı  =3,390
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 3,390 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 16.75&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>igy0qr4a8knd6erkvd03k87iytg295v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Doix-lès-Fontaines</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19616</id>
    <revision>
      <id>123998</id>
      <parentid>120597</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 1,748 adam → Xalqı — 1,748 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123998</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="lcy9w18n5qwqpfe8ih3ehdybhiq483r" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =23.87
| xalıq sanı  =1,748
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 1,748 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 23.87&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>lcy9w18n5qwqpfe8ih3ehdybhiq483r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dompierre-sur-Yon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19617</id>
    <revision>
      <id>123999</id>
      <parentid>120601</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 4,457 adam → Xalqı — 4,457 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123999</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="49v5jwxu2w9upedco6hq0h9t23wixay" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =33.60
| xalıq sanı  =4,457
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 4,457 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 33.60&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>49v5jwxu2w9upedco6hq0h9t23wixay</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Essarts-en-Bocage</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19620</id>
    <revision>
      <id>124000</id>
      <parentid>120702</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 6,807 adam → Xalqı — 6,807 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124000</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="n7hgfeh10w4f0d939k3utty8w3re9s8" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =68.47
| xalıq sanı  =6,807
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 6,807 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 68.47&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>n7hgfeh10w4f0d939k3utty8w3re9s8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Falleron</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19621</id>
    <revision>
      <id>124001</id>
      <parentid>120736</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 1,683 adam → Xalqı — 1,683 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124001</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="1wcslikvnxu17b1p1e3pc1eggc7jqpj" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =28.64
| xalıq sanı  =1,683
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 1,683 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 28.64&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>1wcslikvnxu17b1p1e3pc1eggc7jqpj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Faymoreau</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19622</id>
    <revision>
      <id>124002</id>
      <parentid>120741</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 201 adam → Xalqı — 201 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124002</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="688" sha1="al2oihux0v0rokndegvb9ikjlddnk77" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =10.99
| xalıq sanı  =201
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 201 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 10.99&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>al2oihux0v0rokndegvb9ikjlddnk77</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fontenay-le-Comte</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19625</id>
    <revision>
      <id>124003</id>
      <parentid>120769</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 13,471 adam → Xalqı — 13,471 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti k using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124003</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="694" sha1="ezbmf7qo9hnp8cwcfgzsuqlarhcdtuz" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =34.05
| xalıq sanı  =13,471
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 13,471 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 34.05&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>ezbmf7qo9hnp8cwcfgzsuqlarhcdtuz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fougeré (Vendée)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19626</id>
    <revision>
      <id>124004</id>
      <parentid>120777</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 1,236 adam → Xalqı — 1,236 adam, == Geografıyası → == Geografiyası, removed: == Derekler ==
{{derekler}}

{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommunalar using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124004</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="694" sha1="l3dib38779o0wi7cwnp2gf7bdq8tfdp" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =	26.89
| xalıq sanı  =1,236
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 1,236 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 26.89&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.


== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>l3dib38779o0wi7cwnp2gf7bdq8tfdp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Foussais-Payré</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19627</id>
    <revision>
      <id>124005</id>
      <parentid>120778</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:02:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 1,183 adam → Xalqı — 1,183 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124005</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="fmfpu1bnibed0u8snlo3wlgi2u6e3r4" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =34.42
| xalıq sanı  =1,183
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 1,183 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 34.42&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>fmfpu1bnibed0u8snlo3wlgi2u6e3r4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Froidfond</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19628</id>
    <revision>
      <id>124006</id>
      <parentid>120816</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:02:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 2,049 adam → Xalqı — 2,049 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124006</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="693" sha1="5rur56rmvgt4zudn0jo8uoll4llcktr" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =21.51 
| xalıq sanı  =2,049
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 2,049 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 21.51&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>5rur56rmvgt4zudn0jo8uoll4llcktr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Grues (Vendée)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19632</id>
    <revision>
      <id>124010</id>
      <parentid>93883</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:02:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 900 adam → Xalqı — 900 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124010</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="689" sha1="ijrkc5iqw6yvf2urpqeai7lxfd8b08x" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =	47.18
| xalıq sanı  =900
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 900 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 47.18&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>ijrkc5iqw6yvf2urpqeai7lxfd8b08x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Grosbreuil</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19633</id>
    <revision>
      <id>124009</id>
      <parentid>93884</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:02:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 2,220 adam → Xalqı — 2,220 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124009</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="693" sha1="nqblmqfncuo77ae3do9ywwwb7oou3e8" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =36.33 
| xalıq sanı  =2,220
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 2,220 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 36.33&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>nqblmqfncuo77ae3do9ywwwb7oou3e8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Grand'Landes</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19634</id>
    <revision>
      <id>124008</id>
      <parentid>93885</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:02:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 	721 adam → Xalqı — 721 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommun using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124008</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="689" sha1="0tdhiyxgoyvx9o6evuv738m21tflp4o" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =20.49
| xalıq sanı  =	721
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 721 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 20.49&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>0tdhiyxgoyvx9o6evuv738m21tflp4o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Givrand</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19636</id>
    <revision>
      <id>124007</id>
      <parentid>93889</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:02:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 2,227 adam → Xalqı — 2,227 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>124007</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="jgw33di5v8o9dgg4x2xvrmewvd40qv4" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =11.69
| xalıq sanı  =2,227
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 2,227 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 11.69&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>jgw33di5v8o9dgg4x2xvrmewvd40qv4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Chasnais</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19639</id>
    <revision>
      <id>123985</id>
      <parentid>120433</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:00:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 767 adam → Xalqı — 767 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123985</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="688" sha1="hcqnnx4m9o4z8975kuuyt7g74b9igr9" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =10.77
| xalıq sanı  =767
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 767 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 10.77&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>hcqnnx4m9o4z8975kuuyt7g74b9igr9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Château-Guibert</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19641</id>
    <revision>
      <id>123990</id>
      <parentid>120458</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 1,515 adam → Xalqı — 1,515 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123990</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="4srktfqqokux4aegytjncik16rfu7d0" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =35.16
| xalıq sanı  =1,515
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 1,515 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 35.16&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>4srktfqqokux4aegytjncik16rfu7d0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Châteauneuf (Vendée)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19642</id>
    <revision>
      <id>123991</id>
      <parentid>120460</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 1,134 adam → Xalqı — 1,134 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123991</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="7ylp7r57myhy0zt3bb240c7f2b8mr4k" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =15.92
| xalıq sanı  =1,134
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 1,134 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 15.92&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>7ylp7r57myhy0zt3bb240c7f2b8mr4k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Chauché</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19643</id>
    <revision>
      <id>123986</id>
      <parentid>120436</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:00:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 2,506 adam → Xalqı — 2,506 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123986</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="q2c5y6rvge2ywfyxmjdf6yqr7yykpip" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =41.99
| xalıq sanı  =2,506
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 2,506 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 41.99&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>q2c5y6rvge2ywfyxmjdf6yqr7yykpip</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Chavagnes-en-Paillers</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19644</id>
    <revision>
      <id>123987</id>
      <parentid>120439</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:00:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 3,568 adam → Xalqı — 3,568 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123987</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="ekzfc710g9wcd1va2ixk85wwlf117z2" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =40.57
| xalıq sanı  =3,568
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 3,568 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 40.57&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>ekzfc710g9wcd1va2ixk85wwlf117z2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Chavagnes-les-Redoux</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19645</id>
    <revision>
      <id>123988</id>
      <parentid>120440</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 	840 adam → Xalqı — 840 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommun using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123988</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="2uep6t7w4rpn64xzset9wef3hsifi3x" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =	13.34
| xalıq sanı  =	840
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 840 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı –  	13.34&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>2uep6t7w4rpn64xzset9wef3hsifi3x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cheffois</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19646</id>
    <revision>
      <id>123989</id>
      <parentid>120442</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 999 adam → Xalqı — 999 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123989</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="688" sha1="aggp9x51ko0puzvmzifohafxl49hd10" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =18.63
| xalıq sanı  =999
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 999 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 18.63&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>aggp9x51ko0puzvmzifohafxl49hd10</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Coëx</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19647</id>
    <revision>
      <id>123994</id>
      <parentid>120529</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 3,383 adam → Xalqı — 3,383 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123994</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="1i1t5edu7xj3vck3kfgruoyhs8jif6y" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =39.56
| xalıq sanı  =3,383
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 3,383 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 39.56&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>1i1t5edu7xj3vck3kfgruoyhs8jif6y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Commequiers</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19648</id>
    <revision>
      <id>123992</id>
      <parentid>120524</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 3,669 adam → Xalqı — 3,669 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123992</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="696" sha1="op8c8jls8uua6v8nsszpsnk17139iks" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =	40.26 
| xalıq sanı  =3,669
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 3,669 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı –  	40.26&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>op8c8jls8uua6v8nsszpsnk17139iks</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Corpe</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19650</id>
    <revision>
      <id>123993</id>
      <parentid>120527</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 	1,010 adam → Xalqı — 1,010 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti ko using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123993</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="694" sha1="3m8j9hk76y2ecer96o1sv9kjh8przj3" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =17.10 
| xalıq sanı  =	1,010
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 1,010 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 17.10&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>3m8j9hk76y2ecer96o1sv9kjh8przj3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cugand</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19652</id>
    <revision>
      <id>123995</id>
      <parentid>120533</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 3,685 adam → Xalqı — 3,685 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123995</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="692" sha1="qvc3aw4je84y4eb7b51625hou7165m9" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =13.47
| xalıq sanı  =3,685
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 3,685 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 13.47&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>qvc3aw4je84y4eb7b51625hou7165m9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Curzon (Vendée)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19653</id>
    <revision>
      <id>123996</id>
      <parentid>120534</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 507 adam → Xalqı — 507 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123996</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="687" sha1="g7p9j4o8wa3lundz0wpm89yzxw4jxub" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =5.90 
| xalıq sanı  =507
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 507 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 5.90&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>g7p9j4o8wa3lundz0wpm89yzxw4jxub</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Damvix</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19654</id>
    <revision>
      <id>123997</id>
      <parentid>120539</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T07:01:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>clean up, replaced: Xalqı 730 adam → Xalqı — 730 adam, 
== Geografıyası == → 

== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]</comment>
      <origin>123997</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="688" sha1="gwq7mpy0pkmao8m5tfli07xe3yt6rwg" xml:space="preserve">{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı  = 
| mámleket = Franciya 
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée 
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =11.66
| xalıq sanı  =730
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń  [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.

== Xalqı ==
Xalqı — 730 adam&lt;ref&gt;[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]&lt;/ref&gt;.

== Geografiyası ==
Jer maydanı — 11.66&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;.

== Derekler ==
{{derekler}}

{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}</text>
      <sha1>gwq7mpy0pkmao8m5tfli07xe3yt6rwg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kristian IX</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20037</id>
    <revision>
      <id>123952</id>
      <parentid>115204</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:31:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123952</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12342" sha1="nj316vbah62h1fltwsmmg37w1zfddf2" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Kristian  IX
| negizgi atı          = {{lang-da|Christian 9.}}
| súwret               = 1818 Christian-05.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 250
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Daniya patshası
| bayraq               = Royal Standard of Denmark (1819-1903).svg
| bayraq2              = Royal Coat of Arms of Denmark (1819-1903).svg
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1863|1863-jıl]] [[15-noyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1906|1906-jıl]] [[29-yanvar]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Frederik VII (Daniya patshası)|Frederik VII]]
| keyingi isker        = [[Frederik VIII (Daniya patshası|Frederik VIII]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            =
| bayraq_2             =
| bayraq2_2            =
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    =
| lawazımnan ketiw sánesi_2  =
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      =
| keyingi isker_2      =
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = [[1818|1818-jıl]] [[8-aprel]]
| tuwılǵan ornı        = Gottorp qorǵanı, Shlezvig
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1906|1906-jıl]] [[29-yanvar]] 
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Amalienborg]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = Luiza Gessen-Kasselsk
| balaları             = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik]], [[Aleksandra Daniyalı|Aleksandra]], [[Georg I (Greciya patshası)|Georg]], [[Mariya Fyodorovna (Aleksandr III dıń hayalı)|Dagmara]], Tira, Valdemar
| ákesi                = Fridrix Vilgelm Shlesvig-Golshteyn-Zonderburg-Glyuksburg
| anası                = Luiza Karolina
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     = Bonn universitetı
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Kristian IX''' ({{lang-da|Christian 9.}}; [[1818|1818-jıl]] [[8-aprel]], Gottorp qorǵanı, Shlezvig — [[1906|1906-jıl]] [[29-yanvar]], Amalienborg, [[Kopengagen]], [[Daniya]]) — 1863-jıldan 1906 jılǵa shekem [[Daniya]] patshası, [[Glyuksburglar]] dinastiyasınan. Inglis patshası [[Georg V]] hám [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] imperatorı [[Nikolay II]] niń atası.

== Balalıǵı, tálimi hám tárbiyası ==
Shahzada Kristian 1818-jıl 8-aprelde Shlezvig knyazlıǵındaǵı Shlezvig qalası qasındaǵı Gottorp qorǵanında tuwılǵan. Ol Shlezvig-Golshteyn-Zonderburg-Bek gersogı Fridrix Vilgelm hám Gessen-Kassel xanzadası Luiza Karolinanıń tórtinshi balası edi. 1825-jılda Daniya patshası Frederik VI onıń ákesin Shlezvig-Golshteyn-Zonderburg-Glyuksburg gersogı etip tayınladı. 1831-jılda ákesi erte qaytıs bolǵanınan keyin, shahzada Kristian oficerlik tálimi alıw ushın Kopengagenǵa kóship ótti.

== Miyrasxor dep járiyalanıwı ==
[[Fayl:Kristian 9.jpg|мини|слева|nobaý|Daniya patshası Kristian IX]]
1848-jılda patsha Kristian VIII opat etdi. Taxtqa onıń birden-bir balası Frederik VII otırdı. Jańa patsha eki ret úylengen, biraq áwladları bolmaǵan. Mámlekette taxt miyrasxorlıǵı daǵdarısı kelip shıqtı{{sfn|Scocozza|1997|p=182}}. Frederik Daniya patshası hám Shlezvig-Golshteyn gercogı edi. Ekinshisinde hayallarǵa taxtǵa otırıw huqıqın bermeytuǵın Salıq nızamı bar edi. Daniyada bunday nızam joq edi. Sol jılı Prussiya Shlezvig-Golshteynniń nemis tilinde sóylesiwshi xalqı járdeminde Daniya-Prussiya urısın baslap, onıń aymaǵına bastırıp kirdi. Konflittıń nátiyjesi Prussiyanıń jeńiliwi edi. 1852-jılda, áskeriy háreketler tawsılǵannan keyin, ullı mámleketler [[London|Londonda]] konferenciya shaqırdı, ol jaǵdayda tiykarǵı tema Frederik VII opatınan keyin gercoglik mártebesin tastıyıqlaw hám Daniya taxtına miyrasxorlıq tártibi boyınsha edi. Konferensiyada Rossiya, Franciya, Ullı Britaniya, Prussiya, Avstriya hám Shveciya Shlezvig-Golshteyn-Zonderburg-Glyuksburg shahzadası Kristian Daniya hám basqa barlıq jerlerınıń patsha Frederiktıń óliminen keyin onıń jańa patshası bolıwına qarar qılındı. Kristian 13 jasından Daniyada jasaǵan, Daniya armiyasında xızmet etken hám patshalar Frederik VI hám Kristian VII niń isenimli wákili esaplanǵan, bul gúmansız onıń paydasına oynaǵan. Qarar 1852-jıl 8-mayda qol qoyılǵan hújjette bekkemlengen. Kristian nátiyjede taxtqa basqa dawagerlerdi, sonday-aq onıń zayıbı, úkesi hám olardıń anasıń artta qaldırdı{{sfn|Battiscombe|1969|p=8}}.

== Derekler ==</text>
      <sha1>nj316vbah62h1fltwsmmg37w1zfddf2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123953</id>
      <parentid>123952</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:31:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123953</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12346" sha1="1xfhhtj6cg4ygux7xl6meg3kds7nxil" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Kristian  IX
| negizgi atı          = {{lang-da|Christian 9.}}
| súwret               = 1818 Christian-05.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 250
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Daniya patshası
| bayraq               = Royal Standard of Denmark (1819-1903).svg
| bayraq2              = Royal Coat of Arms of Denmark (1819-1903).svg
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1863|1863-jıl]] [[15-noyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1906|1906-jıl]] [[29-yanvar]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Frederik VII (Daniya patshası)|Frederik VII]]
| keyingi isker        = [[Frederik VIII (Daniya patshası|Frederik VIII]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            =
| bayraq_2             =
| bayraq2_2            =
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    =
| lawazımnan ketiw sánesi_2  =
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      =
| keyingi isker_2      =
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = [[1818|1818-jıl]] [[8-aprel]]
| tuwılǵan ornı        = Gottorp qorǵanı, Shlezvig
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1906|1906-jıl]] [[29-yanvar]] 
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Amalienborg]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = Luiza Gessen-Kasselsk
| balaları             = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik]], [[Aleksandra Daniyalı|Aleksandra]], [[Georg I (Greciya patshası)|Georg]], [[Mariya Fyodorovna (Aleksandr III dıń hayalı)|Dagmara]], Tira, Valdemar
| ákesi                = Fridrix Vilgelm Shlesvig-Golshteyn-Zonderburg-Glyuksburg
| anası                = Luiza Karolina
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     = Bonn universitetı
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Kristian IX''' ({{lang-da|Christian 9.}}; [[1818|1818-jıl]] [[8-aprel]], Gottorp qorǵanı, Shlezvig — [[1906|1906-jıl]] [[29-yanvar]], [[Amalienborg]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]) — 1863-jıldan 1906 jılǵa shekem [[Daniya]] patshası, [[Glyuksburglar]] dinastiyasınan. Inglis patshası [[Georg V]] hám [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] imperatorı [[Nikolay II]] niń atası.

== Balalıǵı, tálimi hám tárbiyası ==
Shahzada Kristian 1818-jıl 8-aprelde Shlezvig knyazlıǵındaǵı Shlezvig qalası qasındaǵı Gottorp qorǵanında tuwılǵan. Ol Shlezvig-Golshteyn-Zonderburg-Bek gersogı Fridrix Vilgelm hám Gessen-Kassel xanzadası Luiza Karolinanıń tórtinshi balası edi. 1825-jılda Daniya patshası Frederik VI onıń ákesin Shlezvig-Golshteyn-Zonderburg-Glyuksburg gersogı etip tayınladı. 1831-jılda ákesi erte qaytıs bolǵanınan keyin, shahzada Kristian oficerlik tálimi alıw ushın Kopengagenǵa kóship ótti.

== Miyrasxor dep járiyalanıwı ==
[[Fayl:Kristian 9.jpg|мини|слева|nobaý|Daniya patshası Kristian IX]]
1848-jılda patsha Kristian VIII opat etdi. Taxtqa onıń birden-bir balası Frederik VII otırdı. Jańa patsha eki ret úylengen, biraq áwladları bolmaǵan. Mámlekette taxt miyrasxorlıǵı daǵdarısı kelip shıqtı{{sfn|Scocozza|1997|p=182}}. Frederik Daniya patshası hám Shlezvig-Golshteyn gercogı edi. Ekinshisinde hayallarǵa taxtǵa otırıw huqıqın bermeytuǵın Salıq nızamı bar edi. Daniyada bunday nızam joq edi. Sol jılı Prussiya Shlezvig-Golshteynniń nemis tilinde sóylesiwshi xalqı járdeminde Daniya-Prussiya urısın baslap, onıń aymaǵına bastırıp kirdi. Konflittıń nátiyjesi Prussiyanıń jeńiliwi edi. 1852-jılda, áskeriy háreketler tawsılǵannan keyin, ullı mámleketler [[London|Londonda]] konferenciya shaqırdı, ol jaǵdayda tiykarǵı tema Frederik VII opatınan keyin gercoglik mártebesin tastıyıqlaw hám Daniya taxtına miyrasxorlıq tártibi boyınsha edi. Konferensiyada Rossiya, Franciya, Ullı Britaniya, Prussiya, Avstriya hám Shveciya Shlezvig-Golshteyn-Zonderburg-Glyuksburg shahzadası Kristian Daniya hám basqa barlıq jerlerınıń patsha Frederiktıń óliminen keyin onıń jańa patshası bolıwına qarar qılındı. Kristian 13 jasından Daniyada jasaǵan, Daniya armiyasında xızmet etken hám patshalar Frederik VI hám Kristian VII niń isenimli wákili esaplanǵan, bul gúmansız onıń paydasına oynaǵan. Qarar 1852-jıl 8-mayda qol qoyılǵan hújjette bekkemlengen. Kristian nátiyjede taxtqa basqa dawagerlerdi, sonday-aq onıń zayıbı, úkesi hám olardıń anasıń artta qaldırdı{{sfn|Battiscombe|1969|p=8}}.

== Derekler ==</text>
      <sha1>1xfhhtj6cg4ygux7xl6meg3kds7nxil</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kristian X (Daniya patshası)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20044</id>
    <revision>
      <id>123954</id>
      <parentid>118244</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:32:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123954</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11787" sha1="bdsi84cypmrt74g5mb0amejskmqpcle" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Kristian X
| negizgi atı          = {{lang-da|Christian 10.}}
| súwret               = Christian X - Peter Elfelt.jpg
| súwret uzınlıǵı      =
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Daniya patshası
| bayraq               = Royal Standard of Denmark (1903-1948).svg
| bayraq2              = Flag of Denmark.svg
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1912|1912-jıl]] [[14-may]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]]
| keyingi isker        = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Islandiya patshası
| bayraq_2             = Royal Standard of Iceland (1921-1944).svg
| bayraq2_2            = Flag of Iceland (1918–1944).svg
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1918|1918-jıl]] [[1-dekabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1944|1944-jıl]] [[17-iyun]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = ''lawazım tiklendi''
| keyingi isker_2      = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = 1870-jıl 26-sentyabr
| tuwılǵan ornı        = Sharlottenlunn, Gentofte, [[Daniya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = 1947-jıl 20-aprel
| qaytıs bolǵan ornı   = Amalienborg, [[Kopengagen]], [[Daniya]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = Aleksandrina Meklenburg-Shverinlıq
| balaları             = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]] hám Knud, Daniya shahzadası
| ákesi                = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]]
| anası                = Lovisa Shveciyalıq
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Kristian X''' ({{lang-da|Christian 10.}}; Christian Carl Frederik Albert Alexander Vilhelm; [[1870|1870-jıl]] [[26-sentyabr]], Sharlottenlunn, Gentofte, [[Daniya]] — [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]], [[Amalienborg]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]) — 1912-jıl 14-maydan [[Daniya]] patshası hám 1918-jıl-1 dekabrden 1944-jıl-17 iyunǵa shekem Islandiya patshası. Prussiya general-polkovnigı hám shved generalı, Norvegiya, Shveciya, Britaniya (1920-jıl 29-noyabr) hám Germaniya admiralları (1913-jıl 24-fevral) ataǵına iye bolǵan.

== Biografiyası ==
Kristian 1870-jıl 26-sentyabrde Kopengagen qasındaǵı Sharlottenlunn qorǵanında [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]] hám Loviza Shved shańaraǵında tuwılǵan.

Ol [[Daniya|Daniyada]] tuwılǵan birinshi [[Glyuksburglar|Glyuksburg]] edi. Áskeriy tálim alǵan. Shveciya general-mayori (1912-jıl 15-may), Shveciya, Norvegiya hám Germaniya admiralı (1913-jıl 24-fevral ), Britaniya admiralı (1920-jıl 29-noyabr), Prussiya general-polkovnigı ataqlarına iye bolǵan. 1906-jıldan shahzada hám mámleket keńesi aǵzası{{sfn|Рогинский|2010}}. 1912-jılda Daniya taxttın miyras etip aldı.

1920-jılda referendum ótkerildi, onıń nátiyjelerine kóre Arqa Shlezvig hám Oraylıq Shlezvig bólegi Daniya quramına qaytarıldı. Kristian X nıń pútkil Oraylıq Shlezvigtı qaytarıwǵa urınıwı ishki siyasiy krizisqa alıp keldi, bul bolsa Daniya monarxiyasınıń (Evropadaǵı eń áyyemgi) bar ekenligin qáwip astına qoydı. 1940-jıl aprel ayında Daniya basıp alınǵannan keyin, patsha mámlekette qaldı hám Daniyalıqlardıń ruwxıy qarsılıǵınıń ramzi boldı. 1942-jılda úy arestine alınǵan{{sfn|Рогинский|2010}}.

Kristian X Daniya xanzadası Dagmara (Rossiya imperatrixası [[Mariya Fyodorovna (Aleksandr III nıń hayalı)|Mariya Fyodorovna]]) nıń jiyenı hám [[Nikolay II]] nıń tuwısqan aǵalarınıń balaları edi. Onıń úkesi shahzada Karl [[Hokon VII]] ataǵı astında Norvegiya patshası boldı.

== Derekler ==</text>
      <sha1>bdsi84cypmrt74g5mb0amejskmqpcle</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123955</id>
      <parentid>123954</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:33:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123955</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11813" sha1="fduk9pdeopqskle9x7ns3mzmlsqs5zj" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Kristian X
| negizgi atı          = {{lang-da|Christian 10.}}
| súwret               = Christian X - Peter Elfelt.jpg
| súwret uzınlıǵı      =
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Daniya patshası
| bayraq               = Royal Standard of Denmark (1903-1948).svg
| bayraq2              = Flag of Denmark.svg
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1912|1912-jıl]] [[14-may]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]]
| keyingi isker        = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Islandiya patshası
| bayraq_2             = Royal Standard of Iceland (1921-1944).svg
| bayraq2_2            = Flag of Iceland (1918–1944).svg
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1918|1918-jıl]] [[1-dekabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1944|1944-jıl]] [[17-iyun]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = ''lawazım tiklendi''
| keyingi isker_2      = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = [[1870|1870-jıl]] [[26-sentyabr]]
| tuwılǵan ornı        = Sharlottenlunn, Gentofte, [[Daniya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]]
| qaytıs bolǵan ornı   = Amalienborg, [[Kopengagen]], [[Daniya]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = Aleksandrina Meklenburg-Shverinlıq
| balaları             = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]] hám Knud, Daniya shahzadası
| ákesi                = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]]
| anası                = Lovisa Shveciyalıq
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Kristian X''' ({{lang-da|Christian 10.}}; Christian Carl Frederik Albert Alexander Vilhelm; [[1870|1870-jıl]] [[26-sentyabr]], Sharlottenlunn, Gentofte, [[Daniya]] — [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]], [[Amalienborg]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]) — 1912-jıl 14-maydan [[Daniya]] patshası hám 1918-jıl-1 dekabrden 1944-jıl-17 iyunǵa shekem Islandiya patshası. Prussiya general-polkovnigı hám shved generalı, Norvegiya, Shveciya, Britaniya (1920-jıl 29-noyabr) hám Germaniya admiralları (1913-jıl 24-fevral) ataǵına iye bolǵan.

== Biografiyası ==
Kristian 1870-jıl 26-sentyabrde Kopengagen qasındaǵı Sharlottenlunn qorǵanında [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]] hám Loviza Shved shańaraǵında tuwılǵan.

Ol [[Daniya|Daniyada]] tuwılǵan birinshi [[Glyuksburglar|Glyuksburg]] edi. Áskeriy tálim alǵan. Shveciya general-mayori (1912-jıl 15-may), Shveciya, Norvegiya hám Germaniya admiralı (1913-jıl 24-fevral ), Britaniya admiralı (1920-jıl 29-noyabr), Prussiya general-polkovnigı ataqlarına iye bolǵan. 1906-jıldan shahzada hám mámleket keńesi aǵzası{{sfn|Рогинский|2010}}. 1912-jılda Daniya taxttın miyras etip aldı.

1920-jılda referendum ótkerildi, onıń nátiyjelerine kóre Arqa Shlezvig hám Oraylıq Shlezvig bólegi Daniya quramına qaytarıldı. Kristian X nıń pútkil Oraylıq Shlezvigtı qaytarıwǵa urınıwı ishki siyasiy krizisqa alıp keldi, bul bolsa Daniya monarxiyasınıń (Evropadaǵı eń áyyemgi) bar ekenligin qáwip astına qoydı. 1940-jıl aprel ayında Daniya basıp alınǵannan keyin, patsha mámlekette qaldı hám Daniyalıqlardıń ruwxıy qarsılıǵınıń ramzi boldı. 1942-jılda úy arestine alınǵan{{sfn|Рогинский|2010}}.

Kristian X Daniya xanzadası Dagmara (Rossiya imperatrixası [[Mariya Fyodorovna (Aleksandr III nıń hayalı)|Mariya Fyodorovna]]) nıń jiyenı hám [[Nikolay II]] nıń tuwısqan aǵalarınıń balaları edi. Onıń úkesi shahzada Karl [[Hokon VII]] ataǵı astında Norvegiya patshası boldı.

== Derekler ==</text>
      <sha1>fduk9pdeopqskle9x7ns3mzmlsqs5zj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123956</id>
      <parentid>123955</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:33:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123956</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11812" sha1="qwwd0bbazo80r1pgi4np9g88jtcu3tf" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Kristian X
| negizgi atı          = {{lang-da|Christian 10.}}
| súwret               = Christian X - Peter Elfelt.jpg
| súwret uzınlıǵı      =
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Daniya patshası
| bayraq               = Royal Standard of Denmark (1903-1948).svg
| bayraq2              = Flag of Denmark.svg
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1912|1912-jıl]] [[14-may]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]]
| keyingi isker        = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Islandiya patshası
| bayraq_2             = Royal Standard of Iceland (1921-1944).svg
| bayraq2_2            = Flag of Iceland (1918–1944).svg
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1918|1918-jıl]] [[1-dekabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1944|1944-jıl]] [[17-iyun]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = ''lawazım tiklendi''
| keyingi isker_2      = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = [[1870|1870-jıl]] [[26-sentyabr]]
| tuwılǵan ornı        = Sharlottenlunn, Gentofte, [[Daniya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]]
| qaytıs bolǵan ornı   = Amalienborg, [[Kopengagen]], [[Daniya]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = Aleksandrina Meklenburg-Shverinlıq
| balaları             = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]] hám Knud, Daniya shahzadası
| ákesi                = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]]
| anası                = Lovisa Shveciyalı
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Kristian X''' ({{lang-da|Christian 10.}}; Christian Carl Frederik Albert Alexander Vilhelm; [[1870|1870-jıl]] [[26-sentyabr]], Sharlottenlunn, Gentofte, [[Daniya]] — [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]], [[Amalienborg]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]) — 1912-jıl 14-maydan [[Daniya]] patshası hám 1918-jıl-1 dekabrden 1944-jıl-17 iyunǵa shekem Islandiya patshası. Prussiya general-polkovnigı hám shved generalı, Norvegiya, Shveciya, Britaniya (1920-jıl 29-noyabr) hám Germaniya admiralları (1913-jıl 24-fevral) ataǵına iye bolǵan.

== Biografiyası ==
Kristian 1870-jıl 26-sentyabrde Kopengagen qasındaǵı Sharlottenlunn qorǵanında [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]] hám Loviza Shved shańaraǵında tuwılǵan.

Ol [[Daniya|Daniyada]] tuwılǵan birinshi [[Glyuksburglar|Glyuksburg]] edi. Áskeriy tálim alǵan. Shveciya general-mayori (1912-jıl 15-may), Shveciya, Norvegiya hám Germaniya admiralı (1913-jıl 24-fevral ), Britaniya admiralı (1920-jıl 29-noyabr), Prussiya general-polkovnigı ataqlarına iye bolǵan. 1906-jıldan shahzada hám mámleket keńesi aǵzası{{sfn|Рогинский|2010}}. 1912-jılda Daniya taxttın miyras etip aldı.

1920-jılda referendum ótkerildi, onıń nátiyjelerine kóre Arqa Shlezvig hám Oraylıq Shlezvig bólegi Daniya quramına qaytarıldı. Kristian X nıń pútkil Oraylıq Shlezvigtı qaytarıwǵa urınıwı ishki siyasiy krizisqa alıp keldi, bul bolsa Daniya monarxiyasınıń (Evropadaǵı eń áyyemgi) bar ekenligin qáwip astına qoydı. 1940-jıl aprel ayında Daniya basıp alınǵannan keyin, patsha mámlekette qaldı hám Daniyalıqlardıń ruwxıy qarsılıǵınıń ramzi boldı. 1942-jılda úy arestine alınǵan{{sfn|Рогинский|2010}}.

Kristian X Daniya xanzadası Dagmara (Rossiya imperatrixası [[Mariya Fyodorovna (Aleksandr III nıń hayalı)|Mariya Fyodorovna]]) nıń jiyenı hám [[Nikolay II]] nıń tuwısqan aǵalarınıń balaları edi. Onıń úkesi shahzada Karl [[Hokon VII]] ataǵı astında Norvegiya patshası boldı.

== Derekler ==</text>
      <sha1>qwwd0bbazo80r1pgi4np9g88jtcu3tf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123957</id>
      <parentid>123956</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:34:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123957</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11816" sha1="jwqnoj17nj2e0b1l1qs6qs9v1s44s8s" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Kristian X
| negizgi atı          = {{lang-da|Christian 10.}}
| súwret               = Christian X - Peter Elfelt.jpg
| súwret uzınlıǵı      =
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Daniya patshası
| bayraq               = Royal Standard of Denmark (1903-1948).svg
| bayraq2              = Flag of Denmark.svg
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1912|1912-jıl]] [[14-may]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]]
| keyingi isker        = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Islandiya patshası
| bayraq_2             = Royal Standard of Iceland (1921-1944).svg
| bayraq2_2            = Flag of Iceland (1918–1944).svg
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1918|1918-jıl]] [[1-dekabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1944|1944-jıl]] [[17-iyun]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = ''lawazım tiklendi''
| keyingi isker_2      = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = [[1870|1870-jıl]] [[26-sentyabr]]
| tuwılǵan ornı        = Sharlottenlunn, Gentofte, [[Daniya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]]
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Amalienborg]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = Aleksandrina Meklenburg-Shverinlıq
| balaları             = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]] hám Knud, Daniya shahzadası
| ákesi                = [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]]
| anası                = Lovisa Shveciyalı
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Kristian X''' ({{lang-da|Christian 10.}}; Christian Carl Frederik Albert Alexander Vilhelm; [[1870|1870-jıl]] [[26-sentyabr]], Sharlottenlunn, Gentofte, [[Daniya]] — [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]], [[Amalienborg]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]) — 1912-jıl 14-maydan [[Daniya]] patshası hám 1918-jıl-1 dekabrden 1944-jıl-17 iyunǵa shekem Islandiya patshası. Prussiya general-polkovnigı hám shved generalı, Norvegiya, Shveciya, Britaniya (1920-jıl 29-noyabr) hám Germaniya admiralları (1913-jıl 24-fevral) ataǵına iye bolǵan.

== Biografiyası ==
Kristian 1870-jıl 26-sentyabrde Kopengagen qasındaǵı Sharlottenlunn qorǵanında [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]] hám Loviza Shved shańaraǵında tuwılǵan.

Ol [[Daniya|Daniyada]] tuwılǵan birinshi [[Glyuksburglar|Glyuksburg]] edi. Áskeriy tálim alǵan. Shveciya general-mayori (1912-jıl 15-may), Shveciya, Norvegiya hám Germaniya admiralı (1913-jıl 24-fevral ), Britaniya admiralı (1920-jıl 29-noyabr), Prussiya general-polkovnigı ataqlarına iye bolǵan. 1906-jıldan shahzada hám mámleket keńesi aǵzası{{sfn|Рогинский|2010}}. 1912-jılda Daniya taxttın miyras etip aldı.

1920-jılda referendum ótkerildi, onıń nátiyjelerine kóre Arqa Shlezvig hám Oraylıq Shlezvig bólegi Daniya quramına qaytarıldı. Kristian X nıń pútkil Oraylıq Shlezvigtı qaytarıwǵa urınıwı ishki siyasiy krizisqa alıp keldi, bul bolsa Daniya monarxiyasınıń (Evropadaǵı eń áyyemgi) bar ekenligin qáwip astına qoydı. 1940-jıl aprel ayında Daniya basıp alınǵannan keyin, patsha mámlekette qaldı hám Daniyalıqlardıń ruwxıy qarsılıǵınıń ramzi boldı. 1942-jılda úy arestine alınǵan{{sfn|Рогинский|2010}}.

Kristian X Daniya xanzadası Dagmara (Rossiya imperatrixası [[Mariya Fyodorovna (Aleksandr III nıń hayalı)|Mariya Fyodorovna]]) nıń jiyenı hám [[Nikolay II]] nıń tuwısqan aǵalarınıń balaları edi. Onıń úkesi shahzada Karl [[Hokon VII]] ataǵı astında Norvegiya patshası boldı.

== Derekler ==</text>
      <sha1>jwqnoj17nj2e0b1l1qs6qs9v1s44s8s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Frederik IX (Daniya patshası)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20045</id>
    <revision>
      <id>123958</id>
      <parentid>120141</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:35:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123958</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10736" sha1="7kidpuw6fuouaihlm8si751zkaulqmi" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Frederik IX
| negizgi atı          = {{lang-da|Frederik 9.}}
| súwret               = Frederik IX (cropped) - Det Kongelige Bibliotek (KE062449).jpg
| súwret uzınlıǵı      = 250
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Daniya patshası
| bayraq               = Royal Standard of Denmark (1948-1972).svg
| bayraq2              = Royal arms of Denmark (1948–1972).svg
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1947|1947-jıl]] [[20-aprel]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1972|1972-jıl]] [[14-yanvar]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Kristian X (Daniya patshası)|Kristian X]]
| keyingi isker        = [[Margrete II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            =
| bayraq_2             =
| bayraq2_2            =
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    =
| lawazımnan ketiw sánesi_2  =
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      =
| keyingi isker_2      =
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      =
| tuwılǵan ornı        =
| qaytıs bolǵan sánesi =
| qaytıs bolǵan ornı   =
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = Ingrid Shveciyalıq
| balaları             = 1. [[Margrete II]] (1940)&lt;br&gt;2. Benedikta (1944)&lt;br&gt;3. [[Anna-Mariya Daniyalı|Anna-Mariya]] (1946)
| ákesi                = [[Kristian X (Daniya patshası)|Kristian X]]
| anası                = Aleksandrina Meklenburg-Shverinlıq
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     = Kopengagen universitetı
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                = kontr-admiral
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Frederik IX''' ({{lang-da|Frederik 9.}}; [[1899|1899-jıl]] [[11-mart]], Zorgenfri sarayı, [[Kopengagen]] — [[1972|1972-jıl]] [[14-yanvar]], Kopengagen) — [[Daniya]] mámleket ǵayratkerı hám monarxı, 1947-jıl 20-aprelden 1972-jıl 14-yanvarǵa shekem Daniya patshası.

== Biografiyası ==
1899-jıl 11-martda Sorgenfri sarayında (Kongens-Lyungbyu) Daniya shahzadasi hám bolajaq patsha [[Kristian X (Daniya patshası)|Kristian X]] jáne onıń zayıbı Aleksandrina, Meklenburg-Shverin gercoginyası, ullı knyaz Mixail Nikolayevichnıń aqlıǵı shańaraǵında tuwılǵan. 1899-jıl 9-aprelde lyuteran shirkewinde suwǵa shomıltırılǵan. Onıń 21 murındıq atası bar edi, olar arasında onıń babası [[Kristian IX]], Rossiya imperatorı [[Nikolay II]], grek patshası [[Georg I (Greciya patshası)|Georg I]], Shveciya-Norvegiya Birlespesı patshası Oskar II, 1906-1912-jıllarda Daniya patshası [[Frederik VIII (Daniya patshası)|Frederik VIII]] (Frederik IX ǵa atası bolǵan), Uels shahzadasi hám Britaniya monarxi (1901-1910) [[Eduard VII]] hám basqalar. Sonıń menen birge, ol Rossiya imperatorı [[Nikolay I]] nıń ullı aqlıǵı bolǵan.

1900-jıl 27-iyulda Frederik IX nıń kishi hám birden-bir ukesı shahzada Knud tuwıldı.</text>
      <sha1>7kidpuw6fuouaihlm8si751zkaulqmi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Margrete II</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20317</id>
    <revision>
      <id>123959</id>
      <parentid>114863</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:36:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123959</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12027" sha1="7a86yw0qnfmlqu5gjs5nh3aqrda9x8r" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Margrete II
| negizgi atı          = Dronning Margrethe 2.&lt;br&gt;Margrethe Alexandrine Þórhildur Ingrid
| súwret               = Hendes Majestæt Margrethe II, Danmarks Dronning, i Varde Kommune 01 (cropped).jpg
| súwret uzınlıǵı      = 250px
| súwret túsindirmesi  = 2016-jıl
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Daniya xanzadası
| bayraq               = Royal Standard of Denmark.svg
| bayraq2              = Flag of Denmark.svg
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1972|1972-jıl]] [[14-yanvar]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[20242024-jıl]] [[14-yanvar]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]]
| keyingi isker        = [[Frederik X]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            =
| bayraq_2             =
| bayraq2_2            =
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    =
| lawazımnan ketiw sánesi_2  =
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      =
| keyingi isker_2      =
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = 16.4.1940
| tuwılǵan ornı        = [[Kopengagen]], [[Daniya]]
| qaytıs bolǵan sánesi =
| qaytıs bolǵan ornı   =
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = shahzada Henrik, Monpeza grafı
| balaları             = [[Frederik X]], [[Ioaxim, Daniya shahzadası|Ioaxim]]
| ákesi                = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]]
| anası                = Ingrid
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     = Kembridj universitetı
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Margrethe II - signature.svg
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Margrete II''' (tolıq atı '''Margarita Aleksandrina Tourxildyur Ingrid''', {{lang-da|Margrethe Alexandrine Þórhildur Ingrid}}; [[1940|1940-jıl]] [[16-aprel]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]) — [[Daniya]] patshası [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]] hám Ingridnıń úlken qızı, 1972-jıl 14-yanvardan 2024-jıl 14-yanvarǵa shekem, ákesi patsha Frederik IX qaytıs bolǵanınan keyin, [[Glyuksburglar]] dinastiyasınan Daniya xanzadası. Daniya patshası [[Frederik X]] nıń anası, Daniya xanzadası Mariyanıń qaynenesı hám Daniya taxt miyrasxorı shahzada Kristiannıń apası. Greciyanıń burınǵı xanzada-konsorti [[Anna-Mariya Daniyalı|Anna-Mariyanıń]] ajapası.

Margrete II Evropanıń tiri monarxlari arasında eń uzaq húkimranlıq qilǵan monarx bolıp tabıladı. 2022-jılda ol húkimranlıqtıń eliw jıllıǵın bayramladı hám tórtinshi atalas ajapası Britaniya xanzadası [[Elizaveta II]] opatınan keyin Evropanıń eń uzaq húkimranlıq etken húkimdar&lt;ref&gt;{{Web deregi|lang=en|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220909-denmark-s-margrethe-now-europe-s-longest-serving-monarch|title=Denmark's Margrethe now Europe's longest serving monarch|website=France 24|date=2022-09-09|access-date=2022-09-15|archive-date=2022-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20220913025154/https://www.france24.com/en/live-news/20220909-denmark-s-margrethe-now-europe-s-longest-serving-monarch|deadlink=no}}&lt;/ref&gt; hám dúnyadaǵı eń uzaq húkimranlıq etken áyelge aylandı. Ulıwma alǵanda, Margrete házirgi húkimran monarxlar arasında húkimranlıq qılıw múddeti boyınsha Bruney sultanı Hasanal Bolkiaxdan keyin ekinshi orındı iyelegen. 2023-jıl 31-dekabrdegi jańa jıl shaqırıǵında taxtǵa otırǵanınıń 52 jıllıǵı qatnası menen taxtdan waz keshiw sheshimi haqqında xabar berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.dr.dk/nyheder/indland/dronning-margrethe-abdicerer-traeder-tilbage-14-januar|title=Dronning Margrethe abdicerer: Træder tilbage 14. januar|lang=da-DK|website=DR|date=2023-12-31|access-date=2024-01-14|archive-date=2023-12-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20231231173017/https://www.dr.dk/nyheder/indland/dronning-margrethe-abdicerer-traeder-tilbage-14-januar|url-status=live}}&lt;/ref&gt;.

Xanzadanıń atlarınan biri Tourhildyur islandsha bolıp, [[Islandiya|Islandiyanıń]] ayriqsha &quot;Þ&quot; hárıbin óz ishine aladı, sebebi ol tuwılǵan waqıtta Islandiya Daniya patshalıǵı quramına kirgen, 1944-jıl 17-iyunǵa shekem.

== Derekler ==
{{Derekler}}</text>
      <sha1>7a86yw0qnfmlqu5gjs5nh3aqrda9x8r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123960</id>
      <parentid>123959</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:36:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123960</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12028" sha1="rt0atkn562cntzoihxdql8wd8p6nykn" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Margrete II
| negizgi atı          = Dronning Margrethe 2.&lt;br&gt;Margrethe Alexandrine Þórhildur Ingrid
| súwret               = Hendes Majestæt Margrethe II, Danmarks Dronning, i Varde Kommune 01 (cropped).jpg
| súwret uzınlıǵı      = 250px
| súwret túsindirmesi  = 2016-jıl
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Daniya xanzadası
| bayraq               = Royal Standard of Denmark.svg
| bayraq2              = Flag of Denmark.svg
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1972|1972-jıl]] [[14-yanvar]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[2024|2024-jıl]] [[14-yanvar]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]]
| keyingi isker        = [[Frederik X]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            =
| bayraq_2             =
| bayraq2_2            =
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    =
| lawazımnan ketiw sánesi_2  =
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      =
| keyingi isker_2      =
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = 16.4.1940
| tuwılǵan ornı        = [[Kopengagen]], [[Daniya]]
| qaytıs bolǵan sánesi =
| qaytıs bolǵan ornı   =
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = shahzada Henrik, Monpeza grafı
| balaları             = [[Frederik X]], [[Ioaxim, Daniya shahzadası|Ioaxim]]
| ákesi                = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]]
| anası                = Ingrid
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     = Kembridj universitetı
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Margrethe II - signature.svg
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Margrete II''' (tolıq atı '''Margarita Aleksandrina Tourxildyur Ingrid''', {{lang-da|Margrethe Alexandrine Þórhildur Ingrid}}; [[1940|1940-jıl]] [[16-aprel]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]) — [[Daniya]] patshası [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]] hám Ingridnıń úlken qızı, 1972-jıl 14-yanvardan 2024-jıl 14-yanvarǵa shekem, ákesi patsha Frederik IX qaytıs bolǵanınan keyin, [[Glyuksburglar]] dinastiyasınan Daniya xanzadası. Daniya patshası [[Frederik X]] nıń anası, Daniya xanzadası Mariyanıń qaynenesı hám Daniya taxt miyrasxorı shahzada Kristiannıń apası. Greciyanıń burınǵı xanzada-konsorti [[Anna-Mariya Daniyalı|Anna-Mariyanıń]] ajapası.

Margrete II Evropanıń tiri monarxlari arasında eń uzaq húkimranlıq qilǵan monarx bolıp tabıladı. 2022-jılda ol húkimranlıqtıń eliw jıllıǵın bayramladı hám tórtinshi atalas ajapası Britaniya xanzadası [[Elizaveta II]] opatınan keyin Evropanıń eń uzaq húkimranlıq etken húkimdar&lt;ref&gt;{{Web deregi|lang=en|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220909-denmark-s-margrethe-now-europe-s-longest-serving-monarch|title=Denmark's Margrethe now Europe's longest serving monarch|website=France 24|date=2022-09-09|access-date=2022-09-15|archive-date=2022-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20220913025154/https://www.france24.com/en/live-news/20220909-denmark-s-margrethe-now-europe-s-longest-serving-monarch|deadlink=no}}&lt;/ref&gt; hám dúnyadaǵı eń uzaq húkimranlıq etken áyelge aylandı. Ulıwma alǵanda, Margrete házirgi húkimran monarxlar arasında húkimranlıq qılıw múddeti boyınsha Bruney sultanı Hasanal Bolkiaxdan keyin ekinshi orındı iyelegen. 2023-jıl 31-dekabrdegi jańa jıl shaqırıǵında taxtǵa otırǵanınıń 52 jıllıǵı qatnası menen taxtdan waz keshiw sheshimi haqqında xabar berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.dr.dk/nyheder/indland/dronning-margrethe-abdicerer-traeder-tilbage-14-januar|title=Dronning Margrethe abdicerer: Træder tilbage 14. januar|lang=da-DK|website=DR|date=2023-12-31|access-date=2024-01-14|archive-date=2023-12-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20231231173017/https://www.dr.dk/nyheder/indland/dronning-margrethe-abdicerer-traeder-tilbage-14-januar|url-status=live}}&lt;/ref&gt;.

Xanzadanıń atlarınan biri Tourhildyur islandsha bolıp, [[Islandiya|Islandiyanıń]] ayriqsha &quot;Þ&quot; hárıbin óz ishine aladı, sebebi ol tuwılǵan waqıtta Islandiya Daniya patshalıǵı quramına kirgen, 1944-jıl 17-iyunǵa shekem.

== Derekler ==
{{Derekler}}</text>
      <sha1>rt0atkn562cntzoihxdql8wd8p6nykn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Konstantin II (Greciya patshası)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20321</id>
    <revision>
      <id>123962</id>
      <parentid>114873</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:37:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123962</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10956" sha1="4zaljqdzh4tzfpnrgwai837293allfu" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Konstantin II
| negizgi atı          = {{lang-gr|Κωνσταντίνος Βʹ}}
| súwret               = King Constantine.jpg
| súwret uzınlıǵı      =
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Greciya patshası
| bayraq               = State_Flag_of_Greece_(1863-1924_and_1935-1970).svg
| bayraq2              =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1964|1964-jıl]] [[6-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1974|1974-jl]] [[8-dekabr]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Pavel I (Greciya patshası)|Pavel I]]
| keyingi isker        = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 1964-jıl 18-sentyabr
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            =
| bayraq_2             =
| bayraq2_2            =
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    =
| lawazımnan ketiw sánesi_2  =
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      =
| keyingi isker_2      =
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = 1940-jıl 2-iyun
| tuwılǵan ornı        = [[Afina]], [[Greciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = 2023-jıl 10-yanvar
| qaytıs bolǵan ornı   = Attika, [[Greciya]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Anna-Mariya Daniyalı]]
| balaları             = Aleksiya, Pavel, Nikolay, Feodora hám Filipp
| ákesi                = [[Pavel I (Greciya patshası)|Pavel I]]
| anası                = Frederika Gannoverlıq
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Konstantin II''' ({{lang-gr|Κωνσταντίνος Βʹ}}; [[1940|1940-jıl]] [[2-iyun]], [[Afina]] — [[2023|2023-jıl]] [[10-yanvar]], Attika) — [[Glyuksburglar]] dinastiyasınan bolǵan [[Greciya|Greciyanıń]] jetinshi hám aqırǵı patshası (1964-1974), patsha [[Pavel I (Greciya patshası)|Pavel I]] jáne onıń zayıpı, Gannover xanzadası Frederikanıń balası. Aqırǵı húkimranlıq etken pravoslav monarxı. [[Daniya]] patshası [[Kristian IX]] nıń áwladı retinde Daniya shahzadası ataǵına iye bolǵan.

== Biografiyası ==
=== Balalıǵı hám tálimi ===
Konstantin II 1940-jılı 2-iyunda [[Afina|Afinada]] tuwılǵan.
[[Fayl:Constantine II of Greece (1959).jpg|left|285x285px|thumb|nobaý|Konstantin II 1959-jılı]]
Anavrit aristokratik kolledji hám Afina universitetınıń yuridikalıq fakultetin tamamlaǵan. 1956-1958 jıllarda Greciyanıń áskeriy bilim orınlarında, 1958-1959 jıllarda [[AQSH|AQSHda]] tálimdi dawam ettirdi&lt;ref name=&quot;БРЭ&quot;&gt;{{kitap deregi|автор = |часть =Константин II |title =[[Úlken Rossiya enciklopediası]] |оригинал = |ссылка = |ответственный =Председатель Науч.-ред. совета Ю.С. Осипов. Отв. ред. С.Л. Кравец |издание = |место =М |издательство = Большая Российская энциклопедия|год =2010 |том =15 |страницы =85 |страниц =767 |серия = |isbn = 978-5-85270-346-0|тираж =60000 }}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==</text>
      <sha1>4zaljqdzh4tzfpnrgwai837293allfu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123963</id>
      <parentid>123962</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:38:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123963</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10982" sha1="0kobieclgoj3yesqdg76do4hsiobypu" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Konstantin II
| negizgi atı          = {{lang-gr|Κωνσταντίνος Βʹ}}
| súwret               = King Constantine.jpg
| súwret uzınlıǵı      =
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Greciya patshası
| bayraq               = State_Flag_of_Greece_(1863-1924_and_1935-1970).svg
| bayraq2              =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1964|1964-jıl]] [[6-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1974|1974-jl]] [[8-dekabr]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Pavel I (Greciya patshası)|Pavel I]]
| keyingi isker        = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 1964-jıl 18-sentyabr
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            =
| bayraq_2             =
| bayraq2_2            =
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    =
| lawazımnan ketiw sánesi_2  =
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      =
| keyingi isker_2      =
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi      = [[1940|1940-jıl]] [[2-iyun]]
| tuwılǵan ornı        = [[Afina]], [[Greciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[2023|2023-jıl]] [[10-yanvar]]
| qaytıs bolǵan ornı   = Attika, [[Greciya]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Anna-Mariya Daniyalı]]
| balaları             = Aleksiya, Pavel, Nikolay, Feodora hám Filipp
| ákesi                = [[Pavel I (Greciya patshası)|Pavel I]]
| anası                = Frederika Gannoverlıq
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Konstantin II''' ({{lang-gr|Κωνσταντίνος Βʹ}}; [[1940|1940-jıl]] [[2-iyun]], [[Afina]] — [[2023|2023-jıl]] [[10-yanvar]], Attika) — [[Glyuksburglar]] dinastiyasınan bolǵan [[Greciya|Greciyanıń]] jetinshi hám aqırǵı patshası (1964-1974), patsha [[Pavel I (Greciya patshası)|Pavel I]] jáne onıń zayıpı, Gannover xanzadası Frederikanıń balası. Aqırǵı húkimranlıq etken pravoslav monarxı. [[Daniya]] patshası [[Kristian IX]] nıń áwladı retinde Daniya shahzadası ataǵına iye bolǵan.

== Biografiyası ==
=== Balalıǵı hám tálimi ===
Konstantin II 1940-jılı 2-iyunda [[Afina|Afinada]] tuwılǵan.
[[Fayl:Constantine II of Greece (1959).jpg|left|285x285px|thumb|nobaý|Konstantin II 1959-jılı]]
Anavrit aristokratik kolledji hám Afina universitetınıń yuridikalıq fakultetin tamamlaǵan. 1956-1958 jıllarda Greciyanıń áskeriy bilim orınlarında, 1958-1959 jıllarda [[AQSH|AQSHda]] tálimdi dawam ettirdi&lt;ref name=&quot;БРЭ&quot;&gt;{{kitap deregi|автор = |часть =Константин II |title =[[Úlken Rossiya enciklopediası]] |оригинал = |ссылка = |ответственный =Председатель Науч.-ред. совета Ю.С. Осипов. Отв. ред. С.Л. Кравец |издание = |место =М |издательство = Большая Российская энциклопедия|год =2010 |том =15 |страницы =85 |страниц =767 |серия = |isbn = 978-5-85270-346-0|тираж =60000 }}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==</text>
      <sha1>0kobieclgoj3yesqdg76do4hsiobypu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Anna-Mariya Daniyalı</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20330</id>
    <revision>
      <id>123961</id>
      <parentid>120119</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T02:36:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123961</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11009" sha1="fuyzh905bdgdvogcl7pz8bg5clqc0cs" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Anna-Mariya Daniyalı
| negizgi atı          =
| súwret               = Queen Anne Marie of Greece 3.jpg
| súwret uzınlıǵı      =
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Greciya xanzada-konsortı
| bayraq               = State_Flag_of_Greece_(1863-1924_and_1935-1970).svg
| bayraq2              =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     =
| lawazımnan ketiw sánesi    =
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = Frederika Greciyalıq
| keyingi isker        = 
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 1964-jıl 18-sentyabr
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            =
| bayraq_2             =
| bayraq2_2            =
| lawazımdaǵı atı_2    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    =
| lawazımnan ketiw sánesi_2  =
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      =
| keyingi isker_2      =
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = {{lang-da|Anne-Marie Dagmar Ingrid prinsesse til Danmark}}
| tuwılǵan sánesi      = 1946-jıl 30-avgust
| tuwılǵan ornı        = Amalienberg, [[Kopengagen]], [[Daniya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = 
| qaytıs bolǵan ornı   =
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Glyuksburglar]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Konstantin II (Greciya patshası)|Konstantin II&lt;br&gt;(Greciya patshası)]]
| balaları             = Aleksiya (1965),&lt;br&gt;Pavlos (1967),&lt;br&gt;Nikolay (1969),&lt;br&gt;Feodora (1983),&lt;br&gt;Filipp (1986)
| ákesi                = [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]]
| anası                = Ingrid Shveciyalı
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = 
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Anna-Mariya Daniyalıq''' ({{lang-da|Dronning Anne-Marie}} {{lang-gr|Άννα-Μαρία Βασίλισσα των Ελλήνων}}; {{lang-da|Anne-Marie Dagmar Ingrid prinsesse til Danmark}}; [[1946|1946-jıl]] [[30-avgust]], [[Amalienborg]], [[Kopengagen]], [[Daniya]]) — [[Greciya]] xanzadası hám Greciyanıń burınǵı patshası [[Konstantin II (Greciya patshası)|Konstantin II]] nıń tulı.

Ol Daniya xanzadası [[Margrete II]] hám Benedikta Daniyalıqtıń singlisi.

== Biografiyası ==
1946-jıl 30-avgustda Kopengagendaǵı Amalienborg sarayında Daniya patshası [[Frederik IX (Daniya patshası)|Frederik IX]] jáne onıń zayıpı, Shveciya xanzadası Ingrid shańaraǵında tuwılǵan.

1952-jıldan 1963-jılǵa shekem Kopengagendaǵı mektepte oqıǵan.

== Shańaraǵı ==
1959-jılda birinshi ret bolajaq kúyewi, grek tajınıń miyrasxorı [[Konstantin II (Greciya patshası)|Konstantin II]] menen ata-anasınıń Daniyaǵa saparında ushırastı. 1964-jıl iyul ayında olardıń neke dástúri bolıp ótti.
* Qızı — Aleksiya (1965-jıl 10-iyul, Korfu), 1999-jıldan Karlos Morales Kintana menen turmıs qurǵan
* Ulı — Pavel (1967-jıl 20-may, Tatoy), Grek taxt miyrasxorı, Sparta gersogı, Mari-Shantal Kler Miller menen turmıs qurǵan
* Ulı — Nikolay (1969-jıl 1-oktyabr, [[Rim]]), Greciya hám Daniya shahzadası, 2010-jıldan beri Tatyana Blatnik menen turmıs qurǵan
* Qızı — Feodora (1983-jıl 9-iyun, [[London]]), Greciya hám Daniya malikası
* Ulı — Filipp (1986-jıl 26-aprel, [[London]]), Greciya hám Daniya shahzadası</text>
      <sha1>fuyzh905bdgdvogcl7pz8bg5clqc0cs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IOS</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21002</id>
    <revision>
      <id>123944</id>
      <parentid>119537</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:49:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123944</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="145799" sha1="erik2sfyt4m8okdoraaw33shalumijx" xml:space="preserve">{{DISPLAYTITLE:iOS}}
'''iOS''' (burınǵı atı '''iPhone OS''')&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/12/13/2612736/ios-history-iphone-ipad|bet=iOS: A visual history|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170412015548/http://www.theverge.com/2011/12/13/2612736/ios-history-iphone-ipad|arxivsáne=April 12, 2017|sáne=December 13, 2011|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=July 24, 2022}}&lt;/ref&gt; - [[Apple Inc.|Apple]] kompaniyası tárepinen tek ǵana óz qurılmaları ushın islep shıǵarılǵan [[mobil operaciyalıq sistema]].&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2007/01/09Apple-Reinvents-the-Phone-with-iPhone/|bet=Apple Reinvents the Phone with iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190419173016/https://www.apple.com/newsroom/2007/01/09Apple-Reinvents-the-Phone-with-iPhone/|arxivsáne=April 19, 2019|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=December 16, 2023}}&lt;/ref&gt; Ol 2007-jılı yanvarda birinshi áwlad [[IPhone|iPhone]] ushın járiyalandı hám 2007-jılı iyunda satıwǵa shıǵarıldı. iOS tıń úlken versiyaları hár jılı shıǵarıladı; házirgi turaqlı versiyası iOS 18, 2024-jılı 16-sentyabrda járiyalandı.

Bul [[Operatsion sistema|operaciyalıq sistema]] kompaniyanıń kóp mobil qurılmaların, sonıń ishinde iPhone hám Apple tárepinen islep shıǵarılǵan basqa úsh [[operaciyalıq sistema]]: iPadOS, tvOS hám watchOS tıń tiykarın quraydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2020/04/13/homepod-now-runs-on-tvos-heres-what-that-could-mean/|bet=HomePod now runs on tvOS, here's what that could mean|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200414143735/https://9to5mac.com/2020/04/13/homepod-now-runs-on-tvos-heres-what-that-could-mean/|arxivsáne=April 14, 2020|avtor=Espósito|at=Filipe|sáne=April 13, 2020|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 12, 2022}}&lt;/ref&gt; iOS burın iPad qurılmalarında da isletilgen, biraq 2019-jılı iPadOS engiziligenge shekem, sonday-aq iPod Touch qurılmaları toqtatılǵanǵa shekem qollanılǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2022/05/the-music-lives-on/|bet=The music lives on|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220511000703/https://www.apple.com/newsroom/2022/05/the-music-lives-on/|arxivsáne=May 11, 2022|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=June 28, 2022}}&lt;/ref&gt; iOS [[Android]] ten keyin dúnyada ekinshi eń kóp ornatılǵan [[mobil operaciyalıq sistema]] bolıp esaplanadı. 2023-jılı dekabrǵa kelip, Apple [[App Store]] da 3.8 millionnan aslam iOS mobil qollanbaları bar.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.statista.com/statistics/268251/number-of-apps-in-the-itunes-app-store-since-2008/|bet=Number of apps from the Apple App Store 2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220207220642/https://www.statista.com/statistics/268251/number-of-apps-in-the-itunes-app-store-since-2008/|arxivsáne=February 7, 2022|til=en|jumıs=Statista|qaralǵan sáne=December 16, 2023}}&lt;/ref&gt;

iOS macOS tiykarında islep shıǵarılǵan. macOS sıyaqlı, ol Mach mikrokerneli hám FreeBSD komponentlerin óz ishine aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://lemp.io/is-mac-os-x-microkernel/|bet=Is Mac Os X Microkernel? – LEMP|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231216134006/https://lemp.io/is-mac-os-x-microkernel/|arxivsáne=December 16, 2023|til=en-US|qaralǵan sáne=December 16, 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://github.com/writeups/iOS/blob/master/About%20iOS/Mach_and_BSD.md|bet=iOS/About iOS/Mach_and_BSD.md at master · writeups/iOS|til=en|jumıs=GitHub|qaralǵan sáne=December 16, 2023}}&lt;/ref&gt; Bul Unix tárizli operaciyalıq sistema. iOS tıń ayırım bólimleri Apple Public Source License&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://opensource.apple.com/apsl/|bet=License - APSL|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171211105253/https://opensource.apple.com/apsl|arxivsáne=December 11, 2017|jumıs=opensource.apple.com|qaralǵan sáne=December 16, 2023}}&lt;/ref&gt; hám basqa licenziyalar,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://opensource.apple.com/source/cups/cups-327/cups/doc/help/license.html|bet=Software License Agreement|jumıs=opensource.apple.com|qaralǵan sáne=December 16, 2023}}&lt;/ref&gt; tiykarında ashıq kodlı bolsa da, iOS [[Menshikli programmalıq támiynat|menshikli baǵdarlamalıq támiynat]] bolıp esaplanadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://opensource.apple.com/|bet=Apple Open Source|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200924194724/https://opensource.apple.com/|arxivsáne=September 24, 2020|qaralǵan sáne=September 25, 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://ts2.space/en/why-is-ios-not-open-source/|bet=Why is iOS not open source?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231216134007/https://ts2.space/en/why-is-ios-not-open-source/|arxivsáne=December 16, 2023|avtor=Rogucki|at=Michał|sáne=October 28, 2023|til=en-US|jumıs=TS2 SPACE|qaralǵan sáne=December 16, 2023}}&lt;/ref&gt;

== Tariyxı ==
2005-jılı [[Stiv Jobs]] [[IPhone|iPhone]] dı jobalastırıwdı baslaǵanda, ol &quot;Macintosh tı kishireytiwge, bul injenerlik tarawdaǵı áhmiyetli miynet bolatuǵın edi, yamasa iPod tı úlkeytiwge&quot; baylanıslı tańlaw aldında turdı. Jobs birinshi usınıstı qollap-quwatladı, biraq ol Skott Forstal hám Tony Fadel basshılıǵındaǵı Macintosh hám iPod toparların ishki básekige salıp qoydı. Nátiyjede Forstall iPhone OS ti jaratıw arqalı jeńiske eristi. Bul sheskim iPhone nıń úshinshi tárepten [[Programmalıq támiynat|baǵdarlama]] islep shıǵarıwshılar ushın platformaǵa aylanıwına jol ashtı: belgili desktop operaciyalıq sistemanı tiykar etip alıw, kóplegen úshinshi tárep Mac [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashılarına]] minimum qayta oqıwdan ótip, iPhone ushın baǵdarlama jazıwǵa múmkinshilik berdi. Sonday-aq, Forstal baǵdarlamashılar ushın iPhone qollanbaların islep shıǵarıwǵa arnalǵan baǵdarlamalıq rawajlanıw jıynaǵın (SDK) hám [[iTunes]] ishinde [[App Store]] nı jaratıwǵa juwapker boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2011-10-12/scott-forstall-the-sorcerers-apprentice-at-apple|bet=Scott Forstall, the Sorcerer's Apprentice at Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170407032342/https://www.bloomberg.com/news/articles/2011-10-12/scott-forstall-the-sorcerers-apprentice-at-apple|arxivsáne=April 7, 2017|avtor=Satariano|at=Adam|sáne=October 14, 2011|jumıs=[[Bloomberg Businessweek]]|baspaxana=[[Bloomberg L.P.]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2011/10/13/scott-forstalls-personality-origins-of-ios-and-lost-iphone-4-prototype/|bet=Scott Forstall's Personality, Origins of iOS, and Lost iPhone 4 Prototype|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402081118/https://www.macrumors.com/2011/10/13/scott-forstalls-personality-origins-of-ios-and-lost-iphone-4-prototype/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=October 12, 2011|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;

[[Operaciyalıq sistema]] iPhone menen birge 2007-jılı 9-yanvarda Macorld Conference &amp; Expo da járiyalandı hám sol jıldıń iyun ayında satıwǵa shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://money.cnn.com/2007/01/09/technology/apple_jobs/|bet=Apple: Hello, iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402081508/http://money.cnn.com/2007/01/09/technology/apple_jobs/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Thomas|at=Owen|sáne=January 9, 2007|jumıs=CNN Money|baspaxana=[[CNN]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1054769/smartphones/iphone.html|bet=Apple unveils iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170126161949/http://www.macworld.com/article/1054769/smartphones/iphone.html|arxivsáne=January 26, 2017|avtor=Honan|at=Mathew|sáne=January 9, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Yanvar ayındaǵı járiyalaw waqtında, [[Stiv Jobs]]: &quot;iPhone OS X ti qollanadı&quot; hám &quot;desktop dárejesindegi qollanbalardı&quot; islete aladı dep málimlegen edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007/01/09/live-from-macworld-2007-steve-jobs-keynote/|bet=Live from Macworld 2007: Steve Jobs keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170324084725/https://www.engadget.com/2007/01/09/live-from-macworld-2007-steve-jobs-keynote/|arxivsáne=March 24, 2017|avtor=Block|avtorsilteme=Ryan Block|at=Ryan|sáne=January 9, 2007|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2015/09/09/genius-annotated-with-genius/|bet=The original iPhone announcement annotated: Steve Jobs' genius meets Genius|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401232647/https://thenextweb.com/apple/2015/09/09/genius-annotated-with-genius/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Wright|at=Mic|sáne=September 9, 2015|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Biraq iPhone satıwǵa shıqqan waqıtta, operaciyalıq sistemanıń atı &quot;iPhone OS&quot; dep ózgertildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/12/13/2612736/ios-history-iphone-ipad|bet=iOS: A visual history|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170412015548/http://www.theverge.com/2011/12/13/2612736/ios-history-iphone-ipad|arxivsáne=April 12, 2017|sáne=September 16, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Dáslepki waqıtları, úshinshi tárepten tiykarǵı qollanbalardı qollap-quwatlamadı. Jobs tıń túsindiriwi boyınsha, baǵdarlamashılar Safari veb-brauzeri arqalı &quot;iPhone da tiykarǵı qollanbalarday isleytuǵın&quot; veb-qollanbalardı dúze aladı degen edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.informationweek.com/apple-launches-iphone-web-apps-directory/d/d-id/1060220|bet=Apple Launches iPhone Web Apps Directory|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170220092434/http://www.informationweek.com/apple-launches-iphone-web-apps-directory/d/d-id/1060220|arxivsáne=February 20, 2017|avtor=Gonsalves|at=Antone|sáne=October 11, 2007|jumıs=[[InformationWeek]]|baspaxana=[[UBM plc]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2011/10/21/jobs-original-vision-for-the-iphone-no-third-party-native-apps/|bet=Jobs' original vision for the iPhone: No third-party native apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401233112/https://9to5mac.com/2011/10/21/jobs-original-vision-for-the-iphone-no-third-party-native-apps/|arxivsáne=April 1, 2017|sáne=October 21, 2011|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; 2007-jılı oktyabrde, Apple tiykarǵı baǵdarlamalıq rawajlanıw jıynaǵınıń (SDK) islep shıǵarılıp atırǵanın hám onı &quot;fevral ayında baǵdarlamashılarǵa beriw&quot; rejesin járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007/10/17/apple-we-plan-to-have-an-iphone-sdk-in-developers-hands-in-fe/|bet=Apple: &quot;we plan to have an iPhone SDK in developers' hands in February&quot;|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402080846/https://www.engadget.com/2007/10/17/apple-we-plan-to-have-an-iphone-sdk-in-developers-hands-in-fe/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Fletcher|at=Nik|sáne=October 17, 2007|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/03/07/nine-years-of-apples-ios-sdk-generated-60-billion-14-million-jobs|bet=Nine Years of Apple's iOS SDK generated $60 billion, 1.4 million jobs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402081011/http://appleinsider.com/articles/17/03/07/nine-years-of-apples-ios-sdk-generated-60-billion-14-million-jobs|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Eran Dilger|at=Daniel|sáne=March 7, 2017|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://fortune.com/2007/10/17/steve-jobs-apple-will-open-iphone-to-3rd-party-apps-in-february/|bet=Steve Jobs: Apple Will Open iPhone to 3rd Party Apps in February|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402080842/http://fortune.com/2007/10/17/steve-jobs-apple-will-open-iphone-to-3rd-party-apps-in-february/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Elmer-DeWitt|at=Philip|sáne=October 17, 2007|jumıs=[[Fortune (magazine)|Fortune]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; 2008-jılı 6-martta, Apple baspasóz konferenciyasın ótkizip, iPhone SDK sın járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/03/06/live-from-apples-iphone-press-conference/|bet=Live from Apple's iPhone SDK press conference|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170127165446/https://www.engadget.com/2008/03/06/live-from-apples-iphone-press-conference/|arxivsáne=January 27, 2017|avtor=Block|avtorsilteme=Ryan Block|at=Ryan|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1132275/sdk.html|bet=Apple: iPhone SDK, enterprise announcement next week|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402081039/http://www.macworld.com/article/1132275/sdk.html|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Dalrymple|at=Jim|sáne=February 27, 2008|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:Apple_iPhone_2G_8GB_(16).jpg|nobaý|[[IPhone (1-áwlad)|Birinshi áwlad iPhone]], iOS ti (sol waqıtta iPhone OS dep atalǵan) qollanǵan birinshi kommerciyalıq qurılma (2007)]]
iOS [[App Store]] 2008-jılı 10-iyulda dáslepki 500 qollanbası menen ashıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/07/10/jobs-app-store-launching-with-500-iphone-applications-25-free/|bet=Jobs: App Store launching with 500 iPhone applications, 25% free|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330012936/https://www.engadget.com/2008/07/10/jobs-app-store-launching-with-500-iphone-applications-25-free/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Ricker|at=Thomas|sáne=July 10, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Bul tez pát penen ósip, 2008-jıldıń sentyabrinde 3,000 ǵa,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2008/09/09App-Store-Downloads-Top-100-Million-Worldwide.html|bet=App Store Downloads Top 100 Million Worldwide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401111744/http://www.apple.com/pr/library/2008/09/09App-Store-Downloads-Top-100-Million-Worldwide.html|arxivsáne=April 1, 2017|sáne=September 9, 2008|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; 2009-jıldıń yanvarında 15,000 ǵa,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2009/01/16/half_billion_iphone_apps/|bet=iPhone App Store breezes past 500 million downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170505165333/http://www.theregister.co.uk/2009/01/16/half_billion_iphone_apps/|arxivsáne=May 5, 2017|avtor=Myslewski|at=Rik|sáne=January 16, 2009|jumıs=[[The Register]]|baspaxana=Situation Publishing|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; 2009-jıldıń iyunında 50,000 ǵa,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2009/06/08/40-million-iphones-and-ipod-touches-and-50000-apps/|bet=State Of The iPhone Ecosystem: 40 Million Devices and 50,000 Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090610235745/http://www.techcrunch.com/2009/06/08/40-million-iphones-and-ipod-touches-and-50000-apps/|arxivsáne=June 10, 2009|avtor=Siegler|at=MG|sáne=June 8, 2009|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; 2009-jıldıń noyabrinde 100,000 ǵa,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1143641/appstore_100000.html|bet=App Store officially passes 100,000 app mark|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330013112/http://www.macworld.com/article/1143641/appstore_100000.html|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Moren|at=Dan|sáne=November 4, 2009|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/iphone-app-store-passes-100000-apps-2009-11|bet=iPhone App Store Passes 100,000 Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330000058/http://www.businessinsider.com/iphone-app-store-passes-100000-apps-2009-11|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Frommer|at=Dan|sáne=November 4, 2009|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 2010-jıldıń avgustında 250,000 ǵa,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/mobile/2010/08/28/apples-app-store-now-features-250000-apps/|bet=Apple's App Store Now Features 250,000 Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170329233606/https://thenextweb.com/mobile/2010/08/28/apples-app-store-now-features-250000-apps/|arxivsáne=March 29, 2017|avtor=Brian|at=Matt|sáne=August 28, 2010|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://fortune.com/2010/08/28/apple-app-store-250000-and-counting/|bet=Apple App Store: 250,000 and counting|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330000653/http://fortune.com/2010/08/28/apple-app-store-250000-and-counting/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Elmer-DeWitt|at=Philip|sáne=August 28, 2010|jumıs=[[Fortune (magazine)|Fortune]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 2012-jıldıń iyulında 650,000 ǵa,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/07/24/apple-app-store-hits-650000-apps-250000-designed-for-ipad-5-5b-paid-out-to-devs/|bet=Apple App Store Hits 650,000 Apps: 250,000 Designed For iPad, $5.5B Paid Out To Devs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330014047/https://techcrunch.com/2012/07/24/apple-app-store-hits-650000-apps-250000-designed-for-ipad-5-5b-paid-out-to-devs/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Crook|at=Jordan|sáne=July 24, 2012|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 2013-jıldıń oktyabrinde 1 millionǵa,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/10/22/4866302/apple-announces-1-million-apps-in-the-app-store|bet=Apple announces 1 million apps in the App Store, more than 1 billion songs played on iTunes radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170512171633/https://www.theverge.com/2013/10/22/4866302/apple-announces-1-million-apps-in-the-app-store|arxivsáne=May 12, 2017|avtor=Ingraham|at=Nathan|sáne=October 22, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2013/10/22/apple-app-store-1-million/|bet=Apple's App Store Tops 1 Million Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330012049/http://mashable.com/2013/10/22/apple-app-store-1-million/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Fiegerman|at=Seth|sáne=October 22, 2013|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-jıldıń iyunında 2 millionǵa,&lt;ref name=&quot;The Verge 2 million&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/6/13/11922926/apple-apps-2-million-wwdc-2016|bet=Apple's App Store now has over 2 million apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170210135527/http://www.theverge.com/2016/6/13/11922926/apple-apps-2-million-wwdc-2016|arxivsáne=February 10, 2017|avtor=Golson|at=Jordan|sáne=June 13, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2016/06/13/apple-wwdc-apps/|bet=Apple's App Store now has over 2 million apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330012051/http://mashable.com/2016/06/13/apple-wwdc-apps/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Beck|at=Kellen|sáne=June 13, 2016|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/uk/news/apple-by-the-numbers-2-million-apps15-million-apple-music-subscribers10-billion-icloud-documents/|bet=Apple by the numbers: 2 million apps, 15 million Apple Music subscribers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330014530/https://www.cnet.com/uk/news/apple-by-the-numbers-2-million-apps15-million-apple-music-subscribers10-billion-icloud-documents/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Carson|at=Erin|sáne=June 13, 2016|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; hám 2017-jıldıń yanvarında 2.2 millionǵa jetti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/1/5/14173328/apple-december-2016-app-store-record-phil-schiller|bet=Apple's App Store just had the most successful month of sales ever|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170128232821/http://www.theverge.com/2017/1/5/14173328/apple-december-2016-app-store-record-phil-schiller|arxivsáne=January 28, 2017|avtor=Goode|at=Lauren|sáne=January 5, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apples-app-store-2016-revenue-tops-28-billion-mark-developers-net-20-billion/|bet=Apple's App Store 2016 revenue tops $28 billion mark, developers net $20 billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330055612/http://www.zdnet.com/article/apples-app-store-2016-revenue-tops-28-billion-mark-developers-net-20-billion/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Dignan|at=Larry|sáne=January 5, 2017|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-jıldıń mart ayındaǵı maǵlıwmatlarǵa qaraǵanda, 1 million qollanbalar iPad plansheti menen tiykarınan sáykes keledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/3/21/11277804/1-million-ipad-apps|bet=There are now 1 million iPad apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330011925/http://www.theverge.com/2016/3/21/11277804/1-million-ipad-apps|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=March 21, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Bul qollanbalardı jámi 130 milliardtan kóp ret júklep alınǵan.&lt;ref name=&quot;The Verge 2 million&quot; /&gt; Qollanbalardı izertleytuǵın Sensor Tower kompaniyasınıń boljawı boyınsha, App Store 2020-jılǵa kelip 5 million qollanbaǵa jetedi dep kútilgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/08/10/app-store-to-reach-5-million-apps-by-2020-with-games-leading-the-way/|bet=App Store to reach 5 million apps by 2020, with games leading the way|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330003410/https://techcrunch.com/2016/08/10/app-store-to-reach-5-million-apps-by-2020-with-games-leading-the-way/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=August 10, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;

2007-jılı sentyabrde Apple iPhone formasına tiykarlanǵan qaytadan dizaynlanǵan iPod - iPod Touch tı járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2007/09/the-ipod-meets-the-iphone-a-review-of-the-ipod-touch/|bet=The iPod meets the iPhone: a review of the iPod Touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160618215925/http://arstechnica.com/apple/2007/09/the-ipod-meets-the-iphone-a-review-of-the-ipod-touch/|arxivsáne=June 18, 2016|avtor=Bangeman|at=Eric|sáne=September 17, 2007|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; 2010-jılı 27-yanvarda Apple kópshilik tárepinen asıǵıslıq penen kútilgen media planshetin - iPad tı járiyaladı. Bul qurılma iPhone hám iPod Touch qa qaraǵanda úlken ekranǵa iye bolıp, veb-betlerdi kóriw, media kontentlerdi paydalanıw hám oqıw ushın dizaynlanǵan edi. Ol 9.7-dyuym (25 sm) ekranı arqalı gazeta, elektron kitaplar, súwretler, videolar, muzıka, tekst processorı hújjetleri, video oyınlar hám bar iPhone qollanbaların óz ishine alǵan multimedia formatları menen kóp sensorlı tásir etisiw múmkinshiligin berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/01/27/january-27-2010-apple-announces-the-ipad/|bet=January 27, 2010: Apple announces the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180716024921/https://www.engadget.com/2013/01/27/january-27-2010-apple-announces-the-ipad/|arxivsáne=July 16, 2018|avtor=Rose|at=Michael|sáne=January 27, 2013|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 18, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2010/01/apple-announces-ipad-attempts-to-change-the-world/|bet=Apple announces the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170419103354/https://arstechnica.com/apple/2010/01/apple-announces-ipad-attempts-to-change-the-world/|arxivsáne=April 19, 2017|avtor=Foresman|at=Chris|sáne=January 27, 2010|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=April 18, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2010/01/27Apple-Launches-iPad.html|bet=Apple Launches iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110703062209/http://www.apple.com/pr/library/2010/01/27Apple-Launches-iPad.html|arxivsáne=July 3, 2011|sáne=January 27, 2010|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=April 18, 2017}}&lt;/ref&gt; Ol sonday-aq veb-betlerdi kóriw ushın Safari diń mobil versiyası menen bir qatarda, [[App Store]], [[iTunes]] Library, iBookstore, Contacts hám Notes larǵa kiriwdi támiyinleydi. Kontent Wi-Fi hám qosımsha 3G xızmeti arqalı júklep alınadı yamasa paydalanıwshınıń kompyuteri menen sinxronlastırıladı.&lt;ref name=&quot;MacRumors-iPad-event&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2010/01/27/apple-tablet-media-event-today-come-see-our-latest-creation/|bet=Apple Tablet Media Event Today: &quot;Come See Our Latest Creation&quot;|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200920032548/https://www.macrumors.com/2010/01/27/apple-tablet-media-event-today-come-see-our-latest-creation/|arxivsáne=September 20, 2020|sáne=January 27, 2010|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=September 4, 2020}}&lt;/ref&gt; AT&amp;T dáslep iPad ushın 3G sımsız baylanıs xızmetin kórsetken AQSHtaǵı jalǵız provayderge aylandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.pcworld.com/article/188149/atandt_beefing_up_network_for_ipad_and_iphone.html|bet=AT&amp;T Beefing Up Network for iPad and iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100201014134/https://www.pcworld.com/article/188149/atandt_beefing_up_network_for_ipad_and_iphone.html|arxivsáne=February 1, 2010|avtor=Tony Bradley|sáne=January 29, 2010|jumıs=[[PC World]]|qaralǵan sáne=January 29, 2010}}&lt;/ref&gt;

2010-jılı iyunda Apple iPhone OS ti &quot;iOS&quot; dep qayta atadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010-06-07-iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features.html|bet=iPhone OS 4 renamed iOS 4, launching June 21 with 1500 new features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220523171310/https://www.engadget.com/2010-06-07-iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features.html|arxivsáne=May 23, 2022|avtor=Patel|at=N.|sáne=June 7, 2010|jumıs=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=June 25, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/205857/iphone_os_4_wwdc.html|bet=iPhone OS gets new name, video calling|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220622234009/https://www.macworld.com/article/205857/iphone_os_4_wwdc.html|arxivsáne=June 22, 2022|avtor=Chartier|at=David|sáne=June 7, 2010|jumıs=[[Macworld]]|qaralǵan sáne=June 25, 2022}}&lt;/ref&gt; &quot;IOS&quot; sawda belgisi Cisco tárepinen óz marshrutizatorlarında qollanılatuǵın IOS operaciyalıq sisteması ushın on jıldan artıq waqıt dawamında qollanılǵan edi. Hárbir potencial sudlasıwdıń aldın alıw ushın, Apple &quot;IOS&quot; sawda belgisin Cisco dan licenziyaladı.&lt;ref name=&quot;ciscosuit&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://paidcontent.org/article/419-deja-vu-apples-new-ios-brand-is-already-used-by-cisco/|bet=Apple Avoids iPhone-Like Trademark Battle Thanks To Cisco, FaceTime Deals|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110511200002/http://paidcontent.org/article/419-deja-vu-apples-new-ios-brand-is-already-used-by-cisco/|arxivsáne=May 11, 2011|avtor=Tartakoff|at=Joseph|sáne=June 7, 2010|baspaxana=[[paidContent]]|qaralǵan sáne=February 2, 2011}}&lt;/ref&gt;

Apple Watch aqıllı saatı Tim Kuk tárepinen 2014-jılı 9-sentyabrde den sawlıq hám fitnes baǵdarın qadaǵalaw imkaniyatına iye ónim sıpatında járiyalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2014/09/09/everything-apple-announced-september-2014-keynote/|bet=Everything Apple announced at its September 2014 keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210403193928/https://thenextweb.com/apple/2014/09/09/everything-apple-announced-september-2014-keynote/|arxivsáne=April 3, 2021|avtor=Garun|at=Natt|sáne=September 9, 2014|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/9/9/6125873/apple-watch-smartwatch-announced|bet=Apple Watch announced: available for $349 early next year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140909183047/http://www.theverge.com/2014/9/9/6125873/apple-watch-smartwatch-announced|arxivsáne=September 9, 2014|avtor=Savov|at=Vlad|sáne=September 9, 2014|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; Ol 2015-jılı 24-aprelde satıwǵa shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/03/apple-watch-launching-on-april-24-starting-at-349/|bet=Apple Watch starts at $349, launching April 24|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170324090414/https://arstechnica.com/apple/2015/03/apple-watch-launching-on-april-24-starting-at-349/|arxivsáne=March 24, 2017|avtor=Machkovech|at=Sam|sáne=March 9, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/mar/09/apple-watch-available-april-24-for-between-349-and-10000|bet=Apple Watch: available 24 April for between $349 and $17,000|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170416162230/https://www.theguardian.com/technology/2015/mar/09/apple-watch-available-april-24-for-between-349-and-10000|arxivsáne=April 16, 2017|avtor=Gibbs|at=Samuel|sáne=March 9, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/3/9/8162455/apple-watch-price-release-date-2015|bet=Apple Watch release date is April 24th, with pricing from $349 to over $10,000|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171011181924/https://www.theverge.com/2015/3/9/8162455/apple-watch-price-release-date-2015|arxivsáne=October 11, 2017|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=March 9, 2015|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; Ol operaciyalıq sistema retinde watchOS ti qollanadı; watchOS iOS qa tiykarlanǵan bolıp, aktiv xızmetlerdi qadaǵalaw qollanbaları sıyaqlı Apple Watch ushın arnawlı jaratılǵan jańa funkciyalarǵa iye.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Hamburger|first=Ellis|title=Activity and Workout apps for Apple Watch track your moves 24/7|url=https://www.theverge.com/2014/9/9/6127523/fitness-and-workout-apps-apple-watch|access-date=13 April 2023|date=9 September 2014}}&lt;/ref&gt;

2016-jılı oktyabrde Apple Neapol qalasındaǵı Federico II Neapol universitetiniń jańa kampusında óziniń birinshi iOS Developer Academy-sin ashtı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/10/05/apple-developer-academy-university-of-naples/|bet=Apple's First iOS Developer Academy Opens October 6 at University of Naples|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223132037/http://www.macrumors.com/2016/10/05/apple-developer-academy-university-of-naples/|arxivsáne=December 23, 2016|avtor=Juli Clover|sáne=October 5, 2016|baspaxana=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/10/05/apples-first-european-ios-developer-academy-opening-on-thursday-in-naples-italy|bet=Apple's first European iOS Developer Academy opening on Thursday in Naples, Italy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221205057/http://appleinsider.com/articles/16/10/05/apples-first-european-ios-developer-academy-opening-on-thursday-in-naples-italy|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Mike Wuerthele|sáne=October 5, 2016|baspaxana=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt; Kurs tolıǵı menen biypul bolıp, Apple ekosistema platformaları ushın qollanbalardı jaratıw hám basqarıw boyınsha arnawlı texnikalıq kónlikpelerdi úyreniwge baǵdarlanǵan. Akademiyada sonday-aq biznes administraciyası máseleleleri (cifrlı múmkinshiliklerge dıqqat awdarıp, biznes jobalastırıw hám biznes basqarıw) hám grafikalıq interfeyslerin dizaynlaw baǵdarı da bar. Studentler &quot;Enterprise Track&quot; te qatnasıw múmkinshiligine iye, bul qollanbanıń pútkil ómiri cikli boyınsha - dizaynnan baslap, ámelge asırıw, qáwipsizlik, qátelerdi saplastırıw, maǵlıwmatlardı saqlawǵa hám bultlı esaplaw xızmetlerin qollanıwǵa shekem terеń oqıtıw tájiriybesi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.ilsole24ore.com/art/dopo-apple-arrivo-napoli-altri-big-dell-hi-tech-ACXIJns|bet=Dopo Apple in arrivo a Napoli altri big dell'hi-tech|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200815123931/https://www.ilsole24ore.com/art/dopo-apple-arrivo-napoli-altri-big-dell-hi-tech-ACXIJns|arxivsáne=August 15, 2020|sáne=October 18, 2019|til=it|jumıs=Il Sole 24 ORE|qaralǵan sáne=August 12, 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.unina.it/-/12744301-ios-developer-academy-aprira-a-napoli|bet=iOS Developer Academy aprirà a Napoli {{!}} In Ateneo|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210421023213/http://www.unina.it/-/12744301-ios-developer-academy-aprira-a-napoli|arxivsáne=April 21, 2021|jumıs=[[University of Naples Federico II]]|qaralǵan sáne=August 12, 2020}}&lt;/ref&gt; 2020-jılǵa kelip, akademiya dúnyanıń hár túrli mámleketlerinen kelgen mıńǵa jaqın studentti pitkerdi, olar 400 qollanbalar ideyası ústinde isledi hám 50 ge jaqın qollanbanı iOS [[App Store]] da járiyaladı. 2018-2019-oqıw jılında 30 dan artıq mámleketten studentler keldi. Olardıń 35 si hár jılı iyun ayınıń basında Kaliforniyada ótkiziletuǵın jıllıq Apple Developer Conference - Orldwide Developer Conference ke qatnasıw ushın tańlap alındı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.unina.it/ateneo/developer-academy|bet=Developer Academy {{!}} Università Federico II|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200810122720/http://www.unina.it/ateneo/developer-academy|arxivsáne=August 10, 2020|jumıs=[[University of Naples Federico II]]|qaralǵan sáne=August 12, 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lastampa.it/tecnologia/news/2019/05/15/news/apple-developer-academy-di-napoli-al-via-le-nuove-iscrizioni-1.33702119|bet=Apple Developer Academy di Napoli, al via le nuove iscrizioni|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191219031831/https://www.lastampa.it/tecnologia/news/2019/05/15/news/apple-developer-academy-di-napoli-al-via-le-nuove-iscrizioni-1.33702119|arxivsáne=December 19, 2019|sáne=May 15, 2019|til=it-IT|jumıs=lastampa.it|qaralǵan sáne=August 12, 2020}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:Steve_Jobs_with_the_Apple_iPad_no_logo_(cropped).jpg|nobaý|Apple CEO-da [[Stiv Jobs]] iPad tı tanıstırıp atır (2010)]]
2019-jılı 3-iyunda iPad ushın iOS tıń brendli versiyası - iPadOS 2019-[[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|WWDC]] de járiyalandı; ol 2019-jılı 25-sentyabrde iske túsirildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/19/06/03/apple-supplements-ios-13-with-new-tablet-specific-ipad-os-branch|bet=Apple unveils iPadOS, adding features specifically to iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190713124824/https://appleinsider.com/articles/19/06/03/apple-supplements-ios-13-with-new-tablet-specific-ipad-os-branch|arxivsáne=July 13, 2019|sáne=June 3, 2019|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt;

== Ózgeshelikler ==

=== Interfeys ===
iOS paydalanıwshı interfeysi tikkeley manipulyaciyaǵa tiykarlanǵan bolıp, sıypaw, basıw, qısıw hám keri qısıw sıyaqlı kóp sensorlı xareketlerdi qollanadı. Interfeysti basqarıw elementlerine slaydеrler, almastırǵıshlar hám túymeler kiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/overview/interface-essentials/|bet=Interface Essentials – iOS – Human Interface Guidelines|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220210042116/https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/overview/interface-essentials/|arxivsáne=February 10, 2022|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt; Ishki akselerometrler bazı qollanbalarda qurılmanı silkiw (buǵan artqa qaytıw buyrıǵı ulıwmalıq nátiyjelerdiń biri) yamasa onı úsh ólshemde burıw (portret hám landscape rejimleri arasında almastırıw ulıwmalıq nátiyjelerdiń biri) háreketlerine juwap beriw ushın qollanıladı. § Accessibility bóliminde túsindirilgen hár qıylı qolaylıqlar kóriw hám esitiwinde máselesi bar paydalanıwshılarǵa iOS ti durıs qollanıw imkaniyatın beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/visual-design/adaptivity-and-layout/|bet=Adaptivity and Layout – Visual Design – iOS – Human Interface Guidelines|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220210042116/https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/visual-design/adaptivity-and-layout/|arxivsáne=February 10, 2022|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt;

iOS qurılmaları qulplı ekrannan júklеnеdi. Qulplı ekranda waqıt hám paydalanıwshınıń qulplı ekran vidjetleri kórsetiledi, olar qollanbalardaǵı ózgeriwshi maǵlıwmatlardı sáwlelendiredi. &lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT207122|bet=How to add and edit widgets on your iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231017071708/https://support.apple.com/en-us/HT207122|arxivsáne=October 17, 2023|sáne=2023-02-23|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2023-10-17}}&lt;/ref&gt; Qulptan sheshilgennen keyin, paydalanıwshı bas ekranǵa baǵdarlanadı, bul iOS qurılmalarındaǵı tiykarǵı navigaciya hám maǵlıwmat &quot;orayı&quot; bolıp, jeke kompyuterlerdegi jumıs stolına uqsas. iOS bas ekranları kóbinese qollanbalar belgishelerinen hám vidjetlerden quralǵan; qollanbalar belgisheleri tiyisli qollanbanı iske túsiredi, al vidjetler tikkeley bas ekranda hawa rayı boljawın, paydalanıwshınıń email poshtasın yamasa jańalıqlar lentasın avtomatik túrde jańalanıp turatuǵın tiri kontentlerdi kórsetedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/system-capabilities/widgets|bet=Widgets – System Capabilities – iOS – Human Interface Guidelines – Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200809063632/https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/system-capabilities/widgets|arxivsáne=August 9, 2020|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt;

Ekrannıń joqarı bóliminde qurılma hám onıń baylanısları haqqında maǵlıwmat beriwshi status qatarı jaylasqan. Basqarıw orayın (Control Center) notch yamasa Dynamic Island tıń (Face ID li iPhone larda) oń joqarı tárеpinen &quot;tartıp&quot; túsiriw yamasa ekrannıń tómeninen joqarıǵa qaray &quot;tartıp&quot; shıǵarıw (Touch ID li iPhone larda) múmkin, bul Sazlawlardı ashpay-aq qurılmanı tezirek basqarıw ushın hár qıylı almastırǵıshlardı paydalanıw imkaniyatın beredi. Bul arqalı jaqtılıqtı, sestiń qattılıǵın, sımsız baylanıslardı, muzıka pleerin hám basqalardı basqarıw múmkin.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT202769|bet=Access and customize Control Center on your iPhone and iPod Touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171002011705/https://support.apple.com/en-us/HT202769|arxivsáne=October 2, 2017|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt;

Ekrannıń shep joqarı tárepinen tómenge qaray (yamasa Touch ID li iPhone larda joqarıdan tómenge) sıypaw Bildiriwler orayın (Notification Center) ashadı, ol iOS tıń sońǵı versiyalarında qulplı ekranǵa júdá uqsas. Ol bildiriwlerdi xronologiyalıq tártipte kórsetedi hám olardı qollanba boyınsha toparlaydı. Bazı qollanbalardıń bildiriw betlerinen tikkeley tásir etisiw múmkin, mısalı, xabardı tikkeley sol jerden turıp juwap beriw múmkin. Bildiriwler eki rejimde jiberiledi: qulplı ekranda kórsetiletuǵın hám ózgeshe ses hám vibraciya menen signallanıwshı áhmiyetli eskertiw xabarları (mısalı, ayrıqsha jaǵday yamasa awır hawa rayı haqqındaǵı eskertiw xabarları), eskertiw banneri hám qollanbalarǵa bildiriw belgisi menen birge keledi, al standart eskertiw xabarları defolt túrindegi ses hám vibraciyadan paydalananadı. Ekewi de Bildiriwler orayınan tabıla aladı hám qulplı ekranda belgilengen waqıt dawamında kórsetiledi (eger paydalanıwshı qulplı waqıtta Bildiriwler orayın ruqsat etpegen bolsa). &lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT201925|bet=Use notifications on your iPhone, iPad, and iPod Touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140819154745/http://support.apple.com/kb/HT3576|arxivsáne=August 19, 2014|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/how-use-notification-center-iphone-and-ipad|bet=How to find your notifications and respond when you're ready|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210122094407/https://www.imore.com/how-use-notification-center-iphone-and-ipad|arxivsáne=January 22, 2021|sáne=December 2, 2018|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=March 3, 2021}}&lt;/ref&gt;

Touch ID li iPhone larda ekran kórinislerin bas túyme hám quwat túymesin bir waqıtta basıw arqalı súwretke túsiriw múmkin. [[Android]] penen salıstırǵanda, onda túymelerdi basıp turıw talap etilse, iOS ta qısqa waqıt basıw jetkilikli.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://ansonalex.com/tutorials/how-to-take-a-screenshot-on-the-iphone-5-and-ios-6/|bet=How to Take a Screenshot on the iPhone 5 and iOS 6 [Video]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201204003206/https://ansonalex.com/tutorials/how-to-take-a-screenshot-on-the-iphone-5-and-ios-6/|arxivsáne=December 4, 2020|avtor=Alex|at=Anson|sáne=4 October 2012|jumıs=AnsonAlex.com|qaralǵan sáne=December 31, 2020}}&lt;/ref&gt; Face ID li iPhone larda ekran kórinislerin súwretke túsiriw ushın ses qattılıǵın kóbeytiw túymesi hám quwat túymesi qollanıladıd.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.digitaltrends.com/mobile/how-to-take-a-screenshot-on-an-iphone-x/|bet=How to Take a Screenshot on an iPhone X and Newer Models|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201204003933/https://www.digitaltrends.com/mobile/how-to-take-a-screenshot-on-an-iphone-x/|arxivsáne=December 4, 2020|sáne=1 December 2020|til=en|jumıs=Digital Trends|qaralǵan sáne=December 31, 2020}}&lt;/ref&gt;

Kamera qollanbasında iOS 7 ge shekem skeuomorf jaqtırılatuǵın kamera shutter animaciyası qollanılǵan. Sol waqıttan baslap, ol ápiwayı qısqa qarańǵılanıw effektin qollanadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.smashingmagazine.com/2017/01/how-functional-animation-helps-improve-user-experience/|bet=How Functional Animation Helps Improve User Experience|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210819215153/https://www.smashingmagazine.com/2017/01/how-functional-animation-helps-improve-user-experience/|arxivsáne=August 19, 2021|sáne=11 January 2017|til=en|jumıs=Smashing Magazine|qaralǵan sáne=19 August 2021|citata=[Image: shutter-animation-in-apple-ios-6-camera-app.png] Shutter image in the iOS 6 camera app}}&lt;/ref&gt; Waqıt ótiwi menen qosılǵan áhmiyetli qosımshalarǵa HDR fotografiya hám qozǵalıwshı obyektlerden keletuǵın kóleńke effektleriniń aldın alıwshı normal hám joqarı dinamikalıq diapazonlı súwretlerdi bir waqıtta saqlap qalıw opciyası (iPhone 5, iOS 6 dan baslap), avtomatik HDR sazlaw (iOS 7.1 den baslap), qosılǵan jaǵdayda hár bir foto menen birge qısqa video biriktirilgen &quot;live photo&quot; (iPhone 6s, iOS 9), hám cifrlı zoom tez túymesi (iPhone 7 Plus, iOS 10) kiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.dpreview.com/reviews/apple-iphone-5-review/2|bet=Apple iPhone 5 Camera Review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210819220754/https://www.dpreview.com/reviews/apple-iphone-5-review/2|arxivsáne=August 19, 2021|sáne=2012-10-09|jumıs=DPReview|qaralǵan sáne=19 August 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/services-and-software/how-to-enable-auto-hdr-in-ios-7-1/|bet=How to enable auto-HDR in iOS 7.1|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210819220753/https://www.cnet.com/tech/services-and-software/how-to-enable-auto-hdr-in-ios-7-1/|arxivsáne=August 19, 2021|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=2014-03-10|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=19 August 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/camera-tests-zoom-iphone-7-vs-iphone-7-plus|bet=Camera tests: Zoom on the iPhone 7 vs iPhone 7 Plus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210506230737/https://www.imore.com/camera-tests-zoom-iphone-7-vs-iphone-7-plus|arxivsáne=May 6, 2021|sáne=21 September 2016|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=19 August 2021}}&lt;/ref&gt; Video ólshemi hám kadr tezligi sıyaqlı bazı kamera sazlawları kameranıń óz interfeysi arqalı sazlanbaydı, al sistema sazlawlarına jiberiledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT209431|bet=Record HD or 4K video with your iPhone or iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210819220754/https://support.apple.com/en-us/HT209431|arxivsáne=August 19, 2021|sáne=December 14, 2020|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=August 19, 2021}}&lt;/ref&gt;

iOS 13 tegi &quot;kontekst menyuları&quot; dep atalatuǵın jańa funkciya elementti basıp turǵanıńızda baylanıslı háreketlerdi kórsetedi. Kontekst menyusı kórsetilgende, fon buzılǵan kóriniste boladı.&lt;ref name=&quot;developer.apple.com&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/controls/context-menus/|bet=Context Menus – Controls – iOS – Human Interface Guidelines – Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200803085459/https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/controls/context-menus/|arxivsáne=August 3, 2020|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt;

Bir neshe varianttan tańlaw ushın, tańlaw basqarıw elementi qollanıladı. Selektorlar tómende bekitilgen yamasa kontent penen bir qatarda (sáne selektorları dep ataladı) payda bolıwı múmkin. Sáne selektorları basqa tańlaw basqarıw elementleri sıyaqlı kóriniske iye, biraq kún, ay hám qálegen jaǵdayda jıl ushın baǵanalarǵa iye.

Eskertiw xabarları ekrannıń ortasında payda boladı, biraq ekrannıń tómeninen joqarıǵa qaray jılısıp shıǵatuǵın eskertiw xabarları da bar (&quot;háreketler paneli&quot; dep ataladı). Joq etiw háreketleri (qanday da bir elementti joq etiw sıyaqlı) qızıl reńde kórsetiledi.

iOS tıń rásmiy shrifti - San Francisco. Ol kishi tekstlerdi oqıw ushın arnawlı dizayn etilgen hám pútkil operaciyalıq sistemada, sonday-aq úshinshi tárep qosımshalarında da qollanıladı.&lt;ref name=&quot;developer.apple.com&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/controls/context-menus/|bet=Context Menus – Controls – iOS – Human Interface Guidelines – Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200803085459/https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/controls/context-menus/|arxivsáne=August 3, 2020|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/controls/context-menus/ &quot;Context Menus – Controls – iOS – Human Interface Guidelines – Apple Developer&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

Ikonkalardıń ólshemi úlken ekranlı iPhonelar ushın 180x180 piksel, ádette 6 dyuymnan úlken modeller, sonıń ishinde iPhone 11 Pro hám iPhone 8 Plus ushın, al kishi displeyli iPhonelarda 120x120 piksel boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/library/archive/qa/qa1686/_index.html|bet=Technical Q&amp;A QA1686: App Icons on iPhone, iPad and Apple Watch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200730234505/https://developer.apple.com/library/archive/qa/qa1686/_index.html|arxivsáne=July 30, 2020|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt;

==== Bas ekran ====
SpringBoard tárepinen islengen bas ekran qosımsha belgilerin hám tómengi bólimde paydalanıwshılar eń kóp qollanılatuǵın qosımshaların bekitip qoya alatuǵın dok panelin kórsetedi. iOS bas ekranları ádette qosımsha belgileri hám vidjetlerden quralǵan; qosımsha belgileri baylanıslı qosımshanı iske túsiredi, al vidjetler bolsa hawa rayı boljawın, paydalanıwshınıń elektron pochta qutısın yamasa jańalıqlar lentasın bas ekranda tikkeley kórsetiw sıyaqlı tiri, avtomatik jańalanatuǵın maǵlıwmatlardı kórsetedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/guide/iphone/add-edit-and-remove-widgets-iphb8f1bf206/ios|bet=Add, edit, and remove widgets on iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231216134006/https://support.apple.com/guide/iphone/add-edit-and-remove-widgets-iphb8f1bf206/ios|arxivsáne=December 16, 2023|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt; Bas ekran qollanıwshı qurılma qulpın ashqanda, qosımshada bolǵan waqıtta fizikalıq &quot;Bas&quot; túymesin basqanda yamasa ekrannıń tómengi bólimindegi úy panelin joqarı qaray sıypap ótkeninde payda boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://help.apple.com/iphone/8/#/iph3bd00bbb|bet=Home button – Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181118200222/https://help.apple.com/iphone/8/#/iph3bd00bbb|arxivsáne=November 18, 2018|jumıs=help.apple.com|qaralǵan sáne=May 24, 2015}}&lt;/ref&gt; Ekrannıń joqarı bóliminde waqıt, batareya quwatı hám signal kúshi sıyaqlı maǵlıwmatlardı kórsetiw ushın status qatarı bar. Ekrannıń qalǵan bólimi házirgі qosımsha ushın ajıratılǵan. Qupıya sóz ornatılǵan bolsa hám qollanıwshı qurılmanı qosqanda, bas ekranǵa kiriwge ruqsat beriliwden aldın qulıplaw ekranında qupıya sóz kiritiliw kerek.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT204060|bet=About iOS passcodes – Apple Support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150428092931/https://support.apple.com/en-us/HT204060|arxivsáne=April 28, 2015|jumıs=support.apple.com|qaralǵan sáne=May 24, 2015}}&lt;/ref&gt;

iPhone OS 3-de Spotlight tanıstırıldı, bul paydalanıwshılarǵa media, qosımshalar, elektron pochtalar, baylanıslar, xabarlar, esletpeler, kalendar waqıyaları hám usıǵan uqsas mazmundı izlew imkaniyatın berdi. iOS 7 hám keyingi versiyalarda Spotlight bas ekrannıń qálegen jerine tómen qaray tartıw arqalı ashıladı (Xabarlandırıw Orayı hám Basqarıw Orayın ashatuǵın joqarı hám tómengi shetlerden basqa).&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/06/10/apples-ios-7-embeds-search-bar-into-every-app-screen|bet=Apple's iOS 7 brings quick Spotlight search access to every app page|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131007171934/http://appleinsider.com/articles/13/06/10/apples-ios-7-embeds-search-bar-into-every-app-screen|arxivsáne=October 7, 2013|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=September 18, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.smartipadguide.com/search-on-ipad-with-spotlight-on-ios-7|bet=Search on iPad with iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150113004543/http://www.smartipadguide.com/search-on-ipad-with-spotlight-on-ios-7|arxivsáne=January 13, 2015|sáne=October 21, 2013|qaralǵan sáne=March 1, 2014}}&lt;/ref&gt; iOS 9-da Spotlight-qa kiriw ushın eki usıl bar. iOS 7 hám 8-degi sıyaqlı, qálegen bas ekrandı tómen qaray tartıw Spotlight-tı kórsetedi. Biraq, oǵan iOS 3-ten 6-ǵa shekem bolǵan versiyalardaǵıday kiriwge de boladı. Bul Spotlight-qa Siri usınısların beredi, olar qosımsha usınısların, baylanıs usınısların hám jańalıqlardı óz ishine aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2984323/hands-on-with-the-new-proactive-spotlight-in-ios-9.html|bet=Hands-on with the new, proactive Spotlight in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200923040843/https://www.macworld.com/article/2984323/hands-on-with-the-new-proactive-spotlight-in-ios-9.html|arxivsáne=September 23, 2020|sáne=September 16, 2015|qaralǵan sáne=September 25, 2020}}&lt;/ref&gt; iOS 10-da Spotlight endi arnawlı &quot;Búgin&quot; paneliniń joqarı bóliminde jaylasqan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/7/8/12128150/ios-10-hands-on-preview-lockscreen|bet=iOS 10 will make you love your lock screen|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170210155903/http://www.theverge.com/2016/7/8/12128150/ios-10-hands-on-preview-lockscreen|arxivsáne=February 10, 2017|avtor=Seifert|at=Dan|sáne=September 13, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;

iPhone OS 3.2 shıǵarılǵannan keyin, paydalanıwshılar Bas ekran ushın fon súwretin ornatıw múmkinshiligin aldı. Dáslep bul funkciya tek iPad (1-áwlad) ushın ǵana qoljetimli boldı, iPhone OS 3.2 shıqqannan bir neshe ay keyin shıqqan iOS 4-ke shekem, bul funkciya operaciyalıq sistemanı júrgize alatuǵın barlıq iPhone hám iPod Touch modelleri ushın qoljetimli boldı, tek iPhone 3G hám iPod touch (2-áwlad) belgi animaciyalarındaǵı iskerlik máselelerine baylanıslı bul imkaniyattan tıs qaldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2010/06/22/steve-jobs-on-lack-of-custom-wallpapers-in-ios-4-for-iphone-3g/|bet=Steve Jobs on Lack of Custom Wallpapers in iOS 4 for iPhone 3G|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=June 22, 2010|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=September 19, 2024}}&lt;/ref&gt;

iOS 7 Bas ekranda parallaks effektin tanıstırdı, bul qurılmanıń qozǵalısına juwap retinde qurılmanıń fon súwreti hám belgilerin jıljıtadı, 3D effektin hám qalqıp júrgen belgiler illyuziyasın jaratadı. Bul effekt sonday-aq Mail hám Safari qosımshalarınıń vkladka kórinisinde de kórinedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.idownloadblog.com/2013/06/28/ios-7-parallax-effect-explained/|bet=A closer look at iOS 7 parallax effect|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220519000418/https://www.idownloadblog.com/2013/06/28/ios-7-parallax-effect-explained/|arxivsáne=May 19, 2022|avtor=Zibreg|at=Christian|sáne=September 26, 2016|baspaxana=iDownloadBlog.com|qaralǵan sáne=May 5, 2022}}&lt;/ref&gt;

Izertlewshiler paydalanıwshılardıń óz bas ekranlarındaǵı belgilerin qollanıw jiyiligi hám qosımshalardıń bir-birine baylanıslılıǵına, sonday-aq qolaylılıq hám estetika sebepleri boyınsha shólkemlestiretuǵının anıqladı.

==== Sistema shrifti ====
iOS dáslep sistema shrifti retinde Helvetica-nı qollandı. Apple iPhone 4 hám onıń Retina displeyi ushın Helvetica Neue-ge ótip, iOS 4-te eski iPhone qurılmaları ushın Helvetica-nı sistema shrifti retinde saqlap qaldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://daringfireball.net/2010/06/4|bet=4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171009111438/https://daringfireball.net/2010/06/4|arxivsáne=October 9, 2017|avtor=Gruber|at=John|sáne=June 29, 2010|jumıs=[[John Gruber|Daring Fireball]]|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 7 menen birge Apple sistema shriftin Helvetica Neue Light-qa ózgertetuǵının járiyaladı, bul sheshim tómen ajıratatuǵın mobil ekranlar ushın jeńil, juqa shrifttiń durıs qollanılmawı sebepli sınǵa ushıradı. Apple aqırında Helvetica Neue-ni tańladı.&lt;ref&gt;{{Cite journal|first=Elizabeth|last=Stinson|title=Why Apple abandoned the world's most beloved typeface|url=https://www.wired.com/2015/06/apple-abandoned-worlds-beloved-typeface/|date=June 9, 2015|access-date=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2013/07/09/apple-fontgate-ends-with-thicker-helvetica-neue-in-ios-7-beta-3/|bet=Apple 'fontgate' ends with thicker Helvetica Neue in iOS 7 beta 3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171015203655/https://venturebeat.com/2013/07/09/apple-fontgate-ends-with-thicker-helvetica-neue-in-ios-7-beta-3/|arxivsáne=October 15, 2017|avtor=Koetsier|at=John|sáne=July 9, 2013|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 7 shıǵarılıwı sonday-aq Sazlawlar arqalı tekstti masshtablaw yamasa basqa tekst qoljetimlilik ózgerisler qollanıw múmkinshiligin berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2013/09/21/ios-7-how-to-make-text-more-readablelarger-on-your-ipad-and-iphone/|bet=iOS 7 How-to: Make text more readable/larger on your iPad and iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160731183723/http://9to5mac.com/2013/09/21/ios-7-how-to-make-text-more-readablelarger-on-your-ipad-and-iphone/|arxivsáne=July 31, 2016|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 21, 2013|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/how-increase-or-decrease-font-sizes-iphone-and-ipad-ios-7-dynamic-type|bet=How to increase or decrease font sizes on iPhone and iPad in iOS 7 with Dynamic Type|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170508115332/http://www.imore.com/how-increase-or-decrease-font-sizes-iphone-and-ipad-ios-7-dynamic-type|arxivsáne=May 8, 2017|avtor=Kazmucha|at=Allyson|sáne=November 20, 2013|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 9 benen birge Apple shriftti San Francisco-ǵa ózgertti, bul Apple tárepinen islep shıǵılǵan, maksimal oqıwǵa qolaylı hám ónimler qatarı boyınsha shrift birdeyligi ushın arnalǵan shrift edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/09/16/apple-ios-9-font/|bet=All hail Apple's new iOS 9 font, San Francisco|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171221035219/http://mashable.com/2015/09/16/apple-ios-9-font/|arxivsáne=December 21, 2017|avtor=Strange|at=Adario|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/09/16/first-look-apple-drops-helvetica-for-san-francisco-in-ios-9|bet=Apple drops Helvetica for San Francisco in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170306092414/http://appleinsider.com/articles/15/09/16/first-look-apple-drops-helvetica-for-san-francisco-in-ios-9|arxivsáne=March 6, 2017|sáne=September 16, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

==== Papkalar ====
iOS 4 papkalardı tanıstırdı, olardı bir qosımshanı ekinshisiniń ústine súyrew arqalı jaratıwǵa boladı, hám sonnan keyin, usı procedura járdeminde papkaǵa kóbirek elementler qosıwǵa boladı. Papka ushın atama ishindegi qosımshalar kategoriyası boyınsha avtomatik túrde tańlanadı, biraq atın paydalanıwshı da ózgerte aladı.&lt;ref name=&quot;Folders&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1152168/ios4folders.html|bet=Hands on with iOS 4 folders|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171101033003/https://www.macworld.com/article/1152168/ios4folders.html|arxivsáne=November 1, 2017|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=June 21, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Papkalar ishindegi qosımshalar xabarlandırıw belgishelerin alǵanda, ayırım xabarlandırıwlar sanı qosıladı hám ulıwma san papkanıń ózinde xabarlandırıw belgisi retinde kórsetiledi.&lt;ref name=&quot;Folders&quot; /&gt; Dáslepki waqıtta, iPhone-daǵı papkalar 12-ge shekem qosımshanı, al iPad-taǵı papkalar 20 qosımshanı óz ishine ala alatuǵın edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1160291/tablets/create-organize-ios-folders.html|bet=How to create and organize iOS folders|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171015202624/https://www.macworld.com/article/1160291/tablets/create-organize-ios-folders.html|arxivsáne=October 15, 2017|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=June 20, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Jańa iPhone apparatlıq qurılmalarında displeylerdıń ólshemleri úlkeyiwi menen, iOS 7 papkalardı bas ekran dúzilisine uqsas betler menen jańaladı, bul papka funkcionallıǵın áhmiyetli keńeytiwge múmkinshilik berdi. Papkanıń hár bir beti 9-ǵa shekem qosımshanı óz ishine ala aladı, hám ulıwma 15 bet bolıwı múmkin, bul bir papkada barlıǵı 135 qosımshaǵa jol qoyadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/how-many-apps-allowed-iphone-2000752|bet=How Many Apps and Folders Can an iPhone Have?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170806182301/https://www.lifewire.com/how-many-apps-allowed-iphone-2000752|arxivsáne=August 6, 2017|avtor=Costello|at=Sam|sáne=March 20, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 9-da Apple iPad apparatlıq qurılmaları ushın papka ólshemlerin jańaladı, hár bette 16 qosımshaǵa ruqsat etip, ele de maksimal 15 bet penen, ulıwma sandı 240 qosımshaǵa shekem kóbeytip.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/07/08/new-folders-ios-9/|bet=iOS 9 lets you store 105 more apps per folder on the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171015150809/https://9to5mac.com/2015/07/08/new-folders-ios-9/|arxivsáne=October 15, 2017|avtor=Miller|at=Chance|sáne=July 8, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

==== Xabarlandırıw Orayı ====
iOS 5-ke shekem, xabarlandırıwlar modal aynada jetkiziletuǵın hám qabıl etilgennen keyin kóriw múmkin emes edi. iOS 5-te Apple Xabarlandırıw Orayın tanıstırdı, ol paydalanıwshılarǵa xabarlandırıwlar tariyxın kóriwge múmkinshilik beredi. Paydalanıwshı xabarlandırıwdı basıp, oǵan sáykes qosımshanı asha aladı yamasa onı óshire aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/au/iphone/features/notification-center.html|bet=iPhone 4S – Always know what's up in Notification Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120214123941/http://www.apple.com/au/iphone/features/notification-center.html|arxivsáne=February 14, 2012|baspaxana=Apple Inc.}}&lt;/ref&gt; Endi xabarlandırıwlar ekrannıń joqarı bóliminde qısqa waqıt payda bolatuǵın bannerlerde jetkiziledi. Eger paydalanıwshı alınǵan xabarlandırıwdı bassa, xabarlandırıwdı jibergen qosımsha ashıladı. Paydalanıwshılar sonday-aq qosımshanıń xabarlandırıw sazlawların ózgertiw arqalı xabarlandırıwlardı modal dóretiw aynalarında kóriwdi tańlay aladı. iOS 8 penen birge tanıstırılǵan vidjetler endi Xabarlandırıw Orayı arqalı qoljetimli bolıp, 3-táreplerden belgilenedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/mobile/how-to-use-widgets-on-ios-8/|bet=How to use widgets on iOS 8|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt;

Qosımsha jabıq waqtında xabarlandırıw jibergende, onıń belgisinde qızıl belgi payda boladı. Bul belgi paydalanıwshıǵa bir qarawda qosımshanıń qansha xabarlandırıw jibergenin bildiredi. Qosımshanı ashıw belgini óshiredi.

==== Qosımshalar ====
iOS qurılmaları Apple tárepinen islep shıǵarılǵan aldınnan ornatılǵan qosımshalar menen keledi, olarǵa Pochta (Mail), Kartalar (Maps), TV, Muzıka, FaceTime, Shıjlan (Wallet), Densawlıq hám basqa kóplegen qosımshalar kiredi.

Qosımshalar (&quot;apps&quot;) - bul iOS-ke ornatıwǵa bolatuǵın qollanba [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamanıń]] eń ulıwma forması. Olar [[App Store]] cifrlı dúkanınıń rásmiy katalogınan júklep alınadı, bul jerde qosımshalar paydalanıwshılarǵa usınılmastan aldın qáwipsizlik tekseriwinen ótedi. 2017-jılı iyunda Apple óz kórsetpelerin jańalap, qosımsha rawajlandırıwshılardıń paydalanıwshılardı óz qosımshaları ushın pikir qaldırıwǵa shaqırıw ushın arnawlı sorawlardı qollanıw múmkinshiligin joq etetuǵının belgiledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/6/9/15768196/apple-ending-annoying-app-store-review-prompts|bet=Apple won't let apps annoy you with their own review prompts anymore|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170609200122/https://www.theverge.com/2017/6/9/15768196/apple-ending-annoying-app-store-review-prompts|arxivsáne=June 9, 2017|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=June 9, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/06/09/app-rating-custom-prompts-app-store-banned/|bet=App Store now requires developers to use official API to request app ratings, disallows custom prompts|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170612140318/https://9to5mac.com/2017/06/09/app-rating-custom-prompts-app-store-banned/|arxivsáne=June 12, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=June 9, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS qosımshaların sonday-aq baǵdarlama tarqatıwshı usınǵan IPA faylınan tikkeley, rásmiy emes jollar menen de ornatıwǵa boladı. Olar iOS Software Development Kit (SDK) járdeminde jazıladı hám kóbinese Xcode penen birge qollanıladı, bunda rásmiy qollap-quwatlanatuǵın [[Swift (programmalastırıw tili)|Swift]] hám Objective-C sıyaqlı programmalastırıw tilleri paydalanıladı. Basqa kompaniyalar da óz programmalastırıw tillerin qollanıp, tiykarǵı iOS qosımshaların rawajlandırıwǵa múmkinshilik beretuǵın qurallar jaratqan

iOS ushın qosımshalar kóbinese UIKit [[programmalastırıw]] [[Freymvork|freymvorkı]] komponentlerin qollanıp qurıladı. Bul qosımshalardıń operacion sistema menen bir qálipte kóriniwine múmkinshilik beredi, biraq sonıń menen birge olardı arnawlı túrde sazlawǵa da jol qoyadı.

Elementler iOS jańalanıwları menen birge avtomatik túrde jańalanıp turadı, sonıń ishinde jańa interfeys qaǵıydaların da óz ishine aladı. UIKit elementleri júdá beyimli, bul [[Programmist (Baǵdarlamashı)|programma rawajlandırıwshılarǵa]] barlıq iOS qurılmalarında birdey kórinetugın bir qosımsha jaratıwǵa múmkinshilik beredi. iOS interfeysin anıqlawdan tısqarı, UIKit qosımshanıń funkcionallıǵın da belgileydi.

Dáslepki waqıtta [[Apple Inc.|Apple]] programma rawajlandırıwshılarǵa SDK shıǵarıwdı kózlemegen edi, sebebi olar úshinshi tárep qosımshalarınıń iOS ushın rawajlandırılıwın qálemey, onıń ornına veb-qosımshalar qurılıwın qálegen edi. Biraq, bul texnologiya keń qollanıwǵa iye bolmadı, bul Applediń pikirin ózgertiwine alıp keldi, sonlıqtan 2007-jılı oktyabrde programma rawajlandırıwshılar ushın SDK járiyalandı hám aqırında 2008-jılı 6-martta shıǵarıldı.

SDK rawajlandırıw qurallarınıń tolıq jıynaǵın óz ishine aladı,&lt;ref name=&quot;MacRumors SDK2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/03/06/apple-releases-iphone-sdk-demos-spore-instant-messaging/|bet=Apple Releases iPhone SDK, Demos Spore, Instant Messaging|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160311195044/http://www.macrumors.com/2008/03/06/apple-releases-iphone-sdk-demos-spore-instant-messaging/|arxivsáne=March 11, 2016|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 11, 2017}}&lt;/ref&gt; sonıń ishinde audio mikser hám iPhone emulyatorı bar. Bul Mac paydalanıwshıları ushın biypul júklep alınadı. [[Microsoft Windows]] kompyuterleri ushın jetkilikli emes. Qosımshanı sınap kóriw, texnikalıq járdem alıw hám qosımshalardı App Store arqalı tarqatıw ushın, rawajlandırıwshılar Apple Developer Programmasına jazılıwı kerek.

Jıllar dawamında Apple Store qosımshaları bir neshe áhmiyetli belgilerde asıp ketti, sonıń ishinde 50,000,&lt;ref name=&quot;50,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2009/06/08/40-million-iphones-and-ipod-touches-and-50000-apps/|bet=State Of The iPhone Ecosystem: 40 Million Devices and 50,000 Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090610235745/http://www.techcrunch.com/2009/06/08/40-million-iphones-and-ipod-touches-and-50000-apps/|arxivsáne=June 10, 2009|avtor=Siegler|at=MG|sáne=June 8, 2009|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 100,000,&lt;ref name=&quot;100,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2009/11/04/apple-announces-over-100000-apps-available-on-the-app-store/|bet=Apple Announces Over 100,000 Apps Available on the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190330120948/https://www.macrumors.com/2009/11/04/apple-announces-over-100000-apps-available-on-the-app-store/|arxivsáne=March 30, 2019|sáne=November 4, 2009|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 250,000,&lt;ref name=&quot;250,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/mobile/2010/08/28/apples-app-store-now-features-250000-apps/|bet=Apple's App Store Now Features 250,000 Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170329233606/https://thenextweb.com/mobile/2010/08/28/apples-app-store-now-features-250000-apps/|arxivsáne=March 29, 2017|avtor=Brian|at=Matt|sáne=August 28, 2010|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 500,000,&lt;ref name=&quot;500,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2011/10/04/more-than-18-billion-apps-downloaded-from-app-store/|bet=More than 18 billion apps downloaded from App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170421125437/https://www.engadget.com/2011/10/04/more-than-18-billion-apps-downloaded-from-app-store/|arxivsáne=April 21, 2017|avtor=Grothaus|at=Michael|sáne=October 4, 2011|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; 1&amp;nbsp;million,&lt;ref name=&quot;1 million&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/10/22/4866302/apple-announces-1-million-apps-in-the-app-store|bet=Apple announces 1 million apps in the App Store, more than 1 billion songs played on iTunes radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170512171633/https://www.theverge.com/2013/10/22/4866302/apple-announces-1-million-apps-in-the-app-store|arxivsáne=May 12, 2017|avtor=Ingraham|at=Nathan|sáne=October 22, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; hám 2 million qosımsha.&lt;ref name=&quot;The Verge 2 million2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/6/13/11922926/apple-apps-2-million-wwdc-2016|bet=Apple's App Store now has over 2 million apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170210135527/http://www.theverge.com/2016/6/13/11922926/apple-apps-2-million-wwdc-2016|arxivsáne=February 10, 2017|avtor=Golson|at=Jordan|sáne=June 13, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; Bir milliardınshı qosımsha 2009-jılı 24-aprelde ornatıldı.&lt;ref name=&quot;Billion&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2009/04/24Apples-Revolutionary-App-Store-Downloads-Top-One-Billion-in-Just-Nine-Months.html|bet=Apple's Revolutionary App Store Downloads Top One Billion in Just Nine Months|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170315100024/http://www.apple.com/pr/library/2009/04/24Apples-Revolutionary-App-Store-Downloads-Top-One-Billion-in-Just-Nine-Months.html|arxivsáne=March 15, 2017|sáne=April 24, 2009|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;

==== Qosımshalar kitapxanası ====
Qosımshalar kitapxanası qosımshalardı olardıń funkciyası yamasa túrine qarap avtomatik túrde papkalarǵa jaylastıradı hám barlıq ornatılǵan qosımshalardıń álipbe tártibindegi dizimin óz ishine aladı. Mısalı, ol barlıq sociallıq media qosımshaların bir papkaǵa, al ónimdarlıq qosımshaların basqa papkaǵa jaylastırıwı múmkin.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.pcmag.com/how-to/how-to-organize-your-home-screen-with-ios-14s-app-library|bet=How to Use the App Library to Organize Your iPhone or iPad Home Screen|til=en|jumıs=PCMAG|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt; Paydalanıwshılar Qosımshalar kitapxanasınıń joqarı bólimindegi izlew qatarın qollanıp, qosımshalardı tez tabıwı hám olardı ashıwı múmkin. Paydalanıwshılar bas ekrannıń arnawlı qosımsha betlerin jasırıwdı tańlap alıwı múmkin, bul eń kóp qollanatuǵın qosımshalarga itibar qaratıwdı ańsatlastıradı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT211345|bet=Organize the Home Screen and App Library on your iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231216134005/https://support.apple.com/en-us/HT211345|arxivsáne=December 16, 2023|sáne=2023-11-16|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt;

=== Saqlaw ===
iOS qáwipsizlik hám jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw ushın qatań qumsalǵıshtı qollanadı. Qosımshalar ulıwma ózleriniń konteynerlerine hám sistemanıń arnawlı papkalarına, mısalı Súwretler kitapxanasına kiriwge sheklengen. Óz sandboxınan tısqarı fayllardı ashıw ushın, iOS hújjet tańlaǵıshlar, fayl provayderler hám qosımsha keńeytiwler sıyaqlı mexanizmlerdi paydalanadı.

iOS 8 hújjet interakciya kontrolleriniń bir bólegi sıpatında Hújjet Tańlaǵısh hám Hújjet Provayder keńeytiwlerin engizdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/library/archive/documentation/General/Conceptual/ExtensibilityPG/FileProvider.html|bet=App Extension Programming Guide: Document Provider|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231216142528/https://developer.apple.com/library/archive/documentation/General/Conceptual/ExtensibilityPG/FileProvider.html|arxivsáne=December 16, 2023|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://docs.developer.apple.com/documentation/uikit/uidocumentpickerextensionviewcontroller|bet=UIDocumentPickerExtensionViewController|til=en-US|jumıs=Apple Developer Documentation|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/ios-8-document-provider-extensions-explained|bet=Document provider extensions in iOS 8: Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231216142528/https://www.imore.com/ios-8-document-provider-extensions-explained|arxivsáne=December 16, 2023|avtor=updated|at=Rene Ritchie last|sáne=2014-07-22|til=en|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt; Bul qosımshalardıń oraylıq jaylasqan yamasa bult saqlaw xızmetlerinde saqlanǵan hújjetlerdi ashıwına, saqlawına hám olar menen birge islesiwine múmkinshilik beredi.

iOS 11 menen birge, Apple Fayllar qosımshasın&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/how-to/files-app-ios-11/|bet=How to Use the New Files App in iOS 11|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231216142528/https://www.macrumors.com/how-to/files-app-ios-11/|arxivsáne=December 16, 2023|sáne=September 19, 2017|jumıs=macrumors.com|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt; hám Fayl Provayder keńeytiwin,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://docs.developer.apple.com/documentation/fileprovider/|bet=File Provider|til=en-US|jumıs=Apple Developer Documentation|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt; engizdi, paydalanıwshılarǵa ózleriniń faylların basqarıw hám shólkemlestiriw ushın oraylıq orın berdi. Qosımshalar Fayllar qosımshasına biriktirilip, olardıń hújjetlerin Fayllar qosımshasınan tikkeley ashıw hám redaktorlaw múmkinshiligin beredi.

iOS qurılmalarınıń saqlaw orını [[ICloud|iCloud]] arqalı keńeytiliwi múmkin, bul Apple kompaniyasınıń bult tiykarındaǵı saqlaw sheshimi bolıp, barlıq paydalanıwshılarǵa 5GB saqlaw ornın biypul beredi, al basqa jobalardı paydalanıw ushın pullı jazılıw talap etiledi. iCloud Drive paydalanıwshılarǵa hár túrli fayllardı, mısalı hújjetler, prezentaciyalar hám kestelerdi bultta saqlawǵa múmkinshilik beredi. Bul fayllar bir neshe qurılmadan ashılıwı múmkin, tek paydalanıwshı birdey Apple ID menen kiriw shárti menen.

=== Qolaylıq ===
iOS kóriw hám esitiwde qıyınshılıqları bar paydalanıwshılarǵa járdem beriw ushın hár túrli qolaylılıq funkciyaların usınıs etedi. Tiykarǵı funkciyalardıń biri, VoiceOver, ekrandaǵı maǵlıwmatlardı dawıslı oqıydı, sonıń ishinde kontekstlik túymeler, belgisheler, siltemeler hám basqa paydalanıwshı interfeysi elementlerin qamtıydı hám paydalanıwshıǵa operaciyalıq sistemada jest arqalı navigaciya islewge múmkinshilik beredi. Ádepki basqarıw elementleri bar hám UIKit [[Freymvork|freymvorkı]] menen islep shıǵılǵan barlıq qosımshalar VoiceOver funkcionallıǵın ózinde jaylastırǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/how-use-voiceover-iphone-and-ipad|bet=How to use VoiceOver on iPhone and iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220131037/http://www.imore.com/how-use-voiceover-iphone-and-ipad|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Tanasychuk|at=Mike|sáne=September 15, 2016|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; Mısallardan biri - súwretke túsiriw ushın iPhone-dı kótergende, VoiceOver súwret kórinisiniń táriypin beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-iphone-voiceover-technology-for-the-blind/|bet=Seeing eye phone: Giving independence to the blind|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401060628/https://www.cnet.com/news/apple-iphone-voiceover-technology-for-the-blind/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Tibken|at=Shara|sáne=March 25, 2016|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; 2013-jılı iOS 7 shıǵarılıwı menen birge tanıstırılǵan &quot;iPhone ushın islep shıǵılǵan&quot; baǵdarlaması sheńberinde, Apple Bluetooth hám arnawlı texnologiyalıq protokoldı qollanıp, úylesimli úshinshi tárep úskenelerin iPhone hám iPad penen baylanıstırıw ushın texnologiya islep shıqtı, bul ses signalın tikkeley paydalanıwshınıń qulaǵına uzatıwǵa múmkinshilik beredi. iPhone ushın islep shıǵılǵan ónimler ushın qosımsha sazlawlarǵa batareya monitoring hám hár qıylı ortalıqlar ushın ses sazlawların ózgertiw kiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-iphone-hearing-aid-tech-deaf-ios-accessibility-cochlear-starkey-bluetooth-watch/|bet=Apple iPhone tech helps reinvent the hearing aid|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401063911/https://www.cnet.com/news/apple-iphone-hearing-aid-tech-deaf-ios-accessibility-cochlear-starkey-bluetooth-watch/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Tibken|at=Shara|sáne=November 3, 2016|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/08/16/made-for-iphone-hearing-aids-hands-on-with-halo-a-mission-critical-wearable/|bet=Made For iPhone Hearing Aids: Hands On With Halo, A Mission-Critical Wearable|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401062155/https://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/08/16/made-for-iphone-hearing-aids-hands-on-with-halo-a-mission-critical-wearable/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Wing Kosner|at=Anthony|sáne=August 16, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple 2016-jılı iOS 10 shıǵarılıwı menen qolaylılıq ushın qosımsha háreketler isledi. Bularǵa VoiceOver-ge jańa aytılıw redaktorın qosıw, qurılmanıń kamerası arqalı obyektlerdi úlkeytiwge múmkinshilik beretuǵın Magnifier sazlawın qosıw, gereń adamlarǵa iPhone-nan telefon qońırawların ámelge asırıw ushın programmalıq TTY qollap-quwatlawı, sonday-aq úshinshi tárep baǵdarlamashılarına óz qosımshalarına durıs qolaylılıq funkciyaların kiritiwge arnalǵan oqıw qollanbalar hám kórsetpeler kiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/06/26/accessibility-was-all-around-this-years-wwdc/|bet=Accessibility was all around this year's WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401055914/https://techcrunch.com/2016/06/26/accessibility-was-all-around-this-years-wwdc/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Aquino|at=Steven|sáne=June 26, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;

2012-jılı Liat Kornowski &quot;The Atlantic&quot; basılımında &quot;iPhone Braille oylap tabılǵannan beri eń revolyucion rawajlanıwlardıń biri bolıp shıqtı&quot; dep jazǵan edi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2012/05/how-the-blind-are-reinventing-the-iphone/256589/|bet=How the Blind Are Reinventing the iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401055505/https://www.theatlantic.com/technology/archive/2012/05/how-the-blind-are-reinventing-the-iphone/256589/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Kornowski|at=Liat|sáne=May 2, 2012|jumıs=[[The Atlantic]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; al 2016-jılı TechCrunch basılımınan Steven Aquino Apple kompaniyasın &quot;járdemshi texnologiyalar tarawında basshılıq etip atır&quot; dep táriyipledi. Apple kompaniyasınıń Global qolaylılıq siyasatı hám baslamaları boyınsha joqarı menedjeri Sara Herlinger: &quot;Biz qolaylılıqtı tiykarǵı adam huqıqı dep esaplaymız. Biziń ónimlerimizdiń negizine qurıw - bul maǵlıwmatqa kiriw hám múmkinshilikler tosqınlıqsız bolatuǵın, imkaniyatı sheklengen adamlarǵa óz maqsetlerine erisiw ushın jol ashatuǵın inklyuziv dúnya kóz-qarasın qollap-quwatlawdı bildiredi&quot; dep málimledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/05/19/when-it-comes-to-accessibility-apple-continues-to-lead-in-awareness-and-innovation/|bet=When it comes to accessibility, Apple continues to lead in awareness and innovation|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401144536/https://techcrunch.com/2016/05/19/when-it-comes-to-accessibility-apple-continues-to-lead-in-awareness-and-innovation/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Aquino|at=Steven|sáne=May 19, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS-ke qarata sın-pikir birinshi márte iske túsirgende internette baylanıs (WiFi yamasa [[iTunes]] arqalı) hám jumıs isleytuǵın SIM-karta talap etiliwine baylanıslı bolǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/how-to/activate-iphone-without-sim-3643294/|title=How to activate an iPhone without a SIM card (or Wi-Fi)|archive-url=https://web.archive.org/web/20201213221343/https://www.macworld.co.uk/how-to/activate-iphone-without-sim-3643294/|archive-date=December 13, 2020|access-date=December 31, 2020|last1=Haslam|first1=Karen|website=Macworld UK|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bul sheklew iOS 12-de bosatılǵan bolıp, endi keyingisi (SIM-karta) talap etilmeydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wootechy.com/activation-bypass/how-to-activate-an-iphone-without-sim/|title=How to Activate iPhone without SIM?|archive-url=https://web.archive.org/web/20201231222422/https://www.wootechy.com/activation-bypass/how-to-activate-an-iphone-without-sim/|archive-date=December 31, 2020|language=en|access-date=December 31, 2020|website=www.wootechy.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Kóp tapsırma ===
iOS ushın kóp tapsırmalardı islew (multitasking) birinshi ret 2010-jılı iyun ayında iOS 4 versiyası menen birge shıǵarıldı.&lt;ref name=&quot;Ars Technica iOS 4 review&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2010/06/ars-reviews-ios-4-whats-new-and-notable/|bet=Ars reviews iOS 4: what's new, notable, and what needs work|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402081218/https://arstechnica.com/apple/2010/06/ars-reviews-ios-4-whats-new-and-notable/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Cheng|at=Jacqui|sáne=June 21, 2010|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Tek ǵana belgili qurılmalar - iPhone 4, iPhone 3GS hám iPod Touch 3-áwladı - kóp tapsırmalı islew múmkinshiligine iye boldı.[3] iPad bolsa kóp tapsırmalı islewdi sol jılı noyabr ayında iOS 4.2.1 versiyasında ǵana aldı.

iOS-te kóp tapsırmalı islew ámelge asırılıwı onıń usılı ushın sınǵa alınǵan, sebebi ol fonda isleytuǵın baǵdarlamalardıń jumısın sheklengen funkciyalar toplamı menen shegaralandıradı hám baǵdarlama islep shıǵarıwshılardan onı anıq qollap-quwatlawdı talap etedi.&lt;ref name=&quot;PCWorld2&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/199528/Multitasking_With_iOS_4_is_Horrible_Apple_Blew_It.html|bet=Multitasking With iOS 4 is Horrible: Apple Blew It|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130629185931/http://www.pcworld.com/article/199528/Multitasking_With_iOS_4_is_Horrible_Apple_Blew_It.html|arxivsáne=June 29, 2013|avtor=Newman|at=Jared|sáne=June 22, 2010|baspaxana=PC World|qaralǵan sáne=April 14, 2013}}&lt;/ref&gt;

iOS 4-ke shekem kóp tapsırmalı islaw tek Apple qurılmada ornatılǵan baǵdarlamalardıń bir bólegi menen sheklengen edi. Biraq, paydalanıwshılar óz qurılmasın &quot;jailbreak&quot; qılıw arqalı rásmiy emes túrde kóp tapsırmalı islew múmkinshiligin ala alatuǵın edi.&lt;ref name=&quot;iOS 4 walkthrough&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/ios-4-review|bet=iOS 4 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180615111736/https://www.imore.com/ios-4-review|arxivsáne=June 15, 2018|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=June 14, 2010|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=September 25, 2020}}&lt;/ref&gt; iOS 4-ten baslap, úshinshi áwlad hám onnan keyingi iOS qurılmalarında kóp tapsırmalı islew jeti fon API-ları arqalı qollap-quwatlanadı:&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/apple-announces-multitasking-iphone-40|bet=Apple announces multitasking for iPhone OS 4 (iPhone 3GS/iPod Touch G3 only)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200924015005/https://www.imore.com/apple-announces-multitasking-iphone-40|arxivsáne=September 24, 2020|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=April 8, 2010|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=September 25, 2020}}&lt;/ref&gt;

# Fon sesi - baǵdarlama ses yamasa video mazmundı oynatıp turǵan waqıtqa shekem fonda islewdi dawam etedi
# Internet arqalı dawıslı baylanıs (VoIP) - telefon qońırawı bolmaǵan waqıtta baǵdarlama toqtatıp qoyıladı
# Fon ornı - baǵdarlamaǵa orın ózgerisleri haqqında xabar beriledi&lt;ref name=&quot;Executing Code in the Background&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/library/ios/documentation/iPhone/Conceptual/iPhoneOSProgrammingGuide/BackgroundExecution/BackgroundExecution.html|bet=App Programming Guide for iOS – Background Execution|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150727054318/https://developer.apple.com/library/ios/documentation/iPhone/Conceptual/iPhoneOSProgrammingGuide/BackgroundExecution/BackgroundExecution.html|arxivsáne=July 27, 2015|sáne=2014-09-17|baspaxana=Apple Developer|qaralǵan sáne=September 4, 2015}}&lt;/ref&gt;
# Push bildiriwleri
# Jergilikli bildiriwler - baǵdarlama aldın-ala belgilengen waqıtta jetkiziliwi kerek bolǵan jergilikli bildiriwlerdi jobalastıradı
# Tapsırmanı tamamlaw - baǵdarlama berilgen tapsırmanı tamamlaw ushın sistemadan qosımsha waqıt soraydı
# Tez baǵdarlama almastırıw - baǵdarlama hesh qanday kodtı orınlamaydı hám qálegen waqıtta yadtan óshirilip taslanıwı múmkin

iOS 5-te úsh jańa fon API-ları tanıstırıldı:

# Gazeta dúkanı - baǵdarlama paydalanıwshıǵa tayar bolıw ushın fonda mazmundı júklep aladı
# Sırtqı qosımsha qurılma - baǵdarlama sırtqı qosımsha qurılma menen baylanısadı hám belgili aralıqlarda maǵlıwmat almasadı
# Bluetooth qosımsha qurılması - baǵdarlama Bluetooth qosımsha qurılması menen baylanısadı hám belgili aralıqlarda maǵlıwmat almasadı

iOS 7-de Apple barlıq baǵdarlamalardı fonda jańalaw múmkinshiligin beriwshi jańa kóp tapsırmalı funkciyanı tanıstırdı. Bul funkciya paydalanıwshı eń kóp qollanǵan baǵdarlamaların jańalawǵa artıqmashlıq beredi hám qurılmanıń batareya xızmet múddetin ádewir qısqartpastan, uyalı tarmaǵına qaraǵanda Wi-Fi tarmaǵın paydalanıwdı qáleydi.

==== Baǵdarlamalar arasında almastırıw ====
iOS 4.0 den iOS 6.x ke shekem, úy túymesin eki ret basıw baǵdarlama almastırıwshını iske túsiredi. Tómennen jıljımalı dok tárizli interfeys payda boladı, ekran mazmunın joqarı jıljıtadı. Belgileshe tańlaw baǵdarlamanı almastıradı. Eń shep tárepte muzıka basqarıw elementleri, burılıstı qulıplaw hám iOS 4.2 hám onnan joqarı versiyalarda ses kúshin basqarıw túymeleri jaylasqan.

iOS 7 niń kirgiziliwi menen, úy túymesin eki ret basıw da baǵdarlama almastırıwshını iske túsiredi. Biraq, aldıńǵı versiyalardan parqlı túrde, ol belgileshe ústinde ashıq baǵdarlamalardıń ekran súwretlerin kórsetedi hám gorizontal jıljıtıw arqalı aldıńǵı baǵdarlamalar arasında geziwge boladı, sonday-aq baǵdarlamalardı joqarı súyrew arqalı jabıwǵa boladı, bul WebOS tıń bir neshe kartalardı basqarıw usılına uqsas.&lt;ref name=&quot;Jon Rubinstein: OS X and iOS 7 borrow features from webOS&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2013/06/12/jon-rubinstein-os-x-and-ios-7-borrow-features-from-webos/|bet=Jon Rubinstein: OS X and iOS 7 borrow features from webOS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130928040445/http://www.tuaw.com/2013/06/12/jon-rubinstein-os-x-and-ios-7-borrow-features-from-webos/|arxivsáne=September 28, 2013|avtor=Yoni Heisler|sáne=June 12, 2013|jumıs=TUAW|qaralǵan sáne=September 23, 2013}}&lt;/ref&gt;

iOS 9 dıń kirgiziliwi menen, baǵdarlama almastırıwshı áhmiyetli vizual ózgerislerge iye boldı; iOS 7 de kirgiziligen karta metaforasın saqlap qalıp, baǵdarlama belgishesi kishirek boldı hám ekran súwretiniń ústinde payda boladı (ol endi úlkenirek, sebebi &quot;Jaqında hám Tańlamalı Baylanıslar&quot; alıp taslanǵan), hám hár bir baǵdarlama &quot;kartası&quot; bir-birin jawıp, paydalanıwshı jıljıtqanda rolodeks effektin payda etedi. Endi, úy ekranı baǵdarlama almastırıwshınıń eń shep tárepinde emes, al eń oń tárepte payda boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.iphonehacks.com/2015/06/ios-9-vs-ios-8-a-look-at-the-ui-changes-in-ios-9.html|bet=iOS 9 vs. iOS 8: A look at the UI changes in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20151107041632/http://www.iphonehacks.com/2015/06/ios-9-vs-ios-8-a-look-at-the-ui-changes-in-ios-9.html|arxivsáne=November 7, 2015|avtor=Prabhu|at=Gautam|sáne=June 17, 2015|jumıs=iPhone Hacks|qaralǵan sáne=September 20, 2015}}&lt;/ref&gt; iOS 11 de baǵdarlama almastırıwshı úlken qayta dizaynǵa iye boldı. Planshetlerde Basqarıw Orayı hám baǵdarlama almastırıwshı birlestiriligen. Planshetlerde baǵdarlama almastırıwshını tómenge qaray jıljıtıw arqalı da ashıwǵa boladı. Telefonlarda, eger operativ yadta baǵdarlamalar bolmasa, baǵdarlama almastırıwshını ashıw múmkin emes.

==== Tapsırmalardı tamamlaw ====
iOS 4.0 den iOS 6.x ke shekem, baǵdarlama almastırıwshıdaǵı belgishelerdi qısqa waqıt basıp turıw olardı &quot;silkiniwge&quot; májbúrleydi (úy ekranındaǵı sıyaqlı) hám paydalanıwshıǵa baǵdarlamanıń belgishesiniń múyeshinde payda bolatugın qızıl minus sheńberin basıw arqalı baǵdarlamanı májbúriy jabıwǵa ruqsat beredi.&lt;ref name=&quot;iOS: Force an app to close&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT5137|bet=iOS: Force an app to close|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120930234318/http://support.apple.com/kb/HT5137|arxivsáne=September 30, 2012|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=October 9, 2012}}&lt;/ref&gt; Kóp tapsırmalı rejimnen baǵdarlamalardı tazalaw iOS 4.0 den 6.1.6 ǵa shekem, yaǵnıy iOS 6 nıń aqırǵı versiyasına shekem ózgerissiz qaldı.

iOS 7 den baslap, bul process tezlesken hám ańsatlasqan. iOS 7 de, belgishelerdi jabıw ushın olardı basıp turıwdıń ornına, olar ápiwayı túrde joqarı qaray jıljıtıw arqalı jabıladı. iOS 6.1.6 ǵa shekem bir waqıtta tek bir baǵdarlama jabılsa, endi úsh baǵdarlamanı bir waqıtta jabıwǵa boladı.&lt;ref name=&quot;tuaw&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2013/09/18/ios-7-multitasking-has-a-brand-new-look/|bet=iOS 7 multitasking|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140221045014/http://www.tuaw.com/2013/09/18/ios-7-multitasking-has-a-brand-new-look/|arxivsáne=February 21, 2014|sáne=September 18, 2013|baspaxana=Tuaw|qaralǵan sáne=March 21, 2014}}&lt;/ref&gt;

==== Tapsırmanı juwmaqlaw ====
Tapsırmanı juwmaqlaw baǵdarlamalarǵa toqtatılgannan keyin de belgili bir tapsırmanı dawam etiwge ruqsat beredi.&lt;ref name=&quot;MacWorld1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1150496/multitasking_iphone.html|bet=Inside iPhone 4.0's multitasking|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130530231748/http://www.macworld.com/article/1150496/multitasking_iphone.html|arxivsáne=May 30, 2013|avtor=Snell|at=Jason|sáne=April 8, 2010|baspaxana=Macworld|qaralǵan sáne=April 14, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/products/apple-iphone-4-at-t/review/|bet=Apple iPhone 4 AT&amp;T review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402080855/https://www.cnet.com/products/apple-iphone-4-at-t/review/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=German|at=Kent|sáne=June 23, 2010|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 4.0 den baslap, baǵdarlamalar fonda tapsırmanı orınlaw ushın on minutqa shekem waqıt soray aladı.&lt;ref name=&quot;iLounge1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.ilounge.com/index.php/articles/comments/instant-expert-secrets-features-of-ios-4/|bet=Instant Expert: Secrets &amp; Features of iOS 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121221165136/http://www.ilounge.com/index.php/articles/comments/instant-expert-secrets-features-of-ios-4/|arxivsáne=December 21, 2012|avtor=Hollington|at=Jesse|sáne=June 21, 2010|baspaxana=iLounge|qaralǵan sáne=April 14, 2013}}&lt;/ref&gt; Biraq, bul fonda júklep alıw hám júklep beriwlerge tiyisli emes (mısalı, eger paydalanıwshı bir baǵdarlamada júklep alıwdı baslasa, ol baǵdarlamadan shıqqannan keyin júklep alıw juwmaqlanbaydı).

=== Siri ===
Siri (/ˈsɪri/) - iOS qa biriktirilgen virtual járdemshi. Bul járdemshi dawıslı sorawlar hám tábiyiy til paydalanıwshı interfeysin qollanıp, sorawlarǵa juwap beredi, usınıslar isleydi hám sorawlardı bir qatar Internet xızmetlerine jiberiw arqalı háreketlerdi orınlaydı. Baǵdarlama paydalanıwshılardıń jeke til qollanıwlarına, izlewlerine hám qálewlerine beyimlesedi, dáwamlı qollanıw menen birge. Qaytarılǵan nátiyjeleri jekelestirilgen.

Dáslep 2010-jılı fevral ayında iOS ushın baǵdarlama sıpatında shıǵarılǵan,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2010/02/04/siri-iphone-personal-assistant/|bet=Siri's IPhone App Puts A Personal Assistant In Your Pocket|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170728114439/https://techcrunch.com/2010/02/04/siri-iphone-personal-assistant/|arxivsáne=July 28, 2017|avtor=Schonfeld|at=Erick|sáne=February 4, 2010|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; ol eki aydan soń Apple tárepinen satıp alındı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/2010/04/29/technology/29apple.html|bet=Apple Buys a Start-Up for Its Voice Technology|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170728084120/http://www.nytimes.com/2010/04/29/technology/29apple.html|arxivsáne=July 28, 2017|avtor=Wortham|at=Jenna|sáne=April 29, 2010|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/10/04/28/apple_acquires_siri_developer_of_personal_assistant_app_for_iphone|bet=Apple acquires Siri, developer of personal assistant app for iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170527081510/http://appleinsider.com/articles/10/04/28/apple_acquires_siri_developer_of_personal_assistant_app_for_iphone|arxivsáne=May 27, 2017|avtor=Marsal|at=Katie|sáne=April 28, 2010|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2010/04/28/apple-buys-virtual-personal-assistant-startup-siri/|bet=Confirmed: Apple Buys Virtual Personal Assistant Startup Siri|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170623060933/https://techcrunch.com/2010/04/28/apple-buys-virtual-personal-assistant-startup-siri/|arxivsáne=June 23, 2017|avtor=Rao|at=Leena|sáne=April 28, 2010|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; keyin bolsa 2011-jılı oktyabr ayında iPhone 4S penen birge shıǵarılǵanda oǵan biriktirildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2011/10/04/siri-voice-recognition-arrives-on-the-iphone-4s/|bet=Siri Voice Recognition Arrives On the iPhone 4S|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170728082408/https://www.macrumors.com/2011/10/04/siri-voice-recognition-arrives-on-the-iphone-4s/|arxivsáne=July 28, 2017|avtor=Golson|at=Jordan|sáne=October 4, 2011|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2011/10/04/apple-reveals-siri-voice-interface-the-intelligent-assistant/|bet=Apple Reveals Siri Voice Interface: The &quot;Intelligent Assistant&quot; Only For iPhone 4S|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170728115128/https://techcrunch.com/2011/10/04/apple-reveals-siri-voice-interface-the-intelligent-assistant/|arxivsáne=July 28, 2017|avtor=Velazco|at=Chris|sáne=October 4, 2011|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Sol waqıtta, bólek baǵdarlama iOS App Store dan alıp taslandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2011/10/04/the-original-siri-app-gets-pulled-from-the-app-store-servers-killed/|bet=The Original Siri App Gets Pulled From The App Store, Servers To Be Killed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120821141157/http://techcrunch.com/2011/10/04/the-original-siri-app-gets-pulled-from-the-app-store-servers-killed/|arxivsáne=August 21, 2012|avtor=Kumparak|at=Greg|sáne=October 4, 2011|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;

Siri paydalanıwshılardıń kóp túrli buyrıqların qollaydı, sonıń ishinde telefon háreketlerin orınlaw, tiykarǵı maǵlıwmatlardı tekseriw, waqıyalardı hám esletpelerdi jobalastırıw, qurılma sazlawların basqarıw, Internette izlew, aymaqlar boyınsha baǵdar beriw, kewil kóteriw haqqında maǵlıwmat tabıw hám iOS qa biriktirilgen baǵdarlamalar menen birge islewge qábiletli.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/the-complete-list-of-siri-commands/|bet=The complete list of Siri commands|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170624114306/https://www.cnet.com/how-to/the-complete-list-of-siri-commands/|arxivsáne=June 24, 2017|avtor=Purewal|at=Sarah Jacobsson|sáne=February 16, 2017|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-jılı iOS 10 nıń shıǵarılıwı menen, Apple Siri ge sheklengen úshinshi tárep kiriwine ruqsat berdi, sonıń ishinde úshinshi tárep xabar almasıw baǵdarlamaları, sonday-aq tólemler, mashinada júriw xızmetleri hám Internet arqalı qońıraw etiw baǵdarlamaları bar.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/06/13/apple-siri-api-third-party-developers/|bet=Apple Opens Siri to Third-Party Developers With iOS 10|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170728080623/https://www.macrumors.com/2016/06/13/apple-siri-api-third-party-developers/|arxivsáne=July 28, 2017|avtor=Sumra|at=Husain|sáne=June 13, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 11 diń shıǵarılıwı menen, Apple Siri diń dawısların anıǵıraq, adamǵa uqsas dawıslarǵa jańaladı, endi ol qosımsha sorawlardı hám tillerdi awdarıwdı qollaydı, sonday-aq qosımsha úshinshi tárep háreketlerin de qollaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2017/06/05/siri-gets-voice-translation-and-a-more-human-voice/|bet=Siri gets language translation and a more human voice|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170615141047/https://techcrunch.com/2017/06/05/siri-gets-voice-translation-and-a-more-human-voice/|arxivsáne=June 15, 2017|avtor=Matney|at=Lucas|sáne=June 5, 2017|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/6/5/15732136/apple-siri-update-announced-new-features-wwdc-2017|bet=Siri on iOS 11 gets improved speech and can suggest actions based on how you use it|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170619081752/https://www.theverge.com/2017/6/5/15732136/apple-siri-update-announced-new-features-wwdc-2017|arxivsáne=June 19, 2017|avtor=Gartenberg|at=Chaim|sáne=June 5, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 17 paydalanıwshılarǵa Siri di tek &quot;Siri&quot; dep aytıw arqalı iske qosıw múmkinshiligin berdi, al aldıńǵı buyırıq &quot;Hey Siri&quot; ele de qollanıladı.

=== Game Center ===
Game Center - Apple tárepinen shıǵarılǵan onlayn kóp oyınshılı &quot;sociallıq oyın tarmaǵı&quot;.&lt;ref name=&quot;appleDEV&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/technologies/iphone/whats-new.html#gamecenter|bet=What's New in iOS 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100617053052/http://developer.apple.com/technologies/iphone/whats-new.html#gamecenter|arxivsáne=June 17, 2010|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 14, 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://content.usatoday.com/communities/gamehunters/post/2010/09/apples-game-center-debuts-next-week/1|title=Apple's Game Center debuts next week – Game Hunters: In search of video games and interactive awesomeness|date=January 9, 2010|access-date=September 1, 2010}}&lt;/ref&gt; Ol paydalanıwshılarǵa &quot;dosların oyınǵa shaqırıw, sáykes keliw arqalı kóp oyınshılı oyındı baslaw, ózleriniń jetiskenlikleriniń esabın júrgiziw hám joqarı kórsetkishlerin basqalar menen salıstırıw&quot; imkaniyatın beredi. iOS 5 hám onnan joqarı versiyalar profil súwretlerin qollawdı qosadı.&lt;ref name=&quot;appleDEV&quot; /&gt;

Game Center 2010-jıl 8-aprelde Apple shólkemlestirgen iOS 4 aldın ala kórsetiw waqıyasında járiyalandı. Avgust ayında dizimnen ótken Apple baǵdarlamashılarına aldın ala kóriw versiyası berildi.&lt;ref name=&quot;appleDEV&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/technologies/iphone/whats-new.html#gamecenter|bet=What's New in iOS 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100617053052/http://developer.apple.com/technologies/iphone/whats-new.html#gamecenter|arxivsáne=June 17, 2010|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 14, 2010}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://developer.apple.com/technologies/iphone/whats-new.html#gamecenter &quot;What's New in iOS 4&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Ol 2010-jıl 8-sentyabrde iOS 4.1 menen birge iPhone 4, iPhone 3GS hám 2-áwladtan 4-áwladqa shekem iPod Touch qurılmalarında shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/207470/ios-gamecenter.html|bet=iOS 4.1's GameCenter to Hit iPhone Next Week|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220222020825/https://www.macworld.com/article/207470/ios-gamecenter.html|arxivsáne=February 22, 2022|avtor=Holt|at=Chris|sáne=September 1, 2010|jumıs=[[Macworld]]|qaralǵan sáne=February 21, 2022}}&lt;/ref&gt; Game Center iPad ta iOS 4.2.1 menen birinshi ret járiyalandı.[3] iPhone 3G, dáslepki iPhone hám birinshi áwlad iPod Touch ushın qollaw kórsetilmeydi (sońǵı eki qurılma iOS 4 ti almaǵanlıǵı sebepli, olarda Game Center bolmadı.&lt;ref name=&quot;iOS 4.2 for iPad&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/kb/DL1060|bet=iOS 4.2 Software Update for iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130306014058/http://support.apple.com/kb/dl1060|arxivsáne=March 6, 2013|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=October 9, 2012}}&lt;/ref&gt; Biraq, Game Center xak arqalı iPhone 3G da rásmiy emes túrde bar.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.shoutpedia.com/how-to-enable-game-centre-iphone-3g/|bet=How to Install Game Center on iPhone 3G [Guide]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181215222557/https://www.shoutpedia.com/how-to-enable-game-centre-iphone-3g/|arxivsáne=December 15, 2018|avtor=A. Usman|sáne=October 31, 2012|jumıs=Shoutpedia|qaralǵan sáne=December 12, 2018}}&lt;/ref&gt;

== Apparatlıq támiynat ==
iOS tıń tiykarǵı apparatlıq platforması - ARM arxitekturası (ARMv7, ARMv8-A, ARMv8.2-A, ARMv8.3-A). iOS 7 den aldıńǵı iOS versiyaları tek 32-bitli ARM processorları (ARMv6 hám ARMv7-A arxitekturaları) bar iOS qurılmalarında ǵana iske túse aladı. 2013-jılı, Apple A7 chipiniń kirgiziliwi menen 64-bitli ARMv8-A processorlarına ótiwdi járiyalaǵannan keyin,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/09/10/ios-7-64-bit/|bet=iOS 7 will be 64-bit, just like the iPhone 5s' new A7 chip|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150924141559/http://www.engadget.com/2013/09/10/ios-7-64-bit/|arxivsáne=September 24, 2015|avtor=Wollman|at=Dana|sáne=September 10, 2013|baspaxana=[[Engadget]]}}&lt;/ref&gt; iOS 7 tolıq 64-bitli qollaw menen shıǵarıldı (bul ózine tán 64-bitli yadro, kitapxanalar, drayverler hám barlıq ornatılǵan baǵdarlamalardı óz ishine aladı).&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/9/12/4722470/iphone-5s-64-bit-processor-is-a-bigger-deal-than-you-think|bet=Why Apple's 64-bit iPhone chip is a bigger deal than you think|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170428174943/http://www.theverge.com/2013/9/12/4722470/iphone-5s-64-bit-processor-is-a-bigger-deal-than-you-think|arxivsáne=April 28, 2017|avtor=Souppouris|at=Aaron|sáne=September 12, 2013|baspaxana=[[The Verge]]}}&lt;/ref&gt; 64-bitli qollaw [[App Store]] daǵı barlıq baǵdarlamalar ushın da májbúriy etildi; 2015-jıl fevral ayınan baslap App Store ǵa jiberilgen barlıq jańa baǵdarlamalar hám 2015-jıl 1-iyunnan baslap App Store ǵa jiberilgen barlıq baǵdarlama jańalanıwları ushın.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/07/the-state-of-the-64-bit-transition-in-ios-and-whats-left-to-be-done/|bet=The state of the 64-bit transition in iOS, and what's left to be done|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170131202530/https://arstechnica.com/apple/2015/07/the-state-of-the-64-bit-transition-in-ios-and-whats-left-to-be-done/|arxivsáne=January 31, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=July 2, 2015|baspaxana=[[Ars Technica]]}}&lt;/ref&gt; iOS 11, 32-bitli ARM processorları bar barlıq iOS qurılmalarına, sonday-aq 32-bitli baǵdarlamalarǵa qollawdı toqtattı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2017/06/goodbye-32-bit-ios-11-ends-support-for-the-iphone-5-and-the-ipad-4/|bet=iOS 11 drops the iPhone 5 and 5C and the fourth-gen iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170605192202/https://arstechnica.com/apple/2017/06/goodbye-32-bit-ios-11-ends-support-for-the-iphone-5-and-the-ipad-4/|arxivsáne=June 5, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=June 5, 2017|baspaxana=[[Ars Technica]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/06/06/ios-11-32-bit-mac-app-store-64-bit/|bet=32-bit apps will not launch on iOS 11, Mac App Store transition to 64-bit from 2018|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170620040920/https://9to5mac.com/2017/06/06/ios-11-32-bit-mac-app-store-64-bit/|arxivsáne=June 20, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=June 6, 2017|baspaxana=[[Apple community#9to5Mac|9to5Mac]]}}&lt;/ref&gt; sol arqalı iOS tı tek 64-bitli etip qoydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2017/04/what-the-death-of-32-bit-ios-could-mean-for-apples-hardware-and-software/|bet=What the death of 32-bit iOS could mean for Apple's hardware and software|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170429003555/https://arstechnica.com/apple/2017/04/what-the-death-of-32-bit-ios-could-mean-for-apples-hardware-and-software/|arxivsáne=April 29, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=April 13, 2017|baspaxana=[[Ars Technica]]}}&lt;/ref&gt;

== Rawajlandırıw ==
iOS baǵdarlamalıq rawajlandırıw jıynaǵı (SDK) iOS ta jumıs isleytuǵın mobil baǵdarlamalardı rawajlandırıwǵa múmkinshilik beredi.

2007-jılı iPhone dı ashıq járiyalawdan aldın rawajlandırıw waqtında, [[Apple Inc.|Apple]] kompaniyasınıń sol waqıttaǵı bas direktori [[Stiv Jobs|Stiv Djobs]] úshinshi tárep rawajlandırıwshılarına iOS ushın tuwma [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalar]] jaratıwǵa ruqsat beriwdi niyetlemegen edi, onıń ornına olardı Safari veb-brauzeri ushın veb-baǵdarlamalar jaratıwǵa baǵdarlaǵan.&lt;ref name=&quot;No native apps&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2011/10/21/jobs-original-vision-for-the-iphone-no-third-party-native-apps/|bet=Jobs' original vision for the iPhone: No third-party native apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170611063324/https://9to5mac.com/2011/10/21/jobs-original-vision-for-the-iphone-no-third-party-native-apps/|arxivsáne=June 11, 2017|sáne=October 21, 2011|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Biraq, [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashılardan]] kelgen qarsılıq kompaniyanı qayta oylanıwǵa májbúr etti,&lt;ref name=&quot;No native apps&quot; /&gt; hám Djobs 2007-jıldıń oktyabr ayında Apple kompaniyasınıń 2008-jıldıń fevral ayına shekem baǵdarlamashılar ushın baǵdarlamalıq rawajlandırıw jıynaǵın usınıwın járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.digitaltrends.com/apple/apple-confirms-iphone-sdk-coming-next-year/|bet=Apple confirms iPhone SDK coming next year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170828010954/https://www.digitaltrends.com/apple/apple-confirms-iphone-sdk-coming-next-year/|arxivsáne=August 28, 2017|avtor=Duncan|at=Geoff|sáne=October 17, 2007|jumıs=[[Digital Trends]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/07/10/17/steve_jobs_confirms_native_iphone_sdk_by_february|bet=Steve Jobs confirms native iPhone SDK by February|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170828020104/http://appleinsider.com/articles/07/10/17/steve_jobs_confirms_native_iphone_sdk_by_february|arxivsáne=August 28, 2017|sáne=October 17, 2007|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; SDK 2008-jıl 6-martta shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1132400/iphonesdk.html|bet=Apple unveils iPhone SDK|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170828015010/http://www.macworld.com/article/1132400/iphonesdk.html|arxivsáne=August 28, 2017|avtor=Dalrymple|at=Jim|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/03/06/live-from-apples-iphone-press-conference/|bet=Live from Apple's iPhone SDK press conference|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170614212140/https://www.engadget.com/2008/03/06/live-from-apples-iphone-press-conference/|arxivsáne=June 14, 2017|avtor=Block|avtorsilteme=Ryan Block|at=Ryan|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;

SDK Mac jeke kompyuterleri paydalanıwshıları ushın biypul júklep alınadı.&lt;ref name=&quot;SDK FAQ&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/faq-what-does-the-iphone-sdk-mean/|bet=FAQ: What does the iPhone SDK mean?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160913135508/http://www.cnet.com/news/faq-what-does-the-iphone-sdk-mean/|arxivsáne=September 13, 2016|avtor=Guevin|at=Jennifer|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Ol [[Microsoft Windows]] kompyuterleri ushın jetkilikli emes.&lt;ref name=&quot;SDK FAQ&quot; /&gt; SDK iOS qurılmalarınıń hár túrli funkciyaları men xızmetlerine, mısalı, apparat hám baǵdarlama atributlarına baǵdarlamashılardıń kiriwine múmkinshilik beretuǵın jıynaqlardı óz ishine aladı.&lt;ref name=&quot;MacRumors SDK&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/03/06/apple-releases-iphone-sdk-demos-spore-instant-messaging/|bet=Apple Releases iPhone SDK, Demos Spore, Instant Messaging|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160311195044/http://www.macrumors.com/2008/03/06/apple-releases-iphone-sdk-demos-spore-instant-messaging/|arxivsáne=March 11, 2016|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Sonday-aq, onda rawajlandırıw waqtında qurılmanıń kórinisi menen islewi kompyuterde tákirarlaw ushın iPhone simulyatorı bar.&lt;ref name=&quot;MacRumors SDK&quot; /&gt; SDK nıń jańa versiyaları iOS tıń jańa versiyaları menen birge shıǵarıladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/09/11/apple-developers-os-9-apps/|bet=Apple now allowing developers to submit iOS 9, OS X El Capitan and native Watch apps to the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160822090552/https://9to5mac.com/2015/09/11/apple-developers-os-9-apps/|arxivsáne=August 22, 2016|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=September 11, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/06/10/new-ios-sdk-features-for-developers/|bet=New iOS SDK features for developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180115215751/https://www.engadget.com/2013/06/10/new-ios-sdk-features-for-developers/|arxivsáne=January 15, 2018|avtor=Sande|at=Steven|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Baǵdarlamalardı sınap kóriw, texnikalıq járdem alıw hám App Store arqalı baǵdarlamalardı tarqatıw ushın baǵdarlamashılar Apple Developer Baǵdarlamasına jazılıwı kerek.&lt;ref name=&quot;SDK FAQ&quot; /&gt;

Xcode penen birge, iOS SDK baǵdarlamashılarǵa [[Swift (programmalastırıw tili)|Swift]] hám Objective-C sıyaqlı rásmiy qollanılatuǵın [[Programmalastırıw tili|programmalastırıw tillerinen]] paydalanıp, iOS [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamaların]] jazıwǵa járdem beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.androidauthority.com/developing-for-android-vs-ios-697304/|bet=Developing for Android vs developing for iOS – in 5 rounds|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170626191841/http://www.androidauthority.com/developing-for-android-vs-ios-697304/|arxivsáne=June 26, 2017|avtor=Sinicki|at=Adam|sáne=June 9, 2016|jumıs=Android Authority|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Basqa kompaniyalar da óz [[programmalastırıw]] tillerin qollanıp, tuwma iOS baǵdarlamaların rawajlandırıwǵa múmkinshilik beretuǵın qurallardı jaratqan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/information-technology/2009/09/monotouch-drops-net-into-apples-walled-app-garden/|bet=MonoTouch drops .NET into Apple's walled app garden|arxivurl=https://web.archive.org/web/20151122123311/http://arstechnica.com/information-technology/2009/09/monotouch-drops-net-into-apples-walled-app-garden/|arxivsáne=November 22, 2015|avtor=Paul|at=Ryan|sáne=September 15, 2009|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1150522/cs5launch.html|bet=Adobe unleashes Creative Suite 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140924005201/http://www.macworld.com/article/1150522/cs5launch.html|arxivsáne=September 24, 2014|avtor=Dove|at=Jackie|sáne=April 11, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Jańalaw tariyxı hám kestesi ===
[[Apple Inc.|Apple]] hár jılı [[iTunes]] arqalı, al iOS 5-ten baslap hawa arqalı da iOS operaciyalıq sistemasına úlken jańalawlar beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1163060/up_close_with_ios_5_wireless_syncing_and_updating.html|bet=Up close with iOS 5: Wireless syncing and updating|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170808112956/http://www.macworld.com/article/1163060/up_close_with_ios_5_wireless_syncing_and_updating.html|arxivsáne=August 8, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=October 15, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 20, 2017}}&lt;/ref&gt; Qurılma jańalawlar ushın mesu.apple.com saytındaǵı XML tiykarlanǵan PLIST faylın tekseredi. Jańalawlar shifrlanbaǵan ZIP faylları túrinde jetkeriledi. Jańalawlar belgili aralıqlarda tekseriledi hám eger qosılǵan bolsa, avtomatik túrde júklep alınadı hám ornatıladı. Bolmasa, paydalanıwshı olardı qolda ornatıwı múmkin yamasa eger qurılma zaryadqa qosılǵan hám Wi-Fi ǵa jalǵanǵan bolsa, túnde avtomatik ornatıwǵa ruqsat beriw soraladı.

iPod Touch paydalanıwshıları dáslebinde esap qaǵıydalarına kóre, onı iPhone yamasa Apple TV sıyaqlı &quot;jazılıw qurılması&quot; dep belgilemegenligi sebepli, sistema baǵdarlaması jańalawları ushın tólem tólew kerek edi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/about-that-20-upgrade/|bet=About that $20 upgrade...|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171031215628/https://www.cnet.com/news/about-that-20-upgrade/|arxivsáne=October 31, 2017|sáne=January 15, 2008|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=June 20, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/189247/ipodtouch-3.html|bet=Accounting rules behind iPod Touch update charge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220216222015/https://www.macworld.com/article/189247/ipodtouch-3.html|arxivsáne=February 16, 2022|avtor=Dalrymple|at=Jim|sáne=February 7, 2008|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=February 16, 2022}}&lt;/ref&gt; bul kóp iPod Touch iyeleriniń jańalanbawına alıp keldi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/09/06/25/upgrade_fee_sees_few_ipod_touch_users_updating_to_3_0_software|bet=Upgrade fee sees few iPod Touch users updating to 3.0 software|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170305192021/http://appleinsider.com/articles/09/06/25/upgrade_fee_sees_few_ipod_touch_users_updating_to_3_0_software|arxivsáne=March 5, 2017|avtor=Oliver|at=Sam|sáne=June 25, 2009|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 20, 2017}}&lt;/ref&gt; 2009-jılı sentyabr ayında esap qaǵıydalarındaǵı ózgeris waqtınsha maqullandı, bul Apple kompaniyasınıń tabısına hám akciya bahasına tásir etip, iPod Touch jańalawların biypul jetkeriwge múmkinshilik berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2009/09/accounting-rules-change-could-end-ipod-touch-update-fee/|bet=Accounting rules change could end iPod Touch update fee|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170708034000/https://arstechnica.com/apple/2009/09/accounting-rules-change-could-end-ipod-touch-update-fee/|arxivsáne=July 8, 2017|avtor=Foresman|at=Chris|sáne=September 14, 2009|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=June 20, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://fortune.com/2009/09/14/accounting-rule-change-in-apples-favor/|bet=Accounting rule change in Apple's favor|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170711122406/http://fortune.com/2009/09/14/accounting-rule-change-in-apples-favor/|arxivsáne=July 11, 2017|avtor=Elmer-DeWitt|at=Philip|sáne=September 14, 2009|jumıs=[[Fortune (magazine)|Fortune]]|qaralǵan sáne=June 20, 2017}}&lt;/ref&gt;

Apple jıllar dawamında iOS qollaytuǵın qurılmalar ushın jańalaw dáwirin áhmiyetli dárejede uzayttı. iPhone (1-áwlad) hám iPhone 3G tek eki iOS jańalawın aldı, al keyingi modeller bes, altı hám jeti jıl dawamında qollawǵa iye boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.statista.com/chart/5824/ios-iphone-compatibility/|bet=Infographic: How Long Does Apple Support Older iPhone Models?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200807035858/https://www.statista.com/chart/5824/ios-iphone-compatibility/|arxivsáne=August 7, 2020|jumıs=Statista Infographics|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/apples-continual-software-support-iphones-major-reason-theyre-popular|bet=Here's how long Apple supports older iPhone models|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200818214108/https://www.imore.com/apples-continual-software-support-iphones-major-reason-theyre-popular|arxivsáne=August 18, 2020|sáne=July 3, 2019|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=August 11, 2020}}&lt;/ref&gt;

=== XNU yadrosı ===
iOS yadrosı Darwin sistemasınıń XNU yadrosı bolıp tabıladı. Dáslepki iPhone OS (1.0) tan iPhone OS 3.1.3 ke shekem Darwin 9.0.0d1 qollanılǵan. iOS 4 Darwin 10 ǵa tiykarlanǵan. iOS 5 Darwin 11 ge tiykarlanǵan. iOS 6 Darwin 13 ke tiykarlanǵan. iOS 7 hám iOS 8 Darwin 14 ke tiykarlanǵan. iOS 9 Darwin 15 ke tiykarlanǵan. iOS 10 Darwin 16 ǵa tiykarlanǵan. iOS 11 Darwin 17 ge tiykarlanǵan. iOS 12 Darwin 18 ge tiykarlanǵan. iOS 13 Darwin 19 ǵa tiykarlanǵan. iOS 14 Darwin 20 ǵa tiykarlanǵan. iOS 15 Darwin 21 ge tiykarlanǵan. iOS 16 Darwin 22 ge tiykarlanǵan.

iOS 6 da yadro OS X Mountain Lion ǵa uqsas ASLR ǵa tiykar etilgen. Bul yadro kodınıń ornalasıwın biliw múmkin bolmaǵanlıqtan, eksploit múmkinshiliklerin quramalırastıradı.

Apple XNU yadrosın [[ashıq kodlı]] etken.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://opensource.apple.com/source/xnu/|bet=Source Browser|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180218095814/https://opensource.apple.com/source/xnu/|arxivsáne=February 18, 2018|jumıs=Apple Open Source|qaralǵan sáne=March 3, 2021}}&lt;/ref&gt; Derekler dáslepki BSD bólimleri ushın 3-punktli&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://opensource.org/licenses/BSD-3-Clause|bet=The 3-Clause BSD License|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210303132019/https://opensource.org/licenses/BSD-3-Clause|arxivsáne=March 3, 2021|sáne=May 22, 2011|jumıs=Open Source Initiative|qaralǵan sáne=March 3, 2021}}&lt;/ref&gt; BSD lisenziyası astında, al Apple qosqan bólimler Apple Ashıq Derek Lisenziyası astında.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://images.apple.com/publicsource/pdf/apple-public-source-license.pdf|bet=Apple Public Source License, Version 1.0|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210814035339/https://images.apple.com/publicsource/pdf/apple-public-source-license.pdf|arxivsáne=August 14, 2021|sáne=March 16, 1999|qaralǵan sáne=March 3, 2021}}&lt;/ref&gt; iOS te qollanılǵan versiyalar jetkilikli emes; tek ǵana macOS te qollanılǵan versiyalar jetkilikli

iOS fayl sistemasında yadro keńeytiwleri (kextler) joq, haqıyqatında bar bolsa da. Yadro keshi durıs yadronı, kextler menen birge (barlıǵı __PRELINK_TEXT bóliminde jıynalǵan) hám olardıń plist faylların (__PRELINK_INFO bóliminde) kórsetiw ushın dekompressiya etiliw múmkin.

Yadro keshi úshinshi táreptiń quralları járdeminde tikkeley dekompressiya etiliwi múmkin (eger shifrı sheshilgen bolsa). iOS 10 beta versiyaları hám ápiwayi tekst yadro keshleri payda bolǵannan keyin, bul qurallar tek ǵana yadro keshin tolıq ólshemine shekem ashıw ushın lzssdec qollanılǵannan soń ǵana qollanıla aladı.

Cydia alternativ baǵdarlaması tárepinen berilgen kextstat iOS te islemeydi, sebebi kextstat &lt;code&gt;kmod_get_info(...)&lt;/code&gt; funktsiyasına tiykarlanǵan, al bul funktsiya iOS 4 hám Mac OS X Snow Leopard te eskirgen API bolıp esaplanadı. Shiyki XML maǵlıwmatların shıǵara alatuǵın basqa da alternativ baǵdarlamalar bar.

Rawajlanıw qurılmalarında, yadro bárqulla  /System/Library/Caches/com.apple.kernelcaches/kernelcache jaylasıwında saqlanǵan statikalıq baylanısqan kesh túrinde saqlanadı, ol júkleniw waqtında ashıladı hám iske túsiriledi.

Basında, iOS tıń yadro versiyası ádette sáykes keliwshi macOS versiyasınan joqarı bolatuǵın edi. Waqıt ótip, iOS hám macOS yadroları bir-birine jaqınlasıp keldi. Bul tańqalarlıq emes, sebebi iOS jańa funkciyalardı (mısalı, ASLR Yadrosı, ádepki muzlatqısh hám hár túrli qáwipsizlikti kúsheytiwshi funkciyalar) engizip, olar dáslep qosılıp, keyin ala macOS qa kelgen edi. Kórip turǵanıńızday, Apple kompaniyası waqıttıń ótiwi menen iOS hám macOS yadroların áste-aqırın birlestirip atır. Hár bir versiya ushın qurılıs sánesi processorlar arasında azǵana parıq qıladı. Bunıń sebebi, qurılıslar izbe-iz ámelge asırıladı.

=== Jailbreaking (Qulıplı ashıw) ===
Dáslepki shıǵarılǵan waqtınan baslap, iOS Apple tárepinen ruqsat etilmegen funkciyalardı qosıwǵa baǵdarlanǵan hár túrli hacking usıllarına duwshar bolıp kelgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007/07/10/iphone-hackers-we-have-owned-the-filesystem/|bet=iPhone Hackers: &quot;we have owned the filesystem&quot;|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401233052/https://www.engadget.com/2007/07/10/iphone-hackers-we-have-owned-the-filesystem/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Ricker|at=Thomas|sáne=July 10, 2007|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple kompaniyasınıń tiykarǵı iOS App Store xızmetiniń 2008-jılǵı debiyutına deyin, jailbreaking nıń tiykarǵı maqseti App Store nıń tiykarǵı baǵdarlamaların ornatıw ushın Apple dıń tólem mexanizmin aylanıp ótiw bolǵan.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Healey|first=Jon|title=Hacking the iPhone|date=August 6, 2007|url=http://www.latimes.com/news/opinion/la-oew-healey6aug06,0,3456267.story|access-date=August 6, 2007}}&lt;/ref&gt; Apple kompaniyası bul qurallardı buzıw ushın arnawlı islep shıǵılǵan iOS baǵdarlama jańalanıwların shıǵarmaytuǵınlıǵın bildirgen (SIM qulpın ashıw ámelge asıratuǵın baǵdarlamalardan basqa); biraq, hár bir keyingi iOS jańalanıwı menen, aldın dúzetilmegen jailbreak eksploytları kóbinese dúzetiledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.geek.com/apple/apples-joswiak-we-dont-hate-iphone-coders-1374199/|bet=Apple's Joswiak: We Don't Hate iPhone Coders|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170220092613/https://www.geek.com/apple/apples-joswiak-we-dont-hate-iphone-coders-1374199/|arxivsáne=February 20, 2017|sáne=September 11, 2007|qaralǵan sáne=February 19, 2017}}&lt;/ref&gt;

Qurılma júklengende, ol dáslep Apple dıń óz yadrosın júkleydi, sonlıqtan jailbreak islengen qurılma hár júklengende eksploytlanıwı hám yadrosı dúzetiliwi kerek.

Jailbreak tıń hár qıylı túrleri bar. Baylanıssız (untethered) jailbreak paydalanıwshıǵa qurılmanı qálegen waqıtta óshirip, qayta qosıwǵa múmkinshilik beretuǵın jetkilikli kúshli eksploytlardı paydalanatuǵın bolıp, qurılma tolıq júklenedi hám yadro kompyuterdiń járdemisiz dúzetiledi – basqasha aytqanda, ol hár qayta júklengennen keyin de jailbreak islegende qaladı.

Biraq, ayırım jailbreakler baylanıslı (tethered) boladı. Baylanıslı jailbreak tek bir ret júkleniw dawamında ǵana qurılmanı waqtınsha jailbreak qıla aladı. Eger paydalanıwshı qurılmanı óshirip, keyin jailbreak quralınıń járdemisiz qayta qossa, qurılma endi dúzetilgen yadro menen jumıs islemeydi hám ol quramalı júklengen halatta, mısalı, Qayta tiklew rejiminde (Recovery Mode) qısılıp qalıwı múmkin. Qurılmanıń tolıq hám dúzetilgen yadro menen júkleniwi ushın, ol hár qosılǵanda kompyuter járdeminde (&quot;quraldıń &quot;baylanıslı júklew&quot; funkciyasın qollanıp) &quot;qayta jailbreak&quot; qılınıwı kerek. Qurılmadaǵı fayllarǵa kirgizilgen barlıq ózgerisler (mısalı, ornatılǵan paket faylları yamasa ózgertilgen sistema faylları) qayta júkleniwler arasında saqlanadı, sonıń ishinde tek qurılma jailbreak qılınǵanda ǵana isley alatuǵın ózgerisler de (mısalı, ornatılǵan paket faylları).&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.idownloadblog.com/2019/11/21/types-of-jailbreaks/|bet=Understanding untethered, semi-untethered, semi-tethered, and tethered jailbreaks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191122153719/https://www.idownloadblog.com/2019/11/21/types-of-jailbreaks/|arxivsáne=November 22, 2019|avtor=Bouchard|at=Anthony|sáne=2019-11-22|til=en-US|jumıs=iDownloadBlog.com|qaralǵan sáne=2024-05-31}}&lt;/ref&gt;

Sońǵı jıllarda eki basqa sheshim payda boldı – yarım-baylanıslı (semi-tethered) hám yarım-baylanıssız (semi-untethered).&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://promon.co/security-news/what-you-need-to-know-about-ios-jailbreaks|bet=What you need to know about iOS jailbreaks - Promon|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240825065819/https://promon.co/security-news/what-you-need-to-know-about-ios-jailbreaks|arxivsáne=August 25, 2024|til=en|jumıs=promon.co|qaralǵan sáne=2024-05-31}}&lt;/ref&gt;

Yarım-baylanıslı sheshim - bul qurılmanıń óz betinshe júklene alıwı, biraq onda endi dúzetilgen yadro bolmaydı, sonlıqtan ózgertilgen kodtı orınlay almaydı. Degen menen, ol ádepki iOS sıyaqlı, normal funkciyalar ushın ele de qollanılıwı múmkin. Dúzetilgen yadro menen baslaw ushın, paydalanıwshı qurılmanı jailbreak quralınıń járdeminde qosıwı kerek.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://ios.cfw.guide/types-of-jailbreak/|bet=Types of Jailbreak {{!}} iOS Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240531184251/https://ios.cfw.guide/types-of-jailbreak/|arxivsáne=May 31, 2024|jumıs=ios.cfw.guide|qaralǵan sáne=2024-05-31}}&lt;/ref&gt;

Yarım-baylanıssız jailbreak qurılmanı óz betinshe qosıw múmkinshiligin beredi. Birinshi júkleniwde qurılma dúzetilgen yadro menen jumıs islemeydi. Biraq, yadro dúzetiwlerin qollanıw ushın kompyuterden quraldı qollanıw ornına, paydalanıwshı óz qurılmasında isleytuǵın qosımsha (ádettegidey Cydia Impactor járdeminde sırttan júklengen) járdeminde qurılmasın qayta jailbreak qıla aladı. iOS 9.2-9.3.3 hám 64-bitli 10.x jailbreakleri jaǵdayında, Safari-ge tiykarlanǵan eksploytlar bar edi, sonlıqtan qayta jailbreak qılıw ushın veb-saytlar paydalanılıwı múmkin edi.

Tolıǵıraq: Hár bir iOS qurılmasında tek isenimli/qol qoyılǵan kodtıń júkleniwine háreket etetuǵın júklew dizbegi (bootchain) bar. Baylanıslı jailbreak qılınǵan qurılma jailbreak qılıw quralınıń járdeminde júklene aladı, sebebi qural USB arqalı eksploytlardı orınlaydı, bul &quot;isenim dizbegin&quot; aylanıp ótedi, pwned (qol qoyıwdı tekseriwsiz) iBEC yamasa iBoot-qa júklep, júklew processin juwmaqlaydı.

Apple-dıń tiykarǵı iOS qosımshalar dúkanı hám onıń menen birge úshinshi tárep qosımshaları payda bolǵannan beri, jailbreak qılıwdıń ulıwma sebepleri ózgerdi.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.usatoday.com/tech/columnist/edwardbaig/2007-06-26-iphone-review_N.htm|title=Apple's iPhone isn't perfect, but it's worthy of the hype|last=Baig, Edward C.|date=June 26, 2007|access-date=June 28, 2007}}&lt;/ref&gt; Adamlar hár qıylı sebeplerge kóre jailbreak qıladı, sonıń ishinde fayl sistemasına kiriwdi alıw, arnawlı qurılma temaların ornatıw hám SpringBoard-tı ózgertiw bar. Qosımsha sebep - bul pirat qosımshaların ornatıw múmkinshiligin beriw boladı. Ayırım qurılmalarda jailbreak basqa operaciyalıq sistemalardı, mısalı [[Android]] hám Linux yadrosın ornatıwǵa múmkinshilik beredi. Tiykarınan, paydalanıwshılar iOS-tıń sheklewleri sebepli óz qurılmaların jailbreak qıladı. Qollanılǵan usılǵa baylanıslı, jailbreak nátiyjesi turaqlı yamasa waqtınsha bolıwı múmkin.&lt;ref name=&quot;WhatIsJB&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.ipadforums.net/ipad-hacking/2838-jailbreaking-explained.html|bet=Jailbreaking Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121102053916/http://www.ipadforums.net/ipad-hacking/2838-jailbreaking-explained.html|arxivsáne=November 2, 2012|avtor=IPad|at=MAX|sáne=May 6, 2010|baspaxana=IPad Forums|qaralǵan sáne=November 4, 2012}}&lt;/ref&gt;

2010-jılı, Elektronlıq Shegaralar Fondı (EFF) AQSH Avtorlıq huqıq basqarmasın Cifrlı Mıńjıllıq Avtorlıq huqıq nızamı (DMCA) boyınsha avtorlıq huqıqtı qorǵaw sistemalarınan ótiwge qoyılǵan ulıwma tıyımǵa qarsı biykarlaw beriwge kóndirdi. Bul biykarlaw iPhone telefonların tek nızamlı alınǵan qosımshalardı qosıw maqsetinde jailbreak qılıwǵa ruqsat beredi. Biykarlaw Apple hám iPhone iyesi arasındaǵı kelisim qatnaslarına tásir etpeydi, mısalı, jailbreak qılıw iPhone kepilligin joq etedi; biraq, bul tek Apple-dıń jailbreak qılınǵan qurılmalardı remont qılıw kerek bolǵan jaǵdayda dúzetiwi yamasa dúzetpewi boyınsha óz qálewine tiykarlanǵan. Sonıń menen birge, Avtorlıq huqıq basqarması iPhone-dı qulplawdan shıǵarıwdı DMCA-nıń aylanıp ótiw tıyımlarınan azat etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.copyright.gov/fedreg/2010/75fr43825.pdf|bet=U.S. Copyright Office Final 2010 Anti-Circumvention Rulemaking|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120501085441/http://www.copyright.gov/fedreg/2010/75fr43825.pdf|arxivsáne=May 1, 2012|sáne=July 27, 2010|baspaxana=U.S. Copyright Office|qaralǵan sáne=August 21, 2012}}&lt;/ref&gt; iPhone-dı qulplawdan shıǵarıw onı sol telefon modeli islewge arnalǵan GSM yamasa CDMA texnologiyasın qollanıwshı hár qanday sımsız baylanıs operatorı menen paydalanıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref name=&quot;WhatisUnlock&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.knowyourmobile.com/glossary/l/488285/locked_unlocked.html|bet=Locked / Unlocked – a definition of the terms Locked and Unlocked from the Know Your Mobile mobile phone glossary|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120831061738/http://www.knowyourmobile.com/glossary/l/488285/locked_unlocked.html|arxivsáne=August 31, 2012|avtor=Mobile|at=Know Your|sáne=May 19, 2010|baspaxana=Know Your Mobile|qaralǵan sáne=November 4, 2012}}&lt;/ref&gt;

=== Qulplawdan shıǵarıw ===
Dáslepki waqıtları AQSHtaǵı kópshilik sımsız baylanıs operatorları iPhone iyelerin onı basqa operatorlar menen paydalanıw ushın qulplawdan shıǵarıwǵa ruqsat bermedi. Biraq, AT&amp;T kelisim shártlerin orınlaǵan iPhone iyelerin qurılmanı qulplawdan shıǵarıwǵa ruqsat berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.att.com/esupport/article.jsp?sid=KB414532|bet=AT&amp;T – What are the eligibility requirements for unlocking iPhone?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120803185724/https://www.att.com/esupport/article.jsp?sid=KB414532|arxivsáne=August 3, 2012|baspaxana=AT&amp;T}}&lt;/ref&gt; Qurılmanı qulplawdan shıǵarıw boyınsha kórsetpeler Apple tárepinen berilgen,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT5014|bet=iPhone: About unlocking|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121017021001/http://support.apple.com/kb/HT5014|arxivsáne=October 17, 2012|sáne=March 4, 2021|baspaxana=[[Apple Inc.]] Website}}&lt;/ref&gt; biraq aqırında qurılmanı qulplawdan shıǵarıwǵa ruqsat beriw tek operatordıń qálewine baylanıslı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/ht1937|bet=iPhone: Wireless Carrier Support and Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130424042251/http://support.apple.com/kb/HT1937|arxivsáne=April 24, 2013|sáne=April 12, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]] Website|qaralǵan sáne=May 13, 2013}}&lt;/ref&gt; Bul operator tárepinen berilgen iPhone-dı basqa tarmaqlar menen paydalanıwǵa múmkinshilik beredi. iOS hám iPhone-nıń házirgi versiyaları qurılma qay jerde satıp alınǵanına qaramastan, bir neshe operatorlar boyınsha LTE-ni tolıq qollap-quwatlaydı. SIM qulplaw sheklewlerin alıp taslaw ushın baǵdarlamalar bar, biraq olar Apple tárepinen qollap-quwatlanbaydı hám kóbinese turaqlı qulplawdan shıǵarıw bolıp esaplanbaydı – bul jumsaq qulplawdan shıǵarıw,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT3743|bet=Unauthorized modification of iOS can cause security vulnerabilities, instability, shortened battery life, and other issues|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130510123825/http://support.apple.com/kb/HT3743|arxivsáne=May 10, 2013|sáne=June 15, 2018|baspaxana=[[Apple Inc.]]}}&lt;/ref&gt; ol iPhone-dı ózgertip, bazalıq diapazon hár qanday GSM operatorınıń SIM kartasın qabıl etiwine alıp keledi. SIM qulplawdan shıǵarıw jailbreak emes, biraq bul rásmiy emes baǵdarlamalıq qulplawdan shıǵarıw ushın jailbreak te talap etiledi.

Baǵdarlamalıq qulplawdan shıǵarıwdıń nızamlılıǵı hár bir elde hár qıylı; mısalı, AQSHta 2013-jıl 26-yanvardan aldın satıp alınǵan qurılmalardı rásmiy emes baǵdarlamalıq qulplawdan shıǵarıw ushın DMCA boyınsha biykarlaw bar.

== Cifrlı huqıqlardı basqarıw ==
iOS-tıń jabıq hám menshik tábiyatı sın pikirlerdi payda etti, ásirese Elektronlıq shegaralar fondı sıyaqlı cifrlı huqıqlar jaqławshıları, kompyuter injeneri hám belsendi Brewster Kahle, internet nızamı boyınsha qánige Djonatan Cittreyn hám Erkin baǵdarlama támiynatı fondı tárepinen. Olar iPad-tıń tanıstırıw waqıyasına qarsı narazılıq bildirdi hám iPad-tı ózleriniń &quot;Dizayn boyınsha kemshilikli&quot; atlı kampaniyasınıń baǵdarı etip aldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.defectivebydesign.org/ipad|bet=Tell Tim Cook: No more DRM for Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200920090650/https://www.defectivebydesign.org/ipad|arxivsáne=September 20, 2020|jumıs=[[Defective by Design]]|qaralǵan sáne=September 4, 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/tech-policy/2010/01/protestors-ipad-is-nothing-more-than-a-golden-calf-of-drm/|bet=Protestors: iPad is nothing more than a golden calf of DRM|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402081221/https://arstechnica.com/tech-policy/2010/01/protestors-ipad-is-nothing-more-than-a-golden-calf-of-drm/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Anderson|at=Nate|sáne=January 27, 2010|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://thedianerehmshow.org/shows/2010-02-03/mobile-devices-and-next-computing-revolution-0|bet=Mobile Devices and the Next Computing Revolution|arxivurl=https://web.archive.org/web/20101201053215/http://thedianerehmshow.org/shows/2010-02-03/mobile-devices-and-next-computing-revolution-0|arxivsáne=December 1, 2010|sáne=February 3, 2010|qaralǵan sáne=June 9, 2010}}&lt;/ref&gt; Básekiles [[Microsoft]] kompaniyası PR wákili arqalı Apple-dıń óz platforması ústinen baqlaw alıp barıwına sın pikir bildirdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://technologizer.com/2010/01/28/microsoft-ipads-closed-platfor-is-humorous/|bet=Microsoft PR spokesman condemns iPad for being &quot;locked down&quot;|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120305021357/http://technologizer.com/2010/01/28/microsoft-ipads-closed-platfor-is-humorous/|arxivsáne=March 5, 2012|sáne=January 29, 2010}}&lt;/ref&gt;

Máseleniń tiykarı iOS dizaynı tárepinen júklengen sheklewler bolıp tabıladı, atap aytqanda, satıp alınǵan medianı Apple platformasına baylaw ushın arnalǵan [[cifrlı]] huqıqlardı basqarıw (DRM), rawajlanıw modeli (iOS ushın islep shıǵılǵan qosımshalardan paydalanıw ushın jıllıq jazılıw talap etiledi), qosımshalar ushın oraylastırılǵan maqullaw procesi, sonday-aq Appledıń platformanıń ózi ústinen ulıwma baqlaw hám qulplaw. Ásirese, Appledıń qálegeninde qosımshalardan uzaqtan óshiriw yamasa joq qılıw múmkinshiligi máselesi bar.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.eff.org/deeplinks/2014/12/sorry-iphone-users-apples-dev-agreement-means-no-eff-mobile-app-iphone|bet=Sorry iPhone Users: Apple's Dev Agreement Means No EFF Mobile App for iOS|avtor=McSherry|at=Corynne|sáne=2015-01-07|til=en|jumıs=Electronic Frontier Foundation|qaralǵan sáne=2023-11-16}}&lt;/ref&gt;

Texnologiya jámiyetindegi ayırım adamlar qulplawlı iOS-tıń Apple-dıń esaplaw texnikasına degen kózqarasındaǵı ósip atırǵan tendenciyanı kórsetiwinen qáweterleniwdi bildirdi, ásirese Appledıń háweskerler &quot;oynay alatuǵın&quot; mashinalardan bas tartıwı hám bunday sheklewlerdiń baǵdarlamalıq innovaciyalardı toqtatıp qoyıw potencialı bar ekenligin atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://apple.slashdot.org/story/10/01/31/1657233/Apples-Trend-Away-From-Tinkering|bet=Apple's Trend Away From Tinkering|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100208164828/http://apple.slashdot.org/story/10/01/31/1657233/Apples-Trend-Away-From-Tinkering|arxivsáne=February 8, 2010|sáne=January 31, 2010|baspaxana=Slashdot|qaralǵan sáne=June 9, 2010}}&lt;/ref&gt;
Burınǵı [[Facebook]] baǵdarlamashısı Djo Xyuitt Appledıń óz apparatlıq támiynatı ústinen baqlaw alıp barıwına &quot;jawız precedent&quot; dep qarsı shıqtı, biraq iOS-tıń qosımshalarınıń sandboxlanıwın maqtadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.cultofmac.com/pundits-on-the-ipads-closed-system-its-doom-for-pcs-no-its-great/28440|bet=Pundits On The iPad's Closed System: It's Doom For PCs, No It's Great|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100515124959/http://www.cultofmac.com/pundits-on-the-ipads-closed-system-its-doom-for-pcs-no-its-great/28440|arxivsáne=May 15, 2010|avtor=Leander Kahney|sáne=January 30, 2010|qaralǵan sáne=June 9, 2010}}&lt;/ref&gt;

== Qáwipsizlik hám jeke qupıyalıq ==
iOS [[Apparatlıq támiynat|apparatlıq]] hám [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynattıń]] ekewinde de kóplegen qáwipsizlik ózgesheliklerinen paydalanadı.

== Qabıl etiw ==

=== Bazar úlesi ===
iOS dúnyadaǵı eń kóp tarqalǵan [[mobil operaciyalıq sistema]] bolıp, [[Android]]-tan keyingi orında turadı. Sońǵı jıllarda iPad-lardıń satılıwı da Android-tan artta qalıp atır, al veb qollanıw boyınsha (barlıq qollanıwdıń wákili sıpatında) iPad-lar (iOS qollanılatuǵın) ele eń kóp tarqalǵan bolıp qalmaqta.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://gs.statcounter.com/#tablet-os-ww-monthly-201612-201612-map|bet=StatCounter Global Stats – Browser, OS, Search Engine including Mobile Usage Share|arxivurl=https://archive.today/20120526/http://gs.statcounter.com/%23mobile_browser-ww-monthly-201012-201111-bar#tablet-os-ww-monthly-201612-201612-map|arxivsáne=May 26, 2012|jumıs=[[StatCounter]] GlobalStats|qaralǵan sáne=September 4, 2020}}&lt;/ref&gt;

2014-jılǵı [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|WWDC]]-de Tim Kuk 2014-jıldıń iyun ayına kelip 800 million qurılma satılǵanın ayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/6/2/5772344/apple-wwdc-2014-stats-update|bet=Apple has sold more than 800 million iOS devices, 130 million new iOS users in the last year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170210135711/http://www.theverge.com/2014/6/2/5772344/apple-wwdc-2014-stats-update|arxivsáne=February 10, 2017|avtor=Ingraham|at=Nathan|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; 2015-jıldıń yanvar ayında Appledıń kvartal boyınsha tabıs haqqındaǵı konferenciyasında kompaniya 2007-jıldan beri bir milliardtan aslam iOS qurılmasın satqanın járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2015/01/27/apple-one-billion-ios-devices/|bet=Tim Cook: Apple Has Sold More Than 1 Billion iOS Devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160623144503/http://www.macrumors.com/2015/01/27/apple-one-billion-ios-devices/|arxivsáne=June 23, 2016|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=January 27, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/01/27/apple-announces-1-billion-ios-devices-sold/|bet=Apple announces 1 billion iOS devices sold|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170704104006/https://9to5mac.com/2015/01/27/apple-announces-1-billion-ios-devices-sold/|arxivsáne=July 4, 2017|avtor=Kahn|at=Jordan|sáne=January 27, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;

2023-jıldıń fevral ayına kelip, 2 milliard qurılma iske túsirilgen,[1] al 2007-jıldan beri 1.5 milliard iPhone satılǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.statista.com/statistics/263402/apples-iphone-revenue-since-3rd-quarter-2007/|bet=Apple iPhone revenue by quarter 2023|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231216142528/https://www.statista.com/statistics/263402/apples-iphone-revenue-since-3rd-quarter-2007/|arxivsáne=December 16, 2023|til=en|jumıs=Statista|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt;

2011-jıldıń aqırına kelip, iOS [[Smartfon|smartfonlar]] hám planshetler bazarınıń 60% úlesin iyeledi.&lt;ref name=&quot;Saylor33&quot;&gt;{{Cite book|last=Saylor|first=Michael|title=The Mobile Wave: How Mobile Intelligence Will Change Everything|publisher=Vanguard Press}}&lt;/ref&gt; 2014-jıldıń aqırına kelip, iOS smartfon bazarınıń 14.8% in hám planshet hám eki-birde qurılmalar bazarınıń 27.6% in quradı. 2023-jıldıń may ayında StatCounter satıw kórsetkishleri emes, al internet qollanıwı tiykarında ólshengende, iOS dúnya boyınsha smartfonlardıń 31.44% inde hám planshetlerdiń 55.75% inde qollanılǵanın xabarladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://gs.statcounter.com/#tablet-os-ww-monthly-201502-201503-bar|bet=StatCounter Global Stats: Top 7 Mobile Operating Systems on Feb 2015|arxivurl=https://archive.today/20120526/http://gs.statcounter.com/%23mobile_browser-ww-monthly-201012-201111-bar#tablet-os-ww-monthly-201502-201503-bar|arxivsáne=May 26, 2012|jumıs=[[StatCounter]] GlobalStats|qaralǵan sáne=September 4, 2020}}&lt;/ref&gt;

2015-jıldıń úshinshi kvartalında Strategy Analytics izertlewi boyınsha, iOS-tıń dúnya júzilik [[smartfon]] bazarındaǵı úlesi rekord tómen 12.1% ke jetkenin kórsetti, bul [[Qıtay]] hám [[Afrika|Afrikadaǵı]] tómen kórsetkishler menen baylanıslı boldı. Android bazardıń 87.5% in iyeledi, al qalǵan bólimin Windows Phone hám BlackBerry quradı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.strategyanalytics.com/strategy-analytics/news/strategy-analytics-press-releases/strategy-analytics-press-release/2016/11/02/strategy-analytics-android-captures-record-88-percent-share-of-global-smartphone-shipments-in-q3-2016#.WDqfU-YrKUl|bet=Strategy Analytics: Android Captures Record 88 Percent Share of Global Smartphone Shipments in Q3 2016|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161127153018/https://www.strategyanalytics.com/strategy-analytics/news/strategy-analytics-press-releases/strategy-analytics-press-release/2016/11/02/strategy-analytics-android-captures-record-88-percent-share-of-global-smartphone-shipments-in-q3-2016#.WDqfU-YrKUl|arxivsáne=November 27, 2016|avtor=Sui|at=Linda|sáne=November 2, 2016|baspaxana=Strategy Analytics|qaralǵan sáne=November 27, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/11/02/ios-vs-android-market-share-3q16/|bet=iOS Adoption Remains at Lowest Levels Since 2014 as Android Captures Record 87.5% Market Share|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161127215126/http://www.macrumors.com/2016/11/02/ios-vs-android-market-share-3q16/|arxivsáne=November 27, 2016|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=November 2, 2016|baspaxana=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=November 27, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Derekler ==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]</text>
      <sha1>erik2sfyt4m8okdoraaw33shalumijx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IPhone</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21007</id>
    <revision>
      <id>123942</id>
      <parentid>120933</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:48:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123942</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="123717" sha1="cs6xuogjncpag20sedpwj2njm49d6o9" xml:space="preserve">'''iPhone''' — [[Apple Inc.|Apple kompaniyası]] tárepinen jaratılǵan hám satıwǵa shıǵarılǵan, kompaniyanıń óziniń [[IOS|iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasında]] isleytuǵın [[Smartfon|smartfonlar]] tarmaǵı. [[IPhone (1-áwlad)|Birinshi áwlad iPhone]] 2007-jıl 9-yanvarda sol waqıttaǵı Apple CEO-sı [[Stiv Djobs]] tárepinen Macorld 2007-de járiyalandı hám sol jılı keyinirek satıwǵa shıǵarıldı. Sonnan berli Apple hár jılı jańa iPhone modellerin hám iOS versiyaların shıǵarıp kelmekte; eń sońǵı modeller — iPhone 16 hám 16 Plus, joqarı klastaǵı iPhone 16 Pro hám 16 Pro Max. 2024-jıl 1-yanvarǵa kelip, 2.3 milliardtan aslam iPhone satılǵan bolıp, bul Apple-dı 2023-jılı mobil telefonlar satıwshıları arasında eń iri satıwshıǵa aylandırdı.

[[IPhone (1-áwlad)|Dáslepki iPhone]] kóp sensorlı texnologiyanı paydalanǵan birinshi mobil telefon boldı. Óziniń rawajlanıw tariyxı dawamında iPhone úlkenrek, joqarı ólshemli displeylerge, video jazıw funkciyasına, suw ótkizbewshilik qásiyetine hám kóplegen qolaylı funkciyalarǵa iye boldı. iPhone 8 hám 8 Plus-ke shekem, iPhone-larda aldıńǵı panelde bir knopka bar edi, iPhone 5s hám onnan keyingi modellerge [[Touch ID]] barmaq izi sensorı qosıldı. iPhone X-tan baslap, iPhone modelleri [[Face ID]] betti tanıw sisteması menen Touch ID-diń ornına autentifikaciya ushın ramkası joq aldıńǵı ekran dizaynına ótip, navigaciya ushın úy knopkasınıń ornına jest qollanıwdı kóbeytken.

iPhone, [[Apple Inc.|Apple]] kompaniyasınıń [[IOS|iOS]] [[Programmalıq támiynat|baǵdarlaması]] menen isleytuǵın, dúnyadaǵı eki tiykarǵı [[smartfon]] platformalarınıń biri bolıp, [[Android]] penen bir qatarda turıptı. Birinshi áwlad iPhone-dı [[Stiv Djobs]] mobil telefon industriyası ushın &quot;revolyuciya&quot; dep súwretlegen edi. iPhone tegis smartfon formasın keń tarqatıw menen birge, smarfon baǵdarlamaları yamasa &quot;app ekonomikası&quot; ushın úlken bazar jaratıwda, mobil qurılmalar bazarınıń tez ósiwine tiykar salıwda úlken áhmiyetke iye boldı. iOS-ta aldınnan ornatılǵan baǵdarlamalardan tısqarı, 2024-jıldıń avgust ayına kelip, Apple-dıń mobil distribyuciya bazarı [[App Store]]-dan júkleniwge tayar bolǵan 2 millionga jaqın baǵdarlama bar.

[[Apple Inc.|Apple]] [[Smartfon|smartfonın]] rawajlandırıw 2004-jılı baslandı, sol waqıtta kompaniya apparatlıq injener Tony Fadell, programmalıq támiyinat injeneri Skott Forstall hám dizayn xızmetkeri Jony Ive, basshılıǵında 1000 xızmetkerden ibarat komanda dúzip, joqarı qupiyalıqtaǵı &quot;Project Purple&quot; ústinde jumıs basladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/6/13/15782200/one-device-secret-history-iphone-brian-merchant-book-excerpt|bet=The Secret Origin Story of the IPHONE. An exclusive excerpt from the book &quot;The One Device: The secret history of the iPhone&quot;|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220827040315/http://www.theverge.com/2017/6/13/15782200/one-device-secret-history-iphone-brian-merchant-book-excerpt|arxivsáne=August 27, 2022|avtor=|at=|sáne=June 13, 2017|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;RWW12&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.readwriteweb.com/mobile/2012/08/4-real-secrets-weve-learned-so-far-about-apple.php|bet=4 Real Secrets We've Learned So Far About Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120808131222/http://www.readwriteweb.com/mobile/2012/08/4-real-secrets-weve-learned-so-far-about-apple.php|arxivsáne=August 8, 2012|avtor=Rowinski|at=Dan|sáne=August 7, 2012|jumıs=Readwriteweb.com|qaralǵan sáne=October 25, 2012}}&lt;/ref&gt;

Sol waqıttaǵı Apple CEO-sı Stiv Djobs dáslepki dıqqattı planshetten (keyinirek iPad túrinde qayta kórildi) telefon baǵdarına burıp jiberdi. Apple qurılmanı Cingular Wireless (keyinirek AT&amp;T Mobility dep qayta ataldı) penen qupiya birge islesiw arqalı, shama menen 30 ay dawamında 150 million AQSH dolları muǵdarındaǵı rawajlandırıw qárejeti menen jarattı. Jobs-tıń 1998-jılǵı aytıwınsha, &quot;iMac&quot;-taǵı (hám sonnan soń &quot;iPod&quot;, &quot;iPhone&quot; hám &quot;iPad&quot;-taǵı) &quot;i&quot; háribi [[Internet|internet]], individual (jeke), úyretiw, xabardar etiw hám ruxlandırıw sózleriniń birinshi háribin ańlatadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/iphone-apple-name-imac-i-internet-phone-handset-a6881701.html|bet=iPhone: What the &quot;i&quot; in Apple's handset names for|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220706183659/http://www.independent.co.uk/tech/iphone-apple-name-imac-i-internet-phone-handset-a6881701.html|arxivsáne=July 6, 2022|sáne=February 18, 2016|jumıs=Andrew Griffin|baspaxana=The Independent|qaralǵan sáne=November 12, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/what-i-means-iphone-2016-9|bet=The meaning of the 'i' in 'iPhone' — as explained by Steve Jobs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220627235254/https://www.businessinsider.com/what-i-means-iphone-2016-9|arxivsáne=June 27, 2022|avtor=Wei|at=Will|sáne=September 7, 2016|jumıs=[[Business Insider]]|qaralǵan sáne=November 12, 2017}}&lt;/ref&gt;

Apple &quot;komitet tárepinen dizayn&quot; usılın qabıl etpedi, bul usıl Motorola menen birgelikte islengen hám úlken tabısqa erispegen &quot;iTunes telefon&quot; — Motorola ROKR E1-di jarattı. Basqa kemshilikler menen birge, ROKR E1-diń firmware-i Apple-dıń iPod nano-sı menen básekilesiwdiń aldın alıw ushın bar joǵı tek 100 [[iTunes]] qosıqların saqlawǵa ruqsat berdi.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Andreescu|first=Alex|date=September 27, 2005|title=iPod nano: The End of the Motorola-Apple Story — Ed Zander, Motorola CEO: &quot;Screw the nano&quot;|url=http://news.softpedia.com/news/iPod-nano-The-End-of-the-Motorola-Apple-Story-9409.shtml|access-date=June 5, 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2005/09/08/its-official-rokr-e1-itunes-phone-can-only-store-max-100/|bet=It's official: ROKR E1 iTunes phone can only store max. 100 tracks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220525225131/https://www.engadget.com/2005-09-08-its-official-rokr-e1-itunes-phone-can-only-store-max-100.html|arxivsáne=May 25, 2022|avtor=Rojas|at=Peter|sáne=September 8, 2005|jumıs=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; Cingular Apple-ǵa sol waqıtta siyrek ushırasatuǵın ámeliyat — iPhone apparatı hám baǵdarlamasın óz ishine islewge erkinlik berdi hám Apple-ǵa óziniń aylıq xızmet tabısınıń bir bólegin tólep bardı (iPhone 3G-ǵa shekem),&lt;ref name=&quot;CNN secrets&quot;&gt;{{Cite news|last=Lewis|first=Peter|date=January 12, 2007|title=How Apple kept its iPhone secrets|url=https://money.cnn.com/2007/01/10/commentary/lewis_fortune_iphone.fortune/index.htm|access-date=January 11, 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Vogelstein|first=Fred|date=January 9, 2008|title=The Untold Story: How the iPhone Blew Up the Wireless Industry|url=https://www.wired.com/gadgets/wireless/magazine/16-02/ff_iphone|access-date=January 10, 2008}}&lt;/ref&gt; bunıń esabına 2011-jılǵa shekem tórt jıl dawamında [[Amerika Qurama Shtatları|AQSHta]] eksklyuziv satıw huqıqın aldı.&lt;ref name=&quot;arstechnica.com&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2017/06/with-iphone-apple-showed-att-and-verizon-whos-boss/|bet=With iPhone, Apple showed AT&amp;T and Verizon who's boss|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170703090321/https://arstechnica.com/apple/2017/06/with-iphone-apple-showed-att-and-verizon-whos-boss/|arxivsáne=July 3, 2017|avtor=Brodkin|at=Jon|sáne=June 29, 2017|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=July 4, 2017}}&lt;/ref&gt;

[[Stiv Jobs|Djobs]] birinshi áwlad iPhone-dı 2007-jılı 9-yanvarda [[San Francisco|San-Franciskodaǵı]] Moscone Orayında ótkerilgen Macorld 2007 konvenciyasında xalıqqa usındı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/when-iphone-met-world-7-years-ago-today/|bet=When iPhone met world, 7 years ago today|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220705220307/https://www.cnet.com/tech/tech-industry/when-iphone-met-world-7-years-ago-today/|arxivsáne=July 5, 2022|avtor=Farber|at=Dan|sáne=January 9, 2014|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; iPhone az sanda apparat knopkaları menen 3.5 dyuymlıq kóp sensorlı displeyge iye bolıp, sensordı qollawǵa qolaylı interfeysi bar [[IOS|iPhone OS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemasında]] isleytuǵın edi, sol waqıtta ol Mac OS X-tiń bir versiyası sıpatında járiyalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/186335/original-iphone-review-2.html|bet=iPhone (2007) review: A game-changer years in the making|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221005204304/https://www.macworld.com/article/186335/original-iphone-review-2.html|arxivsáne=October 5, 2022|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt; Bul kóp sensorlı texnologiyanı paydalanǵan birinshi mobil telefon boldı.&lt;ref name=&quot;:13&quot;&gt;{{Cite book|last=Merchant|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=WVk_DQAAQBAJ|title=The One Device: The Secret History of the iPhone|date=June 22, 2017|publisher=Transworld}}&lt;/ref&gt; Qurılma 2007-jıl 29-iyunda [[Amerika Qurama Shtatları|AQSHta]] 499 AQSH dollarınan baslanǵan bahada satıwǵa shıǵarıldı hám AT&amp;T menen eki jıllıq kelisim talap etildi. Eki aydan soń baha úshten bir bólekke tómenletildi. Nátiyjedegi narazılıqlar Djobs-tı keshirim soraw hám telefonnıń dáslepki satıp alıwshılarına járdem sıpatında qaytar tólew usınıwǵa májbúr etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://knowledge.wharton.upenn.edu/podcast/knowledge-at-wharton-podcast/the-price-is-right-but-maybe-its-not-and-how-do-you-know/|bet=The Price Is Right, but Maybe It's Not, and How Do You Know?|sáne=October 3, 2007|jumıs=[[Wharton Business School]]|qaralǵan sáne=April 26, 2024}}&lt;/ref&gt;

2008-jıl 11-iyulda Apple-dıń Dúnyajúzilik [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyasında]] (WWDC) 2008, Apple iPhone 3G-di járiyaladı hám onı birinshi kúni-aq jigirma eki mámleketke satıw múmkinshiligin keńeytti, aqır-aqıbetinde ol 70 mámleket hám aymaqlarda satıwǵa qoyıldı.&lt;ref name=&quot;3G_countries&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/countries/|bet=iPhone 3G Coming to countries everywhere|arxivurl=https://web.archive.org/web/20080721021512/http://www.apple.com/iphone/countries/|arxivsáne=July 21, 2008|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=April 12, 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/192113/iphone3g_countries.html|bet=iPhone 3G now available in 22 other countries|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt; iPhone 3G tezrek 3G baylanısın hám (eki jıllıq AT&amp;T kelisimi menen) 199 AQSH dollarınan baslanǵan tómenirek bahanı usındı. Ol kommerciyalıq jaqtan úlken tabısqa eristi, 2008-jıldıń aqırına kelip AQSHta Motorola RAZR V3-ti artqa taslaw menen eń kóp satılatuǵın mobil telefonǵa aylandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/mobile/iphone-3g-crowned-most-popular-phone-in-u-s/|bet=iPhone 3G crowned most popular phone in U.S.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231115133851/https://www.cnet.com/tech/mobile/iphone-3g-crowned-most-popular-phone-in-u-s/|arxivsáne=November 15, 2023|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=October 25, 2023}}&lt;/ref&gt; Onıń ornın basıwshısı iPhone 3GS 2009-jıl 8-iyunda WWDC 2009-da járiyalandı hám video jazıw funkciyasın kirgizdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_iphone_3gs-review-369.php|bet=Apple iPhone 3GS review: Same clothes, new feel|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221005191555/https://www.gsmarena.com/apple_iphone_3gs-review-369.php|arxivsáne=October 5, 2022|til=en-US|jumıs=GSMArena.com|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:First_iPhone_Macworld_2007_DSCF1286.agr.jpg|solğa|nobaý|228x228 nükte|2007-jıl yanvardaǵı Macorld kórsetiwinde áynek astında qoyılǵan dáslepki iPhone]]
iPhone 4 2010-jıl 7-iyunda [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|WWDC]] 2010-da járiyalandı hám tat baspaytuǵın polattan islengen ramka hám arqa áynek paneldi óz ishine alǵan qayta dizaynlanǵan korpustı usındı.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/iphone-4-the-definitive-guide-5557101|bet=iPhone 4: The Definitive Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170724221043/http://gizmodo.com/5557101/iphone-4-the-definitive-guide|arxivsáne=July 24, 2017|sáne=June 7, 2010|til=en|jumıs=Gizmodo|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt; Shıǵarılǵan waqtında iPhone 4 &quot;dúnyadaǵı eń juqa [[smartfon]]&quot; sıpatında járiyalandı;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; ol Apple A4 processorın paydalandı, bul Apple tárepinen arnawlı dizaynlanǵan chipti paydalanǵan birinshi iPhone edi. Ol aldıńǵı iPhone-larǵa salıstırǵanda tórt ese joqarı displeyli ólshem bolǵan Retina displeydi usındı hám shıǵarılǵan waqtında eń joqarı ólshemli smartfon ekranına iye edi;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; sonday-aq, FaceTime arqalı video qońıraw etiw funkciyasın ámelge asırıw ushın aldıńǵı kamera da kirgizildi.

iPhone 4 paydalanıwshıları telefonların belgili bir usılda uslaǵanda telefon qońırawlarınıń úzilip qalıwın/baylanıstıń joǵalıwın xabarladı, hám bul máselege &quot;antennagate&quot; degen laqap at berildi. 2011-jıldıń yanvar ayında, Apple-dıń AT&amp;T menen eksklyuziv kelisimi tamamlanıp atırǵanda, Verizon iPhone 4-ti óz tarmaǵına qosıwdı járiyaladı, Verizon-nıń CDMA tarmaǵına sáykes keletuǵın model 10-fevralda satıwǵa shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://voices.washingtonpost.com/fasterforward/2011/01/liveblog_the_verizon_iphone.html|newspaper=The Washington Post|title=Liveblog: The Verizon iPhone|access-date=January 11, 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703791904576075681886276172|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|title=Verizon Unwraps iPhone|access-date=August 12, 2017}}&lt;/ref&gt;

iPhone 4s 2011-jıl 4-oktyabrda járiyalandı hám Siri virtual járdemshisin, eki yadrоlı A5 protsessorın hám 1080p video jazıw funkciyası bar 8 megapikselli kameranı usındı. iPhone 5 2012-jıl 12-sentyabrde járiyalandı hám aldıńǵı barlıq iPhone modelleriniń 3.5 dyuymlıq ekranınan úlkenirek 4 dyuymlıq ekrandı, sonday-aq tezirek 4G LTE baylanısın kirgizdi.&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2012/9/12/3321568/apples-iphone-5-event-heres-everything-that-happened|bet=Apple's iPhone 5 announcement: everything you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221005191558/https://www.theverge.com/2012/9/12/3321568/apples-iphone-5-event-heres-everything-that-happened|arxivsáne=October 5, 2022|avtor=Ziegler|at=Chris|sáne=September 12, 2012|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt; Ol sonday-aq alyuminiy birikpesinen islengen juqaraq hám jeńilirek korpustı usındı, hám aldıńǵı iPhone-lardıń 30 shtırlı dok-razyomı jańa, eki tárepleme Lightning razyomı menen almastırıldı.&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
[[Fayl:Size_comparison_of_iPhone_5C_5S_4S.jpg|nobaý|iPhone 5c (joqarıda), iPhone 5s (ortada) hám iPhone 4s (tómende) arasındaǵı tómengi múyeshten salıstırıw]]
iPhone 5s hám iPhone 5c 2013-jıl 10-sentyabrde járiyalandı. iPhone 5s 64-bitli A7 processorın óz ishine aldı, bul onı birinshi 64-bitli [[Smartfon|smartfonǵa]] aylandırdı;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/business/apples-new-iphone-5s-the-worlds-first-64-bit-mobile-phone/|bet=Apple's new iPhone 5s: The world's first 64-bit mobile phone … with fingerprint login|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221006074328/https://venturebeat.com/business/apples-new-iphone-5s-the-worlds-first-64-bit-mobile-phone/|arxivsáne=October 6, 2022|avtor=Koetsier|at=John|sáne=September 10, 2013|til=en-US|jumıs=VentureBeat|qaralǵan sáne=October 6, 2022}}&lt;/ref&gt; ol sonday-aq Touch ID barmaq izi menen autentifikaciya sensorın da kirgizdi.&lt;ref name=&quot;:14&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://allthingsd.com/20130917/a-new-touch-for-iphone/|bet=A New Touch for iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220423202230/https://allthingsd.com/20130917/a-new-touch-for-iphone/|arxivsáne=April 23, 2022|til=en-US|jumıs=AllThingsD|qaralǵan sáne=January 5, 2024}}&lt;/ref&gt; iPhone 5c tómenirek bahalı qurılma bolıp, iPhone 5-tiń [[Apparatlıq támiyna|apparatlıq támiynatın]] reńli plastik ramkalar seriyasına jaylastırdı.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apple-launches-iphone-5s-and-99-iphone-5c-with-five-colors/|bet=Apple launches iPhone 5s and $99 iPhone 5c with five colors|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221005191558/https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apple-launches-iphone-5s-and-99-iphone-5c-with-five-colors/|arxivsáne=October 5, 2022|avtor=Tibken|at=Shara|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt;

2014-jıl 9-sentyabrde Apple iPhone 6 hám iPhone 6 Plus-tı usındı, olar iPhone 5s-ke salıstırǵanda ádewir úlken ekranlarǵa iye bolıp, olardıń ólshemi sáykes túrde 4.7 hám 5.5 dyuym boldı; eki model de Apple Pay arqalı mobil tólew texnologiyasın kirgizdi.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=The Apple Watch, iPhone 6 and iPhone 6 Plus — as it happened|url=https://www.theguardian.com/technology/live/2014/sep/09/apple-announcement-iphone-6-iwatch-ios8-event-live|date=September 9, 2014|access-date=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; 6 Plus-tiń kamerasına optikalıq súwret turaqlandırıwı qosıldı. Sol kúni Apple Watch ta usınıldı, ol tutasqan iPhone menen birge isleytuǵın aqıllı saat bolıp tabıladı. Bazı paydalanıwshılar iPhone 6 hám 6 Plus-ti, ásirese keyingi modeldi normal qollanǵanda iyiliw máselelerin basınan keshirdi, hám bul máselege &quot;bendgate&quot; laqabı berildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cio.com/article/2688437/apple-mostly-not-to-blame-in-iphone-6-plus-bendgate-fiasco.html|bet=Apple (Mostly) Not to Blame in iPhone 6 Plus 'Bendgate' Fiasco|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220627185729/https://www.cio.com/article/250571/apple-mostly-not-to-blame-in-iphone-6-plus-bendgate-fiasco.html|arxivsáne=June 27, 2022|avtor=Sacco|at=Al|sáne=September 29, 2014|til=en|jumıs=CIO|qaralǵan sáne=May 28, 2021}}&lt;/ref&gt;

iPhone 6s hám 6s Plus 2015-jıl 9-sentyabrde usınıldı hám bekkem alyuminiy birikpesinen islengen kóbirek iyiliwge shıdamlı ramkanı, sonday-aq 4K video jazıw múmkinshiligine iye joqarı ólshemli 12 megapikselli tiykarǵı kameranı óz ishine aldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/09/24/does-the-iphone-6s-plus-bend/|bet=Here's how iPhone 6s Plus handles bendgate brutality|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221005191602/https://9to5mac.com/2015/09/24/does-the-iphone-6s-plus-bend/|arxivsáne=October 5, 2022|avtor=Miller|at=Chance|sáne=September 25, 2015|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt; Birinshi áwlad iPhone SE 2016-jıl 21-martta usınıldı hám ol eski iPhone 5s ramkasında iPhone 6s-tiń jańa [[Apparatlıq támiynat|apparatlıq támiyinatın]] óz ishine alǵan tómen bahalı qurılma boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/sg/newsroom/2016/03/21Apple-Introduces-iPhone-SE-The-Most-Powerful-Phone-with-a-Four-inch-Display/|bet=Apple Introduces iPhone SE — The Most Powerful Phone with a Four-inch Display|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221005204303/https://www.apple.com/sg/newsroom/2016/03/21Apple-Introduces-iPhone-SE-The-Most-Powerful-Phone-with-a-Four-inch-Display/|arxivsáne=October 5, 2022|til=en-SG|jumıs=Apple Newsroom (Singapore)|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt;

iPhone 7 hám 7 Plus 2016-jıl 7-sentyabrde járiyalandı, olar úlkenrek kamera sensorların, IP67-tastıyıqlanǵan suw hám shańnan qorǵanıwdı hám big.LITTLE texnologiyasın paydalanıwshı tórt yadrolı A10 Fusion processorın kirgizdi;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/9/7/12758236/apple-iphone-7-announced-features-price-release-date|bet=iPhone 7 and 7 Plus announced with water resistance, dual cameras, and no headphone jack|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190427014804/https://www.theverge.com/2016/9/7/12758236/apple-iphone|arxivsáne=April 27, 2019|avtor=Seifert|at=Dan|sáne=September 7, 2016|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; 3.5 mm qulaqlıq razyomı alıp taslandı hám onıń ornına AirPods sımsız qulaqlıqları usınıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/business/airpods-review/|bet=Apple's AirPods are a no-brainer — if you have the latest iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221005204305/https://venturebeat.com/business/airpods-review/|arxivsáne=October 5, 2022|avtor=Novet|at=Jordan|sáne=January 19, 2017|til=en-US|jumıs=VentureBeat|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt; 7-modeldiń kamerasına optikalıq súwret turaqlandırıwı qosıldı. 7 Plus-ta ekinshi telefoto kamera linzası qosıldı, bul eki ese optikalıq úlkeytiwdi hám súwretlerde bokeh effektin simulyaciyalawshı &quot;Portret&quot; fotosúwret rejimin ámelge asırıw imkaniyatın berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.trustedreviews.com/reviews/iphone-7-plus-camera-page-3|bet=Camera|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221005204305/https://www.trustedreviews.com/reviews/iphone-7-plus-camera-page-3|arxivsáne=October 5, 2022|sáne=March 11, 2020|til=en|jumıs=Trusted Reviews|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt;

iPhone 8, 8 Plus hám iPhone X 2017-jıl 12-sentyabrde Apple Park-taǵı [[Stiv Jobs|Stiv Djobs]] Teatrında ótkerilgen Apple-dıń birinshi waqıyasında járiyalandı. Barlıq modeller iPhone 4-ke uqsas arqa ayna panel dizaynına, sımsız zaryadlaw hám &quot;Neural Engine&quot; [[Jasalma intellekt|JI]] tezletkish apparatı menen altı yadrolı A11 Bionic chipine iye boldı. iPhone X qosımsha túrde LCD displeyli aldıńǵı iPhone-larǵa salıstırǵanda joqarıraq piksel tıǵızlıǵı hám kontrastlıq qatnasqa iye &quot;ramkasız&quot; dizaynlı 5.8 dyuymlıq OLED &quot;Super Retina&quot; displeyin hám tat baspaytuǵın polattan islengen bekkem ramkanı kirgizdi. Ol sonday-aq Touch ID ornına ekrandaǵı &quot;kesik&quot; ornında Face ID júzdi tanıw autentifikaciya apparatın usındı;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/9/14/16306298/apple-iphone-x-screen-notch|bet=Apple's iPhone X notch is an odd design choice|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171204223008/https://www.theverge.com/2017/9/14/16306298/apple-iphone-x-screen-notch|arxivsáne=December 4, 2017|avtor=Warren|at=Tom|sáne=September 14, 2017|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt; &quot;ramkasız&quot; dizaynǵa erisiw ushın úy knopkası alıp taslandı hám ol jestke tiykarlanǵan navigaciya sisteması menen almastırıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/mobile/iphone-x-how-to-survive-with-no-home-button/|bet=No home button? No problem: How to do everything on the iPhone X|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221013201552/https://www.cnet.com/tech/mobile/iphone-x-how-to-survive-with-no-home-button/|arxivsáne=October 13, 2022|avtor=Stein|at=Scott|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt; 999 AQSH dollarınan baslanǵan bahasında, iPhone X shıǵarılǵan waqıtta eń qımbat iPhone boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/2017/11/03/tim-cook-buying-a-999-iphone-x-is-like-buying-high-quality-coffee.html|bet=Apple CEO Tim Cook on the $999 new iPhone X: 'We're not trying to charge the highest price we could get or anything like that'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221005204303/https://www.cnbc.com/2017/11/03/tim-cook-buying-a-999-iphone-x-is-like-buying-high-quality-coffee.html|arxivsáne=October 5, 2022|avtor=Clifford|at=Catherine|sáne=November 3, 2017|til=en|jumıs=CNBC|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:IPhone_13_Pro_camera_lens_group.jpg|nobaý|iPhone 13 Pro kamerasınıń súwreti]]
iPhone XR, iPhone XS hám XS Max 2018-jıl 12-sentyabrde járiyalandı. Barlıq modeller &quot;Smart HDR&quot; esaplaw fotografiya sisteması hám ádewir kúshli &quot;Neural Engine&quot; menen úskenelengen.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.apple.com/newsroom/2018/09/iphone-xs-and-iphone-xs-max-bring-the-best-and-biggest-displays-to-iphone/|title=iPhone Xs and iPhone Xs Max bring the best and biggest displays to iPhone|work=Apple Inc.|access-date=September 12, 2018}}&lt;/ref&gt; XS Max úlkenirek 6.5 dyuymlıq ekrandı usınıs etti. iPhone XR 6.1 dyuymlıq LCD &quot;Liquid Retina&quot; displeyi menen birge keldi, iPhone X qa uqsas &quot;jiyeksiz&quot; dizaynı bar, biraq ekinshi telefoto linzası joq; ol iPhone 5c sıyaqlı ashıq reńlerde shıǵarıldı hám iPhone X hám XS ke salıstırǵanda arzan bahalı qurılma bolıp tabıladı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.apple.com/newsroom/2018/09/apple-introduces-iphone-xr/|title=Apple introduces iPhone XR|work=Apple Inc.|access-date=September 12, 2018}}&lt;/ref&gt;

iPhone 11, 11 Pro hám 11 Pro Max 2019-jıl 10-sentyabrde járiyalandı. iPhone 11 iPhone XR nıń miyrasxorı boldı, al iPhone 11 Pro hám 11 Pro Max iPhone XS hám XS Max tıń miyrasxorları (dawamshısı) boldı. Barlıq modeller ultra keń linza menen támiyinlendi, bul eki ese optikalıq masshtabtı kishireytiwge múmkinshilik berdi, sonday-aq batareyanıń xızmet múddetin uzaytıw ushın úlkenirek batareyalar qosıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/apple-iphone-11-cheaper-xr-despite-trump-china-tariffs-2019-9|bet=Apple's new iPhone 11 is $50 cheaper than last year's model, despite Trump's planned tariffs on Chinese imports|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220620214642/https://www.businessinsider.com/apple-iphone-11-cheaper-xr-despite-trump-china-tariffs-2019-9|arxivsáne=June 20, 2022|sáne=September 11, 2019|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=September 10, 2019}}&lt;/ref&gt; Ekinshi áwlad iPhone SE 2020-jıl 17-aprelde usınıldı hám ol iPhone 11 diń jańa apparatlıq quramalların eskiler iPhone 8 diń korpusına jaylastırǵan, biraq bas betindegi túyme hám Touch ID sensorın saqlap qalǵan arzan bahalı qurılma boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2020/04/iphone-se-a-powerful-new-smartphone-in-a-popular-design/|bet=iPhone SE: A powerful new smartphone in a popular design|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200428153235/https://www.apple.com/newsroom/2020/04/iphone-se-a-powerful-new-smartphone-in-a-popular-design/|arxivsáne=April 28, 2020|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=October 5, 2022}}&lt;/ref&gt;

iPhone 12, 12 Mini, 12 Pro hám 12 Pro Max 2020-jıl 13-oktyabrde tikkeley efir arqalı járiyalandı. Barlıq modeller OLED &quot;Super Retina XDR&quot; displeyleri menen támiyinlendi, tezirek 5G baylanısı hám MagSafe magnit zaryadlaw hám aksessuar sistemasın usınıs etti; sonday-aq jińishkerek tegis tárepli dizayn engizilip, ol kúshlireк shiysha-kеramikalıq aldıńǵı áynek penen birge aldınǵı iPhone lerge salıstırǵanda jaqsıraq qulawdan qorǵawdı támiyinledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2020/10/apple-announces-iphone-12-and-iphone-12-mini-a-new-era-for-iphone-with-5g/|bet=Apple announces iPhone 12 and iPhone 12 mini: A new era for iPhone with 5G|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220814131441/https://www.apple.com/newsroom/2020/10/apple-announces-iphone-12-and-iphone-12-mini-a-new-era-for-iphone-with-5g/|arxivsáne=August 14, 2022|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=January 9, 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2020/10/apple-introduces-iphone-12-pro-and-iphone-12-pro-max-with-5g/|bet=Apple introduces iPhone 12 Pro and iPhone 12 Pro Max with 5G|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201013181423/https://www.apple.com/newsroom/2020/10/apple-introduces-iphone-12-pro-and-iphone-12-pro-max-with-5g/|arxivsáne=October 13, 2020|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=January 9, 2021}}&lt;/ref&gt; iPhone 12 Mini kishirek 5.4 dyuymlıq ekrandı usınıs etti, al 12 Pro hám 12 Pro Max sáykes túrde 6.1 dyuym hám 6.7 dyuymlıq úlkenirek ekranlarǵa iye boldı. iPhone 12 Pro hám 12 Pro Max qosımsha túrde tolıqtırılǵan reallıq (AR) qollanbaları ushın jaqsıraq dállikti támiyinlew ushın Lidar sensorın qostı.

iPhone 13, 13 Mini, 13 Pro hám 13 Pro Max 2021-jıl 14-sentyabrde tikkeley efir arqalı járiyalandı. Barlıq modeller úlkenirek kamera sensorları, batareya xızmet múddetin uzaytıw ushın úlkenirek batareyalar hám tar &quot;keńislik&quot; ekran kesiwin usınıs etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2021/09/apple-introduces-iphone-13-and-iphone-13-mini/|bet=Apple introduces iPhone 13 and iPhone 13 mini, delivering breakthrough camera innovations and a powerhouse chip with an impressive leap in battery life|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220622015723/https://www.apple.com/newsroom/2021/09/apple-introduces-iphone-13-and-iphone-13-mini/|arxivsáne=June 22, 2022|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=October 9, 2021}}&lt;/ref&gt; iPhone 13 Pro hám 13 Pro Max qosımsha túrde óziniń OLED displeyinde tegisirek adaptivli 120 Gc jańalaw jiyiligi bar &quot;ProMotion&quot; texnologiyasın hám telefoto linzasında úsh ese optikalıq masshtabtı usınıs etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2021/09/apple-unveils-iphone-13-pro-and-iphone-13-pro-max-more-pro-than-ever-before/|bet=Apple unveils iPhone 13 Pro and iPhone 13 Pro Max — more pro than ever before|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210915145506/https://www.apple.com/newsroom/2021/09/apple-unveils-iphone-13-pro-and-iphone-13-pro-max-more-pro-than-ever-before/|arxivsáne=September 15, 2021|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=October 9, 2021}}&lt;/ref&gt; Arzan bahalı úshinshi áwlad iPhone SE 2022-jıl 8-martta usınıldı hám ol iPhone 13 diń A15 Bionic chipin óz ishine alǵan bolsa da, basqa tárepten ekinshi áwlad iPhone SE ǵa uqsas apparatlıq quramalların saqlap qaldı.

iPhone 14, 14 Plus, 14 Pro hám 14 Pro Max 2022-jıl 7-sentyabrde járiyalandı. Barlıq modeller sputnikli telefon arqalı ayrıqsha jaǵdaylarda qońıraw etiw funkciyasın engizdi. iPhone 14 Plus birinshi ret iPhone 12 Pro Max te kórilgen úlken 6.7 dyuymlıq ekran ólshemin arzan bahalı qurılmaǵa engizdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2022/09/apple-introduces-iphone-14-and-iphone-14-plus/|bet=Apple introduces iPhone 14 and iPhone 14 Plus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220924172020/https://www.apple.com/newsroom/2022/09/apple-introduces-iphone-14-and-iphone-14-plus/|arxivsáne=September 24, 2022|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=September 24, 2022}}&lt;/ref&gt; iPhone 14 Pro hám 14 Pro Max qosımsha túrde joqarı anıqlıqtaǵı 48 megapikselli tiykarǵı kameranı usınıs etti, bul iPhone 6s ten berli megapiksel sanınıń birinshi márte artıwı boldı; sonday-aq qulplaw ekranına barlıq waqıtta islewshi displey texnologiyasın hám &quot;Dynamic Island&quot; dep atalatuǵın qayta dizaynlanǵan ekran kesigine biriktirilgen interaktiv status paneli interfeysin engizdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2022/09/apple-debuts-iphone-14-pro-and-iphone-14-pro-max/|bet=Apple debuts iPhone 14 Pro and iPhone 14 Pro Max|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220924172007/https://www.apple.com/newsroom/2022/09/apple-debuts-iphone-14-pro-and-iphone-14-pro-max/|arxivsáne=September 24, 2022|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=September 24, 2022}}&lt;/ref&gt;

iPhone 15, 15 Plus, 15 Pro hám 15 Pro Max 2023-jıl 12-sentyabrde járiyalandı. Usı topar qurılmalardan baslap, barlıq modeller Evropa Komissiyasınıń qaǵıydalarına sáykes keliw ushın quwat qosqıshı sıpatında USB-C ge ótedi, aldınǵı modellerde on bir jıl dawamında qollanılǵan Apple dıń óz Lightning qosqıshın almastıradı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnn.com/2023/09/12/tech/old-iphone-chargers-dispose-reuse/index.html|bet=Apple just killed the iPhone Lightning connector. What to do with your old chargers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230913021727/https://www.cnn.com/2023/09/12/tech/old-iphone-chargers-dispose-reuse/index.html|arxivsáne=September 13, 2023|avtor=Morrow|at=Allison|sáne=September 12, 2023|jumıs=CNN|baspaxana=Cable News Network|qaralǵan sáne=September 12, 2023}}&lt;/ref&gt; Barlıq modeller iPhone 14 Pro menen birinshi ret usınılǵan Dynamic Island ge iye (&quot;keńislik&quot; displey kesigin tolıq alıp taslaw), azǵana iymek qırları hám muz áynek arqa tárepi bar.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnn.com/2023/09/12/tech/apple-iphone-15-event-wonderlust/index.html|bet=The iPhone 15 and five other takeaways from Apple's 'wonderlust' event|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230930012341/https://www.cnn.com/2023/09/12/tech/apple-iphone-15-event-wonderlust/index.html|arxivsáne=September 30, 2023|avtor=Kelly|at=Samantha Murphy|sáne=September 12, 2023|jumıs=CNN|qaralǵan sáne=September 12, 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2023/09/apple-debuts-iphone-15-and-iphone-15-plus/|bet=Apple debuts iPhone 15 and iPhone 15 Plus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230920002853/https://www.apple.com/newsroom/2023/09/apple-debuts-iphone-15-and-iphone-15-plus/|arxivsáne=September 20, 2023|sáne=September 12, 2023|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=December 20, 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:11&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2023/09/apple-unveils-iphone-15-pro-and-iphone-15-pro-max/|bet=Apple unveils iPhone 15 Pro and iPhone 15 Pro Max|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230920005125/https://www.apple.com/newsroom/2023/09/apple-unveils-iphone-15-pro-and-iphone-15-pro-max/|arxivsáne=September 20, 2023|sáne=September 12, 2023|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=December 20, 2023}}&lt;/ref&gt; iPhone 15 Pro hám Pro Max sonday-aq dawıssız rejim qosqıshın hám tat baspaytuǵın polat qırların sáykes túrde &quot;Action&quot; túymesi hám titan menen almastıradı.&lt;ref name=&quot;:11&quot; /&gt;

== Modeller ==
46 iPhone modeli islep shıǵarılǵan. '''Qalıń''' háripte kórsetilgen modeller eń sońǵı áwladtıń qurılmaları:
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;width:75%; margin: auto; text-align: center; float:left;&quot;
|+Házirgi waqıtta óndiriste bolǵan iPhone modelleri&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/specs/iphone|bet=Apple — Support — Technical Specifications|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221207095745/https://support.apple.com/specs/iphone|arxivsáne=December 7, 2022|jumıs=support.apple.com|qaralǵan sáne=December 7, 2022}}&lt;/ref&gt;
!Shıǵarılǵan sánesi
!Model
!Sistemalı chip 
|-
|18-mart, 2022
|iPhone SE (3-áwlad)
| rowspan=&quot;3&quot; |Apple A15
|-
|16-sentyabr, 2022
|iPhone 14
|-
|7-oktyabr, 2022
|iPhone 14 Plus
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |22-sentyabr, 2023
|iPhone 15
| rowspan=&quot;2&quot; |Apple A16
|-
|iPhone 15 Plus
|-
| rowspan=&quot;4&quot; |20-sentyabr, 2024
|'''iPhone 16'''
| rowspan=&quot;2&quot; |Apple A18
|-
|'''iPhone 16 Plus'''
|-
|'''iPhone 16 Pro'''
| rowspan=&quot;2&quot; |Apple A18 Pro
|-
|'''iPhone 16 Pro Max'''
|}


== Óndiris ==
iPhone 4 ke shekem, barlıq iPhone lar hám basqa qurılmalar, mısalı IPod Touch modelleri hám iPad lar, [[Tayvan|Tayvanda]] jaylasqan Foxconn tárepinen islep shıǵarılatuǵın edi. 2011-jılı jańa bas direktor Tim Kuk Apple dıń óndiriw strategiyasın jetkiziwshiler bazasın diversifikaciyalaw ushın ózgertti. 2012-jıldaǵı iPhone 4s eki ǵárezsiz kompaniya: Foxconn hám Pegatron (ol da Tayvanda jaylasqan) tárepinen bir waqıtta islep shıǵarılǵan birinshi model boldı. Foxconn ele de kóbirek iPhone islep shıǵarsa da, Pegatron nıń buyırtpaları áste-aqırın kóbeyip bardı: kompaniya 2013-jılı iPhone 5c liniyasınıń bir bólegin, al 2014-jılı iPhone 6 qurılmalarınıń 30% in islep shıǵardı. 6 Plus modeli tek Foxconn tárepinen islep shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://focustaiwan.tw/news/aeco/201412020006.aspx|bet=Taiwan's Pegatron to get most iPhone 6s orders in 2015: brokerage|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170629211227/http://focustaiwan.tw/news/aeco/201412020006.aspx|arxivsáne=June 29, 2017|sáne=December 2, 2014|baspaxana=Focus Taiwan|qaralǵan sáne=December 9, 2014}}&lt;/ref&gt; 2019-jılı Apple ayırım Foxconn basshılarınıń brak bólsheklerden iPhone lar quraǵanı haqqındaǵı xabarlar boyınsha tekseriw ótkizdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2019/12/18/iphones-made-from-rejected-parts/|bet=$43M fraud by Foxconn managers selling iPhones made from rejected parts|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220622150743/https://9to5mac.com/2019/12/18/iphones-made-from-rejected-parts/|arxivsáne=June 22, 2022|avtor=Lovejoy|at=Ben|sáne=December 18, 2019|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 20, 2019}}&lt;/ref&gt; [[Hindstan|Hindstanda]] Apple [[Bangalor]] qalası janında zavodı bar Tayvanǵa tiykarlanǵan óndiriwshi Wistron ǵa regionda satıw ushın iPhone-lar islep shıǵarıwdı tapsırdı.

2022-jılı Apple iPhone 14 tiń bir bólegi Tamil Nadu, Hindstanda islep shıǵarılatuǵının járiyaladı, bul kóplegen industriyalar ushın global jetkiziw shınjırlarına keri tásir etken [[Qıtay|Qıtaydıń]] &quot;nollik-COVID&quot; siyasatına juwap retinde boldı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-63140815|title=Apple iPhone: Can India be China's 'plus one' to the world?|access-date=October 6, 2022}}&lt;/ref&gt; Apple 2025-jılǵa kelip iPhone óndiriwiniń 25% in Hindstanǵa kóshiriwdi jobalap atırǵanın málimledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2022/09/21/apple-to-move-25-iphone-production-to-india-by-2025-20-ipad-and-apple-watch-to-vietnam/|bet=Apple to move 25% iPhone production to India by 2025, 20% iPad and Apple Watch to Vietnam, analysts say|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012051633/https://techcrunch.com/2022/09/21/apple-to-move-25-iphone-production-to-india-by-2025-20-ipad-and-apple-watch-to-vietnam/|arxivsáne=October 12, 2022|avtor=Singh|at=Manish|sáne=September 21, 2022|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt;

== Apparatlıq támiynatı ==
[[Apple Inc.|Apple]] [[Apparatlıq támiynat|apparatlıq támiynattı]] óndiriwin sırtqı OEM kompaniyalarına tikkeley buyırtpa beredi, aqırǵı ónim ústinde joqarı dárejeli qadaǵalawdı saqlap qaladı. iPhone zamanagóy [[Smartfon|smartfonnıń]] kópshilik tiykarǵıları apparat bóleklerinen turadı. Ayırım apparat elementleri, mısalı 3D Touch hám Taptic Engine, iPhone ushın unikal bolıp tabıladı. iPhone nıń tiykarǵı apparatı — sensorlı ekran bolıp, házirgi modeller 4.7 dyuym hám onnan úlken ólshemdegi ekranlardı usınadı. Barlıq iPhone larda artqı kamera bar; aldıńǵı kamera iPhone 4 ten baslap qollanıla basladı. iPhone 7 Plus artqı kamerada bir neshe linzalardı engiziw menen tanıstırdı. Sonday-aq, qurılmada bir qatar sensorlar da bar, mısalı jaqınlıq sensorı, qorshaǵan ortalıq jaqtılıq sensorı, akselerometr, giroskopiyalıq sensor, magnetometr, betti tanıw sensorı yamasa barmaq izi sensorı (modelge baylanıslı) hám barometr. 2022-jılı Apple iPhone 14 hám iPhone 14 Pro nı shıǵarıw menen iPhone ǵa sputnikli baylanıstı qostı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.reuters.com/technology/apples-new-iphones-watches-are-coming-tough-time-consumers-2022-09-07/|bet=Apple offers adventure watch, satellite SOS iPhone — and steady prices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220908082118/https://www.reuters.com/technology/apples-new-iphones-watches-are-coming-tough-time-consumers-2022-09-07/|arxivsáne=September 8, 2022|avtor=Nellis|at=Stephen|sáne=September 7, 2022|til=en|jumıs=Reuters|qaralǵan sáne=September 8, 2022}}&lt;/ref&gt;

== Programmalıq támiynat ==

=== Operaciyalıq sistema ===
iPhone [[IOS|iOS sistemasında]] jumıs isleydi. &lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/06/07/iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features/|bet=iPhone OS 4 renamed iOS 4, launching June 21 with 1500 new features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220523171310/https://www.engadget.com/2010-06-07-iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features.html|arxivsáne=May 23, 2022|avtor=Patel|avtorsilteme=Nilay Patel|at=Nilay|sáne=June 7, 2010|jumıs=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; Ol macOS tıń Darwin ǵa tiykarlanǵan hám onıń kóplegen paydalanıwshı interfeysi API-lerinen paydalanıladı, bunda Cocoa ornına Cocoa Touch, al AppKit ornına UIKit qollanıladı. Grafikalıq stack Apple-dıń tómengi dárejeli grafikalıq API-sı bolǵan Metal da isleydi. iPhone Apple tárepinen islep shıǵılǵan bir topar biriktirilgen qollanbalardı óz ishine aladı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.recode.net/2016/6/14/11929496/apple-ios-10-system-apps-trash|bet=Here's how to remove Apple's built-in system apps in iOS 10|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190429122038/https://www.recode.net/2016/6/14/11929496/apple-ios-10-system-apps-trash|arxivsáne=April 29, 2019|avtor=Frommer|at=Dan|sáne=June 14, 2016|jumıs=[[Recode]]|qaralǵan sáne=May 28, 2017}}&lt;/ref&gt; hám [[App Store]] arqalı úshinshi tárep qollanbaların júklep alıwdı qollap-quwatlaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/03/06/apple-announces-app-store-for-iphone-ipod-touch/|bet=Apple announces App Store for iPhone, iPod touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171231103226/https://www.engadget.com/2008/03/06/apple-announces-app-store-for-iphone-ipod-touch/|arxivsáne=December 31, 2017|avtor=Miller|at=Paul|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=May 28, 2017}}&lt;/ref&gt;

Apple iOS qa hawa arqalı yamasa kompyuterde Finder hám [[iTunes]] arqalı biypul jańalawlardı usınadı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://support.apple.com/en-us/HT204204|title=Update your iPhone, iPad, or iPod touch|work=Apple Support|access-date=May 30, 2018|archive-date=August 28, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220828222102/https://support.apple.com/en-us/HT204204|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Úlken iOS shıǵarılımları dásturiy túrde jańa iPhone modelleri menen birge kelgen.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.macworld.co.uk/feature/iosapps/which-iphones-ipads-are-compatible-with-ios-11-3521184/|title=Which iPhones &amp; iPads are compatible with iOS 11?|last=Painter|first=Lewis|work=[[Macworld]]|access-date=May 30, 2018|archive-date=March 28, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180328211646/https://www.macworld.co.uk/feature/iosapps/which-iphones-ipads-are-compatible-with-ios-11-3521184/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://9to5mac.com/2017/09/19/apple-releases-ios11-iphone-ipad-ipod-touch-new-features/|title=Apple releases iOS 11 for iPhone and iPad, here's everything new|date=September 19, 2017|work=[[9to5Mac]]|access-date=May 30, 2018|archive-date=June 22, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220622144017/http://9to5mac.com/2017/09/19/apple-releases-ios11-iphone-ipad-ipod-touch-new-features/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== App Store hám úshinshi tárep qollanbaları ===
2007-jıl 11-iyunda [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|WWDC]] da Apple iPhone nıń úshinshi tárep [[Ajax (programmalastırıw)|Ajax]] veb-qollanbaların qollap-quwatlaytınlıǵın, olar iPhone interfeysi kórinisi hám sezimin bólisetuǵınlıǵın járiyaladı. 2007-jıl 17-oktyabrde [[Stiv Jobs|Stiv Djobs]] Apple dıń &quot;Hot News&quot; veb-blogında ashıq xat arqalı 2008-jıldıń fevral ayında úshinshi tárep programma islep shıǵıwshılarına programmalıq támiynattı rawajlandırıw jıynaǵı (SDK) usınılatuǵınlıǵın bildirdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/hotnews|bet=Hot News|arxivurl=https://web.archive.org/web/20071018221832/http://www.apple.com/hotnews/|arxivsáne=October 18, 2007|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=September 9, 2017}}&lt;/ref&gt; iPhone SDK rásmiy túrde 2008-jıl 6-martta járiyalandı hám shıǵarıldı. [3] [[App Store]] 2008-jıl 11-iyulda iPhone OS 2.0 shıǵarılımı menen birge iske tústi.

Apple barlıq úshinshi tárep qollanbaların [[App Store]] dan júklep alıwdı talap etedi, tek kárxanalar ishinde qollanılatuǵın ad-hoc qollanbaları bunnan tısqarı. Programma islep shıǵıwshılar Apple dıń Programma islep shıǵıwshılar Programmasınıń bir bólegi sıpatında jıllıq 99 dollar tólewi kerek;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/should-apple-raise-its-99-developer-program-fee-or-scrap-it-entirely/|bet=Should Apple raise its $99 developer program fee, or scrap it entirely?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003211008/https://www.zdnet.com/article/should-apple-raise-its-99-developer-program-fee-or-scrap-it-entirely/|arxivsáne=October 3, 2022|avtor=Kingsley-Hughes|at=Adrian|sáne=June 19, 2020|til=en|jumıs=ZDNET|qaralǵan sáne=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt; eger olardıń aǵzalıǵı toqtasa, olardıń qollanbaları App Store dan alıp taslanadı, biraq bar paydalanıwshılar qollanbanı qayta júklep alıw múmkinshiligin saqlap qaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/support/renewal|bet=Program Renewal|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003211013/https://developer.apple.com/support/renewal|arxivsáne=October 3, 2022|jumıs=Support — Apple Developer|qaralǵan sáne=October 3, 2022|citata=If your Apple Developer Program membership expires, your apps will no longer be available for download and you won't be able to submit new apps or updates. [...] However, your apps will still function for users who have already installed or downloaded them, and you will still have access to App Store Connect and free development resources.}}&lt;/ref&gt; [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashılar]] biypul qollanbalardı yamasa pullı qollanbalardı shıǵara aladı, pullı qollanbalardıń 30% in Apple aladı. Jıllıq satıw kólemi 1 million dollardı quramaytuǵın programma islep shıǵıwshılar App Store Kishi biznes Programmasına qatnasa aladı, bunda Apple tek 15% haqı aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2020/11/18/21572302/apple-app-store-small-business-program-commission-cut-15-percent-reduction|bet=Apple will reduce App Store cut to 15 percent for most developers starting January 1st|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003211007/https://www.theverge.com/2020/11/18/21572302/apple-app-store-small-business-program-commission-cut-15-percent-reduction|arxivsáne=October 3, 2022|avtor=Statt|at=Nick|sáne=November 18, 2020|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt;

[[IOS|iOS]] [[Android]] penen salıstırǵanda ádewir tómen bazar úlesin iyelegen bolsa da, onıń qollanba ekosisteması joqarı sapası, kóbirek iOS-ke arnalǵan qollanbaları menen artıqmash dep sıpatlanǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.digitaltrends.com/mobile/android-vs-ios/|bet=Android vs. iOS: Which Smartphone Platform Is the Best?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221011221349/https://www.digitaltrends.com/mobile/android-vs-ios/|arxivsáne=October 11, 2022|avtor=Hill|at=Simon|sáne=April 14, 2021|til=en|jumıs=Digital Trends|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt;[[Android]] tıń versiya bólekleniwi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2017/06/with-iphone-apple-showed-att-and-verizon-whos-boss/|bet=With iPhone, Apple showed AT&amp;T and Verizon who's boss|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220912164328/https://arstechnica.com/gadgets/2017/06/with-iphone-apple-showed-att-and-verizon-whos-boss/|arxivsáne=September 12, 2022|avtor=Brodkin|at=Jon|sáne=June 29, 2017|til=en-us|jumıs=Ars Technica|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt; bir tekli emes apparatlıq támiynatı hám tómenirek qollanba tabısları tiykarǵı faktorlar retinde kórsetilgen.

Barlıq qollanbalardı [[App Store]] da tarqatılıwdan aldın Apple dıń qollanbanı tekseriwinen ótiwi kerek.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/2019/06/21/how-apples-app-review-process-for-the-app-store-works.html|bet=Inside Apple's team that greenlights iPhone apps for the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003211006/https://www.cnbc.com/2019/06/21/how-apples-app-review-process-for-the-app-store-works.html|arxivsáne=October 3, 2022|avtor=Leswing|at=Kif|sáne=June 21, 2019|til=en|jumıs=CNBC|qaralǵan sáne=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt; Apple sonday-aq ózine qolaylı emes dep esaplaǵan qollanbalardı tarqatıwdı toqtatıwı múmkin. Mısalı, 2009-jılı Apple &quot;The Sun&quot; gazetasınıń &quot;ádepsiz&quot; jalańash 3-bet qızları sebepli Newspapers qollanbasın qabıl etpedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.theguardian.com/media/pda/2009/may/06/sun-newsinternational|bet=The Sun's 'obscene' Page 3 girls get iPhone newspaper app banned by Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221007234549/https://www.theguardian.com/media/pda/2009/may/06/sun-newsinternational|arxivsáne=October 7, 2022|avtor=Andrews|at=Robert|sáne=May 6, 2009|til=en|jumıs=the Guardian|qaralǵan sáne=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt; 2018-jılı Apple nızamsız mazmun sebepli Tumblr dı App Store dan alıp tasladı, bunıń nátiyjesinde Tumblr óziniń platformasındaǵı barlıq úlkenlerge arnalǵan mazmundı qadaǵan etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.pcmag.com/news/tumblr-explains-why-it-still-bans-porn-blame-credit-card-companies-apple|bet=Tumblr Explains Why It Still Bans Porn: Blame Credit Card Companies, Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221013201551/https://www.pcmag.com/news/tumblr-explains-why-it-still-bans-porn-blame-credit-card-companies-apple|arxivsáne=October 13, 2022|til=en|jumıs=PCMAG|qaralǵan sáne=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt; App Store nıń tekseriwi baǵdarlamashılar tárepinen &quot;qıyın&quot;, &quot;básekige qarsı&quot; hám &quot;aqılsız&quot; dep sın bildirgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2021/12/28/app-store-review-process-problems/|bet=App Store review process perplexing, random, discordant, asinine — ex-Tumblr developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221013201551/https://9to5mac.com/2021/12/28/app-store-review-process-problems/|arxivsáne=October 13, 2022|avtor=Lovejoy|at=Ben|sáne=December 28, 2021|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://tidbits.com/2020/08/13/developers-v-apple-outlining-complaints-about-the-app-store/|bet=Developers v. Apple: Outlining Complaints about the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003211008/https://tidbits.com/2020/08/13/developers-v-apple-outlining-complaints-about-the-app-store/|arxivsáne=October 3, 2022|avtor=Centers|at=Josh|sáne=August 13, 2020|til=en|jumıs=TidBITS|qaralǵan sáne=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2020/11/18/21573109/epic-tim-sweeney-apple-app-store-fee-cut-reduction-criticize|bet=Apple's biggest App Store critics are not impressed with its new fee cut for small developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003211013/https://www.theverge.com/2020/11/18/21573109/epic-tim-sweeney-apple-app-store-fee-cut-reduction-criticize|arxivsáne=October 3, 2022|avtor=Statt|at=Nick|sáne=November 18, 2020|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2021/03/22/apple-surprised-developer-concerns-app-review/|bet=Apple 'Surprised' By Developer Frustration With Its App Review Process|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003211006/https://www.macrumors.com/2021/03/22/apple-surprised-developer-concerns-app-review/|arxivsáne=October 3, 2022|sáne=March 22, 2021|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt;

Paydalanıwshılar jailbreaking,&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Healey|first=Jon|title=Hacking the iPhone|date=August 6, 2007|url=http://www.latimes.com/news/opinion/la-oew-healey6aug06,0,3456267.story|access-date=June 6, 2008}}&lt;/ref&gt; yamasa TrollStore sıyaqlı eksploytlar arqalı App Store sırtınan da tiykarǵı qollanbalardı ornatıwı múmkin. Jailbreaking qáwipsizlik máselelerin keltirip shıǵarıwı múmkin hám Apple tárepinen qollap-quwatlanbaydı.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Fitzgerald|first=Thomas J.|date=November 24, 2010|title=Breaking into the Smartphone (Risks Included)|language=en-US|url=https://www.nytimes.com/2010/11/25/technology/personaltech/25basics.html|access-date=October 3, 2022}}&lt;/ref&gt;

2013-jıl oktyabr ayına kelip, Apple 60 milliardtan artıq qollanba júkleniwine eristi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/10/22/apple-ios-7-downloaded-over-200-million-times-in-5-days/|bet=Apple App Store hits 60&amp;nbsp;billion cumulative downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190330044546/https://www.engadget.com/2013/10/22/apple-ios-7-downloaded-over-200-million-times-in-5-days/|arxivsáne=March 30, 2019|avtor=Perton|at=Marc|sáne=October 22, 2013|jumıs=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-jıl sentyabr ayına kelip, App Store dan 140 milliardtan artıq qollanba júklengen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/09/07/app-store-sees-140-billion-downloads-106-year-over-year-growth/|bet=App Store sees 140&amp;nbsp;billion downloads, 106% year-over-year growth|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220319075709/https://techcrunch.com/2016/09/07/app-store-sees-140-billion-downloads-106-year-over-year-growth/|arxivsáne=March 19, 2022|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=September 7, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; 2017-jıl yanvar ayında App Store da iPhone ushın 2,2 millionnan artıq qollanba bar edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/1/5/14173328/apple-december-2016-app-store-record-phil-schiller|bet=Apple's App Store just had the most successful month of sales ever|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220821185418/https://www.theverge.com/2017/1/5/14173328/apple-december-2016-app-store-record-phil-schiller|arxivsáne=August 21, 2022|avtor=Goode|at=Lauren|sáne=January 5, 2017|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=May 28, 2017}}&lt;/ref&gt; 2024-jıl avgust ayına kelip, Apple dıń App Store sında derlik 2 million qollanba bar.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{Cite news|title=The apps you love. From a place you can trust.|url=https://www.apple.com/in/app-store/|access-date=September 7, 2024}}&lt;/ref&gt;

=== Jailbreaking ===
Apple maqullanbaǵan úshinshi tárep qollanbalardı ornatıwdı sheklep, iPhone nıń fayl sistemasına tolıq kiriwge ruqsat bermeydi. Djonatan Citreyn nıń aytıwınsha, iPhone sıyaqlı jabıq qurılmalardıń payda bolıwı esaplaw texnikasın PC dáwirindegige qaraǵanda kóbirek menshikli etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.newsweek.com/id/135150|bet=A Killer Product: Will closed devices like Apple's iPhone murder the Web?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100413072716/http://www.newsweek.com/id/135150|arxivsáne=April 13, 2010|avtor=Braiker|at=Brian|sáne=May 2, 2008|jumıs=[[Newsweek]]|qaralǵan sáne=June 16, 2009}}&lt;/ref&gt; Jailbreaking paydalanıwshılarǵa [[App Store]] da joq qollanbalardı ornatıwǵa, qurılmanı Apple ge ruqsat etilmegen usıllarda sazlawǵa hám operatordıń maqullawısız SIM qulpın ashıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/iphone-jailbreak-for-the-masses-released/|bet=iPhone jailbreak for the masses released|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220319195927/https://www.cnet.com/tech/tech-industry/iphone-jailbreak-for-the-masses-released/|arxivsáne=March 19, 2022|avtor=Krazit|at=Tom|sáne=October 29, 2007|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; Ayırım jailbreak tweakları keyinirek Apple tárepinen kóshirilip, iOS qa kirgizilgen, mısalı, kóp tapsırmalılıq, widjetler hám kóshirip qoyıw hám jaylastırıw.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/apple-steal-jailbreak-2011-6|bet=13 iPhone Features Apple Stole From Jailbreak Developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221020092655/https://www.businessinsider.com/apple-steal-jailbreak-2011-6|arxivsáne=October 20, 2022|avtor=Love|at=Dylan|til=en-US|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;

Apple jailbreaking ge qarsı gúresiw ushın DMCA dı qollanıwǵa háreket etti; biraq 2010-jılı [[AQSH]] jailbreaking tı nızamlı dep taptı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2010-jul-27-la-fi-iphone-apps-20100727-story.html|bet='Jailbreaking' Apple iPhones is legal, government says|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221020092655/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2010-jul-27-la-fi-iphone-apps-20100727-story.html|arxivsáne=October 20, 2022|avtor=Milian|at=Mark|sáne=July 27, 2010|til=en-US|jumıs=Los Angeles Times|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; Jailbreak islengen iPhone lar Apple dıń qollanba ekosistemasın azıraq qadaǵalawı sebepli zıyanlı programmalardıń joqarı qáwipi astında.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/670893/is-jailbreaking-an-iphone-or-ipad-safe.html|bet=The pros and cons of iPhone jailbreaking|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221020092655/https://www.macworld.com/article/670893/is-jailbreaking-an-iphone-or-ipad-safe.html|arxivsáne=October 20, 2022|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; AQSHta Apple tek jailbreaking sebepli iPhone nıń kepilligin biykar ete almaydı. Jailbreakler eksploytlarǵa súyenedi. Apple iPhone nıń [[Apparatlıq támiynat|apparatlıq]] hám [[Programmalıq támiynat|programmalıq támiynatı]] qáwipsizligin jaqsılaǵan, bul eksploytlardı tabıwdı qıyınlastırdı; nátiyje retinde, házirgi waqıtta jańa iPhone lardı jailbreak qılıw múmkin emes.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/9/30/13123790/iphone-crack-remote-jailbreak-price-bug-bounty|bet=The rising cost of cracking the iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111154746/https://www.theverge.com/2016/9/30/13123790/iphone-crack-remote-jailbreak-price-bug-bounty|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Brandom|at=Russell|sáne=September 30, 2016|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;

=== Qolaylıq ===
iPhone paydalanıwshılardıń kóriw, esitiw hám qozǵalıs múmkinshiliklerin qollap-quwatlaw ushın bir qatar qolaylılıq funkciyalarına iye. iPhone lar paydalanıwshılardı ekrandaǵı bannerler, audio signallar, vibraciyalar yamasa LED jaqtılandırıw arqalı xabardar ete aladı; vibraciya úlgilerin paydalanıwshılar sazlay aladı. iOS 15 ten baslap, Siri xabarlandırıwların qulaqqaplar arqalı dawıslap oqıy aladı, al iOS 16 dan baslap qurılmanıń dinamikleri arqalı oqıy aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/how-to/make-siri-announce-notifications-iphone-speaker/|bet=iOS 16: How to Make Siri Announce Notifications Through Your iPhone's Speaker|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111154753/https://www.macrumors.com/how-to/make-siri-announce-notifications-iphone-speaker/|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=August 19, 2022|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;

Qozǵalıs múmkinshilikleri sheklengen paydalanıwshılar menyular arqalı navigaciya usılın sazlaw ushın Assistive Touch tı qollana aladı; bul shımshıw sıyaqlı ayırım ımlarǵa qıyınshılıq kóretuǵın paydalanıwshılarǵa járdem beredi hám bul is-háreketti menyuǵa basıw arqalı orınlaw múmkinshiligin beredi. Paydalanıwshı óziniń is-háreketlerin jaratıwı hám AssistiveTouch menyusınıń dúzilisin sazlawı múmkin. Eger paydalanıwshı Bas betke qaytıw túymesin basıwda qıyınshılıq kórse, onı ekrandaǵı basıw arqalı iske túsiriw múmkin boladı. Aylandırıw hám silkiw sıyaqlı is-háreketler, iOS qurılması mayıplar arbasına bekitilgen jaǵdayda da qoljetimli. Bas izlew aldıńǵı kamera tanıǵan bet qozǵalısları arqalı iPhone dı basqarıw ushın qollanılıwı múmkin.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite news|last=Biersdorfer|first=J. D.|date=September 21, 2022|title=The Settings That Make Smartphones Easier for Everyone to Use|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2022/09/21/technology/personaltech/smartphone-accessibility-features.html|access-date=October 20, 2022|issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;

Kóriw qábileti tómen paydalanıwshılar ekrandaǵı nárselerdi táriyipleytuǵın VoiceOver ekran oqıwshısın qosıwı múmkin, al Siri qol menen sóylesiw múmkinshiligin beredi. iPhone sonday-aq paydalanıwshılarǵa interfeysin oqıwǵa járdem beretuǵın sımsız Braille displeylerin qollap-quwatlaydı. Tekst sistemalı túrde úlkeytiliw múmkin. Magnifier qollanba iPhone nıń Lidar skanerinen esikler, adamlar hám zatlar sıyaqlı obyektlerdi anıqlaw ushın paydalanıladı hám olardı paydalanıwshıǵa, sonday-aq olardıń aralıǵın táriyipley aladı. Esik anıqlaw paydalanıwshını dawıs, sóylew hám sensorlı signallar arqalı xabardar ete aladı.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite news|last=Biersdorfer|first=J. D.|date=September 21, 2022|title=The Settings That Make Smartphones Easier for Everyone to Use|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2022/09/21/technology/personaltech/smartphone-accessibility-features.html|access-date=October 20, 2022|issn=0362-4331}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBiersdorfer2022&quot;&gt;Biersdorfer, J. D. (September 21, 2022). [https://www.nytimes.com/2022/09/21/technology/personaltech/smartphone-accessibility-features.html &quot;The Settings That Make Smartphones Easier for Everyone to Use&quot;]. ''The New York Times''. [[ISSN (identifier)|ISSN]]&amp;nbsp;[https://search.worldcat.org/issn/0362-4331 0362-4331]. [https://web.archive.org/web/20221019233827/https://www.nytimes.com/2022/09/21/technology/personaltech/smartphone-accessibility-features.html Archived] from the original on October 19, 2022&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;October 20,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

iPhone ushın arnalǵan baǵdarlamanıń bir bólegi bolǵan esitiwge járdemshi qurılmalar iPhone arqalı basqarılıwı múmkin. Bul esitiwge járdemshi qurılmalarda sonday-aq Live Listen funkciyası bar, ol iPhone dı baǵıtlı mikrofon retinde isletip, onıń audiosın úylesimli esitiwge járdemshi qurılmalarǵa jiberiw múmkinshiligin beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT203990|bet=Use Live Listen with Made for iPhone hearing aids|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190427034926/https://support.apple.com/en-us/HT203990|arxivsáne=April 27, 2019|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; Live Listen paydalanıwshıǵa shawqımlı bólmede áńgimeni esitiwge yamasa bólmeniń arǵı tárepinde sóylep atırǵan adamdı esitiwge járdem bere aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT203990|bet=Use Live Listen with Made for iPhone hearing aids|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190427034926/https://support.apple.com/en-us/HT203990|arxivsáne=April 27, 2019|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=April 3, 2016}}&lt;/ref&gt; Apple barlıq AirPods larǵa Live Listen qollap-quwatlawın ornatqan, olar da jalǵanǵan iPhone nıń mikrofonınan audio signaldı jetkerip bere aladı. Jabıq subtitrler hám sırtqı TTY qurılmaları qollap-quwatlanadı, al Live Caption barlıq qollanbalardaǵı audionı transkripciya qılıp, onı ekranda kórsete aladı. Dawıstı tanıw esik qońırawları, sháynekler, aǵıp atırǵan suw hám jılap atırǵan náresteler sıyaqlı átiraptaǵı shawqımlardı tanıy aladı hám paydalanıwshını ekrandaǵı eskertiw arqalı xabardar ete aladı.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite news|last=Biersdorfer|first=J. D.|date=September 21, 2022|title=The Settings That Make Smartphones Easier for Everyone to Use|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2022/09/21/technology/personaltech/smartphone-accessibility-features.html|access-date=October 20, 2022|issn=0362-4331}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBiersdorfer2022&quot;&gt;Biersdorfer, J. D. (September 21, 2022). [https://www.nytimes.com/2022/09/21/technology/personaltech/smartphone-accessibility-features.html &quot;The Settings That Make Smartphones Easier for Everyone to Use&quot;]. ''The New York Times''. [[ISSN (identifier)|ISSN]]&amp;nbsp;[https://search.worldcat.org/issn/0362-4331 0362-4331]. [https://web.archive.org/web/20221019233827/https://www.nytimes.com/2022/09/21/technology/personaltech/smartphone-accessibility-features.html Archived] from the original on October 19, 2022&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;October 20,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

Baǵıtlanǵan kirisiw autizm, ADHD yamasa sensorlı qıyınshılıqları bar adamlarǵa bir qollanbaǵa itibar qaratıwǵa járdem beredi. Baǵıtlanǵan kirisiw járdeminde ata-ana, muǵallim yamasa terapevt iOS qurılmasın Bas betke qaytıw túymesin óshiriw arqalı bir qollanbada qalıwǵa sheklep qoyıwı hám qollanbada ótkeriletuǵın waqıttı sheklep qoyıwı múmkin. Paydalanıwshı klaviatura yamasa ekrannıń belgili bir jerlerdegi sensor kirisine kiriwdi shekley aladı.

== Marketing ==
Túpnusqa iPhone rásmiy járiyalanǵanǵa shekem kúshli reklama etildi, bul qızıǵıwshılıq hám kútiwdi payda etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://nypost.com/2016/06/08/this-was-the-first-iphone-rumor-ever/|bet=This was the first iPhone rumor. Ever.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221011185759/https://nypost.com/2016/06/08/this-was-the-first-iphone-rumor-ever/|arxivsáne=October 11, 2022|avtor=Heisler|at=Yoni|sáne=June 8, 2016|til=en-US|jumıs=New York Post|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt; Ol shıǵarılǵannan keyin, TBWA\Chiat\Day menen birgelikte jaratılǵan televiziya, internet hám baspasóz reklamalarında kúshli túrde járiyalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.yahoo.com/s/usatoday/20070309/tc_usatoday/applebuffsmarketingsavvytoahighshine|bet=Apple buffs marketing savvy to a high shine|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070324010755/http://news.yahoo.com/s/usatoday/20070309/tc_usatoday/applebuffsmarketingsavvytoahighshine|arxivsáne=March 24, 2007|avtor=Graham|at=Jefferson|sáne=March 9, 2010|jumıs=[[USA Today]]|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt;

Apple dıń joqarı bahalı bazar poziciyası iPhone nıń status belgisi retinde qabıl etiliwin támiyinledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/2020/12/08/the-psychology-of-new-iphone-releases-apple-marketing.html|bet=The psychology behind a new iPhone release—and why it's so hard to resist|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111154746/https://www.cnbc.com/2020/12/08/the-psychology-of-new-iphone-releases-apple-marketing.html|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Stieg|at=Cory|sáne=December 8, 2020|til=en|jumıs=CNBC|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.ibtimes.com/teen-clothing-retail-trumped-gadgets-food-status-symbol-1588959|bet=Forget Fashion: Teens Spend Their Money On Food And Phones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230208045702/https://www.ibtimes.com/teen-clothing-retail-trumped-gadgets-food-status-symbol-1588959|arxivsáne=February 8, 2023|avtor=DeNinno|at=Nadine|sáne=May 22, 2014|til=en-US|jumıs=International Business Times|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Bertrand|first=Marianne|date=July 5, 2018|title=Coming Apart? Cultural Distances in the United States Over Time|url=https://papers.ssrn.com/abstract=3208730|language=en|access-date=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;

Apple ekosisteması iPhone brendine sadıqlıqtı arttıratuǵın tiykarǵı qorǵanıw retinde sıpatlanǵan. Ásirese iMessage óziniń &quot;jasıl kóbiksheler&quot; qubılısı menen ajıralıp turadı. iMessage te [[Android]] paydalanıwshılarınan kelgen SMS xabarlar basqa iPhone paydalanıwshılarınan kelgen xabarlar ushın qollanılatuǵın kók kóbiksheler ornına jasıl kóbiksheler túrinde kórinedi. iOS hám Android arasındaǵı topar chatları jaqsı qollap-quwatlanbaydı; reakciyalar kóbiksheler ornına tekst túrinde kórinedi, al súwretler MMS arqalı jiberiledi, bul súwret sapasın tómenletedi. Ayırım jasóspirimler Android qa ótkennen keyin &quot;shetke shıǵarılǵanın&quot; aytqan,&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Higgins|first=Tim|title=Why Apple's iMessage Is Winning: Teens Dread the Green Text Bubble|url=https://www.wsj.com/articles/why-apples-imessage-is-winning-teens-dread-the-green-text-bubble-11641618009|access-date=October 20, 2022|newspaper=Wall Street Journal|date=January 8, 2022|language=en-US}}&lt;/ref&gt; bunı Google &quot;qorqıtıw&quot; dep atadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/richardnieva/2022/08/09/google-calls-on-apple-to-fix-hated-green-bubbles-on-imessage/|bet=Google Calls On Apple To Fix Hated Green Bubbles On iMessage|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111154747/https://www.forbes.com/sites/richardnieva/2022/08/09/google-calls-on-apple-to-fix-hated-green-bubbles-on-imessage/|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Nieva|at=Richard|til=en|jumıs=Forbes|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; Bul kritikler tárepinen AQSH jasóspirimleriniń 87% iniń iPhone paydalanıwına alıp keletuǵın tiykarǵı faktor retinde sıpatlanǵan.&lt;ref name=&quot;:10&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2022/10/11/teen-survey-iphone-ownership/|bet=iPhone Ownership Among Teens Hits 87%, More Than Double Since 2012|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012001715/https://www.macrumors.com/2022/10/11/teen-survey-iphone-ownership/|arxivsáne=October 12, 2022|avtor=Clover|at=Juli|sáne=October 11, 2022|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt;

== Usaqlap satıw ==

=== SIM qulpın ashıw ===
Aylıq operator shártnaması arqalı satıp alınǵan kóp iPhone lar SIM qulpı menen támiyinlengen, olardıń qollanılıwın tek bir belgili operatorǵa sheklep qoyadı.&lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/671715/how-to-check-if-an-iphone-is-locked-or-unlocked.html|bet=How to check an iPhone is unlocked before buying it|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221014223645/https://www.macworld.com/article/671715/how-to-check-if-an-iphone-is-locked-or-unlocked.html|arxivsáne=October 14, 2022|avtor=Hattersley|at=Lucy|sáne=July 22, 2022|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 14, 2022}}&lt;/ref&gt; Dáslepki waqıtlarda iPhone AQSHta tek AT&amp;T tarmaǵında SIM qulpı menen satılǵan bolsa da, hár qıylı hakerler bul SIM qulpın aylanıp ótiw usılların taptı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1060045/iphone_sim_unlocking.html|bet=Unlocking an iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220319195927/https://www.macworld.com/article/1060045/iphone_sim_unlocking.html|arxivsáne=March 19, 2022|avtor=Farivar|at=Cyrus|sáne=November 14, 2007|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=May 25, 2009}}&lt;/ref&gt; AQSHta satılǵan birinshi áwlad iPhone lsrdıń tórtten bir bóliminen kóbisi AT&amp;T de dizimnen ótkerilmegen. Apple olardıń shet ellerge jiberilip, qulpı ashılǵan bolıwı múmkin dep boljadı, bul iPhone 3G diń dúnyajúzilik shıǵarılıwınan aldın paydalı bazar bolǵan.&lt;ref name=&quot;NPD demographics&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.npd.com/press/releases/press_090622.html|bet=iPhone 3G Price Decrease Addresses Key Reason Consumers Exhibit Purchase Resistance|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090626074446/http://www.npd.com/press/releases/press_090622.html|arxivsáne=June 26, 2009|sáne=June 22, 2009|baspaxana=[[NPD Group]]|qaralǵan sáne=June 27, 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=January 28, 2008|title=Quarter of US iPhones 'unlocked'|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/7214873.stm|access-date=January 29, 2008}}&lt;/ref&gt; Búgingi kúnde kóp operatorlar ya belgili bir waqıttan keyin SIM qulpın avtomatik túrde alıp taslaydı, yamasa ótinish boyınsha, ya biypul yamasa az muǵdardaǵı tólem ushın bunı isleydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://chimeratool.com/en/docs/sim-lock-laws-by-country|bet=Sim lock laws by country — ChimeraTool help|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111154750/https://chimeratool.com/en/docs/sim-lock-laws-by-country|arxivsáne=January 11, 2023|til=en|jumıs=ChimeraTool|qaralǵan sáne=October 14, 2022}}&lt;/ref&gt; Apple dan satıp alınǵan iPhone lar SIM qulpı menen tamiyinlenbeydi.&lt;ref name=&quot;:7&quot; /&gt; Kóp operatorlar sonday-aq, uzaq múddetli shártnama ornına tolıq bahasın tólep satıp alınǵanda iPhone dı qulpı ashılǵan halda satadı.

=== Usaqlap satıw strategiyası ===
2013-jıldan baslap, iPhone satıp alıwshılar Apple dan tikkeley jańa iPhone satıp alǵanda eski telefonın tapsırıp, jeńillik alıw múmkinshiligin qolǵa kirgizdi. Bul baǵdarlama operatorlar dúkanlarına qaraǵanda Apple Dúkanlarınan iPhone satıp alatuǵın klientler sanın arttırıwǵa baǵdarlanǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2013/08/30/apple-iphone-trade-ins/|bet=Apple Rolls Out iPhone Trade-In Program Nationwide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220901190052/https://mashable.com/archive/apple-iphone-trade-ins|arxivsáne=September 1, 2022|avtor=Fiegerman|at=Seth|sáne=September 1, 2013|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=September 1, 2013}}&lt;/ref&gt; 2015-jılı Apple iPhone di jańalaw baǵdarlamasın ashıqladı, bul 24 aylıq lizing kelisimi bolıp, Fortune onı &quot;iPhone iyeleriniń mobil operatorlar menen qarım-qatnasların ózgertiwi&quot; dep táriyipledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://fortune.com/2015/09/15/apple-upgrade-iphone/|bet=Here's Why Apple Is Offering An iPhone Upgrade Plan|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230208045625/https://fortune.com/2015/09/15/apple-upgrade-iphone/|arxivsáne=February 8, 2023|til=en|jumıs=Fortune|qaralǵan sáne=October 18, 2022}}&lt;/ref&gt;

=== Ońlawǵa jaramlılıq ===
[[Fayl:IPhone_6s_-_opened-92987.jpg|nobaý|iPhone 6s tiń ishki qurılısı; shep tárepi displeydi, oń tárepi apparatlıq úskeneler hám batareyanı óz ishine aladı.]]
Tek ǵana Apple Dúkanları hám Apple tárepinen tastıyıqlanǵan xızmet kórsetiw orayları Apple tárepinen haqıyqıy almastırıwlardı ámelge asırıwǵa ruqsat etilgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT210321|bet=About genuine iPhone displays|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220805174620/https://support.apple.com/en-us/HT210321|arxivsáne=August 5, 2022|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=June 1, 2021}}&lt;/ref&gt; Apple úshinshi tárep tárepinen ońlawdı qıyınlastırıw ushın adımlar qoydı. iPhone komponentleri jelimlengen hám olardıń kópshiligi bir-birine jabıstırılǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://theconversation.com/screwed-over-how-apple-and-others-are-making-it-impossible-to-get-a-cheap-and-easy-phone-repair-156871|bet=Screwed over: how Apple and others are making it impossible to get a cheap and easy phone repair|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221022115748/https://theconversation.com/screwed-over-how-apple-and-others-are-making-it-impossible-to-get-a-cheap-and-easy-phone-repair-156871|arxivsáne=October 22, 2022|avtor=Chugh|at=Ritesh|sáne=March 11, 2021|til=en|jumıs=The Conversation|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; iPhone-lar tómen ońlaw bahaların aladı, biraz haqıyqıy bóleklerdi alıwdıń qıyınlıǵı hám hár bir ońlawdı ámelge asırıwdıń qıyınlıǵı sebepli.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.metrowestdailynews.com/story/business/2022/03/13/apple-laptops-cellphones-score-low-new-repairability-index/9451411002/|bet=Apple products get low marks in new repairability index|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221020104231/https://www.metrowestdailynews.com/story/business/2022/03/13/apple-laptops-cellphones-score-low-new-repairability-index/9451411002/|arxivsáne=October 20, 2022|avtor=Buskirk|at=Chris Van|til=en-US|jumıs=MetroWest Daily News|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; Bul paydalanıwshılarǵa telefonların ońlaw ushın arzan variantlardı beriw maqsetinde ońlaw huqıqı háreketiniń payda bolıwına alıp keldi. Apple ońlaw huqıqı nızamshılıǵına qarsı lobbi alıp bardı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.vice.com/en/article/nz85y7/apple-is-lobbying-against-your-right-to-repair-iphones-new-york-state-records-confirm|bet=Apple Is Lobbying Against Your Right to Repair iPhones, New York State Records Confirm|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221020104232/https://www.vice.com/en/article/nz85y7/apple-is-lobbying-against-your-right-to-repair-iphones-new-york-state-records-confirm|arxivsáne=October 20, 2022|sáne=May 18, 2017|til=en|jumıs=www.vice.com|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; [[Evropa Awqamı]], [[Ullı Britaniya|Ullıbritaniya]], hám [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]] qosılǵan bir neshe yurisdikciyalar ońlaw huqıqı nızamların engiziw maqsetin qoydı.

Burın Apple úy túymeleri almastırılǵannan keyin iPhone 6 modelleriniń islewine tosqınlıq etip, 53-qáte xabarın kórsetken; Apple bunı baǵdarlamalıq qáte dep atadı hám máseleni sheshiw ushın jańalanıw shıǵardı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/feature/what-is-iphone-error-53-3634865/|bet=Apple apologises, releases fix for iPhones bricked by Error 53|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220319075709/https://www.macworld.co.uk/feature/what-is-iphone-error-53-3634865/|arxivsáne=March 19, 2022|avtor=Macro|at=Ashleigh|sáne=July 26, 2018|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=April 20, 2021}}&lt;/ref&gt; Touch ID sensorı bar iPhonelarda, úy túymesin Apple óz kalibrovka quralın ashıq etpegenligi sebepli, Touch ID funkciyasın joǵaltpay paydalanıwshılar yamasa ǵárezsiz ońlaw dúkanları tárepinen almastırıw múmkin emes.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.ifixit.com/Guide/iPhone+8+Plus+Home-Touch+ID+Sensor+Replacement/100950|bet=iPhone 8 Plus Home/Touch ID Sensor Replacement|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221020104232/https://www.ifixit.com/Guide/iPhone+8+Plus+Home-Touch+ID+Sensor+Replacement/100950|arxivsáne=October 20, 2022|sáne=December 13, 2017|til=en|jumıs=iFixit|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;

Jaqında shıqqan modellerde, iPhone XR den baslap, eger batareya, displey yamasa kamera úshinshi tárep tárepinen almastırılsa, Apple Sazlawlar qosımshasında eskertiwler kórsetedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2021/01/14/ios-14-4-non-genuine-camera-warning/|bet=iOS 14.4 Will Introduce Warning on iPhones With Non-Genuine Cameras|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220524173102/https://www.macrumors.com/2021/01/14/ios-14-4-non-genuine-camera-warning/|arxivsáne=May 24, 2022|sáne=January 14, 2021|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=June 1, 2021}}&lt;/ref&gt; Bunnan tısqarı, &quot;haqıyqıy emes&quot; dep belgilengen bólek anıqlanǵanda, True Tone yamasa batareya jaǵdayın ólshew sıyaqlı ayırım funkciyalar óshiriledi. iFixit kompaniyası, bólekti ońlawdı &quot;tamamlaw&quot; ushın menshik huqıqı bar, bultqa baylanısqan Sistema Konfiguraciya quralı talap etiletugınlıǵın atap ótedi, yaǵnıy haqıyqıy bólekti basqa haqıyqıy bólek penen almastırıw da, eger usı qural qollanılmasa, Apple dıń &quot;haqıyqıy bólekler&quot; tekseriwinen óte almaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.ifixit.com/News/45921/is-this-the-end-of-the-repairable-iphone|bet=Is This the End of the Repairable iPhone?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220826224329/https://www.ifixit.com/News/45921/is-this-the-end-of-the-repairable-iphone|arxivsáne=August 26, 2022|sáne=June 1, 2021|til=en|jumıs=iFixit|qaralǵan sáne=June 1, 2021}}&lt;/ref&gt;

2022-jılı Apple óz-ózine xızmet kórsetiw ońlaw baǵdarlamasın iske qostı, bul hár qanday paydalanıwshıǵa bóleklerdi satıp alıwǵa, Apple dan ońlaw quralların jalǵa alıwǵa hám ońlaw qollanbaların alıwǵa múmkinshilik beredi. Baǵdarlama iFixit hám ońlaw jaqlawshıları tárepinen belgili dárejede maqtawǵa iye boldı, olar sonday-aq Apple bóleklerdi jetkerip beriw ústinen qadaǵalawdı saqlap qalǵanlıǵın sın kóz benen atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2022/04/27/ifixit-praises-apple-self-service-repair-program-but-says-it-falls-short-of-right-to-repair-goals/|bet=iFixit praises Apple Self Service Repair program, but says it falls short of Right to Repair goals|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221021012506/https://9to5mac.com/2022/04/27/ifixit-praises-apple-self-service-repair-program-but-says-it-falls-short-of-right-to-repair-goals/|arxivsáne=October 21, 2022|avtor=Adorno|at=José|sáne=April 27, 2022|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://spectrum.ieee.org/right-to-repair-apple|bet=Apple Fixes Its DIY Repair Stance|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221020104237/https://spectrum.ieee.org/right-to-repair-apple|arxivsáne=October 20, 2022|sáne=December 7, 2021|til=en|jumıs=IEEE Spectrum|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;

== Qupıyalıq ==

=== Baqlawdıń aldın alıw ===
Apple 2021-jılı áprel ayında iOS 14.5 penen birge Qosımsha Izlewdi Ashıqlıq (App Tracking Transparency, ATT) funkciyasın tanıstırdı. ATT qosımshalardan paydalanıwshını basqa qosımshalar hám veb-saytlar boyınsha izlewge ruqsat beriw aldınan anıq ruqsat sorawdı talap etedi. Eger paydalanıwshı bas tartsa, qosımsha Apple dıń Járiyalaw ushın Identifikatorına (Identifier for Advertisers, IDFA) kire almaydı, bul identifikator jeke reklamalardı kórsetiw ushın qollanıladı. &lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/344420/app-tracking-transparency-privacy-ad-tracking-iphone-ipad-how-to-change-settings.html|bet=What is App Tracking Transparency and how do you block app tracking?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221019201249/https://www.macworld.com/article/344420/app-tracking-transparency-privacy-ad-tracking-iphone-ipad-how-to-change-settings.html|arxivsáne=October 19, 2022|avtor=Cross|at=Jason|sáne=April 29, 2021|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt; ATT qosımshanıń óz ishindegi paydalanıwshı háreketine tiykarlanǵan jeke járiyalawlardıń aldın almaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.numerama.com/tech/707374-tout-comprendre-a-lapp-tracking-transparency-loutil-dapple-pour-brouiller-le-pistage-publicitaire.html|bet=App Tracking Transparency : tout savoir sur le contrôle du suivi publicitaire d'Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221019201245/https://www.numerama.com/tech/707374-tout-comprendre-a-lapp-tracking-transparency-loutil-dapple-pour-brouiller-le-pistage-publicitaire.html|arxivsáne=October 19, 2022|avtor=Bechade|at=Corentin|sáne=April 30, 2021|til=fr-FR|jumıs=Numerama|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt; Bul funkciya ayırımlar tárepinen, sonıń ishinde Facebook tárepinen, básekige qarsı dep sın etildi, onıń akciyaları usı funkciya iske túskennen keyin 26% tómenledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://finance.yahoo.com/news/how-apple-app-tracking-transparency-works-162225922-220141435.html|bet=What to know about the Apple privacy changes that crushed Facebook parent Meta|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221019201249/https://finance.yahoo.com/news/how-apple-app-tracking-transparency-works-162225922-220141435.html|arxivsáne=October 19, 2022|avtor=Howley|at=Daniel|sáne=February 3, 2022|til=en-US|jumıs=Yahoo Finance|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt; Apple óz qosımshaların óziniń izlewge qarsı ilajlarınan azat etedi, bul Franciya hám Germaniya húkimetleri tárepinen monopoliyaǵa qarsı tergew alıp barıwǵa alıp keldi.

=== Orındı (jaylasıwdı) baqlawǵa baylanıslı daw ===
2010-jılı iyul ayında Apple iPhone paydalanıwshılarınıń GPS koordinataların hám jaqın átiraptaǵı Wi-Fi tarmaqların kúnine eki ret jıynaytuǵınlıǵın málimledi; Wall Street Journal gazetasınıń izertlewi Google dıń [[Android]] sisteması bul maǵlıwmatlardı &quot;saatına bir neshe ret&quot; jiberetuǵınlıǵın anıqladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://markey.house.gov/docs/applemarkeybarton7-12-10.pdf|bet=Apple Inc.'s Response to Request for Information Regarding Its Privacy Policy and Location-Based Services|arxivurl=https://web.archive.org/web/20101208141602/http://markey.house.gov/docs/applemarkeybarton7-12-10.pdf|arxivsáne=December 8, 2010|avtor=Sewell|at=Bruce|sáne=July 12, 2010|jumıs=|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt;

2010-jılı sentyabr ayında kriminalistika eksperti Kristofer Vans &quot;consolidated.db&quot; dep atalatuǵın jasırın shifrlanbaǵan fayl taptı, onda iPhone paydalanıwshılarınıń jaylasıwları haqqında jazba bar edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://blog.csvance.com/?p=39|bet=iPhone iOS4 GPS Data|arxivurl=https://web.archive.org/web/20101009004414/http://blog.csvance.com/?p=39|arxivsáne=October 9, 2010|avtor=Vance|at=Christopher|sáne=October 9, 2010|jumıs=Cellular.Sherlock|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Keizer&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.computerworld.com/article/2507868/apple-faces-questions-from-congress-about-iphone-tracking.html|bet=Apple faces questions from Congress about iPhone tracking|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221019214406/https://www.computerworld.com/article/2507868/apple-faces-questions-from-congress-about-iphone-tracking.html|arxivsáne=October 19, 2022|avtor=Keizer|at=Gregg|sáne=April 21, 2011|til=en|jumıs=Computerworld|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt; Bul fayl 2010-jılı iyun ayındaǵı iOS 4 jańalanıwı menen qosılǵan, biraq iOS tıń aldınǵı versiyaları usıǵan uqsas maǵlıwmatlardı &quot;h-cells.plist&quot; dep atalatuǵın faylda saqlaǵan.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Rooney|first=Ben|date=April 21, 2011|title=Apple New Secret Tracking File Neither New Nor Secret|url=https://www.wsj.com/articles/BL-TEB-2446|access-date=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; 2011-jılı 20-aprelde The Guardian gazetası Alasder Allan hám Pit Varden alıp barǵan izertlewdi járiyaladı, olar iPhone ǵa fizikalıq kiriwi bar hár qanday adam onıń iyesiniń sońǵı jıl ishindegi jaylasıwı (jaylasqan ornı) hám qozǵalısları haqqında tolıq jazbanı ala alatuǵınlıǵın anıqladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.theguardian.com/technology/2011/apr/20/iphone-tracking-prompts-privacy-fears|bet=iPhone keeps record of everywhere you go|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221019214520/https://www.theguardian.com/technology/2011/apr/20/iphone-tracking-prompts-privacy-fears|arxivsáne=October 19, 2022|avtor=Arthur|at=Charles|sáne=April 20, 2011|til=en|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt; Bunnan tısqarı, fayl [[iTunes]] arqalı iPhone sinxronlastırılǵan hár qanday kompyuterge avtomatik túrde kóshirme islegen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://radar.oreilly.com/2011/04/apple-location-tracking.html|bet=Got an iPhone or 3G iPad? Apple is recording your moves|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221019214411/http://radar.oreilly.com/2011/04/apple-location-tracking.html|arxivsáne=October 19, 2022|avtor=Allan|at=Alasdair|til=en-US|jumıs=O'Reilly Radar|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt; Wall Street Journal gazetasınıń izertlewi paydalanıwshılardıń jaylasıwı jaylasıw xızmetleri óshirilgende de saqlanatuǵınlıǵın anıqladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704123204576283580249161342.html|bet=IPhone Stored Location Even if Disabled|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130927220036/http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704123204576283580249161342.html|arxivsáne=September 27, 2013|avtor=Valentino-DeVries|at=Jennifer|sáne=April 25, 2011|til=en-US|jumıs=WSJ|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt; Bul qarsılıq AQSH kongress tekseriwine hám FCC tergew alıp barıwına alıp keldi,&lt;ref name=&quot;Keizer&quot; /&gt; hám media tárepinen &quot;Locationgate&quot; dep ataladı.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://fortune.com/2011/04/27/locationgate-was-a-bug-says-apple/|bet=LocationGate was a &quot;bug,&quot; says Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221019214408/https://fortune.com/2011/04/27/locationgate-was-a-bug-says-apple/|arxivsáne=October 19, 2022|avtor=Elmer-Dewitt|at=Philip|sáne=April 27, 2011|til=en|jumıs=Fortune|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt;

Apple 2011-jılı 27-áprelde juwap berdi, bul maǵlıwmatlar jaqın átiraptaǵı Wi-Fi noqatları hám uyalı baylanıs minaraların keshlewshi yadta saqlawda qollanılatuǵınlıǵın, bul arqalı jaylasıwdı anıqlaw tezligi hám dálligin jaqsılaytuǵınlıǵın bildirdi. Kompaniya sonday-aq, ornalasıw xızmetleri óshirilgende de ornalasıwlar jıynalatuǵınlıǵı hám bir jıldan artıq waqıt saqlanatuǵınlıǵı qátelikler ekenligin málimledi.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://fortune.com/2011/04/27/locationgate-was-a-bug-says-apple/|bet=LocationGate was a &quot;bug,&quot; says Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221019214408/https://fortune.com/2011/04/27/locationgate-was-a-bug-says-apple/|arxivsáne=October 19, 2022|avtor=Elmer-Dewitt|at=Philip|sáne=April 27, 2011|til=en|jumıs=Fortune|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFElmer-Dewitt2011&quot;&gt;Elmer-Dewitt, Philip (April 27, 2011). [https://fortune.com/2011/04/27/locationgate-was-a-bug-says-apple/ &quot;LocationGate was a &quot;bug,&quot; says Apple&quot;]. ''Fortune''. [https://web.archive.org/web/20221019214408/https://fortune.com/2011/04/27/locationgate-was-a-bug-says-apple/ Archived] from the original on October 19, 2022&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;October 19,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Apple iOS ushın jańalanıw shıǵardı (4.3.3 versiyası, yamasa CDMA iPhone 4 ushın 4.2.8), bul jańalanıw kesh kólemin kemeytti, onı shifrladı, [[iTunes]] ta kóshirme islewdi toqtattı hám ornalasıw xızmetleri óshirilgende onı tolıǵı menen óshirdi. Soǵan qaramastan, 2014-jılı iyul ayında mámleketlik China Central Television kanalında berilgen esabatta iPhone izlew &quot;milliy qáwipsizlik máselesi&quot; dep ataladı.&lt;ref name=&quot;iPhoneChina&quot;&gt;{{Cite news|title=Influential China TV alleges iPhone exposing 'state secrets'|url=http://www.beijingnews.net/index.php/sid/223727225/scat/3a8a80d6f705f8cc/ht/Influential-China-TV-alleges-iPhone-exposing-state-secrets|access-date=July 10, 2014}}&lt;/ref&gt;

Házirgi waqıtta, iPhone lar paydalanıwshılardıń qay jerde bolǵanlıǵın, olardıń kelgen hám ketken waqıtların anıq kórsetip jazıp baratuǵın &quot;Jiyi orınlar&quot; bazasın óz ishine aladı, bul maǵlıwmatlardıń sudta paydalanılıwı múmkinligi qorqınıshlardı tuwdırmaqta.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.newsweek.com/your-iphone-knows-exactly-where-youve-been-and-how-long-you-spent-there-249475|bet=iPhone Feature Tracks Your Movement, Learns Your 'Home'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221019215429/https://www.newsweek.com/your-iphone-knows-exactly-where-youve-been-and-how-long-you-spent-there-249475|arxivsáne=October 19, 2022|sáne=May 2, 2014|til=en|jumıs=Newsweek|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt; Bul funkciyanı óshirip qoyıwǵa boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.buzzfeed.com/jimwaterson/your-iphone-knows-exactly-where-youve-been-and-this-is-how-t|bet=Your iPhone Knows Exactly Where You've Been And This Is How To See It|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220323201034/https://www.buzzfeed.com/jimwaterson/your-iphone-knows-exactly-where-youve-been-and-this-is-how-t|arxivsáne=March 23, 2022|avtor=Waterson|at=Jim|sáne=April 29, 2014|til=en-gb|jumıs=BuzzFeed News|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt;

=== Bala qáwipsizligi boyınsha kelispewshilik ===
2021-jılı avgust ayında Apple iCloud Photos ta balalardı paydalanıw súwretlerin izlew (&quot;NeuralHash&quot; dep atalatuǵın algoritm arqalı) hám iPhone lardı qollanatuǵın balalar jibergen hám alǵan ashıq-shashıq súwretlerdi filtrlew (&quot;Conversation Safety&quot; dep ataladı) boyınsha jobaların járiyaladı, bul joba sol jılı keyinirek iske asırılıwı kerek edi. 90 nan aslam siyasat hám adam huqıqları toparları eki funkciyanı da áshkaralaw ushın ashıq xat jazdı. Apple dıń NeuralHash tı bultta emes, al qurılmanıń ózinde ámelge asırıw jobası EFF hám qáwipsizlik ekspertlerin bunı basqa túrdegi mazmundı anıqlawǵa keńeytiliw múmkinligi bolǵan &quot;artqı esik&quot; dep atawǵa alıp keldi hám paydalanıwshılardıń jeke qupıyalıǵın azaytatuǵınlıǵın ayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.eff.org/deeplinks/2021/08/apples-plan-think-different-about-encryption-opens-backdoor-your-private-life|bet=Apple's Plan to &quot;Think Different&quot; About Encryption Opens a Backdoor to Your Private Life|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221018221139/https://www.eff.org/deeplinks/2021/08/apples-plan-think-different-about-encryption-opens-backdoor-your-private-life|arxivsáne=October 18, 2022|avtor=Portnoy|at=India McKinney and Erica|sáne=August 5, 2021|til=en|jumıs=Electronic Frontier Foundation|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; Apple bul sistemanı &quot;nadurıs túsinilgen&quot; dep ayttı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/352875/ios-15-csam-scanning-icloud-photos-messages-siri-search-faq.html|bet=Apple CSAM detection: Conversation Safety for Messages is coming to the UK|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221020085924/https://www.macworld.com/article/352875/ios-15-csam-scanning-icloud-photos-messages-siri-search-faq.html|arxivsáne=October 20, 2022|avtor=Simon|at=Michael|sáne=April 21, 2022|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; biraq 2022-jılı dekabr ayında súwretti skanerlew funkciyasınıń hesh qashan ámelge asırılmaytuǵınlıǵın járiyaladı. Ekinshi funkciya, Conversation Safety, iOS 15.2 ge qosıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2021/11/09/apple-safety-feature-messages/|bet=iOS 15.2 includes Apple's new safety feature for kids in Messages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221020085913/https://techcrunch.com/2021/11/09/apple-safety-feature-messages/|arxivsáne=October 20, 2022|avtor=Malik|at=Aisha|sáne=November 9, 2021|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;

== Qáwipsizlik ==
Ayırım qáwipsizlik ekspertleri [[Apple Inc.|Apple]] [[IOS|iOS]] tı [[Android]] qa salıstırǵanda kóbirek tarqalǵan zıyanlı baǵdarlamalardıń hújiminen qorǵanıwǵa qábiletli dep esaplaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.barrons.com/articles/android-vs-ios-are-iphones-really-safer-1496254475|bet=Android vs. iOS: Are iPhones Really Safer?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111154806/https://gum.criteo.com/syncframe?origin=publishertag&amp;topUrl=www.barrons.com&amp;gdpr=0&amp;gdpr_consent=|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Bary|at=Emily|til=en-US|jumıs=[[Barron's (newspaper)|Barron's]]|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt; Mobil zıyanlı baǵdarlamalardıń tek 1% ten azı iOS tı kózleydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/672485/do-iphones-get-viruses.html|bet=Do iPhones get viruses? We bust the myths|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111154749/https://www.macworld.com/article/672485/do-iphones-get-viruses.html|arxivsáne=January 11, 2023|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 20, 2022}}&lt;/ref&gt;
== Qabıl etiw hám miyras ==
Túpnusqa iPhone &quot;revolyuciyalıq&quot; &quot;áhmiyetli jańalıq bolǵan portativ kompyuter&quot;, hám &quot;házirge shekem islengen eń jaqsı telefon&quot; dep táriyiplengen. Házir ol Apple dıń eń kóp satılatuǵın ónimi bolıp, 2011-jılǵa kelip Apple dı dúnyadaǵı eń qunlı bahaǵa bahalanǵan ashıq sawda kompaniyalarınıń biri bolıwına járdem bergeni ushın maqtawǵa ılayıq dep esaplanadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.bloomberg.com/news/2011-08-09/apple-rises-from-near-bankruptcy-to-become-most-valuable-company.html|bet=Apple Surpasses Exxon as World's Most Valuable Company Before Retreating|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110810082324/http://www.bloomberg.com/news/2011-08-09/apple-rises-from-near-bankruptcy-to-become-most-valuable-company.html|arxivsáne=August 10, 2011|avtor=Satariano|at=Adam|sáne=August 10, 2011|jumıs=[[Bloomberg News]]|qaralǵan sáne=May 28, 2017}}&lt;/ref&gt; Keyingi modeller de maqtaw hám sıylıqlarǵa iye boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2022/09/27/iphone-14-pro-max-best-smartphone-display/|bet=iPhone 14 Pro Max Earns Best Smartphone Display Award, Replacing iPhone 13 Pro Max|avtor=Clover|at=Juli|sáne=September 27, 2022|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.trustedreviews.com/news/trusted-reviews-awards-the-iphone-12-pro-max-is-2021s-best-camera-phone-4171979|bet=Trusted Reviews Awards: The iPhone 12 Pro Max is 2021's Best Camera Phone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221013201553/https://www.trustedreviews.com/news/trusted-reviews-awards-the-iphone-12-pro-max-is-2021s-best-camera-phone-4171979|arxivsáne=October 13, 2022|avtor=Stevenson|at=Alastair|sáne=October 11, 2021|til=en|jumıs=Trusted Reviews|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt;

iPhone shıqqanǵa shekem, smartfonlar tiykarınan xabar jazıw, qońıraw etiw hám elektron pochta ushın paydalanılatuǵın edi; quramalıraq funkciyalardı kishkene ekranda paydalanıw qıyın hám qolaysız edi. Olar ushın baǵdarlama islep shıǵıw da qıyın edi hám olarda [[App Store]] (2008-jılı shıǵarılǵan) sıyaqlı rawajlanǵan qosımshalar ekosisteması joq edi.&lt;ref name=&quot;Symbian_collapse&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://pixelstech.net/article/1359363948_Why_does_Symbian_collapse_|bet=Why does Symbian collapse?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220320044718/https://www.pixelstech.net/article/1359363948-Why-does-Symbian-collapse|arxivsáne=March 20, 2022|baspaxana=Pixelstech.net|qaralǵan sáne=June 13, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Streitfeld|first=David|title=As Boom Lures App Creators, Tough Part Is Making a Living|url=https://www.nytimes.com/2012/11/18/business/as-boom-lures-app-creators-tough-part-is-making-a-living.html|access-date=April 2, 2013|newspaper=The New York Times|date=November 17, 2012}}&lt;/ref&gt; Kóp telefonlar mobil baylanıs operatorları tárepinen qattı ózgertilgen edi, bul funkciyalardıń bóliniwine alıp keldi hám bul telefonlardıń rawajlanǵan baǵdarlama platformasına aylanıwına tosqınlıq etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/staff/2007/07/let-a-million-iphones-bloom/|bet=Let a million iPhones bloom|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220319075713/https://arstechnica.com/staff/2007/07/let-a-million-iphones-bloom/|arxivsáne=March 19, 2022|avtor=Siracusa|at=John|sáne=July 2, 2007|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; Buǵan qarama-qarsı, Apple dıń iPhone SDK sı kóp sanlı API-lardı usındı, mobil baǵdarlama islep shıǵarıwdı ádewir jeńillestirdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macstories.net/stories/the-initial-iphone-sdk/|bet=The Initial iPhone SDK|avtor=Hackett|at=Stephen|sáne=March 15, 2018|til=en-US|jumıs=MacStories|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2017/06/iphone-sdk/|bet=A touch of Cocoa: Inside the original iPhone SDK|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221013201802/https://arstechnica.com/gadgets/2017/06/iphone-sdk/|arxivsáne=October 13, 2022|avtor=Timmer|at=John|sáne=June 28, 2017|til=en-us|jumıs=Ars Technica|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt; 

Keyingi iPhone modelleri kóp sanlı ıqlasbentlerdiń qızıǵıwshılıǵın oyattı, kóp sanlı buyırtpa beriwshiler satıwǵa shıǵarılǵan kúni Apple dúkanları aldında gezekke turıp kútken.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/09/20/apples-iphone-5s-and-5c-launch-draws-big-crowds-including-biggest-ever-line-at-nyc-flagship-store/|bet=Apple's iPhone 5s And 5c Launch Draws Big Crowds, Including Biggest Ever Line at NYC Flagship Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220901190044/https://techcrunch.com/2013/09/20/apples-iphone-5s-and-5c-launch-draws-big-crowds-including-biggest-ever-line-at-nyc-flagship-store/|arxivsáne=September 1, 2022|avtor=Etherington|at=Darrell|sáne=September 20, 2013|baspaxana=[[TechCrunch]]|qaralǵan sáne=March 23, 2017}}&lt;/ref&gt; 2021-jılǵa kelip, iPhone basqa smartfonlarǵa salıstırǵanda brendke sadıqlıqtıń eń joqarı dárejesin kórsetken.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/21/10/29/apple-has-most-loyal-smartphone-customers-in-us-study-finds|bet=Apple has most loyal smartphone customers in US, study finds|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012082620/https://appleinsider.com/articles/21/10/29/apple-has-most-loyal-smartphone-customers-in-us-study-finds|arxivsáne=October 12, 2022|sáne=October 29, 2021|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt;

iPhone nıń tabısı [[Nokia]], BlackBerry hám Motorola sıyaqlı aldıńǵı jetekshilerdiń qulawına alıp keldi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.investopedia.com/news/three-companies-iphone-killed/|bet=Three Companies the iPhone Killed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221011185759/https://www.investopedia.com/news/three-companies-iphone-killed/|arxivsáne=October 11, 2022|avtor=Hankin|at=Aaron|sáne=June 25, 2019|til=en|jumıs=Investopedia|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt; RIM, Symbian hám [[Microsoft]] kompaniyaları Maemo, Windows Phone hám BlackBerry 10 sıyaqlı iPhone menen básekelesiw ushın házirgi zaman operaciyalıq sistemaların islep shıǵıwǵa háreket etti; biraq olardıń barlıǵı sátsiz boldı. [[Google]] kompaniyası óz Android joybarın qaytadan baslaw arqalı jetiskenlikke eristi, hám onı mobil baylanıs operatorları hám telefon apparatların islep shıǵarıwshılar tárepinen keń kólemde qabıl etiliw ushın joybarlastırdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2015/08/waiting-for-androids-inevitable-security-armageddon/|bet=Waiting for Android's inevitable security Armageddon|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170312065601/https://arstechnica.com/gadgets/2015/08/waiting-for-androids-inevitable-security-armageddon/|arxivsáne=March 12, 2017|avtor=Amadeo|at=Ron|sáne=August 6, 2015|til=en-us|jumıs=Ars Technica|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt; Búgingi kúnde, dúnya boyınsha qollanılatuǵın smartfonlardıń 99% in iOS hám Android quraydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.statista.com/statistics/272698/global-market-share-held-by-mobile-operating-systems-since-2009/|bet=Global mobile OS market share 2012–2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221011192809/https://www.statista.com/statistics/272698/global-market-share-held-by-mobile-operating-systems-since-2009/|arxivsáne=October 11, 2022|til=en|jumıs=Statista|qaralǵan sáne=October 11, 2022}}&lt;/ref&gt;

=== Satıw ===
&lt;div class=&quot;floatright&quot;&gt;
&lt;timeline&gt;
ImageSize=width:270 height:400
PlotArea=left:60 bottom:51 top:10 right:16
AlignBars=justify
Period=from:0 till:250
TimeAxis=orientation:horizontal

Colors=
 id:gray value:gray(0.5)
 id:line1 value:gray(0.9)
 id:line2 value:gray(0.7)

ScaleMajor=unit:year increment:50 start:0 gridcolor:line2
ScaleMinor=unit:year increment:50 start:0 gridcolor:line1

BarData=
 bar:2007 text:2007
 bar:2008 text:2008
 bar:2009 text:2009
 bar:2010 text:2010
 bar:2011 text:2011
 bar:2012 text:2012
 bar:2013 text:2013
 bar:2014 text:2014
 bar:2015 text:2015
 bar:2016 text:2016
 bar:2017 text:2017
 bar:2018 text:2018
 bar:2019 text:2019
 bar:2020 text:2020
 bar:2021 text:2021
 bar:2022 text:2022
 bar:2023 text:2023

PlotData=
 color:tan1 width:10

 bar:2007 from:start till:1.3 text:1.3
 bar:2008 from:start till:11.6 text:11.6
 bar:2009 from:start till:20.7 text:20.7
 bar:2010 from:start till:39.9 text:39.9
 bar:2011 from:start till:72.2 text:72.2
 bar:2012 from:start till:125 text:125
 bar:2013 from:start till:150 text:150
 bar:2014 from:start till:169 text:169
 bar:2015 from:start till:231 text:231
 bar:2016 from:start till:211 text:211
 bar:2017 from:start till:216 text:216
 bar:2018 from:start till:217 text:217
 bar:2019 from:start till:185 text:185
 bar:2020 from:start till:189 text:189
 bar:2021 from:start till:238 text:238
 bar:2022 from:start till:239 text:239
 bar:2023 from:start till:223 text:223

TextData=
 pos:(50,16) textcolor:gray fontsize:M text:iPhone sales worldwide (million)
TextData=
 pos:(50,1) textcolor:gray fontsize:M text:Source: Apple/IDC
&lt;/timeline&gt;&lt;/div&gt;[[Stiv Jobs|Stiv Djobstıń]] dáslepki maqseti 2008-jılı telefon bazarınıń 1% in iyelew edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/mobile/steve-jobs-knew-iphone-would-be-iconic-more-than-2-billion-phones-later-he-was-right/|bet=Steve Jobs Knew iPhone Would Be Iconic. More Than 2 Billion Phones Later, He Was Right|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221018155551/https://www.cnet.com/tech/mobile/steve-jobs-knew-iphone-would-be-iconic-more-than-2-billion-phones-later-he-was-right/|arxivsáne=October 18, 2022|avtor=Guglielmo|at=Connie|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=October 19, 2022}}&lt;/ref&gt; [[Apple Inc.|Apple]] kompaniyası dáslepki iPhone nıń 6.1 million danasın 2007-jıldıń 3-shereginen 2008-jıldıń 4-sheregin qamtıǵan aralıqta, al iPhone 3G diń 11.3 million danasın 2008-jıldıń 4-sheregi menen 2009-jıldıń 1-sheregin qamtıǵan aralıqta sattı. 2008-jılı iPhone dúnyajúzilik mobil telefon bazarınıń 1.1% in,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2009/01/iphone-passes-1-percent-goal-for-2008-looking-good-for-2009/|bet=iPhone passes 1 percent goal for 2008, looking good for 2009|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220814203007/https://arstechnica.com/gadgets/2009/01/iphone-passes-1-percent-goal-for-2008-looking-good-for-2009/|arxivsáne=August 14, 2022|avtor=Foresman|at=Chris|sáne=January 30, 2009|jumıs=Ars Technica|qaralǵan sáne=September 24, 2020}}&lt;/ref&gt; al smartfon bazarınıń 8.2% in iyeledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2010/02/23/gartner-iphone-sales-double-in-2009-as-apple-claims-third-place-in-smartphone-sales/|bet=Gartner: iPhone Sales Double in 2009 as Apple Claims Third Place in Smartphone Sales|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220814203007/https://www.macrumors.com/2010/02/23/gartner-iphone-sales-double-in-2009-as-apple-claims-third-place-in-smartphone-sales/|arxivsáne=August 14, 2022|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=February 23, 2010|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=September 24, 2020}}&lt;/ref&gt; Usı waqıt aralıǵında ol [[Arqa Amerika|Arqa Amerikada]] tez áhmiyetke iye bola basladı hám 2009-jılı [[Amerika Qurama Shtatları|AQSHta]] bazar úlesine qaray BlackBerry den keyin ekinshi orındı iyeledi;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://money.cnn.com/2009/08/12/technology/blackberry_research_in_motion.fortune/index.htm|bet=Research in Motion battles BlackBerry's competitors|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221208084753/https://money.cnn.com/2009/08/12/technology/blackberry_research_in_motion.fortune/index.htm|arxivsáne=December 8, 2022|avtor=Hempel|at=Jessi|sáne=August 17, 2009|jumıs=CNN Money|qaralǵan sáne=January 4, 2023}}&lt;/ref&gt; 2010-jılı iPhone 3GS AQSHtaǵı eń kóp satılǵan smartfon boldı, bul iPhone qurılmasınıń usı bazarda birinshi ret joqarı orındı iyelewi edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/tech/top-10-mobile-phones-in-the-us-in-2010-2168707.html|bet=Top 10 Mobile phones in the US in 2010|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230104171909/https://www.independent.co.uk/tech/top-10-mobile-phones-in-the-us-in-2010-2168707.html|arxivsáne=January 4, 2023|sáne=December 24, 2010|til=en|jumıs=The Independent|qaralǵan sáne=January 4, 2023}}&lt;/ref&gt;

iPhone satıwları onıń shıǵarılǵan waqtınan baslap 2016-jıldıń 2-sheregine shekem úziliksiz jıldan-jılǵa ósip bardı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.anandtech.com/show/10283/apple-announces-q2-fiscal-year-2016-results-iphone-sales-slowed-but-services-gain|bet=Apple Announces Q2 Fiscal Year 2016 Results: iPhone Sales Slowed But Services Gain|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211118121418/https://www.anandtech.com/show/10283/apple-announces-q2-fiscal-year-2016-results-iphone-sales-slowed-but-services-gain|arxivsáne=November 18, 2021|avtor=Howse|at=Brett|jumıs=www.anandtech.com|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://sixcolors.com/post/2016/04/apple-q2-2016-results-going-down/|bet=Apple Q2 2016 results: Going down!|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012082613/https://sixcolors.com/post/2016/04/apple-q2-2016-results-going-down/|arxivsáne=October 12, 2022|avtor=Snell|at=Jason|sáne=April 26, 2016|til=en-us|jumıs=Six Colors|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; iPhone 2008-jıldıń 4-shereginde qısqa waqıtqa BlackBerry den ozıp ketti,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/08/10/21/apple_iphone_3g_sales_surpass_rims_blackberry.html|bet=Apple iPhone 3G sales surpass RIM's Blackberry|arxivurl=https://web.archive.org/web/20081022214401/http://www.appleinsider.com/articles/08/10/21/apple_iphone_3g_sales_surpass_rims_blackberry.html|arxivsáne=October 22, 2008|sáne=October 21, 2008|baspaxana=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=October 22, 2008}}&lt;/ref&gt; al 2010-jıldıń 3-shereginen baslap onnan tolıq ozdı.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.statista.com/statistics/271490/quarterly-global-smartphone-shipments-by-vendor/|bet=Global smartphone shipments by vendor 2009–2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012082612/https://www.statista.com/statistics/271490/quarterly-global-smartphone-shipments-by-vendor/|arxivsáne=October 12, 2022|sáne=August 24, 2022|til=en|jumıs=Statista|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; 2011-jılǵa kelip, Apple dúnya júzi boyınsha 100 million iPhone sattı, hám uzaq waqıt dawamında jetekshi bolǵan Nokia nı artqa taslaw menen, dúnyadaǵı eń iri mobil telefon satıwshısına aylandı. 2012-jıldıń 1-sheregi Apple kompaniyasınıń tariyxındaǵı eń jaqsı kvartal tabısı bolıp, kompaniya tabıslarınıń 53% i iPhone satıwlarınan keldi.&lt;ref name=&quot;Jordan&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2012/01/26/iphone-average-selling-price-remains-steady-even-with-free-3gs-offer/|bet=iPhone Average Selling Price Remains Steady Even With Free 3GS Offer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220319195915/https://www.macrumors.com/2012/01/26/iphone-average-selling-price-remains-steady-even-with-free-3gs-offer/|arxivsáne=March 19, 2022|avtor=Jordan|at=Golson|sáne=January 26, 2012|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=September 6, 2012}}&lt;/ref&gt; Telefon satıwları kúshli máwsimlik xarakterge iye bolıp, bayram máwsiminde (Apple dıń 1-sheregi) eń joqarı kórsetkishke jetedi. 2022-jıldıń 1-shereginde iPhone 13 tiń shıǵarılıwı menen Apple waqtınsha Samsung ten ozıp ketti, 84.9 million dana jóneltilgen bolsa, Samsung 68.9 million dana jóneltti. Kóp sherekler dawamında, Apple birlikler boyınsha ekinshi eń iri smartfon satıwshısı bolıp keldi.&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; Apple 2023-jıldıń 24-sentyabrinde juwmaqlanǵan finanslıq jılında 223 million iPhone sattı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2022/10/apple-reports-fourth-quarter-results/|bet=Apple Reports Fourth Quarter Results|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221027203215/https://www.apple.com/newsroom/2022/10/apple-reports-fourth-quarter-results/|arxivsáne=October 27, 2022|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=November 14, 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://de.statista.com/statistik/daten/studie/203584/umfrage/absatz-von-apple-iphones-seit-dem-geschaeftsjahr-2007/|bet=iPhone-Verkaufszahlen weltweit bis 2023|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231114154109/https://de.statista.com/statistik/daten/studie/203584/umfrage/absatz-von-apple-iphones-seit-dem-geschaeftsjahr-2007/|arxivsáne=November 14, 2023|til=de|jumıs=Statista|qaralǵan sáne=November 14, 2023}}&lt;/ref&gt;

Búgingi kúnde Samsung hám Apple smartfon bazarın basqarıp tur, dúnya júzlik bazar úlesi sáykes túrde 21.8% hám 15.6% ti quraydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.statista.com/statistics/216459/global-market-share-of-apple-iphone/|bet=Apple iPhone market share 2007–2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221007045228/https://www.statista.com/statistics/216459/global-market-share-of-apple-iphone/|arxivsáne=October 7, 2022|sáne=August 24, 2022|til=en|jumıs=Statista|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; Apple diń kishi assortimenti sebepli, Apple kóbinese eń kóp satılǵan smartfon modelleri diziminde basım orındı iyeleydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.counterpointresearch.com/global-top-10-smartphones-2021/|bet=Apple Captures 7 Spots in 2021 List for Global Top 10 Smartphones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220308162002/https://www.counterpointresearch.com/global-top-10-smartphones-2021/|arxivsáne=March 8, 2022|avtor=Chauhan|at=Karn|sáne=March 8, 2022|til=en-US|jumıs=Counterpoint Research|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.phonearena.com/news/iphone-13-world-best-selling-phone-q1-2022_id140285|bet=The iPhone 13 and 13 Pro Max were the world's best-selling phones in Q1|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220927002902/https://www.phonearena.com/news/iphone-13-world-best-selling-phone-q1-2022_id140285|arxivsáne=September 27, 2022|avtor=Swingle|at=Joshua|sáne=May 19, 2022|til=en-US|jumıs=Phone Arena|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; Tómenirek bazar úlesine qaramastan, iPhone nıń joqarı bahalı jaylasıwı onıń dúnya júzlik smartfon tabısınıń derlik yarımın,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.counterpointresearch.com/global-smartphone-revenue-hits-record-450-billion-2021-apple-captures-highest-ever-share-q4-2021/|bet=Global Smartphone Revenue Hits Record ~$450 Billion in 2021; Apple Captures Highest Ever Share in Q4 2021|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012082620/https://www.counterpointresearch.com/global-smartphone-revenue-hits-record-450-billion-2021-apple-captures-highest-ever-share-q4-2021/|arxivsáne=October 12, 2022|sáne=February 25, 2022|til=en-US|jumıs=Counterpoint Research|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; al dúnya júzlik smartfon paydasınıń 80% in iyelewine alıp keldi, qalǵan 20% in Samsung iyeleydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/22/09/29/apple-continuing-command-of-global-smartphone-profits-and-the-lead-is-growing|bet=Apple continuing command of global smartphone profits, and the lead is growing|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012082621/https://appleinsider.com/articles/22/09/29/apple-continuing-command-of-global-smartphone-profits-and-the-lead-is-growing|arxivsáne=October 12, 2022|avtor=Orr|at=Andrew|sáne=September 29, 2022|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; Baylanıs operatorları iPhone dı jańalaw ushın subsidiyalar beriwde bir-biri menen básekilesedi, bul iPhone satıwlarınıń áhmiyetli faktorı dep esaplanadı, biraq bul operatorlar paydasın azayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.marketwatch.com/story/the-5g-iphone-is-reigniting-the-subsidy-wars-which-is-good-for-apple-and-consumers-but-not-mobile-carriers-11602760302|bet=The 5G iPhone is reigniting the subsidy wars, which is good for Apple and consumers but not mobile carriers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220722074024/https://www.marketwatch.com/story/the-5g-iphone-is-reigniting-the-subsidy-wars-which-is-good-for-apple-and-consumers-but-not-mobile-carriers-11602760302|arxivsáne=July 22, 2022|avtor=Bary|at=Emily|sáne=October 17, 2020|til=EN-US|jumıs=MarketWatch|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; 2016-jıl 27-iyulde Apple 1 milliardınshı iPhone ın satqanın járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2016/07/apple-celebrates-one-billion-iphones/|bet=Apple celebrates one billion iPhones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220901190054/https://www.apple.com/newsroom/2016/07/apple-celebrates-one-billion-iphones/|arxivsáne=September 1, 2022|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=March 18, 2021}}&lt;/ref&gt; 2024-jıl 1-yanvarǵa kelip, 2.3 milliardtan aslam iPhone satılǵan.

Basqa joqarı texnologiyalı ónimlerge salıstırǵanda, iPhone paydalanıwshılarınıń úlken bólegi hayallar. iPhone hám tutınıwshılar, hám biznes paydalanıwshıları tárepinen qabıl etilgen. iPhone qollanıwshıları orta esap penen [[Android]] paydalanıwshılarına qaraǵanda bay hám telefonlarında kóbirek waqıt ótkeredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.comscore.com/ita/Public-Relations/Infographics/iPhone-Users-Earn-Higher-Income-Engage-More-on-Apps-than-Android-Users|bet=iPhone Users Earn Higher Income, Engage More on Apps than Android Users|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220809143557/https://www.comscore.com/ita/Public-Relations/Infographics/iPhone-Users-Earn-Higher-Income-Engage-More-on-Apps-than-Android-Users|arxivsáne=August 9, 2022|jumıs=Comscore, Inc.|qaralǵan sáne=June 7, 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/want-to-appear-rich-buy-an-iphone-1827431776|bet=Want to Appear Rich? Buy an iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220528065156/https://gizmodo.com/want-to-appear-rich-buy-an-iphone-1827431776|arxivsáne=May 28, 2022|sáne=July 8, 2018|jumıs=Gizmodo|qaralǵan sáne=June 7, 2020}}&lt;/ref&gt; iPhone ásirese AQSHta ayırıqsha keń tarqalǵan, ol jerde 50% bazar úlesin iyeleydi,&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2022/09/02/iphone-us-market-share/|bet=iPhone US market share hits all-time high, overtaking Android; dominates global premium sales|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012054230/https://9to5mac.com/2022/09/02/iphone-us-market-share/|arxivsáne=October 12, 2022|avtor=Lovejoy|at=Ben|sáne=September 2, 2022|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; hám jasóspirimlerdiń 87% i tárepinen qollanıladı.&lt;ref name=&quot;:10&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2022/10/11/teen-survey-iphone-ownership/|bet=iPhone Ownership Among Teens Hits 87%, More Than Double Since 2012|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012001715/https://www.macrumors.com/2022/10/11/teen-survey-iphone-ownership/|arxivsáne=October 12, 2022|avtor=Clover|at=Juli|sáne=October 11, 2022|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFClover2022&quot;&gt;Clover, Juli (October 11, 2022). [https://www.macrumors.com/2022/10/11/teen-survey-iphone-ownership/ &quot;iPhone Ownership Among Teens Hits 87%, More Than Double Since 2012&quot;]. ''MacRumors''. [https://web.archive.org/web/20221012001715/https://www.macrumors.com/2022/10/11/teen-survey-iphone-ownership/ Archived] from the original on October 12, 2022&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;October 12,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Dúnya boyınsha, iPhone joqarı bahalı ($1,000+ dan joqarı) smartfon bazarınıń 78% in quraydı.&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;

NPD Group maǵlıwmatları boyınsha, Android 2010-jılı iPhone nıń ornatılǵan bazasınan ozıp ketti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2022/09/02/us-iphone-user-base-overtakes-android/|bet=Apple's U.S. iPhone User Base Overtook Android in June Quarter, Now Accounts for More Than Half of All Smartphones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221013032010/https://www.macrumors.com/2022/09/02/us-iphone-user-base-overtakes-android/|arxivsáne=October 13, 2022|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=September 2, 2022|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; Apple kompaniyasınıń 2021-jıl 27-yanvardaǵı tabıs esabatı waqtında Tim Kuk dúnya boyınsha 1 milliard iPhone aktiv qollanılıp atırǵanın ayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2021/1/27/22253162/iphone-users-total-number-billion-apple-tim-cook-q1-2021|bet=Apple says there are now over 1&amp;nbsp;billion active iPhones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220903092127/https://www.theverge.com/2021/1/27/22253162/iphone-users-total-number-billion-apple-tim-cook-q1-2021|arxivsáne=September 3, 2022|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=January 27, 2021|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=March 18, 2021}}&lt;/ref&gt;

=== Rawajlanıp atırǵan bazarlar ===
Basqa óndiriwshiler bóleklengen tómen dárejeli telefonlar islep shıǵarsa, Apple dıń tómen dárejeli telefonları — bul aldıńǵı jıllardıń modelleri bolıp, bul joqarı bahalı brendin tómenletpesten rawajlanıp atırǵan bazarlarda óz bazar úlesin arttırıw háreketiniń bir bólegi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/358034/apple-old-products-iphone-ipad-apple-watch.html|bet=How the old products Apple keeps around are crucial to its success|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012082620/https://www.macworld.com/article/358034/apple-old-products-iphone-ipad-apple-watch.html|arxivsáne=October 12, 2022|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.nasdaq.com/articles/analyst%3A-used-iphones-will-significantly-expand-apples-share-in-emerging-markets-2020-08|bet=Analyst: Used iPhones Will Significantly Expand Apple's Share in Emerging Markets|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012082619/https://www.nasdaq.com/articles/analyst:-used-iphones-will-significantly-expand-apples-share-in-emerging-markets-2020-08|arxivsáne=October 12, 2022|avtor=Duprey|at=Rich|sáne=August 20, 2020|jumıs=[[NASDAQ]]|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; Ol sonday-aq rawajlanıp atırǵan bazarlardıń talǵamların óz ónimlerin joybarlawda esapqa aladı; mısalı, qıtaylı tutınıwshılar arasında altın reń qımbat bahalı ónimniń belgisi sıpatında qabıl etiletuǵının anıqlaǵannan keyin altın reńli iPhone dı usınıs etti. 2017-jılı Apple Hindstanda aldıńǵı jıllardıń iPhone modellerin islep shıǵara basladı; 2022-jılı ol jerde házirgı iPhone 14 ti de islep shıǵarıwdı basladı. Analitikler bunıń biraz Apple dıń Qıtayǵa ǵárezliligin azaytıw hám hind import bajıların jeńiw qálewinen kelip shıqqan dep boljadı.&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/2022/09/26/apple-starts-manufacturing-the-iphone-14-in-india.html|bet=Apple begins making the iPhone 14 in India, marking a big shift in its manufacturing strategy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221011200449/https://www.cnbc.com/2022/09/26/apple-starts-manufacturing-the-iphone-14-in-india.html|arxivsáne=October 11, 2022|avtor=Kharpal|at=Arjun|sáne=September 26, 2022|til=en|jumıs=CNBC|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.thequint.com/tech-and-auto/tech-news/here-is-why-apple-iphone-costs-more-in-india-compared-to-us|bet=Explained: Why iPhones Cost Lot More in India|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211021113558/https://www.thequint.com/tech-and-auto/tech-news/here-is-why-apple-iphone-costs-more-in-india-compared-to-us|arxivsáne=October 21, 2021|avtor=John|at=Cyrus|sáne=October 19, 2020|til=en|jumıs=TheQuint|qaralǵan sáne=October 12, 2022}}&lt;/ref&gt; 2023-jılı Qıtay húkimeti mámleket xızmetkerleri ushın iPhone lardı qollanıwdı qadaǵan etti, bul shet el texnologiyalarına ǵárezlilikti azaytıw hám kiberqáwipsizlikti kúsheytiwge qaratılǵan háreketler dep qaraladı.

== Derekler ==
&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IPhone]]</text>
      <sha1>cs6xuogjncpag20sedpwj2njm49d6o9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IPhone (1-áwlad)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21137</id>
    <revision>
      <id>123947</id>
      <parentid>109846</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:51:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123947</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30955" sha1="8ym1dpjli93zz9wzhh8o1w61qahn1fh" xml:space="preserve">'''iPhone'''&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/HT201296|bet=Identify your iPhone model|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=July 7, 2022}}&lt;/ref&gt; (keyin '''iPhone 2G'''&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://mashable.com/article/original-iphone-2g-does-it-still-work|bet=What it's like to use the original iPhone in 2017|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220326091833/https://mashable.com/article/original-iphone-2g-does-it-still-work|arxivsáne=March 26, 2022|avtor=Wong|at=Raymond|sáne=June 29, 2017|til=en|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=March 26, 2022}}&lt;/ref&gt; yamasa '''iPhone 1'''&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://theprint.in/features/brandma/iphone-1-a-revolutionary-smartphone-that-debuted-at-the-2007-oscars/889755/|bet=iPhone 1 — A 'revolutionary' smartphone that debuted at the 2007 Oscars|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220501093557/https://theprint.in/features/brandma/iphone-1-a-revolutionary-smartphone-that-debuted-at-the-2007-oscars/889755/|arxivsáne=May 1, 2022|avtor=Rohmetra|at=Amogh|sáne=March 27, 2022|til=en-US|jumıs=[[ThePrint]]|qaralǵan sáne=May 1, 2022}}&lt;/ref&gt; dep atalǵan) ‒ bul birinshi [[IPhone|iPhone]] modeli hám [[Apple Inc.]] tárepinen jaratılǵan hám bazarǵa shıǵarılǵan birinshi [[smartfon]]. Jıllar dawamındaǵı túrli gáp sózler hám boljawlardan soń, ol rásmiy túrde [[2007|2007-jıldıń]] [[9-yanvar|9-yanvarında]] járiyalandı hám 2007-jıl 29-iyunda [[Amerika Qurama Shtatları|Amerika Qurama Shtatlarında]] satıwǵa shıǵarıldı.

iPhone-nıń rawajlanıwı 2005-jılı baslandı hám 2007-jılǵı Macworld konferenciyasında keń jámiyetshilikke kórsetilgenge shekem tolıq qupıyalılıqta dawam etti. Bul qurılma kópshilik fizikalıq apparat túymelerin joq etip hám stilustı barmaq penen basqarılatuǵın interfeys penen almastırıp, sol waqıttaǵı mobil telefon dizaynlarınan ózgeshe edi. Onıń ornına iPhone-da tek bir neshe fizikalıq túyme hám sensorlı ekran bar edi. Ol maǵlıwmat almasıw ushın [[GPRS]] hám [[EDGE]] qollawı menen tórt diapazonlı GSM uyalı baylanısqa iye boldı hám dawıslı baylanısqa qatnası bolmaǵan funkciyalardı qollaw ushın úziliksiz internet baylanısı hám qurılma ishindegi processordı paydalandı. Onıń izinen kelgen iPhone 3G úlgisi 2008-jıldıń 9-iyunında járiyalandı.

[[IPhone|iPhone]] tez arada [[Apple Inc.|Apple]] kompaniyasınıń eń tabıslı ónimi boldı, keyingi áwladları onı dúnyadaǵı eń paydalı kompaniyalardıń birine aylandırdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/mobile/apple-iphone-steve-jobs-10-ways-everything-changed/|bet=10 ways the iPhone changed our lives|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211115024338/https://www.cnet.com/tech/mobile/apple-iphone-steve-jobs-10-ways-everything-changed/|arxivsáne=November 15, 2021|avtor=Tibken|at=Shara|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=November 15, 2021}}&lt;/ref&gt; [[App Store]] dúkánınıń ashılıwı jetik kompaniyalar hám jańa baslanǵan [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashılarǵa]] bul platforma arqalı karera qurıw hám aqsha tabıw múmkinshiligin berdi, sonday-aq tutınıwshılarǵa informaciya alıwdıń hám basqa adamlar menen baylanısıwdıń jańa usılların usındı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://money.cnn.com/2017/06/29/technology/gadgets/apple-iphone-10-year-anniversary/index.html|bet=10 years later: The industry that the iPhone created|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211115181013/https://money.cnn.com/2017/06/29/technology/gadgets/apple-iphone-10-year-anniversary/index.html|arxivsáne=November 15, 2021|avtor=Kelly|at=Heather|sáne=June 29, 2017|jumıs=CNNMoney|baspaxana=CNN|qaralǵan sáne=November 15, 2021}}&lt;/ref&gt; iPhone kóbinese ulıwma xalıqqa baǵdarlanǵan edi, al sol waqıtta BlackBerry hám IBM biznes jámiyetine kóbirek dıqqat awdarǵan edi. Bar bolǵan texnologiyalardı biriktirip hám qolaylılıqtı keńeytip, iPhone [[smartfon]] industriyasına &quot;burılıs&quot; alıp keldi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cbc.ca/news/science/iphone-revolutionized-smartphones-1.3927340|bet=On the iPhone's 10th anniversary, how it revolutionized smartphones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220615012643/https://www.cbc.ca/news/science/iphone-revolutionized-smartphones-1.3927340|arxivsáne=June 15, 2022|avtor=Mortillaro|at=Nicole|jumıs=CBC|qaralǵan sáne=November 15, 2021}}&lt;/ref&gt;

== Tariyxı ==
2000-jılı Apple kompaniyasınıń bas direktorı [[Stiv Djobs]] paydalanıwshı stilus ornına barmaqları menen tikkeley tásir ete alatuǵın Apple sensorlı ónimin kóz aldına keltirdi. Stilus sol waqıtta Apple kompaniyasınıń 1993-jılı shıǵarılǵan Newton qurılmasın qosqanda, kóp sensorlı qurılmalar ushın keń tarqalǵan qural edi. Ol qurılma úsh qatlamlı sıyımlı kóp sensorlı ekrandı talap etetuǵının sheshti, bul sol waqıtta júdá jańa hám rawajlanǵan texnologiya edi. Bul fizikalıq klaviatura hám tıshqanshanı alıp taslawǵa járdem berdi. Bul planshet kompyuterler, adam-mashina interfeysleri hám satıw noqatları sistemaları ushın sol waqıtta ádettegi edi. Djobs Apple injenerleriniń toparın bul ideyanı qosımsha proekt sıpatında izertlewge shaqırdı.&lt;ref name=&quot;macworldlive&quot;&gt;{{Cite news|last=Cohen|first=Peter|date=January 9, 2007|title=Macworld Expo Keynote Live Update: Introducing the iPhone|publisher=[[Macworld]]|url=https://www.macworld.com/article/1054764/liveupdate.html|access-date=September 4, 2020}}&lt;/ref&gt; Djobs prototipti hám onıń [[Paydalanıwshı interfeysi|paydalanıwshı interfeysin]] kórip shıqqannan soń, ol bul koncepciyanı sol waqıtta payda bolıp atırǵan sensorlı telefonlar bazarında álleqashan ornatılǵan brendler menen básekilesiw ushın mobil telefonǵa aylandırıw potencialın kórdi. Pútkil jumıs &quot;Purple 2&quot; proekti dep ataldı hám 2005-jılı baslandı.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Murtazin|first=Eldar|date=June 20, 2010|title=Apple's Phone: From 1980s' Sketches to iPhone. Part 3|publisher=Mobile-review|url=https://mobile-review.com/articles/2010/iphone-history3-en.shtml|access-date=September 4, 2020}}&lt;/ref&gt; Apple 1999-jıldıń dekabr ayında &quot;iphone.org&quot; domenin satıp aldı.&lt;ref&gt;{{Cite news|date=December 18, 2006|title=Timeline of Apple &quot;iPhone&quot; Rumors (1999-Present)|url=https://www.fiercewireless.com/wireless/timeline-apple-iphone-rumors-1999-present|access-date=January 30, 2022}}&lt;/ref&gt;

Apple qurılmanı Cingular Wireless, házirgi AT&amp;T kompaniyasınıń bir bólegi bolǵan kompaniya menen qupıya hám burın bolmaǵan birge islesiw barısında ámelge asırdı. Bul birge islesiwdiń rawajlanıw qárejeti otız aylıq dáwir ishinde 150 million dollar dep bahalandı. Apple Motorola menen birge islesiwdiń nátiyjesinde payda bolǵan hám úlken ámeliy tabısqa erise almaǵan Motorola ROKR E1 telefonın jaratqan &quot;komitet tárepinen dizayn&quot; usılınan bas tarttı. Onıń ornına, Cingular Wireless Apple kompaniyasına iPhone [[Apparatlıq támiynat|apparat quralların]] hám [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynatın]] óz ishinde islep shıǵıwǵa erkinlik berdi. Dáslepki iPhone [[Stiv Djobs]] tárepinen 2007-jıldıń 9-yanvarında [[San Francisco|San-Franciskodaǵı]] ([[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]]) Moscone West orayında ótkerilgen Macworld konferenciyası hám kórgizbesindegi tiykarǵı bayanatta tanıstırıldı. Óz bayanatında Djobs bılay dedi: &quot;Bul men eki yarım jıl dawamında kútken kún&quot; hám &quot;búgin Apple telefondı qayta oylap tabadı&quot;.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/jobs-today-apple-is-going-to-reinvent-the-phone/|bet=Jobs: Today Apple is going to reinvent the phone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100719225803/http://www.zdnet.com/blog/btl/jobs-today-apple-is-going-to-reinvent-the-phone/4249|arxivsáne=July 19, 2010|avtor=Farber|at=Dan|sáne=January 9, 2007|jumıs=[[ZDNet]] &quot;Between the Lines&quot; blog|qaralǵan sáne=June 20, 2010}}&lt;/ref&gt; Djobs iPhone-dı úsh qurılmanıń birikpesi sıpatında tanıstırdı: &quot;sensorlı basqarıwı bar keń ekranlı iPod&quot;; &quot;revolyuciyalıq mobil telefon&quot;; hám &quot;innovaciyalıq Internet kommunikatorı&quot;.

iPhone shıǵarılıwınan altı hápte burın, plastik ekran shiyshe menen almastırıldı. Bul Djobs óziniń giltleri qaltasındaǵı prototipti sızıp taslaǵanın kórgennen keyin ashıwlanǵannan soń boldı. Tez almastırıw islep shıǵarıwshı-orınlawshı ushın tender processine alıp keldi, onı Foxconn utıp aldı, ol usı tender ushın [[Shenchjen|Shenchjendegi]] zavod kompleksiniń jańa bólimin ashqan edi.&lt;ref&gt;{{Cite news|last1=Duhigg|first1=Charles|last2=Bradsher|first2=Keith|date=January 21, 2012|title=Apple, America and a Squeezed Middle Class|language=en|work=[[New York Times]]|url=https://www.nytimes.com/2012/01/22/business/apple-america-and-a-squeezed-middle-class.html|access-date=September 4, 2018}}&lt;/ref&gt;

== Shıǵarılıw ==
[[Fayl:IPhone_First_Generation_8GB_(3677961514).jpg|nobaý|8 GB iPhone]]
Soraw qılınǵan on amerikanlıqtıń altawı iPhone shıǵarılıwınan aldın onıń keletuǵının bilgenin ayttı.&lt;ref name=&quot;guardianswarm&quot; /&gt; iPhone [[AQSH]]-ta 2007-jıldıń 29-iyuninde 4 GB modeli ushın 499 dollar hám 8 GB modeli ushın 599 dollar bahasında satıwǵa shıǵarıldı, ekewi de 2 jıllıq shártnama talap etti. Mıńlaǵan adamlar qurılma satıwǵa shıǵarılıwınan bir neshe kún burın Apple hám AT&amp;T dúkanları aldında gezekte turǵanı haqqında xabar berildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://images.apple.com/pr/pdf/q307data_sum.pdf|bet=Apple Inc. Q3 2007 Unaudited Summary Data|arxivurl=https://web.archive.org/web/20080529133618/http://images.apple.com/pr/pdf/q307data_sum.pdf|arxivsáne=May 29, 2008|sáne=July 25, 2007|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=June 6, 2008}}&lt;/ref&gt; Kóplegen dúkanlar satıwǵa shıǵarılǵannan bir saat ótpey-aq tovar jetispewshiligi haqqında xabarladı.

[[Evropa]] bazarına satıw 2007-jıldıń noyabrinde baslandı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.smh.com.au/technology/apple-to-limit-european-launch-of-iphone-in-2007-20070705-m7h.html|bet=Apple to limit European launch of iPhone in 2007|sáne=2007-10-31|til=en|jumıs=The Sydney Morning Herald|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt; dáslep [[Germaniya|Germaniyada]], keyin [[Ullı Britaniya|Britaniya]] hám sońınan [[Franciya|Franciyada]].&lt;ref&gt;{{Cite news|date=2007-11-10|title=Apple iPhone debuts in UK stores|language=en-GB|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/7085643.stm|access-date=2023-10-24}}&lt;/ref&gt; Bul shıǵarılıwlar onsha qızıǵıwshılıq penen qarsı alınbaǵanı haqqında xabarlar boldı.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apples-iphone-a-tougher-sell-in-europe/|bet=Apple's iPhone a tougher sell in Europe?|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt; Franciyada ol Orange tárepinen 649 evroǵa satıldı.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/2007/12/apple-aapl-iphone-sales-in-france-below-110th-us-pace|bet=Apple (AAPL) iPhone Sales in France 1/10th Early U.S. Pace|avtor=Blodget|at=Henry|til=en-US|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt; [[IPhone|iPhone]] [[Avstriya]] hám [[Irlandiya]] Respublikasında 2008-jıldıń 13-martında satıwǵa shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/189525/ireland-3.html|bet=O2 confirms iPhone launch in Ireland|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/03/14/iphone-launches-in-austria-and-ireland/|bet=iPhone Launches in Austria and Ireland|sáne=2008-03-13|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt;

Kanadada, Rogers Wireless 2008-jıldıń aprelinde Apple penen iPhone di Kanada bazarına alıp keliw boyınsha kelisimge erisilgenin járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.thestar.com/Business/article/419503|bet=TheStar.com {{!}} Business {{!}} Apple's popular iPhone coming to Canada|arxivurl=https://web.archive.org/web/20080501092726/http://www.thestar.com/Business/article/419503|arxivsáne=May 1, 2008|sáne=2008-05-01|jumıs=[[Toronto Star]]|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt; Aqırında, dáslepki iPhone Kanadada satıwǵa shıǵarılmadı, onıń ornına ekinshi áwlad iPhone 3G satıwǵa shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.ctvnews.ca/canadians-line-up-for-apple-s-iphone-3g-1.308004|bet=Canadians line up for Apple's iPhone 3G|sáne=2008-07-11|til=en|jumıs=CTVNews|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:First_iPhone_Macworld_2007_DSCF1286.agr.jpg|ortağa|nobaý|Macworld 2007 de shiyshe astında kórsetilgen birinshi iPhone]]

== Shıǵarılǵannan keyingi jaǵdayı hám qabıl etiliwi ==
iPhone niń tutınıwshı hám biznes bazarlarındaǵı tiykarǵı básekilesleri LG Prada, LG Viewty, Samsung Ultra Smart F700, Nokia N95, Nokia E61i, Palm Treo 750, Palm Centro, HTC Touch, Sony Ericsson W960, Sony Ericsson C905 hám BlackBerry boldı dep esaplandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.newlaunches.com/archives/top_5_competitors_to_the_iphone.php|bet=Top 5 competitors to the iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181024192420/http://www.newlaunches.com/archives/top_5_competitors_to_the_iphone.php|arxivsáne=October 24, 2018|avtor=Shah|at=Dhiram|sáne=February 27, 2007|qaralǵan sáne=October 24, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.yugatech.com/mobile/iphone-vs-blackjack-vs-n95-vs-treo-750-vs-bc-8300/|bet=iPhone vs. Blackjack vs. N95 vs. Treo 750 vs. BC 8300|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181024192341/https://www.yugatech.com/mobile/iphone-vs-blackjack-vs-n95-vs-treo-750-vs-bc-8300/|arxivsáne=October 24, 2018|avtor=Olandres|at=Abe|sáne=June 19, 2007|qaralǵan sáne=October 24, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6253704.stm|bet=Apple iPhone faces serious rivals|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181218082057/http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6253704.stm|arxivsáne=December 18, 2018|avtor=Cellan-Jones|at=Rory|sáne=June 29, 2007|jumıs=BBC|qaralǵan sáne=December 4, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/7081636.stm|bet=Who's afraid of the iPhone?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170830223022/http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/7081636.stm|arxivsáne=August 30, 2017|avtor=Waters|at=Darren|sáne=November 7, 2007|jumıs=BBC|qaralǵan sáne=October 26, 2018}}&lt;/ref&gt;

2023-jıldıń iyul ayında, 2007-jılǵı iPhone nıń ashılmaǵan, birinshi basılım modeli AQSH ta aukcionda 190,372.80 dollarǵa satıldı, bul dáslepki bahasınan shama menen 400 ese qımbat edi. &lt;ref&gt;{{Cite news|date=2023-07-17|title=Apple iPhone from 2007 sells for $190,000 at auction|url=https://www.bbc.com/news/technology-66222296|access-date=2023-07-17}}&lt;/ref&gt;

=== Baha tómenlewi hám qayta kórip shıǵıwlar ===
iPod Touch, iPhone nıń media hám internet múmkinshilikleri hám interfeysine iye, biraq telefon funkciyaları yamasa internetke kiriw ushın uyalı tarmaqqa qosıla almaytuǵın sensorlı ekranlı qurılma, 2007-jıldıń 5-sentyabrinde shıǵarıldı. Sol waqıtta, Apple iPhone nıń 8 GB modeliniń bahasın 599 dollardan 399 dollarǵa deyin ádewir tómenletti (ele de AT&amp;T menen 2 jıllıq shártnama talap etildi), al 499 dollarlıq 4 GB modelin óndiristen shıǵardı.[1] Bahanıń tómenlewine baylanıslı &quot;júzlegen xatlar&quot; alǵannan keyin, Apple dáslepki paydalanıwshılarǵa 100 dollarlıq dúkan kreditin berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/hotnews/openiphoneletter/|bet=To all iPhone customers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070908223628/http://www.apple.com/hotnews/openiphoneletter/|arxivsáne=September 8, 2007|avtor=Jobs|at=Steve|baspaxana=Apple}}&lt;/ref&gt;

16 GB modeli 2008-jıldıń 5-fevralında 499 dollarǵa shıǵarıldı, bul 4 GB modeliniń dáslepki shıǵarılıw bahası edi. Apple 2008-jıldıń 6-martında SDK di shıǵardı, bul baǵdarlamashılarǵa iPhone OS 2.0 versiyasınan baslap qoljetimli bolatuǵın qosımshalardı jaratıwǵa múmkinshilik berdi, bul iPhone paydalanıwshıları ushın biypul jańalanıw edi. 9-iyunda Apple iPhone 3G di járiyaladı, ol 11-iyulde jetkerip beriliwdi basladı, al dáslepki iPhone tórt kúnnen keyin óndiriwden shıǵarıldı.

=== Satıwlar ===
Birinshi háptede Apple ishki bazarda 270,000 iPhone sattı.&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.com/2007/12/06/iphone_europe_sales/|bet=Europe too cynical for iPhone|avtor=Ray|at=Bill|til=en|jumıs=www.theregister.com|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt; Apple shıǵarılǵannan 74 kún ótkennen keyin bir millionınshı iPhone dı sattı. Apple 2008-jıldıń yanvar ayında tórt million danası satılǵanın xabarladı. 2007-jıldıń 4-kvartalına kelip, iPhone niń joqarı satılıwı Apple di AQSH ta [[smartfon]] satıwshıları arasında Research In Motion nan keyingi ekinshi orınǵa shıǵardı, barlıq Windows Mobile satıwshılarınan aldıǵa ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/02/05/iphone-with-28-of-u-s-smartphone-marketshare-for-q4-2007/|bet=iPhone with 28% of U.S. Smartphone Marketshare for Q4 2007|sáne=2008-02-05|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt;

2007-jıldıń oktyabr ayına kelip, iPhone AQSH ta eń kóp satılatuǵın tórtinshi telefon boldı, Motorola RAZR V3, LG Chocolate hám LG VX8300 modellerinen keyin turdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/2007/10/25/iphone-razr-motorola-apple-tech-cx_ew_1025iphone.html|bet=The iPhone Versus The RAZR|til=en|jumıs=Forbes|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt;

Amerika Qurama Shtatları menen salıstırǵanda,&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apples-iphone-a-tougher-sell-in-europe/|bet=Apple's iPhone a tougher sell in Europe?|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apples-iphone-a-tougher-sell-in-europe/ &quot;Apple's iPhone a tougher sell in Europe?&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.com/2007/12/06/iphone_europe_sales/|bet=Europe too cynical for iPhone|avtor=Ray|at=Bill|til=en|jumıs=www.theregister.com|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt; Evropadaǵı satıwlar &quot;ásten&quot; boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.augie.edu/sites/default/files/u57/pdf/jaciel_subdocs/iPhone.pdf|bet=Apple's iPhone Launch: A Case Study in Effective Marketing|avtor=Mickalowski|at=Kyle}}&lt;/ref&gt; Apple dıń sheriklesleri Britaniyadaǵı hápte aqırı satıwların tabıslı dep atasa da, The Register bunı &quot;sátsizlik&quot; dep atadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.com/2007/11/11/iphone_uk_flop/|bet=Tumbleweeds outnumber punters, as iPhone's First Night flops|avtor=Orlowski|at=Andrew|til=en|jumıs=www.theregister.com|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt; Bir talqılawshınıń pikirinshe, iPhone nıń adam basına satılıwı Amerika Qurama Shtatlarındaǵıdan tórt ese tómen boldı hám LG Viewty modelinen keyin qalǵanı xabar etildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.dialaphone.co.uk/blog/?p=943|bet=LG Viewty Outsells Apple iPhone in Europe|arxivurl=https://web.archive.org/web/20071221171226/http://www.dialaphone.co.uk/blog/?p=943|arxivsáne=December 21, 2007|sáne=2007-12-21|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt; Franciyada qurılma birinshi háptede 30,000 dana satılǵanı xabar etildi,&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/2007/12/apple-aapl-iphone-sales-in-france-below-110th-us-pace|bet=Apple (AAPL) iPhone Sales in France 1/10th Early U.S. Pace|avtor=Blodget|at=Henry|til=en-US|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBlodget&quot;&gt;Blodget, Henry. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; bul Germaniyadaǵı 10,000 danalıq satılıwdan úsh ese kóp edi.&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.com/2007/12/06/iphone_europe_sales/|bet=Europe too cynical for iPhone|avtor=Ray|at=Bill|til=en|jumıs=www.theregister.com|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFRay&quot;&gt;Ray, Bill. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/07/11/09/t_mobile_says_over_10000_iphones_sold_at_german_launch|bet=T-Mobile says over 10,000 iPhones sold at German launch|sáne=2007-11-09|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2023-10-24}}&lt;/ref&gt;

Dáslepki iPhone 2008-jıldıń 15-iyulinde óndiriwden alıp taslandı; ulıwma satılıw kólemi 6,124,000 danaǵa jetti.

=== Sın pikirler ===
Dáslepki iPhone kóbinese unamlı pikirler aldı. Tek tórt jazıwshıǵa dáslepki iPhone nıń sın úlgileri berilgen edi:&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/06/25/pogue-iphone-reminisce/|bet=Original iPhone's First Four Reviewers Reminisce About Getting Their Hands on It for the First Time|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180304054735/https://www.macrumors.com/2017/06/25/pogue-iphone-reminisce/|arxivsáne=March 4, 2018|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=June 25, 2017|jumıs=www.macrumors.com|qaralǵan sáne=March 3, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cbsnews.com/news/the-iphone-turns-10/|bet=It had us at &quot;Hello&quot;: The iPhone turns 10|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181022174346/https://www.cbsnews.com/news/the-iphone-turns-10/|arxivsáne=October 22, 2018|sáne=June 25, 2017|jumıs=www.cbsnews.com|qaralǵan sáne=December 4, 2018}}&lt;/ref&gt; The New York Times tan David Pogue, The Wall Street Journal dan Walt Mossberg, Newsweek ten Steven Levy, hám USA Today dan Ed Baig. The New York Times hám The Wall Street Journal iPhone haqqında unamlı, biraq saq pikirler járiyaladı, olardıń tiykarǵı sını AT&amp;T kompaniyasınıń 2.5G EDGE tarmaǵınıń salıstırmalı túrde áste tezligi hám telefonnıń 3G xızmetleri arqalı baylanısa almawı boldı. The Wall Street Journal dıń texnologiya kolumnisti Walt Mossberg, &quot;geybir kemshilikler hám funkciyalardıń joqlıǵına qaramastan, iPhone ulıwma alǵanda ájayıp hám revolyuciyalıq qol kompyuteri&quot; degen juwmaqqa keldi. Time jurnalı onı 2007-jıldıń Oylap tabıwı dep atadı. Britaniyalıq Mobile Gazette &quot;Kóp jaqsı tárepleri bolsa da, jaman tárepleriniń dizimi de sonday tásirli&quot; dep jazdı. Ol jáne bılay dep qostı: &quot;iPhone AQSH ta jaqsı satılsa da, aqır-aqıbet Evropaǵa kelgende satıwlar kútilgennen tómen boldı, sebebi Evropa tutınıwshıları básekige tolı bazar ortalıǵı sebepli kemshiliklerdi túsine aldı.&quot;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.mobilegazette.com/2007-review-07x12x12.htm|bet=2007 in Review: The Good, the Bad and the Ugly - Mobile Gazette - Mobile Phone News|jumıs=www.mobilegazette.com|qaralǵan sáne=2023-07-16}}&lt;/ref&gt;

== Apparatlıq támiyinlew ==

=== Sırtqı apparatlıq támiyinlew (ekranlar, materiallar hám t.b.) ===
iPhone nıń arqa qaplaması jumsaq metal bolǵan alyuminiyden islengen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/230231/original-2007-iphone-photo-album.html|bet=The original iPhone in photos: Looking back on the iPhone that started it all|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210427184500/https://www.macworld.com/article/230231/original-2007-iphone-photo-album.html|arxivsáne=April 27, 2021|til=en-US|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=April 27, 2021}}&lt;/ref&gt; iPhone niń ekranı 320×480 ajıratımlılıqqa iye, 163 ppi bolǵan LCD ekran bolıp, diagonalı shama menen 3.5 dyuym, sol waqıttaǵı kópshilik telefonlarǵa qaraǵanda ádewir úlken, hám iPhone kóp tiyiwli texnologiyanı qollanǵan birinshi mobil telefon boldı. iPhone nıń arqa kamerası 2 megapiksel ajıratımlılıqqa iye hám geobelgilew funkciyasına da iye. iPhone da barlıǵı tórt túyme hám bir sóndirgish bar: quwat hám uyqı túymesi, dawıstı kóbeytiw hám kemeytiw túymesi, únsiz/qońıraw sóndirgishi hám telefonnıń bet tárepiniń tómengi ortasında jaylasqan bas bet túymesi. Bas bet túymesi basılǵanda, qollanıwshını házirgi qollanıp atırǵan qosımshadan bas bet ekranına qaytaradı.

=== Ishki apparatlıq támiyinlew (tiykarǵı taxta, sistema-chip hám t.b.) ===
iPhone [[Samsung]] 32-bitlik ARM mikroprocessorın qollanadı, batareya ómirin uzaytıw ushın onıń standart 620 MGc tezligi 412 MGc ke deyin tómenletilgen.&lt;ref name=&quot;Processor&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://toucharcade.com/2008/07/07/under-the-hood-the-iphones-gaming-mettle/|bet=Under the Hood: The iPhone's Gaming Mettle|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090307192637/http://toucharcade.com/2008/07/07/under-the-hood-the-iphones-gaming-mettle/|arxivsáne=March 7, 2009|avtor=Patterson|at=Blake|sáne=July 7, 2008|baspaxana=touchArcade|qaralǵan sáne=March 20, 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.roughlydrafted.com/2008/03/20/iphone-20-sdk-video-games-to-rival-nintendo-ds-sony-psp/|bet=iPhone 2.0 SDK: Video Games to Rival Nintendo DS, Sony PSP|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090516183456/http://www.roughlydrafted.com/2008/03/20/iphone-20-sdk-video-games-to-rival-nintendo-ds-sony-psp/|arxivsáne=May 16, 2009|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=March 20, 2008|baspaxana=RoughlyDrafted Magazine|qaralǵan sáne=May 12, 2009}}&lt;/ref&gt; Onıń GPU si PowerVR MBX Lite 3D.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.eetimes.com/iphone-code-trail-points-to-mbx-graphics-core/|bet=IPhone code trail points to MBX graphics core|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200604160734/https://www.eetimes.com/iphone-code-trail-points-to-mbx-graphics-core/|arxivsáne=June 4, 2020|avtor=Clarke|at=Peter|sáne=July 6, 2007|jumıs=[[EE Times]]|qaralǵan sáne=March 31, 2020}}&lt;/ref&gt;

iPhone da sonday-aq bir neshe sensor toplamları, sonıń ishinde akselerometr, jaqınlıq sensorı hám qorshaǵan ortalıq jaqtılıq sensorı bar. iPod Touch qa uqsas, iPhone de 3.5 millimetrlik qosımsha qulaqlıq uyası bar. Telefonda sonday-aq 3.7 V 1400 mAch litiy-ion batareyası ornatılǵan.

== Programmalıq támiyinlew ==
Yanvar ayında ashıp kórsetilgen waqıtta, Stiv Djobs: &quot;iPhone OS X ti iske túsiredi&quot; hám &quot;kompyuter dárejesindegi qosımshalardı&quot; iske túsiredi dep aytqan edi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007/01/09/live-from-macworld-2007-steve-jobs-keynote/|bet=Live from Macworld 2007: Steve Jobs keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170324084725/https://www.engadget.com/2007/01/09/live-from-macworld-2007-steve-jobs-keynote/|arxivsáne=March 24, 2017|avtor=Block|avtorsilteme=Ryan Block|at=Ryan|sáne=January 9, 2007|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2015/09/09/genius-annotated-with-genius/|bet=The original iPhone announcement annotated: Steve Jobs' genius meets Genius|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401232647/https://thenextweb.com/apple/2015/09/09/genius-annotated-with-genius/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Wright|at=Mic|sáne=September 9, 2015|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; biraq iPhone shıǵarılǵan waqıtta operaciyalıq sistema &quot;iPhone OS&quot; dep qayta ataldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/12/13/2612736/ios-history-iphone-ipad|bet=iOS: A visual history|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170412015548/http://www.theverge.com/2011/12/13/2612736/ios-history-iphone-ipad|arxivsáne=April 12, 2017|sáne=September 16, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;

Dáslepki iPhone óziniń óndiriliwi toqtatılǵanǵa shekem operaciyalıq sistemanıń úsh tiykarǵı versiyasın qolladı: [[IPhone OS 1|iPhone OS 1]], 2 hám 3. Dáslepki iPhone alǵan sońǵı jańalanıw iPhone OS 3.1.3 boldı, sebebi iPhone OS 3.2 iPad ushın arnalǵan edi.

=== Programmalıq támiyinlew tariyxı ===
Dáslepki iPhone ushın dáslepki operaciyalıq sistema, [[IPhone OS 1|iPhone OS 1]], Vizual dawıslı xabar, kóp tiyiwli ımlawlar, HTML elektron pochta, Apple dıń Safari veb-brauzeri, izbe-iz tekst xabarlasıw, &quot;iPod&quot; muzıka hám video oynatıwshı qosımshası, arnawlı [[YouTube]] qosımshası hám [[Google Kartalar|Google Maps]] tárepinen quwatlanatuǵın Kartalar qosımshasın usındı. Ol sonday-aq tiykarǵı Telefon/baylanıslar, Kalendar, Fotosúwretler, Akciyalar, Hawa rayı, Saat, Kalkulyator, Jazba dápter hám Sazlawlar qosımshaların óz ishine aldı. Biraq, MMS, qosımshalar hám kóshirip qoyıw hám qıstırıw sıyaqlı kóplegen funkciyalar dáslepki shıǵarılıwda qollanılmadı, bul xakerlerdi usı funkciyalardı qosıw ushın óz telefonların djeylbreyk qılıwǵa alıp keldi. Apple dan kelgen programmalıq jańalanıwlar áste-aqırın bul funkciyalardı qostı.

2007-jıldıń sentyabr ayında iPod Touch tıń tanıstırılıwı menen birge v1.1 jańalanıwı sistemaǵa qosılǵan birinshi jańa qosımsha bolǵan [[iTunes Store]] qosımshasın óz ishine aldı.

iPhone OS 2 2008-jılı 11-iyulde iPhone 3G diń shıǵarılıwı menen bir waqıtta shıǵarıldı hám Apple dıń úshinshi tárep qosımshaların qollaytuǵın [[App Store]] ın, Microsoft Exchange qollawın, push elektron pochtasın hám basqa da jaqsılanıwlardı kirgizdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/walkthrough-exchange-activesync-on-your-iphone-20|bet=Exchange ActiveSync On Your iPhone 2.0|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190119174235/https://www.imore.com/walkthrough-exchange-activesync-on-your-iphone-20|arxivsáne=January 19, 2019|sáne=July 13, 2008|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=January 18, 2019}}&lt;/ref&gt;

iPhone OS 3 2009-jılı 17-iyunde iPhone 3GS penen birge shıǵarıldı hám kóshirip qoyıw hám qıstırıw funkciyasın, bas ekran ushın Spotlight izlewin hám [[YouTube]] qosımshası ushın jańa funkciyalardı kirgizdi. iPhone OS 3 dáslepki iPhone ushın da, iPhone 3G hám 3GS ushın da jetkilikli boldı. Biraq, iPhone OS 3 tiń barlıq funkciyaları (máselen, Xabarlar qosımshasındaǵı MMS) dáslepki iPhone da qollanılmadı.

iPhone OS 3.1.3 2010-jıldıń fevral ayında telefon ushın shıǵarılǵan iPhone OS tiń (házirgi iOS) sońǵı versiyası boldı, ol hesh qashan iPhone OS 3 tiń tolıq funkciyalar toplamın almadı, sebebi iPhone OS 3.2 iPad ushın arnalǵan edi.

iPhone OS 6 2012-jıldıń sentyabr ayınıń aqırında shıqqannan keyin shıǵarılǵan derlik barlıq qosımshalar dáslepki iPhone da islemeydi, sebebi baǵdarlama islep shıǵarıw jıynaǵı (SDK) 4.3 ten eski iOS versiyaların (3.x ti qosqanda) yamasa ARMv6 qurılmaların (birinshi eki áwlad) &quot;maqsetke alıwǵa&quot; (minimum) ruqsat bermeytuǵın etip ózgertilgen edi.

== Sonday-aq qarań ==

* 300 betlik iPhone esabı
* Apple Newton
* Smartfonlardı salıstırıw
* iPhone tariyxı
* iOS qurılmaları dizimi
* [[IPhone|iPhone modelleriniń xronologiyası]]

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:IPhone]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>8ym1dpjli93zz9wzhh8o1w61qahn1fh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IPhone OS 1</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21141</id>
    <revision>
      <id>123948</id>
      <parentid>120941</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:51:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123948</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10106" sha1="qbrfp8kumb2lbyu5pg3p6t7gdicwu57" xml:space="preserve">'''iPhone OS 1''' — [[Apple Inc.|Apple]] dıń mobil operaciyalıq sisteması [[IOS|iOS]] tiń birinshi úlken shıǵarılımı. Onı [[2008|2008-jılı]] [[11-iyul|11-iyulde]] iPhone OS 2 ge almastırdı.

== Tariyxı ==

=== Rawajlanıw tariyxı ===
iPhone OS 1.0 hám [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad]] [[IPhone|iPhone]] quralları rawajlanıwı birlesken háreket boldı. iPhone rawajlanıw komandasına tek [[Apple Inc.|Apple]] ishindegi xızmetkerler ǵana qatnasa alatuǵın edi. Bul tolıǵı menen qupıya proekt bolıp, komanda saylanǵan waqıtta, hátte olarǵa da ne ústinde isleytuǵını aytılmaǵan edi. Apple ishinde iPhone jaratıw boyınsha eki komanda islegen: biri iPod tı telefonǵa aylandırıw ústinde islegen bolsa, ekinshisi Mac OS X operaciyalıq sistemasın telefon sıyaqlı kishi qurılmalarda islewi ushın qısıw ústinde islegen.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/1/11/14240918/apple-interview-ipod-iphone-prototype-tony-fadell|bet=Tony Fadell tells us the story of the iPod-based iPhone prototype|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220315045212/https://www.theverge.com/2017/1/11/14240918/apple-interview-ipod-iphone-prototype-tony-fadell|arxivsáne=2022-03-15|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=2017-01-11|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2022-01-20}}&lt;/ref&gt; Jon Rubinstein basqarǵan komanda jeńil [[Linux]]-ke tiykarlanǵan versiyanı, ádette Acorn dep atalatuǵın versiyanı rawajlandırıw ústinde isledi, al Scott Forstall basqarǵan basqa komanda ARM chipsetinde jumıs isleytuǵın Mac OS X tiń qısılǵan hám optimallastırılǵan versiyasın, kod atı purple, rawajlandırıw ústinde isledi. Sol waqıtta iPhone komandasın basqarǵan Tony Fadell bılay dedi: &quot;Bul komandalardıń emes, ideyalardıń básekisi edi, hám hámmemiz onıń ústinde islep atır edik&quot;. 16-17 hár qıylı koncepciya bar edi. Komandanıń kóp aǵzaları ele de hámme qattı klaviaturada, shiyshede emes, jazıwdı qáleydi degen pikirge isenetuǵın edi. Tolıq sensorlı ekrandı engiziw ideyası hámme ushın júdá jańa edi. Kóp [[Paydalanıwshı interfeysi|paydalanıwshı interfeysleri]], sonıń ishinde kóp sensorlı click-wheel prototiplestirildi. Kópler bunı waqıttı bosqa sarıplaw dep oylasa da, Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] operaciyalıq sistemanıń Mac OS X-ke tiykarlanǵan versiyası tańlanbastan aldın barlıq koncepciyalar/ideyalardı prototiplestiriwde turıp aldı.

=== Kirisiw hám shıǵarılıw ===
iPhone OS 2007-jılı 9-yanvarda [[San Francisco|San-Franciskodaǵı]] Moscone Konvenciya Orayında ótkerilgen Macworld Konferenciya &amp; Kórgizbesinde Stiv Djobs tárepinen berilgen tiykarǵı bayanatta dáslepki iPhone penen birge tanıstırıldı. Sol waqıtta [[Stiv Djobs|Djobs]] tek iPhone &quot;OS X de isleydi&quot; dep ayttı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://mashable.com/article/first-iphone-keynote-15-year-anniversary|bet=Revisiting the iPhone launch keynote, 15 years on|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220216141553/https://mashable.com/article/first-iphone-keynote-15-year-anniversary|arxivsáne=2022-02-16|avtor=Taylor|at=Chris|sáne=2022-01-09|til=en|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2022-01-21}}&lt;/ref&gt; hám Chicago Sun-Times gazetasınıń kolumnisti Andy Ihnatko ǵa kóre, bul rásmiy brifinglerde hám rásmiy emes sáwbetlerde tastıyıqlanǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.suntimes.com/technology/ihnatko/215441%2CCST-FIN-Andy18.article|bet=You could call iPhone perfect|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070120225408/http://www.suntimes.com/technology/ihnatko/215441,CST-FIN-Andy18.article|arxivsáne=January 20, 2007|avtor=Ihnatko|avtorsilteme=Andy Ihnatko|at=Andy|sáne=January 18, 2007|til=en|jumıs=[[Chicago Sun-Times]]|qaralǵan sáne=April 29, 2023}}&lt;/ref&gt;

iPhone OS 1.0 [[IPhone (1-áwlad)|dáslepki iPhone]] menen birge 2007-jılı 29-iyunda shıǵarıldı.

iPhone OS 1.1.3 jańalanıwı iPod Touch paydalanıwshıları ushın 19.95 dollar boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1131584/touchupdate.html|bet=iPod touch owners can add more apps—for a price|avtor=Philip Michaels|baspaxana=[[Macworld]]}}&lt;/ref&gt;

== Qosımshalar ==
iPhone OS 1 de [[App Store]] yamasa úshinshi tárep baǵdarlamashıları ushın nativlik qosımshalar jaratıwǵa arnalǵan Baǵdarlamalıq Támiyinlew Quralı (SDK) joq edi. Onıń ornına, Apple baǵdarlamashılardı Safari arqalı kiriwge bolatuǵın veb-qosımshalar jaratıwǵa baǵdarladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://developer.apple.com/iphone/|bet=Apple Developer Connection — Web Development for iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070722172208/http://developer.apple.com/iphone/|arxivsáne=2007-07-22|sáne=2007-07-22|qaralǵan sáne=2021-07-18}}&lt;/ref&gt;

== Qollap-quwatlanǵan qurılmalar ==

* [[IPhone (1-áwlad)|iPhone (1-áwlad)]]
* iPod Touch (1-áwlad)

== Versiya tariyxı ==
{| class=&quot;wikitable col4center&quot; style=&quot;font-size:100%&quot;
|+
! scope=&quot;col&quot; |Versiya
! scope=&quot;col&quot; |Shıǵarılǵan sánesi
! scope=&quot;col&quot; |Tiykarǵı ózgerisler
! scope=&quot;col&quot; |Derek
|-
! scope=&quot;row&quot; |1.0
|29-iyun, 2007
|''Dáslepki iPhone ushın birinshi shıǵarılıw..''
* Interfeys: qısıp-úlkeytiw, inerciyalı aylandırıw, kóp tiyiwli háreketler, baǵdarlamalıq klaviatura
* Vizuallıq dawıslı xabar
* [[iTunes]] penen sinxronizaciya
* Tiykarǵı qosımshalar: iPod, Safari, [[Google Kartalar|Google Maps]]
|&lt;ref name=&quot;VergeVisualHistory&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/12/13/2612736/ios-history-iphone-ipad|bet=iOS: A visual history|sáne=13 December 2011|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=29 April 2023}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |1.0.1
|31-iyul, 2007
|
* Hár shıǵıwshı elektron xatqa ózin avtomatik túrde jasırın kóshirme (BCC) qosıw múmkinshiligin qosadı
|&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007-07-31-apple-iphone-update-1-0-1-released.html|bet=Apple iPhone update 1.0.1 released!|avtor=Block|at=Ryan|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=2 May 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007-08-06-walt-mossbergs-got-a-secret.html|bet=Walt Mossberg's Got a Secret|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=4 May 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/mobile/iphone-update-1-0-1-undocumented-fixes-improvements-galore-volume-stability-vpn-battery-more/|bet=iPhone Update 1.0.1: Undocumented fixes, improvements galore: volume, stability, VPN, battery, more|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=4 May 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mossblog.allthingsd.com/20070803/secret-new-iphone-features/|bet=Secret New iPhone Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070810142545/http://mossblog.allthingsd.com/20070803/secret-new-iphone-features/|arxivsáne=August 10, 2007|avtor=Mossberg|avtorsilteme=Walt Mossberg|at=Walt|sáne=August 3, 2007|jumıs=AllThingsDigital|qaralǵan sáne=2 May 2023}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |1.0.2
|21-avgust, 2007
|''Kishi jańalanıw''
|&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2007/08/21/apple-releases-iphone-1-0-2-update/|bet=Apple Releases iPhone 1.0.2 Update|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=21 August 2007|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2 May 2023}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |1.1
|14-sentyabr, 2007
|''iPod Touch (1-áwlad) ushın dáslepki versiya, iPhone (1-áwlad) ushın shıǵarılmadı''
* [[iTunes]] Wi-Fi Music Store qosımshasın qosadı, qurılmada muzıka, filmler hám qońıraw seslerin satıp alıwǵa múmkinshilik beredi
|&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/07/09/17/an_in_depth_ipod_touch_review|bet=An in-depth iPod Touch review|sáne=17 September 2007|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=3 May 2023}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |1.1.1
|27-sentyabr, 2007
|
* Dáslepki iPhone ǵa iTunes Wi-Fi Music Store qosımshasın qosadı
|&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2007/09/27/apple-releases-iphone-1-1-1-update|bet=Apple Releases iPhone 1.1.1 Update [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201027185746/https://www.macrumors.com/2007/09/27/apple-releases-iphone-1-1-1-update/|arxivsáne=October 27, 2020|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=September 27, 2007|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 28, 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Sorrel1.1.1&quot; /&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |1.1.2
|12-noyabr, 2007
|''Kishi jańalanıw''
* iPod qosımshasın ashqanda bolatuǵın qulawdı dúzetedi
|
|-
! scope=&quot;row&quot; |1.1.3
|15-yanvar, 2008
|
* Bas bet qayta dúziliwi múmkin
* Veb-saytlar Veb Klipler sıpatında bas betke bekitiliwi múmkin
* Kartaǵa belgiler, sputnik kórinisi, jol qozǵalısı haqqında informaciya qosıladı
* Tekst xabarları endi bir neshe nomerge jiberiledi
* Qosımshalar endi 'root' ornına 'mobile' sıpatında jumıs isleydi
|&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://sg.news.yahoo.com/2008-01-22-the-secret-life-of-firmware-1-1-3.html|bet=The secret life of firmware 1.1.3|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=15 July 2016|til=en-SG|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=2 May 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/188919/iphone_update.html|bet=First Look: iPhone 1.1.3|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=4 May 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://tidbits.com/2008/01/25/everything-you-need-to-know-about-iphone-1-1-3/|bet=Everything You Need to Know about iPhone 1.1.3|avtor=Landau|at=Ted|sáne=25 January 2008|til=en|jumıs=TidBITS}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |1.1.4
|26-fevral, 2008
|''Kishi jańalanıw''
|&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/02/26/apple-releases-firmware-1-1-4-for-iphone-and-ipod-touch/|bet=Apple Releases Firmware 1.1.4 for iPhone and iPod Touch|sáne=26 February 2008|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=3 May 2023}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |1.1.5
|15-iyul, 2008
|''Tek birinshi áwlad iPod touch ushın shıǵarılǵan, 2.0 versiyasına $10 tólep jańalanıwdı qálemegen paydalanıwshılar ushın''
|&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/191522/touch115.html|bet=Apple quietly releases iPod touch 1.1.5 update|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=3 May 2023}}&lt;/ref&gt;
|}

== Derekler ==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]</text>
      <sha1>qbrfp8kumb2lbyu5pg3p6t7gdicwu57</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IPhone OS 2</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21223</id>
    <revision>
      <id>123949</id>
      <parentid>119538</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:52:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123949</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9248" sha1="l5huzm1izxvl9bxse0lewj9fkfyx3qv" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vevent&quot;
|+Phone OS 2
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[File:IPhone_OS_2_logo.png|64x64 nükte]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[File:IPhone_1st_Gen.svg|328x328px]]&lt;div class=&quot;infobox-caption&quot;&gt;[[IPhone 3G]] aldıńǵı tárepi&lt;/div&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Islep shıǵarıwshı
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Apple Inc.]]
|- style=&quot;display: none;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-full-data&quot; |&lt;templatestyles src=&quot;Module:Infobox/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Derek modeli
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
!Dáslepki shıǵarılıwı 
|11-iyul, 2008; 16 jıl burın 
|-
!Eń sońǵı shıǵarılıwı 
|2.2.1 (5H11 / 5H11a) / 27-yanvar, 2009; 15 jıl burın 
|-
!Jańalaw usılı 
|Kompyuter arqalı [[iTunes]]
|-
!'''Paket basqarıwshısı'''
|[[App Store]]
|-
!'''Platformalar'''
|[[IPhone|iPhone]]
[[IPhone (1-áwlad)|iPhone (1-áwlad)]]

[[IPhone 3G|iPhone 3G]]

iPod Touch

iPod Touch (1-áwlad)

iPod Touch (2-áwlad) 
|-
!'''Yadro túri''' 
|Gibrid (XNU)
|-
!'''Licenziya'''
|[[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|Ashıq kodlı]] komponentlerden basqası menshikli 
|-
!'''Aldınǵısı'''
|[[IPhone OS 1|iPhone OS 1]]
|-
!'''Keyingisi'''
|[[IPhone OS 3|iPhone OS 3]]
|-
!'''Rásmiy veb-saytı''' 
|[https://web.archive.org/web/20080912112138/http://www.apple.com/iphone/softwareupdate/iphone2.html/ Apple - iPhone - Baǵdarlamalıq támiynat jańalawı] - 2.0.0 Wayback Machine'de (12-sentyabr, 2008-jılı arxivlengen)
|- style=&quot;display:none&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |
|}

'''iPhone OS 2''' ‒ [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan [[IOS|iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] ekinshi úlken relizi bolıp, [[IPhone OS 1|iPhone OS 1]] diń dawamshısı (miyrasxorı) bolıp esaplanadı. Ol [[App Store]] arqalı úshinshi tárep qosımshaların qollaw imkaniyatın bergen birinshi iOS versiyası edi. iPhone OS 2.2.1 iPhone OS 2 niń aqırǵı versiyası boldı. Ol 2009-jıl 17-iyunda [[IPhone OS 3|iPhone OS 3]] tárepinen almastırıldı.

iPhone OS 2 2008-jıldıń 11-iyulinde [[IPhone 3G|iPhone 3G]] diń shıǵarılıwı menen birge payda boldı. [[IPhone OS 1|iPhone OS 1]] de isleytuǵın [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad iPhone]] hám iPod Touch qurılmaları bul versiyaǵa jańalanıwı múmkin edi. [[IOS|iOS]] tıń bul versiyası [[App Store]] nı kirgizip, úshinshi tárep qosımshaların [[IPhone|iPhone]] hám iPod Touch ushın rásmiy túrde qoljetimli etti. iPhone OS 2 niń jámiyetlik relizine shekem, [[Apple Inc.|Apple]] [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashılar]] ushın iPhone OS Baǵdarlamalıq támiynat Rawajlandırıw Jıynaǵın (&quot;SDK&quot;) járiyalaw ushın tiykarǵı baspasóz konferenciyasın ótkerdi. Dáslep ol 1.2 dep atalǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/first-downloadable-application-for-iphone-os-1-2-aspen/|bet=First downloadable application for iPhone OS 1.2 &quot;Aspen&quot;|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200716022232/https://www.cnet.com/news/first-downloadable-application-for-iphone-os-1-2-aspen/|arxivsáne=July 16, 2020|avtor=Wilson|at=Ben|sáne=December 5, 2008|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=July 15, 2020}}&lt;/ref&gt;

== Tariyxı ==
iPhone OS 2 2008-jıldıń 9-iyuninde Apple Dúnya júzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyasınıń tiykarǵı bayanatında tanıstırıldı.
iPhone OS 2 2008-jıldıń 11-iyulinde shıǵarıldı. Ol [[IPhone 3G|iPhone 3G]] menen birge shıǵarıldı hám [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad iPhone]] da da jumıs isledi.

== Ózgeshelikleri ==

=== App Store ===
iPhone OS 2 niń eń kózge kóringen ózgesheligi [[App Store]] boldı. Bul ózgeshelik kirgizilgenge shekem, qurılmaǵa arnawlı qosımshalardı ornatıwdıń jalǵız usılı jailbreaking arqalı edi, bul Apple tárepinen qollap-quwatlanbaytuǵın edi. App Store iske túsken waqıtta júklep alıw ushın 500 qosımsha bar edi.

=== Mail (Pochta) ===
Mail qosımshası jańa kóriniske iye boldı, bárhama qosılıp turıw múmkinshiligin beretuǵın push-elektron xatlardı qollap-quwatlaydı. Ol sonday-aq Microsoft Office qosımshaların, sonday-aq iWork qosımshaların qollap-quwatlaydı. Basqa jańa ózgesheliklerge haqıyqıy BCC di qollap-quwatlaw, bir neshe elektron xattı óshiriw hám shıǵıwshı elektron xattı tańlaw múmkinshiligi kiredi.

=== Contacts (Kontaktlar) ===
Contacts qosımshasınıń endi tek iPod Touch ta jumıs isleytuǵın jańa bas bet belgisi bar. Shıǵarılıw menen birge baylanıslardı birme-bir izlemesten izlew múmkinshiligi, sonday-aq SIM baylanısların importlaw múmkinshiligi payda boldı.

=== Maps (Kartalar) ===
iPhone OS 2.2 [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynatın]] jańartıwda [[Google Kartalar|Maps]] qosımshasına jańa ózgeshelikler qosıldı. Qosılǵan ózgeshelikler arasında Google Street View, jámiyetlik transport hám jayaw júriw baǵdarları, sonday-aq túsirilgen belginiń mákan jayın kórsetiw múmkinshiligi bar.

=== Calculator (Kalkulyator) ===
Qurılma landshaft rejiminde bolǵanda, kalkulyator qosımshası ilimiy kalkulyatordı kórsetedi. Qosımsha belgisi de jańalandı.

=== Settings (Sazlawlar) ===
Endi Settings te Samolyot rejiminde Wi-Fi di qayta qosıw múmkinshiligi, sonday-aq Ornalasıw xızmetlerin qosıw yamasa óshirip qoyıw múmkinshiligi bar.

== Reception (Qabıllaw) ==
iMore daǵı Rene Ritchi bılay dedi: &quot;Ulıwma alǵanda, iPhone Firmware 2.0 zamanagóy texnologiyasındaǵı ullı revolyuciyalardıń biri sıpatında iPhone dı Apple II hám Mac penen bir qatarǵa qoyatuǵın tańqalarlıq jetiskenlik. Ol onı ápiwayı Telefon + iPod yamasa hátte smartfonnan da joqarı kóterip, esaplaw texnikasındaǵı kelesi úlken ózgeristiń jetekshi talabanı etedi.&quot; Biraq, olar onı turaqlılıq máseleleri hám ulıwma ásteligi ushın sınǵa aldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/iphone-os-2-review|bet=iPhone OS 2.0 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200629192710/https://www.imore.com/iphone-os-2-review|arxivsáne=June 29, 2020|avtor=Ritchie|avtorsilteme=Rene Ritchie|at=Rene|sáne=Jul 14, 2008|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=January 1, 2017}}&lt;/ref&gt;

Macworld bılay dedi: &quot;iPhone 2.0 baǵdarlamalıq támiynatı Apple kompaniyasınıń ekinshi áwlad ónimlerinen kútiletuǵın jetilistiriwlerge tolı. iPhone operaciyalıq sisteması ele de quramalı emes, hám bizler Apple kompaniyasınıń ayırım saqlanıp qalǵan kemshiliklerdi saplastırǵanın qáler edik, biraq bul bazarda bar bolǵan eń jaqsı mobil platforma ushın xosh kelgen jaqsılanıw boldı.&quot;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1134503/iphone2update.html?page=2|bet=Review: iPhone 2.0 software update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181215081022/https://www.macworld.com/article/1134503/iphone2update.html?page=2|arxivsáne=December 15, 2018|avtor=Moren|at=Dan|sáne=Jul 15, 2008|jumıs=[[Macworld]]|qaralǵan sáne=January 1, 2017}}&lt;/ref&gt;

== iPod touch ushın jańalaw bahası ==
[[IPhone OS 1|iPhone OS 1]] den iPhone OS 2 ge jańalaw [[IPhone|iPhone]] paydalanıwshıları ushın biypul boldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2008/07/iphone3g-review/|bet=The Second Coming: Ars goes in-depth with the iPhone 3G|avtor=Cheng|at=Jacqui|sáne=2008-07-14|til=en-us|jumıs=Ars Technica|qaralǵan sáne=2023-09-01|citata=Due to differences in Apple's accounting practices between the iPhone and iPod touch, owners of the latter must pay $9.95 for the update.}}&lt;/ref&gt; biraq iPod touch paydalanıwshıları ushın 9.95 dollar turdı. Bul esap-kitap qaǵıydaları hám Sarbeyns-Oksli nızamına boysınıw zárúrligi sebepli edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2009/09/accounting-rules-change-could-end-ipod-touch-update-fee/|bet=Accounting rules change could end iPod touch update fee|avtor=Foresman|at=Chris|sáne=2009-09-14|til=en-us|jumıs=Ars Technica|qaralǵan sáne=2023-09-01}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://brainstormtech.blogs.fortune.cnn.com/2009/09/14/accounting-rule-change-in-apples-favor/|bet=Accounting rule change in Apple's favor - Apple 2.0 - Fortune Brainstorm Tech|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090916202159/http://brainstormtech.blogs.fortune.cnn.com/2009/09/14/accounting-rule-change-in-apples-favor/|arxivsáne=September 16, 2009|avtor=Elmer-DeWitt|at=Philip|sáne=2009-09-16|jumıs=CNN Money|qaralǵan sáne=2023-09-01}}&lt;/ref&gt; Bul esap-kitap qaǵıydaları keyinirek Apple hám basqa baǵdarlamalıq támiynat kompaniyalarınıń lobbilewinen keyin ózgertildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/home-entertainment/ipod-touch-firmware-leak/|bet=iPod Touch firmware leak|avtor=Bell|at=Donald|sáne=July 14, 2008|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-09-01}}&lt;/ref&gt; iPod touch jańalawınıń biypul versiyaları internette tarqaldı. iPhone OS 2 ge kishi jańalawlar iPod touch paydalanıwshıları ushın biypul boldı.

== Derekler ==
{{Derekler}}
&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]</text>
      <sha1>l5huzm1izxvl9bxse0lewj9fkfyx3qv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IOS 4</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21224</id>
    <revision>
      <id>123950</id>
      <parentid>120929</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:52:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123950</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19139" sha1="kdgxsxyx3ds9nysrkiudbfv0gpaxnt5" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vevent&quot;
|+iOS 4
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[File:IOS4_logo.png|64x64 nükte]]
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Islep shıǵarıwshı
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Apple Inc.]]
|- style=&quot;display: none;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-full-data&quot; |&lt;templatestyles src=&quot;Module:Infobox/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Derek modeli
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
!Dáslepki shıǵarılıwı 
|21-iyun, 2010; 
|-
!Eń sońǵı shıǵarılıwı 
|[[IPhone 3G|iPhone 3G]], iPod Touch (2-áwlad): 4.2.1 (22-noyabr, 2010)
iPhone 4 (CDMA): 4.2.10 (25-iyul, 2011)

[[IPhone 3GS|iPhone 3GS]], [[IPhone 4|iPhone 4]] (GSM), iPod Touch (3-4-áwlad), iPad (1-áwlad), iPad 2: 4.3.5 (25-iyul, 2011) 
|-
!Jańalaw usılı 
|Kompyuter arqalı [[iTunes]]
|-
!'''Paket basqarıwshısı'''
|[[App Store]]
|-
!'''Platformalar'''
|[[IPhone|iPhone]], [[IPhone 3G|iPhone 3G]], [[IPhone 3GS|iPhone 3GS]], [[IPhone 4|iPhone 4]]
iPod Touch (2-4-áwlad)

iPad, iPad 2 
|-
!'''Yadro túri''' 
|Gibrid (XNU)
|-
!'''Licenziya'''
|Ashıq kodlı komponentlerden basqa menshikli EULA 
|-
!'''Aldınǵısı'''
|[[IPhone OS 3|iPhone OS 3]] 
|-
!'''Keyingisi'''
|[[IOS 5|iOS 5]]
|-
!'''Rásmiy veb-saytı''' 
|[https://web.archive.org/web/20100630155749/http://www.apple.com/iphone/softwareupdate/ Apple — iPhone — iOS 4 jańalanıwındaǵı jańa ózgeshelikler] (arxivlengen)
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Qollap-quwatlaw statusı: Eskirgen, qollap-quwatlanbaydı. [[IPhone (1-áwlad)|iPhone (1-áwlad)]], iPod Touch (1-áwlad) ushın, hám iOS 4.3 ten baslap iPhone 3G hám iPod Touch (2-áwlad) ushın qollap-quwatlawdı toqtatadı.
|- style=&quot;display:none&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |
|}
'''iOS 4''' — [[Apple Inc.]] tárepinen jaratılǵan [[IOS|iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] tórtinshi úlken shıǵarılıwı bolıp, [[IPhone OS 3|iPhone OS 3]] tiń ornın basıwshı bolıp tabıladı. Ol 2010-jılı 8-aprelde [[Apple Inc.|Apple]] arnawlı is ilajında járiyalandı hám 2010-jılı 21-iyunda shıǵarıldı. iOS 4 iPad shıǵarılıwına baylanıslı &quot;iPhone OS&quot; emes,&lt;ref&gt;{{Cite news|title=iPhone OS 4 renamed iOS 4, launching June 21 with 1500 new features|url=https://www.engadget.com/2010-06-07-iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features.html|access-date=18 November 2023|date=7 June 2010}}&lt;/ref&gt; al &quot;[[IOS|iOS]]&quot; dep atalǵan birinshi versiya boldı. Onıń ornın 2011-jılı 12-oktyabrde [[iOS 5]] bastı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2011/10/12/ios-5-available/|bet=iOS 5 available now, makes the iPhone 4 feel completely new|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170207033452/http://venturebeat.com/2011/10/12/ios-5-available/|arxivsáne=February 7, 2017|avtor=Hardawar|at=Devindra|sáne=October 12, 2011|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 4 házirgi kúnde keń tarqalǵan kóp funkciyalardı kirgizdi, mısalı, bas ekranda papkalar, bul kórsetiletuǵın qosımshalar sanın ádewir kóbeytti. Sonday-aq, [[IPhone|iPhone]] ushın bas ekran fon súwretlerine qollaw kirgizildi, biraq animaciya ónimdarlıǵı talaplarına baylanıslı jańa qurılmalar menen sheklengen edi. Operaciyalıq sistema sonday-aq kóp tapsırmalılıq funkciyasın qostı, internet qońırawları, jaylasıw hám audio oynatıw menen baylanıslı qosımshalarǵa fonda islewge múmkinshilik berdi, al usıǵan uqsas biraq sheklengen &quot;Tez qosımsha almastırıw&quot; texnologiyası paydalanıwshılar basqa qosımshalarǵa ótkende hár qanday qosımshanı fonda passiv qaldırıwǵa múmkinshilik berdi. iOS 4 sonday-aq sistema boyınsha orfografiyanı tekseriw funkciyasın qostı, iPhone da iBooks ti iske qostı, hár qıylı email provayderleriniń mazmunın biriktiriw ushın Mail pochta qutısın birlestirdi hám sociallıq oyınlar ushın Game Center hám video qońırawlar ushın FaceTime di kirgizdi.

iOS 4 jańalanıwı [[IPhone 3G|iPhone 3G]] qurılmalarında ónimdarlıq hám batareya máselelerin payda etti, Apple bul máseleni izertlep, keleshektegi jańalanıwlarda sheshiwge wáde berdi. Biraq, kompaniya bul máseleler sebepli qanaatlanbaǵan klienttiń shaǵımına ushıradı. Usı waqıtta, iPhone 4 tiń shıǵarılıwı hám onıń keyingi antenna máseleleri Apple kompaniyasın baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwları arqalı máselelerdi sátsiz sheshiwge urınıwǵa májbúr etti.

iOS 4 — iPhone larda muzıka hám videolar ushın iPod qosımshası bar bolǵan iOS tiń aqırǵı versiyası. iOS 5 ten baslap, iPhone larda iPod qosımshası joq, biraq onıń ornına iPod Touch hám iPad sıyaqlı Muzıka hám Video qosımshaları bar. Bul sonday-aq iPhone 3G hám ekinshi áwlad iPod Touch ti qollaytuǵın iOS tiń aqırǵı versiyası bolıp, 4.2.1 versiyasına shekem qollaydı (4.3 eki qurılma ushın da qollawdı toqtattı).

== Qosımshalar ==

* iBooks
* Game Center
* FaceTime

== Tariyxı ==
iPhone OS 4 2010-jılı 8-aprelde Apple Arnawlı Is ilajında tanıstırıldı. 2010-jılı 7-iyunda [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|WWDC]] bayanatında, iPod Touch hám iPad ti de qamtıw ushın iOS 4 dep qayta ataldı.

iOS 4 rásmiy túrde 2010-jılı 21-iyunda shıǵarıldı.&lt;ref name=&quot;Announced and released&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/06/07/iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features/|bet=iPhone OS 4 renamed iOS 4, launching June 21 with 1500 new features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170614180843/https://www.engadget.com/2010/06/07/iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features/|arxivsáne=June 14, 2017|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=June 7, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Sistema ózgeshelikleri ==

=== Bas ekran ===
iOS 4 papkalardıń qosılıwı sebepli bas ekrandaǵı qosımshalardıń maksimal sanın 180 nen 2,160 qa kóbeytti. Bul papkalar ishindegi qosımshalardıń [[App Store]] kategoriyasına baylanıslı avtomatik túrde atalatuǵın edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1152168/ios4folders.html|bet=Hands on with iOS 4 folders|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170703204429/http://www.macworld.com/article/1152168/ios4folders.html|arxivsáne=July 3, 2017|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=June 21, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; iPhone da fon súwretlerin tańlaw hám olardı bas ekranda kóriw múmkinshiligi de qosıldı, biraq bul funkciya belgili ikonka animaciyalarınıń tómen ónimdarlıǵı sebepli iPhone 3G hám ekinshi áwlad iPod Touch te joq edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2010/06/22/steve-jobs-on-lack-of-custom-wallpapers-in-ios-4-for-iphone-3g/|bet=Steve Jobs on Lack of Custom Wallpapers in iOS 4 for iPhone 3G|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170801125229/https://www.macrumors.com/2010/06/22/steve-jobs-on-lack-of-custom-wallpapers-in-ios-4-for-iphone-3g/|arxivsáne=August 1, 2017|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=June 22, 2010|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Sonıń menen bir qatarda, iPhone nıń dok paneli iPad hám Mac OS X taǵı Dock sıyaqlı skewomorflıq etip jańalandı hám astında kúlreń sızıq joq; ikonkalar usıǵan sáykes qayta dizayn islendi.

=== Kóp tapsırmalılıq ===
iOS 4 kóp tapsırmalılıqtı kirgizdi. Bul funkciya paydalanıwshılarǵa bas túymeni eki ret basıw arqalı qosımshalar arasında tez almasıwǵa múmkinshilik berdi. Ol batareyanıń artıqsha tawsılıwına alıp kelmeytuǵın etip ámelge asırıldı. Kóp tapsırmalılıq internet qońırawları, ornalasıw hám audio oynatıw menen baylanıslı qosımshalar menen sheklengen edi, al usıǵan uqsas &quot;Tez qosımsha almastırıw&quot; texnologiyası paydalanıwshılarǵa bir qosımshadan shıǵıp, ekinshisine kiriwge, al dáslepki qosımsha paydalanıwshı qaytıp kelgenshe fonda qalıwına múmkinshilik berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/199528/Multitasking_With_iOS_4_is_Horrible_Apple_Blew_It.html|bet=Multitasking With iOS 4 is Horrible: Apple Blew It|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130629185931/http://www.pcworld.com/article/199528/Multitasking_With_iOS_4_is_Horrible_Apple_Blew_It.html|arxivsáne=June 29, 2013|avtor=Newman|at=Jared|sáne=June 22, 2010|jumıs=[[PC World]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Bul funkciya ónimdarlıq máseleleri sebepli iPhone 3G hám ekinshi áwlad iPod Touch te joq edi. iOS 4 qáte jazılǵan sózlerdi qızıl sızıq penen belgileytuǵın orfografiya tekseriw funkciyasın kirgizdi. Sózdi basıw arqalı usınılǵan almastırıwdı kórsetetuǵın qalqıma ayna payda boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/ios-4-features-spellcheck-text-replace|bet=iOS 4 features: Spell-check and text replace|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510185141/https://www.imore.com/ios-4-features-spellcheck-text-replace|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=July 13, 2010|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Kamera ===
Kamera qosımshası endi 5x cifrlı zumdı qollaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/199431/apple_ios4_10_best_features.html#slide10|bet=Apple iOS 4: 10 Best Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170510211624/http://www.pcworld.com/article/199431/apple_ios4_10_best_features.html#slide10|arxivsáne=May 10, 2017|avtor=Ionescu|at=Daniel|sáne=June 21, 2010|jumıs=[[PC World]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Utilitalar ===
iOS 4 iPhone hám iPod Touch ushın iBooks qollawın kirgizdi, bul burınnan iPad te bar edi. Ol standart qosımsha bolmasa da, [[App Store]] arqalı jetkilikli edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/47634/ios-4-ibooks-for-iphone-now-available-for-download/|bet=iOS 4, iBooks for iPhone Now Available For Download|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510184500/https://www.cultofmac.com/47634/ios-4-ibooks-for-iphone-now-available-for-download/|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Brownlee|at=John|sáne=June 21, 2010|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

Mail qosımshası iOS 4 te birlesken kiris qutısın usındı, bul paydalanıwshılarǵa barlıq elektron pochta akkauntlarınan kelgen xabarlardı bir kiris qutısında birge kóriwge múmkinshilik berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/ios-4-review|bet=iOS 4 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180615111736/https://www.imore.com/ios-4-review|arxivsáne=June 15, 2018|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=June 14, 2010|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Ol jáne de MobileMe elektron pochta laqapları hám biznes paydalanıwshıları ushın bir neshe Exchange akkauntların qollawdı qostı.&lt;ref name=&quot;What you need to know&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1152167/ios4_need_to_know.html|bet=iOS 4: What you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170510170129/http://www.macworld.com/article/1152167/ios4_need_to_know.html|arxivsáne=May 10, 2017|sáne=June 21, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 4 Game Center dep atalatuǵın jańa qosımshanı qostı, bul onlayn kóp oyınshılı sociallıq oyın tarmaǵı bolıp, paydalanıwshılarǵa dosların oyın oynawǵa mirát etiwge hám óz nátiyjelerin jetekshiler taxtasında salıstırıwǵa imkaniyat beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1153821/software-games/ios-gamecenter.html|bet=iOS 4.1's Game Center to hit iPhone next week|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180115215752/https://www.macworld.com/article/1153821/software-games/ios-gamecenter.html|arxivsáne=January 15, 2018|avtor=Holt|at=Chris|sáne=September 1, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Game Center&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/09/08/download-ios-4-1-now-get-game-center-on-your-compatible-iprodu/|bet=Download iOS 4.1 now, get Game Center (on your compatible iProduct)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510185658/https://www.engadget.com/2010/09/08/download-ios-4-1-now-get-game-center-on-your-compatible-iprodu/|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Grant|at=Christopher|sáne=September 8, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Ol iPhone 3G de jetkilikli emes edi.&lt;ref name=&quot;Game Center&quot; /&gt;

=== FaceTime ===
iOS 4 FaceTime di kirgizdi, bul videotelefoniya qosımshası bolıp, qurılmanıń kamerasın paydalanıp paydalanıwshıǵa basqa FaceTime paydalanıwshıları menen video qońırawlardı ámelge asırıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/488032/today-apple-history-ios-4-facetime-multitasking/|title=Today in Apple history: iOS 4 brings multitasking and FaceTime|archive-url=https://web.archive.org/web/20170622130759/https://www.cultofmac.com/488032/today-apple-history-ios-4-facetime-multitasking/|archive-date=June 22, 2017|last=Dormehl|first=Luke|date=June 21, 2017|access-date=July 15, 2017|website=Cult of Mac|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bul funkciya iPhone 3G, ekinshi áwlad iPod Touch, iPhone 3GS hám úshinshi áwlad iPod Touch te aldıńǵı kamera sıyaqlı zárúr funkciyalardıń joqlıǵı sebepli joq edi.

=== Safari ===
iOS 4 tegi Safari mobil veb-brauzeri Google hám Yahoo! ǵa qosımsha retinde Bing di izlew opciyası sıpatında qostı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://searchengineland.com/bing-comes-to-the-iphone-43753|bet=Bing Goes The iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170729085702/http://searchengineland.com/bing-comes-to-the-iphone-43753|arxivsáne=July 29, 2017|avtor=Sterling|at=Greg|sáne=June 7, 2010|jumıs=[[Search Engine Land]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;
iOS 4.2.1 den baslap, bettegi belgili sózler yamasa sóz dizbeklerin izlew múmkin boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/ios-42-features-find-text-safari-web-page|bet=iOS 4.2 features: Find text on Safari web page|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170312124653/http://www.imore.com/ios-42-features-find-text-safari-web-page|arxivsáne=March 12, 2017|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=September 16, 2010|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Mashqalalar ==

=== Ónimlilik hám batareya máseleleri ===
iPhone 3G paydalanıwshıları iOS 4 ke jańalanǵannan keyin ónimlilik hám batareya máseleleri haqqında xabar berdi. Apple 2010-jıldıń iyul ayında bul máseleni tekseriwdi basladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-to-investigate-ios-4-problems-on-iphone-3g/|bet=Apple to investigate iOS 4 problems on iPhone 3G|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161022115202/https://www.cnet.com/news/apple-to-investigate-ios-4-problems-on-iphone-3g/|arxivsáne=October 22, 2016|avtor=Ogg|at=Erica|sáne=July 28, 2010|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Noyabr ayında Apple ǵa bul máseleler boyınsha shaǵım ashıldı, narazı klient &quot;Tutınıwshılar nızamlı huqıqların qorǵaw haqqındaǵı nızamdı buzıw, ádilsiz biznes ámeliyatları hám jalǵan hámde aldamshı reklama&quot; dep ayıpladı, jáne de Apple óziniń baǵdarlamalıq támiynatınıń eski modellerde mashqalalar keltirip shıǵaratuǵının bilgenin ayttı. Apple ayıplawlarǵa hesh qashan juwap bermedi, biraq 2010-jıldıń avgust ayında basqa bir narazı klientke juwabında jańalanıwlar &quot;jaqın arada keledi&quot; dep jazdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/slow-iphone-3g-ios-update-could-be-on-the-way/|bet=Slow iPhone 3G? iOS update could be on the way|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510185916/https://www.cnet.com/news/slow-iphone-3g-ios-update-could-be-on-the-way/|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Ogg|at=Erica|sáne=August 20, 2010|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-sued-for-ios-4-problems-on-iphone-3g-3gs/|bet=Apple sued for iOS 4 problems on iPhone 3G, 3GS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510185101/https://www.cnet.com/news/apple-sued-for-ios-4-problems-on-iphone-3g-3gs/|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Ogg|at=Erica|sáne=November 4, 2010|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Oyatqısh ===
iOS 4 tiń barlıq versiyalarında saat qosımshasındaǵı oyatqısh jazǵı waqıt rejiminde mashqalaǵa iye boldı, ol bir saat erte yamasa kesh islep ketetuǵın edi.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8101945/Apple-iPhone-4-alarm-clock-bug-makes-scores-late-for-work.html|title=Apple iPhone 4 alarm clock bug makes scores late for work|first=Claudine|last=Beaumont|date=November 1, 2010|newspaper=[[The Daily Telegraph]]}}&lt;/ref&gt;

=== Antenna mashqalaları ===
Shıǵarılǵannan soń, ayırım iPhone 4 paydalanıwshıları telefonnıń antennaları menen texnikalıq mashqalalar bar ekenin xabarladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2010/07/iphone-4-anandtech|bet=Tests confirm iPhone 4's antenna flaws (Updated)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170510195154/https://www.wired.com/2010/07/iphone-4-anandtech/|arxivsáne=May 10, 2017|avtor=Chen|at=Brian X.|sáne=July 2, 2010|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple bul máseleni iOS 4.0.1 baǵdarlamalıq támiynatı menen sheshiwge háreket etti,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/10/06/25/death_grip_hysteria_may_end_monday_with_ios_4_01.html|bet=Death Grip hysteria may end Monday with iOS 4.01|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171113031041/http://appleinsider.com/articles/10/06/25/death_grip_hysteria_may_end_monday_with_ios_4_01.html|arxivsáne=November 13, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=June 25, 2010|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; biraq bunı isley almadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/201297/apples_iphone_4_antenna_gate_timeline.html|bet=Apple's iPhone 4 Antennagate Timeline|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170715142545/http://www.pcworld.com/article/201297/apples_iphone_4_antenna_gate_timeline.html|arxivsáne=July 15, 2017|avtor=Ionescu|at=Daniel|sáne=July 17, 2010|jumıs=[[PC World]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qollap-quwatlanatuǵın qurılmalar ==
iOS 4 apparatlıq támiynat sheklewleri sebepli [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad iPhone]] hám birinshi áwlad iPod Touch ushın qollap-quwatlawdı toqtattı, degen menen [[IPhone 3G|iPhone 3G]] birinshi áwlad iPhone menen birdey processorǵa iye bolsa da, iOS 4 ti qollap-quwatladı. Biraq, iPhone 3G hám iPod Touch (2-áwlad) sheklengen qollap-quwatlawǵa iye.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:IOS]]</text>
      <sha1>kdgxsxyx3ds9nysrkiudbfv0gpaxnt5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21241</id>
    <revision>
      <id>123945</id>
      <parentid>123746</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:50:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123945</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="76104" sha1="fte3qk9mi17clz7ttzvnzgdt8cll9tj" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vevent&quot;
|+WWDC
|-
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[Fayl:Apple_WWDC_wordmark_2024.svg|250x250px]]&lt;div class=&quot;infobox-caption&quot;&gt;Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası&lt;/div&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Statusı
| class=&quot;infobox-data&quot; |Aktiv
|- style=&quot;display: none;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-full-data&quot; |&lt;templatestyles src=&quot;Module:Infobox/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Janrı
| class=&quot;infobox-data&quot; |Konferenciya
|-
!Jiyiligi
|1983; 2006: avgust
1984: aprel

1986: yanvar

1987: mart hám aprel

1988: aprel hám sentyabr

jıl sayın (1989-jıldan baslap)

1989–2002: hár may ayında

2003; 2005; 2007–: hár iyun ayında

2004: iyun ayınıń aqırı–iyul ayınıń bası
|-
!Ótkeriw ornı
|1983: Danfey miymanxanası
1984: Moskone orayı

1986: Bruks zalı

1987: Universal amfiteatrı hám Santa-Klara konvenciya orayı

1988–2002; 2017–19: San-Xose konvenciya orayı

2003–16: Moskone Uest

2020–21: Apple Park-ta aldınnan jazıp alınǵan (COVID-19 pandemiyasına baylanıslı konferenciyalar onlayn rejiminde ótkerildi)

2022–: aldınnan jazıp alınǵan hám Apple Park (konferenciya onlayn hám Apple Park-ta júzbe-júz ótkerildi)
|-
!Ornalasıw(lar)
|1987: Santa-Klara, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]]
2003–16: [[San-Francisko]], Kaliforniya

1988–2002; 2017–19: San-Xose, Kaliforniya

2020–21: Kupertino, Kaliforniya (cifrlı konferenciya)

2022–: Kupertino, Kaliforniya (júzbe-júz hám cifrlı konferenciya)
|-
!Mámleket 
|[[Amerika Qurama Shtatları]]
|-
!'''Aktiv jılları''' 
|41
|-
!'''Dáslepki ótkerilgen jılı'''
|1983 
|-
!'''Tiykarshı'''
|[[Apple Inc.]] 
|-
!'''Eń sońǵısı''' 
|10–14-iyun, 2024 [https://www.youtube.com/watch?v=RXeOiIDNNek YouTube] 
|-
!'''Aldıńǵı ilaj''' 
|5–9-iyun, 2023 
|-
!Keyingi ilaj 
|Iyun 2025 
|-
!'''Qatnasıwshılar sanı''' 
|23 million onlayn kóriwshi (2020
|-
!'''Aymaǵı'''
|Dúnya júzi boyınsha 
|-
!Byudjeti
|50 million AQSH dolları 
|-
!Shólkemlestiriwshi
|[[Apple Inc.]]
|-
!Veb-saytı 
|[https://developer.apple.com/wwdc24/ developer.apple.com/wwdc/]
|- style=&quot;display:none&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |
|}
'''Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası''' ''([[Inglis tili|ingl]]. Worldwide Developers Conference; WWDC)'' — [[Apple Inc.]] tárepinen hár jılı ótkeriletuǵın [[Informaciyalıq texnologiya|informaciyalıq texnologiyalar]] konferenciyası. Házirgi waqıtta konferenciya [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniyadaǵı]] Apple Park kompleksinde ótkeriledi. Bul is ilaj macOS, [[IOS|iOS]], iPadOS, watchOS, tvOS hám visionOS shańaraqlarındaǵı jańa [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynat]] hám texnologiyalardı, sonday-aq basqa da Apple baǵdarlamalıq támiynatların kórsetiw ushın paydalanıladı; geyde jańa [[apparatlıq támiynat]] ónimleri de járiyalanadı. WWDC sonday-aq [[IPhone|iPhone]], iPad, Mac hám basqa Apple qurılmaları ushın qosımshalar islep shıǵaratuǵın úshinshi tárep baǵdarlamalıq támiynat [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashıları]] ushın shólkemlestirilgen is iláj bolıp tabıladı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://manmadecycle.com.au/blogs/news/wwdc-2022|title=WWDC 2022: New rumours, new OS software, and new devices|access-date=2022-04-17|language=en}}&lt;/ref&gt; Qatnasıwshılar Apple injenerleri menen ámeliy laboratoriyalarǵa qatnasıwı hám kóp sanlı temalardı qamtıytuǵın tereń sessiyalarǵa qatnasıwı múmkin.

Birinshi WWDC 1983-jılı Apple Basic-tiń tanıstırılıwı menen ótkerilgen, biraq Apple bul konferenciyanı jańa ónimlerdi baslawdıń tiykarǵı maydanı sıpatında paydalanıwdı 2002-jılı ǵana basladı. 1987-jıldan baslap, WWDC Santa-Klarada ótkerildi. Jaqın jaylasqan San-Xosede 15 jıl ótkerilgennen soń, konferenciya [[San-Francisko|San-Franciskoǵa]] kóshirildi, ol jerde aqıbetinde Apple-dıń jıl sayınǵı tiykarǵı media waqıyasına aylandı hám úziliksiz túrde tolıq satıldı. 13 jıldan keyin WWDC San-Xosege qaytıp keldi.

COVID-19 pandemiyası sebepli WWDC 2020 hám WWDC 2021 tek onlayn formatta ótkerildi. WWDC 2022 COVID-19 pandemiyasına qaramastan, úsh jıldan keyin birinshi ret [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashılar]] hám baspasóz wákillerin Apple Park-ke mirát etti.&lt;ref name=&quot;WWDC 2022&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc22/|bet=WWDC2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220606074846/https://developer.apple.com/wwdc22/|arxivsáne=June 6, 2022|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=June 10, 2024}}&lt;/ref&gt; Tutınıwshılar hám keń jámiyetshilik bul is ilajdı onlayn tikkeley translyaciyalar arqalı baqladı. Bul waqıyalardıń barlıǵı [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya shtatınıń]] Kupertino qalasındaǵı Apple Park-te ótkerildi. WWDC 2023 hám onlayn, hám júzbe-júz formatta ótkerildi; eń sońǵı konferenciya, WWDC 2024 de 2024-jıldıń 10-iyun hám 14-iyun aralıǵında hám onlayn, hám júzbe-júz formatta ótkerildi.&lt;ref name=&quot;WWDC 2024&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple WWDC 2024, set for June 10–14, promises to be 'A(bsolutely) I(ncredible)'|url=https://techcrunch.com/2024/03/26/apple-wwdc-2024-set-for-june-10-14-promises-to-be-absolutely-incredible/|access-date=March 26, 2024}}&lt;/ref&gt;

== Qatnasıw ==
2020-jılǵa shekem, konferenciyaǵa kiriw ushın 1,599 dollar turǵan bilet talap etiletuǵın edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/how-to/wwdc-2019-tickets-3510253/|bet=Complete guide to scoring WWDC 2019 tickets|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220127175543/https://www.macworld.co.uk/how-to/wwdc-2019-tickets-3510253/|arxivsáne=January 27, 2022|avtor=Macro|at=Ashleigh|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=2021-05-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|bet=Everything Apple announced at WWDC 2020|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210802143552/https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|arxivsáne=August 2, 2021|avtor=Haslam|at=Karen|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=2021-05-24}}&lt;/ref&gt; Biletler onlayn lotereya arqalı alınatuǵın edi. Studentler hám STEM shólkemleriniń aǵzaları ushın stipendiyalar bar. Qatnasıwshılar 13 jastan úlken bolıwı hám Apple Baǵdarlamashılar baǵdarlamasınıń aǵzası bolıwı kerek.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/policy/|bet=WWDC18 Registration and Attendance Policy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180901050239/https://developer.apple.com/wwdc/policy/|arxivsáne=September 1, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/scholarships/|bet=Scholarships|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190310194519/https://developer.apple.com/wwdc/scholarships/|arxivsáne=March 10, 2019|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;/ref&gt;

2007-jılǵa shekem, qatnasıwshılar sanı 2,000 hám 4,200 arasında ózgerip turdı; biraq, WWDC 2007 waqtında [[Stiv Djobs]] 5,000-nan aslam qatnasıwshı bar ekenin atap ótti. 2008-jıldan 2015-jılǵa shekem ótkerilgen WWDC is ilajları 5,000 qatnasıwshı (arnawlı qatnasıwshılardı qosqanda 5,200) menen sheklengen hám tolıq satılıp ketken. WWDC 2018-de 77 elden 6,000 qatnasıwshı boldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/live/2018/jun/04/apple-wwdc-2018-keynote-ios-12-iphone-update-macbook-macos-1014-tim-cook-siri-live?page=with:block-5b157170e4b0033069063c09#block-5b157170e4b0033069063c09|bet=WWDC 2018 keynote: Apple to stop Facebook tracking on iOS 12 — as it happened|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220712125601/https://www.theguardian.com/technology/live/2018/jun/04/apple-wwdc-2018-keynote-ios-12-iphone-update-macbook-macos-1014-tim-cook-siri-live?page=with:block-5b157170e4b0033069063c09#block-5b157170e4b0033069063c09|arxivsáne=July 12, 2022|avtor=Hern|at=Alex|sáne=June 4, 2018|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;/ref&gt; sonıń ishinde 350 stipendiya alıwshı bar edi.

== Mazmunı ==
WWDC hár jılı iyun ayınıń bir háptesinde dúyshembiden jumaǵa shekem ótkeriledi. Konferenciya tiykarınan kirisiw sózi, prezentaciya sessiyaları, jeke &quot;laboratoriya&quot; másláhátleri hám arnawlı ushırasıwlar hám waqıyalardan ibarat.&lt;ref name=&quot;Schedule&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:WWDC17_Platforms_State_of_the_Union.jpg|oñğa|nobaý|WWDC 2017-degi Platformalar jaǵdayı haqqında bayanat]]
Konferenciya dúyshembi kúni azanda Tim Kuk hám basqa Apple basshıları tárepinen beriletuǵın kirisiw sózi menen baslanadı. (1998-jıldan 2011-jılı jumıstan ketiwi hám qaytıs bolıwına shekem, [[Stiv Djobs]]-qa kirisiw sózin bergen, onı media kóbinese Stivnout dep ataǵan.) Oǵan konferenciya qatnasıwshıları da, media wákilleri de qatnasadı, sebebi Apple bul ilajda únemli túrde ónim járiyalawların ámelge asıradı. Kirisiw sózi waqtında járiyalanǵan apparatlıq támiynat keyin konferenciya zalında kórsetiliwi múmkin. Kirisiw sózinen keyin tústen keyin Platformalar jaǵdayı haqqında bayanat beriledi, onda Apple-dıń baǵdarlamalıq támiynat platformalarındaǵı ózgerisler kórsetiledi hám atap ótiledi, olar hápte dawamında sessiyalarda tolıǵıraq túsindiriledi. Apple Dizayn sıylıqları da konferenciyanıń birinshi kúni járiyalanadı.&lt;ref name=&quot;Schedule&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://developer.apple.com/wwdc/schedule/ &quot;Schedule&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

Siyshembiden jumaǵa shekem bir neshe sessiya baǵdarları parallel túrde ótkeriledi. Prezentaciyalar [[programmalastırıw]], dizayn hám basqa temalardı qamtıp aladı hám baslanǵısh dárejeden joqarı dárejege shekem boladı. Derlik barlıq jobalastırılǵan prezentaciyalar Apple xızmetkerleri tárepinen ótkeriledi. Bul prezentaciyalar tikkeley efirde kórsetiledi, al jazbaları Apple Developer veb-saytında, konferenciyanıń [[IOS|iOS]] hám tvOS qosımshalarında talap boyınsha kóriw múmkin.&lt;ref name=&quot;Schedule&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://developer.apple.com/wwdc/schedule/ &quot;Schedule&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Túslik waqtındaǵı sessiyalar texnologiya hám ilim tarawındaǵı hár qıylı qonaq sóylewshiler tárepinen beriledi; bul sessiyalar translyaciya etilmeydi yamasa jazıp alınbaydı.&lt;ref name=&quot;Special&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|bet=Special Events|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180901012509/https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|arxivsáne=September 1, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;/ref&gt; Burın ayırım sessiyalarda soraw-juwap waqtı bolǵan, al mashqalanı sheshiwde qánigelerdi sınaw sessiyası Apple xızmetkerleri menen qatnasıwshılar arasındaǵı óz-ara tásiri menen belgili bolǵan..
[[Fayl:StumpTheExperts2010_CrazySwissGui.jpg|oñğa|nobaý|WWDC 2010-daǵı qánigelerdi sınaw]]
Hápte dawamında ótkeriletuǵın laboratoriyalarda Apple injenerleri qatnasıwshı [[Programmist (Baǵdarlamashı)|programmistler]] menen jeke másláhátlesiwler ótkeriw ushın ashıq bolǵan.&lt;ref name=&quot;Schedule&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://developer.apple.com/wwdc/schedule/ &quot;Schedule&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Paydalanıwshı interfeysi dizaynı hám qoljetimlilik boyınsha qánigeler de aldınnan jazılıw arqalı másláhátlesiwler ushın ashıq aydın bolǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/consultations/|bet=Consultation Labs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181122191707/https://developer.apple.com/wwdc/consultations/|arxivsáne=November 22, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;/ref&gt;

Apple konferenciya dawamında hár túrli toparlar ushın jámiyetlik ushırasıwlar shólkemlestiredi, mısalı, texnologiyadaǵı hayal-qızlar yamasa xalıqaralıq keńeytiw ya bolmasa [[mashinalıq oqıtıw]] menen qızıǵıwshı [[Programmist (Baǵdarlamashı)|programmistler]] ushın. Piyshembi keshki Bash-ke (burınǵı Beer Bash) jaqın jaylasqan parkte ótkeriledi, onda 21 jas hám onnan úlken barlıq qatnasıwshılar ushın janlı muzıka, awqat hám ishimlikler usınıladı.&lt;ref name=&quot;Special&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|bet=Special Events|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180901012509/https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|arxivsáne=September 1, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://developer.apple.com/wwdc/special-events/ &quot;Special Events&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

== Tariyxı ==

=== 1980-jıllar ===

==== 1983 — Apple Ǵárezsiz Baǵdarlamashılar Konferenciyası ====
1983-jılı birinshi WWDC ótkerildi. Bul waqıtta is ilaj &quot;Apple Ǵárezsiz Baǵdarlamashılar Konferenciyası&quot; dep atalǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://apple.fandom.com/wiki/Apple_Independent_Software_Developers_Conference_1983|bet=Apple Independent Software Developers Conference 1983|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220622191208/https://apple.fandom.com/wiki/Apple_Independent_Software_Developers_Conference_1983|arxivsáne=June 22, 2022|til=en|jumıs=Apple Wiki|qaralǵan sáne=2021-05-24}}&lt;/ref&gt; Qatnasıwshılar qupıyalılıq kelisimine qol qoyıwı kerek bolǵanlıqtan, bul waqıya haqqında kóp nárse belgili emes, biraq belgili bolǵanı, adamlar dúnyadaǵı birinshi grafikalıq interfeysli [[jeke kompyuter]] Lisa menen tanıstı.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|bet=Classic products published by WWDC in those years(Others-Community)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210524190643/https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|arxivsáne=2021-05-24|jumıs=titanwolf.org|qaralǵan sáne=2021-05-24}}&lt;/ref&gt;

==== 1984 — Apple II Máńgi ====
1984-jılı Djobs ataqlı Macintosh-tı, ekinshi grafikalıq interfeysli jeke kompyuterdi, baǵdarlamashılarǵa tanıstırdı. Bul sonday-aq konferenciyanıń mediaǵa ashıq bolǵan birinshi jılı edi.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|bet=Classic products published by WWDC in those years(Others-Community)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210524190643/https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|arxivsáne=2021-05-24|jumıs=titanwolf.org|qaralǵan sáne=2021-05-24}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20210524190643/https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0 &quot;Classic products published by WWDC in those years(Others-Community)&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

==== 1986 — Apple Dúnya júzlik Konferenciyası ====
1986-jılǵı Apple Dúnya júzlik Konferenciyası [[San-Francisko|San-Franciskoda]] ótti, onda 400-den aslam kórgizbe hám 200 kompaniya Apple II hám Macintosh baylanıslı ónimlerin kórsetti. Qatnasıwshılar kompyuter aksessuarların, periferiya qurılmaların, [[apparatlıq támiynat]] hám [[Programmalıq támiynat|programmalıq támiynattı]] satıp alıw múmkinshiligine iye boldı. Apple sonday-aq konferenciyada monoxrom lazer printeri LaserWriter Plus-tı tanıstırdı. Styuart Alsop II, Devid Bannell, Ester Dayson, Adam Grin hám Gay Kavasaki sıyaqlı belgili taraw ekspertleri bir neshe konferenciyalarǵa basshılıq etti.

==== 1987 — AppleWorld Konferenciyası ====
1987-jılǵı AppleWorld Konferenciyası Apple kompaniyasınıń onınshı jıllıǵın belgilew hám jańa ónimlerdi tanıstırıw ushın 1987-jıl 2-3-mart kúnleri Los-Andjeleste ótkerilgen eki kúnlik ilaj boldı. Tiykarǵı bayanlamada Apple Macintosh SE hám Macintosh II-ni tanıstırdı, ol A/UX-tı, Apple-dıń Unix implementaciyasın qollawshı birinshi Macintosh edi. Sonıń menen bir qatarda, Apple 3Com menen birge EtherTalk-tı, AppleTalk protokolınıń Ethernet úylesimli versiyasın islep shıǵıw boyınsha birge islesiwin járiyaladı. Ashılıw májilisinde Apple operaciyalıq direktorı Del Yokam, Stiv Voznyak hám bas direktor Djon Skalli sáykes túrde Apple-dıń tariyxı, filosofiyası hám maqsetleri haqqında sóyledi. Skalli Apple-dıń keleshektegi jobaları, sonıń ishinde joqarı tınıqlıqtaǵı ekranlarǵa baǵdarlanǵanı haqqında málimledi.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.wap.org/journal/showcase/washingtonapplepijournal198704.pdf|bet=APPLEWORLD '87-A SPECIAL REPORT: Part 1|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230330193610/https://www.wap.org/journal/showcase/washingtonapplepijournal198704.pdf|arxivsáne=March 30, 2023|avtor=Warrick|at=Tom|sáne=April 1987|til=en|jumıs=Washington Apple Pi|qaralǵan sáne=March 31, 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1987-03-02-fi-4154-story.html|bet=Apple's Two New Machines Are Dandy|avtor=Magid|at=Lawrence J.|sáne=March 2, 1987|til=en-US|jumıs=Los Angeles Times|qaralǵan sáne=2023-03-31}}&lt;/ref&gt;

==== 1987 — Apple Baǵdarlamashılar Konferenciyası ====
1987-jılǵı DevCon aprel ayınıń birinshi háptesinde ótkerildi.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://archive.org/details/MacUser8708August1987|title=MacUser August 1987}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite book|url=https://vintageapple.org/apple_jobs/pdf/The_Macintosh_Way_1990.pdf|title=The Macintosh Way}}&lt;/ref&gt;

==== Báhár, 1988 ====
Aprel ayınıń sońǵı háptesinde, System 6.0 shıǵarılıwın kútip, Apple bul versiyaǵa kirgiziletuǵın bir qatar funkciyalardı járiyaladı. Bul funkciyalarǵa aldıńǵı qatardaǵı qollanbalarǵa maǵlıwmat jibere alatuǵın bildiriw menedjeri, klaviatura makrosların jaratıwǵa arnalǵan Macro Maker baǵdarlaması, Quickdraw-dıń ónimdarlıǵın arttırıwshı Quickergraf hám sistemanıń baspa monitorına kirgizilgen jaqsılanıwlar kiredi.

System 7.0 ushın Apple qosımsha funkciyalardı, sonıń ishinde qollanbalar arasındaǵı baylanısqa qatnaslı funkciyalardı járiyaladı, hám MultiFinder operaciyalıq sistemanıń standart, integraciyalanǵan bólegine aylanıp, Finder-di almastıradı. Apple sonday-aq Color Quickdraw kiretuǵın 32-bitli grafikaǵa baylanıslı máselelerdi de qarap shıqtı.

Processler arasındaǵı baylanıs túrinde kóbirek kóp tapsırmalılıq ta atap ótildi.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://developer.apple.com/library/archive/documentation/mac/pdf/Interapplication_Communication/Intro_to_IAC.pdf|title=Introduction to Interapplication Communication}}&lt;/ref&gt;

Bul jańalanıwlardan tısqarı, Bill Atkinson HyperCard-tıń 1.2-versiyasın tanıstırdı, ol CD-ROM hám basqa da jazıwdan qorǵalǵan medialardı qollawdı támiyinledi.

==== Jaz, 1988 ====
Sentyabr ayınıń ekinshi háptesinde Apple VMS hám DECnet ushın AppleTalk qollawın járiyaladı.

==== 1989 ====
1989-jılı System 7 járiyalandı.&lt;ref name=&quot;Cult of Mac&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.cultofmac.com/483836/events-turned-wwdc-tech-juggernaut/|title=WWDC over the years: How it became a tech juggernaut {{!}} Cult of Mac|date=June 1, 2017|magazine=Cult of Mac|access-date=2018-06-06|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

=== 1990-jıllar ===

==== 1991 ====
1991-jılı WWDC-de QuickTime-nıń birinshi rásmiy demonstraciyası ótkerildi.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theregister.co.uk/2011/12/02/apple_quicktime_multimedia_software_turns_20/|title=Happy birthday, Apple QuickTime|access-date=2018-06-06|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== 1995 ====
1995-jılı WWDC'95 derlik tolıǵı menen Copland proektine baǵıshlandı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1995/q3/950508.pr.rel.copland.html|bet=Apple Unveils Next Generation of Mac OS to Developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/19990506022846/http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1995/q3/950508.pr.rel.copland.html|arxivsáne=May 6, 1999|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=September 21, 2016}}&lt;/ref&gt; bul waqıtqa kelip onı belgili bir dárejede kórsetiw múmkin boldı. Gil Amelio sistemanıń jazdıń aqırında beta-versiyada, al dáslepki kommerciyalıq versiyasınıń gúzdiń sońında shıǵarılıwı jobalastırılǵanın bildirdi. Biraq, júdá az sanlı tikkeley demonstraciyalar kórsetildi hám operaciyalıq sistemanıń hesh qanday beta-versiyası usınılmadı.

==== 1996 ====
1996-jılı WWDC'96-nıń tiykarǵı dıqqat orayı OpenDoc dep atalǵan jańa programmalıq támiynat komponenti texnologiyası boldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1996/q3/960513.pr.rel.wwdc.html|bet=Apple Worldwide Developers Conference Convenes|arxivurl=https://web.archive.org/web/19990505160323/http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1996/q3/960513.pr.rel.wwdc.html|arxivsáne=May 5, 1999|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=September 21, 2016}}&lt;/ref&gt; ol sońǵı paydalanıwshılarǵa ózleri eń kóp qálegen funkciyalardı usınatuǵın komponentlerden qosımsha dúziwge múmkinshilik berdi. OpenDoc konsorciumına Adobe, Lotus, basqalar hám Apple kirdi. Apple OpenDoc-tı Mac OS tiykarında qosımshalar qurılısınıń keleshektegi tiykarı sıpatında maqtadı. Koncepciyanıń dálili sıpatında, Apple Cyberdog dep atalǵan jańa sońǵı paydalanıwshı ónimin kórsetti, bul kompleksli Internet qosımsha komponentleri toplamı bolıp, paydalanıwshılarǵa integraciyalanǵan brauzer, elektron pochta, FTP, telnet, finger hám basqa da xızmetlerdi usındı, olar tolıǵı menen paydalanıwshılar almastıra alatuǵın OpenDoc komponentlerinen quralǵan edi. ClarisWorks (keyinirek AppleWorks dep qayta atalǵan), Apple-dıń tolıq iyeligindegi filialı Claris Corporation-nıń tiykarǵı ónimi, OpenDoc komponentlerin óz ishine ala alatuǵın etip modifikaciyalanǵan OpenDoc aldındaǵı [[Komponentlerge tiykarlanǵan programmalıq injiniring|komponent]] arxitekturası qosımshasınıń mısalı sıpatında kórsetildi.

==== 1997 ====
1997-jılı WWDC Stiv Djobstıń konsultant sıpatında qaytıp keliwin belgiledi, hám onıń bir baǵdarlamashınıń mazaǵına bergen ataqlı juwabın.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/steve-jobs-reaction-to-insult-2015-10?r=US&amp;IR=T|bet=Steve Jobs' reaction to this insult shows why he was such a great CEO|jumıs=[[Business Insider]]|qaralǵan sáne=December 21, 2021}}&lt;/ref&gt; WWDC'97 NeXT satıp alınǵannan keyingi birinshi kórsetiw boldı hám OPENSTEP-ti kelesi Mac OS-tiń tiykarı retinde paydalanıw boyınsha háreketlerge dıqqat awdardı. Sol waqıttaǵı joba Rhapsody dep atalǵan jańa sistemanı tanıstırıw edi, ol Mac-ke uqsas kóriniske hám sezimge iye bolǵan OPENSTEP-tiń modifikaciyalanǵan versiyasınan, Yellow Box-tan, sonday-aq bar Mac qosımshalarınıń OS emulyaciyası negizinde islewine múmkinshilik beretuǵın Blue Box-tan ibarat bolıwı kerek edi. Kórsetiw tiykarınan atqarılıp atırǵan jumıslarǵa, sonıń ishinde eki islenbe komandası 4-fevralda birleskennen beri bolǵan islenbe háreketleriniń qısqasha tariyxına baǵıshlandı. Sonday-aq, sistemaǵa bir neshe jańa qosımshalar kórsetildi, sonıń ishinde vkladkalı hám strukturalı kórinisler hám jańa obyektke tiykarlanǵan grafikalıq qatlam (NSBezier) bar edi.

==== 1998 ====
1998-jılı, baǵdarlamashılardıń jańa [[operaciyalıq sistema]] haqqındaǵı pikirlerine juwap retinde, WWDC'98-degi úlken jańalıq Carbon-nıń tanıstırılıwı boldı, bul ámelde OpenStep-te ámelge asırılǵan klassikalıq Mac OS API-sınıń versiyası edi. Dáslepki Rhapsody jobaları boyınsha, klassikalıq qosımshalar klassikalıq Mac OS-tiń izolyaciyalanǵan ornatıwında (Blue Box dep atalatuǵın) isleytuǵın edi hám jańa Mac OS X múmkinshiliklerine kiriw huqıqına iye bolmaytuǵın boldı. Qorǵalǵan yadro hám aldınnan kóp tapsırmalılıq sıyaqlı jańa múmkinshiliklerdi alıw ushın, baǵdarlamashılar qosımshalardı Yellow Box API-sin paydalanıp qayta jazıwı kerek edi. Baǵdarlamashılardıń sol waqıtta qısqarıp baratırǵan bazarǵa úlken portlaw háreketi haqqındaǵı shaǵımları hám olardıń ápiwayı túrde platformadan bas tartıwı múmkinligi haqqındaǵı eskertiwleri Apple kompaniyasın dáslepki jobanı qayta qarawǵa májbúr etti. Carbon bul máseleni kerekli háreketlerdi ádewir qısqartıw arqalı sheshti, sonıń menen birge tiykarǵı OS-tiń ayırım jańa funkciyaların ashıp berdi. WWDC'98-degi jáne bir úlken jańalıq Quartz súwretlew modeli boldı, ol Display PostScript-ti display PDF-ke uqsas nárse menen almastırdı. Bul ózgeristiń sebepleri anıq bolmasa da, Quartz klassikalıq OS-ten kelgen bar QuickDraw modelin jaqsıraq qollap-quwatladı hám (keyinirek belgili bolǵanınday) Java2D-ni de qollap-quwatladı. Grafikalıq modelde QuickDraw-dı tikkeley qollap-quwatlaw jáne bir baylanıslı járiyalanıwǵa alıp keldi: endi Blue Box kórinbeytuǵın boladı, óz aldına ayna emes, al bar desktopqa integraciyalanǵan boladı.

==== 1999 ====
1999-jılı WWDC'99 tiykarınan WWDC'98-de belgilengen jobalardıń ámelge asırılıwı haqqındaǵı esabat boldı. Úsh tiykarǵı járiyalaw — jańa OS tiykarındaǵı operaciyalıq sistemanıń Darwin sıpatında ashılıwı, Macintosh Finder-diń jaqsılanıwı hám QuickDraw 3D-diń OpenGL menen tiykarǵı 3D API sıpatında almastırılıwı boldı. Burın OpenStep dep atalǵan hám rawajlandırıw barısında Yellow Box dep atalǵan sistema rásmiy túrde Cocoa dep qayta ataldı. 2,563 baǵdarlamashı qatnastı.

=== 2000-jıllar ===

==== 2000 ====
WWDC 2000 Mac OS X-tiń jaqın arada shıǵarılıwınan aldın jáne bir &quot;progress esabatı&quot; boldı. Sońǵı ózgerisler ózgertilgen dok hám baǵdarlamashı qurallarınıń jaqsılanǵan versiyaların óz ishine aldı. Kórgizbede Developer Preview 4 shıǵarıldı, al kommerciyalıq reliz 2001-jıldıń yanvar ayına keshiktirildi. Sonıń menen birge, WebObjects-tiń bahası 699 AQSH dollarına túsirildi. Shama menen 3,600 baǵdarlamashı qatnastı hám The Rippingtons toparı Apple kampusında koncert berdi.

==== 2001 ====
2001-jılı Mac OS X jańa ǵana shıǵarılǵan edi, biraq WWDC'01-de Mac OS X Server hám WebObjects 5-tiń birinshi relizi qosıldı. 4,000-nan aslam baǵdarlamashı qatnastı hám qatnasıwshılarǵa arqasına úlken kók &quot;X&quot; kestelengen teri sırımaqlar (gúrteshe) tarqatıldı.

==== 2002 ====
2002-jılı Mac OS X v.10.2, QuickTime 6 hám Rendezvous (házir Bonjour dep ataladı) kórsetildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2002/may/06jaguar.html|bet=Apple — Press Info — Apple Previews &quot;Jaguar,&quot; the Next Major Release of Mac OS X|arxivurl=https://web.archive.org/web/20020520210116/http://www.apple.com/pr/library/2002/may/06jaguar.html|arxivsáne=May 20, 2002|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=August 19, 2014}}&lt;/ref&gt; Apple sonday-aq Mac OS 9 menen jasalma jerlew arqalı xoshlastı hám baǵdarlamashılarǵa Mac OS 9 rawajlandırıwı endi bolmaytuǵının ayttı, Mac-tiń keleshegi endi tolıǵı menen Mac OS X-ke tiyisli ekenin tastıyıqlap, Classic Mac OS operaciyalıq sistemasın jawıp tasladı.

==== 2003 ====
2003-jılı WWDC 2003-te Power Mac G5 kórsetildi, Mac OS X Panther (10.3) aldın ala kórsetildi, Safari 1.0-diń iske qosılıwı járiyalandı (beta basqıshı juwmaqlandı) hám iApps: iPhoto, iMovie, iDVD hám t.b. tanıstırıldı&lt;ref name=&quot;Cult of Mac&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.cultofmac.com/483836/events-turned-wwdc-tech-juggernaut/|title=WWDC over the years: How it became a tech juggernaut {{!}} Cult of Mac|date=June 1, 2017|work=Cult of Mac|access-date=2018-06-06|language=en-US}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.cultofmac.com/483836/events-turned-wwdc-tech-juggernaut/ &quot;WWDC over the years: How it became a tech juggernaut | Cult of Mac&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Qatnasıwshılar Apple-dıń birinshi iSight veb-kamerasın (iChat AV-niń iske qosılıwına sáykes), Mac OS X 10.3 hám Mac OS X 10.3 Server-diń aldınnan relizlerin, O'Reilly baspasınıń &quot;Cocoa in a Nutshell&quot; kitabın hám 17 dyumlik noutbuk sumkasın aldı. Apple sonday-aq qatnasıwshılar ushın Pixar-dıń &quot;Finding Nemo&quot; filmin kinoteatrlarda premerasınan aldın kórsetti. Dáslep 19-23-may aralıǵında Kaliforniyadaǵı San-Xosede jobalastırılǵan WWDC 2003, 23-27-iyun aralıǵında San-Franciskodaǵı Moscone orayında ótkerildi. Shama menen 3,000 baǵdarlamashı qatnastı.

==== 2004 ====
2004-jılı WWDC 28-iyunnan 2-iyulǵa shekem ótkerildi. Djobs 3,500 baǵdarlamashı qatnasqanın, bul 2003-jılǵa salıstırǵanda 17% kóp ekenin atap ótti. 23 hám 30 dyumlik keń ekranlı jańa displeyler tanıstırıldı. Mac OS X Tiger (10.4) aldınnan kórsetildi hám [[iTunes]] 4.9, podkastlardı qollaw kirgizilgen birinshi versiyası, Djobs tárepinen demonstraciya etildi. Barlıq qatnasıwshılar Tiger-diń baǵdarlamashı versiyasın, aldıńǵı tárepinde Apple logotipi hám artqı tárepinde &quot;WWDC 2004&quot; jazıwı bar sur futbolka, 17 dyumlik PowerBook sıyatuǵın arqa sumka hám Apple Remote Desktop 2.0 versiyasın aldı. Jimmy Eat World toparı qatnasıwshılar Moscone Center West-ten avtobuslar menen alıp kelingennen soń Apple kampusında koncert berdi.

==== 2005 ====
WWDC 2005 6-iyunnan 10-iyunǵa shekem ótkerildi. Bazar haqqında qısqasha maǵlıwmat bergennen soń, Djobs Apple kompaniyasınıń Mac-tı Intel processorlarına ótkeretuǵının járiyaladı. Tiykarǵı bayanatta Wolfram Research baǵdarlamashıları óz tájiriybeleri haqqında aytıp berdi, olar Mathematica-nı Intel platformasındaǵı Mac OS X-ke kóshirip islew boyınsha óz tájiriybeleri menen bólisti. Konferenciya 110 laboratoriya sessiyası hám 95 prezentaciya sessiyasınan ibarat boldı, 500 den aslam Apple injeneri 45 elden kelgen 3,800 qatnasıwshı menen birge jumıs alıp bardı. The Wallflowers toparı Apple kampusında koncert berdi.

==== 2006 ====
[[Fayl:BT_at_WWDC_2006.JPG|nobaý|BT toparı 2006-jılǵı WWDC Bash-ta 1 Infinite Loop kampusında dóretiwshiligin kórsetti.]]
2006-jılı Djobs jáne bir márte WWDC-de tiykarǵı bayanat penen shıqtı, ol 7-avgusttan 11-avgustqa shekem San-Franciskodaǵı Moscone Center West-te ótkerildi. Mac Pro Power Mac G5-diń ornın basıwshı sıpatında járiyalandı, ol Apple-dıń aldıńǵı kásiplik stol kompyuteri hám sońǵı qalǵan PowerPC tiykarındaǵı Mac edi. Standart Mac Pro eki dana 2.66 GHz eki yadrolı Xeon (Woodcrest) processorları, 1 GB RAM, 250 GB qattı disk hám 256 MB video kartası menen úskenelengen. Eki yadrolı Xeon-larǵa tiykarlanǵan Xserve jańalanıwı da járiyalandı. Rezervli quwat hám Lights Out Management Apple-dıń server qatarına qosılǵan qosımsha ónimlik jaqsılanıwlar edi. Mac OS X-tiń geypara tiykarǵı jaqsılanıwları ashıp aytılmaǵan bolsa da, kelesi Mac OS X Leopard (10.5) versiyasında 10 jaqsılanıw bar edi, sonıń ishinde: tolıq 64-bitli qosımshalardı qollaw, Time Machine, Boot Camp, Front Row, Photo Booth, Spaces (Virtual Stollar), Spotlight jaqsılanıwları, Core Animation, Universal Access jaqsılanıwları, Mail jaqsılanıwları hám Dashboard jaqsılanıwları (Dashcode hám iChat jaqsılanıwların qosqanda). Járiyalanǵan Leopard ózgeshelikleri menen birge, Mac OS X Server óniminiń úlken reviziyası da járiyalandı. Serverge qosılǵan jańa funkciyalar: ápiwayılastırılǵan ornatıw processi, iCal Server (CalDAV standartına tiykarlanǵan), Apple Teams (vebke-tiykarlanǵan birge islesiw xızmetleri toplamı), Spotlight Server hám Podcast Producer. 2006-jılǵı WWDC 48 mámleketten 4,200 baǵdarlamashını topladı, sonday-aq baǵdarlamashılar ushın 140 sessiya hám 100 praktikalıq laboratoriya boldı. Ilajda 1,000-nan aslam Apple injeneri qatnastı, al DJ BT Kupertinodaǵı Apple kampusında ónerlerin kórsetti.

==== 2007 ====
WWDC 2007 11-iyunnan 15-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi hám Djobstıń kirisiw sózi menen baslandı. Apple, Mac OS X Leopard-tıń tolıq funkciyalı beta-versiyasın kórsetti, onıń shıǵarılıw waqtı oktyabrge qaldırılǵan bolsa da. [[Stiv Djobs|Djobs]] Apple-dıń ózine tiyisli veb-brauzeri Safari-diń [[Microsoft Windows|Windows]] ushın versiyası jaratılǵanın hám sol kúni onlayn beta-versiyası járiyalanǵanın atap ótti. Apple sonday-aq sol waqıtta shıǵıwı kútilip atırǵan iPhone ushın úshinshi tárep baǵdarlamaların rawajlandırıwdı qollap-quwatlawdı járiyaladı, bul telefondaǵı Safari arqalı isleytuǵın onlayn veb-qosımshalar arqalı ámelge asırıladı. Bul járiyalaw Apple-dıń, hesh bolmaǵanda házirshe, [[IPhone|iPhone]] baǵdarlamalıq támiynatın rawajlandırıw jıynaǵın (SDK) shıǵarıw proektleri joq ekenin ańlattı, yaǵnıy baǵdarlamashılar standart veb-protokollardan paydalanıwı kerek. Sonday-aq, Djobs kirisiw sózinde WWDC 2007-de 5,000-nan aslam qatnasıwshı bar ekenin, bul aldıńǵı jılǵı rekordtı buzǵanın atap ótti. Ozomatli ansambli Yerba Buena Gardens-te koncert berdi.

==== 2008 ====
2008-jılı WWDC 2008 9-iyunnan 13-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi. Apple birinshi ret konferenciyanıń tolıq satılıp ketkenin xabarladı. Baǵdarlamashılar ushın úsh baǵdar bar edi: iPhone, Mac hám IT. Kirisiw sózinde járiyalanǵan jańalıqlar arasında iPhone hám iPod Touch ushın [[App Store]], iPhone SDK-nıń turaqlı versiyası, dúnya júzlik bazarlar ushın subsidiyalanǵan 3G iPhone versiyası,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/05/14/swiss-iphone-3g-iphone-on-june-9th/|bet=Swiss iPhone, 3G iPhone on June 9th?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220609101047/https://www.macrumors.com/2008/05/14/swiss-iphone-3g-iphone-on-june-9th/|arxivsáne=June 9, 2022|sáne=May 14, 2008|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}&lt;/ref&gt; [[IOS|iPhone OS]] [[IPhone OS 2|2.0 versiyası]], Mac OS X Snow Leopard (10.6),&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2008/06/03/rumor-mac-os-x-10-6-to-debut-at-wwdc-08|bet=Rumor: Mac OS X 10.6 to debut at WWDC 08?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131150020/http://www.tuaw.com/2008/06/03/rumor-mac-os-x-10-6-to-debut-at-wwdc-08/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=June 3, 2008|baspaxana=TUAW|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}&lt;/ref&gt; hám .Mac-tıń MobileMe sıpatında qayta atalıwı bar edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macdailynews.com/index.php/weblog/comments/17428|bet=Apple to rename .Mac and make it free (ad-supported)?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100111042219/http://www.macdailynews.com/index.php/weblog/comments/17428|arxivsáne=January 11, 2010|sáne=June 2, 2008|baspaxana=MacDailyNews|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}&lt;/ref&gt; Jeti jıl ótkennen keyin, Yahoo News 2008-jıldı &quot;bálkim WWDC ónimleriniń eń kóp tanıstırılǵan jılı&quot; dep sıpatladı, biraq bul MobileMe menen baylanıslı máseleler sebepli &quot;Apple tariyxındaǵı eń úlken jámiyetshilik penen baylanıs apatlarınıń biri&quot; boldı. 12-iyunde ótkerilgen keshede Barenaked Ladies toparı Yerba Buena Gardens-te koncert berdi.

==== 2009 ====
2009-jılı WWDC 2009 8-iyunnan 12-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi, hám Apple 2009-jılǵı konferenciyanıń aprel ayınıń sońında tolıq satılıp ketkenin xabarladı. Kirisiw sózinde járiyalanǵan jańalıqlar arasında martta baǵdarlamashılarǵa járiyalanǵan iPhone OS 3.0 baǵdarlamalıq támiynatınıń shıǵarılıwı, Mac OS X Snow Leopard (10.6) demonstraciyası, jańa 13&quot; MacBook Pro, 15&quot; hám 17&quot; MacBook Pro-lardıń jańalanıwları hám jańa [[IPhone 3GS|iPhone 3GS]] bar edi. Bul jılı Djobs ornına, ol jıldıń basınan medicinalıq sebepler boyınsha jumıstan bos bolǵanlıqtan, Apple kompaniyasınıń ónim marketingi boyınsha aǵa vice-prezidenti Fil Shiller WWDC kirisiw sózin usındı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessandleadership.com/technology/news/article/13638/technology/jobs-not-attending-wwdc|bet=Jobs not to present keynote at Apple's WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160311212642/http://businessandleadership.com/technology/news/article/13638/technology/jobs-not-attending-wwdc|arxivsáne=March 11, 2016|sáne=May 14, 2009|baspaxana=Business and Leadership|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}&lt;/ref&gt; Qatnasıwshılar neopren xabarshı sumkasın aldı hám Cake toparı Yerba Buena Gardens-te koncert berdi. Bul basılǵan qaǵaz beydjikler ornına plastik beydjikler qollanılǵan birinshi jıl boldı.

=== 2010-jıllar ===

==== 2010 ====
[[Fayl:OK_Go_at_WWDC_2010.JPG|nobaý|OK Go toparı 2010-jılǵı WWDC keshesinde konferenciya sırımaqların (gúrteshe) kiyip turǵan waqtı]]
WWDC 2010 2010-jıldıń 28-aprelinde járiyalandı hám 7-iyunnan 11-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc|bet=WWDC — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190312130213/https://developer.apple.com/wwdc/|arxivsáne=March 12, 2019|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=May 16, 2013}}&lt;/ref&gt; Apple kompaniyası biletler satıwǵa shıǵarılǵannan keyin 8 kún ishinde konferenciyanıń biletleri tolıq satılıp ketkenin xabarladı, biletler tek tolıq bahası 1599 AQSH dolları bolsa da (2009-jıl hám onnan burın, biletlerdi 300 AQSH dolları erterek satıp alıw jeńilligi menen satıp alıw múmkin edi). 2010-jıl 7-iyunda Djobs [[IPhone 4|iPhone 4]]-ti járiyaladı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/5557101/iphone-4-the-definitive-guide|bet=iPhone 4: The Definitive Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100608221652/http://gizmodo.com/5557101/iphone-4-the-definitive-guide|arxivsáne=June 8, 2010|avtor=Diaz, Jesus|sáne=June 7, 2010|jumıs=Gizmodo|qaralǵan sáne=June 7, 2010}}&lt;/ref&gt; onıń texnikalıq mashqalaları hám [[Stiv Djobs|Djobs]]-tıń bul mashqalalar ushın telefon iyelerin ayıplawı konferenciyadan keyingi dáwirde ústemlik etti (&quot;Antennagate&quot;). Sonday-aq, WWDC 2010-da [[IPhone OS 3|iPhone OS]] atınıń [[IOS|iOS]] dep ózgertilgeni járiyalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/10/06/07/apple_drops_phone_from_its_mobile_os_for_new_name_ios_4|bet=Apple drops 'phone' from its mobile OS for new name: iOS 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220707100948/https://appleinsider.com/articles/10/06/07/apple_drops_phone_from_its_mobile_os_for_new_name_ios_4|arxivsáne=July 7, 2022|sáne=June 7, 2010|til=en-US|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2018-06-06}}&lt;/ref&gt; FaceTime&lt;ref name=&quot;engadget ip4 facetime&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/06/07/facetime-video-calling-added-to-iphone-4|bet=FaceTime video calling added to iPhone 4...and it's WiFi-only|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100609163523/http://www.engadget.com/2010/06/07/facetime-video-calling-added-to-iphone-4|arxivsáne=June 9, 2010|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=June 7, 2010|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=June 7, 2010}}&lt;/ref&gt; hám [[IPhone|iPhone]] ushın iMovie qosımshası&lt;ref name=&quot;macrumors imovie&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2010/06/07/apple-announces-imovie-for-iphone-4|bet=Apple Announces iMovie for iPhone 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100610024633/http://www.macrumors.com/2010/06/07/apple-announces-imovie-for-iphone-4|arxivsáne=June 10, 2010|avtor=Schultz|at=Marianne|sáne=June 7, 2010|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=June 7, 2010}}&lt;/ref&gt; da járiyalandı. OK Go toparı Yerba Buena Gardens-te koncert berdi. Qatnasıwshılar qara trek sırımaq aldı, onıń kókirek bóliminde &quot;WWDC&quot; háripleri, arqa tárepinde bolsa &quot;10&quot; sanı tigilgen edi.

 
==== 2011 ====
[[Fayl:Moscone_WWDC_2011_(5790979705).jpg|nobaý|WWDC 2011 waqtında Moscone West]]
WWDC 2011 2011-jıl 6-iyunnan 10-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi. Xabarlarǵa qaraǵanda, 2011-jıldıń 28-martında satıwǵa qoyılǵan 5,000 bilet tek 12 saat ishinde tolıq satılıp ketti. Bilet bahası 2010-jılǵı WWDC-daǵı menen birdey bolıp qaldı, yaǵnıy 1,599 AQSH dolları edi, biraq keyin bazardaǵı bilet bahaları 2,500 AQSH dollarınan 3,500 AQSH dollarına shekem jetti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2011/03/29/wwdc-2011-ticket-shows-up-on-ebay|bet=WWDC 2011 ticket shows up on eBay|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131160646/http://www.tuaw.com/2011/03/29/wwdc-2011-ticket-shows-up-on-ebay/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Michael Grothaus|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=June 26, 2011}}&lt;/ref&gt; Tiykarǵı bayanatta Apple óziniń kelesi áwlad baǵdarlamalıq támiynatın kórsetti: Mac OS X Lion, Mac OS X operaciyalıq sistemasınıń segizinshi úlken relizi; iOS 5, iPad, iPhone hám iPod Touch qurılmaların basqaratuǵın Apple kompaniyasınıń aldıńǵı qatarlı mobil operaciyalıq sistemasınıń jańa versiyası; hám [[iCloud]], Apple kompaniyasınıń keleshektegi bult xızmetleri usınısı. Maykl Franti menen Spirxed 9-iyun kúni Yerba Buena Gardens-tegi keshede dóretiwshilik etti. Qatnasıwshılar aldıńǵı jılǵıǵa uqsas qara trek sırımaq (gúrte) aldı, biraq aldıńǵı tárepinde kishirek &quot;WWDC&quot; jazıwı, arqa tárepinde bolsa &quot;11&quot; sanı tigilgen edi. Bul [[Stiv Djobs|Djobs]] qatnasqan sońǵı Apple waqıyası boldı, ol bunnan tórt ay keyin qaytıs boldı.

==== 2012 ====
WWDC 2012 2012-jıl 11-iyunnan 15-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi. Bilet bahası 2010-jılǵı WWDC-daǵı menen birdey bolıp qaldı, yaǵnıy 1,599 AQSH dolları edi. Apple satıp alıw procesin ózgertip, biletlerdi tólengen Apple baǵdarlamashı esabına baylanıslı Apple ID arqalı satıp alıwdı talap etti. Biletler 2012-jıldıń 25-aprel sárshembi kúni shıǵıs waqtı boyınsha saat 8:30 dan keyin satıwǵa shıqtı hám 1 saat 43 minut ishinde tolıq satılıp ketti. Tiykarǵı bayanatta Apple Maps-tiń iske qosılıwın atap ótti,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite news|last=Tynan|first=Dan|date=June 5, 2015|title=Apple's Developers Conference: Best, Worst, and Weirdest Moments|language=en-US|work=Yahoo Tech|url=https://www.yahoo.com/tech/apples-developers-conference-best-worst-and-120788821689.html|access-date=2017-06-03}}&lt;/ref&gt; sonday-aq MacBook Air hám MacBook Pro-nıń jańa modellerin, sonıń ishinde Retina displeyli bir modeldi járiyaladı. Apple jáne de OS X Mountain Lion hám iOS 6 operaciyalıq sistemaların kórsetti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techstroke.com/wwdc-2012-key-products-launched-at-apple-wwdc/|bet=WWDC 2012: Key Products Launched at Apple WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190524211133/https://techstroke.com/wwdc-2012-key-products-launched-at-apple-wwdc/|arxivsáne=May 24, 2019|avtor=Meghna|sáne=June 12, 2012|jumıs=Techstroke|qaralǵan sáne=May 24, 2019}}&lt;/ref&gt;

Aldıńǵı jıllarda qatnasıwshılar keminde 18 jasta bolıwı kerek edi. 2012-jılı Apple bul talaptı keminde 13 jasqa ózgertti, sebebi 2011-jılı &quot;tosınnan&quot; túrde studentlik stipendiya alǵan jası jetpegen bala Tim Kukke tabıslı túrde baylanısıp, sıylıqtı saqlap qalǵan edi. Buǵan qaramastan, Beer Bash qatnasıwshıları jergilikli hám federal nızamlarǵa sáykes hámme waqıtta 18 jasta, al alkogol ishiw ushın 21 jasta bolıwı talap etildi. WWDC Bash-te Neon Trees toparı dóretiwshilik etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2012/06/12/neon-trees-to-perform-at-wwdc-bash-on-thursday/|bet=Neon Trees to perform at WWDC Bash on Thursday|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220703080605/https://9to5mac.com/2012/06/12/neon-trees-to-perform-at-wwdc-bash-on-thursday/|arxivsáne=July 3, 2022|sáne=June 12, 2012|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=April 17, 2020}}&lt;/ref&gt;

==== 2013 ====
2013-jılı WWDC 2013 10-iyunnan 14-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi.&lt;ref name=&quot;engadget wwdc13 announced&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/04/24/apple-wwdc-2013-announced|title=Apple confirms WWDC 2013 will take place June 10th to 14th, tickets go on sale tomorrow|archive-url=https://web.archive.org/web/20131009204844/http://www.engadget.com/2013/04/24/apple-wwdc-2013-announced/|archive-date=October 9, 2013|last=Melanson|date=April 24, 2013|publisher=[[Engadget]]|access-date=April 24, 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ars wwdc13 announced&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-mixes-things-up-for-wwdc-2013-pre-announced-ticket-sales|title=Apple mixes things up for WWDC 2013, with pre-announced ticket sales|archive-url=https://web.archive.org/web/20130425021730/http://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-mixes-things-up-for-wwdc-2013-pre-announced-ticket-sales/|archive-date=April 25, 2013|last=Cheng|first=Jacqui|date=April 24, 2013|access-date=April 24, 2013|website=Ars Technica|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2013-jıldıń 25-aprelinde Tınısh okean waqtı boyınsha saat 10:00 de satıwǵa shıqtı,&lt;ref name=&quot;engadget wwdc13 announced&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;ars wwdc13 announced&quot; /&gt; hám 71 sekund (1 minut 11 sekund) ishinde tolıq satılıp ketti.&lt;ref name=&quot;ars wwdc13 sold out&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/04/apples-wwdc-2013-tickets-sold-out-in-a-record-two-minutes|title=Apple's WWDC 2013 tickets sold out in a record two minutes (or less)|archive-url=https://web.archive.org/web/20130426001457/http://arstechnica.com/apple/2013/04/apples-wwdc-2013-tickets-sold-out-in-a-record-two-minutes/|archive-date=April 26, 2013|last=Cheng|first=Jacqui|date=April 25, 2013|access-date=April 25, 2013|website=Ars Technica|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple jáne de jas qatnasıwshılardıń konferenciyanıń kóplegen seminarlarınan payda kóriwi ushın 150 biypul WWDC 2013 Studentlik Stipendiya biletlerin beriwdi járiyaladı.&lt;ref name=&quot;ars free tickets&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-to-hand-out-150-free-wwdc-tickets-to-budding-young-developers|title=Apple to hand out 150 free WWDC tickets to budding young developers|archive-url=https://web.archive.org/web/20130425021707/http://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-to-hand-out-150-free-wwdc-tickets-to-budding-young-developers/|archive-date=April 25, 2013|last=Ion|first=Florence|date=April 24, 2013|access-date=April 24, 2013|website=Ars Technica|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Tiykarǵı bayanatta Apple Mac Pro, AirPort Time Capsule, AirPort Extreme hám MacBook Air-diń qayta dizayn islengen modellerin kórsetti, sonday-aq OS X Mavericks, [[iOS 7]], [[iCloud]] ushın iWork hám iTunes Radio dep atalǵan jańa muzıka aǵımlı xızmetin tanıstırdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.latimes.com/business/technology/la-fi-tn-apples-wwdc-2013-roundup-20130610,0,3961886.story|bet=Top features, products unveiled at Apple's WWDC 2013 [Video chat|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130613143407/http://www.latimes.com/business/technology/la-fi-tn-apples-wwdc-2013-roundup-20130610,0,3961886.story|arxivsáne=June 13, 2013|avtor=Rodriguez|at=Salvador|sáne=June 10, 2013|jumıs=Los Angeles Times|qaralǵan sáne=July 8, 2013}}&lt;/ref&gt; 13-iyun kúni Yerba Buena Gardens-te ótkerilgen Bash-te Vampire Weekend toparı dóretiwshilik etti. Qatnasıwshılarǵa aldıńǵı tárepinde &quot;WWDC&quot; háripleri hám arqa tárepinde &quot;13&quot; sanı tigilgen qara sırımaq (gúrteshe) berildi.

==== 2014 ====
WWDC 2014 2-iyunnan 6-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi.&lt;ref name=&quot;Apple's WWDC 2014 will Happen On June 2&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-wwdc-june-2-2014-4|bet=Apple's First Major Event Of The Year — WWDC — Will Happen On June 2|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140405171838/http://www.businessinsider.com/apple-wwdc-june-2-2014-4|arxivsáne=April 5, 2014|avtor=Yarow|at=Jay|sáne=April 3, 2014|jumıs=[[Business Insider]]|qaralǵan sáne=April 3, 2014}}&lt;/ref&gt; Birinshi ret bilet satıp alıw múmkinshiligi konferenciya járiyalanǵan waqıtta Apple baǵdarlamashı programmasınıń aǵzaları bolǵan hám Apple-dıń baǵdarlamashı veb-saytında dizimnen ótken baǵdarlamashılarǵa tosınnan berildi.&lt;ref name=&quot;wwdc-2014-ticket-lottery&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/tickets/|bet=Tickets — WWDC — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140407070028/https://developer.apple.com/wwdc/tickets/|arxivsáne=2014-04-07|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 3, 2014}}&lt;/ref&gt; Apple jáne de 200 biypul Studentlik Stipendiya biletlerin berdi. Tiykarǵı bayanat 2-iyunda baslandı hám Apple bir neshe jańa programmalıq ónimlerdi, sonıń ishinde [[App Store]] shıqqannan berli iOS-tıń eń úlken jańalanıwı iOS 8 hám iOS tásirinen dizaynı qayta islengen OS X Yosemite-ti kórsetti. Járiyalanǵanlar arasında jańa [[Swift (programmalastırıw tili)|programmalastırıw tili Swift]], iOS 8 ushın kóplegen baǵdarlamashı jıynaqları hám quralları bar edi, biraq jańa apparatlıq támiynat joq edi. Bastille Yerba Buena Gardens-te dóretiwshilik etti, al qatnasıwshılarǵa aldıńǵı tárepinde &quot;WWDC&quot; háripleri hám arqa tárepinde &quot;14&quot; sanı tigilgen qara sırımaq, sonday-aq WWDC-nıń 25 jıllıǵın belgilew ushın 25 AQSH dolları bahasındaǵı [[iTunes]] sawǵa kartası berildi.

==== 2015 ====
WWDC 2015 8-iyunnan 12-iyunǵa shekem San-Franciskodaǵı Moscone Center West-te ótkerildi. Tiykarǵı járiyalanıwlar iOS 9-dıń jańa qásiyetleri, OS X El Capitan dep atalǵan OS X-tiń kelesi versiyası, Apple Watch-tıń birinshi úlken programmalıq jańalanıwı, 30-iyunda Apple Music-tiń debyuti hám Swift tiliniń iOS, OS X hám Linux-ti qollaytuǵın [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı programmaǵa]] aylanıwı haqqındaǵı xabarlar boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.theinquirer.net/inquirer/news/2403994/wwdc-2015-ios-9-os-x-1011-and-what-else-to-expect|bet=WWDC 2015: iOS 9, OS X El Capitan, Apple Pay and other announcements|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150417162836/http://www.theinquirer.net/inquirer/news/2403994/wwdc-2015-ios-9-os-x-1011-and-what-else-to-expect|arxivsáne=April 17, 2015|avtor=Page|at=Carly|sáne=April 14, 2015|jumıs=[[The Inquirer]]|qaralǵan sáne=June 16, 2015}}&lt;/ref&gt; Beer Bash 11-iyunde Yerba Buena Gardens-te ótkerildi. Sol jerde Walk the Moon dóretiwshilik etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/15/06/10/pop-band-walk-the-moon-to-play-2015-wwdc-bash|bet=Pop band Walk the Moon to play 2015 WWDC Bash|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220609074013/https://appleinsider.com/articles/15/06/10/pop-band-walk-the-moon-to-play-2015-wwdc-bash|arxivsáne=June 9, 2022|sáne=June 10, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=April 17, 2020}}&lt;/ref&gt;

==== 2016 ====
WWDC 2016 13-iyunnan 17-iyunǵa shekem San-Franciskodaǵı Bill Graham Civic Auditorium hám Moscone Center West-te ótkerildi. Is-ilajda járiyalanǵanlar arasında OS X-tiń atın macOS-ke ózgertiw, macOS Sierra dep atalǵan jańa versiya, sonday-aq iOS 10, watchOS 3 hám tvOS 10 jańalanıwları bar edi. Apple tiykarǵı bayanatta baǵdarlamashılar ushın eń úlken bolatuǵının járiyaladı; bul haqıyqatqa aylandı, sebebi olar úshinshi tárep baǵdarlamashılarına Messages, Apple Maps hám Siri funkcionallıǵın keńeytiwge ruqsat berdi. Cisco Systems hám Apple 2016-jılǵı WWDC-da sheriklik haqqında járiyaladı. Cisco DevNet arqalı kiriletuǵın Cisco API-leri Apple iOS hám API-leri menen kóbirek úylesimli bolıwı kerek edi.

Tiykarǵı kiris sóz kóbirek programmalıq támiynat jańalanıwları hám qásiyetleri haqqında boldı, sebebi hesh qanday jańa apparatlıq támiynat usınılmadı. Apple úy ushın funkciyalardı támiyinleytuǵın barlıq úshinshi tárep qosımshalarınıń basqarıw orayı sıpatında HomeKit penen isleytuǵın Home App-ti shıǵardı. Sonday-aq, Swift Playgrounds Apple-dıń Swift programmalastırıw tilin jas adamlarǵa úyretiwge járdem beretuǵın iPad ushın ǵana arnalǵan qosımsha sıpatında járiyalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2016/06/13/apple-announces-swift-playgrounds-for-ipad/|bet=Apple announces Swift Playgrounds for iPad at WWDC, public release in fall|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220630072629/https://9to5mac.com/2016/06/13/apple-announces-swift-playgrounds-for-ipad/|arxivsáne=June 30, 2022|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=June 13, 2016|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=2016-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/swift/playgrounds/|bet=Swift Playgrounds — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170701202948/https://developer.apple.com/swift/playgrounds/|arxivsáne=July 1, 2017|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2016-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/swift/playgrounds/|bet=Swift Playgrounds — Preview|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220708182700/https://www.apple.com/swift/playgrounds/|arxivsáne=July 8, 2022|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2016-06-19}}&lt;/ref&gt; Apple-dıń jańa fayl sisteması APFS tanıstırıldı.

Bash Bill Grem Civic Auditorium-da Gud Sharlotta tárepinen orınlandı.

==== 2017 ====
WWDC 2017 (WWDC17 dep stillengen) 2017-jıldıń 5-iyunnan 9-iyunǵa shekem Kaliforniya shtatınıń San-Xose qalasındaǵı San-Xose Konvenciya Orayında ótkerildi, bul 2002-jıldan berli konferenciyanıń bul qalada ótkerilgen birinshisi boldı.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; Programmalıq támiynat járiyalanıwlarına iOS 11, watchOS 4, macOS High Sierra hám tvOS 11 kiredi. Apparatlıq támiynat járiyalanıwlarına iMac, MacBook hám MacBook Pro jańalanıwları, sonday-aq jańa iMac Pro, 10.5 dyumlik iPad Pro hám aqıllı dinamik HomePod kiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-june-5th-9th-held-at-san-jose-mcenery-convention-center/|bet=Apple announces WWDC 2017: June 5th — 9th, held at San Jose McEnery Convention Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220621023639/https://9to5mac.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-june-5th-9th-held-at-san-jose-mcenery-convention-center/|arxivsáne=June 21, 2022|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=February 16, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-takes-place-june-5-9-in-san-jose/|bet=Apple Announces WWDC 2017 Takes Place June 5–9 in San Jose|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220609103742/https://www.macrumors.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-takes-place-june-5-9-in-san-jose/|arxivsáne=June 9, 2022|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=February 16, 2017|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}&lt;/ref&gt; Fall Out Boy 8-iyunde Discovery Meadow-da ótkerilgen Bash-ta atqarıwshılıq ónerin kórsetti. &lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/events/|bet=Evening Events — WWDC — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170817211525/https://developer.apple.com/wwdc/events/|arxivsáne=2017-08-17|sáne=August 17, 2017|qaralǵan sáne=2017-08-17}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:San_Jose_Convention_Center_plaza,_WWDC17.jpg|oñğa|nobaý|San-Xose Konvenciya Orayındaǵı WWDC 2017]]

==== 2018 ====
[[Fayl:San_Jose_Convention_Center_plaza,_WWDC18.jpg|oñğa|nobaý|San-Xose Konvenciya Orayındaǵı WWDC 2018]]
WWDC 2018 2018-jıl 4-iyunnan 8-iyunǵa shekem Kaliforniya shtatınıń San-Xose qalasındaǵı San-Xose Konvenciya Orayında ótkerildi. Ilajda járiyalanǵan jańalıqlar qatarına iOS 12, macOS Mojave, watchOS 5 hám tvOS 12 kiredi.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theverge.com/2018/6/4/17410820/apple-wwdc-summary-updates-highlights-news-2018|title=The 6 biggest highlights from Apple WWDC 2018|work=The Verge|access-date=2018-06-07}}&lt;/ref&gt; 2016-jıldaǵıday, taǵı da jańa apparatlıq támiynat járiyalanbadı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://appleinsider.com/articles/18/06/12/wwdc-was-all-about-software-just-like-it-was-when-steve-jobs-ran-the-show|title=WWDC was all about software, just like it was when Steve Jobs ran the show|work=Apple Insider|access-date=2018-06-15}}&lt;/ref&gt; Panic! at the Disco Discovery Meadow Park-taǵı Bash-ta atqarıwshılıq ónerin kórsetti.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.macrumors.com/2018/06/06/panic-at-the-disco-wwdc-bash-2018|title='Panic! At The Disco' to Headline Apple's Annual WWDC Bash|work=MacRumors|access-date=2018-06-15}}&lt;/ref&gt;

==== 2019 ====
WWDC 2019 2019-jıldıń 3-iyunınan 7-iyunına shekem Kaliforniya shtatınıń San-Xose qalasındaǵı San-Xose Konvenciya Orayında ótkerildi. Ilajda járiyalanǵan jańalıqlar qatarına iOS 13, macOS Catalina, watchOS 6, tvOS 13, iPadOS 13, 3-áwlad Mac Pro hám Pro Display XDR kiredi. Weezer Discovery Meadow Park-taǵı Bash-ta dóretiwshilik etti.

=== 2020-jıllar ===

==== 2020 ====
WWDC 2020 2020-jıl 22-iyunnan 26-iyunǵa shekem&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|bet=Everything Apple announced at WWDC 2020|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210802143552/https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|arxivsáne=August 2, 2021|avtor=Haslam|at=Karen|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=2021-05-24}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFHaslam&quot;&gt;Haslam, Karen. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; dawam etip atırǵan COVID-19 pandemiyası sebepli birinshi ret tek onlayn konferenciya sıpatında ótkerildi. Onlayn Apple Arnawlı Waqıyasında járiyalanǵan jańalıqlar qatarına iOS 14, iPadOS 14, watchOS 7, tvOS 14, macOS Big Sur, hám Apple kompaniyasınıń Macintosh jeke kompyuterler toparı ushın arnawlı ARM processorlarına ótiwi, sonıń ishinde baǵdarlamashılar ushın ARM tiykarındaǵı prototip Mac kiredi. Ilajdıń video materialları Kaliforniya shtatınıń Kupertino qalasındaǵı Apple Park-ta jazıp alındı. Ulıwma, ilajdı 22 millionnan aslam kóriw&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|bet=WWDC 2021: Dates, expectations, and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220610103650/https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|arxivsáne=June 10, 2022|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=2021-05-24}}&lt;/ref&gt; hám shama menen 72 saatlıq kontent penen tamamlandı.&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;

==== 2021 ====
WWDC 2021, &quot;Jarqıra hám kór&quot; uranı menen,&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|bet=WWDC 2021: Dates, expectations, and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220610103650/https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|arxivsáne=June 10, 2022|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=2021-05-24}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/ &quot;WWDC 2021: Dates, expectations, and more&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; 2021-jıldıń 7-iyunınan 11-iyunına shekem&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc21/|bet=WWDC21|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220323003918/https://developer.apple.com/wwdc21/|arxivsáne=March 23, 2022|til=en|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2021-05-24}}&lt;/ref&gt; COVID-19 pandemiyası sebepli jáne bir ret tek onlayn konferenciya sıpatında ótkerildi.&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt; iOS 15, iPadOS 15, watchOS 8, tvOS 15, macOS Monterey hám basqa da baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwları járiyalandı. Konferenciyada jańa apparatlıq támiynat járiyalanbadı. 2020-jıldaǵıday, ilajdıń video materialları Kaliforniya shtatınıń Kupertino qalasındaǵı Apple Park-ta jazıp alındı.

==== 2022 ====
WWDC 2022, &quot;Kodlawǵa shaqırıw&quot; uranı menen, 2022-jıl 6-iyunnan 10-iyunǵa shekem, COVID-19 pandemiyasındaǵı jaqsılanıwlarǵa qaramastan, onlayn konferenciya sıpatında ótkerildi, biraq 6-iyun kúni Apple Park-ta arnawlı kún bolıp, baǵdarlamashılar hám studentlerge onlayn ilajlardı birge kóriwge múmkinshilik berildi.&lt;ref name=&quot;WWDC 2022&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc22/|bet=WWDC2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220606074846/https://developer.apple.com/wwdc22/|arxivsáne=June 6, 2022|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=June 10, 2024}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20220606074846/https://developer.apple.com/wwdc22/ &quot;WWDC2022&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; COVID-19 pandemiyasına qaramastan, bul waqıya 2019-jıldan keyin birinshi ret júzbe-júz konferenciya sıpatında da ótkerildi. Konferenciyada iOS 16, iPadOS 16, watchOS 9, tvOS 16 hám macOS Ventura járiyalandı. Sonday-aq, dáslepki prezentaciya waqtında Mac kompyuterleri ushın Stage Manager de tanıstırıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.tbsnews.net/tech/wwdc22-apples-newest-os-macs-and-more-446866|bet=WWDC22: Apple's newest OS, Macs and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220628182010/https://www.tbsnews.net/tech/wwdc22-apples-newest-os-macs-and-more-446866|arxivsáne=June 28, 2022|avtor=Ahmed|at=Rifat|sáne=June 25, 2022|til=en|jumıs=The Business Standard|qaralǵan sáne=2022-06-26}}&lt;/ref&gt; Apparatlıq támiynat jańalıqları qatarına M2 chipi hám oǵan tiykarlanǵan jańalanǵan MacBook Air hám 13 dyumlik MacBook Pro modelleri kiredi.

==== 2023 ====
WWDC 2023, &quot;Jańa dúnyalardı kodlań&quot; uranı menen 5-iyunnan 9-iyunǵa shekem onlayn formatta ótkerildi, kórsetiwdiń birinshi kúni Apple Park-ta júzbe-júz tájiriybe menen. Aldıńǵı jıllardaǵıday, Apple 2020-jılı birinshi ret baslanǵan Swift Student Challenge jarısın ótkerdi, arza beriw múddeti 19-aprelge shekem hám nátiyjeler 9-mayda járiyalandı. Sıylıqlar qatarına WWDC sırtqı kiyimi, AirPods Pro, arnawlı znachoklar toplamı hám Apple Developer Program-ǵa bir jıllıq aǵzalıq kirdi. Jeńimpazlar arasınan ayırımları tosınnan tańlaw arqalı Apple Park arnawlı ilajına qatnasıwǵa mirát etildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2023/03/29/wwdc-2023-swift-student-challenge/|bet=WWDC 2023 Includes Swift Student Challenge, Some Winners Able to Attend Apple Park Special Event|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230421205705/https://www.macrumors.com/2023/03/29/wwdc-2023-swift-student-challenge/|arxivsáne=April 21, 2023|sáne=March 29, 2023|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-04-21}}&lt;/ref&gt; Baǵdarlama támiynatı boyınsha, Apple macOS 14 Sonoma, macOS-tiń 20-shi tiykarǵı relizin,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2023/06/05/apple-debuts-macos-14-sonoma/|bet=Apple debuts macOS 14 Sonoma|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230605175218/https://techcrunch.com/2023/06/05/apple-debuts-macos-14-sonoma/|arxivsáne=June 5, 2023|avtor=Heater|at=Brian|sáne=June 5, 2023|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=2023-06-05}}&lt;/ref&gt; sonday-aq iOS 17, iPadOS 17, watchOS 10, tvOS 17 hám AirPods ushın programmalıq támiynat jańalanıwların tanıstırdı. Apparatlıq támiynat boyınsha, olar Mac kompyuterleri ushın Apple M2 Ultra SoC, M2 chipi menen 15 dyumlik MacBook Air, M2 Max hám Ultra menen Mac Studio hám M2 Ultra menen Mac Pro-nı járiyaladı. Olar jáne de &quot;Apple Vision Pro&quot; atı menen AR/VR garniturasın ashıp kórsetti, ol Unity menen islep shıǵılǵan oyınlar hám tájiriybelerge iye boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.msn.com/en-us/lifestyle/other/apple-just-revealed-its-first-major-product-in-over-8-years-meet-the-vision-pro/ar-AA1ca60b|bet=Apple just revealed its first major product in over 8 years — meet the 'Vision Pro'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230605190855/https://www.msn.com/en-us/lifestyle/other/apple-just-revealed-its-first-major-product-in-over-8-years-meet-the-vision-pro/ar-AA1ca60b|arxivsáne=June 5, 2023|til=en-US|jumıs=MSN|qaralǵan sáne=2023-06-05}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://mashable.com/article/wwdc-2023-apple-mixed-vision-pro-headset-announcement-price-release-date|bet=Apple launches Vision Pro, its first-ever augmented reality headset|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230924074709/https://mashable.com/article/wwdc-2023-apple-mixed-vision-pro-headset-announcement-price-release-date|arxivsáne=September 24, 2023|sáne=June 5, 2023|til=en|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2023-06-05}}&lt;/ref&gt;

==== 2024 ====
WWDC 2024, &quot;Háreketke tolı&quot; uranı menen, 2024-jıl 10-iyunnan 14-iyunǵa shekem onlayn formatta ótkerildi, 10-iyun kúni Apple Park-ta júzbe-júz ilaj benen birge. Bul is ilajda iOS 18, iPadOS 18, watchOS 11, macOS 15 Sequoia hám visionOS 2 járiyalandı, onıń tiykarǵı dıqqat oraylarınıń biri Apple Intelligence dep atalǵan iOS, iPadOS hám macOS ushın arnawlı islengen jasalma intellekt boldı.&lt;ref name=&quot;WWDC 2024&quot;&gt;{{Cite news|last=Heater|first=Brian|date=March 26, 2024|title=Apple WWDC 2024, set for June 10–14, promises to be 'A(bsolutely) I(ncredible)'|url=https://techcrunch.com/2024/03/26/apple-wwdc-2024-set-for-june-10-14-promises-to-be-absolutely-incredible/|access-date=March 26, 2024|work=TechCrunch|publisher=[[Yahoo!|Yahoo, Inc.]]}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFHeater2024&quot;&gt;Heater, Brian (March 26, 2024). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; 2021-jıldaǵıday, konferenciyada hesh qanday jańa apparatlıq támiynat járiyalanbadı.

== Stipendiyalar ==
[[Fayl:Swift_Student_Challenge_2022_Award.jpg|nobaý|2022-jılǵı Swift Student Challenge jeńimpazların sıylıqlaw]]
2020-jılı, COVID-19 pandemiyasına baylanıslı, Apple hár jılǵı WWDC Stipendiyaların Swift Student Challenge benen almastırdı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/computing/apple-unveils-wwdc-2020-coding-contest-for-students/|bet=Apple unveils WWDC 2020 coding contest for students|avtor=Hiner|at=Jason|sáne=May 5, 2020|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;/ref&gt; bul WWDC aldında ótkeriletuǵın, [[Swift (programmalastırıw tili)|Swift programmalastırıw tiline]] tiykarlanǵan [[programmalastırıw]] jarısı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2020/5/5/21182378/apple-wwdc-2020-online-only-june-22-date-keynote|bet=Apple's online-only WWDC starts on June 22nd|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115351/https://www.theverge.com/2020/5/5/21182378/apple-wwdc-2020-online-only-june-22-date-keynote|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Peters|at=Jay|sáne=May 5, 2020|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/services-and-software/wwdc-how-apples-swift-student-challenge-winners-are-fighting-covid-19/|bet=WWDC: How Apple's Swift Student Challenge winners are fighting coronavirus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528120953/https://www.cnet.com/tech/services-and-software/wwdc-how-apples-swift-student-challenge-winners-are-fighting-covid-19/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Rayome|at=Alison DeNisco|sáne=June 24, 2020|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;/ref&gt; 2020-jıldan baslap, baǵdarlama Apple baǵdarlamashılar marketingi baslıǵı Ester Xer tárepinen basqarıldı. 350 jeńimpaz tańlanadı, olar WWDC temasındaǵı kiyim, metall kókirek belgisi toplamın, Apple injenerleri menen ushırasıw múmkinshiligin,&lt;ref name=&quot;:14&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|bet=Why budding coders should apply for Apple's WWDC scholarship scheme|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Heathman|at=Amelia|sáne=May 19, 2020|til=en|jumıs=Evening Standard|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;/ref&gt; bir jıllıq Apple Developer Program aǵzalıǵın hám 2022-jıldan baslap AirPods Pro qulaqlıǵın aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2022/05/24/swift-challenge-winners-airpods-pro/|bet=Apple giving AirPods Pro to Swift Challenge winners along with WWDC22 outerwear and pin set|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221013134056/https://9to5mac.com/2022/05/24/swift-challenge-winners-airpods-pro/|arxivsáne=October 13, 2022|avtor=Potuck|at=Michael|sáne=May 24, 2022|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=May 28, 2023}}&lt;/ref&gt; 2022-jılı Tim Kuk jeńimpazlardıń 12-si menen ushırastı.&lt;ref name=&quot;:33&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2023/03/29/wwdc-2023-swift-student-challenge/|bet=WWDC 2023 Includes Swift Student Challenge, Some Winners Able to Attend Apple Park Special Event|avtor=Clover|at=Juli|sáne=March 29, 2023|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;/ref&gt; 2023-jılı studentler Apple Park-taǵı WWDC-ge júzbe-júz qatnasıw ushın lotereyaǵa da qatnasa aldı. 2024-jılı júzbe-júz qatnasıw lotereyadan 350 jeńimpazdıń ishinen eń jaqsı 50 proektke ózgertildi, bular &quot;Ayrıqsha jeńimpazlar&quot; dep ataladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/swift-student-challenge/distinguished-winners/|bet=Distinguished Winners- Swift Student Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240225163352/https://developer.apple.com/swift-student-challenge/distinguished-winners/|arxivsáne=February 25, 2024|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2024-02-25}}&lt;/ref&gt;

Tapsırma — Swift Playgrounds ishinde'',''&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://womenlovetech.com/put-your-coding-skills-to-the-test-with-apples-swift-student-challenge/|bet=Put Your Coding Skills To The Test With Apple's Swift Student Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115354/https://womenlovetech.com/put-your-coding-skills-to-the-test-with-apples-swift-student-challenge/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Brard|at=Emeric|sáne=May 6, 2020|til=en|jumıs=Women Love Tech|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:14&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|bet=Why budding coders should apply for Apple's WWDC scholarship scheme|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Heathman|at=Amelia|sáne=May 19, 2020|til=en|jumıs=Evening Standard|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFHeathman2020&quot;&gt;Heathman, Amelia (May 19, 2020). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Apple-dıń baslawısh programmalastırıwdı úyretetuǵın qosımshasında, 3 minuttan qısqa interaktiv saxna jaratıw.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.scmp.com/abacus/culture/article/3087951/12-year-old-programmer-hong-kong-tackles-apples-first-student-coding|bet=12-year-old programmer in Hong Kong tackles Apple's first student coding contest|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115352/https://www.scmp.com/abacus/culture/article/3087951/12-year-old-programmer-hong-kong-tackles-apples-first-student-coding|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Chiu|at=Karen|sáne=June 8, 2020|til=en|jumıs=South China Morning Post|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;/ref&gt; Proektler texnikalıq jetiskenlik, dóretiwshilik hám usınıs penen birge kelgen tekst tiykarında bahalanadı.&lt;ref name=&quot;:24&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2023/05/23/wwdc-2023-swift-student-prizes/|bet=WWDC 2023 Swift Student Challenge Winners Receive AirPods Pro, Sweatshirt and Pins|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.macrumors.com/2023/05/23/wwdc-2023-swift-student-prizes/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Clover|at=Juli|sáne=May 23, 2023|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;/ref&gt;

Jarıs tek AQSH-ta 13 jas yamasa onnan úlken, yamasa óz yurisdikciyasındaǵı minimal jastaǵı (mısalı, Evropa Awqamında 16 jas&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2021/03/30/wwdc-2021-swift-student-challenge/|bet=Students Can Win WWDC 2021 Swag in Apple's Annual Swift Coding Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528125036/https://www.macrumors.com/2021/03/30/wwdc-2021-swift-student-challenge/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=March 30, 2021|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;/ref&gt;) házirgi waqıtta akkreditaciyalanǵan oqıw ornında oqıytuǵın yamasa jaqında pitkergen,&lt;ref name=&quot;:14&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|bet=Why budding coders should apply for Apple's WWDC scholarship scheme|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Heathman|at=Amelia|sáne=May 19, 2020|til=en|jumıs=Evening Standard|qaralǵan sáne=2023-05-28}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFHeathman2020&quot;&gt;Heathman, Amelia (May 19, 2020). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; hám tolıq jumıs kúni baǵdarlamashı bolıp islemeytuǵın studentler ushın ashıq. Studentler bul sıylıqtı tórt mártege shekem utıp ala aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc23/swift-student-challenge/|bet=WWDC23 Swift Student Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230602125830/https://developer.apple.com/wwdc23/swift-student-challenge/|arxivsáne=June 2, 2023|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2023-05-15}}&lt;/ref&gt; Studentler &quot;Ayrıqsha jeńimpaz&quot; sıylıǵın bir márte ǵana uta aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/swift-student-challenge/policy/|bet=Swift Student Challenge Terms and Conditions|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240225163352/https://developer.apple.com/swift-student-challenge/policy/|arxivsáne=February 25, 2024|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2024-02-25}}&lt;/ref&gt;

== Baylanıslı ilajlar ==
Hár jılı WWDC penen bir waqıtta bir neshe úshinshi tárep konferenciyaları ótkeriledi, sonıń ishinde AltConf, Layers hám NextDoor. Belgili podkasterler Djim Dalrimpl hám Djon Gruber jaqın jerde is ilajlar ótkeredi, al burınǵı Apple evangelisti Djeyms Dempsi qayırqomlıq koncertin beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/more/|bet=Beyond WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181116060920/https://developer.apple.com/wwdc/more/|arxivsáne=November 16, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}&lt;/ref&gt;

Previously, Apple also announced new products at Macworld Expo and Apple Expo. Apple continues to hold &quot;special events&quot; throughout the year for product introductions, and on rare occasions releases products without holding an event.

== Jáne de qarań ==

* Apple Inc. reklaması
* Apple Music festivalı
* Google I/O
* Microsoft Build
* Apple Inc. media is ilajlarınıń dizimi

== Derekler ==

[[Kategoriya:IPhone]]
[[Kategoriya:Programmalıq injiniring]]
&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>fte3qk9mi17clz7ttzvnzgdt8cll9tj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IPhone 4s</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21250</id>
    <revision>
      <id>123938</id>
      <parentid>123744</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:45:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123938</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53452" sha1="akr2tye7tt6emtziem787f2hjr34qyp" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vevent&quot;
|+IPhone 4s
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[File:IPhone_4S_logo.svg|64x64 nükte]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[File:IPhone_4S_No_shadow.png|328x328px]]&lt;div class=&quot;infobox-caption&quot;&gt;Qara iPhone 4s&lt;/div&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Islep shıǵarıwshı
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Apple Inc.]]
|- style=&quot;display: none;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-full-data&quot; |&lt;templatestyles src=&quot;Module:Infobox/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;
|-
!Túri
|[[Smartfon]]
|-
!Áwladı
|4-shi
|-
!Dáslepki shıǵarılǵan waqtı
|14-oktyabr, 2011-jıl 
|-
!Aymaqlar boyınsha jetkilikligi
|14-oktyabr, 2011-jıl
28-oktyabr, 2011-jıl

11-noyabr, 2011-jıl

25-noyabr, 2011-jıl

16-dekabr, 2011-jıl

13-yanvar, 2012-jıl

27-yanvar, 2012-jıl
|-
!Óndiristen alıp taslanǵan waqtı 
|9-sentyabr, 2014-jıl (Hindistannan tısqarı)
17-fevral, 2016-jıl; 8 jıl burın (Hindistanda)
|-
!Satılǵan danası
|Dáslepki satıwdıń birinshi úsh kúninde tórt million (14-17 oktyabr, 2011-jıl); ulıwma 60+ millionnan aslam
|-
!'''Aldıńǵı model'''
|[[IPhone 4|iPhone 4]]
|-
!'''Keyingi model'''
|[[IPhone 5|iPhone 5]]
|-
!'''Baylanıslı model'''
|iPod Touch (5-áwlad)
|-
!Úylesimli tarmaqlar
|GSM, CDMA, 3G, 3G+, HSUPA
|-
!Forması
|Jalpaq 
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |'''Ólshemleri'''
| class=&quot;infobox-data&quot; |&lt;div style=&quot;margin:0px;&quot;&gt;
115.2 mm (4.54 dyuym) biyikligi

58.6 mm (2.31 dyuym) eni
9.3 mm (0.37 dyuym) qalıńlıǵı&lt;/div&gt;
|-
!'''Salmaǵı'''
|140 g (4.9 unciya) 
|-
![[Operaciyalıq sistema]]
|Dáslepki: iOS 5.0
Sońǵı: iOS 9.3.6, shıǵarılǵan 22-iyul, 2019-jıl
|-
!Sistema-chip
|Eki yadrolı Apple A5 
|-
!Yad
|512 MB DDR2 RAM 
|-
!Saqlaw ornı
|8, 16, 32, yamasa 64 GB 
|-
!'''Batareya'''
|3.7 V, 5.3 Vt/saat (~1430 mAch) Litiy-ion batareyası 
|-
!Artqı kamera
|Sony Exmor R IMX145  8 MP artqı jaqtılatılǵan sensor
HD video (1080p) 30 kadr/sekundta

IQ filtr

f/2.4 diafragma

5 elementli linza

Súwret signalın qayta islewshi (A5 chipine qurılǵan)

Betti anıqlaw (tek fotosúwretler ushın)

Súwretti turaqlastırıw
|-
!'''Aldıńǵı kamera'''
|0.3 MP VGA (480p)
|-
!'''Displey'''
|3.5 dyuym (89 mm) diagonal 3:2 qatnas formatı keń ekran
LED jaqtılandırılǵan IPS TFT LCD

960×640 ajıratımlılıq, 326 ppi

800:1 kontrast qatnası (tipik)

500 kd/m2 maksimal jaqtılıq (tipik)

Barmaq izi qaldırmaytuǵın oleofob qaplama aldıńǵı hám artqı áynekte
|-
!'''Dawıs'''
|Bir dinamik
3.5 mm TRRS, 20 Gc den 20 kGc ge shekem jiyilik juwabı (ishki, garnitura)
|-
!Jalǵanıw
|Wi-Fi (802.11 b/g/n) (tek 2.4 GGc)
Bluetooth 4.0

Birgelesken GSM/CDMA antennası: tórt diapazonlı GSM/GPRS/EDGE&lt;nowiki&gt;&lt;br&gt;&lt;/nowiki&gt; (800 850 900 1,800 1,900 MGc)

Tórt diapazonlı UMTS/HSDPA/HSUPA

(800 850 900 1,900 2,100 MGc) (800 MGc járiyalanbaǵan)

Eki diapazonlı CDMA/EV-DO Rev. A (800 1,900 MGc)

GLONASS, Global Poziciyalaw Sisteması (GPS)
|-
!Maǵlıwmat kirgiziw qurılmaları
|multisensorlı displey
Qos mikrofon

3 kósherli giroskop

3 kósherli akselerometr

Cifrlı kompas

Jaqınlıq sensorı

Qorshaǵan ortalıq jaqtılıq sensorı
|- style=&quot;display:none&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Veb-sayt
| class=&quot;infobox-data&quot; |&lt;span class=&quot;url&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20111121122554/http://www.apple.com/iphone/ Apple — iPhone 4s — Házirgi waqıtqa shekemgi eń tańqalarlıq iPhone.] Wayback Machine arxivinde (21-noyabr, 2011-jılı saqlanǵan)&lt;/span&gt;
|}
'''iPhone 4s''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan hám bazarǵa usınılǵan [[smartfon]]. Bul [[IPhone|iPhone]] smartfonlar tarmaǵınıń besinshi áwladı bolıp, [[IPhone 4|iPhone 4]] modelinen keyin hám [[IPhone 5|iPhone 5]] modelinen aldın shıǵarılǵan. Ol 2011-jıldıń 4-oktyabrinde Apple kompaniyasınıń Kupertinodaǵı keńsesinde járiyalanǵan hám Apple kompaniyasınıń burınǵı bas direktorı hám tiykarshısı [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] ómiriniń aqırǵı kúnlerinde járiyalanǵan sońǵı Apple ónimi boldı. Stiv Djobs kelesi kúni [[Stiv Djobs|qaytıs boldı]].

Buyırtpalar 2011-jılı 7-oktyabrden baslap qabıl etile basladı, al dúkanlarda satılıwı 2011-jıldıń 14-oktyabrinde [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]], [[Avstraliya]], [[Kanada]], [[Ullı Britaniya|Ullıbritaniya]], [[Franciya]], [[Germaniya]] hám [[Yaponiya|Yaponiyada]] baslandı. Satıwlar aldıńǵı modelge salıstırǵanda joqarı boldı: buyırtpa beriw baslanǵannan keyingi birinshi 24 saatta bir millionnan aslam, al dúkanlarda satıla baslanǵannan keyingi dáslepki tórt kúnde tórt millionnan aslam satıldı. Keyingi bir neshe ay dawamında 28-oktyabrde qosımsha 22 mámleketti óz ishine alǵan dúnya júzlik keńeyiw ámelge asırıldı.

Bul iPhone &quot;4s&quot; dep ataldı, bunda &quot;s&quot; háribi Siri degendi ańlatadı. Siri — bul dáslep tek 4s modeli ushın ǵana jaratılǵan, keyin Apple kompaniyasınıń keleshektegi ónimlerine de qosılǵan aqıllı jeke járdemshi. iPhone 4 modeli sırtqı dizaynınıń kópshilik bólegin saqlap qalǵan 4s modeli ishki tárepten úlken jańalanıwlarǵa iye boldı, sonıń ishinde Apple A5 processorı hám 1080p sapada video túsiriw múmkinshiligine iye 8-megapikselli kamera bar. Ol [[iOS 5]] [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sisteması]] menen shıǵarıldı. [[IOS|iOS]] — bul Apple kompaniyasınıń [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] besinshi tiykarǵı versiyası bolıp, ol [[iCloud]], iMessage, Bildiriwler Orayı, Esletpeler hám Twitter integraciyası sıyaqlı jańa qásiyetlerdi óz ishine aldı.

iPhone 4s jaqsı qabıl etildi. Sınshılar Siri, jańa kamera hám islew tezligin aldıńǵı modelge salıstırǵanda áhmiyetli artıqmashılıqları sıpatında atap ótti. 2012-jıldıń 12-sentyabrinde iPhone 5 modeliniń shıǵıwı menen Apple kompaniyasınıń joqarı klasstaǵı smartfonı retinde onıń ornın bastı. 16 GB iPhone 4s tómenletilgen bahada satılıwda qaldı, al 32 hám 64 GB modelleriniń satılıwı toqtatıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/12/09/12/16gb_iphone_4s_drops_to_99_8gb_iphone_4_free_with_contract|bet=16GB iPhone 4s drops to $99, 8GB iPhone 4 free with contract|sáne=September 12, 2012|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=15 October 2022}}&lt;/ref&gt; 16 GB 4s modeli de 2013-jıldıń sentyabr ayında [[İPhone 5c|iPhone 5C]] hám [[İPhone 5s|iPhone 5S]] modelleriniń shıǵıwı menen satılıwdan alınıp taslandı hám onıń ornına 8 GB model shıǵarıldı, ol AQSHta shártnama tiykarında biypul usınıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/tech-industry/remember-the-iphone-4s-apple-makes-it-an-8gb-freebie/|bet=Remember the iPhone 4s? Apple makes it an 8GB freebie|avtor=Cheng|at=Roger|til=en|jumıs=CNET}}&lt;/ref&gt;

iPhone 4s 2014-jıldıń 9-sentyabrinde iPhone 6 járiyalanǵannan soń rásmiy túrde óndiristen shıǵarıldı, biraq rawajlanıp atırǵan bazarlar ushın óndiris 2016-jıldıń 17-fevralına shekem dawam etti. Óz jasaw dáwiri dawamında iPhone 4s eń kóp satılǵan iPhone modelleriniń biri boldı hám iOS operaciyalıq sistemasınıń bes tiykarǵı versiyasın qollaǵan birinshi iPhone boldı: [[IOS 5|iOS 5]], [[IOS 6|iOS 6]], [[IOS 7|iOS 7]], [[IOS 8|iOS 8]] hám [[IOS 9|iOS 9]] (iPad 2 bolsa [[IOS 4|iOS 4]] ten [[IOS 9|iOS 9]] ǵa shekem qollandı).

4s — Apple kompaniyasınıń 30 kontaktlı jalǵaǵıshına iye bolǵan sońǵı iPhone, sebebi iPhone 5 te ol tolıǵı menen cifrlı Lightning jalǵaǵıshı menen almastırıldı.

== Óndiris hám shıǵarılıwı ==
[[Fayl:Apple_Headquarters_in_Cupertino.jpg|solğa|nobaý|&quot;Let's Talk iPhone&quot; ilajı kópshilik [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|WWDC]] emes ilajlar ótkeriletuǵın Yerba Buena kórkem-óner orayınıń ornına Apple keńsesinde ótkerildi.]]
2011-jıldıń may ayında-aq, iPhone 4s haqqında ayırım ashılǵan maǵlıwmatlarda onıń &quot;iPhone 4s&quot; atı, Apple A5 processorı, HSDPA, jańa kamerası hám Sprint tárepinen qollap-quwatlanıwı haqqında durıs maǵlıwmatlar bar edi.&lt;ref name=&quot;apple&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/specs.html|bet=iPhone 4s — Technical Specifications|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070714051039/http://www.apple.com/iphone/specs.html|arxivsáne=July 14, 2007|sáne=October 14, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 23, 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nbcnews.com/id/wbna43050201|title=Rumors: Next iPhone called 4s, won't have 4G|date=May 16, 2011|access-date=October 6, 2018}}&lt;/ref&gt;

iPhone 4s Kaliforniyanıń Kupertino qalasındaǵı Apple kampusında 2011-jıldıń 4-oktyabr kúni ótkerilgen Apple kompaniyasınıń &quot;Let's Talk iPhone&quot; prezentaciyasında kópshilikke usınıldı. Bul prezentaciya Tim Kuktıń sol jılı Verizon prezentaciyasınan keyingi birinshi prezentaciyası edi. Sonday-aq bul Kuktıń densawlıǵı jamanlasıp atırǵan hám prezentaciyadan bir kún keyin qaytıs bolǵan Apple kompaniyasınıń tiykarshısı [[Stiv Djobs|Stiv Djobssız]] ótkergen birinshi prezentaciyası boldı. Wired basılımınıń jurnalisti Tim Karmodi Kuktı kompaniya jetiskenliklerine itibar qaratqanı ushın maqtap, onı &quot;global biznes oylawshısı&quot; hám &quot;talapshań basshı&quot; dep atadı.

2011-jıldıń 4-oktyabr kúni Apple kompaniyası tárepinen shólkemlestirilgen &quot;Let's Talk iPhone&quot; is ilajında, Mayk Kapps iPhone 4s telefonında Epic Games kompaniyasınıń Infinity Blade oyınınıń jańa versiyası Infinity Blade II oyının kórsetti. Kapps bul oyında Epic Games kompaniyasınıń Unreal Engine 3 grafikalıq sisteması qollanılǵanın hám [[Xbox 360]] konsolindegi Gears of War 3 oyınındaǵı sıyaqlı grafikalıq texnologiyalar paydalanılǵanın maqtanısh penen atap ótti.

Apple kompaniyasınıń kelesi áwlad smartfonı haqqında, sonıń ishinde hár qıylı texnikalıq ózgeshelikleri hám kútilgen &quot;iPhone 5&quot; atı haqqındaǵı boljawlar onıń kópshilikke usınılıwına shekemgi dáwirde keń tarqalǵan edi. iPhone 4s járiyalanǵannan keyin, iPhone 5 modeliniń shıǵıwı kútilgeni sebepli, bazı bir ǵalaba xabar quralları tárepinen úmitsizlendiriwshi jańalıq sıpatında qabıl etildi.&lt;ref name=&quot;vangrove&quot; /&gt;

iPhone 4 CDMA modeli menen iPhone 4s arasında, iPhone 4s modelinde SIM karta slotınıń bar bolıwınan basqa sırtqı kórinisinde ayırmashılıqlar joq bolǵan. Barlıq ózgerisler ishki qurılısında boldı (iPhone 4 GSM modeli menen iPhone 4s arasında azǵana sırtqı ayırmashılıqlar bar edi, sebebi bunday ayırmashılıqlar iPhone 4 modeliniń CDMA hám GSM versiyaları arasında da bar bolǵan).

2013-jıldıń 10-sentyabr kúni iPhone 4s ataması iPhone 4s etip qayta stillendi, bunda 's' háribiniń kishi hárip penen jazılıwı jańadan járiyalanǵan [[IPhone 5s|iPhone 5s]] hám [[IPhone 5c|iPhone 5c]] modelleriniń atamalarına sáykes keltirildi. Bul Apple kompaniyası ushın ádetten tıs jaǵday edi, sebebi 2009-jılı [[IPhone 3GS|iPhone 3GS]] modelinen baslap úlken 'S' háribinen paydalanılǵan.&lt;ref name=&quot;4Slowercase&quot;&gt;{{Cite news|title=Ruminating about Apple's Lowercase Letters|date=September 11, 2013|publisher=TidBITS Publishing Inc.|url=https://tidbits.com/2013/09/11/ruminating-about-apples-lowercase-letters/|access-date=May 8, 2023}}&lt;/ref&gt;

2014-jıl 9-sentyabr kúni iPhone 6 hám iPhone 6 Plus modelleri járiyalanǵannan keyin iPhone 4s modeli rásmiy túrde óndiristen toqtatıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://9to5mac.com/2014/09/09/apples-plans-for-the-iphone-5s-iphone-5c-iphone-4s/|bet=Apple's plans for the iPhone 5s, iPhone 5c, &amp; iPhone 4s — 9to5Mac|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140910195544/http://9to5mac.com/2014/09/09/apples-plans-for-the-iphone-5s-iphone-5c-iphone-4s/|arxivsáne=September 10, 2014|sáne=September 9, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=September 9, 2014}}&lt;/ref&gt; Degen menen, 4s modeli rawajlanıp kiyatırǵan bazarlar ushın 2016-jıldıń 17-fevral kúnine shekem óndirilіwin dawam etti.

2016-jıldıń 13-sentyabr kúni iOS 10 operaciyalıq sisteması shıǵarılǵannan soń, Apple kompaniyası iPhone 4s ushın texnikalıq qollap-quwatlawdı toqtattı, sóytip iOS 9 versiyası bul qurılma ushın sońǵı úlken iOS versiyası bolıp qaldı.
{| class=&quot;wikitable collapsible collapsed&quot;
! colspan=&quot;6&quot; |Satıwǵa shıǵarılǵan sáneleri:
|-
!14-oktyabr, 2011-jıl
!28-oktyabr, 2011-jıl
!11-noyabr, 2011-jıl
!25-noyabr, 2011-jıl
!16-dekabr, 2011-jıl
!13-yanvar, 2012-jıl
|- valign=&quot;top&quot;
|Avstraliya
Kanada

Franciya

Germaniya

Yaponiya

Ullıbritaniya

Amerika Qurama Shtatları
|Avstriya
Belgiya

Chexiya Respublikası

Daniya

Estoniya

Finlyandiya

Vengriya

Irlandiya

Italiya

Latviya

Lixtenshteyn

Litva

Lyuksemburg

Meksika

Niderlandiya

Norvegiya

Singapur

Slovakiya

Sloveniya

Ispaniya

Shveciya

Shveycariya
|Albaniya
Armeniya

Bolgariya

El-Salvador

Greciya

Gvatemala

Gonkong

Malta

Chernogoriya

Jańa Zelandiya

Panama

Polsha

Portugaliya

Rumıniya

Qubla Koreya

(shártnamasız)
|Kolumbiya
Xorvatiya

Indiya

Moldova
|Baxreyn
Braziliya

Chili

Izrail

Kuveyt

Malayziya

Filippin

Rossiya

Saud Arabstanı

Qubla Afrika

Tayvan

Tailand

Túrkiya

Birlesken Arab Ámirlikleri
|Angilya
Antigua hám Barbuda

Boliviya

Botsvana

Britaniya Virgin atawları

Kamerun

Kayman atawları

Oraylıq Afrika Respublikası

Qıtay

Dominika

Dominikan Respublikası

Ekvador

Grenada

Guam

Gvineya

Pil súyegi Jaǵalawı

Yamayka

Iordaniya

Keniya

Livan

Madagaskar

Mali

Mavrikiy

Niger

Senegal

Sent-Vinsent hám Grenadinler

Trinidad hám Tobago

Tyorks hám Kaykos arallarıı

Uganda

Venesuela
|}

== Programmalıq támiynat ==
[[Fayl:IPhone_4S_unboxing_17-10-11.jpg|alt=The screen shown when the user first purchases an iPhone 4s. It is the setup screen.|solğa|nobaý|iPhone 4s dúzilis ekranı — bul aktivlestiriw ushın [[iTunes]]-ke qosılıwdı talap etpeytuǵın birinshi iPhone, sebebi iOS 5 [[iCloud]] sıyaqlı jańa qásiyetlerdi kirgizedi.]]
iPhone 4s, basqa iPhone-lar sıyaqlı, Apple kompaniyasınıń [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sisteması]] [[IOS|iOS]]-ti paydalanadı.&lt;ref name=&quot;iosapple&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/|bet=Apple — iOS 5 — 200+ new features for iPad, iPhone, and iPod touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140908012302/http://www.apple.com/ios/|arxivsáne=September 8, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 8, 2012}}&lt;/ref&gt; iOS [[paydalanıwshı interfeysi]] tikkeley basqarıw koncepciyasına tiykarlanǵan bolıp, kóp sensorlı háreketlerdi qollanadı. Interfeysti basqarıw elementleri slayderler, óshirip-jandırǵıshlar hám túymelerden ibarat. Paydalanıwshı kirgizgen maǵlıwmatlarǵa juwap dárhal bolıp, suyıq interfeysti támiyinleydi.&lt;ref name=&quot;iphone4smanual&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://manuals.info.apple.com/en_US/iphone_user_guide.pdf|bet=iPhone User Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120308105745/http://manuals.info.apple.com/en_US/iPhone_User_Guide.pdf|arxivsáne=March 8, 2012|sáne=May 7, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=May 20, 2012}}&lt;/ref&gt; Operaciyalıq sistema menen óz-ara tásir etiw sıpırıw, basıw, qısıw hám keri qısıw sıyaqlı háreketlerdi óz ishine aladı, olardıń hár biri iOS operaciyalıq sisteması hám onıń kóp sensorlı interfeysi kontekstinde belgili anıqlamalarǵa iye.

Ishki akselerometrler geypara qosımshalar tárepinen qurılmanı silkiwge (bir ulıwma nátiyje — biykar etiw buyrıǵı) yamasa onı úsh ólshemde aylandırıwǵa (bir ulıwma nátiyje — portret rejiminen landshaft rejimine ótiw) juwap beriw ushın paydalanıladı.&lt;ref name=&quot;iphone4smanual&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://manuals.info.apple.com/en_US/iphone_user_guide.pdf|bet=iPhone User Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120308105745/http://manuals.info.apple.com/en_US/iPhone_User_Guide.pdf|arxivsáne=March 8, 2012|sáne=May 7, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=May 20, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20120308105745/http://manuals.info.apple.com/en_US/iPhone_User_Guide.pdf &quot;iPhone User Guide&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

iPhone 4s dáslep 2011-jılı 12-oktyabrde shıǵarılǵan iOS 5.0 menen jetkerildi, bul qurılmanıń shıǵarılıwınan eki kún burın edi.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=iPhone 4s review — Interface|publisher=[[TechRadar]]|date=December 8, 2011|url=http://www.techradar.com/au/reviews/phones/mobile-phones/iphone-4s-1031754/review/2#articleContent|access-date=December 28, 2012}}&lt;/ref&gt; 2024-jıldıń dekabr ayına kelip, qurılma iOS 9-ǵa shekem jańartılıwı múmkin.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/whats-new/|bet=iOS 9 — What's New|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131101174222/https://www.apple.com/ios/whats-new/|arxivsáne=November 1, 2013|sáne=September 19, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 19, 2012}}&lt;/ref&gt;

Ol óziniń internet baylanısın WiFi, Bluetooth yamasa USB arqalı bólisip, xotspot sıpatında isley aladı,&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ipad/features/|bet=The new iPad: It's a Breakthrough because it features are.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110316162215/http://www.apple.com/ipad/features/|arxivsáne=March 16, 2011|sáne=March 7, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 11, 2012}}&lt;/ref&gt; sonday-aq [[App Store]]-ǵa kiriwge imkaniyat beredi, bul Apple tárepinen islep shıǵılǵan hám saqlanatuǵın iOS ushın cifrlı qosımshalardı tarqatıw platforması. Bul xızmet paydalanıwshılarǵa Xcode hám iOS SDK járdeminde islep shıǵılǵan hám Apple arqalı járiyalanǵan qosımshalardı [[iTunes Store]]-dan kóriw hám júklep alıwǵa imkaniyat beredi.

iPhone 4s muzıka, filmler, telekórsetiwler, elektron kitaplar, audio kitaplar hám podkastlardı oynata aladı hám óziniń media kitapxanasın qosıqlar, artistler, albomlar, videolar, pleylistler, janrlar, kompozitorlar, podkastlar, audio kitaplar hám toplamlar boyınsha sáykeslestire aladı. Opciyalar bárhama alfavit tártibinde kórsetiledi, tek pleylistler bunnan tısqarı bolıp, olar [[iTunes]]-taǵı tártibin saqlaydı.&lt;ref name=&quot;music4s&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html|bet=Apple — iPhone 4s — Hear your favorite music everywhere you go.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120902104402/http://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html|arxivsáne=September 2, 2012|sáne=October 11, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=May 17, 2012}}&lt;/ref&gt; iPhone 4s paydalanıwshılarǵa óz tańlawın basıw ushın kóp orın beriwshi úlken shriftti qollanadı. Paydalanıwshılar Cover Flow rejimine kiriw ushın qurılmasın gorizontal túrde landshaft rejimine buray aladı. [[iTunes]]-taǵı sıyaqlı, bul funkciya hár qıylı albom muqabaların fotosúwret kitapxanası arqalı aylandırıp kórsetedi. Aylandırıw ekranda barmaqtı sıypaw arqalı ámelge asırıladı. Sonıń menen bir qatarda, treklerdi irkiw, oynatıw, ótkizip jiberiw hám qaytalaw ushın garnitura basqarıw elementleri qollanılıwı múmkin. 4s modelinde dawıs qosılǵan Apple Earphones járdeminde ózgertiliwi múmkin, al Dawıslı basqarıw funkciyası trekti anıqlaw, pleylisttegi yamasa belgili bir artisttiń qosıqların oynatıw yamasa Genius pleylistin jaratıw ushın qollanılıwı múmkin.&lt;ref name=&quot;music4s&quot; /&gt;

iPhone 4s Siri dep atalatuǵın jańa avtomatlastırılǵan dawıslı basqarıw sistemasın usındı,&lt;ref name=&quot;gizmodo&quot;&gt;{{Cite news|last=Diaz|first=Jesus|title=New Apple iPhone 4s: All the Information|publisher=[[Gizmodo]]|date=October 4, 2011|url=https://gizmodo.com/5846504/new-apple-iphone-all-the-information|access-date=April 24, 2012}}&lt;/ref&gt; ol paydalanıwshıǵa iPhone-ǵa buyrıqlar beriwge múmkinshilik beredi, qurılma bolsa olardı orınlap, juwap qaytara aladı. Mısalı, &quot;Hawa rayı qanday boladı?&quot; degen iPhone buyrıǵına &quot;Búgin hawa rayı bulıtlı hám jawın-shashınlı boladı, temperatura 54 gradusqa deyin tómenleydi&quot; degen sıyaqlı juwap payda boladı. Bul buyrıqlar ádewir ózgerip turıwı múmkin hám smartfonnıń derlik hár bir qosımshasın basqara aladı. Berilgen buyrıqlar anıq bolıwı shárt emes hám [[Tábiyiy tildi qayta islew|tábiyiy tilde]] qollanılıwı múmkin. Siri-ge úy túymesin qısqa waqıt basıp turıw arqalı kiriwge boladı (ádettegi funkciyanı paydalanıwǵa salıstırǵanda). Apple video xabarlarında kórsetilgenindey, Siri-diń tásiri sonnan ibarat, ol adamlarǵa mashina aydap baratırǵanda, sport penen shuǵıllanǵanda yamasa qolları bos emes waqıtta qurılma funkciyaların paydalanıwdı ádewir ańsatlastıradı.&lt;ref name=&quot;vangrove&quot;&gt;{{Cite news|last=Grove|first=Jennifer Van|title=iPhone 4s: 4 Reasons to Upgrade|publisher=[[Mashable]]|date=October 4, 2011|url=http://mashable.com/2011/10/04/iphone-4s-upgrade/|access-date=October 23, 2011}}&lt;/ref&gt; Bul jáne de oqıwda, kóriwde yamasa jazıwda qıyınshılıq kóretuǵın adamlarǵa smartfondı ańsat paydalanıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref name=&quot;vangrove&quot; /&gt;

iPhone 4s-te xabar jazıw dawıslı járdemshi arqalı ámelge asırılıwı múmkin, ol sóylewdi tekstke aylandırıwǵa múmkinshilik beredi. Ádettegi xabar jazıwdan tısqarı, iPhone 4s-tegi xabar almasıw iMessage arqalı qollap-quwatlanadı, bul arnawlı tez xabar almasıw baǵdarlaması hám xızmeti bolıp, basqa Apple iOS 5 ónimlerine sheksiz xabar jiberiwge múmkinshilik beredi. Bul xabarlarǵa media fayllardı qosıwdı, qurılmanıń dawıs penen basqarılatuǵın baǵdarlamalıq járdemshisi menen integraciyanı hám jiberilgen xabarlar ushın oqılǵanlıǵı haqqında bildiriwlerdi qollap-quwatlaydı. Kompyuterge maǵlıwmat kiriw kóp sensorlı ekranda kórsetilgen klaviatura arqalı yamasa mikrofonǵa sóylew arqalı dawıstı tekstke aylandırıw jolı menen ámelge asırıladı. Kiritilgen tekst boljawshı hám usınıs beriwshi baǵdarlama, sonday-aq orfografiya tekseriwshi arqalı qollap-quwatlanadı, oǵan Shveycariya francuz tili sıyaqlı kóplegen regional dialektler kiredi.&lt;ref name=&quot;4s&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/specs.html|bet=Apple iPhone 4s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070714051039/http://www.apple.com/iphone/specs.html|arxivsáne=July 14, 2007|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=October 5, 2011}}&lt;/ref&gt;

Járiyalaw waqtında iPhone 4s-tiń kóplegen tillerdi qollap-quwatlawı jobalastırılǵan edi. Hár túrli funkciyalar hár qıylı til talaplarına iye, mısalı, klaviaturalar sóz boljawshı hám orfografiya tekseriwshi menen salıstırǵanda, oǵan úlken sózlik kerek boladı. Tillerdi qollap-quwatlaw qurılmanıń islep shıǵarılǵan iOS 5 operaciyalıq sistemasına baylanıslı, biraq bul bárqulla emes. Siri cifrlı járdemshisi dáslepki shıǵarılıwında francuz, inglis hám nemis tillerin qollap-quwatlaǵan. Ol kóp sensorlı displey tárepinen qollap-quwatlanatuǵın baǵdarlamalıq támiynatqa tiykarlanǵan klaviaturanı paydalanǵanlıqtan, fizikalıq ózgerisler kirgizbesten kóplegen hár qıylı klaviatura jaylasıwların qollap-quwatlay aladı. iPhone 4s bir waqıttıń ózinde hár túrli tiller hám jazıwlardı kórsete aladı.

2012-jılı 19-sentyabrde iOS 6 iPhone 4s hám basqa da sáykes keletuǵın iOS qurılmalarına hawa arqalı (OTA) jańalaw paketi retinde shıǵarıldı. Apple kompaniyasınıń aytıwınsha, jańalaw 200 jańa funkciya hám ózgerislerdi óz ishine alǵan, olardıń qatarında jańa karta qosımshası (Apple Maps dep atalǵan), [[Facebook]] integraciyası hám Passbook qosımshası bar edi, bul qosımsha paydalanıwshılarǵa ózleriniń kuponların, miniw biletlerin hám basqa biletlerin cifrlı túrde saqlawǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/whats-new/#passbook|bet=iOS 6 — Passbook|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131101174222/https://www.apple.com/ios/whats-new/#passbook|arxivsáne=November 1, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 28, 2012}}&lt;/ref&gt; 2013-jılı 18-sentyabrde Apple iOS 7 ni shıǵardı, biraq AirDrop hám CarPlay sıyaqlı jańa qurılmalarǵa shıǵarılǵan ayırım funkciyalar iPhone 4s te qollap-quwatlanbadı. iPhone 4s sonday-aq 2014-jılı 17-sentyabrde shıǵarılǵan iOS 8 di de iske túsire aladı. Eski apparatlıq támiynatqa baylanıslı, iPhone 4S Apple Watch penen úylesimli emes edi.

2015-jılı 8-iyunda Apple [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|WWDC]] de iPhone 4s tiń iOS 9 dı qollap-quwatlaytuǵının járiyaladı. Bul onı iOS tiń bes tiykarǵı versiyasın qollap-quwatlaytuǵın birinshi iPhone hám iPad 2 den keyin bes tiykarǵı versiyanı qollap-quwatlaytuǵın ekinshi iOS qurılması etti. 2015-jılı 22-dekabrde Apple iOS 9 benen iPhone 4s qurılmaların bilip turıp ásteletkeni ushın toparlıq shaǵımǵa ushıradı. Bul shaǵım 2022-jılı sheshildi.&lt;ref&gt;{{Cite news|last1=Fathi|first1=Sami|title=Apple Reaches Settlement to Pay $15 to Some iPhone 4S Owners Who Experienced Buggy Performance After iOS 9 Update|url=https://www.macrumors.com/2022/05/05/apple-settlement-iphone-4s-owners/|access-date=21 February 2024|work=MacRumors|date=5 May 2022|language=en}}&lt;/ref&gt;

2016-jılı 13-iyunda Apple kompaniyası iPhone 4s tiń apparatlıq támiynat sheklewleri sebepli iOS 10 dı qollap-quwatlamaytuǵının járiyaladı.

2019-jılı 22-iyulde Apple kompaniyası GPS háptelik sanınıń qayta baslanıwı sebepli payda bolǵan máselelerdi sheshiw ushın iPhone 4s ushın iOS 9.3.6 versiyasın shıǵardı. Bul máseleler GPS ornın anıqlawdıń dálligine tásir etip, qurılmanıń sánesin hám waqtın qáte mániske ornatar edi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT208010#936|bet=About iOS 9 Updates|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190722180845/https://support.apple.com/en-us/HT208010#936|arxivsáne=July 22, 2019|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=January 4, 2020}}&lt;/ref&gt; bul HTTPS serverlerine hám nátiyjede Apple kompaniyasınıń aktivlestiriw, [[iCloud]] hám [[iTunes]] hám [[App Store]] serverlerine baylanısıwǵa kesent etken.

== Apparatlıq támiynat ==
[[Fayl:Iphone4scameracropped.jpg|alt=The camera on the back side of the iPhone 4s.|solğa|nobaý|iPhone 4s [[Sony]] kompaniyasınıń 8-megapikselli kamerası hám 1080p video jazıw múmkinshiligine iye.]]
[[Fayl:Apple_A5_Chip.jpg|solğa|nobaý|iPhone 4s te qollanılǵan Apple A5 chipi]]
iPhone 4s Apple A5 sistema-chip (SoC) ti qollanadı, ol iPad Mini (1-áwlad) de de tabıladı, hám Imagination Technologies PowerVR SGX543 grafikalıq processor blogın (GPU) óz ishine aladı. Bul GPU piksel, verteks hám geometriyalıq sheyder apparatlıq támiynatın qollap-quwatlaydı, OpenGL ES 2.0 di qollaydı. SGX543 iPhone 4s tiń aldıńǵı modeli iPhone 4 te qollanılǵan GPU dıń jaqsılanǵan versiyası bolıp tabıladı. iPhone 4s eki yadrolı modeldi qollanadı, ol iPad 2 sıyaqlı Apple A5 SoC penen birlestirilgen.&lt;ref name=&quot;techradar 4s gaming&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/gaming-on-the-iphone-4s-1031978|bet=Gaming on the iPhone 4s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111007104812/http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/gaming-on-the-iphone-4s-1031978|arxivsáne=October 7, 2011|avtor=Winchester|at=Henry|sáne=October 5, 2011|baspaxana=[[TechRadar]]|qaralǵan sáne=October 10, 2011}}&lt;/ref&gt; Apple kompaniyasınıń aytıwınsha, iPhone 4s tiń grafikası [[IPhone 4|iPhone 4]] ke salıstırǵanda jeti ese tezirek; bul Epic Games prezidenti Mayk Kapps tárepinen tastıyıqlanǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.computerandvideogames.com/321267/iphone-4s-is-official-games-run-seven-times-faster/|bet=iPhone 4s is official, games run 'seven times faster'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111011063807/http://www.computerandvideogames.com/321267/iphone-4s-is-official-games-run-seven-times-faster/|arxivsáne=October 11, 2011|avtor=Robinson, Andy|sáne=October 4, 2011|baspaxana=[[Computer and Video Games]] (CVG)|qaralǵan sáne=October 10, 2011}}&lt;/ref&gt;

iPhone 4s 512 MB DDR2 RAM ǵa iye. Maksimal jetkilikli saqlaw kólemi 64 GB qa deyin kóbeytilgen, al 32 GB hám 16 GB model opciyaları saqlanıp qalǵan. 2013-jıldıń sentyabr ayında Apple eki jıllıq kelisim menen biypul iPhone 4s ti shıǵardı, biraq tek 8 GB saqlaw kólemi menen. Ekran aldıńǵı áwlad iPhone lar menen birdey; 3.5 dyuym (89 mm), 640×960 ajıratımlılıq (Apple dıń &quot;retina&quot; dizaynı). Aldıńǵı modelge salıstırǵanda interaktiv multimediyalıq qollanbalarda jaqsılanıw boldı.
[[Fayl:Apple_iPhone_4s_White_30-pin_Dock.JPG|nobaý|iPhone 4s, iPhone 4 te qollanılǵan sol 30-kontaktlı menshikli dok-konnektordı paydalanadı, ol birinshi ret 3-áwlad iPod ta engizilgen edi.]]
iPhone 4s, iPhone 4 ke salıstırǵanda jaqsılanǵan uyalı baylanıs (GSM) antenna dizaynına iye. Jańa antenna smartfonnıń shetlerin qorshap turatuǵın tat baspaytuǵın polat lentanıń ishinde eki bólekke bólingen. Sonlıqtan, eger iPhone 4s uyalı baylanıs antennasınıń bir bólegin hálsiretetuǵın usılda uslap turılsa, radio baylanıs uslap turılmaǵan ekinshi bólekke ótedi.&lt;ref name=&quot;PC World&quot;&gt;{{Cite news|title=New iPhone 4s: Antenna 'Death Grip' Now Slightly Harder|publisher=[[International Data Group|IDG]]|url=http://www.pcworld.com/article/241186/new_iphone_4s_antenna_death_grip_now_slightly_harder.html|access-date=October 9, 2011}}&lt;/ref&gt; iPhone 4s HSDPA+ penen maksimal teoriyalıq júklep alıw tezligi 14.4 Mbit/sek ke shekem qollap-quwatlay aladı. Ishindegi jańalanǵan radio chipi arqasında, dúnya júzlik telefon bolıwı menen birge, GSM hám CDMA klientleri xalıqaralıq GSM tarmaqlarında rouming qıla aladı.&lt;ref name=&quot;chaffin&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple Announces iPhone 4s: New Antenna, 64&amp;nbsp;GB Capacity (Update)|publisher=The Mac Observer|url=http://www.macobserver.com/tmo/article/apple_announces_iphone_4s_new_antenna_better_battery/|access-date=October 5, 2011}}&lt;/ref&gt; Ol jáne de Bluetooth 4.0 di qollap-quwatlaydı.&lt;ref name=&quot;4s&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/specs.html|bet=Apple iPhone 4s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070714051039/http://www.apple.com/iphone/specs.html|arxivsáne=July 14, 2007|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=October 5, 2011}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.apple.com/iphone/specs.html &quot;Apple iPhone 4s&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

iPhone 4s taǵı kamera, sonday-aq iSight kamerası dep atalatuǵın, 8-megapikselli súwretler (3,264 x 2,448 piksel) túsire aladı hám 1080p videolardı sekundına 30 kadrǵa shekem jaqsılanǵan sapada jazıp ala aladı &lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://tideart.com/?id=4e9dc842|bet=iPhone 4s camera comparisons compilation|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120509025049/http://tideart.com/?id=4e9dc842|arxivsáne=May 9, 2012|avtor=Lambert|at=Patrick|sáne=October 18, 2011|baspaxana=TideArt|qaralǵan sáne=April 25, 2012}}&lt;/ref&gt; (30% jaqsıraq anıqlıq, 26% jaqsıraq aq balansı, reń dálligi) qosımsha linza, IQ filtri, keńirek f/2.4 diafragma hám súwret signalın qayta islewshi (A5 ke ornatılǵan) arqasında.&lt;ref name=&quot;chaffin&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple Announces iPhone 4s: New Antenna, 64&amp;nbsp;GB Capacity (Update)|publisher=The Mac Observer|url=http://www.macobserver.com/tmo/article/apple_announces_iphone_4s_new_antenna_better_battery/|access-date=October 5, 2011}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFChaffin2011&quot;&gt;Chaffin, Bryan (October 5, 2011). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Why the improved camera in the iPhone 4s is good news for shutterbugs|publisher=Ars Technica|url=https://arstechnica.com/apple/news/2011/10/why-the-improve-camera-in-the-iphone-4s-is-good-news-for-shutterbugs.ars|access-date=October 23, 2011}}&lt;/ref&gt;

Ornatılǵan giroskop video jazıw waqtında kamera ushın ayırım súwret turaqlandırıwın támiyinleydi, biraq ele de jaqsılanıw ushın orın bar, sebebi eń zamanagóy súwret turaqlandırıw algoritmleri giroskoptı paydalanbaydı, al súwretti qayta islewdi paydalanadı. Kameranıń basqa ózgeshelikleri — makro (jaqınnan túsirilgen súwretler ushın) hám tezirek túsiriw, sonıń ishinde birinshi súwretti 1.1 sekundta hám ekinshisin yarım sekundtan soń túsire alıw.
[[Fayl:Apple_iPhone_4s_Color_White_With_8GB_of_Storage_Memory_Volume_Rocker.JPG|nobaý|Aq iPhone 4s tıń qulaqlıq dinamiginiń ústinde jaqınlıq sensorı bolǵan sızıq bar. Bul qara modelde de bar, biraq onı kóriw qıyınıraq.]]
iPhone 4s 3.5 dyuym (89 millimetr) 960 x 640 pikselli multisensorlı Retina displeyine iye. Onıń shep tárepinde eki dawıs kúshi túymesi hám qońıraw-únsiz rejim almastırǵıshı bar.&lt;ref name=&quot;apple&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/specs.html|bet=iPhone 4s — Technical Specifications|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070714051039/http://www.apple.com/iphone/specs.html|arxivsáne=July 14, 2007|sáne=October 14, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 23, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.apple.com/iphone/specs.html &quot;iPhone 4s — Technical Specifications&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Ústi shep jaǵında 3.5 mm qulaqlıq uyası hám qońıraw waqtında shawqımdı biykarlaw hám dawıslı baylanıs/FaceTime (video qońıraw) rejiminde qollanılatuǵın mikrofon jaylasqan. Qulıplaw-quwat túymesi qurılmanıń oń joqarǵı shetinde ornalasqan.&lt;ref name=&quot;apple&quot; /&gt; Qurılmanıń oń tárepinde Micro-SIM karta slotı bar. Qurılmanıń tómengi bóliminde oń jaqta dawıs shıǵarǵısh hám shep jaqta mikrofon kirisi bar, al ortada Apple kompaniyasınıń 30-shtırlı dok-qosqıshı jaylasqan.&lt;ref name=&quot;apple&quot; /&gt; iPhone 4s AirPlay hám hár qıylı Apple A/V kabelleri arqalı video shıǵarıwdı qollaydı.&lt;ref name=&quot;chaffin&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple Announces iPhone 4s: New Antenna, 64&amp;nbsp;GB Capacity (Update)|publisher=The Mac Observer|url=http://www.macobserver.com/tmo/article/apple_announces_iphone_4s_new_antenna_better_battery/|access-date=October 5, 2011}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFChaffin2011&quot;&gt;Chaffin, Bryan (October 5, 2011). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Qollanılatuǵın video formatlarına H.264 (maksimum sekundına 1080p 30 kadr), MPEG-4 video hám háreketli JPEG (M-JPEG) kiredi.&lt;ref name=&quot;chaffin&quot; /&gt;

Paydalanıwshı kirgiziwlerinen tısqarı, qurılma smartfonǵa onıń baǵdarı hám sırtqı sharayatlar haqqında informaciya beretuǵın bir neshe sensorlarǵa iye. Olarǵa úsh kósherli giroskop, akselerometr, jaqınlıq sensorı hám qorshaǵan ortalıq jaqtılıq sensorı kiredi.&lt;ref name=&quot;4s&quot; /&gt; iPhone 4s 200 saat kútiw rejimi, 3G de 8 saat sóylesiw waqtı, 2G de 14 saat sóylesiw waqtı, 6 saat 3G internetke kiriw hám 9 saat Wi-Fi da internetke kiriw waqtına iye ekenligi aytılǵan.&lt;ref name=&quot;4s&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/specs.html|bet=Apple iPhone 4s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070714051039/http://www.apple.com/iphone/specs.html|arxivsáne=July 14, 2007|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=October 5, 2011}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.apple.com/iphone/specs.html &quot;Apple iPhone 4s&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/iphone-4/specs.html|bet=Apple iPhone 4 Tech Specs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120630170442/http://www.apple.com/iphone/iphone-4/specs.html|arxivsáne=June 30, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=October 5, 2011}}&lt;/ref&gt; Sonıń menen bir qatarda, ol 10 saatqa shekem video oynatıw yamasa 40 saatqa shekem audio oynatıwdı qollay aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/iphone-4s/specs.html|bet=Apple iPhone 4s Tech Specs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120917210042/http://www.apple.com/iphone/iphone-4s/specs.html|arxivsáne=September 17, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=January 31, 2012}}&lt;/ref&gt;

=== Dizayn ===
[[Fayl:IPhone4SiPhone4.png|alt=An iPhone 4 on top of an iPhone 4s.|nobaý|[[IPhone 4|iPhone 4]] (GSM) antenna ornalasıwı (joqarıda) menen iPhone 4s (tómende) antenna ornalasıwın salıstırıw. Smartfonnıń dógeregin qurawshı antennalardıń qayta ornalastırılǵanın bayqań; iPhone 4 antennası onıń ústinde, al iPhone 4s te antennalar shetlerinde jaylasqan. Bul shettegi antenna ornalasıwı uyalı signal hálsizleniwine payda alıp keldi hám iPhone 5 sıyaqlı keyingi modellerde qollanıldı.]]
iPhone 4s tat baspaytuǵın polattan islengen, qos uyalı antenna dizaynına iye, bul iPhone 4 CDMA ǵa uqsas. Apple kompaniyası iPhone 4 CDMA daǵı antennanı qayta proektlestirdi, óytkeni dáslepki iPhone 4 paydalanıwshıları onı belgili bir jaǵdaylarda uslaǵanda uyalı signaldıń hálsizleniw mashqalaların xabarlaǵan edi. Smartfondaǵı jaqsılanǵan uyalı radio eń jaqsı signaldı jiberip/qabıllap atırǵanına baylanıslı eki antenna arasında awısıp tura aladı. Bul eki antenna iPhone 4s tiń shetlerin qorshap turatuǵın ayrıqsha tat baspaytuǵın polat lentaǵa biriktirilgen.&lt;ref name=&quot;PC World&quot;&gt;{{Cite news|title=New iPhone 4s: Antenna 'Death Grip' Now Slightly Harder|publisher=[[International Data Group|IDG]]|date=October 5, 2011|url=http://www.pcworld.com/article/241186/new_iphone_4s_antenna_death_grip_now_slightly_harder.html|access-date=October 9, 2011}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFSullivan2011&quot;&gt;Sullivan, Mark (October 5, 2011). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; iPhone 4s taǵı lentalar eki antennaǵa bólingen: uyalı hám Global Jaylasıw Sisteması GPS, Bluetooth hám Wi-Fi bolsa ishki antennaǵa tiykarlanǵan.&lt;ref name=&quot;apple&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/specs.html|bet=iPhone 4s — Technical Specifications|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070714051039/http://www.apple.com/iphone/specs.html|arxivsáne=July 14, 2007|sáne=October 14, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 23, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.apple.com/iphone/specs.html &quot;iPhone 4s — Technical Specifications&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Anand&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple iPhone 4s: Thoroughly Reviewed|publisher=Anandtech|date=October 31, 2011|url=http://www.anandtech.com/show/4971/apple-iphone-4s-review-att-verizon/9|access-date=December 24, 2013}}&lt;/ref&gt;

iPhone 4 hám 4s Djonatan Ayv tárepinen dizayn islengen. '4' áwladlı iPhone lar aldıńǵı Apple dizaynlarınan ózgeshelenedi; arqa paneldiń dóńesligi, sonday-aq aldıńǵı hám arqa tárepler arasındaǵı lenta joq qılınıp, olardıń ornına tegis betler paydalanılǵan. Bul qayta dizayn iPad hám iMac sıyaqlı bar bolǵan Apple ónimleriniń utilitarizmi hám bir túrliligin sáwlelendiredi. iPhone 4s tiń ulıwma ólshemleri 3GS ke salıstırǵanda kishirek.&lt;ref name=&quot;Helf, Miguel&quot;&gt;{{Cite news|title=On Newest iPhone, Another Camera|url=https://www.nytimes.com/2010/06/08/technology/08apple.html|access-date=May 17, 2012}}&lt;/ref&gt;

Ol 115 millimetr (4.5 dyuym) biyikliginde, 59 millimetr (2.3 dyuym) keńliginde hám 9.4 millimetr (0.37 dyuym) qalıńlıǵında, [[IPhone 3GS|iPhone 3GS]] penen salıstırǵanda, ol 116 millimetr (4.6 dyuym) biyikliginde, 62 millimetr (2.4 dyuym) keńliginde hám 12 millimetr (0.47 dyuym) qalıńlıǵında; bul iPhone 4 hám 4s tiń 3GS ten 21.5% juqaraq ekenligin kórsetedi. Ishki komponentler alyuminosilikat shiyshesiniń eki paneli arasına jaylastırılǵan, Apple kompaniyası bunı &quot;ximiyalıq jollar menen bekkemlengen, plastmassadan 20 ese qattı hám 30 ese bekkem&quot; dep súwretleydi, teoriyalıq jaqtan onı aldıńǵı modellerge qaraǵanda sızılıwǵa hám zaqımlanıwǵa kóbirek turaqlı etedi.

== Qabıllaw ==

=== Sın pikirler ===
iPhone 4s qurılması jaqsı qabıllandı. Sın pikir beriwshiler Siri, jańa kamera hám processor tezligin aldıńǵı modelge salıstırǵanda áhmiyetli artıqmashılıqlar retinde atap ótti.&lt;ref name=&quot;vergejoshua&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wired2012&quot; /&gt; Engadget saytınıń wákili Tim Stivens: &quot;iPhone 4s hámme nárseni iPhone 4 ke qaraǵanda jaqsıraq isleydi, biraq ol hesh nárseni túp-tiykarınan ózgertpeydi&quot; dep ayttı.&lt;ref name=&quot;engadgetreviewtim&quot; /&gt; The Verge saytınıń wákili Djoshua Topolski: &quot;eger bul mashina bolǵanda, ol Mercedes bolar edi&quot; hám Siri &quot;bálkim Apple dúzgen eń innovaciyalıq qosımshalardıń biri&quot; ekenligin bildirdi. Kópshilik sın pikir beriwshiler Siri di iPhone 4s tiń eń áhmiyetli ózgesheligi dep esapladı. Wired jurnalınıń wákili Brayan Chen: &quot;besinshi áwlad iPhone nıń sapalı kamerası hám tez eki yadrolı processorı joqarı dárejeli qosımshalar. Biraq Siri adamlardıń bul telefondı satıp alıwınıń sebebi&quot; dep ayttı.

Retrevo kompaniyası AQSHtıń 1,300 den aslam tutınıwshısı arasında sorawnama ótkizip, barlıq smartfon iyeleriniń 71 procenti jańa iPhone 4s ten kewli qalmaǵanın, biraq házirgi [[IPhone 4|iPhone 4]] iyeleriniń 47 procenti, yaǵnıy derlik yarımınıń kewli qalǵanın xabarladı; 12 procenti úlkenirek displey, 21 procenti jańalanǵan dizayn, al 29 procenti 4G di kútken.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.bgr.com/2011/10/13/survey-29-of-smartphone-owners-47-of-iphone-4-owners-disappointed-in-iphone-4s/|bet=Survey: 29% of smartphone owners, 47% of iPhone 4 owners disappointed in iPhone 4s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120502231903/http://www.bgr.com/2011/10/13/survey-29-of-smartphone-owners-47-of-iphone-4-owners-disappointed-in-iphone-4s/|arxivsáne=May 2, 2012|avtor=Epstein|at=Zach|sáne=October 13, 2011|baspaxana=Boy Genius Report|qaralǵan sáne=April 25, 2012}}&lt;/ref&gt; Texnologiya ekspertleriniń pikirin qaytalap, Reuters agentligi iPhone 4 ten aytarlıqtay ózgeshelenbewi básekilesler ushın jańa bazar múmkinshiliklerin ashıwı múmkin dep boljadı. Gartner kompaniyasınıń analitigi C. K. Lu nıń pikirinshe, Apple kompaniyası endi jetekshi orınǵa iye emes hám 4s tek brend sadıqlıǵı sebepli satıladı, sebebi háweskerler jińishkerek profilli, shetinen shetine deyin ekranlı hám kúshlirek ózgesheliklerge iye iPhone 5 ti kútken.[2] Usı háweskerler arzanıraq, ajıratılǵan iPhone 4 ti de qálegen.

iPhone 4s te oyın oynaw PlayStation Vita ǵa, ol usınday SGX GPU nı tek tórt yadrolı konfiguraciyada qollanadı, hám Nintendo 3DS qol oyın konsollarına uqsatılǵan. Sonıń menen bir qatarda, iPhone 4s tiń sekundına 80 million poligondı qayta islew qábileti sekundına 275 million hám 500 million poligondı qayta isley alatuǵın PlayStation 3 hám Xbox 360 úy video oyın konsolları menen salıstırılǵan.&lt;ref name=&quot;techradar 4s gaming&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/gaming-on-the-iphone-4s-1031978|bet=Gaming on the iPhone 4s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111007104812/http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/gaming-on-the-iphone-4s-1031978|arxivsáne=October 7, 2011|avtor=Winchester|at=Henry|sáne=October 5, 2011|baspaxana=[[TechRadar]]|qaralǵan sáne=October 10, 2011}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFWinchester2011&quot;&gt;Winchester, Henry (October 5, 2011). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

Computer and Video Games (CVG) jurnalınıń orınbasar redaktorı Endi Robinson TechRadar ǵa bılay dedi: &quot;4s iPhone dı tiykarǵı oyın qurılması sıpatında aytarlıqtay isenimlilik ornatıp atır. Ol tek 3DS ten kórnekli túrde ozatuǵın oyınlardı shıǵarıp ǵana qoymastan, sonıń menen birge bult saqlaw hám televizorǵa translyaciya qılıw qollap-quwatlawı sıyaqlı ózgeshelikler oyınshılar ushın haqıyqattan da qızıqlı.&quot;&lt;ref name=&quot;techradar 4s gaming&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/gaming-on-the-iphone-4s-1031978|bet=Gaming on the iPhone 4s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111007104812/http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/gaming-on-the-iphone-4s-1031978|arxivsáne=October 7, 2011|avtor=Winchester|at=Henry|sáne=October 5, 2011|baspaxana=[[TechRadar]]|qaralǵan sáne=October 10, 2011}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFWinchester2011&quot;&gt;Winchester, Henry (October 5, 2011). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Jon Peddie Research kompaniyasınıń joqarı dárejeli oyın analitigi Ted Pollak iPhone 4s tegi oyın oynawdaǵı eń úlken jetilistiriw dawıs penen basqarıw ózgeshelikleri dep esaplaydı hám bılay dep atap ótedi: &quot;Nintendogs oyınshıları jaqsı kórgen ózgesheliklerdiń biri onıń menen sóylesiw múmkinshiligi edi. iPhone 4s te usınday oyınnıń hám kórsetilgen dawıs basqarıwı menen onnan da quramalıraq oyınnıń islenbewine hesh qanday sebep joq.&quot;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=The New iPhone 4s: Game Changer?|publisher=IndustryGamers|date=October 4, 2011|url=http://www.industrygamers.com/news/the-new-iphone-4s-game-changer/|access-date=October 10, 2011}}&lt;/ref&gt;

2012-jılı iPhone 4s, RIM kompaniyasınıń Blackberry Bold 9900 hám básekiles [[Samsung]] kompaniyasınıń Galaxy Note modellerin hám basqalardı artta qaldırıp, T3 shólkemlestirgen &quot;Jıldıń jumıs gadjeti&quot; sıylıǵın jeńip aldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://awards.t3.com/categories/work-gadget-of-the-year/apple-iphone-4s|bet=Apple iPhone 4s — Worst Gadget of the Year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120912002221/http://awards.t3.com/categories/work-gadget-of-the-year/apple-iphone-4s|arxivsáne=September 12, 2012|baspaxana=T3|qaralǵan sáne=October 9, 2012}}&lt;/ref&gt;

=== Máseleler ===
[[Fayl:IPhone_4S_Cracked_rear.jpg|nobaý|Arqa qaplaması jarılǵan iPhone 4s. iPhone 4s ([[IPhone 4|iPhone 4]] penen birge) modelleriniń shiyshe arqa qaplamaları abaysızda túsip ketkennen keyin ańsat jarılıp ketetuǵını menen belgili edi. Usıǵan uqsas dizayn (polattan islengen ramka menen shiyshe korpus) keyinirek iPhone X hám iPhone 8 modellerin tanıstırıw menen qayta qollanıldı, biraq shiyshe arqa qaplamanıń bul ekinshi nusqası sımsız zaryadlaw ushın qollanıldı.]]
iPhone 4s payda bolǵannan berli, paydalanıwshılar tárepinen internet forumlarında xabar etilgen bir qansha máseleler CNN, Boy Genius Report, The Guardian hám PC World sıyaqlı media shólkemleri tárepinen atap ótilgen.

* Shıǵıwshı qońırawlarda ses joq 
* Geyde telefon retinde qollanılǵanda dinamik jaqsı islegeni menen, veb-radio sıyaqlı xızmetler ushın dinamikten ses shıqpaydı. Bul qáte naushnik shtekerin sezetuǵın qosqıshtıń durıs islemewinen hám hár qıylı qosımshalardıń bul informaciyanı hár qıylı qollanıwınan bolıwı múmkin.
* Sarı reńli ekranlar (tiykarınan aq korpuslı modellerge tásir etedi) — – aldıńǵı modellerdiń ekranı anıq kalibrovka qılınbaǵanı hám sonlıqtan súwretlerdi kókshil reńde kórsetkeni málim boldı.
* Batareya máseleleri  – — Apple máseleni anıqlaw hám sheshiw ushın iOS 5.1.1 versiyasın shıǵardı. Degen menen, jańalanıw batareyanıń tómen ónimliligi máselesin tolıq sheshe almadı. 2012-jıldıń fevral ayına kelip, Apple ele de batareya quwatınıń tez tawsılıwı máselesin izertlep atır edi.
* Sirige sóylegende hár túrli ellerden bolǵan paydalanıwshılardıń akcentin túsinbew.
* Bluetooth baylanısı hám radiusı geyde jaman, jetkiliksiz hám/yamasa buzıq boladı. Qarsı táreptegi ses sapası gúńgirt hám/yamasa túsiniksiz, esabatlar Bluetooth garnituralarına emes, al iPhone modeline baylanıslı ekenin kórsetedi.

iPhone 4s modelinde Wi-Fi túymeleri Parametrler hám Basqarıw orayında kúlreńde kórinetuǵın másele bar edi, bul tiykarınan Wi-Fi antennasınıń termiyalıq soqqısınan kelip shıqqan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.ifixit.com/Guide/How+to+Fix+iPhone+4S+Wi-Fi+Grayed+Out/22167|bet=How to Fix iPhone 4s Wi-Fi Grayed Out|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210910084919/https://www.ifixit.com/Guide/How+to+Fix+iPhone+4S+Wi-Fi+Grayed+Out/22167|arxivsáne=September 10, 2021|sáne=2014-02-12|til=en|jumıs=iFixit|qaralǵan sáne=2021-09-10}}&lt;/ref&gt;

=== Kommerciyalıq qabıllaw ===
Aldıńǵı iPhone úlgilerinen ayırmashılıǵı, iPhone 4 satıwları 4s úlgisi shıǵarılǵanǵa shekem joqarı shegarasına jetpegen edi. Aldıńǵı iPhone úlgileri satıwlar tómenlep baratırǵan waqıtta yaki sonnan keyin shıǵarılǵan edi. Sonıń menen bir qatarda, iPhone 4 paydalanıwshıları óz smartfonlarına júdá qanaatlanǵanlıǵın bildirgen edi. iPhone 4s járiyalanǵannan soń, sárshembi kúni Samsung Electronics, HTC hám [[Nokia]] kompaniyalarınıń akciyaları ósti, al Apple akciyaları tómenledi. Degen menen, kún dawamında Apple akciyaları qayta kóterilip, 1% ósim menen juwmaqlandı.

Buyırtpalar baslanǵannan keyin, AT&amp;T kompaniyası iPhone 4s ge bolǵan talaptıń &quot;ádetten tıs&quot; ekenligin bildirdi.&lt;ref name=&quot;usatoday&quot;&gt;{{Cite news|title=AT&amp;T: Initial demand for iPhone 4s 'extraordinary'|date=October 8, 2011|url=https://www.usatoday.com/tech/news/story/2011-10-07/atampT-iphone-4s/50695302/1|access-date=October 15, 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=iPhone 4s Presale Demand Is 'Extraordinary,' Says AT&amp;T|date=October 7, 2011|url=https://www.huffingtonpost.com/2011/10/08/iphone-4s-presale-att_n_1001383.html|access-date=May 4, 2012}}&lt;/ref&gt; AT&amp;T arqalı shıǵarılǵannan keyingi 12 saat ishinde 200,000 nan aslam buyırtpa berilgen. Nemis telefon kompaniyası Deutsche Telekom tutınıwshılardıń qızıǵıwshılıǵına &quot;qanaatlanǵanlıǵın&quot; bildirdi. Sonıń menen bir qatarda, AT&amp;T, Verizon hám Sprint kompaniyaları 2011-jıl 8-oktyabrge kelip dáslepki zapasların tolıq satıp jiberdi, al 9-oktyabrge kelip jańa buyırtpalardı orınlaw ushın 1-2 hápte kútiw kerek boldı. 2011-jıl 20-oktyabrde AT&amp;T bir millionnan aslam iPhone 4s aktivaciyasın ámelge asırdı.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=AT&amp;T Surpasses 1 Million iPhone 4s Activations|date=October 20, 2011|url=https://techcrunch.com/2011/10/20/att-surpasses-1-million-iphone-4s-activations/|access-date=October 20, 2011}}&lt;/ref&gt; 10-oktyabrde Apple kompaniyası iPhone 4s satıwǵa shıqqannan keyingi dáslepki 24 saat ishinde bir millionnan aslam buyırtpa alınǵanlıǵın járiyaladı, bul iPhone 4 tiń 600,000 qurılma rekordınan ozıp ketti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.keynoodle.com/iphone-4s-sells-1-million-in-under-24-hours/|bet=iPhone 4s Sells 1 Million in Under 24 Hours|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120601170143/http://www.keynoodle.com/iphone-4s-sells-1-million-in-under-24-hours/|arxivsáne=June 1, 2012|avtor=Anderson|at=Ash|sáne=October 10, 2011|baspaxana=KeyNoodle|qaralǵan sáne=October 10, 2011}}&lt;/ref&gt; iPhone 4 penen 4s arasındaǵı 16 aylıq kútiw de satıwlardıń joqarı bolıwına tásir etken bolıwı múmkin.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Apple received more than 1 million pre-orders for iPhone 4s in a day|date=October 11, 2011|url=http://economictimes.indiatimes.com/tech/hardware/apple-received-more-than-1-million-pre-orders-for-iphone-4s-in-a-day/articleshow/10307358.cms|access-date=October 15, 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=iPhone 4s Sold Out: Pre-order Record in Memory of Steve Jobs? (OPINION)|date=October 11, 2011|url=http://www.ibtimes.com/iphone-4s-sold-out-pre-order-record-memory-steve-jobs-opinion-212143|access-date=December 24, 2013}}&lt;/ref&gt;

2011-jıl 17-oktyabrde Apple kompaniyası iPhone 4s shıǵarılǵannan keyingi dáslepki úsh kún ishinde tórt million danası satılǵanlıǵın, hám 25 million iOS paydalanıwshısı sol waqıttaǵı eń sońǵı iOS 5 versiyasına ótkenligin járiyaladı. iOS 5 iPhone 4s shıǵarılǵanda qosımsha túrde shıǵarılǵan edi. Apple kompaniyasınıń dúnya júzlik ónim marketingi boyınsha vice-prezidenti Fil Shiller: &quot;iPhone 4s dáslepki háptesinde tórt millionnan aslam satılıw menen jaqsı basladı — bul telefon ushın házirge deyingi eń joqarı kórsetkish hám iPhone 4 tiń dáslepki úsh kúndegi satılıwınan eki ese kóp&quot; dep málimledi. 4s járiyalanıwınan aldınǵı háptelerde qollanılǵan smartfonlar bazarında aldın onday bolmaǵan dárejede almastırıw jaǵdayları boldı, al onnan keyin usınılǵan bahalarda tómenlew bayqaldı. Aldıńǵı áwlad iPhone ları hár qıylı usıllar arqalı bazarda qayta aylanısqa túsedi hám úshinshi tárep satıp alıwshıları eski áwlad iPhone ların satıp alıwı múmkin. Apple da arnawlı baǵdarlama boyınsha aldıńǵı áwlad iPhone ların qaytarıp satıp aladı.&lt;ref name=&quot;daw&quot; /&gt; 2012-jıl 24-aprelde AT&amp;T 2011-jıldıń 4-kvartalında 7.6 million iPhone qurılması, al 2012-jıldıń 1-kvartalında 4.3 million qurılma aktivlestirilgenin járiyaladı. Ulıwma alǵanda, AT&amp;T 2012-jıldıń birinshi kvartalında 5.5 million smartfon sattı, olardıń 78% in iPhone lar quradı.

== Derekler ==

[[Kategoriya:IPhone]]
&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>akr2tye7tt6emtziem787f2hjr34qyp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IOS 5</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21251</id>
    <revision>
      <id>123939</id>
      <parentid>123738</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:46:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123939</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27209" sha1="kamx2y8whchh9u5wi8b8rwgk9dvor36" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vevent&quot;
|+iOS 5
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[IOS|iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemasınıń]] versiyası
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Islep shıǵarıwshı
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Apple Inc.]]
|- style=&quot;display: none;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-full-data&quot; |&lt;templatestyles src=&quot;Module:Infobox/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Derek modeli
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
!Dáslepki shıǵarılıwı 
|12-oktyabr, 2011-jıl 
|-
!Eń sońǵı shıǵarılıwı 
|5.1.1 / 25-may, 2012-jıl 
|-
!Jańalaw usılı 
|Baǵdarlama Jańalawı
|-
!'''Paket basqarıwshısı'''
|[[App Store]]
|-
!'''Platformalar'''
|[[IPhone|iPhone]]
[[IPhone 3GS|iPhone 3GS]]

[[IPhone 4|iPhone 4]]

[[IPhone 4s|iPhone 4s]]

iPod Touch

iPod Touch (3-áwlad)

iPod Touch (4-áwlad)

iPad

iPad (1-áwlad)

iPad 2

iPad (3-áwlad)
|-
!'''Yadro túri''' 
|Gibrid (XNU)
|-
!'''Licenziya'''
|Menshik EULA, ashıq kodlı komponentler oǵan kirmeydi 
|-
!'''Aldınǵısı'''
|[[IOS 4|iOS 4]]
|-
!'''Keyingisi'''
|[[IOS 6|iOS 6]]
|-
!'''Rásmiy veb-saytı''' 
|[https://web.archive.org/web/20120910202035/http://www.apple.com/ios/ Apple — iOS 5 — iPad, iPhone hám iPod Touch ushın 200+ jańa funkciyalar]. Wayback Machine'de (10-sentyabr, 2012-jılı arxivlengen)
|-
!Uranı
|Biz iOS-tı pútkilley jańa dárejege kóterdik.
|- style=&quot;display:none&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |
|}
'''iOS 5''' ‒ [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan [[IOS|iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] besinshi tiykarǵı versiyası, [[IOS 4|iOS 4]] tiń miyrasxorı (dawamshısı) bolıp tabıladı. Ol kompaniyanıń [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnya júzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyasında]] 2011-jılı 6-iyunda járiyalandı hám 2011-jıldıń 12-oktyabrinde shıǵarıldı. Onıń ornın 2012-jıldıń 19-sentyabrinde [[IOS 6|iOS 6]] iyeledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apples-ios-6-release-date-start-your-downloads-on-sept-19/|bet=Apple's iOS 6 release date: Start your downloads on Sept. 19|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165144/https://www.cnet.com/news/apples-ios-6-release-date-start-your-downloads-on-sept-19/|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Tam|at=Donna|sáne=September 12, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 5 xabarlandırıwlar sistemasın qayta islep shıqtı, ekrannıń joqarǵı bóleginde payda bolatuǵın waqıtsha bannerlerdi qostı hám barlıq sońǵı xabarlandırıwlar ushın oraylıq orın Xabarlandırıwlar Orayın kirgizdi. iOS 5 jáne de [[iCloud]], Apple dıń iCloud qollanılatuǵın qurılmalar arasında kontent hám maǵlıwmatlardı sinxronlastırıw ushın bult saqlaw xızmetin hám iMessage, Apple dıń tez xabar almasıw xızmetin qostı. Birinshi ret baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwları kompyuter hám [[iTunes]] talap etilmey, sımsız ornatılıwı múmkin boldı. iOS 5 jáne de [[Twitter]] menen tereń integraciyanı ámelge asırdı, iPad larda kóp tapsırmalı háreketlerdi kirgizdi hám qulıplaw ekranınan ańsat jetkilikli kamera belgisin (yarlık-ın) qostı.

iOS 5 [[IPhone 4s|iPhone 4s]] paydalanıwshıları ushın sınǵa ushıradı, sebebi dáslepki shıǵarılıwda batareyanıń tez tawsılıwı, SIM kartalarınıń islemewi hám telefon sóylesiwleri waqtında jańǵırıqlar boldı. Bul mashqalalar keyingi shıǵarılıwlarda dúzetildi.

iOS 5 — úshinshi áwlad iPod Touch hám birinshi áwlad iPad ti qollaytuǵın iOS tiń sońǵı versiyası.

== Tariyxı ==

=== Tanıstırıw hám dáslepki shıǵarılıw ===
iOS 5 2011-jıl 6-iyunde [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Apple Dúnya júzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyasında]] tanıstırıldı, sol kúni keyinirek baǵdarlamashılar ushın beta versiyası járiyalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2011/06/06/apples-ios-5-all-the-details/|bet=Apple's iOS 5: all the details|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165123/https://www.engadget.com/2011-06-06-apples-ios-5-all-the-details.html|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Savov|at=Vlad|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/06/06/ios-5-announced|bet=iOS 5 announced: iMessage, Notification Center, and more; comes today for devs, this fall for everyone else|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165150/https://www.theverge.com/mobile/2011/6/6/2515085/ios-5-announced|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Ziegler|at=Chris|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 5 rásmiy túrde 2011-jıldıń 12-oktyabrinde shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2011/10/12/ios-5-available/|bet=iOS 5 available now, makes the iPhone 4 feel completely new|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170207033452/http://venturebeat.com/2011/10/12/ios-5-available/|arxivsáne=February 7, 2017|avtor=Hardawar|at=Devindra|sáne=October 12, 2011|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2011/10/04/ios-5-to-be-released-on-october-12/|bet=iOS 5 To Be Released on October 12|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180312144103/https://www.macrumors.com/2011/10/04/ios-5-to-be-released-on-october-12/|arxivsáne=March 12, 2018|avtor=Schultz|at=Marianne|sáne=October 4, 2011|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Sistema ózgeshelikleri ==

=== Xabarlandırıwlar ===
Aldıńǵı iOS versiyalarında xabarlandırıwlar ekranda dialog qutıları túrinde payda bolıp, aǵımdaǵı iskerlikti bólip taslaytuǵın edi. iOS 5 te xabarlandırıwlar qayta islep shıǵıldı hám ekrannıń joqarǵı bóliminde waqıtsha banner sıpatında kórinedi. Sońǵı xabarlandırıwlarǵa ekrannıń joqarǵı bóliminen &quot;Xabarlandırıwlar Orayı&quot;n tómen tartıw arqalı da kiriwge boladı. Eski xabarlandırıwlar sistemasın qáleytuǵın paydalanıwshılar Sazlawlar menyusınan sáykes opciyanı tańlaw arqalı onı saqlap qala aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1160366/ios5_notifications.html|bet=First Look: iOS 5 notifications|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165455/https://www.macworld.com/article/1160366/ios5_notifications.html|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=June 7, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== iCloud ===
iOS 5 Apple kompaniyasınıń bultlı saqlaw xızmeti [[iCloud]] tı tanıstıradı. Jańa xızmet paydalanıwshılarǵa ózleriniń muzıkaların, súwretlerin, videoların hám qollanba maǵlıwmatların barlıq iCloud qosılǵan qurılmalarında biypul sinxronlastırıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1162647/icloud_to_make_official_debut_on_october_12.html|bet=iCloud to make official debut on October 12|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165354/https://www.macworld.com/article/1162647/icloud_to_make_official_debut_on_october_12.html|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=October 4, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Sımsız jańalanıwlar ===
iOS 5 qollap-quwatlanatuǵın qurılmalarda sımsız sistema jańalanıwların ámelge asırıwǵa múmkinshilik beredi, yaǵnıy qurılmalardı jańalaw ushın kompyuter hám [[iTunes]] zárúr emes.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1163060/up_close_with_ios_5_wireless_syncing_and_updating.html|bet=Up close with iOS 5: Wireless syncing and updating|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170808112956/http://www.macworld.com/article/1163060/up_close_with_ios_5_wireless_syncing_and_updating.html|arxivsáne=August 8, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=October 15, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt; Jańa qurılmalardı aktivlestiriw hám jańalanıwlar sımsız túrde ámelge asırılıwı múmkin.

=== Twitter integraciyası ===
iOS 5 tereń Twitter integraciyasın usınadı. Paydalanıwshılar Twitter ge tikkeley Sazlawlar menyusınan kire aladı. Súwretlerdi Súwretler yamasa Kamera qollanbalarınan tikkeley &quot;tvitlewge&quot; boladı, sonday-aq qollanıwshılar Safari, [[YouTube]] hám [[Google Kartalar|Google Maps]] qollanbalarınan da tvitley aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1162993/up_close_with_ios_5_twitter_integration.html|bet=Up close with iOS 5: Twitter integration|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165521/https://www.macworld.com/article/1162993/up_close_with_ios_5_twitter_integration.html|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=October 13, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2011/06/06/apple-twitter-ios5/|bet=Apple Blesses Twitter, Makes It the Social Network on iOS Devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165554/https://mashable.com/2011/06/06/apple-twitter-ios5/|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Van Grove|at=Jennifer|sáne=June 7, 2011|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Kóp tapsırmalılıq ===
Kóp tapsırmalılıq ımlawları iOS 5 tiń shıǵarılıwı menen iPad ta payda boldı. Kóp tapsırmalılıq qollanıwshılarǵa bas bet túymesin eki ret basıwsız yamasa dáslep bas betke ótpesten qollanbalar arasında ótiwge imkaniyat beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2011/10/12/ios-5-review/|bet=iOS 5 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201112020009/https://www.engadget.com/2011-10-12-ios-5-review.html|arxivsáne=November 12, 2020|avtor=Cesa|at=Dante|sáne=October 12, 2011|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt; Kóp tapsırmalılıq ımlawları tek iPad 2 de ǵana jetkilikli boldı.

=== Klaviatura ===
iPad klaviaturasın ekrannıń tómengi bóliminen ajıratıw hám onı eki yarım klaviaturaǵa bóliw múmkin edi.

=== Siri ===
Siri, Apple kompaniyasınıń dawıslı járdemshisi, tek iPhone 4s te qollap-quwatlanadı. Keyinirek ol iOS 6 da basqa qurılmalarǵa (mısalı, iPhone 5) keńeytildi hám hár bir jańa úlken baǵdarlamalıq támiynat shıǵarılıwı menen jáne de keńeytildi.

== Qollanba ózgeshelikleri ==

=== Súwretler hám Kamera ===
iOS 5 tiń birinshi shıǵarılıwı Kamera qollanbasına birinshi ret qulıplaw ekranınan ańsat kiriwge múmkinshilik berdi. Eger qollanıwshılar bas bet túymesin eki ret bassa, kamera belgisi &quot;jıljıtıp ashıw&quot; xabarı qasında payda boladı hám qollanıwshılar onı basıp tikkeley kameraǵa kire aladı.&lt;ref name=&quot;CNET camera&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/access-the-iphone-camera-from-the-lock-screen-even-quicker-on-ios-5-1/|bet=Access the iPhone camera from the lock screen even quicker on iOS 5.1|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165533/https://www.cnet.com/how-to/access-the-iphone-camera-from-the-lock-screen-even-quicker-on-ios-5-1/|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=March 8, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MacRumors camera&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2011/10/13/ios-5-camera-volume-shutter-lock-screen-remote-triggering/|bet=iOS 5 Camera: Volume Shutter, Lock Screen, Remote Triggering|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210525054156/https://www.macrumors.com/2011/10/13/ios-5-camera-volume-shutter-lock-screen-remote-triggering/|arxivsáne=May 25, 2021|avtor=Golson|at=Jordan|sáne=October 13, 2011|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 5.1 jańalanıwı bul processti jeńillestirdi, bas bet túymesin eki ret basıw procedurasın alıp taslap, onı qollanıwshılardıń kamera belgisin joqarı jıljıtıwın talap etetuǵın process penen almastırdı.&lt;ref name=&quot;CNET camera&quot; /&gt; Qurılma paroli menen qulıplanǵan waqıtta qáwipsizlik maqsetinde, kameraǵa kiriwdiń bul usılı tek Kamera qollanbasına kiriwge ruqsat beredi hám qurılmanıń basqa funkciyalarına kiriwge ruqsat bermeydi.

Dawıs kóteriw túymesin basıw arqalı paydalanıwshı súwretke túsire aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2011/06/06/apple-adds-camera-shortcut-to-lock-screen-volume-up-shutter-key/|bet=Apple iOS 5 adds instant camera access from lock screen and shutter release to volume-up button|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165527/https://www.engadget.com/2011-06-06-apple-adds-camera-shortcut-to-lock-screen-volume-up-shutter-key.html|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Wollman|at=Dana|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Xabarlar (Messages) ===
Messages qollanbasına qurılǵan jańa tez xabar almasıw xızmeti iMessage, iOS 5 qurılması bar hár kimge úylesimli iOS 5 qurılması bar basqa adamǵa hám tiykarǵı, hám multimediyalıq xabarlar jiberiwge múmkinshilik berdi. SMS ke qaraǵanda, iMessage arqalı jiberilgen xabarlar ádettegi uyalı baylanıs xabar almasıwı emes, al internetti qollanadı, biraq jáne de ádettegi SMS ke qaraǵanda, [[Android]] hám BlackBerry qurılmaları bul xızmet penen úylesimli emes.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1162984/ios-apps/ios-5-imessage.html|bet=Up close with iOS 5: iMessage|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180728221708/https://www.macworld.com/article/1162984/ios-apps/ios-5-imessage.html|arxivsáne=July 28, 2018|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=October 12, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2011/06/07/walkthrough-of-apples-imessages-in-ios-5/|bet=Walkthrough of Apple's iMessage in iOS 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165539/https://www.macrumors.com/2011/06/07/walkthrough-of-apples-imessages-in-ios-5/|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=June 7, 2011|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt; iMessages xabarları qollanıwshınıń qurılmaları arasında sinxronlanadı hám kók reńde belgilenedi, al ádettegi SMS ler jasıl reńde.&lt;ref name=&quot;PC World 5 features&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/229866/The_5_best_features_in_Apple_iOS_5.html|bet=The 5 best features in Apple's iOS 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160810061456/http://www.pcworld.com/article/229866/The_5_best_features_in_Apple_iOS_5.html|arxivsáne=August 10, 2016|avtor=deAgonia|at=Michael|sáne=June 9, 2011|jumıs=[[PC World]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Pochta (Mail) ===
Pochta qollanbasına bay tekst formatlaw, jaqsıraq sheginiwdi basqarıw, xabarlardı belgilew hám mánzillerdi Kimge, CC hám BCC qatarları arasında súyrep aparıw múmkinshiligi qosıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-the-new-mail-app-in-ios-5/|bet=How to use the new Mail app in iOS 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165633/https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-the-new-mail-app-in-ios-5/|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Profis|at=Sharon|sáne=October 13, 2011|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1163008/up_close_with_ios_5_mails_changes.html|bet=Up close with iOS 5: Mail's changes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165638/https://www.macworld.com/article/1163008/up_close_with_ios_5_mails_changes.html|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=October 13, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Esletpeler ===
Esletpeler paydalanıwshılarǵa waqıtqa yamasa orınǵa tiykarlanǵan eskertiwleri bar wazıypalar dizimin jaratıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-the-ios-5-reminders-app/|bet=How to use the iOS 5 Reminders app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180220033405/https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-the-ios-5-reminders-app/|arxivsáne=February 20, 2018|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 13, 2011|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1162991/up_close_with_ios_5_reminders.html|bet=Up close with iOS 5: Reminders|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170610144152/http://www.macworld.com/article/1162991/up_close_with_ios_5_reminders.html|arxivsáne=June 10, 2017|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=October 13, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Gazeta dúkanı ===
Gazeta dúkanı tiykarǵı qollanba sıpatında emes, al arnawlı papka retinde isleydi. Tańlanǵanda, ol paydalanıwshı jazılǵan barlıq máwsimlik basılımlardıń, máselen gazetalar hám jurnallardıń belgishelerin kórsetedi. Jańa shıǵarılımlar avtomat túrde júklep alınadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1163000/up_close_with_ios_5_newsstand.html|bet=Up close with iOS 5: Newsstand|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210427181218/https://www.macworld.com/article/1163000/up_close_with_ios_5_newsstand.html|arxivsáne=April 27, 2021|avtor=Snell|at=Jason|sáne=October 13, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Muzıka hám Videolar ===
iPod qollanbası iPhone da, iPod Touch taǵı sıyaqlı, óz aldına Muzıka hám Videolar qollanbaları menen almastırıldı.&lt;ref name=&quot;iMore review&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.imore.com/ios-5-iphone-ipad-walkthrough|bet=iOS 5 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165431/https://www.imore.com/ios-5-iphone-ipad-walkthrough|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=October 12, 2011|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/feature/mac-software/macworld-feature-ios-5-what-you-need-know-3483955/|bet=Macworld Feature: iOS 5 — what you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140129052945/http://www.macworld.co.uk/feature/mac-software/macworld-feature-ios-5-what-you-need-know-3483955/|arxivsáne=January 29, 2014|sáne=June 21, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 22, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Mashqalalar ==

=== Dáslepki jańalaw mashqalaları ===
iOS 5 tiń 2011-jıldıń oktyabr ayındaǵı dáslepki shıǵarılıwı áhmiyetli jańalaw mashqalalarına ushıradı, ornatıw waqtında qáteler hám Apple serverleriniń artıq júklenip qalıwı júz berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2011/10/12/apples-ios-5-upgrade-servers-are-slammed-causing-3200-or-internal-error-update-issues/|bet=iOS 5 Error 3200 or &quot;internal error&quot; update issues? Apple's servers are getting slammed. [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165655/https://thenextweb.com/news/apples-ios-5-upgrade-servers-are-slammed-causing-3200-or-internal-error-update-issues|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Panzarino|at=Matthew|sáne=October 12, 2011|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/updating-to-ios-5-2011-10|bet=Updating To iOS 5 Has Been A Massive Headache|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165646/https://www.businessinsider.com/updating-to-ios-5-2011-10|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Love|at=Dylan|sáne=October 12, 2011|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2011/10/12/apple_ios_update_woes|bet=iOS update woes prompt gnashing of teeth for Apple fans|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514171238/https://www.theregister.com/2011/10/12/apple_ios_update_woes|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Goodin|at=Dan|sáne=October 12, 2011|jumıs=[[The Register]]|baspaxana=Situation Publishing|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== iPhone 4S batareyasınıń jumıs waqtı ===
Paydalanıwshılardıń shaǵımlarınan keyin, Apple rásmiy túrde iOS 5 tiń ayırım iPhone 4s paydalanıwshıları ushın batareya jumıs waqtınıń tómen ekenligin tastıyıqladı hám keleshektegi baǵdarlama jańalanıwı bul mashqalalardı sheshetuǵının bildirdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2011/11/apple-iphone-4s-battery-issues-due-to-ios-5-bugs-update-coming/|bet=Apple: iPhone 4S battery issues due to iOS 5 bugs, update coming|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165718/https://arstechnica.com/gadgets/2011/11/apple-iphone-4s-battery-issues-due-to-ios-5-bugs-update-coming/|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Cheng|at=Jacqui|sáne=November 2, 2011|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2011/11/iphone-4s-battery-issues/|bet=Apple confirms battery life problems are iOS 5 related|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165835/https://www.wired.com/2011/11/iphone-4s-battery-issues/|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Bonnington|at=Christina|sáne=November 1, 2011|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 5.0.1 jańalanıwı batareya mashqalalarına baylanıslı qáteliklerdi dúzetti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2011/11/10/apple-fixes-critical-iphone-battery-issues-with-ios-5-0-1/|bet=Apple Fixes Critical iPhone Battery Issues With iOS 5.0.1|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165723/https://mashable.com/2011/11/10/apple-fixes-critical-iphone-battery-issues-with-ios-5-0-1/|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Parr|at=Ben|sáne=November 10, 2011|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Wi-Fi baylanısınıń úziliwi ===
2011-jıldıń noyabr ayında Engadget iOS 5 jańalanıwınıń ayırım paydalanıwshılar ushın Wi-Fi baylanısınıń úziliwine sebep bolǵanın xabarladı. Xabarda jáne &quot;Jaqında bolǵan iOS 5.0.1 jańalanıwı da bul máseleni sheshpedi&quot; dep jazılǵan hám bul waqıyalardıń bir-birine baylanıssız yamasa úlkenirek mashqalanıń bir bólegi ekenligi haqqında soraw qoyılǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2011/11/21/thanks-to-ios-5-some-users-lose-wifi-connectivity/|bet=Thanks to iOS 5, some users lose WiFi connectivity|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165732/https://www.engadget.com/2011-11-21-thanks-to-ios-5-some-users-lose-wifi-connectivity.html|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Lutz|at=Zachary|sáne=November 21, 2011|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== SIM kartanıń islemey qalıwı ===
Ayırım iPhone 4s paydalanıwshıları iOS 5 te SIM karta menen baylanıslı mashqalalar haqqında xabar berdi, olarǵa &quot;Qáte SIM&quot; hám &quot;SIM islemey qaldı&quot; degen qáte xabarları kelgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/11/11/17/users_report_sim_card_issues_with_apples_iphone_4s_and_ios_5_0_1.html|bet=Users report SIM card issues with Apple's iPhone 4S and iOS 5.0.1|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165735/https://appleinsider.com/articles/11/11/17/users_report_sim_card_issues_with_apples_iphone_4s_and_ios_5_0_1.html|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=November 17, 2011|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple SIM karta mashqalaların sheshiwge baǵdarlanǵan 5.0.1 jańalanıwınıń ekinshi baǵdarlama versiyasın shıǵardı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/11/12/16/new_ios_build_meant_to_fix_iphone_4s_sim_card_issues.html|bet=New iOS build meant to fix iPhone 4S SIM card issues|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165803/https://appleinsider.com/articles/11/12/16/new_ios_build_meant_to_fix_iphone_4s_sim_card_issues.html|arxivsáne=May 14, 2021|sáne=December 16, 2011|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Telefon qońırawındaǵı jańǵırıq (exo) ===
Ayırım iPhone 4s qollanıwshıları iOS 5 tiń dáslepki versiyasında qulaqlıq penen telefon qońırawları waqtında tosattan jańǵırıqlardıń payda bolıwı haqqında xabar berdi. Bul mashqala sebepli, geyde qońırawdaǵı ekinshi tárep sóylesiwdi esite almay qalǵan.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Epstein|first=Zach|publisher=BGR|date=November 1, 2011|url=http://www.bgr.com/2011/11/01/audio-echo-bug-plagues-iphone-4s-owners-during-voice-calls/|title=Audio echo bug plagues iPhone 4S owners during voice calls|access-date=August 16, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Mack|first=Eric|title=iPhone 4S owners complain of persistent echo|publisher=[[CBS Interactive]]|date=November 17, 2011|url=https://www.cnet.com/news/iphone-4s-owners-complain-of-persistent-echo/|access-date=June 17, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qabıllaw ==
iOS 5 tiń kóp tárepleri unamlı pikirler aldı, sonıń ishinde jańa xabarlandırıw orayı, sımsız sinxronizaciya hám jańalaw múmkinshiligi, iMessage hám basqalar. Telegraph gazetasınıń jurnalisti Richmond Sheyn bılay dedi: &quot;iOS 5 — álleqashan ájayıp bolǵan operaciyalıq sistemaǵa tańqalarlıq jańalaw. Hár túrli adamlar mobil operaciyalıq sistemada hár qıylı nárselerdi izleydi. Sonlıqtan ayırım adamlar BlackBerry, Android yamasa Windows Mobile dı qáleydi. Men qollanıwdıń ańsatlıǵın hám dizayndaǵı itibardı bahalayman. iOS 5 penen Apple eń jaqsı paydalanıwshı tájiriybesin usınıwdı dawam etpekte.&quot;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8820808/Apple-iOS-5-review.html|bet=Apple iOS 5 review — Telegraph|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220112/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8820808/Apple-iOS-5-review.html|arxivsáne=January 12, 2022|avtor=Richmond|at=Shane|sáne=October 12, 2011|baspaxana=Telegraph Media Group Limited|qaralǵan sáne=September 20, 2012}}&lt;/ref&gt;

Know Your Mobile saytınıń jurnalisti Richard Gudvin bılay dedi: &quot;Ulıwma alǵanda, biziń pikirimizshe, iOS 5 kerekli barlıq nársege iye hám onnan da kóbirek. Biz 2011-jıldıń gúzinde shıǵarılıwı menen onı tereń úyreniwdi asıǵıslıq penen kútemiz.&quot;&lt;ref name=&quot;KnowYourMobile&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.knowyourmobile.com/appleiphone/iphone-reviews/931601/apple_ios_5_reviews_round_up.html|bet=Apple iOS 5 review round up — Reviews — Know Your Mobile|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210428033556/https://www.knowyourmobile.com/phones/|arxivsáne=April 28, 2021|avtor=Goodwin|at=Richard|sáne=June 7, 2011|baspaxana=Dennis Publishing|qaralǵan sáne=September 20, 2012}}&lt;/ref&gt;

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:IOS]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>kamx2y8whchh9u5wi8b8rwgk9dvor36</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IOS 6</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21256</id>
    <revision>
      <id>123941</id>
      <parentid>120931</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:47:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123941</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40544" sha1="m0sykfmncek0l2j43mh3t4x8jjw7mpg" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vevent&quot;
|+iOS 6
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[IOS|iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemasınıń]] versiyası
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Islep shıǵarıwshı
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Apple Inc.]]
|- style=&quot;display: none;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-full-data&quot; |&lt;templatestyles src=&quot;Module:Infobox/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Derek modeli
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
!Dáslepki shıǵarılıwı 
|[[19-sentyabr]], [[2012]]
|-
!Eń sońǵı shıǵarılıwı 
|6.1.6 (10B500) / 21-fevral, 2014 
|-
!Jańalaw usılı 
|Baǵdarlama Jańalawı
|-
!'''Paket basqarıwshısı'''
|[[App Store]]
|-
!'''Platformalar'''
|[[IPhone|iPhone]]
[[IPhone 3GS|iPhone 3GS]]

[[IPhone 4|iPhone 4]]

[[IPhone 4s|iPhone 4S]]

[[IPhone 5|iPhone 5]]

iPod Touch

iPod Touch (4-áwlad)

iPod Touch (5- áwlad)

iPad

iPad 2

iPad (3-áwlad)

iPad (4-áwlad)

iPad Mini (1-áwlad)
|-
!'''Yadro túri''' 
|Gibrid (XNU)
|-
!Ádepki paydalanıwshı interfeysi 
|Springboard
|-
!'''Licenziya'''
|Menshikli EULA, ashıq kodlı komponentler oǵan kirmeydi 
|-
!'''Aldınǵısı'''
|[[IOS 5|iOS 5]]
|-
!'''Keyingisi'''
|[[IOS 7|iOS 7]]
|-
!'''Rásmiy veb-saytı'''
|[[:en:Wayback_Machine|Apple — iOS 6]] Wayback Machine-de (4-sentyabr, 2013-jılı arxivlengen)
|-
!Uranı
|Siziń iPhone, iPad hám iPod touch qurılmalarıńızdı pútkilley jańa baǵdarlarǵa alıp baradı. 
|-
!Qollaw statusı 
|Eski, qollanılmaydı. iPod Touch (3-áwlad) hám iPad (1-áwlad) ushın qollawdı toqtatadı.
|- style=&quot;display:none&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |
|}
'''iOS 6''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan [[IOS|iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] altınshı úlken relizı bolıp, [[IOS 5|iOS 5]]-tiń dawamshısı (miyrasxorı) esaplanadı. Ol kompaniyanıń 2012-jıl 11-iyun kúni ótkerilgen [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|dúnya júzilik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] járiyalandı hám 2012-jıl 19-sentyabr kúni shıǵarıldı. Onı 2013-jıl 18-sentyabr kúni [[IOS 7|iOS 7]] almastırdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/9/10/4715240/ios-7-release-date|bet=iOS 7 will come to iPhones and iPads on September 18th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170827045447/https://www.theverge.com/2013/9/10/4715240/ios-7-release-date|arxivsáne=August 27, 2017|avtor=Souppouris|at=Aaron|sáne=September 10, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

iOS 6 operaciyalıq sistema ushın ádettegi karta xızmeti [[Google Kartalar|Google Maps]]-tı almastırǵan jańa Apple Maps qosımshasın; [[Podkast|podkastlar]] ushın oraylıq orın sıpatında arnalǵan Podcasts qosımshasın; hám hár túrli biletler, otırıw talonları, kuponlar hám sadıqlıq kartaların basqarıw ushın Passbook qosımshasın engizdi. [[App Store]] kartaǵa tiykarlanǵan qosımsha jaylasıwı hám jaqsılanǵan izlew algoritmleri menen vizual jaqtan qayta islenip shıǵıldı. [[Facebook]] integraciyası operaciyalıq sistemaǵa qosıldı, bul statuslar, &quot;layk&quot; túymeleri hám Apple-dıń bir neshe qosımshaları menen baylanıs hám waqıya sinxronizaciyasına imkaniyat berdi. Jańa qupıyalıq qadaǵalawları paydalanıwshılarǵa qosımshalarǵa kóbirek nazik ruqsatlar, sonday-aq, maqsetli reklamanıń aldın alıw ushın opciya múmkinshiligin berdi. Siri kóbirek qurılmalarǵa keńeytildi hám restorannan orın buyırtpa etiw, qosımshalardı iske qosıw, film recenziyaları hám sport statistikasın alıw hám Xabarlandırıw orayınan elementlerdi oqıw sıyaqlı kóbirek funkciyalar menen jańalandı. iOS 6 sonday-aq kóbirek operatorlar ushın LTE qollap-quwatlawın, Siri járdeminde Fandango arqalı kino biletlerin satıp alıw imkaniyatın (tek ǵana [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]), Reklama identifikatorın qayta ornatıw ushın jańa túymeni hám Yaponiyadaǵı Kartalarǵa jaqsılanıwlar kirgizdi. Sonıń menen bir qatarda, iOS 6 Fotosúwretler hám Kamera qosımshaların jaqsıladı, paydalanıwshılarǵa iCloud Photo Stream menen fotosuretlerdi bólisiwge, kameraǵa túsirgen suwretlerine filtrler qosıwǵa hám panoramalı fotosúwretlerge túsiwge imkaniyat berdi. Telefon qosımshası da qońırawdı qabıl etpegende xabar menen juwap beriw yamasa qayta qońıraw esletpesin ornatıw opciyası hám &quot;Kesent etpew&quot; rejimin qosıw imkaniyatı sıyaqlı birqansha jeńillestiriwlerge iye boldı.

iOS 6 unamlı bahalar aldı. Sınshılar operaciyalıq sistemanıń aytarlıqtay áhmiyetli tezlik jaqsılanıwların yamasa úlken qayta proektlestiriwlerdi usınbaǵanın, biraq onıń ornına jetilistiriwge itibar qaratqanın, Apple-dıń &quot;onıń ushın nárselerdi qayta islemeytuǵını&quot; haqqında ulıwma kelisim bar ekenin atap ótti. iOS 6 &quot;qurılmańızdı paydalanıw usılıńızdı tolıq ózgertip jibermedi&quot;, biraq &quot;hár bir jetilistiriw kóp kúndelikli smartfon háreketlerin ulıwma alǵanda ańsatlastıradı&quot; hám sınshılar &quot;álleqashan júdá jaqsı isleytuǵın nárseni&quot; jetilistiriwdi &quot;basqa kompaniyalardıń úlgi alıwı jaqsı bolar edi&quot; dep maqtadı.

Biraq, Apple Maps-tıń shıǵarılıwı anıq emes yamasa tolıq emes maǵlıwmatlar sebepli úlken sınǵa ushıradı. Bul mashqalalar [[Apple Inc.|Apple]] Bas direktorı Tim Kuktan ashıq keshirim xatın jazıwǵa májbúr etti. iOS islep shıǵarılıwın dáslebinen qadaǵalap kelgen Skott Forstall iOS 6 shıqqannan kóp waqıt ótpey kompaniyadan ketetuǵının járiyaladı. 

iOS 6 — [[IPhone 3GS|iPhone 3GS]] hám tórtinshi áwlad iPod Touch-tı qollaytuǵın iOS-tıń sońǵı versiyası. iOS 6 sonday-aq skevomorf dizaynǵa iye aqırǵı iOS bolıp esaplanadı.

== Tariyxı ==
iOS 6 2012-jıl 11-iyun kúni Apple-diń [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnya júzilik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] tanıstırıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2012/06/11/ios-6-announced-iphone-ipad-ipod-touch-wwdc/|bet=iOS 6 announced for iPhone, iPad, iPod touch at WWDC 2012|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230231439/http://bgr.com/2012/06/11/ios-6-announced-iphone-ipad-ipod-touch-wwdc/|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Geller|at=Jonathan S.|sáne=June 11, 2012|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;iOS 6 rásmiy túrde 2012-jıl 19-sentyabrde shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apples-ios-6-release-date-start-your-downloads-on-sept-19/|bet=Apple's iOS 6 release date: Start your downloads on Sept. 19|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210514165144/https://www.cnet.com/news/apples-ios-6-release-date-start-your-downloads-on-sept-19/|arxivsáne=May 14, 2021|avtor=Tam|at=Donna|sáne=September 12, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/kb/DL1578?viewlocale=en_US&amp;locale=en_US|bet=iOS 6 Software Update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230230529/https://support.apple.com/kb/DL1578?viewlocale=en_US&amp;locale=en_US|arxivsáne=December 30, 2016|sáne=September 19, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Sistema ózgeshelikleri ==

=== Siri ===
Apple-diń [[IPhone 4s|iPhone 4s]] shıǵarılıwı menen iOS 5-te tanıstırılǵan Siri aqıllı jeke járdemshisi restorannan orın buyırtpa etiw, qosımshalardı iske qosıw, Xabarlandırıw orayınan elementlerdi oqıw, [[Facebook]] hám [[Twitter]] jańalanıwların diktovka qılıw, film sınların, keńeytilgen sport statistikasın hám basqa da nárselerdi alıw imkaniyatın óz ishine alıw ushın jańalandı.

Siri [[Italyan tili|italyan]], [[Koreys tili|koreys]] hám kanton tilleri ushın til qollap-quwatlawın,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2012/06/11/apple-demos-new-features-of-siri-in-ios-6-launching-apps-sports-scores-yelp-opentable-rottentomatoes/|bet=Apple demos new Siri features in iOS 6: app launching, more languages, and car integration|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170113105309/https://9to5mac.com/2012/06/11/apple-demos-new-features-of-siri-in-ios-6-launching-apps-sports-scores-yelp-opentable-rottentomatoes/|arxivsáne=January 13, 2017|avtor=Kahn|at=Jordan|sáne=June 11, 2012|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=February 2, 2017}}&lt;/ref&gt; hám iPhone 5, besinshi áwlad iPod Touch hám úshinshi áwlad iPad ushın qurılmalarında islew múmkinshiligine iye boldı.

iOS 6.1-de Siri Fandango menen integraciyalandı, bul paydalanıwshılarǵa dawıs arqalı film biletlerin satıp alıwǵa imkaniyat berdi. Bul funkciya shıǵarılǵan waqıtta tek ǵana Amerika Qurama Shtatlarında bar edi.

=== Facebook integraciyası ===
iOS 6 da [[Facebook]] Apple kompaniyasınıń bir qansha óz qosımshalarına integraciyalandı. Facebook funkciyaları tikkeley óz qosımshaları ishinen paydalanıw múmkin boldı, mısalı, Kalendar qosımshası Facebook waqıyaların sinxronlastıra alatuǵın boldı; Baylanıslar qosımshası Facebook dostıń informaciyasın kórsete alatuǵın boldı, al [[App Store]] hám Game Center da Facebook tıń &quot;unaydı&quot; túymesi payda boldı. Bunnan tısqarı, Xabarlandırıw Orayında vidjet ornatıldı, ol arqalı paydalanıwshılar sociallıq tarmaqqa status jańalanıwların jaylastıra alatuǵın boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/understanding-facebook-integration-on-ios-6/|bet=Understanding Facebook integration on iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170202030800/https://www.cnet.com/how-to/understanding-facebook-integration-on-ios-6/|arxivsáne=February 2, 2017|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 19, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=February 2, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Sazlamalar ===
iOS 6 da Sazlamalar qosımshası bir qansha ózgerislerge ushıradı. Belgisi OS X te qollanılatuǵın Sistema Sazlamaları belgisine sáykes qayta islep shıǵıldı, hám &quot;Kesent etpew&quot; rejimi qosıldı, ol paydalanıwshılarǵa telefon seslerin óshirip qoyıw múmkinshiligin beredi. &quot;Kesent etpew&quot; rejiminiń qosımsha opciyaları baylanıslardıń belgili bir toparınan qońırawlarǵa ruqsat beriw hám eger birew qayta-qayta qońıraw etse, ekinshi qońırawda sesti qosıw múmkinshiligin óz ishine aladı. &quot;Kesent etpew&quot; rejimi qosılǵan waqıtta status qatarında yarım ay belgisi payda boladı.

Paydalanıwshılar ushın jańa qupıyalıq sazlamaları payda boldı. &quot;Ornalasıw xızmetleri&quot;nen tısqarı, iOS 6 da tómendegi menyular qosıldı: &quot;Baylanıslar&quot;, &quot;Kalendarlar&quot;, &quot;Esletpeler&quot; hám &quot;Fotosúwretler&quot;. Jańalanǵan qupıyalıq menyuları paydalanıwshılarǵa hár bir qosımsha ushın anıǵıraq qupıyalıq ruqsat basqarıwların beriw menen birge, qosımshalar hár bir kategoriyadaǵı informaciyaǵa kiriwdi qálegende jańa xabarlandırıwlar beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.cultofmac.com/173128/new-ios-6-privacy-settings-limit-access-to-photos-contact-calendars-and-more/|bet=New iOS 6 Privacy Settings Limit Access To Photos, Contact, Calendars And More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170203081918/http://www.cultofmac.com/173128/new-ios-6-privacy-settings-limit-access-to-photos-contact-calendars-and-more/|arxivsáne=February 3, 2017|avtor=Sorrel|at=Charlie|sáne=June 12, 2012|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=February 2, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 6 sonday-aq paydalanıwshılarǵa maqsetli reklamanıń aldın alıw opciyasın beriw ushın &quot;Reklama izlewin sheklew&quot; paydalanıwshı qadaǵalaw parametri menen keldi. Apple-dıń &quot;Reklama identifikatorı&quot; Apple tárepinen &quot;reklama tarmaqları sizge reklama beriwshilerdiń izlew usılların paydalanıw qábiletı ústinen kóbirek qadaǵalaw beriw ushın paydalanatuǵın turaqlı emes, jeke emes, qurılma identifikatorı&quot; sıpatında súwretlengen. Eger siz reklama baqlawın sheklewdi tańlasańız, Reklama identifikatorın paydalanatuǵın reklama tarmaqları sizge maqsetli reklamalardı beriw ushın endi informaciya jıynamawı múmkin.

iOS 6.1-de paydalanıwshılarǵa reklama kompaniyaları tárepinen paydalanılatuǵın identifikatordı qayta ornatıwǵa imkaniyat beretuǵın &quot;Reklama identifikatorın qayta ornatıw&quot; parametri qosıldı.&lt;ref name=&quot;Fandango integration&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2026542/apple-releases-ios-6-1-update.html|bet=Apple releases iOS 6.1 update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230231724/http://www.macworld.com/article/2026542/apple-releases-ios-6-1-update.html|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Moren|at=Dan|sáne=January 28, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Basqalar ===
iOS 6 Xabarlandırıw orayına [[Twitter]] vidjetin qostı, onda paydalanıwshılar qosımshaǵa kirmey turıp tvit jaza aladı. Bul resurslardı saqladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/what-happened-quick-tweet-and-facebook-post-buttons-control-center-ios-7|bet=What happened to the quick Tweet and Facebook post buttons on Control Center in iOS 7?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170203081206/http://www.imore.com/what-happened-quick-tweet-and-facebook-post-buttons-control-center-ios-7|arxivsáne=February 3, 2017|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=February 2, 2017}}&lt;/ref&gt;

Bólisiw beti interfeysi paydalanıwshılar kontent bólise alatuǵın hár qıylı qosımshalardıń dizimine qarama-qarsı, belgisheler tor kórinisin kórsetiw ushın jańartıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/ios-6-review|bet=iOS 6 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170102171708/http://www.imore.com/ios-6-review|arxivsáne=January 2, 2017|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=September 19, 2012|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qosımsha ózgeshelikleri ==

=== Kartalar ===
Jańa Apple Maps qosımshası operaciyalıq sistemadaǵı standart karta qosımshası sıpatında [[Google Kartalar|Google Maps]]-tı almastırdı. Apple Maps Apple-dıń vektorǵa tiykarlanǵan dvigatelin paydalandı, bul masshtabtı ózgertiwdi jeńillestirdi. Kartalarǵa jańadan qosılǵan ózgeshelikler — ayırım ellerde dawıslı kórsetpeler hám 3D kórinisler menen burılıs boyınsha navigaciya, ayırım úlken qalalarda &quot;Hawadan kórinisi&quot; hám haqıyqıy waqıt rejiminde trafik qosıldı.

Shıǵarılǵan waqıtta, burılıs boyınsha navigaciya tek [[IPhone 4s|iPhone 4s]] hám onnan keyingi modeller, sonday-aq iPad 2 (uyalı baylanıs múmkinshiligi talap etiledi) hám onnan keyingi modeller ushın ǵana jetkilikli boldı, al &quot;Hawadan kórinisi&quot; tek iPhone 4s hám onnan keyingi modeller, besinshi áwlad iPod Touch hám iPad 2 hám onnan keyingi modeller ushın ǵana bar edi.&lt;ref name=&quot;Device availability&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/whats-new/|bet=iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121001150808/http://www.apple.com/ios/whats-new/|arxivsáne=October 1, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=February 2, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Passbook ===
Otırıw talonları, kiriw biletleri, kuponlar hám sadıqlıq kartaları sıyaqlı hújjetlerdi alıw ushın jańa Passbook qosımshası qosıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-demos-passbook-a-ticket-coupon-organizer-for-ios-6/|bet=Apple demos Passbook, a ticket, coupon organizer for iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170203161919/https://www.cnet.com/news/apple-demos-passbook-a-ticket-coupon-organizer-for-ios-6/|arxivsáne=February 3, 2017|avtor=Mills|at=Elinor|sáne=June 11, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=February 2, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/getting-started-with-passbook-on-ios-6/|bet=Getting started with Passbook on iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170203080306/https://www.cnet.com/how-to/getting-started-with-passbook-on-ios-6/|arxivsáne=February 3, 2017|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 20, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=February 2, 2017}}&lt;/ref&gt;

Passbook qosımshası ornatılǵan iOS qurılması arnawlı orınlarda mobil tólem islew ushın fizikalıq kartanı almastıra aladı. Bul qosımsha kontekstke tiykarlanǵan qásiyetlerge iye, mısalı, belgili bir dúkan átirapında bolǵanda tiyisli kuponlar haqqında xabarlandırıwlar beriw hám paydalanıwshı aeroportta bolǵanda ushıw biletlerin avtomatlıq túrde kórsetiw menen birge, dárwaza ózgerisleri tuwralı xabarlandırıwlardı usınıw múmkinshiligi bar.

=== Fotosúwretler hám Kamera ===
Kamera qosımshası paydalanıwshılarǵa 240 graduslı panoramalı fotosúwretlerge túsiwge imkaniyat beretuǵın jańa Panorama rejimin óz ishine alıw ushın jańartıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-take-a-panoramic-photo-with-ios-6/|bet=How to take a panoramic photo with iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160413170344/http://www.cnet.com/how-to/how-to-take-a-panoramic-photo-with-ios-6/|arxivsáne=April 13, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 19, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/12/09/17/apples_new_ios_6_camera_app_makes_panorama_capture_easy|bet=Apple's new iOS 6 Camera app makes Panorama capture easy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204004407/http://appleinsider.com/articles/12/09/17/apples_new_ios_6_camera_app_makes_panorama_capture_easy|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=September 17, 2012|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

Fotosúwretler qosımshası Photo Stream funkciyasına jańalanıwlar aldı, bul paydalanıwshılarǵa suwretlerdi óshiriwge, sonday-aq, basqa adamlar yamasa jámiyetshilik penen arnawlı Photo Stream bólisiwge imkan berdi.

=== App Store ===
iOS 6-daǵı [[App Store]] &quot;Kategoriyalar&quot; bólimin alıp taslaǵan hám onıń ornına Apple-diń izlew hám usınıs dvigateli &quot;Genius&quot; penen almastırǵan jańa paydalanıwshı interfeysine iye boldı. Ol sonday-aq qosımshalardı kórsetiw ushın dizimlerdIń ornına kartalardan paydalandı. App Store-nıń izlew algoritmine de jetilistiriwler kirgizildi, nátiyjede &quot;jańa kompaniyalarǵa járdem beriw tendenciyası&quot; payda boldı, bul baǵdarlamashılardıń uwayımlawların da, maqtawın da keltirip shıǵardı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/09/29/five-big-changes-in-the-ios-6-app-store-and-what-developers-should-do/|bet=Five Big Changes In The iOS 6 App Store (And What Developers Should Do)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204003827/https://techcrunch.com/2012/09/29/five-big-changes-in-the-ios-6-app-store-and-what-developers-should-do/|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=September 29, 2012|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/09/12/with-new-ios-6-app-store-the-most-important-changes-are-under-the-hood/|bet=With New iOS 6 App Store, The Most Important Changes Are Under The Hood|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204003944/https://techcrunch.com/2012/09/12/with-new-ios-6-app-store-the-most-important-changes-are-under-the-hood/|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=September 12, 2012|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

[[App Store]] sonday-aq [[iTunes]] parolin talap etpey turıp qosımshalardı jańaladı hám qosımsha ornatıw yamasa jańalaǵanda paydalanıwshılar endi avtomatik túrde bas ekranǵa qaytarılmadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2012/09/app-store-gets-an-organizational-boost-in-ios-6/|bet=App Store gets an organizational boost in iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204003937/https://arstechnica.com/apple/2012/09/app-store-gets-an-organizational-boost-in-ios-6/|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Foresman|at=Chris|sáne=September 20, 2012|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Telefon ===
Qońırawlar kelgende iOS 6 paydalanıwshılarǵa &quot;Xabar menen juwap beriw&quot; yamasa &quot;Keyinirek esletiw&quot;di kórsetiw ushın qulıplaw ekrandı joqarı ısırıwǵa imkaniyat berdi. &quot;Xabar menen juwap beriw&quot; funkciyası arnawlı xabar ushın opciyası bolǵan bir neshe aldın ala belgilengen xabarlardı kórsetedi, al &quot;Keyinirek esletiw&quot; funkciyası esletpeni iske qosıw ushın bir neshe opciyalardı (máselen, bir saattan keyin, paydalanıwshı úyge kelgende yamasa paydalanıwshı házirgi ornın taslap ketkende) usınadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.iphonehacks.com/2012/06/ios-6-brings-useful-call-management-features-to-phone-app.html|bet=iOS 6 Brings Useful Call Management Features to Phone App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204004716/http://www.iphonehacks.com/2012/06/ios-6-brings-useful-call-management-features-to-phone-app.html|arxivsáne=February 4, 2017|sáne=June 12, 2012|jumıs=iPhoneHacks.com|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Podkastlar ===
Podkast funkciyası [[iTunes]] qosımshasınan ajıratılıp, &quot;paydalanıwshılar ushın podkast tıńlaw hám júklewdi oraylastırıw hám alǵa qoyıw ushın&quot; iOS 6-da óziniń jeke Podcasts qosımshasın aldı.&quot;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2012/06/26/apple-ships-new-standalone-podcasts-app-for-iphone-and-ipad-to-centralize-downloading-and-listening/|bet=Apple ships new standalone Podcasts app for iOS to centralize downloading and listening|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204004902/https://thenextweb.com/apple/2012/06/26/apple-ships-new-standalone-podcasts-app-for-iphone-and-ipad-to-centralize-downloading-and-listening/|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Panzarino|at=Matthew|sáne=June 26, 2012|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/12/06/15/apple_planning_to_launch_standalone_podcast_app_in_ios_6|bet=Apple planning to launch standalone podcast app in iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204004151/http://appleinsider.com/articles/12/06/15/apple_planning_to_launch_standalone_podcast_app_in_ios_6|arxivsáne=February 4, 2017|sáne=June 15, 2012|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Safari ===
Safari veb-brauzeri iPhone hám iPod Touch paydalanıwshıları ushın tolıq ekranlı landshaft kórinisi menen jańartıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-safaris-full-screen-mode-on-ios-6/|bet=How to use Safari's full-screen mode on iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170202030623/https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-safaris-full-screen-mode-on-ios-6/|arxivsáne=February 2, 2017|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 20, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

[[IOS 5|iOS 5]]-te tanıstırılǵan funkciyası Oqıw dizimi oflayn qollap-quwatlawın aldı, onda saqlanǵan maqalalardan tekst, súwwretler hám jaylasıw paydalanıwshınıń qurılmasında saqlanadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1168499/hands-on-with-ios-6-safari.html|bet=Hands on with iOS 6: Safari|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170318235727/http://www.macworld.com/article/1168499/hands-on-with-ios-6-safari.html|arxivsáne=March 18, 2017|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=September 20, 2012|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=May 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== FaceTime ===
FaceTime video qońırawı Wi-Fi-ǵa qosımsha, mobil baylanıs arqalı islew ushın jańalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/19/ios-6-facetime-over-cellular/|bet=iOS 6: FaceTime over cellular|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161007115318/https://www.engadget.com/2012/09/19/ios-6-facetime-over-cellular/|arxivsáne=October 7, 2016|avtor=Rawson|at=Chris|sáne=September 19, 2012|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Saat ===
Dáslepki shıǵarılǵanınan berli iPhone hám iPod Touch-ta bolǵan Saat qosımshası iPad-ta payda boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/19/ios-6-the-ipad-clock-app/|bet=iOS 6: The iPad Clock app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170103170445/https://www.engadget.com/2012/09/19/ios-6-the-ipad-clock-app/|arxivsáne=January 3, 2017|avtor=Rawson|at=Chris|sáne=September 19, 2012|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt; Saat dizaynı shveycariya temir jol saatına uqsas edi, hám Apple óziniń paydalanıwı ushın dizayndı licenziyalaw boyınsha Shveycariya Federal Temir jolları menen kelisim dúzdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/10/12/apple-licenses-swiss-railway-clock-knows-what-time-it-is/|bet=Apple agrees to license for Swiss railway clock in iOS 6, knows what time it is|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170510104355/https://www.engadget.com/2012/10/12/apple-licenses-swiss-railway-clock-knows-what-time-it-is/|arxivsáne=May 10, 2017|avtor=Fingas|at=Jon|sáne=October 12, 2012|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Muzıka ===
Muzıka qosımshası iPhone hám iPod Touch paydalanıwshıları ushın qayta proektlestirildi. Interfeys endi tolıq aq reńde boldı, al Házir oynatılıp atırǵan UI endi 7-áwlad iPod Nano-ǵa uqsas háreketke sezimtal ısırıw sızıqları menen támiyinlendi.

== Alıp taslanǵan funkcionallıq ==
Apple tárepinen islep shıǵarılǵan iOS-taǵı ádepki qosımsha bolǵan [[YouTube]] qosımshası alıp taslandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2012/08/06/war-youtube-app-disappears-from-ios-6-beta-4/|bet=War? YouTube app disappears from iOS 6 beta 4 as Apple breaks Google ties|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170511111057/https://9to5mac.com/2012/08/06/war-youtube-app-disappears-from-ios-6-beta-4/|arxivsáne=May 11, 2017|avtor=Gurman|at=Mark|sáne=August 6, 2012|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/youtube-iphone-2012-8|bet=Apple Is Taking The YouTube App Off The iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170712062423/http://www.businessinsider.com/youtube-iphone-2012-8|arxivsáne=July 12, 2017|avtor=Yarow|at=Jay|sáne=August 6, 2012|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple The Verge-ge alıp taslawdıń sebebi múddeti ótken licenziyaǵa baylanıslı ekenin, biraq YouTube paydalanıwshılarınıń ele de Safari veb-brauzeri arqalı videolardı kóre alıwın ayttı. Kompaniya sonday-aq YouTube-qa iyelik etiwshi [[Google]]-dıń óziniń qosımshasın islep shıǵarıp atırǵanın, sol waqıtta App Store arqalı jaqın arada shıǵarılatuǵının tastıyıqladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2012/8/6/3223775/apple-youtube-ios6|bet=Apple: YouTube app will not be included in iOS 6, Google working on standalone version|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170615093547/https://www.theverge.com/2012/8/6/3223775/apple-youtube-ios6|arxivsáne=June 15, 2017|avtor=Ingraham|at=Nathan|sáne=August 6, 2012|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple tárepinen islep shıǵarılǵan YouTube qosımshası iOS 5 hám aldıńǵı iOS versiyalarında qaldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/08/06/youtube-app-removed-from-ios-6-ios-5-confirmation-official/|bet=YouTube app removed from iOS 6 but not iOS 5 and older; Google working on a standalone version|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170501080944/https://www.engadget.com/2012/08/06/youtube-app-removed-from-ios-6-ios-5-confirmation-official/|arxivsáne=May 1, 2017|avtor=Murph|at=Darren|sáne=August 6, 2012|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt; 2017-jıl iyun ayında YouTube-tıń burınǵı xızmetkeri Xanter Volk Apple-dıń video bólisiw xızmeti ushın keń kólemli bazar mobil islep shıǵarılıwın támiyinlew ushın YouTube penen baylanısqa shıǵıp, onı [[IPhone (1-áwlad)|dáslepki iPhone]]-da ádepki qosımsha etiwdi soraǵanın, biraq islep shıǵarıw jumısların ózi basqarıwdı talap etkenin tvitterde jazdı. 2012-jılı YouTube ózi islep shıǵarıw arqalı &quot;qosımshamızdı qaytarıp alıw&quot; maqsetinde licenziyanı toqtatıw boyınsha &quot;batıl qádem&quot; tasladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/google-is-why-youtube-isnt-default-app-on-iphone-anymore-2017-6|bet=Google is the reason YouTube isn't a default app on the iPhone anymore|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170712104559/http://www.businessinsider.com/google-is-why-youtube-isnt-default-app-on-iphone-anymore-2017-6|arxivsáne=July 12, 2017|avtor=Leswing|at=Kif|sáne=June 30, 2017|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/06/30/youtube-app-take-back-control/|bet=Removal of Built-in YouTube App in iOS 6 Was YouTube's Decision to 'Take Back Control of Our App'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170701134211/https://www.macrumors.com/2017/06/30/youtube-app-take-back-control/|arxivsáne=July 1, 2017|avtor=Broussard|at=Mitchel|sáne=June 30, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qabıllaw ==
iOS 6 nıń qabıllanıwı jaqsı boldı. The Verge niń jurnalisti Dan Seyfert bılay dep jazdı: &quot;iOS 6 sırtqı kórinisi boyınsha iOS 5 ke derlik uqsas. Bir neshe kishi ózgerisler bar. Biraq iOS detallarınıń sırtqı kórinisindegi hár bir kishi ózgeriske on nárse ózgerissiz qalǵan.&quot; iPhone 4s ti &quot;tez isleytuǵın qurılma&quot; dep maqtay otırıp, ol &quot;Tezlik máselesinde iOS 6 iOS 5 ten aytarlıqtay ayırmashılıq sezilmeydi&quot; dep atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2012/9/21/3363060/ios-6-review|bet=iOS 6 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170113233733/http://www.theverge.com/2012/9/21/3363060/ios-6-review|arxivsáne=January 13, 2017|avtor=Seifert|at=Dan|sáne=September 21, 2012|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt; TechRadar-dıń jurnalisti Kreyg Grannell bılay dep jazdı: &quot;iOS 6 iPhone 5 yamasa OS X Mountain Lion sıyaqlı — álleqashan jaqsı islep atırǵan nárseniń jetilistirilgen túri. Apple kompaniyası hesh nárseni ózgertiw ushın ózgertip atırǵan joq, al tiykarınan iOS tájiriybesin bara-bara jaqsılap atır. Bul ózi basqa kompaniyalar úlgi alıwǵa turarlıq nárse.&quot;&lt;ref name=&quot;TechRadar review&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/operating-systems/ios-6-1096515/review|bet=iOS 6 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170210122225/http://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/operating-systems/ios-6-1096515/review|arxivsáne=February 10, 2017|avtor=Grannell|at=Craig|sáne=May 17, 2013|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=February 2, 2017}}&lt;/ref&gt; CNET tıń jurnalisti Djeyson Parker bılay dep jazdı: &quot;iOS 6 hár qanday iOS paydalanıwshısı ushın jaqsı jańalanıw, biraq ol qurılmańızdı paydalanıw usılıńızdı tolıq ózgertpeydi. Onıń ornına, bul jerdegi hár bir kishi ózgeris kúndelikli smartfon háreketlerin ulıwma jeńillestiredi hám belgili bir funkciyalardı (mısalı, elektron xattan súwretler jiberiw hám qońırawlardı basqarıw) kútip atırǵanlarǵa jeńillik beredi.&quot;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/products/apple-ios-6/review/|bet=iOS 6 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170202034008/https://www.cnet.com/products/apple-ios-6/review/|arxivsáne=February 2, 2017|avtor=Parker|at=Jason|sáne=November 12, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Mashqalalar ==

=== Kartalar baǵdarlamasınıń iske túsiriliwi ===
iOS 6 da Apple kompaniyası operaciyalıq sistemanıń standart karta xızmeti sıpatında Google Maps ornına óziniń Apple Maps in qoydı hám dárhal nadurıs yamasa tolıq emes maǵlıwmatlar sebepli sınǵa ushıradı. Buǵan dáryadaǵı muzey, joq qalalar, júdá nadurıs baǵdarlar, bulıtlar menen jabılǵan sputnik súwretleri, jergilikli orınlardıń joqlıǵı hám basqalar kiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.bbc.com/news/technology-19659736|bet=New Apple maps app under fire from users|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201111232027/https://www.bbc.com/news/technology-19659736|arxivsáne=November 11, 2020|sáne=September 20, 2012|baspaxana=[[BBC News]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2012/9/20/3363914/wrong-turn-apple-ios-6-maps-phone-5-buggy-complaints|bet=Wrong turn: Apple's buggy iOS 6 maps lead to widespread complaints|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201215085454/https://www.theverge.com/2012/9/20/3363914/wrong-turn-apple-ios-6-maps-phone-5-buggy-complaints|arxivsáne=December 15, 2020|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=September 20, 2012|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/09/26/the-apple-ios-6-maps-fiasco-clarified-in-3-minutes/|bet=The Apple iOS 6 Maps Fiasco Explained In 3 Minutes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204085542/https://techcrunch.com/2012/09/26/the-apple-ios-6-maps-fiasco-clarified-in-3-minutes/|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Crook|at=Jordan|sáne=September 26, 2012|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

Apple kompaniyasınıń bas direktorı Tim Kuk Apple veb-saytında &quot;Kartalar baǵdarlaması keltirip shıǵarǵan qıyınshılıqlar&quot; ushın keshirim sorap xat járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://lingualeo.com/es/jungle/apple-a-letter-from-tim-cook-on-maps-158069|bet=Apple — A Letter from Tim Cook on Maps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220214235115/https://lingualeo.com/es/jungle/apple-a-letter-from-tim-cook-on-maps-158069|arxivsáne=February 14, 2022|jumıs=lingualeo.com|qaralǵan sáne=2020-07-27}}&lt;/ref&gt; hám App Store dan alternativ karta baǵdarlamaların júklep alıwdı usınıs etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2012/9/28/3422492/apple-ceo-tim-cook-maps-open-letter|bet=Tim Cook admits Apple 'fell short' on iOS 6 Maps, suggests third-party alternatives|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226231209/http://www.theverge.com/2012/9/28/3422492/apple-ceo-tim-cook-maps-open-letter|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Ingraham|at=Nathan|sáne=September 28, 2012|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/09/28/tim-cook-apologizes-for-apple-maps-points-to-competitive-alternatives/|bet=Tim Cook Apologizes For Apple Maps, Points To Competitive Alternatives|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204085433/https://techcrunch.com/2012/09/28/tim-cook-apologizes-for-apple-maps-points-to-competitive-alternatives/|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Crook|at=Jordan|sáne=September 28, 2012|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS baǵdarlamalıq támiynatı boyınsha sol waqıttaǵı vice-prezident Skott Forstall &quot;Apple kompaniyasınıń jańa karta xızmetindegi kemshilikler ushın keshirim soraǵan xatqa qol qoyıwdan bas tartqannan&quot; keyin 2012-jıldıń oktyabr ayında Apple daǵı óz lawazımınan májbúriy bosatıldı.

=== Reklama identifikatorınıń qupıyalıǵına gúman ===
2012-jıldıń sentyabr ayında, Abine [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynat]] kompaniyasınıń &quot;qupıyalıq eksperti&quot; Sara Dawni jańa &quot;Reklama identifikatorına&quot; qaramastan, Apple kompaniyasınıń bul identifikatordıń anıq nege tiykarlanǵanı haqqında tolıq maǵlıwmat bermegenine baylanıslı táshwishin bildirdi. Ol bılay dedi: &quot;Olardıń maǵan nege bul identifikaciyalamaytuǵının túsindiriwi kerek, sebebi biz kóp basqa 'identifikaciyalamaytuǵın' maǵlıwmatlardan kórgenimizdey, olar sizdi ańsat anıqlay aladı&quot; hám &quot;Eger siz bas tartıw funkciyasın qollanıp atırǵan bolsańız, [Apple] endi sizge baǵdarlanǵan reklamalardı kórsetiw ushın informaciya jıynamawı múmkin. Menińshe, bul olardıń ele de siziń haqqıńızda maǵlıwmat jıynawı múmkin ekenin, biraq sizge baǵdarlanǵan reklamalar kórsetiwden basqa maqsetler ushın, mısalı, sizge marketing jiberiw yamasa úshinshi táreplerge satıw ushın [[Maǵlıwmatlar bazası|maǵlıwmatlar bazaların]] dúziw ushın ekenin ańlatadı.&quot;&lt;ref name=&quot;CNET ad tracking&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/ad-tracking-blocker-comes-to-ios-6/|bet=Ad tracking 'blocker' comes to iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170203080030/https://www.cnet.com/news/ad-tracking-blocker-comes-to-ios-6/|arxivsáne=February 3, 2017|avtor=Rosenblatt|at=Seth|sáne=September 14, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=February 2, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Normadan tıs maǵlıwmat paydalanıwı ===
Kóp paydalanıwshılar iOS 6-ǵa ótkennen soń ádettegiden joqarı maǵlıwmat paydalanıwın xabarladı, bul geyparalarǵa maǵlıwmat rejesinen ádewir asıp ketkeni ushın úlken esap keliwine sebep boldı. The Huffington Post basılımınıń Stiv Rozenbaum bılay dep jazdı: &quot;Bul qáte iOS 6 mashqalasınıń nátiyjesi bolıp, telefon WiFi signalına qosılǵan waqıtta onı mobil maǵlıwmat tarmaǵına qosadı,&quot; hám de Apple kompaniyasınıń bul mashqalanı saplastırıw ushın patch shıǵarǵanın ayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.huffingtonpost.com/steve-rosenbaum/att-iphone-customers-hit_b_1963505.html|bet=ATT iPhone Customers Hit With Massive Data 'Sipping' Bug|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170203080104/http://www.huffingtonpost.com/steve-rosenbaum/att-iphone-customers-hit_b_1963505.html|arxivsáne=February 3, 2017|avtor=Rosenbaum|at=Steve|sáne=October 13, 2012|jumıs=[[The Huffington Post]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2012/oct/17/iphone-5-iphone|bet=iPhone 5 and iOS 6 users claim 'data use and bills rocket'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170203082547/https://www.theguardian.com/technology/2012/oct/17/iphone-5-iphone|arxivsáne=February 3, 2017|avtor=Arthur|at=Charles|sáne=October 18, 2012|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== FaceTime sertifikatınıń múddetiniń ótiwi ===
2014-jıldıń aprel ayında iOS 6 versiyasın paydalanıp atırǵan paydalanıwshılar sertifikattıń múddeti pitkenligi sebepli FaceTime xızmetine qosıla almadı. Apple bul mashqalanı túsindirip beriwshi qollaw hújjetin járiyaladı hám iOS 7-ge óte alatuǵın qurılmalar bul mashqalanı sheshiw ushın sózsiz jańalanıwı kerekligin, al iOS 6-da qalǵan qurılmalar iOS 6.1.6 jańalanıwın alatuǵının qosıp ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2014/04/24/ios-6-facetime-fix/|bet=iOS 6 Users on Devices Able to Run iOS 7 Must Upgrade to Fix FaceTime|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204085354/https://www.macrumors.com/2014/04/24/ios-6-facetime-fix/|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=April 24, 2014|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qollap-quwatlanatuǵın qurılmalar ==
Bul versiya menen Apple úshinshi áwlad iPod Touch hám birinshi áwlad iPad qurılmaların qollap-quwatlawdı toqtattı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/kb/DL1578?locale=en_US|bet=iOS 6 Software Update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171004140333/https://support.apple.com/kb/DL1578?locale=en_US|arxivsáne=October 4, 2017|sáne=September 19, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=February 3, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 6 — iPad qurılmasın qollap-quwatlawdı toqtatqan iOS-tiń birinshi versiyası bolıp tabıladı.

== Derekler ==
{{Derekler}}
&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]</text>
      <sha1>m0sykfmncek0l2j43mh3t4x8jjw7mpg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IPhone 5</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21269</id>
    <revision>
      <id>123930</id>
      <parentid>120939</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:39:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123930</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88425" sha1="cm1c2wi7g1jncb8uxsgy8e24ve428ii" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vevent&quot;
|+IPhone 5
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[File:IPhone5Title.svg|64x64 nükte]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[File:IPhone_5.svg|328x328px]]&lt;div class=&quot;infobox-caption&quot;&gt;Slate reńindegi iPhone 5&lt;/div&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Islep shıǵarıwshı
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Apple Inc.]]
|-
!Óndiriwshi
|Foxconn (kelisim boyınsha)
|- style=&quot;display: none;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-full-data&quot; |&lt;templatestyles src=&quot;Module:Infobox/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;
|-
!Túri
|[[Smartfon]]
|-
!Áwladı
|6-shi
|-
!Dáslepki shıǵarılǵan waqtı
|21-sentyabr, 2012-jıl 
|-
!Aymaqlar boyınsha jetkilikligi
|21-sentyabr, 2012-jıl
28-sentyabr, 2012-jıl

2-noyabr, 2012-jıl

9-noyabr, 2012-jıl

7-dekabr, 2012-jıl

14-dekabr, 2012-jıl

21-dekabr, 2012-jıl
|-
!Óndiristen alıp taslanǵan waqtı 
|10-sentyabr, 2013-jıl
|-
!Satılǵan danası
|Aldınnan buyırtpanıń dáslepki 24 saatında eki million dana
Shıǵarılǵannan keyingi úsh kún ishinde bes million dana
|-
!'''Aldıńǵı model'''
|[[IPhone 4s|iPhone 4s]]
|-
!'''Keyingi model'''
|[[IPhone 5c|iPhone 5c]]
[[IPhone 5s|iPhone 5s]]
|-
!Úylesimli tarmaqlar
|GSM, CDMA, 3G, EVDO, HSPA+, LTE
|-
!Forması
|Tegis 
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |'''Ólshemleri'''
| class=&quot;infobox-data&quot; |&lt;div style=&quot;margin:0px;&quot;&gt;
123.8 mm (4.87 dyuym) biyikligi

58.6 mm (2.31 dyuym) eni

7.6 mm (0.30 dyuym) qalıńlıǵı
&lt;/div&gt;
|-
!'''Salmaǵı'''
|112 g (3.95 unciya) 
|-
![[Operaciyalıq sistema]]
|Dáslepki: [[IOS 6|iOS 6.0]]
Sońǵısı: iOS 10.3.4, 22-iyul, 2019-jılı shıǵarılǵan
|-
!Sistema-chip
|Apple A6 
|-
!Oraylıq processor (CPU)
|1.3 GGc eki yadrolı 32-bitlik ARMv7-A &quot;Swift&quot;
|-
!'''Grafikalıq processor (GPU)'''
|PowerVR SGX543MP3, 68 GFLOPS qa shekem
|-
!'''Operativ yad'''
|1 GB LPDDR2-1066 RAM
|-
!Saqlaw ornı
|16, 32 yamasa 64 GB
|-
!Batareya
|3.8 V, 5.45 Vt·saat (1,440 mA·saat) Litiy-ion batareyası
Sóylesiw waqtı: 8 saatqa shekem

Kútiw rejimindegi waqtı: 225 saatqa shekem (9 kún, 9 saat)

Internetti paydalanıw: 8 saatqa shekem (3G), 8 saatqa shekem (LTE), 10 saatqa shekem (Wi-Fi)

Video oynatıw: 10 saatqa shekem

Audio oynatıw: 40 saatqa shekem (1 kún, 16 saat)
|- style=&quot;display:none&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |
|-
!Artqı kamera
|Sony Exmor R IMX145
8 MP iSight artqı jaqtılatılǵan sensor

HD video (1080p) 30 kadr/sekundta

IQ filtr

f/2.4 diafragma

5 elementli linza

betti anıqlaw (tek súwretler ushın)

Súwret turaqlandırıw
|-
!Aldıńǵı kamera
|1.2 MP, HD video (720p)
|-
!Displey 
|4 dyuym (100 mm) diagonal (16:9 qatnas),
kóp sensorlı displey,

LED jaqtılandırılǵan IPS TFT LCD,

1,136×640 piksel 326 ppi tıǵızlıqta,

800:1 kontrast qatnası (tipik),

500 kd/m2 maksimal jaqtılıq (tipik), Barmaq izi qarsı oleofob qaplama aldıńǵı bette
|-
!Dawıs    
|Bir dinamik
3.5 mm TRRS, 20 Gc den 20 kGc ge shekem jiyilik juwabı (ishki, garnitura)

3.5mm audio uya

Mikrofon
|-
!Jalǵanıw imkaniyatı      
|Wi-Fi (802.11 a/b/g/n) (802.11n: 2.4 hám 5 GGc), Bluetooth, GPS &amp; GLONASS, Tórt diapazonlı GSM/GPRS/EDGE (850, 900, 1800, 1900 MGc), Tórt diapazonlı UMTS/HSDPA+/DC-HSDPA (850, 900, 1900, 2100 MGc), 8 túyrewishli Lightning qosqısh.
• GSM modeli (A1428):

Eki diapazonlı LTE (Diapazonlar 4, 17: 1700 (AWS), 700 MGc).

• GSM modeli (A1429):

Úsh diapazonlı LTE (Diapazonlar 1, 3, 5: 2100, 1800, 850 MGc).

• CDMA modeli (A1429):

Úsh diapazonlı 2G CDMA (800 (ESMR arqalı CDMA), 850, 1900 MGc).

Eki diapazonlı 3G CDMA/EV-DO Rev. A hám Rev. B (850, 1900 MGc).

Bes diapazonlı LTE (Diapazonlar 1, 3, 5, 13, 25: 2100, 1800, 850, 700c, 1900 MGc).
|-
!Maǵlıwmat kirgiziw quralları       
|Kóp sensorlı displey
3 kósherli giroskop

3 kósherli akselerometr

Cifrlı kompas

Jaqınlıq sensorı

Qorshaǵan ortalıq jaqtılıq sensorı
|-
!Model  
|A1428 (GSM)
A1429 (CDMA)

A1442 (CDMA, Qıtay)
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot; |Veb-sayt
| class=&quot;infobox-data&quot; |&lt;span class=&quot;url&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20120930171322/http://www.apple.com/iphone/ Apple — iPhone 5 — Házirgi waqıtqa shekem eń juqa, eń jeńil, eń tez iPhone]. Wayback Machine arxivinde (30-sentyabr, 2012-jılı saqlanǵan)&lt;/span&gt;
|}
'''iPhone 5''' ‒ bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan hám bazarǵa usınılǵan [[smartfon]]. Ol 6-áwlad [[IPhone|iPhone]] bolıp, [[IPhone 4s|iPhone 4s]] modelinen keyin hám [[IPhone 5s|iPhone 5s]] penen [[IPhone 5c|iPhone 5c]] modellerinen aldın shıǵarılǵan. Ol rásmiy túrde 2012-jıl 12-sentyabrde baspasóz ilajında kórsetilip, keyin 2012-jıl 21-sentyabrde satıwǵa shıǵarılǵan. iPhone 5 sentyabrde járiyalanǵan birinshi iPhone boldı hám bunnan keyingi iPhone shıǵarılıwları ushın dástúr qáliplestirdi, sonday-aq Tim Kuk basshılıǵında tolıq islep shıǵarılǵan birinshi iPhone hám [[Stiv Djobs]] baqlawındaǵı sońǵı iPhone boldı. iPhone 5 tiń dizaynı úsh márte qollanıldı: dáslep 2012-jılı iPhone 5 tiń ózinde, sońınan 2013-jılı iPhone 5s modelinde hám aqırında 2016-jılı birinshi áwlad iPhone SE modelinde.

iPhone 5 óziniń aldıńǵı modellerine salıstırǵanda úlken dizayn ózgerislerin usındı. Bularǵa aldıńǵı modellerge qaraǵanda jińishke hám jeńil alyuminiy tiykarındaǵı korpus, biyikligi 4 dyuymlik derlik 16:9 ólshemli ekran, Apple A6 sistema-chipi, LTE qollaw, hám aldıńǵı iPhone modellerinde qollanılǵan 30 pinli dizayndı almastırǵan jańa ıqsham Lightning baylanıs portı kiredi. Bul iPhone 4s ten keyin Apple kompaniyasınıń [[Sony]] islep shıǵarǵan jańa 8 MP kamerasın qollanǵan ekinshi iPhone boldı.

Apple 2012-jıldıń 14-sentyabrinde aldın ala buyırtpa qabıllawdı basladı hám 24 saat ishinde eki millionnan aslam buyırtpa alındı. 2012-jıldıń 21-sentyabrindegi satıwǵa shıǵarılǵan waqıtta iPhone 5ke bolǵan dáslepki talap usınılǵan sanınan asıp ketti hám Apple bunı &quot;ádetten tıs&quot; dep táriyiplep, aldınnan buyırtpalardıń aldıńǵı modellerge qaraǵanda jigirma ese tezirek satılǵanın ayttı. iPhone 5 ke ulıwma qabıllaw jaqsı bolǵanına qaramastan, tutınıwshılar hám sınshılar túsirilgen súwretlerde kútilmegen sıyatúr reńniń payda bolıwı hám telefon qaplama qatlamınıń tez shıtnawǵa beyim ekenligi sıyaqlı apparatlıq támiynat máselelerin atap ótti. Sonday-aq, Appledıń basqa baylanıs portı dizaynına ótiw sheshimi haqqında da pikirler hár túrli boldı, óytkeni bul ózgeris iPhone 5 tiń aldıńǵı modeller menen sáykes bolǵan aksessuarlar menen úylesimligine tásir etti.

iPhone 5 rásmiy túrde 2013-jıl 10-sentyabrde onıń miyrasxorları iPhone 5s hám iPhone 5c modelleriniń járiyalanıwı menen Apple tárepinen óndiristen shıǵarıldı. iPhone 5 tek on eki ay óndiris dawamında bolıp, jańa model shıqqanda bar iPhone modellerin tómenletilgen bahada satıw boyınsha Apple kompaniyasınıń standart ámeliyatın buzıp, házirge shekem shıǵarılǵan iPhone modelleri arasında ekinshi eń qısqa jasaw múddetine iye. Bul rekord 2017-jıldıń noyabrinen 2018-jıldıń sentyabrine shekem on ay óndiris dawamında bolǵan iPhone X tárepinen buzıldı hám 2018-jıldıń sentyabrinen 2019-jıldıń sentyabrine shekem on eki ay óndiris dawamında bolǵan iPhone XS penen teńlesti.

iPhone 5 orta klass hám keyin tómengi klass qurılması sıpatında iPhone 5c menen almastırıldı; iPhone 5c modeliniń ishki apparatlıq támiynat kórsetkishleri arzanıraq polikarbonat sırtqı qabıǵınan basqa iPhone 5 penen derlik birdey. iPhone 5 [[IOS 6|iOS 6]], 7, 8, 9 hám 10 operaciyalıq sistemaların qollaydı. iPhone 5 32-bitli qurılmalardı qollawdıń toqtatılıwına baylanıslı iOS 11 di qollamaydı. iPhone 5 iPhone 4s ten keyin [[IOS|iOS]] tiń bes tiykarǵı versiyasın qollaytuǵın ekinshi iPhone boldı.

== Tariyxı ==
iPhone 5 haqqındaǵı gáp-sózler [[IPhone 4s|iPhone 4s]] tiń járiyalanıwınan keyin dárhal baslandı, biraq tolıq maǵlıwmatlar 2012-jıldıń iyun ayına shekem payda bolmadı.&lt;ref name=&quot;iP5 rumors&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://reviews.cnet.com/8301-19512_7-20073431-233/iphone-5-rumor-roundup|bet=iPhone 5 rumor roundup|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120914030220/http://reviews.cnet.com/8301-19512_7-20073431-233/iphone-5-rumor-roundup/|arxivsáne=September 14, 2012|avtor=German, Kent|sáne=September 11, 2012|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt; 2012-jıldıń 30-iyulinde iPhone 5tiń járiyalanıw hám satıwǵa shıǵarılıw sáneleri, sonday-aq onıń ayırım ózgeshelikleri haqqında anıq boljawlar payda boldı.&lt;ref name=&quot;iP5 release speculation&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57482033-37/apple-reportedly-to-unveil-iphone-5-ipad-mini-on-sept-12|bet=Apple reportedly to unveil iPhone 5, iPad Mini on Sept. 12|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120912100346/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57482033-37/apple-reportedly-to-unveil-iphone-5-ipad-mini-on-sept-12/|arxivsáne=September 12, 2012|avtor=Whitney, Lance|sáne=July 30, 2012|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt; 2012-jıl 4-sentyabrde Apple 2012-jıldıń 12-sentyabrinde [[San Francisco|San-Franciskodaǵı]] Yerba Buena kórkem óner orayında ilajdı ótkeretuǵının járiyaladı. Mediaǵa jiberilgen mirát xatlarında 5 sanı kóleńkesi kórsetilip, bul ilajda jańa iPhone-nıń járiyalanatuǵının bildirdi.&lt;ref name=&quot;Event on September 12&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57502622-37/apples-september-12-invite-hints-at-iphone-5|bet=Apple's September 12 invite hints at iPhone 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121025013438/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57502622-37/apples-september-12-invite-hints-at-iphone-5/|arxivsáne=October 25, 2012|avtor=Lowensohn|at=Josh|sáne=September 4, 2012|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt;

Járiyalanıw waqtında Apple iPhone 5 ti járiyaladı hám jańa iPod Nano hám iPod Touch modellerin de tanıstırdı. Olar jáne de aldınnan buyırtpalardıń 2012-jıldıń 14-sentyabrinen baslap qabıl etiletuǵının bildirdi. 24 saat ishinde eki millionnan aslam aldın ala buyırtpa alındı.&lt;ref name=&quot;pre-saleorders&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/17/iphone-5-pre-orders-crack-2-million-in-first-24-hours|bet=iPhone 5 pre-orders crack 2 million in first 24 hours|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160329042025/http://www.engadget.com/2012/09/17/iphone-5-pre-orders-crack-2-million-in-first-24-hours/|arxivsáne=March 29, 2016|avtor=Fingas, Jon|sáne=September 17, 2012|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=September 17, 2012}}&lt;/ref&gt; iPhone 5 xalıqqa satıw ushın 2012-jıldıń 21-sentyabrinde qoyıldı. Jańa telefonǵa bolǵan dáslepki talap birinshi úsh kún ishinde 5 millionnan aslam danasın satıp, óziniń aldındaǵı iPhone 4s ornatqan rekordtan ozıp ketti. 2012-jıldıń 30-noyabrinde Apple óziniń AQSH onlayn dúkanına iPhone 5tiń blokirovkadan azat etilgen versiyasın qostı, 16 GB modeli 649 AQSH dollarınan baslandı.

iPhone 5 rásmiy túrde 2013-jıl 10-sentyabrde onıń miyrasxorları (izbasarları) iPhone 5s hám iPhone 5c modelleriniń járiyalanıwı menen Apple tárepinen óndiristen shıǵarıldı.&lt;ref name=&quot;iP5 discontinued&quot; /&gt; 5c iPhone 5 penen derlik birdey ishki apparatlıq támiynatqa iye bolǵanına qaramastan, 5c dáslepki 5tiń alyuminiy korpusı ornına arzanıraq polikarbonat plastik korpustı qollandı. 5c modeliniń shıǵarılıwı aldıńǵı iPhone modeli óndiris dawamında qalıp, jańa modelden tómenirek bahada satılatuǵın Applediń aldıńǵı bazar strategiyasınan ózgeshe boldı.&lt;ref name=&quot;iP5 discontinued&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://ibnlive.in.com/news/apple-discontinues-iphone-5-iphone-4s-will-remain-available/421142-11.html|bet=Apple discontinues iPhone 5, iPhone 4s will remain available|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130912013537/http://ibnlive.in.com/news/apple-discontinues-iphone-5-iphone-4s-will-remain-available/421142-11.html|arxivsáne=September 12, 2013|sáne=September 11, 2013|baspaxana=IBN Live|qaralǵan sáne=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt;

2014-jıldıń 28-aprelinen Apple 2013-jıldıń martına shekem óndirilgen iPhone 5 modelleriniń islemey atırǵan quwat túymelerin kepillik múddeti pitkennen keyin de tólemsiz almastırıw baǵdarlamasın basladı.&lt;ref name=&quot;sleep-wake-replacement&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://ssl.apple.com/support/iphone5-sleepwakebutton/|bet=iPhone 5 Sleep/Wake Button Replacement Program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204231507/https://ssl.apple.com/support/iphone5-sleepwakebutton/|arxivsáne=February 4, 2017|sáne=April 28, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;/ref&gt; 2014-jıl 23-avgustta Apple 2012-jıldıń sentyabrinen 2013-jıldıń yanvarına shekem satılǵan iPhone 5 modelleriniń &quot;kútilmegende qısqaraq batareya jumıs waqtın kórsetiwi yamasa jiyirek zaryadka qılıwdı talap etiwi&quot; múmkin bolǵan batareyaların almastırıw baǵdarlamasın járiyaladı.&lt;ref name=&quot;battery-replacement&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://ssl.apple.com/support/iphone5-battery/|bet=iPhone 5 Battery Replacement Program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170220014023/https://ssl.apple.com/support/iphone5-battery/|arxivsáne=February 20, 2017|sáne=August 23, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;battery-replacement-ars&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/08/apple-announces-battery-replacement-program-for-the-iphone-5/|bet=Apple announces battery replacement program for the iPhone 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140915120631/http://arstechnica.com/apple/2014/08/apple-announces-battery-replacement-program-for-the-iphone-5/|arxivsáne=September 15, 2014|avtor=Andrew Cunningham|sáne=August 23, 2014|baspaxana=Ars Technica|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;/ref&gt;

=== Sud dawları ===
iPhone 5tiń shıǵarılıwınan keyin [[Samsung]] Apple kompaniyasınıń óziniń segiz patentin buzǵanı haqqında sud iskerligin baslaytuǵının járiyaladı. Is 2014-jılı baslanıwı kerek edi. Óz málimlemesinde Samsung &quot;innovaciyalarımız hám intellektual múlk huqıqlarımızdı qorǵaw ushın zárúr qádemlerdi qoyıwdan basqa saylawımız joq edi&quot; dep ayttı. Eki kompaniya arasındaǵı patent buzıw menen baylanıslı sud dawları dawam etip atır hám pútkil dúnya boyınsha bir neshe sud islerinde sheshilmekte.&lt;ref name=&quot;Samsung litigation&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.watoday.com.au/digital-life/mobiles/apples-iphone-5-infringes-patents-samsung-says-20121003-26yc9.html|bet=Apple's iPhone 5 infringes patents, Samsung says|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121005235945/http://www.watoday.com.au/digital-life/mobiles/apples-iphone-5-infringes-patents-samsung-says-20121003-26yc9.html|arxivsáne=October 5, 2012|avtor=Rosenblatt, Joel|sáne=October 4, 2012|baspaxana=[[WAtoday]]|qaralǵan sáne=October 7, 2012}}&lt;/ref&gt;

== Óndiris ==
Eń ápiwayı iPhone 5 ti jaratıw ushın kerek bolǵan komponentler hám miynet shıǵınları 207 AQSH dolları muǵdarında bahalanadı, bul sáykes iPhone 4s modeli komponentleriniń qunınan 19 AQSH dollarına qımbat. Tek iPhone 5 tegi LTE moduliniń ózi 34 dollar turıp, iPhone 4s tegi mobil baylanıs modulinen 10 dollar qımbat. Usıǵan uqsas, iPhone 5te qollanılǵan ekranlar 44 dollarǵa túsip, aldıńǵı model ekranınan 7 dollarǵa qımbat. Mashable iPhone 5 tiń 649 [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]] dollarına satılatuǵının esapqa alıp, hár bir qurılmanı satıwdan túsetuǵın payda shegarası &quot;júdá úlken&quot; ekenin atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2012/09/19/iphone-5-manufacturing-cost|bet=The 16&amp;nbsp;GB iPhone 5 Costs Apple $207 to Build|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120925095232/http://mashable.com/2012/09/19/iphone-5-manufacturing-cost/|arxivsáne=September 25, 2012|avtor=Fiegerman, Seth|sáne=September 19, 2012|baspaxana=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=October 7, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.isuppli.com/Teardowns/News/Pages/iPhone5-Carries-$199-BOM-Virtual-Teardown-Reveals.aspx|bet=iPhone 5 Carries $199 BOM, Virtual Teardown Reveals|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121101070614/http://www.isuppli.com/Teardowns/News/Pages/iPhone5-Carries-$199-BOM-Virtual-Teardown-Reveals.aspx|arxivsáne=November 1, 2012|avtor=Andrew Rassweiler|sáne=September 18, 2012|baspaxana=iSuppli|qaralǵan sáne=November 11, 2012}}&lt;/ref&gt;

Qurılmanıń járiyalanıwınan keyin usınıstıń jetispewshiligi kórinip qaldı. Bul ekran sıyaqlı komponentlerdiń jetispewshiligine baylanıslı edi. Sharp kompaniyasınıń iPhone 5 tiń debyutına shekem ekrandı jetkerip bere almaǵanı hám basqa óndiriwshilerdiń talaptı qanaatlandırıwda qıyınshılıq kórip atırǵanı haqqında xabarlar payda boldı. Nátiyjede, usaqlap satıw dúkanlarındaǵı zapastıń anıq emesligine baylanıslı aldın ala buyırtpalar sanı arttı hám aldınnan buyırtpalardı jetkerip beriw sáneleri qurılmanıń dáslepki shıǵarılıw sánesinen keyingi waqıtlarǵa qaldırıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.mercurynews.com/business/ci_21626528/iphone-5-screen-shortage-causing-apple-production-delays|bet=iPhone 5 screen shortage causing Apple production delays, analysts report; stock falls|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130303015235/http://www.mercurynews.com/business/ci_21626528/iphone-5-screen-shortage-causing-apple-production-delays|arxivsáne=March 3, 2013|avtor=Owens, Jeremy|sáne=September 25, 2012|jumıs=[[San Jose Mercury News]]|qaralǵan sáne=October 7, 2012}}&lt;/ref&gt;

=== Sapanı baqlaw inspektorlarınıń qarsılıq bildiriwi ===
[[Nyu-York (shtat)|Nyu-York]] shtatına tiykarlanǵan húkimetlik emes shólkem China Labor Watch, Chjenchjowdaǵı iPhone 5 óndiris zavodında isleytuǵın Foxconn kompaniyasınıń &quot;úsh-tórt mıń&quot; jumısshısı 2012-jıl 5-oktyabrde jumıstı toqtatqanın xabarladı.&lt;ref name=&quot;Foxconn strike&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2012/oct/05/foxconn-apple-iphone-china-strike|date=October 5, 2012|access-date=October 24, 2012|author=Gabbatt, Adam}}&lt;/ref&gt; Narazılıq shıǵıwlar Apple kompaniyası óz ónimlerine qatańıraq sapa standartın engizgennen keyin júz berdi, oǵan óndiris waqtında payda bolǵan basılıwlarǵa 0.02 mm sheklew hám ramalar menen arqa qaplamalardaǵı sızıqlarǵa baylanıslı talaplar kiredi.&lt;ref name=&quot;Foxconn strike&quot; /&gt; Narazılıq shıǵıwlar jáne de jumıs beriwshiniń jumısshılardı ulıwma demalıs kúni islewge májbúrlewi menen baylanıslı boldı. Esabatta sapa talapların orınlaw ushın oqıtıw jetkiliksiz bolǵanı hám bunıń nátiyjesinde jumısshılar standartlarǵa juwap bermeytuǵın ónimlerdi islep shıǵarǵanı aytıldı. Narazılıq shıǵıwlar waqtında sapanı baqlaw inspektorları menen jumısshılar arasındaǵı qarama-qarsılıqlar tóbeleske alıp keldi. China Labor Watch jáne de inspektorlar kótergen máseleler zavod basshılıǵı tárepinen qaralmaǵanın bildirdi.&lt;ref name=&quot;Foxconn strike&quot; /&gt; Foxconn wákilleri basqarıw máselesi bar ekenin moyınladı, biraq tek 300-400 jumısshı jumısqa shıqpaǵanın hám qarama-qarsılıqlar óndiris processlerine tásir etpegenin ayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://tech.qq.com/a/20121007/000004.htm|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121010134158/http://tech.qq.com/a/20121007/000004.htm|arxivsáne=October 10, 2012|avtor=林其玲|sáne=October 10, 2012|til=zh|baspaxana=[[Tencent QQ|QQ]]|qaralǵan sáne=October 7, 2012|citata=Foxconn admits that a problem in micromanagement exists ...a conflict occurred, however only 300–400 workers were absent from the production line and the production process was not affected}}&lt;/ref&gt; 2012-jıldıń noyabrinde Foxconn basqarma baslıǵı Terry Gou óndiristegi keshigiwdiń jıynawdaǵı ashıp aytılmaǵan qıyınshılıqlarǵa baylanıslı ekenin xabarladı.&lt;ref name=&quot;registernov7&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2012/11/07/hon_hai_shipping_fewer_iphone_5s_than_apple_want/|bet='iPhone 5 is so easily scratched we just can't get them out the door'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121110025211/http://www.theregister.co.uk/2012/11/07/hon_hai_shipping_fewer_iphone_5s_than_apple_want/|arxivsáne=November 10, 2012|avtor=Leach, Anna|sáne=November 7, 2012|baspaxana=The Register|qaralǵan sáne=November 8, 2012}}&lt;/ref&gt;

== Ózgeshelikleri ==

=== Operaciyalıq sistema hám programmalıq támiynat ===
iPhone 5 Apple kompaniyasınıń [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sisteması]] [[IOS|iOS]] penen támiyinlengen.&lt;ref name=&quot;mwios6&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2009920/weekly-wrap-the-new-iphone-5-new-itunes-new-ipads-and-ios-6.html|bet=Weekly Wrap: The new iPhone 5, new iTunes, new iPods, and iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120915204438/http://www.macworld.com/article/2009920/weekly-wrap-the-new-iphone-5-new-itunes-new-ipads-and-ios-6.html|arxivsáne=September 15, 2012|avtor=Friedman, Lex|sáne=September 15, 2012|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[Mac Publishing]]|qaralǵan sáne=September 15, 2012}}&lt;/ref&gt; iOS tiń [[paydalanıwshı interfeysi]] tikkeley basqarıw koncepciyasına tiykarlanǵan bolıp, kóp sensorlı háreketlerdi qollanadı. Interfeysti basqarıw elementleri slayderler, óshirip-jandırǵıshlar hám túymelerden ibarat.&lt;ref name=&quot;iphone5manual&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://manuals.info.apple.com/MANUALS/1000/MA1658/en_US/iphone_ios6_user_guide.pdf|bet=iPhone User Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201021163951/https://manuals.info.apple.com/MANUALS/1000/MA1658/en_US/iphone_ios6_user_guide.pdf|arxivsáne=October 21, 2020|sáne=January 28, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=October 29, 2020}}&lt;/ref&gt; Operaciyalıq sistema menen tásirlesiw ısırıw, basıw, qısıw hám keri qısıw sıyaqlı háreketlerdi óz ishine aladı, olardıń hámmesi iOS operaciyalıq sisteması hám onıń kóp sensorlı interfeysi kontekstinde anıq anıqlamalarǵa iye. Ishki akselerometrler ayırım baǵdarlamalar tárepinen qurılmanı silkiw (bul kóbinese biykarlaw komandasına alıp keledi) yamasa onı vertikal baǵıtta aylandırıw (bul kóbinese portret rejiminen landshaft rejimine ótiwge alıp keledi) háreketlerine juwap beriw ushın qollanıladı.&lt;ref name=&quot;iphone5manual&quot; /&gt;

iPhone 5 2012-jıl 19-sentyabrde shıǵarılǵan [[IOS 6|iOS 6]] menen jetkerip berildi.&lt;ref name=&quot;mwios6&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2009920/weekly-wrap-the-new-iphone-5-new-itunes-new-ipads-and-ios-6.html|bet=Weekly Wrap: The new iPhone 5, new iTunes, new iPods, and iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120915204438/http://www.macworld.com/article/2009920/weekly-wrap-the-new-iphone-5-new-itunes-new-ipads-and-ios-6.html|arxivsáne=September 15, 2012|avtor=Friedman, Lex|sáne=September 15, 2012|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[Mac Publishing]]|qaralǵan sáne=September 15, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFFriedman,_Lex2012&quot;&gt;Friedman, Lex (September 15, 2012). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; iPhone 5tiń qosılǵan iOS 6.0 operaciyalıq sisteması menen isleytuǵın kóp ózgeshelikleri shıǵarılǵan waqıtta tek belgili aymaqlarda ǵana isledi.&lt;ref name=&quot;iPhone features list&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/feature-availability|bet=iOS 6 Feature Availability|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120915020346/http://www.apple.com/ios/feature-availability/|arxivsáne=September 15, 2012|sáne=September 12, 2012|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=September 14, 2012}}&lt;/ref&gt; Apple bunıń izbe-iz ámelge asırılatuǵın baǵdarlama ekenin hám kóbirek regionlarǵa engiziw ushın kóbirek waqıt talap etiletuǵının ayttı.

Telefon xotspot sıpatında isley aladı, óziniń internet baylanısın WiFi, Bluetooth yamasa USB arqalı bólise aladı,&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ipad/features|bet=The new iPad: It's a breakthrough because it features are.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120917210336/http://www.apple.com/ipad/features/|arxivsáne=September 17, 2012|sáne=March 7, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 15, 2012}}&lt;/ref&gt; sonday-aq [[App Store]]-ǵa kire aladı, bul — Apple tárepinen islep shıǵılǵan hám saqlanıp turılatuǵın iOS ushın onlayn qosımshalardı tarqatıw platforması. Bul xızmet paydalanıwshılarǵa Xcode hám iOS SDK menen islep shıǵılǵan hám Apple arqalı járiyalanǵan qosımshalardı [[iTunes Store]]-dan kóriw hám júklep alıw imkaniyatın beredi.

iPhone 5 muzıka, filmler, telekórsetiwler, elektron kitaplar, audio kitaplar hám [[Podkast|podkastlardı]] oynata aladı hám óziniń media kitapxanasın qosıqlar, artistler, albomlar, videolar, pleylistler, janrlar, kompozitorlar, podkastlar, audio kitaplar hám toplamlar boyınsha sáykeslestire aladı. Opciyalar bárhama alfavit tártibinde kórsetiledi, tek pleylistler buǵan kirmeydi, olar [[iTunes]]-taǵı tártibin saqlaydı. Paydalanıwshılar qurılmasın gorizontal túrde landshaft rejimine burıp, Cover Flow-ǵa kire aladı. iTunes-taǵı sıyaqlı, bul funkciya hár qıylı albom muqabaların súwretler kitapxanası túrinde kórsetedi. Aylandırıw ekranda barmaqtı súykew arqalı ámelge asırıladı. Sonday-aq, naushniklerdiń basqarıw elementleri treklerdi toqtatıw, oynatıw, ótkizip jiberiw hám qaytalaw ushın qollanılıwı múmkin. iPhone 5-te dawıs qosılǵan Apple naushnikleri menen ózgertiliwi múmkin, al Dawıslı basqarıw funkciyası trekti anıqlaw, pleylisttegi yamasa belgili bir artisttiń qosıqların oynatıw yamasa Genius pleylistin jaratıw ushın qollanılıwı múmkin.&lt;ref name=&quot;music5&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html|bet=Apple{{Snd}} iPhone 5{{Snd}} Hear your favorite music everywhere you go.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120902104402/http://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html|arxivsáne=September 2, 2012|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 15, 2012}}&lt;/ref&gt;

iPhone 4s sıyaqlı, iPhone 5-te de Siri bar,&lt;ref name=&quot;music5&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html|bet=Apple{{Snd}} iPhone 5{{Snd}} Hear your favorite music everywhere you go.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120902104402/http://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html|arxivsáne=September 2, 2012|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 15, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html &quot;Apple&amp;nbsp;&amp;#x2013;&amp;#x20; iPhone 5&amp;nbsp;&amp;#x2013;&amp;#x20; Hear your favorite music everywhere you go&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ol paydalanıwshıǵa telefondı awızeki buyrıqlar arqalı basqarıwǵa múmkinshilik beredi. Baǵdarlama iOS 6-da jetilistirilip, restoranlarǵa orın bron etiw, qosımshalardı iske qosıw, Facebook yamasa Twitter-ge jańalanıwlardı diktovka etiw, filmler haqqında pikirlerdi hám tolıq sport statistikasın alıw imkaniyatları qosıldı.&lt;ref name=&quot;Time: Here it comes&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple iOS 6 Here Next Week, iTunes Update Today, New iTunes in October|url=https://techland.time.com/2012/09/12/apple-unveils-ios-6-icloud-enabled-itunes-but-youll-have-to-wait-a-little-longer/|access-date=September 19, 2012|newspaper=Time|date=September 12, 2012|first=Matt|last=Peckham}}&lt;/ref&gt;

iPhone 5-te xabar jazıw dawıslı járdemshi arqalı ámelge asırılıwı múmkin, ol sóylewdi tekstke aylandıradı.&lt;ref name=&quot;music5&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html|bet=Apple{{Snd}} iPhone 5{{Snd}} Hear your favorite music everywhere you go.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120902104402/http://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html|arxivsáne=September 2, 2012|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 15, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.apple.com/iphone/built-in-apps/music.html &quot;Apple&amp;nbsp;&amp;#x2013;&amp;#x20; iPhone 5&amp;nbsp;&amp;#x2013;&amp;#x20; Hear your favorite music everywhere you go&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Ádettegi xabar jazıwdan tısqarı, iPhone 5-tegi xabar almasıw iMessage-ti qollaydı, bul arnawlı tez xabar almasıw baǵdarlaması hám xızmeti bolıp, iOS 5 yamasa onnan keyingi versiyalarda isleytuǵın Apple qurılmalarına sheksiz xabar jiberiwge múmkinshilik beredi. Bul xabarlarǵa súwretler hám ses sıyaqlı mazmundı qosıwdı, qurılmanıń dawıs arqalı basqarılatuǵın baǵdarlama járdemshisi menen integraciyanı hám jiberilgen xabarlar ushın oqılǵanlıǵı haqqında bildiriwlerdi qollaydı. Qurılmaǵa maǵlıwmat kiriw kóp sensorlı ekranda kórsetilgen klaviatura arqalı yamasa mikrofonǵa sóylew arqalı dawıstı tekstke aylandırıw jolı menen ámelge asırıladı. Kiritilgen tekst boljaw hám usınıs beriw baǵdarlamalıq támiynatı tárepinen qollanıladı; hár qıylı tillerdiń kóplegen regional akcentlerin tanıytuǵın kóp tilli orfografiya tekseriwshi bar.&lt;ref name=&quot;music5&quot; /&gt;

iOS 6 bir neshe jańa hám/yamasa jańartılǵan qosımshalardı óz ishine aladı, olardıń qatarına Apple Maps hám Passbook kiredi. Google Maps tárepinen iske qosılǵan burınǵı Maps qosımshasın almastırǵan Apple-diń ornatılǵan Maps qosımshası ulıwma sınǵa alındı hám básekiles karta qosımshalarında bar kóplegen funkciyalarǵa iye emes edi.&lt;ref name=&quot;Britney&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple Map Fails: 19 Ridiculous Glitches Spotted In Apple iOS 6's Anti-Google App (PICTURES)|url=http://www.huffingtonpost.com/2012/09/20/apple-map-fails-ios-6-maps_n_1901599.html#slide=more251885|access-date=September 28, 2012|date=September 20, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;maps issue&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/20/apple-ios-6-maps-problems/|bet=Apple says it's 'just getting started' on Maps for iOS 6, are you willing to wait? (poll)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121029221226/http://www.engadget.com/2012/09/20/apple-ios-6-maps-problems/|arxivsáne=October 29, 2012|avtor=Lawler, Richard|sáne=September 20, 2012|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=October 24, 2012}}&lt;/ref&gt; Ol keshiktiriwdi saplastıratuǵın hám tegis úlkeyitiwdi támiyinleytuǵın Apple-diń jańa vektorlıq dvigatelin qollanadı. Maps-qa jańadan qosılǵanı — aylanıs boyınsha sóylew baǵdarları, ayrım úlken qalalardaǵı 3D kórinisler hám real waqıt rejimindegi trafik.&lt;ref name=&quot;Time: Here it comes&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple iOS 6 Here Next Week, iTunes Update Today, New iTunes in October|url=https://techland.time.com/2012/09/12/apple-unveils-ios-6-icloud-enabled-itunes-but-youll-have-to-wait-a-little-longer/|access-date=September 19, 2012|date=September 12, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPeckham2012&quot;&gt;Peckham, Matt (September 12, 2012). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;What's New in iOS 6&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/whats-new|bet=What's New in iOS 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120920200808/http://www.apple.com/ios/whats-new/|arxivsáne=September 20, 2012|qaralǵan sáne=September 21, 2012}}&lt;/ref&gt; iOS 6 óziniń jańa Passbook qosımshası arqalı otırıw biletleri, kiriw biletleri, kuponlar hám sadıqlıq kartaları sıyaqlı hújjetlerdi ala aladı. Passbook-qa iye iOS qurılması úylesimli apparatlıq támiynatqa iye jerlerde mobil tólemdi islew ushın oqıw qurılmasınıń astında skanerleniwi múmkin. Bul qosımsha belgili bir dúkannıń jaqın átirapında bolǵanda tiyisli kuponlar ushın xabarlandırıwlar sıyaqlı kontekstke baǵdarlanǵan funkciyalarǵa iye.&lt;ref name=&quot;Time: Here it comes&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Forbes qr&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple, iOS 6 &amp; Mobile Payments{{Snd}} One More Thing for the iPhone 5?|url=https://www.forbes.com/sites/greatspeculations/2012/09/11/apple-ios-6-mobile-payments-one-more-thing-for-the-iphone-5/?ss=innovation-science|access-date=September 19, 2012|date=September 11, 2012}}&lt;/ref&gt;

Facebook iOS 6 menen Apple-diń jergilikli qosımshaları arqalı integraciyalanǵan. Facebook funkciyalarına Facebook waqıyaların sinxronlastıra alatuǵın Calendar sıyaqlı jergilikli qosımshalardıń ishinen tikkeley kiriwge boladı yamasa Apple [[App Store]]-nıń ishinen Facebook-tıń &quot;layk&quot; (unaydı) túymesin qollanıwǵa boladı.&lt;ref name=&quot;Time: Here it comes&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple iOS 6 Here Next Week, iTunes Update Today, New iTunes in October|url=https://techland.time.com/2012/09/12/apple-unveils-ios-6-icloud-enabled-itunes-but-youll-have-to-wait-a-little-longer/|access-date=September 19, 2012|date=September 12, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPeckham2012&quot;&gt;Peckham, Matt (September 12, 2012). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

Paydalanıwshı ushın jańa jeke parametrleri bar. Jaylasıw xızmetlerinen tısqarı, tómendegiler iOS 6-da qosıldı: súwretler (iOS 5-te bir qıylı sheklengen edi), baylanıslar (adres kitabı), kalendarlar, esletpeler, Bluetooth bólisiw, [[Twitter]], [[Facebook]] hám Sina Weibo. iOS 6 sonday-aq paydalanıwshılarǵa maqsetli reklamanıń aldın alıw imkaniyatın beriw ushın ulıwma parametrler menyusinde &quot;Reklama izlewdi sheklew&quot; paydalanıwshı basqarıwı menen birge keledi. Apple-diń Reklama Identifikatori kompaniyanıń bar bolǵan Unikal Qurılma Identifikaciyası (UDID) standartın almastıradı. Apple-diń Reklama Identifikatori [[Identifikator|qurılma identifikator]] standartın ele qollanıp atırǵan reklama tarmaqlarına tásir etpeydi, biraq Apple keleshekte bul standarttı talap etedi.&lt;ref name=&quot;CNET ad blocker&quot;&gt;{{Cite news|title=Ad tracking 'blocker' comes to iOS 6|url=http://news.cnet.com/8301-1009_3-57513521-83/ad-tracking-blocker-comes-to-ios-6|access-date=September 19, 2012|date=September 14, 2012|last=Seth Rosenblatt}}&lt;/ref&gt;

=== Dizayn ===
Apple óz baspasóz ilajında iPhone 5-tiń jaqsılanǵan qurılıs sapasın atap ótti. Aldınǵı versiyalarda qollanılǵan karkas alyuminiy kompozit karkastı qollanıw ushın qayta proektilendi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.slate.com/articles/technology/technology/2012/10/iphone_5_review_marveling_at_the_existence_of_the_greatest_phone_ever_made_.html|bet=The iPhone 5 Is a Miracle|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121015033944/http://www.slate.com/articles/technology/technology/2012/10/iphone_5_review_marveling_at_the_existence_of_the_greatest_phone_ever_made_.html|arxivsáne=October 15, 2012|avtor=Manjoo|at=Farhad|sáne=October 8, 2012|jumıs=[[Slate (magazine)|Slate]]|qaralǵan sáne=October 15, 2012}}&lt;/ref&gt; [[Stiv Djobs]]-tıń &quot;kiygende ájayıp kórinedi&quot; dep oylaǵan metalǵa bolǵan qálegeni sebepli iPhone 4 hám iPhone 4s alyuminiy ornına tatlanbaytuǵın polattı qollandı.&lt;ref name=&quot;steel&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2011/11/ff_stevejobs-2/3/|bet=The Revolution According to Steve Jobs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140915140906/http://www.wired.com/2011/11/ff_stevejobs-2/3/|arxivsáne=September 15, 2014|avtor=Steven Levy|sáne=November 29, 2011|baspaxana=Wired|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;/ref&gt;

iPhone 5 óziniń aldınǵısı iPhone 4s-ke salıstırǵanda 18% juqa, 20% jeńil hám ulıwma kólemi 12% kem.&lt;ref name=&quot;iphone5design&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/design/|bet=Apple{{Snd}} iPhone 5{{Snd}} Learn about what it took to make iPhone 5.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120917210647/http://www.apple.com/iphone/design/|arxivsáne=September 17, 2012|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;/ref&gt; Telefonnıń alyuminiy korpusınıń qalıńlıǵı 0,30 dyuym (7,6 mm). 2012-jıldıń sentyabr konferenciyasında Apple onıń 7,6 mm menen dúnya júzindegi eń juqa smartfonı ekenligin málim etti, biraq bul málimleme qıtaylı Oppo Finder-diń juqaraq bolǵanı hám basqa ayrım smartfonlardıń qalıńlıq qay jerden ólshengenine baylanıslı juqaraq dep esaplanıwı múmkinligi sebepli talasqa sebep boldı. Oppo Finder eń juqa jerinde 6,65 mm (0,262 dyuym) hám eń qalıń jerinde 7,1 mm (0,28 dyuym) ólshengen, bul onı ulıwma iPhone-nan juqaraq etedi.&lt;ref name=&quot;thinnest&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.autoomobile.com/news/iphone-5-thinnest-phone-apple/1002891|bet=iPhone 5 &quot;World's Thinnest Phone&quot;... What Planet's Apple From?!|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140307083951/http://www.autoomobile.com/news/iphone-5-thinnest-phone-apple/1002891/|arxivsáne=March 7, 2014|avtor=Dahl|at=Cecelia|sáne=September 13, 2012|baspaxana=Auto Mobile|qaralǵan sáne=September 14, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thinnest 2&quot;&gt;{{Cite news|title=New iPhone 5 'the thinnest smartphone in the world'|url=http://www.iol.co.za/scitech/technology/gadgets/new-iphone-5-the-thinnest-smartphone-in-the-world-1.1382268|date=September 13, 2012|access-date=September 14, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thinness debate 2&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/iphone-5-worlds-thinnest-smartphone-claim-in-dispute-1096941|bet=iPhone 5 'world's thinnest smartphone' claim in dispute|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120915021253/http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/iphone-5-worlds-thinnest-smartphone-claim-in-dispute-1096941|arxivsáne=September 15, 2012|avtor=McCann|at=John|sáne=September 13, 2012|baspaxana=Tech Radar|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;oppo&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.youtube.com/watch?v=p8pT6y4ty4U|bet=World's Thinnest Smartphone from China: OPPO Finder|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140915073051/http://www.youtube.com/watch?v=p8pT6y4ty4U|arxivsáne=September 15, 2014|sáne=May 24, 2012|baspaxana=micgadget|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;/ref&gt; Bul dizayn úsh márte, dáslep 2012-jılı iPhone 5 penen, sońınan 2013-jılı 5s penen hám aqırında 2016-jılı birinshi áwlad iPhone SE menen qollanıldı.

=== Apparatlıq támiynat ===
iPhone 5 Apple A6 dep atalatuǵın chiptegi sistemanı (SoC) qollanadı.&lt;ref name=&quot;verge iP5 announcement&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.theverge.com/2012/9/12/3316830/iphone-5-release-date-specs-features-price-announcement|title=Apple announces 4-inch iPhone 5 with LTE, Apple Lightning connector, September 21 release date|publisher=[[Vox Media]]|first=Vlad|last=Savov|date=September 12, 2012|access-date=September 12, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Custom CPU{{Snd}} Anandtech&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.anandtech.com/show/6292/iphone-5-a6-not-a15-custom-core|title=iPhone 5's A6 SoC: Not A15 or A9, a Custom Apple Core Instead|last=Anand Lal Shimpi|publisher=AnandTech|date=September 15, 2012|access-date=October 11, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;engadget1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/12/iphone-5-officially-announced|bet=iPhone 5 officially announced with 4-inch display, A6 CPU and LTE for $199 on September 21|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120913232226/http://www.engadget.com/2012/09/12/iphone-5-officially-announced/|arxivsáne=September 13, 2012|avtor=O'Brien|at=Terrence|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=September 12, 2012}}&lt;/ref&gt; SoC 1,3 GGc eki yadrolı processordan, 1 GB operativ yadtan hám 266 MGc jıyiliginde isleytuǵın úsh yadrolı PowerVR SGX543MP4-ten ibarat.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.anandtech.com/show/6323/apple-a6-die-revealed-3core-gpu-100mm2|bet=Apple A6 Die Revealed: 3-core GPU, &lt; 100mm^2|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120922115308/http://www.anandtech.com/show/6323/apple-a6-die-revealed-3core-gpu-100mm2|arxivsáne=September 22, 2012|avtor=Lal Shimpi, Anand|sáne=September 21, 2012|baspaxana=[[Anandtech]]|qaralǵan sáne=October 24, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Geekbench test (28/9)&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.geek.com/articles/mobile/iphone-5-a6-chip-clocked-at-1-3ghz-20120927|bet=iPhone 5 A6 chip clocked at 1.3GHz|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120930013512/http://www.geek.com/articles/mobile/iphone-5-a6-chip-clocked-at-1-3ghz-20120927/|arxivsáne=September 30, 2012|avtor=Humphries, Matthew|sáne=September 28, 2012|baspaxana=[[Geek.com]]|qaralǵan sáne=October 4, 2012}}&lt;/ref&gt; iPhone 5-tiń operativ yadı (LPDDR2-1066 eDRAM) 512 MB-tan 1 GB-qa eki ese arttırıldı. Bar bolǵan yad sıyımlılıqları 16, 32 yamasa 64 GB etip belgilengen, 4s penen birdey; qosımsha yad kartaları qollap-quwatlanbaydı.&lt;ref name=&quot;Techday&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://iphonerepairoklahomacity.com/index.php/2018/03/06/iphone-5-user-guide-manual-instructions/|bet=iPhone 5 manual|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200501222436/https://iphonerepairoklahomacity.com/index.php/2018/03/06/iphone-5-user-guide-manual-instructions/|arxivsáne=May 1, 2020|sáne=March 6, 2018|qaralǵan sáne=March 6, 2018}}&lt;/ref&gt; Eki reń variantı bar: qara (qara shisha hám shifer reńli metall áshekóyi menen) hám aq (aq keramika hám gúmis reńli metall áshekóyi menen); jáne bir márte aldınǵısı 4s-tegi sıyaqlı birdey reń variantları (biraq basqasha ámelge asırılǵan).&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macobserver.com/tmo/article/iphone-5-a6-has-1-gb-ram-33-faster-bandwidth-than-iphone-4s|bet=iPhone 5 A6 Has 1&amp;nbsp;GB RAM, 33% Faster Bandwidth than iPhone 4s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120918062438/http://www.macobserver.com/tmo/article/iphone-5-a6-has-1-gb-ram-33-faster-bandwidth-than-iphone-4s|arxivsáne=September 18, 2012|avtor=Tanous, Jim|sáne=September 16, 2012|baspaxana=The Mac Observer|qaralǵan sáne=September 16, 2012}}&lt;/ref&gt; iPhone 5 iPhone 4s-tegi 8 megapikselli artqı kameranı saqlap qaladı, biraq tómen jaqtılıq jaǵdayındaǵı islew kórsetkishi jaqsılandı hám aldınǵılarına qaraǵanda 40% tezirek súwretke alıwǵa iye&lt;ref name=&quot;iphone5Camera&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2012/09/12/iphone-5-camera|bet=The iPhone 5's badass camera: 40% faster photo capture, panorama mode, &amp; more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120926193820/http://venturebeat.com/2012/09/12/iphone-5-camera/|arxivsáne=September 26, 2012|avtor=Cheredar, Tom|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=September 27, 2012}}&lt;/ref&gt; al súwrette kúshli jaqtılıq deregi bolǵanda sıyareńge iye boladı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://edition.cnn.com/2012/10/02/tech/mobile/iphone-5-purple-photos|title=iPhone 5 users complain about purple photos|publisher=CNN|access-date=January 1, 2013|date=October 2, 2012}}&lt;/ref&gt; FaceTime hám kamera qosımshası arqalı kiriwge bolatuǵın aldıńǵı kameranıń ajıratımlılıǵı tómen, 1,2 megapiksel. Zaryad sıyımlılıǵı 1440 mAch bolǵan qayta zaryadlanatuǵın litiy-ionlı batareya ornatılǵan hám paydalanıwshı tárepinen almastırılıwı múmkin emes; ol ≤225 saat kútiw waqtı hám ≤8 saat sóylesiw waqtı etip bahalanǵan. Telefonnıń úsh ayırım modeli bar: biri CDMA-dı hám eki GSM versiyasın qollap-quwatlaytuǵın.&lt;ref name=&quot;ifixit teardown&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.ifixit.com/Teardown/iPhone+5+Teardown/10525/5|bet=iPhone 5 Teardown|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121009231418/http://www.ifixit.com/Teardown/iPhone+5+Teardown/10525/5|arxivsáne=October 9, 2012|sáne=September 21, 2012|baspaxana=[[iFixit]]|qaralǵan sáne=October 24, 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;iPhone 5 tech specs&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/specs.html|bet=Apple iPhone 5 Tech Specs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120917210334/http://www.apple.com/iphone/specs.html|arxivsáne=September 17, 2012|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt; Bul qurılmanıń qay versiyasınıń qay mámleketlerde/regionlarda isleytuǵınına tásir etiwi múmkin. Telefon iPhone 4 hám iPhone 4s-tiń mikro-SIM-inen kishirek bolǵan nano-SIM-di aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/12/iphone-5-confirmed-to-use-nano-sim-current-sims-not-compatible|bet=iPhone 5 confirmed to use nano-SIM, current SIMs not compatible|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120914182749/http://www.engadget.com/2012/09/12/iphone-5-confirmed-to-use-nano-sim-current-sims-not-compatible|arxivsáne=September 14, 2012|avtor=Fingas|at=Jon|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt;

Geekbench hám GLBenchmark járdeminde ótkerilgen apparatlıq testlew Apple-diń óz veb-saytında kirgizgen hám qurılmanıń tanıstırılıwında aytıp ótken bir neshe málimlemesin tastıyıqlaydı, bular eki ese tez hám eki ese grafikalıq islew kórsetkishin óz ishine aladı. Geekbench-tegi ulıwma apparatlıq bahalawda iPhone 5 iPhone 4s-ten shama menen 2,5 ese joqarı ball aldı. iPhone 5 ushın GLBenchmark járdeminde ótkerilgen test iPhone 4s-ten 2 ese jaqsıraq ball qaytardı. Nátiyje Passmark járdeminde ótkerilgen 3D grafikalıq test iPhone 4s-ten tek shama menen 1,45 ese jaqsıraq ball qaytarǵanı sebepli turaqsız boldı.&lt;ref name=&quot;iphone5bench&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/benchmarking-the-iphone-5/|bet=Benchmarking the iPhone 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121021194718/http://www.zdnet.com/benchmarking-the-iphone-5-7000006045/|arxivsáne=October 21, 2012|avtor=Schmerer, Kai|sáne=October 19, 2012|baspaxana=[[ZDNet]]|qaralǵan sáne=October 21, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.anandtech.com/show/6324/the-iphone-5-performance-preview|bet=The iPhone 5 Performance Preview|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130102075031/http://www.anandtech.com/show/6324/the-iphone-5-performance-preview|arxivsáne=January 2, 2013|avtor=Lal Shimpi, Anand|sáne=September 21, 2012|baspaxana=[[Anandtech]]|qaralǵan sáne=October 21, 2012}}&lt;/ref&gt; AnandTech tárepinen ótkerilgen batareyanıń islew waqtın bahalaw ayrım wazıypalardı orınlaǵanda iPhone 5-te batareyanıń islew waqtı aldınǵısına qaraǵanda qısqaraq ekenligin, biraq basqa wazıypalardı orınlaǵanda iPhone 5 batareyası iPhone 4s-ten uzaǵıraq isleytuǵının juwmaqladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.anandtech.com/show/6330/the-iphone-5-review/13|bet=The iPhone 5 Review / Battery|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121018172531/http://www.anandtech.com/show/6330/the-iphone-5-review/13|arxivsáne=October 18, 2012|avtor=Lal Shimpi, Anand, Klug, Brian and Gowri, Vivek|sáne=October 16, 2012|baspaxana=[[Anandtech]]|qaralǵan sáne=October 21, 2012}}&lt;/ref&gt;

Retina Display derlik dál 16:9 proporciyası menen 1136 × 640 pikselge iye (bir qosımsha gorizontal piksel qatarınan tısqarı). 4 dyuym diagonal menen onıń displey kólemi 6,7 kvadrat dyuymdi quraydı, bul [[IPhone 4|iPhone 4]] hám [[IPhone 4s|4s]]-te 5,7 dyuymge salıstırǵanda.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.siliconbeat.com/2012/09/24/report-bigger-size-of-iphone-5s-screen-least-impressive-thing-about-it/|bet=Report: Bigger size of iPhone 5′s screen least impressive thing about it|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120926095811/http://www.siliconbeat.com/2012/09/24/report-bigger-size-of-iphone-5s-screen-least-impressive-thing-about-it/|arxivsáne=September 26, 2012|avtor=Wolverton|at=Troy|sáne=September 24, 2012|baspaxana=SiliconBeat|qaralǵan sáne=September 25, 2012}}&lt;/ref&gt; Piksel tıǵızlıǵı 4s modeli menen birdey qaladı, bul dyuymine 326 pikseldi quraydı. iPhone 5-tiń ekran belgisheleri hár biri tórt belgisheden ibarat altı qatar matricasında jaylastırılǵan. Ekrannıń úlkeygen kólemi iPhone 4-te bolǵan bes qatarǵa altınshı belgishe qatarınıń qosılıwına múmkinshilik beredi. Sharp-tıń ishki sensorlıq texnologiyası ekrandı juqalatadı, bul telefonnıń juqaraq bolıwına múmkinshilik beredi. Ekrannıń reń qanıqlıǵı aldınǵısına qaraǵanda 44% joqarı.&lt;ref name=&quot;zdnet screen analy&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/an-analysis-of-apples-new-iphone-5-display/|bet=An analysis of Apple's new iPhone 5 display|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121011020631/http://www.zdnet.com/an-analysis-of-apples-new-iphone-5-display-7000004286/|arxivsáne=October 11, 2012|avtor=D. O'Grady, Jason|sáne=September 14, 2012|baspaxana=[[ZDNet]]|qaralǵan sáne=October 24, 2012}}&lt;/ref&gt;

Shawqımdı basıw hám video qońırawlar ushın úsh mikrofon (aldında, qırında hám artında jaylasqan) bar.&lt;ref name=&quot;three-mics&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.slashgear.com/iphone-5-comes-equipped-with-three-microphones-12247009/|bet=iPhone 5 comes equipped with three microphones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121127063343/http://www.slashgear.com/iphone-5-comes-equipped-with-three-microphones-12247009/|arxivsáne=November 27, 2012|avtor=McGlaun|at=Shane|sáne=September 12, 2012|baspaxana=SlashGear|qaralǵan sáne=December 27, 2012}}&lt;/ref&gt;

2014-jıldıń 28-aprelinde Apple 2013-jıldıń martına shekem islep shıǵarılǵan iPhone 5 modelleriniń isten shıqqan quwat túymelerin biypul almastırıw boyınsha garantiyadan tıs qaytarıp alıw baǵdarlamasın basladı.&lt;ref name=&quot;sleep-wake-replacement&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://ssl.apple.com/support/iphone5-sleepwakebutton/|bet=iPhone 5 Sleep/Wake Button Replacement Program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204231507/https://ssl.apple.com/support/iphone5-sleepwakebutton/|arxivsáne=February 4, 2017|sáne=April 28, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20170204231507/https://ssl.apple.com/support/iphone5-sleepwakebutton/ &quot;iPhone 5 Sleep/Wake Button Replacement Program&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

2014-jıldıń 23-avgustında Apple 2012-jıldıń sentyabri hám 2013-jıldıń yanvarı aralıǵında satılǵan &quot;batareyanıń islew waqtınıń qısqarıwın yamasa tez-tez zaryadlawdı talap etiwi múmkin&quot; bolǵan iPhone 5 modelleriniń batareyaların almastırıw baǵdarlamasın járiyaladı.&lt;ref name=&quot;battery-replacement&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://ssl.apple.com/support/iphone5-battery/|bet=iPhone 5 Battery Replacement Program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170220014023/https://ssl.apple.com/support/iphone5-battery/|arxivsáne=February 20, 2017|sáne=August 23, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20170220014023/https://ssl.apple.com/support/iphone5-battery/ &quot;iPhone 5 Battery Replacement Program&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;battery-replacement-ars&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/08/apple-announces-battery-replacement-program-for-the-iphone-5/|bet=Apple announces battery replacement program for the iPhone 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140915120631/http://arstechnica.com/apple/2014/08/apple-announces-battery-replacement-program-for-the-iphone-5/|arxivsáne=September 15, 2014|avtor=Andrew Cunningham|sáne=August 23, 2014|baspaxana=Ars Technica|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFAndrew_Cunningham2014&quot;&gt;Andrew Cunningham (August 23, 2014). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

=== Aksessuarlar ===
[[Fayl:Lightning_connector.svg|nobaý|Apple Lightning konnektorı]]
iPhone 5, sonday-aq iPod Touch (5-áwlad), iPod Nano (7-áwlad), iPad (4-áwlad) hám iPad Mini 2003-jılı Apple tárepinen iPod-ta (3-áwlad) engizilgen 30 pinli Apple Dock konnektorın almastıratuǵın Lightning dep atalǵan jańa dok konnektorına iye. Apple Lightning konnektorı segiz pinge iye hám barlıq signal beriw cifrlı. Bul jańa konnektor aldınǵısınan kishirek, bul iPhone 5-tiń óz aldınǵılarınan juqaraq bolıwına járdem beredi.&lt;ref name=&quot;Rodriguez, Salvador and Chang, Andrea&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.latimes.com/business/la-xpm-2012-sep-13-la-fi-apple-dock-20120914-story.html|title=Change in Apple iPhone 5 dock connector irks consumers|date=September 13, 2012|access-date=October 23, 2012|author=Rodriguez, Salvador}}&lt;/ref&gt; Apple Lightning kabelleri hár bir vikanıń eki tárepinde qaytalanatuǵın pinlerge iye, sonlıqtan onı eki tárepke de kirgiziwge boladı. Apple Lightning konnektorın eski 30 pinli Apple Dock konnektorına yamasa USB-ge aylandırıw ushın túrli aksessuarlar bar boladı,&lt;ref name=&quot;Apple iP5 features&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/features|bet=Apple iPhone 5 features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120915011745/http://www.apple.com/iphone/features/|arxivsáne=September 15, 2012|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt; biraq barlıq eski aksessuarlar islemeydi, sebebi barlıq signallar bar emes, atap aytqanda video shıǵarıw hám BMW avtomobilleri ushın iPod Out funkciyası.&lt;ref name=&quot;accessories issues&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.slashgear.com/iphone-5-wont-work-with-some-accessories-even-with-lightning-adapter-13247441|bet=iPhone 5 won't work with some accessories even with Apple Lightning adapter|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120915041926/http://www.slashgear.com/iphone-5-wont-work-with-some-accessories-even-with-lightning-adapter-13247441/|arxivsáne=September 15, 2012|avtor=McGlaun|at=Shane|sáne=September 13, 2012|baspaxana=SlashGear|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://money.cnn.com/2012/09/13/technology/apple-lightning-adapter/?source=cnn_bin|title=Apple's $30 Lightning adapter won't work with old speakers|publisher=CNN|date=September 13, 2012|access-date=September 13, 2012|author=Goldman, David}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.wired.com/autopia/2012/09/apple-lightning-bmw-mini|title=Apple Lightning Adaptor Kills iPod Out on BMW, Mini Models|publisher=[[Wired (magazine)|Wired]]|date=September 14, 2012|access-date=September 21, 2012|author=Lavrinc, Damon}}&lt;/ref&gt;

Apple EarPods dep atalǵan qulaqqa taǵılatuǵın qurılmalar iPhone 5 hám 2012-jıldıń 12-sentyabrindegi Apple media ilajında járiyalanǵan basqa qurılmalar menen birge qosıp beriledi. Olar aldınǵı áwlad iPhone hám iPod-lar menen qosıp berilgen qulaqqa taǵılatuǵın qurılmalardı almastırdı. Texnologiya kommentatorlarına muwapıq, qulaqqa taǵılatuǵın qurılmalardıń qayta proektileniwi hawanıń erkin kirip-shıǵıwına múmkinshilik beriw arqalı dawıs sapasın jaqsılawǵa qaratılǵan.&lt;ref name=&quot;engadget earpods&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/12/apples-infamous-earbuds-rebranded-for-iphone-5-as-earpods/|bet=Apple's signature earbuds rebranded for iPhone 5 as 'EarPods'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121105103038/http://www.engadget.com/2012/09/12/apples-infamous-earbuds-rebranded-for-iphone-5-as-earpods|arxivsáne=November 5, 2012|avtor=Gilbert, Ben|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=October 24, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;techradar earpods&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/reviews/audio-visual/hi-fi-and-audio/headphones/apple-earpods-1097282/review|bet=Apple EarPods review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121022224345/http://www.techradar.com/reviews/audio-visual/hi-fi-and-audio/headphones/apple-earpods-1097282/review|arxivsáne=October 22, 2012|sáne=September 15, 2012|baspaxana=[[TechRadar]]|qaralǵan sáne=October 24, 2012}}&lt;/ref&gt; Apple ózleriniń qulaqqa taǵılatuǵın qurılmalarınıń qayta proektileniwi oǵan &quot;júzlegen dollarǵa qımbat bahadaǵı joqarı klaslı naushniklerge básekiles bolıwına&quot; múmkinshilik beretuǵının málim etedi.&lt;ref name=&quot;engadget earpods&quot; /&gt; Gizmodo hám TechRadar tárepinen berilgen sınlar qayta proektilengen qulaqqa taǵılatuǵın qurılmalar óz aldınǵısınan jaqsıraq esitilgeni menen, sınshılar islep shıǵarılǵan dawıstıń sapası tómen dep oylaǵanın xabarladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/5943222/apple-earpods-review-less-terrible-still-garbage|bet=Apple EarPods Review: Better! (But Still Garbage)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121025090802/http://gizmodo.com/5943222/apple-earpods-review-less-terrible-still-garbage|arxivsáne=October 25, 2012|avtor=Aguilar, Mario|sáne=September 14, 2012|baspaxana=[[Gizmodo]]|qaralǵan sáne=October 24, 2012}}&lt;/ref&gt;

=== Tarmaq úylesimligi ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Model
!FCC identifikatorı
!Operatorlar/aymaq
!CDMA diapazonları
!GSM diapazonları
!UMTS diapazonları
!LTE diapazonları
!Eskertpeler
|-
|A1428, seriya nomeri FH19, FH1C, FH1D, FH1F, FH1G, FH1H menen tamamlanadı&lt;ref name=&quot;tmo5&quot;&gt;{{Citation |title=T-Mobile USA: Understanding network compatibility of an unlocked iPhone 5 |url=http://support.apple.com/kb/HT5720 |access-date=September 20, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130921055329/http://support.apple.com/kb/HT5720 |url-status=live |archive-date=September 21, 2013}}&lt;/ref&gt;
|BCG‑E2599A
|T-Mobile US, AT&amp;T Mobility, hám Arqa Amerikadaǵı basqa GSM operatorları&lt;ref name=&quot;lte&quot; /&gt;
|Joq
|Tórt diapazonlı
|850, 900, 1700, 1900, 2100&lt;ref name=&quot;specs&quot;&gt;{{Citation |title=iPhone 5{{Snd}} Technical Specifications |url=http://support.apple.com/kb/SP655 |access-date=September 20, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130921055331/http://support.apple.com/kb/SP655 |url-status=live |archive-date=September 21, 2013}}&lt;/ref&gt;
|2/4/5/17&lt;ref name=&quot;lte&quot;&gt;{{Citation |title=iPhone 5{{Snd}} View countries with supported LTE networks |url=https://www.apple.com/iphone/LTE/ |access-date=September 9, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200324113440/https://www.apple.com/iphone/LTE/ |url-status=live |archive-date=March 24, 2020}}&lt;/ref&gt;
|Seriya nomerin tekseriw ushın &quot;Sazlamalar &gt; Ulıwma &gt; Haqqında&quot; bólimine ótiń
|-
|A1428, basqa seriya nomerleri
|BCG‑E2599A
|AT&amp;T Mobility hám Arqa Amerikadaǵı basqa GSM operatorları
|Joq
|Tórt diapazonlı
|850, 900, 1900, 2100&lt;ref name=&quot;tmo5&quot; /&gt;
|2/4/5/17&lt;ref name=&quot;lte&quot; /&gt;
|T-Mobile US ti qollamaytuǵın erte A1428 modeli. 2013-jıl 4-dekabrden baslap, Apple UMTS 1700 diapazonın qollaytuǵın A1428 modellerin jibere basladı. 2013-jıl 4-dekabrge shekem jiberilgen telefonlar bul diapazondı qollaw ushın jańalanbaydı&lt;ref name=&quot;lte-t-mobile&quot;&gt;{{Citation |title=Apple to Ship Updated A1428 iPhone 5 With AWS WCDMA Enabled for T-Mobile USA |url=http://www.anandtech.com/show/6860/apple-to-ship-updated-a1428-iphone-5-with-aws-wcdma-enabled-for-tmobile-usa |access-date=September 20, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130606140354/http://www.anandtech.com/show/6860/apple-to-ship-updated-a1428-iphone-5-with-aws-wcdma-enabled-for-tmobile-usa |url-status=live |archive-date=June 6, 2013}}&lt;/ref&gt;
|-
|A1429
|BCG‑E2599A
|Verizon Wireless, Sprint Corporation, basqa CDMA operatorları&lt;ref name=&quot;lte&quot; /&gt;
|0, 1, 10
|Tórt diapazonlı
|850, 900, 1900, 2100&lt;ref name=&quot;specs&quot; /&gt;
|1/3/5/13/25&lt;ref name=&quot;specs&quot; /&gt;
|
|-
|A1429
|BCG‑E2599A
|Arqa Amerikadan tısqarı GSM operatorları&lt;ref name=&quot;lte&quot; /&gt;
|Óshirilgen
|Tórt diapazonlı
|850, 900, 1900, 2100&lt;ref name=&quot;specs&quot; /&gt;
|1/3/5&lt;ref name=&quot;specs&quot; /&gt;
|FCC hújjetlerindegi maǵlıwmatlar boyınsha,&lt;ref name=&quot;fcc&quot;&gt;{{Citation |title=Certification test report |volume=Revised Part 22 24 90 Test Report without Photos |page=7 |access-date=March 14, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160315040337/https://fccid.io/BCG-E2599A |url-status=live |chapter=EQUIPMENT UNDER TEST |chapter-url=https://fccid.io/BCG-E2599A |publisher=FCC |id=BCG-E2599A |archive-date=March 15, 2016}}&lt;/ref&gt; GSM hám CDMA A1429 modeli arasında ayırmashılıq joq. GSM tarmaqlarında islewge konfiguraciyalanǵan A1429 telefonlarında CDMA diapazonları hám LTE 13, 25 diapazonları óshirilgen.
|}
AT&amp;T, Verizon hám Sprint [[Amerika Qurama Shtatları|AQSHta]] LTE kiriw imkaniyatın usınadı,&lt;ref name=&quot;matsmithattvs&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/12/apple-announces-worldwide-carriers-sprint-atandt-and-verizon-lte|bet=Apple announces worldwide carriers for iPhone 5: Sprint, AT&amp;T and Verizon will support LTE in the US (update: No AWS HSPA+ for T-Mobile)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120914115251/http://www.engadget.com/2012/09/12/apple-announces-worldwide-carriers-sprint-atandt-and-verizon-lte/|arxivsáne=September 14, 2012|avtor=Smith|at=Mat|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt; al Ullı Britaniyada tek EE hám Three ǵana LTE kiriw imkaniyatın usına aladı.&lt;ref name=&quot;iPhone 5 WW LTE issues&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2012/09/13/4g_iphone|bet=EE screams UK iPhone 4G exclusive, rest of pack sobs quietly{{Snd}} O2, Vodafone unable to join Apple's party|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120914203745/http://www.theregister.co.uk/2012/09/13/4g_iphone/|arxivsáne=September 14, 2012|avtor=Ray|at=Bill|sáne=September 13, 2012|baspaxana=The Register|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt; 2013-jıldıń 26-martında T-Mobile iPhone 5-ti alıp júriw baslawın járiyaladı, bul onı Amerika Qurama Shtatlarındaǵı barlıq tórt ulıwma milliy operatorda bar bolǵan birinshi iPhone-ǵa aylandırdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/3/26/4148212/t-mobile-to-carry-the-iphone-starting-on-april-12th-for-99-up-front|bet=T-Mobile to carry the iPhone 5 on April 12th for $99 up front|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130327161300/http://www.theverge.com/2013/3/26/4148212/t-mobile-to-carry-the-iphone-starting-on-april-12th-for-99-up-front|arxivsáne=March 27, 2013|avtor=Seifert, Dan|sáne=March 26, 2013|baspaxana=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=March 27, 2013}}&lt;/ref&gt; iPhone-nıń T-Mobile versiyası Advanced Wireless Services (AWS) qollap-quwatlawın iske qosıwshı A1428 iPhone 5 modeliniń modifikaciyalanǵan versiyasına iye.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2013/03/26/t-mobiles-iphone-5-is-a-tweaked-model-a1428-phone-with-aws-support/|bet=T-Mobile's iPhone 5 is a Tweaked Model A1428 Phone with AWS Support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130327120901/http://www.macrumors.com/2013/03/26/t-mobiles-iphone-5-is-a-tweaked-model-a1428-phone-with-aws-support/|arxivsáne=March 27, 2013|avtor=Clover, Juli|sáne=March 26, 2013|baspaxana=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=March 27, 2013}}&lt;/ref&gt; iPhone 5-ti satıwshı Kanadadaǵı barlıq operatorlardıń óz LTE tarmaqları bar, sonıń ishinde Rogers Wireless, Fido Solutions, Bell Mobility, Virgin Mobile Canada, Telus Mobility hám Koodo Mobile.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.iphoneincanada.ca/carriers/iphone-5-lte-support-in-canada-rogers-fido-bell-telus-virgin-koodo|bet=iPhone 5 LTE support in Canada: Rogers, Fido, Bell, Telus, Virgin, Koodo|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120916204806/http://www.iphoneincanada.ca/carriers/iphone-5-lte-support-in-canada-rogers-fido-bell-telus-virgin-koodo/|arxivsáne=September 16, 2012|avtor=On, Gary Ng|sáne=September 12, 2012|baspaxana=iPhone in Canada|qaralǵan sáne=September 17, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mobilesyrup.com/2012/09/22/koodo-turns-on-lte-service-across-canada|bet=Koodo's LTE service turned on across Canada|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121026182135/http://mobilesyrup.com/2012/09/22/koodo-turns-on-lte-service-across-canada/|arxivsáne=October 26, 2012|avtor=Hardy, Ian|sáne=September 22, 2012|baspaxana=Mobile Syrip|qaralǵan sáne=November 1, 2012}}&lt;/ref&gt;

LTE ushın 42 rásmiy tán alınǵan diapazon bar, biraq tarqatıwlar tariyxta belgili bir regionlarda neniń bar etilgenine tiykarlanıp, eń tanımalı diapazonlar átirapında birlespekte. Evropada LTE ushın bar diapazonlarǵa 2,6 GGc (3G-keńeytiw diapazonı) hám 800 MGc (analog TV-dan tazalanǵan), Ullı Britaniyanı qosqanda bir neshe jerlerde 1800 MGc payda boladı. Germaniyada qollap-quwatlanatuǵın jalǵız operator tarmaǵı LTE-ge ajıratılǵan 1800 MGc diapazonına iye T-Mobile-diń tarmaǵı bolıp tabıladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/LTE/|bet=Ultrafast LTE. Available here.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200324113440/https://www.apple.com/iphone/LTE/|arxivsáne=March 24, 2020|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=September 15, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.focus.de/digital/handy/iphone/tid-27317/iphone-5-mit-lte-aber-nur-bei-der-telekom-apple-stoesst-vodafone-und-o2-vor-den-kopf_aid_819090.html|bet=Quasi-Monopol der Telekom auf iPhone 5 mit LTE: Apple benachteiligt Vodafone und O2.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191017123608/https://www.focus.de/digital/handy/iphone/tid-27317/quasi-monopol-der-telekom-auf-iphone-5-mit-lte-apple-benachteiligt-vodafone-und-o2_aid_819090.html|arxivsáne=October 17, 2019|avtor=Herkner|at=Lutz|baspaxana=[[Focus (German magazine)|Focus]]|qaralǵan sáne=September 14, 2012}}&lt;/ref&gt; [[Evropa Awqamı|Evropadaǵı]] ayrım mámleketler, sonıń ishinde [[Daniya]], [[Norvegiya]], [[Shveciya]] hám basqaları — iPhone 5 arqalı ózleriniń házirgi LTE tarmaqlarında óz tutınıwshılarına LTE baylanısın usına almaydı, sebebi olar LTE-di iPhone 5 qollap-quwatlamaytuǵın 2,6 GGc diapazonında álleqashan tarqatqan.&lt;ref name=&quot;Euroincompat&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/262288/apples_iphone_5_a_mixed_bag_for_european_operators.html|bet=Apple's IPhone 5 a Mixed Bag for European Operators|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120917043814/http://www.pcworld.com/article/262288/apples_iphone_5_a_mixed_bag_for_european_operators.html|arxivsáne=September 17, 2012|avtor=Ricknäs, Mikael|sáne=September 13, 2012|jumıs=PC World|qaralǵan sáne=September 17, 2012}}&lt;/ref&gt; 2012-jıldıń noyabr ayında Swisscom wákili iPhone 5 tek Apple tárepinen testten ótken hám sertifikatlanǵan tarmaqlarda ǵana LTE-di qollap-quwatlaytuǵının xabarladı.&lt;ref name=&quot;telecoms-swisslte&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.telecoms.com/54319/apple-vetting-operators-on-lte-network-performance/|bet=Apple vetting operators on LTE network performance|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131203013057/http://www.telecoms.com/54319/apple-vetting-operators-on-lte-network-performance/|arxivsáne=December 3, 2013|jumıs=Telecoms.com|qaralǵan sáne=November 24, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;cnet-lteblock&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57556471-37/iphone-5-gets-4g-lte-when-apple-says-so-not-carriers/|bet=iPhone 5 gets 4G LTE when Apple says so, not carriers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131203003842/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57556471-37/iphone-5-gets-4g-lte-when-apple-says-so-not-carriers/|arxivsáne=December 3, 2013|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=November 24, 2013}}&lt;/ref&gt;

Apple tárepinen islep shıǵarılǵan jalǵız &quot;dúnya telefonı&quot; bolǵan iPhone 4s-ten ayırmashılıǵı, iPhone 5-tiń qollanılatuǵın jıyiligi menen ózgeshelenetuǵın úsh versiyası bar. Úshewi de Amerikada qollanılatuǵın 800 hám 1900 MGc diapazonlarında hám basqa jerde qollanılatuǵın 900 hám 1800 MGc diapazonlarında 2G GSM/GPRS hám 3G UMTS/EDGE tarmaqlarında isleydi. CDMA A1429 modeli Sprint hám Verizon sıyaqlı CDMA tarmaqlarında isleydi. Basqa versiya tek 1700/2100 MGc AWS diapazonında hám AQSH-ta cifrlı televideniege ótkeriwden keyin qaytarıp alınǵan 700 MGc diapazonında (52-den 56-ǵa shekemgi kanallar) LTE-ni qollap-quwatlaydı, házirgi waqıtta bul diapazondı qollap-quwatlaytuǵın jalǵız tarmaq AT&amp;T bolıp tabıladı. GSM A1429 basqa mámleketlerde bar bolǵan basqa LTE diapazonların, mısalı LTE 1, 3, 5 diapazonların qollap-quwatlaydı.&lt;ref name=&quot;iPhone 5 tech specs&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/specs.html|bet=Apple iPhone 5 Tech Specs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120917210334/http://www.apple.com/iphone/specs.html|arxivsáne=September 17, 2012|sáne=September 12, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20120917210334/http://www.apple.com/iphone/specs.html &quot;Apple iPhone 5 Tech Specs&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2012/9/12/3321894/apple-iphone-5-separate-gsm-cdma-versions|bet=Apple iPhone 5 to be available in separate GSM and CDMA versions|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121111025122/http://www.theverge.com/2012/9/12/3321894/apple-iphone-5-separate-gsm-cdma-versions|arxivsáne=November 11, 2012|avtor=Seifert, Dan|sáne=September 12, 2012|jumıs=[[The Verge (website)|The Verge]]|qaralǵan sáne=November 3, 2012}}&lt;/ref&gt;

== Qabıl etiw ==

=== Sın pikirler ===
[[Fayl:Comparison_of_iPhone_dock_connectors.jpg|nobaý|[[IPhone 4s|iPhone 4s]]-tiń 30 pinli portı (joqarıda) hám iPhone 5-tiń Lightning portı (tómende) arasındaǵı salıstırıw]]
iPhone 5 kommentatorlar hám sholıwshılardan tiykarınan unamlı pikirler aldı. Engadget basılımınan Tim Stivens iPhone 5 tiń joqarı ajıratımlılıqtaǵı ekranın maqtadı, onı iPhone 4s tikinen de jaqsıraq dep esapladı hám bazardaǵı eń jaqsı telefon ekranlarınıń biri dep bahaladı. Stivens jańa konnektorǵa sın kóz benen qaradı, sebebi ol aldınǵı 30 pinli konnektordı qollanatuǵın qurılmalar hám kabeller menen úylespeydi. Degen menen, LA Times basılımınıń xabarlawınsha, bul ózgeris qurılmanı aldıńǵısınan kishirek etiw ushın zárúr bolǵan.&lt;ref name=&quot;Rodriguez, Salvador and Chang, Andrea&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.latimes.com/business/la-xpm-2012-sep-13-la-fi-apple-dock-20120914-story.html|title=Change in Apple iPhone 5 dock connector irks consumers|date=September 13, 2012|access-date=October 23, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFRodriguez,_SalvadorChang,_Andrea2012&quot;&gt;Rodriguez, Salvador; Chang, Andrea (September 13, 2012). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; Engadget Apple-diń óz veb-saytında aytılǵan &quot;batareyanıń jaqsıraq islew kórsetkishi&quot;, &quot;grafikalıq islew kórsetkishiniń eki ese artıwı&quot; hám &quot;eki ese tez&quot; sıyaqlı kópshilik wádelerin orınlaǵanına kelisken.&lt;ref name=&quot;Engadget iPhone 5 Review&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/18/apple-iphone-5-review|bet=iPhone 5 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120919202028/http://www.engadget.com/2012/09/18/apple-iphone-5-review/|arxivsáne=September 19, 2012|avtor=Stevens, Tim|sáne=September 18, 2012|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=September 19, 2012}}&lt;/ref&gt; The New York Times-tan Devid Pog 4 dyuymli Retina displeydi &quot;jaqsı, biraq ómirdi ózgertip jiberetuǵın ózgertiw emes&quot; dep esapladı hám Lightning konnektorın onıń kólemi, bekkemligi hám qaytarımlılıǵı ushın maqtadı, sonıń menen birge onıń eski aksessuarlardı qollap-quwatlamawın atap ótip, &quot;Apple-diń jámiyetshiliktiń jaqsı kórgen texnologiyaların qolaysız hám qımbat bahada joq etiwdiń uzaq tariyxı bar&quot; dep belgiledi.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2012/09/19/technology/personaltech/apples-iphone-5-scores-well-with-a-quibble-review.html?pagewanted=all|title=The iPhone 5 Scores Well, With a Quibble|date=September 18, 2012|access-date=September 19, 2012}}&lt;/ref&gt; USA Today-dan texnologiya kolumnisti Ed Beyg Apple-diń básekiles bazarda iPhone 5 ushın jámiyetshiliktiń &quot;joqarı úmitlerin&quot; aqlaǵanına tásirlendi.&lt;ref name=&quot;usatodayreview&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.usatoday.com/tech/columnist/edwardbaig/story/2012-09-18/iphone-5-review/57803932/1|title=Review: Apple iPhone 5 in front of the smartphone pack|publisher=[[Gannett Company]]|date=September 18, 2012|access-date=September 22, 2012}}&lt;/ref&gt; iFixit ońlawǵa jaramlılıq recenziyasında iPhone 5-ti óz aldınǵısına qaraǵanda ajıratıw hám ońlaw ánsat ekenligin anıqladı.&lt;ref name=&quot;ifixit teardown&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.ifixit.com/Teardown/iPhone+5+Teardown/10525/5|bet=iPhone 5 Teardown|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121009231418/http://www.ifixit.com/Teardown/iPhone+5+Teardown/10525/5|arxivsáne=October 9, 2012|sáne=September 21, 2012|baspaxana=[[iFixit]]|qaralǵan sáne=October 24, 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[http://www.ifixit.com/Teardown/iPhone+5+Teardown/10525/5 &quot;iPhone 5 Teardown&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.ifixit.com/Teardown/iPhone-4s-Teardown/6610/2|bet=iPhone 4s Teardown|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121013161858/http://www.ifixit.com/Teardown/iPhone-4S-Teardown/6610/2|arxivsáne=October 13, 2012|sáne=October 4, 2011|baspaxana=[[iFixit]]|qaralǵan sáne=October 4, 2012}}&lt;/ref&gt;

Wired basılımınıń xabarlawınsha, iPhone 5 dizaynı (iPhone 5s hám birinshi áwlad iPhone SE de qollanılǵan) &quot;uzaq waqıt dawamında Apple telefon dizaynınıń altın standartı hám ulıwma telefonlar ushın etalon&quot; dep esaplanǵan, al onnan keyingi iPhone 6/6s dizaynı sınshılar tárepinen onsha maqullanbaǵan, sebebi ol &quot;biraz nadurıs sezilgen, tap qolıńızda 650 dollarlıq tayǵaq sabın uslap turǵanday&quot;. Wired iPhone 5 ti &quot;alyuminiy hám shiysheniń birge islesiwine tiykarlanǵan náziklik&quot; dep táriyiplegen. Ol ıqsham, biraq salmaqlı bolıp kóringen, bul iPhone 6 dan parq qıladı, sebebi 6-model tek ólshemi menen salmaqlı seziledi. Sonıń menen bir qatarda, 6-modeldiń keń tarqalǵan dóńgeleklengen múyeshlerinen ayırmashılıǵı, iPhone 5 sol waqıtta bazardaǵı basqa hesh nársege uqsamaytuǵın edi&quot;. Degen menen, iPhone 5 tiń dizaynı úlkeytiwge qolaysız bolǵan, al iPhone 6/6s bolsa, ekran ólshemleriniń úlkeyiwine qaray ósip baratırǵan tutınıwshılıq tendenciyaǵa jaqsıraq sáykes kelgen hám hátte 6/6S Plus fablet modellerin payda etiwge alıp kelgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/ewanspence/2016/03/26/iphone-se-review-very-average-smartphone/#c8fbbb168fda|bet=iPhone SE Reviews: Apple's Strange Case Of Jekyll And Hyde|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161029111206/http://www.forbes.com/sites/ewanspence/2016/03/26/iphone-se-review-very-average-smartphone/#c8fbbb168fda|arxivsáne=October 29, 2016|avtor=Spence|at=Ewan|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=January 9, 2017}}&lt;/ref&gt;

==== Sın ====
Sholıwshılar hám kommentatorlar iOS 6 da Google Maps ornına kelgen jańa Maps qosımshasın sınǵa aldı. Bul qosımshada belgili jerlerdiń belgileriniń qáte jaylastırılıwı, paydalanıwshılardı nadurıs orınlarǵa baǵdarlaw hám sapasız sputnik súwretleri sıyaqlı qátelikler bar ekenligi xabar etilgen.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.emirates247.com/business/technology/apple-s-new-map-system-riddled-with-errors-2012-09-20-1.476398|title=Apple's new map system riddled with errors|access-date=September 21, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/9555177/Apple-criticised-over-new-iPhone-Maps-app.html|title=Apple criticised over new iPhone Maps app|access-date=September 21, 2012|last=Williams, Christopher}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/ipad-iphone/news/?newsid=3382583&amp;pagtype=allchandate|bet=Apple's iOS 6 Maps app fails to impress, users want Google Maps back|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120923131827/http://www.macworld.co.uk/ipad-iphone/news/?newsid=3382583&amp;pagtype=allchandate|arxivsáne=September 23, 2012|avtor=Allsopp, Ashleigh|sáne=September 1, 2012|jumıs=[[Macworld]]|qaralǵan sáne=September 21, 2012}}&lt;/ref&gt; Maps shıǵarılǵannan toǵız kún ótkennen soń, Apple paydalanıwshılarǵa keltirgen qıyınshılıqlar ushın keshirim sorap, basqa karta xızmetlerin qollanıwdı usınıs etken málimleme járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2012/09/29/technology/apple-apologizes-for-misstep-on-maps.html|title=Apple Apologizes for Misstep on Maps|last=Nick Wingfield|access-date=February 27, 2017}}&lt;/ref&gt;

==== Qátelikler ====
Gizmodo redaktorı Diaz iPhone 5 kamerası menen túsirilgen súwretlerdegi sıyareń haqqında Apple hám oqıwshı arasındaǵı xat almasıwdı talqıladı. Apple bul máselege bul normal jaǵday ekenin hám súwretke túsirgende kameranı jaqtı dereklerinen alıslatıwdı usınıs etti.&lt;ref name=&quot;Diaz, Jesus&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/5947972/apple-acknowledges-iphone-5-camera-problem-says-youre-holding-it-wrong|bet=Apple Acknowledges iPhone 5 Camera Problem, Says You're Holding It Wrong|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121003231900/http://gizmodo.com/5947972/apple-acknowledges-iphone-5-camera-problem-says-youre-holding-it-wrong|arxivsáne=October 3, 2012|avtor=Diaz, Jesus|sáne=October 1, 2012|baspaxana=[[Gizmodo]]|qaralǵan sáne=October 4, 2012}}&lt;/ref&gt; TechCrunch júrgizgen sınaqlar bul máseleniń iPhone 4s te de bar ekenin, biraq iPhone 5 te onıń anıǵıraq hám ayqınıraq kórinetuǵının kórsetti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/09/26/the-iphone-5s-camera-is-faulty-shows-a-purple-haze|bet=The iPhone 5's Camera Is Faulty, Shows Purple Haze When Light Source Is Just Out Of Frame|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121005052846/http://techcrunch.com/2012/09/26/the-iphone-5s-camera-is-faulty-shows-a-purple-haze/|arxivsáne=October 5, 2012|avtor=Crook, Jordon|sáne=September 26, 2012|baspaxana=[[TechCrunch]]|qaralǵan sáne=October 4, 2012}}&lt;/ref&gt; Consumer Reports basqa óndiriwshilerdiń, sonıń ishinde Samsung Galaxy S III hám Motorola Droid Razr Maxx telefonlarında da sıyareń effektiniń bar ekenin hám onıń iPhone 4s ten kem emes ekenin anıqladı. Esabatta ulıwma alǵanda, joqarı dárejeli SLR kameraların qosqanda, barlıq cifrlı kameralarda linza jarqırawı bolıwı múmkin ekenligi hám bunda sıyareńli effekttiń keń tarqalǵan qubılıs ekenligi juwmaqlandı.

==== Mashqalalar ====
[[Fayl:IPhone_5_paint_(bottom).jpg|nobaý|Qaplama qabatı shıǵıp ketken iPhone 5 mısalı]]
Tiykarınan qara reńli iPhone 5 telefonlarınıń qaplama qabatınıń shıǵıp ketip, astındaǵı jarqıraǵan alyuminiydiń kórinip qalıwı haqqında ayırım xabarlar boldı. Apple basshısınıń bul mashqaladan zıyan kórgen tutınıwshı menen xat almasıwındaǵı juwabında alyuminiydiń sızılıwınıń tábiyiy ekenligi aytılǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://9to5mac.com/2012/09/25/apple-marketing-svp-comments-on-iphone-5-scratches-and-chips-that-is-normal-for-aluminum-products/|bet=Apple Marketing SVP comments on iPhone 5 scratches and chips: 'That is normal' for aluminum products|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121016035445/http://9to5mac.com/2012/09/25/apple-marketing-svp-comments-on-iphone-5-scratches-and-chips-that-is-normal-for-aluminum-products/|arxivsáne=October 16, 2012|avtor=Weintraub, Seth|sáne=September 25, 2012|baspaxana=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 20, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.extremetech.com/electronics/136835-apple-responds-to-iphone-5-scuffgate-scratches-and-chips-are-normal|title=Apple responds to iPhone 5 scuffs, says scratches and chips are 'normal'|date=September 26, 2012|access-date=April 14, 2016|author=Anthony}}&lt;/ref&gt; iPhone 4 ke tásir etken &quot;[[IPhone 4|antennageyt]]&quot; ke silteme retinde &quot;skaffgeyt&quot; termini CNET, Yahoo News hám All Things Digital sıyaqlı hár qıylı derekler tárepinen sızılıw mashqalasın súwretlew ushın qollanıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-17938_105-57518019-1/iphone-5-say-hello-to-scuffgate/|bet=CNET News Crave iPhone 5: Say hello to scuffgate? iPhone 5: Say hello to scuffgate?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121031235125/http://news.cnet.com/8301-17938_105-57518019-1/iphone-5-say-hello-to-scuffgate/|arxivsáne=October 31, 2012|avtor=MacManus|at=Christopher|sáne=September 21, 2012|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=October 19, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://news.yahoo.com/apple-solves-scuffgate-fix-making-even-harder-buy-130036775.html|bet=Apple solves 'Scuffgate' but the fix is making it even harder to buy an iPhone 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121015160232/http://news.yahoo.com/apple-solves-scuffgate-fix-making-even-harder-buy-130036775.html|arxivsáne=October 15, 2012|avtor=Epstein, Zach|sáne=October 10, 2012|baspaxana=[[Yahoo News]]|qaralǵan sáne=November 9, 2012}}&lt;/ref&gt;

Ayırım paydalanıwshılar Internette aq modeldiń ekran artınan jaqtılıq shıǵarıp atırǵanın xabarladı, biraq bul mashqala tek iPhone 5 ke ǵana tán emes edi, ol basqa Apple qurılmalarına da tásir etken.&lt;ref name=&quot;leakage-CNET&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57518950-37/iphone-5-leaks-light-say-some-users|bet=iPhone 5 leaks light, say users|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121105123307/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57518950-37/iphone-5-leaks-light-say-some-users/|arxivsáne=November 5, 2012|avtor=Whitney, Lance|sáne=September 24, 2012|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=October 7, 2012}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:Apple_A6_Chip.jpg|solğa|nobaý|Apple kompaniyasınıń A6 chipi Apple A5 ke salıstırǵanda 22% kishirek hám azıraq quwat jumsaydı.]]

=== Kommerciyalıq qabıllaw ===
Techcrunch kompaniyasınıń xabarlawınsha, iPhone 5 modeliniń satılıwı [[IPhone 4|4]] hám [[IPhone 4s|4s]] modellerine salıstırǵanda jigirma ese tezirek bolǵan. [[Apple Inc.|Apple]] kompaniyası &quot;tutınıwshılardıń juwabına tańqalǵanın&quot; bildirdi.&lt;ref name=&quot;Prelim sales&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/09/14/iphone-5-pre-order-sells-out-20x-faster-than-4-and-4s-further-highlighting-apples-dominance|bet=iPhone 5 Pre-Order Sells Out 20X Faster Than 4 And 4s, Further Highlighting Apple's Dominance|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120915222949/http://techcrunch.com/2012/09/14/iphone-5-pre-order-sells-out-20x-faster-than-4-and-4s-further-highlighting-apples-dominance/|arxivsáne=September 15, 2012|avtor=Gallagher, Billy|sáne=September 14, 2012|baspaxana=[[TechCrunch]]|qaralǵan sáne=September 16, 2012}}&lt;/ref&gt; Apple kompaniyasınıń dúnya júzilik marketing boyınsha vice-prezidenti Fil Shiller birinshi 24 saat ishinde eki millionnan aslam iPhone 5 buyırtpası alınǵanın ayttı.&lt;ref name=&quot;News.com.au orders-top-2m&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.news.com.au/technology/smartphones/iphone-5-pre-orders-top-2m-in-24-hours/story-fn6vihic-1226476130321|title=iPhone 5 delivery delays as orders top 2&amp;nbsp;m in 24 hours|date=September 17, 2012|publisher=[[News Limited]]|access-date=September 17, 2012}}&lt;/ref&gt; AT&amp;T kompaniyası iPhone 5 tiń olar usınǵan eń tez satılǵan [[IPhone|iPhone]] ekenin, dáslepki hápteniń aqırında bes millionnan aslam dana satılıp, bar bolǵan támiynattı asıp ketkenin málim etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://9to5mac.com/2012/09/17/att-announces-record-iphone-pre-orders-companys-fastest-selling-apple-device-ever|bet=AT&amp;T announces record iPhone pre-orders, company's fastest selling Apple device ever|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120919203321/http://9to5mac.com/2012/09/17/att-announces-record-iphone-pre-orders-companys-fastest-selling-apple-device-ever/|arxivsáne=September 19, 2012|avtor=Smith|at=Jake|sáne=September 17, 2012|baspaxana=9to5Mac|qaralǵan sáne=September 18, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;iPhone_5m_sales&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://abcnews.go.com/blogs/technology/2012/09/iphone-5-hits-5m-in-sales-in-opening-weekend|bet=iPhone 5 Hits 5M in Sales in Opening Weekend|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120927031745/http://abcnews.go.com/blogs/technology/2012/09/iphone-5-hits-5m-in-sales-in-opening-weekend/|arxivsáne=September 27, 2012|avtor=Stern|at=Joanna|sáne=September 24, 2012|baspaxana=[[ABC News (United States)|ABC News]]|qaralǵan sáne=September 27, 2012}}&lt;/ref&gt; iPhone 5 tiń shıǵarılıwı hám satılıwı [[Android]] [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemasınıń]] ósiwin páseytkeni Kantar Worldpanel ComTech kompaniyası tárepinen járiyalanǵan bazar úlesi esabatlarında kórsetilgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/10/30/kantar-apple-iphone-5-slows-androids-growth-in-u-s-u-k-but-android-continues-to-expand-marketshare-across-europe-to-67-1/|bet=Kantar: Apple iPhone 5 Slows Android's Growth In U.S., U.K. — But Android Continues To Expand Marketshare Across Europe, To 67.1%|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121102232433/http://techcrunch.com/2012/10/30/kantar-apple-iphone-5-slows-androids-growth-in-u-s-u-k-but-android-continues-to-expand-marketshare-across-europe-to-67-1/|arxivsáne=November 2, 2012|avtor=Lomas, Natasha|sáne=October 30, 2012|baspaxana=[[TechCrunch]]|qaralǵan sáne=November 6, 2012}}&lt;/ref&gt; Telefonnıń dáslepki shıǵarılıwınan keyingi 16 kún ishinde ol usı dáwirde satılǵan barlıq telefonlardıń 20% nan kóbiregin quradı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.iqmetrix.com/article/2012/10/iqmetrix-releases-smartphone-sales-stats-iphone-5-launch|bet=iQmetrix Releases Smartphone Sales Stats Since iPhone 5 Launch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140228070603/http://www.iqmetrix.com/article/2012/10/iqmetrix-releases-smartphone-sales-stats-iphone-5-launch|arxivsáne=February 28, 2014|baspaxana=iQmetrix|qaralǵan sáne=February 22, 2014}}&lt;/ref&gt;

J.P. Morgan kompaniyasınıń bas ekonomisti Maykl Feroli &quot;iPhone 5 satılıwları AQSHtıń jıllıq JIÓ ósimin 3,2 milliard dollar yamasa jıllıq esapta 12,8 milliard dollarǵa kóteriwi múmkin&quot; dep ayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.londonlovesbusiness.com/business-news/tech/the-hallowed-arrival-is-nigh-iphone-5-rumours-revealed/3391.article|bet=iPhone 5 rumours revealed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120914004607/http://www.londonlovesbusiness.com/business-news/tech/the-hallowed-arrival-is-nigh-iphone-5-rumours-revealed/3391.article|arxivsáne=September 14, 2012|avtor=Tripathi, Shruti|sáne=September 12, 2012|baspaxana=London Loves Business|qaralǵan sáne=September 13, 2012}}&lt;/ref&gt; iPhone 5 járiyalanǵannan keyin hám onıń satıwǵa shıǵıwınan aldın, Apple kompaniyasınıń akciya bahası rekordlıq 705,07 dollarǵa jetti,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/09/17/apple-stock-price-700-per-share-iphone-5-nasdaq/|bet=Apple Stock Crosses $700 Per Share After Hours On The Strength Of iPhone 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130117171849/http://techcrunch.com/2012/09/17/apple-stock-price-700-per-share-iphone-5-nasdaq/|arxivsáne=January 17, 2013|avtor=Etherington, Darrell|sáne=September 17, 2012|baspaxana=[[TechCrunch]]|qaralǵan sáne=January 8, 2013}}&lt;/ref&gt; biraq úsh ay ishinde 507,48 dollarǵa tústi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2012/12/28/apple-stock-closing-low-272563/|bet=APPLE TUMBLES TO 10-MONTH CLOSING LOW|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130115093031/http://bgr.com/2012/12/28/apple-stock-closing-low-272563/|arxivsáne=January 15, 2013|avtor=Epstein, Zach|sáne=December 28, 2012|baspaxana=[[Boy Genius Report]]|qaralǵan sáne=January 8, 2013}}&lt;/ref&gt; Erik Savictiń analizi boyınsha, Apple akciyalarınıń qunsızlanıwı hám nátiyjedegi joǵaltıwlar jańa Kartalar qosımshasındaǵı mashqalalar sebepli emes, al investorlardıń úmitsizleniwi sebepli bolǵan. Ol baslı sebep sıpatında dáslepki apparatlıq támiynat satılıwlarınıń tek bes million bolǵanın, al boljawlar bunnan eki ese kóp bolǵanın kórsetedi.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.forbes.com/sites/ericsavitz/2012/10/01/bad-math-apples-map-issue-is-not-a-30b-fiasco|title=Bad Math: Apple's Map Issue Is Not A '$30 Billion Fiasco'|date=October 1, 2012|access-date=October 7, 2012|author1=Savitz, Eric}}&lt;/ref&gt;

iPhone 5 shıqqannan berli, aldıńǵı áwlad iPhone larınıń arzanlawı Apple kompaniyasına AQSH hám Yaponiya bazarlarında jetekshilikti saqlap qalıwǵa múmkinshilik berdi, biraq dúnya júzilik bazarda iPhone ulıwma Android telefonlarınıń ulıwma sanınan artta qalıwdı dawam etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2013/01/22/iphone_ahead_us_android_ahead_in_europe/|bet=iPhone hangs on in US, Japan, but everyone else bought an Android|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130125142316/http://www.theregister.co.uk/2013/01/22/iphone_ahead_us_android_ahead_in_europe/|arxivsáne=January 25, 2013|avtor=Leach, Anna|sáne=January 22, 2013|baspaxana=The Register|qaralǵan sáne=January 23, 2013}}&lt;/ref&gt;

== Derekler ==

[[Kategoriya:IPhone]]
&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>cm1c2wi7g1jncb8uxsgy8e24ve428ii</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>App Store</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21408</id>
    <revision>
      <id>123931</id>
      <parentid>119532</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:40:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123931</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="105465" sha1="9mt99ekxjub0zpfsmmka8omtehytz33" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width:22em; font-size:90%; text-align:center;&quot;
|+ '''App Store'''
|-
| colspan=&quot;2&quot; | [[Fayl:App_Store_(iOS).svg|frameless|center|alt=App Store логотипи|100px]]
|-
| '''Islep shıǵarıwshı(lar)'''
| [[Apple Inc.|Apple]]
|-
| '''Dáslepki shıǵarılıwı'''
| [[10-iyul]], [[2008]]-jıl
|-
| '''Operaciyalıq sistema'''
| [[IOS|iOS]], iPadOS, watchOS, tvOS hám VisionOS
|-
| '''Túri'''
| Cifrlı tarqatıw hám programmalıq támiynattı jańalaw
|-
| '''Veb-sayt'''
| [https://web.archive.org/web/20130204205146/http://www.appstore.com/ appstore.com]
|}
'''App Store''' ‒ bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen islep shıǵarılǵan hám qollap-quwatlanatuǵın, [[IOS|iOS]] hám iPadOS [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemaları]] ushın mobil qosımshalarǵa arnalǵan qosımshalar dúkanı. Bul dúkan paydalanıwshılarǵa Apple-dıń iOS SDK-sı járdeminde islep shıǵılıp, tastıyıqlanǵan qosımshalardı kóriw hám júklep alıw imkaniyatın beredi. Qosımshalardı [[IPhone|iPhone]], iPod Touch yamasa iPad-qa júklep alıwǵa boladı, al ayırımların iPhone qosımshalarınıń keńeytpesi sıpatında Apple Watch aqıllı saatına yamasa 4-áwlad hám onnan keyingi Apple TV-larǵa ótkeriwge boladı.

App Store 2008-jıl 10-iyulda dáslepki 500 qosımsha menen ashıldı. Qosımshalar sanı 2017-jılı shama menen 2,2 millionǵa jetip, eń joqarı kórsetkishke eristi, biraq Apple eski yamasa 32-bitli qosımshalardı alıp taslaw processin baslaǵannan keyin kelesi bir neshe jıl ishinde azǵana tómenledi. 2021-jılǵı maǵlıwmatlar boyınsha, dúkanda 1,8 millionnan aslam qosımsha bar.

Apple &quot;qosımsha ekonomikasında&quot; jańa jumıs orınların jaratıwdaǵı App Store-nıń áhmiyetin maqtap,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2020/09/ios-app-economy-creates-300000-new-us-jobs-as-developers-adapt-during-pandemic/|bet=iOS app economy creates 300,000 new US jobs as developers adapt during pandemic|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200906132900/https://www.apple.com/newsroom/2020/09/ios-app-economy-creates-300000-new-us-jobs-as-developers-adapt-during-pandemic/|arxivsáne=September 6, 2020|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=2020-09-06}}&lt;/ref&gt; baǵdarlamashılarǵa 155 milliard dollardan aslam tólegenin aytsa da,&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/2020/01/07/apple-app-store-had-estimated-gross-sales-of-50-billion-in-2019.html|bet=Apple's App Store had gross sales around $50 billion last year, but growth is slowing|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200910060530/https://www.cnbc.com/2020/01/07/apple-app-store-had-estimated-gross-sales-of-50-billion-in-2019.html|arxivsáne=September 10, 2020|avtor=Leswing|at=Kif|sáne=2020-01-08|til=en|jumıs=CNBC|qaralǵan sáne=2020-09-06}}&lt;/ref&gt; App Store baǵdarlamashılar hám húkimet regulyatorları tárepinen sınǵa ushıradı. Olar Apple-dı monopoliya alıp barıwda hám bazardan alınatuǵın 30% úlestiń shennen tıs ekenliginde ayıplaydı.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Tinder and Fortnite criticize Apple for its 'App Store monopoly'|newspaper=[[The Washington Post]]|url=https://www.washingtonpost.com/technology/2020/06/16/apple-antitrust-european-commission/|access-date=September 6, 2020}}&lt;/ref&gt; 2021-jıldıń oktyabr ayında Niderlandiya Tutınıwshılar hám bazarlar boyınsha basqarması (ACM) Apple-dıń App Store-daǵı qosımsha ishindegi komissiyalarınıń básekige qarsı ekenligin anıqladı hám Apple-dan qosımsha ishindegi tólem sisteması siyasatın ózgertiwdi talap etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://dailynewsbrief.com/2021/10/08/dutch-regulator-finds-apple-app-store-payment-system-anti-competitive/|bet=Dutch Regulator Finds Apple App Store Payment System Anti-Competitive — October 8, 2021|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220127135939/https://dailynewsbrief.com/2021/10/08/dutch-regulator-finds-apple-app-store-payment-system-anti-competitive/|arxivsáne=January 27, 2022|sáne=2021-10-08|til=en-US|jumıs=Daily News Brief|qaralǵan sáne=2021-10-08}}&lt;/ref&gt;

== Tariyxı ==
[[Fayl:Download_on_the_App_Store_RGB_blk.svg|nobaý|2017-jılǵı App Store-dan júklep alıw belgisi]]
2007-jılı [[IPhone|iPhone]]-dı tanıstırmastan aldın rawajlandırıp atırǵan waqıtta, Apple-dıń sol waqıttaǵı bas direktorı [[Stiv Djobs]] úshinshi tárep baǵdarlamashılarına iOS ushın tuwrı qosımshalar islep shıǵıwǵa ruqsat beriwdi jobalastırmaǵan edi, onıń ornına olardı Safari veb-brauzeri ushın veb-qosımshalar islep shıǵıwǵa baǵdarlaǵan.&lt;ref name=&quot;No native apps&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2011/10/21/jobs-original-vision-for-the-iphone-no-third-party-native-apps/|bet=Jobs' original vision for the iPhone: No third-party native apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401233112/https://9to5mac.com/2011/10/21/jobs-original-vision-for-the-iphone-no-third-party-native-apps/|arxivsáne=April 1, 2017|sáne=October 21, 2011|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Biraq, baǵdarlamashılardıń narazılıǵı kompaniyanı qayta oylanıwǵa májbúr etti,&lt;ref name=&quot;No native apps&quot; /&gt; 2007-jıldıń oktyabr ayında Djobs Apple-dıń 2008-jıl fevral ayına shekem baǵdarlamashılar ushın baǵdarlama islep shıǵıw quralların (SDK) tayarlaytuǵının járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.digitaltrends.com/apple/apple-confirms-iphone-sdk-coming-next-year/|bet=Apple confirms iPhone SDK coming next year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170828010954/https://www.digitaltrends.com/apple/apple-confirms-iphone-sdk-coming-next-year/|arxivsáne=August 28, 2017|avtor=Duncan|at=Geoff|sáne=October 17, 2007|jumıs=[[Digital Trends]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/07/10/17/steve_jobs_confirms_native_iphone_sdk_by_february|bet=Steve Jobs confirms native iPhone SDK by February|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170828020104/http://appleinsider.com/articles/07/10/17/steve_jobs_confirms_native_iphone_sdk_by_february|arxivsáne=August 28, 2017|sáne=October 17, 2007|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; SDK 2008-jıldıń 6-mart kúni shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1132400/iphonesdk.html|bet=Apple unveils iPhone SDK|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170828015010/http://www.macworld.com/article/1132400/iphonesdk.html|arxivsáne=August 28, 2017|avtor=Dalrymple|at=Jim|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/03/06/live-from-apples-iphone-press-conference/|bet=Live from Apple's iPhone SDK press conference|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170127165446/https://www.engadget.com/2008/03/06/live-from-apples-iphone-press-conference/|arxivsáne=January 27, 2017|avtor=Block|avtorsilteme=Ryan Block|at=Ryan|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;

iPhone App Store 2008-jılı 10-iyulda ashıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/08/07/10/apples_app_store_launches_with_more_than_500_apps|bet=Apple's App Store launches with more than 500 apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401055207/http://appleinsider.com/articles/08/07/10/apples_app_store_launches_with_more_than_500_apps|arxivsáne=April 1, 2017|sáne=July 10, 2008|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=5 Years On, the App Store Has Forever Changed the Face of Software|url=https://www.wired.com/2013/07/five-years-of-the-app-store/|access-date=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Launching with 500&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/07/10/jobs-app-store-launching-with-500-iphone-applications-25-free/|bet=Jobs: App Store launching with 500 iPhone applications, 25% free|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330012936/https://www.engadget.com/2008/07/10/jobs-app-store-launching-with-500-iphone-applications-25-free/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Ricker|at=Thomas|sáne=July 10, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 11-iyulda [[IPhone 3G|iPhone 3G]] satıwǵa shıǵarıldı hám oǵan App Store-nı qollaw aldın ala ornatılǵan edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2008/06/09Apple-Introduces-the-New-iPhone-3G.html|bet=Apple Introduces the New iPhone 3G|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170509112741/https://www.apple.com/pr/library/2008/06/09Apple-Introduces-the-New-iPhone-3G.html|arxivsáne=May 9, 2017|sáne=June 9, 2008|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/06/09/iphone-3g-is-finally-official/|bet=iPhone 3G is finally official, starts at $199, available July 11th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401054649/https://www.engadget.com/2008/06/09/iphone-3g-is-finally-official/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Miller|at=Paul|sáne=June 9, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; Dáslep qosımshalar biypul yamasa pullı bolıwı múmkin edi, biraq 2009-jılı Apple qosımsha ishinde satıp alıw múmkinshiligin qostı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2009/10/15/apple-announces-in-app-purchases-for-free-iphone-applications/|bet=Apple Announces In-App Purchases For Free iPhone Applications|avtor=Kincaid|at=Jason|sáne=October 15, 2009|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=April 3, 2024}}&lt;/ref&gt; bul tez arada qosımshalardan, ásirese oyınlardan payda tabıwdıń tiykarǵı usılına aylandı.

Apple App Store-nıń tabıslı bolıwı hám básekilesiniń uqsas xızmetlerdi baslawınan keyin, &quot;app store&quot; termini mobil qurılmalar ushın uqsas xızmetlerge qarata qollanıla baslandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.reuters.com/article/us-column-pluggedin-idUSTRE53L5DK20090422|bet=In app store war, BlackBerry, Google hold own|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171202052512/https://www.reuters.com/article/us-column-pluggedin-idUSTRE53L5DK20090422|arxivsáne=December 2, 2017|avtor=Carew|at=Sinead|sáne=April 22, 2009|jumıs=[[Reuters]]|baspaxana=[[Thomson Reuters]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://gadgetwise.blogs.nytimes.com/2009/05/29/nokias-app-store-launches-with-a-hiccup/|bet=Nokia's App Store Launches With a Hiccup|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171201233002/https://gadgetwise.blogs.nytimes.com/2009/05/29/nokias-app-store-launches-with-a-hiccup/|arxivsáne=December 1, 2017|avtor=Furchgott|at=Roy|sáne=May 29, 2009|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; Biraq, Apple 2008-jılı &quot;App Store&quot; termininiń AQSH sawda belgisine arza berdi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apples-app-store-and-a-little-trademark-history/|bet=Apple's App Store and a little trademark history|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401055453/http://www.zdnet.com/article/apples-app-store-and-a-little-trademark-history/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Dignan|at=Larry|sáne=March 22, 2011|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; bul 2011-jıldıń basında waqtınsha tastıyıqlandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2382968,00.asp|bet=How Apple Can Trademark 'App Store'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160920051330/http://www.pcmag.com/article2/0,2817,2382968,00.asp|arxivsáne=September 20, 2016|avtor=Pachal|at=Peter|sáne=April 1, 2011|jumıs=[[PC Magazine]]|baspaxana=[[Ziff Davis]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; 2011-jıldıń iyun ayında Apple-dıń Amazonǵa qarsı isin qarap atırǵan AQSH okrug sudyası Fillis Gamilton Amazonnıń &quot;App Store&quot; atın qollanıwın toqtatıw haqqındaǵı Appledıń ótinishin &quot;bálkim&quot; qabıl etpeytuǵının ayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/judge-likely-to-deny-apples-appstore-complaint/|bet=Judge likely to deny Apple's 'Appstore' complaint|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401060810/https://www.cnet.com/news/judge-likely-to-deny-apples-appstore-complaint/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Lowensohn|at=Josh|sáne=June 22, 2011|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.reuters.com/article/us-apple-amazon-idUSTRE75L79Y20110622|bet=Apple may have tough road in Amazon lawsuit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160311090836/http://www.reuters.com/article/us-apple-amazon-idUSTRE75L79Y20110622|arxivsáne=March 11, 2016|avtor=Levine|at=Dan|sáne=June 22, 2011|jumıs=[[Reuters]]|baspaxana=[[Thomson Reuters]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; Iyul ayında federal sudya Appleǵa Amazonnıń Appstore-ına qarsı dáslepki sudtıń qararın beriwden bas tarttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2011/07/apples-preliminary-injunction-against-amazons-appstore-denied/|bet=Apple denied preliminary injunction against Amazon's &quot;Appstore&quot;|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401060142/https://arstechnica.com/apple/2011/07/apples-preliminary-injunction-against-amazons-appstore-denied/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Foresman|at=Chris|sáne=July 7, 2011|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;

&quot;App&quot; sózi keń tarqalǵan úrdis sózge aylandı; 2011-jıldıń yanvar ayında &quot;app&quot; sózi Amerika dialekt jámiyeti tárepinen 2010-jıldıń &quot;Jıl sózi&quot; sıylıǵına ılayıq kórildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.americandialect.org/app-voted-2010-word-of-the-year-by-the-american-dialect-society-updated|bet=&quot;App&quot; voted 2010 word of the year by the American Dialect Society (UPDATED)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150905032056/http://www.americandialect.org/app-voted-2010-word-of-the-year-by-the-american-dialect-society-updated|arxivsáne=September 5, 2015|sáne=January 7, 2011|baspaxana=[[American Dialect Society]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macstories.net/news/app-is-2010s-word-of-the-year/|bet=App Is 2010's Word Of The Year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401145352/https://www.macstories.net/news/app-is-2010s-word-of-the-year/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Fink|at=Cody|sáne=January 13, 2011|jumıs=MacStories|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; &quot;App&quot; sózi 1970-jıllardıń aqırınan baslap &quot;application&quot; sóziniń qısqartılǵan forması sıpatında qollanılıp kiyatır,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.moneycrashers.com/killer-apps-explained-history-examples-impacts-future/|bet=Killer Apps Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200919211933/https://www.moneycrashers.com/killer-apps-explained-history-examples-impacts-future/|arxivsáne=September 19, 2020|jumıs=[[MoneyCrashers]]|qaralǵan sáne=September 11, 2020}}&lt;/ref&gt; hám 2006-jıldan baslap ónim atlarında, mısalı, sol waqıtta Google Apps dep atalǵan ónimde qollanılǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://googlepress.blogspot.no/2006/08/google-launches-hosted-communications_28.html|bet=Google Launches Hosted Communications Services|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170325005647/http://googlepress.blogspot.no/2006/08/google-launches-hosted-communications_28.html|arxivsáne=March 25, 2017|sáne=August 28, 2006|jumıs=News from Google|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;

Apple 2010-jıldıń oktyabr ayında Mac App Store haqqında járiyaladı, bul onıń macOS jeke kompyuter operaciyalıq sisteması ushın uqsas qosımshalardı tarqatıw platforması edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-unveils-new-macbook-airs-previews-lion/|bet=Apple unveils new MacBook Airs, previews Lion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171201061243/https://www.cnet.com/news/apple-unveils-new-macbook-airs-previews-lion/|arxivsáne=December 1, 2017|avtor=Fried|at=Ina|sáne=October 20, 2010|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/10/20/app-store-for-os-x-unveiled/|bet=Mac App Store for OS X 10.6 and 10.7 unveiled, coming 'within 90 days'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401144537/https://www.engadget.com/2010/10/20/app-store-for-os-x-unveiled/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Miller|at=Ross|sáne=October 20, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Rásmiy iske qosılıwı 2011-jıldıń yanvar ayında 10.6.6 &quot;Snow Leopard&quot; jańalanıwınıń shıǵarılıwı menen birge boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1156962/software/mac-app-store-faq.html|bet=The Mac App Store: What you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401150128/http://www.macworld.com/article/1156962/software/mac-app-store-faq.html|arxivsáne=April 1, 2017|sáne=January 6, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2011/01/06Apples-Mac-App-Store-Opens-for-Business.html|bet=Apple's Mac App Store Opens for Business|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170102080357/https://www.apple.com/pr/library/2011/01/06Apples-Mac-App-Store-Opens-for-Business.html|arxivsáne=January 2, 2017|sáne=January 6, 2011|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;

2013-jıldıń fevral ayında Apple baǵdarlamashılarǵa óz qosımshalarına sіlteme ushın appstore.com domenin qollana alatuǵının xabarladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-appstore-message-2013-2|bet=Apple Does Not Want You To Visit Appstore.com|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161127022108/http://www.businessinsider.com/apple-appstore-message-2013-2|arxivsáne=November 27, 2016|avtor=Thomas|at=Owen|sáne=February 4, 2013|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/02/03/apple-debuts-new-vanity-urls-for-app-store-developers-during-super-bowl-domain-name-land-grab-to-follow/|bet=Apple Debuts New AppStore.com Vanity URLs For Developers During Super Bowl|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401150935/https://techcrunch.com/2013/02/03/apple-debuts-new-vanity-urls-for-app-store-developers-during-super-bowl-domain-name-land-grab-to-follow/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=February 3, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/02/apple-debuts-new-appstore-com-urls-during-super-bowl-47/|bet=Apple debuts new AppStore.com URLs during Super Bowl 47|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401144253/https://arstechnica.com/apple/2013/02/apple-debuts-new-appstore-com-urls-during-super-bowl-47/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Foresman|at=Chris|sáne=February 4, 2013|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Iyun ayında óziniń [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|baǵdarlamashılar konferenciyasında]] Apple App Storeda jaqın arada &quot;Balalar&quot; bóliminiń payda bolatuǵının, jas sheklewleri boyınsha kategoriyalarǵa bólingen qosımshalardıń jańa bólimin járiyaladı hám bul bólim 2013-jıldıń sentyabr ayında iOS 7 versiyasınıń shıǵarılıwı menen birge iske qosıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/09/22/introducing-apples-new-kids-app-store/|bet=Introducing Apple's New &quot;Kids&quot; App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401150938/https://techcrunch.com/2013/09/22/introducing-apples-new-kids-app-store/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=September 22, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2013/09/19/app-store-makes-it-easier-for-parents-to-find-apps-for-their-children-with-new-kids-category-in-ios-7/|bet=App Store makes it easier for parents to find apps for their children with new Kids Category in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401145118/https://9to5mac.com/2013/09/19/app-store-makes-it-easier-for-parents-to-find-apps-for-their-children-with-new-kids-category-in-ios-7/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 19, 2013|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;

2016-jılı bir neshe ǵalaba xabar quralları qosımshalardıń áhmiyetiniń ádewir tómenlegenin xabarladı. Recode &quot;Qosımshalar bumı tamam boldı&quot; dep jazdı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.recode.net/2016/6/8/11883518/app-boom-over-snapchat-uber|bet=The app boom is over|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170623133208/https://www.recode.net/2016/6/8/11883518/app-boom-over-snapchat-uber|arxivsáne=June 23, 2017|avtor=Kafka|at=Peter|sáne=June 8, 2016|jumıs=[[Recode]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 27, 2017}}&lt;/ref&gt; TechCrunch basılımındaǵı redakciyalıq maqalada &quot;Mobil qosımshalar ekosistemasın qorshap turǵan úmitsizlik hawası anıq hám ruwxtı túsiredi&quot; delingen,&lt;ref name=&quot;tc-monetization&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/06/21/the-apple-app-store-graveyard/|bet=The Apple App Store graveyard|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170625232900/https://techcrunch.com/2016/06/21/the-apple-app-store-graveyard/|arxivsáne=June 25, 2017|avtor=Austin|at=Alex|sáne=June 21, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 27, 2017}}&lt;/ref&gt; al The Verge &quot;qosımshalardı bir-eki dollarǵa satıwdıń dáslepki App Store modeli gónergen bolıp kórinedi&quot; dep jazdı.&lt;ref name=&quot;verge-monetization&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/3/2/11140928/app-store-economy-apple-android-pixite-bankruptcy|bet=Life and death in the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170623025812/https://www.theverge.com/2016/3/2/11140928/app-store-economy-apple-android-pixite-bankruptcy|arxivsáne=June 23, 2017|avtor=Newton|at=Casey|sáne=March 2, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 27, 2017}}&lt;/ref&gt; Máseleler arasında tutınıwshılardıń &quot;zerigiwi&quot;,[3] qosımshalardı tabıwdıń qıyınlıǵı&lt;ref name=&quot;verge-monetization&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;tc-monetization&quot; /&gt; hám 2014-jılǵı esabatta aytılǵanınday, smartfon qollanıwshıları arasında jańa qosımshalardı júklep alıwdıń tómenligi bar edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://qz.com/253618/most-smartphone-users-download-zero-apps-per-month/|bet=Most smartphone users download zero apps per month|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170623204953/https://qz.com/253618/most-smartphone-users-download-zero-apps-per-month/|arxivsáne=June 23, 2017|avtor=Frommer|at=Dan|sáne=August 22, 2014|jumıs=[[Quartz (publication)|Quartz]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=June 27, 2017}}&lt;/ref&gt;

2016-jıldıń oktyabr ayında, qosımshalardı tabıwdı jaqsılaw maqsetinde, Apple AQSHtaǵı paydalanıwshılar ushın App Storeda baǵdarlamashılarǵa reklama orınların satıp alıw múmkinshiligin iske qostı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/10/06/ads-appearing-app-store-search-results/|bet=Ads Now Appearing in App Store Search Results for U.S. Users|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206152828/https://www.macrumors.com/2016/10/06/ads-appearing-app-store-search-results/|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=October 6, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 6, 2017}}&lt;/ref&gt; Izlew nátiyjeleriniń joqarǵı bóliminde kórsetiletuǵın reklamalar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/10/6/13184346/apple-app-store-ads|bet=Apple starts showing ads in App Store search results|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206160936/https://www.theverge.com/2016/10/6/13184346/apple-app-store-ads|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Vincent|at=James|sáne=October 6, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 6, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2016/10/05/apple-starts-showing-app-store-search-ads-in-the-u-s/|bet=Apple starts showing App Store search ads in the U.S.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206163945/https://venturebeat.com/2016/10/05/apple-starts-showing-app-store-search-ads-in-the-u-s/|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Novet|at=Jordan|sáne=October 5, 2016|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=December 6, 2017}}&lt;/ref&gt; tek ǵana tiyisli gilt sózlerge tiykarlanǵan hám paydalanıwshılar haqqında profiller dúziw ushın qollanılmaydı.&lt;ref name=&quot;verge changes&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/6/8/11880730/apple-app-store-subscription-update-phil-schiller-interview|bet=App Store 2.0|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170130041023/http://www.theverge.com/2016/6/8/11880730/apple-app-store-subscription-update-phil-schiller-interview|arxivsáne=January 30, 2017|avtor=Goode|at=Lauren|sáne=June 8, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple 2017-jıldıń aprel ayında izlew reklamaların Ullıbritaniya, Avstraliya hám Jańa Zelandiyaǵa keńeytti, sonıń menen birge baǵdarlamashılar ushın kóbirek sazlanatuǵın reklama parametrlerin usındı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/04/19/app-store-search-ads-expand-internationally-with-new-campaign-tools/|bet=App Store Search Ads expand internationally with new campaign tools|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170625022708/https://9to5mac.com/2017/04/19/app-store-search-ads-expand-internationally-with-new-campaign-tools/|arxivsáne=June 25, 2017|avtor=Barbosa|at=Greg|sáne=April 19, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 6, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/04/19/apple-to-expand-search-ads-to-three-international-markets-debuts-new-management-tools|bet=Apple to expand Search Ads to three international markets, debuts new management tools|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171203061351/http://appleinsider.com/articles/17/04/19/apple-to-expand-search-ads-to-three-international-markets-debuts-new-management-tools|arxivsáne=December 3, 2017|avtor=Campbell|at=Mikey|sáne=April 19, 2017|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 6, 2017}}&lt;/ref&gt; 2017-jıldıń oktyabr ayında izlew reklamaları Kanada, Meksika hám Shveycariyaǵa keńeytildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/10/10/search-ads-app-store/|bet=App Store Search Ads go live today in Canada, Mexico, and Switzerland|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206153149/https://9to5mac.com/2017/10/10/search-ads-app-store/|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Potuck|at=Michael|sáne=October 10, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 6, 2017}}&lt;/ref&gt; 2017-jıldıń dekabr ayında Apple óziniń izlew reklamaları baǵdarlamasın qayta islep shıqtı hám eki túrli versiyasın usındı; &quot;Search Ads Basic&quot; kishi baǵdarlamashılarǵa baǵdarlanǵan, ornatıw ushın tólew baǵdarlaması bolıp, onda olar tek paydalanıwshılar haqıyqatında olardıń qosımshasın ornatqanda ǵana tóleydi. Search Ads Basic jáne de ańsatıraq ornatıw processi hám sheklengen aylıq byudjetke iye. &quot;Search Ads Advanced&quot; burınǵı usılǵa berilgen jańa atama bolıp, onda baǵdarlamashılar paydalanıwshılar izlew nátiyjelerinde olardıń qosımshaların basqan hár saparı tólewi kerek, sonıń menen birge sheksiz aylıq byudjetke iye.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2017/12/05/apple-introduces-a-new-pay-per-install-ad-product-called-search-ads-basic/|bet=Apple introduces a new pay-per-install ad product called Search Ads Basic|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206003933/https://techcrunch.com/2017/12/05/apple-introduces-a-new-pay-per-install-ad-product-called-search-ads-basic/|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=December 5, 2017|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 6, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/12/05/apple-search-ads-basic-option/|bet=Apple Adds New 'Search Ads Basic' Ad Option for Developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206123107/https://www.macrumors.com/2017/12/05/apple-search-ads-basic-option/|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=December 5, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 6, 2017}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń yanvar ayında, sol waqıttaǵı iOS 10.3 versiyasınıń jańa beta-versiyasınıń hújjetleri haqqında xabarlar payda boldı, onda Apple baǵdarlamashılarǵa App Storedaǵı paydalanıwshılardıń pikirlerine juwap beriw múmkinshiligin beretuǵını aytılǵan, bul baǵdarlamashılardıń paydalanıwshılar menen baylanısıwına jol qoymaytuǵın aldıńǵı sheklewden áhmiyetli ózgeris edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2017/01/24/apple-will-finally-let-developers-respond-to-app-store-reviews/|bet=Apple will finally let developers respond to App Store reviews|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170328105451/https://techcrunch.com/2017/01/24/apple-will-finally-let-developers-respond-to-app-store-reviews/|arxivsáne=March 28, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=January 24, 2017|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/01/24/apple-will-let-developers-reply-to-reviews-in-the-app-store-soon-for-ios-and-mac-apps/|bet=Apple will let developers reply to reviews in the App Store soon, for iOS and Mac apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330005224/https://9to5mac.com/2017/01/24/apple-will-let-developers-reply-to-reviews-in-the-app-store-soon-for-ios-and-mac-apps/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=January 24, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; Bul funkciya 2017-jıldıń 27-martında iOS 10.3 paydalanıwshılarǵa shıǵarılǵanda rásmiy túrde iske qosıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/03/27/apple-releases-ios-10-3/|bet=Apple Releases iOS 10.3 With Find My AirPods, APFS, App Store Review Tweaks and More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170327194444/https://www.macrumors.com/2017/03/27/apple-releases-ios-10-3/|arxivsáne=March 27, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=March 27, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;

Apple jáne de iTunes Affiliate baǵdarlamasın usındı, ol adamlarǵa basqalardı qosımshalarǵa hám basqa [[iTunes]] mazmunına, sonıń ishinde qosımsha ishindegi satıp alıwlarǵa, satıwlardıń belgili bir procenti ushın jiberiw múmkinshiligin beredi. Qosımsha ishindegi satıp alıwlar ushın komissiya mólsheri 2017-jıldıń may ayında 7% ten 2.5% ke deyin tómenletildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/05/08/apple-confirms-reduced-app-store-affiliate-commission-rates-apply-to-in-app-purchases|bet=Apple confirms reduced App Store affiliate commission rates apply to in-app purchases|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170511211316/http://appleinsider.com/articles/17/05/08/apple-confirms-reduced-app-store-affiliate-commission-rates-apply-to-in-app-purchases|arxivsáne=May 11, 2017|sáne=May 8, 2017|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=May 9, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/05/07/apple-clarifies-itunes-affiliate-changes-apps-stay-at-7-in-app-purchases-fall-to-2-5/|bet=Apple clarifies iTunes affiliate changes: apps stay at 7% &amp; in-app purchases fall to 2.5%|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170508154636/https://9to5mac.com/2017/05/07/apple-clarifies-itunes-affiliate-changes-apps-stay-at-7-in-app-purchases-fall-to-2-5/|arxivsáne=May 8, 2017|avtor=Miller|at=Chance|sáne=May 7, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=May 9, 2017}}&lt;/ref&gt; hám 2018-jılı tolıǵı menen toqtatıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2018/08/01/apple-is-ending-its-app-store-affiliate-program-in-october/|bet=Apple is ending its App Store Affiliate Program in October|avtor=Kumparak|at=Greg|sáne=August 2, 2018|til=en-US|jumıs=[[TechCrunch]]|qaralǵan sáne=April 3, 2024}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń sentyabr ayında iOS 11 shıǵarılıwı menen App Store úlken dizayn ózgerisine ushıradı. Jańa dizayn redakciyalıq mazmunǵa hám kúndelikli jańalıqlarǵa kóbirek itibar qaratadı hám Appledıń bir neshe ornatılǵan iOS qosımshalarına uqsas &quot;taza hám izbe-iz hám ráńbáreń kóriniske&quot; iye.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/6/5/15741096/apple-app-store-games-redesign-announcement-wwdc-2017|bet=Apple unveils redesigned App Store with an all-new way to find apps and games|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170606105212/https://www.theverge.com/2017/6/5/15741096/apple-app-store-games-redesign-announcement-wwdc-2017|arxivsáne=June 6, 2017|avtor=Vincent|at=James|sáne=June 5, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 6, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/06/05/apple-redesigning-app-store/|bet=Apple Reveals Redesigned App Store for iOS 11 With Design Similar to Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170715025920/https://www.macrumors.com/2017/06/05/apple-redesigning-app-store/|arxivsáne=July 15, 2017|avtor=Broussard|at=Mitchel|sáne=June 5, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 6, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2017/06/05/apple-introduces-a-completely-redesigned-app-store/|bet=Apple introduces a completely redesigned App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170606012756/https://techcrunch.com/2017/06/05/apple-introduces-a-completely-redesigned-app-store/|arxivsáne=June 6, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=June 5, 2017|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 6, 2017}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń sentyabr ayına shekem Apple paydalanıwshılarǵa [[iTunes]] kompyuter baǵdarlaması arqalı ózleriniń iOS qosımshaları satıp alıwların basqarıw múmkinshiligin usındı. Sentyabr ayında iTunestıń 12.7-versiyası shıǵarıldı, bul processte App Store bólimi alıp taslandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|bet=Apple starts cutting the bloat from iTunes by removing iOS App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171213043031/https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|arxivsáne=December 13, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=September 12, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|bet=Apple's iTunes removes iOS App Store from desktop version|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171214184718/http://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|arxivsáne=December 14, 2017|avtor=Smith|at=Jake|sáne=September 13, 2017|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; Biraq, kelesi ayda [[iTunes]] 12.6.3 de shıǵarıldı, onda App Store saqlanıp qaldı, 9to5Mac bul ekinshi shıǵarılıwdı Apple &quot;ishki qosımshalardı jaylastırıwdı ámelge asıratuǵın ayırım biznesler ushın zárúr&quot; dep belgilegenin atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|bet=Apple still offers an iTunes version with App Store, Ringtones and other features removed in 'focused' iTunes 12.7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013938/https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=October 9, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|bet=Apple Quietly Releases iTunes 12.6.3 With Built-In App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201402/https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń dekabr ayında Apple baǵdarlamashılardıń qosımshalardı aldın ala buyırtpa beriw múmkinshiligin usına alatuǵının járiyaladı, bul qosımshalardı shıǵarılıwdan 2-90 kún aldın dúkanda kórinetuǵın etiwge múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/12/11/app-store-pre-order-support/|bet=App Store now lets any developer make apps available for pre-order|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171212012415/https://9to5mac.com/2017/12/11/app-store-pre-order-support/|arxivsáne=December 12, 2017|avtor=Miller|at=Chance|sáne=December 11, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 12, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/12/11/apple-allowing-app-pre-orders/|bet=Apple Now Allowing Developers to Offer App Pre-Orders|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171212102121/https://www.macrumors.com/2017/12/11/apple-allowing-app-pre-orders/|arxivsáne=December 12, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=December 11, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 12, 2017}}&lt;/ref&gt;

2018-jıldıń 4-yanvarında Apple jańa baspasóz málimlemesine muwapıq App Store rekordlı bayram máwsimin basınan ótkergenin járiyaladı. Rojdestvo keshesinen baslanǵan hápte dawamında rekord sandaǵı tutınıwshılar App Store-dan satıp alıwlar ámelge asırdı, sol jeti kúnlik dáwirde 890 million dollardan kóbirek qarjı jumsadı. Tek 2018-jıldıń Jańa jıl kúniniń ózinde tutınıwshılar 300 million dollarlıq satıp alıwlardı ámelge asırdı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.apple.com/newsroom/2018/01/app-store-kicks-off-2018-with-record-breaking-holiday-season/|title=App Store kicks off 2018 with record-breaking holiday season|newspaper=Apple Newsroom|access-date=2018-01-05}}&lt;/ref&gt;

2019-jıldıń sentyabr ayında Apple kompaniyası App Store ishinde video oyınlar ushın jazılıw xızmeti Apple Arcade-ti iske qostı.

2020-jıldıń mart ayında Apple &quot;Apple arqalı kiriw&quot; funkciyasın úshinshi tárep kiriwlerin paydalanatuǵın hár qanday qosımshalar ushın májbúriy etti (mısalı, Google akkauntı arqalı kiriw hám t.b.). Jańa App Store nızamlarınıń bir bólegi sıpatında, baǵdarlamashılar ushın bul funkciyanı ámelge asırıwdıń sońǵı múddeti 30-aprel boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/kateoflahertyuk/2020/03/09/sign-in-with-apple-what-it-is-and-how-to-use-it/|bet=Sign In With Apple: Why This Security Feature Matters, And How To Use It|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200309175340/https://www.forbes.com/sites/kateoflahertyuk/2020/03/09/sign-in-with-apple-what-it-is-and-how-to-use-it/|arxivsáne=March 9, 2020|avtor=O'Flaherty|at=Kate|sáne=March 9, 2020|jumıs=Forbes|qaralǵan sáne=August 28, 2021}}&lt;/ref&gt;

2019 hám 2020-jıllarda Apple kompaniyası Spotify,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2019/3/16/18268811/spotify-apple-european-commission-antitrust-statement-war-of-words|bet=Spotify responds to Apple, calling it a 'monopolist'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726134510/https://www.theverge.com/2019/3/16/18268811/spotify-apple-european-commission-antitrust-statement-war-of-words|arxivsáne=July 26, 2020|avtor=Liptak|at=Andrew|sáne=2019-03-16|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2020-09-06}}&lt;/ref&gt; Airbnb&lt;ref&gt;{{Cite news|date=2020-07-28|title=Their Businesses Went Virtual. Then Apple Wanted a Cut.|url=https://www.nytimes.com/2020/07/28/technology/apple-app-store-airbnb-classpass.html|access-date=2020-09-06}}&lt;/ref&gt; hám Hey&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2020/6/22/21298552/apple-hey-email-app-approval-rules-basecamp-launch|bet=Apple approves Hey email app, but the fight's not over|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200906054210/https://www.theverge.com/2020/6/22/21298552/apple-hey-email-app-approval-rules-basecamp-launch|arxivsáne=September 6, 2020|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=2020-06-22|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2020-09-06}}&lt;/ref&gt; sıyaqlı basqa kompaniyalar hám retlestiriwshiler tárepinen App Store-nı monopoliya sıpatında basqarǵanı hám baǵdarlamashılardan artıqsha aqsha alǵanı ushın jiyi sınǵa alındı, sonday-aq Evropa Awqamı hám Qurama Shtatlarda nızamlı tergewler hám sud isleriniń baǵdarına aylandı. Fortnite oyınınıń dóretiwshisi Epic Games penen [[Apple Inc.|Apple]] arasındaǵı qarama-qarsılıq Epic Games v. Apple sud isine alıp keldi. 2020-jıldıń dekabr ayında Apple jıllıq tabısı 1 million AQSH dollarınan kem bolǵan baǵdarlamashılar ushın Apple-dıń tabıs úlesin 30% ten 15% ke tómenletetuǵın &quot;Kishi biznes baǵdarlamasın&quot; engizetuǵının járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/2020/11/18/apple-will-cut-app-store-fees-by-half-to-15percent-for-small-developers.html|bet=Apple will cut App Store commissions by half to 15% for small app makers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210911142901/https://www.cnbc.com/2020/11/18/apple-will-cut-app-store-fees-by-half-to-15percent-for-small-developers.html|arxivsáne=September 11, 2021|avtor=Leswing|at=Kif|sáne=2020-11-18|til=en|jumıs=CNBC|qaralǵan sáne=2021-01-10}}&lt;/ref&gt; Sonıń menen bir qatarda, Qıtay,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/2017/07/31/apple-removes-vpn-apps-in-china-app-store.html|bet=Apple removes VPN apps in China as Beijing doubles down on censorship|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171109023820/https://www.cnbc.com/2017/07/31/apple-removes-vpn-apps-in-china-app-store.html|arxivsáne=November 9, 2017|avtor=Choudhury|at=Saheli Roy|sáne=2017-08-02|til=en|jumıs=CNBC|qaralǵan sáne=2020-09-06}}&lt;/ref&gt; Hindistan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2020/06/29/india-bans-tiktok-dozens-of-other-chinese-apps/|bet=India bans TikTok, dozens of other Chinese apps|avtor=Singh|at=Manish|sáne=June 29, 2020|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=April 3, 2024}}&lt;/ref&gt; hám Rossiya&lt;ref&gt;{{Cite news|date=2017-01-06|title=Russia Requires Apple and Google to Remove LinkedIn From Local App Stores|url=https://www.nytimes.com/2017/01/06/technology/linkedin-blocked-in-russia.html|access-date=2020-09-06}}&lt;/ref&gt; sıyaqlı mámleketler Apple-dan belgili qosımshalardı alıp taslawdı talap ete basladı, ayırım qosımshalardı alıp taslaw qáwpi kóbinese geosiyasiy jánjellerdiń bir bólegine aylandı.&lt;ref&gt;{{Cite news|date=2020-08-01|title=Trump says he will ban TikTok in the US|url=https://www.bbc.com/news/world-us-canada-53619287|access-date=2020-09-06}}&lt;/ref&gt;
2022-jıldıń yanvar ayında Apple App Store-ǵa jasırın qosımshalardı qollaw múmkinshiligin qostı. Bul qosımshalardı tek tuwrı siltemeler arqalı júklep alıwǵa boladı hám izlew nátiyjelerinde kórinbeydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2022/1/30/22909367/apple-unlisted-apps-app-store|bet=Apple adds unlisted apps to its App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220131110256/https://www.theverge.com/2022/1/30/22909367/apple-unlisted-apps-app-store|arxivsáne=January 31, 2022|avtor=Roth|at=Emma|sáne=2022-01-30|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2022-01-31}}&lt;/ref&gt;
Keyinirek, 2022-jıldıń dekabr ayında Bloomberg basılımınıń maqalasında kompaniya iOS-ta sırttan ornatıw hám alternativ qosımshalar dúkanların ashıw ushın tayarlıq kóre baslaǵanı, bul sol jıldıń sentyabr ayında qabıl etilgen Evropa Awqamınıń Cifrlı bazarlar haqqındaǵı nızamına muwapıqlıq ushın ekenligi aytıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-12-13/will-apple-allow-users-to-install-third-party-app-stores-sideload-in-europe?leadSource=uverify%20wall|bet=Apple to Allow Outside App Stores in Overhaul Spurred by EU Laws|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221222215724/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-12-13/will-apple-allow-users-to-install-third-party-app-stores-sideload-in-europe?leadSource=uverify%20wall|arxivsáne=December 22, 2022|avtor=Gurman|at=Mark|sáne=December 13, 2022|jumıs=[[Bloomberg News]]|qaralǵan sáne=December 20, 2022}}&lt;/ref&gt; Sol maqalada Apple kompaniyasınıń iOS-taǵı NFC hám kamera sistemaların, sonday-aq Find My tarmaǵın Tile sıyaqlı AirTag básekilesleri ushın ashıwdı jobalastırıp atırǵanı da aytılǵan.

Evropa Komissiyasınıń antimonopoliyalıq tergewinen keyin, 2024-jıldıń 25-yanvarında Apple Xbox Cloud Streaming hám GeForce Now sıyaqlı oyın striming qosımshaları hám xızmetlerine App Store-da ruqsat berdi. Sonday-aq, Apple Evropa Awqamındaǵı iPhone paydalanıwshılarına úshinshi tárep qosımshalar dúkanların hám brauzer tiykarların paydalanıwǵa ruqsat berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2024/1/25/24050430/apple-app-store-game-streaming|bet=Apple opens App Store to game streaming services|avtor=Webster|at=Andrew|sáne=January 25, 2024|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=March 4, 2024}}&lt;/ref&gt;

== Rawajlanıw hám monetizaciya ==

=== iOS SDK ===
iOS SDK (Baǵdarlama rawajlandırıw jıynaǵı) iOS-te mobil qosımshalardı rawajlandırıwǵa múmkinshilik beredi. Bul Mac jeke kompyuterleri paydalanıwshıları ushın biypul júklep alıw múmkin.&lt;ref name=&quot;SDK FAQ&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/faq-what-does-the-iphone-sdk-mean/|bet=FAQ: What does the iPhone SDK mean?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160913135508/http://www.cnet.com/news/faq-what-does-the-iphone-sdk-mean/|arxivsáne=September 13, 2016|avtor=Guevin|at=Jennifer|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; [[Microsoft Windows]] kompyuterleri ushın jetkilikli emes.&lt;ref name=&quot;SDK FAQ&quot; /&gt; SDK iOS qurılmalarınıń [[Apparatlıq támiynat|apparatlıq]] hám [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynat]] qásiyetleri sıyaqlı hár qıylı funkciyaları hám xızmetlerine kiriwge múmkinshilik beretuǵın toplamlardı óz ishine aladı.&lt;ref name=&quot;MacRumors SDK&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/03/06/apple-releases-iphone-sdk-demos-spore-instant-messaging/|bet=Apple Releases iPhone SDK, Demos Spore, Instant Messaging|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160311195044/http://www.macrumors.com/2008/03/06/apple-releases-iphone-sdk-demos-spore-instant-messaging/|arxivsáne=March 11, 2016|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=March 6, 2008|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Sonday-aq, rawajlandırıw barısında kompyuterde qurılmanıń kórinisi hám sezimin qaytalaytuǵın iPhone simulyatorın da óz ishine aladı.&lt;ref name=&quot;MacRumors SDK&quot; /&gt; SDK-nıń jańa versiyaları iOS-tiń jańa versiyaları menen birge keledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/09/11/apple-developers-os-9-apps/|bet=Apple now allowing developers to submit iOS 9, OS X El Capitan and native Watch apps to the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160822090552/https://9to5mac.com/2015/09/11/apple-developers-os-9-apps/|arxivsáne=August 22, 2016|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=September 11, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/06/10/new-ios-sdk-features-for-developers/|bet=New iOS SDK features for developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180115215751/https://www.engadget.com/2013/06/10/new-ios-sdk-features-for-developers/|arxivsáne=January 15, 2018|avtor=Sande|at=Steven|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Qosımshalardı sınap kóriw, texnikalıq qollaw hám App Store arqalı qosımshalardı tarqatıw ushın baǵdarlamashılar Apple Developer Program-ǵa jazılıwı talap etiledi.&lt;ref name=&quot;SDK FAQ&quot; /&gt;

Xcode penen birge iOS SDK baǵdarlamashılarǵa [[Swift (programmalastırıw tili)|Swift]] hám Objective-C sıyaqlı rásmiy qollanılatuǵın programmalastırıw tillerin qollanıp iOS qosımshaların jazıwǵa járdem beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.androidauthority.com/developing-for-android-vs-ios-697304/|bet=Developing for Android vs developing for iOS — in 5 rounds|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170626191841/http://www.androidauthority.com/developing-for-android-vs-ios-697304/|arxivsáne=June 26, 2017|avtor=Sinicki|at=Adam|sáne=June 9, 2016|jumıs=Android Authority|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Basqa kompaniyalar da ózleriniń tiyisli programmalastırıw tillerin qollanıp, óziniń iOS qosımshaların rawajlandırıwǵa múmkinshilik beretuǵın qurallardı jaratqan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/information-technology/2009/09/monotouch-drops-net-into-apples-walled-app-garden/|bet=MonoTouch drops .NET into Apple's walled app garden|arxivurl=https://web.archive.org/web/20151122123311/http://arstechnica.com/information-technology/2009/09/monotouch-drops-net-into-apples-walled-app-garden/|arxivsáne=November 22, 2015|avtor=Paul|at=Ryan|sáne=September 15, 2009|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1150522/cs5launch.html|bet=Adobe unleashes Creative Suite 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140924005201/http://www.macworld.com/article/1150522/cs5launch.html|arxivsáne=September 24, 2014|avtor=Dove|at=Jackie|sáne=April 11, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 21, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Monetizaciya ===
App Store-da qosımshalardı járiyalaw ushın baǵdarlamashılar Apple-dıń Baǵdarlamashılar Programmasına kiriw ushın jılına $99 tólewi kerek.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.techrepublic.com/blog/software-engineer/app-store-fees-percentages-and-payouts-what-developers-need-to-know/|bet=App store fees, percentages, and payouts: What developers need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171222051339/https://www.techrepublic.com/blog/software-engineer/app-store-fees-percentages-and-payouts-what-developers-need-to-know/|arxivsáne=December 22, 2017|avtor=Mackenzie|at=Tim|sáne=May 7, 2012|jumıs=[[TechRepublic]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.pcworld.com/article/2933052/apple-frees-casual-ios-developers-of-membership-requirement.html|bet=Apple frees casual iOS developers of membership requirement|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170809181703/http://www.pcworld.com/article/2933052/apple-frees-casual-ios-developers-of-membership-requirement.html|arxivsáne=August 9, 2017|avtor=Frank|at=Blair Henry|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[PC World]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple 2018-jıldan baslap AQSH-ta kommerciyalıq emes shólkemler hám húkimetler ushın bul tólemnen bas tartatuǵının járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/12/20/16804010/apple-waive-developer-fees-nonprofits-governments-2018|bet=Apple will waive developer fees for nonprofits and governments in 2018|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171222023454/https://www.theverge.com/2017/12/20/16804010/apple-waive-developer-fees-nonprofits-governments-2018|arxivsáne=December 22, 2017|avtor=Bohn|at=Dieter|sáne=December 20, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 21, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;tc-templates&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2017/12/20/apple-revises-its-controversial-guidelines-on-template-based-apps/|bet=Apple revises its controversial guidelines on template-based apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171221023126/https://techcrunch.com/2017/12/20/apple-revises-its-controversial-guidelines-on-template-based-apps/|arxivsáne=December 21, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=December 20, 2017|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 21, 2017}}&lt;/ref&gt; Sońınan tólemnen bas tartıw basqa ellerdegi kommerciyalıq emes shólkemlerge, bilimlendiriw shólkemlerine hám húkimetlerge de keńeytildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/support/membership-fee-waiver/|bet=Apple Developer Program Membership Fee Waivers — Support — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200916231810/https://developer.apple.com/support/membership-fee-waiver/|arxivsáne=September 16, 2020|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2020-09-06}}&lt;/ref&gt;

Baǵdarlamashılardıń óz qosımshaların monetizaciyalaw ushın bir neshe variantları bar. &quot;Bypul model&quot; biypul qosımshalarǵa múmkinshilik beredi, bul paydalanıwshılardıń qızıǵıwshılıǵın arttıradı. &quot;Frimium modeli&quot; qosımshanı biypul júklep alıwǵa múmkinshilik beredi, biraq qollanıwshılarǵa qosımsha ishinde qosımsha tólemli funkciyalar usınıladı. &quot;Jazılıw modeli&quot; jańalanıp turatuǵın tranzakciyalar arqalı úziliksiz monetizaciyaǵa múmkinshilik beredi. &quot;Tólemli model&quot; qosımshanıń ózin tólemli júklep alıwǵa aylandıradı hám qosımsha funkciyalardı usınbaydı. Siyrek jaǵdaylarda, &quot;Paymium modeli&quot; hám tólemli qosımsha júklep alıwdı, hám tólemli qosımsha ishindegi kontentti usınadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/app-store/business-models/|bet=Choosing a Business Model|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170616105732/https://developer.apple.com/app-store/business-models/|arxivsáne=June 16, 2017|jumıs=Apple Developer|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=June 27, 2017}}&lt;/ref&gt;

Qosımsha ishindegi jazılıwlar dáslep 2011-jıldıń fevral ayında jurnallar, gazetalar hám muzıka qosımshaları ushın engizilgen bolıp, baǵdarlamashılarǵa tabıstıń 70% in, al Apple ǵa 30% in berdi. Shıǵarıwshılar sonday-aq cifrlı jazılıwlardı óz veb-saytları arqalı sata alatuǵın edi, bul Apple dıń tólemlerinen qutılıwǵa múmkinshilik berdi, biraq olarǵa qosımshalardıń ózi arqalı óz veb-saytlarınıń alternativasın reklama qılıwǵa ruqsat etilmedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2011/feb/15/apple-subscription-service-app-store|bet=Apple launches subscription service for magazines, newspapers and music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330011305/https://www.theguardian.com/technology/2011/feb/15/apple-subscription-service-app-store|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Halliday|at=Josh|sáne=February 15, 2011|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1157927/app_store_subscriptions.html|bet=Apple launches long-awaited subscriptions for App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330003854/http://www.macworld.com/article/1157927/app_store_subscriptions.html|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Chartier|at=David|sáne=February 15, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;

2016-jıldıń iyun ayında The Verge ge bergen intervyusında Apple dıń dúnya júzilik marketing boyınsha vice-prezidenti Fil Shiller App Store ǵa &quot;jańalanǵan itibar hám kúsh&quot; bólingenin ayttı hám bir neshe áhmiyetli ózgerislerdi, sonıń ishinde izlew nátiyjelerindegi reklamalar hám qosımshalarǵa jańa jazılıw modelin járiyaladı. Jazılıw modeli baǵdarlamashılar menen Apple arasındaǵı bekkem ornatılǵan 70/30 tabıs bólisiwin, eger qollanıwshı baǵdarlamashınıń qosımshasına bir jıl dawamında jazılıp tursa, jańa 85/15 tabıs bólisiwine ózgertti hám jazılıw imkaniyatın tek ayırım kategoriyalar ushın emes, al barlıq qosımshalar ushın ashtı.&lt;ref name=&quot;verge changes&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/06/08/apple-major-app-store-changes/|bet=Apple Announces Major App Store Changes Including New Subscription Terms and Search Ads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330005958/https://www.macrumors.com/2016/06/08/apple-major-app-store-changes/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 8, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;

Qosımsha maǵlıwmatları hám túsiniklerin analizlewshi kompaniya App Annie 2016-jıldıń oktyabr ayında esabat járiyalap, Qıtaydıń App Store tabısı boyınsha Amerika Qurama Shtatlarınan ozıp ketkenin hám Apple dıń eń úlken bazarına aylanǵanın bildirdi. 2016-jıldıń úshinshi kvartalında qıtaylı paydalanıwshılar 1.7 milliard dollar jumsaǵan, al amerikalı paydalanıwshılar bolsa shama menen 1.5 milliard dollar jumsaǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/10/20/china-overtakes-the-u-s-in-ios-app-store-revenue/|bet=China overtakes the U.S. in iOS App Store revenue|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170711035953/https://techcrunch.com/2016/10/20/china-overtakes-the-u-s-in-ios-app-store-revenue/|arxivsáne=July 11, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=October 20, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 27, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/10/21/china-overtakes-u-s-app-store/|bet=China 'Shatters' Records and Overtakes U.S. in App Store Revenue by 15% Margin|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170520104414/https://www.macrumors.com/2016/10/21/china-overtakes-u-s-app-store/|arxivsáne=May 20, 2017|avtor=Broussard|at=Mitchel|sáne=October 21, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 27, 2017}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń iyun ayında Apple kompaniyası App Store nıń 2008-jılǵı ashılıwınan baslap baǵdarlamashılar ushın 70 milliard dollardan aslam tabıs jaratqanın járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/06/01/app-store-developer-earnings-top-70-billion/|bet=Apple Says Developers Have Earned Over $70 Billion From App Store Since It Launched|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170602020704/https://www.macrumors.com/2017/06/01/app-store-developer-earnings-top-70-billion/|arxivsáne=June 2, 2017|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=June 1, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 2, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2017/06/01/apple-passes-70b-in-app-developer-payouts-led-by-games-and-entertainment/|bet=Apple passes $70B in app developer payouts, led by games and entertainment|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170601135121/https://techcrunch.com/2017/06/01/apple-passes-70b-in-app-developer-payouts-led-by-games-and-entertainment/|arxivsáne=June 1, 2017|avtor=Lunden|at=Ingrid|sáne=June 1, 2017|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 2, 2017}}&lt;/ref&gt; 2020-jılǵa kelip, bul kórsetkish 155 milliard dollarǵa jetken.&lt;ref name=&quot;:5&quot;/&gt;

=== tvOS qosımshaları ===
App Store&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/app-store/|bet=App Store|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2024-09-18}}&lt;/ref&gt; sonday-aq Apple TV ushın operaciyalıq sistema tvOS ta&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/tvos/|bet=tvOS|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2024-09-18}}&lt;/ref&gt; jumıs isleydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/apple-tv-plus/|bet=Apple TV+|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2024-09-18}}&lt;/ref&gt; Bul 2015-jıldıń 9-sentyabrinde Apple kompaniyasınıń sentyabr ayındaǵı ilajında, 4-áwlad Apple TV menen birge járiyalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/9/9/9276215/new-apple-tv-announced-price-specs-release-date|bet=New Apple TV announced with Siri and App Store, coming in October for $149|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170703180217/https://www.theverge.com/2015/9/9/9276215/new-apple-tv-announced-price-specs-release-date|arxivsáne=July 3, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=September 9, 2015|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=May 26, 2018}}&lt;/ref&gt;

tvOS baǵdarlamashılar ushın rawajlandırıw quralların óz ishine aladı. tvOS baǵdarlamashılarǵa Metal sıyaqlı [[IOS|iOS]]&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/ios/|bet=iOS 18|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2024-09-18}}&lt;/ref&gt; 9 da kirgizilgen barlıq API lerdi óz ishine alıp TV ushın qosımshalar jaratıwǵa múmkinshilik beretuǵın SDK nı qollap-quwatlaydı. Ol jáne paydalanıwshılarǵa hár túrli qosımshalardı kóriw, júklep alıw hám ornatıw imkaniyatın beretuǵın qosımshanı qosadı. Sonıń menen bir qatarda, baǵdarlamashılar endi tek Apple dıń interfeysin paydalanıw ornına óz qosımshalarınıń ishinde ózleriniń interfeysin qollana aladı. tvOS iOS tiykarında dúzilgenlikten, bar bolǵan iOS qosımshaların úlken ekranǵa jaqsıraq sáykeslestiriw ushın az ǵana ózgerisler kirgizip, Xcode&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/xcode/|bet=Xcode|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2024-09-18}}&lt;/ref&gt; járdeminde Apple TV ǵa awdarıw ańsat. [[Apple Inc.|Apple]] barlıq dizimge alınǵan Apple baǵdarlamashılarına Xcode tı biypul usınadı. Jańa Apple TV ushın rawajlandırıwǵa qosımsha belgisi ushın parallaks súwret islew kerek. Bunı ámelge asırıw ushın Apple kompaniyası Apple TV ushın rawajlandırıw qurallarında Parallaks eksportlawshı hám aldın ala kóriw quralın usınadı.

== iOS qosımshalarınıń sanı ==
2008-jıl 10-iyulda Apple kompaniyasınıń sol waqıttaǵı bas direktorı [[Stiv Djobs]] USA Today gazetasına App Store da iPhone hám iPod Touch ushın 500 úshinshi tárep qosımshası bar ekenin, olardıń 125 i biypul ekenin ayttı.&lt;ref name=&quot;Launching with 500&quot;/&gt; Dáslepki háptede on million júklep alıw dizimge alındı.&lt;ref name=&quot;First weekend&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2008/07/14iPhone-App-Store-Downloads-Top-10-Million-in-First-Weekend.html|bet=iPhone App Store Downloads Top 10 Million in First Weekend|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170212184147/http://www.apple.com/pr/library/2008/07/14iPhone-App-Store-Downloads-Top-10-Million-in-First-Weekend.html|arxivsáne=February 12, 2017|sáne=July 14, 2008|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; Sentyabr ayına kelip, bar bolǵan qosımshalar sanı 3,000 ǵa jetti, 100 millionnan aslam júklep alıw ámelge asırıldı.&lt;ref name=&quot;September 2008 apps&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2008/09/09App-Store-Downloads-Top-100-Million-Worldwide.html|bet=App Store Downloads Top 100 Million Worldwide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401111744/http://www.apple.com/pr/library/2008/09/09App-Store-Downloads-Top-100-Million-Worldwide.html|arxivsáne=April 1, 2017|sáne=September 9, 2008|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:AppleAppStoreStatistics.png|alt=Chart showing App Store downloads and available apps over time.|nobaý|300x300 nükte|App Store daǵı qosımshalardıń qoljetimliligi waqıt ótiwi menen júklep alıwlar sanına baylanıslı túrde artıp bardı.]]
Jıllar dawamında dúkan bir neshe áhmiyetli belgilerden ótti, sonıń ishinde 50,000,&lt;ref name=&quot;50,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2009/06/08/40-million-iphones-and-ipod-touches-and-50000-apps/|bet=State Of The iPhone Ecosystem: 40 Million Devices and 50,000 Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090610235745/http://www.techcrunch.com/2009/06/08/40-million-iphones-and-ipod-touches-and-50000-apps/|arxivsáne=June 10, 2009|avtor=Siegler|at=MG|sáne=June 8, 2009|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 100,000,&lt;ref name=&quot;100,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2009/11/04/apple-announces-over-100000-apps-available-on-the-app-store/|bet=Apple Announces Over 100,000 Apps Available on the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190330120948/https://www.macrumors.com/2009/11/04/apple-announces-over-100000-apps-available-on-the-app-store/|arxivsáne=March 30, 2019|sáne=November 4, 2009|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 250,000,&lt;ref name=&quot;250,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/mobile/2010/08/28/apples-app-store-now-features-250000-apps/|bet=Apple's App Store Now Features 250,000 Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170329233606/https://thenextweb.com/mobile/2010/08/28/apples-app-store-now-features-250000-apps/|arxivsáne=March 29, 2017|avtor=Brian|at=Matt|sáne=August 28, 2010|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt; 500,000,&lt;ref name=&quot;500,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2011/10/04/more-than-18-billion-apps-downloaded-from-app-store/|bet=More than 18 billion apps downloaded from App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170421125437/https://www.engadget.com/2011/10/04/more-than-18-billion-apps-downloaded-from-app-store/|arxivsáne=April 21, 2017|avtor=Grothaus|at=Michael|sáne=October 4, 2011|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; 1 million,&lt;ref name=&quot;1 million&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/10/22/4866302/apple-announces-1-million-apps-in-the-app-store|bet=Apple announces 1 million apps in the App Store, more than 1 billion songs played on iTunes radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170512171633/https://www.theverge.com/2013/10/22/4866302/apple-announces-1-million-apps-in-the-app-store|arxivsáne=May 12, 2017|avtor=Ingraham|at=Nathan|sáne=October 22, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; hám 2 million qosımsha.&lt;ref name=&quot;The Verge 2 million&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/6/13/11922926/apple-apps-2-million-wwdc-2016|bet=Apple's App Store now has over 2 million apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170210135527/http://www.theverge.com/2016/6/13/11922926/apple-apps-2-million-wwdc-2016|arxivsáne=February 10, 2017|avtor=Golson|at=Jordan|sáne=June 13, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; Bir milliardınshı qosımsha 2009-jıldıń 24-aprelinde júklep alındı.&lt;ref name=&quot;Billion&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2009/04/24Apples-Revolutionary-App-Store-Downloads-Top-One-Billion-in-Just-Nine-Months.html|bet=Apple's Revolutionary App Store Downloads Top One Billion in Just Nine Months|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170315100024/http://www.apple.com/pr/library/2009/04/24Apples-Revolutionary-App-Store-Downloads-Top-One-Billion-in-Just-Nine-Months.html|arxivsáne=March 15, 2017|sáne=April 24, 2009|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;

2017-jılı Apple házirgi qosımsha nızamları hám texnologiyalarına sáykes kelmeytuǵın eski qosımshalardı alıp taslay baslaǵannan keyin app store daǵı qosımshalar sanı birinshi márte qısqardı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2018/04/04/app-store-shrank-for-first-time-in-2017-thanks-to-crackdowns-on-spam-clones-and-more/|bet=App Store shrank for first time in 2017 thanks to crackdowns on spam, clones and more|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=April 4, 2018|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=April 3, 2024}}&lt;/ref&gt; 2020-jılǵa kelip, onda shama menen 1.8 million qosımsha bar dep bahalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.statista.com/statistics/276623/number-of-apps-available-in-leading-app-stores/|bet=Number of apps in leading app stores|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131026124356/https://www.statista.com/statistics/276623/number-of-apps-available-in-leading-app-stores/|arxivsáne=October 26, 2013|til=en|jumıs=Statista|qaralǵan sáne=2020-09-06}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Sáne
!Qoljetimli qosımshalar
!Usı kúnge shekemgi júklep alıwlar
|-
|11-iyul, 2008
|500&lt;ref name=&quot;Launching with 500&quot;/&gt;
|0&lt;ref name=&quot;Launching with 500&quot; /&gt;
|-
|14-iyul, 2008
|800&lt;ref name=&quot;First weekend&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;CNET July 2008&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-one-million-iphones-sold-10-million-app-store-downloads-in-first-weekend/|bet=Apple: One million iPhones sold, 10 million App Store downloads in first weekend|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401055447/https://www.cnet.com/news/apple-one-million-iphones-sold-10-million-app-store-downloads-in-first-weekend/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=McCarthy|at=Caroline|sáne=July 15, 2008|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|10,000,000&lt;ref name=&quot;First weekend&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;CNET July 2008&quot; /&gt;
|-
|9-sentyabr, 2008
|3,000&lt;ref name=&quot;September 2008 apps&quot;/&gt;
|100,000,000&lt;ref name=&quot;September 2008 apps&quot; /&gt;
|-
|16-yanvar, 2009
|15,000&lt;ref name=&quot;January 2009&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2009/01/16/half_billion_iphone_apps/|bet=iPhone App Store breezes past 500 million downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170505165333/http://www.theregister.co.uk/2009/01/16/half_billion_iphone_apps/|arxivsáne=May 5, 2017|avtor=Myslewski|at=Rik|sáne=January 16, 2009|jumıs=[[The Register]]|baspaxana=Situation Publishing|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|500,000,000&lt;ref name=&quot;January 2009&quot; /&gt;
|-
|17-mart, 2009
|25,000&lt;ref name=&quot;March 2009&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2009/03/17/phone-apps-hit-800-million-downloads/|bet=Apple Opens Up More Ways To Get Paid On The iPhone, Adds Key New Features. Apps Hit 800 Million Downloads.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190330094100/https://techcrunch.com/2009/03/17/phone-apps-hit-800-million-downloads/|arxivsáne=March 30, 2019|avtor=Schonfeld|at=Erick|sáne=March 17, 2009|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|800,000,000&lt;ref name=&quot;March 2009&quot; /&gt;
|-
|24-aprel, 2009
|35,000&lt;ref name=&quot;Billion&quot;/&gt;
|1,000,000,000&lt;ref name=&quot;Billion&quot; /&gt;
|-
|8-iyun, 2009
|50,000&lt;ref name=&quot;50,000&quot;/&gt;
|1,000,000,000+&lt;ref name=&quot;Billion&quot; /&gt;
|-
|14-iyul, 2009
|50,000&lt;ref name=&quot;50,000&quot; /&gt;
|1,500,000,000&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2009/07/14/apples-app-store-crosses-the-1-5-billion-download-mark/|bet=Apple's App Store crosses the 1.5 billion download mark|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120315112750/http://www.engadget.com/2009/07/14/apples-app-store-crosses-the-1-5-billion-download-mark/|arxivsáne=March 15, 2012|avtor=June|at=Laura|sáne=July 14, 2009|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|28-sentyabr, 2009
|85,000&lt;ref name=&quot;September 2009&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2009/09/28Apples-App-Store-Downloads-Top-Two-Billion.html|bet=Apple's App Store Downloads Top Two Billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161231131700/http://www.apple.com/pr/library/2009/09/28Apples-App-Store-Downloads-Top-Two-Billion.html|arxivsáne=December 31, 2016|sáne=September 28, 2009|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/09/09/28/apple_announces_app_store_downloads_top_2_billion.html|bet=Apple announces App Store downloads top 2 billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330083424/http://appleinsider.com/articles/09/09/28/apple_announces_app_store_downloads_top_2_billion.html|arxivsáne=March 30, 2017|sáne=September 28, 2009|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|2,000,000,000&lt;ref name=&quot;September 2009&quot; /&gt;
|-
|4-noyabr, 2009
|100,000&lt;ref name=&quot;100,000&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2009/11/04Apple-Announces-Over-100-000-Apps-Now-Available-on-the-App-Store.html|bet=Apple Announces Over 100,000 Apps Now Available on the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160915033455/https://www.apple.com/pr/library/2009/11/04Apple-Announces-Over-100-000-Apps-Now-Available-on-the-App-Store.html|arxivsáne=September 15, 2016|sáne=November 4, 2009|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|2,000,000,000+&lt;ref name=&quot;September 2009&quot; /&gt;
|-
|5-yanvar, 2010
|140,000+&lt;ref name=&quot;TechCrunch Feb 2010&quot; /&gt;
|3,000,000,000+&lt;ref name=&quot;3 billion downloads&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2010/01/05/apple-announces-3-billion-app-store-downloads/|bet=Apple Announces 3 Billion App Store Downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170518234114/https://www.macrumors.com/2010/01/05/apple-announces-3-billion-app-store-downloads/|arxivsáne=May 18, 2017|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=January 5, 2010|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2010/01/05Apples-App-Store-Downloads-Top-Three-Billion.html|bet=Apple's App Store Downloads Top Three Billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160603030900/https://www.apple.com/pr/library/2010/01/05Apples-App-Store-Downloads-Top-Three-Billion.html|arxivsáne=June 3, 2016|sáne=January 5, 2010|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|12-fevral, 2010
|150,000+&lt;ref name=&quot;TechCrunch Feb 2010&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2010/02/12/app-store-numbers-books-ipad/|bet=App Store Now Has 150,000 Apps. Great News For The iPad: Paid Books Rule.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330083628/https://techcrunch.com/2010/02/12/app-store-numbers-books-ipad/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Siegler|at=MG|sáne=February 12, 2010|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|3,000,000,000+&lt;ref name=&quot;3 billion downloads&quot; /&gt;
|-
|7-iyun, 2010
|225,000+&lt;ref name=&quot;June 2010&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/10/06/07/apple_says_app_store_has_made_developers_over_1_billion.html|bet=Apple says App Store has made developers over $1 billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170209174823/http://appleinsider.com/articles/10/06/07/apple_says_app_store_has_made_developers_over_1_billion.html|arxivsáne=February 9, 2017|sáne=June 7, 2010|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|5,000,000,000+&lt;ref name=&quot;June 2010&quot; /&gt;
|-
|28-avgust, 2010
|250,000+&lt;ref name=&quot;250,000&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://fortune.com/2010/08/28/apple-app-store-250000-and-counting/|bet=Apple App Store: 250,000 and counting|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330000653/http://fortune.com/2010/08/28/apple-app-store-250000-and-counting/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Elmer-DeWitt|at=Philip|sáne=August 28, 2010|jumıs=[[Fortune (magazine)|Fortune]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|5,000,000,000+&lt;ref name=&quot;June 2010&quot; /&gt;
|-
|1-sentyabr, 2010
|250,000+&lt;ref name=&quot;250,000&quot; /&gt;
|6,500,000,000&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2010/09/01/jobs-6-5-billion-apps-downloaded-from-app-store/|bet=Jobs: 6.5 Billion Apps Downloaded From The App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330083800/https://techcrunch.com/2010/09/01/jobs-6-5-billion-apps-downloaded-from-app-store/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Rao|at=Leena|sáne=September 1, 2010|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|20-oktyabr, 2010
|300,000&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1154980/jobs_transcript.html|bet=Jobs speaks! The complete transcript|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170301123013/http://www.macworld.com/article/1154980/jobs_transcript.html|arxivsáne=March 1, 2017|avtor=Snell|at=Jason|sáne=October 18, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=March 29, 2017}}&lt;/ref&gt;
|7,000,000,000&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2010/10/20/app-store-hits-7-billion-downloads/|bet=App Store Hits 7 Billion Downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331120125/https://techcrunch.com/2010/10/20/app-store-hits-7-billion-downloads/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Tsotsis|at=Alexia|sáne=October 20, 2010|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 30, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|22-yanvar, 2011
|350,000+&lt;ref name=&quot;January 2011&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2011/01/22Apples-App-Store-Downloads-Top-10-Billion.html|bet=Apple's App Store Downloads Top 10 Billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227172438/http://www.apple.com/pr/library/2011/01/22Apples-App-Store-Downloads-Top-10-Billion.html|arxivsáne=December 27, 2016|sáne=January 22, 2011|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 30, 2017}}&lt;/ref&gt;
|10,000,000,000+&lt;ref name=&quot;January 2011&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/11/01/22/apple_reaches_10_billion_downloads_on_the_ios_app_store|bet=Apple reaches 10 billion downloads on the iOS App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170419192649/http://appleinsider.com/articles/11/01/22/apple_reaches_10_billion_downloads_on_the_ios_app_store|arxivsáne=April 19, 2017|avtor=Oliver|at=Sam|sáne=January 22, 2011|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=April 19, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|7-iyul, 2011
|425,000+&lt;ref name=&quot;TechCrunch July 2011&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2011/07/07/apples-app-store-crosses-15b-app-downloads-adds-1b-downloads-in-past-month/|bet=Apple's App Store Crosses 15B App Downloads, Adds 1B Downloads In Past Month|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170707201237/https://techcrunch.com/2011/07/07/apples-app-store-crosses-15b-app-downloads-adds-1b-downloads-in-past-month/|arxivsáne=July 7, 2017|avtor=Rao|at=Leena|sáne=July 7, 2011|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 30, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Apple July 2011&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2011/07/07Apples-App-Store-Downloads-Top-15-Billion.html|bet=Apple's App Store Downloads Top 15 Billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201114002810/http://www.apple.com/newsroom/|arxivsáne=November 14, 2020|sáne=July 7, 2011|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 30, 2017}}&lt;/ref&gt;
|15,000,000,000+&lt;ref name=&quot;TechCrunch July 2011&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Apple July 2011&quot; /&gt;
|-
|4-oktyabr, 2011
|500,000+&lt;ref name=&quot;500,000&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;VentureBeat October 2011&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2011/10/04/apple-has-sold-over-250k-ios-devices-18-billion-apps/|bet=Apple has sold over 250M iOS devices, 18 billion apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331211742/https://venturebeat.com/2011/10/04/apple-has-sold-over-250k-ios-devices-18-billion-apps/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Hardawar|at=Devindra|sáne=October 4, 2011|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|18,000,000,000+&lt;ref name=&quot;500,000&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;VentureBeat October 2011&quot; /&gt;
|-
|2-mart, 2012
|500,000+&lt;ref name=&quot;500,000&quot; /&gt;
|25,000,000,000&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2012/03/03/apples-app-store-reaches-25-billion-downloads-now-on-pace-for-15-billion-apps-per-year/|bet=Apple's App Store Reaches 25 Billion Downloads, Now on Pace for 15 Billion Apps Per Year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331210210/https://www.macrumors.com/2012/03/03/apples-app-store-reaches-25-billion-downloads-now-on-pace-for-15-billion-apps-per-year/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=March 2, 2012|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|11-iyun, 2012
|650,000+&lt;ref name=&quot;CNET June 2012&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-30b-apps-downloaded-400m-app-store-accounts-set-up/|bet=Apple: 30B apps downloaded, 400M App Store accounts set up|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220191107/https://www.cnet.com/news/apple-30b-apps-downloaded-400m-app-store-accounts-set-up/|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Reisinger|at=Don|sáne=June 11, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|30,000,000,000+&lt;ref name=&quot;CNET June 2012&quot; /&gt;
|-
|12-sentyabr, 2012
|700,000+&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2012/09/12/ios-app-store-boasts-700k-apps-90-downloaded-every-month/|bet=iOS App Store Boasts 700K Apps, 90% Downloaded Every Month|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170329232556/https://techcrunch.com/2012/09/12/ios-app-store-boasts-700k-apps-90-downloaded-every-month/|arxivsáne=March 29, 2017|avtor=Etherington|at=Darrell|sáne=September 12, 2012|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|30,000,000,000+&lt;ref name=&quot;CNET June 2012&quot; /&gt;
|-
|7-yanvar, 2013
|775,000+&lt;ref name=&quot;Tom's Guide 40 bill&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.tomsguide.com/us/Apple-App-Store-Downloads-iOS,news-16571.html|bet=Apple App Store Surpasses 40 Billion Downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170419200114/http://www.tomsguide.com/us/Apple-App-Store-Downloads-iOS,news-16571.html|arxivsáne=April 19, 2017|avtor=Islam|at=Zak|sáne=January 8, 2013|jumıs=[[Tom's Hardware]]|baspaxana=[[Purch Group]]|qaralǵan sáne=April 19, 2017}}&lt;/ref&gt;
|40,000,000,000+&lt;ref name=&quot;40bill&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/01/07/apple-app-store-40bn-downloads-and-counting-2bn-in-december-20bn-in-2012/|bet=Apple App Store: 40B Downloads And Counting; 2B+ In December, ~20B In 2012|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220091039/https://techcrunch.com/2013/01/07/apple-app-store-40bn-downloads-and-counting-2bn-in-december-20bn-in-2012/|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Lomas|at=Natasha|sáne=January 7, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Tom's Guide 40 bill&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2013/01/07App-Store-Tops-40-Billion-Downloads-with-Almost-Half-in-2012.html|bet=App Store Tops 40 Billion Downloads with Almost Half in 2012|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200922064409/https://www.apple.com/newsroom/|arxivsáne=September 22, 2020|sáne=January 7, 2013|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|28-yanvar, 2013
|800,000+&lt;ref name=&quot;Apple 800,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2013/01/28Apple-Updates-iOS-to-6-1.html|bet=Apple Updates iOS to 6.1|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170316232821/http://www.apple.com/pr/library/2013/01/28Apple-Updates-iOS-to-6-1.html|arxivsáne=March 16, 2017|sáne=January 28, 2013|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|40,000,000,000+&lt;ref name=&quot;40bill&quot; /&gt;
|-
|24-aprel, 2013
|800,000+&lt;ref name=&quot;Apple 800,000&quot; /&gt;
|45,000,000,000+&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/04/24/apple-has-paid-out-9-billion-to-developers-app-store-downloads/|bet=Apple has paid out $9 billion to developers; App Store downloads reach 45 billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331205813/https://www.engadget.com/2013/04/24/apple-has-paid-out-9-billion-to-developers-app-store-downloads/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Heisler|at=Yoni|sáne=April 24, 2013|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|16-may, 2013
|850,000+&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2013/05/16Apples-App-Store-Marks-Historic-50-Billionth-Download.html|bet=Apple's App Store Marks Historic 50 Billionth Download|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331211613/https://www.apple.com/pr/library/2013/05/16Apples-App-Store-Marks-Historic-50-Billionth-Download.html|arxivsáne=March 31, 2017|sáne=May 16, 2013|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|50,000,000,000+&lt;ref&gt;{{Cite journal|first=Roberto|last=Baldwin|title=Apple Hits 50 Billion Apps Served|url=https://www.wired.com/2013/05/apple-hits-50-billion-served|publisher=[[Condé Nast]]|date=May 15, 2013|access-date=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apples-app-store-downloads-hit-50-billion/|bet=Apple's App Store downloads hit 50 billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331211417/https://www.cnet.com/news/apples-app-store-downloads-hit-50-billion/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Lowensohn|at=Josh|sáne=May 15, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|10-iyun, 2013
|900,000+&lt;ref name=&quot;TechCrunch June 2013&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/06/10/apples-app-store-hits-50-billion-downloads-paid-out-10-billion-to-developers/|bet=Apple's App Store Hits 50 Billion Downloads, 900K Apps, $10 Billion Paid To Developers; iTunes Now With 575M Accounts|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331211029/https://techcrunch.com/2013/06/10/apples-app-store-hits-50-billion-downloads-paid-out-10-billion-to-developers/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;PhoneArena June 2013&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.phonearena.com/news/apple-app-store-reaches-900-000-apps_id43899|bet=Apple App Store reaches 900 000 apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331210032/http://www.phonearena.com/news/apple-app-store-reaches-900-000-apps_id43899|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=H.|at=Victor|sáne=June 10, 2013|jumıs=PhoneArena|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|50,000,000,000+&lt;ref name=&quot;TechCrunch June 2013&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;PhoneArena June 2013&quot; /&gt;
|-
|22-oktyabr, 2013
|1,000,000+&lt;ref name=&quot;1 million&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;Engadget-1mill&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/10/22/apple-ios-7-downloaded-over-200-million-times-in-5-days/|bet=Apple App Store hits 60 billion cumulative downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190330044546/https://www.engadget.com/2013/10/22/apple-ios-7-downloaded-over-200-million-times-in-5-days/|arxivsáne=March 30, 2019|avtor=Perton|at=Marc|sáne=October 22, 2013|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 19, 2017}}&lt;/ref&gt;
|60,000,000,000+&lt;ref name=&quot;1 million&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Engadget-1mill&quot; /&gt;
|-
|2-iyun, 2014
|1,200,000+&lt;ref name=&quot;1.2 million&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/06/02/itunes-app-store-now-has-1-2-million-apps-has-seen-75-billion-downloads-to-date/|bet=iTunes App Store Now Has 1.2 Million Apps, Has Seen 75 Billion Downloads To Date|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140603084011/https://techcrunch.com/2014/06/02/itunes-app-store-now-has-1-2-million-apps-has-seen-75-billion-downloads-to-date/|arxivsáne=June 3, 2014|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|75,000,000,000+&lt;ref name=&quot;1.2 million&quot; /&gt;
|-
|9-sentyabr, 2014
|1,300,000+&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2014/09/09/now-13million-apps-app-store/|bet=The App Store now boasts 1.3 million iOS apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331210123/https://thenextweb.com/apple/2014/09/09/now-13million-apps-app-store/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Summers|at=Nick|sáne=September 9, 2014|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/09/09/itunes-app-store-reaches-1-3-million-mobile-applications/|bet=iTunes App Store Reaches 1.3 Million Mobile Applications|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331210603/https://techcrunch.com/2014/09/09/itunes-app-store-reaches-1-3-million-mobile-applications/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=September 9, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|75,000,000,000+&lt;ref name=&quot;1.2 million&quot; /&gt;
|-
|8-yanvar, 2015
|1,400,000+&lt;ref name=&quot;1.4mil&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apples-app-store-developer-revenue-hits-25bn-as-apple-touts-job-creation/|bet=Apple's App Store developer revenue hits $25bn as Apple touts job creation|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170623191746/http://www.zdnet.com/article/apples-app-store-developer-revenue-hits-25bn-as-apple-touts-job-creation/|arxivsáne=June 23, 2017|avtor=Ranger|at=Steve|sáne=January 8, 2015|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2015/01/08App-Store-Rings-in-2015-with-New-Records.html|bet=App Store Rings in 2015 with New Records|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170318122658/https://www.apple.com/pr/library/2015/01/08App-Store-Rings-in-2015-with-New-Records.html|arxivsáne=March 18, 2017|sáne=January 8, 2015|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|75,000,000,000+&lt;ref name=&quot;1.2 million&quot; /&gt;
|-
|8-iyun, 2015
|1,500,000+&lt;ref name=&quot;TechCrunch June 2015&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2015/06/08/itunes-app-store-passes-1-5m-apps-100b-downloads-30b-paid-to-developers/|bet=iTunes App Store Passes 1.5M Apps, 100B Downloads, $30B Paid To Developers To Date|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331210436/https://techcrunch.com/2015/06/08/itunes-app-store-passes-1-5m-apps-100b-downloads-30b-paid-to-developers/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Lunden|at=Ingrid|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|100,000,000,000+&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8739611/apple-wwdc-2015-stats-update|bet=Apple's App Store has passed 100 billion app downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170115202451/http://www.theverge.com/2015/6/8/8739611/apple-wwdc-2015-stats-update|arxivsáne=January 15, 2017|avtor=Ingraham|at=Nathan|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;TechCrunch June 2015&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2015/06/08/app-store-surpasses-100-billion/|bet=App Store Surpasses 100 Billion Lifetime Downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331210945/https://www.macrumors.com/2015/06/08/app-store-surpasses-100-billion/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Broussard|at=Mitchel|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|13-iyun, 2016
|2,000,000+&lt;ref name=&quot;The Verge 2 million&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;TechCrunch 2 million&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/06/13/apples-app-store-hits-2m-apps-130b-downloads-50b-paid-to-developers/|bet=Apple's App Store hits 2M apps, 130B downloads, $50B paid to developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331211315/https://techcrunch.com/2016/06/13/apples-app-store-hits-2m-apps-130b-downloads-50b-paid-to-developers/|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=June 13, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Mashable 2 million&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2016/06/13/apple-wwdc-apps/|bet=Apple's App Store now has over 2 million apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330012051/http://mashable.com/2016/06/13/apple-wwdc-apps/|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Beck|at=Kellen|sáne=June 13, 2016|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|130,000,000,000+&lt;ref name=&quot;The Verge 2 million&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;TechCrunch 2 million&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Mashable 2 million&quot; /&gt;
|-
|5-yanvar, 2017
|2,200,000&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/1/5/14173328/apple-december-2016-app-store-record-phil-schiller|bet=Apple's App Store just had the most successful month of sales ever|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170128232821/http://www.theverge.com/2017/1/5/14173328/apple-december-2016-app-store-record-phil-schiller|arxivsáne=January 28, 2017|avtor=Goode|at=Lauren|sáne=January 5, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/01/05/apple-busiest-day-app-store-imessage/|bet=App Store Sets New Records With $240M in Sales on New Year's Day, $20B Paid to Developers in 2016|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170224212919/https://www.macrumors.com/2017/01/05/apple-busiest-day-app-store-imessage/|arxivsáne=February 24, 2017|avtor=Broussard|at=Mitchel|sáne=January 5, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt;
|130,000,000,000+&lt;ref name=&quot;The Verge 2 million&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;TechCrunch 2 million&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Mashable 2 million&quot; /&gt;
|-
|2020
|~1,800,000 
|
|}

=== iPad qosımshalarınıń sanı ===
iPad 2010-jıldıń aprel ayında shıǵarıldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://edition.cnn.com/2010/TECH/03/05/ipad.apple.release/|bet=Apple's iPad to be released April 3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402081600/http://edition.cnn.com/2010/TECH/03/05/ipad.apple.release/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Gross|at=Doug|sáne=March 5, 2010|jumıs=[[CNN]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-ipad-launch-day/|bet=Apple iPad launch day|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401234446/https://www.cnet.com/news/apple-ipad-launch-day/|arxivsáne=April 1, 2017|sáne=April 3, 2010|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;  shama menen 3,000 qosımsha qoljetimli edi.&lt;ref name=&quot;iPad 3,000&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2010/04/04/the-ipad-app-store-now-has-over-3000-apps-only-20-percent-are-free/|bet=The App Store Now Has Over 3,000 iPad Apps, Only 20 Percent Are Free|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402080944/https://techcrunch.com/2010/04/04/the-ipad-app-store-now-has-over-3000-apps-only-20-percent-are-free/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Rao|at=Leena|sáne=April 4, 2010|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt; 2011-jıldıń iyul ayına kelip, yaǵnıy shıǵarılǵannan 16 ay ótkennen keyin, qurılma ushın arnawlı islengen 100,000 nan aslam qosımsha bar edi.&lt;ref name=&quot;Date and number overview&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/ios-versus-android-apple-app-store-versus-google-play-here-comes-the-next-battle-in-the-app-wars/|bet=iOS versus Android. Apple App Store versus Google Play: Here comes the next battle in the app wars|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230180245/http://www.zdnet.com/article/ios-versus-android-apple-app-store-versus-google-play-here-comes-the-next-battle-in-the-app-wars/|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Ranger|at=Steve|sáne=January 16, 2015|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Sáne
!Tiykarǵı iPad qosımshalarınıń sanı
|-
|Aprel 2010
|3,000&lt;ref name=&quot;iPad 3,000&quot;/&gt;
|-
|Yanvar 2011
|60,000&lt;ref name=&quot;Date and number overview&quot;/&gt;
|-
|Iyul 2011
|100,000&lt;ref name=&quot;Date and number overview&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2011/sep/25/50-best-ipad-apps-apple|bet=The top 50 iPad apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401233341/https://www.theguardian.com/technology/2011/sep/25/50-best-ipad-apps-apple|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=Dredge|at=Stuart|sáne=September 25, 2011|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2011/07/07Apples-App-Store-Downloads-Top-15-Billion.html|bet=Apple's App Store Downloads Top 15 Billion|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201114002810/http://www.apple.com/newsroom/|arxivsáne=November 14, 2020|sáne=July 7, 2011|jumıs=Apple Press Info|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|Noyabr 2011
|140,000&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/ios-vs-android-lots-of-stats-little-clarity/|bet=iOS vs. Android: Lots of stats, little clarity|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170401232937/https://www.cnet.com/news/ios-vs-android-lots-of-stats-little-clarity/|arxivsáne=April 1, 2017|avtor=McCracken|at=Harry|sáne=November 14, 2011|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|7-yanvar, 2013
|300,000+&lt;ref name=&quot;40bill&quot;/&gt;
|-
|22-oktyabr, 2013
|475,000&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/10/22/1-million-apps-later-apple-says-developers-have-made-13-billion-on-its-platform/|bet=1 Million+ Apps Later, Apple Says Developers Have Made $13 Billion On Its Platform|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170402080942/https://techcrunch.com/2013/10/22/1-million-apps-later-apple-says-developers-have-made-13-billion-on-its-platform/|arxivsáne=April 2, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=October 22, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|25-fevral, 2015
|725,000+&lt;ref name=&quot;1.4mil&quot;/&gt;
|-
|21-mart, 2016
|1 million&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/3/21/11277804/1-million-ipad-apps|bet=There are now 1 million iPad apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170330011925/http://www.theverge.com/2016/3/21/11277804/1-million-ipad-apps|arxivsáne=March 30, 2017|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=March 21, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;
|}

== Qosımshalardı bahalaw ==
Apple dúnya júzi boyınsha qosımshalardı olardıń mazmunına qarap bahalaydı hám hár biri ushın qolaylı jas toparın anıqlaydı. iPhone OS 3.0 di baslaw waqıyasına muwapıq, iPhone qurılmasınıń sazlamalarında qarsılıq payda etetuǵın qosımshalardı bloklawǵa múmkinshilik beredi. Tómende Apple kompaniyası belgilegen bahalawlar keltirilgen:
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Belgi
!Reyting
!Táriyip
|-
|[[Fayl:Apple_rating_4+.svg|200x200 nükte]]
| style=&quot;background:lime; color:black;&quot; |'''4+'''
|Qarsılıq tuwdıratuǵın materiallardı óz ishine almaydı.&lt;ref name=&quot;age-ratings-story&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://apps.apple.com/sa/story/id1440847896?l=en|bet=Age Ratings : App Store Story|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726073652/https://apps.apple.com/sa/story/id1440847896?l=en|arxivsáne=July 26, 2020|til=en-gb|jumıs=App Store|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=29 May 2020}}&lt;/ref&gt; Bul bahalawdıń úsh kishi klassifikaciyası bar:

* 5 jas hám onnan kishi jastaǵılar ushın islengen — Bul qosımsha 5 jas hám onnan kishi jastaǵı balalar ushın qolaylı, biraq 6 jas hám onnan úlken jastaǵı adamlar da bul qosımshanı qollana aladı.
* 6 dan 8 jasqa shekemgiler ushın islengen — Bul qosımsha 6 dan 8 jasqa shekemgi balalar ushın qolaylı, biraq 9 jas hám onnan úlken hám 5 jas hám onnan kishi jastaǵı adamlar da bul qosımshanı qollana aladı.
* 9 dan 11 jasqa shekemgiler ushın islengen — Bul qosımsha 9 dan 11 jasqa shekemgi balalar ushın qolaylı, biraq 12 jas hám onnan úlken hám 8 jas hám onnan kishi jastaǵı adamlar da bul qosımshanı qollana aladı.
|-
|[[Fayl:Apple_rating_9+.svg|200x200 nükte]]
| style=&quot;background:yellow;&quot; |'''9+'''
|9 jastan kishi balalar ushın qolaylı bolmawı múmkin bolǵan jeńil yamasa siyrek ushırasatuǵın multfilm, fantastika yamasa realistik zorlıq-zombılıq kórinislerin, sonday-aq jeńil yamasa siyrek ushırasatuǵın eresekler ushın, tásirli yamasa qorqınıshlı mazmundaǵı materiallardı óz ishine alıwı múmkin.&lt;ref name=&quot;age-ratings-story&quot; /&gt;
|-
|[[Fayl:Apple_rating_12+.svg|200x200 nükte]]
| style=&quot;background:orange;&quot; |'''12+'''
|12 jastan kishi balalar ushın qolaylı bolmawı múmkin bolǵan jiyi yamasa intensiv multfilm, fantastika yamasa realistik zorlıq-zombılıq kórinislerin, jeńil yamasa siyrek ushırasatuǵın eresekler ushın yamasa tásirli temalardı, jeńil yamasa siyrek ushırasatuǵın ádepsiz sózlerdi hám simulyaciyalanǵan qumar oyınların óz ishine alıwı múmkin.&lt;ref name=&quot;age-ratings-story&quot; /&gt;
|-
|[[Fayl:Apple_rating_17+.svg|200x200 nükte]]
| style=&quot;background:red; color:white;&quot; |'''17+'''
|17 jastan kishi adamlar ushın qolaysız bolǵan jiyi hám intensiv ádepsiz sózlerdi, shekten tıs multfilm, fantastika yamasa realistik zorlıq-zombılıq kórinislerin, jiyi hám intensiv eresekler ushın, qorqınıshlı, tásirli temalardı, seksuallıq mazmundı, jalańashlıqtı, alkogol hám narkotiklerdi, yamasa usılardıń hár qanday kombinaciyasın óz ishine alıwı múmkin. Bul sheklenbegen veb-kirisiwge iye qosımshalardı da óz ishine aladı. 16 jas hám onnan kishi jastaǵı adamlarǵa tiyisli bolǵan hesh qanday Apple ID 17+ reytingine iye qosımshanı satıp ala almaydı'''.'''&lt;ref name=&quot;age-ratings-story&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/help/app-store-connect/reference/age-ratings/|bet=Age ratings — Reference — App Store Connect — Help — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230507073958/https://developer.apple.com/help/app-store-connect/reference/age-ratings/|arxivsáne=2023-05-07|til=en|jumıs=developer.apple.com|baspaxana=[[Apple (company)|Apple]]|qaralǵan sáne=7 May 2023}}&lt;/ref&gt;
|-
|
| style=&quot;background:blue; color:white;&quot; |'''Reytingsiz'''
|Bul qosımshalardı App Store-dan satıp alıw múmkin emes, óytkeni App Store-daǵı qosımshalar balalardıń qáwipsizligi ushın reytingke iye bolıwı kerek.
|}

== Qosımshalardı tastıyıqlaw processi ==
SDK kelisiminde kórsetilgenindey, qosımshalar tiykarǵı isenimlilik testinen ótkeriw hám basqa da analizler ushın Apple tárepinen maqullanıwı kerek. Eger qosımshalar qabıl etilmese, olar avtor tárepinen Appleǵa ayırım iPhone-larǵa qosımshanı licenziyalaw boyınsha soraw jiberiw arqalı &quot;ad hoc&quot; tárizinde tarqatılıwı múmkin, biraq Apple keyinirek avtorlardıń bul múmkinshiligin toqtatıwı múmkin.

2013-jılǵa kelip, Apple óziniń qosımshalardı kórip shıǵıw processinde tiykarınan statikalıq analizdi qollanǵan, bul dinamikalıq kod qayta jıynaw texnikalarınıń kórip shıǵıw processin jeńiwi múmkin ekenligin ańlatadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.networkworld.com/news/2013/081913-jekyll-test-attack-sneaks-through-272947.html|bet=&quot;Jekyll&quot; test attack sneaks through Apple App Store, wreaks havoc on iOS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140102195850/http://www.networkworld.com/news/2013/081913-jekyll-test-attack-sneaks-through-272947.html|arxivsáne=January 2, 2014|avtor=Cox|at=John|sáne=August 18, 2013|baspaxana=Network World|qaralǵan sáne=June 20, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.technologyreview.com/news/518096/remotely-assembled-malware-blows-past-apples-screening-process/|bet=Remotely Assembled Malware Blows Past Apple's Screening Process &amp;#124; MIT Technology Review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140102195834/http://www.technologyreview.com/news/518096/remotely-assembled-malware-blows-past-apples-screening-process/|arxivsáne=January 2, 2014|avtor=Talbot|at=David|sáne=August 15, 2013|baspaxana=Technologyreview.com|qaralǵan sáne=June 20, 2014}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń iyun ayında Apple óziniń App Store kórip shıǵıw nızamların jańaladı, onda qosımsha baǵdarlamashılarınıń paydalanıwshılardı óz qosımshaları ushın pikir qaldırıwǵa shaqıratuǵın ózleriniń arnawlı sorawların paydalanıw múmkinshiligi bolmaytuǵını kórsetilgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/06/09/app-rating-custom-prompts-app-store-banned/|bet=App Store now requires developers to use official API to request app ratings, disallows custom prompts|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170612140318/https://9to5mac.com/2017/06/09/app-rating-custom-prompts-app-store-banned/|arxivsáne=June 12, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=June 9, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/6/9/15768196/apple-ending-annoying-app-store-review-prompts|bet=Apple won't let apps annoy you with their own review prompts anymore|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170609200122/https://www.theverge.com/2017/6/9/15768196/apple-ending-annoying-app-store-review-prompts|arxivsáne=June 9, 2017|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=June 9, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt; 2017-jıldıń aqırında iOS 11 versiyasınıń shıǵarılıwı menen Apple sonday-aq baǵdarlamashılarǵa óz qosımshaların jańalaǵanda házirgi qosımsha pikirlerin saqlap qalıw yamasa qayta baslaw múmkinshiligin berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2017/06/07/ios-app-developers-will-be-able-to-keep-app-store-ratings-when-releasing-an-update/|bet=The new iOS App Store lets devs choose whether or not to reset ratings when updating|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170613105642/https://techcrunch.com/2017/06/07/ios-app-developers-will-be-able-to-keep-app-store-ratings-when-releasing-an-update/|arxivsáne=June 13, 2017|avtor=Dillet|at=Romain|sáne=June 7, 2017|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt; Sonıń menen bir qatarda, App Store siyasatına jáne bir jańalıq kirgizilip, paydalanıwshılarǵa kontent jaratıwshılarǵa óz qálewi boyınsha aqsha jiberiw arqalı &quot;sıylıq&quot; beriw múmkinshiligi berildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2017/06/09/in-app-tips/|bet=Apple legalizes and taxes in-app tipping for content creators|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170614132022/https://techcrunch.com/2017/06/09/in-app-tips/|arxivsáne=June 14, 2017|avtor=Constine|at=Josh|sáne=June 9, 2017|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/06/09/apple-officially-allows-in-app-tipping/|bet=Apple Officially Allows Users to Tip Content Creators With In-App Purchases|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170610115426/https://www.macrumors.com/2017/06/09/apple-officially-allows-in-app-tipping/|arxivsáne=June 10, 2017|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=June 9, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Derekler ==
{{Derekler}}
&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]</text>
      <sha1>9mt99ekxjub0zpfsmmka8omtehytz33</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Paramount Pictures</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21566</id>
    <revision>
      <id>123951</id>
      <parentid>116357</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:53:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123951</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="135009" sha1="dabyccj4j2ym2vdol6358fg6lrt1mlq" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background:#E6E6FA&quot;|Paramount Pictures Corporation
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center&quot;| [[File:Paramount_Pictures_2022_(Blue).svg|200px]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center&quot;|2022-jıldan baslap qollanılǵan logotip
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center&quot;| [[File:Paramountpicturesmelrosegate.jpg|200px]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center&quot;|[[Los-Andjeles]], [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniyadaǵı]] Paramount Pictures studiyası
|-
! Burınǵı atları
| 
* Famous Players Film Company (1912–1916)
* Famous Players–Lasky Corporation (1916–1927)
* Paramount Famous Lasky Corporation (1927–1930)
* Paramount Publix Corporation (1930–1935)
* Paramount Pictures Inc. (1935–1950)
|-
! Kompaniya túri
| Bólim
|-
! Tarawı
| [[Film|Kino]]
|-
! Aldınǵıları
| 
* Famous Players Film Company
* Famous Players–Lasky Corporation
* Republic Pictures
|-
! Dúzilgen waqtı
| [[1912]]-jıl [[8-may]] 
|-
! Tiykarshıları
| 
* Uilyam Uodsvort Xodkinson
* Adolf Cukor
* Djessi L. Laski
|-
! Bas keńse
| 5555 Melrose Avenue, [[Gollivud]], [[Los-Andjeles]], [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]], [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
! Xızmet kórsetiw aymaǵı
| Dúnya júzi
|-
! Tiykarǵı adamları
| Brayan Robbins (baslıq hám bas atqarıwshı direktor)
|-
! Ónimleri
| Kórkem filmler
|-
! Bas kompaniyaları
| 
* Gulf and Western Industries (1966–1989)
* Paramount Communications (1989–1994)
* Viacom (1994–2005; 2005–2019)
* Paramount Global (2019–házirgi waqıtqa shekem)
|-
! Bólimleri
| 
* Nickelodeon Movies
* Paramount Home Entertainment
* Paramount Players
* Paramount Animation
* Paramount Music
|-
! [[Sıńar kompaniya|Sıńar kompaniyalar]]
| United International Pictures (50%)
|-
! Veb-saytı
| [https://www.paramountpictures.com paramountpictures.com]
|}

'''Paramount Pictures Corporation''', kóbinese '''Paramount Pictures''' yamasa ápiwayı '''Paramount''' dep atalatuǵın, amerikalı [[film]] islep shıǵarıw hám tarqatıw kompaniyası hámde Paramount Global kompaniyasınıń tuńǵısh [[Sıńar kompaniya|sıńar kompaniyası]] bolıp tabıladı. Ol dúnyadaǵı altınshı eń eski film studiyası, [[Amerika Qurama Shtatları|AQSHtaǵı]] ekinshi eń eski film studiyası ([[Universal Pictures]]-ten keyin) hám [[Los-Andjeles]] qalası shegaraları ishinde jaylasqan &quot;Bes úlken&quot; film studiyalarınıń jalǵız aǵzası.&lt;ref name=&quot;Bingen_Page_8&quot;&gt;{{Cite book|last1=Bingen|first1=Steven|title=Paramount: City of Dreams|date=2016|publisher=Taylor Trade Publishing|location=Guilford, Connecticut|isbn=9781630762018|page=8|url=https://books.google.com/books?id=GC1IDQAAQBAJ&amp;pg=PA8}}&lt;/ref&gt;

1916-jılı film prodyuseri Adolf Cukor 24 aktyor hám aktrisanı shártnama menen jumısqa aldı hám olardıń hár birin logotiptegi juldız benen xoshametledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://ocgirl.net/wp-content/uploads/image/paramount/paramount-2.jpg|bet=Star System|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170202071556/http://ocgirl.net/wp-content/uploads/image/paramount/paramount-2.jpg|arxivsáne=February 2, 2017|jumıs=ocgirl 玩樂筆記 -|qaralǵan sáne=January 25, 2017}}&lt;/ref&gt; 1967-jılı juldızlar sanı 22-ge qısqartıldı hám olardıń jasırın mánisi alıp taslandı. 2014-jılı Paramount Pictures barlıq filmlerin tek ǵana cifrlı formatta tarqatatuǵın birinshi iri Gollivud studiyası boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2014/01/19/paramount-all-digital-movie-distribution/|bet=Paramount now releases movies only in digital form|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190709081726/http://www.engadget.com/2014/01/19/paramount-all-digital-movie-distribution/|arxivsáne=July 9, 2019|avtor=Fingas|at=Jon|sáne=January 19, 2014|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=September 7, 2017}}&lt;/ref&gt; Kompaniyanıń bas keńsesi hám studiyaları [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]] shtatınıń [[Gollivud]] qalasında, Melrouz gúzarı, 5555 mákan jayında jaylasqan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.paramountstudios.com/working-on-the-lot/general-info/map.html|bet=Directions|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180312121559/http://www.paramountstudios.com/working-on-the-lot/general-info/map.html|arxivsáne=March 12, 2018|jumıs=The Studios at Paramount|qaralǵan sáne=August 26, 2017}}&lt;/ref&gt;

Paramount Pictures kompaniyasınıń kommerciyalıq jaqtan eń tabıslı film franshizalarına Transformers, Mission: Impossible hám Star Trek kiredi. Bunnan tısqarı, studiyanıń kitapxanasında The Godfather hám Titanik sıyaqlı kóplegen ayırım filmler bar, olardıń ekewi de dáslepki shıǵarılǵan waqıtta eń kóp tabıs tapqan filmler bolǵan. Paramount Pictures Kino Associaciyasınıń (MPA) aǵzası bolıp tabıladı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.mpaa.org/our-story|bet=Motion Picture Association of America – Who We Are – Our Story|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170830145244/http://www.mpaa.org/our-story|arxivsáne=August 30, 2017|baspaxana=MPAA|qaralǵan sáne=January 17, 2018}}&lt;/ref&gt; hám házirgi waqıtta Paramount Motion Picture Group quramındaǵı bes haqıyqıy film studiyalarınıń biri, sonıń menen birge Miramax kompaniyasınıń 49% úlesine, United International Pictures kompaniyasınıń 50% úlesine, Paramount Players hám Republic Pictures kompaniyasınıń qayta tiklengen versiyasına iye.

== Tariyxı ==

=== Famous Players Film Company ===
{| class=&quot;infobox collapsible&quot;
|+ class=&quot;infobox-title&quot; id=&quot;208&quot; |Paramount kompaniyasınıń evolyuciyası
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image&quot; |[[File:Paramount_Global_Logo.svg|class=skin-invert|200x200 nükte]]
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1886
| class=&quot;infobox-data&quot; |Westinghouse Electric Corporation kompaniyası Westinghouse Electric &amp; Manufacturing Company ataması menen shólkemlestirildi
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1912
| class=&quot;infobox-data&quot; |Famous Players Film Company shólkemlestirildi
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1913
| class=&quot;infobox-data&quot; |Lasky Feature Play Company dúzildi
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1914
| class=&quot;infobox-data&quot; |'''Paramount Pictures''' shólkemlestirildi
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1916
| class=&quot;infobox-data&quot; |Famous Players hám Lasky birlesip Famous Players–Lasky bolıp qayta qurıladı hám Paramount kompaniyasın satıp aladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1927
| class=&quot;infobox-data&quot; |Famous Players–Lasky kompaniyası Paramount Famous Lasky Corporation dep qayta ataladı; CBS kompaniyası Columbia Records investiciyası menen shólkemlestiriledi
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1929
| class=&quot;infobox-data&quot; |Paramount CBS kompaniyasınıń 49% úlesin satıp aladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1930
| class=&quot;infobox-data&quot; |Paramount Famous Lasky Corporation kompaniyası Paramount Publix Corporation dep qayta ataladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1932
| class=&quot;infobox-data&quot; |Paramount CBS kompaniyasındaǵı úleslerin qaytarıp satadı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1934
| class=&quot;infobox-data&quot; |Gulf+Western kompaniyası Michigan Bumper Corporation ataması menen dúziledi
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1935
| class=&quot;infobox-data&quot; |Paramount Publix Corporation kompaniyası Paramount Pictures dep qayta ataladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1936
| class=&quot;infobox-data&quot; |National Amusements kompaniyası Northeast Theater Corporation ataması menen qurıladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1938
| class=&quot;infobox-data&quot; |CBS Columbia Records kompaniyasın satıp aladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1950
| class=&quot;infobox-data&quot; |Desilu qurıladı hám CBS onıń telebaǵdarlamaların tarqatadı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1952
| class=&quot;infobox-data&quot; |CBS óziniń CBS Television Film Sales bólimin dúzedi
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1958
| class=&quot;infobox-data&quot; |CBS Television Film Sales bólimi CBS Films dep qayta ataladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1966
| class=&quot;infobox-data&quot; |Gulf+Western Paramount kompaniyasın satıp aladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1967
| class=&quot;infobox-data&quot; |Gulf+Western Desilu kompaniyasın satıp alıp, onı Paramount Television dep qayta ataydı (házirgi CBS Studios)
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1968
| class=&quot;infobox-data&quot; |CBS Films CBS Enterprises dep qayta ataladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1970
| class=&quot;infobox-data&quot; |CBS Enterprises Viacom dep qayta ataladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1971
| class=&quot;infobox-data&quot; |Viacom CBS kompaniyasınan ajıratılıp shıǵarıladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1987
| class=&quot;infobox-data&quot; |National Amusements Viacom kompaniyasın satıp aladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1988
| class=&quot;infobox-data&quot; |CBS Columbia Records kompaniyasın Sony-ǵa satadı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1989
| class=&quot;infobox-data&quot; |Gulf+Western Paramount Communications dep qayta ataladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1994
| class=&quot;infobox-data&quot; |Viacom Paramount Communications kompaniyasın satıp aladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1995
| class=&quot;infobox-data&quot; |Westinghouse CBS kompaniyasın satıp aladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |1997
| class=&quot;infobox-data&quot; |Westinghouse CBS Corporation dep qayta ataladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |2000
| class=&quot;infobox-data&quot; |Viacom UPN hám CBS Corporation kompaniyaların satıp aladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |2005
| class=&quot;infobox-data&quot; |Viacom ekinshi CBS Corporation hám Viacom bolıp bólinedi
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |2006
| class=&quot;infobox-data&quot; |CBS Corporation UPN kanalın jabadı hám onıń ornına The CW kanalın ashadı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |2017
| class=&quot;infobox-data&quot; |CBS Corporation CBS Radio bólimin Entercom kompaniyasına satadı (házirgi Audacy)
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |2019
| class=&quot;infobox-data&quot; |CBS Corporation hám Viacom qayta birlesip ViacomCBS bolıp shólkemlestiriledi
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |2022
| class=&quot;infobox-data&quot; |ViacomCBS Paramount Global dep qayta ataladı
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;min-width: 3.5em; text-align: center&quot; |2024
| class=&quot;infobox-data&quot; |Skydance Media hám Paramount Global birlesiwge kelisedi
|-
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-navbar&quot; |&lt;templatestyles src=&quot;Hlist/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;&lt;templatestyles src=&quot;Module:Navbar/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;
|}
Paramount dúnyadaǵı eń eski altı kinostudiyanıń biri bolıp esaplanadı; Gaumont Film Company (1895), Pathe (1896), Titanus (1904), Nordisk Film (1906), hám Universal Pictures (1912) kompaniyalarınan keyin turadı. Bul [[Los-Andjeles|Los-Andjelestiń]] [[Gollivud]] rayonında jaylasqan sońǵı iri kinostudiya bolıp tabıladı.&lt;ref name=&quot;Bingen_Page_8&quot;&gt;{{Cite book|last1=Bingen|first1=Steven|title=Paramount: City of Dreams|date=2016|publisher=Taylor Trade Publishing|location=Guilford, Connecticut|isbn=9781630762018|page=8|url=https://books.google.com/books?id=GC1IDQAAQBAJ&amp;pg=PA8}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBingen2016&quot;&gt;Bingen, Steven (2016). [https://books.google.com/books?id=GC1IDQAAQBAJ&amp;pg=PA8 ''Paramount: City of Dreams'']. Guilford, Connecticut: Taylor Trade Publishing. p.&amp;nbsp;8. [[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9781630762018|&lt;bdi&gt;9781630762018&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20220716005941/https://www.google.com/books/edition/Paramount/GC1IDQAAQBAJ?hl=en&amp;gbpv=1&amp;pg=PA8&amp;printsec=frontcover Archived] from the original on July 16, 2022&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;January 10,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;
[[Fayl:Paramount_logo_1914.jpg|solğa|nobaý|Paramount Pictures-tiń birinshi logotipi, 24 juldızı bar, onıń tiykarshılarınıń biri Uilyam Uodsuort Xodkinson tárepinen proektlestirilgen, 1914-jıldan 1969-jılǵa shekem qollanılǵan]]
Paramount Pictures óziniń tariyxın 1912-jılı qurılǵan Feymos Pleyers Film Company dáwirinen baslanadı dep esaplaydı. Vengriyada tuwılǵan tiykarın salıwshı Adolf Cukor, Nikelodeonlarǵa dáslepki investor bolǵan, filmlerdiń tiykarınan jumısshı klass immigrantlarına tásir etetuǵının kórdi.&lt;ref name=&quot;TIMWU2010&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iM6sos2U554C|title=The Master Switch: The Rise and Fall of Information Empires – Tim Wu – Google Books|date=November 2, 2010|isbn=9780307594655|last1=Wu|first1=Tim|publisher=Knopf Doubleday Publishing}}&lt;/ref&gt; Ol óziniń sherikleri Daniel Froman hám Charlz Froman menen birge sol waqıttaǵı ataqlı teatr aktyorların qatnastırıw arqalı orta klass puqaralarına baǵdarlanǵan tolıq metrajlı filmler usınıwdı jobalastırdı (bul &quot;Ataqlı pesalardaǵı ataqlı aktyorlar&quot; uranına alıp keldi). 1913-jıldıń ortasına kelip, Feymos Pleyers bes film tayarlaǵan edi, al Cukor jetiskenlikke erisiw jolında edi. Olardıń birinshi filmi &quot;Patshayım Elizabettiń muhabbatı&quot; boldı, onda [[Sarah Bernhardt|Sara Bernar]] bas rolde oynadı.

Sol jılı, basqa bir úmitli prodyuser, Djessi L. Laski, óziniń qayın aǵası Samuel Goldfish-ten (keyin Samuel Goldwin dep tanılǵan) qarız alıp, Laski Feature Play Company-di ashtı. Laski kompaniyası óziniń birinshi xızmetkeri etip film tájiriybesi derlik joq saxna rejissyorı Sesil B. DeMill-di jumısqa aldı, ol Gollivudta qolaylı orın tabatuǵın edi. Bul orın Vayn kóshesi, Selma gúzarı, Argayl gúzarı hám Sanset bulvarı arasında jaylasqan, keńeytilgen ashıq hawalı saxnası bar óndiris obektine aylandırılǵan eski at sarayı edi. Keyin ol Laski-DeMill sarayı dep ataldı.&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Wertheim|first=Arthur Frank|title=The Silent Movies of W. C. Fields: How They Created The Basis for His Fame in Sound Films|date=2020|publisher=BearManor Media|location=Albany, Georgia|url=https://books.google.com/books?id=bpApEAAAQBAJ&amp;dq=lasky+1926+marathon+street&amp;pg=PT242|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 1914-jılı olardıń birinshi tolıq metrajlı filmi &quot;The Squaw Man&quot; shıqtı.

1914-jıl 8-mayda, Yuta shtatındaǵı teatr iyesi V. V. Xodkinson tárepinen Paramaunt Pictures Corporation (burın Progressive Pictures dep atalǵan) shólkemlestirildi, ol bes kishkene firmanı satıp alıp biriktirgen edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cobbles.com/simpp_archive/hodkinson_system.htm|bet=W. W. Hodkinson: The Man Who Invented Hollywood|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220110115321/https://www.cobbles.com/simpp_archive/hodkinson_system.htm|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Aberdeen|at=J.A.|til=en-US|jumıs=Society of Independent Motion Picture Producers (SIMPP)|qaralǵan sáne=January 10, 2022}}&lt;/ref&gt; 1914-jıldıń 15-mayında Xodkinson Famous Players Film Company, Laski Company hám Boswort, Inc. penen olardıń filmlerin tarqatıw ushın bes jıllıq kelisimge qol qoydı. Aktyor, rejissyor hám prodyuser Xobart Boswort [[Jack London|Djek London]] shıǵarmaları boyınsha filmler seriyasın islep baslaǵan edi. Paramaunt birinshi tabıslı ulıwma mámleketlik tarqatıwshı boldı; bul waqıtqa shekem filmler shtat yamasa regional dárejede satılatuǵın edi, bul film prodyuserleri ushın qımbatqa túsetuǵın bolǵan. Sonıń menen birge, Famous Players hám Laski jeke menshik kompaniyalar bolsa, Paramaunt korporaciya edi.

=== Famous Players–Lasky ===
1916-jılı Zukor óziniń Famous Players, Lasky Company hám Paramount kompaniyaların biriktiriw boyınsha úsh tárepleme birlesiwdi ámelge asırdı. Zukor hám Laski Xodkinsondı Paramount tan satıp aldı hám úsh kompaniyanı birewge biriktirdi. Laski hám Zukor 28-iyunde dúzgen jańa kompaniya Famous Players–Lasky Corporation dep ataldı, biraq ol &quot;Paramount&quot; atın da qollanıwdı dawam etti. Nátiyjede, ol sol waqıttaǵı eń iri kino kompaniyasına aylanıp, qunı 12.5 million AQSH dolları boldı (2023-jılǵı 241.8 million dollarǵa teń).&lt;ref&gt;{{Cite news|date=June 29, 1916|title=$12,500,000 MERGER OF FILM COMPANIES; Famous Players and Jesse L. Lasky Feature Unite in a New Corporation. ADOLPH ZUKOR, PRESIDENT Consolidate to Meet Present Conditions;- 84 Pictures a Year to be Distributed by Paramount.|language=en-US|url=https://www.nytimes.com/1916/06/29/archives/12500000-merger-of-film-companies-famous-players-and-jesse-l-lasky.html|access-date=August 26, 2020}}&lt;/ref&gt; Korporaciya tez óse aldı, Laski hám onıń sherikleri Goldvin hám DeMill óndiris tárepin basqardı, Xiram Abrams tarqatıwǵa juwapker boldı, al Zukor úlken joybarlar dúzdi. Tek kórsetiwshilerge tiyisli bolǵan First National básekiles bolıp turǵanda, Famous Players–Lasky hám onıń &quot;Paramount Pictures&quot; i tez arada bizneste ústemlik etti.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.history.com/this-day-in-history/lasky-company-merges-with-famous-players-later-to-become-paramount|title=Lasky Company merges with Famous Players, later to become Paramount – Jun 28, 1916 – HISTORY.com|access-date=August 10, 2017}}&lt;/ref&gt; Birlesiw 1916-jıl 7-noyabrde juwmaqlandı.&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Federal Trade Commission Decisions, Volume 11|date=1930|publisher=United States. Federal Trade Commission|location=Washington, D. C.|page=202|url=https://books.google.com/books?id=DQw9V6KsgGgC&amp;dq=paramount+1914+may+15&amp;pg=PA202|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:GrangeLasky-DeMille1913.jpg|solğa|nobaý|Laskidiń dáslepki studiyası (&quot;The Barn&quot; dep te atalǵan) 1920-jıllardıń ortasındaǵı kórinis. 1923-jılı qurılǵan Taft imaratı fonda kórinip tur.]]
Zukor juldızlarǵa isengenlikten, ol kóplegen aldıńǵı qatardaǵı dáslepki juldızlarǵa qol qoydı hám rawajlandırdı, olardıń arasında Meri Pikford, Margarit Klark, Polin Frederik, [[Douglas Fairbanks|Duglas Ferbenks]], Gloriya Svenson, Rudolf Valentino hám Uolles Rid bar edi. Usınday kóp áhmiyetli oyınshılar menen Paramount &quot;blok bron&quot; sistemasın engize aldı, bul belgili bir juldızdıń filmlerin kórsetiwshi bir jıllıq basqa Paramount ónimlerin de satıp alıwı kerek degendi ańlattı. Bul sistema Paramount ke 1920-1930-jıllarda jetekshi orındı berdi, biraq húkimettiń onı jigirma jıldan aslam waqıt dawamında monopoliyaǵa qarsı tiykarda shetletiwine alıp keldi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.cobbles.com/simpp_archive/ftc-case_into.htm|bet=The Famous Players–Lasky Antitrust Case|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170806062645/http://www.cobbles.com/simpp_archive/ftc-case_into.htm|arxivsáne=August 6, 2017|jumıs=www.cobbles.com|qaralǵan sáne=August 10, 2017}}&lt;/ref&gt;

1920-jıllardıń ortasına kelip, eski Laski-DeMill ferması studiyanıń Batıs tárepindegi barlıq óndirislerin qamtıw ushın jetkiliksiz bolıp qaldı.&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Early Paramount Studios|url=https://books.google.com/books?id=hw07BAAAQBAJ&amp;dq=Robert+Brunton+Studios+1926+hollywood+new+york+times&amp;pg=PA54}}&lt;/ref&gt; 1926-jıl 5-yanvarda Laski United Pictures ke tiyisli bolǵan hám Marathon Street, 5451 mákan jayında jaylasqan 26 akrlik Robert Brunton Studios tı 1.0 million dollarǵa (2023-jılda 13.8 million dollarǵa teń) satıp alıw boyınsha kelisimge eristi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.paramount.com/node/7664|bet=1926: THE NEW STUDIO &amp;#124; Paramount Pictures|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111114001735/http://www.paramount.com/node/7664|arxivsáne=November 14, 2011|baspaxana=Paramount.com|qaralǵan sáne=October 28, 2011}}&lt;/ref&gt; 29-martta kompaniya bar imaratlardı jańalaw hám jańaların qurıw ushın segiz aylıq qurılıs baǵdarlamasın basladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://planning.lacity.org/eir/Paramount/FEIR/files/App_F.pdf|bet=Paramount Pictures. Historic Assessment Technical Report (Appendix F)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220122153034/https://planning.lacity.org/eir/Paramount/FEIR/files/App_F.pdf|arxivsáne=January 22, 2022|til=en-US|baspaxana=Los Angeles City Planning|qaralǵan sáne=January 22, 2022}}&lt;/ref&gt; 8-mayda Laski sońında operaciyalardı Sunset hám Vine uchastkasınan jańa imaratqa kóshirdi. Házirgi waqıtta bul imaratlar ele de Paramount Pictures shtab-kvartirasınıń bir bólegi bolıp esaplanadı. Zukor jańa talantlardı tańlawda qátelespeytuǵın ǵárezsiz prodyuser B. P. Shulbergti jańa Batıs tárep operaciyaların basqarıw ushın jumısqa aldı.
[[File:Spanish_Paramount_logo_(Distribuida_Pela_Paramount),_circa_1929.ogv|solğa|nobaý|Logotip, portugal tilindegi jazıwları menen: Distribuida Pela Paramount.]]
1927-jıl 1-aprelde kompaniya atı Paramount Famous Lasky Corporation bolıp ózgertildi.&lt;ref&gt;{{Cite book|last1=McDonald|first1=Paul|last2=Carman|first2=Emily|last3=Hoyt|first3=Eric|last4=Drake|first4=Philip|title=Hollywood and the Law|date=2019|publisher=Bloomsbury Publishing|location=London|isbn=9781838716196|url=https://books.google.com/books?id=bwn8DwAAQBAJ&amp;dq=Paramount+Famous+Lasky+Corporation+1927+april+change&amp;pg=PT172|language=en-UK}}&lt;/ref&gt; 1927-jıl sentyabr ayında Paramount Famous Lasky Corporation nıń Astoriya (Nyu-York qalası) studiyası seslendirilgen filmler islep shıǵarıw texnologiyası menen úskenelew maqsetinde waqıtsha jabıldı.&lt;ref name=&quot;SilentEra&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.silentera.com/PSFL/companies/F/famousPlayersLaskyCorp.html|bet=Famous Players–Lasky Corporation|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090329114122/http://www.silentera.com/PSFL/companies/F/famousPlayersLaskyCorp.html|arxivsáne=March 29, 2009|baspaxana=SilentEra.com|qaralǵan sáne=April 16, 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://s-media.nyc.gov/agencies/lpc/lp/0977.pdf|bet=PARAMOUNT STUDIOS, BUILDING N0.1 (MAIN BUILDING)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211119020450/http://s-media.nyc.gov/agencies/lpc/lp/0977.pdf|arxivsáne=November 19, 2021|sáne=March 14, 1978|til=en-US|baspaxana=New York City Landmarks Preservation Commission|qaralǵan sáne=January 9, 2022}}&lt;/ref&gt; Sol jılı Paramount Nyu-York qalasındaǵı Maks hám Deyv Fleysherlerdiń Fleischer Studios tárepinen islep shıǵarılǵan Inkwell Imps animaciyalıq multfilmlerin shıǵara basladı. Animaciya industriyasınıń veteranları bolǵan Fleysherler Uolt Disney ústemligine qarsı turıwǵa qábiletli az sanlı animaciya prodyuserleriniń arasında edi. Paramount jańalıqlar seriyası Paramount News 1927-jıldan 1957-jılǵa shekem jumıs islegen. Paramount jáne sol waqıtta &quot;sóyleytuǵın filmler&quot; dep atalǵan filmlerdi shıǵarǵan dáslepki Gollivud studiyalarınıń biri boldı hám 1929-jılı óziniń birinshi myuziklı &quot;Innocents of Paris&quot; ti shıǵardı. Richard A. Uayting hám Leo Robin filmge saz jazdı; Moris Shevale bas rolde oynadı hám filmniń eń ataqlı qosıǵı &quot;Louise&quot; ti atqardı.

==== Publix, Balaban hám Katz, Loew's básekilesi hám tańqalarlıq teatrları ====
Paramounttıń kóteriliwiniń tiykarǵı kúshi Cukor edi. Ol 2000 ǵa jaqın ekranlı tarmaq qurdı, eki óndiris studiyasın basqardı (Nyu-Yorktıń Astoriyasında, házirgi Kaufman Astoriya Studiyaları, hám [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniyanıń]] [[Gollivud|Gollivudında]]) hám radioǵa erte investiciya saldı, 1928-jılı korporaciya ushın jańa Columbia Broadcasting System niń 50% úlesin satıp aldı (bir neshe jıl ishinde onı sattı; bul Paramount hám CBS tıń sońǵı ushırasıwı bolmadı).

1926-jılı tabıslı Balaban &amp; Katz tarmaǵın satıp alıw arqalı, Cukor Barni Balabannıń (1936-jılı Paramounttıń prezidenti bolatuǵın) xızmetlerin, onıń tuwısqanı A. J. Balabannıń (aqıbetinde pútkil mámleket boyınsha barlıq saxnalıq kórinislerin qadaǵalaytuǵın hám sóyleytuǵın qısqa metrajlı filmler islep shıǵaratuǵın) hám olardıń sherigi Sem Kactıń ([[Nyu-York]] qalasındaǵı Tayms maydanındaǵı otız bes qabatlı Paramount Theatre Building ten Paramount-Publix teatr tarmaǵın basqaratuǵın) xızmetlerin aldı.
[[Fayl:Publix_theatre_Indiana_Repertory_Theatre.jpg|nobaý|Házirgi Indiana Repertuar Teatrındaǵı Publix Theatre logotipiniń detalları]]
Balaban hám Katz 1918-jıllar átirapında Chikagoda birinshi ret járiyalanǵan Tańqalarlıq Teatr koncepciyasın islep shıqqan edi. Chikago Teatrı júdá bezelgen teatr sıpatında jaratılıp, &quot;hayran qalarlıq teatr&quot; dep reklama etildi. Publix Balaban dı satıp alǵanda, olar ózgeshe teatrlardı keńeytiw joybarın basladı hám 1927-jılı Nyu-York qalasında qurılıs basladı. Balaban hám Publix Chikagoda ústemlik etse de, Loew's Nyu-York qalasındaǵı úlken oyınshı edi hám Publix teatrlarınıń ózlerinikinen ústem bolıwın qálemedi. Eki kompaniya Nyu-York qalası hám Chikago ushın básekilespew kelisimin dúzdi, hám Loew's Nyu-York qalası aymaǵındaǵı joybarlardı óz qolına alıp, bes tańqalarlıq teatrdı rawajlandırdı. Publix óz aymaǵında Balabannıń ózgeshe teatr rawajlandırıwın dawam etti.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=The Kings Is Dead! Long Live the Kings!|date=March 11, 2007|url=https://www.nytimes.com/2007/03/11/realestate/11SCAP.html?pagewanted=all|last=Gray|first=Christopher|access-date=December 9, 2013|work=The New York Times}}&lt;/ref&gt;

1930-jıl 24-aprelde Paramount-Famous Lasky Corporation Paramount Publix Corporation ǵa aylandı.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=PARAMOUNT CHANGES NAME; To Be Known Hereafter as the Paramount Publix Corporation.|access-date=January 9, 2022|date=April 25, 1930|page=20|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|last1=Blair|first1=John M.|last2=Reeside|first2=Arthur|title=Investigation of Concentration of Economic Power|date=1940|publisher=U.S. Government Printing Office|location=Washington, D.C.|page=59|language=en-US|chapter=Appendix I}}&lt;/ref&gt;

=== 1920-jıllar hám 1931–40: Bankrotlıq hám qayta shólkemlestiriw ===
[[Fayl:Paramount_Showman's_Pictures_advertisement_04.jpg|nobaý|Paramount Shoumen Pictures reklaması, 1925-jıl]]
Aqıbetinde, Zukor óziniń dáslepki sherikleriniń kópshiliginen qutıldı; Froman tuwısqanları, Xodkinson hám Golduin 1917-jılǵa kelip ketti, al Laski 1932-jılǵa shekem qaldı, sol waqıtta Ullı depressiya jıllarında Paramounttıń derlik qulawına ayıplanıp, ol da shıǵarıp jiberildi. 1931-jılı kompaniyanıń finanslıq máselelerin sheshiw ushın Zukor vice-prezident hám qaznashı Ralf A. Konǵa járdem beriw ushın taksi/prokat mashinaları magnatı Djon D. Gercti finans komitetiniń baslıǵı etip jumısqa aldı.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=HERTZ AND WRIGLEY TO JOIN PARAMOUNT; Lasker Also to Become a Director of the Movie Corporation, Zukor Announces.TO BE NO REORGANIZATION Yellow Cab, Chewing Gum and Advertising Officials Buy Heavily, Into the Company. Invited to Join Board, Says Zukor.|url=https://www.nytimes.com/1931/10/31/archives/hertz-and-wrigley-to-join-paramount-lasker-also-to-become-a.html|access-date=January 21, 2022|date=October 31, 1931|page=25|language=en-US}}&lt;/ref&gt; Biraq, 1933-jılı 6-yanvarda Gerc kompaniyanı kóteriw boyınsha óz ilajlarınıń sátsiz bolǵanı anıq bolǵanda lawazımınan ketti.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=J.D. HERTZ QUITS PARAMOUNT PUBLIX; Finance Chairman Asserts Differences Arose as to His Duties. PRAISE FOR HIS SERVICES Corporation and Kuhn, Loeb &amp; Co., Its Bankers, Voice Regret That He Is Leaving.|url=https://www.nytimes.com/1933/01/07/archives/jd-hertz-quits-paramount-publix-finance-chairman-asserts.html|access-date=January 21, 2022|date=January 7, 1933|page=21|language=en-US}}&lt;/ref&gt; Shennen tıs keńeyiw hám satıp alıwlar ushın Paramounttıń asıra bahalanǵan akciyaların paydalanıw 21 million dollar qarız payda etti, bul 1933-jılı 26-yanvarda kompaniyanıń bankrotlıqqa ushırawına,&lt;ref&gt;{{Cite news|title=PARAMOUNT-PUBLIX PUT IN RECEIVERSHIP; Court Acts on Donovan Plea – $29,166 Claim Listed Against $166,000,000 Assets. BOARD DENIES INSOLVENCY Film Concern to Continue Its Business – Publix Enterprises Goes Into Bankruptcy. PARAMOUNT-PUBLIX IS IN RECEIVERSHIP|url=https://www.nytimes.com/1933/01/27/archives/paramountpublix-put-in-receivership-court-acts-on-donovan-plea.html|access-date=January 21, 2022|date=January 27, 1933|page=1|language=en-US}}&lt;/ref&gt; keyinirek 1933-jılı 14-martta bankrotlıq haqqında arza beriwine alıp keldi.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=PARAMOUNT PUBLIX FILES AS BANKRUPT; Petition in Federal Court Is Entered With the Consent of Present Equity Receivers. HEARING SET FOR FRIDAY Attorney for the Minority Bondholders Charges Collusion in Previous Action.|url=https://www.nytimes.com/1933/03/15/archives/paramount-publix-files-as-bankrupt-petition-in-federal-court-is.html|access-date=January 21, 2022|date=March 15, 1933|page=21|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 1933-jılı 17-aprelde bankrotlıq boyınsha isenimli wákiller tayınlandı hám Zukor kompaniya ústinen baqlawdı joyttı.&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Congressional Record – Senate|date=February 24, 1936|publisher=U.S. Government Printing Office|location=Washington, D.C.|page=2670|url=https://books.google.com/books?id=c4CGNcmu6TkC&amp;dq=adolph+zukor+resign+1933+trustees&amp;pg=PA2670|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=PARAMOUNT PUBLIX CASE.; Corporation Must Defend Tomorrow Election of Trustees.|url=https://www.nytimes.com/1933/04/25/archives/paramount-publix-case-corporation-must-defend-tomorrow-election-of.html|access-date=January 21, 2022|date=April 25, 1933|page=27|language=en-US}}&lt;/ref&gt; Kompaniya qarızdı qayta strukturalaw hám qayta shólkemlestiriw jobasın ámelge asırıw ushın bir jıldan aslam waqıt dawamında isenimli wákillerdiń baqlawında qaldı.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Paramount Trustees Make Application To Proceed With Reorganization Plan|url=https://www.nytimes.com/1934/08/03/archives/paramount-trustees-make-application-to-proceed-with-reorganization.html|access-date=January 21, 2022|date=August 3, 1934|page=25|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 1934-jılı 3-dekabrde qayta shólkemlestiriw jobası rásmiy túrde usınıldı.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=PARAMOUNT PUBLIX UNITS.; $4,530,000 Earnings for 9 Months Estimated in Court Report.|url=https://www.nytimes.com/1934/12/05/archives/paramount-publix-units-4530000-earnings-for-9-months-estimated-in.html|access-date=January 21, 2022|date=December 5, 1934|page=42|language=en-US}}&lt;/ref&gt; Sudta uzaq dawam etken tıńlawlardan keyin, 1935-jılı 25-aprelde federal sudya Alfred S. Koks kishkene Bankrotlıq haqqındaǵı nızamnıń 77-B bólimi boyınsha Paramount-Publiks korporaciyasın qayta shólkemlestiriwdi maqulladı.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=PARAMOUNT PUBLIX WINS LEGAL MOVE; Show-Cause Order Is Granted, Indicating Court's Approval of Reorganization Plan. BANK INTEREST CUT TO 5% Loans to Be Paid in Cash, While Other Creditors Accept One-half in Debentures.|url=https://www.nytimes.com/1935/02/01/archives/paramount-publix-wins-legal-move-showcause-order-is-granted.html|access-date=January 21, 2022|date=February 1, 1935|page=29|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=PARAMOUNT PUBLIX READY TO REORGANIZE; Judge Coxe Approves Atlas Plan for Underwriting Subscriptions to Warrants.|url=https://www.nytimes.com/1935/04/26/archives/paramount-publix-ready-to-reorganize-judge-coxe-approves-atlas-plan.html|access-date=January 21, 2022|date=April 26, 1935|page=33|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

1935-jılı 4-iyunda Djon E. Otterson qayta payda bolǵan hám jańadan atalǵan Paramount Pictures Inс. kompaniyasınıń prezidenti boldı'''.'''&lt;ref&gt;{{Cite news|title=PARAMOUNT BOARD ELECTS OTTERSON; Head of the Electric Research Products Made President of New Company.|url=https://www.nytimes.com/1935/06/05/archives/paramount-board-elects-otterson-head-of-the-electric-research.html|access-date=January 9, 2022|date=June 5, 1935|page=29|language=en-US}}&lt;/ref&gt; Zukor kompaniyaǵa qaytıp keldi hám óndiris baslıǵı bolıp tayınlandı, biraq 1936-jılı 2-iyulda Barni Balaban prezident bolıp tayınlanǵannan keyin, ol tez arada Y. Frank Friman menen almastırıldı hám rásmiy túrde direktorlar keńesiniń baslıǵı bolıp tayınlandı.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=FINANCIAL .,, . e 'rm nrk illr . = . . FINANCIAL BALABAN, ZUKOR HEAD PARAMOUNT; Former Elected President of Pictures Corporation; Latter Retained as Chairman. KENNEDY FINISHES STUDY Report Said to Show Theatres' Profit Offset by Results of Film Production Division.|url=https://www.nytimes.com/1936/07/03/archives/financial-e-rm-nrk-illr-financial-balaban-zukor-head-paramount.html|access-date=January 9, 2022|date=July 3, 1936|page=25|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Gomery|first=Douglas|title=The Hollywood Studio System: A History|date=2017|publisher=Bloomsbury Publishing|location=London|page=88|isbn=9781349918447|edition=3rd|url=https://books.google.com/books?id=RcFPEAAAQBAJ&amp;dq=paramount+july+1935+new+york+times+assets&amp;pg=PA88|language=en-UK}}&lt;/ref&gt; 1935-jılı 28-avgustta Paramount Pictures Nyu-York fond birjasında qayta dizimge alındı hám kompaniya Balabannıń basshılıǵında bolǵanda, studiya tabıslı túrde qayta iske túsirildi.&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Regev|first=Ronny|title=Working in Hollywood: How the Studio System Turned Creativity into Labor|date=2018|publisher=University of North Carolina Press|location=Chapel Hill, North Carolina|page=38|isbn=9781469637068|url=https://books.google.com/books?id=80ZwDwAAQBAJ&amp;dq=Barney+Balaban+July+1936&amp;pg=PA38|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
[[Fayl:Paramount_Pictures_ad_in_The_Film_Daily,_Jan-Jun_1932_(page_192_crop).jpg|nobaý|Paramount Picturestiń The Film Daily gazetasındaǵı reklaması, 1932-jıl]]
Ádettegidey, Paramount filmleri juldızlarǵa pát berip keldi; 1920-jıllarda olar Gloriya Svenson, Uolles Rid, Rudolf Valentino, Florens Vidor, Tomas Meygan, Pola Negri, Bebe Daniels, Antonio Moreno, Richard Diks, Ester Ralston, Emil Yannings, Djordj Bankroft, Betti Kompson, Klara Bou, Adolf Menju hám Charlz Baddi Rodjers edi. 1920-jıllardıń aqırı hám 1930-jıllardıń basında sóyleytuǵın filmler bir qatar kúshli aktyorlardı alıp keldi: Richard Arlen, Nensi Kerroll, Moris Shevale, Geri Kuper, [[Marlene Dietrich|Marlen Ditrix]], Charlz Raggls, Rut Chatterton, Uilyam Pauell, Mey Uest, Silviya Sidni, Bing Krosbi, Klodett Kolber, Marks tuwısqanları, U.K. Filds, Fredrik March, Djek Ouki, Janett Makdonald (onıń dáslepki eki filmi Paramounttıń Astoriya, Nyu-York studiyasında túsirilgen), Kerol Lombard, Djordj Raft, Miriam Xopkins, Keri Grant hám Styuart Ervin olardıń arasında boldı. Bul dáwirde Paramounttı haqıyqıy kino fabrikası dep atawǵa boladı, jılına alpıstan jetpiske shekem film islep shıǵarǵan. Bunday úlken teatr tarmaǵın toltırıwdıń hám basqa tarmaqlardı bloklı bronlaw arqalı isendiriwdiń paydaları usınday edi. 1933-jılı Mey Uest óziniń &quot;Ol oǵan jamanlıq isledi&quot; hám &quot;Men perishte emespen&quot; degen tımsallı filmleri menen Paramounttıń tabısına úlken úles qostı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.filmsite.org/shed.html|bet=Filmsite.org|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100723214011/http://www.filmsite.org/shed.html|arxivsáne=July 23, 2010|baspaxana=Filmsite.org|qaralǵan sáne=January 7, 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.filmsite.org/imno.html|bet=Filmsite.org|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100125082721/http://www.filmsite.org/imno.html|arxivsáne=January 25, 2010|baspaxana=Filmsite.org|qaralǵan sáne=January 7, 2010}}&lt;/ref&gt; Fleysher Studiyası islep shıǵarǵan Paramount multfilmleri tabıslı bolıwın dawam etti, Betti Bup hám Teńizshi Popay sıyaqlı personajlar keń tanımal boldı. Fleysherdiń bir seriyası, Ekran Qosıqları, Paramount penen shártnama dúzgen haqıyqıy oyın-zawıq juldızlarınıń ataqlı qosıqlardı birgelikte aytıwın kórsetti. Animaciya studiyası Popay menen qayta rawajlandı, hám 1935-jılı ótkerilgen sorawnamalar Popaydıń hátte [[Mickey Mouse|Mikki Maustan]] da kóbirek ataqlı ekenin kórsetti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://forums.goldenagecartoons.com/showthread.php?t=2907|bet=Forums.GoldenAgeCartoons.com|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110711104313/http://forums.goldenagecartoons.com/showthread.php?t=2907|arxivsáne=July 11, 2011|baspaxana=Forums.GoldenAgeCartoons.com|qaralǵan sáne=January 7, 2010}}&lt;/ref&gt; Tolıq metrajlı filmler islep shıǵarıwǵa tabıssız keńeyiwden keyin, sonday-aq Maks hám Deyv Fleysherlerdiń bir-biri menen sóylespey qoyǵanı sebepli, Fleysher Studiyası Paramount tárepinen satıp alındı hám Ataqlı Studiyalar dep qayta ataldı. Animaciya studiyasınıń bul kórinisi 1967-jılǵa shekem multfilm islep shıǵarıwdı dawam etti, biraq tariyxıy jaqtan Fleysher tuwısqanları óz basqarıwında erisken kórkem tabıstı saqlap qala almaǵanı ushın kóbinese áhmiyetsiz dep esaplanadı.

=== 1941–50: Amerika Qurama Shtatları Paramount Pictureske qarsı sud isi ===
1940-jılı Paramount húkimet tárepinen belgilengen shártnama qararına kelisim berdi: bloklı satıw hám &quot;aldın ala satıw&quot; (ele islep shıǵarılmaǵan filmler ushın aldınnan aqsha jıynaw ámeliyatı) toqtatılatuǵın boldı. Paramount dárhal óndiristi qısqarttı, urıs jıllarında jılına 71 filmnen ádewir az 19 filmge túsirdi.&lt;ref&gt;{{cite book |last=Eames |first=John Douglas |title=The Paramount Story |year=1985 |publisher=Crown Publishers, Inc |location=New York City |isbn=0-517-55348-1 |page=115}}&lt;/ref&gt; Soǵan qaramastan, Bob Xoup, Alan Ledd, Veronika Leyk, Polett Goddard hám Betti Xatton sıyaqlı jańa juldızlar menen hám urıs waqtındaǵı tamashagóyler sanınıń astronomiyalıq dárejede ósiwi menen, Paramount hám basqa da birlesken studiya-teatr birlespeleri burınǵıdan da kóbirek payda taptı. Buǵan baylanıslı, Federallıq Sawda Komissiyası hám Ádillik Ministrligi bes birlesken studiyaǵa qarsı isti qayta ashıwdı sheshti. Paramounttıń sonday-aq óziniń sıńar kompaniyası United Detroit Theaters arqalı Detroyt kino teatrları ústinen monopoliyası bar edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=http://www.cobbles.com/simpp_archive/united-detroit_paramount-history.htm |series=SIMPP v. Paramount Theatres |title=The Paramount Theater Monopoly: The History of United Detroit Theaters |publisher=Cobbles.com |access-date=January 7, 2010 |archive-date=October 31, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061031065238/http://www.cobbles.com/simpp_archive/united-detroit_paramount-history.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Bul Joqarǵı Sud tárepinen Amerika Qurama Shtatları Paramount Pictureske qarsı (1948) qararınıń qabıl etiliwine alıp keldi, bul qarar boyınsha kino studiyaları kino teatr tarmaqlarına da iyelik ete almaytuǵın boldı. Bul qarar Adolf Cukordıń dóretpesin bólip tasladı, teatr tarmaǵı jańa kompaniya - United Paramount Theaters bolıp bólindi hám klassikalıq Gollivud studiya sistemasınıń pitiwine alıp keldi.

=== 1951–66: Bóliniw hám onnan keyin ===
AQSH Joqarǵı Sudı tárepinen májbúriy túrde óndiris hám kórsetiwdiń ajıratılıwı menen, Paramount Pictures Inc. ekige bólindi.&lt;ref name=&quot;Nelmes&quot;&gt;{{cite book |last=Nelmes |first=Jill |title=An Introduction to Film Studies |publisher=Routledge |year=2003 |edition=3 |page=16 |isbn=0-415-26268-2}}&lt;/ref&gt; Óndiris hám tarqatıw kompaniyası sıpatında Paramount Pictures Corparation dúzildi, al 1500 ekranlı teatr tarmaǵı 1949-jıldıń 31-dekabrinde jańa United Paramount Theaters kompaniyasına ótkerildi. 1938-jıldan baslap tarmaqtı basqarǵan Leonard Goldenson jańa kompaniyanıń prezidenti lawazımında qaldı. Balaban hám Katc teatr bólimi UPT menen birge ajıratıldı; onıń sawda belgisi aqırında Balaban hám Katc tariyxıy fondınıń menshigine aylandı. Keyinirek fond Feymos Pleyers sawda belgisine de iyelik etti. Aqshaǵa bay hám qalanıń orayındaǵı bahalı jer-múlkti baqlap turǵan Goldenson investiciyalar izley basladı. Aldıńǵı antimonopoliyalıq qararlar sebepli film islewden shetletilgen ol 1953-jıldıń fevral ayında qıyınshılıqta bolǵan ABC televidenie tarmaǵın satıp aldı, onı dáslep finanslıq jaqtan bekkemlep, aqıbetinde 1970-jıllardıń ortasında milliy Nilsen reytinginde birinshi orınǵa shıǵardı, 1985-jılı Capital Cities kompaniyasına satpastan aldın (Capital Cities óz gezeginde 1996-jılı The Walt Disney Company kompaniyasına satıldı). United Paramount Theaters 1965-jılı ABC Theaters dep qayta ataldı hám 1977-jılı biznesmen Genri Plittke satıldı. Kinoteatrlar tarmaǵı Plitt Theaters dep qayta ataldı. 1985-jılı Cineplex Odeon Corporation Plitt penen birlesti. Keyingi jılları Paramounttıń televidenie bólimi ABC penen bekkem baylanıs ornatıp, tarmaqqa kóplegen xit seriallardı usındı.

Paramount Pictures televidenieniń erte qollawshılarınan boldı, 1939-jılı Los-Andjeles hám Chikagoda eksperimental stanciyalardı iske qostı. Los-Andjeles stanciyası nátiyjesinde Batıs jaǵalawdaǵı birinshi kommerciyalıq stanciya bolǵan KTLA ǵa aylandı. Chikago stanciyası 1943-jılı WBKB sıpatında kommerciyalıq licenziya aldı, biraq 1948-jılı Balaban &amp; Katz penen birge UPT ǵa satıldı hám aqır-aqıbetinde CBS ke WBBM-TV sıpatında qayta satıldı.

1938-jılı Paramount televizor óndiriwshi DuMont Laboratories kompaniyasınıń úlesin satıp aldı. Usı úles arqalı ol DuMont Television Network tarmaǵınıń az úlesli iyesi boldı.&lt;ref name=&quot;Hess1&quot;&gt;{{cite book |last=Hess |first=Gary Newton |title=An Historical Study of the DuMont Television Network |publisher=Arno Press |location=New York City |year=1979 |page=91 |isbn=0-405-11758-2}}&lt;/ref&gt; Sonday-aq, Paramount 1948-jılı óziniń televizion bólimi Television Productions, Inc. arqalı óz tarmaǵı Paramount Television Network ti iske qostı.&lt;ref name=&quot;Schatz&quot;&gt;{{cite book |last=Schatz |first=Thomas |title=Boom and Bust: American Cinema in the 1940s |publisher=University of California Press |year=1999 |page=433 |isbn=0-520-22130-3}}&lt;/ref&gt;

Paramount basqarması qosımsha ózine tiyisli hám basqarılatuǵın stanciyalardı (&quot;O&amp;Os&quot;) satıp alıwdı jobalastırdı; kompaniya San-Francisko, Detroyt hám Bostonda qosımsha stanciyalar ushın FCC ǵa ótinish bildirdi.&lt;ref name=&quot;Browne&quot;&gt;{{cite book|last=Browne|first=Nick|title=American Television: New Directions in History and Theory|publisher=Routledge|year=1994|page=32|isbn=3-7186-0563-5|url=https://books.google.com/books?id=yuU72DJI97UC&amp;q=%22Paramount%20Pictures%22%2B%22FCC%22%2B%22San%20Francisco%22&amp;pg=PA32|access-date=April 9, 2010|archive-date=January 25, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210125224023/https://books.google.com/books?id=yuU72DJI97UC&amp;q=%22Paramount%20Pictures%22%2B%22FCC%22%2B%22San%20Francisco%22&amp;pg=PA32|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Biraq, FCC Paramounttıń ótinish xatların qabıl etpedi. Bir neshe jıl burın, federal tártiplestiriwshi barlıq televizion tarmaqları ushın bes stanciyalıq sheklew qoyǵan edi: hesh bir tarmaqqa besten artıq VHF televizion stanciyasına iyelik etiwge ruqsat berilmegen edi. Paramount DuMont Television Network tarmaǵındaǵı az úlesi sebepli qıyınshılıqqa ushıradı. DuMont hám Paramount basshıları kompaniyalardıń bólek ekenin aytsa da, FCC Paramounttıń DuMont taǵı úlesi DuMont hám Paramounttıń teoriyada bir kompaniyanıń tarmaqları ekenin ańlatadı dep qarar shıǵardı. DuMont úsh televizion stanciyaǵa hám Paramount eki stanciyaǵa iyelik etkenlikten, federal agentlik eki tarmaqtıń da qosımsha televizion stanciyalardı satıp alıwına bolmaydı dep qarar shıǵardı. FCC Paramounttan DuMont taǵı úlesinen bas tartıwın talap etti, biraq Paramount bas tarttı.&lt;ref name=&quot;Browne&quot; /&gt; Televidenie tariyxshısı Uilyam Boddidiń aytıwınsha, &quot;Paramounttıń antimonopoliyalıq tariyxı&quot; FCC di Paramount DuMont tı basqaradı degen pikirge isendiriwge járdem berdi.&lt;ref name=&quot;Boddy&quot;&gt;{{cite book|last=Boddy|first=William|title=Fifties Television: the Industry and Its Critics|publisher=University of Illinois Press|year=1992|page=56|isbn=0-252-06299-X}}&lt;/ref&gt; Nátiyjede, eki kompaniya da bes O&amp;O ǵa iye bola almaǵanlıqtan, DuMont ta, Paramount Television Network te zıyan kórdi. Sol waqıtta, CBS, ABC hám NBC 1950-jıllardıń ortasına kelip hár biri maksimal bes stanciyaǵa iye bolǵan edi.&lt;ref name=&quot;BrooksandMarsh&quot;&gt;{{cite book|last1=Brooks|first1=Tim|last2=Marsh|first2=Earle|title=The Complete Directory to Prime Time Network and Cable TV Shows, 1946–present|publisher=Ballantine|location=New York City|year=2007|edition=9th|page=xiii|isbn=978-0-345-49773-4}}&lt;/ref&gt;

1953-jılı ABC UPT penen birlesiw usınısın qabıl etkende, DuMont tez arada ABC nıń endi ózi úmit ete alatuǵınnan da kóbirek resurslarǵa iye bolǵanın túsindi. Ol tez arada ABC penen birlesiw boyınsha principial kelisimge keldi.&lt;ref name=&quot;Bergmann5&quot;&gt;Bergmann, Ted; Skutch, Ira (2002). ''The DuMont Television Network: What Happened?'', pp. 79–83. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, 2002. {{ISBN|0-8108-4270-X}}.&lt;/ref&gt; Biraq, Paramount antimonopoliyalıq qáwipler sebepli bul usınıstı biykarladı.&lt;ref name=&quot;RWPDTV&quot;&gt;{{Web deregi |last=Dean |first=L. |url=http://www.r-vcr.com/~television/TV/TV11.htm |title=DuMont TV — KTTV TV11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061231105843/http://www.r-vcr.com/~television/TV/TV11.htm |archive-date=December 31, 2006 |url-status=dead |website=Larry Dean's R-VCR Television Production website |access-date=December 28, 2006 }}&lt;/ref&gt; Barlıq maqset hám niyetler boyınsha, bul DuMont tıń aqırı boldı, degen menen ol 1956-jılǵa shekem jasap turdı..

1951-jılı Paramount International Telemeter kompaniyasınıń úlesin satıp aldı, bul qutıǵa tiyin salıw arqalı isleytuǵın eksperimental pullı TV xızmeti edi. Bul xızmet 1953-jıl 27-noyabrde Kaliforniyadaǵı Palm-Springste jumıs basladı, biraq FCC tıń basımı sebepli 1954-jıl 15-mayda toqtatıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |title=Telemeter: Coin Operated TV |date=March 31, 2009 |url=http://www.tvobscurities.com/articles/cointv/ |publisher=TVObscurities.com |access-date=June 9, 2012 |archive-date=July 22, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120722103506/http://www.tvobscurities.com/articles/cointv/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

Kinoteatrlar tarmaǵınan ayırılıp qalıw menen, Paramount Pictures hálsizlenip tamam bola basladı, studiya tárepinen qarjılandırılatuǵın óndiristi qısqarttı, shártnamalı aktyorların bosattı hám ǵárezsiz prodyuserler menen óndiris kelisimlerin dúzdi. 1950-jıllardıń ortasına kelip, barlıq úlken atlar ketip qaldı; tek 1913-jıldan berli Paramount penen baylanıslı bolǵan Cecil B. DeMille ǵana eski úlken stilde filmler islewdi dawam etti. Paramount tıń joǵaltıwlarına qaramastan, DeMille studiyaǵa biraz jeńillik berdi hám Paramount ta óziniń eń tabıslı filmin - 1923-jılǵı &quot;On buyrıq&quot; filminiń 1956-jılǵı qayta túsirilgen versiyasın dóretti.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=http://www.filmsite.org/tenc.html |title=Filmsite.org |publisher=Filmsite.org |access-date=January 7, 2010 |archive-date=January 10, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100110055701/http://www.filmsite.org/tenc.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; DeMille 1959-jılı qaytıs boldı. Basqa ayırım studiyalar sıyaqlı, Paramount ta óziniń film kitapxanasınıń qádirin bilmedi hám 1958-jıldıń fevral ayında 1950-jılǵa deyingi 764 filmin MCA Inc./EMKA, Ltd. kompaniyasına (házirgi Universal Television) sattı.&lt;ref&gt;McDougal, Dennis (2001). ''The Last Mogul: Lew Wasserman, MCA, and the Hidden History of Hollywood'' (pp. 231–232). [[Da Capo Press]].&lt;/ref&gt;

=== 1966–70: Gulf+Western dáwiriniń baslaması ===
1960-jıllardıń basına kelip, Paramount tıń keleshegi gúmanlı edi. Joqarı qáwipli kino biznesi tártipsiz edi; kinoteatrlar tarmaǵı álleqashan joǵalǵan; DuMont hám erte tólemli televideniege salınǵan investiciyalar hesh nárse bermedi; hám Gollivudtıń Altın dáwiri jańa ǵana tamamlanǵan edi, hátte Times Square daǵı bas keńse Paramount imaratı da naq aqsha alıw ushın satıldı, sonday-aq KTLA da (1964-jılı Gene Autry ge sol waqıt ushın ájayıp 12.5 million dollarǵa satıldı). Sol waqıtta olardıń jalǵız tabıslı múlki 1957-jılı Paramount satıp alǵan Dot Records edi, biraq onıń da paydası 1960-jıllardıń ortasına kelip tómenley basladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=http://www.bsnpubs.com/dot/dotstoryc.html |title=Dot Records Story, Part 3 |publisher=BSNpubs.com |date=November 10, 1999 |access-date=February 14, 2016 |archive-date=May 4, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170504015437/http://www.bsnpubs.com/dot/dotstoryc.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Tiykarın salıwshı Adolph Zukor (1873-jılı tuwılǵan) ele de húrmetli basshı edi; ol baslıq Barney Balaban dı (1888-jılı tuwılǵan) &quot;bala&quot; dep ataytuǵın edi. Bunday jası úlken basshılıq ózgerip atırǵan zamanǵa ilese almadı, hám 1966-jılı batıp baratırǵan Paramount Charles Bluhdorn nıń sanaat konglomeratı Gulf and Western Industries ke satıldı. Bluhdorn dárhal studiyaǵa óz tamǵasın bastı, óndiris basshısı etip derlik belgisiz prodyuser Robert Evans tı tayınladı. Ayırım qıyın waqıtlarǵa qaramastan, Evans bul lawazımdı segiz jıl dawamında iyeledi hám &quot;The Odd Couple&quot;, &quot;Rosemary's Baby&quot;, &quot;Love Story&quot;, &quot;The Godfather&quot;, &quot;Chinatown&quot; hám &quot;3 Days of the Condor&quot; sıyaqlı filmler menen Paramount tıń kommerciyalıq tabıs reputaciyasın qayta tiklep berdi.&lt;ref&gt;{{cite book |last=Evans |first=Robert |title=The kid stays in the picture |year=2006 |publisher=Phoenix Books |location=Beverly Hills, Calif. |isbn=1-59777-525-8 |pages=xii |edition=1st New Millennium printing. |url=https://archive.org/details/kidstaysinpictu00evan |url-access=registration }}&lt;/ref&gt;

Gulf and Western jáne 1967-jılı Lucille Ball dan qońsılas Desilu Productions televiziya studiyasın (burınǵı RKO Pictures studiyası) satıp aldı. Desilu dıń Star Trek, Mission: Impossible hám Mannix sıyaqlı belgili showların tarmaqlarǵa kiriw ushın paydalanıp, jańadan qayta dúzilgen Paramount Television aqır-aqıbet yarım saatlıq situaciyalıq komediyalar boyınsha qánigelesken studiya sıpatında tanıldı.&lt;ref&gt;{{cite book |last=Dick |first=Bernard F. |title=Engulfed : the death of Paramount Pictures and the birth of corporate Hollywood |year=2001 |publisher=Univ. Press of Kentucky |location=Lexington, Ky. |isbn=0-8131-2202-3}}&lt;/ref&gt;

1968-jılı Paramount sezgir film ónimlerin tarqatıw ushın Films Distributing Corp tı dúzdi, sonıń ishinde Sin With a Stranger filmi de bar edi, ol MPAA óziniń jańa reyting sistemasın engizgende Qurama Shtatlarda X reytingin alǵan dáslepki filmlerdiń biri boldı.&lt;ref&gt;{{cite news|work=[[Variety (magazine)|Daily Variety]]|first=A.D.|last=Murphy|title=Coding Old Pix New Wrinkle|date=November 20, 1968|page=1}}&lt;/ref&gt;

=== 1971–80: CIC dúziliwi hám joqarı koncepciyalı dáwir ===
1970-jılı Paramount Universal Pictures penen birgelikte Cinema International Corporation tı dúzdi, bul jańa kompaniya eki studiyanıń filmlerin Qurama Shtatlardan tısqarı jerlerde tarqatıwǵa juwapker boldı. Metro-Goldwyn-Mayer 1970-jıllardıń ortasında bul sheriklilikke qosıldı. Paramount ta, CIC de video bazarına Paramount Home Video (házirgi Paramount Home Entertainment) hám CIC Video atları menen kirdi.

Robert Evans 1974-jılı óndiris basshısı lawazımınan bas tarttı; onıń orınbasarı Richard Sylbert Gulf and Western niń Bluhdorn i ushın júdá ádebiy hám júdá názik bolıp shıqtı. 1976-jılǵa kelip, Barry Diller hám onıń &quot;Qáwipli-Dillerleri&quot; dep atalǵan jańa, televideniede tájiriybe toplaǵan komanda ornatıldı, olardı húrmet etiwshiler usılay atasa, qarsılasları &quot;Dilletteler&quot; dep atadı. Bul sheriklesler - Michael Eisner, Jeffrey Katzenberg, Dawn Steel hám Don Simpson - hár biri óz karerasınıń keyingi basqıshlarında iri kino studiyaların basqardı.

Endi Paramount tıń qánigeligi ápiwayıraq boldı. &quot;Joqarı koncepciyalı&quot; Saturday Night Fever hám Grease sıyaqlı filmler pútkil dúnya júzinde tez hám kúshli túrde úlken tabısqa eristi,&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=http://www.filmsite.org/80sintro.html |title=Film History of the 1980s |publisher=Filmsite.org |date=September 8, 1986 |access-date=August 8, 2015 |archive-date=August 23, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150823050646/http://www.filmsite.org/80sintro.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; al burın satıp alınǵan Star Trek múlki, kult favoritine aylanıp, Paramount qa Star Wars tıń ayrıqsha xalıq arasındaǵı tabısı menen básekilesiw ushın uzaq múddetli ilimiy-fantastikalıq film hám televiziya franshizasına iye bolıwǵa múmkinshilik berdi. Diller diń televidenie tájiriybesi onı óziniń eń uzaq múddetli ideyalarınıń birin basqarma keńesine usınıwǵa alıp keldi: Paramount Television Service, tórtinshi kommerciyalıq tarmaq. Paramount Pictures 1976-jılı PTVS ushın jobalastırıwda Hughes Television Network (HTN) ti, sonıń ishinde onıń joldas waqtın satıp aldı. Paramount 1979-jılı HTN di Madison Square Garden Corporation ǵa sattı.&lt;ref name=ap&gt;{{cite news |title=Cohen Buys Hughes TV Network for 3rd Time |url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-74495632.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20130117060244/http://www.highbeam.com/doc/1P1-74495632.html |url-status=dead |archive-date=January 17, 2013 |access-date=May 30, 2012 |agency=Associated Press |date=June 9, 2003}}&lt;/ref&gt; Biraq Diller bul koncepciyaǵa qattı isendi hám sonlıqtan 1984-jılı 20th Century Fox qa kóshkende, óziniń tórtinshi tarmaq ideyasın ózi menen birge alıp ketti, sol jerde Fox tıń jańadan ornatılǵan iyesi Rupert Murdoch buǵan kóbirek qızıǵıwshılıq bildirdi.

Biraq, televidenie bólimi 1984-jılı Diller ketkennen keyin óz televizion tarmaǵın – UPN di – 1995-jılı iske qosıwdan aldın on jıldan aslam waqıt boyı artta qalıp kiyatırǵan edi. 2006-jılı The WB tarmaǵı menen birlesip The CW ǵa aylanǵanǵa deyin on bir jıl jasaǵan UPN, dáslep basqa tarmaqlar ushın islep shıǵarǵan kóp sandaǵı showların kórsetti hám Star Trek: Voyager hám Star Trek: Enterprise sıyaqlı seriyallarǵa kóp táwekel etti, olar bolmasa ya tikkeley kabelge keter edi, ya bolmasa el boylap ǵárezsiz stanciyalarǵa birinshi gezekte sindikaciya bolar edi (Star Trek: Deep Space Nine hám Star Trek: The Next Generation sıyaqlı).

Paramount Pictures 1960-jıllardıń aqırında atın paydalanıw huqıqın (biraq sońǵısınıń katalogın emes) satıp alǵanǵa shekem Paramount Records (1910-1935) yamasa ABC-Paramount Records (1955-66) penen baylanıslı bolmaǵan. Paramount atı saundtrek albomları hám Paramount tıń 1957-jılı satıp alǵan Dot Records katalogınan geybir pop qayta shıǵarılıwları ushın paydalanılǵan. 1970-jılǵa kelip, Dot tolıǵı menen kantri leybline aylandı&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=http://www.bsnpubs.com/dot/paramount.html |title=Paramount Album Discography |publisher=BSNpubs.com |date=April 16, 2000 |access-date=January 7, 2010 |archive-date=January 13, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100113165140/http://bsnpubs.com/dot/paramount.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; hám 1974-jılı Paramount óziniń barlıq jazba aktivlerin ABC Records qa sattı, bul bolsa óz gezeginde 1979-jılı MCA ǵa (házirgi Universal Music Group) satıldı.&lt;ref&gt;{{Cite book |isbn = 1471611868|title = Elton John|last1 = Hombach|first1 = Jean-Pierre|year = 1987}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |isbn = 1471632903|title = Whitney Houston - Bobby Brown the Truth|last1 = Hombach|first1 = Jean-Pierre}}&lt;/ref&gt;

=== 1980–94: Úziliksiz tabıs ===
Paramount tıń tabıslı filmler dáwiri 1980 hám 1990-jıllarǵa sozılıp, &quot;Airplane!&quot;, &quot;American Gigolo&quot;, &quot;Ordinary People&quot;, &quot;An Officer and a Gentleman&quot;, &quot;Flashdance&quot;, &quot;Terms of Endearment&quot;, &quot;Footloose&quot;, &quot;Pretty in Pink&quot;, &quot;Top Gun&quot;, &quot;Crocodile Dundee&quot;, &quot;Fatal Attraction&quot;, &quot;Ghost&quot;, &quot;Friday the 13th&quot; slesher seriyası sıyaqlı xitlerdi dóretti, sonıń menen birge Lucasfilm hám Steven Spielberg penen birlesip Indiana Jones franshizasın jarattı. Basqa mısallar - Star Trek film seriyası hám komik Eddie Murphy baslaǵan &quot;Trading Places&quot;, &quot;Coming to America&quot; hám &quot;Beverly Hills Cop&quot; hám onıń dawamları sıyaqlı filmler qatarı. Tiykarǵı dıqqat kommerciyalıq jobalarǵa qaratılǵan bolsa da, waqtı-waqtı menen &quot;I'm Dancing as Fast as I Can&quot;, &quot;Atlantic City&quot;, &quot;Reds&quot;, &quot;Witness&quot;, &quot;Children of a Lesser God&quot; hám &quot;The Accused&quot; sıyaqlı kommerciyalıq emes, biraq kóbirek kórkem hám intellektual jumıslar da islendi. Bul dáwirde studiyanı basqarıw juwapkershiligi Eisner hám Katzenberg ten Frank Mancuso, Sr. (1984) hám Ned Tanen (1984) ge, keyin Stanley R. Jaffe (1991) hám Sherry Lansing (1992) ke ótti. Kópshilik studiyalardan ayırmashılıǵı, Paramount tıń filmler diziminde kóp sanlı qayta túsirilgen filmler hám televizion spin-offlar bar edi; olar geyde kommerciyalıq jaqtan tabıslı bolsa da, bir waqıtları Paramount tı industriya liderine aylandırǵan sapalı filmler az edi.

1981-jıldıń aqırına qarap Paramount Pictures videooyın biznesine kiriw maqsetinde Gulf and Western kompaniyasınıń óndiris bóliminen óziniń sıńar kompaniyası Sega nı óz qolına aldı. Keyinirek, 1983-jılǵı Videooyın Krizisinen soń, Paramount Sega nı satıp jiberdi, al eki kompaniya keyinirek Sonic the Hedgehog film seriyasın jaratıwda birge islesti.&lt;ref&gt;{{Cite news |last1=Harmetz |first1=Aljean |date=July 1, 1982 |title=VIDEO GAMES GO TO HOLLYWOOD |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1982/07/01/business/video-games-to-to-hollywood.html |access-date=August 30, 2023 |issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;

1983-jıl 25-avgust kúni Paramount Studios ta órt júz berdi. Eki yaki úsh ses jazıw studiyası hám tórt sırtqı dekoraciya búlinip joq boldı.&lt;ref&gt;{{cite news |title=Fire destroys sets, stages at Paramount |date=August 26, 1983 |page=18 |url=https://news.google.com/newspapers?id=9S8aAAAAIBAJ&amp;dq=paramount%20fire%20cheers%20star-trek&amp;pg=6670%2C8783024 |newspaper=[[Times-News (Hendersonville, North Carolina)|Times-News]] |location=Hendersonville, North Carolina |access-date=August 17, 2012 |agency=[[Associated Press]] |author=John Antczak |archive-date=January 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210104041944/https://news.google.com/newspapers?id=9S8aAAAAIBAJ&amp;dq=paramount%20fire%20cheers%20star-trek&amp;pg=6670%2C8783024 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Fire destroys Paramount sound stages |date=August 26, 1983 |page=8 |url=https://news.google.com/newspapers?id=CJszAAAAIBAJ&amp;dq=paramount%20studios%20fire%20cheers%20star-trek&amp;pg=3449%2C6550609 |agency=[[United Press International]] |newspaper=[[Lodi News-Sentinel]] |location=Lodi, California |access-date=August 17, 2012 |archive-date=March 9, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210309155659/https://news.google.com/newspapers?id=CJszAAAAIBAJ&amp;dq=paramount+studios+fire+cheers+star-trek&amp;pg=3449%2C6550609 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

Charles Bluhdorn kútilmegende qaytıs bolǵannan soń, onıń ornına kelgen Martin Davis Gulf and Western niń barlıq sanaat, taw-kán hám qant óndiriw sıńar kompaniyalarınan qutıldı hám kompaniyanı qayta baǵdarlap, 1989-jılı onı Paramount Communications dep qayta atadı. 1980-jıllardıń ortasında Gulf and Western niń sanaat obektlerin satıwdan túsken qarjı menen Paramount bir qatar televizion stanciyaların hám KECO Entertainment tiń tematikalıq park operaciyaların satıp aldı, olardı Paramount Parks dep qayta atadı. Bul parklar qatarına Paramount's Great America, Paramount Canada's Wonderland, Paramount's Carowinds, Paramount's Kings Dominion hám Paramount's Kings Island kirdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=https://www.visitkingsisland.com/media-center/park-history |title=Park History &amp;#124; Kings Island, Mason OH |publisher=Visitkingsisland.com |access-date=August 8, 2015 |archive-date=September 5, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905170551/https://www.visitkingsisland.com/media-center/park-history |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

1985-jıldıń may ayında Paramount óziniń talant bólimin ashıwǵa qarar etti, bul arnawlı kelisim tiykarında jumıs isleytuǵın kino xızmetkerleriniń turaqlı toparın qáliplestiriw maqsetinde islengen háreket edi (Eddi Merfi den tısqarı); bul háreket sátsiz boldı hám studiya prezidenti Don Stil 1986-jıl 30-iyulda bul bólimdi jabıwǵa qarar etti.&lt;ref&gt;{{Cite news|date=August 6, 1986|title=Par Pulling Plug On Pool of Talent|pages=3, 95|work=[[Variety (magazine)|Variety]]}}&lt;/ref&gt; 1987-jılı Paramount Pictures, MGM/UA Communications Co. hám Universal Pictures Qıtayǵa kino hám televidenie ónimlerin satıw ushın birlesti, bul 1986-jılı elde satılǵan 25 milliard biletke juwap retinde islendi. Nyu-Yorkte jaylasqan Worldwide Media Group tıń bólimi bolǵan Worldwide Media Sales bul isti basqarıwǵa juwapker boldı.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=June 3, 1987 |title=MGM/UA, Par, Universal Team To Market U.S. Products In China |page=6 |work=[[Variety (magazine)|Variety]]}}&lt;/ref&gt; Sol jılı Paramount Pictures óziniń tarqatıw operaciyaların birlestiriwge qarar etti, studiya ushın ashılǵan bir qatar filiallardı jawıp, xızmetkerlerdi hám tiykarǵı jumıslardı shıǵınlardı qısqartıw hám oraylastırıwdı támiyinlew maqsetinde kóshirdi; bul sheshim hár qıylı iri studiyalar arasında júz bergen tarqatıw ámeliyatlarındaǵı ózgerislerge juwap retinde qabıl etildi.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=July 22, 1987 |title=Paramount Is Closing Branches As Part Of Distrib Consolidation |pages=4, 34 |work=[[Variety (magazine)|Variety]]}}&lt;/ref&gt; 1987-jıldıń avgust ayında Paramount Overseas Productions bul sıńar kompaniyanıń tek ǵana Kanadada 12 million dollar byudjet penen túsirilgen aldaǵı &quot;Experts&quot; filmi ushın emes, al pútkil dúnya boyınsha, sonıń ishinde Birlesken Korollik hám Kanadada túsirilgen basqa da filmler ushın xızmet kórsetetuǵının járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=August 12, 1987 |title=Paramount POP Subsid Not Just For 'Experts' |page=26 |work=[[Variety (magazine)|Variety]]}}&lt;/ref&gt;

1993-jılı Sumner Redstone tiń oyın-zawıq konglomeratı Viacom Paramount Communications penen birlesiwge usınıs bildirdi; bul tez arada Barry Diller diń QVC kompaniyası menen sawda-satıq urısına aylandı. Biraq Viacom jeńiske eristi, aqır-aqıbetinde Paramount aktivleri ushın 10 milliard dollar tóledi. Viacom hám Paramount 1989-jıldan-aq birlesiwdi jobalastırǵan edi.&lt;ref name=&quot;Delugach&quot;&gt;{{cite news |last=Delugach |first=Al |title=Viacom, Gulf &amp; Western Discuss Merger |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1989-05-06-fi-2144-story.html |access-date=May 30, 2012 |newspaper=Los Angeles Times |date=May 6, 1989 |archive-date=October 15, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121015133536/http://articles.latimes.com/1989-05-06/business/fi-2144_1_five-television-and-eight-western-deal-sumner-m-redstone |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

Paramount Gollivudtıń ózinde jaylasqan sońǵı iri kino studiyası bolıp esaplanadı. Paramount 1927-jılı házirgi ornına kóshkende, ol kino jámiyetiniń orayında edi. Sol waqıttan berli burınǵı qońsısı RKO 1957-jılı jabıldı (aqıbetinde Paramount olardıń burınǵı uchastkasın ózine qosıp aldı); Warner Bros. (olardıń eski Sunset Boulevard studiyası 1949-jılı KTLA ushın úy sıpatında Paramount qa satılǵan edi) 1930-jılı Berbankke kóshti; Columbia 1973-jılı Uornerlerge Berbankte qosıldı, keyin 1989-jılı Kalver-Sitige jáne bir márte kóshti; al Pickford-Fairbanks-Goldwyn-United Artists uchastkası qızıqlı tariyxtan soń Uornerler ushın post-produkciya hám muzıka jazıw obektine aylandırıldı, ol ápiwayı túrde &quot;The Lot&quot; dep ataladı. Bir waqıtları Paramount átirapındaǵı yarım-sanaat aymaǵı qulawda edi, biraq házir qayta tiklendi. Jaqında rekonstrukciyalanǵan studiya kóplegen qonaqlar ushın Gollivudtıń simvolına aylandı, al onıń studiya sayaxatı belgili kórnekli orınǵa aylandı.

=== 1989–94: Paramount Communications ===
1983-jılı Gulf and Western kompaniyası qayta qurılıw processin basladı. Bul process kompaniyanı baylanıssız tarawlardaǵı sıńar kompaniyalardan ibarat úlken konglomerattan baǵdarlanǵan oyın-zawıq hám baspa kompaniyasına aylandırıwdı názerde tuttı. Tiykarǵı maqset finans bazarlarına kompaniyanıń tabıslılıǵın ólshewge járdem beriw edi, bul óz gezeginde akciyalardıń bahasın jaqsıraq anıqlawǵa járdem berer edi. Onıń Paramount bólimi sońǵı jılları jaqsı jumıs islegen bolsa da, Gulf and Western kompaniyasınıń ulıwma tabısı investorlarǵa tómen kórsetkishlerdi kórsetti. Bul process aqır-aqıbetinde Devisti kompaniyanıń kóplegen sıńar kompaniyaların satıwǵa alıp keldi. 1985-jılı Florida hám Dominikan Respublikasındaǵı qant plantaciyaları satıldı; sol jılı tutınıwshı hám sanaat ónimleri tarmaǵı da satıldı.&lt;ref name=&quot;lbm&quot; /&gt; 1989-jılı Devis kompaniyanıń atın tiykarǵı aktivi bolǵan Paramount Pictures tiykarında Paramount Communications Incorporated dep ózgertti.&lt;ref name=&quot;restructure&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1989-04-10-fi-1718-story.html|title=Gulf &amp; Western Wants Buyer for Finance Division : Paramount's Parent Plans to Change Name, Focus on Entertainment, Publishing|last=Williams|first=Linda|date=April 10, 1989|newspaper=Los Angeles Times|access-date=May 21, 2012|archive-date=June 26, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130626205936/http://articles.latimes.com/1989-04-10/business/fi-1718_1_paramount-s-parent-plans-values-publishing-businesses|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Paramount film, televidenie, úy videosı hám muzıka baspa bólimlerinen tısqarı, kompaniya Madison Square Garden múlklerin (MSG Network te kiretuǵın), USA Networks tiń 50% úlesin (qalǵan 50% MCA/Universal Pictures ke tiyisli edi) hám Simon &amp; Schuster, Prentice Hall, Pocket Books, Allyn &amp; Bacon, Cineamerica (Warner Communications penen birgeliktegi kárxana) hám Kanada kinoteatrlar tarmaǵı Famous Players Theatres ti óz qolında saqlap qaldı.&lt;ref name=&quot;lbm&quot;&gt;Prince, Stephen (2000) ''A New Pot of Gold: Hollywood Under the Electronic Rainbow, 1980–1989'' (p. 60-65). [[University of California Press]], [[Berkeley, California|Berkeley]]/[[Los Angeles, California]]. {{ISBN|0-520-23266-6}}&lt;/ref&gt;

Sol jılı kompaniya Time Inc. kompaniyasın satıp alıw ushın $12.2 milliard kóleminde dushpanlıq usınıs bildirdi, Time menen Warner Communications arasındaǵı akciyalardı almastırıw arqalı birlesiw kelisimin toqtatıw maqsetinde. Bul Time kompaniyasın Warner ushın usınısın $14.9 milliardqa (naq aqsha hám akciyalar túrinde) kóteriwge májbúr etti. Gulf and Western buǵan Time-Warner birlesiwin toqtatıw ushın Delaver sudına arza beriw menen juwap berdi. Sud eki márte Time paydasına qarar shıǵardı, bul Gulf and Western kompaniyasın Time di satıp alıw háreketin de, sonday-aq sudtaǵı arzanı da biykarlawǵa májbúr etti hám Time Warner dıń qurılıwına jol ashtı.

Paramount Gulf and Western niń oyın-zawıqqa baylanıssız múlklerin satıwdan alınǵan qarjını TVX Broadcast Group telekanallar tarmaǵın (bul waqıtta tiykarınan TVX tiń Taft Broadcasting ten satıp alǵan iri bazarlı stanciyalarınan hám TVX tiń Taft ti satıp alıwdan aldın iyelik etken eki orta bazarlı stanciyasınan turatuǵın edi) hám Taft tıń miyrasxorı Great American Broadcasting ten KECO Entertainment tematikalıq parkler tarmaǵın satıp alıwǵa jumsadı. Bul eki kompaniyanıń da atları jańa iyesin kórsetiw ushın ózgertildi: TVX Paramount Stations Group bolıp, al KECO Paramount Parks bolıp ózgertildi.

Paramount Television 1989-jılı USA Networks penen birgelikte Wilshire Court Productions ti iske qostı (USA Networks keyinirek NBCUniversal Cable dep qayta ataldı). Wilshire Court Productions (Los-Andjelestegi bir tárepli kósheniń atına qoyılǵan) USA Networks te, keyinirek basqa tarmaqlarda kórsetilgen telefilmler islep shıǵardı. USA Networks 1992-jılı ekinshi kanalın - Sci-Fi Channel di (házirgi Syfy) iske qostı. Atı kórsetip turǵanınday, ol ilimiy fantastika janrındaǵı filmler hám teleseriallarǵa baǵdarlandı. Dáslepki programmalardıń kópshiligi ya Paramount ke, ya Universal ǵa tiyisli edi. Paramount 1993-jılı jáne bir telestanciyanı satıp aldı: Cox Enterprises tiń Detroyt, Michigandaǵı WKBD-TV sin, sol waqıtta Fox Broadcasting Company diń filialı bolǵan.
[[File:Paramount Studios Backlot.jpg|left|thumb|Paramount Backlot 2024-jılǵı syomkalar aralıǵında]]

=== 1994–2005: Dolgen/Lansing hám &quot;eski&quot; Viacom dáwiri ===
1994-jıldıń fevral ayında Viacom, QVC menen bolǵan bes aylıq gúresten keyin, Paramount Communications Inc. akciyalarınıń 50.1% in $9.75 milliardqa satıp aldı hám birlesiwdi iyul ayında juwmaqladı.&lt;ref&gt;{{cite news|newspaper=[[The New York Times]]|date=February 15, 1994|page=A1|last=Fabrikant|first=Geraldine|title=Executives Say That Viacom Has Won Paramount Battle|url=https://www.nytimes.com/1994/02/15/business/executives-say-that-viacom-has-won-paramount-battle.html|access-date=August 15, 2020|archive-date=December 18, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201218045123/https://www.nytimes.com/1994/02/15/business/executives-say-that-viacom-has-won-paramount-battle.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|title=Annual Report|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/44482/0000950112-94-002132.txt|website=[[U.S. Securities and Exchange Commission]]|access-date=March 7, 2016|archive-date=March 8, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160308073121/http://www.sec.gov/Archives/edgar/data/44482/0000950112-94-002132.txt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|title=75 Power Players: The Outsiders|magazine=[[Next Generation (magazine)|Next Generation]]|issue=11|date=November 1995|page=61 |quote=Viacom completed acquisition of Paramount Communications in July 1994, creating one of the world's largest entertainment companies.}}&lt;/ref&gt; Sol waqıtta Paramount tıń quramına Paramount Pictures, Madison Square Garden, New York Rangers, New York Knicks hám Simon &amp; Schuster baspaxanası kiretuǵın edi.&lt;ref name=&quot;Viacom&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.nytimes.com/1994/02/15/business/executives-say-that-viacom-has-won-paramount-battle.html?pagewanted=all&amp;src=pm|title=Executives Say That Viacom Has Won Paramount Battle|last=Fabrikant|first=Geraldine|date=February 15, 1994|work=[[The New York Times]]|access-date=May 21, 2012|archive-date=November 14, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131114093059/http://www.nytimes.com/1994/02/15/business/executives-say-that-viacom-has-won-paramount-battle.html?pagewanted=all&amp;src=pm|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bul kelisim 1989-jıldan, kompaniya ele Gulf and Western dep atalǵan waqıttan baslap jobalastırılǵan edi.&lt;ref name=&quot;Delugach&quot;/&gt; Devis Viacom dı baqılaǵan National Amusements direktorlar keńesiniń aǵzası bolıp tayınlanǵan bolsa da, kompaniyanı basqarıwdı toqtattı.

Usı dáwirde Paramount Pictures basshı Djonatan Dolgen hám prezident Sherry Lansing basshılıǵında boldı.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-03-17-fi-35287-story.html |title=Viacom to Name Jonathan Dolgen New Paramount Studio Head : Hollywood: The Sony Pictures executive will oversee movie and TV operations in a deal that is expected to be announced today. – latimes |date=March 18, 1994 |access-date=August 8, 2015 |first=Alan |last=Citron |archive-date=October 10, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151010020512/http://articles.latimes.com/1994-03-17/business/fi-35287_1_sony-pictures |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=http://www.sherrylansingfoundation.org/page.php?whPage=lansing.php |title=The Sherry Lansing Foundation |publisher=The Sherry Lansing Foundation |access-date=August 8, 2015 |archive-date=March 7, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150307062927/http://www.sherrylansingfoundation.org/page.php?whPage=lansing.php |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Olardıń basqarıwı dáwirinde studiya filmler islewde úlken tabıslarǵa eristi, Paramount tıń eń kóp tabıs alıp kelgen on filminiń ekewi usı dáwirde islep shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=https://boxofficemojo.com/studio/chart/?view=company&amp;view2=allrovis&amp;studio=paramount.htm |title=Box Office by Studio: Paramount |website=Box Office Mojo |access-date=January 7, 2010 |archive-date=February 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120203140142/http://boxofficemojo.com/studio/chart/?view=company&amp;view2=allrovis&amp;studio=paramount.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Bul filmlerdiń eń tabıslısı, 20th Century Fox hám Lightstorm Entertainment penen birge islep shıǵarılǵan &quot;Titanik&quot;, sol waqıtqa shekem eń kóp tabıs alıp kelgen film boldı, pútkil dúnya boyınsha $1.8 milliardtan artıq tabıs alıp keldi.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=https://boxofficemojo.com/movies/?id=titanic.htm |title=Titanic |website=Box Office Mojo |date=March 15, 1998 |access-date=January 7, 2010 |archive-date=March 21, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321035129/https://boxofficemojo.com/movies/?id=titanic.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Jáne de usı dáwirde Paramount Pictures tiń úsh filmi - &quot;Titanik&quot;, &quot;Júrekli júrek&quot; hám &quot;Forrest Gamp&quot; - Oskar sıylıǵınıń &quot;Eń jaqsı film&quot; nominaciyasın jeńip aldı.

Biraq, Paramount tıń eń áhmiyetli múlki Star Trek boldı. Studiya basshıları onı isenimli tabıs alıp kelgeni ushın 1980-jıllardan baslap &quot;franshiza&quot; dep atay basladı, al basqa studiyalar onıń &quot;erisilmeytuǵın hám qaytalanbaytuǵın&quot; tabısına qızıǵatuǵın edi. 1998-jılǵa kelip Star Trek telekórsetiwleri, filmleri, kitapları, videolentaları hám licenziyalawdan túsetuǵın tabıs studiyanıń paydasınıń sonshelli kóp bólegin quraytuǵın edi, &quot;Paramount ta belgili bir waqıt bolıp, [onıń] bar ekenin sezbew múmkin emes edi&quot;; Star Trek: Voyager hám Star Trek: Deep Space Nine ni túsiriw studiyanıń 36 ses pavilonınıń toǵızın, yaǵnıy eń úlkenlerin talap etetuǵın edi.&lt;ref name=&quot;meehan2005&quot;&gt;{{cite book |title=Why TV is not our fault: television programming, viewers, and who's really in control |last=Meehan |first=Eileen R. |year=2005 |publisher=Rowman &amp; Littlefield |page=93 |url=https://books.google.com/books?id=SEtw4yGRjwUC&amp;q=%22star%20trek%22%20%22the%20franchise%22%20paramount&amp;pg=PA93 |isbn=0-7425-2486-8 |access-date=November 7, 2020 |archive-date=March 9, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210309155706/https://books.google.com/books?id=SEtw4yGRjwUC&amp;q=%22star+trek%22+%22the+franchise%22+paramount&amp;pg=PA93 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;poe1998&quot;&gt;{{cite book |title=A Vision of the Future |last=Poe |first=Stephen Edward |year=1998 |publisher=Simon and Schuster |isbn=0-671-53481-5}}&lt;/ref&gt;

1995-jılı Viacom hám Chris-Craft Industries tiń United Television i Star Trek: Voyager di tiykarǵı seriyası etip United Paramount Network (UPN) di iske qostı, bul Barry Diller diń 25 jıl burınǵı Paramount tarmaǵı haqqındaǵı jobasın ámelge asırdı. 1999-jılı Viacom United Television niń úleslerin satıp aldı hám jańadan baslaǵan tarmaq ushın juwapkershilikti jańadan satıp alınǵan CBS bólimine tapsırdı, onı Viacom 2000-jılı satıp alǵan edi – bul waqıyalardıń táǵdirdiń tártibi menen bir jerge keliwi edi, óytkeni Paramount bir waqıtları CBS ke investiciya salǵan edi, al Viacom bolsa CBS tiń sindikaciya bólimi bolǵan edi.&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Croteau|first1=David|last2=Hoynes|first2=William|title=The business of media : corporate media and the public interest|year=2006|publisher=Pine Forge|location=Thousand Oaks|isbn=1-4129-1315-2|edition=2nd|page=85|chapter=3}}&lt;/ref&gt; Bul dáwirde studiya UPN tarmaǵın qollaw ushın 30 ǵa jaqın TV stanciyaların satıp aldı, jáne de Republic Pictures, Spelling Television hám Viacom Productions tıń aktivlerin satıp alıp birlestirdi, bul studiyanıń televizion kitapxanasınıń kólemin derlik eki ese kóbeytti. Televizion bólimi sol on jıllıqtıń eń kóp kóriletuǵın praym-taym kórsetiwi &quot;Frasier&quot; di, sonday-aq &quot;NCIS&quot; hám &quot;Becker&quot; sıyaqlı uzaq waqıt dawam etken tabıslı kórsetiwlerdi hám praym-taym jurnalı kórsetiwi &quot;Entertainment Tonight&quot; tı islep shıǵardı. Sonday-aq, Viacom Cox Enterprises ten huqıqlardı satıp alǵannan keyin, Paramount Rysher kitapxanasına iyelik etiw huqıqlarına da iye boldı.

1990-jılları Paramount hám onıń sıńar kompaniyaları hám filialları &quot;Viacom Entertainment Group&quot; atı astında islep, AQSH hám Kanadadaǵı tórtinshi eń iri tematikalıq parkler toparın da óz ishine aldı. Parkler dástúrli attrakcionlardan tısqarı, kóplegen tabıslı orınǵa tiykarlanǵan oyın-zawıq birliklerin iske qostı, sonıń ishinde Las-Vegas Xiltonda uzaq waqıt islegen &quot;Star Trek&quot; attrakcionı bar. Famous Music – kompaniyanıń dańqlı muzıka baspa bólimi derlik eki ese úlkeydi hám Pink, Bush hám Green Day sıyaqlı artistlerdi, sonday-aq Duke Ellington hám Henry Mancini sıyaqlı súyikli katalog juldızların rawajlandırdı. Tom McGrath basshılıǵındaǵı Paramount/Viacom licenziyalaw toparı &quot;Cheers&quot; franshiza barları hám restoranların hám studiyanıń Oskar sıylıǵın alǵan &quot;Forrest Gump&quot; filmi tiykarında The Bubba Gump Shrimp Company restoranlar tarmaǵın dúzdi. Famous Music hám studiyanıń birgeliktegi háreketleri arqalı onnan aslam &quot;Broadway&quot; myuziklleri dúzildi, olardıń arasında Irving Berlin diń &quot;White Christmas&quot;, &quot;Footloose&quot;, &quot;Saturday Night Fever&quot;, Andrew Lloyd Webber diń &quot;Sunset Boulevard&quot; hám basqalar bar. Kompaniyanıń xalıqaralıq bólimi, United International Pictures (UIP), Paramount, Universal hám MGM di wákillik etip, on jıl qatar xalıqaralıq dárejede ústemlik etiwshi distribyutor boldı. Simon and Schuster Viacom Entertainment Group quramına kirip, AQSHtıń ústemlik etiwshi sawda kitap baspasına aylandı.

2002-jılı Paramount; Buena Vista Distribution, 20th Century Fox, [[Sony Pictures|Sony Pictures Entertainment]], MGM/UA Entertainment, Universal Studios, DreamWorks Pictures, Artisan Entertainment, Lions Gate Entertainment hám Warner Bros. penen birge Digital Cinema Initiatives ti dúzdi. Antimonopoliya nızamınan bosatılıw tiykarında, studiyalar Paramount tıń bas operaciyalıq direktorı Tom McGrath basshılıǵında birlesip, házirgi 100 jıllıq film texnologiyasın almastırıwshı cifrlı film proekciyasın engiziw ushın texnikalıq standartlardı islep shıqtı.&lt;ref name=&quot;dcimovies.com&quot;&gt;{{Web deregi |url=http://www.dcimovies.com/ |title=Digital Cinema Initiatives (DCI) November&amp;nbsp;20, 2008 ERRATA TO DCI DIGITAL CINEMA SYSTEM SPECIFICATION, VERSION 1.2 |publisher=Dcimovies.com |access-date=January 7, 2010 |archive-date=February 20, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110220165719/http://www.dcimovies.com/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; DCI &quot;ashıq arxitekturalı cifrlı kino ushın ıqtıyarlı specifikaciyalardı belgilew hám hújjetlestiriw arqalı birdey hám joqarı dárejedegi texnikalıq jumıs islewin, isenimliligin hám sapanı baqlawdı támiyinlew&quot; ushın dúzildi.&lt;ref name=&quot;dcimovies.com&quot; /&gt; McGrath jáne de Paramount tıń Blu-ray Disc ti dúziw hám iske qosıw boyınsha baslamasına basshılıq etti.

=== 2005–2019: &quot;Jańa&quot; Viacom dáwiri ===
[[File:Paramountpicturesmelrosegate.jpg|thumb|Gollivudtaǵı Paramount Pictures kinostudiyasınıń maydanı (Melrose dárwazasınıń bosaǵası)]]2005-jıl 11-dekabr kúni Paramount Motion Pictures Group DreamWorks SKG-di (ol burınǵı Paramount basshısı Djeffri Katcenberg tárepinen birgelikte shólkemlestirilgen edi) 1,6 milliard dollarǵa satıp alǵanın járiyaladı. Bul Paramount Pictures baslıǵı hám bas direktorı Bred Grey tárepinen járiyalandı hám ol Paramounttıń filmler jetilistiriw imkaniyatın kúsheytiw Paramounttıń film industriyasındaǵı jetekshilik ornın qayta tiklewdegi &quot;tiykarǵı strategiyalıq maqset&quot; ekenligin atap ótti.&lt;ref&gt;{{cite news |date=February 3, 2006 |title=Paramount-Dreamworks deal finalised |work=ABC News |url=http://www.abc.net.au/news/2006-02-02/paramount-dreamworks-deal-finalised/790778 |url-status=live |access-date=April 27, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131105061238/http://www.abc.net.au/news/2006-02-02/paramount-dreamworks-deal-finalised/790778 |archive-date=November 5, 2013}}&lt;/ref&gt; Kelisimge DreamWorks Animation SKG Inc. kirmese de, ol kompaniyanıń eń tabıslı bólimi bolıp, ótken jılı akciyaları satıla baslaǵan edi, Paramount 2006-jıldan 2012-jılǵa shekem DreamWorks Animation filmleriniń distribyutorı boldı. 20th Century Fox 2013-jıldan 2017-jılǵa shekem distribyutorlıqtı óz moynına aldı, onnan keyin 2016-jılı NBCUniversal studiyanı satıp alǵannan soń Universal Pictures turaqlı túrde distribyutor boldı.&lt;ref&gt;{{cite news |date=December 12, 2005 |title=Paramount Pictures Buys DreamWorks |newspaper=foxnews.com/ Associated Press |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,178401,00.html |url-status=live |access-date=April 14, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130521122740/http://www.foxnews.com/story/0,2933,178401,00.html |archive-date=May 21, 2013}}&lt;/ref&gt;

Efir biznesiniń mashqalaların taǵı da sáwlelendirip, 2005-jılı Viacom radio satıp alıwlarınan 18 milliard dollardan aslam qarjını esaptan shıǵardı hám sol jıldıń basında ózin ekige bóletuǵının járiyaladı.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Higgins |first=John M. |author-link=John M. Higgins |date=February 27, 2005 |title=Viacom's Big Bath |newspaper=Broadcasting&amp;Cable |url=http://www.broadcastingcable.com/article/156315-Viacom_s_Big_Bath.php |url-status=dead |access-date=April 13, 2013 |archive-url=https://archive.today/20130628203021/http://www.broadcastingcable.com/article/156315-Viacom_s_Big_Bath.php |archive-date=June 28, 2013}}&lt;/ref&gt; Sol arqalı Dolgen hám Lansingtiń ornına burınǵı televidenie basshıları Bred Grey hám Geyl Berman keldi.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Eller |first=Claudia |date=November 2, 2004 |title=Hollywood Pioneer Lansing Is Poised to Exit Paramount |newspaper=Los Angeles Times |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-nov-02-fi-paramount2-story.html |url-status=live |access-date=April 17, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121105153532/http://articles.latimes.com/2004/nov/02/business/fi-paramount2 |archive-date=November 5, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Hofmeister |first1=Sallie |last2=Eller |first2=Claudia |date=June 3, 2004 |title=Another Exec Quits Viacom in Shake-Up |newspaper=Los Angeles Times |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-jun-03-fi-dolgen3-story.html |url-status=live |access-date=April 17, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205202445/http://articles.latimes.com/2004/jun/03/business/fi-dolgen3 |archive-date=February 5, 2012}}&lt;/ref&gt; Viacom basqarması kompaniyanı CBS Corporation hám Viacom atı tiykarındaǵı ayrıqsha kompaniyaǵa bóldi. Basqarma bóliniwdi 2006-jıldıń birinshi sheregine belgiledi. Rájege muwapıq, CBS Corporation CBS hám UPN kanalların, Viacom Television Stations, Infinity Broadcasting Corporation, Viacom Outdoor, Paramount Television, King World Productions, Showtime Networks, Simon &amp; Schuster, Paramount Parks hám CBS News-ten ibarat boladı. Jańalaǵan Viacom &quot;MTV, VH1, Nickelodeon, BET hám basqa da bir neshe kabel kanalların, sonday-aq Paramount kinostudiyasın&quot; óz ishine aladı.&lt;ref&gt;{{cite news |date=February 11, 2009 |title=Viacom Makes Split Official |work=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/viacom-makes-split-official/ |url-status=live |access-date=April 28, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130308043436/http://www.cbsnews.com/2100-201_162-701875.html |archive-date=March 8, 2013}}&lt;/ref&gt; Bóliniw 2005-jıldıń 31-dekabr kúni juwmaqlandı.&lt;ref&gt;{{cite news |date=February 11, 2009 |title=CBS, Viacom Formally Split |work=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/cbs-viacom-formally-split/ |url-status=live |access-date=April 13, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130603064833/http://www.cbsnews.com/2100-500395_162-1176111.html |archive-date=June 3, 2013}}&lt;/ref&gt; Paramounttıń úy oyın-zawıq bólimi Paramount Television kitapxanası ushın CBS DVD brendin paydalana basladı, óytkeni Viacom hám CBS Corporation ekewi de Samner Redstounnıń National Amusements kompaniyası tárepinen qadaǵalanatuǵın edi.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Griffin |first=Greg |date=February 6, 2007 |title=Redstones settle feud over family business |work=[[The Denver Post]] |url=http://www.denverpost.com/search/ci_5164430 |url-status=live |access-date=April 19, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120618004612/http://www.denverpost.com/search/ci_5164430 |archive-date=June 18, 2012}}&lt;/ref&gt;

Grey sonday-aq belgili United International Pictures (UIP) xalıqaralıq distribyutorlıq kompaniyasın da tarqatıp jiberdi, 15 mámleket 2006-jıldıń 31-dekabr kúnine shekem Paramount yaki Universal tárepinen óz qaramaǵına alındı, birgeliktegi isbilermenlik 20 bazarda dawam etti. [[Avstraliya]], [[Braziliya]], [[Franciya]], [[Irlandiya]], [[Meksika]], [[Jańa Zelandiya]] hám Birlesken Korollikte Paramount UIP-di óz qaramaǵına aldı. [[Avstriya]], [[Belgiya]], [[Germaniya]], [[Italiya]], [[Niderlandiya]], [[Rossiya]], [[Ispaniya]] hám [[Shveycariya|Shveycariyada]] bolsa, Universal óz qaramaǵına aldı hám Paramount ol jerlerde óz distribyutorlıq jumısların jolǵa qoyatuǵın boldı. 2007 hám 2008-jılları Paramount Universaldıń mámleketleri arqalı filmlerdi qosımsha tarqata alatuǵın edi hám kerisinshe. Paramounttıń xalıqaralıq distribyutorlıq bólimi [[Los-Andjeles|Los-Andjeleste]] jaylasadı hám Evropa xabına iye boladı.&lt;ref name=&quot;bks&quot;&gt;{{cite news |last1=Thompson |first1=Anne |title='End of an Era' for United International Pictures |url=https://www.backstage.com/news/end-of-an-era-for-united-international-pictures/ |access-date=May 16, 2019 |work=Backstage |date=September 7, 2005 |archive-date=October 12, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171012100631/https://www.backstage.com/news/end-of-an-era-for-united-international-pictures/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Italiyada Paramount Universal arqalı distribyutorlıq etti.&lt;ref name=&quot;vty&quot;&gt;{{cite news|title=Fox and Paramount Forge Unique Distribution Partnership in Italy|last=Vivarelli|first=Nick|url=https://variety.com/2017/film/global/fox-paramount-forge-distribution-partnership-italy-1202468799|work=Variety|date=June 16, 2017|access-date=July 30, 2018|archive-date=July 31, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180731062259/https://variety.com/2017/film/global/fox-paramount-forge-distribution-partnership-italy-1202468799/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Universal 2016-jıldıń noyabr ayında UIP Koreyadan shıǵıp ketip, ol jerde óz jumısın baslaǵanın bildirgennen keyin, Paramount ol jerde CJ Entertainment-diń distribyutorlıq etiwine kelisim berdi.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Whiteman |first1=Bobbie |title=CJ to carry Paramount pix for South Korea |url=https://variety.com/2006/film/features/cj-to-carry-paramount-pix-for-south-korea-1117954672/ |access-date=May 22, 2019 |work=Variety |date=November 29, 2006 |language=en |archive-date=February 13, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200213181731/https://variety.com/2006/film/features/cj-to-carry-paramount-pix-for-south-korea-1117954672/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; UIP prezidenti hám bas operaciyalıq direktorı Endryu Kripps&lt;ref name=&quot;bks&quot; /&gt; Paramount Pictures International basshısı etip jumısqa qabıl etildi. Paramount Pictures International 2007-jıldıń iyul ayında 1 milliard dollarlıq belgige jetken filmlerdi tarqattı; sol jılı bunday nátiyjege erisken besinshi studiya hám bul onıń birinshi jılı edi.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=McNary |first1=Dave |title=Paramount joins billion-dollar club |url=https://variety.com/2007/film/box-office/paramount-joins-billion-dollar-club-1117969536/ |access-date=May 22, 2019 |work=Variety |date=August 1, 2007 |language=en |archive-date=February 29, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200229005829/https://variety.com/2007/film/box-office/paramount-joins-billion-dollar-club-1117969536/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

2008-jıldıń 6-oktyabr kúni DreamWorks basshıları Paramounttan ketip, óz aldınsha DreamWorks-di qaytadan iske qosatuǵının járiyaladı. DreamWorks sawda belgileri Paramount satıp alıwınan aldın bul kompaniya bólinip shıqqanda DreamWorks Animation-da qalǵan edi hám DreamWorks Animation bul atqa licenziyanı jańa kompaniyaǵa ótkerdi.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/10/06/business/media/06dreamworks.html?ref=business |title=DreamWorks Executives Sever Ties With Paramount to Form a New Company |first=Michael |last=Cieply |work=The New York Times |date=October 6, 2008 |access-date=February 23, 2017 |archive-date=January 29, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170129071011/http://www.nytimes.com/2008/10/06/business/media/06dreamworks.html?ref=business |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

Paramount tárepinen satıp alınǵan, biraq ele de Universal tárepinen xalıqaralıq kólemde tarqatılıp atırǵan DreamWorks filmleri Paramounttıń bazar úlesine kirgizilgen. Grey sonday-aq rawajlanıp atırǵan cifrlı distribyutorlıq texnologiyalardan paydalanıw ushın Digital Entertainment bólimin iske qostı. Bul Paramounttıń [[Apple Inc.]] penen [[iTunes Store]] arqalı óz filmlerin satıw boyınsha kelisim dúzgen ekinshi kinostudiya bolıwına alıp keldi.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=https://socialbilitty.com/2014/02/paramount-pictures/ |title=Paramount Pictures |date=February 2, 2014 |access-date=October 10, 2017 |archive-date=September 4, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170904020700/https://socialbilitty.com/2014/02/paramount-pictures/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

2007-jılı Paramount óziniń &quot;miyras&quot; bólimleriniń biri Famous Music-ti Sony/ATV Music Publishing-ke ([[The Beatles]] toparınıń kóp qosıqların basıp shıǵarıwı hám Maykl Djekson menen birgelikte iyelik etiwi menen belgili) satıp jiberdi. Bul Paramounttıń bólimi sıpatında derlik segiz onjıllıq jumısın juwmaqladı hám pútkil kompaniya &quot;Famous Players&quot; dep atalǵan dáwirden berli studiyanıń muzıka baspası bólimi bolıp kelgen.&lt;ref&gt;{{cite book|last=Garrett|first=Charles Hiroshi|title=The Grove Dictionary of American Music|date=January 2013|publisher=Oxford University Press|location=New York City, NY|isbn=978-0-19-531428-1|edition=Second}}&lt;/ref&gt;

2008-jıldıń basında Paramount Los-Andjeleste jaylasqan FanRocket islep shıǵarıwshısı menen birge islesip, óz film kitapxanasınan alınǵan qısqa kórinislerdi Facebook paydalanıwshılarına jetkizip beriwdi jolǵa qoydı. VooZoo dep atalǵan qosımsha paydalanıwshılarǵa film úzindilerin basqa Facebook paydalanıwshılarına jiberiwge hám óz profil betlerine jaylastırıwǵa imkaniyat beredi.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Nakashima |first=Ryan |url=https://www.usatoday.com/tech/products/2008-03-11-3376706485_x.htm |title=Facebook app lets users send movie clips |work=USA Today |date=March 11, 2008 |access-date=January 7, 2010 |archive-date=May 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090513053052/http://www.usatoday.com/tech/products/2008-03-11-3376706485_x.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Paramount Makena Technologies penen uqsas kelisim dúzip, vMTV hám There.com paydalanıwshılarına film úzindilerin kóriw hám jiberiw imkaniyatın berdi.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Lang |first=Derrik J. |url=https://www.usatoday.com/life/movies/2008-04-03-2435038588_x.htm |title=Paramount to open virtual movie vault |work=USA Today |date=April 3, 2008 |access-date=January 7, 2010 |archive-date=December 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091213003206/http://www.usatoday.com/life/movies/2008-04-03-2435038588_x.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

2009-jılı CBS Corporation óz seriallarında Paramount atın paydalanıwdı toqtatıp, islep shıǵarıw bóliminiń atın CBS Television Studios dep ózgertti hám Paramount atın televidenieden alıp taslap, olardan ózlerin uzaqlastırdı

2010-jıldıń martında Paramount &quot;az byudjetli&quot; filmlerdiń ǵárezsiz distribyutorı Insurge Pictures-ke tiykar saldı. Distribyutor hár biriniń byudjeti 100 000 dollar bolǵan on filmdi jobaladı.&lt;ref name=ip&gt;{{Web deregi |url=https://www.indiewire.com/article/hollywood_studio_boosts_micro-budget_movies/ |title=Hollywood Studio to Back Micro-Budget Movies |website=IndieWire |date=March 11, 2010 |access-date=October 28, 2011 |archive-date=November 3, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111103052632/http://www.indiewire.com/article/hollywood_studio_boosts_micro-budget_movies/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Birinshi shıǵarılım shama menen 1 million AQSH dolları byudjeti The Devil Inside filmi boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=Levine |first=Daniel S. |url=http://thecelebritycafe.com/feature/devil-inside-makes-its-budget-back-midnight-screenings-making-2-million-01-07-2012 |title='The Devil Inside' makes its budget back in midnight screenings, making $2 million |publisher=TheCelebrityCafe.com |access-date=August 8, 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150708110229/http://thecelebritycafe.com/feature/devil-inside-makes-its-budget-back-midnight-screenings-making-2-million-01-07-2012 |archive-date=July 8, 2015}}&lt;/ref&gt; 2015-jıldıń martında, kassalıq túsimlerdiń kemeyiwine baylanıslı Paramount Insurge Pictures-ti hám onıń jumısların tiykarǵı studiyaǵa qostı.&lt;ref&gt;{{Web deregi | url=https://variety.com/2015/film/news/paramounts-insurge-gets-absorbed-bad-robots-the-cellar-moves-to-big-studio-1201458545/ | title=Paramount's Insurge Gets Absorbed; Bad Robot's 'The Cellar' Moves to Big Studio | work=Variety | date=March 23, 2015 | access-date=July 19, 2019 | archive-date=February 19, 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200219095556/https://variety.com/2015/film/news/paramounts-insurge-gets-absorbed-bad-robots-the-cellar-moves-to-big-studio-1201458545/ | url-status=live }}&lt;/ref&gt;

2011-jıldıń iyul ayında, Rango animaciyalıq filminiń sın hám kassalıq tabısınıń jetiskenlikke erisiwi hám DreamWorks Animation-nıń 2012-jılı distribyutorlıq shártnaması tamamlanǵannan keyin ketiwi nátiyjesinde, Paramount animaciyalıq ónimlerdi jaratıwǵa arnalǵan jańa bólimniń dúziliwin járiyaladı.&lt;ref name=pa&gt;{{cite magazine |url=http://insidemovies.ew.com/2011/07/06/paramount-pictures-animation/ |title=Riding high off the success of 'Rango,' Paramount Pictures to launch in-house animation division |first=Aly |last=Semigran |magazine=Entertainment Weekly |date=July 6, 2011 |access-date=July 7, 2011 |archive-date=July 9, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709034611/http://insidemovies.ew.com/2011/07/06/paramount-pictures-animation/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Bul Paramount-tıń 1967-jılı Paramount Cartoon Studios jabılǵannan berli (ol burın 1956-jılǵa shekem Famous Studios bolǵan) birinshi ret óz animaciyalıq bólimine iye bolıwın bildiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=http://www.cartoonresearch.com/paramount.html |title=The Lost Popeye Titles |publisher=Cartoonresearch.com |date=May 24, 1941 |access-date=August 8, 2015 |archive-date=June 26, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150626172737/http://www.cartoonresearch.com/paramount.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

2013-jıldıń dekabr ayında Walt Disney Studios (bir jıl aldın onıń bas kompaniyası Lucasfilm-di satıp alǵanı arqalı)&lt;ref name=&quot;Schou&quot;&gt;{{cite magazine|url=http://insidemovies.ew.com/2012/12/21/walt-disney-completes-lucasfilm-acquisition|title=Mickey meets 'Star Wars': Walt Disney Co. completes acquisition of Lucasfilm|last=Schou|first=Solvej|magazine=Entertainment Weekly|date=December 21, 2012|access-date=December 22, 2012|archive-date=December 24, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121224063248/http://insidemovies.ew.com/2012/12/21/walt-disney-completes-lucasfilm-acquisition/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; keleshek Indiana Djons filmlerine Paramount-tıń qalǵan distribyutorlıq hám marketing huqıqların aldı. Paramount birinshi tórt filmge distribyutorlıq huqıqlardı máńgilikke saqlap qaladı hám hár qanday qosımsha filmlerden &quot;qarjılay qatnasıw&quot; aladı.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Kroll |first=Justin |title=Disney Acquires Rights to Future 'Indiana Jones' Movies |url=https://variety.com/2013/film/news/disney-acquires-indiana-jones-rights-from-paramount-1200927216/# |access-date=December 6, 2013 |newspaper=Variety |date=December 6, 2013 |archive-date=March 19, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160319134349/http://variety.com/2013/film/news/disney-acquires-indiana-jones-rights-from-paramount-1200927216/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

2016-jıldıń fevral ayında Viacom bas direktorı hám jańadan tayınlanǵan basqarma baslıǵı Filipp Dauman konglomerattıń Paramount-tıń azshılıq úlesin satıp alıw ushın investor tabıw boyınsha sóylesiwler alıp barıp atırǵanın járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|work=Los Angeles Times |url=https://www.latimes.com/entertainment/envelope/cotown/la-et-ct-viacom-exploring-sale-of-minority-stake-in-paramount-pictures-20160223-story.html|title=Viacom exploring sale of minority stake in Paramount Pictures|date=February 24, 2016|access-date=February 18, 2020|archive-date=March 8, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200308174951/https://www.latimes.com/entertainment/envelope/cotown/la-et-ct-viacom-exploring-sale-of-minority-stake-in-paramount-pictures-20160223-story.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Samner Redstoun hám onıń qızı Shari bul kelisimge qarsı ekenligi xabar etilgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://deadline.com/2016/06/national-amusements-moves-change-viacom-bylaws-block-paramount-sale-1201768072/|title=National Amusements Pushes Change To Viacom Bylaws To Block Paramount Deal|first=David|last=Lieberman|date=June 6, 2016|access-date=February 18, 2020|archive-date=March 2, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200302090244/https://deadline.com/2016/06/national-amusements-moves-change-viacom-bylaws-block-paramount-sale-1201768072/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2016-jıldıń 13-iyul kúni Wanda Group Paramount-tıń 49% úlesin satıp alıw boyınsha sóylesiwler alıp bardı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.latimes.com/entertainment/envelope/cotown/la-et-ct-viacom-paramount-dalian-wanda-20160713-snap-story.html|title=China's Wanda Group is in talks to buy a 49% stake in Paramount Pictures|date=July 13, 2016|via=Los Angeles Times|access-date=February 18, 2020|archive-date=February 27, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200227215722/https://www.latimes.com/entertainment/envelope/cotown/la-et-ct-viacom-paramount-dalian-wanda-20160713-snap-story.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Wanda menen bolǵan sóylesiwler toqtatıldı. 2017-jıldıń 19-yanvar kúni Shanghai Film Group Corp. hám Huahua Media úsh jıl dawamında barlıq Paramount Pictures filmleriniń keminde 25% qarjılandıratuǵının ayttı. Shanghai Film Group hám Huahua Media bul kelisim boyınsha Paramount-tıń filmlerin Qıtayda tarqatıwǵa hám satıwǵa járdem beredi. Sol waqıtta Wall Street Journal &quot;derlik hár bir iri Gollivud studiyasınıń Qıtay kompaniyası menen birge qarjılandırıw kelisimi bar&quot; dep jazdı.&lt;ref&gt;{{Citation| last=Schwartzel| first=Erin| date=January 19, 2017| title=Paramount Pictures Gets a $1 Billion Infusion from China| work=The Wall Street Journal| location=New York City| url=https://www.wsj.com/articles/paramount-pictures-gets-a-1-billion-infusion-from-china-1484868302| access-date=January 22, 2017| archive-date=January 21, 2017| archive-url=https://web.archive.org/web/20170121234151/http://www.wsj.com/articles/paramount-pictures-gets-a-1-billion-infusion-from-china-1484868302| url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń 27-martında Djim Gianopulos Bred Greydiń ornına Paramount Pictures-tıń baslıǵı hám bas direktorı etip tayınlandı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/news/general-news/jim-gianopulos-run-paramount-pictures-viacom-984389/|title=Jim Gianopulos to Run Paramount Pictures for Viacom|work=The Hollywood Reporter|access-date=February 16, 2022|archive-date=March 27, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170327203511/http://www.hollywoodreporter.com/news/jim-gianopulos-run-paramount-pictures-viacom-984389|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
2017-jıldıń iyun ayında studiya tárepinen AwesomenessTV, Tollin/Robbins Productions hám Varsity Pictures-tiń tiykarın salıwshısı Brayan Robbinsti bólimniń prezidenti etip jumısqa alıw menen Paramount Players dúzildi. Bul bólim MTV, Nickelodeon, BET hám Comedy Central sıyaqlı Viacom Media Networks múlklerine tiykarlanǵan filmler islep shıǵarıwı kútilgen edi.&lt;ref&gt;{{cite news|last1=McNary|first1=Dave|title=Paramount Pictures Launches New Production Division Headed by Brian Robbins|url=https://variety.com/2017/film/news/paramount-pictures-brian-robbinsparamount-players-1202457210/|access-date=June 30, 2017|work=Variety|date=June 7, 2017|archive-date=December 19, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191219133130/https://variety.com/2017/film/news/paramount-pictures-brian-robbinsparamount-players-1202457210/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2017-jıldıń iyun ayında Paramount Pictures Italiyada óz filmlerin tarqatıw ushın 20th Century Fox penen kelisim dúzdi, bul sentyabr ayınan baslap kúshine endi. Bul kelisimge shekem Italiyadaǵı Paramount filmleri CIC dáwirinen berli dawam etip kiyatırǵan Universal Pictures tárepinen tarqatılatuǵın edi.&lt;ref name=vty/&gt;

2017-jıldıń 7-dekabr kúni Paramount-tıń Annihilation filminiń xalıqaralıq tarqatıw huqıqların Netflix-ke satqanı xabar etildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/annihilation-how-a-clash-between-producers-led-a-netflix-deal-1065465/|title='Annihilation': Behind-the-Scenes of a Producer Clash and That Netflix Deal (Exclusive) |work=The Hollywood Reporter |date=December 7, 2017 |access-date=February 16, 2022 |archive-date=February 1, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180201023903/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/annihilation-how-a-clash-between-producers-led-a-netflix-deal-1065465 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Keyin Netflix The Cloverfield Paradox-tıń pútkil dúnya júzilik huqıqların 50 million dollarǵa satıp aldı.&lt;ref name=&quot;sb&quot;&gt;{{Web deregi | url = https://deadline.com/2018/02/cloverfield-sequel-god-particle-super-bowl-trailer-netflix-streaming-release-1202276386/ | title = Netflix's Ultimate Super Bowl Surprise: 'The Cloverfield Paradox' – Watch Trailer | first = Anthony | last = D'Alessandro | date = February 4, 2018 | access-date = February 4, 2018 | website = [[Deadline Hollywood]] | archive-date = February 5, 2018 | archive-url = https://web.archive.org/web/20180205003638/http://deadline.com/2018/02/cloverfield-sequel-god-particle-super-bowl-trailer-netflix-streaming-release-1202276386/ | url-status = live }}&lt;/ref&gt; 2018-jıldıń 16-noyabr kúni Paramount Viacom-nıń ósiw strategiyasınıń bir bólegi sıpatında Netflix penen kóp filmlik kelisimge qol qoydı hám Paramount bunı islegen birinshi iri film studiyası boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|last1=Hayes|first1=Dade|title=Paramount and Netflix Set Multi-Picture Film Deal|url=https://deadline.com/2018/11/paramount-and-netflix-multi-picture-film-deal-1202503315/|work=Deadline Hollywood|date=November 16, 2018|access-date=November 22, 2018|archive-date=November 23, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181123154133/https://deadline.com/2018/11/paramount-and-netflix-multi-picture-film-deal-1202503315/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2018-jıldıń aprel ayında Paramount 2015-jıldan berli birinshi shereklik paydasın járiyaladı.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.mediaplaynews.com/paramount-posts-first-quarterly-profit-since-2015/|title=Paramount Posts First Quarterly Profit|newspaper=Media Play News|publisher=[[JCH Media Inc.]]|access-date=April 25, 2018|archive-date=April 26, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180426075849/https://www.mediaplaynews.com/paramount-posts-first-quarterly-profit-since-2015/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bas Viacom-nıń bas direktorı Bob Bakish bayanatında studiyanıń marjanları jaqsılanǵanı hám paydaǵa qaytqanı sebepli ózgertiw jumıslarınıń &quot;bekkem ornatılǵanın&quot; ayttı. &quot;Paramount-taǵı jańa komanda astında islep shıǵarılǵan birinshi film A Quiet Place-tiń usı aydaǵı ájayıp kassalıq kórsetkishleri biziń jetiskenliklerimizdiń ayqın belgisi&quot;.
[[File:Paramount Studios at Night.jpg|thumb|Paramount Studios suw minarası hám 2024-jılǵı 25-pavilon]]

=== 2019–házirgi waqıt: ViacomCBS/Paramount Global dáwiri ===

2016-jıldıń 29-sentyabr kúni National Amusements CBS Corporation hám Viacom-ǵa xat jiberip, eki kompaniyanıń qaytadan bir kompaniyaǵa birigiwin qollap-quwatladı.&lt;ref&gt;{{cite news |title=National Amusements Proposes Viacom, CBS Reunion, Cites &quot;Substantial Synergies&quot; |newspaper=The Hollywood Reporter |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/general-news/national-amusements-calls-viacom-cbs-933705/ |url-status=live |access-date=February 16, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161215111701/http://www.hollywoodreporter.com/news/national-amusements-calls-viacom-cbs-933705 |archive-date=December 15, 2016}}&lt;/ref&gt; 12-dekabr kúni bul kelisim biykar etildi.&lt;ref&gt;{{cite news |title=Shari Redstone withdraws CBS-Viacom merger proposal |newspaper=[[CNBC]] |publisher=[[NBCUniversal]] |url=https://www.cnbc.com/2016/12/12/shari-redstone-withdraws-cbs-viacom-merger-proposal.html |url-status=live |access-date=February 16, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001074904/https://www.cnbc.com/amp/2016/12/12/shari-redstone-withdraws-cbs-viacom-merger-proposal.html |archive-date=October 1, 2017}}&lt;/ref&gt; 2019-jıldıń 30-may kúni CNBC CBS hám Viacom-nıń 2019-jıldıń iyun ortalarında birigiw boyınsha sóylesiwlerdi úyrenetuǵının xabarladı.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=James |first=Meg |date=May 30, 2019 |title=CBS and Viacom merger negotiations expected to resume |work=Los Angeles Times |url=https://www.latimes.com/business/hollywood/la-fi-ct-cbs-viacom-merger-talks-20190530-story.html |url-status=live |access-date=June 2, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190601210940/https://www.latimes.com/business/hollywood/la-fi-ct-cbs-viacom-merger-talks-20190530-story.html |archive-date=June 1, 2019}}&lt;/ref&gt; Xabarlarǵa qaraǵanda, CBS hám Viacom eki media kompaniyanı qayta biriktiriw boyınsha kelisimge erisiw ushın 8-avgusttı rásmiy bolmaǵan múddet etip belgilegen.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Munson |first=Ben |date=July 16, 2019 |title=CBS, Viacom set early August deadline for remerger agreement – report |work=FierceVideo |url=https://www.fiercevideo.com/video/cbs-viacom-want-remerger-deal-set-by-early-august-report |url-status=live |access-date=July 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190720193559/https://www.fiercevideo.com/video/cbs-viacom-want-remerger-deal-set-by-early-august-report |archive-date=July 20, 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Littleton |first=Synthia |date=July 19, 2019 |title=CBS, Viacom Boards Wrestle With Post-Merger Management Decisions, Ending COO Role (EXCLUSIVE) |work=Variety |url=https://variety.com/2019/biz/news/cbs-viacom-boards-wrestle-with-post-merger-management-decisions-ending-coo-role-exclusive-1203273848/ |url-status=live |access-date=July 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190731043247/https://variety.com/2019/biz/news/cbs-viacom-boards-wrestle-with-post-merger-management-decisions-ending-coo-role-exclusive-1203273848/ |archive-date=July 31, 2019}}&lt;/ref&gt; CBS qayta birigiwdiń bir bólegi sıpatında Viacom-dı 15,4 milliard dollarǵa shekem satıp alatuǵının járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=July 19, 2019 |title=How a Merged CBS-Viacom Could Try to Compete with Hollywood Giants |work=[[The Hollywood Reporter]] |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/general-news/how-a-merged-cbs-viacom-could-try-compete-hollywood-giants-1225453/ |url-status=live |access-date=February 16, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190731043244/https://www.hollywoodreporter.com/news/how-a-merged-cbs-viacom-could-try-compete-hollywood-giants-1225453 |archive-date=July 31, 2019}}&lt;/ref&gt; 2019-jıldıń 2-avgust kúni eki kompaniya ViacomCBS dep atalǵan bir mákemege qayta birigiwge kelisip aldı,&lt;ref&gt;{{cite news |date=August 2, 2019 |title=CBS, Viacom Reach Tentative Deal on Team to Lead Combined Company |newspaper=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/cbs-viacom-reach-working-agreement-on-combined-company-s-leadership-team-11564774333 |url-status=live |url-access=subscription |access-date=August 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210309155725/https://www.wsj.com/articles/cbs-viacom-reach-working-agreement-on-combined-company-s-leadership-team-11564774333 |archive-date=March 9, 2021}}&lt;/ref&gt; kelisim 2019-jıldıń 4-dekabr kúni juwmaqlandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |date=December 4, 2019 |title=Viacom and CBS Corp. are officially back together again |url=https://www.cbsnews.com/news/viacom-cbs-merger-stock-companies-are-officially-back-together-again/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191205031555/https://www.cbsnews.com/news/viacom-cbs-merger-stock-companies-are-officially-back-together-again/ |archive-date=December 5, 2019 |access-date=December 5, 2019 |work=[[CBS News]]}}&lt;/ref&gt;

2019-jıldıń dekabr ayında ViacomCBS beIN Media Group-qa tiyisli Miramax-tıń 49% úlesin satıp alıwǵa kelisip aldı, Paramount studiyanıń 700 filmlik kitapxanasınıń, sonday-aq keleshektegi shıǵarılımlarınıń tarqatıw huqıqın aldı. Sonday-aq, Paramount Miramax-tıń intellektuallıq múlkine tiykarlanǵan teleseriallar islep shıǵaradı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=D'Alessandro |first=Anthony |date=December 20, 2019 |title=ViacomCBS Taking 49% Stake in Miramax for $375M |url=https://deadline.com/2019/12/viacom-miramax-library-talks-resume-1202805735 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20191220174310/https://deadline.com/2019/12/viacom-miramax-library-talks-resume-1202805735/ |archive-date=December 20, 2019 |access-date=December 20, 2019 |work=[[Deadline Hollywood]]}}&lt;/ref&gt; Kelisim rásmiy túrde 2020-jıldıń 3-aprel kúni juwmaqlandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=Goldsmith |first=Jill |date=April 3, 2020 |title=ViacomCBS Closes Purchase Of Stake In Miramax, With Distribution And First Look Deals |url=https://deadline.com/2020/04/viacomcbs-deal-stake-miramax-closes-1202899997/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200412034543/https://deadline.com/2020/04/viacomcbs-deal-stake-miramax-closes-1202899997/ |archive-date=April 12, 2020 |access-date=April 3, 2020 |website=Deadline |language=en}}&lt;/ref&gt; Keyin ViacomCBS keń tanılǵan Paramount atın paydalanıp hám studiyanıń, sonday-aq CBS, MTV, Nickelodeon hám basqalardıń kitapxanasınan paydalanıp, xalıqaralıq keńeyiwge imkaniyat beriw ushın CBS All Access aǵımlıq xızmetin Paramount+ dep qayta brendleytuǵının járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=Littleton |first=Cynthia |date=September 15, 2020 |title=CBS All Access to Rebrand as Paramount Plus Early Next Year |url=https://variety.com/2020/tv/news/cbs-all-access-paramount-plus-rebrand-game-godfather-1234769980/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201125143858/https://variety.com/2020/tv/news/cbs-all-access-paramount-plus-rebrand-game-godfather-1234769980/ |archive-date=November 25, 2020 |access-date=September 15, 2020 |website=Variety |language=en}}&lt;/ref&gt;

Djianopulos 2021-jıldıń sentyabr ayında jumıstan bosatıldı hám onıń ornına Nickelodeon prezidenti Brayan Robbins keldi.&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=Hayes |first=Dade |title=Paramount Pictures Revamp Made Official By ViacomCBS: Jim Gianopulos Exits, Brian Robbins Takes Over; David Nevins Adds Par TV To Portfolio |date=September 13, 2021 |url=https://deadline.com/2021/09/paramount-pictures-revamp-viacomcbs-jim-gianopulos-brian-robbins-david-nevins-1234832516/ |publisher=Deadline |access-date=September 17, 2021 |archive-date=September 17, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210917020921/https://deadline.com/2021/09/paramount-pictures-revamp-viacomcbs-jim-gianopulos-brian-robbins-david-nevins-1234832516/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

2022-jıldıń yanvar ayında Paramount Pictures Tomi Adeyemidiń jas óspirimlerge arnalǵan fentezi romanı Children of Blood and Bone-nıń huqıqların Lucasfilm hám [[20th Century Studios]]-tan satıp aldı. Satıp alıwdıń bir bólegi sıpatında filmge kepillengen eksklyuziv teatrlıq shıǵarılım boladı, al Adeyemi scenariydi jazadı hám atqarıwshı prodyuser bolıp xızmet etedi. Filmniń ekranizaciyası Temple Hill Entertainment hám Sunswept Entertainment tárepinen de islep shıǵarıladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|last=Kroll|first=Justin|date=January 12, 2022|title=Paramount Pictures Lands Rights To Tomi Adeyemi Best-Selling YA Book Series 'Children Of Blood And Bone'|url=https://deadline.com/2022/01/paramount-pictures-tomi-adeyemi-children-of-blood-and-bone-1234908812/|website=Deadline|access-date=January 12, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220123204756/https://deadline.com/2022/01/paramount-pictures-tomi-adeyemi-children-of-blood-and-bone-1234908812/|archive-date=January 23, 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kit |first1=Borys |title=Lucasfilm Rethinks Its Non-'Star Wars' Slate |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/lucasfilm-rethinks-its-non-star-wars-slate-1235078906/ |access-date=January 26, 2022 |work=[[The Hollywood Reporter]] |date=January 21, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124224913/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/lucasfilm-rethinks-its-non-star-wars-slate-1235078906/ |archive-date=January 24, 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2022-jıldıń 16-fevral kúni ViacomCBS studiyanıń atınan keyin Paramount Global dep atın ózgertti.&lt;ref&gt;{{Web deregi |title=ViacomCBS announces new company name: Paramount |url=https://www.cbsnews.com/news/paramount-viacomcbs-name-change-company/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220217011740/https://www.cbsnews.com/news/paramount-viacomcbs-name-change-company/ |archive-date=February 17, 2022 |access-date=February 17, 2022 |website=CBS News |date=February 16, 2022 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

2022-jıldıń 8-martında Paramount Players-tıń jumısları Paramount Pictures Motion Picture Group-qa qosıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=D'Alessandro |first=Anthony |title=Paramount Players Merged Under Studio Co-Heads Mike Ireland and Daria Cercek; Jeremy Kramer Departing |url=https://deadline.com/2022/03/paramount-players-merged-under-studio-co-heads-mike-ireland-and-daria-cercek-jeremy-kramer-departing-1234973697/ |website=Deadline |access-date=March 8, 2022 |date=March 8, 2022 |archive-date=March 8, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220308202950/https://deadline.com/2022/03/paramount-players-merged-under-studio-co-heads-mike-ireland-and-daria-cercek-jeremy-kramer-departing-1234973697/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Biraq, ol óz rejesinde bir neshe keleshek filmleri bolǵanlıqtan, leybl sıpatında jumısın dawam etedi.

2022-jıldıń 15-noyabr kúni Paramount DC Films-tıń burınǵı prezidenti Uolter Xamada menen kóp jıllıq eksklyuziv kelisim dúzdi. Xamada 2023-jıldan baslap qorqınıshlı filmlerdiń islep shıǵarılıwın qadaǵaladı.&lt;ref&gt;{{cite news |author1=Charles Pulliam-Moore |title=Walter Hamada is joining Paramount Pictures following his Warner Bros. Discovery exit |url=https://www.theverge.com/2022/11/15/23460747/walter-hamada-dc-films-paramount-pictures-the-conjuring-aquaman-warner-bros-discovery |access-date=November 17, 2022 |work=The Verge |date=November 15, 2022}}&lt;/ref&gt;

== Investiciyalar ==

=== DreamWorks Pictures ===
2006-jılı Paramount DreamWorks Pictures-tiń bas kompaniyasına aylandı. Kóp uzamay Soros Strategic Partners hám Dune Entertainment II DreamWorks arqalı shıǵarılǵan kórkem filmlerdegi qadaǵalawshı úleske iye boldı, 2005-jıldıń 16-sentyabr kúni Just Like Heaven shıǵarılımı menen baslap. 2006-jıldıń martına shekem shıǵarılǵan qalǵan kórkem filmler tikkeley Paramount qadaǵalawında qaldı. Biraq, Paramount ele de Soros hám Dune filmleriniń tarqatıw hám basqa da qosımsha huqıqlarına iye.

2010-jıldıń 8-fevral kúni Viacom DreamWorks-tiń 2005-jılǵa shekem shıǵarılǵan filmler kitapxanasındaǵı Soros-tıń qadaǵalawshı úlesin shama menen 400 million dollarǵa qayta satıp aldı.&lt;ref&gt;{{cite news|last=Fixmer|first=Andy|title=Viacom Acquires Soros Stake in Films for $400 Million (Update3)|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&amp;sid=a5_oOCdFObtM|access-date=February 7, 2013|newspaper=Bloomberg.com|date=February 11, 2010|archive-date=November 5, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105024827/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&amp;sid=a5_oOCdFObtM|url-status=live}}&lt;/ref&gt; DreamWorks bar bolǵan franshizalarǵa kirmeytuǵın kórkem filmlerdiń tarqatıwın Walt Disney Studios Motion Pictures-ke, keyinnen Universal Pictures-ke ózgertse de, Paramount birigiwden aldın shıǵarılǵan filmlerge hám Paramount ózleri tarqatqan filmlerge, sonıń ishinde Paramount hám DreamWorks tárepinen tarqatılǵan Little Fockers (2010) sıyaqlı sikvel huqıqlarına iye bolıp qaladı. Bul eki bar DreamWorks filmi, Meet the Parents (2000) hám Meet the Fockers (2004) filmleriniń dawamı edi. (Paramount tek Little Fockers-tiń xalıqaralıq tarqatıw huqıqlarına iye bolǵan, al Universal Pictures ishki tarqatıwdı ámelge asırǵan).&lt;ref&gt;{{Web deregi |title=Box Office Mojo |url=https://www.boxofficemojo.com/movies/?id=meetthefockerssequel.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20111016173318/http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=meetthefockerssequel.htm |archive-date=October 16, 2011 |access-date=October 28, 2011 |website=Box Office Mojo}}&lt;/ref&gt;

Paramount sonday-aq 2013-jılǵa shekem islep shıǵarılǵan DreamWorks Animation filmleriniń kitapxanasına tarqatıw huqıqlarına iye bolǵan hám keleshek DWA atları menen bolǵan burınǵı tarqatıw kelisimi 2012-jıldıń aqırında Rise of the Guardians penen tamamlandı. 20th Century Fox 2012-jıldan keyingi atlar ushın The Croods (2013) penen baslap hám Captain Underpants: The First Epic Movie (2017) penen tamamlap, tarqatıwdı óz moynına aldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |date=August 20, 2012 |title=Dreamworks Animation to Fox for new 5-Year Distribution Deal |url=https://deadline.com/2012/08/exclusive-dreamworks-animation-to-fox-321701/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120917230609/http://www.deadline.com/2012/08/exclusive-dreamworks-animation-to-fox/ |archive-date=September 17, 2012 |access-date=September 25, 2012 |website=Deadline Hollywood}}&lt;/ref&gt; NBCUniversal-dıń 2016-jılı kompaniyanı satıp alıwı sebepli Universal Pictures keyinnen How to Train Your Dragon: The Hidden World (2019) penen baslap, DreamWorks Animation filmleriniń tarqatıwın óz moynına aldı. Paramount-tıń 1998–2012-jılǵı DWA kitapxanasına bolǵan huqıqları hár bir filmniń dáslepki teatrlıq shıǵarılım sánesinen 16 jıl ótkennen keyin tamamlanıwı kerek edi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.dreamworksanimation.com/2013ar/Dreamworks_2013_Annual_Report.pdf|title=2013 Annual Report|archive-url=https://web.archive.org/web/20190412002524/http://www.dreamworksanimation.com/2013ar/Dreamworks_2013_Annual_Report.pdf|archive-date=April 12, 2019}}&lt;/ref&gt; biraq 2014-jıldıń iyul ayında DreamWorks Animation 2013-jılǵa shekemgi kitapxanaǵa Paramount-tıń tarqatıw huqıqların satıp aldı, 20th Century Fox 2018-jıldıń yanvar ayına shekem kitapxananı tarqattı, sonnan keyin Universal tarqatıw huqıqlarınıń iyeligin óz moynına aldı.&lt;ref&gt;{{cite news |first=Alexandra |last=Cheney |url=https://variety.com/2014/biz/news/dreamworks-animation-q2-earnings-fall-short-of-estimates-1201271262/ |title=DreamWorks Animation Q2 Earnings Fall Short of Estimates, SEC Investigation Revealed |work=Variety |date=July 29, 2014 |access-date=August 8, 2015 |archive-date=June 23, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180623141606/https://variety.com/2014/biz/news/dreamworks-animation-q2-earnings-fall-short-of-estimates-1201271262/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

Paramount-qa tiyisli burınǵı DreamWorks-tiń jáne bir múlki – bul 2008-jılǵa shekemgi DreamWorks Television kitapxanası, ol házirgi waqıtta Paramount-tıń tuwısqan kompaniyası CBS Media Ventures tárepinen tarqatıladı; oǵan Spin City, High Incident, Freaks and Geeks, Undeclared hám On the Lot kiredi.

=== CBS kitapxanası ===
Ǵárezsiz Hollywood Classics kompaniyası Paramount-tı CBS-tiń jıllar dawamındaǵı hár qıylı kórkem film bólimleri tárepinen islep shıǵarılǵan barlıq filmleriniń teatrlıq tarqatılıwı menen támiynleydi, bul 2000-jılǵı Viacom/CBS birigiwiniń nátiyjesi.

Paramount joqarıda aytılǵan CBS kitapxanasına ayrım jaǵdaylardı esapqa almaǵanda, tikkeley video tarqatıwǵa iye; az talap etiletuǵın kontent ádette CBS tárepinen ózleri tárepinen talap boyınsha islep shıǵarıladı yaki Visual Entertainment Inc.-ke licenziyalanadı. 2019-jılǵı Viacom/CBS birigiwinen baslap, bul kitapxana házir Paramount Animation atınan Terrytoons qısqa filmleriniń teatrlıq tarqatılıwın óz ishine aladı, al CBS Media Ventures televidenie tarqatılıwına iye. 2009-jılǵa shekem My Fair Lady-ge bolǵan video huqıqlar dáslepki teatrlıq tarqatıwshı Warner Bros.-da CBS-ten alınǵan licenziya boyınsha bolǵan (bul filmge bolǵan video licenziya házir Paramount-qa qayttı).

=== Basqa qızıǵıwshılıqlar ===
2012-jıldıń martında Paramount óz atın hám logotipin keyinnen kompaniyanı Paramount Hotels and Resorts dep ataǵan lyuks miymanxana investiciya toparına licenziyaladı. Investorlar Gollivud hám Kaliforniya turmıs tárizi temalarına tiykarlanıp, pútkil dúnya júzi boyınsha 50 miymanxana qurıwdı jobalastırǵan. Ózgeshelikleriniń arasında jeke kóriw bólmeleri hám miymanxana bólmelerinde bar Paramount kitapxanası bar. 2013-jıldıń aprel ayında Paramount Hotels hám Dubayda jaylasqan DAMAC Properties birinshi kurorttıń qurılısın járiyaladı: &quot;DAMAC Towers by Paramount.&quot;&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.bloomberg.com/news/2012-05-14/paramount-hotels-resorts-plans-50-hollywood-themed-properties.html |title=Paramount Hotels &amp; Resorts Plans 50 Hollywood-Themed Properties |first=Zainab |last=Fattah |date=May 14, 2012 |work=Bloomberg |access-date=March 10, 2017 |archive-date=December 9, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141209165109/http://www.bloomberg.com/news/2012-05-14/paramount-hotels-resorts-plans-50-hollywood-themed-properties.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://travel.cnn.com/paramounts-first-movie-themed-resort-planned-dubai-288176 |title=Paramount's first resort under development in Dubai – CNN Travel |work=CNN |access-date=April 12, 2013 |archive-date=April 4, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130404055159/http://travel.cnn.com/paramounts-first-movie-themed-resort-planned-dubai-288176 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

== Logotip ==
[[File:DarioCampanile.Paramount.jpg|thumb|left|upright=1.2|Súwretshi Dario Kampanile 1986-jılı Paramount kompaniyasınıń 75 jıllıǵına arnap salıwdı tapsırǵan súwreti menen birge túsirilgen. Keyin kompaniya bul súwretti óziniń jańa logotipi ushın tiykar etip paydalandı. Bul logotip 1986-jılǵı &quot;The Golden Child&quot; filminde prototip sıpatında kórsetildi; 1987-jılǵı &quot;Critical Condition&quot; filmi logotiptiń tolıq pitkerilgen versiyasın kórsetken birinshi film boldı. 1999-jılǵı &quot;South Park: Bigger, Longer &amp; Uncut&quot; filmi logotiptiń jaqsılanǵan versiyasın paydalanǵan birinshi film boldı, bul versiya sońǵı ret 2002-jılǵı &quot;Crossroads&quot; filminde qollanıldı.]]

Ózgeshe piramida tárizli Paramount tawı kompaniyanıń dóretiw logotipiniń tiykarǵı elementi bolıp, onıń payda bolıwınan baslap hám Gollivudtıń eń eski saqlanıp qalǵan film logotipi bolıp esaplanadı. Seslendiriw dáwirinde logotip 1930-jılı shıǵarılǵan usı atamadaǵı filmnen keyin &quot;Paramount on Parade&quot; dep atalǵan fanfara menen birge júrdi. Fanfaranıń sózleri, dáslep 1930-jılǵı filmde aytılǵan, &quot;Hesh qashan qattı bolmaytuǵın toparǵa maqtanısh, bul Paramount on Parade&quot; dep aytılǵan edi.

Kórkem film logotipi jıllar dawamında kóp ózgerislerge ushıradı:
* Logotip dáslep tawdıń biraz anıq emes kómir súwreti bolıp, onıń átirapında bir-birine qabatlasqan juldızlar bar edi. Dáslepki logotipte jigirma tórt juldız bar edi, bul sol waqıttaǵı aktyorlar menen shártnama dúziw sistemasına húrmet retinde islengen edi, óytkeni Paramountta sol waqıtta jigirma tórt juldız shártnama menen isleytuǵın edi.
* 1951-jılı logotip Yan Domela tárepinen jaratılǵan matt súwret sıpatında qayta islendi.
* 1953-jılı Paramounttıń 3D formattaǵı filmleri ushın jańa, kóbirek real kórinetuǵın logotip payda boldı. 1954-jıldıń basınan ortasına shekem VistaVision keń ekranlı procesinde islengen Paramount filmleri ushın qayta islendi. &quot;VistaVision – Motion Picture High Fidelity&quot; degen jazıw kóbinese titrler izbe-izligine ótpesten aldın qısqa waqıt Paramount logotipiniń ústine qoyılatuǵın edi. 1968-jıldıń basında &quot;A Paramount Picture/Release&quot; degen tekst &quot;Paramount&quot; dep qısqartıldı, tómende &quot;A Gulf+Western Company&quot; degen jazıw payda boldı hám juldızlar sanı 22-ge deyin azaytıldı. 1974-jılı jáne bir ret qayta islew ámelge asırıldı, onda Paramount teksti hám Gulf+Western jazıwı hár qıylı shriftler menen kórsetildi.
* 1975-jıldıń may yamasa iyun ayında logotip kók reńniń bir túsine iye bolıp ápiwayılastırıldı, 1968-jılǵı baspa logotipiniń modifikaciyalanǵan dizaynın qabıl etti, bul dizayn sońınan kóp on jıllar dawamında qollanıldı. Baspa logotipiniń bir versiyası 1968-jıldan baslap Paramount Televideniesi tárepinen qollanılıp kelgen edi, 1975-jılǵı &quot;Bug&quot; (1975) qorqınıshlı filminiń birinshi filminiń sońında kórsetildi.
* 1980-jılı shıqqan &quot;Popeye&quot; atlı haqıyqıy waqıyalar tiykarındaǵı filmde &quot;A Paramount Picture&quot; degen jazıwı bar qara-aq logotip payda boldı, ol Paramounttıń klassikalıq Popeye multfilmlerinde qollanılǵan logotipke uqsas edi.
* 1986-jıldıń dekabr ayında studiya kól hám juldızlardıń kompyuter járdeminde dóretilgen súwreti bar pútkilley jańa logotipti iske qostı. Paramount logotipiniń bul versiyasın Dario Kampanile dizayn qıldı hám Flip Your Lid Animation (Studio Productions), CGI juldızları ushın Omnibus/Abel hám taw ushın Apogee, Inc animaciyaladı; bul logotipte juldızlar burınǵıday tawdıń ústine qoyılmastan, ekran boylap jaylı qozǵalıp, arka formasın payda etetuǵın boldı. Bul logotiptiń Pittard Sallivan tárepinen qayta islengen versiyası 1999-jıldıń 30-iyuninde shıqqan &quot;South Park: Bigger, Longer &amp; Uncut&quot; filmi menen debyut qıldı.

* 2002-jıldıń mart ayında BUF Compagnie tárepinen jaratılǵan jańalanǵan logotip engizildi, onda túngi aspannan ushıp kiyatırǵan juldızlar arkanı payda etiw ushın qulaydı, al Paramount logotipi olardıń arasına ushıp kelip ornalasadı. Bul logotiptiń PIC Collective tárepinen jetilistirilgen versiyası 2010-jıldıń 7-mayında shıqqan &quot;Iron Man 2&quot; filmi menen debyut etildi. Everest tawınıń qubla bel bólimi tiykarǵı tiykar boldı. Muzıka &quot;Paramount on Parade&quot; penen birge atqarıladı, bul tek &quot;Mean Girls&quot; filminde ǵana qollanılǵan. Bul logotip DVD hám Blu-ray relizlerinde Viacom kompaniyasınıń birinshi versiyadaǵı jazıwı menen birge 2019-jıldıń 5-martına shekem kórsetiliwin dawam etti, &quot;Instant Family&quot; filmi menen juwmaqlandı.
* 2011-jıldıń 16-dekabrinde jańalanǵan logotip engizildi,&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=https://www.deadline.com/2011/12/paramount-unveils-100th-anniversary-logo/ |title=Paramount Unveils New Logo As Part Of 100th Anniversary Celebration |website=Deadline Hollywood |date=December 14, 2011 |access-date=June 17, 2015 |archive-date=June 19, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140619090147/http://www.deadline.com/2011/12/paramount-unveils-100th-anniversary-logo/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/general-news/mission-impossible-ghost-protocol-paramount-anniversary-logo-273798/ |title=Paramount Pictures Release 100th Anniversary Logo |work=The Hollywood Reporter |date=December 14, 2011 |access-date=February 16, 2022 |archive-date=April 30, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120430005620/http://www.hollywoodreporter.com/news/mission-impossible-ghost-protocol-paramount-anniversary-logo-273798 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.paramount.com/news/press-releases/paramount-pictures-unveils-new-logo-in-celebration-of-the-studio%27s-100th-anniversary|title=Press Release – Paramount Pictures Unveils New Logo in Celebration of the Studio's 100th Anniversary|publisher=Paramount.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20121028110852/http://www.paramount.com/news/press-releases/paramount-pictures-unveils-new-logo-in-celebration-of-the-studio%E2%80%99s-100th-anniversary|archive-date=October 28, 2012|access-date=March 16, 2018|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; onıń animaciyasın Devastudios kompaniyası Terragen hám Autodesk Maya baǵdarlamaların paydalanıp islegen.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=https://www.devastudios.com/work/logo/paramount-100-years/ |title=Devastudios – Paramount Pictures |publisher=Devastudios.com |access-date=March 31, 2012 |archive-date=September 25, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200925120119/https://www.devastudios.com/work/logo/paramount-100-years/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Jańa logotipte átirapındaǵı taw massivi hám fonda jarqırap turǵan quyash kórsetilgen. Maykl Djakino logotiptiń jańa fanfarasın dóretti. Onıń fanfara ústindegi jumısı Paramount Players hám Paramount Animation logotiplerine, sonday-aq Paramount Television Studios logotipine de qollanıldı, ol jáne de &quot;68 Whiskey&quot; filminiń Paramount Network Original Productions logotipi ushın da qollanıladı.
* 2022-jılı ViacomCBS kompaniyası óziniń pútkil operaciyaları ushın Paramount atın hám brendin qabıl etkennen keyin, Paramount logotipiniń tómengi bólimine &quot;Pictures&quot; sózi qaytadan qosıldı; baspa materialları hám tovarlar ushın qollanılatuǵın bul qayta islengen logotip ekranda ele de ápiwayı &quot;Paramount&quot; túrinde kórinedi hám endi qosımsha jazıwdı paydalanbaydı.

== Studiya ekskursiyaları ==
Paramount Studios óz studiyalarına ekskursiyalar usınadı.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://losangeles.cbslocal.com/2018/02/25/best-studio-tours-in-los-angeles/|title=Best Studio Tours In Los Angeles|date=February 25, 2018|language=en|access-date=April 26, 2019|archive-date=April 26, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190426172000/https://losangeles.cbslocal.com/2018/02/25/best-studio-tours-in-los-angeles/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ataması aytıp turǵanınday, 2 saatlıq Studiya Ekskursiyası studiyanıń ádettegi sayaxatın usınadı.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; &quot;Samson hám Dalila&quot;, &quot;Sanset bulvarı&quot;, &quot;Aq rojdestvo&quot;, &quot;Arqa ayna&quot;, &quot;Sabrina&quot;, &quot;Tiffanide sáhárlik&quot; hám basqa da kóplegen klassikalıq filmler túsirilgen saxnalar búgingi kúnde de qollanılıp atır. Studiyanıń arqa maydanı Nyu-York qalasınıń bir neshe jerlerin sáwlelendiretuǵın kóp sanlı fasadlar bloklarınan ibarat, mısalı &quot;Vashington maydanı&quot;, &quot;Bruklin&quot; hám &quot;Finans rayonı&quot;. Qarańǵı túskennen keyingi ekskursiya Gollivud Forever qábirstanına sayaxattı óz ishine aladı.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Derekler ==

[[Kategoriya:Kino álemi]]
&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>dabyccj4j2ym2vdol6358fg6lrt1mlq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IOS 7</title>
    <ns>0</ns>
    <id>22514</id>
    <revision>
      <id>123929</id>
      <parentid>120932</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:39:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123929</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50790" sha1="av36gy129ubhvepa9iju3wan51k1ner" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 130%; font-weight: bold;&quot;| iOS 7
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-weight: normal;&quot;| [[iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemasınıń]] versiyası
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Fayl:IOS_7_number_logo.svg|150px]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 88%;&quot;| iOS 7.1 bas ekranı, qayta dizaynlanǵan paydalanıwshı interfeysin kórsetedi
|-
! Islep shıǵarıwshı
| [[Apple Inc.]]
|-
! Derek modeli
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[18-sentyabr]], [[2013]]
|-
! Sońǵı versiyası
| 7.1.2 (11D257) / [[30-iyun]], [[2014]]
|-
! Jańalaw usılı
| Baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwı
|-
! Paket basqarıwshısı
| [[App Store]]
|-
! Platformalar
| '''[[iPhone]]'''
* [[iPhone 4]]
* [[iPhone 4s]]
* [[iPhone 5]]
* [[iPhone 5c]]
* [[iPhone 5s]]

'''iPod Touch'''
* iPod Touch (4-áwlad) (rásmiy emes)[1]
* iPod Touch (5-áwlad)

'''iPad'''
* iPad 2
* iPad (3-áwlad)
* iPad (4-áwlad)
* iPad Air (1-áwlad)
* iPad Mini (1-áwlad)
* iPad Mini (2-áwlad)
|-
! Yadro túri
| Gibrid (XNU)
|-
! Standart paydalanıwshı interfeysi
| [[iOS]]
|-
! Licenziya
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Menshikli]] EULA, ashıq kodlı komponentlerden basqa
|-
! Aldıńǵısı
| [[iOS 6]]
|-
! Keyingisi
| [[iOS 8]]
|-
! Rásmiy veb-saytı
| [https://web.archive.org/web/20140908104032/http://www.apple.com/ios/ios7/ Apple — iOS 7] (Wayback Machine arxivinde)
|-
! Slogan
| Pútkilley jańa kózqarastan mobil OS.
|-
! Qollap-quwatlaw statusı
| Eski, qollap-quwatlawdan shıǵarılǵan. iPhone 3GS hám iPod Touch (4-áwlad) ushın qollap-quwatlaw toqtatılǵan.
|}
'''iOS 7''' — [[Apple Inc.|Apple Inc]]. tárepinen islep shıǵarılǵan [[iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] [[iOS 6]]-dan keyingi jetinshi úlken versiyası bolıp tabıladı. Ol kompaniyanıń [[2013]]-jıl [[10-iyun]] kúni ótkerilgen [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnya júzilik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] járiyalandı hám sol jıldıń [[18-sentyabr]] kúni shıǵarıldı. Onıń ornın [[2014]]-jıl [[17-sentyabr]] kúni [[iOS 8]] iyeledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/09/09/apple-releases-ios-8-gm-ahead-of-sep-17-public-release|bet=Apple releases iOS 8 GM ahead of Sep. 17 public release|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190513193910/https://9to5mac.com/2014/09/09/apple-releases-ios-8-gm-ahead-of-sep-17-public-release|arxivsáne=May 13, 2019|avtor=Hall|at=Zac|sáne=September 9, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

iOS 7 tolıǵı menen qayta islep shıǵarılǵan [[Paydalanıwshı interfeysi|paydalanıwshı interfeysin]] engizdi, bul dizayn Apple-diń dizayn boyınsha burınǵı aǵa vice-prezidenti Djoni Ayv basqarǵan komandaǵa tiyisli. Jańa kórinis, jalpaq ikonkalar, jańa &quot;slayd-ashıw&quot; funkciyası hám jańa animaciyalar menen Ayv tárepinen &quot;ápiwayılıqtaǵı tereń hám máńgilik gózzalıq&quot; dep táriyplendi. Jańa dizayn operaciyalıq sistemanıń barlıq bólimlerinde, sonıń ishinde informaciyanıń túrli kórinislerin usınatuǵın úsh bólimli bildiriw menen jańalaǵan Xabarlandırıw Orayında, qulıplanǵan ekranda kórinetuǵın xabarlandırıwlarda, vizual indikatorlardı usınatuǵın qayta islep shıǵarılǵan Siri dawıs járdemshisinde hám eń kóp paydalanılatuǵın funkciyalarǵa ańsat kiriwdi usınatuǵın Basqarıw Orayı da bar. iOS 7 sonday-aq, AirDrop, sımsız bólisiw texnologiyasın, CarPlay, telefon hám avtomobil integraciyasın hám [[App Store]]-da avtomatlıq qosımsha jańalanıwların kirgizdi. iOS 7 64-bitli qosımshalar hám processorlardı qollap-quwatlaǵan iOS-tıń birinshi versiyası boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013-09-10-ios-7-64-bit.html|bet=iOS 7 will be 64-bit, just like the iPhone 5s' new A7 chip|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201220042920/https://www.engadget.com/2013-09-10-ios-7-64-bit.html|arxivsáne=December 20, 2020|avtor=Wollman|at=Dana|sáne=September 10, 2013|baspaxana=engadget|qaralǵan sáne=January 3, 2023}}&lt;/ref&gt;

iOS 7-niń qabıllanıwı hár túrli boldı. Jańa dizayn tili sınǵa alındı, sınshılar haqıyqıy ónimdarlıq jaqsılanıwlarınan góre dizayn ózgerisleriniń engiziliwin atap ótti hám animaciyalardıń kiriwdi keshiktiriwi, ikonkalardıń turaqlı emesligi hám túymelerdiń jasırılıwı sıyaqlı paydalanıwshı tájiriybesindegi keri aspektlerdi mısalǵa keltirdi. Basqarıw Orayınıń qosılıwı, sonday-aq Siri hám kóp máselelilikke jańalanıwlar maqtaldı. Shıǵarılǵannan keyin kóp ótpey, jańa dizaynnıń kesellik payda etiwi haqqında xabarlar boldı, bul úrdis mashina keselligine uqsas tásirli animaciyalardan kelip shıqqan dep túsindirildi.

iOS 7-niń paydalanıwshılar tárepinen qabıl etiliwi tez boldı. Onıń iOS bazar úlesi bir kúnnen keyin 35%-ke shekem jetkeni hám 5 kún ishinde 200 million qurılmaǵa ornatılǵanı xabarlandı, bul Apple tárepinen &quot;tarixtaǵı eń tez programmalıq támiynat jańalanıwı&quot; dep málimlendi.

iOS 7 — [[iPhone 4]]-ti qollap-quwatlaytuǵın [[iOS]]-tıń sońǵı versiyası.

== Sistemanıń ózgeshelikleri ==

=== Dizayn ===
iOS 7 paydalanıwshı interfeysiniń tolıq vizuallıq qayta isleniwin engizdi. &quot;Ótkirlew, jalpaq ikonkalar, juqa shriftler, jańa &quot;slayd-ashıw&quot; funkciyası hám ekrannıń tómengi tárepinen joqarıǵa jıljıytuǵın tez-tez kiriletuǵın parametrler ushın jańa basqarıw paneli&quot; menen birge, operaciyalıq sistema Apple-diń standartlı aldın ala ornatılǵan qosımshaların da áhmiyetli dárejede qayta islep shıqtı.&lt;ref name=&quot;Announcement&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/6/10/4407630/apple-announces-ios-7|bet=Apple announces iOS 7, 'biggest change' since the introduction of the iPhone, coming this fall|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210605000558/https://www.theverge.com/2013/6/10/4407630/apple-announces-ios-7|arxivsáne=June 5, 2021|avtor=Seifert|at=Dan|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt; Apple-diń dizayn basshısı Djoni Ayv &quot;Ápiwayılıqta, anıqlıqta, nátiyjelilikte tereń hám máńgilik gózzalıq bar. Haqıyqıy ápiwayılıq tek ǵana tártipsizlik hám áshekeylerdiń joqlıǵınan emes, al komplekslikke tártip ornatıwdan kelip shıǵadı. iOS 7 bul maqsetlerdiń anıq kórinisi. Onıń pútkil sistemada úylesimli hám qollanılatuǵın jańa strukturası bar,&quot; dep túsindirdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/06/10/ios-7-announced|bet=Apple shows off completely redesigned iOS 7 at WWDC, coming this fall|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230001621/https://www.engadget.com/2013/06/10/ios-7-announced|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Heater|at=Brian|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt; Júklew ekranınıń fon reńi qurılmanıń aq yamasa qara aldıńǵı ramka reńine, qarama-qarsı reńli brend logotipi menen sáykes keledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.idownloadblog.com/2016/03/24/invertrespring|bet=This tweak inverts the respring and reboot screen colors on your iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201208132540/https://www.idownloadblog.com/2016/03/24/invertrespring|arxivsáne=December 8, 2020|avtor=Bouchard|at=Anthony|sáne=2016-03-24|til=en-US|jumıs=iDownloadBlog.com|qaralǵan sáne=2020-12-08}}&lt;/ref&gt;

=== AirDrop ===
iOS 7 AirDrop-tı engizdi, bólisiw ikonkasınan kiriwge bolatuǵın sımsız bólisiw texnologiyası, ol paydalanıwshılarǵa óz jergilikli qurılmalarınan basqa, jaqın jerdegi iOS qurılmalarına fayllardı jiberiwge imkaniyat beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/getting-to-know-airdrop-on-ios-7|bet=Getting to know AirDrop on iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230085749/https://www.cnet.com/how-to/getting-to-know-airdrop-on-ios-7|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 23, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt; Onı Basqarıw Orayında qosıwǵa boladı, basqa qurılmalar tárepinen onıń tabılıwın basqarıw ushın parametrler menen, sonıń ishinde Óshirilgen, Tek ǵana kontaktler hám Hámme ushın.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-ph/HT204144|bet=Share content with AirDrop on your iPhone, iPad, or iPod touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180814170244/https://support.apple.com/en-ph/HT204144|arxivsáne=August 14, 2018|sáne=February 1, 2017|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt;

AirDrop tek ǵana [[iPhone 5]] hám keyingi, tórtinshi áwlad iPad hám keyingi, barlıq iPad Miniler hám besinshi áwlad iPod Touch-da ǵana bar.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.todaysiphone.com/2014/03/use-airdrop-ios-7|bet=How To: Use AirDrop in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170218231541/http://www.todaysiphone.com/2014/03/use-airdrop-ios-7|arxivsáne=February 18, 2017|avtor=Oram|at=Adam|sáne=March 11, 2014|jumıs=Today's iPhone|baspaxana=PhoneDog|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt; Qollap-quwatlawdı rásmiy emes túrde qosıwǵa boladı, ayırım kemshilikler menen, jailbreaking arqalı.

=== Basqarıw Orayı ===
iOS 7 Basqarıw Orayın engizdi, ekrannıń tómengi tárepinen joqarıǵa jıljıtıw arqalı kiriwge bolatuǵın menyu, Ushıw Rejimi, Wi-Fi, Bluetooth, &quot;Tınıshlandırıw&quot; Rejimi hám Aylandırıw Qulpı sıyaqlı tez-tez paydalanılatuǵın parametrlerge kiriwdi támiyinleydi. Ekran jarıqlıǵın retlew ushın jıljıtqısh, muzıka oynatıw ushın basqarıwlar hám dawıs jıljıtqıshı bar. Shıraq túymesi de bar,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2013/09/18/ios-7-how-to-use-control-center-to-quickly-manage-settings|bet=iOS 7 How-to: Use Control Center to quickly manage settings|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220185802/https://9to5mac.com/2013/09/18/ios-7-how-to-use-control-center-to-quickly-manage-settings|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 18, 2013|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt; sonday-aq kameraǵa tez kiriw ushın ikonka bar.&lt;ref name=&quot;Camera app&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2013/09/20/how-to-use-the-new-camera-app-in-ios-7|bet=How-to: Use the new Camera app in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230090052/https://9to5mac.com/2013/09/20/how-to-use-the-new-camera-app-in-ios-7|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 20, 2013|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Xabarlandırıw Orayı ===
iOS 7 xabarlandırıw orayın vizuallıq hám funkcionallıq ózgerisler menen tolıq qayta islep shıqtı. Onıń úsh bólimi bar; &quot;Búgin&quot; (kún dawamında keletuǵın informaciya), &quot;Hámmesi&quot; hám &quot;Ótkerip jiberilgen&quot;. Xabarlandırıwlar endi telefonnıń qulıplanǵan ekranında kórinedi hám xabarlandırıwlar qurılmalar arasında sinxronlanadı, solay etip paydalanıwshılar hár túrli qurılmalarda bir xabarlandırıwdı bir neshe márte óshiriwi kerek emes.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/6/10/4413228/apple-wwdc-2013-everything-you-need-to-know|bet=Apple debuts iOS 7, OS X Mavericks, and new Macs: everything you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130611164041/http://www.theverge.com/2013/6/10/4413228/apple-wwdc-2013-everything-you-need-to-know|arxivsáne=June 11, 2013|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048936/get-to-know-ios-7-notification-center.html|bet=Get to know iOS 7: Notification Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170507114653/http://www.macworld.com/article/2048936/get-to-know-ios-7-notification-center.html|arxivsáne=May 7, 2017|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Qosımshalardı almastırıwshı (App switcher) ===
iOS 7 qosımshalardı almastırıw ushın ekrandı keńeytti. Paydalanıwshılar úy túymesin eki márte basadı hám sońǵı kirilgen qosımshalardıń tolıq ekranlı eskizleriniń kórinisi ushın aǵımdaǵı qosımshadan shıǵarıladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2013/09/18/ios-7-how-to-use-the-new-multitasking-interface|bet=iOS 7 How-to: Use the new multitasking interface|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161231075032/https://9to5mac.com/2013/09/18/ios-7-how-to-use-the-new-multitasking-interface|arxivsáne=December 31, 2016|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 18, 2013|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048935/get-to-know-ios-7-multitasking.html|bet=Get to know iOS 7: Multitasking|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161122074302/http://www.macworld.com/article/2048935/get-to-know-ios-7-multitasking.html|arxivsáne=November 22, 2016|avtor=Moren|at=Dan|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== CarPlay ===
iOS 7.1-diń bir bólegi sıpatında shıǵarılǵan CarPlay (burınǵı iOS in the Car) tańlap alınǵan avtomobil modelleri menen integraciyalanadı, avtomobil displeyi arqalı muzıka basqarıwları hám Kartalar navigaciyası sıyaqlı telefon óz-ara tásirlesiwin usınadı. Paydalanıwshılar sonday-aq qolsız xabarlar jiberiw ushın Siri menen sóylese aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2014/03/10/apple-releases-ios-7-1|bet=Apple releases iOS 7.1 with CarPlay support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230230501/https://www.engadget.com/2014/03/10/apple-releases-ios-7-1|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Molen|at=Brad|sáne=March 10, 2014|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt; Ol iOS 7.1 yamasa keyingi versiyaları menen barlıq Lightning-úskenelengen iPhone-lardı qollap-quwatlaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/03/03/apple-rebrands-ios-in-the-car-as-carplay-compatible-vehicles-launching-later-this-year|bet=Apple rebrands iOS in the Car as CarPlay, compatible vehicles launching later this year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230231418/https://9to5mac.com/2014/03/03/apple-rebrands-ios-in-the-car-as-carplay-compatible-vehicles-launching-later-this-year|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=March 3, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Siri ===
Siri jańa dizaynǵa iye, onda járdemshi fon qosımshası budırlaw payda boladı. Sóylesiw waqtında kórinetuǵın dawıs tolqınları payda boladı, olar qurılma Apple serverleri menen baylanısqanda aylanıwshı dóńgelekke aylanadı. Siri endi Bluetooth-dı qosqanda, qurılma parametrleriniń sheklengen toplamın basqara aladı. Járdemshi, eger olardıń sorawı dawıs arqalı basqarılmasa, yamasa basqasha jaǵdayda, eger sorawdı islep shıǵarıw múmkin bolmasa, qátelik kórsetedi, paydalanıwshını tikkeley parametrler menyuine jibere aladı. Internetten izlew ushın Bing standartlı izlew sistemasına aylandı hám Siri-diń veb resurslarına Wikipedia qosıldı. Siri sonday-aq, tolıq tvit izlewdi usına otırıp, [[Twitter]]-ge tereńirek baylanıstırıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048736/get-to-know-ios-7-siri.html|bet=Get to know iOS 7: Siri|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161207033048/http://www.macworld.com/article/2048736/get-to-know-ios-7-siri.html|arxivsáne=December 7, 2016|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

iOS 7 sonday-aq paydalanıwshıǵa Siri-diń jınısın ózgertiwge imkaniyat beredi, er hám hayal dawısları ushın jańa parametrler menen álbette.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-change-siris-voice-on-ios-7|bet=How to change Siri's voice on iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180814232552/https://www.cnet.com/how-to/how-to-change-siris-voice-on-ios-7|arxivsáne=August 14, 2018|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Basqalar ===
Spotlight izlewine bas ekrandı basıp turıp tómenge súyrew arqalı kiriwge boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/how-to-access-use-spotlight-seach-iphone-ipad|bet=How to access and use Spotlight search on your iPhone or iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230231543/http://www.imore.com/how-to-access-use-spotlight-seach-iphone-ipad|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Kazmucka|at=Allyson|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.laptopmag.com/articles/how-to-use-spotlight-search-in-ios-7|bet=How to Use Spotlight Search in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221225333/http://www.laptopmag.com/articles/how-to-use-spotlight-search-in-ios-7|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Andronico|at=Michael|sáne=September 20, 2013|jumıs=LaptopMag|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

iOS 7 &quot;Parallaks&quot; effektine iye jańa fon súwretleri menen birge keldi; paydalanıwshı telefondı aylandırǵan waqıtta ikonkalar qozǵalıp turǵanday kórinedi, bul &quot;ikonkalar fon súwretiniń ústinde qalqıp turǵanday&quot; illyuziyanı payda etedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2013/09/parallax-and-the-ios-7-wallpaper|bet=Parallax and the iOS 7 Wallpaper|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230230429/https://www.wired.com/2013/09/parallax-and-the-ios-7-wallpaper|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Allain|at=Rhett|sáne=September 26, 2013|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

Sazlawlarda, paydalanıwshılar belgili xabarlandırıw túrleri ushın ózleriniń qálegen vibraciyaların jasaw, Qozǵalıstı Kemeytiw sazlawı járdeminde parallaks fon súwreti animaciya effektin óshirip qoyıw,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.redmondpie.com/top-20-hidden-ios-7-features-that-you-likely-dont-know-about|bet=Top 23 Hidden iOS 7 Features That You Likely Don't Know About [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206104157/http://www.redmondpie.com/top-20-hidden-ios-7-features-that-you-likely-dont-know-about|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Ghani|at=Uzair|sáne=October 19, 2013|jumıs=Redmond Pie|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt; hám qońıraw etiwshilerdi bloklaw múmkinshiligine iye, bunda bloklaw Telefon, Xabarlar hám FaceTime sıyaqlı bir neshe qurılma hám qosımshalarǵa qollanıladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/09/19/ios-7-feature-focus-block-calls-texts-and-facetimes-from-individual-numbers|bet=iOS 7 feature focus: Block calls, texts, and FaceTimes from individual numbers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206022232/http://appleinsider.com/articles/13/09/19/ios-7-feature-focus-block-calls-texts-and-facetimes-from-individual-numbers|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Bostic|at=Kevin|sáne=September 19, 2013|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

Bas ekranda, jańadan ornatılǵan qosımshalar hám jaqında jańalanǵan qosımshalardıń qasında paydalanıwshı qosımshanı birinshi ret ashqanǵa shekem kók noqat boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/five-quick-ios-7-mysteries-solved|bet=Five quick iOS 7 mysteries solved|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171016173924/https://www.cnet.com/how-to/five-quick-ios-7-mysteries-solved|arxivsáne=October 16, 2017|avtor=Broida|at=Rick|sáne=September 20, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=May 23, 2017}}&lt;/ref&gt;

Papkalar bas ekran jaylasıwına uqsas hár qıylı betlerdi óz ishine alatuǵın etip jańalandı, bul papka funkcionallıǵınıń anaǵurlım keńeyiwine múmkinshilik beredi. Papkanıń hár bir betine toǵızǵa shekem qosımsha jaylastırıwǵa boladı hám ulıwma 15 bet bola aladı, bul bir papkada ulıwma 135 qosımsha bolıwına múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/how-many-apps-allowed-iphone-2000752|bet=How Many Apps and Folders Can an iPhone Have?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170806182301/https://www.lifewire.com/how-many-apps-allowed-iphone-2000752|arxivsáne=August 6, 2017|avtor=Costello|at=Sam|sáne=March 20, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

iPad tıń Qulıplaw Ekranındaǵı &quot;Súwret Ramkası&quot; funkciyası alıp taslandı.

== Qosımsha ózgeshelikler ==

=== App Store ===
[[App Store]] iOS 7 de bir neshe áhmiyetli ózgerislerge iye boldı. Paydalanıwshılar avtomatlıq qosımsha jańalanıwların qosıw múmkinshiligine iye.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/09/18/ios-7-feature-focus-app-store-auto-updates-and-itunes-radio|bet=iOS 7 feature focus: App Store auto-updates and iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206174757/http://appleinsider.com/articles/13/09/18/ios-7-feature-focus-app-store-auto-updates-and-itunes-radio|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Cole|at=Shane|sáne=September 18, 2013|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/6/10/4415588/app-store-automatic-updates-ios-7-apple-wwdc-2013|bet=App Store will update apps automatically in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170205081806/http://www.theverge.com/2013/6/10/4415588/app-store-automatic-updates-ios-7-apple-wwdc-2013|arxivsáne=February 5, 2017|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}&lt;/ref&gt; Paydalanıwshılar endi hár bir ornatılǵan qosımshanıń jańalanıwlar tariyxın kóre aladı. Jaylasıw xızmetleri qosılǵan jaǵdayda, App Store paydalanıwshınıń geografiyalıq jaylasıwına tiykarlanıp keń tarqalǵan qosımshalardı usınatuǵın Jaqın Átirapta bólimine iye.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.idownloadblog.com/2014/04/19/app-store-guide|bet=iOS 7: the ultimate App Store guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230090122/http://www.idownloadblog.com/2014/04/19/app-store-guide|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Benjamin|at=Jeff|sáne=April 19, 2014|jumıs=iDownloadBlog|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt; Jáne de qosımshalardıń eski versiyaların júklep alıw múmkinshiligi payda boldı, eger jańa iOS versiyaları eski qurılmalardı sistema jańalanıwlarına sáykes kelmeytuǵın etip qoyǵan jaǵdayda, paydalanıwshılarǵa hár bir qosımshanıń sońǵı qollap-quwatlanǵan jańalanıwınıń isleytuǵın versiyasın saqlap qalıw múmkinshiligin beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2013/09/17/ios-legacy-apps|bet=Apple App Store Introduces Legacy App Download Option|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170101091001/http://mashable.com/2013/09/17/ios-legacy-apps|arxivsáne=January 1, 2017|avtor=Ulanoff|at=Lance|sáne=September 17, 2013|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=December 31, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Fotosúwretler hám Kamera ===
iOS 7 Kamera qosımshası ushın &quot;Instagram stilindegi fotosúwretlerdi&quot; alıw múmkinshiligin beretuǵın kvadrat foto rejimin kirgizdi. Jáne de jańa qosılǵan nárseler — tikkeley filtrler; fotosúwrettiń kórinisin ózgertetuǵın toǵız túrli filtr opciyası. Kameraǵa kirgizilgen qosımsha jaqsılanıwlarǵa video jazıw waqtında qısıp-keńeytiw múmkinshiligi hám zatvor túymesin basıp turıw arqalı izbe-iz fotosúwretlerdi ańsat túsiriw ushın Izbe-iz túsiriw rejimi kiredi, bunda telefon sekundına 10 kadr túsiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/five-tips-for-the-new-camera-app-on-ios-7|bet=Five tips for the new Camera app on iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230160258/https://www.cnet.com/how-to/five-tips-for-the-new-camera-app-on-ios-7|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt; iPhone 5S te áste-aqırın qozǵalıs video opciyası qosıldı, sekundına 120 kadr joqarı kadr tezliginde video túsiriw múmkinshiligi menen. Barlıq iPhone lar áste-aqırın qozǵalıs videonı audio menen jazıp aladı. Onı Fotosúwretler qosımshasında redaktorlawǵa boladı, bul jerde paydalanıwshılar áste-aqırın qozǵalıs bóliminiń qay jerden baslanıp, qay jerde pitetuǵının sheshiwi múmkin.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/how-to/apple/how-use-slo-mo-iphone-5s-make-slow-motion-videos-iphone-3481480|bet=How to use Slo-Mo in iPhone 5s: make slow-motion videos on iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219013600/http://www.macworld.co.uk/how-to/apple/how-use-slo-mo-iphone-5s-make-slow-motion-videos-iphone-3481480|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Macro|at=Ashleigh|sáne=November 8, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt;

Fotosúwretler qosımshası jańa kategoriyalaw opciyaları menen jańalandı. Tómendegi &quot;Fotosúwretler&quot;, &quot;Bólisilgen&quot; hám &quot;Albomlar&quot; degen úsh bólim, hár qaysısı galereyaları bar qosımshanıń hár qıylı bólimlerine ashıladı. Tiykarǵı Fotosúwretler interfeysinde, qosımsha barlıq fotosúwretlerdiń &quot;Jıllar&quot;, &quot;Kollekciyalar&quot; hám &quot;Waqıtlar&quot; boyınsha sortlanǵan waqıt sızıǵın kórsetedi. Filtrler qosıldı, paydalanıwshılarǵa óz fotosúwretlerine qosıw ushın bir neshe túrdegi filtrlerden tańlaw múmkinshiligin beredi. Fotosúwretlerdi bólisiwdiń bar opciyaları menen birge, qosımsha jańa AirDrop funkcionallıǵın qollap-quwatlaw menen jańalandı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048867/get-to-know-ios-7-camera-and-photos.html|bet=Get to know iOS 7: Camera and Photos|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170101002733/http://www.macworld.com/article/2048867/get-to-know-ios-7-camera-and-photos.html|arxivsáne=January 1, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 31, 2016}}&lt;/ref&gt;

==== Kamera paydalanıwshı interfeysi ====
iOS 7 kamera paydalanıwshı interfeysi qayta dizaynlanǵan. Zatvor túymesi sıyaqlı elementler ápiwayı geometriyalıq figuralar menen tegis dizayndı paydalanadı.

Kamera rejimleri arasında ótiw súyrew qol háreketleri yamasa ekrandaǵı zatvor túymesiniń janındaǵı rejim atın (tekst) basıw arqalı ámelge asırıladı.

Barlıq keyingi iOS versiyalarınıń kamera paydalanıwshı interfeysleri iOS 7 de kirgizilgen usı jaylasıw hám dizaynǵa tiykarlanǵan.

==== Kamera basqarıw elementleri ====
Qayta dizaynlanǵan kamera interfeysi ekspoziciya mánisin dúzetiw hám avtofokustı qulıplaw ushın jańa basqarıw elementlerin usınadı.

Kóriw izlewshiniń ishine basıw kameranıń kóriw maydanındaǵı sol aymaqqa fokus hám ekspoziciyanı dúzetedi. Házirgi fokus hám ekspoziciya halatın uslap turıw (qulıplaw) ushın, kóriw izlewshiniń ishindegi qálegen jerdi yarım sekund basıp turıw kerek. Bul AE/AF qulpı yamasa AF/AE qulpı dep ataladı.

Basqannan keyin, fokus/ekspoziciya qulıplanǵan yamasa qulıplanbaǵan jaǵdayda, ekspoziciya mánisin joqarı yamasa tómen súyrew arqalı dúzetiwge boladı. AE/AF qulpı aktivlestirilgen jaǵdayda, ekspoziciya qoldan qulpı ashılmaǵansha belgisiz waqıtqa qulıplanǵan boladı.

Bul basqarıw elementleri ádettegi hám áste-aqırın qozǵalıs (joqarı kadr tezligi) video jazıw waqtında, sonday-aq aldıńǵı kameranıń foto hám video rejimleri ushın da qoljetimli.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.youtube.com/watch?v=swgXhzE0HF4|bet=''&quot;7 Hidden iPhone Camera Features That Every Photographer Should Use&quot;'' (video guide, published on June 16th 2017)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200810204741/https://www.youtube.com/watch?v=swgXhzE0HF4|arxivsáne=August 10, 2020|jumıs=[[YouTube]]|qaralǵan sáne=July 9, 2020}}&lt;/ref&gt;

=== Muzıka ===
Muzıka qosımshası Apple kompaniyasınıń iTunes Radio xızmetin óz ishine aldı; bul stanciya tiykarındaǵı muzıkalıq xızmet bolıp, paydalanıwshılarǵa atqarıwshını tańlawǵa múmkinshilik berdi, xızmet sol hám uqsas atqarıwshılardıń qosıqları tiykarında &quot;stanciya&quot; payda etti. Paydalanıwshılar qosıqlardı ótkizip jiberiw hám aldıńǵı qosıqlar tariyxın izlew múmkinshiligine iye boldı, sonıń menen birge oynatıw waqtında qosıqlardı [[iTunes Store]]-dan tikkeley satıp alıw múmkinshiligi de bar edi. iTunes Radio jáne [[Twitter]]-de házirgi waqıtta trendte bolǵan qosıqlardı kórsetetuǵın funkciyaǵa iye boldı. iTunes Radio biypul hám reklama menen támiyinlengen edi, biraq paydalanıwshılar iTunes Match xızmetine jazılıw arqalı reklamasız tıńlaw múmkinshiligine iye bola aldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2013/06/apple-dials-in-itunes-radi|bet=Apple Dials in iTunes Radio, a New Streaming Music Service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230155817/https://www.wired.com/2013/06/apple-dials-in-itunes-radi|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Baldwin|at=Roberto|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;

Eki jıldan aslam waqıt jumıs islegennen keyin, iTunes Radio 2016-jıldıń yanvar ayında toqtatıldı, onıń funkciyaları jańa Apple Music muzıkalıq jazılıw xızmetine hám Beats 1 radio stanciyasına kóshirildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/3023410/streaming-services/apple-drops-free-itunes-radio-bundles-it-into-apple-music.html|bet=Apple drops free iTunes Radio, bundles it into Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230160245/http://www.macworld.com/article/3023410/streaming-services/apple-drops-free-itunes-radio-bundles-it-into-apple-music.html|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Mediati|at=Nick|sáne=January 16, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/01/29/apple-merges-itunes-radio-channels-into-apple-music-beats-1-now-lone-free-to-stream-service|bet=Apple merges iTunes Radio channels into Apple Music, Beats 1 now lone free-to-stream service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230160118/http://appleinsider.com/articles/16/01/29/apple-merges-itunes-radio-channels-into-apple-music-beats-1-now-lone-free-to-stream-service|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Campbell|at=Mikey|sáne=January 28, 2016|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Safari ===
iOS 7 de, Safari veb-brauzeri bir qansha áhmiyetli jańalanıwlarǵa iye boldı. Brauzerdiń aldıńǵı versiyalarında tabılǵan eki izlew qatarı bir &quot;Aqıllı Izlew&quot; maydanına biriktirildi. Vkladkalardı basqarıw jaqsılanıp, bir waqıtta segizden kóp vkladkanı ashıwǵa múmkinshilik berdi, sonday-aq vkladkalardı gorizontal karta kórinisiniń ornına vertikal túrde bir-biriniń ústine jaylastırdı. Jeke vkladkanı ashıw múmkinshiligi Sazlawlar menyusınıń ornına qosımshanıń ózine qurıldı, al jańa &quot;Izlemew&quot; túymesi paydalanıwshıǵa óz qupıyalıq dárejesin jáne de basqarıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/four-features-to-know-about-in-safari-on-ios-7|bet=Four features to know about in Safari on iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230231205/https://www.cnet.com/how-to/four-features-to-know-about-in-safari-on-ios-7|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Kartalar ===
Kartalar dizaynı tolıq ekranlı kórinisti usınıw ushın jańalandı, bunda izlew qatarı sıyaqlı interfeys elementleri kózden joǵaladı, jańa móldir izlew hám tómengi qural panelleri menen birge, hám paydalanıwshılar túnde júrgende avtomatik túrde iske túsetuǵın Túngi rejim qosıldı. Kartalarda ayırım Siri dawıs basqarıwı bar, bul paydalanıwshılarǵa &quot;Siri dawıslı kórsetpeleriniń salıstırmalı dawıs kúshin sistemanıń ulıwma dawıs kúshinen ǵárezsiz ózgertiwge múmkinshilik beredi, solay etip ol fonda oynap atırǵan muzıkanıń ústinen qattı baqırmaydı.&quot;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/07/12/ios-7-maps-go-full-screen-navigation-gets-night-mode-new-siri-options|bet=iOS 7 Maps go full screen, navigation gets night mode, new Siri options|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219095041/http://appleinsider.com/articles/13/07/12/ios-7-maps-go-full-screen-navigation-gets-night-mode-new-siri-options|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=July 12, 2013|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Hawa rayı ===
iOS 7 degi Hawa rayı qosımshası áhmiyetli ózgerislerge ushıradı, sonıń ishinde jańa belgi, bas bette qosımsha miniatyurasında statikalıq hawa rayı kórsetkishiniń joqlıǵı hám házirgi hawa rayınıń jańa dinamikalıq, vizual kórinisleri bar.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/06/18/inside-ios-7-apples-weather-app-gets-animated|bet=Inside iOS 7: Apple's Weather app gets animated|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170101001227/http://appleinsider.com/articles/13/06/18/inside-ios-7-apples-weather-app-gets-animated|arxivsáne=January 1, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=June 18, 2013|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 31, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== FaceTime ===
iOS 7 de iPhone ushın óziniń FaceTime qosımshası bar, onıń ishinde FaceTime Audio funkciyası bar, bul paydalanıwshılarǵa Wi-Fi arqalı qońıraw etiwge múmkinshilik beredi. FaceTime Audio ǵa Telefon qosımshası, Baylanıslar qosımshası yamasa FaceTime qosımshasınıń ózi arqalı kiriwge boladı. Ol iOS 7 yamasa onnan keyingi versiyalarda jumıs isleytuǵın qurılmalarda jetkilikli.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048980/get-to-know-ios-7-phone-facetime-and-messages.html|bet=Get to know iOS 7: Phone, FaceTime, and Messages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170420041025/http://www.macworld.com/article/2048980/get-to-know-ios-7-phone-facetime-and-messages.html|arxivsáne=April 20, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Xabarlar ===
Xabarlar qosımshası endi paydalanıwshılarǵa jibergen yamasa alǵan hár bir xabarınıń jiberilgen waqtın kóriwge múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/how-view-timestamps-individual-texts-and-imessages-ios-7|bet=How to view timestamps for individual texts and iMessages in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206022110/http://www.imore.com/how-view-timestamps-individual-texts-and-imessages-ios-7|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Kazmucha|at=Allyson|sáne=September 21, 2013|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qabıllaw ==
[[Fayl:Letterpress_screenshot.png|nobaý|311x311 nükte|The Verge jazǵanınday, 2013-jılǵı iOS qayta dizaynınıń tegis, minimalistlik dizayn tili 2012-jılǵı Letterpress (suwrette kórsetilgen) sıyaqlı qosımshalardan tásir alǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/10/9/4817146/taskmasters-how-israeli-intelligence-officers-helped-inspire-the-look-of-ios-7|bet=Taskmasters: how Israeli intelligence officers helped inspire the look of iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170313141504/http://www.theverge.com/2013/10/9/4817146/taskmasters-how-israeli-intelligence-officers-helped-inspire-the-look-of-ios-7|arxivsáne=March 13, 2017|avtor=Newton|at=Casey|sáne=October 9, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;]]
iOS 7 niń qabıllanıwı hár qıylı boldı. Forbes tan Mark Rogovskiy jańa dizaynnıń bir neshe aspektlerin sınǵa aldı, sonıń ishinde bas bet fonındaǵı 3D effektin de, &quot;iOS 7 menen ekran fonı arasındaǵı óz-ara tásir jaqsı jaǵdayda da qıyın&quot; dep jazdı, hám operaciyalıq sistema ushın jańa ulıwma dizayn tili &quot;endi qulpın ashqanıńızda belgilerińiz ekranǵa qanday da bir video oyın effekti sıyaqlı ushıp kiredi. Bul mánissiz, telefonǵa kiriwińizdi sekundtıń bir bólegine keshiktiredi hám gúmansız dıqqattı bóledi&quot; dep jazdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/markrogowsky/2013/09/18/7-misses-in-ios-7|bet=7 Misses In iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160820030125/http://www.forbes.com/sites/markrogowsky/2013/09/18/7-misses-in-ios-7|arxivsáne=August 20, 2016|avtor=Rogowsky|at=Mark|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt; The Verge ten Djoshua Topolski de dizayndı sınǵa aldı, operaciyalıq sistemanıń hár qıylı bólimlerinde belgilerdiń bir qálipli emesligin atap ótti, sonday-aq &quot;xabarlandırıw paneli hám eskertiwlerdegi máselelerdi dúzetiwdiń ornına, Apple olarǵa tek jańa boyaw hám bir neshe qatlam qosımsha navigaciya bergen [...] qurılmada ónimdarlıǵıńızdı haqıyqatında tezlestiriw ushın hesh nárse islemegen&quot; dep jazdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/apple/2013/6/10/4416726/the-design-of-ios-7-simply-confusing|bet=The design of iOS 7: simply confusing|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220527115749/https://www.theverge.com/apple/2013/6/10/4416726/the-design-of-ios-7-simply-confusing|arxivsáne=May 27, 2022|avtor=Topolsky|at=Joshua|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

Nielsen Norman Group izertlew kompaniyası iOS 7 niń paydalanıwshı tájiriybesi haqqında keń kólemli esabat jazdı, esabattı &quot;Tegis dizayn háreket etiw shaqırıqların jasıradı, hám shetleri boylap sıypaw karuseller hám aylandırıwǵa kesent etiwi múmkin&quot; dep juwmaqladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.nngroup.com/articles/ios-7|bet=iOS 7 User-Experience Appraisal|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220608111053/https://www.nngroup.com/articles/ios-7|arxivsáne=June 8, 2022|avtor=Budiu|at=Raluca|sáne=October 12, 2013|baspaxana=[[Nielsen Norman Group]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

Biraq, The New York Times tan Devid Pog iOS 7 niń minimalistlik dizaynın unattı, &quot;Jańa operaciyalıq sistema menen qansha kóp waqıt ótkizseńiz, kórsetilgen dúzetiwler hám qolaysızlıqlardı saplastırıwlar ushın sonshelli minnetdar bolasız&quot; hám &quot;ekrannıń tómengi bóliminen joqarıǵa qaray sıypap, Basqarıw orayın ashıwıńız múmkin: bul sizge eń kóp kerek bolatuǵın sazlawlar hám funkciyalar ushın ıqsham, kórgizbeli basqarıw palitrası&quot; dep jazdı. Ol jáne de Siri dawıslı járdemshisindegi jaqsılanıwlardı maqtadı, &quot;Siri ádewir jaqsıraq bolǵan&quot; dep jazdı. Ol juwmaqlap: &quot;Qurılısı, jaylasıwı hám ózgeshelikleri Apple kompaniyasınıń eń jaqsı jumıslarınıń geyparaların kórsetedi. iOS 7 niń kórinisi — yaq, bul baha siziń qálewińizge baylanıslı&quot; dep jazdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://pogue.blogs.nytimes.com/2013/09/17/yes-theres-a-new-iphone-but-thats-not-the-big-news|bet=Yes, There's a New iPhone. But That's Not the Big News.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211202111936/https://pogue.blogs.nytimes.com/2013/09/17/yes-theres-a-new-iphone-but-thats-not-the-big-news|arxivsáne=December 2, 2021|avtor=Pogue|at=David|sáne=September 17, 2013|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

TechCrunch tan Darrell Eterington kóp sanlı jańa kirgizilgen ózgesheliklerge dıqqat awdardı, Basqarıw orayın &quot;ayrıqsha paydalı&quot; dep maqtadı, AirDrop tı &quot;ájayıp&quot; dep bahaladı (biraq sol waqıtta iOS hám Mac arasında óz-ara islesiw joqlıǵın atap ótti), Siri diń &quot;ulıwma alǵanda paydalıraq&quot; bolǵanın hám jańa kóp tapsırmalı funkciyalardıń &quot;aqıllıraq&quot; ekenin, kóp tapsırmalı ekrannıń &quot;ádewir jaqsıraq&quot; bolǵanın ayttı. Juwmaqlap, ol bılay dep jazdı: &quot;iOS 7 niń kóp paydalanıwshılar álleqashan biletuǵın hám súyetuǵın iOS tan aytarlıqtay ózgeshe bolatuǵınına hesh qanday gúman joq, biraq ulıwma alǵanda, bul Apple mobil qurılmaların paydalanıwdı ańsatlastıratuǵın hám kóbirek ráhátlendiretuǵın kóplegen jańa ózgeshelikler menen toltırılǵan jańalanıw&quot;.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/09/17/ios-7-review-apple|bet=Apple iOS 7 Review: A Major Makeover That Delivers, But Takes Some Getting Used To|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161008183416/https://techcrunch.com/2013/09/17/ios-7-review-apple|arxivsáne=October 8, 2016|avtor=Etherington|at=Darrell|sáne=September 17, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

Ayırım sınshılar iOS 7 niń dizaynı hám funkcionallıǵına basqa mobil platformalardan bolǵan básekiniń tásirin atap ótti. Ásirese, Android hám Windows Phone nan alınǵan koncepciyalardıń qollanılıwı, mısalı, uqsas minimalistik hám tipografiyalıq dizayn, Basqarıw orayınıń [[Android]] tıń xabarlandırıw panelindegi uqsas sazlamalar qosqıshlarına teńligi, WebOS qa uqsas kóp tapsırmalı menyu, hátteki Hawa rayı qosımshasınıń dizaynı Windows 8 hám HTC Sense degilerdegige derlik birdey ekenligi aytıp ótildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.infoworld.com/article/2611537/ios/yes--ios-7-copies-windows-phone-and-android----get-used-to-it.html|bet=Yes, iOS 7 copies Windows Phone and Android -- get used to it|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170612111756/http://www.infoworld.com/article/2611537/ios/yes--ios-7-copies-windows-phone-and-android----get-used-to-it.html|arxivsáne=June 12, 2017|avtor=Gruman|at=Galen|sáne=June 14, 2013|jumıs=[[InfoWorld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt; PC Magazine nen Sasha Segan bılay dedi: &quot;Apple dıń danıshpanlıǵı bóleklerdi biriktiriw hám olardı marketing qılıwda. Apple dıń baǵdarlamashı API leri hám baǵdarlamashılar ushın pul islep tabıw tariyxı ele de ústemlik etedi — Android qa qaraǵanda qaraqshılıq az, al Windows Phone qa qaraǵanda auditoriya úlkenirek hám dizayn múmkinshilikleri kóbirek.&quot;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://uk.pcmag.com/smartphones/14930/news/ios-7-steals-from-stomps-on-competitors|bet=iOS 7 Steals From, Stomps On Competitors|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170116153907/http://uk.pcmag.com/smartphones/14930/news/ios-7-steals-from-stomps-on-competitors|arxivsáne=January 16, 2017|avtor=Segan|at=Sascha|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[PC Magazine]]|baspaxana=[[Ziff Davis]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 7 niń qabıl etiliw tezligi bir kúnnen keyin 35% ke jetkeni xabar etildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/09/19/ios-7-adoption-already-as-high-as-35-in-one-day-apple-and-developers-reap-the-rewards|bet=iOS 7 Adoption Already As High As 35% In One Day, Apple And Developers Reap The Rewards|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206022146/https://techcrunch.com/2013/09/19/ios-7-adoption-already-as-high-as-35-in-one-day-apple-and-developers-reap-the-rewards|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Etherington|at=Darrell|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt; Bes kún ishinde iOS 7 200 millionnan aslam qurılmaǵa ornatıldı, bunı Apple &quot;tariyxtaǵı eń tez baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwı&quot; dep atadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2013/09/23First-Weekend-iPhone-Sales-Top-Nine-Million-Sets-New-Record.html|bet=First Weekend iPhone Sales Top Nine Million, Sets New Record|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170309092203/http://www.apple.com/pr/library/2013/09/23First-Weekend-iPhone-Sales-Top-Nine-Million-Sets-New-Record.html|arxivsáne=March 9, 2017|sáne=September 23, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt; 2014-jıldıń avgust ayında iOS qurılmalarınıń 91% i sol waqıtta iOS 7 ni paydalanǵanı xabar etildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/08/22/while-91-of-apple-users-run-ios-7-five-different-versions-of-android-hold-10-share|bet=While 91% of Apple users run iOS 7, five different versions of Android hold 10%+ share|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160129202510/http://appleinsider.com/articles/14/08/22/while-91-of-apple-users-run-ios-7-five-different-versions-of-android-hold-10-share|arxivsáne=January 29, 2016|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=August 22, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Mashqalalar ==

=== Dizaynnıń kesellik keltiriwi ===
2013-jıldıń sentyabr ayında Fast Company dan Pranav Diksittiń xabar beriwinshe, Apple dıń qollaw forumlarında paydalanıwshılar iOS 7 niń jańa dizaynı, sonıń ishinde &quot;kóp tapsırmalı rejimde hám qosımshalardı ashıp jabıwda kóp sanlı úlkeytiw animaciyaları, sonday-aq jeńil parallaks effekti&quot; paydalanıwshılarda kesellik sezimin payda etip atırǵanı haqqında shaǵımlar payda boldı. Diksit parallaks effektin óshirip qoyıwǵa bolatuǵının, biraq kópshilik animaciyalar ushın bunday múmkinshilik joq ekenin atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/3018636/fast-feed/ios-7-is-reportedly-making-people-sick|bet=iOS 7 is reportedly making people sick|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206023401/https://www.fastcompany.com/3018636/fast-feed/ios-7-is-reportedly-making-people-sick|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Dixit|at=Pranav|sáne=September 27, 2013|jumıs=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]|baspaxana=Mansueto Ventures|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

&quot;Ogayodaǵı UH Case Medical Center diń shańaraq medicinası bóliminiń baslıǵı&quot; Dr. Djordj Kikano Fox News ke &quot;Buǵan sezgir adamlar ushın bul mashqalanıń belgili bir tiykarı bar&quot; dep ayttı. Fox News tıń jazıwınsha, Dr. Kikano bılay degen: &quot;Bul telefon fonınıń artqa hám aldıǵa áste jıljıwına alıp keletuǵın jańa &quot;parallaks&quot; funkciyası, bul ózgeshelik mashinada júrgende payda bolatuǵın kesellikke uqsas nátiyjege alıp keledi. Ishki qulaq teńsalmaqlılıq ushın, al kózler kóriw ushın juwapker. Nárseler úylespegende, bas aylanıw hám kewil aynıw sezimin sezesiz. Ayırım adamlar bunı sezedi, ayırımları sezbeydi, al ayırımları oǵan úyrenip ketedi.&quot;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.foxnews.com/tech/apple-ios-7-is-sickening-users-doctor-confirms|bet=Apple iOS 7 is sickening users, doctor confirms|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201205124029/https://www.foxnews.com/tech/apple-ios-7-is-sickening-users-doctor-confirms|arxivsáne=December 5, 2020|avtor=Kaplan|at=Jeremy A.|sáne=September 27, 2013|jumıs=[[Fox News]]|baspaxana=[[Fox Entertainment Group]]|qaralǵan sáne=December 1, 2020}}&lt;/ref&gt;

=== Batareyanıń tez tawsılıwı ===
ZDNet ten Adrian Kingsli-Xyuz 2014-jıldıń mart ayında iPhone hám iPad paydalanıwshıları iOS 7.1 jańalanıwınan keyin batareyanıń tez tawsılıwı haqqında xabarlaǵanın jazdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/poor-battery-life-after-installing-ios-7-1-try-these-simple-tips/|bet=Poor battery life after installing iOS 7.1? Try these simple tips|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331205221/http://www.zdnet.com/article/poor-battery-life-after-installing-ios-7-1-try-these-simple-tips|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Kingsley-Hughes|at=Adrian|sáne=March 15, 2014|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}&lt;/ref&gt; Ars Technica dan Endryu Kanningemniń laboratoriyalıq sınawlarında ayırım apparatlıq támiynat úlgilerinde batareyanıń az muǵdarda tawsılıwı bayqalǵan, al basqalarında statistikalıq jaqtan áhmiyetli ózgerisler bolmaǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/03/refinements-additions-and-un-breaking-stuff-ios-7-1-reviewed|bet=Refinements, additions, and un-breaking stuff: iOS 7.1 reviewed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206103609/https://arstechnica.com/apple/2014/03/refinements-additions-and-un-breaking-stuff-ios-7-1-reviewed|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=March 11, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Qulıplaw ekranın aylanıp ótiw ===
9to5Mac ten Dom Espozito 2014-jıldıń iyun ayında iOS 7 de qulıplaw ekranın aylanıp ótiwdiń jańa usılı tabılǵanın, &quot;belgili jaǵdaylarda 5 sekund ishinde&quot; telefonǵa kiriwge múmkinshilik beretuǵının xabarladı. Bul mashqala keyinirek dúzetildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/06/09/new-lock-screen-bypass-discovered-in-ios-7-allows-access-in-5-seconds-under-certain-circumstances|bet=New lock screen bypass discovered in iOS 7, allows access in 5 seconds under certain circumstances (Update: Resolved)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206104035/https://9to5mac.com/2014/06/09/new-lock-screen-bypass-discovered-in-ios-7-allows-access-in-5-seconds-under-certain-circumstances|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Esposito|at=Dom|sáne=June 9, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qollap-quwatlanatuǵın qurılmalar ==
Bul versiya menen Apple [[iPhone 3GS]] hám iPod Touch (4-áwlad) ushın qollap-quwatlawdı toqtattı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/kb/dl1682?locale=en_US|bet=iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170121080010/https://support.apple.com/kb/DL1682?locale=en_US|arxivsáne=January 21, 2017|sáne=September 18, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=February 8, 2017}}&lt;/ref&gt; iPhone 3GS ushın qollap-quwatlaw toqtatılıwı menen [[Samsung]] processorları bar qurılmalar ushın baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwları endi qoljetimsiz boldı. Degen menen, iPhone 4 sheklengen qollap-quwatlawǵa iye

== Derekler ==
{{Derekler}}
&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]</text>
      <sha1>av36gy129ubhvepa9iju3wan51k1ner</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IPhone 5c</title>
    <ns>0</ns>
    <id>22515</id>
    <revision>
      <id>123924</id>
      <parentid>120940</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:34:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123924</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30858" sha1="f4iojsrbz4lw44p2wi0tfyfq28or25l" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em;&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;&quot;|iPhone 5c
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| [[File:IPhone_5c_Logo.svg|200px]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| [[File:IPhone 5C (blue).svg|250px]]
|-
! Islep shıǵarıwshı
| [[Apple Inc.|Apple]]
|-
! Túri
| [[Smartfon]]
|-
! Birinshi shıǵarılǵan waqtı
| [[20-sentyabr]], [[2013|2013-jıl]]
|-
! Satılǵan dáwiri
| [[2013]]–[[2015]]
|-
! Óndiriwden toqtatılǵan
| [[9-sentyabr]], [[2015]] ([[Hindstan|Hindistannan]] basqa)
[[17-fevral]], [[2016]] (Hindistan)
|-
! Aldıńǵı
| [[iPhone 5]]
|-
! Keyingi
| [[iPhone 6]]
|-
! Baylanıslı modeli
| [[iPhone 5s]]
|-
! Qollaytuǵın tarmaqları
| GSM, CDMA, 3G, EVDO, HSPA+, EDGE, LTE
|-
! Ólshemleri
| 124.4 mm (4.90 dyuym) biyikligi
59.2 mm (2.33 dyuym) eni
8.97 mm (0.353 dyuym) qalıńlıǵı
|-
! Salmaǵı
| 132 g (4.66 unciya)
|-
! Operaciyalıq sistema
| Dáslepki: [[IOS 7|iOS 7.0]]
Sońǵı: iOS 10.3.3 (19-iyul, 2017)
|-
! Sistema-chip
| Apple A6
|-
! Operativ yadı
| 1 GB LPDDR2-1066 RAM
|-
! Saqlaw ornı
| 8, 16 hám 32 GB
|-
! SIM
| nanoSIM
|-
! Batareyası
| 5.73 Vt/s (1510 mAs) Litiy-ion batareyası
|-
! Quwatlandırıw
| 5Vt
|-
! Artqı kamerası
| Sony Exmor R IMX145
8 MP artqı jaqtılatılǵan sensor
HD video (1080p) 30 kadr/s
IQ filtr
f/2.4 diafragma
5 elementli linza
betti anıqlaw (tek súwretler)
Súwret turaqlastırıw
|-
! Aldıńǵı kamerası
| 1.2 MP, HD video (720p)
|-
! Displeyi
| 4 dyuym (100 mm)
(16:9 formatı)
kóp sensorlı displey
LED jaqtılandırılǵan IPS TFT LCD
640×1136 piksel 326 ppi menen
800:1 kontrast qatnası (tipik)
500 kd/m² maksimal jaqtılıq
Barmaq izi qaldırmaytuǵın oleofob qaplama
|-
! Dawıs
| Bir dinamik
3.5 mm TRRS, 20 Gc — 20 kGc jiyilik diapazonı
3.5 mm audio portı
|-
! Baylanıs
| Wi-Fi, Bluetooth 5, Lightning portı
|-
! Kirgiziw qurılmaları
| Kóp sensorlı displey
Úsh mikrofonlı konfiguraciya
3-kósherli giroskop
3-kósherli akselerometr
Kompas
Jaqınlıq sensorı
Qorshaǵan ortalıq jaqtılıǵı sensorı
(GPS GLONASS)
|-
! Veb-saytı
| [https://web.archive.org/web/20140131060820/http://www.apple.com/iphone-5c/ Apple — iPhone 5c] (arxivlengen)
|}

'''iPhone 5c''' — bul [[Apple Inc.|Apple Inc]]. tárepinen jaratılǵan hám satıwǵa shıǵarılǵan [[smartfon]]. Ol [[iPhone]]-nıń altınshı áwladına tiyisli. Qurılma [[2013|2013-jıl]] [[10-sentyabr]] kúni járiyalandı&lt;ref name=&quot;apple pr 5c announced&quot;&gt;{{Cite press release |title=Apple Introduces iPhone 5c—The Most Colorful iPhone Yet |url=https://www.apple.com/pr/library/2013/09/10Apple-Introduces-iPhone-5c-The-Most-Colorful-iPhone-Yet.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20130911223246/https://www.apple.com/pr/library/2013/09/10Apple-Introduces-iPhone-5c-The-Most-Colorful-iPhone-Yet.html |url-status=dead |archive-date=September 11, 2013 |location=Cupertino, CA |publisher=[[Apple Inc.]] |date=September 10, 2013 |access-date=July 27, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;apple pr 5s announced&quot;&gt;{{Cite press release |title=Apple Announces iPhone 5s—The Most Forward-Thinking Smartphone in the World |url=https://www.apple.com/pr/library/2013/09/10Apple-Announces-iPhone-5s-The-Most-Forward-Thinking-Smartphone-in-the-World.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20130911090433/https://www.apple.com/pr/library/2013/09/10Apple-Announces-iPhone-5s-The-Most-Forward-Thinking-Smartphone-in-the-World.html |url-status=dead |archive-date=September 11, 2013 |location=Cupertino, CA |publisher=[[Apple Inc.]] |date=September 10, 2013 |access-date=July 27, 2015}}&lt;/ref&gt; hám 2013-jıldıń [[20-sentyabr|20-sentyabrinde]]&lt;ref name=&quot;apple pr 5s 5c released&quot;&gt;{{Cite press release |title=iPhone 5s &amp; iPhone 5c Arrive on Friday, September 20 |url=https://www.apple.com/pr/library/2013/09/16iPhone-5s-iPhone-5c-Arrive-on-Friday-September-20.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20130918231841/https://www.apple.com/pr/library/2013/09/16iPhone-5s-iPhone-5c-Arrive-on-Friday-September-20.html |url-status=dead |archive-date=September 18, 2013 |location=Cupertino, CA |publisher=[[Apple Inc.]] |date=September 17, 2013 |access-date=July 27, 2015}}&lt;/ref&gt; óziniń joqarı dárejeli analogı [[iPhone 5s]] penen birge satıwǵa shıǵarıldı. iPhone 5c atamasındaǵı &quot;c&quot; háribi &quot;color&quot; (reń) sózin ańlatadı.

iPhone 5c — bul [[iPhone 5]]-tiń variantı bolıp, uqsas apparatlıq támiynat specifikaciyalarına iye, biraq dáslepki iPhone 5-tiń alyuminiy korpusı ornına qattı qaplanǵan polikarbonat korpusqa iye. iPhone 5c bir neshe reń variantlarında jetkerip berildi hám [[iOS 7]] [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sisteması]] menen támiyinlendi. Qurılma jańa flagman 5s-ke salıstırǵanda tómenirek bahada satıwǵa shıǵarıldı; Apple-dıń ádettegi jańa versiyanı shıǵarǵanda aldıńǵı modeldiń bahasın tómenletiw ámeliyatınan ayırmashılıǵı, iPhone 5 anıq túrde óndiristen alıp taslandı hám 5c menen almastırıldı. 2014-jıldıń 9-sentyabrinde iPhone 6 hám 6 Plus járiyalanǵannan keyin, 16 hám 32 GB iPhone 5c modelleri 8 GB model menen almastırıldı. 2015-jıldıń 9-sentyabrinde 8 GB versiyası Hindstannan basqa barlıq bazarlarda óndiristen alıp taslandı, ol jerde 2016-jıldıń 17-fevralına shekem satıwda boldı.

iPhone 5c 2016-jılı birinshi áwlad iPhone SE shıǵarılǵanǵa shekem flagman iPhone-nan arzanıraq bahada satılǵan sońǵı jańa iPhone boldı. 2018-jılı shıǵarılǵan iPhone XR ayırım baqlawshılar tárepinen 5c-diń ruwxıy miyrasxorı dep esaplandı, biraq XR óziniń qımbatıraq analoglarına uqsas ishki apparatlıq támiynatqa iye edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.financialexpress.com/industry/technology/with-iphone-13-launch-apple-discontinues-what-was-once-its-most-affordable-flagship-iphone/2330496/|bet=With iPhone 13 launch, Apple discontinues what was once its 'most affordable' flagship iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210916081529/https://www.financialexpress.com/industry/technology/with-iphone-13-launch-apple-discontinues-what-was-once-its-most-affordable-flagship-iphone/2330496/|arxivsáne=September 16, 2021|sáne=September 15, 2021|qaralǵan sáne=September 19, 2021}}&lt;/ref&gt;

== Ózgeshelikleri ==

=== Dizayn ===
iPhone 5c polіkarbonat korpusı menen qayta dizayn islengen bolıp, ol polat lenta menen bekkemlengen. Biraq, dizayn materialındaǵı ózgerisler sebepli, telefonnıń salmaǵı 132 gramm boldı, bul 5 hám 5s modellerinen 20 gramm awır, biraq ele de eski iPhone modellerinen jeńil. iPhone 5c dizaynı anaǵurlım qalıńıraq, biraq iPod Touch (5-áwlad) modelleriniń dizaynına jaqın uqsas, ol da hár túrli reńlerde bar, biraq basqa materiallardan islengen. Basqa kishi ózgerisler arasında kamera blogı hám sessiz rejim/qońıraw túymesiniń dizaynı kiredi. Bul iPhone óziniń dizaynı ushın unamlı pikirler aldı, onı házirgi waqıtqa shekem eń bekkem iPhone dep atadı. iPhone 5c bir neshe reńlerde usınıldı.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Reńi
!Atı
!Aldı
|-
| bgcolor=&quot;F3F3F3&quot; |
|Aq
| rowspan=&quot;5&quot; |Qara
|-
| bgcolor=&quot;48AEE6&quot; |
|Kók
|-
| bgcolor=&quot;A2EB67&quot; |
|Jasıl
|-
| bgcolor=&quot;F9D045&quot; |
|Sarı
|-
| bgcolor=&quot;FF6E5A&quot; |
|Qızǵılt
|-
|}

=== Baǵdarlamalıq támiynat ===
iPhone 5c Apple kompaniyasınıń [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sisteması]] [[iOS]] penen jumıs isleydi.&lt;ref name=&quot;macworld ios6&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.macworld.com/article/2009920/weekly-wrap-the-new-iphone-5-new-itunes-new-ipads-and-ios-6.html|title=Weekly Wrap: The new iPhone 5, new iTunes, new iPods, and iOS 6|publisher=[[Mac Publishing]]|date=September 15, 2012|access-date=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt; iOS [[paydalanıwshı interfeysi]] kóp sensorlı ımlardı (háreketlerdi) arqalı tikkeley basqarıw koncepciyasına tiykarlanǵan. Bloklawshı basqarıw elementleri slayderler, qosqıshlar hám túymelerden ibarat.&lt;ref name=&quot;apple iOS6 manual 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://manuals.info.apple.com/en_US/iphone_user_guide.pdf|bet=iPhone User Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120308105745/http://manuals.info.apple.com/en_US/iPhone_User_Guide.pdf|arxivsáne=March 8, 2012|sáne=September 18, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt; Operaciyalıq sistema menen óz-ara tásir etiw sıypaw, basıw, qısıw hám keri qısıw sıyaqlı háreketlerdi óz ishine aladı, olardıń hámmesi iOS operaciyalıq sisteması hám onıń kóp sensorlı interfeysi kontekstinde anıq anıqlamalarǵa iye. Ishki akselerometrler ayırım qosımshalar tárepinen qurılmanı silkiw (ulıwma nátiyje — biykar etiw buyrıǵı) yamasa onı vertikal aylandırıw (ulıwma nátiyje — portret rejiminen landshaft rejimine ótiw) ushın qollanıladı.&lt;ref name=&quot;apple iOS6 manual 1&quot; /&gt;

iPhone 5c 2013-jıl 20-sentyabrde shıǵarılǵan iOS 7 menen támiyinlengen.&lt;ref name=&quot;verge ios7 release 1&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.theverge.com/2013/9/10/4715240/ios-7-release-date|title=iOS 7 will come to iPads and iPads on September 18th|work=[[The Verge (website)|The Verge]]|publisher=[[Vox Media]]|first=Aaron|last=Souppouris|date=September 10, 2013|access-date=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt; iOS 7-niń jańa elementleri dizayneri Djoni Ayv bul jańalanıwdı &quot;quramalılıqqa tártip alıp keliw&quot; dep táriyipledi, jetilistirilgen tipografiya, jańa belgisheler, móldirlik, qatlamlaw, fizika hám giroskopqa tiykarlanǵan parallaks sıyaqlı ózgesheliklerdi dizayndaǵı tiykarǵı ózgerisler sıpatında atap ótti.&lt;ref name=&quot;WWDC keynote&quot;&gt;{{Cite AV media|url=http://www.apple.com/apple-events/june-2013/|title=WWDC 2013 Keynote|date=June 10, 2013|publisher=[[Apple Inc.]]}}&lt;/ref&gt; iOS 7 hám OS X Yosemite (10.10 versiyası) dizaynı Game Center-degi jasıl kiyiz, Newsstand-taǵı aǵash hám Calendar-daǵı teri sıyaqlı skevomorflıq elementlerden kózge kórinerli túrde bas tartıp, tegis grafikalıq dizaynǵa artıqmashlıq berdi.&lt;ref name=&quot;WWDC keynote&quot; /&gt;

Telefon xotspot sıpatında isley aladı, óziniń Internet baylanısın Wi-Fi, Bluetooth yamasa USB arqalı bólise aladı, sonday-aq [[App Store]]-ǵa kire aladı, bul — Apple tárepinen islep shıǵılǵan hám qollap-quwatlanatuǵın iOS ushın onlayn qosımshalardı tarqatıw platforması. Bul xızmet paydalanıwshılarǵa Xcode hám iOS SDK járdeminde islep shıǵılǵan hám Apple arqalı járiyalanǵan qosımshalardı [[iTunes Store]]-dan kóriw hám júklep alıw imkaniyatın beredi.&lt;ref name=&quot;zdnet ios7 new enterprise feats 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/10-new-ios-7-features-for-the-enterprise/|bet=10 new iOS 7 features for the enterprise|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130914022050/http://www.zdnet.com/10-new-ios-7-features-for-the-enterprise-7000020525/|arxivsáne=September 14, 2013|avtor=O'Grady|at=Jason D.|sáne=September 11, 2013|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt;

iOS 7 ad-hoc Wi-Fi bólisiw platforması bolǵan AirDrop-tı qosadı. Paydalanıwshılar iPhone 5 hám onnan keyingi modeller, iPod Touch (5-áwlad), iPad (4-áwlad) yamasa iPad Mini menen fayllardı bólise aladı.&lt;ref name=&quot;investvine ios 7 asia 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://investvine.com/apples-next-innovation-to-intimidate-asia|bet=Apple's next innovation to intimidate Asia|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130915092013/http://investvine.com/apples-next-innovation-to-intimidate-asia/|arxivsáne=September 15, 2013|avtor=Calderon|at=Justin|sáne=June 11, 2013|baspaxana=Inside Investor|qaralǵan sáne=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;apple wwdc13 keynote 1&quot;&gt;{{Cite AV media|url=https://www.apple.com/apple-events/june-2013|title=WWDC 2013 Keynote|date=June 10, 2013|publisher=[[Apple Inc.]]}}&lt;/ref&gt; Operaciyalıq sistema sonday-aq Basqarıw orayın (Control Center) qosadı, ol iOS paydalanıwshılarına jiyi qollanılatuǵın basqarıw elementleri hám qosımshalarǵa kiriw imkaniyatın beredi. Hár qanday ekrannan — sonıń ishinde qulıplaw ekranınan da — joqarıǵa qaray sıypaw arqalı paydalanıwshılar Samolyot rejimine ótiw, Wi-Fi-dı qosıw yamasa óshirip qoyıw, displey jaqtılıǵın sazlaw hám qurılmanıń usıǵan uqsas tiykarǵı funkciyaların orınlay aladı. Ol sonday-aq artqı kameranıń jaqtılandırıwshı LED-in fonar sıpatında paydalanıw ushın jańa integraciyalanǵan fonar funkciyasın óz ishine aladı.&lt;ref name=&quot;engadget CC 1&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.engadget.com/2013/06/10/ios-7-control-center|title=iOS 7 to include Control Center for quick-access settings|publisher=[[AOL]]|date=June 10, 2013|access-date=September 12, 2013}}&lt;/ref&gt;

iPhone 5c media pleer sıpatında isleydi hám Apple Maps hám Passbook-tı óz ishine aladı. Karta qosımshası gezekpe-gezek seslendirilgen navigaciyalıq kórsetpelerdi, ayırım iri qalalardaǵı 3D kórinislerdi hám haqıyqıy waqıt rejimindegi trafikti óz ishine aladı.&lt;ref name=&quot;Forbes info 1&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.forbes.com/sites/greatspeculations/2012/09/11/apple-ios-6-mobile-payments-one-more-thing-for-the-iphone-5/?ss=innovation-science|title=Apple, iOS 6 &amp; Mobile Payments — One More Thing for the iPhone 5?|work=[[Forbes]]|first=Christopher|last=Versace|date=September 11, 2013|access-date=September 12, 2013}}&lt;/ref&gt; Paydalanıwshılar qurılmasın gorizontal baǵdarda landshaft rejimine aylandırıp, albom muqabalarınıń kollajına kire aladı.

5c modelinde Siri, aqıllı jeke járdemshi hám bilim navigatorı bar. Bul qosımsha tábiyiy til paydalanıwshı interfeysin qollanıp, sorawlarǵa juwap beredi, usınıslar beredi hám sorawlardı bir qatar veb-xızmetlerge jiberiw arqalı háreketlerdi orınlaydı. Apple kompaniyasınıń aytıwınsha, baǵdarlama waqıt ótiwi menen paydalanıwshınıń jeke qálewlerine beyimlesedi hám nátiyjelerdi jekelestiredi.&lt;ref name=&quot;apple siri 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/features/siri.html|bet=iPhone 4s&amp;nbsp;— Ask Siri to help you get things done|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111005233501/https://www.apple.com/iphone/features/siri.html|arxivsáne=5 October 2011|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 13, 2013}}&lt;/ref&gt; iOS 7 jańa erkek hám hayal dawısların, jańa sistema sazlawları funkciyaların, operaciyalıq sistemanıń qalǵan bólimlerine sáykes qayta dizayndı hám Twitter, Wikipedia, Bing hám Photos penen integraciyanı qosadı.&lt;ref name=&quot;changes&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/ios7/features|bet=iOS 7 Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130612074554/https://www.apple.com/ios/ios7/features|arxivsáne=12 June 2013|sáne=June 13, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 13, 2013}}&lt;/ref&gt; Ol qollap-quwatlaytuǵın iOS-tiń aqırǵı versiyası — 2016-jılǵı iOS 10. iOS 11 iPhone 5c ushın qollap-quwatlawdı toqtatadı, óytkeni telefonnıń óndirisi 2015-jıldıń sentyabr ayında toqtatılǵan hám ol 32-bitli iPhone bolıp tabıladı.&lt;ref name=&quot;Forbes info 2&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2017/04/11/apple-ios-10-3-2-release-iphone5-support-remove/#125260f14ded|title=Apple iOS 10.3.2 Release Has A Nasty Surprise|access-date=April 11, 2017}}&lt;/ref&gt;

Facebook Apple-dıń tuwma qosımshaları arqalı integraciyalanǵan. Facebook funkciyalarına Calendar sıyaqlı tuwma qosımshalardan tikkeley kiriwge boladı, ol Facebook waqıyaların sinxronlay aladı yamasa Apple [[App Store]] ishinde Facebook-tıń &quot;unaydı&quot; túymesin paydalana aladı.&lt;ref name=&quot;FB info 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://developers.facebook.com/blog/post/2013/08/28/platform-updates--facebook-sdk-for-ios-7-and-promotions-updates|bet=Platform Updates: Facebook SDK for iOS 7 and Promotions Updates|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131024173050/http://developers.facebook.com/blog/post/2013/08/28/platform-updates--facebook-sdk-for-ios-7-and-promotions-updates/|arxivsáne=October 24, 2013|avtor=Clark|at=Jason|sáne=August 28, 2013|jumıs=developers.facebook.com|baspaxana=[[Facebook]]|qaralǵan sáne=September 12, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Sgear info 1&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.slashgear.com/facebook-and-twitter-get-ios-7-app-refresh-18298393|title=Facebook and Twitter get iOS 7 app refresh|publisher=R3 Media|date=September 18, 2013|access-date=October 8, 2013}}&lt;/ref&gt; iTunes Radio, internet radio xızmeti de iPhone 5c-de bar. Bul — barlıq [[iTunes]] paydalanıwshıları ushın reklama menen qollap-quwatlanatuǵın biypul xızmet bolıp, iOS-te Siri integraciyasın usınadı. Paydalanıwshılar treklerdi ótkizip jibere aladı, stanciyalardı sazlay aladı hám stanciya qosıqların iTunes Store-dan satıp ala aladı. Paydalanıwshılar sonday-aq aldıńǵı qosıqlarınıń tariyxın izertley aladı.&lt;ref name=&quot;apple iTunes Radio 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/itunes/itunes-radio|bet=Apple — iTunes Radio — Hear where your music takes you.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130613120404/https://www.apple.com/itunes/itunes-radio|arxivsáne=13 June 2013|sáne=June 10, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=October 8, 2013}}&lt;/ref&gt;

=== Apparatlıq támiynat ===
iPhone 5c kóbinese iPhone 5 penen birdey apparatlıq támiynattı paydalanadı, tek bir neshe kishi ózgerisler bar.

iPhone 5-tiń alyuminiy korpusı menen salıstırǵanda, 5c bir bólekli qattı qaplanǵan polikarbonat korpustan islengen bolıp, onıń polat penen bekkemlengen ramkası bar, ol sonday-aq antenna xızmetin atqaradı. iPhone 5c-niń arqa tárepi bir neshe jarqın reńlerde — kók, jasıl, qızǵılt, sarı hám aq reńlerde bar, al aldıńǵı beti qara shiyshe.&lt;ref name=&quot;ABCN info 1&quot;&gt;{{Cite news|url=https://abcnews.go.com/Technology/apples-iphone-5c-pre-ordered-now/story?id=20242850|title=You Can Pre-Order Your iPhone 5c Today|work=[[ABC News (United States)|ABC News]]|publisher=go.com|first=Joanna|last=Stern|access-date=October 12, 2013}}&lt;/ref&gt;

iPhone 5c Apple A6 dep atalatuǵın sistema-chipti (SoC) paydalanadı, bul iPhone 5-te de qollanılǵan chip.&lt;ref name=&quot;Custom CPU — Anandtech&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.anandtech.com/show/6292/iphone-5-a6-not-a15-custom-core|title=iPhone 5's A6 SoC: Not A15 or A9, a Custom Apple Core Instead|publisher=[[AnandTech]]|first=Anand|last=Lal Shimpi|date=September 15, 2012|access-date=October 11, 2012}}&lt;/ref&gt; SoC 1.3 GGc eki yadrolı [[Oraylıq processor|processor]], 1 GB tez jumıs islewshi yadro hám 266 MGc jiyilikte isleytuǵın úsh yadrolı PowerVR SGX543MP3 grafikalıq processorınan turadı.&lt;ref name=&quot;anandtech info 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.anandtech.com/show/6323/apple-a6-die-revealed-3core-gpu-100mm2|bet=Apple A6 Die Revealed: 3-core GPU, &lt; 100mm^2|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120922115308/http://www.anandtech.com/show/6323/apple-a6-die-revealed-3core-gpu-100mm2|arxivsáne=September 22, 2012|avtor=Lal Shimpi|at=Anand|sáne=September 21, 2012|baspaxana=[[Anandtech]]|qaralǵan sáne=October 24, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Geekbench test (28/9)&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.geek.com/articles/mobile/iphone-5-a6-chip-clocked-at-1-3ghz-20120927|bet=iPhone 5 A6 chip clocked at 1.3&amp;nbsp;GHz|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120930013512/http://www.geek.com/articles/mobile/iphone-5-a6-chip-clocked-at-1-3ghz-20120927/|arxivsáne=September 30, 2012|avtor=Humphries|at=Matthew|sáne=September 28, 2012|baspaxana=[[Geek.com]]|qaralǵan sáne=October 4, 2012}}&lt;/ref&gt;

Apple kompaniyasınıń aytıwınsha, iPhone 5c-de jańa LTE antennaları bar, olar basqa smartfonlarǵa qaraǵanda kóbirek LTE diapazonların qamtıydı.&lt;ref name=&quot;Apple A6 in 5c&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/apple-events/september-2013|bet=Events — Special Event September 2013|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130911052221/http://www.apple.com/apple-events/september-2013/|arxivsáne=September 11, 2013|sáne=September 10, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt;

5c modelinde 4 dyuymlik Retina, kóp sensorlı displey bar, onıń ajıratımlılıǵı 640×1136 piksel. Qoljetimli saqlaw ornı kólemleri 8, 16 yamasa 32 GB etip belgilengen; qosımsha yad kartasın qosıw múmkinshiligi joq. iPhone 5c Nano SIM kartasın paydalanadı, iPhone 5s hám iPhone 5 modelleri sıyaqlı.

Qayta zaryadlanatuǵın litiy-ionlı batareya 1510mAh zaryadlaw quwatına iye bolıp, iPhone 5-tiń 1440mAh batareyasınan azǵana jaqsılanǵan. Ol ≤225 saat kútiw rejiminde hám ≤8 saat sóylesiw waqıtına esaplanǵan. Ol integraciyalanǵan hám paydalanıwshı tárepinen almastırılıwı múmkin emes.&lt;ref name=&quot;Apple 5c specs&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone-5c/specs|bet=iPhone 5c — Technical Specifications|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130911221849/https://www.apple.com/iphone-5c/specs|arxivsáne=11 September 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt;

iPhone 5c iPhone 5-ke uqsas 8 MP artqı kameranı saqlap qalǵan, biraq basqasha kamera jıynaǵı menen. FaceTime hám kamera qosımshaları arqalı támiyinlenetuǵın aldıńǵı kamera 1.2 megapiksel tómenirek ajıratımlılıqqa iye.

iPhone 5c iPhone 5s-te kirgizilgen tiykarǵı jańa funkciyalarǵa iye emes. Onda iPhone 5s-tiń Touch ID barmaq izi skaneri joq. Sonday-aq, onda 64-bitli A7 SoC hám M7 qozǵalıs processorı da joq. Degen menen, iPhone 5c video jazıw waqtında fotosúwret túsiriwdi hám 3x cifrlı úlkeytiwdi qollaydı.

iPhone 5c 32-bitli processorǵa iye bolǵan sońǵı iPhone boldı hám A6X chipine iye iPad (4-áwlad) penen birge 32-bitli processorǵa iye bolǵan sońǵı iOS qurılmalarınıń biri boldı.

== Apple aksessuarları ==
[[Fayl:Blue_iPhone_5C_in_black_case.jpg|solğa|nobaý|200x200 nükte|Apple tárepinen shıǵarılǵan qara korpustaǵı kók iPhone 5c]]
iPhone-nıń media ilajı barısında, Apple altı túrde bolatuǵın iPhone 5c ushın korpusın járiyaladı: qara, aq, qızǵılt, sarı, kók hám jasıl. Korpustıń ishinen iPhone korpusınıń túsin kórsetiw ushın qapta tesikler kesilgen, bul arqalı qurılma derlik eki túsli kórinedi (biraq bul artqı jaǵındaǵı &quot;iPhone&quot; jazıwınıń &quot;hon&quot; bolıp kóriniwine alıp keldi.) Korpuslar hám telefon reńleri otız túrli tús kombinaciyasın payda etedi.&lt;ref name=&quot;apple 5c cases 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://store.apple.com/us/product/MF035/iphone-5C-case-blue|bet=iPhone 5c Case — Blue|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140223081304/http://store.apple.com/us/product/MF035/iphone-5C-case-blue|arxivsáne=February 23, 2014|jumıs=[[Apple Store (online)|Apple Store]]|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt; Qaptıń ishi jumsaq mikrofibra menen qaplanǵan, al sırtı silikonnan islengen. Bul Apple kompaniyasınıń [[IPhone 4|iPhone 4 Bumpers]] korpuslarınan keyin iPhone ushın birinshi ret shıǵarǵan korpusı.

Apple jáne de aldın járiyalanǵan iPhone 5c ushın dok stanciyanı shıǵardı,&lt;ref name=&quot;applestore 5c dock 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://store.apple.com/us/product/MF031ZM/A/iphone-5C-dock?fnode=45|bet=iPhone 5c Dock|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140913200058/http://store.apple.com/us/product/MF031ZM/A/iphone-5c-dock?fnode=45|arxivsáne=September 13, 2014|jumıs=[[Apple Store (online)|Apple Store]]|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=September 11, 2013}}&lt;/ref&gt; bul Apple kompaniyasınıń iPhone 4-ten berli birinshi ret dok stanciya islegeni. Dok stanciya telefon qapları menen sıyıspaytuǵını sebepli Apple onlayn dúkanında kópshilik tárepinen unamsız pikirler alǵan.

== Qabıllaw ==

=== Sın pikirler ===
iPhone 5c aralas pikirler aldı, telefonnıń ózi maqtalǵanı menen, onıń polikarbonat qabıǵı [[iPhone 5]] hám iPhone 5s modelleriniń alyuminiy korpuslarına salıstırǵanda &quot;sapalı&quot; kórinisi hám sezimi joqlıǵı ushın sınǵa alındı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/us/reviews/phones/mobile-phones/iphone-5c-1179311/review|bet=iPhone 5c review &amp;#124; Phone Reviews|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140903235043/http://www.techradar.com/us/reviews/phones/mobile-phones/iphone-5c-1179311/review|arxivsáne=September 3, 2014|avtor=Gareth Beavis|baspaxana=TechRadar|qaralǵan sáne=June 17, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/09/blue-green-yellow-white-and-pink-are-the-new-black-the-iphone-5c-reviewed/2/|bet=Blue, green, yellow, white, and pink are the new black: The iPhone 5c reviewed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141213215042/http://arstechnica.com/apple/2013/09/blue-green-yellow-white-and-pink-are-the-new-black-the-iphone-5c-reviewed/2/|arxivsáne=December 13, 2014|avtor=Andrew Cunningham|sáne=September 24, 2013|baspaxana=Ars Technica|qaralǵan sáne=December 13, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.ign.com/articles/2013/09/24/apple-iphone-5c-review-2|bet=Apple iPhone 5c review — The iPhone 5 in a colorful, cost-effective shell|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141213201634/http://www.ign.com/articles/2013/09/24/apple-iphone-5c-review-2|arxivsáne=December 13, 2014|avtor=Scott Lowe|sáne=September 24, 2013|baspaxana=IGN|qaralǵan sáne=December 13, 2014}}&lt;/ref&gt;

Kópshilik sholıwshılar, eki telefon qatar satılǵan dáwirde, iPhone 5s salıstırmalı túrde az qosımsha baslawısh qárejet (2014-jıldıń mart ayında 650 AQSH dolları qarsı 550 AQSH dolları) ushın kóbirek múmkinshilikler (64-bitli A7 SoC processorı hám M7 qozǵalıs ko-processorı arqasında) hám kóbirek saqlaw ornın usınǵanın atap ótti. 2014-jılı shıǵarılǵan iPhone 5c-niń 8 GB versiyası &quot;paydalanıwǵa jaramsız&quot; dep sıpatlandı, sebebi iOS 8 ornatılǵannan keyin paydalanıwshıǵa tek 4.9 GB orın qalatuǵın edi; al iPhone 5s bolsa keminde 16 GB ishki saqlaw ornın usınadı.&lt;ref name=&quot;8GB iPhone 5c&quot;&gt;{{Cite news|url=http://9to5mac.com/2014/03/18/opinion-why-has-apple-launched-a-barely-usable-8gb-version-of-a-current-model-iphone/#more-315347|title=Why did Apple launch an 8&amp;nbsp;GB version of the iPhone 5c (really)|publisher=9to5mac|date=March 18, 2014|access-date=March 18, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.gottabemobile.com/2014/09/23/iphone-5c-the-iphone-that-isnt-worth-buying-for-0/|bet=iPhone 5c: The iPhone That Isn't Worth Buying for $0|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140924015153/http://www.gottabemobile.com/2014/09/23/iphone-5c-the-iphone-that-isnt-worth-buying-for-0/|arxivsáne=September 24, 2014|avtor=Xavier Lanier|sáne=September 24, 2014|jumıs=Gotta Be Mobile|qaralǵan sáne=September 24, 2014}}&lt;/ref&gt; iPhone 5c Nexus 5 hám OnePlus One sıyaqlı arzan flagman smartfonları menen, yamasa Moto G sıyaqlı rawajlanıwshı bazarlar ushın jobalanǵan smartfonlar menen básekilesiw ushın júdá qımbat dep esaplandı.&lt;ref name=&quot;readwrite.com&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://readwrite.com/2014/03/18/iphone-5c-price-8gb|bet=The 8&amp;nbsp;GB iPhone 5c Is Still Not The Budget iPhone You Are Looking For|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160407214450/http://readwrite.com/2014/03/18/iphone-5c-price-8gb/|arxivsáne=April 7, 2016|sáne=March 18, 2014|jumıs=ReadWrite|qaralǵan sáne=October 20, 2015}}&lt;/ref&gt;

=== Kommerciyalıq qabıllaw ===
iPhone 5s hám 5c dáslepki úsh kúnde toǵız millionnan aslam dana satıldı, bul smartfonlardıń birinshi háptelik satılıw rekordın ornattı,&lt;ref name=&quot;NYT iP5S sales 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/09/23/apple-sells-nine-million-new-iphones|bet=Apple Sells Nine Million New iPhones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131002160946/http://bits.blogs.nytimes.com/2013/09/23/apple-sells-nine-million-new-iphones/|arxivsáne=October 2, 2013|avtor=Chen|at=Brian X.|sáne=September 23, 2013|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=September 23, 2013}}&lt;/ref&gt; bunda 5s modeliniń iPhone 5c-ge qaraǵanda úsh ese kóp satılǵanı belgili boldı. Shıǵarılǵannan keyingi birinshi kúnde, AQSHtaǵı barlıq iPhone-lardıń 1% in iPhone 5s qurasa, 0.3% in iPhone 5c quradı.&lt;ref name=&quot;cnet iP5S/C sales 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57604127-37/iphone-5s-activations-more-than-triple-those-of-5c-says-report|bet=iPhone 5s activations more than triple those of 5c, says report|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131001124311/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57604127-37/iphone-5s-activations-more-than-triple-those-of-5c-says-report/|arxivsáne=October 1, 2013|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=September 23, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=September 23, 2013}}&lt;/ref&gt;

Sholıwshılar 2013-jıldıń oktyabr ayında támiyinlew baǵdarınıń qısqarıwı talaptıń tómenlegenin kórsetkeni sebepli iPhone 5c-di sátsizlik dep bahaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://fortune.com/2013/10/20/the-last-word-on-those-reports-of-iphone-5c-supply-chain-cuts/|bet=The last word on those reports of iPhone 5c supply chain cuts|arxivurl=https://web.archive.org/web/20151003015044/http://fortune.com/2013/10/20/the-last-word-on-those-reports-of-iphone-5c-supply-chain-cuts/|arxivsáne=October 3, 2015|sáne=October 20, 2013|baspaxana=Fortune|qaralǵan sáne=June 17, 2014}}&lt;/ref&gt; Apple kompaniyasınıń bas direktorı Tim Kuk kompaniya eki telefonnıń satılıw qatnasın durıs boljay almaǵanı nátiyjesinde iPhone 5c-di artıqsha, al iPhone 5s-ti jetkilikli emes muǵdarda tayarlaǵanın moyınladı.&lt;ref name=&quot;readwrite.com&quot;/&gt; iPhone 5c shıǵarılǵannan altı ay ótkennen soń, 2014-jıldıń 25-martında, Apple iPhone qatarınıń satılıwı 500 million danadan asqanın járiyaladı, biraq bul sannıń qansha bólegin iPhone 5c quraǵanın aytpadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bestmobs.com/apple-iphone-crosses-half-billion-in-sales|bet=Apple iPhone crosses half billion in sales — BestMobs News|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140727132143/http://bestmobs.com/apple-iphone-crosses-half-billion-in-sales/|arxivsáne=July 27, 2014|sáne=March 26, 2014|baspaxana=Bestmobs.com|qaralǵan sáne=June 17, 2014}}&lt;/ref&gt; iPhone 5c shıqqannan keyingi úsh ay dawamında AQSHtaǵı eń kóp satılǵan úsh telefonnıń qatarında boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/12/12/apples-iphone-5s-remains-by-far-the-top-selling-smartphone|bet=Apple's iPhone 5s remains 'by far the top selling smartphone — Appleinsider|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160816082630/http://appleinsider.com/articles/13/12/12/apples-iphone-5s-remains-by-far-the-top-selling-smartphone|arxivsáne=August 16, 2016|sáne=December 12, 2013|baspaxana=Appleinsider.com|qaralǵan sáne=July 3, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Derekler ==

[[Kategoriya:IPhone]]

&lt;references /&gt;
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>f4iojsrbz4lw44p2wi0tfyfq28or25l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IPhone 5s</title>
    <ns>0</ns>
    <id>22934</id>
    <revision>
      <id>123934</id>
      <parentid>123747</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:42:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123934</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75978" sha1="e2sv6os5no9emht5cujtsqpszk1h7go" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em;&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;&quot;|iPhone 5s
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| [[File:IPhone_5s_Logo.svg|200px]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''[[File:IPhone_5s_golden.svg|250px]]&lt;br&gt;'''Altın reńli iPhone 5s
|-
! Islep shıǵarıwshı
| [[Apple Inc.|Apple]]
|-
! Túri
| [[Smartfon]]
|-
! Birinshi shıǵarılǵan waqtı
| [[20-sentyabr]], [[2013|2013-jıl]]
|-
! Satılǵan dáwiri
| [[2013]]–[[2015]]
|-
! '''Óndiristen shıǵarılǵan waqtı'''
| [[21-mart]], [[2016|2016-jıl]]
|-
! Aldıńǵı
| [[iPhone 5]]
|-
! Keyingi
| iPhone 6 hám 6 Plus
|-
! Baylanıslı modeli
| '''[[iPhone 5c]]'''
|-
! Qollaytuǵın tarmaqları
| GSM, CDMA, 3G, 4G, EVDO, HSPA+, LTE
|-
! Ólshemleri
| 123.8&amp;nbsp;mm (4.87 dyuym) biyikligi, 58.6&amp;nbsp;mm (2.31 dyuym) eni, 7.6&amp;nbsp;mm (0.30 dyuym) qalıńlıǵı
|-
! Salmaǵı
| 112 g (3.95 unciya)
|-
! Operaciyalıq sistema
| Dáslepki: [[IOS 7|iOS 7.0]]
'''i'''OS 12.5.7, 23-yanvar, 2023-jılı shıǵarılǵan
|-
! Sistema-chip
| Apple A7 sistema chipi
|-
! Operativ yadı
| 1 GB LPDDR3 RAM
|-
! Saqlaw ornı
| 16, 32, 64 GB
|-
! Batareyası
| 5.92 Vt·s (1560 mA·s) Litiy-ion batareyası
|-
! Artqı kamerası
| Arnawlı Sony Exmor RS 8 MP artqı jaqtılatılǵan 1/3 &quot; sensor, HD video (1080p) 30 kadr/sek, Áste-aqırın túsiriw rejimi (720p) 120 kadr/sek, IQ filtri, eki jıllı/suwıq LED jaqtılandırǵısh, ƒ/2.2 diafragma, 30 mm fokus uzınlıǵı, betti anıqlaw (tek súwretler ushın), súwret turaqlastırıw, seriyalasqan rejim
|-
! Aldıńǵı kamerası
| 1.2 MP, 720p HD video, 10 kadr/sek seriyalasqan rejim, f/2.4 diafragma, 1.9 μm pikseller, súwretler ushın avto HDR
|-
! Displeyi
| 4.0 dyuym (100 mm) diagonal
(16:9 qatnas), kóp sensorlı displey, LED jaqtılandırılǵan IPS TFT LCD, 640×1136 piksel 326 ppi menen, 800:1 kontrast qatnası (tipik), 500 kd/m2 maks. jaqtılıq (tipik), barmaq izin qaldırmaytuǵın oleofob qaplama aldıńǵı bette 
|-
! Dawıs
| Mono dinamik, 3.5 mm stereo audio jak
|-
! Kirgiziw qurılmaları
| Kóp sensorlı displey, úsh mikrofonlı konfiguraciya, Apple M7 háreket processorı, 3 kósherli giroskop, 3 kósherli akselerometr, cifrlı kompas, jaqınlıq sensorı, qorshaǵan ortalıq jaqtılıq sensorı, Touch ID barmaq izi oqıwshısı
|-
! [[Veb-sayt|Veb-saytı]]
| Apple – [https://web.archive.org/web/20131212182640/http://www.apple.com/iphone-5s/ iPhone 5s at the Wayback Machine] (arxivlengen 12-dekabr, 2013-jıl)
|}
'''iPhone 5s''' ‒ bul [[Apple Inc.|Apple Inc]]. tárepinen jaratılǵan hám bazarǵa shıǵarılǵan [[smartfon]]. Ol [[iPhone]]-nıń jetinshi áwladı bolıp, [[iPhone 5]]-ten keyin yaǵnıy 2013-jıldıń sentyabr ayında [[iPhone 5c]] menen birge járiyalandı.&lt;ref name=&quot;verge 5s unveil&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/9/10/4713720/apple-iphone-5s-release-date-price-cost|bet=The iPhone 5s: fingerprint sensor and improved camera, starts at $199 and coming September 20th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220321011341/https://www.theverge.com/2013/9/10/4713720/apple-iphone-5s-release-date-price-cost|arxivsáne=March 21, 2022|sáne=September 10, 2013|jumıs=[[The Verge (website)|The Verge]]|qaralǵan sáne=September 10, 2013}}&lt;/ref&gt;

iPhone 5s óziniń aldıńǵısı iPhone 5 sıyaqlı derlik birdey sırtqı dizayndı hám sonday 4 dyuymlik ekrandı saqlap qaldı. Degen menen, 5s aq/altın reń sxemasın aq/gúmis hám kosmos kúlreń/qara reńlerine qosımsha retinde aldı. 5s tiykarınan ishki apparatlıq támiynat tárepinen jańalandı; ol Apple A7 64-bitlik eki yadrolı sistema-chipin engizdi, bul smartfonda qollanılǵan birinshi 64-bitlik processor bolıp, oǵan M7 &quot;háreket qosımsha processorı&quot; qosıldı. Sonday-aq, telefondı qulıptan shıǵarıw hám [[App Store]] hám [[iTunes]] Store satıp alıwların tastıyıqlaw ushın qollanılatuǵın barmaq izin tanıw sisteması Touch ID menen qayta islengen bas túyme de engizildi. Kamera da úlkenirek apertura hám hár túrli reń temperaturalarına beyimlestirilgen eki LED jaqtılandırǵısh penen jańalandı. Aldıńǵı jılı engizilgen hám iPhone 5 penen birge jetkerilgen EarPods naushnikleri qutıǵa kirgizildi.

iPhone 5s dáslep [[iOS 7]] menen shıǵarıldı, bul jańalanǵan vizual kórinisi menen birge basqa da jańa funkciyalardı usındı. Jony Ive tárepinen proektlestirilgen iOS 7, aldıńǵı iOS versiyalarında qollanılǵan skeumorflıq elementlerden bas tartıp, tegis, reńli dizaynǵa ótti. iPhone 5s-ke kirgizilgen jańa baǵdarlama funkciyaları arasında AirDrop (ad-hoc Wi-Fi bólisiw platforması), Control Center (jiyi qollanılatuǵın funkciyalardı óz ishine alǵan basqarıw paneli) hám iTunes Radio (internet radio xızmeti) bar edi. 5s - iOS 7-den iOS 12-ge shekem altı tiykarǵı iOS versiyasın qollaǵan birinshi iPhone boldı, iPhone 6s hám birinshi áwlad iPhone SE menen birge, olar iOS 9-dan iOS 15-ke shekem qollandı, hám altı úlken jańalanıwdı qollaǵan ekinshi iOS qurılması boldı - birinshi bolıp iPad 2 iOS 4-ten 9-ǵa shekem qollaǵan edi.

Qurılmaǵa aytılǵan pikirler unamlı boldı, ayırım derekler onı jańalanǵan apparatı, Touch ID hám iOS 7 arqalı kirgizilgen basqa ózgerisler sebepli bazardaǵı eń jaqsı smartfon dep esapladı.&lt;ref name=&quot;atd review&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://allthingsd.com/20130917/a-new-touch-for-iphone|bet=A New Touch for iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130919070613/http://allthingsd.com/20130917/a-new-touch-for-iphone/|arxivsáne=September 19, 2013|avtor=Mossberg|avtorsilteme=Walt Mossberg|at=Walt|sáne=September 17, 2013|jumıs=[[All Things Digital]]|baspaxana=[[Dow Jones &amp; Company]]|qaralǵan sáne=September 18, 2013}}&lt;/ref&gt; Ayırımlar iPhone 5s-ti iPhone 5-tiń dizaynın hám kishi displeyin saqlap qalǵanı ushın sınǵa aldı,&lt;ref name=&quot;scottstein&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.cnet.com/products/apple-iphone-5s/|bet=Same look, small screen, big potential|arxivurl=https://web.archive.org/web/20151205201523/http://www.cnet.com/products/apple-iphone-5s/|arxivsáne=December 5, 2015|avtor=Stein|at=Scott|sáne=September 17, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 7, 2015}}&lt;/ref&gt; al basqaları Touch ID sistemasınıń qáwipsizligi haqqında táshwish bildirdi.&lt;ref name=&quot;touch id hackers&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57604067-37/hackers-claim-to-have-defeated-apples-touch-id-print-sensor|bet=Hackers claim to have defeated Apple's Touch ID print sensor|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131216051537/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57604067-37/hackers-claim-to-have-defeated-apples-touch-id-print-sensor/|arxivsáne=December 16, 2013|avtor=Musil|at=Stephen|sáne=September 22, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=September 23, 2013}}&lt;/ref&gt; iPhone 5s hám iPhone 5c-niń toǵız million danası olardıń shıǵarılǵan háptesinde satılıp, Apple-dıń iPhone-lar boyınsha satıw rekordın buzdı.&lt;ref name=&quot;NYT iP5S sales 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/09/23/apple-sells-nine-million-new-iphones|bet=Apple Sells Nine Million New iPhones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131002160946/http://bits.blogs.nytimes.com/2013/09/23/apple-sells-nine-million-new-iphones/|arxivsáne=October 2, 2013|avtor=Chen|at=Brian X.|sáne=September 23, 2013|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=September 23, 2013}}&lt;/ref&gt; iPhone 5s 2013-jıldıń sentyabr ayında AQSHtıń barlıq iri baylanıs operatorlarında eń kóp satılǵan telefon boldı.&lt;ref name=&quot;iP5S best selling&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/10/07/iphone-5s-5c-sales-vs-samsung-galaxy-s4|bet=Analyst: Both iPhone 5s And 5c Outselling The Samsung Galaxy S4 At AT&amp;T And Sprint|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131013033504/http://techcrunch.com/2013/10/07/iphone-5s-5c-sales-vs-samsung-galaxy-s4/|arxivsáne=October 13, 2013|avtor=Etherington, Darrell|sáne=October 7, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=October 12, 2013}}&lt;/ref&gt;

2014-jıldıń sentyabr ayında iPhone 5s-tiń ornın Apple-dıń flagman smartfonı sıpatında úlkenirek iPhone 6 iyeledi. 2016-jıldıń 21-martında iPhone 5s-tiń óndirisi iPhone SE-niń shıǵarılıwınan keyin toqtatıldı, ol iPhone 6s-ke uqsas ishki apparattı 5s-tiń kishirek forması hám dizaynı menen birgelikte qamtıǵan edi.&lt;ref name=&quot;macworld-iphonese&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/3046615/iphone-ipad/iphone-se-first-look-its-2012-all-over-again.html|bet=iPhone SE first look: Where 2012 meets 2016|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160323044842/http://www.macworld.com/article/3046615/iphone-ipad/iphone-se-first-look-its-2012-all-over-again.html|arxivsáne=March 23, 2016|jumıs=MacWorld|baspaxana=IDG|qaralǵan sáne=March 23, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Tariyxı ==
Rásmiy járiyalawdan aldın, media boljawlar tiykarınan kelesi iPhone-ǵa barmaq izi skaneri kirgiziletuǵını haqqındaǵı xabarlarǵa tiykarlanǵan edi; oǵan Apple kompaniyasınıń 2013-jılı mobil qáwipsizlik ónimlerin islep shıǵarıwshı AuthenTec kompaniyasın satıp alıwı, [[iOS 7]]-niń beta versiyasında úy túymesindegi barmaq izi sensorına siltemeler hám iPhone 5s ushın sızıp alınǵan qaplama, dástúrli úy túymesiniń átirapında endi metall &quot;saqıyna&quot; bar ekenligin kórsetiwi kiredi. Usıǵan uqsas saqıynaǵa tiykarlanǵan súwretler 2013-jıldıń sentyabr ayında Apple-dıń iPhone baspasóz konferenciyasına jiberilgen rásmiy mirátnamada da kóringen, sol jerde jańa qurılma tanıstırılǵan edi. Rásmiy járiyalawdan az waqıt aldın The Wall Street Journalı da usı gáp sózlerdi xabarlaǵan edi.&lt;ref name=&quot;wsj 5s sensor&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887323864604579065440953246958|bet=Apple's Latest iPhone Puts Focus Back on Fingerprint Security|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141225114518/http://www.wsj.com/articles/SB10001424127887323864604579065440953246958|arxivsáne=December 25, 2014|sáne=September 10, 2013|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|baspaxana=[[Dow Jones &amp; Company]]|qaralǵan sáne=September 10, 2013}}&lt;/ref&gt;

Apple 2013-jıldıń 10-sentyabr kúni Kupertinodaǵı keńsesinde ótkerilgen media ilajda [[iPhone 5c]] hám iPhone 5s-ti járiyaladı.&lt;ref name=&quot;techradar confirmed 5s release 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/apple-iphone-5s-launch-confirmed-for-september-10-1176259%7C|bet=Apple iPhone 5s launch confirmed for September 10|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304060513/http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/apple-iphone-5s-launch-confirmed-for-september-10-1176259%7C|arxivsáne=March 4, 2016|sáne=September 10, 2013|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=September 10, 2013}}&lt;/ref&gt; iPhone 5c 2013-jıldıń 13-sentyabrinen baslap aldın ala buyırtpa beriw múmkin bolǵan bolsa da, iPhone 5s ushın aldın ala buyırtpa beriw múmkinshiligi bolmadı. Eki qurılma da 2013-jıldıń 20-sentyabrinde satıwǵa shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/markrogowsky/2013/09/13/one-new-iphone-is-ready-for-pre-order-yes-just-one|bet=One New iPhone Is Ready For Pre-Order; Yes, Just One|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130916004216/http://www.forbes.com/sites/markrogowsky/2013/09/13/one-new-iphone-is-ready-for-pre-order-yes-just-one/|arxivsáne=September 16, 2013|avtor=Rogowsky|at=Mark|sáne=September 13, 2013|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=September 13, 2013}}&lt;/ref&gt; Kópshilik reklama Touch ID-ge itibar qaratqan bolsa da, 64-bitli Apple A7 processorı da ilaj dawamında ayrıqsha atap ótildi.

Keyin Shiller A7 processorınıń quwatın kórsetiw ushın Infinity Blade III oyınınıń demonstraciyasın hám qurılmanıń kamerasın paydalanıp ózgertilmegen súwretlerdi kórsetti. Apple sonday-aq bayanat waqtında iOS 7 operaciyalıq sisteması 2013-jıldıń 18-sentyabrinde jetkilikli bolatuǵının járiyaladı.&lt;ref name=&quot;usatodayrecap&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.usatoday.com/story/tech/personal/2013/09/10/apple-iphone-live-coverage/2791683|bet=Recap: Apple unveils iPhone 5s, 5c smartphones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130915050036/http://www.usatoday.com/story/tech/personal/2013/09/10/apple-iphone-live-coverage/2791683/|arxivsáne=September 15, 2013|avtor=Cava|at=Marco Della|sáne=September 10, 2013|jumıs=[[USA Today]]|baspaxana=[[Gannett Company]]|qaralǵan sáne=September 16, 2013}}&lt;/ref&gt;

2013-jıldıń 20-sentyabrinde iPhone 5s [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]], [[Ullı Britaniya|Ullıbritaniya]], [[Kanada]], [[Qıtay]], [[Franciya]], [[Germaniya]], [[Avstraliya]], [[Yaponiya]], [[Gonkong]] hám [[Singapur]]da satıwǵa shıqtı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/09/10/iphone-5c-and-5s-go-on-pre-orde|bet=iPhone 5s and 5s coming to 9 countries, including the US and China on September 20th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130916022220/http://www.engadget.com/2013/09/10/iphone-5c-and-5s-go-on-pre-orde/|arxivsáne=September 16, 2013|avtor=Dent|at=Steve|sáne=September 10, 2013|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=September 30, 2013}}&lt;/ref&gt; 2013-jıldıń 25-oktyabrinde qosımsha 25 mámlekette hám 2013-jıldıń 1-noyabrinde 12 mámlekette satıwǵa shıqtı. Indoneziya iPhone 5s-ti eń sońǵı bolıp, 2014-jıldıń 26-yanvarında aldı.&lt;ref&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/pr/library/2013/10/09iPhone-5s-iPhone-5c-Arrive-in-Italy-Russia-Spain-More-Than-25-Countries-on-Friday-October-25.html |title=iPhone 5s &amp; iPhone 5c Arrive in Italy, Russia, Spain &amp; More Than 25 Countries on Friday, October 25 |location=Cupertino, CA |publisher=[[Apple Inc.]] |date=October 9, 2013 |access-date=October 10, 2013 |archive-date=October 9, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131009130802/http://www.apple.com/pr/library/2013/10/09iPhone-5s-iPhone-5c-Arrive-in-Italy-Russia-Spain-More-Than-25-Countries-on-Friday-October-25.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; iPhone 5s 2014-jıldıń 19-sentyabrinde [[iPhone 6]] hám iPhone 6 Plus modelleri menen Apple-dıń flagman smartfonı sıpatında almastırıldı, biraq eski model tómenletilgen bahada satılıwda qaldı, al 64 GB versiyası satıwdan alıp taslandı. iPhone 5s-tiń altın reńli versiyası 2015-jıldıń 9-sentyabrinde Apple iPhone 6s hám iPhone 6s Plus-tı kórsetkende satıwdan alıp taslandı.

iPhone 5s 2016-jıldıń 21-martında satıwdan alıp taslandı hám birinshi áwlad iPhone SE menen almastırıldı, ol sırtqı kórinisi boyınsha sol formada qaldı, biraq ishki quralları flagman iPhone 6s-ke uqsas etip jańalandı. Bul Apple-dıń ónim jaylastırıw baǵdarınan ([[Arqa Amerika]] hám [[Batıs Evropa]]da) sheginiw edi, 2011-jıldıń oktyabrinde shıǵarılǵan [[iPhone 4s]]-ten baslap, hár jańa model bir jıl flagman telefon bolıp, ekinshi jılı orta klass telefonǵa aylanıp, úshinshi hám sońǵı jılı satıwdan alıp taslanbastan aldın eń arzan usınıs bolıp qalatuǵın edi. iPhone 5s 2016-jıldıń sentyabrine shekem satılıwı kútilgen bolsa da, onı hám onıń A7 processorın erte almastırıw Apple-dıń &quot;iOS ushın uzaq múddetli chip qollaw múddetin bir jılǵa qısqartqanın&quot; ańlattı. Bunnan tısqarı, jańa iPhone-nıń shıǵarılıwı talaptı kóteriwge baǵdarlanǵan edi, sebebi iPhone 6s h ám 6s Plus 2015-jıldıń sentyabrinen baslap satılıwǵa shıqqannan keyin kútilgendey satılmaǵan edi hám 2016-jılı iPhone shańaraǵınıń tariyxında birinshi ret teris ósiw kvartalı bolıwı kútilgen edi.&lt;ref name=&quot;forbes.com&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/ewanspence/2016/03/26/iphone-se-review-very-average-smartphone/#c8fbbb168fda|bet=iPhone SE Reviews: Apple's Strange Case Of Jekyll And Hyde|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161029111206/http://www.forbes.com/sites/ewanspence/2016/03/26/iphone-se-review-very-average-smartphone/#c8fbbb168fda|arxivsáne=October 29, 2016|sáne=March 26, 2016|jumıs=Forbes|qaralǵan sáne=April 1, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Texnikalıq qásiyetleri ==

=== Dizayn ===
{{multiple image
| align     = right
| direction = vertical
| header    = iPhone 5s dizaynı hám apparatlıq támiynatı
| width     = 250
| image1    = IPhone 5S home button.png
| alt1      = iPhone 5s aldıńǵı tárepinde dóńgelek úy túymesi kórsetilgen.
| caption1  = iPhone 5s úy túymesi tegis dizaynǵa iye hám sızıq túsirmeytuǵın, lazer menen kesilgen sapfir kristalınan islengen, Touch ID paydalanıw ushın tat baspaytuǵın polattan islengen barmaq anıqlaw saqıynası menen qorshalǵan.
| image2    = IPhone 5S main camera.png
| alt2      = The back of an iPhone 5s, displaying the camera and Apple logo.
| caption2  = Kamera f/2.2 diafragmaǵa iye hám eki &quot;Haqıyqıy Ton&quot; jaqtılandırıwshısı bar.
| image3    = IPhone 5S wordmark.png
| alt3      = iPhone 5s artqı tárepi, kamera hám Apple logotipin kórsetedi.
| caption3  = iPhone 5s artqı tárepindegi &quot;iPhone&quot; sóz belgisi. iPhone 5s artqı tárepindegi &quot;iPhone&quot; sóz belgisi endi Myriad hárip túriniń jińishkerek versiyasında jazılǵan.
}}

iPhone 5s, iPhone 5 ke uqsas dizayndı saqlap qaldı, 4 dyuym (10 sm) LCD multi sensorlı Retina displeyi hám 326 ppi da 640×1136 ekran ajıratımlılıǵı menen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2424301,00.asp|title=Apple iPhone 5s vs. Nokia Lumia 1020: Camera Phone Heavyweights|publisher=[[Ziff Davis Media]]|work=[[PC Magazine]]|first=Jamie|last=Lendino|date=September 12, 2013|access-date=September 26, 2013|archive-date=November 22, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181122021507/https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2424301,00.asp|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Onıń úy túymesi lazer menen kesilgen sapfir qaplama hám metall saqıyna menen qorshalǵan jańa tegis dizayn menen jańartılǵan; túyme endi oyıq emes, sonday-aq aldıńǵı modellerde kóringen tanıs dóńgeleklengen kvadrat belgisin de óz ishine almaydı.&lt;ref name=&quot;macworld-sensor&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048514/the-iphone-5s-fingerprint-reader-what-you-need-to-know.html|title=The iPhone 5s fingerprint reader: what you need to know|publisher=[[International Data Group|IDG]]|work=[[Macworld]]|first=Rich|last=Mogull|date=September 10, 2013|access-date=September 11, 2013|archive-date=March 7, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210307063038/https://www.macworld.com/article/2048514/the-iphone-5s-fingerprint-reader-what-you-need-to-know.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Telefonnıń ózi 0.30 dyuym (7.6&amp;nbsp;mm) qalıńlıqta hám salmaǵı 112 gramm (4.0 unciya).&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone-5s/design|title=iPhone 5s – Design|date=September 10, 2013|publisher=[[Apple Inc.]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130911221743/https://www.apple.com/iphone-5s/design|archive-date=September 11, 2013|url-status=dead|access-date=November 29, 2017}}&lt;/ref&gt; Telefon alyuminiy qospa ramkasın paydalanadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.ign.com/articles/2013/09/19/iphone-5s-or-iphone-5c-which-is-best-for-you|title=iPhone 5s or iPhone 5c: Which is Best for You?|publisher=[[Ziff Davis Media]]|work=[[IGN]]|first=Scott|last=Lowe|date=September 19, 2013|access-date=September 22, 2013|archive-date=September 22, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130922060128/http://www.ign.com/articles/2013/09/19/iphone-5s-or-iphone-5c-which-is-best-for-you|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Qurılma úsh túrli reńde jetilistirilgen; &quot;kosmos kúlreń&quot; (iPhone 5 tegi qara menen slanec bezegin almastırıp), aq gúmis bezek penen hám aq altın bezek penen.&lt;ref name=&quot;engadget touchid 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/09/10/iphone-5s-fingerprint-sensor|title=iPhone 5s fingerprint sensor called Touch ID, recognizes your thumb on the Home button: here's how it works and what it does|publisher=[[AOL]]|work=[[Engadget]]|first=Ben|last=Gilbert|date=September 10, 2013|access-date=September 10, 2013|archive-date=September 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170912234418/https://www.engadget.com/2013/09/10/iphone-5s-fingerprint-sensor/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; iPhone 5s altın túste shıǵarılǵan birinshi iPhone boldı; bul sheshim qıtaylı tutınıwshılar arasında altınnıń lyuks ónim belgisi retinde qabıl etiliwi menen baylanıslı boldı.&lt;ref name=&quot;Cook Says Chinese Tastes Considered in Apple Product Designs&quot;&gt;{{cite news|last1=Chan &amp; Chen|title=Cook Says Chinese Tastes Considered in Apple Product Designs|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-06-22/cook-says-chinese-tastes-considered-in-apple-product-designs|newspaper=Bloomberg|date=June 22, 2015 |access-date=August 15, 2015}}&lt;/ref&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot;
|+ iPhone 5s reń variantları
|-
!Reń !!Atı !!Aldı !!Antenna
|-
| bgcolor=&quot;#A9AAB0&quot;| ||Kosmos kúlreń || colspan=&quot;2&quot; |Qara
|-
| bgcolor=&quot;#E2E3E4&quot; |  ||Gúmis || rowspan=&quot;2&quot; |Aq || rowspan=&quot;2&quot; |Aq
|-
| bgcolor=&quot;#E3CCB4&quot; |  ||Altın
|}

=== Apparatlıq támiynatı ===
[[File:IPhone 5S SIM tray.png|alt=iPhone 5s SIM Tray.|thumb|iPhone nıń nano-SIM karta slotı alyuminiyden islengen.]]
iPhone 5s Apple A7 sistema-chip penen jumıs isleydi, bul smartfonda qollanılǵan birinshi 64-bitli processor. Qurılmanıń operaciyalıq sisteması hám aldın ala júklengen baǵdarlamalıq támiyinatı 64-bitli rejimde islewge optimallastırılǵan, bul ónimliligin arttırıwdı wáde etedi, biraq úshinshi tárep baǵdarlamashıları óz baǵdarlamaların usı jaqsılanǵan múmkinshiliklerden paydalanıw ushın optimallastırıwı kerek boladı.&lt;ref&gt;{{cite magazine|url=https://techland.time.com/2013/09/13/why-in-the-world-would-you-need-a-64-bit-smartphone/?iid=tl-main-lead|title=Why in the World Would You Need a 64-bit Smartphone?|publisher=[[Time Inc.]]|magazine=[[Time (magazine)|Time]]|first=Matt|last=Peckham|date=September 13, 2013|access-date=September 22, 2013|archive-date=September 21, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130921054504/http://techland.time.com/2013/09/13/why-in-the-world-would-you-need-a-64-bit-smartphone/?iid=tl-main-lead|url-status=live}}&lt;/ref&gt; A7 processorı Apple tárepinen proektlestirilgen hám Samsung tárepinen óndirilgen.&lt;ref name=&quot;Chipworks&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.chipworks.com/en/technical-competitive-analysis/resources/blog/inside-the-iphone-5s/|title=Inside the iPhone 5s|publisher=Chipworks|access-date=September 10, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20140803201521/http://www.chipworks.com/en/technical-competitive-analysis/resources/blog/inside-the-iphone-5s/|archive-date=August 3, 2014|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; A7 processorı M7 &quot;háreket qosımsha processorı&quot; menen birge keledi, bul tiykarǵı processordıń dıqqatın talap etpesten, iPhone nıń akselerometri hám giroskoplarınan háreket maǵlıwmatların qayta islewge arnalǵan arnawlı processor bolıp, iOS 7 niń jańa CoreMotion API leri menen integraciyalanadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=Estes |first=Adam Clark |url=https://gizmodo.com/how-apples-m7-chip-makes-the-iphone-5s-the-ultimate-tr-1286594287 |title=How Apple's M7 Chip Makes the iPhone 5s the Ultimate Tracking Device |publisher=Gizmodo |date=September 10, 2013 |access-date=September 13, 2013 |archive-date=January 20, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220120122440/https://gizmodo.com/how-apples-m7-chip-makes-the-iphone-5s-the-ultimate-tr-1286594287 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=Sumra |first=Husain |url=http://www.macrumors.com/2013/09/10/iphone-5s-includes-new-m7-motion-coprocessor-for-health-and-fitness-tracking/ |title=iPhone 5s Includes New 'M7' Motion Coprocessor for Health and Fitness Tracking |publisher=MacRumors |date=September 10, 2013 |access-date=September 13, 2013 |archive-date=January 16, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210116095245/https://www.macrumors.com/2013/09/10/iphone-5s-includes-new-m7-motion-coprocessor-for-health-and-fitness-tracking/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=Martin |first=Mel |url=http://www.tuaw.com/2013/09/12/the-iphones-m7-motion-coprocessor-and-maps/ |title=The iPhone's M7 Motion coprocessor and Maps |publisher=TUAW |date=September 12, 2013 |access-date=September 13, 2013 |archive-date=September 14, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130914031500/http://www.tuaw.com/2013/09/12/the-iphones-m7-motion-coprocessor-and-maps/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=Colon |first=Alex |url=http://gigaom.com/2013/09/12/apples-m7-coprocessor-might-bring-big-improvements-to-its-mapping-abilities/ |title=Apple's M7 coprocessor might bring big improvements to its mapping abilities |publisher=GigaOM |date=September 12, 2013 |access-date=September 13, 2013 |archive-date=June 20, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170620165802/https://gigaom.com/2013/09/12/apples-m7-coprocessor-might-bring-big-improvements-to-its-mapping-abilities/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi |last=Burns |first=Chris |url=http://www.slashgear.com/iphone-5s-apple-m7-coprocessor-knows-when-you-are-sleeping-12297615/ |title=iPhone 5s Apple M7 coprocessor &quot;knows&quot; when you are sleeping |publisher=SlashGear |date=September 12, 2013 |access-date=September 13, 2013 |archive-date=September 14, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130914140035/http://www.slashgear.com/iphone-5s-apple-m7-coprocessor-knows-when-you-are-sleeping-12297615/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Sol A7 SoC hám M7 háreket qosımsha processorı iPad Air hám iPad Mini 2 de de tabıladı, olardıń ekewi de iPhone 5s penen bir kvartalda shıǵarılǵan.

Telefon 1560 mAh batareyasın óz ishine aladı, ol 10 saat sóylesiw waqıtın hám 250 saat kútiw rejimi waqıtın támiyinleydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi | url=http://anandtech.com/show/7324/apple-increases-iphone-5c-and-5s-battery-sizes-relative-to-5 | title=Apple Increases iPhone 5c and 5s Battery Sizes relative to iPhone 5 | publisher=[[AnandTech]] | date=September 12, 2013 | access-date=October 11, 2013 | author=Klug, Brian | archive-date=October 16, 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20131016150540/http://www.anandtech.com/show/7324/apple-increases-iphone-5c-and-5s-battery-sizes-relative-to-5 | url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi | url=http://www.ign.com/articles/2013/09/12/apple-boosts-battery-sizes-for-iphone-5s-and-iphone-5c | title=Apple Boosts Battery Sizes for iPhone 5s and iPhone 5c | publisher=[[IGN Entertainment]] | work=[[IGN]] | date=September 12, 2013 | access-date=October 7, 2013 | last=Clark | first=Matt | archive-date=October 1, 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20131001122533/http://www.ign.com/articles/2013/09/12/apple-boosts-battery-sizes-for-iphone-5s-and-iphone-5c | url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi | url=http://www.tomshardware.com/news/iphone-5s-teardown-parts-battery,24333.html | title=iPhone 5s Teardown Reveals Glued Battery, Lack of M7 Chip | publisher=[[TechMediaNetwork]] | work=[[Tom's Hardware]] | date=September 20, 2013 | access-date=October 20, 2013 | author=McEntegart, Jane | archive-date=September 20, 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220920135635/https://www.tomshardware.com/news/iphone-5s-teardown-parts-battery,24333.html | url-status=live }}&lt;/ref&gt;

iPhone 5s tiń úy túymesi Touch ID dep atalatuǵın barmaq izin tanıw sistemasın óz ishine aladı, ol Apple kompaniyası 2012-jılı satıp alǵan AuthenTec kompaniyasınıń texnologiyasına tiykarlanǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.usatoday.com/story/tech/personal/2013/09/11/authentec-iphone-security/2799649|title=Fla. company's fingerprints all over iPhone security|publisher=[[Gannett Company]]|work=[[USA Today]]|first=Wayne T.|last=Price|date=September 11, 2013|access-date=September 16, 2013|archive-date=September 14, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130914191225/http://www.usatoday.com/story/tech/personal/2013/09/11/authentec-iphone-security/2799649/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Sensor barmaqlardıń &quot;epidermis astı qatlamların&quot; dyuymine 500 piksel menen anıqlay alatuǵın sıyımlılıq CMOSke-tiykarlanǵan sensordı paydalanadı hám barmaq izin hár qanday múyeshte oqıy alatuǵın 360 graduslı dizayndı qollanadı. Sensordıń ózi túymeni qorshap turǵan sensorlı metall saqıyna arqalı aktivlestiriledi. Touch ID operaciyalıq sistemada qurılmanı qulıptan shıǵarıw yamasa Apple ID paroldıń ornına App Store hám [[iTunes]] satıp alıwların tastıyıqlaw sıyaqlı hár túrli autentifikaciya háreketleri ushın qollanılıwı múmkin. Sensor bir neshe barmaqlardıń hám bir neshe paydalanıwshılardıń barmaq izlerin tanıwǵa úyretiliwi múmkin. Barmaq izi maǵlıwmatları A7 chipiniń &quot;qáwipsiz qamalı&quot; ishinde shifrlanǵan formatta saqlanadı hám basqa hesh qanday baǵdarlamalar yamasa serverler (sonıń ishinde [[iCloud]]) ushın ashıq emes.&lt;ref name=&quot;touch id ccc&quot;&gt;{{Web deregi | url=http://www.ccc.de/en/updates/2013/ccc-breaks-apple-touchid | title=Chaos Computer Club breaks Apple TouchID | publisher=[[Chaos Computer Club]] | date=September 21, 2013 | access-date=September 28, 2013 | last=Rieger | first=Frank | archive-date=September 27, 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130927085007/http://www.ccc.de/en/updates/2013/ccc-breaks-apple-touchid | url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;verge touchid 1&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.theverge.com/2013/9/10/4715372/confirmed-apple-iphone-5s-will-include-touch-id-fingerprint-scanner|title=Confirmed: Apple iPhone 5s will include Touch ID fingerprint scanner|publisher=[[Vox Media]]|work=[[The Verge (website)|The Verge]]|first=Casey|last=Newton|date=September 10, 2013|access-date=September 10, 2013|archive-date=November 24, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211124224619/https://www.theverge.com/2013/9/10/4715372/confirmed-apple-iphone-5s-will-include-touch-id-fingerprint-scanner|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;cnet touchid 1&quot;&gt;{{Web deregi | url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57602245-37/fingerprint-sensor-touch-id-unlocks-new-iphones | title=Fingerprint sensor Touch ID unlocks new iPhones | publisher=[[CBS Interactive]] | work=[[CNET]] | date=September 10, 2013 | access-date=September 10, 2013 | author=Rosenblatt, Seth | archive-date=July 26, 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200726202347/https://www.cnet.com/news/iphone-5s-comes-with-touch-id-fingerprint-scanner/ | url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;TC FP sensor 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/09/10/apples-touch-id-a-500ppi-fingerprint-sensor-built-into-iphone-5s-home-button|title=Apple's Touch ID Is A 500ppi Fingerprint Sensor Built Into The iPhone 5s Home Button|work=[[TechCrunch]]|publisher=[[AOL]]|first=Chris|last=Velazco|date=September 10, 2013|access-date=September 11, 2013|archive-date=October 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171006100038/https://techcrunch.com/2013/09/10/apples-touch-id-a-500ppi-fingerprint-sensor-built-into-iphone-5s-home-button/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Kamera ===

==== Kamera apparatlıq támiyinatı ====
Kameranıń ajıratımlılıǵı hám súwret túsiriw ólshemi 3264 × 2448 (4:3) bolǵan 8 megapiksel bolıp qalsa da, linzanıń aperturası úlkenirek (f/2.2, [[IPhone 5|aldıńǵı modeldegi]] f/2.4 ke salıstırǵanda) hám súwret sensorındaǵı piksel ólshemleri aldıńǵı iPhone modellerine qaraǵanda úlkenirek. Jaqtılandırǵısh eki &quot;Haqıyqıy Ton&quot; jaqtılıǵına iye, ol sarı LED hám aq LED den ibarat bolıp, reń úylesimligin jaqsılaw ushın fotosúwrettiń reń temperaturasına baylanıslı túrde qollanıladı.

==== Kamera baǵdarlamalıq támiynatı ====
Kamera baǵdarlamalıq támiynatı avtomat cifrlı súwret turaqlandırıwdı, dinamikalıq ton kartasın dúziwdi, sekundına 10 kadr rejiminde tez túsiriwdi hám 120 kadr/sekundta áste-aqırın video túsiriwdi óz ishine aladı.&lt;ref name=&quot;cnet-5scam&quot;&gt;{{Web deregi|author=Grunin|first=Lori|date=September 12, 2013|title=Apple iPhone 5s camera promises bigger pixels, slow-mo, better image processing|url=http://reviews.cnet.com/8301-6452_7-57602212/apple-iphone-5s-camera-promises-bigger-pixels-slow-mo-better-image-processing|access-date=September 12, 2013|work=[[CNET]]|publisher=[[CBS Interactive]]|archive-date=September 11, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130911173001/http://reviews.cnet.com/8301-6452_7-57602212/apple-iphone-5s-camera-promises-bigger-pixels-slow-mo-better-image-processing/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

1080p video jazıw waqtında túsirilgen fotosúwretlerdiń ajıratımlılıǵı 720p boladı.&lt;ref name=&quot;PhotoDuringVideo&quot;&gt;{{Web deregi|last=Costello|first=Sam|date=January 22, 2020|title=Snap Photos and Record Video on an iPhone at the Same Time|url=https://www.lifewire.com/take-photo-while-recording-video-iphone-1999621|access-date=July 17, 2020|website=[[Lifewire]]|language=en|archive-date=September 15, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210915132100/https://www.lifewire.com/take-photo-while-recording-video-iphone-1999621|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

==== Áste-aqırın video ====
iPhone 5s tiń kamerası eki LED jaqtılandırǵısh penen birge kelip, túngi fotosúwretlerdiń sapasın joqarılatıwǵa múmkinshilik beredi. iOS 7 jańa kamera baǵdarlamasın kirgizdi, bul iPhone 5s ke tez úziliksiz túsiriwlerdi ámelge asırıwǵa hám 720p ajıratımlılıqta sekundına 120 kadr tezliginde audio trek penen áste-aqırın videolar jazıwǵa múmkinshilik berdi, bul onı sekundına 30 kadrdan joqarı tezlikte jazıw múmkin bolǵan birinshi iPhone ǵa aylandırdı.&lt;ref name=5s-5-4s&gt;{{Web deregi |url=https://www.gsmarena.com/compare.php3?&amp;idPhone2=4910&amp;idPhone1=5685&amp;idPhone3=4212 |title=Comparisons of the specification sheets of the iPhone 5s (2013), iPhone 5 (2012) and iPhone 4s (2011) on GSM Arena |access-date=July 8, 2020 |archive-date=July 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200708185156/https://www.gsmarena.com/compare.php3?&amp;idPhone2=4910&amp;idPhone1=5685&amp;idPhone3=4212 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=https://www.gsmarena.com/apple_iphone_5s-review-994p8.php |title=Apple iPhone 5s review – Part 8: Camera (includes photo and video samples) — GSM Arena |access-date=July 8, 2020 |archive-date=July 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200708222620/https://www.gsmarena.com/apple_iphone_5s-review-994p8.php |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

GSM Arena tárepinen alıp barılǵan analiz 720p dep esaplanǵan áste-aqırın video sapasınıń shama menen 480p ge uqsas ekenligin kórsetedi.&lt;ref name=480pSlMo&gt;{{Web deregi |url=http://blog.gsmarena.com/the-apple-iphone-5s-is-not-actually-recording-720p-slo-mo-video/ |title=''&quot;The iPhone 5s slow motion video might not be true 720p, experiment against the Note 3 shows&quot;'' — analysis by ''GSM Arena'', October 13th 2013 |date=October 17, 2013 |access-date=July 8, 2020 |archive-date=July 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200708184333/http://blog.gsmarena.com/the-apple-iphone-5s-is-not-actually-recording-720p-slo-mo-video/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

=== Aksessuarlar ===
Apple EarPods dep atalatuǵın qulaqlıqlar iPhone 5s penen birge berildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://store.apple.com/us/buy-iphone/iphone5s|title=iPhone 5s|publisher=Apple Inc.|website=Apple Online store|access-date=November 26, 2013|archive-date=November 26, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131126114335/http://store.apple.com/us/buy-iphone/iphone5s|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Texnologiya kommentatorlarınıń pikirinshe, qulaqlıqlardıń dizaynı hawanıń erkin kiriwi hám shıǵıwı arqalı ses sapasın jaqsılawǵa baǵdarlanǵan.&lt;ref name=&quot;engadget earpods&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2012/09/12/apples-infamous-earbuds-rebranded-for-iphone-5-as-earpods|title=Apple's signature earbuds rebranded for iPhone 5 as 'EarPods'|publisher=[[AOL]]|work=[[Engadget]]|first=Ben|last=Gilbert|date=September 12, 2012|access-date=September 12, 2013|archive-date=September 15, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180915084652/https://www.engadget.com/2012/09/12/apples-infamous-earbuds-rebranded-for-iphone-5-as-earpods/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;techradar earpods&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/reviews/audio-visual/hi-fi-and-audio/headphones/apple-earpods-1097282/review|title=Apple EarPods review|publisher=[[Future plc]]|work=[[TechRadar]]|date=September 15, 2012|access-date=September 12, 2013|archive-date=October 22, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121022224345/http://www.techradar.com/reviews/audio-visual/hi-fi-and-audio/headphones/apple-earpods-1097282/review|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Apple kompaniyası óz qulaqlıqlarınıń dizaynı &quot;bir neshe júz dollar qımbat turǵan joqarı sapalı qulaqlıqlar&quot; menen básekilese alatuǵının málimleydi. Gizmodo hám TechRadar tárepinen alıp barılǵan sholıwlar qulaqlıqlardıń ses sapası aldıńǵı modelge qaraǵanda jaqsıraq ekenin, biraq sholıwshılardıń pikirinshe, shıǵarılǵan ses sapasınıń tómen ekenligin xabarladı.&lt;ref name=&quot;gizmodo phones 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/5943222/apple-earpods-review-less-terrible-still-garbage|title=Apple EarPods Review: Better! (But Still Garbage)|publisher=[[Gawker Media]]|work=[[Gizmodo]]|first=Mario|last=Aguilar|date=September 14, 2012|access-date=September 12, 2013|archive-date=October 25, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025090802/http://gizmodo.com/5943222/apple-earpods-review-less-terrible-still-garbage|url-status=live}}&lt;/ref&gt; TechRadar jáne EarPods tıń usınday bahadaǵı basqa qulaqlıqlardan tómenirek ekenligin bildirdi.

=== Operaciyalıq sistema hám baǵdarlamalıq támiynat ===
iPhone 5s dáslep 2013-jıldıń 20-sentyabrinde shıǵarılǵan iOS 7 menen támiyinlengen.&lt;ref name=&quot;verge ios7 release 1&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.theverge.com/2013/9/10/4715240/ios-7-release-date|title=iOS 7 will come to iPhones and iPads on September 18th|publisher=[[Vox Media]]|work=[[The Verge (website)|The Verge]]|first=Aaron|last=Souppouris|date=September 10, 2013|access-date=September 11, 2013|archive-date=August 27, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170827045447/https://www.theverge.com/2013/9/10/4715240/ios-7-release-date|url-status=live}}&lt;/ref&gt; iOS 7 niń jańa elementlerin dizaynlaǵan Djonatan Ayv bul jańalanıwdı &quot;quramalılıqqa tártip kirgiziw&quot; dep táriyipledi, jaqsılanǵan tipografiya, jańa belgiler, móldirlik, qatlamlaw, fizika hám giroskopqa tiykarlanǵan parallaks sıyaqlı ayırım tiykarǵı dizayn ózgerislerin atap ótti. iOS 7 hám OS X Yosemite (10.10 versiyası) nıń dizaynı Game Center dagi jasıl kiyiz, Newsstand taǵı aǵash hám Calendar daǵı teri sıyaqlı skevomorflıq elementlerden ayrıqsha túrde bas tartıp, tegis, kóp reńli dizaynǵa ótti.&lt;ref name=&quot;WWDC keynote&quot;&gt;{{cite video|url=https://developer.apple.com/videos/play/wwdc2013-100/|people=Cue, Eddy; Cook, Tim; Federighi, Craig; Ive, Jony|title=WWDC 2013 Keynote|time=c.1h 25min, to end|publisher=[[Apple Inc.]]|location=[[Moscone Center|Moscone West]], [[San Francisco]], [[California]]|date=June 10, 2013|access-date=December 7, 2015|display-authors=etal|archive-date=December 22, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151222165430/https://developer.apple.com/videos/play/wwdc2013-100/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;zdnet ios7 new enterprise features 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/10-new-ios-7-features-for-the-enterprise/|title=10 new iOS 7 features for the enterprise|publisher=[[CBS Interactive]]|work=[[ZDNet]]|date=September 11, 2013|access-date=September 11, 2013|first=Jason D.|last=O'Grady|archive-date=September 14, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130914022050/http://www.zdnet.com/10-new-ios-7-features-for-the-enterprise-7000020525/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

iOS 7 ad-hoc Wi-Fi bólisiw platforması AirDrop tı qosadı. Paydalanıwshılar fayllardı iPhone 5 hám onnan keyingi modeller, iPod Touch (5-áwlad), iPad (4-áwlad) hám onnan keyingi modeller, yamasa iPad Mini (1-áwlad) hám onnan keyingi modeller menen bólise aladı.&lt;ref name=&quot;investvine ios 7 Asia 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://investvine.com/apples-next-innovation-to-intimidate-asia|title=Apple's next innovation to intimidate Asia|publisher=Inside Investor|first=Justin|last=Calderon|date=June 11, 2013|access-date=September 11, 2013|archive-date=September 15, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130915092013/http://investvine.com/apples-next-innovation-to-intimidate-asia/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Operaciyalıq sistema jáne ekrannıń tómengi bóliminen joqarı sıypaw arqalı ashılatuǵın basqarıw paneli Control Center di qosadı. Control Center dawıs hám jaqtılıq basqarıwları sıyaqlı jiyi qollanılatuǵın funkciyalardı, sonday-aq Wi-Fi, Bluetooth, Samolyot rejimin qosıw ushın tumblerlerdi hám artqı kameranıń jaqtılandırǵısh LED in fonar sıpatında paydalanıw múmkinshiligin óz ishine aladı.&lt;ref name=&quot;engadget CC 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/06/10/ios-7-control-center|title=iOS 7 to include Control Center for quick-access settings|publisher=[[AOL]]|work=[[Engadget]]|first=Jon|last=Fingas|date=June 10, 2013|access-date=September 12, 2013|archive-date=November 16, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181116121912/https://www.engadget.com/2013/06/10/ios-7-control-center/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

iPhone 5s te sonday-aq internet radio xızmeti iTunes Radio kirgizilgen edi. Bul iOS te Siri integraciyası menen barlıq [[iTunes]] paydalanıwshıları ushın reklama menen qollanılatuǵın biypul xızmet edi. Paydalanıwshılar trektlerdi ótkizip jibere alatuǵın, stanciyalardı ózlestire alatuǵın hám stanciya qosıqların iTunes Store dan satıp ala alatuǵın edi. Sonday-aq, paydalanıwshılar aldıńǵı qosıqlar tariyxın izley alatuǵın edi.&lt;ref name=&quot;iTunes Radio Apple&quot;&gt;{{Web deregi | url=https://www.apple.com/itunes/itunes-radio | title=Apple – iTunes Radio – Hear where your music takes you. | publisher=[[Apple Inc.]] | date=June 10, 2013 | access-date=October 8, 2013 | archive-date=June 13, 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130613120404/https://www.apple.com/itunes/itunes-radio | url-status=live }}&lt;/ref&gt;

Apple 2018-jıldıń iyun ayında iPhone 5s tiń iOS 12 jańalanıwın qollap-quwatlaytuǵının járiyaladı. Bul onı iPad 2 menen birge iOS operaciyalıq sistemasınıń altı tiykarǵı versiyasın qollap-quwatlaǵan ekinshi eń uzaq qollap-quwatlanǵan iOS qurılmasına aylandırdı. iPad 2 iOS 4 ten iOS 9 ǵa shekem qollap-quwatladı. Apple kompaniyasınıń maǵlıwmatlarına muwapıq, iPhone 5s sonıń menen qatar 70% ke shekem tezlikti arttıra aladı. Oǵan kamera, klaviatura hám basqa funkciyalar kiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi |url=https://www.apple.com/ios/ios-12-preview/ |title=iOS 12 Preview |access-date=June 5, 2018 |archive-date=June 4, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180604194558/https://www.apple.com/ios/ios-12-preview/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

iPhone 5s 2019-jıldıń sentyabr ayında shıǵarılǵan iOS 13 ti almadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2019/6/3/18646351/apple-ios-13-iphone-dark-mode-new-swipe-keyboard-features-wwdc-2019|title=Apple iOS 13: the biggest new features coming to the iPhone|last=Gartenberg|first=Chaim|date=June 3, 2019|website=The Verge|access-date=June 3, 2019|archive-date=July 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190711132333/https://www.theverge.com/2019/6/3/18646351/apple-ios-13-iphone-dark-mode-new-swipe-keyboard-features-wwdc-2019|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== Apple aksessuarları ==
Bayanat waqtında, Apple iPhone 5s ushın korpus járiyaladı, ol ishki tárepinen jumsaq mikrofibradan hám sırtqı tárepinen teriden islengen. Bul jaǵday iPhone 5c korpusı menen birge járiyalandı, ekewi de [[iPhone 4]] bamperlerinen keyin Applediń birinshi ret járiyalaǵan korpusları edi.&lt;ref&gt;{{cite news | url=https://www.macworld.com/article/2049201/apple-iphone-5s-case-review-slim-attractive-case-is-a-safe-bet.html | archive-url=https://web.archive.org/web/20130926162817/http://www.macworld.com/article/2049201/apple-iphone-5s-case-review-slim-attractive-case-is-a-safe-bet.html | url-status=dead | archive-date=September 26, 2013 | title=Apple iPhone 5s Case review: Slim, attractive case is a safe bet | work=Macworld | date=September 23, 2013 | access-date=September 28, 2015 }}&lt;/ref&gt;

[[iPhone 5s]]&lt;ref name=&quot;apple 5s dock 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://store.apple.com/us/product/MF030ZM/A/iphone-5s-dock?fnode=45|title=iPhone 5s Dock|publisher=[[Apple Inc.]]|access-date=September 11, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130913144400/http://store.apple.com/us/product/MF030ZM/A/iphone-5s-dock?fnode=45|archive-date=September 13, 2013|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; hám 5c ekewi ushın da dok stanciyaları járiyalanǵannan keyin Apple onlayn dúkanında tabıldı. iPhone 5s hám 5c korpuslarınıń ayırmashılıǵı sebepli, olardıń hár biri ushın arnawlı islengen bólek dok stanciyaları bar.&lt;ref name=&quot;cnet docks 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57602116-37/iphone-5s-and-5c-each-gets-a-new-nearly-identical-dock|title=iPhone 5s and 5c each gets a new nearly identical dock|publisher=[[CBS Interactive]]|work=[[CNET]]|first=Eric|last=Franklin|date=September 10, 2013|access-date=September 11, 2013|archive-date=September 11, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130911020940/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57602116-37/iphone-5s-and-5c-each-gets-a-new-nearly-identical-dock/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== Qabıllaw ==

=== Sın pikirler ===
[[File:Size comparison of iPhone 5C 5S 4S.jpg|thumb|iPhone 5c (ústinde) hám [[iPhone 5s]] (ortada) nıń Lightning portı hám [[iPhone 4s]] (tómende) niń 30-pinli portınıń salıstırması]]
iPhone 5s recenzentler hám kommentatorlardan jaqsı baha aldı. All Things Digital saytınan Uolt Mossbergi telefonǵa jaqsı pikir bildirip, Touch ID haqqında &quot;bul bir hiyle sıyaqlı kórinedi, biraq bul haqıyqıy alǵa ilgerilew, kúndelikli qurılmalar ushın biometrikalıq autentifikaciya baǵdarında eń úlken adım&quot; dep ayttı hám onı &quot;bazardaǵı eń jaqsı smartfon&quot; dep atadı. The New York Times gazetasınan Devid Pog Touch ID ti maqtadı, biraq smartfon bazarında innovaciyaǵa toyınǵanın aytıp, &quot;bálkim hár jılǵı úlken sekiriwler dáwiri tamamlanǵan shıǵar&quot; dedi. Ol óz sholıwınıń kóp bólimin iOS 7 ge arnadı, onı burınǵı áwladlarǵa salıstırǵanda qurılmadaǵı eń úlken ózgeris dep esaplap, Siri funkciyasındaǵı jańa imkaniyatlardı, Basqarıw orayın hám AirDrop tı maqtadı.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2013/09/18/technology/personaltech/in-arrival-of-2-iphones-3-lessons.html?pagewanted=2&amp;_r=0|title=In Arrival of 2 iPhones, 3 Lessons|work=[[The New York Times]]|first=David|last=Pogue|author-link=David Pogue|date=September 17, 2013|access-date=September 18, 2013|archive-date=December 30, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171230114917/http://www.nytimes.com/2013/09/18/technology/personaltech/in-arrival-of-2-iphones-3-lessons.html?pagewanted=2&amp;_r=0|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Pog óz maqalasında iOS 7 niń iPhone seriyasındaǵı eń úlken ózgeris ekenin aytıp, buǵan tiykarǵı sebep paydalı interfeys ózgerisleri dep kórsetti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://pogue.blogs.nytimes.com/2013/09/17/yes-theres-a-new-iphone-but-thats-not-the-big-news/?ref=personaltech|title=Yes, There's a New iPhone. But That's Not the Big News.|work=[[The New York Times]]|first=David|last=Pogue|author-link=David Pogue|date=September 17, 2013|access-date=September 18, 2013|archive-date=December 30, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171230115049/https://pogue.blogs.nytimes.com/2013/09/17/yes-theres-a-new-iphone-but-thats-not-the-big-news/?ref=personaltech|url-status=live}}&lt;/ref&gt; CNET jurnalisti Skott Steyn iPhone 5 ke salıstırǵanda dizayn ózgerisiniń joqlıǵın sınǵa aldı hám &quot;iPhone 5s májbúriy jańartıw emes, biraq ol álbette házirgi waqıtqa shekem eń tez hám eń aldıńǵı qatarlı Apple smartfonı&quot; dedi. Onıń kamerası, 64-bitli A7 chipi, M7 qozǵalıs chipi hám barmaq izi skanerlew imkaniyatları maqtalsa da, ayırım investorlar iPhone 5s ti, iPhone 5 ke salıstırǵanda áhmiyetli jaqsılanıw bolsa da, sonda da aldıńǵı modelden ózgermegenin oylap, iPhone qatarınıń toqtap qalǵan, zerigerli ónimge aylanıp qalǵanınan táshwishlendi. Appledıń akciya bahası járiyalanıwdan keyin 5.4% ke túsip, NASDAQ da bir aydıń eń tómen kórsetkishi bolǵan $467.71 de jabıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://uk.reuters.com/article/uk-apple-iphone-idUKBRE98908Q20130911|title=High iPhone price spooks investors, Apple shares drop|publisher=[[Thomson Reuters]]|work=[[Reuters]]|first=Ryan|last=Vlastelica|date=September 11, 2013|access-date=September 13, 2013|archive-date=December 14, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181214151402/https://uk.reuters.com/article/uk-apple-iphone-idUKBRE98908Q20130911|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

TechCrunch saytınan Darrell Ezerington iPhone 5s ti eń jaqsı smartfon dep maqtap, &quot;sırtqı kórinisi iPhone 5 ten ózgeshe bolmasa da, ishki komponentleri smartfon paydalanıwshısınıń kúndelikli iskerligine áhmiyetli tásir etedi&quot; dep ayttı hám jaqsılanǵan kamera hám telefon specifikaciyalarınıń tásirin keńnen túsindirdi. Ezerington 64-bitli A7 processorı baǵdarlamashılar onı qollaytuǵın qosımshalardı islep shıqqanǵa shekem tolıq potencialına jetpeytuǵının ayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/09/17/iphone-5s-review-apple|title=iPhone 5s Review: Apple's Latest Smartphone Goes For (And Gets) The Gold|publisher=[[AOL]]|work=[[TechCrunch]]|first=Darrell|last=Etherington|date=September 17, 2013|access-date=September 18, 2013|archive-date=September 18, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130918232450/http://techcrunch.com/2013/09/17/iphone-5s-review-apple/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Engadget saytınan Miriam Joir iPhone 5s tiń, eger baǵdarlamashılar 64-bitli processor ushın optimallastırılǵan qosımshalardı dóretse, A7 processorınan anaǵurlım payda kóre alatuǵının taptı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/09/17/iphone-5s-review|title=iPhone 5s review|publisher=[[AOL]]|work=[[Engadget]]|first=Myriam|last=Joire|date=September 17, 2013|access-date=September 18, 2013|archive-date=September 20, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130920011847/http://www.engadget.com/2013/09/17/iphone-5s-review/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; AnandTech saytınan Anand Lal Shimpi telefonnıń A7 processorın &quot;shınında da tásirli&quot; dep maqtadı hám onı &quot;házirgi waqıtqa shekem shıǵarılǵan barlıq iPhone lar arasında eń keleshekke baǵdarlanǵan model&quot; dep atadı. &quot;Keleshekke baǵdarlanǵan degen sózdi qollanıw maǵan qıyınshılıq tuwǵızsa da, eger siz óz qurılmańızdı uzaq waqıt saqlaytuǵın adam bolsańız - iPhone 5s baslanǵısh noqat retinde eń jaqsı variant.&quot;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.anandtech.com/show/7335/the-iphone-5s-review/13|title=The iPhone 5s Review|publisher=[[AnandTech]]|first=Anand|last=Lal Shimpi|date=September 17, 2013|access-date=September 19, 2013|author-link=Anand Lal Shimpi|archive-date=September 21, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130921014048/http://www.anandtech.com/show/7335/the-iphone-5s-review/13|url-status=live}}&lt;/ref&gt; IGN saytınan Skott Lou da onıń 64-bitli processorı haqqında joqarı baha berdi, &quot;ol HTC One hám Samsung Galaxy S4 ten processor quwatında ádewir alda, grafikada 32% ke shekem hám CPU testlerinde 38% ke joǵarı kórsetkishlerge iye.&quot; Apple dıń 64-bitli A7 processorınıń debyuti básekiles Android smartfon óndiriwshilerin, ásirese Qualcomm kompaniyasın hayran qaldırdı, óytkeni olardıń óz 64-bitli sistema-chipi 2015-jılǵa shekem shıǵarılmaǵan edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/apples-64-bit-a7-chip-hit-us-gut-says-qualcomm-employee|title=Apple's 64-bit A7 chip &quot;hit us in the gut,&quot; says Qualcomm employee|date=December 17, 2013 |access-date=March 24, 2016|archive-date=April 9, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160409142523/http://www.imore.com/apples-64-bit-a7-chip-hit-us-gut-says-qualcomm-employee|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/ewanspence/2015/04/27/apple-iphone-5s-qualcomm-snapdragon-810/#6f5fd9ae1d6c|title=Apple Checkmates Qualcomm, The 64-bit Move That Weakened Android|first=Ewan|last=Spence|website=[[Forbes]] |access-date=September 1, 2017|archive-date=October 17, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171017204147/https://www.forbes.com/sites/ewanspence/2015/04/27/apple-iphone-5s-qualcomm-snapdragon-810/#6f5fd9ae1d6c|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Kópshilik sınshılar sol waqıtta shıǵarılǵan iPhone 5c ke qaraǵanda iPhone 5s ti usınıs etti. 5c óndiriliwi toqtatılǵan iPhone 5 penen derlik birdey qurılmaǵa iye bolǵanın, iPhone 5s jańa 64-bitli A7 processorı arqasında ádewir jaqsılanǵan ónimlilik/funkciyalarǵa, sonday-aq qosımsha yad ornına iye edi, hámmesi iPhone 5c ke salıstırǵanda salıstırmalı túrde az qosımsha bahaǵa (2014-jıldıń mart ayında $650 hám $550). Bul ásirese iOS 8 shıqqanda hám iPhone 5s hám iPhone 5c ekewi de sáykesinshe iPhone qatarınıń orta hám tómengi segmentine kóshirilgende anıq boldı; iPhone 5s te ele de 16 yamasa 32 GB (14.9 yamasa 29.8 GiB) yad ornı bar edi, al iPhone 5c iOS 8 di ornatqannan keyin paydalanıwshıǵa tek 4.9 GB yad ornı qalatuǵın 8 GB yad penen sheklengen edi. Sonıń menen bir qatarda, 5c diń polikarbonatlı sırtqı korpusı aralas baha aldı hám iPhone 5 tiń alyuminiy/shiyshe korpusına salıstırǵanda bahanı tómenletiw maqsetindegi tómenlew dep qabıl etildi; 5s sońǵı dizayndı saqlap qaldı hám qosımsha altın reńi arqasında jáne de sıpayı kórindi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.gottabemobile.com/2014/09/23/iphone-5c-the-iphone-that-isnt-worth-buying-for-0/|title=iPhone 5c: The iPhone That Isn't Worth Buying for $0|author=Xavier Lanier|work=Gotta Be Mobile|date=September 24, 2014 |access-date=March 21, 2016|archive-date=September 24, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140924015153/http://www.gottabemobile.com/2014/09/23/iphone-5c-the-iphone-that-isnt-worth-buying-for-0/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;readwrite1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://readwrite.com/2014/03/18/iphone-5c-price-8gb|title=The 8&amp;nbsp;GB iPhone 5c Is Still Not The Budget iPhone You Are Looking For|date=March 18, 2014|access-date=March 21, 2016|archive-date=April 7, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160407214450/http://readwrite.com/2014/03/18/iphone-5c-price-8gb/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2015-16-jıllarǵa kelip, ele de ádewir sandaǵı tutınıwshılar iPhone 5s tiń 4-dyuymlik ekran ólshemin qáleytuǵın edi, ol iPhone 6 dan keyin hám iPhone 6s ten aldın eń kóp tarqalǵan iPhone bolıp qaldı. Apple óz baspasóz jıynalısında 2015-jılı 30 million 4-dyuymlik iPhone satqanın ayttı, hátte bul úlgi 2014-jıldıń sentyabr ayında qayta dizaynlanǵan úlkenirek 4.7/5.5-dyuymlik iPhone 6 hám 6 Plus modelleri tárepinen almastırılǵan bolsa da. Bunnan tısqarı, 5/5s dizaynı &quot;uzaq waqıt dawamında Apple telefon dizaynınıń altın balaları hám ulıwma telefonlar ushın etalon&quot; dep esaplanǵan (5s tiń altın jalatıwı 5 tiń ózi joqarı bahalanǵan kórinisine premium sezim qosqan), al kelesi 6 hám 6S dizaynı sınshılar tárepinen az maqtalǵan óytkeni &quot;azǵana qátelik bar sıyaqlı, tap siz tayǵaq $650 tuwalet sabının uslap turǵanday sezim beredi&quot;. iPhone 5 &quot;alyuminiy hám shiysheniń birgelikte islewine tiykarlanǵan náziklik&quot; dep táriyiplengen. &quot;Ol ıqsham, biraq sonda da mazmunlı seziletuǵın edi, bul tek ólshemi menen mazmunlı seziletuǵın iPhone 6 dan ayırmashılıǵı jaǵınan. Onnan basqa, 6 nıń hámme jerde ushırasatuǵın domalaqlanǵan múyeshlerinen ayırmashılı, iPhone 5 sol waqıttaǵı bazardaǵı basqa hesh nársege uqsamaytuǵın edi&quot;. Degen menen, iPhone 5/5s dizaynı ólshemin úlkeytiwge qolaysız edi, al iPhone 6/6S bolsa ekran ólshemleriniń úlkeyiwine qarap tutınıwshılar tendenciyasına jaqsı qolaylasa aldı hám 6/6S Plus fablet modellerin payda etti. Apple iPhone 5s ti islep shıǵarıwdan toqtatqanda, onı birinshi áwlad iPhone SE ke almastırdı, ol sırtqı kórinisi jaǵınan 5s ke derlik birdey kórinse de, SE niń ishki apparatlıq támiynatı anaǵurlım jaqsılanǵan edi.&lt;ref name=&quot;wired.com&quot;&gt;{{cite magazine|url=https://www.wired.com/2016/03/iphone-se-smaller-phone/|title=With the iPhone SE, Apple Returns to a Masterpiece of Design|date=March 22, 2016|magazine=WIRED|access-date=April 1, 2016|archive-date=December 21, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161221060945/https://www.wired.com/2016/03/iphone-se-smaller-phone/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Kommerciyalıq qabıllaw ===
iPhone 5s hám 5c birinshi úsh kún ishinde toǵız millionnan aslam danada satıldı, bul birinshi hápte aqırı smartfon satıwları rekordın ornattı, bunda 5s úsh ese kóp satıldı 5c den. Satıwlardıń birinshi kúninen keyin, AQSHdaǵı barlıq iPhonelardıń 1% i iPhone 5S, al 0.3% i iPhone 5C boldı.&lt;ref name=&quot;cnet iP5S/C sales 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57604127-37/iphone-5s-activations-more-than-triple-those-of-5c-says-report|title=iPhone 5s activations more than triple those of 5c, says report|publisher=[[CBS Interactive]]|work=[[CNET]]|first=Lance|last=Whitney|date=September 23, 2013|access-date=September 23, 2013|archive-date=October 1, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131001124311/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57604127-37/iphone-5s-activations-more-than-triple-those-of-5c-says-report/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Piper Jaffray kompaniyasınıń Djin Munsteri Besinshi gúzardaǵı Apple dúkanınıń aldındaǵı qatarda shıǵarılǵan kúni 1,417 adam turǵanın xabarladı, bul 2010-jılı [[iPhone 4]] ushın 1,300 hám 2008-jılı [[iPhone 3G]] ushın 549 adamnan kóp boldı.&lt;ref name=&quot;fifthavenueline&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/09/20/apples-iphone-5s-and-5c-launch-draws-big-crowds-including-biggest-ever-line-at-nyc-flagship-store|title=Apple's iPhone 5s And 5c Launch Draws Big Crowds, Including Biggest Ever Line At NYC Flagship Store|publisher=[[AOL]]|work=[[TechCrunch]]|first=Darrell|last=Etherington|date=September 20, 2013|access-date=September 21, 2013|archive-date=September 21, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130921073914/http://techcrunch.com/2013/09/20/apples-iphone-5s-and-5c-launch-draws-big-crowds-including-biggest-ever-line-at-nyc-flagship-store/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bul Appledıń eki modeldi bir waqıtta shıǵarǵan birinshi jaǵdayı edi. Qıtayda da birinshi kúngi satıwlar rekordlı nátiyjege úles qostı.&lt;ref name=&quot;reuters China day 1 sales 1&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-apple-iphone-idUSBRE98J0LD20130923|title=Apple polishes forecast after selling 9 million new iPhones|agency=[[Thomson Reuters]]|work=[[Reuters]]|first1=Poornima|last1=Gupta|last2=Saba|first2=Jennifer|date=September 23, 2013|access-date=September 24, 2013|archive-date=June 13, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220613103828/https://www.reuters.com/article/us-apple-iphone-idUSBRE98J0LD20130923|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Satıwǵa shıǵarılǵan kúni iPhone 5s dáslep satıw baslanǵan barlıq ellerdegi kópshilik dúkanlarda úlken jetispewshilikler haqqında xabarlar keldi.&lt;ref name=&quot;NBC shortages 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.nbcnews.com/technology/iphone-5s-goes-sale-shortages-already-loom-4B11210474|title=As iPhone 5s goes on sale, shortages already loom|publisher=[[NBCUniversal]]|work=[[NBC News]]|first=Wilson|last=Rothman|date=September 21, 2013|access-date=September 29, 2013|archive-date=September 24, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130924081954/http://www.nbcnews.com/technology/iphone-5s-goes-sale-shortages-already-loom-4B11210474|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Pútkil dúnya boyınsha Apple dúkanlarınıń sırtında qatarda turǵan kóp sanlı tutınıwshılar barlıq 5s modelleriniń qattı jetispewshiligi sebepli, ásirese altın model ayrıqsha qıtshılıqta bolǵanlıqtan, qattı qıynaldı.&lt;ref name=&quot;metro disappointed queuers 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://metro.co.uk/2013/09/20/its-here-iphone-5s-sold-out-within-minutes-in-first-day-of-trading-4060394|title=t's here! iPhone 5s sold out within minutes in first day of trading|publisher=[[Associated Newspapers]]|work=[[Metro (British newspaper)|The Metro]]|first=Natasha|last=Culzac|date=September 20, 2013|access-date=October 1, 2013|archive-date=September 25, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130925133645/http://metro.co.uk/2013/09/20/its-here-iphone-5s-sold-out-within-minutes-in-first-day-of-trading-4060394/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Bul jaǵday AQSHta satıwlar baslanǵan kúnnen keyin jaqsılansa da, basqa ellerde jetkilikli qayta toltırıwlar ámelge asırılmaǵanı haqqında xabarlar berildi.&lt;ref name=&quot;CNET restocks low 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57603757-37/iphone-5s-5c-hunters-hit-up-nyc-but-64gb-gold-is-elusive|title=iPhone 5s, 5c hunters hit up NYC, but 64&amp;nbsp;GB gold is elusive|publisher=[[CBS Interactive]]|work=[[CNET]]|first=Shara|last=Tibken|date=September 20, 2013|access-date=September 29, 2013|archive-date=October 3, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131003045559/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57603757-37/iphone-5s-5c-hunters-hit-up-nyc-but-64gb-gold-is-elusive/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ayırım kommentatorlar Appledıń dáslepki shıǵarılıwdı qalay basqarǵanına gúman bildirdi, óytkeni iPhone 5s ushın onlayn aldın-ala buyırtpalar usınılmaǵan, bul fizikalıq dúkanlardıń aldında kóp sanlı adamlardıń qatarda turıwına alıp kelgen, al qatardaǵı kópshilik adamlarǵa telefon jetpey qalǵan.&lt;ref name=&quot;AT 5s anger 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/09/im-not-leaving-without-a-gold-one-tales-from-the-iphone-5s-line|title=&quot;I'm not leaving without a gold one!&quot; Tales from the iPhone 5s line|publisher=[[Condé Nast Publications]]|work=[[Ars Technica]]|first=Lee|last=Hutchinson|date=September 20, 2013|access-date=October 1, 2013|archive-date=October 2, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002095912/http://arstechnica.com/apple/2013/09/im-not-leaving-without-a-gold-one-tales-from-the-iphone-5s-line/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; AQSHta Apple onlayn rezervaciyalaw sistemasın usındı, solay tutınıwshılar jergilikli Apple dúkanlarında bar modellerdi tekserip, alıp ketiw ushın buyırtpa bere aldı.&lt;ref name=&quot;verge store pickups 1&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.theverge.com/2013/9/28/4779832/apple-reportedly-planning-in-store-pickup-iphone-5s|title=Apple reportedly cutting iPhone 5s wait times with in-store pickup|publisher=[[Vox Media]]|work=[[The Verge (website)|The Verge]]|first=Chris|last=Welch|date=September 28, 2013|access-date=October 1, 2013|archive-date=September 30, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130930210325/http://www.theverge.com/2013/9/28/4779832/apple-reportedly-planning-in-store-pickup-iphone-5s|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Satıw baslanǵan kúni onlayn buyırtpalar da jetispeytuǵın edi, barlıq model ólshemleri hám reńleri boyınsha jetkiziw waqtı barlıq ellerde onlayn buyırtpalar baslanǵannan keyin bir neshe saat ishinde &quot;7-10 jumıs kúni&quot;nen &quot;oktyabr ayı&quot;na ózgerdi.&lt;ref name=&quot;tuaw ship times 1&quot;&gt;{{Web deregi | url=http://www.tuaw.com/2013/09/22/iphone-5s-ships-times-get-pushed-back-to-october | title=iPhone 5s ship times get pushed back to October | publisher=[[AOL]] | work=[[The Unofficial Apple Weblog]] | date=September 22, 2013 | access-date=October 1, 2013 | last=Grothaus | first=Michael | archive-date=September 27, 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130927202630/http://www.tuaw.com/2013/09/22/iphone-5s-ships-times-get-pushed-back-to-october/ | url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;macrumors ship times 1&quot;&gt;{{Web deregi | url=http://www.macrumors.com/2013/09/21/iphone-5s-shipping-estimates-slip-to-october | title=iPhone 5s Shipping Estimates Slip to October | publisher=[[Apple community#MacRumors|MacRumors]] | date=September 21, 2013 | access-date=October 1, 2013 | last=Clover | first=Juli | archive-date=October 4, 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20131004214051/http://www.macrumors.com/2013/09/21/iphone-5s-shipping-estimates-slip-to-october | url-status=live }}&lt;/ref&gt;

AQSHta 2013-jıldıń sentyabr ayında iPhone 5s AT&amp;T, Sprint, Verizon hám T-Mobile operatorlarında eń kóp satılǵan telefon boldı, iPhone 5c hám Samsung Galaxy S4 ti artta qaldırdı. Consumer Intelligence Research Partners maǵlıwmatlarına muwapıq, iPhone 5s sentyabrdegi shıǵarılıwı waqtında 5c den eki ese kóp satıldı, bul Apple kompaniyasınıń bas direktorı Tim Kuktıń joqarı klass smartfonlar bazarı tolıw noqatına jetpegeni haqqındaǵı pikirin tastıyıqladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://allthingsd.com/20131014/iphone-5s-outselling-iphone-5c-two-to-one|title=iPhone 5s Outselling iPhone 5c Two to One|publisher=[[Dow Jones &amp; Company]]|access-date=October 16, 2013|archive-date=October 15, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131015235624/http://allthingsd.com/20131014/iphone-5s-outselling-iphone-5c-two-to-one/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Kommentatorlar 5c di talaptıń tómenlewin bildiretuǵın jetkiziw shınjırınıń qısqarıwı sebepli sátsizlik dep esaplasa da, 5s úlken tabıs dep qabıl etildi. Apple satıw qatnasın aldın-ala boljay almaǵanın moyınladı, bul 5c diń artıqsha zapas jıynalıwına hám 5s tiń jetispewshiligine ákeldi.&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.cnn.com/2013/10/17/tech/mobile/iphone-5c-flop|title=Is Apple's iPhone 5c a flop?|publisher=[[Time Warner]]|work=[[CNN]]|first=Doug|last=Gross|date=October 18, 2013|access-date=October 18, 2013|archive-date=October 18, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131018023547/http://www.cnn.com/2013/10/17/tech/mobile/iphone-5c-flop/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

iPhone 5s shıqqannan altı ay ótken soń, 2014-jıldıń 25-martında, Apple iPhone brendiniń satıwları 500 million danadan asqanın járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bestmobs.com/apple-iphone-crosses-half-billion-in-sales|title=Apple iPhone crosses half-billion in sales – BestMobs News|publisher=Bestmobs.com|date=March 26, 2014|access-date=June 17, 2014|archive-date=July 27, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140727132143/http://bestmobs.com/apple-iphone-crosses-half-billion-in-sales/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2014-jıldıń may ayına kelip, bazarda segiz ay bolǵanına qaramastan, iPhone 5s jańa shıqqan Samsung Galaxy S5 ti 40% ke ozıp ketti, 7 million iPhone 5s hám 5 million Galaxy S5 satıldı. Galaxy S5 tiń iPhone 5s ti eń kóp satılatuǵın orınnan shıǵara almawı Samsung Mobile ushın úlken qıyınshılıq boldı, óytkeni aldıńǵı Samsung Galaxy SIII hám Samsung Galaxy S4, olardıń shıǵarılıwınıń birinshi kvartalında sáykesinshe [[iPhone 4s]] hám [[iPhone 5]] ten kóbirek satılǵan edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/07/16/galaxy-s5-vs-iphone-5s-sales-may/|title=Ouch: Eight-month-old iPhone 5s outsold the Galaxy S5 in its first full month of sales|first=Zach|last=Epstein|date=July 16, 2014|access-date=March 21, 2016|archive-date=April 8, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160408055100/http://bgr.com/2014/07/16/galaxy-s5-vs-iphone-5s-sales-may/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Touch ID tásiri ===
ZDNet jurnalınan Adrian Kingsli-Xyus&lt;ref name=&quot;zdnet touchid 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/iphone-5s-with-touch-id-is-a-big-win-for-byod-security/|title=iPhone 5s with Touch ID is a big win for BYOD security|publisher=[[CBS Interactive]]|work=[[ZDNet]]|first=Adrian|last=Kingsley-Hughes|date=September 10, 2013|access-date=September 10, 2013|archive-date=September 15, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130915125838/http://www.zdnet.com/apples-touch-id-is-a-big-win-for-byod-security-7000020499/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; hám Nyu-Yorkten Kevin Ruz sıyaqlı bir qatar texnologiya jurnalistleri iPhone 5s tiń barmaq izi skanerlew funkciyası ápiwayı paydalanıwshılar arasında bul texnologiyanıń parollerdiń alternativi sıpatında qollanılıwına járdem bere alatuǵının ayttı (ásirese &quot;óz qurılmańızdı alıp keliń&quot; scenariylerinde), sebebi barmaq izine tiykarlanǵan autentifikaciya sistemaları tek kárxana ortalıqlarında keńirek qollanılıp kelgen. Degen menen, biometriya injeneri Djeppi Parcalenıń izertlewlerine&lt;ref name=&quot;fingerprint sensor durability 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.invasivecode.com/weblog/will-a-fingerprint-sensor-be-apples-next-hit/|title=Will a fingerprint sensor be Apple's next hit?|publisher=invasivecode|date=August 10, 2013|access-date=August 10, 2013|archive-date=May 16, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150516195609/http://invasivecode.com/weblog/will-a-fingerprint-sensor-be-apples-next-hit/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; tiykarlanıp, Ruz CMOS sensorı waqıt ótiwi menen anıq emes bolıp qalıwı hám tozıwı múmkin ekenin, eger Apple bul jaǵdaydıń aldın alıw ushın sensordı arnawlı jobalamaǵan bolsa, dedi.&lt;ref name=&quot;nymag touchid happen 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://nymag.com/daily/intelligencer/2013/09/will-apples-touch-id-make-fingerprints-happen.html|title=Will the New iPhone's 'Touch ID' Feature Finally Make Fingerprint Scanning Happen?|publisher=[[New York (magazine)|New York Magazine]]|date=September 10, 2013|access-date=September 10, 2013|archive-date=September 13, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130913012735/http://nymag.com/daily/intelligencer/2013/09/will-apples-touch-id-make-fingerprints-happen.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; AQSH Kompyuter avariyalarına tayarlıq komandasınıń izertlewshisi Brent Kennedi paydalanıwshılarǵa sistemanıń aldap islengen barmaq izin durıs qabıl etpey alatuǵınına gúman bolǵanlıqtan, bul texnologiyaǵa dárhal iseniwdi másláhát etpedi.&lt;ref name=&quot;forbes touchid 1&quot;&gt;{{Web deregi | url=https://www.forbes.com/sites/andygreenberg/2013/09/10/apples-new-iphones-touch-id-makes-fingerprint-scans-easy-but-dont-ditch-your-passcode-yet | title=Apple's New iPhone 'Touch ID' Makes Fingerprint Scans Easy, But Don't Ditch Passcodes Yet | work=[[Forbes]] | date=September 10, 2013 | access-date=September 10, 2013 | author=Greenberg, Andy | archive-date=January 14, 2018 | archive-url=https://web.archive.org/web/20180114180937/https://www.forbes.com/sites/andygreenberg/2013/09/10/apples-new-iphones-touch-id-makes-fingerprint-scans-easy-but-dont-ditch-your-passcode-yet/ | url-status=live }}&lt;/ref&gt;

iPhone 5s shıqqannan keyin, Germaniyanıń Chaos Computer Club toparı 2013-jıldıń 21-sentyabrinde Apple dıń jańa Touch ID barmaq izi sensorın &quot;ápiwayı kúndelikli qurallar&quot; járdeminde aylanıp ótkenin járiyaladı. Topar qáwipsizlik sistemasın shiyshe betinen barmaq izin súwretke túsiriw hám sol alınǵan súwret penen sensorǵa basılıp qurılmaǵa kiriw ushın qollanılatuǵın lateks barmaq modelin islew arqalı jeńgenin túsindirdi. Topardıń sózshisi: &quot;Bizler bul aqırında adamlardıń barmaq izi biometrikası haqqındaǵı illyuziyaların joq qıladı dep úmitleniwdemiz. Ózgerte almaytuǵın hám hár kúni hámme jerde qaldıratuǵın nárseni qáwipsizlik belgisi retinde qollanıw áshkara aqmaqlıq.&quot; Degen menen, 2013-jılı Amerikalı smartfon paydalanıwshılarınıń 39% i smartfonın qorǵaw ushın hesh qanday qáwipsizlik ilajların qollanbaǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi |author=Motorola il iDEN |url=http://www.intomobile.com/2013/05/03/39-smartphone-users-dont-take-most-basic-security-measures/ |title=39% of smartphone users don't take the most basic security measures |publisher=Intomobile.com |date=May 3, 2013 |access-date=October 21, 2013 |archive-date=October 21, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021192844/http://www.intomobile.com/2013/05/03/39-smartphone-users-dont-take-most-basic-security-measures/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Basqalar da Chaos Computer Club tıń usılın sınap kórgen, biraq paydalanıwshı tolıq barmaq iziniń joqarı sapalı fotokóshirmesin, arnawlı ximiyalıq zatlardı hám qımbat úskenelerdi qollanıwı kerek bolǵanlıqtan hám aldaw procesi belgili waqıt talap etiwi sebepli, bul ápiwayı process emes eken degen juwmaqqa kelgen.&lt;ref name=&quot;lookout touch ID bypass&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://blog.lookout.com/iphone-6-touchid-hack|title=Why I hacked TouchID (again) and still think it's awesome|last=Rogers|first=Marc|date=September 23, 2014|website=blog.lookout.com|access-date=May 25, 2017|archive-date=July 3, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170703080525/https://blog.lookout.com/iphone-6-touchid-hack|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Mashqalalar ===
iPhone 5s apparatlıq támiynatında ol shıǵarılǵannan keyin bir neshe mashqalalar ushırastı. Eń keń tarqalǵan mashqala - telefonnıń dárejeligin ólsheytuǵın sensorı tárepinen kórsetilgen múyesh bir neshe gradusqa almasqan, bul giroskop, kompas hám akselerometrdiń anıq emes islewine alıp kelgen. Esabatlar bul apparatlıq támiynatınan kelip shıqqan mashqala ekenin tastıyıqlaǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/the-iphone-5s-motion-sensors-are-totally-screwed-up-1440286727|title=The iPhone 5s Motion Sensors Are Totally Screwed Up|publisher=[[Gawker Media]]|work=[[Gizmodo]]|first=Mario|last=Aguilar|date=October 3, 2013|access-date=October 15, 2013|archive-date=October 14, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131014072943/http://gizmodo.com/the-iphone-5s-motion-sensors-are-totally-screwed-up-1440286727|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|url=https://www.wired.com/gadgetlab/2013/10/iphone-5s-ios-7-issues|title=7 Known Issues With the iPhone 5s and iOS 7 — And How to Deal With Them|publisher=[[Condé Nast Publications]]|magazine=[[Wired (magazine)|Wired]]|first=Christina|last=Bonnington|date=October 4, 2013|access-date=October 14, 2013|archive-date=October 15, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131015010443/http://www.wired.com/gadgetlab/2013/10/iphone-5s-ios-7-issues|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ayırım adamlar kók ekran menen isten shıǵıw hám qayta baslanıw, telefon silkingende quwat túymesinen shaqıldaǵan dawıs shıǵıwı, qattı qızıp ketiwi, mikrofonnıń islemewi hám iTunes dúkanınan satıp alıwlar ushın Touch ID dıń islemewi sıyaqlı basqa mashqalalarǵa da ushıraǵan. Bul mashqalalardıń ayırımları programmalıq támiynat jańalanıwları arqalı sheshilgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.digitaltrends.com/mobile/iphone-5s-problems|title=iPhone 5s Problems and How to Fix Them (Even the Blue Screen of Death)|work=[[Digital Trends]]|first=Simon|last=Hill|date=October 10, 2013|access-date=October 14, 2013|archive-date=October 14, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131014061850/http://www.digitaltrends.com/mobile/iphone-5s-problems/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== Derekler ==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__

[[Kategoriya:IPhone]]</text>
      <sha1>e2sv6os5no9emht5cujtsqpszk1h7go</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikipedia:Redaktorlawlar sanı boyınsha Wikipediashılar dizimi</title>
    <ns>4</ns>
    <id>23879</id>
    <revision>
      <id>123887</id>
      <parentid>123611</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T12:01:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jembot</username>
        <id>4424</id>
      </contributor>
      <comment>Bot: Maǵlıwmatlar jańalandı</comment>
      <origin>123887</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8153" sha1="39klze01ha9o8c0lwsgzj8mxejybhqd" xml:space="preserve">{{/begin|50}}
|-
| 1 || [[User:Qaraqalpaqpan|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Qaraqalpaqpan&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Qaraqalpaqpan|{{formatnum:17813}}]] || {{Permissions|Qaraqalpaqpan}}
|-
| 2 || [[User:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] || [[Special:Contributions/Janabaevazizbek|{{formatnum:17236}}]] || {{Permissions|Janabaevazizbek}}
|-
| 3 || [[User:Inosham|Inosham]] || [[Special:Contributions/Inosham|{{formatnum:3938}}]] || {{Permissions|Inosham}}
|-
| 4 || [[User:Frhdkazan|Frhdkazan]] || [[Special:Contributions/Frhdkazan|{{formatnum:3473}}]] || {{Permissions|Frhdkazan}}
|-
| 5 || [[User:Abdullaeva Shaxnoza-Banu|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Abdullaeva Shaxnoza-Banu&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Abdullaeva Shaxnoza-Banu|{{formatnum:3374}}]] || {{Permissions|Abdullaeva Shaxnoza-Banu}}
|-
| 6 || [[User:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] || [[Special:Contributions/Srajatdin Usnatdinov|{{formatnum:3351}}]] || {{Permissions|Srajatdin Usnatdinov}}
|-
| 7 || [[User:Bekan88|Bekan88]] || [[Special:Contributions/Bekan88|{{formatnum:2317}}]] || {{Permissions|Bekan88}}
|-
| 8 || [[User:Рахман3|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Рахман3&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Рахман3|{{formatnum:2150}}]] || {{Permissions|Рахман3}}
|-
| 9 || [[User:Doniyor Yóldoshev|Doniyor Yóldoshev]] || [[Special:Contributions/Doniyor Yóldoshev|{{formatnum:1929}}]] || {{Permissions|Doniyor Yóldoshev}}
|-
| 10 || [[User:PirjanovNurlan|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;PirjanovNurlan&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/PirjanovNurlan|{{formatnum:1553}}]] || {{Permissions|PirjanovNurlan}}
|-
| 11 || [[User:Rabiga Shabatova|Rabiga Shabatova]] || [[Special:Contributions/Rabiga Shabatova|{{formatnum:1392}}]] || {{Permissions|Rabiga Shabatova}}
|-
| 12 || [[User:Anas1712|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Anas1712&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Anas1712|{{formatnum:1155}}]] || {{Permissions|Anas1712}}
|-
| 13 || [[User:Qarahat|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Qarahat&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Qarahat|{{formatnum:1104}}]] || {{Permissions|Qarahat}}
|-
| 14 || [[User:Gozzalina|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Gozzalina&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Gozzalina|{{formatnum:1043}}]] || {{Permissions|Gozzalina}}
|-
| 15 || [[User:Makenzis|Makenzis]] || [[Special:Contributions/Makenzis|{{formatnum:787}}]] || {{Permissions|Makenzis}}
|-
| 16 || [[User:Kuwanishbek|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Kuwanishbek&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Kuwanishbek|{{formatnum:778}}]] || {{Permissions|Kuwanishbek}}
|-
| 17 || [[User:AlefZet|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;AlefZet&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/AlefZet|{{formatnum:678}}]] || {{Permissions|AlefZet}}
|-
| 18 || [[User:Aysabirlijol|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Aysabirlijol&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Aysabirlijol|{{formatnum:624}}]] || {{Permissions|Aysabirlijol}}
|-
| 19 || [[User:Umarxon III|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Umarxon III&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Umarxon III|{{formatnum:615}}]] || {{Permissions|Umarxon III}}
|-
| 20 || [[User:Baurzhanuly|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Baurzhanuly&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Baurzhanuly|{{formatnum:538}}]] || {{Permissions|Baurzhanuly}}
|-
| 21 || [[User:Biypona|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Biypona&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Biypona|{{formatnum:517}}]] || {{Permissions|Biypona}}
|-
| 22 || [[User:Bazarbaeva Eleonora|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Bazarbaeva Eleonora&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Bazarbaeva Eleonora|{{formatnum:433}}]] || {{Permissions|Bazarbaeva Eleonora}}
|-
| 23 || [[User:QRNKS|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;QRNKS&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/QRNKS|{{formatnum:413}}]] || {{Permissions|QRNKS}}
|-
| 24 || [[User:Mrshaxas|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Mrshaxas&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Mrshaxas|{{formatnum:404}}]] || {{Permissions|Mrshaxas}}
|-
| 25 || [[User:Pathoschild|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Pathoschild&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Pathoschild|{{formatnum:399}}]] || {{Permissions|Pathoschild}}
|-
| 26 || [[User:Minorax|Minorax]] || [[Special:Contributions/Minorax|{{formatnum:353}}]] || {{Permissions|Minorax}}
|-
| 27 || [[User:Muxammedqudaynazarov|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Muxammedqudaynazarov&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Muxammedqudaynazarov|{{formatnum:352}}]] || {{Permissions|Muxammedqudaynazarov}}
|-
| 28 || [[User:Begdullaman|Begdullaman]] || [[Special:Contributions/Begdullaman|{{formatnum:318}}]] || {{Permissions|Begdullaman}}
|-
| 29 || [[User:Nurlibek Urgenichbaev|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Nurlibek Urgenichbaev&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Nurlibek Urgenichbaev|{{formatnum:297}}]] || {{Permissions|Nurlibek Urgenichbaev}}
|-
| 30 || [[User:Qareken Balasi|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Qareken Balasi&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Qareken Balasi|{{formatnum:285}}]] || {{Permissions|Qareken Balasi}}
|-
| 31 || [[User:BEGJIGIT|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;BEGJIGIT&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/BEGJIGIT|{{formatnum:252}}]] || {{Permissions|BEGJIGIT}}
|-
| 32 || [[User:Saxibjamal Esemuratova|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Saxibjamal Esemuratova&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Saxibjamal Esemuratova|{{formatnum:239}}]] || {{Permissions|Saxibjamal Esemuratova}}
|-
| 33 || [[User:Pirnazarova|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Pirnazarova&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Pirnazarova|{{formatnum:221}}]] || {{Permissions|Pirnazarova}}
|-
| 34 || [[User:Holder|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Holder&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Holder|{{formatnum:218}}]] || {{Permissions|Holder}}
|-
| 35 || [[User:Miracle0302|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Miracle0302&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Miracle0302|{{formatnum:213}}]] || {{Permissions|Miracle0302}}
|-
| 36 || [[User:Begjigit|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Begjigit&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Begjigit|{{formatnum:208}}]] || {{Permissions|Begjigit}}
|-
| 37 || [[User:Kmoksy|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Kmoksy&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Kmoksy|{{formatnum:207}}]] || {{Permissions|Kmoksy}}
|-
| 38 || [[User:ДолбоЯщер|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;ДолбоЯщер&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/ДолбоЯщер|{{formatnum:192}}]] || {{Permissions|ДолбоЯщер}}
|-
| 39 || [[User:NurkaArzay|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;NurkaArzay&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/NurkaArzay|{{formatnum:173}}]] || {{Permissions|NurkaArzay}}
|-
| 40 || [[User:Gúlxan Medetbekovna|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Gúlxan Medetbekovna&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Gúlxan Medetbekovna|{{formatnum:168}}]] || {{Permissions|Gúlxan Medetbekovna}}
|-
| 41 || [[User:Bakhit|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Bakhit&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Bakhit|{{formatnum:164}}]] || {{Permissions|Bakhit}}
|-
| 42 || [[User:Melek jurnalist|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Melek jurnalist&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Melek jurnalist|{{formatnum:155}}]] || {{Permissions|Melek jurnalist}}
|-
| 43 || [[User:DARIO SEVERI|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;DARIO SEVERI&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/DARIO SEVERI|{{formatnum:148}}]] || {{Permissions|DARIO SEVERI}}
|-
| 44 || [[User:Jannazarova Sh|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Jannazarova Sh&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Jannazarova Sh|{{formatnum:136}}]] || {{Permissions|Jannazarova Sh}}
|-
| 45 || [[User:Jámiy|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Jámiy&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Jámiy|{{formatnum:133}}]] || {{Permissions|Jámiy}}
|-
| 46 || [[User:Romaine|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Romaine&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Romaine|{{formatnum:128}}]] || {{Permissions|Romaine}}
|-
| 47 || [[User:Kagansky|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Kagansky&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Kagansky|{{formatnum:124}}]] || {{Permissions|Kagansky}}
|-
| 48 || [[User:Munavvaroy|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Munavvaroy&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Munavvaroy|{{formatnum:123}}]] || {{Permissions|Munavvaroy}}
|-
| 49 || [[User:Purodha|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Purodha&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Purodha|{{formatnum:121}}]] || {{Permissions|Purodha}}
|-
| 50 || [[User:Maqmud Abdujaparov|&lt;span style=&quot;color:gray&quot;&gt;Maqmud Abdujaparov&lt;/span&gt;]] || [[Special:Contributions/Maqmud Abdujaparov|{{formatnum:112}}]] || {{Permissions|Maqmud Abdujaparov}}
{{/end}}</text>
      <sha1>39klze01ha9o8c0lwsgzj8mxejybhqd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IOS 8</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24902</id>
    <revision>
      <id>123936</id>
      <parentid>123740</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:43:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123936</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63190" sha1="bjq7cfzbhhzutoeu1nexd64ko31y1xs" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em;&quot;
|-
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background-color: #E9E9E9;&quot; | iOS 8
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; | iOS operaciyalıq sistemasınıń versiyası
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; | [[File:IOS_8_logo.png|100px]]
|-
! Islep shıǵarıwshı
| [[Apple Inc.]]
|-
! Derek modeli
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[17-sentyabr]], [[2014]]
|-
! Sońǵı versiyası
| 8.4.1 (12H321) / 13-avgust, 2015
|-
! Jańalaw usılı
| Baǵdarlama jańalawı
|-
! Paket basqarıwshısı
| [[App Store]]
|-
! Platformaları
| [[iPhone]], iPod Touch, iPad
|-
! Yadro túri
| Gibrid (XNU)
|-
! Licenziyası
| Biypul programmalıq támiynat komponentlerin esapqa almaǵanda patentlengen EULA
|-
! Aldıńǵısı
| [[iOS 7]]
|-
! Keyingisi
| [[iOS 9]]
|-
! Rásmiy veb-saytı
| iOS 8 - [https://web.archive.org/web/20150905181128/http://www.apple.com/ios/ Apple] (Wayback Machine arxivinde, 5-sentyabr 2015)
|-
! Sloganı
| Eń úlken iOS relizi
|-
! Qollaw statusı
| Eski, qollanılmaydı. Endi qáwipsizlik jańalawların almaydı, sebebi iOS 8 di qollaytuǵın barlıq iPhone, iPad hám iPod Touch quralları iOS 9 dı qollaydı. iPhone 4 ti qollawdı toqtattı.
|}
'''iOS 8''' bul [[Apple Inc.]] kompaniyası tárepinen islep shıǵarılǵan [[iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] segizinshi úlken relizi bolıp, [[iOS 7]] sistemasınıń miyrasxorı esaplanadı. Ol kompaniyanıń 2014-jıl 2-iyun kúni ótkerilgen [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] (Worldwide Developers Conference) járiyalandı hám 2014-jıl 17-sentyabrde shıǵarıldı. Onıń ornın 2015-jıl 16-sentyabrde [[iOS 9]] iyeledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/9/9/9245073/apple-ios-9-download-release-date-iphone-upgrade|bet=iOS 9 will be released on September 16th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161025164014/http://www.theverge.com/2015/9/9/9245073/apple-ios-9-download-release-date-iphone-upgrade|arxivsáne=October 25, 2016|avtor=Brandom|at=Russell|sáne=September 9, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

iOS 8 operaciyalıq sistemaǵa áhmiyetli ózgerisler kirgizdi. Onda qosımshalar arasında baylanıs ushın programmalastırıw interfeysi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/6/2/5773080/ios-8-apps-can-talk-to-each-other|bet=iOS 8 apps can talk to each other|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220409211618/https://www.theverge.com/2014/6/2/5773080/ios-8-apps-can-talk-to-each-other|arxivsáne=April 9, 2022|avtor=Byford|at=Sam|sáne=2014-06-02|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2021-10-14}}&lt;/ref&gt; hám «Continuity» dep atalǵan kross-platformalı (Mac, [[iPhone]] hám iPad) sisteması usınıldı. Bul sistema hár túrli ónim kategoriyalarındaǵı qurılmalar arasında baylanıs ornatıwǵa, mısalı, Mac hám iPad arqalı qońırawlarǵa juwap beriw hám SMS xabarlarǵa juwap jazıw imkaniyatın beredi. Continuity sisteması «Handoff» funkciyasın óz ishine aladı, bul funkciya paydalanıwshılarǵa bir qurılmada baslaǵan tapsırmanı basqa qurılmada dawam ettiriwge múmkinshilik beredi. Basqa ózgerisler qatarına Spotlight Suggestions izlew nátiyjeleri funkciyası qosıldı, ol burınǵıdan da tolıǵıraq nátiyjelerdi usınadı; Family Sharing (Shańaraq penen bólisiw) funkciyası arqalı shańaraq aǵzaları óz akkauntların birlestirip, kontent penen bólise aladı, bul jerde bir ata-ana administrator sıpatında ruqsatlardı basqaradı; QuickType funkciyası bar jańartılǵan klaviatura kontekstke tán sóz usınısların beredi; hám Extensibility (Keńeytiw imkaniyatı) funkciyası qosımshalar arasında kontent penen ańsat bólisiwge múmkinshilik jaratadı. Úshinshi tárep baǵdarlamashıları óz qosımshaların operaciyalıq sistemaǵa tereńirek integraciyalaw ushın qosımsha funkciyalarǵa iye boldı, sonıń ishinde Xabarlandırıw orayındaǵı (Notification Center) vidjetlerdi qollap-quwatlaw hám paydalanıwshılar standart iOS klaviaturasın almastıra alatuǵın klaviaturalardı jaratıw imkaniyatı bar.

Bul relizdegi qosımsha jańalanıwlarına tómendegiler kirdi: hár qıylı fitnes qosımshalarınan maǵlıwmatlardı toplawǵa, sonday-aq ayrıqsha jaǵdaylar ushın qulplanǵan ekranda qoljetimli Medicinalıq ID (Medical ID) jaratıwǵa imkaniyat beretuǵın jańa Health (Densawlıq) qosımshası; Photos (Fotosúwretler) qosımshasında [[iCloud]] Photo Library (iCloud foto kitapxanası) qollap-quwatlanıwı, bul fotosúwretlerdi sinxronizaciyalawǵa hám bultta saqlawǵa múmkinshilik beredi; hám iCloud Drive, bul paydalanıwshılarǵa fayllardı bultta saqlawǵa hám olardı hár qıylı qurılmalarda kóriwge múmkinshilik beredi. iOS 8.4 versiyasında Apple óziniń Music (Muzıka) qosımshasın Apple Music dep atalatuǵın aǵımlı xızmet hám Apple Music 1 dep atalatuǵın 24 saatlıq radiostanciya menen jańarttı.

iOS 8 jaqsı qabıl etildi. Sınshılar Continuity hám Extensibility funkciyaların túrli qosımshalar hám qurılmalar arasında ańsat basqarıw hám óz-ara baylanıstı támiyinleytuǵın tiykarǵı funkciyalar sıpatında maqtadı. Olar sonday-aq QuickType klaviaturasınıń sóz usınısların unattı hám Spotlight Suggestions funkciyasın iPhonedı «hámme nárse ushın derlik portativ izlew portalına» aylandırǵanı ushın ayrıqsha atap ótti. Degen menen, sın pikir bildiriwshiler iOS 8 sistemasınıń tolıq potencialı tek úshinshi tárep baǵdarlamashıları óz qosımshaların jańa funkciyalardı, ásirese Xabarlandırıw orayındaǵı vidjetlerdi qollap-quwatlaw ushın integraciyalaǵannan keyin ǵana ámelge asatuǵının atap ótti.

Shıǵarılǵannan keyin shama menen bir hápte ótkennen soń, iOS 8 iOS paydalanıw úlesiniń 46% iyeledi. 2014-jıl oktyabr ayında qabıl etiw dárejesi «toqtap qalǵanı» hám aldıńǵı ayǵa salıstırǵanda tek «bir procentlik punktke» artqanı haqqında xabar etildi. Bul jaǵday jańalanıwdı ornatıw ushın úlken muǵdardaǵı bos yad ornınıń talap etiliwi menen baylanıslı boldı, bul ásirese 8 yamasa 16 gigabayt maksimal saqlaw ornı menen satılǵan iPhonelar ushın qıyınshılıq tuwdırdı. Keyingi dekabr ayında iOS 8 paydalanıw úlesiniń 63% iyeledi, bul oktyabr ayındaǵı ólshemge salıstırǵanda áhmiyetli 16% ósiw boldı.

== Tariyxı ==

=== Járiyalanıwı hám dáslepki shıǵarılıwı ===
iOS 8 kompaniyanıń 2014-jıl 2-iyun kúni ótkerilgen [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] (Worldwide Developers Conference) járiyalandı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/06/02/apple-introduces-ios-8/|bet=Apple Introduces iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221234329/https://techcrunch.com/2014/06/02/apple-introduces-ios-8/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Crook|at=Jordan|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt; birinshi beta versiyası konferenciya qatnasıwshılarına tiykarǵı prezentaciyadan keyin usınıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/6/2/5772600/ios-8-features-and-release-date|bet=Apple announces iOS 8 with widgets and OS X Continuity|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190531164027/https://www.theverge.com/2014/6/2/5772600/ios-8-features-and-release-date|arxivsáne=May 31, 2019|avtor=Savov|at=Vlad|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;

iOS 8 rásmiy túrde 2014-jıl 17-sentyabrde shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/09/09/apple-releases-ios-8-gm-ahead-of-sep-17-public-release/|bet=Apple releases iOS 8 GM ahead of Sep. 17 public release|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190513193910/https://9to5mac.com/2014/09/09/apple-releases-ios-8-gm-ahead-of-sep-17-public-release/|arxivsáne=May 13, 2019|avtor=Hall|at=Zac|sáne=September 9, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;
[[File:IOS_8.4.1_iPad_Air_2.png|oñğa|nobaý|iPad Air 2 qurılmasındaǵı tiykarǵı ekran]]

== Sistema ózgeshelikleri ==

=== Dawamlılıq ===
iOS 8 sisteması «Continuity» dep atalatuǵın kross-platformalı (Mac, iPhone hám iPad) sistemasın usındı. Bul sistema hár qıylı ónim kategoriyalarındaǵı qurılmalar arasında baylanıs ornatıwǵa múmkinshilik beredi. Continuity iPad hám Mac ushın telefon qońırawları funkciyasın támiyinleydi, bunda qońırawlar iPhone arqalı ekinshi dárejeli qurılmaǵa baǵdarlanadı. Soń ekinshi dárejeli qurılma dinamik telefon xızmetin atqaradı. Bul sonday-aq iPad hám Mac ushın SMS qollap-quwatlawın alıp keledi, bul aldınǵı versiyalardaǵı iMessage funkciyasınıń keńeytilgen túri bolıp tabıladı.&lt;ref name=&quot;Continuity&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/09/17/how-to-use-ios-8-continuity-between-your-iphone-ipad-for-calls-texts-apps-more|bet=How to use iOS 8 Continuity between your iPhone &amp; iPad for calls, texts, apps &amp; more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180911191808/http://appleinsider.com/articles/14/09/17/how-to-use-ios-8-continuity-between-your-iphone-ipad-for-calls-texts-apps-more|arxivsáne=September 11, 2018|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=September 17, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt;

Continuity sistemasına «Handoff» dep atalatuǵın funkciya qosılǵan. Bul funkciya paydalanıwshılarǵa bir qurılmada baslaǵan tapsırmanı basqa qurılmada dawam ettiriwge múmkinshilik beredi, mısalı, iPhoneda elektron xattı jazıwdı baslap, onı iPadta dawam ettirip, Macta jiberiwden aldın tamamlaw. Handoff hám Continuity funkciyaların qollap-quwatlaw ushın Mac kompyuterlerinde OS X Yosemite operaciyalıq sistemasınıń&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apples-new-hand-off-brings-proximity-awareness/|bet=Apple's Handoff brings proximity awareness to your devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190419031818/https://www.cnet.com/news/apples-new-hand-off-brings-proximity-awareness/|arxivsáne=April 19, 2019|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt; (ol 2014-jıl oktyabr ayında shıǵarılǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/10/16/6978157/mac-os-x-yosemite-release-mac-app-store-october-16th|bet=OS X Yosemite will be available today from the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190713095936/https://www.theverge.com/2014/10/16/6978157/mac-os-x-yosemite-release-mac-app-store-october-16th|arxivsáne=July 13, 2019|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=October 16, 2014|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt;) hám Bluetooth Low Energy texnologiyasınıń qollap-quwatlanıwı talap etiledi.

=== Spotlight ===
iOS 8 sisteması Spotlight Suggestions dep atalatuǵın jańa izlew funkciyasın usındı. Bul funkciya kóp sanlı veb-saytlar hám xızmetler menen integraciyalanıp, burınǵıdan da tolıqıraq izlew nátiyjelerin kórsetedi, sonıń ishinde Wikipedia maqalalarınan úzindiler, jergilikli jańalıqlar, qurılmada ornatılǵan qosımshalarǵa tez kiriw, [[iTunes]] kontenti, filmlerdiń kórsetiw waqıtları, jaqın jerdegi orınlar hám hár qıylı veb-saytlardan alınǵan informaciya. Spotlight Suggestions iOS tiykarǵı ekranında hám Safari veb-brauzeriniń izlew qatarında qoljetimli.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/06/03/yosemite-and-ios-8-spotlight-search-features/|bet=Here's one major new Yosemite and iOS 8 feature that got overlooked|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170426211210/http://bgr.com/2014/06/03/yosemite-and-ios-8-spotlight-search-features/|arxivsáne=April 26, 2017|avtor=Smith|at=Chris|sáne=June 3, 2014|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/06/02/hands-on-with-spotlight-suggestions-in-ios-8-video/|bet=Hands-on with Spotlight Suggestions in iOS 8 (Video)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222153827/https://9to5mac.com/2014/06/02/hands-on-with-spotlight-suggestions-in-ios-8-video/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Esposito|at=Dom|sáne=June 2, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Xabarlandırıwlar ===
Tómenge túsiriletuǵın Xabarlandırıw orayı (Notification Center) endi vidjet funkciyasın qollap-quwatlaytuǵın etip qayta dizaynlandı. Úshinshi tárep baǵdarlamashıları óz qosımshalarına vidjet qollap-quwatlawın qosa aladı, bul paydalanıwshılarǵa hár bir tiyisli qosımshanı ashpastan-aq Xabarlandırıw orayında informaciya kóriwge múmkinshilik beredi. Paydalanıwshılar hár qanday waqıtta vidjetlerdi qosıwı, orınların awıstırıwı yamasa óshiriwi múmkin. Vidjetlerge mısal retinde hawa rayın kórsetetuǵın Weather (Hawa rayı) qosımshasın hám aldaǵı waqıyalardı kórsetetuǵın Calendar (Kalendar) qosımshasın keltiriwge boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2686117/get-to-know-ios-8-customize-your-notification-center-with-handy-new-widgets.html|bet=Get to know iOS 8: Customize your Notification Center with handy new widgets|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222152655/http://www.macworld.com/article/2686117/get-to-know-ios-8-customize-your-notification-center-with-handy-new-widgets.html|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Walter|at=Derek|sáne=September 19, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/how-to/iosapps/ios-notification-centre-tips-3529660/|bet=How to use iOS 8 Notification Centre|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161207040805/http://www.macworld.co.uk/how-to/iosapps/ios-notification-centre-tips-3529660/|arxivsáne=December 7, 2016|avtor=Paris|at=Steve|sáne=November 26, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt;

Xabarlandırıwlar endi interaktiv bolıp, paydalanıwshılarǵa xabar tez tómenge túsiwshi kóriniste payda bolǵanda oǵan juwap beriwge yamasa Xabarlandırıw orayı arqalı xabarlandırıwǵa ámel etiwge múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/06/02/ios-8-actionable-notifications/|bet=The most important new feature on iOS 8: Actionable notifications|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230230653/http://bgr.com/2014/06/02/ios-8-actionable-notifications/|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Siegal|at=Jacob|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/interactive-notifications-ios-8-explained|bet=Interactive notifications in iOS 8: Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161231074740/http://www.imore.com/interactive-notifications-ios-8-explained|arxivsáne=December 31, 2016|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=June 24, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Klaviatura ===
iOS 8 sisteması QuickType dep atalatuǵın jańa intellektual tekst teriw funkciyasın óz ishine aladı. Bul funkciya paydalanıwshı tekst tergende klaviaturanıń joqarı bóleginde sóz usınısların kórsetedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/using-ios-8s-quicktype-keyboard/|bet=Using iOS 8's QuickType keyboard|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223201927/https://www.cnet.com/how-to/using-ios-8s-quicktype-keyboard/|arxivsáne=December 23, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 19, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 23, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/how-to/iphone/using-quicktype-swype-in-ios-8-3534355/|bet=How to use keyboards in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161224030442/http://www.macworld.co.uk/how-to/iphone/using-quicktype-swype-in-ios-8-3534355/|arxivsáne=December 24, 2016|avtor=Hattersley|at=Lucy|sáne=September 3, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 23, 2016}}&lt;/ref&gt;

Apple endi úshinshi tárep baǵdarlamashılarına paydalanıwshılar standart iOS klaviaturasın almastıra alatuǵın klaviatura qosımshaların jaratıwǵa ruqsat beredi. Qosımsha qáwipsizlik ushın Apple «Tolıq kiriwge ruqsat beriw» (Allow Full Access) dep atalatuǵın baslawdı qostı. Bul baslaw klaviaturaǵa óz qosımshasınıń «qumırsqa uyasınan» (app sandbox) tısqarı háreket etiwge, mısalı, klaviatura maǵlıwmatların bultqa sinxronizaciyalawǵa múmkinshilik beredi (minnetli emes).&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/10/04/everything-you-need-to-know-about-ios-8-keyboard-permissions-but-were-afraid-to-ask/|bet=Everything You Need To Know About iOS 8 Keyboard Permissions (But Were Afraid To Ask)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223201827/https://techcrunch.com/2014/10/04/everything-you-need-to-know-about-ios-8-keyboard-permissions-but-were-afraid-to-ask/|arxivsáne=December 23, 2016|avtor=Lomas|at=Natasha|sáne=October 4, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 23, 2016}}&lt;/ref&gt; Úshinshi tárep klaviaturalarına dawıs penen tekst teriw ushın Siri-dı paydalanıwǵa ruqsat etilmeydi hám ayırım qáwipsiz tekst maydanları kirgiziwge jol qoymaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/09/22/ios-8-the-best-apple-keyboard-replacements/|bet=iOS 8: The Best Apple Keyboard Replacements|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223205005/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/09/22/ios-8-the-best-apple-keyboard-replacements/|arxivsáne=December 23, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=September 22, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 23, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Family Sharing (Shańaraq penen bólisiw) ===
iOS 8 sisteması Family Sharing funkciyasın usındı. Bul funkciya 6 adamǵa shekem birgelki [[iTunes]] akkauntların dizimnen ótkeriwge hám olardı bir-birine baylanıstırıwǵa imkaniyat beredi, bul jerde bir ata-ana administrator bolıp, ulıwma tájiriybeni basqaradı. Bir akkauntta ámelge asırılǵan satıp alıwlar basqa shańaraq aǵzaları menen bólisiliwi múmkin, biraq 13 jasqa tolmaǵan balalar tárepinen ámelge asırılǵan satıp alıwlar ata-ananıń ruqsatın talap etedi. Eresekler tárepinen ámelge asırılǵan satıp alıwlar balalarǵa ulıwma kórsetilmeydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/06/14/apples-new-family-plan-makes-it-easy-to-solve-the-itunes-identity-crisis/|bet=Apple's New Family Plan Makes It Easy To Solve The iTunes Identity Crisis|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161110093918/http://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/06/14/apples-new-family-plan-makes-it-easy-to-solve-the-itunes-identity-crisis/|arxivsáne=November 10, 2016|avtor=Kosner|at=Andrew|sáne=June 14, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt;

Family Sharing sonday-aq qosımshalarǵa da keńeyedi, hár bir shańaraq aǵzasınıń Photos (Fotosúwretler) qosımshasında avtomatlı túrde Shared album (Bólisilgen albom) jaratıladı. Bul hámmege fotosúwretlerdi, videolardı hám pikirlerdi ulıwmalıq orınǵa qosıwǵa imkaniyat beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/icloud/family-sharing/|bet=Family Sharing. Bring harmony to your family's digital life.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228085926/http://www.apple.com/icloud/family-sharing/|arxivsáne=December 28, 2016|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt; Ask to Buy (Satıp alıwdı soraw) funkciyası hár kimge App Store, [[iTunes Store]] hám iBooks Store dúkanlarındaǵı zatlardı, sonday-aq qosımsha ishindegi satıp alıwlar hám [[iCloud]] saqlaǵıshın satıp alıwdı sorawǵa múmkinshilik beredi, bul jerde administrator satıp alıwdı maqullaw yamasa biykar etiw imkaniyatına iye boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT201089|bet=Request and make purchases with Ask to Buy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145100/https://support.apple.com/en-us/HT201089|arxivsáne=December 26, 2016|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Kóp wazıypalılıq (Multitasking) ===
Kóp wazıypalılıq ekranı jaqında qońıraw etilgen hám tańlanǵan baylanıslardıń dizimin kórsetedi. Bul funkciyanı Baslawlar (Settings) bóliminde óshirip qoyıwǵa boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/09/28/ios-8-how-to-customize-and-disable-the-contacts-section-in-the-multitasking-interface/|bet=iOS 8 How-to: Customize and disable the contacts section in the multitasking interface|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145803/https://9to5mac.com/2014/09/28/ios-8-how-to-customize-and-disable-the-contacts-section-in-the-multitasking-interface/|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 28, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/how-use-multitasking-contacts-ios-8|bet=How to use multitasking contacts in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226215532/http://www.imore.com/how-use-multitasking-contacts-ios-8|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Kazmucha|at=Allyson|sáne=October 9, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Basqalar ===
iOS 8 Evropadaǵı paydalanıwshılar ushın Parametrler (Settings) bóliminde qosımsha maǵlıwmatlar roumingi opciyasın óz ishine aladı, bul sırt elde maǵlıwmatlardan paydalanıwdı kóbirek qadaǵalawǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.cultofmac.com/288360/europeans-new-roaming-options/|bet=Europeans get new roaming options in iOS 8 beta 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140726164212/http://www.cultofmac.com/288360/europeans-new-roaming-options/|arxivsáne=July 26, 2014|avtor=Bell|at=Killian|sáne=July 22, 2014|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/07/22/ios-8-beta-4-features-eu-internet/|bet=iOS 8 beta 4 comes with special roaming setting for Europe|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228031719/http://bgr.com/2014/07/22/ios-8-beta-4-features-eu-internet/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Smith|at=Chris|sáne=July 22, 2014|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;

Siri jeke dawıs járdemshisi endi Shazam integraciyasına iye. Siri-ge «Bul qanday qosıq?» (What song is this?) dep soraw berseńiz, ol qaysı qosıq atqarılıp atırǵanın anıqlaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/uk/how-to/siri-can-now-name-that-tune-via-ios-8/|bet=Shazam-powered Siri can now name that tune in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227203418/https://www.cnet.com/uk/how-to/siri-can-now-name-that-tune-via-ios-8/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=September 18, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;

Wi-Fi arqalı mobillik telefon qońırawların ámelge asırıw ushın Wi-Fi calling (Wi-Fi arqalı qońıraw) funkciyası qosıldı. Sonnan keyin mobil operatorlar óz xızmetlerinde Voice-over-Wi-Fi (Wi-Fi arqalı dawıs) funkciyasın iske qosıwı múmkin.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/09/12/att-wifi-calling-2015/|bet=AT&amp;T To Get iPhone 6-Friendly Wi-Fi Calling In 2015|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227200629/https://techcrunch.com/2014/09/12/att-wifi-calling-2015/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Kumparak|at=Greg|sáne=September 12, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Qosımsha funkciyaları ==

=== Photos (Fotosúwretler) hám Camera (Kamera) ===

==== Kamera qosımshası ====
Camera qosımshası eki jańa funkciyaǵa iye boldı: time-lapse (waqıt aralıǵı menen súwretke alıw) hám self-timer (avtomat taymer). Time-lapse funkciyası kadrlardı ádettegi film chastotalarına qaraǵanda qısqa intervallar menen jazıp aladı hám olardı filmge aylandırıp, waqıyalardı tezletilgen túrde kórsetedi. Self-timer paydalanıwshıǵa fotosúwretti avtomatlı túrde alıwdan aldın úsh sekundlıq yamasa on sekundlıq keri sandı usınadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.cultofmac.com/293717/ios-8-gives-photos-app-superpowers/|bet=iOS 8 gives the Photos app superpowers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222153510/http://www.cultofmac.com/293717/ios-8-gives-photos-app-superpowers/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Sorrel|at=Charlie|sáne=September 18, 2014|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt; iPad-lar endi panoramalıq rejimde súwretke túsire aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/roundup/ios-8-features|bet=iOS 8: New Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170115084549/http://www.macrumors.com/roundup/ios-8-features/|arxivsáne=January 15, 2017|sáne=September 28, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;

==== iCloud Photo Library (iCloud foto kitapxanası) ====
iOS 8 Photos (Fotosúwretler) qosımshasına iCloud Photo Library qollap-quwatlawın qostı, bul hár qıylı Apple qurılmaları arasında fotosúwretlerdi sinxronizaciyalawǵa múmkinshilik beredi. Fotosúwretler hám videolar tolıq ajıratımlılıqta hám túpnusqa formatlarında rezerv kóshirmelendi. Bul funkciya tolıq ólshemli súwretlerdiń ornına tómen sapalı versiyalarınıń qurılmada keshleniwi múmkin ekenligin ańlattı, bul sheklengen saqlaw ornı bar modellerde áhmiyetli dárejede yad ornın únemlewi múmkin edi.&lt;ref name=&quot;iMore Photos explained&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/photos-ios-8-explained|bet=Photos in iOS 8: Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222153800/http://www.imore.com/photos-ios-8-explained|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=August 15, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt;

==== Izlew ====
Photos (Fotosúwretler) qosımshası jaqsıraq izlew funkciyasına iye boldı, onda hár qıylı izlew kategoriyaları, sonıń ishinde Nearby (Jaqın jerde), One Year Ago (Bir jıl burın), Favorites (Tańlanǵanlar) hám Home (Úy) opciyaları bar, olar fotosúwrettiń túsirilgen geoornalasıwına hám sánesine tiykarlanadı.

==== Redaktorlaw ====
Sonıń menen bir qatarda, Photos (Fotosúwretler) qosımshası dál redaktorlaw qurallarına iye boldı, sonıń ishinde jaqsılanǵan burıw; bir basıw arqalı avtomatlı jaqsılaw quralları; hám tereńirek reńlerdi dúzetiw, mısalı, jaqtılıq, kontrast, ekspoziciya hám kóleńkeler. Sonday-aq, fotosúwretti óshirmesten jasırıw opciyası da bar.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2014/10/02/ios-8-hidden-features/|bet=14 Hidden Tricks and Tools in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170308045848/http://mashable.com/2014/10/02/ios-8-hidden-features/|arxivsáne=March 8, 2017|avtor=Murphy|at=Samantha|sáne=October 2, 2014|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2017-03-07}}&lt;/ref&gt;

==== Keńeytpeler (Extensions) ====
Apple iOS 8 sistemasına Extensibility (Keńeytiw imkaniyatı) dep atalatuǵın funkciyanı qostı. Bul úshinshi tárep qosımshalarınıń filtrleri hám effektlerine tikkeley standart Photos (Fotosúwretler) qosımshasındaǵı menyu arqalı kiriwge múmkinshilik beredi, burın bolsa effektlerdi qollanıw ushın fotosúwretlerdi hár bir tiyisli qosımsha arqalı import hám eksport etiw kerek edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/inter-app-photo-and-video-editing-ios-8-explained|bet=Inter-app photo and video editing in iOS 8: Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222153525/http://www.imore.com/inter-app-photo-and-video-editing-ios-8-explained|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=July 7, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}&lt;/ref&gt;

==== Camera Roll (Kamera oramı) ====
iOS 8 diń dáslepki relizinde Apple Photos (Fotosúwretler) qosımshasınan «Camera Roll» (Kamera oramı) funkciyasın alıp tasladı. Camera Roll qurılmadaǵı barlıq fotosúwretlerdiń ulıwma kórinisi edi, biraq onıń ornın paydalanıwshınıń fotosúwretlerdi qanshelli jaqında túsirgenine qaray kórsetetuǵın «Recently Added» (Jaqında qosılǵanlar) foto kórinisi iyeledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/09/23/ios-8-camera-roll/|bet=This might just be the most annoying new feature in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170116151047/http://bgr.com/2014/09/23/ios-8-camera-roll/|arxivsáne=January 16, 2017|avtor=Smith|at=Chris|sáne=September 23, 2014|jumıs=BGR|qaralǵan sáne=January 13, 2017}}&lt;/ref&gt;

«Recently Added» (Jaqında qosılǵanlar) albomı menen almastırılǵanına qaramastan, Camera Roll (Kamera oramı) funkciyasınıń alıp taslanıwı paydalanıwshılardıń narazılıǵın keltirip shıǵardı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/iphone-users-freaking-out-after-apple-removed-camera-roll-2014-9|bet=iPhone Users Are Freaking Out After Apple Removed 'Camera Roll' And Made It Harder To Delete Photos|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170105083149/http://www.businessinsider.com/iphone-users-freaking-out-after-apple-removed-camera-roll-2014-9|arxivsáne=January 5, 2017|avtor=Cook|at=James|sáne=September 22, 2014|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt; sonlıqtan Apple bul funkciyanı iOS 8.1 jańalanıwında qaytardı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-to-bring-back-camera-roll-with-ios-8-1/|bet=Miss the camera roll? Apple iOS 8.1 to bring it back|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170104234728/https://www.cnet.com/news/apple-to-bring-back-camera-roll-with-ios-8-1/|arxivsáne=January 4, 2017|avtor=Kerr|at=Dara|sáne=October 16, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Xabarlar ===
iOS 8 de Messages (Xabarlar) qosımshası toparlıq sáwbetlesiwler ushın jańa funkciyalarǵa iye boldı, sonıń ishinde sáwbetlesiw xabarlandırıwların óshiretuǵın Do Not Disturb (Kesent etpeń) rejimi, sonday-aq qatnasıwshılardı chattan óshiriw imkaniyatı. Jańa Tap to Talk (Sóylesiw ushın basıń) chat tuymesi paydalanıwshılarǵa alıwshıǵa tez dawıslı pikirlerdi jiberiwge, al Record (Jazıp alıw) túymesi qısqa videolardı jazıp alıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.idownloadblog.com/2014/06/02/ios-8-improves-group-messaging-on-imessage/|bet=iOS 8 improves messaging on iMessage|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170210223744/http://www.idownloadblog.com/2014/06/02/ios-8-improves-group-messaging-on-imessage/|arxivsáne=February 10, 2017|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=June 2, 2014|jumıs=iDownloadBlog|qaralǵan sáne=December 24, 2016}}&lt;/ref&gt;

Eki Apple paydalanıwshısı arasındaǵı óz-ara baylanıs ushın Messages (Xabarlar) qosımshası paydalanıwshılarǵa 2 minutlıq jaramlılıq múddeti menen qısqa súwret, video yamasa audio kliplerdi jiberiwge múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://lifehacker.com/how-to-use-all-of-messages-new-features-in-ios-8-1635030388|bet=How to Use All of Messages' New Features in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170103002531/http://lifehacker.com/how-to-use-all-of-messages-new-features-in-ios-8-1635030388|arxivsáne=January 3, 2017|avtor=Klosowski|at=Thorin|sáne=September 17, 2014|jumıs=[[Lifehacker]]|baspaxana=[[Univision Communications]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://ios.wonderhowto.com/how-to/11-hidden-features-ios-8s-new-messages-app-for-iphone-ipad-0155476/|bet=11 Hidden Features in iOS 8's New Messages App for iPhone &amp; iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161219171824/http://ios.wonderhowto.com/how-to/11-hidden-features-ios-8s-new-messages-app-for-iphone-ipad-0155476/|arxivsáne=December 19, 2016|avtor=Aguilar|at=Nelson|sáne=June 16, 2014|jumıs=iOS Gadget Hacks Blog|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;

Parametrler qosımshasında paydalanıwshı belgili bir waqıttan keyin xabarlardı avtomatlı túrde óshiriw opciyasına iye.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2014/nov/07/-sp-apple-ios-8-25-tips|bet=25 hidden features from iOS 8, Apple's new operating system|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170328023157/https://www.theguardian.com/technology/2014/nov/07/-sp-apple-ios-8-25-tips|arxivsáne=March 28, 2017|avtor=Tufnell|at=Nicholas|sáne=November 7, 2014|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=March 27, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Safari ===
Safari veb-brauzerinde baǵdarlamashılar endi Safari Password Sharing (Safari parol bólisiw) ushın qollap-quwatlawdı qosa aladı. Bul olarǵa ózlerine tiyisli saytlar hám qosımshalar arasında login maǵlıwmatların bólisiwge múmkinshilik beredi, bul potencial túrde paydalanıwshılardıń óz qosımshaları hám xızmetleri ushın login maǵlıwmatların teriw sanın azaytadı. Brauzer sonday-aq WebGL grafikalıq API ushın qollap-quwatlawdı qosadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/09/ios-8-thoroughly-reviewed/7/|bet=iOS 8, thoroughly reviewed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161112074255/http://arstechnica.com/apple/2014/09/ios-8-thoroughly-reviewed/7/|arxivsáne=November 12, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=September 17, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 24, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== iCloud Drive ===
Fayl menedjerge uqsas stilde, iCloud Drive bul fayl xosting xızmeti bolıp, Parametrler (Settings) bóliminde iske qosılǵannan keyin, paydalanıwshılarǵa hár qanday túrdegi fayldı qosımshada saqlawǵa múmkinshilik beredi hám media basqa iOS qurılmalarına, sonday-aq Mac kompyuterlerine sinxronizaciyalanadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.techrepublic.com/article/pro-tip-how-to-use-icloud-drive-in-ios-8/|bet=Pro tip: How to use iCloud Drive in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145608/http://www.techrepublic.com/article/pro-tip-how-to-use-icloud-drive-in-ios-8/|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=October 22, 2014|jumıs=[[TechRepublic]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== App Store ===
iOS 8 de Apple [[App Store]] dúkanın jańarttı, onda qosımshalardı tabıwdı jaqsılaytuǵın «Explore» (Izertlew) qosımsha beti, «Search» (Izlew) qosımsha betinde trendtegi izlewler hám baǵdarlamashılarǵa bir neshe qosımshanı bir jeńillikli paketke birlestiriw imkaniyatı payda boldı. Jańa «preview» (aldın ala kóriw) videoları baǵdarlamashılarǵa qosımshanıń funkciyasın vizual túrde kórsetiwge múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2014/06/02/new-app-store-bundles-betas/|bet=Apple to Enhance App Store with 'Explore' Tab, App Bundles, Beta Testing, and More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161004150033/http://www.macrumors.com/2014/06/02/new-app-store-bundles-betas/|arxivsáne=October 4, 2016|avtor=Sumra|at=Husain|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Densawlıq ===
HealthKit – bul baǵdarlamashılarǵa jańa Health (Densawlıq) qosımshası menen integraciyalanatuǵın qosımshalar jaratıwǵa múmkinshilik beretuǵın xızmet. Health (Densawlıq) qosımshası tiykarınan paydalanıwshınıń qurılmasında ornatılǵan fitnes qosımshalarınan maǵlıwmatlardı toplaydı, tek paydalanıwshınıń iPhone-ındaǵı háreket processorı arqalı baqlanatuǵın basqıshlar hám kóterilgen qabatlar buǵan kirmeydi. Paydalanıwshılar óz medicinalıq tariyxın Medical ID (Medicinalıq ID) ge kirgize aladı, ol ayrıqsha jaǵdaylarda qulplanǵan ekranda qoljetimli boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/apple-health-app-how-to-set-up-import/|bet=The complete guide to the iPhone's Health app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145322/https://www.cnet.com/how-to/apple-health-app-how-to-set-up-import/|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Profis|at=Sharon|sáne=October 13, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== HomeKit ===
HomeKit – bul [[Freymvork|baǵdarlamalıq támiynat freymvorkı]] bolıp, ol qollanıwshılarǵa iPhone telefonların aqıllı úy ásbapların konfiguraciyalaw, olar menen baylanısıw hám basqarıw ushın paydalanıwǵa imkaniyat beredi. HomeKit xızmetinde bólmeler, elementler hám háreketlerdi jobalastırıw arqalı paydalanıwshılar Siri arqalı ápiwayı dawıslıq diktovka yamasa qosımshalar arqalı úyde avtomatlıq háreketlerdi iske qosa aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/homekit-ios-8-explained|bet=HomeKit in iOS 8: Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145924/http://www.imore.com/homekit-ios-8-explained|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=August 27, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt;

HomeKit qollap-quwatlaytuǵın qurılmalar óndiriwshileri licenziya satıp alıwı kerek,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/homekit/|bet=Working with HomeKit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170105043219/https://developer.apple.com/homekit/|arxivsáne=January 5, 2017|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt; hám barlıq HomeKit ónimleri shifrlaw ko-processorına iye bolıwı talap etiledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://fortune.com/2015/06/09/ceo-apple-homekit-mess/|bet=What one startup CEO learned from handling Apple's HomeKit mess|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170202111815/http://fortune.com/2015/06/09/ceo-apple-homekit-mess/|arxivsáne=February 2, 2017|avtor=Higginbotham|at=Stacey|sáne=June 10, 2015|jumıs=[[Fortune (magazine)|Fortune]]|baspaxana=[[Time Inc.]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt; HomeKit-ti qollap-quwatlamaytuǵın úskenelerdi «shlyuz» ónimi, mısalı, sol qurılmalar hám HomeKit xızmeti arasında baylanıs ornatıwshı xab arqalı paydalanıwǵa boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/1/8/7510647/first-homekit-devices-confirm-apple-tvs-role-in-home-automation|bet=First HomeKit devices confirm Apple TV's limited role in home automation|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222082055/http://www.theverge.com/2015/1/8/7510647/first-homekit-devices-confirm-apple-tvs-role-in-home-automation|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Ricker|at=Thomas|sáne=January 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Passbook ===
iOS 8 degi Passbook qosımshası Apple Pay, cifrlı tólem xızmetin qollap-quwatlaw ushın jańalandı, ol iOS 8.1 shıǵıwı menen iPhone 6 hám 6 Plus telefonlarında qoljetimli boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/10/20/how-to-set-up-apple-pay-on-an-iphone-6-or-6-plus-running-ios-81-and-where-you-can-use-it-right-now|bet=How to set up Apple Pay on an iPhone 6 or 6 Plus running iOS 8.1, and where you can use it right now|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229171930/http://appleinsider.com/articles/14/10/20/how-to-set-up-apple-pay-on-an-iphone-6-or-6-plus-running-ios-81-and-where-you-can-use-it-right-now|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=October 20, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Muzıka ===
Jańa muzıka aǵımlaw xızmeti, Apple Music, iOS 8.4 jańalanıwında engizildi. Ol jazılıwshılarǵa talap boyınsha sheksiz sandaǵı qosıqlardı tıńlawǵa imkaniyat beredi. Muzıka xızmetiniń shıǵıwı menen iOS-taǵı standart Muzıka qosımshası Apple Music, sonday-aq 24 saatlıq tіkeley efir radiostanciyası Beats 1 di óz ishine alıw ushın vizuallıq hám funkcionallıq jaqtan jańartıldı.&lt;ref name=&quot;Apple Music&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/06/30/apple-releases-ios-8-4-with-apple-music/|bet=Apple Releases iOS 8.4 With Apple Music, Beats 1, and Revamped Music App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221235157/http://www.macrumors.com/2015/06/30/apple-releases-ios-8-4-with-apple-music/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Esletpeler ===
Esletpeler qosımshası qalıń, kursiv yamasa astı sızılǵan tekstti qollap-quwatlaytuǵın bay tekstti redakciyalaw imkaniyatına hám súwretti qollap-quwatlawǵa iye boldı, bul paydalanıwshılarǵa qosımshaǵa foto súwretlerdi jaylastırıwǵa imkaniyat berdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2358643/20-ios-8-features-apple-didnt-talk-about.html|bet=20-plus iOS 8 features Apple didn't talk about|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170106010758/http://www.macworld.com/article/2358643/20-ios-8-features-apple-didnt-talk-about.html|arxivsáne=January 6, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=June 3, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.igeeksblog.com/how-to-format-text-and-add-pictures-in-notes-app-in-ios-8/|title=How To Format Text And Add Pictures in Notes App in iOS 8 on iPhone and iPad|last=Padhiyar|first=Jignesh|date=January 29, 2015|access-date=January 13, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Hawa rayı ===
Hawa rayı qosımshası endi [[Yahoo!]] ornına The Weather Channel den hawa rayı maǵlıwmatların paydalanadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.recode.net/2014/6/20/11628186/as-weather-channel-blows-yahoo-off-apples-upcoming-ios-8-app-storms|bet=As Weather Channel Blows Yahoo Off Apple's Upcoming iOS 8, App Storms Ahead for Mayer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170109183844/http://www.recode.net/2014/6/20/11628186/as-weather-channel-blows-yahoo-off-apples-upcoming-ios-8-app-storms|arxivsáne=January 9, 2017|avtor=Swisher|at=Kara|sáne=June 20, 2014|jumıs=[[Recode]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/06/20/why-apple-switched-from-yahoo-to-weather-channel-for-weather-data-in-ios-8/|bet=Why Apple switched from Yahoo to Weather Channel for Weather data in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170106011236/https://9to5mac.com/2014/06/20/why-apple-switched-from-yahoo-to-weather-channel-for-weather-data-in-ios-8/|arxivsáne=January 6, 2017|avtor=Kahn|at=Jordan|sáne=June 20, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2014/06/03/ios-8-new-weather-app/|bet=iOS 8 Ditches Yahoo Weather for Content From The Weather Channel|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170220092351/https://www.macrumors.com/2014/06/03/ios-8-new-weather-app/|arxivsáne=February 20, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 3, 2014|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=February 19, 2017}}&lt;/ref&gt; Qosımsha sonday-aq paydalanıwshı interfeysinde biraz ózgerislerge iye boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/06/20/weather-channel-providing-apple-more-detailed-data-for-ios-8-weather-app-than-yahoo-did|bet=Weather Channel providing Apple more detailed data for iOS 8 Weather app than Yahoo did|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170106011359/http://appleinsider.com/articles/14/06/20/weather-channel-providing-apple-more-detailed-data-for-ios-8-weather-app-than-yahoo-did|arxivsáne=January 6, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=June 20, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt; 2019-jıl mart ayında Yahoo! iOS 7 hám odan aldınǵı versiyalardaǵı Hawa rayı qosımshasın qollap-quwatlawdı toqtattı.

=== Keńesler ===
iOS 8 jańa «Keńesler» qosımshasın qostı, ol hár hápte sayın iOS taǵı funkciyalar haqqında keńesler hám qısqasha informaciya kórsetedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2014/07/21/ios-8-beta-4-tidbits/|bet=iOS 8 Beta 4 Tidbits: Tips App, Control Center Redesign, New Display Options|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170108002015/http://www.macrumors.com/2014/07/21/ios-8-beta-4-tidbits/|arxivsáne=January 8, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=July 21, 2014|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Touch ID ===
iOS 8 Touch ID di úshinshi tárep qosımshalarında paydalanıwǵa imkaniyat beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/09/17/apple-opens-touch-id-to-third-party-applications-with-ios-8|bet=Apple opens Touch ID to third-party applications with iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219112010/http://appleinsider.com/articles/14/09/17/apple-opens-touch-id-to-third-party-applications-with-ios-8|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=September 17, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qabıllaw ==
iOS 8 unamlı pikirlerge iye boldı. Engadget tán Bred Molen Continuity funkciyasın bir neshe Apple qurılmaları bar paydalanıwshılar ushın úlken alǵa ilgerlew dep atap ótti. Ol sonday-aq qosımshalardıń maǵlıwmat almasıwına imkaniyat beretuǵın Keńeytiw funkciyasın maqtadı hám úshinshi tárep klaviaturaların qollap-quwatlaǵanın unattı. Biraq, Molen jańa kirgizilgen funkciyalardıń ayırımları – Family Sharing, Continuity hám iCloud Drive – jumıs islewi ushın Apple ekosistemasına tereńirek kiriwdi talap etetuǵının atap ótti. Ol ásirese ámeliy xabarlandırıwlardı hám Xabarlandırıwlar orayındaǵı úshinshi tárep vidjetlerin qollap-quwatlaǵanın unattı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2014/09/16/ios-8-review/|bet=iOS 8 review: Some overdue updates, but well worth the wait|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230232059/https://www.engadget.com/2014/09/16/ios-8-review/|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Molen|at=Brad|sáne=September 16, 2014|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt; The Guardian jurnalisti Charlz Artur Keńeytiwdi, sonday-aq iOS klaviaturasındaǵı jańa QuickType sóz usınısları funkciyasın unattı. Ol ádepki qosımshalardı tańlaw imkaniyatınıń joqlıǵın sınǵa aldı, sonday-aq Parametrler menyusiniń túsiniksiz hám intuitiv emesligin sınǵa aldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2014/sep/17/ios-8-review-iphone-ipad-apple|bet=iOS 8 review: the iPhone and iPad get customised, extended and deepened|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229173026/https://www.theguardian.com/technology/2014/sep/17/ios-8-review-iphone-ipad-apple|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Arthur|at=Charles|sáne=September 17, 2014|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

TechCrunch tán Darrell Eterington iMessage degi jaqsılanıwlardı maqtap, bılay dep jazdı: «Men ushın eń jaqsısı toparlıq sóylesiwlerdi únsizlendiriw hám olardan shıǵıp ketiw imkaniyatı boldı, bul toparlıq iMessage sóylesiwleri engizilgennen berli men ushın qattı jetispegen nárse». Ol Fotolardaǵı jańa izlew hám redakciyalaw funkciyaların, sonday-aq klaviaturadaǵı QuickType funkciyasın unattı, biraq ásirese Spotlight Suggestions di «iOS 8 diń eń jaqsı funkciyalarınıń biri, hátte ol kishi xızmet qosımshası bolsa da» dep atap ótti, hám «ol siziń iPhone-ıńızdı barlıq nárse ushın derlik kóshpeli izlew portalına aylandıradı» dep atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/09/16/ios-8-review/|bet=iOS 8 Review: Refinements And Relaxed Limitations Add Up For A Better Experience|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230233157/https://techcrunch.com/2014/09/16/ios-8-review/|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Etherington|at=Darrell|sáne=September 16, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt; The Next Web jurnalisti Martin Brayant «bul jerde áhmiyetli rawajlanıwlar ele alda» dep jazdı, hám «Apple ne islewge bolatuǵını haqqında demonstraciyalardı qostı, biraq úshinshi tárep baǵdarlamashıları jańa funkciyalardı óz qosımshalarına basqıshpa-basqısh engizgen sayın, sistemanıń haqıyqıy kúshi kelesi kúnlerde, háptelerde hám aylarda ámelge asadı» dep qostı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2014/09/17/ios-8-review/|bet=iOS 8 review: The real advances here are yet to come|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160509053647/http://thenextweb.com/apple/2014/09/17/ios-8-review/|arxivsáne=May 9, 2016|avtor=Bryant|at=Martin|sáne=September 17, 2014|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

2014-jıl 23-sentyabrde, iOS 8 shıqqannan keyin «shama menen bir hápte ótkennen soń», iOS 8 di paydalanıwshılardıń qabıllaw dárejesi 46% ke jetti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2014/09/23/ios-8-adoption-46/|bet=Apple's App Store Usage Numbers Suggest 46% Adoption Rate for iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219093832/https://www.macrumors.com/2014/09/23/ios-8-adoption-46/|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Padilla|at=Richard|sáne=September 23, 2014|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt; 2014-jıl oktyabr ayında Ars Technica xızmetkeri Endryu Kanningem iOS 8 di paydalanıwshılardıń qabıllaw dárejesi «toqtap qalǵanın», aldınǵı sentyabrdegi 46% kórsetkishinen tek «bir procent punktke» óskenligin xabarladı. Kanningem bunı «hawa arqalı» jańalawdıń ornatıw ushın 5 gigabayttı talap etkeni, 8 gigabaytlıq hám 16 gigabaytlıq qurılmalardan paydalanıwshılar ushın qıyınshılıq tuwdırǵan «shamadan tıs úlken muǵdar» dep atadı. Basqa alternativa sıpatında Apple jańalawdı óz [[iTunes]] baǵdarlaması arqalı usındı, biraq Kanningem «iTunes arqalı baylanısıw búgingi kúnde bir neshe jıl aldınǵıǵa qaraǵanda ele de qıyın boladı, sebebi Apple sońǵı úsh jıl dawamında adamlarǵa óz iDevice qurılmaların kompyuterlerinen ǵárezsiz paydalanıwdı úyretti» dep atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/10/theres-more-than-one-reason-why-ios-8s-growth-has-stalled/|bet=There's more than one reason why iOS 8's growth has stalled|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219172258/https://arstechnica.com/apple/2014/10/theres-more-than-one-reason-why-ios-8s-growth-has-stalled/|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=October 9, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt; Dekabr ayında Ars Technica dan jańa esabat iOS 8 di paydalanıwshılardıń sanı 63% ke óskenligin, «belgili 16 procentke» óskenligin bildirdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/12/apple-dashboard-says-ios-8-now-runs-on-about-two-thirds-of-devices/|bet=Apple dashboard says iOS 8 now runs on about two-thirds of devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219172302/https://arstechnica.com/apple/2014/12/apple-dashboard-says-ios-8-now-runs-on-about-two-thirds-of-devices/|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=December 10, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Máseleler ==

=== Qosımshanıń buzılıw dárejesi ===
Apteligent (burınǵı Crittercism) tárepinen ótkerilgen izertlewge qaraǵanda, olardıń testlerinde qosımshalardıń toqtap qalıw dárejesi iOS 8 de 3.56% ti quraǵan, bul iOS 7.1 degi 2% ten joqarı bolǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.networkworld.com/article/929866/crashing-apples-ios-8-party.html|bet=Crashing Apple's iOS 8 party|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231208193658/https://www.networkworld.com/article/929866/crashing-apples-ios-8-party.html|arxivsáne=December 8, 2023|avtor=Brown|at=Bob|sáne=September 22, 2014|jumıs=Network World|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== 8.0.1 jańalawındaǵı máseleler ===
2014-jıl sentyabr ayında iOS 8.0.1 jańalawı iPhone 6 daǵı Touch ID hám ayırım úlgilerdegi uyalı tarmaq baylanısı menen áhmiyetli máselelerdi keltirip shıǵardı. Apple jábirlengen paydalanıwshılarǵa 8.0.2 versiyası tayar bolǵansha dáslepki iOS 8 relizin qayta ornatıwdı usındı.&lt;ref name=&quot;8.0.1 broke - The Verge&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/9/24/6839235/apple-ios-8-0-1-released|bet=Apple pulls iOS 8.0.1 after users report major problems with update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221234750/http://www.theverge.com/2014/9/24/6839235/apple-ios-8-0-1-released|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Welch|at=Chris|sáne=September 24, 2014|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;8.0.1 broke - Engadget&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2014/09/25/apple-iphone-ios-8-update/|bet=Apple explains how to fix its busted iOS 8 update, new one coming soon|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222001414/https://www.engadget.com/2014/09/25/apple-iphone-ios-8-update/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Smith|at=Mat|sáne=September 25, 2014|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;8.0.1 broke - Ars Technica&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/09/apple-releases-ios-8-0-1-with-healthkit-keyboard-iphone-6-fixes/|bet=iOS 8.0.1 disabling cellular and TouchID on some phones [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161010080603/http://arstechnica.com/apple/2014/09/apple-releases-ios-8-0-1-with-healthkit-keyboard-iphone-6-fixes/|arxivsáne=October 10, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=September 24, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;

iOS 8.0.2 8.0.1 den bir kún keyin shıǵarıldı, hám 8.0.1 jańalawı payda etken máselelerdi dúzetti.&lt;ref name=&quot;8.0.2&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2687761/apple-quickly-issues-ios-8-0-2-update.html|bet=Apple quickly issues iOS 8.0.2 update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222081626/http://www.macworld.com/article/2687761/apple-quickly-issues-ios-8-0-2-update.html|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Breen|at=Christopher|sáne=September 25, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Hár túrli qáteler ===
Forbes Wi-Fi hám batareya,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/09/22/ios-8-wifi-and-battery-life-problems/|bet=iOS 8 Hit By WiFi And Battery Life Complaints|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227204320/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/09/22/ios-8-wifi-and-battery-life-problems/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=September 22, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt; Bluetooth,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/10/02/ios-8-bluetooth-problems/|bet=iOS 8 Troubles Continue. iPhones Hit By Bluetooth Problems|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227205314/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/10/02/ios-8-bluetooth-problems/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=October 2, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt; hám kalendar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2015/01/23/apple-ios-8-gmt-bug/|bet=Apple's iOS 8 Crisis Continues With Controversial New Bug|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227204709/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2015/01/23/apple-ios-8-gmt-bug/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=January 23, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt; ǵa baylanıslı iOS 8 degi mashqalalarǵa baǵdarlanǵan bir neshe maqala jariyaladı.

=== «Natiyjeli kúsh» tekstli xabardıń toqtap qalıwı ===
2015-jıl may ayında ǵalaba xabar quralları belgili bir tańbalar hám arab háripleriniń kombinaciyası bar tekstli xabardı qabıllaw Messages qosımshasınıń toqtap qalıwına hám iPhone nıń qayta júkleniwine sebep bolǵan qáte haqqında xabarladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/05/26/ios-bug-crashing-iphones-with-text-message/|bet=New iOS Bug Crashing iPhones Simply by Receiving a Text Message [Includes Fix]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170102180610/http://www.macrumors.com/2015/05/26/ios-bug-crashing-iphones-with-text-message/|arxivsáne=January 2, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=May 26, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/this-single-text-message-is-crashing-people-s-iphones-here-s-the-fix-1295019|bet=This single text message is crashing people's iPhones - here's the fix|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161125142204/http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/this-single-text-message-is-crashing-people-s-iphones-here-s-the-fix-1295019|arxivsáne=November 25, 2016|avtor=Peckham|at=James|sáne=May 27, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/05/26/ios-messages-crash-bug/|bet=iOS bug causes Messages to crash, iPhone to reboot when a certain text is received|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227201225/https://9to5mac.com/2015/05/26/ios-messages-crash-bug/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Miller|at=Chance|sáne=May 26, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;

«Natiyjeli kúsh» dep atalǵan bul qáte,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/amitchowdhry/2015/05/29/apple-effective-power-bug/|bet=Apple Acknowledges Disastrous iPhone Messages Bug, Suggests This Temporary Fix|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190714042044/https://www.forbes.com/sites/amitchowdhry/2015/05/29/apple-effective-power-bug/|arxivsáne=July 14, 2019|avtor=Chowdhry|at=Amit|sáne=May 29, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/iphone-effective-power-bug-how-to-be-safe-from-ios-flaw-that-lets-people-crash-iphone-with-text-10280801.html|bet=iPhone 'effective power' text: how to be safe from iOS bug that lets people crash your phone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190714042041/https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/iphone-effective-power-bug-how-to-be-safe-from-ios-flaw-that-lets-people-crash-iphone-with-text-10280801.html|arxivsáne=July 14, 2019|avtor=Griffin|at=Andrew|sáne=May 28, 2015|jumıs=[[The Independent]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt; eger xabar qulıplanǵan ekranda kórinse, qurılmanı úziliksiz qayta júklewi múmkin edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/amitchowdhry/2015/05/27/new-apple-ios-bug-causes-reboots-and-messages-app-crashes|bet=New Apple iOS Bug Causes Shut Downs And App Crashes, But There Is A Fix|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228040330/http://www.forbes.com/sites/amitchowdhry/2015/05/27/new-apple-ios-bug-causes-reboots-and-messages-app-crashes/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Chowdhry|at=Amit|sáne=May 27, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;

Bul kemshilik basqalardıń telefonların qasaqana toqtap qalıwǵa májbúrlew arqalı trolling maqsetinde paydalanıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11633176/This-text-will-make-your-friends-iPhone-crash-if-you-send-it-to-them-heres-how-to-protect-your-own-phone.html|bet=This 'effective power' text will make your friend's iPhone crash if you send it to them - here's how to protect your own phone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170104191737/http://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11633176/This-text-will-make-your-friends-iPhone-crash-if-you-send-it-to-them-heres-how-to-protect-your-own-phone.html|arxivsáne=January 4, 2017|avtor=Horton|at=Helena|sáne=May 29, 2015|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;

Qáte 2015-jıl iyun ayında shıǵarılǵan iOS 8.4 jańalanıwında dúzetildi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-releases-ios-8-4-with-new-music-app-fix-for-crashing-bug/|bet=Apple releases iOS 8.4 with new Music app, fix for crashing bug|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161219001541/http://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-releases-ios-8-4-with-new-music-app-fix-for-crashing-bug/|arxivsáne=December 19, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}&lt;/ref&gt;

Qurılma iOS 8 ge jańalanǵannan keyin, onı qayta iOS 7 ge qaytarıw múmkin emes.

== Aldawshılıq ==

=== «Apple Wave» mikrotolqınlı zaryadlaw ===
2014-jıl sentyabr ayında iOS 8 diń «Wave» dep atalǵan aldawshılıq sıpatındaǵı Apple reklaması [[Twitter]] de tarqaldı, ol paydalanıwshılarǵa iPhone telefonların mikrotolqınlı peshte qızdırıw arqalı qayta zaryadlawǵa wáde bergen. Bul funkciya bolmaǵan, hám ǵalaba xabar quralları kóp sanlı adamlardıń Twitter degi reklamada súwretlengen proceduranı orınlaw arqalı iPhone telefonların joq etkenin xabarlaǵanın keltirdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-8-hoax-claims-you-can-charge-your-iphone-in-the-microwave-using-new-operating-system-s-wave-9743281.html|bet=iPhone 'Wave': iOS 8 hoax claims you can charge your iPhone in the microwave - you can't|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170317190512/http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-8-hoax-claims-you-can-charge-your-iphone-in-the-microwave-using-new-operating-system-s-wave-9743281.html|arxivsáne=March 17, 2017|avtor=Paton|at=Callum|sáne=September 20, 2014|jumıs=[[The Independent]]|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.escapistmagazine.com/news/view/137568-Wave-Hoax-Tells-iPhone-Users-to-Microwave-Their-Phones|bet=Wave Hoax Tricks Gullible iPhone Users Into Microwaving Their Phones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170921120752/http://www.escapistmagazine.com/news/view/137568-Wave-Hoax-Tells-iPhone-Users-to-Microwave-Their-Phones|arxivsáne=September 21, 2017|avtor=Bogos|at=Steven|sáne=September 21, 2014|jumıs=[[The Escapist (magazine)|The Escapist]]|baspaxana=[[Defy Media]]|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}&lt;/ref&gt; Bul aldawshılıq anonim súwret taxtası hám forum saytı bolǵan 4chan nan kelip shıqqan.

== Derekler ==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]</text>
      <sha1>bjq7cfzbhhzutoeu1nexd64ko31y1xs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IPhone 6</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24903</id>
    <revision>
      <id>123946</id>
      <parentid>118623</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:50:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123946</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58132" sha1="07w8ljq3fbjkq9g84gc972p58qgt9e6" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em;&quot;
|-
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background-color: #E9E9E9;&quot; | iPhone 6&lt;br&gt;iPhone 6 Plus
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; | [[File:IPhone_6_Logo.svg|200px]]&lt;br&gt;[[File:IPhone_6_Plus_logo.svg|200px]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; | [[File:IPhone_6_Space_Gray.svg|200px]]&lt;br&gt;Kosmos kúlreń tústegi iPhone 6
|-
! Brend
| [[Apple Inc.]]
|-
! Óndiriwshiler
| Foxconn, Pegatron (shártnama boyınsha)
|-
! Túri
| [[Smartfon]]
|-
! Áwladı
| 8-shi
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| 19-sentyabr, 2014; (16, 64 hám 128 GB modelleri)
10-mart, 2017 (32 GB modeli)
|-
! Aymaqlar boyınsha
| 19-sentyabr, 2014
26-sentyabr, 2014
17-oktyabr, 2014
23-oktyabr, 2014
24-oktyabr, 2014
30-oktyabr, 2014
31-oktyabr, 2014
6-noyabr, 2014
14-noyabr, 2014
6-fevral, 2015
|-
! Óndiristen shıǵarılıwı
| 9-sentyabr, 2015; (128 GB modelleri)
7-sentyabr, 2016; (Waqıtsha, 16 hám 64 GB modelleri hám Tolıq, iPhone 6 Plus)
12-sentyabr, 2018; (Tolıq, 32 GB modelleri)
|-
! Satılǵan danalar
| Birinshi kúni 4 millionnan aslam; ashılıw háptesinde 13 million; ulıwma 220 millionnan aslam
|-
! Aldıńǵısı
| [[iPhone 5s]]
|-
! Keyingisi
| iPhone 6s / iPhone 6s Plus
|-
! Qollaytuǵın tarmaqları
| GSM, CDMA, 3G, EVDO, HSPA+, 4G, LTE
|-
! Forması
| Tegis
|-
!Ólshemleri
|'''6:'''
Biyikligi 138.1 mm (5.44 dyuym)

Eni 67.0 mm (2.64 dyuym)

Qalıńlıǵı 6.9 mm (0.27 dyuym) (linzanı qosqanda, 7.5 mm, 0.30 dyuym)

'''6 Plus:'''

Biyikligi 158.1 mm (6.22 dyuym)

Eni 77.8 mm (3.06 dyuym)

Qalıńlıǵı 7.1 mm (0.28 dyuym) (linzanı qosqanda, 7.67 mm, 0.302 dyuym)
|-
!Salmaǵı
|'''6:''' 129 g (4.6 unciya)
'''6 Plus:''' 172 g (6.1 unciya)
|-
!Operaciyalıq sistema:
|Dáslepki: [[IOS 8|iOS 8.0]] (16/64/128 GB versiyaları)
iOS 10.2.1 (32 GB versiyası)

Sońǵı: iOS 12.5.7, 23-yanvar, 2023-jılı shıǵarılǵan
|-
!Sistema-chipte
|Apple A8
|-
!Processor
|1.4 GGc eki yadrolı 64-bitli ARMv8-A &quot;Typhoon&quot;
|-
!Grafikalıq processor
|PowerVR Series 6 GX6450 (tórt yadrolı), 136 GFLOPS qa shekem
|-
!Yad
|1 GB LPDDR3 RAM
|-
!Saqlaw ornı
|16, 32 (tek iPhone 6 ushın), 64, 128 GB
|-
!Batareya
|'''6:''' 3.82 V 6.91 Vt•s (1,810 mA•s) litiy-polimer batareyası
'''6 Plus''': 3.82 V 11.1 Vt•s (2,915 mA•s) litiy-polimer batareyası
|-
!Artqı kamera: 
|'''6:''' 8 MP (maksimum 3264×2448 piksel) 1.5 fokus pikseli menen, True Tone jaqtılandırıwı, avtofokus, IQ filtri, seriyalanǵan rejim, f/2.2 diafragma, 1080p HD video jazıw (30 fps yamasa 60 fps), áste-aqırın video (720p 120 fps yamasa 240 fps), waqıt aralıǵı, panorama (43 megapikselge shekem), betti anıqlaw, videodan súwret alıw, avto-HDR, cifrlı súwret turaqlandırıw
'''6 Plus:''' Joqarıdaǵılarǵa qosımsha: optikalıq súwret turaqlandırıw (tek súwretler ushın)
|-
!Aldıńǵı kamera
|1.2 MP (maksimum 1280×960 piksel), 720p video jazıw (30 fps), seriyalanǵan rejim, f/2.2 diafragma, ekspoziciyanı basqarıw, betti anıqlaw, avto-HDR
|-
!Displey
|'''6:''' 4.7 dyuym (120 mm) Retina HD: LED-jaqtılandırılǵan IPS LCD, 1334×750 piksel ajıratımlılıq (326 ppi) (128 piksel/sm) piksel tıǵızlıǵı, 16:9 aspekt qatnası, 1400:1 tiptik kontrast qatnası
'''6 Plus:''' 5.5 dyuym (140 mm) Retina HD: LED-jaqtılandırılǵan IPS LCD 1920×1080 (401 ppi) (158 piksel/sm) piksel tıǵızlıǵı, 16:9 aspekt qatnası, 1300:1 tiptik kontrast qatnası
|-
!Barlıq modeller
|500 kd/m² maksimal jaqtılıq (tiptik), eki ionlı almasıw arqalı bekkemlengen shiyshe menen
|-
!Ses
|Mono dinamik, 3.5 mm stereo audio tárep
|-
!Maǵlıwmat kirgiziw
|Kóp sensorlı displey, úsh mikrofon, Apple M8 qozǵalıs processorı, 3 kósherli giroskop, 3 kósherli akselerometr, cifrlı kompas, iBeacon, jaqınlıq sensorı, qorshaǵan ortalıq jaqtılıq sensorı, Touch ID barmaq izi oqıwshısı, barometr
'''6:'''

A1549 (Arqa Amerika)

A1586 (Global)

A1589 (Qıtay)

'''6 Plus:'''

A1522 (Arqa Amerika)

A1524 (Global)

A1593 (Qıtay)
|-
!Kod atı
|N61
|-
!Esitiw apparatları menen úylesimliligi
|M3, T4
|-
!Basqalar
|FaceTime audio- yamasa video-qońıraw
|-
!Veb-sayt
|Apple – [https://web.archive.org/web/20141202030024/http://www.apple.com/iphone-6/ iPhone 6] Wayback Machine-de (2 dekabr, 2014-jılı arxivlengen)
|}

'''iPhone 6''' hám '''iPhone 6 Plus''' – [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan hám satıwǵa qoyılǵan [[Smartfon|smartfonlar]]. Olar [[iPhone]] nıń segizinshi áwladı bolıp, [[iPhone 5]], [[iPhone 5c]] hám [[iPhone 5s]] modelleriniń ornın bastı. Bul telefonlar 2014-jılı 9-sentyabrde járiyalanıp, 2014-jılı 19-sentyabrde satıwǵa shıqtı.&lt;ref name=&quot;apple pr 6 6+ announced&quot;&gt;{{Cite press release |title=Apple Announces iPhone 6 &amp; iPhone 6 Plus—The Biggest Advancements in iPhone History |url=https://www.apple.com/pr/library/2014/09/09Apple-Announces-iPhone-6-iPhone-6-Plus-The-Biggest-Advancements-in-iPhone-History.html |location=Cupertino, CA |publisher=[[Apple Inc.]] |date=September 9, 2014 |access-date=July 27, 2015 |archive-date=September 9, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140909213704/http://www.apple.com/pr/library/2014/09/09Apple-Announces-iPhone-6-iPhone-6-Plus-The-Biggest-Advancements-in-iPhone-History.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; iPhone 6 hám iPhone 6 Plus óz gezeginde 2015-jılı 9-sentyabrde iPhone seriyasınıń flagman qurılmaları sıpatında iPhone 6s hám iPhone 6s Plus modelleri menen almastırıldı. iPhone 6 hám 6 Plus sáykes túrde úlkenirek 4.7 dyuymlik hám 5.5 dyuymlik displeylerge, tezirek processorǵa, jaqsılanǵan kameralarǵa, jetilistirilgen LTE hám Wi-Fi baylanısına hám jaqın maydan baylanısı (NFC) tiykarındaǵı mobil tólemler xızmetin qollaw múmkinshiligine iye.

iPhone 6 hám 6 Plus unamlı pikirlerge iye boldı. Sınshılar olardıń qayta dizaynın, texnikalıq kórsetkishlerin, kamerasın, bahasın hám batareya xızmet múddetin aldıńǵı iPhone modellerine salıstırǵanda jaqsılanǵan dep bahaladı. Biraq, iPhone 6 dizaynınıń ayırım tárepleri de sınǵa ushıradı, sonıń ishinde qurılmanıń artqı tárepindegi antenna ushın qoyılǵan plastik sızıqlar metall sırtqı kórinisin buzıp turǵanı hám standart ólshemli iPhone 6 nıń ekran ajıratımlılıǵı óz klassındaǵı basqa qurılmalarǵa salıstırǵanda tómenirek ekenligi atap ótildi. iPhone 6 júdá jaqsı satıldı, onı eń kóp satılǵan iPhone modeli hám házirgi waqıtqa shekem eń tabıslı smartfonǵa aylandırdı.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.androidauthority.com/5-best-selling-smartphones-888017/|bet=5 best selling smartphones of all time|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191109224439/https://www.androidauthority.com/5-best-selling-smartphones-888017/|arxivsáne=November 9, 2019|avtor=Triggs|at=Robert|sáne=2018-08-05|til=en-US|jumıs=Android Authority|qaralǵan sáne=2019-11-09}}&lt;/ref&gt;

iPhone 6 hám 6 Plus bir qatar apparatlıq támiynat máselelerine ushıradı, sonıń ishinde eń kózge túskeni - qattı basım astında mayısıwǵa beyimliligi («Bendgate» dep atalǵan), hám usı qattılıqtıń jetispewshiliginiń nátiyjesi sıpatında, sensorlı ekrannıń ishki apparatlıq támiynatınıń telefonnıń logikalıq taxtası menen baylanısın joytıwǵa beyimliligi («Touch Disease» dep laqap berilgen). Bunnan tısqarı, ayırım iPhone 6 Plus modelleri kamera máselelerine ushıradı, sonıń ishinde optikalıq súwret turaqlandırıwdıń islemey qalıwı yamasa artqı kameralarda basqa da kemshilikler bar edi.

iPhone 6 hám 6 Plus, 2015-jıldıń sentyabr ayında iPhone 6S hám 6S Plus shıqqanda, Apple kompaniyasınıń iPhone qatarında orta klass ornına jıljıtıldı. iPhone 6 hám 6 Plus kópshilik bazarlarda 2016-jıldıń 7-sentyabrinde, Apple iPhone 7 hám iPhone 7 Plus ti járiyalaǵanda, óndiristen alıp taslandı. Olardıń eń arzan iPhone sıpatındaǵı ornın, bunnan aldın 2016-jıldıń 31-martında shıǵarılǵan birinshi áwlad iPhone SE bastı. iPhone 6, 2017-jıldıń fevral ayında 32 GB yadqa iye bolǵan Aziya bazarlarında orta klass/arzan iPhone sıpatında qayta iske qosıldı. Keyin ol Evropaǵa keńeytildi,&lt;ref name=&quot;iPhone 6 2017&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.idownloadblog.com/2017/03/15/apple-could-launch-32gb-iphone-6-2017-in-europe-next-week|bet=Apple could launch 32&amp;nbsp;GB iPhone 6 (2017) in Europe next week|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190823135129/https://www.idownloadblog.com/2017/03/15/apple-could-launch-32gb-iphone-6-2017-in-europe-next-week/|arxivsáne=August 23, 2019|avtor=Zibreg|at=Christian|sáne=March 15, 2017|jumıs=[[iDownloadBlog]]|qaralǵan sáne=September 11, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;iPhone 6 2017 in europe&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/05/04/32gb-iphone-6-spain|bet=Special 32&amp;nbsp;GB iPhone 6 model available in Spain, Germany, Italy, and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190823135123/https://9to5mac.com/2017/05/04/32gb-iphone-6-spain/|arxivsáne=August 23, 2019|avtor=Potuck|at=Michael|sáne=May 4, 2017|jumıs=[[9to5Mac]]|qaralǵan sáne=September 11, 2017}}&lt;/ref&gt; sońınan 2017-jıldıń may ayında AQSH bazarlarına,&lt;ref name=&quot;iPhone 6 2017 in US&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/05/09/iphone-6-32gb-space-gray-200-virgin-mobile|bet=Special edition 32&amp;nbsp;GB Space Gray iPhone 6 now available for just $200 w/o contract|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190823135125/https://9to5mac.com/2017/05/09/iphone-6-32gb-space-gray-200-virgin-mobile/|arxivsáne=August 23, 2019|avtor=Lovejoy|at=Ben|sáne=May 9, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=September 11, 2017}}&lt;/ref&gt; al 2017-jıldıń iyul ayında Kanada bazarlarına kirip keldi.&lt;ref name=&quot;iPhone 6 2017 in canada&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://mobilesyrup.com/2017/06/23/special-edition-32gb-space-grey-iphone-6-coming-canada|bet=Special edition 32&amp;nbsp;GB Space Grey iPhone 6 coming to Canada|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190823135119/https://mobilesyrup.com/2017/06/23/special-edition-32gb-space-grey-iphone-6-coming-canada/|arxivsáne=August 23, 2019|avtor=Hardy|at=Ian|sáne=June 23, 2017|jumıs=MobileSyrup|qaralǵan sáne=September 11, 2017}}&lt;/ref&gt; iPhone 6 hám 6 Plus iOS 8, 9, 10, 11 hám 12 versiyaların qolladı, biraq iOS 13 tárepinen qollanılmay qaldı. Olar [[iPhone 4s]] hám [[iPhone 5]] ten keyin [[iOS]] tiń bes versiyasın qollaǵan úshinshi qurılma boldı.

== Tariyxı ==
[[IPhone (1-áwlad)|Dáslepki iPhone]] nan baslap [[iPhone 4s]] ke shekem, iPhone lar 3.5 dyuymlik displeylerdi paydalandı — bul básekiles kompaniyalardıń joqarı klasslı telefonları qollanǵan ekranlarǵa qaraǵanda kishkene edi. iPhone 5 hám onıń tikkeley dawamshıları aldıńǵı modellerge qaraǵanda biyigirek, biraq keńligi birdey bolǵan, diagonalı 4 dyuymlik displeyge iye edi. Apple kompaniyasınıń úlkenirek displeyli telefonlar shıǵaratuǵın kompaniyalarǵa smartfon bazarındaǵı úlesin joytıwınan soń, 2014-jıldıń yanvar ayınan baslap-aq Apple kompaniyasınıń 4.7 dyuymlik hám 5.5 dyuymlik úlkenirek displeyli jańa iPhone modellerin shıǵarıwǵa tayarlanıp atırǵanı haqqında xabarlar payda boldı.&lt;ref name=&quot;wsj-bigphones&quot;&gt;{{Cite news|first1=Lorraine|last1=Luk|last2=Dou|first2=Eva|last3=Wakabayashi|first3=Daisuke|url=https://www.wsj.com/news/articles/SB10001424052702304856504579338611620927036|title=Apple iPhones to Come Out With Bigger Screens|work=[[The Wall Street Journal]]|date=January 24, 2014|access-date=September 9, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wsj-bigbet&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.wsj.com/articles/apple-suppliers-gear-up-for-large-screen-iphones-1405985788|title=Apple Readies a Big Bet on Big-Screen Phones|work=[[Wall Street Journal]]|date=September 9, 2014|access-date=September 9, 2016|first1=Lorraine|last1=Luk|last2=Wakabayashi|first2=Daisuke|first3=Eva|last3=Dou}}&lt;/ref&gt; Onıń járiya etiliwinen aldınǵı xabarlarda Apple kompaniyasınıń jańa iPhone modelin jaqın maydan baylanısı texnologiyasın qollanǵan mobil tólemler platformasın engiziw ushın paydalanıwı múmkinligi de boljanǵan edi — bul texnologiya kóplegen [[Android]] telefonlarına engizilgen edi, biraq paydalanıwshılar arasında tómen qabıl etiliw dárejesine iye bolǵan.&lt;ref name=&quot;cnet-mobilepayments&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.cnet.com/news/iphone-6-iwatch-to-use-nfc-tokens-for-mobile-payments-report|first1=Lance|last1=Whitney|title=More signs point to mobile payments for iPhone 6 – and for an iWatch|work=[[CNET]]|date=September 9, 2014|access-date=September 9, 2014}}&lt;/ref&gt;

iPhone 6 hám iPhone 6 Plus rásmiy túrde 2014-jıldıń 9-sentyabr kúni Kaliforniya shtatınıń Kupertino qalasındaǵı Flint atındaǵı kórkem óner orayında ótkerilgen baspasóz jıynalısında járiyalandı hám 2014-jıldıń 19-sentyabr kúni satıwǵa shıǵarıldı; aldın ala buyırtpalar 2014-jıldıń 12-sentyabr kúni baslandı, bunda iPhone 6 nıń bahası 199 AQSH dollarınan, al iPhone 6 Plus tiń bahası 299 AQSH dollarınan baslandı. Qıtayda, iPhone 5c hám 5s modelleri iPhone qatarındaǵı xalıqaralıq satıwǵa shıǵarılǵan kúni elde de satılıwǵa shıǵarılǵan birinshi modeller bolǵan edi, Apple jergilikli sımsız baylanıs operatorlarına iPhone 6 hám iPhone 6 Plus ti 19-sánede elde satıwǵa shıǵara almaytuǵının, sebebi «ayırım tárepleri ele tayar emesligin» xabarladı; jergilikli hújjetler qurılmalardıń ele Sanaat hám Informaciyalıq texnologiyalar ministrligi tárepinen maqullanbaǵanın xabarladı, al jıldıń basında mámleketlik teleradiokompaniya [[CCTV|Qıtay Oraylıq Televideniesiniń]] xabarında iPhone qurılmalarınıń iOS 7 niń «jiyi ornalasıw» funkciyası arqalı «mámleketlik sırlardı» áshkaralawı múmkinligi sebepli milliy qáwipsizlikke qáwip tuwdıratuǵını aytılǵan edi&lt;ref name=&quot;guardian-statesecrets&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2014/jul/14/apple-denies-iphone-national-security-threat-location-tracking-china|bet=Apple denies iPhones are 'a national security threat' to China|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190825112453/https://www.theguardian.com/technology/2014/jul/14/apple-denies-iphone-national-security-threat-location-tracking-china|arxivsáne=August 25, 2019|sáne=July 14, 2014|jumıs=The Guardian|qaralǵan sáne=September 12, 2014}}&lt;/ref&gt;

2015-jıldıń avgust ayında Apple ayırım dáslepki iPhone 6 Plus modelleriniń kameralarında kemshilikler bolıwı múmkinligi anıqlanıp, súwretlerdiń anıq emes bolıp shıǵıwına alıp keliwi múmkin ekenligi sebepli olardı almastırıw baǵdarlamasın basladı.&lt;ref name=&quot;apple-isight-repl-program&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/support/iphone6plus-isightcamera/|bet=iSight Camera Replacement Program for iPhone 6 Plus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190512002138/https://www.apple.com/support/iphone6plus-isightcamera/|arxivsáne=May 12, 2019|sáne=August 21, 2015|baspaxana=[[Apple Inc]]|qaralǵan sáne=August 24, 2015}}&lt;/ref&gt;

2015-jıldıń 9-sentyabr kúni iPhone 6s hám iPhone 6s Plus modelleri satıwǵa shıǵarılǵannan soń, iPhone 6 hám 6 Plus iPhone qatarınıń orta segmentine ótkerildi. iPhone 6 hám iPhone 6 Plus tiń 128 GB versiyaları eki telefonnıń da altın reńli versiyası menen birge satıwdan alıp taslandı, biraq iPhone 6 hám iPhone 6 Plus tiń gúmis hám kosmos reńli 16 GB hám 64 GB versiyaları kemeytilgen bahada satılıwda qaldı.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://appleinsider.com/articles/15/09/09/apple-axes-gold-color-128gb-options-for-iphone-6-and-6-plus-models|title=Apple axes gold color, 128&amp;nbsp;GB options for iPhone 6 and 6 Plus models|work=Apple Insider|date=September 9, 2015|access-date=January 10, 2016|last1=Campbell, Mikey}}&lt;/ref&gt;

2016-jıldıń iyun ayında Apple Qıtayda satıwdan shekleniw qáwpine ushıradı, sebebi Qıtaylı qurılma óndiriwshi Shenzhen Baili kompaniyası iPhone 6 hám iPhone 6 Plus modelleriniń óziniń dizayn patentin buzǵanın ayıpladı.

iPhone 6 2016-jıldıń 7-sentyabr kúni waqıtsha satıwdan alıp taslandı, al 6 Plus sol kúni birotala satıwdan alıp taslandı. Bul Apple kompaniyası iPhone 7 hám iPhone 7 Plus modellerin járiyalaǵan kúni boldı hám iPhone 6 hám 6 Plus tiń tómengi segmenttegi iPhone ornın birinshi áwlad iPhone SE iyeledi. iPhone SE niń ishki apparatlıq támiynatı orta segmenttegi iPhone 6 dan kúshlirek bolǵanı sebepli (kóbinese 6S penen birdey) hám 2016-jıldıń 31-mart kúni burınıraq shıǵarılǵanı sebepli, 7-sentyabrge shekem tómengi dárejeli iPhone sıpatında járiyalansa da, iPhone 6 hám 6 Plus penen birge satılǵanı ádetten tıs jaǵdaydı payda etti.

2017-jıldıń fevral ayında iPhone 6 baylanıs operatorlarınıń dúkanlarında hám onlayn túrde qayta satıwǵa shıǵarıldı, bul ret onıń yad kólemi 32 GB ǵa ózgertildi. Hindstanda ol Amazon veb-saytında kosmos reńinde satıldı. Tayvanda ol 10-mart kúni Taiwan Mobile arqalı altın reńde satıldı. Mart ayınıń ortasında ol i-Store veb-dúkanı arqalı Belarussiyada [[Evropa Awqamı|Evropa Awqamına]] satıwǵa shıǵarıldı. Ol jáne de Qurama Shtatlardaǵı Sprint tiykarındaǵı aldın ala tólew operatorları Boost Mobile hám Virgin Mobile, sonday-aq AT&amp;T GoPhone da payda boldı. Bular Apple kompaniyasınıń veb-saytında yaki onıń usaqlap satıw dúkanlarında tarqatılmadı.

== Texnikalıq xarakteristikaları ==

=== Apparatlıq támiynat ===

==== Dizayn ====
iPhone 6 hám iPhone 6 Plus tiń dizaynı iPad Air dıń dizaynınan tásir alǵan, aldıńǵı tárepi displeydiń shetleri boylap iyilgen shiyshe, al artqı tárepi antenna ushın eki plastik sızıq bar alyuminiyden islengen.&lt;ref name=&quot;verge-6review&quot;&gt;{{Cite news|title=iPhone 6 review|url=https://www.theverge.com/2014/9/16/6154975/iphone-6-review|work=[[The Verge]]|first1=David|last1=Pierce|date=September 16, 2014|access-date=September 23, 2014}}&lt;/ref&gt; Artqı tárepi 6000-seriya alyuminiyinen islengen.&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |title=You Can't See the iPhone 6S and 6S Plus' Biggest Changes |url=https://www.wired.com/2015/09/iphone-6s-6s-plus-biggest-changes-invisible/ |url-status=live |magazine=Wired |archive-url=https://web.archive.org/web/20181116111853/https://www.wired.com/2015/09/iphone-6s-6s-plus-biggest-changes-invisible/ |archive-date=November 16, 2018 |access-date=January 11, 2019}}&lt;/ref&gt; Eki model de altın, gúmis hám «kosmos reńli kúlreń» túslerinde shıǵarıladı. iPhone 6 nıń qalıńlıǵı 6.9 millimetr (0.27 dyuym), al iPhone 6 Plus tiń qalıńlıǵı 7.1 mm (0.28 dyuym); ekewi de iPhone 5c hám iPhone 5s ke salıstırǵanda juqaraq, bunda iPhone 6 2024-jılǵa shekem Apple dıń eń juqa telefonı bolıp esaplanadı.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+iPhone 6 / iPhone 6 Plus tús variantları
!Reń
!Atı
!Aldıńǵı tárepi
!Antenna
|-
| bgcolor=&quot;#B1B2B7&quot; |
|Kosmos reńli kúlreń
|Qara
| rowspan=&quot;2&quot; |Ashıq kúlreń
|-
| bgcolor=&quot;#E2E3E4&quot; |
|Gúmis
| rowspan=&quot;2&quot; |Aq
|-
| bgcolor=&quot;#E3CCB4&quot; |
|Altın
|Aq
|}

==== Displeyler ====
iPhone 6 hám iPhone 6 Plus tegi eń áhmiyetli ózgerisler onıń displeylerinde; ekewi de «Retina HD displeyleri» hám «ion menen bekkemlengen» dep ataladı, iPhone 6 displeyiniń ólshemi 4.7 dyuym bolıp, 16:9 qatnasında 1334x750 (326 ppi, bir qatar pikselden kem) ajıratımlılıqqa iye, al iPhone 6 Plus ta 5.5 dyuymlik 1920x1080 (1080p) displey (401 PPI) bar. Displeyler kóp tarawlı LCD panelin qollanadı, onı «eki tarawlı pikseller» dep ataydı; RGB pikselleriniń ózi hár bir piksel hár qıylı múyeshten kórinetuǵınday etip qıya jaylastırılǵan. Bul usıl displeydiń kóriw múyeshlerin jaqsılawǵa járdem beredi.&lt;ref name=&quot;anandtech-dualdomain&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.anandtech.com/show/8509/understanding-dual-domain-pixels-in-the-iphone-6-and-iphone-6-plus|bet=Understanding Dual-Domain Pixels in the iPhone 6 and 6 Plus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190826074624/https://www.anandtech.com/show/8509/understanding-dual-domain-pixels-in-the-iphone-6-and-iphone-6-plus|arxivsáne=August 26, 2019|jumıs=Anandtech|baspaxana=Purch Inc.|qaralǵan sáne=March 1, 2015}}&lt;/ref&gt;

iPhone 6 hám iPhone 6 Plus tiń úlken fizikalıq ólshemlerine beyimlestiriw ushın, joqarǵı túyme «shetki túymesi» dep qayta ataldı hám telefonnıń joqarǵı tárepinen shetki tárepine kóshirildi, bul onıń qolaylılıǵın arttıradı.

==== Batareyalar ====
iPhone 6 da 6.91 Vt·saat (1,810 mAch) batareya bar, al iPhone 6 Plus ta 11.1 Vt·saat (2,915 mAch) batareya bar, olardıń ekewin de paydalanıwshı ózi almastıra almaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.dpreview.com/products/apple/mobilephones/apple_iphone6/specifications|bet=Apple iPhone 6 Overview|arxivurl=https://archive.today/20241113042720/https://www.dpreview.com/products/apple/mobilephones/apple_iphone6/specifications|arxivsáne=13 November 2024|at=Battery type|sáne=30 March 2015|jumıs=[[Digital Photography Review]]|qaralǵan sáne=13 November 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2023/11/21/iphone-battery-mah-capacity-list/|bet=iPhone battery mAh list: Here's the capacity for every model|arxivurl=https://web.archive.org/web/20241113043141/https://9to5mac.com/2023/11/21/iphone-battery-mah-capacity-list/|arxivsáne=13 November 2024|avtor=Potuck|at=Michael|sáne=21 November 2023|jumıs=[[9to5Mac|9To5Mac]]|qaralǵan sáne=13 November 2024}}&lt;/ref&gt;

==== Chipsetler ====
Eki model de Apple A8 sisteması-chip-ústinde hám M8 háreket qosımsha processorın - iPhone 5s tegi M7 chipiniń jańalanǵan versiyasın óz ishine aladı. M8 hám dáslepki M7 qosımsha processorı arasındaǵı tiykarǵı ayırmashılıq - M8 de biyiklik ózgerislerin ólshew ushın barometr de bar. Fil Shiller A8 chipi 5s penen salıstırǵanda, CPU ónimdarlıǵın 25% ke, grafikalıq ónimdarlıqtı 50% ke arttıradı hám jıllılıq shıǵarıwdı azaytadı dep ayttı. Dáslepki qoldan sınaw esabatları A8 diń GPU ónimdarlıǵı haqıyqatında da aldıńǵı áwladlardıń hár jılǵı shıǵarılıwında ónimdarlıqtıń eki ese artıwınan uzaqlasıp ketiwi múmkin ekenin kórsetti, Base mark X te 21204.26 upay alıp, 5s, 5 hám 4s te sáykes 20253.80, 10973.36 hám 5034.75 upay aldı.&lt;ref name=&quot;gsmarena-benchmark&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.gsmarena.com/iphone_6_a8_gpu_benchmark_suggests_its_behind_the_curve-news-9630.php|bet=iPhone 6 A8 GPU benchmark suggests it's behind the curve|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190826074641/https://www.gsmarena.com/iphone_6_a8_gpu_benchmark_suggests_its_behind_the_curve-news-9630.php|arxivsáne=August 26, 2019|sáne=September 12, 2014|jumıs=GSMArena|qaralǵan sáne=September 16, 2014}}&lt;/ref&gt;

==== Baylanıs ====
iPhone 6 hám iPhone 6 Plus tegi keńeytilgen LTE baylanısı LTE Advanced qa shekem jaqsılanǵan,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone-6/specs/|bet=Apple – iPhone 6 – Connectivity|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160406153541/https://www.apple.com/iphone-6/specs/|arxivsáne=April 6, 2016|sáne=September 9, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=September 10, 2014}}&lt;/ref&gt; 20 dan aslam LTE diapazonın qollaydı (iPhone 5s ten jeti diapazonǵa kóbirek), sekundına 150 Mbit ke shekem júklep alıw tezligin hám VoLTE qollawdı támiyinleydi. Wi-Fi ónimdarlıǵı 802.11ac specifikaciyaların qollaw menen jaqsılanǵan, sekundına 433.0581 Mbit ke shekem tezlikti támiyinleydi - bul 802.11n nen úsh ese tezirek, sonıń menen birge Wi-Fi qońıraw etiw múmkinshiligi bar jerlerde qollanıladı. iPhone 6 hám iPhone 6 Plus jaqın maydan baylanısı (NFC) ushın qollaw qosadı. Ol dáslep tek Apple Pay ushın paydalanıladı - bul jańa mobil tólemler sisteması bolıp, paydalanıwshılarǵa ózleriniń kredit kartaların onlayn tólemler hám NFC arqalı usaqlap satıp alıwlar ushın Passbook ta saqlawǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref name=&quot;cnet-applepay&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.cnet.com/news/apple-adds-nfc-to-iphone-6-with-apple-pay|bet=Apple takes NFC mainstream on iPhone 6; Apple Watch with Apple Pay|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190826080138/https://www.cnet.com/news/apple-adds-nfc-to-iphone-6-with-apple-pay/|arxivsáne=August 26, 2019|avtor=Reardon|at=Marguerite|sáne=September 9, 2014|jumıs=[[CNET]]|qaralǵan sáne=September 10, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;cultofmac-applepaynfc&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.cultofmac.com/296093/apple-confirms-iphone-6-nfc-apple-pay|bet=Apple confirms iPhone 6 NFC chip is only for Apple Pay at launch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190826074640/https://www.cultofmac.com/296093/apple-confirms-iphone-6-nfc-apple-pay/|arxivsáne=August 26, 2019|avtor=Hein|at=Buster|sáne=September 15, 2014|qaralǵan sáne=September 15, 2014}}&lt;/ref&gt; iOS 11 3-tárep qosımshaları ushın Apple Pay dan tısqarı jaqın maydan baylanıslarınıń sheklengen qollanılıwın qostı.&lt;ref name=&quot;engadget-nfcios11&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2018/05/25/apple-will-reportedly-open-up-nfc-in-ios-12/|bet=iOS 12 will reportedly include new NFC features, enable iPhones to become secure hotel room keys|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190826074619/https://9to5mac.com/2018/05/25/apple-will-reportedly-open-up-nfc-in-ios-12/|arxivsáne=August 26, 2019|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=May 26, 2018|jumıs=9to5mac|qaralǵan sáne=April 29, 2019}}&lt;/ref&gt;

==== Kamera ====
[[Fayl:88_105_Iphone_6_(154330417).jpeg|nobaý|iPhone 6 kamera moduli]]
iPhone 6 nıń artqı kamerası endi 1080p Full HD videonı sekundına 30 yamasa 60 kadr menen hám 720p HD áste qozǵalıslı videonı sekundına 120 yamasa 240 kadr menen túsire aladı, al iPhone 5s tek sáykes túrde sekundına 30 hám 120 kadr menen jazıp alıwı múmkin edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.tomshardware.com/reviews/apple-iphone-6-plus-review,3976-9.html|bet=Apple iPhone 6 And iPhone 6 Plus Review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20241113043341/https://www.tomshardware.com/reviews/apple-iphone-6-plus-review,3976-9.html|arxivsáne=13 November 2024|avtor=Humrick|at=Camera: Video Quality|sáne=13 November 2014|jumıs=[[Tom's Hardware]]|qaralǵan sáne=13 November 2024}}&lt;/ref&gt; Aldıńǵı modellerden ayırmashılıǵı, artqı kamera qurılmanıń artqı tárepi menen bir tegislikte emes, al azǵana shıǵıp turadı.&lt;ref name=&quot;verge-bulge&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.theverge.com/2014/9/16/6209759/apple-has-an-embarassing-bulge|title=Apple is hiding an embarrassing iPhone 6 camera bulge|work=[[The Verge]]|first=Tom|last=Warren|date=September 16, 2014|access-date=September 16, 2014}}&lt;/ref&gt;

Video jazıw waqtında qozǵalıssız súwretlerdi de túsiriwge boladı. Olardıń ajıratımlılıǵı tórt megapiksel (2720×1532).&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.idownloadblog.com/2015/09/26/how-to-take-still-photos-while-shooting-video-iphone/|bet=How to take a picture while capturing video on iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200910202345/https://www.idownloadblog.com/2015/09/26/how-to-take-still-photos-while-shooting-video-iphone/|arxivsáne=September 10, 2020|sáne=2015-09-26|til=en-US|jumıs=iDownloadBlog.com|qaralǵan sáne=2020-07-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;PhotoDuringVideo&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/take-photo-while-recording-video-iphone-1999621|bet=Snap Photos and Record Video on an iPhone at the Same Time|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210915132100/https://www.lifewire.com/take-photo-while-recording-video-iphone-1999621|arxivsáne=September 15, 2021|sáne=2020-01-22|til=en|jumıs=Lifewire|qaralǵan sáne=2020-07-17}}&lt;/ref&gt;

Kamera fazalıq anıqlaw avtofokusın da óz ishine aladı.&lt;ref name=&quot;engadget-review&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2014/09/16/iphone-6-and-6-plus-review|bet=iPhone 6 and 6 Plus review: bigger and better, but with stiffer competition|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190721081737/http://www.engadget.com/2014/09/16/iphone-6-and-6-plus-review/|arxivsáne=July 21, 2019|sáne=September 16, 2014|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=September 24, 2014}}&lt;/ref&gt; iPhone 6 Plus kamerası derlik birdey, biraq optikalıq súwret turaqlandırıwdı da óz ishine aladı. Aldıńǵı kamera da jańa sensor hám f/2.2 diafragma menen jańalandı, sonıń menen birge paketlik hám HDR rejimlerin qollaydı.

Biraq, iPhone 6 Plus tiń optikalıq súwret turaqlandırıwı tek fotosúwret túsiriw ushın qoljetimli hám video jazıw waqtında óshirilgen.&lt;ref name=&quot;GSMArena-Video&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_iphone_6_plus-review-1142p10.php|bet=Review of the iPhone 6 Plus video camera by ''GSMArena''|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200702125259/https://www.gsmarena.com/apple_iphone_6_plus-review-1142p10.php|arxivsáne=July 2, 2020|qaralǵan sáne=July 2, 2020}}&lt;/ref&gt;

Aldıńǵı kamera 1.3 megapikselge iye hám sekundına 30 kadr menen 720p ge shekem video jazıp alıwı múmkin.

==== Sensorlar ====
iPhone 6 hám 6 Plus barometr sensorı menen úskenelengen birinshi iPhone lar bolıp esaplanadı.&lt;ref name=&quot;GSMArena-review&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_iphone_6-review-1141.php|bet=GSMArena review of the iPhone 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200702092844/https://www.gsmarena.com/apple_iphone_6-review-1141.php|arxivsáne=July 2, 2020|qaralǵan sáne=July 2, 2020}}&lt;/ref&gt;

Aldıńǵı model sıyaqlı, iPhone 6 hám 6 Plus akselerometr, giroskop, aldıńǵı jaqınlıq sensorı hám cifrlı [[kompas]] penen úskenelengen.

=== Baǵdarlamalıq támiynat ===
Dáslepki shıǵarılǵanda, iPhone 6 hám iPhone 6 Plus aldın ala ornatılǵan iOS 8 menen támiyinlengen edi. Qosımshalar iPhone 6 hám 6 Plus tegi úlkeytilgen ekran ólshemin paydalanıp, ekranda kóbirek informaciya kórsetiwi múmkin; mısalı, iPhone 6 Plus landshaft rejiminde bolǵanda, Pochta qosımshası iPad versiyasına uqsas eki panelli dúzilisti paydalanadı. Birdey aspekt qatnasın paydalanǵanlıqtan, iPhone 5, iPhone 5c hám 5s ushın proektlestirilgen qosımshalar iPhone 6 hám 6 Plus te paydalanıw ushın úlkeytiliwi múmkin. Qurılmalardıń úlken ekranlarınıń qolaylılıǵın jaqsılaw ushın qosımsha «Ashıqlıq» háreketi qosıldı; Bas betke qaytıw túymesin eki márte basıw ekran mazmunınıń joqarǵı yarımın tómengi yarımǵa jıljıtadı. Bul funkciya paydalanıwshılarǵa ekrannıń joqarǵı bóliminde jaylasqan túymelerge, mısalı, sol joqarǵı múyeshtegi «Artqa» túymesine jetiwge múmkinshilik beredi. Onı bir márte basıw ekran kútiw waqtın qayta ornatadı, sonlıqtan paydalanıwshı basıw ushın bos orın izlep ekranǵa qarawı kerek emes.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://cdsassets.apple.com/live/6GJYWVAV/user/ma1724_iphone_user_guide.pdf|title=iPhone User Guide For iOS 8.4 Software|publisher=Apple}}&lt;/ref&gt;

2019-jıldıń iyun ayında Apple iOS 13 ti shıǵarıw menen iPhone 6 hám 6 Plus ushın qollawdı toqtatatuǵının járiyaladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://ios13guide.com/ios-13-compatibility/|bet=iOS 13 Compatibility: Full List of All iOS 13 Supported Devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190826092942/https://ios13guide.com/ios-13-compatibility/|arxivsáne=August 26, 2019|sáne=2019-03-07|til=en-US|jumıs=iOS 13 Guide|qaralǵan sáne=2019-05-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.igeeksblog.com/ios-13-compatible-devices/|bet=iOS 13 Compatible Devices: What iPhone and iPad Likely to Support iOS 13?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190622014059/https://www.igeeksblog.com/ios-13-compatible-devices/|arxivsáne=June 22, 2019|sáne=2019-05-14|til=en-US|jumıs=www.igeeksblog.com|qaralǵan sáne=2019-05-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/ios-13-likely-to-drop-support-for-a-lot-of-older-hardware/|bet=iOS 13 likely to drop support for a lot of older hardware|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190519180250/https://www.zdnet.com/article/ios-13-likely-to-drop-support-for-a-lot-of-older-hardware/|arxivsáne=May 19, 2019|avtor=Kingsley-Hughes|at=Adrian|til=en|jumıs=ZDNet|qaralǵan sáne=2019-05-19}}&lt;/ref&gt;

== Qabıllaw ==
Eki iPhone 6 modeli de unamlı pikirler aldı. Re/code onı «satıp alıwǵa bolatuǵın eń jaqsı smartfon» dep atadı. TechRadar iPhone 6 nıń «ájayıp» dizaynın, 5s ke salıstırǵanda jaqsılanǵan batareya ómirin, iOS 8 diń «burınǵıdan da aqıllıraq hám intuitivlirek» bolǵanın, sonday-aq kamerasınıń sapasın maqtadı.  Biraq, telefonnıń artqı tárepindegi plastik antenna sızıqları jaman estetikaǵa alıp kelgeni ushın sınǵa alındı, displeydiń basqa jaqında shıqqan smartfonlarǵa salıstırǵanda tómenirek ajıratımlılıq hám piksel tıǵızlıǵına iye bolǵanı ushın - sonıń ishinde iPhone 6 menen birdey fizikalıq ekran ólshemine iye bolǵan HTC One sıyaqlı telefonlar da bar, hám [[Android]] yaki Windows Phone da isleytuǵın uqsas qurılmalarǵa salıstırǵanda ádewir joqarı bahasın aqlaytuǵın jetkilikli tiykar joqlıǵı ushın sınǵa alındı. The Verge iPhone 6 nı 5s ke salıstırǵanda «ápiwayı hám taza dizaynǵa iye» dep esapladı, telefonnıń úlkenirek ólshemine qaramastan ele de qolaylı ekenin atap ótti, biraq antenna plastigin, shıǵıp turǵan kamera linzasın (bul qurılmanıń qapsız tegis turıwına kesent beredi) hám operaciyalıq sistemada úlkenirek ekran ushın qosımsha optimizaciyanıń joqlıǵın sınǵa aldı. Ónimlilik, batareya ómiri, VoLTE qollawı hám basqa da jaqsılanıwlar da atap ótildi. Juwmaqlap aytqanda, iPhone 6 «jaqsı, hátte ájayıp, biraq onda haqıyqıy háreketsheń yaki haqıyqıy alǵa ilgerilewshi hesh nárse joq. Bul tek kóp sanlı bar ideyalardı ádewir jaǵımlıraq paketke jetilistiriw» dep bahalandı.

6 Plus ke kelgende, Engadget onıń dizaynın uslawǵa qolaysız hám Galaxy Note 3 hám LG G3 sıyaqlı basqa qurılmalarǵa salıstırǵanda uslawı qıyınıraq bolǵanı ushın sınǵa aldı, biraq optikalıq súwret turaqlandırıwdıń kirgizilgenin hám 6 ǵa salıstırǵanda azmaz jaqsıraq batareya ómirin maqtadı.

iPhone 6 hám 6 Plus Forbes jurnalı tárepinen 2160p (3840×2160 piksel) video jazıw múmkinshiliginiń joqlıǵı ushın sınǵa alındı, sebebi súwret sensorınıń ajıratımlılıǵı 3264×2448 piksel bolıp, jetkiliksiz edi. Biraq, úshinshi tárep baǵdarlamalıq támiynatı 3264×1836 pikselde video jazıwǵa hám onı 3840×2160p ke shekem joqarılatıwǵa qábiletli.&lt;ref name=&quot;4Kvideo&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/paulmonckton/2015/01/13/4k-video-on-iphone-6/#183df969112a|bet=iPhone 6: How To Shoot 4K Video|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200702014011/https://www.forbes.com/sites/paulmonckton/2015/01/13/4k-video-on-iphone-6/#183df969112a|arxivsáne=July 2, 2020|avtor=Monckton|at=Paul|sáne=13 January 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=July 2, 2020}}&lt;/ref&gt;

== Mashqalalar ==
iPhone 6 hám 6 Plus bir qatar belgili apparatlıq támiynatqa baylanıslı mashqalalardan zıyan kórdi, sonıń ishinde olardıń qatańlıǵına baylanıslı táshwishler (bul korpustıń mayısıwına, sonday-aq sensorlı ekran funkciyasınıń tómenlewine yaki tolıq joǵalıwına alıp keldi), úlkenirek saqlaw sıyımlılıǵına iye modellerdegi ónimlilik mashqalaları, 6 Plus modelindegi kamera mashqalaları, sonday-aq dáslep hújjetlestirilmegen «qáte 53», ol belgili jaǵdaylarda payda boldı.

=== Bendgate (korpustıń mayısıwı) ===
Jámiyetshilikke shıǵarılǵannan keyin kóp ótpey, iPhone 6 hám iPhone 6 Plus korpusınıń basım astında, mısalı paydalanıwshınıń qaltasında qattı qısılǵan waqıtta mayısıwǵa beyim ekenligi haqqında xabar berildi. Bunday mashqalalar tek iPhone 6 hám 6 Plus qa tán bolmasa da, bul dizayn kemshiligi paydalanıwshılar hám media arasında «Bendgate» dep atalıp ketti.&lt;ref name=&quot;bi bendgate&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.businessinsider.com/apple-replacing-bent-iphone-6-2014-9|title=Apple Will Start Replacing Bent iPhones|date=September 25, 2014|access-date=September 25, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bi bendgate 2&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.computerbild.de/artikel/cb-News-Handy-Apple-boycotts-COMPUTER-BILD-An-open-letter-to-Tim-Cook-10953399.html|title=Apple boycotts COMPUTER BILD: An open letter to Tim Cook|date=September 29, 2014|access-date=September 29, 2014}}&lt;/ref&gt;

Apple mayısıw haqqındaǵı ayıplawlarǵa juwap berip, tek toǵız dana mayısqan qurılma haqqında shaǵım alǵanın hám kúndelikli qollanıwdan zıyan keliwi «júdá siyrek» ekenligin bildirdi. Kompaniya iPhone 6 hám 6 Plus kúndelikli qollanıwǵa shıdamlı ekenin tastıyıqlaw ushın bekkemlik sınawlarınan ótkenin málimledi. Kompaniya eger mayısıwdıń qástesiz bolǵanı anıqlansa, mayısqan telefonlardı almastırıwdı usındı.

2018-jıldıń may ayında, sensorlı ekrannıń isten shıǵıwına baylanıslı Apple ǵa qarsı sud isiniń bir bólegi sıpatında, ishki hújjetler arqalı Apple kompaniyasınıń iPhone 6 hám 6 Plus telefonlarınıń aldıńǵı modellerge qaraǵanda mayısıwǵa kóbirek beyim ekenligin bilgeni ashıp berildi. Sud hújjetlerine muwapıq, Apple kompaniyasınıń ishki sınawları iPhone 6 nıń iPhone 5s ke qaraǵanda 3.3 ese kóbirek mayısıwǵa beyim ekenligin, al úlkenirek iPhone 6 Plus bolsa 7.2 ese kóbirek mayısıwǵa beyim ekenligin anıqlaǵan.

=== Shash julınıwı ===
2014-jıl 3-oktyabrde 9to5Mac veb-saytı ayırım iPhone 6 hám iPhone 6 Plus paydalanıwshılarınıń sociallıq tarmaqlarda telefon arqalı sóylesiw waqtında telefondı qulaqlarına jaqın uslaǵanda shashlarınıń julınıp ketkeni haqqında shaǵım etkenin málimlegen post járiyaladı.&lt;ref name=&quot;9to5mac hair yank 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://9to5mac.com/community/my-iphone-6-plus-is-yanking-out-my-hair|bet=My iPhone 6 Plus is yanking out my hair|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141005054230/http://9to5mac.com/community/my-iphone-6-plus-is-yanking-out-my-hair/|arxivsáne=October 5, 2014|avtor=Ayeai|sáne=October 3, 2014|jumıs=9to5Mac|baspaxana=[[9to5Mac]]|qaralǵan sáne=October 4, 2014}}&lt;/ref&gt; [[Twitter]] paydalanıwshıları iPhone 6 nıń shiyshe ekranı menen alyuminiy arqa tárepi arasındaǵı tigistiń ayıplı ekenin, shashtıń sonıń arasına qısılıp qalatuǵının ayttı.&lt;ref name=&quot;TOI hair yank 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tech/tech-news/Buyers-complain-iPhone-6-ripping-out-their-hair/articleshow/44303581.cms|bet=Buyers complain iPhone 6 ripping out their hair|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141023040035/http://timesofindia.indiatimes.com/tech/tech-news/Buyers-complain-iPhone-6-ripping-out-their-hair/articleshow/44303581.cms|arxivsáne=October 23, 2014|sáne=October 4, 2014|jumıs=[[Times of India]]|qaralǵan sáne=October 4, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BI hair yank 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/hairgate-iphone-6-customers-complaining-the-phone-is-ripping-out-their-hair-2014-10|bet=HairGate: iPhone 6 Customers Are Complaining That The Phone Is Ripping Out Their Hair|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190827100433/https://www.businessinsider.com/hairgate-iphone-6-customers-complaining-the-phone-is-ripping-out-their-hair-2014-10|arxivsáne=August 27, 2019|avtor=Cook|at=James|sáne=October 3, 2014|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=October 4, 2014}}&lt;/ref&gt;

=== Flesh-yadtıń ónimdarlıǵı ===
Ayırım paydalanıwshılar 64 hám 128 GB iPhone 6 modelleriniń ónimdarlıq máselelerin basınan keshirgenin, al ayırım 128 GB iPhone 6 Plus modelleri siyrek jaǵdaylarda tosattan islemey qalıp, qayta júkleniwin xabarladı. Business Korea bul máselelerdiń tásir etilgen modellerdiń úsh dárejeli yacheykalı [[Flesh yad|NAND]] yadına baylanıslı ekenin bildirdi. Úsh dárejeli NAND flesh hár bir flesh yacheykasında úsh bit maǵlıwmat saqlay aladı hám eki dárejeli yacheykalı sheshimlerge qaraǵanda arzanıraq, biraq ónimdarlıq esabınan. Apple kompaniyasınıń tásir etilgen model qatarların kóp dárejeli yacheykalı fleshke qaytarıwdı jobalaǵanı hám bar qurılmalardaǵı ónimdarlıq máselelerin keleshektegi iOS jańalanıwında sheshiwdi rejelestirgeni xabar etildi.&lt;ref name=&quot;BGR iP6P reboots 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/11/04/128gb-iphone-6-plus-crash-and-reboot|bet=128GB iPhone 6 Plus crash and reboot bug blamed on memory quality|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141118025529/http://bgr.com/2014/11/04/128gb-iphone-6-plus-crash-and-reboot/|arxivsáne=November 18, 2014|sáne=November 4, 2014|jumıs=BGR|qaralǵan sáne=November 15, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;gsmarena-tlcnand&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://blog.gsmarena.com/apple-switch-faulty-flash-storage-type-iphone-6-iphone-6-plus/|bet=Apple to switch faulty flash storage type for iPhone 6, iPhone 6 Plus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150110125254/http://blog.gsmarena.com/apple-switch-faulty-flash-storage-type-iphone-6-iphone-6-plus/|arxivsáne=January 10, 2015|sáne=November 7, 2014|jumıs=GSMArena|qaralǵan sáne=March 1, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bk-nand&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.businesskorea.co.kr/article/7172/resolution-apple-change-controller-ic-nand-flash-used-iphone-6-iphone-6|bet=Apple to Change Controller IC of NAND Flash Used in iPhone 6, iPhone 6+|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150724161612/http://www.businesskorea.co.kr/article/7172/resolution-apple-change-controller-ic-nand-flash-used-iphone-6-iphone-6|arxivsáne=July 24, 2015|jumıs=Business Korea|qaralǵan sáne=March 1, 2015}}&lt;/ref&gt;

=== iPhone 6/6 Plus kamera máseleleri ===
Ayırım iPhone 6 Plus modelleriniń optikalıq súwret turaqlastırıw sistemaları kemshilikli bolıp, telefon tolıq háreketsiz uslap turılǵanda da durıs turaqlastıra almay, buldır súwretler hám «tolqın» tárizli videolarǵa alıp kelgeni xabar etildi.&lt;ref name=&quot;phonearena-ois&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.phonearena.com/news/Some-iPhone-6-Plus-units-are-suffering-from-a-weird-camera-issue_id63024|bet=Some iPhone 6 Plus units are suffering from a weird camera issue|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190827100439/https://www.phonearena.com/news/Some-iPhone-6-Plus-units-are-suffering-from-a-weird-camera-issue_id63024|arxivsáne=August 27, 2019|sáne=November 19, 2014|jumıs=PhoneArena|qaralǵan sáne=March 1, 2015}}&lt;/ref&gt; Optikalıq súwret turaqlastırıw sistemasına sonday-aq magnitlerdi paydalanatuǵın úshinshi tárep linza qosımshaları sıyaqlı aksessuarlar tásir etkeni anıqlandı; Apple paydalanıwshılarǵa hám óziniń licenziyalanǵan aksessuar óndiriwshilerine magnitli yamasa metall aksessuarlardıń OIS sistemasınıń kemshilik penen islewine alıp keliwi múmkinligi haqqında eskertpeler berdi.&lt;ref name=&quot;925-magnets&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://9to5mac.com/2014/12/14/accessories-with-magnetsmetal-might-interfere-w-iphone-6-plus-optical-image-stabilization-nfc-on-new-iphones/|bet=Accessories with magnets/metal might interfere w/ iPhone 6 Plus optical image stabilization, NFC on new iPhones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150220152540/http://9to5mac.com/2014/12/14/accessories-with-magnetsmetal-might-interfere-w-iphone-6-plus-optical-image-stabilization-nfc-on-new-iphones/|arxivsáne=February 20, 2015|sáne=December 14, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=March 1, 2015}}&lt;/ref&gt;

2015-jıldıń 21-avgustında Apple 2014-jıldıń sentyabrinen 2015-jıldıń yanvarına shekem shıǵarılǵan iPhone 6 Plus modelleri ushın ońlaw baǵdarlamasın járiyaladı, sebebi tásir etilgen modellerdiń artqı kameraları buldır súwretler túsiriwi múmkin ekenin ayttı.

Ayırım iPhone 6 hám iPhone 6 Plus modelleriniń aldıńǵı kamerası qanday da bir sebepler menen «jılısqan» yamasa ornınan qozǵalǵan. Apple bul máselesi bar kópshilik iPhone 6 modellerin biypul almastırıp beriwin atap ótti. Bul másele boyınsha kóplegen shaǵımlar bolıwına qaramastan, ol kameranıń ózine tásir etpeytuǵın kórinedi. Kameranıń ózi emes, al kamera moduliniń átirapındaǵı qorǵawshı kóbik materialınıń ornınan qozǵalǵanı aytıladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/crescentgate-problem-with-the-iphone-6-selfie-camera-2014-12|bet=There's A New, Widespread Problem With The iPhone 6 Selfie Camera|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190827100445/https://www.businessinsider.com/crescentgate-problem-with-the-iphone-6-selfie-camera-2014-12|arxivsáne=August 27, 2019|avtor=Cook, James|sáne=December 1, 2014|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=January 10, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== «53-qáte» ===
Eger iPhone 6 úy túymesi úshinshi tárep tárepinen ońlansa yamasa ózgertilse, qurılma Touch ID ge baylanıslı qáwipsizlik tekseriwlerinen óte almaydı, sebebi komponentler qáwipsizlik sebeplerine baylanıslı «qayta tastıyıqlanbaǵan» - bul process tek Apple dıń wákil orayları tárepinen ǵana orınlanıwı múmkin. Bul tekseriwlerden ótpew Touch ID ge baylanıslı barlıq funkciyalardı óshiredi. Bunday nátiyjeler geyde zıyan keliw sebepli de júz beriwi múmkin.&lt;ref name=&quot;dailydot-error53&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.dailydot.com/technology/what-is-error-53-iphone/|bet=Error 53 will kill your iPhone and no one knows what it is|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160619061249/http://www.dailydot.com/technology/what-is-error-53-iphone/|arxivsáne=June 19, 2016|sáne=April 20, 2015|jumıs=[[The Daily Dot]]|qaralǵan sáne=February 5, 2016}}&lt;/ref&gt;

Usı apparatlıq támiynat pútinligin tekseriwler iOS jańalanǵanda yamasa qayta tiklengende qurılmanı qayta tiklew múmkin bolmaytuǵın «Qayta tiklew rejimi»ne kirgizetuǵını xabarlandı, bunda qurılmanı [[iTunes]] baǵdarlaması arqalı qálpine keltiriw háreketleri «53-qáte» xabarın shıǵaradı. Touch ID komponentlerine baylanıslı apparatlıq támiynat pútinligi qáteleri menen baylanıslı ekenligi túsindirmesinen tısqarı, Apple 53-qáteniń ne sebepten payda bolatuǵını yamasa pútkil qurılmanı almastırmastan onı qalay dúzetiw múmkinligi haqqında hesh qanday rásmiy túsinik bermedi.

2016-jıldıń 18-fevralında Apple [[iTunes]] arqalı iOS 9.2.1 jamawın shıǵardı, ol bul máseleni sheshedi hám 53-qáteniń shınında da iPhone zavodtan jónetilmesten aldın Touch ID apparatlıq támiynatın tekseriw ushın diagnostikalıq tekseriw menen baylanıslı ekenin moyınladı.&lt;ref name=&quot;tc-error53fix&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/02/18/apple-apologizes-and-updates-ios-to-restore-iphones-disabled-by-error-53/|bet=Apple Apologizes And Updates iOS To Restore iPhones Disabled By Error 53|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223144111/https://techcrunch.com/2016/02/18/apple-apologizes-and-updates-ios-to-restore-iphones-disabled-by-error-53/|arxivsáne=December 23, 2016|sáne=February 18, 2016|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=February 18, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Sensorlı ekrannıń islemey qalıwı («sensor keselligi») ===
[[Fayl:IPhone_6_display_removed_2.jpg|nobaý|Displeyi alıp taslanǵan iPhone 6]]
iPhone 6 logikalıq taxtalarındaǵı sensorlı ekrandı basqarıw komponentleri jetkiliksiz qollawǵa iye, sonıń ishinde integral sxemalardı bekkemleytuǵın hám turaqlastıratuǵın toltırıwshınıń joqlıǵı hám aldıńǵı iPhone úlgilerindegidey logikalıq taxtada qattı metall qalqannıń joqlıǵı; sensorlı ekran kontrolleri onıń ornına iyilgish «stiker» menen qorǵalǵan. Qurılmanı ádettegi qollanıw logikalıq taxtanıń ishki jaqtan iyiliwine alıp keliwi múmkin, bul sensorlı ekran IC baylanıstırıwshılarına kúsh túsirip, sensorlı ekran funkciyasınıń tómenlewine yamasa tolıq joǵalıwına alıp keledi. Bul túrdegi kemshilik penen baylanıslı bolǵan belgi - displeydiń joqarǵı bóliminde jıltıldaǵan bos sızıq payda bolıwı.&lt;ref name=&quot;ext-touchdisease&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.extremetech.com/mobile/234661-the-iphone-6s-touch-disease-is-spreading-now-the-largest-problem-reported-to-apple-stores|bet=The iPhone 6's 'touch disease' is spreading, now the largest problem reported to Apple Stores|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190828062743/https://www.extremetech.com/mobile/234661-the-iphone-6s-touch-disease-is-spreading-now-the-largest-problem-reported-to-apple-stores|arxivsáne=August 28, 2019|sáne=August 30, 2016|jumıs=ExtremeTech|baspaxana=Ziff Davis Media|qaralǵan sáne=August 31, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;techradar-underfill&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/iphone-6-touch-problems-the-gray-flickering-is-an-epidemic-disease-1327020|bet=iPhone 6 touch problems? The gray flickering is an epidemic|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181002042545/https://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/iphone-6-touch-problems-the-gray-flickering-is-an-epidemic-disease-1327020|arxivsáne=October 2, 2018|jumıs=Techradar|baspaxana=Future|qaralǵan sáne=August 31, 2016}}&lt;/ref&gt; iFixit bul máseleni «sensor keselligi» dep atap,&lt;ref name=&quot;fortune-touchdisease&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://fortune.com/2016/08/30/apple-touch-disease-lawsuit/|bet=Apple Is Being Sued Over the iPhone 'Touch Disease'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190828062739/https://fortune.com/2016/08/30/apple-touch-disease-lawsuit/|arxivsáne=August 28, 2019|jumıs=Fortune|qaralǵan sáne=August 31, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;extremetech-failingearly&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.extremetech.com/mobile/234552-apples-iphone-6-6-plus-are-failing-early-thanks-to-touch-disease-bending-problems|bet=Apple's iPhone 6, 6 Plus are failing early thanks to 'touch disease,' bending problems|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190828062734/https://www.extremetech.com/mobile/234552-apples-iphone-6-6-plus-are-failing-early-thanks-to-touch-disease-bending-problems|arxivsáne=August 28, 2019|sáne=August 26, 2016|jumıs=ExtremeTech|qaralǵan sáne=August 31, 2016}}&lt;/ref&gt; qurılmanıń qattılıǵınıń jetispewshiligi sebepli aldıńǵı «Bendgate» dizayn kemshiliginiń nátiyjesi ekenin xabarladı. Usılayınsha, úlkenirek iPhone 6 Plus bul kemshilikke kóbirek beyim, biraq ol iPhone 6 úlgileriniń az ǵana procentinde de xabarlanǵan.&lt;ref name=&quot;ifixit-touchdisease&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://ifixit.org/blog/8309/iphone-6-plus-gray-flicker-touch-death/|bet=A Touch Defect Is Breaking a Ton of iPhone 6 Pluses|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190611195831/https://ifixit.org/blog/8309/iphone-6-plus-gray-flicker-touch-death/|arxivsáne=June 11, 2019|jumıs=iFixit Blog|baspaxana=iFixit|qaralǵan sáne=August 31, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bbcnews-touchdisease&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple accused of iPhone 6 'touch disease' defect|date=August 24, 2016|url=https://www.bbc.com/news/technology-37174316|access-date=August 31, 2016}}&lt;/ref&gt; Bul qurılmalardıń izinen kelgen iPhone 6s ishki dizaynındaǵı ózgerisler sebepli bul kemshilikten azat, oǵan arqa qaplamanıń «tiykarǵı noqatların» bekkemlew hám sensorlı ekran kontrollerlerin logikalıq taxtadan displey blogına kóshiriw kiredi.

Dáslep, Apple bul máseleni rásmiy túrde moyınlamadı. Másele Apple-dıń qollap-quwatlaw forumında keń talqılandı - bul jerde máseleni talqılaǵan postlar cenzuraǵa ushıradı.[81] Sensorlı ekrandı mikrosoldering arqalı ońlawǵa boladı: Apple dúkanları logikalıq taxtanı ońlaw ushın kerek bolǵan qurallarǵa iye emes, bul zıyanlanǵan paydalanıwshılardıń óz qurılmaların rásmiy emes, úshinshi tárep ońlaw xızmetlerine jiberiwine alıp kelgen. Apple Insider tárepinen sorawǵa tartılǵan Apple dúkanı xızmetkeri, olar máseleni birinshi ret bayqaǵannan altı ay ótkennen keyin, Apple olarǵa zıyanlanǵan paydalanıwshılarǵa bunıń ońlawǵa bolmaytuǵın apparatlıq támiynat máselesi ekenin hám olardıń iPhone-ın almastırıw kerek ekenin aytıwdı buyırǵan kórsetpe bergenin xabarladı. Degen menen, bazı awısıqta bar birlikler de qutısında shıqqannan baslap-aq usı máselege ushıraǵan, bul xızmetkerdiń «xızmet qorınan qutını shıǵarıp, tap tutınıwshıda bar máseleniń ózin almastırıwshıda kóriwden sharshadım» dep aytıwına alıp kelgen.&lt;ref name=&quot;ai-touchdisease&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/08/26/sources-iphone-6-series-touch-disease-now-accounting-for-about-11-of-apple-store-repairs|bet=Sources: iPhone 6 series 'touch disease' now accounting for about 11% of Apple Store repairs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190720011757/https://appleinsider.com/articles/16/08/26/sources-iphone-6-series-touch-disease-now-accounting-for-about-11-of-apple-store-repairs|arxivsáne=July 20, 2019|sáne=August 26, 2016|jumıs=Apple Insider|qaralǵan sáne=August 31, 2016}}&lt;/ref&gt; Bul másele 2016-jıldıń avgust ayında iFixit tárepinen xabarlanǵannan keyin keń jámiyetshiliktiń dıqqatın tarttı. 2016-jıldıń 26-avgustında Apple Insider tórt «joqarı trafikli» Apple dúkanı orınlarınan alınǵan maǵlıwmatlarǵa tiykarlanıp, «sensor keselligi» máselesi haqqında keń jámiyetshilik xabarlarınan keyin ońlaw ushın ákelingen iPhone 6 qurılmaları sanınıń anaǵurlım kóbeygenin xabarladı.

2016-jıldıń 30-avgustında, úsh iPhone 6 iyesi toparı Apple Inc. kompaniyasına qarsı AQSHtıń Kaliforniya shtatınıń Arqa rayon federal sudında arza berdi hám toparlıq shaǵım ushın usınıs kirgizdi. Olar Apple kompaniyasın ádil emes biznes ámeliyatların júrgiziwde ayıpladı, sebebi kompaniya «uzaq waqıttan berli» dizayndaǵı kemshilikten xabardar bolsa da, onı moyınlawdan yaki ońlawdan bas tartqan.&lt;ref name=&quot;tc-tdlawsuit&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/08/29/sufferers-of-iphone-6s-touch-disease-may-soon-have-a-class-action-lawsuit/|bet=Sufferers of iPhone 6's 'Touch Disease' may soon have a class action lawsuit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190828062732/https://techcrunch.com/2016/08/29/sufferers-of-iphone-6s-touch-disease-may-soon-have-a-class-action-lawsuit/|arxivsáne=August 28, 2019|sáne=August 29, 2016|jumıs=TechCrunch|baspaxana=AOL|qaralǵan sáne=August 31, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;mercurynews-classaction&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.mercurynews.com/bay-area-news/ci_30309040/apple-faces-class-action-lawsuit-over-iphone-touch|bet=iPhone 'touch disease': Apple faces class-action lawsuit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160901144849/http://www.mercurynews.com/bay-area-news/ci_30309040/apple-faces-class-action-lawsuit-over-iphone-touch|arxivsáne=September 1, 2016|sáne=August 30, 2016|jumıs=The Mercury News|qaralǵan sáne=August 31, 2016}}&lt;/ref&gt;

2016-jıldıń 17-noyabrinde Apple bul máseleni rásmiy túrde moyınladı hám zıyanlanǵan iPhone 6 Plus modelleri ushın pullı ońlaw baǵdarlamasın járiyaladı. Olar bılay dedi: «Ayırım iPhone 6 Plus qurılmaları qattı betke bir neshe márte túsip ketkennen keyin hám qurılmaǵa qosımsha kúsh túskennen soń, displeydiń jıltıldawı yaki Multi-Sensor máselelerin kórsetiwi múmkin».&lt;ref name=&quot;verge-touchdiseaseprogram&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/11/17/13672788/apple-iphone-6-plus-touch-disease-repair-program|bet=Apple launches repair program for iPhone 6 Plus 'touch disease' flaw|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190828062735/https://www.theverge.com/2016/11/17/13672788/apple-iphone-6-plus-touch-disease-repair-program|arxivsáne=August 28, 2019|sáne=November 17, 2016|jumıs=The Verge|baspaxana=Vox Media|qaralǵan sáne=December 13, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Satıwlar ==
Apple Inc. kompaniyası xabarladı, qurılma satıwǵa shıqqannan keyin 24 saat ishinde iPhone 6 hám 6 Plus modelleriniń 4 millionnan aslam aldın ala buyırtpası islendi, bul bar bolǵan támiynattan asıp ketti - bul Apple rekordı boldı.&lt;ref name=&quot;MW orders 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2643110/apple-iphone-6-and-6-plus-pre-orders-top-4-million-in-24-hours.html|bet=Apple iPhone 6 and 6 Plus pre-orders top 4 million in 24 hours|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190828111133/https://www.macworld.com/article/2643110/apple-iphone-6-and-6-plus-pre-orders-top-4-million-in-24-hours.html|arxivsáne=August 28, 2019|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=September 15, 2014|jumıs=[[Macworld]]|qaralǵan sáne=September 16, 2014}}&lt;/ref&gt; Dáslepki úsh kún ishinde 10 million iPhone 6 hám iPhone 6 Plus qurılmaları satıldı, bul jáne bir Apple rekordın ornattı. iPhone 6S hám 6S Plus modelleri 2015-jıldıń sentyabrinde tanıstırılıp, 13 million dana satıldı, bul ótken jılǵı shıǵarılıwdan keyingi dáslepki úsh kúndegi satıwlar rekordın ornattı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2015/09/28Apple-Announces-Record-iPhone-6s-iPhone-6s-Plus-Sales/|bet=Apple Announces Record iPhone 6s &amp; iPhone 6s Plus Sales|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220920135622/https://www.apple.com/newsroom/2015/09/28Apple-Announces-Record-iPhone-6s-iPhone-6s-Plus-Sales/|arxivsáne=September 20, 2022|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=2019-10-26}}&lt;/ref&gt; Shıǵarılǵanınan úsh ay ótkennen keyin, iPhone 6 71.5 million dana satıwǵa eristi.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.investopedia.com/ask/answers/021315/whats-bestselling-iphone-model-all-time.asp|bet=What's the Best-Selling iPhone Model of All Time?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200913101352/https://www.investopedia.com/ask/answers/021315/whats-bestselling-iphone-model-all-time.asp|arxivsáne=September 13, 2020|avtor=Segal|at=Troy|til=en|jumıs=Investopedia|qaralǵan sáne=2020-08-02}}&lt;/ref&gt;

2017-jıldıń iyun ayına kelip, iPhone 6 hám 6 Plus dúnya júzi boyınsha 222.4 million dana satıldı, bul olardı eń kóp satılǵan iPhone modelleri hám tariyxtaǵı eń kóp satılǵan smartfonlarǵa aylandırdı.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:IPhone]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>07w8ljq3fbjkq9g84gc972p58qgt9e6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IOS 9</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24914</id>
    <revision>
      <id>123943</id>
      <parentid>123742</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:48:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123943</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="89580" sha1="972kn1wumxtlr3hm8u4jhezxsu0j0rz" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; font-size: 125%; font-weight: bold; background: #E9E9E9;&quot; | iOS 9
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; padding: 0px;&quot; | iOS operaciyalıq sistemasınıń versiyası
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center;&quot; | [[Fayl:IOS_9_Logo.png|100px]]
|-
! Islep shıǵarıwshı
| [[Apple Inc.]]
|-
! Dereklik modeli
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[16-sentyabr]], [[2015]]
|-
! Sońǵı versiyası
| 9.3.6 (13G37) / 22-iyul, 2019
|-
! Jańalaw usılı
| Programmalıq támiynat jańalawı
|-
! Paket basqarıwshısı
| App Store
|-
! Platformalar
| iPhone, iPod Touch, iPad
|-
! Yadro túri
| Gibrid (XNU)
|-
! Licenziya
| Ashıq kodlı komponentlerdi esapqa almaǵanda menshikli EULA
|-
! Aldıńǵısı
| [[iOS 8]]
|-
! Keyingisi
| [[iOS 10]]
|-
! Rásmiy veb-saytı
| [https://web.archive.org/web/20160906075542/https://www.apple.com/ios/ iOS 9 – Apple] (arxivlengen)
|-
! Uranı
| Eń rawajlanǵan mobil tájiriybe. Endi jáne de kóbirek.
|-
! Qollaw statusı
| Eskirgen, qollanılmaydı
|}
'''iOS 9''' – bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵılǵan [[iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] toǵızınshı úlken relizi, [[iOS 8]] diń miyrasxorı bolıp tabıladı. Ol 2015-jıl 8-iyunda kompaniyanıń [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnyajúzlik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] járiyalandı hám 2015-jıl 16-sentyabrde shıǵarıldı. Onıń ornın 2016-jıl 13-sentyabrde [[iOS 10]] bastı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/09/13/apple-releases-ios-10/|bet=Apple Releases iOS 10 With Redesigned Lock Screen, New Messages Features, Third-Party Siri, and More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228010133/http://www.macrumors.com/2016/09/13/apple-releases-ios-10/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=September 13, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}&lt;/ref&gt;

iOS 9 ornatılǵan qosımshalarǵa kóp funkciyalıq jańalanıwlardı óz ishine aldı. Eń áhmiyetlisi, Notes qosımshası hár qıylı qurallar menen eskizler súwretlew, súwret qoyıw, veb-sayt siltemeleri hám kartadaǵı orınlar ushın kórnekli vizuallıq kórinis hám de jetilistirilgen dizimlerdi formatlaw imkaniyatlarına iye boldı; pútkilley jańa Apple News qosımshası hár túrli dereklerden maqalalardı biriktiredi; hám Apple Maps jámiyetlik transporttı qollap-quwatlaw funkciyasın aldı, biraq, iske túsirilgen waqıtta bul funkciya sheklengen sandaǵı orınlarda ámel etti. Úlken jańa sistemalıq jańalanıwlar proaktivlilikti óz ishine aladı, onda Siri hám jetilistirilgen izlew birlestirilip, operaciyalıq sistemanı informaciyaǵa (mısalı, waqıt hám orın sıyaqlı) kontekstlik jaqtan kóbirek xabardar etedi hám paydalanıwshıǵa informaciyanı aldın-ala usına aladı. Izlew ushın proaktiv intellekt hawa-rayı, sport, jańalıqlar hám basqalardı qamtıǵan tez nátiyjelerdi vidjet sıyaqlı formatta kórsete aladı. iOS 9 sonday-aq iPad ushın kóp wazıypalılıqtıń bir neshe túrin qostı. iOS 9.3 versiyasında Apple Night Shift (Túńgi rejim) rejimin qostı, bul qurılma displeyiniń reńin jıllıraq, «kók jaqtılıq» azıraq bolǵan túske ózgertip, paydalanıwshılardıń kóz densawlıǵına unamsız tásirlerdi azaytıwǵa járdem beredi. Qosımsha, iOS 9 iPhone 6s telefonlarındaǵı sensorlı displey texnologiyasına tiykarlanǵan Quick Actions (Tez háreketler) hám Peek and Pop sıyaqlı jańa paydalanıwshı tájiriybesi funkciyaların alıp keldi. Quick Actions - bul tiykarǵı ekrandaǵı qosımsha belgilerindegi qısqa jollar. Paydalanıwshılar aldın-ala kórilgen kontentti tolıq kóriniske kirgizbesten («Pop») aldın, aǵımdaǵı ekrannan shıqpastan kontentti aldın-ala kóre aladı («Peek»).

iOS 9 unamlı bahalandı. Sınshılar belsendilikti hám Siri di Xabarlandırıw Orayın barlıq informaciya ushın oraylıq orınǵa aylandırǵanı ushın, sonday-aq keleshektegi jańalanıwlardıń funkcionallıqtı jaqsılaw potencialı ushın maqtadı. iPad ushın jańa kóp wazıypalılıq funkciyaları, sonday-aq Notes qosımshasındaǵı súwret salıw hám foto qoyıw funkciyaları da maqtawǵa ılayıq boldı. Biraq, Apple News qosımshası jaqsı kórinisli maqalalardıń azlıǵı ushın, al Apple Maps bolsa jámiyetlik transporttı qollap-quwatlawdıń sheklengen geografiyalıq qoljetimliligi ushın sınǵa alındı.

Shıǵarılǵannan keyin bes kún ótkennen soń, Apple iOS 9 «belsendi» iOS qurılmalarınıń 50% ten aslamına ornatılǵanın járiyaladı, bunı Apple «jańa operaciyalıq sistema ushın eń tez qabıllaw dárejesi» dep sıpatladı.

iOS 9 klassikalıq «slayder» háreketin qollanatuǵın iOS tıń sońǵı versiyası bolıp tabıladı. iOS 10 shıǵıwı menen Apple «Búgin» (Today view) kórinisin engizdi, oǵan bloklanǵan ekranda ońǵa ısırıw arqalı kiriw múmkin boldı. Apple iOS 10 da «ısırıp ashıw» funkciyasın alıp tasladı, sebebi paydalanıwshılar telefondı ekrandı ısırıw arqalı ashpaqshı bolǵanda, telefondı ashıwdıń ornına, bul olardı jańa «Búgin» kórinisine alıp baratuǵın bolǵanlıqtan aljasıwlarǵa alıp keletuǵın edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://bgr.com/tech/ios-10-swipe-unlock-press-home/|bet=Apple has replaced 'slide to unlock' with something really dumb|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211017104907/https://bgr.com/tech/ios-10-swipe-unlock-press-home/|arxivsáne=October 17, 2021|avtor=Smith|at=Chris|sáne=2016-06-14|til=en-US|jumıs=BGR|qaralǵan sáne=2022-05-08}}&lt;/ref&gt;
iOS 9 - bul [[iPhone 4s]], iPad 2 hám iPad (3-áwlad) sıyaqlı 30 kontaktlı dok-konnektorı bar qurılmalar menen úylesimli iOS tıń sońǵı versiyası. Bul sonday-aq iPad Mini (1-áwlad) hám sońǵı 32-bitlik iPod Touch, yaǵnıy iPod Touch (5-áwlad)tı qollap-quwatlaytuǵın iOS tıń sońǵı versiyası. iOS 9 dıń miyrasxorı, iOS 10, A5 yamasa A5X chipleri bar qurılmalardı qollap-quwatlawdı toqtatadı.

== Sholıw ==
[[File:IOS_9.3_iPad_Pro.png|oñğa|nobaý|274x274 nükte|iOS 9.3 tiń 9,7 dyuymlik iPad Pro (1-áwlad) tiykarǵı ekranı]]
iOS 9 2015-jıl 8-iyunda Apple kompaniyasınıń Dúnyajúzlik baǵdarlamashılar konferenciyasında usınıldı, birinshi beta-versiyası tiykarǵı bayanattan keyin dizimnen ótken baǵdarlamashılar ushın qoljetimli etildi, al jámiyetlik beta-versiyası iyul ayında usınıldı.&lt;ref name=&quot;Announce&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8730557/apple-ios9-release-wwdc-2015|bet=Apple announces iOS 9, release later this year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206023203/http://www.theverge.com/2015/6/8/8730557/apple-ios9-release-wwdc-2015|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Seifert|at=Dan|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-9-beta-users-can-sign-up-for-beta-scheme-to-get-new-iphone-operating-system-in-july-10306392.html|bet=iOS 9 beta: users can sign up for beta scheme to get new iPhone operating system in July|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160729221113/http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-9-beta-users-can-sign-up-for-beta-scheme-to-get-new-iphone-operating-system-in-july-10306392.html|arxivsáne=July 29, 2016|avtor=Griffin|at=Andrew|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Independent]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11662734/iOS-9-everything-we-know-after-WWDC-2015.html|bet=iOS 9: what we've learnt from WWDC 2015|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304051528/http://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11662734/iOS-9-everything-we-know-after-WWDC-2015.html|arxivsáne=March 4, 2016|avtor=Curtis|at=Sophie|sáne=June 9, 2015|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

Bul keń jámiyetshiliktiń iOS tıń jańa versiyaların rásmiy shıǵarılıwınan aldın sınap kóriw imkaniyatına iye bolǵan birinshi jaǵday edi. Apple kompaniyasınıń Internet Programmalıq Támiynatı hám Xızmetleri boyınsha aǵa vice-prezidenti Eddi Kyudiń Fast Company ge aytıwınsha, jámiyetlik beta-baǵdarlaması «Kartalar sebepli» baslanǵan, bul kompaniyanıń dáslepki kúnlerinde áhmiyetli mashqalalarǵa ushıraǵan Apple Maps qosımshasınıń iske qosılıwına baylanıslı edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/3062090/tim-cooks-apple/playing-the-long-game-inside-tim-cooks-apple|bet=Playing The Long Game Inside Tim Cook's Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170414121749/https://www.fastcompany.com/3062090/tim-cooks-apple/playing-the-long-game-inside-tim-cooks-apple|arxivsáne=April 14, 2017|avtor=Tetzeli|at=Rick|sáne=August 8, 2016|jumıs=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]|baspaxana=Mansueto Ventures|qaralǵan sáne=July 5, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/8/8/12401638/apple-created-ios-beta-because-maps|bet=Apple created the iOS public beta because its Maps app was so bad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161113052020/http://www.theverge.com/2016/8/8/12401638/apple-created-ios-beta-because-maps|arxivsáne=November 13, 2016|avtor=Welch|at=Chris|sáne=August 8, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=July 5, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 9 rásmiy túrde 2015-jıl 16-sentyabrde shıǵarıldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/9/9/9245073/apple-ios-9-download-release-date-iphone-upgrade|bet=iOS 9 will be released on September 16th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161025164014/http://www.theverge.com/2015/9/9/9245073/apple-ios-9-download-release-date-iphone-upgrade|arxivsáne=October 25, 2016|avtor=Brandom|at=Russell|sáne=September 9, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=November 10, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/ios-9-release-sept-16/|bet=iOS 9 to be released Sept. 16|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161111061155/https://www.cnet.com/news/ios-9-release-sept-16/|arxivsáne=November 11, 2016|avtor=German|at=Kent|sáne=September 9, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=November 10, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Sistema ózgeshelikleri ==

=== 3D Touch ===
iPhone 6s hám iPhone 6s Plus telefonlarında iOS 9 ǵa 3D Touch dep atalatuǵın sensorlı displey imkaniyatı kirgizilgen. Ol ayırım Apple MacBook kompyuterleriniń trekpadında ushırasatuǵın Force Touch qa uqsaydı. 3D Touch imkaniyatın qollap-quwatlaytuǵın qosımshalarǵa Tez háreketler hám qısqa jollar qosılǵan bolıp, olar qosımsha belgishesine biraz qattıraq basıw arqalı iske túsedi. Ol sonday-aq Peek hám Pop dep atalatuǵın háreketlerdi usınadı, bul paydalanıwshılarǵa qalqıp turıwshı aynada hár qanday kontentti aldın-ala kóriw («Peek») ushın bekkem uslap turıwǵa múmkinshilik beredi, sońınnan, qálewi boyınsha, kontentti tolıq kóriniske kirgiziw («Pop») ushın qosımsha basım túsiredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/how-to/iphone-6s-3d-touch/|bet=How to Use 3D Touch on iPhone 6s and 6s Plus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161121223000/http://www.macrumors.com/how-to/iphone-6s-3d-touch/|arxivsáne=November 21, 2016|avtor=Gil|at=Lory|sáne=October 30, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

iPhone 6S tegi Taptic Engine paydalanıwshılar ekrandı qattıraq basqan sayın taktillik (sezimlik) juwap beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.ibtimes.co.uk/iphone-6s-iphone-6s-plus-first-look-hands-3d-touch-1519139|bet=iPhone 6s and iPhone 6s Plus first look: Hands-on with 3D Touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228061256/http://www.ibtimes.co.uk/iphone-6s-iphone-6s-plus-first-look-hands-3d-touch-1519139|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Arthur|at=Charles|sáne=September 9, 2015|jumıs=[[International Business Times]]|baspaxana=[[IBT Media]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Batareya ===
iOS 9 batareyanı únemlewshi eki áhmiyetli jańalanıw menen keledi. Telefon ekranı tómen qaratıp qoyılǵanda, xabarlandırıwlar kelgende ekran janbaydı. Apple sonday-aq Tómen Energiya Jumsaw Rejimin (Low Power Mode) qostı, bul fon xızmetleri hám animaciyalarǵa jumsalatuǵın energiya muǵdarın ózgertedi. Mısalı, Tómen Energiya Jumsaw Rejimi waqtında fonlıq qosımshalardı jańalaw hám push elektron pochta xızmetleri toqtatıladı. Telefon batareyasınıń dárejesi 20% ke jetkende, paydalanıwshılarǵa avtomatlı túrde Tómen Energiya Jumsaw Rejimin isletiw usınıs etiledi, bul ekrannıń joqarǵı qatarındaǵı status panelindegi batareya belgisiniń reńin sarıǵa ózgertedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-low-power-mode-on-ios-9/|bet=How to use low-power mode on iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221090254/https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-low-power-mode-on-ios-9/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=July 16, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Batareya dárejesi 80% ten asqanda, Tómen Energiya Jumsaw Rejimi avtomatlı túrde óshedi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2015/09/29/ios-9-batter-life-trick-low-power-mode/|bet=This obvious iOS 9 trick helps your iPhone battery last much longer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171013013454/http://bgr.com/2015/09/29/ios-9-batter-life-trick-low-power-mode/|arxivsáne=October 13, 2017|avtor=Smith|at=Chris|sáne=September 29, 2015|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=October 12, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Dizayn ===
San Francisco, jańa sistema shrifti, iOS tıń sistemalı shrifti sıpatında Helvetica Neue di almastırdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2015/06/apple-abandoned-worlds-beloved-typeface/|bet=Why Apple Abandoned the World's Most Beloved Typeface|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150613012051/http://www.wired.com/2015/06/apple-abandoned-worlds-beloved-typeface/|arxivsáne=June 13, 2015|avtor=Stinson|at=Liz|sáne=June 9, 2015|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/09/16/apple-ios-9-font|bet=All hail Apple's new iOS 9 font, San Francisco|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170109183948/http://mashable.com/2015/09/16/apple-ios-9-font/|arxivsáne=January 9, 2017|avtor=Strange|at=Adario|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 9 Xabarlandırıw Orayına hár qanday jalǵanǵan Bluetooth qurılmasınıń batareyasınıń xızmet múddetin hám zaryadlaw statusın kórsetetuǵın jańa batareya vidjetin qostı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://theappfactor.com/how-to-add-ios-9-battery-widget-to-notification-center/|bet=How to add the iOS 9 battery widget to Notification Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228032819/https://theappfactor.com/how-to-add-ios-9-battery-widget-to-notification-center/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Kazmucha|at=Allyson|sáne=September 18, 2015|jumıs=The App Factor|qaralǵan sáne=December 28, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.tekrevue.com/tip/ios-9-battery-widget-notification-center/|bet=New in iOS 9: Track iPhone Accessory Battery Life in Notification Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228032923/https://www.tekrevue.com/tip/ios-9-battery-widget-notification-center/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Tanous|at=Jim|sáne=September 28, 2015|jumıs=TekRevue|qaralǵan sáne=December 28, 2016}}&lt;/ref&gt;

Shift tuymesi belsendi emes bolǵanda, aldınǵı iOS versiyalarındaǵıday barlıq háriplerdiń bas hárip penen kórsetiliwiniń ornına, klaviaturada kishi háripler kórsetiledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/06/08/ios-9-shift-key/|bet=Here's how Apple finally fixed the shift key in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160923011117/https://9to5mac.com/2015/06/08/ios-9-shift-key/|arxivsáne=September 23, 2016|avtor=Beasley|at=Mike|sáne=June 8, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Ornatıw ===
iOS 9, iOS 8 ge qaraǵanda kishirek jańalanıw bolıp, iOS 8 ushın 4.58 GB orın talap etilse, bul tek 1.3 GB orın talap etedi.&lt;ref name=&quot;Installation&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/06/23/ios-9-app-delete-reinstall-os-update-feature/|bet=iOS 9 Includes New Auto App Delete/Reinstall Feature for OS Updates on Devices With Insufficient Space|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170103003255/http://www.macrumors.com/2015/06/23/ios-9-app-delete-reinstall-os-update-feature/|arxivsáne=January 3, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 23, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt; Qosımsha, iOS 9 jańalanıwdıń ornatılıwına ruqsat beriw ushın qosımshalardı waqıtsha óshiriw imkaniyatın óz ishine aladı. Jańalanıw ornatılǵannan keyin, qosımshalar App Store dan avtomatlı túrde qayta ornatıladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/23/8834059/apple-ios-9-can-temporarily-delete-apps-before-updates|bet=iOS 9 can temporarily delete apps to make room for software updates|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170130003249/http://www.theverge.com/2015/6/23/8834059/apple-ios-9-can-temporarily-delete-apps-before-updates|arxivsáne=January 30, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=June 23, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt; iOS 9 sonday-aq «qosımshanı ıqshamlaw» (app thinning) funkciyasına iye, onda pútkil qosımshanıń ornına hár bir jeke qurılmada qosımshalardı isletiw ushın tek zárúr bolǵan aktivler ǵana júklep alınadı, bul potencial túrde orındı únemleydi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.trustedreviews.com/news/apple-fixes-flaw-that-prevented-ios-9-app-thinning|bet=Apple fixes flaw that prevented iOS 9 app-thinning|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160125204526/http://www.trustedreviews.com/news/apple-fixes-flaw-that-prevented-ios-9-app-thinning|arxivsáne=January 25, 2016|avtor=Smith|at=Chris|sáne=October 6, 2015|jumıs=TrustedReviews|qaralǵan sáne=February 1, 2017}}&lt;/ref&gt; Mısalı, jańa «qosımshanı ıqshamlaw» texnologiyası menen, paydalanıwshı jańa iPhone 6S telefonına jańa qosımshanı júklep alǵanda, júklep alınǵan maǵlıwmat tek sol qurılma ushın zárúr bolǵan súwretler hám maǵlıwmatlardı ǵana óz ishine aladı, sonlıqtan qurılmada qollanılmaytuǵın súwretler hám maǵlıwmatlar ushın orın talap etilmeydi.

=== Kóp wazıypalılıq ===
Birinshi ret, iOS 9 ónimdarlıqtı arttırıw ushın iPad qa bir qatar funkciyalardı qosadı. Bularǵa OS X El Capitan daǵı tájiriybege uqsas, jetilistirilgen kóp wazıypalılıq ushın Slide Over, Split Screen (Bólingen Ekran) hám Picture in Picture (Súwret ishinde súwret) kiredi. Slide Over paydalanıwshıǵa displeydiń oń shetinen ısırıw arqalı ekinshi qosımshanı tartıp kirgiziwge múmkinshilik beredi. Bul qosımsha ekrannıń 1/3 bólegin iyelep, ekrannıń oń tárepine jaylasadı, al fonda belsendi emes qaldırılǵan tolıq ekranlı qosımsha menen óz-ara baylanıs waqtınsha toqtatıladı. Bul funkciya paydalanıwshılarǵa tez wazıypalardı orınlawǵa, sońınnan qosımshanı qayta jabıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-the-ipads-new-slide-over-feature-in-ios-9/|bet=How to use the iPad's new 'slide-over' feature in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160814023017/http://www.cnet.com/how-to/how-to-use-the-ipads-new-slide-over-feature-in-ios-9/|arxivsáne=August 14, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=August 28, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MacRumors Multitasking&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/09/16/ios-9-split-screen-multitasking-ipad/|bet=Inside iOS 9: Split-Screen Multitasking for the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229060035/http://www.macrumors.com/2015/09/16/ios-9-split-screen-multitasking-ipad/|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

Eger paydalanıwshı Slide Over aynasınıń janındaǵı uslaǵıshtı bassa yamasa aynanı ekrannıń shep tárepine qaray keńeytse, paydalanıwshı Split Screen (Bólingen Ekran) rejimine ótedi, bul olarǵa eki qosımsha menen bir waqıtta 50/50 proporciyasında qatar islesiwge múmkinshilik beredi. Paydalanıwshılar Slide Over rejiminde de, Split Screen kórinisinde de hár bir qosımshanıń joqarǵı bólegindegi uslaǵıshtı tómen tartıp, dizimnen basqa qosımshanı tańlaw arqalı ámeldegisin almastıra aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/get-to-know-the-ipads-new-split-view-feature-in-ios-9/|bet=Get to know the iPad's new 'split-view' feature in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170222021122/https://www.cnet.com/how-to/get-to-know-the-ipads-new-split-view-feature-in-ios-9/|arxivsáne=February 22, 2017|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 11, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

«Súwret ishinde súwret» (Picture in Picture) rejimi paydalanıwshılarǵa FaceTime qońırawların yamasa qollap-quwatlanatuǵın videolardı kishirek aynaǵa kishireytiwge hám iPad ta basqa wazıypalardı orınlaw waqtında olardı kóriwdi dawam ettiriwge múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-ios-9s-picture-in-picture-feature-with-youtube/|bet=How to use iOS 9's picture-in-picture feature with YouTube|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170225035309/https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-ios-9s-picture-in-picture-feature-with-youtube/|arxivsáne=February 25, 2017|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=January 14, 2016|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

Bólingen ekran (Split Screen) kóp wazıypalılıq funkciyası tek iPad Air 2, iPad mini 4, hám iPad Pro ushın qoljetimli, al Slide Over hám «Súwret ishinde súwret» funkciyaları iPad Air, iPad Air 2, iPad mini 2 hám onnan keyingi jańaları, hám iPad Pro ushın qoljetimli.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.iphonehacks.com/2015/09/ipad-support-ios-9-split-view-slide-over-picture-in-picture.html|bet=Here are the iPads that will support iOS 9's Split View, Slide Over and Picture-in-Picture features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220202425/http://www.iphonehacks.com/2015/09/ipad-support-ios-9-split-view-slide-over-picture-in-picture.html|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Pandey|at=Rajesh|sáne=September 15, 2015|jumıs=iPhoneHacks.com|qaralǵan sáne=December 19, 2016}}&lt;/ref&gt;

Banner xabarlandırıwları basılıp, basqa qosımshanıń ashılıwına sebep bolǵanda, ekrannıń joqarǵı shep múyeshine paydalanıwshını aldınǵı qosımshaǵa qaytaratuǵın artqa qaytıw tuymesi qosılǵan.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/08/09/how-to-use-the-new-back-button-in-ios-9|bet=How to use the new back button in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170406110541/http://appleinsider.com/articles/15/08/09/how-to-use-the-new-back-button-in-ios-9|arxivsáne=April 6, 2017|avtor=Oliver|at=Sam|sáne=August 9, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=April 6, 2017}}&lt;/ref&gt;

iPhone da iOS 9 qosımsha almastırǵıshınıń kórinisin iOS 8 degi qatar kórinisten kartaǵa uqsas kóriniske ózgertti.

=== Night Shift ===
Night Shift (Túńgi rejim) – bul iOS 9.3 te usınılǵan displey rejimi. Bul rejim qurılma displeyiniń reńlerin jıllıraq etedi, bul [[Microsoft Windows]] hám Apple macOS kompyuterleri ushın belgili baǵdarlama bolǵan F.lux qa uqsaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/01/11/apple-ios-9-3-night-shift/|bet=Apple Introduces New 'Night Shift' Feature in iOS 9.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161028063833/http://www.macrumors.com/2016/01/11/apple-ios-9-3-night-shift/|arxivsáne=October 28, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=January 11, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/03/22/why-apples-night-shift-in-ios-93-will-help-you-get-a-better-nights-sleep|bet=Why Apple's Night Shift in iOS 9.3 will help you get a better night's sleep|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161225221935/http://appleinsider.com/articles/16/03/22/why-apples-night-shift-in-ios-93-will-help-you-get-a-better-nights-sleep|arxivsáne=December 25, 2016|sáne=March 22, 2016|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Iske qosılǵanda, ol funkciyanı qashan qosıw yamasa óshiriwdi belgilew ushın qurılmanıń saatı hám geografiyalıq ornalasıwın qollanadı. Zárúrlik boyınsha, paydalanıwshı qol menen keste ornata aladı yamasa ulıwma keste ornatpawı da múmkin. Qolaylı kiriw ushın Basqarıw Orayında jańa Night Shift almastırǵıshı bar. Night Shift parametrleri «Parametrler» (Settings) qosımshasında «Displey hám Jaqtılıq» (Display and Brightness) bóliminde jaylasqan, hám funkciyanı isletiw hám keste ornatıwdan tısqarı, paydalanıwshı displeydiń jılılıǵın da sazlay aladı.&lt;ref name=&quot;About Night Shift&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/how-to/use-ios-9-3-night-shift-mode/|bet=How to Use Night Shift Mode in iOS 9.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161120081201/http://www.macrumors.com/how-to/use-ios-9-3-night-shift-mode/|arxivsáne=November 20, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=January 14, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

2016-jıl mart ayında iOS 9.3 te usınılǵanına qaramastan, eki aydan keyin iOS 9.3.2 shıqqanǵa shekem Night Shift hám Tómen Energiya Jumsaw Rejimin bir waqıtta qollanıw múmkin emes edi.&lt;ref name=&quot;Night Shift and Low Power Mode&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/05/16/apple-releases-ios-9-3-2/|bet=Apple Releases iOS 9.3.2 With Support for Simultaneous Night Shift/Low Power Mode Usage|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161117213604/http://www.macrumors.com/2016/05/16/apple-releases-ios-9-3-2/|arxivsáne=November 17, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=May 16, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Night Shift tek Apple A7 yamasa onnan jańa chiplerde ushırasatuǵın 64 bitlik processordı talap etedi, bul [[iPhone 4s]], [[iPhone 5]], [[iPhone 5c]], iPad 2, iPad 3, iPad 4, birinshi áwlad iPad Mini, hám 5-áwlad iPod Touch sıyaqlı eskirek iOS qurılmalarınıń Night Shift rejimin almaytuǵının ańlatadı.

=== Ónimdarlıq ===
iOS 9 Metal API keńeytilgen qollanılıwı sebepli ónimdarlıq hám tezlik jaqsılanıwların óz ishine aladı. Metal [[iOS 8]] de usınılǵan edi hám burın tek oyın baǵdarlamashıları ushın sheklengen edi. iOS 9 da Metal dı qollanıw onıń kópshilik tiykarǵı paydalanıwshı interfeysi elementleri hám grafikasın basqarıwına múmkinshilik beriw ushın keńeytilgen.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.ibtimes.co.uk/9-reasons-why-ios-9-will-make-your-old-iphone-feel-like-new-1519281|bet=9 reasons why iOS 9 will make your old iPhone feel like new|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170420090946/http://www.ibtimes.co.uk/9-reasons-why-ios-9-will-make-your-old-iphone-feel-like-new-1519281|arxivsáne=April 20, 2017|avtor=McClelland|at=David|sáne=September 10, 2015|jumıs=[[International Business Times]]|baspaxana=[[IBT Media]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Belsendilik ===
Intellekt – iOS 9 dıń tiykarǵı imkaniyatlarınıń biri bolıp, ol jańadan birlestirilgen Siri hám Izlewden (burın Spotlight dep atalǵan), sonday-aq pútkil operaciyalıq sistemadaǵı «proaktivlikten» ibarat. iOS endi kontekstlik informaciyadan (mısalı, waqıt hám orın) kóbirek xabardar bolıp, paydalanıwshıǵa olardıń waqıtı hám kúsh-ǵayratın únemlew ushın aldın-ala kerek bolıwı múmkin nárselerdi proaktiv túrde usınadı. Teriw waqtında, Izlew funkciyası da Siri interfeysinde usınılǵanǵa uqsas, tez juwaplardı bir qaraǵanda kórinetuǵın, vidjetke uqsas formatta kórsetiw ushın jetilistirildi. Izlew ámeldegi hawa rayın, sport esapların, jańalıqlardı hám basqalardı kórsete aladı. Proaktiv usınısları bar Izlew ekranına xabarlandırıwlar aynasın tómen tartıw arqalı, Safari veb-brauzerinde izlew qatarı arqalı, yamasa tiykarǵı ekranda shepke qaray ısırıw arqalı kiriwge boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/09/ios-9-thoroughly-reviewed/5/#h5|bet=iOS 9, thoroughly reviewed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221000039/http://arstechnica.com/apple/2015/09/ios-9-thoroughly-reviewed/5/#h5|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

Intellekt sonday-aq qosımshalarǵa da tarqaladı. Mısalı, Mail qosımshasında, eger xabar mazmunında tiyisli maǵlıwmatlar tabılsa, waqıyalar avtomatlı túrde Kalendarǵa qosılıwı múmkin, hám xabardı jazıw waqtında múmkin bolǵan qosımsha alıwshılar usınıs etiledi. Siri sonday-aq tiykarǵı tuymeni basıp turıw arqalı iske qosılǵanda, ekranda ne bar ekenligin biledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://money.cnn.com/gallery/technology/2015/06/09/9-best-ios-9-features|bet=9 things you'll love about iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304201101/http://money.cnn.com/gallery/technology/2015/06/09/9-best-ios-9-features/|arxivsáne=March 4, 2016|avtor=Goldman|at=David|sáne=June 9, 2015|baspaxana=[[CNN]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Qáwipsizlik ===
iOS 9 bir neshe qáwipsizlik jaqsılanıwların usınadı. Ol standart retinde 6 tańbalı parol kodın (aldınǵı 4 cifrlı standarttan eki cifrǵa artıq) usınadı, sonday-aq eki faktorlı autentifikaciyanı qollap-quwatlaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-ibm-passcode-security-six-digits-event-september-9/|bet=Apple just relieved a big security headache for work iPhones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304111616/http://www.zdnet.com/article/apple-ibm-passcode-security-six-digits-event-september-9/|arxivsáne=March 4, 2016|avtor=Whittaker|at=Zack|sáne=September 10, 2015|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://nakedsecurity.sophos.com/2015/06/10/ios-9-enhances-two-factor-authentication-introduces-6-digit-passcodes/|bet=iOS 9 enhances two factor authentication, introduces 6-digit passcodes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161210013132/https://nakedsecurity.sophos.com/2015/06/10/ios-9-enhances-two-factor-authentication-introduces-6-digit-passcodes/|arxivsáne=December 10, 2016|avtor=Munson|at=Lee|sáne=June 10, 2015|jumıs=Naked Security|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; 6 tańbalı parol kodları álleqayda qáwipsizirek boldı, sebebi 4 tańbalı parol kodları ushın tek 10 000 múmkin bolǵan kombinaciya bolsa, endi 1 million múmkin bolǵan parol kod kombinaciyası payda boldı.

2015-jıl sentyabrdegi iOS 9 dıń dáslepki relizi aldınǵı iOS versiyalarındaǵı qáwipsizlik mashqalasın dúzetti, onda «kemshilik AirDrop paydalanıwshısınıń diapazonındaǵı hár qanday adamǵa maqsetli qurılmaǵa zıyanlı baǵdarlama ornatıwǵa hám jábirleniwshi kiriwshi AirDrop faylın biykar etse de, eksployttiń islewi ushın iOS sazlawların ózgertiwge múmkinshilik beretuǵın edi».&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2015/09/16/airdrop-ios-vulnerability/|bet=One Great Reason To Update To iOS 9 – A Nasty Silent AirDrop Attack Is In Town|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170215221433/http://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2015/09/16/airdrop-ios-vulnerability/|arxivsáne=February 15, 2017|avtor=Fox-Brewster|at=Thomas|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-airdrop-flaw-leaves-users-vulnerable-to-exploit/|bet=Apple iOS 9 fixes serious AirDrop vulnerability|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221090252/https://www.cnet.com/news/apple-airdrop-flaw-leaves-users-vulnerable-to-exploit/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Osborne|at=Charlie|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Parametrler ===
iOS 9 daǵı «Parametrler» (Settings) qosımshası parametrler hám opciyalardı tabıwdı ańsatlastıratuǵın jańa izlew qatarın óz ishine aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2985017/ios/settings-in-ios-9-every-notable-change-you-need-to-know.html|bet=Settings in iOS 9: Every notable change you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161127171601/http://www.macworld.com/article/2985017/ios/settings-in-ios-9-every-notable-change-you-need-to-know.html|arxivsáne=November 27, 2016|avtor=Ochs|at=Susie|sáne=September 21, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.iphonehacks.com/2015/10/how-to-search-settings-on-iphone-ipad-in-ios-9.html|bet=How to search Settings on iPhone or iPad in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206201105/http://www.iphonehacks.com/2015/10/how-to-search-settings-on-iphone-ipad-in-ios-9.html|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Obaizamomwan|at=Osas|sáne=October 7, 2015|jumıs=iPhoneHacks.com|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/9/18/9352327/new-ios-9-features-iphone-tips-tricks-guide|bet=The best iOS 9 features you don't know about yet|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170109180831/http://www.theverge.com/2015/9/18/9352327/new-ios-9-features-iphone-tips-tricks-guide|arxivsáne=January 9, 2017|sáne=September 18, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}&lt;/ref&gt; Paydalanıwshıda sonday-aq xabarlandırıwlardı olardıń qaysı qosımshadan kelgenine qaray toparlaw,&lt;ref name=&quot;Forbes 25&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2015/09/19/apple-ios-9-secrets/|bet=Apple iOS 9 Has 25 Great Secret Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170415105224/https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2015/09/19/apple-ios-9-secrets/|arxivsáne=April 15, 2017|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=September 19, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=April 15, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/09/22/ios-9-tips-display-notification-center-alerts-individually-by-time|bet=iOS 9 tips: Free Notification Center alerts from app groupings|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170415200417/http://appleinsider.com/articles/15/09/22/ios-9-tips-display-notification-center-alerts-individually-by-time|arxivsáne=April 15, 2017|avtor=Edwards|at=Marty|sáne=September 22, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=April 15, 2017}}&lt;/ref&gt; hám «Biykar etiw ushın silkiw» (Shake to Undo) funkciyasın qosıw yamasa óshiriw imkaniyatı bar.&lt;ref name=&quot;Redmond 45&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.redmondpie.com/the-hidden-ios-9-features-apple-didnt-tell-you-about/|bet=The 45 Hidden iOS 9 Features Apple Didn't Tell You About|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170415104427/http://www.redmondpie.com/the-hidden-ios-9-features-apple-didnt-tell-you-about/|arxivsáne=April 15, 2017|avtor=Ghani|at=Uzair|sáne=June 16, 2015|jumıs=Redmond Pie|qaralǵan sáne=April 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Basqa ózgerisler ===
iPad ta klaviaturada eki barmaq penen súyrew kursordı ádettegi trekpad sıyaqlı erkin jıljıtıp, kursordı jaylastırıwdı hám tekstti belgilewdi ańsatlastıradı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/feature/ipad/everything-you-need-know-about-ios-9-on-ipad-3621941/|bet=Complete guide to iOS 9 Multitasking on the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170106151212/http://www.macworld.co.uk/feature/ipad/everything-you-need-know-about-ios-9-on-ipad-3621941/|arxivsáne=January 6, 2017|avtor=Macro|at=Ashleigh|sáne=September 14, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Klaviaturadan trekpadqa ótiw funkciyası iPhone 6S hám 6S Plus telefonlarına da keńeytilgen, onda paydalanıwshılar trekpadtı isletiw ushın klaviaturanı 3D Touch (kúsh penen basıw) arqalı basa aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/10/11/how-to-use-ios-9s-keyboard-as-a-trackpad-with-3d-touch-on-iphone-6s-|bet=How to use iOS 9's keyboard as a trackpad with 3D Touch on iPhone 6s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221090520/http://appleinsider.com/articles/15/10/11/how-to-use-ios-9s-keyboard-as-a-trackpad-with-3d-touch-on-iphone-6s-|arxivsáne=December 21, 2016|sáne=October 11, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Sonday-aq iPad ta kesiw, kóshiriw, qoyıw, biykar etiw hám qayta orınlaw funkciyaları ushın qısqa qatarlar paneli qosılǵan,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/how-use-shortcut-bar-ipad|bet=How to use the keyboard shortcut bar on iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161207193111/http://www.imore.com/how-use-shortcut-bar-ipad|arxivsáne=December 7, 2016|avtor=Filipowicz|at=Luke|sáne=March 28, 2016|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; hám papkalar iPhone daǵı 9 benen salıstırǵanda hár bette 16 qosımshanı 4x4 tártibinde kórsetedi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/07/08/ipad-home-screen-folders-now-display-16-apps-per-page-in-apples-new-ios-9-beta-3|bet=Inside iOS 9: iPad home screen folders now display 16 apps per page|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170320052107/http://appleinsider.com/articles/15/07/08/ipad-home-screen-folders-now-display-16-apps-per-page-in-apples-new-ios-9-beta-3|arxivsáne=March 20, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=July 8, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=March 19, 2017}}&lt;/ref&gt; bul bir papkada barlıǵı 240 qosımshaǵa shekem bolıwına múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/07/08/new-folders-ios-9/|bet=iOS 9 lets you store 105 more apps per folder on the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171015150809/https://9to5mac.com/2015/07/08/new-folders-ios-9/|arxivsáne=October 15, 2017|avtor=Miller|at=Chance|sáne=July 8, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 9 Wi-Fi Assist funkciyasın usındı – bul (standart boyınsha qosılǵan) múmkinshilik Wi-Fi baylanısı turaqsız bolǵanda telefondı avtomatlı túrde mobil maǵlıwmatlarǵa almastıradı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2015/09/28/ios-9-wifi-assist/|bet=iOS 9's WiFi Assist is killing your data plan|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170105083132/https://www.engadget.com/2015/09/28/ios-9-wifi-assist/|arxivsáne=January 5, 2017|avtor=Baldwin|at=Roberto|sáne=September 28, 2015|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2015/09/28/ios-9-features-wi-fi-assist/|bet=There's a great new iOS 9 feature you might have to turn off right now|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226093541/http://bgr.com/2015/09/28/ios-9-features-wi-fi-assist/|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Smith|at=Chris|sáne=September 28, 2015|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/30/ignore-the-haters-wi-fi-assist-is-ios-9|bet=Ignore the haters: Wi-Fi Assist is the best new feature in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161013111413/https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/30/ignore-the-haters-wi-fi-assist-is-ios-9|arxivsáne=October 13, 2016|avtor=Hern|at=Alex|sáne=September 30, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}&lt;/ref&gt;

Paydalanıwshıǵa ushıw informaciyası usınılǵan hár qanday waqıtta, paydalanıwshı sol ushıw ushın aldın-ala kóriwdi kóriw ushın siltemeni basa aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/09/17/ios-9-hidden-features/|bet=12 hidden features in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170324160947/http://mashable.com/2015/09/17/ios-9-hidden-features/|arxivsáne=March 24, 2017|avtor=Bell|at=Karissa|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/08/12/apple-brings-native-flight-tracking-support-to-ios-9-and-os-x-el-capitan|bet=Apple brings native flight tracking support to iOS 9 and OS X El Capitan|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170329211804/http://appleinsider.com/articles/15/08/12/apple-brings-native-flight-tracking-support-to-ios-9-and-os-x-el-capitan|arxivsáne=March 29, 2017|sáne=August 12, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 10, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qosımshalardıń ózgeshelikleri ==

=== iBooks ===
iOS 9.3 hám keyingi versiyalarında Safari yamasa [[iTunes]] arqalı iBooks qosımshasına saqlanǵan PDF fayllar [[iCloud]] penen sinxronlastırılıwı múmkin.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2016/01/11/ios-9-3-gallery-night-shift-new-3d-touch-features-notes-touch-id-more/|bet=iOS 9.3 Gallery &amp; Feature List: Night Shift, New 3D Touch features, updated Health app, Notes Touch ID, more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170128213424/https://9to5mac.com/2016/01/11/ios-9-3-gallery-night-shift-new-3d-touch-features-notes-touch-id-more/|arxivsáne=January 28, 2017|avtor=Gurman|at=Mark|sáne=January 11, 2016|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== iCloud ===
iOS 9 tiykarǵı ekranda iCloud Drive qosımshasın qosatuǵın parametrge iye. iCloud Drive paydalanıwshıǵa iCloud ta fayllar hám papkalardı saqlawǵa hám kórip shıǵıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/06/08/dedicated-icloud-drive-app/|bet=Dedicated iCloud Drive App Included Within Settings of iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170226131147/https://www.macrumors.com/2015/06/08/dedicated-icloud-drive-app/|arxivsáne=February 26, 2017|avtor=Broussard|at=Mitchel|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/9/8750365/icloud-drive-app-ios-9|bet=iOS 9 has a hidden iCloud Drive app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229171431/http://www.theverge.com/2015/6/9/8750365/icloud-drive-app-ios-9|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Byford|at=Sam|sáne=June 9, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/06/08/icloud-drive-app/|bet=iCloud Drive gets its own app on iOS 9, but it's hidden by default|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229171718/https://9to5mac.com/2015/06/08/icloud-drive-app/|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Beasley|at=Mike|sáne=June 8, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Densawlıq ===
iOS 8 de usınılǵan Health (Densawlıq) qosımshası iPhone da albomlıq (landshaft) rejimge iye boldı. Ol sonday-aq reproduktivlik densawlıq, ultrafiolet nurlanıwı, suwdı qabıl etiw hám háreketsiz jaǵday maǵlıwmatlarınıń túrlerin qollap-quwatlawdı qostı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/06/09/apples-expands-healthkit-in-ios-9-to-track-uv-exposure-water-intake-sexual-activity-ovulation|bet=Apple expands HealthKit in iOS 9 to track sexual activity, ovulation, UV exposure, water intake|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170209235235/http://appleinsider.com/articles/15/06/09/apples-expands-healthkit-in-ios-9-to-track-uv-exposure-water-intake-sexual-activity-ovulation|arxivsáne=February 9, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=June 9, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 9.3 te ol sonday-aq Apple Watch tan uyqı, shınıǵıw hám salmaqtı baqlap baradı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2016/mar/21/ios-93-better-sleep-health-app-and-fingerprint-locking-for-notes|bet=iOS 9.3 now available with Night Shift mode to help you sleep|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170218234639/https://www.theguardian.com/technology/2016/mar/21/ios-93-better-sleep-health-app-and-fingerprint-locking-for-notes|arxivsáne=February 18, 2017|avtor=Gibbs|at=Samuel|sáne=March 21, 2016|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Xabarlar ===
Xabarlar endi paydalanıwshıǵa tekstti izlewge hám sol tekstti belgilewge (hám aylandırıwǵa) múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.foxnews.com/tech/2015/09/17/10-more-hidden-features-in-ios.html|bet=10 more hidden features in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170327081731/http://www.foxnews.com/tech/2015/09/17/10-more-hidden-features-in-ios.html|arxivsáne=March 27, 2017|avtor=Epstein|at=Zach|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Fox News]]|baspaxana=[[Fox Entertainment Group]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}&lt;/ref&gt;

=== Kartalar ===
Apple Maps Baltimor, [[Berlin]], [[Chikago]], [[London]], [[Los-Andjeles]], [[Mexiko]], [[Nyu-York]], [[Parij]], Filadelfiya, [[San Francisco|San-Francisko]], [[Toronto]], hám Vashington (Kolumbiya Okrugi) ushın, sonday-aq «Qıtaydaǵı 300 den aslam orın» ushın jámiyetlik transport baǵdarların qollap-quwatlawdı qosadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2932429/ios/apple-maps-in-ios-9-adds-public-transit-local-business-search.html|bet=Apple Maps in iOS 9 adds public transit, local business search|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160817191150/http://www.macworld.com/article/2932429/ios/apple-maps-in-ios-9-adds-public-transit-local-business-search.html|arxivsáne=August 17, 2016|avtor=Tabini|at=Marco|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

Maps qosımshası endi jaqsılanǵan orın maǵlıwmatlarına iye, sonıń ishinde paydalanıwshıǵa jaqın jerdegi dúkanlardı, restoranlardı hám ishimlik ishetuǵın orınlardı usınıs etetuǵın «Jaqın átirapta» (Nearby) funkciyası bar. Awqat usınatuǵın orınlar ushın paydalanıwshılar qanday túrdegi awqattı qáleytuǵının anıq kórsete aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2952647/ios/hands-on-with-maps-in-ios-9-introducing-public-transit-and-more-accurate-data.html|bet=Hands-on with Maps in iOS 9: Introducing public transit and more accurate data|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161010080659/http://www.macworld.com/article/2952647/ios/hands-on-with-maps-in-ios-9-introducing-public-transit-and-more-accurate-data.html|arxivsáne=October 10, 2016|avtor=McGarry|at=Caitlin|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/09/16/ios-9-apple-maps-transit-nearby/|bet=Inside iOS 9: Apple Maps Gains Transit Mode and Nearby Search|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161022065148/http://www.macrumors.com/2015/09/16/ios-9-apple-maps-transit-nearby/|arxivsáne=October 22, 2016|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Jańalıqlar ===
iOS 9 jańa Apple News qosımshasın (Newsstand qosımshasın almastırıwshı) óz ishine aladı, ol hár túrli dereklerden jańalıqlardı Flipboard sıyaqlı uqsas stilde jıynaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/get-started-with-ios-9s-news-app/|bet=Get started with iOS 9's News app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160812235332/http://www.cnet.com/how-to/get-started-with-ios-9s-news-app/|arxivsáne=August 12, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 11, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Qosımsha «tez júklenetuǵın hám maǵlıwmat beriwshi animaciyalarǵa hám tolıq qaplawshı súwretlerge iye mobil formatındaǵı maketke» iye. Qosımsha, News Safari veb-brauzerinen [[RSS]] lentaların qollap-quwatlaydı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/07/08/ios-9-beta-3-tidbits/|bet=iOS 9 Beta 3 Tidbits: 4x4 Folders on iPad, Screenshot and Selfie Folders, News App, and More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161022174821/http://www.macrumors.com/2015/07/08/ios-9-beta-3-tidbits/|arxivsáne=October 22, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=July 8, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Shıǵarılǵan waqıtta, News qosımshası tek [[Amerika Qurama Shtatları|Amerika Qurama Shtatlarında]] qoljetimli boldı, biraq ol iOS 9.1 jańalanıwı menen Ullı Britaniya hám Avstraliyaǵa keńeytildi.&lt;ref name=&quot;Apple News in UK and Australia&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/10/21/apple-releases-ios-9-1/|bet=Apple Releases iOS 9.1 With New Emoji, Live Photos Improvements|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160912045820/http://www.macrumors.com/2015/10/21/apple-releases-ios-9-1/|arxivsáne=September 12, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=October 21, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

2016-jıldıń mart ayında Apple News platformasın barlıq jańalıqlar agentliklerine, sonıń ishinde ǵárezsiz blogerlerge de ashtı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/03/16/apple-news-opens-up/|bet=Apple opens its iOS News app to all publishers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160911000054/https://techcrunch.com/2016/03/16/apple-news-opens-up/|arxivsáne=September 11, 2016|avtor=Shu|at=Catherine|sáne=March 16, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.vanityfair.com/news/2016/03/apple-news-opens-to-publishers|bet=Apple just opened its News app in a big way|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161018045330/http://www.vanityfair.com/news/2016/03/apple-news-opens-to-publishers|arxivsáne=October 18, 2016|avtor=Fox|at=Emily Jane|sáne=March 15, 2016|jumıs=[[Vanity Fair (magazine)|Vanity Fair]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Eskertpeler ===
Notes qosımshası iOS 9 da bir qatar jaqsılanıwlar aldı, sonıń ishinde dúziw sızıqlar ushın sızǵısh sıyaqlı hár túrli qurallar menen súwretler salıw imkaniyatı bar. Súwretler de qosılıwı múmkin, al veb-saytlarǵa hám Kartadaǵı orınlarǵa siltemeler esletpelerge qosılǵanda anaǵurlım belgili, vizual kóriniske iye boladı. iPad ta hám iPhone da albom rejiminde, Notes súwret salıw ushın hár túrli reń opciyalarına, sonday-aq óshirgishke iye. Belgilengen, markerlengen, sızıqshalı hám nomerlengen dizimlerdi qosqanda, keńeytilgen formatlaw opciyaları.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/06/12/inside-ios-9-apples-notes-app-is-greatly-enhanced-with-drawings-lists-pictures-links-more|bet=Inside iOS 9: Apple's Notes app is greatly enhanced with drawings, lists, pictures, links &amp; more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161116155337/http://appleinsider.com/articles/15/06/12/inside-ios-9-apples-notes-app-is-greatly-enhanced-with-drawings-lists-pictures-links-more/|arxivsáne=November 16, 2016|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=June 12, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2947866/ios/meet-the-new-notes-ios-9s-feature-packed-evernote-rival.html|bet=Meet the new Notes, iOS 9's feature-packed Evernote rival|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170129041137/http://www.macworld.com/article/2947866/ios/meet-the-new-notes-ios-9s-feature-packed-evernote-rival.html|arxivsáne=January 29, 2017|avtor=McGarry|at=Caitlin|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

Qosımsha sonday-aq [[iCloud]] tı qollap-quwatlaydı hám papkalardı ańsat jaratıwǵa imkaniyat beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/products/apple-ios-9/review/|bet=Apple iOS 9 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422034938/https://www.cnet.com/products/apple-ios-9/review/|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Ralph|at=Nate|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=April 21, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 9.3 te kirgizilgen qáwipsiz esletpeler funkciyası,&lt;ref name=&quot;1970 Bug Fix and new Notes app&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/03/21/apple-releases-ios-9-3/|bet=Apple Releases iOS 9.3 With Night Shift, New Quick Actions, App Improvements, '1970' Bug Fix and More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161027173442/http://www.macrumors.com/2016/03/21/apple-releases-ios-9-3/|arxivsáne=October 27, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=March 21, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; iOS paydalanıwshısına óz esletpelerin parol yamasa Touch ID menen qorǵawǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-secure-the-notes-app-on-ios-9-3/|bet=How to secure the Notes app on iOS 9.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220222811/https://www.cnet.com/how-to/how-to-secure-the-notes-app-on-ios-9-3/|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=March 21, 2016|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 19, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Fotosúwretler ===
iOS 9 daǵı Photos qosımshası fotosúwret kóriwshide jaqsılanǵan slayder sızıǵın, «Ekran kóshirmeleri» hám «Selfiler» albomların hám bir neshe fotosúwretti jekelep óshirmesten ańsat uslap turıw hám tańlaw imkaniyatın óz ishine aldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-9-to-have-special-photo-albums-for-screenshots-and-selfies-10376996.html|bet=iOS 9 to have special photo albums for screenshots and selfies|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170216070122/http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-9-to-have-special-photo-albums-for-screenshots-and-selfies-10376996.html|arxivsáne=February 16, 2017|avtor=Griffin|at=Andrew|sáne=July 9, 2015|jumıs=[[The Independent]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}&lt;/ref&gt; Ol sonday-aq paydalanıwshıǵa jańa Jasırıw opciyası arqalı jasırın materialdı jasırıwǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://fieldguide.gizmodo.com/23-things-you-can-do-in-ios-9-that-you-couldnt-do-in-io-1731300214|bet=23 Things You Can Do in iOS 9 That You Couldn't Do in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204044132/http://fieldguide.gizmodo.com/23-things-you-can-do-in-ios-9-that-you-couldnt-do-in-io-1731300214|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Nield|at=David|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Gizmodo]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.igeeksblog.com/how-to-hide-multiple-photos-videos-on-iphone-or-ipad-in-ios-9/|bet=How to Hide Multiple Photos/Videos on iPhone or iPad in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170327080258/https://www.igeeksblog.com/how-to-hide-multiple-photos-videos-on-iphone-or-ipad-in-ios-9/|arxivsáne=March 27, 2017|avtor=Padhiyar|at=Jignesh|jumıs=iGeeksBlog|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}&lt;/ref&gt; Qosımsha sonday-aq paydalanıwshıǵa video oynatılıp atırǵanda úlkeytiw ushın shımshıp úlkeytuwge múmkinshilik beredi.

=== Safari ===
iOS 9 shıǵarılıwı menen Safari veb-brauzeri úshinshi tárep kontentin bloklawshı qosımshalarǵa ruqsat beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2984483/ios/hands-on-with-content-blocking-safari-extensions-in-ios-9.html|bet=Hands-on with content blocking Safari extensions in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222190647/http://www.macworld.com/article/2984483/ios/hands-on-with-content-blocking-safari-extensions-in-ios-9.html|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Fleishman|at=Glenn|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2986298/ios/how-to-enable-safari-ad-blockers-in-ios-9.html|bet=How to enable Safari ad-blockers in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221091117/http://www.macworld.com/article/2986298/ios/how-to-enable-safari-ad-blockers-in-ios-9.html|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Raymundo|at=Oscar|sáne=September 28, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Safari sonday-aq paydalanıwshılarǵa Oqıw rejiminiń kórinisin hárip hám fon reńi opciyaları menen sazlawǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/customize-the-appearance-of-safaris-reader-mode-on-ios-9/|bet=Customize the appearance of Safari's Reader mode on iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170415104115/https://www.cnet.com/how-to/customize-the-appearance-of-safaris-reader-mode-on-ios-9/|arxivsáne=April 15, 2017|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 3, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=April 15, 2017}}&lt;/ref&gt;

iOS 9 shıǵarılǵannan bir neshe kún ótkennen soń, reklamanı bloklawshı programmalıq támiynat [[App Store]] da birinshi orınlarǵa shıqtı, Peace qosımshasınıń baǵdarlamashısı Marko Armenttiń aytıwınsha, «veb-reklama hám minez-qulıqtı baqlaw qadaǵalawdan shıǵıp ketti. Olar qabıl etilmeytuǵın dárejede qorqınıshlı, hawlıqtırǵısh, biyzar etetuǵın hám qáwipsiz emes, hám olar qáwipli tezlik penen jamanlasıp baratır».&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/ad-blockers-top-apple-charts-as-ios-9-debuts/|bet=Ad blockers top Apple charts as iOS 9 debuts|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160906053530/http://www.cnet.com/news/ad-blockers-top-apple-charts-as-ios-9-debuts/|arxivsáne=September 6, 2016|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/ad-blockers-help-some-and-hurt-others-top-apple-ios-app-pulled-for-being-too-blunt/|bet=Ad blockers help some and hurt others: Top Apple iOS app pulled for being too blunt|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160807184900/http://www.zdnet.com/article/ad-blockers-help-some-and-hurt-others-top-apple-ios-app-pulled-for-being-too-blunt/|arxivsáne=August 7, 2016|avtor=Miller|at=Matthew|sáne=September 19, 2015|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Watch ===
Apple Watch qosımshası tek Watch dep ózgertildi.

=== Shıjlan ===
Passbook qosımshası iOS 9 da Wallet (shıjlan) dep ózgertildi hám dúkannıń sadıqlıq kartaları, sıylıq kartaları, Discover kredit/debet kartaları hám Ullı Britaniyada Apple Pay ushın qollap-quwatlaw sıyaqlı kóplegen jańa ózgerislerdi óz ishine aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/ios-9-wallet-using-the-shortcut-loyalty-cards-and-more-1305062|bet=iOS 9 Wallet: Using the shortcut, loyalty cards and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161127153807/http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/ios-9-wallet-using-the-shortcut-loyalty-cards-and-more-1305062|arxivsáne=November 27, 2016|avtor=Bookwalter|at=J.R.|sáne=September 24, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Wallet qosımshasına sonday-aq qulplanǵan ekrannan da kiriwge boladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-access-your-wallet-from-the-lock-screen-on-ios-9/|bet=How to access your Wallet from the lock screen on iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160816080448/http://www.cnet.com/how-to/how-to-access-your-wallet-from-the-lock-screen-on-ios-9/|arxivsáne=August 16, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=July 20, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Baǵdarlamashı API ları ==
iOS 9.3 te «Muzıka API» baǵdarlamashılarǵa qosımshalardı Apple Music aǵımlıq xızmetine integraciyalawǵa múmkinshilik beredi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/04/28/apple-music-new-api-ios-9-3/|bet=Apple Promotes New Apple Music API Introduced in iOS 9.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170321093736/https://www.macrumors.com/2016/04/28/apple-music-new-api-ios-9-3/|arxivsáne=March 21, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=April 28, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 11, 2017}}&lt;/ref&gt;

== Qabıl etiliwi ==
iOS 9 kóbinese unamlı pikirler aldı. The Verge xızmetkeri Den Seyfert Proactivity hám Siri daǵı jaqsılanıwlardı maqtap, xabarlandırıwlar ashılatuǵın menyusinde paydalanıwshıǵa kerek bolǵan kópshilik, hátte barlıq informaciyanıń bar ekenligin atap ótti. Ol Google dıń Google Now hám Microsoft tıń Cortana jeke járdemshilerine uqsas xızmetlerdi, geyde nátiyjelerge erisiwdiń «jaqsıraq hám hár túrli usılları» menen usınıs etetuǵının kórsetse de, iOS taǵı jaqsılanıwlar «keleshekte bunnan da kóp imkaniyatlar ushın tiykar jaratadı» dep atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/9/16/9336351/apple-ios-9-review-iphone-release|bet=Apple iOS 9 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170110075530/http://www.theverge.com/2015/9/16/9336351/apple-ios-9-review-iphone-release|arxivsáne=January 10, 2017|avtor=Seifert|at=Dan|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Engadget xızmetkeri Kris Velasko «kishi, oylastırılǵan» dizayn ózgerislerin unattı, biraq iPad ushın jańa kóp wazıypalılıq funkciyalarına, atap aytqanda Bólingen Ekrandı «ájayıp kishkene funkciya» dep atap, qattı tásirlendi. Degen menen, ol Apple News taǵı jaqsı kórinisli maqalalardıń az sanın sınǵa alıp, «siz ayırım maqalalardıń qalay isleniwinde ayırmashılıqtı bayqaysız – kópshiligi tek ǵana ústinde basılımnıń logotipi bar aq fondaǵı formatlanǵan tekst» dep jazdı hám sonday-aq, Apple Maps ta shıǵarılǵan waqıtta jámiyetlik transport baǵdarların qollap-quwatlaytuǵın orınlardıń sheklengen sanın atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2015/09/22/ios-9-review/|bet=iOS 9 review: Making the basics work even better|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161027185055/https://www.engadget.com/2015/09/22/ios-9-review/|arxivsáne=October 27, 2016|avtor=Velazco|at=Chris|sáne=September 22, 2015|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; TechRadar xızmetkeri Mett Svider Siri hám Proactivity dizimleri «bekkem» ekenligin jazdı hám xabarlandırıwlardıń qosımsha boyınsha emes, xronologiyalıq tártipte sortlanıwın unattı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/operating-systems/ios-9-1300933/review|bet=iOS 9 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221091003/http://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/operating-systems/ios-9-1300933/review|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Swider|at=Matt|sáne=September 19, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; The Guardian xızmetkeri Semyuel Gibbs Notes taǵı súwret salıw hám fotosúwret kirgiziw, Telefon arqalı elektron xatlardaǵı belgisiz nomerlerdi anıqlaw hám naushniklerdi qosqanda Siri diń Music qosımshasın avtomat túrde iske túsiriwi sıyaqlı ornatılǵan qosımshalardaǵı ózgerislerdi joqarı bahaladı. Ol sonday-aq klaviaturadaǵı jańalanıwlardı maqtap, onı «paydalanıw ushın ádewir ańsat» dep atadı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/15/apple-ios-9-review-iphone-ipad-software-better-battery-life-multitasking-siri|bet=iOS 9 review: an upgrade to jump for, or skip?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161024231613/https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/15/apple-ios-9-review-iphone-ipad-software-better-battery-life-multitasking-siri|arxivsáne=October 24, 2016|avtor=Gibbs|at=Samuel|sáne=September 15, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

Apple iOS 9 benen [[iPhone 4s]] ti ástenletiwi múmkin degen ayıplawlar boyınsha sud isine ushıradı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/12/31/iphone-4s-ios-9-lawsuit/#eXy9FfemJPqJ|bet=Apple faces $5 million lawsuit over allegedly slowing the iPhone 4S with iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160621002805/http://mashable.com/2015/12/31/iphone-4s-ios-9-lawsuit/#eXy9FfemJPqJ|arxivsáne=June 21, 2016|avtor=Wong|at=Raymond|sáne=December 31, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/12/29/lawsuit-seeks-more-than-5m-from-apple-for-allegedly-slowing-older-iphones-with-ios-9-upgrade|bet=Lawsuit seeks more than $5M from Apple for slowing older iPhones with iOS 9 upgrade|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161213202538/http://appleinsider.com/articles/15/12/29/lawsuit-seeks-more-than-5m-from-apple-for-allegedly-slowing-older-iphones-with-ios-9-upgrade|arxivsáne=December 13, 2016|avtor=Campbell|at=Mikey|sáne=December 29, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;[jańalaw kerek]

On September 21, 2015, Apple announced that iOS 9 had been installed on more than 50% of &quot;active&quot; iOS devices, as measured by the [[App Store]]. According to Apple, this was &quot;the fastest adoption rate ever for a new operating system&quot;.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/09/apple-ios-9-on-more-than-half-of-all-devices-fastest-adoption-rate-ever/|bet=Apple: iOS 9 on more than half of all devices, fastest adoption rate ever|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170107035326/http://arstechnica.com/apple/2015/09/apple-ios-9-on-more-than-half-of-all-devices-fastest-adoption-rate-ever/|arxivsáne=January 7, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=September 21, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-touts-ios-9-adoption-rate-of-more-than-50/|bet=Apple: Latest iPhone, iPad software surpasses 50 percent adoption|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221093346/https://www.cnet.com/news/apple-touts-ios-9-adoption-rate-of-more-than-50/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=September 21, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

== Máseleler ==

=== «53-qáte» qurılmanı islemey qaldırıw máselesi ===
2016-jıldıń fevral ayında xabar tarqatıwshı agentlikler, úshinshi tárep tárepinen ońlanǵan komponentleri (ásirese Touch ID barmaq izin tanıp biliw sensorı) bar belgili bir qurılmada iOS 9-ǵa jańalanǵan paydalanıwshılardıń telefonları paydalanıwǵa jaramsız bolıp qalǵanın xabarladı. «53-qáte» dep atalǵan bul másele,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/jaymcgregor/2016/02/05/iphone-6-killing-error-53-highlights-big-ios-9-problem|bet=iPhone 6 Killing 'Error 53' Highlights Big iOS 9 Problem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222085520/http://www.forbes.com/sites/jaymcgregor/2016/02/05/iphone-6-killing-error-53-highlights-big-ios-9-problem/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=McGregor|at=Jay|sáne=February 5, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/money/2016/feb/05/error-53-apple-iphone-software-update-handset-worthless-third-party-repair|bet='Error 53' fury mounts as Apple software update threatens to kill your iPhone 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222040915/https://www.theguardian.com/money/2016/feb/05/error-53-apple-iphone-software-update-handset-worthless-third-party-repair|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Brignall|at=Miles|sáne=February 5, 2016|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; iFixIt kompaniyasınıń aytıwınsha, tek [[IPhone 6|iPhone 6 hám 6 Plus]] qurılmalarına tiyisli edi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://ifixit.org/blog/7889/whats-up-with-error-53/|bet=What's Up With Error 53?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161122143259/http://ifixit.org/blog/7889/whats-up-with-error-53/|arxivsáne=November 22, 2016|avtor=Wiens|at=Kyle|sáne=February 5, 2016|jumıs=[[iFixIt]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; Apple bılay dep málimledi:&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2016/02/05/apple-iphone-error-53/|bet=Apple says the iPhone-breaking Error 53 is a security measure|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161022180457/https://www.engadget.com/2016/02/05/apple-iphone-error-53/|arxivsáne=October 22, 2016|avtor=Velazco|at=Chris|sáne=February 5, 2016|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;blockquote&gt;
«Biz barmaq izi maǵlıwmatların Touch ID sensorı menen birgelki juplasqan qáwipsiz qorshaw arqalı qorǵaymız. iPhone Apple tárepinen wákil xızmet kórsetiwshi yamasa Apple usaqlap satıw dúkanı tárepinen Touch ID sensorına tásir etetuǵın ózgerisler ushın xızmet kórsetilgende, juplaw qayta tastıyıqlanadı. ... Bul tekseriw qurılma hám Touch ID menen baylanıslı iOS funkciyalarınıń qáwipsiz qalıwın támiyinleydi. Bul birgelki juplasıwsız, zıyankes Touch ID sensorı almastırılıp, qáwipsiz qorshawǵa kiriw múmkinshiligin alıwı múmkin. iOS juplasıwdıń ámelge aspaǵanın anıqlaǵanda, qurılmanıń qáwipsiz qalıwı ushın Apple Pay kirgizilgen Touch ID óshirip qoyıladı.»
&lt;/blockquote&gt;Apple máseleni sheshiw ushın fevral ayınıń aqırında iOS 9.2.1 diń jańa versiyasın shıǵardı.&lt;ref name=&quot;9.2.1 error 53 fixed&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/02/18/apple-apologizes-and-updates-ios-to-restore-iphones-disabled-by-error-53/|bet=Apple Apologizes And Updates iOS To Restore iPhones Disabled By Error 53|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223144111/https://techcrunch.com/2016/02/18/apple-apologizes-and-updates-ios-to-restore-iphones-disabled-by-error-53/|arxivsáne=December 23, 2016|avtor=Panzarino|at=Matthew|sáne=February 28, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Sáneni qayta júklew máselesi ===
2016-jıl fevral ayında 64 bitlik qurılmalardı jaramsız awhalǵa keltiriwi múmkin bolǵan qáte tabıldı. Sáneni 1970-jıl 1-yanvarǵa ornatıw arqalı payda bolatuǵın bul qáte, batareya tawsılǵansha yamasa waqıt sazlawı 1-yanvardan ótkenshe qurılmanıń qayta júkleniw procesinde turıp qalıwına sebep bolatuǵın edi. Uqsas qáte 32 bitlik qurılmalarǵa da tiyisli, onda batareya 0% zaryadtı kórsetetuǵın edi hám Wi-Fi óshiriledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2016/feb/12/setting-the-date-to-1-january-1970-will-brick-your-iphone-ipad-or-ipod-touch|bet=Setting the date to 1 January 1970 will brick your iPhone, iPad or iPod touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221152315/https://www.theguardian.com/technology/2016/feb/12/setting-the-date-to-1-january-1970-will-brick-your-iphone-ipad-or-ipod-touch|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Gibbs|at=Samuel|sáne=February 12, 2016|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt; 2016-jıl 21-martta shıǵarılǵan iOS 9.3 bul máseleni sheshti.

=== 9.7 dyuymlik iPad Pro qátesi ===
2016-jıl may ayında Apple iOS 9.3.2 ni shıǵardı. Jańalawdan keyin onıń ayırım 9.7 dyuymlik iPad Pro lardı «&lt;nowiki/&gt;[[iTunes]] ke jalǵań» xabarı hám iTunes te planshetti qayta tiklew múmkin emesligi tuwralı «Error 56» xabarı menen toqtatıp taslaǵanı haqqında xabarlar payda boldı.&lt;ref name=&quot;9.7-inch iPad Pro bricked&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/05/16/ios-9-3-2-bricking-some-9-7-ipad-pros/|bet=iOS 9.3.2 Bricking Some 9.7-inch iPad Pro Devices With 'Error 56' Message [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221090713/http://www.macrumors.com/2016/05/16/ios-9-3-2-bricking-some-9-7-ipad-pros/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=May 16, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2016/06/apple-pulls-ios-9-3-2-update-for-9-7-inch-ipad-pro-after-reports-of-bricking/|bet=After bricking saga, Apple re-posts iOS 9.3.2 update for 9.7-inch iPad Pro [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221000357/http://arstechnica.com/apple/2016/06/apple-pulls-ios-9-3-2-update-for-9-7-inch-ipad-pro-after-reports-of-bricking/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=June 2, 2016|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

Apple 2016-jıl iyun ayında versiyanıń qayta shıǵarılıwı máseleni sheshkenshe, 9.7 dyuymlik iPad Pro ushın 9.3.2 jańalanıwın waqıtsha toqtattı.&lt;ref name=&quot;Bricking issue fixed&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/06/02/apple-releases-ios-9-3-2-for-9-7-ipad-pro/|bet=Apple Releases Updated Version of iOS 9.3.2 for 9.7-Inch iPad Pro|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161120001734/http://www.macrumors.com/2016/06/02/apple-releases-ios-9-3-2-for-9-7-ipad-pro/|arxivsáne=November 20, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 2, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== iBooks toqtap qalıwı ===
2016-jıl iyul ayında iOS 9.3.3 tiń shıǵarılıwınan keyin iBooks dúkanınıń isten shıqqanı haqqında xabarlar payda boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2016/07/22/apple-ios-9-3-3-ibooks-ipads/|bet=Apple iOS 9.3.3 Has A Nasty Surprise|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222121510/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2016/07/22/apple-ios-9-3-3-ibooks-ipads/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=July 22, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt; Degen menen, Apple avgust ayında waqıttıń sáykes keliwi ekenin hám iBooks qosımshasınıń toqtap qalıwı programmalıq támiynat jańalanıwı emes, al server máselesiniń nátiyjesi ekenin túsindirdi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2016/08/01/apple-ios-9-3-3-server-problems/|bet=Apple Confirms Problem Around iOS 9.3.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161107175202/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2016/08/01/apple-ios-9-3-3-server-problems/|arxivsáne=November 7, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=August 1, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== Shpionlıq programma hújimi ===
2016-jıl avgust ayında iOS 9.3.5 shıǵarılıwı úsh kritikalıq qáwipsizlik kemshiligin dúzetti. Bul kemshilikler jasırın túrde djeylbreykti (operaciyalıq sistema sheklewlerin alıp taslawdı) isletip, «Pegasus» dep atalatuǵın shpionlıq programmanı zıyanlı túrde ornatıw ushın paydalanılıwı múmkin edi. Pegasus tekst xabarların, elektron pochtalardı uslap alıp oqıwı, qońırawlardı baqlawı, telefonnıń ornalasıwın anıqlawı, mikrofondı aktivlestiriwi hám iMessage, [[Gmail]], Viber, [[Facebook]], [[WhatsApp]], [[Telegram]] hám [[Skype]] sıyaqlı (biraq olar menen sheklenbegen) qosımshalardan informaciya jıynay aladı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2016/08/25/everything-we-know-about-nso-group-the-professional-spies-who-hacked-iphones-with-a-single-text/|bet=Everything We Know About NSO Group: The Professional Spies Who Hacked iPhones With A Single Text|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170110135726/http://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2016/08/25/everything-we-know-about-nso-group-the-professional-spies-who-hacked-iphones-with-a-single-text/|arxivsáne=January 10, 2017|avtor=Fox-Brewster|at=Thomas|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;

Kemshiliklerdiń tabılıwı 9.3.5 jańalanıwı shıǵarılıwınan 10 kún aldın bolǵan. [[Birlesken Arab Ámirlikleri|Arab]] adam huqıqları qorǵawshısı Axmed Mansur gúmanlı siltemesi bar gúmanlı tekst xabarın aldı hám onı Citizen Lab qa jiberdi. Lookout penen birgelikte alıp barılǵan tergew, eger Mansur siltemeni bassa, onıń telefonı djeylbreyk etilip, oǵan shpionlıq programma ornatılatuǵının anıqladı. Citizen Lab bul hújimdi «nızamlı uslap alıw» ushın Pegasus tı húkimetlerge satatuǵın NSO Group dep atalatuǵın Izrail baqlaw kompaniyası menen baylanıstırdı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.vice.com/en/article/government-hackers-iphone-hacking-jailbreak-nso-group/|bet=Government Hackers Caught Using Unprecedented iPhone Spy Tool|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200903100656/https://www.vice.com/en_us/article/3da5qj/government-hackers-iphone-hacking-jailbreak-nso-group|arxivsáne=September 3, 2020|avtor=Franceschi-Bicchierai|at=Lorenzo|sáne=August 25, 2016|til=en-US|jumıs=Vice|qaralǵan sáne=June 4, 2019}}&lt;/ref&gt;

Máseleniń qanshelli keń tarqalǵanı haqqında Lookout óz blogında bılay dep túsindirdi: «Biz bul shpionlıq programmanıń kod ishindegi ayırım kórsetkishlerge tiykarlanıp, ádewir waqıt dawamında erkin aylanısta bolǵanına isenemiz» hám kodtıń «&lt;nowiki/&gt;[[iOS 7]] ge shekemgi mánisleri bar yadrolıq kartalaw kestesiniń» belgilerin kórsetetuǵının atap ótti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://blog.lookout.com/blog/2016/08/25/trident-pegasus/|bet=Sophisticated, persistent mobile attack against high-value targets on iOS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161217041121/https://blog.lookout.com/blog/2016/08/25/trident-pegasus/|arxivsáne=December 17, 2016|sáne=August 25, 2016|jumıs=Lookout|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;

Shpionlıq programma haqqındaǵı jańalıqlar ǵalaba xabar qurallarında áhmiyetli dárejede itibarǵa alındı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/2016/08/26/technology/apple-software-vulnerability-ios-patch.html|bet=IPhone Users Urged to Update Software After Security Flaws Are Found|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220110442/http://www.nytimes.com/2016/08/26/technology/apple-software-vulnerability-ios-patch.html|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Perlroth|at=Nicole|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/pegasus-nso-group-iphone-2016-8|bet=Inside 'Pegasus,' the impossible-to-detect software that hacks your iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221162145/http://www.businessinsider.com/pegasus-nso-group-iphone-2016-8|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Szoldra|at=Paul|sáne=August 26, 2016|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://variety.com/2016/digital/news/iphone-hack-pegasus-malware-security-ios-update-1201845700/|bet=This App Can Tell if an iPhone Was Hacked With Latest Pegasus Spy Malware|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221162858/http://variety.com/2016/digital/news/iphone-hack-pegasus-malware-security-ios-update-1201845700/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Roettgers|at=Janko|sáne=August 26, 2016|jumıs=[[Variety (magazine)|Variety]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2016/08/hacking-group-selling-ios-vulnerabilities-state-actors/|bet=A Hacking Group Is Selling iPhone Spyware to Governments|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221163133/https://www.wired.com/2016/08/hacking-group-selling-ios-vulnerabilities-state-actors/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Newman|at=Lily Hay|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.usatoday.com/story/tech/2016/08/25/apple-issues-security-update-prevent-iphone-spyware/89347242/|bet=Apple issues security update to prevent iPhone spyware|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160830100432/http://www.usatoday.com/story/tech/2016/08/25/apple-issues-security-update-prevent-iphone-spyware/89347242/|arxivsáne=August 30, 2016|avtor=Swartz|at=Jon|sáne=August 26, 2016|jumıs=[[USA Today]]|baspaxana=[[Gannett Company]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt; atap aytqanda, onıń burın bolmaǵan «eń quramalı» smartfon hújimi dep atalıwı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.huffingtonpost.co.uk/entry/what-is-the-pegasus-iphone-spyware-and-why-was-it-so-dangerous_uk_57c0043fe4b0ba22a4d3f930|bet=What Is The &quot;Pegasus&quot; iPhone Spyware And Why Was It So Dangerous?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221232824/http://www.huffingtonpost.co.uk/entry/what-is-the-pegasus-iphone-spyware-and-why-was-it-so-dangerous_uk_57c0043fe4b0ba22a4d3f930|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Tamblyn|at=Thomas|sáne=August 26, 2016|jumıs=[[The Huffington Post]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.ibtimes.co.in/meet-pegasus-most-sophisticated-spyware-that-hacks-iphones-how-serious-was-it-691467|bet=Meet Pegasus, the most-sophisticated spyware that hacks iPhones: How serious was it?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221162549/http://www.ibtimes.co.in/meet-pegasus-most-sophisticated-spyware-that-hacks-iphones-how-serious-was-it-691467|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Khan|at=Sami|sáne=August 27, 2016|jumıs=[[International Business Times]]|baspaxana=[[IBT Media]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt; hám iPhone tariyxında birinshi ret aralıqtan djeylbreyk eksploytiniń anıqlanıwı sebepli boldı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/8/25/12646656/iphone-vulnerability-ios-patch-remote-jailbreak|bet=A serious attack on the iPhone was just seen in use for the first time|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161116145320/http://www.theverge.com/2016/8/25/12646656/iphone-vulnerability-ios-patch-remote-jailbreak|arxivsáne=November 16, 2016|avtor=Brandom|at=Russell|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}&lt;/ref&gt;

=== «Broadpwn» Wi-Fi kemshiligi ===
2017-jıl iyul ayında 1 milliard iOS hám Android qurılmalarına tásir etetuǵın kritikalıq Wi-Fi qáwipsizlik kemshiligi haqqında informaciya járiyalandı. «Broadpwn» dep atalǵan bul másele hújimshige jaqın aradaǵı hálsiz qurılmalardı aralıqtan basqarıwǵa hám tásirlengen qurılmalardı «jalǵan kiriw noqatlarına» aylandırıwǵa imkaniyat beredi, bul bolsa infekciyanıń basqa jaqın aralıqtaǵı qurılmalarǵa jáne de tarqalıwına alıp keledi.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/story/broadpwn-wi-fi-vulnerability-ios-android/|bet=How a bug in an obscure chip exposed a billion smartphones to hackers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170918234540/https://www.wired.com/story/broadpwn-wi-fi-vulnerability-ios-android|arxivsáne=September 18, 2017|avtor=Greenberg|at=Andy|sáne=July 27, 2017|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=October 12, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple bul másele boyınsha qáwipsizlik jamawın iOS 10.3.3 jańalanıwınıń bir bólegi sıpatında shıǵardı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/07/20/apples-ios-1033-update-protects-against-broadpwn-wi-fi-exploit|bet=Apple's iOS 10.3.3 update protects against 'Broadpwn' Wi-Fi exploit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171013013705/http://appleinsider.com/articles/17/07/20/apples-ios-1033-update-protects-against-broadpwn-wi-fi-exploit|arxivsáne=October 13, 2017|avtor=Fingas|at=Roger|sáne=July 20, 2017|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=October 12, 2017}}&lt;/ref&gt; biraq iOS 9 da islep turǵan eski qurılmalar, sonıń ishinde iPad 2, 3-áwlad iPad, [[iPhone 4s]], birinshi áwlad iPad Mini hám 5-áwlad iPod Touch jańalawsız qaldı, bul iPad 2, 3-áwlad iPad hám birinshi áwlad iPad Mini diń mekteplerdegi qáwipsizligine baylanıslı qáweterlerdi payda etti.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.sirius.co.nz/thousands-of-ipad-2-tablets-are-ticking-timebombs/|bet=Thousands of iPad 2 tablets in schools just became ticking timebombs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190119182158/https://www.sirius.co.nz/thousands-of-ipad-2-tablets-are-ticking-timebombs/|arxivsáne=January 19, 2019|avtor=Walters|at=Andrew|sáne=August 1, 2017|baspaxana=Sirius Information Services [New Zealand]}}&lt;/ref&gt;

=== iPhone 4s sud isi ===
2015-jıl 22-dekabrde Apple iPhone 4s ti iOS 9 jańalanıwı menen isten shıǵarǵanı ushın toparlıq shaǵım menen júzlesti, ayırım adamlar hátte iOS 9 olardıń qurılmaların jaramsız awhalǵa keltirgenin ayttı.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.techtimes.com/articles/120915/20160103/apple-facing-lawsuit-for-allegedly-forcing-people-to-buy-newer-models-by-slowing-down-iphone-4s-with-ios-9.htm|bet=Apple Facing Lawsuit For Allegedly Forcing People To Buy Newer Models By Slowing Down iPhone 4s with iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201108114627/http://www.techtimes.com/articles/120915/20160103/apple-facing-lawsuit-for-allegedly-forcing-people-to-buy-newer-models-by-slowing-down-iphone-4s-with-ios-9.htm|arxivsáne=November 8, 2020|jumıs=TechTimes|qaralǵan sáne=April 14, 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/404282/5-million-lawsuit-asks-did-ios-9-cripple-iphone-4s-devices/|bet=$5 million lawsuit asks: Did iOS 9 cripple iPhone 4s devices?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201108142001/https://www.cultofmac.com/404282/5-million-lawsuit-asks-did-ios-9-cripple-iphone-4s-devices/|arxivsáne=November 8, 2020|sáne=December 30, 2015|jumıs=Cult Of Mac|qaralǵan sáne=April 14, 2020}}&lt;/ref&gt; 4s tek 512MB [[Operativ yad|operativ yadqa]] (RAM) iye edi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_iphone_4s-4212.php|bet=Apple iPhone 4S|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200329215441/https://www.gsmarena.com/apple_iphone_4s-4212.php|arxivsáne=March 29, 2020|sáne=April 14, 2020|jumıs=GSMArena|qaralǵan sáne=April 14, 2020}}&lt;/ref&gt; sonlıqtan ol iOS 9 jańalanıwın kótere almadı. 2022-jılı kelisimge erisildi, soǵan muwapıq, Nyu-York yamasa Nyu-Djerside jasap atırıp, iPhone 4s ke iOS 9 dı júklep alǵan paydalanıwshılar Apple tárepinen tólengen 20 000 000 AQSH dolları muǵdarındaǵı fondtan hár biri 15 AQSH dollarınan alıwı múmkin boldı.&lt;ref name=&quot;Macworld-20220505&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/698021/iphone-4s-ios-9-class-actions-lawsuit-settlement.html|bet=If you downloaded iOS 9 on an iPhone 4s, you may be entitled to a refund check|avtor=Michael Simon|sáne=2022-05-05|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theledger.com/story/business/columns/2022/06/03/gadget-daddy-end-really-near-7-year-old-iphone-4-s-lawsuit/7481109001/|bet=Gadget Daddy: Apple offers $20M in 7-year-old iPhone 4S lawsuit. But is the end really near?|avtor=Lonnie Brown|sáne=2022-06-03|jumıs=The Ledger|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.docketalarm.com/cases/New_York_Eastern_District_Court/1--15-cv-07381/Lerman_v._Apple_Inc/173/|bet=Memorandum and Order, ''Lerman et al. v. Apple Inc.'', 15-CV-7381 (LB)|sáne=2022-10-04|baspaxana=United States District Court, Eastern District of New York|qaralǵan sáne=2023-12-16}}&lt;/ref&gt;

=== Aktivlestiriw qátesi menen toqtap qalıw máselesi ===
Shama menen 2018-jıldıń basında, A9 chipi bar iOS 9 da islep turǵan qurılmaları bar ayırım paydalanıwshılar hár qanday kútpegen waqıtta payda bolatuǵın «Aktivlestiriw qátesi» ekranına ushıraǵanın xabarladı. Bul qáte ekranınan shıǵıwǵa urınıw paydalanıwshını tek sol ekranǵa qaytaratuǵın edi, eger olar óz qurılmasın iTunes tegi eń sońǵı iOS versiyasına qayta tiklemese (bul eger qurılmada kontent bolsa, maǵlıwmat joǵalıwı múmkin ekenin ańlatadı, sebebi qurılmanı qayta tiklew ondaǵı barlıq nárseni óshiredi). Bul qáte házirgi kúnde de A9 qurılmalarında iOS 9 dı isletip atırǵan belgili bir paydalanıwshılar ushın saqlanıp qalmaqta hám onıń sebebi házirshe belgisiz.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.youtube.com/watch?v=UxaCUugPoRY|bet=Older iPhones Bricked For Being Too Outdated - Locking Users From Their Data|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230110090423/https://www.youtube.com/watch?v=UxaCUugPoRY|arxivsáne=January 10, 2023|jumıs=YouTube|qaralǵan sáne=January 9, 2023}}&lt;/ref&gt; 2025-jıl may ayına kelip, Apple bul másele boyınsha hesh qanday ashıq málimleme bermedi.

== Derekler ==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]</text>
      <sha1>972kn1wumxtlr3hm8u4jhezxsu0j0rz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Vevo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25406</id>
    <revision>
      <id>123932</id>
      <parentid>122792</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:41:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123932</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18875" sha1="8gv0gmizgf8rp1igte01ac0frt059dd" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center; font-size: 125%; font-weight: bold; background: #E5E5E5;&quot; | Vevo LLC
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align: center;&quot; | [[File:Vevo_2016_Logo.svg|150px]]
|-
! Sayt túri
| Onlayn video translyaciya
|-
! Dúzilgen kúni
| [[14-aprel]], [[2006|2006-jıl]]
|-
! Bas keńse
| [[Nyu-York]] qalası, [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
! Xızmet kórsetiw aymaǵı
| Dúnya júzi boyınsha
|-
! Iyeleri
| '''Úlesler:'''
* [[Alphabet Inc.]]
'''Kópshilik úles:'''
* Universal Music Group
* Sony Music Entertainment
* Warner Music Group
'''Az úles:'''
* BMG
* Ǵárezsiz muzıka leyblleri
* Merlin Network
* ONErpm
* MNRK Music Group
* Vydia
'''Burınǵı:'''
* EMI (kópshilik)
* Abu Dhabi Media (kópshilik)
* MGM Holdings (az)
* The Recording Academy (az)
|-
! Sanaat
| Multimedia muzıka
|-
! Taza tabıs
| 27.0 million AQSH dolları (2022)
|-
! URL
| [//www.hq.vevo.com www.hq.vevo.com]
|-
! Iske qosılǵan kúni
| [[8-dekabr]], [[2009|2009-jıl]]
|-
! Házirgi statusı
| Pluto TV, Roku, [[YouTube]] hám [[YouTube Music]] platformalarında jumıs isleydi
|}
'''Vevo LLC''' (VEE-voh, «Video Evolution» sóziniń qısqartpası, 2013-jılǵa shekem barlıq háripleri bas hárip penen jazılǵan)&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.baeblemusic.com/musicblog/3-27-2018/there-goes-vevos-identity-youtube-merges-vevo-subscribers-into-official-artist-channels.html|bet=There Goes Vevo's Identity: YouTube Merges Vevo Subscribers Into Official Artist Channels|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181217014811/https://www.baeblemusic.com/musicblog/3-27-2018/there-goes-vevos-identity-youtube-merges-vevo-subscribers-into-official-artist-channels.html|arxivsáne=December 17, 2018|avtor=Spruch|at=Kirsten|sáne=March 27, 2018|jumıs=Baeble Music|qaralǵan sáne=December 16, 2018}}&lt;/ref&gt; — bul Amerikanıń kóp milletli videoxosting xızmeti bolıp, [[YouTube|YouTubeqa]] muzıkalıq videolardı usınıwı menen belgili. Xızmet sonday-aq tańlanǵan smart-televizorlarda, cifrlı video jazıw qurılmalarında, cifrlı media pleerlerde hám aǵımlı televidenie xızmetlerinde qosımsha retinde qoljetimli&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://hq.vevo.com/watch|bet=Where to Watch Vevo Music Videos|til=en-US|jumıs=Vevo|qaralǵan sáne=2021-05-22}}&lt;/ref&gt;. Xızmet bir waqıtları tutınıwshılar ushın mobil hám planshet qosımshasın usınǵan; bul xızmettiń basqa platformalarına itibar qaratıwı ushın 2018-jıl may ayında toqtatılǵan&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Jurnal deregi |title=Vevo to Shutter Its Apps and Website in Coming Weeks |url=https://www.billboard.com/articles/business/8457733/vevo-video-apps-website-shutting-down |magazine=Billboard |access-date=May 29, 2018}}&lt;/ref&gt;.

Xızmet 2009-jıl 16-iyunda úsh iri dawıs jazıw kompaniyası: Universal Music Group (UMG), Sony Music Entertainment (SME) hám EMI arasındaǵı birgeliktegi kárxana retinde iske qosılǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/07/02/youtube-renewed-vevo-deal/|bet=YouTube Confirms Renewed VEVO Deal, Takes Stake In Company|avtor=Catherine Shu|sáne=July 2, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=September 15, 2013}}&lt;/ref&gt;. 2016-jıl avgust ayında dúnyadaǵı úshinshi úlken dawıs jazıw kompaniyası Warner Music Group (WMG) óz artistleriniń premium videoların Vevo-ǵa licenziyalawǵa kelisti&lt;ref name=&quot;wmg.com&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.wmg.com/news/vevo-and-warner-music-group-announce-partnership-21561|bet=Vevo and Warner Music Group Announce Partnership|sáne=August 2, 2016|baspaxana=[[Warner Music Group]]|qaralǵan sáne=January 4, 2017}}&lt;/ref&gt;.

Dáslebinde xızmet tek UMG hám SME-den muzıkalıq videolardı jaylastırıp, olardı [[YouTube]] hám onıń qosımshasında sindikaciyaladı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/1698277/vevo-ceo-mtv-jersey-shore-google-tv-music-videos|bet=Vevo CEO on MTV, Jersey Shore, Google TV, Music Videos|avtor=Carr|at=Austin|sáne=October 27, 2010|baspaxana=Fast Company.com|qaralǵan sáne=January 4, 2017}}&lt;/ref&gt; hám reklama tabısı [[Google]] hám Vevo arasında bólistirildi&lt;ref name=&quot;guardian-emiapproved&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/media/2012/sep/21/universal-emi-takeover-approved|bet=Universal's £1.2bn EMI takeover approved – with conditions|sáne=September 21, 2012|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=September 21, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/business/2009/12/emi-licenses-content-to-vevo-in-eleventh-hour-deal/|bet=EMI Licenses Content to Vevo in 11th-Hour Deal|avtor=Eliot Van Buskirk|sáne=December 7, 2009|baspaxana=[[Wired (website)|Wired]]. [[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=September 16, 2013}}&lt;/ref&gt;. Dáslep, WMG xızmet iske túskennen keyin óz kontentin saytta jaylastırıwdı qarastırıp atırǵanı xabarlanǵan edi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-31001_3-10380897-261.html|bet=Vevo negotiating with EMI and Warner Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120811014724/http://news.cnet.com/8301-31001_3-10380897-261.html|arxivsáne=August 11, 2012|avtor=Sandoval|at=Greg|sáne=October 21, 2009|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=July 27, 2010}}&lt;/ref&gt; biraq básekilesi MTV Networks (házirgi Paramount Media Networks) penen awqam dúzdi. 2015-jıl avgustta Vevo WMG-den muzıkanı licenziyalawǵa qaytadan qızıǵıwshılıq bildirdi hám WMG penen kelisim 2016-jıl 2-avgustta tamamlandı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://hq.vevo.com/vevo-warner-music-group-announce-partnership/|bet=Vevo and Warner Music Group Announce Partnership|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180120065842/http://hq.vevo.com/vevo-warner-music-group-announce-partnership/|arxivsáne=January 20, 2018|sáne=August 2, 2016|baspaxana=Vevo Digital|qaralǵan sáne=January 4, 2016}}&lt;/ref&gt; bul «úlken úshlik» dawıs jazıw kompaniyalarınıń barlıq muzıkasınıń Vevo-da qaytadan qoljetimli bolıwın támiyinledi.

== Tariyxı ==
[[Fayl:VEVO_logo_(2009-2013).svg|oñğa|nobaý|230x230 nükte|Vevonıń 2009-jıl dekabrden 2013-jıl martqa shekem qollanılǵan dáslepki sóz belgisi]]
[[Fayl:Vevo_logo.svg|oñğa|nobaý|230x230 nükte|Vevonıń 2013-jıl marttan 2016-jıl iyulǵa shekem qollanılǵan ekinshi logotibi]]
Vevo koncepciyası muzıkalıq videolar ushın Hulu-dıń filmler hám telebaǵdarlamalar efirge shıqqannan keyingi aǵımlı xızmetine uqsas aǵımlı xızmeti retinde súwretlengen. Tiykarǵı maqset muzıkalıq videolar ushın premium platforma usınıw arqalı joqarı dárejeli reklama beriwshilerdi tartıw boldı. Vevo-nıń tabıs derekleri hár qıylı boldı, sonıń ishinde reklamalar, tovarlar dúkanı hám kórilgen qosıqlardı Amazon Music hám [[iTunes]]-te satıp alıw ushın siltemeler. 2008-jıl 20-noyabrde UMG vevo.com domen atın satıp aldı, al 2009-jıl iyunǵa kelip SME óz kontentin saytqa qosıw boyınsha kelisimge keldi. Vevo 2009-jıl 8-dekabrde rásmiy túrde iske túsip, tez arada Amerika Qurama Shtatlarındaǵı eń kóp kiriletuǵın muzıka saytına aylandı hám Myspace Music-ten ozıp ketti.

Dáslepki jetiskenliklerine qaramastan, Vevo áhmiyetli qıyınshılıqlarǵa ushıradı. 2013-jıl basında Vevo tárepinen qosılǵan kóplegen [[YouTube]] videolarınıń kóriwleri asırıp kórsetilip, bul asırılǵan kóriwler keyin alıp taslandı, bul hár qıylı Vevo kanallarına, sonıń ishinde Lady Gaga-nıń kanalına da tásir etti. Soǵan ushıraǵan belgili videolar arasında «Just Dance» boldı, ol bar bolǵan kóriwleriniń yarımınan kóbisin joǵalttı, sonday-aq «Heartless» hám «Toxic» te boldı. Kóriw sanlarınıń asırılıwı hám keyingi dúzetiliwi Vevo kórsetkishleriniń durıslıǵına baylanıslı sorawlar tuwdırdı.

2012-jıl iyunda Vevo óz platformasında hám onıń sheriklerinde, sonıń ishinde YouTube-ta keminde 100 million kóriwge erisken artistlerdi sıylıqlaw ushın Certified sıylıqların shólkemlestirdi. Bul sıylıqlar Vevo platformasınıń ataqlılıǵın hám onıń muzıka industriyasındaǵı tásirin atap ótti. 2017-jılı Vevo-da basshılıq ózgerdi, bas direktor Erik Xaggers ketti, al finans direktorı Alan Prays waqıtsha bas direktor bolıp tayınlandı.

2018-jıl aprelde Vevo-nıń YouTube kanalı eki jeke adam, Prosox hám Kuroi'SH tárepinen buzıldı, bul kóplegen videolardıń atınıń ózgeriwine hám eń kóp kórilgen YouTube videosı, Luis Fonsidiń «Despacito»sınıń óshiriliwine alıp keldi.

2018-jıl 24-mayda Vevo YouTube sindikaciyasına itibar qaratıw ushın óz tutınıwshı veb-saytın jabatuǵının hám mobil platformalardan qosımshasın alıp taslaytuǵının járiyaladı. Bul sheshim Vevo-nıń strategiyasında áhmiyetli ózgeris boldı, sebebi ol óz kontentin tarqatıw ushın YouTubetıń keń kólemli paydalanıwshılar bazası hám infrastrukturasınan paydalanıwdı maqset etken. Bul ózgeriske qaramastan, Vevo hár qıylı qosımshalar hám qurılmalar, sonıń ishinde YouTube, DVR, smart-televizorlar, oyın konsolları hám Roku sıyaqlı striming qurılmaları arqalı qoljetimli bolıp qalmaqta.

2020-jıl oktyabrde Vevo óz qamtıwın hám usınısların jáne de keńeytiw ushın Niderlandiyada jaylasqan Xite muzıkalıq video xızmeti menen sheriklik ornattı. Bul sheriklik muzıkalıq videolardıń anaǵurlım kompleksli hám hár túrli tańlawın usınıw arqalı paydalanıwshı tájiriybesin jaqsılawdı maqset etti.

=== Vevo TV ===
2013-jıl 15-martta Vevo kún dawamında isleytuǵın internet-telekanal Vevo TV-dı iske qostı, onda muzıkalıq video blokları hám arnawlı baǵdarlamalar kórsetildi. Kanal tek ǵana Arqa Amerika hám Germaniyadaǵı kóriwshiler ushın qoljetimli boldı, bul sheklewdi ámelge asırıw ushın geografiyalıq IP-adresti bloklaw qollanıldı. Vevo basqa mámleketlerde de iske qosıwdı rejelestirgen edi&lt;ref name=&quot;vevotv-launch&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/media/2013/03/12/vevo-launches-vevo-tv-an-mtv-inspired-linear-music-video-channel/|bet=Beyond on-demand: Vevo launches Vevo TV, an MTV-inspired linear music video channel|sáne=March 12, 2013|baspaxana=The Next Web|qaralǵan sáne=March 12, 2013}}&lt;/ref&gt;. Óz veb-saytın qayta islep shıqqannan keyin, Vevo TV keyin ala úsh bólek tarmaqqa bólindi: Hits, Flow (xip-xop hám R&amp;B) hám Nashville (kantri muzıkası)&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.pocket-lint.com/news/124825-vevo-s-been-rebuilt-major-redesign-launched-for-web-and-mobile-web|bet=Vevo's been rebuilt: Major redesign launched for web and mobile web|avtor=Betters|at=Elyse|sáne=November 3, 2013|jumıs=Pocket-Lint|qaralǵan sáne=April 25, 2015}}&lt;/ref&gt;. Vevo sayttı keń kólemli qayta dizaynlawdıń bir bólimi retinde 2016-jıldıń birinshi yarımında bul xızmetti toqtattı&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |title=Vevo Gets a Redesign, Ditches Flash Video &amp; Vevo TV |url=https://www.billboard.com/articles/business/7350238/vevo-gets-a-redesign-ditches-flash-video-vevo-tv |magazine=Billboard |access-date=July 11, 2016}}&lt;/ref&gt;.

Vevo TV Paramount Media Networks basqaratuǵın video-eksklyuziv tarmaqlarına uqsas avtomatlastırılǵan kestede isledi. Muzıkalıq videolar bir saat ishinde eki ret oynatılatuǵın edi hám Top 10 Now hám Vevo Lift sıyaqlı original baǵdarlamalar kún dawamında bir neshe ret efirge beriletuǵın edi. 2016-jılı rebrendingten keyin Vevo TV áste-aqırın toqtatıldı. Vevo-nıń mobil qosımshası sol jıldıń aqırında qayta iske túsirilgenge shekem kanaldı kórsetiwdi dawam etti.

== Sheńberi ==
Vevo Avstraliya, Braziliya, Kanada, Franciya, Germaniya, Irlandiya, Italiya, Meksika, Niderland, Jańa Zelandiya, Polsha, Filippin, Ispaniya, Ullı Britaniya hám Amerika Qurama Shtatlarında qoljetimli boldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://facebook.com/mcamusic/posts/10151889578658617|bet=OPM Videos on VEVO (VevoPhilippines)|baspaxana=MCA Music (Universal Music Philippines)}}&lt;/ref&gt;. Veb-sayt 2010-jılı pútkil dúnya júzinde iske túsiriliwi rejelestirilgen edi,&lt;ref name=&quot;countries&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://paidcontent.co.uk/article/419-vevo-not-global-until-2010-strains-on-first-day/|bet=Vevo Not Global Until 2010, Strains On First Day|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100406040327/http://paidcontent.co.uk/article/419-vevo-not-global-until-2010-strains-on-first-day/|arxivsáne=April 6, 2010|avtor=Andrews|at=Robert|sáne=December 9, 2009|jumıs=paidContent:UK|qaralǵan sáne=March 19, 2010}}&lt;/ref&gt; biraq 2024-jıl 8-mart jaǵdayına, ol ele bul mámleketlerden tısqarıda qoljetimli emes edi&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |date=August 25, 2010 |title=YouTube Globalization Continues with Four New Languages (Exclusive) |url=https://www.wired.com/epicenter/2010/08/youtube-globalization-continues-with-five-new-languages-exclusive/ |magazine=Wired |access-date=January 4, 2017}}&lt;/ref&gt;.  Vevo-nıń rásmiy blogı pútkil dúnya júzilik iske qosılıwdıń keshigiwi ushın licenziyalaw máselelerin sebep etip kórsetti&lt;ref name=&quot;USCAN&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://blog.vevo.com/vevo-coming-to-more-countries-as-soon-as-possible/|bet=Vevo Coming To More Countries As Soon As Possible|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100315164136/http://blog.vevo.com/vevo-coming-to-more-countries-as-soon-as-possible/|arxivsáne=March 15, 2010|sáne=January 8, 2010|qaralǵan sáne=May 28, 2010}}&lt;/ref&gt;. Vevo-nıń YouTubetaǵı kópshilik videoları basqa mámleketlerdegi paydalanıwshılar ushın kóriwge boladı, al ayırımları «Júklewshi bul videonı siziń mámleketińizde qoljetimli etpedi» degen xabardı kórsetedi.

Ullı Britaniya hám Irlandiyadaǵı Vevo xızmeti 2011-jıl 26-aprelde iske qosıldı&lt;ref name=&quot;uk_launch&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/music/2011/apr/27/click-download-youtube-vevo-beastie-boys|bet=Click to download: YouTube and Vevo battle it out|avtor=Salmon|at=Chris|sáne=April 27, 2011|jumıs=The Guardian|qaralǵan sáne=April 27, 2011}}&lt;/ref&gt;. 2012-jıl 16-aprelde Vevo MCM Entertainment tárepinen Avstraliya hám Jańa Zelandiyada iske qosıldı. 2012-jıl 14-avgustta Braziliya xızmetke iye bolǵan birinshi Latın Amerikası mámleketi boldı. 2012-jılı jáne altı Evropa hám Latın Amerikası mámleketlerinde iske túsiwi kútilgen edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.theaustralian.com.au/media/aussie-version-of-vevo-starts-today/story-e6frg996-1226327257916|bet=Aussie version of Vevo starts today|avtor=Jackson, Sally|sáne=April 16, 2012|jumıs=The Australian|qaralǵan sáne=April 16, 2012}}&lt;/ref&gt;. Vevo 2012-jıl 15-noyabrde Ispaniya, Italiya hám Franciyada iske qosıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10151098315065933&amp;set=a.186061480932.139388.79544810932&amp;type=1|bet=Vevo launches in Spain, Italy, and France|sáne=November 15, 2012|baspaxana=Official Vevo Facebook Page|qaralǵan sáne=November 15, 2012}}&lt;/ref&gt;. Vevo 2013-jıl 3-aprelde Niderlandiyada,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.facebook.com/VEVO/posts/461687813900575|bet=Vevo launches in The Netherlands|sáne=April 3, 2013|baspaxana=Official Vevo Facebook Page|qaralǵan sáne=April 3, 2013}}&lt;/ref&gt; hám 2013-jıl 17-mayda Polshada da iske qosıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.facebook.com/VEVO/posts/10151374415425933:0|bet=Vevo launches in Poland|sáne=May 17, 2013|baspaxana=Official Vevo Facebook Page|qaralǵan sáne=May 17, 2013}}&lt;/ref&gt;. 2013-jıl 29-sentyabrde Vevo óziniń iOS qosımshasın jańaladı, ol endi Germaniyada da iske qosılıwdı qamtıdı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://itunes.apple.com/es/app/vevo-watch-free-hd-music-videos/id407623377|bet=Conectando al iTunes Store.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160306100650/https://itunes.apple.com/es/app/vevo-watch-free-hd-music-videos/id407623377|arxivsáne=March 6, 2016|baspaxana=[[iTunes]]}}&lt;/ref&gt;. 2014-jıl 30-aprelde Vevo Meksikada iske qosıldı&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |date=April 30, 2014 |title=Vevo Launches in Mexico |url=https://www.billboard.com/biz/articles/news/global/6070353/vevo-launches-in-mexico |magazine=Billboard |access-date=May 1, 2014}}&lt;/ref&gt;.

Vevo sonday-aq [[Android]], [[iOS]], Windows Phone, Windows 8, Fire OS, [[Google TV (operaciyalıq sistema)|Google TV]], Apple TV, Boxee, Roku, [[Xbox 360]], PlayStation 3 hám PlayStation 4 sıyaqlı bir qatar platformalar ushın da qoljetimli&lt;ref name=&quot;platforms&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.vevo.com/c/apps|bet=Vevo Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170307171245/http://www.vevo.com/c/apps|arxivsáne=March 7, 2017|qaralǵan sáne=September 27, 2015}}&lt;/ref&gt;.

2018-jıl may ayında Vevo YouTube sindikaciyasına itibar qaratıw ushın óz tutınıwshı veb-saytın hám mobil platformalardaǵı qosımshasın toqtatatuǵının járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2018/05/24/vevo-will-shutter-apps-in-order-to-focus-on-youtube/|bet=Vevo will shutter apps, in order to focus on YouTube|sáne=May 24, 2018|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=May 25, 2018}}&lt;/ref&gt;. Degen menen, Vevo hár qıylı qosımshalar hám qurılmalar, sonıń ishinde YouTube, DVR-lar, smart-televizorlar, oyın konsolları hám Roku sıyaqlı striming qurılmaları arqalı ele de qoljetimli&lt;ref name=&quot;Apps&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://hq.vevo.com/watch|bet=Where to Watch Vevo Music Videos|til=en-us|jumıs=VEVO|qaralǵan sáne=2021-04-05}}&lt;/ref&gt;.

== Redaktorlanǵan kontent ==
Kompaniya wákiliniń aytıwınsha, Vevo-daǵı sógis sózler sıyaqlı ádepsiz kontenti bar videolardıń versiyaları «efir ushın hámmesin taza saqlawǵa, 'MTV versiyası' sıyaqlı» redaktorlanıwı múmkin&lt;ref name=&quot;bi&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://articles.businessinsider.com/2010-01-22/tech/30081138_1_ratings-system-music-service-umg|bet=Google Supports Censorship On Vevo So It Can Sell More Ads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150716122854/http://www.businessinsider.com/vevo-is-censoring-music-videos-so-it-can-sell-more-advertising-2010-1|arxivsáne=July 16, 2015|avtor=Learmonth|at=Michael|sáne=January 22, 2010|baspaxana=Business Insider|qaralǵan sáne=January 30, 2012}}&lt;/ref&gt;. Bul Vevo-ǵa óz tarmaǵın McDonald's sıyaqlı reklama sherikleri ushın qolaylıraq etiwge imkaniyat beredi. Vevo-da tıyım salınǵan arnawlı siyasatlar yamasa sózler dizimi joq ekenin bildirdi. Ayırım ádepsiz videolar redaktorlanǵan versiyasına qosımsha túrde saqlanǵan versiyaları menen birge usınıladı. Videolardı ádepsiz yamasa ádepsiz emes dep klassifikaciyalawdan basqa rásmiy reyting sisteması joq, biraq paydalanıwshılarǵa da, reklama beriwshilerge de ózleri qabıl etiwge tayar bolǵan sógis dárejesin tańlawǵa imkaniyat beretuǵın reyting sistemasın jaratıw boyınsha sóylesiwler bolıp atır.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Google xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>8gv0gmizgf8rp1igte01ac0frt059dd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Apple akkauntı</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25441</id>
    <revision>
      <id>123921</id>
      <parentid>123731</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:33:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123921</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18715" sha1="b0zmppptw7iwq2sj6l1nniunu03p11p" xml:space="preserve">'''Apple akkauntı''' (burın Apple ID dep atalǵan) — bul [[Apple Inc.|Appledıń]] óz qurılmaları hám [[Programmalıq támiynat|programmalıq támiynatı]] ushın [[Paydalanıwshı (esaplaw texnikası)|paydalanıwshı]] akkauntı. Apple akkauntları paydalanıwshınıń jeke maǵlıwmatların hám parametrlerin óz ishine aladı, hám Apple akkauntı Apple qurılmasına kiriw ushın qollanılǵanda, qurılma avtomat túrde Apple akkauntına baylanıslı maǵlıwmatlar hám parametrlerdi paydalanadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/apple-id|bet=Apple ID - Official Apple Support|jumıs=support.apple.com|qaralǵan sáne=2022-12-31}}&lt;/ref&gt;.

== Qollanılıwı ==

=== Akkaunt jaratıw ===
Apple akkauntın tiyisli veb-saytqa kiriw arqalı jaratıwǵa boladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://account.apple.com/|bet=Manage your Apple Account|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=October 3, 2024}}&lt;/ref&gt;.

2024-jıl dekabr ayınan baslap, Apple qáwipsizlik sorawların qollanbastan shıǵardı hám jańadan jaratılǵan akkauntta [[App Store|iTunes &amp; App Store]] funkcionallıǵın aktivlestiriw ushın eki faktorlı autentifikaciyanı májbúriy etti — bul process iOS 13.4 (iPhone yamasa iPod Touch ushın), iPadOS 13.4, macOS 10.15.4 yamasa onnan keyingi versiyası bar qurılmanı talap etedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/guide/ipod-touch/iphd709a3c46/ios|bet=Manage two-factor authentication for your Apple ID from iPod touch}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/guide/ipad/ipaddb29e19b/ipados|bet=Keep your Apple Account secure on iPad}}&lt;/ref&gt;.

=== Modifikaciya ===
Paydalanıwshılar «Akkauntıńızdı basqarıw» siltemesin tańlaw arqalı Meniń Apple akkauntım betinde óz parollerin yamasa jeke informaciyasın ózgerte aladı. Paydalanıwshınıń bir Apple ónimin paydalanıp atırǵanda Apple akkauntına kirgizgen ózgerisleri,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mobiletoday.it/|bet=Apple plans to launch 'entirely new phone'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150615174546/http://mobiletoday.it/|arxivsáne=2015-06-15|qaralǵan sáne=2015-06-12}}&lt;/ref&gt; paydalanıwshınıń sol Apple akkauntın qollanǵan basqa qosımshalar (mısalı, onlayn Apple Store, [[iCloud]], yamasa Photos) tárepinen de tanıladı&lt;ref name=&quot;Support HT2204&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT2204|bet=Change your Apple ID password|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140228010537/http://support.apple.com/kb/HT2204|arxivsáne=2014-02-28|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=2013-09-14}}&lt;/ref&gt;. Apple usınılǵan elektron pochta adresine tastıyıqlaw xabarın jiberedi, hám paydalanıwshıdan ózgerislerdi tastıyıqlaw ushın tastıyıqlaw xatındaǵı URLdı basıwı talap etiledi. Ózgerislerdi tastıyıqlaǵannan keyin, paydalanıwshılardan keyingi ret Apple akkauntın satıp alıw ushın, mısalı, App Store nı paydalanǵanda, óz informaciyasın tastıyıqlawı soralıwı múmkin&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/102606|bet=Get a verification code and sign in with two-factor authentication|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2025-05-17}}&lt;/ref&gt;.

=== Bir neshe Apple akkauntı ===
Paydalanıwshılar dúkannan satıp alıwlar hám [[iCloud]] saqlaǵıshı hám basqa maqsetler ushın hár qıylı Apple akkauntların qollanbawı múmkin. Oǵan bárqulla birden artıq Apple akkauntın paydalanıwǵa májbúr bolǵanlıqtan qıyınshılıqlarǵa ushıraǵan kópshilik MobileMe paydalanıwshıları kiredi, sebebi MobileMe xızmetine jazılǵanda sol waqıtta jaratılıp atırǵan me.com elektron pochta adresin paydalanıp jańa Apple akkauntı avtomatlı túrde jaratılǵan, bul paydalanıwshılardıń aldıńǵı Apple akkauntınıń elektron pochta adresin ózleriniń me.com elektron pochta adresine ózgerte almawın bildiredi, hám bul bárqulla solay bolıp qalǵan. Apple hár túrli akkauntlardı birlestiriwge ruqsat bermeydi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13506_3-20107333-17/apple-to-let-multiple-apple-ids-merge-report-says/|bet=Apple to let multiple Apple IDs merge, report says|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111109021043/http://news.cnet.com/8301-13506_3-20107333-17/apple-to-let-multiple-apple-ids-merge-report-says/|arxivsáne=9 November 2011|sáne=16 September 2011|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=22 March 2013}}&lt;/ref&gt;. Biraq, eger bir akkaunt óshirilse (kópshilik jaǵdaylarda, aldawshılıq tranzakciyaları yamasa basqa da unamsız paydalanıw háreketleri yamasa qáwipsizlik sebeplerine baylanıslı), tiykarǵı akkauntqa baylanıslı basqa da akkauntlar óshiriledi, hám paydalanıwshı zıyanlanǵan akkaunt qulpı ashılǵanǵa shekem jańa akkauntlar jarata almaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2022/06/app-store-stopped-nearly-one-point-five-billion-in-fraudulent-transactions-in-2021/|bet=App Store stopped nearly $1.5 billion in fraudulent transactions in 2021|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220601165839/https://www.apple.com/newsroom/2022/06/app-store-stopped-nearly-one-point-five-billion-in-fraudulent-transactions-in-2021/|arxivsáne=2022-06-01|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2022-06-01}}&lt;/ref&gt;.

=== Apple onlayn dúkanı ===
Appledan buyırtpa beriw ushın Apple akkauntı talap etilmeydi. Apple satıp alıwshılarǵa Miyman arqalı tólem funkciyasın paydalanıp, Apple akkauntısız onlayn dúkanında buyırtpa beriwge imkaniyat beredi. Apple akkauntı da, Miyman arqalı tólem funkciyası da klientke esap-fakturalar sıyaqlı buyırtpa informaciyasına kiriwge, buyırtpa statusın tekseriwge hám jetkerip beriw paketin baqlawǵa imkaniyat beredi. Biraq, Apple akkauntları paydalanıwshılarǵa ózleriniń Apple onlayn dúkanı tájiriybesin jekelestiriwge imkaniyat beredi. Paydalanıwshılar satıp alıwǵa qızıqqan zatların saqlay aladı; buyırtpa beriwge derlik tayar bolsa, sebetti saqlay aladı; tólem processin tezletiw ushın jetkerip beriw hám tólem mákan jayların hám tólem informaciyasın saqlay aladı; Apple veb-saytında 1-Click buyırtpasın paydalana aladı hám Apple sıylıq kartalarınıń balansın teksere aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://store.apple.com/us/help/your_account#benefits|bet=Benefits of an Apple ID|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150706091905/http://store.apple.com/us/help/your_account#benefits|arxivsáne=2015-07-06|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2013-09-14}}&lt;/ref&gt;.

=== iCloud ===
[[iCloud]] paydalanıwshılarǵa muzıka hám [[iOS]] qosımshaları sıyaqlı maǵlıwmatlardı [[iOS 5]] yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın iOS qa tiykarlanǵan qurılmalar,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT202659|bet=Where can I use my Apple ID?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170610201950/https://support.apple.com/en-us/ht202659|arxivsáne=2017-06-10|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2017-01-05}}&lt;/ref&gt; hám OS X 10.7.2 Lion yamasa onnan keyingi versiyada, yamasa [[Microsoft Windows|Microsoft Windowsta]] (Windows Vista service pack 2 yamasa onnan keyingi versiya) isleytuǵın [[Jeke kompyuter|jeke kompyuterler]] sıyaqlı bir neshe qurılmaǵa júklep alıw ushın aralıqtan kompyuter serverlerinde saqlawǵa imkaniyat beredi,&lt;ref name=&quot;sysrequirements&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT4759?viewlocale=en_US&amp;locale=en_US|bet=System Requirements for ICloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140530142922/http://support.apple.com/kb/HT4759?viewlocale=en_US&amp;locale=en_US|arxivsáne=May 30, 2014|qaralǵan sáne=June 30, 2012}}&lt;/ref&gt; iCloud Appledıń MobileMe xızmetin almastırıp,&lt;ref name=&quot;fromto&quot;&gt;{{Jurnal deregi |date=May 31, 2011 |title=4th Time a Charm for Apple? From iDisk to.Mac to MobileMe to iCloud |url=https://www.wired.com/epicenter/2011/05/icloud-apple |url-status=live |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20110611151105/http://www.wired.com/epicenter/2011/05/icloud-apple |archive-date=June 11, 2011 |access-date=June 13, 2011}}&lt;/ref&gt; elektron pochta, kontaktlar, kalendarlar, bet belgiler, esletpeler, eske salǵıshlar (isleniwi kerek bolǵan isler dizimi), iWork hújjetleri, súwretler hám basqa maǵlıwmatlar ushın maǵlıwmatlardı sinxronlaw orayı retinde xızmet etedi. Xızmet sonday-aq paydalanıwshılarǵa óz iOS qurılmaların qol menen [[iTunes]] arqalı emes, al iCloudqa sımsız túrde rezerv kóshirmesin alıwǵa imkaniyat beredi.

Hár bir Apple akkauntı 5 GB biypul saqlaǵısh penen keledi. Kóbirek saqlaǵısh iCloud+ jazılıwı menen qoljetimli&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.computerworld.com/article/2476176/mac-os-x-how-to-avoid-paying-apple-for-extra-icloud-storage.html|bet=How to avoid paying Apple for extra iCloud storage|avtor=Evans|at=Jonny|sáne=2022-05-19|til=en|jumıs=Computerworld|qaralǵan sáne=2023-09-19}}&lt;/ref&gt;.

== Qáwipsizlik ==
Apple akkauntı — bul keminde segiz belgiden ibarat paydalanıwshı tárepinen ornatılǵan parol menen qorǵalǵan, jaramlı elektron pochta mánzili&lt;ref name=&quot;Support HT201303&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT201303|bet=Security and your Apple ID|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190824040019/https://support.apple.com/en-us/HT201303|arxivsáne=August 24, 2019|sáne=May 19, 2018|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=August 24, 2019}}&lt;/ref&gt;. Apple paydalanıwshı usınǵan elektron pochta mánziline tastıyıqlaw xatın jiberedi, hám paydalanıwshıdan akkaunttı aktivlestiriw ushın tastıyıqlaw xatındaǵı URLdı basıwı talap etiledi. Kredit kartasın kórsetpesten Apple akkauntın jaratıwǵa boladı&lt;ref name=&quot;Support HT204034&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT204034|bet=Create or use an Apple ID without a payment method|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141010114925/http://support.apple.com/kb/ht2534|arxivsáne=2014-10-10|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=2013-09-14}}&lt;/ref&gt;.

2013-jılı mart ayında Apple, Apple akkauntı ushın eki faktorlı autentifikaciyanı iske qostı. Bul funkciya autentifikaciya ushın ekinshi tastıyıqlaw basqıshı talap etilgende, Apple akkauntına baylanıslı isenimli qurılmaǵa tórt sanlı pin-kod jiberiw ushın «Meniń qurılmamdı tap» xızmetin qollanadı&lt;ref&gt;{{Cite news|date=21 March 2013|title=Apple Strengthens iCloud Security With 2-Step Authentication|work=[[The New York Times]]|url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/03/21/two-step-verification-apple/|access-date=22 March 2013}}&lt;/ref&gt;.

2019-jılı 9-iyunda Apple, Apple akkauntına tiykarlanǵan «Sign In with Apple» dep atalatuǵın birden-bir kiriw provayderin usındı. OAuth 2.0 hám OpenID Connect ke tiykarlanǵan bul sistema basqa sociallıq kiriw xızmetlerine qupıyalılıqqa baǵdarlanǵan alternativa retinde islep shıǵılǵan bolıp, xızmetke jiberiletuǵın jeke informaciya muǵdarın azaytadı hám paydalanıwshınıń Apple akkauntınıń elektron pochtasına qayta jiberiletuǵın bir mártelik elektron pochta mánzillerin qollanıwǵa imkaniyat beredi&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |title=App Makers Are Mixed on 'Sign In With Apple' |url=https://www.wired.com/story/sign-in-with-apple-mixed-reactions/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200304155258/https://www.wired.com/story/sign-in-with-apple-mixed-reactions/ |archive-date=2020-03-04 |access-date=2020-05-05}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2019/06/07/answers-to-your-burning-questions-about-how-sign-in-with-apple-works/|bet=Answers to your burning questions about how 'Sign In with Apple' works|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191127121635/https://techcrunch.com/2019/06/07/answers-to-your-burning-questions-about-how-sign-in-with-apple-works/|arxivsáne=November 27, 2019|avtor=Perez|at=Sarah|baspaxana=[[TechCrunch]]|qaralǵan sáne=June 13, 2019}}&lt;/ref&gt;.

=== Qayta tiklew ===
Eger parol bir neshe ret nadurıs kirgizilse, Apple akkauntı qáwipsizlik sebeplerine baylanıslı óshiriliwi múmkin. Akkaunt óshirilgende paydalanıwshıǵa xabar teksti arqalı eskertiledi&lt;ref name=&quot;Support HT204106&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT204106|bet=If your Apple ID is locked or disabled|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141018024515/http://support.apple.com/kb/ts2446|arxivsáne=2014-10-18|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=2013-09-14}}&lt;/ref&gt;. Apple akkauntları hám parollerin iForgot ta akkaunttıń qáwipsizlik sorawlarına juwap beriw arqalı yamasa iCloud qosılǵan hám qulpı ashıw parol kodı ornatılǵan isenimli qurılmadan qayta ornatıw arqalı tiklewge boladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT201487|bet=If you forgot your Apple ID password|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220216004003/https://support.apple.com/en-us/HT201487|arxivsáne=2022-02-16|qaralǵan sáne=2022-02-17}}&lt;/ref&gt;. Qáwipsizlik sebeplerine baylanıslı, eger Qayta tiklew gilti yamasa Eki basqıshlı tekseriw (Eki faktorlı autentifikaciya emes) qosılǵan bolsa, Apple Apple akkauntınıń parolin qayta ornatpaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT204152|bet=Two-step verification for Apple ID|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211212143825/https://support.apple.com/en-us/HT204152|arxivsáne=2021-12-12|qaralǵan sáne=2021-12-04}}&lt;/ref&gt;. Bul qáwipsizlik funkciyaları qosılǵanda paroldi qayta ornatıw ushın Qayta tiklew gilti de, keminde bir isenimli qurılma da talap etiledi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT208072|bet=How to generate a recovery key|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201215165148/https://support.apple.com/en-us/HT208072|arxivsáne=2020-12-15|qaralǵan sáne=2020-12-10}}&lt;/ref&gt;.

==== Óshirilgen akkauntlar ====
Taǵı bir qátelik — bul «Siziń Apple akkauntıńız óshirilgen» degen xabardıń anıq sebebi kórsetilmesten shıǵıwı. Bul toqtatıwdıń sebebi, eń itimalı Apple media xızmetleriniń shártleri hám qaǵıydaların buzıw (yaǵnıy, aldawshılıq hám basqa da jalǵan háreketler sebepli) bolıp tabıladı hám paroldi qayta ornatıw onı tazalamaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://discussions.apple.com/thread/253430231|bet=Apple permanently disabled my account for App Store and iTunes...|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211204122324/https://discussions.apple.com/thread/253430231|arxivsáne=2021-12-04|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2021-12-03}}&lt;/ref&gt;. Bul iOS qurılmalarında, sonday-aq Mac hám JK larda da júz bergeni xabarlanǵan. Apple akkauntın qayta kórip shıǵıwdı www.apple.com/support/itunes adresindegi [[iTunes Store]] qollap-quwatlaw xızmetine xabarlasıp sorawǵa boladı. 2021-jıl avgust ayına kelip, sistemanıń anıqlıǵı sebepli, Apple akkauntların óshiriw haqqındaǵı qararlar siyrek biykar etiledi, sebebi sistemanıń qanday da bir Apple akkauntın nadurıs óshiriw itimallıǵı jılına bir trillionnan birden az (eń itimalı, Apple usınǵan, biraq keyinirek toqtatılǵan qáwipsizlik funkciyası CSAM anıqlawı sebepli)&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/child-safety/pdf/Expanded_Protections_for_Children_Frequently_Asked_Questions.pdf|bet=Expanded Protections for Children: Frequently Asked Questions|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210819221953/https://www.apple.com/child-safety/pdf/Expanded_Protections_for_Children_Frequently_Asked_Questions.pdf|arxivsáne=2021-08-19|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2021-08-21}}&lt;/ref&gt;.

Joqarıdaǵı eki jaǵdayda da, paydalanıwshınıń profili iMessage yamasa FaceTime da hesh kimge kórinbeydi, hám olar kire almaydı. Másele belgilengen waqıt ishinde (kópshilik jaǵdaylarda shama menen 14–30 kún) sheshiliwi kerek. Eger Apple akkauntı óshirilgennen berli kóp waqıt ótken bolsa, ol máńgilikke óshiriledi hám paydalanıwshı onı endi asha almaydı da, jańa Apple akkauntların jarata da almaydı.

=== Shifrlaw ===
Hár bir iCloud avtomatlı túrde standart maǵlıwmat qorǵanıwına iye. Barlıq maǵlıwmatlar shifrlanadı, hám shifrlaw giltleri akkaunttı qayta tiklewge járdemlesiw ushın Apple maǵlıwmatlar oraylarında qáwipsiz saqlanadı. Tek belgili bir maǵlıwmatlar ǵana bastan-ayaq shifrlanadı, sonıń ishinde iCloud Mail, Photos hám densawlıq maǵlıwmatları. Ulıwma alǵanda, on tórt xızmet tolıǵı menen shifrlanǵan.

Sonıń menen birge, Apple iCloud ushın Keńeytilgen maǵlıwmatlar qorǵanıwın usınadı, ol siyasatshılar, jurnalistler hám iCloud akkauntlarında áhmiyetli maǵlıwmatları bar basqa adamlar auditoriyasına baǵdarlanǵan. Sonıń menen jigirma úsh xızmet tolıǵı menen shifrlanadı. Eger kimde-kim Keńeytilgen maǵlıwmatlar qorǵanıwı bar akkauntqa kiriwdi joǵaltsa, akkaunttı qayta tiklew qıyınlasadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT202303|bet=iCloud data security overview|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2023-01-20}}&lt;/ref&gt;.

== Tariyxı ==
Birden-bir paydalanıwshı identifikatorı engizilgenge shekem Apple klientleri túrli xızmetler ushın óz aldına akkauntlardı paydalandı. Mısalı, [[iTunes Store]] hám Apple qollap-quwatlaw jámiyetshiligi ushın bólek loginler talap etildi.

Apple ekosistemasınıń ósiwi hám App Store hám iCloud sıyaqlı jańa xızmetlerdiń engiziliwi menen paydalanıwshı tájiriybesin ápiwayılastırıw ushın oraylastırılǵan akkauntqa bolǵan zárúrlik ayqın boldı.

Bul zárúrlikti sheshiw ushın Apple-ID engizildi. Ol paydalanıwshılarǵa bir ret kirip, kóp sanlı Apple xızmetlerine kiriwge imkaniyat berdi. Bul basqısh paydalanıwshı ushın qolaylılıqqa hám Apple ekosistemasınıń úlken integraciyasına áhmiyetli úles qostı.

Waqıt ótiwi menen Apple-ID turaqlı rawajlanıp bardı. Eki faktorlı autentifikaciya sıyaqlı qosımsha funkciyalardı engiziw arqalı qáwipsizlikti arttırıwǵa ayrıqsha itibar qaratıldı.

2024-jılı dekabrde Apple akkaunt qáwipsizligine baylanıslı áhmiyetli qarar qabıl etti. Jańadan jaratılǵan akkauntlar ushın dástúriy qáwipsizlik sorawları alıp taslandı. Sonıń menen birge, iTunes Store hám App Store funkciyaların aktivlestiriw ushın eki faktorlı autentifikaciya májbúriy etildi.

Jaqında Apple-ID Apple akkauntı dep rebrending etildi. Bul at ózgerisi barlıq Apple xızmetlerine kiriw hám barlıq Apple qurılmaların basqarıw ushın akkaunttıń oraylıq rolin anıǵıraq kórsetiwge baǵdarlanǵan.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>b0zmppptw7iwq2sj6l1nniunu03p11p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Franciya-Rossiya urısı</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25467</id>
    <revision>
      <id>123967</id>
      <parentid>123676</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:19:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>patshalÍǴÍ</comment>
      <origin>123967</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15372" sha1="0vo391iuxniettwgzeturiby62ussm0" xml:space="preserve">{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
 |soqlıǵısıw ataması    = Franciya-Rossiya urısı
 |bólim       = [[Napoleon urısları]]
 |súwret       = French invasion of Russia collage.jpg
 |súwret ataması = Joqarı shepten saat strelkası baǵıtında: «Borodino sawashı» (L.-F.Lejyon); «Napoleon Moskva janıwında» (A.Adam); «Mishel Ney Kovno sawashında» (O. Raffe); «1812-jılı» (I.M.Pryanishnikov)
 |sáne        = [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun]] — [[26-dekabr]] (6 ay hám 2 kún)
 |orın        = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
 |sebep       = 
 |nátiyje      = [[Rossiya imperiyası|Rossiya imperiyasınıń]] jeńisi
 |statusı     = 
 |ózgerisler  = 
 |qarsılas1   = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya imperiyası]]&lt;br&gt;'''Vassalları:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Italiya patshalıǵı (1805—1814)|Italiya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Bandera de España 1808-1813.svg|21px]] [[Bonapartistler Ispaniyası|Ispaniya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Commemorative Medal of the Rhine Confederation.svg|21px]] [[Reyn awqamı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Varshava gercogligi]]&lt;br&gt;[[Fayl:Early Swiss cross.svg|21px]] [[Shveycariya]]&lt;br&gt;[[Fayl:Wappen-Fürstenzug29 crop.svg|21px]] Litva knyazligi (1812-jıl 1-iyuldan)&lt;br&gt;'''Awqamlaslar:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya patshalıǵı]]
 |qarsılas2   = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
----
''Finanslıq járdem menen:''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=https://www.elibrary.ru/item.asp?id=41555366|автор=Куницын А. А., [[Орлов, Александр Анатольевич (историк)|Орлов А. А.]]|заглавие=«Лепта прядильщиц». Денежная помощь британцев россиянам после Отечественной войны 1812 года|год=2019|издание=Историческая экспертиза|выпуск=2|страницы=172—187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf|автор=Носова Г. В.|заглавие=К вопросу об английской финансовой помощи России в 1812г.|год=2007|издание=Отечественная война 1812 года и российская провинция в событиях, человеческих судьбах и музейных коллекциях|archivedate=2021-04-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411193342/http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf}}&lt;/ref&gt;
 |qarsılas3   = 
 |qarsılas4   = 
 |komandir1   = [[Fayl:Imperial Standard of Napoléon I.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jak Makdonald]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Klod-Viktor Perren]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Udino]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Lyudvig York]]
 |komandir2   = [[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Aleksandr Tormasov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Miloradovich]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Matvey Platov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pavel Chichagov]]
 |komandir3   = 
 |komandir4   = 
 |kúshler1     = 610 — 685 mıń ásker&lt;br&gt;1390 qural
 |kúshler2     = 700 mıń ásker&lt;br&gt;1600 qural&lt;br&gt;
 |kúshler3     =  
 |kúshler4     = 
 |shıǵınlar1   = 340 — 400 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;100 — 200 mıń tutqınlar&lt;br&gt;1000 — 1200 qurallar&lt;br&gt;'''Ulıwma qaytımsız shıǵınlar:'''&lt;br&gt;550 — 610 mıń
 |shıǵınlar2   = 150 — 210 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;150 — 300 mıń jaradarlar hám suwıq urǵanlar&lt;br&gt;'''Ulıwma shıǵınlar:'''&lt;br&gt; 350 — 500 mıń
 |shıǵınlar3   = 
 |shıǵınlar4   = 
 |ulıwma shıǵınlar     = 
 |puqaralıq shıǵınlar = 
 |commons    = 
 |eskertiw     = 
}}
'''Franciya-Rossiya urısı''' ({{lang-ru|Отечественная война}}), francuz tariyxshılıǵında — ''1812-jılǵı Rossiya kampaniyası'' ({{lang-fr|Campagne de Russie 1812}}) — [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] hám [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyaları]] ortasında [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun|24-iyunnan]] [[26-dekabr|26-dekabrge]] shekem Rossiya aymaǵında júz bergen áskeriy qarama-qarsılıq. Revolyuciyadan aldınǵı Rossiya tariyxtanıwında Napoleon armiyasınıń kóp milletli quramına baylanıslı dástúriy túrde «on eki tildiń basqınshılıǵı» dep atalǵan&lt;ref&gt;[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года|ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]]{{Wayback|url=[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]] |date=20211009052626 }} — т. XXII (1897)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''Копылов Н. А''. [https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer «Нашествие двунадесяти языков»: война 1812 года глазами солдат-иностранцев Великой армии] {{Wayback|url=https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer |date=20211009052625 }} — 2012&lt;/ref&gt;.

Urıstıń sebepleri Rossiya imperiyasınıń [[Kontinental blokada|kontinent qamalın]] aktiv qollap-quwatlawdan bas tartıwı bolıp, onda Napoleon [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshaliǵi|Ullı Britaniyaǵa]] qarsı tiykarǵı qural sipatında kórgen, sonday-aq, Napoleonnıń Evropa mámleketlerine qarata Rossiya máplerin esapqa almaǵan siyasatı edi.

«1812-jıldaǵı operaciyalar kólemi derlik aqılǵa sıymaytuǵın dárejede edi hám joǵaltıwlar — áskeriy hám puqaralıq, francuz basqınshıları hám rus qorǵawshıları — XX ásirde izbe-iz júz bergen eki jer júzilik urısta misli kórilmegen úlken joǵaltıwlarǵa qaramastan, búgingi kúnde de qorqınıshlı»&lt;ref&gt;''Chandler D. G.'' Foreword // Britten Austin P. 1812: The March on Moscow. London, 1993. P. 7.&lt;/ref&gt;.

Urıstıń birinshi basqıshında (1812-jıl iyunnan sentyabrge shekem) rus armiyası sawashlar menen [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] shegaralarınan [[Moskva|Moskvaǵa]] shekem sheginedi hám Moskva janında [[Borodino sawashı|Borodino sawashın]] beredi.

Urıstıń ekinshi basqıshınıń baslanıwında (1812-jıl oktyabrden dekabrge shekem) Napoleon armiyası manyovr júrgizip, uris bolmaǵan aymaqlarda qısqı kvartiralarǵa shıǵıwǵa umtıldı, keyin bolsa Rossiya shegaralarına shekem shegindi, rus armiyası, ashlıq hám suwıqlar onı quwip bardı.

Urıs Napoleon armiyasınıń derlik tolıq joq etiliwi, Rossiya aymaǵınıń azat etiliwi hám 1813-jılı uris háreketleri Varshava gercogligi hám [[Germaniya awqamı|Germaniya]] jerlerine kóshiriliwi menen tamamlandı. Rossiya tariyxshısı N. A. Troickiy Napoleon armiyasınıń jeńiliwiniń sebepleri qatarında urista uliwma xalıqlıq qatnasıw hám rus armiyasınıń qaharmanlıǵın, Franciya armiyasınıń Rossiyanıń úlken aymaqlarında hám tábiyiy-klimat sharayatlarında áskeriy háreketlerge tayar emesligin, rus bas komandiri [[Mixail Kutuzov|M. I. Kutuzov]] hám basqa rus armiyası generallarınıń sárkardalıq qábiletlerin kórsetedi.

== Qarama-qarsılıq tariyxı ==
1789-1799-jılları Franciyada [[Ullı francuz revolyuciyası]] bolip ótti, keyin [[Napoleon I Bonapart|Napoleon Bonaparttıń]] hákimiyatqa keliwi menen juwmaqlandı. Birneshe iri monarxiya Evropa mámleketlerınıń (Rossiya hám [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı.|Ullı Britaniyanıń]] da) reakciyası dáslep Burbon monarxiyasın tiklewdi maqset etken, biraq keyin ala [[Evropa|Evropada]] francuz ekspansiyasınıń keyingi tarqalıwın toqtatıw ushın qorǵanıw qásiyetine iye bolǵan bir qatar [[Franciyaǵa qarsı koaliciyalar|Franciyaǵa qarsı koaliciyalardı]] jaratıw edi. [[Tórtinshi koaliciya urısı|Tórtinshi koaliciya]] urısı Rossiya ushın [[1807|1807-jıl]] 14-iyunde [[Fridland sawashı|Fridland sawashında]] rus áskerlerınıń jeńiliwi menen juwmaqlandı. Imperator [[Aleksandr I]] Napoleon menen [[Tilzit pitimi|Tilzit pitimin]] dúzdi, oǵan muwapıq Ullı Britaniyanıń [[Kontinental blokada|kontinental blokadasına]] qosılıw minnetlemesin aldı, bul Rossiyanıń ekonomikalıq hám siyasiy máplerine qarsı edi. Rus dvoryanları hám armiyasınıń pikirinshe, pitim shártleri mámleket ushın qorlıqlı hám masqara edi. Rus húkimeti Tilzit shártnaması hám onnan keyingi jıllardan Napoleon menen bolajaq gúres ushın kúsh toplawda paydalandı{{sfn|Бескровный|1962|с=117—118}}.

Tilzit pitimı hám Erfurt kongressı juwmaqlarına bola, Rossiya 1808-jılı Shveciyadan Finlyandiyanı tartıp aldı hám basqa bir qatar aymaqlıq qosıp aliwlardı ámelge asırdı; pútkil Evropanı boysındırıw ushın Napoleonnıń qolın bosattı{{Sfn|Богданович|1859—1860|loc=Т. 1, с. 5, 11}}. Francuz armiyaları tiykarınan Avstriya múlkleri esabınan ámelge asırılǵan bir qatar annekciyalardan keyin ([[Besinshi koaliciya urısı|Besinshi koaliciya urısına]] qarań) Rossiya imperiyası shegaralarına jaqınlastı{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446, 448}}.

=== Urıstıń sebepleri ===
==== Franciya tárepinen ====
1807-jıldan keyin Napoleonnıń tiykarǵı hám tiykarında jalǵız dushpanı [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı|Ullı Britaniya]] bolip qaldı. Ullı Britaniya Franciyanıń Amerika hám Hindstandaǵı [[Franciya koloniyaları|koloniyaların]] basıp aldı{{sfn|Черкасов|1983|с=26}} hám francuz sawdasına tosqınlıq etti. Angliya teńizde ústemlik etkenin esapqa alsaq, Napoleonnıń ogan qarsı gúresiwdegi birden-bir haqıyqıy quralı [[kontinental blokada]] bolip, onıń nátiyjeliligi basqa Evropa mámleketlerinıń sankciyalarǵa ámel etiw tilegine baylanıslı edi. Napoleon [[Aleksandr I]] den kontinental qamalın jáne de izbe-iz ámelge asırıwdı qatań talap etti, biraq Rossiyanıń tiykarǵı sawda sherigi menen qatnasıqlardı úziwdi qálemewine dus keldi{{sfn|Подмазо|2003|с=}}.

1810-jılda Rossiya húkimeti [[Neytralitet|biytárep mámleketler]] menen erkin sawdanı jolǵa qoydı, bul bolsa Rossiyaǵa Ullı Britaniya menen dáldalshılar arqalı sawda etiw imkanın berdi hám tosıq tarifın qabıl etti, bul bolsa tiykarınan import etiletuǵın francuz tovarları ushin bajıxana stavkaların asırdı{{sfn|Бескровный, Вопросы истории|1962|с=50—60}}. Bul jaǵday Franciya húkimetiniń ashıwın qozdırdı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html|title=История Наполеона. Глава XXXIV. Разрыв с Россией|author=Гораций Верне.|accessdate=2012-06-03|deadlink=no|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023211910/http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html}}, originalına q. {{kitap deregi|автор={{iw|Лоран, Поль-Матье|Paul-Mathieu Laurent|fr|Paul-Mathieu Laurent}}.|title=Chapitre XXXV|заглавие=Histoire de Napoléon|ссылка=https://books.google.fr/books?id=vVkvoxx1AU8C|место=Paris|издательство=J. J. Dubochet|год=1840|pages=537—538}}&lt;/ref&gt;.

Napoleon miyrasxor monarx emes edi hám sonıń ushın ol [[Dinastiyalıq neke|Evropanıń ullı monarxiya úylerinıń birinıń wákili menen neke]] arqalı taj kiyiwdiń nızamlılıǵın tastıyıqlawdı qáledi. 1808-jılı Rossiya patshalıq úyine Napoleon hám Aleksandr I nıń qarındası Ullı knyaginya [[Ekaterina Pavlovna|Ekaterina]] ortasında neke usınısı kirgizildi; usınıs Ekaterinanıń Saksen-Koburg shaxzadası penen atastırılǵanlıǵı sebepli biykar etildi. 1810-jılı Napoleonǵa ekinshi márte, bul saparı basqa ullı knyaginya —  14 jasar [[Anna Pavlovna|Anna]] (keyinrek Niderlandiya xanzadası) menen nekeden waz keshildi{{sfn|Троицкий|1994|с=185}}. Sol jılı Napoleon [[Avstriya imperiyası|Avstriya]] imperatorı [[Franc II]] nıń qızı malika [[Mariya-Luiza Avstriyalı|Luiza Avstriyalıǵa]] úylendi. Tariyxshı Ye. V. Tarlenıń sózlerine qaraǵanda, «Avstriya nekesi» Napoleon ushın «eger Rossiya menen jáne urıs júrgiziwge tuwrı keletuǵın jaǵdayda front artındaǵı eń úlken támiynat edi»{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446}}. Aleksandr I tárepinen Napoleonǵa eki mártebe biykarlaw hám Napoleonnıń Avstriya malikası menen nekesi rus-francuz qatnasıqlarında isenim krizisın keltirip shıǵardı hám olardı keskin jamanlastırdı{{sfn|Троицкий|1994|с=187}}.

1811-jıldıń basında [[Polsha patshaliǵi|Polshanıń]] qayta tikleniwinen qáwiplengen Rossiya bir neshe diviziyalardı [[Varshava gercogligi]] shegaralarına tarttı, bul Napoleon tárepinen gercoglıqqa qáwip sıpatında qabıl etildi&lt;ref&gt;''[[Лависс, Эрнест|Лависс Э.]], [[Рамбо, Альфред Никола|Рамбо А.]]'' [[s:Страница:История XIX века. 2 том (1800-1815)(Лависс, Рамбо 1907).djvu/166|История XIX века. Т. 2. (1800—1815). С. 154—155]]&lt;/ref&gt;.

1811-jılı Napoleon Varshavadaǵı elshisi abbat de Pradtqa: «Bes jildan keyin men pútkil dúnyanıń húkimdarı bolaman. Tek Rossiya qaladı, — men onı ezip taslayman...»&lt;ref&gt;{{kitap deregi|ссылка=https://books.google.ru/books?id=atATAAAAQAAJ|автор=Pradt de.|заглавие=Histoire de l’ambassade dans le grand duché de Varsovie en 1812|год=1815|место=P.|издательство=Chez Pillet|pages=24}}, цит. по: {{cite web|url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|title=Вильна в 1812 году|author=Федот Кудринский|date=1912|archiveurl=https://www.webcitation.org/6A4CqFgoD?url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|archivedate=2012-08-20|accessdate=2012-08-20|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
[[Kategoriya: Napoleon urısları]]
[[Kategoriya:XIX ásir urısları]]</text>
      <sha1>0vo391iuxniettwgzeturiby62ussm0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>124016</id>
      <parentid>123967</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T09:00:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>124016</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15402" sha1="1evd7cslgez6suh6rnhrnf96u4qto47" xml:space="preserve">{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
 |soqlıǵısıw ataması    = Franciya-Rossiya urısı
 |bólim       = [[Napoleon urısları]]
 |súwret       = French invasion of Russia collage.jpg
 |súwret ataması = Joqarı shepten saat strelkası baǵıtında: «Borodino sawashı» (L.-F.Lejyon); «Napoleon Moskva janıwında» (A.Adam); «Mishel Ney Kovno sawashında» (O. Raffe); «1812-jılı» (I.M.Pryanishnikov)
 |sáne        = [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun]] — [[26-dekabr]] (6 ay hám 2 kún)
 |orın        = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
 |sebep       = 
 |nátiyje      = [[Rossiya imperiyası|Rossiya imperiyasınıń]] jeńisi
 |statusı     = 
 |ózgerisler  = 
 |qarsılas1   = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya imperiyası]]&lt;br&gt;'''Vassalları:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Italiya patshalıǵı (1805—1814)|Italiya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Bandera de España 1808-1813.svg|21px]] [[Bonapartistler Ispaniyası|Ispaniya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Commemorative Medal of the Rhine Confederation.svg|21px]] [[Reyn awqamı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Varshava gercogligi]]&lt;br&gt;[[Fayl:Early Swiss cross.svg|21px]] [[Shveycariya]]&lt;br&gt;[[Fayl:Wappen-Fürstenzug29 crop.svg|21px]] Litva knyazligi (1812-jıl 1-iyuldan)&lt;br&gt;'''Awqamlaslar:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya patshalıǵı]]
 |qarsılas2   = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
----
''Finanslıq járdem menen:''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=https://www.elibrary.ru/item.asp?id=41555366|автор=Куницын А. А., [[Орлов, Александр Анатольевич (историк)|Орлов А. А.]]|заглавие=«Лепта прядильщиц». Денежная помощь британцев россиянам после Отечественной войны 1812 года|год=2019|издание=Историческая экспертиза|выпуск=2|страницы=172—187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf|автор=Носова Г. В.|заглавие=К вопросу об английской финансовой помощи России в 1812г.|год=2007|издание=Отечественная война 1812 года и российская провинция в событиях, человеческих судьбах и музейных коллекциях|archivedate=2021-04-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411193342/http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf}}&lt;/ref&gt;
 |qarsılas3   = 
 |qarsılas4   = 
 |komandir1   = [[Fayl:Imperial Standard of Napoléon I.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jak Makdonald]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Klod-Viktor Perren]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Udino]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Lyudvig York]]
 |komandir2   = [[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Aleksandr Tormasov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Miloradovich]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Matvey Platov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pavel Chichagov]]
 |komandir3   = 
 |komandir4   = 
 |kúshler1     = 610 — 685 mıń ásker&lt;br&gt;1390 qural
 |kúshler2     = 700 mıń ásker&lt;br&gt;1600 qural&lt;br&gt;
 |kúshler3     =  
 |kúshler4     = 
 |shıǵınlar1   = 340 — 400 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;100 — 200 mıń tutqınlar&lt;br&gt;1000 — 1200 qurallar&lt;br&gt;'''Ulıwma qaytımsız shıǵınlar:'''&lt;br&gt;550 — 610 mıń
 |shıǵınlar2   = 150 — 210 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;150 — 300 mıń jaradarlar hám suwıq urǵanlar&lt;br&gt;'''Ulıwma shıǵınlar:'''&lt;br&gt; 350 — 500 mıń
 |shıǵınlar3   = 
 |shıǵınlar4   = 
 |ulıwma shıǵınlar     = 
 |puqaralıq shıǵınlar = 
 |commons    = 
 |eskertiw     = 
}}
'''Franciya-Rossiya urısı''' ({{lang-ru|Отечественная война}}), francuz tariyxshılıǵında — ''1812-jılǵı Rossiya kampaniyası'' ({{lang-fr|Campagne de Russie 1812}}) — [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] hám [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyaları]] ortasında [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun|24-iyunnan]] [[26-dekabr|26-dekabrge]] shekem Rossiya aymaǵında júz bergen áskeriy qarama-qarsılıq. Revolyuciyadan aldınǵı Rossiya tariyxtanıwında Napoleon armiyasınıń kóp milletli quramına baylanıslı dástúriy túrde «on eki tildiń basqınshılıǵı» dep atalǵan&lt;ref&gt;[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года|ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]]{{Wayback|url=[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]] |date=20211009052626 }} — т. XXII (1897)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''Копылов Н. А''. [https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer «Нашествие двунадесяти языков»: война 1812 года глазами солдат-иностранцев Великой армии] {{Wayback|url=https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer |date=20211009052625 }} — 2012&lt;/ref&gt;.

Urıstıń sebepleri Rossiya imperiyasınıń [[Kontinental blokada|kontinent qamalın]] aktiv qollap-quwatlawdan bas tartıwı bolıp, onda Napoleon [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshaliǵi|Ullı Britaniyaǵa]] qarsı tiykarǵı qural sipatında kórgen, sonday-aq, Napoleonnıń Evropa mámleketlerine qarata Rossiya máplerin esapqa almaǵan siyasatı edi.

«1812-jıldaǵı operaciyalar kólemi derlik aqılǵa sıymaytuǵın dárejede edi hám joǵaltıwlar — áskeriy hám puqaralıq, francuz basqınshıları hám rus qorǵawshıları — XX ásirde izbe-iz júz bergen eki jer júzilik urısta misli kórilmegen úlken joǵaltıwlarǵa qaramastan, búgingi kúnde de qorqınıshlı»&lt;ref&gt;''Chandler D. G.'' Foreword // Britten Austin P. 1812: The March on Moscow. London, 1993. P. 7.&lt;/ref&gt;.

Urıstıń birinshi basqıshında (1812-jıl iyunnan sentyabrge shekem) rus armiyası sawashlar menen [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] shegaralarınan [[Moskva|Moskvaǵa]] shekem sheginedi hám Moskva janında [[Borodino sawashı|Borodino sawashın]] beredi.

Urıstıń ekinshi basqıshınıń baslanıwında (1812-jıl oktyabrden dekabrge shekem) Napoleon armiyası manyovr júrgizip, uris bolmaǵan aymaqlarda qısqı kvartiralarǵa shıǵıwǵa umtıldı, keyin bolsa Rossiya shegaralarına shekem shegindi, rus armiyası, ashlıq hám suwıqlar onı quwip bardı.

Urıs Napoleon armiyasınıń derlik tolıq joq etiliwi, Rossiya aymaǵınıń azat etiliwi hám 1813-jılı uris háreketleri Varshava gercogligi hám [[Germaniya awqamı|Germaniya]] jerlerine kóshiriliwi menen tamamlandı. Rossiya tariyxshısı N. A. Troickiy Napoleon armiyasınıń jeńiliwiniń sebepleri qatarında urista uliwma xalıqlıq qatnasıw hám rus armiyasınıń qaharmanlıǵın, Franciya armiyasınıń Rossiyanıń úlken aymaqlarında hám tábiyiy-klimat sharayatlarında áskeriy háreketlerge tayar emesligin, rus bas komandiri [[Mixail Kutuzov|M. I. Kutuzov]] hám basqa rus armiyası generallarınıń sárkardalıq qábiletlerin kórsetedi.

== Qarama-qarsılıq tariyxı ==
1789-1799-jılları Franciyada [[Ullı francuz revolyuciyası]] bolip ótti, keyin [[Napoleon I Bonapart|Napoleon Bonaparttıń]] hákimiyatqa keliwi menen juwmaqlandı. Birneshe iri monarxiya Evropa mámleketlerınıń (Rossiya hám [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı.|Ullı Britaniyanıń]] da) reakciyası dáslep Burbon monarxiyasın tiklewdi maqset etken, biraq keyin ala [[Evropa|Evropada]] francuz ekspansiyasınıń keyingi tarqalıwın toqtatıw ushın qorǵanıw qásiyetine iye bolǵan bir qatar [[Franciyaǵa qarsı koaliciyalar|Franciyaǵa qarsı koaliciyalardı]] jaratıw edi. [[Tórtinshi koaliciya urısı|Tórtinshi koaliciya]] urısı Rossiya ushın [[1807|1807-jıl]] 14-iyunde [[Fridland sawashı|Fridland sawashında]] rus áskerlerınıń jeńiliwi menen juwmaqlandı. Imperator [[Aleksandr I]] Napoleon menen [[Tilzit pitimi|Tilzit pitimin]] dúzdi, oǵan muwapıq Ullı Britaniyanıń [[Kontinental blokada|kontinental blokadasına]] qosılıw minnetlemesin aldı, bul Rossiyanıń ekonomikalıq hám siyasiy máplerine qarsı edi. Rus dvoryanları hám armiyasınıń pikirinshe, pitim shártleri mámleket ushın qorlıqlı hám masqara edi. Rus húkimeti Tilzit shártnaması hám onnan keyingi jıllardan Napoleon menen bolajaq gúres ushın kúsh toplawda paydalandı{{sfn|Бескровный|1962|с=117—118}}.

Tilzit pitimı hám Erfurt kongressı juwmaqlarına bola, Rossiya 1808-jılı Shveciyadan Finlyandiyanı tartıp aldı hám basqa bir qatar aymaqlıq qosıp aliwlardı ámelge asırdı; pútkil Evropanı boysındırıw ushın Napoleonnıń qolın bosattı{{Sfn|Богданович|1859—1860|loc=Т. 1, с. 5, 11}}. Francuz armiyaları tiykarınan Avstriya múlkleri esabınan ámelge asırılǵan bir qatar annekciyalardan keyin ([[Besinshi koaliciya urısı|Besinshi koaliciya urısına]] qarań) Rossiya imperiyası shegaralarına jaqınlastı{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446, 448}}.

=== Urıstıń sebepleri ===
==== Franciya tárepinen ====
1807-jıldan keyin Napoleonnıń tiykarǵı hám tiykarında jalǵız dushpanı [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı|Ullı Britaniya]] bolip qaldı. Ullı Britaniya Franciyanıń Amerika hám Hindstandaǵı [[Franciya koloniyaları|koloniyaların]] basıp aldı{{sfn|Черкасов|1983|с=26}} hám francuz sawdasına tosqınlıq etti. Angliya teńizde ústemlik etkenin esapqa alsaq, Napoleonnıń ogan qarsı gúresiwdegi birden-bir haqıyqıy quralı [[kontinental blokada]] bolip, onıń nátiyjeliligi basqa Evropa mámleketlerinıń sankciyalarǵa ámel etiw tilegine baylanıslı edi. Napoleon [[Aleksandr I]] den kontinental qamalın jáne de izbe-iz ámelge asırıwdı qatań talap etti, biraq Rossiyanıń tiykarǵı sawda sherigi menen qatnasıqlardı úziwdi qálemewine dus keldi{{sfn|Подмазо|2003|с=}}.

1810-jılda Rossiya húkimeti [[Neytralitet|biytárep mámleketler]] menen erkin sawdanı jolǵa qoydı, bul bolsa Rossiyaǵa Ullı Britaniya menen dáldalshılar arqalı sawda etiw imkanın berdi hám tosıq tarifın qabıl etti, bul bolsa tiykarınan import etiletuǵın francuz tovarları ushin bajıxana stavkaların asırdı{{sfn|Бескровный, Вопросы истории|1962|с=50—60}}. Bul jaǵday Franciya húkimetiniń ashıwın qozdırdı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html|title=История Наполеона. Глава XXXIV. Разрыв с Россией|author=Гораций Верне.|accessdate=2012-06-03|deadlink=no|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023211910/http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html}}, originalına q. {{kitap deregi|автор={{iw|Лоран, Поль-Матье|Paul-Mathieu Laurent|fr|Paul-Mathieu Laurent}}.|title=Chapitre XXXV|заглавие=Histoire de Napoléon|ссылка=https://books.google.fr/books?id=vVkvoxx1AU8C|место=Paris|издательство=J. J. Dubochet|год=1840|pages=537—538}}&lt;/ref&gt;.

Napoleon miyrasxor monarx emes edi hám sonıń ushın ol [[Dinastiyalıq neke|Evropanıń ullı monarxiya úylerinıń birinıń wákili menen neke]] arqalı taj kiyiwdiń nızamlılıǵın tastıyıqlawdı qáledi. 1808-jılı Rossiya patshalıq úyine Napoleon hám Aleksandr I nıń qarındası Ullı knyaginya [[Ekaterina Pavlovna|Ekaterina]] ortasında neke usınısı kirgizildi; usınıs Ekaterinanıń Saksen-Koburg shaxzadası penen atastırılǵanlıǵı sebepli biykar etildi. 1810-jılı Napoleonǵa ekinshi márte, bul saparı basqa ullı knyaginya —  14 jasar [[Anna Pavlovna|Anna]] (keyinrek Niderlandiya xanzadası) menen nekeden waz keshildi{{sfn|Троицкий|1994|с=185}}. Sol jılı Napoleon [[Avstriya imperiyası|Avstriya]] imperatorı [[Franc II]] nıń qızı malika [[Mariya-Luiza Avstriyalı|Luiza Avstriyalıǵa]] úylendi. Tariyxshı Ye. V. Tarlenıń sózlerine qaraǵanda, «Avstriya nekesi» Napoleon ushın «eger Rossiya menen jáne urıs júrgiziwge tuwrı keletuǵın jaǵdayda front artındaǵı eń úlken támiynat edi»{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446}}. Aleksandr I tárepinen Napoleonǵa eki mártebe biykarlaw hám Napoleonnıń Avstriya malikası menen nekesi rus-francuz qatnasıqlarında isenim krizisın keltirip shıǵardı hám olardı keskin jamanlastırdı{{sfn|Троицкий|1994|с=187}}.

1811-jıldıń basında [[Polsha patshaliǵi|Polshanıń]] qayta tikleniwinen qáwiplengen Rossiya bir neshe diviziyalardı [[Varshava gercogligi]] shegaralarına tarttı, bul Napoleon tárepinen gercoglıqqa qáwip sıpatında qabıl etildi&lt;ref&gt;''[[Лависс, Эрнест|Лависс Э.]], [[Рамбо, Альфред Никола|Рамбо А.]]'' [[s:Страница:История XIX века. 2 том (1800-1815)(Лависс, Рамбо 1907).djvu/166|История XIX века. Т. 2. (1800—1815). С. 154—155]]&lt;/ref&gt;.

1811-jılı Napoleon Varshavadaǵı elshisi abbat de Pradtqa: «Bes jildan keyin men pútkil dúnyanıń húkimdarı bolaman. Tek Rossiya qaladı, — men onı ezip taslayman...»&lt;ref&gt;{{kitap deregi|ссылка=https://books.google.ru/books?id=atATAAAAQAAJ|автор=Pradt de.|заглавие=Histoire de l’ambassade dans le grand duché de Varsovie en 1812|год=1815|место=P.|издательство=Chez Pillet|pages=24}}, цит. по: {{cite web|url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|title=Вильна в 1812 году|author=Федот Кудринский|date=1912|archiveurl=https://www.webcitation.org/6A4CqFgoD?url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|archivedate=2012-08-20|accessdate=2012-08-20|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

==== Rossiya tárepinen ====

== Derekler ==
[[Kategoriya: Napoleon urısları]]
[[Kategoriya:XIX ásir urısları]]</text>
      <sha1>1evd7cslgez6suh6rnhrnf96u4qto47</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>124017</id>
      <parentid>124016</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T09:02:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <comment>/* Rossiya tárepinen */</comment>
      <origin>124017</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15701" sha1="71n5uphtejbbggiml5b015tzlrbbdcr" xml:space="preserve">{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
 |soqlıǵısıw ataması    = Franciya-Rossiya urısı
 |bólim       = [[Napoleon urısları]]
 |súwret       = French invasion of Russia collage.jpg
 |súwret ataması = Joqarı shepten saat strelkası baǵıtında: «Borodino sawashı» (L.-F.Lejyon); «Napoleon Moskva janıwında» (A.Adam); «Mishel Ney Kovno sawashında» (O. Raffe); «1812-jılı» (I.M.Pryanishnikov)
 |sáne        = [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun]] — [[26-dekabr]] (6 ay hám 2 kún)
 |orın        = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
 |sebep       = 
 |nátiyje      = [[Rossiya imperiyası|Rossiya imperiyasınıń]] jeńisi
 |statusı     = 
 |ózgerisler  = 
 |qarsılas1   = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya imperiyası]]&lt;br&gt;'''Vassalları:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Italiya patshalıǵı (1805—1814)|Italiya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Bandera de España 1808-1813.svg|21px]] [[Bonapartistler Ispaniyası|Ispaniya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Commemorative Medal of the Rhine Confederation.svg|21px]] [[Reyn awqamı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Varshava gercogligi]]&lt;br&gt;[[Fayl:Early Swiss cross.svg|21px]] [[Shveycariya]]&lt;br&gt;[[Fayl:Wappen-Fürstenzug29 crop.svg|21px]] Litva knyazligi (1812-jıl 1-iyuldan)&lt;br&gt;'''Awqamlaslar:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya patshalıǵı]]
 |qarsılas2   = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
----
''Finanslıq járdem menen:''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=https://www.elibrary.ru/item.asp?id=41555366|автор=Куницын А. А., [[Орлов, Александр Анатольевич (историк)|Орлов А. А.]]|заглавие=«Лепта прядильщиц». Денежная помощь британцев россиянам после Отечественной войны 1812 года|год=2019|издание=Историческая экспертиза|выпуск=2|страницы=172—187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf|автор=Носова Г. В.|заглавие=К вопросу об английской финансовой помощи России в 1812г.|год=2007|издание=Отечественная война 1812 года и российская провинция в событиях, человеческих судьбах и музейных коллекциях|archivedate=2021-04-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411193342/http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf}}&lt;/ref&gt;
 |qarsılas3   = 
 |qarsılas4   = 
 |komandir1   = [[Fayl:Imperial Standard of Napoléon I.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jak Makdonald]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Klod-Viktor Perren]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Udino]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Lyudvig York]]
 |komandir2   = [[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Aleksandr Tormasov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Miloradovich]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Matvey Platov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pavel Chichagov]]
 |komandir3   = 
 |komandir4   = 
 |kúshler1     = 610 — 685 mıń ásker&lt;br&gt;1390 qural
 |kúshler2     = 700 mıń ásker&lt;br&gt;1600 qural&lt;br&gt;
 |kúshler3     =  
 |kúshler4     = 
 |shıǵınlar1   = 340 — 400 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;100 — 200 mıń tutqınlar&lt;br&gt;1000 — 1200 qurallar&lt;br&gt;'''Ulıwma qaytımsız shıǵınlar:'''&lt;br&gt;550 — 610 mıń
 |shıǵınlar2   = 150 — 210 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;150 — 300 mıń jaradarlar hám suwıq urǵanlar&lt;br&gt;'''Ulıwma shıǵınlar:'''&lt;br&gt; 350 — 500 mıń
 |shıǵınlar3   = 
 |shıǵınlar4   = 
 |ulıwma shıǵınlar     = 
 |puqaralıq shıǵınlar = 
 |commons    = 
 |eskertiw     = 
}}
'''Franciya-Rossiya urısı''' ({{lang-ru|Отечественная война}}), francuz tariyxshılıǵında — ''1812-jılǵı Rossiya kampaniyası'' ({{lang-fr|Campagne de Russie 1812}}) — [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] hám [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyaları]] ortasında [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun|24-iyunnan]] [[26-dekabr|26-dekabrge]] shekem Rossiya aymaǵında júz bergen áskeriy qarama-qarsılıq. Revolyuciyadan aldınǵı Rossiya tariyxtanıwında Napoleon armiyasınıń kóp milletli quramına baylanıslı dástúriy túrde «on eki tildiń basqınshılıǵı» dep atalǵan&lt;ref&gt;[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года|ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]]{{Wayback|url=[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]] |date=20211009052626 }} — т. XXII (1897)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''Копылов Н. А''. [https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer «Нашествие двунадесяти языков»: война 1812 года глазами солдат-иностранцев Великой армии] {{Wayback|url=https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer |date=20211009052625 }} — 2012&lt;/ref&gt;.

Urıstıń sebepleri Rossiya imperiyasınıń [[Kontinental blokada|kontinent qamalın]] aktiv qollap-quwatlawdan bas tartıwı bolıp, onda Napoleon [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshaliǵi|Ullı Britaniyaǵa]] qarsı tiykarǵı qural sipatında kórgen, sonday-aq, Napoleonnıń Evropa mámleketlerine qarata Rossiya máplerin esapqa almaǵan siyasatı edi.

«1812-jıldaǵı operaciyalar kólemi derlik aqılǵa sıymaytuǵın dárejede edi hám joǵaltıwlar — áskeriy hám puqaralıq, francuz basqınshıları hám rus qorǵawshıları — XX ásirde izbe-iz júz bergen eki jer júzilik urısta misli kórilmegen úlken joǵaltıwlarǵa qaramastan, búgingi kúnde de qorqınıshlı»&lt;ref&gt;''Chandler D. G.'' Foreword // Britten Austin P. 1812: The March on Moscow. London, 1993. P. 7.&lt;/ref&gt;.

Urıstıń birinshi basqıshında (1812-jıl iyunnan sentyabrge shekem) rus armiyası sawashlar menen [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] shegaralarınan [[Moskva|Moskvaǵa]] shekem sheginedi hám Moskva janında [[Borodino sawashı|Borodino sawashın]] beredi.

Urıstıń ekinshi basqıshınıń baslanıwında (1812-jıl oktyabrden dekabrge shekem) Napoleon armiyası manyovr júrgizip, uris bolmaǵan aymaqlarda qısqı kvartiralarǵa shıǵıwǵa umtıldı, keyin bolsa Rossiya shegaralarına shekem shegindi, rus armiyası, ashlıq hám suwıqlar onı quwip bardı.

Urıs Napoleon armiyasınıń derlik tolıq joq etiliwi, Rossiya aymaǵınıń azat etiliwi hám 1813-jılı uris háreketleri Varshava gercogligi hám [[Germaniya awqamı|Germaniya]] jerlerine kóshiriliwi menen tamamlandı. Rossiya tariyxshısı N. A. Troickiy Napoleon armiyasınıń jeńiliwiniń sebepleri qatarında urista uliwma xalıqlıq qatnasıw hám rus armiyasınıń qaharmanlıǵın, Franciya armiyasınıń Rossiyanıń úlken aymaqlarında hám tábiyiy-klimat sharayatlarında áskeriy háreketlerge tayar emesligin, rus bas komandiri [[Mixail Kutuzov|M. I. Kutuzov]] hám basqa rus armiyası generallarınıń sárkardalıq qábiletlerin kórsetedi.

== Qarama-qarsılıq tariyxı ==
1789-1799-jılları Franciyada [[Ullı francuz revolyuciyası]] bolip ótti, keyin [[Napoleon I Bonapart|Napoleon Bonaparttıń]] hákimiyatqa keliwi menen juwmaqlandı. Birneshe iri monarxiya Evropa mámleketlerınıń (Rossiya hám [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı.|Ullı Britaniyanıń]] da) reakciyası dáslep Burbon monarxiyasın tiklewdi maqset etken, biraq keyin ala [[Evropa|Evropada]] francuz ekspansiyasınıń keyingi tarqalıwın toqtatıw ushın qorǵanıw qásiyetine iye bolǵan bir qatar [[Franciyaǵa qarsı koaliciyalar|Franciyaǵa qarsı koaliciyalardı]] jaratıw edi. [[Tórtinshi koaliciya urısı|Tórtinshi koaliciya]] urısı Rossiya ushın [[1807|1807-jıl]] 14-iyunde [[Fridland sawashı|Fridland sawashında]] rus áskerlerınıń jeńiliwi menen juwmaqlandı. Imperator [[Aleksandr I]] Napoleon menen [[Tilzit pitimi|Tilzit pitimin]] dúzdi, oǵan muwapıq Ullı Britaniyanıń [[Kontinental blokada|kontinental blokadasına]] qosılıw minnetlemesin aldı, bul Rossiyanıń ekonomikalıq hám siyasiy máplerine qarsı edi. Rus dvoryanları hám armiyasınıń pikirinshe, pitim shártleri mámleket ushın qorlıqlı hám masqara edi. Rus húkimeti Tilzit shártnaması hám onnan keyingi jıllardan Napoleon menen bolajaq gúres ushın kúsh toplawda paydalandı{{sfn|Бескровный|1962|с=117—118}}.

Tilzit pitimı hám Erfurt kongressı juwmaqlarına bola, Rossiya 1808-jılı Shveciyadan Finlyandiyanı tartıp aldı hám basqa bir qatar aymaqlıq qosıp aliwlardı ámelge asırdı; pútkil Evropanı boysındırıw ushın Napoleonnıń qolın bosattı{{Sfn|Богданович|1859—1860|loc=Т. 1, с. 5, 11}}. Francuz armiyaları tiykarınan Avstriya múlkleri esabınan ámelge asırılǵan bir qatar annekciyalardan keyin ([[Besinshi koaliciya urısı|Besinshi koaliciya urısına]] qarań) Rossiya imperiyası shegaralarına jaqınlastı{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446, 448}}.

=== Urıstıń sebepleri ===
==== Franciya tárepinen ====
1807-jıldan keyin Napoleonnıń tiykarǵı hám tiykarında jalǵız dushpanı [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı|Ullı Britaniya]] bolip qaldı. Ullı Britaniya Franciyanıń Amerika hám Hindstandaǵı [[Franciya koloniyaları|koloniyaların]] basıp aldı{{sfn|Черкасов|1983|с=26}} hám francuz sawdasına tosqınlıq etti. Angliya teńizde ústemlik etkenin esapqa alsaq, Napoleonnıń ogan qarsı gúresiwdegi birden-bir haqıyqıy quralı [[kontinental blokada]] bolip, onıń nátiyjeliligi basqa Evropa mámleketlerinıń sankciyalarǵa ámel etiw tilegine baylanıslı edi. Napoleon [[Aleksandr I]] den kontinental qamalın jáne de izbe-iz ámelge asırıwdı qatań talap etti, biraq Rossiyanıń tiykarǵı sawda sherigi menen qatnasıqlardı úziwdi qálemewine dus keldi{{sfn|Подмазо|2003|с=}}.

1810-jılda Rossiya húkimeti [[Neytralitet|biytárep mámleketler]] menen erkin sawdanı jolǵa qoydı, bul bolsa Rossiyaǵa Ullı Britaniya menen dáldalshılar arqalı sawda etiw imkanın berdi hám tosıq tarifın qabıl etti, bul bolsa tiykarınan import etiletuǵın francuz tovarları ushin bajıxana stavkaların asırdı{{sfn|Бескровный, Вопросы истории|1962|с=50—60}}. Bul jaǵday Franciya húkimetiniń ashıwın qozdırdı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html|title=История Наполеона. Глава XXXIV. Разрыв с Россией|author=Гораций Верне.|accessdate=2012-06-03|deadlink=no|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023211910/http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html}}, originalına q. {{kitap deregi|автор={{iw|Лоран, Поль-Матье|Paul-Mathieu Laurent|fr|Paul-Mathieu Laurent}}.|title=Chapitre XXXV|заглавие=Histoire de Napoléon|ссылка=https://books.google.fr/books?id=vVkvoxx1AU8C|место=Paris|издательство=J. J. Dubochet|год=1840|pages=537—538}}&lt;/ref&gt;.

Napoleon miyrasxor monarx emes edi hám sonıń ushın ol [[Dinastiyalıq neke|Evropanıń ullı monarxiya úylerinıń birinıń wákili menen neke]] arqalı taj kiyiwdiń nızamlılıǵın tastıyıqlawdı qáledi. 1808-jılı Rossiya patshalıq úyine Napoleon hám Aleksandr I nıń qarındası Ullı knyaginya [[Ekaterina Pavlovna|Ekaterina]] ortasında neke usınısı kirgizildi; usınıs Ekaterinanıń Saksen-Koburg shaxzadası penen atastırılǵanlıǵı sebepli biykar etildi. 1810-jılı Napoleonǵa ekinshi márte, bul saparı basqa ullı knyaginya —  14 jasar [[Anna Pavlovna|Anna]] (keyinrek Niderlandiya xanzadası) menen nekeden waz keshildi{{sfn|Троицкий|1994|с=185}}. Sol jılı Napoleon [[Avstriya imperiyası|Avstriya]] imperatorı [[Franc II]] nıń qızı malika [[Mariya-Luiza Avstriyalı|Luiza Avstriyalıǵa]] úylendi. Tariyxshı Ye. V. Tarlenıń sózlerine qaraǵanda, «Avstriya nekesi» Napoleon ushın «eger Rossiya menen jáne urıs júrgiziwge tuwrı keletuǵın jaǵdayda front artındaǵı eń úlken támiynat edi»{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446}}. Aleksandr I tárepinen Napoleonǵa eki mártebe biykarlaw hám Napoleonnıń Avstriya malikası menen nekesi rus-francuz qatnasıqlarında isenim krizisın keltirip shıǵardı hám olardı keskin jamanlastırdı{{sfn|Троицкий|1994|с=187}}.

1811-jıldıń basında [[Polsha patshaliǵi|Polshanıń]] qayta tikleniwinen qáwiplengen Rossiya bir neshe diviziyalardı [[Varshava gercogligi]] shegaralarına tarttı, bul Napoleon tárepinen gercoglıqqa qáwip sıpatında qabıl etildi&lt;ref&gt;''[[Лависс, Эрнест|Лависс Э.]], [[Рамбо, Альфред Никола|Рамбо А.]]'' [[s:Страница:История XIX века. 2 том (1800-1815)(Лависс, Рамбо 1907).djvu/166|История XIX века. Т. 2. (1800—1815). С. 154—155]]&lt;/ref&gt;.

1811-jılı Napoleon Varshavadaǵı elshisi abbat de Pradtqa: «Bes jildan keyin men pútkil dúnyanıń húkimdarı bolaman. Tek Rossiya qaladı, — men onı ezip taslayman...»&lt;ref&gt;{{kitap deregi|ссылка=https://books.google.ru/books?id=atATAAAAQAAJ|автор=Pradt de.|заглавие=Histoire de l’ambassade dans le grand duché de Varsovie en 1812|год=1815|место=P.|издательство=Chez Pillet|pages=24}}, цит. по: {{cite web|url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|title=Вильна в 1812 году|author=Федот Кудринский|date=1912|archiveurl=https://www.webcitation.org/6A4CqFgoD?url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|archivedate=2012-08-20|accessdate=2012-08-20|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

==== Rossiya tárepinen ====
[[Fayl:Карта продовольственных запасов армии в 1812 году.jpg|thumb|300пкс|1812-jıl aprelge shekemgı aldınǵı azıq-awqat hám 1812-jılǵı Franciya-Rossiya urısı baslanıwına shekemgi front artındaǵı azıq-awqat qorların bólistiriw kartası]]

== Derekler ==
[[Kategoriya: Napoleon urısları]]
[[Kategoriya:XIX ásir urısları]]</text>
      <sha1>71n5uphtejbbggiml5b015tzlrbbdcr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>124018</id>
      <parentid>124017</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T09:03:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>124018</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16263" sha1="g5lwcgnfazt1temr8s77g0vjzpyj2nj" xml:space="preserve">{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
 |soqlıǵısıw ataması    = Franciya-Rossiya urısı
 |bólim       = [[Napoleon urısları]]
 |súwret       = French invasion of Russia collage.jpg
 |súwret ataması = Joqarı shepten saat strelkası baǵıtında: «Borodino sawashı» (L.-F.Lejyon); «Napoleon Moskva janıwında» (A.Adam); «Mishel Ney Kovno sawashında» (O. Raffe); «1812-jılı» (I.M.Pryanishnikov)
 |sáne        = [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun]] — [[26-dekabr]] (6 ay hám 2 kún)
 |orın        = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
 |sebep       = 
 |nátiyje      = [[Rossiya imperiyası|Rossiya imperiyasınıń]] jeńisi
 |statusı     = 
 |ózgerisler  = 
 |qarsılas1   = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya imperiyası]]&lt;br&gt;'''Vassalları:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Italiya patshalıǵı (1805—1814)|Italiya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Bandera de España 1808-1813.svg|21px]] [[Bonapartistler Ispaniyası|Ispaniya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Commemorative Medal of the Rhine Confederation.svg|21px]] [[Reyn awqamı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Varshava gercogligi]]&lt;br&gt;[[Fayl:Early Swiss cross.svg|21px]] [[Shveycariya]]&lt;br&gt;[[Fayl:Wappen-Fürstenzug29 crop.svg|21px]] Litva knyazligi (1812-jıl 1-iyuldan)&lt;br&gt;'''Awqamlaslar:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya patshalıǵı]]
 |qarsılas2   = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
----
''Finanslıq járdem menen:''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=https://www.elibrary.ru/item.asp?id=41555366|автор=Куницын А. А., [[Орлов, Александр Анатольевич (историк)|Орлов А. А.]]|заглавие=«Лепта прядильщиц». Денежная помощь британцев россиянам после Отечественной войны 1812 года|год=2019|издание=Историческая экспертиза|выпуск=2|страницы=172—187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf|автор=Носова Г. В.|заглавие=К вопросу об английской финансовой помощи России в 1812г.|год=2007|издание=Отечественная война 1812 года и российская провинция в событиях, человеческих судьбах и музейных коллекциях|archivedate=2021-04-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411193342/http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf}}&lt;/ref&gt;
 |qarsılas3   = 
 |qarsılas4   = 
 |komandir1   = [[Fayl:Imperial Standard of Napoléon I.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jak Makdonald]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Klod-Viktor Perren]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Udino]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Lyudvig York]]
 |komandir2   = [[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Aleksandr Tormasov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Miloradovich]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Matvey Platov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pavel Chichagov]]
 |komandir3   = 
 |komandir4   = 
 |kúshler1     = 610 — 685 mıń ásker&lt;br&gt;1390 qural
 |kúshler2     = 700 mıń ásker&lt;br&gt;1600 qural&lt;br&gt;
 |kúshler3     =  
 |kúshler4     = 
 |shıǵınlar1   = 340 — 400 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;100 — 200 mıń tutqınlar&lt;br&gt;1000 — 1200 qurallar&lt;br&gt;'''Ulıwma qaytımsız shıǵınlar:'''&lt;br&gt;550 — 610 mıń
 |shıǵınlar2   = 150 — 210 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;150 — 300 mıń jaradarlar hám suwıq urǵanlar&lt;br&gt;'''Ulıwma shıǵınlar:'''&lt;br&gt; 350 — 500 mıń
 |shıǵınlar3   = 
 |shıǵınlar4   = 
 |ulıwma shıǵınlar     = 
 |puqaralıq shıǵınlar = 
 |commons    = 
 |eskertiw     = 
}}
'''Franciya-Rossiya urısı''' ({{lang-ru|Отечественная война}}), francuz tariyxshılıǵında — ''1812-jılǵı Rossiya kampaniyası'' ({{lang-fr|Campagne de Russie 1812}}) — [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] hám [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyaları]] ortasında [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun|24-iyunnan]] [[26-dekabr|26-dekabrge]] shekem Rossiya aymaǵında júz bergen áskeriy qarama-qarsılıq. Revolyuciyadan aldınǵı Rossiya tariyxtanıwında Napoleon armiyasınıń kóp milletli quramına baylanıslı dástúriy túrde «on eki tildiń basqınshılıǵı» dep atalǵan&lt;ref&gt;[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года|ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]]{{Wayback|url=[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]] |date=20211009052626 }} — т. XXII (1897)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''Копылов Н. А''. [https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer «Нашествие двунадесяти языков»: война 1812 года глазами солдат-иностранцев Великой армии] {{Wayback|url=https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer |date=20211009052625 }} — 2012&lt;/ref&gt;.

Urıstıń sebepleri Rossiya imperiyasınıń [[Kontinental blokada|kontinent qamalın]] aktiv qollap-quwatlawdan bas tartıwı bolıp, onda Napoleon [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshaliǵi|Ullı Britaniyaǵa]] qarsı tiykarǵı qural sipatında kórgen, sonday-aq, Napoleonnıń Evropa mámleketlerine qarata Rossiya máplerin esapqa almaǵan siyasatı edi.

«1812-jıldaǵı operaciyalar kólemi derlik aqılǵa sıymaytuǵın dárejede edi hám joǵaltıwlar — áskeriy hám puqaralıq, francuz basqınshıları hám rus qorǵawshıları — XX ásirde izbe-iz júz bergen eki jer júzilik urısta misli kórilmegen úlken joǵaltıwlarǵa qaramastan, búgingi kúnde de qorqınıshlı»&lt;ref&gt;''Chandler D. G.'' Foreword // Britten Austin P. 1812: The March on Moscow. London, 1993. P. 7.&lt;/ref&gt;.

Urıstıń birinshi basqıshında (1812-jıl iyunnan sentyabrge shekem) rus armiyası sawashlar menen [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] shegaralarınan [[Moskva|Moskvaǵa]] shekem sheginedi hám Moskva janında [[Borodino sawashı|Borodino sawashın]] beredi.

Urıstıń ekinshi basqıshınıń baslanıwında (1812-jıl oktyabrden dekabrge shekem) Napoleon armiyası manyovr júrgizip, uris bolmaǵan aymaqlarda qısqı kvartiralarǵa shıǵıwǵa umtıldı, keyin bolsa Rossiya shegaralarına shekem shegindi, rus armiyası, ashlıq hám suwıqlar onı quwip bardı.

Urıs Napoleon armiyasınıń derlik tolıq joq etiliwi, Rossiya aymaǵınıń azat etiliwi hám 1813-jılı uris háreketleri Varshava gercogligi hám [[Germaniya awqamı|Germaniya]] jerlerine kóshiriliwi menen tamamlandı. Rossiya tariyxshısı N. A. Troickiy Napoleon armiyasınıń jeńiliwiniń sebepleri qatarında urista uliwma xalıqlıq qatnasıw hám rus armiyasınıń qaharmanlıǵın, Franciya armiyasınıń Rossiyanıń úlken aymaqlarında hám tábiyiy-klimat sharayatlarında áskeriy háreketlerge tayar emesligin, rus bas komandiri [[Mixail Kutuzov|M. I. Kutuzov]] hám basqa rus armiyası generallarınıń sárkardalıq qábiletlerin kórsetedi.

== Qarama-qarsılıq tariyxı ==
1789-1799-jılları Franciyada [[Ullı francuz revolyuciyası]] bolip ótti, keyin [[Napoleon I Bonapart|Napoleon Bonaparttıń]] hákimiyatqa keliwi menen juwmaqlandı. Birneshe iri monarxiya Evropa mámleketlerınıń (Rossiya hám [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı.|Ullı Britaniyanıń]] da) reakciyası dáslep Burbon monarxiyasın tiklewdi maqset etken, biraq keyin ala [[Evropa|Evropada]] francuz ekspansiyasınıń keyingi tarqalıwın toqtatıw ushın qorǵanıw qásiyetine iye bolǵan bir qatar [[Franciyaǵa qarsı koaliciyalar|Franciyaǵa qarsı koaliciyalardı]] jaratıw edi. [[Tórtinshi koaliciya urısı|Tórtinshi koaliciya]] urısı Rossiya ushın [[1807|1807-jıl]] 14-iyunde [[Fridland sawashı|Fridland sawashında]] rus áskerlerınıń jeńiliwi menen juwmaqlandı. Imperator [[Aleksandr I]] Napoleon menen [[Tilzit pitimi|Tilzit pitimin]] dúzdi, oǵan muwapıq Ullı Britaniyanıń [[Kontinental blokada|kontinental blokadasına]] qosılıw minnetlemesin aldı, bul Rossiyanıń ekonomikalıq hám siyasiy máplerine qarsı edi. Rus dvoryanları hám armiyasınıń pikirinshe, pitim shártleri mámleket ushın qorlıqlı hám masqara edi. Rus húkimeti Tilzit shártnaması hám onnan keyingi jıllardan Napoleon menen bolajaq gúres ushın kúsh toplawda paydalandı{{sfn|Бескровный|1962|с=117—118}}.

Tilzit pitimı hám Erfurt kongressı juwmaqlarına bola, Rossiya 1808-jılı Shveciyadan Finlyandiyanı tartıp aldı hám basqa bir qatar aymaqlıq qosıp aliwlardı ámelge asırdı; pútkil Evropanı boysındırıw ushın Napoleonnıń qolın bosattı{{Sfn|Богданович|1859—1860|loc=Т. 1, с. 5, 11}}. Francuz armiyaları tiykarınan Avstriya múlkleri esabınan ámelge asırılǵan bir qatar annekciyalardan keyin ([[Besinshi koaliciya urısı|Besinshi koaliciya urısına]] qarań) Rossiya imperiyası shegaralarına jaqınlastı{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446, 448}}.

=== Urıstıń sebepleri ===
==== Franciya tárepinen ====
1807-jıldan keyin Napoleonnıń tiykarǵı hám tiykarında jalǵız dushpanı [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı|Ullı Britaniya]] bolip qaldı. Ullı Britaniya Franciyanıń Amerika hám Hindstandaǵı [[Franciya koloniyaları|koloniyaların]] basıp aldı{{sfn|Черкасов|1983|с=26}} hám francuz sawdasına tosqınlıq etti. Angliya teńizde ústemlik etkenin esapqa alsaq, Napoleonnıń ogan qarsı gúresiwdegi birden-bir haqıyqıy quralı [[kontinental blokada]] bolip, onıń nátiyjeliligi basqa Evropa mámleketlerinıń sankciyalarǵa ámel etiw tilegine baylanıslı edi. Napoleon [[Aleksandr I]] den kontinental qamalın jáne de izbe-iz ámelge asırıwdı qatań talap etti, biraq Rossiyanıń tiykarǵı sawda sherigi menen qatnasıqlardı úziwdi qálemewine dus keldi{{sfn|Подмазо|2003|с=}}.

1810-jılda Rossiya húkimeti [[Neytralitet|biytárep mámleketler]] menen erkin sawdanı jolǵa qoydı, bul bolsa Rossiyaǵa Ullı Britaniya menen dáldalshılar arqalı sawda etiw imkanın berdi hám tosıq tarifın qabıl etti, bul bolsa tiykarınan import etiletuǵın francuz tovarları ushin bajıxana stavkaların asırdı{{sfn|Бескровный, Вопросы истории|1962|с=50—60}}. Bul jaǵday Franciya húkimetiniń ashıwın qozdırdı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html|title=История Наполеона. Глава XXXIV. Разрыв с Россией|author=Гораций Верне.|accessdate=2012-06-03|deadlink=no|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023211910/http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html}}, originalına q. {{kitap deregi|автор={{iw|Лоран, Поль-Матье|Paul-Mathieu Laurent|fr|Paul-Mathieu Laurent}}.|title=Chapitre XXXV|заглавие=Histoire de Napoléon|ссылка=https://books.google.fr/books?id=vVkvoxx1AU8C|место=Paris|издательство=J. J. Dubochet|год=1840|pages=537—538}}&lt;/ref&gt;.

Napoleon miyrasxor monarx emes edi hám sonıń ushın ol [[Dinastiyalıq neke|Evropanıń ullı monarxiya úylerinıń birinıń wákili menen neke]] arqalı taj kiyiwdiń nızamlılıǵın tastıyıqlawdı qáledi. 1808-jılı Rossiya patshalıq úyine Napoleon hám Aleksandr I nıń qarındası Ullı knyaginya [[Ekaterina Pavlovna|Ekaterina]] ortasında neke usınısı kirgizildi; usınıs Ekaterinanıń Saksen-Koburg shaxzadası penen atastırılǵanlıǵı sebepli biykar etildi. 1810-jılı Napoleonǵa ekinshi márte, bul saparı basqa ullı knyaginya —  14 jasar [[Anna Pavlovna|Anna]] (keyinrek Niderlandiya xanzadası) menen nekeden waz keshildi{{sfn|Троицкий|1994|с=185}}. Sol jılı Napoleon [[Avstriya imperiyası|Avstriya]] imperatorı [[Franc II]] nıń qızı malika [[Mariya-Luiza Avstriyalı|Luiza Avstriyalıǵa]] úylendi. Tariyxshı Ye. V. Tarlenıń sózlerine qaraǵanda, «Avstriya nekesi» Napoleon ushın «eger Rossiya menen jáne urıs júrgiziwge tuwrı keletuǵın jaǵdayda front artındaǵı eń úlken támiynat edi»{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446}}. Aleksandr I tárepinen Napoleonǵa eki mártebe biykarlaw hám Napoleonnıń Avstriya malikası menen nekesi rus-francuz qatnasıqlarında isenim krizisın keltirip shıǵardı hám olardı keskin jamanlastırdı{{sfn|Троицкий|1994|с=187}}.

1811-jıldıń basında [[Polsha patshaliǵi|Polshanıń]] qayta tikleniwinen qáwiplengen Rossiya bir neshe diviziyalardı [[Varshava gercogligi]] shegaralarına tarttı, bul Napoleon tárepinen gercoglıqqa qáwip sıpatında qabıl etildi&lt;ref&gt;''[[Лависс, Эрнест|Лависс Э.]], [[Рамбо, Альфред Никола|Рамбо А.]]'' [[s:Страница:История XIX века. 2 том (1800-1815)(Лависс, Рамбо 1907).djvu/166|История XIX века. Т. 2. (1800—1815). С. 154—155]]&lt;/ref&gt;.

1811-jılı Napoleon Varshavadaǵı elshisi abbat de Pradtqa: «Bes jildan keyin men pútkil dúnyanıń húkimdarı bolaman. Tek Rossiya qaladı, — men onı ezip taslayman...»&lt;ref&gt;{{kitap deregi|ссылка=https://books.google.ru/books?id=atATAAAAQAAJ|автор=Pradt de.|заглавие=Histoire de l’ambassade dans le grand duché de Varsovie en 1812|год=1815|место=P.|издательство=Chez Pillet|pages=24}}, цит. по: {{cite web|url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|title=Вильна в 1812 году|author=Федот Кудринский|date=1912|archiveurl=https://www.webcitation.org/6A4CqFgoD?url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|archivedate=2012-08-20|accessdate=2012-08-20|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

==== Rossiya tárepinen ====
[[Fayl:Карта продовольственных запасов армии в 1812 году.jpg|thumb|300пкс|1812-jıl aprelge shekemgı aldınǵı azıq-awqat hám 1812-jılǵı Franciya-Rossiya urısı baslanıwına shekemgi front artındaǵı azıq-awqat qorların bólistiriw kartası]]Rossiya ilimindegi dástúriy túsiniklerge qaraǵanda, 1807-jılǵı Tilzit pitimi shártleri tiykarında Rossiya qosılǵan kontinental qamal aqibetlerinen rus jer iyeleri hám sawdagerleri jábir kórdi hám nátiyjede Rossiyanıń mámleketlik qarjıları qıynaldı. Angliyanıń kontinental blokadası Rossiyanı haqıyqıy finanslıq apatshılıqqa alıp keldi, sebebi sırtqı sawda operaciyalarınıń kólemi derlik yarımına qısqardı, byudjet jetispewshiliginiń muǵdarı bolsa 12 mlrd. rublden 157 mlrd. rublge shekem, yaǵnıy 13 esege kóbeydi.

== Derekler ==
[[Kategoriya: Napoleon urısları]]
[[Kategoriya:XIX ásir urısları]]</text>
      <sha1>g5lwcgnfazt1temr8s77g0vjzpyj2nj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>124019</id>
      <parentid>124018</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T09:04:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>124019</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16745" sha1="27iy8cyn0aa0pnud2zrlbpsl9frq37x" xml:space="preserve">{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
 |soqlıǵısıw ataması    = Franciya-Rossiya urısı
 |bólim       = [[Napoleon urısları]]
 |súwret       = French invasion of Russia collage.jpg
 |súwret ataması = Joqarı shepten saat strelkası baǵıtında: «Borodino sawashı» (L.-F.Lejyon); «Napoleon Moskva janıwında» (A.Adam); «Mishel Ney Kovno sawashında» (O. Raffe); «1812-jılı» (I.M.Pryanishnikov)
 |sáne        = [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun]] — [[26-dekabr]] (6 ay hám 2 kún)
 |orın        = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
 |sebep       = 
 |nátiyje      = [[Rossiya imperiyası|Rossiya imperiyasınıń]] jeńisi
 |statusı     = 
 |ózgerisler  = 
 |qarsılas1   = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya imperiyası]]&lt;br&gt;'''Vassalları:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Italiya patshalıǵı (1805—1814)|Italiya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Bandera de España 1808-1813.svg|21px]] [[Bonapartistler Ispaniyası|Ispaniya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Commemorative Medal of the Rhine Confederation.svg|21px]] [[Reyn awqamı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Varshava gercogligi]]&lt;br&gt;[[Fayl:Early Swiss cross.svg|21px]] [[Shveycariya]]&lt;br&gt;[[Fayl:Wappen-Fürstenzug29 crop.svg|21px]] Litva knyazligi (1812-jıl 1-iyuldan)&lt;br&gt;'''Awqamlaslar:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya patshalıǵı]]
 |qarsılas2   = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
----
''Finanslıq járdem menen:''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=https://www.elibrary.ru/item.asp?id=41555366|автор=Куницын А. А., [[Орлов, Александр Анатольевич (историк)|Орлов А. А.]]|заглавие=«Лепта прядильщиц». Денежная помощь британцев россиянам после Отечественной войны 1812 года|год=2019|издание=Историческая экспертиза|выпуск=2|страницы=172—187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf|автор=Носова Г. В.|заглавие=К вопросу об английской финансовой помощи России в 1812г.|год=2007|издание=Отечественная война 1812 года и российская провинция в событиях, человеческих судьбах и музейных коллекциях|archivedate=2021-04-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411193342/http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf}}&lt;/ref&gt;
 |qarsılas3   = 
 |qarsılas4   = 
 |komandir1   = [[Fayl:Imperial Standard of Napoléon I.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jak Makdonald]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Klod-Viktor Perren]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Udino]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Lyudvig York]]
 |komandir2   = [[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Aleksandr Tormasov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Miloradovich]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Matvey Platov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pavel Chichagov]]
 |komandir3   = 
 |komandir4   = 
 |kúshler1     = 610 — 685 mıń ásker&lt;br&gt;1390 qural
 |kúshler2     = 700 mıń ásker&lt;br&gt;1600 qural&lt;br&gt;
 |kúshler3     =  
 |kúshler4     = 
 |shıǵınlar1   = 340 — 400 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;100 — 200 mıń tutqınlar&lt;br&gt;1000 — 1200 qurallar&lt;br&gt;'''Ulıwma qaytımsız shıǵınlar:'''&lt;br&gt;550 — 610 mıń
 |shıǵınlar2   = 150 — 210 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;150 — 300 mıń jaradarlar hám suwıq urǵanlar&lt;br&gt;'''Ulıwma shıǵınlar:'''&lt;br&gt; 350 — 500 mıń
 |shıǵınlar3   = 
 |shıǵınlar4   = 
 |ulıwma shıǵınlar     = 
 |puqaralıq shıǵınlar = 
 |commons    = 
 |eskertiw     = 
}}
'''Franciya-Rossiya urısı''' ({{lang-ru|Отечественная война}}), francuz tariyxshılıǵında — ''1812-jılǵı Rossiya kampaniyası'' ({{lang-fr|Campagne de Russie 1812}}) — [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] hám [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyaları]] ortasında [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun|24-iyunnan]] [[26-dekabr|26-dekabrge]] shekem Rossiya aymaǵında júz bergen áskeriy qarama-qarsılıq. Revolyuciyadan aldınǵı Rossiya tariyxtanıwında Napoleon armiyasınıń kóp milletli quramına baylanıslı dástúriy túrde «on eki tildiń basqınshılıǵı» dep atalǵan&lt;ref&gt;[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года|ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]]{{Wayback|url=[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]] |date=20211009052626 }} — т. XXII (1897)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''Копылов Н. А''. [https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer «Нашествие двунадесяти языков»: война 1812 года глазами солдат-иностранцев Великой армии] {{Wayback|url=https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer |date=20211009052625 }} — 2012&lt;/ref&gt;.

Urıstıń sebepleri Rossiya imperiyasınıń [[Kontinental blokada|kontinent qamalın]] aktiv qollap-quwatlawdan bas tartıwı bolıp, onda Napoleon [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshaliǵi|Ullı Britaniyaǵa]] qarsı tiykarǵı qural sipatında kórgen, sonday-aq, Napoleonnıń Evropa mámleketlerine qarata Rossiya máplerin esapqa almaǵan siyasatı edi.

«1812-jıldaǵı operaciyalar kólemi derlik aqılǵa sıymaytuǵın dárejede edi hám joǵaltıwlar — áskeriy hám puqaralıq, francuz basqınshıları hám rus qorǵawshıları — XX ásirde izbe-iz júz bergen eki jer júzilik urısta misli kórilmegen úlken joǵaltıwlarǵa qaramastan, búgingi kúnde de qorqınıshlı»&lt;ref&gt;''Chandler D. G.'' Foreword // Britten Austin P. 1812: The March on Moscow. London, 1993. P. 7.&lt;/ref&gt;.

Urıstıń birinshi basqıshında (1812-jıl iyunnan sentyabrge shekem) rus armiyası sawashlar menen [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] shegaralarınan [[Moskva|Moskvaǵa]] shekem sheginedi hám Moskva janında [[Borodino sawashı|Borodino sawashın]] beredi.

Urıstıń ekinshi basqıshınıń baslanıwında (1812-jıl oktyabrden dekabrge shekem) Napoleon armiyası manyovr júrgizip, uris bolmaǵan aymaqlarda qısqı kvartiralarǵa shıǵıwǵa umtıldı, keyin bolsa Rossiya shegaralarına shekem shegindi, rus armiyası, ashlıq hám suwıqlar onı quwip bardı.

Urıs Napoleon armiyasınıń derlik tolıq joq etiliwi, Rossiya aymaǵınıń azat etiliwi hám 1813-jılı uris háreketleri Varshava gercogligi hám [[Germaniya awqamı|Germaniya]] jerlerine kóshiriliwi menen tamamlandı. Rossiya tariyxshısı N. A. Troickiy Napoleon armiyasınıń jeńiliwiniń sebepleri qatarında urista uliwma xalıqlıq qatnasıw hám rus armiyasınıń qaharmanlıǵın, Franciya armiyasınıń Rossiyanıń úlken aymaqlarında hám tábiyiy-klimat sharayatlarında áskeriy háreketlerge tayar emesligin, rus bas komandiri [[Mixail Kutuzov|M. I. Kutuzov]] hám basqa rus armiyası generallarınıń sárkardalıq qábiletlerin kórsetedi.

== Qarama-qarsılıq tariyxı ==
1789-1799-jılları Franciyada [[Ullı francuz revolyuciyası]] bolip ótti, keyin [[Napoleon I Bonapart|Napoleon Bonaparttıń]] hákimiyatqa keliwi menen juwmaqlandı. Birneshe iri monarxiya Evropa mámleketlerınıń (Rossiya hám [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı.|Ullı Britaniyanıń]] da) reakciyası dáslep Burbon monarxiyasın tiklewdi maqset etken, biraq keyin ala [[Evropa|Evropada]] francuz ekspansiyasınıń keyingi tarqalıwın toqtatıw ushın qorǵanıw qásiyetine iye bolǵan bir qatar [[Franciyaǵa qarsı koaliciyalar|Franciyaǵa qarsı koaliciyalardı]] jaratıw edi. [[Tórtinshi koaliciya urısı|Tórtinshi koaliciya]] urısı Rossiya ushın [[1807|1807-jıl]] 14-iyunde [[Fridland sawashı|Fridland sawashında]] rus áskerlerınıń jeńiliwi menen juwmaqlandı. Imperator [[Aleksandr I]] Napoleon menen [[Tilzit pitimi|Tilzit pitimin]] dúzdi, oǵan muwapıq Ullı Britaniyanıń [[Kontinental blokada|kontinental blokadasına]] qosılıw minnetlemesin aldı, bul Rossiyanıń ekonomikalıq hám siyasiy máplerine qarsı edi. Rus dvoryanları hám armiyasınıń pikirinshe, pitim shártleri mámleket ushın qorlıqlı hám masqara edi. Rus húkimeti Tilzit shártnaması hám onnan keyingi jıllardan Napoleon menen bolajaq gúres ushın kúsh toplawda paydalandı{{sfn|Бескровный|1962|с=117—118}}.

Tilzit pitimı hám Erfurt kongressı juwmaqlarına bola, Rossiya 1808-jılı Shveciyadan Finlyandiyanı tartıp aldı hám basqa bir qatar aymaqlıq qosıp aliwlardı ámelge asırdı; pútkil Evropanı boysındırıw ushın Napoleonnıń qolın bosattı{{Sfn|Богданович|1859—1860|loc=Т. 1, с. 5, 11}}. Francuz armiyaları tiykarınan Avstriya múlkleri esabınan ámelge asırılǵan bir qatar annekciyalardan keyin ([[Besinshi koaliciya urısı|Besinshi koaliciya urısına]] qarań) Rossiya imperiyası shegaralarına jaqınlastı{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446, 448}}.

=== Urıstıń sebepleri ===
==== Franciya tárepinen ====
1807-jıldan keyin Napoleonnıń tiykarǵı hám tiykarında jalǵız dushpanı [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı|Ullı Britaniya]] bolip qaldı. Ullı Britaniya Franciyanıń Amerika hám Hindstandaǵı [[Franciya koloniyaları|koloniyaların]] basıp aldı{{sfn|Черкасов|1983|с=26}} hám francuz sawdasına tosqınlıq etti. Angliya teńizde ústemlik etkenin esapqa alsaq, Napoleonnıń ogan qarsı gúresiwdegi birden-bir haqıyqıy quralı [[kontinental blokada]] bolip, onıń nátiyjeliligi basqa Evropa mámleketlerinıń sankciyalarǵa ámel etiw tilegine baylanıslı edi. Napoleon [[Aleksandr I]] den kontinental qamalın jáne de izbe-iz ámelge asırıwdı qatań talap etti, biraq Rossiyanıń tiykarǵı sawda sherigi menen qatnasıqlardı úziwdi qálemewine dus keldi{{sfn|Подмазо|2003|с=}}.

1810-jılda Rossiya húkimeti [[Neytralitet|biytárep mámleketler]] menen erkin sawdanı jolǵa qoydı, bul bolsa Rossiyaǵa Ullı Britaniya menen dáldalshılar arqalı sawda etiw imkanın berdi hám tosıq tarifın qabıl etti, bul bolsa tiykarınan import etiletuǵın francuz tovarları ushin bajıxana stavkaların asırdı{{sfn|Бескровный, Вопросы истории|1962|с=50—60}}. Bul jaǵday Franciya húkimetiniń ashıwın qozdırdı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html|title=История Наполеона. Глава XXXIV. Разрыв с Россией|author=Гораций Верне.|accessdate=2012-06-03|deadlink=no|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023211910/http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html}}, originalına q. {{kitap deregi|автор={{iw|Лоран, Поль-Матье|Paul-Mathieu Laurent|fr|Paul-Mathieu Laurent}}.|title=Chapitre XXXV|заглавие=Histoire de Napoléon|ссылка=https://books.google.fr/books?id=vVkvoxx1AU8C|место=Paris|издательство=J. J. Dubochet|год=1840|pages=537—538}}&lt;/ref&gt;.

Napoleon miyrasxor monarx emes edi hám sonıń ushın ol [[Dinastiyalıq neke|Evropanıń ullı monarxiya úylerinıń birinıń wákili menen neke]] arqalı taj kiyiwdiń nızamlılıǵın tastıyıqlawdı qáledi. 1808-jılı Rossiya patshalıq úyine Napoleon hám Aleksandr I nıń qarındası Ullı knyaginya [[Ekaterina Pavlovna|Ekaterina]] ortasında neke usınısı kirgizildi; usınıs Ekaterinanıń Saksen-Koburg shaxzadası penen atastırılǵanlıǵı sebepli biykar etildi. 1810-jılı Napoleonǵa ekinshi márte, bul saparı basqa ullı knyaginya —  14 jasar [[Anna Pavlovna|Anna]] (keyinrek Niderlandiya xanzadası) menen nekeden waz keshildi{{sfn|Троицкий|1994|с=185}}. Sol jılı Napoleon [[Avstriya imperiyası|Avstriya]] imperatorı [[Franc II]] nıń qızı malika [[Mariya-Luiza Avstriyalı|Luiza Avstriyalıǵa]] úylendi. Tariyxshı Ye. V. Tarlenıń sózlerine qaraǵanda, «Avstriya nekesi» Napoleon ushın «eger Rossiya menen jáne urıs júrgiziwge tuwrı keletuǵın jaǵdayda front artındaǵı eń úlken támiynat edi»{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446}}. Aleksandr I tárepinen Napoleonǵa eki mártebe biykarlaw hám Napoleonnıń Avstriya malikası menen nekesi rus-francuz qatnasıqlarında isenim krizisın keltirip shıǵardı hám olardı keskin jamanlastırdı{{sfn|Троицкий|1994|с=187}}.

1811-jıldıń basında [[Polsha patshaliǵi|Polshanıń]] qayta tikleniwinen qáwiplengen Rossiya bir neshe diviziyalardı [[Varshava gercogligi]] shegaralarına tarttı, bul Napoleon tárepinen gercoglıqqa qáwip sıpatında qabıl etildi&lt;ref&gt;''[[Лависс, Эрнест|Лависс Э.]], [[Рамбо, Альфред Никола|Рамбо А.]]'' [[s:Страница:История XIX века. 2 том (1800-1815)(Лависс, Рамбо 1907).djvu/166|История XIX века. Т. 2. (1800—1815). С. 154—155]]&lt;/ref&gt;.

1811-jılı Napoleon Varshavadaǵı elshisi abbat de Pradtqa: «Bes jildan keyin men pútkil dúnyanıń húkimdarı bolaman. Tek Rossiya qaladı, — men onı ezip taslayman...»&lt;ref&gt;{{kitap deregi|ссылка=https://books.google.ru/books?id=atATAAAAQAAJ|автор=Pradt de.|заглавие=Histoire de l’ambassade dans le grand duché de Varsovie en 1812|год=1815|место=P.|издательство=Chez Pillet|pages=24}}, цит. по: {{cite web|url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|title=Вильна в 1812 году|author=Федот Кудринский|date=1912|archiveurl=https://www.webcitation.org/6A4CqFgoD?url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|archivedate=2012-08-20|accessdate=2012-08-20|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

==== Rossiya tárepinen ====
[[Fayl:Карта продовольственных запасов армии в 1812 году.jpg|thumb|300пкс|1812-jıl aprelge shekemgı aldınǵı azıq-awqat hám 1812-jılǵı Franciya-Rossiya urısı baslanıwına shekemgi front artındaǵı azıq-awqat qorların bólistiriw kartası]]Rossiya ilimindegi dástúriy túsiniklerge qaraǵanda, 1807-jılǵı Tilzit pitimi shártleri tiykarında Rossiya qosılǵan kontinental qamal aqibetlerinen rus jer iyeleri hám sawdagerleri jábir kórdi hám nátiyjede Rossiyanıń mámleketlik qarjıları qıynaldı. Angliyanıń kontinental blokadası Rossiyanı haqıyqıy finanslıq apatshılıqqa alıp keldi, sebebi sırtqı sawda operaciyalarınıń kólemi derlik yarımına qısqardı, byudjet jetispewshiliginiń muǵdarı bolsa 12 mlrd. rublden 157 mlrd. rublge shekem, yaǵnıy 13 esege kóbeydi. Biraq bir qatar izertlewshiler tiykarǵı salıq tólewshi qatlamlar, olardıń ishinde sawdagerler hám diyqanlardıń abadanlıǵı qamal dáwirinde sezilerli dárejede ózgermedi, dep tastıyıqlaydı. Bul haqqında, sonıń ishinde, byudjetke tólemler boyınsha óz waqtında alınbaǵan qarızdarlıqlar dinamikası boyınsha pikir júrgiziw múmkin, yaǵnıy bul qatlamlar kórip shıǵılıp atırǵan dáwirde hátte arttırılǵan salıqlardı tólew imkaniyatın tapqan.

== Derekler ==
[[Kategoriya: Napoleon urısları]]
[[Kategoriya:XIX ásir urısları]]</text>
      <sha1>27iy8cyn0aa0pnud2zrlbpsl9frq37x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>124020</id>
      <parentid>124019</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T09:06:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>124020</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17365" sha1="7tqzu5gr1sp5nfe8ycydvar01xn2avz" xml:space="preserve">{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
 |soqlıǵısıw ataması    = Franciya-Rossiya urısı
 |bólim       = [[Napoleon urısları]]
 |súwret       = French invasion of Russia collage.jpg
 |súwret ataması = Joqarı shepten saat strelkası baǵıtında: «Borodino sawashı» (L.-F.Lejyon); «Napoleon Moskva janıwında» (A.Adam); «Mishel Ney Kovno sawashında» (O. Raffe); «1812-jılı» (I.M.Pryanishnikov)
 |sáne        = [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun]] — [[26-dekabr]] (6 ay hám 2 kún)
 |orın        = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
 |sebep       = 
 |nátiyje      = [[Rossiya imperiyası|Rossiya imperiyasınıń]] jeńisi
 |statusı     = 
 |ózgerisler  = 
 |qarsılas1   = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya imperiyası]]&lt;br&gt;'''Vassalları:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Italiya patshalıǵı (1805—1814)|Italiya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Bandera de España 1808-1813.svg|21px]] [[Bonapartistler Ispaniyası|Ispaniya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Commemorative Medal of the Rhine Confederation.svg|21px]] [[Reyn awqamı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Varshava gercogligi]]&lt;br&gt;[[Fayl:Early Swiss cross.svg|21px]] [[Shveycariya]]&lt;br&gt;[[Fayl:Wappen-Fürstenzug29 crop.svg|21px]] Litva knyazligi (1812-jıl 1-iyuldan)&lt;br&gt;'''Awqamlaslar:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya patshalıǵı]]
 |qarsılas2   = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
----
''Finanslıq járdem menen:''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=https://www.elibrary.ru/item.asp?id=41555366|автор=Куницын А. А., [[Орлов, Александр Анатольевич (историк)|Орлов А. А.]]|заглавие=«Лепта прядильщиц». Денежная помощь британцев россиянам после Отечественной войны 1812 года|год=2019|издание=Историческая экспертиза|выпуск=2|страницы=172—187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf|автор=Носова Г. В.|заглавие=К вопросу об английской финансовой помощи России в 1812г.|год=2007|издание=Отечественная война 1812 года и российская провинция в событиях, человеческих судьбах и музейных коллекциях|archivedate=2021-04-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411193342/http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf}}&lt;/ref&gt;
 |qarsılas3   = 
 |qarsılas4   = 
 |komandir1   = [[Fayl:Imperial Standard of Napoléon I.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jak Makdonald]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Klod-Viktor Perren]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Udino]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Lyudvig York]]
 |komandir2   = [[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Aleksandr Tormasov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Miloradovich]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Matvey Platov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pavel Chichagov]]
 |komandir3   = 
 |komandir4   = 
 |kúshler1     = 610 — 685 mıń ásker&lt;br&gt;1390 qural
 |kúshler2     = 700 mıń ásker&lt;br&gt;1600 qural&lt;br&gt;
 |kúshler3     =  
 |kúshler4     = 
 |shıǵınlar1   = 340 — 400 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;100 — 200 mıń tutqınlar&lt;br&gt;1000 — 1200 qurallar&lt;br&gt;'''Ulıwma qaytımsız shıǵınlar:'''&lt;br&gt;550 — 610 mıń
 |shıǵınlar2   = 150 — 210 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;150 — 300 mıń jaradarlar hám suwıq urǵanlar&lt;br&gt;'''Ulıwma shıǵınlar:'''&lt;br&gt; 350 — 500 mıń
 |shıǵınlar3   = 
 |shıǵınlar4   = 
 |ulıwma shıǵınlar     = 
 |puqaralıq shıǵınlar = 
 |commons    = 
 |eskertiw     = 
}}
'''Franciya-Rossiya urısı''' ({{lang-ru|Отечественная война}}), francuz tariyxshılıǵında — ''1812-jılǵı Rossiya kampaniyası'' ({{lang-fr|Campagne de Russie 1812}}) — [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] hám [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyaları]] ortasında [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun|24-iyunnan]] [[26-dekabr|26-dekabrge]] shekem Rossiya aymaǵında júz bergen áskeriy qarama-qarsılıq. Revolyuciyadan aldınǵı Rossiya tariyxtanıwında Napoleon armiyasınıń kóp milletli quramına baylanıslı dástúriy túrde «on eki tildiń basqınshılıǵı» dep atalǵan&lt;ref&gt;[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года|ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]]{{Wayback|url=[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]] |date=20211009052626 }} — т. XXII (1897)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''Копылов Н. А''. [https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer «Нашествие двунадесяти языков»: война 1812 года глазами солдат-иностранцев Великой армии] {{Wayback|url=https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer |date=20211009052625 }} — 2012&lt;/ref&gt;.

Urıstıń sebepleri Rossiya imperiyasınıń [[Kontinental blokada|kontinent qamalın]] aktiv qollap-quwatlawdan bas tartıwı bolıp, onda Napoleon [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshaliǵi|Ullı Britaniyaǵa]] qarsı tiykarǵı qural sipatında kórgen, sonday-aq, Napoleonnıń Evropa mámleketlerine qarata Rossiya máplerin esapqa almaǵan siyasatı edi.

«1812-jıldaǵı operaciyalar kólemi derlik aqılǵa sıymaytuǵın dárejede edi hám joǵaltıwlar — áskeriy hám puqaralıq, francuz basqınshıları hám rus qorǵawshıları — XX ásirde izbe-iz júz bergen eki jer júzilik urısta misli kórilmegen úlken joǵaltıwlarǵa qaramastan, búgingi kúnde de qorqınıshlı»&lt;ref&gt;''Chandler D. G.'' Foreword // Britten Austin P. 1812: The March on Moscow. London, 1993. P. 7.&lt;/ref&gt;.

Urıstıń birinshi basqıshında (1812-jıl iyunnan sentyabrge shekem) rus armiyası sawashlar menen [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] shegaralarınan [[Moskva|Moskvaǵa]] shekem sheginedi hám Moskva janında [[Borodino sawashı|Borodino sawashın]] beredi.

Urıstıń ekinshi basqıshınıń baslanıwında (1812-jıl oktyabrden dekabrge shekem) Napoleon armiyası manyovr júrgizip, uris bolmaǵan aymaqlarda qısqı kvartiralarǵa shıǵıwǵa umtıldı, keyin bolsa Rossiya shegaralarına shekem shegindi, rus armiyası, ashlıq hám suwıqlar onı quwip bardı.

Urıs Napoleon armiyasınıń derlik tolıq joq etiliwi, Rossiya aymaǵınıń azat etiliwi hám 1813-jılı uris háreketleri Varshava gercogligi hám [[Germaniya awqamı|Germaniya]] jerlerine kóshiriliwi menen tamamlandı. Rossiya tariyxshısı N. A. Troickiy Napoleon armiyasınıń jeńiliwiniń sebepleri qatarında urista uliwma xalıqlıq qatnasıw hám rus armiyasınıń qaharmanlıǵın, Franciya armiyasınıń Rossiyanıń úlken aymaqlarında hám tábiyiy-klimat sharayatlarında áskeriy háreketlerge tayar emesligin, rus bas komandiri [[Mixail Kutuzov|M. I. Kutuzov]] hám basqa rus armiyası generallarınıń sárkardalıq qábiletlerin kórsetedi.

== Qarama-qarsılıq tariyxı ==
1789-1799-jılları Franciyada [[Ullı francuz revolyuciyası]] bolip ótti, keyin [[Napoleon I Bonapart|Napoleon Bonaparttıń]] hákimiyatqa keliwi menen juwmaqlandı. Birneshe iri monarxiya Evropa mámleketlerınıń (Rossiya hám [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı.|Ullı Britaniyanıń]] da) reakciyası dáslep Burbon monarxiyasın tiklewdi maqset etken, biraq keyin ala [[Evropa|Evropada]] francuz ekspansiyasınıń keyingi tarqalıwın toqtatıw ushın qorǵanıw qásiyetine iye bolǵan bir qatar [[Franciyaǵa qarsı koaliciyalar|Franciyaǵa qarsı koaliciyalardı]] jaratıw edi. [[Tórtinshi koaliciya urısı|Tórtinshi koaliciya]] urısı Rossiya ushın [[1807|1807-jıl]] 14-iyunde [[Fridland sawashı|Fridland sawashında]] rus áskerlerınıń jeńiliwi menen juwmaqlandı. Imperator [[Aleksandr I]] Napoleon menen [[Tilzit pitimi|Tilzit pitimin]] dúzdi, oǵan muwapıq Ullı Britaniyanıń [[Kontinental blokada|kontinental blokadasına]] qosılıw minnetlemesin aldı, bul Rossiyanıń ekonomikalıq hám siyasiy máplerine qarsı edi. Rus dvoryanları hám armiyasınıń pikirinshe, pitim shártleri mámleket ushın qorlıqlı hám masqara edi. Rus húkimeti Tilzit shártnaması hám onnan keyingi jıllardan Napoleon menen bolajaq gúres ushın kúsh toplawda paydalandı{{sfn|Бескровный|1962|с=117—118}}.

Tilzit pitimı hám Erfurt kongressı juwmaqlarına bola, Rossiya 1808-jılı Shveciyadan Finlyandiyanı tartıp aldı hám basqa bir qatar aymaqlıq qosıp aliwlardı ámelge asırdı; pútkil Evropanı boysındırıw ushın Napoleonnıń qolın bosattı{{Sfn|Богданович|1859—1860|loc=Т. 1, с. 5, 11}}. Francuz armiyaları tiykarınan Avstriya múlkleri esabınan ámelge asırılǵan bir qatar annekciyalardan keyin ([[Besinshi koaliciya urısı|Besinshi koaliciya urısına]] qarań) Rossiya imperiyası shegaralarına jaqınlastı{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446, 448}}.

=== Urıstıń sebepleri ===
==== Franciya tárepinen ====
1807-jıldan keyin Napoleonnıń tiykarǵı hám tiykarında jalǵız dushpanı [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı|Ullı Britaniya]] bolip qaldı. Ullı Britaniya Franciyanıń Amerika hám Hindstandaǵı [[Franciya koloniyaları|koloniyaların]] basıp aldı{{sfn|Черкасов|1983|с=26}} hám francuz sawdasına tosqınlıq etti. Angliya teńizde ústemlik etkenin esapqa alsaq, Napoleonnıń ogan qarsı gúresiwdegi birden-bir haqıyqıy quralı [[kontinental blokada]] bolip, onıń nátiyjeliligi basqa Evropa mámleketlerinıń sankciyalarǵa ámel etiw tilegine baylanıslı edi. Napoleon [[Aleksandr I]] den kontinental qamalın jáne de izbe-iz ámelge asırıwdı qatań talap etti, biraq Rossiyanıń tiykarǵı sawda sherigi menen qatnasıqlardı úziwdi qálemewine dus keldi{{sfn|Подмазо|2003|с=}}.

1810-jılda Rossiya húkimeti [[Neytralitet|biytárep mámleketler]] menen erkin sawdanı jolǵa qoydı, bul bolsa Rossiyaǵa Ullı Britaniya menen dáldalshılar arqalı sawda etiw imkanın berdi hám tosıq tarifın qabıl etti, bul bolsa tiykarınan import etiletuǵın francuz tovarları ushin bajıxana stavkaların asırdı{{sfn|Бескровный, Вопросы истории|1962|с=50—60}}. Bul jaǵday Franciya húkimetiniń ashıwın qozdırdı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html|title=История Наполеона. Глава XXXIV. Разрыв с Россией|author=Гораций Верне.|accessdate=2012-06-03|deadlink=no|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023211910/http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html}}, originalına q. {{kitap deregi|автор={{iw|Лоран, Поль-Матье|Paul-Mathieu Laurent|fr|Paul-Mathieu Laurent}}.|title=Chapitre XXXV|заглавие=Histoire de Napoléon|ссылка=https://books.google.fr/books?id=vVkvoxx1AU8C|место=Paris|издательство=J. J. Dubochet|год=1840|pages=537—538}}&lt;/ref&gt;.

Napoleon miyrasxor monarx emes edi hám sonıń ushın ol [[Dinastiyalıq neke|Evropanıń ullı monarxiya úylerinıń birinıń wákili menen neke]] arqalı taj kiyiwdiń nızamlılıǵın tastıyıqlawdı qáledi. 1808-jılı Rossiya patshalıq úyine Napoleon hám Aleksandr I nıń qarındası Ullı knyaginya [[Ekaterina Pavlovna|Ekaterina]] ortasında neke usınısı kirgizildi; usınıs Ekaterinanıń Saksen-Koburg shaxzadası penen atastırılǵanlıǵı sebepli biykar etildi. 1810-jılı Napoleonǵa ekinshi márte, bul saparı basqa ullı knyaginya —  14 jasar [[Anna Pavlovna|Anna]] (keyinrek Niderlandiya xanzadası) menen nekeden waz keshildi{{sfn|Троицкий|1994|с=185}}. Sol jılı Napoleon [[Avstriya imperiyası|Avstriya]] imperatorı [[Franc II]] nıń qızı malika [[Mariya-Luiza Avstriyalı|Luiza Avstriyalıǵa]] úylendi. Tariyxshı Ye. V. Tarlenıń sózlerine qaraǵanda, «Avstriya nekesi» Napoleon ushın «eger Rossiya menen jáne urıs júrgiziwge tuwrı keletuǵın jaǵdayda front artındaǵı eń úlken támiynat edi»{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446}}. Aleksandr I tárepinen Napoleonǵa eki mártebe biykarlaw hám Napoleonnıń Avstriya malikası menen nekesi rus-francuz qatnasıqlarında isenim krizisın keltirip shıǵardı hám olardı keskin jamanlastırdı{{sfn|Троицкий|1994|с=187}}.

1811-jıldıń basında [[Polsha patshaliǵi|Polshanıń]] qayta tikleniwinen qáwiplengen Rossiya bir neshe diviziyalardı [[Varshava gercogligi]] shegaralarına tarttı, bul Napoleon tárepinen gercoglıqqa qáwip sıpatında qabıl etildi&lt;ref&gt;''[[Лависс, Эрнест|Лависс Э.]], [[Рамбо, Альфред Никола|Рамбо А.]]'' [[s:Страница:История XIX века. 2 том (1800-1815)(Лависс, Рамбо 1907).djvu/166|История XIX века. Т. 2. (1800—1815). С. 154—155]]&lt;/ref&gt;.

1811-jılı Napoleon Varshavadaǵı elshisi abbat de Pradtqa: «Bes jildan keyin men pútkil dúnyanıń húkimdarı bolaman. Tek Rossiya qaladı, — men onı ezip taslayman...»&lt;ref&gt;{{kitap deregi|ссылка=https://books.google.ru/books?id=atATAAAAQAAJ|автор=Pradt de.|заглавие=Histoire de l’ambassade dans le grand duché de Varsovie en 1812|год=1815|место=P.|издательство=Chez Pillet|pages=24}}, цит. по: {{cite web|url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|title=Вильна в 1812 году|author=Федот Кудринский|date=1912|archiveurl=https://www.webcitation.org/6A4CqFgoD?url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|archivedate=2012-08-20|accessdate=2012-08-20|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

==== Rossiya tárepinen ====
[[Fayl:Карта продовольственных запасов армии в 1812 году.jpg|thumb|300пкс|1812-jıl aprelge shekemgı aldınǵı azıq-awqat hám 1812-jılǵı Franciya-Rossiya urısı baslanıwına shekemgi front artındaǵı azıq-awqat qorların bólistiriw kartası]]Rossiya ilimindegi dástúriy túsiniklerge qaraǵanda, 1807-jılǵı Tilzit pitimi shártleri tiykarında Rossiya qosılǵan kontinental qamal aqibetlerinen rus jer iyeleri hám sawdagerleri jábir kórdi hám nátiyjede Rossiyanıń mámleketlik qarjıları qıynaldı. Angliyanıń kontinental blokadası Rossiyanı haqıyqıy finanslıq apatshılıqqa alıp keldi, sebebi sırtqı sawda operaciyalarınıń kólemi derlik yarımına qısqardı, byudjet jetispewshiliginiń muǵdarı bolsa 12 mlrd. rublden 157 mlrd. rublge shekem, yaǵnıy 13 esege kóbeydi. Biraq bir qatar izertlewshiler tiykarǵı salıq tólewshi qatlamlar, olardıń ishinde sawdagerler hám diyqanlardıń abadanlıǵı qamal dáwirinde sezilerli dárejede ózgermedi, dep tastıyıqlaydı. Bul haqqında, sonıń ishinde, byudjetke tólemler boyınsha óz waqtında alınbaǵan qarızdarlıqlar dinamikası boyınsha pikir júrgiziw múmkin, yaǵnıy bul qatlamlar kórip shıǵılıp atırǵan dáwirde hátte arttırılǵan salıqlardı tólew imkaniyatın tapqan. Usı avtorlardıń ózi atap ótiwinshe, sırt el tovarların alıp kiriwdi sheklew Rossiya sanaatınıń rawajlanıwına túrtki bolǵan. Blokada dáwirinde baqlanǵan bajıxana jıyımlarınıń páseyiwi Rossiya byudjetine úlken tásir kórsetpedi, sebebi bajılar oniń áhmiyetli bánti emes edi hám hátte 1803-jılda 13,1 million rubldi quraǵan eń joqarı dárejesine jetkeninde de, olar byudjet dáramatlarınıń tek 12,9 procentin quradı. Sonıń ushın da bul kózqaras boyınsha, Angliyanıń materikler boylap qamal etiliwi Aleksandr I ushın tek Franciya menen qatnasıqlardı úziw ushın báne edi.

== Derekler ==
[[Kategoriya: Napoleon urısları]]
[[Kategoriya:XIX ásir urısları]]</text>
      <sha1>7tqzu5gr1sp5nfe8ycydvar01xn2avz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>124021</id>
      <parentid>124020</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T09:07:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <comment>/* Rossiya tárepinen */</comment>
      <origin>124021</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18210" sha1="sfuhhwzb16j3gcpxio0ty7sflddkq7l" xml:space="preserve">{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
 |soqlıǵısıw ataması    = Franciya-Rossiya urısı
 |bólim       = [[Napoleon urısları]]
 |súwret       = French invasion of Russia collage.jpg
 |súwret ataması = Joqarı shepten saat strelkası baǵıtında: «Borodino sawashı» (L.-F.Lejyon); «Napoleon Moskva janıwında» (A.Adam); «Mishel Ney Kovno sawashında» (O. Raffe); «1812-jılı» (I.M.Pryanishnikov)
 |sáne        = [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun]] — [[26-dekabr]] (6 ay hám 2 kún)
 |orın        = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
 |sebep       = 
 |nátiyje      = [[Rossiya imperiyası|Rossiya imperiyasınıń]] jeńisi
 |statusı     = 
 |ózgerisler  = 
 |qarsılas1   = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya imperiyası]]&lt;br&gt;'''Vassalları:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Italiya patshalıǵı (1805—1814)|Italiya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Bandera de España 1808-1813.svg|21px]] [[Bonapartistler Ispaniyası|Ispaniya patshalıǵı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Commemorative Medal of the Rhine Confederation.svg|21px]] [[Reyn awqamı]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Varshava gercogligi]]&lt;br&gt;[[Fayl:Early Swiss cross.svg|21px]] [[Shveycariya]]&lt;br&gt;[[Fayl:Wappen-Fürstenzug29 crop.svg|21px]] Litva knyazligi (1812-jıl 1-iyuldan)&lt;br&gt;'''Awqamlaslar:'''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya patshalıǵı]]
 |qarsılas2   = [[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]
----
''Finanslıq járdem menen:''&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=https://www.elibrary.ru/item.asp?id=41555366|автор=Куницын А. А., [[Орлов, Александр Анатольевич (историк)|Орлов А. А.]]|заглавие=«Лепта прядильщиц». Денежная помощь британцев россиянам после Отечественной войны 1812 года|год=2019|издание=Историческая экспертиза|выпуск=2|страницы=172—187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf|автор=Носова Г. В.|заглавие=К вопросу об английской финансовой помощи России в 1812г.|год=2007|издание=Отечественная война 1812 года и российская провинция в событиях, человеческих судьбах и музейных коллекциях|archivedate=2021-04-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210411193342/http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Nosova_00.pdf}}&lt;/ref&gt;
 |qarsılas3   = 
 |qarsılas4   = 
 |komandir1   = [[Fayl:Imperial Standard of Napoléon I.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jak Makdonald]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Klod-Viktor Perren]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Udino]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Lyudvig York]]
 |komandir2   = [[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Aleksandr Tormasov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Miloradovich]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Matvey Platov]]&lt;br&gt;[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pavel Chichagov]]
 |komandir3   = 
 |komandir4   = 
 |kúshler1     = 610 — 685 mıń ásker&lt;br&gt;1390 qural
 |kúshler2     = 700 mıń ásker&lt;br&gt;1600 qural&lt;br&gt;
 |kúshler3     =  
 |kúshler4     = 
 |shıǵınlar1   = 340 — 400 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;100 — 200 mıń tutqınlar&lt;br&gt;1000 — 1200 qurallar&lt;br&gt;'''Ulıwma qaytımsız shıǵınlar:'''&lt;br&gt;550 — 610 mıń
 |shıǵınlar2   = 150 — 210 mıń qurban bolǵanlar&lt;br&gt;150 — 300 mıń jaradarlar hám suwıq urǵanlar&lt;br&gt;'''Ulıwma shıǵınlar:'''&lt;br&gt; 350 — 500 mıń
 |shıǵınlar3   = 
 |shıǵınlar4   = 
 |ulıwma shıǵınlar     = 
 |puqaralıq shıǵınlar = 
 |commons    = 
 |eskertiw     = 
}}
'''Franciya-Rossiya urısı''' ({{lang-ru|Отечественная война}}), francuz tariyxshılıǵında — ''1812-jılǵı Rossiya kampaniyası'' ({{lang-fr|Campagne de Russie 1812}}) — [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] hám [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyaları]] ortasında [[1812|1812-jıl]] [[24-iyun|24-iyunnan]] [[26-dekabr|26-dekabrge]] shekem Rossiya aymaǵında júz bergen áskeriy qarama-qarsılıq. Revolyuciyadan aldınǵı Rossiya tariyxtanıwında Napoleon armiyasınıń kóp milletli quramına baylanıslı dástúriy túrde «on eki tildiń basqınshılıǵı» dep atalǵan&lt;ref&gt;[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года|ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]]{{Wayback|url=[[s:ЭСБЕ/Отечественная война 1812 года]] |date=20211009052626 }} — т. XXII (1897)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''Копылов Н. А''. [https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer «Нашествие двунадесяти языков»: война 1812 года глазами солдат-иностранцев Великой армии] {{Wayback|url=https://cyberleninka.ru/article/n/nashestvie-dvunadesyati-yazykov-voyna-1812-goda-glazami-soldat-inostrantsev-velikoy-armii/viewer |date=20211009052625 }} — 2012&lt;/ref&gt;.

Urıstıń sebepleri Rossiya imperiyasınıń [[Kontinental blokada|kontinent qamalın]] aktiv qollap-quwatlawdan bas tartıwı bolıp, onda Napoleon [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshaliǵi|Ullı Britaniyaǵa]] qarsı tiykarǵı qural sipatında kórgen, sonday-aq, Napoleonnıń Evropa mámleketlerine qarata Rossiya máplerin esapqa almaǵan siyasatı edi.

«1812-jıldaǵı operaciyalar kólemi derlik aqılǵa sıymaytuǵın dárejede edi hám joǵaltıwlar — áskeriy hám puqaralıq, francuz basqınshıları hám rus qorǵawshıları — XX ásirde izbe-iz júz bergen eki jer júzilik urısta misli kórilmegen úlken joǵaltıwlarǵa qaramastan, búgingi kúnde de qorqınıshlı»&lt;ref&gt;''Chandler D. G.'' Foreword // Britten Austin P. 1812: The March on Moscow. London, 1993. P. 7.&lt;/ref&gt;.

Urıstıń birinshi basqıshında (1812-jıl iyunnan sentyabrge shekem) rus armiyası sawashlar menen [[Rossiya imperiyası|Rossiya]] shegaralarınan [[Moskva|Moskvaǵa]] shekem sheginedi hám Moskva janında [[Borodino sawashı|Borodino sawashın]] beredi.

Urıstıń ekinshi basqıshınıń baslanıwında (1812-jıl oktyabrden dekabrge shekem) Napoleon armiyası manyovr júrgizip, uris bolmaǵan aymaqlarda qısqı kvartiralarǵa shıǵıwǵa umtıldı, keyin bolsa Rossiya shegaralarına shekem shegindi, rus armiyası, ashlıq hám suwıqlar onı quwip bardı.

Urıs Napoleon armiyasınıń derlik tolıq joq etiliwi, Rossiya aymaǵınıń azat etiliwi hám 1813-jılı uris háreketleri Varshava gercogligi hám [[Germaniya awqamı|Germaniya]] jerlerine kóshiriliwi menen tamamlandı. Rossiya tariyxshısı N. A. Troickiy Napoleon armiyasınıń jeńiliwiniń sebepleri qatarında urista uliwma xalıqlıq qatnasıw hám rus armiyasınıń qaharmanlıǵın, Franciya armiyasınıń Rossiyanıń úlken aymaqlarında hám tábiyiy-klimat sharayatlarında áskeriy háreketlerge tayar emesligin, rus bas komandiri [[Mixail Kutuzov|M. I. Kutuzov]] hám basqa rus armiyası generallarınıń sárkardalıq qábiletlerin kórsetedi.

== Qarama-qarsılıq tariyxı ==
1789-1799-jılları Franciyada [[Ullı francuz revolyuciyası]] bolip ótti, keyin [[Napoleon I Bonapart|Napoleon Bonaparttıń]] hákimiyatqa keliwi menen juwmaqlandı. Birneshe iri monarxiya Evropa mámleketlerınıń (Rossiya hám [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı.|Ullı Britaniyanıń]] da) reakciyası dáslep Burbon monarxiyasın tiklewdi maqset etken, biraq keyin ala [[Evropa|Evropada]] francuz ekspansiyasınıń keyingi tarqalıwın toqtatıw ushın qorǵanıw qásiyetine iye bolǵan bir qatar [[Franciyaǵa qarsı koaliciyalar|Franciyaǵa qarsı koaliciyalardı]] jaratıw edi. [[Tórtinshi koaliciya urısı|Tórtinshi koaliciya]] urısı Rossiya ushın [[1807|1807-jıl]] 14-iyunde [[Fridland sawashı|Fridland sawashında]] rus áskerlerınıń jeńiliwi menen juwmaqlandı. Imperator [[Aleksandr I]] Napoleon menen [[Tilzit pitimi|Tilzit pitimin]] dúzdi, oǵan muwapıq Ullı Britaniyanıń [[Kontinental blokada|kontinental blokadasına]] qosılıw minnetlemesin aldı, bul Rossiyanıń ekonomikalıq hám siyasiy máplerine qarsı edi. Rus dvoryanları hám armiyasınıń pikirinshe, pitim shártleri mámleket ushın qorlıqlı hám masqara edi. Rus húkimeti Tilzit shártnaması hám onnan keyingi jıllardan Napoleon menen bolajaq gúres ushın kúsh toplawda paydalandı{{sfn|Бескровный|1962|с=117—118}}.

Tilzit pitimı hám Erfurt kongressı juwmaqlarına bola, Rossiya 1808-jılı Shveciyadan Finlyandiyanı tartıp aldı hám basqa bir qatar aymaqlıq qosıp aliwlardı ámelge asırdı; pútkil Evropanı boysındırıw ushın Napoleonnıń qolın bosattı{{Sfn|Богданович|1859—1860|loc=Т. 1, с. 5, 11}}. Francuz armiyaları tiykarınan Avstriya múlkleri esabınan ámelge asırılǵan bir qatar annekciyalardan keyin ([[Besinshi koaliciya urısı|Besinshi koaliciya urısına]] qarań) Rossiya imperiyası shegaralarına jaqınlastı{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446, 448}}.

=== Urıstıń sebepleri ===
==== Franciya tárepinen ====
1807-jıldan keyin Napoleonnıń tiykarǵı hám tiykarında jalǵız dushpanı [[Ullı Britaniya hám Irlandiya Birlesken patshalıǵı|Ullı Britaniya]] bolip qaldı. Ullı Britaniya Franciyanıń Amerika hám Hindstandaǵı [[Franciya koloniyaları|koloniyaların]] basıp aldı{{sfn|Черкасов|1983|с=26}} hám francuz sawdasına tosqınlıq etti. Angliya teńizde ústemlik etkenin esapqa alsaq, Napoleonnıń ogan qarsı gúresiwdegi birden-bir haqıyqıy quralı [[kontinental blokada]] bolip, onıń nátiyjeliligi basqa Evropa mámleketlerinıń sankciyalarǵa ámel etiw tilegine baylanıslı edi. Napoleon [[Aleksandr I]] den kontinental qamalın jáne de izbe-iz ámelge asırıwdı qatań talap etti, biraq Rossiyanıń tiykarǵı sawda sherigi menen qatnasıqlardı úziwdi qálemewine dus keldi{{sfn|Подмазо|2003|с=}}.

1810-jılda Rossiya húkimeti [[Neytralitet|biytárep mámleketler]] menen erkin sawdanı jolǵa qoydı, bul bolsa Rossiyaǵa Ullı Britaniya menen dáldalshılar arqalı sawda etiw imkanın berdi hám tosıq tarifın qabıl etti, bul bolsa tiykarınan import etiletuǵın francuz tovarları ushin bajıxana stavkaların asırdı{{sfn|Бескровный, Вопросы истории|1962|с=50—60}}. Bul jaǵday Franciya húkimetiniń ashıwın qozdırdı&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html|title=История Наполеона. Глава XXXIV. Разрыв с Россией|author=Гораций Верне.|accessdate=2012-06-03|deadlink=no|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023211910/http://www.museum.ru/1812/library/vernet/part34.html}}, originalına q. {{kitap deregi|автор={{iw|Лоран, Поль-Матье|Paul-Mathieu Laurent|fr|Paul-Mathieu Laurent}}.|title=Chapitre XXXV|заглавие=Histoire de Napoléon|ссылка=https://books.google.fr/books?id=vVkvoxx1AU8C|место=Paris|издательство=J. J. Dubochet|год=1840|pages=537—538}}&lt;/ref&gt;.

Napoleon miyrasxor monarx emes edi hám sonıń ushın ol [[Dinastiyalıq neke|Evropanıń ullı monarxiya úylerinıń birinıń wákili menen neke]] arqalı taj kiyiwdiń nızamlılıǵın tastıyıqlawdı qáledi. 1808-jılı Rossiya patshalıq úyine Napoleon hám Aleksandr I nıń qarındası Ullı knyaginya [[Ekaterina Pavlovna|Ekaterina]] ortasında neke usınısı kirgizildi; usınıs Ekaterinanıń Saksen-Koburg shaxzadası penen atastırılǵanlıǵı sebepli biykar etildi. 1810-jılı Napoleonǵa ekinshi márte, bul saparı basqa ullı knyaginya —  14 jasar [[Anna Pavlovna|Anna]] (keyinrek Niderlandiya xanzadası) menen nekeden waz keshildi{{sfn|Троицкий|1994|с=185}}. Sol jılı Napoleon [[Avstriya imperiyası|Avstriya]] imperatorı [[Franc II]] nıń qızı malika [[Mariya-Luiza Avstriyalı|Luiza Avstriyalıǵa]] úylendi. Tariyxshı Ye. V. Tarlenıń sózlerine qaraǵanda, «Avstriya nekesi» Napoleon ushın «eger Rossiya menen jáne urıs júrgiziwge tuwrı keletuǵın jaǵdayda front artındaǵı eń úlken támiynat edi»{{Sfn|Тарле|1957—1962|loc=Т. 7, с. 446}}. Aleksandr I tárepinen Napoleonǵa eki mártebe biykarlaw hám Napoleonnıń Avstriya malikası menen nekesi rus-francuz qatnasıqlarında isenim krizisın keltirip shıǵardı hám olardı keskin jamanlastırdı{{sfn|Троицкий|1994|с=187}}.

1811-jıldıń basında [[Polsha patshaliǵi|Polshanıń]] qayta tikleniwinen qáwiplengen Rossiya bir neshe diviziyalardı [[Varshava gercogligi]] shegaralarına tarttı, bul Napoleon tárepinen gercoglıqqa qáwip sıpatında qabıl etildi&lt;ref&gt;''[[Лависс, Эрнест|Лависс Э.]], [[Рамбо, Альфред Никола|Рамбо А.]]'' [[s:Страница:История XIX века. 2 том (1800-1815)(Лависс, Рамбо 1907).djvu/166|История XIX века. Т. 2. (1800—1815). С. 154—155]]&lt;/ref&gt;.

1811-jılı Napoleon Varshavadaǵı elshisi abbat de Pradtqa: «Bes jildan keyin men pútkil dúnyanıń húkimdarı bolaman. Tek Rossiya qaladı, — men onı ezip taslayman...»&lt;ref&gt;{{kitap deregi|ссылка=https://books.google.ru/books?id=atATAAAAQAAJ|автор=Pradt de.|заглавие=Histoire de l’ambassade dans le grand duché de Varsovie en 1812|год=1815|место=P.|издательство=Chez Pillet|pages=24}}, цит. по: {{cite web|url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|title=Вильна в 1812 году|author=Федот Кудринский|date=1912|archiveurl=https://www.webcitation.org/6A4CqFgoD?url=http://www.russianresources.lt/archive/Vilnius/Kudrin_2.html|archivedate=2012-08-20|accessdate=2012-08-20|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

==== Rossiya tárepinen ====
[[Fayl:Карта продовольственных запасов армии в 1812 году.jpg|thumb|300пкс|1812-jıl aprelge shekemgı aldınǵı azıq-awqat hám 1812-jılǵı Franciya-Rossiya urısı baslanıwına shekemgi front artındaǵı azıq-awqat qorların bólistiriw kartası]]Rossiya ilimindegi dástúriy túsiniklerge qaraǵanda, 1807-jılǵı Tilzit pitimi shártleri tiykarında Rossiya qosılǵan kontinental qamal aqibetlerinen rus jer iyeleri hám sawdagerleri jábir kórdi hám nátiyjede Rossiyanıń mámleketlik qarjıları qıynaldı. Angliyanıń kontinental blokadası Rossiyanı haqıyqıy finanslıq apatshılıqqa alıp keldi, sebebi sırtqı sawda operaciyalarınıń kólemi derlik yarımına qısqardı, byudjet jetispewshiliginiń muǵdarı bolsa 12 mlrd. rublden 157 mlrd. rublge shekem, yaǵnıy 13 esege kóbeydi. Biraq bir qatar izertlewshiler tiykarǵı salıq tólewshi qatlamlar, olardıń ishinde sawdagerler hám diyqanlardıń abadanlıǵı qamal dáwirinde sezilerli dárejede ózgermedi, dep tastıyıqlaydı. Bul haqqında, sonıń ishinde, byudjetke tólemler boyınsha óz waqtında alınbaǵan qarızdarlıqlar dinamikası boyınsha pikir júrgiziw múmkin, yaǵnıy bul qatlamlar kórip shıǵılıp atırǵan dáwirde hátte arttırılǵan salıqlardı tólew imkaniyatın tapqan. Usı avtorlardıń ózi atap ótiwinshe, sırt el tovarların alıp kiriwdi sheklew Rossiya sanaatınıń rawajlanıwına túrtki bolǵan. Blokada dáwirinde baqlanǵan bajıxana jıyımlarınıń páseyiwi Rossiya byudjetine úlken tásir kórsetpedi, sebebi bajılar oniń áhmiyetli bánti emes edi hám hátte 1803-jılda 13,1 million rubldi quraǵan eń joqarı dárejesine jetkeninde de, olar byudjet dáramatlarınıń tek 12,9 procentin quradı. Sonıń ushın da bul kózqaras boyınsha, Angliyanıń materikler boylap qamal etiliwi Aleksandr I ushın tek Franciya menen qatnasıqlardı úziw ushın báne edi&lt;ref&gt;{{статья|автор= Трошин Н. Н.|заглавие= Континентальная блокада и Россия (к вопросу об экономических причинах Отечественной войны 1812 года)|ссылка= http://www.museum.ru/museum/1812/Library/Borodino_conf/2012/Troshin.pdf|4= |издание= Отечественная война 1812 года. Источники. Памятники. Проблемы. Материалы XVI Международной научной конференции, 6—7 сентября 2010 г.|место= Можайск|издательство= |год= 2011|страницы= 278—297|archivedate= 2021-08-14|archiveurl= https://web.archive.org/web/20210814120449/http://www.museum.ru/museum/1812/Library/Borodino_conf/2012/Troshin.pdf}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
[[Kategoriya: Napoleon urısları]]
[[Kategoriya:XIX ásir urısları]]</text>
      <sha1>sfuhhwzb16j3gcpxio0ty7sflddkq7l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Beats Music</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25471</id>
    <revision>
      <id>123922</id>
      <parentid>123283</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:33:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123922</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15179" sha1="6zbo8lb9c7hmzc6ypvhyupkagpsw5ay" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 135%; font-weight: bold; background-color: #E6E6FA;&quot;|Beats Music
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center&quot;|[[Fayl:Beats_Music_logo.svg|250px]]
|-
! Sayt túri
| Internet radio, talap boyınsha muzıka
|-
! Tiller
| [[Inglis tili]]
|-
! Xızmet kórsetiw aymaǵı
| [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
! Iyesi
| [[Apple Inc.]]
|-
! URL
| [https://web.archive.org/web/20150602233104/http://beatsmusic.com/ beatsmusic.com] (Wayback arxivinde)
|-
! Dizimnen ótiw
| Talap etiledi
|-
! Iske túsirilgen kúni
| [[21-yanvar]], [[2014|2014-jıl]]
|-
! Házirgi statusı
| [[30-noyabr]], [[2015|2015-jılı]] toqtatılǵan; [[Apple Music]] penen almastırılǵan
|}
'''Beats Music''' — bul [[Apple Inc.]] kompaniyasınıń Beats Electronics bólimine tiyisli jazılıwǵa tiykarlanǵan muzıkalıq striming xızmeti edi. Xızmet algoritmlik jekelestiriwdi tańlanǵan muzıkalıq usınıslar menen birlestirdi.

Islep shıǵıw 2012-jılı «Daisy» kodlı ataması astında baslandı. Xızmet Beats-tiń tutınıwshı elektronikası liniyasına, sonday-aq onıń burınǵı muzıkalıq striming platforması MOG-dı 2012-jılı satıp alıwına tiykarlandı. Xızmet 2014-jılı 21-yanvarda Amerika Qurama Shtatlarında iske qosıldı.

Beats Music 2014-jılı may ayında Beats Electronics-ti satıp alıwınıń bir bólegi sıpatında [[Apple Inc.]] tárepinen satıp alındı. [[Apple Music]] 2015-jılı 30-iyunda iske qosılǵanda, Beats Music jańa jazılıwlardı qabıl etiwdi toqtattı hám barlıq jazılıwshılar aqırında jańa xızmetke ótkerildi. Sońınan Beats Music 2015-jılı 30-noyabrde toqtatıldı.&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |title=Apple to Bury Beats Music on Nov. 30 |url=http://www.billboard.com/biz/articles/news/digital-and-mobile/6762285/apple-to-bury-beats-music-on-nov-30 |magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]] |access-date=2016-07-11}}&lt;/ref&gt;

== Tariyxı ==
2012-jıl 2-iyulda Beats MOG onlayn muzıka xızmetin satıp alǵanın járiyaladı, xabarlarǵa qaraǵanda, bul ushın 10 millionnan 16 million dollarǵa shekem tólengen. Beats rásmiyleriniń aytıwınsha, bul satıp alıw kompaniyanıń «shın mánisinde tolıq muzıkalıq tájiriybeni» rawajlandırıw maqsetiniń bir bólegi bolǵan. Satıp alıw kompaniyanıń blogın hám reklama tarmaǵın, yaǵnıy MOG Music Network-tı óz ishine almadı,&lt;ref name=&quot;usatoday-mogbeats&quot;&gt;{{Cite news|title=Beats Electronics acquires MOG music service|url=http://content.usatoday.com/communities/technologylive/post/2012/07/beats-electronics-accquires-mog-music-service/1|access-date=13 October 2012|work=USA Today|date=2 July 2012|author=Mike Snider}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;adw-beats&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.adweek.com/news/technology/beats-electronics-acquires-mog-141575|bet=Beats Electronics Acquires Mog Rapper Dr. Dre's headphone makers scoop up digital streaming service|avtor=Charlie Warzel|sáne=2 July 2012|jumıs=Adweek|qaralǵan sáne=13 October 2012}}&lt;/ref&gt; ol 2012-jıldıń avgustında Townsquare Media xabar tarqatıw kompaniyasına bólek kelisim arqalı satıldı&lt;ref name=&quot;townsquare-mog&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.musicweek.com/news/read/remaining-half-of-mog-music-network-sells-to-townsquare-media-group/051510|bet=Remaining half of Mog Music Network sells to Townsquare Media Group|avtor=Rhian Jones|sáne=24 August 2012|jumıs=MusicWeek|baspaxana=Intent Media|qaralǵan sáne=13 October 2012}}&lt;/ref&gt;. MOG dáslep xızmette dárhal ózgeris bolmastan, óz aldına islewdi dawam ettiretuǵının bildirdi.

Bir neshe aydan soń, 2012-jıldıń dekabrinde, kompaniya Nine Inch Nails toparınan Trent Reznordı óziniń bas kreativ direktorı etip jalladı hám «Daisy» kodlı ataması menen jańa muzıka xızmetin islep shıǵıwǵa járdemlesiwdi soradı. Spotify sıyaqlı básekileslerinen ózgeshe túrde, Daisy-de treklerdi usınıw ushın ekspert muzıka kuratorları menen birge paydalanıwshılardıń tıńlaw ádetlerine tiykarlanǵan «jekelestiriwdi» paydalanıw rejelestirilgen edi. Kompaniya dáslep 2013-jıldıń aqırında iske qosılatuǵının járiyaladı&lt;ref name=&quot;verge-daisy&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2012/12/10/3750502/trent-reznor-beats-by-dre-streaming-music|bet=Trent Reznor to launch streaming music service in partnership with Beats by Dre|sáne=10 December 2012|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=12 January 2014}}&lt;/ref&gt;. Kompaniya IHeartMedia-nıń burınǵı basshısı hám KIIS-FM muzıka direktorı Djuli Pilat basshılıǵındaǵı xızmet ushın muzıka kuratorları toparın dúziw ushın muzıka industriyasınıń wákillerin, radio alıp barıwshıların hám qosıq avtorların jalladı&lt;ref name=&quot;billboard-beatsmusic&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.billboard.com/biz/articles/news/digital-and-mobile/5645363/beats-music-beefs-up-curation-team-says-service-is|bet=Beats Music Beefs Up Curation Team, Says Service Is 'Coming Soon'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130828103929/http://www.billboard.com/biz/articles/news/digital-and-mobile/5645363/beats-music-beefs-up-curation-team-says-service-is|arxivsáne=28 August 2013|jumıs=Billboard.biz|qaralǵan sáne=27 August 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;daisy-announce&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/1/10/3861458/beats-announces-project-daisy-streaming-music-service|bet=Trent Reznor's Beats-backed music service will launch in late 2013|sáne=10 January 2013|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=12 January 2014}}&lt;/ref&gt;.

2013-jıldıń avgustında Daisy ushın onıń sońǵı ataması «Beats Music» astında beti ashılǵanı anıqlandı. Xızmet rásmiy túrde 2014-jıldıń yanvarında járiyalandı hám 21-yanvarda Amerika Qurama Shtatlarında iske qosıldı&lt;ref name=&quot;verge-beatsmusicannounce&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/1/11/5298562/beats-music-arrives-january-21st-family-plan-exclusive-to-at-t|bet=Beats Music arrives January 20th, family plan exclusive to AT&amp;T customers|sáne=11 January 2014|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=12 January 2014}}&lt;/ref&gt;. 2014-jıldıń fevral ayında Beats Music bir qatar iri ǵárezsiz ses jazıw kompaniyaların wákillik etetuǵın Merlin Network toparı menen licenziyalıq kelisimge keldi. Hesh qanday finanslıq maǵlıwmatlar járiyalanbasa da, Beats leybllerge iri leybller menen birdey stavkada tóleytuǵının bildirdi&lt;ref name=&quot;billboard-merlin&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.billboard.com/biz/articles/news/digital-and-mobile/5894022/beats-music-courting-indies-signs-up-merlin-exclusive|bet=Beats Music Courting Indies, Signs Up Merlin (Exclusive)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181214123523/https://www.billboard.com/biz/articles/news/digital-and-mobile/5894022/beats-music-courting-indies-signs-up-merlin-exclusive|arxivsáne=14 December 2018|jumıs=Billboard.biz|qaralǵan sáne=12 February 2014}}&lt;/ref&gt;.

2014-jıl 4-martta Beats Music muzıkanı monetizaciyalaw hám muzıkantlar menen olardıń ıqlasbentleri arasındaǵı qatnasıqlardı qurıw menen shuǵıllanatuǵın Topspin Media kompaniyasın satıp aldı. Beats Music bas direktorı Yan Rodjers xızmetke qosılıw ushın Topspin-nen ketken edi&lt;ref name=&quot;billboard-topspin&quot;&gt;{{Jurnal deregi |title=Beats Music Buys Topspin |url=http://www.billboard.com/biz/articles/news/digital-and-mobile/5923133/beats-music-buys-topspin |url-status=dead |magazine=Billboard |archive-url=https://web.archive.org/web/20140307104412/http://www.billboard.com/biz/articles/news/digital-and-mobile/5923133/beats-music-buys-topspin |archive-date=7 March 2014 |access-date=16 March 2015}}&lt;/ref&gt;.

=== Apple tárepinen satıp alınıwı hám jabılıwı ===
2014-jıl 28-mayda [[Apple Inc.]] Beats Electronics hám Beats Music kompaniyaların naq aqsha hám akciyalar kelisimi arqalı 3 milliard AQSH dollarına satıp alatuǵının járiyaladı&lt;ref name=&quot;AppleBeats&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2014/05/28Apple-to-Acquire-Beats-Music-Beats-Electronics.html|bet=Apple to Acquire Beats Music &amp; Beats Electronics|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=28 May 2014}}&lt;/ref&gt;. The Wall Street Journal gazetası Apple-diń Beats Music-ti «500 million dollardan azıraq» bahalaǵanın xabarladı&lt;ref name=&quot;AppleBeatsWSJ&quot;&gt;{{Cite news|title=Apple Paying Less Than $500 Million for Beats Music Streaming Service|url=https://www.wsj.com/articles/apple-paying-just-under-500-million-for-beats-music-streaming-service-1401403287|access-date=3 June 2014|work=Wall Street Journal}}&lt;/ref&gt;. Satıp alıwdan keyin Dr. Dre hám Ayovin atqarıwshı xızmetkerler sıpatında jumısqa alındı,&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |title=Apple Buys Beats for $3 Billion; Dr Dre, Jimmy Iovine Join Executive Team |url=https://www.billboard.com/articles/news/6099410/apple-buys-beats-3-billion-deal-dr-dre-jimmy-iovine |magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |date=2 June 2014 |title=Watch Dr. Dre Get Awkwardly Introduced as a New Apple Employee |url=https://www.rollingstone.com/music/music-news/watch-dr-dre-get-awkwardly-introduced-as-a-new-apple-employee-90853/ |magazine=[[Rolling Stone]]}}&lt;/ref&gt; hám keyingi jıllarda Apple-de isledi;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Piya Sinha-Roy|title=Apple defends Dr Dre after he apologies to 'women I've hurt'|url=https://news.yahoo.com/apple-defends-dr-dre-apologies-women-ive-hurt-011318913--finance.html|access-date=19 May 2021|work=Yahoo News|date=21 August 2015|language=en}}&lt;/ref&gt; Beats Music bas direktorı Yan Rodjers Beats Music hám Apple-diń reklama menen támiyinlengen [[iTunes]] Radio xızmetin de qadaǵalaytuǵın boldı&lt;ref name=&quot;wsj-ianitunes&quot;&gt;{{Cite news|title=With Apple-Beats Deal Complete, Ian Rogers To Run iTunes Radio|url=https://blogs.wsj.com/digits/2014/08/01/with-apple-beats-deal-complete-ian-rogers-to-run-itunes-radio/|access-date=16 March 2015|work=Wall Street Journal}}&lt;/ref&gt;.

Keyinirek Business Insider Apple-diń eki xızmetti birlestiriwdi jobalastırıp atırǵanın xabarladı. Apple belgili britan radio didjeyi Zeyn Loudı muzıka kuratorı retinde jumısqa aldı&lt;ref name=&quot;bi-itunesbeats&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/apple-itunes-radio-music-streaming-rumours-2015-2|bet=What we're hearing about the new music-streaming service Apple is developing in secret|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=16 March 2015}}&lt;/ref&gt;. Sonday-aq, jańa xızmet ushın ses jazıw kompaniyaları menen sóylesiwlerde Apple jańa xızmettiń qabıl etiliwin xoshametlew ushın ses jazıw kompaniyaların óz kontentin Spotify sıyaqlı básekiles xızmetlerdiń biypul, reklama menen támiyinlengen dárejelerinen alıp taslawǵa úgitlewge háreket etip atırǵanı hám Universal Music Group-qa óz kontentin [[YouTube]]-tan alıp taslaw ushın stimul usınǵanı xabarlandı. Amerika Qurama Shtatlarınıń Ádillik departamenti hám Federallıq sawda komissiyası bul boljamlı kartel boyınsha 2015-jıldıń may ayında tergew basladı&lt;ref name=&quot;recode-applemusicfree&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://recode.net/2015/03/06/big-music-labels-want-to-make-free-music-hard-to-get-and-apple-says-theyre-right/|bet=Big Music Labels Want to Make Free Music Hard to Get, and Apple Says They're Right|sáne=6 March 2015|jumıs=Re/code|qaralǵan sáne=6 May 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;verge-freemusiccollusion&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/5/4/8540935/apple-labels-spotify-streaming|bet=Apple pushing music labels to kill free Spotify streaming ahead of Beats relaunch|sáne=4 May 2015|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=6 May 2015}}&lt;/ref&gt;.

Apple Music 2015-jıl 8-iyunda Apple-diń [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] tanıstırıldı hám 2015-jıl 30-iyunda iske qosıldı. Apple Music-tiń jámiyetshilikke iske qosılıwı menen bir waqıtta Beats Music dárhal toqtatıldı; paydalanıwshılar ózleriniń Beats Music jazılıwların, sonıń ishinde akkauntların, saqlanǵan pleylistlerin hám qosıqların Apple Music-ke kóshiriwi múmkin edi&lt;ref name=&quot;NYT WWDC&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/live/apple-wwdc-2015/apple-music-does-everything-apple-says/|bet=Apple W.W.D.C. 2015: iOS 9, Apple Pay and Other Announcements|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=June 21, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;tc-beatsdiscontinued&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2015/06/08/beat-it/|bet=Beats Music Tells Users To Switch To Apple Music|sáne=8 June 2015|jumıs=TechCrunch|baspaxana=AOL Inc. (Verizon Communications)|qaralǵan sáne=3 July 2015}}&lt;/ref&gt;.

== Qásiyetleri ==
Beats Music paydalanıwshılar tárepinen talap boyınsha aǵımda tıńlana alatuǵın 20 millionnan aslam qosıqlar kitapxanasın usındı. Paydalanıwshılar offlayn tıńlaw ushın qosıqlardı júklep ala alatuǵın edi, olar jazılıw múddeti dawamında qolaylı bolıp qaldı. Xızmet tıńlaw ádetleri hám algoritmlerge tiykarlanǵan usınıslardı muzıka qánigeleri hám Rolling Stone, Rap Radar hám Pitchfork sıyaqlı basılımlardıń insan tárepinen dúzilgen kuraciyası hám pleylistleri menen birlestiretuǵın jekelestiriw sistemasın paydalandı&lt;ref name=&quot;nyt-beatsmusic&quot;&gt;{{Cite news|title=Algorithm for Your Personal Rhythm|url=https://www.nytimes.com/2014/01/12/arts/music/beats-music-enters-online-streaming-market.html?_r=0|date=11 January 2014|access-date=12 January 2014|last=Sisario|first=Ben}}&lt;/ref&gt;. Qosıqlardı izlewde basqa versiyalarǵa (mısalı, kaverlerge) qaraǵanda qosıqlardıń túpnusqa, master jazıwlarına ústinlik berildi. «Gáp» dep atalatuǵın funkciya paydalanıwshılarǵa gáptegi tórt bos orındı túrli háreketlerdi, keypiyatlardı hám janrlardı súwretleytuǵın sózler menen toltırıw arqalı pleylistlerdi jaratıwǵa imkaniyat berdi.

Tiykarǵı jazılıw jobası ayına 9,99 AQSH dollarına yamasa jılına 99,99 AQSH dollarına úsh qurılmada xızmetke kiriwge múmkinshilik berdi. Vebke tiykarlanǵan interfeys penen birge, [[Android]], [[iOS]] hám Windows Phone ushın qosımshalar bar edi. Sonos Beats Music-tiń iske qosılǵanda sımsız dinamik sistemaların da qollap-quwatlaytuǵının járiyaladı. 5 adamǵa shekem hám 10 qurılmaǵa shekem qollap-quwatlaytuǵın shańaraqlıq joba da ayına 14,99 dollarǵa, tek ǵana AT&amp;T Mobility-degi shańaraqlıq joba jazılıwshıları ushın qolaylı edi. AT&amp;T jazılıwshıları da uzaǵıraq biypul sınaq múddetine kire aldı.

== Marketing ==
Ellen Dedjeneres qatnasıwındaǵı xızmet reklaması 2014-jıl fevral ayında Super Bowl XLVIII waqtında efirge uzatıldı. «Úsh ayıw» [[Ertek|ertegin]] parodiyalap, reklamada Ellen Altınshash (Goldilocks) rolin sáwlelendirdi&lt;ref name=&quot;verge-beatssuperbowl&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/2/2/5372226/beats-music-taps-ellen-degeneres-and-bears-for-super-bowl-spot|bet=Beats Music taps Ellen DeGeneres (and bears) for Super Bowl spot|sáne=2 February 2014|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=5 February 2014}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>6zbo8lb9c7hmzc6ypvhyupkagpsw5ay</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Apple Books</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25473</id>
    <revision>
      <id>123937</id>
      <parentid>123286</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:44:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123937</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44364" sha1="47oi34fe8cpvvcq94rm1tdeahbmv1zc" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vcard&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold; background-color: #ffbb1e;&quot; | Apple Books
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; | [[File:IBooks_(OS_X).svg|150px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[2-aprel]], [[2010|2010-jıl]]
|-
! Turaqlı versiyası
| 
* iOS: 4.2.3 (3-iyun, 2019-jıl)
* macOS: 5.2
|-
! [[Programmalastırıw tili|Jazılǵan tili]]
| Objective-C
|-
! Operaciyalıq sistema
| 
* iPhone OS 3.2 hám keyingi versiyaları
* iPadOS
* OS X Mavericks hám keyingi versiyaları
|-
! Kólemi
| 31 MB
|-
! Tiller
| 33 til
|-
! Túri
| Cifrlı tarqatıw
|-
! Licenziya
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Menshikli]]
|-
! [[Veb-sayt|Veb-saytı]]
| [https://www.apple.com/apple-books/ www.apple.com/apple-books/]
|}

'''Apple Books''' (iOS 12 hám macOS 10.14 Mojave versiyalarına shekem '''iBooks''' atı menen belgili) — bul [[Apple Inc.]] tárepinen [[iOS]], iPadOS hám macOS operaciyalıq sistemaları hám de qurılmaları ushın islep shıǵarılǵan elektron kitap oqıw hám satıw dúkanı qosımshası. Ol 2010-jılı 27-yanvarda iPad penen birgelikte iBooks atı astında járiyalandı,&lt;ref name=&quot;SpecialEvent&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://events.apple.com.edgesuite.net/1001q3f8hhr/event/index.html|bet=iPad Announcement Keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170120174208/http://events.apple.com.edgesuite.net/1001q3f8hhr/event/index.html|arxivsáne=January 20, 2017|avtor=Apple Inc.|sáne=July 16, 2003|baspaxana=Events.apple.com.edgesuite.net|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}&lt;/ref&gt; hám 2010-jıldıń ortasında [[iOS 4]] jańalanıwınıń bir bólimi retinde [[iPhone]] hám iPod Touch ushın shıǵarıldı&lt;ref name=&quot;4.0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/preview-iphone-os|bet=Get a sneak peek into the future of iPhone OS.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100408194552/http://www.apple.com/iphone/preview-iphone-os|arxivsáne=April 8, 2010|sáne=April 8, 2010|baspaxana=[[Apple Inc.]]}}&lt;/ref&gt;. Dáslep, iBooks iOS qurılmalarına aldınnan ornatılmaǵan edi, biraq paydalanıwshılar onı [[iTunes]] [[App Store]] dúkanınan biypul júklep alıwı múmkin edi. [[iOS 8]] shıǵarılıwı menen ol integraciyalanǵan qosımshaǵa aylandı. 2013-jılı 10-iyunda Apple [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|dúnyajúzilik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] Kreyg Federigi iBookstıń 2013-jıldıń gúzinde OS X Mavericks quramında da usınılatuǵının járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/06/10/maps-ibooks-icloud-keychain-coming-to-os-x-mavericks|bet=Maps, iBooks, iCloud Keychain coming to OS X Mavericks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130613024859/http://appleinsider.com/articles/13/06/10/maps-ibooks-icloud-keychain-coming-to-os-x-mavericks|arxivsáne=June 13, 2013|sáne=June 10, 2013|baspaxana=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 10, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/osx/preview/#ibooks|bet=OS X Mavericks – Do even more with new apps and new features.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130716073423/http://www.apple.com/osx/preview/#ibooks|arxivsáne=July 16, 2013|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=September 9, 2017}}&lt;/ref&gt;.

Ol tiykarınan Apple Books dúkanınan EPUB formatındaǵı kontentti aladı, biraq paydalanıwshılar [[iTunes]] arqalı maǵlıwmatlardı sinxronlastırıw jolı menen ózleriniń EPUB hám Portativ Hújjet Formatı (PDF) faylların da qosa aladı. Sonıń menen bir qatarda, fayllardı Safari yamasa Apple Mail arqalı Apple Booksqa júklep alıwǵa boladı. Ol, sonday-aq, multimediyalıq kontentti óz ishine alǵan elektron kitaplardı kórsetiw qábiletine iye&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/quicktime/qtv/wwdc10/index.html|bet=WWDC 2010 Keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110925024951/http://www.apple.com/quicktime/qtv/wwdc10/index.html|arxivsáne=September 25, 2011|avtor=[[Apple Inc.]]|sáne=July 16, 2003|baspaxana=Apple.com|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}&lt;/ref&gt;. 2010-jıl mart ayındaǵı ónim haqqındaǵı informaciyaǵa muwapıq, iBooks VoiceOver járdeminde «[paydalanıwshıǵa] hár qanday bettiń mazmunın oqıp bere» aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ipad/features/ibooks.html|bet=iPad – Buy and read books like never before|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110224014532/http://www.apple.com/ipad/features/ibooks.html|arxivsáne=February 24, 2011|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}&lt;/ref&gt;.

2012-jılı 19-yanvarda Nyu-York qalasında ótkerilgen bilimlendiriwge arnalǵan arnawlı ilajda Apple kompaniyası landshaft rejiminde isley alatuǵın hám interaktiv oqıwǵa imkaniyat beretuǵın iBooks 2-niń biypul shıǵarılıwın járiyaladı. Sonıń menen birge, Mac App Store ushın jańa qosımsha - iBooks Author járiyalandı. Ol hár qanday adamǵa iBooksta oqıw ushın interaktiv sabaqlıqlar jaratıwǵa imkaniyat beredi; hám iBooks Store dúkanı sabaqlıqlar kategoriyası menen keńeytirildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2399075,00.asp|bet=Apple Targets Educators Via iBooks 2, iBooks Author, iTunes U App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170711233153/https://www.pcmag.com/article2/0%2C2817%2C2399075%2C00.asp|arxivsáne=July 11, 2017|avtor=Chloe Albanesius|sáne=January 19, 2012&lt;!-- 11:32am EST --&gt;|baspaxana=PCMag.com|qaralǵan sáne=August 31, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57360688-37/apple-unveils-ibooks-2-for-digital-textbooks-self-pub-app-live-blog/|bet=Apple unveils iBooks 2 for digital textbooks, self-pub app (live blog)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130916084819/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57360688-37/apple-unveils-ibooks-2-for-digital-textbooks-self-pub-app-live-blog/|arxivsáne=September 16, 2013|avtor=Josh Lowensohn|sáne=January 19, 2012&lt;!-- 8:20 AM PST --&gt;|baspaxana=CNET|qaralǵan sáne=January 19, 2012}}&lt;/ref&gt;. Appledıń iBooks Author baǵdarlaması átirapındaǵı cifrlı kontent jaratıwshılardıń jıllıq jıynalısı iBooks Author Konferenciyası 2015-jıldan 2017-jılǵa shekem aralıǵında ótkerilip turdı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.diyauthor.com/media-from-the-2015-ibooks-author-conference/|bet=Media from the 2015 iBooks Author Conference|arxivurl=https://web.archive.org/web/20151117030607/http://www.diyauthor.com/media-from-the-2015-ibooks-author-conference/|arxivsáne=November 17, 2015|qaralǵan sáne=April 8, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.bookwidgets.com/blog/2016/10/ibooks-author-conference-what-did-we-learn|bet=iBooks Author Conference. What did we learn?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206022343/https://www.bookwidgets.com/blog/2016/10/ibooks-author-conference-what-did-we-learn|arxivsáne=February 6, 2017|sáne=October 14, 2016|qaralǵan sáne=April 8, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://tidbits.com/2017/10/24/ibooks-author-conference-highlights-worries-about-ibooks-ecosystem/|bet=iBooks Author Conference Highlights Worries about iBooks Ecosystem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230204183726/https://tidbits.com/2017/10/24/ibooks-author-conference-highlights-worries-about-ibooks-ecosystem/|arxivsáne=February 4, 2023|avtor=Centers|at=Josh|sáne=2017-10-24|til=en|jumıs=TidBITS|qaralǵan sáne=2023-02-04}}&lt;/ref&gt;. Apple 2020-jılı iBooks Authordı toqtattı, onıń funkciyaları Pages qosımshasına integraciyalandı&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://tidbits.com/2020/06/11/apple-to-end-support-for-ibooks-author/|bet=Apple to End Support for iBooks Author|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230204183724/https://tidbits.com/2020/06/11/apple-to-end-support-for-ibooks-author/|arxivsáne=February 4, 2023|avtor=Cohen|at=Michael E.|sáne=2020-06-11|til=en|jumıs=TidBITS|qaralǵan sáne=2023-02-04}}&lt;/ref&gt;.

2018-jıldıń sentyabr ayında iOS 12 hám macOS Mojave shıǵarılıwı menen iBooks atı «Apple Books» dep ózgertildi&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theverge.com/2018/6/4/17425852/ibooks-redesign-apple-books-branding-ios-12-update-wwdc-2018|title=iBooks gets a redesign and new Apple Books branding in iOS 12|access-date=2018-06-05}}&lt;/ref&gt;. Ol «SF Serif» dep atalǵan San Francisco shrifitiniń jańa variantın usınadı,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.imore.com/apple-books-whats-new-ios-12|title=Apple Books: What's new in iOS 12|access-date=2018-07-10}}&lt;/ref&gt; keyinirek bul shrift «New York» atı astında altı optikalıq salmaqta shıǵarılıwı málim boldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/fonts/|bet=Fonts|arxivurl=https://web.archive.org/web/20011115001723/https://developer.apple.com/fonts/|arxivsáne=November 15, 2001|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2019-06-05}}&lt;/ref&gt;.

== Tariyxı ==
iBooks 2010-jıldıń yanvar ayında bolıp ótken baspasóz konferenciyasında iPad penen birge járiyalandı. Biraq dúkannıń ózi Amerikada iPad shıǵıwınan úsh kún aldın [[iTunes]] 9.1-diń tanıstırılıwı menen iske qosıldı. Bul Apple serverlerine júdá kóp júkleme túsiwiniń aldın alıw ushın islengen bolıwı múmkin, sebebi olar iPhonenıń aldıńǵı versiyalarınıń shıǵarılıwında artıqsha júklenip qalǵan edi. 2010-jıldıń 31-martında, iske qosılǵan kúni, iBooks Store dúkanınıń kollekciyası shama menen 60 000 atamadaǵı kitaptan ibarat edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.ebookreaderguide.com/2011/03/13/kindle-nookcolor-ipad2-sony-overdrive-which-ebookstore-has-most-ebook-titles/|bet=Survey of Kindle, Nook, iPad, Sony and OverDrive eBook Store Collection Size|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130513034105/http://www.ebookreaderguide.com/2011/03/13/kindle-nookcolor-ipad2-sony-overdrive-which-ebookstore-has-most-ebook-titles/|arxivsáne=May 13, 2013|avtor=King|at=Sammy|baspaxana=eBookReaderGuide.com|qaralǵan sáne=March 13, 2011}}&lt;/ref&gt;.

2010-jıldıń 8-aprelinde Apple iBookstıń [[iOS 4]] bar [[iPhone]] hám iPod Touchtı qollap-quwatlaw ushın jańalanatuǵının járiyaladı. Nátiyjede, iBooks birinshi áwlad iPhone hám iPod Touch qurılmalarında qollap-quwatlanbadı.

2010-jıldıń 8-iyunında [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] tiykarǵı bayanatında iBookstıń sol ayda PDF faylların oqıw, sonday-aq PDF hám elektron kitaplarǵa da túsinikler qaldırıw imkaniyatına iye bolıw ushın jańalanatuǵını járiyalandı.

2010-jıldıń 1-iyulınan baslap Apple iBookstıń [[Kanada]] ushın qoljetimliligin keńeytti.

[[iPhone 3GS]] hám iPod Touch sıyaqlı iOS 4 ornatılǵan eski qurılmalar ushın shıǵarılǵannan soń, iBooks áste islewi ushın sınǵa ushıradı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tipb.com/2010/06/21/ibooks-on-iphone-3gs-app-review/|bet=iBooks on iPhone 3GS – app review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100925184304/http://www.tipb.com/2010/06/21/ibooks-on-iphone-3gs-app-review/|arxivsáne=September 25, 2010|sáne=June 21, 2010|qaralǵan sáne=July 19, 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mobiputing.com/2010/06/apple-ibooks-now-available-for-iphone-ipod-touch/|bet=Apple iBooks now available for iPhone, iPod touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110822083551/http://mobiputing.com/2010/06/apple-ibooks-now-available-for-iphone-ipod-touch/|arxivsáne=August 22, 2011|sáne=June 21, 2010|baspaxana=Mobiputing.com|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}&lt;/ref&gt;. However, a July 19 update from Apple offered several improvements.&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.iphoneheat.com/2010/07/download-ibooks-1-1-1-iphone-ipad/|bet=Download iBooks 1.1.1 for iPhone, iPad, iPod Touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100920213701/http://www.iphoneheat.com/2010/07/download-ibooks-1-1-1-iphone-ipad/|arxivsáne=September 20, 2010|avtor=balandin|sáne=July 20, 2010|baspaxana=iPhoneHeat|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}&lt;/ref&gt;

2011-jıldıń 27-sentyabrinde Apple premium dúkanın [[Irlandiya|Irlandiyaǵa]] keńeytti.

2012-jıldıń 19-yanvarında Apple iPadta interaktiv sabaqlıqlardı qollap-quwatlaytuǵın iBooks 2-niń shıǵarılıwın járiyaladı; iBooks 2-niń shıǵarılıwı menen birge jańa Mac qosımshası, iBooks Author da shıqtı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad.html|bet=Apple Reinvents Textbooks with iBooks 2 for iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120120101456/http://www.apple.com/pr/library/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad.html|arxivsáne=January 20, 2012|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=January 19, 2012}}&lt;/ref&gt;.

2012-jıldıń 23-oktyabrinde Apple iBooks 3ti járiyaladı.

2012-jıldıń 13-noyabrinde Apple betti awdarıw animaciyası ushın «Animaciyalıq grafikalıq paydalanıwshı interfeysi bar displey ekranı yamasa onıń bir bólimi» patentin aldı. Betti awdarıw animaciyası birinshi ret 2011-jıldıń dekabrinde displey ekranı ushın bezew dizaynı retinde dizimnen ótkerilgen edi. Patenttiń súwretinde virtual bettiń awdarılıwınıń úsh túrli kórinisi kórsetilgen. Birewinde bettiń múyeshi biraz awdarılǵan, keyingisinde bet yarımına shekem awdarılǵan, al úshinshisinde bet derlik tolıq awdarılǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/12/11/13/apple-wins-design-patents-for-page-turning-animation-and-ipad-smart-case|bet=Apple wins design patents for page turning animation and iPad Smart Case|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200219084838/https://appleinsider.com/articles/12/11/13/apple-wins-design-patents-for-page-turning-animation-and-ipad-smart-case|arxivsáne=February 19, 2020|avtor=Campbell|at=Mikey|sáne=November 13, 2012|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2020-02-19}}&lt;/ref&gt;. Patent elektron kitaplarda betti awdarıw animaciyasın paydalanatuǵın O'Reilly Media hám FlippingBook kompaniyalarına silteme beredi&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite patent|number=D670713|title=Display screen or portion thereof with animated graphical user interface|pubdate=2012-11-13|inventor1-last=Cranfill|inventor1-first=Elizabeth Caroline|inventor2-last=Inose|inventor2-first=Mikio|inventor3-last=Lemay|inventor3-first=Stephen O.|country=US|assign1=[[Apple Inc.]]}}&lt;/ref&gt;.

2013-jıldıń 10-iyunında Apple OS X Mavericks ushın iBookstı járiyaladı.

2013-jıldıń 24-oktyabrinde Apple doslarǵa elektron kitaplardı sawǵa etiwdiń jańa usılın súwretleytuǵın «Cifrlı sıylıqlardı jekelestiriw»ge patent alıw ushın arza berdi (sol waqıttan berli berilgen). Patent paydalanıwshınıń media faylın basqa tárepke sawǵa etiw opciyası bar kontekst menyusın shaqıratuǵın qızıqlı elektron kitap úzindisin qalay tańlay alatuǵının súwretleydi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/13/10/24/apple-patent-filing-hints-at-future-ibooks-gifting-options|bet=Apple patent filing hints at future iBooks gifting options|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200219084838/https://appleinsider.com/articles/13/10/24/apple-patent-filing-hints-at-future-ibooks-gifting-options|arxivsáne=February 19, 2020|avtor=Campbell|at=Mikey|sáne=October 24, 2013|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2020-02-19}}&lt;/ref&gt;.

2013-jıldıń 15-noyabrinde Apple [[iOS 7]] niń «tegis» stiline sáykes keliw ushın qayta islengen interfeysli iOS ushın iBookstıń 3.2 versiyasın shıǵardı, bul versiya [[iOS 6]] hám onnan tómen versiyalardı qollap-quwatlawdı toqtattı.

2014-jılǵı jıllıq [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] da Apple iBookstıń Podcasts qosımshası menen birge operaciyalıq sistemanıń kelesi versiyası [[iOS 8]] de aldınnan ornatılǵan qosımsha bolatuǵının járiyaladı.

2014-jıldıń 17-sentyabrinde Apple iOS 8.0 menen birge iOS ushın iBookstıń 4.0 versiyasın shıǵardı. Bul ózgerisler tómendegi navigaciya panelinde kitap dúkanı túymesin (turaqlı navigaciya panelinde), kitap polkasında kitaplardı seriyalar boyınsha toparlawdı, Avto-túngi rejim temasın, sonday-aq tiykarǵı kórsetiw mexanizmindegi kishi ózgerislerdi óz ishine aladı.

2014-jıldıń 20-oktyabrinde Apple iOS 8.1 menen birge iOS ushın iBookstıń 4.1 versiyasın shıǵardı.

2018-jıldıń 24-yanvarında Apple iOS 11.3 beta versiyasında iBooks atın Books dep ózgertti&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.cnet.com/news/ios-11-3-best-new-features-iphone-ipad/|title=iOS 11.3: The 7 best new features|date=2018-01-24|access-date=2018-02-11}}&lt;/ref&gt;.

Sonday-aq, macOS 10.13.4 beta versiyasında iBooks 2018-jıldıń 5-martında Books dep ózgertildi. Marketing sheshimi haqqındaǵı belgisizlikti kórsetip, ol keyingi aralıq 10.13.4 macOS beta versiyasında qaytadan iBooks dep ataldı.

2019-jıldıń basında Apple qosımshanıń atın Apple Books dep ózgertti.

2019-jıldıń 19-sentyabrinde Apple Apple Books Audiobook dúkanınan tıńlaw ushın watchOS 6 menen birge Audiobooks qosımshasın qostı.

=== Formatlar ===
Apple Bookstıń qollap-quwatlaytuǵın elektron kitap formatları EPUB hám PDF bolıp tabıladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT4059|bet=iBooks: Frequently Asked Questions|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110904031644/http://support.apple.com/kb/HT4059|arxivsáne=September 4, 2011|sáne=June 8, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=August 27, 2011}}&lt;/ref&gt;. 2.0 versiyasınan baslap, ol sonday-aq iBooks Author quralı menen jaratılǵan menshikli iBook formatın (IBA) qollap-quwatlaydı. Bul format EPUB formatına tiykarlanǵan, biraq islew ushın Apple Books qosımshasındaǵı arnawlı vidjet kodına baylanıslı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2012/01/19/new-ibooks-not-technically-in-epub-format|bet=New iBooks not technically in epub format|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120411165553/http://www.macrumors.com/2012/01/19/new-ibooks-not-technically-in-epub-format/|arxivsáne=April 11, 2012|avtor=Arnold Kim|sáne=January 19, 2012|baspaxana=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=April 26, 2012}}&lt;/ref&gt;.

== Ózgeshelikleri ==
3-versiyadan baslap, iBooks 18 túrli tilde jazılǵan tekstti kórsete basladı. Qosımsha paydalanıwshıları kórsetilgen shrift hám tekst ólshemin ózgerte aladı. Qoljetimli inglis shriftleri: Baskerville, Cochin, Georgia, Palatino, Times New Roman, Verdana, Athelas, Charter, Iowan Old Style hám Seravek&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.thebookdesigner.com/2010/03/apple-ipad-typography-fonts-we-actually-want|bet=Apple iPad Typography: Fonts We Actually Want|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100412152633/http://www.thebookdesigner.com/2010/03/apple-ipad-typography-fonts-we-actually-want/|arxivsáne=April 12, 2010|avtor=Friedlander|at=Joel|sáne=March 1, 2010|baspaxana=TheBookDesigner.com|qaralǵan sáne=April 8, 2010}}&lt;/ref&gt;. 5-versiyada Cochin hám Baskerville alıp taslandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://gadgetwise.blogs.nytimes.com/2012/01/09/qa-a-new-look-for-ibooks|bet=Q&amp;A: A New Look for iBooks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121102124608/http://gadgetwise.blogs.nytimes.com/2012/01/09/qa-a-new-look-for-ibooks/|arxivsáne=November 2, 2012|avtor=J.D. Biersdorfer|sáne=September 1, 2012|jumıs=The New York Times|qaralǵan sáne=September 7, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.itproportal.com/2011/12/07/apple-releases-update-ibook-app/#ixzz25oiWCISH|bet=Apple Releases Update for iBook App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160127205915/http://www.itproportal.com/2011/12/07/apple-releases-update-ibook-app/#ixzz25oiWCISH|arxivsáne=January 27, 2016|avtor=Erica Thinesen|sáne=December 7, 2011|baspaxana=Net Communities|qaralǵan sáne=September 7, 2012}}&lt;/ref&gt;.

Paydalanıwshılar ekran jarıqlıǵın qosımsha ishinen retlestire aladı.

Sózlerdi kitap boylap belgilew hám izlew múmkin. Sózlerdiń anıqlamaların sózdi basıp, 'anıqlaw'dı tańlaw arqalı da tabıwǵa boladı, bul oqıwshıǵa sózdiń mánisi haqqında qısqasha túsindirme beredi hám eger anıqlama joq bolsa, oqıwshı anıqlama izlew ushın Wikipedia yamasa internetten paydalana aladı, bul anıqlaması bar sóz ushın da qoljetimli opciya. Oqıwshılar úzindilerdi de belgiley aladı hám bul orınlanǵanda, elektron kitaptıń baplar hám eskertpeler menen baylanıslı bólimi belgilengen sózlerdi yamasa gáplerdi avtomatikalıq túrde saqlaydı, sonday-aq belgili bir úzindini belgilegennen keyin jazılǵan hár qanday eskertpelerdi kórsetedi, bul jáne bir ózgeshelik.

Dáslep, PDF hújjetlerin oqıwdan basqa jaǵdaylarda tańlaw ushın úsh kórsetiw fon teması bar edi. Temalar:&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ipad/built-in-apps|bet=Apple - the new iPad - Amazing iPad apps, built right in.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120314080217/http://www.apple.com/ipad/built-in-apps/|arxivsáne=March 14, 2012|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=August 1, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://osxdaily.com/2012/03/27/ibooks-themes-improve-reading-ios/|bet=Use iBooks Themes to Improve the Reading Experience on iPhone &amp; iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331131559/http://osxdaily.com/2012/03/27/ibooks-themes-improve-reading-ios/|arxivsáne=March 31, 2017|sáne=March 27, 2012|jumıs=OSXDaily|qaralǵan sáne=August 1, 2012}}&lt;/ref&gt;

* '''Ádettegi''': aq fondaǵı qara tekst
* '''Sepiya''': aqshıl-aq fondaǵı sepiya reńli tekst
* '''Tún''': qara fondaǵı ashıq-kúl reńli tekst

2014-jılı iOS 8 diń shıǵarılıwı menen qosımsha «Avto-túngi rejim» teması qosıldı, ol átiraptaǵı jarıqlıq sharayatlarına baylanıslı temanı 'Ádettegi' yamasa 'Sepiya'dan 'Tún'ge hám kerisinshe dinamikalıq túrde ózgertedi.

2015-jılı [[iOS 9]] dıń shıǵarılıwı menen tórtinshi fon teması qosıldı: Kúl reń: qoyıw-kúl reń fondaǵı ashıq-kúl reńli tekst.

Apple Books sonday-aq paydalanıwshı «Barlıq kitaplar» ekranında bolǵanda bir seriyaǵa tiyisli kitaplardı bir jerge jıynaydı. Tańlanǵanda, seriyaǵa kiretuǵın kitaplar shıǵarılǵan tártibinde kórsetiledi, sonıń ishinde paydalanıwshı satıp almaǵan seriyadaǵı kitaplar da bar. Satıp alınbaǵan kitaplardıń bahaları kitaptıń joqarı oń múyeshinde jasıl reń menen «belgilengen» jaǵdayda kórsetiledi. Satıp alınbaǵan kitaptı basıw paydalanıwshını tez satıp alıwǵa imkaniyat berip, tikkeley Apple Books dúkanına alıp baradı.

Bettiń úsh jaylasıwı bar: Kitap, Tolıq ekran hám Aylandırıw. Kitap yamasa Tolıq ekran jaylasıwında betlerdi basıw yamasa súyrew arqalı awdarıladı, qaǵaz kitaptıń kórinisin imitaciyalaytuǵın animaciya menen. Aylandırıw rejiminde bet awdarılmaydı hám kitap veb-brauzer sıyaqlı vertikal túrde oqılatuǵın turaqlı tekst retinde kórinedi.

2011-jıldıń may ayına shekem&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.iphonewzealand.co.nz/2011/all/winnie-the-pooh-goes-mia-from-nz-ibookstore-demands-money-from-other-territories/|bet=Winnie the Pooh goes MIA from NZ iBookstore, demands money from other territories|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110531025736/http://www.iphonewzealand.co.nz/2011/all/winnie-the-pooh-goes-mia-from-nz-ibookstore-demands-money-from-other-territories/|arxivsáne=May 31, 2011}}&lt;/ref&gt; Apple Books qosımshası (iBooks atı astında) paydalanıwshınıń kitapxanasın baslaw ushın A. A. Milne tárepinen jazılǵan 1926-jılǵı «Winnie-the-Pooh» kitabınıń biypul versiyasın óz ishine alǵan.

2021-jıldıń aqırında shıǵarılǵan macOS Monterey'de Apple jıl, kategoriya, pikirler hám sıpatlama ushın basqa redakciyalanatuǵın teglerdi alıp taslap, kitaplar ushın paydalanıwshı redakciyalaytuǵın metamaǵlıwmatlar teglerine Muqaba tegin qostı. Bul Mac versiyasınıń iOS/iPadOS versiyasınan Catalyst járdeminde jetkerip beriliwi menen bir waqıtta boldı.

== Apple Books dúkanı ==
Apple Books dúkanı (burınǵı iBook Store) [[iPad]], [[iPhone]] hám iPod Touch sıyaqlı hár qanday iOS qurılmasına elektron kitaplardı jetkerip beretuǵın ePub kontentin satıw hám jetkerip beriw sisteması bolıp tabıladı. Ol házirgi waqıtta Apple Bookstı tikkeley Windows yamasa Linux distributivlerinde júklep alıwdı yamasa oqıwdı qollap-quwatlamaydı, biraq ol OS X Mavericks hám onnan keyingi versiyalarda Apple Bookstı júklep alıwdı hám oqıwdı qollap-quwatlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.apple.com/osx/whats-new/#ibooks|bet=Apple - OS X Mavericks - New apps, new features, new technologies|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131023225452/http://www.apple.com/osx/whats-new/#ibooks|arxivsáne=23 October 2013|jumıs=www.apple.com|qaralǵan sáne=11 January 2022}}&lt;/ref&gt;.

iPad tanıstırılıwınan aldın, Penguin Books, HarperCollins, Simon &amp; Schuster, Macmillan Publishers hám Hachette Book Group USA baspaları Apple Books dúkanı (iBooks Store atı astında) ushın kontent islep shıǵarıwǵa minnetleme aldı. Qosımsha baspalar 2010-jıldıń 27-yanvarında, ónimdi járiyalaw kúninde qatnasıwǵa shaqırıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/01/28/ipad_ibooks_app_us_only_mcgraw_hill_absent_from_apple_event.html|bet=iPad iBooks app US-only, McGraw-Hill absent from Apple event|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190627111405/https://appleinsider.com/articles/10/01/28/ipad_ibooks_app_us_only_mcgraw_hill_absent_from_apple_event.html|arxivsáne=June 27, 2019|sáne=January 28, 2010|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 14, 2010}}&lt;/ref&gt;. Apple Books dúkanı sonday-aq Gutenberg joybarınan alınǵan 30 000 nan aslam biypul kitapqa kiriw imkaniyatın beredi,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/03/25/apple_loads_up_new_ibooks_store_with_free_public_domain_ipad_titles.html|bet=Apple pre-loading iBook Store with 30,000 free eBooks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110903173139/http://www.appleinsider.com/articles/10/03/25/apple_loads_up_new_ibooks_store_with_free_public_domain_ipad_titles.html|arxivsáne=September 3, 2011|sáne=March 25, 2010|baspaxana=Appleinsider.com|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}&lt;/ref&gt; hám ol ǵárezsiz avtorlar menen baspalarǵa óz-ózin baspa etiwge múmkinshilik beretuǵın Draft2Digital yamasa Smashwords arqalı jiberilgen kontentti usınadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/news/2010/03/self-published-authors-to-get-in-ibookstore-via-smashwords.ars|bet=Self-published authors to get in iBookstore via Smashwords|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110905034042/http://arstechnica.com/apple/news/2010/03/self-published-authors-to-get-in-ibookstore-via-smashwords.ars|arxivsáne=September 5, 2011|avtor=Foresman|at=Chris|sáne=March 31, 2010|baspaxana=Arstechnica.com|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}&lt;/ref&gt;.

iPad ilajınan bir kún aldın McGraw-Hill bas direktorı Terri Makgrou CNBC telekanalında Erin Burnett'ke kutilip atırǵan iPad shıǵarılıwı haqqındaǵı informaciyanı ashıp qoyǵan sıyaqlı kórindi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/id/15840232?video=1396376379&amp;play=1|bet=McGraw-Hill's Q4 Earnings|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110217081814/http://www.cnbc.com/id/15840232?play=1&amp;video=1396376379|arxivsáne=February 17, 2011|sáne=September 16, 2001|baspaxana=CNBC|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}&lt;/ref&gt;. Bul tez arada túrli gáp-sóz saytları tárepinen alınǵan hám aqıbetinde tiykarǵı ǵalaba xabar quralları tárepinen iPadtıń ózgeshelikleriniń ashılıwı retinde tarqatıldı. McGraw Hill Apple media ilajında iPad tanıstırıwına kirgizilmedi hám bul shetletiw informaciyanıń shıǵıp ketiwine juwap retinde bolǵan degen boljawlar bar edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/quicktime/qtv/specialevent0110/|bet=Apple Special Event January 2010|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100201005901/https://www.apple.com/quicktime/qtv/specialevent0110/|arxivsáne=February 1, 2010|sáne=January 27, 2010|jumıs=[[Apple Inc.]]}}&lt;/ref&gt;. Degen menen, McGraw-Hill Makgrou tárepinen ashılǵan informaciyanıń qupıya emesligin hám kompaniyanıń ilajǵa qatnasıw niyetinde bolmaǵanlıǵın bildirgen&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://digitaldaily.allthingsd.com/20100128/mcgraw-hill-no-we-didnt-confirm-ipad-launch|bet=McGraw-Hill: We Didn't Get Booted From the iPad Launch, Because We Weren't Part of It|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100130181233/http://digitaldaily.allthingsd.com/20100128/mcgraw-hill-no-we-didnt-confirm-ipad-launch/|arxivsáne=January 30, 2010|avtor=John Paczkowski|avtorsilteme=John Paczkowski|sáne=January 28, 2010|jumıs=All Things Digital|qaralǵan sáne=January 28, 2010}}&lt;/ref&gt;.

2011-jılı Apple wákili: «Biz házir eger qosımsha klientlerge qosımshadan sırtta kitap satıp alıw imkaniyatın usınsa, sol opciyanıń qosımsha ishinde de qosımsha ishindegi satıp alıw arqalı klientlerge qoljetimli bolıwın talap etemiz,» - dep járiyaladı&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/g/a/2011/02/01/businessinsider-apple-kindle-2011-2.DTL|title=Apple Just Declared War On Amazon Kindle (AAPL, AMZN)|work=Business Insider|date=February 1, 2011}}&lt;/ref&gt;. Appledıń qosımsha ishindegi satıp alıw mexanizminen alatuǵın 30% tabıs úlesi sebepli, basqa kitap satıwshılar tárepinen basqarılatuǵın básekiles kitap dúkanı qosımshalarınıń finanslıq turmısqa ılayıqlılıǵı gúmanlı bolıp tabıladı, hátte kóp mámleketlerde Apple Books dúkanı jámiyetshilik múlki bolǵanlar sıyaqlı biypul shıǵarmalardan basqa hesh qanday elektron kitapqa tutınıwshılarǵa kiriw imkaniyatın bermeydi. Appledıń básekilesi Amazon.com 2013-jıldıń iyul ayında óziniń iOS Kindle qosımshasın 30% tabıs úlesin aylanıp ótiw ushın jańaladı, bul paydalanıwshıdan Kindle qosımshasın paydalanıw ornına Kindle dúkanınıń veb-saytın paydalanıp kontent satıp alıwdı talap etti; paydalanıwshılar qosımshanı paydalanǵan waqıtta ele de biypul elektron kitaplardı yamasa úlgilerdi ala aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/7/30/4572170/amazon-finds-clever-way-around-apple-restrictions-with-kindle-ios-app|bet=Amazon skirts Apple restrictions with updated Kindle iOS app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170511122926/https://www.theverge.com/2013/7/30/4572170/amazon-finds-clever-way-around-apple-restrictions-with-kindle-ios-app|arxivsáne=May 11, 2017|sáne=July 30, 2013|jumıs=[[The Verge]]}}&lt;/ref&gt;.

== iBooks Author ==
Stiv Djobs ómirbayan jazıwshısı Uolter Ayzeksonǵa bılay degen:
«Shtatlardıń sabaqlıqlardı tastıyıqlaw procesi korrupciyalanǵan. Biraq eger biz sabaqlıqlardı biypul ete alsaq hám olar iPad penen birge kelse, onda olardı tastıyıqlaw kerek emes. Shtat dárejesindegi jaman ekonomika on jıl dawam etedi, hám biz olarǵa sol pútkil processti aylanıp ótiw hám aqshanı únemlew ushın múmkinshilik bere alamız.» — Stiv Djobs.
Djobs óliminen keyin, 2012-jılı Apple iPadta interaktiv sabaqlıqlardı qollap-quwatlaytuǵın iBooks 2 ni shıǵardı. Bul sabaqlıqlar interaktiv diagrammalar, audio, video, viktorinalar, HTML hám 3D kontentin kórsete aladı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://archive.nytimes.com/bits.blogs.nytimes.com/2012/01/19/apple-unveils-tools-for-digital-textbooks/|bet=Apple Introduces Tools to (Someday) Supplant Print Textbooks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230204183722/https://archive.nytimes.com/bits.blogs.nytimes.com/2012/01/19/apple-unveils-tools-for-digital-textbooks/|arxivsáne=February 4, 2023|avtor=Wingfield|at=Brian X. Chen and Nick|sáne=2012-01-19|til=en|jumıs=New York Times, Bits Blog|qaralǵan sáne=2023-02-04}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://tidbits.com/2012/01/21/why-ibooks-author-is-a-big-deal/|bet=Why iBooks Author is a Big Deal|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230204183720/https://tidbits.com/2012/01/21/why-ibooks-author-is-a-big-deal/|arxivsáne=February 4, 2023|avtor=Cohen|at=Michael E.|sáne=2012-01-21|til=en|jumıs=TidBITS|qaralǵan sáne=2023-02-04}}&lt;/ref&gt; hám de «indeks kartochkası» sıyaqlı interfeyste kóriwge bolatuǵın belgilewlerdi, eskertpelerdi hám túsiniklerdi qollap-quwatlaydı. Apple bul iPad sabaqlıqları studentler ushın qaǵaz sabaqlıqlarǵa qaraǵanda qızıqlıraq boladı dep isendirdi&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Jurnal deregi |last=Carmody |first=Tim |title=Engage: Apple's New Tools for Interactive Books on iPad |url=https://www.wired.com/2012/01/engage-apple-books-ipad/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230320084035/https://www.wired.com/2012/01/engage-apple-books-ipad/ |archive-date=March 20, 2023 |access-date=2023-03-20}}&lt;/ref&gt;. Apple bir waqıttıń ózinde bul interaktiv sabaqlıqlardı WYSIWYG usılında jaratıw ushın paydalanıwǵa bolatuǵın biypul Mac qosımshası, iBooks Authordı shıǵardı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnn.com/2012/01/19/us/apple-debuts-e-publishing-book-app/index.html|bet=Apple debuts e-publishing book app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200219084837/https://www.cnn.com/2012/01/19/us/apple-debuts-e-publishing-book-app/index.html|arxivsáne=February 19, 2020|sáne=January 19, 2012|jumıs=CNN|qaralǵan sáne=2020-02-19}}&lt;/ref&gt;. Appledıń iske túsiriw boyınsha sherikleri bilimlendiriw baspaları Pearson, McGraw-Hill hám Houghton Mifflin Harcourt boldı, olardıń sabaqlıqları iBookstore dúkanınıń jańa Sabaqlıqlar bóliminde qoljetimli boldı.

iBooks Author eki menshikli fayl formatın tanıstırdı:

* .iba faylları onıń jergilikli fayl formatı bolıp, iBooks Authorda ashılıp, redakciyalanıwı múmkin. Bul fayllar Mac toplamları retinde jergilikli zip arxivleri bolıp, óz maǵlıwmatların XML faylında saqlaydı&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.glazman.org/weblog/dotclear/index.php?post/2012/01/20/iBooks-Author-a-nice-tool-but|bet=iBooks Author, a nice tool but..|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120122225459/http://www.glazman.org/weblog/dotclear/index.php?post/2012/01/20/iBooks-Author-a-nice-tool-but|arxivsáne=January 22, 2012|avtor=Glazman|at=Daniel|sáne=20 January 2012|jumıs=Glazblog|qaralǵan sáne=March 20, 2023}}&lt;/ref&gt;.
* .ibooks - bul iBooks Author hújjetleriniń eksport etilgen formatı bolıp, iPhone, iPad hám Mactaǵı iBooks qosımshası arqalı ashılıwı múmkin. Bul format EPUB3'tiń menshikli keńeytpesi bolıp, tek ǵana Apple qurılmalarındaǵı iBooks qosımshası menen oqıla aladı

TechRadardan Stiv Peris iBooks Authordı «paydalanıw ushın ájayıp dárejede ápiwayı» dep atadı, biraq birinshi járiyalanǵan versiyada birneshe qáteliklerdi atap ótti hám iPadlardıń kóbirek formatlarǵa sáykes keliwine qaramastan, onıń tek H.264 video faylların qollap-quwatlaytuǵının sınǵa aldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/graphics-and-media-software/desktop-publishing-dtp-software/ibooks-author-1062792/review|bet=iBooks Author review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230320083226/https://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/graphics-and-media-software/desktop-publishing-dtp-software/ibooks-author-1062792/review|arxivsáne=March 20, 2023|avtor=Paris|at=Steve|sáne=2012-02-13|til=en|jumıs=TechRadar|qaralǵan sáne=2023-03-20}}&lt;/ref&gt;. Macworld onı «tásirli» qural dep atadı, biraq onıń tek iPad lar menen eksklyuziv sáykesligi menen «sheklengenligin» ayttı&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/216435/ibooks_author_fashions_multimedia_books_for_the_ipad.html|bet=iBooks Author fashions multimedia books for the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230320083226/https://www.macworld.com/article/216435/ibooks_author_fashions_multimedia_books_for_the_ipad.html|arxivsáne=March 20, 2023|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=2023-03-20}}&lt;/ref&gt;. iBooks Authordıń licenziya kelisimi shıǵarılǵanda dawǵa sebep boldı, óytkeni onda qural menen jaratılǵan hújjetler eger Apple tárepinen qabıl etilip, eksklyuziv túrde tarqatılsa ǵana aqshalay satılıwı múmkinligi aytılǵan edi&lt;ref name=&quot;latimesrelease&quot;&gt;{{Cite news|title=If you publish with iBooks Author, does Apple 'own' you?|url=http://latimesblogs.latimes.com/technology/2012/01/apple-ibooks-author.html|access-date=January 21, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.informationweek.com/news/software/productivity_apps/232500227|bet=Apple's iBooks Author Software: Just Say No|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120711052352/http://www.informationweek.com/news/software/productivity_apps/232500227|arxivsáne=July 11, 2012|jumıs=InformationWeek|qaralǵan sáne=November 27, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.pcmag.com/article2/0%2C2817%2C2399148%2C00.asp|bet=iBooks Author: You Work For Apple Now|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120521192846/http://www.pcmag.com/article2/0,2817,2399148,00.asp|arxivsáne=May 21, 2012|avtor=Segan|at=Sascha|sáne=January 20, 2012|jumıs=PCMag}}&lt;/ref&gt;. Apple birneshe hápteden soń jańalanǵan licenziya kelisiminde bul pikirden qayttı&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Carmody |first=Tim |title=Apple to Authors: Content You Make in iBook App is Yours, Not Ours |url=https://www.wired.com/2012/02/apple-to-authors-content-you-make-in-ibook-app-is-yours-not-ours/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230320083226/https://www.wired.com/2012/02/apple-to-authors-content-you-make-in-ibook-app-is-yours-not-ours/ |archive-date=March 20, 2023 |access-date=2023-03-20}}&lt;/ref&gt;. Onıń menshikli fayl formatı da ZDNet ten Ed Bott tárepinen sınǵa alındı, ol onı Microsofttıń «qosıw, keńeytiw, joq etiw» strategiyasına salıstırdı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/how-apple-is-sabotaging-an-open-standard-for-digital-books/|bet=How Apple is sabotaging an open standard for digital books|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240112003252/https://www.zdnet.com/article/how-apple-is-sabotaging-an-open-standard-for-digital-books/|arxivsáne=January 12, 2024|avtor=Bott|at=Ed|sáne=22 January 2012|til=en|jumıs=[[ZDNET]]|qaralǵan sáne=12 January 2024}}&lt;/ref&gt;. Kerisinshe, Macworldtan Sereniti Kolduell iBooks Authordıń EPUB avtorlıq programmalıq támiynatqa qaraǵanda qosımsha múmkinshiliklerin maqtadı. Apple 2015-jılı iBooks Authorǵa EPUB eksportın qollap-quwatlawdı qostı, degen menen EPUB formatında eksport etilgen sabaqlıqlar iBooks sabaqlıqlarına qaraǵanda azıraq múmkinshiliklerdi qollap-quwatladı.

iBooks Author járdeminde jaratılǵan belgili kitaplar qatarına «How to Say Cheese», «Physics in Motion», NASAnıń «Destination: Jupiter» kiredi. E.O. Uilson nıń «Life On Earth» kitabı da interaktiv sabaqlıq retinde biypul shıǵarıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/apple/2012/1/19/2718539/ibooks-2-first-hands-on-photos|bet=iBooks 2 hands-on: Apple's reinvented textbook|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230320083226/https://www.theverge.com/apple/2012/1/19/2718539/ibooks-2-first-hands-on-photos|arxivsáne=March 20, 2023|avtor=Ingraham|at=Nathan|sáne=2012-01-19|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-03-20}}&lt;/ref&gt;.

2015 hám 2017-jıllar arasında jıllıq iBooks Author Konferenciyası ótkerildi; Tidbits'tiń xabar beriwinshe, ayırım avtorlar bul quraldı «óz klasında eń jaqsı» dep ataǵan, basqa hesh qanday platformada oǵan teń keletuǵın nárse joq, biraq Apple «pútkil iBooks Author ekosistemasın toqtap qalıwına jol qoyǵan». Avtor Deniz Klifton onıń kitabınıń iBooks Author versiyası «eń jaqsı hám eń aldıńǵı» bolıwına qaramastan, ol «basqa hár qanday basılımnan azıraq nusqa satqanın» xabarladı. iBooks dúkanında eń kóp júklep alınǵan interaktiv sabaqlıq biypul bolıwına qaramastan, ulıwma 3000 ret ǵana júklep alınǵan.

2020-jılı Apple iBooks Authordan waz keshti hám avtorlarǵa onıń ornına Appledıń Pages sóz processorın paydalanıwdı usınıs etti. Sol aralıqtaǵı jıllarda Apple iBooks Authordıń kóp funkciyaların Pageske kirgizgen edi, hám sońǵısı bul kitaplardı menshikli iBooks Author formatı ornına standart EPUB formatında eksport ete aladı. Degen menen, 2020-jılǵı jaǵday boyınsha, Pages tek súwretler gallereyaları, videolar hám audionı qollap-quwatladı hám iBooks Authordıń rawajlanǵan múmkinshiliklerine iye emes edi.

== Qarama-qarsılıqlar ==
Ayırım sınshılar Apple Books (iBooks atı astında) interfeysiniń bir jıldan aslam waqıt aldın shıǵarılǵan hám hátte Appledıń óziniń tele-reklamalarında kórsetilgen Endryu Kaz hám Fill Ryudıń Classics qosımshasınıń derlik anıq kóshirmesi ekenligin aytqan. Apple bunı moyınlamadı&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Chen |first=Brian X. |date=January 27, 2010 |title=Apple's Tablet E-Book App Rips off Indie Dev's Creation |url=https://www.wired.com/2010/01/apple-tablet-ebook/ |magazine=Wired}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/culture/is-apples-ibooks-e-reader-app-a-rip-off/|bet=Is Apple's iBooks e-reader app a rip-off?|avtor=Carnoy|at=David|sáne=January 28, 2010|jumıs=[[CNET]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2009/01/25/new-iphone-ad-read/|bet=New iPhone Ad: 'Read'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111017065938/http://www.macrumors.com/2009/01/25/new-iphone-ad-read/|arxivsáne=October 17, 2011|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=January 25, 2009|jumıs=[[MacRumors]]}}&lt;/ref&gt;.

== Sawda belgisi boyınsha tartıs ==
2011-jıldıń iyun ayında Nyu-Yorklı baspashı Djon T. Kolbi Appledı «iBook» terminin paydalanǵanı ushın sudqa berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/news/2011/06/apples-ibooks-trademark-under-fire-from-independent-book-publisher.ars|bet=Apple iBooks trademark under fire from independent book publisher|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120425195010/http://arstechnica.com/apple/news/2011/06/apples-ibooks-trademark-under-fire-from-independent-book-publisher.ars|arxivsáne=April 25, 2012|avtor=Chris Foresman|sáne=June 16, 2011|baspaxana=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}&lt;/ref&gt;. Kolbi bul terminge baspa etilgen kitaplarǵa qatnaslı «ibooks» termini boyınsha sawda belgisine iyelik etiwdi shaǵım etedi, ol bul huqıqtı ilimiy fantastika hám fentezi kitaplar seriyasın sol at penen baspa etken marhum baspashı Bayron Preysstiń aktivlerin satıp alǵannan keyin alǵan. Apple bunnan aldın «iBook» terminin 2006-jılǵa shekem satqan noutbuklar qatarın bildiriw ushın paydalanǵan, biraq Colby bul terminge baspa etilgen kitaplarǵa, sonıń ishinde elektron kitaplarǵa qatnaslı eksklyuziv huqıqqa iye ekenligin shaǵım etedi. Apple «iBooks» terminin 2010-jıldan baslap iPad ushın satılatuǵın elektron kitaplardı bildiriw ushın paydalana basladı. Bayron Preyss 1999-jıldan baslap «ibooks» brendi astında 1000 nan aslam kitap baspa etken&lt;ref name=&quot;cnet2011jun&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-20071694-37/apple-sued-over-its-use-of-ibook/?tag=mncol;txt|bet=Apple sued over its use of 'iBook'|avtor=Musil, Steven|sáne=June 16, 2011|baspaxana=CNET.com|qaralǵan sáne=January 19, 2012}}&lt;/ref&gt;. Apple dawda jeńip shıqtı. Sudya bılay dep málimledi: «Olar Appledıń iBooks programmalıq támiynatın elektron kitaplardı júklep alıw ushın paydalanatuǵın tutınıwshılar Appledıń baspa biznesine de kirgenine hám hár bir kitap óziniń haqıyqıy baspashısınıń belgisin alıp júrgenine qaramastan, barlıq júklep alınǵan kitaplardıń baspashısı ekenine isenip qalǵanına hesh qanday dálil usınbadı.»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.cnet.com/news/apple-wins-trademark-lawsuit-over-use-of-ibooks-term|bet=Apple wins trademark lawsuit over use of 'iBooks' term|arxivurl=https://web.archive.org/web/20151208114523/http://www.cnet.com/news/apple-wins-trademark-lawsuit-over-use-of-ibooks-term/|arxivsáne=December 8, 2015|sáne=May 10, 2013|jumıs=CNET|baspaxana=CBS Interactive|qaralǵan sáne=November 27, 2015}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>47oi34fe8cpvvcq94rm1tdeahbmv1zc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Apple Developer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25492</id>
    <revision>
      <id>123933</id>
      <parentid>123396</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:41:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123933</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6346" sha1="lucwa8x1s10paf4q8bjv7996pztkdpj" xml:space="preserve">'''Apple Developer''' (burınǵı atı '''Apple Developer Connection''') — bul [[Apple Inc.]] kompaniyasınıń [[programmalıq támiynattı islep shıǵıw]] quralları, qosımshalardı programmalastırıw interfeysleri (APIler) hám texnikalıq resurslarǵa arnalǵan [[veb-sayt]]. Ol [[macOS]], [[iOS]], [[iPadOS]], [[watchOS]], [[tvOS]] hám [[visionOS]] platformaları ushın [[programmalıq támiynat]] jazıwda [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashılarǵa]] járdem beretuǵın resurslardı óz ishine aladı. Saytta sonıń menen birge Apple Baǵdarlamashılar Forumları da bar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/forums/|bet=Apple Developer Forums}}&lt;/ref&gt;.

Qosımshalar Xcode-ta yamasa geyde basqa qollap-quwatlanatuǵın úshinshi tárep baǵdarlamaların paydalanıw arqalı jaratıladı. Keyin qosımshalar ishki tekseriw toparınıń maqullawı ushın Appledıń jáne bir veb-saytı App Store Connect-ke (burınǵı atı [[iTunes Connect]]) jiberiwge boladı. Maqullanǵannan keyin, olar tiyisli qosımshalar dúkanları arqalı kópshilikke tarqatıwǵa boladı, yaǵnıy iOS hám iPadOS qosımshaları ushın [[App Store|App Store (iOS)]], Messages qosımshaları hám Stikerler toplamı qosımshaları ushın iMessage qosımshalar dúkanı, Apple TV qosımshaları ushın App Store (tvOS), watchOS 6 hám onnan keyingi versiyaları bar Apple Watch qosımshaları ushın watchOS qosımshalar dúkanı, al watchOS-tıń aldıńǵı versiyaları ushın App Store (iOS) arqalı. macOS qosımshaları bul qaǵıydadan áhmiyetli bir shetleniw bolıp tabıladı, sebebi olar usıǵan uqsas túrde Appledıń Mac App Store dúkanı arqalı yamasa ǵárezsiz túrde dúnya júzilik internette tarqatıwǵa boladı.

== Baǵdarlamalar ==

=== Mac ===
Mac baǵdarlamashılar baǵdarlaması – bul Appledıń macOS operaciyalıq sisteması baǵdarlamashıları ushın óz qosımshaların Mac App Store arqalı tarqatıwdıń bir usılı. Onıń bahası jılına 99 AQSH dolların quraydı. [[iOS]]-tan ayırmashılıǵı, baǵdarlamashılar óz qosımshaların tarqatıw ushın bul baǵdarlamaǵa jazılıwı shárt emes. Mac qosımshaları baǵdarlamashınıń veb-saytı arqalı hám/yamasa Mac App Store dúkanınan tısqarı basqa hár qanday tarqatıw usılı menen erkin tarqatılıwı múmkin. Mac Baǵdarlamashılar Baǵdarlaması sonıń menen birge baǵdarlamashılarǵa óz Mac qosımshaların tarqatıwǵa járdem beretuǵın resurslar menen de támiyinleydi.

== Programmalıq támiynattıń sırtqa shıǵıp ketiwi ==
Aldınnan shıǵarıw baǵdarlaması arqalı bir neshe ret qupıya Apple programmalıq támiynatınıń sırtqa shıǵıp ketiw jaǵdayları bolǵan, olardıń eń belgilisi – Mac OS X 10.4 Tiger sırtqa shıǵıwı, onda Apple sayttan Mac OS X 10.4 aldınnan shıǵarılǵan jıynaqlardıń versiyaların alıp, onı BitTorrent-ke tarqatqan dep aytılǵan úsh adamdı sudqa berdi&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Fried|first=Ina|title=Apple sues over loose Tiger|date=2004-12-21|publisher=CNET News.com|url=http://news.cnet.com/Apple+sues+over+loose+Tiger/2100-1047_3-5500034.html}}&lt;/ref&gt;.

== Xakerlik hújimge urınıwlar ==
2013-jılı 18-iyulda bir hújimshi Appledıń baǵdarlamashı serverlerindegi júdá áhmiyetli jeke informaciyaǵa kiriwge urındı. Informaciya shifrlanǵan edi, biraq Apple baǵdarlamashılar haqqındaǵı ayırım informaciyanıń alınǵan bolıwı múmkinligine kepillik bere almadı. Baǵdarlamashı veb-saytı sol piyshembi kúni «texnikalıq xızmet kórsetiw» ushın óshirildi hám ekshembi kúnine shekem texnikalıq xızmet kórsetiliwi aytıldı, sol kúni Apple saytta paydalanıwshılardı xakerlik hújimine urınıw haqqında xabardar etiwshi xabarlandırıw jaylastırdı. Olar keleshekte bunıń aldın alıw ushın óz serverlerin hám baǵdarlamashı sistemasın qayta quratuǵının málimledi.

== Baǵdarlamashılar ushın qollanbalar hám qurallar ==
Apple óziniń baǵdarlamashı baǵdarlaması ushın biypul sabaqlıqlar hám qollanbalar menen qollap-quwatlaydı.

2023-jıldıń iyul ayınıń basında Apple Kaliforniyanıń Kupertino qalasında óziniń Baǵdarlamashılar Orayınıń qurılısın juwmaqladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/apple-events/|bet=Apple Event|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2022-11-01}}&lt;/ref&gt;. Arnawlı ilajlar waqtında baǵdarlamashılar Apple xızmetkerleri menen jeke sáwbetlesiwler, keleshektegi programmalıq támiynattıń demonstraciyaları hám basqa da múmkinshilikler ushın orayǵa kele aladı.

== Apple qáwipsizlik izertlew qurılması baǵdarlaması ==
Qáwipsizlik Izertlew Qurılması (SRD) – bul paydalanıwshılarǵa onıń qáwipsizlik ózgesheliklerin aylanıp ótiwge májbúr bolmastan iOS qáwipsizligin izertlewge múmkinshilik beretuǵın arnawlı tayarlanǵan [[iPhone]]. Shell-ge kiriw múmkinshiligi bar bolsa da, paydalanıwshılar hár qanday qurallardı isletiwge, ózleriniń ruqsatnamaların tańlawǵa hám yadronı sazlawǵa boladı. SRD járdeminde paydalanıwshılar [[iOS]] qáwipsizliginiń ishki qatlamlarına kiriw qáwpin sezbesten, ózleriniń barlıq tabılǵanların isenimli túrde Appleǵa xabarlay aladı. Paydalanıwshılar SRD járdeminde anıqlaǵan hár qanday kemshilikler avtomatik túrde Apple Qáwipsizlik Sıylıǵı ushın qaraladı.

SRD baǵdarlaması kóplegen mámleketlerde, sonıń ishinde [[Argentina]], [[Armeniya]], [[Avstraliya]], [[Avstriya]], [[Ázerbayjan]], [[Belgiya]], Bosniya hám Gercegovina, [[Braziliya]], [[Bolgariya]], [[Kanada]], [[Xorvatiya]], [[Chexiya]], [[Daniya]], [[Estoniya]], [[Finlyandiya]], [[Franciya]], [[Gruziya]], [[Germaniya]], [[Greciya]], [[Vengriya]], [[Islandiya]], [[Hindstan]], [[Irlandiya]], [[Italiya]], [[Yaponiya]], [[Latviya]], [[Lixtenshteyn]], [[Litva]], [[Lyuksemburg]], Moldova, [[Chernogoriya]], [[Marokko]], [[Niderlandiya]], [[Jańa Zelandiya]], [[Arqa Makedoniya]], [[Norvegiya]], [[Polsha]], [[Portugaliya]], [[Rumıniya]], [[Senegal]], [[Serbiya]], [[Singapur]], [[Slovakiya]], [[Sloveniya]], [[Qubla Afrika]], [[Qubla Koreya]], [[Ispaniya]], [[Shveciya]], [[Shveycariya]], [[Ullı Britaniya]] hám [[Amerika Qurama Shtatları]] sıyaqlı mámleketlerde qoljetimli.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>lucwa8x1s10paf4q8bjv7996pztkdpj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>DAAP</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25493</id>
    <revision>
      <id>123923</id>
      <parentid>123398</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:34:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123923</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3695" sha1="0nxpo640nurara6oesduou9o56c3ykj" xml:space="preserve">
'''Cifrlı Audioǵa Kiriw Protokolı (DAAP)''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] kompaniyasınıń lokal tarmaqta media bólisiw ushın óziniń [[iTunes]] programmalıq támiynatında usınılǵan menshikli protokolı.

DAAP Apple ushın, UPnP AV standartlarınıń Digital Living Network Alliance (DLNA) aǵzaları ushın sheshetuǵın máselelerine uqsas máselelerdi sheshedi.

== Sıpatlaması ==
DAAP protokolı dáslep [[iTunes]] programmasınıń 4.0 versiyasında usınılǵan edi. Dáslep, Apple protokol sıpatlamasın rásmiy túrde shıǵarmadı, biraq ol iTunes emes platformalar ushın protokoldı qayta ámelge asırıw múmkin bolatuǵınday dárejede keri injenerlik etildi.

DAAP serveri – bul eki funkciyanı atqaratuǵın arnawlı HTTP serveri. Ol qosıqlar dizimin jiberedi hám klientlerge talap etilgen qosıqlardı aǵımlı túrde uzatadı. Sonday-aq, klientti serverdegi ózgerisler haqqında xabardar etiw múmkinshilikleri de bar. Talaplar klient tárepinen serverge URL túrinde jiberiledi hám olarǵa application/x-dmap-tagged mime-túrindegi maǵlıwmat penen juwap beriledi, onı klient XML-ge túrlendire aladı. iTunes lokal ishki tarmaqta DAAP bóliwlerin járiyalaw hám tabıw ushın zeroconf (Bonjour dep te ataladı) xızmetin paydalanadı. DAAP xızmeti ádette TCP port 3689-dı paydalanadı.

DAAP – bul Apple házirgi waqıtta shıǵarǵan eki media almasıw sxemasınıń biri. Ekinshisi, Cifrlı Foto Kiriw Protokolı (DPAP), iPhoto tárepinen súwretlerdi bóliw ushın qollanıladı. Olardıń ekewi de tiykarındaǵı Cifrlı Media Kiriw Protokolı (DMAP) protokolına súyenedi.

iTunestıń dáslepki versiyaları paydalanıwshılarǵa internet arqalı bóliwlerge qosılıwǵa múmkinshilik bergen, biraq sońǵı versiyalarda tek bir ishki tarmaqtaǵı kompyuterler ǵana muzıka bóliwge boladı (port tunneli sıyaqlı aylanıp ótiw usılları múmkin). The Register basılımı Appledıń bul qádemdi dawıs jazıw kompaniyalarınıń basımı nátiyjesinde islegenin boljaydı. iTunestıń jáne de sońǵı versiyaları klientler sanın 24 saat ishinde 5 unikal IP adresi menen shekleydi.

DAAP sonday-aq Banshee, Amarok, Exaile (plagin menen), Songbird (plagin menen), Rhythmbox hám WiFiTunes sıyaqlı iTunes emes basqa media qosımshalarında da ámelge asırılǵan.

== DAAP autentifikaciyası ==
iTunes 4.2 versiyasınan baslap, Apple DAAP bóliwge autentifikaciyanı kirgizdi, bul [[iTunes]] serverlerine tek basqa iTunes nusqaları ǵana qosıla alatuǵının ańlattı. Bul iTunes 4.5 versiyasında aldın qollanılǵan standart MD5 funkciyasınıń ornına arnawlı heshlew algoritmin paydalanıw ushın jáne de ózgertildi. Eki autentifikaciya usılı da shıǵarılǵannan keyin bir neshe ay ishinde tabıslı túrde keri injenerlik etildi&lt;ref name=&quot;slash 4.5 cracked&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://apple.slashdot.org/apple/04/04/29/1554231.shtml|bet=iTunes 4.5 Authentication Cracked|sáne=April 29, 2004|qaralǵan sáne=March 12, 2007}}&lt;/ref&gt;.

iTunes 7.0 menen, iTunes 7.0 serverine qosılıw ushın jańa 'Client-DAAP-Validation' baslama heshi kerek boladı. Bul úshinshi tárep DAAP serverlerine tásir etpeydi hám bul funkciyanı qollap-quwatlamaytuǵın barlıq DAAP klientleri, sonıń ishinde iTunes-tıń 7.0 versiyasınan burınǵı óz nusqaları da, iTunes 7.0 serverine qosıla almaydı hám '403 Forbidden' HTTP qáteligin aladı. iTunes 7.0 autentifikaciya trafiginiń analizi 'Client-DAAP-Validation' baslamasında jiberilgen heshti esaplaw ushın sertifikat almasıwı ámelge asırılatuǵının kórsetetuǵınday.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>0nxpo640nurara6oesduou9o56c3ykj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>DMAP</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25494</id>
    <revision>
      <id>123927</id>
      <parentid>123400</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:37:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123927</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1956" sha1="56zt8pxn7gh74laqw7l19l125pt0wuo" xml:space="preserve">
'''Cifrlı Mediaǵa Kiriw Protokolı (DMAP)''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen usınılǵan menshikli protokollar toparı bolıp, olardı [[iTunes]], iPhoto, Remote hám basqa programmalıq támiynatlar lokal tarmaqta media bólisiw ushın paydalanadı.

DMAP Apple ushın, UPnP AV standartlarınıń Digital Living Network Alliance (DLNA) aǵzaları ushın sheshetuǵın máselelerine uqsas máselelerdi sheshedi.

== Sıpatlaması ==
DMAP protokolı – bul eki funkciyanı atqaratuǵın arnawlı HTTP protokolı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://code.google.com/p/ytrack/wiki/DAAP_DACP_protocol_basics|bet=Google Code Archive - Long-term storage for Google Code Project Hosting}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://daap.sourceforge.net/docs/|bet=DAAP - Digital Audio Access Protocol}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://nto.github.io/AirPlay.html|bet=Unofficial AirPlay Protocol Specification}}&lt;/ref&gt;. Ol elementler dizimin jiberedi hám klientlerge talap etilgen elementlerdi aǵımlı túrde uzatadı. Sonday-aq, klientti serverdegi ózgerisler haqqında xabardar etiw múmkinshilikleri de bar. Talaplar klient tárepinen serverge URL túrinde jiberiledi hám olarǵa application/x-dmap-tagged mime-túrindegi maǵlıwmat penen juwap beriledi. [[iTunes]] hám iPhoto sıyaqlı xızmetler lokal ishki tarmaqta óz-ózin járiyalaw hám DMAP xızmetlerin tabıw ushın zeroconf (Bonjour dep te ataladı) xızmetin paydalanadı.

Bir qatar ashıq hám jabıq kodlı qosımshalar protokoldıń bólimlerin tabıslı túrde keri injenerlik etti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.wireshark.org/docs/dfref/d/daap.html|bet=Wireshark · Display Filter Reference: Digital Audio Access Protocol}}&lt;/ref&gt;.

== DMAP interfeysi ==
Biriktirilgen DACP, DAAP hám DPAP xızmetleri qoljetimli bolǵan URL-lerdi hújjetlestiretuǵın WADL interfeysi túrinde kórsetiliwi múmkin.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>56zt8pxn7gh74laqw7l19l125pt0wuo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Family Sharing</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25496</id>
    <revision>
      <id>123928</id>
      <parentid>123734</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:38:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123928</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4808" sha1="82djahhngeoewovfxj1nw8hfzghy95h" xml:space="preserve">'''Family Sharing''' — bul 2014-jıldıń iyun ayında [[Apple Inc.]] tárepinen [[iOS 8]]-de usınılǵan xızmet bolıp, ol Apple dúkanlarınan satıp alınǵan zatlardı bólisiwge múmkinshilik beredi&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.pocket-lint.com/parenting/news/apple/129972-what-is-apple-s-family-sharing-feature-for-ios-8-and-why-should-you-care|bet=What is Apple's Family Sharing feature and what is shared?|avtor=Pocket-lint|sáne=2019-08-21|til=en-gb|jumıs=Pocket-lint|qaralǵan sáne=2020-02-10}}&lt;/ref&gt;. Bir toparǵa altı aǵza App Store, [[iTunes Store]] hám [[Apple Books|Apple Books Store]] dúkanlarınan satıp alıwlar, Apple Music shańaraqlıq jazılıwı, Apple News+ jazılıwı hám [[iCloud]] saqlaw jobasın bólise aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/if-youre-not-using-apple-family-sharing-youre-wasting-money/|bet=Save money. Use Apple Family Sharing|avtor=Cipriani|at=Jason|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2020-02-10}}&lt;/ref&gt;. Shańaraq aǵzaları sonday-aq fotoalbom, kalendar hám esletpelerdi bólise aladı hám bir-biriniń joǵalǵan qurılmaların tabıwǵa járdem bere aladı. Appleǵa tiyisli bolmaǵan dereklerden satıp alınǵan yamasa júklep alınǵan zatlardı Shańaraq penen Bólisiw arqalı bólisiw múmkin emes. Shańaraq penen Bólisiw funkciyasın iOS 8 yamasa onnan keyingi versiyası bar iPhone, iPad yamasa iPod touch qurılmalarında, OS X Yosemite (versiya 10.10) yamasa onnan keyingi versiyası hám [[iTunes]] 12 bar Mac kompyuterinde, yamasa Windows ushın [[iCloud]] ornatılǵan JK-de paydalanıwǵa boladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.peachpit.com/articles/article.aspx?p=2320215|bet=10 Things to Know Before Enabling Apple's Family Sharing {{!}} 1: You need iOS 8 and OS X Yosemite. {{!}} Peachpit|jumıs=www.peachpit.com|qaralǵan sáne=2020-02-10}}&lt;/ref&gt;.

Bir úlken adam topardıń «shólkemlestiriwshisi» retinde háreket etedi hám shańaraq toparınıń sazlawların basqaradı, al topar ushın barlıq tólemler shólkemlestiriwshiniń kredit kartası arqalı ámelge asırıladı. Hár bir aǵza toparǵa qosılǵanda, Shańaraq penen Bólisiw funkciyası olardıń qurılmalarında avtomatik túrde sazlanadı. Shólkemlestiriwshi bir aǵzanı bala sıpatında belgiley aladı, onıń satıp alıwların ata-ana maqullawın talap etetuǵın etip sazlawǵa boladı. Eger bir aǵza topar menen bólisiw ushın kóbirek xızmetler qosıwdı qálese, shólkemlestiriwshi Shańaraq penen Bólisiw sazlawların hár qanday waqıtta jańalay aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3391414/family-sharing-is-broken-but-apple-could-easily-fix-it.html|bet=Family Sharing is broken, but Apple could easily fix it|sáne=2019-05-03|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=2020-02-10}}&lt;/ref&gt;.

Aǵzalar keyin shólkemlestiriwshi tárepinen baylanıstırılatuǵın unikal [[Apple akkauntı|Apple ID]]-lerin dizimnen ótkere aladı. Bir akkauntta islengen satıp alıwlardı basqa shańaraq toparınıń aǵzaları menen bólisiwge boladı. Bala aǵzalar tárepinen islenetuǵın satıp alıwlar yamasa biypul júklep alıwlar shólkemlestiriwshiniń maqullawın talap etiwi múmkin, al úlkenlerdiń satıp alıwları bala aǵzalarǵa kórsetilmeydi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/06/14/apples-new-family-plan-makes-it-easy-to-solve-the-itunes-identity-crisis/|bet=Apple's New Family Plan Makes It Easy To Solve The iTunes Identity Crisis|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161110093918/http://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/06/14/apples-new-family-plan-makes-it-easy-to-solve-the-itunes-identity-crisis/|arxivsáne=November 10, 2016|avtor=Kosner|at=Andrew|sáne=June 14, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}&lt;/ref&gt;.

Shańaraq penen Bólisiw qosımshalarǵa da keńeyedi. Mısalı, hár bir shańaraq aǵzasınıń Súwretler qosımshasında ulıwma albom avtomatik túrde jaratıladı, bul hár kimge ulıwma orınǵa súwretler, videolar hám pikirler qosıwǵa múmkinshilik beredi. «Satıp Alıwǵa Soraw» funkciyası hár kimge App Store, [[iTunes Store]] hám [[Apple Books|Apple Books Store]] dúkanlarınan zatlar satıp alıwdı, sonday-aq qosımsha ishindegi satıp alıwlardı hám [[iCloud]] saqlaw ornın sorawǵa múmkinshilik beredi, bunda administrator satıp alıwdı maqullaw yamasa biykarlaw imkaniyatına iye boladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tapsmart.com/tips-and-tricks/guide-how-apples-ask-to-buy-system-works-request-make-purchases/|bet=Guide: How Apple's Ask To Buy system works – request &amp; make purchases|sáne=2016-05-04|til=en-US|jumıs=TapSmart|qaralǵan sáne=2020-02-10}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>82djahhngeoewovfxj1nw8hfzghy95h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IOS qosımshaların tastıyıqlaw</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25508</id>
    <revision>
      <id>123935</id>
      <parentid>123716</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:42:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123935</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9422" sha1="mr7avs5c7tjp0fx1ij5qcfwtwi0yd41" xml:space="preserve">[[iOS]] ushın mobil qosımshalarǵa arnalǵan arzalar, [[App Store]] dúkanında járiyalanbastan aldın, SDK kelisiminde kórsetilgenindey, [[Apple Inc.|Appledıń]] App Review toparı tárepinen tiykarǵı isenimlilik testlewi hám basqa analiz ushın tastıyıqlawdan ótiwi kerek. Eger qosımshalar biykarlansa, olar avtor tárepinen qosımshanı jeke [[IPhone|iPhonelarǵa]] licenziyalaw ushın Apple kompaniyasına qoldan soraw jiberiw arqalı ele de jeke tártipte tarqatılıwı múmkin,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2008/09/15/podcaster-app-distributed-via-ad-hoc-after-apple-rejection/|bet=Podcaster app distributed via Ad Hoc after Apple rejection|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090210183903/http://www.tuaw.com/2008/09/15/podcaster-app-distributed-via-ad-hoc-after-apple-rejection|arxivsáne=2009-02-10|avtor=Sande|at=Steven|sáne=2008-09-15|baspaxana=Tuaw.com|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt; degen menen, Apple keyinirek avtorlardıń bul múmkinshiligin alıp taslawı múmkin&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2008/09/23/podcaster-dev-cant-provision-any-more-licenses/|bet=Podcaster dev can't provision any more licenses|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100213040700/http://www.tuaw.com/2008/09/23/podcaster-dev-cant-provision-any-more-licenses/|arxivsáne=2010-02-13|avtor=Palmer|at=Robert|sáne=2008-09-23|baspaxana=Tuaw.com|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt;.

Informaciyanı járiya etpew tuwralı kelisimler baǵdarlamashılarǵa bárqulla ózleriniń biykarlaw xabarlarınıń mazmunın járiyalawdı qadaǵan etken, biraq Apple házir óziniń biykarlaw xatlarına anıq áshkaralamaw eskertpesin belgilep basladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/09/23/apple-extends-non-disclosure-to-app-store-rejection-letters/|bet=Apple Extends Non-Disclosure to App Store Rejection Letters|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100116132708/http://www.macrumors.com/2008/09/23/apple-extends-non-disclosure-to-app-store-rejection-letters/|arxivsáne=16 January 2010 &lt;!--DASHBot--&gt;|sáne=2008-09-23|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt;. Keyinirek Apple NDA-nı «ol baǵdarlamashılarǵa júdá kóp awırlıq saldı»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/10/01/apple-drops-iphone-non-disclosure-agreement-nda/|bet=Apple Drops iPhone Non Disclosure Agreement (NDA)|sáne=2008-10-01|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt; dep aytıp ózgertti, biraq olar biykarlaw xabarların járiyalawdı qadaǵan etiw haqqındaǵı qararın biykar etpedi. Ayırım qosımshalar baǵdarlamashınıń sorawı boyınsha aymaqqa tán App Store dúkanlarınan sırtta qoljetimli emes&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://forums.eye.fi/viewtopic.php?f=17&amp;t=829|bet=Eye-Fi Forums • View topic - Outside US|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090315073756/http://forums.eye.fi/viewtopic.php?f=17&amp;t=829|arxivsáne=2009-03-15|baspaxana=Forums.eye.fi|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt;.

Sonıń menen bir qatarda, Apple programma baǵdarlamashılarınıń biriniń shaǵımlarınan keyin (VLC media pleyeri), App Storenıń xızmet kórsetiw shártleri GPLǵa sáykes kelmeytuǵının shaǵım etip, GNU General Public License (GPL) astında licenziyalanǵan programmalıq támiynattı App Storedan alıp tasladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.pcmag.com/archive/apple-pulls-vlc-player-from-app-store-due-to-gpl-259139|bet=Apple Pulls VLC Player from App Store Due to GPL|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210126024343/https://www.pcmag.com/archive/apple-pulls-vlc-player-from-app-store-due-to-gpl-259139|arxivsáne=26 January 2021|avtor=David Murphy|sáne=8 January 2011|jumıs=[[PCMag]]|qaralǵan sáne=8 January 2011}}&lt;/ref&gt;.

== Funkcional sheklewler ==
Arza beriwshiler tiykarınan Apple qosımshaların qaytalaǵanı ushın, mısalı, hesh qanday qosımsha funkciyasız yamasa paydasız elektron pochta interfeysin usınǵanı ushın,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2008/09/22/apple-rejects-another-app-for-duplicating-functionality/|bet=Apple rejects another app for duplicating functionality|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100413143657/http://www.tuaw.com/2008/09/22/apple-rejects-another-app-for-duplicating-functionality/|arxivsáne=2010-04-13|avtor=Palmer|at=Robert|sáne=2008-09-22|baspaxana=Tuaw.com|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt; yamasa integraciyalanǵan SMS qosımshası menen birdey elementlerge iye bolǵanı ushın&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://blog.syncode.com.au/2009/07/21/itweetreply-1-1-rejected/|bet=Syncode - Blog – iTweetReply 1.1 Rejected|arxivurl=https://web.archive.org/web/20091025212558/http://blog.syncode.com.au/2009/07/21/itweetreply-1-1-rejected/|arxivsáne=25 October 2009|baspaxana=Blog.syncode.com.au|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt; biykarlanǵan. Qosımshalar sonıń menen birge [[ITunes|iTunestıń]] funkciyasın qaytalaǵanı ushın da biykarlanǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://almerica.blogspot.com/2008/09/podcaster-rejeceted-because-it.html|bet=Almerica's Blog About Technology and Other Interesting Stuff: Podcaster rejeceted because it duplicates iTunes functionality|arxivurl=https://web.archive.org/web/20091115133413/http://almerica.blogspot.com/2008/09/podcaster-rejeceted-because-it.html|arxivsáne=15 November 2009 &lt;!--DASHBot--&gt;|sáne=2008-09-11|baspaxana=Almerica.blogspot.com|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt;. Eger qosımshalar tek «sheklengen paydalılıqqa» iye bolsa, olar biykarlanıwı múmkin&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/iphone/2008/09/04/apple-rejecting-applications-based-on-limited-utility/|bet=MacRumors iPhone Blog: Apple Rejecting Apps Based on 'Limited Utility'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20091115133412/http://www.macrumors.com/iphone/2008/09/04/apple-rejecting-applications-based-on-limited-utility/|arxivsáne=15 November 2009 &lt;!--DASHBot--&gt;|sáne=2008-09-04|baspaxana=Macrumors.com|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt;. Ayırım esabatlar qurallar panelleri ekrannıń tómengi bóliminde jaylasıwı kerek ekenin hám vibraciya funkciyası tek eskertiwler ushın ǵana paydalanılıwı kerek ekenin kórsetedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2008/08/08/dear-auntie-tuaw-appstore-rejection/|bet=Dear Auntie TUAW: AppStore Rejection|arxivurl=https://web.archive.org/web/20091205155918/http://www.tuaw.com/2008/08/08/dear-auntie-tuaw-appstore-rejection/|arxivsáne=5 December 2009 &lt;!--DASHBot--&gt;|avtor=Sadun|at=Erica|sáne=2008-08-08|baspaxana=Tuaw.com|qaralǵan sáne=2009-12-02}}&lt;/ref&gt;.

== Tastıyıqlaw procesi ==
2008-jıldıń iyul ayında iske qosılǵan App Store birinshi ayında kúnine shama menen 1 million dollar qosımsha satıwlarınan tabıs taptı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/134960/2008/08/appstore.html|bet=AppStore}}&lt;/ref&gt;. Qosımshalardı App Store dúkanına kirgiziw ushın baǵdarlamashılar óz qosımshasın jiberip, Appledıń maqullawın yamasa biykarlawın kútiwi kerek edi. Biykarlanǵan qosımshalarǵa ne ushın biykarlanǵanı haqqında pikir berilip, olardı ózgertip, qayta jiberiwge bolatuǵın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2008/08/07/thoughts-on-the-iphone-app-store-review-process/|bet=Thoughts on the iPhone App Review Process|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150219065158/http://www.tuaw.com/2008/08/07/thoughts-on-the-iphone-app-store-review-process|arxivsáne=2015-02-19|qaralǵan sáne=2011-01-28}}&lt;/ref&gt;.

Apple App Store ushın maqullaw procesi waqıt ótiwi menen baǵdarlamashılarǵa beriletuǵın pikir hám qosımshalardıń maqullanıw waqtınıń keshigiwi boyınsha ózgerip turdı. 2009-jıldıń iyul ayında arza bir neshe hápteni alıwı múmkin edi. Apple 2009-jıldıń aqırında processti ańsatlastırdı hám ayırım qosımshalar bir neshe kún ishinde qayta islendi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2010/01/09/apples-new-years-resolution-get-apps-through-approval-faster/|bet=Apple's New Years Resolution|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131122602/http://www.tuaw.com/2010/01/09/apples-new-years-resolution-get-apps-through-approval-faster/|arxivsáne=2015-01-31|qaralǵan sáne=2011-01-28}}&lt;/ref&gt;. Sonıń menen birge, 2009-jıldıń dekabr ayında App Store tek ǵana «Tastıyıqlawdı kútip atır» hám «Tastıyıqlandı» yamasa «Biykarlandı» dep kórsetiw ornına, baǵdarlamashılarǵa tastıyıqlaw procesi haqqında tolıq pikir bere basladı.

2010-jılı iPad qosımshaların tastıyıqlaw procesi aldın iPhone qosımshaları ushın bolǵan háptelerge uqsas, uzaq bolıwı múmkin edi. 2010-jıldıń iyun ayında [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] 2010-da [[Stiv Djobs]] qosımshalardıń 95%-i 7 jumıs kúni ishinde qayta islenetuǵının ayttı. Appledıń baǵdarlamashı portalına sáykes, 2014-jıldıń 3-iyulına kelip, jańa hám jańalanǵan qosımshalardıń 98%-i 5 jumıs kúni ishinde qayta islendi.

2024-jılǵa kelip, qosımshanı tekseriw waqıtları ádewir qısqardı, qosımsha orta esap penen 12 saattan az waqıt ishinde tekseriledi hám qosımshalardıń 90%-i 24 saattan az waqıt ishinde tekseriledi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://webtoapp.design/blog/time-to-publish-apps|bet=How Long it Takes to Publish an App - Insights From 238 Apps|jumıs=webtoapp.design|qaralǵan sáne=2024-05-11}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>mr7avs5c7tjp0fx1ij5qcfwtwi0yd41</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Genius Bar</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25511</id>
    <revision>
      <id>123940</id>
      <parentid>123722</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:46:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123940</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13264" sha1="swaophoo2k76qroovrxk6nbph412iti" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox vcard&quot;
|+ class=&quot;infobox-title fn org&quot; id=&quot;4&quot; |Apple Genius Bar
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-image logo&quot; |[[File:Genius_Bar,_SoHo_Apple_Store,_September_2003.jpg|260x260 nükte]]&lt;div class=&quot;infobox-caption&quot;&gt;Apple Store SoHo, Nyu-Yorktegi Genius Bar, 2003-jıl&lt;/div&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;padding-right:0.6em;&quot; |Dúzilgen sánesi
| class=&quot;infobox-data note&quot; |19-may, 2001-jıl&lt;span style=&quot;display:none&quot;&gt;&amp;nbsp;(&lt;span class=&quot;bday dtstart published updated&quot;&gt;2001-05-19&lt;/span&gt;)&lt;/span&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;padding-right:0.6em;&quot; |&lt;div style=&quot;display: inline-block; line-height: 1.2em; padding: .1em 0; &quot;&gt;Bas shólkem&lt;/div&gt;
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Apple Inc.|Apple]]
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; style=&quot;padding-right:0.6em;&quot; |Veb-saytı
| class=&quot;infobox-data&quot; |&lt;span class=&quot;url&quot;&gt;[http://apple.com/retail/geniusbar apple.com/retail/geniusbar]&lt;/span&gt;
|}
'''Genius Bar''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen Apple dúkanları ishinde óz ónimleri hám xızmetlerin paydalanıwdı qollap-quwatlaw ushın usınılatuǵın texnikalıq qollap-quwatlaw xızmeti. Bul orınlar klientlerge Apple tárepinen arnawlı oqıtılǵan hám sertifikatlanǵan, xızmet kórsetiletuǵın ónimlerge baylanıslı bir neshe sertifikatlaw dárejesine iye bolǵan «Geniusler» (Danıshpanlar) tárepinen konsyerj stilindegi, júzbe-júz qollap-quwatlawdı usınadı. Apparatlıq támiynattı ońlawdı talap etetuǵın máseleler ushın, jumıstıń kóp bólegi klientler kútkenshe orında tamamlanıwı múmkin.

Apple dúkanlarındaǵı Genius Bar ekran hám litiy-ion batareyaların almastırıw ushın sol kúni xızmet kórsetiwdi usınadı. Eger ishki texnik zıyanlanǵan qurılmanı Apple ońlaw orayına jiberiwi kerek bolsa, kópshilik ońlanǵan yamasa almastırılǵan iPhonelar shama menen úsh kún ishinde qaytarıladı yamasa alıp ketiwge tayar boladı.

Burınǵı usaqlap satıw boyınsha joqarı vice-prezident Ron Djonson Genius Bar-dı kóbinese Apple dúkanınıń «júregi hám janı» dep ataytuǵın edi&lt;ref&gt;{{Cite news|author=IFO Apple Store|title=Analysts' Conference|url=http://www.ifoapplestore.com/stores/analyst_conf.html|date=2004-03-01|access-date=2006-10-13}}&lt;/ref&gt;.

== Dúkannıń jaylasıwı ==
Genius Bardıń jaylasıwı burınları keminde eki 15 yamasa 17 dyuymlik sol waqıttaǵı PowerBook yamasa MacBook Pro-dan ibarat bolıp, kóbinese «qalqıp turıwshı» tireklerde ornatılatuǵın edi. Xızmetkerler házir ońlaw ushın mashinalardı dizimge alıw ushın uqsas programmalıq támiynatı bar iPad-lardı qollanadı. iPod/iPhone nasazlıqların sheshiw ushın basqa noutbuklar da bolıwı múmkin, olar kóbinese «floaters» (qalqıwshılar) dep ataladı. Bar artındaǵı LCD ekranlarda járdem kútip otırǵan klientlerge keńesler beretuǵın cikl jaǵdayındaǵı videolar kórsetiledi. Bar aldında adamlar bir-biri menen yamasa xızmetkerler menen sóylesip otırıwı ushın orınlıqlar bar.

Genius Bar artında geyde kórinetuǵın «Qızıl Telefon» Apple ónimleri boyınsha qánigelerge tikkeley baylanıs edi, bul dúkan ishindegi xızmetkerler juwap bere almaytuǵın júdá quramalı máseleler hám sorawlarǵa múmkinshilik beretuǵın edi. 2009-jıldıń avgust ayınan baslap, bul telefon jańa Apple usaqlap satıw dúkanlarında ornatılmaydı hám basqalarında alıp taslanǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://gigaom.com/2009/08/12/five-apple-retail-flops/|bet=Five Apple Retail Flopps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160303212533/https://gigaom.com/2009/08/12/five-apple-retail-flops/|arxivsáne=3 March 2016|avtor=Ryan|at=Christopher|sáne=12 August 2009|qaralǵan sáne=3 March 2015|citata=In reality, many stores never used the red phone (after all, the idea was the Geniuses are supposed to be geniuses, right?) and it was simply relegated to a more iconic status as it sat on the counter. Eventually, the phones were removed.}}&lt;/ref&gt;.

== Xızmetkerler ==
[[Fayl:Apple_Genius_Bar_Regentstreet_London.jpg|nobaý|220x220 nükte|[[London|Londondaǵı]] jaylasıwı]]
Xızmetkerler sonday-aq AppleCare+ niń jergilikli wákilleri sıpatında da qaralıwı múmkin. Olar klientlerdiń Apple ónimleri menen baylanıslı máseleleri yamasa sorawları bolǵanda jeke qollap-quwatlaw usınadı. Genius Bar-da ámelge asırılatuǵın kópshilik xızmetler biypul. Kepillikke kirmeytuǵın xızmet (ońlawlar tamamlanǵanda klient tárepinen tólenedi) te turaqlı túrde ámelge asırıladı. Ayırım mámleketlerde Appledıń xızmet kórsetiw orayları bar, onda kóshpeli ońlawlar (mısalı, tosınnan zıyanlanıw sıyaqlı máseleler) belgilengen baha menen tamamlanıwı múmkin. Kópshilik kóshpeli kompyuter ońlawları hám barlıq stol kompyuterleri ońlawları dúkan ishinde ámelge asırılıp, bir keshede yamasa bir neshe kún ishinde tamamlanadı.

2009-jıldıń sentyabr ayında Shańaraq bólmesi qánigeleri iPod hám [[iPhone]] nasazlıqların sheshiw ushın biriktirildi. 2010-jılı shıqqannan keyin, iPad ushırasıwları da Shańaraq bólmesi qánigeleri qarawına kirdi. Apple házir eki Genius Bar gezekti uslap turadı: Mac hám Mobil Qurılma&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.softpedia.com/news/Apple-Creates-New-Job-Position-105709.shtml|bet=Apple Creates New Job Position}}&lt;/ref&gt;.

Úlkenirek qollap-quwatlaw toparların Genius Bar-da klientlerge xızmet kórsetiw máselelerin sheshetuǵın «Bas Genius» basqaradı. Bas Geniuske «Genius Admins» (Genius jetekshileri) járdemlesedi, olar administrativ hújjetlerdi basqaradı, Geniuslerdiń jumısın shólkemlestiredi hám klientler menen olardıń ońlawları haqqında baylanısadı.

== Genius oqıw studentiniń jumıs dápteri ==
Genius oqıw studentiniń jumıs dápteri – bul Geniusler dep atalatuǵın Apple dúkanı texnikalıq qollap-quwatlaw xızmetkerleri ushın Appledıń xızmetkerlerdi oqıtıw qollanbası&lt;ref name=&quot;Gizmodo&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/5938323/how-to-be-a-genius-this-is-apples-secret-employee-training-manual|bet=How To Be a Genius: This Is Apple's Secret Employee Training Manual|avtor=Biddle|at=Sam|sáne=28 August 2012|baspaxana=Gizmodo.com|qaralǵan sáne=31 August 2012}}&lt;/ref&gt;. Qollanbada ónim satıw aqırǵı maqseti átirapında qurılǵan túrli marketing texnikaları bar. Oqıtıwdaǵı xızmetkerlerge úyretiletuǵın tiykarǵı qaǵıydalardıń biri – «Apple dúkanındaǵı hár bir adam satıw biznesinde»&lt;ref name=&quot;Mashable&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2012/08/30/apple-training-manual/|bet=Apple's Secret Employee Training Manual Revealed|avtor=Lee|at=Anita|sáne=30 August 2012|baspaxana=Mashable.com|qaralǵan sáne=31 August 2012}}&lt;/ref&gt;.

Tiykarǵı satıw strategiyası mnemonikalıq qurılma menen juwmaqlanǵan: Jaqınlasıw, Soraw, Usınıw, Tıńlaw, Juwmaqlaw (Approach, Probe, Present, Listen, End – APPLE). Klientlerdiń máseleleri bolǵanda, qollanbada belgili juwap «Úsh F»: Sezdim, Sezdińiz, Taptım (Feel, Felt, Found) texnikası&lt;ref name=&quot;Buffalo&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.technobuffalo.com/companies/apple/apple-genius-training-manual-leaked-reveals-manipulation-tactics/|bet=Apple Genius Training Manual Leaked, Reveals Manipulation Tactics|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120902202626/http://www.technobuffalo.com/companies/apple/apple-genius-training-manual-leaked-reveals-manipulation-tactics/|arxivsáne=2 September 2012|avtor=Lee|at=Adriana|baspaxana=TechnoBuffalo.com|qaralǵan sáne=31 August 2012}}&lt;/ref&gt;.
Hár bir Genius eki háptelik oqıwǵa qatnasıwı kerek, ol «Diagnostikalıq Xızmetlerdi Paydalanıw» hám «Empatiyanıń Kúshi» sıyaqlı túrli baǵdarlamalardı májbúrleydi.
Geniuslerde sonıń menen birge qollanbada anıq túrde qadaǵan etilgen sózler dizimi de bar; «bomba», «awdarıldı» hám «qatıp qaldı» sıyaqlı sózlerdiń ornına «juwap bermeydi» yamasa «kútilmegende toqtaydı» dep almastırılıwı kerek&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com.au/news/unearthed-apples-secret-employee-manual-reveals-sales-tactics-and-prohibited-words-70238/|bet=Unearthed: Apple's secret employee manual reveals sales tactics and prohibited words|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120910085619/http://www.macworld.com.au/news/unearthed-apples-secret-employee-manual-reveals-sales-tactics-and-prohibited-words-70238/|arxivsáne=10 September 2012|baspaxana=Macworld Australia|qaralǵan sáne=31 August 2012}}&lt;/ref&gt;. Qollanba sonıń menen birge xızmetkerlerge stol ústin baraban menen urıw yamasa qoldı moyınnıń artına qoyıw sıyaqlı emocional belgilerdi oqıwdı úyretedi, bul klienttiń zerikkenin yamasa ashıwlanǵanın bildiriwi múmkin&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.complex.com/tech/2012/08/banned-words-and-managed-emotions-leaked-manual-spills-apple-genius-secrets|bet=Banned Words And Managed Emotions: Leaked Manual Spills Apple Genius Secrets|avtor=Ugwu|at=Reggie|baspaxana=Complex.com|qaralǵan sáne=31 August 2012}}&lt;/ref&gt;. Genius rolinde bolmaǵan xızmetkerler bul qollanbanı almaydı yamasa bul oqıwdan ótpeydi.

Qollanba 2012-jıldıń avgust ayında bir nusqası sırtqa shıǵıp, Gizmodonıń joqarı lawazımlı xızmetkeri Sem Biddldiń qolına túskenge shekem jaqsı saqlanǵan sır edi. Ol bılay dep pikir bildirdi: «Bul Applediń ishine tereń kózqaras: psixologiyalıq sheberlik, qadaǵan etilgen sózler, rol oynaw – siz burın ondaydı hesh qashan kórmegensiz»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/carminegallo/2012/08/30/apples-secret-employee-training-manual-reinvents-customer-service-in-seven-ways/|bet=Apple's Secret Employee Training Manual Reinvents Customer Service in Seven Ways|avtor=Gallo|at=Carmine|jumıs=Forbes|qaralǵan sáne=31 August 2012}}&lt;/ref&gt;. Christian Science Monitor basılımınıń maqalası qollanbanıń mazmunın «realitetti buzıw maydanı» ideyası menen baylanıstırdı, bul Appledıń klientlerdi tartıwdaǵı nátiyjeliligi ushın qollanılatuǵın termin.

== Tarawlar/bólimler ==
Házirgi waqıtta Apple texnikalıq qollap-quwatlaw ushın Genius Bar-dı usınadı hám azıraq texnikalıq sorawlarǵa juwap beriw ushın barlıq waqıtta qoljetimli bolǵan Creatives – programmalıq támiynat trenerleri bar.

Jıllar dawamında Apple Genius Bar-dı tolıqtıratuǵın xızmet hám qollap-quwatlaw usınıw usılların sınap kórdi. Geybir mısallar, házir hámmesi jabılǵan:

* '''The Studio'''-da «trenerler» xızmet etedi, olar klientlerge iLife, iWork, Final Cut Pro hám Aperture sıyaqlı kóplegen Apple tutınıwshı hám pro qosımshaları haqqındaǵı sorawlarǵa juwap beredi. Úshinshi tárep qosımshaları rásmiy túrde qollap-quwatlanbaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.apple.com/retail/thestudio/|bet=Apple Store - The Studio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20060719234954/http://www.apple.com/retail/thestudio/|arxivsáne=2006-07-19|sáne=2006-07-19|qaralǵan sáne=2023-07-09}}&lt;/ref&gt;.
* '''The iPod Bar''' iPod-qa baylanıslı sorawları bar klientlerdi bóliw ushın xızmet etedi, bul Genius Bar-ǵa Macintoshqa tán sorawları bar klientlerge itibar qaratıwǵa múmkinshilik beredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/ipod-bar-japan-great-service-but-the-cocktails-need-wo-139631|bet=iPod Bar Japan: Great Service But The Cocktails Need Work|sáne=2005-11-28|til=en|jumıs=Gizmodo|qaralǵan sáne=2023-07-09}}&lt;/ref&gt;.

Pro Labs hám Open Lab [[Nyu-York]] qalasınıń Batıs 14-kóshesindegi Apple dúkanınıń ashılıwı menen usınıldı, Pro Labs sonıń menen birge Avstraliyanıń Sidney hám [[Qıtay|Qıtaydıń]] Pudong Apple dúkanlarında da usınıladı. Open Lab házirge shekem tek Batıs 14-kóshesindegi orında ǵana usınıladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleretail.itechit.com/prolabs/us/?idStore=226|bet=Apple Retail Store - Retail Pro Lab|arxivurl=https://web.archive.org/web/20071208220136/http://appleretail.itechit.com/prolabs/us/?idStore=226|arxivsáne=2007-12-08|sáne=2007-12-08|qaralǵan sáne=2023-07-09}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/retail/west14thstreet/|bet=West 14th Street - Apple Store|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2023-07-09}}&lt;/ref&gt;.

* '''Pro Labs''' segiz saatlıq oqıwdan ibarat bolıp, tórt eki saatlıq sessiyalar seriyasına bólingen. The Studio sıyaqlı, bul sessiyalar Appledıń «Pro Apps» dep atalatuǵın Aperture hám Final Cut Pro sıyaqlı qosımshalarına, sonday-aq Photoshop sıyaqlı basqa úshinshi tárep qosımshalarına baǵdarlanǵan, biraq olar The Studio-daǵı sessiyalarǵa qaraǵanda ádewir tereńirek hám baǵdarlı.
* '''Open Lab''' klientlerge túrli qosımshalar boyınsha birinshi kelgenge birinshi xızmet kórsetiw járdemin usınadı, Genius Bar-dıń dáslepki kúnlerine uqsas, biraq Genius Bar-dıń apparatlıq támiynatqa itibar qaratıwına qarsı, bul jerde programmalıq támiynatqa ayrıqsha itibar beriledi.

Apple sonıń menen birge óziniń [[iTunes]] qosımshasındaǵı funkciyalardı da «Genius» dep brendlestirdi, olar paydalanıwshınıń baqlanǵan talǵamına tiykarlanıp muzıkalıq usınıslar beredi.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>swaophoo2k76qroovrxk6nbph412iti</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ICloud</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25512</id>
    <revision>
      <id>123926</id>
      <parentid>123728</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:37:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123926</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45236" sha1="j3d09npb8z92ieqiznvjalutubglw4x" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;&quot;| iCloud
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center&quot;|[[Fayl:ICloud_logo.svg|100px]]
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center&quot;|[[Fayl:ICloud.svg|130px]]
|-
! Xızmet túri
| Bultlı xızmet
|-
! Iske qosılǵan kúni
| [[2011|2011-jıl]], [[12-oktyabr]]
|-
! Status
| Belsendi
|-
! Aǵzaları
| 2018-jılǵı jaǵday boyınsha ~ 850 mln
|-
! Baha modeli
| biypul; qosımsha saqlaw ushın jazılıw
|-
! Veb-saytı
| [https://www.icloud.com/ icloud.com]
|}

'''iCloud''' — bul [[Apple Inc.]] kompaniyasınıń jeke bultlı xızmeti. 2011-jılı 12-oktyabrde iske qosılǵan iCloud paydalanıwshılarǵa qurılmalar arasında maǵlıwmatlardı, sonıń ishinde [[Apple Mail]], [[Calendar (Apple)|Apple Calendar]], [[Photos (Apple)|Apple Photos]], [[Notes (Apple)|Apple Notes]], kontaktlar, sazlawlar, rezerv kóshirmeler hám fayllardı saqlawǵa hám sinxronlastırıwǵa, basqa [[Paydalanıwshı (esaplaw texnikası)|paydalanıwshılar]] menen birge islesiwge hám [[Find My]] arqalı aktivlerdi baqlawǵa múmkinshilik beredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/guide/icloud/overview-of-apps-and-features-that-use-icloud-mm203ae070a2/1.0/icloud/1.0|bet=Apps and features that use iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203247/https://support.apple.com/guide/icloud/overview-of-apps-and-features-that-use-icloud-mm203ae070a2/1.0/icloud/1.0|arxivsáne=January 17, 2023|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=January 6, 2023}}&lt;/ref&gt;. iCloudtıń klient qosımshası [[iOS]], [[iPadOS]], [[watchOS]], [[tvOS]], [[macOS]] hám [[visionOS]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemalarına]] integraciyalanǵan hám [[Microsoft Windows]] ushın da qoljetimli. iCloudqa qosımsha túrde sheklengen [[Veb-qosımsha|veb-interfeys]] arqalı da kiriwge boladı.

iCloud paydalanıwshılarǵa 5 GB biypul saqlaw ornın usınadı, onı qosımsha tólemli jobalar arqalı 12 TB-qa shekem keńeytiwge boladı; barlıq tólemli jobalar qosımsha funkciyalar usınatuǵın iCloud+-tı óz ishine aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/guide/icloud/about-icloud-storage-mm3d17a80e23/1.0/icloud/1.0|bet=What you can do with iCloud storage|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203240/https://support.apple.com/guide/icloud/about-icloud-storage-mm3d17a80e23/1.0/icloud/1.0|arxivsáne=January 17, 2023|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=January 6, 2023}}&lt;/ref&gt;. Barlıq iCloud maǵlıwmatları ushın 2022-jıldan baslap, aqırınan aqırına shekem shifrlaw múmkinshiligi bar, biraq Kalendar, Kontaktlar hám Pochta bunnan tısqarı, sebebi olar úshinshi tárep qosımshaları (CalDAV, CardDAV, IMAP) menen úylesimlilik ushın eski sinxronizaciya texnologiyalarına súyenedi&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Jurnal deregi |last=Newman |first=Lily Hay |title=Apple Expands End-to-End Encryption to iCloud Backups |url=https://www.wired.com/story/apple-end-to-end-encryption-icloud-backups/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230117203226/https://www.wired.com/story/apple-end-to-end-encryption-icloud-backups/ |archive-date=January 17, 2023 |access-date=December 7, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macg.co/macos/2023/01/la-version-finale-de-macos-132-est-disponible-avec-plusieurs-fonctions-de-securite-134305|bet=La version finale de macOS 13.2 est disponible avec plusieurs fonctions de sécurité|sáne=January 23, 2023|til=fr|jumıs=MacGeneration|qaralǵan sáne=January 23, 2023}}&lt;/ref&gt;. 2018-jılǵı maǵlıwmatlarǵa sáykes, xızmettiń shama menen 850 million paydalanıwshısı bolǵan, bul 2016-jılǵı 782 million paydalanıwshıdan kóp&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/02/12/apple-music-passes-11m-subscribers-as-icloud-hits-782m-users|bet=Apple Music passes 11M subscribers as iCloud hits 782M users|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160420080013/http://appleinsider.com/articles/16/02/12/apple-music-passes-11m-subscribers-as-icloud-hits-782m-users|arxivsáne=April 20, 2016|sáne=February 12, 2016|qaralǵan sáne=April 29, 2016}}&lt;/ref&gt;.

== Tariyxı ==
iCloud 2011-jılı 31-mayda baspasóz relizinde járiyalandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.theguardian.com/technology/blog/2011/may/31/steve-jobs-icloud-lion-ios5|bet=Steve Jobs to unveil 'iCloud', Mac OS X Lion and iOS 5 at WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203232/https://www.theguardian.com/technology/blog/2011/may/31/steve-jobs-icloud-lion-ios5|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=May 31, 2011|til=en|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}&lt;/ref&gt;. 2011-jılı 6-iyunda [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] 2011 tiykarǵı bayanatı waqtında [[Stiv Djobs]] iCloud keńnen «sátsizlik» retinde tanılǵan MobileMe-di almastıratuǵının járiyaladı,&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Chen |first=Brian X. |title=4th Time a Charm for Apple? From iDisk to .Mac to MobileMe to iCloud |url=https://www.wired.com/2011/05/icloud-apple/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120427193757/http://www.wired.com/epicenter/2011/05/icloud-apple |archive-date=April 27, 2012 |access-date=October 26, 2022}}&lt;/ref&gt; bul fakttı Stiv Djobs járiyalaw waqtında tán alǵan edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://allthingsd.com/20110608/icloud-the-mother-of-all-halos/|bet=iCloud: The Mother of All Halos|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203247/https://allthingsd.com/20110608/icloud-the-mother-of-all-halos/|arxivsáne=January 17, 2023|til=en-US|jumıs=AllThingsD|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}&lt;/ref&gt;. iCloud 2011-jılı 12-oktyabrde shıǵarıldı, al MobileMe 2012-jılı 30-iyunda toqtatıldı. Burınǵı MobileMe paydalanıwshıları ózleriniń @mac.com hám @me.com elektron pochta adreslerin jańa @icloud.com adresleriniń laqap atları retinde saqlap qala aldı. Aldıńǵı versiyalar burın MobileMe-niń bir bólimi Back to My Mac funkciyasın óz ishine alǵan&lt;ref name=&quot;b2mm&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/mobileme/transition.html|bet=Transition from MobileMe to iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120729022511/http://www.apple.com/mobileme/transition.html|arxivsáne=July 29, 2012|sáne=October 12, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=October 12, 2011}}&lt;/ref&gt;. Bul xızmet paydalanıwshılarǵa kompyuterler arasında noqattan-noqatqa jalǵanıwların jaratıwǵa múmkinshilik berdi. Ol 2019-jılı 1-iyulda toqtatıldı.

iCloud iske túsirilgennen keyin bir hápteniń ishinde 20 million paydalanıwshıǵa iye boldı&lt;ref name=&quot;20m users&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13506_3-20121323-17/big-mo-in-one-week-apple-icloud-hits-20m-users-25m-use-ios-5|bet=Big mo: In one week, Apple iCloud hits 20M users; 25M use iOS 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131224025034/http://news.cnet.com/8301-13506_3-20121323-17/big-mo-in-one-week-apple-icloud-hits-20m-users-25m-use-ios-5/|arxivsáne=December 24, 2013|sáne=October 17, 2011|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=October 18, 2011}}&lt;/ref&gt;. Ol dáslep qátelikler, ásirese Core Data sinxronizaciyası menen baylanıslı sınǵa ushıradı&lt;ref name=&quot;verge broken icloud&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/3/26/4148628/why-doesnt-icloud-just-work|bet=Apple's broken promise: why doesn't iCloud 'just work'?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203242/https://www.theverge.com/2013/3/26/4148628/why-doesnt-icloud-just-work|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Hamburger|at=Ellis|sáne=March 26, 2013|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=May 31, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;TNW broken icloud&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2013/03/27/which-icloud-actually-sucks|bet=A tale of two iClouds|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203251/https://thenextweb.com/news/which-icloud-actually-sucks|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Panzarino|at=Matthew|sáne=March 27, 2013|baspaxana=The Next Web|qaralǵan sáne=May 31, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;more core data fix?&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.imore.com/debug-12-icloud-core-data-sync|bet=Debug 12: iCloud and Core Data sync|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203234/https://www.imore.com/debug-12-icloud-core-data-sync|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Richie|at=Rene|sáne=April 5, 2013|baspaxana=[[Apple community#iMore|iMore]]|qaralǵan sáne=July 2, 2013}}&lt;/ref&gt;. Bul máseleler [[iOS 7]] hám OS X Mavericks-te sheshildi&lt;ref name=&quot;apple new core data&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.youtube.com/watch?v=BTTBxyR-XsI|bet=WWDC 2013: What's New in Core Data and iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203323/https://www.youtube.com/watch?v=BTTBxyR-XsI|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Gillett|at=Nick|sáne=June 25, 2013|jumıs=[[YouTube]]|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=July 2, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;iCloud and Core Data&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.objc.io/issues/10-syncing-data/icloud-core-data/|bet=iCloud and Core Data|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203238/https://www.objc.io/issues/10-syncing-data/icloud-core-data/|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Bischoff|at=Matthew|sáne=March 1, 2014|baspaxana=[[objc.io]]|qaralǵan sáne=July 6, 2015}}&lt;/ref&gt;.

Iske túsirilgende, iCloud tolıq emes túrde Amazon Web Services hám Microsoft Azure platformalarında xosting etilgen. 2016-jılı Apple Azure-ni Google Cloud Platform menen almastırdı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-may-no-longer-be-using-microsofts-azure/|bet=Apple may no longer be using Microsoft's Azure|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203303/https://www.zdnet.com/article/apple-may-no-longer-be-using-microsofts-azure/|arxivsáne=January 17, 2023|til=en|jumıs=ZDNET|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}&lt;/ref&gt;. 2021-jılı The Information basılımı Appledıń Google bultında 8 million TB maǵlıwmat saqlap atırǵanın hám sol jılı 300 million dollar jumsaw jolında ekenin xabarladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theinformation.com/articles/apples-spending-on-google-cloud-storage-on-track-to-soar-50-this-year|bet=Apple's Spending on Google Cloud Storage On Track to Soar 50% This Year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203234/https://www.theinformation.com/articles/apples-spending-on-google-cloud-storage-on-track-to-soar-50-this-year|arxivsáne=January 17, 2023|jumıs=The Information|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}&lt;/ref&gt;. Apple sonıń menen birge óziniń maǵlıwmatlar orayların da basqaradı, sonıń ishinde Arqa Karolina shtatınıń Meyden qalasındaǵı orayı da bar&lt;ref name=&quot;reg DC 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2011/06/09/apple_maiden_data_center|bet=Apple Maiden data center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203232/https://www.theregister.com/2011/06/09/apple_maiden_data_center|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=June 9, 2011|jumıs=[[The Register]]|qaralǵan sáne=February 2, 2013}}&lt;/ref&gt;.

2019-jıldıń iyun ayında iCloud Microsoft Store arqalı Windows 10-ǵa engizildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://blogs.windows.com/windowsexperience/2019/06/11/apples-all-new-icloud-for-windows-app-now-available-in-the-microsoft-store/|bet=Apple's all-new iCloud for Windows app, now available in the Microsoft Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203237/https://blogs.windows.com/windowsexperience/2019/06/11/apples-all-new-icloud-for-windows-app-now-available-in-the-microsoft-store/|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Sardo|at=Giorgio|sáne=June 11, 2019|til=en-US|jumıs=Windows Experience Blog|qaralǵan sáne=June 12, 2019}}&lt;/ref&gt;.

2021-jıldıń iyun ayında Apple iCloud+-tı usındı, ol xızmetlerdiń tólemli paydalanıwshılarına Private Relay, Hide My Email hám Custom Email Domain funkciyaların qostı, sonday-aq HomeKit Secure Video arqalı qosılǵan kameralardan alınǵan videolar ushın sheksiz saqlaw ornı shegarasın da qostı.

2022-jıldıń mart ayında Apple maǵlıwmatlardı Appleǵa tiyisli bolmaǵan serverlerde saqlaw arqalı paydalanıwshılardı jańılıstırǵanı haqqındaǵı toparlıq sud isin sheshti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/626014/icloud-storage-class-action-lawsuit-settlement.html|bet=If you pay for extra iCloud storage, you may have a refund coming|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203255/https://www.macworld.com/article/626014/icloud-storage-class-action-lawsuit-settlement.html|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Simon|at=Michael|sáne=March 25, 2022|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/personal-finance/apples-14-8-million-icloud-settlement-when-will-my-money-arrive/|bet=Apple's $14.8 Million iCloud Settlement: When Will My Money Arrive?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203314/https://www.cnet.com/personal-finance/apples-14-8-million-icloud-settlement-when-will-my-money-arrive/|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Avery|at=Dan|sáne=September 7, 2022|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}&lt;/ref&gt;.

== Ózgeshelikleri ==
iCloud – bul biypul xızmet hám ol 5 GB bultlı saqlaw ornı menen keledi. Paydalanıwshılar qosımsha 2 TB-qa shekem (yamasa qosımsha 2 TB saqlaw ornın satıp alǵan Apple One Premier jobasınıń paydalanıwshıları ushın 4 TB-qa shekem) saqlaw ornı ushın iCloud+-qa jazılıwı múmkin.

iCloudtıń ayırım ózgesheliklerine tek iOS, iPadOS, watchOS, tvOS hám macOS-qa integraciyalanǵan qosımshalar arqalı ǵana emes, al iCloud.com saytında da kiriwge boladı. Olarǵa tómendegiler kiredi:

* iCloud Mail, Push email-di, veb-pochta interfeysin hám úshinshi tárep klientlerine IMAP sinxronizaciyasın qollap-quwatlaytuǵın biypul elektron pochta adresi (@icloud.com);
* Kontaktlar hám kalendar sinxronizaciyası hám kalendar bólisiw funkciyaları, sonday-aq CardDAV hám CalDAV-tı qollap-quwatlaw;
* iCloud Drive, bultlı saqlaw hám sinxronizaciya funkciyası;
* iCloud Photos, súwretlerdi tolıq anıqlıqta saqlaydı hám sinxronlaydı;
* Pages, Keynote hám Numbers, jergilikli qosımshalarda da, vebte de real waqıtta birge islesiwge múmkinshilik beredi;
* Jazıwlar hám Esletpeler sinxronizaciyası hám vebte jazıwlar menen esletpelerdi redaktorlaw hám jaratıw múmkinshiligi;
* iCloud Invites, cifrlı mirátnamalar jaratıwǵa hám basqarıwǵa múmkinshilik beredi;
* [[Find My]], paydalanıwshılarǵa ózleriniń Apple qurılmaların yamasa basqa Find My-ǵa qosılǵan qurılmaların tabıwǵa hám joǵalǵan Apple qurılmaların uzaqtan óshiriwge múmkinshilik beredi;

iCloud sonday-aq kóplegen Apple qosımshaları hám sistema funkciyaları ushın backend (artqı tárep) sıpatında da integraciyalanǵan, ol jerde ol paydalanıwshılardıń maǵlıwmatların hám sazlawların sinxronlastıra aladı. Oǵan tómendegiler kiredi:

* [[Apple Books]] (kitaplar, belgilewler, bet belgileri hám annotaciyalar);
* [[Apple Home]] (sazlawlar hám juplastırılǵan qurılmalar);
* [[Apple Music]] (iCloud Music Library dep atalatuǵın funkciya menen);
* [[Apple Wallet]] (biletler hám kredit kartaları);
* Telefon (qońırawlar tariyxı);
* Safari (bet belgileri hám tariyxtı sinxronizaciya etiw);
* [[Siri]] (sazlawlar hám Siri hám Diktovka menen bolǵan ótken óz-ara tásirler)

Úshinshi tárep iOS hám macOS qosımsha baǵdarlamashıları óz qosımshalarında iCloud API arqalı iCloud funkciyasın ámelge asıra aladı&lt;ref name=&quot;iCloud for devs&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/icloud|bet=iCloud for Developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304012435/https://developer.apple.com/icloud|arxivsáne=March 4, 2016|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=October 27, 2016}}&lt;/ref&gt;.

=== Rezerv kóshirme hám qayta tiklew ===
iCloud paydalanıwshılarǵa iOS 5 yamasa onnan keyingi versiyalarda isleytuǵın iOS qurılmalarındaǵı sazlawlardı hám maǵlıwmatlardı rezerv nusqalawǵa múmkinshilik beredi&lt;ref name=&quot;Backup and restore&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT4859|bet=iCloud: Backup and Restore Overview|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130424215035/http://support.apple.com/kb/HT4859|arxivsáne=April 24, 2013|sáne=February 17, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=October 30, 2012}}&lt;/ref&gt;. Rezerv nusqalanǵan maǵlıwmatlarǵa Kamera oramındaǵı (Camera Roll) súwretler hám videolar, qurılma sazlawları, qosımsha maǵlıwmatları, xabarlar (iMessage, SMS hám MMS), qońıraw dawısları hám Vizual dawıslı xabarlar kiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-gb/HT207428|bet=What does iCloud back up?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200502122409/https://support.apple.com/en-gb/HT207428|arxivsáne=May 2, 2020|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}&lt;/ref&gt;. Rezerv nusqalawlar qurılma qulıplanǵan hám Wi-Fi menen quwat deregine jalǵanǵan waqıtta kún sayın ámelge asırıladı. Hár qanday Apple qurılması nasaz islegende, qayta tiklew procesi dawamında, iCloud eger qurılma iCloudqa sinxronlanǵan hám rezerv nusqalanǵan bolsa, barlıq maǵlıwmatlardı qosımsha maǵlıwmatları menen birge qayta tiklewdi usınadı.

=== Find My ===
iOS hám iPadOS 13-ke shekem, [[Find My]]-ǵa birikpesten aldın, Find my iPhone hám Find My Friends maǵlıwmattı iCloudta saqlaytuǵın edi.

Find My paydalanıwshılarǵa jalǵanǵan iCloud akkauntı arqalı iOS, iPadOS, macOS, watchOS qurılmalarınıń, AirPods, AirTags hám bir qatar qollap-quwatlanatuǵın úshinshi tárep aksessuarlarınıń jaylasqan ornın baqlawǵa múmkinshilik beredi. Paydalanıwshı qurılmanıń shama menen jaylasqan ornın kartada kóre aladı (qátelik shegarasın kórsetetuǵın sheńber menen birge), qurılmada xabar kórsete aladı hám/yamasa ses oynata aladı (hátte ol únsiz rejimge qoyılǵan bolsa da) hám onıń ishindegilerin uzaqtan óshire aladı&lt;ref name=&quot;Apple FMI 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/icloud/features/find-my-iphone.html|bet=Apple - iCloud - Find your missing Apple device.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203249/https://www.apple.com/icloud/find-my/|arxivsáne=January 17, 2023|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=September 9, 2017}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar sonday-aq ózleriniń GPS ornalasıwların Apple qurılmaları bar basqalarǵa bólise aladı hám óz jaylasıwın bólisiwdi tańlaǵan basqalardıń ornın kóre aladı.

iCloudtı paydalanatuǵın «Sońǵı Orındı Jiberiw» funkciyasın, batareya tómen bolǵanda qurılmanıń jaylasqan ornın Applege avtomatik túrde jiberiw ushın qosımsha túrde iske qosıwǵa boladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2014/06/03/ios-8-send-last-location/|bet=New 'Send Last Location to Apple' Feature Added to Find My iPhone in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230106060638/https://www.macrumors.com/2014/06/03/ios-8-send-last-location/|arxivsáne=January 6, 2023|sáne=June 3, 2014|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=January 6, 2023}}&lt;/ref&gt;.

=== iCloud Keychain ===
iCloud Keychain – bul Apple tárepinen islep shıǵarılǵan parollerdi basqarıwshı bolıp, ol qupıya sózlerdi qurılmalar arasında sinxronlaydı hám jańa akkauntlar jaratqanda qáwipsizlerin usınadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.techrepublic.com/article/apples-icloud-keychain-the-smart-persons-guide/|bet=Apple's iCloud Keychain: The smart person's guide|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=February 9, 2017|til=en|jumıs=TechRepublic|qaralǵan sáne=February 15, 2021}}&lt;/ref&gt;. Ol Safarige integraciyalanǵan hám iOS, iPadOS, macOS hám visionOS-taǵı basqa qosımshalardan da qoljetimli&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/109016|bet=Set up iCloud Keychain|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2024-12-01}}&lt;/ref&gt;. Ol 2013-jılǵı WWDC-de járiyalandı hám 2013-jıldıń oktyabr ayında iOS 7.0.3 penen birge shıǵarıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.techrepublic.com/article/apples-icloud-keychain-the-smart-persons-guide/#Why_iCloud_Keychain_matters|bet=Apple's iCloud Keychain: The smart person's guide|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=2017-02-09|til=en-US|jumıs=TechRepublic|qaralǵan sáne=2024-12-01}}&lt;/ref&gt;.

iCloud Keychain rezerv nusqaları dástúriy iCloud rezerv nusqalarınan dástúrli qáwipsizlik kepilliklerin usınadı. Onıń sebebi, iCloud Keychain «aqırınan-aqırına shekem shifrlawdı» paydalanadı, yaǵnıy iCloud Keychain rezerv kóshirmeleri provayderdiń shifrlanbaǵan maǵlıwmatlarǵa kiriwine jol qoymaytuǵınday etip dúzilgen. Oǵan Appledıń maǵlıwmatlar oraylarında jaylasqan Apparatlıq Qáwipsizlik Moduline tiykarlanǵan jańa «giltler saqlawshısı» dizaynı arqalı ámelge asırıladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/guide/security/secure-icloud-keychain-recovery-secdeb202947/1/web/1|bet=Secure iCloud Keychain recovery|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203302/https://support.apple.com/guide/security/secure-icloud-keychain-recovery-secdeb202947/1/web/1|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=February 18, 2021|til=en|jumıs=Apple.com|qaralǵan sáne=March 21, 2021}}&lt;/ref&gt;.

[[iOS 18]] hám iPadOS 18-de iCloud Keychain sazlawlar qosımshasındaǵı betten «Passwords» atlı jeke qosımshaǵa kóshirildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/kateoflahertyuk/2024/09/20/ios-18-includes-a-new-passwords-app-heres-how-to-use-it/|bet=iOS 18 Includes A New Passwords App: Here's How To Use It|avtor=O'Flaherty|at=Kate|til=en|jumıs=Forbes|qaralǵan sáne=2024-12-01}}&lt;/ref&gt;. Passwords qosımshası iCloud Keychain hám Keychain qosımshası menen sinxronlanıwdı dawam etedi.

=== iTunes Match ===
iTunes Match 2011-jılı 14-noyabrde iske qosıldı. Ol dáslep tek AQSH paydalanıwshıları ushın ǵana qoljetimli boldı&lt;ref name=&quot;Apple IT Match 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/itunes/whats-new|bet=What's new in iTunes.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203235/https://www.apple.com/itunes/|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=November 14, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=November 14, 2011}}&lt;/ref&gt;. Jıllıq tólem ushın klientler ózleriniń iTunes muzıka kitapxanasındaǵı treklerdi, sonıń ishinde CD-lerden yamasa basqa dereklerden kóshirilgen treklerdi de, [[ITunes Store|iTunes Storedaǵı]] trekler menen skanerlep sáykeslendire aladı, usılayınsha klientlerge sol treklerdi qayta satıp alıw kerek bolmaydı. Klientler 100,000-ǵa shekem treklerdi 256 kbit/s DRM-sız AAC fayl formatında júklep ala aladı, bul klientlerdiń iTunes kitapxanalarındaǵı hár qanday qollap-quwatlanatuǵın audio fayl formatlarına, sonıń ishinde ALAC hám MP3-ke sáykes keledi. Klientler sonday-aq ózleriniń dáslepki nusqaların kompyuterlerinde saqlap qalıw yamasa olardı iTunes Storedan alınǵan nusqalar menen almastırıw imkaniyatına iye&lt;ref name=&quot;MR IT Match 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2011/06/06/itunes-in-the-cloud-with-itunes-match-24-99year-matches-ripped-tunes-offers-them-in-the-cloud|bet=iTunes Match: $24.99/Year, Matches Ripped Tunes, Offers Them In The Cloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200501210413/https://www.macrumors.com/2011/06/06/itunes-in-the-cloud-with-itunes-match-24-99year-matches-ripped-tunes-offers-them-in-the-cloud/|arxivsáne=May 1, 2020|sáne=June 6, 2011|baspaxana=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=August 30, 2011}}&lt;/ref&gt;. iTunes Storeda bolmaǵan hár qanday muzıka klientlerdiń basqa qollap-quwatlanatuǵın qurılmalarına hám kompyuterlerine júklep alıw ushın júklenedi; bul klientlerdiń iCloud saqlaw ornınan orın almaydı. Joqarı sapalı joǵaltıwsız audio ALAC yamasa dáslepki qısılmaǵan PCM formatları, WAV hám AIFF-te saqlanǵan bunday trekler klientlerdiń iCloud saqlaw akkauntına júklenbesten aldın 256 kbit/s DRM-sız AAC formatına transkodlanadı, al jergilikli joqarı sapalı fayllar ózleriniń dáslepki formatında qaladı&lt;ref name=&quot;ALAC-encoding&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT4914|bet=iTunes Store: How to subscribe to iTunes Match|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210104063739/https://support.apple.com/en-us/HT204146|arxivsáne=January 4, 2021|sáne=January 16, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=July 6, 2012|citata=''Songs encoded in ALAC, WAV, or AIFF will be transcoded to a separate temporary AAC 256 kbps file locally, prior to uploading to iCloud. The original files will remain untouched.''}}&lt;/ref&gt;.

Eger paydalanıwshı iTunes Match xızmeti ushın tólewdi toqtatsa, hár qanday qurılmaǵa aldınnan júklep alınǵan treklerdiń DRM-sız AAC iTunes Store versiyalarınıń barlıq nusqaların saqlap qalıwǵa boladı,&lt;ref name=&quot;Apple IT Match 2&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/icloud/features|bet=iCloud Features: iTunes in the Cloud.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203236/https://www.apple.com/icloud/|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=November 14, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=November 14, 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MacWorld UK 20111116&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/163658/2011/11/itunes_match_what_you_need_to_know.html|bet=iTunes Match: What you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120313051659/http://www.macworld.com/article/163658/2011/11/itunes_match_what_you_need_to_know.html|arxivsáne=March 13, 2012|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=November 16, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group|IDG]]|qaralǵan sáne=December 16, 2011}}&lt;/ref&gt; yamasa iOS qurılmalarında, yaki kompyuterlerde.

[[iOS 7]] hám OS X Mavericks-ten baslap, iTunes Radio funkciyası qurılmalar arasında qoljetimli boladı, sonıń ishinde Muzıka qosımshası menen integraciyanı óz ishine aladı, bul kóshpeli iOS qurılmalarında da, Apple TVde de (2-áwladtan baslap), sonday-aq Macintosh hám Windows kompyuterlerindegi [[iTunes]] qosımshası ishinde de boladı. Ol iTunes Match xızmetine jazılǵanlar ushın reklamasız versiyada qosıladı hám házirgi waqıtta tek [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]] hám [[Avstraliya|Avstraliyada]] ǵana qoljetimli&lt;ref name=&quot;iTunes Radio Apple&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/itunes/itunes-radio|bet=Apple - iTunes Radio - Here where your music takes you.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130613120404/https://www.apple.com/itunes/itunes-radio|arxivsáne=June 13, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=June 15, 2013}}&lt;/ref&gt;.

Aǵımlı Genius shuffle funkciyası [[IOS|iOStıń]] házirgi versiyalarında qoljetimli emes, biraq Mac-tegi iTuneste qoljetimli.

2016-jılı 28-yanvarda reklamasız iTunes Radio toqtatıldı hám sonlıqtan endi iTunes Match-tıń bir bólimi emes.

2014-jılı 26-martqa kelip, iTunes Match 116 mámlekette, al iTunes in the Cloud 155 mámlekette qoljetimli&lt;ref name=&quot;iTunes Match availability&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/ht5085|bet=iTunes in the Cloud and iTunes Match Availability.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141029095506/http://support.apple.com/kb/HT5085|arxivsáne=October 29, 2014|sáne=August 14, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=August 23, 2013}}&lt;/ref&gt;.

=== iWork for iCloud ===
2013-jılǵı Apple [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|Dúnyajúzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyası]] (WWDC) tiykarǵı bayanatı waqtında, iWork for iCloud sol jılı keyinirek shıǵatuǵın iWork qosımshalarınıń jańa versiyası menen bir waqıtta shıǵarılıwı járiyalandı. Appledıń iWork toplamın quraytuǵın iOS hám macOS ushın úsh qosımsha (Pages, Numbers hám Keynote) veb-interfeyste qoljetimli etiledi (sáykesinshe Pages for iCloud, Numbers for iCloud hám Keynote for iCloud dep ataladı) hám hár bir paydalanıwshınıń iCloud Apple ID kirisiw belgisi astındaǵı iCloud veb-saytı arqalı kiriwge boladı. Olar sonday-aq paydalanıwshınıń iOS hám macOS versiyaları menen de, eger olar bar bolsa, jáne ózleriniń iCloud [[Apple akkauntı|Apple IDleri]] arqalı sinxronlasadı.

Bul paydalanıwshıǵa vebte, qollap-quwatlanatuǵın brauzerlerdiń birin paydalanıp hújjetlerdi redaktorlawǵa hám jaratıwǵa múmkinshilik beredi: Safari, Chrome hám Microsoft Edge&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iwork/|bet=IWork|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070814024014/http://www.apple.com/iwork/|arxivsáne=August 14, 2007|qaralǵan sáne=June 14, 2021}}&lt;/ref&gt;. Bul sonı da ańlatadı, [[Microsoft Windows]] paydalanıwshıları endi [[Paydalanıwshı interfeysi|veb-interfeys]] arqalı – burın tek Apple qurılmalarında ǵana bolǵan – usı jergilikli hújjet redaktorlaw qurallarına kiriw imkaniyatına iye boladı.

=== Photo Stream ===
Photo Stream – bul tiykarǵı iCloud xızmeti menen birge támiyinlengen xızmet bolıp, ol paydalanıwshılarǵa sońǵı 1,000 súwretti iCloud serverlerinde 30 kúnge shekem biypul saqlawǵa múmkinshilik berdi. Photo Stream iske qosılǵan qurılmada súwretke túsirilgende, ol avtomatik túrde iCloud serverlerine júklenedi. Sol jerden, ol paydalanıwshınıń qalǵan Photo Stream iske qosılǵan qurılmalarında kóriw hám saqlaw ushın qoljetimli boladı. Súwret 30 kúnnen keyin yamasa paydalanıwshınıń aǵımında 1,001-súwret bolǵanda serverden avtomatik túrde óshiriledi. Mac yamasa [[Microsoft Windows|Windows]] stol kompyuterine ornatılǵan Photo Stream barlıq súwretlerdi sol qurılmada turaqlı saqlaw opciyasın óz ishine aladı. Xızmet sonıń menen birge Apple TV menen de integraciyalanǵan, bul paydalanıwshılarǵa ózleriniń sońǵı súwretlerin HDTV ekranında sımsız kóriwge múmkinshilik berdi&lt;ref name=&quot;IT PS 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://blog.infotrends.com/?p=4366#more-4366|bet=Apple's iCloud Connects People and their Photos|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171213081921/http://blog.infotrends.com/?p=4366#more-4366|arxivsáne=December 13, 2017|sáne=June 8, 2011|baspaxana=InfoTrends InfoBlog|qaralǵan sáne=August 30, 2011}}&lt;/ref&gt;. 2023-jıldıń may ayında Apple Photo Stream xızmetiniń toqtatılatuǵının járiyaladı, júklewler 26-iyunda óshirildi, al xızmet 26-iyulda tolıq toqtatıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2023/5/30/23741976/apple-my-photo-stream-discontinued-july-2023|bet=Apple's original cloud photo sync service shuts down this summer|avtor=Porter|at=Jon|sáne=30 May 2023|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=4 June 2023}}&lt;/ref&gt;.

=== iCloud Photos ===
iCloud Photos – bul [[IOS|iOS 8.1]] yamasa onnan keyingi hám OS X Yosemite (versiya 10.10) yamasa onnan keyingi versiyalardaǵı funkciya, qosımsha veb-qosımshaǵa kiriw imkaniyatı bar. Xızmet paydalanıwshınıń barlıq súwretlerin saqlap, olardıń dáslepki anıqlılıǵın hám metamaǵlıwmatların saqlaydı. Paydalanıwshılar ózleriniń iCloud Súwretlerine qollap-quwatlanatuǵın qurılmalarda, eger bar bolsa jańa Súwretler qosımshası arqalı yamasa iCloud.com saytındaǵı iCloud Photos veb-qosımshası arqalı kire aladı, bul hár bir qurılmanıń súwretlerdi saqlaw ushın paydalanıwı kerek bolǵan jergilikli saqlaw ornı kólemin sheklewge járdem beredi (ásirese kishirek saqlaw sıyımlılıǵı bar qurılmalar ushın), qurılmada tómenirek anıqlıqtaǵı versiyalardı saqlap, paydalanıwshıǵa ayırım/barlıq jergilikli túrde joqarıraq anıqlıqta saqlaw imkaniyatın beredi.

=== Saqlaw ===
2011-jılı engizilgennen berli, hár bir akkauntta [[IOS 5|iOS 5.x]] yamasa onnan keyingi versiyasın paydalanatuǵın iOS qurılması yamasa OS X Lion 10.7 yamasa onnan keyingi versiyasın paydalanatuǵın Mac iyesi ushın 5 GB biypul saqlaw ornı bar. Paydalanıwshılar ulıwma 50 GB, 200 GB yamasa 2 TB qosımsha saqlaw ornı ushın aylıq tólem tóley aladı. 2023-jıldıń sentyabr ayınan baslap, 6 TB hám 12 TB saqlaw opciyaları qosıldı&lt;ref name=&quot;iCloud+ adds a 6TB and 12TB storage plan&quot;&gt;{{Cite news|date=12 September 2023|title=iCloud+ adds a 6TB and 12TB storage plan|url=https://techcrunch.com/2023/09/12/icloud-adds-a-6tb-and-12tb-storage-plan/|access-date=13 September 2023}}&lt;/ref&gt;. Saqlaw ornı kólemi hár bir iCloud [[Apple akkauntı|Apple ID]] ushın barlıq qurılmalar arasında bólinedi&lt;ref name=&quot;iCloud Storage Pricing&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/en-us/HT201238|bet=iCloud Storage Pricing|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203235/https://support.apple.com/en-us/HT201238|arxivsáne=January 17, 2023|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=December 15, 2015}}&lt;/ref&gt;.

iCloudtıń bir neshe jergilikli funkciyaları hár bir paydalanıwshınıń iCloud saqlaw ornın paydalanadı, atap aytqanda, Rezerv kóshirme hám qayta tiklew hám de elektron pochta, Kontaktlar hám Kalendarlar. Mac-larda paydalanıwshılar sonday-aq kópshilik fayl túrlerin tek mashinada jergilikli saqlaw ornına, ózleriniń tańlaǵan iCloud papkalarına saqlay aladı. Photo Stream iCloud serverlerin paydalansa da, onı paydalanıw paydalanıwshınıń iCloud saqlaw ornınan alınbaydı. Bul sonday-aq iTunes Match muzıka kontenti ushın da durıs, hátte [[iTunes Store]]-da satılmaytuǵın hám iCloud saqlaw ornına júklenetuǵın muzıka ushın da, ol paydalanıwshınıń shegarasına qarsı esaplanbaydı. Basqa qosımshalar qosımsha saqlawdı paydalanıwshınıń iCloud saqlaw ornınan integraciyalawı múmkin.

Paydalanıwshınıń barlıq kontenti onıń iCloud saqlaw ornı kóleminiń bir bólimi retinde esaplanbaydı. Apple paydalanıwshınıń óz Apple ID akkauntı astında islegen hár bir satıp alıwın turaqlı túrde baqlap otıra aladı hám hár bir kontent bólegin paydalanıwshı menen baylanıstırıp, bul Apple serverlerinde hár bir Dúkan elementiniń tek bir nusqasın ǵana saqlaw kerek ekenin ańlatadı. iTunes Store (muzıka, muzıkalıq videolar, filmler, telekórsetiwler), [[Apple Books]] Store (kitaplar) yamasa [[App Store]] ([[iOS]] qosımshaları) dúkanlarınan satıp alınǵan zatlar ushın bul Apple iTunes in the Cloud dep ataytuǵın xızmetti paydalanadı, bul paydalanıwshıǵa avtomatik túrde yamasa qálegen bolsa qoldan, óziniń aldınǵı satıp alıwlarınıń hár qandayın Mac, JK yamasa iOS qurılmasına qayta júklep alıwǵa múmkinshilik beredi. Júklep alınǵan (yamasa aǵımlı, eger paydalanıwshı Internetke jalǵanǵan bolsa) iTunes Store kontentin usı barlıq qurılmalarda paydalanıwǵa boladı, biraq, Apple Books Store hám App Store kontenti Mac hám JK-lerge iOS qurılmalarına sinxronlastırıw ushın júklep alınıwı múmkin bolsa da, tek iOS hám Mac qurılmaları (hám olardıń tiyisli qosımshaları) kitaplardı oqıw ushın paydalanılıwı múmkin&lt;ref name=&quot;iBooks iOS and Mac&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ibooks/|bet=Apple - Buy and read books on your Mac or iOS device with iBooks.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203739/https://www.apple.com/apple-books/|arxivsáne=January 17, 2023|qaralǵan sáne=July 21, 2014}}&lt;/ref&gt;. Tap sonday, Mac App Storedan satıp alınǵan macOS qosımshaları da olar satıp alınǵan [[Apple akkauntı|Apple IDge]] baylanıslı hám sol Apple ID-di paydalanıp hár qanday Mac-qa júklep alınıwı múmkin. Sonday-aq, paydalanıwshı hár qanday jańa qurılmanı dizimnen ótkizgende, aldın satıp alınǵan barlıq Dúkan kontenti Dúkan serverlerinen yamasa Dúkan emes kontent iCloud serverlerinen júklep alınıwı múmkin&lt;ref name=&quot;Apple open iCloud&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2011/06/06/icloud|bet=Apple opens iCloud to world+dog|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203746/https://www.theregister.com/2011/06/06/icloud|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Myslewski|at=Rik|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[The Register]]|qaralǵan sáne=August 30, 2011}}&lt;/ref&gt;.

Appledan satıp alınbaǵan dereklerden alınǵan audiokitaplar hám olardıń metamaǵlıwmat maydanları Apple Books qosımshaları ishinde qurılmalar (macOS yamasa iOS) arasında sinxronlanbaydı, sonday-aq Appledan satıp alınbaǵan kitaplardıń (elektron kitap yamasa PDF formatında) metamaǵlıwmatları da sinxronlanbaydı. Appledan satıp alınǵan kontent penen Appledan satıp alınbaǵan kontent arasında ayırım media túrleri boyınsha sinxronizaciya sáykessizligi ele de iCloud paydalanıwshıları ushın kúshinde qalmaqta.

=== iCloud Drive ===
iCloud Drive – bul iCloudtıń fayl xosting xızmeti bolıp, ol [[iOS 8]], OS X Yosemite (versiya 10.10) yamasa Windows 7 hám onnan keyingi versiyalarda isleytuǵın qurılmalar arasında fayllardı sinxronlaydı, sonıń menen birge iCloud.com arqalı onlayn [[Veb-qosımsha|veb-qosımshaǵa]] kiriw múmkinshiligin de beredi. Paydalanıwshılar iCloud Driveqa hár qanday túrdegi fayldı (sonıń ishinde súwretler, videolar, hújjetler, muzıka hám basqa qosımshalardıń maǵlıwmatları) saqlay aladı hám oǵan hár qanday Mac, iPad, iPhone, iPod Touch yamasa [[Microsoft Windows|Windows]] JK-inen kire aladı, bunda hár bir fayldıń maksimal ólshemi 50 GB bolıwı múmkin (burın bul 15 GB edi). Bul paydalanıwshılarǵa jumısın bir qurılmada baslap, basqa qurılmada dawam ettiriwge múmkinshilik beredi&lt;ref name=&quot;Apple iCD info 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/ios8/icloud-drive|bet=Apple - iOS 8 - iCloud Drive|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140908013045/https://www.apple.com/ios/ios8/icloud-drive/|arxivsáne=September 8, 2014|sáne=June 2, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=June 15, 2014}}&lt;/ref&gt;. Ádette, paydalanıwshılar burınǵıday 5 GB biypul saqlaw ornın aladı, biraq qoljetimli keńeytiletuǵın saqlaw jobalarınıń kólemi úlkeygen (házirgi dárejeler: 50 GB, 200 GB hám 2 TB) hám aldıńǵı MobileMe xızmetinde usınılǵan jıllıq tólem opciyalarınan aylıq jazılıw tólem opciyalarına ózgertilgen.

iOS 11-de iCloud Drive jańa Fayllar (Files) qosımshasına integraciyalandı, ol paydalanıwshılarǵa ózleriniń barlıq bultlı hám jergilikli qurılma ishindegi saqlaw orınlarına kiriw múmkinshiligin beredi, bul ǵárezsiz iCloud Drive qosımshasın almastırdı&lt;ref name=&quot;imore files app 1&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.imore.com/files-app|title=iOS 11's Files app FAQ: Everything you need to know!|work=iMore|access-date=June 26, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;imore icloud files app 2&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.imore.com/icloud-ios-11|title=iCloud in iOS 11 FAQ: Everything you need to know!|work=iMore|access-date=June 26, 2017}}&lt;/ref&gt;.

Kompyuter ilimpazı Malkolm Xolldıń aytıwınsha, belgili bir fayl túrleri iCloud Drive-tan avtomatik túrde shıǵarıladı hám júklenbeydi. Bul shıǵarıwlarǵa Aperture hám Photos kitapxanaları kiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://apple.stackexchange.com/a/295929|bet=How to exclude a sub folder from iCloud drive in macOS Sierra?|avtor=Hall|at=Malcolm|sáne=August 21, 2017|til=en|jumıs=Ask Different|qaralǵan sáne=2023-02-19}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar sonday-aq fayl yamasa papkalardıń atınıń aqırına .nosync qosımshasın qosıw arqalı olardı qoldan shıǵara aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macg.co/os-x/2018/11/astuce-empecher-un-fichier-ou-un-dossier-de-synchroniser-avec-icloud-104184|bet=Astuce : empêcher un fichier ou un dossier de synchroniser avec iCloud|avtor=Furno|at=Nicolas|sáne=November 5, 2018|til=fr|jumıs=MacGeneration|qaralǵan sáne=2023-02-19}}&lt;/ref&gt;.

=== Messages on iCloud ===
Messages on iCloud – bul iOS 11.4 hám macOS High Sierra 10.13.5 versiyalarındaǵı funkciya bolıp, ol paydalanıwshınıń barlıq iMessage hám SMS tekstlerin bultta saqlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/in/icloud/|bet=iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203739/https://www.apple.com/in/icloud/|arxivsáne=January 17, 2023|til=en-IN|jumıs=Apple (India)|qaralǵan sáne=June 26, 2021}}&lt;/ref&gt;.

=== Private Relay ===

==== Arxitektura ====
iCloud Private Relay paydalanıwshınıń tulǵasın onıń veb-trafiginen ajıratıw ushın kóp basqıshlı arxitekturanı paydalanıw arqalı Safari-de kóriw ushın paydalanıwshı qupıyalılıǵın jaqsılaydı, bul birde-bir tárep, sonıń ishinde Apple da, paydalanıwshınıń kim ekenin de, onıń neni kórip atırǵanın da kóre almaytuǵının támiyinleydi&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/102602|bet=About iCloud Private Relay|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2025-06-08}}&lt;/ref&gt;. 
Bul process eki bólek internet relayın óz ishine aladı:

# Kiriw Relayı (Apple): Paydalanıwshı bir veb-saytqa kirgende, onıń sorawı qurılmada shifrlanadı. Trafik birinshi bolıp Apple tárepinen basqarılatuǵın relayǵa jiberiledi. Bul relay paydalanıwshınıń IP adresin kóre aladı, biraq DNS sorawı shifrlanǵanlıqtan, olardıń qaysı veb-saytqa kirip atırǵanın kóre almaydı.
# Shıǵıw Relayı (Úshinshi tárep): Appledıń relayınan soraw Cloudflare yamasa Fastly sıyaqlı úshinshi tárep kontent jetkeriw tarmaǵı tárepinen basqarılatuǵın ekinshi relayǵa ótkiziledi. Bul shıǵıw relayı baratuǵın veb-sayttı kóre aladı, biraq paydalanıwshınıń dáslepki IP adresin kóre almaydı. Ol sorawdı veb-saytqa jiberiwden aldın waqıtsha IP adresin belgileydi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/icloud/docs/iCloud_Private_Relay_Overview_Dec2021.pdf|bet=iCloud Private Relay Overview: Learn how Private Relay protects users' privacy on the internet.|sáne=December 2021|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=June 8, 2025}}&lt;/ref&gt;.

Bul qos relaylı dizayn – bul Internet Inzhenerlik Máseleleri Toparı (IETF) tárepinen standartlastırılǵan Oblivious HTTP dep atalatuǵın qupıyalılıqtı saqlawshı protokoldıń ámeliy orınlanıwı. Protokol sorawlardı óz dereginen ajıratıw ushın dúzilgen, usılayınsha paydalanıwshınıń tulǵasın baratuǵın serverden hám sorawdıń mazmunın tarmaq dáldallarınan qorǵaydı.

==== Qoljetimlilik ====
Appledıń aytıwınsha, «normativlik sebepler» kompaniyaǵa Private Relay-dı Qıtay, Belarus, Rossiya, Kolumbiya, Egipet, Qazaqstan, Saudiya Arabstanı, Qubla Afrika, Túrkmenstan, Uganda hám Filippinde iske qosıwǵa tosqınlıq etedi&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Apple's new 'private relay' feature will not be available in China|url=https://www.reuters.com/world/china/apples-new-private-relay-feature-will-not-be-available-china-2021-06-07/|access-date=2025-06-08|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/348965/icloud-plus-private-relay-safari-vpn-ip-address-encryption-privacy.html|bet=iCloud+ Private Relay explained: Don't call it a VPN|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211217120426/https://www.macworld.com/article/348965/icloud-plus-private-relay-safari-vpn-ip-address-encryption-privacy.html|arxivsáne=December 17, 2021|til=en-US|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=June 26, 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2021/09/17/icloud-private-relay-disabled-russia/|bet=Apple Seemingly Adds Russia to List of Countries Where iCloud Private Relay Won't Be Available|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203740/https://www.macrumors.com/2021/09/17/icloud-private-relay-disabled-russia/|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=September 17, 2021|til=en-US|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=January 31, 2022}}&lt;/ref&gt;.

==== Wikipediaǵa tásiri ====
Dúnya júzindegi Wikipedia redaktorlarınıń 5% ke shekemgi bólegi Private Relay-dı paydalanıw sebepli unamsız tásirge ushırawı múmkin, sebebi Wikipedia bet vandalizmine qarsı gúresiw ushın IP adreslerdiń diapazonların bloklaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://meta.wikimedia.org/wiki/Apple_iCloud_Private_Relay|bet=Apple iCloud Private Relay - Meta|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203740/https://meta.wikimedia.org/wiki/Apple_iCloud_Private_Relay|arxivsáne=January 17, 2023|til=en|jumıs=meta.wikimedia.org|qaralǵan sáne=February 26, 2022}}&lt;/ref&gt;.

=== Elektron pochtamdı jasır ===
Hide My Email iCloud+ paydalanıwshıları ushın qoljetimli hám paydalanıwshılarǵa Mail hám Safari-de ózleriniń tiykarǵı elektron pochta adresine xabarlardı qayta jiberetuǵın waqıtsha Apple elektron pochta adreslerin jaratıwǵa múmkinshilik beredi&lt;ref name=&quot;apple.com&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/ios-15-preview/features/|bet=IOS 15 - Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210611044959/https://www.apple.com/ios/ios-15-preview/features/|arxivsáne=June 11, 2021|qaralǵan sáne=June 14, 2021}}&lt;/ref&gt;.

=== Arnawlı elektron pochta domeni ===
Custom Email Domain, iCloud+ funkciyası, paydalanıwshılarǵa ózleriniń elektron pochta adresin arnawlı domen atı menen jekelestiriwge hám shańaraq aǵzaların ózleriniń iCloud Mail akkauntları menen sol domendi paydalanıwǵa shaqırıwǵa múmkinshilik beredi.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:IOS]]
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>j3d09npb8z92ieqiznvjalutubglw4x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Italiya patshalıǵı (1805—1814)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25520</id>
    <revision>
      <id>123966</id>
      <parentid>123862</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:16:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123966</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8281" sha1="chjpnhkoxm2s55iq13qxq23lqbdzgq6" xml:space="preserve">{{Tariyxıy mámleket infoqutısı
 |atı                     = Italiya patshaliǵi
 |negizgi atı                 = {{lang-it| Regno d'Italia}}&lt;br&gt;{{lang-fr|Royaume d'Italie}}
 |jaǵdayı                   = Franciyanıń vassal patshaliǵi
 |gimn                  = 
 |bayraq                   = Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy (1805-1814).svg
 |bayraq_túsindirmesi             = 
 |gerb                     = Great Coat of Arms of the Kingdom of Italy (Napoleonic).svg
 |gerb_túsindirmesi               = 
 |karta                   = Kingdom of Italy (Napoleonic).svg
 |ólshemi                  = 300px
 |túsindirmesi                    = 
 &lt;!-- |type_before              = eger bul kórsetkish úlgide bar bolsa,
ol jaǵdayda derlik mınanı kórsetiw kerek: «Mámleket tiykarın salıwshılar»,
bolmasa onı óshiriń, avtomatikalıq túrde kórsetiledi: «Ótmishtegiler».--&gt;
 |p1                       = Italiya respublikası (1802-1805)
 |flag_p1                  = Flag of the Italian Republic (1802).svg
 |p2                       = 
 |flag_p2                  = 
 |p3                       = 
 |flag_p3                  = 
 |p4                       = 
 |flag_p4                  = 
 |shólkemlestirildi            = [[1805|1805-jıl]] [[17-mart]]
 |saplastırıldı             = [[1814|1814-jıl]] [[11-aprel]]
 &lt;!-- |type_after               = eger bul kórsetkish úlgide bar bolsa,
ol jaǵdayda derlik mınanı kórsetiw kerek: «Saplastırılǵannan keyingi mámleketler…»,
bolmasa onı óshiriń, avtomatikalıq túrde kórsetiledi: «Miyrasxorlar».--&gt;
 |s1                       = Lombardo-Veneciya patshaliǵi
 |flag_s1                  = Flag of Austria.svg
 |s2                       = Moden gercogligi
 |flag_s2                  = Flag of the Duchy of Modena.svg
 |s3                       = 
 |flag_s3                  = 
 |s4                       = 
 |flag_s4                  = 
 |uranı                   = 
 |paytaxtı                 = [[Milan]]
 |qalaları               = 
 |tili                     = [[Italyan tili|italyan]] hám [[Francuz tili|francuz]]
 |valyutası                = Napoleonnıń italyan lirası
 |qosımsha_kórsetkish     = 
 |kórsetkish_quramı       = 
 |maydanı                  = 
 |xalqı                  = 
 |basqarıw_forması         = [[dualistlik monarxiya]]
 |dinastiya                   = [[Bonapartlar]]
 |húkimdarlar_lawazımı        = &lt;center&gt;[[Fayl:Coat of arms of the Kingdom of Italy (1805-1814), round shield version.svg|55px]]&lt;br&gt;Patsha&lt;/center&gt;
 |húkimdar1                 = [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]
 |húkimdar1_jılı            = [[1805|1805-jıl]] [[17-mart]] – [[1814|1814-jıl]] [[6-aprel]]
 |húkimdarlar_lawazımı2       = &lt;center&gt;[[Vice-patsha]]&lt;/center&gt;
 |húkimdar2                 = [[Ejen de Bogarne|Ejen Bogarne]]
 |húkimdar2_jılı            = 
 |húkimdarlar_lawazımı3       = 
 |húkimdar3                 = 
 |húkimdar3_jılı            = 
 |húkimdarlar_lawazımı4       = 
 |húkimdar4                 = 
 |húkimdar4_jılı            = 
 |húkimdarlar_lawazımı5       = 
 |húkimdar5                 = 
 |húkimdar5_jılı            = 
 |húkimdarlar_lawazımı6       = 
 |húkimdar6                 = 
 |húkimdar6_jılı            = 
 |dini                     = 
 |qosımsha_kórsetkish1    = 
 |kórsetkish_quramı1      = 
 |Basqısh1                 = 
 |Sáne1                    = 
 |Jıl1                     = 
 |Basqısh2                 = 
 |Sáne2                    = 
 |Jıl2                     = 
 |Basqısh3                 = 
 |Sáne3                    = 
 |Jıl3                     = 
 |Basqısh4                 = 
 |Sáne4                    = 
 |Jıl4                     = 
 |Basqısh5                 = 
 |Sáne5                    = 
 |Jıl5                     = 
 |Basqısh6                 = 
 |Sáne6                    = 
 |Jıl6                     = 
 |Basqısh7                 = 
 |Sáne7                    = 
 |Jıl7                     = 
 |Basqısh8                 = 
 |Sáne8                    = 
 |Jıl8                     = 
 |Basqısh9                 = 
 |Sáne9                    = 
 |Jıl9                     = 
 |Basqısh10                = 
 |Sáne10                   = 
 |Jı10                    = 
 |Basqısh11                = 
 |Sáne11                   = 
 |Jıl11                    = 
 |qosımsha_kórsetkish2    = 
 |kórsetkish_quramı2      = 
 |shekem                    = 
 |sh1                       = 
 |sh2                       = 
 |sh3                       = 
 |sh4                       = 
 |sh5                       = 
 |sh6                       = 
 |sh7                       = 
 |keyin                    = 
 |k1                       = 
 |k2                       = 
 |k3                       = 
 |k4                       = 
 |k5                       = 
 |k6                       = 
 |k7                       = 
 |esletpe                    = 
}}
'''Italiya patshaliǵi''' ({{lang-it| Regno d'Italia, Regno Italico}}; {{lang-fr|Royaume d'Italie}}) — [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] dáwirinde Arqa Italiyadaǵı mámleket (1805-jıl 17-mart — 1814-jıl 11-aprel).

Italiya patshaliǵi 1805-jıl 17-martta Napoleon I Bonapart basshılıǵındaǵı Italiya respublikasınan dúzilgen. Jana payda bolǵan Italiya patshaliǵinda Napoleon patsha ataǵın, oniń ógey balası [[Ejen de Bogarne|Evgeniy Bogarne]] bolsa patsha orınbasarı ataǵın aldı. 1805-jıl 26-mayda Milan soborında Napoleonǵa Lombardiyanıń temir tajı kiygizıldı&lt;ref&gt;{{kitap deregi|ссылка=http://worldcat.org/oclc/44979703|автор=Gregory, Desmond, 1916-|title=Napoleon's Italy|год=2001|издательство=Fairleigh Dickinson University Press|isbn=0-8386-3884-8, 978-0-8386-3884-2}}&lt;/ref&gt;.

Patshaliq quramına Lombardiya, Veneciya, Moden gercogligi, Papa mámleketiniń bir bólimi (Ankona Rim yuridikciyasında qalıp, Franciya imperiyası tárepinen qosıp alındı), Sardiniya patshaliǵinıń bir bólimi hám Trentino-Alto-Adige kirdi. 1805-jıldan 1809-jılǵa shekem Italiya patshaliǵi quramına Istriya, Dalmaciya hám Kotor da kirgen. Bul aymaqlar 1809-jılı Illiriya wálayatları quramına kirgizilgen&lt;ref&gt;{{Kitap deregi|ссылка=https://books.google.ru/books?id=-Wq8wtDN23oC&amp;redir_esc=y|автор=Desmond Gregory|title=Napoleon's Italy: Desmond Gregory|год=2001|издательство=Fairleigh Dickinson Univ Press|страниц=260|isbn=978-0-8386-3884-2|archivedate=2022-12-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221218093453/https://books.google.ru/books?id=-Wq8wtDN23oC&amp;redir_esc=y}}&lt;/ref&gt;.

Tiykarında patshaliq Franciya imperiyasına boysındırıldı hám onın paydasına resurslar alıw, sonday-aq, koaliciyalıq urıslar waqtında Avstriya imperiyasına qarsı placdarm sıpatında paydalanıldı.

Napoleon I hákimiyattan waz keshkennen keyin Evgeniy Bogarne taxtqa ótiwge háreket etti, biraq Patshaliq Senatındaǵı oppoziciya hám Milandaǵı kóterilis (1814-jıl 20-aprel) onıń rejelerin buzdı. Evgeniy Milan qalasın basıp alǵan avstriyalılarǵa berilgen.

== Tariyxı ==
Birinshi Franciya imperiyası dúzilgennen keyin [[Napoleon I Bonapart|Napoleon]] Italiya respublikasın Patshalıq etip qayta dúzdi&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.dircost.unito.it/cs/docs/regnoitali.htm|title=Statuti Costituzionali del Regno d'Italia (1805 al 1810)|website=www.dircost.unito.it|access-date=2022-12-18|archive-date=2017-08-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817051400/http://www.dircost.unito.it/cs/docs/regnoitali.htm|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

Paytaxtı Langobard patshalǵiniń burınǵı paytaxtı [[Milan]] edi. Napoleon bir waqıttıń ózinde Franciya imperatori hám Italiya patshası edi. Oniń ógey balası [[Ejen de Bogarne|Evgeniy Bogarne]] 1807-jılı patsha orınbasarı hám taxt miyrasxori boldi.

1812-jılǵı urısta Napoleonnıń jeńiliwi sebepli vice-patsha Bogarne Italiyanıı haqıyqıy húkimdarı edi hám 1813-1814-jıllardaǵı urıs dawamında Franciya menen jaqın baylanıslarǵa iye edi. Biraq 1814-jılǵı Parij pitimi hám Vena kongressinde urıstan aldınǵı shegaralardıń qayta tikleniwi menen Italiya patshaliǵi saplastırıldı.

== Derekler ==</text>
      <sha1>chjpnhkoxm2s55iq13qxq23lqbdzgq6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123968</id>
      <parentid>123966</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:19:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Janabaevazizbek atlı paydalanıwshı [[Italiya patshaliǵi (1805—1814)]] betin [[Italiya patshalıǵı (1805—1814)]] betine aldınǵı bette baǵdarlawshı silteme qaldırmastan kóshirdi: Qáte atama</comment>
      <origin>123966</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8281" sha1="chjpnhkoxm2s55iq13qxq23lqbdzgq6" xml:space="preserve">{{Tariyxıy mámleket infoqutısı
 |atı                     = Italiya patshaliǵi
 |negizgi atı                 = {{lang-it| Regno d'Italia}}&lt;br&gt;{{lang-fr|Royaume d'Italie}}
 |jaǵdayı                   = Franciyanıń vassal patshaliǵi
 |gimn                  = 
 |bayraq                   = Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy (1805-1814).svg
 |bayraq_túsindirmesi             = 
 |gerb                     = Great Coat of Arms of the Kingdom of Italy (Napoleonic).svg
 |gerb_túsindirmesi               = 
 |karta                   = Kingdom of Italy (Napoleonic).svg
 |ólshemi                  = 300px
 |túsindirmesi                    = 
 &lt;!-- |type_before              = eger bul kórsetkish úlgide bar bolsa,
ol jaǵdayda derlik mınanı kórsetiw kerek: «Mámleket tiykarın salıwshılar»,
bolmasa onı óshiriń, avtomatikalıq túrde kórsetiledi: «Ótmishtegiler».--&gt;
 |p1                       = Italiya respublikası (1802-1805)
 |flag_p1                  = Flag of the Italian Republic (1802).svg
 |p2                       = 
 |flag_p2                  = 
 |p3                       = 
 |flag_p3                  = 
 |p4                       = 
 |flag_p4                  = 
 |shólkemlestirildi            = [[1805|1805-jıl]] [[17-mart]]
 |saplastırıldı             = [[1814|1814-jıl]] [[11-aprel]]
 &lt;!-- |type_after               = eger bul kórsetkish úlgide bar bolsa,
ol jaǵdayda derlik mınanı kórsetiw kerek: «Saplastırılǵannan keyingi mámleketler…»,
bolmasa onı óshiriń, avtomatikalıq túrde kórsetiledi: «Miyrasxorlar».--&gt;
 |s1                       = Lombardo-Veneciya patshaliǵi
 |flag_s1                  = Flag of Austria.svg
 |s2                       = Moden gercogligi
 |flag_s2                  = Flag of the Duchy of Modena.svg
 |s3                       = 
 |flag_s3                  = 
 |s4                       = 
 |flag_s4                  = 
 |uranı                   = 
 |paytaxtı                 = [[Milan]]
 |qalaları               = 
 |tili                     = [[Italyan tili|italyan]] hám [[Francuz tili|francuz]]
 |valyutası                = Napoleonnıń italyan lirası
 |qosımsha_kórsetkish     = 
 |kórsetkish_quramı       = 
 |maydanı                  = 
 |xalqı                  = 
 |basqarıw_forması         = [[dualistlik monarxiya]]
 |dinastiya                   = [[Bonapartlar]]
 |húkimdarlar_lawazımı        = &lt;center&gt;[[Fayl:Coat of arms of the Kingdom of Italy (1805-1814), round shield version.svg|55px]]&lt;br&gt;Patsha&lt;/center&gt;
 |húkimdar1                 = [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]
 |húkimdar1_jılı            = [[1805|1805-jıl]] [[17-mart]] – [[1814|1814-jıl]] [[6-aprel]]
 |húkimdarlar_lawazımı2       = &lt;center&gt;[[Vice-patsha]]&lt;/center&gt;
 |húkimdar2                 = [[Ejen de Bogarne|Ejen Bogarne]]
 |húkimdar2_jılı            = 
 |húkimdarlar_lawazımı3       = 
 |húkimdar3                 = 
 |húkimdar3_jılı            = 
 |húkimdarlar_lawazımı4       = 
 |húkimdar4                 = 
 |húkimdar4_jılı            = 
 |húkimdarlar_lawazımı5       = 
 |húkimdar5                 = 
 |húkimdar5_jılı            = 
 |húkimdarlar_lawazımı6       = 
 |húkimdar6                 = 
 |húkimdar6_jılı            = 
 |dini                     = 
 |qosımsha_kórsetkish1    = 
 |kórsetkish_quramı1      = 
 |Basqısh1                 = 
 |Sáne1                    = 
 |Jıl1                     = 
 |Basqısh2                 = 
 |Sáne2                    = 
 |Jıl2                     = 
 |Basqısh3                 = 
 |Sáne3                    = 
 |Jıl3                     = 
 |Basqısh4                 = 
 |Sáne4                    = 
 |Jıl4                     = 
 |Basqısh5                 = 
 |Sáne5                    = 
 |Jıl5                     = 
 |Basqısh6                 = 
 |Sáne6                    = 
 |Jıl6                     = 
 |Basqısh7                 = 
 |Sáne7                    = 
 |Jıl7                     = 
 |Basqısh8                 = 
 |Sáne8                    = 
 |Jıl8                     = 
 |Basqısh9                 = 
 |Sáne9                    = 
 |Jıl9                     = 
 |Basqısh10                = 
 |Sáne10                   = 
 |Jı10                    = 
 |Basqısh11                = 
 |Sáne11                   = 
 |Jıl11                    = 
 |qosımsha_kórsetkish2    = 
 |kórsetkish_quramı2      = 
 |shekem                    = 
 |sh1                       = 
 |sh2                       = 
 |sh3                       = 
 |sh4                       = 
 |sh5                       = 
 |sh6                       = 
 |sh7                       = 
 |keyin                    = 
 |k1                       = 
 |k2                       = 
 |k3                       = 
 |k4                       = 
 |k5                       = 
 |k6                       = 
 |k7                       = 
 |esletpe                    = 
}}
'''Italiya patshaliǵi''' ({{lang-it| Regno d'Italia, Regno Italico}}; {{lang-fr|Royaume d'Italie}}) — [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] dáwirinde Arqa Italiyadaǵı mámleket (1805-jıl 17-mart — 1814-jıl 11-aprel).

Italiya patshaliǵi 1805-jıl 17-martta Napoleon I Bonapart basshılıǵındaǵı Italiya respublikasınan dúzilgen. Jana payda bolǵan Italiya patshaliǵinda Napoleon patsha ataǵın, oniń ógey balası [[Ejen de Bogarne|Evgeniy Bogarne]] bolsa patsha orınbasarı ataǵın aldı. 1805-jıl 26-mayda Milan soborında Napoleonǵa Lombardiyanıń temir tajı kiygizıldı&lt;ref&gt;{{kitap deregi|ссылка=http://worldcat.org/oclc/44979703|автор=Gregory, Desmond, 1916-|title=Napoleon's Italy|год=2001|издательство=Fairleigh Dickinson University Press|isbn=0-8386-3884-8, 978-0-8386-3884-2}}&lt;/ref&gt;.

Patshaliq quramına Lombardiya, Veneciya, Moden gercogligi, Papa mámleketiniń bir bólimi (Ankona Rim yuridikciyasında qalıp, Franciya imperiyası tárepinen qosıp alındı), Sardiniya patshaliǵinıń bir bólimi hám Trentino-Alto-Adige kirdi. 1805-jıldan 1809-jılǵa shekem Italiya patshaliǵi quramına Istriya, Dalmaciya hám Kotor da kirgen. Bul aymaqlar 1809-jılı Illiriya wálayatları quramına kirgizilgen&lt;ref&gt;{{Kitap deregi|ссылка=https://books.google.ru/books?id=-Wq8wtDN23oC&amp;redir_esc=y|автор=Desmond Gregory|title=Napoleon's Italy: Desmond Gregory|год=2001|издательство=Fairleigh Dickinson Univ Press|страниц=260|isbn=978-0-8386-3884-2|archivedate=2022-12-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221218093453/https://books.google.ru/books?id=-Wq8wtDN23oC&amp;redir_esc=y}}&lt;/ref&gt;.

Tiykarında patshaliq Franciya imperiyasına boysındırıldı hám onın paydasına resurslar alıw, sonday-aq, koaliciyalıq urıslar waqtında Avstriya imperiyasına qarsı placdarm sıpatında paydalanıldı.

Napoleon I hákimiyattan waz keshkennen keyin Evgeniy Bogarne taxtqa ótiwge háreket etti, biraq Patshaliq Senatındaǵı oppoziciya hám Milandaǵı kóterilis (1814-jıl 20-aprel) onıń rejelerin buzdı. Evgeniy Milan qalasın basıp alǵan avstriyalılarǵa berilgen.

== Tariyxı ==
Birinshi Franciya imperiyası dúzilgennen keyin [[Napoleon I Bonapart|Napoleon]] Italiya respublikasın Patshalıq etip qayta dúzdi&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.dircost.unito.it/cs/docs/regnoitali.htm|title=Statuti Costituzionali del Regno d'Italia (1805 al 1810)|website=www.dircost.unito.it|access-date=2022-12-18|archive-date=2017-08-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817051400/http://www.dircost.unito.it/cs/docs/regnoitali.htm|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

Paytaxtı Langobard patshalǵiniń burınǵı paytaxtı [[Milan]] edi. Napoleon bir waqıttıń ózinde Franciya imperatori hám Italiya patshası edi. Oniń ógey balası [[Ejen de Bogarne|Evgeniy Bogarne]] 1807-jılı patsha orınbasarı hám taxt miyrasxori boldi.

1812-jılǵı urısta Napoleonnıń jeńiliwi sebepli vice-patsha Bogarne Italiyanıı haqıyqıy húkimdarı edi hám 1813-1814-jıllardaǵı urıs dawamında Franciya menen jaqın baylanıslarǵa iye edi. Biraq 1814-jılǵı Parij pitimi hám Vena kongressinde urıstan aldınǵı shegaralardıń qayta tikleniwi menen Italiya patshaliǵi saplastırıldı.

== Derekler ==</text>
      <sha1>chjpnhkoxm2s55iq13qxq23lqbdzgq6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Talqılaw:Italiya patshalıǵı (1805—1814)</title>
    <ns>1</ns>
    <id>25521</id>
    <revision>
      <id>123969</id>
      <parentid>123863</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:19:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Janabaevazizbek atlı paydalanıwshı [[Talqılaw:Italiya patshaliǵi (1805—1814)]] betin [[Talqılaw:Italiya patshalıǵı (1805—1814)]] betine aldınǵı bette baǵdarlawshı silteme qaldırmastan kóshirdi: Qáte atama</comment>
      <origin>123863</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="269" sha1="as0ntisg6kuxnuw45zu6dspw51f6i4l" xml:space="preserve">== Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik ==

Úlgi istemey qaldi. Qátelik bar bolsa, dúrislap jibere alasizba. [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:59, 2025 j. iyuldıń 2 (UTC)</text>
      <sha1>as0ntisg6kuxnuw45zu6dspw51f6i4l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123970</id>
      <parentid>123969</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:21:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <comment>/* Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik */ Juwap beriw</comment>
      <origin>123970</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="607" sha1="1f576okex7oxnavuczzn9rm5ro994pw" xml:space="preserve">== Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik ==

Úlgi istemey qaldi. Qátelik bar bolsa, dúrislap jibere alasizba. [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:59, 2025 j. iyuldıń 2 (UTC)

:@[[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]], qáte saplastırıldı. Keyin patshalÍǴÍ sózin orfografiyalıq qaǵıydaǵa boysınǵan halda jaziń. Mazmunlı wikiler! --[[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 06:21, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)</text>
      <sha1>1f576okex7oxnavuczzn9rm5ro994pw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>124015</id>
      <parentid>123970</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T08:56:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <comment>/* Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik */ Juwap beriw</comment>
      <origin>124015</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="816" sha1="mormrgt063wydyof647zrf0flnb8wax" xml:space="preserve">== Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik ==

Úlgi istemey qaldi. Qátelik bar bolsa, dúrislap jibere alasizba. [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:59, 2025 j. iyuldıń 2 (UTC)

:@[[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]], qáte saplastırıldı. Keyin patshalÍǴÍ sózin orfografiyalıq qaǵıydaǵa boysınǵan halda jaziń. Mazmunlı wikiler! --[[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 06:21, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
::Raxmet! Bul sózdıń durısı qanday boladı? [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:56, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)</text>
      <sha1>mormrgt063wydyof647zrf0flnb8wax</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>124022</id>
      <parentid>124015</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T09:45:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <comment>/* Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik */ Juwap beriw</comment>
      <origin>124022</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1358" sha1="dd7ldortyd0uqmfpcw2ockh5d7j8r6j" xml:space="preserve">== Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik ==

Úlgi istemey qaldi. Qátelik bar bolsa, dúrislap jibere alasizba. [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:59, 2025 j. iyuldıń 2 (UTC)

:@[[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]], qáte saplastırıldı. Keyin patshalÍǴÍ sózin orfografiyalıq qaǵıydaǵa boysınǵan halda jaziń. Mazmunlı wikiler! --[[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 06:21, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
::Raxmet! Bul sózdıń durısı qanday boladı? [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:56, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
:::@[[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]], betlerdegi talqılawlarda qatnasqanda ilajı barınsha talqılawǵa qatnası bar adamdı &lt;nowiki&gt;@&lt;/nowiki&gt; arqalı adam(lar)dı belgileń. Sonda sol xabar sol paydalanıwshılardıń xabarlandırıw bólimine túsedi, basqa jaǵdayda kórmey qalıwı(-mız) múmkim.
:::Joqarıdaǵı sóz patshalıǵı formasında jazıladı. --[[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 09:45, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)</text>
      <sha1>dd7ldortyd0uqmfpcw2ockh5d7j8r6j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>124023</id>
      <parentid>124022</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T09:48:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <comment>/* Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik */ Juwap beriw</comment>
      <origin>124023</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1653" sha1="8azkdsu8hswd9n800xhlq4gvglts0xs" xml:space="preserve">== Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik ==

Úlgi istemey qaldi. Qátelik bar bolsa, dúrislap jibere alasizba. [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:59, 2025 j. iyuldıń 2 (UTC)

:@[[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]], qáte saplastırıldı. Keyin patshalÍǴÍ sózin orfografiyalıq qaǵıydaǵa boysınǵan halda jaziń. Mazmunlı wikiler! --[[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 06:21, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
::Raxmet! Bul sózdıń durısı qanday boladı? [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:56, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
:::@[[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]], betlerdegi talqılawlarda qatnasqanda ilajı barınsha talqılawǵa qatnası bar adamdı &lt;nowiki&gt;@&lt;/nowiki&gt; arqalı adam(lar)dı belgileń. Sonda sol xabar sol paydalanıwshılardıń xabarlandırıw bólimine túsedi, basqa jaǵdayda kórmey qalıwı(-mız) múmkim.
:::Joqarıdaǵı sóz patshalıǵı formasında jazıladı. --[[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 09:45, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
::::Joqarıda da, úlgi islemey qaldı xabarın jazǵan da meni yamasa basqa tájiriybeli paydalanıwshılardı belgileseńiz, dárriw juwap alasız. [[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 09:48, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)</text>
      <sha1>8azkdsu8hswd9n800xhlq4gvglts0xs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úlgi:IPA-ar</title>
    <ns>10</ns>
    <id>25523</id>
    <revision>
      <id>123885</id>
      <parentid>123873</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T12:00:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inosham</username>
        <id>10264</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123885</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="313" sha1="hkyxu4zmoixeizhv9zb800hgeh58n9e" xml:space="preserve">&lt;onlyinclude&gt;&lt;small&gt;{{#switch: {{{2}}}
 |IPA=IPA:&amp;#32;
 |lang=arabsha:&amp;#32;
 |pron=pronounced&amp;#32;
 |=
 |arabsha aytılıwı:&amp;#32;
}}&lt;/small&gt;{{IPA|[[:en:Help:IPA/Arabic|[{{{1}}}]]]}}{{#if:{{{3|}}}
 |{{IPA audio link|{{{3}}} }}
}}&lt;/onlyinclude&gt;&lt;noinclude&gt;

{{Hújjet}}
&lt;/noinclude&gt;
[[Kategoriya:IPA til úlgileri]]</text>
      <sha1>hkyxu4zmoixeizhv9zb800hgeh58n9e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategoriya:IPA til úlgileri</title>
    <ns>14</ns>
    <id>25525</id>
    <revision>
      <id>123886</id>
      <timestamp>2025-07-02T12:00:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inosham</username>
        <id>10264</id>
      </contributor>
      <comment>Bos bet jarattı</comment>
      <origin>123886</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" sha1="phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25526</id>
    <revision>
      <id>123888</id>
      <timestamp>2025-07-02T15:57:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <comment>Taza bet jaratıldı: «{{Mámleketlik isker infoqutısı | qaraqalpaqsha atı    = Leopold II | negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}} | súwret               = Leopold II.jpg | súwret uzınlıǵı      = 300px | súwret túsindirmesi  = | qatarlıq sanı        = | lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası; | bayraq               = Banner of the Holy Roman E...»</comment>
      <origin>123888</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10603" sha1="di2el0f3ddbpsjjcg0tffkhe5wfdzwf" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = ''Pyetro Leopoldo I''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; 1747-jıl 5-may, Vena — 1792-jıl 1-mart, Vena) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń Muqaddes Rim imperiyası imperatorı etip saylanǵan, Franc I hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>di2el0f3ddbpsjjcg0tffkhe5wfdzwf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123889</id>
      <parentid>123888</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T15:58:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123889</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10599" sha1="jt1lqbx0ojz66kl0u1zhs7y9hyrnbyx" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; 1747-jıl 5-may, Vena — 1792-jıl 1-mart, Vena) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń Muqaddes Rim imperiyası imperatorı etip saylanǵan, Franc I hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>jt1lqbx0ojz66kl0u1zhs7y9hyrnbyx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123890</id>
      <parentid>123889</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T15:58:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123890</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10608" sha1="m7xhgalcpq56f5x96vo2xlvuda27y0z" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] 5-may, Vena — 1792-jıl 1-mart, Vena) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń Muqaddes Rim imperiyası imperatorı etip saylanǵan, Franc I hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>m7xhgalcpq56f5x96vo2xlvuda27y0z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123891</id>
      <parentid>123890</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T15:59:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123891</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10612" sha1="66rm3g8toy04rm9vjviqhi9oq1i9jkv" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], Vena — 1792-jıl 1-mart, Vena) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń Muqaddes Rim imperiyası imperatorı etip saylanǵan, Franc I hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>66rm3g8toy04rm9vjviqhi9oq1i9jkv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123892</id>
      <parentid>123891</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T15:59:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123892</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10616" sha1="oq9xckedm3e5l2wq3c1ffefk0cero9o" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — 1792-jıl 1-mart, Vena) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń Muqaddes Rim imperiyası imperatorı etip saylanǵan, Franc I hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>oq9xckedm3e5l2wq3c1ffefk0cero9o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123893</id>
      <parentid>123892</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T15:59:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123893</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10625" sha1="fxbbzw4lhnnf8qx6rvkl6egvqgszxn7" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] 1-mart, Vena) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń Muqaddes Rim imperiyası imperatorı etip saylanǵan, Franc I hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>fxbbzw4lhnnf8qx6rvkl6egvqgszxn7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123894</id>
      <parentid>123893</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T15:59:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123894</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10629" sha1="3fuwqywojd985ta3mu0f4iba27gu3xm" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], Vena) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń Muqaddes Rim imperiyası imperatorı etip saylanǵan, Franc I hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>3fuwqywojd985ta3mu0f4iba27gu3xm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123895</id>
      <parentid>123894</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:00:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123895</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10633" sha1="kzh029qbrud8tf3abcofw3d8peaj7jh" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń Muqaddes Rim imperiyası imperatorı etip saylanǵan, Franc I hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>kzh029qbrud8tf3abcofw3d8peaj7jh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123896</id>
      <parentid>123895</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:00:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123896</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10637" sha1="ew8n55wrfu5adoegw68glrhcalu185h" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, Franc I hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>ew8n55wrfu5adoegw68glrhcalu185h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123897</id>
      <parentid>123896</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:00:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123897</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10656" sha1="bion66tncr8c5hvcz76djsweixqi513" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám Mariya Terezalardıń úshinshi balası.</text>
      <sha1>bion66tncr8c5hvcz76djsweixqi513</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123898</id>
      <parentid>123897</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:01:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123898</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10676" sha1="a4ey47ush3txdr8imipm2bvydvdju0t" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Terezalardıń]] úshinshi balası.</text>
      <sha1>a4ey47ush3txdr8imipm2bvydvdju0t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123899</id>
      <parentid>123898</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:01:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123899</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10675" sha1="kxc36fko3u615871xqoiy3ndpb3tvkz" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Tereziyanıń]] úshinshi balası.</text>
      <sha1>kxc36fko3u615871xqoiy3ndpb3tvkz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123900</id>
      <parentid>123899</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:02:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123900</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10959" sha1="9h11iveklphk7fubf1zu8no5rplbqed" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Tereziyanıń]] úshinshi balası.

== Biografiyası ==
Vena qalasında tuwılǵan. Imperator Franc I nıń ekinshi balası Karl óliminen keyin Toskaniya taxtında atasının orınbasarı etip tayınlandı hám ákesi óliminen keyin 1765-jıl 18-avgustta Pyotr Leopold I atı menen Toskaniyanı basqarıwǵa kiristi.</text>
      <sha1>9h11iveklphk7fubf1zu8no5rplbqed</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123901</id>
      <parentid>123900</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:04:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <comment>/* Biografiyası */</comment>
      <origin>123901</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11406" sha1="ltad99hv9t1h77cd7fgnucijdrs2dqf" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Tereziyanıń]] úshinshi balası.

== Biografiyası ==
Vena qalasında tuwılǵan. Imperator Franc I nıń ekinshi balası Karl óliminen keyin Toskaniya taxtında atasının orınbasarı etip tayınlandı hám ákesi óliminen keyin 1765-jıl 18-avgustta Pyotr Leopold I atı menen Toskaniyanı basqarıwǵa kiristi.

Dáslep imperator hayal, markiz Bott hám graf Rozenbergtiń isenimli basshılıǵında, keyinirek óz betinshe Leopold ortasha, biraq izbe-iz ekonomikalıq hám sociallıq reformalardı ámelge asırdı. Sheshekke qarsı sistemalı shanshıw ótkerile basladı. Onıń basshılıǵında 1786-jıl 30-noyabrde Toskaniya Ullı gercoglıǵında ólim jazası biykar etildi (1769-jıldan baslap ólim jazasına haqıyqıy moratoriy engizilgen edi).</text>
      <sha1>ltad99hv9t1h77cd7fgnucijdrs2dqf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123902</id>
      <parentid>123901</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:05:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <comment>/* Biografiyası */</comment>
      <origin>123902</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11645" sha1="ksbcebbtzdnq7l1xnf6ek59hmqctyeh" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Tereziyanıń]] úshinshi balası.

== Biografiyası ==
Vena qalasında tuwılǵan. Imperator Franc I nıń ekinshi balası Karl óliminen keyin Toskaniya taxtında atasının orınbasarı etip tayınlandı hám ákesi óliminen keyin 1765-jıl 18-avgustta Pyotr Leopold I atı menen Toskaniyanı basqarıwǵa kiristi.

Dáslep imperator hayal, markiz Bott hám graf Rozenbergtiń isenimli basshılıǵında, keyinirek óz betinshe Leopold ortasha, biraq izbe-iz ekonomikalıq hám sociallıq reformalardı ámelge asırdı. Sheshekke qarsı sistemalı shanshıw ótkerile basladı. Onıń basshılıǵında 1786-jıl 30-noyabrde Toskaniya Ullı gercoglıǵında ólim jazası biykar etildi (1769-jıldan baslap ólim jazasına haqıyqıy moratoriy engizilgen edi)&lt;ref&gt;[http://www.krugosvet.ru/node/36047 ЛЕОПОЛЬД 1747—1792 II] {{Wayback|url=http://www.krugosvet.ru/node/36047 |date=20170215023323 }} — статья из энциклопедии «Кругосвет»&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==</text>
      <sha1>ksbcebbtzdnq7l1xnf6ek59hmqctyeh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123903</id>
      <parentid>123902</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:06:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <comment>/* Biografiyası */</comment>
      <origin>123903</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12257" sha1="mvwtxaqzhmpena34o5p1cyec3kc6i8r" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]] [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Tereziyanıń]] úshinshi balası.

== Biografiyası ==
Vena qalasında tuwılǵan. Imperator Franc I nıń ekinshi balası Karl óliminen keyin Toskaniya taxtında atasının orınbasarı etip tayınlandı hám ákesi óliminen keyin 1765-jıl 18-avgustta Pyotr Leopold I atı menen Toskaniyanı basqarıwǵa kiristi.

Dáslep imperator hayal, markiz Bott hám graf Rozenbergtiń isenimli basshılıǵında, keyinirek óz betinshe Leopold ortasha, biraq izbe-iz ekonomikalıq hám sociallıq reformalardı ámelge asırdı. Sheshekke qarsı sistemalı shanshıw ótkerile basladı. Onıń basshılıǵında 1786-jıl 30-noyabrde Toskaniya Ullı gercoglıǵında ólim jazası biykar etildi (1769-jıldan baslap ólim jazasına haqıyqıy moratoriy engizilgen edi)&lt;ref&gt;[http://www.krugosvet.ru/node/36047 ЛЕОПОЛЬД 1747—1792 II] {{Wayback|url=http://www.krugosvet.ru/node/36047 |date=20170215023323 }} — статья из энциклопедии «Кругосвет»&lt;/ref&gt;.

1790-jılı Leopold perzentsiz aǵasınan keyin imperator taxtın iyeledi. Mámleket pútkilley buzılıwǵa ushıraǵan edi. Leopold qatlamlıq, milliy hám klerikalıq narazılıqlardı tınıshlandırıwǵa háreket etti, biraq sonıń menen birge ózinen aldıńǵı reformashınıń kóplegen paydalı reformaların (sonıń ishinde, diyxanlar reformaların) biykarladı. Belgiya hám Vengriyada kóterilis bastırıldı; Reyxenbax shártnaması (1790-jıl iyul) menen Prussiyanı Polshadaǵı satıp alıwlardan uslap turiwǵa eristi; Avstriya-Turkiya urısı 1791-jılı Sisto pitimi menen juwmaqlandı.

== Derekler ==</text>
      <sha1>mvwtxaqzhmpena34o5p1cyec3kc6i8r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123904</id>
      <parentid>123903</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:07:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <origin>123904</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12259" sha1="k2qm8x9xgsk2lcp9p6u0ri2zfr5515r" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]], [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]], [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Tereziyanıń]] úshinshi balası.

== Biografiyası ==
Vena qalasında tuwılǵan. Imperator Franc I nıń ekinshi balası Karl óliminen keyin Toskaniya taxtında atasının orınbasarı etip tayınlandı hám ákesi óliminen keyin 1765-jıl 18-avgustta Pyotr Leopold I atı menen Toskaniyanı basqarıwǵa kiristi.

Dáslep imperator hayal, markiz Bott hám graf Rozenbergtiń isenimli basshılıǵında, keyinirek óz betinshe Leopold ortasha, biraq izbe-iz ekonomikalıq hám sociallıq reformalardı ámelge asırdı. Sheshekke qarsı sistemalı shanshıw ótkerile basladı. Onıń basshılıǵında 1786-jıl 30-noyabrde Toskaniya Ullı gercoglıǵında ólim jazası biykar etildi (1769-jıldan baslap ólim jazasına haqıyqıy moratoriy engizilgen edi)&lt;ref&gt;[http://www.krugosvet.ru/node/36047 ЛЕОПОЛЬД 1747—1792 II] {{Wayback|url=http://www.krugosvet.ru/node/36047 |date=20170215023323 }} — статья из энциклопедии «Кругосвет»&lt;/ref&gt;.

1790-jılı Leopold perzentsiz aǵasınan keyin imperator taxtın iyeledi. Mámleket pútkilley buzılıwǵa ushıraǵan edi. Leopold qatlamlıq, milliy hám klerikalıq narazılıqlardı tınıshlandırıwǵa háreket etti, biraq sonıń menen birge ózinen aldıńǵı reformashınıń kóplegen paydalı reformaların (sonıń ishinde, diyxanlar reformaların) biykarladı. Belgiya hám Vengriyada kóterilis bastırıldı; Reyxenbax shártnaması (1790-jıl iyul) menen Prussiyanı Polshadaǵı satıp alıwlardan uslap turiwǵa eristi; Avstriya-Turkiya urısı 1791-jılı Sisto pitimi menen juwmaqlandı.

== Derekler ==</text>
      <sha1>k2qm8x9xgsk2lcp9p6u0ri2zfr5515r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123905</id>
      <parentid>123904</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T16:08:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Srajatdin Usnatdinov</username>
        <id>12560</id>
      </contributor>
      <comment>/* Derekler */</comment>
      <origin>123905</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12314" sha1="8o2siqmtcr2jrfhnw4nibx06zzvgoem" xml:space="preserve">{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı    = Leopold II
| negizgi atı          = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret               = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı      = 300px
| súwret túsindirmesi  =
| qatarlıq sanı        =
| lawazım              = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq               = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2              = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb                 =
| gerb2                =
| lawazımdaǵı atı      =
| lawazımǵa kirisiw sánesi     = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi    = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer              =
| prezident            =
| spiker               =
| senat baslıǵı        =
| vice-prezident       =
| gubernator           =
| vice-gubernator      =
| ministr              =
| premyer-ministr      =
| birinshi ministr     =
| monarx               =
| orınbasarı           =
| kancler              =
| parlament            =
| senat baslıǵı        =
| lider                =
| hákim                =
| hákim járdemshisi    =
| húkimdar             =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi          =
| waqıtsha             =
| qarsılas             =
| aldınǵı isker        = [[Iosif II]]
| keyingi isker        = [[Franc II]]
| aldınǵısı            = 
| keyingisi            = 
| taj kiygiziw sánesi  = 
| 1belgiatı            = 
| 1tekstatı            = 
| 2belgiatı            = 
| 2tekstatı            = 
| 3belgiatı            = 
| 3tekstatı            = 
| 4belgiatı            = 
| 4tekstatı            = 
| 5belgiatı            = 
| 5tekstatı            = 
| qatarlıq sanı_2      =
| lawazım_2            = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2             = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2            = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2    = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2    = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2  = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2            =
| prezident_2          =
| vice-prezident_2     =
| gubernator_2         =
| vice-gubernator_2    =
| ministr_2            =
| premyer-ministr_2    =
| birinshi ministr_2   =
| monarx_2             =
| orınbasarı_2         =
| kancler_2            =
| parlament_2          =
| senat baslıǵı_2      =
| lider_2              =
| hákim_2              =
| hákim járdemshisi_2  =
| húkimdar_2            =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2          =
| waqıtsha_2            =
| qarsılas_2           =
| aldınǵı isker_2      = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2      = Ferdinand III
| aldınǵısı_2          = 
| keyingisi_2          = 
| taj kiygiziw sánesi_2 = 
| 1belgiatı_2          = 
| 1tekstatı_2          = 
| 2belgiatı_2          = 
| 2tekstatı_2          = 
| 3belgiatı_2          = 
| 3tekstatı_2          = 
| 4belgiatı_2          = 
| 4tekstatı_2          = 
| 5belgiatı_2          = 
| 5tekstatı_2          = 
| qatarlıq sanı_3      =
| lawazım_3            =
| bayraq_3             =
| bayraq2_3            =
| lawazımdaǵı atı_3    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3    =
| lawazımnan ketiw sánesi_3  =
| premyer_3            =
| prezident_3          =
| vice-prezident_3     =
| gubernator_3         =
| vice-gubernator_3    =
| ministr_3            =
| premyer-ministr_3    =
| birinshi ministr_3   =
| monarx_3             =
| orınbasarı_3         =
| kancler_3            =
| parlament_3          =
| lider_3              =
| hákim_3              =
| hákim járdemshisi_3  =
| húkimdar_3            =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3         =
| waqıtsha_3           =
| qarsılas_3           =
| aldınǵı isker_3      =
| keyingi isker_3      =
| aldınǵısı_3          = 
| keyingisi_3          = 
| taj kiygiziw sánesi_3 = 
| 1belgiatı_3          = 
| 1tekstatı_3          = 
| 2belgiatı_3          = 
| 2tekstatı_3          = 
| 3belgiatı_3          = 
| 3tekstatı_3          = 
| 4belgiatı_3          = 
| 4tekstatı_3          = 
| 5belgiatı_3          = 
| 5tekstatı_3          = 
| qatarlıq sanı_4      =
| lawazım_4            =
| bayraq_4             =
| bayraq2_4            =
| lawazımdaǵı atı_4    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4            =
| prezident_4          =
| vice-prezident_4     =
| gubernator_4         =
| vice-gubernator_4    =
| ministr_4            =
| premyer-ministr_4    =
| birinshi ministr_4   =
| monarx_4             =
| orınbasarı_4         =
| kancler_4            =
| parlament_4          =
| lider_4              =
| hákim_4              =       
| hákim járdemshisi_4  =
| húkimdar_4           =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4        =
| waqıtsha_4           =
| qarsılas_4           =
| aldınǵı isker_4      =
| keyingi isker_4      =
| aldınǵısı_4          = 
| keyingisi_4          = 
| taj kiygiziw sánesi_4 = 
| 1belgiatı_4          = 
| 1tekstatı_4          = 
| 2belgiatı_4          = 
| 2tekstatı_4          =  
| 3belgiatı_4          = 
| 3tekstatı_4          = 
| 4belgiatı_4          = 
| 4tekstatı_4          = 
| 5belgiatı_4          = 
| 5tekstatı_4          = 
| qatarlıq sanı_5      =
| lawazım_5            =
| bayraq_5             =
| bayraq2_5            =
| lawazımdaǵı atı_5    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5            =
| prezident_5          =
| vice-prezident_5     =
| gubernator_5         =
| vice-gubernator_5    =
| ministr_5            =
| premyer-ministr_5    =
| birinshi ministr_5   =
| monarx_5             =
| orınbasarı_5         =
| kancler_5            =
| parlament_5          =
| lider_5              =
| hákim_5              =
| hákim járdemshisi_5  =
| húkimdar_5           =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5        =   
| waqıtsha_5           =
| qarsılas_5           =
| aldınǵı isker_5      =
| keyingi isker_5      =
| aldınǵısı_5          = 
| keyingisi_5          =  
| taj kiygiziw sánesi_5 = 
| 1belgiatı_5          =  
| 1tekstatı_5          = 
| 2belgiatı_5          = 
| 2tekstatı_5          = 
| 3belgiatı_5          = 
| 3tekstatı_5          = 
| 4belgiatı_5          = 
| 4tekstatı_5          = 
| 5belgiatı_5          =  
| 5tekstatı_5          = 
| qatarlıq sanı_6      =
| lawazım_6            =
| bayraq_6             =
| bayraq2_6            =
| lawazımdaǵı atı_6    =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6            =
| prezident_6          =
| vice-prezident_6     =
| gubernator_6         =
| vice-gubernator_6    =
| ministr_6            =
| premyer-ministr_6    =
| birinshi ministr_6   =
| monarx_6             =
| orınbasarı_6         =
| kancler_6            =
| parlament_6          =
| lider_6              =
| hákim_6              =
| hákim járdemshisi_6  =
| húkimdar_6           =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6        = 
| waqıtsha_6           =
| qarsılas_6           =
| aldınǵı isker_6      =
| keyingi isker_6      =
| aldınǵısı_6          = 
| keyingisi_6          = 
| taj kiygiziw sánesi_6 = 
| 1belgiatı_6          = 
| 1tekstatı_6          = 
| 2belgiatı_6          = 
| 2tekstatı_6          = 
| 3belgiatı_6          = 
| 3tekstatı_6          = 
| 4belgiatı_6          =  
| 4tekstatı_6          = 
| 5belgiatı_6          = 
| 5tekstatı_6          =  
| aytılıwı             =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi      = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı        = [[Vena]], [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı   = [[Vena]], [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi  =
| jerlengen ornı       =
| dinastiyası          = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı           =
| milleti              =
| partiya              =
| basqa partiya        =
| boyı                 =
| ómirlik joldası      = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları             = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf&lt;br&gt;'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi                = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası                = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı       =
| qatnasıqları         =
| tuwısqanları         =
| jasaw ornı           =
| dini                 =
| bilim alǵan jeri     =
| qánigeligi           =
| kásibi               =
| belgili isleri       =
| aylıǵı               =
| kabinet              =
| komitetler           =
| portfolio            =
| ilimiy ataǵı         =
| ataǵı                =
| maǵlıwmatı           =
| sıylıqları           =
| blanka1              =
| tekst1               =
| blanka2              =
| tekst2               =
| blanka3              =
| tekst3               =
| blanka4              =
| tekst4               =
| blanka5              =
| tekst5               =
| qolı                 = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt                 =
| laqabı               =
| tiyisliligi          =
| armiya túri          =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları    =
|áskeriy_blanka1       =
|áskeriy_tekst1        =
|áskeriy_blanka2       =
|áskeriy_tekst2        =
|áskeriy_blanka3       =
|áskeriy_tekst3        =
|áskeriy_blanka4       =
|áskeriy_tekst4        =
|áskeriy_blanka5       =
|áskeriy_tekst5        =
| modul                =
| modul2               =
| modul3               =
| modul4               =
| modul5               =
| túsindirmeler        =
| sáne                 =
| jıl                  =
| derek                =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Tereziyanıń]] úshinshi balası.

== Biografiyası ==
Vena qalasında tuwılǵan. Imperator Franc I nıń ekinshi balası Karl óliminen keyin Toskaniya taxtında atasının orınbasarı etip tayınlandı hám ákesi óliminen keyin 1765-jıl 18-avgustta Pyotr Leopold I atı menen Toskaniyanı basqarıwǵa kiristi.

Dáslep imperator hayal, markiz Bott hám graf Rozenbergtiń isenimli basshılıǵında, keyinirek óz betinshe Leopold ortasha, biraq izbe-iz ekonomikalıq hám sociallıq reformalardı ámelge asırdı. Sheshekke qarsı sistemalı shanshıw ótkerile basladı. Onıń basshılıǵında 1786-jıl 30-noyabrde Toskaniya Ullı gercoglıǵında ólim jazası biykar etildi (1769-jıldan baslap ólim jazasına haqıyqıy moratoriy engizilgen edi)&lt;ref&gt;[http://www.krugosvet.ru/node/36047 ЛЕОПОЛЬД 1747—1792 II] {{Wayback|url=http://www.krugosvet.ru/node/36047 |date=20170215023323 }} — статья из энциклопедии «Кругосвет»&lt;/ref&gt;.

1790-jılı Leopold perzentsiz aǵasınan keyin imperator taxtın iyeledi. Mámleket pútkilley buzılıwǵa ushıraǵan edi. Leopold qatlamlıq, milliy hám klerikalıq narazılıqlardı tınıshlandırıwǵa háreket etti, biraq sonıń menen birge ózinen aldıńǵı reformashınıń kóplegen paydalı reformaların (sonıń ishinde, diyxanlar reformaların) biykarladı. Belgiya hám Vengriyada kóterilis bastırıldı; Reyxenbax shártnaması (1790-jıl iyul) menen Prussiyanı Polshadaǵı satıp alıwlardan uslap turiwǵa eristi; Avstriya-Turkiya urısı 1791-jılı Sisto pitimi menen juwmaqlandı.

== Derekler ==
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]</text>
      <sha1>8o2siqmtcr2jrfhnw4nibx06zzvgoem</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ITunes</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25527</id>
    <revision>
      <id>123907</id>
      <timestamp>2025-07-02T20:49:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <comment>«[[:en:Special:Redirect/revision/1297510788|ITunes]]» betinen awdarılıp jaratıldı</comment>
      <origin>123907</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51567" sha1="dcg9xld1137s4cpvy5pag61ysfh4f8l" xml:space="preserve">'''iTunes''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen islep shıǵarılǵan media pleyer, media kitapxana hám mobil qurılmalardı basqarıw (MDM) utilitası. Ol [[macOS]] hám [[Microsoft Windows|Windows]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemalarında]] isleytuǵın jeke kompyuterlerde cifrlı multimediyanı satıp alıw, oynatıw, júklep alıw hám shólkemlestiriw ushın qollanıladı hám CDlerden qosıqlardı kóshirip alıw, sonday-aq dinamikalıq, aqıllı pleylistlerden kontent oynatıw ushın da paydalanılıwı múmkin. Ol dawıstı optimallastırıw hám iTunes kitapxanaların sımsız bólisiw opciyaların óz ishine aladı.

iTunes 2001-jılı 9-yanvarda Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] tárepinen járiyalandı. Onıń dáslepki hám tiykarǵı baǵdarı muzıka bolıp, Mac paydalanıwshılarınıń muzıka kollekciyaların shólkemlestiriw hám saqlaw imkaniyatın usınatuǵın kitapxanası bar edi. 2003-jılı cifrlı muzıkanı satıp alıw hám júklep alıw ushın iTunes Store qosılıwı hám programmanıń Windows versiyasınıń shıǵıwı menen, ol Appledıń iPod media pleyerleri liniyasında muzıkanı basqarıw hám basqa funkciyalardı sazlaw ushın keń tarqalǵan quralǵa aylandı, bul keyinirek [[iPhone]] hám iPad shıǵarılǵanda da dawam etti. 2005-jıldan baslap Apple óziniń tiykarǵı muzıka funkciyaların cifrlı video, podkastlar, elektron kitaplar hám [[App Store|iOS App Store]] dúkanınan satıp alınǵan mobil qosımshalar menen qollap-quwatlawdı keńeytti. 2011-jılı iOS 5 shıqqannan berli, bul qurılmalar iTunesqa azıraq ǵárezli bolıp qaldı, degen menen onı mazmunın rezervlew ushın ele de paydalanıwǵa boladı.

Dáslepki jılları jaqsı qabıl etilgenine qaramastan, iTunes óziniń dáslepki muzıkaǵa baǵdarlanǵan funkciyalarınan tısqarı funkciyalardı qamtıǵan, paydalanıwshı tájiriybesiniń tolıp ketkenligi ushın barǵan sayın kóbirek sınǵa ushıradı. macOS Catalina isleytuǵın Mac-lardan baslap, iTunes bólek qosımshalar, yaǵnıy Muzıka, Podkastlar hám TV menen almastırıldı, al Finder hám Apple Devices qurılmalardı basqarıw múmkinshiliklerin óz qolına aldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|bet=Apple breaks up iTunes, creates separate Podcasts, TV, and Music apps for macOS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024406/https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Carman|at=Ashley|sáne=June 3, 2019|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|bet=Apple Is Officially Killing iTunes, Replacing It With Three Dedicated Media Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024426/https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Roettgers|at=Janko|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=Variety|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|bet=Apple to replace iTunes for Windows with Music, TV, and Devices apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230130073124/https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|arxivsáne=January 30, 2023|sáne=January 13, 2023|jumıs=GSMArena.com|qaralǵan sáne=January 30, 2023}}&lt;/ref&gt;. Bul ózgeris Windows yamasa eski macOS versiyalarında isleytuǵın iTunesqa tásir etpedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|bet=Apple's iTunes Store, iTunes App for Windows Aren't Going Away|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211124090137/https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|arxivsáne=November 24, 2021|avtor=Spangler|at=Todd|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=[[Variety (magazine)|Variety]]|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;.

2024-jıldıń fevral ayında Windows ushın iTunestıń kópshilik funkciyaları Apple TV, Muzıka hám Apple Devices qosımshalarına bólindi. Qosımshalar ornatılǵanda, iTunes ele de podkastlar hám audiokitaplar ushın qollanıladı, sebebi házirgi waqıtta Apple Podkastlarınıń Windows versiyası joq&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|bet=Apple Officially Splits iTunes for Windows Into Apple Music, TV, and Devices Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240510143502/https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|arxivsáne=May 10, 2024|sáne=2024-02-07|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2024-02-08}}&lt;/ref&gt;. Windows ushın iTunes ele de qollap-quwatlanadı hám ele de qáwipsizlik hám iOS qurılma drayverlerin jańalawların aladı.

== Tariyxı ==
1999-jılı Casady &amp; Greene tárepinen shıǵarılǵan SoundJam MP, keyingi jılı [[Apple Inc.|Apple]] onı satıp alǵanda «iTunes» dep qayta ataldı. Programmalıq támiynattıń tiykarǵı baǵdarlamashıları satıp alıwdıń bir bólimi retinde Appleǵa ótti hám SoundJam-nıń paydalanıwshı interfeysin ápiwayılastırdı, CDlerdi jazıw múmkinshiligin qostı hám onıń jazıp alıw funkciyası menen temanı qollap-quwatlawın alıp tasladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|bet=The Song Is Over for SoundJam|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190402152452/https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|arxivsáne=April 2, 2019|avtor=Seff|at=Jonathan|sáne=May 1, 2001|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Levy|first=Steven|url=|title=The Perfect Thing: How the iPod Shuffles Commerce, Culture, and Coolness|date=2006|publisher=[[Simon and Schuster]]}}&lt;/ref&gt;. iTunestıń birinshi versiyası, reklama retinde «Dúnyadaǵı eń jaqsı hám eń ańsat paydalanılatuǵın Jukebox programmalıq támiynatı»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|bet=iTunes through the ages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014226/https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cheng|at=Jacqui|sáne=November 23, 2012|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; dep atalǵan, 2001-jılı 9-yanvarda járiyalandı&lt;ref name=&quot;History&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|bet=15 years of iTunes: A look at Apple's media app and its influence on an industry|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014254/https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=January 9, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. iTunestıń keyingi relizleri kóbinese jańa apparatlıq támiynat qurılmaları menen birge keldi hám basqıshpa-basqısh «aqıllı pleylistler», iTunes Store hám jańa audio formatlar sıyaqlı jańa funkciyalardı qollap-quwatlawdı óz ishine aldı.

=== Platformanıń qoljetimliligi ===
Apple 2003-jılı 16-oktyabrde Windows ushın iTunestı shıǵardı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|bet=Apple Launches iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210109084502/https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|arxivsáne=January 9, 2021|sáne=October 16, 2003|jumıs=Apple Newsroom|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

2018-jılı 26-aprelde iTunes [[Windows 10]] ushın Microsoft Store dúkanında shıǵarıldı,&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Warren|first=Tom|date=April 26, 2018|title=iTunes is now available in the Microsoft Store for Windows 10|work=[[The Verge]]|url=https://www.theverge.com/2018/4/26/17287260/itunes-windows-10-microsoft-store-download|access-date=April 26, 2018}}&lt;/ref&gt; bul tiykarınan onı tek Microsoft Storedan programmalıq támiynat ornatıwǵa ruqsat beretuǵın etip sazlanǵan Windows 10 qurılmalarına ornatıwǵa múmkinshilik beriw ushın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|bet=Apple is bringing iTunes to the Windows Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201238/https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Warren|at=Tom|sáne=May 11, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Basqa platformalar ushın Windows versiyalarınan ayırmashılıǵı, ol dúkanda tarqatıw ushın texnikalıq talaplar sebepli kóbirek ǵárezsiz (Bonjour sıyaqlı fon járdemshi xızmetlerin ornatpaydı) hám Apple Programmalıq támiynat jańalanıwı ornına dúkan arqalı avtomatik túrde jańalanadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|bet=Apple iTunes: Standalone vs. Microsoft Store Edition|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201016073231/https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|arxivsáne=October 16, 2020|sáne=January 23, 2019|til=en-US|jumıs=ElcomSoft blog|qaralǵan sáne=October 9, 2020}}&lt;/ref&gt;.

iTunestıń roli ǵárezsiz qosımshalar, Apple Muzıka, Apple Podkastlar, Apple Kitaplar hám Apple TV menen almastırıldı; macOS 10.15 Catalina-dan baslap iPhone, iPod hám iPad basqarıwı Finderge integraciyalandı hám [[Windows 10]]-nan baslap Apple Devices retinde payda boldı&lt;ref name=&quot;appledevices2024&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/118290|bet=Download iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240606030542/https://support.apple.com/en-us/118290|arxivsáne=June 6, 2024|jumıs=[[Apple, Inc]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;appledevicesverge2024&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|bet=Apple moves away from iTunes on PC with new Windows apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240529000914/https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|arxivsáne=May 29, 2024|avtor=Warren|at=Tom|sáne=February 8, 2024|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}&lt;/ref&gt;.

== Muzıka kitapxanası ==
iTuneste muzıka kitapxanası bar. Hár bir trektiń metamaǵlıwmat dep atalatuǵın atributları bar, olardı paydalanıwshı redaktorlay aladı, sonıń ishinde atqarıwshınıń, albomnıń hám janrdıń atın, shıǵarılǵan jılın, muqabasın hám basqa qosımsha sazlawlardı ózgertiw&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|bet=Clean up and organize your iTunes music library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014027/https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Elliott|at=Matt|sáne=April 30, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|bet=How I edit track metadata in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014236/https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Miller|at=Dan|sáne=February 13, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Programmalıq támiynat cifrlı audio treklerdi importlawdı qollap-quwatlaydı, olardı keyin [[iOS]] qurılmalarına ótkiziwge boladı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|bet=How to Import Downloaded Music to iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201439/https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Costello|at=Sam|sáne=October 4, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;sonday-aq CD-lerden kontentti kóshirip alıwdı da qollap-quwatlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|bet=Use iTunes to Copy CDs to Your iPhone or iPod|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=June 13, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|bet=How to rip CDs with iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014244/https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Breen|at=Christopher|sáne=January 12, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. iTunes WAV, AIFF, Apple Lossless, AAC hám MP3 audio formatların qollap-quwatlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3053566/software/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|bet=The complete guide to using iTunes with lossless audio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161623/https://www.macworld.com/article/227769/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=April 14, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Ol audio CD-ler ushın trek atları dizimin usınıw ushın Gracenote muzıka maǵlıwmatlar bazasın paydalanadı. Paydalanıwshılar CD-den kontentti kóshirip alǵanda, iTunes qosıqlardı Gracenote xızmeti menen sáykeslendiriwge háreket etedi. Óz betinshe basıp shıǵarılǵan CDler yamasa belgili emes dawıs jazıw kompaniyalarınıń CDleri ushın iTunes ádette treklerdi tek nomerlengen jazıwlar («Trek 1» hám «Trek 2») retinde belgili emes atqarıwshınıń atı joq albomında kórsetedi, bul maǵlıwmatlardı qoldan kirgiziwdi talap etedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|bet=What To Do When iTunes Doesn't Have CD Names for Your Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180711152001/https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|arxivsáne=July 11, 2018|avtor=Costello|at=Sam|sáne=March 28, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

Fayl metamaǵlıwmatları paydalanıwshılardıń kitapxanalarında, sonıń ishinde albom, atqarıwshı, janr, kompozitor hám basqalar sıyaqlı qatarlarda kórsetiledi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|bet=How to browse iTunes by artist and album|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201443/http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bove|at=Tony|jumıs=[[For Dummies]]|baspaxana=[[John Wiley &amp; Sons]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar túrli qatarlardı iske qosıwı yamasa óshiriwi múmkin, sonday-aq kórinis sazlawların ózgerte aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|bet=How to change iTunes playlist view|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201440/http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=August 21, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Arnawlı pleylistler ===
2004-jılı usınılǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|bet=iTunes 4.5: Hits and Misses|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014229/https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Snell|at=Jason|sáne=April 28, 2004|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; «Party Shuffle» kitapxanadan tosınnan oynaw ushın treklerdi tańlaytuǵın edi, degen menen paydalanıwshılar qosıqtı ótkizip jiberip, dizimdegi keyingisine ótiw ushın túymeni basa alatuǵın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|bet=Doing the iTunes shuffle|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014143/https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=February 5, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya keyinirek «iTunes DJ» dep qayta ataldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|bet=Happy Birthday, iTunes: Here's How Apple's Media App Has Changed Over 14 Years|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201447/http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hahn|at=Jason Duaine|sáne=January 10, 2015|jumıs=[[Complex (magazine)|Complex]]|baspaxana=[[Verizon Hearst Media Partners]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; sońınan pútkilley toqtatıldı, onıń ornına ádewir ápiwayı «Up Next» funkciyası keldi, ol «iTunes DJ» funkciyalarınıń ayırımların joǵaltqan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|bet=Using the Up Next Feature in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=February 9, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

2008-jılı iTunes 8-de usınılǵan «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanasınan «bir-birine júdá sáykes keletuǵın» qosıqlardan avtomat túrde pleylist jarata aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|bet=Apple rocks out, announces new iPods, iTunes 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014200/https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Chartier|at=David|sáne=September 9, 2008|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanası haqqındaǵı informaciyanı Appleǵa anonim túrde jiberedi hám waqıt ótiwi menen óziniń usınıs sistemasın jetilistiredi. Ol sonıń menen birge kitapxanadaǵı «boslıqlardı» toltırıw ushın satıp alıwlardı da usınıwı múmkin&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Dumas|first=Daniel|date=September 9, 2008|title=Let's rock: Apple unveils new iPod, Genius playlists, HDTV, NBC|url=https://www.wired.com/2008/09/apple-event-let/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya 2009-jılı iTunes 9 menen jańalanıp, belgili bir muzıka janrlarına tiykarlanǵan pleylistler jaratatuǵın «Genius Mixes» funkciyasın usındı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|bet=Tip: Update Genius in iTunes 9 to Access Genius Mixes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201445/https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Cox|at=Tim|sáne=September 9, 2009|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|bet=iTunes 9 Genius Mixes: You don't need to be a genius to create 'em|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014230/https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Sande|at=Steven|sáne=September 11, 2009|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

«Aqıllı pleylistler» – bul [[maǵlıwmatlar bazası]] sorawına uqsas, sáykeslestirilgen tańlaw kriteryaları dizimine tiykarlanıp kitapxananı avtomat túrde filtrlewge sazlanıwı múmkin bolǵan pleylistler toparı. Aqıllı pleylistti basqarıw ushın bir neshe kriteryalar kirgiziliwi múmkin&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gardiner|first=Bryan|date=September 3, 2013|title=Use Smart playlists to keep your iPhone filled with your newest music|url=https://www.wired.com/2013/09/itunes-smart-playlist/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Tańlaw kriteryalarına mısallar retinde Rojdestvo muzikası sıyaqlı janr, jaqında oynalmaǵan qosıqlar yamasa belgili bir waqıt aralıǵında paydalanıwshı eń kóp tıńlaǵan qosıqlar kiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://lifehacker.com/355743/top-10-itunes-smart-playlists|bet=Top 10 iTunes Smart Playlists|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161622/https://lifehacker.com/top-10-itunes-smart-playlists-355743|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Trapani|at=Gina|sáne=February 13, 2008|jumıs=[[Lifehacker]]|baspaxana=[[Univision Communications]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Kitapxana menen bólisiw ===
«Home Sharing» (Úyde bólisiw) funkciyası arqalı paydalanıwshılar ózleriniń iTunes kitapxanasın sımsız bólise aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|bet=How to share your iTunes music library on a home network|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201404/https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Rawlinson|at=Nik|sáne=June 13, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Kompyuterdiń qorǵanıw diywalları tarmaq trafigine ruqsat beriwi kerek, al paydalanıwshılar iTunes sazlawlar menyusında bólisiwdi arnawlı túrde iske qosıwı kerek. Sonday-aq, Internetsiz kontentti ótkere alatuǵın [[iOS]] qosımshaları da bar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|bet=How to share your iTunes library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201257/https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Prindle|at=Drew|sáne=April 4, 2013|jumıs=[[Digital Trends]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Sonıń menen birge, paydalanıwshılar tarmaqqa jalǵanǵan saqlaw sistemasın ornata aladı hám sol saqlaw sistemasına qosımsha arqalı jalǵana aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|bet=How to Share Your iTunes Library Among Multiple Devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201211/http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=February 16, 2017|jumıs=[[PC Magazine]]|baspaxana=[[Ziff Davis]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Dawıstı qayta islew ===
iTunes dawıstı qayta islew funkciyaların, mısalı, ekvalizaciya, «dawıstı jaqsılaw» hám crossfade (birewinen ekinshisine áste ótiw) sıyaqlı funkciyalardı óz ishine aladı. Sonday-aq, Sound Check dep atalatuǵın funkciya da bar, ol kitapxanadaǵı barlıq qosıqlardıń oynatıw dawısın birdey dárejege normallastıradı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|bet=How to improve sound quality in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201450/https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kessler|at=Topher|sáne=December 4, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|bet=How to tweak your sound in iTunes and on iOS devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014238/https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=June 6, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Onlayn muzıka funkciyası ==

=== iTunes Store ===
2003-jılı 28-aprelde usınılǵan iTunes Music Store paydalanıwshılarǵa qosıqlardı satıp alıwǵa hám júklep alıwǵa múmkinshilik berdi, iske qosılǵanda 200,000 trek qoljetimli boldı. Birinshi háptede klientler bir millionnan aslam qosıq satıp aldı. Satıp alınǵan muzıka cifrlı huqıqlardı basqarıw (DRM) dep atalatuǵın shifrlaw qatlamı FairPlay menen qorǵalǵan edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|bet=How FairPlay Works: Apple's iTunes DRM Dilemma|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170927030905/http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|arxivsáne=September 27, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=February 26, 2007|jumıs=RoughlyDrafted|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Satıp alınǵan fayllardı oynata alatuǵın qurılmalardı shekleytuǵın DRM-di qollanıw,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|bet=How iTunes Movie DRM-Removal Software Keeps Me Honest|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206005923/https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Hamilton|at=Dave|sáne=September 2, 2015|jumıs=The Mac Observer|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; qorǵaw mexanizmin alıp taslaw háreketlerin oyattı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|bet=The iTunes DRM Removal Saga: NoteBurner and a Look Back at Requiem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171220140209/https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|arxivsáne=December 20, 2017|avtor=Tanous|at=Jim|sáne=September 2, 2015|jumıs=TekRevue|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Aqırında, 2007-jıldıń fevral ayında bas direktor Stiv Djobstıń muzıka sanaatına jollaǵan ashıq xatınan keyin,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|bet=Steve Jobs 'Thoughts on Music' – Asks for No Digital Rights Management|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201444/https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=February 6, 2007|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple 2007-jıldıń aprel ayında iTunes Store-da DRM-sız muzıka toplamın usındı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|bet=EMI, Apple To Sell DRM-Free Music for $1.29/song|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201437/https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Arrington|avtorsilteme=Michael Arrington|at=Michael|sáne=April 2, 2007|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; sonnan keyin 2009-jıldıń yanvar ayında pútkil muzıka katalogın DRM-sız shıǵardı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|bet=Apple drops DRM copy protection from millions of iTunes songs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140204034137/http://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|arxivsáne=February 4, 2014|avtor=Johnson|at=Bobbie|sáne=January 6, 2009|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== iTunes in the Cloud hám iTunes Match ===
2011-jıldıń iyun ayında Apple «iTunes in the Cloud» (Bulttaǵı iTunes) járiyaladı, onda muzıka satıp alıwları Appledıń serverlerinde saqlanıp, jańa qurılmalarda avtomatik júklep alıw ushın qoljetimli etildi. Paydalanıwshı iyelik etetuǵın muzıka ushın, mısalı, CD-lerden kóshirilgen kontent ushın, kompaniya «iTunes Match» funkciyasın usındı, ol kontentti Appledıń serverlerine júkley aladı, onı óz katalogı menen sáykeslendire aladı, sapasın 256 kbit/s AAC formatına ózgerte aladı hám onı basqa qurılmalarda qoljetimli ete aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|bet=iTunes in the Cloud beta available today, iTunes Match lets you 'upload' the tracks you already own for $24.99 a year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180920045434/https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|arxivsáne=September 20, 2018|avtor=Ziegler|at=Chris|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|bet=iTunes Match: Apple announces its cloud based music service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201303/https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Myers|at=Courtney Boyd|sáne=June 6, 2011|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Internet radio, iTunes Radio hám Apple Music ===
iTunes dáslep shıqqanda, ol Kerbango Internet radio tuner xızmetin qollap-quwatlaytuǵın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|bet=Why Apple's iTunes Is Still Fundamentally Flawed, Even In iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201615/https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gray|at=Tyler|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]|baspaxana=Mansueto Ventures|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2013-jıldıń iyun ayında kompaniya iTunes Radio dep atalatuǵın biypul muzıka aǵımı xızmetin járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|bet=Apple arrives (late?) to music streaming with iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201413/http://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gross|at=Doug|sáne=June 11, 2013|jumıs=[[CNN]]|baspaxana=[[Turner Broadcasting System]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2015-jıldıń iyun ayında Apple jazılıwǵa tiykarlanǵan muzıka aǵımı xızmeti Apple Music-ti járiyaladı hám keyinirek oǵan iTunes Radio funkciyasın biriktirdi. Apple Music tárepinen iTunes arqalı usınılǵan muzıka trekleri 256 kbit/s AAC anıqlıǵında qoljetimli. Apple Music qosımshası sonıń menen birge janlı muzıka radio stanciyası bolǵan Apple Music 1-di de biriktiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|bet=Apple announces its streaming music service, Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200330163713/https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|arxivsáne=March 30, 2020|avtor=Popper|at=Ben|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Basqıshpa-basqısh toqtatıw ===
2024-jılǵa kelip, Apple iTunestıń ornına úsh arnawlı qosımsha, Muzıka, Podkastlar hám TV-ge ótiwdi basqıshpa-basqısh ámelge asırmaqta, biraq iTunes Store ele de saqlanıp qaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://cordcuttersnews.com/apple-is-finally-getting-rid-of-the-last-vestige-of-itunes/|bet=Apple is Getting Closer to Phasing Out iTunes Completely|sáne=December 11, 2023}}&lt;/ref&gt;.

== Basqa ózgeshelikler ==

=== Video ===
2005-jıldıń may ayında iTunes 4.8 shıǵarılıwı menen iTunes-ke video qollap-quwatlawı usınıldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|bet=iTunes 4.8 adds video support, Yorkdale store photos, more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201433/http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=May 9, 2005|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|bet=Apple releases iTunes 4.8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230123124751/https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|arxivsáne=January 23, 2023|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=January 23, 2023}}&lt;/ref&gt; degen menen ol albom satıp alıwlarınıń bir bólimi bolǵan bonus funkciyaları menen sheklengen edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|bet=Today in Apple history: iTunes experiments with video downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201624/https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Dormehl|at=Luke|sáne=May 9, 2017|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi oktyabr ayında Apple iTunes Storedan satıp alınǵan video kontentti satıp alıw hám kóriwdi qollap-quwatlaytuǵın iTunes 6-nı usındı&lt;ref name=&quot;Movies in store&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|bet=Apple Releases iTunes 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014257/https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Honan|at=Mathew|sáne=October 12, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Iske qosılǵanda, dúkanda ABC tarmaǵınıń «Úmitsiz úy biykeleri» (Desperate Housewives) hám «Joǵalǵanlar» (Lost) sıyaqlı ataqlı shouları, sonday-aq Disney kanalınıń «Bul Reyven» (That's So Raven) hám «Zek penen Kodidiń Syuita Ómiri» (The Suite Life of Zack &amp; Cody) serialları usınıldı. Bas direktor Stiv Djobs baspasózge bılay dedi: «Biz video ushın muzıka ushın islegenimizdi islep atırmız — biz onı satıp alıwdı hám júklep alıwdı, kompyuterińizde oynatıwdı hám iPodıńızda ózińiz benen alıp júriwdi ańsat hám qoljetimli etip atırmız».

2008-jılı Apple hám tańlanǵan kinostudiyalar «iTunes Digital Copy» (iTunes cifrlı nusqası) funkciyasın usındı, bul tańlanǵan DVD hám Blu-ray disklerinde iTunes hám oǵan baylanıslı media pleyerlerde cifrlı nusqa alıwǵa múmkinshilik berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|bet=First Look: iTunes Digital Copy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014138/https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=January 22, 2008|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|bet=Lionsgate joins Apple's Digital Copy for iTunes program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201259/http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=March 10, 2008|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|bet=iTunes Digital Copy redemptions from non-4K Blu-rays appear to support 4K streaming on new Apple TV|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201406/http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=September 22, 2017|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Podkastlar ===
[[Fayl:Podcasts_(iOS).svg|nobaý|75x75 nükte|Appledıń podkasttı bildiriw ushın paydalanatuǵın belgisi]]
2005-jıldıń iyun ayında Apple iTunes-ti podkastlardı qollap-quwatlaw funkciyası menen jańaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|bet=The 10 best ever podcasts|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Naughton|at=Pete|sáne=June 14, 2015|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Podcasts how-to&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|bet=iTunes 4.9 First Look: Apple takes on Podcasting|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014241/https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Farivar|at=Cyrus|sáne=June 28, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar podkastlarǵa jazıla aladı, jańalanıw jiyiligin ózgerte aladı, qansha epizod júklep alıwdı hám neshewin óshiriwdi belgiley aladı.

Qosıqlarǵa uqsas, «Aqıllı pleylistler» pleylisttegi podkastlardı basqarıw ushın paydalanılıwı múmkin, sáne hám tıńlanǵan sanı sıyaqlı kriteryalardı belgilep&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|bet=How to: Create a smart podcast playlist in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014202/https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Schramm|at=Mike|sáne=February 1, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

[[Apple Inc.|Apple]] podkastingtiń dáslepki rawajlanıwınıń tiykarǵı túrtki bolıwshısı dep tán alınadı&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Podcasting is Going Mainstream|url=https://www.forbes.com/sites/bradadgate/2019/11/18/podcasting-is-going-mainstream/#5f92fb891699|access-date=May 25, 2020}}&lt;/ref&gt;.

=== Qosımshalar ===
2008-jılı 10-iyulda Apple óziniń [[iOS]] operaciyalıq sisteması ushın jergilikli mobil qosımshalardı usındı. iOSta arnawlı App Store qosımshası qosımshalardı kóriw, júklep alıw, jańalaw hám basqasha basqarıw ushın dúkan retinde xızmet etti, al kompyuterlerdegi iTunes-te bólek qosımsha ornına arnawlı qosımshalar bólimi bar edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|bet=The App Store turns five: A look back and forward|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014248/https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=July 8, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2017-jıldıń sentyabr ayında Apple iTunes-ti 12.7 versiyasına jańalap, sol processte App Store bólimin alıp tasladı&lt;ref name=&quot;cutting the bloat&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|bet=Apple starts cutting the bloat from iTunes by removing iOS App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171213043031/https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|arxivsáne=December 13, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=September 12, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|bet=Apple's iTunes removes iOS App Store from desktop version|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171214184718/http://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|arxivsáne=December 14, 2017|avtor=Smith|at=Jake|sáne=September 13, 2017|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi ayda App Store funkciyasın saqlap qalǵan iTunes 12.6.3 shıǵarıldı, 9to5Mac basılımı bul ekinshi relizdiń Apple tárepinen «ishki qosımshalardı jaylastırıw menen shuǵıllanatuǵın ayırım biznesler ushın zárúr» dep poziciyalanǵanın atap ótti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|bet=Apple still offers an iTunes version with App Store, Ringtones and other features removed in 'focused' iTunes 12.7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013938/https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[9to5Mac]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|bet=Apple Quietly Releases iTunes 12.6.3 With Built-In App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201402/https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== iTunes U ===
2007-jıldıń may ayında Apple iTunes Store arqalı AQSHtıń eń jaqsı kolledjlerinen alınǵan universitet lekciyaların jetkerip beretuǵın «iTunes U» iske qosılǵanın járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014203/https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cohen|at=Peter|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217015714/https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McNulty|at=Scott|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2017-jıldıń avgust ayındaǵı iTunes 12.7 versiyası menen iTunes U kollekciyaları Podkastlar qosımshasınıń bir bólimine aylandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|bet=iTunes U Collections Will Move to Apple Podcasts From September|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201321/https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=August 21, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2020-jılı 10-iyunda Apple iTunes U 2021-jıldıń aqırında toqtatılatuǵının rásmiy túrde járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|bet=iTunes U – June 2020 Update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201024190914/https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|arxivsáne=October 24, 2020|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=August 8, 2020}}&lt;/ref&gt;.

=== Apple mobil qurılmaları menen baylanısıw ===
iTunes dáslepki [[iPhone]] hám iPad qurılmaların aktivlestiriw ushın talap etilgen. 2008-jıldıń iyun ayındaǵı [[iPhone 3G]]-den baslap, aktivlestiriw iTunes-ti talap etpedi, satıw noqatında aktivlestiriwdi paydalandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|bet=iPhone 3G: the details you never wanted to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170719025838/http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|arxivsáne=July 19, 2017|avtor=Geller|at=Jonathan|sáne=June 9, 2008|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi iPhone modelleri iTunes-ti paydalanbay-aq óz betinshe aktivlestirilip, sazlanıwı múmkin.

iTunes sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa ózleriniń Apple mobil qurılmalarınıń mazmunın, mısalı muzıka, súwretler, videolar, qońıraw dawısları hám qurılma sazlawların rezervlewge hám qayta tiklewge,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|bet=How to back up your iPhone with or without iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220525175643/https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|arxivsáne=May 25, 2022|avtor=Krasnoff|at=Barbara|sáne=September 15, 2021|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=May 25, 2022}}&lt;/ref&gt; sonday-aq qurılmalarınıń programmalıq támiynatın (firmware) qayta tiklewge de múmkinshilik beredi. Biraq, iTunes 12.7 versiyasınan baslap, qosımshalar endi iTunes járdeminde satıp alınıp, ornatıla almaydı.

=== Ping ===
2010-jıldıń sentyabr ayında iTunes 10 shıǵarılıwı menen Apple iTunes Ping-ti járiyaladı, onı bas direktor Stiv Djobs «sociallıq muzıka ashılıwı» dep sıpatladı. Onda [[Facebook|Facebooktı]] esletetuǵın profiller hám basqa paydalanıwshılardı baqlaw múmkinshiligi sıyaqlı funkciyalar bar edi&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Albanesius |first=Chloe |date=September 1, 2010 |title=Apple Goes Social with 'Ping' Inside iTunes 10 |url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171217014025/https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |archive-date=December 17, 2017 |access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Ping 2012-jıldıń sentyabr ayında toqtatıldı&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Moscaritolo |first=Angela |date=September 13, 2012 |title=Apple Shutting Down iTunes Ping on Sept. 30 |url=http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171216202657/http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |archive-date=December 16, 2017 |access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Sın ==

=== Qáwipsizlik ===
The Telegraph basılımı 2011-jıldıń noyabr ayında Appledıń 2008-jıldan berli ruqsatsız úshinshi táreplerge paydalanıwshılardıń iTunes programmalıq támiynatına «jańalanıwlar» ornatıwǵa múmkinshilik beretuǵın qáwipsizlik kemshiliginen xabardar ekenin xabarladı. Apple bul máseleni Telegraphtıń esabatınan aldın dúzetti hám ǵalaba xabar qurallarına «Paydalanıwshılarımızdıń qáwipsizligi hám qupıyalılıǵı júdá áhmiyetli» dep ayttı, degen menen bunı qáwipsizlik izertlewshisi Brayan Krebs gúman astına aldı, ol basılımnıń aytıwınsha: «Belgili bir qáwipsizlik izertlewshisi Appleǵa bul qáwipli kemshilik haqqında 2008-jıldıń ortasında eskertken edi, biraq kompaniya bul kemshilikti dúzetiw ushın 1,200 kúnnen aslam kútti»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|bet=Apple iTunes flaw 'allowed government spying for 3 years'|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Williams|at=Christopher|sáne=November 24, 2011|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Programmalıq támiynattıń buzılıwı ===
iTunes Appledıń onı muzıka pleyerinen hámmesin qamtıytuǵın multimedia platformasına aylandırıw háreketleriniń bir bólimi retinde isinip ketkenligi ushın bir neshe ret ayıplanǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|bet=iTunes is 13 years old—and it's still awful|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201354/https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Wang|at=Amy|sáne=April 28, 2016|jumıs=[[Quartz (publication)|Quartz]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|bet=Opinion: iTunes is now so clunky the only safe solution is to nuke it from orbit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014145/https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Lovejoy|at=Ben|sáne=July 28, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|bet=iTunes Really Is That Bad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013950/https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Meyer|at=Robinson|sáne=July 29, 2015|jumıs=[[The Atlantic]]|baspaxana=[[Emerson Collective]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|bet=The top ten reasons iTunes sucks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014056/https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Gilbertson|at=Scott|sáne=November 5, 2008|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. PC Worldtıń burınǵı redaktorı Ed Bott kompaniyanı uqsas ámeliyatları ushın [[Microsoft Windows|Windowsqa]] qarsı reklama hújimlerindegi ekijúzlilikte ayıpladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|bet=Slimming down the bloated iTunes installer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171108102507/http://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|arxivsáne=November 8, 2017|avtor=Bott|at=Ed|sáne=October 3, 2008|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==

[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]</text>
      <sha1>dcg9xld1137s4cpvy5pag61ysfh4f8l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123908</id>
      <parentid>123907</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T20:50:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123908</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51579" sha1="p0b5d7jk7k6lmnwq2cstfquierwbrkm" xml:space="preserve">'''iTunes''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen islep shıǵarılǵan media pleyer, media kitapxana hám mobil qurılmalardı basqarıw (MDM) utilitası. Ol [[macOS]] hám [[Microsoft Windows|Windows]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemalarında]] isleytuǵın jeke kompyuterlerde cifrlı multimediyanı satıp alıw, oynatıw, júklep alıw hám shólkemlestiriw ushın qollanıladı hám CDlerden qosıqlardı kóshirip alıw, sonday-aq dinamikalıq, aqıllı pleylistlerden kontent oynatıw ushın da paydalanılıwı múmkin. Ol dawıstı optimallastırıw hám iTunes kitapxanaların sımsız bólisiw opciyaların óz ishine aladı.

iTunes 2001-jılı 9-yanvarda Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] tárepinen járiyalandı. Onıń dáslepki hám tiykarǵı baǵdarı muzıka bolıp, Mac paydalanıwshılarınıń muzıka kollekciyaların shólkemlestiriw hám saqlaw imkaniyatın usınatuǵın kitapxanası bar edi. 2003-jılı cifrlı muzıkanı satıp alıw hám júklep alıw ushın iTunes Store qosılıwı hám programmanıń Windows versiyasınıń shıǵıwı menen, ol Appledıń iPod media pleyerleri liniyasında muzıkanı basqarıw hám basqa funkciyalardı sazlaw ushın keń tarqalǵan quralǵa aylandı, bul keyinirek [[iPhone]] hám iPad shıǵarılǵanda da dawam etti. 2005-jıldan baslap Apple óziniń tiykarǵı muzıka funkciyaların cifrlı video, podkastlar, elektron kitaplar hám [[App Store|iOS App Store]] dúkanınan satıp alınǵan mobil qosımshalar menen qollap-quwatlawdı keńeytti. 2011-jılı iOS 5 shıqqannan berli, bul qurılmalar iTunesqa azıraq ǵárezli bolıp qaldı, degen menen onı mazmunın rezervlew ushın ele de paydalanıwǵa boladı.

Dáslepki jılları jaqsı qabıl etilgenine qaramastan, iTunes óziniń dáslepki muzıkaǵa baǵdarlanǵan funkciyalarınan tısqarı funkciyalardı qamtıǵan, paydalanıwshı tájiriybesiniń tolıp ketkenligi ushın barǵan sayın kóbirek sınǵa ushıradı. macOS Catalina isleytuǵın Mac-lardan baslap, iTunes bólek qosımshalar, yaǵnıy Muzıka, Podkastlar hám TV menen almastırıldı, al Finder hám Apple Devices qurılmalardı basqarıw múmkinshiliklerin óz qolına aldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|bet=Apple breaks up iTunes, creates separate Podcasts, TV, and Music apps for macOS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024406/https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Carman|at=Ashley|sáne=June 3, 2019|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|bet=Apple Is Officially Killing iTunes, Replacing It With Three Dedicated Media Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024426/https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Roettgers|at=Janko|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=Variety|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|bet=Apple to replace iTunes for Windows with Music, TV, and Devices apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230130073124/https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|arxivsáne=January 30, 2023|sáne=January 13, 2023|jumıs=GSMArena.com|qaralǵan sáne=January 30, 2023}}&lt;/ref&gt;. Bul ózgeris Windows yamasa eski macOS versiyalarında isleytuǵın iTunesqa tásir etpedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|bet=Apple's iTunes Store, iTunes App for Windows Aren't Going Away|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211124090137/https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|arxivsáne=November 24, 2021|avtor=Spangler|at=Todd|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=[[Variety (magazine)|Variety]]|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;.

2024-jıldıń fevral ayında Windows ushın iTunestıń kópshilik funkciyaları Apple TV, Muzıka hám Apple Devices qosımshalarına bólindi. Qosımshalar ornatılǵanda, iTunes ele de podkastlar hám audiokitaplar ushın qollanıladı, sebebi házirgi waqıtta Apple Podkastlarınıń Windows versiyası joq&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|bet=Apple Officially Splits iTunes for Windows Into Apple Music, TV, and Devices Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240510143502/https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|arxivsáne=May 10, 2024|sáne=2024-02-07|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2024-02-08}}&lt;/ref&gt;. Windows ushın iTunes ele de qollap-quwatlanadı hám ele de qáwipsizlik hám iOS qurılma drayverlerin jańalawların aladı.

== Tariyxı ==
1999-jılı Casady &amp; Greene tárepinen shıǵarılǵan SoundJam MP, keyingi jılı [[Apple Inc.|Apple]] onı satıp alǵanda «iTunes» dep qayta ataldı. Programmalıq támiynattıń tiykarǵı baǵdarlamashıları satıp alıwdıń bir bólimi retinde Appleǵa ótti hám SoundJam-nıń paydalanıwshı interfeysin ápiwayılastırdı, CDlerdi jazıw múmkinshiligin qostı hám onıń jazıp alıw funkciyası menen temanı qollap-quwatlawın alıp tasladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|bet=The Song Is Over for SoundJam|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190402152452/https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|arxivsáne=April 2, 2019|avtor=Seff|at=Jonathan|sáne=May 1, 2001|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Levy|first=Steven|url=|title=The Perfect Thing: How the iPod Shuffles Commerce, Culture, and Coolness|date=2006|publisher=[[Simon and Schuster]]}}&lt;/ref&gt;. iTunestıń birinshi versiyası, reklama retinde «Dúnyadaǵı eń jaqsı hám eń ańsat paydalanılatuǵın Jukebox programmalıq támiynatı»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|bet=iTunes through the ages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014226/https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cheng|at=Jacqui|sáne=November 23, 2012|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; dep atalǵan, 2001-jılı 9-yanvarda járiyalandı&lt;ref name=&quot;History&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|bet=15 years of iTunes: A look at Apple's media app and its influence on an industry|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014254/https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=January 9, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. iTunestıń keyingi relizleri kóbinese jańa apparatlıq támiynat qurılmaları menen birge keldi hám basqıshpa-basqısh «aqıllı pleylistler», iTunes Store hám jańa audio formatlar sıyaqlı jańa funkciyalardı qollap-quwatlawdı óz ishine aldı.

=== Platformanıń qoljetimliligi ===
Apple 2003-jılı 16-oktyabrde Windows ushın iTunestı shıǵardı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|bet=Apple Launches iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210109084502/https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|arxivsáne=January 9, 2021|sáne=October 16, 2003|jumıs=Apple Newsroom|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

2018-jılı 26-aprelde iTunes [[Windows 10]] ushın Microsoft Store dúkanında shıǵarıldı,&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Warren|first=Tom|date=April 26, 2018|title=iTunes is now available in the Microsoft Store for Windows 10|work=[[The Verge]]|url=https://www.theverge.com/2018/4/26/17287260/itunes-windows-10-microsoft-store-download|access-date=April 26, 2018}}&lt;/ref&gt; bul tiykarınan onı tek Microsoft Storedan programmalıq támiynat ornatıwǵa ruqsat beretuǵın etip sazlanǵan Windows 10 qurılmalarına ornatıwǵa múmkinshilik beriw ushın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|bet=Apple is bringing iTunes to the Windows Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201238/https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Warren|at=Tom|sáne=May 11, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Basqa platformalar ushın Windows versiyalarınan ayırmashılıǵı, ol dúkanda tarqatıw ushın texnikalıq talaplar sebepli kóbirek ǵárezsiz (Bonjour sıyaqlı fon járdemshi xızmetlerin ornatpaydı) hám Apple Programmalıq támiynat jańalanıwı ornına dúkan arqalı avtomatik túrde jańalanadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|bet=Apple iTunes: Standalone vs. Microsoft Store Edition|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201016073231/https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|arxivsáne=October 16, 2020|sáne=January 23, 2019|til=en-US|jumıs=ElcomSoft blog|qaralǵan sáne=October 9, 2020}}&lt;/ref&gt;.

iTunestıń roli ǵárezsiz qosımshalar, Apple Muzıka, Apple Podkastlar, Apple Kitaplar hám Apple TV menen almastırıldı; macOS 10.15 Catalina-dan baslap iPhone, iPod hám iPad basqarıwı Finderge integraciyalandı hám [[Windows 10]]-nan baslap Apple Devices retinde payda boldı&lt;ref name=&quot;appledevices2024&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/118290|bet=Download iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240606030542/https://support.apple.com/en-us/118290|arxivsáne=June 6, 2024|jumıs=[[Apple, Inc]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;appledevicesverge2024&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|bet=Apple moves away from iTunes on PC with new Windows apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240529000914/https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|arxivsáne=May 29, 2024|avtor=Warren|at=Tom|sáne=February 8, 2024|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}&lt;/ref&gt;.

== Muzıka kitapxanası ==
iTuneste muzıka kitapxanası bar. Hár bir trektiń metamaǵlıwmat dep atalatuǵın atributları bar, olardı paydalanıwshı redaktorlay aladı, sonıń ishinde atqarıwshınıń, albomnıń hám janrdıń atın, shıǵarılǵan jılın, muqabasın hám basqa qosımsha sazlawlardı ózgertiw&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|bet=Clean up and organize your iTunes music library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014027/https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Elliott|at=Matt|sáne=April 30, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|bet=How I edit track metadata in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014236/https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Miller|at=Dan|sáne=February 13, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Programmalıq támiynat cifrlı audio treklerdi importlawdı qollap-quwatlaydı, olardı keyin [[iOS]] qurılmalarına ótkiziwge boladı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|bet=How to Import Downloaded Music to iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201439/https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Costello|at=Sam|sáne=October 4, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;sonday-aq CD-lerden kontentti kóshirip alıwdı da qollap-quwatlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|bet=Use iTunes to Copy CDs to Your iPhone or iPod|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=June 13, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|bet=How to rip CDs with iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014244/https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Breen|at=Christopher|sáne=January 12, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. iTunes WAV, AIFF, Apple Lossless, AAC hám MP3 audio formatların qollap-quwatlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3053566/software/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|bet=The complete guide to using iTunes with lossless audio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161623/https://www.macworld.com/article/227769/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=April 14, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Ol audio CD-ler ushın trek atları dizimin usınıw ushın Gracenote muzıka maǵlıwmatlar bazasın paydalanadı. Paydalanıwshılar CD-den kontentti kóshirip alǵanda, iTunes qosıqlardı Gracenote xızmeti menen sáykeslendiriwge háreket etedi. Óz betinshe basıp shıǵarılǵan CDler yamasa belgili emes dawıs jazıw kompaniyalarınıń CDleri ushın iTunes ádette treklerdi tek nomerlengen jazıwlar («Trek 1» hám «Trek 2») retinde belgili emes atqarıwshınıń atı joq albomında kórsetedi, bul maǵlıwmatlardı qoldan kirgiziwdi talap etedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|bet=What To Do When iTunes Doesn't Have CD Names for Your Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180711152001/https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|arxivsáne=July 11, 2018|avtor=Costello|at=Sam|sáne=March 28, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

Fayl metamaǵlıwmatları paydalanıwshılardıń kitapxanalarında, sonıń ishinde albom, atqarıwshı, janr, kompozitor hám basqalar sıyaqlı qatarlarda kórsetiledi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|bet=How to browse iTunes by artist and album|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201443/http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bove|at=Tony|jumıs=[[For Dummies]]|baspaxana=[[John Wiley &amp; Sons]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar túrli qatarlardı iske qosıwı yamasa óshiriwi múmkin, sonday-aq kórinis sazlawların ózgerte aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|bet=How to change iTunes playlist view|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201440/http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=August 21, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Arnawlı pleylistler ===
2004-jılı usınılǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|bet=iTunes 4.5: Hits and Misses|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014229/https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Snell|at=Jason|sáne=April 28, 2004|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; «Party Shuffle» kitapxanadan tosınnan oynaw ushın treklerdi tańlaytuǵın edi, degen menen paydalanıwshılar qosıqtı ótkizip jiberip, dizimdegi keyingisine ótiw ushın túymeni basa alatuǵın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|bet=Doing the iTunes shuffle|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014143/https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=February 5, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya keyinirek «iTunes DJ» dep qayta ataldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|bet=Happy Birthday, iTunes: Here's How Apple's Media App Has Changed Over 14 Years|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201447/http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hahn|at=Jason Duaine|sáne=January 10, 2015|jumıs=[[Complex (magazine)|Complex]]|baspaxana=[[Verizon Hearst Media Partners]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; sońınan pútkilley toqtatıldı, onıń ornına ádewir ápiwayı «Up Next» funkciyası keldi, ol «iTunes DJ» funkciyalarınıń ayırımların joǵaltqan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|bet=Using the Up Next Feature in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=February 9, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

2008-jılı iTunes 8-de usınılǵan «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanasınan «bir-birine júdá sáykes keletuǵın» qosıqlardan avtomat túrde pleylist jarata aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|bet=Apple rocks out, announces new iPods, iTunes 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014200/https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Chartier|at=David|sáne=September 9, 2008|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanası haqqındaǵı informaciyanı Appleǵa anonim túrde jiberedi hám waqıt ótiwi menen óziniń usınıs sistemasın jetilistiredi. Ol sonıń menen birge kitapxanadaǵı «boslıqlardı» toltırıw ushın satıp alıwlardı da usınıwı múmkin&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Dumas|first=Daniel|date=September 9, 2008|title=Let's rock: Apple unveils new iPod, Genius playlists, HDTV, NBC|url=https://www.wired.com/2008/09/apple-event-let/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya 2009-jılı iTunes 9 menen jańalanıp, belgili bir muzıka janrlarına tiykarlanǵan pleylistler jaratatuǵın «Genius Mixes» funkciyasın usındı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|bet=Tip: Update Genius in iTunes 9 to Access Genius Mixes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201445/https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Cox|at=Tim|sáne=September 9, 2009|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|bet=iTunes 9 Genius Mixes: You don't need to be a genius to create 'em|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014230/https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Sande|at=Steven|sáne=September 11, 2009|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

«Aqıllı pleylistler» – bul [[maǵlıwmatlar bazası]] sorawına uqsas, sáykeslestirilgen tańlaw kriteryaları dizimine tiykarlanıp kitapxananı avtomat túrde filtrlewge sazlanıwı múmkin bolǵan pleylistler toparı. Aqıllı pleylistti basqarıw ushın bir neshe kriteryalar kirgiziliwi múmkin&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gardiner|first=Bryan|date=September 3, 2013|title=Use Smart playlists to keep your iPhone filled with your newest music|url=https://www.wired.com/2013/09/itunes-smart-playlist/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Tańlaw kriteryalarına mısallar retinde Rojdestvo muzikası sıyaqlı janr, jaqında oynalmaǵan qosıqlar yamasa belgili bir waqıt aralıǵında paydalanıwshı eń kóp tıńlaǵan qosıqlar kiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://lifehacker.com/355743/top-10-itunes-smart-playlists|bet=Top 10 iTunes Smart Playlists|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161622/https://lifehacker.com/top-10-itunes-smart-playlists-355743|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Trapani|at=Gina|sáne=February 13, 2008|jumıs=[[Lifehacker]]|baspaxana=[[Univision Communications]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Kitapxana menen bólisiw ===
«Home Sharing» (Úyde bólisiw) funkciyası arqalı paydalanıwshılar ózleriniń iTunes kitapxanasın sımsız bólise aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|bet=How to share your iTunes music library on a home network|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201404/https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Rawlinson|at=Nik|sáne=June 13, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Kompyuterdiń qorǵanıw diywalları tarmaq trafigine ruqsat beriwi kerek, al paydalanıwshılar iTunes sazlawlar menyusında bólisiwdi arnawlı túrde iske qosıwı kerek. Sonday-aq, Internetsiz kontentti ótkere alatuǵın [[iOS]] qosımshaları da bar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|bet=How to share your iTunes library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201257/https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Prindle|at=Drew|sáne=April 4, 2013|jumıs=[[Digital Trends]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Sonıń menen birge, paydalanıwshılar tarmaqqa jalǵanǵan saqlaw sistemasın ornata aladı hám sol saqlaw sistemasına qosımsha arqalı jalǵana aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|bet=How to Share Your iTunes Library Among Multiple Devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201211/http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=February 16, 2017|jumıs=[[PC Magazine]]|baspaxana=[[Ziff Davis]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Dawıstı qayta islew ===
iTunes dawıstı qayta islew funkciyaların, mısalı, ekvalizaciya, «dawıstı jaqsılaw» hám crossfade (birewinen ekinshisine áste ótiw) sıyaqlı funkciyalardı óz ishine aladı. Sonday-aq, Sound Check dep atalatuǵın funkciya da bar, ol kitapxanadaǵı barlıq qosıqlardıń oynatıw dawısın birdey dárejege normallastıradı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|bet=How to improve sound quality in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201450/https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kessler|at=Topher|sáne=December 4, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|bet=How to tweak your sound in iTunes and on iOS devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014238/https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=June 6, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Onlayn muzıka funkciyası ==

=== iTunes Store ===
2003-jılı 28-aprelde usınılǵan iTunes Music Store paydalanıwshılarǵa qosıqlardı satıp alıwǵa hám júklep alıwǵa múmkinshilik berdi, iske qosılǵanda 200,000 trek qoljetimli boldı. Birinshi háptede klientler bir millionnan aslam qosıq satıp aldı. Satıp alınǵan muzıka cifrlı huqıqlardı basqarıw (DRM) dep atalatuǵın shifrlaw qatlamı FairPlay menen qorǵalǵan edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|bet=How FairPlay Works: Apple's iTunes DRM Dilemma|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170927030905/http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|arxivsáne=September 27, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=February 26, 2007|jumıs=RoughlyDrafted|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Satıp alınǵan fayllardı oynata alatuǵın qurılmalardı shekleytuǵın DRM-di qollanıw,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|bet=How iTunes Movie DRM-Removal Software Keeps Me Honest|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206005923/https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Hamilton|at=Dave|sáne=September 2, 2015|jumıs=The Mac Observer|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; qorǵaw mexanizmin alıp taslaw háreketlerin oyattı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|bet=The iTunes DRM Removal Saga: NoteBurner and a Look Back at Requiem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171220140209/https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|arxivsáne=December 20, 2017|avtor=Tanous|at=Jim|sáne=September 2, 2015|jumıs=TekRevue|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Aqırında, 2007-jıldıń fevral ayında bas direktor Stiv Djobstıń muzıka sanaatına jollaǵan ashıq xatınan keyin,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|bet=Steve Jobs 'Thoughts on Music' – Asks for No Digital Rights Management|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201444/https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=February 6, 2007|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple 2007-jıldıń aprel ayında iTunes Store-da DRM-sız muzıka toplamın usındı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|bet=EMI, Apple To Sell DRM-Free Music for $1.29/song|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201437/https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Arrington|avtorsilteme=Michael Arrington|at=Michael|sáne=April 2, 2007|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; sonnan keyin 2009-jıldıń yanvar ayında pútkil muzıka katalogın DRM-sız shıǵardı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|bet=Apple drops DRM copy protection from millions of iTunes songs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140204034137/http://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|arxivsáne=February 4, 2014|avtor=Johnson|at=Bobbie|sáne=January 6, 2009|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== iTunes in the Cloud hám iTunes Match ===
2011-jıldıń iyun ayında Apple «iTunes in the Cloud» (Bulttaǵı iTunes) járiyaladı, onda muzıka satıp alıwları Appledıń serverlerinde saqlanıp, jańa qurılmalarda avtomatik júklep alıw ushın qoljetimli etildi. Paydalanıwshı iyelik etetuǵın muzıka ushın, mısalı, CD-lerden kóshirilgen kontent ushın, kompaniya «iTunes Match» funkciyasın usındı, ol kontentti Appledıń serverlerine júkley aladı, onı óz katalogı menen sáykeslendire aladı, sapasın 256 kbit/s AAC formatına ózgerte aladı hám onı basqa qurılmalarda qoljetimli ete aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|bet=iTunes in the Cloud beta available today, iTunes Match lets you 'upload' the tracks you already own for $24.99 a year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180920045434/https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|arxivsáne=September 20, 2018|avtor=Ziegler|at=Chris|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|bet=iTunes Match: Apple announces its cloud based music service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201303/https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Myers|at=Courtney Boyd|sáne=June 6, 2011|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Internet radio, iTunes Radio hám Apple Music ===
iTunes dáslep shıqqanda, ol Kerbango Internet radio tuner xızmetin qollap-quwatlaytuǵın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|bet=Why Apple's iTunes Is Still Fundamentally Flawed, Even In iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201615/https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gray|at=Tyler|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]|baspaxana=Mansueto Ventures|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2013-jıldıń iyun ayında kompaniya iTunes Radio dep atalatuǵın biypul muzıka aǵımı xızmetin járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|bet=Apple arrives (late?) to music streaming with iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201413/http://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gross|at=Doug|sáne=June 11, 2013|jumıs=[[CNN]]|baspaxana=[[Turner Broadcasting System]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2015-jıldıń iyun ayında Apple jazılıwǵa tiykarlanǵan muzıka aǵımı xızmeti Apple Music-ti járiyaladı hám keyinirek oǵan iTunes Radio funkciyasın biriktirdi. Apple Music tárepinen iTunes arqalı usınılǵan muzıka trekleri 256 kbit/s AAC anıqlıǵında qoljetimli. Apple Music qosımshası sonıń menen birge janlı muzıka radio stanciyası bolǵan Apple Music 1-di de biriktiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|bet=Apple announces its streaming music service, Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200330163713/https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|arxivsáne=March 30, 2020|avtor=Popper|at=Ben|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Basqıshpa-basqısh toqtatıw ===
2024-jılǵa kelip, Apple iTunestıń ornına úsh arnawlı qosımsha, Muzıka, Podkastlar hám TV-ge ótiwdi basqıshpa-basqısh ámelge asırmaqta, biraq iTunes Store ele de saqlanıp qaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://cordcuttersnews.com/apple-is-finally-getting-rid-of-the-last-vestige-of-itunes/|bet=Apple is Getting Closer to Phasing Out iTunes Completely|sáne=December 11, 2023}}&lt;/ref&gt;.

== Basqa ózgeshelikler ==

=== Video ===
2005-jıldıń may ayında iTunes 4.8 shıǵarılıwı menen iTunes-ke video qollap-quwatlawı usınıldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|bet=iTunes 4.8 adds video support, Yorkdale store photos, more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201433/http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=May 9, 2005|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|bet=Apple releases iTunes 4.8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230123124751/https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|arxivsáne=January 23, 2023|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=January 23, 2023}}&lt;/ref&gt; degen menen ol albom satıp alıwlarınıń bir bólimi bolǵan bonus funkciyaları menen sheklengen edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|bet=Today in Apple history: iTunes experiments with video downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201624/https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Dormehl|at=Luke|sáne=May 9, 2017|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi oktyabr ayında Apple iTunes Storedan satıp alınǵan video kontentti satıp alıw hám kóriwdi qollap-quwatlaytuǵın iTunes 6-nı usındı&lt;ref name=&quot;Movies in store&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|bet=Apple Releases iTunes 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014257/https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Honan|at=Mathew|sáne=October 12, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Iske qosılǵanda, dúkanda ABC tarmaǵınıń «Úmitsiz úy biykeleri» (Desperate Housewives) hám «Joǵalǵanlar» (Lost) sıyaqlı ataqlı shouları, sonday-aq Disney kanalınıń «Bul Reyven» (That's So Raven) hám «Zek penen Kodidiń Syuita Ómiri» (The Suite Life of Zack &amp; Cody) serialları usınıldı. Bas direktor Stiv Djobs baspasózge bılay dedi: «Biz video ushın muzıka ushın islegenimizdi islep atırmız — biz onı satıp alıwdı hám júklep alıwdı, kompyuterińizde oynatıwdı hám iPodıńızda ózińiz benen alıp júriwdi ańsat hám qoljetimli etip atırmız».

2008-jılı Apple hám tańlanǵan kinostudiyalar «iTunes Digital Copy» (iTunes cifrlı nusqası) funkciyasın usındı, bul tańlanǵan DVD hám Blu-ray disklerinde iTunes hám oǵan baylanıslı media pleyerlerde cifrlı nusqa alıwǵa múmkinshilik berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|bet=First Look: iTunes Digital Copy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014138/https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=January 22, 2008|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|bet=Lionsgate joins Apple's Digital Copy for iTunes program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201259/http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=March 10, 2008|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|bet=iTunes Digital Copy redemptions from non-4K Blu-rays appear to support 4K streaming on new Apple TV|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201406/http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=September 22, 2017|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Podkastlar ===
[[Fayl:Podcasts_(iOS).svg|nobaý|75x75 nükte|Appledıń podkasttı bildiriw ushın paydalanatuǵın belgisi]]
2005-jıldıń iyun ayında Apple iTunes-ti podkastlardı qollap-quwatlaw funkciyası menen jańaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|bet=The 10 best ever podcasts|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Naughton|at=Pete|sáne=June 14, 2015|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Podcasts how-to&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|bet=iTunes 4.9 First Look: Apple takes on Podcasting|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014241/https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Farivar|at=Cyrus|sáne=June 28, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar podkastlarǵa jazıla aladı, jańalanıw jiyiligin ózgerte aladı, qansha epizod júklep alıwdı hám neshewin óshiriwdi belgiley aladı.

Qosıqlarǵa uqsas, «Aqıllı pleylistler» pleylisttegi podkastlardı basqarıw ushın paydalanılıwı múmkin, sáne hám tıńlanǵan sanı sıyaqlı kriteryalardı belgilep&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|bet=How to: Create a smart podcast playlist in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014202/https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Schramm|at=Mike|sáne=February 1, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

[[Apple Inc.|Apple]] podkastingtiń dáslepki rawajlanıwınıń tiykarǵı túrtki bolıwshısı dep tán alınadı&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Podcasting is Going Mainstream|url=https://www.forbes.com/sites/bradadgate/2019/11/18/podcasting-is-going-mainstream/#5f92fb891699|access-date=May 25, 2020}}&lt;/ref&gt;.

=== Qosımshalar ===
2008-jılı 10-iyulda Apple óziniń [[iOS]] operaciyalıq sisteması ushın jergilikli mobil qosımshalardı usındı. iOSta arnawlı App Store qosımshası qosımshalardı kóriw, júklep alıw, jańalaw hám basqasha basqarıw ushın dúkan retinde xızmet etti, al kompyuterlerdegi iTunes-te bólek qosımsha ornına arnawlı qosımshalar bólimi bar edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|bet=The App Store turns five: A look back and forward|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014248/https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=July 8, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2017-jıldıń sentyabr ayında Apple iTunes-ti 12.7 versiyasına jańalap, sol processte App Store bólimin alıp tasladı&lt;ref name=&quot;cutting the bloat&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|bet=Apple starts cutting the bloat from iTunes by removing iOS App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171213043031/https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|arxivsáne=December 13, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=September 12, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|bet=Apple's iTunes removes iOS App Store from desktop version|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171214184718/http://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|arxivsáne=December 14, 2017|avtor=Smith|at=Jake|sáne=September 13, 2017|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi ayda App Store funkciyasın saqlap qalǵan iTunes 12.6.3 shıǵarıldı, 9to5Mac basılımı bul ekinshi relizdiń Apple tárepinen «ishki qosımshalardı jaylastırıw menen shuǵıllanatuǵın ayırım biznesler ushın zárúr» dep poziciyalanǵanın atap ótti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|bet=Apple still offers an iTunes version with App Store, Ringtones and other features removed in 'focused' iTunes 12.7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013938/https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[9to5Mac]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|bet=Apple Quietly Releases iTunes 12.6.3 With Built-In App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201402/https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== iTunes U ===
2007-jıldıń may ayında Apple iTunes Store arqalı AQSHtıń eń jaqsı kolledjlerinen alınǵan universitet lekciyaların jetkerip beretuǵın «iTunes U» iske qosılǵanın járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014203/https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cohen|at=Peter|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217015714/https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McNulty|at=Scott|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2017-jıldıń avgust ayındaǵı iTunes 12.7 versiyası menen iTunes U kollekciyaları Podkastlar qosımshasınıń bir bólimine aylandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|bet=iTunes U Collections Will Move to Apple Podcasts From September|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201321/https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=August 21, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2020-jılı 10-iyunda Apple iTunes U 2021-jıldıń aqırında toqtatılatuǵının rásmiy túrde járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|bet=iTunes U – June 2020 Update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201024190914/https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|arxivsáne=October 24, 2020|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=August 8, 2020}}&lt;/ref&gt;.

=== Apple mobil qurılmaları menen baylanısıw ===
iTunes dáslepki [[iPhone]] hám iPad qurılmaların aktivlestiriw ushın talap etilgen. 2008-jıldıń iyun ayındaǵı [[iPhone 3G]]-den baslap, aktivlestiriw iTunes-ti talap etpedi, satıw noqatında aktivlestiriwdi paydalandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|bet=iPhone 3G: the details you never wanted to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170719025838/http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|arxivsáne=July 19, 2017|avtor=Geller|at=Jonathan|sáne=June 9, 2008|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi iPhone modelleri iTunes-ti paydalanbay-aq óz betinshe aktivlestirilip, sazlanıwı múmkin.

iTunes sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa ózleriniń Apple mobil qurılmalarınıń mazmunın, mısalı muzıka, súwretler, videolar, qońıraw dawısları hám qurılma sazlawların rezervlewge hám qayta tiklewge,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|bet=How to back up your iPhone with or without iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220525175643/https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|arxivsáne=May 25, 2022|avtor=Krasnoff|at=Barbara|sáne=September 15, 2021|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=May 25, 2022}}&lt;/ref&gt; sonday-aq qurılmalarınıń programmalıq támiynatın (firmware) qayta tiklewge de múmkinshilik beredi. Biraq, iTunes 12.7 versiyasınan baslap, qosımshalar endi iTunes járdeminde satıp alınıp, ornatıla almaydı.

=== Ping ===
2010-jıldıń sentyabr ayında iTunes 10 shıǵarılıwı menen Apple iTunes Ping-ti járiyaladı, onı bas direktor Stiv Djobs «sociallıq muzıka ashılıwı» dep sıpatladı. Onda [[Facebook|Facebooktı]] esletetuǵın profiller hám basqa paydalanıwshılardı baqlaw múmkinshiligi sıyaqlı funkciyalar bar edi&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Albanesius |first=Chloe |date=September 1, 2010 |title=Apple Goes Social with 'Ping' Inside iTunes 10 |url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171217014025/https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |archive-date=December 17, 2017 |access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Ping 2012-jıldıń sentyabr ayında toqtatıldı&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Moscaritolo |first=Angela |date=September 13, 2012 |title=Apple Shutting Down iTunes Ping on Sept. 30 |url=http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171216202657/http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |archive-date=December 16, 2017 |access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Sın ==

=== Qáwipsizlik ===
The Telegraph basılımı 2011-jıldıń noyabr ayında Appledıń 2008-jıldan berli ruqsatsız úshinshi táreplerge paydalanıwshılardıń iTunes programmalıq támiynatına «jańalanıwlar» ornatıwǵa múmkinshilik beretuǵın qáwipsizlik kemshiliginen xabardar ekenin xabarladı. Apple bul máseleni Telegraphtıń esabatınan aldın dúzetti hám ǵalaba xabar qurallarına «Paydalanıwshılarımızdıń qáwipsizligi hám qupıyalılıǵı júdá áhmiyetli» dep ayttı, degen menen bunı qáwipsizlik izertlewshisi Brayan Krebs gúman astına aldı, ol basılımnıń aytıwınsha: «Belgili bir qáwipsizlik izertlewshisi Appleǵa bul qáwipli kemshilik haqqında 2008-jıldıń ortasında eskertken edi, biraq kompaniya bul kemshilikti dúzetiw ushın 1,200 kúnnen aslam kútti»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|bet=Apple iTunes flaw 'allowed government spying for 3 years'|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Williams|at=Christopher|sáne=November 24, 2011|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Programmalıq támiynattıń buzılıwı ===
iTunes Appledıń onı muzıka pleyerinen hámmesin qamtıytuǵın multimedia platformasına aylandırıw háreketleriniń bir bólimi retinde isinip ketkenligi ushın bir neshe ret ayıplanǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|bet=iTunes is 13 years old—and it's still awful|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201354/https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Wang|at=Amy|sáne=April 28, 2016|jumıs=[[Quartz (publication)|Quartz]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|bet=Opinion: iTunes is now so clunky the only safe solution is to nuke it from orbit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014145/https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Lovejoy|at=Ben|sáne=July 28, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|bet=iTunes Really Is That Bad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013950/https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Meyer|at=Robinson|sáne=July 29, 2015|jumıs=[[The Atlantic]]|baspaxana=[[Emerson Collective]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|bet=The top ten reasons iTunes sucks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014056/https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Gilbertson|at=Scott|sáne=November 5, 2008|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. PC Worldtıń burınǵı redaktorı Ed Bott kompaniyanı uqsas ámeliyatları ushın [[Microsoft Windows|Windowsqa]] qarsı reklama hújimlerindegi ekijúzlilikte ayıpladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|bet=Slimming down the bloated iTunes installer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171108102507/http://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|arxivsáne=November 8, 2017|avtor=Bott|at=Ed|sáne=October 3, 2008|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]</text>
      <sha1>p0b5d7jk7k6lmnwq2cstfquierwbrkm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123909</id>
      <parentid>123908</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T20:50:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123909</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51602" sha1="2mb9cir1mgonamnqh0mctn2jofar4i6" xml:space="preserve">'''iTunes''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen islep shıǵarılǵan media pleyer, media kitapxana hám mobil qurılmalardı basqarıw (MDM) utilitası. Ol [[macOS]] hám [[Microsoft Windows|Windows]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemalarında]] isleytuǵın jeke kompyuterlerde cifrlı multimediyanı satıp alıw, oynatıw, júklep alıw hám shólkemlestiriw ushın qollanıladı hám CDlerden qosıqlardı kóshirip alıw, sonday-aq dinamikalıq, aqıllı pleylistlerden kontent oynatıw ushın da paydalanılıwı múmkin. Ol dawıstı optimallastırıw hám iTunes kitapxanaların sımsız bólisiw opciyaların óz ishine aladı.

iTunes 2001-jılı 9-yanvarda Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] tárepinen járiyalandı. Onıń dáslepki hám tiykarǵı baǵdarı muzıka bolıp, Mac paydalanıwshılarınıń muzıka kollekciyaların shólkemlestiriw hám saqlaw imkaniyatın usınatuǵın kitapxanası bar edi. 2003-jılı cifrlı muzıkanı satıp alıw hám júklep alıw ushın iTunes Store qosılıwı hám programmanıń Windows versiyasınıń shıǵıwı menen, ol Appledıń iPod media pleyerleri liniyasında muzıkanı basqarıw hám basqa funkciyalardı sazlaw ushın keń tarqalǵan quralǵa aylandı, bul keyinirek [[iPhone]] hám iPad shıǵarılǵanda da dawam etti. 2005-jıldan baslap Apple óziniń tiykarǵı muzıka funkciyaların cifrlı video, podkastlar, elektron kitaplar hám [[App Store|iOS App Store]] dúkanınan satıp alınǵan mobil qosımshalar menen qollap-quwatlawdı keńeytti. 2011-jılı iOS 5 shıqqannan berli, bul qurılmalar iTunesqa azıraq ǵárezli bolıp qaldı, degen menen onı mazmunın rezervlew ushın ele de paydalanıwǵa boladı.

Dáslepki jılları jaqsı qabıl etilgenine qaramastan, iTunes óziniń dáslepki muzıkaǵa baǵdarlanǵan funkciyalarınan tısqarı funkciyalardı qamtıǵan, paydalanıwshı tájiriybesiniń tolıp ketkenligi ushın barǵan sayın kóbirek sınǵa ushıradı. macOS Catalina isleytuǵın Mac-lardan baslap, iTunes bólek qosımshalar, yaǵnıy Muzıka, Podkastlar hám TV menen almastırıldı, al Finder hám Apple Devices qurılmalardı basqarıw múmkinshiliklerin óz qolına aldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|bet=Apple breaks up iTunes, creates separate Podcasts, TV, and Music apps for macOS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024406/https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Carman|at=Ashley|sáne=June 3, 2019|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|bet=Apple Is Officially Killing iTunes, Replacing It With Three Dedicated Media Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024426/https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Roettgers|at=Janko|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=Variety|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|bet=Apple to replace iTunes for Windows with Music, TV, and Devices apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230130073124/https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|arxivsáne=January 30, 2023|sáne=January 13, 2023|jumıs=GSMArena.com|qaralǵan sáne=January 30, 2023}}&lt;/ref&gt;. Bul ózgeris Windows yamasa eski macOS versiyalarında isleytuǵın iTunesqa tásir etpedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|bet=Apple's iTunes Store, iTunes App for Windows Aren't Going Away|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211124090137/https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|arxivsáne=November 24, 2021|avtor=Spangler|at=Todd|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=[[Variety (magazine)|Variety]]|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;.

2024-jıldıń fevral ayında Windows ushın iTunestıń kópshilik funkciyaları Apple TV, Muzıka hám Apple Devices qosımshalarına bólindi. Qosımshalar ornatılǵanda, iTunes ele de podkastlar hám audiokitaplar ushın qollanıladı, sebebi házirgi waqıtta Apple Podkastlarınıń Windows versiyası joq&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|bet=Apple Officially Splits iTunes for Windows Into Apple Music, TV, and Devices Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240510143502/https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|arxivsáne=May 10, 2024|sáne=2024-02-07|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2024-02-08}}&lt;/ref&gt;. Windows ushın iTunes ele de qollap-quwatlanadı hám ele de qáwipsizlik hám iOS qurılma drayverlerin jańalawların aladı.

== Tariyxı ==
1999-jılı Casady &amp; Greene tárepinen shıǵarılǵan SoundJam MP, keyingi jılı [[Apple Inc.|Apple]] onı satıp alǵanda «iTunes» dep qayta ataldı. Programmalıq támiynattıń tiykarǵı baǵdarlamashıları satıp alıwdıń bir bólimi retinde Appleǵa ótti hám SoundJam-nıń paydalanıwshı interfeysin ápiwayılastırdı, CDlerdi jazıw múmkinshiligin qostı hám onıń jazıp alıw funkciyası menen temanı qollap-quwatlawın alıp tasladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|bet=The Song Is Over for SoundJam|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190402152452/https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|arxivsáne=April 2, 2019|avtor=Seff|at=Jonathan|sáne=May 1, 2001|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Levy|first=Steven|url=|title=The Perfect Thing: How the iPod Shuffles Commerce, Culture, and Coolness|date=2006|publisher=[[Simon and Schuster]]}}&lt;/ref&gt;. iTunestıń birinshi versiyası, reklama retinde «Dúnyadaǵı eń jaqsı hám eń ańsat paydalanılatuǵın Jukebox programmalıq támiynatı»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|bet=iTunes through the ages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014226/https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cheng|at=Jacqui|sáne=November 23, 2012|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; dep atalǵan, 2001-jılı 9-yanvarda járiyalandı&lt;ref name=&quot;History&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|bet=15 years of iTunes: A look at Apple's media app and its influence on an industry|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014254/https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=January 9, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. iTunestıń keyingi relizleri kóbinese jańa apparatlıq támiynat qurılmaları menen birge keldi hám basqıshpa-basqısh «aqıllı pleylistler», iTunes Store hám jańa audio formatlar sıyaqlı jańa funkciyalardı qollap-quwatlawdı óz ishine aldı.

=== Platformanıń qoljetimliligi ===
Apple 2003-jılı 16-oktyabrde Windows ushın iTunestı shıǵardı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|bet=Apple Launches iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210109084502/https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|arxivsáne=January 9, 2021|sáne=October 16, 2003|jumıs=Apple Newsroom|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

2018-jılı 26-aprelde iTunes [[Windows 10]] ushın Microsoft Store dúkanında shıǵarıldı,&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Warren|first=Tom|date=April 26, 2018|title=iTunes is now available in the Microsoft Store for Windows 10|work=[[The Verge]]|url=https://www.theverge.com/2018/4/26/17287260/itunes-windows-10-microsoft-store-download|access-date=April 26, 2018}}&lt;/ref&gt; bul tiykarınan onı tek Microsoft Storedan programmalıq támiynat ornatıwǵa ruqsat beretuǵın etip sazlanǵan Windows 10 qurılmalarına ornatıwǵa múmkinshilik beriw ushın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|bet=Apple is bringing iTunes to the Windows Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201238/https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Warren|at=Tom|sáne=May 11, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Basqa platformalar ushın Windows versiyalarınan ayırmashılıǵı, ol dúkanda tarqatıw ushın texnikalıq talaplar sebepli kóbirek ǵárezsiz (Bonjour sıyaqlı fon járdemshi xızmetlerin ornatpaydı) hám Apple Programmalıq támiynat jańalanıwı ornına dúkan arqalı avtomatik túrde jańalanadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|bet=Apple iTunes: Standalone vs. Microsoft Store Edition|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201016073231/https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|arxivsáne=October 16, 2020|sáne=January 23, 2019|til=en-US|jumıs=ElcomSoft blog|qaralǵan sáne=October 9, 2020}}&lt;/ref&gt;.

iTunestıń roli ǵárezsiz qosımshalar, Apple Muzıka, Apple Podkastlar, Apple Kitaplar hám Apple TV menen almastırıldı; macOS 10.15 Catalina-dan baslap iPhone, iPod hám iPad basqarıwı Finderge integraciyalandı hám [[Windows 10]]-nan baslap Apple Devices retinde payda boldı&lt;ref name=&quot;appledevices2024&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/118290|bet=Download iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240606030542/https://support.apple.com/en-us/118290|arxivsáne=June 6, 2024|jumıs=[[Apple, Inc]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;appledevicesverge2024&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|bet=Apple moves away from iTunes on PC with new Windows apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240529000914/https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|arxivsáne=May 29, 2024|avtor=Warren|at=Tom|sáne=February 8, 2024|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}&lt;/ref&gt;.

== Muzıka kitapxanası ==
iTuneste muzıka kitapxanası bar. Hár bir trektiń metamaǵlıwmat dep atalatuǵın atributları bar, olardı paydalanıwshı redaktorlay aladı, sonıń ishinde atqarıwshınıń, albomnıń hám janrdıń atın, shıǵarılǵan jılın, muqabasın hám basqa qosımsha sazlawlardı ózgertiw&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|bet=Clean up and organize your iTunes music library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014027/https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Elliott|at=Matt|sáne=April 30, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|bet=How I edit track metadata in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014236/https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Miller|at=Dan|sáne=February 13, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Programmalıq támiynat cifrlı audio treklerdi importlawdı qollap-quwatlaydı, olardı keyin [[iOS]] qurılmalarına ótkiziwge boladı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|bet=How to Import Downloaded Music to iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201439/https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Costello|at=Sam|sáne=October 4, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;sonday-aq CD-lerden kontentti kóshirip alıwdı da qollap-quwatlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|bet=Use iTunes to Copy CDs to Your iPhone or iPod|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=June 13, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|bet=How to rip CDs with iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014244/https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Breen|at=Christopher|sáne=January 12, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. iTunes WAV, AIFF, Apple Lossless, AAC hám MP3 audio formatların qollap-quwatlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3053566/software/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|bet=The complete guide to using iTunes with lossless audio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161623/https://www.macworld.com/article/227769/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=April 14, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Ol audio CD-ler ushın trek atları dizimin usınıw ushın Gracenote muzıka maǵlıwmatlar bazasın paydalanadı. Paydalanıwshılar CD-den kontentti kóshirip alǵanda, iTunes qosıqlardı Gracenote xızmeti menen sáykeslendiriwge háreket etedi. Óz betinshe basıp shıǵarılǵan CDler yamasa belgili emes dawıs jazıw kompaniyalarınıń CDleri ushın iTunes ádette treklerdi tek nomerlengen jazıwlar («Trek 1» hám «Trek 2») retinde belgili emes atqarıwshınıń atı joq albomında kórsetedi, bul maǵlıwmatlardı qoldan kirgiziwdi talap etedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|bet=What To Do When iTunes Doesn't Have CD Names for Your Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180711152001/https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|arxivsáne=July 11, 2018|avtor=Costello|at=Sam|sáne=March 28, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

Fayl metamaǵlıwmatları paydalanıwshılardıń kitapxanalarında, sonıń ishinde albom, atqarıwshı, janr, kompozitor hám basqalar sıyaqlı qatarlarda kórsetiledi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|bet=How to browse iTunes by artist and album|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201443/http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bove|at=Tony|jumıs=[[For Dummies]]|baspaxana=[[John Wiley &amp; Sons]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar túrli qatarlardı iske qosıwı yamasa óshiriwi múmkin, sonday-aq kórinis sazlawların ózgerte aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|bet=How to change iTunes playlist view|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201440/http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=August 21, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Arnawlı pleylistler ===
2004-jılı usınılǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|bet=iTunes 4.5: Hits and Misses|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014229/https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Snell|at=Jason|sáne=April 28, 2004|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; «Party Shuffle» kitapxanadan tosınnan oynaw ushın treklerdi tańlaytuǵın edi, degen menen paydalanıwshılar qosıqtı ótkizip jiberip, dizimdegi keyingisine ótiw ushın túymeni basa alatuǵın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|bet=Doing the iTunes shuffle|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014143/https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=February 5, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya keyinirek «iTunes DJ» dep qayta ataldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|bet=Happy Birthday, iTunes: Here's How Apple's Media App Has Changed Over 14 Years|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201447/http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hahn|at=Jason Duaine|sáne=January 10, 2015|jumıs=[[Complex (magazine)|Complex]]|baspaxana=[[Verizon Hearst Media Partners]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; sońınan pútkilley toqtatıldı, onıń ornına ádewir ápiwayı «Up Next» funkciyası keldi, ol «iTunes DJ» funkciyalarınıń ayırımların joǵaltqan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|bet=Using the Up Next Feature in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=February 9, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

2008-jılı iTunes 8-de usınılǵan «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanasınan «bir-birine júdá sáykes keletuǵın» qosıqlardan avtomat túrde pleylist jarata aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|bet=Apple rocks out, announces new iPods, iTunes 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014200/https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Chartier|at=David|sáne=September 9, 2008|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanası haqqındaǵı informaciyanı Appleǵa anonim túrde jiberedi hám waqıt ótiwi menen óziniń usınıs sistemasın jetilistiredi. Ol sonıń menen birge kitapxanadaǵı «boslıqlardı» toltırıw ushın satıp alıwlardı da usınıwı múmkin&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Dumas|first=Daniel|date=September 9, 2008|title=Let's rock: Apple unveils new iPod, Genius playlists, HDTV, NBC|url=https://www.wired.com/2008/09/apple-event-let/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya 2009-jılı iTunes 9 menen jańalanıp, belgili bir muzıka janrlarına tiykarlanǵan pleylistler jaratatuǵın «Genius Mixes» funkciyasın usındı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|bet=Tip: Update Genius in iTunes 9 to Access Genius Mixes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201445/https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Cox|at=Tim|sáne=September 9, 2009|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|bet=iTunes 9 Genius Mixes: You don't need to be a genius to create 'em|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014230/https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Sande|at=Steven|sáne=September 11, 2009|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

«Aqıllı pleylistler» – bul [[maǵlıwmatlar bazası]] sorawına uqsas, sáykeslestirilgen tańlaw kriteryaları dizimine tiykarlanıp kitapxananı avtomat túrde filtrlewge sazlanıwı múmkin bolǵan pleylistler toparı. Aqıllı pleylistti basqarıw ushın bir neshe kriteryalar kirgiziliwi múmkin&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gardiner|first=Bryan|date=September 3, 2013|title=Use Smart playlists to keep your iPhone filled with your newest music|url=https://www.wired.com/2013/09/itunes-smart-playlist/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Tańlaw kriteryalarına mısallar retinde Rojdestvo muzikası sıyaqlı janr, jaqında oynalmaǵan qosıqlar yamasa belgili bir waqıt aralıǵında paydalanıwshı eń kóp tıńlaǵan qosıqlar kiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://lifehacker.com/355743/top-10-itunes-smart-playlists|bet=Top 10 iTunes Smart Playlists|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161622/https://lifehacker.com/top-10-itunes-smart-playlists-355743|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Trapani|at=Gina|sáne=February 13, 2008|jumıs=[[Lifehacker]]|baspaxana=[[Univision Communications]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Kitapxana menen bólisiw ===
«Home Sharing» (Úyde bólisiw) funkciyası arqalı paydalanıwshılar ózleriniń iTunes kitapxanasın sımsız bólise aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|bet=How to share your iTunes music library on a home network|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201404/https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Rawlinson|at=Nik|sáne=June 13, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Kompyuterdiń qorǵanıw diywalları tarmaq trafigine ruqsat beriwi kerek, al paydalanıwshılar iTunes sazlawlar menyusında bólisiwdi arnawlı túrde iske qosıwı kerek. Sonday-aq, Internetsiz kontentti ótkere alatuǵın [[iOS]] qosımshaları da bar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|bet=How to share your iTunes library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201257/https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Prindle|at=Drew|sáne=April 4, 2013|jumıs=[[Digital Trends]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Sonıń menen birge, paydalanıwshılar tarmaqqa jalǵanǵan saqlaw sistemasın ornata aladı hám sol saqlaw sistemasına qosımsha arqalı jalǵana aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|bet=How to Share Your iTunes Library Among Multiple Devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201211/http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=February 16, 2017|jumıs=[[PC Magazine]]|baspaxana=[[Ziff Davis]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Dawıstı qayta islew ===
iTunes dawıstı qayta islew funkciyaların, mısalı, ekvalizaciya, «dawıstı jaqsılaw» hám crossfade (birewinen ekinshisine áste ótiw) sıyaqlı funkciyalardı óz ishine aladı. Sonday-aq, Sound Check dep atalatuǵın funkciya da bar, ol kitapxanadaǵı barlıq qosıqlardıń oynatıw dawısın birdey dárejege normallastıradı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|bet=How to improve sound quality in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201450/https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kessler|at=Topher|sáne=December 4, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|bet=How to tweak your sound in iTunes and on iOS devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014238/https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=June 6, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Onlayn muzıka funkciyası ==

=== iTunes Store ===
2003-jılı 28-aprelde usınılǵan iTunes Music Store paydalanıwshılarǵa qosıqlardı satıp alıwǵa hám júklep alıwǵa múmkinshilik berdi, iske qosılǵanda 200,000 trek qoljetimli boldı. Birinshi háptede klientler bir millionnan aslam qosıq satıp aldı. Satıp alınǵan muzıka cifrlı huqıqlardı basqarıw (DRM) dep atalatuǵın shifrlaw qatlamı FairPlay menen qorǵalǵan edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|bet=How FairPlay Works: Apple's iTunes DRM Dilemma|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170927030905/http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|arxivsáne=September 27, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=February 26, 2007|jumıs=RoughlyDrafted|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Satıp alınǵan fayllardı oynata alatuǵın qurılmalardı shekleytuǵın DRM-di qollanıw,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|bet=How iTunes Movie DRM-Removal Software Keeps Me Honest|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206005923/https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Hamilton|at=Dave|sáne=September 2, 2015|jumıs=The Mac Observer|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; qorǵaw mexanizmin alıp taslaw háreketlerin oyattı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|bet=The iTunes DRM Removal Saga: NoteBurner and a Look Back at Requiem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171220140209/https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|arxivsáne=December 20, 2017|avtor=Tanous|at=Jim|sáne=September 2, 2015|jumıs=TekRevue|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Aqırında, 2007-jıldıń fevral ayında bas direktor Stiv Djobstıń muzıka sanaatına jollaǵan ashıq xatınan keyin,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|bet=Steve Jobs 'Thoughts on Music' – Asks for No Digital Rights Management|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201444/https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=February 6, 2007|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple 2007-jıldıń aprel ayında iTunes Store-da DRM-sız muzıka toplamın usındı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|bet=EMI, Apple To Sell DRM-Free Music for $1.29/song|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201437/https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Arrington|avtorsilteme=Michael Arrington|at=Michael|sáne=April 2, 2007|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; sonnan keyin 2009-jıldıń yanvar ayında pútkil muzıka katalogın DRM-sız shıǵardı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|bet=Apple drops DRM copy protection from millions of iTunes songs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140204034137/http://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|arxivsáne=February 4, 2014|avtor=Johnson|at=Bobbie|sáne=January 6, 2009|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== iTunes in the Cloud hám iTunes Match ===
2011-jıldıń iyun ayında Apple «iTunes in the Cloud» (Bulttaǵı iTunes) járiyaladı, onda muzıka satıp alıwları Appledıń serverlerinde saqlanıp, jańa qurılmalarda avtomatik júklep alıw ushın qoljetimli etildi. Paydalanıwshı iyelik etetuǵın muzıka ushın, mısalı, CD-lerden kóshirilgen kontent ushın, kompaniya «iTunes Match» funkciyasın usındı, ol kontentti Appledıń serverlerine júkley aladı, onı óz katalogı menen sáykeslendire aladı, sapasın 256 kbit/s AAC formatına ózgerte aladı hám onı basqa qurılmalarda qoljetimli ete aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|bet=iTunes in the Cloud beta available today, iTunes Match lets you 'upload' the tracks you already own for $24.99 a year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180920045434/https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|arxivsáne=September 20, 2018|avtor=Ziegler|at=Chris|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|bet=iTunes Match: Apple announces its cloud based music service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201303/https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Myers|at=Courtney Boyd|sáne=June 6, 2011|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Internet radio, iTunes Radio hám Apple Music ===
iTunes dáslep shıqqanda, ol Kerbango Internet radio tuner xızmetin qollap-quwatlaytuǵın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|bet=Why Apple's iTunes Is Still Fundamentally Flawed, Even In iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201615/https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gray|at=Tyler|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]|baspaxana=Mansueto Ventures|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2013-jıldıń iyun ayında kompaniya iTunes Radio dep atalatuǵın biypul muzıka aǵımı xızmetin járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|bet=Apple arrives (late?) to music streaming with iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201413/http://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gross|at=Doug|sáne=June 11, 2013|jumıs=[[CNN]]|baspaxana=[[Turner Broadcasting System]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2015-jıldıń iyun ayında Apple jazılıwǵa tiykarlanǵan muzıka aǵımı xızmeti Apple Music-ti járiyaladı hám keyinirek oǵan iTunes Radio funkciyasın biriktirdi. Apple Music tárepinen iTunes arqalı usınılǵan muzıka trekleri 256 kbit/s AAC anıqlıǵında qoljetimli. Apple Music qosımshası sonıń menen birge janlı muzıka radio stanciyası bolǵan Apple Music 1-di de biriktiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|bet=Apple announces its streaming music service, Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200330163713/https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|arxivsáne=March 30, 2020|avtor=Popper|at=Ben|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Basqıshpa-basqısh toqtatıw ===
2024-jılǵa kelip, Apple iTunestıń ornına úsh arnawlı qosımsha, Muzıka, Podkastlar hám TV-ge ótiwdi basqıshpa-basqısh ámelge asırmaqta, biraq iTunes Store ele de saqlanıp qaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://cordcuttersnews.com/apple-is-finally-getting-rid-of-the-last-vestige-of-itunes/|bet=Apple is Getting Closer to Phasing Out iTunes Completely|sáne=December 11, 2023}}&lt;/ref&gt;.

== Basqa ózgeshelikler ==

=== Video ===
2005-jıldıń may ayında iTunes 4.8 shıǵarılıwı menen iTunes-ke video qollap-quwatlawı usınıldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|bet=iTunes 4.8 adds video support, Yorkdale store photos, more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201433/http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=May 9, 2005|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|bet=Apple releases iTunes 4.8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230123124751/https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|arxivsáne=January 23, 2023|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=January 23, 2023}}&lt;/ref&gt; degen menen ol albom satıp alıwlarınıń bir bólimi bolǵan bonus funkciyaları menen sheklengen edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|bet=Today in Apple history: iTunes experiments with video downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201624/https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Dormehl|at=Luke|sáne=May 9, 2017|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi oktyabr ayında Apple iTunes Storedan satıp alınǵan video kontentti satıp alıw hám kóriwdi qollap-quwatlaytuǵın iTunes 6-nı usındı&lt;ref name=&quot;Movies in store&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|bet=Apple Releases iTunes 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014257/https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Honan|at=Mathew|sáne=October 12, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Iske qosılǵanda, dúkanda ABC tarmaǵınıń «Úmitsiz úy biykeleri» (Desperate Housewives) hám «Joǵalǵanlar» (Lost) sıyaqlı ataqlı shouları, sonday-aq Disney kanalınıń «Bul Reyven» (That's So Raven) hám «Zek penen Kodidiń Syuita Ómiri» (The Suite Life of Zack &amp; Cody) serialları usınıldı. Bas direktor Stiv Djobs baspasózge bılay dedi: «Biz video ushın muzıka ushın islegenimizdi islep atırmız — biz onı satıp alıwdı hám júklep alıwdı, kompyuterińizde oynatıwdı hám iPodıńızda ózińiz benen alıp júriwdi ańsat hám qoljetimli etip atırmız».

2008-jılı Apple hám tańlanǵan kinostudiyalar «iTunes Digital Copy» (iTunes cifrlı nusqası) funkciyasın usındı, bul tańlanǵan DVD hám Blu-ray disklerinde iTunes hám oǵan baylanıslı media pleyerlerde cifrlı nusqa alıwǵa múmkinshilik berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|bet=First Look: iTunes Digital Copy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014138/https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=January 22, 2008|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|bet=Lionsgate joins Apple's Digital Copy for iTunes program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201259/http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=March 10, 2008|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|bet=iTunes Digital Copy redemptions from non-4K Blu-rays appear to support 4K streaming on new Apple TV|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201406/http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=September 22, 2017|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Podkastlar ===
[[Fayl:Podcasts_(iOS).svg|nobaý|75x75 nükte|Appledıń podkasttı bildiriw ushın paydalanatuǵın belgisi]]
2005-jıldıń iyun ayında Apple iTunes-ti podkastlardı qollap-quwatlaw funkciyası menen jańaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|bet=The 10 best ever podcasts|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Naughton|at=Pete|sáne=June 14, 2015|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Podcasts how-to&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|bet=iTunes 4.9 First Look: Apple takes on Podcasting|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014241/https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Farivar|at=Cyrus|sáne=June 28, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar podkastlarǵa jazıla aladı, jańalanıw jiyiligin ózgerte aladı, qansha epizod júklep alıwdı hám neshewin óshiriwdi belgiley aladı.

Qosıqlarǵa uqsas, «Aqıllı pleylistler» pleylisttegi podkastlardı basqarıw ushın paydalanılıwı múmkin, sáne hám tıńlanǵan sanı sıyaqlı kriteryalardı belgilep&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|bet=How to: Create a smart podcast playlist in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014202/https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Schramm|at=Mike|sáne=February 1, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

[[Apple Inc.|Apple]] podkastingtiń dáslepki rawajlanıwınıń tiykarǵı túrtki bolıwshısı dep tán alınadı&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Podcasting is Going Mainstream|url=https://www.forbes.com/sites/bradadgate/2019/11/18/podcasting-is-going-mainstream/#5f92fb891699|access-date=May 25, 2020}}&lt;/ref&gt;.

=== Qosımshalar ===
2008-jılı 10-iyulda Apple óziniń [[iOS]] operaciyalıq sisteması ushın jergilikli mobil qosımshalardı usındı. iOSta arnawlı App Store qosımshası qosımshalardı kóriw, júklep alıw, jańalaw hám basqasha basqarıw ushın dúkan retinde xızmet etti, al kompyuterlerdegi iTunes-te bólek qosımsha ornına arnawlı qosımshalar bólimi bar edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|bet=The App Store turns five: A look back and forward|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014248/https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=July 8, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2017-jıldıń sentyabr ayında Apple iTunes-ti 12.7 versiyasına jańalap, sol processte App Store bólimin alıp tasladı&lt;ref name=&quot;cutting the bloat&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|bet=Apple starts cutting the bloat from iTunes by removing iOS App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171213043031/https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|arxivsáne=December 13, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=September 12, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|bet=Apple's iTunes removes iOS App Store from desktop version|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171214184718/http://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|arxivsáne=December 14, 2017|avtor=Smith|at=Jake|sáne=September 13, 2017|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi ayda App Store funkciyasın saqlap qalǵan iTunes 12.6.3 shıǵarıldı, 9to5Mac basılımı bul ekinshi relizdiń Apple tárepinen «ishki qosımshalardı jaylastırıw menen shuǵıllanatuǵın ayırım biznesler ushın zárúr» dep poziciyalanǵanın atap ótti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|bet=Apple still offers an iTunes version with App Store, Ringtones and other features removed in 'focused' iTunes 12.7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013938/https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[9to5Mac]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|bet=Apple Quietly Releases iTunes 12.6.3 With Built-In App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201402/https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== iTunes U ===
2007-jıldıń may ayında Apple iTunes Store arqalı AQSHtıń eń jaqsı kolledjlerinen alınǵan universitet lekciyaların jetkerip beretuǵın «iTunes U» iske qosılǵanın járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014203/https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cohen|at=Peter|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217015714/https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McNulty|at=Scott|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2017-jıldıń avgust ayındaǵı iTunes 12.7 versiyası menen iTunes U kollekciyaları Podkastlar qosımshasınıń bir bólimine aylandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|bet=iTunes U Collections Will Move to Apple Podcasts From September|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201321/https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=August 21, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2020-jılı 10-iyunda Apple iTunes U 2021-jıldıń aqırında toqtatılatuǵının rásmiy túrde járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|bet=iTunes U – June 2020 Update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201024190914/https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|arxivsáne=October 24, 2020|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=August 8, 2020}}&lt;/ref&gt;.

=== Apple mobil qurılmaları menen baylanısıw ===
iTunes dáslepki [[iPhone]] hám iPad qurılmaların aktivlestiriw ushın talap etilgen. 2008-jıldıń iyun ayındaǵı [[iPhone 3G]]-den baslap, aktivlestiriw iTunes-ti talap etpedi, satıw noqatında aktivlestiriwdi paydalandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|bet=iPhone 3G: the details you never wanted to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170719025838/http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|arxivsáne=July 19, 2017|avtor=Geller|at=Jonathan|sáne=June 9, 2008|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi iPhone modelleri iTunes-ti paydalanbay-aq óz betinshe aktivlestirilip, sazlanıwı múmkin.

iTunes sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa ózleriniń Apple mobil qurılmalarınıń mazmunın, mısalı muzıka, súwretler, videolar, qońıraw dawısları hám qurılma sazlawların rezervlewge hám qayta tiklewge,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|bet=How to back up your iPhone with or without iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220525175643/https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|arxivsáne=May 25, 2022|avtor=Krasnoff|at=Barbara|sáne=September 15, 2021|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=May 25, 2022}}&lt;/ref&gt; sonday-aq qurılmalarınıń programmalıq támiynatın (firmware) qayta tiklewge de múmkinshilik beredi. Biraq, iTunes 12.7 versiyasınan baslap, qosımshalar endi iTunes járdeminde satıp alınıp, ornatıla almaydı.

=== Ping ===
2010-jıldıń sentyabr ayında iTunes 10 shıǵarılıwı menen Apple iTunes Ping-ti járiyaladı, onı bas direktor Stiv Djobs «sociallıq muzıka ashılıwı» dep sıpatladı. Onda [[Facebook|Facebooktı]] esletetuǵın profiller hám basqa paydalanıwshılardı baqlaw múmkinshiligi sıyaqlı funkciyalar bar edi&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Albanesius |first=Chloe |date=September 1, 2010 |title=Apple Goes Social with 'Ping' Inside iTunes 10 |url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171217014025/https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |archive-date=December 17, 2017 |access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Ping 2012-jıldıń sentyabr ayında toqtatıldı&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Moscaritolo |first=Angela |date=September 13, 2012 |title=Apple Shutting Down iTunes Ping on Sept. 30 |url=http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171216202657/http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |archive-date=December 16, 2017 |access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Sın ==

=== Qáwipsizlik ===
The Telegraph basılımı 2011-jıldıń noyabr ayında Appledıń 2008-jıldan berli ruqsatsız úshinshi táreplerge paydalanıwshılardıń iTunes programmalıq támiynatına «jańalanıwlar» ornatıwǵa múmkinshilik beretuǵın qáwipsizlik kemshiliginen xabardar ekenin xabarladı. Apple bul máseleni Telegraphtıń esabatınan aldın dúzetti hám ǵalaba xabar qurallarına «Paydalanıwshılarımızdıń qáwipsizligi hám qupıyalılıǵı júdá áhmiyetli» dep ayttı, degen menen bunı qáwipsizlik izertlewshisi Brayan Krebs gúman astına aldı, ol basılımnıń aytıwınsha: «Belgili bir qáwipsizlik izertlewshisi Appleǵa bul qáwipli kemshilik haqqında 2008-jıldıń ortasında eskertken edi, biraq kompaniya bul kemshilikti dúzetiw ushın 1,200 kúnnen aslam kútti»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|bet=Apple iTunes flaw 'allowed government spying for 3 years'|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Williams|at=Christopher|sáne=November 24, 2011|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Programmalıq támiynattıń buzılıwı ===
iTunes Appledıń onı muzıka pleyerinen hámmesin qamtıytuǵın multimedia platformasına aylandırıw háreketleriniń bir bólimi retinde isinip ketkenligi ushın bir neshe ret ayıplanǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|bet=iTunes is 13 years old—and it's still awful|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201354/https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Wang|at=Amy|sáne=April 28, 2016|jumıs=[[Quartz (publication)|Quartz]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|bet=Opinion: iTunes is now so clunky the only safe solution is to nuke it from orbit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014145/https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Lovejoy|at=Ben|sáne=July 28, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|bet=iTunes Really Is That Bad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013950/https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Meyer|at=Robinson|sáne=July 29, 2015|jumıs=[[The Atlantic]]|baspaxana=[[Emerson Collective]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|bet=The top ten reasons iTunes sucks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014056/https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Gilbertson|at=Scott|sáne=November 5, 2008|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. PC Worldtıń burınǵı redaktorı Ed Bott kompaniyanı uqsas ámeliyatları ushın [[Microsoft Windows|Windowsqa]] qarsı reklama hújimlerindegi ekijúzlilikte ayıpladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|bet=Slimming down the bloated iTunes installer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171108102507/http://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|arxivsáne=November 8, 2017|avtor=Bott|at=Ed|sáne=October 3, 2008|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>2mb9cir1mgonamnqh0mctn2jofar4i6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123916</id>
      <parentid>123909</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:08:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123916</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52907" sha1="7mrwdtbu8kz11p2r9uxocxdabp4aicy" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background:#E6E6FA&quot; | iTunes
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; | [[File:ITunes_12.2_logo.png|150px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[9-yanvar]], [[2001|2001-jıl]]
|-
! Turaqlı versiyası
| 12.13.7.1 / [[31-mart]], [[2025|2025-jıl]]
|-
! [[Operaciyalıq sistema]]
| 
* macOS Mojave hám aldıńǵı versiyaları (12.9.5 versiyasına shekem); úshinshi tárep baǵdarlamaları járdeminde macOS Catalina dan macOS Sequoia ǵa shekem ornatıwǵa boladı
* Windows 10 (2025-jıl 14-oktyabrge shekem qollap-quwatlanadı) hám Windows 11 (sońǵı versiyası)
|-
! Platforma
|
* [[macOS]]
* [[Microsoft Windows|Windows]]
|-
! Ornın basıwshı
| Media ushın:
* TV (macOS hám Windows)
* Music (macOS hám Windows)
* Podcasts (tek macOS)

Qurılmanı basqarıw ushın:
* Finder (macOS)
* Apple Devices (Windows)
|-
! Túri
| 
* CD ripper
* Cifrlı aktiv basqarıwı
* Media pleer
* Optikalıq disk jazıw
* Teg redaktorı
|-
! Licenziya
| Biypul baǵdarlama
|-
! Veb-saytı
| [https://www.apple.com/itunes/?cid=OAS-US-DOMAINS-itunes.com itunes.com]
|}

'''iTunes''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen islep shıǵarılǵan media pleyer, media kitapxana hám mobil qurılmalardı basqarıw (MDM) utilitası. Ol [[macOS]] hám [[Microsoft Windows|Windows]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemalarında]] isleytuǵın jeke kompyuterlerde cifrlı multimediyanı satıp alıw, oynatıw, júklep alıw hám shólkemlestiriw ushın qollanıladı hám CDlerden qosıqlardı kóshirip alıw, sonday-aq dinamikalıq, aqıllı pleylistlerden kontent oynatıw ushın da paydalanılıwı múmkin. Ol dawıstı optimallastırıw hám iTunes kitapxanaların sımsız bólisiw opciyaların óz ishine aladı.

iTunes 2001-jılı 9-yanvarda Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] tárepinen járiyalandı. Onıń dáslepki hám tiykarǵı baǵdarı muzıka bolıp, Mac paydalanıwshılarınıń muzıka kollekciyaların shólkemlestiriw hám saqlaw imkaniyatın usınatuǵın kitapxanası bar edi. 2003-jılı cifrlı muzıkanı satıp alıw hám júklep alıw ushın iTunes Store qosılıwı hám programmanıń Windows versiyasınıń shıǵıwı menen, ol Appledıń iPod media pleyerleri liniyasında muzıkanı basqarıw hám basqa funkciyalardı sazlaw ushın keń tarqalǵan quralǵa aylandı, bul keyinirek [[iPhone]] hám iPad shıǵarılǵanda da dawam etti. 2005-jıldan baslap Apple óziniń tiykarǵı muzıka funkciyaların cifrlı video, podkastlar, elektron kitaplar hám [[App Store|iOS App Store]] dúkanınan satıp alınǵan mobil qosımshalar menen qollap-quwatlawdı keńeytti. 2011-jılı iOS 5 shıqqannan berli, bul qurılmalar iTunesqa azıraq ǵárezli bolıp qaldı, degen menen onı mazmunın rezervlew ushın ele de paydalanıwǵa boladı.

Dáslepki jılları jaqsı qabıl etilgenine qaramastan, iTunes óziniń dáslepki muzıkaǵa baǵdarlanǵan funkciyalarınan tısqarı funkciyalardı qamtıǵan, paydalanıwshı tájiriybesiniń tolıp ketkenligi ushın barǵan sayın kóbirek sınǵa ushıradı. macOS Catalina isleytuǵın Mac-lardan baslap, iTunes bólek qosımshalar, yaǵnıy Muzıka, Podkastlar hám TV menen almastırıldı, al Finder hám Apple Devices qurılmalardı basqarıw múmkinshiliklerin óz qolına aldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|bet=Apple breaks up iTunes, creates separate Podcasts, TV, and Music apps for macOS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024406/https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Carman|at=Ashley|sáne=June 3, 2019|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|bet=Apple Is Officially Killing iTunes, Replacing It With Three Dedicated Media Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024426/https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Roettgers|at=Janko|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=Variety|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|bet=Apple to replace iTunes for Windows with Music, TV, and Devices apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230130073124/https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|arxivsáne=January 30, 2023|sáne=January 13, 2023|jumıs=GSMArena.com|qaralǵan sáne=January 30, 2023}}&lt;/ref&gt;. Bul ózgeris Windows yamasa eski macOS versiyalarında isleytuǵın iTunesqa tásir etpedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|bet=Apple's iTunes Store, iTunes App for Windows Aren't Going Away|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211124090137/https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|arxivsáne=November 24, 2021|avtor=Spangler|at=Todd|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=[[Variety (magazine)|Variety]]|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}&lt;/ref&gt;.

2024-jıldıń fevral ayında Windows ushın iTunestıń kópshilik funkciyaları Apple TV, Muzıka hám Apple Devices qosımshalarına bólindi. Qosımshalar ornatılǵanda, iTunes ele de podkastlar hám audiokitaplar ushın qollanıladı, sebebi házirgi waqıtta Apple Podkastlarınıń Windows versiyası joq&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|bet=Apple Officially Splits iTunes for Windows Into Apple Music, TV, and Devices Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240510143502/https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|arxivsáne=May 10, 2024|sáne=2024-02-07|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2024-02-08}}&lt;/ref&gt;. Windows ushın iTunes ele de qollap-quwatlanadı hám ele de qáwipsizlik hám iOS qurılma drayverlerin jańalawların aladı.

== Tariyxı ==
1999-jılı Casady &amp; Greene tárepinen shıǵarılǵan SoundJam MP, keyingi jılı [[Apple Inc.|Apple]] onı satıp alǵanda «iTunes» dep qayta ataldı. Programmalıq támiynattıń tiykarǵı baǵdarlamashıları satıp alıwdıń bir bólimi retinde Appleǵa ótti hám SoundJam-nıń paydalanıwshı interfeysin ápiwayılastırdı, CDlerdi jazıw múmkinshiligin qostı hám onıń jazıp alıw funkciyası menen temanı qollap-quwatlawın alıp tasladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|bet=The Song Is Over for SoundJam|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190402152452/https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|arxivsáne=April 2, 2019|avtor=Seff|at=Jonathan|sáne=May 1, 2001|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Levy|first=Steven|url=|title=The Perfect Thing: How the iPod Shuffles Commerce, Culture, and Coolness|date=2006|publisher=[[Simon and Schuster]]}}&lt;/ref&gt;. iTunestıń birinshi versiyası, reklama retinde «Dúnyadaǵı eń jaqsı hám eń ańsat paydalanılatuǵın Jukebox programmalıq támiynatı»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|bet=iTunes through the ages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014226/https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cheng|at=Jacqui|sáne=November 23, 2012|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; dep atalǵan, 2001-jılı 9-yanvarda járiyalandı&lt;ref name=&quot;History&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|bet=15 years of iTunes: A look at Apple's media app and its influence on an industry|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014254/https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=January 9, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. iTunestıń keyingi relizleri kóbinese jańa apparatlıq támiynat qurılmaları menen birge keldi hám basqıshpa-basqısh «aqıllı pleylistler», iTunes Store hám jańa audio formatlar sıyaqlı jańa funkciyalardı qollap-quwatlawdı óz ishine aldı.

=== Platformanıń qoljetimliligi ===
Apple 2003-jılı 16-oktyabrde Windows ushın iTunestı shıǵardı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|bet=Apple Launches iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210109084502/https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|arxivsáne=January 9, 2021|sáne=October 16, 2003|jumıs=Apple Newsroom|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

2018-jılı 26-aprelde iTunes [[Windows 10]] ushın Microsoft Store dúkanında shıǵarıldı,&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Warren|first=Tom|date=April 26, 2018|title=iTunes is now available in the Microsoft Store for Windows 10|work=[[The Verge]]|url=https://www.theverge.com/2018/4/26/17287260/itunes-windows-10-microsoft-store-download|access-date=April 26, 2018}}&lt;/ref&gt; bul tiykarınan onı tek Microsoft Storedan programmalıq támiynat ornatıwǵa ruqsat beretuǵın etip sazlanǵan Windows 10 qurılmalarına ornatıwǵa múmkinshilik beriw ushın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|bet=Apple is bringing iTunes to the Windows Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201238/https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Warren|at=Tom|sáne=May 11, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Basqa platformalar ushın Windows versiyalarınan ayırmashılıǵı, ol dúkanda tarqatıw ushın texnikalıq talaplar sebepli kóbirek ǵárezsiz (Bonjour sıyaqlı fon járdemshi xızmetlerin ornatpaydı) hám Apple Programmalıq támiynat jańalanıwı ornına dúkan arqalı avtomatik túrde jańalanadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|bet=Apple iTunes: Standalone vs. Microsoft Store Edition|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201016073231/https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|arxivsáne=October 16, 2020|sáne=January 23, 2019|til=en-US|jumıs=ElcomSoft blog|qaralǵan sáne=October 9, 2020}}&lt;/ref&gt;.

iTunestıń roli ǵárezsiz qosımshalar, Apple Muzıka, Apple Podkastlar, Apple Kitaplar hám Apple TV menen almastırıldı; macOS 10.15 Catalina-dan baslap iPhone, iPod hám iPad basqarıwı Finderge integraciyalandı hám [[Windows 10]]-nan baslap Apple Devices retinde payda boldı&lt;ref name=&quot;appledevices2024&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/118290|bet=Download iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240606030542/https://support.apple.com/en-us/118290|arxivsáne=June 6, 2024|jumıs=[[Apple, Inc]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;appledevicesverge2024&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|bet=Apple moves away from iTunes on PC with new Windows apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240529000914/https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|arxivsáne=May 29, 2024|avtor=Warren|at=Tom|sáne=February 8, 2024|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}&lt;/ref&gt;.

== Muzıka kitapxanası ==
iTuneste muzıka kitapxanası bar. Hár bir trektiń metamaǵlıwmat dep atalatuǵın atributları bar, olardı paydalanıwshı redaktorlay aladı, sonıń ishinde atqarıwshınıń, albomnıń hám janrdıń atın, shıǵarılǵan jılın, muqabasın hám basqa qosımsha sazlawlardı ózgertiw&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|bet=Clean up and organize your iTunes music library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014027/https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Elliott|at=Matt|sáne=April 30, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|bet=How I edit track metadata in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014236/https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Miller|at=Dan|sáne=February 13, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Programmalıq támiynat cifrlı audio treklerdi importlawdı qollap-quwatlaydı, olardı keyin [[iOS]] qurılmalarına ótkiziwge boladı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|bet=How to Import Downloaded Music to iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201439/https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Costello|at=Sam|sáne=October 4, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;sonday-aq CD-lerden kontentti kóshirip alıwdı da qollap-quwatlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|bet=Use iTunes to Copy CDs to Your iPhone or iPod|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=June 13, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|bet=How to rip CDs with iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014244/https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Breen|at=Christopher|sáne=January 12, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. iTunes WAV, AIFF, Apple Lossless, AAC hám MP3 audio formatların qollap-quwatlaydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3053566/software/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|bet=The complete guide to using iTunes with lossless audio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161623/https://www.macworld.com/article/227769/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=April 14, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Ol audio CD-ler ushın trek atları dizimin usınıw ushın Gracenote muzıka maǵlıwmatlar bazasın paydalanadı. Paydalanıwshılar CD-den kontentti kóshirip alǵanda, iTunes qosıqlardı Gracenote xızmeti menen sáykeslendiriwge háreket etedi. Óz betinshe basıp shıǵarılǵan CDler yamasa belgili emes dawıs jazıw kompaniyalarınıń CDleri ushın iTunes ádette treklerdi tek nomerlengen jazıwlar («Trek 1» hám «Trek 2») retinde belgili emes atqarıwshınıń atı joq albomında kórsetedi, bul maǵlıwmatlardı qoldan kirgiziwdi talap etedi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|bet=What To Do When iTunes Doesn't Have CD Names for Your Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180711152001/https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|arxivsáne=July 11, 2018|avtor=Costello|at=Sam|sáne=March 28, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

Fayl metamaǵlıwmatları paydalanıwshılardıń kitapxanalarında, sonıń ishinde albom, atqarıwshı, janr, kompozitor hám basqalar sıyaqlı qatarlarda kórsetiledi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|bet=How to browse iTunes by artist and album|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201443/http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bove|at=Tony|jumıs=[[For Dummies]]|baspaxana=[[John Wiley &amp; Sons]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar túrli qatarlardı iske qosıwı yamasa óshiriwi múmkin, sonday-aq kórinis sazlawların ózgerte aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|bet=How to change iTunes playlist view|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201440/http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=August 21, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Arnawlı pleylistler ===
2004-jılı usınılǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|bet=iTunes 4.5: Hits and Misses|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014229/https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Snell|at=Jason|sáne=April 28, 2004|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; «Party Shuffle» kitapxanadan tosınnan oynaw ushın treklerdi tańlaytuǵın edi, degen menen paydalanıwshılar qosıqtı ótkizip jiberip, dizimdegi keyingisine ótiw ushın túymeni basa alatuǵın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|bet=Doing the iTunes shuffle|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014143/https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=February 5, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya keyinirek «iTunes DJ» dep qayta ataldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|bet=Happy Birthday, iTunes: Here's How Apple's Media App Has Changed Over 14 Years|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201447/http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hahn|at=Jason Duaine|sáne=January 10, 2015|jumıs=[[Complex (magazine)|Complex]]|baspaxana=[[Verizon Hearst Media Partners]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; sońınan pútkilley toqtatıldı, onıń ornına ádewir ápiwayı «Up Next» funkciyası keldi, ol «iTunes DJ» funkciyalarınıń ayırımların joǵaltqan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|bet=Using the Up Next Feature in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=February 9, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

2008-jılı iTunes 8-de usınılǵan «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanasınan «bir-birine júdá sáykes keletuǵın» qosıqlardan avtomat túrde pleylist jarata aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|bet=Apple rocks out, announces new iPods, iTunes 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014200/https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Chartier|at=David|sáne=September 9, 2008|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanası haqqındaǵı informaciyanı Appleǵa anonim túrde jiberedi hám waqıt ótiwi menen óziniń usınıs sistemasın jetilistiredi. Ol sonıń menen birge kitapxanadaǵı «boslıqlardı» toltırıw ushın satıp alıwlardı da usınıwı múmkin&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Dumas|first=Daniel|date=September 9, 2008|title=Let's rock: Apple unveils new iPod, Genius playlists, HDTV, NBC|url=https://www.wired.com/2008/09/apple-event-let/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya 2009-jılı iTunes 9 menen jańalanıp, belgili bir muzıka janrlarına tiykarlanǵan pleylistler jaratatuǵın «Genius Mixes» funkciyasın usındı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|bet=Tip: Update Genius in iTunes 9 to Access Genius Mixes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201445/https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Cox|at=Tim|sáne=September 9, 2009|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|bet=iTunes 9 Genius Mixes: You don't need to be a genius to create 'em|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014230/https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Sande|at=Steven|sáne=September 11, 2009|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

«Aqıllı pleylistler» – bul [[maǵlıwmatlar bazası]] sorawına uqsas, sáykeslestirilgen tańlaw kriteryaları dizimine tiykarlanıp kitapxananı avtomat túrde filtrlewge sazlanıwı múmkin bolǵan pleylistler toparı. Aqıllı pleylistti basqarıw ushın bir neshe kriteryalar kirgiziliwi múmkin&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gardiner|first=Bryan|date=September 3, 2013|title=Use Smart playlists to keep your iPhone filled with your newest music|url=https://www.wired.com/2013/09/itunes-smart-playlist/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Tańlaw kriteryalarına mısallar retinde Rojdestvo muzikası sıyaqlı janr, jaqında oynalmaǵan qosıqlar yamasa belgili bir waqıt aralıǵında paydalanıwshı eń kóp tıńlaǵan qosıqlar kiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://lifehacker.com/355743/top-10-itunes-smart-playlists|bet=Top 10 iTunes Smart Playlists|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161622/https://lifehacker.com/top-10-itunes-smart-playlists-355743|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Trapani|at=Gina|sáne=February 13, 2008|jumıs=[[Lifehacker]]|baspaxana=[[Univision Communications]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Kitapxana menen bólisiw ===
«Home Sharing» (Úyde bólisiw) funkciyası arqalı paydalanıwshılar ózleriniń iTunes kitapxanasın sımsız bólise aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|bet=How to share your iTunes music library on a home network|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201404/https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Rawlinson|at=Nik|sáne=June 13, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Kompyuterdiń qorǵanıw diywalları tarmaq trafigine ruqsat beriwi kerek, al paydalanıwshılar iTunes sazlawlar menyusında bólisiwdi arnawlı túrde iske qosıwı kerek. Sonday-aq, Internetsiz kontentti ótkere alatuǵın [[iOS]] qosımshaları da bar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|bet=How to share your iTunes library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201257/https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Prindle|at=Drew|sáne=April 4, 2013|jumıs=[[Digital Trends]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Sonıń menen birge, paydalanıwshılar tarmaqqa jalǵanǵan saqlaw sistemasın ornata aladı hám sol saqlaw sistemasına qosımsha arqalı jalǵana aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|bet=How to Share Your iTunes Library Among Multiple Devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201211/http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=February 16, 2017|jumıs=[[PC Magazine]]|baspaxana=[[Ziff Davis]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Dawıstı qayta islew ===
iTunes dawıstı qayta islew funkciyaların, mısalı, ekvalizaciya, «dawıstı jaqsılaw» hám crossfade (birewinen ekinshisine áste ótiw) sıyaqlı funkciyalardı óz ishine aladı. Sonday-aq, Sound Check dep atalatuǵın funkciya da bar, ol kitapxanadaǵı barlıq qosıqlardıń oynatıw dawısın birdey dárejege normallastıradı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|bet=How to improve sound quality in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201450/https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kessler|at=Topher|sáne=December 4, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|bet=How to tweak your sound in iTunes and on iOS devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014238/https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=June 6, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Onlayn muzıka funkciyası ==

=== iTunes Store ===
2003-jılı 28-aprelde usınılǵan iTunes Music Store paydalanıwshılarǵa qosıqlardı satıp alıwǵa hám júklep alıwǵa múmkinshilik berdi, iske qosılǵanda 200,000 trek qoljetimli boldı. Birinshi háptede klientler bir millionnan aslam qosıq satıp aldı. Satıp alınǵan muzıka cifrlı huqıqlardı basqarıw (DRM) dep atalatuǵın shifrlaw qatlamı FairPlay menen qorǵalǵan edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|bet=How FairPlay Works: Apple's iTunes DRM Dilemma|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170927030905/http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|arxivsáne=September 27, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=February 26, 2007|jumıs=RoughlyDrafted|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Satıp alınǵan fayllardı oynata alatuǵın qurılmalardı shekleytuǵın DRM-di qollanıw,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|bet=How iTunes Movie DRM-Removal Software Keeps Me Honest|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206005923/https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Hamilton|at=Dave|sáne=September 2, 2015|jumıs=The Mac Observer|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; qorǵaw mexanizmin alıp taslaw háreketlerin oyattı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|bet=The iTunes DRM Removal Saga: NoteBurner and a Look Back at Requiem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171220140209/https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|arxivsáne=December 20, 2017|avtor=Tanous|at=Jim|sáne=September 2, 2015|jumıs=TekRevue|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Aqırında, 2007-jıldıń fevral ayında bas direktor Stiv Djobstıń muzıka sanaatına jollaǵan ashıq xatınan keyin,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|bet=Steve Jobs 'Thoughts on Music' – Asks for No Digital Rights Management|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201444/https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=February 6, 2007|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; Apple 2007-jıldıń aprel ayında iTunes Store-da DRM-sız muzıka toplamın usındı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|bet=EMI, Apple To Sell DRM-Free Music for $1.29/song|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201437/https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Arrington|avtorsilteme=Michael Arrington|at=Michael|sáne=April 2, 2007|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt; sonnan keyin 2009-jıldıń yanvar ayında pútkil muzıka katalogın DRM-sız shıǵardı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|bet=Apple drops DRM copy protection from millions of iTunes songs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140204034137/http://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|arxivsáne=February 4, 2014|avtor=Johnson|at=Bobbie|sáne=January 6, 2009|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== iTunes in the Cloud hám iTunes Match ===
2011-jıldıń iyun ayında Apple «iTunes in the Cloud» (Bulttaǵı iTunes) járiyaladı, onda muzıka satıp alıwları Appledıń serverlerinde saqlanıp, jańa qurılmalarda avtomatik júklep alıw ushın qoljetimli etildi. Paydalanıwshı iyelik etetuǵın muzıka ushın, mısalı, CD-lerden kóshirilgen kontent ushın, kompaniya «iTunes Match» funkciyasın usındı, ol kontentti Appledıń serverlerine júkley aladı, onı óz katalogı menen sáykeslendire aladı, sapasın 256 kbit/s AAC formatına ózgerte aladı hám onı basqa qurılmalarda qoljetimli ete aladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|bet=iTunes in the Cloud beta available today, iTunes Match lets you 'upload' the tracks you already own for $24.99 a year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180920045434/https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|arxivsáne=September 20, 2018|avtor=Ziegler|at=Chris|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|bet=iTunes Match: Apple announces its cloud based music service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201303/https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Myers|at=Courtney Boyd|sáne=June 6, 2011|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Internet radio, iTunes Radio hám Apple Music ===
iTunes dáslep shıqqanda, ol Kerbango Internet radio tuner xızmetin qollap-quwatlaytuǵın edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|bet=Why Apple's iTunes Is Still Fundamentally Flawed, Even In iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201615/https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gray|at=Tyler|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]|baspaxana=Mansueto Ventures|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2013-jıldıń iyun ayında kompaniya iTunes Radio dep atalatuǵın biypul muzıka aǵımı xızmetin járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|bet=Apple arrives (late?) to music streaming with iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201413/http://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gross|at=Doug|sáne=June 11, 2013|jumıs=[[CNN]]|baspaxana=[[Turner Broadcasting System]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2015-jıldıń iyun ayında Apple jazılıwǵa tiykarlanǵan muzıka aǵımı xızmeti Apple Music-ti járiyaladı hám keyinirek oǵan iTunes Radio funkciyasın biriktirdi. Apple Music tárepinen iTunes arqalı usınılǵan muzıka trekleri 256 kbit/s AAC anıqlıǵında qoljetimli. Apple Music qosımshası sonıń menen birge janlı muzıka radio stanciyası bolǵan Apple Music 1-di de biriktiredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|bet=Apple announces its streaming music service, Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200330163713/https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|arxivsáne=March 30, 2020|avtor=Popper|at=Ben|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Basqıshpa-basqısh toqtatıw ===
2024-jılǵa kelip, Apple iTunestıń ornına úsh arnawlı qosımsha, Muzıka, Podkastlar hám TV-ge ótiwdi basqıshpa-basqısh ámelge asırmaqta, biraq iTunes Store ele de saqlanıp qaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://cordcuttersnews.com/apple-is-finally-getting-rid-of-the-last-vestige-of-itunes/|bet=Apple is Getting Closer to Phasing Out iTunes Completely|sáne=December 11, 2023}}&lt;/ref&gt;.

== Basqa ózgeshelikler ==

=== Video ===
2005-jıldıń may ayında iTunes 4.8 shıǵarılıwı menen iTunes-ke video qollap-quwatlawı usınıldı,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|bet=iTunes 4.8 adds video support, Yorkdale store photos, more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201433/http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=May 9, 2005|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|bet=Apple releases iTunes 4.8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230123124751/https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|arxivsáne=January 23, 2023|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=January 23, 2023}}&lt;/ref&gt; degen menen ol albom satıp alıwlarınıń bir bólimi bolǵan bonus funkciyaları menen sheklengen edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|bet=Today in Apple history: iTunes experiments with video downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201624/https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Dormehl|at=Luke|sáne=May 9, 2017|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi oktyabr ayında Apple iTunes Storedan satıp alınǵan video kontentti satıp alıw hám kóriwdi qollap-quwatlaytuǵın iTunes 6-nı usındı&lt;ref name=&quot;Movies in store&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|bet=Apple Releases iTunes 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014257/https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Honan|at=Mathew|sáne=October 12, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Iske qosılǵanda, dúkanda ABC tarmaǵınıń «Úmitsiz úy biykeleri» (Desperate Housewives) hám «Joǵalǵanlar» (Lost) sıyaqlı ataqlı shouları, sonday-aq Disney kanalınıń «Bul Reyven» (That's So Raven) hám «Zek penen Kodidiń Syuita Ómiri» (The Suite Life of Zack &amp; Cody) serialları usınıldı. Bas direktor Stiv Djobs baspasózge bılay dedi: «Biz video ushın muzıka ushın islegenimizdi islep atırmız — biz onı satıp alıwdı hám júklep alıwdı, kompyuterińizde oynatıwdı hám iPodıńızda ózińiz benen alıp júriwdi ańsat hám qoljetimli etip atırmız».

2008-jılı Apple hám tańlanǵan kinostudiyalar «iTunes Digital Copy» (iTunes cifrlı nusqası) funkciyasın usındı, bul tańlanǵan DVD hám Blu-ray disklerinde iTunes hám oǵan baylanıslı media pleyerlerde cifrlı nusqa alıwǵa múmkinshilik berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|bet=First Look: iTunes Digital Copy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014138/https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=January 22, 2008|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|bet=Lionsgate joins Apple's Digital Copy for iTunes program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201259/http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=March 10, 2008|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|bet=iTunes Digital Copy redemptions from non-4K Blu-rays appear to support 4K streaming on new Apple TV|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201406/http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=September 22, 2017|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Podkastlar ===
[[Fayl:Podcasts_(iOS).svg|nobaý|75x75 nükte|Appledıń podkasttı bildiriw ushın paydalanatuǵın belgisi]]
2005-jıldıń iyun ayında Apple iTunes-ti podkastlardı qollap-quwatlaw funkciyası menen jańaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|bet=The 10 best ever podcasts|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Naughton|at=Pete|sáne=June 14, 2015|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Podcasts how-to&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|bet=iTunes 4.9 First Look: Apple takes on Podcasting|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014241/https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Farivar|at=Cyrus|sáne=June 28, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Paydalanıwshılar podkastlarǵa jazıla aladı, jańalanıw jiyiligin ózgerte aladı, qansha epizod júklep alıwdı hám neshewin óshiriwdi belgiley aladı.

Qosıqlarǵa uqsas, «Aqıllı pleylistler» pleylisttegi podkastlardı basqarıw ushın paydalanılıwı múmkin, sáne hám tıńlanǵan sanı sıyaqlı kriteryalardı belgilep&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|bet=How to: Create a smart podcast playlist in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014202/https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Schramm|at=Mike|sáne=February 1, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

[[Apple Inc.|Apple]] podkastingtiń dáslepki rawajlanıwınıń tiykarǵı túrtki bolıwshısı dep tán alınadı&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Podcasting is Going Mainstream|url=https://www.forbes.com/sites/bradadgate/2019/11/18/podcasting-is-going-mainstream/#5f92fb891699|access-date=May 25, 2020}}&lt;/ref&gt;.

=== Qosımshalar ===
2008-jılı 10-iyulda Apple óziniń [[iOS]] operaciyalıq sisteması ushın jergilikli mobil qosımshalardı usındı. iOSta arnawlı App Store qosımshası qosımshalardı kóriw, júklep alıw, jańalaw hám basqasha basqarıw ushın dúkan retinde xızmet etti, al kompyuterlerdegi iTunes-te bólek qosımsha ornına arnawlı qosımshalar bólimi bar edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|bet=The App Store turns five: A look back and forward|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014248/https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=July 8, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2017-jıldıń sentyabr ayında Apple iTunes-ti 12.7 versiyasına jańalap, sol processte App Store bólimin alıp tasladı&lt;ref name=&quot;cutting the bloat&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|bet=Apple starts cutting the bloat from iTunes by removing iOS App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171213043031/https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|arxivsáne=December 13, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=September 12, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|bet=Apple's iTunes removes iOS App Store from desktop version|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171214184718/http://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|arxivsáne=December 14, 2017|avtor=Smith|at=Jake|sáne=September 13, 2017|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi ayda App Store funkciyasın saqlap qalǵan iTunes 12.6.3 shıǵarıldı, 9to5Mac basılımı bul ekinshi relizdiń Apple tárepinen «ishki qosımshalardı jaylastırıw menen shuǵıllanatuǵın ayırım biznesler ushın zárúr» dep poziciyalanǵanın atap ótti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|bet=Apple still offers an iTunes version with App Store, Ringtones and other features removed in 'focused' iTunes 12.7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013938/https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[9to5Mac]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|bet=Apple Quietly Releases iTunes 12.6.3 With Built-In App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201402/https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== iTunes U ===
2007-jıldıń may ayında Apple iTunes Store arqalı AQSHtıń eń jaqsı kolledjlerinen alınǵan universitet lekciyaların jetkerip beretuǵın «iTunes U» iske qosılǵanın járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014203/https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cohen|at=Peter|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217015714/https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McNulty|at=Scott|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2017-jıldıń avgust ayındaǵı iTunes 12.7 versiyası menen iTunes U kollekciyaları Podkastlar qosımshasınıń bir bólimine aylandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|bet=iTunes U Collections Will Move to Apple Podcasts From September|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201321/https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=August 21, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2020-jılı 10-iyunda Apple iTunes U 2021-jıldıń aqırında toqtatılatuǵının rásmiy túrde járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|bet=iTunes U – June 2020 Update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201024190914/https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|arxivsáne=October 24, 2020|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=August 8, 2020}}&lt;/ref&gt;.

=== Apple mobil qurılmaları menen baylanısıw ===
iTunes dáslepki [[iPhone]] hám iPad qurılmaların aktivlestiriw ushın talap etilgen. 2008-jıldıń iyun ayındaǵı [[iPhone 3G]]-den baslap, aktivlestiriw iTunes-ti talap etpedi, satıw noqatında aktivlestiriwdi paydalandı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|bet=iPhone 3G: the details you never wanted to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170719025838/http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|arxivsáne=July 19, 2017|avtor=Geller|at=Jonathan|sáne=June 9, 2008|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Keyingi iPhone modelleri iTunes-ti paydalanbay-aq óz betinshe aktivlestirilip, sazlanıwı múmkin.

iTunes sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa ózleriniń Apple mobil qurılmalarınıń mazmunın, mısalı muzıka, súwretler, videolar, qońıraw dawısları hám qurılma sazlawların rezervlewge hám qayta tiklewge,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|bet=How to back up your iPhone with or without iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220525175643/https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|arxivsáne=May 25, 2022|avtor=Krasnoff|at=Barbara|sáne=September 15, 2021|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=May 25, 2022}}&lt;/ref&gt; sonday-aq qurılmalarınıń programmalıq támiynatın (firmware) qayta tiklewge de múmkinshilik beredi. Biraq, iTunes 12.7 versiyasınan baslap, qosımshalar endi iTunes járdeminde satıp alınıp, ornatıla almaydı.

=== Ping ===
2010-jıldıń sentyabr ayında iTunes 10 shıǵarılıwı menen Apple iTunes Ping-ti járiyaladı, onı bas direktor Stiv Djobs «sociallıq muzıka ashılıwı» dep sıpatladı. Onda [[Facebook|Facebooktı]] esletetuǵın profiller hám basqa paydalanıwshılardı baqlaw múmkinshiligi sıyaqlı funkciyalar bar edi&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Albanesius |first=Chloe |date=September 1, 2010 |title=Apple Goes Social with 'Ping' Inside iTunes 10 |url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171217014025/https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |archive-date=December 17, 2017 |access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. Ping 2012-jıldıń sentyabr ayında toqtatıldı&lt;ref&gt;{{Jurnal deregi |last=Moscaritolo |first=Angela |date=September 13, 2012 |title=Apple Shutting Down iTunes Ping on Sept. 30 |url=http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171216202657/http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |archive-date=December 16, 2017 |access-date=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Sın ==

=== Qáwipsizlik ===
The Telegraph basılımı 2011-jıldıń noyabr ayında Appledıń 2008-jıldan berli ruqsatsız úshinshi táreplerge paydalanıwshılardıń iTunes programmalıq támiynatına «jańalanıwlar» ornatıwǵa múmkinshilik beretuǵın qáwipsizlik kemshiliginen xabardar ekenin xabarladı. Apple bul máseleni Telegraphtıń esabatınan aldın dúzetti hám ǵalaba xabar qurallarına «Paydalanıwshılarımızdıń qáwipsizligi hám qupıyalılıǵı júdá áhmiyetli» dep ayttı, degen menen bunı qáwipsizlik izertlewshisi Brayan Krebs gúman astına aldı, ol basılımnıń aytıwınsha: «Belgili bir qáwipsizlik izertlewshisi Appleǵa bul qáwipli kemshilik haqqında 2008-jıldıń ortasında eskertken edi, biraq kompaniya bul kemshilikti dúzetiw ushın 1,200 kúnnen aslam kútti»&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|bet=Apple iTunes flaw 'allowed government spying for 3 years'|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Williams|at=Christopher|sáne=November 24, 2011|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

=== Programmalıq támiynattıń buzılıwı ===
iTunes Appledıń onı muzıka pleyerinen hámmesin qamtıytuǵın multimedia platformasına aylandırıw háreketleriniń bir bólimi retinde isinip ketkenligi ushın bir neshe ret ayıplanǵan&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|bet=iTunes is 13 years old—and it's still awful|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201354/https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Wang|at=Amy|sáne=April 28, 2016|jumıs=[[Quartz (publication)|Quartz]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|bet=Opinion: iTunes is now so clunky the only safe solution is to nuke it from orbit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014145/https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Lovejoy|at=Ben|sáne=July 28, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|bet=iTunes Really Is That Bad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013950/https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Meyer|at=Robinson|sáne=July 29, 2015|jumıs=[[The Atlantic]]|baspaxana=[[Emerson Collective]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|bet=The top ten reasons iTunes sucks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014056/https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Gilbertson|at=Scott|sáne=November 5, 2008|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;. PC Worldtıń burınǵı redaktorı Ed Bott kompaniyanı uqsas ámeliyatları ushın [[Microsoft Windows|Windowsqa]] qarsı reklama hújimlerindegi ekijúzlilikte ayıpladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|bet=Slimming down the bloated iTunes installer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171108102507/http://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|arxivsáne=November 8, 2017|avtor=Bott|at=Ed|sáne=October 3, 2008|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>7mrwdtbu8kz11p2r9uxocxdabp4aicy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ITunes Connect</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25528</id>
    <revision>
      <id>123910</id>
      <timestamp>2025-07-02T20:51:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <comment>«[[:en:Special:Redirect/revision/1297899115|ITunes Connect]]» betinen awdarılıp jaratıldı</comment>
      <origin>123910</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2607" sha1="s255sfjz8ekhk315fww2q3hfac26yoj" xml:space="preserve">'''iTunes Connect''' — bul islep shıǵarıwshılardıń [[muzıka]], [[Podkast|podkastlar]], [[Film|filmler]] hám telekórsetiwlerdi iTunes Store dúkanındaǵı klientlerge, al elektron kitaplardı [[Apple Books|Apple Books Store]] dúkanındaǵı klientlerge tarqatıw ushın paydalana alatuǵın Apple xızmeti.

== App Store Connect ==
2018-jıldıń iyun ayında Apple dizimnen ótken [[Apple Developer|baǵdarlamashılar]] ushın [[App Store]] hám Mac App Store dúkanlarında qosımshalardı járiyalawǵa arnalǵan App Store Connect atlı arnawlı xızmetti iske qostı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/news/?id=06042018|bet=Introducing App Store Connect|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190331113735/https://developer.apple.com/news/?id=06042018|arxivsáne=31 March 2019|til=en|jumıs=developer.apple.com|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=23 May 2020}}&lt;/ref&gt;. Burın, baǵdarlamashılar App Storeǵa qosımshalardı járiyalaw ushın iTunes Connect-ti paydalana alatuǵın edi.

App Store Connect-te qosımshalardı járiyalaw tólemli Apple Developer baǵdarlaması aǵzalıǵın talap etedi. Jıllıq tólem 99 AQSH dolların yamasa baǵdarlamashınıń jergilikli valyutasındaǵı ekvivalentin quraydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/help/account/membership/program-enrollment/|bet=Enrollment - Membership - Account - Help - Apple Developer|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2025-06-28}}&lt;/ref&gt;.

== Ózgeshelikleri ==
iTunes Connect hám App Store Connect ekewi de paydalanıwshılarǵa elementlerge metamaǵlıwmat qosıwǵa, elementlerdiń qaysı mámleketlerde qoljetimli ekenin belgilewge, satıw esabatların kóriwge hám komanda aǵzaların qosıw arqalı birdey joybarlarda birge islesiwge múmkinshilik beredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://itunespartner.apple.com/en/music/faq/Managing%20Your%20Music_Updating%20Audio,%20Cover%20Art,%20and%20Metadata|bet=iTunes Connect Resources and Help|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200523100925/https://itunespartner.apple.com/en/music/faq/Managing%20Your%20Music_Updating%20Audio,%20Cover%20Art,%20and%20Metadata|arxivsáne=23 May 2020|jumıs=itunespartner.apple.com|qaralǵan sáne=23 May 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/support/app-store-connect/|bet=App Store Connect - Support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200430033018/https://developer.apple.com/support/app-store-connect/|arxivsáne=30 April 2020|jumıs=developer.apple.com|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=23 May 2020}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==

[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]</text>
      <sha1>s255sfjz8ekhk315fww2q3hfac26yoj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123911</id>
      <parentid>123910</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T20:51:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123911</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2642" sha1="t7h56rzmbb95csim8tkwii6qy3z0dih" xml:space="preserve">'''iTunes Connect''' — bul islep shıǵarıwshılardıń [[muzıka]], [[Podkast|podkastlar]], [[Film|filmler]] hám telekórsetiwlerdi iTunes Store dúkanındaǵı klientlerge, al elektron kitaplardı [[Apple Books|Apple Books Store]] dúkanındaǵı klientlerge tarqatıw ushın paydalana alatuǵın Apple xızmeti.

== App Store Connect ==
2018-jıldıń iyun ayında Apple dizimnen ótken [[Apple Developer|baǵdarlamashılar]] ushın [[App Store]] hám Mac App Store dúkanlarında qosımshalardı járiyalawǵa arnalǵan App Store Connect atlı arnawlı xızmetti iske qostı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/news/?id=06042018|bet=Introducing App Store Connect|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190331113735/https://developer.apple.com/news/?id=06042018|arxivsáne=31 March 2019|til=en|jumıs=developer.apple.com|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=23 May 2020}}&lt;/ref&gt;. Burın, baǵdarlamashılar App Storeǵa qosımshalardı járiyalaw ushın iTunes Connect-ti paydalana alatuǵın edi.

App Store Connect-te qosımshalardı járiyalaw tólemli Apple Developer baǵdarlaması aǵzalıǵın talap etedi. Jıllıq tólem 99 AQSH dolların yamasa baǵdarlamashınıń jergilikli valyutasındaǵı ekvivalentin quraydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/help/account/membership/program-enrollment/|bet=Enrollment - Membership - Account - Help - Apple Developer|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2025-06-28}}&lt;/ref&gt;.

== Ózgeshelikleri ==
iTunes Connect hám App Store Connect ekewi de paydalanıwshılarǵa elementlerge metamaǵlıwmat qosıwǵa, elementlerdiń qaysı mámleketlerde qoljetimli ekenin belgilewge, satıw esabatların kóriwge hám komanda aǵzaların qosıw arqalı birdey joybarlarda birge islesiwge múmkinshilik beredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://itunespartner.apple.com/en/music/faq/Managing%20Your%20Music_Updating%20Audio,%20Cover%20Art,%20and%20Metadata|bet=iTunes Connect Resources and Help|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200523100925/https://itunespartner.apple.com/en/music/faq/Managing%20Your%20Music_Updating%20Audio,%20Cover%20Art,%20and%20Metadata|arxivsáne=23 May 2020|jumıs=itunespartner.apple.com|qaralǵan sáne=23 May 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/support/app-store-connect/|bet=App Store Connect - Support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200430033018/https://developer.apple.com/support/app-store-connect/|arxivsáne=30 April 2020|jumıs=developer.apple.com|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=23 May 2020}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>t7h56rzmbb95csim8tkwii6qy3z0dih</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123917</id>
      <parentid>123911</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:12:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123917</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2994" sha1="4u042crpj86dnm4b6ktf0k6mvsq0p4n" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;&quot;| iTunes Connect
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Status
| Belsendi
|-
! Veb-saytı
| [https://itunesconnect.apple.com/ iTunes Connect]
|}
'''iTunes Connect''' — bul islep shıǵarıwshılardıń [[muzıka]], [[Podkast|podkastlar]], [[Film|filmler]] hám telekórsetiwlerdi iTunes Store dúkanındaǵı klientlerge, al elektron kitaplardı [[Apple Books|Apple Books Store]] dúkanındaǵı klientlerge tarqatıw ushın paydalana alatuǵın Apple xızmeti.

== App Store Connect ==
2018-jıldıń iyun ayında Apple dizimnen ótken [[Apple Developer|baǵdarlamashılar]] ushın [[App Store]] hám Mac App Store dúkanlarında qosımshalardı járiyalawǵa arnalǵan App Store Connect atlı arnawlı xızmetti iske qostı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/news/?id=06042018|bet=Introducing App Store Connect|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190331113735/https://developer.apple.com/news/?id=06042018|arxivsáne=31 March 2019|til=en|jumıs=developer.apple.com|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=23 May 2020}}&lt;/ref&gt;. Burın, baǵdarlamashılar App Storeǵa qosımshalardı járiyalaw ushın iTunes Connect-ti paydalana alatuǵın edi.

App Store Connect-te qosımshalardı járiyalaw tólemli Apple Developer baǵdarlaması aǵzalıǵın talap etedi. Jıllıq tólem 99 AQSH dolların yamasa baǵdarlamashınıń jergilikli valyutasındaǵı ekvivalentin quraydı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/help/account/membership/program-enrollment/|bet=Enrollment - Membership - Account - Help - Apple Developer|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2025-06-28}}&lt;/ref&gt;.

== Ózgeshelikleri ==
iTunes Connect hám App Store Connect ekewi de paydalanıwshılarǵa elementlerge metamaǵlıwmat qosıwǵa, elementlerdiń qaysı mámleketlerde qoljetimli ekenin belgilewge, satıw esabatların kóriwge hám komanda aǵzaların qosıw arqalı birdey joybarlarda birge islesiwge múmkinshilik beredi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://itunespartner.apple.com/en/music/faq/Managing%20Your%20Music_Updating%20Audio,%20Cover%20Art,%20and%20Metadata|bet=iTunes Connect Resources and Help|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200523100925/https://itunespartner.apple.com/en/music/faq/Managing%20Your%20Music_Updating%20Audio,%20Cover%20Art,%20and%20Metadata|arxivsáne=23 May 2020|jumıs=itunespartner.apple.com|qaralǵan sáne=23 May 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/support/app-store-connect/|bet=App Store Connect - Support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200430033018/https://developer.apple.com/support/app-store-connect/|arxivsáne=30 April 2020|jumıs=developer.apple.com|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=23 May 2020}}&lt;/ref&gt;.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>4u042crpj86dnm4b6ktf0k6mvsq0p4n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ITunes Store</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25529</id>
    <revision>
      <id>123912</id>
      <timestamp>2025-07-02T20:53:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <comment>«[[:en:Special:Redirect/revision/1290698752|ITunes Store]]» betinen awdarılıp jaratıldı</comment>
      <origin>123912</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14722" sha1="tulrxtlw0ggf40stw3qw2mspisiinxy" xml:space="preserve">'''iTunes Store''' — bul qosıqlar, albomlar, muzıkalıq videolar, qońıraw dawısları hám eskertiw dawısların satatuǵın cifrlı bazar. Ol [[Apple Inc.]] tárepinen 2003-jılı 28-aprelde Mac OS X ushın, al 2003-jılı 16-oktyabrde [[Microsoft Windows]] ushın iske qosıldı. Ol [[iOS]] penen birge 2007-jılı 29-iyunda mobil qosımsha retinde iske túsirildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.computerworld.com/article/1435541/timeline-itunes-store-at-10-billion.html|bet=Timeline: iTunes Store at 10 billion|til=en|jumıs=Computerworld|qaralǵan sáne=2024-11-23}}&lt;/ref&gt;.

Ol burın 2008-jılı 10-iyulda [[App Store]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem mobil qosımshalardı, al 2010-jılı 31-martta [[Apple Books|iBooks]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem elektron kitaplardı satqan. Ol sonday-aq keyinirek Apple Podcasts xızmetine integraciyalanǵan podkastlardı júklep alıwǵa, sonday-aq keyinirek Apple TV-ge integraciyalanǵan filmler menen telekórsetiwlerdi satıp alıw hám kireyge alıw imkaniyatın da bergen&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-gb/102251|bet=Get your Apple ID ready for purchases or downloads on your Apple TV – Apple Support (UK)|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2024-11-23}}&lt;/ref&gt;.

iTunes Store sol waqıttaǵı bas direktor [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] muzıka ushın cifrlı bazar ashıwǵa umtılıwınıń bir bólimi retinde ashıldı. Ol iske túsirilgende, bes úlken dawıs jazıw kompaniyasınıń hámmesinen qosıqlardı usınǵan jalǵız nızamlı cifrlı muzıka katalogı edi, bul onıń tabısına hám muzıka júklep alıw biznesine tásir etti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.esquire.com/news-politics/a11177/steve-jobs-esquire-interview-0703/|bet=Is Steve Jobs the God of Music?|avtor=Langer|at=Andy|sáne=September 10, 2014|jumıs=[[Esquire (magazine)|Esquire]]|baspaxana=[[Hearst Communications]]|qaralǵan sáne=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;. Muzıka aǵımlıq xızmetleri muzıka júklep alıwdan ozıp kete basladı, al Apple 2015-jılı 30-iyunda Apple Music xızmetin iske qostı.

== Tariyxı ==
Stiv Djobs ańsat júklep alınıwshı treklerdiń ataqlılıǵınıń artıwı sebepli muzıka ushın cifrlı bazar ashıw múmkinshiligin kórdi. 2002-jılı Djobs bes úlken dawıs jazıw kompaniyası menen olardıń kontentin iTunes arqalı usınıw boyınsha kelisimge keldi. iTunes Music Store (keyinirek iTunes Store) 2003-jıldıń aprel ayında Djobs tárepinen arnawlı Apple muzıka ilajında tanıstırıldı. Muzıkanı iTunes qosımshasında satıp alıw múmkin boldı, hám satıp alınǵan ónimlerdi iTunes-te yamasa iPod-ta tıńlawǵa bolatuǵın edi. Dúkan dáslep Mac kompyuterleri ushın qoljetimli boldı, hám keyinirek 2003-jıldıń oktyabr ayında [[Microsoft Windows|Windows]] ushın iTunes shıǵarılǵanda Microsoft Windowsqa keńeytildi.

2008-jıldıń aprel ayında iTunes Store Amerika Qurama Shtatlarındaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı, hám 2010-jıldıń fevral ayında dúnyadaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı. iTunes Storenıń 2011-jıldıń birinshi sheregindegi tabısı shama menen 1.4 milliard AQSH dolların quradı. 2014-jıldıń 28-mayına kelip, dúkan dúnya júzi boyınsha 35 milliard qosıq sattı.

2016-jılı muzıka aǵımlıq xızmetleri satıwda cifrlı júklep alıwdan ozıp ketkenligi xabarlandı. iTunes stilindegi cifrlı júklep alıw satıwları aǵımlıq xızmetleriniń ósiwi dawam etken sayın 24% ke tómenlegeni xabarlandı.

2018-jıldıń aprel ayında iTunes qosımshası Microsoft Windows 10 qosımshalar dúkanına qosıldı. 2019-jıldıń báhárinen baslap iTunes qosımshası Samsung Smart TV-lerinde qoljetimli boldı.

2019-jıldıń oktyabr ayında macOS Catalina shıǵarılıwı menen iTunes bólek Muzıka, TV hám Podkastlar qosımshalarına bólindi. Appledıń filmler hám telekórsetiwler ushın dúkanı TV qosımshasınıń ishine kóshirildi. Paydalanıwshılardıń iTunes kitapxanasındaǵı hár qanday muzıka Muzıka qosımshasına ótkizildi, ol ele de iTunes Storena kiriw imkaniyatın usınadı.

== Ózgeshelikleri hám sheklewleri ==

=== Házirgi qoljetimliligi ===
iTunes Store kóplegen Apple qurılmalarında, sonıń ishinde Mac (Muzıka qosımshası ishinde), [[iPhone]], iPad, iPod touch hám Apple TV-de, sonday-aq Windows-ta (iTunes ishinde) qoljetimli. iTunes Storenan satıp alınǵan video ónimlerdi Roku hám Amazon Fire TV qurılmalarındaǵı hám belgili bir smart televizorlardaǵı Apple TV qosımshasında kóriwge boladı. Apple Music yamasa Apple TV+ sıyaqlı basqa Apple media xızmetlerinen ayırmashılıǵı, iTunes Store ushın vebke tiykarlanǵan interfeys joq, tek sheklengen iTunes Preview betlerinen basqa; dúkandı kóriw ushın stol qosımshası ornatılıwı kerek. Dáslep cifrlı mediada ústem oyınshı bolsa da, 2010-jıllardıń ortasına kelip, aǵımlıq media xızmetleri iTunes Store paydalanatuǵın iyelik ushın satıp alıw modelinen kóbirek tabıs keltire basladı.

Házirgi waqıtta iTunes macOS (Leopard hám onnan joqarı) hám [[Microsoft Windows]] operaciyalıq sistemalarında qollap-quwatlanadı. iTunestıń x86 tiykarındaǵı kompyuterlerde Linuxta Wine úylesimlilik qatlamı járdeminde jaqsı islegenligi belgili edi; degen menen, 2011-jıldıń dekabr ayına kelip, bul endi bunday emes edi. iTunes ornatılmaǵan paydalanıwshılar kontent maǵlıwmatlar bazasın (biraq kontenttiń ózin tıńlay yamasa kóre almaydı) veb-brauzer ishinde isleytuǵın iTunes Preview xızmeti arqalı kóre aladı. Bul xızmet sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa keleshekte shıǵatuǵın filmlerdiń treylerlerin kóriwge múmkinshilik beredi. Eger olar hár qanday media satıp alıwdı qálese, olar iTunes-ke qayta baǵdarlanadı.

=== Baha modeli ===

==== Tariyxı ====
iTunes Storenıń engiziliwinen keyin, jeke qosıqlar barlıǵı birdey bahada satıldı, degen menen Apple 2007-jılı bir neshe bahalardı engizdi. Dúkandaǵı muzıka Advanced Audio Coding (AAC) formatında, bul MP3-tiń MPEG-4 standartında belgilengen miyrasxorı. Dáslep, qosıqlar tek DRM menen ǵana qoljetimli bolıp, 128 kbit/s tezlikte kodlanǵan edi. 2009-jıldıń yanvar ayındaǵı Macworld Expo-da Apple barlıq iTunes muzıkasınıń DRM-sız hám 256 kbit/s joqarı sapalı tezlikte kodlanıp qoljetimli bolatuǵının járiyaladı. Burın «iTunes Plus» dep atalatuǵın bul model tek EMI hám ayırım ǵárezsiz leyblardıń muzıkası ushın ǵana qoljetimli bolǵan edi. Paydalanıwshılar qosıqlardı toqsan sekundlıq yamasa qısqa trekler ushın otız sekundlıq aldınnan kóriwlerdi tıńlap sınaqtan ótkere aladı.

Sonıń menen birge, iTunes Store qosımshalardı da usınadı, olar iPod Touch, iPhone hám iPad penen úylesimli bolǵan hár túrli maqsetlerge (oyınlar, ónimdarlıq, jańalıqlar hám t.b.) arnalǵan qosımshalar bolıp, degen menen ayırım qosımshalar tek iPhone yamasa iPad ushın ǵana arnalǵan. Ayırım qosımshalar pullı («Pullı Qosımshalar» dep ataladı) hám ayırımları biypul («Biypul Qosımshalar» dep ataladı). Baǵdarlamashılar aldınnan belgilengen baha dárejeleri diziminen, biypuldan bir neshe júz dollarǵa shekem, qosımshalar ushın qanday baha qoyıwdı sheshe aladı. Birew bir qosımshanı júklep alǵanda, satıp alıwdıń 70 procenti baǵdarlamashı(lar)ǵa, al 30 procenti Appleǵa ótedi.

Macworld 2008 tiykarǵı bayanlamasında, sol waqıttaǵı Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] iTunes filmlerin jalǵa alıwdı járiyaladı. Filmler iTunes Store-da DVD-de shıǵarılǵan sol kúni-aq jalǵa alıw ushın qoljetimli boladı, degen menen iTunes Store sonıń menen birge ele kinoteatrlarda kórsetilip atırǵan ayırım filmlerdi de jalǵa beredi. Filmlerdi kireyge alıw tek paydalanıwshılar onı kóre baslaǵannan keyin 24 saat dawamında (AQSHta) yamasa 48 saat dawamında (basqa mámleketlerde) kóriwge boladı. iTunes Store sonıń menen birge háptesine bir arzan bahalı film jalǵa beriwdi de usınadı: Amerika Qurama Shtatlarında bul jalǵa alıw 99 cent turadı. Filmlerdi jalǵa alıw ele de barlıq mámleketlerde qoljetimli emes, biraq olar Amerika Qurama Shtatları, Meksika, Ullı Britaniya, Kanada, Avstraliya, Hindstan hám Jańa Zelandiyanı qosqanda kóplegen mámleketlerde qoljetimli
.
Háptelik promociya bar, onda sistemaǵa kirgen paydalanıwshılar ushın bir-úsh qosıq biypul júklep alıwǵa boladı. Biypul júklep alıwlar siyshembi kúnleri qoljetimli bolıp, kelesi siyshembi kúnine shekem, yaǵnıy dúkan jańa kontent penen jańalanǵanǵa shekem biypul bolıp qaladı. Ayırım atqarıwshılar belgili bir qosıqlardıń biypul bolıwın tańlaydı. Bul barlıq iTunes dúkanlarında qoljetimli emes. Ayırım iTunes telekórsetiwleri brend sadıqlıǵın xoshametlew ushın usı usıldı qollana basladı, degen menen olar uzaǵıraq qaladı. Anıǵında, iTunes Store-da «Biypul TV Epizodları» beti bar, onda biypul epizodlar dawamlılıǵı boyınsha, ya «featurettes» (15 minuttan qısqa) yamasa tolıq metrajlı epizodlar (15 minuttan uzın) retinde shólkemlestirilgen. Biypul kontent kórsetiwdiń aldınnan kóriwinen bonus kontentke shekem, pilot epizodlarǵa hám pútkil TV shouları máwsimlerine shekem ózgeriwi múmkin (biypul máwsimlerge mısallar HBO-nıń «The Weight of the Nation» hám ABC-niń «Pan-Am»). ABC hám NBC sıyaqlı ayırım tarmaqlar ózleriniń «Biypul Máwsim Premeraları» betlerine iye.

Burın AQSH iTunes Store háptesine úshke shekem biypul qosıq (hápteniń jeke qosıǵı, Discovery Download hám Cancion de la Semana) usınǵan bolsa, sońǵı jılları dúkan joqarıda aytılǵan úsh kategoriyanıń ornına birlesken «Hápteniń Jeke Qosıǵı» banneri menen almastırdı, bunda hápteniń jeke qosıǵı jańa, endi tanılıp kiyatırǵan atqarıwshıdan boladı. 2015-jılı Apple «Hápteniń Jeke Qosıǵı» baǵdarlamasın toqtattı.

== Cenzura ==
iTunes-te atamalardaǵı sógis sózlerdi cenzuralaw siyasatı bar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/music/musicblog/2008/oct/27/itunes-swear-words-censorship|bet=The songs that are too rude for iTunes|avtor=Michael Cragg|sáne=October 27, 2008|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=October 27, 2008}}&lt;/ref&gt;. Bul Scunthorpe qáteligine alıp keldi, bunda ayıplı bolmaǵan atamalar tosınnan kelgen hárip dizbegi sebepli cenzuralanadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7688705.stm|bet=iTunes glitch censors song titles|sáne=October 24, 2008|jumıs=BBC|qaralǵan sáne=June 17, 2013}}&lt;/ref&gt;. Eger qosıqta anıq belgisi bolsa, ol qosıq atamasınıń qasında «anıq» dep belgilenedi. Eger qosıq «anıq» dep belgilense, ata-analıq baqlaw parametrleri astında «anıq kontentti sheklew» belgisi qoyılsa, onı satıp alıw múmkin bolmaydı. Kóbinese ayırım qosıqlardıń atamasınıń qasında «taza» belgisi boladı, bul qosıq tekstiniń cenzuralanǵanın hám onı barlıq akkauntlarda satıp alıwǵa bolatuǵının ańlatadı. Ádette eger qosıq «taza» dep belgilense, onıń anıq versiyası da qoljetimli boladı.

== Qabıl etiliwi hám kommerciyalıq tabısı ==
[[Fayl:ITunes_Store_Songs_Sales.jpg|oñğa|nobaý|300x300 nükte|iTunes qosıqlarınıń satılıwı, 2003–2010]]
Dáslepki 18 saatta iTunes dúkanı shama menen 275,000 trek sattı,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.lifewire.com/itunes-store-history-2438593|title=Looking Back at the History of Apple's iTunes Store|access-date=2017-01-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=TxuXBQAAQBAJ&amp;pg=PA158|title=Modern Trends Surrounding Information Technology Standards and Standardization within Organizations|author=Kai|date=2014-07-31}}&lt;/ref&gt; hám birinshi 5 kúnde 1 millionnan aslam trek satıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wsj.com/articles/SB105214495077652700|bet=Apple's Online Music Store Makes Strong Debut|sáne=May 5, 2003|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|baspaxana=[[Dow Jones &amp; Company]]|qaralǵan sáne=March 28, 2016}}&lt;/ref&gt;. Ol 2003-jıldıń oktyabr ayında Windowsta shıqqanda, iTunes baǵdarlaması dáslepki 3 kúnde 1 millionnan aslam ret júklep alındı hám sol dáwirde 1 millionnan aslam qosıq sattı. 2003-jıldıń 15-dekabrinde Apple 25 million qosıq satqanın járiyaladı&lt;ref&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2003/12/15iTunes-Music-Store-Downloads-Top-25-Million-Songs/ |title=iTunes Music Store Downloads Top 25 Million Songs |publisher=[[Apple Inc.]] |date=December 15, 2003 |access-date=October 3, 2023}}&lt;/ref&gt;.

2004-jıldıń yanvar ayında San-Franciskodaǵı Macworld Conference &amp; Expo-da Stiv Djobs (Sellers, 2004) atı aytılmaǵan bir adamnıń 29,500 AQSH dollarlıq muzıka satıp alǵanın járiyaladı. 2004-jıldıń 15-martında Apple iTunes Music Store klientleriniń iTunes Music Store-dan 50 million qosıq satıp alıp, júklep alǵanın járiyaladı. Olar sonıń menen birge klientlerdiń háptesine 2.5 million qosıq satıp alıp atırǵanın xabarladı, bul jılına 130 million qosıq degen boljamlı jıllıq kórsetkishke alıp keledi. 50 millionınshı qosıq Sara Maklaxlannıń «The Path of Thorns» qosıǵı boldı.

2004-jılı 28-aprelde iTunes Music Store óziniń birinshi jıllıǵın 70 million qosıq satıw, pullı onlayn muzıka bazarında anıq ústemlik hám az muǵdardaǵı payda menen belgiledi. Dúkan sonıń menen birge saundtrek satıwların asırıw maqsetinde júzlegen film treylerlerin hám muzıkalıq videolardı da usınadı. Konferenciyada [[Stiv Djobs]] jazılıw xızmeti ele de klientlerdiń qızıǵıwshılıǵında emesligin qaytalap ayttı hám Pepsi tarqatıw kampaniyasında usınılǵan 100 million qosıqtıń tek 5 millionı ǵana paydalanılǵanın xabarladı, bunı ol Pepsidiń tarqatıwındaǵı texnikalıq máselelerge baylanıstırdı. 2004-jılı 10-avgusttaǵı Apple baspasóz [[Press reliz|relizine]] sáykes, iTunes Music Store bir millionnan aslam qosıq katalogına iye birinshi dúkan boldı. Sonday-aq, sol waqıtta iTunes Music Store nızamlı muzıka júklep alıwlardıń 70 procentlik bazar úlesin saqlap turdı.

Dúkannıń payda bolıp kiyatırǵan monopoliyası 2011-jılı Miramax kompaniyasınıń wákili Mayk Leng tárepinen «tarawdı nátiyjeli túrde buwıp taslap atır» dep sınǵa alındı. Ol muzıka sanaatı júdá az kontent jetkeriwshilerge ruqsat bergeni ushın házir qıynalıp atırǵanın aytadı. Leng bul máseleni muzıka qaraqshılıǵınan da úlkenirek qáwip dep esaplaydı.

== Derekler ==

[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]</text>
      <sha1>tulrxtlw0ggf40stw3qw2mspisiinxy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123913</id>
      <parentid>123912</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T20:56:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123913</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16285" sha1="00dhyl5k80uw6gbb3w6vav0dxc08dvs" xml:space="preserve">'''iTunes Store''' — bul qosıqlar, albomlar, muzıkalıq videolar, qońıraw dawısları hám eskertiw dawısların satatuǵın cifrlı bazar. Ol [[Apple Inc.]] tárepinen 2003-jılı 28-aprelde Mac OS X ushın, al 2003-jılı 16-oktyabrde [[Microsoft Windows]] ushın iske qosıldı. Ol [[iOS]] penen birge 2007-jılı 29-iyunda mobil qosımsha retinde iske túsirildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.computerworld.com/article/1435541/timeline-itunes-store-at-10-billion.html|bet=Timeline: iTunes Store at 10 billion|til=en|jumıs=Computerworld|qaralǵan sáne=2024-11-23}}&lt;/ref&gt;.

Ol burın 2008-jılı 10-iyulda [[App Store]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem mobil qosımshalardı, al 2010-jılı 31-martta [[Apple Books|iBooks]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem elektron kitaplardı satqan. Ol sonday-aq keyinirek Apple Podcasts xızmetine integraciyalanǵan podkastlardı júklep alıwǵa, sonday-aq keyinirek Apple TV-ge integraciyalanǵan filmler menen telekórsetiwlerdi satıp alıw hám kireyge alıw imkaniyatın da bergen&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-gb/102251|bet=Get your Apple ID ready for purchases or downloads on your Apple TV – Apple Support (UK)|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2024-11-23}}&lt;/ref&gt;.

iTunes Store sol waqıttaǵı bas direktor [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] muzıka ushın cifrlı bazar ashıwǵa umtılıwınıń bir bólimi retinde ashıldı. Ol iske túsirilgende, bes úlken dawıs jazıw kompaniyasınıń hámmesinen qosıqlardı usınǵan jalǵız nızamlı cifrlı muzıka katalogı edi, bul onıń tabısına hám muzıka júklep alıw biznesine tásir etti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.esquire.com/news-politics/a11177/steve-jobs-esquire-interview-0703/|bet=Is Steve Jobs the God of Music?|avtor=Langer|at=Andy|sáne=September 10, 2014|jumıs=[[Esquire (magazine)|Esquire]]|baspaxana=[[Hearst Communications]]|qaralǵan sáne=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;. Muzıka aǵımlıq xızmetleri muzıka júklep alıwdan ozıp kete basladı, al Apple 2015-jılı 30-iyunda Apple Music xızmetin iske qostı.

== Tariyxı ==
Stiv Djobs ańsat júklep alınıwshı treklerdiń ataqlılıǵınıń artıwı sebepli muzıka ushın cifrlı bazar ashıw múmkinshiligin kórdi&lt;ref&gt;{{cite magazine |first=Steve |last=Knopper |title=iTunes' 10th Anniversary: How Steve Jobs Turned the Industry Upside Down |url=https://www.rollingstone.com/music/news/itunes-10th-anniversary-how-steve-jobs-turned-the-industry-upside-down-20130426 |magazine=[[Rolling Stone]] |publisher=Wenner Media |date=April 26, 2013 |access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |first=Lucy |last=England |title=Apple has a playbook for killing free music, and it was written by Steve Jobs |url=http://www.businessinsider.com/how-steve-jobs-killed-free-music-2015-5 |website=[[Business Insider]] |publisher=[[Axel Springer SE]] |date=May 8, 2015 |access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.technologizer.com/2011/12/07/steve-jobs-on-the-itunes-music-store-the-unpublished-interview/|title=Steve Jobs on the iTunes Music Store: The Unpublished Interview|last=Locke|first=Laura|date=December 7, 2011|website=Technologizer|access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.engadget.com/2013/04/29/the-itunes-influence-part-one/|title=The iTunes influence, part one: How Apple changed the face of the music marketplace|last=Hill|first=Brad|date=April 29, 2013|website=[[Engadget]]|publisher=[[AOL]]|access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2002-jılı Djobs bes úlken dawıs jazıw kompaniyası menen olardıń kontentin iTunes arqalı usınıw boyınsha kelisimge keldi. iTunes Music Store (keyinirek iTunes Store) 2003-jıldıń aprel ayında Djobs tárepinen arnawlı Apple muzıka ilajında tanıstırıldı. Muzıkanı iTunes qosımshasında satıp alıw múmkin boldı, hám satıp alınǵan ónimlerdi iTunes-te yamasa iPod-ta tıńlawǵa bolatuǵın edi. Dúkan dáslep Mac kompyuterleri ushın qoljetimli boldı, hám keyinirek 2003-jıldıń oktyabr ayında [[Microsoft Windows|Windows]] ushın iTunes shıǵarılǵanda Microsoft Windowsqa keńeytildi.

2008-jıldıń aprel ayında&lt;ref name=&quot;iTunesTopRetailer&quot;&gt;{{cite press release|url=https://www.apple.com/newsroom/2008/04/03iTunes-Store-Top-Music-Retailer-in-the-US/|title=iTunes Store Top Music Retailer in the US|date=April 3, 2008|publisher=[[Apple Inc.]]|access-date=October 3, 2023}}&lt;/ref&gt;  iTunes Store Amerika Qurama Shtatlarındaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı, hám 2010-jıldıń fevral ayında dúnyadaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı. iTunes Storenıń 2011-jıldıń birinshi sheregindegi tabısı shama menen 1.4 milliard AQSH dolların quradı. 2014-jıldıń 28-mayına kelip, dúkan dúnya júzi boyınsha 35 milliard qosıq sattı.

2016-jılı muzıka aǵımlıq xızmetleri satıwda cifrlı júklep alıwdan ozıp ketkenligi xabarlandı. iTunes stilindegi cifrlı júklep alıw satıwları aǵımlıq xızmetleriniń ósiwi dawam etken sayın 24% ke tómenlegeni xabarlandı.

2018-jıldıń aprel ayında iTunes qosımshası Microsoft Windows 10 qosımshalar dúkanına qosıldı. 2019-jıldıń báhárinen baslap iTunes qosımshası Samsung Smart TV-lerinde qoljetimli boldı.

2019-jıldıń oktyabr ayında macOS Catalina shıǵarılıwı menen iTunes bólek Muzıka, TV hám Podkastlar qosımshalarına bólindi. Appledıń filmler hám telekórsetiwler ushın dúkanı TV qosımshasınıń ishine kóshirildi. Paydalanıwshılardıń iTunes kitapxanasındaǵı hár qanday muzıka Muzıka qosımshasına ótkizildi, ol ele de iTunes Storena kiriw imkaniyatın usınadı.

== Ózgeshelikleri hám sheklewleri ==

=== Házirgi qoljetimliligi ===
iTunes Store kóplegen Apple qurılmalarında, sonıń ishinde Mac (Muzıka qosımshası ishinde), [[iPhone]], iPad, iPod touch hám Apple TV-de, sonday-aq Windows-ta (iTunes ishinde) qoljetimli. iTunes Storenan satıp alınǵan video ónimlerdi Roku hám Amazon Fire TV qurılmalarındaǵı hám belgili bir smart televizorlardaǵı Apple TV qosımshasında kóriwge boladı. Apple Music yamasa Apple TV+ sıyaqlı basqa Apple media xızmetlerinen ayırmashılıǵı, iTunes Store ushın vebke tiykarlanǵan interfeys joq, tek sheklengen iTunes Preview betlerinen basqa; dúkandı kóriw ushın stol qosımshası ornatılıwı kerek. Dáslep cifrlı mediada ústem oyınshı bolsa da, 2010-jıllardıń ortasına kelip, aǵımlıq media xızmetleri iTunes Store paydalanatuǵın iyelik ushın satıp alıw modelinen kóbirek tabıs keltire basladı.

Házirgi waqıtta iTunes macOS (Leopard hám onnan joqarı) hám [[Microsoft Windows]] operaciyalıq sistemalarında qollap-quwatlanadı. iTunestıń x86 tiykarındaǵı kompyuterlerde Linuxta Wine úylesimlilik qatlamı járdeminde jaqsı islegenligi belgili edi; degen menen, 2011-jıldıń dekabr ayına kelip, bul endi bunday emes edi. iTunes ornatılmaǵan paydalanıwshılar kontent maǵlıwmatlar bazasın (biraq kontenttiń ózin tıńlay yamasa kóre almaydı) veb-brauzer ishinde isleytuǵın iTunes Preview xızmeti arqalı kóre aladı. Bul xızmet sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa keleshekte shıǵatuǵın filmlerdiń treylerlerin kóriwge múmkinshilik beredi. Eger olar hár qanday media satıp alıwdı qálese, olar iTunes-ke qayta baǵdarlanadı.

=== Baha modeli ===

==== Tariyxı ====
iTunes Storenıń engiziliwinen keyin, jeke qosıqlar barlıǵı birdey bahada satıldı, degen menen Apple 2007-jılı bir neshe bahalardı engizdi. Dúkandaǵı muzıka Advanced Audio Coding (AAC) formatında, bul MP3-tiń MPEG-4 standartında belgilengen miyrasxorı. Dáslep, qosıqlar tek DRM menen ǵana qoljetimli bolıp, 128 kbit/s tezlikte kodlanǵan edi. 2009-jıldıń yanvar ayındaǵı Macworld Expo-da Apple barlıq iTunes muzıkasınıń DRM-sız hám 256 kbit/s joqarı sapalı tezlikte kodlanıp qoljetimli bolatuǵının járiyaladı. Burın «iTunes Plus» dep atalatuǵın bul model tek EMI hám ayırım ǵárezsiz leyblardıń muzıkası ushın ǵana qoljetimli bolǵan edi. Paydalanıwshılar qosıqlardı toqsan sekundlıq yamasa qısqa trekler ushın otız sekundlıq aldınnan kóriwlerdi tıńlap sınaqtan ótkere aladı.

Sonıń menen birge, iTunes Store qosımshalardı da usınadı, olar iPod Touch, iPhone hám iPad penen úylesimli bolǵan hár túrli maqsetlerge (oyınlar, ónimdarlıq, jańalıqlar hám t.b.) arnalǵan qosımshalar bolıp, degen menen ayırım qosımshalar tek iPhone yamasa iPad ushın ǵana arnalǵan. Ayırım qosımshalar pullı («Pullı Qosımshalar» dep ataladı) hám ayırımları biypul («Biypul Qosımshalar» dep ataladı). Baǵdarlamashılar aldınnan belgilengen baha dárejeleri diziminen, biypuldan bir neshe júz dollarǵa shekem, qosımshalar ushın qanday baha qoyıwdı sheshe aladı. Birew bir qosımshanı júklep alǵanda, satıp alıwdıń 70 procenti baǵdarlamashı(lar)ǵa, al 30 procenti Appleǵa ótedi.

Macworld 2008 tiykarǵı bayanlamasında, sol waqıttaǵı Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] iTunes filmlerin jalǵa alıwdı járiyaladı. Filmler iTunes Store-da DVD-de shıǵarılǵan sol kúni-aq jalǵa alıw ushın qoljetimli boladı, degen menen iTunes Store sonıń menen birge ele kinoteatrlarda kórsetilip atırǵan ayırım filmlerdi de jalǵa beredi. Filmlerdi kireyge alıw tek paydalanıwshılar onı kóre baslaǵannan keyin 24 saat dawamında (AQSHta) yamasa 48 saat dawamında (basqa mámleketlerde) kóriwge boladı. iTunes Store sonıń menen birge háptesine bir arzan bahalı film jalǵa beriwdi de usınadı: Amerika Qurama Shtatlarında bul jalǵa alıw 99 cent turadı. Filmlerdi jalǵa alıw ele de barlıq mámleketlerde qoljetimli emes, biraq olar Amerika Qurama Shtatları, Meksika, Ullı Britaniya, Kanada, Avstraliya, Hindstan hám Jańa Zelandiyanı qosqanda kóplegen mámleketlerde qoljetimli
.
Háptelik promociya bar, onda sistemaǵa kirgen paydalanıwshılar ushın bir-úsh qosıq biypul júklep alıwǵa boladı. Biypul júklep alıwlar siyshembi kúnleri qoljetimli bolıp, kelesi siyshembi kúnine shekem, yaǵnıy dúkan jańa kontent penen jańalanǵanǵa shekem biypul bolıp qaladı. Ayırım atqarıwshılar belgili bir qosıqlardıń biypul bolıwın tańlaydı. Bul barlıq iTunes dúkanlarında qoljetimli emes. Ayırım iTunes telekórsetiwleri brend sadıqlıǵın xoshametlew ushın usı usıldı qollana basladı, degen menen olar uzaǵıraq qaladı. Anıǵında, iTunes Store-da «Biypul TV Epizodları» beti bar, onda biypul epizodlar dawamlılıǵı boyınsha, ya «featurettes» (15 minuttan qısqa) yamasa tolıq metrajlı epizodlar (15 minuttan uzın) retinde shólkemlestirilgen. Biypul kontent kórsetiwdiń aldınnan kóriwinen bonus kontentke shekem, pilot epizodlarǵa hám pútkil TV shouları máwsimlerine shekem ózgeriwi múmkin (biypul máwsimlerge mısallar HBO-nıń «The Weight of the Nation» hám ABC-niń «Pan-Am»). ABC hám NBC sıyaqlı ayırım tarmaqlar ózleriniń «Biypul Máwsim Premeraları» betlerine iye.

Burın AQSH iTunes Store háptesine úshke shekem biypul qosıq (hápteniń jeke qosıǵı, Discovery Download hám Cancion de la Semana) usınǵan bolsa, sońǵı jılları dúkan joqarıda aytılǵan úsh kategoriyanıń ornına birlesken «Hápteniń Jeke Qosıǵı» banneri menen almastırdı, bunda hápteniń jeke qosıǵı jańa, endi tanılıp kiyatırǵan atqarıwshıdan boladı. 2015-jılı Apple «Hápteniń Jeke Qosıǵı» baǵdarlamasın toqtattı.

== Cenzura ==
iTunes-te atamalardaǵı sógis sózlerdi cenzuralaw siyasatı bar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/music/musicblog/2008/oct/27/itunes-swear-words-censorship|bet=The songs that are too rude for iTunes|avtor=Michael Cragg|sáne=October 27, 2008|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=October 27, 2008}}&lt;/ref&gt;. Bul Scunthorpe qáteligine alıp keldi, bunda ayıplı bolmaǵan atamalar tosınnan kelgen hárip dizbegi sebepli cenzuralanadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7688705.stm|bet=iTunes glitch censors song titles|sáne=October 24, 2008|jumıs=BBC|qaralǵan sáne=June 17, 2013}}&lt;/ref&gt;. Eger qosıqta anıq belgisi bolsa, ol qosıq atamasınıń qasında «anıq» dep belgilenedi. Eger qosıq «anıq» dep belgilense, ata-analıq baqlaw parametrleri astında «anıq kontentti sheklew» belgisi qoyılsa, onı satıp alıw múmkin bolmaydı. Kóbinese ayırım qosıqlardıń atamasınıń qasında «taza» belgisi boladı, bul qosıq tekstiniń cenzuralanǵanın hám onı barlıq akkauntlarda satıp alıwǵa bolatuǵının ańlatadı. Ádette eger qosıq «taza» dep belgilense, onıń anıq versiyası da qoljetimli boladı.

== Qabıl etiliwi hám kommerciyalıq tabısı ==
[[Fayl:ITunes_Store_Songs_Sales.jpg|oñğa|nobaý|300x300 nükte|iTunes qosıqlarınıń satılıwı, 2003–2010]]
Dáslepki 18 saatta iTunes dúkanı shama menen 275,000 trek sattı,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.lifewire.com/itunes-store-history-2438593|title=Looking Back at the History of Apple's iTunes Store|access-date=2017-01-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=TxuXBQAAQBAJ&amp;pg=PA158|title=Modern Trends Surrounding Information Technology Standards and Standardization within Organizations|author=Kai|date=2014-07-31}}&lt;/ref&gt; hám birinshi 5 kúnde 1 millionnan aslam trek satıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wsj.com/articles/SB105214495077652700|bet=Apple's Online Music Store Makes Strong Debut|sáne=May 5, 2003|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|baspaxana=[[Dow Jones &amp; Company]]|qaralǵan sáne=March 28, 2016}}&lt;/ref&gt;. Ol 2003-jıldıń oktyabr ayında Windowsta shıqqanda, iTunes baǵdarlaması dáslepki 3 kúnde 1 millionnan aslam ret júklep alındı hám sol dáwirde 1 millionnan aslam qosıq sattı. 2003-jıldıń 15-dekabrinde Apple 25 million qosıq satqanın járiyaladı&lt;ref&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2003/12/15iTunes-Music-Store-Downloads-Top-25-Million-Songs/ |title=iTunes Music Store Downloads Top 25 Million Songs |publisher=[[Apple Inc.]] |date=December 15, 2003 |access-date=October 3, 2023}}&lt;/ref&gt;.

2004-jıldıń yanvar ayında San-Franciskodaǵı Macworld Conference &amp; Expo-da Stiv Djobs (Sellers, 2004) atı aytılmaǵan bir adamnıń 29,500 AQSH dollarlıq muzıka satıp alǵanın járiyaladı. 2004-jıldıń 15-martında Apple iTunes Music Store klientleriniń iTunes Music Store-dan 50 million qosıq satıp alıp, júklep alǵanın járiyaladı. Olar sonıń menen birge klientlerdiń háptesine 2.5 million qosıq satıp alıp atırǵanın xabarladı, bul jılına 130 million qosıq degen boljamlı jıllıq kórsetkishke alıp keledi. 50 millionınshı qosıq Sara Maklaxlannıń «The Path of Thorns» qosıǵı boldı.

2004-jılı 28-aprelde iTunes Music Store óziniń birinshi jıllıǵın 70 million qosıq satıw, pullı onlayn muzıka bazarında anıq ústemlik hám az muǵdardaǵı payda menen belgiledi. Dúkan sonıń menen birge saundtrek satıwların asırıw maqsetinde júzlegen film treylerlerin hám muzıkalıq videolardı da usınadı. Konferenciyada [[Stiv Djobs]] jazılıw xızmeti ele de klientlerdiń qızıǵıwshılıǵında emesligin qaytalap ayttı hám Pepsi tarqatıw kampaniyasında usınılǵan 100 million qosıqtıń tek 5 millionı ǵana paydalanılǵanın xabarladı, bunı ol Pepsidiń tarqatıwındaǵı texnikalıq máselelerge baylanıstırdı. 2004-jılı 10-avgusttaǵı Apple baspasóz [[Press reliz|relizine]] sáykes, iTunes Music Store bir millionnan aslam qosıq katalogına iye birinshi dúkan boldı. Sonday-aq, sol waqıtta iTunes Music Store nızamlı muzıka júklep alıwlardıń 70 procentlik bazar úlesin saqlap turdı.

Dúkannıń payda bolıp kiyatırǵan monopoliyası 2011-jılı Miramax kompaniyasınıń wákili Mayk Leng tárepinen «tarawdı nátiyjeli túrde buwıp taslap atır» dep sınǵa alındı. Ol muzıka sanaatı júdá az kontent jetkeriwshilerge ruqsat bergeni ushın házir qıynalıp atırǵanın aytadı. Leng bul máseleni muzıka qaraqshılıǵınan da úlkenirek qáwip dep esaplaydı.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>00dhyl5k80uw6gbb3w6vav0dxc08dvs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123918</id>
      <parentid>123913</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:18:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123918</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17170" sha1="2cpubvcrzehx4ggq8eo4vs9v67m0cn5" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background:#E6E6FA&quot; | iTunes Store
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; | [[File:ITunes_Store_logo.svg|250px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Túri
|
* Cifrlı muzıka dúkanı
* Video talap boyınsha (Apple TVǵa kóshirilgen)
* Qosımshalar dúkanı ([[App Store|App Storeǵa]] kóshirilgen)
* Elektron kitaplar dúkanı (Apple Booksqa kóshirilgen)
|-
! Iske túsirilgen sánesi
|
* 28-aprel, 2003-jıl, (macOS)
* 16-oktyabr, 2003-jıl, ([[Microsoft Windows]])
* 29-iyun, 2007-jıl, ([[iOS]])
|-
! Platformalar
|
* [[macOS]]
* [[iOS]]
* [[tvOS]]
* [[Windows 10]] hám keyingi versiyaları
|-
! Veb-saytı
| [https://www.apple.com/itunes/ apple.com/itunes/]
|}
'''iTunes Store''' — bul qosıqlar, albomlar, muzıkalıq videolar, qońıraw dawısları hám eskertiw dawısların satatuǵın cifrlı bazar. Ol [[Apple Inc.]] tárepinen 2003-jılı 28-aprelde Mac OS X ushın, al 2003-jılı 16-oktyabrde [[Microsoft Windows]] ushın iske qosıldı. Ol [[iOS]] penen birge 2007-jılı 29-iyunda mobil qosımsha retinde iske túsirildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.computerworld.com/article/1435541/timeline-itunes-store-at-10-billion.html|bet=Timeline: iTunes Store at 10 billion|til=en|jumıs=Computerworld|qaralǵan sáne=2024-11-23}}&lt;/ref&gt;.

Ol burın 2008-jılı 10-iyulda [[App Store]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem mobil qosımshalardı, al 2010-jılı 31-martta [[Apple Books|iBooks]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem elektron kitaplardı satqan. Ol sonday-aq keyinirek Apple Podcasts xızmetine integraciyalanǵan podkastlardı júklep alıwǵa, sonday-aq keyinirek Apple TV-ge integraciyalanǵan filmler menen telekórsetiwlerdi satıp alıw hám kireyge alıw imkaniyatın da bergen&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-gb/102251|bet=Get your Apple ID ready for purchases or downloads on your Apple TV – Apple Support (UK)|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2024-11-23}}&lt;/ref&gt;.

iTunes Store sol waqıttaǵı bas direktor [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] muzıka ushın cifrlı bazar ashıwǵa umtılıwınıń bir bólimi retinde ashıldı. Ol iske túsirilgende, bes úlken dawıs jazıw kompaniyasınıń hámmesinen qosıqlardı usınǵan jalǵız nızamlı cifrlı muzıka katalogı edi, bul onıń tabısına hám muzıka júklep alıw biznesine tásir etti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.esquire.com/news-politics/a11177/steve-jobs-esquire-interview-0703/|bet=Is Steve Jobs the God of Music?|avtor=Langer|at=Andy|sáne=September 10, 2014|jumıs=[[Esquire (magazine)|Esquire]]|baspaxana=[[Hearst Communications]]|qaralǵan sáne=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;. Muzıka aǵımlıq xızmetleri muzıka júklep alıwdan ozıp kete basladı, al Apple 2015-jılı 30-iyunda Apple Music xızmetin iske qostı.

== Tariyxı ==
Stiv Djobs ańsat júklep alınıwshı treklerdiń ataqlılıǵınıń artıwı sebepli muzıka ushın cifrlı bazar ashıw múmkinshiligin kórdi&lt;ref&gt;{{cite magazine |first=Steve |last=Knopper |title=iTunes' 10th Anniversary: How Steve Jobs Turned the Industry Upside Down |url=https://www.rollingstone.com/music/news/itunes-10th-anniversary-how-steve-jobs-turned-the-industry-upside-down-20130426 |magazine=[[Rolling Stone]] |publisher=Wenner Media |date=April 26, 2013 |access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |first=Lucy |last=England |title=Apple has a playbook for killing free music, and it was written by Steve Jobs |url=http://www.businessinsider.com/how-steve-jobs-killed-free-music-2015-5 |website=[[Business Insider]] |publisher=[[Axel Springer SE]] |date=May 8, 2015 |access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.technologizer.com/2011/12/07/steve-jobs-on-the-itunes-music-store-the-unpublished-interview/|title=Steve Jobs on the iTunes Music Store: The Unpublished Interview|last=Locke|first=Laura|date=December 7, 2011|website=Technologizer|access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.engadget.com/2013/04/29/the-itunes-influence-part-one/|title=The iTunes influence, part one: How Apple changed the face of the music marketplace|last=Hill|first=Brad|date=April 29, 2013|website=[[Engadget]]|publisher=[[AOL]]|access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2002-jılı Djobs bes úlken dawıs jazıw kompaniyası menen olardıń kontentin iTunes arqalı usınıw boyınsha kelisimge keldi. iTunes Music Store (keyinirek iTunes Store) 2003-jıldıń aprel ayında Djobs tárepinen arnawlı Apple muzıka ilajında tanıstırıldı. Muzıkanı iTunes qosımshasında satıp alıw múmkin boldı, hám satıp alınǵan ónimlerdi iTunes-te yamasa iPod-ta tıńlawǵa bolatuǵın edi. Dúkan dáslep Mac kompyuterleri ushın qoljetimli boldı, hám keyinirek 2003-jıldıń oktyabr ayında [[Microsoft Windows|Windows]] ushın iTunes shıǵarılǵanda Microsoft Windowsqa keńeytildi.

2008-jıldıń aprel ayında&lt;ref name=&quot;iTunesTopRetailer&quot;&gt;{{cite press release|url=https://www.apple.com/newsroom/2008/04/03iTunes-Store-Top-Music-Retailer-in-the-US/|title=iTunes Store Top Music Retailer in the US|date=April 3, 2008|publisher=[[Apple Inc.]]|access-date=October 3, 2023}}&lt;/ref&gt;  iTunes Store Amerika Qurama Shtatlarındaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı, hám 2010-jıldıń fevral ayında dúnyadaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı. iTunes Storenıń 2011-jıldıń birinshi sheregindegi tabısı shama menen 1.4 milliard AQSH dolların quradı. 2014-jıldıń 28-mayına kelip, dúkan dúnya júzi boyınsha 35 milliard qosıq sattı.

2016-jılı muzıka aǵımlıq xızmetleri satıwda cifrlı júklep alıwdan ozıp ketkenligi xabarlandı. iTunes stilindegi cifrlı júklep alıw satıwları aǵımlıq xızmetleriniń ósiwi dawam etken sayın 24% ke tómenlegeni xabarlandı.

2018-jıldıń aprel ayında iTunes qosımshası Microsoft Windows 10 qosımshalar dúkanına qosıldı. 2019-jıldıń báhárinen baslap iTunes qosımshası Samsung Smart TV-lerinde qoljetimli boldı.

2019-jıldıń oktyabr ayında macOS Catalina shıǵarılıwı menen iTunes bólek Muzıka, TV hám Podkastlar qosımshalarına bólindi. Appledıń filmler hám telekórsetiwler ushın dúkanı TV qosımshasınıń ishine kóshirildi. Paydalanıwshılardıń iTunes kitapxanasındaǵı hár qanday muzıka Muzıka qosımshasına ótkizildi, ol ele de iTunes Storena kiriw imkaniyatın usınadı.

== Ózgeshelikleri hám sheklewleri ==

=== Házirgi qoljetimliligi ===
iTunes Store kóplegen Apple qurılmalarında, sonıń ishinde Mac (Muzıka qosımshası ishinde), [[iPhone]], iPad, iPod touch hám Apple TV-de, sonday-aq Windows-ta (iTunes ishinde) qoljetimli. iTunes Storenan satıp alınǵan video ónimlerdi Roku hám Amazon Fire TV qurılmalarındaǵı hám belgili bir smart televizorlardaǵı Apple TV qosımshasında kóriwge boladı. Apple Music yamasa Apple TV+ sıyaqlı basqa Apple media xızmetlerinen ayırmashılıǵı, iTunes Store ushın vebke tiykarlanǵan interfeys joq, tek sheklengen iTunes Preview betlerinen basqa; dúkandı kóriw ushın stol qosımshası ornatılıwı kerek. Dáslep cifrlı mediada ústem oyınshı bolsa da, 2010-jıllardıń ortasına kelip, aǵımlıq media xızmetleri iTunes Store paydalanatuǵın iyelik ushın satıp alıw modelinen kóbirek tabıs keltire basladı.

Házirgi waqıtta iTunes macOS (Leopard hám onnan joqarı) hám [[Microsoft Windows]] operaciyalıq sistemalarında qollap-quwatlanadı. iTunestıń x86 tiykarındaǵı kompyuterlerde Linuxta Wine úylesimlilik qatlamı járdeminde jaqsı islegenligi belgili edi; degen menen, 2011-jıldıń dekabr ayına kelip, bul endi bunday emes edi. iTunes ornatılmaǵan paydalanıwshılar kontent maǵlıwmatlar bazasın (biraq kontenttiń ózin tıńlay yamasa kóre almaydı) veb-brauzer ishinde isleytuǵın iTunes Preview xızmeti arqalı kóre aladı. Bul xızmet sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa keleshekte shıǵatuǵın filmlerdiń treylerlerin kóriwge múmkinshilik beredi. Eger olar hár qanday media satıp alıwdı qálese, olar iTunes-ke qayta baǵdarlanadı.

=== Baha modeli ===

==== Tariyxı ====
iTunes Storenıń engiziliwinen keyin, jeke qosıqlar barlıǵı birdey bahada satıldı, degen menen Apple 2007-jılı bir neshe bahalardı engizdi. Dúkandaǵı muzıka Advanced Audio Coding (AAC) formatında, bul MP3-tiń MPEG-4 standartında belgilengen miyrasxorı. Dáslep, qosıqlar tek DRM menen ǵana qoljetimli bolıp, 128 kbit/s tezlikte kodlanǵan edi. 2009-jıldıń yanvar ayındaǵı Macworld Expo-da Apple barlıq iTunes muzıkasınıń DRM-sız hám 256 kbit/s joqarı sapalı tezlikte kodlanıp qoljetimli bolatuǵının járiyaladı. Burın «iTunes Plus» dep atalatuǵın bul model tek EMI hám ayırım ǵárezsiz leyblardıń muzıkası ushın ǵana qoljetimli bolǵan edi. Paydalanıwshılar qosıqlardı toqsan sekundlıq yamasa qısqa trekler ushın otız sekundlıq aldınnan kóriwlerdi tıńlap sınaqtan ótkere aladı.

Sonıń menen birge, iTunes Store qosımshalardı da usınadı, olar iPod Touch, iPhone hám iPad penen úylesimli bolǵan hár túrli maqsetlerge (oyınlar, ónimdarlıq, jańalıqlar hám t.b.) arnalǵan qosımshalar bolıp, degen menen ayırım qosımshalar tek iPhone yamasa iPad ushın ǵana arnalǵan. Ayırım qosımshalar pullı («Pullı Qosımshalar» dep ataladı) hám ayırımları biypul («Biypul Qosımshalar» dep ataladı). Baǵdarlamashılar aldınnan belgilengen baha dárejeleri diziminen, biypuldan bir neshe júz dollarǵa shekem, qosımshalar ushın qanday baha qoyıwdı sheshe aladı. Birew bir qosımshanı júklep alǵanda, satıp alıwdıń 70 procenti baǵdarlamashı(lar)ǵa, al 30 procenti Appleǵa ótedi.

Macworld 2008 tiykarǵı bayanlamasında, sol waqıttaǵı Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] iTunes filmlerin jalǵa alıwdı járiyaladı. Filmler iTunes Store-da DVD-de shıǵarılǵan sol kúni-aq jalǵa alıw ushın qoljetimli boladı, degen menen iTunes Store sonıń menen birge ele kinoteatrlarda kórsetilip atırǵan ayırım filmlerdi de jalǵa beredi. Filmlerdi kireyge alıw tek paydalanıwshılar onı kóre baslaǵannan keyin 24 saat dawamında (AQSHta) yamasa 48 saat dawamında (basqa mámleketlerde) kóriwge boladı. iTunes Store sonıń menen birge háptesine bir arzan bahalı film jalǵa beriwdi de usınadı: Amerika Qurama Shtatlarında bul jalǵa alıw 99 cent turadı. Filmlerdi jalǵa alıw ele de barlıq mámleketlerde qoljetimli emes, biraq olar Amerika Qurama Shtatları, Meksika, Ullı Britaniya, Kanada, Avstraliya, Hindstan hám Jańa Zelandiyanı qosqanda kóplegen mámleketlerde qoljetimli
.
Háptelik promociya bar, onda sistemaǵa kirgen paydalanıwshılar ushın bir-úsh qosıq biypul júklep alıwǵa boladı. Biypul júklep alıwlar siyshembi kúnleri qoljetimli bolıp, kelesi siyshembi kúnine shekem, yaǵnıy dúkan jańa kontent penen jańalanǵanǵa shekem biypul bolıp qaladı. Ayırım atqarıwshılar belgili bir qosıqlardıń biypul bolıwın tańlaydı. Bul barlıq iTunes dúkanlarında qoljetimli emes. Ayırım iTunes telekórsetiwleri brend sadıqlıǵın xoshametlew ushın usı usıldı qollana basladı, degen menen olar uzaǵıraq qaladı. Anıǵında, iTunes Store-da «Biypul TV Epizodları» beti bar, onda biypul epizodlar dawamlılıǵı boyınsha, ya «featurettes» (15 minuttan qısqa) yamasa tolıq metrajlı epizodlar (15 minuttan uzın) retinde shólkemlestirilgen. Biypul kontent kórsetiwdiń aldınnan kóriwinen bonus kontentke shekem, pilot epizodlarǵa hám pútkil TV shouları máwsimlerine shekem ózgeriwi múmkin (biypul máwsimlerge mısallar HBO-nıń «The Weight of the Nation» hám ABC-niń «Pan-Am»). ABC hám NBC sıyaqlı ayırım tarmaqlar ózleriniń «Biypul Máwsim Premeraları» betlerine iye.

Burın AQSH iTunes Store háptesine úshke shekem biypul qosıq (hápteniń jeke qosıǵı, Discovery Download hám Cancion de la Semana) usınǵan bolsa, sońǵı jılları dúkan joqarıda aytılǵan úsh kategoriyanıń ornına birlesken «Hápteniń Jeke Qosıǵı» banneri menen almastırdı, bunda hápteniń jeke qosıǵı jańa, endi tanılıp kiyatırǵan atqarıwshıdan boladı. 2015-jılı Apple «Hápteniń Jeke Qosıǵı» baǵdarlamasın toqtattı.

== Cenzura ==
iTunes-te atamalardaǵı sógis sózlerdi cenzuralaw siyasatı bar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/music/musicblog/2008/oct/27/itunes-swear-words-censorship|bet=The songs that are too rude for iTunes|avtor=Michael Cragg|sáne=October 27, 2008|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=October 27, 2008}}&lt;/ref&gt;. Bul Scunthorpe qáteligine alıp keldi, bunda ayıplı bolmaǵan atamalar tosınnan kelgen hárip dizbegi sebepli cenzuralanadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7688705.stm|bet=iTunes glitch censors song titles|sáne=October 24, 2008|jumıs=BBC|qaralǵan sáne=June 17, 2013}}&lt;/ref&gt;. Eger qosıqta anıq belgisi bolsa, ol qosıq atamasınıń qasında «anıq» dep belgilenedi. Eger qosıq «anıq» dep belgilense, ata-analıq baqlaw parametrleri astında «anıq kontentti sheklew» belgisi qoyılsa, onı satıp alıw múmkin bolmaydı. Kóbinese ayırım qosıqlardıń atamasınıń qasında «taza» belgisi boladı, bul qosıq tekstiniń cenzuralanǵanın hám onı barlıq akkauntlarda satıp alıwǵa bolatuǵının ańlatadı. Ádette eger qosıq «taza» dep belgilense, onıń anıq versiyası da qoljetimli boladı.

== Qabıl etiliwi hám kommerciyalıq tabısı ==
[[Fayl:ITunes_Store_Songs_Sales.jpg|oñğa|nobaý|300x300 nükte|iTunes qosıqlarınıń satılıwı, 2003–2010]]
Dáslepki 18 saatta iTunes dúkanı shama menen 275,000 trek sattı,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.lifewire.com/itunes-store-history-2438593|title=Looking Back at the History of Apple's iTunes Store|access-date=2017-01-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=TxuXBQAAQBAJ&amp;pg=PA158|title=Modern Trends Surrounding Information Technology Standards and Standardization within Organizations|author=Kai|date=2014-07-31}}&lt;/ref&gt; hám birinshi 5 kúnde 1 millionnan aslam trek satıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wsj.com/articles/SB105214495077652700|bet=Apple's Online Music Store Makes Strong Debut|sáne=May 5, 2003|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|baspaxana=[[Dow Jones &amp; Company]]|qaralǵan sáne=March 28, 2016}}&lt;/ref&gt;. Ol 2003-jıldıń oktyabr ayında Windowsta shıqqanda, iTunes baǵdarlaması dáslepki 3 kúnde 1 millionnan aslam ret júklep alındı hám sol dáwirde 1 millionnan aslam qosıq sattı. 2003-jıldıń 15-dekabrinde Apple 25 million qosıq satqanın járiyaladı&lt;ref&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2003/12/15iTunes-Music-Store-Downloads-Top-25-Million-Songs/ |title=iTunes Music Store Downloads Top 25 Million Songs |publisher=[[Apple Inc.]] |date=December 15, 2003 |access-date=October 3, 2023}}&lt;/ref&gt;.

2004-jıldıń yanvar ayında San-Franciskodaǵı Macworld Conference &amp; Expo-da Stiv Djobs (Sellers, 2004) atı aytılmaǵan bir adamnıń 29,500 AQSH dollarlıq muzıka satıp alǵanın járiyaladı. 2004-jıldıń 15-martında Apple iTunes Music Store klientleriniń iTunes Music Store-dan 50 million qosıq satıp alıp, júklep alǵanın járiyaladı. Olar sonıń menen birge klientlerdiń háptesine 2.5 million qosıq satıp alıp atırǵanın xabarladı, bul jılına 130 million qosıq degen boljamlı jıllıq kórsetkishke alıp keledi. 50 millionınshı qosıq Sara Maklaxlannıń «The Path of Thorns» qosıǵı boldı.

2004-jılı 28-aprelde iTunes Music Store óziniń birinshi jıllıǵın 70 million qosıq satıw, pullı onlayn muzıka bazarında anıq ústemlik hám az muǵdardaǵı payda menen belgiledi. Dúkan sonıń menen birge saundtrek satıwların asırıw maqsetinde júzlegen film treylerlerin hám muzıkalıq videolardı da usınadı. Konferenciyada [[Stiv Djobs]] jazılıw xızmeti ele de klientlerdiń qızıǵıwshılıǵında emesligin qaytalap ayttı hám Pepsi tarqatıw kampaniyasında usınılǵan 100 million qosıqtıń tek 5 millionı ǵana paydalanılǵanın xabarladı, bunı ol Pepsidiń tarqatıwındaǵı texnikalıq máselelerge baylanıstırdı. 2004-jılı 10-avgusttaǵı Apple baspasóz [[Press reliz|relizine]] sáykes, iTunes Music Store bir millionnan aslam qosıq katalogına iye birinshi dúkan boldı. Sonday-aq, sol waqıtta iTunes Music Store nızamlı muzıka júklep alıwlardıń 70 procentlik bazar úlesin saqlap turdı.

Dúkannıń payda bolıp kiyatırǵan monopoliyası 2011-jılı Miramax kompaniyasınıń wákili Mayk Leng tárepinen «tarawdı nátiyjeli túrde buwıp taslap atır» dep sınǵa alındı. Ol muzıka sanaatı júdá az kontent jetkeriwshilerge ruqsat bergeni ushın házir qıynalıp atırǵanın aytadı. Leng bul máseleni muzıka qaraqshılıǵınan da úlkenirek qáwip dep esaplaydı.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>2cpubvcrzehx4ggq8eo4vs9v67m0cn5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123920</id>
      <parentid>123918</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:32:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123920</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17178" sha1="352fr6tvuyv6jbhisibjr0o66mtiunt" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background:#E6E6FA&quot; | iTunes Store
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; | [[File:ITunes_Store_logo.svg|250px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Túri
|
* Cifrlı muzıka dúkanı
* Video talap boyınsha (Apple TVǵa kóshirilgen)
* Qosımshalar dúkanı ([[App Store|App Storeǵa]] kóshirilgen)
* Elektron kitaplar dúkanı (Apple Booksqa kóshirilgen)
|-
! Iske túsirilgen sánesi
|
* 28-aprel, 2003-jıl, (macOS)
* 16-oktyabr, 2003-jıl, ([[Microsoft Windows]])
* 29-iyun, 2007-jıl, ([[iOS]])
|-
! Platformalar
|
* [[macOS]]
* [[iOS]]
* [[tvOS]]
* [[Windows 10]] hám keyingi versiyaları
|-
! Veb-saytı
| [https://www.apple.com/itunes/ apple.com/itunes/]
|}
'''iTunes Store''' — bul qosıqlar, albomlar, muzıkalıq videolar, qońıraw dawısları hám eskertiw dawısların satatuǵın cifrlı bazar. Ol [[Apple Inc.]] tárepinen 2003-jılı 28-aprelde Mac OS X ushın, al 2003-jılı 16-oktyabrde [[Microsoft Windows]] ushın iske qosıldı. Ol [[iOS]] penen birge 2007-jılı 29-iyunda mobil qosımsha retinde iske túsirildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.computerworld.com/article/1435541/timeline-itunes-store-at-10-billion.html|bet=Timeline: iTunes Store at 10 billion|til=en|jumıs=Computerworld|qaralǵan sáne=2024-11-23}}&lt;/ref&gt;.

Ol burın 2008-jılı 10-iyulda [[App Store]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem mobil qosımshalardı, al 2010-jılı 31-martta [[Apple Books|iBooks]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem elektron kitaplardı satqan. Ol sonday-aq keyinirek Apple Podcasts xızmetine integraciyalanǵan podkastlardı júklep alıwǵa, sonday-aq keyinirek Apple TV-ge integraciyalanǵan filmler menen telekórsetiwlerdi satıp alıw hám kireyge alıw imkaniyatın da bergen&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-gb/102251|bet=Get your Apple ID ready for purchases or downloads on your Apple TV – Apple Support (UK)|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2024-11-23}}&lt;/ref&gt;.

iTunes Store sol waqıttaǵı bas direktor [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] muzıka ushın cifrlı bazar ashıwǵa umtılıwınıń bir bólimi retinde ashıldı. Ol iske túsirilgende, bes úlken dawıs jazıw kompaniyasınıń hámmesinen qosıqlardı usınǵan jalǵız nızamlı cifrlı muzıka katalogı edi, bul onıń tabısına hám muzıka júklep alıw biznesine tásir etti&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.esquire.com/news-politics/a11177/steve-jobs-esquire-interview-0703/|bet=Is Steve Jobs the God of Music?|avtor=Langer|at=Andy|sáne=September 10, 2014|jumıs=[[Esquire (magazine)|Esquire]]|baspaxana=[[Hearst Communications]]|qaralǵan sáne=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;. Muzıka aǵımlıq xızmetleri muzıka júklep alıwdan ozıp kete basladı, al Apple 2015-jılı 30-iyunda Apple Music xızmetin iske qostı.

== Tariyxı ==
Stiv Djobs ańsat júklep alınıwshı treklerdiń ataqlılıǵınıń artıwı sebepli muzıka ushın cifrlı bazar ashıw múmkinshiligin kórdi&lt;ref&gt;{{cite magazine |first=Steve |last=Knopper |title=iTunes' 10th Anniversary: How Steve Jobs Turned the Industry Upside Down |url=https://www.rollingstone.com/music/news/itunes-10th-anniversary-how-steve-jobs-turned-the-industry-upside-down-20130426 |magazine=[[Rolling Stone]] |publisher=Wenner Media |date=April 26, 2013 |access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |first=Lucy |last=England |title=Apple has a playbook for killing free music, and it was written by Steve Jobs |url=http://www.businessinsider.com/how-steve-jobs-killed-free-music-2015-5 |website=[[Business Insider]] |publisher=[[Axel Springer SE]] |date=May 8, 2015 |access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.technologizer.com/2011/12/07/steve-jobs-on-the-itunes-music-store-the-unpublished-interview/|title=Steve Jobs on the iTunes Music Store: The Unpublished Interview|last=Locke|first=Laura|date=December 7, 2011|website=Technologizer|access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.engadget.com/2013/04/29/the-itunes-influence-part-one/|title=The iTunes influence, part one: How Apple changed the face of the music marketplace|last=Hill|first=Brad|date=April 29, 2013|website=[[Engadget]]|publisher=[[AOL]]|access-date=July 10, 2017}}&lt;/ref&gt;. 2002-jılı Djobs bes úlken dawıs jazıw kompaniyası menen olardıń kontentin [[iTunes]] arqalı usınıw boyınsha kelisimge keldi. iTunes Music Store (keyinirek iTunes Store) 2003-jıldıń aprel ayında Djobs tárepinen arnawlı Apple muzıka ilajında tanıstırıldı. Muzıkanı iTunes qosımshasında satıp alıw múmkin boldı, hám satıp alınǵan ónimlerdi iTunes-te yamasa iPod-ta tıńlawǵa bolatuǵın edi. Dúkan dáslep Mac kompyuterleri ushın qoljetimli boldı, hám keyinirek 2003-jıldıń oktyabr ayında [[Microsoft Windows|Windows]] ushın iTunes shıǵarılǵanda Microsoft Windowsqa keńeytildi.

2008-jıldıń aprel ayında&lt;ref name=&quot;iTunesTopRetailer&quot;&gt;{{cite press release|url=https://www.apple.com/newsroom/2008/04/03iTunes-Store-Top-Music-Retailer-in-the-US/|title=iTunes Store Top Music Retailer in the US|date=April 3, 2008|publisher=[[Apple Inc.]]|access-date=October 3, 2023}}&lt;/ref&gt;  iTunes Store Amerika Qurama Shtatlarındaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı, hám 2010-jıldıń fevral ayında dúnyadaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı. iTunes Storenıń 2011-jıldıń birinshi sheregindegi tabısı shama menen 1.4 milliard AQSH dolların quradı. 2014-jıldıń 28-mayına kelip, dúkan dúnya júzi boyınsha 35 milliard qosıq sattı.

2016-jılı muzıka aǵımlıq xızmetleri satıwda cifrlı júklep alıwdan ozıp ketkenligi xabarlandı. [[iTunes]] stilindegi cifrlı júklep alıw satıwları aǵımlıq xızmetleriniń ósiwi dawam etken sayın 24% ke tómenlegeni xabarlandı.

2018-jıldıń aprel ayında iTunes qosımshası Microsoft Windows 10 qosımshalar dúkanına qosıldı. 2019-jıldıń báhárinen baslap iTunes qosımshası Samsung Smart TV-lerinde qoljetimli boldı.

2019-jıldıń oktyabr ayında macOS Catalina shıǵarılıwı menen iTunes bólek Muzıka, TV hám Podkastlar qosımshalarına bólindi. Appledıń filmler hám telekórsetiwler ushın dúkanı TV qosımshasınıń ishine kóshirildi. Paydalanıwshılardıń iTunes kitapxanasındaǵı hár qanday muzıka Muzıka qosımshasına ótkizildi, ol ele de iTunes Storena kiriw imkaniyatın usınadı.

== Ózgeshelikleri hám sheklewleri ==

=== Házirgi qoljetimliligi ===
iTunes Store kóplegen Apple qurılmalarında, sonıń ishinde Mac (Muzıka qosımshası ishinde), [[iPhone]], iPad, iPod touch hám Apple TV-de, sonday-aq Windows-ta (iTunes ishinde) qoljetimli. iTunes Storenan satıp alınǵan video ónimlerdi Roku hám Amazon Fire TV qurılmalarındaǵı hám belgili bir smart televizorlardaǵı Apple TV qosımshasında kóriwge boladı. Apple Music yamasa Apple TV+ sıyaqlı basqa Apple media xızmetlerinen ayırmashılıǵı, iTunes Store ushın vebke tiykarlanǵan interfeys joq, tek sheklengen iTunes Preview betlerinen basqa; dúkandı kóriw ushın stol qosımshası ornatılıwı kerek. Dáslep cifrlı mediada ústem oyınshı bolsa da, 2010-jıllardıń ortasına kelip, aǵımlıq media xızmetleri iTunes Store paydalanatuǵın iyelik ushın satıp alıw modelinen kóbirek tabıs keltire basladı.

Házirgi waqıtta iTunes macOS (Leopard hám onnan joqarı) hám [[Microsoft Windows]] operaciyalıq sistemalarında qollap-quwatlanadı. iTunestıń x86 tiykarındaǵı kompyuterlerde Linuxta Wine úylesimlilik qatlamı járdeminde jaqsı islegenligi belgili edi; degen menen, 2011-jıldıń dekabr ayına kelip, bul endi bunday emes edi. iTunes ornatılmaǵan paydalanıwshılar kontent maǵlıwmatlar bazasın (biraq kontenttiń ózin tıńlay yamasa kóre almaydı) veb-brauzer ishinde isleytuǵın iTunes Preview xızmeti arqalı kóre aladı. Bul xızmet sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa keleshekte shıǵatuǵın filmlerdiń treylerlerin kóriwge múmkinshilik beredi. Eger olar hár qanday media satıp alıwdı qálese, olar iTunes-ke qayta baǵdarlanadı.

=== Baha modeli ===

==== Tariyxı ====
iTunes Storenıń engiziliwinen keyin, jeke qosıqlar barlıǵı birdey bahada satıldı, degen menen Apple 2007-jılı bir neshe bahalardı engizdi. Dúkandaǵı muzıka Advanced Audio Coding (AAC) formatında, bul MP3-tiń MPEG-4 standartında belgilengen miyrasxorı. Dáslep, qosıqlar tek DRM menen ǵana qoljetimli bolıp, 128 kbit/s tezlikte kodlanǵan edi. 2009-jıldıń yanvar ayındaǵı Macworld Expo-da Apple barlıq iTunes muzıkasınıń DRM-sız hám 256 kbit/s joqarı sapalı tezlikte kodlanıp qoljetimli bolatuǵının járiyaladı. Burın «iTunes Plus» dep atalatuǵın bul model tek EMI hám ayırım ǵárezsiz leyblardıń muzıkası ushın ǵana qoljetimli bolǵan edi. Paydalanıwshılar qosıqlardı toqsan sekundlıq yamasa qısqa trekler ushın otız sekundlıq aldınnan kóriwlerdi tıńlap sınaqtan ótkere aladı.

Sonıń menen birge, iTunes Store qosımshalardı da usınadı, olar iPod Touch, iPhone hám iPad penen úylesimli bolǵan hár túrli maqsetlerge (oyınlar, ónimdarlıq, jańalıqlar hám t.b.) arnalǵan qosımshalar bolıp, degen menen ayırım qosımshalar tek iPhone yamasa iPad ushın ǵana arnalǵan. Ayırım qosımshalar pullı («Pullı Qosımshalar» dep ataladı) hám ayırımları biypul («Biypul Qosımshalar» dep ataladı). Baǵdarlamashılar aldınnan belgilengen baha dárejeleri diziminen, biypuldan bir neshe júz dollarǵa shekem, qosımshalar ushın qanday baha qoyıwdı sheshe aladı. Birew bir qosımshanı júklep alǵanda, satıp alıwdıń 70 procenti baǵdarlamashı(lar)ǵa, al 30 procenti Appleǵa ótedi.

Macworld 2008 tiykarǵı bayanlamasında, sol waqıttaǵı Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] iTunes filmlerin jalǵa alıwdı járiyaladı. Filmler iTunes Store-da DVD-de shıǵarılǵan sol kúni-aq jalǵa alıw ushın qoljetimli boladı, degen menen iTunes Store sonıń menen birge ele kinoteatrlarda kórsetilip atırǵan ayırım filmlerdi de jalǵa beredi. Filmlerdi kireyge alıw tek paydalanıwshılar onı kóre baslaǵannan keyin 24 saat dawamında (AQSHta) yamasa 48 saat dawamında (basqa mámleketlerde) kóriwge boladı. iTunes Store sonıń menen birge háptesine bir arzan bahalı film jalǵa beriwdi de usınadı: Amerika Qurama Shtatlarında bul jalǵa alıw 99 cent turadı. Filmlerdi jalǵa alıw ele de barlıq mámleketlerde qoljetimli emes, biraq olar Amerika Qurama Shtatları, Meksika, Ullı Britaniya, Kanada, Avstraliya, Hindstan hám Jańa Zelandiyanı qosqanda kóplegen mámleketlerde qoljetimli
.
Háptelik promociya bar, onda sistemaǵa kirgen paydalanıwshılar ushın bir-úsh qosıq biypul júklep alıwǵa boladı. Biypul júklep alıwlar siyshembi kúnleri qoljetimli bolıp, kelesi siyshembi kúnine shekem, yaǵnıy dúkan jańa kontent penen jańalanǵanǵa shekem biypul bolıp qaladı. Ayırım atqarıwshılar belgili bir qosıqlardıń biypul bolıwın tańlaydı. Bul barlıq iTunes dúkanlarında qoljetimli emes. Ayırım iTunes telekórsetiwleri brend sadıqlıǵın xoshametlew ushın usı usıldı qollana basladı, degen menen olar uzaǵıraq qaladı. Anıǵında, iTunes Store-da «Biypul TV Epizodları» beti bar, onda biypul epizodlar dawamlılıǵı boyınsha, ya «featurettes» (15 minuttan qısqa) yamasa tolıq metrajlı epizodlar (15 minuttan uzın) retinde shólkemlestirilgen. Biypul kontent kórsetiwdiń aldınnan kóriwinen bonus kontentke shekem, pilot epizodlarǵa hám pútkil TV shouları máwsimlerine shekem ózgeriwi múmkin (biypul máwsimlerge mısallar HBO-nıń «The Weight of the Nation» hám ABC-niń «Pan-Am»). ABC hám NBC sıyaqlı ayırım tarmaqlar ózleriniń «Biypul Máwsim Premeraları» betlerine iye.

Burın AQSH iTunes Store háptesine úshke shekem biypul qosıq (hápteniń jeke qosıǵı, Discovery Download hám Cancion de la Semana) usınǵan bolsa, sońǵı jılları dúkan joqarıda aytılǵan úsh kategoriyanıń ornına birlesken «Hápteniń Jeke Qosıǵı» banneri menen almastırdı, bunda hápteniń jeke qosıǵı jańa, endi tanılıp kiyatırǵan atqarıwshıdan boladı. 2015-jılı Apple «Hápteniń Jeke Qosıǵı» baǵdarlamasın toqtattı.

== Cenzura ==
iTunes-te atamalardaǵı sógis sózlerdi cenzuralaw siyasatı bar&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/music/musicblog/2008/oct/27/itunes-swear-words-censorship|bet=The songs that are too rude for iTunes|avtor=Michael Cragg|sáne=October 27, 2008|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=October 27, 2008}}&lt;/ref&gt;. Bul Scunthorpe qáteligine alıp keldi, bunda ayıplı bolmaǵan atamalar tosınnan kelgen hárip dizbegi sebepli cenzuralanadı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7688705.stm|bet=iTunes glitch censors song titles|sáne=October 24, 2008|jumıs=BBC|qaralǵan sáne=June 17, 2013}}&lt;/ref&gt;. Eger qosıqta anıq belgisi bolsa, ol qosıq atamasınıń qasında «anıq» dep belgilenedi. Eger qosıq «anıq» dep belgilense, ata-analıq baqlaw parametrleri astında «anıq kontentti sheklew» belgisi qoyılsa, onı satıp alıw múmkin bolmaydı. Kóbinese ayırım qosıqlardıń atamasınıń qasında «taza» belgisi boladı, bul qosıq tekstiniń cenzuralanǵanın hám onı barlıq akkauntlarda satıp alıwǵa bolatuǵının ańlatadı. Ádette eger qosıq «taza» dep belgilense, onıń anıq versiyası da qoljetimli boladı.

== Qabıl etiliwi hám kommerciyalıq tabısı ==
[[Fayl:ITunes_Store_Songs_Sales.jpg|oñğa|nobaý|300x300 nükte|iTunes qosıqlarınıń satılıwı, 2003–2010]]
Dáslepki 18 saatta iTunes dúkanı shama menen 275,000 trek sattı,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.lifewire.com/itunes-store-history-2438593|title=Looking Back at the History of Apple's iTunes Store|access-date=2017-01-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=TxuXBQAAQBAJ&amp;pg=PA158|title=Modern Trends Surrounding Information Technology Standards and Standardization within Organizations|author=Kai|date=2014-07-31}}&lt;/ref&gt; hám birinshi 5 kúnde 1 millionnan aslam trek satıldı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.wsj.com/articles/SB105214495077652700|bet=Apple's Online Music Store Makes Strong Debut|sáne=May 5, 2003|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|baspaxana=[[Dow Jones &amp; Company]]|qaralǵan sáne=March 28, 2016}}&lt;/ref&gt;. Ol 2003-jıldıń oktyabr ayında Windowsta shıqqanda, iTunes baǵdarlaması dáslepki 3 kúnde 1 millionnan aslam ret júklep alındı hám sol dáwirde 1 millionnan aslam qosıq sattı. 2003-jıldıń 15-dekabrinde Apple 25 million qosıq satqanın járiyaladı&lt;ref&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2003/12/15iTunes-Music-Store-Downloads-Top-25-Million-Songs/ |title=iTunes Music Store Downloads Top 25 Million Songs |publisher=[[Apple Inc.]] |date=December 15, 2003 |access-date=October 3, 2023}}&lt;/ref&gt;.

2004-jıldıń yanvar ayında San-Franciskodaǵı Macworld Conference &amp; Expo-da Stiv Djobs (Sellers, 2004) atı aytılmaǵan bir adamnıń 29,500 AQSH dollarlıq muzıka satıp alǵanın járiyaladı. 2004-jıldıń 15-martında Apple iTunes Music Store klientleriniń iTunes Music Store-dan 50 million qosıq satıp alıp, júklep alǵanın járiyaladı. Olar sonıń menen birge klientlerdiń háptesine 2.5 million qosıq satıp alıp atırǵanın xabarladı, bul jılına 130 million qosıq degen boljamlı jıllıq kórsetkishke alıp keledi. 50 millionınshı qosıq Sara Maklaxlannıń «The Path of Thorns» qosıǵı boldı.

2004-jılı 28-aprelde iTunes Music Store óziniń birinshi jıllıǵın 70 million qosıq satıw, pullı onlayn muzıka bazarında anıq ústemlik hám az muǵdardaǵı payda menen belgiledi. Dúkan sonıń menen birge saundtrek satıwların asırıw maqsetinde júzlegen film treylerlerin hám muzıkalıq videolardı da usınadı. Konferenciyada [[Stiv Djobs]] jazılıw xızmeti ele de klientlerdiń qızıǵıwshılıǵında emesligin qaytalap ayttı hám Pepsi tarqatıw kampaniyasında usınılǵan 100 million qosıqtıń tek 5 millionı ǵana paydalanılǵanın xabarladı, bunı ol Pepsidiń tarqatıwındaǵı texnikalıq máselelerge baylanıstırdı. 2004-jılı 10-avgusttaǵı Apple baspasóz [[Press reliz|relizine]] sáykes, iTunes Music Store bir millionnan aslam qosıq katalogına iye birinshi dúkan boldı. Sonday-aq, sol waqıtta iTunes Music Store nızamlı muzıka júklep alıwlardıń 70 procentlik bazar úlesin saqlap turdı.

Dúkannıń payda bolıp kiyatırǵan monopoliyası 2011-jılı Miramax kompaniyasınıń wákili Mayk Leng tárepinen «tarawdı nátiyjeli túrde buwıp taslap atır» dep sınǵa alındı. Ol muzıka sanaatı júdá az kontent jetkeriwshilerge ruqsat bergeni ushın házir qıynalıp atırǵanın aytadı. Leng bul máseleni muzıka qaraqshılıǵınan da úlkenirek qáwip dep esaplaydı.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>352fr6tvuyv6jbhisibjr0o66mtiunt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IWork</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25530</id>
    <revision>
      <id>123914</id>
      <timestamp>2025-07-02T20:56:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <comment>«[[:en:Special:Redirect/revision/1298182664|IWork]]» betinen awdarılıp jaratıldı</comment>
      <origin>123914</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18586" sha1="pwd5coc7lrwhmwj5h7v81zo17q1jtb7" xml:space="preserve">'''iWork''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen óziniń [[macOS]], [[iPadOS]] hám [[iOS]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemaları]] ushın jaratılǵan keńse qosımshaları toplamı hám sonday-aq [[iCloud]] [[Veb-sayt|veb-saytı]] arqalı kross-platformalı túrde qoljetimli.

iWork prezentaciya qosımshası Keynote, tekst processorı hám stol ústi baspa qosımshası Pages,&lt;ref&gt;{{Cite press release |title=Apple Unveils Keynote |publisher=Apple |date=January 7, 2003 |url=https://www.apple.com/newsroom/2003/01/07Apple-Unveils-Keynote/ |access-date=2022-05-16}}&lt;/ref&gt; hám elektron keste qosımshası Numbers-tı óz ishine aladı&lt;ref name=&quot;pr08&quot;&gt;{{Cite press release |title=Apple Introduces iWork '08 |publisher=Apple |date=August 7, 2007 |url=https://www.apple.com/newsroom/2007/08/07Apple-Introduces-iWork-08/}}&lt;/ref&gt;. iWorktı jaratıwdaǵı Appledıń dizayn maqsetleri Mac paydalanıwshılarına macOS-tıń keń shriftler kitapxanasın, integraciyalanǵan imla tekseriwshisin, jetilistirilgen grafikalıq API-lerin hám onıń AppleScript avtomatlastırıw freymvorkın paydalanıp, tartımlı hújjetler menen elektron kestelerdi ańsat jaratıwǵa múmkinshilik beriw edi.

Pages, Numbers hám Keynote-qa sáykes keletuǵın Microsoft Office qosımshaları – bul Word, Excel hám PowerPoint&lt;ref name=&quot;eckel2014&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techrepublic.com/article/office-vs-iwork-which-performs-best-in-the-real-world/|bet=Office vs. iWork: Which performs best in the real world?|avtor=Eckel, Erik|sáne=21 July 2014|jumıs=[[TechRepublic]]|qaralǵan sáne=22 July 2014}}&lt;/ref&gt;. Microsoft Office qosımshaları iWork hújjetlerin asha almasa da, iWork qosımshaları Office hújjetlerin redaktorlaw ushın asha aladı hám hújjetlerdi iWork-tıń jergilikli formatlarınan (&lt;code&gt;.pages, .numbers, .key&lt;/code&gt;) Microsoft Office formatlarına (&lt;code&gt;.docx, .xlsx, .pptx&lt;/code&gt; hám t.b.), sonday-aq PDF fayllarına eksport ete aladı.

iWork-taǵı eń eski qosımsha – bul Keynote, ol dáslep 2003-jılı [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] óz prezentaciyalarında paydalanıwı ushın jeke qosımsha retinde shıǵarılǵan. Stiv Djobs Keynote-tı járiyalap atırıp: «Bul siziń prezentaciyańız shın mánisinde áhmiyetli bolǵanda» dep ayttı.

Pages birinshi iWork toplamı menen birge 2004-jılı shıǵarıldı; Numbers 2007-jılı iWork '08 shıǵarılıwı menen qosıldı. Keyingi reliz, iWork '09, sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa hújjetlerdi vebke júklewge hám bólisiwge múmkinshilik beretuǵın onlayn xızmet iWork.com-ǵa beta kiriwin óz ishine aldı, házir bul Appledıń iCloud xızmetine integraciyalanǵan. iOS ushın iWork versiyası 2010-jılı birinshi iPad penen birge shıǵarıldı hám qosımshalar sol waqıttan berli turaqlı túrde jańalanıp keledi, sonıń ishinde iPhone qollap-quwatlawı da qosıldı. 2013-jılı Apple iCloud-ta iWork veb-qosımshaların iske qostı; degen menen, bir neshe jıl ótkennen keyin de, olardıń funkciyaları stol ústindegi ekvivalentlerine salıstırǵanda sheklengen.

iWork dáslep 79 dollarǵa toplam retinde satıldı, keyinirek OS X-te hár bir qosımsha ushın 19.99 dollarǵa, al iOSta hár bir qosımsha ushın 9.99 dollarǵa satıldı. Apple 2013-jıldıń oktyabr ayında sol waqıttan baslap satıp alınǵan barlıq iOS hám OS X qurılmaları,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/creativity-apps/mac/up-to-date/|bet=Up-to-Date Program for Pages, Numbers, and Keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131026090929/https://www.apple.com/creativity-apps/mac/up-to-date/|arxivsáne=October 26, 2013|sáne=October 22, 2013|baspaxana=Apple}}&lt;/ref&gt; barlıq úsh iWork qosımshasın biypul júklep alıwǵa huqıqlı bolatuǵının járiyaladı: qurılma ornatılǵannan keyin, paydalanıwshı App Storeda qosımshalardı «talap ete» aladı, sonnan keyin olar paydalanıwshınıń [[Apple akkauntı|Apple ID]]-ine turaqlı túrde baylanıstırıladı. Hújjetlerdi xosting etiw xızmetin de óz ishine alatuǵın iWork for iCloud barlıq iCloud paydalanıwshıları ushın biypul. iWork 2017-jıldıń aprel ayında macOS hám iOS-ta (sonıń ishinde eski yamasa qayta satılǵan qurılmalar da) biypul etip shıǵarıldı.

2016-jıldıń sentyabr ayında Apple real waqıtta birge islesiw funkciyası barlıq iWork qosımshaları ushın qoljetimli bolatuǵının járiyaladı&lt;ref name=&quot;iWork2016&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/09/20/apple-updates-iwork-for-mac-adding-real-time-collaboration-beta-to-pages-numbers-keynote|bet=Apple updates iWork for Mac, adding real-time collaboration beta to Pages, Numbers &amp; Keynote|sáne=20 September 2016|baspaxana=AppleInsider|qaralǵan sáne=20 March 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Tariyxı ==
iWorktıń birinshi versiyası, iWork '05, 2005-jılı 11-yanvarda Macworld Konferenciya hám Kórgizbesinde járiyalandı hám 22-yanvarda Amerika Qurama Shtatlarında, al 29-yanvarda dúnya júzinde qoljetimli boldı. iWork '05 eki qosımshadan ibarat edi: Keynote 2, prezentaciya jaratıw programması hám Pages, tekst processorı. iWork '05 79 AQSH dollarına satıldı. 30 kúnlik sınaq versiyası da Appledıń veb-saytında júklep alıw ushın qoljetimli boldı. Dáslep iWork atına huqıqlar IGG Software kompaniyasına tiyisli edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/services-and-software/apple-office-software-seems-likely/|bet=Apple office software seems likely|avtor=Fried|avtorsilteme=Ina Fried|at=Ina|sáne=4 January 2005|til=en|jumıs=[[CNET]]|qaralǵan sáne=12 January 2024}}&lt;/ref&gt;.

iWork Apple tárepinen «AppleWorkstiń miyrasxorı» dep atalsa da, ol AppleWorkstiń [[maǵlıwmatlar bazası]] hám sızıw quralların qaytalamaydı&lt;ref name=&quot;iwdatabase&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.myfirstmac.com/index.php/mac/articles/an-introduction-to-bento-the-missing-database-app-iwork-should-have|bet=An Introduction to Bento, the Missing Database App iWork Should Have|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120922012156/http://www.myfirstmac.com/index.php/mac/articles/an-introduction-to-bento-the-missing-database-app-iwork-should-have|arxivsáne=2012-09-22|qaralǵan sáne=2009-01-15}}&lt;/ref&gt;. Degen menen, iWork Appledıń iLife toplamındaǵı bar qosımshalar menen Media Browser arqalı integraciyalanadı, bul paydalanıwshılarǵa muzıkanı iTunesten, filmlerdi iMovieden hám súwretlerdi iPhoto hám Aperture-den tikkeley iWork hújjetlerine súyrep aparıwǵa múmkinshilik beredi&lt;ref name=&quot;pr05&quot;&gt;&lt;cite class=&quot;citation pressrelease cs1&quot;&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;547&quot;&gt;[https://www.apple.com/newsroom/2004/01/11Apple-Unveils-iWork-05/ &quot;Apple Unveils iWork '05&quot;] (Press release). &lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;548&quot;&gt;Apple. &lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;549&quot;&gt;January 11, 2004&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. &lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;550&quot;&gt;&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;2022-05-17&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;.&lt;/span&gt;&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;.

iWork '06 2006-jılı 10-yanvarda shıǵarıldı hám Keynote hám Pages-tiń jańalanǵan versiyaların óz ishine aldı. Eki programma da birinshi ret universal binar fayllar retinde shıǵarıldı, bul olarǵa PowerPC processorlarında da, jańa iMac stol kompyuterleri hám MacBook Pro noutbuklarında qollanılǵan Intel processorlarında da jergilikli túrde islewge múmkinshilik berdi, olar jańa iWork toplamı menen bir kúni járiyalanǵan edi&lt;ref name=&quot;pr06&quot;&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2006/01/10Apple-Announces-iWork-06/ |title=Apple Announces iWork '06 |publisher=Apple |date=January 10, 2006}}&lt;/ref&gt;.

Toplamnıń kelesi versiyası, iWork '08, 2007-jılı 7-avgustta [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniyanıń]] Kupertino qalasındaǵı Apple kampusında ótkerilgen arnawlı media ilajında járiyalandı hám shıǵarıldı. iWork '08, aldıńǵı jańalanıwlar sıyaqlı, Keynote hám Pages-tiń jańalanǵan versiyaların óz ishine aldı. Jańa elektron keste qosımshası, Numbers da usınıldı. Numbers basqa elektron keste qosımshalarınan, sonıń ishinde Microsoft Excel-den, paydalanıwshılarǵa bir qatar ornatılǵan shablonlardı paydalanıp, iykemli maydanda bir neshe elektron kestelerden ibarat hújjetler jaratıwǵa múmkinshilik beriwi menen ayırmashılıq etedi.

iWork '09, 2009-jılı 6-yanvarda járiyalandı hám sol kúni shıǵarıldı. Ol toplamdaǵı barlıq úsh qosımshanıń jańalanǵan versiyaların óz ishine aladı. iWork '09 sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa 2012-jıldıń iyul ayınıń aqırında toqtatılǵanǵa shekem hújjetlerdi onlayn bólisiwge múmkinshilik bergen iWork.com xızmetiniń beta versiyasına kiriwdi de óz ishine aldı. iWork '09 paydalanıwshıları hújjetti tikkeley Pages, Keynote yamasa Numbers-tan júkley alatuǵın hám basqalardı onı onlayn kóriwge shaqıra alatuǵın edi. Kóriwshiler hújjette eskertpeler hám pikirler jaza alatuǵın hám nusqasın iWork, Microsoft Office yamasa PDF formatlarında júklep ala alatuǵın edi&lt;ref name=&quot;pr09&quot;&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Apple-Unveils-iWork-09/ |title=Apple Unveils iWork '09 |publisher=Apple |date=January 6, 2009}}&lt;/ref&gt;. iWork '09 sonıń menen birge 2011-jılı 6-yanvarda Mac App Store-da hár bir qosımsha ushın $19.99 bahada shıǵarıldı hám usı noqattan keyin turaqlı jańalanıwlar aldı, sonıń ishinde [[ICloud|iCloudqa]] siltemeler hám Appledıń Retina displeyli MacBook Pro-sına sáykeslestirilgen joqarı anıqlıqtaǵı DPI versiyası da bar edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/145941/2010/01/iwork_ipad.html|bet=Apple introduces iWork for iPad|avtor=Loyola|at=Roman|baspaxana=Macworld|qaralǵan sáne=December 31, 2011}}&lt;/ref&gt;.

2010-jılı 27-yanvarda Apple iPad ushın iWork-tı járiyaladı, ol [[App Store]]-dan úsh bólek $9.99 bahadaǵı qosımsha retinde qoljetimli bolıwı kerek edi&lt;ref name=&quot;Apple PR&quot;&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/01/27Apple-Launches-iPad/ |title=Apple Launches iPad |publisher=[[Apple Inc.|Apple]] |date=January 27, 2010 |access-date=May 17, 2022}}&lt;/ref&gt;. Bul versiya da turaqlı jańalanıwlar aldı, sonıń ishinde qaltalı [[iPhone]] hám iPod Touch qurılmaları ushın versiya hám Retina displeyli qurılmalardıń hám sońǵı iPhonelardıń úlkenirek ekranlarınan paydalanıw ushın jańalanıw da bar edi.

2013-jılı 22-oktyabrde Apple Mac hám iOS ushın iWork programmalıq támiynatınıń qayta islengenin járiyaladı. Eki toplam da tiyisli App Store-lar arqalı qoljetimli etildi. Jańalanıw házirgi iWork iyeleri ushın biypul hám 2013-jıldıń 1-oktyabrinen keyin OS X yamasa iOS qurılmasın satıp alǵan hár qanday adam ushın biypul etildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/creativity-apps/mac/|bet=Apple – Creativity and Productivity Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140510043351/http://www.apple.com/creativity-apps/mac/|arxivsáne=10 May 2014|qaralǵan sáne=11 May 2014}}&lt;/ref&gt;. Jańadan biypul etilgen iWork qosımshaların sáykes qurılmada aktivlestirgen hár qanday paydalanıwshı sol qosımshalardı sol App Store akkauntına kirgen basqa iOS yamasa OS X qurılmasında da júklep ala aladı.

Jańa OS X versiyaları bir neshe tańlaw, baylanıslı tekst qutıları, bet belgileri, 2 betli kórinisler, xatlardı biriktiriw, izlenetuǵın pikirler, RTF faylların oqıw/eksport etiw qábileti, defolt masshtab hám bet sanı, AppleScript penen integraciya sıyaqlı funkciyalardı joǵaltqanı ushın sınǵa alındı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2013/10/25/some-power-users-are-unhappy-with-lost-features-in-the-new-iwork/|bet=Some Power Users Are Unhappy With Lost Features in the New iWork|sáne=October 25, 2013|baspaxana=MacRumors}}&lt;/ref&gt;. Apple funkciyalardı qayta kirgiziw ushın jol kartasın usındı hám keyingi altı ay ishinde ayırım joǵalǵan funkciyalardı qayta kirgiziwge úmit etetuǵının bildirdi. 2014-jıldıń 1-apreline kelip, bir neshe funkciyalar — mısalı, defolt masshtabtı ornatıw qábileti — qayta kirgizilgen edi, degen menen kóplegen funkciyalar ele de joq edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT6049?viewlocale=en_GB&amp;locale=en_GB|bet=About the new iWork for Mac: Features and compatibility|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=6 November 2013}}&lt;/ref&gt;.

macOS, Windows hám kópshilik [[Veb-brauzer|veb-brauzerlerde]] onlayn iCloud veb-qosımshaların paydalanıp isley alatuǵın pútkilley jańa fayl formatın paydalanıwı sebepli, iWork 13-ten baslap iWork versiyaları iWork '09-ǵa shekemgi versiyalarda jaratılǵan hújjetlerdi ashpaydı yamasa redaktorlawǵa ruqsat bermeydi, eski iWork faylların ashıwǵa urınǵan paydalanıwshılar jańa iWork 13 qosımsha versiyalarında bunday fayllardı ashıw hám redaktorlaw ushın aldıńǵı iWork '09-dı (paydalanıwshınıń mashinasında bolıwı yamasa bolmawı múmkin) paydalanıw kerekligi haqqında qalqıp shıǵıwshı xabar aladı. Sáykesinshe, OS X ushın házirgi versiya (dáslep tek OS X Mavericks 10.9 hám onnan keyingiler menen ǵana sáykes edi) aldınnan ornatılǵan hár qanday iWork '09 qosımshaların paydalanıwshınıń mashinasındaǵı iWork '09 papkasına (/Applications/iWork '09/) kóshiredi, bul paydalanıwshılarǵa eski iWork hújjetlerin jergilikli túrde óz mashinasında ashıw hám redaktorlaw ushın aldıńǵı toplamnan paydalanıwdı dawam etiwge múmkinshilik beretuǵın sheshim retinde islengen&lt;ref name=&quot;iw iwork compatibility 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.infoworld.com/article/2610821/open-source-software/open-document-standards-will-cure-apple-s-bit-rot.html|bet=Open document standards will cure Apple's bit rot|avtor=Phipps|at=Simon|sáne=March 21, 2014|baspaxana=Infoworld|qaralǵan sáne=November 23, 2014}}&lt;/ref&gt;. 2015-jıldıń oktyabr ayında Apple bul máseleni jeńilletiw ushın jańalanıw shıǵardı, bul paydalanıwshılarǵa iWork '06 hám iWork '08 formatlarında saqlanǵan hújjetlerdi Pages-tiń sońǵı versiyasında ashıwǵa múmkinshilik berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/10/15/apple-updates-iwork-for-ios-and-os-x-el-capitan-with-support-for-multitasking-3d-touch-more|bet=Apple updates iWork for iOS and OS X el Capitan with support for multitasking, 3D Touch, VoiceOver, more}}&lt;/ref&gt;.

2016-jılı Apple real waqıtta birge islesiw funkciyası [[ICloud|iWork for iCloudtı]] paydalanıw menen sheklenbesten, barlıq iWork qosımshaları ushın qoljetimli bolatuǵının járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iwork/|bet=iWork|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070814024014/http://www.apple.com/iwork/|arxivsáne=2007-08-14|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2016-11-27}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya [[Google Docs redaktorları|Google Docs]]-qa uqsas&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2016/09/07/apple-adds-real-time-collaboration-to-iwork/|bet=Apple adds real-time collaboration to iWork|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=2016-11-27}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2016/09/07/apple-iwork-update/|bet=Apple adds real-time collaboration to iWork, taking a stab at Microsoft and Google|avtor=Flynn|at=Kerry|sáne=7 September 2016|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2016-11-27}}&lt;/ref&gt;.

== Komponentler ==

=== Ulıwma komponentler ===
iWork toplamındaǵı ónimler bir qatar ulıwmalıq komponentlerge iye, bul tiykarınan Cocoa hám uqsas ulıwmalıq qosımshalardı programmalastırıw interfeyslerinen (APIlerden) alınǵan tiykarǵı kodtıń bólisiliwi nátiyjesi. Olardıń arasında belgili universal kóp tilli imlanı tekseriw quralı bar, onı Safari hám Mail sıyaqlı ónimlerde de tabıwǵa boladı. Grammatikanı tekseriw, tabıw hám almastırıw, stil hám reń tańlawshılar – bular pútkil Apple qosımshalar keńisliginde ushırasatuǵın dizayn ózgeshelikleriniń uqsas mısalları bolıp tabıladı.

Sonıń menen bir qatarda, iWork toplamındaǵı qosımshalar hújjettiń jańa modelin de bólisedi. Kópshilik hújjetke tiykarlanǵan qosımshalarda qosımshanıń jumıs islew principiniń tiykarın quraytuǵın arnawlı bir maǵlıwmat túri bar. Mısalı, tekst processorlarında tiykarǵı element – tekst, al elektron kestede – bul kestedegi yacheykalar. Súwretler yamasa diagrammalar sıyaqlı basqa obektler tiykarǵı maǵlıwmat túrine jalǵanıwı yamasa oǵan silteme beriliwi arqalı basqarıladı.

iWork-ta barlıq qosımshalar ulıwmalıq tiykarǵı hújjet formatın, «kanvas» dep atalatuǵın, jaylasıw hám saqlaw mexanizmlerin támiyinleytuǵın ulıwma konteyner túrin bólisedi. Keyin hár bir qosımsha óziniń arnawlı obektlerin qosadı hám olardı kanvasqa jaylastıradı. Mısalı, Pages ádette kanvasta bir úlken tekst obekti menen ashıladı. Paydalanıwshıǵa bul ádettegi tekst processorı sıyaqlı kórinedi, biraq olar bet jaylasıwı qosımshasındaǵıday onıń múyeshinen uslap ólshemin ózgerte aladı. Numbers-ta bolsa, dáslep basqa hár qanday elektron kestedegidey yacheykalar torın kóreseń, biraq paydalanıwshı onıń ólshemin kanvastan kishirek etip ózgerte aladı, sonnan keyin bir kanvasqa bir neshe torlar, diagrammalar yamasa hátte sızıwlardı da qosa aladı.

Ayırmashılıq aytarlıqtay emes, sebebi bul funkciyalardıń kópshiligi Microsoft Excel sıyaqlı dástúrli baǵdarlamalarda da ámelge asırılǵan. Degen menen, paydalanıwshı interfeysindegi ayırmashılıq áhmiyetli bolıwı múmkin. Mısalı, Excel-de diagrammalar bettiń bir bólimi retinde saqlanadı hám tábiyiy paydalanıwshı háreketleri arqalı tosınnan jıljıp ketiwi múmkin. Numbers-ta diagrammalar, basqa hámmesi sıyaqlı, kanvastıń bir bólimi bolıp tabıladı hám bet(ler)tegi ózgerisler ádette ǵárezsiz boladı.

iWork modeli Appledıń aldıńǵı háreketi OpenDoc-qa biraz uqsaydı. OpenDoc ta bir pútin tiykarǵı hújjet mexanizmin hám bir pútin disktegi formattan paydalanǵan. Biraq, iWork-tan ayırmashılıǵı, OpenDoc sonıń menen birge bir pútin qosımshadan da paydalanǵan, onda túrli redaktorlardı shaqırıwǵa bolatuǵın edi. Mısalı, ulıwma hújjetti ashıp, elektron keste redaktorın baslap, sonnan keyin elektron keste qosıwǵa bolatuǵın edi. iWork-ta redaktorlaw jaǵınan bunday beyimlilik joq, biraq jaylasıw jaǵınan onı saqlap qaladı.

== Derekler ==

[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]</text>
      <sha1>pwd5coc7lrwhmwj5h7v81zo17q1jtb7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123915</id>
      <parentid>123914</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T20:57:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123915</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18621" sha1="9zzyz7uu0pwdfcrprnlekb18drhvp54" xml:space="preserve">'''iWork''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen óziniń [[macOS]], [[iPadOS]] hám [[iOS]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemaları]] ushın jaratılǵan keńse qosımshaları toplamı hám sonday-aq [[iCloud]] [[Veb-sayt|veb-saytı]] arqalı kross-platformalı túrde qoljetimli.

iWork prezentaciya qosımshası Keynote, tekst processorı hám stol ústi baspa qosımshası Pages,&lt;ref&gt;{{Cite press release |title=Apple Unveils Keynote |publisher=Apple |date=January 7, 2003 |url=https://www.apple.com/newsroom/2003/01/07Apple-Unveils-Keynote/ |access-date=2022-05-16}}&lt;/ref&gt; hám elektron keste qosımshası Numbers-tı óz ishine aladı&lt;ref name=&quot;pr08&quot;&gt;{{Cite press release |title=Apple Introduces iWork '08 |publisher=Apple |date=August 7, 2007 |url=https://www.apple.com/newsroom/2007/08/07Apple-Introduces-iWork-08/}}&lt;/ref&gt;. iWorktı jaratıwdaǵı Appledıń dizayn maqsetleri Mac paydalanıwshılarına macOS-tıń keń shriftler kitapxanasın, integraciyalanǵan imla tekseriwshisin, jetilistirilgen grafikalıq API-lerin hám onıń AppleScript avtomatlastırıw freymvorkın paydalanıp, tartımlı hújjetler menen elektron kestelerdi ańsat jaratıwǵa múmkinshilik beriw edi.

Pages, Numbers hám Keynote-qa sáykes keletuǵın Microsoft Office qosımshaları – bul Word, Excel hám PowerPoint&lt;ref name=&quot;eckel2014&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techrepublic.com/article/office-vs-iwork-which-performs-best-in-the-real-world/|bet=Office vs. iWork: Which performs best in the real world?|avtor=Eckel, Erik|sáne=21 July 2014|jumıs=[[TechRepublic]]|qaralǵan sáne=22 July 2014}}&lt;/ref&gt;. Microsoft Office qosımshaları iWork hújjetlerin asha almasa da, iWork qosımshaları Office hújjetlerin redaktorlaw ushın asha aladı hám hújjetlerdi iWork-tıń jergilikli formatlarınan (&lt;code&gt;.pages, .numbers, .key&lt;/code&gt;) Microsoft Office formatlarına (&lt;code&gt;.docx, .xlsx, .pptx&lt;/code&gt; hám t.b.), sonday-aq PDF fayllarına eksport ete aladı.

iWork-taǵı eń eski qosımsha – bul Keynote, ol dáslep 2003-jılı [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] óz prezentaciyalarında paydalanıwı ushın jeke qosımsha retinde shıǵarılǵan. Stiv Djobs Keynote-tı járiyalap atırıp: «Bul siziń prezentaciyańız shın mánisinde áhmiyetli bolǵanda» dep ayttı.

Pages birinshi iWork toplamı menen birge 2004-jılı shıǵarıldı; Numbers 2007-jılı iWork '08 shıǵarılıwı menen qosıldı. Keyingi reliz, iWork '09, sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa hújjetlerdi vebke júklewge hám bólisiwge múmkinshilik beretuǵın onlayn xızmet iWork.com-ǵa beta kiriwin óz ishine aldı, házir bul Appledıń iCloud xızmetine integraciyalanǵan. iOS ushın iWork versiyası 2010-jılı birinshi iPad penen birge shıǵarıldı hám qosımshalar sol waqıttan berli turaqlı túrde jańalanıp keledi, sonıń ishinde iPhone qollap-quwatlawı da qosıldı. 2013-jılı Apple iCloud-ta iWork veb-qosımshaların iske qostı; degen menen, bir neshe jıl ótkennen keyin de, olardıń funkciyaları stol ústindegi ekvivalentlerine salıstırǵanda sheklengen.

iWork dáslep 79 dollarǵa toplam retinde satıldı, keyinirek OS X-te hár bir qosımsha ushın 19.99 dollarǵa, al iOSta hár bir qosımsha ushın 9.99 dollarǵa satıldı. Apple 2013-jıldıń oktyabr ayında sol waqıttan baslap satıp alınǵan barlıq iOS hám OS X qurılmaları,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/creativity-apps/mac/up-to-date/|bet=Up-to-Date Program for Pages, Numbers, and Keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131026090929/https://www.apple.com/creativity-apps/mac/up-to-date/|arxivsáne=October 26, 2013|sáne=October 22, 2013|baspaxana=Apple}}&lt;/ref&gt; barlıq úsh iWork qosımshasın biypul júklep alıwǵa huqıqlı bolatuǵının járiyaladı: qurılma ornatılǵannan keyin, paydalanıwshı App Storeda qosımshalardı «talap ete» aladı, sonnan keyin olar paydalanıwshınıń [[Apple akkauntı|Apple ID]]-ine turaqlı túrde baylanıstırıladı. Hújjetlerdi xosting etiw xızmetin de óz ishine alatuǵın iWork for iCloud barlıq iCloud paydalanıwshıları ushın biypul. iWork 2017-jıldıń aprel ayında macOS hám iOS-ta (sonıń ishinde eski yamasa qayta satılǵan qurılmalar da) biypul etip shıǵarıldı.

2016-jıldıń sentyabr ayında Apple real waqıtta birge islesiw funkciyası barlıq iWork qosımshaları ushın qoljetimli bolatuǵının járiyaladı&lt;ref name=&quot;iWork2016&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/09/20/apple-updates-iwork-for-mac-adding-real-time-collaboration-beta-to-pages-numbers-keynote|bet=Apple updates iWork for Mac, adding real-time collaboration beta to Pages, Numbers &amp; Keynote|sáne=20 September 2016|baspaxana=AppleInsider|qaralǵan sáne=20 March 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Tariyxı ==
iWorktıń birinshi versiyası, iWork '05, 2005-jılı 11-yanvarda Macworld Konferenciya hám Kórgizbesinde járiyalandı hám 22-yanvarda Amerika Qurama Shtatlarında, al 29-yanvarda dúnya júzinde qoljetimli boldı. iWork '05 eki qosımshadan ibarat edi: Keynote 2, prezentaciya jaratıw programması hám Pages, tekst processorı. iWork '05 79 AQSH dollarına satıldı. 30 kúnlik sınaq versiyası da Appledıń veb-saytında júklep alıw ushın qoljetimli boldı. Dáslep iWork atına huqıqlar IGG Software kompaniyasına tiyisli edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/services-and-software/apple-office-software-seems-likely/|bet=Apple office software seems likely|avtor=Fried|avtorsilteme=Ina Fried|at=Ina|sáne=4 January 2005|til=en|jumıs=[[CNET]]|qaralǵan sáne=12 January 2024}}&lt;/ref&gt;.

iWork Apple tárepinen «AppleWorkstiń miyrasxorı» dep atalsa da, ol AppleWorkstiń [[maǵlıwmatlar bazası]] hám sızıw quralların qaytalamaydı&lt;ref name=&quot;iwdatabase&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.myfirstmac.com/index.php/mac/articles/an-introduction-to-bento-the-missing-database-app-iwork-should-have|bet=An Introduction to Bento, the Missing Database App iWork Should Have|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120922012156/http://www.myfirstmac.com/index.php/mac/articles/an-introduction-to-bento-the-missing-database-app-iwork-should-have|arxivsáne=2012-09-22|qaralǵan sáne=2009-01-15}}&lt;/ref&gt;. Degen menen, iWork Appledıń iLife toplamındaǵı bar qosımshalar menen Media Browser arqalı integraciyalanadı, bul paydalanıwshılarǵa muzıkanı iTunesten, filmlerdi iMovieden hám súwretlerdi iPhoto hám Aperture-den tikkeley iWork hújjetlerine súyrep aparıwǵa múmkinshilik beredi&lt;ref name=&quot;pr05&quot;&gt;&lt;cite class=&quot;citation pressrelease cs1&quot;&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;547&quot;&gt;[https://www.apple.com/newsroom/2004/01/11Apple-Unveils-iWork-05/ &quot;Apple Unveils iWork '05&quot;] (Press release). &lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;548&quot;&gt;Apple. &lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;549&quot;&gt;January 11, 2004&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. &lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;550&quot;&gt;&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;2022-05-17&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;.&lt;/span&gt;&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;.

iWork '06 2006-jılı 10-yanvarda shıǵarıldı hám Keynote hám Pages-tiń jańalanǵan versiyaların óz ishine aldı. Eki programma da birinshi ret universal binar fayllar retinde shıǵarıldı, bul olarǵa PowerPC processorlarında da, jańa iMac stol kompyuterleri hám MacBook Pro noutbuklarında qollanılǵan Intel processorlarında da jergilikli túrde islewge múmkinshilik berdi, olar jańa iWork toplamı menen bir kúni járiyalanǵan edi&lt;ref name=&quot;pr06&quot;&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2006/01/10Apple-Announces-iWork-06/ |title=Apple Announces iWork '06 |publisher=Apple |date=January 10, 2006}}&lt;/ref&gt;.

Toplamnıń kelesi versiyası, iWork '08, 2007-jılı 7-avgustta [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniyanıń]] Kupertino qalasındaǵı Apple kampusında ótkerilgen arnawlı media ilajında járiyalandı hám shıǵarıldı. iWork '08, aldıńǵı jańalanıwlar sıyaqlı, Keynote hám Pages-tiń jańalanǵan versiyaların óz ishine aldı. Jańa elektron keste qosımshası, Numbers da usınıldı. Numbers basqa elektron keste qosımshalarınan, sonıń ishinde Microsoft Excel-den, paydalanıwshılarǵa bir qatar ornatılǵan shablonlardı paydalanıp, iykemli maydanda bir neshe elektron kestelerden ibarat hújjetler jaratıwǵa múmkinshilik beriwi menen ayırmashılıq etedi.

iWork '09, 2009-jılı 6-yanvarda járiyalandı hám sol kúni shıǵarıldı. Ol toplamdaǵı barlıq úsh qosımshanıń jańalanǵan versiyaların óz ishine aladı. iWork '09 sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa 2012-jıldıń iyul ayınıń aqırında toqtatılǵanǵa shekem hújjetlerdi onlayn bólisiwge múmkinshilik bergen iWork.com xızmetiniń beta versiyasına kiriwdi de óz ishine aldı. iWork '09 paydalanıwshıları hújjetti tikkeley Pages, Keynote yamasa Numbers-tan júkley alatuǵın hám basqalardı onı onlayn kóriwge shaqıra alatuǵın edi. Kóriwshiler hújjette eskertpeler hám pikirler jaza alatuǵın hám nusqasın iWork, Microsoft Office yamasa PDF formatlarında júklep ala alatuǵın edi&lt;ref name=&quot;pr09&quot;&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Apple-Unveils-iWork-09/ |title=Apple Unveils iWork '09 |publisher=Apple |date=January 6, 2009}}&lt;/ref&gt;. iWork '09 sonıń menen birge 2011-jılı 6-yanvarda Mac App Store-da hár bir qosımsha ushın $19.99 bahada shıǵarıldı hám usı noqattan keyin turaqlı jańalanıwlar aldı, sonıń ishinde [[ICloud|iCloudqa]] siltemeler hám Appledıń Retina displeyli MacBook Pro-sına sáykeslestirilgen joqarı anıqlıqtaǵı DPI versiyası da bar edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/145941/2010/01/iwork_ipad.html|bet=Apple introduces iWork for iPad|avtor=Loyola|at=Roman|baspaxana=Macworld|qaralǵan sáne=December 31, 2011}}&lt;/ref&gt;.

2010-jılı 27-yanvarda Apple iPad ushın iWork-tı járiyaladı, ol [[App Store]]-dan úsh bólek $9.99 bahadaǵı qosımsha retinde qoljetimli bolıwı kerek edi&lt;ref name=&quot;Apple PR&quot;&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/01/27Apple-Launches-iPad/ |title=Apple Launches iPad |publisher=[[Apple Inc.|Apple]] |date=January 27, 2010 |access-date=May 17, 2022}}&lt;/ref&gt;. Bul versiya da turaqlı jańalanıwlar aldı, sonıń ishinde qaltalı [[iPhone]] hám iPod Touch qurılmaları ushın versiya hám Retina displeyli qurılmalardıń hám sońǵı iPhonelardıń úlkenirek ekranlarınan paydalanıw ushın jańalanıw da bar edi.

2013-jılı 22-oktyabrde Apple Mac hám iOS ushın iWork programmalıq támiynatınıń qayta islengenin járiyaladı. Eki toplam da tiyisli App Store-lar arqalı qoljetimli etildi. Jańalanıw házirgi iWork iyeleri ushın biypul hám 2013-jıldıń 1-oktyabrinen keyin OS X yamasa iOS qurılmasın satıp alǵan hár qanday adam ushın biypul etildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/creativity-apps/mac/|bet=Apple – Creativity and Productivity Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140510043351/http://www.apple.com/creativity-apps/mac/|arxivsáne=10 May 2014|qaralǵan sáne=11 May 2014}}&lt;/ref&gt;. Jańadan biypul etilgen iWork qosımshaların sáykes qurılmada aktivlestirgen hár qanday paydalanıwshı sol qosımshalardı sol App Store akkauntına kirgen basqa iOS yamasa OS X qurılmasında da júklep ala aladı.

Jańa OS X versiyaları bir neshe tańlaw, baylanıslı tekst qutıları, bet belgileri, 2 betli kórinisler, xatlardı biriktiriw, izlenetuǵın pikirler, RTF faylların oqıw/eksport etiw qábileti, defolt masshtab hám bet sanı, AppleScript penen integraciya sıyaqlı funkciyalardı joǵaltqanı ushın sınǵa alındı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2013/10/25/some-power-users-are-unhappy-with-lost-features-in-the-new-iwork/|bet=Some Power Users Are Unhappy With Lost Features in the New iWork|sáne=October 25, 2013|baspaxana=MacRumors}}&lt;/ref&gt;. Apple funkciyalardı qayta kirgiziw ushın jol kartasın usındı hám keyingi altı ay ishinde ayırım joǵalǵan funkciyalardı qayta kirgiziwge úmit etetuǵının bildirdi. 2014-jıldıń 1-apreline kelip, bir neshe funkciyalar — mısalı, defolt masshtabtı ornatıw qábileti — qayta kirgizilgen edi, degen menen kóplegen funkciyalar ele de joq edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT6049?viewlocale=en_GB&amp;locale=en_GB|bet=About the new iWork for Mac: Features and compatibility|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=6 November 2013}}&lt;/ref&gt;.

macOS, Windows hám kópshilik [[Veb-brauzer|veb-brauzerlerde]] onlayn iCloud veb-qosımshaların paydalanıp isley alatuǵın pútkilley jańa fayl formatın paydalanıwı sebepli, iWork 13-ten baslap iWork versiyaları iWork '09-ǵa shekemgi versiyalarda jaratılǵan hújjetlerdi ashpaydı yamasa redaktorlawǵa ruqsat bermeydi, eski iWork faylların ashıwǵa urınǵan paydalanıwshılar jańa iWork 13 qosımsha versiyalarında bunday fayllardı ashıw hám redaktorlaw ushın aldıńǵı iWork '09-dı (paydalanıwshınıń mashinasında bolıwı yamasa bolmawı múmkin) paydalanıw kerekligi haqqında qalqıp shıǵıwshı xabar aladı. Sáykesinshe, OS X ushın házirgi versiya (dáslep tek OS X Mavericks 10.9 hám onnan keyingiler menen ǵana sáykes edi) aldınnan ornatılǵan hár qanday iWork '09 qosımshaların paydalanıwshınıń mashinasındaǵı iWork '09 papkasına (/Applications/iWork '09/) kóshiredi, bul paydalanıwshılarǵa eski iWork hújjetlerin jergilikli túrde óz mashinasında ashıw hám redaktorlaw ushın aldıńǵı toplamnan paydalanıwdı dawam etiwge múmkinshilik beretuǵın sheshim retinde islengen&lt;ref name=&quot;iw iwork compatibility 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.infoworld.com/article/2610821/open-source-software/open-document-standards-will-cure-apple-s-bit-rot.html|bet=Open document standards will cure Apple's bit rot|avtor=Phipps|at=Simon|sáne=March 21, 2014|baspaxana=Infoworld|qaralǵan sáne=November 23, 2014}}&lt;/ref&gt;. 2015-jıldıń oktyabr ayında Apple bul máseleni jeńilletiw ushın jańalanıw shıǵardı, bul paydalanıwshılarǵa iWork '06 hám iWork '08 formatlarında saqlanǵan hújjetlerdi Pages-tiń sońǵı versiyasında ashıwǵa múmkinshilik berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/10/15/apple-updates-iwork-for-ios-and-os-x-el-capitan-with-support-for-multitasking-3d-touch-more|bet=Apple updates iWork for iOS and OS X el Capitan with support for multitasking, 3D Touch, VoiceOver, more}}&lt;/ref&gt;.

2016-jılı Apple real waqıtta birge islesiw funkciyası [[ICloud|iWork for iCloudtı]] paydalanıw menen sheklenbesten, barlıq iWork qosımshaları ushın qoljetimli bolatuǵının járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iwork/|bet=iWork|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070814024014/http://www.apple.com/iwork/|arxivsáne=2007-08-14|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2016-11-27}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya [[Google Docs redaktorları|Google Docs]]-qa uqsas&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2016/09/07/apple-adds-real-time-collaboration-to-iwork/|bet=Apple adds real-time collaboration to iWork|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=2016-11-27}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2016/09/07/apple-iwork-update/|bet=Apple adds real-time collaboration to iWork, taking a stab at Microsoft and Google|avtor=Flynn|at=Kerry|sáne=7 September 2016|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2016-11-27}}&lt;/ref&gt;.

== Komponentler ==

=== Ulıwma komponentler ===
iWork toplamındaǵı ónimler bir qatar ulıwmalıq komponentlerge iye, bul tiykarınan Cocoa hám uqsas ulıwmalıq qosımshalardı programmalastırıw interfeyslerinen (APIlerden) alınǵan tiykarǵı kodtıń bólisiliwi nátiyjesi. Olardıń arasında belgili universal kóp tilli imlanı tekseriw quralı bar, onı Safari hám Mail sıyaqlı ónimlerde de tabıwǵa boladı. Grammatikanı tekseriw, tabıw hám almastırıw, stil hám reń tańlawshılar – bular pútkil Apple qosımshalar keńisliginde ushırasatuǵın dizayn ózgeshelikleriniń uqsas mısalları bolıp tabıladı.

Sonıń menen bir qatarda, iWork toplamındaǵı qosımshalar hújjettiń jańa modelin de bólisedi. Kópshilik hújjetke tiykarlanǵan qosımshalarda qosımshanıń jumıs islew principiniń tiykarın quraytuǵın arnawlı bir maǵlıwmat túri bar. Mısalı, tekst processorlarında tiykarǵı element – tekst, al elektron kestede – bul kestedegi yacheykalar. Súwretler yamasa diagrammalar sıyaqlı basqa obektler tiykarǵı maǵlıwmat túrine jalǵanıwı yamasa oǵan silteme beriliwi arqalı basqarıladı.

iWork-ta barlıq qosımshalar ulıwmalıq tiykarǵı hújjet formatın, «kanvas» dep atalatuǵın, jaylasıw hám saqlaw mexanizmlerin támiyinleytuǵın ulıwma konteyner túrin bólisedi. Keyin hár bir qosımsha óziniń arnawlı obektlerin qosadı hám olardı kanvasqa jaylastıradı. Mısalı, Pages ádette kanvasta bir úlken tekst obekti menen ashıladı. Paydalanıwshıǵa bul ádettegi tekst processorı sıyaqlı kórinedi, biraq olar bet jaylasıwı qosımshasındaǵıday onıń múyeshinen uslap ólshemin ózgerte aladı. Numbers-ta bolsa, dáslep basqa hár qanday elektron kestedegidey yacheykalar torın kóreseń, biraq paydalanıwshı onıń ólshemin kanvastan kishirek etip ózgerte aladı, sonnan keyin bir kanvasqa bir neshe torlar, diagrammalar yamasa hátte sızıwlardı da qosa aladı.

Ayırmashılıq aytarlıqtay emes, sebebi bul funkciyalardıń kópshiligi Microsoft Excel sıyaqlı dástúrli baǵdarlamalarda da ámelge asırılǵan. Degen menen, paydalanıwshı interfeysindegi ayırmashılıq áhmiyetli bolıwı múmkin. Mısalı, Excel-de diagrammalar bettiń bir bólimi retinde saqlanadı hám tábiyiy paydalanıwshı háreketleri arqalı tosınnan jıljıp ketiwi múmkin. Numbers-ta diagrammalar, basqa hámmesi sıyaqlı, kanvastıń bir bólimi bolıp tabıladı hám bet(ler)tegi ózgerisler ádette ǵárezsiz boladı.

iWork modeli Appledıń aldıńǵı háreketi OpenDoc-qa biraz uqsaydı. OpenDoc ta bir pútin tiykarǵı hújjet mexanizmin hám bir pútin disktegi formattan paydalanǵan. Biraq, iWork-tan ayırmashılıǵı, OpenDoc sonıń menen birge bir pútin qosımshadan da paydalanǵan, onda túrli redaktorlardı shaqırıwǵa bolatuǵın edi. Mısalı, ulıwma hújjetti ashıp, elektron keste redaktorın baslap, sonnan keyin elektron keste qosıwǵa bolatuǵın edi. iWork-ta redaktorlaw jaǵınan bunday beyimlilik joq, biraq jaylasıw jaǵınan onı saqlap qaladı.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>9zzyz7uu0pwdfcrprnlekb18drhvp54</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123919</id>
      <parentid>123915</parentid>
      <timestamp>2025-07-02T21:29:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bekan88</username>
        <id>11311</id>
      </contributor>
      <origin>123919</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19588" sha1="tcanxxtkgscu1pbu448cg4nrifnim4a" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em&quot;
|+ iWork
|-
! Dáslepki avtor(lar)
| Apple
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı(lar)]]
| [[Apple Inc.|Apple]]
|-
! Dáslepki reliz
| 11-yanvar, 2004-jıl
|-
! Turaqlı reliz
| 14.0 / 2-aprel, 2024-jıl
|-
! [[Programmalastırıw tili|Jazılǵan tіlі]]
| Objective-C, [[C]], [[JavaScript]]
|-
! [[Operaciyalıq sistema]]
| '''Onlayn''': Klientler: Zamanagóy veb-brauzeri bar barlıq qurılmalar&lt;br/&gt;'''Qosımshalar''': iOS, iPadOS hám macOS
|-
! Platforma
| x86-64&lt;br/&gt;ARM (A4 hám M1 baslap)&lt;br/&gt;PowerPC (2009-jılǵa shekem)
|-
! Túrі
| Ofis baǵdarlamalar jıynaǵı
|-
! Licenziya
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Menshіklі]]&lt;br/&gt;Biypul hám kommerciyalıq
|-
! Veb-saytı
| [http://www.apple.com/iwork/ iWork]&lt;br/&gt;[http://www.apple.com/pages/ Pages]&lt;br/&gt;[http://www.apple.com/numbers/ Numbers]&lt;br/&gt;[http://www.apple.com/keynote/ Keynote]
|}
'''iWork''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen óziniń [[macOS]], [[iPadOS]] hám [[iOS]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemaları]] ushın jaratılǵan keńse qosımshaları toplamı hám sonday-aq [[iCloud]] [[Veb-sayt|veb-saytı]] arqalı kross-platformalı túrde qoljetimli.

iWork prezentaciya qosımshası Keynote, tekst processorı hám stol ústi baspa qosımshası Pages,&lt;ref&gt;{{Cite press release |title=Apple Unveils Keynote |publisher=Apple |date=January 7, 2003 |url=https://www.apple.com/newsroom/2003/01/07Apple-Unveils-Keynote/ |access-date=2022-05-16}}&lt;/ref&gt; hám elektron keste qosımshası Numbers-tı óz ishine aladı&lt;ref name=&quot;pr08&quot;&gt;{{Cite press release |title=Apple Introduces iWork '08 |publisher=Apple |date=August 7, 2007 |url=https://www.apple.com/newsroom/2007/08/07Apple-Introduces-iWork-08/}}&lt;/ref&gt;. iWorktı jaratıwdaǵı Appledıń dizayn maqsetleri Mac paydalanıwshılarına macOS-tıń keń shriftler kitapxanasın, integraciyalanǵan imla tekseriwshisin, jetilistirilgen grafikalıq API-lerin hám onıń AppleScript avtomatlastırıw freymvorkın paydalanıp, tartımlı hújjetler menen elektron kestelerdi ańsat jaratıwǵa múmkinshilik beriw edi.

Pages, Numbers hám Keynote-qa sáykes keletuǵın Microsoft Office qosımshaları – bul Word, Excel hám PowerPoint&lt;ref name=&quot;eckel2014&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.techrepublic.com/article/office-vs-iwork-which-performs-best-in-the-real-world/|bet=Office vs. iWork: Which performs best in the real world?|avtor=Eckel, Erik|sáne=21 July 2014|jumıs=[[TechRepublic]]|qaralǵan sáne=22 July 2014}}&lt;/ref&gt;. Microsoft Office qosımshaları iWork hújjetlerin asha almasa da, iWork qosımshaları Office hújjetlerin redaktorlaw ushın asha aladı hám hújjetlerdi iWork-tıń jergilikli formatlarınan (&lt;code&gt;.pages, .numbers, .key&lt;/code&gt;) Microsoft Office formatlarına (&lt;code&gt;.docx, .xlsx, .pptx&lt;/code&gt; hám t.b.), sonday-aq PDF fayllarına eksport ete aladı.

iWork-taǵı eń eski qosımsha – bul Keynote, ol dáslep 2003-jılı [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] óz prezentaciyalarında paydalanıwı ushın jeke qosımsha retinde shıǵarılǵan. Stiv Djobs Keynote-tı járiyalap atırıp: «Bul siziń prezentaciyańız shın mánisinde áhmiyetli bolǵanda» dep ayttı.

Pages birinshi iWork toplamı menen birge 2004-jılı shıǵarıldı; Numbers 2007-jılı iWork '08 shıǵarılıwı menen qosıldı. Keyingi reliz, iWork '09, sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa hújjetlerdi vebke júklewge hám bólisiwge múmkinshilik beretuǵın onlayn xızmet iWork.com-ǵa beta kiriwin óz ishine aldı, házir bul Appledıń iCloud xızmetine integraciyalanǵan. iOS ushın iWork versiyası 2010-jılı birinshi iPad penen birge shıǵarıldı hám qosımshalar sol waqıttan berli turaqlı túrde jańalanıp keledi, sonıń ishinde iPhone qollap-quwatlawı da qosıldı. 2013-jılı Apple iCloud-ta iWork veb-qosımshaların iske qostı; degen menen, bir neshe jıl ótkennen keyin de, olardıń funkciyaları stol ústindegi ekvivalentlerine salıstırǵanda sheklengen.

iWork dáslep 79 dollarǵa toplam retinde satıldı, keyinirek OS X-te hár bir qosımsha ushın 19.99 dollarǵa, al iOSta hár bir qosımsha ushın 9.99 dollarǵa satıldı. Apple 2013-jıldıń oktyabr ayında sol waqıttan baslap satıp alınǵan barlıq iOS hám OS X qurılmaları,&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/creativity-apps/mac/up-to-date/|bet=Up-to-Date Program for Pages, Numbers, and Keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131026090929/https://www.apple.com/creativity-apps/mac/up-to-date/|arxivsáne=October 26, 2013|sáne=October 22, 2013|baspaxana=Apple}}&lt;/ref&gt; barlıq úsh iWork qosımshasın biypul júklep alıwǵa huqıqlı bolatuǵının járiyaladı: qurılma ornatılǵannan keyin, paydalanıwshı App Storeda qosımshalardı «talap ete» aladı, sonnan keyin olar paydalanıwshınıń [[Apple akkauntı|Apple ID]]-ine turaqlı túrde baylanıstırıladı. Hújjetlerdi xosting etiw xızmetin de óz ishine alatuǵın iWork for iCloud barlıq iCloud paydalanıwshıları ushın biypul. iWork 2017-jıldıń aprel ayında macOS hám iOS-ta (sonıń ishinde eski yamasa qayta satılǵan qurılmalar da) biypul etip shıǵarıldı.

2016-jıldıń sentyabr ayında Apple real waqıtta birge islesiw funkciyası barlıq iWork qosımshaları ushın qoljetimli bolatuǵının járiyaladı&lt;ref name=&quot;iWork2016&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/09/20/apple-updates-iwork-for-mac-adding-real-time-collaboration-beta-to-pages-numbers-keynote|bet=Apple updates iWork for Mac, adding real-time collaboration beta to Pages, Numbers &amp; Keynote|sáne=20 September 2016|baspaxana=AppleInsider|qaralǵan sáne=20 March 2017}}&lt;/ref&gt;.

== Tariyxı ==
iWorktıń birinshi versiyası, iWork '05, 2005-jılı 11-yanvarda Macworld Konferenciya hám Kórgizbesinde járiyalandı hám 22-yanvarda Amerika Qurama Shtatlarında, al 29-yanvarda dúnya júzinde qoljetimli boldı. iWork '05 eki qosımshadan ibarat edi: Keynote 2, prezentaciya jaratıw programması hám Pages, tekst processorı. iWork '05 79 AQSH dollarına satıldı. 30 kúnlik sınaq versiyası da Appledıń veb-saytında júklep alıw ushın qoljetimli boldı. Dáslep iWork atına huqıqlar IGG Software kompaniyasına tiyisli edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/services-and-software/apple-office-software-seems-likely/|bet=Apple office software seems likely|avtor=Fried|avtorsilteme=Ina Fried|at=Ina|sáne=4 January 2005|til=en|jumıs=[[CNET]]|qaralǵan sáne=12 January 2024}}&lt;/ref&gt;.

iWork Apple tárepinen «AppleWorkstiń miyrasxorı» dep atalsa da, ol AppleWorkstiń [[maǵlıwmatlar bazası]] hám sızıw quralların qaytalamaydı&lt;ref name=&quot;iwdatabase&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.myfirstmac.com/index.php/mac/articles/an-introduction-to-bento-the-missing-database-app-iwork-should-have|bet=An Introduction to Bento, the Missing Database App iWork Should Have|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120922012156/http://www.myfirstmac.com/index.php/mac/articles/an-introduction-to-bento-the-missing-database-app-iwork-should-have|arxivsáne=2012-09-22|qaralǵan sáne=2009-01-15}}&lt;/ref&gt;. Degen menen, iWork Appledıń iLife toplamındaǵı bar qosımshalar menen Media Browser arqalı integraciyalanadı, bul paydalanıwshılarǵa muzıkanı iTunesten, filmlerdi iMovieden hám súwretlerdi iPhoto hám Aperture-den tikkeley iWork hújjetlerine súyrep aparıwǵa múmkinshilik beredi&lt;ref name=&quot;pr05&quot;&gt;&lt;cite class=&quot;citation pressrelease cs1&quot;&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;547&quot;&gt;[https://www.apple.com/newsroom/2004/01/11Apple-Unveils-iWork-05/ &quot;Apple Unveils iWork '05&quot;] (Press release). &lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;548&quot;&gt;Apple. &lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;549&quot;&gt;January 11, 2004&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. &lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;cx-segment&quot; data-segmentid=&quot;550&quot;&gt;&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;2022-05-17&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;.&lt;/span&gt;&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;.

iWork '06 2006-jılı 10-yanvarda shıǵarıldı hám Keynote hám Pages-tiń jańalanǵan versiyaların óz ishine aldı. Eki programma da birinshi ret universal binar fayllar retinde shıǵarıldı, bul olarǵa PowerPC processorlarında da, jańa iMac stol kompyuterleri hám MacBook Pro noutbuklarında qollanılǵan Intel processorlarında da jergilikli túrde islewge múmkinshilik berdi, olar jańa iWork toplamı menen bir kúni járiyalanǵan edi&lt;ref name=&quot;pr06&quot;&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2006/01/10Apple-Announces-iWork-06/ |title=Apple Announces iWork '06 |publisher=Apple |date=January 10, 2006}}&lt;/ref&gt;.

Toplamnıń kelesi versiyası, iWork '08, 2007-jılı 7-avgustta [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniyanıń]] Kupertino qalasındaǵı Apple kampusında ótkerilgen arnawlı media ilajında járiyalandı hám shıǵarıldı. iWork '08, aldıńǵı jańalanıwlar sıyaqlı, Keynote hám Pages-tiń jańalanǵan versiyaların óz ishine aldı. Jańa elektron keste qosımshası, Numbers da usınıldı. Numbers basqa elektron keste qosımshalarınan, sonıń ishinde Microsoft Excel-den, paydalanıwshılarǵa bir qatar ornatılǵan shablonlardı paydalanıp, iykemli maydanda bir neshe elektron kestelerden ibarat hújjetler jaratıwǵa múmkinshilik beriwi menen ayırmashılıq etedi.

iWork '09, 2009-jılı 6-yanvarda járiyalandı hám sol kúni shıǵarıldı. Ol toplamdaǵı barlıq úsh qosımshanıń jańalanǵan versiyaların óz ishine aladı. iWork '09 sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa 2012-jıldıń iyul ayınıń aqırında toqtatılǵanǵa shekem hújjetlerdi onlayn bólisiwge múmkinshilik bergen iWork.com xızmetiniń beta versiyasına kiriwdi de óz ishine aldı. iWork '09 paydalanıwshıları hújjetti tikkeley Pages, Keynote yamasa Numbers-tan júkley alatuǵın hám basqalardı onı onlayn kóriwge shaqıra alatuǵın edi. Kóriwshiler hújjette eskertpeler hám pikirler jaza alatuǵın hám nusqasın iWork, Microsoft Office yamasa PDF formatlarında júklep ala alatuǵın edi&lt;ref name=&quot;pr09&quot;&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Apple-Unveils-iWork-09/ |title=Apple Unveils iWork '09 |publisher=Apple |date=January 6, 2009}}&lt;/ref&gt;. iWork '09 sonıń menen birge 2011-jılı 6-yanvarda Mac App Store-da hár bir qosımsha ushın $19.99 bahada shıǵarıldı hám usı noqattan keyin turaqlı jańalanıwlar aldı, sonıń ishinde [[ICloud|iCloudqa]] siltemeler hám Appledıń Retina displeyli MacBook Pro-sına sáykeslestirilgen joqarı anıqlıqtaǵı DPI versiyası da bar edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/145941/2010/01/iwork_ipad.html|bet=Apple introduces iWork for iPad|avtor=Loyola|at=Roman|baspaxana=Macworld|qaralǵan sáne=December 31, 2011}}&lt;/ref&gt;.

2010-jılı 27-yanvarda Apple iPad ushın iWork-tı járiyaladı, ol [[App Store]]-dan úsh bólek $9.99 bahadaǵı qosımsha retinde qoljetimli bolıwı kerek edi&lt;ref name=&quot;Apple PR&quot;&gt;{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/01/27Apple-Launches-iPad/ |title=Apple Launches iPad |publisher=[[Apple Inc.|Apple]] |date=January 27, 2010 |access-date=May 17, 2022}}&lt;/ref&gt;. Bul versiya da turaqlı jańalanıwlar aldı, sonıń ishinde qaltalı [[iPhone]] hám iPod Touch qurılmaları ushın versiya hám Retina displeyli qurılmalardıń hám sońǵı iPhonelardıń úlkenirek ekranlarınan paydalanıw ushın jańalanıw da bar edi.

2013-jılı 22-oktyabrde Apple Mac hám iOS ushın iWork programmalıq támiynatınıń qayta islengenin járiyaladı. Eki toplam da tiyisli App Store-lar arqalı qoljetimli etildi. Jańalanıw házirgi iWork iyeleri ushın biypul hám 2013-jıldıń 1-oktyabrinen keyin OS X yamasa iOS qurılmasın satıp alǵan hár qanday adam ushın biypul etildi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/creativity-apps/mac/|bet=Apple – Creativity and Productivity Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140510043351/http://www.apple.com/creativity-apps/mac/|arxivsáne=10 May 2014|qaralǵan sáne=11 May 2014}}&lt;/ref&gt;. Jańadan biypul etilgen iWork qosımshaların sáykes qurılmada aktivlestirgen hár qanday paydalanıwshı sol qosımshalardı sol App Store akkauntına kirgen basqa iOS yamasa OS X qurılmasında da júklep ala aladı.

Jańa OS X versiyaları bir neshe tańlaw, baylanıslı tekst qutıları, bet belgileri, 2 betli kórinisler, xatlardı biriktiriw, izlenetuǵın pikirler, RTF faylların oqıw/eksport etiw qábileti, defolt masshtab hám bet sanı, AppleScript penen integraciya sıyaqlı funkciyalardı joǵaltqanı ushın sınǵa alındı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2013/10/25/some-power-users-are-unhappy-with-lost-features-in-the-new-iwork/|bet=Some Power Users Are Unhappy With Lost Features in the New iWork|sáne=October 25, 2013|baspaxana=MacRumors}}&lt;/ref&gt;. Apple funkciyalardı qayta kirgiziw ushın jol kartasın usındı hám keyingi altı ay ishinde ayırım joǵalǵan funkciyalardı qayta kirgiziwge úmit etetuǵının bildirdi. 2014-jıldıń 1-apreline kelip, bir neshe funkciyalar — mısalı, defolt masshtabtı ornatıw qábileti — qayta kirgizilgen edi, degen menen kóplegen funkciyalar ele de joq edi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT6049?viewlocale=en_GB&amp;locale=en_GB|bet=About the new iWork for Mac: Features and compatibility|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=6 November 2013}}&lt;/ref&gt;.

macOS, Windows hám kópshilik [[Veb-brauzer|veb-brauzerlerde]] onlayn iCloud veb-qosımshaların paydalanıp isley alatuǵın pútkilley jańa fayl formatın paydalanıwı sebepli, iWork 13-ten baslap iWork versiyaları iWork '09-ǵa shekemgi versiyalarda jaratılǵan hújjetlerdi ashpaydı yamasa redaktorlawǵa ruqsat bermeydi, eski iWork faylların ashıwǵa urınǵan paydalanıwshılar jańa iWork 13 qosımsha versiyalarında bunday fayllardı ashıw hám redaktorlaw ushın aldıńǵı iWork '09-dı (paydalanıwshınıń mashinasında bolıwı yamasa bolmawı múmkin) paydalanıw kerekligi haqqında qalqıp shıǵıwshı xabar aladı. Sáykesinshe, OS X ushın házirgi versiya (dáslep tek OS X Mavericks 10.9 hám onnan keyingiler menen ǵana sáykes edi) aldınnan ornatılǵan hár qanday iWork '09 qosımshaların paydalanıwshınıń mashinasındaǵı iWork '09 papkasına (/Applications/iWork '09/) kóshiredi, bul paydalanıwshılarǵa eski iWork hújjetlerin jergilikli túrde óz mashinasında ashıw hám redaktorlaw ushın aldıńǵı toplamnan paydalanıwdı dawam etiwge múmkinshilik beretuǵın sheshim retinde islengen&lt;ref name=&quot;iw iwork compatibility 1&quot;&gt;{{Web deregi|url=http://www.infoworld.com/article/2610821/open-source-software/open-document-standards-will-cure-apple-s-bit-rot.html|bet=Open document standards will cure Apple's bit rot|avtor=Phipps|at=Simon|sáne=March 21, 2014|baspaxana=Infoworld|qaralǵan sáne=November 23, 2014}}&lt;/ref&gt;. 2015-jıldıń oktyabr ayında Apple bul máseleni jeńilletiw ushın jańalanıw shıǵardı, bul paydalanıwshılarǵa iWork '06 hám iWork '08 formatlarında saqlanǵan hújjetlerdi Pages-tiń sońǵı versiyasında ashıwǵa múmkinshilik berdi&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/10/15/apple-updates-iwork-for-ios-and-os-x-el-capitan-with-support-for-multitasking-3d-touch-more|bet=Apple updates iWork for iOS and OS X el Capitan with support for multitasking, 3D Touch, VoiceOver, more}}&lt;/ref&gt;.

2016-jılı Apple real waqıtta birge islesiw funkciyası [[ICloud|iWork for iCloudtı]] paydalanıw menen sheklenbesten, barlıq iWork qosımshaları ushın qoljetimli bolatuǵının járiyaladı&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iwork/|bet=iWork|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070814024014/http://www.apple.com/iwork/|arxivsáne=2007-08-14|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2016-11-27}}&lt;/ref&gt;. Bul funkciya [[Google Docs redaktorları|Google Docs]]-qa uqsas&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2016/09/07/apple-adds-real-time-collaboration-to-iwork/|bet=Apple adds real-time collaboration to iWork|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=2016-11-27}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Web deregi|url=http://mashable.com/2016/09/07/apple-iwork-update/|bet=Apple adds real-time collaboration to iWork, taking a stab at Microsoft and Google|avtor=Flynn|at=Kerry|sáne=7 September 2016|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2016-11-27}}&lt;/ref&gt;.

== Komponentler ==

=== Ulıwma komponentler ===
iWork toplamındaǵı ónimler bir qatar ulıwmalıq komponentlerge iye, bul tiykarınan Cocoa hám uqsas ulıwmalıq qosımshalardı programmalastırıw interfeyslerinen (APIlerden) alınǵan tiykarǵı kodtıń bólisiliwi nátiyjesi. Olardıń arasında belgili universal kóp tilli imlanı tekseriw quralı bar, onı Safari hám Mail sıyaqlı ónimlerde de tabıwǵa boladı. Grammatikanı tekseriw, tabıw hám almastırıw, stil hám reń tańlawshılar – bular pútkil Apple qosımshalar keńisliginde ushırasatuǵın dizayn ózgeshelikleriniń uqsas mısalları bolıp tabıladı.

Sonıń menen bir qatarda, iWork toplamındaǵı qosımshalar hújjettiń jańa modelin de bólisedi. Kópshilik hújjetke tiykarlanǵan qosımshalarda qosımshanıń jumıs islew principiniń tiykarın quraytuǵın arnawlı bir maǵlıwmat túri bar. Mısalı, tekst processorlarında tiykarǵı element – tekst, al elektron kestede – bul kestedegi yacheykalar. Súwretler yamasa diagrammalar sıyaqlı basqa obektler tiykarǵı maǵlıwmat túrine jalǵanıwı yamasa oǵan silteme beriliwi arqalı basqarıladı.

iWork-ta barlıq qosımshalar ulıwmalıq tiykarǵı hújjet formatın, «kanvas» dep atalatuǵın, jaylasıw hám saqlaw mexanizmlerin támiyinleytuǵın ulıwma konteyner túrin bólisedi. Keyin hár bir qosımsha óziniń arnawlı obektlerin qosadı hám olardı kanvasqa jaylastıradı. Mısalı, Pages ádette kanvasta bir úlken tekst obekti menen ashıladı. Paydalanıwshıǵa bul ádettegi tekst processorı sıyaqlı kórinedi, biraq olar bet jaylasıwı qosımshasındaǵıday onıń múyeshinen uslap ólshemin ózgerte aladı. Numbers-ta bolsa, dáslep basqa hár qanday elektron kestedegidey yacheykalar torın kóreseń, biraq paydalanıwshı onıń ólshemin kanvastan kishirek etip ózgerte aladı, sonnan keyin bir kanvasqa bir neshe torlar, diagrammalar yamasa hátte sızıwlardı da qosa aladı.

Ayırmashılıq aytarlıqtay emes, sebebi bul funkciyalardıń kópshiligi Microsoft Excel sıyaqlı dástúrli baǵdarlamalarda da ámelge asırılǵan. Degen menen, paydalanıwshı interfeysindegi ayırmashılıq áhmiyetli bolıwı múmkin. Mısalı, Excel-de diagrammalar bettiń bir bólimi retinde saqlanadı hám tábiyiy paydalanıwshı háreketleri arqalı tosınnan jıljıp ketiwi múmkin. Numbers-ta diagrammalar, basqa hámmesi sıyaqlı, kanvastıń bir bólimi bolıp tabıladı hám bet(ler)tegi ózgerisler ádette ǵárezsiz boladı.

iWork modeli Appledıń aldıńǵı háreketi OpenDoc-qa biraz uqsaydı. OpenDoc ta bir pútin tiykarǵı hújjet mexanizmin hám bir pútin disktegi formattan paydalanǵan. Biraq, iWork-tan ayırmashılıǵı, OpenDoc sonıń menen birge bir pútin qosımshadan da paydalanǵan, onda túrli redaktorlardı shaqırıwǵa bolatuǵın edi. Mısalı, ulıwma hújjetti ashıp, elektron keste redaktorın baslap, sonnan keyin elektron keste qosıwǵa bolatuǵın edi. iWork-ta redaktorlaw jaǵınan bunday beyimlilik joq, biraq jaylasıw jaǵınan onı saqlap qaladı.

== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__</text>
      <sha1>tcanxxtkgscu1pbu448cg4nrifnim4a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úlgi:Baǵdarlaw</title>
    <ns>10</ns>
    <id>25531</id>
    <revision>
      <id>123976</id>
      <timestamp>2025-07-03T06:48:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <comment>Taza bet jaratıldı: «&lt;includeonly&gt;{{#invoke:redirect hatnote|redirect|1}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt; {{hújjet}} &lt;/noinclude&gt;»</comment>
      <origin>123976</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="102" sha1="du2fkh3cx63uwue1vr8qu6unf5ewrkv" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;{{#invoke:redirect hatnote|redirect|1}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{hújjet}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>du2fkh3cx63uwue1vr8qu6unf5ewrkv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úlgi:Baǵdarlaw/doc</title>
    <ns>10</ns>
    <id>25532</id>
    <revision>
      <id>123977</id>
      <timestamp>2025-07-03T06:52:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <comment>Taza bet jaratıldı: «{{Documentation subpage}} {{lua|Modul:Redirect hatnote}}  == Mısallar == * {{tlx|Baǵdarlaw|Mısal}} → {{Baǵdarlaw|Mısal}} * {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW&lt;nowiki&gt;||&lt;/nowiki&gt;BET1}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW||BET1}} * {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1}} * {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|TEMA3|BET3}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|TEMA3|BET3}} * {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BE...»</comment>
      <origin>123977</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="660" sha1="6u6qd63uxgtkiznfuspnmqmfl6mef7j" xml:space="preserve">{{Documentation subpage}}
{{lua|Modul:Redirect hatnote}}

== Mısallar ==
* {{tlx|Baǵdarlaw|Mısal}} → {{Baǵdarlaw|Mısal}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW&lt;nowiki&gt;||&lt;/nowiki&gt;BET1}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW||BET1}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|TEMA3|BET3}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|TEMA3|BET3}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|hám|BET2}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|hám|BET2}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|hám|BET3}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|hám|BET3}}</text>
      <sha1>6u6qd63uxgtkiznfuspnmqmfl6mef7j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>123980</id>
      <parentid>123977</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T06:55:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>123980</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="661" sha1="m6kjqfftflug9zatlscy07hlpz2fb2z" xml:space="preserve">{{Documentation subpage}}
{{lua|Module:Redirect hatnote}}

== Mısallar ==
* {{tlx|Baǵdarlaw|Mısal}} → {{Baǵdarlaw|Mısal}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW&lt;nowiki&gt;||&lt;/nowiki&gt;BET1}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW||BET1}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|TEMA3|BET3}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|TEMA3|BET3}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|hám|BET2}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|hám|BET2}}
* {{tlx|Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|hám|BET3}} → {{Baǵdarlaw|BAǴDARLAW|TEMA1|BET1|TEMA2|BET2|hám|BET3}}</text>
      <sha1>m6kjqfftflug9zatlscy07hlpz2fb2z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Module:Redirect hatnote</title>
    <ns>828</ns>
    <id>25533</id>
    <revision>
      <id>123978</id>
      <timestamp>2025-07-03T06:53:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Janabaevazizbek</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <comment>Taza bet jaratıldı: «local mHatnote = require('Module:Hatnote') local mHatList = require('Module:Hatnote list') local mArguments --lazily initialize local libraryUtil = require('libraryUtil') local checkType = libraryUtil.checkType local checkTypeMulti = libraryUtil.checkTypeMulti  local p = {}  -------------------------------------------------------------------------------- -- Yordamchi funksiyalar --------------------------------------------------------------------------------  local...»</comment>
      <origin>123978</origin>
      <model>Scribunto</model>
      <format>text/plain</format>
      <text bytes="3299" sha1="9fsg8zi3h7vw94ilpxa5gs7ay016w5y" xml:space="preserve">local mHatnote = require('Module:Hatnote')
local mHatList = require('Module:Hatnote list')
local mArguments --lazily initialize
local libraryUtil = require('libraryUtil')
local checkType = libraryUtil.checkType
local checkTypeMulti = libraryUtil.checkTypeMulti

local p = {}

--------------------------------------------------------------------------------
-- Yordamchi funksiyalar
--------------------------------------------------------------------------------

local function getTitle(...)
	 
	local success, titleObj = pcall(mw.title.new, ...)
	return success and titleObj or nil
end

--------------------------------------------------------------------------------
-- Asosiy funksiyalar
--------------------------------------------------------------------------------

function p.redirect(frame)
	mArguments = require('Module:Arguments')
	local args = mArguments.getArgs(frame, {parentOnly=true})
	--Get number of redirects
	local numRedirects = tonumber(frame.args[1]) or 1
	-- Create the options table.
	local options = {}
	options.selfref = args.selfref
	return p._redirect(args, numRedirects, options)
end

function p._redirect(args, numRedirects, options, currentTitle, redirectTitle, targetTitle)
	 
	checkType('_redirect', 1, args, 'table')
	checkType('_redirect', 2, numRedirects, 'number', true)
	numRedirects = numRedirects or 1
	checkType('_redirect', 3, options, 'table', true)
	options = options or {}
	currentTitle = currentTitle or mw.title.getCurrentTitle()
	 
	local redirect = {}
	for i = 1, numRedirects do
		 
		if not args[i] then
			return mHatnote.makeWikitextError(
				'missing redirect parameter',
				'Andoza:Yoʻnaltirish#Errors',
				args.category
			)
		end
		redirect[i] = args[i]
	end
	-- Matn
	local formattedRedirect = {}
	for k,v in pairs(redirect) do
		formattedRedirect[k] = '„' .. v .. '“'
	end
	local text = {
		mHatList.andList(formattedRedirect) .. ' soʻrovi bu yerga ' .. (#redirect == 1 and 'yoʻnaltiriladi' or 'yoʻnaltiriladi') .. '.',
		mHatList._forSee(args, #redirect + 1, {title = redirect[1], extratext = args.text})
	}
	text = table.concat(text, ' ')
	 
	local categoryTable = {}
	local function addCategory(cat)
		if cat and cat ~= '' then
			 
			categoryTable[string.format('[[Turkum:%s]]', cat)] = true
		end
	end
	 
	local mhOptions = {}
	local redirTitle
	for k,v in pairs(redirect) do
		 
		if not v:find('^REDIRECT%d*$') and v ~= 'TERM' -- 
			and currentTitle.namespace == 0 or currentTitle.namespace == 14
		then
			redirTitle = redirectTitle or getTitle(v)
			if not redirTitle or not redirTitle.exists then
				addCategory('Missing redirects')
			elseif not redirTitle.isRedirect then
				if string.find(redirTitle:getContent(), '#invoke:RfD') then
					addCategory('')
				else
					addCategory('')
				end
			else
				local target = targetTitle or redirTitle.redirectTarget
				if target and target ~= currentTitle then
					addCategory('')
				end
			end
		end

		if currentTitle.namespace == 0 and not mhOptions.selfref
			and redirTitle and redirTitle.namespace ~= 0
		then

			mhOptions.selfref = true
		else
			mhOptions.selfref = options.selfref
		end
	end

	local category = ''
	for k,v in pairs(categoryTable) do
		category = category .. k
	end

	return mHatnote._hatnote(text, mhOptions) .. category
end
 
return p</text>
      <sha1>9fsg8zi3h7vw94ilpxa5gs7ay016w5y</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>