Wikipedia
kaawiki
https://kaa.wikipedia.org/wiki/Bas_bet
MediaWiki 1.45.0-wmf.8
first-letter
Media
Arnawlı
Talqılaw
Paydalanıwshı
Paydalanıwshı talqılawı
Wikipedia
Wikipedia talqılawı
Fayl
Fayl talqılawı
MediaWiki
MediaWiki talqılawı
Úlgi
Úlgi talqılawı
Járdem
Járdem talqılawı
Kategoriya
Kategoriya talqılawı
Portal
Portal talqılawı
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Event
Event talk
Ibrayım Yusupov
0
398
124224
121806
2025-07-04T09:57:24Z
Janabaevazizbek
10433
124224
wikitext
text/x-wiki
{{Shayır infoqutısı
|qaraqalpaqsha atı = Ibrayım Yusupov
|negizgi atı =
|súwret = Ibrayım_Yusupov.jpg
|súwret eni = 200
|súwret táriypi = I. Yusupov portreti
|tolıq atı = Ibrayım Yusupovich Yusupov
|ádebiy laqabı = Ayaziy
|tuwılǵan sánesi = 05.05.1929
|tuwılǵan jeri = [[Shımbay rayonı]], {{bayraqlastırıw|Qaraqalpaq ASSR}}, {{bayraqlastırıw|Ózbek SSR}}, {{bayraqlastırıw|SSRA}}
|qaytıs bolǵan sánesi = 24.07.2008
|qaytıs bolǵan jeri = [[Nókis]], {{bayraqlastırıw|Qaraqalpaqstan}}, {{bayraqlastırıw|Ózbekstan}}
|puqaralıǵı = {{bayraqlastırıw|SSRA}}, {{bayraqlastırıw|Ózbekstan}}
|milleti = [[qaraqalpaq]]
|dóretiwshilik túri = shayır, [[dramaturg]], awdarmashı, jazıwshı, [[pedagog]]
|oqıǵan jeri = [[Qaraqalpaq mámleketlik pedagogika institutı]]
|dóretiwshilik jılları = 1946–2008-jıllar
|baǵdarları = [[poeziya]], [[dramaturgiya]]
|belgili pikirleri = «Tır jalańash qalsańdaǵı,<br> Bek bol, bala, qalpaǵıńa!...»
|ákesi = Yusup axun Sayekeev (1875–1932)
|anası = Xanbiybi Xojamurat qızı (1898–1974)
|ómirlik joldası = Biybizada Jumanazarova (1934–1980)
|ómirlik joldasları =
|perzentleri = Shahzada Yusupova (qızı)<br> Paydam Yusupov (ulı)<br> Madiyar Yusupov (ulı) <br> Aruxan Yusupova (qızı) <br> Ayjamal Yusupova (qızı)
|ataqları = [[Qaraqalpaqstan Respublikası xalıq shayırı|Qaraqalpaqstan xalıq shayırı]], [[Ózbekstan xalıq shayırı]]
|sıylıqları = [[Ózbekstan Qaharmanı]] (2004)<br>{{El-jurt húrmeti ordeni}} (1999)<br> {{Doslıq ordeni}}<br> «Miynet qızıl bayraq» ordeni (1979)
|sayt =
|qolı =
}}
'''Ibrayım Yusupov ''' (''tolıq atı '''Ibrayım Yusupovich Yusupov''''', [[5-may]] [[1929|1929-jıl]], [[Shımbay rayonı]], [[QQASSR]], [[ÓzSSR]], [[Sovet Socialistlik Respublikalar Awqamı|SSRA]] – [[24-iyul]] [[2008|2008-jıl]], [[Nókis]], [[Qaraqalpaqstan]], [[Ózbekstan]]) — [[qaraqalpaqlar|qaraqalpaq]] shayırı, [[XX ásir]] qaraqalpaq ádebiyatınıń iri tulǵası, awdarmashı, dramaturg hám pedagog. [[Qaraqalpaqstan Respublikası xalıq shayırı|Qaraqalpaqstan]] hám [[Ózbekstan xalıq shayırı]]. [[Ózbekstan|Ózbekstan Qaharmanı]] ([[2004-jıl]]ı). [[Qaraqalpaqstan gimni|Qaraqalpaqstan Respublikası mámleketlik gimni]]niń sóziniń avtorı<ref name="ziyouz1">{{Web deregi|url=https://www.ziyouz.com/portal-haqida/xarita/jahon-she-riyati/qoraqalpoq-she-riyati/ibroyim-yusupov-1929-2008|title=IBROYIM YUSUPOV (1929-2008)|publisher=ziyo.uz|access-date=13 November 2023|website=ziyo.uz|lang=uz}}</ref>.<br>Ádebiy laqabı – ''Ayaziy''.
== Ómirbayanı hám miynet jolı ==
Ibrayım Yusupovich Yusupov 1929-jıl 5-mayda Qaraqalpaqstan Respublikası, Shımbay rayonı, Azat awılında tuwılǵan. Bolajaq shayırdıń ákesi Yusup (axun) Sayekeev ([[1875]]-[[1931]]-jıllar) óz dáwiriniń diniy ǵayratkeri hámde iri jer iyesi bolıp, Sovet húkimeti tárepinen quwdalawǵa ushırap, 1931-jılı [[Túrkmenstan]]ǵa súrgin etilgen hám onnan qaytpaǵan. Ayırım tastıyqlanbaǵan maǵlıwmatlarǵa bola Yusup (axun) Sayekeev Tashawız qamaqxanasınan qashıp, [[Tórtkúl|Tórtkúl qalası]] átirapında orıs basqınshılarına qarsı sawashta qaytıs bolǵan. Anası Xanbiybi eki ul hám tórt qızdı tárbiyalaǵan. Shańaraqtı baǵıwda anasına járdem beriw ushın jas Ibrayım 13 jasınan baslap jumıs islewdi basladı. Onıń tuwısqan ajaǵası Mádenbay Yusupov ekinshi duniya júzlik urısında qatnasqan. Belorus aymaǵında jaralanǵan. Urıstan keyin óz eline demobilizatsiaydan keyin qaytıs bolǵan. [[Qaraqalpaq mámleketlik universiteti|Qaraqalpaq mámleketlik pedagogika institutı]]nda oqıǵan. Instituttı 1949-jılda tamamlaǵan Ibrayım ózi oqıǵan bilim dárgayında ádebiyat páninen sabaq bere basladı<ref name="ziyouz12">{{Web deregi|url=https://www.ziyouz.com/portal-haqida/xarita/jahon-she-riyati/qoraqalpoq-she-riyati/ibroyim-yusupov-1929-2008|title=IBROYIM YUSUPOV (1929-2008)|publisher=ziyo.uz|access-date=13 November 2023|website=ziyo.uz|lang=uz}}</ref>.
[[1961]]-[[1962]]-jıllarda «Ámiwdárya» jurnalı redaktorı, keyingi 3 jıl SSSR Pánler Akademiyası Qaraqalpaq filialınıń N. Dáwqaraev atındaǵı til, ádebiyat hám tariyx institutında ilimiy jumıs alıp bardı<ref>{{Web deregi|url=https://lex.uz/docs/2375371|title=УП-3476-сон 25.08.2004. О присвоении звания «Узбекистон Кахрамони»|language=ru|access-date=2022-02-02|website=lex.uz}}</ref>. 1965-1980-jıllarda Qaraqalpaq ASSR jazıwshılar awqamına basshılıq etken. Onıń baslaması menen SSSRdıń kóplegen qalalarında, atap aytqanda, [[Moskva]], [[Kiev]], [[Alma-Ata]], Vilnyus hám basqa qalalarda birinshe márte Qaraqalpaq mádeniyatı kúnleri ótkerildi. 1980-1988-jıllarda «Sovet Qaraqalpaqstanı» (házirgi atı [[Erkin Qaraqalpaqstan|«Erkin Qaraqalpaqstan»]]) gazetasında bas redaktor boldı. Keyinirek ol 1988-1994-jıllarda Qaraqalpaqstan Tınıshlıqtı qorǵaw komiteti baslıǵı bolıp is júritti. 1994-2000-jıllarda Ruwxıylıq hám aǵartıwshılıq orayı basshısı lawazımında islegen.
Qaraqalpaq xalqınıń XX ásirdegi ullı tulǵalarınan biri I.Yusupov 2008-jıl 24-iyul kúni dúnyadan ótti. [[Ózbekstan]] Respublikası birinshi prezidenti I.A.Karimov shayır qaza bolǵanda onıń shańaraǵına muńlaslıq bildirdi: ''«Ol qayda islese de, shólkemlestiriwshilik uqıplılıǵı, bilim hám tájiriybesi menen barlıq jerde xalıqtıń abıroyı hám húrmetine iye boldı»''. Shayırdıń qábiri Nókis qalasındaǵı «Shorsha Baba» áwliyesinde jaylasqan.
=== Siyasiy iskerligi ===
I.Yusupov 1952-jılda ol burjua-milletshil toparlar menen sherikles bolıwda gúmanlanǵan hámde oǵan qarsı jınayat isi qozǵatılǵan. Biraq Stalinniń qaytıs bolǵannan keyingi siyasiy salıstıramı erkinlik jaǵdayı nátiyjeside «<ref>Qosımshalar qosıw hám anıqlıq kiritiw.</ref>dálillerdiń jetispewshiligi» degen sebep penen aqlandı. Ol bir neshe márte QASSR Joqarǵı Keńesi deputatı etip saylandı. 1990-jıl M. Gorbashyovqa qarsı sınlanǵan «Kórsetken kúniń usıma» dep atalǵan qosıǵı ushın bir qansha quwdalawlarǵa ushıraydı. 1990-1994-jıllarda ÓzSSR hám Ózbekstan Joqarǵı Soveti deputatlıǵına saylandı. Birneshe márte [[Islam Karimov|I.A.Karimov]]<nowiki/>tıń Ózbekstan Respublikası prezidenti saylawlarında isenimli wákili bolǵan hámde onıń talabanlıǵın belsendi qollap-quwatlaǵan.
== Dóretiwshiligi ==
=== Poemalıq shıǵarmaları hám qosıqlar toplamları ===
Shayırdıń dáslepki shıǵarmaları 1946-jılda baspadan shıǵarılǵan («Watanım» qosıǵı). Ol tárepinen «Joldas muǵallim» (1949), «Akaciya gúllegen jerde» (1952), «Gilemshi hayal haqqında haqıyqatlıq» (1955), «Eski fontan ertegi» (1957), «Aktrisanıń ıǵbalı» (1958), «Dala ármanları» (1964), «Tumaris» (1970), «Qaraqalpaq haqqında sóz» (1977), «Búlbúl uyası» (1987) poemaları dóretildi. Shayırdıń «Baxıt lirikası» (1955), «Kúnshıǵıs jolawshısına» (1959), «Oylar» (1960), «Jeti asırım» (1962), «Dala ármanları» (1966), «Zaman aǵımı» (1968), «Kewil kewilden suw isher» (1971), «Tumaris» (1974), «Yosh» (1977), «Dáwir samalları» (1982), «Alasatlı dúnya bul» (1987), «Duzlı samallar» (1988), «Kewildegi keń dúnya» (1989), «Úmit jaǵısı» (1990) atamalı poemalar hámde qosıqlar toplamları jarıqqa shıqtı. Ibrayım Yusupov ǵárezsizlik jıllarında da jemisli dóretiwshilik etip, «Begligińdi buzba sen» (1995), «Ómir, saǵan ashıqpan ...» (1999), «Hárkimniń óz zamanı bar» (2006) shıǵarmalar toplamların baspadan shıǵardı.
=== Prozalıq shıǵarmaları hám gúrrińleri ===
I.Yusupov proza jónelisinde da miynet etken bolıp, «Seydan ǵarrınıń gewishi» gúrrińi buǵan ayqın mısal bola aladı. Onıń gúrrińler toplamı «Ǵarrı tuttaǵı gúz» (1963) ataması menen baspadan shıqqan.
=== Dramalıq shıǵarmaları hám pyesaları ===
Shayır «Qaraqalpaq muzıkalı drama teatrı ushın «Qırq qız» ([[Ámet Shamuratov]] penen birgelikte, 1965-jılı qoyılǵan), «Aktrisanıń ıǵbalı» (1967-jılı qoyılǵan), «Ómirbek laqqı» (1971-jılı qoyılǵan) pyesaların, «Ájiniyaz» operası ushın libretto (1973), Iskender Zulqarnayn haqqında ańızǵa tiykarlanǵan «Mángi bulaq» (1986) dramaların jazǵan.
=== Awdarma miynetleri ===
Yusupov sonıń menen birge kórkem awdarma salasında da tabıslı iskerlik kórsetti. Ol [[William Shakespeare|Shekspir]], [[Johann Wolfgang von Goethe|Gyote]], [[George Byron|Bayron]], [[Fridrix Shiller|Shiller]], Geyne sonetlerin, [[Aleksandr Pushkin|Pushkin]] qosıqların, [[Mixail Lermontov|Lermontov]]<nowiki/>tıń «Mtsyri» poemasın, [[Omar Hayyam]] rubayıların, [[Alisher Nawayı|Nawayı]] hámde Hafiz ǵázzellerin, [[Abay Qunanbay ulı|Abay]], [[Maqtumqulı]] qosıqların, [[Taras Shevchenko|Shevchenko]]<nowiki/>nıń «Katerina»sın, shayır Mayakovskiydiń qosıqların, Ǵabdulla Toqaydıń qosıqlar kitabın, [[Rasul Gamzatov]], [[Mustay Karim]], Samed Vurǵun, [[Ǵafur Ǵulam]], [[Zulfiya]] sıyaqlı ullı shayırlardıń dóretpelerin, noǵay xalıq qosıqları toplamı hám basqa kóplegen shıǵarmalardı qaraqalpaq tiline sheberlik penen awdarmaladı.
== Sıylıqları ==
* Ózbekstan Qaharmanı ([[2004]])<ref>[https://lex.uz/ru/docs/2375371]{{Lang-ru|Указ Президента Республики Узбекистан}}</ref>
* «El-jurt húrmeti» ordeni ([[1999]])<ref>[https://lex.uz/ru/docs/2388467]{{Lang-ru|Указ Президента Республики Узбекистан}}</ref>
* «Doslıq» ordeni
* «Miynet qızıl bayraq» ordeni ([[1979|1979-jıl]] [[4-may]])
* Ózbekstan xalıq shayırı
== Shańaraǵı ==
'''Ákesi:''' Yusup axun Sayekeev (1875-1932-jıllar ómiriniń shamalıq jılları).
'''Anası:''' Xanbiybi Xojamurat qızı (1898-1974-jıllar ómiriniń shamalıq jılları).
'''Ómirlik joldası:''' Biybizada Jumanazarova (1934-1980).
'''Perzentleri''':
*Shahzada Yusupova (ómirlik joldası Tolıbay Ibragimov [[Qanlıkól rayonı]] hákimi (2002-2014) bolıp islegen) ('''aqlıqları:''' Sultan, Xansulıw, Aliya).
*Baxram Yusupov (ómirlik joldası Roza Rzaeva Qaraqalpaqstan ASSR Joqarǵı Keńesi prezidiumı baslıǵı, sol waqıttaǵı Respublikadaǵı eń joqarǵı mámleketlik lawazım) ('''aqlıqları:''' Abdunayım)
*Madiyar Yusupov (Madiyar Yusupov Qaraqalpaqstan Respublikası Mámleketlik salıq basqarması baslıǵı orınbasarı lawazımında jumıs islegen 1991-1997-jıllar) ('''aqlıqları:''' Allayar hám Daniyar).
*Aruxan Yusupova ('''aqlıqları:''' Timur hám Zuxra).
*[[Ayjamal Yusupova]] ('''aqlıqları:''' Ilyas, Bahawatdin, Aysulıw, Ayzada) (Qaraqalpaqstan tarıyxı hám kórkem óner muzey direktorı).
== Shayır haqqında ==
Qaysın Kuliev Qırımda [[Rasul Gamzatov]], [[Shıńǵız Aytmatov]] hámde Ibrayım Yusupov ózi qatnasıwında [[SSSR]] shayırları hám jazıwshılarınıń ushırasıwlarınan birinde: ''«Ibrayım Yusupov [[Nawayı]] hámde [[Maqtumqulı]] menen bir qatarda túrkiy tilles xalıqlar poeziyasınıń payǵambarı esaplanadı»'' degen edi.
Ataqlı ózbek shayırı [[Zulfiya]] I.Yusupovtı «Qaraqalpaq milletiniń XX ásirdegi Pushkini» dep ataǵan. Ózbekstan qaharmanı Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan xalq shayırı Abdulla Aripov I.Yusupovtı «Óz ustazım» dep ataǵan.
Qırǵız jazıwshısı [[Shıńǵız Aytmatov]] «Pravda vostoka»nıń 1991-jılǵı bir sanında bılay dep jazadı: ''«Men Ibrayım Yusupov qosıqların tek awdarma etilgen halında oqıǵanman. Mine awdarmalanǵan formasınıń ózinde onıń dóretiwshiligi bizdi tań qaldırıp tereń oyǵa saladı. Onıń qosıqların hasıl negizgi variantında oqıyalmaǵanımnan ókinemen. Eger bul insan óz qábiliyetin prozada sınap kórgeninde Alla biledi ol qanday biytákrar dóretpeler jaratar edi. Oylawımsha bunday joqarı jetik danalıq penen ol dúnyada Еrnest Xeminguey, Robindranat Tagorlar qatarında bolıwǵa ılayıq.»''
== Shayırǵa estelikler ==
Ibrayım Yusupov háykeli [[Tashkent]]tegi «Jazıwshılar alleyası»nda ornatılǵan. Nókis qalasında shayır estelegine qaraqalpaq tili hám ádebiyatına qániygelestirilgen dóretiwshilik mektebi bar. Sonday-aq Qaraqalpaqstan Respublikasınıń rayon hám qalalarınıń oraylıq kósheleri shayır húrmetine atalǵan.
<gallery>
I. Yusupov eskertkishi.jpg|I. Yusupov eskertkishi ([[Tashkent]])
I. Yusupov mektebi.jpg|I. Yusupov mektep-internatı ([[Nókis]])
</gallery>
== Derekler ==
{{Derekler}}
{{Ózbekstan Qaharmanı sıylıǵın alǵan Qaraqalpaqstanlılar}}
{{Sırtqı siltemeler}}
[[Kategoriya:Ibrayım Yusupov]]
[[Kategoriya:Qaraqalpaq shayırları]]
[[Kategoriya:Qaraqalpaqstan gimni]]
[[Kategoriya:Berdaq atındaǵı Qaraqalpaqstan Respublikası mámleketlik sıylıǵınıń laureatları]]
91gouatjnm1fnw1p4ym3a3tzbj3ijtv
MediaWiki:Gadgets-definition
8
831
124083
123156
2025-07-03T18:02:09Z
Janabaevazizbek
10433
/* Kórinis */
124083
wikitext
text/x-wiki
__NOTOC__
== Xabarlandırıwlar ==
* XTools-MaqalaMagliwmati[ResourceLoader]|XTools-ArticleInfo.js
* Qisqausil[ResourceLoader]|Qisqausil.js
* UTCLiveClock[ResourceLoader]|UTCLiveClock.js
* HizliBilgi[ResourceLoader|default|dependencies=mediawiki.util]|HizliBilgi.js
* switcher[ResourceLoader|default|targets=desktop,mobile]|switcher.js
* TezÓzgert[ResourceLoader]|TezÓzgert.js
* whoisactive[ResourceLoader||skins=vector,vector-2022,monobook,modern|dependencies=mediawiki.api]|whoisactive.js|whoisactive.css
== Redaktorlaw ==
* Adiutor[ResourceLoader|package|requiresES6|skins=vector,vector-2022,monobook,modern,timeless,minerva|dependencies=mediawiki.api,mediawiki.user,oojs-ui-core,oojs-ui-windows,oojs-ui-widgets,oojs-ui.styles.icons-interactions,oojs-ui.styles.icons-movement,oojs-ui.styles.icons-content,oojs-ui.styles.icons-moderation,oojs-ui-toolbars,oojs-ui.styles.icons-editing-core,oojs-ui.styles.icons-layout,oojs-ui.styles.icons-user,oojs-ui.styles.icons-media,oojs-ui.styles.icons-editing-advanced]|Adiutor.js|Adiutor-AIL.js|Adiutor-AFD.js|Adiutor-AIV.js|Adiutor-BDM.js|Adiutor-CMR.js|Adiutor-COV.js|Adiutor-CSD.js|Adiutor-DAS.js|Adiutor-DEL.js|Adiutor-INF.js|Adiutor-OPT.js|Adiutor-PMR.js|Adiutor-PRD.js|Adiutor-RDR.js|Adiutor-RPP.js|Adiutor-SUM.js|Adiutor-TAG.js|Adiutor-UBM.js|Adiutor-UPW.js|Adiutor-WRN.js|Adiutor.js|Adiutor.css|Adiutor-AFD.json|Adiutor-AIV.json|Adiutor-CMR.json|Adiutor-CSD.json|Adiutor-DAS.json|Adiutor-PMR.json|Adiutor-PRD.json|Adiutor-RDR.json|Adiutor-RPP.json|Adiutor-SUM.json|Adiutor-TAG.json|Adiutor-UBM.json|Adiutor-WRN.json|Adiutor-i18.json
* Prosesize[ResourceLoader|dependencies=mediawiki.api,mediawiki.util]|Prosesize.js|Prosesize.css
* Navigation popups[ResourceLoader]|popups.js|navpop.css
* tagadder[ResourceLoader|default|rights=autoconfirmed]|tagadder.js
== Kórinis ==
* Blackskin[ResourceLoader|skins=monobook]|Blackskin.css
* EskiPariq[ResourceLoader]|EskiPariq.css
* RenliBagdarlaw[ResourceLoader]|RenliBagdarlaw.css
* RenliBagdarlaw2[ResourceLoader]|RenliBagdarlaw2.css
* Renlifon[ResourceLoader]|Renlifon.css
* VectorClassic[ResourceLoader|skins=vector]|VectorClassic.css
* searchFocus[ResourceLoader]|searchFocus.js
* DisambiguationLinks[ResourceLoader]|DisambiguationLinks.css
* HideSandboxLink[ResourceLoader]|HideSandboxLink.css
* Twinkle-pagestyles[hidden|skins=vector]|Twinkle-pagestyles.css
* StickyTableHeaders[ResourceLoader|type=general]|StickyTableHeaders.js|StickyTableHeaders.css
== Kategoriyalar ==
* HotCat[ResourceLoader]|HotCat.js
* Katalitik[ResourceLoader|dependencies=mediawiki.util|type=general]|Katalitik.js|Katalitik.css
bxy5zouw2qp2z0w96ncmhhbvb0zf4vm
124086
124083
2025-07-03T18:10:58Z
Janabaevazizbek
10433
/* Kórinis */
124086
wikitext
text/x-wiki
__NOTOC__
== Xabarlandırıwlar ==
* XTools-MaqalaMagliwmati[ResourceLoader]|XTools-ArticleInfo.js
* Qisqausil[ResourceLoader]|Qisqausil.js
* UTCLiveClock[ResourceLoader]|UTCLiveClock.js
* HizliBilgi[ResourceLoader|default|dependencies=mediawiki.util]|HizliBilgi.js
* switcher[ResourceLoader|default|targets=desktop,mobile]|switcher.js
* TezÓzgert[ResourceLoader]|TezÓzgert.js
* whoisactive[ResourceLoader||skins=vector,vector-2022,monobook,modern|dependencies=mediawiki.api]|whoisactive.js|whoisactive.css
== Redaktorlaw ==
* Adiutor[ResourceLoader|package|requiresES6|skins=vector,vector-2022,monobook,modern,timeless,minerva|dependencies=mediawiki.api,mediawiki.user,oojs-ui-core,oojs-ui-windows,oojs-ui-widgets,oojs-ui.styles.icons-interactions,oojs-ui.styles.icons-movement,oojs-ui.styles.icons-content,oojs-ui.styles.icons-moderation,oojs-ui-toolbars,oojs-ui.styles.icons-editing-core,oojs-ui.styles.icons-layout,oojs-ui.styles.icons-user,oojs-ui.styles.icons-media,oojs-ui.styles.icons-editing-advanced]|Adiutor.js|Adiutor-AIL.js|Adiutor-AFD.js|Adiutor-AIV.js|Adiutor-BDM.js|Adiutor-CMR.js|Adiutor-COV.js|Adiutor-CSD.js|Adiutor-DAS.js|Adiutor-DEL.js|Adiutor-INF.js|Adiutor-OPT.js|Adiutor-PMR.js|Adiutor-PRD.js|Adiutor-RDR.js|Adiutor-RPP.js|Adiutor-SUM.js|Adiutor-TAG.js|Adiutor-UBM.js|Adiutor-UPW.js|Adiutor-WRN.js|Adiutor.js|Adiutor.css|Adiutor-AFD.json|Adiutor-AIV.json|Adiutor-CMR.json|Adiutor-CSD.json|Adiutor-DAS.json|Adiutor-PMR.json|Adiutor-PRD.json|Adiutor-RDR.json|Adiutor-RPP.json|Adiutor-SUM.json|Adiutor-TAG.json|Adiutor-UBM.json|Adiutor-WRN.json|Adiutor-i18.json
* Prosesize[ResourceLoader|dependencies=mediawiki.api,mediawiki.util]|Prosesize.js|Prosesize.css
* Navigation popups[ResourceLoader]|popups.js|navpop.css
* tagadder[ResourceLoader|default|rights=autoconfirmed]|tagadder.js
== Kórinis ==
* Blackskin[ResourceLoader|skins=monobook]|Blackskin.css
* EskiPariq[ResourceLoader]|EskiPariq.css
* RenliBagdarlaw[ResourceLoader]|RenliBagdarlaw.css
* RenliBagdarlaw2[ResourceLoader]|RenliBagdarlaw2.css
* Renlifon[ResourceLoader]|Renlifon.css
* VectorClassic[ResourceLoader|skins=vector]|VectorClassic.css
* searchFocus[ResourceLoader]|searchFocus.js
* DisambiguationLinks[ResourceLoader]|DisambiguationLinks.css
* HideSandboxLink[ResourceLoader]|HideSandboxLink.css
* Twinkle-pagestyles[hidden|skins=vector]|Twinkle-pagestyles.css
* StickyTableHeaders[ResourceLoader|type=general]|StickyTableHeaders.js|StickyTableHeaders.css
* purgetab[ResourceLoader|dependencies=mediawiki.util]|purgetab.js
== Kategoriyalar ==
* HotCat[ResourceLoader]|HotCat.js
* Katalitik[ResourceLoader|dependencies=mediawiki.util|type=general]|Katalitik.js|Katalitik.css
c6gg8tmzfwsym753kxkegr83sadvi54
Internet
0
943
124150
123906
2025-07-03T22:29:21Z
Bekan88
11311
124150
wikitext
text/x-wiki
[[Fayl: Internet_map_1024_-_transparent,_inverted.png|nobaý| Internettiń bir bólegi arqalı ótetuǵın marshrutlastırıw jollarınıń Opte Project vizualizaciyası]]
'''Internet''' (yamasa '''internet''') — bul tarmaqlar hám qurılmalar arasında baylanıs ornatıw ushın Internet protokol toplamın (TCP/IP) qollanatuǵın óz-ara baylanısqan [[Kompyuter tarmaǵı|kompyuter tarmaqlarınıń]] global sisteması. Bul lokal dárejeden global dárejege shekem bolǵan jeke, jámiyetlik, akademiyalıq, biznes hám húkimet tarmaqlarınan ibarat tarmaqlar tarmaǵı bolıp, elektron, sımsız hám optikalıq tarmaq texnologiyalarınıń keń sheńberi menen baylanısqan. Internet Dúnya júzilik tor (WWW) dıń óz-ara baylanısqan gipertekst hújjetleri hám qosımshaları, elektron pochta, internet telefoniyası, aǵımlı media hám fayl bólisiw sıyaqlı keń kólemli informaciya resursları hám xızmetlerin óz ishine aladı.
Internettiń kelip shıǵıwı kompyuter resursların waqıt bólisiw arqalı paydalanıwǵa múmkinshilik bergen izertlewlerge, 1960-jıllardaǵı paketli kommutaciyanıń rawajlanıwına hám maǵlıwmatlar baylanısı ushın kompyuter tarmaqlarınıń dizaynınan baslanadı<ref name="The Washington Post">{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/sf/business/2015/05/30/net-of-insecurity-part-1/|title=A Flaw in the Design|date=30 May 2015|newspaper=The Washington Post|quote=The Internet was born of a big idea: Messages could be chopped into chunks, sent through a network in a series of transmissions, then reassembled by destination computers quickly and efficiently. Historians credit seminal insights to Welsh scientist Donald W. Davies and American engineer Paul Baran. ... The most important institutional force ... was the Pentagon's Advanced Research Projects Agency (ARPA) ... as ARPA began work on a groundbreaking computer network, the agency recruited scientists affiliated with the nation's top universities.|access-date=20 February 2020|archive-date=8 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201108111512/https://www.washingtonpost.com/sf/business/2015/05/30/net-of-insecurity-part-1/|url-status=live}}</ref><ref name=":6">{{Cite book |last=Yates |first=David M. |url=https://books.google.com/books?id=ToMfAQAAIAAJ&q=packet+switch |title=Turing's Legacy: A History of Computing at the National Physical Laboratory 1945-1995 |date=1997 |publisher=National Museum of Science and Industry |isbn=978-0-901805-94-2 |pages=132–4 |language=en |quote=Davies's invention of packet switching and design of computer communication networks ... were a cornerstone of the development which led to the Internet}}</ref>. Internette tarmaq aralıq baylanıstı ámelge asırıw ushın qaǵıydalar toplamı (baylanıs protokolları) 1970-jılları AQSH Qorǵanıw ministrliginiń Qorǵanıw boyınsha aldıńǵı qatarlı izertlew joybarları agentligi (DARPA) tárepinen AQSH, Ullı Britaniya hám Franciyanıń universitetleri hám izertlewshileri menen birge alıp barılǵan izertlew hám rawajlandırıw jumıslarınan kelip shıqtı<ref name="Abbatep3">{{harvnb|Abbate|1999|p=[https://books.google.com/books?id=9BfZxFZpElwC&pg=PA3 3] "The manager of the ARPANET project, Lawrence Roberts, assembled a large team of computer scientists ... and he drew on the ideas of network experimenters in the United States and the United Kingdom. Cerf and Kahn also enlisted the help of computer scientists from England, France and the United States"}}</ref><ref>{{cite web |date=27 October 2009 |title=The Computer History Museum, SRI International, and BBN Celebrate the 40th Anniversary of First ARPANET Transmission, Precursor to Today's Internet |url=https://www.sri.com/newsroom/press-releases/computer-history-museum-sri-international-and-bbn-celebrate-40th-anniversary |archive-url=https://web.archive.org/web/20190329134941/https://www.sri.com/newsroom/press-releases/computer-history-museum-sri-international-and-bbn-celebrate-40th-anniversary |archive-date=March 29, 2019 |access-date=25 September 2017 |publisher=SRI International |quote=But the ARPANET itself had now become an island, with no links to the other networks that had sprung up. By the early 1970s, researchers in France, the UK, and the U.S. began developing ways of connecting networks to each other, a process known as internetworking.}}</ref><ref>{{cite web |author1=by Vinton Cerf, as told to Bernard Aboba |date=1993 |title=How the Internet Came to Be |url=http://elk.informatik.hs-augsburg.de/tmp/cdrom-oss/CerfHowInternetCame2B.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20170926042220/http://elk.informatik.hs-augsburg.de/tmp/cdrom-oss/CerfHowInternetCame2B.html |archive-date=September 26, 2017 |access-date=25 September 2017 |quote=We began doing concurrent implementations at Stanford, BBN, and University College London. So effort at developing the Internet protocols was international from the beginning.}}</ref>. ARPANET dáslep AQSHtaǵı akademiyalıq hám áskeriy tarmaqlardı óz-ara baylanıstırıw ushın tiykarǵı tarmaq retinde xızmet etti, bul resurslardı bólisiwge múmkinshilik berdi. 1980-jılları Milliy ilim qorı tarmaǵınıń jańa tiykarǵı tarmaq retinde qarjılandırılıwı, sonday-aq basqa kommerciyalıq keńeytiwler ushın jeke qarjılandırıw, jańa tarmaq texnologiyaların rawajlandırıwda dúnya júzilik qatnasıwdı hám DARPAnıń Internet protokol toplamın qollanatuǵın kóplegen tarmaqlardıń birlesiwin xoshametledi<ref>{{cite web|url=http://www.livinginternet.com/i/ii_summary.htm|title=Internet History – One Page Summary|archive-url=https://web.archive.org/web/20140702210150/http://www.livinginternet.com/i/ii_summary.htm |archive-date=2 July 2014|website=The Living Internet|first=Bill|last=Stewart|date=January 2000}}</ref>. 1990-jıllardıń basında kommerciyalıq tarmaqlar menen kárxanalardıń baylanısıwı, sonday-aq Dúnya júzilik tordıń payda bolıwı<ref>{{Cite book |title=The Desk Encyclopedia of World History |publisher=[[Oxford University Press]] |year=2006 |isbn=978-0-7394-7809-7 |editor-last=Wright |editor-first=Edmund |location=New York |page=312}}</ref> házirgi zaman Internetine ótiwdiń baslanıwın belgiledi[9] hám institucional, jeke hám mobil kompyuterlerdiń áwladları tarmaq aralıq baylanısqa qosılǵan sayın turaqlı eksponencial ósimdi payda etti. Internet 1980-jıllarda akademiyalıq ortalıqlarda keńnen qollanılǵan bolsa da, 1990-jıllar hám onnan keyingi dáwirlerde Internettiń kommerciyalıq maqsetlerde qollanılıwı onıń xızmetleri menen texnologiyaların zamanagóy turmısınıń derlik hár tárepine engizdi.
Telefon, [[radio]], televidenie, qaǵaz pochta hám gazetalar sıyaqlı kópshilik dástúrli kommunikaciya quralları Internet tárepinen qayta qáliplestirildi, qayta anıqlandı yamasa hátte aylanıp ótildi, bul elektron pochta, Internet telefonı, Internet radiosı, Internet televideniesı, onlayn muzıka, cifrlı gazetalar hám audio hám video aǵımlı [[Veb-sayt|veb-saytlar]] sıyaqlı jańa xızmetlerdiń payda bolıwına alıp keldi. Gazetalar, kitaplar hám basqa da baspa basılımları veb-sayt texnologiyasına beyimlesti yamasa blog jazıw, veb-aǵımlar hám onlayn jańalıqlar jıynawshıları túrinde qayta qáliplestirildi. Internet tez xabar almasıw, Internet forumları hám [[sociallıq tarmaq]] xızmetleri arqalı jeke qatnasıqtıń jańa formalarına jol ashtı hám tezlestirdi. Onlayn sawda iri usaqlap satıwshılar, kishi biznes hám isbilermenler ushın eksponencial túrde ósti, óytkeni ol firmalarǵa ózleriniń «gerbish hám cement» qatnasıǵın keńeytip, úlkenirek bazarǵa xızmet kórsetiw yamasa hátte tolıǵı menen onlayn túrde tovar hám xızmetlerdi satıw imkaniyatın beredi. Internettegi biznesten-bizneske hám finans xızmetleri pútkil sanaatlar boyınsha jetkiziw shınjırlarına tásir etedi.
Internettiń texnologiyalıq ámelge asırılıwı yamasa oǵan kiriw hám paydalanıw siyasatları boyınsha birde-bir oraylastırılǵan basqarıwı joq; hár bir qurawshı tarmaq óz siyasatların belgileydi<ref>{{cite web|url=http://computer.howstuffworks.com/internet/basics/who-owns-internet.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20140619070159/http://computer.howstuffworks.com/internet/basics/who-owns-internet.htm |archive-date=19 June 2014|first=Jonathan|last=Strickland|title=How Stuff Works: Who owns the Internet?|date=3 March 2008|access-date=27 June 2014}}</ref>. Internettegi eki tiykarǵı atamalar keńisliginiń - Internet Protokolı adresi (IP adres) keńisligi hám Domen Atamaları Sisteması (DNS) - ulıwma anıqlamaların qollap-quwatlawshı shólkem, Internet Korporaciyası Berilgen Atamalar hám Sanlar ushın (ICANN) basqaradı. Tiykarǵı protokollardıń texnikalıq tiykarı hám standartlastırılıwı Internet Injenerlik Wazıypa Kúshi (IETF) tárepinen ámelge asırıladı, bul - texnikalıq bilimin qosıw arqalı hár kim qosıla alatuǵın bos baylanısqan xalıqaralıq qatnasıwshılardan ibarat kommerciyalıq emes shólkem. 2006-jıldıń noyabr ayında Internet USA Today gazetasınıń «Jańa jeti káramat» dizimine kirgizilgen<ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/travel/news/2006-10-26-seven-wonders-experts_x.htm |title=New Seven Wonders panel |work=USA Today |date=27 October 2006 |access-date=31 July 2010 |archive-date=15 July 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100715032114/http://www.usatoday.com/travel/news/2006-10-26-seven-wonders-experts_x.htm }}</ref>.
== Terminologiya ==
«Internetted» sózi 1849-jıldan baslap qollanılǵan bolıp, jalǵanǵan yamasa bir-birine toqılǵan degen mánisti ańlatqan. «Internet» sózi 1945-jılı AQSH Urıs departamenti tárepinen radio operatorınıń qollanbasında,<ref>{{cite web |title=United States Army Field Manual FM 24-6 Radio Operator's Manual Army Ground Forces June 1945 |date=18 September 2023 |url=https://archive.org/details/Fm24-6/mode/2up |publisher=United States War Department }}</ref> al 1974-jılı «Internetwork» sóziniń qısqartılǵan forması retinde qollanılǵan. Búgingi kúnde «Internet» termini kóbinese óz-ara jalǵanǵan kompyuter tarmaqlarınıń global sistemasın ańlatadı, biraq ol kishi tarmaqlardıń hár qanday toparına da tiyisli bolıwı múmkin<ref name="The New York Times">{{Cite news|last=Corbett|first=Philip B.|date=1 June 2016|title=It's Official: The 'Internet' Is Over|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2016/06/02/insider/now-it-is-official-the-internet-is-over.html|access-date=29 August 2020|issn=0362-4331|archive-date=14 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201014142148/https://www.nytimes.com/2016/06/02/insider/now-it-is-official-the-internet-is-over.html|url-status=live}}</ref>.
Keń qollanıwǵa kirgen waqıtta, kópshilik basılımlar «Internet» sózin bas hárip penen jazılǵan atama retinde qollanǵan; bul ádet házirgi waqıtta azayıp baratır. Bul inglis tilinde jańa terminlerdi dáslep bas hárip penen jazıw, keyin olar ádettegi bolǵan sayın kishi háripke ótkeriw tendenciyasın kórsetedi<ref name="Wired">{{Cite news|last=Herring|first=Susan C.|date=19 October 2015|title=Should You Be Capitalizing the Word 'Internet'?|magazine=Wired|url=https://www.wired.com/2015/10/should-you-be-capitalizing-the-word-internet/|access-date=29 August 2020|issn=1059-1028|archive-date=31 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031024342/https://www.wired.com/2015/10/should-you-be-capitalizing-the-word-internet/|url-status=live}}</ref>. Bul sóz házirgi waqıtta da global internetti kishi tarmaqlardan ayırıw ushın geyde bas hárip penen jazıladı, biraq kóplegen basılımlar, sonıń ishinde 2016-jıldan baslap AP Stylebook, hár bir jaǵdayda kishi hárip penen jazıwdı usınıs etedi. 2016-jılı Oksford inglis tili sózligi shama menen 2.5 milliard baspa hám onlayn dereklerdi izertlew tiykarında «Internet» sóziniń 54% jaǵdayda bas hárip penen jazılǵanın anıqlaǵan<ref>{{Cite web|last=Coren|first=Michael J.|title=One of the internet's inventors thinks it should still be capitalized|url=https://qz.com/698175/one-of-the-internets-inventors-thinks-it-should-still-be-capitalized/|access-date=8 September 2020|website=Quartz|date=2 June 2016 |language=en|archive-date=27 September 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200927102759/https://qz.com/698175/one-of-the-internets-inventors-thinks-it-should-still-be-capitalized/|url-status=live}}</ref>.
«Internet» hám «World Wide Web» terminleri kóbinese bir-biriniń ornına qollanıladı; [[Veb-bet|veb-betlerdi]] kóriw ushın brauzerdi paydalanǵanda «Internetke kiriw» haqqında aytıw ádettegi jaǵday. Biraq, World Wide Web, yamasa qısqasha Veb, Internet xızmetleriniń kóp sanlı túrleriniń tek birewi bolıp,<ref>{{cite web|date=11 March 2014|title=World Wide Web Timeline|url=http://www.pewinternet.org/2014/03/11/world-wide-web-timeline/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150729162322/http://www.pewinternet.org/2014/03/11/world-wide-web-timeline/|archive-date=29 July 2015|access-date=1 August 2015|publisher=Pews Research Center}}</ref> ol gipersiltemeler hám URLler arqalı baylanısqan hújjetler (veb-betler) hám basqa da veb-resurslar jıynaǵı bolıp tabıladı<ref>{{cite web|title=HTML 4.01 Specification|url=http://www.w3.org/TR/html401/struct/links.html#h-12.1|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081006131915/http://www.w3.org/TR/html401/struct/links.html|archive-date=6 October 2008|access-date=13 August 2008|publisher=World Wide Web Consortium|quote=[T]he link (or hyperlink, or Web link) [is] the basic hypertext construct. A link is a connection from one Web resource to another. Although a simple concept, the link has been one of the primary forces driving the success of the Web.}}</ref>.
== Tariyxı ==
[[File:A sketch of the ARPANET in December 1969.png|thumb|1969-jıldıń dekabr ayındaǵı ARPANETtiń súwreti. UCLA hám Stanford Research Institute (SRI) taǵı túyinler súwretlengenler arasında bar<ref>{{Cite web |last=Waldrop |first=Mitch |date=2015 |title=DARPA and the Internet Revolution |url=https://www.darpa.mil/attachments/(2O15)%20Global%20Nav%20-%20About%20Us%20-%20History%20-%20Resources%20-%2050th%20-%20Internet%20(Approved).pdf |access-date=May 16, 2024 |website=darpa.mil}}</ref>.]]
1960-jıllarda kompyuter ilimpazları kompyuter resursların bólisiw sistemaların islep shıǵıwdı basladı<ref name="Lee1992">{{cite journal |last1=Lee |first1=J.A.N. |last2=Rosin |first2=Robert F |date=1992 |title=Time-Sharing at MIT |url=https://archive.org/details/time-sharing-at-mit |journal=IEEE Annals of the History of Computing |volume=14 |issue=1 |page=16 |doi=10.1109/85.145316 |s2cid=30976386 |access-date=October 3, 2022|issn=1058-6180 }}</ref><ref name="ctsspg">F. J. Corbató, et al., ''[http://www.bitsavers.org/pdf/mit/ctss/CTSS_ProgrammersGuide.pdf The Compatible Time-Sharing System A Programmer's Guide]'' (MIT Press, 1963) {{ISBN|978-0-262-03008-3}}. "To establish the context of the present work, it is informative to trace the development of time-sharing at MIT. Shortly after the first paper on time-shared computers by C. Strachey at the June 1959 UNESCO Information Processing conference, H.M. Teager and J. McCarthy delivered an unpublished paper "Time-Shared Program Testing" at the August 1959 ACM Meeting."</ref>. Dj. S. R. Liklider Bolt Beranek & Newman kompaniyasında islegen waqtında, keyinirek AQSH Qorǵanıw ministrliginiń (DoD) Aldıńǵı izertlew joybarları agentliginiń (ARPA) Informaciyanı qayta islew texnikaları bólimin (IPTO) basqarǵan waqtında universal tarmaq ideyasın usındı. Internettiń tiykarǵı texnologiyalarınıń biri bolǵan paketlik kommutaciyanı izertlew 1960-jıllardıń basında RAND kompaniyasında Pol Barannnıń jumıslarında baslandı hám ǵárezsiz túrde 1965-jılı Ullı Britaniyanıń Milliy fizikalıq laboratoriyasında (NPL) Donald Devis tárepinen alıp barıldı<ref name="NIHF2007">{{cite web|url=http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=316|title=Inductee Details – Paul Baran|publisher=National Inventors Hall of Fame|archive-url=https://web.archive.org/web/20170906091231/http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=316|archive-date=6 September 2017|access-date=6 September 2017|postscript=none}}; {{cite web|url=http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=328|title=Inductee Details – Donald Watts Davies|publisher=National Inventors Hall of Fame|archive-url=https://web.archive.org/web/20170906091936/http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=328|archive-date=6 September 2017|access-date=6 September 2017}}</ref>. 1967-jılı Operaciyalıq sistemalar principleri boyınsha simpoziumnan keyin, usınılǵan NPL tarmaǵınan paketlik kommutaciya hám Baran usınǵan marshrutlaw koncepciyaları ARPA usınǵan tájiriybelik resurslardı bólisiw tarmaǵı bolǵan ARPANET dizaynına kirgizildi<ref>{{Cite book |last1=Hauben |first1=Michael |url=http://www.columbia.edu/~hauben/book-pdf/CHAPTER%205.pdf |title=Netizens: On the History and Impact of Usenet and the Internet |last2=Hauben |first2=Ronda |date=1997 |publisher=Wiley |isbn=978-0-8186-7706-9 |language=en |chapter=5 The Vision of Interactive Computing And the Future |access-date=2 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210103184558/http://www.columbia.edu/~hauben/book-pdf/CHAPTER%205.pdf |archive-date=3 January 2021 |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite book |last1=Zelnick |first1=Bob |url=https://books.google.com/books?id=Q10phY811tUC&pg=PA66 |title=The Illusion of Net Neutrality: Political Alarmism, Regulatory Creep and the Real Threat to Internet Freedom |last2=Zelnick |first2=Eva |publisher=Hoover Press |year=2013 |isbn=978-0-8179-1596-4 |language=en |access-date=7 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210110133435/https://books.google.com/books?id=Q10phY811tUC&pg=PA66 |archive-date=10 January 2021 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=Peter |first=Ian |year=2004 |title=So, who really did invent the Internet? |url=http://www.nethistory.info/History%20of%20the%20Internet/origins.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110903001108/http://www.nethistory.info/History%20of%20the%20Internet/origins.html |archive-date=3 September 2011 |access-date=27 June 2014 |website=The Internet History Project}}</ref>.
ARPANET rawajlanıwı 1969-jıl 29-oktyabrde Kaliforniya universiteti, Los-Andjeles (UCLA) hám Stenford izertlew institutı (házirgi SRI International) arasında baylanısqan eki tarmaq noqatınan baslandı<ref name="NetValley">{{cite web|url=http://www.netvalley.com/intval.html|title=Roads and Crossroads of Internet History|archive-url=https://web.archive.org/web/20160127082435/http://www.netvalley.com/intval.html|archive-date=27 January 2016|first=Gregory|last=Gromov|year=1995}}</ref>. Úshinshi orın Kaliforniya universiteti, Santa-Barbarada boldı, onnan keyin Yuta universiteti qosıldı. Keleshektegi ósiwdiń belgisi retinde, 1971-jıldıń aqırına kelip 15 orın jas ARPANETke jalǵanǵan edi<ref>{{cite book | author-link = Katie Hafner | last = Hafner | first = Katie | title = Where Wizards Stay Up Late: The Origins of the Internet | publisher = Simon & Schuster | year = 1998 | isbn = 978-0-684-83267-8 }}</ref><ref>{{cite web|author=Hauben, Ronda |title=From the ARPANET to the Internet |year=2001 |url=http://www.columbia.edu/~rh120/other/tcpdigest_paper.txt |access-date=28 May 2009 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090721093920/http://www.columbia.edu/~rh120/other/tcpdigest_paper.txt |archive-date=21 July 2009 }}</ref>. Bul dáslepki jıllar 1972-jılǵı «Kompyuter tarmaqları: Resurslardı bólisiwdiń xabarshıları» filminde hújjetlestirilgen<ref>{{Cite web|title=Internet Pioneers Discuss the Future of Money, Books, and Paper in 1972|url=https://paleofuture.gizmodo.com/internet-pioneers-discuss-the-future-of-money-books-a-880551175|access-date=31 August 2020|website=Paleofuture|date=23 July 2013 |language=en-us|archive-date=17 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201017141323/https://paleofuture.gizmodo.com/internet-pioneers-discuss-the-future-of-money-books-a-880551175|url-status=live}}</ref>. Sonnan keyin, ARPANET áste-aqırın Qurama Shtatlardaǵı alıs oraylar hám áskeriy bazalardı jalǵawshı oraylastırılmaǵan kommunikaciya tarmaǵına aylandı<ref>{{Cite journal |last=Townsend |first=Anthony |date=2001 |title=The Internet and the Rise of the New Network Cities, 1969–1999 |url=http://journals.sagepub.com/doi/10.1068/b2688 |journal=Environment and Planning B: Planning and Design |language=en |volume=28 |issue=1 |pages=39–58 |doi=10.1068/b2688 |bibcode=2001EnPlB..28...39T |issn=0265-8135 |s2cid=11574572|url-access=subscription }}</ref>. Basqa paydalanıwshı tarmaqları hám izertlew tarmaqları, mısalı Merit Network hám CYCLADES, 1960-jıllardıń aqırı hám 1970-jıllardıń basında rawajlandı<ref>{{cite book |last1=Kim |first1=Byung-Keun |url=https://books.google.com/books?id=lESrw3neDokC |title=Internationalising the Internet the Co-evolution of Influence and Technology |date=2005 |publisher=Edward Elgar |isbn=978-1-84542-675-0 |pages=51–55}}</ref>.
ARPANETtiń dáslepki xalıqaralıq birge islesiwleri siyrek edi. 1973-jılı Norvegiya (NORSAR hám NDRE) menen,<ref>{{cite web |title=NORSAR and the Internet |url=http://www.norsar.no/norsar/about-us/History/Internet/ |publisher=NORSAR |archive-url=https://web.archive.org/web/20130121220318/http://www.norsar.no/norsar/about-us/History/Internet/ |archive-date=21 January 2013 }}</ref> hám London universitet kolledjindegi (UCL) Piter Kirsteynniń izertlew toparı menen baylanıslar ornatıldı, bul Britaniya akademiyalıq tarmaqlarına shlyuz bolıp, resurslardı bólisiw ushın birinshi intertarmaqtı qurdı<ref>{{Cite journal|last=Kirstein|first=P.T.|date=1999|title=Early experiences with the Arpanet and Internet in the United Kingdom|url=https://pdfs.semanticscholar.org/4773/f19792f9fce8eacba72e5f8c2a021414e52d.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20200207092443/https://pdfs.semanticscholar.org/4773/f19792f9fce8eacba72e5f8c2a021414e52d.pdf|archive-date=2020-02-07|journal=IEEE Annals of the History of Computing|volume=21|issue=1|pages=38–44|doi=10.1109/85.759368|s2cid=1558618|issn=1934-1547}}</ref>. ARPA joybarları, Xalıqaralıq tarmaq jumıs toparı hám kommerciyalıq baslamalar kóp sanlı ayırım tarmaqlardıń bir tarmaqqa yamasa «tarmaqlar tarmaǵına» aylanıwı ushın hár túrli protokollar hám standartlardıń rawajlanıwına alıp keldi<ref>{{cite web|url=http://www.internetsociety.org/internet/what-internet/history-internet/brief-history-internet#concepts|title=Brief History of the Internet: The Initial Internetting Concepts|archive-url=https://web.archive.org/web/20160409105511/http://www.internetsociety.org/internet/what-internet/history-internet/brief-history-internet|archive-date=9 April 2016|first=Barry M.|last=Leiner|website=Internet Society|access-date=27 June 2014}}</ref>. 1974-jılı Stenford universitetindegi Vint Serf hám DARPAdaǵı Bob Kan «Paketlik tarmaq aralıq baylanıs ushın protokol» usınısın járiyaladı<ref name="IEEE Transactions on Communications">{{Cite journal |last1=Cerf |first1=V. |last2=Kahn |first2=R. |date=1974 |title=A Protocol for Packet Network Intercommunication |url=https://www.cs.princeton.edu/courses/archive/fall06/cos561/papers/cerf74.pdf |journal=IEEE Transactions on Communications |volume=22 |issue=5 |pages=637–648 |doi=10.1109/TCOM.1974.1092259 |issn=1558-0857 |quote=The authors wish to thank a number of colleagues for helpful comments during early discussions of international network protocols, especially R. Metcalfe, R. Scantlebury, D. Walden, and H. Zimmerman; D. Davies and L. Pouzin who constructively commented on the fragmentation and accounting issues; and S. Crocker who commented on the creation and destruction of associations. |archive-url=https://web.archive.org/web/20060913213037/https://www.cs.princeton.edu/courses/archive/fall06/cos561/papers/cerf74.pdf |archive-date=13 September 2006 |url-status=live }}</ref>. Serf hám onıń studentleri <nowiki>RFC 675</nowiki> te hám keyingi RFC lerde «internet» sózin «internetwork» tiń qısqartılǵan túri retinde qollandı. Serf hám Kan nátiyjedegi TCP/IP dizaynına Lui Puzin hám basqalardıń áhmiyetli tásirin atap ótedi<ref>{{Cite news|date=30 November 2013|title=The internet's fifth man|newspaper=The Economist|url=https://www.economist.com/news/technology-quarterly/21590765-louis-pouzin-helped-create-internet-now-he-campaigning-ensure-its|access-date=22 April 2020|issn=0013-0613|quote=In the early 1970s Mr Pouzin created an innovative data network that linked locations in France, Italy and Britain. Its simplicity and efficiency pointed the way to a network that could connect not just dozens of machines, but millions of them. It captured the imagination of Dr Cerf and Dr Kahn, who included aspects of its design in the protocols that now power the internet.|archive-date=19 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200419230318/https://www.economist.com/news/technology-quarterly/21590765-louis-pouzin-helped-create-internet-now-he-campaigning-ensure-its|url-status=live}}</ref>. Milliy PTT ler hám kommerciyalıq provayderler X.25 standartın islep shıqtı hám onı jámiyetlik maǵlıwmat tarmaqlarında engizdi<ref>{{cite book|last=Schatt|first=Stan|title=Linking LANs: A Micro Manager's Guide|publisher=McGraw-Hill|year=1991|isbn=0-8306-3755-9|page=200}}</ref>.
1981-jılı Milliy ilim fondı (NSF) Kompyuter ilimi tarmaǵın (CSNET) qarjılandırǵanda ARPANETke kiriw keńeytildi. 1982-jılı Internet protokol toplamı (TCP/IP) standartlastırıldı, bul jalǵanǵan tarmaqlardıń dúnya júzi boyınsha keń tarqalıwına járdem berdi. 1986-jılı Milliy ilim fondı tarmaǵı (NSFNet) izertlewshilerge AQSHtaǵı superkompyuter orınlarına kiriw múmkinshiligin bergende TCP/IP tarmaǵına kiriw jáne de keńeydi, dáslep 56 kbit/s tezlikte, keyin 1.5 Mbit/s hám 45 Mbit/s tezliklerinde<ref>{{cite web|url=http://www.merit.edu/about/history/pdf/NSFNET_final.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20150210181738/http://www.merit.edu/about/history/pdf/NSFNET_final.pdf|archive-date=2015-02-10|title=NSFNET: A Partnership for High-Speed Networking, Final Report 1987–1995|first=Karen D.|last=Frazer|website=Merit Network, Inc.|year=1995}}</ref>. NSFNet 1988-89-jılları Evropa, Avstraliya, Jańa Zelandiya hám Yaponiyadaǵı akademiyalıq hám izertlew shólkemlerine keńeydi<ref>{{cite web |author=Ben Segal |author-link=Ben Segal (computer scientist) |year=1995 |title=A Short History of Internet Protocols at CERN |url=http://www.cern.ch/ben/TCPHIST.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20230608153730/http://ben.web.cern.ch/ben/TCPHIST.html |archive-date=8 June 2023 |access-date=14 October 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.apan.net/meetings/busan03/cs-history.htm|title=Internet History in Asia|work=16th APAN Meetings/Advanced Network Conference in Busan|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20060201035514/http://apan.net/meetings/busan03/cs-history.htm|archive-date=1 February 2006|access-date=25 December 2005}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.nordu.net/history/TheHistoryOfNordunet_simple.pdf|title=The History of NORDUnet|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304031416/http://www.nordu.net/history/TheHistoryOfNordunet_simple.pdf|archive-date=4 March 2016}}</ref>. Bul waqıtqa shekem UUCP hám PTT jámiyetlik maǵlıwmat tarmaqları sıyaqlı basqa tarmaq protokolları global qoljetimlilikke iye bolsa da, bul Internettiń kontinentler aralıq tarmaq retinde baslanıwın belgiledi. 1989-jılı AQSH hám Avstraliyada kommerciyalıq Internet xızmet kórsetiwshiler (ISP ler) payda boldı<ref>{{cite web|url=http://www.rogerclarke.com/II/OzI04.html#CIAP|title=Origins and Nature of the Internet in Australia|last=Clarke|first=Roger|access-date=21 January 2014|archive-date=9 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210209201253/http://www.rogerclarke.com/II/OzI04.html#CIAP|url-status=live}}</ref>. ARPANET 1990-jılı paydalanıwdan shıǵarıldı.
[[File:NSFNET-backbone-T3.png|thumb|T3 NSFNET tiykarǵı tarmaǵı, shama menen 1992-jıl]]
Yarım ótkizgishler texnologiyası hám optikalıq tarmaq taraw salasındaǵı turaqlı rawajlanıwlar tarmaqtıń orayın keńeytiwde hám xalıqqa xızmet kórsetiwde kommerciyalıq qatnasıw ushın jańa ekonomikalıq múmkinshilikler jarattı. 1989-jıldıń ortasında MCI Mail hám Compuserve Internetke jalǵanıwlar ornattı, Internettiń yarım million paydalanıwshılarına elektron pochta hám jámiyetlik kiriw ónimlerin jetkizip berdi<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=wDAEAAAAMBAJ&q=compuserve%20to%20mci%20mail%20internet&pg=PT31 |title=InfoWorld|date=25 September 1989 |via=Google Books |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170129225422/https://books.google.com/books?id=wDAEAAAAMBAJ&pg=PT31&lpg=PT31&dq=compuserve%20to%20mci%20mail%20internet |archive-date=29 January 2017 }}</ref>. Bir neshe aydan soń, 1990-jıldıń 1-yanvarında, PSInet kommerciyalıq paydalanıw ushın alternativ Internet tiykarǵı tarmaǵın iske qostı; bul keyingi jıllardaǵı kommerciyalıq Internettiń ózegine qosılǵan tarmaqlardıń biri edi. 1990-jıldıń mart ayında NSFNET penen Evropa arasındaǵı birinshi joqarı tezlikli T1 (1.5 Mbit/s) baylanısı Kornell universiteti menen CERN arasında ornatıldı, bul sputnikler arqalı múmkin bolǵannan ádewir kúshli baylanıslarǵa múmkinshilik berdi<ref>{{Cite web|date=February 1990|title=INTERNET MONTHLY REPORTS|url=http://ftp.cuhk.edu.hk/pub/doc/internet/Internet.Monthly.Report/imr9002.txt|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20170525080041/ftp://ftp.cuhk.edu.hk/pub/doc/internet/Internet.Monthly.Report/imr9002.txt|archive-date=25 May 2017|access-date=28 November 2020}}</ref>.
1990-jıldıń aqırlarında, Tim Berners-Li CERN basqarmasına eki jıl dawamında lobbilik etkennen keyin, birinshi [[veb-brauzer]] WorldWideWebti jazıwdı basladı. 1990-jıldıń jańa jıl qarsańına kelip, Berners-Li jumıs isleytuǵın Veb ushın zárúr bolǵan barlıq qurallardı dúzgen edi: HyperText Transfer Protocol (HTTP) 0.9,<ref>{{cite web|url=http://www.w3.org/Protocols/HTTP/AsImplemented.html |archive-url=https://web.archive.org/web/19970605071155/http://www.w3.org/Protocols/HTTP/AsImplemented.html |archive-date=5 June 1997 |first=Tim |last=Berners-Lee |title=The Original HTTP as defined in 1991 |work=W3C.org}}</ref> HyperText Markup Language (HTML), birinshi Veb brauzer (ol jáne HTML redaktorı bolıp, Usenet jańalıqlar toparlarına hám FTP fayllarına kire alatuǵın edi), birinshi HTTP server programmalıq támiynatı (keyinirek CERN httpd dep atalǵan), birinshi [[veb-server]],<ref>{{Cite web|url=http://info.cern.ch/|archive-url=https://web.archive.org/web/20100105103513/http://info.cern.ch/|title=The website of the world's first-ever web server|archive-date=5 January 2010|website=info.cern.ch}}</ref> hám joybardıń ózin súwretleytuǵın birinshi Veb-betler. 1991-jılı Commercial Internet eXchange dúzildi, bul PSInetke basqa kommerciyalıq tarmaqlar CERFnet hám Alternet penen baylanısıwǵa múmkinshilik berdi. Stanford Federal Credit Union 1994-jıldıń oktyabr ayında barlıq aǵzalarına onlayn Internet bank xızmetlerin usınǵan birinshi finans mákemesi boldı<ref>{{cite press release|title=Stanford Federal Credit Union Pioneers Online Financial Services.|date=21 June 1995|url=http://www.thefreelibrary.com/Stanford+Federal+Credit+Union+Pioneers+Online+Financial+Services.-a017104850|access-date=21 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181221041632/https://www.thefreelibrary.com/Stanford+Federal+Credit+Union+Pioneers+Online+Financial+Services.-a017104850|archive-date=21 December 2018|url-status=live}}</ref>. 1996-jılı, OP Financial Group, ol da kooperativ bank bolıp, dúnyadaǵı ekinshi onlayn bank hám Evropadaǵı birinshi onlayn bank boldı<ref>{{cite web | url=https://www.op.fi/op-financial-group/about-us/op-financial-group-in-brief/history | title=History – About us – OP Group | access-date=21 December 2018 | archive-url=https://web.archive.org/web/20181221041413/https://www.op.fi/op-financial-group/about-us/op-financial-group-in-brief/history | archive-date=21 December 2018 | url-status=live }}</ref>. 1995-jılǵa kelip, AQSHta Internet tolıq kommerciyalastırıldı, sebebi NSFNet toqtatılıp, Internetti kommerciyalıq trafik ushın paydalanıwǵa bolǵan sońǵı sheklewler alıp taslandı<ref name="ConneXions-April1996">{{cite journal |url=http://www.merit.edu/research/nsfnet_article.php |title=Retiring the NSFNET Backbone Service: Chronicling the End of an Era |first1=Susan R. |last1=Harris |first2=Elise |last2=Gerich |journal=ConneXions |volume=10 |number=4 |date=April 1996 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130817124939/http://merit.edu/research/nsfnet_article.php |archive-date=17 August 2013 }}</ref>.
{| class="wikitable"
|+Dúnya júzi boyınsha Internet paydalanıwshıları
!
!2005
!2010
!2017
!2023
|-
!Dúnya xalqı (milliardlar)
|6.5
|6.9
|7.4
|8.0
|-
!Dúnya júzi boyınsha
|16%
|30%
|48%
|67%
|-
!Rawajlanıp atırǵan ellerde
|8%
|21%
|41.3%
|60%
|-
!Rawajlanǵan ellerde
|51%
|67%
|81%
|93%
|}
Texnologiya rawajlanıp, kommerciyalıq múmkinshilikler óz-ara ósiwdi tezlestirgen sayın, Internet trafiginiń kólemi MOS tranzistorlarınıń masshtablaw sıpatlamalarına uqsas bolıp basladı, bunı Mur nızamı mısalında kóriwge boladı, hár 18 ayda eki ese arttı. Bul ósiw, Edxolm nızamı retinde rásmiylestirilgen, MOS texnologiyasındaǵı, lazer jaqtı tolqın sistemalarındaǵı hám shawqım kórsetkishlerindegi jetiskenlikler arqasında tezletildi<ref name="Jindal">{{cite book |last1=Jindal |first1=R. P. |title=2009 2nd International Workshop on Electron Devices and Semiconductor Technology |chapter=From millibits to terabits per second and beyond - over 60 years of innovation |s2cid=25112828 |year=2009 |volume=49 |pages=1–6 |doi=10.1109/EDST.2009.5166093 |chapter-url=https://events.vtools.ieee.org/m/195547 |isbn=978-1-4244-3831-0 |access-date=24 August 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190823230141/https://events.vtools.ieee.org/m/195547 |archive-date=23 August 2019 }}</ref>.
1995-jıldan baslap, Internet mádeniyat penen sawdaǵa úlken tásir etti, sonıń ishinde elektron pochta, tez xabar almasıw, telefoniya (Internet protokolı arqalı dawıs yamasa VoIP), eki tárepleme interaktiv video qońırawlar hám Pútkil dúnyajúzilik tor<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/5242252.stm|title=How the web went world wide|archive-url=https://web.archive.org/web/20111121092636/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/5242252.stm |archive-date=21 November 2011|first=Mark|last=Ward|website=Technology Correspondent|date=3 August 2006|publisher=BBC News|access-date=24 January 2011}}</ref> arqalı derlik tez baylanıs imkaniyatlarınıń payda bolıwı, onıń talqılaw forumları, blogları, [[sociallıq tarmaq]] xızmetleri hám onlayn sawda saytları menen birge. Kóbirek maǵlıwmatlar 1 Gbit/s, 10 Gbit/s yamasa onnan da joqarı tezlikte optikalıq talshıqlı tarmaqlar arqalı jiberilmekte. Internet rawajlanıwın dawam etpekte, bul onlayn informaciya hám bilim, sawda, oyın-zawıq hám sociallıq tarmaq xızmetleriniń kóbeyiwi menen baylanıslı<ref>{{cite web|url=http://clickz.com/showPage.html?page=3626274 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081004000237/http://www.clickz.com/showPage.html?page=3626274|title=Brazil, Russia, India and China to Lead Internet Growth Through 2011 |publisher=Clickz.com |access-date=28 May 2009|archive-date=4 October 2008}}</ref>. 1990-jıllardıń aqırında, ashıq Internettegi trafiktiń jılına 100 procentke ósip atırǵanı boljanǵan, al Internet paydalanıwshıları sanınıń ortasha jıllıq ósimi 20% hám 50% arasında dep esaplanǵan<ref>{{cite web |url=http://www.dtc.umn.edu/~odlyzko/doc/internet.size.pdf |title=The size and growth rate of the Internet |access-date=21 May 2007 |author1=Coffman, K.G |author2=Odlyzko, A.M. |author-link2=Andrew Odlyzko |publisher=AT&T Labs |date=2 October 1998 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070614012344/http://www.dtc.umn.edu/~odlyzko/doc/internet.size.pdf |archive-date=14 June 2007 }}</ref>. Bul ósiw kóbinese oraylıq basqarıwdıń joqlıǵına baylanıslı, bul tarmaqtıń tábiyiy ósiwine múmkinshilik beredi, sonday-aq Internet protokollarınıń menshikli emes tábiyatına baylanıslı, bul jetkerip beriwshiler arasındaǵı óz-ara islesiwdi xoshametleydi hám bir kompaniyanıń tarmaq ústinen shamadan tıs baqlaw alıp barıwına jol qoymaydı<ref>{{cite book | last = Comer | first = Douglas | title = The Internet book | publisher = Prentice Hall | page = [https://archive.org/details/internetbookever00come_0/page/64 64] | isbn = 978-0-13-233553-9 | year = 2006 | url-access = registration | url = https://archive.org/details/internetbookever00come_0/page/64 }}</ref>. 2011-jıldıń 31-martına kelip, Internet paydalanıwshılarınıń ulıwma sanı 2.095 milliard (dúnya xalqınıń 30%) dep boljanǵan<ref name="stats1">{{cite web|url=http://www.internetworldstats.com/stats.htm|title=World Internet Users and Population Stats|date=22 June 2011|work=Internet World Stats|publisher=Miniwatts Marketing Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20110623200007/http://www.internetworldstats.com/stats.htm|archive-date=23 June 2011|access-date=23 June 2011}}<!-- previous cite {{cite web|url=http://www.50x15.com/en-us/internet_usage.aspx |title=AMD 50x15 – World Internet Usage |publisher=50x15.com |access-date=6 November 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090831063352/http://www.50x15.com/en-us/internet_usage.aspx |archive-date=31 August 2009 |df= }} --></ref>. 1993-jılı Internet eki tárepleme telekommunikaciya arqalı ótetuǵın informaciyanıń tek 1% ǵana tasıǵanı boljanǵan. 2000-jılǵa kelip bul kórsetkish 51% ke jetken, al 2007-jılǵa kelip telekommunikaciya arqalı berilgen barlıq informaciyanıń 97% ten aslamı Internet arqalı jetkerip berilgen<ref>{{cite journal|title=The World's Technological Capacity to Store, Communicate, and Compute Information |first1=Martin |last1=Hilbert |first2=Priscila |last2=López |s2cid=206531385 |date=April 2011 |journal=[[Science (journal)|Science]] |volume=332 |pages=60–65 |doi=10.1126/science.1200970 |issue=6025 |bibcode=2011Sci...332...60H |pmid=21310967 |doi-access=free }}</ref>.
== Basqarıw ==
[[File:Icannheadquartersplayavista.jpg|thumb|ICANN bas keńsesi AQSHtıń [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]] shtatınıń [[Los-Andjeles]] qalasınıń Playa Vista rayonında jaylasqan]]
Internet - kóp sanlı ıqtıyarlı túrde baylanısqan avtonom tarmaqlardan ibarat global tarmaq. Ol oraylıq basqarıw organısız jumıs isleydi. Tiykarǵı protokollardıń (IPv4 hám IPv6) texnikalıq tiykarı hám standartlastırıwı Internet Injenerlik Tapsırma Kúshi (IETF) tárepinen ámelge asırıladı, bul - texnikalıq bilimin usınıw arqalı hár kim qosıla alatuǵın bos baylanısqan xalıqaralıq qatnasıwshılardan ibarat kommerciyalıq emes shólkem. Óz-ara islesiwdi saqlap qalıw ushın, Internettiń tiykarǵı atamalar keńisligi Atamalar hám Sanlar boyınsha Internet Korporaciyası (ICANN) tárepinen basqarıladı. ICANN Internettiń texnikalıq, biznes, akademiyalıq hám basqa da kommerciyalıq emes jámiyetlerinen alınǵan xalıqaralıq direktorlar keńesi tárepinen basqarıladı. ICANN Internette paydalanıw ushın domen atamaları, IP adresleri, transport protokollarındaǵı qosımsha port nomerleri hám basqa da kóp parametrler kiretuǵın unikal identifikatorlardı tayınlawdı muwapıqlastıradı. Global birlesken atamalar keńisligi Internettiń global qoljetimliligin saqlap qalıw ushın áhmiyetli. ICANNnıń bul roli onı global Internettiń bálkim jalǵız oraylıq muwapıqlastırıwshı organı retinde ajıratıp turadı<ref>{{cite web|last=Klein|first=Hans|year=2004|url=http://www.ip3.gatech.edu/research/KLEIN_ICANN%2BSovereignty.doc|title=ICANN and Non-Territorial Sovereignty: Government Without the Nation State|archive-url=https://web.archive.org/web/20130524035251/http://www.ip3.gatech.edu/research/KLEIN_ICANN%2BSovereignty.doc|archive-date=24 May 2013|website=Internet and Public Policy Project|publisher=[[Georgia Institute of Technology]]}}</ref>.
Dúnyanıń bes aymaǵı ushın Aymaqlıq Internet Reestrleri (RIRs) dúzildi. Afrika ushın Afrika Tarmaq Informaciya Orayı (AfriNIC), Arqa Amerika ushın Amerika Internet Nomerleri Reestri (ARIN), Aziya hám Tınısh okean aymaǵı ushın Aziya-Tınısh okean Tarmaq Informaciya Orayı (APNIC), Latın Amerikası hám Karib basseyni aymaǵı ushın Latın Amerikası hám Karib basseyni Internet Adresleri Reestri (LACNIC), hám Evropa, Orta Shıǵıs hám Oraylıq Aziya ushın Evropa IP Tarmaqları – Tarmaq Koordinaciyalaw Orayı (RIPE NCC) hár bir aymaq ushın ajıratılǵan adresler toplamınan jergilikli reestrlerge, mısalı, Internet xızmet kórsetiwshilerge IP adress blokların hám basqa Internet parametrlerin tayınlaw wákilligi berildi.
AQSH Sawda ministrliginiń agentligi Milliy Telekommunikaciyalar hám Informaciya Basqarması 2016-jıldıń 1-oktyabrine shekem DNS tiykarǵı aymaǵındaǵı ózgerislerdi aqırǵı maqullaw huqıqına iye boldı<ref>{{cite book |last= Packard |first= Ashley |title= Digital Media Law |publisher= Wiley-Blackwell |year= 2010 |isbn= 978-1-4051-8169-3 |page= 65}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theregister.co.uk/2005/07/01/bush_net_policy/|title=Bush administration annexes internet|archive-url=https://web.archive.org/web/20110919130539/https://www.theregister.co.uk/2005/07/01/bush_net_policy/|archive-date=19 September 2011|first=Kieren|last=McCarthy|website=The Register|date=1 July 2005}}</ref><ref>{{cite book |last= Mueller |first= Milton L. |title= Networks and States: The Global Politics of Internet Governance |publisher= MIT Press |year= 2010 |isbn= 978-0-262-01459-5 |page= 61}}</ref><ref>{{cite web|title=ICG Applauds Transfer of IANA Stewardship|url=https://www.ianacg.org/icg-applauds-transfer-of-iana-stewardship/|website=IANA Stewardship Transition Coordination Group (ICG)|access-date=8 June 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712190131/https://www.ianacg.org/icg-applauds-transfer-of-iana-stewardship/|archive-date=12 July 2017|url-status=live}}</ref>. Internet Jámiyeti (ISOC) 1992-jılı «pútkil dúnya júzi xalıqlarınıń paydası ushın Internettiń ashıq rawajlanıwın, evolyuciyasın hám qollanılıwın támiyinlew» missiyası menen dúzildi<ref>{{cite web |url=http://www.isoc.org/internet/history/isochistory.shtml |title=Internet Society (ISOC) All About The Internet: History of the Internet |publisher=ISOC |access-date=19 December 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111127114016/http://www.isoc.org/internet/history/isochistory.shtml |archive-date=27 November 2011 }}</ref>. Onıń aǵzaları arasında jeke adamlar (hár kim qosıla aladı), sonday-aq korporaciyalar, shólkemler, húkimetler hám universitetler bar. Basqa iskerlikler menen birge, ISOC Internetti rawajlandırıw hám basqarıwǵa qatnasatuǵın bir qatar rásmiy emes shólkemlestirilgen toparlar ushın basqarıw úyin támiyinleydi, olardıń qatarına: IETF, Internet Arxitekturası Keńesi (IAB), Internet Injenerlik Basqarıw Toparı (IESG), Internet Izertlew Wazıypa Kúshi (IRTF) hám Internet Izertlew Basqarıw Toparı (IRSG) kiredi. 2005-jıldıń 16-noyabrinde [[Tunis|Tuniste]] Birlesken Milletler Shólkemi qollap-quwatlaǵan Informaciya Jámiyeti boyınsha Dúnya Júzilik Sammitte Internetke baylanıslı máselelerdi dodalaw ushın Internet Basqarıw Forumı (IGF) dúzildi.
== Infrastruktura ==
[[File:World map of submarine cables.png|thumb|2007-jılǵı dúnya júzi boyınsha suw astı optikalıq talshıqlı telekommunikaciya kabellerin kórsetetuǵın karta]]
Internettiń kommunikaciya infrastrukturası onıń apparatlıq támiynat komponentlerinen hám arxitekturanıń hár túrli aspektlerin basqaratuǵın programmalıq támiynat qatlamları sistemasınan turadı. Hár qanday kompyuter tarmaǵı sıyaqlı, Internet fizikalıq jaqtan marshrutizatorlar, media (mısalı, kabeller hám radio baylanıslar), qaytalaǵıshlar, modemler hám t.b. turadı. Biraq, tarmaq aralıq baylanıstıń mısalı retinde, kóp tarmaq túyinleri ózi Internet úskenesi bolıp esaplanbaydı. Internet paketleri basqa tolıq qánigeli tarmaq protokolları arqalı tasıladı, bunda Internet bir tekli tarmaq standartı retinde hár túrli apparatlıq támiynatlarda isleydi, al paketler IP marshrutizatorları arqalı óz baǵdarlarına jóneltiledi.
Kolokaciya orayları kóbinese óz klientleri arasında jeke piring baylanısların, Internet tranzit provayderlerin, bult provayderlerin,<ref>{{Cite web|url=https://www.servethehome.com/touring-the-phoenixnap-data-center/|title=Touring the PhoenixNAP Data Center|first=Patrick|last=Kennedy|date=22 June 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.datacenterdynamics.com/en/analysis/the-rise-and-rebirth-of-carrier-hotels/|title=The rise and rebirth of carrier hotels|first=Dan Swinhoe|last=Comment|date=6 October 2023|website=www.datacenterdynamics.com}}</ref> klientlerdi bir-birine jalǵaw ushın ushırasıw bólmelerin,<ref>{{cite magazine |author=Dave Bullock |date=April 3, 2008 |title=A Lesson in Internet Anatomy: The World's Densest Meet-Me Room |url=https://www.wired.com/2008/04/gallery-one-wilshire/ |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |accessdate=2022-06-16}}</ref> Internet almasıw noqatların,<ref>{{Cite web|url=https://www.datacenterdynamics.com/en/news/awasr-ams-ix-and-alliance-networks-launch-internet-exchange-in-oman/|title=AWASR, AMS-IX, and Alliance Networks launch Internet exchange in Oman|first=Georgia Butler|last=Comment|date=13 September 2023|website=www.datacenterdynamics.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.datacenterfrontier.com/colo/article/55125540/data-center-tours-equinix-dc12-ashburn-virginia|title=Data Center Tours: Equinix DC12, Ashburn, Virginia|first=Matt|last=Vincent|date=16 July 2024|website=Data Center Frontier}}</ref> hám Internetti baylanıstırıwshı<ref>{{Cite web|url=https://arstechnica.com/information-technology/2016/05/how-the-internet-works-submarine-cables-data-centres-last-mile/|title=How the Internet works: Submarine fiber, brains in jars, and coaxial cables|first=Ars|last=Staff|date=26 May 2016|website=Ars Technica}}</ref> optikalıq talshıqlı suw astı kommunikaciya kabelleri ushın qonıw noqatları hám terminal úskenelerin<ref>{{Cite web|url=https://www.datacenterknowledge.com/networking/equinix-expands-miami-data-center-that-s-key-to-latin-american-connectivity|title=Equinix Expands Miami Data Center Key to Latin American Connectivity|website=www.datacenterknowledge.com}}</ref> jaylastıradı.
=== Xızmet dárejeleri ===
[[File:Internet Connectivity Distribution & Core.svg|thumb|Internet arqalı paketlerdi marshrutlaw bir neshe dárejedegi Internet xızmet provayderlerin óz ishine aladı.]]
Internet xızmet provayderleri (ISP) hár túrli kólemdegi jeke tarmaqlar arasında dúnya júzilik baylanıstı ornatadı. Tek kerek bolǵanda ǵana funkciyanı orınlaw yamasa informaciya alıw ushın Internetke kiriwshi aqırǵı paydalanıwshılar marshrutlaw ierarxiyasınıń eń tómengi basqıshın quraydı. Marshrutlaw ierarxiyasınıń eń joqarǵı basqıshında 1-dárejeli tarmaqlar, yaǵnıy bir-biri menen júdá joqarı tezliktegi optikalıq talshıqlı kabeller arqalı tikkeley trafik almasatuǵın hám piring kelisimleri menen basqarılatuǵın iri telekommunikaciya kompaniyaları turadı. 2-dárejeli hám tómengi dárejeli tarmaqlar global Internettegi ayırım táreplerge jetiw ushın basqa provayderlerden Internet tranzitin satıp aladı, degen menen olar da piringke qatnasıwı múmkin. ISP baylanıs ushın bir joqarı dárejeli provayderdi paydalanıwı yamasa artıqmashılıq hám júklemeni teńlestiriw ushın kóp provayderli qosılıwdı ámelge asırıwı múmkin. Internet almasıw noqatları - bul bir neshe ISP lerge fizikalıq baylanısı bar úlken trafik almasıw orayları. Akademiyalıq mákemeler, iri kárxanalar hám húkimetler sıyaqlı iri shólkemler ózleriniń ishki tarmaqları atınan piring hám tranzit satıp alıw arqalı ISP funkciyasın atqarıwı múmkin. Ilimiy-izertlew tarmaqları ádette GEANT, GLORIAD, Internet2 hám Ullı Britaniyanıń milliy ilimiy-izertlew hám bilimlendiriw tarmaǵı JANET sıyaqlı iri subtarmaqlar menen óz-ara baylanısadı.
=== Kiriw múmkinshiligi ===
Paydalanıwshılardıń Internetke kiriwiniń keń tarqalǵan usılları tómendegilerdi óz ishine aladı: telefon tarmaqları arqalı kompyuter [[Modem|modemi]] menen nomir teriw, koaksial kabel, optikalıq talshıqlı yamasa mıs sımlar arqalı keń polosalı baylanıs, Wi-Fi, sputnik hám uyalı telefon texnologiyası (mısalı, 3G, 4G). Internetke kóbinese kitapxanalar hám Internet-kafelerdegi kompyuterlerden kiriwge boladı. Aeroport zalı hám kofexanalar sıyaqlı kóplegen jámiyetlik orınlarda Internetke kiriw noqatları bar. Jámiyetlik Internet-kiosk, jámiyetlik kiriw terminalı hám veb-telefon sıyaqlı hár túrli atamalar qollanıladı. Kóplegen miymanxanalarda da ádette pullı bolǵan jámiyetlik terminallar bar. Bul terminallar bilet bronlaw, bankke aqsha salıw yamasa onlayn tólem sıyaqlı hár túrli maqsetlerde keń qollanıladı. Wi-Fi lokal kompyuter tarmaqları arqalı Internetke sımsız kiriw múmkinshiligin beredi. Usınday kiriw múmkinshiligin beretuǵın ıssı noqatlarǵa Wi-Fi kafeleri kiredi, onda paydalanıwshılar noutbuk yamasa PDA sıyaqlı ózleriniń sımsız qurılmaların alıp keliwi kerek. Bul xızmetler hámme ushın biypul, tek tutınıwshılar ushın biypul yamasa pullı bolıwı múmkin.
Xalıqlıq háreketler sımsız jámiyetlik tarmaqlardıń payda bolıwına alıp keldi. [[Nyu-York]], [[London]], [[Vena]], [[Toronto]], [[San-Francisko]], Filadelfiya, [[Chikago]] hám Pittsburg sıyaqlı kóplegen qalalarda úlken maydanlardı qamtıytuǵın kommerciyalıq Wi-Fi xızmetleri bar, onda Internetke park otırǵıshı sıyaqlı orınlardan kiriwge boladı<ref>{{cite web|last=Pasternak |first=Sean B. |url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=10000082&sid=aQ0ZfhMa4XGQ |title=Toronto Hydro to Install Wireless Network in Downtown Toronto |publisher=Bloomberg |date=7 March 2006 |access-date=8 August 2011 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20060410104717/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=10000082&sid=aQ0ZfhMa4XGQ |archive-date=10 April 2006 }}</ref>. Sonday-aq, Ricochet sıyaqlı menshikli mobil sımsız tarmaqlar, uyalı tarmaqlar arqalı hár túrli joqarı tezlikli maǵlıwmat xızmetleri hám turaqlı sımsız xızmetler menen tájiriybeler ótkerilgen. Zamanagóy smartfonlar da uyalı baylanıs operator tarmaǵı arqalı Internetke kire aladı. Veb-brauzing ushın bul qurılmalar Google Chrome, Safari hám Firefox sıyaqlı qosımshalardı usınadı, al qosımshalar dúkanlarınan basqa da kóplegen Internet programmalıq támiynatların ornatıwǵa boladı. 2016-jıldıń oktyabr ayında mobil hám planshet qurılmaları arqalı Internetti paydalanıw dúnya júzi boyınsha birinshi márte stacionar kompyuterlerden ozıp ketti<ref>{{cite web|quote=StatCounter Global Stats finds that mobile and tablet devices accounted for 51.3% of Internet usage worldwide in October compared to 48.7% by desktop.|url=http://gs.statcounter.com/press/mobile-and-tablet-internet-usage-exceeds-desktop-for-first-time-worldwide|title=Mobile and Tablet Internet Usage Exceeds Desktop for First Time Worldwide|archive-url=https://web.archive.org/web/20161101170640/http://gs.statcounter.com/press/mobile-and-tablet-internet-usage-exceeds-desktop-for-first-time-worldwide|archive-date=1 November 2016|website=StatCounter: Global Stats, Press Release|date=1 November 2016}}</ref>.
==== Mobil baylanıs ====
[[File:Number of mobile cellular subscriptions 2012-2016.svg|thumb|2012-2016 jıllardaǵı mobil uyalı baylanıs abonentleriniń sanı]] Xalıqaralıq telekommunikaciya birlespesi (XTB) bahalawı boyınsha, 2017-jıldıń aqırına kelip, jeke paydalanıwshılardıń 48% turaqlı Internetke jalǵanǵan, bul kórsetkish 2012-jılı 34% bolǵan<ref>{{cite web|url=https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/publications/wtid.aspx|title=World Telecommunication/ICT Indicators Database 2020 (24th Edition/July 2020)|archive-url=https://web.archive.org/web/20190421072228/https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/publications/wtid.aspx|archive-date=21 April 2019|website=International Telecommunication Union (ITU)|date=2017a|quote=Key ICT indicators for developed and developing countries and the world (totals and penetration rates). World Telecommunication/ICT Indicators database}}</ref>. Sońǵı jıllarda, ásirese Aziya hám Tınısh okeanı aymaǵında hám Afrikada mobil Internet baylanısı kiriw múmkinshiligin keńeytiwde áhmiyetli orın iyeledi<ref name="UNESCO">{{Cite book|url=http://unesdoc.unesco.org/images/0026/002610/261065e.pdf|title=World Trends in Freedom of Expression and Media Development Global Report 2017/2018|publisher=UNESCO|year=2018|access-date=29 May 2018|archive-date=20 September 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180920181419/http://unesdoc.unesco.org/images/0026/002610/261065e.pdf|url-status=live}}</ref>. Unikal mobil uyalı baylanıs abonentleriniń sanı 2012-jıldaǵı 3,9 milliardtan 2016-jılı 4,8 milliardqa shekem ósti, bul dúnya júzi xalqınıń úshten ekisin quraydı, abonentlerdiń yarımınan kóbisi Aziya hám Tınısh okeanı aymaǵında jaylasqan. 2020-jılǵa kelip abonentler sanı 5,7 milliard paydalanıwshıǵa jetedi dep boljanǵan<ref name="GSMA The Mobile Economy 2019">{{Cite web|date=11 March 2019|title=GSMA The Mobile Economy 2019 |url=https://www.gsma.com/r/mobileeconomy/|access-date=28 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20190311062226/https://www.gsma.com/r/mobileeconomy/|archive-date=11 March 2019}}</ref>. 2018-jılǵa kelip, dúnya júzi xalqınıń 80% 4G tarmaǵı menen qamtılǵan. Paydalanıwshılardıń mobil qosımshalar arqalı informaciyaǵa kiriw múmkinshiligindegi sheklewler Internettiń keńirek fragmentaciya procesi menen sáykes keledi. Fragmentaciya media mazmunǵa kiriwdi shekleydi hám kóbinese eń jarlı paydalanıwshılarǵa tásir etedi.
«Nol tarif» - Internet xızmet kórsetiwshileriniń paydalanıwshılarǵa belgili bir mazmun yamasa qosımshalarǵa haqısız kiriw múmkinshiligin beriw ámeliyatı - ekonomikalıq tosqınlıqlardı jeńiw ushın múmkinshilikler bergen, biraq sın pikir bildiriwshiler tárepinen eki basqıshlı Internet jaratıwda ayıplanǵan. «Nol tarif» máselesin sheshiw ushın alternativ model «teńdey tarif» túsinigi retinde payda boldı hám Afrikada Mozilla hám Orange tárepinen sınaqtan ótkerilmekte. Teńdey tarif bir túrdegi mazmunnıń artıqmashlıǵın saplastıradı hám belgilengen maǵlıwmat limitine shekem barlıq mazmundı nol tarifleydi. Chatham House tárepinen járiyalanǵan izertlewde, Latın Amerikasında izertlengen 19 mámlekettiń 15-inde qanday da bir gibrid yamasa nol tarifli ónim usınılǵan. Aymaqtaǵı ayırım mámleketlerde (barlıq mobil tarmaq operatorları boyınsha) bir neshe joba tańlawı bar edi, al Kolumbiya sıyaqlı basqa mámleketlerde 30 ǵa shekem aldın tólew hám 34 ke shekem keyin tólew jobaları usınılǵan<ref>{{Cite web|last=Galpaya|first=Helani|date=12 April 2019|title=Zero-rating in Emerging Economies|url=https://www.cigionline.org/sites/default/files/documents/GCIG%20no.47_1.pdf|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190412062932/https://www.cigionline.org/sites/default/files/documents/GCIG%20no.47_1.pdf|archive-date=12 April 2019|access-date=28 November 2020|website=Global Commission on Internet Governance}}</ref>.
Global Qubladaǵı segiz mámlekette ótkerilgen izertlew nátiyjesinde, hár bir mámlekette nol tarifli maǵlıwmat jobaları bar ekenligi anıqlandı, biraq olardıń usınıw jiyiligi hám haqıyqıy qollanılıwında úlken ayırmashılıqlar bar<ref>{{Cite web|url=http://a4ai.org/the-impacts-of-emerging-mobiledata-services-in-developing-countries/|title=Alliance for Affordable Internet (A4AI). 2015. Models of Mobile Data Services in Developing Countries. Research brief. The Impacts of Emerging Mobile Data Services in Developing Countries.}}{{Dead link|date=September 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Izertlew Bangladesh, Kolumbiya, Gana, Hindstan, Keniya, Nigeriya, Peru hám [[Filippin|Filippinde]] bazar úlesi boyınsha joqarı úsh-bes operatordı qarap shıqtı. Izertlengen 181 jobanıń 13 procenti nol tarifli xızmetlerdi usınǵan. Gana, Keniya, [[Nigeriya]] hám [[Qubla Afrika|Qubla Afrikanı]] qamtıǵan basqa bir izertlew, [[Facebook]] kompaniyasınıń Free Basics hám Wikipedia Zero xızmetleri eń keń tarqalǵan nol tarifli mazmun ekenligin anıqladı<ref>{{Cite web|last1= Gillwald|first1= Alison|first2=Chenai|last2=Chair|first3=Ariel |last3=Futter |first4=Kweku|last4= Koranteng |first5=Fola |last5= Odufuwa|first6= John|last6= Walubengo|date=12 September 2016|title=Much Ado About Nothing? Zero Rating in the African Context|url=https://researchictafrica.net/publications/Other_publications/2016_RIA_Zero-Rating_Policy_Paper_-_Much_ado_about_nothing.pdf|access-date=28 November 2020|website=Researchictafrica|archive-date=16 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201216150858/https://researchictafrica.net/publications/Other_publications/2016_RIA_Zero-Rating_Policy_Paper_-_Much_ado_about_nothing.pdf|url-status=live}}</ref>.
== Internet Protokol Toplamı ==
Internet standartları Internet protokol toplamı (sonday-aq birinshi eki komponentke tiykarlanıp TCP/IP dep te ataladı) dep atalatuǵın strukturanı súwretleydi. Bul protokollar toplamı dáslep <nowiki>RFC 1122</nowiki> hám <nowiki>RFC 1123</nowiki> hújjetlerinde sáwlelendirilgen, olardıń islew kólemine qaray tórt konceptual qatlamǵa bólingen. Eń joqarǵı qatlam - qosımsha qatlamı, bunda baylanıs hár bir qosımsha ushın eń qolaylı obektler yamasa maǵlıwmat strukturaları tiykarında súwretlenedi. Mısalı, veb-brauzer klient-server qosımsha úlgisinde isleydi hám HyperText Transfer Protocol (HTTP) hám qosımshaǵa baylanıslı maǵlıwmat strukturası, máselen, [[HTML|HyperText Markup Language]] (HTML) arqalı informaciya almasadı.
Bul joqarǵı qatlamnıń astında, tasıw qatlamı hár túrli xostlardaǵı qosımshalardı tarmaq arqalı logikalıq kanal menen baylanıstıradı. Ol bul xızmetti hár túrli múmkin bolǵan sıpatlamalar menen, máselen, tártipli, isenimli jetkiziw (TCP) hám isenimsiz datagramma xızmeti (UDP) menen támiyinleydi.
Bul qatlamlardıń astında tarmaqlardı shegaralarında baylanıstıratuǵın hám olar arqalı trafikti almastıratuǵın tarmaqlastırıw texnologiyaları jaylasqan. Internet qatlamı Internet Protokolın (IP) ámelge asıradı, ol kompyuterlerge bir-birin IP adres arqalı anıqlaw hám tabıwǵa, sonday-aq óz trafigin aralıq (tranzit) tarmaqlar arqalı jiberiwge múmkinshilik beredi. Internet Protokolı qatlamınıń kodı ol fizikalıq túrde qanday tarmaq ústinde jumıs islep atırǵanına ǵárezsiz.
Arxitekturanıń eń tómengi qatlamında baylanıs qatlamı jaylasqan, ol bir fizikalıq baylanıstaǵı túyinlerdi jalǵaydı hám basqa baylanıslarǵa ótiw ushın marshrutizatorlardı talap etpeytuǵın protokollardı óz ishine aladı. Protokol toplamı bitlerdi jetkiziwdiń apparatlıq usılların yamasa usınday apparatlıq támiynattı basqarıw protokolların anıq kórsetpeydi, biraq sáykes texnologiyanıń bar ekenin boljaydı. Bunday texnologiyalarǵa Wi-Fi, Ethernet hám DSL mısal bola aladı.
[[File:UDP encapsulation.svg|thumb|Paydalanıwshı maǵlıwmatları protokol stegi arqalı ótkende, hár abstrakciya qatlamı jiberiwshi xostta qaplaw informaciyasın qosadı. Maǵlıwmatlar xostlar hám marshrutizatorlar arasında baylanıs dárejesinde sım arqalı jiberiledi. Qaplaw qabıllawshı xost tárepinen alıp taslanadı. Aralıq releyler hár adımda baylanıs qaplawın jańalaydı hám marshrutlastırıw maqsetinde IP qatlamın tekseredi.]]
=== Internet protokolı ===
[[Image:IP stack connections.svg|thumb|Eki xosttan (A hám B) ibarat ápiwayı tarmaq topologiyasında, olardıń tiyisli marshrutizatorları arasındaǵı baylanıs arqalı konceptual maǵlıwmat aǵımı. Hár xosttaǵı qosımsha, processler bir-birine tikkeley qanday da bir maǵlıwmat qubırı menen jalǵanǵanday oqıw hám jazıw operaciyaların orınlaydı. Bul qubır ornatılǵannan keyin, baylanıstıń kópshilik detalları hár processten jasırın boladı, sebebi baylanıstıń tiykarǵı principleri tómengi protokol qatlamlarında ámelge asırıladı. Uqsaslıq boyınsha, tasıw qatlamında baylanıs qosımsha maǵlıwmat strukturaların hám jalǵawshı marshrutizatorlardı bilmey, xosttan xostqa bolıp kórinedi, al tarmaqaralıq qatlamda hár marshrutizatorda ayırım tarmaq shegaraları kesip ótiledi.]]
Internet modeliniń eń kórnekli komponenti - Internet Protokolı (IP). IP tarmaqaralıq baylanıstı múmkin etedi hám, mánisi boyınsha, Internettiń ózin quradı. Internet Protokolınıń eki versiyası bar: IPv4 hám IPv6.
==== IP Adresleri ====
[[File:An example of theoretical DNS recursion.svg|right|thumb|DNS sheshiwshi paydalanıwshıǵa kórinetuǵın «www.wikipedia.org» domen atın IPv4 Adresi 207.142.131.234 ke aylandırıw ushın úsh ataw serverin paydalanadı.]]
Tarmaqtaǵı ayırım kompyuterlerdi anıqlaw ushın Internet IP adreslerin támiyinleydi. IP adresleri internet paketlerin olardıń adreslerine baǵdarlaw ushın Internet infrastrukturası tárepinen qollanıladı. Olar paket ishinde jaylasqan turaqlı uzınlıqtaǵı sanlardan ibarat. IP adresleri ádette úskenelerge ya avtomatik túrde DHCP arqalı beriledi, ya konfiguraciyalanadı.
Biraq, tarmaq basqa da adreslew sistemaların qollaydı. Paydalanıwshılar ádette IP adresleri ornına domen atların (mısalı, «en.wikipedia.org») kirgizedi, sebebi olardı este saqlaw ańsat; olar Domen Atamaları Sisteması (DNS) arqalı marshrutlastırıw maqsetleri ushın kóbirek nátiyjeli bolǵan IP adreslerine aylandırıladı.
====IPv4====
Internet Protokolı 4-versiyası (IPv4) IP adresin 32-bitli san retinde anıqlaydı. IPv4 - Internettiń birinshi áwladında qollanılǵan dáslepki versiya bolıp, házirge shekem basım qollanılıp atır. Ol 1981-jılı shama menen 4.3 milliard (109) xosttı qamtıw ushın jobalanǵan edi. Biraq, Internettiń jedel ósiwi IPv4 adresleriniń tawsılıwına alıp keldi,<ref>{{cite web|last=Huston |first=Geoff |title=IPv4 Address Report, daily generated |url=http://www.potaroo.net/tools/ipv4/index.html |access-date=20 May 2009 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090401001902/http://www.potaroo.net/tools/ipv4/index.html |archive-date=1 April 2009 }}</ref> bul process 2011-jılı global IPv4 adres bólistiriw basseyni tawsılǵanda aqırǵı basqıshına ótti.
====IPv6====
Internettiń ósiwi hám qoljetimli IPv4 adresleriniń azayıwı sebepli, 1990-jıllardıń ortasında IP protokolınıń jańa versiyası - IPv6 islep shıǵıldı. Bul versiya ádewir úlken adreslew múmkinshiliklerin hám Internet trafigin nátiyjelirek marshrutlastırıwdı támiyinleydi. IPv6 IP adresi ushın 128 bit qollanadı hám 1998-jılı standartlastırılǵan. IPv6 di engiziw 2000-jıllardıń ortasınan baslap ámelge asırılıp atır hám házirgi waqıtta pútkil dúnya boyınsha keńeyip atır, sebebi Internet adreslerin dizimge alıw orayları (RIRs) barlıq resurs basqarıwshıların tez qabıllaw hám ótiwdi rejelestiriwge shaqırdı<ref>{{cite web |url=https://www.arin.net/knowledge/about_resources/ceo_letter.pdf |title=Notice of Internet Protocol version 4 (IPv4) Address Depletion |access-date=7 August 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100107095025/https://www.arin.net/knowledge/about_resources/ceo_letter.pdf |archive-date=7 January 2010 }}</ref>.
IPv6 dizaynı boyınsha IPv4 penen tikkeley úylesimli emes. Negizinde, ol IPv4 programmalıq támiynatı menen tikkeley erisiw múmkin bolmaǵan Internettiń parallel versiyasın dúzedi. Sonlıqtan, tarmaqlar aralıq baylanıs ushın awdarma qurılmaları bolıwı kerek yamasa túyinler eki tarmaq ushın de qos tarmaqlıq programmalıq támiynatqa iye bolıwı kerek. Derlik barlıq zamanagóy kompyuter operaciyalıq sistemaları Internet Protokolınıń eki versiyasın da qollaydı. Biraq, tarmaq infrastrukturası bul rawajlanıwda artta qalıp atır. Onıń infrastrukturasın quraytuǵın fizikalıq baylanıslardıń quramalı toparınan tısqarı, Internet eki tárepleme yamasa kóp tárepleme kommerciyalıq shártnamalar, mısalı, piring kelisimleri hám tarmaq arqalı maǵlıwmat almasıwdı súwretleytuǵın texnikalıq specifikaciyalar yamasa protokollar arqalı ámelge asırıladı. Shınında da, Internet óziniń óz-ara baylanısları hám marshrutlastırıw siyasatları menen anıqlanadı.
==== Subtarmaq ====
[[File:Subnetting Concept-en.svg|thumb|300px|right|Xost identifikatorın bóliw arqalı subtarmaq jaratıw]]
Subtarmaq yamasa subnet - bul IP tarmaǵınıń logikalıq bóliniwi. Tarmaqtı eki yamasa onnan kóp tarmaqqa bóliw ámeliyatı subneting dep ataladı. Subtarmaqqa tiyisli kompyuterler IP adresleriniń eń áhmiyetli bit toparında birdey etip adreslengen. Bul IP adresiniń eki maydanǵa logikalıq bóliniwine alıp keledi: tarmaq nomeri yamasa marshrutlastırıw prefiksi hám qalǵan maydan yamasa xost identifikatorı. Qalǵan maydan belgili bir xost yamasa tarmaq interfeysi ushın identifikator bolıp xızmet etedi.
Marshrutlastırıw prefiksi Klassız Domen Aralıq Marshrutlastırıw (CIDR) notaciyasında tarmaqtıń birinshi adresi retinde jazılıp, keyin slesh belgisi (/) hám prefikstiń bit uzınlıǵı menen tamamlanıwı múmkin. Mısalı, 198.51.100.0/24 - bul berilgen adresten baslanatuǵın Internet Protokolı 4-versiyası tarmaǵınıń prefiksi bolıp, 24 bit tarmaq prefiksi ushın ajıratılǵan hám qalǵan 8 bit xost adreslewi ushın saqlanǵan. 198.51.100.0 den 198.51.100.255 ke shekemgi adresler usı tarmaqqa tiyisli. IPv6 adres specifikaciyası 2001:db8::/32 - bul 2<sup>96</sup> adreske iye úlken adress blogı bolıp, 32-bitlik marshrutlastırıw prefiksine iye.
IPv4 ushın tarmaq onıń subnet maskası yamasa netmaskası menen de sıpatlanıwı múmkin, ol tarmaqtaǵı hár qanday IP adresine bit boyınsha AND operaciyası qollanılǵanda marshrutlastırıw prefiksin beriwshi bit maskası bolıp tabıladı. Subnet maskaları da adress sıyaqlı noqatalı-onlıq notaciyada kórsetiledi. Mısalı, 255.255.255.0 - bul 198.51.100.0/24 prefiksi ushın subnet maskası bolıp esaplanadı.
Derek adresi hám baǵdar adresiniń marshrutlastırıw prefiksleri parıq etkende, trafik subtarmaqlar arasında marshrutizatorlar arqalı almasadı. Marshrutizator subtarmaqlar arasında logikalıq yamasa fizikalıq shegara xızmetin atqaradı.
Bar bolǵan tarmaqtı subtarmaqlarǵa bóliwdiń paydaları hár bir ornatıw scenariyine baylanıslı ózgeredi. CIDR qollanılatuǵın Internettiń adress bólistiriw arxitekturasında hám iri shólkemlerde adress keńisligin nátiyjeli bólistiriw zárúr. Subtarmaqlarǵa bóliw marshrutlastırıw nátiyjeliligin arttırıwı múmkin yamasa úlken shólkemde subtarmaqlar hár túrli bólimler tárepinen basqarılǵanda tarmaqtı basqarıwda artıqmashlıqlarǵa iye bolıwı múmkin. Subtarmaqlar logikalıq jaqtan ierarxiyalıq arxitekturada jaylastırılıp, shólkemniń tarmaq adress keńisligin terek tárizli marshrutlastırıw qurılısına bóliwi múmkin.
==== Marshrutlaw ====
Kompyuterler hám marshrutizatorlar ózleriniń operaciyalıq sistemalarında marshrutlaw kestelerin paydalanıp, IP paketlerin basqa subtarmaqqa jaylasqan túyinge jiberiw ushın qollanadı. Marshrutlaw kesteleri qoldan konfiguraciya etiw arqalı yamasa avtomatlı túrde marshrutlaw protokolları arqalı saqlanıp turıladı. Aqırǵı túyinler ádette tranzit beriwshi Internet xızmet kórsetiwshisine (ISP) qaray baǵıtlanǵan ádepki marshruttı paydalanadı, al ISP marshrutizatorları bolsa global Internettiń quramalı baylanıslarında eń nátiyjeli marshruttı anıqlaw ushın Shegara Shlyuz Protokolın (Border Gateway Protocol) qollanadı. Ádepki shlyuz - bul pakettiń belgilengen IP adresine basqa hesh qanday marshrut sáykes kelmegende, basqa tarmaqlarǵa qayta jiberiwshi xost (marshrutizator) xızmetin atqaratuǵın túyin<ref>{{Cite web|url=https://www.lifewire.com/how-to-find-your-default-gateway-ip-address-2626072|title=How to Find Your Default Gateway IP Address|last=Fisher|first=Tim|website=[[Lifewire]]|access-date=25 February 2019|archive-date=25 February 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190225162425/https://www.lifewire.com/how-to-find-your-default-gateway-ip-address-2626072|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.techopedia.com/definition/2184/default-gateway|title=Default Gateway|archive-url=https://web.archive.org/web/20201026160616/https://www.techopedia.com/definition/2184/default-gateway|archive-date=26 October 2020|website=techopedia.com|date=30 June 2020 }}</ref>.
===IETF===
Internet infrastrukturasındaǵı apparatlıq támiynat komponentleri kóbinese basqa programmalıq támiynat sistemaların qollaw ushın paydalanılsa da, Internetti sıpatlaytuǵın hám onıń keńeyiwi hám tabısı ushın tiykar bolıp xızmet etetuǵın nárse - bul programmalıq támiynattıń dizaynı hám standartlastırıw processi. Internet programmalıq támiynat sistemalarınıń arxitekturalıq dizaynı ushın juwapkershilikti Internet Injenerlik Tapsırma Kúshi (IETF) óz moynına alǵan<ref>{{cite web|url=http://www.ietf.org/ |title=IETF Home Page |publisher=Ietf.org |access-date=20 June 2009 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090618032558/http://www.ietf.org/ |archive-date=18 June 2009 }}</ref>. IETF Internet arxitekturasınıń hár túrli aspektleri boyınsha standart belgilewshi jumıs toparların júrgizedi, olar hár qanday jeke adamǵa ashıq. Nátiyjede alınǵan úlesler hám standartlar IETF veb-saytında Pikir Soraw (RFC) hújjetleri túrinde járiyalanadı. Internetti ámelge asırıwǵa múmkinshilik beretuǵın tiykarǵı tarmaqlaw usılları Internet Standartların quraytuǵın arnawlı belgilengen RFC hújjetlerinde jaylastırılǵan. Basqa, anaǵurlım az qatań hújjetler tek informaciyalıq, eksperimental yamasa tariyxıy bolıp, yamasa Internet texnologiyaların ámelge asırıwda házirgi eń jaqsı ámeliyatlardı (BCP) sáwlelendiredi.
== Qollanıwlar hám xızmetler ==
Internet kóplegen qollanıwlar hám xızmetlerdi, eń baslısı Dúnya júzilik tordı, sonıń ishinde sociallıq mediyanı, elektron poshtanı, mobil qosımshalardı, kóp oyınshılı onlayn oyınlardı, Internet telefoniyasın, fayl bólisiwdi hám aǵımlı media xızmetlerin qamtıydı. Búgingi kúnde bul xızmetlerdi usınatuǵın serverlerdiń kópshiligi maǵlıwmat oraylarında jaylasqan hám mazmunǵa kóbinese joqarı ónimli mazmun jetkiziw tarmaqları arqalı kirilip atır.
=== Dúnya júzilik tor ===
[[File:First Web Server.jpg|thumb|Bul NeXT Kompyuteri Tim Berners-Li tárepinen CERN-de qollanılǵan hám dúnyadaǵı birinshi Veb server bolǵan.]]
Dúnya júzilik tor - bul hújjetler, súwretler, multimediya, qosımshalar hám basqa da resurslardıń global toplamı bolıp, olar logikalıq jaqtan gipersiltemeler menen baylanısqan hám Birdeylestirilgen Resurs Identifikatorları (URI) menen belgilengen, bul global atalǵan siltemeler sistemasın támiyinleydi. URI-ler simvollıq túrde xızmetlerdi, veb serverlerdi, maǵlıwmatlar bazaların hám olar usına alatuǵın hújjetler hám resurslardı anıqlaydı. HyperText Transfer Protocol (HTTP) Dúnya júzilik tordıń tiykarǵı kiriw protokolı bolıp tabıladı. Veb xızmetler de programmalıq támiynat sistemaları arasında informaciya alıp beriw, biznes maǵlıwmatların hám logistikanı bólisiw hám almasıw ushın HTTP di qollanadı hám ol Internette baylanıs ushın qollanılatuǵın kóplegen tiller yamasa protokollardıń biri bolıp esaplanadı<ref>{{cite web|url=http://www.webopedia.com/DidYouKnow/Internet/Web_vs_Internet.asp |title=The Difference Between the Internet and the World Wide Web |work=Webopedia |publisher=QuinStreet Inc. |date=24 June 2010 |access-date=1 May 2014 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140502001005/http://www.webopedia.com/DidYouKnow/Internet/Web_vs_Internet.asp |archive-date=2 May 2014 }}</ref>.
[[Microsoft|Microsofttıń]] Internet Explorer/Edge, Mozilla Firefox, Opera, [[Apple Inc.|Appledıń]] Safari hám Google Chrome sıyaqlı Dúnya júzilik tarmaq brauzer programmalıq támiynatı paydalanıwshılarǵa hújjetlerge engizilgen gipersiltemeler arqalı bir veb betinen ekinshisine ótiwge múmkinshilik beredi. Bul hújjetler kompyuter maǵlıwmatlarınıń hár qanday kombinaciyasın, sonıń ishinde grafika, sesler, tekst, video, multimediya hám paydalanıwshı bet penen óz-ara tásir etip atırǵanda isleytuǵın interaktiv mazmundı óz ishine alıwı múmkin. Klient tárepindegi programmalıq támiynat animaciyalar, oyınlar, ofis qosımshaları hám ilimiy demonstraciyalardı óz ishine alıwı múmkin. [[Yahoo!]], Bing hám [[Google]] sıyaqlı izlew sistemaları arqalı gilt sózlerge tiykarlanǵan Internet izertlewleri arqalı dúnya júzi boyınsha paydalanıwshılar onlayn informaciyanıń úlken hám hár túrli kólemine ańsat hám tez kire aladı. Baspa mediyası, kitaplar, enciklopediyalar hám dástúrli kitapxanalar menen salıstırǵanda, Dúnya júzilik tor úlken masshtabta informaciyanıń oraysızlandırılıwına imkaniyat berdi.
Internet jeke adamlar hám shólkemlerge ideyalar hám informaciyanı potencial úlken auditoriyaǵa onlayn túrde ádewir azaytılǵan shıǵın hám waqıt keshigiwi menen járiyalawǵa múmkinshilik berdi. Veb-betti, blogtı járiyalaw yamasa veb-sayt qurıw dáslepki az shıǵındı talap etedi hám kóplegen biypul xızmetler bar. Biraq, úlken, kásiplik veb-saytlardı tartımlı, hár túrli hám jańalanǵan informaciya menen járiyalaw hám saqlaw ele de qıyın hám qımbat másele bolıp qalmaqta. Kóplegen adamlar hám ayırım kompaniyalar hám toparlar veb jurnallardı yamasa bloglardı paydalanadı, olar tiykarınan onlayn kúndeliklerdi ańsat jańalaw ushın qollanıladı. Ayırım kommerciyalıq shólkemler xızmetkerlerdi óz qánigelik tarawlarında másláhát beriwge xoshametleydi, sebebi keliwshiler ekspert bilimi hám biypul informaciyadan tásirlenip, nátiyjede korporaciyaǵa tartıladı degen úmitte boladı.
Keń tarqalǵan veb betterde reklama beriw paydalı bolıwı múmkin, al elektron sawda, yaǵnıy ónimler hám xızmetlerdi tikkeley Veb arqalı satıw, rawajlanıwdı dawam etpekte. Onlayn reklama - bul [[marketing]] hám reklama túri bolıp, tutınıwshılarǵa reklamalıq marketing xabarların jetkiziw ushın Internetti paydalanadı. Ol elektron pochta marketingi, izlew sisteması marketingi (SEM), sociallıq media marketingi, kóplegen túrdegi displey reklamaları (sonıń ishinde veb banner reklaması) hám mobil reklamanı óz ishine aladı. 2011-jılı AQSHta Internet reklama tabısları kabel televideniesiniń tabıslarınan asıp ketti hám efir televideniesiniń tabıslarına jaqınlastı<ref name="IAB2012">{{cite web |url = http://www.iab.net/media/file/IAB_Internet_Advertising_Revenue_Report_FY_2012_rev.pdf |title = IAB Internet advertising revenue report: 2012 full year results |date = April 2013 |publisher = PricewaterhouseCoopers, Internet Advertising Bureau |access-date = 12 June 2013 |archive-url = https://web.archive.org/web/20141004001439/http://www.iab.net/media/file/IAB_Internet_Advertising_Revenue_Report_FY_2012_rev.pdf |archive-date = 4 October 2014 }}</ref>. Kóplegen keń tarqalǵan onlayn reklama ámeliyatları dawlı bolıp, olar barǵan sayın kóbirek retlestiriwge ushıramaqta.
1990-jılları Veb rawajlanǵanda, ádettegi veb-bet tolıq túrde veb-serverde saqlanıp, [[HTML]] formatında formatlanǵan hám sorawǵa juwap retinde veb-brauzerge jiberiwge tayar turǵan edi. Waqıttıń ótiwi menen, veb-betlerdi jaratıw hám usınıw processi dinamikalıq bolıp, beyimlesiwshi dizayn, maket hám kontentti payda etti. Veb-saytlar kóbinese dáslep júdá az mazmun menen kontentti basqarıw programmalıq támiynatı járdeminde jaratıladı. Bul sistemalarǵa úles qosıwshılar (olar haqı tólenetuǵın xızmetkerler, shólkemniń aǵzaları yamasa jámiyetshilik wákilleri bolıwı múmkin) usı maqsette islengen redakciyalaw betlerin paydalanıp tiykarǵı maǵlıwmatlar bazasın kontent penen toltıradı, al kásiplik emes keliwshiler bul kontentti HTML formatında kóredi hám oqıydı. Jańadan kirgizilgen kontentti qabıl etiw hám onı maqsetli keliwshilerge jetkiziw processine redaktorlaw, maqullaw hám qáwipsizlik sistemaları kirgizilgen bolıwı da, bolmawı da múmkin.
=== Baylanıs ===
Elektron pochta - Internet arqalı jetkeriletuǵın áhmiyetli baylanıs xızmeti. Tárepler arasında elektron tekst xabarların jiberiw koncepciyası, xat yamasa eskertpelerdi jiberiwge uqsas bolıp, Internettiń payda bolıwınan burın jaratılǵan<ref>{{cite journal|first=Ron|last=Brown|title=Fax invades the mail market|url=https://books.google.com/books?id=Ry64sjvOmLkC&pg=PA218|journal=New Scientist|volume=56|issue=817|date=October 26, 1972|pages=218–221}}</ref><ref>{{cite journal|first=Herbert P.|last=Luckett|title=What's News: Electronic-mail delivery gets started|url=https://books.google.com/books?id=cKSqa8u3EIoC&pg=PA85|journal=Popular Science|volume=202|issue=3|date=March 1973|page=85}}</ref>. Súwretler, hújjetler hám basqa fayllar elektron pochta qosımshaları retinde jiberiledi. Elektron pochta xabarları bir neshe elektron pochta mánzillerine kóshirme etip jiberiliwi múmkin. Baylanıs ushın Internetti paydalanatuǵın kóplegen tez xabar almasıw qosımshaları da bar, biraq olardıń óz-ara islesiw múmkinshiligi sheklengen.
Internet telefoniyası - Internet arqalı ámelge asırılatuǵın keń tarqalǵan baylanıs xızmeti. Tiykarǵı tarmaqaralıq protokoldıń atı, Internet Protokolı, óz atın Internet Protokolı arqalı dawıs jiberiw (VoIP) texnologiyasına bergen. Bul ideya 1990-jıllardıń basında jeke kompyuterler ushın raciya sıyaqlı dawıslı qosımshalar menen baslandı. Házirgi waqıtta VoIP sistemaları kóplegen bazarlarda ústemlik etedi hám dástúrli telefon sıyaqlı qolaylı hám paydalanıwǵa ańsat. Bul texnologiya, ásirese uzaq aralıqlarǵa baylanıs ornatıwda, dástúrli telefon qońırawlarına salıstırǵanda ádewir qarjı únemlewge múmkinshilik berdi. Kabel, ADSL hám mobil maǵlıwmat tarmaqları tutınıwshılarǵa Internetke kiriw múmkinshiligin beredi,<ref name=EBSCOhost>{{cite journal|last=Booth|first=C|title=Chapter 2: IP Phones, Software VoIP, and Integrated and Mobile VoIP|journal=Library Technology Reports|year=2010|volume=46|issue=5|pages=11–19}}</ref> al arzan VoIP tarmaq adapterleri dástúrli analog telefon apparatları ushın baylanıstı támiyinleydi. VoIP dawıs sapası kóbinese dástúrli qońırawlardan asıp ketedi. VoIP ushın ele de sheshilmegen máseleler bar, mısalı, ayrıqsha jaǵdaylar xızmetleriniń nomerleri hámme jerde qoljetimli bolmawı múmkin hám qurılmalar jergilikli elektr támiynatına baylanıslı, al eski dástúrli telefonlar jergilikli tarmaqtan quwat aladı hám ádette elektr quwatı óshken jaǵdayda da isley beredi.
=== Fayl bólisiw ===
Fayl bólisiw - Internet arqalı úlken kólemdegi maǵlıwmatlardı jiberiwdiń bir mısalı. Kompyuter faylı tutınıwshılarǵa, kásipleslerge hám doslarǵa qosımsha retinde elektron pochta arqalı jiberiliwi múmkin. Onı basqalar ańsat júklep alıwı ushın veb-saytqa yamasa Fayl Transfer Protokolı (FTP) serverine júklewge boladı. Onı kásiplesler dárhal paydalanıwı ushın «bólisilgen orınǵa» yamasa fayl serverine jaylastırıwǵa boladı. Kóp paydalanıwshılarǵa toparlı júklep alıwdıń júgin «ayna» serverlerin yamasa teń qatnasıwshılar tarmaqların paydalanıw arqalı jeńilletiwge boladı. Bul jaǵdaylardıń hár qaysısında faylǵa kiriw paydalanıwshını autentifikaciyalaw arqalı basqarılıwı múmkin, fayldıń Internet arqalı ótiwi shifrlaw arqalı jasırılıwı múmkin, hám faylǵa kiriw ushın aqsha tóleniwi múmkin. Baha, mısalı, maǵlıwmatları da - ádette tolıq shifrlanǵan túrde - Internet arqalı jiberiletuǵın kredit kartasınan qarjını uzaqtan esaptan shıǵarıw arqalı tóleniwi múmkin. Alınǵan fayldıń kelip shıǵıwı hám haqıyqıylıǵı cifrlı qollar yamasa MD5 ya bolmasa basqa xabar daydjestleri arqalı tekseriliwi múmkin.
Internettiń bul ápiwayı ózgeshelikleri, dúnya júzi boyınsha, kompyuter faylına aylandırılıp jiberile alatuǵın hár qanday nárseniń óndiriliwin, satılıwın hám tarqatılıwın ózgertpekte. Oǵan barlıq túrdegi baspa basılımları, programmalıq támiynat ónimleri, jańalıqlar, muzıka, film, video, fotografiya, grafika hám basqa da kórkem óner túrleri kiredi. Bul óz gezeginde, burın usı ónimlerdiń óndiriliwi hám tarqatılıwın qadaǵalaǵan hár bir bar sanaatta úlken ózgerislerge alıp keldi.
=== Media tarqatıw ===
==== Aǵımlı media ====
Aǵımlı media - bul paydalanıwshılar tárepinen dárhal paydalanıw yamasa ráhátleniw ushın cifrlı medianı real waqıt rejiminde jetkerip beriw. Kóplegen radio hám televidenie translyaciyaların ámelge asırıwshılar ózleriniń tikkeley audio hám video ónimleriniń Internet aǵımların usınadı. Olar sonday-aq aldın ala kóriw, klassikalıq úzindiler hám qayta tıńlaw sıyaqlı waqıttı ózgertip kóriw yamasa tıńlaw múmkinshiligin bere aladı. Yaǵnıy, Internetke jalǵanǵan qurılma, máselen kompyuter yamasa basqa da arnawlı qurılma, burın tek televizor yamasa radio qabıllaǵısh penen múmkin bolǵan usılda onlayn medianı paydalanıw ushın qollanılıwı múmkin. Mazmunnıń bar bolǵan túrleriniń kólemi ádewir keń, arnawlı texnikalıq veb-translyaciyalardan baslap sorawǵa iye kóp funkciyalı multimediyalıq xızmetlerge shekem. Podkasting - bul usı ideyanıń bir variaciyası, onda - ádette audio - material júklep alınadı hám kompyuterde oynatıladı yamasa jolda tıńlaw ushın kóshpeli media pleerge ótkeriledi. Bul ápiwayı úskenelerdi qollanatuǵın usıllar hár kimge, az ǵana cenzura yamasa licenziyalaw baqlawı menen, audio-vizual materiallardı dúnya júzi boyınsha translyaciya etiw imkaniyatın beredi. Cifrlı medianıń aǵımlı jetkeriliwi tarmaq ótkiziw qábiletine bolǵan talaptı arttıradı. Mısalı, video aǵımları ádette eski 480p «standart sapa» video ushın 1 Mbit/s baylanıs tezligin, 1080p «Tolıq HD» video ushın 4.5 Mbit/s,<ref>{{cite web |last=Morrison |first=Geoff |url=http://www.nbcnews.com/id/40241749 |title=What to know before buying a 'connected' TV – Technology & science – Tech and gadgets – Tech Holiday Guide |publisher=NBC News |date=18 November 2010 |access-date=8 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200212091603/http://www.nbcnews.com/id/40241749 |archive-date=12 February 2020 |url-status=dead }}</ref> hám joqarı sapalı 4K video ushın 40 tan 80 Mbit/s ke shekem talap etedi<ref>{{Cite web |title=A beginner’s guide to bit rate {{!}} Adobe |url=https://www.adobe.com/uk/creativecloud/video/discover/bit-rate.html |access-date=2025-06-16 |website=www.adobe.com}}</ref>.
Bul provayderlerge Netflix, Disney+, Amazon kompaniyasınıń Prime Video xızmeti, Mubi, Hulu hám Apple TV+ sıyaqlı hesh qashan efirlik licenziyaǵa iye bolmaǵan bir qatar taza Internet «translyatorları» qosıldı. Bul aǵımlı kompaniyalar házirgi waqıtta dástúriy translyatorlardı artta qaldırıp, oyın-zawıq sanaatında ústemlik etpekte<ref>{{Cite web |last=Bajarin |first=Tim |date=November 26, 2024 |title=The Future Of Media: Streaming Dominates |url=https://www.forbes.com/sites/timbajarin/2024/11/26/the-future-of-media-streaming-dominance-and-the-data-revolution/ |access-date=2025-06-16 |website=Forbes |language=en}}</ref>. Spotify hám [[Apple Music]] sıyaqlı audio aǵım xızmetleri de audio oyın-zawıq bazarında áhmiyetli úleske iye.
Veb-kameralar bul qubılıstıń arzan keńeytiliwi bolıp tabıladı. Internet paydalanıwshıları Afrikadaǵı suw ishiw ornındaǵı haywanlardı, Panama kanalındaǵı kemelerdi, jergilikli aylanba joldaǵı qatnastı yamasa óz jayların tikkeley hám real waqıt rejiminde baqlay aladı. Video chat bólmeleri hám video konferenciyalar da keń tarqalǵan bolıp, jeke veb-kameralar eki tárepleme dawıs penen hám dawıssız kóp maqsetlerde qollanılmaqta.
==== Video bólisiw saytları ====
Video bólisiw veb-saytları da oyın-zawıq ekosistemasında úlken áhmiyetke iye. YouTube 2005-jıldıń 15-fevralında qurılǵan hám házirgi waqıtta eki milliardtan aslam paydalanıwshısı menen biypul aǵımlı video kórsetiw boyınsha jetekshi veb-sayt bolıp tabıladı<ref>{{Cite web|title=Press|url=https://www.youtube.com/about/press/|access-date=19 August 2020|website=YouTube|archive-date=11 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171111094352/https://www.youtube.com/yt/about/press/|url-status=live}}</ref>. Ol ádette video fayllardı aǵımlı jetkeriw hám kórsetiw ushın veb-pleerdi paydalanadı. Dizimnen ótken paydalanıwshılar sheksiz muǵdarda video júkley aladı hám ózleriniń jeke profillerin dúze aladı. [[YouTube]] óz paydalanıwshıları hár kúni júzlegen million video kóretuǵının hám júzlegen mıń video júkleytuǵının málimleydi. Basqa video bólisiw veb-saytlarına Vimeo, [[Instagram]] hám [[TikTok]] kiredi.
==== Tikkeley translyaciya ====
Tikkeley translyaciya xızmetleri onlayn kontent dóretiwshilerden sheklengen auditoriyaǵa birme-bir yamasa birden kópke video translyaciyasın tikkeley alıp barıwǵa múmkinshilik beredi.
== Jámiyetlik tásir ==
Internet jámiyetlik qatnasıqtıń, iskerliktiń hám jámiyetlik birlespelerdiń jańa túrlerin payda etti. Bul qubılıs Internet sociologiyasın ilimiy izertlewdiń payda bolıwına alıp keldi. Dáslepki Internet ayırım jazıwshılarǵa tásir etip, olar Internetti simvollıq túrde súwretlewge májbúr boldı, mısalı, Internetti «adamlardı pútkil jer júzi boylap úlken kórinbeytuǵın tor menen baylanıstırıw quralı» dep táriyiplegen<ref>{{Cite book |last1=Carlson |first1=Kathie |title=The Book of Symbols: Reflections on Archetypal Images |last2=Flanagin |first2=Michael N. |last3=Martin |first3=Kathleen |last4=Martin |first4=Mary E. |last5=Mendelsohn |first5=John |last6=Rodgers |first6=Priscilla Young |last7=Ronnberg |first7=Ami |last8=Salman |first8=Sherry |last9=Wesley |first9=Deborah A. |publisher=[[Taschen]] |year=2010 |isbn=978-3-8365-1448-4 |editor-last=Arm |editor-first=Karen |location=Köln |page=518 |editor-last2=Ueda |editor-first2=Kako |editor-last3=Thulin |editor-first3=Anne |editor-last4=Langerak |editor-first4=Allison |editor-last5=Kiley |editor-first5=Timothy Gus |editor-last6=Wolff |editor-first6=Mary}}</ref>.
=== Paydalanıwshılar ===
[[File:Graph depicting share of the population using the Internet.png|thumb|Internetti paydalanıwshı xalıqtıń úlesi<ref>{{cite journal|last1=Ritchie|first1=Hannah|author1-link=Hannah Ritchie |last2=Roser|first2=Max|author2-link=Max Roser |date=2 October 2017|title=Technology Adoption|url=https://ourworldindata.org/technology-adoption|url-status=live|journal=Our World in Data|archive-url=https://web.archive.org/web/20191012121855/https://ourworldindata.org/technology-adoption|archive-date=12 October 2019|access-date=12 October 2019}}</ref> [[c:Data:Share of population using the Internet.tab|Source data]]. ]]
[[File:Internet users for 100 people by GDP per capita.svg|alt=A scatter plot showing Internet usage per capita versus GDP per capita. It shows Internet usage increasing with GDP.|thumb|Tańlanǵan mámleketler boyınsha hár 100 adamǵa Internet paydalanıwshıları hám adam basına JIÓ]]
[[File:Internet users per 100 inhabitants ITU.svg|thumb|upright=1.3|<div style="text-align: center">'''Hár 100 turǵınǵa Internet paydalanıwshıları'''</div><small>Derek: Xalıqaralıq telekommunikaciya awqamı</small><ref>[http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/2014/ITU_Key_2005-2014_ICT_data.xls "Individuals using the Internet 2005 to 2014"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150528031339/http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/2014/ITU_Key_2005-2014_ICT_data.xls |date=28 May 2015 }}, Key ICT indicators for developed and developing countries and the world (totals and penetration rates), International Telecommunication Union (ITU). Retrieved 25 May 2015.</ref><ref>[http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/ict/ "Internet users per 100 inhabitants 1997 to 2007"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150517033104/http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/ict/ |date=17 May 2015 }}, ICT Data and Statistics (IDS), International Telecommunication Union (ITU). Retrieved 25 May 2015.</ref>]]
2000-jıldan 2009-jılǵa shekem dúnya júzi boyınsha Internet paydalanıwshılarınıń sanı 390 millionnan 1.9 milliardqa shekem ósti<ref>[https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/stat/ Internet users graphs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200509175322/https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/stat/default.aspx |date=9 May 2020 }}, Market Information and Statistics, International Telecommunication Union</ref>. 2010-jılǵa kelip, dúnya xalqınıń 22% kompyuterlerge eristi, kúnine 1 milliard [[Google]] izlewi ámelge asırıldı, 300 million Internet paydalanıwshısı bloglardı oqıdı hám [[YouTube|YouTubeta]] kúnine 2 milliard video kórildi<ref>{{cite web|url=http://www.antaranews.com/en/news/71940/google-earth-demonstrates-how-technology-benefits-ris-civil-society-govt |title=Google Earth demonstrates how technology benefits RI's civil society, govt |publisher=Antara News |date=26 May 2011 |access-date=19 November 2012 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121029074528/http://www.antaranews.com/en/news/71940/google-earth-demonstrates-how-technology-benefits-ris-civil-society-govt |archive-date=29 October 2012 }}</ref>. 2014-jılı dúnyadaǵı Internet paydalanıwshılarınıń sanı 3 milliardtan asıp ketti yamasa dúnya xalqınıń 44 procentin quradı, biraq olardıń eki úlesi eń bay ellerden boldı, evropalılardıń 78 procenti Internetti paydalandı, onnan keyin Amerikaınıń 57 procenti<ref>{{cite web|url=https://www.engadget.com/2014/11/25/3-billion-internet-users/ |title=There are now 3 billion Internet users, mostly in rich countries |author=Steve Dent |date=25 November 2014 |access-date=25 November 2014 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141128020032/http://www.engadget.com/2014/11/25/3-billion-internet-users/ |archive-date=28 November 2014 }}</ref>. Degen menen, 2018-jılǵa kelip, tek Aziyanıń ózi dúnyadaǵı 4.3 milliard Internet paydalanıwshısınıń 2.2 milliardın qurap, barlıq Internet paydalanıwshılarınıń 51% in iyeledi. Qıtaydıń Internet paydalanıwshıları 2018-jılı úlken belgige jetti, eldiń Internetti tártiplestiriwshi uyımı, Qıtay Internet Tarmaǵı Informaciya Orayı, Qıtayda 802 million paydalanıwshı bar ekenin járiyaladı<ref>{{cite web|url=https://cnnic.com.cn/IDR/ReportDownloads/201807/P020180711391069195909.pdf|website=Cnnic.com|title=Statistical Report on Internet Development in China|date=January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20190412062935/https://cnnic.com.cn/IDR/ReportDownloads/201807/P020180711391069195909.pdf|archive-date=12 April 2019|url-status=live}}</ref>. Qıtaydan keyin Hindstan turdı, shama menen 700 million paydalanıwshısı bar, al Qurama Shtatlar 275 million paydalanıwshı menen úshinshi orında turdı. Biraq, engiziliw dárejesi boyınsha, 2022-jılı Qıtayda 70% engiziliw dárejesi bolsa, Hindstanda 60% hám Qurama Shtatlarda 90% boldı<ref>{{cite web|url=https://www.internetworldstats.com/stats.htm|title=World Internet Users Statistics and 2019 World Population Stats|website=internetworldstats.com|access-date=17 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124192836/http://www.internetworldstats.com/stats.htm|archive-date=24 November 2017|url-status=live}}</ref>. 2022-jılı dúnyadaǵı Internet paydalanıwshılarınıń 54% Aziyada, 14% Evropada, 7% Arqa Amerikada, 10% Latın Amerikası hám Karibte, 11% Afrikada, 4% Orta Shıǵısta hám 1% Okeaniyada jaylasqan<ref name="inetstats">{{cite web|url=http://www.internetworldstats.com/stats.htm|title=World Internet Usage Statistics News and Population Stats|archive-url=https://web.archive.org/web/20170319013935/http://www.internetworldstats.com/stats.htm|archive-date=19 March 2017|date=30 June 2023|access-date=14 December 2023}}</ref>. 2019-jılı Kuveyt, Qatar, Folklend atawlarında, Bermud hám Islandiyada paydalanıwshılar sanı boyınsha eń joqarı Internet engiziliw dárejesi boldı, xalıqtıń 93% yamasa onnan da kóbireginiń kirisi bar edi<ref name="ITU-IndividualsUsingTheInternet">[http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/2013/Individuals_Internet_2000-2012.xls "Percentage of Individuals using the Internet 2000–2012"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209141641/http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/2013/Individuals_Internet_2000-2012.xls |date=9 February 2014 }}, International Telecommunication Union (Geneva), June 2013. Retrieved 22 June 2013.</ref>. 2022-jılǵa kelip, dúnya xalqınıń úshten ekisinen kóbiregin quraytuǵın 5.4 milliard adam Internetti paydalanadı dep bahalandı<ref>{{Cite web|url=https://www.internetworldstats.com/stats.htm|title=World Internet Users Statistics and 2023 World Population Stats|website=Internet World Stats |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240319110853/https://www.internetworldstats.com/stats.htm |archive-date= Mar 19, 2024 }}</ref>.
Internet arqalı baylanıs ushın eń keń tarqalǵan til hámme waqıtta inglis tili bolǵan. Bul Internettiń kelip shıǵıwınıń nátiyjesi bolıwı múmkin, sonday-aq bul tildiń lingva franka hám dúnya tili retindegi roli menen baylanıslı bolıwı múmkin. Dáslepki kompyuter sistemaları Amerika Standart Informaciya Almasıw Kodı (ASCII) ishindegi háripler menen sheklengen edi, bul latın álipbesiniń bir bólegi bolıp tabıladı. Inglis tilinen keyin (27%), Pútkil dúnyajúzilik torda eń kóp soraw jiberiletuǵın tiller qıtay (25%), ispan (8%), yapon (5%), portugal hám nemis (hár biri 4%), arab, francuz hám orıs (hár biri 3%) hám koreys (2%) tilleri bolıp tabıladı. Sońǵı jıllarda Internet texnologiyaları, ásirese Unicode qollanıwında, jetkilikli dárejede rawajlandı, sonlıqtan dúnyada keń qollanılatuǵın tillerde rawajlanıw hám baylanıs ushın jaqsı imkaniyatlar bar. Biraq, máselen, moјibake (ayırım tillerdiń háripleriniń nadurıs kórsetiliwi) sıyaqlı ayırım kemshilikler ele de saqlanıp qalmaqta.
2005-jılı AQSHta ótkerilgen izertlewde, Internetti paydalanıwshı erkeklerdiń procenti hayallardikinen azǵana joqarı bolǵan, biraq 30 jastan tómenlerde bul ayırmashılıq keri bolǵan. Erkekler kóbirek kiriw, kóbirek waqıt jumsaw hám keń polosalı baylanıs paydalanıwshıları bolıwǵa beyim bolǵan, al hayallar baylanısıw múmkinshiliklerinen (mısalı, elektron pochtadan) kóbirek paydalanıwǵa beyim bolǵan. Erkekler Internetti esap-fakturalardı tólew, aukcionlarǵa qatnasıw hám muzıka hám videolardı júklep alıw sıyaqlı oyın-zawıq maqsetlerinde paydalanıwǵa kóbirek beyim bolǵan. Erkekler menen hayallar Internetti satıp alıw hám bank xızmetleri ushın birdey dárejede paydalanǵan<ref>{{Cite web |last=Fallows |first=Deborah |date=2005-12-28 |title=How Women and Men Use the Internet |url=https://www.pewresearch.org/internet/2005/12/28/how-women-and-men-use-the-internet/ |website=Pew Research Center |language=en-US |url-status=live |archive-url= https://web.archive.org/web/20230608191432/https://www.pewresearch.org/internet/2005/12/28/how-women-and-men-use-the-internet/ |archive-date= Jun 8, 2023 }}</ref>. 2008-jılı hayallar kópshilik sociallıq tarmaq xızmetlerinde, mısalı Facebook hám Myspace te, erkeklerden ádewir kóp bolǵan, biraq bul qatnas jasqa qaray ózgerip turǵan<ref>{{cite web |url=http://business.rapleaf.com/company_press_2008_07_29.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20090320211742/http://business.rapleaf.com/company_press_2008_07_29.html|archive-date=20 March 2009 |title=Rapleaf Study Reveals Gender and Age Data of Social Network Users |website=Rapleaf |date=July 29, 2008 }}</ref>. Hayallar kóbirek aǵımlı kontentti kórgen, al erkekler kóbirek júklep alǵan<ref>{{cite web|url=http://www.entrepreneur.com/tradejournals/article/178175272.html |title=Women Ahead of Men in Online Tv, Dvr, Games, And Social Media. |publisher=Entrepreneur |date=1 May 2008 |access-date=8 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080916094836/http://www.entrepreneur.com/tradejournals/article/178175272.html |archive-date=16 September 2008 }}</ref>. Erkekler blog jazıwǵa kóbirek beyim bolǵan. Blog jazatuǵınlar arasında erkekler kásiplik blog alıp barıwǵa beyim bolsa, hayallar jeke blog alıp barıwǵa kóbirek beyim bolǵan<ref>{{cite web |url=http://technorati.com/blogging/state-of-the-blogosphere/ |title= State of the Blogosphere |publisher=Technorati |access-date=8 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091002101707/http://technorati.com/blogging/state-of-the-blogosphere/ |archive-date=2 October 2009 }}</ref>.
Internet paydalanıwshılarına qatnaslı bir neshe jańa sózler bar: Netizen («tor puqarası» mánisinde)<ref>{{cite book|last1=Seese|first1=Michael|isbn=978-1-60005-132-6|page=130|url=https://books.google.com/books?id=3noNR3IfSpgC&q=citizen+of+the+net&pg=PA130|title=Scrappy Information Security|access-date=5 June 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170905151414/https://books.google.com/books?id=3noNR3IfSpgC&pg=PA130&lpg=PA130&dq=citizen+of+the+net|archive-date=5 September 2017|year=2009|publisher=Happy About }}</ref> onlayn jámiyetlerdi, ulıwma Internetti yamasa sóz erkinligi sıyaqlı baylanıslı siyasiy máseleler hám huqıqlardı jaqsılawǵa belsene qatnasıwshılarǵa qollanıladı,<ref>"[http://dictionary.reference.com/browse/netizen netizen]", Dictionary.com. {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120421223939/http://dictionary.reference.com/browse/netizen |date=21 April 2012 }}.</ref><ref name=Hauben>{{cite web|url=http://www.columbia.edu/~rh120/ch106.x01|title=The Net and Netizens|first=Michael|last=Hauben |date=June 5, 1996 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110604214312/http://www.columbia.edu/~rh120/ch106.x01|archive-date=4 June 2011|publisher=Columbia University}}</ref> Internavt Internetti basqarıwshılar yamasa texnikalıq jaqtan joqarı qábiletli paydalanıwshılarǵa qollanıladı,<ref>{{cite web|url=http://www.isoc.org/internet/history/brief.shtml|title=A Brief History of the Internet |date=10 Dec 2003 |first1=B M. |last1=Leiner |first2=V G. |last2=Cerf |first3=D D. |last3=Clark |first4=R E. |last4=Kahn |first5=L |last5=Kleinrock |first6=D C. |last6=Lynch |first7=J |last7=Postel |first8=L G. |last8=Roberts |first9=S |last9=Wolff |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604153304/http://www.isoc.org/internet/history/brief.shtml|archive-date=4 June 2007|website=the Internet Society}}</ref><ref>{{cite web|title= internaut |url=https://www.oxforddictionaries.com/definition/english/internaut |website=Oxford Dictionaries |access-date=6 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150613002443/https://www.oxforddictionaries.com/definition/english/internaut |archive-date=13 June 2015 }}</ref> cifrlı puqara bolsa Internetti jámiyet, siyasat hám húkimet qatnasıwında qollanıw ushın paydalanatuǵın adamǵa qollanıladı<ref>{{cite book|first1=Karen|last1=Mossberger|title=Digital Citizenship – The Internet, Society and Participation|first2=Caroline J.|last2=Tolbert|first3=Ramona S.|last3=McNeal|year=2011|publisher=SPIE Press |isbn=978-0-8194-5606-9}}</ref>.
<gallery mode="packed" heights="300px">
InternetUsersByLanguagePieChart.svg|<div style="text-align: center">'''Til boyınsha Internet paydalanıwshıları'''<ref name=NIUBL-IWS>{{cite web|url=http://www.internetworldstats.com/stats7.htm|title=Top Ten Internet Languages |archive-url=https://web.archive.org/web/20120426122721/http://www.internetworldstats.com/stats7.htm|archive-date=26 April 2012|website=Internet World Stats, Miniwatts Marketing Group|date=18 March 2012 |access-date=22 April 2012}}</ref></div>
WebsitesByLanguagePieChart.svg|<div style="text-align: center">'''Veb-sayt kontenti tilleri'''<ref name=UofCLBWApril2013>{{cite web|title=Usage of content languages for websites|url=http://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all|work=W3Techs|access-date=26 April 2013|archive-url=https://archive.today/20120717235405/http://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all|archive-date=17 July 2012|url-status=live}}</ref></div>
</gallery>
=== Paydalanıw ===
[[File:Share_of_individuals_using_the_internet.png|thumb|360px|<div style="text-align: center">'''2021-jıldaǵı Internet paydalanıwshıları mámleket xalqınıń procenti retinde'''</div>Derek: Our World in Data.]][[File:FixedBroadbandInternetPenetrationWorldMap.svg|thumb |360px |<div style="text-align: center">'''2012-jıldaǵı turaqlı keń polosalı Internet jazılıwshıları<br />mámleket xalqınıń procenti retinde'''</div>Derek: Xalıqaralıq Telekommunikaciya Awqamı<ref name="FixedBroadbandITUDynamic2012">[http://www.itu.int/ITU-D/ICTEYE/Reporting/DynamicReportWizard.aspx "Fixed (wired)-broadband subscriptions per 100 inhabitants 2012"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190726064920/http://www.itu.int/ITU-D/ICTEYE/Reporting/DynamicReportWizard.aspx|date=26 July 2019}}, Dynamic Report, ITU ITC EYE, [[International Telecommunication Union]]. Retrieved 29 June 2013.</ref>.]]
[[File:MobileBroadbandInternetPenetrationWorldMap 2013.svg|thumb |360px |<div style="text-align: center">'''2012-jıldaǵı mobil keń polosalı Internet jazılıwshıları<br />mámleket xalqınıń procenti retinde'''</div>Derek: Xalıqaralıq Telekommunikaciya Awqamı<ref name="MobleBroadbandITUDynamic2012">[http://www.itu.int/ITU-D/ICTEYE/Reporting/DynamicReportWizard.aspx "Active mobile-broadband subscriptions per 100 inhabitants 2012"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190726064920/http://www.itu.int/ITU-D/ICTEYE/Reporting/DynamicReportWizard.aspx|date=26 July 2019}}, Dynamic Report, ITU ITC EYE, [[International Telecommunication Union]]. Retrieved 29 June 2013.</ref>.]]
Internet, ásirese ólshenbegen joqarı tezlikli baylanıslardıń keń tarqalıwı menen, jumıs saatları hám ornında kóbirek beyimlilikke múmkinshilik beredi. Internetke kóplegen qurallar arqalı, sonıń ishinde mobil Internet qurılmaları arqalı da, derlik hár jerden kiriwge boladı. Mobil telefonlar, maǵlıwmat kartaları, qolda alıp júretuǵın oyın konsolleri hám uyalı routerler paydalanıwshılarǵa Internetke sımsız jalǵanıwǵa múmkinshilik beredi. Kishi ekranlar hám usınday qalta ólshemindegi qurılmalardıń basqa da sheklengen múmkinshilikleri sheńberinde, elektron pochta hám veb sıyaqlı Internet xızmetleri jetkilikli bolıwı múmkin. Xızmet kórsetiwshiler usınılatuǵın xızmetlerdi sheklewi múmkin hám mobil maǵlıwmatlar ushın tólemler basqa kiriw usıllarına qaraǵanda ádewir joqarı bolıwı múmkin.
Mektepke shekemgi tárbiyadan baslap doktorlıqtan keyingi dárejege shekem barlıq dárejedegi bilimlendiriw materialları veb-saytlardan tabıladı. Mısallar CBeebies-ten baslap, mektep hám joqarı mektep qaytalaw qosımshaları hám virtual universitetlerge shekem, [[Google Scholar]] sıyaqlı platformalar arqalı joqarı dárejeli ilimiy ádebiyatlarǵa kiriw múmkinshiligin óz ishine aladı. Aralıqtan bilim alıw, úy tapsırmaları hám basqa tapsırmalardı orınlawda járdem, óz betinshe oqıw, bos waqıttı ótkiziw yamasa qızıqlı fakt haqqında kóbirek maǵlıwmat izlew ushın, adamlardıń hár qanday dárejedegi bilimlendiriw informaciyasına hár qanday jerden kiriwi burınǵıdan da ańsat boldı. Ulıwma alǵanda Internet hám ayrıqsha Pútkil dúnyajúzilik tor hám rásmiy, hám rásmiy emes bilimlendiriwdiń áhmiyetli quralı bolıp tabıladı. Sonıń menen birge, Internet izertlewshilerge (ásirese sociallıq hám miynet psixologiyası ilimleri boyınsha) virtual laboratoriyalar arqalı aralıqtan izertlew alıp barıwǵa múmkinshilik beredi, bul nátiyjelerdiń kólemi hám ulıwmalastırılıwında, sonday-aq ilimpazlar arasındaǵı baylanısta hám nátiyjelerdi járiyalawda tereń ózgerislerge alıp keledi<ref>{{cite book|last=Reips|first=U.-D.|year=2008|chapter=How Internet-mediated research changes science|url=http://www.cambridge.org/us/academic/subjects/psychology/social-psychology/psychological-aspects-cyberspace-theory-research-applications|title=Psychological aspects of cyberspace: Theory, research, applications|archive-url=https://web.archive.org/web/20140809235408/http://www.cambridge.org/us/academic/subjects/psychology/social-psychology/psychological-aspects-cyberspace-theory-research-applications|archive-date=9 August 2014|pages=268–294|location=Cambridge|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-69464-3}}</ref>.
Birge islesiwge arnalǵan programmalıq támiynattıń járdeminde ideyalar, bilim hám kónlikpelerdi tómen bahada hám derlik tez payıtta bólisiw birgelikte islewdi ádewir ańsatlastırdı. Topar tek arzan bahada baylanısıp hám ideyalardı bólisip qoymastan, Internettiń keń qamtıwı usınday toparlardıń ańsat payda bolıwına múmkinshilik beredi. Oǵan mısal retinde ashıq kodlı programmalıq támiynat háreketin keltiriwge boladı, ol basqa nárseler menen birge [[Linux]], Mozilla Firefox hám OpenOffice.org (keyinnen LibreOffice bolıp bólingen) sıyaqlı programmalardı dóretti. Internet chat, meyli IRC chat bólmesi, tez xabar almasıw sisteması yamasa sociallıq tarmaq xızmeti bolsın, sheriklerge kún dawamında kompyuterlerinde islep atırǵanda baylanısta qalıwdıń júdá qolaylı usılın beredi. Xabarlar elektron pochtaǵa qaraǵanda jáne de tezirek hám qolaylıraq almasılıwı múmkin. Bul sistemalar fayllardı almasıwǵa, súwretler hám kóriniwlerdi bólisiwge yamasa komanda aǵzaları arasında dawıslı hám video baylanıstı ámelge asırıwǵa múmkinshilik beriwi múmkin.
Kontentti basqarıw sistemaları birge islesiwshi toparlarǵa bir-biriniń jumısın tosınnan joq qılmastan, bólisilgen hújjetler toplamları ústinde bir waqıtta islewge múmkinshilik beredi. Biznes hám joybar toparları kalendarlardı, sonday-aq hújjetlerdi hám basqa da informaciyanı bólise aladı. Bunday birge islesiw ilimiy izertlew, programmalıq támiynattı islep shıǵıw, konferenciyalardı jobalastırıw hám dóretiwshilik jazıw sıyaqlı keń kólemli tarawlarda ámelge asırıladı. Sociallıq hám siyasiy birge islesiw de Internetke kiriw múmkinshiligi hám kompyuter sawatlılıǵı keńeygen sayın keńeyip barmaqta.
Internet kompyuter paydalanıwshılarına hár qanday kiriw noqatınan basqa kompyuterlerge hám informaciya saqlaw orınlarına ańsat aralıqtan kiriwge múmkinshilik beredi. Kiriw kompyuter qáwipsizligi menen bolıwı múmkin; yaǵnıy, talaplarǵa baylanıslı autentifikaciya hám shifrlaw texnologiyaları. Bul kóplegen sanaatlarda aralıqtan jumıs islewdiń, birge islesiwdiń hám informaciya bólisiwdiń jańa usılların xoshametlemekte. Úyinde otırǵan esapshı tórtinshi mámlekettegi IT qánigeleri tárepinen aralıqtan saqlanatuǵın úshinshi mámlekette jaylasqan serverde, basqa mámlekette jaylasqan kompaniyanıń esap kitapların tekseriwi múmkin. Bul esaplar dúnyanıń hár tárepinen keńselerden olarǵa elektron pochta arqalı jiberilgen informaciya tiykarında, basqa aralıqtaǵı orınlarda úyde isleytuǵın buxgalterler tárepinen dúzilgen bolıwı múmkin. Bul nárselerdiń ayırımları Internettiń keń tarqalıwınan aldın da múmkin edi, biraq jeke ijara baylanıs sızıqlarınıń qımbatlıǵı olardıń kópshiligin ámelde orınlanbaytuǵın edi. Mısalı, xızmet saparında yaki demalısta dúnyanıń arǵı shetinde bolǵan keńse xızmetkeri óziniń elektron xatlarına kire aladı, bultlı esaplawlar járdeminde óz maǵlıwmatlarına kire aladı, yamasa Internettegi qáwipsiz virtual jeke tarmaq (VPN) baylanısı arqalı óziniń keńse kompyuterine aralıqtan kiriw seansın asha aladı. Bul xızmetkerge keńseden tısqarı jerde bolǵan waqıtta da óziniń barlıq ádettegi fayllarına hám maǵlıwmatlarına, sonıń ishinde elektron pochta hám basqa qosımshalarǵa tolıq kiriw múmkinshiligin bere aladı. Sistema administratorları arasında bul «Virtual jeke qorqınısh» dep atalǵan,<ref>{{cite web|title=The Virtual Private Nightmare: VPN |url=http://librenix.com/?inode=5013 |publisher=Librenix |access-date=21 July 2010 |date=4 August 2004 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110515152637/http://librenix.com/?inode=5013 |archive-date=15 May 2011 }}</ref> sebebi ol korporativ tarmaqtıń qáwipsiz shegarasın aralıqtaǵı orınlarǵa hám onıń xızmetkerleriniń úylerine keńeytedi. 2010-jıllardıń aqırına kelip, Internet «global Arqa xalqınıń kópshiligi ushın ilimiy informaciyanıń tiykarǵı deregi» retinde táriyiplengen<ref>{{cite book|author1=Dariusz Jemielniak|url=https://books.google.com/books?id=yLDMDwAAQBAJ|title=Collaborative Society|author2=Aleksandra Przegalinska|year= 2020|publisher=MIT Press|isbn=978-0-262-35645-9|access-date=26 November 2020|archive-date=23 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201123045652/https://books.google.com/books?id=yLDMDwAAQBAJ|url-status=live}}</ref>.
=== Sociallıq tarmaqlar hám oyın-zawıq ===
Kóplegen adamlar jańalıqlar, hawa rayı hám sport xabarlarına kiriw, demalıslardı jobalastırıw hám bronlaw hám ózleriniń jeke qızıǵıwshılıqların qanaatlandırıw ushın Pútkil dúnyajúzilik tarmaǵın paydalanadı. Adamlar dúnya júzi boyınsha doslar menen baylanıs ornatıw hám saqlap qalıw ushın chat, xabar almasıw hám elektron pochtadan paydalanadı, geyde burın xat jazısıp turǵan doslar menen baylanısqanday etip. [[Facebook]] sıyaqlı [[sociallıq tarmaq]] xızmetleri sociallasıw hám óz-ara tásir etiwdiń jańa usılların dóretti. Bul saytlardıń paydalanıwshıları betlerge kóp túrli informaciyalardı qosa aladı, ulıwma qızıǵıwshılıqlardı quwıp, basqalar menen baylanısa aladı. Sonday-aq bar tanıslardı tabıw, adamlardıń bar toparları arasında baylanıstı támiyinlew múmkin. LinkedIn sıyaqlı saytlar kommerciyalıq hám biznes baylanısların rawajlandıradı. YouTube hám Flickr paydalanıwshılardıń video hám súwretlerine qánigelesken. Sociallıq tarmaq xızmetleri sonday-aq biznesler hám basqa shólkemler tárepinen óz brendlerin alǵa ilgeriletiw, tutınıwshılarǵa marketing qılıw hám postlardıń «en jayıwın» xoshametlew ushın keń qollanıladı.
Adamlar hám shólkemler ushın sociallıq tarmaq xızmetlerinde postlar (ásirese ashıq postlar) jazıwdıń bir qáwipi - ásirese aqmaq yamasa dawlı postlar geyde basqa Internet paydalanıwshıları tárepinen kútilmegen hám múmkin úlken kólemli qarsı reakciyaǵa alıp keliwi múmkin. Bul qáwip sonday-aq dawlı oflayn minez-qulıqqa da baylanıslı, eger ol keń túrde málim bolsa. Bul qarsı reakciyanıń tábiyatı qarsı pikirler hám ashıq masqaralawdan baslap, mazaqlawlar hám jekkóriw sózleri arqalı, eń tómen jaǵdaylarda, zorlaw hám ólim qáwpine shekem keń kólemde bolıwı múmkin. Onlayn tosqınlıqtıń joqlıǵı effekti kóp adamlardıń júzbe-júz bolǵanǵa qaraǵanda onlaynda kóbirek qatal yamasa mazaq etiwshi minez-qulıq kórsetiw tendenciyasın súwretleydi.<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-23477130 |title=Twitter 'report abuse' button calls after rape threats |last=Moore |first=Keith |date=27 July 2013 |work=[[BBC News]] |access-date=7 December 2014 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140904014545/http://www.bbc.co.uk/news/technology-23477130 |archive-date=4 September 2014 }}</ref>.
Shólkemler ushın, bunday qarsı reakciya, ásirese media tárepinen xabar etilse, ulıwma brend zıyanına alıp keliwi múmkin. Biraq, bul bárhama olay emes, sebebi shólkem usınǵan pikirge qarsı adamlardıń názerindegi brend zıyanı geyde basqalardıń názerinde brendti kúsheytiw menen teńlestiriliwi múmkin. Sonıń menen bir qatarda, eger shólkem yamasa jeke adam basqalar nadurıs dep esaplaytuǵın talaplarǵa boysınsa, bul qarsı reakciyaǵa alıp keliwi múmkin.
Reddit sıyaqlı ayırım veb-saytlar, jeke adamlar haqqında jeke informaciyanı járiyalawǵa tıyım salatuǵın qaǵıydalarǵa iye (sonday-aq doksing dep te ataladı), sebebi bunday postlar úlken sandaǵı Internet paydalanıwshılarınıń usılayınsha anıqlanǵan belgili jeke adamlarǵa qarsı basım kórsetiwine alıp keliwi múmkin degen táshiwishler bar. Atap aytqanda, Reddit-tiń jeke informaciyanı járiyalawdı qadaǵan etetuǵın qaǵıydası, Reddit ke júklengen Facebook skrinshotlarındaǵı barlıq sáykeslendiriwshi súwretler hám atlar cenzuradan ótiwi kerek degendi ańlatadı dep keń túrde túsiniledi. Biraq, bul qaǵıydanıń ashıq Twitter postlarına qatnası anıq emes, hám hár qanday jaǵdayda da, pikirles adamlardıń onlaynda bir-biriniń dıqqatın olar kelispeytuǵın ashıq sociallıq media postlarına qaratıwdıń kóp basqa jolları bar.
Balalar da onlayn ortalıqta kiberqorqıtıw hám jınıslıq niyetli adamlardıń jaqınlasıwı sıyaqlı qáwiplerge ushıraydı, olar geyde ózlerin bala etip kórsetedi. Balalar jáne de ózlerin táshiwishlendiretuǵın yaki ata-anaları jas shegarasına say emes dep esaplaytuǵın materiallardı ushıratıwı múmkin. Tájiriybesizlik sebepli, olar ózleri haqqında jeke informaciyanı onlaynda járiyalawı múmkin, bul olardı yaki olardıń shańaraqların, eger eskertilmese, qáwip astına qoyıwı múmkin. Kóp ata-analar balaların Internettegi jaman materiallardan qorǵaw maqsetinde Internet filtrlewdi qosıwdı yaki balalarınıń onlayn iskerligin baqılawdı tańlaydı. Facebook hám Twitter sıyaqlı eń keń tarqalǵan sociallıq tarmaq xızmetleri ádette 13 jastan kishi paydalanıwshılarǵa qadaǵan etedi. Biraq, bul siyasatlardı jalǵan tuwılǵan sáneni kórsetip dizimnen ótiw arqalı aylanıp ótiw ańsat, hám 13 jastan kishi balalardıń ádewir bólegi báribir bunday saytlarǵa qosılıwı múmkin. Balalar ushın jaqsıraq qorǵaw dárejesin támiyinleytuǵının aytatuǵın kishi jastaǵı balalar ushın sociallıq tarmaq xızmetleri de bar.
Internet óziniń payda bolıwınan baslap bos waqıttı ótkeriw ushın tiykarǵı orın bolıp kelgen, universitet serverlerinde MUD hám MOO sıyaqlı qızıqlı sociallıq tájiriybeler ótkerilip, házil-dálkekke baylanıslı Usenet toparları kóp trafik alǵan. Kóplegen Internet forumlarında oyınlar hám kúlkili videolarǵa arnalǵan bólimler bar.
Internettegi bos waqıttı ótkeriwdiń jáne bir tarawı - kóp oyınshılı oyınlar. Oyın-zawıqtıń bul túri jámiyetler dúzedi, onda hár túrli jas hám shıǵısı bar adamlar kóp oyınshılı oyınlardıń tez pátli dúnyasınan lázzet aladı.Jazılmaǵan paydalanıwshılar belgili bir oyın túrleri yamasa belgili bir oyınlar menen sheklengen. Kóp adamlar Internetti muzıka, filmler hám basqa shıǵarmalarǵa kiriw hám júklep alıw ushın paydalanadı, olardan ráhátleniw hám dem alıw ushın qollanadı. Bul iskerliklerdiń hámmesi ushın oraylastırılǵan serverler hám tarqatılǵan teń qatnasıwshı texnologiyaların paydalanıp, pullı hám pulsız xızmetler bar. Bul dereklerdiń ayırımları dóretiwshilerdiń avtorlıq huqıqlarına basqalarǵa qaraǵanda kóbirek itibar beredi.
Internetti paydalanıw paydalanıwshılardıń jalǵızlıǵı menen baylanıslı ekenligi anıqlanǵan. Jalǵız adamlar Internetti óz sezimlerin bildiriw hám óz tariyxların basqalar menen bólisiw ushın qollanıwǵa beyim, mısalı, «Men jalǵızban, állekim meniń menen sóylese me?» degen temadaǵı jazbalar. 2017-jılǵı bir kitapta Internet adam iskerliginiń kópshilik táreplerin pútkil insaniyat aǵzaları hám básekilesi bolıwı múmkin bolǵan birden-bir maydanǵa biriktiredi hám nátiyjede psixikalıq densawlıqqa tiykarınan unamsız tásir etedi dep aytılǵan. Hár bir iskerlik tarawındaǵı tabıslar keń tarqalǵan hám dawıslı túrde járiyalanǵan bolsa da, olar dúnyanıń eń ayrıqsha adamlarınıń júdá jińishke bólegine ǵana tiyisli bolıp, qalǵanlardı artta qaldıradı. Internetke shekem hár qanday tarawda jetiskenlikke erisiw úmiti awıl, shetki aymaq, qala yamasa hátte mámleket dárejesinde ámelge asırıwdıń aqılǵa muwapıq itimallıǵı menen qollap-quwatlanǵan bolsa, Internet dúnyasında usınday úmitler búgingi kúnde ámelge aspaytuǵını anıq: planetanıń qanday da bir jerinde bárhama jaqsıraq isley alatuǵın hám házir jalǵız bolǵan joqarı orındı iyeley alatuǵın birew bar<ref>{{cite book|last=Barker|first=Eric|title=Barking Up the Wrong Tree|publisher=HarperCollins|date=2017|isbn=978-0-06-241604-9|pages=235–236}}</ref>.
Kiberbuzıwshılıq korporativ resurslardıń jumsalıwına alıp keliwi múmkin; Peninsula Business Services kompaniyasınıń 2003-jılǵı izertlewine sáykes, Britaniyadaǵı ortasha xızmetker jumıs waqtında kúnine 57 minut Internette sharlap júrgen<ref>{{cite news|url=http://www.scotsman.com/news/net-abuse-hits-small-city-firms-1-892163 |title=Net abuse hits small city firms |work=The Scotsman |date=11 September 2003 |access-date=7 August 2009 |location=Edinburgh |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121020041820/http://www.scotsman.com/news/net-abuse-hits-small-city-firms-1-892163 |archive-date=20 October 2012 }}</ref>. Internetke ǵárezlilik buzılıwı - bul kúndelikli turmısqa kesent etetuǵın kompyuterdi shamadan tıs paydalanıw. Nikolas G. Karr Internetti paydalanıwdıń adamlarǵa basqa da tásirleri bar dep esaplaydı, mısalı, tez oqıw uqıplılıǵın jaqsılaydı hám haqıyqıy dóretiwshilikke alıp baratuǵın tereń oylawǵa kesent etedi<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/shallowswhatinte0000carr/page/276|title=The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains|first=Nicholas G.|last=Carr|author-link=Nicholas G. Carr|publisher=W.W. Norton|year=2010|page=[https://archive.org/details/shallowswhatinte0000carr/page/276 276]|isbn=978-0-393-07222-8}}</ref>.
=== Elektron biznes ===
Elektron biznes (e-biznes) pútkil qádir-qımbat dizbegin qamtıytuǵın biznes processlerin óz ishine aladı: satıp alıw, jetkerip beriw dizbegin basqarıw, marketing, satıw, klientlerge xızmet kórsetiw hám biznes qatnasıqlar. Elektron kommerciya klientler hám sherikler menen qatnasıqlardı qurıw hám jaqsılaw ushın Internetti paydalanıp tabıs aǵımların qosıwǵa umtıladı. International Data Corporation maǵlıwmatları boyınsha, dúnya júzilik elektron kommerciyanıń kólemi, global biznesten bizneske hám tutınıwshıǵa tranzakciyalar birlestirilgende, 2013-jıl ushın 16 trillion dollardı quraydı. Oxford Economics esabatında bul ekewi birlestirilip, cifrlı ekonomikanıń ulıwma kólemi 20,4 trillion dollar dep bahalanǵan, bul dúnya júzilik satıwlardıń shama menen 13,8% ine teń<ref>{{cite web|url=http://www.myclouddoor.com/web/documents/The%20New%20Digital%20Economy.pdf|title=The New Digital Economy: How it will transform business|archive-url=https://web.archive.org/web/20140706101452/http://www.myclouddoor.com/web/documents/The%20New%20Digital%20Economy.pdf |archive-date=6 July 2014|website=Oxford Economics|date=2 July 2011}}</ref>.
Internet arqalı ámelge asırılatuǵın sawdanıń ekonomikalıq artıqmashlıqları haqqında kóp jazılǵan bolsa da, Internettiń ayırım tárepleri, máselen kartalar hám jaylasıw ornın anıqlaytuǵın xızmetler ekonomikalıq teńsizlikti hám cifrlı ayırmashılıqtı kúsheytiwi múmkin ekenligin kórsetetuǵın dáliller de bar<ref>{{cite web |title=How the Internet Reinforces Inequality in the Real World |work=The Atlantic |author=Badger, Emily |date=6 February 2013 |access-date=13 February 2013 |url=http://www.theatlanticcities.com/technology/2013/02/how-internet-reinforces-inequality-real-world/4602/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130211095334/http://www.theatlanticcities.com/technology/2013/02/how-internet-reinforces-inequality-real-world/4602/ |archive-date=11 February 2013 }}</ref>. Elektron kommerciya kishi shańaraq biznesleriniń hám dástúriy dúkanlardıń birlesiwine hám qulawına sebepshi bolıp, tabıs teńsizliginiń artıwına alıp keliwi múmkin<ref>{{cite web|url=https://www.zdnet.com/article/e-commerce-will-make-the-shopping-mall-a-retail-wasteland/|title=E-commerce will make the shopping mall a retail wasteland|archive-url=https://web.archive.org/web/20130219011301/http://www.zdnet.com/e-commerce-will-make-the-shopping-mall-a-retail-wasteland-7000009960/|archive-date=19 February 2013|website=ZDNet|url-status=live|date=17 January 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.comscore.com/Insights/Press_Releases/2012/12/Free_Shipping_Day_Promotion_Spurs_Late-Season_Online_Spending_Surge|title='Free Shipping Day' Promotion Spurs Late-Season Online Spending Surge, Improving Season-to-Date Growth Rate to 16 Percent vs. Year Ago|archive-url=https://web.archive.org/web/20130128191411/http://www.comscore.com/Insights/Press_Releases/2012/12/Free_Shipping_Day_Promotion_Spurs_Late-Season_Online_Spending_Surge |archive-date=28 January 2013|website=Comscore|date=23 December 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.theatlanticcities.com/jobs-and-economy/2012/12/death-american-shopping-mall/4252/|title=The Death of the American Shopping Mall|archive-url=https://web.archive.org/web/20130215044619/http://www.theatlanticcities.com/jobs-and-economy/2012/12/death-american-shopping-mall/4252/ |archive-date=15 February 2013|website=The Atlantic – Cities|date=26 December 2012}}</ref>.
Avtor Endryu Kin, Internet sebepli júz bergen sociallıq ózgerislerdiń uzaq waqıtlı sınshısı, Internet biznesleriniń birlesiwiniń ekonomikalıq tásirlerine itibar qaratqan. Kin 2013-jılǵı Jergilikli Ózin-ózi Támiyinlew Institutınıń esabatına tiykarlanıp, dástúriy usaqlap satıw dúkanları hár 10 million dollar satıw ushın 47 adamdı jumısqa alatuǵının, al Amazon bolsa tek 14 adamdı jumısqa alatuǵının keltiredi. Usıǵan uqsas, 700 xızmetkeri bar bólme ijaraǵa beriw startabı Airbnb 2014-jılı 10 milliard dollarǵa bahalanǵan, bul 152,000 adamdı jumısqa alǵan Hilton Worldwide qunınıń shama menen yarımına teń. Sol waqıtta Uber 1,000 tolıq shtatlı xızmetkerdi jumısqa alǵan hám 18,2 milliard dollarǵa bahalanǵan, bul birge alǵanda 60,000 ǵa jaqın adamdı jumısqa alǵan Avis Rent a Car hám The Hertz Corporation kompaniyalarınıń ulıwma bahasına teń<ref>{{cite news| last1=Harris |first1=Michael |title=Book review: 'The Internet Is Not the Answer' by Andrew Keen |url=https://www.washingtonpost.com/opinions/book-review-the-internet-is-not-the-answer-by-andrew-keen/2015/01/02/8627999a-7973-11e4-9a27-6fdbc612bff8_story.html |access-date=25 January 2015 |newspaper=The Washington Post|date=2 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150120000258/https://www.washingtonpost.com/opinions/book-review-the-internet-is-not-the-answer-by-andrew-keen/2015/01/02/8627999a-7973-11e4-9a27-6fdbc612bff8_story.html |archive-date=20 January 2015 }}</ref>.
=== Aralıqtan jumıs islew ===
Aralıqtan jumıs islew toparlıq programmalıq támiynat, virtual jeke tarmaqlar, konferenciya baylanısları, videotelefoniya hám VoIP sıyaqlı qurallar arqalı ámelge asırıladı, solay etip jumıs hár qanday jerde, kóbinese xızmetkerdiń úyinde orınlanıwı múmkin. Bul kompaniyalar ushın nátiyjeli hám paydalı bolıwı múmkin, sebebi xızmetkerlerge uzaq aralıqlarda baylanısıwǵa múmkinshilik beredi, bul arqalı ádewir jol waqtı hám qarjı únemlenedi. Kóbirek xızmetkerler úylerinde usı qurallardı paydalanıp, ózleriniń úyin kompaniyanıń ishki tarmaǵına hám ishki baylanıs tarmaqlarına jalǵaw ushın jetkilikli tezliktegi internetke iye.
=== Birge islesip baspadan shıǵarıw ===
Vikiler akademiyalıq jámiyette de institucional hám xalıqaralıq shegaralar arqalı informaciyanı bólisiw hám tarqatıw ushın qollanılǵan. Bul ortalarda olar grant jazıwda birge islesiw, strategiyalıq jobalaw, bólim hújjetlestiriwi hám komitet jumısı ushın paydalı ekenligi anıqlanǵan<ref>{{Cite journal|title=Putting Wikis to Work in Libraries|author=Nancy T. Lombardo|s2cid=11552140|volume=27|issue=2|date=June 2008|journal=Medical Reference Services Quarterly|pages=129–145|doi=10.1080/02763860802114223|pmid=18844087}}</ref>. AQSH Patent hám tovar belgileri basqarması jámiyetshilikke qaralıp atırǵan patent ótinishlerin tekseriwge tiyisli aldıńǵı texnologiyalardı tabıwda birge islesiwge múmkinshilik beriw ushın vikiden paydalanadı. Nyu-Yorktıń Kuins rayonı puqaralarǵa jergilikli parktiń dizaynı hám jobalawında birge islesiw ushın vikiden paydalanǵan<ref name="Noveck">{{cite journal|title=Wikipedia and the Future of Legal Education |author=Noveck, Beth Simone |journal=Journal of Legal Education |volume=57 |issue=1 |url=http://heinonline.org/HOL/LandingPage?collection=journals&handle=hein.journals/jled57&div=8&id=&page= |date=March 2007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140703005842/http://heinonline.org/HOL/LandingPage?collection=journals&handle=hein.journals%2Fjled57&div=8&id=&page= |archive-date=3 July 2014 }}{{subscription required}}</ref>. Inglis tilindegi Vikipediya Dúnya júzilik tarmaqta<ref>{{Cite web|url=http://s23.org/wikistats/largest_html.php?sort=users_desc&th=8000&lines=500 |title=WikiStats by S23 |access-date=7 April 2007 |publisher=S23Wiki |date=3 April 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140825164715/http://s23.org/wikistats/largest_html.php?sort=users_desc&th=8000&lines=500 |archive-date=25 August 2014}}</ref> vikiler arasında eń úlken paydalanıwshı bazasına iye hám trafik boyınsha barlıq saytlar arasında aldıńǵı 10 qatarǵa kiredi<ref>{{Cite web |url=http://www.alexa.com/topsites |title=Alexa Web Search – Top 500 |access-date=2 March 2015 |publisher=[[Alexa Internet]] |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150302173920/http://www.alexa.com/topsites |archive-date=2 March 2015 }}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Internet]]
[[Kategoriya:Telekommunikaciya]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:Programmalıq injiniring]]
nqccwcapa9a2zo02j3sede6m2g7yn5i
Apple Inc.
0
1000
124140
123925
2025-07-03T22:21:24Z
Bekan88
11311
124140
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vcard" style="width: 22em; text-align: left;"
| colspan="2" style="text-align: center; font-size: 125%; font-weight: bold;" class="fn org" | Apple Inc.
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | [[Fayl:Apple_logo_black.svg|100px|Apple logotipi]]
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | 1998-jıldan berli qollanılıp kiyatırǵan Apple logotibi
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | [[Fayl:Aerial_view_of_Apple_Park_dllu.jpg|300px]]
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya shtatınıń]] Kupertino qalasındaǵı kompaniyanıń bas keńsesi Apple Parktıń joqarıdan kórinisi
|-
| '''Burınǵı atamaları'''
|
*Apple Computer Company (1976–1977)
*Apple Computer, Inc. (1977–2007)
|-
| '''Kompaniya túri'''
| Ashıq akcionerlik jámiyet
|-
| '''Birjada sawda belgileri'''
|
*Nasdaq: AAPL
*Nasdaq-100 komponenti
*DJIA komponenti
*S&P 100 komponenti
*S&P 500 komponenti
|-
| '''ISIN'''
| US0378331005
|-
| '''Tarawı'''
|
*Tutınıwshı elektronikası
*Programmalıq támiynat xızmetleri
*Onlayn xızmetler
|-
| '''Dúzilgen sánesi'''
| [[1-aprel]], [[1976]]; Los-Altos, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]], [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
| '''Tiykarın salǵanlar'''
|
*[[Stiv Djobs]]
*Stiv Voznyak
*Ronald Ueyn
|-
| '''Bas keńse'''
| 1 Apple Park Way, Kupertino, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]], [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
| '''Dúkanlar sanı'''
| 535 Apple Store dúkanları (2025)
|-
| '''Xızmet kórsetiw aymaǵı'''
| Dúnya júzi boyınsha
|-
| '''Tiykarǵı tulǵalar'''
|
*Tim Kuk (Bas direktor)
*Artur Levinson (direktorlar keńesiniń baslıǵı)
|-
| '''Ónimleri'''
|
*AirPods
*Apple TV
*Apple Watch
*iPad
*[[iPhone]]
*Mac
|-
| '''Xızmetleri'''
|
*[[App Store]]
*[[Apple Card]]
*Apple Music
*Apple Pay
*Apple TV+
*[[iCloud]]
|-
| '''Tabıs'''
| {{profit}} US$391 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Operaciyalıq tabıs'''
| {{profit}} US$123 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Taza tabıs'''
| {{decrease}} US$94 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Barlıq aktivler'''
| {{profit}} US$365 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Barlıq kapital'''
| {{decrease}} US$57 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Xızmetkerler sanı'''
| 164,000 (2024-jıl)
|-
| '''[[Sıńar kompaniya|Sıńar kompaniyaları]]'''
|
*Apple Studios
*Beats Electronics
*Beddit
*Braeburn Capital
*Claris
*Globalstar (20%)
|-
| '''ASN'''
| 714
|-
| '''Veb-saytı'''
| [https://www.apple.com apple.com]
|-
| colspan="2" style="font-size: 85%;" | Finans maǵlıwmatları 2024-jıldıń 28-sentyabrinde juwmaqlanǵan finans jılına tiyisli.
|}
'''Apple Inc.''' – Amerika kóp milletli korporaciyası hám texnologiya kompaniyası bolıp, onıń bas keńsesi [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]] shtatınıń Kupertino qalasında, Silikon oypatlıǵında jaylasqan. Ol tiykarınan tutınıwshı elektronikası, [[programmalıq támiynat]] hám xızmetleri menen ataqlı. 1976-jılı [[Stiv Djobs]], Stiv Voznyak hám Ronald Ueyn tárepinen Apple Computer Company retinde shólkemlestirilgen, keyingi jılı Djobs hám Voznyak tárepinen Apple Computer, Inc. retinde dizimge alındı. 2007-jılı kompaniyanıń dıqqatı kompyuterlerden tutınıwshı elektronikasına keńeygenlikten, Apple Inc. dep qayta ataldı. Apple 2024-jılǵı finans jılında 391.04 milliard AQSH dolları tabıs penen eń iri texnologiya kompaniyası bolıp tabıladı.
Kompaniya Voznyaktıń Apple I jeke kompyuterin islep shıǵarıw hám satıw ushın shólkemlestirilgen. Onıń ekinshi kompyuteri, Apple II, dáslep kóplegen islep shıǵarılǵan mikrokompyuterlerdiń biri retinde eń kóp satılatuǵın ónimge aylandı. Apple 1983-jılı Lisa hám 1984-jılı Macintosh kompyuterlerin usındı, olar grafikalıq paydalanıwshı interfeysi hám tıshqanshanı qollanǵan dáslepki kompyuterlerdiń biri boldı. 1985-jılǵa kelip, kompaniya ishindegi mashqalalar sebepli Djobs NeXT kompaniyasın shólkemlestiriw ushın ketti, al Voznyak basqa joybarlarǵa ketti; Djon Skalli on jıldan aslam waqıt dawamında bas direktor lawazımın atqardı. 1990-jılları Apple jeke kompyuter sanaatında [[Microsoft Windows]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sisteması]] hám [[Intel]] processorlı JK klonlarınıń arzan bahalı duopoliyasına salıstırǵanda ádewir bazar úlesin joǵalttı. 1997-jılı Apple bankrotlıqqa bir neshe hápte qalǵan edi. Sátsiz operaciyalıq sistema strategiyasın sheshiw ushın, ol NeXT kompaniyasın satıp aldı, bul Djobstı kompaniyaǵa qaytarıwǵa alıp keldi. Ol keyingi on jıl ishinde iMac, iPod, [[iPhone]] hám iPad qurılmaların úlken maqtawǵa ılayıq etip usınıw, sonday-aq [[iTunes Store]] dúkanın iske qosıw, «Basqasha oyla» reklama kampaniyasın baslaw hám Apple Store usaqlap satıw tarmaǵın ashıw arqalı Appledı qaytadan paydalılıqqa qaytardı. Bul háreketler Appledı shama menen 2010-jıldan baslap dúnyadaǵı eń qımbat brendlerdiń biri bolıwın támiyinledi. Djobs 2011-jılı densawlıǵına baylanıslı lawazımınan ketti hám eki aydan soń qaytıs boldı; onıń ornına bas direktor lawazımına Tim Kuk keldi.
Apple ónimler qatarına iPhone, iPad, Apple Watch, Mac hám Apple TV sıyaqlı kóshpeli hám úy apparatlıq támiynatı; [[iOS]], iPadOS hám macOS sıyaqlı operaciyalıq sistemalar; hám Apple Pay, [[iCloud]], sonday-aq Apple Music hám Apple TV+ sıyaqlı multimediyalıq aǵımlı xızmetler kiredi. Apple Amerikadaǵı bes úlken informaciyalıq texnologiya kompaniyalarınıń biri bolıp tabıladı; kóbinese 2011-jıldan baslap,[b] Apple dúnyadaǵı bazar kapitalizaciyası boyınsha eń iri kompaniya bolıp kelgen, al 2023-jılǵa kelip, payda boyınsha eń iri óndiriwshi kompaniya, satılǵan birlikler boyınsha tórtinshi eń iri jeke kompyuter jetkiziwshi, eń iri planshet kompyuterler jetkiziwshi hám dúnyadaǵı eń iri mobil telefonlar jetkiziwshi bolıp tabıladı. Apple 2018-jılı bahası 1 trillion dollardan asqan birinshi AQSH akcionerlik kompaniyası boldı hám 2024-jıldıń dekabr ayına kelip, onıń bahası 3,74 trillion dollardan astı. Apple Nasdaq birjasındaǵı eń iri kompaniya bolıp, onda «AAPL» belgisi astında sawda isleydi.
Apple óz jallawshılarınıń miynet ámeliyatları, kásiplik awqamlar menen qarım-qatnası, ekologiyalıq ámeliyatları hám básekige qarsı ámeliyatlar menen materiallardı alıw usılların óz ishine alǵan biznes etikası boyınsha sınǵa ushıraǵan. Soǵan qaramastan, kompaniyanıń úlken qollap-quwatlawshılar toparı bar hám brend sadıqlıǵınıń joqarı dárejesinen paydalanadı.
== Tariyxı ==
=== 1976–1980: Shólkemlestiriw hám korporaciya bolıw ===
[[File:Apple Garage.jpg|thumb|left|1976-jılı Stiv Djobs hám Stiv Voznyak Kaliforniya shtatınıń Los-Altos qalasındaǵı Krist-drayvta jaylasqan Djobstıń ata-anasınıń úyinde Apple kompaniyasın birge shólkemlestirdi.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=6–8}} Voznyak kompaniyanıń garajda qurılǵanı haqqındaǵı keń tarqalǵan pikirdi «azǵana ápsana» dep atadı,<ref>{{Cite web |last=Gibbs |first=Samuel |date=December 5, 2014 |title=Steve Wozniak: Apple starting in a garage is a myth |url=https://www.theguardian.com/technology/2014/dec/05/steve-wozniak-apple-starting-in-a-garage-is-a-myth |archive-url=https://web.archive.org/web/20150425011132/https://www.theguardian.com/technology/2014/dec/05/steve-wozniak-apple-starting-in-a-garage-is-a-myth |archive-date=April 25, 2015 |access-date=November 12, 2019 |website=[[The Guardian]]}}</ref> biraq jataq bólme tarlıq etip baslaǵanda, olar ayırım jumısların garajǵa kóshirdi.<ref name="Linzmayer01">{{Cite news |last=Linzmayer |first=Owen W. |title=Apple Confidential: The Real Story of Apple Computer, Inc |work=The Denver Post |url=http://extras.denverpost.com/books/chap0411h.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120414125259/http://extras.denverpost.com/books/chap0411h.htm |archive-date=April 14, 2012}}</ref>]]
[[File:2019-08-04 Apple I computer.jpg|thumb|Apple I - bul Apple kompaniyasınıń dáslepki ónimi bolıp, Voznyak tárepinen islep shıǵarılǵan hám zárúr klaviatura, monitor, quwat blogı hám qosımsha korpussız jıynalǵan sxema taxtası túrinde satılǵan.]]
'''Apple Computer Company''' 1976-jılı 1-aprelde Stiv Djobs, Stiv Voznyak hám Ronald Ueyn tárepinen sheriklik retinde shólkemlestirildi.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=6–8}}<ref>{{Cite news |last=Williams |first=Rhiannon |date=April 1, 2015 |title=Apple celebrates 39th year on April 1 |work=[[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11507451/Apple-celebrates-39th-year-on-April-1.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=July 9, 2017 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11507451/Apple-celebrates-39th-year-on-April-1.html |archive-date=January 10, 2022}}{{cbignore}}</ref> Kompaniyanıń birinshi ónimi - Apple I kompyuteri bolıp, onı tolıǵı menen Voznyak dizayn islegen hám qoldan islegen.<ref>{{Cite web |date=September 28, 2006 |title=Apple co-founder tells his side of the story |url=https://www.smh.com.au/news/laptops--desktops/wozniak-tells-his-side-of-the-story/2006/09/28/1159337270259.html |access-date=July 9, 2017 |website=[[The Sydney Morning Herald]] |archive-date=July 3, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703154618/http://www.smh.com.au/news/laptops--desktops/wozniak-tells-his-side-of-the-story/2006/09/28/1159337270259.html |url-status=live}}; {{Cite news |title=A Chat with Computing Pioneer Steve Wozniak |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6167297 |website=[[NPR]] |date=September 29, 2006 |access-date=July 9, 2017 |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091333/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6167297 |url-status=live}}</ref> Onıń jaratılıwın qarjılandırıw ushın Djobs óziniń Volkswagen avtobusın, al Voznyak bolsa HP-65 kalkulyatorın sattı.<ref>{{Cite book |last=Isaacson |first=Walter |url=https://books.google.com/books?id=26ev_abfrU8C |title=Steve Jobs: The Exclusive Biography |date=October 24, 2011 |publisher=Little, Brown Book Group |isbn=978-0-7481-3132-7 |language=en}}</ref> Ekewi de tolıq satıw bahasın almadı, biraq ulıwma 1,300 dollar (2024-jılǵa kelip 7,200 dollarǵa teń) tabıs taptı. Voznyak birinshi Apple I prototipin 1976-jıldıń iyul ayında Homebrew Computer Club-ta tanıstırdı.<ref>{{Harvnb|O'Grady|2009|pages=2–3}}; {{Cite web |title=The Homebrew Computer Club |url=http://www.computerhistory.org/revolution/personal-computers/17/312 |access-date=July 9, 2017 |publisher=[[Computer History Museum]] |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327102109/https://www.computerhistory.org/revolution/personal-computers/17/312 |url-status=live}}</ref> Apple I oraylıq processor (CPU), yad (RAM) hám tiykarǵı tekstli-video chipleri bar tiykarǵı plata retinde satıldı – bul tolıq jeke kompyuter retinde bazarda ele usınılmaǵan tiykarǵı jıynaqlı koncepciyası edi.<ref>{{Cite magazine |last=Kahney |first=Leander |date=November 19, 2002 |title=Rebuilding an Apple From the Past |language=en-US |magazine=Wired |url=https://www.wired.com/2002/12/56426/ |access-date=November 7, 2022 |issn=1059-1028 |archive-date=November 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221107195134/https://www.wired.com/2002/12/56426/ |url-status=live}}</ref> Ol dáslepki tanıstırılǵannan keyin tez arada 666.66 dollarǵa (2024-jılǵa kelip 3,700 dollarǵa teń) bahalandı.<ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7091190.stm |work=[[BBC News]] |title=Building the digital age |access-date=January 19, 2008 |date=November 15, 2007 |archive-date=November 28, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171128173707/http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7091190.stm |url-status=live}}; {{Cite web |title=Apple I |url=http://staging.computerhistory.org/exhibits/highlights/apple1.shtml |archive-url=https://web.archive.org/web/20070326115844/http://staging.computerhistory.org/exhibits/highlights/apple1.shtml |archive-date=March 26, 2007 |access-date=January 19, 2008 |publisher=[[Computer History Museum]]}}; [https://web.archive.org/web/20170204212503/http://www.g4tv.com/gamemakers/episodes/3781/Apple_II.html Game Makers (TV Show)]: Apple II. Originally aired January 6, 2005; {{Cite web |url=http://www.macmothership.com/gallery/newads7/1976apple1.jpg |title=Picture of original ad featuring US666.66 price|access-date=January 21, 2008|archive-date=January 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115222510/http://www.macmothership.com/gallery/newads7/1976apple1.jpg|url-status=live}}</ref><ref name="iWoz">{{Cite book |last1=Wozniak |first1=Steve |title=iWoz: Computer Geek to Cult Icon: How I Invented the Personal Computer, Co-Founded Apple, and Had Fun Doing It |title-link=iWoz: Computer Geek to Cult Icon: How I Invented the Personal Computer, Co-Founded Apple, and Had Fun Doing It |last2=Smith |first2=Gina |publisher=[[W. W. Norton & Company]] |year=2006 |isbn=978-0-393-06143-7 |oclc=502898652 |author-link=Steve Wozniak |author-link2=Gina Smith (author)}}</ref> Voznyak keyinirek 666 sanındaǵı haywannıń belgisiniń tosınnan ekenliginen xabarı bolmaǵanın hám bul bahanı «qaytalanatuǵın sanlardı» unatqanı ushın oylap tapqanın ayttı.<ref name="VintageNews">{{Cite news |last=Blazeski |first=Goran |date=November 25, 2017 |title=Apple-1, Steve Wozniak's hand-built creation, was Apple's first official product, priced at $666.66 |work=The Vintage News |url=https://www.thevintagenews.com/2017/11/25/apples-first-official-product-was-priced-at-666-66 |access-date=November 24, 2019 |archive-date=July 26, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726090158/https://www.thevintagenews.com/2017/11/25/apples-first-official-product-was-priced-at-666-66/ |url-status=live}}</ref>
'''Apple Computer, Inc.''' 1977-jılı 3-yanvarda Kaliforniyanıń Kupertino qalasında rásmiy túrde dizimge alındı, bul waqıtta Ueyn kompaniyadan ketken edi, ol kompaniyanı birgelikte qurǵannan 12 kún ótkennen soń óz úlesin Djobs hám Voznyak-qa 800 dollarǵa satıp jibergen. Multimillioner Mayk Markkula Appledı dizimge alıw barısında Djobs hám Voznyak-qa zárúrli biznes tájiriybe hám 250,000 dollar (2024-jılǵı 1,297,000 dollarǵa teń) qarjı menen járdem berdi.<ref>{{Cite web |date=January 6, 1998 |title=Apple chronology |url=https://money.cnn.com/1998/01/06/technology/apple_chrono |access-date=May 2, 2017 |publisher=[[CNNMoney]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081036/http://money.cnn.com/1998/01/06/technology/apple_chrono/ |url-status=live}}; {{Cite web |first=Ben |last=Gilbert |title=Where are the first 10 Apple employees today? |url=http://www.businessinsider.com/the-first-10-apple-employees-2016-12 |website=[[Business Insider]] |date=December 26, 2016 |access-date=May 2, 2017 |archive-date=March 30, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330085628/https://www.businessinsider.com/the-first-10-apple-employees-2016-12 |url-status=live}}</ref> Jumıs islewdiń dáslepki bes jılında tabıs tez ósti, shama menen hár tórt ayda eki ese kóbeydi. 1977-jıldıń sentyabrinen 1980-jıldıń sentyabrine shekem jıllıq satıw kólemi 775,000 dollardan 118 million AQSH dollarına shekem ósti, bul ortasha jıllıq ósiw páti 533% degendi ańlatadı.<ref>[[Infinite Loop]] {{Cite book|author-link=Michael S. Malone|first=Michael S.|last=Malone|year=1999|title=Infinite loop: how the world's most insanely great computer company went insane|isbn=978-0-385-48684-2|oclc=971131326|url=https://archive.org/details/infiniteloophoww00malo|location=New York|publisher=Currency/Doubleday|page=157}}; {{Cite web|url=https://news.fastcompany.com/apples-sales-grew-150x-between-1977-1980-4001956|title=Apple's sales grew 150x between 1977–1980|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081616/https://news.fastcompany.com/apples-sales-grew-150x-between-1977-1980-4001956|archive-date=May 25, 2017|last=McCracken|first=Harry|date=April 1, 2016|access-date=May 2, 2017|website=[[Fast Company]]|url-status=dead}}</ref>
Sonday-aq Voznyak tárepinen dizayn islengen Apple II 1977-jılı 16-aprelde birinshi West Coast Computer Faire kórgizbesinde kórsetildi.{{Sfn|Linzmayer|2004|page=12}} Ol óziniń tiykarǵı básekilesi TRS-80 hám Commodore PET-ten simvollıq yacheykalarǵa tiykarlanǵan reńli grafikası hám ashıq arxitekturası menen ayırmashılıq qıladı. Apple I hám dáslepki Apple II modelleri saqlaw qurılması sıpatında ádettegi audio kassetalardı paydalanǵan, olar 1978-jılı 5+1⁄4 dyuymli disketa diskovodı hám Disk II dep atalǵan interfeys tárepinen almastırıldı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=13–15}}<ref>{{Cite web |last=Weyhrich |first=Steven |date=April 21, 2002 |title=Apple II History Chapter 4 |url=http://apple2history.org/history/ah04 |access-date=August 18, 2008 |archive-date=August 1, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100801191644/http://apple2history.org/history/ah04/ |url-status=live}}</ref>
[[File:Apple II Plus cropped.jpg|thumb|left|1977-jılı shıǵarılǵan hám tiykarınan Voznyak tárepinen dizayn islengen Apple II kompaniyanıń birinshi úlken tabısı boldı.]]
Apple II biznes dúnyasınıń birinshi «killer qosımshası» VisiCalc programması ushın stol ústi platforması sıpatında tańlandı. VisiCalc - bul 1979-jılı shıǵarılǵan elektron keste programması.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=13–15}} VisiCalc Apple II ushın biznes bazarın jarattı hám úy paydalanıwshılarına Apple II satıp alıwdıń qosımsha sebebin berdi: keńse menen úylesimlilik,{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=13–15}} biraq Apple II bazar úlesi Atari, Commodore hám Tandy sıyaqlı básekilesler tárepinen islep shıǵarılǵan úy kompyuterlerinen artta qaldı.<ref>{{Cite book |last=Bagnall |first=Brian |title=On the Edge: The Spectacular Rise and Fall of Commodore |publisher=Variant Press |year=2005 |isbn=978-0-9738649-0-8 |pages=109–112}}; [http://www.jeremyreimer.com/total_share.html Personal Computer Market Share: 1975–2004] {{Webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120606003537/http://www.jeremyreimer.com/total_share.html |date=June 6, 2012}} The figures show Mac higher, but that is not a single model.</ref><ref>{{Cite web |url=https://arstechnica.com/features/2005/12/total-share/ |title=Total share: 30 years of personal computer market share figures |first=Jeremy |last=Reimer |date=December 15, 2005 |website=Ars Technica |accessdate=September 1, 2023|archive-date=June 7, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120607023023/http://arstechnica.com/features/2005/12/total-share/|url-status=live}}</ref>
1980-jılı 12-dekabrde Apple tolıǵı menen elektron NASDAQ birjasında dáslepki jámiyetlik usınıs (IPO) penen shıqtı, hár bir akciyanı 22 dollardan (2022-jıldıń 3-sentyabrine shekemgi akciya bóliniwlerin esapqa alǵanda $.10) 4.6 million akciya sattı,<ref name="Apple FAQ">{{Cite web|url=https://investor.apple.com/faq/default.aspx|title=Frequently Asked Questions|archive-url=https://web.archive.org/web/20200312205405/https://investor.apple.com/faq/default.aspx|archive-date=March 12, 2020|publisher=Apple Inc.|access-date=January 19, 2020|url-status=live}}</ref> bul 100 million dollardan artıq kapital jarattı, bul 1956-jıldan berli Ford Motor Company kompaniyasınan keyingi eń úlken IPO boldı<ref name="EDNAAPLSTOCK">{{Cite web |last=Deffree |first=Suzanne |date=December 12, 2018 |title=Apple IPO makes instant millionaires, December 12, 1980 |url=https://www.edn.com/electronics-blogs/edn-moments/4403276/Apple-IPO-makes-instant-millionaires--December-12--1980 |access-date=May 16, 2019 |archive-date=June 10, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610002442/https://www.edn.com/electronics-blogs/edn-moments/4403276/Apple-IPO-makes-instant-millionaires--December-12--1980 |url-status=live}}</ref> Kúnniń aqırına kelip, akciya bahası 29 dollarǵa<ref name="DEDIPO">{{Cite web |last=Dilger |first=Daniel Eran |date=December 12, 2013 |title=Apple, Inc. stock IPO created 300 millionaires 33 years ago today |url=http://appleinsider.com/articles/13/12/12/apple-inc-stock-ipo-created-300-millionaires-33-years-ago-today |access-date=April 18, 2017 |website=[[AppleInsider]] |archive-date=March 30, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330102914/https://appleinsider.com/articles/13/12/12/apple-inc-stock-ipo-created-300-millionaires-33-years-ago-today |url-status=live}}</ref> hám bazar kapitalizaciyası 1.778 milliard dollarǵa<ref name="EDNAAPLSTOCK" /><ref name="DEDIPO" /> jetip, Djobs hám Voznyak qosılǵan shama menen 300 millioner payda boldı.
=== 1980–1990: Macintosh penen jetiskenlik ===
[[File:Steve Jobs and Macintosh computer, January 1984, by Bernard Gotfryd - edited 2.jpg|thumb|1984-jılı [[Stiv Djobs]] Macintosh penen, integraciyalanǵan [[grafikalıq paydalanıwshı interfeysi]] hám tıshqanshası bar birinshi ǵalabalıq bazardaǵı jeke kompyuter menen.]]
1979-jıldıń dekabr ayında Stiv Djobs hám Djef Raskin qosılǵan Apple xızmetkerleri Xerox PARC-qa bardı, onda olar [[grafikalıq paydalanıwshı interfeysi]] (GUI) bar Xerox Alto-nı kórdi. Keyin Apple PARC texnologiyasına kiriw múmkinshiligi boyınsha kelisimge keldi, bul Apple kompaniyasına artıqmashlıqlı bahada akciyalardı satıp alıw múmkinshiligin berdi. Bul sapar Djobsqa Apple ónimlerinde GUI engiziwge tásir etti, Apple Lisa menen baslap. Ǵalabalıq bazarǵa shıǵarılǵan GUI kompyuteri retinde novator bolıwına qaramastan, Lisa joqarı bahası hám sheklengen programmalıq támiynat múmkinshilikleri sebepli kommerciyalıq sátsizlikke ushıradı.
Djobs, Lisa komandasınan shıǵarılǵanına ashıwlanıp, kompaniyanıń Macintosh bólimin óz qolına aldı. Voznyak hám Raskin Macintosh-tı Apple II sıyaqlı tekstke tiykarlanǵan interfeysi bar arzan kompyuter etip jobalastırǵan edi, biraq 1981-jılǵı samolyot apatı Voznyaktıń joybardan sheginiwine májbúr etti. Djobs tez arada Macintosh-tı Lisa-dan arzanıraq bolatuǵın grafikalıq sistema retinde qayta anıqladı, burınǵı bóliminiń bahasın tómenletip.<ref name="TheVerge">{{Cite web |date=June 27, 2013 |title=Steve Wozniak on Newton, Tesla, and why the original Macintosh was a 'lousy' product |url=https://www.theverge.com/2013/6/27/4468314/steve-wozniak-on-how-the-newton-changed-his-life |archive-url=https://web.archive.org/web/20160312014832/http://www.theverge.com/2013/6/27/4468314/steve-wozniak-on-how-the-newton-changed-his-life |archive-date=March 12, 2016 |access-date=June 25, 2018}}</ref> Sonday-aq, Djobs sol waqıtta kompaniyanıń kópshilik tabısın keltirip atırǵan Apple II bólimine de jaqtırmay qaradı.<ref name="rice19850415" />
1984-jılı Apple Macintosh-tı iske qostı, ol [[programmalastırıw tili]] bolmaǵan birinshi jeke kompyuter edi.<ref name="IsProgramingObsolete">{{Cite web |last=Harvey |first=Brian |date=1994 |title=Is Programing Obsolete? |url=http://www.eecs.berkeley.edu/~bh/obsolete.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131005000323/http://www.eecs.berkeley.edu/~bh/obsolete.html |archive-date=October 5, 2013 |access-date=June 14, 2013 |publisher=Electrical Engineering and Computer Sciences, [[University of California, Berkeley]]}}</ref> Onıń debyutı «1984» dep atalǵan, Ridli Skott tárepinen rejissyorlıq etilgen hám 1984-jıl 22-yanvarda Super Bowl XVIII-diń úshinshi shereginde kórsetilgen 1.5 million AQSH dollarlıq telereklama menen belgilendi.<ref>{{Cite web |last=Friedman |first=Ted |title=Apple's 1984: The Introduction of the Macintosh in the Cultural History of Personal Computers |url=http://www.duke.edu/~tlove/mac.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121014051705/http://www.duke.edu/~tlove/mac.htm |archive-date=October 14, 2012}}</ref> Bul Apple kompaniyasınıń tabısı ushın ayrıqsha waqıya dep bahalandı<ref>{{Cite news |last=Maney |first=Kevin |date=January 28, 2004 |title=Apple's '1984' Super Bowl commercial still stands as watershed event |work=[[USA Today]] |url=https://usatoday30.usatoday.com/tech/columnist/kevinmaney/2004-01-28-maney_x.htm |access-date=April 18, 2017 |archive-date=March 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180313054828/https://usatoday30.usatoday.com/tech/columnist/kevinmaney/2004-01-28-maney_x.htm |url-status=live}}</ref> hám CNN tárepinen «shedevr»,<ref>{{Cite web |last=Leopold |first=Todd |date=February 3, 2006 |title=Why 2006 isn't like '1984' |url=https://edition.cnn.com/2006/SHOWBIZ/02/02/eye.ent.commercials/ |access-date=April 18, 2017 |publisher=[[CNN]] |archive-date=April 5, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140405133016/http://edition.cnn.com/2006/SHOWBIZ/02/02/eye.ent.commercials |url-status=live}}</ref> al TV Guide tárepinen barlıq waqıtlardaǵı eń ullı telereklamalardıń biri dep tán alındı.<ref>{{Cite web |date=October 12, 1999 |title=The greatest commercials of all time |url=https://www.tvguide.com/tv/magazine/990628/ftr6.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/19991012071246/http://www.tvguide.com/tv/magazine/990628/ftr6.asp |archive-date=October 12, 1999 |access-date=April 18, 2017 |website=[[TV Guide]]}}; {{Cite web |first=Aaron |last=Taube |title=How The Greatest Super Bowl Ad Ever – Apple's '1984' – Almost Didn't Make It To Air |url=http://www.businessinsider.com/apple-super-bowl-retrospective-2014-1 |website=[[Business Insider]] |date=January 22, 2014 |access-date=April 18, 2017 |archive-date=March 30, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330104642/https://www.businessinsider.com/apple-super-bowl-retrospective-2014-1 |url-status=live}}</ref>
Reklama Macintoshqa úlken qızıǵıwshılıq payda etti, hám dáslepki satıwlar jaqsı boldı, biraq úsh aydan keyin pikirler kele baslaǵanda satıwlar ádewir tómenley basladı. Djobs 128 kilobayt RAM talap etken edi, bul onıń tezligin hám programmalıq támiynatın sheklep, 1,000 dollar (2024-jılda 3,000 dollarǵa teń) bahaǵa umtılıwǵa alıp keldi. Macintosh 2,495 dollarǵa (2024-jılda 7,600 dollarǵa teń) satıldı, bul baha áste islewi sebepli sınshılar tárepinen qattı sınǵa alındı.<ref>{{Harvnb|Linzmayer|2004|page=98}}; {{Harvnb|Swaine|2014|pages=441–443}}; {{Cite book |last=Isaacson |first=Walter |title=Steve Jobs |title-link=Steve Jobs (book) |publisher=[[Simon and Schuster]] |year=2015 |isbn=978-1-5011-2762-5}} pp. 186–187; {{Cite book |first=Andy |last=Hertzfeld |year=2005 |title=Revolution in The Valley: The Insanely Great Story of How the Mac Was Made |publisher=O'Reilly Media |isbn=978-0-596-00719-5}}</ref> 1985-jıldıń basında bul satıwlardıń tómenlewi Stiv Djobs penen eki jıl burın Pepsi kompaniyasınan Djobstıń «Siz ómirińizdiń qalǵan bólegin qant suwın satıwǵa arnaysız ba, yamasa meniń menen birge dúnyanı ózgertesiz be?»<ref>{{Harvnb|Linzmayer|2004|page=156}}; {{Harvnb|Isaacson|2015|pages=153–154}}</ref> degen sózleri menen shaqırılǵan CEO Djon Skalli arasında biylik gúresin qozǵadı.<ref>{{Cite web |last=Gallo |first=Carmine |date=January 22, 2014 |title=How Steve Jobs And Bill Gates Inspired John Sculley To Pursue The 'Noble Cause |url=https://www.forbes.com/sites/carminegallo/2016/11/12/how-steve-jobs-and-bill-gates-inspired-john-sculley-to-pursue-the-noble-cause/#9eaee3232bd5 |access-date=March 31, 2019 |website=[[Forbes]] |archive-date=March 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331065556/https://www.forbes.com/sites/carminegallo/2016/11/12/how-steve-jobs-and-bill-gates-inspired-john-sculley-to-pursue-the-noble-cause/#9eaee3232bd5 |url-status=live}}</ref> Skalli Apple direktorlar keńesiniń bir awızdan qollawı menen Djobstı Macintosh bóliminiń basshısı lawazımınan bosattı.<ref>{{Cite book |last1=Schlender |first1=Brent |title=Becoming Steve Jobs: The Evolution of a Reckless Upstart into a Visionary Leader |last2=Tetzeli |first2=Rick |date=2016 |publisher=Crown Business; Reprint edition |isbn=978-0-385-34742-6 |ref={{harvid|Schlender|2016}} |pages=87–92}}; {{Harvnb|Linzmayer|2004|page=156}}</ref>
Direktorlar keńesi Skallige Djobstı hám onıń sınaqtan ótpegen ónimlerge qımbat kirisiwlerdi baslaw múmkinshiligin sheklewdi tapsırdı. Skallidiń basqarıwına boysınıwdıń ornına, Djobs onı basshılıqtan shetletiwge urındı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=156–157}} Jan-Lui Gasse Skallige Djobstıń direktorlar keńesinde awdarıspaq shólkemlestiriwge urınıp atırǵanın xabarladı hám shuǵıl jıynalısqa shaqırdı, onda Apple kompaniyasınıń atqarıwshı xızmetkerleri Skallidiń tárepin alıp, Djobstı barlıq operaciyalıq wazıypalardan bosattı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=156–157}} Djobs 1985-jıldıń sentyabr ayında Apple kompaniyasınan ketti hám NeXT kompaniyasın shólkemlestiriw ushın bir neshe Apple xızmetkerlerin ózi menen birge alıp ketti.<ref>{{Cite news |last=Spector |first=G |date=September 24, 1985 |title=Apple's Jobs Starts New Firm, Targets Education Market |page=109 |work=[[PC Week]]}}</ref> Voznyak ta 1985-jıldıń basında basqa joybarlar menen shuǵıllanıw ushın Apple kompaniyasındaǵı aktiv jumısınan ketken edi, Apple II bólimine kompaniyanıń qatnasına narazılıǵın bildirip hám kompaniya «sońǵı bes jıl dawamında nadurıs baǵıtta ketip atır» dep aytqan edi.<ref name="rice19850415">{{Cite news |last=Rice |first=Valerie |date=April 15, 1985 |title=Unrecognized Apple II Employees Exit |page=35 |work=[[InfoWorld]] |url=https://books.google.com/books?id=zC4EAAAAMBAJ&pg=PA35 |access-date=November 6, 2017 |archive-date=March 1, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230301054845/https://books.google.com/books?id=zC4EAAAAMBAJ&pg=PA35 |url-status=live}}</ref><ref name="wozemployee">{{Cite news |date=January 3, 2018 |title=I Never Left Apple |language=en-US |work=Offally Woz |url=http://woz.org/letters/never-left-apple |access-date=October 2, 2018 |archive-date=October 2, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181002215223/http://woz.org/letters/never-left-apple/ |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news |title=CNN.com Video |work=[[CNN]] |url=http://www.cnn.com/video/?/video/bestoftv/2011/08/25/exp.piers.wozniak.jobs.reaction.cnn |access-date=March 27, 2019 |archive-date=February 3, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140203113642/http://www.cnn.com/video/?%2Fvideo%2Fbestoftv%2F2011%2F08%2F25%2Fexp.piers.wozniak.jobs.reaction.cnn |url-status=live}}</ref> Voznyak Apple kompaniyasında wákil sıpatında jumıs islewin dawam etti, jılına shama menen 120,000 dollar kóleminde stipendiya alıp turdı.<ref name="wozemployee" /><ref name="iWoz" /> Djobs hám Voznyak ketkennen keyin de Apple kompaniyasınıń akcionerleri bolıp qaldı.<ref name="wozstock">[http://www.fool.com/research/2000/features000302.htm Apple's ''Other'' Steve (Stock Research)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061019134707/http://www.fool.com/research/2000/features000302.htm|date=October 19, 2006}} March 2, 2000, [[The Motley Fool]].</ref>
1985-jılı Djobs hám Voznyak ketkennen keyin, Skalli sol jılı yadı tórt ese kóp bolǵan Macintosh 512K kompyuterin shıǵardı hám birinshi aqılǵa muwapıq bahadaǵı PostScript lazer printeri LaserWriter'di tanıstırdı. Sonday-aq, PostScript tiliniń artıqmashılıqlarınan paydalanǵan dáslepki stol ústi baspa qosımshası PageMaker, Aldus Corporation tárepinen 1985-jıldıń iyul ayında shıǵarıldı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=158–159}} Macintosh, LaserWriter hám PageMaker birikpesiniń stol ústi baspa bazarın jaratıwǵa sebepshi bolǵanı aytıladı.<ref>{{Cite web |title=The History of Desktop Publishing |url=https://www.lifewire.com/when-was-desktop-publishing-invented-1073863 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210227131823/https://www.lifewire.com/when-was-desktop-publishing-invented-1073863 |archive-date=February 27, 2021 |access-date=April 30, 2007 |publisher=[[Lifewire]]}}</ref>
Stol ústi baspa bazarındaǵı bul ústem poziciya<ref>{{Cite book |last=Swaine |first=Michael |title=Fire in the Valley: The Birth and Death of the Personal Computer |publisher=Pragmatic Bookshelf |year=2014 |isbn=978-1-68050-352-4}} pp. 359–363</ref> kompaniyaǵa joqarı bahalı segmentlerine itibar qaratıwǵa múmkinshilik berdi, bul «joqarı-oń siyasatı» dep atalıp, baha hám payda diagrammasındaǵı ornı menen baylanıslı edi. Joqarıraq baha noqatlarında satılatuǵın jańa modeller joqarı payda shegarasın usındı hám tájiriybeli paydalanıwshılar tezliktiń hár bir artıwın qabıl etkenlikten, ulıwma satıwlarǵa hesh qanday tásir etpegendey kórindi. Ayırımlar ózlerin bazardan shıǵarıp taslawı múmkin dep táshiwishlense de, 1980-jıllardıń ortasına kelip «joqarı-oń siyasatı» tolıq kúshke kirdi, bul Jan-Lui Gasseniń Macintosh II kompyuteriniń 55% payda shegine tiykarlanǵan «eliw bes yamasa ólim» uranına baylanıslı edi.<ref name="insidestoryCarlton">{{Cite book |last=Carlton |first=Jim |url=https://archive.org/details/appleinsidestory00carl |title=Apple: The inside story of intrigue, egomania, and business blunders |publisher=[[Random House]] |year=1997 |isbn=978-0-8129-2851-8 |location=New York}}</ref>
Bul siyasat 1980-jıllardıń aqırında keri tásir ete basladı, sebebi IBM PC úylesimli kompyuterlerde Macintoshtıń ayırım funkciyalarına iye bolǵan, biraq ádewir arzan bahadaǵı stol ústi baspa programmaları payda boldı. Kompaniya stol ústi baspa bazarındaǵı ústem poziciyasınan ayrıldı hám Apple ónimlerin endi satıp ala almaytuǵın kóplegen dáslepki tutınıwshı bazasınan alıslap ketti. 1989-jılǵı Rojdestvo máwsimi kompaniya tariyxında birinshi ret satıwlardıń tómenlewi menen belgilendi, bul Apple akciyalarınıń bahasınıń 20% tómenlewine alıp keldi.<ref name="insidestoryCarlton" /> Usı dáwir dawamında Skalli menen Gasse arasındaǵı qatnasıqlar jamanlastı, bul Skallidiń 1990-jıldıń yanvar ayında Maykl Spindlerdi bas operaciyalıq direktor etip tayınlaw arqalı Gasseni lawazımınan túsiriwine alıp keldi.{{Sfn|Linzmayer|2004|page=184–185}} Sol jılı Gasse kompaniyadan ketip, básekiles Be Inc. kompaniyasın shólkemlestiredi<nowiki/>[[Be Inc.|.]]{{Sfn|Linzmayer|2004|page=160}}
=== 1990–1997: Qulaw hám qayta shólkemlestiriw ===
[[File:Apple macintosh lcII.jpg|thumb|Macintosh LC II]]
Kompaniya strategiyasın ózgertti hám 1990-jıldıń oktyabr ayında úsh arzan modeldi usındı: Macintosh Classic, Macintosh LC hám Macintosh IIsi. Bulardıń hámmesi jıynalǵan talap sebepli ádewir satılıwlarǵa eristi.{{Sfn|Linzmayer|2004|page=128}} 1991-jılı Apple házirgi derlik barlıq zamanagóy noutbuklardıń formasın belgilep bergen dizaynı menen úlken tabısqa erisken PowerBooktı usındı. Sol jılı Apple System 7 di de usındı, bul Macintosh operaciyalıq sistemasınıń úlken jańalanıwı bolıp, interfeyske reńlerdi qostı hám jańa tarmaq imkaniyatların kirgizdi.
Arzan Maclerdiń hám PowerBooktıń tabısı kirislerdiń artıwına alıp keldi.<ref name="lemsculley">{{Cite web |last=Hormby |first=Thomas |date=February 22, 2006 |title=Growing Apple with the Macintosh: The Sculley years |url=http://lowendmac.com/orchard/06/john-sculley-years-apple.html |access-date=March 2, 2007 |website=[[Low End Mac]] |archive-date=March 25, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140325231124/http://lowendmac.com/orchard/06/john-sculley-years-apple.html |url-status=live}}</ref> Bir qansha waqıt dawamında Apple júdá jaqsı islep, paydanı arttırıp jańa ónimlerdi usındı. MacAddict jurnalı 1989-jıllar menen 1991-jıllar arasındaǵı dáwirdi Macintoshtıń «birinshi altın dáwiri» dep atadı.<ref>{{Cite magazine |date=January 2004 |title=MacAddict |url=https://archive.org/stream/MacAddict-089-200401/MacAddict-089-200401-BobKiwi-v1_djvu.txt |magazine=[[MacAddict]] |issue=89 |access-date=April 1, 2017}}</ref>[[File:Apple PenLite prototype, 1992.jpg|thumb|PenLite - bul Appledıń 1992-jılı Mac OS ti planshetke alıp keliw ushın jaratılǵan birinshi planshet kompyuter prototipi. Ol Newton paydasına biykar etildi.<ref>{{Cite web |title=Exclusive: New pics of Apple's unreleased tablet prototype from 1992 – and the Mac that flew on the Space Shuttle |url=http://www.stuff.tv/news/exclusive-new-pics-apples-unreleased-tablet-prototype-1992-and-mac-flew-space-shuttle |access-date=April 14, 2016 |publisher=stuff.tv |archive-date=March 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331081051/https://www.stuff.tv/news/exclusive-new-pics-apples-unreleased-tablet-prototype-1992-and-mac-flew-space-shuttle |url-status=live}}</ref>]]
Arzan turmıslıq Maclerdiń, ásirese LC niń tabısı, qımbat mashinalardıń satılıwın kemeytti. Bunı sheshiw ushın basqarma bir neshe jańa brendlerdi kirgizdi, birdey mashinalardı hár túrli bahalarda, hár qıylı bazarlar ushın sattı: joqarı dárejeli Quadra seriyası, orta dárejeli Centris seriyası hám turmıslıq Performa seriyası. Bul kóp modeller arasında ádewir turmıslıq aljasıwlarǵa alıp keldi.<ref name="vawperforma">{{Cite web |title=Macintosh Performa |url=http://www.vectronicsappleworld.com/profiles/performa.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20130419164519/http://www.vectronicsappleworld.com/profiles/performa.html |archive-date=April 19, 2013 |access-date=November 29, 2010 |publisher=Vectronics Apple World}}</ref>
1993-jılı Apple II seriyası toqtatıldı. Onı islep shıǵarıw qımbat edi, hám kompaniya onıń ele de arzan Macintosh modelleriniń satılıwın azaytıp atırǵanın sheshti. LC di shıǵarǵannan keyin, Apple baǵdarlamashılardı Apple II ornına Macintosh ushın qosımshalar jaratıwǵa shaqırdı hám satıwshılarǵa tutınıwshılardı Apple II den Macintosh qa qaray baǵdarlawǵa ruqsat berdi.<ref>{{Cite web |date=July 10, 2002 |title=The Apple IIGS, Cont |url=http://apple2history.org/history/ah11.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080912044443/http://apple2history.org/history/ah11.html |archive-date=September 12, 2008 |access-date=July 8, 2017 |website=Apple II History}}</ref> Apple IIe 1993-jılı toqtatıldı.<ref>{{Cite web |last=Edwards |first=Benj |date=January 18, 2013 |title=30 years of the Apple Lisa and the Apple IIe |url=https://www.macworld.com/article/2025408/30-years-of-the-apple-lisa-and-the-apple-iie.html |access-date=July 8, 2017 |website=[[Macworld]] |publisher=[[International Data Group]] |archive-date=August 19, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200819175606/https://www.macworld.com/article/2025408/30-years-of-the-apple-lisa-and-the-apple-iie.html |url-status=live}}</ref>
Apple 1990-jıllar dawamında bir neshe sátsiz turmıslıq ónimlerdi sınap kórdi, sonıń ishinde QuickTake cifrlı kameraları, PowerCD kóshpeli CD audio pleerleri, kolonkalar, Pippin video oyın konsoli, eWorld onlayn xızmeti hám Apple Interactive Television Box bar. Djon Skallidiń real emes bazar boljawlarına tiykarlanǵan mashqalalı Newton planshet bólimine úlken resurslar jumsaldı.<ref>{{Cite web |last=Huddleston |first=Tom Jr. |date=January 12, 2021 |title=From Atari's 'Pong' console to the first CD player and Xbox: 10 of the biggest tech products to debut at Las Vegas' famous Consumer Electronics Show |url=https://www.cnbc.com/2021/01/12/biggest-tech-products-to-debut-at-ces-over-the-years.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210218151001/https://www.cnbc.com/2021/01/12/biggest-tech-products-to-debut-at-ces-over-the-years.html |archive-date=February 18, 2021 |access-date=May 10, 2021 |website=[[CNBC]] |language=en-US}}</ref>
Usı dáwir dawamında, Microsoft arzan jeke kompyuterlerge programmalıq támiynat jetkiziwge itibar qaratıp, [[Microsoft Windows|Windows]] penen bazar úlesin alıwdı dawam etti, al Apple qımbat bolsa da jaqsı injenerlik tájiriybe usındı.<ref>{{Cite web |title=1990–1995: Why the World Went Windows |url=http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/3EC02E78-FD4D-4CDF-92A0-9C4CBDFAB3D2.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120104160236/http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/3EC02E78-FD4D-4CDF-92A0-9C4CBDFAB3D2.html |archive-date=January 4, 2012 |access-date=August 12, 2008 |website=Roughly Drafted}}</ref> Apple joqarı payda normalarına isendi hám hesh qashan anıq juwap bergen joq; ol Apple Computer, Inc. v. Microsoft Corp. isinde Lisaǵa uqsas grafikalıq interfeys islep shıǵarǵanı ushın Microsofttı sudqa berdi''[[Apple Computer, Inc. v. Microsoft Corp.|.]]''<ref name="lemms">Hormby, Thomas. [http://lowendmac.com/orchard/06/apple-vs-microsoft.html The Apple vs. Microsoft GUI lawsuit] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080304145809/http://lowendmac.com/orchard/06/apple-vs-microsoft.html|date=March 4, 2008}}, ''[[Low End Mac]]'', August 25, 2006. Retrieved March 2, 2007.</ref> Sud isleri jıllar dawamında sozıldı hám aqırında biykar etildi. Úlken ónim sátsizlikleri hám Windows qa bazar úlesiniń tez joǵalıwı Applediń abıroyına zıyan jetkerdi, hám 1993-jılı Skallidiń ornına Maykl Spindler bas direktor bolıp tayınlandı.<ref>{{Cite web |title=Michael Spindler: The Peter Principle at Apple |url=http://lowendmac.com/orchard/06/michael-spindler-apple.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080908030156/http://lowendmac.com/orchard//06/michael-spindler-apple.html |archive-date=September 8, 2008 |access-date=August 12, 2008}}</ref>
[[File:PowerMac 6100-66b.JPG|left|thumb|1994-jılı shıǵarılǵan Power Macintosh 6100, PowerPC processorlarına ótkennen keyingi Applediń birinshi jańa úy kompyuter modeli boldı.]]
Spindler basshılıǵında, Apple, [[IBM]] hám Motorola 1994-jılı jańa esaplaw platformasın (PowerPC Reference Platform yamasa PReP) jaratıw ushın AIM birlespesin dúzdi, onda IBM hám Motorola apparatlıq támiynatı Apple programmalıq támiynatı menen birlestirildi. AIM birlespesi PReP tiń ónimdarlıǵı hám Applediń programmalıq támiynatı PC di artta qaldırıp, usılayınsha Windowstıń ústemligine qarsı turadı dep úmit etti. Sol jılı Apple Motorola nıń PowerPC processorı menen jumıs isleytuǵın kóplegen kompyuterlerdiń birinshi bolǵan Power Macintosh-tı tanıstırdı.<ref>{{Cite web |title=Power Macintosh 6100 |url=http://www.apple-history.com/body.php?page=gallery&model=6100&performa=off&sort=date&order=ASC&range= |access-date=August 12, 2008 |archive-date=September 11, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070911010221/http://www.apple-history.com/body.php?page=gallery |url-status=live}}</ref>
Birlespeden soń, Apple Motorola hám basqa kompaniyalarǵa Macintosh klonların islewge ruqsat beriw ideyasına ashıq boldı. Keyingi eki jıl ishinde 75 túrli Macintosh klon modeli shıǵarıldı. Biraq, 1996-jılǵa kelip, Apple basshıları klonlar kompaniyanıń óz joqarı klasslı kompyuterleriniń satılıwın, yaǵnıy payda norması eń joqarı bolǵan ónimlerdiń satılıwın kemsitip atırǵanınan táshiwishlene basladı.{{sfn|Linzmayer|2004|pp=[https://books.google.com/books?id=mXnw5tM8QRwC&pg=PA254 254–256]}}
1996-jılı Spindler ornına Gil Amelio bas direktor etip tayınlandı, ol korporativ qayta tiklewshi sıpatındaǵı abıroyı ushın jumısqa alınǵan edi. Amelio tereń ózgerisler engizdi, sonıń ishinde keń kólemli jumıstan bosatıwlar hám shıǵınlardı qısqartıw da bar edi.<ref>Chaffin, Bryan. [https://web.archive.org/web/20171128173134/https://www.macobserver.com/article/2001/02/06.13.shtml "Former Apple CEO Gil Amelio Lands A New CEO Job | The Mac Observer"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173134/https://www.macobserver.com/article/2001/02/06.13.shtml |date=November 28, 2017 }}, The Mac Observer, February 6, 2001. Retrieved August 15, 2008.</ref>
Bul dáwir jáne de Macintosh operaciyalıq sistemasın (MacOS) modernizaciyalawdıń kóplegen sátsiz háreketleri menen belgilendi. Dáslepki Macintosh operaciyalıq sisteması (System 1) kóp wazıypalılıq (bir waqıtta bir neshe qosımshalardı isletiw) ushın dúzilmegen edi. Kompaniya bunı System 5-te kooperativ kóp wazıypalı rejim engiziw arqalı dúzetiwge háreket etti, biraq jáne de zamanagóy usıldıń kerek ekenin sheshti.<ref>{{Cite web |title=1990–1995: Hitting the Wall |url=http://www.roughlydrafted.com/RD/Home/B8DA34A3-333B-4204-BDF3-E74608998702.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080924063130/http://www.roughlydrafted.com/RD/Home/B8DA34A3-333B-4204-BDF3-E74608998702.html |archive-date=September 24, 2008 |access-date=August 14, 2008 |website=Roughly Drafted}}</ref> Bul 1988-jılı Pink joybarına, sol jılı A/UX-ke, 1994-jılı Copland-qa alıp keldi hám 1996-jılı BeOS-tı satıp alıwdı bahaladı. Be menen sóylesiwler kompaniyanıń bas direktorı, burınǵı Apple basshısı Jan-Lui Gasse $300 million talap etkende toqtap qaldı, Apple bolsa $125 million usınǵan edi.<ref>{{Cite web |last=Tom |first=Hormby |date=August 10, 2013 |title=The Rise and Fall of Apple's Gil Amelio |url=http://lowendmac.com/2013/the-rise-and-fall-of-apples-gil-amelio |access-date=March 28, 2015 |website=Low End Mac |publisher=Cobweb Publishing, Inc. |archive-date=March 29, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150329041618/http://lowendmac.com/2013/the-rise-and-fall-of-apples-gil-amelio/ |url-status=live}}</ref> Bankrotlıqtan bir neshe hápte aldın,<ref>{{Cite web |last=Thompson |first=Ben |author-link=Ben Thompson (writer) |date=February 5, 2018 |title=Apple's Middle Age |url=https://stratechery.com/2018/apples-middle-age |access-date=March 31, 2019 |website=[[Stratechery]] |archive-date=March 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331171319/https://stratechery.com/2018/apples-middle-age/ |url-status=live}}</ref> Apple direktorlar keńesi NeXTSTEP-ti maqul kórdi hám 1996-jıldıń aqırında NeXT-ti $400 millionǵa satıp aldı, Stiv Djobstı saqlap qaldı.<ref>{{Cite web |last=Kawamoto |first=Dawn |date=December 20, 1996 |title=Apple acquires Next, Jobs |url=https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apple-acquires-next-jobs/ |access-date=October 26, 2022 |website=CNET |language=en |archive-date=June 6, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220606093742/https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apple-acquires-next-jobs/ |url-status=live}}</ref>
=== 1997–2007: Paydaǵa qaytıw ===
NeXT kompaniyasın satıp alıw 1997-jılı 9-fevralda juwmaqlandı,<ref name="archive">{{Webarchive |url= https://web.archive.org/web/*/product.info.apple.com/pr/press.releases/1997/q2/970207.pr.rel.next.html |date=* |title=Apple Computer, Inc. Finalizes Acquisition of NeXT Software Inc.}}, ''Apple Inc.'', February 7, 1997. Retrieved June 25, 2006.</ref> hám direktorlar keńesi Djobstı Applege keńesshi sıpatında qaytardı. 1997-jılı 9-iyulda Djobs direktorlar keńesinde awdarıspaq ámelge asırdı, nátiyjede Amelioda úsh jıl dawamında rekord tómen akciya bahası hám aqshalay joǵaltıwlar baqlaǵannan keyin jumıstan ketti. Keńes Djobstı waqıtsha bas direktor etip tayınladı hám ol dárhal ónim qatarın qayta kórip shıqtı. Djobs modellerdiń 70% in biykar etti, 3000 jumıs ornın qısqarttı hám kompyuter ónimleriniń tiykarǵı baǵdarların saqlap qaldı.<ref name="Entrepreneur20111027">{{Cite web |last=Fell |first=Jason |date=October 27, 2011 |title=How Steve Jobs Saved Apple |url=https://www.entrepreneur.com/article/220604 |access-date=January 24, 2022 |website=Entrepreneur |language=en |archive-date=January 24, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124054654/https://www.entrepreneur.com/article/220604 |url-status=live}}</ref>
Keleyingi ayda, 1997-jıldıń avgust ayında, Stiv Djobs Microsofttı Appleǵa 150 million dollar investiciya salıwǵa hám Mac ushın programmalıq támiynat islep shıǵıwdı dawam ettiriwge isendirdi.<ref>{{Cite news |last1=Chrasekaran |first1=Rajiv |last2=Shannon |first2=Victoria |date=August 7, 1997 |title=Struggling Apple gets boost from Microsoft |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1997/08/07/struggling-apple-gets-boost-from-microsoft/41cfacec-5ec8-413b-a967-dd0f98a7c1e7/ |access-date=January 24, 2022 |archive-date=January 19, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230119143823/https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1997/08/07/struggling-apple-gets-boost-from-microsoft/41cfacec-5ec8-413b-a967-dd0f98a7c1e7/ |url-status=live}}</ref> Bul Microsoft ushın «antimonopoliyalıq qorǵanıw siyasatı» dep qabıl etildi, sebebi kompaniya jaqında ǵana AQSH húkimeti menen monopoliyaǵa qarsı is boyınsha kelisimge kelgen edi.<ref>{{Cite news |last=Young |first=Steve |date=August 8, 1997 |title=Apple bailout questioned |work=CNN Money |url=https://money.cnn.com/1997/08/08/technology/apple_microsoft_pkg/ |access-date=January 24, 2022 |archive-date=January 24, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124054636/https://money.cnn.com/1997/08/08/technology/apple_microsoft_pkg/ |url-status=live}}</ref> Sol waqıtları Djobs Applediń ishki kitapxanası hám arxivlerin Stenford universitetine berdi, bul arqalı ótmishke qaraǵanda házirgi waqıt hám keleshekke kóbirek itibar beriwdi názerde tuttı.<ref>{{Cite web |date=December 29, 2011 |title=Stanford archives offer look into Apple history |url=https://www.engadget.com/2011-12-29-stanford-archives-offer-look-into-apple-history.html |access-date=January 18, 2024 |website=Yahoo Finance |language=en-US |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118204645/https://www.engadget.com/2011-12-29-stanford-archives-offer-look-into-apple-history.html |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |date=December 29, 2011 |title=Apple's origins stored in secret Stanford archive |url=https://www.seattletimes.com/business/apples-origins-stored-in-secret-stanford-archive/ |access-date=January 18, 2024 |website=The Seattle Times |language=en-US |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118204645/https://www.seattletimes.com/business/apples-origins-stored-in-secret-stanford-archive/ |url-status=live}}</ref> Ol Mac klon kelisimlerin toqtattı hám 1997-jıldıń sentyabr ayında eń iri klon óndiriwshi Power Computing kompaniyasın satıp aldı.<ref>{{Cite web |date=February 18, 2012 |title=Power Computing Corporation |url=https://support.apple.com/kb/TA37306?locale=en_US |access-date=May 10, 2017 |website=Official Apple Support |publisher=Apple Inc. |archive-date=March 25, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210325120812/https://support.apple.com/kb/TA37306?locale=en_US |url-status=live}}</ref> 1997-jılı 10-noyabrde Apple Store veb-saytı iske tústi, ol JK óndiriwshi Dell kompaniyasınıń tabıslı modeli sıyaqlı jańa buyırtpa boyınsha óndiriw modeline baylanıslı edi.<ref>{{Cite web |last=Harreld |first=Heather |date=January 5, 1997 |title=Apple gains tech, agency customers in Next deal |url=http://www.fcw.com/print/3_1/news/64412-1.html?type=pf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081206061012/http://www.fcw.com/print/3_1/news/64412-1.html?type=pf |archive-date=December 6, 2008 |access-date=August 15, 2008 |website=[[Federal Computer Week]]}}; {{Cite news |date=November 10, 1997 |title=Apple unveils new marketing strategy |work=[[Knight Ridder]]/[[Tribune News Service]] |url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-5564882_ITM|url-status=dead|access-date=August 15, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081113132409/http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-5564882_ITM|archive-date=November 13, 2008}}</ref> Bul basqıshlar Djobs ushın paydalı boldı; onıń bas direktor sıpatındaǵı birinshi jılınıń aqırında kompaniya 309 million dollar payda taptı.<ref name="Entrepreneur20111027" />
{{Multiple image
| direction = horizontal
| total_width = 250
| image1 = IMac G3 Bondi Blue, three-quarters view.png
| caption1 = iMac
| image2 = Clamshell iBook G3.jpg
| caption2 = iBook
| image3 = Apple Yosemite.JPG
| caption3 = Power Macintosh G3
| image4 = Apple PowerBook G3 500 Pismo-2763.jpg
| caption4 = PowerBook G3
| perrow = 2 / 2
}}
1998-jılı 6-mayda Apple dáslepki Macintosh ti eske salatuǵın jańa hámmesi bir qurılmadaǵı kompyuterdi usındı: iMac. iMac úlken jetiskenlikke erisip, birinshi bes ayda 800,000 dana satıldı,<ref name="800kimacs">{{Cite web |last=Apple Canada Inc |date=January 5, 1999 |title=800,000 iMacs Sold in First 139 Days |url=http://www.ebooklyn.net/p/800000-imacs-sold-in-first-139-days.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141108074139/http://www.ebooklyn.net/p/800000-imacs-sold-in-first-139-days.html |archive-date=November 8, 2014 |access-date=January 26, 2008}}</ref> hám 3+1⁄2 dyuymlik disketalar sıyaqlı eski texnologiyalardan bas tartıw, USB jalǵaǵıshın erte qabıllaw hám Ethernet hám telefon modemi arqalı internetke qosılıw múmkinshiligi («i» háribi iMac atamasında)<ref name="Alyson Raletz">{{Cite web |last=Raletz |first=Alyson |date=June 7, 2012 |title=Man who came up with iMac name tells what the 'i' stands for |url=http://www.bizjournals.com/kansascity/blog/2012/06/man-who-came-up-with-imac-name-tells.html?page=all |access-date=March 30, 2013 |website=Kansas City Business Journal |archive-date=November 6, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121106125948/http://www.bizjournals.com/kansascity/blog/2012/06/man-who-came-up-with-imac-name-tells.html?page=all |url-status=live}}</ref> menen aldın ala ornatılıp keliwi arqalı sanaatta úlken ózgerislerge alıp keldi. Onıń kózge kóringen tamshı forması hám yarım móldir materialları Amelio tárepinen jumısqa alınǵan Djonatan Ayv tárepinen dizayn islengen edi, ol Djobs penen on jıldan aslam waqıt birge islesip, Apple ónimleriniń dizaynın qayta quradı.<ref name="Time">{{Cite magazine |last=John Arlidge |date=March 17, 2014 |title=Jonathan Ive Designs Tomorrow |magazine=Time |url=https://time.com/jonathan-ive-apple-interview/ |access-date=March 22, 2014 |archive-date=March 21, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140321233000/http://time.com/jonathan-ive-apple-interview/ |url-status=live}}</ref><ref>[[Lev Grossman|Grossman, Lev]]. [https://web.archive.org/web/20070114062907/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1576854,00.html The Apple Of Your Ear], ''[[Time (magazine)|Time]]'', January 12, 2007. Retrieved February 1, 2007; Wilson, Greg. [https://web.archive.org/web/20080228235549/http://www.nydailynews.com/news/2007/01/14/2007-01-14_private_icreator_is_genius_behind_apples.html Private iCreator is genius behind Apple's polish], ''[[New York Daily News]]'', January 14, 2007. Retrieved February 1, 2007.</ref>
Bir jıldan sál kóbirek waqıt ótkennen keyin, 1999-jılı 21-iyulda, Apple iBook atlı tutınıwshılar ushın noutbuktı usındı. Bul Djobstıń tek tórt ónim shıǵarıw strategiyasın juwmaqladı: professionallar ushın Power Macintosh G3 stol ústi kompyuteri hám PowerBook G3 noutbuginiń jetilistirilgen versiyaları, hám tutınıwshılar ushın iMac stol ústi kompyuteri hám iBook noutbugi. Djobs kishi ónim qatarı sapa hám innovaciyaǵa kóbirek itibar beriwge múmkinshilik beretuǵının ayttı.<ref>{{Cite web |date=July 26, 2019 |title=The one thing Steve Jobs did that turned around Apple |url=https://www.launchtomorrow.com/2019/07/the-one-thing-steve-jobs-did-that-turned-around-apple |access-date=January 24, 2022 |website=Launch Tomorrow |language=en-US |archive-date=March 30, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220330020730/https://www.launchtomorrow.com/2019/07/the-one-thing-steve-jobs-did-that-turned-around-apple |url-status=dead}}</ref>
Sol waqıtları Apple professionallar hám tutınıwshılar ushın cifrlı media óndiriw programmalıq támiynatınıń portfelin jaratıw ushın kóplegen satıp alıwlardı ámelge asırdı. Apple Macromedia kompaniyasınıń Key Grip cifrlı video montajlaw programmalıq támiynat joybarın satıp aldı, ol 1999-jılı aprelde Final Cut Pro sıpatında iske túsirildi.<ref>{{Cite web |date=October 25, 2006 |title=Why Apple Bounced Back |url=http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/8F4B780E-674F-4421-A44D-7B1EAE9C1BA6.html |access-date=November 8, 2014 |website=Roughly Drafted |archive-date=August 15, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180815205629/http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/8F4B780E-674F-4421-A44D-7B1EAE9C1BA6.html |url-status=live}}; {{Cite web |date=June 7, 2013 |title=A new beginning or swan song for Final Cut Pro X |url=http://www.grreporter.info/en/new_beginning_or_swan_song_final_cut_pro_x/9411 |access-date=November 8, 2014 |website=GR Reporter |publisher=GRRreporter Ltd |archive-date=April 2, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402132734/http://www.grreporter.info/en/new_beginning_or_swan_song_final_cut_pro_x/9411 |url-status=live}}</ref> Key Grip tiń islep shıǵılıwı jáne de Apple kompaniyasınıń 1999-jılı oktyabrde tutınıwshılar ushın video montajlaw ónimi iMovie di shıǵarıwına alıp keldi.<ref name="Bell">{{Cite web |last=Matt Bell, Mark Wherry |date=September 2002 |title=APPLE/EMAGIC TAKEOVER The Inside Story Of The Deal That Changed The Music World |url=http://www.soundonsound.com/sos/sep02/articles/emagic.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141108080250/https://www.soundonsound.com/sos/sep02/articles/emagic.asp |archive-date=November 8, 2014 |access-date=November 8, 2014 |website=Sound on Sound |publisher=SOS Publications Group}}</ref> Apple 2000-jılı aprelde DVD avtorlıq programmalıq támiynatı DVDirector di islep shıqqan nemis kompaniyası Astarte ni satıp aldı, Apple onı professionallarǵa baǵdarlanǵan DVD Studio Pro etip qayta qapladı hám onıń texnologiyasın tutınıwshılar bazarı ushın iDVD di jaratıw ushın qayta paydalandı.<ref name="Bell" /> 2000-jılı Apple Casady & Greene kompaniyasınan SoundJam MP audio pleer programmalıq támiynatın satıp aldı. Apple baǵdarlamanı [[iTunes]] dep qayta atadı hám paydalanıwshı interfeysin ápiwayılastırıp, CD jazıw funkciyasın qostı.<ref>{{Cite web |last=Seff |first=Jonathan |date=May 1, 2001 |title=The Song Is Over for SoundJam |url=https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html |access-date=December 16, 2017 |website=[[Macworld]] |publisher=[[International Data Group]] |archive-date=April 2, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402152452/https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html |url-status=live}}</ref>
2001-jılı Apple úsh xabarlandırıw menen baǵdarın ózgertti. Birinshi, 2001-jılı 24-martta, Apple jańa zamanagóy operaciyalıq sistema, Mac OS X tiń shıǵarılıwın járiyaladı. Bul 1990-jıllardıń basındaǵı bir neshe sátsiz urınıwlardan hám bir neshe jıllıq rawajlanıwdan keyin boldı. Mac OS X, [[Unix]] tiń turaqlılıǵı, isenimliligi hám qáwipsizligin qayta islengen paydalanıwshı interfeysiniń qolaylılıǵı menen biriktiriw ushın NeXTSTEP, OpenStep hám BSD Unix ke tiykarlanǵan. Ekinshi, 2001-jılı mayda, birinshi eki Apple Store usaqlap satıw orınları Virginiya hám Kaliforniyada ashıldı, kompaniya ónimleriniń jaqsılanǵan prezentaciyasın usındı.<ref>{{Cite web |title=Apple Stores 2001–2003 |url=http://www.ifoapplestore.com/stores/chronology_2001-2003.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927210608/http://www.ifoapplestore.com/stores/chronology_2001-2003.html |archive-date=September 27, 2011 |access-date=October 7, 2011 |publisher=IFO Apple Store}}</ref> Sol waqıtta kóplegen dúkanlardıń sátsizlikke ushıraytuǵının boljaǵan edi, biraq olar úlken tabısqa erisip, pútkil dúnya boyınsha 500 den aslam dúkannıń birinshi boldı. Úshinshi, 2001-jılı 23-oktyabrde iPod kóshpeli cifrlı audio pleerdi debyut isledi. Ónim dáslep 2001-jılı 10-noyabrde satıwǵa shıqtı hám oǵada tabıslı boldı, altı jıl ishinde 100 millionnan aslam dana satıldı.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4625262.stm Apple enjoys ongoing iPod demand] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173200/http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4625262.stm|date=November 28, 2017}}, [[BBC News]], January 18, 2006. Retrieved April 27, 2007; Cantrell, Amanda. [https://money.cnn.com/2006/03/29/technology/apple_anniversary Apple's remarkable comeback story] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200915151355/https://money.cnn.com/2006/03/29/technology/apple_anniversary/|date=September 15, 2020}}, [[CNN]], March 29, 2006. Retrieved March 2, 2007.</ref>[[File:ITunes Store Songs Sales.jpg|thumb|[[iTunes Store]] nızamlı muzıka júklep alıw industriyasın qáliplestiriwde júdá tabıslı boldı; diagramma 2003-jıldan 2010-jılǵa shekem satılǵan qosıqlar sanın kórsetedi.]]
2003-jılı [[iTunes Store]] bir qosıq ushın 99 cent bahasında muzıka júklep alıw hám iPod integraciyası menen iske qosıldı. Ol tez arada onlayn muzıka xızmetleri bazarında jetekshige aylandı, 2008-jıldıń 19-iyunına kelip 5 milliardtan aslam júklep alıwǵa eristi.<ref>{{Cite web |last=Chacksfield |first=Marc |date=June 19, 2008 |title=iTunes hits 5 billion downloads |url=http://www.techradar.com/news/internet/itunes-hits-5-billion-downloads-397997 |access-date=May 24, 2017 |website=[[TechRadar]] |publisher=[[Future plc]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403082332/https://www.techradar.com/news/internet/itunes-hits-5-billion-downloads-397997 |url-status=live}}; {{Cite web |last=Skillings |first=Jon |date=June 19, 2008 |title=Apple's iTunes hits 5 billion mark |url=https://www.cnet.com/news/apples-itunes-hits-5-billion-mark |access-date=May 24, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081517/https://www.cnet.com/news/apples-itunes-hits-5-billion-mark/ |url-status=live}}</ref> Eki jıldan soń, iTunes Store dúnyadaǵı eń iri muzıka usaqlap satıwshısına aylandı.<ref>{{Cite news |last1=Griggs |first1=Brandon |last2=Leopold |first2=Todd |date=April 26, 2013 |title=How iTunes changed music, and the world |publisher=[[CNN]] |url=https://edition.cnn.com/2013/04/26/tech/web/itunes-10th-anniversary |access-date=May 24, 2017 |archive-date=December 3, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203003319/http://edition.cnn.com/2013/04/26/tech/web/itunes-10th-anniversary |url-status=live}}; {{Cite web |last=Arthur |first=Charles |date=April 28, 2013 |title=iTunes is 10 years old today. Was it the best idea Apple ever had? |url=https://www.theguardian.com/technology/2013/apr/28/itunes-10-years-old-best-idea-apple-ever-had |access-date=May 24, 2017 |website=[[The Guardian]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403082324/https://www.theguardian.com/technology/2013/apr/28/itunes-10-years-old-best-idea-apple-ever-had |url-status=live}}</ref>
2002-jılı Apple Nothing Real kompaniyasın onıń rawajlanǵan cifrlı kompoziciya dúziw qosımshası Shake ushın,<ref>Chaffin, Bryan. [http://www.macobserver.com/article/2002/02/07.6.shtml "Apple Shake: Apple Buys Nothing Real, A High End Compositing Software Maker"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173026/https://www.macobserver.com/article/2002/02/07.6.shtml |date=November 28, 2017 }}, ''The Mac Observer'', February 7, 2002. Retrieved August 15, 2008.</ref> hám Emagic ti muzıkalıq ónimdarlıq qosımshası Logic ushın satıp aldı. Emagic ti satıp alıw Apple di muzıkalıq programmalıq támiynat kompaniyasına iye bolǵan birinshi kompyuter óndiriwshige aylandırdı. Bul satıp alıwdan soń Apple dıń turmıslıq dárejedegi GarageBand qosımshası rawajlandırıldı.<ref>{{Cite web |last=Deitrich |first=Andy |date=February 2, 2004 |title=Garage Band |url=https://arstechnica.com/features/2004/02/garageband |access-date=March 23, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084409/https://arstechnica.com/features/2004/02/garageband/ |url-status=live}}</ref> Sol jılı iPhoto nıń shıǵarılıwı iLife toplamın tolıqtırdı.<ref>[https://web.archive.org/web/20151030021825/https://www.apple.com/pr/library/2002/01/07Apple-Introduces-iPhoto.html Apple Introduces iPhoto], Apple Inc., January 7, 2002. Retrieved October 30, 2015.</ref>
[[File:MacBook Pro.jpg|thumb|left|MacBook Pro - Apple dıń 2006-jılı tanıstırılǵan [[Intel]] mikroprocessorı menen úskenelengen birinshi noutbugı.]]
2005-jıldıń 6-iyunında [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|Dúnya júzilik baǵdarlamashılar konferenciyasınıń]] ashılıw sózinde Djobs Apple kompaniyasınıń PowerPC processorlarınan bas tartıp, 2006-jılı Mac kompyuterleriniń Intel processorlarına ótetuǵının járiyaladı. 2006-jıldıń 10-yanvarında jańa MacBook Pro hám iMac Intel kompaniyasınıń Core Duo processorın qollanǵan birinshi Apple kompyuterleri boldı. 2006-jıldıń 7-avgustına kelip, Apple pútkil Mac ónim qatarın Intel chiplerine ótkerdi - járiyalanǵan múddetten bir jıldan kóbirek erte.<ref name="printel">[https://www.apple.com/newsroom/2005/06/06Apple-to-Use-Intel-Microprocessors-Beginning-in-2006 Apple to Use Intel Microprocessors Beginning in 2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180130185804/https://www.apple.com/newsroom/2005/06/06Apple-to-Use-Intel-Microprocessors-Beginning-in-2006|date=January 30, 2018}}, Apple Inc., June 6, 2005. Retrieved March 2, 2007.</ref> Ótiw dáwirinde Power Mac, iBook hám PowerBook brendleri toqtatıldı; Mac Pro, MacBook hám MacBook Pro olardıń ornın basıwshıları boldı.<ref>{{Cite web |last=Johnson |first=Bobbie |date=August 10, 2006 |title=Bye-bye Power Mac... hello Mac Pro |url=https://www.theguardian.com/technology/2006/aug/10/applemacs.guardianweeklytechnologysection |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Guardian]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403090703/https://www.theguardian.com/technology/2006/aug/10/applemacs.guardianweeklytechnologysection |url-status=live}}; {{Cite web |date=May 16, 2006 |title=Apple Unveils New MacBook Featuring Intel Core Duo Processors |url=https://www.apple.com/newsroom/2006/05/16Apple-Unveils-New-MacBook-Featuring-Intel-Core-Duo-Processors |publisher=Apple Inc. |access-date=November 6, 2017 |archive-date=November 7, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171107002431/https://www.apple.com/newsroom/2006/05/16Apple-Unveils-New-MacBook-Featuring-Intel-Core-Duo-Processors/ |url-status=live}}</ref> Sonday-aq, Apple 2006-jılı paydalanıwshılarǵa ózleriniń Intel Mac kompyuterlerinde Mac OS X menen birge Windows XP yamasa Windows Vista operaciyalıq sistemaların ornatıwǵa járdem beriw ushın Boot Camp di tanıstırdı.<ref>{{Cite news |last=Hesseldahl |first=Arik |date=April 5, 2006 |title=News Flash: Apple Introduces 'Boot Camp' To Run Windows XP on Macs |work=[[BusinessWeek]] |publisher=[[Bloomberg L.P.]] |url=https://www.bloomberg.com/bw/stories/2006-04-04/news-flash-apple-introduces-boot-camp-to-run-windows-xp-on-macs |access-date=August 18, 2008 |archive-date=March 4, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304001009/http://www.bloomberg.com/bw/stories/2006-04-04/news-flash-apple-introduces-boot-camp-to-run-windows-xp-on-macs |url-status=live}}</ref>
Apple kompaniyasınıń bul dáwirdegi tabısı onıń akciya bahasınan kórinip turdı. 2003-jıldıń basınan 2006-jılǵa shekem, Apple akciyalarınıń bahası on eseden de kóbirek ósti, shama menen 6 dollardan (bólistirilgen) 80 dollardan aslamǵa jetti.<ref>{{Cite web |last1=Carter |first1=Shawn M. |last2=Martin |first2=Emmie |date=August 2, 2018 |title=If you invested $1,000 in Apple 10 years ago, here's how much you'd have now |url=https://www.cnbc.com/2018/08/02/if-you-invested-1000-dollars-in-apple-10-years-ago-youd-have-this-now.html |access-date=April 5, 2020 |website=CNBC |language=en |archive-date=April 3, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200403062834/https://www.cnbc.com/2018/08/02/if-you-invested-1000-dollars-in-apple-10-years-ago-youd-have-this-now.html |url-status=live}}</ref> Apple 2006-jıldıń yanvar ayında Dell kompaniyasınıń bazar kapitalizaciyasınan asıp ketkende,<ref name="modell">Gamet, Jeff (January 16, 2006). [https://web.archive.org/web/20171128173617/https://www.macobserver.com/stockwatch/2006/01/16.1.shtml Apple Passes Dell's Market Cap] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173617/https://www.macobserver.com/stockwatch/2006/01/16.1.shtml |date=November 28, 2017 }}, ''The MacObserver''. Retrieved March 2, 2007.</ref> Djobs Apple xızmetkerlerine Dell kompaniyasınıń bas direktorı Maykl Delldiń óz sózlerin jutıwı kerek degen xabar jiberdi.<ref>{{Cite news |last=Markoff |first=John |author-link=John Markoff |date=January 16, 2006 |title=Michael Dell Should Eat His Words, Apple Chief Suggests |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2006/01/16/technology/michael-dell-should-eat-his-words-apple-chief-suggests.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170318032151/http://www.nytimes.com/2006/01/16/technology/michael-dell-should-eat-his-words-apple-chief-suggests.html |archive-date=March 18, 2017}}</ref> Toǵız jıl aldın, Dell eger ol Apple di basqarǵanda, «onı jawıp, akcionerlerge aqshaların qaytarıp beretuǵın edim» degen edi.<ref>{{Cite web |last=Singh |first=Jai |date=October 6, 1997 |title=Dell: Apple should close shop |url=https://www.cnet.com/news/dell-apple-should-close-shop |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324085458/https://www.cnet.com/news/dell-apple-should-close-shop/ |url-status=live}}</ref>
=== 2007–2011: Mobil qurılmalar menen jetiskenlikke erisiw ===
[[File:First iPhone Macworld 2007 DSCF1283.agr.jpg|thumb|Jańadan járiyalanǵan [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad iPhone]] 2007-jılǵı MacWorld kórgizbesinde kórsetildi.]]
2007-jıldıń 9-yanvarında Macworld Expo da óziniń tiykarǵı bayanatında, Djobs Apple Computer, Inc. kompaniyasınıń atın Apple Inc. dep ózgertilgenin járiyaladı, sebebi kompaniya óz dıqqatın kompyuterlerden tutınıwshı elektronikasına keńeytken edi.<ref>{{Cite news |date=January 11, 2007 |title=Drop the Computer |newspaper=[[The Economist]] |publisher=[[Economist Group]] |url=https://www.economist.com/node/8521960 |access-date=May 24, 2017 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090817/http://www.economist.com/node/8521960 |url-status=live}}; {{Cite news |title=What's In A Name Change? Look At Apple |url=https://www.forbes.com/2007/01/25/apple-microsoft-motorola-ent-sales-cx_kw_0125wharton.html |website=[[Forbes]] |date=January 25, 2007 |access-date= May 24, 2017 |archive-date= April 3, 2019 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190403110914/https://www.forbes.com/2007/01/25/apple-microsoft-motorola-ent-sales-cx_kw_0125wharton.html |url-status= live}}</ref> Bul ilajda sonday-aq [[iPhone]]<ref>{{Cite web |date=January 9, 2007 |title=Apple Announces The iPhone |url=https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-the-iphone |access-date=May 24, 2017 |website=[[MacRumors]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081631/https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-the-iphone/ |url-status=live}}; {{Cite news |first=Michael |last=Arrington |author-link= Michael Arrington |title=Apple Announces iPhone, Stock Soars |url=https://techcrunch.com/2007/01/09/apple-announces-iphone-stock-soars |website=[[TechCrunch]] |publisher=[[AOL]] |date=January 9, 2007 |access-date= May 24, 2017 |archive-date= May 25, 2017 |archive-url= https://web.archive.org/web/20170525081220/https://techcrunch.com/2007/01/09/apple-announces-iphone-stock-soars/ |url-status= live}}</ref> hám Apple TV<ref>{{Cite web |date=January 9, 2007 |title=Apple Announces Apple TV (Formerly 'iTV') |url=https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-apple-tv-formerly-itv |access-date=May 24, 2017 |website=[[MacRumors]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525083813/https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-apple-tv-formerly-itv/ |url-status=live}}; {{Cite web |date=January 9, 2007 |title=Apple TV Coming to Your Living Room |url=https://www.apple.com/newsroom/2007/01/09Apple-TV-Coming-to-Your-Living-Room |access-date=May 24, 2017 |publisher=Apple Inc. |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090605/https://www.apple.com/newsroom/2007/01/09Apple-TV-Coming-to-Your-Living-Room/ |url-status=live}}</ref> járiyalandı. Kompaniya satıwdıń dáslepki 30 saatında 270,000 birinshi áwlad iPhone ın sattı,<ref>{{Cite web |last=Miller |first=Paul |date=July 25, 2007 |title=Apple sold 270,000 iPhones in the first 30 hours |url=https://www.engadget.com/2007/07/25/apple-sold-270-000-iphones-in-the-first-30-hours |access-date=May 24, 2017 |website=[[Engadget]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081023/https://www.engadget.com/2007/07/25/apple-sold-270-000-iphones-in-the-first-30-hours/ |url-status=live}}</ref> hám bul qurılma «sanaat ushın oyınnıń qaǵıydaların ózgertken» dep ataldı.<ref>{{Cite web |last=Oyedele |first=Akin |date=March 21, 2016 |title=Here's how Apple shares do right after the new iPhone launches |url=http://www.businessinsider.com/apple-stock-after-iphone-launches-2016-3 |access-date=May 24, 2017 |website=[[Business Insider]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110155/https://www.businessinsider.com/apple-stock-after-iphone-launches-2016-3 |url-status=live}}</ref>
2007-jıldıń 6-fevralında Apple veb-saytında járiyalanǵan maqalada, Djobs Apple kompaniyası iTunes Store da muzıkanı cifrlı huqıqlardı basqarıw texnologiyasısız satıwǵa tayar ekenin jazdı, eger jazba studiyaları bul texnologiyadan bas tartıwǵa kelisim berse, bul treklerdi úshinshi tárep oynatqıshlarında oynatıwǵa múmkinshilik beretuǵın edi.<ref>{{Cite web |last=Block |first=Ryan |author-link=Ryan Block |date=February 6, 2007 |title=A letter from Steve Jobs on DRM: let's get rid of it |url=https://www.engadget.com/2007/02/06/a-letter-from-steve-jobs-on-drm-lets-get-rid-of-it |access-date=March 23, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084248/https://www.engadget.com/2007/02/06/a-letter-from-steve-jobs-on-drm-lets-get-rid-of-it/ |url-status=live}}</ref> 2007-jıldıń 2-aprelinde Apple hám EMI birgelikte iTunes Store daǵı EMI katalogınan DRM texnologiyasın alıp taslawdı járiyaladı, bul 2007-jıldıń may ayınan baslap kúshke kirdi.<ref>{{Cite web |last=Dalrymple |first=Jim |date=April 2, 2007 |title=Apple, EMI offer higher-quality DRM free downloads |url=https://www.macworld.com/article/57098/2007/04/drmfree.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120104152526/http://www.macworld.com/article/57098/2007/04/drmfree.html |archive-date=January 4, 2012 |access-date=November 29, 2010 |website=[[Macworld]]}}</ref> Basqa jazba studiyaları da sońında usılay isledi hám Apple 2009-jıldıń yanvar ayında iTunes Store daǵı barlıq qosıqlar FairPlay DRM siz jetkilikli ekenin xabarlaw arqalı járiyaladı.<ref>{{Cite web |date=January 6, 2009 |title=Changes Coming to the iTunes Store |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Changes-Coming-to-the-iTunes-Store |access-date=March 23, 2014 |publisher=Apple Inc. |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090607/https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Changes-Coming-to-the-iTunes-Store/ |url-status=live}}</ref>
2008-jıldıń iyul ayında Apple iPhone hám iPod Touch ushın úshinshi tárep qosımshaların satıw ushın App Store nı iske qostı.<ref>{{Cite news |last=Flandez |first=Raymund |date=August 5, 2008 |title=Programmers Jockey for iPhone Users at Apple Site |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/SB121789232442511743 |url-access=subscription |access-date=August 16, 2008 |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110148/https://www.wsj.com/articles/SB121789232442511743 |url-status=live}}</ref> Bir ay ishinde dúkán 60 million qosımsha sattı hám ortasha kúnlik 1 million dollar tabıs aldı, Djobs 2008-jıldıń avgust ayında App Store Apple ushın milliard dollarlıq bizneske aylanıwı múmkin dep boljadı.<ref>{{Cite web |last=McLaughlin |first=Kevin |date=August 11, 2008 |title=Apple's Jobs Gushes Over App Store Success |url=http://www.crn.com/software/210002313 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100301213959/http://crn.com/software/210002313 |archive-date=March 1, 2010 |access-date=August 16, 2008 |publisher=The Channel Wire}}</ref> 2008-jıldıń oktyabr ayına kelip, iPhone nıń keń tarqalǵanlıǵı sebepli Apple dúnyadaǵı úshinshi eń iri mobil telefon jetkerip beriwshi boldı.<ref>{{Cite magazine |last=Chen |first=Brian |date=October 21, 2008 |title=Jobs: Apple Is Third Largest Handset Supplier |url=https://www.wired.com/epicenter/2008/10/with-iphone-app |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |access-date=March 23, 2014 |archive-date=November 11, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111111185853/http://www.wired.com/epicenter/2008/10/with-iphone-app/ |url-status=live}}</ref>
[[File:IPod classic in dock.jpg|thumb|Dok-stanciyaǵa qosılǵan iPod Classic; Apple basqa óndiriwshiler menen birge arnawlı «iPod ushın islengen» dok-stanciyaların islep shıǵarıw ústinde islesti.]]
2009-jıldıń 14-yanvarında Djobs ishki xabarda 2009-jıldıń iyun ayınıń aqırına shekem Apple kompaniyasınan altı aylıq medicinalıq demalıs alatuǵının hám bul waqıttı óz densawlıǵına itibar beriwge jumsaytuǵının járiyaladı. Elektron xatta Djobs: «Meniń jeke densawlıǵıma bolǵan qızıǵıwshılıq tek men hám meniń shańaraǵım ushın ǵana emes, sonday-aq Apple daǵı hár bir adam ushın da dıqqattı bóliwshi faktor bolıp qalmaqta» dep ayttı hám bul úzilis kompaniyaǵa «ájayıp ónimlerdi jetkiziwge itibar qaratıwǵa» múmkinshilik beretuǵının túsindirdi.<ref>{{Cite press release |title=Apple Media Advisory |date=January 14, 2009 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/14Apple-Media-Advisory |last1=Jobs |first1=Steve |access-date=March 23, 2014 |author-link1=Steve Jobs |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525091217/https://www.apple.com/newsroom/2009/01/14Apple-Media-Advisory/ |url-status=live}}</ref> Djobstıń joqlıǵına qaramastan, Apple recessiya dáwirinde bayramnan tıs eń jaqsı kvartalın (2009-jılǵı birinshi kvartal) jazıp aldı, tabısı 8.16 milliard dollar hám paydası 1.21 milliard dollardı quradı.<ref>{{Cite web |title=Apple Inc, Form 10-Q, Quarterly Report, Filing Date Apr 23, 2009 |url=http://edgar.secdatabase.com/2508/119312509085781/filing-main.htm |access-date=March 8, 2013 |publisher=secdatabase.com |archive-date=May 2, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130502065621/http://edgar.secdatabase.com/2508/119312509085781/filing-main.htm |url-status=live}}; {{Cite web |date=April 22, 2009 |title=Apple reports the best non-holiday quarter in its history |url=http://www.betanews.com/article/Apple-reports-the-best-nonholiday-quarter-in-its-history/1240433273 |access-date=November 22, 2010 |publisher=[[Betanews]] |archive-date=April 25, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090425074450/http://www.betanews.com/article/Apple-reports-the-best-nonholiday-quarter-in-its-history/1240433273 |url-status=live}}</ref>
Kóp jıllıq boljawlar hám bir neshe márte «aǵıwlar» haqqındaǵı gáp-sózlerden soń, Apple 2010-jıldıń 27-yanvarında iPad dep atalatuǵın úlken ekranlı, planshetke uqsas media qurılmanı kópshilikke usındı. iPad iPhone menen birdey sensorlı operaciyalıq sistemanı paydalandı hám barlıq iPhone qosımshaları iPad penen úylesimli boldı. Bul iPad-qa shıǵarılıw waqtında úlken qosımshalar katalogın berdi, degen menen onıń shıǵarılıwına shekem islep shıǵıw waqtı júdá az boldı. Sol jıldıń 3-aprelinde iPad AQSHta satıwǵa shıǵarıldı. Ol birinshi kúni 300,000 nan kóbirek, al birinshi hápteniń aqırına kelip 500,000 dana satıldı.<ref>{{Cite news |title=Apple iPad reaches 1 million sales faster than iPhone |language=en-US |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/article/us-apple-ipad/apple-ipad-reaches-1-million-sales-faster-than-iphone-idUSTRE64002T20100503 |access-date=September 10, 2018 |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110147/https://www.reuters.com/article/us-apple-ipad/apple-ipad-reaches-1-million-sales-faster-than-iphone-idUSTRE64002T20100503 |url-status=live}}</ref> 2010-jıldıń may ayında Appledıń bazar kapitalizaciyası 1989-jıldan berli birinshi márte básekilesi [[Microsoft|Microsofttan]] ozıp ketti.<ref>{{Cite news |date=May 27, 2010 |title=Apple passes Microsoft to be biggest tech company |work=[[BBC News]] |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/10168684.stm |url-status=live |access-date=May 29, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100529063247/http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/10168684.stm |archive-date=May 29, 2010}}</ref>
2010-jıldıń iyun ayında Apple [[IPhone 4|iPhone 4-ti]] shıǵardı,<ref>{{Cite press release |title=Apple Presents iPhone 4 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/06/07Apple-Presents-iPhone-4 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110903135840/http://www.apple.com/pr/library/2010/06/07Apple-Presents-iPhone-4.html |archive-date=September 3, 2011}}; {{Cite news |last=Beaumont |first=Claudine |date=June 24, 2010 |title=Apple iPhone 4: Full review |language=en-GB |work=[[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/7849655/Apple-iPhone-4-Full-review.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=September 10, 2018 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/7849655/Apple-iPhone-4-Full-review.html |archive-date=January 10, 2022 |issn=0307-1235}}{{cbignore}}</ref> ol FaceTime arqalı video qońırawlardı, kóp wazıypalıqtı hám telefonnıń antenna sisteması sıpatında ashıq turǵan tat baspaytuǵın polat ramkası bar jańa dizayndı usındı. Sol jıldıń keyinirek waqtında Apple jáne de iPod qatarın jańaladı, kóp sensorlı iPod Nano, FaceTime funkciyası bar iPod Touch hám aldıńǵı áwladlardıń basqarıw dóńgelegin qaytarǵan iPod Shuffle-dı tanıstırdı.<ref>{{Cite web |last=Topolsky |first=Joshua |author-link=Joshua Topolsky |date=September 7, 2010 |title=iPod touch review (2010) |url=https://www.engadget.com/2010/09/07/ipod-touch-review-2010 |access-date=March 23, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084759/https://www.engadget.com/2010/09/07/ipod-touch-review-2010/ |url-status=live}}; {{Cite press release |title=Apple Reinvents iPod nano With Multi-Touch Interface |date=September 1, 2010 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/09/01Apple-Reinvents-iPod-nano-With-Multi-Touch-Interface |access-date=November 11, 2010 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20101115202127/http://www.apple.com/pr/library/2010/09/01ipodnano.html |archive-date=November 15, 2010}}; {{Cite web |last=Bell |first=Donald |date=September 7, 2010 |title=Apple iPod Shuffle 2010 (2 GB) review |url=https://www.cnet.com/reviews/apple-ipod-shuffle-2010-2gb-review |access-date=April 4, 2019 |website=[[CNet]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404032559/https://www.cnet.com/reviews/apple-ipod-shuffle-2010-2gb-review/ |url-status=live}}</ref> Sonday-aq, ol filmler hám kórsetiwlerdi ijaraǵa alıwǵa múmkinshilik beretuǵın kishirek hám arzanıraq ekinshi áwlad Apple TV-nı da usındı.<ref name="yahoo1">{{Cite news |last1=Mintz |first1=Jessica |last2=Robertson |first2=Jordan |title=Apple unveils new TV box for renting movies, shows |work=[[Yahoo! News]] |publisher=[[Yahoo!]] |url=https://news.yahoo.com/s/ap/20100901/ap_on_hi_te/us_tec_apple |access-date=September 2, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100902211653/https://news.yahoo.com/s/ap/20100901/ap_on_hi_te/us_tec_apple |archive-date=September 2, 2010}}</ref>
2011-jıldıń 17-yanvarında Djobs Apple-dıń ishki jazbasında óziniń densawlıǵına kóbirek dıqqat awdarıw ushın belgisiz múddetke jáne bir medicinalıq demalıs alatuǵının járiyaladı. Bas operaciyalıq direktor Tim Kuk Apple-daǵı Djobstıń kúndelikli jumısların óz moynına aldı, biraq Djobs ele de «úlken strategiyalıq sheshimlerge qatnasatuǵın» edi.<ref name="JobsLeave2011">{{Cite news |date=January 17, 2011 |title=Apple boss Steve Jobs takes 'medical leave' |work=[[BBC News]] |url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-12205173 |url-status=live |access-date=January 17, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110119050439/http://www.bbc.co.uk/news/technology-12205173 |archive-date=January 19, 2011}}</ref> Apple dúnyadaǵı eń qunlı tutınıwshıǵa baǵdarlanǵan brendke aylandı.<ref>{{Cite web |last=Indvik |first=Lauren |date=May 9, 2011 |title=Apple Now World's Most Valuable Brand |url=http://mashable.com/2011/05/09/apple-google-brandz-study |access-date=October 7, 2011 |website=[[Mashable]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110200/https://mashable.com/2011/05/09/apple-google-brandz-study/ |url-status=live}}</ref> 2011-jıldıń iyun ayında Djobs kútilmegende saxnaǵa shıǵıp, muzıka, súwretler, fayllar hám programmalıq támiynat ushın onlayn saqlaw hám sinxronizaciyalaw xızmeti [[iCloud]]-tı tanıstırdı, ol Apple-dıń aldıńǵı kontentti sinxronizaciyalaw háreketi bolǵan [[MobileMe]]-niń ornın bastı.<ref>{{Cite news |last=Helft |first=Miguel |date=June 6, 2011 |title=Apple Unveils a 'Cloud' Music and Storage Service |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2011/06/07/technology/07apple.html |url-access=limited |access-date=June 7, 2011 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2011/06/07/technology/07apple.html |archive-date=January 1, 2022}}{{cbignore}}</ref> Bul Djobstıń qaytıs bolıwınan aldın qatnasqan aqırǵı ónim tanıstırıwı boldı.
2011-jıldıń 24-avgustında Djobs Apple-dıń bas direktorı lawazımınan ketti.<ref>{{Cite web |last=Primack |first=Doug |title=Fallen Apple: Steve Jobs resigns |url=http://finance.fortune.cnn.com/2011/08/24/fallen-apple-steve-jobs-resigns |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110926040400/http://finance.fortune.cnn.com/2011/08/24/fallen-apple-steve-jobs-resigns |archive-date=September 26, 2011 |access-date=August 24, 2011 |website=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]]}}</ref> Onıń ornına Kuk keldi, al Djobs Apple-dıń baslıǵı boldı. Sol waqıtta Apple-dıń baslıǵı joq edi<ref>{{Cite news |last1=Olivarez-Giles |first1=Nathan |last2=Suh Lauder |first2=Thomas |date=August 24, 2011 |title=What does Steve Jobs' chairman role mean for Apple? |work=Los Angeles Times |url=https://latimesblogs.latimes.com/technology/2011/08/steve-jobs-apple-chairman.html |access-date=April 11, 2020 |archive-date=April 11, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200411222157/https://latimesblogs.latimes.com/technology/2011/08/steve-jobs-apple-chairman.html |url-status=live}}</ref> hám onıń ornına eki birge basqarıwshı direktor - Andrea Yung hám Artur D. Levinson<ref>{{Cite news |last=Foresman |first=Chris |date=November 15, 2011 |title=Genentech's Levinson replaces Steve Jobs as Apple chairman |work=ars technica |url=https://arstechnica.com/gadgets/2011/11/genetechs-levinson-now-apple-chairman-disneys-iger-joins-the-board |access-date=April 11, 2020 |archive-date=April 11, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200411222157/https://arstechnica.com/gadgets/2011/11/genetechs-levinson-now-apple-chairman-disneys-iger-joins-the-board/ |url-status=live}}</ref> bar edi, olar Djobstıń qaytıs bolıwınan soń noyabr ayında Levinson direktorlar keńesiniń baslıǵı bolıp tayınlanǵanǵa shekem usı lawazımlarda qaldı.<ref>{{Cite web |date=August 25, 2011 |title=Meet Apple's Board of Directors |url=http://www.ethiopianreview.com/index/20113/?p=25598 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120928000035/http://www.ethiopianreview.com/index/20113/?p=25598 |archive-date=September 28, 2012 |access-date=October 7, 2011 |website=[[Ethiopian Review]]}}</ref>
=== 2011–házirgi kúnge shekem: Djobstan keyingi dáwir, Tim Kuk ===
2011-jıldıń 5-oktyabr kúni Stiv Djobs qaytıs boldı, bul Apple kompaniyası ushın bir dáwirdiń juwmaqlanǵanın bildirdi.<ref>{{Cite web |last=Griggs |first=Brandon |date=October 6, 2011 |title=Steve Jobs, Apple founder, dies |url=https://edition.cnn.com/2011/10/05/us/obit-steve-jobs/index.html |access-date=March 27, 2017 |publisher=[[CNN]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404121737/https://edition.cnn.com/2011/10/05/us/obit-steve-jobs/index.html |url-status=live}}; {{Cite web |first=Ken |last=Hess |title=October 5th, 2011. The day Apple died |url=https://www.zdnet.com/article/october-5th-2011-the-day-apple-died/ |website=[[ZDNet]] |date=October 5, 2011 |access-date=March 27, 2017 |archive-date=March 28, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170328105730/http://www.zdnet.com/article/october-5th-2011-the-day-apple-died/ |url-status=live}}</ref> Apple kompaniyasınıń keyingi úlken ónim járiyalawı 2012-jıldıń 19-yanvarında boldı. Sol kúni Nyu-York qalasında Apple kompaniyasınıń wákili Fil Shiller iOS ushın iBooks Textbooks hám Mac OS X ushın iBook Author programmalıq támiynatların tanıstırdı.<ref>{{Cite press release |title=Apple Reinvents Textbooks with iBooks 2 for iPad – New iBooks Author Lets Anyone Create Stunning iBooks Textbooks |date=January 19, 2012 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad |access-date=February 22, 2012 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525092914/https://www.apple.com/newsroom/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad/ |url-status=live}}</ref> «Stiv Djobs» atlı biografiyasında Djobs sabaqlıq kitaplar industriyası menen bilimlendiriw tarawın qayta dúziwdi qálegenin aytqan edi.<ref>{{Cite web |title=Steve Jobs' Plans to Disrupt the Textbook Industry. How Disruptive Were They? |url=https://www.insidehighered.com/blogs/hack-higher-education/steve-jobs-plans-disrupt-textbook-industry-how-disruptive-were-they |access-date=November 10, 2017 |website=Inside Higher Ed |first1=Audrey |last1=Watters |date=November 7, 2011 |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084144/https://www.insidehighered.com/blogs/hack-higher-education/steve-jobs-plans-disrupt-textbook-industry-how-disruptive-were-they |url-status=live}}</ref>
2011-jıldan 2012-jılǵa shekem Apple kompaniyası [[iPhone 4s]]<ref>{{Cite web |last=Ziegler |first=Chris |date=October 4, 2011 |title=iPhone 4S announced, available October 14th starting at $199 |url=https://www.theverge.com/apple/2011/10/4/2470139/iphone-4s-announced-available-october-14th-starting-at-199 |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.theverge.com/apple/2011/10/4/2470139/iphone-4s-announced-available-october-14th-starting-at-199 |url-status=live}}; {{Cite web |first=Ben |last=Parr |title=Apple Announces iPhone 4S |url=http://mashable.com/2011/10/04/apple-iphone-4s |website=[[Mashable]] |date=October 4, 2011 |access-date=March 23, 2017 |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324085238/http://mashable.com/2011/10/04/apple-iphone-4s/ |url-status=dead}}</ref> hám [[iPhone 5]],<ref>{{Cite web |last=Savov |first=Vlad |date=September 12, 2012 |title=Apple announces 4-inch iPhone 5 with LTE, Lightning connector, September 21st release date |url=https://www.theverge.com/2012/9/12/3316830/iphone-5-release-date-specs-features-price-announcement |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084145/https://www.theverge.com/2012/9/12/3316830/iphone-5-release-date-specs-features-price-announcement |url-status=live}}; {{Cite web |first=Anand Lal |last=Shimpi |title=Apple iPhone 5: Announced |url=http://www.anandtech.com/show/6280/apple-iphone-5-announced |website=[[AnandTech]] |publisher=[[Purch Group]] |date=September 12, 2012 |access-date=March 23, 2017 |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084149/https://www.anandtech.com/show/6280/apple-iphone-5-announced |url-status=live}}</ref> smartfonların shıǵardı. Bul smartfonlarda jaqsılanǵan kameralar, Siri atlı aqıllı programmalıq járdemshi hám [[iCloud]] arqalı bult texnologiyası menen sinxronlanǵan maǵlıwmatlar bar edi. Sonıń menen birge, Retina displeyli úshinshi hám tórtinshi áwlad iPad planshetleri<ref>{{Cite news |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304459804577281472610072322 |title=New iPad: a Million More Pixels Than HDTV |work=[[The Wall Street Journal]] |date=March 15, 2012 |access-date= March 15, 2012 |last=Mossberg |first=Walter |author-link= Walter Mossberg |url-access= subscription |archive-date= April 4, 2019 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304459804577281472610072322 |url-status= live}}; {{Cite web |last=Lowensohn |first=Josh |date=March 7, 2012 |title=Apple iPad live blog (Wednesday, March 7) |url=https://www.cnet.com/news/apple-ipad-live-blog-wednesday-march-7 |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324092526/https://www.cnet.com/news/apple-ipad-live-blog-wednesday-march-7/ |url-status=live}}</ref><ref name="Lightning strikes again" /> hám iPad-tıń 9.7 dyuymlik ekranına qaraǵanda 7.9 dyuymlik ekranı bar iPad Mini de shıǵarıldı.<ref name="mini" /> Bul ónimler úlken jetiskenlikke eristi. 2012-jıldıń 21-sentyabrinde shıǵarılǵan iPhone 5 eki millionnan aslam aldın ala buyırtpa menen Appledıń eń úlken iPhone shıǵarılıwı boldı.<ref>{{Cite web |last=Stein |first=Scott |date=October 5, 2012 |title=Apple iPhone 5 review |url=https://www.cnet.com/uk/products/apple-iphone-5/review |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324095535/https://www.cnet.com/uk/products/apple-iphone-5/review/ |url-status=live}}</ref> Al 2012-jıldıń 3-noyabrinde shıǵarılǵan iPad Mini hám tórtinshi áwlad iPad-lardıń úsh kún ishinde úsh million dana satılıwı da ayrıqsha tabıs boldı.<ref>{{Cite press release |title=Apple Sells Three Million iPads in Three Days |date=November 5, 2012 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2012/11/05Apple-Sells-Three-Million-iPads-in-Three-Days |access-date=February 22, 2013 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525092916/https://www.apple.com/newsroom/2012/11/05Apple-Sells-Three-Million-iPads-in-Three-Days/ |url-status=live}}</ref> Apple jáne de Retina displeyli úshinshi áwlad 13 dyuymlik MacBook Pro noutbugi menen jańa iMac hám Mac Mini kompyuterlerin de shıǵardı.<ref name="Lightning strikes again">{{Cite web |last=Wood |first=Molly |date=October 23, 2012 |title=The new 'new iPad': Lightning strikes again |url=https://www.cnet.com/news/the-new-new-ipad-lightning-strikes-again |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324092517/https://www.cnet.com/news/the-new-new-ipad-lightning-strikes-again/ |url-status=live}}</ref><ref name="mini">{{Cite news |last=Dudley-Nicholson |first=Jennifer |date=October 24, 2012 |title=Apple unveils new iPad Mini, updated iPad and new Macs |work=Herald Sun |url=http://www.heraldsun.com.au/technology/apple-prepares-to-reveal-ipad-mini/story-fn7celvh-1226501774885 |url-status=dead |access-date=November 11, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130217023327/http://www.heraldsun.com.au/technology/apple-prepares-to-reveal-ipad-mini/story-fn7celvh-1226501774885 |archive-date=February 17, 2013}}</ref><ref>{{Cite web |last=Brown |first=Rich |date=November 11, 2013 |title=Apple Mac Mini with Fusion Drive review |url=https://www.cnet.com/products/apple-mac-mini/review |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324085503/https://www.cnet.com/products/apple-mac-mini/review/ |url-status=live}}</ref>
2012-jıldıń 20-avgustında Apple kompaniyasınıń akciya bahasınıń kóteriliwi nátiyjesinde kompaniyanıń bazar kapitalizaciyası sol waqıttaǵı rekord bolǵan 624 milliard dollarǵa jetti. Bul [[Microsoft]] kompaniyası 1999-jılı ornatqan, inflyaciyaǵa dúzetiw kirgizilmegen bazar kapitalizaciyası rekordın jeńdi.<ref>{{Cite news |last=Svensson |first=Peter |title=Apple Sets Record for Company Value at $624B |agency=[[Associated Press]] |url=http://hosted.ap.org/dynamic/stories/U/US_TEC_APPLE_BIGGEST_COMPANY?SITE=AP&SECTION=HOME&TEMPLATE=DEFAULT |url-status=dead |access-date=August 20, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120822164535/http://hosted.ap.org/dynamic/stories/U/US_TEC_APPLE_BIGGEST_COMPANY?SITE=AP&SECTION=HOME&TEMPLATE=DEFAULT |archive-date=August 22, 2012}}</ref> 2012-jıldıń 24-avgustında AQSH sud tóreshisi Samsung kompaniyasınıń Apple kompaniyasına intellektual múlk shaǵımı boyınsha 1.05 milliard dollar (665 million funt sterling) zıyan kompensaciya tólewi kerekligin qarar etti.<ref>{{Cite news |date=August 25, 2012 |title=Apple awarded $1bn in damages from Samsung in US court |work=[[BBC News]] |url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-19377261 |access-date=August 25, 2012 |archive-date=April 5, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190405222055/https://www.bbc.co.uk/news/technology-19377261 |url-status=live}}</ref> Samsung bul qararǵa qarsı shaǵım berdi, nátiyjede zıyan kompensaciyası 450 million dollarǵa kemeytildi<ref name="FOSS Patents">{{Cite web |title=Judge strikes $450 million from $1 billion damages award in Apple v. Samsung: second trial needed |url=http://www.fosspatents.com/2013/03/judge-strikes-450-million-from-1.html |access-date=March 1, 2013 |publisher=FOSS Patents |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/http://www.fosspatents.com/2013/03/judge-strikes-450-million-from-1.html |url-status=live}}</ref> hám Samsungtıń jańa sud processi ótkeriw talabı qabıl etildi.<ref name="FOSS Patents" /> 2012-jıldıń 10-noyabrinde Apple kompaniyası HTC kompaniyası menen global kelisimge kelgenin tastıyıqladı. Bul kelisim eki kompaniya arasındaǵı barlıq sóz etilip atırǵan sud shaǵımların jawıp, házirgi hám keleshektegi patentler boyınsha on jıllıq licenziya kelisimin dúzdi.<ref>{{Cite press release |title=HTC and Apple Settle Patent Dispute |date=November 10, 2012 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2012/11/11HTC-and-Apple-Settle-Patent-Dispute |access-date=February 22, 2013 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525092921/https://www.apple.com/newsroom/2012/11/11HTC-and-Apple-Settle-Patent-Dispute/ |url-status=live}}</ref> Boljawlarǵa qaraǵanda, Apple bul HTC menen dúzilgen kelisimnen jılına 280 million AQSH dolları tabıs tabadı dep kútilmekte.<ref>{{Cite web |last=Reisinger |first=Don |date=November 12, 2012 |title=Apple predicted to generate up to $280 million a year in HTC deal |url=https://www.cnet.com/news/apple-predicted-to-generate-up-to-280-million-a-year-in-htc-deal |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324173724/https://www.cnet.com/news/apple-predicted-to-generate-up-to-280-million-a-year-in-htc-deal/ |url-status=live}}</ref>
2014-jıldıń may ayında Apple kompaniyası Dr. Dre hám Djimmi Ayovin-niń audio kompaniyası Beats Electronicsti - «Beats by Dr. Dre» qulaqlıq hám dinamik ónimleri qatarın islep shıǵarıwshı hám Beats Music muzıka aǵımlı xızmetin basqarıwshı kompaniyanı - 3 milliard AQSH dollarına satıp alıw niyetin tastıyıqladı. Sonday-aq, olardıń ónimlerin Appledıń usaqlap satıw dúkanları hám qayta satıwshıları arqalı satıw jobalandı. Ayovinniń pikirinshe, Beats bárqulla Apple menen «birge bolıwı» kerek edi, óytkeni kompaniya ózin Appledıń «mádeniyat penen texnologiyanı biriktiriwdegi teńsiz qábiletine» qarap úlgi alǵan edi. Bul satıp alıw Apple tariyxındaǵı eń úlken satıp alıw boldı.<ref>{{Cite web |last=Steele |first=Billy |date=May 28, 2014 |title=Apple acquires Beats Electronics for $3 billion |url=https://www.engadget.com/2014/05/28/apple-acquires-beats-electronics-for-3-billion |access-date=March 23, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084801/https://www.engadget.com/2014/05/28/apple-acquires-beats-electronics-for-3-billion/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Welch |first=Chris |date=May 28, 2014 |title=Apple confirms it's buying Beats for $3 billion |url=https://www.theverge.com/2014/5/28/5700530/apple-confirms-beats-acquisition |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=May 29, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140529051629/http://www.theverge.com/2014/5/28/5700530/apple-confirms-beats-acquisition |url-status=live}}</ref>
[[File:Apple Watch でチェックインしました! 2015 (17187691969).jpg|thumb|Birinshi áwlad Apple Watch (2015)]]
2014-jıldıń 9-sentyabrinde ótkerilgen baspasóz ilajında Apple kompaniyası Apple Watch dep atalǵan aqıllı saattı tanıstırdı.<ref name="verge-watchannounce">{{Cite web |date=September 9, 2014 |title=Apple Watch announced: available for $349 early next year |url=https://www.theverge.com/2014/9/9/6125873/apple-watch-smartwatch-announced |access-date=July 15, 2015 |website=[[The Verge]] |archive-date=September 9, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140909183047/http://www.theverge.com/2014/9/9/6125873/apple-watch-smartwatch-announced |url-status=live}}; {{Cite web |date=September 9, 2014 |title=The Apple Watch is poised to dominate the market for digital fitness trackers |url=https://www.theverge.com/2014/9/9/6127839/apple-watch-healthkit-digital-health-fitness |access-date=July 15, 2015 |website=[[The Verge]] |archive-date=May 25, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220525110122/https://www.theverge.com/2014/9/9/6127839/apple-watch-healthkit-digital-health-fitness |url-status=live}}</ref> Dáslep, Apple bul qurılmanı sán buyımı<ref name="wp-fashion">{{Cite news |title=Apple Watch is competing as a fashion accessory, and that's a risky move |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/blogs/innovations/wp/2015/03/05/apple-watch-is-competing-as-a-fashion-accessory-and-thats-a-risky-move |access-date=July 15, 2015 |archive-date=July 16, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150716123229/http://www.washingtonpost.com/blogs/innovations/wp/2015/03/05/apple-watch-is-competing-as-a-fashion-accessory-and-thats-a-risky-move |url-status=live}}</ref> hám iPhoneǵa qosımsha sıpatında bazarǵa shıǵardı. Bul arqalı adamlardıń smartfonlarına qaraw jiyiligin azaytıw itibarǵa alınǵan edi.<ref name="wired.com">{{Cite magazine |title=iPhone Killer: The Secret History of the Apple Watch |url=https://www.wired.com/2015/04/the-apple-watch |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |access-date=January 31, 2022 |archive-date=June 18, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220618223947/https://www.wired.com/2015/04/the-apple-watch |url-status=live}}</ref> Waqıttıń ótiwi menen, kompaniya arnawlı fizikalıq aktivlik trekerleri menen básekilesiw maqsetinde saatta densawlıq hám fitneske baǵdarlanǵan funkciyalardı islep shıǵarıwǵa kóbirek itibar qarattı. 2016-jıldıń yanvar ayında Apple dúnya júzi boyınsha bir milliardtan aslam Apple qurılmasınıń belsendi qollanılıp atırǵanın járiyaladı.<ref>{{Cite web |last=Statt |first=Nick |date=January 26, 2016 |title=1 billion Apple devices are in active use around the world |url=https://www.theverge.com/2016/1/26/10835748/apple-devices-active-1-billion-iphone-ipad-ios |access-date=May 24, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084144/https://www.theverge.com/2016/1/26/10835748/apple-devices-active-1-billion-iphone-ipad-ios |url-status=live}}; {{Cite news |last=Rossignol |first=Joe |date=January 26, 2016 |title=Apple Now Has Over 1 Billion Active Devices Worldwide |work=[[MacRumors]] |url=https://www.macrumors.com/2016/01/26/apple-1-billion-active-device-installed-base |access-date=May 24, 2017 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525083819/https://www.macrumors.com/2016/01/26/apple-1-billion-active-device-installed-base/ |url-status=live}}</ref>
2016-jıldıń 6-iyunında Fortune jurnalı óziniń kompaniyalardı tabısqa erisiw boyınsha reytingke kirgizgen Fortune 500 dizimin járiyaladı. 2015-jıldıń fiskal jılı nátiyjeleri boyınsha Apple texnologiya kompaniyaları arasında birinshi orındı iyeledi.<ref name="Top Tech Company">{{Cite web |last=McBride |first=Sarah |date=June 6, 2016 |title=Apple leads Tech Industry in Fortune 500 |url=https://www.yahoo.com/tech/apple-top-tech-company-fortune-132100720.html |access-date=June 6, 2016 |website=[[Yahoo Tech]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081107/https://www.yahoo.com/tech/apple-top-tech-company-fortune-132100720.html |url-status=live}}</ref> Ulıwma esapta ol 233 milliard AQSH dolları tabısı menen úshinshi orındı iyeledi.<ref name="Top Tech Company" /> Bul aldıńǵı jılǵı dizimdegiden eki orın joqarılaǵanın kórsetedi.<ref name="Top Tech Company" />
2017-jıldıń iyun ayında Apple HomePod dep atalǵan óziniń aqıllı dinamigin járiyaladı. Bul ónim Sonos, Google Home hám Amazon Echo menen básekilesiwge baǵdarlanǵan edi.<ref>{{Cite news |last=Gartenberg |first=Chaim |date=June 5, 2017 |title=Apple announces HomePod speaker to take on Sonos |work=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |url=https://www.theverge.com/2017/6/5/15732144/apple-homepod-speaker-announced-siri-price-release-date-wwdc-2017 |access-date=December 14, 2017 |archive-date=June 5, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170605203335/https://www.theverge.com/2017/6/5/15732144/apple-homepod-speaker-announced-siri-price-release-date-wwdc-2017 |url-status=live}}</ref> Sol jıldıń aqırına kelip TechCrunch basılımı Apple kompaniyasınıń Shazam kompaniyasın satıp alıp atırǵanı haqqında xabar berdi. Shazam óz ónimlerin [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] konferenciyasında tanıstırǵan hám muzıka, televidenie, kino hám reklama tanıw texnologiyalarına qánigelesken kompaniya edi.<ref>{{Cite news |last1=Lunden |first1=Ingrid |last2=Roof |first2=Katie |date=December 8, 2017 |title=Sources: Apple is acquiring music recognition app Shazam |work=[[TechCrunch]] |publisher=[[Oath Inc.]] |url=https://techcrunch.com/2017/12/08/sources-apple-is-acquiring-music-recognition-app-shazam |access-date=December 14, 2017 |archive-date=December 14, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214023447/https://techcrunch.com/2017/12/08/sources-apple-is-acquiring-music-recognition-app-shazam/ |url-status=live}}</ref> Bir neshe kúnnen soń bul satıp alıw tastıyıqlandı. Xabarlarǵa qaraǵanda, Apple bul kompaniyanı shama menen 400 million AQSH dollarına satıp alǵan. Media xabarlarında bul satıp alıwdıń Apple Music aǵımlı xızmetin kúsheytiw ushın maǵlıwmatlar hám qurallardı alıwǵa baǵdarlanǵan basqısh ekenligi aytıldı.<ref>{{Cite web |last=Singleton |first=Micah |date=December 11, 2017 |title=Apple confirms it has acquired Shazam |url=https://www.theverge.com/2017/12/11/16761984/apple-shazam-acquisition |access-date=December 14, 2017 |website=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.theverge.com/2017/12/11/16761984/apple-shazam-acquisition |url-status=live}}</ref> Bul satıp alıw 2018-jıldıń sentyabr ayında Evropa Awqamı tárepinen maqullandı.<ref>{{Cite news |date=September 6, 2018 |title=EU clears Apple's purchase of song-recognition app Shazam |work=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2018/09/06/the-associated-press-eu-clears-apples-purchase-of-song-recognition-app-shazam.html |url-status=dead |access-date=September 7, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180907144731/https://www.cnbc.com/2018/09/06/the-associated-press-eu-clears-apples-purchase-of-song-recognition-app-shazam.html |archive-date=September 7, 2018}}; {{Cite news |last=Welch |first=Chris |date=September 24, 2018 |title=Apple completes Shazam acquisition, will make app ad-free for everyone |work=[[The Verge]] |url=https://www.theverge.com/2018/9/24/17896350/apple-shazam-app-acquisition-complete-free |access-date=September 24, 2018 |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.theverge.com/2018/9/24/17896350/apple-shazam-app-acquisition-complete-free |url-status=live}}</ref>
2017-jıldıń iyun ayında Apple kompaniyası Djeymi Erlixt hám Zak Van Amburgtı jańadan dúzilgen dúnyajúzlik video bólimin basqarıwǵa tayınladı. 2017-jıldıń noyabrinde Apple óziniń túpnusqa scenariyli baǵdarlamalarǵa tarmaqlanıp atırǵanın járiyaladı: Djennifer Eniston hám Riz Uizerspun baslı rollerde oynaytuǵın drama serialı hám Stiven Spilberg penen birge Amazing Stories antologiya serialın qayta islew.<ref>{{Cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=November 8, 2017 |title=Apple Gives Reese Witherspoon-Jennifer Aniston Morning Show Series 2-Season Order, Confirms 'Amazing Stories' Reboot |url=https://deadline.com/2017/11/apple-reese-witherspoon-jennifer-aniston-morning-show-series-2-season-order-amazing-stories-reboot-1202204293 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=January 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190120044428/https://deadline.com/2017/11/apple-reese-witherspoon-jennifer-aniston-morning-show-series-2-season-order-amazing-stories-reboot-1202204293/ |url-status=dead}}</ref> 2018-jıldıń iyunında Apple Amerika Jazıwshılar gildiyasınıń minimal tiykarǵı kelisimine hám Opra Uinfri menen kóp jıllıq kontent boyınsha birge islesiw kelisimine qol qoydı.<ref>{{Cite web |last=Robb |first=David |date=June 7, 2018 |title=Apple Signs WGA Contract As It Ramps Up Scripted Shows |url=https://deadline.com/2018/06/apple-signs-wga-contract-as-it-ramps-up-scripted-shows-1202405862 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091242/https://deadline.com/2018/06/apple-signs-wga-contract-as-it-ramps-up-scripted-shows-1202405862/ |url-status=dead}}; {{Cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=June 15, 2018 |title=Oprah Winfrey Partners With Apple For Original Content |url=https://deadline.com/2018/06/oprah-winfrey-content-partnership-apple-for-original-programming-1202411370 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=March 26, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326025016/https://deadline.com/2018/06/oprah-winfrey-content-partnership-apple-for-original-programming-1202411370/ |url-status=dead}}</ref> Túpnusqa seriallar ushın qosımsha birge islesiwler Sesame Workshop hám DHX Media hám onıń sıńar kompaniyası Peanuts Worldwide, sonday-aq túpnusqa filmler jaratıw ushın A24 penen birge islesiwdi óz ishine aladı.<ref>{{Cite web |last1=Andreeva |first1=Nellie |last2=Petski |first2=Denise |date=June 20, 2018 |title=Apple Teams With Sesame Workshop On Children's Programming Slate |url=https://deadline.com/2018/06/apple-sesame-workshop-childrens-programming-slate-live-action-animated-series-1202414268 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327090610/https://deadline.com/2018/06/apple-sesame-workshop-childrens-programming-slate-live-action-animated-series-1202414268/ |url-status=dead}}; {{Cite web |last1=Andreeva |first1=Nellie |last2=Petski |first2=Denise |date=December 14, 2018 |title=Apple Makes 'Peanuts' Deal; DHX Media To Produce New Series, Specials & Shorts With Classic Characters For Streamer |url=https://deadline.com/2018/12/apple-makes-peanuts-deal-dhx-media-to-produce-new-series-specials-shorts-with-classic-characters-for-streamer-1202520215 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=February 1, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190201080858/https://deadline.com/2018/12/apple-makes-peanuts-deal-dhx-media-to-produce-new-series-specials-shorts-with-classic-characters-for-streamer-1202520215/ |url-status=dead}}; {{Cite web |last1=Hipes |first1=Patrick |last2=Andreeva |first2=Nellie |date=November 15, 2018 |title=Apple Inks Deal With A24 For Multiple Films As Part Of Push Into Movies |url=https://deadline.com/2018/11/apple-original-movies-a24-slate-deal-1202502828 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=November 17, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181117104937/https://deadline.com/2018/11/apple-original-movies-a24-slate-deal-1202502828/ |url-status=dead}}</ref>
2017-jıldıń sentyabrindegi Apple arnawlı ilajında AirPower sımsız zaryadlaw qurılması iPhone X, iPhone 8 hám Watch Series 3 penen birge járiyalandı. AirPower bir waqıtta bir neshe qurılmanı sımsız zaryadlaw ushın arnalǵan edi. Dáslep 2018-jıldıń basında shıǵarılıwı kerek bolsa da, AirPower 2019-jıldıń martında biykar etildi, bul Kuktıń basshılıǵındaǵı birinshi qurılma biykar etiliwi boldı.<ref>{{Cite news |last=Gurman |first=Mark |author-link=Mark Gurman (journalist) |date=March 29, 2019 |title=Apple Cancels Plan for AirPower Wireless Charger |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-03-29/apple-cancels-anticipated-airpower-wireless-charging-accessory |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805050713/https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-03-29/apple-cancels-anticipated-airpower-wireless-charging-accessory |archive-date=August 5, 2021 |access-date=August 25, 2022 |work=Bloomberg.com}}; {{Cite web |last=Panzarino |first=Matthew |date=March 29, 2019 |title=Apple cancels AirPower product, citing inability to meet its high standards for hardware |url=https://techcrunch.com/2019/03/29/apple-cancels-airpower-product-citing-inability-to-meet-its-high-standards-for-hardware/ |access-date=August 25, 2022 |website=TechCrunch |archive-date=March 29, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190329231507/https://techcrunch.com/2019/03/29/apple-cancels-airpower-product-citing-inability-to-meet-its-high-standards-for-hardware/ |url-status=live}}; {{Cite magazine |last=Goode |first=Lauren |date=March 29, 2019 |title=RIP AirPower: Apple Kills Its Elusive Wireless Charging Pad |url=https://www.wired.com/story/apple-kills-airpower |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220825111224/https://www.wired.com/story/apple-kills-airpower/ |archive-date=August 25, 2022 |magazine=Wired |issn=1059-1028 |accessdate=August 25, 2022}}</ref> 2020-jıldıń 19-avgustında Apple akciyalarınıń bahası qısqa waqıtqa 467,77 dollardan asıp ketti, bul onı bazar kapitalizaciyası 2 trillion AQSH dollarına jetken birinshi AQSH kompaniyasına aylandırdı.<ref>{{Cite web |last=Bursztynsky |first=Jessica |date=August 19, 2020 |title=Apple becomes first U.S. company to reach a $2 trillion market cap |url=https://www.cnbc.com/2020/08/19/apple-reaches-2-trillion-market-cap.html |access-date=August 19, 2020 |website=CNBC |language=en |archive-date=July 21, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220721003235/https://www.cnbc.com/2020/08/19/apple-reaches-2-trillion-market-cap.html |url-status=live}}</ref>
[[File:Macbook Air M1 Silver PNG.png|thumb|left|MacBook Air M1 (2020), Apple kompaniyasınıń Intel x86 processorınan ARM processorlarına ótiwinen keyingi birinshi noutbuk kompyuteri]]
2020-jıldıń 22-iyunında óziniń jıllıq WWDC bayanatında Apple Intel processorlarınan bas tartıp, Mac kompyuterleriniń kompaniya tárepinen islep shıǵılǵan processorlarǵa ótetuǵının járiyaladı.<ref>{{Cite news |last=Warren |first=Tom |date=June 22, 2020 |title=Apple announces it will switch to its own processors for future Macs |work=[[The Verge]] |url=https://www.theverge.com/2020/6/22/21295475/apple-mac-processors-arm-silicon-chips-wwdc-2020 |access-date=June 22, 2020 |archive-date=June 22, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200622192505/https://www.theverge.com/2020/6/22/21295475/apple-mac-processors-arm-silicon-chips-wwdc-2020 |url-status=live}}</ref> Bul járiyalaw taraw analitikleri tárepinen kútilgen edi hám Apple processorları menen úskenelengen Mac kompyuterleriniń házirgi Intelge tiykarlanǵan modellerge salıstırǵanda úlken ónimdarlıq artımshılıqlarına iye bolatuǵını atap ótildi.<ref>{{Cite news |last=Haselton |first=Todd |date=June 22, 2020 |title=Apple will stop using Intel chips in all Macs by 2021, top analyst says |work=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2020/06/22/new-macbook-pro-and-imac-coming-with-arm-chips-instead-of-intel---kuo.html |access-date=June 22, 2020 |archive-date=June 1, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220601092329/https://www.cnbc.com/2020/06/22/new-macbook-pro-and-imac-coming-with-arm-chips-instead-of-intel---kuo.html |url-status=live}}</ref> 2020-jıldıń 10-noyabrinde MacBook Air, MacBook Pro hám Mac Mini Apple tárepinen joybarlanǵan processor - Apple M1 menen jumıs isleytuǵın birinshi Mac kompyuterleri boldı.<ref>{{Cite web |date=November 2, 2020 |title=Apple announces 'One More Thing' event for November 10th |url=https://www.theverge.com/2020/11/2/21546136/apple-event-date-time-november-10th-one-more-thing-arm-mac-silicon |access-date=November 2, 2020 |website=The Verge |archive-date=June 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220602162103/https://www.theverge.com/2020/11/2/21546136/apple-event-date-time-november-10th-one-more-thing-arm-mac-silicon |url-status=live}}</ref>
2022-jıldıń aprel ayında Samsung Electro-Mechanics kompaniyasınıń LG Innotek ornına Apple kompaniyasınıń M2 chipin islep shıǵıwda birge islesetuǵını haqqında xabar berildi.<ref>{{Cite web |last=McDaniel |first=Allison |date=April 21, 2022 |title=Apple's M2 chip nears as Samsung beats LG as processor packaging partner |url=https://9to5mac.com/2022/04/21/apple-m2-chip-samsung |access-date=April 27, 2022 |website=9to5Mac |language=en-US |archive-date=April 22, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422080359/https://9to5mac.com/2022/04/21/apple-m2-chip-samsung/ |url-status=live}}</ref> Baǵdarlamashı jazbaları tórt túrli M2 chipi menen keminde toǵız Mac modeli sınalıp atırǵanın kórsetti.<ref>{{Cite news |date=April 14, 2022 |title=Apple tests several new Macs with next-generation M2 chips – Bloomberg News |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/apple-tests-several-new-macs-with-next-generation-m2-chips-bloomberg-news-2022-04-14 |access-date=April 27, 2022 |archive-date=April 27, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427123652/https://www.reuters.com/technology/apple-tests-several-new-macs-with-next-generation-m2-chips-bloomberg-news-2022-04-14/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Clark |first=Mitchell |date=April 14, 2022 |title=Apple's M2 chips and the computers they'll power detailed in new leak |url=https://www.theverge.com/2022/4/14/23026073/apple-m2-silicon-macbook-air-pro-mac-mini-rumors |access-date=April 27, 2022 |website=The Verge |language=en |archive-date=June 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220602195315/https://www.theverge.com/2022/4/14/23026073/apple-m2-silicon-macbook-air-pro-mac-mini-rumors |url-status=live}}</ref>
The Wall Street Journal basılımınıń xabar beriwinshe, Apple kompaniyasınıń óz chiplerin islep shıǵıw boyınsha háreketleri oǵan COVID-19 pandemiyası dáwirinde payda bolǵan yarım ótkizgishler jetispewshiligi menen jaqsıraq gúresiwge járdem berdi, bul bolsa 2020 hám 2021-jıllarda M1 tiykarındaǵı Mac kompyuterleriniń satılıwınıń anaǵurlım ósiwi menen paydanıń artıwına alıp keldi. Bul jáne de Tesla, Amazon hám [[Meta Platforms]] sıyaqlı kompaniyalardı usınday joldan barıwǵa ruwxlandırdı.<ref>{{Cite news |last=Higgins |first=Tim |date=April 16, 2022 |title=The Chips That Rebooted the Mac |language=en-US |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/the-chips-that-rebooted-the-mac-11650081649 |access-date=April 27, 2022 |issn=0099-9660 |archive-date=July 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220729031056/https://www.wsj.com/articles/the-chips-that-rebooted-the-mac-11650081649 |url-status=live}}</ref>
2022-jıldıń aprel ayında Apple AQSHtaǵı hár bir adamǵa ońlaw qollanbaların kóriw hám ayırım jańa iPhone modelleri ushın almastırıw bóleklerin buyırtpa beriw imkaniyatın beretuǵın onlayn dúkan ashtı, biraq bul usıl menen rásmiy ońlaw arasındaǵı baha ayırmashılıǵı minimal boladı dep kútilmekte.<ref>{{Cite news |last=Brown |first=Dalvin |date=April 27, 2022 |title=Apple Opens Self-Repair Store With $300 iPhone Screens, 19-Cent Screws |url=https://www.wsj.com/articles/apple-opens-self-repair-store-with-300-iphone-screens-19-cent-screws-11651031828 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220801153719/https://www.wsj.com/articles/apple-opens-self-repair-store-with-300-iphone-screens-19-cent-screws-11651031828 |archive-date=August 1, 2022 |access-date=April 27, 2022 |work=[[The Wall Street Journal]] |language=en-US |issn=0099-9660}}; {{Cite web |last=Feiner |first=Lauren |date=April 27, 2022 |title=Apple now lets you buy parts so you can fix your iPhone yourself |url=https://www.cnbc.com/2022/04/27/apple-now-lets-you-buy-iphone-parts-so-you-can-fix-it-yourself.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220625155230/https://www.cnbc.com/2022/04/27/apple-now-lets-you-buy-iphone-parts-so-you-can-fix-it-yourself.html |archive-date=June 25, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=CNBC |language=en}}; {{Cite web |last=Porter |first=Jon |date=April 27, 2022 |title=Apple's DIY repair service is now available in the US |url=https://www.theverge.com/2022/4/27/23044301/apple-iphone-diy-repair-self-service-program-spare-parts-12-13 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220629180938/https://www.theverge.com/2022/4/27/23044301/apple-iphone-diy-repair-self-service-program-spare-parts-12-13 |archive-date=June 29, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=The Verge |language=en}}; {{Cite web |date=April 27, 2022 |title=Apple's Self Service Repair program is now open to iPhone owners in the US |url=https://www.engadget.com/apple-self-service-repair-release-date-122332505.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220802150900/https://www.engadget.com/apple-self-service-repair-release-date-122332505.html |archive-date=August 2, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=Engadget |language=en-US}}; {{Cite web |date=April 27, 2022 |title=Apple opens Self Service Repair to US iPhone users |url=https://techcrunch.com/2022/04/27/apple-opens-self-service-repair-to-us-iphone-users/ |access-date=April 27, 2022 |website=TechCrunch |language=en-US |archive-date=April 27, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427120236/https://techcrunch.com/2022/04/27/apple-opens-self-service-repair-to-us-iphone-users/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Sherr |first=Ian |title=Apple Launches Do-It-Yourself Repairs For iPhone 13, iPhone 12 and iPhone SE |url=https://www.cnet.com/tech/mobile/apple-launches-do-it-yourself-repairs-for-iphone-13-iphone-12-and-iphone-se |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427120621/https://www.cnet.com/tech/mobile/apple-launches-do-it-yourself-repairs-for-iphone-13-iphone-12-and-iphone-se/ |archive-date=April 27, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=CNET |language=en}}; {{Cite web |title=Apple's Self-Service Repair Store Finally Launches |url=https://www.pcmag.com/news/apples-self-service-repair-store-finally-launches |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613180932/https://www.pcmag.com/news/apples-self-service-repair-store-finally-launches |archive-date=June 13, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=PCMAG |date=April 27, 2022 |language=en}}</ref>
2022-jıldıń may ayında birinshi ret 2017-jılı aytılǵan, virtual hám tolıqtırılǵan reallıq garnituraları ushın arnalǵan operaciyalıq sistema - RealityOS ushın sawda belgisi tapsırıldı. Bloomberg basılımınıń maǵlıwmatına sáykes, garnitura 2023-jılı shıǵıwı múmkin.<ref>{{Cite web |last=Porter |first=Jon |date=May 30, 2022 |title=Apple's RealityOS for rumored headset appears in trademark application |url=https://www.theverge.com/2022/5/30/23147213/realityos-os-ros-trademark-apple-virtual-augmented-reality-headset |access-date=May 30, 2022 |website=The Verge |archive-date=July 8, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220708040805/https://www.theverge.com/2022/5/30/23147213/realityos-os-ros-trademark-apple-virtual-augmented-reality-headset |url-status=live}}; {{Cite web |last1=Gurman |first1=Mark |author-link1=Mark Gurman (journalist) |last2=Mochizuki |first2=Takashi |last3=Wu |first3=Debby |date=January 14, 2022 |title=Apple's New VR/AR Headset Risks Being Delayed Until 2023 |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-01-14/apple-s-hotly-anticipated-headset-risks-being-delayed-until-2023?sref=ExbtjcSG |access-date=May 30, 2022 |website=Bloomberg |archive-date=April 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220419120240/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-01-14/apple-s-hotly-anticipated-headset-risks-being-delayed-until-2023?sref=ExbtjcSG |url-status=live}}</ref> Qosımsha insayderlik esabatlarda qurılmanıń tólemdi tastıyıqlaw hám akkauntlarǵa kiriw ushın kózdiń nurın skanerlewdi paydalanatuǵını aytıladı.<ref>{{cite web |last1=Fingas |first1=Jon |title=Apple's mixed reality headset reportedly uses iris scanning for payments and sign-ins |url=https://www.engadget.com/apple-mixed-reality-headset-iris-scanning-153036223.html |website=Engadget |date=October 14, 2022 |access-date=October 19, 2022 |archive-date=October 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019194454/https://www.engadget.com/apple-mixed-reality-headset-iris-scanning-153036223.html |url-status=live}}</ref>
2022-jıldıń 18-iyunında Merilend shtatınıń Tauson qalasındaǵı Apple Store dúkanı AQSHtaǵı birinshi kásiplik awqam dúkanına aylandı, jumısshılar Xalıqaralıq mashina qurawshılar hám aerokosmos jumısshıları birlespesine qosılıw ushın dawıs berdi.<ref>{{Cite news |last1=Lerman |first1=Rachel |last2=Gregg |first2=Aaron |last3=Somasundaram |first3=Praveena |date=June 19, 2022 |title=Apple Store workers approve union, the first in the U.S. |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/technology/2022/06/18/apple-union-vote |access-date=June 19, 2022 |archive-date=June 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220619003224/https://www.washingtonpost.com/technology/2022/06/18/apple-union-vote/ |url-status=live}}</ref>
2022-jıldıń 7-iyulında Apple aldıńǵı Pegasus ashılıwlarına juwap retinde macOS 13 hám iOS 16 ǵa Lockdown Mode rejimin qostı; bul rejim joqarı qáwipli paydalanıwshılar ushın maqsetli nol kúnlik zıyanlı programmalıq támiynatlarǵa qarsı qáwipsizlik qorǵanıwın kúsheytedi.<ref>{{Cite news |date=July 6, 2022 |title=Apple launches Lockdown Mode to block spyware attacks on at-risk users |publisher=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/technology-62069255 |access-date=July 7, 2022 |archive-date=July 28, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220728005310/https://www.bbc.com/news/technology-62069255 |url-status=live}}</ref>
Apple 2023-jıldıń mart ayında Apple Wallet paydalanıwshıları ushın 'Apple Pay Later' dep atalǵan házir satıp alıp, keyin tólew xızmetin iske qostı. Baǵdarlama paydalanıwshılarǵa onlayn yamasa qosımsha ishindegi satıp alıwlar ushın 50 dollardan 1000 dollarǵa shekem qarız alıwǵa hám olardı altı hápte dawamında tórt bólekke bólip, procentsiz hám qosımsha tólemsiz qaytarıw imkaniyatın beredi.<ref>{{cite news |last1=Hunter |first1=Tatum |last2=Velazco |first2=Chris |date=March 28, 2023 |title=Now you can 'buy now, pay later' with Apple Wallet |url=https://www.washingtonpost.com/technology/2023/03/28/apple-buy-now-pay-later/ |newspaper=The Washington Post |access-date=March 29, 2023 |archive-date=March 29, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230329102346/https://www.washingtonpost.com/technology/2023/03/28/apple-buy-now-pay-later/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |last=De Avila |first=Joseph |date=March 28, 2023 |title=Apple Rolls Out Buy Now, Pay Later Plan |url=https://www.wsj.com/articles/apple-rolls-out-buy-now-pay-later-plan-640ae583 |newspaper=The Wall Street Journal |access-date=March 29, 2023 |archive-date=March 29, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230329053013/https://www.wsj.com/articles/apple-rolls-out-buy-now-pay-later-plan-640ae583 |url-status=live}}</ref>
2023-jıldıń noyabr ayında Apple AQSH Ádillik ministrliginiń Apple kompaniyasın jumısqa alıwda AQSH puqaralarına qarsı kemsitiw boldı degen isinde 25 million dollarlıq kelisimge keldi. Apple onlayn járiyalanbaǵan hám qaǵaz túrinde ótinish beriwdi talap etetuǵın jumıs orınların dúzdi, sol waqıtta usı jumıs orınların PERM baǵdarlaması boyınsha shet ellik jumısshılarǵa járiyaladı.<ref>{{cite news |last1=Gurman |first1=Mark |author-link1=Mark Gurman (journalist) |date=November 9, 2023 |title=Apple Settles DOJ Case That It Discriminated Against US Workers |url=https://news.bloomberglaw.com/tech-and-telecom-law/apple-settles-doj-case-that-it-discriminated-against-us-workers |newspaper=Bloomberg News |access-date=November 27, 2023 |archive-date=November 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127152701/https://news.bloomberglaw.com/tech-and-telecom-law/apple-settles-doj-case-that-it-discriminated-against-us-workers |url-status=live}}</ref>
2024-jıldıń yanvar ayında Apple Evropa Awqamınıń básekilesiw nızamına boysınıwın, App Store hám basqa xızmetlerge 7-martta kúshke kiretuǵın úlken ózgerisler kirgiziletuǵının járiyaladı. Bul 27 mámleketten ibarat bloktaǵı iOS paydalanıwshılarına alternativ qosımshalar dúkanların hám qosımshalar ishinde alternativ tólem usılların paydalanıw imkaniyatın beredi. Bul Safari brauzerine Chrome yamasa Firefox sıyaqlı alternativ brauzerlerdi júklep alıw ushın menyu qosadı.<ref>{{Cite news |language=en |url=https://www.nytimes.com/2024/01/25/technology/apple-app-store-europe.html |title=Apple Overhauls App Store in Europe, in Response to New Digital Law |work=The New York Times |date=January 25, 2024 |access-date=January 29, 2024|archive-date=January 26, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240126040405/https://www.nytimes.com/2024/01/25/technology/apple-app-store-europe.html |last1=Satariano |first1=Adam |last2=Mickle |first2=Tripp}}</ref>
2024-jıldıń iyun ayında Apple qurılmada jasalma intellekt imkaniyatların biriktiriw ushın Apple Intelligence ti tanıstırdı.<ref>{{Cite news |last=Tilley |first=Aaron |title=Apple Introduces 'Apple Intelligence,' New OpenAI Partnership as AI Takes Center Stage |url=https://www.wsj.com/tech/ai/apple-wwdc-2024-ai-release-356c5303 |access-date=June 11, 2024 |work=WSJ |language=en-US}}</ref>
2024-jıldıń 1-noyabrinde Apple iPhone hám Mac ushın súwretti redaktorlaw qosımshaları menen tanılǵan Pixelmator kompaniyasın satıp alǵanın járiyaladı. Apple burın Pixelmator qosımshaların óz ónimleriniń prezentaciyalarında kórsetken edi, sonıń ishinde 2018-jılı mashinalıq oqıtıw hám jasalma intellektti innovaciyalıq paydalanǵanı ushın Pixelmator Pro nı jıldıń Mac qosımshası dep ataǵan edi. Járiyalanıwda Pixelmator satıp alınıwdan keyin onıń bar qosımshalarında áhmiyetli ózgerisler bolmaytuǵının bildirdi.<ref>{{cite news|last=Leswing |first=Kif |title=Apple to buy Pixelmator, the iPhone image editing app with AI features |date=1 November 2024 |url=https://www.cnbc.com/2024/11/01/apple-will-buy-pixelmator-iphone-image-editing-app-with-ai-features-.html |website=CNBC |access-date=3 November 2024}}</ref>
2024-jıldıń 31-dekabrinde Kaliforniyanıń Oklend qalasındaǵı federal sudında Apple kompaniyasın Siri di qátelik penen aktivlestiriw arqalı jeke sáwbetlerdi nızamsız jazıp alıw hám olardı reklama beriwshiler qatarı úshinshi tárepler menen bólisiwde ayıplaǵan dáslepki kelisim tapsırıldı. Apple óziniń Siri járdemshisiniń paydalanıwshılar qupıyalıǵın buzǵanı boyınsha bul sudtı sheshiw ushın 95 million dollarlıq naq aqsha kelisimine kelisti. Apple qanday da bir nızam buzıwshılıqtı moyınlamasa da, isti kelisim menen juwmaqladı, bul arqalı zıyan kórgen paydalanıwshılarǵa hár bir qurılma ushın 20 dollarǵa shekem talap etiw imkaniyatı berildi. Advokatlar kelisim qorınan 28,5 million dollar kóleminde tólem talap etti.<ref>{{cite news|last=Stempel |first=Jonathan |title=Apple to pay $95 million to settle Siri privacy lawsuit |date=2 January 2025 |url=https://www.reuters.com/legal/apple-pay-95-million-settle-siri-privacy-lawsuit-2025-01-02/ |website=Reuters |access-date=4 January 2025}}</ref>
== Ónimler ==
Kompaniyanıń qurılǵan waqtınan baslap 2000-jıllardıń basına shekem, Apple tiykarınan kompyuterler sattı, olar 1980-jıllardıń ortasınan baslap Macintosh dep ataldı. Sonnan keyin kompaniya óz ónim kategoriyaların keńeytip, házir óndiriwden shıǵarılǵan iPod (2001) penen baslap, keyinirek [[iPhone]] (2007) hám iPad (2010) sıyaqlı hár túrli portativ qurılmalardı qostı. Apple jáne de «Kiyiletuǵın buyımlar, Úy hám Aksessuarlar» dep kategoriyalanǵan bir qansha basqa ónimlerdi satadı, mısalı Apple Watch, Apple TV, AirPods, HomePod hám Apple Vision Pro.
Apple qurılmaları basqa Apple ónimleri menen birge qollanılǵanda bir pútin ekosistema jaratqanı ushın maqtawǵa ılayıq dep tabılǵan,<ref>{{Cite web |last=Ricker |first=Thomas |date=2016-09-07 |title=Apple's greatest innovation is its ecosystem |url=https://www.theverge.com/2016/9/7/12828846/apple-s-greatest-product-is-its-ecosystem |access-date=2024-10-13 |website=The Verge |language=en-US}}</ref> biraq básekiles qurılmalar menen birge qollanılǵanda sonday jaqsı islemegeni yaki kóp funkciyaları bolmaǵanı ushın sınǵa alınǵan hám onıń ornına kóbinese Apple tárepinen názerde tutılǵanday islewi ushın Apple dıń menshikli funkciyaları, programmalıq támiynatı hám xızmetlerine súyenedi, bul kózqaras kóbinese «diywallı baǵ» dep sıpatlanadı.<ref>{{Cite web |last=Johnson |first=Allison |date=2024-04-27 |title=The walls of Apple's garden are tumbling down |url=https://www.theverge.com/24141929/apple-iphone-imessage-antitrust-dma-lock-in |access-date=2024-12-12 |website=The Verge |language=en}}</ref> 2023-jılǵa kelip, dúnya júzi boyınsha 2 milliardtan aslam Apple qurılması belsendi qollanılıp atır.
=== Mac ===
{{Multiple image
| total_width = 250
| image1 = M2 Macbook Air Midnight model - 1.jpg
| caption1 = M2 chipli MacBook Air
| image2 = M1 iMac blue model (cropped).jpg
| caption2 = M1 chipli iMac
| alt1 = Aǵash stolda turǵan túngi reńdegi MacBook Air.
| alt2 = Stolda turǵan kók reńli jińishke iMac.
}}
Mac, yaǵnıy Macintosh - 1999-jılǵa shekem onıń rásmiy atı - Apple kompaniyasınıń óziniń menshikli macOS operaciyalıq sistemasın qollanatuǵın jeke kompyuterler qatarı. Jeke kompyuterler Apple kompaniyasınıń dáslepki biznes baǵdarı bolǵan, biraq 2024-jıldıń aqırına kelip olar kompaniya tabısınıń tek segiz procentin quraydı.
Házirgi waqıtta óndirilip atırǵan altı Mac kompyuter toparı bar:
* iMac: Tutınıwshılarǵa arnalǵan hámmesi bir qurılmada jámlengen stol ústi kompyuteri, 1998-jılı islep shıǵarılǵan.
* Mac Mini: Tutınıwshılarǵa arnalǵan kishi kólemli stol ústi kompyuteri, 2005-jılı islep shıǵarılǵan.
* MacBook Pro: Kásiplik noutbuk, 2006-jılı islep shıǵarılǵan.
* Mac Pro: Kásiplik jumıs stanciyası, 2006-jılı islep shıǵarılǵan.
* MacBook Air: Tutınıwshılarǵa arnalǵan júdá juqa noutbuk, 2008-jılı islep shıǵarılǵan.
* Mac Studio: Kásiplik kishi kólemli jumıs stanciyası, 2022-jılı islep shıǵarılǵan.
Kóbinese qorshalǵan baǵ sıpatında táriyiplenetuǵın Mac kompyuterleri Apple silicon chiplerin paydalanadı, macOS operaciyalıq sistemasında isleydi hám Safari veb-brauzeri, úy filmlerin montajlaw ushın iMovie, muzıka dóretiw ushın GarageBand hám iWork ónimdarlıq toplamı sıyaqlı Apple programmalıq támiynatların óz ishine aladı. Apple jáne de kásiplik qosımshalardı satadı: video óndiris ushın Final Cut Pro, muzıkantlar hám prodyuserler ushın Logic Pro hám baǵdarlamashılar ushın Xcode. Apple sonday-aq Mac ushın hár túrli qosımsha qurılmalardı satadı, sonıń ishinde Pro Display XDR, Apple Studio Display, Magic Mouse, Magic Trackpad hám Magic Keyboard.
=== iPhone ===
[[File:IPhone 15 6.1".jpg|alt=|thumb|[[iPhone 15]] (shep tárepte) hám iPhone 15 Pro (oń tárepte)]]
iPhone - bul Apple kompaniyasınıń [[iOS]] operaciyalıq sistemasında isleytuǵın smartfonlar qatarı. Birinshi iPhone Stiv Djobs tárepinen 2007-jıl 9-yanvarda kópshilikke kórsetilgen edi. Sol waqıttan baslap hár jılı jańa iPhone modelleri shıǵarılmaqta. Ol islep shıǵarılǵanda, onıń kóp sensorlı ekranı mobil telefon industriyası ushın «revolyuciyalıq» hám «oyındı ózgertiwshi» dep táriyiplengen edi. Bul qurılma qosımsha ekonomikasın jaratıwda úlken úles qostı dep esaplanadı.
iOS - dúnyadaǵı eki tiykarǵı smartfon platformasınıń biri, Android penen birge. iPhone kompaniya ushın úlken tabıs alıp keldi hám Apple kompaniyasın dúnyadaǵı eń qımbat bahalanatuǵın ashıq akcionerlik jámiyetlerdiń birine aylandırıwǵa járdem berdi dep esaplanadı.<ref>{{cite web |last=Satariano |first=Adam |date=August 10, 2011 |title=Apple Surpasses Exxon as World's Most Valuable Company Before Retreating |url=https://www.bloomberg.com/news/2011-08-09/apple-rises-from-near-bankruptcy-to-become-most-valuable-company.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110810082324/http://www.bloomberg.com/news/2011-08-09/apple-rises-from-near-bankruptcy-to-become-most-valuable-company.html |archive-date=August 10, 2011 |access-date=May 28, 2017 |work=[[Bloomberg News]]}}</ref> 2024-jıldıń aqırına kelip, iPhone kompaniya tabısınıń derlik yarımın quraydı.
=== iPad ===
iPad - bul Apple kompaniyasınıń iPadOS operaciyalıq sistemasında isleytuǵın planshetler qatarı. Birinshi áwlad iPad 2010-jıl 27-yanvarda járiyalanǵan edi. iPad tiykarınan multimediya tutınıw, kórkem óner dóretiw, hújjetler ústinde islew, videokonferenciya ótkeriw hám oyınlar oynaw ushın bazarǵa shıǵarıladı. iPad qatarına bir neshe tiykarǵı iPad modelleri, kishirek iPad Mini, jetilistirilgen iPad Air hám joqarı dárejeli iPad Pro kiredi. Apple iPad ónimdarlıǵın turaqlı jaqsılap kelmekte, iPad Pro modeline Mac kompyuterlerindegi sıyaqlı M1 hám M2 chipleri ornatılǵan; biraq iPad házirgi waqıtqa shekem sheklengen operaciyalıq sisteması ushın sınǵa ushıramaqta.<ref>{{Cite web |last=Bohn |first=Dieter |date=May 19, 2021 |title=iPad Pro (2021) review: the best screen, but is that enough? |url=https://www.theverge.com/22442084/ipad-pro-2021-review-features-screen-mini-led-m1-processor |access-date=November 7, 2022 |website=The Verge |language=en-US |archive-date=November 5, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105160939/https://www.theverge.com/22442084/ipad-pro-2021-review-features-screen-mini-led-m1-processor |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |last=Ivanov |first=Dzhoro |title=The M1 iPad Pro can run a desktop OS – Apple just won't let it |url=https://www.phonearena.com/news/The-M1-iPad-Pro-can-run-a-desktop-OS---Apple-just-wont-let-it_id142585 |access-date=November 7, 2022 |website=Phone Arena |date=September 18, 2022 |language=en-US |archive-date=November 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221107210123/https://www.phonearena.com/news/The-M1-iPad-Pro-can-run-a-desktop-OS---Apple-just-wont-let-it_id142585 |url-status=live}}</ref>
2020-jıldıń sentyabr ayına kelip, Apple 500 millionnan aslam iPad satqan, biraq satıwlar 2013-jılı eń joqarı kórsetkishke jetken.<ref name="500m ipads">{{Cite web |title=Apple has sold a total of 500 million iPads in the last 10 years |url=https://appleinsider.com/articles/20/09/15/apple-has-sold-a-total-of-500-million-ipads-in-the-last-10-years |access-date=September 21, 2020 |website=AppleInsider |date=September 15, 2020 |language=en |archive-date=January 30, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220130200317/https://appleinsider.com/articles/20/09/15/apple-has-sold-a-total-of-500-million-ipads-in-the-last-10-years |url-status=live}}; {{cite web |last=Fried |first=Ina |date=January 31, 2017 |title=iPad sales keep shrinking – down another 20 percent |url=https://www.recode.net/2017/1/31/14460952/apple-ipad-sales-still-falling|access-date=March 20, 2019 |website=[[Recode]]|archive-date=April 29, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190429144854/https://www.recode.net/2017/1/31/14460952/apple-ipad-sales-still-falling|url-status=live}}; {{cite news |date=March 23, 2017 |title='Clearance sale' shows Apple's iPad is over. It's done |work=[[The Register]] |url=https://www.theregister.co.uk/2017/03/23/clearance_sale_shows_the_ipad_is_over_its_done|access-date=March 20, 2019|archive-date=December 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181203202632/https://www.theregister.co.uk/2017/03/23/clearance_sale_shows_the_ipad_is_over_its_done/|url-status=live}}</ref> 2020-jıldıń ekinshi kvartalına kelip, iPad ele de satılıw boyınsha eń kóp satılatuǵın planshet kompyuter bolıp qalmaqta,<ref>{{Cite web |last=Potuck |first=Michael |date=August 5, 2020 |title=Latest data suggests iPad sales hit highest growth rate in 6 years during Q2 |url=https://9to5mac.com/2020/08/05/latest-data-suggests-ipad-sales-hit-highest-growth-rate-in-6-years-during-q2 |access-date=September 21, 2020 |website=9to5Mac |language=en-US |archive-date=January 18, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210118135627/https://9to5mac.com/2020/08/05/latest-data-suggests-ipad-sales-hit-highest-growth-rate-in-6-years-during-q2/ |url-status=live}}</ref> hám 2024-jıldıń aqırına kelip kompaniya tabısınıń jeti procentin quradı. Apple bir neshe iPad aksessuarların satadı, sonıń ishinde Apple Pencil, Smart Keyboard, Smart Keyboard Folio, Magic Keyboard hám bir qansha adapterler bar..
=== Basqa ónimler ===
{{Multiple image
| image1 = Apple AirPods Max 6.jpg
| caption1 = AirPods Max
| image2 = Apple Watch Ultra - 2.jpg
| caption2 = Apple Watch Ultra
| total_width = 250
| perrow = 2 / 2
}}
Apple «Kiyiletuǵın buyımlar, Úy hám Aksessuarlar» dep kategoriyalanǵan bir qansha basqa ónimlerdi de islep shıǵaradı.<ref>{{Cite web |last=Leswing |first=Kif |date=January 28, 2020 |title=Apple's fastest-growing business segment, which includes AirPods and Watch, is now bigger than Mac |url=https://www.cnbc.com/2020/01/28/apple-wearables-home-and-accessories-segment-now-bigger-than-mac.html |access-date=October 19, 2022 |website=CNBC |language=en |archive-date=October 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019225049/https://www.cnbc.com/2020/01/28/apple-wearables-home-and-accessories-segment-now-bigger-than-mac.html |url-status=live}}</ref> Bul ónimlerge AirPods sımsız naushnikler qatarı, Apple TV cifrlı media pleerleri, Apple Watch aqıllı saatları, Beats naushnikleri, HomePod aqıllı dinamikleri hám Vision Pro aralas reallıq garniturası kiredi. 2024-jıldıń aqırına kelip, ónimlerdiń bul keń qatarı kompaniya tabısınıń on procentin quraydı.
=== Xızmetler ===
Apple keń kólemli xızmetler usınadı, sonıń ishinde App Store hám Apple News qosımshalarındaǵı reklama, AppleCare+ keńeytilgen kepillik jobası, iCloud+ bultqa tiykarlanǵan maǵlıwmat saqlaw xızmeti, Apple Card kredit kartası hám Apple Pay tólem platforması arqalı tólem xızmetleri, Apple Books, Apple Fitness+, Apple Music, Apple News+, Apple TV+ hám [[iTunes Store]] sıyaqlı cifrlı kontent xızmetleri bar. 2024-jıldıń aqırına kelip, xızmetler kompaniya tabısınıń shama menen 26 procentin quraydı. 2019-jılı Apple óziniń xızmet tabısların keńeytiw ushın birlesken háreket isleytuǵının járiyaladı.<ref name="AppleVideoRevenue2">{{Cite news |last=Pullen |first=John Patrick |date=March 24, 2019 |title=Apple's Two-Word Plan for the Future of the Internet: Subscribe Now |work=[[Forbes]] |url=http://fortune.com/2019/03/24/watch-apple-event-live-stream-television-news-service |url-status=live |access-date=March 25, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190325135825/http://fortune.com/2019/03/24/watch-apple-event-live-stream-television-news-service |archive-date=March 25, 2019}}</ref>
== Marketing ==
=== Brend jaratıw ===
[[File:Apple Computer Logo rainbow.svg|thumb|upright|Apple Inc. kompaniyasınıń birinshi rásmiy logotibi 1977-jıldan 1998-jılǵa shekem qollanılǵan.<ref name="logo">{{Cite web |title=Logo Evolution: How Top Brands Redesigned Logos and Boosted Conversion |url=https://www.vardot.com/blog/logo-evolution-how-top-brands-redesigned-emblems-and-boosted-conversion-721 |access-date=April 9, 2017 |website=Vardot |archive-date=March 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220329001610/https://www.vardot.com/en-us/ideas/blog/how-top-brands-redesigned-emblems-and-boosted-conversion |url-status=live}}</ref>]]
Stiv Djobstıń aytıwınsha, kompaniyanıń atı onıń miywe menen awqatlanıw dietasında bolǵan waqtında alma baǵına barǵanınan ilhamlanǵan.<ref>{{Cite news |date=October 20, 2011 |title=Steve Jobs bio says Apple CEO abhorred 'corrupt' execs |publisher=[[CBC News]] |url=https://www.cbc.ca/news/science/steve-jobs-chose-herbal-medicine-delayed-cancer-surgery-1.1124855 |access-date=October 21, 2011 |archive-date=September 9, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130909103558/http://www.cbc.ca/news/world/story/2011/10/20/steve-jobs-bio.html |url-status=live}}</ref> Appledıń birinshi logotibi, Ron Ueyn tárepinen dizayn islengen bolıp, onda ser Isaak Nyutonnıń alma tereginiń astında otırǵanı súwretlengen. Bul logotip derlik birden Rob Janoftıń «ayqulaq alması» logotibi menen almastırıldı, házir hámmege tanıs bolǵan tislengen almanıń ayqulaq reńli silueti.<ref>{{Cite news |url=http://www.wired.com/2003/09/apple-doin-the-logo-motion/ |title=Wired News: Apple Doin' the Logo-Motion |date=September 26, 2003 |access-date=December 3, 2023 |archive-date=December 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231203130321/https://www.wired.com/2003/09/apple-doin-the-logo-motion/ |url-status=live}}</ref>
1999-jıl 27-avgustta<ref name="web.archive.org">{{Cite web |date=August 27, 1999 |title=Apple Computer |url=https://www.apple.com |archive-url=https://web.archive.org/web/19990827174523/http://www.apple.com |archive-date=August 27, 1999 |access-date=January 1, 2014}}</ref> Apple rásmiy túrde ayqulaq sxemasın alıp taslap, aldıńǵı ayqulaq versiyasına forması boyınsha derlik uqsas bir reńli logotiplerdi qollanıwdı basladı. Bir reńli logotiptiń Aqua temasındaǵı nusqası 1998-jıldan 2003-jılǵa shekem, al shiyshe temasındaǵı versiyası 2007-jıldan 2013-jılǵa shekem qollanıldı.<ref>{{Cite web |title=The Lost Apple Logos You've Never Seen |url=http://thebrainfever.com/apple/the-lost-apple-logos-you-ve-never-seen |publisher=thebrainfever}}</ref>
Apple evangelistleri bir waqıtları kompaniya tárepinen belsendi túrde tartılǵan, biraq bul qubılıs álleqashan bekkem ornatılǵannan keyin boldı. Apple evangelisti Gay Kavasaki brend fanatizmin «tosattan ushırasqan nárse» dep ataǵan,<ref>{{Cite web |last1=McConnell |first1=Ben |last2=Huba |first2=Jackie |title=The father of evangelism marketing |url=http://creatingcustomerevangelists.com/resources/evangelists/guy_kawasaki.asp |archive-url=https://web.archive.org/web/20030725064021/http://creatingcustomerevangelists.com/resources/evangelists/guy_kawasaki.asp |archive-date=July 25, 2003 |access-date=April 18, 2017 |website=Creating Customer Evangelists}}</ref> al Ayv 2014-jılı «adamlardıń Apple ónimleri menen ayrıqsha jeke qatnası bar» dep málimledi.
Fortune jurnalı Apple kompaniyasın 2008-jılı Amerika Qurama Shtatlarındaǵı, al 2008-jıldan 2012-jılǵa shekem dúnya júzindegi eń húrmetke ılayıq kompaniya dep atadı.<ref>{{Cite magazine |last=Fisher |first=Anne |date=March 17, 2008 |title=America's Most Admired Companies |url=https://money.cnn.com/galleries/2008/fortune/0802/gallery.mostadmired_top20.fortune/index.html |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |volume=157 |issue=5 |pages=65–67 |access-date=August 2, 2020 |archive-date=May 23, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220523090601/https://money.cnn.com/galleries/2008/fortune/0802/gallery.mostadmired_top20.fortune/index.html |url-status=live}}; {{Cite magazine |last=Colvin |first=Geoff |title=The World's Most Admired Companies 2009 |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |volume=159 |issue=5 |page=76 |date=March 16, 2009 |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2009/full_list |access-date=August 2, 2020 |archive-date=August 14, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200814123717/https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2009/full_list/ |url-status=live}}; {{Cite magazine |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2010/snapshots/670.html |title=World's Most Admired Companies |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |date=March 2010 |access-date=March 7, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100307092117/https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2010/snapshots/670.html |archive-date=March 7, 2010 |url-status=live}}; {{Cite magazine |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2011/snapshots/670.html |title=World's Most Admired Companies |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |date=November 2011 |access-date=November 10, 2011 |archive-date=June 27, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220627230421/https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2011/snapshots/670.html |url-status=live}}; {{Cite magazine |title=The World's Most Admired Companies |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |date=March 19, 2012 |volume=165 |issue=4 |pages=139–140 |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/most-admired/2012/snapshots/670.html?iid=splwinners |access-date=August 2, 2020 |archive-date=June 23, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220623014503/https://money.cnn.com/magazines/fortune/most-admired/2012/snapshots/670.html?iid=splwinners |url-status=live}}</ref> 2013-jıl 30-sentyabrde Apple Omnicom Grouptıń «Dúnyanıń eń jaqsı brendleri» esabatında Coca-Coladan ozıp, dúnyadaǵı eń qunlı brend boldı.<ref>{{Cite news |last=Elliot |first=Stuart |date=September 29, 2013 |title=Apple Passes Coca-Cola as Most Valuable Brand |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2013/09/30/business/media/apple-passes-coca-cola-as-most-valuable-brand.html |url-access=limited |access-date=October 21, 2013 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2013/09/30/business/media/apple-passes-coca-cola-as-most-valuable-brand.html |archive-date=January 1, 2022}}{{cbignore}}</ref> Boston Consulting Group 2005-jıldan baslap hár jılı Appledı dúnyadaǵı eń innovaciyalıq brend dep bahalap kelmekte.<ref>[https://www.forbes.com/sites/susanadams/2013/09/27/is-apple-the-worlds-most-innovative-company-still Is Apple The World's Most Innovative Company (Still)?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170910005018/https://www.forbes.com/sites/susanadams/2013/09/27/is-apple-the-worlds-most-innovative-company-still/|date=September 10, 2017}}, ''[[Forbes]]'', September 27, 2013.</ref> 2021-jıldıń yanvar ayına kelip, 1.65 milliard Apple ónimi belsendi qollanısta boldı.<ref>{{Cite news |date=January 27, 2021 |title=Apple sees revenue growth accelerating after setting record for iPhone sales, China strength |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/us-apple-results-idUSKBN29W2TD |access-date=July 18, 2023 |archive-date=July 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718201014/https://www.reuters.com/article/us-apple-results-idUSKBN29W2TD |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news |title=Apple Now Has 1.65 Billion Active Devices Worldwide |language=en |url=https://www.macrumors.com/2021/01/27/apple-active-devices-worldwide-january-2021 |access-date=January 27, 2021 |archive-date=January 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210127220139/https://www.macrumors.com/2021/01/27/apple-active-devices-worldwide-january-2021/ |url-status=live}}</ref> 2023-jıldıń fevral ayında bul san 2 milliard qurılmadan asıp ketti.<ref>{{Cite web |date=February 2, 2023 |title=Apple Now Has More Than Two Billion Active Devices Worldwide |url=https://www.macrumors.com/2023/02/02/apple-two-billion-active-devices/ |access-date=July 18, 2023 |website=MacRumors |language=en |archive-date=July 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718194120/https://www.macrumors.com/2023/02/02/apple-two-billion-active-devices/ |url-status=live}}</ref><ref name="TheVerge20230202">{{Cite web |last=Shakir |first=Umar |date=February 2, 2023 |title=Apple surpasses 2 billion active devices |url=https://www.theverge.com/2023/2/2/23583501/apple-iphone-ipad-active-2-billion-devices-q1-2023 |access-date=July 18, 2023 |website=The Verge |language=en-US |archive-date=July 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718194119/https://www.theverge.com/2023/2/2/23583501/apple-iphone-ipad-active-2-billion-devices-q1-2023 |url-status=live}}</ref> 2023-jılı Pútkil dúnya júzlik intellektual múlk shólkemi (WIPO) niń Madrid jıllıq sholıwında Apple Inc. kompaniyasınıń Madrid sisteması boyınsha toltırılǵan belgiler ótinishi dúnya boyınsha 10-orındı iyeledi, 2023-jıl dawamında 74 sawda belgisi ótinishi berilgen.<ref>{{Cite web |title=Madrid Yearly Review 2024 |url=https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo-pub-940-2024-en-madrid-yearly-review-2024.pdf |page=22}}</ref>
Apple 2024-jılǵı Fortune 500 diziminde dúnya boyınsha 3-orındı iyeledi.<ref>{{Cite web |title=Fortune 500 |url=https://fortune.com/ranking/fortune500/ |access-date=2024-10-02 |website=Fortune |language=en}}</ref>
=== Reklama ===
Appledıń birinshi uranı «Byte into an Apple» («Almanı tisle») 1970-jıllardıń aqırında payda boldı.<ref>{{Cite web |date=December 10, 2007 |title=Apple Company |url=http://www.operating-system.org/betriebssystem/_english/fa-apple.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080921095608/http://www.operating-system.org/betriebssystem/_english/fa-apple.htm |archive-date=September 21, 2008 |access-date=August 18, 2008 |website=Operating System Documentation Project}}</ref> 1997-jıldan 2002-jılǵa shekem «Think different» («Basqasha oyla») uranı reklama kampaniyalarında qollanıldı hám házirgi waqıtqa shekem Apple menen tıǵız baylanıslı.<ref>{{Cite web |date=October 6, 2005 |title=Apple Think Different Campaign |url=http://www.theinspirationroom.com/daily/2005/apple-think-different |access-date=August 12, 2008 |website=The Inspiration Room Daily |archive-date=August 19, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100819174102/http://theinspirationroom.com/daily/2005/apple-think-different/ |url-status=dead}}</ref> Apple jáne de belgili ónim qatarları ushın arnawlı uranlarǵa iye - mısalı, 1998-jılı iMactı reklamalaw ushın «iThink, therefore iMac» («Men oylayman, demek men iMacpan») qollanılǵan,<ref>{{Cite web |title=MacWorld New York: I think, therefore iMac |url=http://www.wap.org/tours/macworldny/ithink.html |access-date=August 13, 2008 |archive-date=May 21, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110521031031/http://wap.org/tours/macworldny/ithink.html |url-status=live}}</ref> al iPhone reklamalarında «Say hello to iPhone» («iPhoneǵa sálem ayt») qollanılǵan.<ref>{{Cite web |date=June 29, 2007 |title=Say hello to iPhone |url=http://billday.com/2007/06/29/say-hello-to-iphone |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080907003704/http://billday.com/2007/06/29/say-hello-to-iphone |archive-date=September 7, 2008 |access-date=August 13, 2008 |website=BillDay.com}}</ref> «Hello» («Sálem») sózi dáslepki Macintosh, Newton, iMac («hello (again)» - «jáne sálem») hám iPodtı tanıstırıwda da qollanılǵan.<ref>{{Cite magazine |last=Manjoo |first=Farhad |date=January 11, 2002 |title=IMac: What's in a Design, Anyway? |url=https://www.wired.com/2002/01/imac-whats-in-a-design-anyway |url-status=live |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20140304092046/http://www.wired.com/science/discoveries/news/2002/01/49652 |archive-date=March 4, 2014 |access-date=February 15, 2010}}</ref>
1984-jılı Macintoshtıń 1984-jılǵı Super Bowl reklaması menen tanıstırılıwınan baslap, zamanagóy «Get a Mac» reklamalarına shekem, Apple óz ónimlerin nátiyjeli reklamalaw hám marketing jumısların alıp barǵanı ushın tanılǵan. Biraq, keyingi kampaniyalardaǵı ayırım pikirler sınǵa ushıradı,<ref>{{Cite web |last=Williams |first=Ian |date=June 13, 2007 |title=UK watchdog clears Apple ads |url=http://www.computing.co.uk/vnunet/news/2192019/asa-clears-apple-ads |archive-url=https://archive.today/20080110012153/http://www.computing.co.uk/vnunet/news/2192019/asa-clears-apple-ads |archive-date=January 10, 2008 |access-date=April 18, 2017 |website=Computing |publisher=Incisive Media Ltd}}</ref> ásirese 2005-jılǵı Power Mac reklamaları.<ref>{{Cite news |date=June 11, 2004 |title=Apple Power Mac ads 'misleading' |work=[[BBC News]] |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/3797261.stm |access-date=April 18, 2017 |archive-date=June 1, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130601142554/http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/3797261.stm |url-status=live}}</ref> Apple ónim reklamaları óziniń kózdi qamastıratuǵın grafikası hám este qalatuǵın saz-sáwbetleri menen úlken dıqqatqa iye boldı. Apple reklamalarına qosılǵan qosıqları arqalı ataqlılıǵın arttırǵan muzıkantlar arasında kanadalı qosıqshı Feist «1234» qosıǵı menen hám Yael Naim «New Soul» qosıǵı menen belgili.<ref name="Daily News">Farber, Jim. [http://www.nydailynews.com/entertainment/music/2008/03/11/2008-03-11_apple_ad_creates_recognition_for_yael_na.html Apple ad creates recognition for Yael Naim] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111011102630/http://www.nydailynews.com/entertainment/music/2008/03/11/2008-03-11_apple_ad_creates_recognition_for_yael_na.html|date=October 11, 2011}}, ''[[New York Daily News]]'', March 11, 2008.</ref>
=== Dúkanlar ===
[[File:Apple store fifth avenue.jpg|thumb|Apple Fifth Avenue Nyu-York qalasındaǵı bas dúkan bolıp esaplanadı.]]
[[File:Apple Genius Bar Regentstreet London.jpg|thumb|2006-jılı tutınıwshılar Appledıń Regent Street dúkanındaǵı Genius Barǵa barıp atır.]]
Dáslepki Apple dúkanları 2001-jıldıń may ayında sol waqıttaǵı bas direktor Stiv Djobs tárepinen eki orında ashılǵan, dúkan ishindegi dúkan koncepciyasın ámelge asırıwǵa bir neshe jıl dawamında urınıp, biraq sátsizlikke ushıraǵannan keyin. Kompaniya ónimleriniń usaqlap satıw kórsetiliwin jaqsılaw zárúrligin sezip, ol 1997-jılı usaqlap satıw baǵdarlamasın qayta islep shıǵıw hám tutınıwshılar menen qarım-qatnastı jaqsılaw boyınsha jumıslardı basladı hám 2000-jılı Ron Djonsondı jumısqa aldı. Djobs 1997-jılı Appledıń onlayn dúkanın qayta iske qostı,<ref>{{Cite web |last=Fiegerman |first=Seth |date=May 16, 2014 |title=The Slow Evolution of Apple's Online Store |url=http://mashable.com/2014/05/16/apple-online-store-history |access-date=May 27, 2017 |website=[[Mashable]] |archive-date=July 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701015357/http://mashable.com/2014/05/16/apple-online-store-history/ |url-status=live}}</ref> al 2001-jılı dáslepki eki fizikalıq dúkandı ashtı.<ref name="First stores">{{Cite press release |title=Apple to Open 25 Retail Stores in 2001 |date=May 15, 2001 |publisher=Apple |url=https://www.apple.com/newsroom/2001/05/15Apple-to-Open-25-Retail-Stores-in-2001 |access-date=May 27, 2017 |archive-date=July 2, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702110910/https://www.apple.com/newsroom/2001/05/15Apple-to-Open-25-Retail-Stores-in-2001/ |url-status=live}}</ref> Dáslep ǵalaba xabar quralları Appledıń sátsizlikke ushıraytuǵının boljadı, biraq onıń dúkanları júdá tabıslı boldı, jaqın átiraptaǵı básekiles dúkanlardıń satıw kórsetkishlerinen ozıp ketti hám úsh jıl ishinde jıllıq satıw kólemi 1 milliard AQSH dollarına jetti, usılayınsha tariyxtaǵı eń tez ósip atırǵan usaqlap satıwshıǵa aylandı.<ref name="fortune-best-retailer">{{Cite web|url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2007/03/19/8402321/index.htm|title=Apple: America's best retailer|last=Useem|first=Jerry|date=March 8, 2007|access-date=May 27, 2017|website=[[Fortune (magazine)|Fortune]]}}</ref>
Jıllar dawamında Apple usaqlap satıw orınlarınıń sanın hám geografiyalıq qamtıw aymaǵın keńeytti, 2017-jıldıń dekabr ayına kelip dúnya júzi boyınsha 22 mámlekette 499 dúkanǵa iye boldı.<ref name="storelist">{{Cite web |title=Store List |url=https://www.apple.com/retail/storelist |access-date=December 5, 2017 |website=Apple Retail |publisher=Apple Inc. |archive-date=November 28, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171128172800/https://www.apple.com/retail/storelist/ |url-status=live}}</ref> Ónimlerdiń joqarı satılıwı Apple kompaniyasın joqarı dárejeli usaqlap satıwshılar qatarına qostı, 2011-jılı dúnya júzi boyınsha satıw kólemi 16 milliard AQSH dollarınan astı. 2016-jıldıń may ayınan baslap Apple dúkanları áhmiyetli qayta dizaynlaw dáwirin basınan keshirdi. Bul qayta dizaynlaw Apple dúkanlarınıń fizikalıq ózgerislerin, mısalı ashıq keńislikler hám qayta brendlengen bólmelerdi, sonday-aq tutınıwshılar menen isbilermenler arasındaǵı óz-ara tásirdi jeńillestiriw ushın funkciyalardaǵı ózgerislerdi óz ishine aldı.<ref>{{Cite web |last=Webb |first=Alex |date=May 19, 2016 |title=Inside the New Apple Retail Store Design |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-05-19/why-apple-is-building-a-town-inside-its-stores |url-access=subscription |access-date=April 26, 2017 |publisher=[[Bloomberg L.P.]] |archive-date=April 27, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170427003823/https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-05-19/why-apple-is-building-a-town-inside-its-stores |url-status=live}}; {{Cite web |first=Nick |last=Statt |title=Apple just revealed the future of its retail stores |url=https://www.theverge.com/2016/5/19/11715726/apple-flagship-store-opening-san-francisco-photos |website=[[The Verge]] |date=May 19, 2016 |access-date=May 27, 2017 |archive-date=April 27, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170427003737/http://www.theverge.com/2016/5/19/11715726/apple-flagship-store-opening-san-francisco-photos |url-status=live}}</ref>
Kóplegen Apple dúkanları sawda oraylarınıń ishinde jaylasqan, biraq Apple joqarı áhmiyetli orınlarda bir neshe óz aldına turǵan «bayraq» dúkanların da qurǵan.<ref name="MacRumors stores">{{Cite web|url=https://www.macrumors.com/roundup/apple-retail-stores|title=Apple Stores|archive-url=https://web.archive.org/web/20170527110627/https://www.macrumors.com/roundup/apple-retail-stores/|archive-date=May 27, 2017|access-date=May 27, 2017|website=[[MacRumors]]|url-status=live}}</ref> Kompaniya óz dúkanlarınıń dizaynı hám qurılısı ushın, ásirese shiyshe teksheler hám kublardıń qollanılıwı ushın dizayn patentlerin alǵan hám dizayn sıylıqlarına iye bolǵan.<ref>{{Cite web |last=Panzarino |first=Matthew |date=April 19, 2012 |title=Apple out to patent curved glass panels used in Shanghai Retail Store |url=https://thenextweb.com/apple/2012/04/19/apple-out-to-patent-curved-glass-panels-used-in-shanghai-retail-store |access-date=May 27, 2017 |website=[[The Next Web]] |archive-date=October 26, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171026054352/https://thenextweb.com/apple/2012/04/19/apple-out-to-patent-curved-glass-panels-used-in-shanghai-retail-store/ |url-status=live}}</ref> Apple dúkanlarınıń tabısı basqa da elektronika usaqlap satıwshılarına áhmiyetli tásir kórsetti, olar Apple dúkanlarındaǵı xızmet hám ónimlerdiń sapası joqarıraq dep qabıl etiliwi sebepli klientler, baqlaw hám paydanı joyıttı.<ref>{{Cite news |first=Stephen D. |last=Simpson |title=How Apple's fortunes affect other stocks |url=https://www.theglobeandmail.com/globe-investor/investment-ideas/how-apples-fortunes-affect-other-stocks/article4596866 |website=[[The Globe and Mail]] |publisher=[[The Woodbridge Company]] |date=October 8, 2012 |access-date=May 27, 2017 |archive-date=April 15, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160415153836/http://www.theglobeandmail.com/globe-investor/investment-ideas/how-apples-fortunes-affect-other-stocks/article4596866/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Crothers |first=Brooke |date=March 29, 2012 |title=Is Best Buy following CompUSA, Circuit City to certain doom? |url=https://www.cnet.com/news/is-best-buy-following-compusa-circuit-city-to-certain-doom |access-date=May 27, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=July 9, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160709072737/http://www.cnet.com/news/is-best-buy-following-compusa-circuit-city-to-certain-doom/ |url-status=live}}</ref> Brendtiń keń tanılǵanlıǵı sebepli, Apple kóp sanlı jumısqa kiriw ushın ótinish aladı, olardıń kópshiligi jas jumısshılardan keledi. Apple dúkanı xızmetkerleri ortashadan joqarı miynet haqı alsa da, bilim alıw hám medicinalıq xızmet ushın qarjılay járdem alsa da, hám ónim bahalarına jeńillikler berilse de, kásiplik ósiw jolları sheklengen yamasa joq.<ref name="retail army">{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2012/06/24/business/apple-store-workers-loyal-but-short-on-pay.html|title=Apple's Retail Army, Long on Loyalty but Short on Pay|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2012/06/24/business/apple-store-workers-loyal-but-short-on-pay.html|archive-date=January 1, 2022|last=Segal|first=David|date=June 23, 2012|access-date=May 27, 2017|url-access=limited|website=[[The New York Times]]}}{{cbignore}}</ref>
=== Bazar kúshi ===
2020-jıldıń 16-martında Franciya Apple kompaniyasına eki ulıwma satıwshı menen birge básekelesti basıp, ǵárezsiz qayta satıwshılarǵa kesent beriw arqalı bahalardı joqarı saqlaǵanı ushın 1.1 milliard evro ayıp pul saldı. Bul kelisim Franciya usaqlap satıw bazarınıń shama menen yarımında iPad hám jeke kompyuterler sıyaqlı Apple ónimleri ushın birdey bahalardı dúzdi. Francuz qadaǵalawshı uyımlarınıń aytıwınsha, bul asıra paydalanıwlar 2005-jıldan 2017-jılǵa shekem bolǵan, biraq 2012-jılı ǵárezsiz qayta satıwshı eBizcuss tárepinen berilgen shaǵım tiykarında birinshi ret anıqlanǵan.<ref>{{Cite news |last=Abboud |first=Leila |date=March 16, 2020 |title=France hits Apple with €1.1bn antitrust fine |work=[[Financial Times]] |url=https://www.ft.com/content/e9bb4da1-867a-40ba-abc0-4a63d3421e31 |url-status=live |url-access=subscription |access-date=March 16, 2020 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221210/https://www.ft.com/content/e9bb4da1-867a-40ba-abc0-4a63d3421e31 |archive-date=December 10, 2022}}</ref>
2020-jıldıń 13-avgustında, ataqlı Fortnite oyınınıń jaratıwshısı Epic Games kompaniyası Apple hám [[Google]] kompaniyalarına qarsı sud isin qozǵadı, sebebi Fortnite oyını Apple hám Google dúkanlarınan alıp taslanǵan edi. Bul sud isleri Apple hám Google kompaniyaları oyındı bloklaǵannan keyin baslandı, sebebi oyın Apple hám Google salǵan tólemlerdi aylanıp ótetuǵın tuwrıdan-tuwrı tólem sistemasın engizgen edi.<ref>{{Cite news |last1=Nicas |first1=Jack |last2=Browning |first2=Kellen |last3=Griffith |first3=Erin |date=August 13, 2020 |title=Fortnite Creator Sues Apple and Google After Ban From App Stores |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2020/08/13/technology/apple-fortnite-ban.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=August 13, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200813200127/https://www.nytimes.com/2020/08/13/technology/apple-fortnite-ban.html |archive-date=August 13, 2020}}</ref> 2020-jıldıń sentyabr ayında Epic Games kompaniyası basqa on úsh kompaniya menen birge Ádil qosımshalar koaliciyasın dúzdi, bul koaliciya qosımshalardı qosımsha dúkanlarına kirgiziw shártlerin jaqsılawdı maqset etedi.<ref>{{Cite web |last=Amadeo |first=Ron |date=September 24, 2020 |title=Epic, Spotify, and others take on Apple with "Coalition for App Fairness" |url=https://arstechnica.com/gadgets/2020/09/epic-spotify-and-others-take-on-apple-with-coalition-for-app-fairness |access-date=September 26, 2020 |website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=September 26, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200926044427/https://arstechnica.com/gadgets/2020/09/epic-spotify-and-others-take-on-apple-with-coalition-for-app-fairness/ |url-status=live}}</ref> Keyinirek, 2020-jıldıń dekabr ayında, [[Facebook]] kompaniyası Epic kompaniyasına Apple-ge qarsı nızamlı gúresinde járdem beriwge kelisti, kompaniyaǵa materiallar hám hújjetler beriw arqalı járdemlesiwdi jobalastırdı. Biraq, Facebook kompaniyası sud isine tikkeley qatnaspaytuǵının bildirgen bolsa da, 2021-jılǵı sud procesine baylanıslı dálillerdi tabıwǵa járdem beriwge wáde berdi. Olardıń kelisiminen aldınǵı aylarda Facebook kompaniyası pullı qosımshalardıń bahaları hám jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw qaǵıydalarınıń ózgeriwine baylanıslı Apple menen dawlasıp atırǵan edi.<ref>{{Cite news |last=Horwitz |first=Patience Haggin and Jeff |date=August 26, 2020 |title=Facebook Says Apple's New iPhone Update Will Disrupt Online Advertising |language=en-US |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/facebook-says-apples-new-iphone-update-will-disrupt-online-advertising-11598458715 |access-date=December 25, 2020 |issn=0099-9660 |archive-date=December 20, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201220162451/https://www.wsj.com/articles/facebook-says-apples-new-iphone-update-will-disrupt-online-advertising-11598458715 |url-status=live}}</ref> Facebook kompaniyasınıń reklama ónimleri boyınsha basshısı Dan Levi bılay dep pikir bildirdi: «Bul olar ushın haqıyqatında da jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw haqqında emes, bul jekelestirilgen reklamalarǵa hújim hám onıń kishi biznes iyelerine keltiretuǵın aqıbetleri haqqında», - dep 2020-jıldıń dekabr ayında Facebook tárepinen hár túrli gazetalarǵa jaylastırılǵan tolıq betli reklamalar haqqında pikir bildirdi.<ref>{{Cite news |date=December 17, 2020 |title=How Convincing is Facebook's Case Against Apple? |language=en |work=Bloomberg.com |url=https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2020-12-17/how-convincing-is-facebook-s-case-against-apple |access-date=December 25, 2020 |archive-date=December 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201217121137/https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2020-12-17/how-convincing-is-facebook-s-case-against-apple |url-status=live}}; {{Cite news |last=Horwitz |first=Sarah E. Needleman and Jeff |date=December 16, 2020 |title=Facebook Wades Into 'Fortnite' Maker's Dispute With Apple |language=en-US |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/facebook-looks-for-allies-in-privacy-battle-with-apple-11608138311 |access-date=December 25, 2020 |issn=0099-9660 |archive-date=March 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210328001211/https://www.wsj.com/articles/facebook-looks-for-allies-in-privacy-battle-with-apple-11608138311 |url-status=live}}</ref>
=== Jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw ===
Apple kompaniyası jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw tárepdarı sıpatında ashıq poziciyanı uslap, jeke maǵlıwmatlardı qorǵawǵa baǵdarlanǵan funkciyalar hám sazlawlardı óz konferenciyalarınıń, reklama kampaniyalarınıń hám jámiyetlik imidjiniń bir bólegi etip kelmekte.<ref>{{Cite web |last=Vincent |first=James |date=June 13, 2016 |title=Apple promises to deliver AI smarts without sacrificing your privacy |url=https://www.theverge.com/2016/6/13/11924080/apple-ai-on-device-privacy-wwdc-2016 |access-date=December 9, 2017 |website=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |archive-date=July 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230713024019/https://www.theverge.com/2016/6/13/11924080/apple-ai-on-device-privacy-wwdc-2016 |url-status=live}}; {{Cite web |last=Heisler |first=Yoni |date=May 22, 2017 |title=Apple is expertly trolling Android users with its new iPhone ads |url=http://bgr.com/2017/05/22/iphone-vs-android-switchers-ad-campaign |access-date=December 9, 2017 |website=[[Boy Genius Report|BGR]] |archive-date=December 14, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214014228/http://bgr.com/2017/05/22/iphone-vs-android-switchers-ad-campaign/ |url-status=live}}; {{Cite journal |last=Greenberg |first=Andy |date=June 8, 2015 |title=Apple's latest selling point: how little it knows about you |url=https://www.wired.com/2015/06/apples-latest-selling-point-little-knows |journal=[[Wired (website)|Wired]] |access-date=December 9, 2017 |archive-date=March 28, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180328115215/https://www.wired.com/2015/06/apples-latest-selling-point-little-knows/ |url-status=live}}</ref> 2014-jılı [[iOS 8]] mobil operaciyalıq sisteması menen kompaniya [[iOS]] qurılmalarınıń barlıq mazmunın paydalanıwshılardıń parolleri arqalı shifrlawdı basladı, bul kompaniyaǵa sol waqıtta huqıq qorǵaw organlarınıń usınday informaciyanı talap etiwshi sorawlarına juwap beriwdi múmkin emes etti.<ref>{{Cite web |last=Farivar |first=Cyrus |date=September 18, 2014 |title=Apple expands data encryption under iOS 8, making handover to cops moot |url=https://arstechnica.com/gadgets/2014/09/apple-expands-data-encryption-under-ios-8-making-handover-to-cops-moot |access-date=December 9, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=December 13, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171213204234/https://arstechnica.com/gadgets/2014/09/apple-expands-data-encryption-under-ios-8-making-handover-to-cops-moot/ |url-status=live}}</ref> Bultlı saqlaw sheshimleriniń ataqlılıǵı artıwı menen, Apple 2016-jılı paydalanıwshınıń jergilikli qurılmasındaǵı súwretlerdegi bet maǵlıwmatların [[tereń oqıtıw]] skanerlewin ámelge asırıw hám mazmundı Apple kompaniyasınıń iCloud saqlaw sistemasına júklewden aldın shifrlaw usılın basladı.<ref>{{Cite web |last=Hall |first=Zac |date=November 16, 2017 |title=Apple details how it performs on-device facial detection in latest machine learning journal entry |url=https://9to5mac.com/2017/11/16/apple-machine-learning-journal-facial-detection |access-date=December 9, 2017 |website=[[9to5Mac]] |archive-date=December 13, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171213204531/https://9to5mac.com/2017/11/16/apple-machine-learning-journal-facial-detection/ |url-status=live}}</ref> Sonday-aq, ol «differencial jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw» usılın engizdi, bul jeke paydalanıwshılardı anonimli saqlap kóp paydalanıwshılardan jámáátlik maǵlıwmatlardı jıynawdıń bir usılı bolıp, Wired jurnalı bunı «topar haqqında múmkin bolǵanınsha kóbirek, biraq ondaǵı hár bir adam haqqında ilajı barınsha azıraq biliwge urınıw» dep táriyiplegen.<ref>{{Cite journal |last=Greenberg |first=Andy |date=June 13, 2016 |title=Apple's 'differential privacy' is about collecting your data – but not ''your'' data |url=https://www.wired.com/2016/06/apples-differential-privacy-collecting-data |journal=[[Wired (website)|Wired]] |access-date=December 9, 2017 |archive-date=December 13, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171213210548/https://www.wired.com/2016/06/apples-differential-privacy-collecting-data/ |url-status=live}}</ref> Paydalanıwshılardan qatnasıwdı qáleytuǵın-qálemeytuǵını anıq soraladı hám olar óz qálewi boyınsha qatnasıwı yaki bas tartıwı múmkin.<ref>{{Cite web |last=Rossignol |first=Joe |date=December 6, 2017 |title=Here's How Apple Improves the iOS and Mac User Experience While Protecting Your Privacy |url=https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-differential-privacy-journal |access-date=December 9, 2017 |website=[[MacRumors]] |archive-date=December 10, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171210053953/https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-differential-privacy-journal/ |url-status=live}}</ref>
Biraq, Apple kompaniyası paydalanıwshılardıń qurılmalarınıń iCloud rezerv kóshirmelerin beriw arqalı jınayatlardı tergew islerinde huqıq qorǵaw organlarına járdem bergen,<ref>{{cite news |last1=Menn |first1=Joseph |date=January 21, 2020 |title=Exclusive: Apple dropped plan for encrypting backups after FBI complained – sources |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/us-apple-fbi-icloud-exclusive-idUSKBN1ZK1CT |access-date=April 15, 2020 |ref=iCloudBackupsArePlainText |archive-date=April 23, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200423192006/https://www.reuters.com/article/us-apple-fbi-icloud-exclusive-idUSKBN1ZK1CT |url-status=live}}; {{Cite web |last=Pagliery |first=Jose |date=February 22, 2016 |title=Apple promises privacy – but not on iCloud |url=https://money.cnn.com/2016/02/22/technology/apple-privacy-icloud/index.html |access-date=December 13, 2017 |website=[[CNN]] |archive-date=December 10, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171210143010/http://money.cnn.com/2016/02/22/technology/apple-privacy-icloud/index.html |url-status=live}}; {{Cite web |last=Cunningham |first=Andrew |date=February 24, 2016 |title=The case for using iTunes, not iCloud, to back up your iPhone |url=https://arstechnica.com/gadgets/2016/02/the-case-for-using-itunes-not-icloud-to-back-up-your-iphone |access-date=December 13, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=December 14, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214014102/https://arstechnica.com/gadgets/2016/02/the-case-for-using-itunes-not-icloud-to-back-up-your-iphone/ |url-status=live}}</ref> hám kompaniyanıń jeke maǵlıwmatlardı qorǵawǵa bolǵan baǵdarı onıń jańa iPhone úlgilerinde biometrikalıq autentifikaciya texnologiyasın ilgeriletiw háreketleri sebepli gúman astına alınǵan, sebebi bul texnologiya AQSHta paroller menen birdey konstituciyalıq qorǵaw dárejesine iye emes.<ref>{{Cite web |last=Robertson |first=Adi |date=September 12, 2017 |title=Why Face ID won't give you the legal protection of a passcode |url=https://www.theverge.com/2017/9/12/16298192/apple-iphone-face-id-legal-security-fifth-amendment |access-date=December 13, 2017 |website=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |archive-date=May 7, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180507104714/https://www.theverge.com/2017/9/12/16298192/apple-iphone-face-id-legal-security-fifth-amendment |url-status=live}}</ref>
Apple kompaniyasınıń iOS 14 ke jańalaw shıǵarıwı menen, iPhone, iPad hám iPod Touch qosımshalarınıń barlıq baǵdarlamashılarınan iPhone paydalanıwshılarınan olardı qadaǵalawǵa tikkeley ruqsat sorawı talap etildi. «App Tracking Transparency» dep atalǵan bul funkciya [[Facebook]] tárepinen qattı sınǵa ushıradı, sebebi onıń tiykarǵı biznes modeli paydalanıwshılar maǵlıwmatların qadaǵalaw hám bul maǵlıwmatlardı reklama beriwshiler menen bólisiw arqalı paydalanıwshılarǵa kóbirek sáykes reklamalardı kórsetiwge tiykarlanǵan, bul usıl ádette maqsetli reklama dep ataladı. Facebooktıń App Tracking Transparency ke qarsı tolıq betli gazeta reklamaların satıp alıw sıyaqlı ilajlarınan soń, Apple 2021-jıldıń basında jańalawdı shıǵardı. Verizon kompaniyasınıń sıńar kompaniyası Flurry Analytics alıp barǵan izertlew AQSHtaǵı iOS paydalanıwshılarınıń tek 4% i hám dúnya boyınsha 12% i qadaǵalawǵa ruqsat bergenin xabarladı.<ref>{{Cite web |last=Aten |first=Jason |date=May 12, 2021 |title=Apple's App Tracking Transparency Update Is Turning Out to Be the Worst-Case Scenario for Facebook |url=https://www.inc.com/jason-aten/apples-privacy-update-is-turning-out-to-be-worst-case-scenario-for-facebook.html |access-date=May 12, 2021 |website=Inc.com |language=en |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512071734/https://www.inc.com/jason-aten/apples-privacy-update-is-turning-out-to-be-worst-case-scenario-for-facebook.html |url-status=live|postscript=; }} {{Cite web |title=New data shows how devastating Apple's new anti-tracking feature is for Facebook |url=https://www.msn.com/en-us/news/technology/new-data-shows-how-devastating-apple-e2-80-99s-new-anti-tracking-feature-is-for-facebook/ar-BB1gCVJc?ocid=BingNewsSearch |access-date=May 12, 2021 |website=MSN |agency=BGR |first1= Yoni |last1=Heisler |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512124835/https://www.msn.com/en-us/news/technology/new-data-shows-how-devastating-apple-e2-80-99s-new-anti-tracking-feature-is-for-facebook/ar-BB1gCVJc?ocid=BingNewsSearch |url-status=dead |postscript=; }} {{Cite web |date=May 8, 2021 |title=Too Bad, Zuck: Just 4% of U.S. iPhone Users Let Apps Track Them After iOS Update |first1= Alyse |last1=Stanley |url=https://gizmodo.com/too-bad-zuck-just-4-of-u-s-iphone-users-let-apps-tra-1846851013 |access-date=May 12, 2021 |website=Gizmodo |language=en-us |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512124834/https://gizmodo.com/too-bad-zuck-just-4-of-u-s-iphone-users-let-apps-tra-1846851013 |url-status=live|postscript=; }} {{Cite web |last=Datti |first=Sharmishte |date=May 12, 2021 |title=Apple's App Tracking Transparency Becomes Facebook's Nightmare: Only 4% Allow Tracking |url=https://www.gizbot.com/mobile/news/apple-app-tracking-transparency-becomes-facebook-nightmare-only-4-percent-allow-tracking-074217.html |access-date=May 12, 2021 |website=Gizbot |language=en |archive-date=June 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210604024443/https://www.gizbot.com/mobile/news/apple-app-tracking-transparency-becomes-facebook-nightmare-only-4-percent-allow-tracking-074217.html |url-status=live}}</ref>
iOS 15 ti shıǵarıwdan aldın, Apple iOS hám Mac platformalarında balalarǵa qarsı jınısıy zorlıq materiallarına qarsı gúresiwdiń jańa usılların járiyaladı. Endi kishkentay iMessage paydalanıwshılarınıń ata-anaları, eger olardıń balaları jalańash súwretlerdi jiberse yaki alsa, xabardar etiledi. Sonıń menen birge, iCloud qa júklew ushın arnalǵan media fayllarda qurılmanıń ózinde xeshlew ámelge asırıladı hám xeshler huqıq qorǵaw organları tárepinen berilgen belgili zıyanlı súwretler dizimi menen salıstırıladı; eger jetkilikli sáykeslikler tabılsa, Apple eskertiledi hám biylik organlarına xabar beriledi. Jańa funkciyalar huqıq qorǵaw organları hám jábirleniwshilerdiń huqıqların qorǵawshılar tárepinen maqullawǵa eristi. Biraq, Electronic Frontier Foundation qosıp alǵanda, jeke turmıs qorǵawshıları jańa funkciyalardı basqınshılıq hám avtoritar húkimetler tárepinen ańsatlıq penen unamsız paydalanılıwı múmkin dep ayıpladı.<ref>{{Cite web |date=August 5, 2021 |title=Apple to scan U.S. iPhones for images of child sexual abuse |url=https://apnews.com/article/technology-business-child-abuse-apple-inc-7fe2a09427d663cda8addfeeffc40196 |first1= Frank |last1=Bajak |first2=Barbara |last2=Ortutay |access-date=August 6, 2021 |website=AP NEWS |language=en |archive-date=August 5, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805235943/https://apnews.com/article/technology-business-child-abuse-apple-inc-7fe2a09427d663cda8addfeeffc40196 |url-status=live|postscript=; }} {{Cite news |first1=India |last1=McKinney |first2=Erica |last2=Portnoy |date=August 5, 2021 |title=Apple's Plan to "Think Different" About Encryption Opens a Backdoor to Your Private Life |url=https://www.eff.org/deeplinks/2021/08/apples-plan-think-different-about-encryption-opens-backdoor-your-private-life |access-date=August 6, 2021 |website=Electronic Frontier Foundation |language=en |archive-date=October 18, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221018221139/https://www.eff.org/deeplinks/2021/08/apples-plan-think-different-about-encryption-opens-backdoor-your-private-life |url-status=live}}</ref>
Irlandiyanıń Maǵlıwmatlardı Qorǵaw Komissiyası Apple kompaniyasınıń óz platformasında maqsetli reklamalar menen jeke maǵlıwmatlardı qalay qayta isleytuǵının tekseriwden keyin, kompaniyanıń Evropa Awqamınıń GDPR nızamına boysınıwın izertlew ushın jeke turmıs tekseriwin basladı.<ref>{{Cite news |date=July 3, 2019 |title=Irish Regulator Opens Third Privacy Probe Into Apple |publisher=Gadgets360 |url=https://gadgets.ndtv.com/apps/news/apple-ireland-data-protection-commissioner-privacy-investigation-2063517 |agency=Reuters |access-date=July 24, 2019 |archive-date=July 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190724113326/https://gadgets.ndtv.com/apps/news/apple-ireland-data-protection-commissioner-privacy-investigation-2063517 |url-status=live|postscript=; }} {{Cite news |date=July 2, 2019 |title=Data Protection Commission opens privacy investigation into Apple |publisher=RTE |url=https://www.rte.ie/news/ireland/2019/0702/1059764-apple-privacy |access-date=July 24, 2019 |archive-date=July 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190724113325/https://www.rte.ie/news/ireland/2019/0702/1059764-apple-privacy/ |url-status=live}}</ref>
2019-jıldıń dekabr ayında, qáwipsizlik izertlewshisi Brayan Krebs iPhone 11 Pro telefonında tiykarǵı ornalasıw xızmetleri qosılǵanda, barlıq jeke ornalasıw xızmetleri óshirilgen bolsa da, ekrannıń joqarǵı bóliminde ornalasıw xızmetleriniń qollanılıp atırǵanın bildiretuǵın kórsetkish belgisiniń kórinip turatuǵının anıqladı. Krebs bul jaǵdaydı eski modellerde qaytalay almadı hám Apple kompaniyasınan túsindirme soraǵanda, oǵan «Ornalasıw xızmetleri qosılǵan waqıtta status qatarında Ornalasıw xızmetleri belgishesiniń payda bolıwı kútilgen jaǵday. Bul belgishe Parametrlerde qosqıshı joq sistema xızmetleri ushın payda boladı» dep juwap berildi.<ref>{{Cite web |date=December 3, 2019 |title=The iPhone 11 Pro's Location Data Puzzler |url=https://krebsonsecurity.com/2019/12/the-iphone-11-pros-location-data-puzzler/ |first=Brian |last=Krebs |access-date=March 2, 2024 |website=KrebsonSecurity |language=en-us |archive-date=March 2, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240302163635/https://krebsonsecurity.com/2019/12/the-iphone-11-pros-location-data-puzzler/ |url-status=live}}</ref>
Keyinirek Apple bul jaǵdaydı anıǵıraq túsindirip, bul háreket belgili ellerde ultra keń diapazonlı texnologiyalarǵa baylanıslı nızamlarǵa sáykes keliw ushın ekenin ayttı. Apple bul texnologiyanı iPhone 11 Pro-dan baslap iPhone-larǵa engize baslaǵan edi. Olar «ultra keń diapazonlı texnologiyalarǵa sáykeslik hám onıń ornalasıw maǵlıwmatların qollanıwı tolıǵı menen qurılmanıń ózinde ámelge asırıladı hám Apple paydalanıwshınıń ornalasıw maǵlıwmatların jıynamaydı» dep toqtalıp ótti. Guardian Firewall qáwipsizlik kompaniyasınıń basshısı Uill Strafach ornalasıw maǵlıwmatlarınıń sırtqı serverge jiberilgenine hesh qanday dálil joq ekenin tastıyıqladı. Apple bul funkciya ushın jańa qosqısh qosıwǵa wáde berdi hám keyingi iOS versiyalarında paydalanıwshılarǵa Basqarıw orayındaǵı ornalasıw xızmetleri kórsetkishin basıp, qurılmanıń ornalasıwın qaysı xızmettiń paydalanıp atırǵanın kóriw múmkinshiligin berdi.<ref>{{Cite web |date=December 5, 2019 |title=Apple says its ultra wideband technology is why newer iPhones appear to share location data, even when the setting is disabled |url=https://techcrunch.com/2019/12/05/apple-ultra-wideband-newer-iphones-location/ |first=Zack |last=Whittaker |access-date=March 2, 2024 |website=[[TechCrunch]] |language=en-us |archive-date=March 2, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240302163635/https://techcrunch.com/2019/12/05/apple-ultra-wideband-newer-iphones-location/ |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Learn the meaning of the iPhone status icons |url=https://support.apple.com/guide/iphone/learn-the-meaning-of-the-status-icons-iphef7bb57dc/ios |access-date= March 2, 2024 |website=iPhone User Guide |language=en-us |archive-date= March 2, 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240302163635/https://support.apple.com/guide/iphone/learn-the-meaning-of-the-status-icons-iphef7bb57dc/ios |url-status= live}}</ref>
Bloomberg News tiń 2022-jıldıń 30-martında járiyalanǵan esabatlarına muwapıq, Apple ózlerin huqıq qorǵaw organlarınıń wákilleri sıpatında kórsetken hám jalǵan hújjetlerden paydalanǵan xakerlerge telefon nomerleri, fizikalıq mánziller hám IP mánziller sıyaqlı maǵlıwmatlardı bergen. Huqıq qorǵaw organlarınıń sorawlarında geyde haqıyqıy yaki oydan shıǵarılǵan lawazımlı tulǵalardıń jalǵan qolları da bolǵan. Bul ayıplawlar haqqında soraǵanda, Apple wákili xabarshını kompaniyanıń huqıq qorǵaw organları ushın nızamlar bólimine jiberdi. Bul bólimde bılay delingen: «Biz hár bir maǵlıwmat sorawın nızam jaǵınan tekseremiz hám huqıq qorǵaw organlarınıń sorawların tastıyıqlaw hám qasaqanalıqtı anıqlaw ushın rawajlanǵan sistemalar hám processlerden paydalanamız.»<ref>{{Cite news |last=Turton |first=William |date=March 30, 2022 |title=Apple and Meta Gave User Data to Hackers Who Used Forged Legal Requests |work=[[Yahoo! Finance]] |url=https://ca.finance.yahoo.com/news/apple-meta-gave-user-data-175918825.html |access-date=March 30, 2022 |archive-date=May 30, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220530182914/https://ca.finance.yahoo.com/news/apple-meta-gave-user-data-175918825.html |url-status=live}}</ref>
== Korporativ isler ==
=== Biznes baǵdarları ===
Apple ushın tiykarǵı baǵdarlar, hár bir finans jılınıń 24-sentyabrde juwmaqlanıwı boyınsha:<ref name="investor-relations">{{Cite web |title=Investor Relations – Apple |url=https://investor.apple.com/investor-relations/default.aspx |access-date=November 13, 2023 |website=investor.apple.com |archive-date=May 4, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200504135459/https://investor.apple.com/investor-relations/default.aspx |url-status=live}}</ref><ref name="sec-fillings">{{Cite web |title=SEC Filings – Apple |url=https://investor.apple.com/sec-filings/default.aspx |access-date=November 13, 2023 |website=investor.apple.com |archive-date=November 11, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211111032600/https://investor.apple.com/sec-filings/default.aspx |url-status=live}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
! rowspan="2" |'''Finans jılı'''
! colspan="6" |'''Tabıs kórsetkishleri'''
! colspan="2" |'''Tabıstan tıs kórsetkishler'''
! rowspan="2" |'''Derek'''
|-
!'''Ulıwma tabıs'''
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''iPhone tabısı'''
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''Mac tabısı'''
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''iPad tabısı'''
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''Kiyiletuǵın qurılmalar,'''
'''Úy hám Aksessuarlar tabısı (mlrd AQSH dolları)'''
!'''Xızmetler tabısı (mlrd AQSH dolları)'''
!'''Taza payda (mlrd AQSH dolları)'''
!'''Xızmetkerler sanı (mıń, tolıq'''
'''shtatlı ekvivalent)'''
|-
|2011
|108
|45.9
|21.7
|19.1
|11.9
|9.3
|25.9
|60.4
|<ref>{{Cite web |title=2011 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/64c7905f-0468-48d9-8f25-e6ec8f3b5e32.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113212509/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/64c7905f-0468-48d9-8f25-e6ec8f3b5e32.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2012
|156
|78.6
|23.2
|30.9
|10.7
|12.8
|41.7
|72.8
|<ref>{{Cite web |title=2012 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/da2b9499-7462-4333-bc37-75212f65699e.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113212507/https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/da2b9499-7462-4333-bc37-75212f65699e.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2013
|170
|91.2
|21.4
|31.9
|10.1
|16.0
|37.0
|80.3
|<ref>{{Cite web |title=2013 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/e3115d1d-4246-45ae-94f2-f8e3762d8e3e.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231109122616/http://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/e3115d1d-4246-45ae-94f2-f8e3762d8e3e.pdf |archive-date=November 9, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2014
|182
|101
|24.0
|30.2
|8.3
|18.0
|39.5
|92.6
|<ref>{{Cite web |title=2014 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/61236a14-a4e7-4bb2-8130-ddc2c66c9678.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164631/https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/61236a14-a4e7-4bb2-8130-ddc2c66c9678.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2015
|233
|155
|25.4
|23.2
|10.0
|19.9
|53.3
|110
|<ref>{{Cite web |title=2015 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/fae19475-b538-441b-ab15-0a311f161ebb.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164631/https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/fae19475-b538-441b-ab15-0a311f161ebb.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2016
|215
|136
|22.8
|20.6
|11.1
|24.3
|45.6
|116
|<ref>{{Cite web |title=2016 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ffb58afc-aa5d-4b55-8d12-8e0937575a35.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164631/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ffb58afc-aa5d-4b55-8d12-8e0937575a35.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2017
|229
|139
|25.5
|18.8
|12.8
|32.7
|48.3
|123
|<ref>{{Cite web |title=2017 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ca6735cd-5ab7-4bb9-abf8-564739c3506b.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164632/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ca6735cd-5ab7-4bb9-abf8-564739c3506b.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2018
|265
|164
|25.1
|18.3
|17.3
|39.7
|59.3
|132
|<ref>{{Cite web |title=2018 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/68027c6d-356d-46a4-a524-65d8ec05a1da.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412094749/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/68027c6d-356d-46a4-a524-65d8ec05a1da.pdf |archive-date=April 12, 2019 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2019
|260
|142
|25.7
|21.2
|24.4
|46.2
|55.2
|137
|<ref>{{Cite web |title=2019 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2019/ar/_10-K-2019-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200505181714/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2019/ar/_10-K-2019-%28As-Filed%29.pdf |archive-date=May 5, 2020 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2020
|274
|137
|28.6
|23.7
|30.6
|53.7
|57.4
|147
|<ref>{{Cite web |title=2020 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2020/ar/_10-K-2020-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231204044601/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2020/ar/_10-K-2020-(As-Filed).pdf |archive-date=December 4, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2021
|365
|191
|35.1
|31.8
|38.3
|68.4
|94.6
|154
|<ref>{{Cite web |title=2021 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2021/q4/_10-K-2021-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127162909/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2021/q4/_10-K-2021-(As-Filed).pdf |archive-date=November 27, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2022
|394
|205
|40.1
|29.2
|41.2
|78.1
|99.8
|164
|<ref>{{Cite web |title=2022 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2022/q4/_10-K-2022-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127162943/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2022/q4/_10-K-2022-(As-Filed).pdf |archive-date=November 27, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2023
|383
|200
|29.3
|28.3
|39.8
|85.2
|96.9
|161
|<ref>{{Cite web |title=2023 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/faab4555-c69b-438a-aaf7-e09305f87ca3.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127073643/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/faab4555-c69b-438a-aaf7-e09305f87ca3.pdf |archive-date=November 27, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2024
|391
|201
|29.9
|26.6
|37.0
|96.1
|93.7
|164
|<ref>{{Cite web |date=1 November 2024 |title=2024 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/c87043b9-5d89-4717-9f49-c4f9663d0061.pdf |website=Apple}}</ref>
|}
=== Basshılıq ===
==== Joqarı basqarıw ====
2025-jıldıń 3-yanvar jaǵdayına muwapıq, Apple Inc. basqarıwı tómendegilerdi óz ishine aladı:<ref name="aaplLeadership">{{Cite web |title=Apple Leadership |url=https://www.apple.com/leadership |access-date=January 3, 2025 |publisher=Apple Inc. |archive-date=January 4, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250104061052/https://www.apple.com/leadership/ |url-status=live}}</ref>
* Tim Kuk (bas atqarıwshı direktor)
* Djeff Uilyams (bas operaciyalıq direktor)
* Kevan Parex (bas vice-prezident hám bas finans direktorı)
* Ketrin L. Adams (bas vice-prezident hám bas yurist)
* Eddi Kyu (bas vice-prezident – Internet Programmalıq támiynatı hám Xızmetleri)
* Kreyg Federigi (bas vice-prezident – Programmalıq támiynattı islep shıǵıw)
* Djon Djannandrea (bas vice-prezident – Mashinalıq oqıtıw hám Jasalma intellekt strategiyası)
* Deyrdre O'Brayen (bas vice-prezident – Usaqlap satıw + Adamlar)
* Djon Ternus (bas vice-prezident – Apparatlıq támiynattı islep shıǵıw)
* Greg Djozvyak (bas vice-prezident – Dúnya júzilik marketing)
* Djonni Srudji (bas vice-prezident – Apparatlıq texnologiyalar)
* Sabix Xan (bas vice-prezident – Operaciyalar)
==== Direktorlar keńesi ====
2023-jıldıń 20-yanvar jaǵdayına muwapıq, Apple Inc. direktorlar keńesi tómendegilerdi óz ishine aladı:<ref name="aaplLeadership" />
* Artur D. Levinson (basshı)
* Tim Kuk (atqarıwshı direktor hám bas atqarıwshı direktor)
* Djeyms A. Bell
* Aleks Gorski
* Andrea Yung
* Monika Lozano
* Ronald Shugar
* Syuzan Vagner
==== Aldıńǵı bas atqarıwshı direktorlar ====
# Maykl Skott (1977–1981)
# Mayk Markulla (1981–1983)
# Djon Skalli (1983–1993)
# Maykl Spindler (1993–1996)
# Gil Amelio (1996–1997)
# [[Stiv Djobs]] (1997–2011)
=== Iyelik ===
2024-jıldıń 30-dekabr jaǵdayına muwapıq, Apple kompaniyasınıń eń iri akcionerleri:<ref>{{Cite web |title=Apple Inc. (AAPL) Stock Major Holders – Yahoo Finance |url=https://finance.yahoo.com/quote/AAPL/holders/ |access-date=March 6, 2024 |website=finance.yahoo.com |language=en-US |archive-date=June 3, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200603173427/https://finance.yahoo.com/quote/AAPL/holders/ |url-status=live}}</ref>
* The Vanguard Group (1,400,000,000 akciya, 9.29%)
* BlackRock (1,120,000,0000 akciya, 7.48%)
* State Street Corporation (595,500,000 akciya, 3.96%)
* Fidelity Investments (341,640,000 akciya, 2.27%)
* Geode Capital Management (340,160,000 akciya, 2.26%)
* Berkshire Hathaway (300,000,000 akciya, 2.00%)
* Morgan Stanley (238,260,000 akciya, 1.59%)
* T. Rowe Price (220,110,000 akciya, 1.47%)
* Norges Bank (187,160,000 akciya, 1.25%)
* JPMorgan Chase (183,010,000 akciya, 1.22%)
=== Korporativ mádeniyat ===
[[File:Steve Wozniak and Andy Hertzfeld 1985.jpg|thumb|Tiykarın salıwshılardıń biri Stiv Voznyak hám Macintosh injeneri Endi Xercfeld 1985-jılı Apple paydalanıwshılar toparı baylanıs klubına qatnastı.]]
[[File:Colleges with the most alumni at Apple.png|upright=1.25|thumb|right|Bul universitetler Apple xızmetkerlerine aylanǵan eń kóp pitkeriwshilerdi shıǵardı.]]
Apple 1970-jılları qurılǵan, dástúrli korporativ mádeniyat túsiniklerine qarsı shıqqan bir neshe júdá tabıslı kompaniyalardıń biri. Djobs kóbinese Apple Fortune 500 kompaniyasına aylanǵannan keyin de keńsede jalań ayaq júretuǵın edi. «1984» televiziyalıq reklaması waqtına kelip, Appledıń rásmiy emes mádeniyatı onı básekileslerinen ajıratıp turatuǵın tiykarǵı ózgeshelik bolıp qaldı.<ref>{{Cite web |last=Deutschman |first=Alan |date=October 11, 2000 |title=The once and future Steve Jobs |url=http://www.salon.com/technology/books/2000/10/11/jobs_excerpt |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20101202183854/http://www.salon.com/technology/books/2000/10/11/jobs_excerpt |archive-date=December 2, 2010 |access-date=November 22, 2010 |website=[[Salon.com]]}}</ref> Fortune jurnalınıń 2011-jılǵı esabına sáykes, bul kóp milletli korporaciyadan góre startapqa uqsas korporativ mádeniyatqa alıp keldi.<ref name="Fortune1">{{Cite news |last=Lashinsky |first=Adam |date=August 25, 2011 |title=How Apple works: inside the world's largest startup |work=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |url=http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |url-status=dead |access-date=November 14, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111113121932/http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |archive-date=November 13, 2011}}</ref> 2017-jılǵı intervyude Voznyak jaslıǵında Star Trek-ti kóriw hám Star Trek konvenciyalarına qatnasıwdıń Appledı birge qurıwǵa ilham bergenin atap ótti.<ref>[https://www.huffingtonpost.com/entry/interview-steve-wozniak-on-sci-fi-comic-books-and_us_58f7e86de4b081380af51897 Huffingtonpost Interview: Steve Wozniak on Sci-Fi, Comic Books, and How Star Trek Shaped the Future] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170918211621/http://www.huffingtonpost.com/entry/interview-steve-wozniak-on-sci-fi-comic-books-and_us_58f7e86de4b081380af51897 |date=September 18, 2017 }}. April 19, 2017.</ref>
Kompaniya ósip, hár túrli pikirdegi bas atqarıwshı direktorlar tárepinen basqarılǵanlıqtan, ayırım ǵalaba xabar quralları onıń dáslepki ayrım ózgesheliklerin joytqanın aytıp ótti.<ref>{{Cite web |last=Murphy |first=Margi |date=2018-07-31 |title=Has the Apple brand really lost its bite? |url=https://www.smh.com.au/business/companies/has-the-apple-brand-really-lost-its-bite-20180731-p4zujl.html |access-date=2024-10-12 |website=The Sydney Morning Herald |language=en}}</ref><ref>{{Cite magazine |last=Levy |first=Steven |date=2022-05-06 |title=Apple Has Lost Its Soul. But Who Cares? |url=https://www.wired.com/story/plaintext-apple-soul-who-cares/ |access-date=2024-10-12 |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028}}</ref><ref>{{Cite news |date=2021-10-04 |title=A decade after Steve Jobs's death, has Apple lost its magic? |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/a-decade-after-steve-jobss-death-has-apple-lost-its-magic/articleshow/86753764.cms?from=mdr |access-date=2024-10-12 |work=The Economic Times |issn=0013-0389}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shirky |first=Clay |date=2022-05-01 |title=Apple Inc., 'After Steve' |url=https://www.nytimes.com/2022/05/01/books/review/after-steve-tripp-mickle.html |access-date=2024-10-12 |website=[[The New York Times]]}}</ref> Soǵan qaramastan, ol óziniń jeke qábiletlerdi hám joqarı sapanı qollap-quwatlaw reputaciyasın saqlap qaldı, bul bolsa talantlı xızmetkerlerdi, ásirese Djobs qaytıp kelgennen keyin, isenimli túrde tarttı.<ref>{{Cite web |last=Haden |first=Jeff |date=2023-03-09 |title=27 Years Ago, Steve Jobs Said the Best Employees Focus on Content, Not Process. Research Shows He Was Right |url=https://www.inc.com/jeff-haden/27-years-ago-steve-jobs-said-best-employees-focus-on-content-not-process-workplace-research-shows-he-was-right.html |access-date=2024-10-13 |website=[[Inc. (magazine)|Inc.]]}}</ref> Kóplegen Apple xızmetkerleri Djobs qatnaspaǵan joybarlardıń basqalarǵa qaraǵanda kóbirek waqıt alatuǵının bildirgen.<ref name="cultofmacwork">{{Cite web |last=Brownlee |first=John |date=July 7, 2010 |title=What It's Like To Work At Apple |url=http://www.cultofmac.com/what-its-like-to-work-at-apple |website=[[Cult of Mac]] |access-date=November 10, 2010 |archive-date=July 25, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725052719/http://www.cultofmac.com/what-its-like-to-work-at-apple |url-status=live}}</ref>
Apple Fellows baǵdarlaması xızmetkerlerge jeke kompyuterler tarawındaǵı ayrıqsha texnikalıq yamasa basshılıq úlesleri ushın sıylıqlar beredi. Alıwshılar qatarına Bill Atkinson,<ref name="hertzfeld">[[Andy Hertzfeld|Hertzfeld, Andy]]. [http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh&story=Credit_Where_Due.txt Credit Where Due] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326024714/http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh|date=March 26, 2014}}, ''Folklore.org'', January 1983. Retrieved May 26, 2006.</ref> Stiv Kaps,<ref>{{Cite news |title=Newton Hall of Fame! |url=https://msu.edu/~luckie/hallofame.htm |newspaper=Technology at Msu |date=August 7, 2015 |access-date=March 26, 2019 |archive-date=March 26, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326202443/https://msu.edu/~luckie/hallofame.htm |url-status=live}}</ref> Rod Xolt,<ref name="hertzfeld" /> Alan Key,<ref name="yoyow">Eisenhart, Mary. [http://www.yoyow.com/marye/mtstories/kawasaki.html Fighting Back For Mac] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170525081647/http://www.yoyow.com/marye/mtstories/kawasaki.html |date=May 25, 2017 }}, ''MicroTimes'', 1997. Retrieved May 26, 2006.</ref><ref>[[Andy Hertzfeld|Hertzfeld, Andy]]. [http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh&story=Leave_Of_Absence.txt Leave of Absence] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326024714/http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh|date=March 26, 2014}}, ''Folklore.org'', March 1984. Retrieved May 26, 2006.</ref> Gay Kavasaki,<ref name="yoyow" /><ref>Kawakami, John. [http://www.mactech.com/articles/mactech/Vol.11/11.09/Sep95Newsbits/index.html Apple Taps Guy Kawasaki For Apple Fellows Program] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170903042644/http://www.mactech.com/articles/mactech/Vol.11/11.09/Sep95Newsbits/index.html|date=September 3, 2017}}, ''[[MacTech]]'', September 1995. Retrieved May 26, 2006.</ref> Al Alkorn,<ref>{{Cite news |last=Montfort |first=Nick |title=Wired 4.10: Spawn of Atari |url=https://www.wired.com/wired/archive/4.10/atari.html |access-date=March 5, 2017 |archive-date=November 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121103195502/http://www.wired.com/wired/archive/4.10/atari.html |url-status=live}}</ref> Don Norman,<ref name="yoyow" /> Rich Peydj,<ref name="hertzfeld" /> Stiv Voznyak,<ref name="hertzfeld" /> hám Fil Shiller kiredi.<ref>{{Cite web |title=Phil Schiller advances to Apple Fellow |url=https://www.apple.com/newsroom/2020/08/phil-schiller-advances-to-apple-fellow |access-date=August 9, 2020 |website=Apple Newsroom |language=en-US |archive-date=August 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200808213814/https://www.apple.com/newsroom/2020/08/phil-schiller-advances-to-apple-fellow/ |url-status=live}}</ref>
Djobs xızmetkerlerdiń óz tarawınan tısqarı funkciyalarǵa tartılmaytuǵın qánigeler bolıwın maqset etken. Mısalı, Ron Djonson — 2011-jıldıń 1-noyabrine shekem Usaqlap satıw operaciyaları boyınsha bas vice-prezident — dúkan ornın tańlaw, dúkanda xızmet kórsetiw hám dúkan dúzilisine juwapker bolǵan, biraq óz dúkanlarındaǵı tovar qorına baqlaw júrgizbegen. Bul jumıstı jetkerip beriw sistemasın basqarıw tájiriybesine iye bolǵan Tim Kuk ámelge asırǵan.<ref name="Lashinsky2011">{{Cite news |last=Lashinsky |first=Adam |title=How Apple works: Inside the world's biggest startup – Fortune Tech |publisher=Tech.fortune.cnn.com |url=http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |url-status=dead |access-date=December 24, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120102064844/http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |archive-date=January 2, 2012}}</ref> Apple juwapkershilikti qatań túrde ámelge asırıwı menen belgili. Hár bir joybardıń Apple jargonında «tikkeley juwapker adam» yamasa «DRI» bar.<ref name="Fortune1" /><ref>{{Cite book |last1=Lichty |first1=Ron |title=Managing the Unmanageable: Rules, Tools, and Insights for Managing Software |last2=Mantle |first2=Mickey |page=207}}</ref> Basqa iri AQSH kompaniyalarınan ayırmashılıǵı, Apple basshılar ushın basqa bas atqarıwshı direktorlar paydalanatuǵın golf klubları yamasa kompaniya samolyotinen jeke paydalanıw sıyaqlı qosımsha tólemlerdi óz ishine almaytuǵın salıstırmalı túrde ápiwayı kompensaciya siyasatın usınadı. Kompaniya ádette hár eki jılda bir ret basshılarǵa akciya opcionların beredi.<ref>{{Cite web |date=December 27, 2012 |title=Apple CEO gets modest 2012 pay after huge 2011 |url=http://www.ctvnews.ca/sci-tech/apple-ceo-gets-modest-2012-pay-after-huge-2011-1.1092906 |access-date=December 27, 2012 |archive-date=June 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230627232805/https://www.ctvnews.ca/sci-tech/apple-ceo-gets-modest-2012-pay-after-huge-2011-1.1092906 |url-status=live}}</ref>
2015-jılı Apple kompaniyasında 110,000 tolıq shtatlı xızmetker bolǵan. Keyingi jılı bul san 116,000 ǵa jetken, bul aytarlıqtay jumısqa alıw páseyiwin kórsetedi, tiykarınan birinshi ret túsimniń tómenlewine baylanıslı. Apple óz xızmetkerleriniń neshewi usaqlap satıwda isleytuǵının anıq kórsetpeydi, biraq 2014-jılǵı SEC esabatında xızmetkerler bazasınıń shama menen yarımı ekenligi aytılǵan.<ref>{{Cite web |last=Leswing |first=Kif |date=October 27, 2016 |title=Apple added only 6,000 people last year – its slowest growth since 2009 |url=http://nordic.businessinsider.com/apple-hired-only-6000-people-fin-fy-2016-2016-10 |access-date=May 29, 2017 |website=[[Business Insider]] |archive-date=September 26, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180926130646/https://nordic.businessinsider.com/apple-hired-only-6000-people-fin-fy-2016-2016-10 |url-status=live}}</ref> 2017-jıldıń sentyabr ayında Apple 123,000 nan aslam tolıq shtatlı xızmetkeri bar ekenligin járiyaladı.<ref>{{Cite news |date=November 3, 2017 |title=BRIEF-Apple says had 123,000 full-time employees as of Sept. 30 |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/article/brief-apple-says-had-123000-full-time-em/brief-apple-says-had-123000-full-time-employees-as-of-sept-30-idUSFWN1N914R |access-date=November 9, 2017 |archive-date=July 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230713025416/https://www.reuters.com/article/brief-apple-says-had-123000-full-time-em/brief-apple-says-had-123000-full-time-employees-as-of-sept-30-idUSFWN1N914R |url-status=live}}</ref>
Apple kúshli korporativ qupıyalıq mádeniyatına iye hám Milliy qáwipsizlik agentligi, Federallıq tergew byurosı hám AQSH Qupıya xızmetinen kadrlar jıynaytuǵın informaciya aǵıp ketiwine qarsı Global qáwipsizlik komandasına iye.<ref>{{Cite web |last=Turton |first=William |date=June 20, 2017 |title=Leaked recording: Inside Apple's global war on leakers |url=https://theoutline.com/post/1766/leaked-recording-inside-apple-s-global-war-on-leakers |access-date=June 20, 2017 |website=[[The Outline (website)|The Outline]] |archive-date=September 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230920003844/https://theoutline.com/post/1766/leaked-recording-inside-apple-s-global-war-on-leakers |url-status=live}}; {{Cite web |first=Dani |last=Deahl |title=Internal Apple presentation on how to handle leaks gets leaked |url=https://www.theverge.com/2017/6/20/15837522/apple-internal-presentation-leaks |website=[[The Verge]] |date=June 20, 2017 |access-date=June 20, 2017 |archive-date=July 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230713023601/https://www.theverge.com/2017/6/20/15837522/apple-internal-presentation-leaks |url-status=live}}; {{Cite web |first=Benjamin |last=Mayo |title=Report details Apple's efforts to increase product secrecy, more leaks from Apple campus than supply chain in 2016 |url=https://9to5mac.com/2017/06/20/apple-product-secrecy-leaks-leaked-meeting |website=[[9to5Mac]] |date=June 20, 2017 |access-date=June 20, 2017 |archive-date=June 20, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170620225032/https://9to5mac.com/2017/06/20/apple-product-secrecy-leaks-leaked-meeting/ |url-status=live}}</ref> 2017-jıldıń dekabr ayında Glassdoor Appledıń jumıs islew ushın 48-orındaǵı eń jaqsı orın ekenligin málimledi. Kompaniya dáslep 2009-jılı 19-orınǵa kirgen, 2012-jılı 10-orınǵa shekem kóterilgen hám keyingi jıllarda tómenlep barǵan.<ref>{{Cite web |last=Lovejoy |first=Ben |date=December 6, 2017 |title=Facebook named Glassdoor's 'best place to work' as Apple falls 48 places to No. 84 |url=https://9to5mac.com/2017/12/06/apple-glassdoor-rating-2017-2018 |access-date=December 14, 2017 |website=[[9to5Mac]] |archive-date=December 15, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215110749/https://9to5mac.com/2017/12/06/apple-glassdoor-rating-2017-2018/ |url-status=live}}; {{Cite web |first=Joe |last=Rossignol |title=Apple Plummets to Lowest Ranking Ever in Glassdoor's Annual List of Best Places to Work |url=https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-drops-on-best-of-glassdoor |website=[[MacRumors]] |date=December 6, 2017 |access-date=December 14, 2017 |archive-date=December 15, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215053427/https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-drops-on-best-of-glassdoor/ |url-status=live}}</ref> 2023-jılı Bloomberg tiń Mark Gurman Appledıń Izertlew dizayn toparı (XDG) bar ekenligin ashtı, ol Apple Watch qa glyukozanı baqlaw funkciyasın qosıw ústinde jumıs alıp barǵan. Gurman XDG dı Alphabet tiń X «ay túsiretuǵın zavodı» menen salıstırdı.<ref>{{Cite news |last=Gurman |first=Mark |author-link=Mark Gurman (journalist) |date=February 26, 2023 |title=Apple's Secret 'XDG' Team Is Working on More Than Just a Glucose Monitor |language=en |work=Bloomberg.com |url=https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2023-02-26/apple-aapl-exploratory-design-group-xdg-no-prick-glucose-tracker |access-date=February 28, 2023 |archive-date=February 28, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230228003203/https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2023-02-26/apple-aapl-exploratory-design-group-xdg-no-prick-glucose-tracker |url-status=live}}</ref>
=== Keńseler ===
Apple Inc. kompaniyasınıń dúnya júzilik korporativ bas keńsesi Kaliforniyanıń Silikon oypatlıǵınıń ortasında, Kupertino qalasında jaylasqan Apple Park te ornalasqan. Bul jer átirapı bir mil (1.6 km) bolǵan úlken dóńgelek jer ústi imaratı. Imarat 2017-jıldıń aprel ayında ashılǵan hám 12,000 nan aslam xızmetkerdi jumıs penen támiyinleydi. Apple diń teń tiykarshısı Stiv Djobs Apple Park tiń biznes parkinen góre tábiyat qorǵawxanasına uqsawın qáledi hám 2011-jıldıń iyun ayında óziniń qaytıs bolıwınan aldınǵı aqırǵı jámiyetlik sózinde usı usınıstı beriw ushın Kupertino qala keńesine jeke ózi keldi.
[[File:Apple Headquarters in Cupertino.jpg|thumb|Dáslepki Apple Campus tiń kóshe mákan jayı: 1 Infinite Loop, Sunnyvale, California.]]
Apple sonday-aq Apple Campus ten (1 Infinite Loop mákan jayı menen de belgili) jumıs alıp baradı. Bul Kupertinoda jaylasqan altı imarattan ibarat kompleks bolıp, ulıwma maydanı 850,000 kvadrat fut (79,000 m²) di quraydı hám Apple Park ten shama menen 1 mil (1.6 km) qubla-batısta jaylasqan.<ref>{{Cite news |last=Simonson |first=Sharon |date=October 2, 2005 |title=Apple gobbles up Cupertino office space |url=http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html |access-date=July 31, 2006 |archive-date=August 11, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100811164932/http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html |url-status=live}}</ref> Apple Campus 1993-jılı ashılǵannan baslap 2017-jılı Apple Park ashılǵanǵa shekem kompaniyanıń bas keńsesi bolǵan. 1–6 Infinite Loop mákan jayında jaylasqan imaratlar oraylıq jasıl maydan átirapında dóńgelek formada jaylasqan bolıp, bul dizayn universitet dizaynına uqsas.
Apple Park hám Apple Campus ten tısqarı, Apple Kupertino qalası boylap jaylasqan qosımsha otız keńse imaratın iyeleydi. Buǵan aldınǵı úsh bas keńse de kiredi: 1977-jıldan 1978-jılǵa shekem Stephens Creek Three, 1978-jıldan 1982-jılǵa shekem Bandley One hám 1982-jıldan 1993-jılǵa shekem Mariani One.<ref>{{Cite web |last=Steeber |first=Michael |date=November 13, 2017 |title=Before the spaceship: A look back at the previous campuses that Apple called home |url=https://9to5mac.com/2017/11/13/apple-original-campus-headquarters |access-date=January 7, 2022 |website=9to5Mac |language=en-US |archive-date=January 8, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220108225101/https://9to5mac.com/2017/11/13/apple-original-campus-headquarters/ |url-status=live}}</ref> Ulıwma alǵanda, Apple qaladaǵı bar bolǵan keńse maydanınıń derlik 40% in iyeleydi.<ref>{{Cite web |last=Simonson |first=Sharon |date=September 30, 2005 |title=Apple gobbles up Cupertino office space |url=http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html?page=1 |access-date=May 11, 2010 |website=San Jose Business Journal |archive-date=March 20, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060320204822/http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html?page=1 |url-status=live}}</ref>
Apple kompaniyasınıń Evropa, Orta Shıǵıs hám Afrika (EMEA) boyınsha bas keńsesi Irlandiyanıń qublasında jaylasqan Kork qalasındaǵı Hollyhill kampusında ornalasqan.<ref>{{Cite web |last=Shead |first=Sam |title=We went to see Apple's European HQ in Ireland — here's what we found |url=https://www.businessinsider.com/apples-growing-irish-empire-in-pictures-2016-2 |access-date=January 7, 2022 |website=Business Insider |language=en-US |archive-date=January 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220107223809/https://www.businessinsider.com/apples-growing-irish-empire-in-pictures-2016-2 |url-status=live}}</ref> 1980-jılı ashılǵan bul orayda 5,500 adam jumıs isleydi hám ol Apple kompaniyasınıń AQSHtan tısqarıdaǵı birinshi ornı bolǵan.<ref>{{Cite web |date=October 6, 2011 |title=Irish Examiner Article |url=http://www.irishexaminer.com/ireland/kfgbsnsnmhoj/rss2 |access-date=April 21, 2012 |website=[[Irish Examiner]] |archive-date=July 11, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120711192309/http://www.irishexaminer.com/ireland/kfgbsnsnmhoj/rss2/ |url-status=dead}}</ref> Appledıń xalıqaralıq satıw hám tarqatıw bólimleri Korktegi usı kampustan jumıs alıp baradı.<ref>{{Cite web |title=Bloomberg Businessweek Profile of Apple Sales International |url=http://investing.businessweek.com/research/stocks/private/snapshot.asp?privcapId=26016763l |archive-url=https://web.archive.org/web/20130501232104/http://investing.businessweek.com/research/stocks/private/snapshot.asp?privcapId=26016763l |url-status=dead |archive-date=May 1, 2013 |access-date=April 18, 2012 |website=[[Bloomberg Businessweek]]}}{{Verify source|date=November 2017}}; {{Cite web |title=Apple's Irish website with contact information for Apple Distribution International at Cork |url=https://www.apple.com/ie/contact |access-date=April 18, 2012 |website=[[Apple.com]] |archive-date=April 14, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120414024251/http://www.apple.com/ie/contact/ |url-status=live}}</ref>
Apple kompaniyasınıń Texas shtatınıń Ostin qalası janında eki kampusı bar: 2014-jılı ashılǵan 216,000 kvadrat futlıq (20,100 m²) kampusta Apple kremniyi ústinde jumıs alıp baratuǵın<ref>{{Cite web |last=Goel |first=Vindu |date=November 20, 2016 |title=How Apple Empowers, and Employs, the American Working Class |url=https://www.nytimes.com/2016/11/21/technology/how-apple-empowers-and-employs-the-american-working-class.html |url-access=limited |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2016/11/21/technology/how-apple-empowers-and-employs-the-american-working-class.html |archive-date=January 1, 2022 |access-date=July 14, 2017 |website=[[The New York Times]]}}{{cbignore}}</ref> 500 injener jumıs isleydi hám 2021-jılı ashılǵan 1.1 million kvadrat futlıq (100,000 m²) kampusta 6,000 adam texnikalıq qollap-quwatlaw, jetkerip beriw sistemasın basqarıw, onlayn dúkan mazmunın saylaw hám Apple Maps maǵlıwmatların basqarıw boyınsha jumıs alıp baradı. Kompaniyanıń sonday-aq Bolder (Kolorado), Kalver-Siti (Kaliforniya), Gercliya (Izrail), London, Nyu-York, Pittsburg, San-Diego hám Sietlde de bir neshe júzlegen adamdı jumıs penen támiyinleytuǵın basqa da orınları bar.<ref>{{Cite news |last1=Tsang |first1=Amie |last2=Satariano |first2=Adam |date=December 13, 2018 |title=Apple to Add $1 Billion Campus in Austin, Tex., in Broad U.S. Hiring Push |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2018/12/13/business/apple-austin-campus.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=January 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181213121245/https://www.nytimes.com/2018/12/13/business/apple-austin-campus.html |archive-date=December 13, 2018 |issn=0362-4331}}; {{Cite news |title=Apple CEO Tim Cook to inaugurate new Israeli headquarters next week |url=http://www.jpost.com/Israel-News/New-Tech/Apple-CEO-Tim-Cook-to-inaugurate-new-Israeli-headquarters-next-week-390866 |access-date=February 12, 2015 |website=[[The Jerusalem Post]] |archive-date=June 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230627235000/https://www.jpost.com/Israel-News/New-Tech/Apple-CEO-Tim-Cook-to-inaugurate-new-Israeli-headquarters-next-week-390866 |url-status=live}}</ref>
=== Sud isleri ===
Apple óz jumısın baslaǵannan berli hár túrli huqıqıy processler hám talaplarǵa qatnasıp kelgen.<ref>{{Cite web |title=Federal Court Cases Involving Apple, Inc |url=https://www.docketalarm.com/cases/AllNaturesOfSuit/Apple%2C%20Inc. |access-date=May 10, 2014 |publisher=Docket Alarm, Inc. |archive-date=July 6, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140706223129/https://www.docketalarm.com/cases/AllNaturesOfSuit/Apple%2C%20Inc./ |url-status=live}}</ref> Ásirese, Apple óziniń intellektual múlk huqıqların belsendi hám qatań túrde qorǵaytuǵını menen tanılǵan hám bunı ózi de járiyalaydı. Sud isleriniń ayırım mısalları - Apple Samsung qa qarsı, Apple Microsoft ke qarsı, Motorola Mobility Apple Inc. ke qarsı hám Apple Corps Apple Computer ge qarsı shaǵımlar. Sonday-aq, Apple kóp márte intellektual múlk huqıqların buzǵanı ushın ayıplanıwlarǵa qarsı ózin qorǵawǵa májbúr bolǵan. Olardıń kópshiligi sudlar tárepinen patent trolleri dep atalatuǵın qabıq kompaniyalar sıpatında biykar etilgen, sebebi nızamda kórsetilgen patentlerdiń haqıyqıy qollanılǵanına hesh qanday dálil tabılmaǵan.<ref>{{Cite web |last=Mullin |first=Joe |date=January 26, 2016 |title=Patent troll VirnetX wants jury to give it a half-billion dollars of Apple's cash |url=https://arstechnica.com/tech-policy/2016/01/virnetx-kicks-off-final-massive-patent-trolling-attempt-vs-apple |access-date=March 23, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324173704/https://arstechnica.com/tech-policy/2016/01/virnetx-kicks-off-final-massive-patent-trolling-attempt-vs-apple/ |url-status=live}}</ref> 2016-jıldıń 21-dekabrinde Nokia AQSH hám Germaniyada Appleǵa qarsı sud isin qozǵaǵanın járiyaladı. Bunda Nokia Apple ónimleriniń Nokia patentlerin buzıp atırǵanında ayıplaǵan.<ref>{{Cite web |last=Novet |first=Jordan |date=December 21, 2016 |title=Nokia sues Apple for patent infringement in the U.S. and Germany |url=https://venturebeat.com/2016/12/21/nokia-sues-apple-for-patent-infringement-in-the-u-s-and-germany |access-date=March 23, 2017 |website=[[VentureBeat]] |archive-date=May 11, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170511194947/https://venturebeat.com/2016/12/21/nokia-sues-apple-for-patent-infringement-in-the-u-s-and-germany/ |url-status=live}}; {{Cite news |last=Swartz |first=Jon |date=December 21, 2016 |title=Nokia sues Apple for patent infringement |work=[[USA Today]] |url=https://www.usatoday.com/story/tech/2016/12/21/nokia-sues-apple-patent-infringement/95709378 |access-date=March 23, 2017 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081228/https://www.usatoday.com/story/tech/2016/12/21/nokia-sues-apple-patent-infringement/95709378/ |url-status=live}}</ref>
Eń sońǵı waqıtta, 2017-jıldıń noyabr ayında, Amerika Qurama Shtatları Xalıqaralıq Sawda Komissiyası Apple kompaniyasınıń aralıqtan basqarıw texnologiyasına baylanıslı patent buzıwshılıq ayıplawları boyınsha tergew baslaǵanın járiyaladı; aralıqtan basqarıw programmalıq támiynatın islep shıǵaratuǵın Aqua Connect kompaniyası Apple óziniń eki patentin buzǵanında ayıpladı.<ref>{{Cite web |last=Orlowski |first=Andrew |date=November 15, 2017 |title=US trade cops agree to investigate Apple's 'embrace and extend |url=https://www.theregister.co.uk/2017/11/15/trade_cops_probe_apples_embrace_nextend |access-date=November 16, 2017 |website=[[The Register]] |archive-date=November 15, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171115212535/https://www.theregister.co.uk/2017/11/15/trade_cops_probe_apples_embrace_nextend/ |url-status=live}}</ref>
Epic Games kompaniyası 2020-jıldıń avgust ayında Appleǵa qarsı AQSHtıń Arqa Kaliforniya rayonlıq sudında shaǵım qozǵadı. Bul shaǵım Appledıń iOS App Store daǵı is-háreketlerine baylanıslı edi.
2022-jıldıń yanvar ayında Ericsson kompaniyası 5G texnologiyası ushın royalti tólewge baylanıslı Appleǵa qarsı sud isin qozǵadı.<ref>{{Cite news |last=Mukherjee |first=Supantha |date=January 18, 2022 |title=Ericsson sues Apple again over 5G patent licensing |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/ericsson-sues-apple-again-over-5g-patent-licensing-2022-01-18 |access-date=January 18, 2022 |archive-date=January 18, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220118112833/https://www.reuters.com/technology/ericsson-sues-apple-again-over-5g-patent-licensing-2022-01-18/ |url-status=live}}</ref> 2024-jıldıń 24-iyun kúni Evropa Komissiyası Appledı «programma baǵdarlamashılarınıń tutınıwshılardı alternativ kanallarǵa usınıslar hám kontent ushın erkin baǵdarlawına» tosqınlıq qılıp, Cifrlı bazarlar haqqındaǵı nızamdı buzǵanı ushın ayıpladı.<ref>{{cite news| last= Brodkin| first= Jon| date= June 24, 2024| title= EU says Apple violated app developers' rights, could be fined 10% of revenue| url= https://arstechnica.com/tech-policy/2024/06/eu-says-apple-violated-app-developers-rights-could-be-fined-10-of-revenue/| work= arstechnica| access-date= June 25, 2024}}</ref> 2025-jıldıń aprel ayında Apple ayıplı dep tabıldı hám Cifrlı bazarlar haqqındaǵı nızamdı buzǵanı ushın 500 million evro (570 million dollar) ayıp pul tólewge húkim shıǵarıldı.<ref>{{Cite web |title=EU Commission fines Apple, Meta over digital law breaches – DW – 04/23/2025 |url=https://www.dw.com/en/eu-commission-fines-apple-meta-over-digital-law-breaches/a-72317692 |access-date=2025-04-23 |website=dw.com |language=en}}</ref>
==Derekler==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:Apple Inc.]]
acc8sf864i6rj1fptvik9qb6044z5sf
124143
124140
2025-07-03T22:25:14Z
Bekan88
11311
124143
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vcard" style="width: 22em; text-align: left;"
| colspan="2" style="text-align: center; font-size: 125%; font-weight: bold;" class="fn org" | Apple Inc.
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | [[Fayl:Apple_logo_black.svg|100px|Apple logotipi]]
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | 1998-jıldan berli qollanılıp kiyatırǵan Apple logotibi
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | [[Fayl:Aerial_view_of_Apple_Park_dllu.jpg|300px]]
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya shtatınıń]] Kupertino qalasındaǵı kompaniyanıń bas keńsesi Apple Parktıń joqarıdan kórinisi
|-
| '''Burınǵı atamaları'''
|
*Apple Computer Company (1976–1977)
*Apple Computer, Inc. (1977–2007)
|-
| '''Kompaniya túri'''
| Ashıq akcionerlik jámiyet
|-
| '''Birjada sawda belgileri'''
|
*Nasdaq: AAPL
*Nasdaq-100 komponenti
*DJIA komponenti
*S&P 100 komponenti
*S&P 500 komponenti
|-
| '''ISIN'''
| US0378331005
|-
| '''Tarawı'''
|
*Tutınıwshı elektronikası
*Programmalıq támiynat xızmetleri
*Onlayn xızmetler
|-
| '''Dúzilgen sánesi'''
| [[1-aprel]], [[1976]]; Los-Altos, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]], [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
| '''Tiykarın salǵanlar'''
|
*[[Stiv Djobs]]
*Stiv Voznyak
*Ronald Ueyn
|-
| '''Bas keńse'''
| 1 Apple Park Way, Kupertino, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]], [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
| '''Dúkanlar sanı'''
| 535 Apple Store dúkanları (2025)
|-
| '''Xızmet kórsetiw aymaǵı'''
| Dúnya júzi boyınsha
|-
| '''Tiykarǵı tulǵalar'''
|
*Tim Kuk (Bas direktor)
*Artur Levinson (direktorlar keńesiniń baslıǵı)
|-
| '''Ónimleri'''
|
*AirPods
*Apple TV
*Apple Watch
*iPad
*[[iPhone]]
*Mac
|-
| '''Xızmetleri'''
|
*[[App Store]]
*[[Apple Card]]
*[[Apple Music]]
*Apple Pay
*Apple TV+
*[[iCloud]]
|-
| '''Tabıs'''
| {{profit}} US$391 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Operaciyalıq tabıs'''
| {{profit}} US$123 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Taza tabıs'''
| {{decrease}} US$94 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Barlıq aktivler'''
| {{profit}} US$365 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Barlıq kapital'''
| {{decrease}} US$57 milliard (2024-finans jılı)
|-
| '''Xızmetkerler sanı'''
| 164,000 (2024-jıl)
|-
| '''[[Sıńar kompaniya|Sıńar kompaniyaları]]'''
|
*Apple Studios
*Beats Electronics
*Beddit
*Braeburn Capital
*Claris
*Globalstar (20%)
|-
| '''ASN'''
| 714
|-
| '''Veb-saytı'''
| [https://www.apple.com apple.com]
|-
| colspan="2" style="font-size: 85%;" | Finans maǵlıwmatları 2024-jıldıń 28-sentyabrinde juwmaqlanǵan finans jılına tiyisli.
|}
'''Apple Inc.''' – Amerika kóp milletli korporaciyası hám texnologiya kompaniyası bolıp, onıń bas keńsesi [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]] shtatınıń Kupertino qalasında, Silikon oypatlıǵında jaylasqan. Ol tiykarınan tutınıwshı elektronikası, [[programmalıq támiynat]] hám xızmetleri menen ataqlı. 1976-jılı [[Stiv Djobs]], Stiv Voznyak hám Ronald Ueyn tárepinen Apple Computer Company retinde shólkemlestirilgen, keyingi jılı Djobs hám Voznyak tárepinen Apple Computer, Inc. retinde dizimge alındı. 2007-jılı kompaniyanıń dıqqatı kompyuterlerden tutınıwshı elektronikasına keńeygenlikten, Apple Inc. dep qayta ataldı. Apple 2024-jılǵı finans jılında 391.04 milliard AQSH dolları tabıs penen eń iri texnologiya kompaniyası bolıp tabıladı.
Kompaniya Voznyaktıń Apple I jeke kompyuterin islep shıǵarıw hám satıw ushın shólkemlestirilgen. Onıń ekinshi kompyuteri, Apple II, dáslep kóplegen islep shıǵarılǵan mikrokompyuterlerdiń biri retinde eń kóp satılatuǵın ónimge aylandı. Apple 1983-jılı Lisa hám 1984-jılı Macintosh kompyuterlerin usındı, olar grafikalıq paydalanıwshı interfeysi hám tıshqanshanı qollanǵan dáslepki kompyuterlerdiń biri boldı. 1985-jılǵa kelip, kompaniya ishindegi mashqalalar sebepli Djobs NeXT kompaniyasın shólkemlestiriw ushın ketti, al Voznyak basqa joybarlarǵa ketti; Djon Skalli on jıldan aslam waqıt dawamında bas direktor lawazımın atqardı. 1990-jılları Apple jeke kompyuter sanaatında [[Microsoft Windows]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sisteması]] hám [[Intel]] processorlı JK klonlarınıń arzan bahalı duopoliyasına salıstırǵanda ádewir bazar úlesin joǵalttı. 1997-jılı Apple bankrotlıqqa bir neshe hápte qalǵan edi. Sátsiz operaciyalıq sistema strategiyasın sheshiw ushın, ol NeXT kompaniyasın satıp aldı, bul Djobstı kompaniyaǵa qaytarıwǵa alıp keldi. Ol keyingi on jıl ishinde iMac, iPod, [[iPhone]] hám iPad qurılmaların úlken maqtawǵa ılayıq etip usınıw, sonday-aq [[iTunes Store]] dúkanın iske qosıw, «Basqasha oyla» reklama kampaniyasın baslaw hám Apple Store usaqlap satıw tarmaǵın ashıw arqalı Appledı qaytadan paydalılıqqa qaytardı. Bul háreketler Appledı shama menen 2010-jıldan baslap dúnyadaǵı eń qımbat brendlerdiń biri bolıwın támiyinledi. Djobs 2011-jılı densawlıǵına baylanıslı lawazımınan ketti hám eki aydan soń qaytıs boldı; onıń ornına bas direktor lawazımına Tim Kuk keldi.
Apple ónimler qatarına iPhone, iPad, Apple Watch, Mac hám Apple TV sıyaqlı kóshpeli hám úy apparatlıq támiynatı; [[iOS]], iPadOS hám macOS sıyaqlı operaciyalıq sistemalar; hám Apple Pay, [[iCloud]], sonday-aq Apple Music hám Apple TV+ sıyaqlı multimediyalıq aǵımlı xızmetler kiredi. Apple Amerikadaǵı bes úlken informaciyalıq texnologiya kompaniyalarınıń biri bolıp tabıladı; kóbinese 2011-jıldan baslap,[b] Apple dúnyadaǵı bazar kapitalizaciyası boyınsha eń iri kompaniya bolıp kelgen, al 2023-jılǵa kelip, payda boyınsha eń iri óndiriwshi kompaniya, satılǵan birlikler boyınsha tórtinshi eń iri jeke kompyuter jetkiziwshi, eń iri planshet kompyuterler jetkiziwshi hám dúnyadaǵı eń iri mobil telefonlar jetkiziwshi bolıp tabıladı. Apple 2018-jılı bahası 1 trillion dollardan asqan birinshi AQSH akcionerlik kompaniyası boldı hám 2024-jıldıń dekabr ayına kelip, onıń bahası 3,74 trillion dollardan astı. Apple Nasdaq birjasındaǵı eń iri kompaniya bolıp, onda «AAPL» belgisi astında sawda isleydi.
Apple óz jallawshılarınıń miynet ámeliyatları, kásiplik awqamlar menen qarım-qatnası, ekologiyalıq ámeliyatları hám básekige qarsı ámeliyatlar menen materiallardı alıw usılların óz ishine alǵan biznes etikası boyınsha sınǵa ushıraǵan. Soǵan qaramastan, kompaniyanıń úlken qollap-quwatlawshılar toparı bar hám brend sadıqlıǵınıń joqarı dárejesinen paydalanadı.
== Tariyxı ==
=== 1976–1980: Shólkemlestiriw hám korporaciya bolıw ===
[[File:Apple Garage.jpg|thumb|left|1976-jılı Stiv Djobs hám Stiv Voznyak Kaliforniya shtatınıń Los-Altos qalasındaǵı Krist-drayvta jaylasqan Djobstıń ata-anasınıń úyinde Apple kompaniyasın birge shólkemlestirdi.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=6–8}} Voznyak kompaniyanıń garajda qurılǵanı haqqındaǵı keń tarqalǵan pikirdi «azǵana ápsana» dep atadı,<ref>{{Cite web |last=Gibbs |first=Samuel |date=December 5, 2014 |title=Steve Wozniak: Apple starting in a garage is a myth |url=https://www.theguardian.com/technology/2014/dec/05/steve-wozniak-apple-starting-in-a-garage-is-a-myth |archive-url=https://web.archive.org/web/20150425011132/https://www.theguardian.com/technology/2014/dec/05/steve-wozniak-apple-starting-in-a-garage-is-a-myth |archive-date=April 25, 2015 |access-date=November 12, 2019 |website=[[The Guardian]]}}</ref> biraq jataq bólme tarlıq etip baslaǵanda, olar ayırım jumısların garajǵa kóshirdi.<ref name="Linzmayer01">{{Cite news |last=Linzmayer |first=Owen W. |title=Apple Confidential: The Real Story of Apple Computer, Inc |work=The Denver Post |url=http://extras.denverpost.com/books/chap0411h.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120414125259/http://extras.denverpost.com/books/chap0411h.htm |archive-date=April 14, 2012}}</ref>]]
[[File:2019-08-04 Apple I computer.jpg|thumb|Apple I - bul Apple kompaniyasınıń dáslepki ónimi bolıp, Voznyak tárepinen islep shıǵarılǵan hám zárúr klaviatura, monitor, quwat blogı hám qosımsha korpussız jıynalǵan sxema taxtası túrinde satılǵan.]]
'''Apple Computer Company''' 1976-jılı 1-aprelde Stiv Djobs, Stiv Voznyak hám Ronald Ueyn tárepinen sheriklik retinde shólkemlestirildi.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=6–8}}<ref>{{Cite news |last=Williams |first=Rhiannon |date=April 1, 2015 |title=Apple celebrates 39th year on April 1 |work=[[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11507451/Apple-celebrates-39th-year-on-April-1.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=July 9, 2017 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11507451/Apple-celebrates-39th-year-on-April-1.html |archive-date=January 10, 2022}}{{cbignore}}</ref> Kompaniyanıń birinshi ónimi - Apple I kompyuteri bolıp, onı tolıǵı menen Voznyak dizayn islegen hám qoldan islegen.<ref>{{Cite web |date=September 28, 2006 |title=Apple co-founder tells his side of the story |url=https://www.smh.com.au/news/laptops--desktops/wozniak-tells-his-side-of-the-story/2006/09/28/1159337270259.html |access-date=July 9, 2017 |website=[[The Sydney Morning Herald]] |archive-date=July 3, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703154618/http://www.smh.com.au/news/laptops--desktops/wozniak-tells-his-side-of-the-story/2006/09/28/1159337270259.html |url-status=live}}; {{Cite news |title=A Chat with Computing Pioneer Steve Wozniak |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6167297 |website=[[NPR]] |date=September 29, 2006 |access-date=July 9, 2017 |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091333/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6167297 |url-status=live}}</ref> Onıń jaratılıwın qarjılandırıw ushın Djobs óziniń Volkswagen avtobusın, al Voznyak bolsa HP-65 kalkulyatorın sattı.<ref>{{Cite book |last=Isaacson |first=Walter |url=https://books.google.com/books?id=26ev_abfrU8C |title=Steve Jobs: The Exclusive Biography |date=October 24, 2011 |publisher=Little, Brown Book Group |isbn=978-0-7481-3132-7 |language=en}}</ref> Ekewi de tolıq satıw bahasın almadı, biraq ulıwma 1,300 dollar (2024-jılǵa kelip 7,200 dollarǵa teń) tabıs taptı. Voznyak birinshi Apple I prototipin 1976-jıldıń iyul ayında Homebrew Computer Club-ta tanıstırdı.<ref>{{Harvnb|O'Grady|2009|pages=2–3}}; {{Cite web |title=The Homebrew Computer Club |url=http://www.computerhistory.org/revolution/personal-computers/17/312 |access-date=July 9, 2017 |publisher=[[Computer History Museum]] |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327102109/https://www.computerhistory.org/revolution/personal-computers/17/312 |url-status=live}}</ref> Apple I oraylıq processor (CPU), yad (RAM) hám tiykarǵı tekstli-video chipleri bar tiykarǵı plata retinde satıldı – bul tolıq jeke kompyuter retinde bazarda ele usınılmaǵan tiykarǵı jıynaqlı koncepciyası edi.<ref>{{Cite magazine |last=Kahney |first=Leander |date=November 19, 2002 |title=Rebuilding an Apple From the Past |language=en-US |magazine=Wired |url=https://www.wired.com/2002/12/56426/ |access-date=November 7, 2022 |issn=1059-1028 |archive-date=November 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221107195134/https://www.wired.com/2002/12/56426/ |url-status=live}}</ref> Ol dáslepki tanıstırılǵannan keyin tez arada 666.66 dollarǵa (2024-jılǵa kelip 3,700 dollarǵa teń) bahalandı.<ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7091190.stm |work=[[BBC News]] |title=Building the digital age |access-date=January 19, 2008 |date=November 15, 2007 |archive-date=November 28, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171128173707/http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7091190.stm |url-status=live}}; {{Cite web |title=Apple I |url=http://staging.computerhistory.org/exhibits/highlights/apple1.shtml |archive-url=https://web.archive.org/web/20070326115844/http://staging.computerhistory.org/exhibits/highlights/apple1.shtml |archive-date=March 26, 2007 |access-date=January 19, 2008 |publisher=[[Computer History Museum]]}}; [https://web.archive.org/web/20170204212503/http://www.g4tv.com/gamemakers/episodes/3781/Apple_II.html Game Makers (TV Show)]: Apple II. Originally aired January 6, 2005; {{Cite web |url=http://www.macmothership.com/gallery/newads7/1976apple1.jpg |title=Picture of original ad featuring US666.66 price|access-date=January 21, 2008|archive-date=January 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115222510/http://www.macmothership.com/gallery/newads7/1976apple1.jpg|url-status=live}}</ref><ref name="iWoz">{{Cite book |last1=Wozniak |first1=Steve |title=iWoz: Computer Geek to Cult Icon: How I Invented the Personal Computer, Co-Founded Apple, and Had Fun Doing It |title-link=iWoz: Computer Geek to Cult Icon: How I Invented the Personal Computer, Co-Founded Apple, and Had Fun Doing It |last2=Smith |first2=Gina |publisher=[[W. W. Norton & Company]] |year=2006 |isbn=978-0-393-06143-7 |oclc=502898652 |author-link=Steve Wozniak |author-link2=Gina Smith (author)}}</ref> Voznyak keyinirek 666 sanındaǵı haywannıń belgisiniń tosınnan ekenliginen xabarı bolmaǵanın hám bul bahanı «qaytalanatuǵın sanlardı» unatqanı ushın oylap tapqanın ayttı.<ref name="VintageNews">{{Cite news |last=Blazeski |first=Goran |date=November 25, 2017 |title=Apple-1, Steve Wozniak's hand-built creation, was Apple's first official product, priced at $666.66 |work=The Vintage News |url=https://www.thevintagenews.com/2017/11/25/apples-first-official-product-was-priced-at-666-66 |access-date=November 24, 2019 |archive-date=July 26, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726090158/https://www.thevintagenews.com/2017/11/25/apples-first-official-product-was-priced-at-666-66/ |url-status=live}}</ref>
'''Apple Computer, Inc.''' 1977-jılı 3-yanvarda Kaliforniyanıń Kupertino qalasında rásmiy túrde dizimge alındı, bul waqıtta Ueyn kompaniyadan ketken edi, ol kompaniyanı birgelikte qurǵannan 12 kún ótkennen soń óz úlesin Djobs hám Voznyak-qa 800 dollarǵa satıp jibergen. Multimillioner Mayk Markkula Appledı dizimge alıw barısında Djobs hám Voznyak-qa zárúrli biznes tájiriybe hám 250,000 dollar (2024-jılǵı 1,297,000 dollarǵa teń) qarjı menen járdem berdi.<ref>{{Cite web |date=January 6, 1998 |title=Apple chronology |url=https://money.cnn.com/1998/01/06/technology/apple_chrono |access-date=May 2, 2017 |publisher=[[CNNMoney]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081036/http://money.cnn.com/1998/01/06/technology/apple_chrono/ |url-status=live}}; {{Cite web |first=Ben |last=Gilbert |title=Where are the first 10 Apple employees today? |url=http://www.businessinsider.com/the-first-10-apple-employees-2016-12 |website=[[Business Insider]] |date=December 26, 2016 |access-date=May 2, 2017 |archive-date=March 30, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330085628/https://www.businessinsider.com/the-first-10-apple-employees-2016-12 |url-status=live}}</ref> Jumıs islewdiń dáslepki bes jılında tabıs tez ósti, shama menen hár tórt ayda eki ese kóbeydi. 1977-jıldıń sentyabrinen 1980-jıldıń sentyabrine shekem jıllıq satıw kólemi 775,000 dollardan 118 million AQSH dollarına shekem ósti, bul ortasha jıllıq ósiw páti 533% degendi ańlatadı.<ref>[[Infinite Loop]] {{Cite book|author-link=Michael S. Malone|first=Michael S.|last=Malone|year=1999|title=Infinite loop: how the world's most insanely great computer company went insane|isbn=978-0-385-48684-2|oclc=971131326|url=https://archive.org/details/infiniteloophoww00malo|location=New York|publisher=Currency/Doubleday|page=157}}; {{Cite web|url=https://news.fastcompany.com/apples-sales-grew-150x-between-1977-1980-4001956|title=Apple's sales grew 150x between 1977–1980|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081616/https://news.fastcompany.com/apples-sales-grew-150x-between-1977-1980-4001956|archive-date=May 25, 2017|last=McCracken|first=Harry|date=April 1, 2016|access-date=May 2, 2017|website=[[Fast Company]]|url-status=dead}}</ref>
Sonday-aq Voznyak tárepinen dizayn islengen Apple II 1977-jılı 16-aprelde birinshi West Coast Computer Faire kórgizbesinde kórsetildi.{{Sfn|Linzmayer|2004|page=12}} Ol óziniń tiykarǵı básekilesi TRS-80 hám Commodore PET-ten simvollıq yacheykalarǵa tiykarlanǵan reńli grafikası hám ashıq arxitekturası menen ayırmashılıq qıladı. Apple I hám dáslepki Apple II modelleri saqlaw qurılması sıpatında ádettegi audio kassetalardı paydalanǵan, olar 1978-jılı 5+1⁄4 dyuymli disketa diskovodı hám Disk II dep atalǵan interfeys tárepinen almastırıldı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=13–15}}<ref>{{Cite web |last=Weyhrich |first=Steven |date=April 21, 2002 |title=Apple II History Chapter 4 |url=http://apple2history.org/history/ah04 |access-date=August 18, 2008 |archive-date=August 1, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100801191644/http://apple2history.org/history/ah04/ |url-status=live}}</ref>
[[File:Apple II Plus cropped.jpg|thumb|left|1977-jılı shıǵarılǵan hám tiykarınan Voznyak tárepinen dizayn islengen Apple II kompaniyanıń birinshi úlken tabısı boldı.]]
Apple II biznes dúnyasınıń birinshi «killer qosımshası» VisiCalc programması ushın stol ústi platforması sıpatında tańlandı. VisiCalc - bul 1979-jılı shıǵarılǵan elektron keste programması.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=13–15}} VisiCalc Apple II ushın biznes bazarın jarattı hám úy paydalanıwshılarına Apple II satıp alıwdıń qosımsha sebebin berdi: keńse menen úylesimlilik,{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=13–15}} biraq Apple II bazar úlesi Atari, Commodore hám Tandy sıyaqlı básekilesler tárepinen islep shıǵarılǵan úy kompyuterlerinen artta qaldı.<ref>{{Cite book |last=Bagnall |first=Brian |title=On the Edge: The Spectacular Rise and Fall of Commodore |publisher=Variant Press |year=2005 |isbn=978-0-9738649-0-8 |pages=109–112}}; [http://www.jeremyreimer.com/total_share.html Personal Computer Market Share: 1975–2004] {{Webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120606003537/http://www.jeremyreimer.com/total_share.html |date=June 6, 2012}} The figures show Mac higher, but that is not a single model.</ref><ref>{{Cite web |url=https://arstechnica.com/features/2005/12/total-share/ |title=Total share: 30 years of personal computer market share figures |first=Jeremy |last=Reimer |date=December 15, 2005 |website=Ars Technica |accessdate=September 1, 2023|archive-date=June 7, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120607023023/http://arstechnica.com/features/2005/12/total-share/|url-status=live}}</ref>
1980-jılı 12-dekabrde Apple tolıǵı menen elektron NASDAQ birjasında dáslepki jámiyetlik usınıs (IPO) penen shıqtı, hár bir akciyanı 22 dollardan (2022-jıldıń 3-sentyabrine shekemgi akciya bóliniwlerin esapqa alǵanda $.10) 4.6 million akciya sattı,<ref name="Apple FAQ">{{Cite web|url=https://investor.apple.com/faq/default.aspx|title=Frequently Asked Questions|archive-url=https://web.archive.org/web/20200312205405/https://investor.apple.com/faq/default.aspx|archive-date=March 12, 2020|publisher=Apple Inc.|access-date=January 19, 2020|url-status=live}}</ref> bul 100 million dollardan artıq kapital jarattı, bul 1956-jıldan berli Ford Motor Company kompaniyasınan keyingi eń úlken IPO boldı<ref name="EDNAAPLSTOCK">{{Cite web |last=Deffree |first=Suzanne |date=December 12, 2018 |title=Apple IPO makes instant millionaires, December 12, 1980 |url=https://www.edn.com/electronics-blogs/edn-moments/4403276/Apple-IPO-makes-instant-millionaires--December-12--1980 |access-date=May 16, 2019 |archive-date=June 10, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610002442/https://www.edn.com/electronics-blogs/edn-moments/4403276/Apple-IPO-makes-instant-millionaires--December-12--1980 |url-status=live}}</ref> Kúnniń aqırına kelip, akciya bahası 29 dollarǵa<ref name="DEDIPO">{{Cite web |last=Dilger |first=Daniel Eran |date=December 12, 2013 |title=Apple, Inc. stock IPO created 300 millionaires 33 years ago today |url=http://appleinsider.com/articles/13/12/12/apple-inc-stock-ipo-created-300-millionaires-33-years-ago-today |access-date=April 18, 2017 |website=[[AppleInsider]] |archive-date=March 30, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330102914/https://appleinsider.com/articles/13/12/12/apple-inc-stock-ipo-created-300-millionaires-33-years-ago-today |url-status=live}}</ref> hám bazar kapitalizaciyası 1.778 milliard dollarǵa<ref name="EDNAAPLSTOCK" /><ref name="DEDIPO" /> jetip, Djobs hám Voznyak qosılǵan shama menen 300 millioner payda boldı.
=== 1980–1990: Macintosh penen jetiskenlik ===
[[File:Steve Jobs and Macintosh computer, January 1984, by Bernard Gotfryd - edited 2.jpg|thumb|1984-jılı [[Stiv Djobs]] Macintosh penen, integraciyalanǵan [[grafikalıq paydalanıwshı interfeysi]] hám tıshqanshası bar birinshi ǵalabalıq bazardaǵı jeke kompyuter menen.]]
1979-jıldıń dekabr ayında Stiv Djobs hám Djef Raskin qosılǵan Apple xızmetkerleri Xerox PARC-qa bardı, onda olar [[grafikalıq paydalanıwshı interfeysi]] (GUI) bar Xerox Alto-nı kórdi. Keyin Apple PARC texnologiyasına kiriw múmkinshiligi boyınsha kelisimge keldi, bul Apple kompaniyasına artıqmashlıqlı bahada akciyalardı satıp alıw múmkinshiligin berdi. Bul sapar Djobsqa Apple ónimlerinde GUI engiziwge tásir etti, Apple Lisa menen baslap. Ǵalabalıq bazarǵa shıǵarılǵan GUI kompyuteri retinde novator bolıwına qaramastan, Lisa joqarı bahası hám sheklengen programmalıq támiynat múmkinshilikleri sebepli kommerciyalıq sátsizlikke ushıradı.
Djobs, Lisa komandasınan shıǵarılǵanına ashıwlanıp, kompaniyanıń Macintosh bólimin óz qolına aldı. Voznyak hám Raskin Macintosh-tı Apple II sıyaqlı tekstke tiykarlanǵan interfeysi bar arzan kompyuter etip jobalastırǵan edi, biraq 1981-jılǵı samolyot apatı Voznyaktıń joybardan sheginiwine májbúr etti. Djobs tez arada Macintosh-tı Lisa-dan arzanıraq bolatuǵın grafikalıq sistema retinde qayta anıqladı, burınǵı bóliminiń bahasın tómenletip.<ref name="TheVerge">{{Cite web |date=June 27, 2013 |title=Steve Wozniak on Newton, Tesla, and why the original Macintosh was a 'lousy' product |url=https://www.theverge.com/2013/6/27/4468314/steve-wozniak-on-how-the-newton-changed-his-life |archive-url=https://web.archive.org/web/20160312014832/http://www.theverge.com/2013/6/27/4468314/steve-wozniak-on-how-the-newton-changed-his-life |archive-date=March 12, 2016 |access-date=June 25, 2018}}</ref> Sonday-aq, Djobs sol waqıtta kompaniyanıń kópshilik tabısın keltirip atırǵan Apple II bólimine de jaqtırmay qaradı.<ref name="rice19850415" />
1984-jılı Apple Macintosh-tı iske qostı, ol [[programmalastırıw tili]] bolmaǵan birinshi jeke kompyuter edi.<ref name="IsProgramingObsolete">{{Cite web |last=Harvey |first=Brian |date=1994 |title=Is Programing Obsolete? |url=http://www.eecs.berkeley.edu/~bh/obsolete.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131005000323/http://www.eecs.berkeley.edu/~bh/obsolete.html |archive-date=October 5, 2013 |access-date=June 14, 2013 |publisher=Electrical Engineering and Computer Sciences, [[University of California, Berkeley]]}}</ref> Onıń debyutı «1984» dep atalǵan, Ridli Skott tárepinen rejissyorlıq etilgen hám 1984-jıl 22-yanvarda Super Bowl XVIII-diń úshinshi shereginde kórsetilgen 1.5 million AQSH dollarlıq telereklama menen belgilendi.<ref>{{Cite web |last=Friedman |first=Ted |title=Apple's 1984: The Introduction of the Macintosh in the Cultural History of Personal Computers |url=http://www.duke.edu/~tlove/mac.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121014051705/http://www.duke.edu/~tlove/mac.htm |archive-date=October 14, 2012}}</ref> Bul Apple kompaniyasınıń tabısı ushın ayrıqsha waqıya dep bahalandı<ref>{{Cite news |last=Maney |first=Kevin |date=January 28, 2004 |title=Apple's '1984' Super Bowl commercial still stands as watershed event |work=[[USA Today]] |url=https://usatoday30.usatoday.com/tech/columnist/kevinmaney/2004-01-28-maney_x.htm |access-date=April 18, 2017 |archive-date=March 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180313054828/https://usatoday30.usatoday.com/tech/columnist/kevinmaney/2004-01-28-maney_x.htm |url-status=live}}</ref> hám CNN tárepinen «shedevr»,<ref>{{Cite web |last=Leopold |first=Todd |date=February 3, 2006 |title=Why 2006 isn't like '1984' |url=https://edition.cnn.com/2006/SHOWBIZ/02/02/eye.ent.commercials/ |access-date=April 18, 2017 |publisher=[[CNN]] |archive-date=April 5, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140405133016/http://edition.cnn.com/2006/SHOWBIZ/02/02/eye.ent.commercials |url-status=live}}</ref> al TV Guide tárepinen barlıq waqıtlardaǵı eń ullı telereklamalardıń biri dep tán alındı.<ref>{{Cite web |date=October 12, 1999 |title=The greatest commercials of all time |url=https://www.tvguide.com/tv/magazine/990628/ftr6.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/19991012071246/http://www.tvguide.com/tv/magazine/990628/ftr6.asp |archive-date=October 12, 1999 |access-date=April 18, 2017 |website=[[TV Guide]]}}; {{Cite web |first=Aaron |last=Taube |title=How The Greatest Super Bowl Ad Ever – Apple's '1984' – Almost Didn't Make It To Air |url=http://www.businessinsider.com/apple-super-bowl-retrospective-2014-1 |website=[[Business Insider]] |date=January 22, 2014 |access-date=April 18, 2017 |archive-date=March 30, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330104642/https://www.businessinsider.com/apple-super-bowl-retrospective-2014-1 |url-status=live}}</ref>
Reklama Macintoshqa úlken qızıǵıwshılıq payda etti, hám dáslepki satıwlar jaqsı boldı, biraq úsh aydan keyin pikirler kele baslaǵanda satıwlar ádewir tómenley basladı. Djobs 128 kilobayt RAM talap etken edi, bul onıń tezligin hám programmalıq támiynatın sheklep, 1,000 dollar (2024-jılda 3,000 dollarǵa teń) bahaǵa umtılıwǵa alıp keldi. Macintosh 2,495 dollarǵa (2024-jılda 7,600 dollarǵa teń) satıldı, bul baha áste islewi sebepli sınshılar tárepinen qattı sınǵa alındı.<ref>{{Harvnb|Linzmayer|2004|page=98}}; {{Harvnb|Swaine|2014|pages=441–443}}; {{Cite book |last=Isaacson |first=Walter |title=Steve Jobs |title-link=Steve Jobs (book) |publisher=[[Simon and Schuster]] |year=2015 |isbn=978-1-5011-2762-5}} pp. 186–187; {{Cite book |first=Andy |last=Hertzfeld |year=2005 |title=Revolution in The Valley: The Insanely Great Story of How the Mac Was Made |publisher=O'Reilly Media |isbn=978-0-596-00719-5}}</ref> 1985-jıldıń basında bul satıwlardıń tómenlewi Stiv Djobs penen eki jıl burın Pepsi kompaniyasınan Djobstıń «Siz ómirińizdiń qalǵan bólegin qant suwın satıwǵa arnaysız ba, yamasa meniń menen birge dúnyanı ózgertesiz be?»<ref>{{Harvnb|Linzmayer|2004|page=156}}; {{Harvnb|Isaacson|2015|pages=153–154}}</ref> degen sózleri menen shaqırılǵan CEO Djon Skalli arasında biylik gúresin qozǵadı.<ref>{{Cite web |last=Gallo |first=Carmine |date=January 22, 2014 |title=How Steve Jobs And Bill Gates Inspired John Sculley To Pursue The 'Noble Cause |url=https://www.forbes.com/sites/carminegallo/2016/11/12/how-steve-jobs-and-bill-gates-inspired-john-sculley-to-pursue-the-noble-cause/#9eaee3232bd5 |access-date=March 31, 2019 |website=[[Forbes]] |archive-date=March 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331065556/https://www.forbes.com/sites/carminegallo/2016/11/12/how-steve-jobs-and-bill-gates-inspired-john-sculley-to-pursue-the-noble-cause/#9eaee3232bd5 |url-status=live}}</ref> Skalli Apple direktorlar keńesiniń bir awızdan qollawı menen Djobstı Macintosh bóliminiń basshısı lawazımınan bosattı.<ref>{{Cite book |last1=Schlender |first1=Brent |title=Becoming Steve Jobs: The Evolution of a Reckless Upstart into a Visionary Leader |last2=Tetzeli |first2=Rick |date=2016 |publisher=Crown Business; Reprint edition |isbn=978-0-385-34742-6 |ref={{harvid|Schlender|2016}} |pages=87–92}}; {{Harvnb|Linzmayer|2004|page=156}}</ref>
Direktorlar keńesi Skallige Djobstı hám onıń sınaqtan ótpegen ónimlerge qımbat kirisiwlerdi baslaw múmkinshiligin sheklewdi tapsırdı. Skallidiń basqarıwına boysınıwdıń ornına, Djobs onı basshılıqtan shetletiwge urındı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=156–157}} Jan-Lui Gasse Skallige Djobstıń direktorlar keńesinde awdarıspaq shólkemlestiriwge urınıp atırǵanın xabarladı hám shuǵıl jıynalısqa shaqırdı, onda Apple kompaniyasınıń atqarıwshı xızmetkerleri Skallidiń tárepin alıp, Djobstı barlıq operaciyalıq wazıypalardan bosattı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=156–157}} Djobs 1985-jıldıń sentyabr ayında Apple kompaniyasınan ketti hám NeXT kompaniyasın shólkemlestiriw ushın bir neshe Apple xızmetkerlerin ózi menen birge alıp ketti.<ref>{{Cite news |last=Spector |first=G |date=September 24, 1985 |title=Apple's Jobs Starts New Firm, Targets Education Market |page=109 |work=[[PC Week]]}}</ref> Voznyak ta 1985-jıldıń basında basqa joybarlar menen shuǵıllanıw ushın Apple kompaniyasındaǵı aktiv jumısınan ketken edi, Apple II bólimine kompaniyanıń qatnasına narazılıǵın bildirip hám kompaniya «sońǵı bes jıl dawamında nadurıs baǵıtta ketip atır» dep aytqan edi.<ref name="rice19850415">{{Cite news |last=Rice |first=Valerie |date=April 15, 1985 |title=Unrecognized Apple II Employees Exit |page=35 |work=[[InfoWorld]] |url=https://books.google.com/books?id=zC4EAAAAMBAJ&pg=PA35 |access-date=November 6, 2017 |archive-date=March 1, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230301054845/https://books.google.com/books?id=zC4EAAAAMBAJ&pg=PA35 |url-status=live}}</ref><ref name="wozemployee">{{Cite news |date=January 3, 2018 |title=I Never Left Apple |language=en-US |work=Offally Woz |url=http://woz.org/letters/never-left-apple |access-date=October 2, 2018 |archive-date=October 2, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181002215223/http://woz.org/letters/never-left-apple/ |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news |title=CNN.com Video |work=[[CNN]] |url=http://www.cnn.com/video/?/video/bestoftv/2011/08/25/exp.piers.wozniak.jobs.reaction.cnn |access-date=March 27, 2019 |archive-date=February 3, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140203113642/http://www.cnn.com/video/?%2Fvideo%2Fbestoftv%2F2011%2F08%2F25%2Fexp.piers.wozniak.jobs.reaction.cnn |url-status=live}}</ref> Voznyak Apple kompaniyasında wákil sıpatında jumıs islewin dawam etti, jılına shama menen 120,000 dollar kóleminde stipendiya alıp turdı.<ref name="wozemployee" /><ref name="iWoz" /> Djobs hám Voznyak ketkennen keyin de Apple kompaniyasınıń akcionerleri bolıp qaldı.<ref name="wozstock">[http://www.fool.com/research/2000/features000302.htm Apple's ''Other'' Steve (Stock Research)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061019134707/http://www.fool.com/research/2000/features000302.htm|date=October 19, 2006}} March 2, 2000, [[The Motley Fool]].</ref>
1985-jılı Djobs hám Voznyak ketkennen keyin, Skalli sol jılı yadı tórt ese kóp bolǵan Macintosh 512K kompyuterin shıǵardı hám birinshi aqılǵa muwapıq bahadaǵı PostScript lazer printeri LaserWriter'di tanıstırdı. Sonday-aq, PostScript tiliniń artıqmashılıqlarınan paydalanǵan dáslepki stol ústi baspa qosımshası PageMaker, Aldus Corporation tárepinen 1985-jıldıń iyul ayında shıǵarıldı.{{Sfn|Linzmayer|2004|pages=158–159}} Macintosh, LaserWriter hám PageMaker birikpesiniń stol ústi baspa bazarın jaratıwǵa sebepshi bolǵanı aytıladı.<ref>{{Cite web |title=The History of Desktop Publishing |url=https://www.lifewire.com/when-was-desktop-publishing-invented-1073863 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210227131823/https://www.lifewire.com/when-was-desktop-publishing-invented-1073863 |archive-date=February 27, 2021 |access-date=April 30, 2007 |publisher=[[Lifewire]]}}</ref>
Stol ústi baspa bazarındaǵı bul ústem poziciya<ref>{{Cite book |last=Swaine |first=Michael |title=Fire in the Valley: The Birth and Death of the Personal Computer |publisher=Pragmatic Bookshelf |year=2014 |isbn=978-1-68050-352-4}} pp. 359–363</ref> kompaniyaǵa joqarı bahalı segmentlerine itibar qaratıwǵa múmkinshilik berdi, bul «joqarı-oń siyasatı» dep atalıp, baha hám payda diagrammasındaǵı ornı menen baylanıslı edi. Joqarıraq baha noqatlarında satılatuǵın jańa modeller joqarı payda shegarasın usındı hám tájiriybeli paydalanıwshılar tezliktiń hár bir artıwın qabıl etkenlikten, ulıwma satıwlarǵa hesh qanday tásir etpegendey kórindi. Ayırımlar ózlerin bazardan shıǵarıp taslawı múmkin dep táshiwishlense de, 1980-jıllardıń ortasına kelip «joqarı-oń siyasatı» tolıq kúshke kirdi, bul Jan-Lui Gasseniń Macintosh II kompyuteriniń 55% payda shegine tiykarlanǵan «eliw bes yamasa ólim» uranına baylanıslı edi.<ref name="insidestoryCarlton">{{Cite book |last=Carlton |first=Jim |url=https://archive.org/details/appleinsidestory00carl |title=Apple: The inside story of intrigue, egomania, and business blunders |publisher=[[Random House]] |year=1997 |isbn=978-0-8129-2851-8 |location=New York}}</ref>
Bul siyasat 1980-jıllardıń aqırında keri tásir ete basladı, sebebi IBM PC úylesimli kompyuterlerde Macintoshtıń ayırım funkciyalarına iye bolǵan, biraq ádewir arzan bahadaǵı stol ústi baspa programmaları payda boldı. Kompaniya stol ústi baspa bazarındaǵı ústem poziciyasınan ayrıldı hám Apple ónimlerin endi satıp ala almaytuǵın kóplegen dáslepki tutınıwshı bazasınan alıslap ketti. 1989-jılǵı Rojdestvo máwsimi kompaniya tariyxında birinshi ret satıwlardıń tómenlewi menen belgilendi, bul Apple akciyalarınıń bahasınıń 20% tómenlewine alıp keldi.<ref name="insidestoryCarlton" /> Usı dáwir dawamında Skalli menen Gasse arasındaǵı qatnasıqlar jamanlastı, bul Skallidiń 1990-jıldıń yanvar ayında Maykl Spindlerdi bas operaciyalıq direktor etip tayınlaw arqalı Gasseni lawazımınan túsiriwine alıp keldi.{{Sfn|Linzmayer|2004|page=184–185}} Sol jılı Gasse kompaniyadan ketip, básekiles Be Inc. kompaniyasın shólkemlestiredi<nowiki/>[[Be Inc.|.]]{{Sfn|Linzmayer|2004|page=160}}
=== 1990–1997: Qulaw hám qayta shólkemlestiriw ===
[[File:Apple macintosh lcII.jpg|thumb|Macintosh LC II]]
Kompaniya strategiyasın ózgertti hám 1990-jıldıń oktyabr ayında úsh arzan modeldi usındı: Macintosh Classic, Macintosh LC hám Macintosh IIsi. Bulardıń hámmesi jıynalǵan talap sebepli ádewir satılıwlarǵa eristi.{{Sfn|Linzmayer|2004|page=128}} 1991-jılı Apple házirgi derlik barlıq zamanagóy noutbuklardıń formasın belgilep bergen dizaynı menen úlken tabısqa erisken PowerBooktı usındı. Sol jılı Apple System 7 di de usındı, bul Macintosh operaciyalıq sistemasınıń úlken jańalanıwı bolıp, interfeyske reńlerdi qostı hám jańa tarmaq imkaniyatların kirgizdi.
Arzan Maclerdiń hám PowerBooktıń tabısı kirislerdiń artıwına alıp keldi.<ref name="lemsculley">{{Cite web |last=Hormby |first=Thomas |date=February 22, 2006 |title=Growing Apple with the Macintosh: The Sculley years |url=http://lowendmac.com/orchard/06/john-sculley-years-apple.html |access-date=March 2, 2007 |website=[[Low End Mac]] |archive-date=March 25, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140325231124/http://lowendmac.com/orchard/06/john-sculley-years-apple.html |url-status=live}}</ref> Bir qansha waqıt dawamında Apple júdá jaqsı islep, paydanı arttırıp jańa ónimlerdi usındı. MacAddict jurnalı 1989-jıllar menen 1991-jıllar arasındaǵı dáwirdi Macintoshtıń «birinshi altın dáwiri» dep atadı.<ref>{{Cite magazine |date=January 2004 |title=MacAddict |url=https://archive.org/stream/MacAddict-089-200401/MacAddict-089-200401-BobKiwi-v1_djvu.txt |magazine=[[MacAddict]] |issue=89 |access-date=April 1, 2017}}</ref>[[File:Apple PenLite prototype, 1992.jpg|thumb|PenLite - bul Appledıń 1992-jılı Mac OS ti planshetke alıp keliw ushın jaratılǵan birinshi planshet kompyuter prototipi. Ol Newton paydasına biykar etildi.<ref>{{Cite web |title=Exclusive: New pics of Apple's unreleased tablet prototype from 1992 – and the Mac that flew on the Space Shuttle |url=http://www.stuff.tv/news/exclusive-new-pics-apples-unreleased-tablet-prototype-1992-and-mac-flew-space-shuttle |access-date=April 14, 2016 |publisher=stuff.tv |archive-date=March 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331081051/https://www.stuff.tv/news/exclusive-new-pics-apples-unreleased-tablet-prototype-1992-and-mac-flew-space-shuttle |url-status=live}}</ref>]]
Arzan turmıslıq Maclerdiń, ásirese LC niń tabısı, qımbat mashinalardıń satılıwın kemeytti. Bunı sheshiw ushın basqarma bir neshe jańa brendlerdi kirgizdi, birdey mashinalardı hár túrli bahalarda, hár qıylı bazarlar ushın sattı: joqarı dárejeli Quadra seriyası, orta dárejeli Centris seriyası hám turmıslıq Performa seriyası. Bul kóp modeller arasında ádewir turmıslıq aljasıwlarǵa alıp keldi.<ref name="vawperforma">{{Cite web |title=Macintosh Performa |url=http://www.vectronicsappleworld.com/profiles/performa.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20130419164519/http://www.vectronicsappleworld.com/profiles/performa.html |archive-date=April 19, 2013 |access-date=November 29, 2010 |publisher=Vectronics Apple World}}</ref>
1993-jılı Apple II seriyası toqtatıldı. Onı islep shıǵarıw qımbat edi, hám kompaniya onıń ele de arzan Macintosh modelleriniń satılıwın azaytıp atırǵanın sheshti. LC di shıǵarǵannan keyin, Apple baǵdarlamashılardı Apple II ornına Macintosh ushın qosımshalar jaratıwǵa shaqırdı hám satıwshılarǵa tutınıwshılardı Apple II den Macintosh qa qaray baǵdarlawǵa ruqsat berdi.<ref>{{Cite web |date=July 10, 2002 |title=The Apple IIGS, Cont |url=http://apple2history.org/history/ah11.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080912044443/http://apple2history.org/history/ah11.html |archive-date=September 12, 2008 |access-date=July 8, 2017 |website=Apple II History}}</ref> Apple IIe 1993-jılı toqtatıldı.<ref>{{Cite web |last=Edwards |first=Benj |date=January 18, 2013 |title=30 years of the Apple Lisa and the Apple IIe |url=https://www.macworld.com/article/2025408/30-years-of-the-apple-lisa-and-the-apple-iie.html |access-date=July 8, 2017 |website=[[Macworld]] |publisher=[[International Data Group]] |archive-date=August 19, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200819175606/https://www.macworld.com/article/2025408/30-years-of-the-apple-lisa-and-the-apple-iie.html |url-status=live}}</ref>
Apple 1990-jıllar dawamında bir neshe sátsiz turmıslıq ónimlerdi sınap kórdi, sonıń ishinde QuickTake cifrlı kameraları, PowerCD kóshpeli CD audio pleerleri, kolonkalar, Pippin video oyın konsoli, eWorld onlayn xızmeti hám Apple Interactive Television Box bar. Djon Skallidiń real emes bazar boljawlarına tiykarlanǵan mashqalalı Newton planshet bólimine úlken resurslar jumsaldı.<ref>{{Cite web |last=Huddleston |first=Tom Jr. |date=January 12, 2021 |title=From Atari's 'Pong' console to the first CD player and Xbox: 10 of the biggest tech products to debut at Las Vegas' famous Consumer Electronics Show |url=https://www.cnbc.com/2021/01/12/biggest-tech-products-to-debut-at-ces-over-the-years.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210218151001/https://www.cnbc.com/2021/01/12/biggest-tech-products-to-debut-at-ces-over-the-years.html |archive-date=February 18, 2021 |access-date=May 10, 2021 |website=[[CNBC]] |language=en-US}}</ref>
Usı dáwir dawamında, Microsoft arzan jeke kompyuterlerge programmalıq támiynat jetkiziwge itibar qaratıp, [[Microsoft Windows|Windows]] penen bazar úlesin alıwdı dawam etti, al Apple qımbat bolsa da jaqsı injenerlik tájiriybe usındı.<ref>{{Cite web |title=1990–1995: Why the World Went Windows |url=http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/3EC02E78-FD4D-4CDF-92A0-9C4CBDFAB3D2.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120104160236/http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/3EC02E78-FD4D-4CDF-92A0-9C4CBDFAB3D2.html |archive-date=January 4, 2012 |access-date=August 12, 2008 |website=Roughly Drafted}}</ref> Apple joqarı payda normalarına isendi hám hesh qashan anıq juwap bergen joq; ol Apple Computer, Inc. v. Microsoft Corp. isinde Lisaǵa uqsas grafikalıq interfeys islep shıǵarǵanı ushın Microsofttı sudqa berdi''[[Apple Computer, Inc. v. Microsoft Corp.|.]]''<ref name="lemms">Hormby, Thomas. [http://lowendmac.com/orchard/06/apple-vs-microsoft.html The Apple vs. Microsoft GUI lawsuit] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080304145809/http://lowendmac.com/orchard/06/apple-vs-microsoft.html|date=March 4, 2008}}, ''[[Low End Mac]]'', August 25, 2006. Retrieved March 2, 2007.</ref> Sud isleri jıllar dawamında sozıldı hám aqırında biykar etildi. Úlken ónim sátsizlikleri hám Windows qa bazar úlesiniń tez joǵalıwı Applediń abıroyına zıyan jetkerdi, hám 1993-jılı Skallidiń ornına Maykl Spindler bas direktor bolıp tayınlandı.<ref>{{Cite web |title=Michael Spindler: The Peter Principle at Apple |url=http://lowendmac.com/orchard/06/michael-spindler-apple.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080908030156/http://lowendmac.com/orchard//06/michael-spindler-apple.html |archive-date=September 8, 2008 |access-date=August 12, 2008}}</ref>
[[File:PowerMac 6100-66b.JPG|left|thumb|1994-jılı shıǵarılǵan Power Macintosh 6100, PowerPC processorlarına ótkennen keyingi Applediń birinshi jańa úy kompyuter modeli boldı.]]
Spindler basshılıǵında, Apple, [[IBM]] hám Motorola 1994-jılı jańa esaplaw platformasın (PowerPC Reference Platform yamasa PReP) jaratıw ushın AIM birlespesin dúzdi, onda IBM hám Motorola apparatlıq támiynatı Apple programmalıq támiynatı menen birlestirildi. AIM birlespesi PReP tiń ónimdarlıǵı hám Applediń programmalıq támiynatı PC di artta qaldırıp, usılayınsha Windowstıń ústemligine qarsı turadı dep úmit etti. Sol jılı Apple Motorola nıń PowerPC processorı menen jumıs isleytuǵın kóplegen kompyuterlerdiń birinshi bolǵan Power Macintosh-tı tanıstırdı.<ref>{{Cite web |title=Power Macintosh 6100 |url=http://www.apple-history.com/body.php?page=gallery&model=6100&performa=off&sort=date&order=ASC&range= |access-date=August 12, 2008 |archive-date=September 11, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070911010221/http://www.apple-history.com/body.php?page=gallery |url-status=live}}</ref>
Birlespeden soń, Apple Motorola hám basqa kompaniyalarǵa Macintosh klonların islewge ruqsat beriw ideyasına ashıq boldı. Keyingi eki jıl ishinde 75 túrli Macintosh klon modeli shıǵarıldı. Biraq, 1996-jılǵa kelip, Apple basshıları klonlar kompaniyanıń óz joqarı klasslı kompyuterleriniń satılıwın, yaǵnıy payda norması eń joqarı bolǵan ónimlerdiń satılıwın kemsitip atırǵanınan táshiwishlene basladı.{{sfn|Linzmayer|2004|pp=[https://books.google.com/books?id=mXnw5tM8QRwC&pg=PA254 254–256]}}
1996-jılı Spindler ornına Gil Amelio bas direktor etip tayınlandı, ol korporativ qayta tiklewshi sıpatındaǵı abıroyı ushın jumısqa alınǵan edi. Amelio tereń ózgerisler engizdi, sonıń ishinde keń kólemli jumıstan bosatıwlar hám shıǵınlardı qısqartıw da bar edi.<ref>Chaffin, Bryan. [https://web.archive.org/web/20171128173134/https://www.macobserver.com/article/2001/02/06.13.shtml "Former Apple CEO Gil Amelio Lands A New CEO Job | The Mac Observer"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173134/https://www.macobserver.com/article/2001/02/06.13.shtml |date=November 28, 2017 }}, The Mac Observer, February 6, 2001. Retrieved August 15, 2008.</ref>
Bul dáwir jáne de Macintosh operaciyalıq sistemasın (MacOS) modernizaciyalawdıń kóplegen sátsiz háreketleri menen belgilendi. Dáslepki Macintosh operaciyalıq sisteması (System 1) kóp wazıypalılıq (bir waqıtta bir neshe qosımshalardı isletiw) ushın dúzilmegen edi. Kompaniya bunı System 5-te kooperativ kóp wazıypalı rejim engiziw arqalı dúzetiwge háreket etti, biraq jáne de zamanagóy usıldıń kerek ekenin sheshti.<ref>{{Cite web |title=1990–1995: Hitting the Wall |url=http://www.roughlydrafted.com/RD/Home/B8DA34A3-333B-4204-BDF3-E74608998702.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080924063130/http://www.roughlydrafted.com/RD/Home/B8DA34A3-333B-4204-BDF3-E74608998702.html |archive-date=September 24, 2008 |access-date=August 14, 2008 |website=Roughly Drafted}}</ref> Bul 1988-jılı Pink joybarına, sol jılı A/UX-ke, 1994-jılı Copland-qa alıp keldi hám 1996-jılı BeOS-tı satıp alıwdı bahaladı. Be menen sóylesiwler kompaniyanıń bas direktorı, burınǵı Apple basshısı Jan-Lui Gasse $300 million talap etkende toqtap qaldı, Apple bolsa $125 million usınǵan edi.<ref>{{Cite web |last=Tom |first=Hormby |date=August 10, 2013 |title=The Rise and Fall of Apple's Gil Amelio |url=http://lowendmac.com/2013/the-rise-and-fall-of-apples-gil-amelio |access-date=March 28, 2015 |website=Low End Mac |publisher=Cobweb Publishing, Inc. |archive-date=March 29, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150329041618/http://lowendmac.com/2013/the-rise-and-fall-of-apples-gil-amelio/ |url-status=live}}</ref> Bankrotlıqtan bir neshe hápte aldın,<ref>{{Cite web |last=Thompson |first=Ben |author-link=Ben Thompson (writer) |date=February 5, 2018 |title=Apple's Middle Age |url=https://stratechery.com/2018/apples-middle-age |access-date=March 31, 2019 |website=[[Stratechery]] |archive-date=March 31, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331171319/https://stratechery.com/2018/apples-middle-age/ |url-status=live}}</ref> Apple direktorlar keńesi NeXTSTEP-ti maqul kórdi hám 1996-jıldıń aqırında NeXT-ti $400 millionǵa satıp aldı, Stiv Djobstı saqlap qaldı.<ref>{{Cite web |last=Kawamoto |first=Dawn |date=December 20, 1996 |title=Apple acquires Next, Jobs |url=https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apple-acquires-next-jobs/ |access-date=October 26, 2022 |website=CNET |language=en |archive-date=June 6, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220606093742/https://www.cnet.com/tech/tech-industry/apple-acquires-next-jobs/ |url-status=live}}</ref>
=== 1997–2007: Paydaǵa qaytıw ===
NeXT kompaniyasın satıp alıw 1997-jılı 9-fevralda juwmaqlandı,<ref name="archive">{{Webarchive |url= https://web.archive.org/web/*/product.info.apple.com/pr/press.releases/1997/q2/970207.pr.rel.next.html |date=* |title=Apple Computer, Inc. Finalizes Acquisition of NeXT Software Inc.}}, ''Apple Inc.'', February 7, 1997. Retrieved June 25, 2006.</ref> hám direktorlar keńesi Djobstı Applege keńesshi sıpatında qaytardı. 1997-jılı 9-iyulda Djobs direktorlar keńesinde awdarıspaq ámelge asırdı, nátiyjede Amelioda úsh jıl dawamında rekord tómen akciya bahası hám aqshalay joǵaltıwlar baqlaǵannan keyin jumıstan ketti. Keńes Djobstı waqıtsha bas direktor etip tayınladı hám ol dárhal ónim qatarın qayta kórip shıqtı. Djobs modellerdiń 70% in biykar etti, 3000 jumıs ornın qısqarttı hám kompyuter ónimleriniń tiykarǵı baǵdarların saqlap qaldı.<ref name="Entrepreneur20111027">{{Cite web |last=Fell |first=Jason |date=October 27, 2011 |title=How Steve Jobs Saved Apple |url=https://www.entrepreneur.com/article/220604 |access-date=January 24, 2022 |website=Entrepreneur |language=en |archive-date=January 24, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124054654/https://www.entrepreneur.com/article/220604 |url-status=live}}</ref>
Keleyingi ayda, 1997-jıldıń avgust ayında, Stiv Djobs Microsofttı Appleǵa 150 million dollar investiciya salıwǵa hám Mac ushın programmalıq támiynat islep shıǵıwdı dawam ettiriwge isendirdi.<ref>{{Cite news |last1=Chrasekaran |first1=Rajiv |last2=Shannon |first2=Victoria |date=August 7, 1997 |title=Struggling Apple gets boost from Microsoft |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1997/08/07/struggling-apple-gets-boost-from-microsoft/41cfacec-5ec8-413b-a967-dd0f98a7c1e7/ |access-date=January 24, 2022 |archive-date=January 19, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230119143823/https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1997/08/07/struggling-apple-gets-boost-from-microsoft/41cfacec-5ec8-413b-a967-dd0f98a7c1e7/ |url-status=live}}</ref> Bul Microsoft ushın «antimonopoliyalıq qorǵanıw siyasatı» dep qabıl etildi, sebebi kompaniya jaqında ǵana AQSH húkimeti menen monopoliyaǵa qarsı is boyınsha kelisimge kelgen edi.<ref>{{Cite news |last=Young |first=Steve |date=August 8, 1997 |title=Apple bailout questioned |work=CNN Money |url=https://money.cnn.com/1997/08/08/technology/apple_microsoft_pkg/ |access-date=January 24, 2022 |archive-date=January 24, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124054636/https://money.cnn.com/1997/08/08/technology/apple_microsoft_pkg/ |url-status=live}}</ref> Sol waqıtları Djobs Applediń ishki kitapxanası hám arxivlerin Stenford universitetine berdi, bul arqalı ótmishke qaraǵanda házirgi waqıt hám keleshekke kóbirek itibar beriwdi názerde tuttı.<ref>{{Cite web |date=December 29, 2011 |title=Stanford archives offer look into Apple history |url=https://www.engadget.com/2011-12-29-stanford-archives-offer-look-into-apple-history.html |access-date=January 18, 2024 |website=Yahoo Finance |language=en-US |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118204645/https://www.engadget.com/2011-12-29-stanford-archives-offer-look-into-apple-history.html |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |date=December 29, 2011 |title=Apple's origins stored in secret Stanford archive |url=https://www.seattletimes.com/business/apples-origins-stored-in-secret-stanford-archive/ |access-date=January 18, 2024 |website=The Seattle Times |language=en-US |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118204645/https://www.seattletimes.com/business/apples-origins-stored-in-secret-stanford-archive/ |url-status=live}}</ref> Ol Mac klon kelisimlerin toqtattı hám 1997-jıldıń sentyabr ayında eń iri klon óndiriwshi Power Computing kompaniyasın satıp aldı.<ref>{{Cite web |date=February 18, 2012 |title=Power Computing Corporation |url=https://support.apple.com/kb/TA37306?locale=en_US |access-date=May 10, 2017 |website=Official Apple Support |publisher=Apple Inc. |archive-date=March 25, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210325120812/https://support.apple.com/kb/TA37306?locale=en_US |url-status=live}}</ref> 1997-jılı 10-noyabrde Apple Store veb-saytı iske tústi, ol JK óndiriwshi Dell kompaniyasınıń tabıslı modeli sıyaqlı jańa buyırtpa boyınsha óndiriw modeline baylanıslı edi.<ref>{{Cite web |last=Harreld |first=Heather |date=January 5, 1997 |title=Apple gains tech, agency customers in Next deal |url=http://www.fcw.com/print/3_1/news/64412-1.html?type=pf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081206061012/http://www.fcw.com/print/3_1/news/64412-1.html?type=pf |archive-date=December 6, 2008 |access-date=August 15, 2008 |website=[[Federal Computer Week]]}}; {{Cite news |date=November 10, 1997 |title=Apple unveils new marketing strategy |work=[[Knight Ridder]]/[[Tribune News Service]] |url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-5564882_ITM|url-status=dead|access-date=August 15, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081113132409/http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-5564882_ITM|archive-date=November 13, 2008}}</ref> Bul basqıshlar Djobs ushın paydalı boldı; onıń bas direktor sıpatındaǵı birinshi jılınıń aqırında kompaniya 309 million dollar payda taptı.<ref name="Entrepreneur20111027" />
{{Multiple image
| direction = horizontal
| total_width = 250
| image1 = IMac G3 Bondi Blue, three-quarters view.png
| caption1 = iMac
| image2 = Clamshell iBook G3.jpg
| caption2 = iBook
| image3 = Apple Yosemite.JPG
| caption3 = Power Macintosh G3
| image4 = Apple PowerBook G3 500 Pismo-2763.jpg
| caption4 = PowerBook G3
| perrow = 2 / 2
}}
1998-jılı 6-mayda Apple dáslepki Macintosh ti eske salatuǵın jańa hámmesi bir qurılmadaǵı kompyuterdi usındı: iMac. iMac úlken jetiskenlikke erisip, birinshi bes ayda 800,000 dana satıldı,<ref name="800kimacs">{{Cite web |last=Apple Canada Inc |date=January 5, 1999 |title=800,000 iMacs Sold in First 139 Days |url=http://www.ebooklyn.net/p/800000-imacs-sold-in-first-139-days.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141108074139/http://www.ebooklyn.net/p/800000-imacs-sold-in-first-139-days.html |archive-date=November 8, 2014 |access-date=January 26, 2008}}</ref> hám 3+1⁄2 dyuymlik disketalar sıyaqlı eski texnologiyalardan bas tartıw, USB jalǵaǵıshın erte qabıllaw hám Ethernet hám telefon modemi arqalı internetke qosılıw múmkinshiligi («i» háribi iMac atamasında)<ref name="Alyson Raletz">{{Cite web |last=Raletz |first=Alyson |date=June 7, 2012 |title=Man who came up with iMac name tells what the 'i' stands for |url=http://www.bizjournals.com/kansascity/blog/2012/06/man-who-came-up-with-imac-name-tells.html?page=all |access-date=March 30, 2013 |website=Kansas City Business Journal |archive-date=November 6, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121106125948/http://www.bizjournals.com/kansascity/blog/2012/06/man-who-came-up-with-imac-name-tells.html?page=all |url-status=live}}</ref> menen aldın ala ornatılıp keliwi arqalı sanaatta úlken ózgerislerge alıp keldi. Onıń kózge kóringen tamshı forması hám yarım móldir materialları Amelio tárepinen jumısqa alınǵan Djonatan Ayv tárepinen dizayn islengen edi, ol Djobs penen on jıldan aslam waqıt birge islesip, Apple ónimleriniń dizaynın qayta quradı.<ref name="Time">{{Cite magazine |last=John Arlidge |date=March 17, 2014 |title=Jonathan Ive Designs Tomorrow |magazine=Time |url=https://time.com/jonathan-ive-apple-interview/ |access-date=March 22, 2014 |archive-date=March 21, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140321233000/http://time.com/jonathan-ive-apple-interview/ |url-status=live}}</ref><ref>[[Lev Grossman|Grossman, Lev]]. [https://web.archive.org/web/20070114062907/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1576854,00.html The Apple Of Your Ear], ''[[Time (magazine)|Time]]'', January 12, 2007. Retrieved February 1, 2007; Wilson, Greg. [https://web.archive.org/web/20080228235549/http://www.nydailynews.com/news/2007/01/14/2007-01-14_private_icreator_is_genius_behind_apples.html Private iCreator is genius behind Apple's polish], ''[[New York Daily News]]'', January 14, 2007. Retrieved February 1, 2007.</ref>
Bir jıldan sál kóbirek waqıt ótkennen keyin, 1999-jılı 21-iyulda, Apple iBook atlı tutınıwshılar ushın noutbuktı usındı. Bul Djobstıń tek tórt ónim shıǵarıw strategiyasın juwmaqladı: professionallar ushın Power Macintosh G3 stol ústi kompyuteri hám PowerBook G3 noutbuginiń jetilistirilgen versiyaları, hám tutınıwshılar ushın iMac stol ústi kompyuteri hám iBook noutbugi. Djobs kishi ónim qatarı sapa hám innovaciyaǵa kóbirek itibar beriwge múmkinshilik beretuǵının ayttı.<ref>{{Cite web |date=July 26, 2019 |title=The one thing Steve Jobs did that turned around Apple |url=https://www.launchtomorrow.com/2019/07/the-one-thing-steve-jobs-did-that-turned-around-apple |access-date=January 24, 2022 |website=Launch Tomorrow |language=en-US |archive-date=March 30, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220330020730/https://www.launchtomorrow.com/2019/07/the-one-thing-steve-jobs-did-that-turned-around-apple |url-status=dead}}</ref>
Sol waqıtları Apple professionallar hám tutınıwshılar ushın cifrlı media óndiriw programmalıq támiynatınıń portfelin jaratıw ushın kóplegen satıp alıwlardı ámelge asırdı. Apple Macromedia kompaniyasınıń Key Grip cifrlı video montajlaw programmalıq támiynat joybarın satıp aldı, ol 1999-jılı aprelde Final Cut Pro sıpatında iske túsirildi.<ref>{{Cite web |date=October 25, 2006 |title=Why Apple Bounced Back |url=http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/8F4B780E-674F-4421-A44D-7B1EAE9C1BA6.html |access-date=November 8, 2014 |website=Roughly Drafted |archive-date=August 15, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180815205629/http://www.roughlydrafted.com/RD/Q4.06/8F4B780E-674F-4421-A44D-7B1EAE9C1BA6.html |url-status=live}}; {{Cite web |date=June 7, 2013 |title=A new beginning or swan song for Final Cut Pro X |url=http://www.grreporter.info/en/new_beginning_or_swan_song_final_cut_pro_x/9411 |access-date=November 8, 2014 |website=GR Reporter |publisher=GRRreporter Ltd |archive-date=April 2, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402132734/http://www.grreporter.info/en/new_beginning_or_swan_song_final_cut_pro_x/9411 |url-status=live}}</ref> Key Grip tiń islep shıǵılıwı jáne de Apple kompaniyasınıń 1999-jılı oktyabrde tutınıwshılar ushın video montajlaw ónimi iMovie di shıǵarıwına alıp keldi.<ref name="Bell">{{Cite web |last=Matt Bell, Mark Wherry |date=September 2002 |title=APPLE/EMAGIC TAKEOVER The Inside Story Of The Deal That Changed The Music World |url=http://www.soundonsound.com/sos/sep02/articles/emagic.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141108080250/https://www.soundonsound.com/sos/sep02/articles/emagic.asp |archive-date=November 8, 2014 |access-date=November 8, 2014 |website=Sound on Sound |publisher=SOS Publications Group}}</ref> Apple 2000-jılı aprelde DVD avtorlıq programmalıq támiynatı DVDirector di islep shıqqan nemis kompaniyası Astarte ni satıp aldı, Apple onı professionallarǵa baǵdarlanǵan DVD Studio Pro etip qayta qapladı hám onıń texnologiyasın tutınıwshılar bazarı ushın iDVD di jaratıw ushın qayta paydalandı.<ref name="Bell" /> 2000-jılı Apple Casady & Greene kompaniyasınan SoundJam MP audio pleer programmalıq támiynatın satıp aldı. Apple baǵdarlamanı [[iTunes]] dep qayta atadı hám paydalanıwshı interfeysin ápiwayılastırıp, CD jazıw funkciyasın qostı.<ref>{{Cite web |last=Seff |first=Jonathan |date=May 1, 2001 |title=The Song Is Over for SoundJam |url=https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html |access-date=December 16, 2017 |website=[[Macworld]] |publisher=[[International Data Group]] |archive-date=April 2, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402152452/https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html |url-status=live}}</ref>
2001-jılı Apple úsh xabarlandırıw menen baǵdarın ózgertti. Birinshi, 2001-jılı 24-martta, Apple jańa zamanagóy operaciyalıq sistema, Mac OS X tiń shıǵarılıwın járiyaladı. Bul 1990-jıllardıń basındaǵı bir neshe sátsiz urınıwlardan hám bir neshe jıllıq rawajlanıwdan keyin boldı. Mac OS X, [[Unix]] tiń turaqlılıǵı, isenimliligi hám qáwipsizligin qayta islengen paydalanıwshı interfeysiniń qolaylılıǵı menen biriktiriw ushın NeXTSTEP, OpenStep hám BSD Unix ke tiykarlanǵan. Ekinshi, 2001-jılı mayda, birinshi eki Apple Store usaqlap satıw orınları Virginiya hám Kaliforniyada ashıldı, kompaniya ónimleriniń jaqsılanǵan prezentaciyasın usındı.<ref>{{Cite web |title=Apple Stores 2001–2003 |url=http://www.ifoapplestore.com/stores/chronology_2001-2003.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927210608/http://www.ifoapplestore.com/stores/chronology_2001-2003.html |archive-date=September 27, 2011 |access-date=October 7, 2011 |publisher=IFO Apple Store}}</ref> Sol waqıtta kóplegen dúkanlardıń sátsizlikke ushıraytuǵının boljaǵan edi, biraq olar úlken tabısqa erisip, pútkil dúnya boyınsha 500 den aslam dúkannıń birinshi boldı. Úshinshi, 2001-jılı 23-oktyabrde iPod kóshpeli cifrlı audio pleerdi debyut isledi. Ónim dáslep 2001-jılı 10-noyabrde satıwǵa shıqtı hám oǵada tabıslı boldı, altı jıl ishinde 100 millionnan aslam dana satıldı.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4625262.stm Apple enjoys ongoing iPod demand] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173200/http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4625262.stm|date=November 28, 2017}}, [[BBC News]], January 18, 2006. Retrieved April 27, 2007; Cantrell, Amanda. [https://money.cnn.com/2006/03/29/technology/apple_anniversary Apple's remarkable comeback story] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200915151355/https://money.cnn.com/2006/03/29/technology/apple_anniversary/|date=September 15, 2020}}, [[CNN]], March 29, 2006. Retrieved March 2, 2007.</ref>[[File:ITunes Store Songs Sales.jpg|thumb|[[iTunes Store]] nızamlı muzıka júklep alıw industriyasın qáliplestiriwde júdá tabıslı boldı; diagramma 2003-jıldan 2010-jılǵa shekem satılǵan qosıqlar sanın kórsetedi.]]
2003-jılı [[iTunes Store]] bir qosıq ushın 99 cent bahasında muzıka júklep alıw hám iPod integraciyası menen iske qosıldı. Ol tez arada onlayn muzıka xızmetleri bazarında jetekshige aylandı, 2008-jıldıń 19-iyunına kelip 5 milliardtan aslam júklep alıwǵa eristi.<ref>{{Cite web |last=Chacksfield |first=Marc |date=June 19, 2008 |title=iTunes hits 5 billion downloads |url=http://www.techradar.com/news/internet/itunes-hits-5-billion-downloads-397997 |access-date=May 24, 2017 |website=[[TechRadar]] |publisher=[[Future plc]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403082332/https://www.techradar.com/news/internet/itunes-hits-5-billion-downloads-397997 |url-status=live}}; {{Cite web |last=Skillings |first=Jon |date=June 19, 2008 |title=Apple's iTunes hits 5 billion mark |url=https://www.cnet.com/news/apples-itunes-hits-5-billion-mark |access-date=May 24, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081517/https://www.cnet.com/news/apples-itunes-hits-5-billion-mark/ |url-status=live}}</ref> Eki jıldan soń, iTunes Store dúnyadaǵı eń iri muzıka usaqlap satıwshısına aylandı.<ref>{{Cite news |last1=Griggs |first1=Brandon |last2=Leopold |first2=Todd |date=April 26, 2013 |title=How iTunes changed music, and the world |publisher=[[CNN]] |url=https://edition.cnn.com/2013/04/26/tech/web/itunes-10th-anniversary |access-date=May 24, 2017 |archive-date=December 3, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203003319/http://edition.cnn.com/2013/04/26/tech/web/itunes-10th-anniversary |url-status=live}}; {{Cite web |last=Arthur |first=Charles |date=April 28, 2013 |title=iTunes is 10 years old today. Was it the best idea Apple ever had? |url=https://www.theguardian.com/technology/2013/apr/28/itunes-10-years-old-best-idea-apple-ever-had |access-date=May 24, 2017 |website=[[The Guardian]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403082324/https://www.theguardian.com/technology/2013/apr/28/itunes-10-years-old-best-idea-apple-ever-had |url-status=live}}</ref>
2002-jılı Apple Nothing Real kompaniyasın onıń rawajlanǵan cifrlı kompoziciya dúziw qosımshası Shake ushın,<ref>Chaffin, Bryan. [http://www.macobserver.com/article/2002/02/07.6.shtml "Apple Shake: Apple Buys Nothing Real, A High End Compositing Software Maker"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173026/https://www.macobserver.com/article/2002/02/07.6.shtml |date=November 28, 2017 }}, ''The Mac Observer'', February 7, 2002. Retrieved August 15, 2008.</ref> hám Emagic ti muzıkalıq ónimdarlıq qosımshası Logic ushın satıp aldı. Emagic ti satıp alıw Apple di muzıkalıq programmalıq támiynat kompaniyasına iye bolǵan birinshi kompyuter óndiriwshige aylandırdı. Bul satıp alıwdan soń Apple dıń turmıslıq dárejedegi GarageBand qosımshası rawajlandırıldı.<ref>{{Cite web |last=Deitrich |first=Andy |date=February 2, 2004 |title=Garage Band |url=https://arstechnica.com/features/2004/02/garageband |access-date=March 23, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084409/https://arstechnica.com/features/2004/02/garageband/ |url-status=live}}</ref> Sol jılı iPhoto nıń shıǵarılıwı iLife toplamın tolıqtırdı.<ref>[https://web.archive.org/web/20151030021825/https://www.apple.com/pr/library/2002/01/07Apple-Introduces-iPhoto.html Apple Introduces iPhoto], Apple Inc., January 7, 2002. Retrieved October 30, 2015.</ref>
[[File:MacBook Pro.jpg|thumb|left|MacBook Pro - Apple dıń 2006-jılı tanıstırılǵan [[Intel]] mikroprocessorı menen úskenelengen birinshi noutbugı.]]
2005-jıldıń 6-iyunında [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|Dúnya júzilik baǵdarlamashılar konferenciyasınıń]] ashılıw sózinde Djobs Apple kompaniyasınıń PowerPC processorlarınan bas tartıp, 2006-jılı Mac kompyuterleriniń Intel processorlarına ótetuǵının járiyaladı. 2006-jıldıń 10-yanvarında jańa MacBook Pro hám iMac Intel kompaniyasınıń Core Duo processorın qollanǵan birinshi Apple kompyuterleri boldı. 2006-jıldıń 7-avgustına kelip, Apple pútkil Mac ónim qatarın Intel chiplerine ótkerdi - járiyalanǵan múddetten bir jıldan kóbirek erte.<ref name="printel">[https://www.apple.com/newsroom/2005/06/06Apple-to-Use-Intel-Microprocessors-Beginning-in-2006 Apple to Use Intel Microprocessors Beginning in 2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180130185804/https://www.apple.com/newsroom/2005/06/06Apple-to-Use-Intel-Microprocessors-Beginning-in-2006|date=January 30, 2018}}, Apple Inc., June 6, 2005. Retrieved March 2, 2007.</ref> Ótiw dáwirinde Power Mac, iBook hám PowerBook brendleri toqtatıldı; Mac Pro, MacBook hám MacBook Pro olardıń ornın basıwshıları boldı.<ref>{{Cite web |last=Johnson |first=Bobbie |date=August 10, 2006 |title=Bye-bye Power Mac... hello Mac Pro |url=https://www.theguardian.com/technology/2006/aug/10/applemacs.guardianweeklytechnologysection |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Guardian]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403090703/https://www.theguardian.com/technology/2006/aug/10/applemacs.guardianweeklytechnologysection |url-status=live}}; {{Cite web |date=May 16, 2006 |title=Apple Unveils New MacBook Featuring Intel Core Duo Processors |url=https://www.apple.com/newsroom/2006/05/16Apple-Unveils-New-MacBook-Featuring-Intel-Core-Duo-Processors |publisher=Apple Inc. |access-date=November 6, 2017 |archive-date=November 7, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171107002431/https://www.apple.com/newsroom/2006/05/16Apple-Unveils-New-MacBook-Featuring-Intel-Core-Duo-Processors/ |url-status=live}}</ref> Sonday-aq, Apple 2006-jılı paydalanıwshılarǵa ózleriniń Intel Mac kompyuterlerinde Mac OS X menen birge Windows XP yamasa Windows Vista operaciyalıq sistemaların ornatıwǵa járdem beriw ushın Boot Camp di tanıstırdı.<ref>{{Cite news |last=Hesseldahl |first=Arik |date=April 5, 2006 |title=News Flash: Apple Introduces 'Boot Camp' To Run Windows XP on Macs |work=[[BusinessWeek]] |publisher=[[Bloomberg L.P.]] |url=https://www.bloomberg.com/bw/stories/2006-04-04/news-flash-apple-introduces-boot-camp-to-run-windows-xp-on-macs |access-date=August 18, 2008 |archive-date=March 4, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304001009/http://www.bloomberg.com/bw/stories/2006-04-04/news-flash-apple-introduces-boot-camp-to-run-windows-xp-on-macs |url-status=live}}</ref>
Apple kompaniyasınıń bul dáwirdegi tabısı onıń akciya bahasınan kórinip turdı. 2003-jıldıń basınan 2006-jılǵa shekem, Apple akciyalarınıń bahası on eseden de kóbirek ósti, shama menen 6 dollardan (bólistirilgen) 80 dollardan aslamǵa jetti.<ref>{{Cite web |last1=Carter |first1=Shawn M. |last2=Martin |first2=Emmie |date=August 2, 2018 |title=If you invested $1,000 in Apple 10 years ago, here's how much you'd have now |url=https://www.cnbc.com/2018/08/02/if-you-invested-1000-dollars-in-apple-10-years-ago-youd-have-this-now.html |access-date=April 5, 2020 |website=CNBC |language=en |archive-date=April 3, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200403062834/https://www.cnbc.com/2018/08/02/if-you-invested-1000-dollars-in-apple-10-years-ago-youd-have-this-now.html |url-status=live}}</ref> Apple 2006-jıldıń yanvar ayında Dell kompaniyasınıń bazar kapitalizaciyasınan asıp ketkende,<ref name="modell">Gamet, Jeff (January 16, 2006). [https://web.archive.org/web/20171128173617/https://www.macobserver.com/stockwatch/2006/01/16.1.shtml Apple Passes Dell's Market Cap] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128173617/https://www.macobserver.com/stockwatch/2006/01/16.1.shtml |date=November 28, 2017 }}, ''The MacObserver''. Retrieved March 2, 2007.</ref> Djobs Apple xızmetkerlerine Dell kompaniyasınıń bas direktorı Maykl Delldiń óz sózlerin jutıwı kerek degen xabar jiberdi.<ref>{{Cite news |last=Markoff |first=John |author-link=John Markoff |date=January 16, 2006 |title=Michael Dell Should Eat His Words, Apple Chief Suggests |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2006/01/16/technology/michael-dell-should-eat-his-words-apple-chief-suggests.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170318032151/http://www.nytimes.com/2006/01/16/technology/michael-dell-should-eat-his-words-apple-chief-suggests.html |archive-date=March 18, 2017}}</ref> Toǵız jıl aldın, Dell eger ol Apple di basqarǵanda, «onı jawıp, akcionerlerge aqshaların qaytarıp beretuǵın edim» degen edi.<ref>{{Cite web |last=Singh |first=Jai |date=October 6, 1997 |title=Dell: Apple should close shop |url=https://www.cnet.com/news/dell-apple-should-close-shop |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324085458/https://www.cnet.com/news/dell-apple-should-close-shop/ |url-status=live}}</ref>
=== 2007–2011: Mobil qurılmalar menen jetiskenlikke erisiw ===
[[File:First iPhone Macworld 2007 DSCF1283.agr.jpg|thumb|Jańadan járiyalanǵan [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad iPhone]] 2007-jılǵı MacWorld kórgizbesinde kórsetildi.]]
2007-jıldıń 9-yanvarında Macworld Expo da óziniń tiykarǵı bayanatında, Djobs Apple Computer, Inc. kompaniyasınıń atın Apple Inc. dep ózgertilgenin járiyaladı, sebebi kompaniya óz dıqqatın kompyuterlerden tutınıwshı elektronikasına keńeytken edi.<ref>{{Cite news |date=January 11, 2007 |title=Drop the Computer |newspaper=[[The Economist]] |publisher=[[Economist Group]] |url=https://www.economist.com/node/8521960 |access-date=May 24, 2017 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090817/http://www.economist.com/node/8521960 |url-status=live}}; {{Cite news |title=What's In A Name Change? Look At Apple |url=https://www.forbes.com/2007/01/25/apple-microsoft-motorola-ent-sales-cx_kw_0125wharton.html |website=[[Forbes]] |date=January 25, 2007 |access-date= May 24, 2017 |archive-date= April 3, 2019 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190403110914/https://www.forbes.com/2007/01/25/apple-microsoft-motorola-ent-sales-cx_kw_0125wharton.html |url-status= live}}</ref> Bul ilajda sonday-aq [[iPhone]]<ref>{{Cite web |date=January 9, 2007 |title=Apple Announces The iPhone |url=https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-the-iphone |access-date=May 24, 2017 |website=[[MacRumors]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081631/https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-the-iphone/ |url-status=live}}; {{Cite news |first=Michael |last=Arrington |author-link= Michael Arrington |title=Apple Announces iPhone, Stock Soars |url=https://techcrunch.com/2007/01/09/apple-announces-iphone-stock-soars |website=[[TechCrunch]] |publisher=[[AOL]] |date=January 9, 2007 |access-date= May 24, 2017 |archive-date= May 25, 2017 |archive-url= https://web.archive.org/web/20170525081220/https://techcrunch.com/2007/01/09/apple-announces-iphone-stock-soars/ |url-status= live}}</ref> hám Apple TV<ref>{{Cite web |date=January 9, 2007 |title=Apple Announces Apple TV (Formerly 'iTV') |url=https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-apple-tv-formerly-itv |access-date=May 24, 2017 |website=[[MacRumors]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525083813/https://www.macrumors.com/2007/01/09/apple-announces-apple-tv-formerly-itv/ |url-status=live}}; {{Cite web |date=January 9, 2007 |title=Apple TV Coming to Your Living Room |url=https://www.apple.com/newsroom/2007/01/09Apple-TV-Coming-to-Your-Living-Room |access-date=May 24, 2017 |publisher=Apple Inc. |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090605/https://www.apple.com/newsroom/2007/01/09Apple-TV-Coming-to-Your-Living-Room/ |url-status=live}}</ref> járiyalandı. Kompaniya satıwdıń dáslepki 30 saatında 270,000 birinshi áwlad iPhone ın sattı,<ref>{{Cite web |last=Miller |first=Paul |date=July 25, 2007 |title=Apple sold 270,000 iPhones in the first 30 hours |url=https://www.engadget.com/2007/07/25/apple-sold-270-000-iphones-in-the-first-30-hours |access-date=May 24, 2017 |website=[[Engadget]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081023/https://www.engadget.com/2007/07/25/apple-sold-270-000-iphones-in-the-first-30-hours/ |url-status=live}}</ref> hám bul qurılma «sanaat ushın oyınnıń qaǵıydaların ózgertken» dep ataldı.<ref>{{Cite web |last=Oyedele |first=Akin |date=March 21, 2016 |title=Here's how Apple shares do right after the new iPhone launches |url=http://www.businessinsider.com/apple-stock-after-iphone-launches-2016-3 |access-date=May 24, 2017 |website=[[Business Insider]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110155/https://www.businessinsider.com/apple-stock-after-iphone-launches-2016-3 |url-status=live}}</ref>
2007-jıldıń 6-fevralında Apple veb-saytında járiyalanǵan maqalada, Djobs Apple kompaniyası iTunes Store da muzıkanı cifrlı huqıqlardı basqarıw texnologiyasısız satıwǵa tayar ekenin jazdı, eger jazba studiyaları bul texnologiyadan bas tartıwǵa kelisim berse, bul treklerdi úshinshi tárep oynatqıshlarında oynatıwǵa múmkinshilik beretuǵın edi.<ref>{{Cite web |last=Block |first=Ryan |author-link=Ryan Block |date=February 6, 2007 |title=A letter from Steve Jobs on DRM: let's get rid of it |url=https://www.engadget.com/2007/02/06/a-letter-from-steve-jobs-on-drm-lets-get-rid-of-it |access-date=March 23, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084248/https://www.engadget.com/2007/02/06/a-letter-from-steve-jobs-on-drm-lets-get-rid-of-it/ |url-status=live}}</ref> 2007-jıldıń 2-aprelinde Apple hám EMI birgelikte iTunes Store daǵı EMI katalogınan DRM texnologiyasın alıp taslawdı járiyaladı, bul 2007-jıldıń may ayınan baslap kúshke kirdi.<ref>{{Cite web |last=Dalrymple |first=Jim |date=April 2, 2007 |title=Apple, EMI offer higher-quality DRM free downloads |url=https://www.macworld.com/article/57098/2007/04/drmfree.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120104152526/http://www.macworld.com/article/57098/2007/04/drmfree.html |archive-date=January 4, 2012 |access-date=November 29, 2010 |website=[[Macworld]]}}</ref> Basqa jazba studiyaları da sońında usılay isledi hám Apple 2009-jıldıń yanvar ayında iTunes Store daǵı barlıq qosıqlar FairPlay DRM siz jetkilikli ekenin xabarlaw arqalı járiyaladı.<ref>{{Cite web |date=January 6, 2009 |title=Changes Coming to the iTunes Store |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Changes-Coming-to-the-iTunes-Store |access-date=March 23, 2014 |publisher=Apple Inc. |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090607/https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Changes-Coming-to-the-iTunes-Store/ |url-status=live}}</ref>
2008-jıldıń iyul ayında Apple iPhone hám iPod Touch ushın úshinshi tárep qosımshaların satıw ushın App Store nı iske qostı.<ref>{{Cite news |last=Flandez |first=Raymund |date=August 5, 2008 |title=Programmers Jockey for iPhone Users at Apple Site |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/SB121789232442511743 |url-access=subscription |access-date=August 16, 2008 |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110148/https://www.wsj.com/articles/SB121789232442511743 |url-status=live}}</ref> Bir ay ishinde dúkán 60 million qosımsha sattı hám ortasha kúnlik 1 million dollar tabıs aldı, Djobs 2008-jıldıń avgust ayında App Store Apple ushın milliard dollarlıq bizneske aylanıwı múmkin dep boljadı.<ref>{{Cite web |last=McLaughlin |first=Kevin |date=August 11, 2008 |title=Apple's Jobs Gushes Over App Store Success |url=http://www.crn.com/software/210002313 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100301213959/http://crn.com/software/210002313 |archive-date=March 1, 2010 |access-date=August 16, 2008 |publisher=The Channel Wire}}</ref> 2008-jıldıń oktyabr ayına kelip, iPhone nıń keń tarqalǵanlıǵı sebepli Apple dúnyadaǵı úshinshi eń iri mobil telefon jetkerip beriwshi boldı.<ref>{{Cite magazine |last=Chen |first=Brian |date=October 21, 2008 |title=Jobs: Apple Is Third Largest Handset Supplier |url=https://www.wired.com/epicenter/2008/10/with-iphone-app |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |access-date=March 23, 2014 |archive-date=November 11, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111111185853/http://www.wired.com/epicenter/2008/10/with-iphone-app/ |url-status=live}}</ref>
[[File:IPod classic in dock.jpg|thumb|Dok-stanciyaǵa qosılǵan iPod Classic; Apple basqa óndiriwshiler menen birge arnawlı «iPod ushın islengen» dok-stanciyaların islep shıǵarıw ústinde islesti.]]
2009-jıldıń 14-yanvarında Djobs ishki xabarda 2009-jıldıń iyun ayınıń aqırına shekem Apple kompaniyasınan altı aylıq medicinalıq demalıs alatuǵının hám bul waqıttı óz densawlıǵına itibar beriwge jumsaytuǵının járiyaladı. Elektron xatta Djobs: «Meniń jeke densawlıǵıma bolǵan qızıǵıwshılıq tek men hám meniń shańaraǵım ushın ǵana emes, sonday-aq Apple daǵı hár bir adam ushın da dıqqattı bóliwshi faktor bolıp qalmaqta» dep ayttı hám bul úzilis kompaniyaǵa «ájayıp ónimlerdi jetkiziwge itibar qaratıwǵa» múmkinshilik beretuǵının túsindirdi.<ref>{{Cite press release |title=Apple Media Advisory |date=January 14, 2009 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/14Apple-Media-Advisory |last1=Jobs |first1=Steve |access-date=March 23, 2014 |author-link1=Steve Jobs |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525091217/https://www.apple.com/newsroom/2009/01/14Apple-Media-Advisory/ |url-status=live}}</ref> Djobstıń joqlıǵına qaramastan, Apple recessiya dáwirinde bayramnan tıs eń jaqsı kvartalın (2009-jılǵı birinshi kvartal) jazıp aldı, tabısı 8.16 milliard dollar hám paydası 1.21 milliard dollardı quradı.<ref>{{Cite web |title=Apple Inc, Form 10-Q, Quarterly Report, Filing Date Apr 23, 2009 |url=http://edgar.secdatabase.com/2508/119312509085781/filing-main.htm |access-date=March 8, 2013 |publisher=secdatabase.com |archive-date=May 2, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130502065621/http://edgar.secdatabase.com/2508/119312509085781/filing-main.htm |url-status=live}}; {{Cite web |date=April 22, 2009 |title=Apple reports the best non-holiday quarter in its history |url=http://www.betanews.com/article/Apple-reports-the-best-nonholiday-quarter-in-its-history/1240433273 |access-date=November 22, 2010 |publisher=[[Betanews]] |archive-date=April 25, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090425074450/http://www.betanews.com/article/Apple-reports-the-best-nonholiday-quarter-in-its-history/1240433273 |url-status=live}}</ref>
Kóp jıllıq boljawlar hám bir neshe márte «aǵıwlar» haqqındaǵı gáp-sózlerden soń, Apple 2010-jıldıń 27-yanvarında iPad dep atalatuǵın úlken ekranlı, planshetke uqsas media qurılmanı kópshilikke usındı. iPad iPhone menen birdey sensorlı operaciyalıq sistemanı paydalandı hám barlıq iPhone qosımshaları iPad penen úylesimli boldı. Bul iPad-qa shıǵarılıw waqtında úlken qosımshalar katalogın berdi, degen menen onıń shıǵarılıwına shekem islep shıǵıw waqtı júdá az boldı. Sol jıldıń 3-aprelinde iPad AQSHta satıwǵa shıǵarıldı. Ol birinshi kúni 300,000 nan kóbirek, al birinshi hápteniń aqırına kelip 500,000 dana satıldı.<ref>{{Cite news |title=Apple iPad reaches 1 million sales faster than iPhone |language=en-US |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/article/us-apple-ipad/apple-ipad-reaches-1-million-sales-faster-than-iphone-idUSTRE64002T20100503 |access-date=September 10, 2018 |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110147/https://www.reuters.com/article/us-apple-ipad/apple-ipad-reaches-1-million-sales-faster-than-iphone-idUSTRE64002T20100503 |url-status=live}}</ref> 2010-jıldıń may ayında Appledıń bazar kapitalizaciyası 1989-jıldan berli birinshi márte básekilesi [[Microsoft|Microsofttan]] ozıp ketti.<ref>{{Cite news |date=May 27, 2010 |title=Apple passes Microsoft to be biggest tech company |work=[[BBC News]] |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/10168684.stm |url-status=live |access-date=May 29, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100529063247/http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/10168684.stm |archive-date=May 29, 2010}}</ref>
2010-jıldıń iyun ayında Apple [[IPhone 4|iPhone 4-ti]] shıǵardı,<ref>{{Cite press release |title=Apple Presents iPhone 4 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/06/07Apple-Presents-iPhone-4 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110903135840/http://www.apple.com/pr/library/2010/06/07Apple-Presents-iPhone-4.html |archive-date=September 3, 2011}}; {{Cite news |last=Beaumont |first=Claudine |date=June 24, 2010 |title=Apple iPhone 4: Full review |language=en-GB |work=[[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/7849655/Apple-iPhone-4-Full-review.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=September 10, 2018 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/7849655/Apple-iPhone-4-Full-review.html |archive-date=January 10, 2022 |issn=0307-1235}}{{cbignore}}</ref> ol FaceTime arqalı video qońırawlardı, kóp wazıypalıqtı hám telefonnıń antenna sisteması sıpatında ashıq turǵan tat baspaytuǵın polat ramkası bar jańa dizayndı usındı. Sol jıldıń keyinirek waqtında Apple jáne de iPod qatarın jańaladı, kóp sensorlı iPod Nano, FaceTime funkciyası bar iPod Touch hám aldıńǵı áwladlardıń basqarıw dóńgelegin qaytarǵan iPod Shuffle-dı tanıstırdı.<ref>{{Cite web |last=Topolsky |first=Joshua |author-link=Joshua Topolsky |date=September 7, 2010 |title=iPod touch review (2010) |url=https://www.engadget.com/2010/09/07/ipod-touch-review-2010 |access-date=March 23, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084759/https://www.engadget.com/2010/09/07/ipod-touch-review-2010/ |url-status=live}}; {{Cite press release |title=Apple Reinvents iPod nano With Multi-Touch Interface |date=September 1, 2010 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/09/01Apple-Reinvents-iPod-nano-With-Multi-Touch-Interface |access-date=November 11, 2010 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20101115202127/http://www.apple.com/pr/library/2010/09/01ipodnano.html |archive-date=November 15, 2010}}; {{Cite web |last=Bell |first=Donald |date=September 7, 2010 |title=Apple iPod Shuffle 2010 (2 GB) review |url=https://www.cnet.com/reviews/apple-ipod-shuffle-2010-2gb-review |access-date=April 4, 2019 |website=[[CNet]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404032559/https://www.cnet.com/reviews/apple-ipod-shuffle-2010-2gb-review/ |url-status=live}}</ref> Sonday-aq, ol filmler hám kórsetiwlerdi ijaraǵa alıwǵa múmkinshilik beretuǵın kishirek hám arzanıraq ekinshi áwlad Apple TV-nı da usındı.<ref name="yahoo1">{{Cite news |last1=Mintz |first1=Jessica |last2=Robertson |first2=Jordan |title=Apple unveils new TV box for renting movies, shows |work=[[Yahoo! News]] |publisher=[[Yahoo!]] |url=https://news.yahoo.com/s/ap/20100901/ap_on_hi_te/us_tec_apple |access-date=September 2, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100902211653/https://news.yahoo.com/s/ap/20100901/ap_on_hi_te/us_tec_apple |archive-date=September 2, 2010}}</ref>
2011-jıldıń 17-yanvarında Djobs Apple-dıń ishki jazbasında óziniń densawlıǵına kóbirek dıqqat awdarıw ushın belgisiz múddetke jáne bir medicinalıq demalıs alatuǵının járiyaladı. Bas operaciyalıq direktor Tim Kuk Apple-daǵı Djobstıń kúndelikli jumısların óz moynına aldı, biraq Djobs ele de «úlken strategiyalıq sheshimlerge qatnasatuǵın» edi.<ref name="JobsLeave2011">{{Cite news |date=January 17, 2011 |title=Apple boss Steve Jobs takes 'medical leave' |work=[[BBC News]] |url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-12205173 |url-status=live |access-date=January 17, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110119050439/http://www.bbc.co.uk/news/technology-12205173 |archive-date=January 19, 2011}}</ref> Apple dúnyadaǵı eń qunlı tutınıwshıǵa baǵdarlanǵan brendke aylandı.<ref>{{Cite web |last=Indvik |first=Lauren |date=May 9, 2011 |title=Apple Now World's Most Valuable Brand |url=http://mashable.com/2011/05/09/apple-google-brandz-study |access-date=October 7, 2011 |website=[[Mashable]] |archive-date=April 3, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403110200/https://mashable.com/2011/05/09/apple-google-brandz-study/ |url-status=live}}</ref> 2011-jıldıń iyun ayında Djobs kútilmegende saxnaǵa shıǵıp, muzıka, súwretler, fayllar hám programmalıq támiynat ushın onlayn saqlaw hám sinxronizaciyalaw xızmeti [[iCloud]]-tı tanıstırdı, ol Apple-dıń aldıńǵı kontentti sinxronizaciyalaw háreketi bolǵan [[MobileMe]]-niń ornın bastı.<ref>{{Cite news |last=Helft |first=Miguel |date=June 6, 2011 |title=Apple Unveils a 'Cloud' Music and Storage Service |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2011/06/07/technology/07apple.html |url-access=limited |access-date=June 7, 2011 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2011/06/07/technology/07apple.html |archive-date=January 1, 2022}}{{cbignore}}</ref> Bul Djobstıń qaytıs bolıwınan aldın qatnasqan aqırǵı ónim tanıstırıwı boldı.
2011-jıldıń 24-avgustında Djobs Apple-dıń bas direktorı lawazımınan ketti.<ref>{{Cite web |last=Primack |first=Doug |title=Fallen Apple: Steve Jobs resigns |url=http://finance.fortune.cnn.com/2011/08/24/fallen-apple-steve-jobs-resigns |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110926040400/http://finance.fortune.cnn.com/2011/08/24/fallen-apple-steve-jobs-resigns |archive-date=September 26, 2011 |access-date=August 24, 2011 |website=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]]}}</ref> Onıń ornına Kuk keldi, al Djobs Apple-dıń baslıǵı boldı. Sol waqıtta Apple-dıń baslıǵı joq edi<ref>{{Cite news |last1=Olivarez-Giles |first1=Nathan |last2=Suh Lauder |first2=Thomas |date=August 24, 2011 |title=What does Steve Jobs' chairman role mean for Apple? |work=Los Angeles Times |url=https://latimesblogs.latimes.com/technology/2011/08/steve-jobs-apple-chairman.html |access-date=April 11, 2020 |archive-date=April 11, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200411222157/https://latimesblogs.latimes.com/technology/2011/08/steve-jobs-apple-chairman.html |url-status=live}}</ref> hám onıń ornına eki birge basqarıwshı direktor - Andrea Yung hám Artur D. Levinson<ref>{{Cite news |last=Foresman |first=Chris |date=November 15, 2011 |title=Genentech's Levinson replaces Steve Jobs as Apple chairman |work=ars technica |url=https://arstechnica.com/gadgets/2011/11/genetechs-levinson-now-apple-chairman-disneys-iger-joins-the-board |access-date=April 11, 2020 |archive-date=April 11, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200411222157/https://arstechnica.com/gadgets/2011/11/genetechs-levinson-now-apple-chairman-disneys-iger-joins-the-board/ |url-status=live}}</ref> bar edi, olar Djobstıń qaytıs bolıwınan soń noyabr ayında Levinson direktorlar keńesiniń baslıǵı bolıp tayınlanǵanǵa shekem usı lawazımlarda qaldı.<ref>{{Cite web |date=August 25, 2011 |title=Meet Apple's Board of Directors |url=http://www.ethiopianreview.com/index/20113/?p=25598 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120928000035/http://www.ethiopianreview.com/index/20113/?p=25598 |archive-date=September 28, 2012 |access-date=October 7, 2011 |website=[[Ethiopian Review]]}}</ref>
=== 2011–házirgi kúnge shekem: Djobstan keyingi dáwir, Tim Kuk ===
2011-jıldıń 5-oktyabr kúni Stiv Djobs qaytıs boldı, bul Apple kompaniyası ushın bir dáwirdiń juwmaqlanǵanın bildirdi.<ref>{{Cite web |last=Griggs |first=Brandon |date=October 6, 2011 |title=Steve Jobs, Apple founder, dies |url=https://edition.cnn.com/2011/10/05/us/obit-steve-jobs/index.html |access-date=March 27, 2017 |publisher=[[CNN]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404121737/https://edition.cnn.com/2011/10/05/us/obit-steve-jobs/index.html |url-status=live}}; {{Cite web |first=Ken |last=Hess |title=October 5th, 2011. The day Apple died |url=https://www.zdnet.com/article/october-5th-2011-the-day-apple-died/ |website=[[ZDNet]] |date=October 5, 2011 |access-date=March 27, 2017 |archive-date=March 28, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170328105730/http://www.zdnet.com/article/october-5th-2011-the-day-apple-died/ |url-status=live}}</ref> Apple kompaniyasınıń keyingi úlken ónim járiyalawı 2012-jıldıń 19-yanvarında boldı. Sol kúni Nyu-York qalasında Apple kompaniyasınıń wákili Fil Shiller iOS ushın iBooks Textbooks hám Mac OS X ushın iBook Author programmalıq támiynatların tanıstırdı.<ref>{{Cite press release |title=Apple Reinvents Textbooks with iBooks 2 for iPad – New iBooks Author Lets Anyone Create Stunning iBooks Textbooks |date=January 19, 2012 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad |access-date=February 22, 2012 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525092914/https://www.apple.com/newsroom/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad/ |url-status=live}}</ref> «Stiv Djobs» atlı biografiyasında Djobs sabaqlıq kitaplar industriyası menen bilimlendiriw tarawın qayta dúziwdi qálegenin aytqan edi.<ref>{{Cite web |title=Steve Jobs' Plans to Disrupt the Textbook Industry. How Disruptive Were They? |url=https://www.insidehighered.com/blogs/hack-higher-education/steve-jobs-plans-disrupt-textbook-industry-how-disruptive-were-they |access-date=November 10, 2017 |website=Inside Higher Ed |first1=Audrey |last1=Watters |date=November 7, 2011 |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084144/https://www.insidehighered.com/blogs/hack-higher-education/steve-jobs-plans-disrupt-textbook-industry-how-disruptive-were-they |url-status=live}}</ref>
2011-jıldan 2012-jılǵa shekem Apple kompaniyası [[iPhone 4s]]<ref>{{Cite web |last=Ziegler |first=Chris |date=October 4, 2011 |title=iPhone 4S announced, available October 14th starting at $199 |url=https://www.theverge.com/apple/2011/10/4/2470139/iphone-4s-announced-available-october-14th-starting-at-199 |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.theverge.com/apple/2011/10/4/2470139/iphone-4s-announced-available-october-14th-starting-at-199 |url-status=live}}; {{Cite web |first=Ben |last=Parr |title=Apple Announces iPhone 4S |url=http://mashable.com/2011/10/04/apple-iphone-4s |website=[[Mashable]] |date=October 4, 2011 |access-date=March 23, 2017 |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324085238/http://mashable.com/2011/10/04/apple-iphone-4s/ |url-status=dead}}</ref> hám [[iPhone 5]],<ref>{{Cite web |last=Savov |first=Vlad |date=September 12, 2012 |title=Apple announces 4-inch iPhone 5 with LTE, Lightning connector, September 21st release date |url=https://www.theverge.com/2012/9/12/3316830/iphone-5-release-date-specs-features-price-announcement |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084145/https://www.theverge.com/2012/9/12/3316830/iphone-5-release-date-specs-features-price-announcement |url-status=live}}; {{Cite web |first=Anand Lal |last=Shimpi |title=Apple iPhone 5: Announced |url=http://www.anandtech.com/show/6280/apple-iphone-5-announced |website=[[AnandTech]] |publisher=[[Purch Group]] |date=September 12, 2012 |access-date=March 23, 2017 |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084149/https://www.anandtech.com/show/6280/apple-iphone-5-announced |url-status=live}}</ref> smartfonların shıǵardı. Bul smartfonlarda jaqsılanǵan kameralar, Siri atlı aqıllı programmalıq járdemshi hám [[iCloud]] arqalı bult texnologiyası menen sinxronlanǵan maǵlıwmatlar bar edi. Sonıń menen birge, Retina displeyli úshinshi hám tórtinshi áwlad iPad planshetleri<ref>{{Cite news |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304459804577281472610072322 |title=New iPad: a Million More Pixels Than HDTV |work=[[The Wall Street Journal]] |date=March 15, 2012 |access-date= March 15, 2012 |last=Mossberg |first=Walter |author-link= Walter Mossberg |url-access= subscription |archive-date= April 4, 2019 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304459804577281472610072322 |url-status= live}}; {{Cite web |last=Lowensohn |first=Josh |date=March 7, 2012 |title=Apple iPad live blog (Wednesday, March 7) |url=https://www.cnet.com/news/apple-ipad-live-blog-wednesday-march-7 |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324092526/https://www.cnet.com/news/apple-ipad-live-blog-wednesday-march-7/ |url-status=live}}</ref><ref name="Lightning strikes again" /> hám iPad-tıń 9.7 dyuymlik ekranına qaraǵanda 7.9 dyuymlik ekranı bar iPad Mini de shıǵarıldı.<ref name="mini" /> Bul ónimler úlken jetiskenlikke eristi. 2012-jıldıń 21-sentyabrinde shıǵarılǵan iPhone 5 eki millionnan aslam aldın ala buyırtpa menen Appledıń eń úlken iPhone shıǵarılıwı boldı.<ref>{{Cite web |last=Stein |first=Scott |date=October 5, 2012 |title=Apple iPhone 5 review |url=https://www.cnet.com/uk/products/apple-iphone-5/review |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324095535/https://www.cnet.com/uk/products/apple-iphone-5/review/ |url-status=live}}</ref> Al 2012-jıldıń 3-noyabrinde shıǵarılǵan iPad Mini hám tórtinshi áwlad iPad-lardıń úsh kún ishinde úsh million dana satılıwı da ayrıqsha tabıs boldı.<ref>{{Cite press release |title=Apple Sells Three Million iPads in Three Days |date=November 5, 2012 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2012/11/05Apple-Sells-Three-Million-iPads-in-Three-Days |access-date=February 22, 2013 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525092916/https://www.apple.com/newsroom/2012/11/05Apple-Sells-Three-Million-iPads-in-Three-Days/ |url-status=live}}</ref> Apple jáne de Retina displeyli úshinshi áwlad 13 dyuymlik MacBook Pro noutbugi menen jańa iMac hám Mac Mini kompyuterlerin de shıǵardı.<ref name="Lightning strikes again">{{Cite web |last=Wood |first=Molly |date=October 23, 2012 |title=The new 'new iPad': Lightning strikes again |url=https://www.cnet.com/news/the-new-new-ipad-lightning-strikes-again |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324092517/https://www.cnet.com/news/the-new-new-ipad-lightning-strikes-again/ |url-status=live}}</ref><ref name="mini">{{Cite news |last=Dudley-Nicholson |first=Jennifer |date=October 24, 2012 |title=Apple unveils new iPad Mini, updated iPad and new Macs |work=Herald Sun |url=http://www.heraldsun.com.au/technology/apple-prepares-to-reveal-ipad-mini/story-fn7celvh-1226501774885 |url-status=dead |access-date=November 11, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130217023327/http://www.heraldsun.com.au/technology/apple-prepares-to-reveal-ipad-mini/story-fn7celvh-1226501774885 |archive-date=February 17, 2013}}</ref><ref>{{Cite web |last=Brown |first=Rich |date=November 11, 2013 |title=Apple Mac Mini with Fusion Drive review |url=https://www.cnet.com/products/apple-mac-mini/review |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324085503/https://www.cnet.com/products/apple-mac-mini/review/ |url-status=live}}</ref>
2012-jıldıń 20-avgustında Apple kompaniyasınıń akciya bahasınıń kóteriliwi nátiyjesinde kompaniyanıń bazar kapitalizaciyası sol waqıttaǵı rekord bolǵan 624 milliard dollarǵa jetti. Bul [[Microsoft]] kompaniyası 1999-jılı ornatqan, inflyaciyaǵa dúzetiw kirgizilmegen bazar kapitalizaciyası rekordın jeńdi.<ref>{{Cite news |last=Svensson |first=Peter |title=Apple Sets Record for Company Value at $624B |agency=[[Associated Press]] |url=http://hosted.ap.org/dynamic/stories/U/US_TEC_APPLE_BIGGEST_COMPANY?SITE=AP&SECTION=HOME&TEMPLATE=DEFAULT |url-status=dead |access-date=August 20, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120822164535/http://hosted.ap.org/dynamic/stories/U/US_TEC_APPLE_BIGGEST_COMPANY?SITE=AP&SECTION=HOME&TEMPLATE=DEFAULT |archive-date=August 22, 2012}}</ref> 2012-jıldıń 24-avgustında AQSH sud tóreshisi Samsung kompaniyasınıń Apple kompaniyasına intellektual múlk shaǵımı boyınsha 1.05 milliard dollar (665 million funt sterling) zıyan kompensaciya tólewi kerekligin qarar etti.<ref>{{Cite news |date=August 25, 2012 |title=Apple awarded $1bn in damages from Samsung in US court |work=[[BBC News]] |url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-19377261 |access-date=August 25, 2012 |archive-date=April 5, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190405222055/https://www.bbc.co.uk/news/technology-19377261 |url-status=live}}</ref> Samsung bul qararǵa qarsı shaǵım berdi, nátiyjede zıyan kompensaciyası 450 million dollarǵa kemeytildi<ref name="FOSS Patents">{{Cite web |title=Judge strikes $450 million from $1 billion damages award in Apple v. Samsung: second trial needed |url=http://www.fosspatents.com/2013/03/judge-strikes-450-million-from-1.html |access-date=March 1, 2013 |publisher=FOSS Patents |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/http://www.fosspatents.com/2013/03/judge-strikes-450-million-from-1.html |url-status=live}}</ref> hám Samsungtıń jańa sud processi ótkeriw talabı qabıl etildi.<ref name="FOSS Patents" /> 2012-jıldıń 10-noyabrinde Apple kompaniyası HTC kompaniyası menen global kelisimge kelgenin tastıyıqladı. Bul kelisim eki kompaniya arasındaǵı barlıq sóz etilip atırǵan sud shaǵımların jawıp, házirgi hám keleshektegi patentler boyınsha on jıllıq licenziya kelisimin dúzdi.<ref>{{Cite press release |title=HTC and Apple Settle Patent Dispute |date=November 10, 2012 |publisher=Apple Inc. |url=https://www.apple.com/newsroom/2012/11/11HTC-and-Apple-Settle-Patent-Dispute |access-date=February 22, 2013 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525092921/https://www.apple.com/newsroom/2012/11/11HTC-and-Apple-Settle-Patent-Dispute/ |url-status=live}}</ref> Boljawlarǵa qaraǵanda, Apple bul HTC menen dúzilgen kelisimnen jılına 280 million AQSH dolları tabıs tabadı dep kútilmekte.<ref>{{Cite web |last=Reisinger |first=Don |date=November 12, 2012 |title=Apple predicted to generate up to $280 million a year in HTC deal |url=https://www.cnet.com/news/apple-predicted-to-generate-up-to-280-million-a-year-in-htc-deal |access-date=March 23, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324173724/https://www.cnet.com/news/apple-predicted-to-generate-up-to-280-million-a-year-in-htc-deal/ |url-status=live}}</ref>
2014-jıldıń may ayında Apple kompaniyası Dr. Dre hám Djimmi Ayovin-niń audio kompaniyası Beats Electronicsti - «Beats by Dr. Dre» qulaqlıq hám dinamik ónimleri qatarın islep shıǵarıwshı hám Beats Music muzıka aǵımlı xızmetin basqarıwshı kompaniyanı - 3 milliard AQSH dollarına satıp alıw niyetin tastıyıqladı. Sonday-aq, olardıń ónimlerin Appledıń usaqlap satıw dúkanları hám qayta satıwshıları arqalı satıw jobalandı. Ayovinniń pikirinshe, Beats bárqulla Apple menen «birge bolıwı» kerek edi, óytkeni kompaniya ózin Appledıń «mádeniyat penen texnologiyanı biriktiriwdegi teńsiz qábiletine» qarap úlgi alǵan edi. Bul satıp alıw Apple tariyxındaǵı eń úlken satıp alıw boldı.<ref>{{Cite web |last=Steele |first=Billy |date=May 28, 2014 |title=Apple acquires Beats Electronics for $3 billion |url=https://www.engadget.com/2014/05/28/apple-acquires-beats-electronics-for-3-billion |access-date=March 23, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324084801/https://www.engadget.com/2014/05/28/apple-acquires-beats-electronics-for-3-billion/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Welch |first=Chris |date=May 28, 2014 |title=Apple confirms it's buying Beats for $3 billion |url=https://www.theverge.com/2014/5/28/5700530/apple-confirms-beats-acquisition |access-date=March 23, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=May 29, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140529051629/http://www.theverge.com/2014/5/28/5700530/apple-confirms-beats-acquisition |url-status=live}}</ref>
[[File:Apple Watch でチェックインしました! 2015 (17187691969).jpg|thumb|Birinshi áwlad Apple Watch (2015)]]
2014-jıldıń 9-sentyabrinde ótkerilgen baspasóz ilajında Apple kompaniyası Apple Watch dep atalǵan aqıllı saattı tanıstırdı.<ref name="verge-watchannounce">{{Cite web |date=September 9, 2014 |title=Apple Watch announced: available for $349 early next year |url=https://www.theverge.com/2014/9/9/6125873/apple-watch-smartwatch-announced |access-date=July 15, 2015 |website=[[The Verge]] |archive-date=September 9, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140909183047/http://www.theverge.com/2014/9/9/6125873/apple-watch-smartwatch-announced |url-status=live}}; {{Cite web |date=September 9, 2014 |title=The Apple Watch is poised to dominate the market for digital fitness trackers |url=https://www.theverge.com/2014/9/9/6127839/apple-watch-healthkit-digital-health-fitness |access-date=July 15, 2015 |website=[[The Verge]] |archive-date=May 25, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220525110122/https://www.theverge.com/2014/9/9/6127839/apple-watch-healthkit-digital-health-fitness |url-status=live}}</ref> Dáslep, Apple bul qurılmanı sán buyımı<ref name="wp-fashion">{{Cite news |title=Apple Watch is competing as a fashion accessory, and that's a risky move |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/blogs/innovations/wp/2015/03/05/apple-watch-is-competing-as-a-fashion-accessory-and-thats-a-risky-move |access-date=July 15, 2015 |archive-date=July 16, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150716123229/http://www.washingtonpost.com/blogs/innovations/wp/2015/03/05/apple-watch-is-competing-as-a-fashion-accessory-and-thats-a-risky-move |url-status=live}}</ref> hám iPhoneǵa qosımsha sıpatında bazarǵa shıǵardı. Bul arqalı adamlardıń smartfonlarına qaraw jiyiligin azaytıw itibarǵa alınǵan edi.<ref name="wired.com">{{Cite magazine |title=iPhone Killer: The Secret History of the Apple Watch |url=https://www.wired.com/2015/04/the-apple-watch |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |access-date=January 31, 2022 |archive-date=June 18, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220618223947/https://www.wired.com/2015/04/the-apple-watch |url-status=live}}</ref> Waqıttıń ótiwi menen, kompaniya arnawlı fizikalıq aktivlik trekerleri menen básekilesiw maqsetinde saatta densawlıq hám fitneske baǵdarlanǵan funkciyalardı islep shıǵarıwǵa kóbirek itibar qarattı. 2016-jıldıń yanvar ayında Apple dúnya júzi boyınsha bir milliardtan aslam Apple qurılmasınıń belsendi qollanılıp atırǵanın járiyaladı.<ref>{{Cite web |last=Statt |first=Nick |date=January 26, 2016 |title=1 billion Apple devices are in active use around the world |url=https://www.theverge.com/2016/1/26/10835748/apple-devices-active-1-billion-iphone-ipad-ios |access-date=May 24, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084144/https://www.theverge.com/2016/1/26/10835748/apple-devices-active-1-billion-iphone-ipad-ios |url-status=live}}; {{Cite news |last=Rossignol |first=Joe |date=January 26, 2016 |title=Apple Now Has Over 1 Billion Active Devices Worldwide |work=[[MacRumors]] |url=https://www.macrumors.com/2016/01/26/apple-1-billion-active-device-installed-base |access-date=May 24, 2017 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525083819/https://www.macrumors.com/2016/01/26/apple-1-billion-active-device-installed-base/ |url-status=live}}</ref>
2016-jıldıń 6-iyunında Fortune jurnalı óziniń kompaniyalardı tabısqa erisiw boyınsha reytingke kirgizgen Fortune 500 dizimin járiyaladı. 2015-jıldıń fiskal jılı nátiyjeleri boyınsha Apple texnologiya kompaniyaları arasında birinshi orındı iyeledi.<ref name="Top Tech Company">{{Cite web |last=McBride |first=Sarah |date=June 6, 2016 |title=Apple leads Tech Industry in Fortune 500 |url=https://www.yahoo.com/tech/apple-top-tech-company-fortune-132100720.html |access-date=June 6, 2016 |website=[[Yahoo Tech]] |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081107/https://www.yahoo.com/tech/apple-top-tech-company-fortune-132100720.html |url-status=live}}</ref> Ulıwma esapta ol 233 milliard AQSH dolları tabısı menen úshinshi orındı iyeledi.<ref name="Top Tech Company" /> Bul aldıńǵı jılǵı dizimdegiden eki orın joqarılaǵanın kórsetedi.<ref name="Top Tech Company" />
2017-jıldıń iyun ayında Apple HomePod dep atalǵan óziniń aqıllı dinamigin járiyaladı. Bul ónim Sonos, Google Home hám Amazon Echo menen básekilesiwge baǵdarlanǵan edi.<ref>{{Cite news |last=Gartenberg |first=Chaim |date=June 5, 2017 |title=Apple announces HomePod speaker to take on Sonos |work=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |url=https://www.theverge.com/2017/6/5/15732144/apple-homepod-speaker-announced-siri-price-release-date-wwdc-2017 |access-date=December 14, 2017 |archive-date=June 5, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170605203335/https://www.theverge.com/2017/6/5/15732144/apple-homepod-speaker-announced-siri-price-release-date-wwdc-2017 |url-status=live}}</ref> Sol jıldıń aqırına kelip TechCrunch basılımı Apple kompaniyasınıń Shazam kompaniyasın satıp alıp atırǵanı haqqında xabar berdi. Shazam óz ónimlerin [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] konferenciyasında tanıstırǵan hám muzıka, televidenie, kino hám reklama tanıw texnologiyalarına qánigelesken kompaniya edi.<ref>{{Cite news |last1=Lunden |first1=Ingrid |last2=Roof |first2=Katie |date=December 8, 2017 |title=Sources: Apple is acquiring music recognition app Shazam |work=[[TechCrunch]] |publisher=[[Oath Inc.]] |url=https://techcrunch.com/2017/12/08/sources-apple-is-acquiring-music-recognition-app-shazam |access-date=December 14, 2017 |archive-date=December 14, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214023447/https://techcrunch.com/2017/12/08/sources-apple-is-acquiring-music-recognition-app-shazam/ |url-status=live}}</ref> Bir neshe kúnnen soń bul satıp alıw tastıyıqlandı. Xabarlarǵa qaraǵanda, Apple bul kompaniyanı shama menen 400 million AQSH dollarına satıp alǵan. Media xabarlarında bul satıp alıwdıń [[Apple Music]] aǵımlı xızmetin kúsheytiw ushın maǵlıwmatlar hám qurallardı alıwǵa baǵdarlanǵan basqısh ekenligi aytıldı.<ref>{{Cite web |last=Singleton |first=Micah |date=December 11, 2017 |title=Apple confirms it has acquired Shazam |url=https://www.theverge.com/2017/12/11/16761984/apple-shazam-acquisition |access-date=December 14, 2017 |website=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.theverge.com/2017/12/11/16761984/apple-shazam-acquisition |url-status=live}}</ref> Bul satıp alıw 2018-jıldıń sentyabr ayında Evropa Awqamı tárepinen maqullandı.<ref>{{Cite news |date=September 6, 2018 |title=EU clears Apple's purchase of song-recognition app Shazam |work=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2018/09/06/the-associated-press-eu-clears-apples-purchase-of-song-recognition-app-shazam.html |url-status=dead |access-date=September 7, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180907144731/https://www.cnbc.com/2018/09/06/the-associated-press-eu-clears-apples-purchase-of-song-recognition-app-shazam.html |archive-date=September 7, 2018}}; {{Cite news |last=Welch |first=Chris |date=September 24, 2018 |title=Apple completes Shazam acquisition, will make app ad-free for everyone |work=[[The Verge]] |url=https://www.theverge.com/2018/9/24/17896350/apple-shazam-app-acquisition-complete-free |access-date=September 24, 2018 |archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404084143/https://www.theverge.com/2018/9/24/17896350/apple-shazam-app-acquisition-complete-free |url-status=live}}</ref>
2017-jıldıń iyun ayında Apple kompaniyası Djeymi Erlixt hám Zak Van Amburgtı jańadan dúzilgen dúnyajúzlik video bólimin basqarıwǵa tayınladı. 2017-jıldıń noyabrinde Apple óziniń túpnusqa scenariyli baǵdarlamalarǵa tarmaqlanıp atırǵanın járiyaladı: Djennifer Eniston hám Riz Uizerspun baslı rollerde oynaytuǵın drama serialı hám Stiven Spilberg penen birge Amazing Stories antologiya serialın qayta islew.<ref>{{Cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=November 8, 2017 |title=Apple Gives Reese Witherspoon-Jennifer Aniston Morning Show Series 2-Season Order, Confirms 'Amazing Stories' Reboot |url=https://deadline.com/2017/11/apple-reese-witherspoon-jennifer-aniston-morning-show-series-2-season-order-amazing-stories-reboot-1202204293 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=January 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190120044428/https://deadline.com/2017/11/apple-reese-witherspoon-jennifer-aniston-morning-show-series-2-season-order-amazing-stories-reboot-1202204293/ |url-status=dead}}</ref> 2018-jıldıń iyunında Apple Amerika Jazıwshılar gildiyasınıń minimal tiykarǵı kelisimine hám Opra Uinfri menen kóp jıllıq kontent boyınsha birge islesiw kelisimine qol qoydı.<ref>{{Cite web |last=Robb |first=David |date=June 7, 2018 |title=Apple Signs WGA Contract As It Ramps Up Scripted Shows |url=https://deadline.com/2018/06/apple-signs-wga-contract-as-it-ramps-up-scripted-shows-1202405862 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091242/https://deadline.com/2018/06/apple-signs-wga-contract-as-it-ramps-up-scripted-shows-1202405862/ |url-status=dead}}; {{Cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=June 15, 2018 |title=Oprah Winfrey Partners With Apple For Original Content |url=https://deadline.com/2018/06/oprah-winfrey-content-partnership-apple-for-original-programming-1202411370 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=March 26, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326025016/https://deadline.com/2018/06/oprah-winfrey-content-partnership-apple-for-original-programming-1202411370/ |url-status=dead}}</ref> Túpnusqa seriallar ushın qosımsha birge islesiwler Sesame Workshop hám DHX Media hám onıń sıńar kompaniyası Peanuts Worldwide, sonday-aq túpnusqa filmler jaratıw ushın A24 penen birge islesiwdi óz ishine aladı.<ref>{{Cite web |last1=Andreeva |first1=Nellie |last2=Petski |first2=Denise |date=June 20, 2018 |title=Apple Teams With Sesame Workshop On Children's Programming Slate |url=https://deadline.com/2018/06/apple-sesame-workshop-childrens-programming-slate-live-action-animated-series-1202414268 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=March 27, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327090610/https://deadline.com/2018/06/apple-sesame-workshop-childrens-programming-slate-live-action-animated-series-1202414268/ |url-status=dead}}; {{Cite web |last1=Andreeva |first1=Nellie |last2=Petski |first2=Denise |date=December 14, 2018 |title=Apple Makes 'Peanuts' Deal; DHX Media To Produce New Series, Specials & Shorts With Classic Characters For Streamer |url=https://deadline.com/2018/12/apple-makes-peanuts-deal-dhx-media-to-produce-new-series-specials-shorts-with-classic-characters-for-streamer-1202520215 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=February 1, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190201080858/https://deadline.com/2018/12/apple-makes-peanuts-deal-dhx-media-to-produce-new-series-specials-shorts-with-classic-characters-for-streamer-1202520215/ |url-status=dead}}; {{Cite web |last1=Hipes |first1=Patrick |last2=Andreeva |first2=Nellie |date=November 15, 2018 |title=Apple Inks Deal With A24 For Multiple Films As Part Of Push Into Movies |url=https://deadline.com/2018/11/apple-original-movies-a24-slate-deal-1202502828 |access-date=January 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]] |language=en |archive-date=November 17, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181117104937/https://deadline.com/2018/11/apple-original-movies-a24-slate-deal-1202502828/ |url-status=dead}}</ref>
2017-jıldıń sentyabrindegi Apple arnawlı ilajında AirPower sımsız zaryadlaw qurılması iPhone X, iPhone 8 hám Watch Series 3 penen birge járiyalandı. AirPower bir waqıtta bir neshe qurılmanı sımsız zaryadlaw ushın arnalǵan edi. Dáslep 2018-jıldıń basında shıǵarılıwı kerek bolsa da, AirPower 2019-jıldıń martında biykar etildi, bul Kuktıń basshılıǵındaǵı birinshi qurılma biykar etiliwi boldı.<ref>{{Cite news |last=Gurman |first=Mark |author-link=Mark Gurman (journalist) |date=March 29, 2019 |title=Apple Cancels Plan for AirPower Wireless Charger |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-03-29/apple-cancels-anticipated-airpower-wireless-charging-accessory |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805050713/https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-03-29/apple-cancels-anticipated-airpower-wireless-charging-accessory |archive-date=August 5, 2021 |access-date=August 25, 2022 |work=Bloomberg.com}}; {{Cite web |last=Panzarino |first=Matthew |date=March 29, 2019 |title=Apple cancels AirPower product, citing inability to meet its high standards for hardware |url=https://techcrunch.com/2019/03/29/apple-cancels-airpower-product-citing-inability-to-meet-its-high-standards-for-hardware/ |access-date=August 25, 2022 |website=TechCrunch |archive-date=March 29, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190329231507/https://techcrunch.com/2019/03/29/apple-cancels-airpower-product-citing-inability-to-meet-its-high-standards-for-hardware/ |url-status=live}}; {{Cite magazine |last=Goode |first=Lauren |date=March 29, 2019 |title=RIP AirPower: Apple Kills Its Elusive Wireless Charging Pad |url=https://www.wired.com/story/apple-kills-airpower |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220825111224/https://www.wired.com/story/apple-kills-airpower/ |archive-date=August 25, 2022 |magazine=Wired |issn=1059-1028 |accessdate=August 25, 2022}}</ref> 2020-jıldıń 19-avgustında Apple akciyalarınıń bahası qısqa waqıtqa 467,77 dollardan asıp ketti, bul onı bazar kapitalizaciyası 2 trillion AQSH dollarına jetken birinshi AQSH kompaniyasına aylandırdı.<ref>{{Cite web |last=Bursztynsky |first=Jessica |date=August 19, 2020 |title=Apple becomes first U.S. company to reach a $2 trillion market cap |url=https://www.cnbc.com/2020/08/19/apple-reaches-2-trillion-market-cap.html |access-date=August 19, 2020 |website=CNBC |language=en |archive-date=July 21, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220721003235/https://www.cnbc.com/2020/08/19/apple-reaches-2-trillion-market-cap.html |url-status=live}}</ref>
[[File:Macbook Air M1 Silver PNG.png|thumb|left|MacBook Air M1 (2020), Apple kompaniyasınıń Intel x86 processorınan ARM processorlarına ótiwinen keyingi birinshi noutbuk kompyuteri]]
2020-jıldıń 22-iyunında óziniń jıllıq WWDC bayanatında Apple Intel processorlarınan bas tartıp, Mac kompyuterleriniń kompaniya tárepinen islep shıǵılǵan processorlarǵa ótetuǵının járiyaladı.<ref>{{Cite news |last=Warren |first=Tom |date=June 22, 2020 |title=Apple announces it will switch to its own processors for future Macs |work=[[The Verge]] |url=https://www.theverge.com/2020/6/22/21295475/apple-mac-processors-arm-silicon-chips-wwdc-2020 |access-date=June 22, 2020 |archive-date=June 22, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200622192505/https://www.theverge.com/2020/6/22/21295475/apple-mac-processors-arm-silicon-chips-wwdc-2020 |url-status=live}}</ref> Bul járiyalaw taraw analitikleri tárepinen kútilgen edi hám Apple processorları menen úskenelengen Mac kompyuterleriniń házirgi Intelge tiykarlanǵan modellerge salıstırǵanda úlken ónimdarlıq artımshılıqlarına iye bolatuǵını atap ótildi.<ref>{{Cite news |last=Haselton |first=Todd |date=June 22, 2020 |title=Apple will stop using Intel chips in all Macs by 2021, top analyst says |work=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2020/06/22/new-macbook-pro-and-imac-coming-with-arm-chips-instead-of-intel---kuo.html |access-date=June 22, 2020 |archive-date=June 1, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220601092329/https://www.cnbc.com/2020/06/22/new-macbook-pro-and-imac-coming-with-arm-chips-instead-of-intel---kuo.html |url-status=live}}</ref> 2020-jıldıń 10-noyabrinde MacBook Air, MacBook Pro hám Mac Mini Apple tárepinen joybarlanǵan processor - Apple M1 menen jumıs isleytuǵın birinshi Mac kompyuterleri boldı.<ref>{{Cite web |date=November 2, 2020 |title=Apple announces 'One More Thing' event for November 10th |url=https://www.theverge.com/2020/11/2/21546136/apple-event-date-time-november-10th-one-more-thing-arm-mac-silicon |access-date=November 2, 2020 |website=The Verge |archive-date=June 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220602162103/https://www.theverge.com/2020/11/2/21546136/apple-event-date-time-november-10th-one-more-thing-arm-mac-silicon |url-status=live}}</ref>
2022-jıldıń aprel ayında Samsung Electro-Mechanics kompaniyasınıń LG Innotek ornına Apple kompaniyasınıń M2 chipin islep shıǵıwda birge islesetuǵını haqqında xabar berildi.<ref>{{Cite web |last=McDaniel |first=Allison |date=April 21, 2022 |title=Apple's M2 chip nears as Samsung beats LG as processor packaging partner |url=https://9to5mac.com/2022/04/21/apple-m2-chip-samsung |access-date=April 27, 2022 |website=9to5Mac |language=en-US |archive-date=April 22, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422080359/https://9to5mac.com/2022/04/21/apple-m2-chip-samsung/ |url-status=live}}</ref> Baǵdarlamashı jazbaları tórt túrli M2 chipi menen keminde toǵız Mac modeli sınalıp atırǵanın kórsetti.<ref>{{Cite news |date=April 14, 2022 |title=Apple tests several new Macs with next-generation M2 chips – Bloomberg News |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/apple-tests-several-new-macs-with-next-generation-m2-chips-bloomberg-news-2022-04-14 |access-date=April 27, 2022 |archive-date=April 27, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427123652/https://www.reuters.com/technology/apple-tests-several-new-macs-with-next-generation-m2-chips-bloomberg-news-2022-04-14/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Clark |first=Mitchell |date=April 14, 2022 |title=Apple's M2 chips and the computers they'll power detailed in new leak |url=https://www.theverge.com/2022/4/14/23026073/apple-m2-silicon-macbook-air-pro-mac-mini-rumors |access-date=April 27, 2022 |website=The Verge |language=en |archive-date=June 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220602195315/https://www.theverge.com/2022/4/14/23026073/apple-m2-silicon-macbook-air-pro-mac-mini-rumors |url-status=live}}</ref>
The Wall Street Journal basılımınıń xabar beriwinshe, Apple kompaniyasınıń óz chiplerin islep shıǵıw boyınsha háreketleri oǵan COVID-19 pandemiyası dáwirinde payda bolǵan yarım ótkizgishler jetispewshiligi menen jaqsıraq gúresiwge járdem berdi, bul bolsa 2020 hám 2021-jıllarda M1 tiykarındaǵı Mac kompyuterleriniń satılıwınıń anaǵurlım ósiwi menen paydanıń artıwına alıp keldi. Bul jáne de Tesla, Amazon hám [[Meta Platforms]] sıyaqlı kompaniyalardı usınday joldan barıwǵa ruwxlandırdı.<ref>{{Cite news |last=Higgins |first=Tim |date=April 16, 2022 |title=The Chips That Rebooted the Mac |language=en-US |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/the-chips-that-rebooted-the-mac-11650081649 |access-date=April 27, 2022 |issn=0099-9660 |archive-date=July 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220729031056/https://www.wsj.com/articles/the-chips-that-rebooted-the-mac-11650081649 |url-status=live}}</ref>
2022-jıldıń aprel ayında Apple AQSHtaǵı hár bir adamǵa ońlaw qollanbaların kóriw hám ayırım jańa iPhone modelleri ushın almastırıw bóleklerin buyırtpa beriw imkaniyatın beretuǵın onlayn dúkan ashtı, biraq bul usıl menen rásmiy ońlaw arasındaǵı baha ayırmashılıǵı minimal boladı dep kútilmekte.<ref>{{Cite news |last=Brown |first=Dalvin |date=April 27, 2022 |title=Apple Opens Self-Repair Store With $300 iPhone Screens, 19-Cent Screws |url=https://www.wsj.com/articles/apple-opens-self-repair-store-with-300-iphone-screens-19-cent-screws-11651031828 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220801153719/https://www.wsj.com/articles/apple-opens-self-repair-store-with-300-iphone-screens-19-cent-screws-11651031828 |archive-date=August 1, 2022 |access-date=April 27, 2022 |work=[[The Wall Street Journal]] |language=en-US |issn=0099-9660}}; {{Cite web |last=Feiner |first=Lauren |date=April 27, 2022 |title=Apple now lets you buy parts so you can fix your iPhone yourself |url=https://www.cnbc.com/2022/04/27/apple-now-lets-you-buy-iphone-parts-so-you-can-fix-it-yourself.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220625155230/https://www.cnbc.com/2022/04/27/apple-now-lets-you-buy-iphone-parts-so-you-can-fix-it-yourself.html |archive-date=June 25, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=CNBC |language=en}}; {{Cite web |last=Porter |first=Jon |date=April 27, 2022 |title=Apple's DIY repair service is now available in the US |url=https://www.theverge.com/2022/4/27/23044301/apple-iphone-diy-repair-self-service-program-spare-parts-12-13 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220629180938/https://www.theverge.com/2022/4/27/23044301/apple-iphone-diy-repair-self-service-program-spare-parts-12-13 |archive-date=June 29, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=The Verge |language=en}}; {{Cite web |date=April 27, 2022 |title=Apple's Self Service Repair program is now open to iPhone owners in the US |url=https://www.engadget.com/apple-self-service-repair-release-date-122332505.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220802150900/https://www.engadget.com/apple-self-service-repair-release-date-122332505.html |archive-date=August 2, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=Engadget |language=en-US}}; {{Cite web |date=April 27, 2022 |title=Apple opens Self Service Repair to US iPhone users |url=https://techcrunch.com/2022/04/27/apple-opens-self-service-repair-to-us-iphone-users/ |access-date=April 27, 2022 |website=TechCrunch |language=en-US |archive-date=April 27, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427120236/https://techcrunch.com/2022/04/27/apple-opens-self-service-repair-to-us-iphone-users/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Sherr |first=Ian |title=Apple Launches Do-It-Yourself Repairs For iPhone 13, iPhone 12 and iPhone SE |url=https://www.cnet.com/tech/mobile/apple-launches-do-it-yourself-repairs-for-iphone-13-iphone-12-and-iphone-se |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427120621/https://www.cnet.com/tech/mobile/apple-launches-do-it-yourself-repairs-for-iphone-13-iphone-12-and-iphone-se/ |archive-date=April 27, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=CNET |language=en}}; {{Cite web |title=Apple's Self-Service Repair Store Finally Launches |url=https://www.pcmag.com/news/apples-self-service-repair-store-finally-launches |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613180932/https://www.pcmag.com/news/apples-self-service-repair-store-finally-launches |archive-date=June 13, 2022 |access-date=April 27, 2022 |website=PCMAG |date=April 27, 2022 |language=en}}</ref>
2022-jıldıń may ayında birinshi ret 2017-jılı aytılǵan, virtual hám tolıqtırılǵan reallıq garnituraları ushın arnalǵan operaciyalıq sistema - RealityOS ushın sawda belgisi tapsırıldı. Bloomberg basılımınıń maǵlıwmatına sáykes, garnitura 2023-jılı shıǵıwı múmkin.<ref>{{Cite web |last=Porter |first=Jon |date=May 30, 2022 |title=Apple's RealityOS for rumored headset appears in trademark application |url=https://www.theverge.com/2022/5/30/23147213/realityos-os-ros-trademark-apple-virtual-augmented-reality-headset |access-date=May 30, 2022 |website=The Verge |archive-date=July 8, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220708040805/https://www.theverge.com/2022/5/30/23147213/realityos-os-ros-trademark-apple-virtual-augmented-reality-headset |url-status=live}}; {{Cite web |last1=Gurman |first1=Mark |author-link1=Mark Gurman (journalist) |last2=Mochizuki |first2=Takashi |last3=Wu |first3=Debby |date=January 14, 2022 |title=Apple's New VR/AR Headset Risks Being Delayed Until 2023 |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-01-14/apple-s-hotly-anticipated-headset-risks-being-delayed-until-2023?sref=ExbtjcSG |access-date=May 30, 2022 |website=Bloomberg |archive-date=April 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220419120240/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-01-14/apple-s-hotly-anticipated-headset-risks-being-delayed-until-2023?sref=ExbtjcSG |url-status=live}}</ref> Qosımsha insayderlik esabatlarda qurılmanıń tólemdi tastıyıqlaw hám akkauntlarǵa kiriw ushın kózdiń nurın skanerlewdi paydalanatuǵını aytıladı.<ref>{{cite web |last1=Fingas |first1=Jon |title=Apple's mixed reality headset reportedly uses iris scanning for payments and sign-ins |url=https://www.engadget.com/apple-mixed-reality-headset-iris-scanning-153036223.html |website=Engadget |date=October 14, 2022 |access-date=October 19, 2022 |archive-date=October 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019194454/https://www.engadget.com/apple-mixed-reality-headset-iris-scanning-153036223.html |url-status=live}}</ref>
2022-jıldıń 18-iyunında Merilend shtatınıń Tauson qalasındaǵı Apple Store dúkanı AQSHtaǵı birinshi kásiplik awqam dúkanına aylandı, jumısshılar Xalıqaralıq mashina qurawshılar hám aerokosmos jumısshıları birlespesine qosılıw ushın dawıs berdi.<ref>{{Cite news |last1=Lerman |first1=Rachel |last2=Gregg |first2=Aaron |last3=Somasundaram |first3=Praveena |date=June 19, 2022 |title=Apple Store workers approve union, the first in the U.S. |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/technology/2022/06/18/apple-union-vote |access-date=June 19, 2022 |archive-date=June 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220619003224/https://www.washingtonpost.com/technology/2022/06/18/apple-union-vote/ |url-status=live}}</ref>
2022-jıldıń 7-iyulında Apple aldıńǵı Pegasus ashılıwlarına juwap retinde macOS 13 hám iOS 16 ǵa Lockdown Mode rejimin qostı; bul rejim joqarı qáwipli paydalanıwshılar ushın maqsetli nol kúnlik zıyanlı programmalıq támiynatlarǵa qarsı qáwipsizlik qorǵanıwın kúsheytedi.<ref>{{Cite news |date=July 6, 2022 |title=Apple launches Lockdown Mode to block spyware attacks on at-risk users |publisher=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/technology-62069255 |access-date=July 7, 2022 |archive-date=July 28, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220728005310/https://www.bbc.com/news/technology-62069255 |url-status=live}}</ref>
Apple 2023-jıldıń mart ayında Apple Wallet paydalanıwshıları ushın 'Apple Pay Later' dep atalǵan házir satıp alıp, keyin tólew xızmetin iske qostı. Baǵdarlama paydalanıwshılarǵa onlayn yamasa qosımsha ishindegi satıp alıwlar ushın 50 dollardan 1000 dollarǵa shekem qarız alıwǵa hám olardı altı hápte dawamında tórt bólekke bólip, procentsiz hám qosımsha tólemsiz qaytarıw imkaniyatın beredi.<ref>{{cite news |last1=Hunter |first1=Tatum |last2=Velazco |first2=Chris |date=March 28, 2023 |title=Now you can 'buy now, pay later' with Apple Wallet |url=https://www.washingtonpost.com/technology/2023/03/28/apple-buy-now-pay-later/ |newspaper=The Washington Post |access-date=March 29, 2023 |archive-date=March 29, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230329102346/https://www.washingtonpost.com/technology/2023/03/28/apple-buy-now-pay-later/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |last=De Avila |first=Joseph |date=March 28, 2023 |title=Apple Rolls Out Buy Now, Pay Later Plan |url=https://www.wsj.com/articles/apple-rolls-out-buy-now-pay-later-plan-640ae583 |newspaper=The Wall Street Journal |access-date=March 29, 2023 |archive-date=March 29, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230329053013/https://www.wsj.com/articles/apple-rolls-out-buy-now-pay-later-plan-640ae583 |url-status=live}}</ref>
2023-jıldıń noyabr ayında Apple AQSH Ádillik ministrliginiń Apple kompaniyasın jumısqa alıwda AQSH puqaralarına qarsı kemsitiw boldı degen isinde 25 million dollarlıq kelisimge keldi. Apple onlayn járiyalanbaǵan hám qaǵaz túrinde ótinish beriwdi talap etetuǵın jumıs orınların dúzdi, sol waqıtta usı jumıs orınların PERM baǵdarlaması boyınsha shet ellik jumısshılarǵa járiyaladı.<ref>{{cite news |last1=Gurman |first1=Mark |author-link1=Mark Gurman (journalist) |date=November 9, 2023 |title=Apple Settles DOJ Case That It Discriminated Against US Workers |url=https://news.bloomberglaw.com/tech-and-telecom-law/apple-settles-doj-case-that-it-discriminated-against-us-workers |newspaper=Bloomberg News |access-date=November 27, 2023 |archive-date=November 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127152701/https://news.bloomberglaw.com/tech-and-telecom-law/apple-settles-doj-case-that-it-discriminated-against-us-workers |url-status=live}}</ref>
2024-jıldıń yanvar ayında Apple Evropa Awqamınıń básekilesiw nızamına boysınıwın, App Store hám basqa xızmetlerge 7-martta kúshke kiretuǵın úlken ózgerisler kirgiziletuǵının járiyaladı. Bul 27 mámleketten ibarat bloktaǵı iOS paydalanıwshılarına alternativ qosımshalar dúkanların hám qosımshalar ishinde alternativ tólem usılların paydalanıw imkaniyatın beredi. Bul Safari brauzerine Chrome yamasa Firefox sıyaqlı alternativ brauzerlerdi júklep alıw ushın menyu qosadı.<ref>{{Cite news |language=en |url=https://www.nytimes.com/2024/01/25/technology/apple-app-store-europe.html |title=Apple Overhauls App Store in Europe, in Response to New Digital Law |work=The New York Times |date=January 25, 2024 |access-date=January 29, 2024|archive-date=January 26, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240126040405/https://www.nytimes.com/2024/01/25/technology/apple-app-store-europe.html |last1=Satariano |first1=Adam |last2=Mickle |first2=Tripp}}</ref>
2024-jıldıń iyun ayında Apple qurılmada jasalma intellekt imkaniyatların biriktiriw ushın Apple Intelligence ti tanıstırdı.<ref>{{Cite news |last=Tilley |first=Aaron |title=Apple Introduces 'Apple Intelligence,' New OpenAI Partnership as AI Takes Center Stage |url=https://www.wsj.com/tech/ai/apple-wwdc-2024-ai-release-356c5303 |access-date=June 11, 2024 |work=WSJ |language=en-US}}</ref>
2024-jıldıń 1-noyabrinde Apple iPhone hám Mac ushın súwretti redaktorlaw qosımshaları menen tanılǵan Pixelmator kompaniyasın satıp alǵanın járiyaladı. Apple burın Pixelmator qosımshaların óz ónimleriniń prezentaciyalarında kórsetken edi, sonıń ishinde 2018-jılı mashinalıq oqıtıw hám jasalma intellektti innovaciyalıq paydalanǵanı ushın Pixelmator Pro nı jıldıń Mac qosımshası dep ataǵan edi. Járiyalanıwda Pixelmator satıp alınıwdan keyin onıń bar qosımshalarında áhmiyetli ózgerisler bolmaytuǵının bildirdi.<ref>{{cite news|last=Leswing |first=Kif |title=Apple to buy Pixelmator, the iPhone image editing app with AI features |date=1 November 2024 |url=https://www.cnbc.com/2024/11/01/apple-will-buy-pixelmator-iphone-image-editing-app-with-ai-features-.html |website=CNBC |access-date=3 November 2024}}</ref>
2024-jıldıń 31-dekabrinde Kaliforniyanıń Oklend qalasındaǵı federal sudında Apple kompaniyasın Siri di qátelik penen aktivlestiriw arqalı jeke sáwbetlerdi nızamsız jazıp alıw hám olardı reklama beriwshiler qatarı úshinshi tárepler menen bólisiwde ayıplaǵan dáslepki kelisim tapsırıldı. Apple óziniń Siri járdemshisiniń paydalanıwshılar qupıyalıǵın buzǵanı boyınsha bul sudtı sheshiw ushın 95 million dollarlıq naq aqsha kelisimine kelisti. Apple qanday da bir nızam buzıwshılıqtı moyınlamasa da, isti kelisim menen juwmaqladı, bul arqalı zıyan kórgen paydalanıwshılarǵa hár bir qurılma ushın 20 dollarǵa shekem talap etiw imkaniyatı berildi. Advokatlar kelisim qorınan 28,5 million dollar kóleminde tólem talap etti.<ref>{{cite news|last=Stempel |first=Jonathan |title=Apple to pay $95 million to settle Siri privacy lawsuit |date=2 January 2025 |url=https://www.reuters.com/legal/apple-pay-95-million-settle-siri-privacy-lawsuit-2025-01-02/ |website=Reuters |access-date=4 January 2025}}</ref>
== Ónimler ==
Kompaniyanıń qurılǵan waqtınan baslap 2000-jıllardıń basına shekem, Apple tiykarınan kompyuterler sattı, olar 1980-jıllardıń ortasınan baslap Macintosh dep ataldı. Sonnan keyin kompaniya óz ónim kategoriyaların keńeytip, házir óndiriwden shıǵarılǵan iPod (2001) penen baslap, keyinirek [[iPhone]] (2007) hám iPad (2010) sıyaqlı hár túrli portativ qurılmalardı qostı. Apple jáne de «Kiyiletuǵın buyımlar, Úy hám Aksessuarlar» dep kategoriyalanǵan bir qansha basqa ónimlerdi satadı, mısalı Apple Watch, Apple TV, AirPods, HomePod hám Apple Vision Pro.
Apple qurılmaları basqa Apple ónimleri menen birge qollanılǵanda bir pútin ekosistema jaratqanı ushın maqtawǵa ılayıq dep tabılǵan,<ref>{{Cite web |last=Ricker |first=Thomas |date=2016-09-07 |title=Apple's greatest innovation is its ecosystem |url=https://www.theverge.com/2016/9/7/12828846/apple-s-greatest-product-is-its-ecosystem |access-date=2024-10-13 |website=The Verge |language=en-US}}</ref> biraq básekiles qurılmalar menen birge qollanılǵanda sonday jaqsı islemegeni yaki kóp funkciyaları bolmaǵanı ushın sınǵa alınǵan hám onıń ornına kóbinese Apple tárepinen názerde tutılǵanday islewi ushın Apple dıń menshikli funkciyaları, programmalıq támiynatı hám xızmetlerine súyenedi, bul kózqaras kóbinese «diywallı baǵ» dep sıpatlanadı.<ref>{{Cite web |last=Johnson |first=Allison |date=2024-04-27 |title=The walls of Apple's garden are tumbling down |url=https://www.theverge.com/24141929/apple-iphone-imessage-antitrust-dma-lock-in |access-date=2024-12-12 |website=The Verge |language=en}}</ref> 2023-jılǵa kelip, dúnya júzi boyınsha 2 milliardtan aslam Apple qurılması belsendi qollanılıp atır.
=== Mac ===
{{Multiple image
| total_width = 250
| image1 = M2 Macbook Air Midnight model - 1.jpg
| caption1 = M2 chipli MacBook Air
| image2 = M1 iMac blue model (cropped).jpg
| caption2 = M1 chipli iMac
| alt1 = Aǵash stolda turǵan túngi reńdegi MacBook Air.
| alt2 = Stolda turǵan kók reńli jińishke iMac.
}}
Mac, yaǵnıy Macintosh - 1999-jılǵa shekem onıń rásmiy atı - Apple kompaniyasınıń óziniń menshikli macOS operaciyalıq sistemasın qollanatuǵın jeke kompyuterler qatarı. Jeke kompyuterler Apple kompaniyasınıń dáslepki biznes baǵdarı bolǵan, biraq 2024-jıldıń aqırına kelip olar kompaniya tabısınıń tek segiz procentin quraydı.
Házirgi waqıtta óndirilip atırǵan altı Mac kompyuter toparı bar:
* iMac: Tutınıwshılarǵa arnalǵan hámmesi bir qurılmada jámlengen stol ústi kompyuteri, 1998-jılı islep shıǵarılǵan.
* Mac Mini: Tutınıwshılarǵa arnalǵan kishi kólemli stol ústi kompyuteri, 2005-jılı islep shıǵarılǵan.
* MacBook Pro: Kásiplik noutbuk, 2006-jılı islep shıǵarılǵan.
* Mac Pro: Kásiplik jumıs stanciyası, 2006-jılı islep shıǵarılǵan.
* MacBook Air: Tutınıwshılarǵa arnalǵan júdá juqa noutbuk, 2008-jılı islep shıǵarılǵan.
* Mac Studio: Kásiplik kishi kólemli jumıs stanciyası, 2022-jılı islep shıǵarılǵan.
Kóbinese qorshalǵan baǵ sıpatında táriyiplenetuǵın Mac kompyuterleri Apple silicon chiplerin paydalanadı, macOS operaciyalıq sistemasında isleydi hám Safari veb-brauzeri, úy filmlerin montajlaw ushın iMovie, muzıka dóretiw ushın GarageBand hám iWork ónimdarlıq toplamı sıyaqlı Apple programmalıq támiynatların óz ishine aladı. Apple jáne de kásiplik qosımshalardı satadı: video óndiris ushın Final Cut Pro, muzıkantlar hám prodyuserler ushın Logic Pro hám baǵdarlamashılar ushın Xcode. Apple sonday-aq Mac ushın hár túrli qosımsha qurılmalardı satadı, sonıń ishinde Pro Display XDR, Apple Studio Display, Magic Mouse, Magic Trackpad hám Magic Keyboard.
=== iPhone ===
[[File:IPhone 15 6.1".jpg|alt=|thumb|[[iPhone 15]] (shep tárepte) hám iPhone 15 Pro (oń tárepte)]]
iPhone - bul Apple kompaniyasınıń [[iOS]] operaciyalıq sistemasında isleytuǵın smartfonlar qatarı. Birinshi iPhone Stiv Djobs tárepinen 2007-jıl 9-yanvarda kópshilikke kórsetilgen edi. Sol waqıttan baslap hár jılı jańa iPhone modelleri shıǵarılmaqta. Ol islep shıǵarılǵanda, onıń kóp sensorlı ekranı mobil telefon industriyası ushın «revolyuciyalıq» hám «oyındı ózgertiwshi» dep táriyiplengen edi. Bul qurılma qosımsha ekonomikasın jaratıwda úlken úles qostı dep esaplanadı.
iOS - dúnyadaǵı eki tiykarǵı smartfon platformasınıń biri, Android penen birge. iPhone kompaniya ushın úlken tabıs alıp keldi hám Apple kompaniyasın dúnyadaǵı eń qımbat bahalanatuǵın ashıq akcionerlik jámiyetlerdiń birine aylandırıwǵa járdem berdi dep esaplanadı.<ref>{{cite web |last=Satariano |first=Adam |date=August 10, 2011 |title=Apple Surpasses Exxon as World's Most Valuable Company Before Retreating |url=https://www.bloomberg.com/news/2011-08-09/apple-rises-from-near-bankruptcy-to-become-most-valuable-company.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110810082324/http://www.bloomberg.com/news/2011-08-09/apple-rises-from-near-bankruptcy-to-become-most-valuable-company.html |archive-date=August 10, 2011 |access-date=May 28, 2017 |work=[[Bloomberg News]]}}</ref> 2024-jıldıń aqırına kelip, iPhone kompaniya tabısınıń derlik yarımın quraydı.
=== iPad ===
iPad - bul Apple kompaniyasınıń iPadOS operaciyalıq sistemasında isleytuǵın planshetler qatarı. Birinshi áwlad iPad 2010-jıl 27-yanvarda járiyalanǵan edi. iPad tiykarınan multimediya tutınıw, kórkem óner dóretiw, hújjetler ústinde islew, videokonferenciya ótkeriw hám oyınlar oynaw ushın bazarǵa shıǵarıladı. iPad qatarına bir neshe tiykarǵı iPad modelleri, kishirek iPad Mini, jetilistirilgen iPad Air hám joqarı dárejeli iPad Pro kiredi. Apple iPad ónimdarlıǵın turaqlı jaqsılap kelmekte, iPad Pro modeline Mac kompyuterlerindegi sıyaqlı M1 hám M2 chipleri ornatılǵan; biraq iPad házirgi waqıtqa shekem sheklengen operaciyalıq sisteması ushın sınǵa ushıramaqta.<ref>{{Cite web |last=Bohn |first=Dieter |date=May 19, 2021 |title=iPad Pro (2021) review: the best screen, but is that enough? |url=https://www.theverge.com/22442084/ipad-pro-2021-review-features-screen-mini-led-m1-processor |access-date=November 7, 2022 |website=The Verge |language=en-US |archive-date=November 5, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105160939/https://www.theverge.com/22442084/ipad-pro-2021-review-features-screen-mini-led-m1-processor |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |last=Ivanov |first=Dzhoro |title=The M1 iPad Pro can run a desktop OS – Apple just won't let it |url=https://www.phonearena.com/news/The-M1-iPad-Pro-can-run-a-desktop-OS---Apple-just-wont-let-it_id142585 |access-date=November 7, 2022 |website=Phone Arena |date=September 18, 2022 |language=en-US |archive-date=November 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221107210123/https://www.phonearena.com/news/The-M1-iPad-Pro-can-run-a-desktop-OS---Apple-just-wont-let-it_id142585 |url-status=live}}</ref>
2020-jıldıń sentyabr ayına kelip, Apple 500 millionnan aslam iPad satqan, biraq satıwlar 2013-jılı eń joqarı kórsetkishke jetken.<ref name="500m ipads">{{Cite web |title=Apple has sold a total of 500 million iPads in the last 10 years |url=https://appleinsider.com/articles/20/09/15/apple-has-sold-a-total-of-500-million-ipads-in-the-last-10-years |access-date=September 21, 2020 |website=AppleInsider |date=September 15, 2020 |language=en |archive-date=January 30, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220130200317/https://appleinsider.com/articles/20/09/15/apple-has-sold-a-total-of-500-million-ipads-in-the-last-10-years |url-status=live}}; {{cite web |last=Fried |first=Ina |date=January 31, 2017 |title=iPad sales keep shrinking – down another 20 percent |url=https://www.recode.net/2017/1/31/14460952/apple-ipad-sales-still-falling|access-date=March 20, 2019 |website=[[Recode]]|archive-date=April 29, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190429144854/https://www.recode.net/2017/1/31/14460952/apple-ipad-sales-still-falling|url-status=live}}; {{cite news |date=March 23, 2017 |title='Clearance sale' shows Apple's iPad is over. It's done |work=[[The Register]] |url=https://www.theregister.co.uk/2017/03/23/clearance_sale_shows_the_ipad_is_over_its_done|access-date=March 20, 2019|archive-date=December 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181203202632/https://www.theregister.co.uk/2017/03/23/clearance_sale_shows_the_ipad_is_over_its_done/|url-status=live}}</ref> 2020-jıldıń ekinshi kvartalına kelip, iPad ele de satılıw boyınsha eń kóp satılatuǵın planshet kompyuter bolıp qalmaqta,<ref>{{Cite web |last=Potuck |first=Michael |date=August 5, 2020 |title=Latest data suggests iPad sales hit highest growth rate in 6 years during Q2 |url=https://9to5mac.com/2020/08/05/latest-data-suggests-ipad-sales-hit-highest-growth-rate-in-6-years-during-q2 |access-date=September 21, 2020 |website=9to5Mac |language=en-US |archive-date=January 18, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210118135627/https://9to5mac.com/2020/08/05/latest-data-suggests-ipad-sales-hit-highest-growth-rate-in-6-years-during-q2/ |url-status=live}}</ref> hám 2024-jıldıń aqırına kelip kompaniya tabısınıń jeti procentin quradı. Apple bir neshe iPad aksessuarların satadı, sonıń ishinde Apple Pencil, Smart Keyboard, Smart Keyboard Folio, Magic Keyboard hám bir qansha adapterler bar..
=== Basqa ónimler ===
{{Multiple image
| image1 = Apple AirPods Max 6.jpg
| caption1 = AirPods Max
| image2 = Apple Watch Ultra - 2.jpg
| caption2 = Apple Watch Ultra
| total_width = 250
| perrow = 2 / 2
}}
Apple «Kiyiletuǵın buyımlar, Úy hám Aksessuarlar» dep kategoriyalanǵan bir qansha basqa ónimlerdi de islep shıǵaradı.<ref>{{Cite web |last=Leswing |first=Kif |date=January 28, 2020 |title=Apple's fastest-growing business segment, which includes AirPods and Watch, is now bigger than Mac |url=https://www.cnbc.com/2020/01/28/apple-wearables-home-and-accessories-segment-now-bigger-than-mac.html |access-date=October 19, 2022 |website=CNBC |language=en |archive-date=October 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019225049/https://www.cnbc.com/2020/01/28/apple-wearables-home-and-accessories-segment-now-bigger-than-mac.html |url-status=live}}</ref> Bul ónimlerge AirPods sımsız naushnikler qatarı, Apple TV cifrlı media pleerleri, Apple Watch aqıllı saatları, Beats naushnikleri, HomePod aqıllı dinamikleri hám Vision Pro aralas reallıq garniturası kiredi. 2024-jıldıń aqırına kelip, ónimlerdiń bul keń qatarı kompaniya tabısınıń on procentin quraydı.
=== Xızmetler ===
Apple keń kólemli xızmetler usınadı, sonıń ishinde App Store hám Apple News qosımshalarındaǵı reklama, AppleCare+ keńeytilgen kepillik jobası, iCloud+ bultqa tiykarlanǵan maǵlıwmat saqlaw xızmeti, Apple Card kredit kartası hám Apple Pay tólem platforması arqalı tólem xızmetleri, Apple Books, Apple Fitness+, [[Apple Music]], Apple News+, Apple TV+ hám [[iTunes Store]] sıyaqlı cifrlı kontent xızmetleri bar. 2024-jıldıń aqırına kelip, xızmetler kompaniya tabısınıń shama menen 26 procentin quraydı. 2019-jılı Apple óziniń xızmet tabısların keńeytiw ushın birlesken háreket isleytuǵının járiyaladı.<ref name="AppleVideoRevenue2">{{Cite news |last=Pullen |first=John Patrick |date=March 24, 2019 |title=Apple's Two-Word Plan for the Future of the Internet: Subscribe Now |work=[[Forbes]] |url=http://fortune.com/2019/03/24/watch-apple-event-live-stream-television-news-service |url-status=live |access-date=March 25, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190325135825/http://fortune.com/2019/03/24/watch-apple-event-live-stream-television-news-service |archive-date=March 25, 2019}}</ref>
== Marketing ==
=== Brend jaratıw ===
[[File:Apple Computer Logo rainbow.svg|thumb|upright|Apple Inc. kompaniyasınıń birinshi rásmiy logotibi 1977-jıldan 1998-jılǵa shekem qollanılǵan.<ref name="logo">{{Cite web |title=Logo Evolution: How Top Brands Redesigned Logos and Boosted Conversion |url=https://www.vardot.com/blog/logo-evolution-how-top-brands-redesigned-emblems-and-boosted-conversion-721 |access-date=April 9, 2017 |website=Vardot |archive-date=March 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220329001610/https://www.vardot.com/en-us/ideas/blog/how-top-brands-redesigned-emblems-and-boosted-conversion |url-status=live}}</ref>]]
Stiv Djobstıń aytıwınsha, kompaniyanıń atı onıń miywe menen awqatlanıw dietasında bolǵan waqtında alma baǵına barǵanınan ilhamlanǵan.<ref>{{Cite news |date=October 20, 2011 |title=Steve Jobs bio says Apple CEO abhorred 'corrupt' execs |publisher=[[CBC News]] |url=https://www.cbc.ca/news/science/steve-jobs-chose-herbal-medicine-delayed-cancer-surgery-1.1124855 |access-date=October 21, 2011 |archive-date=September 9, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130909103558/http://www.cbc.ca/news/world/story/2011/10/20/steve-jobs-bio.html |url-status=live}}</ref> Appledıń birinshi logotibi, Ron Ueyn tárepinen dizayn islengen bolıp, onda ser Isaak Nyutonnıń alma tereginiń astında otırǵanı súwretlengen. Bul logotip derlik birden Rob Janoftıń «ayqulaq alması» logotibi menen almastırıldı, házir hámmege tanıs bolǵan tislengen almanıń ayqulaq reńli silueti.<ref>{{Cite news |url=http://www.wired.com/2003/09/apple-doin-the-logo-motion/ |title=Wired News: Apple Doin' the Logo-Motion |date=September 26, 2003 |access-date=December 3, 2023 |archive-date=December 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231203130321/https://www.wired.com/2003/09/apple-doin-the-logo-motion/ |url-status=live}}</ref>
1999-jıl 27-avgustta<ref name="web.archive.org">{{Cite web |date=August 27, 1999 |title=Apple Computer |url=https://www.apple.com |archive-url=https://web.archive.org/web/19990827174523/http://www.apple.com |archive-date=August 27, 1999 |access-date=January 1, 2014}}</ref> Apple rásmiy túrde ayqulaq sxemasın alıp taslap, aldıńǵı ayqulaq versiyasına forması boyınsha derlik uqsas bir reńli logotiplerdi qollanıwdı basladı. Bir reńli logotiptiń Aqua temasındaǵı nusqası 1998-jıldan 2003-jılǵa shekem, al shiyshe temasındaǵı versiyası 2007-jıldan 2013-jılǵa shekem qollanıldı.<ref>{{Cite web |title=The Lost Apple Logos You've Never Seen |url=http://thebrainfever.com/apple/the-lost-apple-logos-you-ve-never-seen |publisher=thebrainfever}}</ref>
Apple evangelistleri bir waqıtları kompaniya tárepinen belsendi túrde tartılǵan, biraq bul qubılıs álleqashan bekkem ornatılǵannan keyin boldı. Apple evangelisti Gay Kavasaki brend fanatizmin «tosattan ushırasqan nárse» dep ataǵan,<ref>{{Cite web |last1=McConnell |first1=Ben |last2=Huba |first2=Jackie |title=The father of evangelism marketing |url=http://creatingcustomerevangelists.com/resources/evangelists/guy_kawasaki.asp |archive-url=https://web.archive.org/web/20030725064021/http://creatingcustomerevangelists.com/resources/evangelists/guy_kawasaki.asp |archive-date=July 25, 2003 |access-date=April 18, 2017 |website=Creating Customer Evangelists}}</ref> al Ayv 2014-jılı «adamlardıń Apple ónimleri menen ayrıqsha jeke qatnası bar» dep málimledi.
Fortune jurnalı Apple kompaniyasın 2008-jılı Amerika Qurama Shtatlarındaǵı, al 2008-jıldan 2012-jılǵa shekem dúnya júzindegi eń húrmetke ılayıq kompaniya dep atadı.<ref>{{Cite magazine |last=Fisher |first=Anne |date=March 17, 2008 |title=America's Most Admired Companies |url=https://money.cnn.com/galleries/2008/fortune/0802/gallery.mostadmired_top20.fortune/index.html |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |volume=157 |issue=5 |pages=65–67 |access-date=August 2, 2020 |archive-date=May 23, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220523090601/https://money.cnn.com/galleries/2008/fortune/0802/gallery.mostadmired_top20.fortune/index.html |url-status=live}}; {{Cite magazine |last=Colvin |first=Geoff |title=The World's Most Admired Companies 2009 |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |volume=159 |issue=5 |page=76 |date=March 16, 2009 |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2009/full_list |access-date=August 2, 2020 |archive-date=August 14, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200814123717/https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2009/full_list/ |url-status=live}}; {{Cite magazine |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2010/snapshots/670.html |title=World's Most Admired Companies |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |date=March 2010 |access-date=March 7, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100307092117/https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2010/snapshots/670.html |archive-date=March 7, 2010 |url-status=live}}; {{Cite magazine |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2011/snapshots/670.html |title=World's Most Admired Companies |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |date=November 2011 |access-date=November 10, 2011 |archive-date=June 27, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220627230421/https://money.cnn.com/magazines/fortune/mostadmired/2011/snapshots/670.html |url-status=live}}; {{Cite magazine |title=The World's Most Admired Companies |magazine=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |date=March 19, 2012 |volume=165 |issue=4 |pages=139–140 |url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/most-admired/2012/snapshots/670.html?iid=splwinners |access-date=August 2, 2020 |archive-date=June 23, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220623014503/https://money.cnn.com/magazines/fortune/most-admired/2012/snapshots/670.html?iid=splwinners |url-status=live}}</ref> 2013-jıl 30-sentyabrde Apple Omnicom Grouptıń «Dúnyanıń eń jaqsı brendleri» esabatında Coca-Coladan ozıp, dúnyadaǵı eń qunlı brend boldı.<ref>{{Cite news |last=Elliot |first=Stuart |date=September 29, 2013 |title=Apple Passes Coca-Cola as Most Valuable Brand |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2013/09/30/business/media/apple-passes-coca-cola-as-most-valuable-brand.html |url-access=limited |access-date=October 21, 2013 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2013/09/30/business/media/apple-passes-coca-cola-as-most-valuable-brand.html |archive-date=January 1, 2022}}{{cbignore}}</ref> Boston Consulting Group 2005-jıldan baslap hár jılı Appledı dúnyadaǵı eń innovaciyalıq brend dep bahalap kelmekte.<ref>[https://www.forbes.com/sites/susanadams/2013/09/27/is-apple-the-worlds-most-innovative-company-still Is Apple The World's Most Innovative Company (Still)?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170910005018/https://www.forbes.com/sites/susanadams/2013/09/27/is-apple-the-worlds-most-innovative-company-still/|date=September 10, 2017}}, ''[[Forbes]]'', September 27, 2013.</ref> 2021-jıldıń yanvar ayına kelip, 1.65 milliard Apple ónimi belsendi qollanısta boldı.<ref>{{Cite news |date=January 27, 2021 |title=Apple sees revenue growth accelerating after setting record for iPhone sales, China strength |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/us-apple-results-idUSKBN29W2TD |access-date=July 18, 2023 |archive-date=July 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718201014/https://www.reuters.com/article/us-apple-results-idUSKBN29W2TD |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news |title=Apple Now Has 1.65 Billion Active Devices Worldwide |language=en |url=https://www.macrumors.com/2021/01/27/apple-active-devices-worldwide-january-2021 |access-date=January 27, 2021 |archive-date=January 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210127220139/https://www.macrumors.com/2021/01/27/apple-active-devices-worldwide-january-2021/ |url-status=live}}</ref> 2023-jıldıń fevral ayında bul san 2 milliard qurılmadan asıp ketti.<ref>{{Cite web |date=February 2, 2023 |title=Apple Now Has More Than Two Billion Active Devices Worldwide |url=https://www.macrumors.com/2023/02/02/apple-two-billion-active-devices/ |access-date=July 18, 2023 |website=MacRumors |language=en |archive-date=July 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718194120/https://www.macrumors.com/2023/02/02/apple-two-billion-active-devices/ |url-status=live}}</ref><ref name="TheVerge20230202">{{Cite web |last=Shakir |first=Umar |date=February 2, 2023 |title=Apple surpasses 2 billion active devices |url=https://www.theverge.com/2023/2/2/23583501/apple-iphone-ipad-active-2-billion-devices-q1-2023 |access-date=July 18, 2023 |website=The Verge |language=en-US |archive-date=July 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718194119/https://www.theverge.com/2023/2/2/23583501/apple-iphone-ipad-active-2-billion-devices-q1-2023 |url-status=live}}</ref> 2023-jılı Pútkil dúnya júzlik intellektual múlk shólkemi (WIPO) niń Madrid jıllıq sholıwında Apple Inc. kompaniyasınıń Madrid sisteması boyınsha toltırılǵan belgiler ótinishi dúnya boyınsha 10-orındı iyeledi, 2023-jıl dawamında 74 sawda belgisi ótinishi berilgen.<ref>{{Cite web |title=Madrid Yearly Review 2024 |url=https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo-pub-940-2024-en-madrid-yearly-review-2024.pdf |page=22}}</ref>
Apple 2024-jılǵı Fortune 500 diziminde dúnya boyınsha 3-orındı iyeledi.<ref>{{Cite web |title=Fortune 500 |url=https://fortune.com/ranking/fortune500/ |access-date=2024-10-02 |website=Fortune |language=en}}</ref>
=== Reklama ===
Appledıń birinshi uranı «Byte into an Apple» («Almanı tisle») 1970-jıllardıń aqırında payda boldı.<ref>{{Cite web |date=December 10, 2007 |title=Apple Company |url=http://www.operating-system.org/betriebssystem/_english/fa-apple.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080921095608/http://www.operating-system.org/betriebssystem/_english/fa-apple.htm |archive-date=September 21, 2008 |access-date=August 18, 2008 |website=Operating System Documentation Project}}</ref> 1997-jıldan 2002-jılǵa shekem «Think different» («Basqasha oyla») uranı reklama kampaniyalarında qollanıldı hám házirgi waqıtqa shekem Apple menen tıǵız baylanıslı.<ref>{{Cite web |date=October 6, 2005 |title=Apple Think Different Campaign |url=http://www.theinspirationroom.com/daily/2005/apple-think-different |access-date=August 12, 2008 |website=The Inspiration Room Daily |archive-date=August 19, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100819174102/http://theinspirationroom.com/daily/2005/apple-think-different/ |url-status=dead}}</ref> Apple jáne de belgili ónim qatarları ushın arnawlı uranlarǵa iye - mısalı, 1998-jılı iMactı reklamalaw ushın «iThink, therefore iMac» («Men oylayman, demek men iMacpan») qollanılǵan,<ref>{{Cite web |title=MacWorld New York: I think, therefore iMac |url=http://www.wap.org/tours/macworldny/ithink.html |access-date=August 13, 2008 |archive-date=May 21, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110521031031/http://wap.org/tours/macworldny/ithink.html |url-status=live}}</ref> al iPhone reklamalarında «Say hello to iPhone» («iPhoneǵa sálem ayt») qollanılǵan.<ref>{{Cite web |date=June 29, 2007 |title=Say hello to iPhone |url=http://billday.com/2007/06/29/say-hello-to-iphone |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080907003704/http://billday.com/2007/06/29/say-hello-to-iphone |archive-date=September 7, 2008 |access-date=August 13, 2008 |website=BillDay.com}}</ref> «Hello» («Sálem») sózi dáslepki Macintosh, Newton, iMac («hello (again)» - «jáne sálem») hám iPodtı tanıstırıwda da qollanılǵan.<ref>{{Cite magazine |last=Manjoo |first=Farhad |date=January 11, 2002 |title=IMac: What's in a Design, Anyway? |url=https://www.wired.com/2002/01/imac-whats-in-a-design-anyway |url-status=live |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20140304092046/http://www.wired.com/science/discoveries/news/2002/01/49652 |archive-date=March 4, 2014 |access-date=February 15, 2010}}</ref>
1984-jılı Macintoshtıń 1984-jılǵı Super Bowl reklaması menen tanıstırılıwınan baslap, zamanagóy «Get a Mac» reklamalarına shekem, Apple óz ónimlerin nátiyjeli reklamalaw hám marketing jumısların alıp barǵanı ushın tanılǵan. Biraq, keyingi kampaniyalardaǵı ayırım pikirler sınǵa ushıradı,<ref>{{Cite web |last=Williams |first=Ian |date=June 13, 2007 |title=UK watchdog clears Apple ads |url=http://www.computing.co.uk/vnunet/news/2192019/asa-clears-apple-ads |archive-url=https://archive.today/20080110012153/http://www.computing.co.uk/vnunet/news/2192019/asa-clears-apple-ads |archive-date=January 10, 2008 |access-date=April 18, 2017 |website=Computing |publisher=Incisive Media Ltd}}</ref> ásirese 2005-jılǵı Power Mac reklamaları.<ref>{{Cite news |date=June 11, 2004 |title=Apple Power Mac ads 'misleading' |work=[[BBC News]] |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/3797261.stm |access-date=April 18, 2017 |archive-date=June 1, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130601142554/http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/3797261.stm |url-status=live}}</ref> Apple ónim reklamaları óziniń kózdi qamastıratuǵın grafikası hám este qalatuǵın saz-sáwbetleri menen úlken dıqqatqa iye boldı. Apple reklamalarına qosılǵan qosıqları arqalı ataqlılıǵın arttırǵan muzıkantlar arasında kanadalı qosıqshı Feist «1234» qosıǵı menen hám Yael Naim «New Soul» qosıǵı menen belgili.<ref name="Daily News">Farber, Jim. [http://www.nydailynews.com/entertainment/music/2008/03/11/2008-03-11_apple_ad_creates_recognition_for_yael_na.html Apple ad creates recognition for Yael Naim] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111011102630/http://www.nydailynews.com/entertainment/music/2008/03/11/2008-03-11_apple_ad_creates_recognition_for_yael_na.html|date=October 11, 2011}}, ''[[New York Daily News]]'', March 11, 2008.</ref>
=== Dúkanlar ===
[[File:Apple store fifth avenue.jpg|thumb|Apple Fifth Avenue Nyu-York qalasındaǵı bas dúkan bolıp esaplanadı.]]
[[File:Apple Genius Bar Regentstreet London.jpg|thumb|2006-jılı tutınıwshılar Appledıń Regent Street dúkanındaǵı Genius Barǵa barıp atır.]]
Dáslepki Apple dúkanları 2001-jıldıń may ayında sol waqıttaǵı bas direktor Stiv Djobs tárepinen eki orında ashılǵan, dúkan ishindegi dúkan koncepciyasın ámelge asırıwǵa bir neshe jıl dawamında urınıp, biraq sátsizlikke ushıraǵannan keyin. Kompaniya ónimleriniń usaqlap satıw kórsetiliwin jaqsılaw zárúrligin sezip, ol 1997-jılı usaqlap satıw baǵdarlamasın qayta islep shıǵıw hám tutınıwshılar menen qarım-qatnastı jaqsılaw boyınsha jumıslardı basladı hám 2000-jılı Ron Djonsondı jumısqa aldı. Djobs 1997-jılı Appledıń onlayn dúkanın qayta iske qostı,<ref>{{Cite web |last=Fiegerman |first=Seth |date=May 16, 2014 |title=The Slow Evolution of Apple's Online Store |url=http://mashable.com/2014/05/16/apple-online-store-history |access-date=May 27, 2017 |website=[[Mashable]] |archive-date=July 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701015357/http://mashable.com/2014/05/16/apple-online-store-history/ |url-status=live}}</ref> al 2001-jılı dáslepki eki fizikalıq dúkandı ashtı.<ref name="First stores">{{Cite press release |title=Apple to Open 25 Retail Stores in 2001 |date=May 15, 2001 |publisher=Apple |url=https://www.apple.com/newsroom/2001/05/15Apple-to-Open-25-Retail-Stores-in-2001 |access-date=May 27, 2017 |archive-date=July 2, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702110910/https://www.apple.com/newsroom/2001/05/15Apple-to-Open-25-Retail-Stores-in-2001/ |url-status=live}}</ref> Dáslep ǵalaba xabar quralları Appledıń sátsizlikke ushıraytuǵının boljadı, biraq onıń dúkanları júdá tabıslı boldı, jaqın átiraptaǵı básekiles dúkanlardıń satıw kórsetkishlerinen ozıp ketti hám úsh jıl ishinde jıllıq satıw kólemi 1 milliard AQSH dollarına jetti, usılayınsha tariyxtaǵı eń tez ósip atırǵan usaqlap satıwshıǵa aylandı.<ref name="fortune-best-retailer">{{Cite web|url=https://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2007/03/19/8402321/index.htm|title=Apple: America's best retailer|last=Useem|first=Jerry|date=March 8, 2007|access-date=May 27, 2017|website=[[Fortune (magazine)|Fortune]]}}</ref>
Jıllar dawamında Apple usaqlap satıw orınlarınıń sanın hám geografiyalıq qamtıw aymaǵın keńeytti, 2017-jıldıń dekabr ayına kelip dúnya júzi boyınsha 22 mámlekette 499 dúkanǵa iye boldı.<ref name="storelist">{{Cite web |title=Store List |url=https://www.apple.com/retail/storelist |access-date=December 5, 2017 |website=Apple Retail |publisher=Apple Inc. |archive-date=November 28, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171128172800/https://www.apple.com/retail/storelist/ |url-status=live}}</ref> Ónimlerdiń joqarı satılıwı Apple kompaniyasın joqarı dárejeli usaqlap satıwshılar qatarına qostı, 2011-jılı dúnya júzi boyınsha satıw kólemi 16 milliard AQSH dollarınan astı. 2016-jıldıń may ayınan baslap Apple dúkanları áhmiyetli qayta dizaynlaw dáwirin basınan keshirdi. Bul qayta dizaynlaw Apple dúkanlarınıń fizikalıq ózgerislerin, mısalı ashıq keńislikler hám qayta brendlengen bólmelerdi, sonday-aq tutınıwshılar menen isbilermenler arasındaǵı óz-ara tásirdi jeńillestiriw ushın funkciyalardaǵı ózgerislerdi óz ishine aldı.<ref>{{Cite web |last=Webb |first=Alex |date=May 19, 2016 |title=Inside the New Apple Retail Store Design |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-05-19/why-apple-is-building-a-town-inside-its-stores |url-access=subscription |access-date=April 26, 2017 |publisher=[[Bloomberg L.P.]] |archive-date=April 27, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170427003823/https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-05-19/why-apple-is-building-a-town-inside-its-stores |url-status=live}}; {{Cite web |first=Nick |last=Statt |title=Apple just revealed the future of its retail stores |url=https://www.theverge.com/2016/5/19/11715726/apple-flagship-store-opening-san-francisco-photos |website=[[The Verge]] |date=May 19, 2016 |access-date=May 27, 2017 |archive-date=April 27, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170427003737/http://www.theverge.com/2016/5/19/11715726/apple-flagship-store-opening-san-francisco-photos |url-status=live}}</ref>
Kóplegen Apple dúkanları sawda oraylarınıń ishinde jaylasqan, biraq Apple joqarı áhmiyetli orınlarda bir neshe óz aldına turǵan «bayraq» dúkanların da qurǵan.<ref name="MacRumors stores">{{Cite web|url=https://www.macrumors.com/roundup/apple-retail-stores|title=Apple Stores|archive-url=https://web.archive.org/web/20170527110627/https://www.macrumors.com/roundup/apple-retail-stores/|archive-date=May 27, 2017|access-date=May 27, 2017|website=[[MacRumors]]|url-status=live}}</ref> Kompaniya óz dúkanlarınıń dizaynı hám qurılısı ushın, ásirese shiyshe teksheler hám kublardıń qollanılıwı ushın dizayn patentlerin alǵan hám dizayn sıylıqlarına iye bolǵan.<ref>{{Cite web |last=Panzarino |first=Matthew |date=April 19, 2012 |title=Apple out to patent curved glass panels used in Shanghai Retail Store |url=https://thenextweb.com/apple/2012/04/19/apple-out-to-patent-curved-glass-panels-used-in-shanghai-retail-store |access-date=May 27, 2017 |website=[[The Next Web]] |archive-date=October 26, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171026054352/https://thenextweb.com/apple/2012/04/19/apple-out-to-patent-curved-glass-panels-used-in-shanghai-retail-store/ |url-status=live}}</ref> Apple dúkanlarınıń tabısı basqa da elektronika usaqlap satıwshılarına áhmiyetli tásir kórsetti, olar Apple dúkanlarındaǵı xızmet hám ónimlerdiń sapası joqarıraq dep qabıl etiliwi sebepli klientler, baqlaw hám paydanı joyıttı.<ref>{{Cite news |first=Stephen D. |last=Simpson |title=How Apple's fortunes affect other stocks |url=https://www.theglobeandmail.com/globe-investor/investment-ideas/how-apples-fortunes-affect-other-stocks/article4596866 |website=[[The Globe and Mail]] |publisher=[[The Woodbridge Company]] |date=October 8, 2012 |access-date=May 27, 2017 |archive-date=April 15, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160415153836/http://www.theglobeandmail.com/globe-investor/investment-ideas/how-apples-fortunes-affect-other-stocks/article4596866/ |url-status=live}}; {{Cite web |last=Crothers |first=Brooke |date=March 29, 2012 |title=Is Best Buy following CompUSA, Circuit City to certain doom? |url=https://www.cnet.com/news/is-best-buy-following-compusa-circuit-city-to-certain-doom |access-date=May 27, 2017 |website=[[CNET]] |archive-date=July 9, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160709072737/http://www.cnet.com/news/is-best-buy-following-compusa-circuit-city-to-certain-doom/ |url-status=live}}</ref> Brendtiń keń tanılǵanlıǵı sebepli, Apple kóp sanlı jumısqa kiriw ushın ótinish aladı, olardıń kópshiligi jas jumısshılardan keledi. Apple dúkanı xızmetkerleri ortashadan joqarı miynet haqı alsa da, bilim alıw hám medicinalıq xızmet ushın qarjılay járdem alsa da, hám ónim bahalarına jeńillikler berilse de, kásiplik ósiw jolları sheklengen yamasa joq.<ref name="retail army">{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2012/06/24/business/apple-store-workers-loyal-but-short-on-pay.html|title=Apple's Retail Army, Long on Loyalty but Short on Pay|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2012/06/24/business/apple-store-workers-loyal-but-short-on-pay.html|archive-date=January 1, 2022|last=Segal|first=David|date=June 23, 2012|access-date=May 27, 2017|url-access=limited|website=[[The New York Times]]}}{{cbignore}}</ref>
=== Bazar kúshi ===
2020-jıldıń 16-martında Franciya Apple kompaniyasına eki ulıwma satıwshı menen birge básekelesti basıp, ǵárezsiz qayta satıwshılarǵa kesent beriw arqalı bahalardı joqarı saqlaǵanı ushın 1.1 milliard evro ayıp pul saldı. Bul kelisim Franciya usaqlap satıw bazarınıń shama menen yarımında iPad hám jeke kompyuterler sıyaqlı Apple ónimleri ushın birdey bahalardı dúzdi. Francuz qadaǵalawshı uyımlarınıń aytıwınsha, bul asıra paydalanıwlar 2005-jıldan 2017-jılǵa shekem bolǵan, biraq 2012-jılı ǵárezsiz qayta satıwshı eBizcuss tárepinen berilgen shaǵım tiykarında birinshi ret anıqlanǵan.<ref>{{Cite news |last=Abboud |first=Leila |date=March 16, 2020 |title=France hits Apple with €1.1bn antitrust fine |work=[[Financial Times]] |url=https://www.ft.com/content/e9bb4da1-867a-40ba-abc0-4a63d3421e31 |url-status=live |url-access=subscription |access-date=March 16, 2020 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221210/https://www.ft.com/content/e9bb4da1-867a-40ba-abc0-4a63d3421e31 |archive-date=December 10, 2022}}</ref>
2020-jıldıń 13-avgustında, ataqlı Fortnite oyınınıń jaratıwshısı Epic Games kompaniyası Apple hám [[Google]] kompaniyalarına qarsı sud isin qozǵadı, sebebi Fortnite oyını Apple hám Google dúkanlarınan alıp taslanǵan edi. Bul sud isleri Apple hám Google kompaniyaları oyındı bloklaǵannan keyin baslandı, sebebi oyın Apple hám Google salǵan tólemlerdi aylanıp ótetuǵın tuwrıdan-tuwrı tólem sistemasın engizgen edi.<ref>{{Cite news |last1=Nicas |first1=Jack |last2=Browning |first2=Kellen |last3=Griffith |first3=Erin |date=August 13, 2020 |title=Fortnite Creator Sues Apple and Google After Ban From App Stores |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2020/08/13/technology/apple-fortnite-ban.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=August 13, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200813200127/https://www.nytimes.com/2020/08/13/technology/apple-fortnite-ban.html |archive-date=August 13, 2020}}</ref> 2020-jıldıń sentyabr ayında Epic Games kompaniyası basqa on úsh kompaniya menen birge Ádil qosımshalar koaliciyasın dúzdi, bul koaliciya qosımshalardı qosımsha dúkanlarına kirgiziw shártlerin jaqsılawdı maqset etedi.<ref>{{Cite web |last=Amadeo |first=Ron |date=September 24, 2020 |title=Epic, Spotify, and others take on Apple with "Coalition for App Fairness" |url=https://arstechnica.com/gadgets/2020/09/epic-spotify-and-others-take-on-apple-with-coalition-for-app-fairness |access-date=September 26, 2020 |website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=September 26, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200926044427/https://arstechnica.com/gadgets/2020/09/epic-spotify-and-others-take-on-apple-with-coalition-for-app-fairness/ |url-status=live}}</ref> Keyinirek, 2020-jıldıń dekabr ayında, [[Facebook]] kompaniyası Epic kompaniyasına Apple-ge qarsı nızamlı gúresinde járdem beriwge kelisti, kompaniyaǵa materiallar hám hújjetler beriw arqalı járdemlesiwdi jobalastırdı. Biraq, Facebook kompaniyası sud isine tikkeley qatnaspaytuǵının bildirgen bolsa da, 2021-jılǵı sud procesine baylanıslı dálillerdi tabıwǵa járdem beriwge wáde berdi. Olardıń kelisiminen aldınǵı aylarda Facebook kompaniyası pullı qosımshalardıń bahaları hám jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw qaǵıydalarınıń ózgeriwine baylanıslı Apple menen dawlasıp atırǵan edi.<ref>{{Cite news |last=Horwitz |first=Patience Haggin and Jeff |date=August 26, 2020 |title=Facebook Says Apple's New iPhone Update Will Disrupt Online Advertising |language=en-US |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/facebook-says-apples-new-iphone-update-will-disrupt-online-advertising-11598458715 |access-date=December 25, 2020 |issn=0099-9660 |archive-date=December 20, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201220162451/https://www.wsj.com/articles/facebook-says-apples-new-iphone-update-will-disrupt-online-advertising-11598458715 |url-status=live}}</ref> Facebook kompaniyasınıń reklama ónimleri boyınsha basshısı Dan Levi bılay dep pikir bildirdi: «Bul olar ushın haqıyqatında da jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw haqqında emes, bul jekelestirilgen reklamalarǵa hújim hám onıń kishi biznes iyelerine keltiretuǵın aqıbetleri haqqında», - dep 2020-jıldıń dekabr ayında Facebook tárepinen hár túrli gazetalarǵa jaylastırılǵan tolıq betli reklamalar haqqında pikir bildirdi.<ref>{{Cite news |date=December 17, 2020 |title=How Convincing is Facebook's Case Against Apple? |language=en |work=Bloomberg.com |url=https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2020-12-17/how-convincing-is-facebook-s-case-against-apple |access-date=December 25, 2020 |archive-date=December 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201217121137/https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2020-12-17/how-convincing-is-facebook-s-case-against-apple |url-status=live}}; {{Cite news |last=Horwitz |first=Sarah E. Needleman and Jeff |date=December 16, 2020 |title=Facebook Wades Into 'Fortnite' Maker's Dispute With Apple |language=en-US |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://www.wsj.com/articles/facebook-looks-for-allies-in-privacy-battle-with-apple-11608138311 |access-date=December 25, 2020 |issn=0099-9660 |archive-date=March 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210328001211/https://www.wsj.com/articles/facebook-looks-for-allies-in-privacy-battle-with-apple-11608138311 |url-status=live}}</ref>
=== Jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw ===
Apple kompaniyası jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw tárepdarı sıpatında ashıq poziciyanı uslap, jeke maǵlıwmatlardı qorǵawǵa baǵdarlanǵan funkciyalar hám sazlawlardı óz konferenciyalarınıń, reklama kampaniyalarınıń hám jámiyetlik imidjiniń bir bólegi etip kelmekte.<ref>{{Cite web |last=Vincent |first=James |date=June 13, 2016 |title=Apple promises to deliver AI smarts without sacrificing your privacy |url=https://www.theverge.com/2016/6/13/11924080/apple-ai-on-device-privacy-wwdc-2016 |access-date=December 9, 2017 |website=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |archive-date=July 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230713024019/https://www.theverge.com/2016/6/13/11924080/apple-ai-on-device-privacy-wwdc-2016 |url-status=live}}; {{Cite web |last=Heisler |first=Yoni |date=May 22, 2017 |title=Apple is expertly trolling Android users with its new iPhone ads |url=http://bgr.com/2017/05/22/iphone-vs-android-switchers-ad-campaign |access-date=December 9, 2017 |website=[[Boy Genius Report|BGR]] |archive-date=December 14, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214014228/http://bgr.com/2017/05/22/iphone-vs-android-switchers-ad-campaign/ |url-status=live}}; {{Cite journal |last=Greenberg |first=Andy |date=June 8, 2015 |title=Apple's latest selling point: how little it knows about you |url=https://www.wired.com/2015/06/apples-latest-selling-point-little-knows |journal=[[Wired (website)|Wired]] |access-date=December 9, 2017 |archive-date=March 28, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180328115215/https://www.wired.com/2015/06/apples-latest-selling-point-little-knows/ |url-status=live}}</ref> 2014-jılı [[iOS 8]] mobil operaciyalıq sisteması menen kompaniya [[iOS]] qurılmalarınıń barlıq mazmunın paydalanıwshılardıń parolleri arqalı shifrlawdı basladı, bul kompaniyaǵa sol waqıtta huqıq qorǵaw organlarınıń usınday informaciyanı talap etiwshi sorawlarına juwap beriwdi múmkin emes etti.<ref>{{Cite web |last=Farivar |first=Cyrus |date=September 18, 2014 |title=Apple expands data encryption under iOS 8, making handover to cops moot |url=https://arstechnica.com/gadgets/2014/09/apple-expands-data-encryption-under-ios-8-making-handover-to-cops-moot |access-date=December 9, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=December 13, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171213204234/https://arstechnica.com/gadgets/2014/09/apple-expands-data-encryption-under-ios-8-making-handover-to-cops-moot/ |url-status=live}}</ref> Bultlı saqlaw sheshimleriniń ataqlılıǵı artıwı menen, Apple 2016-jılı paydalanıwshınıń jergilikli qurılmasındaǵı súwretlerdegi bet maǵlıwmatların [[tereń oqıtıw]] skanerlewin ámelge asırıw hám mazmundı Apple kompaniyasınıń iCloud saqlaw sistemasına júklewden aldın shifrlaw usılın basladı.<ref>{{Cite web |last=Hall |first=Zac |date=November 16, 2017 |title=Apple details how it performs on-device facial detection in latest machine learning journal entry |url=https://9to5mac.com/2017/11/16/apple-machine-learning-journal-facial-detection |access-date=December 9, 2017 |website=[[9to5Mac]] |archive-date=December 13, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171213204531/https://9to5mac.com/2017/11/16/apple-machine-learning-journal-facial-detection/ |url-status=live}}</ref> Sonday-aq, ol «differencial jeke maǵlıwmatlardı qorǵaw» usılın engizdi, bul jeke paydalanıwshılardı anonimli saqlap kóp paydalanıwshılardan jámáátlik maǵlıwmatlardı jıynawdıń bir usılı bolıp, Wired jurnalı bunı «topar haqqında múmkin bolǵanınsha kóbirek, biraq ondaǵı hár bir adam haqqında ilajı barınsha azıraq biliwge urınıw» dep táriyiplegen.<ref>{{Cite journal |last=Greenberg |first=Andy |date=June 13, 2016 |title=Apple's 'differential privacy' is about collecting your data – but not ''your'' data |url=https://www.wired.com/2016/06/apples-differential-privacy-collecting-data |journal=[[Wired (website)|Wired]] |access-date=December 9, 2017 |archive-date=December 13, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171213210548/https://www.wired.com/2016/06/apples-differential-privacy-collecting-data/ |url-status=live}}</ref> Paydalanıwshılardan qatnasıwdı qáleytuǵın-qálemeytuǵını anıq soraladı hám olar óz qálewi boyınsha qatnasıwı yaki bas tartıwı múmkin.<ref>{{Cite web |last=Rossignol |first=Joe |date=December 6, 2017 |title=Here's How Apple Improves the iOS and Mac User Experience While Protecting Your Privacy |url=https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-differential-privacy-journal |access-date=December 9, 2017 |website=[[MacRumors]] |archive-date=December 10, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171210053953/https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-differential-privacy-journal/ |url-status=live}}</ref>
Biraq, Apple kompaniyası paydalanıwshılardıń qurılmalarınıń iCloud rezerv kóshirmelerin beriw arqalı jınayatlardı tergew islerinde huqıq qorǵaw organlarına járdem bergen,<ref>{{cite news |last1=Menn |first1=Joseph |date=January 21, 2020 |title=Exclusive: Apple dropped plan for encrypting backups after FBI complained – sources |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/us-apple-fbi-icloud-exclusive-idUSKBN1ZK1CT |access-date=April 15, 2020 |ref=iCloudBackupsArePlainText |archive-date=April 23, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200423192006/https://www.reuters.com/article/us-apple-fbi-icloud-exclusive-idUSKBN1ZK1CT |url-status=live}}; {{Cite web |last=Pagliery |first=Jose |date=February 22, 2016 |title=Apple promises privacy – but not on iCloud |url=https://money.cnn.com/2016/02/22/technology/apple-privacy-icloud/index.html |access-date=December 13, 2017 |website=[[CNN]] |archive-date=December 10, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171210143010/http://money.cnn.com/2016/02/22/technology/apple-privacy-icloud/index.html |url-status=live}}; {{Cite web |last=Cunningham |first=Andrew |date=February 24, 2016 |title=The case for using iTunes, not iCloud, to back up your iPhone |url=https://arstechnica.com/gadgets/2016/02/the-case-for-using-itunes-not-icloud-to-back-up-your-iphone |access-date=December 13, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=December 14, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214014102/https://arstechnica.com/gadgets/2016/02/the-case-for-using-itunes-not-icloud-to-back-up-your-iphone/ |url-status=live}}</ref> hám kompaniyanıń jeke maǵlıwmatlardı qorǵawǵa bolǵan baǵdarı onıń jańa iPhone úlgilerinde biometrikalıq autentifikaciya texnologiyasın ilgeriletiw háreketleri sebepli gúman astına alınǵan, sebebi bul texnologiya AQSHta paroller menen birdey konstituciyalıq qorǵaw dárejesine iye emes.<ref>{{Cite web |last=Robertson |first=Adi |date=September 12, 2017 |title=Why Face ID won't give you the legal protection of a passcode |url=https://www.theverge.com/2017/9/12/16298192/apple-iphone-face-id-legal-security-fifth-amendment |access-date=December 13, 2017 |website=[[The Verge]] |publisher=[[Vox Media]] |archive-date=May 7, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180507104714/https://www.theverge.com/2017/9/12/16298192/apple-iphone-face-id-legal-security-fifth-amendment |url-status=live}}</ref>
Apple kompaniyasınıń iOS 14 ke jańalaw shıǵarıwı menen, iPhone, iPad hám iPod Touch qosımshalarınıń barlıq baǵdarlamashılarınan iPhone paydalanıwshılarınan olardı qadaǵalawǵa tikkeley ruqsat sorawı talap etildi. «App Tracking Transparency» dep atalǵan bul funkciya [[Facebook]] tárepinen qattı sınǵa ushıradı, sebebi onıń tiykarǵı biznes modeli paydalanıwshılar maǵlıwmatların qadaǵalaw hám bul maǵlıwmatlardı reklama beriwshiler menen bólisiw arqalı paydalanıwshılarǵa kóbirek sáykes reklamalardı kórsetiwge tiykarlanǵan, bul usıl ádette maqsetli reklama dep ataladı. Facebooktıń App Tracking Transparency ke qarsı tolıq betli gazeta reklamaların satıp alıw sıyaqlı ilajlarınan soń, Apple 2021-jıldıń basında jańalawdı shıǵardı. Verizon kompaniyasınıń sıńar kompaniyası Flurry Analytics alıp barǵan izertlew AQSHtaǵı iOS paydalanıwshılarınıń tek 4% i hám dúnya boyınsha 12% i qadaǵalawǵa ruqsat bergenin xabarladı.<ref>{{Cite web |last=Aten |first=Jason |date=May 12, 2021 |title=Apple's App Tracking Transparency Update Is Turning Out to Be the Worst-Case Scenario for Facebook |url=https://www.inc.com/jason-aten/apples-privacy-update-is-turning-out-to-be-worst-case-scenario-for-facebook.html |access-date=May 12, 2021 |website=Inc.com |language=en |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512071734/https://www.inc.com/jason-aten/apples-privacy-update-is-turning-out-to-be-worst-case-scenario-for-facebook.html |url-status=live|postscript=; }} {{Cite web |title=New data shows how devastating Apple's new anti-tracking feature is for Facebook |url=https://www.msn.com/en-us/news/technology/new-data-shows-how-devastating-apple-e2-80-99s-new-anti-tracking-feature-is-for-facebook/ar-BB1gCVJc?ocid=BingNewsSearch |access-date=May 12, 2021 |website=MSN |agency=BGR |first1= Yoni |last1=Heisler |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512124835/https://www.msn.com/en-us/news/technology/new-data-shows-how-devastating-apple-e2-80-99s-new-anti-tracking-feature-is-for-facebook/ar-BB1gCVJc?ocid=BingNewsSearch |url-status=dead |postscript=; }} {{Cite web |date=May 8, 2021 |title=Too Bad, Zuck: Just 4% of U.S. iPhone Users Let Apps Track Them After iOS Update |first1= Alyse |last1=Stanley |url=https://gizmodo.com/too-bad-zuck-just-4-of-u-s-iphone-users-let-apps-tra-1846851013 |access-date=May 12, 2021 |website=Gizmodo |language=en-us |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512124834/https://gizmodo.com/too-bad-zuck-just-4-of-u-s-iphone-users-let-apps-tra-1846851013 |url-status=live|postscript=; }} {{Cite web |last=Datti |first=Sharmishte |date=May 12, 2021 |title=Apple's App Tracking Transparency Becomes Facebook's Nightmare: Only 4% Allow Tracking |url=https://www.gizbot.com/mobile/news/apple-app-tracking-transparency-becomes-facebook-nightmare-only-4-percent-allow-tracking-074217.html |access-date=May 12, 2021 |website=Gizbot |language=en |archive-date=June 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210604024443/https://www.gizbot.com/mobile/news/apple-app-tracking-transparency-becomes-facebook-nightmare-only-4-percent-allow-tracking-074217.html |url-status=live}}</ref>
iOS 15 ti shıǵarıwdan aldın, Apple iOS hám Mac platformalarında balalarǵa qarsı jınısıy zorlıq materiallarına qarsı gúresiwdiń jańa usılların járiyaladı. Endi kishkentay iMessage paydalanıwshılarınıń ata-anaları, eger olardıń balaları jalańash súwretlerdi jiberse yaki alsa, xabardar etiledi. Sonıń menen birge, iCloud qa júklew ushın arnalǵan media fayllarda qurılmanıń ózinde xeshlew ámelge asırıladı hám xeshler huqıq qorǵaw organları tárepinen berilgen belgili zıyanlı súwretler dizimi menen salıstırıladı; eger jetkilikli sáykeslikler tabılsa, Apple eskertiledi hám biylik organlarına xabar beriledi. Jańa funkciyalar huqıq qorǵaw organları hám jábirleniwshilerdiń huqıqların qorǵawshılar tárepinen maqullawǵa eristi. Biraq, Electronic Frontier Foundation qosıp alǵanda, jeke turmıs qorǵawshıları jańa funkciyalardı basqınshılıq hám avtoritar húkimetler tárepinen ańsatlıq penen unamsız paydalanılıwı múmkin dep ayıpladı.<ref>{{Cite web |date=August 5, 2021 |title=Apple to scan U.S. iPhones for images of child sexual abuse |url=https://apnews.com/article/technology-business-child-abuse-apple-inc-7fe2a09427d663cda8addfeeffc40196 |first1= Frank |last1=Bajak |first2=Barbara |last2=Ortutay |access-date=August 6, 2021 |website=AP NEWS |language=en |archive-date=August 5, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805235943/https://apnews.com/article/technology-business-child-abuse-apple-inc-7fe2a09427d663cda8addfeeffc40196 |url-status=live|postscript=; }} {{Cite news |first1=India |last1=McKinney |first2=Erica |last2=Portnoy |date=August 5, 2021 |title=Apple's Plan to "Think Different" About Encryption Opens a Backdoor to Your Private Life |url=https://www.eff.org/deeplinks/2021/08/apples-plan-think-different-about-encryption-opens-backdoor-your-private-life |access-date=August 6, 2021 |website=Electronic Frontier Foundation |language=en |archive-date=October 18, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221018221139/https://www.eff.org/deeplinks/2021/08/apples-plan-think-different-about-encryption-opens-backdoor-your-private-life |url-status=live}}</ref>
Irlandiyanıń Maǵlıwmatlardı Qorǵaw Komissiyası Apple kompaniyasınıń óz platformasında maqsetli reklamalar menen jeke maǵlıwmatlardı qalay qayta isleytuǵının tekseriwden keyin, kompaniyanıń Evropa Awqamınıń GDPR nızamına boysınıwın izertlew ushın jeke turmıs tekseriwin basladı.<ref>{{Cite news |date=July 3, 2019 |title=Irish Regulator Opens Third Privacy Probe Into Apple |publisher=Gadgets360 |url=https://gadgets.ndtv.com/apps/news/apple-ireland-data-protection-commissioner-privacy-investigation-2063517 |agency=Reuters |access-date=July 24, 2019 |archive-date=July 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190724113326/https://gadgets.ndtv.com/apps/news/apple-ireland-data-protection-commissioner-privacy-investigation-2063517 |url-status=live|postscript=; }} {{Cite news |date=July 2, 2019 |title=Data Protection Commission opens privacy investigation into Apple |publisher=RTE |url=https://www.rte.ie/news/ireland/2019/0702/1059764-apple-privacy |access-date=July 24, 2019 |archive-date=July 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190724113325/https://www.rte.ie/news/ireland/2019/0702/1059764-apple-privacy/ |url-status=live}}</ref>
2019-jıldıń dekabr ayında, qáwipsizlik izertlewshisi Brayan Krebs iPhone 11 Pro telefonında tiykarǵı ornalasıw xızmetleri qosılǵanda, barlıq jeke ornalasıw xızmetleri óshirilgen bolsa da, ekrannıń joqarǵı bóliminde ornalasıw xızmetleriniń qollanılıp atırǵanın bildiretuǵın kórsetkish belgisiniń kórinip turatuǵının anıqladı. Krebs bul jaǵdaydı eski modellerde qaytalay almadı hám Apple kompaniyasınan túsindirme soraǵanda, oǵan «Ornalasıw xızmetleri qosılǵan waqıtta status qatarında Ornalasıw xızmetleri belgishesiniń payda bolıwı kútilgen jaǵday. Bul belgishe Parametrlerde qosqıshı joq sistema xızmetleri ushın payda boladı» dep juwap berildi.<ref>{{Cite web |date=December 3, 2019 |title=The iPhone 11 Pro's Location Data Puzzler |url=https://krebsonsecurity.com/2019/12/the-iphone-11-pros-location-data-puzzler/ |first=Brian |last=Krebs |access-date=March 2, 2024 |website=KrebsonSecurity |language=en-us |archive-date=March 2, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240302163635/https://krebsonsecurity.com/2019/12/the-iphone-11-pros-location-data-puzzler/ |url-status=live}}</ref>
Keyinirek Apple bul jaǵdaydı anıǵıraq túsindirip, bul háreket belgili ellerde ultra keń diapazonlı texnologiyalarǵa baylanıslı nızamlarǵa sáykes keliw ushın ekenin ayttı. Apple bul texnologiyanı iPhone 11 Pro-dan baslap iPhone-larǵa engize baslaǵan edi. Olar «ultra keń diapazonlı texnologiyalarǵa sáykeslik hám onıń ornalasıw maǵlıwmatların qollanıwı tolıǵı menen qurılmanıń ózinde ámelge asırıladı hám Apple paydalanıwshınıń ornalasıw maǵlıwmatların jıynamaydı» dep toqtalıp ótti. Guardian Firewall qáwipsizlik kompaniyasınıń basshısı Uill Strafach ornalasıw maǵlıwmatlarınıń sırtqı serverge jiberilgenine hesh qanday dálil joq ekenin tastıyıqladı. Apple bul funkciya ushın jańa qosqısh qosıwǵa wáde berdi hám keyingi iOS versiyalarında paydalanıwshılarǵa Basqarıw orayındaǵı ornalasıw xızmetleri kórsetkishin basıp, qurılmanıń ornalasıwın qaysı xızmettiń paydalanıp atırǵanın kóriw múmkinshiligin berdi.<ref>{{Cite web |date=December 5, 2019 |title=Apple says its ultra wideband technology is why newer iPhones appear to share location data, even when the setting is disabled |url=https://techcrunch.com/2019/12/05/apple-ultra-wideband-newer-iphones-location/ |first=Zack |last=Whittaker |access-date=March 2, 2024 |website=[[TechCrunch]] |language=en-us |archive-date=March 2, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240302163635/https://techcrunch.com/2019/12/05/apple-ultra-wideband-newer-iphones-location/ |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Learn the meaning of the iPhone status icons |url=https://support.apple.com/guide/iphone/learn-the-meaning-of-the-status-icons-iphef7bb57dc/ios |access-date= March 2, 2024 |website=iPhone User Guide |language=en-us |archive-date= March 2, 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240302163635/https://support.apple.com/guide/iphone/learn-the-meaning-of-the-status-icons-iphef7bb57dc/ios |url-status= live}}</ref>
Bloomberg News tiń 2022-jıldıń 30-martında járiyalanǵan esabatlarına muwapıq, Apple ózlerin huqıq qorǵaw organlarınıń wákilleri sıpatında kórsetken hám jalǵan hújjetlerden paydalanǵan xakerlerge telefon nomerleri, fizikalıq mánziller hám IP mánziller sıyaqlı maǵlıwmatlardı bergen. Huqıq qorǵaw organlarınıń sorawlarında geyde haqıyqıy yaki oydan shıǵarılǵan lawazımlı tulǵalardıń jalǵan qolları da bolǵan. Bul ayıplawlar haqqında soraǵanda, Apple wákili xabarshını kompaniyanıń huqıq qorǵaw organları ushın nızamlar bólimine jiberdi. Bul bólimde bılay delingen: «Biz hár bir maǵlıwmat sorawın nızam jaǵınan tekseremiz hám huqıq qorǵaw organlarınıń sorawların tastıyıqlaw hám qasaqanalıqtı anıqlaw ushın rawajlanǵan sistemalar hám processlerden paydalanamız.»<ref>{{Cite news |last=Turton |first=William |date=March 30, 2022 |title=Apple and Meta Gave User Data to Hackers Who Used Forged Legal Requests |work=[[Yahoo! Finance]] |url=https://ca.finance.yahoo.com/news/apple-meta-gave-user-data-175918825.html |access-date=March 30, 2022 |archive-date=May 30, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220530182914/https://ca.finance.yahoo.com/news/apple-meta-gave-user-data-175918825.html |url-status=live}}</ref>
== Korporativ isler ==
=== Biznes baǵdarları ===
Apple ushın tiykarǵı baǵdarlar, hár bir finans jılınıń 24-sentyabrde juwmaqlanıwı boyınsha:<ref name="investor-relations">{{Cite web |title=Investor Relations – Apple |url=https://investor.apple.com/investor-relations/default.aspx |access-date=November 13, 2023 |website=investor.apple.com |archive-date=May 4, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200504135459/https://investor.apple.com/investor-relations/default.aspx |url-status=live}}</ref><ref name="sec-fillings">{{Cite web |title=SEC Filings – Apple |url=https://investor.apple.com/sec-filings/default.aspx |access-date=November 13, 2023 |website=investor.apple.com |archive-date=November 11, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211111032600/https://investor.apple.com/sec-filings/default.aspx |url-status=live}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
! rowspan="2" |'''Finans jılı'''
! colspan="6" |'''Tabıs kórsetkishleri'''
! colspan="2" |'''Tabıstan tıs kórsetkishler'''
! rowspan="2" |'''Derek'''
|-
!'''Ulıwma tabıs'''
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''iPhone tabısı'''
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''Mac tabısı'''
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''iPad tabısı'''
'''(mlrd AQSH dolları)'''
!'''Kiyiletuǵın qurılmalar,'''
'''Úy hám Aksessuarlar tabısı (mlrd AQSH dolları)'''
!'''Xızmetler tabısı (mlrd AQSH dolları)'''
!'''Taza payda (mlrd AQSH dolları)'''
!'''Xızmetkerler sanı (mıń, tolıq'''
'''shtatlı ekvivalent)'''
|-
|2011
|108
|45.9
|21.7
|19.1
|11.9
|9.3
|25.9
|60.4
|<ref>{{Cite web |title=2011 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/64c7905f-0468-48d9-8f25-e6ec8f3b5e32.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113212509/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/64c7905f-0468-48d9-8f25-e6ec8f3b5e32.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2012
|156
|78.6
|23.2
|30.9
|10.7
|12.8
|41.7
|72.8
|<ref>{{Cite web |title=2012 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/da2b9499-7462-4333-bc37-75212f65699e.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113212507/https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/da2b9499-7462-4333-bc37-75212f65699e.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2013
|170
|91.2
|21.4
|31.9
|10.1
|16.0
|37.0
|80.3
|<ref>{{Cite web |title=2013 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/e3115d1d-4246-45ae-94f2-f8e3762d8e3e.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231109122616/http://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/e3115d1d-4246-45ae-94f2-f8e3762d8e3e.pdf |archive-date=November 9, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2014
|182
|101
|24.0
|30.2
|8.3
|18.0
|39.5
|92.6
|<ref>{{Cite web |title=2014 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/61236a14-a4e7-4bb2-8130-ddc2c66c9678.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164631/https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/61236a14-a4e7-4bb2-8130-ddc2c66c9678.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2015
|233
|155
|25.4
|23.2
|10.0
|19.9
|53.3
|110
|<ref>{{Cite web |title=2015 10-K |url=https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/fae19475-b538-441b-ab15-0a311f161ebb.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164631/https://d1lge852tjjqow.cloudfront.net/CIK-0000320193/fae19475-b538-441b-ab15-0a311f161ebb.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2016
|215
|136
|22.8
|20.6
|11.1
|24.3
|45.6
|116
|<ref>{{Cite web |title=2016 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ffb58afc-aa5d-4b55-8d12-8e0937575a35.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164631/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ffb58afc-aa5d-4b55-8d12-8e0937575a35.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2017
|229
|139
|25.5
|18.8
|12.8
|32.7
|48.3
|123
|<ref>{{Cite web |title=2017 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ca6735cd-5ab7-4bb9-abf8-564739c3506b.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113164632/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/ca6735cd-5ab7-4bb9-abf8-564739c3506b.pdf |archive-date=November 13, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2018
|265
|164
|25.1
|18.3
|17.3
|39.7
|59.3
|132
|<ref>{{Cite web |title=2018 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/68027c6d-356d-46a4-a524-65d8ec05a1da.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412094749/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/68027c6d-356d-46a4-a524-65d8ec05a1da.pdf |archive-date=April 12, 2019 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2019
|260
|142
|25.7
|21.2
|24.4
|46.2
|55.2
|137
|<ref>{{Cite web |title=2019 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2019/ar/_10-K-2019-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200505181714/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2019/ar/_10-K-2019-%28As-Filed%29.pdf |archive-date=May 5, 2020 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2020
|274
|137
|28.6
|23.7
|30.6
|53.7
|57.4
|147
|<ref>{{Cite web |title=2020 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2020/ar/_10-K-2020-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231204044601/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2020/ar/_10-K-2020-(As-Filed).pdf |archive-date=December 4, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2021
|365
|191
|35.1
|31.8
|38.3
|68.4
|94.6
|154
|<ref>{{Cite web |title=2021 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2021/q4/_10-K-2021-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127162909/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2021/q4/_10-K-2021-(As-Filed).pdf |archive-date=November 27, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2022
|394
|205
|40.1
|29.2
|41.2
|78.1
|99.8
|164
|<ref>{{Cite web |title=2022 10-K |url=https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2022/q4/_10-K-2022-(As-Filed).pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127162943/https://s2.q4cdn.com/470004039/files/doc_financials/2022/q4/_10-K-2022-(As-Filed).pdf |archive-date=November 27, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2023
|383
|200
|29.3
|28.3
|39.8
|85.2
|96.9
|161
|<ref>{{Cite web |title=2023 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/faab4555-c69b-438a-aaf7-e09305f87ca3.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127073643/https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/faab4555-c69b-438a-aaf7-e09305f87ca3.pdf |archive-date=November 27, 2023 |access-date=November 13, 2023 |website=Apple}}</ref>
|-
|2024
|391
|201
|29.9
|26.6
|37.0
|96.1
|93.7
|164
|<ref>{{Cite web |date=1 November 2024 |title=2024 10-K |url=https://d18rn0p25nwr6d.cloudfront.net/CIK-0000320193/c87043b9-5d89-4717-9f49-c4f9663d0061.pdf |website=Apple}}</ref>
|}
=== Basshılıq ===
==== Joqarı basqarıw ====
2025-jıldıń 3-yanvar jaǵdayına muwapıq, Apple Inc. basqarıwı tómendegilerdi óz ishine aladı:<ref name="aaplLeadership">{{Cite web |title=Apple Leadership |url=https://www.apple.com/leadership |access-date=January 3, 2025 |publisher=Apple Inc. |archive-date=January 4, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250104061052/https://www.apple.com/leadership/ |url-status=live}}</ref>
* Tim Kuk (bas atqarıwshı direktor)
* Djeff Uilyams (bas operaciyalıq direktor)
* Kevan Parex (bas vice-prezident hám bas finans direktorı)
* Ketrin L. Adams (bas vice-prezident hám bas yurist)
* Eddi Kyu (bas vice-prezident – Internet Programmalıq támiynatı hám Xızmetleri)
* Kreyg Federigi (bas vice-prezident – Programmalıq támiynattı islep shıǵıw)
* Djon Djannandrea (bas vice-prezident – Mashinalıq oqıtıw hám Jasalma intellekt strategiyası)
* Deyrdre O'Brayen (bas vice-prezident – Usaqlap satıw + Adamlar)
* Djon Ternus (bas vice-prezident – Apparatlıq támiynattı islep shıǵıw)
* Greg Djozvyak (bas vice-prezident – Dúnya júzilik marketing)
* Djonni Srudji (bas vice-prezident – Apparatlıq texnologiyalar)
* Sabix Xan (bas vice-prezident – Operaciyalar)
==== Direktorlar keńesi ====
2023-jıldıń 20-yanvar jaǵdayına muwapıq, Apple Inc. direktorlar keńesi tómendegilerdi óz ishine aladı:<ref name="aaplLeadership" />
* Artur D. Levinson (basshı)
* Tim Kuk (atqarıwshı direktor hám bas atqarıwshı direktor)
* Djeyms A. Bell
* Aleks Gorski
* Andrea Yung
* Monika Lozano
* Ronald Shugar
* Syuzan Vagner
==== Aldıńǵı bas atqarıwshı direktorlar ====
# Maykl Skott (1977–1981)
# Mayk Markulla (1981–1983)
# Djon Skalli (1983–1993)
# Maykl Spindler (1993–1996)
# Gil Amelio (1996–1997)
# [[Stiv Djobs]] (1997–2011)
=== Iyelik ===
2024-jıldıń 30-dekabr jaǵdayına muwapıq, Apple kompaniyasınıń eń iri akcionerleri:<ref>{{Cite web |title=Apple Inc. (AAPL) Stock Major Holders – Yahoo Finance |url=https://finance.yahoo.com/quote/AAPL/holders/ |access-date=March 6, 2024 |website=finance.yahoo.com |language=en-US |archive-date=June 3, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200603173427/https://finance.yahoo.com/quote/AAPL/holders/ |url-status=live}}</ref>
* The Vanguard Group (1,400,000,000 akciya, 9.29%)
* BlackRock (1,120,000,0000 akciya, 7.48%)
* State Street Corporation (595,500,000 akciya, 3.96%)
* Fidelity Investments (341,640,000 akciya, 2.27%)
* Geode Capital Management (340,160,000 akciya, 2.26%)
* Berkshire Hathaway (300,000,000 akciya, 2.00%)
* Morgan Stanley (238,260,000 akciya, 1.59%)
* T. Rowe Price (220,110,000 akciya, 1.47%)
* Norges Bank (187,160,000 akciya, 1.25%)
* JPMorgan Chase (183,010,000 akciya, 1.22%)
=== Korporativ mádeniyat ===
[[File:Steve Wozniak and Andy Hertzfeld 1985.jpg|thumb|Tiykarın salıwshılardıń biri Stiv Voznyak hám Macintosh injeneri Endi Xercfeld 1985-jılı Apple paydalanıwshılar toparı baylanıs klubına qatnastı.]]
[[File:Colleges with the most alumni at Apple.png|upright=1.25|thumb|right|Bul universitetler Apple xızmetkerlerine aylanǵan eń kóp pitkeriwshilerdi shıǵardı.]]
Apple 1970-jılları qurılǵan, dástúrli korporativ mádeniyat túsiniklerine qarsı shıqqan bir neshe júdá tabıslı kompaniyalardıń biri. Djobs kóbinese Apple Fortune 500 kompaniyasına aylanǵannan keyin de keńsede jalań ayaq júretuǵın edi. «1984» televiziyalıq reklaması waqtına kelip, Appledıń rásmiy emes mádeniyatı onı básekileslerinen ajıratıp turatuǵın tiykarǵı ózgeshelik bolıp qaldı.<ref>{{Cite web |last=Deutschman |first=Alan |date=October 11, 2000 |title=The once and future Steve Jobs |url=http://www.salon.com/technology/books/2000/10/11/jobs_excerpt |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20101202183854/http://www.salon.com/technology/books/2000/10/11/jobs_excerpt |archive-date=December 2, 2010 |access-date=November 22, 2010 |website=[[Salon.com]]}}</ref> Fortune jurnalınıń 2011-jılǵı esabına sáykes, bul kóp milletli korporaciyadan góre startapqa uqsas korporativ mádeniyatqa alıp keldi.<ref name="Fortune1">{{Cite news |last=Lashinsky |first=Adam |date=August 25, 2011 |title=How Apple works: inside the world's largest startup |work=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |publisher=[[CNN]] |url=http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |url-status=dead |access-date=November 14, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111113121932/http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |archive-date=November 13, 2011}}</ref> 2017-jılǵı intervyude Voznyak jaslıǵında Star Trek-ti kóriw hám Star Trek konvenciyalarına qatnasıwdıń Appledı birge qurıwǵa ilham bergenin atap ótti.<ref>[https://www.huffingtonpost.com/entry/interview-steve-wozniak-on-sci-fi-comic-books-and_us_58f7e86de4b081380af51897 Huffingtonpost Interview: Steve Wozniak on Sci-Fi, Comic Books, and How Star Trek Shaped the Future] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170918211621/http://www.huffingtonpost.com/entry/interview-steve-wozniak-on-sci-fi-comic-books-and_us_58f7e86de4b081380af51897 |date=September 18, 2017 }}. April 19, 2017.</ref>
Kompaniya ósip, hár túrli pikirdegi bas atqarıwshı direktorlar tárepinen basqarılǵanlıqtan, ayırım ǵalaba xabar quralları onıń dáslepki ayrım ózgesheliklerin joytqanın aytıp ótti.<ref>{{Cite web |last=Murphy |first=Margi |date=2018-07-31 |title=Has the Apple brand really lost its bite? |url=https://www.smh.com.au/business/companies/has-the-apple-brand-really-lost-its-bite-20180731-p4zujl.html |access-date=2024-10-12 |website=The Sydney Morning Herald |language=en}}</ref><ref>{{Cite magazine |last=Levy |first=Steven |date=2022-05-06 |title=Apple Has Lost Its Soul. But Who Cares? |url=https://www.wired.com/story/plaintext-apple-soul-who-cares/ |access-date=2024-10-12 |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028}}</ref><ref>{{Cite news |date=2021-10-04 |title=A decade after Steve Jobs's death, has Apple lost its magic? |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/a-decade-after-steve-jobss-death-has-apple-lost-its-magic/articleshow/86753764.cms?from=mdr |access-date=2024-10-12 |work=The Economic Times |issn=0013-0389}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shirky |first=Clay |date=2022-05-01 |title=Apple Inc., 'After Steve' |url=https://www.nytimes.com/2022/05/01/books/review/after-steve-tripp-mickle.html |access-date=2024-10-12 |website=[[The New York Times]]}}</ref> Soǵan qaramastan, ol óziniń jeke qábiletlerdi hám joqarı sapanı qollap-quwatlaw reputaciyasın saqlap qaldı, bul bolsa talantlı xızmetkerlerdi, ásirese Djobs qaytıp kelgennen keyin, isenimli túrde tarttı.<ref>{{Cite web |last=Haden |first=Jeff |date=2023-03-09 |title=27 Years Ago, Steve Jobs Said the Best Employees Focus on Content, Not Process. Research Shows He Was Right |url=https://www.inc.com/jeff-haden/27-years-ago-steve-jobs-said-best-employees-focus-on-content-not-process-workplace-research-shows-he-was-right.html |access-date=2024-10-13 |website=[[Inc. (magazine)|Inc.]]}}</ref> Kóplegen Apple xızmetkerleri Djobs qatnaspaǵan joybarlardıń basqalarǵa qaraǵanda kóbirek waqıt alatuǵının bildirgen.<ref name="cultofmacwork">{{Cite web |last=Brownlee |first=John |date=July 7, 2010 |title=What It's Like To Work At Apple |url=http://www.cultofmac.com/what-its-like-to-work-at-apple |website=[[Cult of Mac]] |access-date=November 10, 2010 |archive-date=July 25, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725052719/http://www.cultofmac.com/what-its-like-to-work-at-apple |url-status=live}}</ref>
Apple Fellows baǵdarlaması xızmetkerlerge jeke kompyuterler tarawındaǵı ayrıqsha texnikalıq yamasa basshılıq úlesleri ushın sıylıqlar beredi. Alıwshılar qatarına Bill Atkinson,<ref name="hertzfeld">[[Andy Hertzfeld|Hertzfeld, Andy]]. [http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh&story=Credit_Where_Due.txt Credit Where Due] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326024714/http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh|date=March 26, 2014}}, ''Folklore.org'', January 1983. Retrieved May 26, 2006.</ref> Stiv Kaps,<ref>{{Cite news |title=Newton Hall of Fame! |url=https://msu.edu/~luckie/hallofame.htm |newspaper=Technology at Msu |date=August 7, 2015 |access-date=March 26, 2019 |archive-date=March 26, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326202443/https://msu.edu/~luckie/hallofame.htm |url-status=live}}</ref> Rod Xolt,<ref name="hertzfeld" /> Alan Key,<ref name="yoyow">Eisenhart, Mary. [http://www.yoyow.com/marye/mtstories/kawasaki.html Fighting Back For Mac] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170525081647/http://www.yoyow.com/marye/mtstories/kawasaki.html |date=May 25, 2017 }}, ''MicroTimes'', 1997. Retrieved May 26, 2006.</ref><ref>[[Andy Hertzfeld|Hertzfeld, Andy]]. [http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh&story=Leave_Of_Absence.txt Leave of Absence] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326024714/http://www.folklore.org/StoryView.py?project=Macintosh|date=March 26, 2014}}, ''Folklore.org'', March 1984. Retrieved May 26, 2006.</ref> Gay Kavasaki,<ref name="yoyow" /><ref>Kawakami, John. [http://www.mactech.com/articles/mactech/Vol.11/11.09/Sep95Newsbits/index.html Apple Taps Guy Kawasaki For Apple Fellows Program] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170903042644/http://www.mactech.com/articles/mactech/Vol.11/11.09/Sep95Newsbits/index.html|date=September 3, 2017}}, ''[[MacTech]]'', September 1995. Retrieved May 26, 2006.</ref> Al Alkorn,<ref>{{Cite news |last=Montfort |first=Nick |title=Wired 4.10: Spawn of Atari |url=https://www.wired.com/wired/archive/4.10/atari.html |access-date=March 5, 2017 |archive-date=November 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121103195502/http://www.wired.com/wired/archive/4.10/atari.html |url-status=live}}</ref> Don Norman,<ref name="yoyow" /> Rich Peydj,<ref name="hertzfeld" /> Stiv Voznyak,<ref name="hertzfeld" /> hám Fil Shiller kiredi.<ref>{{Cite web |title=Phil Schiller advances to Apple Fellow |url=https://www.apple.com/newsroom/2020/08/phil-schiller-advances-to-apple-fellow |access-date=August 9, 2020 |website=Apple Newsroom |language=en-US |archive-date=August 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200808213814/https://www.apple.com/newsroom/2020/08/phil-schiller-advances-to-apple-fellow/ |url-status=live}}</ref>
Djobs xızmetkerlerdiń óz tarawınan tısqarı funkciyalarǵa tartılmaytuǵın qánigeler bolıwın maqset etken. Mısalı, Ron Djonson — 2011-jıldıń 1-noyabrine shekem Usaqlap satıw operaciyaları boyınsha bas vice-prezident — dúkan ornın tańlaw, dúkanda xızmet kórsetiw hám dúkan dúzilisine juwapker bolǵan, biraq óz dúkanlarındaǵı tovar qorına baqlaw júrgizbegen. Bul jumıstı jetkerip beriw sistemasın basqarıw tájiriybesine iye bolǵan Tim Kuk ámelge asırǵan.<ref name="Lashinsky2011">{{Cite news |last=Lashinsky |first=Adam |title=How Apple works: Inside the world's biggest startup – Fortune Tech |publisher=Tech.fortune.cnn.com |url=http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |url-status=dead |access-date=December 24, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120102064844/http://tech.fortune.cnn.com/2011/08/25/how-apple-works-inside-the-worlds-biggest-startup |archive-date=January 2, 2012}}</ref> Apple juwapkershilikti qatań túrde ámelge asırıwı menen belgili. Hár bir joybardıń Apple jargonında «tikkeley juwapker adam» yamasa «DRI» bar.<ref name="Fortune1" /><ref>{{Cite book |last1=Lichty |first1=Ron |title=Managing the Unmanageable: Rules, Tools, and Insights for Managing Software |last2=Mantle |first2=Mickey |page=207}}</ref> Basqa iri AQSH kompaniyalarınan ayırmashılıǵı, Apple basshılar ushın basqa bas atqarıwshı direktorlar paydalanatuǵın golf klubları yamasa kompaniya samolyotinen jeke paydalanıw sıyaqlı qosımsha tólemlerdi óz ishine almaytuǵın salıstırmalı túrde ápiwayı kompensaciya siyasatın usınadı. Kompaniya ádette hár eki jılda bir ret basshılarǵa akciya opcionların beredi.<ref>{{Cite web |date=December 27, 2012 |title=Apple CEO gets modest 2012 pay after huge 2011 |url=http://www.ctvnews.ca/sci-tech/apple-ceo-gets-modest-2012-pay-after-huge-2011-1.1092906 |access-date=December 27, 2012 |archive-date=June 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230627232805/https://www.ctvnews.ca/sci-tech/apple-ceo-gets-modest-2012-pay-after-huge-2011-1.1092906 |url-status=live}}</ref>
2015-jılı Apple kompaniyasında 110,000 tolıq shtatlı xızmetker bolǵan. Keyingi jılı bul san 116,000 ǵa jetken, bul aytarlıqtay jumısqa alıw páseyiwin kórsetedi, tiykarınan birinshi ret túsimniń tómenlewine baylanıslı. Apple óz xızmetkerleriniń neshewi usaqlap satıwda isleytuǵının anıq kórsetpeydi, biraq 2014-jılǵı SEC esabatında xızmetkerler bazasınıń shama menen yarımı ekenligi aytılǵan.<ref>{{Cite web |last=Leswing |first=Kif |date=October 27, 2016 |title=Apple added only 6,000 people last year – its slowest growth since 2009 |url=http://nordic.businessinsider.com/apple-hired-only-6000-people-fin-fy-2016-2016-10 |access-date=May 29, 2017 |website=[[Business Insider]] |archive-date=September 26, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180926130646/https://nordic.businessinsider.com/apple-hired-only-6000-people-fin-fy-2016-2016-10 |url-status=live}}</ref> 2017-jıldıń sentyabr ayında Apple 123,000 nan aslam tolıq shtatlı xızmetkeri bar ekenligin járiyaladı.<ref>{{Cite news |date=November 3, 2017 |title=BRIEF-Apple says had 123,000 full-time employees as of Sept. 30 |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/article/brief-apple-says-had-123000-full-time-em/brief-apple-says-had-123000-full-time-employees-as-of-sept-30-idUSFWN1N914R |access-date=November 9, 2017 |archive-date=July 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230713025416/https://www.reuters.com/article/brief-apple-says-had-123000-full-time-em/brief-apple-says-had-123000-full-time-employees-as-of-sept-30-idUSFWN1N914R |url-status=live}}</ref>
Apple kúshli korporativ qupıyalıq mádeniyatına iye hám Milliy qáwipsizlik agentligi, Federallıq tergew byurosı hám AQSH Qupıya xızmetinen kadrlar jıynaytuǵın informaciya aǵıp ketiwine qarsı Global qáwipsizlik komandasına iye.<ref>{{Cite web |last=Turton |first=William |date=June 20, 2017 |title=Leaked recording: Inside Apple's global war on leakers |url=https://theoutline.com/post/1766/leaked-recording-inside-apple-s-global-war-on-leakers |access-date=June 20, 2017 |website=[[The Outline (website)|The Outline]] |archive-date=September 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230920003844/https://theoutline.com/post/1766/leaked-recording-inside-apple-s-global-war-on-leakers |url-status=live}}; {{Cite web |first=Dani |last=Deahl |title=Internal Apple presentation on how to handle leaks gets leaked |url=https://www.theverge.com/2017/6/20/15837522/apple-internal-presentation-leaks |website=[[The Verge]] |date=June 20, 2017 |access-date=June 20, 2017 |archive-date=July 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230713023601/https://www.theverge.com/2017/6/20/15837522/apple-internal-presentation-leaks |url-status=live}}; {{Cite web |first=Benjamin |last=Mayo |title=Report details Apple's efforts to increase product secrecy, more leaks from Apple campus than supply chain in 2016 |url=https://9to5mac.com/2017/06/20/apple-product-secrecy-leaks-leaked-meeting |website=[[9to5Mac]] |date=June 20, 2017 |access-date=June 20, 2017 |archive-date=June 20, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170620225032/https://9to5mac.com/2017/06/20/apple-product-secrecy-leaks-leaked-meeting/ |url-status=live}}</ref> 2017-jıldıń dekabr ayında Glassdoor Appledıń jumıs islew ushın 48-orındaǵı eń jaqsı orın ekenligin málimledi. Kompaniya dáslep 2009-jılı 19-orınǵa kirgen, 2012-jılı 10-orınǵa shekem kóterilgen hám keyingi jıllarda tómenlep barǵan.<ref>{{Cite web |last=Lovejoy |first=Ben |date=December 6, 2017 |title=Facebook named Glassdoor's 'best place to work' as Apple falls 48 places to No. 84 |url=https://9to5mac.com/2017/12/06/apple-glassdoor-rating-2017-2018 |access-date=December 14, 2017 |website=[[9to5Mac]] |archive-date=December 15, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215110749/https://9to5mac.com/2017/12/06/apple-glassdoor-rating-2017-2018/ |url-status=live}}; {{Cite web |first=Joe |last=Rossignol |title=Apple Plummets to Lowest Ranking Ever in Glassdoor's Annual List of Best Places to Work |url=https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-drops-on-best-of-glassdoor |website=[[MacRumors]] |date=December 6, 2017 |access-date=December 14, 2017 |archive-date=December 15, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215053427/https://www.macrumors.com/2017/12/06/apple-drops-on-best-of-glassdoor/ |url-status=live}}</ref> 2023-jılı Bloomberg tiń Mark Gurman Appledıń Izertlew dizayn toparı (XDG) bar ekenligin ashtı, ol Apple Watch qa glyukozanı baqlaw funkciyasın qosıw ústinde jumıs alıp barǵan. Gurman XDG dı Alphabet tiń X «ay túsiretuǵın zavodı» menen salıstırdı.<ref>{{Cite news |last=Gurman |first=Mark |author-link=Mark Gurman (journalist) |date=February 26, 2023 |title=Apple's Secret 'XDG' Team Is Working on More Than Just a Glucose Monitor |language=en |work=Bloomberg.com |url=https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2023-02-26/apple-aapl-exploratory-design-group-xdg-no-prick-glucose-tracker |access-date=February 28, 2023 |archive-date=February 28, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230228003203/https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2023-02-26/apple-aapl-exploratory-design-group-xdg-no-prick-glucose-tracker |url-status=live}}</ref>
=== Keńseler ===
Apple Inc. kompaniyasınıń dúnya júzilik korporativ bas keńsesi Kaliforniyanıń Silikon oypatlıǵınıń ortasında, Kupertino qalasında jaylasqan Apple Park te ornalasqan. Bul jer átirapı bir mil (1.6 km) bolǵan úlken dóńgelek jer ústi imaratı. Imarat 2017-jıldıń aprel ayında ashılǵan hám 12,000 nan aslam xızmetkerdi jumıs penen támiyinleydi. Apple diń teń tiykarshısı Stiv Djobs Apple Park tiń biznes parkinen góre tábiyat qorǵawxanasına uqsawın qáledi hám 2011-jıldıń iyun ayında óziniń qaytıs bolıwınan aldınǵı aqırǵı jámiyetlik sózinde usı usınıstı beriw ushın Kupertino qala keńesine jeke ózi keldi.
[[File:Apple Headquarters in Cupertino.jpg|thumb|Dáslepki Apple Campus tiń kóshe mákan jayı: 1 Infinite Loop, Sunnyvale, California.]]
Apple sonday-aq Apple Campus ten (1 Infinite Loop mákan jayı menen de belgili) jumıs alıp baradı. Bul Kupertinoda jaylasqan altı imarattan ibarat kompleks bolıp, ulıwma maydanı 850,000 kvadrat fut (79,000 m²) di quraydı hám Apple Park ten shama menen 1 mil (1.6 km) qubla-batısta jaylasqan.<ref>{{Cite news |last=Simonson |first=Sharon |date=October 2, 2005 |title=Apple gobbles up Cupertino office space |url=http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html |access-date=July 31, 2006 |archive-date=August 11, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100811164932/http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html |url-status=live}}</ref> Apple Campus 1993-jılı ashılǵannan baslap 2017-jılı Apple Park ashılǵanǵa shekem kompaniyanıń bas keńsesi bolǵan. 1–6 Infinite Loop mákan jayında jaylasqan imaratlar oraylıq jasıl maydan átirapında dóńgelek formada jaylasqan bolıp, bul dizayn universitet dizaynına uqsas.
Apple Park hám Apple Campus ten tısqarı, Apple Kupertino qalası boylap jaylasqan qosımsha otız keńse imaratın iyeleydi. Buǵan aldınǵı úsh bas keńse de kiredi: 1977-jıldan 1978-jılǵa shekem Stephens Creek Three, 1978-jıldan 1982-jılǵa shekem Bandley One hám 1982-jıldan 1993-jılǵa shekem Mariani One.<ref>{{Cite web |last=Steeber |first=Michael |date=November 13, 2017 |title=Before the spaceship: A look back at the previous campuses that Apple called home |url=https://9to5mac.com/2017/11/13/apple-original-campus-headquarters |access-date=January 7, 2022 |website=9to5Mac |language=en-US |archive-date=January 8, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220108225101/https://9to5mac.com/2017/11/13/apple-original-campus-headquarters/ |url-status=live}}</ref> Ulıwma alǵanda, Apple qaladaǵı bar bolǵan keńse maydanınıń derlik 40% in iyeleydi.<ref>{{Cite web |last=Simonson |first=Sharon |date=September 30, 2005 |title=Apple gobbles up Cupertino office space |url=http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html?page=1 |access-date=May 11, 2010 |website=San Jose Business Journal |archive-date=March 20, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060320204822/http://sanjose.bizjournals.com/sanjose/stories/2005/10/03/story4.html?page=1 |url-status=live}}</ref>
Apple kompaniyasınıń Evropa, Orta Shıǵıs hám Afrika (EMEA) boyınsha bas keńsesi Irlandiyanıń qublasında jaylasqan Kork qalasındaǵı Hollyhill kampusında ornalasqan.<ref>{{Cite web |last=Shead |first=Sam |title=We went to see Apple's European HQ in Ireland — here's what we found |url=https://www.businessinsider.com/apples-growing-irish-empire-in-pictures-2016-2 |access-date=January 7, 2022 |website=Business Insider |language=en-US |archive-date=January 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220107223809/https://www.businessinsider.com/apples-growing-irish-empire-in-pictures-2016-2 |url-status=live}}</ref> 1980-jılı ashılǵan bul orayda 5,500 adam jumıs isleydi hám ol Apple kompaniyasınıń AQSHtan tısqarıdaǵı birinshi ornı bolǵan.<ref>{{Cite web |date=October 6, 2011 |title=Irish Examiner Article |url=http://www.irishexaminer.com/ireland/kfgbsnsnmhoj/rss2 |access-date=April 21, 2012 |website=[[Irish Examiner]] |archive-date=July 11, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120711192309/http://www.irishexaminer.com/ireland/kfgbsnsnmhoj/rss2/ |url-status=dead}}</ref> Appledıń xalıqaralıq satıw hám tarqatıw bólimleri Korktegi usı kampustan jumıs alıp baradı.<ref>{{Cite web |title=Bloomberg Businessweek Profile of Apple Sales International |url=http://investing.businessweek.com/research/stocks/private/snapshot.asp?privcapId=26016763l |archive-url=https://web.archive.org/web/20130501232104/http://investing.businessweek.com/research/stocks/private/snapshot.asp?privcapId=26016763l |url-status=dead |archive-date=May 1, 2013 |access-date=April 18, 2012 |website=[[Bloomberg Businessweek]]}}{{Verify source|date=November 2017}}; {{Cite web |title=Apple's Irish website with contact information for Apple Distribution International at Cork |url=https://www.apple.com/ie/contact |access-date=April 18, 2012 |website=[[Apple.com]] |archive-date=April 14, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120414024251/http://www.apple.com/ie/contact/ |url-status=live}}</ref>
Apple kompaniyasınıń Texas shtatınıń Ostin qalası janında eki kampusı bar: 2014-jılı ashılǵan 216,000 kvadrat futlıq (20,100 m²) kampusta Apple kremniyi ústinde jumıs alıp baratuǵın<ref>{{Cite web |last=Goel |first=Vindu |date=November 20, 2016 |title=How Apple Empowers, and Employs, the American Working Class |url=https://www.nytimes.com/2016/11/21/technology/how-apple-empowers-and-employs-the-american-working-class.html |url-access=limited |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2016/11/21/technology/how-apple-empowers-and-employs-the-american-working-class.html |archive-date=January 1, 2022 |access-date=July 14, 2017 |website=[[The New York Times]]}}{{cbignore}}</ref> 500 injener jumıs isleydi hám 2021-jılı ashılǵan 1.1 million kvadrat futlıq (100,000 m²) kampusta 6,000 adam texnikalıq qollap-quwatlaw, jetkerip beriw sistemasın basqarıw, onlayn dúkan mazmunın saylaw hám Apple Maps maǵlıwmatların basqarıw boyınsha jumıs alıp baradı. Kompaniyanıń sonday-aq Bolder (Kolorado), Kalver-Siti (Kaliforniya), Gercliya (Izrail), London, Nyu-York, Pittsburg, San-Diego hám Sietlde de bir neshe júzlegen adamdı jumıs penen támiyinleytuǵın basqa da orınları bar.<ref>{{Cite news |last1=Tsang |first1=Amie |last2=Satariano |first2=Adam |date=December 13, 2018 |title=Apple to Add $1 Billion Campus in Austin, Tex., in Broad U.S. Hiring Push |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2018/12/13/business/apple-austin-campus.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=January 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181213121245/https://www.nytimes.com/2018/12/13/business/apple-austin-campus.html |archive-date=December 13, 2018 |issn=0362-4331}}; {{Cite news |title=Apple CEO Tim Cook to inaugurate new Israeli headquarters next week |url=http://www.jpost.com/Israel-News/New-Tech/Apple-CEO-Tim-Cook-to-inaugurate-new-Israeli-headquarters-next-week-390866 |access-date=February 12, 2015 |website=[[The Jerusalem Post]] |archive-date=June 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230627235000/https://www.jpost.com/Israel-News/New-Tech/Apple-CEO-Tim-Cook-to-inaugurate-new-Israeli-headquarters-next-week-390866 |url-status=live}}</ref>
=== Sud isleri ===
Apple óz jumısın baslaǵannan berli hár túrli huqıqıy processler hám talaplarǵa qatnasıp kelgen.<ref>{{Cite web |title=Federal Court Cases Involving Apple, Inc |url=https://www.docketalarm.com/cases/AllNaturesOfSuit/Apple%2C%20Inc. |access-date=May 10, 2014 |publisher=Docket Alarm, Inc. |archive-date=July 6, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140706223129/https://www.docketalarm.com/cases/AllNaturesOfSuit/Apple%2C%20Inc./ |url-status=live}}</ref> Ásirese, Apple óziniń intellektual múlk huqıqların belsendi hám qatań túrde qorǵaytuǵını menen tanılǵan hám bunı ózi de járiyalaydı. Sud isleriniń ayırım mısalları - Apple Samsung qa qarsı, Apple Microsoft ke qarsı, Motorola Mobility Apple Inc. ke qarsı hám Apple Corps Apple Computer ge qarsı shaǵımlar. Sonday-aq, Apple kóp márte intellektual múlk huqıqların buzǵanı ushın ayıplanıwlarǵa qarsı ózin qorǵawǵa májbúr bolǵan. Olardıń kópshiligi sudlar tárepinen patent trolleri dep atalatuǵın qabıq kompaniyalar sıpatında biykar etilgen, sebebi nızamda kórsetilgen patentlerdiń haqıyqıy qollanılǵanına hesh qanday dálil tabılmaǵan.<ref>{{Cite web |last=Mullin |first=Joe |date=January 26, 2016 |title=Patent troll VirnetX wants jury to give it a half-billion dollars of Apple's cash |url=https://arstechnica.com/tech-policy/2016/01/virnetx-kicks-off-final-massive-patent-trolling-attempt-vs-apple |access-date=March 23, 2017 |website=[[Ars Technica]] |archive-date=March 24, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324173704/https://arstechnica.com/tech-policy/2016/01/virnetx-kicks-off-final-massive-patent-trolling-attempt-vs-apple/ |url-status=live}}</ref> 2016-jıldıń 21-dekabrinde Nokia AQSH hám Germaniyada Appleǵa qarsı sud isin qozǵaǵanın járiyaladı. Bunda Nokia Apple ónimleriniń Nokia patentlerin buzıp atırǵanında ayıplaǵan.<ref>{{Cite web |last=Novet |first=Jordan |date=December 21, 2016 |title=Nokia sues Apple for patent infringement in the U.S. and Germany |url=https://venturebeat.com/2016/12/21/nokia-sues-apple-for-patent-infringement-in-the-u-s-and-germany |access-date=March 23, 2017 |website=[[VentureBeat]] |archive-date=May 11, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170511194947/https://venturebeat.com/2016/12/21/nokia-sues-apple-for-patent-infringement-in-the-u-s-and-germany/ |url-status=live}}; {{Cite news |last=Swartz |first=Jon |date=December 21, 2016 |title=Nokia sues Apple for patent infringement |work=[[USA Today]] |url=https://www.usatoday.com/story/tech/2016/12/21/nokia-sues-apple-patent-infringement/95709378 |access-date=March 23, 2017 |archive-date=May 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525081228/https://www.usatoday.com/story/tech/2016/12/21/nokia-sues-apple-patent-infringement/95709378/ |url-status=live}}</ref>
Eń sońǵı waqıtta, 2017-jıldıń noyabr ayında, Amerika Qurama Shtatları Xalıqaralıq Sawda Komissiyası Apple kompaniyasınıń aralıqtan basqarıw texnologiyasına baylanıslı patent buzıwshılıq ayıplawları boyınsha tergew baslaǵanın járiyaladı; aralıqtan basqarıw programmalıq támiynatın islep shıǵaratuǵın Aqua Connect kompaniyası Apple óziniń eki patentin buzǵanında ayıpladı.<ref>{{Cite web |last=Orlowski |first=Andrew |date=November 15, 2017 |title=US trade cops agree to investigate Apple's 'embrace and extend |url=https://www.theregister.co.uk/2017/11/15/trade_cops_probe_apples_embrace_nextend |access-date=November 16, 2017 |website=[[The Register]] |archive-date=November 15, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171115212535/https://www.theregister.co.uk/2017/11/15/trade_cops_probe_apples_embrace_nextend/ |url-status=live}}</ref>
Epic Games kompaniyası 2020-jıldıń avgust ayında Appleǵa qarsı AQSHtıń Arqa Kaliforniya rayonlıq sudında shaǵım qozǵadı. Bul shaǵım Appledıń iOS App Store daǵı is-háreketlerine baylanıslı edi.
2022-jıldıń yanvar ayında Ericsson kompaniyası 5G texnologiyası ushın royalti tólewge baylanıslı Appleǵa qarsı sud isin qozǵadı.<ref>{{Cite news |last=Mukherjee |first=Supantha |date=January 18, 2022 |title=Ericsson sues Apple again over 5G patent licensing |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/ericsson-sues-apple-again-over-5g-patent-licensing-2022-01-18 |access-date=January 18, 2022 |archive-date=January 18, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220118112833/https://www.reuters.com/technology/ericsson-sues-apple-again-over-5g-patent-licensing-2022-01-18/ |url-status=live}}</ref> 2024-jıldıń 24-iyun kúni Evropa Komissiyası Appledı «programma baǵdarlamashılarınıń tutınıwshılardı alternativ kanallarǵa usınıslar hám kontent ushın erkin baǵdarlawına» tosqınlıq qılıp, Cifrlı bazarlar haqqındaǵı nızamdı buzǵanı ushın ayıpladı.<ref>{{cite news| last= Brodkin| first= Jon| date= June 24, 2024| title= EU says Apple violated app developers' rights, could be fined 10% of revenue| url= https://arstechnica.com/tech-policy/2024/06/eu-says-apple-violated-app-developers-rights-could-be-fined-10-of-revenue/| work= arstechnica| access-date= June 25, 2024}}</ref> 2025-jıldıń aprel ayında Apple ayıplı dep tabıldı hám Cifrlı bazarlar haqqındaǵı nızamdı buzǵanı ushın 500 million evro (570 million dollar) ayıp pul tólewge húkim shıǵarıldı.<ref>{{Cite web |title=EU Commission fines Apple, Meta over digital law breaches – DW – 04/23/2025 |url=https://www.dw.com/en/eu-commission-fines-apple-meta-over-digital-law-breaches/a-72317692 |access-date=2025-04-23 |website=dw.com |language=en}}</ref>
==Derekler==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:Apple Inc.]]
p966l42iyhicfz2shmeoi6swrqj2vhz
Kategoriya:Candidates for speedy deletion
14
1373
124155
96299
2025-07-04T01:53:38Z
SHB2000
10633
redirect duplicate category
124155
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[:Kategoriya:Tez óshiriwge talaban betler]]
mt2rfi5x2th8jy4h5h97yxw8oodcm0n
Qaraqalpaqsha Wikipedia
0
2809
124182
118631
2025-07-04T05:37:07Z
Janabaevazizbek
10433
/* Tariyxı */
124182
wikitext
text/x-wiki
{{US}}
'''Qaraqalpaqsha Wikipedia''' — [[Wikipedia]]nıń 2008-jılı 26-may sánesinde iske túsirgen [[qaraqalpaq tili]]ndegi bólimi.
== Tariyxı ==
Qaraqalpaq Wikipediasın arnawlı sayt retinde ashıw ushın dáslepki qádemler<ref>https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_new_languages/Wikipedia_Karakalpak</ref> [[2006|2006-jılı]] [[27-oktyabr]]de atıldı. Usı jıldıń [[11-dekabr]]inde tákirar urınıp kórildi<ref>https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_new_languages/Wikipedia_Karakalpak_2</ref>. Biraq bul urınıslar paydalanıwshılardıń passivligi sebepli paydasız boldı.
[[2008|2008-jıl]] [[12-yanvar]]da [[Paydalanıwshı:Qarahat|Atabek Murtazaev]], [[Paydalanıwshı:Jiemurat|Jiyemurat Mámbetkárimov]] hám [[Paydalanıwshı:AlefZet|AlefZet]] baslaması menen Wikimediaǵa ótinish jiberilgen<ref>https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests%20for%20new%20languages/Wikipedia%20Karakalpak%203</ref> hám jeterli argumentler hám jámiyet bolǵanı ushın [[26-may]] kúni saat 13:22de óz aldına sayt retinde jaratıldı.
2008-jıl [[17-iyun]]da Qaraqalpaqsha Wikipediaǵa [[Wikipedia:Administratorlar|administratorlar]] saylandı.
[[2014|2014-jıl]] [[15-may]]da maqalalar sanı 700den asqan.
== Búgingi kúnde ==
Házirgi kúnde Qaraqalpaqsha Wikipediada [[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]] maqala bar. {{NUMBEROF|USERS|kaa|N}} {{plural:{{NUMBEROF|USERS|kaa}}||paydalanıwshı}} dizimnen ótken, aqırǵı 30 kún ishinde solardan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|kaa|N}} paydalanıwshı redaktorlaw islegen.
{{NUMBEROF|ADMINS|kaa|N}} {{plural:{{NUMBEROF|ADMINS|kaa}}|paydalanıwshı|paydalanıwshı|paydalanıwshı}} administrator lawazımına iye bolıp, ulıwma redaktorlawlar sanı – {{NUMBEROF|EDITS|kaa|N}}<ref>[[Arnawlı:Statistika]]</ref>.
== Statistika ==
=== Maqalalar statistikası ===
* [[2025|2025-jıl]] [[14-may]] — 10.000 maqala ([[Ismayıl Saǵitov]] maqalası)
* [[2024|2024-jıl]] [[6-iyul]] — 6.000 maqala
* [[2023|2023-jıl]] [[1-yanvar]] — 3.000 maqala
* [[2022|2022-jıl]] [[4-sentyabr]] — 2.000 maqala
* [[2014|2014-jıl]] [[24-dekabr]] — 1.500 maqala
* [[2014|2014-jıl]] [[17-avgust]] — 1.000 maqala
=== Redaktorlawlar statistikası ===
* [[2025|2025-jıl]] [[22-yanvar]] — 100.000 redaktorlaw
=== Betler statistikası ===
* [[2025|2025-jıl]] [[3-mart]] — 20.000 bet
== Logotipler ==
=== Maqalalar sanı ===
<gallery>
Fayl:Karakalpak Wikipedia 10000 article.jpg|10.000 maqala logotipi (2025)
</gallery>
=== Arnawlı logotipler ===
<gallery>
Fayl:Kaawiki logo with Qaraqalpaq.jpg|thumb|Qaraqalpaqsha Wikipedia logotipiniń qara qalpaq kiygizilgen illyustraciyası
</gallery>
== Derekler ==
{{Derekler}}
== Sırtqı siltemeler ==
{{Commonscat|Karakalpak Wikipedia}}
{{Túrkiy tillerdegi Wikipedialar statistikası}}
{{Túrkiy tilli Wikipedialar}}
{{Sırtqı siltemeler}}
[[Kategoriya:Wikipedia]]
[[Kategoriya:Wikipedia bólimleri]]
giy3n4oea4tkpr7cb4y7t31opmpop5l
Dnepr (qala)
0
3344
124223
111122
2025-07-04T09:27:47Z
Janabaevazizbek
10433
124223
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı|atı=Dnipro|negizgi atı={{lang-uk|Дніпро́}}|túri=qala|súwret={{Photomontage
| photo1a = Dnipropetrovsk view 2015 tov-tob.jpg{{!}}
| photo2a = Панораму двору Спасо-Преображенського кафедрального собору.jpg{{!}}
| photo3a = Монастирській острів та мости (cropped).jpg{{!}}
| photo4b =
| photo5a =
| photo5b =
| color = white
| color_border = white
| position = center
| spacing = 2
| size = 270
| foot_montage =
}}|bayraq=Dnipro prapor.png|gerb=Coat of arms of Dnipro.svg|mámleket=Ukraina|region túri=wálayat|region=Dnepropetrovsk wálayatı|rayon=Dnipro rayonı|basshı túri=qala hákimi|basshı=Boris Filatov|dúzilgen waqtı=[[1776]]|aldınǵı atları=Dnepropetrovsk|jer maydanı=409|xalıq sanı=984 423|sanalǵan jıl=2023|xalıq tıǵızlıǵı=2411|telefon kodı=+380 56|pochta indeksi=49000—49489|sayt=https://adm.dp.gov.ua/}}
'''Dnipro''' ({{Lang-uk|Днiпро}}) — [[Ukraina]]da jaylasqan qala, [[Dnipropetrovsk wálayatı]]nıń orayı. Xalqı sanı 1 040 000 adam (2007-jıl). Klimatı: [[Subtropik]].
== Derekler ==
{{Derekler}}
== Ádebiyatlar ==
* [[Ózbekstan milliy enciklopediyası|OʻzME]]. Birinshi tom. [[Tashkent]], 2000-jıl
{{refbegin|30em}}
* {{cite book |last=Avrich |first=Paul |author-link=Paul Avrich |title=[[The Russian Anarchists]] |year=1971 |orig-year=1967 |location=Princeton |publisher=Princeton University Press |isbn=0691007667 |oclc=1154930946}}
* Mixail Aleksandrovich Shatrov (Shteyn). Gorod na tryox xolmax. – Dnepropetrovsk: Promin, 1969. (in Russian)
* Aleksey Nikolaevich Tolstoy. Xojdenie po mukam. – M.: Xudojestvennaya literatura, 1976. (in Russian)
* Dmitriy Yavornitskiy. Istoriya goroda Yekaterinoslava. – Dnepropetrovsk: Sich, 1996. (in Russian)
* Spravochnik «Osvobojdenie gorodov: Spravochnik po osvobojdeniyu gorodov v period Velikoy Otechestvennoy voyni 1941—1945» / M. L. Dudarenko, Yu. G. Perechnev, V. T. Yeliseev i dr. M.: Voenizdat, 1985. 598 s. (in Russian)
* Opisanie naselennix mest Yekaterinoslavskoy gubernii na 1-e yanvarya 1925 g. – Yekaterinoslav: Tipo-Litografiya Yekaterininskoy j.d., 1925. – 635 s. (in Russian)
* {{cite book|first=Sergei I. |last=Zhuk|title=Rock and Roll in the Rocket City: The West, Identity, and Ideology in Soviet Dniepropetrovsk, 1960–1985 '|location=Baltimore|publisher=Johns Hopkins University Press & Washington, D.C.: Woodrow Wilson Center Press|year=2010|pages=18–28}}
* {{cite book |last=Hilberg |first=Raul |author-link=Raul Hilberg |title=The Destruction of the European Jews |location=New York |publisher=Holmes & Meier |year=1985 |isbn=978-0-8419-0832-1|title-link=The Destruction of the European Jews}}
{{refend}}
== Sırtqı derekler ==
{{Commonscat|Dnipropetrovsk}}
* {{Cite EB1911|wstitle= Ekaterinoslav (town) |volume= 9 | page = 139 }}
* {{Cite EB1911|wstitle= Ekaterinoslav (government) |volume= 9 | page = 139 }}
* {{Web deregi |url=https://dp.locator.ua/?l=en |title=Dnipro City Guide. Map of city. |language=en}}
* {{Web deregi |url=http://gorod.dp.ua/eng/ |title=Welcome to Dnipro City!}}
* {{Web deregi |url=https://vn.com.ua/ua/catalog/dnepropetrovskaya-oblast/dnepr|title=vn.com.ua – the most complete information base of all residential complexes of Dnipro|language=uk}}
* {{Web deregi |url=http://dnepr.info |title=Entertaining-information portal of Dnipro |language=uk}}
* {{Web deregi |url=http://www.yadvashem.org/untoldstories/database/index.asp?cid=283|title=The murder of the Jews of Dnipro during World War II|publisher=[[Yad Vashem]]}}
* [https://web.archive.org/web/20140322140346/http://dniprorada.gov.ua/ Rásmiy websaytı]
{{Sırtqı siltemeler}}
[[Kategoriya:Qalalar]]
[[Kategoriya:Ukraina]]
0b29sc7j2kvrqpf6q9in85jk72qup8k
FK Riteriai
0
5945
124215
120730
2025-07-04T07:42:40Z
Makenzis
7532
124215
wikitext
text/x-wiki
{{Futbol klubı
| atama = FK.Riteriai
| gerb =
| toliq ati = Futbol Klubi Riteriai
| laqablar = "riteriai"
| ranglar =
| tiykar salınǵan = [[2005-yil]]
| stadion = LFF stadionas, [[Vilnius]]
| stadion hajmi = 5.400
| Basshi = Jan Nevoina
| trener = {{flagicon|LTU}} Gintautas Vaičiūnas
| sayt = [http://www.fkriteriai.lt/ www.fkriteriai.lt]
| email =
| liga = [[A lyga]]
| sezon = 2024
| orın = 1. ([[1 lyga]])
|
| pattern_la1=|pattern_b1=|pattern_ra1|
leftarm1=FFFF00|body1=FFFF00|rightarm1=FFFF00|shorts1=FFFF00|socks1=FFFF00|
pattern_la2=|pattern_b2=|pattern_ra2=|
leftarm2=282146|body2=282146|rightarm2=282146|shorts2=282146|socks2=282146|
}}
'''Futbol klubi Riteriai''' ''(Futbolo klubas Riteriai)'' — [[Litva]] paytaxtı [[Vilnius]] qalası [[futbol]] klubi. Litvaniń eń taniqli hám bayraqdar klublariniń biri.
== Mövsümlər (2010–...) ==
{|class="wikitable"
! Mövsüm
! Səviyyə
! Liqa
! Yer
! İstinad
|-
| bgcolor="#FFFFDD" style="text-align:center;"| '''2010'''
| bgcolor="#FFFFDD" style="text-align:center;"| '''3.'''
| bgcolor="#FFFFDD" style="text-align:center;"| '''Antra lyga'''
| bgcolor="#F5f5F5" style="text-align:center;"| '''4.'''
| <ref>http://almis.sritis.lt/ltu10lyga2s.html</ref>
|-
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2011'''
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2.'''
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''Pirma lyga'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''4.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2011.html#1lyga</ref>
|-
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2012'''
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2.'''
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''Pirma lyga'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''4.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2012.html#1lyga</ref>
|-
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2013'''
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2.'''
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''Pirma lyga'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''3.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2013.html#1lyga</ref>
|-
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2014'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''A lyga'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''4.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2014.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2015'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''A lyga'''
| bgcolor="#BBBBBB" style="text-align:center;"| '''2.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2015.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2016'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''A lyga'''
| bgcolor="#BBBBBB" style="text-align:center;"| '''2.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2016.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2017'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''A lyga'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''3.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2017.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2018'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''A lyga'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''3.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2018.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2019'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''A lyga'''
| bgcolor="#deb678" style="text-align:center;"| '''3.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2019.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2020'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''A lyga'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''6.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2020.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''2021'''
| bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''6.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2021.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''2022'''
| bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''5.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2022.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''2023'''
| bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''1.'''
| bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]'''
| bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''10.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2023.html#alyga</ref>
|-
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2024'''
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2.'''
| bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''[[Pirma lyga]]'''
| bgcolor="#FFDD00" style="text-align:center;"| '''1.'''
| <ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2024.html#1lyga</ref>
|-
|}
== Taǵı qarańız ==
*[http://www.fkriteriai.lt fkriteriai.lt] Klub saytı
*[http://www.alyga.lt/ alyga.lt] Ligasi sayti
[[Kategoriya:Futbol klublar|Riteriai]]
[[Kategoriya:Litva|Riteriai]]
{{sport-stub}}
ldrpxer7e99p36f2p10km1rkyp1thqf
YouTube
0
6480
124149
122834
2025-07-03T22:28:45Z
Bekan88
11311
124149
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background: #E5E5E5;"|YouTube
|-
| colspan="2" style="text-align:center"|[[Fayl:YouTube_2024.svg|250px]]<br/>2024-jıldıń oktyabrinen baslap qollanılǵan logotip
|-
| colspan="2" style="text-align:center"|[[Fayl:Youtube_interface,_showing_search_results_of_Burger_Recipe.png|250px]]<br/>YouTube izlew nátiyjeleri, 2025-jıl, may ayı
|-
! Biznes túri
| [[Sıńar kompaniya]]
|-
! Sayt túri
| Onlayn video platforması, [[sociallıq media]] platforması
|-
! Shólkemlestirilgen kúni
| [[2005|2005-jıl]], [[14-fevral]]
|-
! Bas keńse
| 901 Cherry gúzarı<br/>San-Bruno, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]],<br/>[[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]]
|-
! Xızmet kórsetiw aymaǵı
| Dúnya júzi (bloklanǵan mámleketlerden tısqarı)
|-
! Iyesi
| [[Alphabet Inc.]]
|-
! Dúziwshiler
| • Stiv Chen<br/>• Chad Xyorli<br/>• Djaved Karim
|-
! Tiykarǵı adamlar
| • Nil Moxan (CEO)<br/>• Chad Xyorli (másláhátshi)
|-
! Sanaat
| • Internet<br/>• Video xosting xızmeti
|-
! Ónimler
| • YouTube Kids<br/>• YouTube Music<br/>• YouTube Premium<br/>• YouTube Shorts<br/>• YouTube TV
|-
! Tabıs
| 31.5 milliard AQSH dolları (2023)
|-
! Bas kompaniya
| [[Google|Google LLC]] (2006-házirgi kúnge shekem)
|-
! URL
| youtube.com
|-
! IPv6 qollaw
| Awa
|-
! Reklama
| [[Google AdSense]]
|-
! Dizimnen ótiw
| Qálewi boyınsha
|-
! Paydalanıwshılar
| 2.7 milliard aylıq belsendi paydalanıwshı (2024-jıl, yanvar)
|-
! Iske túsirilgen kúni
| [[2005|2005-jıl]], [[23-aprel]]
|-
! Házirgi statusı
| Aktiv
|-
! Kontent licenziyası
| Júklewshi avtorlıq huqıqqa iye (standart licenziya); Creative Commons tańlaw múmkin
|-
! [[Programmalastırıw tili|Jazılǵan tili]]
| [[Python (Programmalastırıw tili)|Python]] (yadro/API), [[C]] (CPython arqalı), [[C++]], [[Java (programmalastırıw tili)|Java]] (Guice platforması arqalı), [[Go (programmalastırıw tili)|Go]], [[JavaScript]] ([[Paydalanıwshı interfeysi|UI]])
|}
'''YouTube''' — bul [[Google]] kompaniyasına tiyisli Amerika [[sociallıq media]] hám onlayn video bólisiw platforması. YouTube 2005-jılı 14-fevralda PayPal kompaniyasınıń burınǵı xızmetkerleri Stiv Chen, Chad Xyorli hám Djaved Karim tárepinen dúzilgen. Bas keńsesi [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]] shtatınıń San-Bruno qalasında jaylasqan bolıp, ol dúnyadaǵı [[Google Search|Google izlew]] sistemasınan keyingi ekinshi eń kóp kiriletuǵın [[veb-sayt]] bolıp esaplanadı. 2024-jıldıń yanvar ayında YouTubetıń ayına 2.7 milliardtan aslam belsendi paydalanıwshısı bolǵan, olar birgelikte hár kúni bir milliard saattan aslam video kórgen<ref name="1 billion hours">{{cite web|title=You know what's cool? A billion hours |url=https://blog.youtube/news-and-events/you-know-whats-cool-billion-hours|last1=Goodrow |first1=Cristos|date=February 27, 2017|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200806062438/https://blog.youtube/news-and-events/you-know-whats-cool-billion-hours/|via=YouTube |language=en-US|archive-date=August 6, 2020 |access-date=April 19, 2021 }}</ref>. 2019-jıldıń may ayına kelip, platformaǵa hár minutta 500 saattan aslam kontent júklenip atırǵan edi,<ref name="500 hours per minute">{{cite news |title=More Than 500 Hours Of Content Are Now Being Uploaded To YouTube Every Minute |work=[[TubeFilter]] |location=Los Angeles, CA |url=https://www.tubefilter.com/2019/05/07/number-hours-video-uploaded-to-youtube-per-minute/ |last1=Loke Hale |first1=James|access-date=June 10, 2019 |archive-date=January 5, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230105143621/https://www.tubefilter.com/2019/05/07/number-hours-video-uploaded-to-youtube-per-minute/ |url-status=live|date=May 7, 2019}}</ref><ref name=":0">{{cite web |last=Neufeld |first=Dorothy |date=January 27, 2021 |title=The 50 Most Visited Websites in the World |url=https://www.visualcapitalist.com/the-50-most-visited-websites-in-the-world/ |access-date=December 6, 2021 |website=Visual Capitalist |language=en-US |archive-date=December 10, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211210024145/https://www.visualcapitalist.com/the-50-most-visited-websites-in-the-world/ |url-status=live }}</ref> al 2024-jıldıń ortasına kelip, ulıwma videolar sanı shama menen 14.8 milliardqa jetken<ref name=":1">{{Cite news |last=Germain |first=Thomas |date=February 13, 2025 |title=How a computer that 'drunk dials' videos is exposing YouTube's secrets |url=https://www.bbc.com/future/article/20250213-youtube-at-20-a-computer-that-drunk-dials-online-videos-reveals-statistics-that-google-doesnt-want-you-to-know |access-date=February 13, 2025 |work=[[BBC]]}}</ref>.
2006-jılı 13-noyabrde YouTube kompaniyası Google tárepinen 1.65 milliard AQSH dollarına (2024-jılǵı 2.39 milliard dollarǵa teń) satıp alındı<ref>{{cite news |last=Hooker |first=Lucy |date=February 1, 2016 |title=How did Google become the world's most valuable company? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/business-35460398 |access-date=May 26, 2021 |archive-date=May 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210526191009/https://www.bbc.com/news/business-35460398 |url-status=live }}</ref>. Google YouTubetıń tek [[Reklama|reklamalardan]] tabıs tabıw biznes modelin keńeytip, filmler hám YouTube arqalı hám YouTube ushın islep shıǵarılǵan ayrıqsha kontentler sıyaqlı pullı kontentlerdi usınıwdı basladı. Sonday-aq, ol reklamasız kontent kóriw ushın pullı abonentlik opciyası YouTube Premium-dı usındı. YouTube [[Google AdSense]] baǵdarlamasın engizip, YouTube hám maqullanǵan kontent jaratıwshılar ushın kóbirek tabıs alıp keldi. 2023-jılı YouTubetıń reklamadan túsken tabısı 31.7 milliard dollardı quradı, bul 2022-jılı xabarlanǵan 31.1 milliard dollarǵa salıstırǵanda 2% ósimdi kórsetti<ref>{{Cite web |title=Alphabet Q1 2024 Earnings Release |url=https://abc.xyz/assets/91/b3/3f9213d14ce3ae27e1038e01a0e0/2024q1-alphabet-earnings-release-pdf.pdf |website=Alphabet Investor Relations |access-date=November 1, 2024 }}</ref>. 2023-jıldıń 4-kvartalınan 2024-jıldıń 3-kvartalına shekem YouTubetıń reklama hám abonentlikten túsken ulıwma tabısı 50 milliard dollardan astı<ref>{{Cite web |title=Google CFO Discusses YouTube's Advertising and Subscription Revenue |url=https://www.businessinsider.com/google-cfo-analysts-ai-subscription-growth-2024-9 |website=Business Insider |access-date=November 1, 2024 }}</ref>.
[[Google]] tárepinen satıp alınǵannan keyin, YouTube tiykarǵı veb-sayttan tısqarı mobil qosımshalar, tarmaq televideniesi hám basqa platformalar menen baylanısıw múmkinshiligine qaray keńeydi. YouTubetaǵı video kategoriyalarına muzıkalıq videolar, video klipler, jańalıqlar, qısqa hám tolıq metrajlı filmler, qosıqlar, hújjetli filmler, film treylerleri, tizerler, televiziyalıq rolikler, tikkeley translyaciyalar, vloglar hám basqalar kiredi. Kontenttiń kópshiligi jeke adamlar tárepinen, sonıń ishinde «YouTuber»ler hám korporativ qáwenderler arasındaǵı birge islesiw arqalı jaratıladı. Belgili media, jańalıqlar hám oyın-zawıq korporaciyaları da úlken auditoriyaǵa jetiw ushın YouTube kanalların dúzip, óz kórinislerin keńeytti.
YouTube burın bolmaǵan sociallıq tásirge iye boldı, belgili mádeniyatqa, internet úrdislerine tásir etip, millioner ataqlı adamlardı jarattı. Ósiwi hám tabısına qaramastan, platforma nadurıs informaciyanıń hám avtorlıq huqıqlı mazmunnıń tarqalıwına járdem beriwi, paydalanıwshılardıń jeke turmısın úziliksiz buzıwı, shamadan tıs cenzura, balalardıń qáwipsizligi hám abadanlıǵına qáwip tuwdırıwı, hám platforma nızamların bir qálipte ámelge asırmawı ushın sınǵa alındı.
== Tariyxı ==
=== Dúziliwi hám dáslepki ósiwi (2005–2006) ===
[[File:Youtube founders.jpg|thumb|upright=1.8|Shepten ońǵa qaray: Chad Xyorli, Stiv Chen hám Djaved Karim, YouTube tiykarshıları]]
YouTube Stiv Chen, Chad Xyorli hám Djaved Karim tárepinen dúzilgen. Bul úshlik PayPal kompaniyasınıń dáslepki xızmetkerleri bolǵan, ol kompaniya eBay tárepinen satıp alınǵannan keyin olar bayıp ketken<ref name="Jackpot" />. Xyorli Pensilvaniya shtatındaǵı Indiana universitetinde dizayndı oqıǵan, al Chen hám Karim Illinoys universiteti Urbana-Shampeynde birge kompyuter ilimin úyrengen<ref>{{cite web |date=October 11, 2006 |title=YouTube founders now superstars |url=https://www.smh.com.au/technology/youtube-founders-now-superstars-20061011-gdokrc.html |access-date=March 18, 2021 |website=The Sydney Morning Herald |language=en |archive-date=April 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413152749/https://www.smh.com.au/technology/youtube-founders-now-superstars-20061011-gdokrc.html |url-status=live }}</ref>.
Mediada jiyi qaytalanǵan bir waqıyaǵa sáykes, Xyorli hám Chen 2005-jıldıń baslarında YouTube ideyasın islep shıqtı, Chenniń [[San-Francisko|San-Franciskodaǵı]] kvartirasında ótkerilgen keshki awqatlanıwda túsirilgen videolardı bólisiwde qıyınshılıq sezgennen keyin. Karim bul keshege qatnaspaǵan hám onıń bolǵanın biykarlaǵan, biraq Chen YouTube keshki awqatlanıwdan keyin dúzilgeni haqqındaǵı ideya «marketing ideyaları tárepinen ańsat túsiniwge bolatuǵın tariyxtı jaratıw ushın kúshli tárizde bekkemlengen bolıwı múmkin» dep atap ótti<ref name="YouTube gurus">{{cite magazine |last=Cloud |first=John |date=December 25, 2006 |title=The YouTube Gurus |url=https://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,1570795,00.html |magazine=Time |access-date=March 26, 2017 |archive-date=May 16, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170516152014/http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,1570795,00.html |url-status=live }}</ref>.
Karim YouTube ideyasınıń Super Bowl XXXVIII yarım final showındaǵı qarama-qarsılıqtan kelip shıqqanın ayttı, sol waqıtta Djanet Djeksonnıń kókiregi yarım final showı waqtında Djastin Timberleyk tárepinen qısqa waqıtqa ashılıp qalǵan edi. Karim bul waqıyanıń hám 2004-jılǵı Hind okeanı cunamisiniń video kliplerin internetten ańsat taba almaǵan, bul video bólisiw saytı ideyasına alıp kelgen<ref>{{cite web|title=Surprise! There's a third YouTube co-founder |url=https://usatoday30.usatoday.com/tech/news/2006-10-11-youtube-karim_x.htm |website=[[USA Today]]|first=Jim |last=Hopkins|archive-url=https://web.archive.org/web/20121004011143/https://usatoday30.usatoday.com/tech/news/2006-10-11-youtube-karim_x.htm |url-status=live |archive-date=October 4, 2012 |date=October 11, 2006|access-date=March 26, 2017}}</ref><ref>{{cite news |last1=McAlone |first1=Nathan |title=Here's how Janet Jackson's infamous 'nipplegate' inspired the creation of YouTube |url=https://www.businessinsider.com/idea-for-youtube-came-from-janet-jackson-nipplegate-2015-10 |access-date=April 13, 2024 |work=Business Insider|archive-date=April 18, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240418131048/https://www.businessinsider.com/idea-for-youtube-came-from-janet-jackson-nipplegate-2015-10 |url-status=live|date=October 2, 2015}}</ref>. Xyorli hám Chen YouTube ushın dáslepki ideya onlayn tanısıw xızmetiniń video versiyası bolǵanın hám Hot or Not veb-saytınan tásirlengenin ayttı<ref name="YouTube gurus" /><ref>[https://web.archive.org/web/20050428014715/https://www.youtube.com/ Earliest surviving version of the YouTube website] [[Wayback Machine]], April 28, 2005. Retrieved June 19, 2013.</ref>. Olar Craigslistte járiyalawlar ámelge asırıp, sulıw hayallardı ózleriniń videoların YouTubeqa $100 sıylıq ornına júklewge shaqırdı<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=XAJEXUNmP5M |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211221/XAJEXUNmP5M |archive-date=December 21, 2021 |url-status=live |title=r p 2006: YouTube: From Concept to Hypergrowth – Jawed Karim |date=April 22, 2013 |via=YouTube}}{{cbignore}}</ref>. Jetkilikli tanısıw videoların tabıwdaǵı qıyınshılıq joybardı ózgertiwge alıp keldi, sayt dúziwshileri hár qanday videonı qabıl etiwge qarar etti<ref>{{cite news|title=YouTube was meant to be a video-dating website|url=https://www.theguardian.com/technology/2016/mar/16/youtube-past-video-dating-website|first=Stuart |last=Dredge|work=The Guardian |date=March 16, 2016 |access-date=March 15, 2019 |archive-date=January 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210128200940/https://www.theguardian.com/technology/2016/mar/16/youtube-past-video-dating-website |url-status=live }}</ref>.
[[File:Youtube logo.jpg|thumb|YouTube logotibi onıń islep baslawınan 2007-jılǵa shekem qollanıldı. Ol 2008-jılı qaytadan payda boldı, biraq 2010-jılı jáne alıp taslandı. «Broadcast Yourself» jazıwısız basqa bir versiyası 2011-jılǵa shekem qollanıldı.]]
YouTube venchurlıq kapital menen qarjılandırılǵan texnologiyalıq startap retinde baslandı. 2005-jıldıń noyabr ayınan 2006-jıldıń aprel ayına shekem kompaniya hár qıylı investorlardan qarjı jıynadı, olardıń ishinde Sequoia Capital hám Artis Capital Management eń irisi boldı<ref name="Jackpot">{{cite news |first1=Miguel |last1=Helft |first2=Matt |last2=Richtel |title=Venture Firm Shares a YouTube Jackpot |url=https://www.nytimes.com/2006/10/10/technology/10payday.html |newspaper=The New York Times |date=October 10, 2006 |access-date=March 26, 2017 |id={{ProQuest|433418867}} |archive-date=March 11, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210311122613/https://www.nytimes.com/2006/10/10/technology/10payday.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title=San Francisco Hedge Fund Invested in YouTube |url=https://www.nytimes.com/2006/10/12/technology/12hedges.html |work=The New York Times|last1=Helft|first1=Miguel|volume=156|issue=53,730 |date=October 12, 2006 |id={{ProQuest|433422252}}|archive-date=November 9, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201109034144/http://www.nytimes.com/2006/10/12/technology/12hedges.html|url-status=live|access-date=September 8, 2018}}</ref>. YouTubetıń dáslepki bas keńsesi Kaliforniyadaǵı San-Mateoda picca dúkanı hám yapon restoranınıń ústinde jaylasqan edi<ref>{{cite news |first=Sara |last=Kehaulani Goo |title=Ready for Its Close-Up |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/10/06/AR2006100600660.html |newspaper=[[The Washington Post]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402153534/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/10/06/AR2006100600660.html |url-status=live |archive-date=April 2, 2019 |date=October 7, 2006 |access-date=March 26, 2017 }}</ref>. 2005-jıldıń fevral ayında kompaniya <code>www.youtube.com</code>saytın iske qostı<ref>{{cite web|url=https://whois.domaintools.com/youtube.com|title=Whois Record for <code>www.youtube.com</code>|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402130611/http://whois.domaintools.com/youtube.com|archive-date=April 2, 2019|publisher=DomainTools|access-date=April 1, 2009|url-status=live}}</ref>. Birinshi video 2005-jıldıń 23-aprelinde júklendi. «Men zooparkte» dep atalǵan bul videoda dúziwshilerdiń biri Jaued Karim San-Diego zooparkinde kórsetilgen hám házirge shekem saytta kóriwge boladı<ref>{{cite news|title=YouTube: Overnight success has sparked a backlash |url=https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/2480280/YouTube-Overnight-success-has-sparked-a-backlash.html|first=Richard |last=Alleyne|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/2480280/YouTube-Overnight-success-has-sparked-a-backlash.html|url-access=subscription|url-status=live|website=[[The Daily Telegraph]]|archive-date=January 10, 2022|date=July 31, 2008|access-date=March 26, 2017}}{{cbignore}}</ref><ref>{{cite web |date=April 23, 2005 |title=Me at the zoo |url=https://www.youtube.com/watch?v=jNQXAC9IVRw |website=YouTube |last1=jawed |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211221/jNQXAC9IVRw |archive-date=December 21, 2021 |url-status=live |access-date=August 3, 2009 }}{{cbignore}}</ref>. Sol kúni kompaniya jámiyetlik beta-versiyasın iske qostı hám noyabr ayına kelip, Ronaldinonı kórsetken Nike reklaması bir million kóriwge erisken birinshi video boldı<ref>{{cite web|title=Hurley Declaration|url=https://static.googleusercontent.com/media/www.google.com/en//press/pdf/c_hurley_declaration.pdf|page=2|access-date=October 13, 2024}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch.php?v=qRjsLUy72x4 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051126085739/https://www.youtube.com/watch.php?v=qRjsLUy72x4 |url-status=dead |archive-date=November 26, 2005 |title=Cross Bar |work=[[Wayback Machine]]|date=October 21, 2005|access-date=January 31, 2025}}</ref>. Sayt 2005-jıldıń dekabr ayında beta-versiyadan shıqtı, sol waqıtqa kelip sayt kúnine 8 million kóriw alıp atırǵan edi<ref>{{cite news |title=YouTube: a history |url=https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/mediatechnologyandtelecoms/digital-media/7596636/YouTube-a-history.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/mediatechnologyandtelecoms/digital-media/7596636/YouTube-a-history.html |archive-date=January 10, 2022|url-access=subscription|url-status=live |website=[[The Daily Telegraph]] |date=April 17, 2010 |access-date=March 26, 2017}}{{cbignore}}</ref><ref>{{cite web |first=Megan Rose |last=Dickey |title=The 22 Key Turning Points in the History of YouTube |url=https://www.businessinsider.com/key-turning-points-history-of-youtube-2013-2 |website=[[Business Insider]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170512055717/http://www.businessinsider.com/key-turning-points-history-of-youtube-2013-2 |url-status=live |archive-date=May 12, 2017|date=February 15, 2013|access-date=March 25, 2017}}</ref>. Sol waqıtta klipler 100 megabayt penen sheklengen bolıp, bul 30 sekundlıq videoǵa teń edi<ref>{{cite web|title=Video websites pop up, invite postings |date=November 21, 2005 |url=https://usatoday30.usatoday.com/tech/news/techinnovations/2005-11-21-video-websites_x.htm|last=Graham|first=Jefferson |access-date=March 26, 2017 |website=[[USA Today]] |archive-date=April 12, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220412064600/https://usatoday30.usatoday.com/tech/news/techinnovations/2005-11-21-video-websites_x.htm |url-status=live }}</ref>.
YouTube internettegi birinshi video bólisiw saytı emes edi; Vimeo 2004-jıldıń noyabr ayında qurılǵan, biraq bul sayt CollegeHumor baǵdarlamashılarınıń qosımsha joybarı bolıp qalǵan edi<ref name="fortune vimeo">{{cite web|title=How Vimeo became hipster YouTube|url=https://fortune.com/2011/02/23/how-vimeo-became-hipster-youtube/|first=John Patrick|last=Pullen|date=February 23, 2011 |access-date=May 8, 2020 |work=[[Fortune (magazine)|Fortune]] |archive-date=November 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201108022616/https://fortune.com/2011/02/23/how-vimeo-became-hipster-youtube/ |url-status=live }}</ref>. 2005-jıldıń 17-dekabrinde - YouTube beta-versiyadan shıqqan háptede - NBCUniversal telekanalınıń Saturday Night Live baǵdarlamasında The Lonely Island toparınıń «Lazy Sunday» atlı sketchi kórsetildi. Saturday Night Live baǵdarlamasınıń reytingin hám uzaq múddetli kóriwshiler sanın arttırıwǵa járdem beriwden tısqarı, «Lazy Sunday» sketchiniń dáslepki viruslıq video retindegi statusı YouTubetı áhmiyetli veb-sayt retinde ornatıwǵa járdem berdi<ref name="First Launched">{{cite web |url=https://paleofuture.gizmodo.com/heres-what-people-thought-of-youtube-when-it-first-laun-1832019272 |title=Here's What People Thought of YouTube When It First Launched in the Mid-2000s |first=Matt |last=Novak |date=February 14, 2020 |work=[[Gizmodo]] |archive-date=January 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210126210158/https://paleofuture.gizmodo.com/heres-what-people-thought-of-youtube-when-it-first-laun-1832019272 |url-status=live|access-date=February 14, 2020}}</ref>. Bul sketchtiń YouTubeqa rásmiy emes júkleniwleri 2006-jıldıń fevral ayına kelip bes millionnan aslam ulıwma kóriwge eristi, biraq eki ay ótkennen keyin NBCUniversal avtorlıq huqıq máselelerine baylanıslı olardı alıp taslawdı talap etti<ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/2006/02/20/business/media/a-video-clip-goes-viral-and-a-tv-network-wants-to-control-it.html |title=A Video Clip Goes Viral, and a TV Network Wants to Control It |first=John |last=Biggs |date=February 20, 2006 |access-date=February 14, 2020 |work=[[The New York Times]] |archive-date=March 8, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308130248/https://www.nytimes.com/2006/02/20/business/media/a-video-clip-goes-viral-and-a-tv-network-wants-to-control-it.html |url-status=live }}</ref>. Aqırında alıp taslanǵanına qaramastan, bul sketchtiń qaytalanǵan júkleniwleri YouTubetıń keń tarqalıwına járdem berdi hám basqa úshinshi tárep kontentleriniń júkleniwine alıp keldi<ref>{{cite web |url=https://variety.com/2015/tv/news/lazy-sunday-10th-anniversary-snl-1201657949/ |title='Lazy Sunday' Turns 10: 'SNL' Stars Recall How TV Invaded the Internet |first1=Andrew |last1=Wallenstein |first2=Todd |last2=Spangler |work=[[Variety (magazine)|Variety]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20201214093508/https://variety.com/2015/tv/news/lazy-sunday-10th-anniversary-snl-1201657949/ |url-status=live |archive-date=December 14, 2020 |date=December 18, 2015 |access-date=April 27, 2019 }}</ref><ref>{{cite web|title=Hollywood Flashback: 'SNL's' 'Lazy Sunday' Put YouTube on the Map in 2005 |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/hollywood-flashback-snls-lazy-sunday-put-youtube-map-2005-1044829 |first=Bill |last=Higgens |date=October 5, 2017 |work=[[The Hollywood Reporter]] |archive-date=November 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201117164538/https://www.hollywoodreporter.com/news/hollywood-flashback-snls-lazy-sunday-put-youtube-map-2005-1044829 |url-status=live|access-date=April 27, 2019}}</ref>. Sayt tez ósti; 2006-jıldıń iyul ayında kompaniya hár kúni 65,000 nan aslam jańa video júklenip atırǵanın hám sayt kúnine 100 million video kóriw alıp atırǵanın járiyaladı<ref>{{cite web |title=YouTube serves up 100{{nbsp}}million videos a day online|url=https://usatoday30.usatoday.com/tech/news/2006-07-16-youtube-views_x.htm |website=[[USA Today]]|archive-date=December 31, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181231004209/http://usatoday30.usatoday.com/tech/news/2006-07-16-youtube-views_x.htm |url-status=live|date=July 16, 2006 |access-date=March 26, 2017}}</ref>.
YouTube.com atamasınıń tańlanıwı usıǵan uqsas atamadaǵı utube.com veb-saytı ushın mashqalalarǵa alıp keldi. Bul sayttıń iyesi, Universal Tube & Rollform Equipment, YouTubetı izlegen adamlar tárepinen turaqlı júkleniwge ushıraǵannan keyin, 2006-jıldıń noyabr ayında YouTubeqa qarsı sud isin qozǵadı. Keyinnen Universal Tube óziniń veb-saytın www.utubeonline.com dep ózgertti<ref>{{cite news |title=Help! YouTube is killing my business! |last1=Zappone |first1=Christian |publisher=CNN |url=https://money.cnn.com/2006/10/12/news/companies/utube/index.htm |date=October 12, 2006|archive-date=January 9, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210109144540/https://money.cnn.com/2006/10/12/news/companies/utube/index.htm |url-status=live|access-date=November 29, 2008}}</ref><ref>{{cite news |title=Utube sues YouTube |last1=Blakely |first1=Rhys |work=The Times |location=London |url=https://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/media/article623050.ece |date=November 2, 2006 |archive-date=April 3, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070403234216/http://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/media/article623050.ece |url-status=dead|access-date=November 29, 2008}}</ref>.
=== «Ózińdi járiyalań» dáwiri (2006–2013) ===
2006-jıldıń 9-oktyabrinde Google YouTubetı 1.65 milliard dollar qunındaǵı Google akciyaları ushın satıp alǵanın járiyaladı<ref>{{cite web|title=Google to buy YouTube for $1.65 billion|url=https://money.cnn.com/2006/10/09/technology/googleyoutube_deal/|first=Paul R.|last=La Monica |website=[[CNNMoney]] |publisher=[[CNN]]|archive-date=March 5, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305094811/https://money.cnn.com/2006/10/09/technology/googleyoutube_deal/ |url-status=live|date=October 9, 2006 |access-date=March 26, 2017}}</ref><ref>{{cite web |first=Michael |last=Arrington |title=Google Has Acquired YouTube |url=https://techcrunch.com/2006/10/09/google-has-acquired-youtube/ |website=[[TechCrunch]] |publisher=[[AOL]] |date=October 9, 2006 |archive-date=March 16, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170316024815/https://techcrunch.com/2006/10/09/google-has-acquired-youtube/ |url-status=live|access-date=March 26, 2017}}</ref>. Kelisim 2006-jıldıń 13-noyabrinde juwmaqlandı<ref>{{cite web |title=Google Closes YouTube Acquisition |first=Michael |last=Arrington |url=https://techcrunch.com/2006/11/13/google-closes-youtube-acquisition/ |website=[[TechCrunch]] |publisher=[[AOL]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170316024500/https://techcrunch.com/2006/11/13/google-closes-youtube-acquisition/ |url-status=live |archive-date=March 16, 2017|date=November 13, 2006|access-date=March 26, 2017}}</ref><ref>{{cite web |title=Google closes $A2b YouTube deal |url=https://www.theage.com.au/news/Busness/Google-closes-A2b-YouTube-deal/2006/11/14/1163266548827.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20071220214911/https://www.theage.com.au/news/Busness/Google-closes-A2b-YouTube-deal/2006/11/14/1163266548827.html |website=[[The Age]] |date=November 14, 2006 |archive-date=December 20, 2007 |access-date=March 26, 2017}}</ref>. Googledıń satıp alıwı video bólisiw saytlarına jańa qızıǵıwshılıq payda etti; sol waqıtta Vimeoǵa iyelik etken IAC, YouTubetan ózgeshelenip, kontent jaratıwshılardı qollap-quwatlawǵa itibar qarattı<ref name="fortune vimeo" />. Usı waqıtta YouTube «Ózińdi járiyalań» uranın járiyaladı. Kompaniya tez pát penen ósti. The Daily Telegraph gazetası 2007-jılı YouTube 2000-jılǵı pútkil Internet jumsaǵan trafikti jumsaǵanın jazdı<ref>{{cite news |last=Carter |first=Lewis |date=April 7, 2008 |title=Web could collapse as video demand soars |website=[[The Daily Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1584230/Web-could-collapse-as-video-demand-soars.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1584230/Web-could-collapse-as-video-demand-soars.html |archive-date=January 10, 2022 |url-access=subscription |url-status=live |access-date=March 26, 2017}}{{cbignore}}</ref>. ComScore maǵlıwmatlarına muwapıq, 2010-jılǵa kelip kompaniya bazar úlesiniń shama menen 43% in iyelep, 14 milliardtan aslam video kóriniwine erisken<ref>{{cite web |title=comScore Releases May 2010 U.S. Online Video Rankings |url=https://www.comscore.com/Press_Events/Press_Releases/2010/6/comScore_Releases_May_2010_U.S._Online_Video_Rankings |access-date=June 27, 2010 |publisher=[[comScore]] |archive-date=June 26, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100626124554/http://www.comscore.com/Press_Events/Press_Releases/2010/6/comScore_Releases_May_2010_U.S._Online_Video_Rankings |url-status=live }}</ref>. Sol jılı kompaniya paydalanıwshılardıń saytta ótkeretuǵın waqtın kóbeytiw maqsetinde óz interfeysin ápiwayılastırdı<ref>{{cite news |title=YouTube redesigns website to keep viewers captivated |agency=Agence France-Presse |url=https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jfGfKKsiwbxNv8XoUbm8ZlRZZWyw |archive-date=February 26, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140226120718/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jfGfKKsiwbxNv8XoUbm8ZlRZZWyw |url-status=dead|access-date=April 1, 2010}}</ref>. 2011-jılı kúnine úsh milliardtan aslam video kórilip, hár minutta 48 saatlıq jańa videolar júklenip atırǵan edi<ref>{{cite web|title=YouTube moves past 3 billion views a day |url=https://www.cnet.com/uk/news/youtube-moves-past-3-billion-views-a-day/|publisher=[[CNET]] |archive-date=December 6, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181206044204/https://www.cnet.com/uk/news/youtube-moves-past-3-billion-views-a-day/ |url-status=live|date=May 25, 2011|access-date=March 26, 2017}}</ref><ref>{{cite web |last=Bryant |first=Martin |date=May 25, 2011 |title=YouTube hits 3{{nbsp}}Billion views per day, 2 DAYS worth of video uploaded every minute |url=https://thenextweb.com/google/2011/05/25/youtube-hits-3-billion-views-per-day-2-days-worth-of-video-uploaded-every-minute/|website=The Next Web |archive-date=February 25, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225051205/https://thenextweb.com/google/2011/05/25/youtube-hits-3-billion-views-per-day-2-days-worth-of-video-uploaded-every-minute/ |url-status=live|access-date=March 26, 2017}}</ref><ref name="48-60">{{cite news |title=Exclusive: YouTube hits 4{{nbsp}}billion daily video views |work=Reuters|last=Oreskovic |first=Alexei |url=https://www.reuters.com/article/us-google-youtube-idUSTRE80M0TS20120123|archive-date=March 8, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308105444/https://www.reuters.com/article/us-google-youtube-idUSTRE80M0TS20120123 |url-status=live|date=January 23, 2012|access-date=March 26, 2017}}</ref>. Biraq, bul kóriniwlerdiń kópshiligi salıstırmalı túrde az sandaǵı videolardan kelip shıqqan; sol waqıttaǵı baǵdarlamashınıń aytıwınsha, videolardıń 30% i sayttaǵı kóriniwlerdiń 99% in quraytuǵın edi<ref>{{cite news |title=Almost all YouTube views come from just 30% of films |website=[[The Daily Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/technology/news/8464418/Almost-all-YouTube-views-come-from-just-30-of-films.html|last=Whitelaw |first=Ben |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/news/8464418/Almost-all-YouTube-views-come-from-just-30-of-films.html |archive-date=January 10, 2022|url-access=subscription|url-status=live|date=April 20, 2011|access-date=March 26, 2017}}{{cbignore}}</ref>. Sol jılı kompaniya jáne bir márte óz interfeysin ózgertti hám sol waqıtta qızıldıń qoyıwıraq reńindegi jańa logotipti engizdi<ref>{{cite news |title=YouTube's website redesign puts the focus on channels |publisher=BBC |url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-16006524 |archive-date=April 16, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190416164337/https://www.bbc.co.uk/news/technology-16006524|url-status=live|date=December 2, 2011|access-date=December 2, 2011}}</ref><ref>{{cite web |last1=Cashmore |first1=Pete |title=YouTube Gets New Logo, Facelift and Trackbacks – Growing Fast! |website=[[Mashable]] |url=https://mashable.com/2006/10/26/youtube-gets-new-logo-facelift-and-trackbacks-growing-fast/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403122830/https://mashable.com/2006/10/26/youtube-gets-new-logo-facelift-and-trackbacks-growing-fast/ |url-status=live |date=October 26, 2006 |archive-date=April 3, 2019|access-date=December 2, 2011 }}</ref>. Keyingi interfeys ózgerisi, kompyuter, televizor hám mobil qurılmalarda birdey tájiriybeni beriwge baǵdarlanǵan bolıp, 2013-jılı iske túsirildi<ref name="tnw-one">{{Cite news|title=Google Rolls Out Redesigned YouTube 'One Channel' Layout to All|url=https://thenextweb.com/news/youtube-rolls-out-redesigned-one-channel-layout-to-all-users|work=The Next Web|last=Protalinski |first=Emil |date=June 5, 2013|access-date=July 20, 2023 |archive-date=May 23, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230523124430/https://thenextweb.com/news/youtube-rolls-out-redesigned-one-channel-layout-to-all-users |url-status=live }}</ref>. Sol waqıtqa kelip, hár minutta 100 saattan aslam video júklenip atırǵan edi, bul kórsetkish 2014-jıldıń noyabr ayına kelip 300 saatqa jetti<ref>{{cite web |last=Welch |first=Chris |title=YouTube users now upload 100 hours of video every minute |url=https://www.theverge.com/2013/5/19/4345514/youtube-users-upload-100-hours-video-every-minute |access-date=March 26, 2017 |website=[[The Verge]] |archive-date=March 8, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308194957/https://www.theverge.com/2013/5/19/4345514/youtube-users-upload-100-hours-video-every-minute |url-status=live|date=May 19, 2013}}</ref><ref>{{cite web |last=E. Solsman |first=Joan |date=November 12, 2014 |title=YouTube's Music Key: Can paid streaming finally hook the masses? |url=https://www.cnet.com/news/youtube-music-key-googles-stab-at-taking-paid-streaming-songs-mainstream/|publisher=[[CNET]] |archive-date=March 8, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308080226/https://www.cnet.com/news/youtube-music-key-googles-stab-at-taking-paid-streaming-songs-mainstream/|url-status=live|access-date=March 25, 2017}}</ref>.
[[File:901 Cherry Avenue.jpg|thumb|YouTube kompaniyasınıń Kaliforniya shtatınıń San-Bruno qalasındaǵı bas keńsesi, aprel 2017]]
Sol dáwir ishinde kompaniya shólkemlestiriw jaqtan da bir qatar ózgerislerdi basınan keshirdi. 2006-jıldıń oktyabr ayında YouTube Kaliforniya shtatınıń San-Bruno qalasındaǵı jańa keńsesine kóshti<ref>{{cite web|title=The revolution wasn't televised: The early days of YouTube |url=https://mashable.com/2015/02/14/youtube-history/|website=[[Mashable]]|last1=Wasserman|first1=Todd|archive-date=February 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213052612/https://mashable.com/2015/02/14/youtube-history/|url-status=live |date=February 15, 2015|access-date=July 4, 2018 }}</ref>. Xyorli óziniń YouTube kompaniyasınıń bas atqarıwshı direktorı lawazımınan keńesshi lawazımına ótetuǵının hám 2010-jıldıń oktyabr ayında Salar Kamanǵar kompaniya basshısı bolıp tayınlanatuǵının járiyaladı<ref>{{cite news |date=October 29, 2010 |title=Hurley stepping down as YouTube chief executive |agency=Agence France-Presse |url=https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5ggtnJSISuXoPHgxu6HwPJJqVTT6g?docId=CNG.f7ff59e3829714d23524d35ed1afdd63.921 |access-date=October 30, 2010 |archive-date=February 26, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140226121025/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5ggtnJSISuXoPHgxu6HwPJJqVTT6g?docId=CNG.f7ff59e3829714d23524d35ed1afdd63.921 |url-status=dead }}</ref>. 2009-jıldıń dekabr ayında YouTube [[Vevo]] menen sheriklik ornattı<ref>{{cite news |date=December 7, 2009 |title=Music Industry Companies Opening Video Site |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2009/12/08/business/media/08vevo.html |last1=Stelter |first1=Brian |id={{ProQuest|1029889187}} |access-date=February 9, 2022 |archive-date=August 20, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170820162901/https://www.nytimes.com/2009/12/08/business/media/08vevo.html |url-status=live }}</ref>. 2010-jıldıń aprel ayında Ledi Gaganıń «Bad Romance» videosı eń kóp kórilgen video boldı hám 2010-jıldıń 9-may kúni 200 million kóriniwge erisken birinshi video boldı<ref>{{cite news|title=Bad Romance By Lady Gaga Becomes First YouTube Video To Hit 200{{nbsp}}Million Views|url=https://pulse2.com/bad-romance-by-lady-gaga-becomes-first-youtube-video-to-hit-200-million-views/|access-date=February 9, 2022 |archive-date=January 1, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190101195642/https://pulse2.com/bad-romance-by-lady-gaga-becomes-first-youtube-video-to-hit-200-million-views/ |url-status=live|date=May 9, 2010 }}</ref>.
2011-jılı YouTube Viacom International tárepinen úlken dawǵa tartıldı, bul daw veb-sayttıń jabılıwına alıp keliwi múmkin edi. Daw arzası YouTube tárepinen Viacom materiallarınıń avtorlıq huqıqlarınıń buzılǵanı sebepli berilgen edi. Biraq, AQSH Apellyaciya sudınıń ekinshi okrugi YouTube juwapker emes dep qarar shıǵardı hám usılayınsha YouTube 2012-jılı bul iste jeńiske eristi<ref>{{Cite web |last=McSherry |first=Corynne |date=April 5, 2012 |title=Viacom v. Google: A Decision at Last, and It's Mostly Good (for the Internet and Innovation) |url=https://www.eff.org/deeplinks/2012/04/viacom-v-google-decision |access-date=May 5, 2024 |website=Electronic Frontier Foundation |language=en |archive-date=May 5, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240505223149/https://www.eff.org/deeplinks/2012/04/viacom-v-google-decision |url-status=live }}</ref>.
=== Syuzan Voycickiydiń basshılıǵı (2014–2023) ===
[[File:Logo of YouTube (2015-2017).svg|thumb|YouTube logotibi, 2015-jıldan 2017-jılǵa shekem]]
Syuzan Voycickiy 2014-jıldıń fevral ayında YouTube kompaniyasınıń bas atqarıwshı direktorı etip tayınlandı<ref>{{cite news|title=Google taps longtime executive Wojcicki to head YouTube|work=Reuters |url=https://in.reuters.com/article/us-google-youtube/google-taps-longtime-executive-wojcicki-to-head-youtube-idINBREA141Y420140205|last=Oreskovic|first=Alexei|access-date=September 16, 2017 |archive-date=September 16, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170916183049/http://in.reuters.com/article/us-google-youtube/google-taps-longtime-executive-wojcicki-to-head-youtube-idINBREA141Y420140205|url-status=dead|date=February 5, 2014}}</ref>. 2016-jıldıń yanvar ayında YouTube San-Brunodaǵı bas keńsesin keńeytti, 215 million dollarǵa ofis parkin satıp aldı. Komplekstiń maydanı 51,468 kvadrat metr (554,000 kvadrat fut) bolıp, 2,800 ǵa shekem xızmetkerdi jaylastıra aladı<ref name="office_park">{{cite news |last=Avalos |first=George |date=January 20, 2016 |title=YouTube expansion in San Bruno signals big push by video site |work=Mercury News |url=https://www.mercurynews.com/business/ci_29405413/youtube-expansion-san-bruno-signals-big-push-by |access-date=February 3, 2016 |archive-date=January 22, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160122103350/http://www.mercurynews.com/business/ci_29405413/youtube-expansion-san-bruno-signals-big-push-by |url-status=live }}</ref>. YouTube 2017-jıldıń avgust ayında óziniń paydalanıwshı interfeysleriniń [[Material Design]] tiline tiykarlanǵan «polimer» qayta dizaynın hám xızmettiń oynatıw túymesiniń belgisine qurılǵan qayta dizaynlanǵan logotipin óziniń standart dizaynı retinde rásmiy túrde iske qostı<ref>{{cite news|title=YouTube has a new look and, for the first time, a new logo |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2017/8/29/16216868/new-youtube-logo-redesign-font-color-app-design|last=Popper |first=Ben |access-date=May 7, 2018 |archive-date=January 6, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210106091346/https://www.theverge.com/2017/8/29/16216868/new-youtube-logo-redesign-font-color-app-design |url-status=live|date=August 29, 2017 }}</ref>.
Usı dáwir dawamında YouTube reklamalardan tısqarı tabıs tabıwdıń bir neshe jańa usılların sınap kórdi. 2013-jılı YouTube kontent jetkerip berwshiler ushın pullı, abonentlik tiykarındaǵı kanallardı usınıw boyınsha pilotlıq baǵdarlama iske qostı<ref name="subscription">{{cite news|title=YouTube launches pay-to-watch subscription channels|url=https://www.bbc.co.uk/news/business-22474715|work=[[BBC News]] |date=May 9, 2013|archive-date=April 10, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190410082148/https://www.bbc.co.uk/news/business-22474715 |url-status=live|access-date=May 11, 2013}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.mercurynews.com/business/ci_23184159/youtube-providers-could-begin-charging-fees-this-week |title=YouTube providers could begin charging fees this week |last=Nakaso |first=Dan |work=[[San Jose Mercury News|Mercury News]] |date=May 7, 2013 |access-date=May 10, 2013 |archive-date=March 12, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140312084711/http://www.mercurynews.com/business/ci_23184159/youtube-providers-could-begin-charging-fees-this-week |url-status=live }}</ref>. Bul háreket 2018-jıldıń yanvar ayında toqtatıldı hám iyun ayında 4.99 AQSH dolları muǵdarındaǵı kanal jazılıwları menen qayta iske qosıldı<ref>{{cite web|title=Paid content discontinued January 1, 2018 – YouTube Help |url=https://support.google.com/youtube/answer/7515570?hl=en |access-date=April 19, 2021 |publisher=Google Inc. |archive-date=April 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210419185440/https://support.google.com/youtube/answer/7515570?hl=en |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last=Browne |first=Ryan |date=June 22, 2018 |title=YouTube introduces paid subscriptions and merchandise selling in bid to help creators monetize the platform |url=https://www.cnbc.com/2018/06/22/youtube-introduces-paid-channel-subscriptions-and-merchandise-selling.html |publisher=CNBC |language=en |archive-date=March 7, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230307214316/https://www.cnbc.com/2018/06/22/youtube-introduces-paid-channel-subscriptions-and-merchandise-selling.html |url-status=live|access-date=April 19, 2021}}</ref>. Bul kanal jazılıwları 2017-jılı iske qosılǵan, kóriwshilerge óz pikirin ayrıqsha belgilew ushın 1 dollardan 500 dollarǵa shekem qayırqomlıq etiw imkaniyatın beretuǵın Super Chat qábiletin tolıqtırdı<ref>{{cite news |last1=Parker |first1=Laura |date=April 12, 2017 |title=A Chat With a Live Streamer Is Yours, for a Price |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2017/04/12/technology/personaltech/paying-for-live-stream-chat.html|archive-date=November 12, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112011619/https://www.nytimes.com/2017/04/12/technology/personaltech/paying-for-live-stream-chat.html |url-status=live|access-date=April 21, 2018}}</ref>. 2014-jılı YouTube «Music Key» dep atalǵan jazılıw xızmetin járiyaladı, ol YouTube platformasındaǵı muzıkalıq kontentti reklamasız translyaciyalawdı burınnan bar Google Play Music xızmeti menen biriktirdi<ref>{{cite news |last=Newton |first=Casey |date=November 12, 2014 |title=YouTube announces plans for a subscription music service |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2014/11/12/7201969/youtube-music-key-new-subscription-service|archive-date=March 8, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308192132/https://www.theverge.com/2014/11/12/7201969/youtube-music-key-new-subscription-service |url-status=live|access-date=May 17, 2018}}</ref>. Xızmet 2015-jılı rawajlanıwın dawam etti, YouTube YouTube Red dep atalǵan jańa premium xızmetti járiyaladı. Bul xızmet platformadaǵı barlıq kontentke reklamasız kiriw imkaniyatın (aldıńǵı jılı shıǵarılǵan Music Key xızmetiniń ornına), YouTube tulǵaları tárepinen islep shıǵarılǵan premium original seriallar hám filmlerdi, sonday-aq mobil qurılmalarda kontentti fonda oynatıw imkaniyatın usındı. YouTube jáne de YouTube Music dep atalǵan úshinshi qosımshanı shıǵardı, ol YouTube platformasında jaylastırılǵan muzıkalıq kontentti translyaciyalaw hám tabıwǵa baǵdarlanǵan<ref name="Youtubered">{{cite web|title=Google wants you to pay $9.99 per month for ad-free YouTube |url=https://venturebeat.com/2015/10/21/google-wants-you-to-pay-9-99-per-month-for-ad-free-youtube/|last1=Reader|first1=Ruth|website=Venturebeat|archive-url=https://web.archive.org/web/20210308075506/https://venturebeat.com/2015/10/21/google-wants-you-to-pay-9-99-per-month-for-ad-free-youtube/ |url-status=live|archive-date=March 8, 2021|date=October 21, 2015|access-date=October 22, 2015}}</ref><ref>{{cite news |date=October 21, 2015 |title=Exclusive: An inside look at the new ad-free YouTube Red |language=en-US |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2015/10/21/9566973/youtube-red-ad-free-offline-paid-subscription-service|last=Popper |first=Ben|archive-date=April 4, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404133500/https://www.theverge.com/2015/10/21/9566973/youtube-red-ad-free-offline-paid-subscription-service |url-status=live|access-date=May 17, 2018}}</ref><ref name="Engadget-ytmusic">{{cite web|title=YouTube Music isn't perfect, but it's still heaven for music nerds|url=https://www.engadget.com/2015/11/12/youtube-music-app-hands-on/|website=Engadget.com |date=November 12, 2015|last=Ingraham |first=Nathan|archive-date=November 12, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112022054/https://www.engadget.com/2015-11-12-youtube-music-app-hands-on.html |url-status=live|access-date=November 7, 2016}}</ref>.
Kompaniya sonday-aq belgili bir kóriwshilerge jaǵımlı ónimler jaratıwǵa háreket etti. YouTube 2015-jılı YouTube Kids dep atalatuǵın mobil qosımshanı shıǵardı, ol balalar ushın optimallastırılǵan tájiriybe beriwge arnalǵan edi. Onda ápiwayılastırılǵan paydalanıwshı interfeysi, jasqa sáykes keletuǵın kontenti bar kanallardıń saylanǵan dizimi hám ata-analıq baqlaw funkciyaları bar<ref>{{cite web|title=Hands on With "YouTube Kids," Google's Newly Launched, Child-Friendly YouTube App |url=https://techcrunch.com/2015/02/23/hands-on-with-youtube-kids-googles-newly-launched-child-friendly-youtube-app/|first=Sarah |last=Perez|website=[[TechCrunch]] |publisher=[[AOL]]|date=February 23, 2015|archive-date=June 26, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190626223616/https://techcrunch.com/2015/02/23/hands-on-with-youtube-kids-googles-newly-launched-child-friendly-youtube-app/ |url-status=live|access-date=March 26, 2017}}</ref>. Jáne de 2015-jılı YouTube video oyınlarǵa baǵdarlanǵan vertikal hám videolar menen tikkeley translyaciyalar ushın qosımsha bolǵan YouTube Gamingti iske qostı, ol Amazon.com kompaniyasına tiyisli Twitch penen básekilesiwge baǵdarlanǵan edi<ref>{{cite news |title=Google launches YouTube Gaming to challenge Amazon-owned Twitch |work=The Guardian |first=Stuart |last=Dredge |url=https://www.theguardian.com/technology/2015/aug/26/youtube-gaming-live-website-apps |archive-url=https://web.archive.org/web/20150906044745/http://www.theguardian.com/technology/2015/aug/26/youtube-gaming-live-website-apps |url-status=live|archive-date=September 6, 2015|date=August 26, 2015|access-date=September 5, 2015 }}</ref>. 2018-jıldıń aprel ayında kompaniyaǵa hújim etildi, YouTubetıń Kaliforniya shtatınıń San-Bruno qalasındaǵı bas keńsesinde atıslar bolıp, tórt adam jaraqatlandı hám oq atqan adam qaytıs boldı<ref name="shooting">{{cite news |date=April 4, 2018 |title=YouTube shooting: Suspect visited shooting range before attack |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-43645812 |access-date=April 9, 2018 |archive-date=March 8, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308085103/https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-43645812 |url-status=live }}</ref>.
2017-jıldıń fevral ayına kelip, YouTube videoları hár kúni bir milliard saat kórilip atırǵan edi, hám hár minutta 400 saatlıq videolar júklenip atırǵan edi<ref name="1 billion hours" /><ref>{{cite web |last=Lumb |first=David |date=February 27, 2017 |title=One billion hours of YouTube are watched every day |url=https://www.engadget.com/2017/02/27/youtube-one-billion-hours-watched-daily/ |access-date=March 26, 2017 |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |archive-date=May 25, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190525081426/https://www.engadget.com/2017/02/27/youtube-one-billion-hours-watched-daily/ |url-status=live }}</ref>. Eki jıldan soń, júklewler hár minutta 500 saattan asıp ketti<ref name="500 hours per minute" />. COVID-19 pandemiyası waqtında, dúnyanıń kópshilik bólegi úyde qalıw buyrıqları astında bolǵanda, YouTube sıyaqlı xızmetlerden paydalanıw anaǵurlım arttı. Forbestiń bahalawı boyınsha, YouTube 2024-jılǵa kelip internet trafiginiń 16% in quradı, bul pandemiyaǵa shekemgi 2018-jıldaǵı 11% ge qaraǵanda joqarı<ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/sites/katharinabuchholz/2025/04/25/youtube-responsible-for-16-of-global-internet-traffic/|title=YouTube Responsible For 16% Of Global Internet Traffic|first=Katharina|last=Buchholz|website=Forbes}}</ref><ref>{{cite news|title=Rabbit Hole, episode Eight: 'We Go All' |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2020/06/04/podcasts/rabbit-hole-qanon-youtube-tiktok-virus.html|last=Rouse |first=Kevin |issn=0362-4331 |archive-date=May 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512060158/https://www.nytimes.com/2020/06/04/podcasts/rabbit-hole-qanon-youtube-tiktok-virus.html |url-status=live|date=June 4, 2020|access-date=May 10, 2021}}</ref>. Evropa Awqamı wákilleriniń medicinalıq mekemelerdiń informaciya bólisiwi ushın jetkilikli ótkiziw qábiletin támiyinlew maqsetinde bunday xızmetlerden ótkiziw qábiletin azaytıwdı talap etiwine juwap retinde, YouTube hám Netflix óz xızmetleriniń ótkiziw qábiletin 25% ke qısqartıw ushın keminde otız kún dawamında translyaciya sapasın tómenletetuǵının bildirdi<ref>{{cite web |last=Gold |first=Hadas |date=March 19, 2020 |title=Netflix and YouTube are slowing down in Europe to keep the internet from breaking |url=https://www.cnn.com/2020/03/19/tech/netflix-internet-overload-eu/index.html|publisher=[[CNN]] |archive-date=January 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210128181816/https://www.cnn.com/2020/03/19/tech/netflix-internet-overload-eu/index.html |url-status=live|access-date=March 20, 2020}}</ref>. Keyinirek YouTube bul qádemdi pútkil dúnya júzi boyınsha dawam ettiretuǵının járiyaladı: «Biz burın bolmaǵan jaǵdayda sistemaǵa túsetuǵın júkti azaytıw ushın óz úlesimizdi qosıw maqsetinde pútkil dúnya júzi boyınsha húkimetler hám tarmaq operatorları menen tıǵız jumıs alıp barıwdı dawam etemiz.»<ref>{{cite web |title=YouTube is reducing the quality of videos for the next month — and it's because increased traffic amid the coronavirus outbreak is straining internet bandwidth |url=https://www.businessinsider.com/youtube-reducing-video-quality-globally-coronavirus-streaming-bandwidth-2020-3|work=Business Insider |archive-date=June 15, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200615151942/https://www.businessinsider.com/youtube-reducing-video-quality-globally-coronavirus-streaming-bandwidth-2020-3|url-status=live|access-date=March 24, 2020}}</ref>
2018-jılı Balalardıń onlayn qupıyalılıǵın qorǵaw nızamınıń (COPPA) buzılıwı haqqında shaǵım túskennen keyin,<ref>{{cite news |title=YouTube Illegally Tracks Data on Kids, Groups Claim in FTC Complaint |language=en-US |work=Variety |url=https://variety.com/2018/digital/news/youtube-children-data-illegal-tracks-ftc-1202747401/|last=Spangler|first=Todd|archive-date=June 8, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190608030638/https://variety.com/2018/digital/news/youtube-children-data-illegal-tracks-ftc-1202747401/|url-status=live|date=April 9, 2018|access-date=April 27, 2018}}</ref> kompaniya 13 jasqa tolmaǵan jaslarden jeke informaciya jıynaǵanı ushın FTC tárepinen 170 million dollar muǵdarında ayıp pul tólewge májbúr boldı<ref>{{cite web |title=FTC's Latest Fine Of YouTube Over COPPA Violations Shows That COPPA And Section 230 Are On A Collision Course |last=Mike |first=Masnick |url=https://www.techdirt.com/articles/20190905/17343942934/ftcs-latest-fine-youtube-over-coppa-violations-shows-that-coppa-section-230-are-collision-course.shtml |website=Techdirt. |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906200850/https://www.techdirt.com/articles/20190905/17343942934/ftcs-latest-fine-youtube-over-coppa-violations-shows-that-coppa-section-230-are-collision-course.shtml |url-status=live |archive-date=September 6, 2019|date=September 6, 2019 |access-date=September 7, 2019 }}</ref>. Sonday-aq, YouTube balalardıń qupıyalılıǵın arttırıw sistemaların jaratıwǵa buyrıq aldı<ref name="verge-coppafine">{{cite web |last=Kelly |first=Makena |date=September 4, 2019 |title=Google will pay $170{{nbsp}}million for YouTube's child privacy violations |url=https://www.theverge.com/2019/9/4/20848949/google-ftc-youtube-child-privacy-violations-fine-170-milliion-coppa-ads|website=The Verge |archive-date=March 7, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230307214341/https://www.theverge.com/2019/9/4/20848949/google-ftc-youtube-child-privacy-violations-fine-170-milliion-coppa-ads |url-status=live|access-date=September 4, 2019}}</ref><ref>{{cite web |last=Fung |first=Brian |title=Google and FTC reach $170{{nbsp}}million settlement over alleged YouTube violations of kids' privacy |url=https://www.cnn.com/2019/09/04/tech/google-youtube-ftc-settlement/index.html |website=[[CNN Business]] |date=September 4, 2019 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111115824/https://cnn.com/2019/09/04/tech/google-youtube-ftc-settlement/index.html |url-status=live|access-date=September 4, 2019}}</ref>. Bul sistemalardı ámelge asırıwǵa baylanıslı sınlardan keyin, YouTube 2020-jıl 6-yanvardan baslap «balalar ushın islengen» dep belgilengen barlıq videolardı COPPA boyınsha juwapker dep esaplay basladı<ref>{{cite web |last=Matthews |first=David |date=January 6, 2020 |title=YouTube rolls out new controls aimed at controlling children's content |url=https://www.techspot.com/news/83422-youtube-rolls-out-new-controls-aimed-controlling-children.html |access-date=January 9, 2020 |work=TechSpot |archive-date=April 5, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230405095937/https://www.techspot.com/news/83422-youtube-rolls-out-new-controls-aimed-controlling-children.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last=Kelly |first=Makena |date=December 11, 2019 |title=YouTube calls for 'more clarity' on the FTC's child privacy rules |url=https://www.theverge.com/2019/12/11/21011229/youtube-google-coppa-ftc-creators-videos-childrens-privacy-regulations|website=The Verge|archive-date=March 7, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230307214402/https://www.theverge.com/2019/12/11/21011229/youtube-google-coppa-ftc-creators-videos-childrens-privacy-regulations|url-status=live|access-date=December 11, 2019}}</ref>. YouTube Kids qosımshasına qosımsha retinde, kompaniya 2021-jılı jasóspirimler ushın arnalǵan baqlanatuǵın rejimdi jarattı<ref>{{cite web |last1=Spangler |first1=Todd |date=February 24, 2021 |title=YouTube New 'Supervised' Mode Will Let Parents Restrict Older Kids' Video Viewing |url=https://variety.com/2021/digital/news/youtube-supervised-accounts-kid-controls-1234913968/|access-date=April 19, 2021|website=Variety |language=en-US |archive-date=March 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230316045244/https://variety.com/2021/digital/news/youtube-supervised-accounts-kid-controls-1234913968/ |url-status=live }}</ref>. Sonıń menen bir qatarda, [[TikTok]] hám Instagram Reels penen básekilesiw ushın YouTube qısqa formatlı video platforması bolǵan YouTube Shortstı iske qostı<ref>{{cite web |last1=Sato |first1=Mia |title=YouTube is adding a slew of new TikTok-like features to Shorts |url=https://www.theverge.com/2023/8/1/23814549/youtube-shorts-live-video-feed-effects-monetization-tiktok |website=The Verge |date=August 2023 |access-date=August 14, 2024}}</ref>. Usı dáwir dawamında YouTube basqa texnologiya kompaniyaları menen kelispewshiliklerge ushıradı. 2018-2019-jıllar aralıǵında bir jıldan aslam waqıt dawamında Amazon Fire ónimleri ushın YouTube qosımshası joq edi<ref>{{cite web|title=YouTube is finally coming back to Amazon's Fire TV devices |url=https://www.theverge.com/2019/4/18/18412525/youtube-amazon-fire-tv-prime-video-chromecast-return-announcement|last=Welch |first=Chris|website=The Verge|archive-date=April 18, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190418172012/https://www.theverge.com/2019/4/18/18412525/youtube-amazon-fire-tv-prime-video-chromecast-return-announcement |url-status=live|date=April 18, 2019|access-date=May 5, 2021}}</ref>. 2020-jılı eki kompaniya kelisimge kele almaǵannan keyin, Roku óziniń translyaciya dúkanınan YouTube TV qosımshasın alıp tasladı<ref>{{cite web |last=Solsman |first=Joan E. |date=April 30, 2021 |title=Roku: YouTube TV app removed from channel store as deal with Google ends |url=https://www.cnet.com/news/roku-youtube-tv-app-removed-from-channel-store-as-deal-with-google-ends/|publisher=CNET |language=en |archive-date=May 3, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210503094719/https://www.cnet.com/news/roku-youtube-tv-app-removed-from-channel-store-as-deal-with-google-ends/ |url-status=live|access-date=May 5, 2021}}</ref>.
2021-jıldıń baslarında sınaqtan ótkennen keyin, YouTube 2021-jıldıń noyabr ayında videolardaǵı unamsız belgilerdiń (dizlayk túymeler) sanın kópshilikke kórsetiwdi toqtattı. Olar bunıń sebebin ózleriniń ishki izertlewlerine tiykarlanıp, paydalanıwshılardıń kóbinese bul funkciyanı kiberqorqıtıw hám toparlasıp hújim etiw usılı retinde qollanǵanı menen túsindirdi<ref name="BBC YouTube dislikes">{{cite web|title=YouTube removing dislike 'discourages trolls' but 'unhelpful for users'|url=https://www.bbc.co.uk/news/newsbeat-59264070|website=[[BBC News]]|archive-date=November 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211130131058/https://www.bbc.co.uk/news/newsbeat-59264070 |url-status=live|date=November 12, 2021|access-date=November 30, 2021}}</ref>. Geypara paydalanıwshılar bul qádemdi trollerdi ruwxlandırmawdıń bir usılı retinde maqullaǵan bolsa, basqaları dizlayklardı jasırıw arqalı kóriwshilerdiń aldawshı yamasa paydasız videolardı anıqlawın qıyınlastıratuǵının hám kontent jaratıwshılar ushın qorqıtıwdı sheklewdiń basqa múmkinshilikleri bar ekenin ayttı. YouTubetıń tiykarshılarınıń biri Jawed Karim bul jańalanıwdı «aqmaq ideya» dep atadı hám ózgeristiń haqıyqıy sebebi «jaqsı emes hám kópshilikke járiyalanbaytuǵın» dep atap ótti. Ol sociallıq platformada paydalanıwshılardıń zıyanlı kontentti anıqlaw uqıbınıń áhmiyetli ekenin aytıp: «Bul process isleydi hám onıń atı bar: kópshiliktiń danalıǵı. Platforma oǵan aralasqanda, process buzıladı. Sonnan keyin platforma sózsiz tómenleydi» dedi<ref>{{cite web |last1=Vincent |first1=James |date=November 17, 2021 |title=YouTube co-founder predicts 'decline' of the platform following removal of dislikes |url=https://www.theverge.com/2021/11/17/22787080/youtube-dislikes-criticism-cofounder-jawed-karim-first-video-description-zoo |website=The Verge |archive-date=November 17, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211117142742/https://www.theverge.com/2021/11/17/22787080/youtube-dislikes-criticism-cofounder-jawed-karim-first-video-description-zoo |url-status=live|access-date=November 18, 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Binder |first1=Matt |date=November 17, 2021 |title=YouTube cofounder protests decision to remove 'dislikes' with an edit to first-ever YouTube upload |url=https://mashable.com/article/youtube-cofounder-protests-decision-to-remove-dislikes|website=Mashable |archive-date=November 18, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211118000227/https://mashable.com/article/youtube-cofounder-protests-decision-to-remove-dislikes |url-status=live|access-date=November 18, 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Kan |first1=Michael |date=November 17, 2021 |title=YouTube Co-Founder Says Removing Dislike Counts Is a 'Stupid Idea' |url=https://uk.pcmag.com/social-media/137045/youtube-co-founder-says-removing-dislike-counts-is-a-stupid-idea |access-date=November 30, 2021 |website=PC Magazine |archive-date=May 29, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230529055917/https://uk.pcmag.com/social-media/137045/youtube-co-founder-says-removing-dislike-counts-is-a-stupid-idea |url-status=live }}</ref>. Járiyalawdan kóp ótpey, baǵdarlamashı Dmitriy Selivanov Chrome hám Firefox ushın Return YouTube Dislike dep atalǵan ashıq kodlı, úshinshi tárep brauzer keńeytpesin dúzdi, ol paydalanıwshılarǵa videonıń dizlayklar sanın kóriwge múmkinshilik beredi<ref>{{cite web |last=Kan |first=Michael |date=November 29, 2021 |title=Browser Extension Brings Back Dislike Count to YouTube Videos |url=https://www.pcmag.com/news/browser-extension-brings-back-dislike-count-to-youtube-videos |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211130230749/https://www.pcmag.com/news/browser-extension-brings-back-dislike-count-to-youtube-videos |archive-date=November 30, 2021|work=[[PC Magazine]]|access-date=January 20, 2022}}</ref>. 2022-jıldıń 25-yanvarında sol waqıttaǵı YouTube bas direktorı Syuzan Voycickiy tárepinen járiyalanǵan xatta, ashıq dizlayklar sanın alıp taslaw qarama-qarsı pikirler tuwdırǵan sheshim ekenin moyınladı, biraq bul sheshimdi qollap-quwatlaytuǵının tákirarladı hám «bul unamsız hújimlerdi azayttı» dep tastıyıqladı<ref>{{cite web |last1=Wojcicki |first1=Susan |date=January 25, 2022 |title=Letter from Susan: Our 2022 Priorities |url=https://blog.youtube/inside-youtube/letter-susan-our-2022-priorities/ |access-date=March 8, 2022 |website=YouTube Official Blog |archive-date=October 6, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231006154605/https://blog.youtube/inside-youtube/letter-susan-our-2022-priorities/ |url-status=live }}</ref>.
2022-jılı YouTube televizorlarda uzaq videolardı kórgen paydalanıwshılarǵa uzın dizbektegi qısqa ótkizip jiberiwge bolmaytuǵın reklamalardı kórsetiw boyınsha tájiriybe basladı, maqseti barlıq reklamalardı videonıń basına jámlestiriw edi. Ótkizip jiberiwge bolmaytuǵın reklamalardıń burın onday bolmaǵan muǵdarı sebepli jámiyetshiliktiń narazılıǵınan soń, YouTube sol jıldıń 19-sentyabrinde bul tájiriybeni «juwmaqladı»<ref>{{cite web |last=Livemint |date=September 19, 2022 |title=YouTube ends experiment that forced users to watch large unskippable ads |url=https://www.livemint.com/technology/tech-news/youtube-ends-experiment-that-forced-users-to-watch-large-unskippable-ads-11663572953523.html |access-date=September 21, 2022 |website=mint |language=en |archive-date=September 21, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220921060005/https://www.livemint.com/technology/tech-news/youtube-ends-experiment-that-forced-users-to-watch-large-unskippable-ads-11663572953523.html |url-status=live }}</ref>. Oktyabr ayında YouTube kanal atamalarına qosımsha retinde jekelestirilgen paydalanıwshı uslaǵıshların engizetuǵının járiyaladı, olar da kanal URL adreslerine aylanadı<ref>{{cite web |last=Krasnoff |first=Barbara |author-link=Barbara Krasnoff |date=October 15, 2022 |title=How to choose your YouTube handle |url=https://www.theverge.com/23403217/youtube-handle-url-how-to |website=[[The Verge]] |archive-date=December 14, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214230354/https://www.theverge.com/23403217/youtube-handle-url-how-to |url-status=live|access-date=December 15, 2022}}</ref>.
=== Jaqın tariyx (2023–házirgi waqıt) ===
[[File:YouTube Logo 2017.svg|thumb|YouTube logotibi, 2017-jıldıń avgust ayınan 2025-jıldıń 5-fevralına shekem]]
2023-jıldıń 16-fevralında Voycickiy óziniń bas direktor lawazımınan ketetuǵının járiyaladı, onıń ornına Nil Mohan tayınlandı. Voycickiy Google hám bas kompaniya [[Alphabet Inc.|Alphabet]] ushın másláhátshi wazıypasın atqarıwǵa ótti<ref name="Wojcicki steps down">{{cite web|title=YouTube CEO Susan Wojcicki steps down after nine years at the helm |last1=Peters |first1=Jay |last2=Roth |first2=Emma |date=January 16, 2023 |url=https://www.theverge.com/2023/2/16/23602759/youtube-ceo-susan-wojcicki-stepping-down-neal-mohan-google |website=[[The Verge]] |archive-date=February 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230216185547/https://www.theverge.com/2023/2/16/23602759/youtube-ceo-susan-wojcicki-stepping-down-neal-mohan-google |url-status=live|access-date=February 16, 2023}}</ref>. Bir yarım jıldan soń, 2024-jıldıń 9-avgustında, Voycickiy mayda emes kletkalı ókpe raginen qaytıs boldı<ref>{{Cite web |last=Afshar |first=Paradise |date=2024-08-10 |title=Susan Wojcicki, former YouTube CEO, dies at 56 |url=https://edition.cnn.com/2024/08/10/business/susan-wojcicki-obit/index.html |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20240810100727/https://edition.cnn.com/2024/08/10/business/susan-wojcicki-obit/index.html |archive-date=2024-08-10 |access-date=2024-10-19 |website=[[CNN]] |language=en}}</ref>.
2023-jıldıń oktyabr ayınıń aqırında YouTube platformada reklama bloklawshılardı qollanıwdı qatań shekley basladı. Reklama bloklawshılardı paydalanıwshılarǵa «3 videodan soń video pleer bloklanadı» degen eskertiw payda bolıwı múmkin. Reklama bloklawshılardı paydalanıwshılarǵa reklamalarǵa ruqsat beriwdi yamasa reklamasız YouTube Premium jazılıw jobasına qosılıwdı usınıs etetuǵın xabar kórsetiledi. YouTube reklama bloklawshılardı paydalanıw onıń xızmet kórsetiw shártlerin buzadı dep aytadı<ref>{{Cite web|title=Allow ads on videos that you watch – YouTube Help |url=https://support.google.com/youtube/answer/14129599?hl=en |website=[[Google News]]|archive-date=November 9, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231109171547/https://support.google.com/youtube/answer/14129599?hl=en|url-status=live|access-date=November 9, 2023}}</ref><ref>{{Cite magazine |last=Dave |first=Paresh |title=YouTube's Crackdown Spurs Record Uninstalls of Ad Blockers |language=en-US |magazine=Wired |url=https://www.wired.com/story/youtubes-ad-blocker-crackdown-spurs-record-uninstalls/ |issn=1059-1028 |archive-date=November 9, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231109171547/https://www.wired.com/story/youtubes-ad-blocker-crackdown-spurs-record-uninstalls/ |url-status=live|access-date=November 9, 2023}}</ref>. 2024-jıldıń aprel ayında YouTube «YouTubetıń Xızmet kórsetiw shártlerin buzatuǵın úshinshi tárep qosımshalarına, ásirese reklama bloklawshı qosımshalarǵa qarsı ilajlardı kúsheytetuǵının» járiyaladı<ref>{{Cite web |last=Amadeo |first=Ron |date=April 16, 2024 |title=YouTube puts third-party clients on notice: Show ads or get blocked |url=https://arstechnica.com/gadgets/2024/04/youtube-will-start-blocking-third-party-clients-that-dont-show-ads/|website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=April 17, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240417140857/https://arstechnica.com/gadgets/2024/04/youtube-will-start-blocking-third-party-clients-that-dont-show-ads/ |url-status=live|access-date=April 17, 2024}}</ref>. 2024-jıldıń iyun ayınan baslap, Google Chrome Manifest V2 ornına Manifest V3 di engizetuǵının járiyaladı, bul kópshilik reklama bloklawshılardıń jumısın toqtatadı<ref>{{cite web |last1=Amadeo |first1=Ron |title=Google Chrome will limit ad blockers starting June 2024 |url=https://arstechnica.com/gadgets/2023/11/google-chrome-will-limit-ad-blockers-starting-june-2024/ |website=[[Ars Technica]] |date=November 21, 2023 |access-date=1 December 2024}}</ref>. Usı waqıt dógereginde YouTube serverlik reklama engiziw usılın qollanıwdı basladı, bul platformaǵa reklamanı videoǵa tikkeley engiziwge múmkinshilik beredi, reklamanı bólek fayl retinde bloklaw múmkin bolǵan waqıttaǵıǵa qaraǵanda<ref>{{cite web |last1=Peterson |first1=Jake |title=YouTube Has Launched Another Half-Baked Strategy to Kill Ad Blockers |url=https://lifehacker.com/tech/youtube-experimenting-with-a-way-to-kill-ad-blockers-for-good |website=[[Lifehacker]] |date=July 26, 2024 |access-date=1 December 2024}}</ref>.
2023-jıldıń sentyabr ayında YouTube qosımsha ishindegi Playables dep atalatuǵın oyın platformasın járiyaladı. Ol dáslep tek premium jazılıwshılarǵa sheklengen bolsa da, 2024-jıldıń may ayında barlıq paydalanıwshılarǵa qoljetimli boldı. 2024-jıldıń dekabr ayında YouTube bul xızmet ushın jańa kóp oyınshılı funkciyanı sınaqtan ótkere basladı, kompyuter hám mobil qurılmalarda kóp oyınshılı funkciyanı qollap-quwatlaydı. 2024-jıldıń dekabr ayına kelip Playables katalogında viktorina, háreket hám sport qatarlı hár qıylı janrlardaǵı 130 dan aslam oyın bar<ref>{{Cite web |last=Mehta |first=Ivan |date=2024-12-10 |title=YouTube is testing multiplayer mini-games |url=https://techcrunch.com/2024/12/10/youtube-is-testing-multiplayer-mini-games/ |access-date=2024-12-10 |website=TechCrunch |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-12-10 |title=YouTube introduces multiplayer mini-games on Playables |url=https://www.engadget.com/gaming/youtube-introduces-multiplayer-mini-games-on-playables-133056235.html |access-date=2024-12-10 |website=Engadget |language=en-US}}</ref>.
2024-jıldıń dekabr ayında YouTube kontent sapasın jaqsılaw hám jalǵan informaciyaǵa qarsı gúres alıp barıw ushın klikbeyt atamaları bar videolardı qadaǵan etetuǵın jańa nızamlardı engizdi. Platforma aldawshı yamasa sensaciyalı atamalardı qollanatuǵın kontent jaratıwshılardı jazalawdı maqset etedi, bunda videonı alıp taslaw yamasa kanaldı toqtatıp qoyıw sıyaqlı ilajlar qollanılıwı múmkin<ref>{{Cite web |last=Roth |first=Emma |date=20 December 2024 |title=YouTube is cracking down on clickbait |url=https://www.theverge.com/2024/12/20/24325999/youtube-clickbait-crackdown-india |access-date=26 January 2025 |website=[[The Verge]]}}</ref>. YouTubetıń aytıwınsha, bul nızam dáslep Hindstanda áste-aqırın engiziledi, biraq kelesi aylarda basqa ellerge de keńeytiledi<ref>{{Cite web |date=2024-12-20 |title=New YouTube rules in India as platform bans videos with clickbait titles |url=https://www.indiatoday.in/technology/news/story/new-youtube-rules-in-india-as-platform-bans-videos-with-clickbait-titles-2652709-2024-12-20 |access-date=2024-12-20 |website=India Today}}</ref>.
2025-jıldıń 14-fevralında YouTube óziniń shólkemlestirilgenine 20 jıl tolıwın bayramladı.
2025-jıldıń aprel ayında YouTube kontent jaratıwshılar, artistler hám tásirli tulǵalardıń kelbetin elikleytuǵın [[jasalma intellekt]] (JI) tárepinen jaratılǵan kontentti anıqlaw hám basqarıw boyınsha óz háreketlerin keńeytiwdi járiyaladı. Oǵan kóriwshilerdi aldaw ushın qollanılıwı múmkin bolǵan JI tárepinen jaratılǵan betler hám dawıslardı anıqlaw kiredi. Kompaniya sonday-aq adamlardıń súwretlerin yamasa dawısların eliklep, zıyanlı kontent jaratıw ushın qollanılatuǵın JI versiyalarınıń nadurıs qollanılıwına qarsı gúres alıp barıwǵa baǵdarlanǵan NO FAKES Act nızamın qollap-quwatlamaqta<ref>{{Cite web |last=Perez |first=Sarah |date=2025-04-09 |title=YouTube expands its 'likeness' detection technology, which detects AI fakes, to a handful of top creators |url=https://techcrunch.com/2025/04/09/youtube-expands-its-likeness-detection-technology-which-detects-ai-fakes-to-a-handful-of-top-creators/ |access-date=2025-04-09 |website=TechCrunch |language=en-US}}</ref>.
== Joqarı basshılıq ==
YouTube 2005-jılı qurılǵannan baslap CEO tárepinen basqarılıp kelgen, kompaniyanı 2010-jılǵa shekem basqarǵan Chad Xyorli menen baslanǵan. Google YouTubetı satıp alǵannan keyin de CEO lawazımı saqlanıp qalǵan. Salar Kamangar Xyorlidiń ornın iyelep, 2014-jılǵa shekem bul lawazımda islegen. Onı Syuzan Voycicki almastırǵan, ol keyin 2023-jılı lawazımınan ketti<ref name="Wojcicki steps down" />. Házirgi CEO - 2023-jıl 16-fevralda tayınlanǵan Nil Moxan<ref name="Wojcicki steps down" />.
== Ózgeshelikler ==
YouTube paydalanıwshını tastıyıqlawǵa baylanıslı hár qıylı ózgesheliklerdi usınadı, mısalı: standart yamasa tiykarǵı ózgeshelikler - videolar júklew, pleylistler jaratıw hám YouTube Musicti paydalanıw (kúndelikli aktivlikke baylanıslı sheklewler bar, telefon nomeri yamasa kanal tariyxı arqalı tastıyıqlaw ózgesheliklerdiń qoljetimliligin hám kúndelikli paydalanıw sheklewlerin arttıradı); ortasha yamasa qosımsha ózgeshelikler - uzaǵıraq videolar (15 minuttan artıq), tikkeley translyaciya, ózi tańlaǵan miniatyuralar hám podkastlar jaratıw; qosımsha ózgeshelikler - kontent ID apellyaciyaları, tikkeley translyaciyalardı jaylastırıw, monetizaciyaǵa ótinish beriw, basıwǵa bolatuǵın sіltemeler, bólimler qosıw hám videolarǵa yamasa postlarǵa pikirlerdi bekitiw<ref>{{cite web |url=https://support.google.com/youtube/answer/9890437 |title=Access to YouTube tools & features |access-date=21 October 2024 |work=YouTube Help |via=[[Google Support]]}}</ref>.
== Videolar ==
2012-jıldıń yanvar ayında, YouTube saytına kiriwshiler ortasha kúnine 15 minut waqıt ótkizedi dep bahalanǵan, al salıstırmalı túrde AQSH puqarası televidenie kóriwge kúnine tórt yamasa bes saat jumsaydı<ref name="seabrook20120116">{{cite news |last1=Seabrook |first1=John |date=January 16, 2012 |title=Streaming Dreams |magazine=The New Yorker |url=https://www.newyorker.com/reporting/2012/01/16/120116fa_fact_seabrook?currentPage=all |access-date=January 6, 2012 |archive-date=July 2, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140702013528/http://www.newyorker.com/reporting/2012/01/16/120116fa_fact_seabrook?currentPage=all |url-status=live }}</ref>. 2017-jılı kóriwshiler ortasha esapta mobil qurılmalarda YouTubetı kúnine bir saattan artıq kórgen<ref>{{cite web |title=Updates from VidCon: more users, more products, more shows and much more |url=https://youtube.googleblog.com/2017/06/updates-from-vidcon-more-users-more.html |access-date=September 16, 2017 |website=Official YouTube Blog |archive-date=September 17, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170917033123/https://youtube.googleblog.com/2017/06/updates-from-vidcon-more-users-more.html |url-status=live }}</ref>.
2012-jıldıń dekabr ayında, Universal hám Sony muzıkalıq videolarınıń YouTubetaǵı kóriw sanı esabınan eki milliard kóriw alıp taslandı, bul The Daily Dot-tıń kóriw sanlarınıń sayttıń xızmet kórsetiw shártlerin buzǵanı sebepli óshirilgeni haqqındaǵı pikirin keltirip shıǵardı, bul shártler kóriw sanın kóbeytiw ushın avtomatlastırılǵan processlerdi paydalanıwdı qadaǵan etedi. Billboard bunı biykarladı, olardıń aytıwınsha, eki milliard kóriw Vevo-ǵa kóshirilgen, sebebi videolar YouTubeta endi aktiv emes edi<ref>{{cite web |last=Hoffberger |first=Chase |date=December 21, 2012 |title=YouTube strips Universal and Sony of 2 billion fake views |url=https://www.dailydot.com/news/youtube-universal-sony-fake-views-black-hat/ |access-date=January 10, 2014 |work=[[The Daily Dot]] |publisher=[[Complex Media, Inc.]] |archive-date=January 11, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140111182922/http://www.dailydot.com/news/youtube-universal-sony-fake-views-black-hat/ |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last=Sabbagh |first=Dan |author-link=Dan Sabbagh |date=December 28, 2012 |title=Two billion YouTube music video views disappear ... or just migrate? |newspaper=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/technology/2012/dec/28/youtube-video-views-disappear-migrate |access-date=January 10, 2014 |archive-date=March 7, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230307215001/https://www.theguardian.com/technology/2012/dec/28/youtube-video-views-disappear-migrate |url-status=live }}</ref>. 2015-jıl 5-avgustta, YouTube burın mashqala bolǵan, videonıń kóriw sanın haqıyqıy san tekserilgenshe «301» (keyinirek «301+») te qatırıp qoyatuǵın hám kóriw sanın aldawǵa jol qoyatuǵın qáteni dúzetti<ref name="numberphile">{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=oIkhgagvrjI |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211221/oIkhgagvrjI |archive-date=December 21, 2021 |url-status=live |title=Why do YouTube views freeze at 301? |date=June 22, 2012 |last=Haran |first=Brady |author-link=Brady Haran |access-date=August 30, 2018 |work=[[Numberphile]] |via=YouTube}}{{cbignore}}</ref>. YouTubetaǵı kóriw sanları jáne haqıyqıy waqıtta jańalanatuǵın boldı<ref>{{cite magazine |last=Snyder |first=Benjamin |date=August 6, 2015 |title=YouTube Finally Fixed This Annoying Feature |url=https://time.com/3987570/youtube-301-views/ |magazine=[[Time (magazine)|Time]] |access-date=March 26, 2017 |archive-date=February 12, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170212192853/http://time.com/3987570/youtube-301-views/ |url-status=live }}</ref>. 2019-jıldıń sentyabr ayınan baslap, jazılıwshılar sanı qısqartılıp kórsetile basladı. Kanallardıń jazılıwshılar sanınıń tek aldıńǵı úsh sanı kórsetiledi, bul Social Blade sıyaqlı úshinshi tárep haqıyqıy waqıt indikatorlarınıń funkciyasın shekleydi. Anıq sanlar YouTube Studio ishinde kanal operatorları ushın qoljetimli bolıp qalmaqta<ref>{{cite web |year=2019 |title=Abbreviated public-facing subscriber counts |url=https://youtube-eng.googleblog.com/2019/08/abbreviated-public-facing-subscriber.html |website=YouTube Engineering and Developers Blog |language=en |access-date=April 9, 2021 |archive-date=April 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413152915/https://youtube-eng.googleblog.com/2019/08/abbreviated-public-facing-subscriber.html |url-status=dead}}</ref>.
2021-jıl 11-noyabrde, sol jıldıń mart ayında bul ózgeristi sınap kórgennen keyin, YouTube videolardaǵı unamsız bahalar (dizlayklar) sanın jasırıp, olardı kóriwshiler ushın kórinbeytuǵın etiw haqqında járiyaladı. Kompaniyanıń aytıwınsha, bul sheshim ótkerilgen tájiriybelerdiń nátiyjesinde, kishi YouTube kontent jaratıwshıları unamsız bahalar toparı hám tártipsizliklerdiń kózlewi bolıwı itimallıǵı joqarı ekenin tastıyıqlaǵanına juwap retinde qabıl etilgen. YouTubetıń málim etiwinshe, kontent jaratıwshılar bári bir YouTube Studio basqarıw panelinde unamlı hám unamsız bahalar sanın kóre aladı<ref>{{cite web |last=Spangler |first=Todd |date=March 30, 2021 |title=YouTube Launches Test to Hide Video 'Dislike' Counts |url=https://variety.com/2021/digital/news/youtube-test-hide-dislike-counts-1234940845/ |access-date=March 30, 2021 |website=Variety |language=en-US |archive-date=March 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210330172918/https://variety.com/2021/digital/news/youtube-test-hide-dislike-counts-1234940845/ |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=YouTube tests hiding dislike counts on videos |url=https://techcrunch.com/2021/03/30/youtube-tests-hiding-dislike-counts-on-videos/ |last=Perez |first=Sarah |access-date=March 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210330192637/https://techcrunch.com/2021/03/30/youtube-tests-hiding-dislike-counts-on-videos/ |url-status=live |archive-date=March 30, 2021 |website=[[TechCrunch]] |date=March 30, 2021 |language=en-US }}</ref><ref>{{cite web |date=November 11, 2021 |title=YouTube to hide dislike counts for all videos on the platform: Here's all you need to know |url=https://www.msn.com/en-in/money/topstories/youtube-to-hide-dislike-counts-for-all-videos-on-the-platform-heres-all-you-need-to-know/ar-AAQAxJc |access-date=November 11, 2021 |publisher=MSN |language=en-US |archive-date=November 11, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211111152412/https://www.msn.com/en-in/money/topstories/youtube-to-hide-dislike-counts-for-all-videos-on-the-platform-heres-all-you-need-to-know/ar-AAQAxJc |url-status=live }}</ref>.
YouTubeta boljaw boyınsha 14.8 milliard video bar, olardıń shama menen 4 procenti hesh qashan kórilmegen.[10] 85 procentten azǵana kóbireginiń kóriw sanı 1000 nan kem<ref>{{Cite journal |last1=McGrady |first1=Ryan |last2=Zheng |first2=Kevin |last3=Curran |first3=Rebecca |last4=Baumgartner |first4=Jason |last5=Zuckerman |first5=Ethan |date=2023-12-20 |title=Dialing for Videos: A Random Sample of YouTube |url=https://journalqd.org/article/view/4066/3766 |journal=Journal of Quantitative Description: Digital Media |language=en |volume=3 |doi=10.51685/jqd.2023.022 |issn=2673-8813|doi-access=free }}</ref>.
=== Avtorlıq huqıq máseleleri ===
YouTube avtorlıq huqıqlardı qorǵaw máselesinde kóplegen qıyınshılıqlar hám sınlarǵa ushıradı, sonıń ishinde sayttaǵı birinshi viruslıq video «Lazy Sunday» dı avtorlıq huqıq talapları sebepli alıp taslawǵa májbúr boldı<ref name="First Launched" />. Video júklew waqtında, YouTube paydalanıwshılarına avtorlıq huqıq nızamların buzbawdı eskertetuǵın xabar kórsetiledi<ref>{{cite news |last=Marsden |first=Rhodri |date=August 12, 2009 |title=Why did my YouTube account get closed down? |work=The Independent |location=London |url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/features/rhodri-marsden-why-did-my-youtube-account-get-closed-down-1770618.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220507/https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/features/rhodri-marsden-why-did-my-youtube-account-get-closed-down-1770618.html |archive-date=May 7, 2022 |url-access=subscription |url-status=live |access-date=August 12, 2009}}{{cbignore}}</ref>. Usı eskertiwge qaramastan, YouTubeta avtorlıq huqıqları qorǵalǵan materiallardıń kóp sanlı ruqsatsız úzindileri saqlanıp qalmaqta. YouTube videolardı internetke jaylastırılmastan aldın teksermeydi hám avtorlıq huqıq iyelerine Onlayn avtorlıq huqıqtı buzǵanlıq ushın juwapkershilikti sheklew haqqındaǵı nızam shártlerine muwapıq DMCA boyınsha videonı alıp taslaw talabın beriwge múmkinshilik beredi. Avtorlıq huqıqtı buzǵanlıq haqqında hár bir tastıyıqlanǵan shaǵım YouTubetaǵı avtorlıq huqıq buzılıwı esabına kirgiziledi. Paydalanıwshı akkauntına qarsı avtorlıq huqıqtı buzǵanlıǵı haqqında úsh márte tastıyıqlanǵan shaǵım túsken jaǵdayda, sol akkaunt hám oǵan júklengen barlıq videolar óshirilip taslanadı<ref>[https://www.youtube.com/t/copyright_strike Why do I have a sanction on my account?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130120143234/http://www.youtube.com/t/copyright_strike |date=January 20, 2013 }} YouTube. Retrieved February 5, 2012.</ref><ref>{{cite news |date=May 21, 2010 |title=Is YouTube's three-strike rule fair to users? |work=BBC News |location=London |url=https://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/click_online/8696716.stm |access-date=February 5, 2012 |archive-date=July 4, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180704094039/http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/click_online/8696716.stm |url-status=live }}</ref>. 2007-jıldan 2009-jılǵa shekem Viacom, Mediaset hám Inglis Premer-Ligası sıyaqlı shólkemler YouTubeqa qarsı avtorlıq huqıqları qorǵalǵan materiallardı júklewdiń aldın alıw boyınsha jetkiliksiz ilaj kórgeni ushın sud arızın bergen<ref>{{cite news |date=March 13, 2007 |title=Viacom will sue YouTube for $1bn|url=https://news.bbc.co.uk/1/hi/business/6446193.stm|work=[[BBC News]]|archive-date=January 15, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090115123246/http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/6446193.stm |url-status=live|access-date=May 26, 2008}}</ref><ref>{{cite news |date=July 30, 2008 |title=Mediaset Files EUR500{{nbsp}}Million Suit Vs Google's YouTube |publisher=[[CNNMoney.com]] |url=https://money.cnn.com/news/newsfeeds/articles/djf500/200807301025DOWJONESDJONLINE000654_FORTUNE5.htm |access-date=August 19, 2009 |archive-date=September 8, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080908122120/http://money.cnn.com/news/newsfeeds/articles/djf500/200807301025DOWJONESDJONLINE000654_FORTUNE5.htm |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |date=May 5, 2007 |title=Premier League to take action against YouTube |website=[[The Daily Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/2312532/Premier-League-to-take-action-against-YouTube.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/sport/football/2312532/Premier-League-to-take-action-against-YouTube.html |archive-date=January 10, 2022 |url-access=subscription |url-status=live |access-date=March 26, 2017}}{{cbignore}}</ref>.
2008-jıldıń avgust ayında, AQSH sudı Lenc Universal Music Corp. qa qarsı iste avtorlıq huqıq iyeleri internettegi fayldı alıp taslawdı buyırmastan aldın, onıń nızamlı paydalanıw principlerine sáykes keletuǵının anıqlawı kerek degen qarar qabıl etti<ref>{{cite news |last=Egelko |first=Bob |date=August 20, 2008 |title=Woman can sue over YouTube clip de-posting |work=San Francisco Chronicle |url=https://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/08/20/MNU412FKRL.DTL |access-date=August 25, 2008 |archive-date=August 25, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080825003638/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/08/20/MNU412FKRL.DTL |url-status=live }}</ref>. YouTubetıń iyesi Google 2015-jıldıń noyabr ayında nızamlı paydalanıw principleri qollanıladı dep esaplaǵan ayırım jaǵdaylarda huqıqıy shıǵınlardı jabıwǵa járdem beretuǵının járiyaladı<ref>{{cite magazine |last=Finley |first=Klint |date=November 19, 2015 |title=Google Pledges to Help Fight Bogus YouTube Copyright Claims—for a Few |url=https://www.wired.com/2015/11/google-pledges-to-help-fight-bogus-youtube-copyright-claims-for-a-few/ |magazine=Wired |access-date=March 25, 2017 |archive-date=March 20, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170320144102/https://www.wired.com/2015/11/google-pledges-to-help-fight-bogus-youtube-copyright-claims-for-a-few/ |url-status=live}}</ref>.
2011-jılǵı Smit Summit Entertainment LLC ǵa qarsı iste kásiplik qosıqshı Mett Smit Summit Entertainment kompaniyasın YouTubeta avtorlıq huqıqtı buzǵanlıq haqqındaǵı xabarlandırıwlardı nadurıs paydalanǵanı ushın sudqa berdi<ref>{{cite web |publisher=Ohio Northern District Court |date=July 18, 2013 |url=https://www.docketalarm.com/cases/Ohio_Northern_District_Court/3--11-cv-00348/Smith__v_Summit_Entertainment_LLC/#q= |access-date=October 21, 2014 |title=Smith v. Summit Entertainment LLC |website=Docket Alarm, Inc. |archive-date=June 19, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619012909/https://www.docketalarm.com/cases/Ohio_Northern_District_Court/3--11-cv-00348/Smith__v._Summit_Entertainment_LLC/#q= |url-status=live }}</ref>. Ol jeti shaǵım tiykarın kórsetti hám olardıń tórtewi Smittiń paydasına sheshildi<ref>{{cite web |author=District Judge James G. Carr |date=June 6, 2011 |title=Order |url=https://scholar.google.com/scholar_case?case=4653165041580834913 |access-date=November 7, 2011 |work=Smith v. Summit Entertainment LLC |publisher=United States District Court, N.D. Ohio, Western Division |archive-date=January 30, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160130083207/http://scholar.google.com/scholar_case?case=4653165041580834913 |url-status=live }}</ref>. 2012-jıldıń aprel ayında Gamburg qalasındaǵı sud YouTubetı paydalanıwshıları tárepinen jaylastırılǵan avtorlıq huqıqları qorǵalǵan materiallar ushın juwapker dep tabıwı múmkin ekenin bildirdi<ref>{{cite news |date=April 20, 2012 |title=YouTube loses court battle over music clips |work=[[BBC News]] |location=London |url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-17785613 |access-date=April 20, 2012 |archive-date=October 16, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121016014454/http://www.bbc.co.uk/news/technology-17785613 |url-status=live }}</ref>. 2016-jıldıń 1-noyabrinde GEMA menen daw sheshildi, bunda Googledıń kontent identifikaciyası sisteması GEMA tárepinen qorǵalǵan kontenti bar videolarǵa reklama qosıwǵa ruqsat beriw ushın qollanıldı<ref>{{cite news |date=November 1, 2016 |title=YouTube's seven-year stand-off ends |work=[[BBC News]] |location=London |url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-37839038 |access-date=November 2, 2016 |archive-date=November 3, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161103103021/http://www.bbc.co.uk/news/technology-37839038 |url-status=live }}</ref>.
2013-jıldıń aprel ayında Universal Music Group hám YouTube arasında kelisim bar ekenligi haqqında xabar berildi. Bul kelisim boyınsha, UMG talabı menen YouTubeta bloklanǵan kontentti, hátte video júklewshi DMCA qarsı xabarlandırıw jibergen jaǵdayda da, qayta tiklewge jol qoyılmaydı<ref>{{cite web |title=YouTube's Deal With Universal Blocks DMCA Counter Notices |url=https://torrentfreak.com/youtube-deal-with-universal-blocks-dmca-counter-notices-130405/|publisher=TorrentFreak |archive-url=https://web.archive.org/web/20130407164748/http://torrentfreak.com/youtube-deal-with-universal-blocks-dmca-counter-notices-130405/ |url-status=live|archive-date=April 7, 2013|date=April 5, 2013|access-date=April 5, 2013}}</ref><ref>{{cite web |title=Videos removed or blocked due to YouTube's contractual obligations |url=https://support.google.com/youtube/bin/answer.py?hl=en&answer=3045545 |access-date=April 5, 2013 |archive-date=May 14, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130514115738/http://support.google.com/youtube/bin/answer.py?hl=en&answer=3045545 |url-status=live }}</ref>. YouTube Music joybarınıń bir bólegi retinde, Universal hám YouTube 2017-jılı kelisimge qol qoydı. Bunnan soń basqa iri leybller menen de usınday kelisimler dúzildi. Bul kelisimler kompaniyaǵa onıń muzıkası YouTubeta oynatılǵanda reklama túsimlerin alıw huqıqın berdi<ref>{{cite web |last1=Aswad |first1=Jem |date=December 19, 2017 |title=YouTube Strikes New Deals With Universal and Sony Music |url=https://variety.com/2017/biz/news/universal-music-group-and-youtube-reach-new-global-multi-year-agreement-1202644815/ |access-date=April 22, 2021 |website=Variety |language=en-US |archive-date=April 22, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210422152635/https://variety.com/2017/biz/news/universal-music-group-and-youtube-reach-new-global-multi-year-agreement-1202644815/ |url-status=live }}</ref>. 2019-jılǵa kelip, Content ID sisteması uzaq videolardıń ishinde avtorlıq huqıqları qorǵalǵan muzıkanıń qısqa bóleklerin de anıqlay baslaǵanda, kontent jaratıwshılardıń videoları alıp taslanıp yamasa monetizaciyadan shıǵarılıp atırǵanı bayqaldı. Bul ámelge asırıw dárejesi hár qıylı jazba leybllarına baylanıslı boldı<ref name="fighting">{{cite web |last=Alexander |first=Julia |date=May 24, 2019 |title=YouTubers and record labels are fighting, and record labels keep winning |url=https://www.theverge.com/2019/5/24/18635904/copyright-youtube-creators-dmca-takedown-fair-use-music-cover |access-date=April 22, 2021 |website=The Verge |language=en |archive-date=April 22, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210422152639/https://www.theverge.com/2019/5/24/18635904/copyright-youtube-creators-dmca-takedown-fair-use-music-cover |url-status=live}}</ref>. Ekspertler bul kliplerdiń ayırımları nızamlı paydalanıw principlerine sáykes keletuǵının atap ótti<ref name="fighting" />.
==== Content ID ====
2007-jıldıń iyun ayında YouTube avtorlıq huqıqlardı buzatuǵın júklengen videolardı avtomat túrde anıqlaw sistemasın sınaqtan ótkeriwdi basladı. Google kompaniyasınıń bas direktorı Erik Shmidt bul sistemanı Viacom sıyaqlı dawlardı sheshiw ushın zárúr dep esapladı. Viacom YouTubetı tarqatıw huqıqına iye bolmaǵan kontentten payda tabıwda ayıplaǵan edi<ref>{{cite news |last=Delaney |first=Kevin J. |date=June 12, 2007 |title=YouTube to Test Software To Ease Licensing Fights |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://online.wsj.com/article/SB118161295626932114.html |access-date=December 4, 2011 |archive-date=February 20, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120220085307/http://online.wsj.com/article/SB118161295626932114.html |url-status=live }}</ref>. Dáslep «Video identifikaciyası» dep atalǵan<ref>{{Citation|last=YouTube Advertisers|title=Video Identification|date=February 4, 2008|url=https://www.youtube.com/watch?v=xWizsV5Le7s|access-date=August 29, 2018}}{{cbignore}}{{Dead YouTube link|date=February 2022}}</ref><ref>{{cite news |last=King |first=David |date=December 2, 2010 |title=Content ID turns three |language=en-US |work=Official YouTube Blog |url=https://youtube.googleblog.com/2010/12/content-id-turns-three.html |access-date=August 29, 2018}}</ref> hám keyinnen Content ID<ref>{{cite web |date=September 28, 2010 |title=YouTube Content ID |url=https://www.youtube.com/watch?v=9g2U12SsRns |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211221/9g2U12SsRns |archive-date=December 21, 2021 |url-status=live |access-date=May 25, 2015 |via=YouTube}}{{cbignore}}</ref> degen at penen belgili bolǵan bul sistema avtorlıq huqıqları qorǵalǵan audio hám video materiallar ushın ID faylın dúzedi hám onı maǵlıwmatlar bazasında saqlaydı. Video júklengende, ol maǵlıwmatlar bazası menen salıstırıladı hám eger sáykeslik tabılsa, video avtorlıq huqıqlardı buzıw retinde belgilenedi<ref name="youtube">[https://www.youtube.com/t/contentid_more More about Content ID] YouTube. Retrieved December 4, 2011.</ref>. Bunday jaǵday júz bergende, kontent iyesi videonı bloklap kóriwge bolmaytuǵın etiw, videonıń kóriw statistikasın qadaǵalaw yamasa videoǵa reklama qosıw múmkinshiliklerine iye boladı.
2009-jılı ótkerilgen ǵárezsiz sınaqta bir qosıqtıń bir neshe nusqası YouTubeqa júklenip, sistemanıń videolardıń audio treklerindegi avtorlıq huqıq buzılıwların anıqlawda «tańqalarlı dárejede bekkem» ekenligi, biraq qátesiz emesligi anıqlandı<ref>{{cite news |last1=Von Lohmann |first1=Fred |date=April 23, 2009 |title=Testing YouTube's Audio Content ID System |newspaper=Electronic Frontier Foundation |url=https://www.eff.org/deeplinks/2009/04/testing-youtubes-aud |access-date=December 4, 2011}}</ref>. Content ID-diń materiallardı avtomat túrde alıp taslaw ushın qollanılıwı ayırım jaǵdaylarda dawlarǵa alıp keldi, sebebi videolar ádil paydalanıw ushın adam tárepinen tekserilmegen<ref>{{cite news |last1=Von Lohmann |first1=Fred |date=February 3, 2009 |title=YouTube's January Fair Use Massacre |newspaper=Electronic Frontier Foundation |url=https://www.eff.org/deeplinks/2009/01/youtubes-january-fair-use-massacre |access-date=December 4, 2011}}</ref>. Eger YouTube paydalanıwshısı Content ID sheshimi menen kelispese, sheshimge qarsı formanı toltırıw múmkinshiligi bar<ref>[https://www.youtube.com/t/contentid_dispute Content ID disputes] YouTube. Retrieved December 4, 2011.</ref>.
2016-jılǵa shekem daw sheshilmegenshe videolar monetizaciya etilmedi. 2016-jıldıń aprel ayınan baslap, daw dawam etip atırǵan waqıtta da videolar monetizaciya etilip, aqsha dawda jeńgen tárepke beriledi<ref>{{cite web |last1=Hernandez |first1=Patricia |title=YouTube's Content ID System Gets One Much-Needed Fix |url=https://kotaku.com/youtubes-content-id-system-gets-one-much-needed-fix-1773643254 |access-date=September 16, 2017 |website=Kotaku |date=April 28, 2016}}</ref>. Eger júklewshi videonı qayta monetizaciyalawdı qálese, olar dawlı audionı «Video menedjer»de alıp taslawı múmkin<ref>{{cite web |title=Remove Content ID claimed songs from my videos – YouTube Help |url=https://support.google.com/youtube/answer/2902117?hl=en |access-date=September 17, 2017 |publisher=Google Inc. |language=en}}</ref>. YouTube Content ID diń nátiyjeliligin sayttıń qaǵıydaları 2010-jıldıń dekabr ayında ayırım paydalanıwshılarǵa sheksiz uzınlıqtaǵı videolardı júklewge ruqsat beriw ushın ózgertiliwiniń sebepleriniń biri retinde keltirgen<ref>{{cite web |last1=Siegel |first1=Joshua |last2=Mayle |first2=Doug |date=December 9, 2010 |title=Up, Up and Away – Long videos for more users |url=https://youtube.googleblog.com/2010/12/up-up-and-away-long-videos-for-more.html |access-date=March 25, 2017 |website=Official YouTube Blog}}</ref>.
== Xızmetler ==
=== YouTube Premium ===
YouTube Premium (burın Music Key hám YouTube Red dep atalǵan) - YouTube tıń premium jazılıw xızmeti. Ol reklamasız video aǵımın, original baǵdarlamalarǵa kiriw múmkinshiligin, mobil qurılmalarda fonda hám oflayn rejiminde video kóriw imkaniyatın usınadı<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/premium |title=YouTube Premium |via=YouTube}}</ref>. YouTube Premium dáslep 2014-jıl 12-noyabrde «Music Key» degen at penen, jazılıw tiykarındaǵı muzıka aǵımı xızmeti retinde járiyalanǵan edi hám bar bolǵan Google Play Music «All Access» xızmeti menen birlesip, onı almastırıwǵa arnalǵan edi<ref>{{cite web |first=James |last=Trew |title=YouTube unveils Music Key subscription service, here's what you need to know |url=https://www.engadget.com/2014/11/12/youtube-launches-music-key/ |website=[[Engadget]] |publisher=[[AOL]] |date=November 12, 2014 |access-date=March 25, 2017}}</ref><ref>{{cite web |first=Casey |last=Newton |title=YouTube announces plans for a subscription music service |url=https://www.theverge.com/2014/11/12/7201969/youtube-music-key-new-subscription-service |website=[[The Verge]] |date=November 12, 2014 |access-date=March 25, 2017}}</ref><ref name="Variety Music Key">{{cite web |first=Todd |last=Spangler |title=YouTube Launches 'Music Key' Subscription Service with More Than 30{{nbsp}}Million Songs |url=https://variety.com/2014/digital/news/youtube-launches-music-key-subscription-service-with-more-than-30-million-songs-1201354498/ |website=[[Variety (magazine)|Variety]] |date=November 12, 2014 |access-date=March 25, 2017}}</ref>. 2015-jıl 28-oktyabrde bul xızmet YouTube Red retinde qayta iske qosıldı, ol barlıq videolardı reklamasız kóriw hám eksklyuziv original kontentke kiriw múmkinshiligin usındı<ref>{{cite web |first=Todd |last=Spangler |title=YouTube Red Unveiled: Ad-Free Streaming Service Priced Same as Netflix |url=https://variety.com/2015/digital/news/youtube-red-launches-ad-free-svod-netflix-1201623219/ |website=[[Variety (magazine)|Variety]] |date=October 21, 2015 |access-date=March 25, 2017}}</ref><ref>{{cite web |first=Ron |last=Amadeo |title="YouTube Red" offers premium YouTube for $9.99 a month, $12.99 for iOS users |url=https://arstechnica.com/gadgets/2015/10/youtube-red-offers-premium-youtube-for-9-99-a-month-12-99-for-ios-users/ |website=[[Ars Technica]] |date=October 21, 2015 |access-date=March 25, 2017}}</ref><ref>{{cite web |first=Ben |last=Popper |title=A first look at the ad-free YouTube Red subscription service |url=https://www.theverge.com/2015/10/21/9586656/youtube-red-subscription-service-hands-on-video-release-date |website=[[The Verge]] |date=October 21, 2015 |access-date=March 25, 2017}}</ref>. 2016-jıldıń noyabr ayına kelip, bul xızmettiń 1.5 million jazılıwshısı bar edi, jáne bir million adam biypul sınaq múddetinde paydalanıp atır edi<ref>{{cite web |first=Hannah |last=Roberts |title=YouTube's ad-free paid subscription service looks like it is struggling to take off |url=https://nordic.businessinsider.com/membership-of-youtubes-paid-subscription-service-is-low-2016-11 |website=[[Business Insider]] |date=November 3, 2016 |access-date=March 25, 2017}}</ref>. 2017-jıldıń iyun ayına kelip, YouTube Originals tıń birinshi máwsimi ulıwma 250 million kóriw sanına erisken<ref>{{cite web |title=YouTube Red originals have racked up nearly 250{{nbsp}}million views |url=https://www.theverge.com/2017/6/22/15855570/youtube-red-originals-250-million-views |website=The Verge |access-date=September 16, 2017 |date=June 22, 2017}}</ref>.
=== YouTube Kids ===
[[File:YouTube Kids logo.svg|thumb|YouTube Kids logotibi]]
YouTube Kids - bul [[Google]] kompaniyasınıń sıńar kompaniyası bolǵan YouTube tárepinen islep shıǵılǵan Amerika balalar video qosımshası. Bul qosımsha ata-analar hám húkimet tárepinen balalarǵa qoljetimli kontent boyınsha qadaǵalaw nátiyjesinde islep shıǵılǵan. Qosımsha xızmettiń balalarǵa baǵdarlanǵan nusqasın usınadı, onda tańlanǵan kontent, ata-analıq baqlaw funkciyaları hám tańlanǵan jas toparına baylanıslı 13, 8 yamasa 5 jastan kishi balalar ushın qolaysız dep esaplanǵan videolardı filtrlew imkaniyatı bar. Dáslep 2015-jıl 15-fevralde [[Android]] hám [[iOS]] mobil qosımshası retinde shıǵarılǵan bul qosımsha keyinnen LG, Samsung hám [[Sony]] aqıllı televizorları, sonday-aq Android TV ushın da shıǵarıldı. 2020-jıl 27-mayda ol Apple TV da qoljetimli boldı. 2019-jıldıń sentyabr ayına kelip, qosımsha Gonkong hám Makao menen birge 69 mámlekette hám bir provinciyada qoljetimli boldı. YouTube 2019-jıl 30-avgustta YouTube Kids tıń vebke-tiykarlanǵan versiyasın iske qostı.
=== YouTube Music ===
[[File:YouTube Music 2024.svg|thumb|YouTube Music logotibi]]
2016-jıl 28-sentyabrde YouTube 300 Entertainment kompaniyasınıń tiykarshısı hám burınǵı Warner Music Group basshısı Layor Koendi Global Muzıka Basqarmasınıń basshısı etip tayınladı<ref>{{cite news |url=https://www.billboard.com/articles/business/7525695/lyor-cohen-named-youtube-global-head-of-music |title=Lyor Cohen Named YouTube's Global Head of Music |magazine=Billboard |access-date=January 6, 2018}}</ref>.
2018-jıldıń baslarında Koen YouTube tıń jańa jazılıw tiykarındaǵı muzıka aǵımlı xızmetiniń iske qosılıw múmkinshiligi haqqında málimleme bere basladı, bul platforma Spotify hám [[Apple Music]] sıyaqlı basqa xızmetler menen básekilesetuǵın edi<ref>{{cite news |url=https://fortune.com/2018/01/04/youtube-lyor-cohen/ |title=How YouTube Is Playing the Peacemaker With Musicians |work=Fortune |access-date=January 6, 2018 |language=en}}</ref>. 2018-jıl 22-mayda «YouTube Music» dep atalǵan muzıka aǵımlı platforması tiykarınan YouTube ta muzıka tıńlaytuǵın adamlar ushın iske qosıldı<ref>{{Cite web |last=Popper |first=Ben |date=2015-10-21 |title=Red Dawn |url=https://www.theverge.com/2015/10/21/9566973/youtube-red-ad-free-offline-paid-subscription-service |access-date=2025-06-04 |website=The Verge |language=en-US}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.billboard.com/articles/business/8457379/inside-youtube-new-subscription-music-streaming-service |title=Inside YouTube's New Subscription Music Streaming Service |magazine=Billboard |access-date=September 24, 2018}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/music/2018/may/17/youtube-music-new-streaming-service-launch |title=YouTube to launch new music streaming service |last1=Snapes |first1=Laura |last2=Sweney |first2=Mark |date=May 17, 2018 |newspaper=The Guardian |language=en |access-date=September 24, 2018}}</ref>.
=== YouTube Movies & TV ===
YouTube Movies & TV - bul filmler hám televizion showlardı satıp alıw yamasa ijaraǵa alıw imkaniyatın beretuǵın video talap boyınsha (VOD) xızmeti bolıp, qoljetimliligine qaray, reklama úzilisleri menen biypul kóriw ushın filmler toplamın (ulıwma 100 den 500 ge shekem atamalardı óz ishine aladı) usınadı. YouTube 2018-jıldıń noyabr ayında óz paydalanıwshılarına biypul kóriw ushın film atamaların usına basladı; hár ayda jańa filmler qosılıp, basqaları alıp taslanadı, bul haqqında aldın ala xabarlanbaydı<ref>{{cite web |date=November 16, 2018 |title=YouTube is now showing ad-supported Hollywood movies |url=https://adage.com/article/digital/youtube-starts-showing-free-hollywood-movies-ad-breaks/315631 |access-date=June 9, 2021 |website=[[Advertising Age]]}}</ref>.
2021-jıldıń mart ayında Google kompaniyası Google Play Movies & TV qosımshasın áste-aqırın qollanıwdan shıǵarıw hám barlıq paydalanıwshılardı filmler hám telekórsetiwlerdi kóriw, ijaraǵa alıw hám satıp alıw ushın YouTube qosımshasınıń Filmler & TV dúkanına kóshiriw jobaların járiyaladı (dáslep 15-iyulda Roku, Samsung, LG hám Vizio aqıllı televizor paydalanıwshılarına tásir etti)<ref>{{Cite web |title=Changes to Google Play Movies & TV on certain smart TVS – Google Play Community |url=https://support.google.com/googleplay/thread/102498448?hl=en |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210428230113/https://support.google.com/googleplay/thread/102498448?hl=en |archive-date=April 28, 2021 |access-date=April 28, 2021}}</ref><ref>{{Cite web |last=Clark |first=Mitchell |date=April 12, 2021 |title=Google is removing its Play Movies and TV app from every Roku and most smart TVs |url=https://www.theverge.com/2021/4/12/22380593/google-play-movies-tv-app-smart-tvs-roku-samsung-lg-vizio-youtube-support |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119211122/https://www.theverge.com/2021/4/12/22380593/google-play-movies-tv-app-smart-tvs-roku-samsung-lg-vizio-youtube-support |archive-date=November 19, 2022 |access-date=April 13, 2021 |website=The Verge |language=en}}</ref>. Google Play Movies & TV 2024-jıldıń 17-yanvarında rásmiy túrde jabıldı, bul platformanıń veb versiyası YouTubeqa kóshirilip, Filmler & TV dúkanın kompyuter paydalanıwshıları ushın keńeytti. (Google Play Movies & TVnıń basqa funkciyaları Google TV xızmetine birlestirildi.)<ref>{{cite web|title=Google is finally saying goodbye to Google Play Movies & TV|url=https://www.theverge.com/2023/12/11/23997066/google-play-movies-tv-app-removal|author=Jay Peters|website=[[The Verge]]|date=December 11, 2023}}</ref>
==== YouTube Primetime Channels ====
2022-jıldıń 1-noyabrinde YouTube Primetime Channels platformasın iske qostı. Bul platforma YouTube veb-saytı hám qosımshası arqalı úshinshi tárep jazılıw aǵımlı qosımsha xızmetlerin óz aldına satıp alıwǵa múmkinshilik beretuǵın kanal dúkanı bolıp, Apple, Prime Video hám Roku kompaniyaları tárepinen basqarılatuǵın uqsas jazılıw qosımsha dúkanları menen básekilesedi. Qosımsha xızmetlerdi YouTube Movies & TV bóliminen yamasa usınılǵan xızmetlerdiń rásmiy YouTube kanalları arqalı satıp alıwǵa boladı; Primetime Channels arqalı satılǵan YouTube TV qosımsha xızmetlerine jazılǵanlar óz kontentlerine YouTube qosımshası hám veb-saytı arqalı da kire aladı. Dáslepki basqıshta barlıǵı 34 aǵımlı xızmet (sonıń ishinde Paramount+, Showtime, Starz, MGM+, AMC+ hám ViX+) satıp alıw ushın usınıldı<ref>{{cite web|title=YouTube Is Reselling Subscriptions to 34 Streaming Services, Including Paramount+ and Showtime|url=https://variety.com/2022/digital/news/youtube-primetime-channels-subscriptions-paramount-plus-showtime-1235419502/|first=Todd|last=Spangler|magazine=Variety|date=November 1, 2022}}</ref><ref>{{cite web|title=You can now buy some YouTube TV add-ons without the $65 base plan|url=https://www.engadget.com/youtube-tv-add-on-channel-subscriptions-172712214.html|first=Kris|last=Holt|website=[[Engadget]]|date=September 30, 2022|access-date=November 1, 2022}}</ref>.
NFL Sunday Ticket, Google menen 2022-jıldıń dekabr ayında qol qoyılǵan keńirek tarqatıw kelisimi tiykarında, YouTube TV abonentleri ushın qoljetimli boldı hám 2023-jıldıń 16-avgustında Primetime Channels qosımsha xızmeti retinde qosıldı<ref name=nfl-sunday>{{cite web|title=Google's YouTube Grabs NFL Sunday Ticket in Seven-Year Deal|url=https://variety.com/2022/digital/news/youtube-tv-nfl-sunday-ticket-2023-season-1235468074/|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|date=December 22, 2022|access-date=December 23, 2022}}</ref><ref name=NFLNews>{{cite news|title=NFL, Google announce agreement to distribute NFL Sunday Ticket on YouTube TV, Primetime Channels|url=https://www.nfl.com/news/nfl-google-nfl-sunday-ticket-youtube-tv-youtube-primetime-channels|website=[[NFL.com]]|date=December 22, 2022|access-date=December 23, 2022}}</ref>. Max tıń reklamasız versiyası 2023-jıldıń 12-dekabrinde Primetime Channels ke qosıldı, bul YouTube TV nıń óziniń bólek HBO (tiykarǵı tarif abonentleri ushın) hám HBO Max (barlıq abonentler ushın) sızıqlı/VOD qosımshaların bir birlesken Max xızmetine aylandırıwı menen bir waqıtta boldı<ref>{{cite press release|title=Max Now Available on YouTube Primetime Channels|url=https://wbd.com/max-now-available-on-youtube-primetime-channels/|publisher=[[Warner Bros. Discovery]]|date=December 12, 2023}}</ref><ref>{{cite web|title=Max becomes a YouTube primetime channel inductee – ads not included|url=https://www.techradar.com/streaming/max-becomes-a-youtube-primetime-channel-inductee-ads-not-included|author=Rowan Davies|website=TechRadar|publisher=Future US, Inc.|date=December 13, 2023}}</ref>.
=== YouTube TV ===
[[File:YouTube TV logo.svg|thumb|YouTube TV logotibi]]
2017-jıldıń 28-fevralında YouTube Space Los-Andjeleste ótkerilgen baspasóz konferenciyasında, YouTube kompaniyası YouTube TV di járiyaladı - AQSH paydalanıwshıları ushın ayına 65 AQSH dolları bahasında qoljetimli bolǵan internet arqalı kóp kanallı video tarqatıw xızmeti. Dáslep 2017-jıldıń 5-aprelinde bes úlken bazarda (Nyu-York, Los-Andjeles, Chikago, Filadelfiya hám San-Francisko) iske túsirilgen,<ref>{{cite news |title=YouTube TV launches today. It has some cool features and some big drawbacks |url=https://www.latimes.com/business/hollywood/la-fi-ct-youtube-tv-20170405-story.html |agency=Associated Press |newspaper=[[Los Angeles Times]] |date=April 5, 2017 |access-date=April 24, 2017}}</ref><ref>{{cite web |title=YouTube Is Officially in the Live TV Game Now |url=https://gizmodo.com/youtube-is-officially-in-the-live-tv-game-now-1794049030 |first=Christina |last=Warren |website=[[Gizmodo]] |publisher=Gizmodo Media Group |date=April 5, 2017 |access-date=April 24, 2017}}</ref> bul xızmet bes tiykarǵı translyaciya tarmaqlarınan (ABC, CBS, The CW, Fox hám NBC, sonday-aq ayırım bazarlarda MyNetworkTV filialları hám ǵárezsiz stanciyalar) tikkeley translyaciyalardı, sonıń menen birge The Walt Disney Company, Paramount Global, Fox Corporation, NBCUniversal, Allen Media Group hám Warner Bros. Discovery sıyaqlı kompaniyalarǵa tiyisli bolǵan shama menen 60 kabel kanalın (sonıń ishinde Bravo, USA Network, Syfy, Disney Channel, CNN, Cartoon Network, E!, Fox Sports 1, Freeform, FX hám ESPN) usınadı<ref name="bbc-yttv">{{cite news |title=YouTube takes on cable with new TV service |url=https://www.bbc.com/news/technology-39124092 |first=Dave |last=Lee |publisher=BBC |date=March 1, 2017 |access-date=March 1, 2017}}</ref><ref name="fortune-yttv">{{cite news |url=https://fortune.com/2017/02/28/youtube-tv-live-streaming-subscription/ |title=Meet YouTube TV: Google's Live TV Subscription Service |first=Tom Jr |last=Huddleston |work=Fortune |date=March 1, 2017 |access-date=March 1, 2017}}</ref>.
Abonentler qosımsha tólem arqalı premium kabel kanalların (sonıń ishinde HBO (xızmetke qosımsha hám kiriw múmkinshiligin beretuǵın birgeliktegi Max qosımshası arqalı), Cinemax, Showtime, Starz hám MGM+) hám basqa da jazılıw xızmetlerin (máselen, NFL Sunday Ticket, MLB.tv, NBA League Pass, Curiosity Stream hám Fox Nation) qosımsha opciyalar retinde ala aladı, sonday-aq YouTube Premium original kontentine kire aladı<ref name="bbc-yttv"/><ref name="fortune-yttv"/>. 2022-jıldıń sentyabr ayında YouTube TV óziniń kópshilik premium qosımshaların (NBA League Pass hám AMC+ sıyaqlı ayırım xızmetlerden tısqarı) tiykarǵı paketke jazılıwsız satıp alıw múmkinshiligin bere basladı<ref>{{cite web|title=YouTube TV Launches New Option to Purchase Channel Add-Ons Without a Base Plan|url=https://thestreamable.com/news/youtube-tv-launches-new-option-to-purchase-add-ons-without-a-base-plan|author=Jason Gurwin|website=The Streamable|date=September 27, 2022}}</ref>.
=== YouTube Go ===
[[File:YouTube Go.svg|thumb|YouTube Go logotibi]]
2016-jıldıń sentyabr ayında YouTube Go járiyalandı,<ref>{{cite news |last1=Byford |first1=Sam |title=YouTube Go is a new app for offline viewing and sharing |url=https://www.theverge.com/2016/9/27/13070804/youtube-go-announced-india-offline |access-date=February 10, 2018 |work=The Verge |date=September 27, 2016}}</ref> bul rawajlanıp kiyatırǵan bazarlarda mobil qurılmalarda YouTube qa kiriwdi ańsatlastırıw ushın dóretilgen Android qosımshası edi. Ol kompaniyanıń tiykarǵı Android qosımshasınan ózgeshe bolıp, videolardı júklep alıw hám basqa paydalanıwshılar menen bólisiw múmkinshiligin berdi. Sonday-aq, ol paydalanıwshılarǵa videolardı aldın-ala kóriw, júklep alınǵan videolardı Bluetooth arqalı bólisiw múmkinshiligin berdi hám mobil internet trafigin basqarıw hám video sapasın saylaw boyınsha kóbirek opciyalardı usındı<ref name="pd">{{cite news |last1=Dave |first1=Paresh |title=YouTube's emerging markets-focused app expands to 130 countries |url=https://www.reuters.com/article/us-alphabet-youtube/youtubes-emerging-markets-focused-app-expands-to-130-countries-idUSKBN1FL5ZI |access-date=February 10, 2018 |work=Reuters |date=February 1, 2018}}</ref>.
2017-jıldıń fevral ayında YouTube Go Hindstanda iske túsirildi hám 2017-jıldıń noyabr ayında Nigeriya, Indoneziya, Tailand, Malayziya, Vetnam, Filippin, Keniya hám Qubla Afrika sıyaqlı bir qatar jáne 14 mámleketke keńeytildi<ref>{{cite news |last1=Singh |first1=Manish |title=YouTube Go is finally here, kind of |url=https://mashable.com/2017/02/09/youtube-go-release-india/ |access-date=February 10, 2018 |work=Mashable |date=February 9, 2017}}</ref><ref name="mashhhh">{{cite news |last1=Ho |first1=Victoria |title=Data-friendly YouTube Go beta launches in Southeast Asia, Africa |url=https://mashable.com/2017/11/30/youtube-go-southeast-asia-africa |access-date=February 10, 2018 |work=Mashable |date=November 30, 2017}}</ref>. 2018-jıldıń 1-fevralında ol Braziliya, Meksika, Túrkiya hám Irak sıyaqlı dúnya júzi boyınsha 130 mámlekette iske túsirildi. Jabılmastan aldın qosımsha dúnya júzi xalqınıń 60% ushın ashıq edi<ref>{{cite news |url=https://techcrunch.com/2018/02/01/googles-data-friendly-app-youtube-go-expands-to-over-130-countries-now-supports-higher-quality-videos/ |title=Google's data-friendly app YouTube Go expands to over 130 countries, now supports higher quality videos |last=Perez |first=Sarah |work=TechCrunch |access-date=February 2, 2018 |language=en}}</ref><ref>{{cite web |url=https://venturebeat.com/2018/02/01/googles-offline-first-youtube-go-app-launches-globally/ |title=Google's 'offline first' YouTube Go app launches in 130 new markets, but not the U.S. |website=VentureBeat |access-date=February 2, 2018 |date=February 2018}}</ref>. 2022-jıldıń may ayında Google YouTube Go nı 2022-jıldıń avgust ayında jabılatuǵının járiyaladı<ref>{{cite web |title=YouTube Go is shutting down in August |url=https://techcrunch.com/2022/05/05/youtube-go-shutting-down-august/ |access-date=May 5, 2022 |last=Malik |first=Aisha |website=[[TechCrunch]] |date=May 5, 2022 |language=en-US }}</ref>.
=== YouTube Shorts ===
[[File:TikTok and YouTube Shorts example.webm|right|thumb|Crew Dragon Endeavour diń xalıqaralıq kosmos stanciyasına qosılıwın kórsetetuǵın, YouTube Shorts ushın sáykes video mısal]]
2020-jıldıń sentyabr ayında YouTube [[TikTok]] qa uqsas 15 sekundlıq videolardıń jańa platformasınıń beta versiyasın iske túsiretuǵının járiyaladı, ol YouTube Shorts dep ataldı<ref>{{cite news |date=September 15, 2020 |title=YouTube's TikTok rival to be tested in India |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/business-54156997 |access-date=September 15, 2020}}</ref><ref>{{cite web |last=Perez |first=Sarah |title=YouTube launches its TikTok rival, YouTube Shorts, initially in India |url=https://techcrunch.com/2020/09/14/youtube-launches-its-tiktok-rival-youtube-shorts-initially-in-india/ |access-date=May 3, 2024 |website=TechCrunch |date=September 14, 2020 |archive-date=April 20, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210420184745/https://techcrunch.com/2020/09/14/youtube-launches-its-tiktok-rival-youtube-shorts-initially-in-india/ |url-status=live}}</ref>. Platforma dáslep Hindstanda sınaldı, biraq 2021-jıldıń mart ayınan baslap AQSH penen bir qatarda basqa mámleketlerge de keńeytildi hám házir videolar 1 minutqa shekem bolıwı múmkin<ref>{{cite web |last=Amadeo |first=Ron |date=March 1, 2021 |title=YouTube's TikTok clone, "YouTube Shorts," is live in the US |url=https://arstechnica.com/gadgets/2021/03/youtubes-tiktok-clone-youtube-shorts-is-live-in-the-us/ |access-date=May 4, 2021 |website=Ars Technica |language=en-us}}</ref>. Platforma óz aldına turǵan qosımsha emes, al tiykarǵı YouTube qosımshasına integraciyalanǵan. TikTok sıyaqlı, ol paydalanıwshılarǵa dóretiwshilik qurallarına, sonıń ishinde óz videolarına licenziyalanǵan muzıkanı qosıw múmkinshiligine jol ashadı<ref>{{cite web |date=September 15, 2020 |title=YouTube Shorts launches in India after Delhi TikTok ban |url=https://www.theguardian.com/technology/2020/sep/15/youtube-shorts-launches-in-india-after-delhi-tiktok-ban |access-date=September 15, 2020 |website=The Guardian |language=en}}</ref>. Platformanıń global beta versiyası 2021-jıldıń iyul ayında iske tústi<ref>{{cite web |date=July 13, 2021 |title=YouTube's TikTok competitor YouTube Shorts is rolling out globally |url=https://www.theverge.com/2021/7/13/22575063/youtube-shorts-global-roll-out-tiktok-short-form-video |access-date=July 13, 2021 |website=The Verge |language=en}}</ref>.
=== YouTube Stories ===
2018-jılda YouTube dáslep «YouTube Reels» dep atalǵan jańa funkciyanı sınawdı basladı<ref>{{cite web |url=https://econsultancy.com/what-is-youtube-stories-will-it-catch-on/ |title=What is YouTube Stories and will it catch on? |website=EConsultancy |last1=Gilliland |first1=Nikki |date=December 5, 2018 |access-date=October 14, 2020}}</ref>. Bul funkciya Instagram Stories hám Snapchat Stories ke derlik uqsas edi. YouTube keyin bul funkciyanıń atın «YouTube Stories» dep ózgertti. Ol tek 10,000 nan artıq jazılıwshısı bar kontent jaratıwshılar ushın qoljetimli boldı hám tek YouTube mobil qosımshasında jaylastırılıwı/kóriliwi múmkin edi<ref>{{cite web |url=https://creatoracademy.youtube.com/page/course/express-with-stories |title=Express yourself with Stories |website=Creator Academy |via=YouTube |date=November 25, 2019 |access-date=October 14, 2020}}</ref>. 2023-jıldıń 25-may sánesinde, YouTube bul funkciyanı 2023-jıldıń 26-iyunında jabatuǵının járiyaladı<ref name="Google Help">{{cite web |title=YouTube Stories are Going Away on 6/26/2023 – YouTube Community |website=Google Help |url=https://support.google.com/youtube/thread/217640760 |access-date=May 26, 2023}}</ref><ref name="Amadeo 2023">{{cite web |last=Amadeo |first=Ron |title=YouTube Stories, Google's clone of Snapchat, is dying on June 26 |website=Ars Technica |date=May 25, 2023 |url=https://arstechnica.com/gadgets/2023/05/youtube-is-killing-off-youtube-stories-its-snapchat-clone/ |access-date=May 26, 2023}}</ref>.
=== YouTube VR ===
2016-jıldıń noyabr ayında YouTube Android te Google dıń Daydream mobil virtual reallıq platforması ushın virtual reallıq qurılmalarına arnalǵan interfeysi bar arnawlı versiya YouTube VR di shıǵardı<ref name="auto1">{{Cite web |last=VR |first=Oculus |title=Press Play: 'YouTube VR' Available Now on Oculus Go {{!}} Meta Quest Blog |url=https://www.meta.com/blog/quest/press-play-youtube-vr-available-now-on-oculus-go-/ |access-date=May 23, 2024 |website=www.meta.com |language=en}}</ref>. 2018-jıldıń noyabr ayında YouTube VR Oculus Go garniturası ushın Oculus Store da jaylastırıldı<ref name="auto1"/>. YouTube VR keyingi Quest qurılmaları menen úylesimlilik ushın jańalandı hám Pico 4 ke kóshirildi<ref>{{Cite web |date=December 6, 2023 |title=Pico 4 Gets Official YouTube VR App |url=https://www.uploadvr.com/pico-4-official-youtube-vr-app/ |access-date=May 23, 2024 |website=UploadVR |language=en}}</ref>.
YouTube VR barlıq YouTube ta jaylastırılǵan videolarǵa kiriw múmkinshiligin beredi, biraq tiykarınan 360° hám 180° graduslı videolardı (2D hám stereoskopik 3D ekewin de) garnitura arqalı kóriwdi qollaydı. Oculus Quest ten baslap, qosımsha virtual reallıq garnituralarındaǵı aralas reallıq rejimleri menen úylesimli bolıwı ushın jańalandı. 2024-jıldıń aprel ayında YouTube VR Meta Quest 3 te 8K SDR videonı qollaw ushın jańalandı<ref>{{Cite web |title=8K Playback on Meta Quest 3 Available Now |url=https://www.oculus.com/experiences/quest/developer-post/1850578212124322/ |access-date=May 23, 2024 |website=www.oculus.com |language=en}}</ref>.
==Derekler==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Google xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
kfv2b0dpj8vuela15udx5oouwao96ec
Shamshetdin Ábdinazimov
0
6954
124183
116600
2025-07-04T05:41:17Z
Janabaevazizbek
10433
124183
wikitext
text/x-wiki
{{Alım infoqutısı
|qaraqalpaqsha atı =
|negizgi atı =
|súwret = Abdinazimov-SHamshetdin-Najimovich.jpg
|súwret eni = 280
|súwret táriypi =
|tuwılǵandaǵı atı =
|tolıq atı =
|tuwılǵan sánesi =21.8.1961
|tuwılǵan jeri = [[Bozataw rayonı]]
|qaytıs bolǵan sánesi =
|qaytıs bolǵan jeri =
|puqaralıǵı =
|milleti = [[Qaraqalpaqlar|Qaraqalpaq]]
|ilimiy tarawı = Filologiya, til bilimi
|jumıs orınları = Bozataw rayonlıq atqarıw komiteti (1984-86)<br/>[[Qaraqalpaq mámleketlik universiteti|QMU]] (1987-házirge shekem)
|oqıǵan jeri = NMU (1979-84)<br/>[[Qaraqalpaq mámleketlik universiteti|QMU]] (aspirantura, 1986-90)
|ilimiy dárejesi =Filologiya ilimleriniń doktorı (2001)
|ilimiy ataǵı =Professor (2010)
|belgili tezisleri = ««Qırq qız» dástanınıń leksikalıq quramı» (1992)<br/>«Berdaq shıģarmalarınıń tili» (2001)
|belgili tezisi =
|ilimiy basshısı =
|tanımalı shákirtleri =
|belgili isleri =
|ómirlik joldası =
|ómirlik joldasları =
|perzentleri =
|sıylıqları = «Qaraqalpaqstan Respublikasına miyneti sińgen ilim ǵayratkeri» (2015)
|sayt =
|qolı =
|atı=Shamshetdin Ábdinazimov}}
'''Shamshetdin Ábdinazimov''' ''(Шамшетдин Әбдиназмов)'' — 1961-jılı 21-avgustta [[Bozataw rayonı]]<nowiki/>nda tuwıldı. 1979-1984-jılları NMU filologiya fakultetiniń qaraqalpaq tili hám ádebiyatı bóliminde oqıdı. 1984-1986-jılları Bozataw rayonlıq atqarıw komitetinde dáslep instruktor, keyninen ulıwma bólim baslıǵı bolıp isledi. 1986-1990-jılları [[Qaraqalpaq mámleketlik universiteti|QMU]] janındaǵı aspiranturanıń sırttan oqıw bóliminde oqıdı. 1987-jıldıń yanvarınan baslap QMUǵa jumısqa ótti. 1999-jıldıń sentyabrinen mámleketlik tiller kafedrasın basqaradı.
== Ilim jolı ==
1992-jılı Nókiste ««Qırq qız» dástanınıń leksikalıq quramı» degen temada kandidantlıq dissertaciyasın, 2001-jılda «Berdaq shıģarmalarınıń tili» degen temada doktorlıq dissertaciyasın jaqladı.
Sh.Abdinazimov qaraqalpaq tiliniń tariyxı, ásirese, qaraqalpaq ádebiyatı klassikleri shıǵarmalarınıń tili menen shuǵıllandı.
2015-jılı «Qaraqalpaqstan Respublikasına miyneti sińgen ilim ǵayratkeri» ataǵın aldı<ref name=":1">{{Web deregi| url = https://joqargikenes.uz/qr/testimonial/abdinazimov-shamshetdin-najimovich?print=pdf | bet = joqargikenes.uz - Shamshetdin Abdinazimov Najimovich| sánesi = 27-yanvar 2020 | çalışma = Shamshetdin Abdinazimov | arxivurl = https://joqargikenes.uz/qr/testimonial/abdinazimov-shamshetdin-najimovich?print=pdf | arxivsáne = 27-yanvar 2020}}</ref>.
== Miynetleri ==
* Leksicheskiy sostav eposa «Kırık kız» («Sorok devushek») ( N., 1992);
* Berdaq dóretpeleriniń fonetikası.(N. 1994);
* Berdaq hám qaraqalpaq jazba ádebiy tili.(N., 1997);
* Qaraqalpaq til tariyxı (2008);
* Til bilimi tariyxı (2013);
* Sózlerim merwertdur aytılǵan hár bir...( N.,1997);
* QARAQALPAQ TILI 10-klass ushın sabaqlıq (N., 2017)
* E. Berdimuratov, Z. Ismaylova menen birge);
* Qaraqalpaq tiliniń imla sózligi (N., 2017)
* M. Dáwletov, A. Dáwletova menen birgelikte);
* QARAQALPAQ TILI 11-klass ushın sabaqlıq (N., 2018 B.);
* Qutlımuratov, Z. Ismaylova menen birge);
* Házirgi qaraqalpaq ádebiy til. Fonetika. Leksikologiya (2018);
* Qaraqalpaq ádebiy tiliniń fonetikası hám leksikologiyası. Sabaqlıq (2018) (A.Pirniyazova, S.Shınnazarova menen birgelikte);
* Lingvofolkloristika (2018);
* Lingvopoetika (2020);
* Lingvokulturologiya (2020) .
== Ádebiyatlar==
* Бекбергенов А., Пахратдинов Қ. Қарақалпақ тилин изертлеўшилер. Биобиблиографиялық очерклер. —Нөкис, «Қарақалпақстан», 2000. 52 бет, ISBN 5-8272-0196-0
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Qaraqalpaq tilshileri]]
[[Kategoriya:Ilim ǵayratkerleri]]
[[Kategoriya:Ilimpazlar]]
[[Kategoriya:Filologlar]]
e1si4mk9pb9vk3xmo2d2q6k6s6dsz3r
Kategoriya:Tez óshiriwge talaban betler
14
12645
124156
66367
2025-07-04T01:54:03Z
SHB2000
10633
move from old category page
124156
wikitext
text/x-wiki
This category is used by [[m:Multilingual speedy deletions]] until local administrators are available.
2xsy0mllj4hooeq56oyi950kvqc7hid
Les Achards
0
19287
124093
88140
2025-07-03T20:12:00Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 5,391 adam → Xalqı — 5,391 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtq using [[Project:AWB|AWB]]
124093
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Les Achards
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =30.30
| xalıq sanı =5,391
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''Les Achards''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 5,391 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 30.30 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
n9y1i08m0uoe3rvyzjc2qzb9ieug1b4
Les Velluire-sur-Vendée
0
19309
124102
93772
2025-07-03T20:14:12Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,372 adam → Xalqı — 1,372 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124102
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =26.60
| xalıq sanı =1,372
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,372 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 26.60 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
b7un29tmw9zjezy3oridbhy9iowah2u
La Barre-de-Monts
0
19314
124041
88171
2025-07-03T17:46:34Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,298 adam → Xalqı — 2,298 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124041
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = La Barre-de-Monts
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =27.81
| xalıq sanı =2,298
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,298 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 27.81 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
jwjg9svg1ugd5jssrevhcksjduqsc5q
La Tranche-sur-Mer
0
19320
124068
93822
2025-07-03T17:51:00Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 3,054 adam → Xalqı — 3,054 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124068
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =17.63
| xalıq sanı =3,054
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 3,054 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 17.63 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
7khfzjhmjj8f6rgfb3lrh163wu84e4y
La Taillée
0
19327
124067
93823
2025-07-03T17:50:53Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 554 adam → Xalqı — 554 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124067
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =11.57
| xalıq sanı =554
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 554 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 11.57 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
rphoa8pbxo11vnn9j2hj5oi753w54jz
Le Tablier
0
19328
124092
93794
2025-07-03T20:11:46Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 746 adam → Xalqı — 746 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124092
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 9.28
| xalıq sanı =746
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 746 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 9.28 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
683ygwotsgd86foqhucgd7tc1mu7ekv
L'Oie
0
19356
124036
93866
2025-07-03T17:45:49Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,259 adam → Xalqı — 1,259 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124036
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =14.06
| xalıq sanı =1,259
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,259 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 14.06 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
kvigok9xixka82jlblihwvxl1iakw12
L'Orbrie
0
19357
124037
93865
2025-07-03T17:45:59Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 795 adam → Xalqı — 795 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124037
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =9.63
| xalıq sanı =795
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 795 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 9.63 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
q8niku56uvzi62e087kbujui7lah03s
Le Perrier
0
19367
124090
93797
2025-07-03T20:11:28Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,140 adam → Xalqı — 2,140 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124090
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =33.22
| xalıq sanı =2,140
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,140 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 33.22 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
i1lmwtjzk9tqh9ckdfz2mbbly86dw56
Les Pineaux
0
19441
124100
93776
2025-07-03T20:13:56Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 668 adam → Xalqı — 668 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124100
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =17.44
| xalıq sanı =668
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 668 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 17.44 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
m3n7jpw6zwb2suf24451enpgf85xrnv
Le Bernard
0
19445
124072
88180
2025-07-03T17:51:32Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,293 adam → Xalqı — 1,293 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124072
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:L'église depuis le nord-ouest..JPG|250px|Skyline of L'église depuis le nord-ouest]]
| jer maydanı =27.37
| xalıq sanı =1,293
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,293 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 27.37 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
jsmrv5s4l3pi8c2b3u6mttf8x3ewn5n
La Bernardière
0
19446
124042
88181
2025-07-03T17:46:39Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,880 adam → Xalqı — 1,880 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124042
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:Blason de La Bernadiere (Vendée).svg|250px|Skyline of Blason de La Bernadiere]]
| jer maydanı =14.30
| xalıq sanı =1,880
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,880 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 14.30 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
ez1qx6id9mzzzypp32mc9v72igbnryc
La Boissière-de-Montaigu
0
19449
124043
88184
2025-07-03T17:46:56Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,279 adam → Xalqı — 2,279 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124043
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:La boissière de montaigu.JPG|250px|Skyline of La boissière de montaigu]]
| jer maydanı =29.1
| xalıq sanı =2,279
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,279 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 29.1 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
c40rojtr15dsdbk0khwq343z26bm94v
La Boissière-des-Landes
0
19450
124044
88185
2025-07-03T17:47:11Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,449 adam → Xalqı — 1,449 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124044
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:Monument aux morts de La Boissière-des-Landes (vue 2, Éduarel, 25 juin 2016).jpg|250px|Skyline of Monument aux morts de La Boissière-des-Landes]]
| jer maydanı =23.74
| xalıq sanı =1,449
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,449 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 23.74 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
fo31nt7ctc9qi90utix28f97iuoys8y
Le Poiré-sur-Vie
0
19452
124091
93795
2025-07-03T20:11:37Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 8,626 adam → Xalqı — 8,626 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124091
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =72.95
| xalıq sanı =8,626
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 8,626 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 72.95 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
1ync2fhjlibiy25fleo5sou2h3yzanj
Le Boupère
0
19454
124073
88188
2025-07-03T17:51:37Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 3,189 adam → Xalqı — 3,189 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124073
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:Le Boupère - église fortifiée 4.JPG|250px|Skyline of Le Boupère - église fortifiée]]
| jer maydanı =43.48
| xalıq sanı =3,189
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 3,189 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 43.48 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
n7b6fs09uhonfwtr35atzh86fx2iyrn
La Bretonnière-la-Claye
0
19461
124045
88193
2025-07-03T17:47:19Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 582 adam → Xalqı — 582 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == using [[Project:AWB|AWB]]
124045
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:Déviation de la route de Fontenay aux Sables (Éduarel, 4 octobre 2017).jpg|250px|Skyline of La Bretonnière-la-Claye]]
| jer maydanı =16.48
| xalıq sanı =582
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 582 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 16.48 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
bf422lgpa2wx7oejjljalr3mzyipdw5
Les Brouzils
0
19462
124094
88195
2025-07-03T20:12:07Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,914 adam → Xalqı — 2,914 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124094
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:W1437-Brouzils Grasla 59456.JPG|250px|Skyline of Les Brouzils]]
| jer maydanı =41.25
| xalıq sanı =2,914
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,914 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 41.25 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
hdcndkjxi587ygt4ej2nrtow3jo38ve
La Bruffière
0
19463
124046
93860
2025-07-03T17:47:25Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 4,044 adam → Xalqı — 4,044 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124046
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:La Bruffière vu du ciel.jpg|250px|Skyline of La Bruffière]]
| jer maydanı =40.42
| xalıq sanı =4,044
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 4,044 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 40.42 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
c6fwunvz9pk5a2jm0jdeyvil788fe4j
La Caillère-Saint-Hilaire
0
19465
124047
93857
2025-07-03T17:47:34Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,106 adam → Xalqı — 1,106 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124047
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:Église de La Caillère-Saint-Hilaire.JPG|250px|Skyline of La Caillère-Saint-Hilaire]]
| jer maydanı =15.28
| xalıq sanı =1,106
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,106 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 15.28 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
robu8xgf538hof80uvdi7jmaio36ceu
La Rabatelière
0
19468
124064
93830
2025-07-03T17:50:13Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,013 adam → Xalqı — 1,013 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti ko using [[Project:AWB|AWB]]
124064
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 8.26
| xalıq sanı = 1,013
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,013 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 8.26 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
rpms6r28lk9i2cb6sl1s1zbv2rirdds
La Chaize-Giraud
0
19471
124048
93856
2025-07-03T17:47:42Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,093 adam → Xalqı — 1,093 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124048
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:La Chaize-Giraud - Mairie.jpg|250px|Skyline of La Chaize-Giraud]]
| jer maydanı =2.71
| xalıq sanı =1,093
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,093 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 2.71 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
5pdlccdiej6blxd0617irsqs7ys1g7l
La Réorthe
0
19472
124066
93824
2025-07-03T17:50:45Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,135 adam → Xalqı — 1,135 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124066
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =23.88
| xalıq sanı =1,135
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,135 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 23.88 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
8hoap70lhpnk8c899fyp37h9dh5514i
La Chaize-le-Vicomte
0
19473
124049
93855
2025-07-03T17:47:49Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 3,838 adam → Xalqı — 3,838 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124049
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:L'église de La Chaize-le-Vicomte..JPG|250px|Skyline of La Chaize-le-Vicomte]]
| jer maydanı =49.51
| xalıq sanı =3,838
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 3,838 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 49.51 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
1u85r3mxwhr65qlg9xr1mp1ax1mqg6f
Le Champ-Saint-Père
0
19479
124074
93809
2025-07-03T17:51:43Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,947 adam → Xalqı — 1,947 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124074
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:Les voies de la gare de Champ-Saint-Père par Cramos.JPG|250px|Skyline of Le Champ-Saint-Père]]
| jer maydanı =24.67
| xalıq sanı =1,947
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,947 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 24.67 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
9ippemm1lin4kfjfq0f8nsvxxmo7lmt
La Chapelle-Hermier
0
19483
124050
93852
2025-07-03T17:48:01Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,022 adam → Xalqı — 1,022 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124050
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:Chapelle hermier.jpg|250px|Skyline of La Chapelle-Hermier]]
| jer maydanı =17.94
| xalıq sanı =1,022
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,022 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 17.94 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
kqt467c99dfptd4rj0qw7tq44kfx6bv
La Chapelle-Palluau
0
19484
124051
93850
2025-07-03T17:48:17Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,050 adam → Xalqı — 1,050 adam, Jer maydanı – → Jer maydanı —, '''{{PAGENAMEBASE}}''' – → '''{{PAGENAMEBASE}}''' —,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed using [[Project:AWB|AWB]]
124051
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı ={{PAGENAMEBASE}}
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
|súwret = [[File:W1438-ChapPalluau NDMisericorde 1763-1824-1999 65584.JPG|250px|Skyline of La Chapelle-Palluau]]
| jer maydanı =13.01
| xalıq sanı =1,050
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,050 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 13.01 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
etnwak4cjx9mjh6ziou42sfncgl3adc
La Roche-sur-Yon
0
19485
124065
93826
2025-07-03T17:50:22Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 54,952 adam → Xalqı — 54,952 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti k using [[Project:AWB|AWB]]
124065
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =87.52
| xalıq sanı =54,952
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 54,952 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 87.52 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
5amnh32qy1ygoz87kvpm0bg0yn95pij
Les Sables-d'Olonne
0
19488
124101
93775
2025-07-03T20:14:05Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 48,402 adam → Xalqı — 48,402 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti k using [[Project:AWB|AWB]]
124101
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =86.07
| xalıq sanı =48,402
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 48,402 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 86.07 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
h356xhfyqrqk6l42sek7auev08dlew8
Landevieille
0
19534
124071
93814
2025-07-03T17:51:23Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,503 adam → Xalqı — 1,503 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124071
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =13.57
| xalıq sanı =1,503
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,503 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 13.57 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
cqo4i5ikhr3r9dkc6oy740wxwrhh7ur
Le Langon
0
19535
124079
93804
2025-07-03T17:52:20Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,031 adam → Xalqı — 1,031 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124079
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 23.74
| xalıq sanı =1,031
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,031 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 23.74 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
o0cqha91sw5r1unz4sr7wnibipfjtea
Liez (Vendée)
0
19536
124103
93769
2025-07-03T20:14:18Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 290 adam → Xalqı — 290 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124103
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =8.38
| xalıq sanı =290
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 290 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 8.38 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
jaaei6y04ruq25qfsboy5ggdpwj88eq
Loge-Fougereuse
0
19537
124104
93763
2025-07-03T20:14:25Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 392 adam → Xalqı — 392 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124104
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =10.37
| xalıq sanı =392
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 392 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 10.37 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
r7s1ywp6okjcqkcxwgu5ovqa3b90zug
Longèves (Vendée)
0
19538
124106
93755
2025-07-03T20:14:40Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,350 adam → Xalqı — 1,350 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124106
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =11.72
| xalıq sanı =1,350
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,350 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 11.72 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
ocjowd40p3t81m4yeg3x7rwytfz0pfz
Longeville-sur-Mer
0
19539
124105
93761
2025-07-03T20:14:32Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,413 adam → Xalqı — 2,413 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124105
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =38.05
| xalıq sanı =2,413
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,413 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 38.05 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
2pxn0i9m7llrhm2up7egbps9s10u3m9
Luçon
0
19540
124107
93747
2025-07-03T20:14:47Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 9,483 adam → Xalqı — 9,483 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124107
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =31.52
| xalıq sanı =9,483
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 9,483 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 31.52 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
3syjodgjvv833fkvpu7beorcmc33mxt
Les Lucs-sur-Boulogne
0
19541
124098
93779
2025-07-03T20:13:43Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 3,642 adam → Xalqı — 3,642 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124098
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =53.15
| xalıq sanı =3,642
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 3,642 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 53.15 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
ro3o4i79naft9nd5fm06kl9dx248xqr
Maché
0
19542
124108
93745
2025-07-03T20:14:57Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,678 adam → Xalqı — 1,678 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124108
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 18.13
| xalıq sanı =1,678
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,678 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 18.13 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
4xqf23nm0b9wun9lgcmw50zgf8noh96
Les Magnils-Reigniers
0
19543
124099
93778
2025-07-03T20:13:49Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,471 adam → Xalqı — 1,471 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124099
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =17.96
| xalıq sanı =1,471
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,471 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 17.96 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
m9c8qvkxd6zot2uoa4cdwzj8a9b8fkd
Maillé (Vendée)
0
19544
124110
93742
2025-07-03T20:15:11Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 752 adam → Xalqı — 752 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124110
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =17.66
| xalıq sanı =752
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 752 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 17.66 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
fgje77rth0etfed4utp5g4jki1r7o0y
Maillezais
0
19545
124109
93743
2025-07-03T20:15:04Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 901 adam → Xalqı — 901 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124109
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =20.33
| xalıq sanı =901
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 901 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 20.33 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
sfede9mzgv8plu1ro2nsaviyzsu0jec
Mallièvre
0
19546
124111
93736
2025-07-03T20:15:20Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 241 adam → Xalqı — 241 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124111
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 0.20
| xalıq sanı =241
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 241 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 0.20 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
d1qwhxclwf9lvf1ox3qsarvyt1w3o6h
Le Mazeau
0
19572
124089
93803
2025-07-03T20:11:21Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 448 adam → Xalqı — 448 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124089
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =8.23
| xalıq sanı =448
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 448 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 8.23 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
h2c5tt1jqse3d55coqgwvqihzg4jxcb
La Merlatière
0
19575
124063
93834
2025-07-03T17:50:02Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,011 adam → Xalqı — 1,011 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124063
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =14.86
| xalıq sanı =1,011
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,011 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 14.86 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
42erbg7qksjuere1fex7b0eyahqs3mx
La Meilleraie-Tillay
0
19577
124062
93835
2025-07-03T17:49:55Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,493 adam → Xalqı — 1,493 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124062
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 20.13
| xalıq sanı =1,493
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,493 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 20.13 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
3th7hacjl3ju82cbxi5wdto7zee3ux9
La Guérinière
0
19581
124059
93839
2025-07-03T17:49:31Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,331 adam → Xalqı — 1,331 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124059
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =7.82
| xalıq sanı = 1,331
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,331 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 7.82 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
kdpiju94kuug5tp8u6zk5dkiv1w8tjh
Les Landes-Genusson
0
19582
124097
93781
2025-07-03T20:12:33Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,506 adam → Xalqı — 2,506 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti ko using [[Project:AWB|AWB]]
124097
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =31.33
| xalıq sanı = 2,506
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,506 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 31.33 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
ethxjc6r5ietyfd0ysnjcv0tzqocjc1
Landeronde
0
19583
124070
93815
2025-07-03T17:51:15Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,310 adam → Xalqı — 2,310 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124070
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =17.96
| xalıq sanı =2,310
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,310 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 17.96 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
rvd85tkz7pz1cr06w16nrynmc47h9p3
Lairoux
0
19585
124069
93816
2025-07-03T17:51:08Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 608 adam → Xalqı — 608 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommun using [[Project:AWB|AWB]]
124069
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 13.19
| xalıq sanı = 608
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 608 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 13.19 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
k2gq7wododw95q13elvwifbatwqoton
La Jonchère
0
19586
124061
93837
2025-07-03T17:49:47Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 468 adam → Xalqı — 468 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124061
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =11.50
| xalıq sanı =468
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 468 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 11.50 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
kxt2rmded5rigjhbv0x8fv0j6w0ild7
La Jaudonnière
0
19587
124060
93838
2025-07-03T17:49:38Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 623 adam → Xalqı — 623 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommun using [[Project:AWB|AWB]]
124060
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 8.27
| xalıq sanı = 623
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 623 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 8.27 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
1ynylpfknoncnot6l6v30odh53xssz7
L'Île-d'Olonne
0
19590
124040
93862
2025-07-03T17:46:26Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,813 adam → Xalqı — 2,813 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124040
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =19.23
| xalıq sanı =2,813
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,813 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 19.23 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
45ppq6klljs1x3qowxjyggpkkpt6z2t
L'Île-d'Elle
0
19591
124039
93863
2025-07-03T17:46:19Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,508 adam → Xalqı — 1,508 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124039
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =19.09
| xalıq sanı =1,508
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,508 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 19.09 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
2ykghgpm59g6lnlxwh8ka179cpaqi47
L'Hermenault
0
19592
124035
93868
2025-07-03T17:45:39Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 922 adam → Xalqı — 922 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124035
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =11.42
| xalıq sanı =922
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 922 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 11.42 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
bd5n7vpaaei5zxoypnlsksdsc7d1ij7
Les Herbiers
0
19606
124096
93782
2025-07-03T20:12:26Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 16,453 adam → Xalqı — 16,453 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti k using [[Project:AWB|AWB]]
124096
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =88.78
| xalıq sanı =16,453
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 16,453 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 88.78 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
6s0kqsb2krgvf7k28d53qstyotwg4w4
Les Epesses
0
19618
124095
93783
2025-07-03T20:12:19Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,984 adam → Xalqı — 2,984 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124095
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =31.29
| xalıq sanı =2,984
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,984 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 31.29 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
bgb1zklu16jspfyd9gptqx6w63s7i6w
L'Épine (Vendée)
0
19619
124038
93864
2025-07-03T17:46:06Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,648 adam → Xalqı — 1,648 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124038
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =8.95
| xalıq sanı =1,648
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,648 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 8.95 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
cex41jp4ctglr5ttsyn3h3v2cdui33a
Le Fenouiller
0
19623
124075
93808
2025-07-03T17:51:50Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 4,937 adam → Xalqı — 4,937 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti ko using [[Project:AWB|AWB]]
124075
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =17.81
| xalıq sanı = 4,937
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 4,937 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 17.81 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
ks8gb84eiljmpp3m3fhse48n27g0cve
La Ferrière (Vendée)
0
19624
124056
93844
2025-07-03T17:49:04Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 5,398 adam → Xalqı — 5,398 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124056
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =47.17
| xalıq sanı =5,398
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 5,398 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 47.17 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
4du054qebi7rrqa99oe2n4n28v3qq5q
La Garnache
0
19629
124057
93842
2025-07-03T17:49:12Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 5,316 adam → Xalqı — 5,316 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti ko using [[Project:AWB|AWB]]
124057
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 59.49
| xalıq sanı = 5,316
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 5,316 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 59.49 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
ness9hs3wz8p3y181vuiyh87pjsj2jr
La Gaubretière
0
19630
124058
93841
2025-07-03T17:49:23Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 3,172 adam → Xalqı — 3,172 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124058
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 30.33
| xalıq sanı =3,172
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 3,172 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 30.33 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
mprr1kxssvdtif4gd5xclyvewfg447v
Le Gué-de-Velluire
0
19631
124078
93805
2025-07-03T17:52:11Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 524 adam → Xalqı — 524 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124078
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =12.81
| xalıq sanı =524
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 524 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 12.81 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
ltmpxvahjwgfzonlvnd2gj1kz3e7mtk
Le Givre
0
19635
124077
93806
2025-07-03T17:52:04Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 483 adam → Xalqı — 483 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124077
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =12.42
| xalıq sanı =483
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 483 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 12.42 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
go0equdw4pp56h50m95ndwf5ipqvm4k
Le Girouard
0
19637
124076
93807
2025-07-03T17:51:57Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,124 adam → Xalqı — 1,124 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124076
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =25.10
| xalıq sanı =1,124
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,124 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 25.10 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
l7g1k63mbdsb8cxtwd2r2ldbplvovno
La Chapelle-Thémer
0
19638
124052
93849
2025-07-03T17:48:30Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 392 adam → Xalqı — 392 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124052
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =15.10
| xalıq sanı =392
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 392 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 15.10 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
q0a5r7lefvvsyyzz9d3hj9bftswvg6o
La Châtaigneraie
0
19640
124053
93847
2025-07-03T17:48:38Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 2,596 adam → Xalqı — 2,596 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124053
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =7.94
| xalıq sanı =2,596
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 2,596 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 7.94 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
r6tkx1g6aimlq24v8929t8rlak3eok0
La Copechagnière
0
19649
124054
93846
2025-07-03T17:48:46Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 1,048 adam → Xalqı — 1,048 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kom using [[Project:AWB|AWB]]
124054
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı = 9.68
| xalıq sanı =1,048
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 1,048 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 9.68 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
niphc141sptzbcldh6jlmcjvael9yom
La Couture (Vendée)
0
19651
124055
93845
2025-07-03T17:48:55Z
Janabaevazizbek
10433
clean up, replaced: Xalqı 227 adam → Xalqı — 227 adam,
== Geografıyası == →
== Geografiyası ==, removed: == Derekler ==
{{derekler}}
{{Franciya-geo-stub}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{Vendée departamenti kommuna using [[Project:AWB|AWB]]
124055
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı =
| mámleket = Franciya
| region túri= Franciya departamentleri{{!}}Departament
| region = Vendée
| kestede region =Vendée
| jer maydanı =7.03
| xalıq sanı =227
| sanalǵan jıl = 2021
| waqıt zonası = +1
| DST = bar
}}
'''{{PAGENAMEBASE}}''' — [[Franciya]]nıń [[Vendée]] departamentinde jaylasqan kommuna.
== Xalqı ==
Xalqı — 227 adam<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-30353 Populations légales 2021]</ref>.
== Geografiyası ==
Jer maydanı — 7.03 km<sup>2</sup>.
== Derekler ==
{{derekler}}
{{Vendée departamenti kommunaları}}
{{Sırtqı siltemeler}}
{{franciya-geo-stub}}
5g4ihh5i6xz0i3s822cuxykfma7rtqi
IPhone OS 3
0
21221
124135
120942
2025-07-03T22:19:30Z
Bekan88
11311
124135
wikitext
text/x-wiki
'''iPhone OS 3''' ''('''iPhone OS 3.0''' dep stillestirilgen)'' ‒ bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan [[IOS|iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] úshinshi úlken relizi bolıp, [[IPhone OS 2|iPhone OS 2]] niń ornın bastı. Ol 2009-jılı 17-martta járiyalandı hám 2009-jılı 17-iyunda shıǵarıldı. Onıń ornın 2010-jılı 21-iyunda [[IOS 4|iOS 4]] bastı, "iPhone OS" ataması qollanıwdan shıǵıp qaldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/06/07/iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features/|bet=iPhone OS 4 renamed iOS 4, launching June 21 with 1500 new features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170614180843/https://www.engadget.com/2010/06/07/iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features/|arxivsáne=June 14, 2017|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=June 7, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref>
iPhone OS 3 pútkil sistema boyınsha "qıyıw, kóshiriw hám qoyıw" funkciyasın qostı, bul paydalanıwshılarǵa kontentti ańsat kóshiriwge múmkinshilik berdi. Ol jáne de Spotlight ti kirgizdi, bul paydalanıwshılarǵa óz qurılmasında baylanıslar, elektron xatlar yamasa qosımshalar sıyaqlı belgili bir informaciyanı tabıwǵa járdem beriwge arnalǵan izlew indekslew funkciyası. Bas ekran keńeytilip, paydalanıwshılarǵa 11 ge shekem bet qosıwǵa múmkinshilik berdi, ulıwma 180 qosımshanı kórsetti. Xabarlar qosımshası MMS qollaw múmkinshiligin aldı, al Kamera qosımshası iPhone 3GS te video jazıw múmkinshiligin aldı, hám jańa "Dawıslı jazba" qosımshası paydalanıwshılarǵa óz dawısın jazıwǵa imkaniyat berdi. Sonday-aq, úshinshi tárep qosımshalarına qosımsha ishinde satıp alıw múmkinshiligi qosıldı.
iPhone OS 3 — bul [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad iPhone]] hám birinshi áwlad iPod Touch tı qollaytuǵın iOS tiń sońǵı versiyası, sebebi onıń izindegi iOS 4 eki model ushın da qollawdı toqtattı.
== Sistema ózgeshelikleri: ==
=== Kesiw, kóshiriw yamasa qoyıw ===
iPhone OS 3 paydalanıwshılar tekstti basıp turǵanda "kesiw, kóshiriw hám qoyıw" kóbik dialogın kirgizdi. "Qoyıw" túymesi qurılmanıń buferinde saqlanǵan hár qanday nárseni belgilengen jerge kirgizedi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2009/03/17/iphone-finally-gets-copy-and-paste/|bet=iPhone finally gets copy and paste!|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121021090720/http://www.engadget.com/2009/03/17/iphone-finally-gets-copy-and-paste/|arxivsáne=October 21, 2012|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=March 17, 2009|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/pictures/photos-apple-iphone-os-3-0-copy-and-paste-included/|bet=Photos: Apple iPhone OS 3.0, copy and paste included|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200815205619/https://www.cnet.com/pictures/photos-apple-iphone-os-3-0-copy-and-paste-included/|arxivsáne=August 15, 2020|sáne=March 17, 2009|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref>
=== Spotlight ===
Spotlight — bul sistema kólemindegi indekslew hám izlew funkciyası bolıp, paydalanıwshılarǵa óz qurılmasında belgili baylanıslardı, elektron xatlardı, kalendar ushırasıwların, multimedia faylların, qosımshalardı hám basqalardı izlewge járdem beriwge baǵdarlanǵan. Oǵan bas ekrannan ońǵa qaray sıypaw arqalı kiriw múmkin.<ref>{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/166855/article.html|bet=Hands on With IPhone 3.0's Spotlight|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229170621/http://www.pcworld.com/article/166855/article.html|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=June 17, 2009|jumıs=[[PC World]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref>
=== Bas ekran ===
iPhone OS 3 bas ekrandaǵı betlerdiń maksimal sanın 11 ge deyin keńeytti, barlıǵı 180 qosımshaǵa múmkinshilik berdi.
=== Meniń iPhone-ımdı tabıw ===
[[MobileMe]] ge jazılǵan paydalanıwshılar ózleriniń iPhone ların joytıp alǵan jaǵdayda olardı aralıqtan baqlaw, qulıplaw hám óshiriw múmkinshiligine iye boldı.
== Qosımsha ózgeshelikleri ==
=== Xabarlar ===
Xabarlar qosımshası Multimediyalıq xabar jiberiw xızmeti (MMS) ushın tuwma qollawdı aldı, bul paydalanıwshılarǵa súwretler, baylanıslar, orınlar, dawıslı jazıwlar hám video xabarlardı da óz ishine alǵan xabarlardı jiberiw hám qabıllawǵa múmkinshilik berdi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1141187/iphone_3.html?page=2|bet=iPhone 3.0 software update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230160930/http://www.macworld.com/article/1141187/iphone_3.html?page=2|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Moren|at=Dan|sáne=June 17, 2009|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref><ref name="Macworld features">{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1139438/iphone30user.html|bet=Cut and paste, MMS highlight iPhone 3.0 improvements|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210428105531/https://www.macworld.com/article/1139438/iphone30user.html|arxivsáne=April 28, 2021|avtor=Cohen|at=Peter|sáne=March 17, 2009|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref>
=== Kamera hám Fotosúwretler ===
Kamera qosımshası iPhone 3GS ushın video jazıw funkciyasın kirgizdi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/12/13/2612736/ios-history-iphone-ipad|bet=iOS: A visual history|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170412015548/http://www.theverge.com/2011/12/13/2612736/ios-history-iphone-ipad|arxivsáne=April 12, 2017|sáne=September 16, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref>
Fotosúwretler qosımshası jańa kóshiriw túymesin hám bir waqıtta bir neshe fotosúwretti óshiriw múmkinshiligin usındı.<ref name="iMore review">{{Web deregi|url=https://www.imore.com/iphone-os-30-review|bet=iPhone OS 3.0 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170403014551/http://www.imore.com/iphone-os-30-review|arxivsáne=April 3, 2017|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=June 17, 2009|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref>
== Bahası ==
iPhone ushın iPhone OS 3 ge jańalaw biypul boldı. Dáslep iPod Touch paydalanıwshıları ushın iPhone OS 3 ge jańalaw $9.95 turdı;<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2009/06/17/apple-releases-iphone-os-3-0/|bet=Apple Releases iPhone OS 3.0 for iPhone and iPod Touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180730170619/https://www.macrumors.com/2009/06/17/apple-releases-iphone-os-3-0/|arxivsáne=July 30, 2018|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=June 17, 2009|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref> 2.x versiyasınan 3.1.x versiyasına jańalaw tek $4.95 boldı.<ref>{{Web deregi|url=https://appadvice.com/appnn/2009/09/ipod-touch-received-a-price-drop-today-but-so-did-the-software-update|bet=iPod Touch Received A Price Drop Today, But So Did The Software Update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220118001341/https://appadvice.com/appnn/2009/09/ipod-touch-received-a-price-drop-today-but-so-did-the-software-update|arxivsáne=January 18, 2022|avtor=Tschida|at=Tyler|sáne=September 9, 2009|jumıs=AppAdvice|qaralǵan sáne=January 18, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2009/09/iphone-os-update-31-now-available/?comments=1&post=665203|bet=iPhone OS Update 3.1 now available|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220119003358/https://arstechnica.com/gadgets/2009/09/iphone-os-update-31-now-available/?comments=1&post=665203|arxivsáne=January 19, 2022|avtor=Smykil|at=Jeff|sáne=September 9, 2009|jumıs=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=January 18, 2022}}</ref>
iPhone OS 3 iPod Touch paydalanıwshıları ushın jańalaw pullı bolǵan sońǵı úlken versiya boldı. iOS 4 ten baslap, iOS jańalawları barlıq paydalanıwshılar ushın biypul boldı, sonıń ishinde iPod Touch paydalanıwshıları da bar, sebebi Sarbeyns-Oksli nızamı qayta kórip shıǵılıp, abonentlik tiykarda bolmaǵan apparatlıq támiynat ushın baǵdarlamalıq támiynattı biypul jańalawǵa ruqsat berildi.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:IOS]]
g50qrlkik7a3jlbc9s1vawoxzzhc9cc
IPhone 3G
0
21222
124137
120935
2025-07-03T22:20:11Z
Bekan88
11311
124137
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vevent"
|+
| colspan="2" class="infobox-image logo" |[[File:IPhone_3G_logo.svg|64x64 nükte]]
|-
| colspan="2" class="infobox-image logo" |[[File:IPhone_1st_Gen.svg|328x328px]]<div class="infobox-caption">Aldıńǵı tárepi</div>
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |Islep shıǵarıwshı(lar)
| class="infobox-data" |[[Apple Inc.]]
|- style="display: none;"
| colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |Óndiriwshi
| class="infobox-data" |Foxconn
|-
!Túri
|[[Smartfon]]
|-
!Seriyası
|[[IPhone|iPhone]]
|-
!Birinshi shıǵarılǵan waqtı
|11-iyul, 2008; 16 jıl burın
|-
!Óndiristen shıǵarılǵan waqtı
|7-iyun, 2010; 14 jıl burın
|-
!'''Satılǵan birlikler sanı'''
|Birinshi hápteniń aqırında 1 million
|-
!'''Aldıńǵısı'''
|[[IPhone (1-áwlad)|iPhone (1-áwlad)]]
|-
!'''Keyingisi'''
|iPhone 3GS
|-
!'''Baylanıslı'''
|iPod Touch (2-áwlad)
|-
!'''Forması'''
|Tegis
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |'''Ólshemleri'''
| class="infobox-data" |<div style="margin:0px;">115.5 mm (4.55 dyuym) biyikligi
62.1 mm (2.44 dyuym) eni
12.3 mm (0.48 dyuym) qalıńlıǵı
</div>
|-
!'''Salmaǵı'''
|133 g (4.7 unciya)
|-
![[Operaciyalıq sistema]]
|Dáslepki: iPhone OS 2.0
Sońǵı: iOS 4.2.1, 22-noyabr, 2010-jılı shıǵarılǵan
|-
!'''Processor (CPU)'''
|Samsung 32-bitli RISC ARM 1176JZ(F)-S v1.0
620 MGc
412 MGc ǵa shekem páseytilgen
|-
!Grafikalıq processor (GPU)
|PowerVR MBX Lite 3D GPU
|-
!Yad
|128 MB DRAM
|-
!Saqlaw ornı
|8 yamasa 16 GB flesh-yadtan shıǵarıw qurılması
|-
!'''Batareya'''
|1150 mAch, 3.7 V Litiy-ionlı batareya
|-
!Artqı kamera
|Geobelgilew funkciyası menen 2.0 MP
|-
!'''Displey'''
|3.5-dyuymlik ekran (diagonal boyınsha)
480×320 piksel ajıratımlılıq, 163 ppi
3:2 aspekt qatnası
18-bitli (262,144 reń) LCD
|-
!'''Dawıs'''
|3.5 mm TRRS
Bir dinamik
20 Gc den 20 kGc ge shekem jiyilik juwabı (ishki, qulaqqap)
Mikrofon
|-
!'''Jalǵanıw'''
|Tórt diapazonlı GSM/GPRS/EDGE
(850 900 1,800 1,900 MGc)
Úsh diapazonlı UMTS/HSDPA 3.6
(850 1,900 2,100 MGc)
Wi-Fi (802.11 b/g)
Bluetooth 2.0 + EDR
USB 2.0/Dok jalǵaǵısh
|-
!'''Maǵlıwmat kirgiziw quralları'''
|Kóp tiyisiwli sensorlı displey
3 kósherli akselerometr
Jaqınlıq sensorı
Qorshaǵan ortalıq jaqtılıq sensorı
Mikrofon
Qulaqqap basqarıw elementleri
|-
!'''Model'''
|A1324 (Qıtay)
A1241
|- style="display:none"
| colspan="2" |
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |Veb-sayt
| class="infobox-data" |<span class="url">Apple — iPhone Wayback Machine </span><span class="url">da (23-iyul, 2008-jılı arxivlengen</span>
|}
'''iPhone 3G''' — [[Apple Inc.]] tárepinen jaratılǵan hám bazarǵa shıǵarılǵan [[smartfon]]. Bul [[IPhone|iPhone]]<nowiki/>nıń ekinshi áwladı bolıp, dáslepki iPhone nıń ornın basıwshı hám 2008-jıl 9-iyunda [[San Francisco|San-Franciskodaǵı]] Moscone orayında ótkerilgen [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası]] WWDC 2008 de kópshilikke tanıstırılǵan.
iPhone 3G óziniń aldıńǵı modeline ishki qurılısı boyınsha uqsas, biraq [[GPS]], 3G [[maǵlıwmat]] almasıw hám úsh diapazonlı UMTS/HSDPA sıyaqlı bir qatar jańa [[apparatlıq támiynat]] ózgesheliklerin óz ishine alǵan. Qurılma dáslep sol waqıtta shıǵarılǵan [[iPhone OS 2]] [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sisteması]] menen júklengen. Basqa ózgeshelikler menen birge (sonıń ishinde push email hám almagezek navigaciya), bul jańa [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistema]] [[App Store]] — Apple kompaniyasınıń úshinshi tárep qosımshaları ushın jańa tarqatıw platformasın usındı.<ref>https://web.archive.org/web/20110501035135/http://www.apple.com/pr/library/2008/06/09iphone.html
</ref>
== Tariyxı ==
2008-jıldıń 11-iyulinde [[Apple Inc.|Apple]] kompaniyası iPhone 3G di jigirma eki mámlekette satıwǵa shıǵardı. Ol eki saqlaw kóleminde shıǵarıldı: 8 GB hám 16 GB.<ref>{{Web deregi |title=ImportGenius: The Disruptive Shipping Database |url=https://techcrunch.com/2008/05/28/importgenius-the-disruptive-shipping-database/ |access-date=2022-07-03 |website=TechCrunch |date=28 May 2008 |language=en-US |archive-date=2022-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220920135116/https://techcrunch.com/2008/05/28/importgenius-the-disruptive-shipping-database/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite magazine |last=Evan Ratcliff |title=Wired-o-Nomics: Transparency as a Stimulus |language=en-US |magazine=Wired |url=https://www.wired.com/2009/02/wired-o-nomics/ |access-date=2022-07-03 |issn=1059-1028 |archive-date=2022-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220703023349/https://www.wired.com/2009/02/wired-o-nomics/ |url-status=live }}</ref>
16 GB modeli qara yamasa aq reńde islep shıǵarılǵan. AQSH ishinde ol tek AT&T kompaniyasınıń eki jıllıq mobil baylanıs jobası menen birge satılıp, 8 GB modeli ushın $199 hám 16 GB modeli ushın $299 aldınnan tólem talap etilgen.
Bir jıldan keyin iPhone 3GS modeliniń shıǵarılıwınan soń, iPhone 3G satıwda qaldı, biraq Apple kompaniyasınıń arzan telefon usınısına aylandı hám onıń bahası tómenletildi. Bul $99 turǵan iPhone 3G eki jıllıq shártnama talap etti hám tek qara reńde hám 8 GB saqlaw kólemi menen jetkerildi, biraq sol waqıttaǵı jańa [[IPhone OS 3|iPhone OS 3.0]] [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynatı]] menen birge keldi. Shártnamasız, iPhone 3G 2009-jılı AT&T kompaniyasınan mіnnetlemesiz 8 GB ushın $499 yamasa 16 GB ushın $549 bahada satıp alınıwı múmkin edi. 2010-jıldıń 7-iyuninde iPhone 3G aqırında satıwdan alıp taslandı hám Apple kompaniyasınıń arzan telefonı sıpatında 2 jıllıq shártnama menen $99 bahada satılatuǵın 8 GB iPhone 3GS penen almastırıldı.
2008-jılı, import-eksport sanaatı ushın biznes barlaw xızmetin usınatuǵın Import Genius kompaniyası, AQSH Bajıxana hám Shegara qorǵaw basqarması tárepinen Informaciya erkinligi nızamına muwapıq járiyalanǵan elektron bajıxana tazalaw maǵlıwmatların paydalanıp, Apple kompaniyasınıń járiyalawınan aldın iPhone 3G diń keliwin anıqladı.
== Programmalıq támiynat ==
iPhone 3G [[IOS|iOS]] tiń eń sońǵı versiyası menen aldınnan júklenip keldi hám eki jıldan aslam waqıt dawamında óziniń [[Programmalıq támiynat|programmalıq támiynatına]] jańalanıwlar alıwdı dawam etti, úlken ózgerisler jıl sayın shıǵarılıp turdı. Degen menen, telefonnıń [[Apparatlıq támiynat|apparatlıq támiynatı]] keyingi modeller tárepinen artta qaldırılǵanı sebepli, hár jańalanıwda jańa funkciyalardıń azayıp baratuǵın bólegine ǵana erise aldı.
Ol satıwǵa shıǵarılǵanda, iPhone 3G iPhone OS 2 menen aldınnan júklenip keldi. Bul [[App Store]] di, Microsoft Exchange ActiveSync qollawın, Apple diń [[MobileMe]] xızmetin hám push email qollawın kirgizdi, sonıń menen birge basqa da jańa funkciyalar hám qátelerdi dúzetiwlerdi usındı.
2009-jıldıń iyun ayında iPhone 3G paydalanıwshıları [[IPhone OS 3|iPhone OS 3]] baǵdarlamalıq támiynatınıń jańalanıwın aldı, bul uzaq kútilgen MMS funkciyasın, kóshirip qoyıw hám qıstırıw múmkinshiligin, kóbirek qosımshalar ushın landshaft rejimin qollawdı, Bluetooth stereo qollawın hám basqa da jaqsılanıwlardı kirgizdi.
2010-jıldıń iyun ayında Apple [[IOS 4|iOS 4.0]] [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynatınıń]] jańalanıwın shıǵardı. Óziniń keyingi modellerinen ayırmashılıǵı, iPhone 3G iOS 4.0 diń kózge kóringen funkciyaların, mısalı kóp wazıypalılıqtı, bas bet ekranına fon súwretin ornatıw múmkinshiligin yamasa Bluetooth klaviatura qollawın qollap-quwatlamaydı. Degen menen, ol birlesken pochta qutısı funkciyasına, qosımshalardı jaqsıraq shólkemlestiriw ushın bas bet ekranındaǵı papkalarǵa, pleylist jaratıwǵa hám basqa da jaqsılanıwlarǵa imkaniyat beredi. Bul jańalanıw iPhone 3G de áste islegeni ushın keń túrde sınǵa alındı, biraq 2010-jıldıń sentyabr ayında shıqqan iOS 4.1 bul máseleni sheshti. Degen menen, zamanagóy [[IOS|iOS]] qurılmalarınan ayırmashılıǵı, bul jańalanıw jáne de iPhone 3G iyelerine áhmiyetli funkciyalarǵa, bul jaǵdayda Game Center qosımshasına kiriw múmkinshiligin bermeydi.<ref>{{Web deregi |url=http://lifehacker.com/5628991/iphone-3g-speed-test-ios-40-versus-ios-41 |title=iPhone 3G Speed Test: iOS 4.0 versus iOS 4.1 |date=3 September 2010 |access-date=2015-01-24 |archive-date=2015-01-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150128112812/http://lifehacker.com/5628991/iphone-3g-speed-test-ios-40-versus-ios-41 |url-status=live }}</ref>
2010-jıldıń 22-noyabrinde iPhone 3G iOS 4.2 baǵdarlamalıq támiynatınıń jańalanıwın (iOS 4.2.1 sıpatında) aldı, bul YouTube ta dawıs beriw hám qáwipsizlik jaqsılanıwları sıyaqlı funkciyalardı kirgizdi. Biraq, iPhone 3G bul jańalanıwǵa kirgizilgen kóplegen funkciyalardı, mısalı AirPlay hám Safari Text Search ti paydalana almaydı. Bul usı iPhone modeli ushın sońǵı [[IOS|iOS]] shıǵarılımı boldı; iOS 4.3 hám keyingi versiyalar apparatlıq támiynat sheklewleri hám ónimlilik máseleleri sebepli bul iPhone modeli menen úylesimli emes.<ref name="iOS 4.3 drops">{{Web deregi
| url = http://www.9to5mac.com/47006/ios-4-3-drops-iphone-3g-and-ipod-touch-2-support
| title = iOS 4.3 drops iPhone 3G and iPod touch 2G support
| last = Gurman
| first = Mark
| date = 12 January 2011
| publisher = 9to5mac
| access-date = January 13, 2011
| archive-date = June 14, 2012
| archive-url = https://web.archive.org/web/20120614142730/http://9to5mac.com/2011/01/12/ios-4-3-drops-iphone-3g-and-ipod-touch-2-support/
| url-status = live
}}</ref>
2012-jıldıń sentyabr ayınıń aqırında iOS 6 shıqqannan keyin shıǵarılǵan derlik barlıq qosımshalar iPhone 3G de islemeydi, sebebi baǵdarlamalıq támiynattı rawajlandırıw jıynaǵı (SDK) 4.3 ten eski iOS versiyaların (3.x ten 4.2.1 ge shekem) yamasa ARMv6 qurılmaların (dáslepki eki áwlad) "maqsetine" (minimum) múmkinshilik bermeytuǵın etip ózgertilgen edi.
== Apparatlıq támiynat ==
=== Dizayn ===
[[File:IPhone_&_iPhone_3G.jpg|thumb|Alyuminiy hám plastikten islengen [[IPhone (1-áwlad)|dáslepki iPhone]] nıń (shep tárepte) hám tolıǵı menen qattı plastik materialdan islengen iPhone 3G diń (oń tárepte) arqa kórinisi]]
iPhone 3G diń arqa tárepi qayta dizaynlanǵan polikarbonat plastik korpus penen úskenelengen bolıp, [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad iPhone]] nıń alyuminiy arqa tárepin almastırdı. Túymeler plastikten metalǵa ózgertildi, al telefonnıń shetleri jaqsıraq uslawǵa múmkinshilik beriw ushın jińishkelendi. iPhone 3G sırtqı korpustıń birinshi rásmiy reń variantların usındı, 16 GB versiyası qara hám aq reńlerde jetkerildi.
iPhone 3G diń ólshemleri [[IPhone (1-áwlad)|dáslepki iPhone]] ǵa salıstırǵanda azǵana úlkenirek edi. Onıń biyikligi 116 millimetr (4.6 dyuym), eni 62 millimetr (2.4 dyuym) hám qalıńlıǵı 12 millimetr (0.47 dyuym) boldı. Al onıń aldıńǵısı bolsa 110 millimetr (4.3 dyuym) biyiklikte, 61 millimetr (2.4 dyuym) enlikte hám 12 millimetr (0.47 dyuym) qalıńlıqta edi.
iPhone 3G 3.5 dyuym (89 mm) sıyımlı sensorlı ekran menen úskenelengen bolıp, onıń ajıratımlılıǵı 480×320 (HVGA) hám 163 ppi tıǵızlıqqa iye edi. Displeydiń ústinde sızıq túsiwge (shıtnawǵa) qarsı shiyshe ornalasqan. Dáslepki iPhone sıyaqlı, sensorlı ekran barmaq yamasa bir neshe barmaq penen kóp tiyiwli basqarıw ushın dizaynlanǵan. Qurılma óziniń aldıńǵısındaǵı sensorlar menen úskenelengen. Jaqınlıq sensorı (qońıraw waqtında betke jaqın kelgende displeydi óshiredi) batareya quwatın únemlew hám paydalanıwshınıń beti menen qulaqlarınan kelip shıǵatuǵın kereksiz kirgiziwlerdiń aldın alıw ushın qayta ornalastırılǵan. Hár qıylı jaqtılandırıw jaǵdaylarına qaray displey jaqtılıǵın retlew ushın átiraptaǵı jaqtılıq sensorı qosılǵan, bul batareya quwatın únemlewge járdem beredi. Telefonnıń baǵdarın seziw hám ekrandı sáykesinshe ózgertiw ushın 3 kósherli akselerometr kirgizilgen, bul paydalanıwshıǵa portret hám landshaft rejimleri arasında ańsat ótiwge múmkinshilik beredi.
=== Processor hám yadı ===
iPhone 3G diń ishki apparatlıq támiynatınıń kópshiligi [[IPhone (1-áwlad)|dáslepki iPhone]] ǵa tiykarlanǵan. Ol [[Samsung]] 32-bitli RISC ARM11 620 MGc processorın (412 MGc ke shekem páseytilgen), PowerVR MBX Lite 3D GPU hám dáslepki iPhone sıyaqlı 128 MB package on package (PoP) DRAM di óz ishine aladı.
=== Artqı kamera ===
Qurılmanıń artqı tárepinde iPhone 3G óziniń aldıńǵısındaǵı sıyaqlı turaqlı fokuslı 2.0 megapikselli kameraǵa iye. Bul kamerada optikalıq zum, jaqtılandırıw, avtofokus yamasa tuwma video jazıw funkciyası joq, biraq qurılmada video jazıwǵa múmkinshilik beretuǵın hár qıylı qosımshalar payda boldı. iPhone 3G diń operaciyalıq sisteması fotosúwretlerdi geobelgilewdi qollaydı.
=== Jalǵanıw ===
EDGE ge qosımsha túrde, iPhone 3G Assisted GPS, 3G maǵlıwmatlar hám úsh diapazonlı UMTS/HSDPA nı qollaydı. Bul jaqsılanıwlar aldıńǵı qurılmalarǵa salıstırǵanda maǵlıwmatlardı tezirek júklep alıwǵa hám kartalar menen almagezek navigaciyanı ámelge asırıwǵa múmkinshilik beredi.
Óziniń aldıńǵısı sıyaqlı, iPhone 3G qurılmanı zaryadlaw ushın menshikli 30 pinli dok-konnektorǵa iye. Ol jáne de qurılmanı kompyuter menen sinxronlastırıw hám hár qıylı aksessuarlardı qosıw ushın qollanılıwı múmkin.
iPhone 3G de aldıńǵı iPhone daǵı oyıqlı naushnik ornına tegis ornatılǵan 3.5 mm naushnik bar; sonlıqtan, ol Apple tárepinen berilgennen basqa hár qanday naushnikler menen qollanıla aladı.
=== Batareya ===
iPhone 3G de 1150 mAch quwatlılıǵı menen bahalanǵan ishki qayta zaryadlanatuǵın batareya bar, ol aldıńǵısı sıyaqlı paydalanıwshı tárepinen almastırılmaydı. Apple kompaniyasınıń málim etiwinshe, iPhone 3G diń batareyası Wi-Fi arqalı altı saatqa shekem, yamasa 3G arqalı bes saatqa shekem veb-brauzing, ya bolmasa 25 saat dawamında audio oynatıw múmkinshiligin beriwge qábiletli. Sonday-aq, ol 300 saat kútiw rejiminde isley aladı dep aytıladı.
== Qabıllaw ==
[[File:Line at Apple Store in NYC.jpg|thumb|2008-jılı [[Nyu-York]] qalasındaǵı Apple dúkanınıń sırtında iPhone 3G ushın gezekte turǵan adamlar qatarı]]
Uolt Mossberg «The Wall Street Journal» gazetasında quralmanı «álleqashan jaqsı bolǵan qurılmanıń jáne de qábiletli versiyası» dep táriyiplegen. Biraq, ol onıń «jasırın qárejetleri» bar ekenin aytqan.
Amerikalı jurnal «Wired» te 2008-jılı qurılma shıqqannan keyin soraw alıp barılǵan, onda paydalanıwshılar aralas pikirler jibergen, ásirese 3G baylanısı haqqında qáte túsinikleri bolǵan oqıwshılardan iPhone haqqında unamsız pikirler kelip túsken.<ref>{{Cite news|url=https://www.wsj.com/articles/SB121555740704037313|title=Newer, Faster, Cheaper iPhone 3G|last=Mossberg|first=Walter S.|date=2008-07-10|newspaper=Wall Street Journal|issn=0099-9660|access-date=2017-01-03|archive-date=2022-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20220527085317/https://www.wsj.com/articles/SB121555740704037313|url-status=live}}</ref>
[[Wired (magazine)|''Wired'']], an American magazine also published a survey in 2008 after the release where users sent in mixed reviews especially from readers that had misunderstandings about the 3G connection causing negative reviews of the iPhone.<ref>{{Web deregi |last=Chen |first=Brian |date=August 26, 2008 |title=Response to a Reader: Wired.com's iPhone 3G Survey |url=https://www.wired.com/2008/08/response-to-a-r/ |access-date=August 9, 2024}}</ref>
=== Máseleler ===
==== Úzilip qalǵan qońırawlar hám áste veb-baylanıslar ====
Shıqqannan keyin kóp ótpesten, iPhone 3G jiyi úzilip qalatuǵın qońırawlar hám áste veb-brauzing tájiriybeleri ushın sınǵa ushıradı. Hár qıylı derekler tárepinen alıp barılǵan tekseriwler bul baylanıs máseleleriniń ayıpıbı telefon ishindegi belgili bir chip ekenin kórsetti.
Apple bul máselelerdi programmalıq támiynattı jańalaw arqalı sheshti, bul ónimdi qaytarıp alıw sıyaqlı qatań ilaj qollanıwdıń zárúrligin saplastırdı. Bul jańalaw, shaması, máseleli chiptiń islewin dúzetip, iPhone 3G paydalanıwshıları ushın qońıraw sapasın hám [[Internet|internet]] baylanıs tezligin jaqsıladı.
Paydalanıwshılardıń xabarları baylanıs máselelerin kórsetken bolsa da, sol waqıtta iPhone 3G ushın tiykarǵı baylanıs operatorı bolǵan AT&T qarama-qarsı kóz-qarastı usındı. Olar óz málimlemesinde: "Ulıwma alǵanda, jańa [[IPhone|iPhone]] biziń 3G tarmaǵımızda júdá jaqsı islep atır" dep ayttı.
==== Batareya quwatınıń tez tawsılıwı ====
iPhone 3G menen ele de úylesimli bolǵan iOS 4 operaciyalıq sisteması 2010-jıldıń 21-iyuninde shıǵarıldı. 2010-jıldıń 28-iyulinde Wall Street Journal gazetasınıń "Digits" baǵanasında járiyalanǵan maqalada, iOS 4 ke ótken iPhone 3G telefonlarınıń áste juwap beriwi, batareya quwatınıń azayıwı hám shennen tıs qızıp ketiwi haqqında xabar berilgen.<ref>{{cite news | url=https://blogs.wsj.com/digits/2010/07/28/apple-investigates-reports-of-problems-with-ios4-on-iphone-3g/ | work=The Wall Street Journal | title=Apple Probes Complaints About iOS4 on iPhone 3G | first=Jennifer | last=Valentino-DeVries | date=July 28, 2010 | access-date=August 4, 2017 | archive-date=September 28, 2017 | archive-url=https://web.archive.org/web/20170928110006/https://blogs.wsj.com/digits/2010/07/28/apple-investigates-reports-of-problems-with-ios4-on-iphone-3g/ | url-status=live }}</ref>
== Derekler ==
[[Category:IPhone|*]]
<references />
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
gihhy8vagqqvnhbzgc7u5g4crhdmrmq
IOS 4
0
21224
124138
123950
2025-07-03T22:20:30Z
Bekan88
11311
124138
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vevent"
|+iOS 4
| colspan="2" class="infobox-image logo" |[[File:IOS4_logo.png|64x64 nükte]]
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |Islep shıǵarıwshı
| class="infobox-data" |[[Apple Inc.]]
|- style="display: none;"
| colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |Derek modeli
| class="infobox-data" |[[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
!Dáslepki shıǵarılıwı
|21-iyun, 2010;
|-
!Eń sońǵı shıǵarılıwı
|[[IPhone 3G|iPhone 3G]], iPod Touch (2-áwlad): 4.2.1 (22-noyabr, 2010)
iPhone 4 (CDMA): 4.2.10 (25-iyul, 2011)
[[IPhone 3GS|iPhone 3GS]], [[IPhone 4|iPhone 4]] (GSM), iPod Touch (3-4-áwlad), iPad (1-áwlad), iPad 2: 4.3.5 (25-iyul, 2011)
|-
!Jańalaw usılı
|Kompyuter arqalı [[iTunes]]
|-
!'''Paket basqarıwshısı'''
|[[App Store]]
|-
!'''Platformalar'''
|[[IPhone|iPhone]], [[IPhone 3G|iPhone 3G]], [[IPhone 3GS|iPhone 3GS]], [[IPhone 4|iPhone 4]]
iPod Touch (2-4-áwlad)
iPad, iPad 2
|-
!'''Yadro túri'''
|Gibrid (XNU)
|-
!'''Licenziya'''
|Ashıq kodlı komponentlerden basqa menshikli EULA
|-
!'''Aldınǵısı'''
|[[IPhone OS 3|iPhone OS 3]]
|-
!'''Keyingisi'''
|[[IOS 5|iOS 5]]
|-
!'''Rásmiy veb-saytı'''
|[https://web.archive.org/web/20100630155749/http://www.apple.com/iphone/softwareupdate/ Apple — iPhone — iOS 4 jańalanıwındaǵı jańa ózgeshelikler] (arxivlengen)
|-
! colspan="2" |Qollap-quwatlaw statusı: Eskirgen, qollap-quwatlanbaydı. [[IPhone (1-áwlad)|iPhone (1-áwlad)]], iPod Touch (1-áwlad) ushın, hám iOS 4.3 ten baslap iPhone 3G hám iPod Touch (2-áwlad) ushın qollap-quwatlawdı toqtatadı.
|- style="display:none"
| colspan="2" |
|}
'''iOS 4''' — [[Apple Inc.]] tárepinen jaratılǵan [[IOS|iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] tórtinshi úlken shıǵarılıwı bolıp, [[IPhone OS 3|iPhone OS 3]] tiń ornın basıwshı bolıp tabıladı. Ol 2010-jılı 8-aprelde [[Apple Inc.|Apple]] arnawlı is ilajında járiyalandı hám 2010-jılı 21-iyunda shıǵarıldı. iOS 4 iPad shıǵarılıwına baylanıslı "iPhone OS" emes,<ref>{{Cite news|title=iPhone OS 4 renamed iOS 4, launching June 21 with 1500 new features|url=https://www.engadget.com/2010-06-07-iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features.html|access-date=18 November 2023|date=7 June 2010}}</ref> al "[[IOS|iOS]]" dep atalǵan birinshi versiya boldı. Onıń ornın 2011-jılı 12-oktyabrde [[iOS 5]] bastı.<ref>{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2011/10/12/ios-5-available/|bet=iOS 5 available now, makes the iPhone 4 feel completely new|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170207033452/http://venturebeat.com/2011/10/12/ios-5-available/|arxivsáne=February 7, 2017|avtor=Hardawar|at=Devindra|sáne=October 12, 2011|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
iOS 4 házirgi kúnde keń tarqalǵan kóp funkciyalardı kirgizdi, mısalı, bas ekranda papkalar, bul kórsetiletuǵın qosımshalar sanın ádewir kóbeytti. Sonday-aq, [[IPhone|iPhone]] ushın bas ekran fon súwretlerine qollaw kirgizildi, biraq animaciya ónimdarlıǵı talaplarına baylanıslı jańa qurılmalar menen sheklengen edi. Operaciyalıq sistema sonday-aq kóp tapsırmalılıq funkciyasın qostı, internet qońırawları, jaylasıw hám audio oynatıw menen baylanıslı qosımshalarǵa fonda islewge múmkinshilik berdi, al usıǵan uqsas biraq sheklengen "Tez qosımsha almastırıw" texnologiyası paydalanıwshılar basqa qosımshalarǵa ótkende hár qanday qosımshanı fonda passiv qaldırıwǵa múmkinshilik berdi. iOS 4 sonday-aq sistema boyınsha orfografiyanı tekseriw funkciyasın qostı, iPhone da iBooks ti iske qostı, hár qıylı email provayderleriniń mazmunın biriktiriw ushın Mail pochta qutısın birlestirdi hám sociallıq oyınlar ushın Game Center hám video qońırawlar ushın FaceTime di kirgizdi.
iOS 4 jańalanıwı [[IPhone 3G|iPhone 3G]] qurılmalarında ónimdarlıq hám batareya máselelerin payda etti, Apple bul máseleni izertlep, keleshektegi jańalanıwlarda sheshiwge wáde berdi. Biraq, kompaniya bul máseleler sebepli qanaatlanbaǵan klienttiń shaǵımına ushıradı. Usı waqıtta, iPhone 4 tiń shıǵarılıwı hám onıń keyingi antenna máseleleri Apple kompaniyasın baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwları arqalı máselelerdi sátsiz sheshiwge urınıwǵa májbúr etti.
iOS 4 — iPhone larda muzıka hám videolar ushın iPod qosımshası bar bolǵan iOS tiń aqırǵı versiyası. iOS 5 ten baslap, iPhone larda iPod qosımshası joq, biraq onıń ornına iPod Touch hám iPad sıyaqlı Muzıka hám Video qosımshaları bar. Bul sonday-aq iPhone 3G hám ekinshi áwlad iPod Touch ti qollaytuǵın iOS tiń aqırǵı versiyası bolıp, 4.2.1 versiyasına shekem qollaydı (4.3 eki qurılma ushın da qollawdı toqtattı).
== Qosımshalar ==
* iBooks
* Game Center
* FaceTime
== Tariyxı ==
iPhone OS 4 2010-jılı 8-aprelde Apple Arnawlı Is ilajında tanıstırıldı. 2010-jılı 7-iyunda [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|WWDC]] bayanatında, iPod Touch hám iPad ti de qamtıw ushın iOS 4 dep qayta ataldı.
iOS 4 rásmiy túrde 2010-jılı 21-iyunda shıǵarıldı.<ref name="Announced and released">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/06/07/iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features/|bet=iPhone OS 4 renamed iOS 4, launching June 21 with 1500 new features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170614180843/https://www.engadget.com/2010/06/07/iphone-os-4-renamed-ios-gets-1500-new-features/|arxivsáne=June 14, 2017|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=June 7, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
== Sistema ózgeshelikleri ==
=== Bas ekran ===
iOS 4 papkalardıń qosılıwı sebepli bas ekrandaǵı qosımshalardıń maksimal sanın 180 nen 2,160 qa kóbeytti. Bul papkalar ishindegi qosımshalardıń [[App Store]] kategoriyasına baylanıslı avtomatik túrde atalatuǵın edi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1152168/ios4folders.html|bet=Hands on with iOS 4 folders|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170703204429/http://www.macworld.com/article/1152168/ios4folders.html|arxivsáne=July 3, 2017|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=June 21, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref> iPhone da fon súwretlerin tańlaw hám olardı bas ekranda kóriw múmkinshiligi de qosıldı, biraq bul funkciya belgili ikonka animaciyalarınıń tómen ónimdarlıǵı sebepli iPhone 3G hám ekinshi áwlad iPod Touch te joq edi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2010/06/22/steve-jobs-on-lack-of-custom-wallpapers-in-ios-4-for-iphone-3g/|bet=Steve Jobs on Lack of Custom Wallpapers in iOS 4 for iPhone 3G|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170801125229/https://www.macrumors.com/2010/06/22/steve-jobs-on-lack-of-custom-wallpapers-in-ios-4-for-iphone-3g/|arxivsáne=August 1, 2017|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=June 22, 2010|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref> Sonıń menen bir qatarda, iPhone nıń dok paneli iPad hám Mac OS X taǵı Dock sıyaqlı skewomorflıq etip jańalandı hám astında kúlreń sızıq joq; ikonkalar usıǵan sáykes qayta dizayn islendi.
=== Kóp tapsırmalılıq ===
iOS 4 kóp tapsırmalılıqtı kirgizdi. Bul funkciya paydalanıwshılarǵa bas túymeni eki ret basıw arqalı qosımshalar arasında tez almasıwǵa múmkinshilik berdi. Ol batareyanıń artıqsha tawsılıwına alıp kelmeytuǵın etip ámelge asırıldı. Kóp tapsırmalılıq internet qońırawları, ornalasıw hám audio oynatıw menen baylanıslı qosımshalar menen sheklengen edi, al usıǵan uqsas "Tez qosımsha almastırıw" texnologiyası paydalanıwshılarǵa bir qosımshadan shıǵıp, ekinshisine kiriwge, al dáslepki qosımsha paydalanıwshı qaytıp kelgenshe fonda qalıwına múmkinshilik berdi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/199528/Multitasking_With_iOS_4_is_Horrible_Apple_Blew_It.html|bet=Multitasking With iOS 4 is Horrible: Apple Blew It|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130629185931/http://www.pcworld.com/article/199528/Multitasking_With_iOS_4_is_Horrible_Apple_Blew_It.html|arxivsáne=June 29, 2013|avtor=Newman|at=Jared|sáne=June 22, 2010|jumıs=[[PC World]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref> Bul funkciya ónimdarlıq máseleleri sebepli iPhone 3G hám ekinshi áwlad iPod Touch te joq edi. iOS 4 qáte jazılǵan sózlerdi qızıl sızıq penen belgileytuǵın orfografiya tekseriw funkciyasın kirgizdi. Sózdi basıw arqalı usınılǵan almastırıwdı kórsetetuǵın qalqıma ayna payda boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.imore.com/ios-4-features-spellcheck-text-replace|bet=iOS 4 features: Spell-check and text replace|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510185141/https://www.imore.com/ios-4-features-spellcheck-text-replace|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=July 13, 2010|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
=== Kamera ===
Kamera qosımshası endi 5x cifrlı zumdı qollaydı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/199431/apple_ios4_10_best_features.html#slide10|bet=Apple iOS 4: 10 Best Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170510211624/http://www.pcworld.com/article/199431/apple_ios4_10_best_features.html#slide10|arxivsáne=May 10, 2017|avtor=Ionescu|at=Daniel|sáne=June 21, 2010|jumıs=[[PC World]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
=== Utilitalar ===
iOS 4 iPhone hám iPod Touch ushın iBooks qollawın kirgizdi, bul burınnan iPad te bar edi. Ol standart qosımsha bolmasa da, [[App Store]] arqalı jetkilikli edi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/47634/ios-4-ibooks-for-iphone-now-available-for-download/|bet=iOS 4, iBooks for iPhone Now Available For Download|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510184500/https://www.cultofmac.com/47634/ios-4-ibooks-for-iphone-now-available-for-download/|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Brownlee|at=John|sáne=June 21, 2010|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
Mail qosımshası iOS 4 te birlesken kiris qutısın usındı, bul paydalanıwshılarǵa barlıq elektron pochta akkauntlarınan kelgen xabarlardı bir kiris qutısında birge kóriwge múmkinshilik berdi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.imore.com/ios-4-review|bet=iOS 4 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180615111736/https://www.imore.com/ios-4-review|arxivsáne=June 15, 2018|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=June 14, 2010|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref> Ol jáne de [[MobileMe]] elektron pochta laqapları hám biznes paydalanıwshıları ushın bir neshe Exchange akkauntların qollawdı qostı.<ref name="What you need to know">{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1152167/ios4_need_to_know.html|bet=iOS 4: What you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170510170129/http://www.macworld.com/article/1152167/ios4_need_to_know.html|arxivsáne=May 10, 2017|sáne=June 21, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
iOS 4 Game Center dep atalatuǵın jańa qosımshanı qostı, bul onlayn kóp oyınshılı sociallıq oyın tarmaǵı bolıp, paydalanıwshılarǵa dosların oyın oynawǵa mirát etiwge hám óz nátiyjelerin jetekshiler taxtasında salıstırıwǵa imkaniyat beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1153821/software-games/ios-gamecenter.html|bet=iOS 4.1's Game Center to hit iPhone next week|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180115215752/https://www.macworld.com/article/1153821/software-games/ios-gamecenter.html|arxivsáne=January 15, 2018|avtor=Holt|at=Chris|sáne=September 1, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref><ref name="Game Center">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/09/08/download-ios-4-1-now-get-game-center-on-your-compatible-iprodu/|bet=Download iOS 4.1 now, get Game Center (on your compatible iProduct)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510185658/https://www.engadget.com/2010/09/08/download-ios-4-1-now-get-game-center-on-your-compatible-iprodu/|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Grant|at=Christopher|sáne=September 8, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref> Ol iPhone 3G de jetkilikli emes edi.<ref name="Game Center" />
=== FaceTime ===
iOS 4 FaceTime di kirgizdi, bul videotelefoniya qosımshası bolıp, qurılmanıń kamerasın paydalanıp paydalanıwshıǵa basqa FaceTime paydalanıwshıları menen video qońırawlardı ámelge asırıwǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/488032/today-apple-history-ios-4-facetime-multitasking/|title=Today in Apple history: iOS 4 brings multitasking and FaceTime|archive-url=https://web.archive.org/web/20170622130759/https://www.cultofmac.com/488032/today-apple-history-ios-4-facetime-multitasking/|archive-date=June 22, 2017|last=Dormehl|first=Luke|date=June 21, 2017|access-date=July 15, 2017|website=Cult of Mac|url-status=live}}</ref> Bul funkciya iPhone 3G, ekinshi áwlad iPod Touch, iPhone 3GS hám úshinshi áwlad iPod Touch te aldıńǵı kamera sıyaqlı zárúr funkciyalardıń joqlıǵı sebepli joq edi.
=== Safari ===
iOS 4 tegi Safari mobil veb-brauzeri Google hám Yahoo! ǵa qosımsha retinde Bing di izlew opciyası sıpatında qostı.<ref>{{Web deregi|url=http://searchengineland.com/bing-comes-to-the-iphone-43753|bet=Bing Goes The iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170729085702/http://searchengineland.com/bing-comes-to-the-iphone-43753|arxivsáne=July 29, 2017|avtor=Sterling|at=Greg|sáne=June 7, 2010|jumıs=[[Search Engine Land]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
iOS 4.2.1 den baslap, bettegi belgili sózler yamasa sóz dizbeklerin izlew múmkin boldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.imore.com/ios-42-features-find-text-safari-web-page|bet=iOS 4.2 features: Find text on Safari web page|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170312124653/http://www.imore.com/ios-42-features-find-text-safari-web-page|arxivsáne=March 12, 2017|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=September 16, 2010|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
== Mashqalalar ==
=== Ónimlilik hám batareya máseleleri ===
iPhone 3G paydalanıwshıları iOS 4 ke jańalanǵannan keyin ónimlilik hám batareya máseleleri haqqında xabar berdi. Apple 2010-jıldıń iyul ayında bul máseleni tekseriwdi basladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-to-investigate-ios-4-problems-on-iphone-3g/|bet=Apple to investigate iOS 4 problems on iPhone 3G|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161022115202/https://www.cnet.com/news/apple-to-investigate-ios-4-problems-on-iphone-3g/|arxivsáne=October 22, 2016|avtor=Ogg|at=Erica|sáne=July 28, 2010|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref> Noyabr ayında Apple ǵa bul máseleler boyınsha shaǵım ashıldı, narazı klient "Tutınıwshılar nızamlı huqıqların qorǵaw haqqındaǵı nızamdı buzıw, ádilsiz biznes ámeliyatları hám jalǵan hámde aldamshı reklama" dep ayıpladı, jáne de Apple óziniń baǵdarlamalıq támiynatınıń eski modellerde mashqalalar keltirip shıǵaratuǵının bilgenin ayttı. Apple ayıplawlarǵa hesh qashan juwap bermedi, biraq 2010-jıldıń avgust ayında basqa bir narazı klientke juwabında jańalanıwlar "jaqın arada keledi" dep jazdı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/slow-iphone-3g-ios-update-could-be-on-the-way/|bet=Slow iPhone 3G? iOS update could be on the way|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510185916/https://www.cnet.com/news/slow-iphone-3g-ios-update-could-be-on-the-way/|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Ogg|at=Erica|sáne=August 20, 2010|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-sued-for-ios-4-problems-on-iphone-3g-3gs/|bet=Apple sued for iOS 4 problems on iPhone 3G, 3GS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180510185101/https://www.cnet.com/news/apple-sued-for-ios-4-problems-on-iphone-3g-3gs/|arxivsáne=May 10, 2018|avtor=Ogg|at=Erica|sáne=November 4, 2010|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
=== Oyatqısh ===
iOS 4 tiń barlıq versiyalarında saat qosımshasındaǵı oyatqısh jazǵı waqıt rejiminde mashqalaǵa iye boldı, ol bir saat erte yamasa kesh islep ketetuǵın edi.<ref>{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8101945/Apple-iPhone-4-alarm-clock-bug-makes-scores-late-for-work.html|title=Apple iPhone 4 alarm clock bug makes scores late for work|first=Claudine|last=Beaumont|date=November 1, 2010|newspaper=[[The Daily Telegraph]]}}</ref>
=== Antenna mashqalaları ===
Shıǵarılǵannan soń, ayırım iPhone 4 paydalanıwshıları telefonnıń antennaları menen texnikalıq mashqalalar bar ekenin xabarladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2010/07/iphone-4-anandtech|bet=Tests confirm iPhone 4's antenna flaws (Updated)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170510195154/https://www.wired.com/2010/07/iphone-4-anandtech/|arxivsáne=May 10, 2017|avtor=Chen|at=Brian X.|sáne=July 2, 2010|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref> Apple bul máseleni iOS 4.0.1 baǵdarlamalıq támiynatı menen sheshiwge háreket etti,<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/10/06/25/death_grip_hysteria_may_end_monday_with_ios_4_01.html|bet=Death Grip hysteria may end Monday with iOS 4.01|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171113031041/http://appleinsider.com/articles/10/06/25/death_grip_hysteria_may_end_monday_with_ios_4_01.html|arxivsáne=November 13, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=June 25, 2010|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref> biraq bunı isley almadı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.pcworld.com/article/201297/apples_iphone_4_antenna_gate_timeline.html|bet=Apple's iPhone 4 Antennagate Timeline|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170715142545/http://www.pcworld.com/article/201297/apples_iphone_4_antenna_gate_timeline.html|arxivsáne=July 15, 2017|avtor=Ionescu|at=Daniel|sáne=July 17, 2010|jumıs=[[PC World]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=July 15, 2017}}</ref>
== Qollap-quwatlanatuǵın qurılmalar ==
iOS 4 apparatlıq támiynat sheklewleri sebepli [[IPhone (1-áwlad)|birinshi áwlad iPhone]] hám birinshi áwlad iPod Touch ushın qollap-quwatlawdı toqtattı, degen menen [[IPhone 3G|iPhone 3G]] birinshi áwlad iPhone menen birdey processorǵa iye bolsa da, iOS 4 ti qollap-quwatladı. Biraq, iPhone 3G hám iPod Touch (2-áwlad) sheklengen qollap-quwatlawǵa iye.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:IOS]]
nr8dp1tpfcvaxyvedftk4t0eoqxn7a9
Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası
0
21241
124139
123945
2025-07-03T22:20:56Z
Bekan88
11311
124139
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vevent"
|+WWDC
|-
| colspan="2" class="infobox-image logo" |[[Fayl:Apple_WWDC_wordmark_2024.svg|250x250px]]<div class="infobox-caption">Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası</div>
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |Statusı
| class="infobox-data" |Aktiv
|- style="display: none;"
| colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |Janrı
| class="infobox-data" |Konferenciya
|-
!Jiyiligi
|1983; 2006: avgust
1984: aprel
1986: yanvar
1987: mart hám aprel
1988: aprel hám sentyabr
jıl sayın (1989-jıldan baslap)
1989–2002: hár may ayında
2003; 2005; 2007–: hár iyun ayında
2004: iyun ayınıń aqırı–iyul ayınıń bası
|-
!Ótkeriw ornı
|1983: Danfey miymanxanası
1984: Moskone orayı
1986: Bruks zalı
1987: Universal amfiteatrı hám Santa-Klara konvenciya orayı
1988–2002; 2017–19: San-Xose konvenciya orayı
2003–16: Moskone Uest
2020–21: Apple Park-ta aldınnan jazıp alınǵan (COVID-19 pandemiyasına baylanıslı konferenciyalar onlayn rejiminde ótkerildi)
2022–: aldınnan jazıp alınǵan hám Apple Park (konferenciya onlayn hám Apple Park-ta júzbe-júz ótkerildi)
|-
!Ornalasıw(lar)
|1987: Santa-Klara, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]]
2003–16: [[San-Francisko]], Kaliforniya
1988–2002; 2017–19: San-Xose, Kaliforniya
2020–21: Kupertino, Kaliforniya (cifrlı konferenciya)
2022–: Kupertino, Kaliforniya (júzbe-júz hám cifrlı konferenciya)
|-
!Mámleket
|[[Amerika Qurama Shtatları]]
|-
!'''Aktiv jılları'''
|41
|-
!'''Dáslepki ótkerilgen jılı'''
|1983
|-
!'''Tiykarshı'''
|[[Apple Inc.]]
|-
!'''Eń sońǵısı'''
|10–14-iyun, 2024 [https://www.youtube.com/watch?v=RXeOiIDNNek YouTube]
|-
!'''Aldıńǵı ilaj'''
|5–9-iyun, 2023
|-
!Keyingi ilaj
|Iyun 2025
|-
!'''Qatnasıwshılar sanı'''
|23 million onlayn kóriwshi (2020
|-
!'''Aymaǵı'''
|Dúnya júzi boyınsha
|-
!Byudjeti
|50 million AQSH dolları
|-
!Shólkemlestiriwshi
|[[Apple Inc.]]
|-
!Veb-saytı
|[https://developer.apple.com/wwdc24/ developer.apple.com/wwdc/]
|- style="display:none"
| colspan="2" |
|}
'''Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası''' ''([[Inglis tili|ingl]]. Worldwide Developers Conference; WWDC)'' — [[Apple Inc.]] tárepinen hár jılı ótkeriletuǵın [[Informaciyalıq texnologiya|informaciyalıq texnologiyalar]] konferenciyası. Házirgi waqıtta konferenciya [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniyadaǵı]] Apple Park kompleksinde ótkeriledi. Bul is ilaj macOS, [[IOS|iOS]], iPadOS, watchOS, tvOS hám visionOS shańaraqlarındaǵı jańa [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynat]] hám texnologiyalardı, sonday-aq basqa da Apple baǵdarlamalıq támiynatların kórsetiw ushın paydalanıladı; geyde jańa [[apparatlıq támiynat]] ónimleri de járiyalanadı. WWDC sonday-aq [[IPhone|iPhone]], iPad, Mac hám basqa Apple qurılmaları ushın qosımshalar islep shıǵaratuǵın úshinshi tárep baǵdarlamalıq támiynat [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashıları]] ushın shólkemlestirilgen is iláj bolıp tabıladı.<ref>{{Cite news|url=https://manmadecycle.com.au/blogs/news/wwdc-2022|title=WWDC 2022: New rumours, new OS software, and new devices|access-date=2022-04-17|language=en}}</ref> Qatnasıwshılar Apple injenerleri menen ámeliy laboratoriyalarǵa qatnasıwı hám kóp sanlı temalardı qamtıytuǵın tereń sessiyalarǵa qatnasıwı múmkin.
Birinshi WWDC 1983-jılı Apple Basic-tiń tanıstırılıwı menen ótkerilgen, biraq Apple bul konferenciyanı jańa ónimlerdi baslawdıń tiykarǵı maydanı sıpatında paydalanıwdı 2002-jılı ǵana basladı. 1987-jıldan baslap, WWDC Santa-Klarada ótkerildi. Jaqın jaylasqan San-Xosede 15 jıl ótkerilgennen soń, konferenciya [[San-Francisko|San-Franciskoǵa]] kóshirildi, ol jerde aqıbetinde Apple-dıń jıl sayınǵı tiykarǵı media waqıyasına aylandı hám úziliksiz túrde tolıq satıldı. 13 jıldan keyin WWDC San-Xosege qaytıp keldi.
COVID-19 pandemiyası sebepli WWDC 2020 hám WWDC 2021 tek onlayn formatta ótkerildi. WWDC 2022 COVID-19 pandemiyasına qaramastan, úsh jıldan keyin birinshi ret [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashılar]] hám baspasóz wákillerin Apple Park-ke mirát etti.<ref name="WWDC 2022">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc22/|bet=WWDC2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220606074846/https://developer.apple.com/wwdc22/|arxivsáne=June 6, 2022|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=June 10, 2024}}</ref> Tutınıwshılar hám keń jámiyetshilik bul is ilajdı onlayn tikkeley translyaciyalar arqalı baqladı. Bul waqıyalardıń barlıǵı [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya shtatınıń]] Kupertino qalasındaǵı Apple Park-te ótkerildi. WWDC 2023 hám onlayn, hám júzbe-júz formatta ótkerildi; eń sońǵı konferenciya, WWDC 2024 de 2024-jıldıń 10-iyun hám 14-iyun aralıǵında hám onlayn, hám júzbe-júz formatta ótkerildi.<ref name="WWDC 2024">{{Cite news|title=Apple WWDC 2024, set for June 10–14, promises to be 'A(bsolutely) I(ncredible)'|url=https://techcrunch.com/2024/03/26/apple-wwdc-2024-set-for-june-10-14-promises-to-be-absolutely-incredible/|access-date=March 26, 2024}}</ref>
== Qatnasıw ==
2020-jılǵa shekem, konferenciyaǵa kiriw ushın 1,599 dollar turǵan bilet talap etiletuǵın edi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/how-to/wwdc-2019-tickets-3510253/|bet=Complete guide to scoring WWDC 2019 tickets|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220127175543/https://www.macworld.co.uk/how-to/wwdc-2019-tickets-3510253/|arxivsáne=January 27, 2022|avtor=Macro|at=Ashleigh|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref><ref name=":3">{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|bet=Everything Apple announced at WWDC 2020|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210802143552/https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|arxivsáne=August 2, 2021|avtor=Haslam|at=Karen|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref> Biletler onlayn lotereya arqalı alınatuǵın edi. Studentler hám STEM shólkemleriniń aǵzaları ushın stipendiyalar bar. Qatnasıwshılar 13 jastan úlken bolıwı hám Apple Baǵdarlamashılar baǵdarlamasınıń aǵzası bolıwı kerek.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/policy/|bet=WWDC18 Registration and Attendance Policy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180901050239/https://developer.apple.com/wwdc/policy/|arxivsáne=September 1, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/scholarships/|bet=Scholarships|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190310194519/https://developer.apple.com/wwdc/scholarships/|arxivsáne=March 10, 2019|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref>
2007-jılǵa shekem, qatnasıwshılar sanı 2,000 hám 4,200 arasında ózgerip turdı; biraq, WWDC 2007 waqtında [[Stiv Djobs]] 5,000-nan aslam qatnasıwshı bar ekenin atap ótti. 2008-jıldan 2015-jılǵa shekem ótkerilgen WWDC is ilajları 5,000 qatnasıwshı (arnawlı qatnasıwshılardı qosqanda 5,200) menen sheklengen hám tolıq satılıp ketken. WWDC 2018-de 77 elden 6,000 qatnasıwshı boldı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/live/2018/jun/04/apple-wwdc-2018-keynote-ios-12-iphone-update-macbook-macos-1014-tim-cook-siri-live?page=with:block-5b157170e4b0033069063c09#block-5b157170e4b0033069063c09|bet=WWDC 2018 keynote: Apple to stop Facebook tracking on iOS 12 — as it happened|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220712125601/https://www.theguardian.com/technology/live/2018/jun/04/apple-wwdc-2018-keynote-ios-12-iphone-update-macbook-macos-1014-tim-cook-siri-live?page=with:block-5b157170e4b0033069063c09#block-5b157170e4b0033069063c09|arxivsáne=July 12, 2022|avtor=Hern|at=Alex|sáne=June 4, 2018|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref> sonıń ishinde 350 stipendiya alıwshı bar edi.
== Mazmunı ==
WWDC hár jılı iyun ayınıń bir háptesinde dúyshembiden jumaǵa shekem ótkeriledi. Konferenciya tiykarınan kirisiw sózi, prezentaciya sessiyaları, jeke "laboratoriya" másláhátleri hám arnawlı ushırasıwlar hám waqıyalardan ibarat.<ref name="Schedule">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref>
[[Fayl:WWDC17_Platforms_State_of_the_Union.jpg|oñğa|nobaý|WWDC 2017-degi Platformalar jaǵdayı haqqında bayanat]]
Konferenciya dúyshembi kúni azanda Tim Kuk hám basqa Apple basshıları tárepinen beriletuǵın kirisiw sózi menen baslanadı. (1998-jıldan 2011-jılı jumıstan ketiwi hám qaytıs bolıwına shekem, [[Stiv Djobs]]-qa kirisiw sózin bergen, onı media kóbinese Stivnout dep ataǵan.) Oǵan konferenciya qatnasıwshıları da, media wákilleri de qatnasadı, sebebi Apple bul ilajda únemli túrde ónim járiyalawların ámelge asıradı. Kirisiw sózi waqtında járiyalanǵan apparatlıq támiynat keyin konferenciya zalında kórsetiliwi múmkin. Kirisiw sózinen keyin tústen keyin Platformalar jaǵdayı haqqında bayanat beriledi, onda Apple-dıń baǵdarlamalıq támiynat platformalarındaǵı ózgerisler kórsetiledi hám atap ótiledi, olar hápte dawamında sessiyalarda tolıǵıraq túsindiriledi. Apple Dizayn sıylıqları da konferenciyanıń birinshi kúni járiyalanadı.<ref name="Schedule">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://developer.apple.com/wwdc/schedule/ "Schedule"]. </cite></ref>
Siyshembiden jumaǵa shekem bir neshe sessiya baǵdarları parallel túrde ótkeriledi. Prezentaciyalar [[programmalastırıw]], dizayn hám basqa temalardı qamtıp aladı hám baslanǵısh dárejeden joqarı dárejege shekem boladı. Derlik barlıq jobalastırılǵan prezentaciyalar Apple xızmetkerleri tárepinen ótkeriledi. Bul prezentaciyalar tikkeley efirde kórsetiledi, al jazbaları Apple Developer veb-saytında, konferenciyanıń [[IOS|iOS]] hám tvOS qosımshalarında talap boyınsha kóriw múmkin.<ref name="Schedule">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://developer.apple.com/wwdc/schedule/ "Schedule"]. </cite></ref> Túslik waqtındaǵı sessiyalar texnologiya hám ilim tarawındaǵı hár qıylı qonaq sóylewshiler tárepinen beriledi; bul sessiyalar translyaciya etilmeydi yamasa jazıp alınbaydı.<ref name="Special">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|bet=Special Events|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180901012509/https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|arxivsáne=September 1, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref> Burın ayırım sessiyalarda soraw-juwap waqtı bolǵan, al mashqalanı sheshiwde qánigelerdi sınaw sessiyası Apple xızmetkerleri menen qatnasıwshılar arasındaǵı óz-ara tásiri menen belgili bolǵan..
[[Fayl:StumpTheExperts2010_CrazySwissGui.jpg|oñğa|nobaý|WWDC 2010-daǵı qánigelerdi sınaw]]
Hápte dawamında ótkeriletuǵın laboratoriyalarda Apple injenerleri qatnasıwshı [[Programmist (Baǵdarlamashı)|programmistler]] menen jeke másláhátlesiwler ótkeriw ushın ashıq bolǵan.<ref name="Schedule">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://developer.apple.com/wwdc/schedule/ "Schedule"]. </cite></ref> Paydalanıwshı interfeysi dizaynı hám qoljetimlilik boyınsha qánigeler de aldınnan jazılıw arqalı másláhátlesiwler ushın ashıq aydın bolǵan.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/consultations/|bet=Consultation Labs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181122191707/https://developer.apple.com/wwdc/consultations/|arxivsáne=November 22, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref>
Apple konferenciya dawamında hár túrli toparlar ushın jámiyetlik ushırasıwlar shólkemlestiredi, mısalı, texnologiyadaǵı hayal-qızlar yamasa xalıqaralıq keńeytiw ya bolmasa [[mashinalıq oqıtıw]] menen qızıǵıwshı [[Programmist (Baǵdarlamashı)|programmistler]] ushın. Piyshembi keshki Bash-ke (burınǵı Beer Bash) jaqın jaylasqan parkte ótkeriledi, onda 21 jas hám onnan úlken barlıq qatnasıwshılar ushın janlı muzıka, awqat hám ishimlikler usınıladı.<ref name="Special">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|bet=Special Events|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180901012509/https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|arxivsáne=September 1, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://developer.apple.com/wwdc/special-events/ "Special Events"]. </cite></ref>
== Tariyxı ==
=== 1980-jıllar ===
==== 1983 — Apple Ǵárezsiz Baǵdarlamashılar Konferenciyası ====
1983-jılı birinshi WWDC ótkerildi. Bul waqıtta is ilaj "Apple Ǵárezsiz Baǵdarlamashılar Konferenciyası" dep atalǵan.<ref>{{Web deregi|url=https://apple.fandom.com/wiki/Apple_Independent_Software_Developers_Conference_1983|bet=Apple Independent Software Developers Conference 1983|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220622191208/https://apple.fandom.com/wiki/Apple_Independent_Software_Developers_Conference_1983|arxivsáne=June 22, 2022|til=en|jumıs=Apple Wiki|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref> Qatnasıwshılar qupıyalılıq kelisimine qol qoyıwı kerek bolǵanlıqtan, bul waqıya haqqında kóp nárse belgili emes, biraq belgili bolǵanı, adamlar dúnyadaǵı birinshi grafikalıq interfeysli [[jeke kompyuter]] Lisa menen tanıstı.<ref name=":5">{{Web deregi|url=https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|bet=Classic products published by WWDC in those years(Others-Community)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210524190643/https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|arxivsáne=2021-05-24|jumıs=titanwolf.org|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref>
==== 1984 — Apple II Máńgi ====
1984-jılı Djobs ataqlı Macintosh-tı, ekinshi grafikalıq interfeysli jeke kompyuterdi, baǵdarlamashılarǵa tanıstırdı. Bul sonday-aq konferenciyanıń mediaǵa ashıq bolǵan birinshi jılı edi.<ref name=":5">{{Web deregi|url=https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|bet=Classic products published by WWDC in those years(Others-Community)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210524190643/https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|arxivsáne=2021-05-24|jumıs=titanwolf.org|qaralǵan sáne=2021-05-24}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20210524190643/https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0 "Classic products published by WWDC in those years(Others-Community)"]. </cite></ref>
==== 1986 — Apple Dúnya júzlik Konferenciyası ====
1986-jılǵı Apple Dúnya júzlik Konferenciyası [[San-Francisko|San-Franciskoda]] ótti, onda 400-den aslam kórgizbe hám 200 kompaniya Apple II hám Macintosh baylanıslı ónimlerin kórsetti. Qatnasıwshılar kompyuter aksessuarların, periferiya qurılmaların, [[apparatlıq támiynat]] hám [[Programmalıq támiynat|programmalıq támiynattı]] satıp alıw múmkinshiligine iye boldı. Apple sonday-aq konferenciyada monoxrom lazer printeri LaserWriter Plus-tı tanıstırdı. Styuart Alsop II, Devid Bannell, Ester Dayson, Adam Grin hám Gay Kavasaki sıyaqlı belgili taraw ekspertleri bir neshe konferenciyalarǵa basshılıq etti.
==== 1987 — AppleWorld Konferenciyası ====
1987-jılǵı AppleWorld Konferenciyası Apple kompaniyasınıń onınshı jıllıǵın belgilew hám jańa ónimlerdi tanıstırıw ushın 1987-jıl 2-3-mart kúnleri Los-Andjeleste ótkerilgen eki kúnlik ilaj boldı. Tiykarǵı bayanlamada Apple Macintosh SE hám Macintosh II-ni tanıstırdı, ol A/UX-tı, Apple-dıń Unix implementaciyasın qollawshı birinshi Macintosh edi. Sonıń menen bir qatarda, Apple 3Com menen birge EtherTalk-tı, AppleTalk protokolınıń Ethernet úylesimli versiyasın islep shıǵıw boyınsha birge islesiwin járiyaladı. Ashılıw májilisinde Apple operaciyalıq direktorı Del Yokam, Stiv Voznyak hám bas direktor Djon Skalli sáykes túrde Apple-dıń tariyxı, filosofiyası hám maqsetleri haqqında sóyledi. Skalli Apple-dıń keleshektegi jobaları, sonıń ishinde joqarı tınıqlıqtaǵı ekranlarǵa baǵdarlanǵanı haqqında málimledi.<ref name=":8">{{Web deregi|url=https://www.wap.org/journal/showcase/washingtonapplepijournal198704.pdf|bet=APPLEWORLD '87-A SPECIAL REPORT: Part 1|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230330193610/https://www.wap.org/journal/showcase/washingtonapplepijournal198704.pdf|arxivsáne=March 30, 2023|avtor=Warrick|at=Tom|sáne=April 1987|til=en|jumıs=Washington Apple Pi|qaralǵan sáne=March 31, 2023}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1987-03-02-fi-4154-story.html|bet=Apple's Two New Machines Are Dandy|avtor=Magid|at=Lawrence J.|sáne=March 2, 1987|til=en-US|jumıs=Los Angeles Times|qaralǵan sáne=2023-03-31}}</ref>
==== 1987 — Apple Baǵdarlamashılar Konferenciyası ====
1987-jılǵı DevCon aprel ayınıń birinshi háptesinde ótkerildi.<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/MacUser8708August1987|title=MacUser August 1987}}</ref><ref name=":9">{{Cite book|url=https://vintageapple.org/apple_jobs/pdf/The_Macintosh_Way_1990.pdf|title=The Macintosh Way}}</ref>
==== Báhár, 1988 ====
Aprel ayınıń sońǵı háptesinde, System 6.0 shıǵarılıwın kútip, Apple bul versiyaǵa kirgiziletuǵın bir qatar funkciyalardı járiyaladı. Bul funkciyalarǵa aldıńǵı qatardaǵı qollanbalarǵa maǵlıwmat jibere alatuǵın bildiriw menedjeri, klaviatura makrosların jaratıwǵa arnalǵan Macro Maker baǵdarlaması, Quickdraw-dıń ónimdarlıǵın arttırıwshı Quickergraf hám sistemanıń baspa monitorına kirgizilgen jaqsılanıwlar kiredi.
System 7.0 ushın Apple qosımsha funkciyalardı, sonıń ishinde qollanbalar arasındaǵı baylanısqa qatnaslı funkciyalardı járiyaladı, hám MultiFinder operaciyalıq sistemanıń standart, integraciyalanǵan bólegine aylanıp, Finder-di almastıradı. Apple sonday-aq Color Quickdraw kiretuǵın 32-bitli grafikaǵa baylanıslı máselelerdi de qarap shıqtı.
Processler arasındaǵı baylanıs túrinde kóbirek kóp tapsırmalılıq ta atap ótildi.<ref>{{Cite book|url=https://developer.apple.com/library/archive/documentation/mac/pdf/Interapplication_Communication/Intro_to_IAC.pdf|title=Introduction to Interapplication Communication}}</ref>
Bul jańalanıwlardan tısqarı, Bill Atkinson HyperCard-tıń 1.2-versiyasın tanıstırdı, ol CD-ROM hám basqa da jazıwdan qorǵalǵan medialardı qollawdı támiyinledi.
==== Jaz, 1988 ====
Sentyabr ayınıń ekinshi háptesinde Apple VMS hám DECnet ushın AppleTalk qollawın járiyaladı.
==== 1989 ====
1989-jılı System 7 járiyalandı.<ref name="Cult of Mac">{{Cite news|url=https://www.cultofmac.com/483836/events-turned-wwdc-tech-juggernaut/|title=WWDC over the years: How it became a tech juggernaut {{!}} Cult of Mac|date=June 1, 2017|magazine=Cult of Mac|access-date=2018-06-06|language=en-US}}</ref>
=== 1990-jıllar ===
==== 1991 ====
1991-jılı WWDC-de QuickTime-nıń birinshi rásmiy demonstraciyası ótkerildi.<ref>{{Cite news|url=https://www.theregister.co.uk/2011/12/02/apple_quicktime_multimedia_software_turns_20/|title=Happy birthday, Apple QuickTime|access-date=2018-06-06|language=en}}</ref>
==== 1995 ====
1995-jılı WWDC'95 derlik tolıǵı menen Copland proektine baǵıshlandı,<ref>{{Web deregi|url=http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1995/q3/950508.pr.rel.copland.html|bet=Apple Unveils Next Generation of Mac OS to Developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/19990506022846/http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1995/q3/950508.pr.rel.copland.html|arxivsáne=May 6, 1999|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=September 21, 2016}}</ref> bul waqıtqa kelip onı belgili bir dárejede kórsetiw múmkin boldı. Gil Amelio sistemanıń jazdıń aqırında beta-versiyada, al dáslepki kommerciyalıq versiyasınıń gúzdiń sońında shıǵarılıwı jobalastırılǵanın bildirdi. Biraq, júdá az sanlı tikkeley demonstraciyalar kórsetildi hám operaciyalıq sistemanıń hesh qanday beta-versiyası usınılmadı.
==== 1996 ====
1996-jılı WWDC'96-nıń tiykarǵı dıqqat orayı OpenDoc dep atalǵan jańa programmalıq támiynat komponenti texnologiyası boldı,<ref>{{Web deregi|url=http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1996/q3/960513.pr.rel.wwdc.html|bet=Apple Worldwide Developers Conference Convenes|arxivurl=https://web.archive.org/web/19990505160323/http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1996/q3/960513.pr.rel.wwdc.html|arxivsáne=May 5, 1999|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=September 21, 2016}}</ref> ol sońǵı paydalanıwshılarǵa ózleri eń kóp qálegen funkciyalardı usınatuǵın komponentlerden qosımsha dúziwge múmkinshilik berdi. OpenDoc konsorciumına Adobe, Lotus, basqalar hám Apple kirdi. Apple OpenDoc-tı Mac OS tiykarında qosımshalar qurılısınıń keleshektegi tiykarı sıpatında maqtadı. Koncepciyanıń dálili sıpatında, Apple Cyberdog dep atalǵan jańa sońǵı paydalanıwshı ónimin kórsetti, bul kompleksli Internet qosımsha komponentleri toplamı bolıp, paydalanıwshılarǵa integraciyalanǵan brauzer, elektron pochta, FTP, telnet, finger hám basqa da xızmetlerdi usındı, olar tolıǵı menen paydalanıwshılar almastıra alatuǵın OpenDoc komponentlerinen quralǵan edi. ClarisWorks (keyinirek AppleWorks dep qayta atalǵan), Apple-dıń tolıq iyeligindegi filialı Claris Corporation-nıń tiykarǵı ónimi, OpenDoc komponentlerin óz ishine ala alatuǵın etip modifikaciyalanǵan OpenDoc aldındaǵı [[Komponentlerge tiykarlanǵan programmalıq injiniring|komponent]] arxitekturası qosımshasınıń mısalı sıpatında kórsetildi.
==== 1997 ====
1997-jılı WWDC Stiv Djobstıń konsultant sıpatında qaytıp keliwin belgiledi, hám onıń bir baǵdarlamashınıń mazaǵına bergen ataqlı juwabın.<ref>{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/steve-jobs-reaction-to-insult-2015-10?r=US&IR=T|bet=Steve Jobs' reaction to this insult shows why he was such a great CEO|jumıs=[[Business Insider]]|qaralǵan sáne=December 21, 2021}}</ref> WWDC'97 NeXT satıp alınǵannan keyingi birinshi kórsetiw boldı hám OPENSTEP-ti kelesi Mac OS-tiń tiykarı retinde paydalanıw boyınsha háreketlerge dıqqat awdardı. Sol waqıttaǵı joba Rhapsody dep atalǵan jańa sistemanı tanıstırıw edi, ol Mac-ke uqsas kóriniske hám sezimge iye bolǵan OPENSTEP-tiń modifikaciyalanǵan versiyasınan, Yellow Box-tan, sonday-aq bar Mac qosımshalarınıń OS emulyaciyası negizinde islewine múmkinshilik beretuǵın Blue Box-tan ibarat bolıwı kerek edi. Kórsetiw tiykarınan atqarılıp atırǵan jumıslarǵa, sonıń ishinde eki islenbe komandası 4-fevralda birleskennen beri bolǵan islenbe háreketleriniń qısqasha tariyxına baǵıshlandı. Sonday-aq, sistemaǵa bir neshe jańa qosımshalar kórsetildi, sonıń ishinde vkladkalı hám strukturalı kórinisler hám jańa obyektke tiykarlanǵan grafikalıq qatlam (NSBezier) bar edi.
==== 1998 ====
1998-jılı, baǵdarlamashılardıń jańa [[operaciyalıq sistema]] haqqındaǵı pikirlerine juwap retinde, WWDC'98-degi úlken jańalıq Carbon-nıń tanıstırılıwı boldı, bul ámelde OpenStep-te ámelge asırılǵan klassikalıq Mac OS API-sınıń versiyası edi. Dáslepki Rhapsody jobaları boyınsha, klassikalıq qosımshalar klassikalıq Mac OS-tiń izolyaciyalanǵan ornatıwında (Blue Box dep atalatuǵın) isleytuǵın edi hám jańa Mac OS X múmkinshiliklerine kiriw huqıqına iye bolmaytuǵın boldı. Qorǵalǵan yadro hám aldınnan kóp tapsırmalılıq sıyaqlı jańa múmkinshiliklerdi alıw ushın, baǵdarlamashılar qosımshalardı Yellow Box API-sin paydalanıp qayta jazıwı kerek edi. Baǵdarlamashılardıń sol waqıtta qısqarıp baratırǵan bazarǵa úlken portlaw háreketi haqqındaǵı shaǵımları hám olardıń ápiwayı túrde platformadan bas tartıwı múmkinligi haqqındaǵı eskertiwleri Apple kompaniyasın dáslepki jobanı qayta qarawǵa májbúr etti. Carbon bul máseleni kerekli háreketlerdi ádewir qısqartıw arqalı sheshti, sonıń menen birge tiykarǵı OS-tiń ayırım jańa funkciyaların ashıp berdi. WWDC'98-degi jáne bir úlken jańalıq Quartz súwretlew modeli boldı, ol Display PostScript-ti display PDF-ke uqsas nárse menen almastırdı. Bul ózgeristiń sebepleri anıq bolmasa da, Quartz klassikalıq OS-ten kelgen bar QuickDraw modelin jaqsıraq qollap-quwatladı hám (keyinirek belgili bolǵanınday) Java2D-ni de qollap-quwatladı. Grafikalıq modelde QuickDraw-dı tikkeley qollap-quwatlaw jáne bir baylanıslı járiyalanıwǵa alıp keldi: endi Blue Box kórinbeytuǵın boladı, óz aldına ayna emes, al bar desktopqa integraciyalanǵan boladı.
==== 1999 ====
1999-jılı WWDC'99 tiykarınan WWDC'98-de belgilengen jobalardıń ámelge asırılıwı haqqındaǵı esabat boldı. Úsh tiykarǵı járiyalaw — jańa OS tiykarındaǵı operaciyalıq sistemanıń Darwin sıpatında ashılıwı, Macintosh Finder-diń jaqsılanıwı hám QuickDraw 3D-diń OpenGL menen tiykarǵı 3D API sıpatında almastırılıwı boldı. Burın OpenStep dep atalǵan hám rawajlandırıw barısında Yellow Box dep atalǵan sistema rásmiy túrde Cocoa dep qayta ataldı. 2,563 baǵdarlamashı qatnastı.
=== 2000-jıllar ===
==== 2000 ====
WWDC 2000 Mac OS X-tiń jaqın arada shıǵarılıwınan aldın jáne bir "progress esabatı" boldı. Sońǵı ózgerisler ózgertilgen dok hám baǵdarlamashı qurallarınıń jaqsılanǵan versiyaların óz ishine aldı. Kórgizbede Developer Preview 4 shıǵarıldı, al kommerciyalıq reliz 2001-jıldıń yanvar ayına keshiktirildi. Sonıń menen birge, WebObjects-tiń bahası 699 AQSH dollarına túsirildi. Shama menen 3,600 baǵdarlamashı qatnastı hám The Rippingtons toparı Apple kampusında koncert berdi.
==== 2001 ====
2001-jılı Mac OS X jańa ǵana shıǵarılǵan edi, biraq WWDC'01-de Mac OS X Server hám WebObjects 5-tiń birinshi relizi qosıldı. 4,000-nan aslam baǵdarlamashı qatnastı hám qatnasıwshılarǵa arqasına úlken kók "X" kestelengen teri sırımaqlar (gúrteshe) tarqatıldı.
==== 2002 ====
2002-jılı Mac OS X v.10.2, QuickTime 6 hám Rendezvous (házir Bonjour dep ataladı) kórsetildi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2002/may/06jaguar.html|bet=Apple — Press Info — Apple Previews "Jaguar," the Next Major Release of Mac OS X|arxivurl=https://web.archive.org/web/20020520210116/http://www.apple.com/pr/library/2002/may/06jaguar.html|arxivsáne=May 20, 2002|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=August 19, 2014}}</ref> Apple sonday-aq Mac OS 9 menen jasalma jerlew arqalı xoshlastı hám baǵdarlamashılarǵa Mac OS 9 rawajlandırıwı endi bolmaytuǵının ayttı, Mac-tiń keleshegi endi tolıǵı menen Mac OS X-ke tiyisli ekenin tastıyıqlap, Classic Mac OS operaciyalıq sistemasın jawıp tasladı.
==== 2003 ====
2003-jılı WWDC 2003-te Power Mac G5 kórsetildi, Mac OS X Panther (10.3) aldın ala kórsetildi, Safari 1.0-diń iske qosılıwı járiyalandı (beta basqıshı juwmaqlandı) hám iApps: iPhoto, iMovie, iDVD hám t.b. tanıstırıldı<ref name="Cult of Mac">{{Cite news|url=https://www.cultofmac.com/483836/events-turned-wwdc-tech-juggernaut/|title=WWDC over the years: How it became a tech juggernaut {{!}} Cult of Mac|date=June 1, 2017|work=Cult of Mac|access-date=2018-06-06|language=en-US}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.cultofmac.com/483836/events-turned-wwdc-tech-juggernaut/ "WWDC over the years: How it became a tech juggernaut | Cult of Mac"]. </cite></ref> Qatnasıwshılar Apple-dıń birinshi iSight veb-kamerasın (iChat AV-niń iske qosılıwına sáykes), Mac OS X 10.3 hám Mac OS X 10.3 Server-diń aldınnan relizlerin, O'Reilly baspasınıń "Cocoa in a Nutshell" kitabın hám 17 dyumlik noutbuk sumkasın aldı. Apple sonday-aq qatnasıwshılar ushın Pixar-dıń "Finding Nemo" filmin kinoteatrlarda premerasınan aldın kórsetti. Dáslep 19-23-may aralıǵında Kaliforniyadaǵı San-Xosede jobalastırılǵan WWDC 2003, 23-27-iyun aralıǵında San-Franciskodaǵı Moscone orayında ótkerildi. Shama menen 3,000 baǵdarlamashı qatnastı.
==== 2004 ====
2004-jılı WWDC 28-iyunnan 2-iyulǵa shekem ótkerildi. Djobs 3,500 baǵdarlamashı qatnasqanın, bul 2003-jılǵa salıstırǵanda 17% kóp ekenin atap ótti. 23 hám 30 dyumlik keń ekranlı jańa displeyler tanıstırıldı. Mac OS X Tiger (10.4) aldınnan kórsetildi hám [[iTunes]] 4.9, podkastlardı qollaw kirgizilgen birinshi versiyası, Djobs tárepinen demonstraciya etildi. Barlıq qatnasıwshılar Tiger-diń baǵdarlamashı versiyasın, aldıńǵı tárepinde Apple logotipi hám artqı tárepinde "WWDC 2004" jazıwı bar sur futbolka, 17 dyumlik PowerBook sıyatuǵın arqa sumka hám Apple Remote Desktop 2.0 versiyasın aldı. Jimmy Eat World toparı qatnasıwshılar Moscone Center West-ten avtobuslar menen alıp kelingennen soń Apple kampusında koncert berdi.
==== 2005 ====
WWDC 2005 6-iyunnan 10-iyunǵa shekem ótkerildi. Bazar haqqında qısqasha maǵlıwmat bergennen soń, Djobs Apple kompaniyasınıń Mac-tı Intel processorlarına ótkeretuǵının járiyaladı. Tiykarǵı bayanatta Wolfram Research baǵdarlamashıları óz tájiriybeleri haqqında aytıp berdi, olar Mathematica-nı Intel platformasındaǵı Mac OS X-ke kóshirip islew boyınsha óz tájiriybeleri menen bólisti. Konferenciya 110 laboratoriya sessiyası hám 95 prezentaciya sessiyasınan ibarat boldı, 500 den aslam Apple injeneri 45 elden kelgen 3,800 qatnasıwshı menen birge jumıs alıp bardı. The Wallflowers toparı Apple kampusında koncert berdi.
==== 2006 ====
[[Fayl:BT_at_WWDC_2006.JPG|nobaý|BT toparı 2006-jılǵı WWDC Bash-ta 1 Infinite Loop kampusında dóretiwshiligin kórsetti.]]
2006-jılı Djobs jáne bir márte WWDC-de tiykarǵı bayanat penen shıqtı, ol 7-avgusttan 11-avgustqa shekem San-Franciskodaǵı Moscone Center West-te ótkerildi. Mac Pro Power Mac G5-diń ornın basıwshı sıpatında járiyalandı, ol Apple-dıń aldıńǵı kásiplik stol kompyuteri hám sońǵı qalǵan PowerPC tiykarındaǵı Mac edi. Standart Mac Pro eki dana 2.66 GHz eki yadrolı Xeon (Woodcrest) processorları, 1 GB RAM, 250 GB qattı disk hám 256 MB video kartası menen úskenelengen. Eki yadrolı Xeon-larǵa tiykarlanǵan Xserve jańalanıwı da járiyalandı. Rezervli quwat hám Lights Out Management Apple-dıń server qatarına qosılǵan qosımsha ónimlik jaqsılanıwlar edi. Mac OS X-tiń geypara tiykarǵı jaqsılanıwları ashıp aytılmaǵan bolsa da, kelesi Mac OS X Leopard (10.5) versiyasında 10 jaqsılanıw bar edi, sonıń ishinde: tolıq 64-bitli qosımshalardı qollaw, Time Machine, Boot Camp, Front Row, Photo Booth, Spaces (Virtual Stollar), Spotlight jaqsılanıwları, Core Animation, Universal Access jaqsılanıwları, Mail jaqsılanıwları hám Dashboard jaqsılanıwları (Dashcode hám iChat jaqsılanıwların qosqanda). Járiyalanǵan Leopard ózgeshelikleri menen birge, Mac OS X Server óniminiń úlken reviziyası da járiyalandı. Serverge qosılǵan jańa funkciyalar: ápiwayılastırılǵan ornatıw processi, iCal Server (CalDAV standartına tiykarlanǵan), Apple Teams (vebke-tiykarlanǵan birge islesiw xızmetleri toplamı), Spotlight Server hám Podcast Producer. 2006-jılǵı WWDC 48 mámleketten 4,200 baǵdarlamashını topladı, sonday-aq baǵdarlamashılar ushın 140 sessiya hám 100 praktikalıq laboratoriya boldı. Ilajda 1,000-nan aslam Apple injeneri qatnastı, al DJ BT Kupertinodaǵı Apple kampusında ónerlerin kórsetti.
==== 2007 ====
WWDC 2007 11-iyunnan 15-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi hám Djobstıń kirisiw sózi menen baslandı. Apple, Mac OS X Leopard-tıń tolıq funkciyalı beta-versiyasın kórsetti, onıń shıǵarılıw waqtı oktyabrge qaldırılǵan bolsa da. [[Stiv Djobs|Djobs]] Apple-dıń ózine tiyisli veb-brauzeri Safari-diń [[Microsoft Windows|Windows]] ushın versiyası jaratılǵanın hám sol kúni onlayn beta-versiyası járiyalanǵanın atap ótti. Apple sonday-aq sol waqıtta shıǵıwı kútilip atırǵan iPhone ushın úshinshi tárep baǵdarlamaların rawajlandırıwdı qollap-quwatlawdı járiyaladı, bul telefondaǵı Safari arqalı isleytuǵın onlayn veb-qosımshalar arqalı ámelge asırıladı. Bul járiyalaw Apple-dıń, hesh bolmaǵanda házirshe, [[IPhone|iPhone]] baǵdarlamalıq támiynatın rawajlandırıw jıynaǵın (SDK) shıǵarıw proektleri joq ekenin ańlattı, yaǵnıy baǵdarlamashılar standart veb-protokollardan paydalanıwı kerek. Sonday-aq, Djobs kirisiw sózinde WWDC 2007-de 5,000-nan aslam qatnasıwshı bar ekenin, bul aldıńǵı jılǵı rekordtı buzǵanın atap ótti. Ozomatli ansambli Yerba Buena Gardens-te koncert berdi.
==== 2008 ====
2008-jılı WWDC 2008 9-iyunnan 13-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi. Apple birinshi ret konferenciyanıń tolıq satılıp ketkenin xabarladı. Baǵdarlamashılar ushın úsh baǵdar bar edi: iPhone, Mac hám IT. Kirisiw sózinde járiyalanǵan jańalıqlar arasında iPhone hám iPod Touch ushın [[App Store]], iPhone SDK-nıń turaqlı versiyası, dúnya júzlik bazarlar ushın subsidiyalanǵan 3G iPhone versiyası,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/05/14/swiss-iphone-3g-iphone-on-june-9th/|bet=Swiss iPhone, 3G iPhone on June 9th?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220609101047/https://www.macrumors.com/2008/05/14/swiss-iphone-3g-iphone-on-june-9th/|arxivsáne=June 9, 2022|sáne=May 14, 2008|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}</ref> [[IOS|iPhone OS]] [[IPhone OS 2|2.0 versiyası]], Mac OS X Snow Leopard (10.6),<ref>{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2008/06/03/rumor-mac-os-x-10-6-to-debut-at-wwdc-08|bet=Rumor: Mac OS X 10.6 to debut at WWDC 08?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131150020/http://www.tuaw.com/2008/06/03/rumor-mac-os-x-10-6-to-debut-at-wwdc-08/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=June 3, 2008|baspaxana=TUAW|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}</ref> hám .Mac-tıń [[MobileMe]] sıpatında qayta atalıwı bar edi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macdailynews.com/index.php/weblog/comments/17428|bet=Apple to rename .Mac and make it free (ad-supported)?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100111042219/http://www.macdailynews.com/index.php/weblog/comments/17428|arxivsáne=January 11, 2010|sáne=June 2, 2008|baspaxana=MacDailyNews|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}</ref> Jeti jıl ótkennen keyin, Yahoo News 2008-jıldı "bálkim WWDC ónimleriniń eń kóp tanıstırılǵan jılı" dep sıpatladı, biraq bul [[MobileMe]] menen baylanıslı máseleler sebepli "Apple tariyxındaǵı eń úlken jámiyetshilik penen baylanıs apatlarınıń biri" boldı. 12-iyunde ótkerilgen keshede Barenaked Ladies toparı Yerba Buena Gardens-te koncert berdi.
==== 2009 ====
2009-jılı WWDC 2009 8-iyunnan 12-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi, hám Apple 2009-jılǵı konferenciyanıń aprel ayınıń sońında tolıq satılıp ketkenin xabarladı. Kirisiw sózinde járiyalanǵan jańalıqlar arasında martta baǵdarlamashılarǵa járiyalanǵan iPhone OS 3.0 baǵdarlamalıq támiynatınıń shıǵarılıwı, Mac OS X Snow Leopard (10.6) demonstraciyası, jańa 13" MacBook Pro, 15" hám 17" MacBook Pro-lardıń jańalanıwları hám jańa [[IPhone 3GS|iPhone 3GS]] bar edi. Bul jılı Djobs ornına, ol jıldıń basınan medicinalıq sebepler boyınsha jumıstan bos bolǵanlıqtan, Apple kompaniyasınıń ónim marketingi boyınsha aǵa vice-prezidenti Fil Shiller WWDC kirisiw sózin usındı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.businessandleadership.com/technology/news/article/13638/technology/jobs-not-attending-wwdc|bet=Jobs not to present keynote at Apple's WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160311212642/http://businessandleadership.com/technology/news/article/13638/technology/jobs-not-attending-wwdc|arxivsáne=March 11, 2016|sáne=May 14, 2009|baspaxana=Business and Leadership|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}</ref> Qatnasıwshılar neopren xabarshı sumkasın aldı hám Cake toparı Yerba Buena Gardens-te koncert berdi. Bul basılǵan qaǵaz beydjikler ornına plastik beydjikler qollanılǵan birinshi jıl boldı.
=== 2010-jıllar ===
==== 2010 ====
[[Fayl:OK_Go_at_WWDC_2010.JPG|nobaý|OK Go toparı 2010-jılǵı WWDC keshesinde konferenciya sırımaqların (gúrteshe) kiyip turǵan waqtı]]
WWDC 2010 2010-jıldıń 28-aprelinde járiyalandı hám 7-iyunnan 11-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc|bet=WWDC — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190312130213/https://developer.apple.com/wwdc/|arxivsáne=March 12, 2019|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=May 16, 2013}}</ref> Apple kompaniyası biletler satıwǵa shıǵarılǵannan keyin 8 kún ishinde konferenciyanıń biletleri tolıq satılıp ketkenin xabarladı, biletler tek tolıq bahası 1599 AQSH dolları bolsa da (2009-jıl hám onnan burın, biletlerdi 300 AQSH dolları erterek satıp alıw jeńilligi menen satıp alıw múmkin edi). 2010-jıl 7-iyunda Djobs [[IPhone 4|iPhone 4]]-ti járiyaladı,<ref>{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/5557101/iphone-4-the-definitive-guide|bet=iPhone 4: The Definitive Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100608221652/http://gizmodo.com/5557101/iphone-4-the-definitive-guide|arxivsáne=June 8, 2010|avtor=Diaz, Jesus|sáne=June 7, 2010|jumıs=Gizmodo|qaralǵan sáne=June 7, 2010}}</ref> onıń texnikalıq mashqalaları hám [[Stiv Djobs|Djobs]]-tıń bul mashqalalar ushın telefon iyelerin ayıplawı konferenciyadan keyingi dáwirde ústemlik etti ("Antennagate"). Sonday-aq, WWDC 2010-da [[IPhone OS 3|iPhone OS]] atınıń [[IOS|iOS]] dep ózgertilgeni járiyalandı.<ref>{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/10/06/07/apple_drops_phone_from_its_mobile_os_for_new_name_ios_4|bet=Apple drops 'phone' from its mobile OS for new name: iOS 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220707100948/https://appleinsider.com/articles/10/06/07/apple_drops_phone_from_its_mobile_os_for_new_name_ios_4|arxivsáne=July 7, 2022|sáne=June 7, 2010|til=en-US|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2018-06-06}}</ref> FaceTime<ref name="engadget ip4 facetime">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/06/07/facetime-video-calling-added-to-iphone-4|bet=FaceTime video calling added to iPhone 4...and it's WiFi-only|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100609163523/http://www.engadget.com/2010/06/07/facetime-video-calling-added-to-iphone-4|arxivsáne=June 9, 2010|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=June 7, 2010|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=June 7, 2010}}</ref> hám [[IPhone|iPhone]] ushın iMovie qosımshası<ref name="macrumors imovie">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2010/06/07/apple-announces-imovie-for-iphone-4|bet=Apple Announces iMovie for iPhone 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100610024633/http://www.macrumors.com/2010/06/07/apple-announces-imovie-for-iphone-4|arxivsáne=June 10, 2010|avtor=Schultz|at=Marianne|sáne=June 7, 2010|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=June 7, 2010}}</ref> da járiyalandı. OK Go toparı Yerba Buena Gardens-te koncert berdi. Qatnasıwshılar qara trek sırımaq aldı, onıń kókirek bóliminde "WWDC" háripleri, arqa tárepinde bolsa "10" sanı tigilgen edi.
==== 2011 ====
[[Fayl:Moscone_WWDC_2011_(5790979705).jpg|nobaý|WWDC 2011 waqtında Moscone West]]
WWDC 2011 2011-jıl 6-iyunnan 10-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi. Xabarlarǵa qaraǵanda, 2011-jıldıń 28-martında satıwǵa qoyılǵan 5,000 bilet tek 12 saat ishinde tolıq satılıp ketti. Bilet bahası 2010-jılǵı WWDC-daǵı menen birdey bolıp qaldı, yaǵnıy 1,599 AQSH dolları edi, biraq keyin bazardaǵı bilet bahaları 2,500 AQSH dollarınan 3,500 AQSH dollarına shekem jetti.<ref>{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2011/03/29/wwdc-2011-ticket-shows-up-on-ebay|bet=WWDC 2011 ticket shows up on eBay|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131160646/http://www.tuaw.com/2011/03/29/wwdc-2011-ticket-shows-up-on-ebay/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Michael Grothaus|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=June 26, 2011}}</ref> Tiykarǵı bayanatta Apple óziniń kelesi áwlad baǵdarlamalıq támiynatın kórsetti: Mac OS X Lion, Mac OS X operaciyalıq sistemasınıń segizinshi úlken relizi; iOS 5, iPad, iPhone hám iPod Touch qurılmaların basqaratuǵın Apple kompaniyasınıń aldıńǵı qatarlı mobil operaciyalıq sistemasınıń jańa versiyası; hám [[iCloud]], Apple kompaniyasınıń keleshektegi bult xızmetleri usınısı. Maykl Franti menen Spirxed 9-iyun kúni Yerba Buena Gardens-tegi keshede dóretiwshilik etti. Qatnasıwshılar aldıńǵı jılǵıǵa uqsas qara trek sırımaq (gúrte) aldı, biraq aldıńǵı tárepinde kishirek "WWDC" jazıwı, arqa tárepinde bolsa "11" sanı tigilgen edi. Bul [[Stiv Djobs|Djobs]] qatnasqan sońǵı Apple waqıyası boldı, ol bunnan tórt ay keyin qaytıs boldı.
==== 2012 ====
WWDC 2012 2012-jıl 11-iyunnan 15-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi. Bilet bahası 2010-jılǵı WWDC-daǵı menen birdey bolıp qaldı, yaǵnıy 1,599 AQSH dolları edi. Apple satıp alıw procesin ózgertip, biletlerdi tólengen Apple baǵdarlamashı esabına baylanıslı Apple ID arqalı satıp alıwdı talap etti. Biletler 2012-jıldıń 25-aprel sárshembi kúni shıǵıs waqtı boyınsha saat 8:30 dan keyin satıwǵa shıqtı hám 1 saat 43 minut ishinde tolıq satılıp ketti. Tiykarǵı bayanatta Apple Maps-tiń iske qosılıwın atap ótti,<ref name=":0">{{Cite news|last=Tynan|first=Dan|date=June 5, 2015|title=Apple's Developers Conference: Best, Worst, and Weirdest Moments|language=en-US|work=Yahoo Tech|url=https://www.yahoo.com/tech/apples-developers-conference-best-worst-and-120788821689.html|access-date=2017-06-03}}</ref> sonday-aq MacBook Air hám MacBook Pro-nıń jańa modellerin, sonıń ishinde Retina displeyli bir modeldi járiyaladı. Apple jáne de OS X Mountain Lion hám iOS 6 operaciyalıq sistemaların kórsetti.<ref>{{Web deregi|url=https://techstroke.com/wwdc-2012-key-products-launched-at-apple-wwdc/|bet=WWDC 2012: Key Products Launched at Apple WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190524211133/https://techstroke.com/wwdc-2012-key-products-launched-at-apple-wwdc/|arxivsáne=May 24, 2019|avtor=Meghna|sáne=June 12, 2012|jumıs=Techstroke|qaralǵan sáne=May 24, 2019}}</ref>
Aldıńǵı jıllarda qatnasıwshılar keminde 18 jasta bolıwı kerek edi. 2012-jılı Apple bul talaptı keminde 13 jasqa ózgertti, sebebi 2011-jılı "tosınnan" túrde studentlik stipendiya alǵan jası jetpegen bala Tim Kukke tabıslı túrde baylanısıp, sıylıqtı saqlap qalǵan edi. Buǵan qaramastan, Beer Bash qatnasıwshıları jergilikli hám federal nızamlarǵa sáykes hámme waqıtta 18 jasta, al alkogol ishiw ushın 21 jasta bolıwı talap etildi. WWDC Bash-te Neon Trees toparı dóretiwshilik etti.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2012/06/12/neon-trees-to-perform-at-wwdc-bash-on-thursday/|bet=Neon Trees to perform at WWDC Bash on Thursday|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220703080605/https://9to5mac.com/2012/06/12/neon-trees-to-perform-at-wwdc-bash-on-thursday/|arxivsáne=July 3, 2022|sáne=June 12, 2012|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=April 17, 2020}}</ref>
==== 2013 ====
2013-jılı WWDC 2013 10-iyunnan 14-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi.<ref name="engadget wwdc13 announced">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/04/24/apple-wwdc-2013-announced|title=Apple confirms WWDC 2013 will take place June 10th to 14th, tickets go on sale tomorrow|archive-url=https://web.archive.org/web/20131009204844/http://www.engadget.com/2013/04/24/apple-wwdc-2013-announced/|archive-date=October 9, 2013|last=Melanson|date=April 24, 2013|publisher=[[Engadget]]|access-date=April 24, 2013|url-status=live}}</ref><ref name="ars wwdc13 announced">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-mixes-things-up-for-wwdc-2013-pre-announced-ticket-sales|title=Apple mixes things up for WWDC 2013, with pre-announced ticket sales|archive-url=https://web.archive.org/web/20130425021730/http://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-mixes-things-up-for-wwdc-2013-pre-announced-ticket-sales/|archive-date=April 25, 2013|last=Cheng|first=Jacqui|date=April 24, 2013|access-date=April 24, 2013|website=Ars Technica|url-status=live}}</ref> 2013-jıldıń 25-aprelinde Tınısh okean waqtı boyınsha saat 10:00 de satıwǵa shıqtı,<ref name="engadget wwdc13 announced" /><ref name="ars wwdc13 announced" /> hám 71 sekund (1 minut 11 sekund) ishinde tolıq satılıp ketti.<ref name="ars wwdc13 sold out">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/04/apples-wwdc-2013-tickets-sold-out-in-a-record-two-minutes|title=Apple's WWDC 2013 tickets sold out in a record two minutes (or less)|archive-url=https://web.archive.org/web/20130426001457/http://arstechnica.com/apple/2013/04/apples-wwdc-2013-tickets-sold-out-in-a-record-two-minutes/|archive-date=April 26, 2013|last=Cheng|first=Jacqui|date=April 25, 2013|access-date=April 25, 2013|website=Ars Technica|url-status=live}}</ref> Apple jáne de jas qatnasıwshılardıń konferenciyanıń kóplegen seminarlarınan payda kóriwi ushın 150 biypul WWDC 2013 Studentlik Stipendiya biletlerin beriwdi járiyaladı.<ref name="ars free tickets">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-to-hand-out-150-free-wwdc-tickets-to-budding-young-developers|title=Apple to hand out 150 free WWDC tickets to budding young developers|archive-url=https://web.archive.org/web/20130425021707/http://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-to-hand-out-150-free-wwdc-tickets-to-budding-young-developers/|archive-date=April 25, 2013|last=Ion|first=Florence|date=April 24, 2013|access-date=April 24, 2013|website=Ars Technica|url-status=live}}</ref>
Tiykarǵı bayanatta Apple Mac Pro, AirPort Time Capsule, AirPort Extreme hám MacBook Air-diń qayta dizayn islengen modellerin kórsetti, sonday-aq OS X Mavericks, [[iOS 7]], [[iCloud]] ushın iWork hám iTunes Radio dep atalǵan jańa muzıka aǵımlı xızmetin tanıstırdı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.latimes.com/business/technology/la-fi-tn-apples-wwdc-2013-roundup-20130610,0,3961886.story|bet=Top features, products unveiled at Apple's WWDC 2013 [Video chat|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130613143407/http://www.latimes.com/business/technology/la-fi-tn-apples-wwdc-2013-roundup-20130610,0,3961886.story|arxivsáne=June 13, 2013|avtor=Rodriguez|at=Salvador|sáne=June 10, 2013|jumıs=Los Angeles Times|qaralǵan sáne=July 8, 2013}}</ref> 13-iyun kúni Yerba Buena Gardens-te ótkerilgen Bash-te Vampire Weekend toparı dóretiwshilik etti. Qatnasıwshılarǵa aldıńǵı tárepinde "WWDC" háripleri hám arqa tárepinde "13" sanı tigilgen qara sırımaq (gúrteshe) berildi.
==== 2014 ====
WWDC 2014 2-iyunnan 6-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi.<ref name="Apple's WWDC 2014 will Happen On June 2">{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-wwdc-june-2-2014-4|bet=Apple's First Major Event Of The Year — WWDC — Will Happen On June 2|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140405171838/http://www.businessinsider.com/apple-wwdc-june-2-2014-4|arxivsáne=April 5, 2014|avtor=Yarow|at=Jay|sáne=April 3, 2014|jumıs=[[Business Insider]]|qaralǵan sáne=April 3, 2014}}</ref> Birinshi ret bilet satıp alıw múmkinshiligi konferenciya járiyalanǵan waqıtta Apple baǵdarlamashı programmasınıń aǵzaları bolǵan hám Apple-dıń baǵdarlamashı veb-saytında dizimnen ótken baǵdarlamashılarǵa tosınnan berildi.<ref name="wwdc-2014-ticket-lottery">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/tickets/|bet=Tickets — WWDC — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140407070028/https://developer.apple.com/wwdc/tickets/|arxivsáne=2014-04-07|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 3, 2014}}</ref> Apple jáne de 200 biypul Studentlik Stipendiya biletlerin berdi. Tiykarǵı bayanat 2-iyunda baslandı hám Apple bir neshe jańa programmalıq ónimlerdi, sonıń ishinde [[App Store]] shıqqannan berli iOS-tıń eń úlken jańalanıwı iOS 8 hám iOS tásirinen dizaynı qayta islengen OS X Yosemite-ti kórsetti. Járiyalanǵanlar arasında jańa [[Swift (programmalastırıw tili)|programmalastırıw tili Swift]], iOS 8 ushın kóplegen baǵdarlamashı jıynaqları hám quralları bar edi, biraq jańa apparatlıq támiynat joq edi. Bastille Yerba Buena Gardens-te dóretiwshilik etti, al qatnasıwshılarǵa aldıńǵı tárepinde "WWDC" háripleri hám arqa tárepinde "14" sanı tigilgen qara sırımaq, sonday-aq WWDC-nıń 25 jıllıǵın belgilew ushın 25 AQSH dolları bahasındaǵı [[iTunes]] sawǵa kartası berildi.
==== 2015 ====
WWDC 2015 8-iyunnan 12-iyunǵa shekem San-Franciskodaǵı Moscone Center West-te ótkerildi. Tiykarǵı járiyalanıwlar iOS 9-dıń jańa qásiyetleri, OS X El Capitan dep atalǵan OS X-tiń kelesi versiyası, Apple Watch-tıń birinshi úlken programmalıq jańalanıwı, 30-iyunda Apple Music-tiń debyuti hám Swift tiliniń iOS, OS X hám Linux-ti qollaytuǵın [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı programmaǵa]] aylanıwı haqqındaǵı xabarlar boldı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.theinquirer.net/inquirer/news/2403994/wwdc-2015-ios-9-os-x-1011-and-what-else-to-expect|bet=WWDC 2015: iOS 9, OS X El Capitan, Apple Pay and other announcements|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150417162836/http://www.theinquirer.net/inquirer/news/2403994/wwdc-2015-ios-9-os-x-1011-and-what-else-to-expect|arxivsáne=April 17, 2015|avtor=Page|at=Carly|sáne=April 14, 2015|jumıs=[[The Inquirer]]|qaralǵan sáne=June 16, 2015}}</ref> Beer Bash 11-iyunde Yerba Buena Gardens-te ótkerildi. Sol jerde Walk the Moon dóretiwshilik etti.<ref>{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/15/06/10/pop-band-walk-the-moon-to-play-2015-wwdc-bash|bet=Pop band Walk the Moon to play 2015 WWDC Bash|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220609074013/https://appleinsider.com/articles/15/06/10/pop-band-walk-the-moon-to-play-2015-wwdc-bash|arxivsáne=June 9, 2022|sáne=June 10, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=April 17, 2020}}</ref>
==== 2016 ====
WWDC 2016 13-iyunnan 17-iyunǵa shekem San-Franciskodaǵı Bill Graham Civic Auditorium hám Moscone Center West-te ótkerildi. Is-ilajda járiyalanǵanlar arasında OS X-tiń atın macOS-ke ózgertiw, macOS Sierra dep atalǵan jańa versiya, sonday-aq iOS 10, watchOS 3 hám tvOS 10 jańalanıwları bar edi. Apple tiykarǵı bayanatta baǵdarlamashılar ushın eń úlken bolatuǵının járiyaladı; bul haqıyqatqa aylandı, sebebi olar úshinshi tárep baǵdarlamashılarına Messages, Apple Maps hám Siri funkcionallıǵın keńeytiwge ruqsat berdi. Cisco Systems hám Apple 2016-jılǵı WWDC-da sheriklik haqqında járiyaladı. Cisco DevNet arqalı kiriletuǵın Cisco API-leri Apple iOS hám API-leri menen kóbirek úylesimli bolıwı kerek edi.
Tiykarǵı kiris sóz kóbirek programmalıq támiynat jańalanıwları hám qásiyetleri haqqında boldı, sebebi hesh qanday jańa apparatlıq támiynat usınılmadı. Apple úy ushın funkciyalardı támiyinleytuǵın barlıq úshinshi tárep qosımshalarınıń basqarıw orayı sıpatında HomeKit penen isleytuǵın Home App-ti shıǵardı. Sonday-aq, Swift Playgrounds Apple-dıń Swift programmalastırıw tilin jas adamlarǵa úyretiwge járdem beretuǵın iPad ushın ǵana arnalǵan qosımsha sıpatında járiyalandı.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2016/06/13/apple-announces-swift-playgrounds-for-ipad/|bet=Apple announces Swift Playgrounds for iPad at WWDC, public release in fall|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220630072629/https://9to5mac.com/2016/06/13/apple-announces-swift-playgrounds-for-ipad/|arxivsáne=June 30, 2022|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=June 13, 2016|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=2016-06-19}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/swift/playgrounds/|bet=Swift Playgrounds — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170701202948/https://developer.apple.com/swift/playgrounds/|arxivsáne=July 1, 2017|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2016-06-19}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/swift/playgrounds/|bet=Swift Playgrounds — Preview|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220708182700/https://www.apple.com/swift/playgrounds/|arxivsáne=July 8, 2022|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2016-06-19}}</ref> Apple-dıń jańa fayl sisteması APFS tanıstırıldı.
Bash Bill Grem Civic Auditorium-da Gud Sharlotta tárepinen orınlandı.
==== 2017 ====
WWDC 2017 (WWDC17 dep stillengen) 2017-jıldıń 5-iyunnan 9-iyunǵa shekem Kaliforniya shtatınıń San-Xose qalasındaǵı San-Xose Konvenciya Orayında ótkerildi, bul 2002-jıldan berli konferenciyanıń bul qalada ótkerilgen birinshisi boldı.<ref name=":1" /> Programmalıq támiynat járiyalanıwlarına iOS 11, watchOS 4, macOS High Sierra hám tvOS 11 kiredi. Apparatlıq támiynat járiyalanıwlarına iMac, MacBook hám MacBook Pro jańalanıwları, sonday-aq jańa iMac Pro, 10.5 dyumlik iPad Pro hám aqıllı dinamik HomePod kiredi.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-june-5th-9th-held-at-san-jose-mcenery-convention-center/|bet=Apple announces WWDC 2017: June 5th — 9th, held at San Jose McEnery Convention Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220621023639/https://9to5mac.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-june-5th-9th-held-at-san-jose-mcenery-convention-center/|arxivsáne=June 21, 2022|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=February 16, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}</ref><ref name=":1">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-takes-place-june-5-9-in-san-jose/|bet=Apple Announces WWDC 2017 Takes Place June 5–9 in San Jose|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220609103742/https://www.macrumors.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-takes-place-june-5-9-in-san-jose/|arxivsáne=June 9, 2022|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=February 16, 2017|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}</ref> Fall Out Boy 8-iyunde Discovery Meadow-da ótkerilgen Bash-ta atqarıwshılıq ónerin kórsetti. <ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/events/|bet=Evening Events — WWDC — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170817211525/https://developer.apple.com/wwdc/events/|arxivsáne=2017-08-17|sáne=August 17, 2017|qaralǵan sáne=2017-08-17}}</ref>
[[Fayl:San_Jose_Convention_Center_plaza,_WWDC17.jpg|oñğa|nobaý|San-Xose Konvenciya Orayındaǵı WWDC 2017]]
==== 2018 ====
[[Fayl:San_Jose_Convention_Center_plaza,_WWDC18.jpg|oñğa|nobaý|San-Xose Konvenciya Orayındaǵı WWDC 2018]]
WWDC 2018 2018-jıl 4-iyunnan 8-iyunǵa shekem Kaliforniya shtatınıń San-Xose qalasındaǵı San-Xose Konvenciya Orayında ótkerildi. Ilajda járiyalanǵan jańalıqlar qatarına iOS 12, macOS Mojave, watchOS 5 hám tvOS 12 kiredi.<ref>{{Cite news|url=https://www.theverge.com/2018/6/4/17410820/apple-wwdc-summary-updates-highlights-news-2018|title=The 6 biggest highlights from Apple WWDC 2018|work=The Verge|access-date=2018-06-07}}</ref> 2016-jıldaǵıday, taǵı da jańa apparatlıq támiynat járiyalanbadı.<ref>{{Cite news|url=https://appleinsider.com/articles/18/06/12/wwdc-was-all-about-software-just-like-it-was-when-steve-jobs-ran-the-show|title=WWDC was all about software, just like it was when Steve Jobs ran the show|work=Apple Insider|access-date=2018-06-15}}</ref> Panic! at the Disco Discovery Meadow Park-taǵı Bash-ta atqarıwshılıq ónerin kórsetti.<ref>{{Cite news|url=https://www.macrumors.com/2018/06/06/panic-at-the-disco-wwdc-bash-2018|title='Panic! At The Disco' to Headline Apple's Annual WWDC Bash|work=MacRumors|access-date=2018-06-15}}</ref>
==== 2019 ====
WWDC 2019 2019-jıldıń 3-iyunınan 7-iyunına shekem Kaliforniya shtatınıń San-Xose qalasındaǵı San-Xose Konvenciya Orayında ótkerildi. Ilajda járiyalanǵan jańalıqlar qatarına iOS 13, macOS Catalina, watchOS 6, tvOS 13, iPadOS 13, 3-áwlad Mac Pro hám Pro Display XDR kiredi. Weezer Discovery Meadow Park-taǵı Bash-ta dóretiwshilik etti.
=== 2020-jıllar ===
==== 2020 ====
WWDC 2020 2020-jıl 22-iyunnan 26-iyunǵa shekem<ref name=":3">{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|bet=Everything Apple announced at WWDC 2020|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210802143552/https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|arxivsáne=August 2, 2021|avtor=Haslam|at=Karen|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=2021-05-24}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHaslam">Haslam, Karen. </cite></ref> dawam etip atırǵan COVID-19 pandemiyası sebepli birinshi ret tek onlayn konferenciya sıpatında ótkerildi. Onlayn Apple Arnawlı Waqıyasında járiyalanǵan jańalıqlar qatarına iOS 14, iPadOS 14, watchOS 7, tvOS 14, macOS Big Sur, hám Apple kompaniyasınıń Macintosh jeke kompyuterler toparı ushın arnawlı ARM processorlarına ótiwi, sonıń ishinde baǵdarlamashılar ushın ARM tiykarındaǵı prototip Mac kiredi. Ilajdıń video materialları Kaliforniya shtatınıń Kupertino qalasındaǵı Apple Park-ta jazıp alındı. Ulıwma, ilajdı 22 millionnan aslam kóriw<ref name=":4">{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|bet=WWDC 2021: Dates, expectations, and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220610103650/https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|arxivsáne=June 10, 2022|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref> hám shama menen 72 saatlıq kontent penen tamamlandı.<ref name=":4" />
==== 2021 ====
WWDC 2021, "Jarqıra hám kór" uranı menen,<ref name=":4">{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|bet=WWDC 2021: Dates, expectations, and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220610103650/https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|arxivsáne=June 10, 2022|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=2021-05-24}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/ "WWDC 2021: Dates, expectations, and more"]. </cite></ref> 2021-jıldıń 7-iyunınan 11-iyunına shekem<ref name=":2">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc21/|bet=WWDC21|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220323003918/https://developer.apple.com/wwdc21/|arxivsáne=March 23, 2022|til=en|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref> COVID-19 pandemiyası sebepli jáne bir ret tek onlayn konferenciya sıpatında ótkerildi.<ref name=":4" /> iOS 15, iPadOS 15, watchOS 8, tvOS 15, macOS Monterey hám basqa da baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwları járiyalandı. Konferenciyada jańa apparatlıq támiynat járiyalanbadı. 2020-jıldaǵıday, ilajdıń video materialları Kaliforniya shtatınıń Kupertino qalasındaǵı Apple Park-ta jazıp alındı.
==== 2022 ====
WWDC 2022, "Kodlawǵa shaqırıw" uranı menen, 2022-jıl 6-iyunnan 10-iyunǵa shekem, COVID-19 pandemiyasındaǵı jaqsılanıwlarǵa qaramastan, onlayn konferenciya sıpatında ótkerildi, biraq 6-iyun kúni Apple Park-ta arnawlı kún bolıp, baǵdarlamashılar hám studentlerge onlayn ilajlardı birge kóriwge múmkinshilik berildi.<ref name="WWDC 2022">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc22/|bet=WWDC2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220606074846/https://developer.apple.com/wwdc22/|arxivsáne=June 6, 2022|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=June 10, 2024}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20220606074846/https://developer.apple.com/wwdc22/ "WWDC2022"]. </cite></ref> COVID-19 pandemiyasına qaramastan, bul waqıya 2019-jıldan keyin birinshi ret júzbe-júz konferenciya sıpatında da ótkerildi. Konferenciyada iOS 16, iPadOS 16, watchOS 9, tvOS 16 hám macOS Ventura járiyalandı. Sonday-aq, dáslepki prezentaciya waqtında Mac kompyuterleri ushın Stage Manager de tanıstırıldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.tbsnews.net/tech/wwdc22-apples-newest-os-macs-and-more-446866|bet=WWDC22: Apple's newest OS, Macs and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220628182010/https://www.tbsnews.net/tech/wwdc22-apples-newest-os-macs-and-more-446866|arxivsáne=June 28, 2022|avtor=Ahmed|at=Rifat|sáne=June 25, 2022|til=en|jumıs=The Business Standard|qaralǵan sáne=2022-06-26}}</ref> Apparatlıq támiynat jańalıqları qatarına M2 chipi hám oǵan tiykarlanǵan jańalanǵan MacBook Air hám 13 dyumlik MacBook Pro modelleri kiredi.
==== 2023 ====
WWDC 2023, "Jańa dúnyalardı kodlań" uranı menen 5-iyunnan 9-iyunǵa shekem onlayn formatta ótkerildi, kórsetiwdiń birinshi kúni Apple Park-ta júzbe-júz tájiriybe menen. Aldıńǵı jıllardaǵıday, Apple 2020-jılı birinshi ret baslanǵan Swift Student Challenge jarısın ótkerdi, arza beriw múddeti 19-aprelge shekem hám nátiyjeler 9-mayda járiyalandı. Sıylıqlar qatarına WWDC sırtqı kiyimi, AirPods Pro, arnawlı znachoklar toplamı hám Apple Developer Program-ǵa bir jıllıq aǵzalıq kirdi. Jeńimpazlar arasınan ayırımları tosınnan tańlaw arqalı Apple Park arnawlı ilajına qatnasıwǵa mirát etildi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2023/03/29/wwdc-2023-swift-student-challenge/|bet=WWDC 2023 Includes Swift Student Challenge, Some Winners Able to Attend Apple Park Special Event|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230421205705/https://www.macrumors.com/2023/03/29/wwdc-2023-swift-student-challenge/|arxivsáne=April 21, 2023|sáne=March 29, 2023|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-04-21}}</ref> Baǵdarlama támiynatı boyınsha, Apple macOS 14 Sonoma, macOS-tiń 20-shi tiykarǵı relizin,<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2023/06/05/apple-debuts-macos-14-sonoma/|bet=Apple debuts macOS 14 Sonoma|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230605175218/https://techcrunch.com/2023/06/05/apple-debuts-macos-14-sonoma/|arxivsáne=June 5, 2023|avtor=Heater|at=Brian|sáne=June 5, 2023|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=2023-06-05}}</ref> sonday-aq iOS 17, iPadOS 17, watchOS 10, tvOS 17 hám AirPods ushın programmalıq támiynat jańalanıwların tanıstırdı. Apparatlıq támiynat boyınsha, olar Mac kompyuterleri ushın Apple M2 Ultra SoC, M2 chipi menen 15 dyumlik MacBook Air, M2 Max hám Ultra menen Mac Studio hám M2 Ultra menen Mac Pro-nı járiyaladı. Olar jáne de "Apple Vision Pro" atı menen AR/VR garniturasın ashıp kórsetti, ol Unity menen islep shıǵılǵan oyınlar hám tájiriybelerge iye boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.msn.com/en-us/lifestyle/other/apple-just-revealed-its-first-major-product-in-over-8-years-meet-the-vision-pro/ar-AA1ca60b|bet=Apple just revealed its first major product in over 8 years — meet the 'Vision Pro'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230605190855/https://www.msn.com/en-us/lifestyle/other/apple-just-revealed-its-first-major-product-in-over-8-years-meet-the-vision-pro/ar-AA1ca60b|arxivsáne=June 5, 2023|til=en-US|jumıs=MSN|qaralǵan sáne=2023-06-05}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://mashable.com/article/wwdc-2023-apple-mixed-vision-pro-headset-announcement-price-release-date|bet=Apple launches Vision Pro, its first-ever augmented reality headset|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230924074709/https://mashable.com/article/wwdc-2023-apple-mixed-vision-pro-headset-announcement-price-release-date|arxivsáne=September 24, 2023|sáne=June 5, 2023|til=en|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2023-06-05}}</ref>
==== 2024 ====
WWDC 2024, "Háreketke tolı" uranı menen, 2024-jıl 10-iyunnan 14-iyunǵa shekem onlayn formatta ótkerildi, 10-iyun kúni Apple Park-ta júzbe-júz ilaj benen birge. Bul is ilajda iOS 18, iPadOS 18, watchOS 11, macOS 15 Sequoia hám visionOS 2 járiyalandı, onıń tiykarǵı dıqqat oraylarınıń biri Apple Intelligence dep atalǵan iOS, iPadOS hám macOS ushın arnawlı islengen jasalma intellekt boldı.<ref name="WWDC 2024">{{Cite news|last=Heater|first=Brian|date=March 26, 2024|title=Apple WWDC 2024, set for June 10–14, promises to be 'A(bsolutely) I(ncredible)'|url=https://techcrunch.com/2024/03/26/apple-wwdc-2024-set-for-june-10-14-promises-to-be-absolutely-incredible/|access-date=March 26, 2024|work=TechCrunch|publisher=[[Yahoo!|Yahoo, Inc.]]}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeater2024">Heater, Brian (March 26, 2024). </cite></ref> 2021-jıldaǵıday, konferenciyada hesh qanday jańa apparatlıq támiynat járiyalanbadı.
== Stipendiyalar ==
[[Fayl:Swift_Student_Challenge_2022_Award.jpg|nobaý|2022-jılǵı Swift Student Challenge jeńimpazların sıylıqlaw]]
2020-jılı, COVID-19 pandemiyasına baylanıslı, Apple hár jılǵı WWDC Stipendiyaların Swift Student Challenge benen almastırdı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/computing/apple-unveils-wwdc-2020-coding-contest-for-students/|bet=Apple unveils WWDC 2020 coding contest for students|avtor=Hiner|at=Jason|sáne=May 5, 2020|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> bul WWDC aldında ótkeriletuǵın, [[Swift (programmalastırıw tili)|Swift programmalastırıw tiline]] tiykarlanǵan [[programmalastırıw]] jarısı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2020/5/5/21182378/apple-wwdc-2020-online-only-june-22-date-keynote|bet=Apple's online-only WWDC starts on June 22nd|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115351/https://www.theverge.com/2020/5/5/21182378/apple-wwdc-2020-online-only-june-22-date-keynote|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Peters|at=Jay|sáne=May 5, 2020|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/services-and-software/wwdc-how-apples-swift-student-challenge-winners-are-fighting-covid-19/|bet=WWDC: How Apple's Swift Student Challenge winners are fighting coronavirus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528120953/https://www.cnet.com/tech/services-and-software/wwdc-how-apples-swift-student-challenge-winners-are-fighting-covid-19/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Rayome|at=Alison DeNisco|sáne=June 24, 2020|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> 2020-jıldan baslap, baǵdarlama Apple baǵdarlamashılar marketingi baslıǵı Ester Xer tárepinen basqarıldı. 350 jeńimpaz tańlanadı, olar WWDC temasındaǵı kiyim, metall kókirek belgisi toplamın, Apple injenerleri menen ushırasıw múmkinshiligin,<ref name=":14">{{Web deregi|url=https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|bet=Why budding coders should apply for Apple's WWDC scholarship scheme|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Heathman|at=Amelia|sáne=May 19, 2020|til=en|jumıs=Evening Standard|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> bir jıllıq Apple Developer Program aǵzalıǵın hám 2022-jıldan baslap AirPods Pro qulaqlıǵın aladı.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2022/05/24/swift-challenge-winners-airpods-pro/|bet=Apple giving AirPods Pro to Swift Challenge winners along with WWDC22 outerwear and pin set|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221013134056/https://9to5mac.com/2022/05/24/swift-challenge-winners-airpods-pro/|arxivsáne=October 13, 2022|avtor=Potuck|at=Michael|sáne=May 24, 2022|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=May 28, 2023}}</ref> 2022-jılı Tim Kuk jeńimpazlardıń 12-si menen ushırastı.<ref name=":33">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2023/03/29/wwdc-2023-swift-student-challenge/|bet=WWDC 2023 Includes Swift Student Challenge, Some Winners Able to Attend Apple Park Special Event|avtor=Clover|at=Juli|sáne=March 29, 2023|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> 2023-jılı studentler Apple Park-taǵı WWDC-ge júzbe-júz qatnasıw ushın lotereyaǵa da qatnasa aldı. 2024-jılı júzbe-júz qatnasıw lotereyadan 350 jeńimpazdıń ishinen eń jaqsı 50 proektke ózgertildi, bular "Ayrıqsha jeńimpazlar" dep ataladı.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/swift-student-challenge/distinguished-winners/|bet=Distinguished Winners- Swift Student Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240225163352/https://developer.apple.com/swift-student-challenge/distinguished-winners/|arxivsáne=February 25, 2024|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2024-02-25}}</ref>
Tapsırma — Swift Playgrounds ishinde'',''<ref>{{Web deregi|url=https://womenlovetech.com/put-your-coding-skills-to-the-test-with-apples-swift-student-challenge/|bet=Put Your Coding Skills To The Test With Apple's Swift Student Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115354/https://womenlovetech.com/put-your-coding-skills-to-the-test-with-apples-swift-student-challenge/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Brard|at=Emeric|sáne=May 6, 2020|til=en|jumıs=Women Love Tech|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref><ref name=":14">{{Web deregi|url=https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|bet=Why budding coders should apply for Apple's WWDC scholarship scheme|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Heathman|at=Amelia|sáne=May 19, 2020|til=en|jumıs=Evening Standard|qaralǵan sáne=2023-05-28}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeathman2020">Heathman, Amelia (May 19, 2020). </cite></ref> Apple-dıń baslawısh programmalastırıwdı úyretetuǵın qosımshasında, 3 minuttan qısqa interaktiv saxna jaratıw.<ref>{{Web deregi|url=https://www.scmp.com/abacus/culture/article/3087951/12-year-old-programmer-hong-kong-tackles-apples-first-student-coding|bet=12-year-old programmer in Hong Kong tackles Apple's first student coding contest|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115352/https://www.scmp.com/abacus/culture/article/3087951/12-year-old-programmer-hong-kong-tackles-apples-first-student-coding|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Chiu|at=Karen|sáne=June 8, 2020|til=en|jumıs=South China Morning Post|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> Proektler texnikalıq jetiskenlik, dóretiwshilik hám usınıs penen birge kelgen tekst tiykarında bahalanadı.<ref name=":24">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2023/05/23/wwdc-2023-swift-student-prizes/|bet=WWDC 2023 Swift Student Challenge Winners Receive AirPods Pro, Sweatshirt and Pins|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.macrumors.com/2023/05/23/wwdc-2023-swift-student-prizes/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Clover|at=Juli|sáne=May 23, 2023|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref>
Jarıs tek AQSH-ta 13 jas yamasa onnan úlken, yamasa óz yurisdikciyasındaǵı minimal jastaǵı (mısalı, Evropa Awqamında 16 jas<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2021/03/30/wwdc-2021-swift-student-challenge/|bet=Students Can Win WWDC 2021 Swag in Apple's Annual Swift Coding Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528125036/https://www.macrumors.com/2021/03/30/wwdc-2021-swift-student-challenge/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=March 30, 2021|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref>) házirgi waqıtta akkreditaciyalanǵan oqıw ornında oqıytuǵın yamasa jaqında pitkergen,<ref name=":14">{{Web deregi|url=https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|bet=Why budding coders should apply for Apple's WWDC scholarship scheme|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Heathman|at=Amelia|sáne=May 19, 2020|til=en|jumıs=Evening Standard|qaralǵan sáne=2023-05-28}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeathman2020">Heathman, Amelia (May 19, 2020). </cite></ref> hám tolıq jumıs kúni baǵdarlamashı bolıp islemeytuǵın studentler ushın ashıq. Studentler bul sıylıqtı tórt mártege shekem utıp ala aladı.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc23/swift-student-challenge/|bet=WWDC23 Swift Student Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230602125830/https://developer.apple.com/wwdc23/swift-student-challenge/|arxivsáne=June 2, 2023|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2023-05-15}}</ref> Studentler "Ayrıqsha jeńimpaz" sıylıǵın bir márte ǵana uta aladı.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/swift-student-challenge/policy/|bet=Swift Student Challenge Terms and Conditions|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240225163352/https://developer.apple.com/swift-student-challenge/policy/|arxivsáne=February 25, 2024|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2024-02-25}}</ref>
== Baylanıslı ilajlar ==
Hár jılı WWDC penen bir waqıtta bir neshe úshinshi tárep konferenciyaları ótkeriledi, sonıń ishinde AltConf, Layers hám NextDoor. Belgili podkasterler Djim Dalrimpl hám Djon Gruber jaqın jerde is ilajlar ótkeredi, al burınǵı Apple evangelisti Djeyms Dempsi qayırqomlıq koncertin beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/more/|bet=Beyond WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181116060920/https://developer.apple.com/wwdc/more/|arxivsáne=November 16, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref>
Previously, Apple also announced new products at Macworld Expo and Apple Expo. Apple continues to hold "special events" throughout the year for product introductions, and on rare occasions releases products without holding an event.
== Jáne de qarań ==
* Apple Inc. reklaması
* Apple Music festivalı
* Google I/O
* Microsoft Build
* Apple Inc. media is ilajlarınıń dizimi
== Derekler ==
[[Kategoriya:IPhone]]
[[Kategoriya:Programmalıq injiniring]]
<references />
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
31zp89edpcui018lu5t6r0fazyytosr
124147
124139
2025-07-03T22:27:34Z
Bekan88
11311
124147
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vevent"
|+WWDC
|-
| colspan="2" class="infobox-image logo" |[[Fayl:Apple_WWDC_wordmark_2024.svg|250x250px]]<div class="infobox-caption">Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası</div>
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |Statusı
| class="infobox-data" |Aktiv
|- style="display: none;"
| colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>
|-
! class="infobox-label" scope="row" style="white-space: nowrap;" |Janrı
| class="infobox-data" |Konferenciya
|-
!Jiyiligi
|1983; 2006: avgust
1984: aprel
1986: yanvar
1987: mart hám aprel
1988: aprel hám sentyabr
jıl sayın (1989-jıldan baslap)
1989–2002: hár may ayında
2003; 2005; 2007–: hár iyun ayında
2004: iyun ayınıń aqırı–iyul ayınıń bası
|-
!Ótkeriw ornı
|1983: Danfey miymanxanası
1984: Moskone orayı
1986: Bruks zalı
1987: Universal amfiteatrı hám Santa-Klara konvenciya orayı
1988–2002; 2017–19: San-Xose konvenciya orayı
2003–16: Moskone Uest
2020–21: Apple Park-ta aldınnan jazıp alınǵan (COVID-19 pandemiyasına baylanıslı konferenciyalar onlayn rejiminde ótkerildi)
2022–: aldınnan jazıp alınǵan hám Apple Park (konferenciya onlayn hám Apple Park-ta júzbe-júz ótkerildi)
|-
!Ornalasıw(lar)
|1987: Santa-Klara, [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya]]
2003–16: [[San-Francisko]], Kaliforniya
1988–2002; 2017–19: San-Xose, Kaliforniya
2020–21: Kupertino, Kaliforniya (cifrlı konferenciya)
2022–: Kupertino, Kaliforniya (júzbe-júz hám cifrlı konferenciya)
|-
!Mámleket
|[[Amerika Qurama Shtatları]]
|-
!'''Aktiv jılları'''
|41
|-
!'''Dáslepki ótkerilgen jılı'''
|1983
|-
!'''Tiykarshı'''
|[[Apple Inc.]]
|-
!'''Eń sońǵısı'''
|10–14-iyun, 2024 [https://www.youtube.com/watch?v=RXeOiIDNNek YouTube]
|-
!'''Aldıńǵı ilaj'''
|5–9-iyun, 2023
|-
!Keyingi ilaj
|Iyun 2025
|-
!'''Qatnasıwshılar sanı'''
|23 million onlayn kóriwshi (2020
|-
!'''Aymaǵı'''
|Dúnya júzi boyınsha
|-
!Byudjeti
|50 million AQSH dolları
|-
!Shólkemlestiriwshi
|[[Apple Inc.]]
|-
!Veb-saytı
|[https://developer.apple.com/wwdc24/ developer.apple.com/wwdc/]
|- style="display:none"
| colspan="2" |
|}
'''Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası''' ''([[Inglis tili|ingl]]. Worldwide Developers Conference; WWDC)'' — [[Apple Inc.]] tárepinen hár jılı ótkeriletuǵın [[Informaciyalıq texnologiya|informaciyalıq texnologiyalar]] konferenciyası. Házirgi waqıtta konferenciya [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniyadaǵı]] Apple Park kompleksinde ótkeriledi. Bul is ilaj macOS, [[IOS|iOS]], iPadOS, watchOS, tvOS hám visionOS shańaraqlarındaǵı jańa [[Programmalıq támiynat|baǵdarlamalıq támiynat]] hám texnologiyalardı, sonday-aq basqa da Apple baǵdarlamalıq támiynatların kórsetiw ushın paydalanıladı; geyde jańa [[apparatlıq támiynat]] ónimleri de járiyalanadı. WWDC sonday-aq [[IPhone|iPhone]], iPad, Mac hám basqa Apple qurılmaları ushın qosımshalar islep shıǵaratuǵın úshinshi tárep baǵdarlamalıq támiynat [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashıları]] ushın shólkemlestirilgen is iláj bolıp tabıladı.<ref>{{Cite news|url=https://manmadecycle.com.au/blogs/news/wwdc-2022|title=WWDC 2022: New rumours, new OS software, and new devices|access-date=2022-04-17|language=en}}</ref> Qatnasıwshılar Apple injenerleri menen ámeliy laboratoriyalarǵa qatnasıwı hám kóp sanlı temalardı qamtıytuǵın tereń sessiyalarǵa qatnasıwı múmkin.
Birinshi WWDC 1983-jılı Apple Basic-tiń tanıstırılıwı menen ótkerilgen, biraq Apple bul konferenciyanı jańa ónimlerdi baslawdıń tiykarǵı maydanı sıpatında paydalanıwdı 2002-jılı ǵana basladı. 1987-jıldan baslap, WWDC Santa-Klarada ótkerildi. Jaqın jaylasqan San-Xosede 15 jıl ótkerilgennen soń, konferenciya [[San-Francisko|San-Franciskoǵa]] kóshirildi, ol jerde aqıbetinde Apple-dıń jıl sayınǵı tiykarǵı media waqıyasına aylandı hám úziliksiz túrde tolıq satıldı. 13 jıldan keyin WWDC San-Xosege qaytıp keldi.
COVID-19 pandemiyası sebepli WWDC 2020 hám WWDC 2021 tek onlayn formatta ótkerildi. WWDC 2022 COVID-19 pandemiyasına qaramastan, úsh jıldan keyin birinshi ret [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashılar]] hám baspasóz wákillerin Apple Park-ke mirát etti.<ref name="WWDC 2022">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc22/|bet=WWDC2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220606074846/https://developer.apple.com/wwdc22/|arxivsáne=June 6, 2022|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=June 10, 2024}}</ref> Tutınıwshılar hám keń jámiyetshilik bul is ilajdı onlayn tikkeley translyaciyalar arqalı baqladı. Bul waqıyalardıń barlıǵı [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniya shtatınıń]] Kupertino qalasındaǵı Apple Park-te ótkerildi. WWDC 2023 hám onlayn, hám júzbe-júz formatta ótkerildi; eń sońǵı konferenciya, WWDC 2024 de 2024-jıldıń 10-iyun hám 14-iyun aralıǵında hám onlayn, hám júzbe-júz formatta ótkerildi.<ref name="WWDC 2024">{{Cite news|title=Apple WWDC 2024, set for June 10–14, promises to be 'A(bsolutely) I(ncredible)'|url=https://techcrunch.com/2024/03/26/apple-wwdc-2024-set-for-june-10-14-promises-to-be-absolutely-incredible/|access-date=March 26, 2024}}</ref>
== Qatnasıw ==
2020-jılǵa shekem, konferenciyaǵa kiriw ushın 1,599 dollar turǵan bilet talap etiletuǵın edi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/how-to/wwdc-2019-tickets-3510253/|bet=Complete guide to scoring WWDC 2019 tickets|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220127175543/https://www.macworld.co.uk/how-to/wwdc-2019-tickets-3510253/|arxivsáne=January 27, 2022|avtor=Macro|at=Ashleigh|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref><ref name=":3">{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|bet=Everything Apple announced at WWDC 2020|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210802143552/https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|arxivsáne=August 2, 2021|avtor=Haslam|at=Karen|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref> Biletler onlayn lotereya arqalı alınatuǵın edi. Studentler hám STEM shólkemleriniń aǵzaları ushın stipendiyalar bar. Qatnasıwshılar 13 jastan úlken bolıwı hám Apple Baǵdarlamashılar baǵdarlamasınıń aǵzası bolıwı kerek.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/policy/|bet=WWDC18 Registration and Attendance Policy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180901050239/https://developer.apple.com/wwdc/policy/|arxivsáne=September 1, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/scholarships/|bet=Scholarships|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190310194519/https://developer.apple.com/wwdc/scholarships/|arxivsáne=March 10, 2019|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref>
2007-jılǵa shekem, qatnasıwshılar sanı 2,000 hám 4,200 arasında ózgerip turdı; biraq, WWDC 2007 waqtında [[Stiv Djobs]] 5,000-nan aslam qatnasıwshı bar ekenin atap ótti. 2008-jıldan 2015-jılǵa shekem ótkerilgen WWDC is ilajları 5,000 qatnasıwshı (arnawlı qatnasıwshılardı qosqanda 5,200) menen sheklengen hám tolıq satılıp ketken. WWDC 2018-de 77 elden 6,000 qatnasıwshı boldı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/live/2018/jun/04/apple-wwdc-2018-keynote-ios-12-iphone-update-macbook-macos-1014-tim-cook-siri-live?page=with:block-5b157170e4b0033069063c09#block-5b157170e4b0033069063c09|bet=WWDC 2018 keynote: Apple to stop Facebook tracking on iOS 12 — as it happened|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220712125601/https://www.theguardian.com/technology/live/2018/jun/04/apple-wwdc-2018-keynote-ios-12-iphone-update-macbook-macos-1014-tim-cook-siri-live?page=with:block-5b157170e4b0033069063c09#block-5b157170e4b0033069063c09|arxivsáne=July 12, 2022|avtor=Hern|at=Alex|sáne=June 4, 2018|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref> sonıń ishinde 350 stipendiya alıwshı bar edi.
== Mazmunı ==
WWDC hár jılı iyun ayınıń bir háptesinde dúyshembiden jumaǵa shekem ótkeriledi. Konferenciya tiykarınan kirisiw sózi, prezentaciya sessiyaları, jeke "laboratoriya" másláhátleri hám arnawlı ushırasıwlar hám waqıyalardan ibarat.<ref name="Schedule">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref>
[[Fayl:WWDC17_Platforms_State_of_the_Union.jpg|oñğa|nobaý|WWDC 2017-degi Platformalar jaǵdayı haqqında bayanat]]
Konferenciya dúyshembi kúni azanda Tim Kuk hám basqa Apple basshıları tárepinen beriletuǵın kirisiw sózi menen baslanadı. (1998-jıldan 2011-jılı jumıstan ketiwi hám qaytıs bolıwına shekem, [[Stiv Djobs]]-qa kirisiw sózin bergen, onı media kóbinese Stivnout dep ataǵan.) Oǵan konferenciya qatnasıwshıları da, media wákilleri de qatnasadı, sebebi Apple bul ilajda únemli túrde ónim járiyalawların ámelge asıradı. Kirisiw sózi waqtında járiyalanǵan apparatlıq támiynat keyin konferenciya zalında kórsetiliwi múmkin. Kirisiw sózinen keyin tústen keyin Platformalar jaǵdayı haqqında bayanat beriledi, onda Apple-dıń baǵdarlamalıq támiynat platformalarındaǵı ózgerisler kórsetiledi hám atap ótiledi, olar hápte dawamında sessiyalarda tolıǵıraq túsindiriledi. Apple Dizayn sıylıqları da konferenciyanıń birinshi kúni járiyalanadı.<ref name="Schedule">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://developer.apple.com/wwdc/schedule/ "Schedule"]. </cite></ref>
Siyshembiden jumaǵa shekem bir neshe sessiya baǵdarları parallel túrde ótkeriledi. Prezentaciyalar [[programmalastırıw]], dizayn hám basqa temalardı qamtıp aladı hám baslanǵısh dárejeden joqarı dárejege shekem boladı. Derlik barlıq jobalastırılǵan prezentaciyalar Apple xızmetkerleri tárepinen ótkeriledi. Bul prezentaciyalar tikkeley efirde kórsetiledi, al jazbaları Apple Developer veb-saytında, konferenciyanıń [[IOS|iOS]] hám tvOS qosımshalarında talap boyınsha kóriw múmkin.<ref name="Schedule">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://developer.apple.com/wwdc/schedule/ "Schedule"]. </cite></ref> Túslik waqtındaǵı sessiyalar texnologiya hám ilim tarawındaǵı hár qıylı qonaq sóylewshiler tárepinen beriledi; bul sessiyalar translyaciya etilmeydi yamasa jazıp alınbaydı.<ref name="Special">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|bet=Special Events|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180901012509/https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|arxivsáne=September 1, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref> Burın ayırım sessiyalarda soraw-juwap waqtı bolǵan, al mashqalanı sheshiwde qánigelerdi sınaw sessiyası Apple xızmetkerleri menen qatnasıwshılar arasındaǵı óz-ara tásiri menen belgili bolǵan..
[[Fayl:StumpTheExperts2010_CrazySwissGui.jpg|oñğa|nobaý|WWDC 2010-daǵı qánigelerdi sınaw]]
Hápte dawamında ótkeriletuǵın laboratoriyalarda Apple injenerleri qatnasıwshı [[Programmist (Baǵdarlamashı)|programmistler]] menen jeke másláhátlesiwler ótkeriw ushın ashıq bolǵan.<ref name="Schedule">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|bet=Schedule|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181013035533/https://developer.apple.com/wwdc/schedule/|arxivsáne=October 13, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://developer.apple.com/wwdc/schedule/ "Schedule"]. </cite></ref> Paydalanıwshı interfeysi dizaynı hám qoljetimlilik boyınsha qánigeler de aldınnan jazılıw arqalı másláhátlesiwler ushın ashıq aydın bolǵan.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/consultations/|bet=Consultation Labs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181122191707/https://developer.apple.com/wwdc/consultations/|arxivsáne=November 22, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref>
Apple konferenciya dawamında hár túrli toparlar ushın jámiyetlik ushırasıwlar shólkemlestiredi, mısalı, texnologiyadaǵı hayal-qızlar yamasa xalıqaralıq keńeytiw ya bolmasa [[mashinalıq oqıtıw]] menen qızıǵıwshı [[Programmist (Baǵdarlamashı)|programmistler]] ushın. Piyshembi keshki Bash-ke (burınǵı Beer Bash) jaqın jaylasqan parkte ótkeriledi, onda 21 jas hám onnan úlken barlıq qatnasıwshılar ushın janlı muzıka, awqat hám ishimlikler usınıladı.<ref name="Special">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|bet=Special Events|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180901012509/https://developer.apple.com/wwdc/special-events/|arxivsáne=September 1, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://developer.apple.com/wwdc/special-events/ "Special Events"]. </cite></ref>
== Tariyxı ==
=== 1980-jıllar ===
==== 1983 — Apple Ǵárezsiz Baǵdarlamashılar Konferenciyası ====
1983-jılı birinshi WWDC ótkerildi. Bul waqıtta is ilaj "Apple Ǵárezsiz Baǵdarlamashılar Konferenciyası" dep atalǵan.<ref>{{Web deregi|url=https://apple.fandom.com/wiki/Apple_Independent_Software_Developers_Conference_1983|bet=Apple Independent Software Developers Conference 1983|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220622191208/https://apple.fandom.com/wiki/Apple_Independent_Software_Developers_Conference_1983|arxivsáne=June 22, 2022|til=en|jumıs=Apple Wiki|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref> Qatnasıwshılar qupıyalılıq kelisimine qol qoyıwı kerek bolǵanlıqtan, bul waqıya haqqında kóp nárse belgili emes, biraq belgili bolǵanı, adamlar dúnyadaǵı birinshi grafikalıq interfeysli [[jeke kompyuter]] Lisa menen tanıstı.<ref name=":5">{{Web deregi|url=https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|bet=Classic products published by WWDC in those years(Others-Community)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210524190643/https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|arxivsáne=2021-05-24|jumıs=titanwolf.org|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref>
==== 1984 — Apple II Máńgi ====
1984-jılı Djobs ataqlı Macintosh-tı, ekinshi grafikalıq interfeysli jeke kompyuterdi, baǵdarlamashılarǵa tanıstırdı. Bul sonday-aq konferenciyanıń mediaǵa ashıq bolǵan birinshi jılı edi.<ref name=":5">{{Web deregi|url=https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|bet=Classic products published by WWDC in those years(Others-Community)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210524190643/https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0|arxivsáne=2021-05-24|jumıs=titanwolf.org|qaralǵan sáne=2021-05-24}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20210524190643/https://titanwolf.org/Network/Articles/Article?AID=c3f0aa73-7190-47d6-875a-6722c0a16dbf#gsc.tab=0 "Classic products published by WWDC in those years(Others-Community)"]. </cite></ref>
==== 1986 — Apple Dúnya júzlik Konferenciyası ====
1986-jılǵı Apple Dúnya júzlik Konferenciyası [[San-Francisko|San-Franciskoda]] ótti, onda 400-den aslam kórgizbe hám 200 kompaniya Apple II hám Macintosh baylanıslı ónimlerin kórsetti. Qatnasıwshılar kompyuter aksessuarların, periferiya qurılmaların, [[apparatlıq támiynat]] hám [[Programmalıq támiynat|programmalıq támiynattı]] satıp alıw múmkinshiligine iye boldı. Apple sonday-aq konferenciyada monoxrom lazer printeri LaserWriter Plus-tı tanıstırdı. Styuart Alsop II, Devid Bannell, Ester Dayson, Adam Grin hám Gay Kavasaki sıyaqlı belgili taraw ekspertleri bir neshe konferenciyalarǵa basshılıq etti.
==== 1987 — AppleWorld Konferenciyası ====
1987-jılǵı AppleWorld Konferenciyası Apple kompaniyasınıń onınshı jıllıǵın belgilew hám jańa ónimlerdi tanıstırıw ushın 1987-jıl 2-3-mart kúnleri Los-Andjeleste ótkerilgen eki kúnlik ilaj boldı. Tiykarǵı bayanlamada Apple Macintosh SE hám Macintosh II-ni tanıstırdı, ol A/UX-tı, Apple-dıń Unix implementaciyasın qollawshı birinshi Macintosh edi. Sonıń menen bir qatarda, Apple 3Com menen birge EtherTalk-tı, AppleTalk protokolınıń Ethernet úylesimli versiyasın islep shıǵıw boyınsha birge islesiwin járiyaladı. Ashılıw májilisinde Apple operaciyalıq direktorı Del Yokam, Stiv Voznyak hám bas direktor Djon Skalli sáykes túrde Apple-dıń tariyxı, filosofiyası hám maqsetleri haqqında sóyledi. Skalli Apple-dıń keleshektegi jobaları, sonıń ishinde joqarı tınıqlıqtaǵı ekranlarǵa baǵdarlanǵanı haqqında málimledi.<ref name=":8">{{Web deregi|url=https://www.wap.org/journal/showcase/washingtonapplepijournal198704.pdf|bet=APPLEWORLD '87-A SPECIAL REPORT: Part 1|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230330193610/https://www.wap.org/journal/showcase/washingtonapplepijournal198704.pdf|arxivsáne=March 30, 2023|avtor=Warrick|at=Tom|sáne=April 1987|til=en|jumıs=Washington Apple Pi|qaralǵan sáne=March 31, 2023}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1987-03-02-fi-4154-story.html|bet=Apple's Two New Machines Are Dandy|avtor=Magid|at=Lawrence J.|sáne=March 2, 1987|til=en-US|jumıs=Los Angeles Times|qaralǵan sáne=2023-03-31}}</ref>
==== 1987 — Apple Baǵdarlamashılar Konferenciyası ====
1987-jılǵı DevCon aprel ayınıń birinshi háptesinde ótkerildi.<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/MacUser8708August1987|title=MacUser August 1987}}</ref><ref name=":9">{{Cite book|url=https://vintageapple.org/apple_jobs/pdf/The_Macintosh_Way_1990.pdf|title=The Macintosh Way}}</ref>
==== Báhár, 1988 ====
Aprel ayınıń sońǵı háptesinde, System 6.0 shıǵarılıwın kútip, Apple bul versiyaǵa kirgiziletuǵın bir qatar funkciyalardı járiyaladı. Bul funkciyalarǵa aldıńǵı qatardaǵı qollanbalarǵa maǵlıwmat jibere alatuǵın bildiriw menedjeri, klaviatura makrosların jaratıwǵa arnalǵan Macro Maker baǵdarlaması, Quickdraw-dıń ónimdarlıǵın arttırıwshı Quickergraf hám sistemanıń baspa monitorına kirgizilgen jaqsılanıwlar kiredi.
System 7.0 ushın Apple qosımsha funkciyalardı, sonıń ishinde qollanbalar arasındaǵı baylanısqa qatnaslı funkciyalardı járiyaladı, hám MultiFinder operaciyalıq sistemanıń standart, integraciyalanǵan bólegine aylanıp, Finder-di almastıradı. Apple sonday-aq Color Quickdraw kiretuǵın 32-bitli grafikaǵa baylanıslı máselelerdi de qarap shıqtı.
Processler arasındaǵı baylanıs túrinde kóbirek kóp tapsırmalılıq ta atap ótildi.<ref>{{Cite book|url=https://developer.apple.com/library/archive/documentation/mac/pdf/Interapplication_Communication/Intro_to_IAC.pdf|title=Introduction to Interapplication Communication}}</ref>
Bul jańalanıwlardan tısqarı, Bill Atkinson HyperCard-tıń 1.2-versiyasın tanıstırdı, ol CD-ROM hám basqa da jazıwdan qorǵalǵan medialardı qollawdı támiyinledi.
==== Jaz, 1988 ====
Sentyabr ayınıń ekinshi háptesinde Apple VMS hám DECnet ushın AppleTalk qollawın járiyaladı.
==== 1989 ====
1989-jılı System 7 járiyalandı.<ref name="Cult of Mac">{{Cite news|url=https://www.cultofmac.com/483836/events-turned-wwdc-tech-juggernaut/|title=WWDC over the years: How it became a tech juggernaut {{!}} Cult of Mac|date=June 1, 2017|magazine=Cult of Mac|access-date=2018-06-06|language=en-US}}</ref>
=== 1990-jıllar ===
==== 1991 ====
1991-jılı WWDC-de QuickTime-nıń birinshi rásmiy demonstraciyası ótkerildi.<ref>{{Cite news|url=https://www.theregister.co.uk/2011/12/02/apple_quicktime_multimedia_software_turns_20/|title=Happy birthday, Apple QuickTime|access-date=2018-06-06|language=en}}</ref>
==== 1995 ====
1995-jılı WWDC'95 derlik tolıǵı menen Copland proektine baǵıshlandı,<ref>{{Web deregi|url=http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1995/q3/950508.pr.rel.copland.html|bet=Apple Unveils Next Generation of Mac OS to Developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/19990506022846/http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1995/q3/950508.pr.rel.copland.html|arxivsáne=May 6, 1999|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=September 21, 2016}}</ref> bul waqıtqa kelip onı belgili bir dárejede kórsetiw múmkin boldı. Gil Amelio sistemanıń jazdıń aqırında beta-versiyada, al dáslepki kommerciyalıq versiyasınıń gúzdiń sońında shıǵarılıwı jobalastırılǵanın bildirdi. Biraq, júdá az sanlı tikkeley demonstraciyalar kórsetildi hám operaciyalıq sistemanıń hesh qanday beta-versiyası usınılmadı.
==== 1996 ====
1996-jılı WWDC'96-nıń tiykarǵı dıqqat orayı OpenDoc dep atalǵan jańa programmalıq támiynat komponenti texnologiyası boldı,<ref>{{Web deregi|url=http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1996/q3/960513.pr.rel.wwdc.html|bet=Apple Worldwide Developers Conference Convenes|arxivurl=https://web.archive.org/web/19990505160323/http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1996/q3/960513.pr.rel.wwdc.html|arxivsáne=May 5, 1999|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=September 21, 2016}}</ref> ol sońǵı paydalanıwshılarǵa ózleri eń kóp qálegen funkciyalardı usınatuǵın komponentlerden qosımsha dúziwge múmkinshilik berdi. OpenDoc konsorciumına Adobe, Lotus, basqalar hám Apple kirdi. Apple OpenDoc-tı Mac OS tiykarında qosımshalar qurılısınıń keleshektegi tiykarı sıpatında maqtadı. Koncepciyanıń dálili sıpatında, Apple Cyberdog dep atalǵan jańa sońǵı paydalanıwshı ónimin kórsetti, bul kompleksli Internet qosımsha komponentleri toplamı bolıp, paydalanıwshılarǵa integraciyalanǵan brauzer, elektron pochta, FTP, telnet, finger hám basqa da xızmetlerdi usındı, olar tolıǵı menen paydalanıwshılar almastıra alatuǵın OpenDoc komponentlerinen quralǵan edi. ClarisWorks (keyinirek AppleWorks dep qayta atalǵan), Apple-dıń tolıq iyeligindegi filialı Claris Corporation-nıń tiykarǵı ónimi, OpenDoc komponentlerin óz ishine ala alatuǵın etip modifikaciyalanǵan OpenDoc aldındaǵı [[Komponentlerge tiykarlanǵan programmalıq injiniring|komponent]] arxitekturası qosımshasınıń mısalı sıpatında kórsetildi.
==== 1997 ====
1997-jılı WWDC Stiv Djobstıń konsultant sıpatında qaytıp keliwin belgiledi, hám onıń bir baǵdarlamashınıń mazaǵına bergen ataqlı juwabın.<ref>{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/steve-jobs-reaction-to-insult-2015-10?r=US&IR=T|bet=Steve Jobs' reaction to this insult shows why he was such a great CEO|jumıs=[[Business Insider]]|qaralǵan sáne=December 21, 2021}}</ref> WWDC'97 NeXT satıp alınǵannan keyingi birinshi kórsetiw boldı hám OPENSTEP-ti kelesi Mac OS-tiń tiykarı retinde paydalanıw boyınsha háreketlerge dıqqat awdardı. Sol waqıttaǵı joba Rhapsody dep atalǵan jańa sistemanı tanıstırıw edi, ol Mac-ke uqsas kóriniske hám sezimge iye bolǵan OPENSTEP-tiń modifikaciyalanǵan versiyasınan, Yellow Box-tan, sonday-aq bar Mac qosımshalarınıń OS emulyaciyası negizinde islewine múmkinshilik beretuǵın Blue Box-tan ibarat bolıwı kerek edi. Kórsetiw tiykarınan atqarılıp atırǵan jumıslarǵa, sonıń ishinde eki islenbe komandası 4-fevralda birleskennen beri bolǵan islenbe háreketleriniń qısqasha tariyxına baǵıshlandı. Sonday-aq, sistemaǵa bir neshe jańa qosımshalar kórsetildi, sonıń ishinde vkladkalı hám strukturalı kórinisler hám jańa obyektke tiykarlanǵan grafikalıq qatlam (NSBezier) bar edi.
==== 1998 ====
1998-jılı, baǵdarlamashılardıń jańa [[operaciyalıq sistema]] haqqındaǵı pikirlerine juwap retinde, WWDC'98-degi úlken jańalıq Carbon-nıń tanıstırılıwı boldı, bul ámelde OpenStep-te ámelge asırılǵan klassikalıq Mac OS API-sınıń versiyası edi. Dáslepki Rhapsody jobaları boyınsha, klassikalıq qosımshalar klassikalıq Mac OS-tiń izolyaciyalanǵan ornatıwında (Blue Box dep atalatuǵın) isleytuǵın edi hám jańa Mac OS X múmkinshiliklerine kiriw huqıqına iye bolmaytuǵın boldı. Qorǵalǵan yadro hám aldınnan kóp tapsırmalılıq sıyaqlı jańa múmkinshiliklerdi alıw ushın, baǵdarlamashılar qosımshalardı Yellow Box API-sin paydalanıp qayta jazıwı kerek edi. Baǵdarlamashılardıń sol waqıtta qısqarıp baratırǵan bazarǵa úlken portlaw háreketi haqqındaǵı shaǵımları hám olardıń ápiwayı túrde platformadan bas tartıwı múmkinligi haqqındaǵı eskertiwleri Apple kompaniyasın dáslepki jobanı qayta qarawǵa májbúr etti. Carbon bul máseleni kerekli háreketlerdi ádewir qısqartıw arqalı sheshti, sonıń menen birge tiykarǵı OS-tiń ayırım jańa funkciyaların ashıp berdi. WWDC'98-degi jáne bir úlken jańalıq Quartz súwretlew modeli boldı, ol Display PostScript-ti display PDF-ke uqsas nárse menen almastırdı. Bul ózgeristiń sebepleri anıq bolmasa da, Quartz klassikalıq OS-ten kelgen bar QuickDraw modelin jaqsıraq qollap-quwatladı hám (keyinirek belgili bolǵanınday) Java2D-ni de qollap-quwatladı. Grafikalıq modelde QuickDraw-dı tikkeley qollap-quwatlaw jáne bir baylanıslı járiyalanıwǵa alıp keldi: endi Blue Box kórinbeytuǵın boladı, óz aldına ayna emes, al bar desktopqa integraciyalanǵan boladı.
==== 1999 ====
1999-jılı WWDC'99 tiykarınan WWDC'98-de belgilengen jobalardıń ámelge asırılıwı haqqındaǵı esabat boldı. Úsh tiykarǵı járiyalaw — jańa OS tiykarındaǵı operaciyalıq sistemanıń Darwin sıpatında ashılıwı, Macintosh Finder-diń jaqsılanıwı hám QuickDraw 3D-diń OpenGL menen tiykarǵı 3D API sıpatında almastırılıwı boldı. Burın OpenStep dep atalǵan hám rawajlandırıw barısında Yellow Box dep atalǵan sistema rásmiy túrde Cocoa dep qayta ataldı. 2,563 baǵdarlamashı qatnastı.
=== 2000-jıllar ===
==== 2000 ====
WWDC 2000 Mac OS X-tiń jaqın arada shıǵarılıwınan aldın jáne bir "progress esabatı" boldı. Sońǵı ózgerisler ózgertilgen dok hám baǵdarlamashı qurallarınıń jaqsılanǵan versiyaların óz ishine aldı. Kórgizbede Developer Preview 4 shıǵarıldı, al kommerciyalıq reliz 2001-jıldıń yanvar ayına keshiktirildi. Sonıń menen birge, WebObjects-tiń bahası 699 AQSH dollarına túsirildi. Shama menen 3,600 baǵdarlamashı qatnastı hám The Rippingtons toparı Apple kampusında koncert berdi.
==== 2001 ====
2001-jılı Mac OS X jańa ǵana shıǵarılǵan edi, biraq WWDC'01-de Mac OS X Server hám WebObjects 5-tiń birinshi relizi qosıldı. 4,000-nan aslam baǵdarlamashı qatnastı hám qatnasıwshılarǵa arqasına úlken kók "X" kestelengen teri sırımaqlar (gúrteshe) tarqatıldı.
==== 2002 ====
2002-jılı Mac OS X v.10.2, QuickTime 6 hám Rendezvous (házir Bonjour dep ataladı) kórsetildi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2002/may/06jaguar.html|bet=Apple — Press Info — Apple Previews "Jaguar," the Next Major Release of Mac OS X|arxivurl=https://web.archive.org/web/20020520210116/http://www.apple.com/pr/library/2002/may/06jaguar.html|arxivsáne=May 20, 2002|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=August 19, 2014}}</ref> Apple sonday-aq Mac OS 9 menen jasalma jerlew arqalı xoshlastı hám baǵdarlamashılarǵa Mac OS 9 rawajlandırıwı endi bolmaytuǵının ayttı, Mac-tiń keleshegi endi tolıǵı menen Mac OS X-ke tiyisli ekenin tastıyıqlap, Classic Mac OS operaciyalıq sistemasın jawıp tasladı.
==== 2003 ====
2003-jılı WWDC 2003-te Power Mac G5 kórsetildi, Mac OS X Panther (10.3) aldın ala kórsetildi, Safari 1.0-diń iske qosılıwı járiyalandı (beta basqıshı juwmaqlandı) hám iApps: iPhoto, iMovie, iDVD hám t.b. tanıstırıldı<ref name="Cult of Mac">{{Cite news|url=https://www.cultofmac.com/483836/events-turned-wwdc-tech-juggernaut/|title=WWDC over the years: How it became a tech juggernaut {{!}} Cult of Mac|date=June 1, 2017|work=Cult of Mac|access-date=2018-06-06|language=en-US}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.cultofmac.com/483836/events-turned-wwdc-tech-juggernaut/ "WWDC over the years: How it became a tech juggernaut | Cult of Mac"]. </cite></ref> Qatnasıwshılar Apple-dıń birinshi iSight veb-kamerasın (iChat AV-niń iske qosılıwına sáykes), Mac OS X 10.3 hám Mac OS X 10.3 Server-diń aldınnan relizlerin, O'Reilly baspasınıń "Cocoa in a Nutshell" kitabın hám 17 dyumlik noutbuk sumkasın aldı. Apple sonday-aq qatnasıwshılar ushın Pixar-dıń "Finding Nemo" filmin kinoteatrlarda premerasınan aldın kórsetti. Dáslep 19-23-may aralıǵında Kaliforniyadaǵı San-Xosede jobalastırılǵan WWDC 2003, 23-27-iyun aralıǵında San-Franciskodaǵı Moscone orayında ótkerildi. Shama menen 3,000 baǵdarlamashı qatnastı.
==== 2004 ====
2004-jılı WWDC 28-iyunnan 2-iyulǵa shekem ótkerildi. Djobs 3,500 baǵdarlamashı qatnasqanın, bul 2003-jılǵa salıstırǵanda 17% kóp ekenin atap ótti. 23 hám 30 dyumlik keń ekranlı jańa displeyler tanıstırıldı. Mac OS X Tiger (10.4) aldınnan kórsetildi hám [[iTunes]] 4.9, podkastlardı qollaw kirgizilgen birinshi versiyası, Djobs tárepinen demonstraciya etildi. Barlıq qatnasıwshılar Tiger-diń baǵdarlamashı versiyasın, aldıńǵı tárepinde Apple logotipi hám artqı tárepinde "WWDC 2004" jazıwı bar sur futbolka, 17 dyumlik PowerBook sıyatuǵın arqa sumka hám Apple Remote Desktop 2.0 versiyasın aldı. Jimmy Eat World toparı qatnasıwshılar Moscone Center West-ten avtobuslar menen alıp kelingennen soń Apple kampusında koncert berdi.
==== 2005 ====
WWDC 2005 6-iyunnan 10-iyunǵa shekem ótkerildi. Bazar haqqında qısqasha maǵlıwmat bergennen soń, Djobs Apple kompaniyasınıń Mac-tı Intel processorlarına ótkeretuǵının járiyaladı. Tiykarǵı bayanatta Wolfram Research baǵdarlamashıları óz tájiriybeleri haqqında aytıp berdi, olar Mathematica-nı Intel platformasındaǵı Mac OS X-ke kóshirip islew boyınsha óz tájiriybeleri menen bólisti. Konferenciya 110 laboratoriya sessiyası hám 95 prezentaciya sessiyasınan ibarat boldı, 500 den aslam Apple injeneri 45 elden kelgen 3,800 qatnasıwshı menen birge jumıs alıp bardı. The Wallflowers toparı Apple kampusında koncert berdi.
==== 2006 ====
[[Fayl:BT_at_WWDC_2006.JPG|nobaý|BT toparı 2006-jılǵı WWDC Bash-ta 1 Infinite Loop kampusında dóretiwshiligin kórsetti.]]
2006-jılı Djobs jáne bir márte WWDC-de tiykarǵı bayanat penen shıqtı, ol 7-avgusttan 11-avgustqa shekem San-Franciskodaǵı Moscone Center West-te ótkerildi. Mac Pro Power Mac G5-diń ornın basıwshı sıpatında járiyalandı, ol Apple-dıń aldıńǵı kásiplik stol kompyuteri hám sońǵı qalǵan PowerPC tiykarındaǵı Mac edi. Standart Mac Pro eki dana 2.66 GHz eki yadrolı Xeon (Woodcrest) processorları, 1 GB RAM, 250 GB qattı disk hám 256 MB video kartası menen úskenelengen. Eki yadrolı Xeon-larǵa tiykarlanǵan Xserve jańalanıwı da járiyalandı. Rezervli quwat hám Lights Out Management Apple-dıń server qatarına qosılǵan qosımsha ónimlik jaqsılanıwlar edi. Mac OS X-tiń geypara tiykarǵı jaqsılanıwları ashıp aytılmaǵan bolsa da, kelesi Mac OS X Leopard (10.5) versiyasında 10 jaqsılanıw bar edi, sonıń ishinde: tolıq 64-bitli qosımshalardı qollaw, Time Machine, Boot Camp, Front Row, Photo Booth, Spaces (Virtual Stollar), Spotlight jaqsılanıwları, Core Animation, Universal Access jaqsılanıwları, Mail jaqsılanıwları hám Dashboard jaqsılanıwları (Dashcode hám iChat jaqsılanıwların qosqanda). Járiyalanǵan Leopard ózgeshelikleri menen birge, Mac OS X Server óniminiń úlken reviziyası da járiyalandı. Serverge qosılǵan jańa funkciyalar: ápiwayılastırılǵan ornatıw processi, iCal Server (CalDAV standartına tiykarlanǵan), Apple Teams (vebke-tiykarlanǵan birge islesiw xızmetleri toplamı), Spotlight Server hám Podcast Producer. 2006-jılǵı WWDC 48 mámleketten 4,200 baǵdarlamashını topladı, sonday-aq baǵdarlamashılar ushın 140 sessiya hám 100 praktikalıq laboratoriya boldı. Ilajda 1,000-nan aslam Apple injeneri qatnastı, al DJ BT Kupertinodaǵı Apple kampusında ónerlerin kórsetti.
==== 2007 ====
WWDC 2007 11-iyunnan 15-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi hám Djobstıń kirisiw sózi menen baslandı. Apple, Mac OS X Leopard-tıń tolıq funkciyalı beta-versiyasın kórsetti, onıń shıǵarılıw waqtı oktyabrge qaldırılǵan bolsa da. [[Stiv Djobs|Djobs]] Apple-dıń ózine tiyisli veb-brauzeri Safari-diń [[Microsoft Windows|Windows]] ushın versiyası jaratılǵanın hám sol kúni onlayn beta-versiyası járiyalanǵanın atap ótti. Apple sonday-aq sol waqıtta shıǵıwı kútilip atırǵan iPhone ushın úshinshi tárep baǵdarlamaların rawajlandırıwdı qollap-quwatlawdı járiyaladı, bul telefondaǵı Safari arqalı isleytuǵın onlayn veb-qosımshalar arqalı ámelge asırıladı. Bul járiyalaw Apple-dıń, hesh bolmaǵanda házirshe, [[IPhone|iPhone]] baǵdarlamalıq támiynatın rawajlandırıw jıynaǵın (SDK) shıǵarıw proektleri joq ekenin ańlattı, yaǵnıy baǵdarlamashılar standart veb-protokollardan paydalanıwı kerek. Sonday-aq, Djobs kirisiw sózinde WWDC 2007-de 5,000-nan aslam qatnasıwshı bar ekenin, bul aldıńǵı jılǵı rekordtı buzǵanın atap ótti. Ozomatli ansambli Yerba Buena Gardens-te koncert berdi.
==== 2008 ====
2008-jılı WWDC 2008 9-iyunnan 13-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi. Apple birinshi ret konferenciyanıń tolıq satılıp ketkenin xabarladı. Baǵdarlamashılar ushın úsh baǵdar bar edi: iPhone, Mac hám IT. Kirisiw sózinde járiyalanǵan jańalıqlar arasında iPhone hám iPod Touch ushın [[App Store]], iPhone SDK-nıń turaqlı versiyası, dúnya júzlik bazarlar ushın subsidiyalanǵan 3G iPhone versiyası,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2008/05/14/swiss-iphone-3g-iphone-on-june-9th/|bet=Swiss iPhone, 3G iPhone on June 9th?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220609101047/https://www.macrumors.com/2008/05/14/swiss-iphone-3g-iphone-on-june-9th/|arxivsáne=June 9, 2022|sáne=May 14, 2008|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}</ref> [[IOS|iPhone OS]] [[IPhone OS 2|2.0 versiyası]], Mac OS X Snow Leopard (10.6),<ref>{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2008/06/03/rumor-mac-os-x-10-6-to-debut-at-wwdc-08|bet=Rumor: Mac OS X 10.6 to debut at WWDC 08?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131150020/http://www.tuaw.com/2008/06/03/rumor-mac-os-x-10-6-to-debut-at-wwdc-08/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=June 3, 2008|baspaxana=TUAW|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}</ref> hám .Mac-tıń [[MobileMe]] sıpatında qayta atalıwı bar edi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macdailynews.com/index.php/weblog/comments/17428|bet=Apple to rename .Mac and make it free (ad-supported)?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100111042219/http://www.macdailynews.com/index.php/weblog/comments/17428|arxivsáne=January 11, 2010|sáne=June 2, 2008|baspaxana=MacDailyNews|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}</ref> Jeti jıl ótkennen keyin, Yahoo News 2008-jıldı "bálkim WWDC ónimleriniń eń kóp tanıstırılǵan jılı" dep sıpatladı, biraq bul [[MobileMe]] menen baylanıslı máseleler sebepli "Apple tariyxındaǵı eń úlken jámiyetshilik penen baylanıs apatlarınıń biri" boldı. 12-iyunde ótkerilgen keshede Barenaked Ladies toparı Yerba Buena Gardens-te koncert berdi.
==== 2009 ====
2009-jılı WWDC 2009 8-iyunnan 12-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi, hám Apple 2009-jılǵı konferenciyanıń aprel ayınıń sońında tolıq satılıp ketkenin xabarladı. Kirisiw sózinde járiyalanǵan jańalıqlar arasında martta baǵdarlamashılarǵa járiyalanǵan iPhone OS 3.0 baǵdarlamalıq támiynatınıń shıǵarılıwı, Mac OS X Snow Leopard (10.6) demonstraciyası, jańa 13" MacBook Pro, 15" hám 17" MacBook Pro-lardıń jańalanıwları hám jańa [[IPhone 3GS|iPhone 3GS]] bar edi. Bul jılı Djobs ornına, ol jıldıń basınan medicinalıq sebepler boyınsha jumıstan bos bolǵanlıqtan, Apple kompaniyasınıń ónim marketingi boyınsha aǵa vice-prezidenti Fil Shiller WWDC kirisiw sózin usındı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.businessandleadership.com/technology/news/article/13638/technology/jobs-not-attending-wwdc|bet=Jobs not to present keynote at Apple's WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160311212642/http://businessandleadership.com/technology/news/article/13638/technology/jobs-not-attending-wwdc|arxivsáne=March 11, 2016|sáne=May 14, 2009|baspaxana=Business and Leadership|qaralǵan sáne=June 9, 2013}}</ref> Qatnasıwshılar neopren xabarshı sumkasın aldı hám Cake toparı Yerba Buena Gardens-te koncert berdi. Bul basılǵan qaǵaz beydjikler ornına plastik beydjikler qollanılǵan birinshi jıl boldı.
=== 2010-jıllar ===
==== 2010 ====
[[Fayl:OK_Go_at_WWDC_2010.JPG|nobaý|OK Go toparı 2010-jılǵı WWDC keshesinde konferenciya sırımaqların (gúrteshe) kiyip turǵan waqtı]]
WWDC 2010 2010-jıldıń 28-aprelinde járiyalandı hám 7-iyunnan 11-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc|bet=WWDC — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190312130213/https://developer.apple.com/wwdc/|arxivsáne=March 12, 2019|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=May 16, 2013}}</ref> Apple kompaniyası biletler satıwǵa shıǵarılǵannan keyin 8 kún ishinde konferenciyanıń biletleri tolıq satılıp ketkenin xabarladı, biletler tek tolıq bahası 1599 AQSH dolları bolsa da (2009-jıl hám onnan burın, biletlerdi 300 AQSH dolları erterek satıp alıw jeńilligi menen satıp alıw múmkin edi). 2010-jıl 7-iyunda Djobs [[IPhone 4|iPhone 4]]-ti járiyaladı,<ref>{{Web deregi|url=https://gizmodo.com/5557101/iphone-4-the-definitive-guide|bet=iPhone 4: The Definitive Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100608221652/http://gizmodo.com/5557101/iphone-4-the-definitive-guide|arxivsáne=June 8, 2010|avtor=Diaz, Jesus|sáne=June 7, 2010|jumıs=Gizmodo|qaralǵan sáne=June 7, 2010}}</ref> onıń texnikalıq mashqalaları hám [[Stiv Djobs|Djobs]]-tıń bul mashqalalar ushın telefon iyelerin ayıplawı konferenciyadan keyingi dáwirde ústemlik etti ("Antennagate"). Sonday-aq, WWDC 2010-da [[IPhone OS 3|iPhone OS]] atınıń [[IOS|iOS]] dep ózgertilgeni járiyalandı.<ref>{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/10/06/07/apple_drops_phone_from_its_mobile_os_for_new_name_ios_4|bet=Apple drops 'phone' from its mobile OS for new name: iOS 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220707100948/https://appleinsider.com/articles/10/06/07/apple_drops_phone_from_its_mobile_os_for_new_name_ios_4|arxivsáne=July 7, 2022|sáne=June 7, 2010|til=en-US|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2018-06-06}}</ref> FaceTime<ref name="engadget ip4 facetime">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/06/07/facetime-video-calling-added-to-iphone-4|bet=FaceTime video calling added to iPhone 4...and it's WiFi-only|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100609163523/http://www.engadget.com/2010/06/07/facetime-video-calling-added-to-iphone-4|arxivsáne=June 9, 2010|avtor=Patel|at=Nilay|sáne=June 7, 2010|baspaxana=[[Engadget]]|qaralǵan sáne=June 7, 2010}}</ref> hám [[IPhone|iPhone]] ushın iMovie qosımshası<ref name="macrumors imovie">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2010/06/07/apple-announces-imovie-for-iphone-4|bet=Apple Announces iMovie for iPhone 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100610024633/http://www.macrumors.com/2010/06/07/apple-announces-imovie-for-iphone-4|arxivsáne=June 10, 2010|avtor=Schultz|at=Marianne|sáne=June 7, 2010|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=June 7, 2010}}</ref> da járiyalandı. OK Go toparı Yerba Buena Gardens-te koncert berdi. Qatnasıwshılar qara trek sırımaq aldı, onıń kókirek bóliminde "WWDC" háripleri, arqa tárepinde bolsa "10" sanı tigilgen edi.
==== 2011 ====
[[Fayl:Moscone_WWDC_2011_(5790979705).jpg|nobaý|WWDC 2011 waqtında Moscone West]]
WWDC 2011 2011-jıl 6-iyunnan 10-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi. Xabarlarǵa qaraǵanda, 2011-jıldıń 28-martında satıwǵa qoyılǵan 5,000 bilet tek 12 saat ishinde tolıq satılıp ketti. Bilet bahası 2010-jılǵı WWDC-daǵı menen birdey bolıp qaldı, yaǵnıy 1,599 AQSH dolları edi, biraq keyin bazardaǵı bilet bahaları 2,500 AQSH dollarınan 3,500 AQSH dollarına shekem jetti.<ref>{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2011/03/29/wwdc-2011-ticket-shows-up-on-ebay|bet=WWDC 2011 ticket shows up on eBay|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131160646/http://www.tuaw.com/2011/03/29/wwdc-2011-ticket-shows-up-on-ebay/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Michael Grothaus|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=June 26, 2011}}</ref> Tiykarǵı bayanatta Apple óziniń kelesi áwlad baǵdarlamalıq támiynatın kórsetti: Mac OS X Lion, Mac OS X operaciyalıq sistemasınıń segizinshi úlken relizi; iOS 5, iPad, iPhone hám iPod Touch qurılmaların basqaratuǵın Apple kompaniyasınıń aldıńǵı qatarlı mobil operaciyalıq sistemasınıń jańa versiyası; hám [[iCloud]], Apple kompaniyasınıń keleshektegi bult xızmetleri usınısı. Maykl Franti menen Spirxed 9-iyun kúni Yerba Buena Gardens-tegi keshede dóretiwshilik etti. Qatnasıwshılar aldıńǵı jılǵıǵa uqsas qara trek sırımaq (gúrte) aldı, biraq aldıńǵı tárepinde kishirek "WWDC" jazıwı, arqa tárepinde bolsa "11" sanı tigilgen edi. Bul [[Stiv Djobs|Djobs]] qatnasqan sońǵı Apple waqıyası boldı, ol bunnan tórt ay keyin qaytıs boldı.
==== 2012 ====
WWDC 2012 2012-jıl 11-iyunnan 15-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi. Bilet bahası 2010-jılǵı WWDC-daǵı menen birdey bolıp qaldı, yaǵnıy 1,599 AQSH dolları edi. Apple satıp alıw procesin ózgertip, biletlerdi tólengen Apple baǵdarlamashı esabına baylanıslı Apple ID arqalı satıp alıwdı talap etti. Biletler 2012-jıldıń 25-aprel sárshembi kúni shıǵıs waqtı boyınsha saat 8:30 dan keyin satıwǵa shıqtı hám 1 saat 43 minut ishinde tolıq satılıp ketti. Tiykarǵı bayanatta Apple Maps-tiń iske qosılıwın atap ótti,<ref name=":0">{{Cite news|last=Tynan|first=Dan|date=June 5, 2015|title=Apple's Developers Conference: Best, Worst, and Weirdest Moments|language=en-US|work=Yahoo Tech|url=https://www.yahoo.com/tech/apples-developers-conference-best-worst-and-120788821689.html|access-date=2017-06-03}}</ref> sonday-aq MacBook Air hám MacBook Pro-nıń jańa modellerin, sonıń ishinde Retina displeyli bir modeldi járiyaladı. Apple jáne de OS X Mountain Lion hám iOS 6 operaciyalıq sistemaların kórsetti.<ref>{{Web deregi|url=https://techstroke.com/wwdc-2012-key-products-launched-at-apple-wwdc/|bet=WWDC 2012: Key Products Launched at Apple WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190524211133/https://techstroke.com/wwdc-2012-key-products-launched-at-apple-wwdc/|arxivsáne=May 24, 2019|avtor=Meghna|sáne=June 12, 2012|jumıs=Techstroke|qaralǵan sáne=May 24, 2019}}</ref>
Aldıńǵı jıllarda qatnasıwshılar keminde 18 jasta bolıwı kerek edi. 2012-jılı Apple bul talaptı keminde 13 jasqa ózgertti, sebebi 2011-jılı "tosınnan" túrde studentlik stipendiya alǵan jası jetpegen bala Tim Kukke tabıslı túrde baylanısıp, sıylıqtı saqlap qalǵan edi. Buǵan qaramastan, Beer Bash qatnasıwshıları jergilikli hám federal nızamlarǵa sáykes hámme waqıtta 18 jasta, al alkogol ishiw ushın 21 jasta bolıwı talap etildi. WWDC Bash-te Neon Trees toparı dóretiwshilik etti.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2012/06/12/neon-trees-to-perform-at-wwdc-bash-on-thursday/|bet=Neon Trees to perform at WWDC Bash on Thursday|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220703080605/https://9to5mac.com/2012/06/12/neon-trees-to-perform-at-wwdc-bash-on-thursday/|arxivsáne=July 3, 2022|sáne=June 12, 2012|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=April 17, 2020}}</ref>
==== 2013 ====
2013-jılı WWDC 2013 10-iyunnan 14-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi.<ref name="engadget wwdc13 announced">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/04/24/apple-wwdc-2013-announced|title=Apple confirms WWDC 2013 will take place June 10th to 14th, tickets go on sale tomorrow|archive-url=https://web.archive.org/web/20131009204844/http://www.engadget.com/2013/04/24/apple-wwdc-2013-announced/|archive-date=October 9, 2013|last=Melanson|date=April 24, 2013|publisher=[[Engadget]]|access-date=April 24, 2013|url-status=live}}</ref><ref name="ars wwdc13 announced">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-mixes-things-up-for-wwdc-2013-pre-announced-ticket-sales|title=Apple mixes things up for WWDC 2013, with pre-announced ticket sales|archive-url=https://web.archive.org/web/20130425021730/http://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-mixes-things-up-for-wwdc-2013-pre-announced-ticket-sales/|archive-date=April 25, 2013|last=Cheng|first=Jacqui|date=April 24, 2013|access-date=April 24, 2013|website=Ars Technica|url-status=live}}</ref> 2013-jıldıń 25-aprelinde Tınısh okean waqtı boyınsha saat 10:00 de satıwǵa shıqtı,<ref name="engadget wwdc13 announced" /><ref name="ars wwdc13 announced" /> hám 71 sekund (1 minut 11 sekund) ishinde tolıq satılıp ketti.<ref name="ars wwdc13 sold out">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/04/apples-wwdc-2013-tickets-sold-out-in-a-record-two-minutes|title=Apple's WWDC 2013 tickets sold out in a record two minutes (or less)|archive-url=https://web.archive.org/web/20130426001457/http://arstechnica.com/apple/2013/04/apples-wwdc-2013-tickets-sold-out-in-a-record-two-minutes/|archive-date=April 26, 2013|last=Cheng|first=Jacqui|date=April 25, 2013|access-date=April 25, 2013|website=Ars Technica|url-status=live}}</ref> Apple jáne de jas qatnasıwshılardıń konferenciyanıń kóplegen seminarlarınan payda kóriwi ushın 150 biypul WWDC 2013 Studentlik Stipendiya biletlerin beriwdi járiyaladı.<ref name="ars free tickets">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-to-hand-out-150-free-wwdc-tickets-to-budding-young-developers|title=Apple to hand out 150 free WWDC tickets to budding young developers|archive-url=https://web.archive.org/web/20130425021707/http://arstechnica.com/apple/2013/04/apple-to-hand-out-150-free-wwdc-tickets-to-budding-young-developers/|archive-date=April 25, 2013|last=Ion|first=Florence|date=April 24, 2013|access-date=April 24, 2013|website=Ars Technica|url-status=live}}</ref>
Tiykarǵı bayanatta Apple Mac Pro, AirPort Time Capsule, AirPort Extreme hám MacBook Air-diń qayta dizayn islengen modellerin kórsetti, sonday-aq OS X Mavericks, [[iOS 7]], [[iCloud]] ushın iWork hám iTunes Radio dep atalǵan jańa muzıka aǵımlı xızmetin tanıstırdı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.latimes.com/business/technology/la-fi-tn-apples-wwdc-2013-roundup-20130610,0,3961886.story|bet=Top features, products unveiled at Apple's WWDC 2013 [Video chat|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130613143407/http://www.latimes.com/business/technology/la-fi-tn-apples-wwdc-2013-roundup-20130610,0,3961886.story|arxivsáne=June 13, 2013|avtor=Rodriguez|at=Salvador|sáne=June 10, 2013|jumıs=Los Angeles Times|qaralǵan sáne=July 8, 2013}}</ref> 13-iyun kúni Yerba Buena Gardens-te ótkerilgen Bash-te Vampire Weekend toparı dóretiwshilik etti. Qatnasıwshılarǵa aldıńǵı tárepinde "WWDC" háripleri hám arqa tárepinde "13" sanı tigilgen qara sırımaq (gúrteshe) berildi.
==== 2014 ====
WWDC 2014 2-iyunnan 6-iyunǵa shekem Moscone Center West-te ótkerildi.<ref name="Apple's WWDC 2014 will Happen On June 2">{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-wwdc-june-2-2014-4|bet=Apple's First Major Event Of The Year — WWDC — Will Happen On June 2|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140405171838/http://www.businessinsider.com/apple-wwdc-june-2-2014-4|arxivsáne=April 5, 2014|avtor=Yarow|at=Jay|sáne=April 3, 2014|jumıs=[[Business Insider]]|qaralǵan sáne=April 3, 2014}}</ref> Birinshi ret bilet satıp alıw múmkinshiligi konferenciya járiyalanǵan waqıtta Apple baǵdarlamashı programmasınıń aǵzaları bolǵan hám Apple-dıń baǵdarlamashı veb-saytında dizimnen ótken baǵdarlamashılarǵa tosınnan berildi.<ref name="wwdc-2014-ticket-lottery">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/tickets/|bet=Tickets — WWDC — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140407070028/https://developer.apple.com/wwdc/tickets/|arxivsáne=2014-04-07|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=April 3, 2014}}</ref> Apple jáne de 200 biypul Studentlik Stipendiya biletlerin berdi. Tiykarǵı bayanat 2-iyunda baslandı hám Apple bir neshe jańa programmalıq ónimlerdi, sonıń ishinde [[App Store]] shıqqannan berli iOS-tıń eń úlken jańalanıwı iOS 8 hám iOS tásirinen dizaynı qayta islengen OS X Yosemite-ti kórsetti. Járiyalanǵanlar arasında jańa [[Swift (programmalastırıw tili)|programmalastırıw tili Swift]], iOS 8 ushın kóplegen baǵdarlamashı jıynaqları hám quralları bar edi, biraq jańa apparatlıq támiynat joq edi. Bastille Yerba Buena Gardens-te dóretiwshilik etti, al qatnasıwshılarǵa aldıńǵı tárepinde "WWDC" háripleri hám arqa tárepinde "14" sanı tigilgen qara sırımaq, sonday-aq WWDC-nıń 25 jıllıǵın belgilew ushın 25 AQSH dolları bahasındaǵı [[iTunes]] sawǵa kartası berildi.
==== 2015 ====
WWDC 2015 8-iyunnan 12-iyunǵa shekem San-Franciskodaǵı Moscone Center West-te ótkerildi. Tiykarǵı járiyalanıwlar iOS 9-dıń jańa qásiyetleri, OS X El Capitan dep atalǵan OS X-tiń kelesi versiyası, Apple Watch-tıń birinshi úlken programmalıq jańalanıwı, 30-iyunda [[Apple Music]]-tiń debyuti hám Swift tiliniń iOS, OS X hám Linux-ti qollaytuǵın [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı programmaǵa]] aylanıwı haqqındaǵı xabarlar boldı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.theinquirer.net/inquirer/news/2403994/wwdc-2015-ios-9-os-x-1011-and-what-else-to-expect|bet=WWDC 2015: iOS 9, OS X El Capitan, Apple Pay and other announcements|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150417162836/http://www.theinquirer.net/inquirer/news/2403994/wwdc-2015-ios-9-os-x-1011-and-what-else-to-expect|arxivsáne=April 17, 2015|avtor=Page|at=Carly|sáne=April 14, 2015|jumıs=[[The Inquirer]]|qaralǵan sáne=June 16, 2015}}</ref> Beer Bash 11-iyunde Yerba Buena Gardens-te ótkerildi. Sol jerde Walk the Moon dóretiwshilik etti.<ref>{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/15/06/10/pop-band-walk-the-moon-to-play-2015-wwdc-bash|bet=Pop band Walk the Moon to play 2015 WWDC Bash|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220609074013/https://appleinsider.com/articles/15/06/10/pop-band-walk-the-moon-to-play-2015-wwdc-bash|arxivsáne=June 9, 2022|sáne=June 10, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=April 17, 2020}}</ref>
==== 2016 ====
WWDC 2016 13-iyunnan 17-iyunǵa shekem San-Franciskodaǵı Bill Graham Civic Auditorium hám Moscone Center West-te ótkerildi. Is-ilajda járiyalanǵanlar arasında OS X-tiń atın macOS-ke ózgertiw, macOS Sierra dep atalǵan jańa versiya, sonday-aq iOS 10, watchOS 3 hám tvOS 10 jańalanıwları bar edi. Apple tiykarǵı bayanatta baǵdarlamashılar ushın eń úlken bolatuǵının járiyaladı; bul haqıyqatqa aylandı, sebebi olar úshinshi tárep baǵdarlamashılarına Messages, Apple Maps hám Siri funkcionallıǵın keńeytiwge ruqsat berdi. Cisco Systems hám Apple 2016-jılǵı WWDC-da sheriklik haqqında járiyaladı. Cisco DevNet arqalı kiriletuǵın Cisco API-leri Apple iOS hám API-leri menen kóbirek úylesimli bolıwı kerek edi.
Tiykarǵı kiris sóz kóbirek programmalıq támiynat jańalanıwları hám qásiyetleri haqqında boldı, sebebi hesh qanday jańa apparatlıq támiynat usınılmadı. Apple úy ushın funkciyalardı támiyinleytuǵın barlıq úshinshi tárep qosımshalarınıń basqarıw orayı sıpatında HomeKit penen isleytuǵın Home App-ti shıǵardı. Sonday-aq, Swift Playgrounds Apple-dıń Swift programmalastırıw tilin jas adamlarǵa úyretiwge járdem beretuǵın iPad ushın ǵana arnalǵan qosımsha sıpatında járiyalandı.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2016/06/13/apple-announces-swift-playgrounds-for-ipad/|bet=Apple announces Swift Playgrounds for iPad at WWDC, public release in fall|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220630072629/https://9to5mac.com/2016/06/13/apple-announces-swift-playgrounds-for-ipad/|arxivsáne=June 30, 2022|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=June 13, 2016|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=2016-06-19}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/swift/playgrounds/|bet=Swift Playgrounds — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170701202948/https://developer.apple.com/swift/playgrounds/|arxivsáne=July 1, 2017|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2016-06-19}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/swift/playgrounds/|bet=Swift Playgrounds — Preview|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220708182700/https://www.apple.com/swift/playgrounds/|arxivsáne=July 8, 2022|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2016-06-19}}</ref> Apple-dıń jańa fayl sisteması APFS tanıstırıldı.
Bash Bill Grem Civic Auditorium-da Gud Sharlotta tárepinen orınlandı.
==== 2017 ====
WWDC 2017 (WWDC17 dep stillengen) 2017-jıldıń 5-iyunnan 9-iyunǵa shekem Kaliforniya shtatınıń San-Xose qalasındaǵı San-Xose Konvenciya Orayında ótkerildi, bul 2002-jıldan berli konferenciyanıń bul qalada ótkerilgen birinshisi boldı.<ref name=":1" /> Programmalıq támiynat járiyalanıwlarına iOS 11, watchOS 4, macOS High Sierra hám tvOS 11 kiredi. Apparatlıq támiynat járiyalanıwlarına iMac, MacBook hám MacBook Pro jańalanıwları, sonday-aq jańa iMac Pro, 10.5 dyumlik iPad Pro hám aqıllı dinamik HomePod kiredi.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-june-5th-9th-held-at-san-jose-mcenery-convention-center/|bet=Apple announces WWDC 2017: June 5th — 9th, held at San Jose McEnery Convention Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220621023639/https://9to5mac.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-june-5th-9th-held-at-san-jose-mcenery-convention-center/|arxivsáne=June 21, 2022|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=February 16, 2017|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}</ref><ref name=":1">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-takes-place-june-5-9-in-san-jose/|bet=Apple Announces WWDC 2017 Takes Place June 5–9 in San Jose|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220609103742/https://www.macrumors.com/2017/02/16/apple-announces-wwdc-2017-takes-place-june-5-9-in-san-jose/|arxivsáne=June 9, 2022|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=February 16, 2017|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}</ref> Fall Out Boy 8-iyunde Discovery Meadow-da ótkerilgen Bash-ta atqarıwshılıq ónerin kórsetti. <ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/events/|bet=Evening Events — WWDC — Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170817211525/https://developer.apple.com/wwdc/events/|arxivsáne=2017-08-17|sáne=August 17, 2017|qaralǵan sáne=2017-08-17}}</ref>
[[Fayl:San_Jose_Convention_Center_plaza,_WWDC17.jpg|oñğa|nobaý|San-Xose Konvenciya Orayındaǵı WWDC 2017]]
==== 2018 ====
[[Fayl:San_Jose_Convention_Center_plaza,_WWDC18.jpg|oñğa|nobaý|San-Xose Konvenciya Orayındaǵı WWDC 2018]]
WWDC 2018 2018-jıl 4-iyunnan 8-iyunǵa shekem Kaliforniya shtatınıń San-Xose qalasındaǵı San-Xose Konvenciya Orayında ótkerildi. Ilajda járiyalanǵan jańalıqlar qatarına iOS 12, macOS Mojave, watchOS 5 hám tvOS 12 kiredi.<ref>{{Cite news|url=https://www.theverge.com/2018/6/4/17410820/apple-wwdc-summary-updates-highlights-news-2018|title=The 6 biggest highlights from Apple WWDC 2018|work=The Verge|access-date=2018-06-07}}</ref> 2016-jıldaǵıday, taǵı da jańa apparatlıq támiynat járiyalanbadı.<ref>{{Cite news|url=https://appleinsider.com/articles/18/06/12/wwdc-was-all-about-software-just-like-it-was-when-steve-jobs-ran-the-show|title=WWDC was all about software, just like it was when Steve Jobs ran the show|work=Apple Insider|access-date=2018-06-15}}</ref> Panic! at the Disco Discovery Meadow Park-taǵı Bash-ta atqarıwshılıq ónerin kórsetti.<ref>{{Cite news|url=https://www.macrumors.com/2018/06/06/panic-at-the-disco-wwdc-bash-2018|title='Panic! At The Disco' to Headline Apple's Annual WWDC Bash|work=MacRumors|access-date=2018-06-15}}</ref>
==== 2019 ====
WWDC 2019 2019-jıldıń 3-iyunınan 7-iyunına shekem Kaliforniya shtatınıń San-Xose qalasındaǵı San-Xose Konvenciya Orayında ótkerildi. Ilajda járiyalanǵan jańalıqlar qatarına iOS 13, macOS Catalina, watchOS 6, tvOS 13, iPadOS 13, 3-áwlad Mac Pro hám Pro Display XDR kiredi. Weezer Discovery Meadow Park-taǵı Bash-ta dóretiwshilik etti.
=== 2020-jıllar ===
==== 2020 ====
WWDC 2020 2020-jıl 22-iyunnan 26-iyunǵa shekem<ref name=":3">{{Web deregi|url=https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|bet=Everything Apple announced at WWDC 2020|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210802143552/https://www.macworld.co.uk/news/wwdc-2020-3782252/|arxivsáne=August 2, 2021|avtor=Haslam|at=Karen|jumıs=Macworld UK|qaralǵan sáne=2021-05-24}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHaslam">Haslam, Karen. </cite></ref> dawam etip atırǵan COVID-19 pandemiyası sebepli birinshi ret tek onlayn konferenciya sıpatında ótkerildi. Onlayn Apple Arnawlı Waqıyasında járiyalanǵan jańalıqlar qatarına iOS 14, iPadOS 14, watchOS 7, tvOS 14, macOS Big Sur, hám Apple kompaniyasınıń Macintosh jeke kompyuterler toparı ushın arnawlı ARM processorlarına ótiwi, sonıń ishinde baǵdarlamashılar ushın ARM tiykarındaǵı prototip Mac kiredi. Ilajdıń video materialları Kaliforniya shtatınıń Kupertino qalasındaǵı Apple Park-ta jazıp alındı. Ulıwma, ilajdı 22 millionnan aslam kóriw<ref name=":4">{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|bet=WWDC 2021: Dates, expectations, and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220610103650/https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|arxivsáne=June 10, 2022|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref> hám shama menen 72 saatlıq kontent penen tamamlandı.<ref name=":4" />
==== 2021 ====
WWDC 2021, "Jarqıra hám kór" uranı menen,<ref name=":4">{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|bet=WWDC 2021: Dates, expectations, and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220610103650/https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/|arxivsáne=June 10, 2022|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=2021-05-24}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://9to5mac.com/guides/wwdc-2021/ "WWDC 2021: Dates, expectations, and more"]. </cite></ref> 2021-jıldıń 7-iyunınan 11-iyunına shekem<ref name=":2">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc21/|bet=WWDC21|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220323003918/https://developer.apple.com/wwdc21/|arxivsáne=March 23, 2022|til=en|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2021-05-24}}</ref> COVID-19 pandemiyası sebepli jáne bir ret tek onlayn konferenciya sıpatında ótkerildi.<ref name=":4" /> iOS 15, iPadOS 15, watchOS 8, tvOS 15, macOS Monterey hám basqa da baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwları járiyalandı. Konferenciyada jańa apparatlıq támiynat járiyalanbadı. 2020-jıldaǵıday, ilajdıń video materialları Kaliforniya shtatınıń Kupertino qalasındaǵı Apple Park-ta jazıp alındı.
==== 2022 ====
WWDC 2022, "Kodlawǵa shaqırıw" uranı menen, 2022-jıl 6-iyunnan 10-iyunǵa shekem, COVID-19 pandemiyasındaǵı jaqsılanıwlarǵa qaramastan, onlayn konferenciya sıpatında ótkerildi, biraq 6-iyun kúni Apple Park-ta arnawlı kún bolıp, baǵdarlamashılar hám studentlerge onlayn ilajlardı birge kóriwge múmkinshilik berildi.<ref name="WWDC 2022">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc22/|bet=WWDC2022|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220606074846/https://developer.apple.com/wwdc22/|arxivsáne=June 6, 2022|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=June 10, 2024}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20220606074846/https://developer.apple.com/wwdc22/ "WWDC2022"]. </cite></ref> COVID-19 pandemiyasına qaramastan, bul waqıya 2019-jıldan keyin birinshi ret júzbe-júz konferenciya sıpatında da ótkerildi. Konferenciyada iOS 16, iPadOS 16, watchOS 9, tvOS 16 hám macOS Ventura járiyalandı. Sonday-aq, dáslepki prezentaciya waqtında Mac kompyuterleri ushın Stage Manager de tanıstırıldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.tbsnews.net/tech/wwdc22-apples-newest-os-macs-and-more-446866|bet=WWDC22: Apple's newest OS, Macs and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220628182010/https://www.tbsnews.net/tech/wwdc22-apples-newest-os-macs-and-more-446866|arxivsáne=June 28, 2022|avtor=Ahmed|at=Rifat|sáne=June 25, 2022|til=en|jumıs=The Business Standard|qaralǵan sáne=2022-06-26}}</ref> Apparatlıq támiynat jańalıqları qatarına M2 chipi hám oǵan tiykarlanǵan jańalanǵan MacBook Air hám 13 dyumlik MacBook Pro modelleri kiredi.
==== 2023 ====
WWDC 2023, "Jańa dúnyalardı kodlań" uranı menen 5-iyunnan 9-iyunǵa shekem onlayn formatta ótkerildi, kórsetiwdiń birinshi kúni Apple Park-ta júzbe-júz tájiriybe menen. Aldıńǵı jıllardaǵıday, Apple 2020-jılı birinshi ret baslanǵan Swift Student Challenge jarısın ótkerdi, arza beriw múddeti 19-aprelge shekem hám nátiyjeler 9-mayda járiyalandı. Sıylıqlar qatarına WWDC sırtqı kiyimi, AirPods Pro, arnawlı znachoklar toplamı hám Apple Developer Program-ǵa bir jıllıq aǵzalıq kirdi. Jeńimpazlar arasınan ayırımları tosınnan tańlaw arqalı Apple Park arnawlı ilajına qatnasıwǵa mirát etildi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2023/03/29/wwdc-2023-swift-student-challenge/|bet=WWDC 2023 Includes Swift Student Challenge, Some Winners Able to Attend Apple Park Special Event|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230421205705/https://www.macrumors.com/2023/03/29/wwdc-2023-swift-student-challenge/|arxivsáne=April 21, 2023|sáne=March 29, 2023|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-04-21}}</ref> Baǵdarlama támiynatı boyınsha, Apple macOS 14 Sonoma, macOS-tiń 20-shi tiykarǵı relizin,<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2023/06/05/apple-debuts-macos-14-sonoma/|bet=Apple debuts macOS 14 Sonoma|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230605175218/https://techcrunch.com/2023/06/05/apple-debuts-macos-14-sonoma/|arxivsáne=June 5, 2023|avtor=Heater|at=Brian|sáne=June 5, 2023|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=2023-06-05}}</ref> sonday-aq iOS 17, iPadOS 17, watchOS 10, tvOS 17 hám AirPods ushın programmalıq támiynat jańalanıwların tanıstırdı. Apparatlıq támiynat boyınsha, olar Mac kompyuterleri ushın Apple M2 Ultra SoC, M2 chipi menen 15 dyumlik MacBook Air, M2 Max hám Ultra menen Mac Studio hám M2 Ultra menen Mac Pro-nı járiyaladı. Olar jáne de "Apple Vision Pro" atı menen AR/VR garniturasın ashıp kórsetti, ol Unity menen islep shıǵılǵan oyınlar hám tájiriybelerge iye boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.msn.com/en-us/lifestyle/other/apple-just-revealed-its-first-major-product-in-over-8-years-meet-the-vision-pro/ar-AA1ca60b|bet=Apple just revealed its first major product in over 8 years — meet the 'Vision Pro'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230605190855/https://www.msn.com/en-us/lifestyle/other/apple-just-revealed-its-first-major-product-in-over-8-years-meet-the-vision-pro/ar-AA1ca60b|arxivsáne=June 5, 2023|til=en-US|jumıs=MSN|qaralǵan sáne=2023-06-05}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://mashable.com/article/wwdc-2023-apple-mixed-vision-pro-headset-announcement-price-release-date|bet=Apple launches Vision Pro, its first-ever augmented reality headset|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230924074709/https://mashable.com/article/wwdc-2023-apple-mixed-vision-pro-headset-announcement-price-release-date|arxivsáne=September 24, 2023|sáne=June 5, 2023|til=en|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2023-06-05}}</ref>
==== 2024 ====
WWDC 2024, "Háreketke tolı" uranı menen, 2024-jıl 10-iyunnan 14-iyunǵa shekem onlayn formatta ótkerildi, 10-iyun kúni Apple Park-ta júzbe-júz ilaj benen birge. Bul is ilajda iOS 18, iPadOS 18, watchOS 11, macOS 15 Sequoia hám visionOS 2 járiyalandı, onıń tiykarǵı dıqqat oraylarınıń biri Apple Intelligence dep atalǵan iOS, iPadOS hám macOS ushın arnawlı islengen jasalma intellekt boldı.<ref name="WWDC 2024">{{Cite news|last=Heater|first=Brian|date=March 26, 2024|title=Apple WWDC 2024, set for June 10–14, promises to be 'A(bsolutely) I(ncredible)'|url=https://techcrunch.com/2024/03/26/apple-wwdc-2024-set-for-june-10-14-promises-to-be-absolutely-incredible/|access-date=March 26, 2024|work=TechCrunch|publisher=[[Yahoo!|Yahoo, Inc.]]}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeater2024">Heater, Brian (March 26, 2024). </cite></ref> 2021-jıldaǵıday, konferenciyada hesh qanday jańa apparatlıq támiynat járiyalanbadı.
== Stipendiyalar ==
[[Fayl:Swift_Student_Challenge_2022_Award.jpg|nobaý|2022-jılǵı Swift Student Challenge jeńimpazların sıylıqlaw]]
2020-jılı, COVID-19 pandemiyasına baylanıslı, Apple hár jılǵı WWDC Stipendiyaların Swift Student Challenge benen almastırdı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/computing/apple-unveils-wwdc-2020-coding-contest-for-students/|bet=Apple unveils WWDC 2020 coding contest for students|avtor=Hiner|at=Jason|sáne=May 5, 2020|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> bul WWDC aldında ótkeriletuǵın, [[Swift (programmalastırıw tili)|Swift programmalastırıw tiline]] tiykarlanǵan [[programmalastırıw]] jarısı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2020/5/5/21182378/apple-wwdc-2020-online-only-june-22-date-keynote|bet=Apple's online-only WWDC starts on June 22nd|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115351/https://www.theverge.com/2020/5/5/21182378/apple-wwdc-2020-online-only-june-22-date-keynote|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Peters|at=Jay|sáne=May 5, 2020|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/services-and-software/wwdc-how-apples-swift-student-challenge-winners-are-fighting-covid-19/|bet=WWDC: How Apple's Swift Student Challenge winners are fighting coronavirus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528120953/https://www.cnet.com/tech/services-and-software/wwdc-how-apples-swift-student-challenge-winners-are-fighting-covid-19/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Rayome|at=Alison DeNisco|sáne=June 24, 2020|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> 2020-jıldan baslap, baǵdarlama Apple baǵdarlamashılar marketingi baslıǵı Ester Xer tárepinen basqarıldı. 350 jeńimpaz tańlanadı, olar WWDC temasındaǵı kiyim, metall kókirek belgisi toplamın, Apple injenerleri menen ushırasıw múmkinshiligin,<ref name=":14">{{Web deregi|url=https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|bet=Why budding coders should apply for Apple's WWDC scholarship scheme|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Heathman|at=Amelia|sáne=May 19, 2020|til=en|jumıs=Evening Standard|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> bir jıllıq Apple Developer Program aǵzalıǵın hám 2022-jıldan baslap AirPods Pro qulaqlıǵın aladı.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2022/05/24/swift-challenge-winners-airpods-pro/|bet=Apple giving AirPods Pro to Swift Challenge winners along with WWDC22 outerwear and pin set|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221013134056/https://9to5mac.com/2022/05/24/swift-challenge-winners-airpods-pro/|arxivsáne=October 13, 2022|avtor=Potuck|at=Michael|sáne=May 24, 2022|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=May 28, 2023}}</ref> 2022-jılı Tim Kuk jeńimpazlardıń 12-si menen ushırastı.<ref name=":33">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2023/03/29/wwdc-2023-swift-student-challenge/|bet=WWDC 2023 Includes Swift Student Challenge, Some Winners Able to Attend Apple Park Special Event|avtor=Clover|at=Juli|sáne=March 29, 2023|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> 2023-jılı studentler Apple Park-taǵı WWDC-ge júzbe-júz qatnasıw ushın lotereyaǵa da qatnasa aldı. 2024-jılı júzbe-júz qatnasıw lotereyadan 350 jeńimpazdıń ishinen eń jaqsı 50 proektke ózgertildi, bular "Ayrıqsha jeńimpazlar" dep ataladı.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/swift-student-challenge/distinguished-winners/|bet=Distinguished Winners- Swift Student Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240225163352/https://developer.apple.com/swift-student-challenge/distinguished-winners/|arxivsáne=February 25, 2024|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2024-02-25}}</ref>
Tapsırma — Swift Playgrounds ishinde'',''<ref>{{Web deregi|url=https://womenlovetech.com/put-your-coding-skills-to-the-test-with-apples-swift-student-challenge/|bet=Put Your Coding Skills To The Test With Apple's Swift Student Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115354/https://womenlovetech.com/put-your-coding-skills-to-the-test-with-apples-swift-student-challenge/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Brard|at=Emeric|sáne=May 6, 2020|til=en|jumıs=Women Love Tech|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref><ref name=":14">{{Web deregi|url=https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|bet=Why budding coders should apply for Apple's WWDC scholarship scheme|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Heathman|at=Amelia|sáne=May 19, 2020|til=en|jumıs=Evening Standard|qaralǵan sáne=2023-05-28}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeathman2020">Heathman, Amelia (May 19, 2020). </cite></ref> Apple-dıń baslawısh programmalastırıwdı úyretetuǵın qosımshasında, 3 minuttan qısqa interaktiv saxna jaratıw.<ref>{{Web deregi|url=https://www.scmp.com/abacus/culture/article/3087951/12-year-old-programmer-hong-kong-tackles-apples-first-student-coding|bet=12-year-old programmer in Hong Kong tackles Apple's first student coding contest|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115352/https://www.scmp.com/abacus/culture/article/3087951/12-year-old-programmer-hong-kong-tackles-apples-first-student-coding|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Chiu|at=Karen|sáne=June 8, 2020|til=en|jumıs=South China Morning Post|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref> Proektler texnikalıq jetiskenlik, dóretiwshilik hám usınıs penen birge kelgen tekst tiykarında bahalanadı.<ref name=":24">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2023/05/23/wwdc-2023-swift-student-prizes/|bet=WWDC 2023 Swift Student Challenge Winners Receive AirPods Pro, Sweatshirt and Pins|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.macrumors.com/2023/05/23/wwdc-2023-swift-student-prizes/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Clover|at=Juli|sáne=May 23, 2023|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref>
Jarıs tek AQSH-ta 13 jas yamasa onnan úlken, yamasa óz yurisdikciyasındaǵı minimal jastaǵı (mısalı, Evropa Awqamında 16 jas<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2021/03/30/wwdc-2021-swift-student-challenge/|bet=Students Can Win WWDC 2021 Swag in Apple's Annual Swift Coding Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528125036/https://www.macrumors.com/2021/03/30/wwdc-2021-swift-student-challenge/|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=March 30, 2021|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2023-05-28}}</ref>) házirgi waqıtta akkreditaciyalanǵan oqıw ornında oqıytuǵın yamasa jaqında pitkergen,<ref name=":14">{{Web deregi|url=https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|bet=Why budding coders should apply for Apple's WWDC scholarship scheme|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230528115420/https://www.standard.co.uk/tech/apple-wwdc-2020-student-scholarship-apply-a4437146.html|arxivsáne=May 28, 2023|avtor=Heathman|at=Amelia|sáne=May 19, 2020|til=en|jumıs=Evening Standard|qaralǵan sáne=2023-05-28}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeathman2020">Heathman, Amelia (May 19, 2020). </cite></ref> hám tolıq jumıs kúni baǵdarlamashı bolıp islemeytuǵın studentler ushın ashıq. Studentler bul sıylıqtı tórt mártege shekem utıp ala aladı.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc23/swift-student-challenge/|bet=WWDC23 Swift Student Challenge|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230602125830/https://developer.apple.com/wwdc23/swift-student-challenge/|arxivsáne=June 2, 2023|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2023-05-15}}</ref> Studentler "Ayrıqsha jeńimpaz" sıylıǵın bir márte ǵana uta aladı.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/swift-student-challenge/policy/|bet=Swift Student Challenge Terms and Conditions|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240225163352/https://developer.apple.com/swift-student-challenge/policy/|arxivsáne=February 25, 2024|til=en|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2024-02-25}}</ref>
== Baylanıslı ilajlar ==
Hár jılı WWDC penen bir waqıtta bir neshe úshinshi tárep konferenciyaları ótkeriledi, sonıń ishinde AltConf, Layers hám NextDoor. Belgili podkasterler Djim Dalrimpl hám Djon Gruber jaqın jerde is ilajlar ótkeredi, al burınǵı Apple evangelisti Djeyms Dempsi qayırqomlıq koncertin beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/wwdc/more/|bet=Beyond WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181116060920/https://developer.apple.com/wwdc/more/|arxivsáne=November 16, 2018|sáne=2018|jumıs=Apple Developer|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=June 10, 2018}}</ref>
Previously, Apple also announced new products at Macworld Expo and Apple Expo. Apple continues to hold "special events" throughout the year for product introductions, and on rare occasions releases products without holding an event.
== Jáne de qarań ==
* Apple Inc. reklaması
* Apple Music festivalı
* Google I/O
* Microsoft Build
* Apple Inc. media is ilajlarınıń dizimi
== Derekler ==
[[Kategoriya:IPhone]]
[[Kategoriya:Programmalıq injiniring]]
<references />
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
f5bg589xbci4v4088cjwc92p6qvlbka
IOS 7
0
22514
124146
123929
2025-07-03T22:27:08Z
Bekan88
11311
124146
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
| colspan="2" style="text-align:center; font-size: 130%; font-weight: bold;"| iOS 7
|-
| colspan="2" style="text-align:center; font-weight: normal;"| [[iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemasınıń]] versiyası
|-
| colspan="2" style="text-align:center;"| [[Fayl:IOS_7_number_logo.svg|150px]]
|-
| colspan="2" style="text-align:center; font-size: 88%;"| iOS 7.1 bas ekranı, qayta dizaynlanǵan paydalanıwshı interfeysin kórsetedi
|-
! Islep shıǵarıwshı
| [[Apple Inc.]]
|-
! Derek modeli
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[18-sentyabr]], [[2013]]
|-
! Sońǵı versiyası
| 7.1.2 (11D257) / [[30-iyun]], [[2014]]
|-
! Jańalaw usılı
| Baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwı
|-
! Paket basqarıwshısı
| [[App Store]]
|-
! Platformalar
| '''[[iPhone]]'''
* [[iPhone 4]]
* [[iPhone 4s]]
* [[iPhone 5]]
* [[iPhone 5c]]
* [[iPhone 5s]]
'''iPod Touch'''
* iPod Touch (4-áwlad) (rásmiy emes)[1]
* iPod Touch (5-áwlad)
'''iPad'''
* iPad 2
* iPad (3-áwlad)
* iPad (4-áwlad)
* iPad Air (1-áwlad)
* iPad Mini (1-áwlad)
* iPad Mini (2-áwlad)
|-
! Yadro túri
| Gibrid (XNU)
|-
! Standart paydalanıwshı interfeysi
| [[iOS]]
|-
! Licenziya
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Menshikli]] EULA, ashıq kodlı komponentlerden basqa
|-
! Aldıńǵısı
| [[iOS 6]]
|-
! Keyingisi
| [[iOS 8]]
|-
! Rásmiy veb-saytı
| [https://web.archive.org/web/20140908104032/http://www.apple.com/ios/ios7/ Apple — iOS 7] (Wayback Machine arxivinde)
|-
! Slogan
| Pútkilley jańa kózqarastan mobil OS.
|-
! Qollap-quwatlaw statusı
| Eski, qollap-quwatlawdan shıǵarılǵan. iPhone 3GS hám iPod Touch (4-áwlad) ushın qollap-quwatlaw toqtatılǵan.
|}
'''iOS 7''' — [[Apple Inc.|Apple Inc]]. tárepinen islep shıǵarılǵan [[iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] [[iOS 6]]-dan keyingi jetinshi úlken versiyası bolıp tabıladı. Ol kompaniyanıń [[2013]]-jıl [[10-iyun]] kúni ótkerilgen [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnya júzilik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] járiyalandı hám sol jıldıń [[18-sentyabr]] kúni shıǵarıldı. Onıń ornın [[2014]]-jıl [[17-sentyabr]] kúni [[iOS 8]] iyeledi.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/09/09/apple-releases-ios-8-gm-ahead-of-sep-17-public-release|bet=Apple releases iOS 8 GM ahead of Sep. 17 public release|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190513193910/https://9to5mac.com/2014/09/09/apple-releases-ios-8-gm-ahead-of-sep-17-public-release|arxivsáne=May 13, 2019|avtor=Hall|at=Zac|sáne=September 9, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
iOS 7 tolıǵı menen qayta islep shıǵarılǵan [[Paydalanıwshı interfeysi|paydalanıwshı interfeysin]] engizdi, bul dizayn Apple-diń dizayn boyınsha burınǵı aǵa vice-prezidenti Djoni Ayv basqarǵan komandaǵa tiyisli. Jańa kórinis, jalpaq ikonkalar, jańa "slayd-ashıw" funkciyası hám jańa animaciyalar menen Ayv tárepinen "ápiwayılıqtaǵı tereń hám máńgilik gózzalıq" dep táriyplendi. Jańa dizayn operaciyalıq sistemanıń barlıq bólimlerinde, sonıń ishinde informaciyanıń túrli kórinislerin usınatuǵın úsh bólimli bildiriw menen jańalaǵan Xabarlandırıw Orayında, qulıplanǵan ekranda kórinetuǵın xabarlandırıwlarda, vizual indikatorlardı usınatuǵın qayta islep shıǵarılǵan Siri dawıs járdemshisinde hám eń kóp paydalanılatuǵın funkciyalarǵa ańsat kiriwdi usınatuǵın Basqarıw Orayı da bar. iOS 7 sonday-aq, AirDrop, sımsız bólisiw texnologiyasın, CarPlay, telefon hám avtomobil integraciyasın hám [[App Store]]-da avtomatlıq qosımsha jańalanıwların kirgizdi. iOS 7 64-bitli qosımshalar hám processorlardı qollap-quwatlaǵan iOS-tıń birinshi versiyası boldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013-09-10-ios-7-64-bit.html|bet=iOS 7 will be 64-bit, just like the iPhone 5s' new A7 chip|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201220042920/https://www.engadget.com/2013-09-10-ios-7-64-bit.html|arxivsáne=December 20, 2020|avtor=Wollman|at=Dana|sáne=September 10, 2013|baspaxana=engadget|qaralǵan sáne=January 3, 2023}}</ref>
iOS 7-niń qabıllanıwı hár túrli boldı. Jańa dizayn tili sınǵa alındı, sınshılar haqıyqıy ónimdarlıq jaqsılanıwlarınan góre dizayn ózgerisleriniń engiziliwin atap ótti hám animaciyalardıń kiriwdi keshiktiriwi, ikonkalardıń turaqlı emesligi hám túymelerdiń jasırılıwı sıyaqlı paydalanıwshı tájiriybesindegi keri aspektlerdi mısalǵa keltirdi. Basqarıw Orayınıń qosılıwı, sonday-aq Siri hám kóp máselelilikke jańalanıwlar maqtaldı. Shıǵarılǵannan keyin kóp ótpey, jańa dizaynnıń kesellik payda etiwi haqqında xabarlar boldı, bul úrdis mashina keselligine uqsas tásirli animaciyalardan kelip shıqqan dep túsindirildi.
iOS 7-niń paydalanıwshılar tárepinen qabıl etiliwi tez boldı. Onıń iOS bazar úlesi bir kúnnen keyin 35%-ke shekem jetkeni hám 5 kún ishinde 200 million qurılmaǵa ornatılǵanı xabarlandı, bul Apple tárepinen "tarixtaǵı eń tez programmalıq támiynat jańalanıwı" dep málimlendi.
iOS 7 — [[iPhone 4]]-ti qollap-quwatlaytuǵın [[iOS]]-tıń sońǵı versiyası.
== Sistemanıń ózgeshelikleri ==
=== Dizayn ===
iOS 7 paydalanıwshı interfeysiniń tolıq vizuallıq qayta isleniwin engizdi. "Ótkirlew, jalpaq ikonkalar, juqa shriftler, jańa "slayd-ashıw" funkciyası hám ekrannıń tómengi tárepinen joqarıǵa jıljıytuǵın tez-tez kiriletuǵın parametrler ushın jańa basqarıw paneli" menen birge, operaciyalıq sistema Apple-diń standartlı aldın ala ornatılǵan qosımshaların da áhmiyetli dárejede qayta islep shıqtı.<ref name="Announcement">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/6/10/4407630/apple-announces-ios-7|bet=Apple announces iOS 7, 'biggest change' since the introduction of the iPhone, coming this fall|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210605000558/https://www.theverge.com/2013/6/10/4407630/apple-announces-ios-7|arxivsáne=June 5, 2021|avtor=Seifert|at=Dan|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref> Apple-diń dizayn basshısı Djoni Ayv "Ápiwayılıqta, anıqlıqta, nátiyjelilikte tereń hám máńgilik gózzalıq bar. Haqıyqıy ápiwayılıq tek ǵana tártipsizlik hám áshekeylerdiń joqlıǵınan emes, al komplekslikke tártip ornatıwdan kelip shıǵadı. iOS 7 bul maqsetlerdiń anıq kórinisi. Onıń pútkil sistemada úylesimli hám qollanılatuǵın jańa strukturası bar," dep túsindirdi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2013/06/10/ios-7-announced|bet=Apple shows off completely redesigned iOS 7 at WWDC, coming this fall|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230001621/https://www.engadget.com/2013/06/10/ios-7-announced|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Heater|at=Brian|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref> Júklew ekranınıń fon reńi qurılmanıń aq yamasa qara aldıńǵı ramka reńine, qarama-qarsı reńli brend logotipi menen sáykes keledi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.idownloadblog.com/2016/03/24/invertrespring|bet=This tweak inverts the respring and reboot screen colors on your iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201208132540/https://www.idownloadblog.com/2016/03/24/invertrespring|arxivsáne=December 8, 2020|avtor=Bouchard|at=Anthony|sáne=2016-03-24|til=en-US|jumıs=iDownloadBlog.com|qaralǵan sáne=2020-12-08}}</ref>
=== AirDrop ===
iOS 7 AirDrop-tı engizdi, bólisiw ikonkasınan kiriwge bolatuǵın sımsız bólisiw texnologiyası, ol paydalanıwshılarǵa óz jergilikli qurılmalarınan basqa, jaqın jerdegi iOS qurılmalarına fayllardı jiberiwge imkaniyat beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/getting-to-know-airdrop-on-ios-7|bet=Getting to know AirDrop on iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230085749/https://www.cnet.com/how-to/getting-to-know-airdrop-on-ios-7|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 23, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref> Onı Basqarıw Orayında qosıwǵa boladı, basqa qurılmalar tárepinen onıń tabılıwın basqarıw ushın parametrler menen, sonıń ishinde Óshirilgen, Tek ǵana kontaktler hám Hámme ushın.<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-ph/HT204144|bet=Share content with AirDrop on your iPhone, iPad, or iPod touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180814170244/https://support.apple.com/en-ph/HT204144|arxivsáne=August 14, 2018|sáne=February 1, 2017|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref>
AirDrop tek ǵana [[iPhone 5]] hám keyingi, tórtinshi áwlad iPad hám keyingi, barlıq iPad Miniler hám besinshi áwlad iPod Touch-da ǵana bar.<ref>{{Web deregi|url=http://www.todaysiphone.com/2014/03/use-airdrop-ios-7|bet=How To: Use AirDrop in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170218231541/http://www.todaysiphone.com/2014/03/use-airdrop-ios-7|arxivsáne=February 18, 2017|avtor=Oram|at=Adam|sáne=March 11, 2014|jumıs=Today's iPhone|baspaxana=PhoneDog|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref> Qollap-quwatlawdı rásmiy emes túrde qosıwǵa boladı, ayırım kemshilikler menen, jailbreaking arqalı.
=== Basqarıw Orayı ===
iOS 7 Basqarıw Orayın engizdi, ekrannıń tómengi tárepinen joqarıǵa jıljıtıw arqalı kiriwge bolatuǵın menyu, Ushıw Rejimi, Wi-Fi, Bluetooth, "Tınıshlandırıw" Rejimi hám Aylandırıw Qulpı sıyaqlı tez-tez paydalanılatuǵın parametrlerge kiriwdi támiyinleydi. Ekran jarıqlıǵın retlew ushın jıljıtqısh, muzıka oynatıw ushın basqarıwlar hám dawıs jıljıtqıshı bar. Shıraq túymesi de bar,<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2013/09/18/ios-7-how-to-use-control-center-to-quickly-manage-settings|bet=iOS 7 How-to: Use Control Center to quickly manage settings|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220185802/https://9to5mac.com/2013/09/18/ios-7-how-to-use-control-center-to-quickly-manage-settings|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 18, 2013|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref> sonday-aq kameraǵa tez kiriw ushın ikonka bar.<ref name="Camera app">{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2013/09/20/how-to-use-the-new-camera-app-in-ios-7|bet=How-to: Use the new Camera app in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230090052/https://9to5mac.com/2013/09/20/how-to-use-the-new-camera-app-in-ios-7|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 20, 2013|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref>
=== Xabarlandırıw Orayı ===
iOS 7 xabarlandırıw orayın vizuallıq hám funkcionallıq ózgerisler menen tolıq qayta islep shıqtı. Onıń úsh bólimi bar; "Búgin" (kún dawamında keletuǵın informaciya), "Hámmesi" hám "Ótkerip jiberilgen". Xabarlandırıwlar endi telefonnıń qulıplanǵan ekranında kórinedi hám xabarlandırıwlar qurılmalar arasında sinxronlanadı, solay etip paydalanıwshılar hár túrli qurılmalarda bir xabarlandırıwdı bir neshe márte óshiriwi kerek emes.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/6/10/4413228/apple-wwdc-2013-everything-you-need-to-know|bet=Apple debuts iOS 7, OS X Mavericks, and new Macs: everything you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130611164041/http://www.theverge.com/2013/6/10/4413228/apple-wwdc-2013-everything-you-need-to-know|arxivsáne=June 11, 2013|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048936/get-to-know-ios-7-notification-center.html|bet=Get to know iOS 7: Notification Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170507114653/http://www.macworld.com/article/2048936/get-to-know-ios-7-notification-center.html|arxivsáne=May 7, 2017|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
=== Qosımshalardı almastırıwshı (App switcher) ===
iOS 7 qosımshalardı almastırıw ushın ekrandı keńeytti. Paydalanıwshılar úy túymesin eki márte basadı hám sońǵı kirilgen qosımshalardıń tolıq ekranlı eskizleriniń kórinisi ushın aǵımdaǵı qosımshadan shıǵarıladı.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2013/09/18/ios-7-how-to-use-the-new-multitasking-interface|bet=iOS 7 How-to: Use the new multitasking interface|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161231075032/https://9to5mac.com/2013/09/18/ios-7-how-to-use-the-new-multitasking-interface|arxivsáne=December 31, 2016|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 18, 2013|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048935/get-to-know-ios-7-multitasking.html|bet=Get to know iOS 7: Multitasking|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161122074302/http://www.macworld.com/article/2048935/get-to-know-ios-7-multitasking.html|arxivsáne=November 22, 2016|avtor=Moren|at=Dan|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
=== CarPlay ===
iOS 7.1-diń bir bólegi sıpatında shıǵarılǵan CarPlay (burınǵı iOS in the Car) tańlap alınǵan avtomobil modelleri menen integraciyalanadı, avtomobil displeyi arqalı muzıka basqarıwları hám Kartalar navigaciyası sıyaqlı telefon óz-ara tásirlesiwin usınadı. Paydalanıwshılar sonday-aq qolsız xabarlar jiberiw ushın Siri menen sóylese aladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2014/03/10/apple-releases-ios-7-1|bet=Apple releases iOS 7.1 with CarPlay support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230230501/https://www.engadget.com/2014/03/10/apple-releases-ios-7-1|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Molen|at=Brad|sáne=March 10, 2014|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref> Ol iOS 7.1 yamasa keyingi versiyaları menen barlıq Lightning-úskenelengen iPhone-lardı qollap-quwatlaydı.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/03/03/apple-rebrands-ios-in-the-car-as-carplay-compatible-vehicles-launching-later-this-year|bet=Apple rebrands iOS in the Car as CarPlay, compatible vehicles launching later this year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230231418/https://9to5mac.com/2014/03/03/apple-rebrands-ios-in-the-car-as-carplay-compatible-vehicles-launching-later-this-year|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=March 3, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
=== Siri ===
Siri jańa dizaynǵa iye, onda járdemshi fon qosımshası budırlaw payda boladı. Sóylesiw waqtında kórinetuǵın dawıs tolqınları payda boladı, olar qurılma Apple serverleri menen baylanısqanda aylanıwshı dóńgelekke aylanadı. Siri endi Bluetooth-dı qosqanda, qurılma parametrleriniń sheklengen toplamın basqara aladı. Járdemshi, eger olardıń sorawı dawıs arqalı basqarılmasa, yamasa basqasha jaǵdayda, eger sorawdı islep shıǵarıw múmkin bolmasa, qátelik kórsetedi, paydalanıwshını tikkeley parametrler menyuine jibere aladı. Internetten izlew ushın Bing standartlı izlew sistemasına aylandı hám Siri-diń veb resurslarına Wikipedia qosıldı. Siri sonday-aq, tolıq tvit izlewdi usına otırıp, [[Twitter]]-ge tereńirek baylanıstırıldı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048736/get-to-know-ios-7-siri.html|bet=Get to know iOS 7: Siri|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161207033048/http://www.macworld.com/article/2048736/get-to-know-ios-7-siri.html|arxivsáne=December 7, 2016|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
iOS 7 sonday-aq paydalanıwshıǵa Siri-diń jınısın ózgertiwge imkaniyat beredi, er hám hayal dawısları ushın jańa parametrler menen álbette.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-change-siris-voice-on-ios-7|bet=How to change Siri's voice on iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180814232552/https://www.cnet.com/how-to/how-to-change-siris-voice-on-ios-7|arxivsáne=August 14, 2018|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
=== Basqalar ===
Spotlight izlewine bas ekrandı basıp turıp tómenge súyrew arqalı kiriwge boladı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/how-to-access-use-spotlight-seach-iphone-ipad|bet=How to access and use Spotlight search on your iPhone or iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230231543/http://www.imore.com/how-to-access-use-spotlight-seach-iphone-ipad|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Kazmucka|at=Allyson|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.laptopmag.com/articles/how-to-use-spotlight-search-in-ios-7|bet=How to Use Spotlight Search in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221225333/http://www.laptopmag.com/articles/how-to-use-spotlight-search-in-ios-7|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Andronico|at=Michael|sáne=September 20, 2013|jumıs=LaptopMag|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
iOS 7 "Parallaks" effektine iye jańa fon súwretleri menen birge keldi; paydalanıwshı telefondı aylandırǵan waqıtta ikonkalar qozǵalıp turǵanday kórinedi, bul "ikonkalar fon súwretiniń ústinde qalqıp turǵanday" illyuziyanı payda etedi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2013/09/parallax-and-the-ios-7-wallpaper|bet=Parallax and the iOS 7 Wallpaper|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230230429/https://www.wired.com/2013/09/parallax-and-the-ios-7-wallpaper|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Allain|at=Rhett|sáne=September 26, 2013|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
Sazlawlarda, paydalanıwshılar belgili xabarlandırıw túrleri ushın ózleriniń qálegen vibraciyaların jasaw, Qozǵalıstı Kemeytiw sazlawı járdeminde parallaks fon súwreti animaciya effektin óshirip qoyıw,<ref>{{Web deregi|url=http://www.redmondpie.com/top-20-hidden-ios-7-features-that-you-likely-dont-know-about|bet=Top 23 Hidden iOS 7 Features That You Likely Don't Know About [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206104157/http://www.redmondpie.com/top-20-hidden-ios-7-features-that-you-likely-dont-know-about|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Ghani|at=Uzair|sáne=October 19, 2013|jumıs=Redmond Pie|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref> hám qońıraw etiwshilerdi bloklaw múmkinshiligine iye, bunda bloklaw Telefon, Xabarlar hám FaceTime sıyaqlı bir neshe qurılma hám qosımshalarǵa qollanıladı.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/09/19/ios-7-feature-focus-block-calls-texts-and-facetimes-from-individual-numbers|bet=iOS 7 feature focus: Block calls, texts, and FaceTimes from individual numbers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206022232/http://appleinsider.com/articles/13/09/19/ios-7-feature-focus-block-calls-texts-and-facetimes-from-individual-numbers|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Bostic|at=Kevin|sáne=September 19, 2013|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
Bas ekranda, jańadan ornatılǵan qosımshalar hám jaqında jańalanǵan qosımshalardıń qasında paydalanıwshı qosımshanı birinshi ret ashqanǵa shekem kók noqat boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/five-quick-ios-7-mysteries-solved|bet=Five quick iOS 7 mysteries solved|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171016173924/https://www.cnet.com/how-to/five-quick-ios-7-mysteries-solved|arxivsáne=October 16, 2017|avtor=Broida|at=Rick|sáne=September 20, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=May 23, 2017}}</ref>
Papkalar bas ekran jaylasıwına uqsas hár qıylı betlerdi óz ishine alatuǵın etip jańalandı, bul papka funkcionallıǵınıń anaǵurlım keńeyiwine múmkinshilik beredi. Papkanıń hár bir betine toǵızǵa shekem qosımsha jaylastırıwǵa boladı hám ulıwma 15 bet bola aladı, bul bir papkada ulıwma 135 qosımsha bolıwına múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/how-many-apps-allowed-iphone-2000752|bet=How Many Apps and Folders Can an iPhone Have?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170806182301/https://www.lifewire.com/how-many-apps-allowed-iphone-2000752|arxivsáne=August 6, 2017|avtor=Costello|at=Sam|sáne=March 20, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}</ref>
iPad tıń Qulıplaw Ekranındaǵı "Súwret Ramkası" funkciyası alıp taslandı.
== Qosımsha ózgeshelikler ==
=== App Store ===
[[App Store]] iOS 7 de bir neshe áhmiyetli ózgerislerge iye boldı. Paydalanıwshılar avtomatlıq qosımsha jańalanıwların qosıw múmkinshiligine iye.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/09/18/ios-7-feature-focus-app-store-auto-updates-and-itunes-radio|bet=iOS 7 feature focus: App Store auto-updates and iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206174757/http://appleinsider.com/articles/13/09/18/ios-7-feature-focus-app-store-auto-updates-and-itunes-radio|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Cole|at=Shane|sáne=September 18, 2013|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/6/10/4415588/app-store-automatic-updates-ios-7-apple-wwdc-2013|bet=App Store will update apps automatically in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170205081806/http://www.theverge.com/2013/6/10/4415588/app-store-automatic-updates-ios-7-apple-wwdc-2013|arxivsáne=February 5, 2017|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref> Paydalanıwshılar endi hár bir ornatılǵan qosımshanıń jańalanıwlar tariyxın kóre aladı. Jaylasıw xızmetleri qosılǵan jaǵdayda, App Store paydalanıwshınıń geografiyalıq jaylasıwına tiykarlanıp keń tarqalǵan qosımshalardı usınatuǵın Jaqın Átirapta bólimine iye.<ref>{{Web deregi|url=http://www.idownloadblog.com/2014/04/19/app-store-guide|bet=iOS 7: the ultimate App Store guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230090122/http://www.idownloadblog.com/2014/04/19/app-store-guide|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Benjamin|at=Jeff|sáne=April 19, 2014|jumıs=iDownloadBlog|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref> Jáne de qosımshalardıń eski versiyaların júklep alıw múmkinshiligi payda boldı, eger jańa iOS versiyaları eski qurılmalardı sistema jańalanıwlarına sáykes kelmeytuǵın etip qoyǵan jaǵdayda, paydalanıwshılarǵa hár bir qosımshanıń sońǵı qollap-quwatlanǵan jańalanıwınıń isleytuǵın versiyasın saqlap qalıw múmkinshiligin beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2013/09/17/ios-legacy-apps|bet=Apple App Store Introduces Legacy App Download Option|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170101091001/http://mashable.com/2013/09/17/ios-legacy-apps|arxivsáne=January 1, 2017|avtor=Ulanoff|at=Lance|sáne=September 17, 2013|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=December 31, 2016}}</ref>
=== Fotosúwretler hám Kamera ===
iOS 7 Kamera qosımshası ushın "Instagram stilindegi fotosúwretlerdi" alıw múmkinshiligin beretuǵın kvadrat foto rejimin kirgizdi. Jáne de jańa qosılǵan nárseler — tikkeley filtrler; fotosúwrettiń kórinisin ózgertetuǵın toǵız túrli filtr opciyası. Kameraǵa kirgizilgen qosımsha jaqsılanıwlarǵa video jazıw waqtında qısıp-keńeytiw múmkinshiligi hám zatvor túymesin basıp turıw arqalı izbe-iz fotosúwretlerdi ańsat túsiriw ushın Izbe-iz túsiriw rejimi kiredi, bunda telefon sekundına 10 kadr túsiredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/five-tips-for-the-new-camera-app-on-ios-7|bet=Five tips for the new Camera app on iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230160258/https://www.cnet.com/how-to/five-tips-for-the-new-camera-app-on-ios-7|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref> iPhone 5S te áste-aqırın qozǵalıs video opciyası qosıldı, sekundına 120 kadr joqarı kadr tezliginde video túsiriw múmkinshiligi menen. Barlıq iPhone lar áste-aqırın qozǵalıs videonı audio menen jazıp aladı. Onı Fotosúwretler qosımshasında redaktorlawǵa boladı, bul jerde paydalanıwshılar áste-aqırın qozǵalıs bóliminiń qay jerden baslanıp, qay jerde pitetuǵının sheshiwi múmkin.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/how-to/apple/how-use-slo-mo-iphone-5s-make-slow-motion-videos-iphone-3481480|bet=How to use Slo-Mo in iPhone 5s: make slow-motion videos on iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219013600/http://www.macworld.co.uk/how-to/apple/how-use-slo-mo-iphone-5s-make-slow-motion-videos-iphone-3481480|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Macro|at=Ashleigh|sáne=November 8, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref>
Fotosúwretler qosımshası jańa kategoriyalaw opciyaları menen jańalandı. Tómendegi "Fotosúwretler", "Bólisilgen" hám "Albomlar" degen úsh bólim, hár qaysısı galereyaları bar qosımshanıń hár qıylı bólimlerine ashıladı. Tiykarǵı Fotosúwretler interfeysinde, qosımsha barlıq fotosúwretlerdiń "Jıllar", "Kollekciyalar" hám "Waqıtlar" boyınsha sortlanǵan waqıt sızıǵın kórsetedi. Filtrler qosıldı, paydalanıwshılarǵa óz fotosúwretlerine qosıw ushın bir neshe túrdegi filtrlerden tańlaw múmkinshiligin beredi. Fotosúwretlerdi bólisiwdiń bar opciyaları menen birge, qosımsha jańa AirDrop funkcionallıǵın qollap-quwatlaw menen jańalandı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048867/get-to-know-ios-7-camera-and-photos.html|bet=Get to know iOS 7: Camera and Photos|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170101002733/http://www.macworld.com/article/2048867/get-to-know-ios-7-camera-and-photos.html|arxivsáne=January 1, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 31, 2016}}</ref>
==== Kamera paydalanıwshı interfeysi ====
iOS 7 kamera paydalanıwshı interfeysi qayta dizaynlanǵan. Zatvor túymesi sıyaqlı elementler ápiwayı geometriyalıq figuralar menen tegis dizayndı paydalanadı.
Kamera rejimleri arasında ótiw súyrew qol háreketleri yamasa ekrandaǵı zatvor túymesiniń janındaǵı rejim atın (tekst) basıw arqalı ámelge asırıladı.
Barlıq keyingi iOS versiyalarınıń kamera paydalanıwshı interfeysleri iOS 7 de kirgizilgen usı jaylasıw hám dizaynǵa tiykarlanǵan.
==== Kamera basqarıw elementleri ====
Qayta dizaynlanǵan kamera interfeysi ekspoziciya mánisin dúzetiw hám avtofokustı qulıplaw ushın jańa basqarıw elementlerin usınadı.
Kóriw izlewshiniń ishine basıw kameranıń kóriw maydanındaǵı sol aymaqqa fokus hám ekspoziciyanı dúzetedi. Házirgi fokus hám ekspoziciya halatın uslap turıw (qulıplaw) ushın, kóriw izlewshiniń ishindegi qálegen jerdi yarım sekund basıp turıw kerek. Bul AE/AF qulpı yamasa AF/AE qulpı dep ataladı.
Basqannan keyin, fokus/ekspoziciya qulıplanǵan yamasa qulıplanbaǵan jaǵdayda, ekspoziciya mánisin joqarı yamasa tómen súyrew arqalı dúzetiwge boladı. AE/AF qulpı aktivlestirilgen jaǵdayda, ekspoziciya qoldan qulpı ashılmaǵansha belgisiz waqıtqa qulıplanǵan boladı.
Bul basqarıw elementleri ádettegi hám áste-aqırın qozǵalıs (joqarı kadr tezligi) video jazıw waqtında, sonday-aq aldıńǵı kameranıń foto hám video rejimleri ushın da qoljetimli.<ref>{{Web deregi|url=https://www.youtube.com/watch?v=swgXhzE0HF4|bet=''"7 Hidden iPhone Camera Features That Every Photographer Should Use"'' (video guide, published on June 16th 2017)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200810204741/https://www.youtube.com/watch?v=swgXhzE0HF4|arxivsáne=August 10, 2020|jumıs=[[YouTube]]|qaralǵan sáne=July 9, 2020}}</ref>
=== Muzıka ===
Muzıka qosımshası Apple kompaniyasınıń iTunes Radio xızmetin óz ishine aldı; bul stanciya tiykarındaǵı muzıkalıq xızmet bolıp, paydalanıwshılarǵa atqarıwshını tańlawǵa múmkinshilik berdi, xızmet sol hám uqsas atqarıwshılardıń qosıqları tiykarında "stanciya" payda etti. Paydalanıwshılar qosıqlardı ótkizip jiberiw hám aldıńǵı qosıqlar tariyxın izlew múmkinshiligine iye boldı, sonıń menen birge oynatıw waqtında qosıqlardı [[iTunes Store]]-dan tikkeley satıp alıw múmkinshiligi de bar edi. iTunes Radio jáne [[Twitter]]-de házirgi waqıtta trendte bolǵan qosıqlardı kórsetetuǵın funkciyaǵa iye boldı. iTunes Radio biypul hám reklama menen támiyinlengen edi, biraq paydalanıwshılar iTunes Match xızmetine jazılıw arqalı reklamasız tıńlaw múmkinshiligine iye bola aldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2013/06/apple-dials-in-itunes-radi|bet=Apple Dials in iTunes Radio, a New Streaming Music Service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230155817/https://www.wired.com/2013/06/apple-dials-in-itunes-radi|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Baldwin|at=Roberto|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref>
Eki jıldan aslam waqıt jumıs islegennen keyin, iTunes Radio 2016-jıldıń yanvar ayında toqtatıldı, onıń funkciyaları jańa [[Apple Music]] muzıkalıq jazılıw xızmetine hám Beats 1 radio stanciyasına kóshirildi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/3023410/streaming-services/apple-drops-free-itunes-radio-bundles-it-into-apple-music.html|bet=Apple drops free iTunes Radio, bundles it into Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230160245/http://www.macworld.com/article/3023410/streaming-services/apple-drops-free-itunes-radio-bundles-it-into-apple-music.html|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Mediati|at=Nick|sáne=January 16, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/01/29/apple-merges-itunes-radio-channels-into-apple-music-beats-1-now-lone-free-to-stream-service|bet=Apple merges iTunes Radio channels into Apple Music, Beats 1 now lone free-to-stream service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230160118/http://appleinsider.com/articles/16/01/29/apple-merges-itunes-radio-channels-into-apple-music-beats-1-now-lone-free-to-stream-service|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Campbell|at=Mikey|sáne=January 28, 2016|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref>
=== Safari ===
iOS 7 de, Safari veb-brauzeri bir qansha áhmiyetli jańalanıwlarǵa iye boldı. Brauzerdiń aldıńǵı versiyalarında tabılǵan eki izlew qatarı bir "Aqıllı Izlew" maydanına biriktirildi. Vkladkalardı basqarıw jaqsılanıp, bir waqıtta segizden kóp vkladkanı ashıwǵa múmkinshilik berdi, sonday-aq vkladkalardı gorizontal karta kórinisiniń ornına vertikal túrde bir-biriniń ústine jaylastırdı. Jeke vkladkanı ashıw múmkinshiligi Sazlawlar menyusınıń ornına qosımshanıń ózine qurıldı, al jańa "Izlemew" túymesi paydalanıwshıǵa óz qupıyalıq dárejesin jáne de basqarıwǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/four-features-to-know-about-in-safari-on-ios-7|bet=Four features to know about in Safari on iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230231205/https://www.cnet.com/how-to/four-features-to-know-about-in-safari-on-ios-7|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
=== Kartalar ===
Kartalar dizaynı tolıq ekranlı kórinisti usınıw ushın jańalandı, bunda izlew qatarı sıyaqlı interfeys elementleri kózden joǵaladı, jańa móldir izlew hám tómengi qural panelleri menen birge, hám paydalanıwshılar túnde júrgende avtomatik túrde iske túsetuǵın Túngi rejim qosıldı. Kartalarda ayırım Siri dawıs basqarıwı bar, bul paydalanıwshılarǵa "Siri dawıslı kórsetpeleriniń salıstırmalı dawıs kúshin sistemanıń ulıwma dawıs kúshinen ǵárezsiz ózgertiwge múmkinshilik beredi, solay etip ol fonda oynap atırǵan muzıkanıń ústinen qattı baqırmaydı."<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/07/12/ios-7-maps-go-full-screen-navigation-gets-night-mode-new-siri-options|bet=iOS 7 Maps go full screen, navigation gets night mode, new Siri options|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219095041/http://appleinsider.com/articles/13/07/12/ios-7-maps-go-full-screen-navigation-gets-night-mode-new-siri-options|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=July 12, 2013|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref>
=== Hawa rayı ===
iOS 7 degi Hawa rayı qosımshası áhmiyetli ózgerislerge ushıradı, sonıń ishinde jańa belgi, bas bette qosımsha miniatyurasında statikalıq hawa rayı kórsetkishiniń joqlıǵı hám házirgi hawa rayınıń jańa dinamikalıq, vizual kórinisleri bar.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/06/18/inside-ios-7-apples-weather-app-gets-animated|bet=Inside iOS 7: Apple's Weather app gets animated|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170101001227/http://appleinsider.com/articles/13/06/18/inside-ios-7-apples-weather-app-gets-animated|arxivsáne=January 1, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=June 18, 2013|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 31, 2016}}</ref>
=== FaceTime ===
iOS 7 de iPhone ushın óziniń FaceTime qosımshası bar, onıń ishinde FaceTime Audio funkciyası bar, bul paydalanıwshılarǵa Wi-Fi arqalı qońıraw etiwge múmkinshilik beredi. FaceTime Audio ǵa Telefon qosımshası, Baylanıslar qosımshası yamasa FaceTime qosımshasınıń ózi arqalı kiriwge boladı. Ol iOS 7 yamasa onnan keyingi versiyalarda jumıs isleytuǵın qurılmalarda jetkilikli.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2048980/get-to-know-ios-7-phone-facetime-and-messages.html|bet=Get to know iOS 7: Phone, FaceTime, and Messages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170420041025/http://www.macworld.com/article/2048980/get-to-know-ios-7-phone-facetime-and-messages.html|arxivsáne=April 20, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
=== Xabarlar ===
Xabarlar qosımshası endi paydalanıwshılarǵa jibergen yamasa alǵan hár bir xabarınıń jiberilgen waqtın kóriwge múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/how-view-timestamps-individual-texts-and-imessages-ios-7|bet=How to view timestamps for individual texts and iMessages in iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206022110/http://www.imore.com/how-view-timestamps-individual-texts-and-imessages-ios-7|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Kazmucha|at=Allyson|sáne=September 21, 2013|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
== Qabıllaw ==
[[Fayl:Letterpress_screenshot.png|nobaý|311x311 nükte|The Verge jazǵanınday, 2013-jılǵı iOS qayta dizaynınıń tegis, minimalistlik dizayn tili 2012-jılǵı Letterpress (suwrette kórsetilgen) sıyaqlı qosımshalardan tásir alǵan.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/10/9/4817146/taskmasters-how-israeli-intelligence-officers-helped-inspire-the-look-of-ios-7|bet=Taskmasters: how Israeli intelligence officers helped inspire the look of iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170313141504/http://www.theverge.com/2013/10/9/4817146/taskmasters-how-israeli-intelligence-officers-helped-inspire-the-look-of-ios-7|arxivsáne=March 13, 2017|avtor=Newton|at=Casey|sáne=October 9, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>]]
iOS 7 niń qabıllanıwı hár qıylı boldı. Forbes tan Mark Rogovskiy jańa dizaynnıń bir neshe aspektlerin sınǵa aldı, sonıń ishinde bas bet fonındaǵı 3D effektin de, "iOS 7 menen ekran fonı arasındaǵı óz-ara tásir jaqsı jaǵdayda da qıyın" dep jazdı, hám operaciyalıq sistema ushın jańa ulıwma dizayn tili "endi qulpın ashqanıńızda belgilerińiz ekranǵa qanday da bir video oyın effekti sıyaqlı ushıp kiredi. Bul mánissiz, telefonǵa kiriwińizdi sekundtıń bir bólegine keshiktiredi hám gúmansız dıqqattı bóledi" dep jazdı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/markrogowsky/2013/09/18/7-misses-in-ios-7|bet=7 Misses In iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160820030125/http://www.forbes.com/sites/markrogowsky/2013/09/18/7-misses-in-ios-7|arxivsáne=August 20, 2016|avtor=Rogowsky|at=Mark|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref> The Verge ten Djoshua Topolski de dizayndı sınǵa aldı, operaciyalıq sistemanıń hár qıylı bólimlerinde belgilerdiń bir qálipli emesligin atap ótti, sonday-aq "xabarlandırıw paneli hám eskertiwlerdegi máselelerdi dúzetiwdiń ornına, Apple olarǵa tek jańa boyaw hám bir neshe qatlam qosımsha navigaciya bergen [...] qurılmada ónimdarlıǵıńızdı haqıyqatında tezlestiriw ushın hesh nárse islemegen" dep jazdı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/apple/2013/6/10/4416726/the-design-of-ios-7-simply-confusing|bet=The design of iOS 7: simply confusing|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220527115749/https://www.theverge.com/apple/2013/6/10/4416726/the-design-of-ios-7-simply-confusing|arxivsáne=May 27, 2022|avtor=Topolsky|at=Joshua|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
Nielsen Norman Group izertlew kompaniyası iOS 7 niń paydalanıwshı tájiriybesi haqqında keń kólemli esabat jazdı, esabattı "Tegis dizayn háreket etiw shaqırıqların jasıradı, hám shetleri boylap sıypaw karuseller hám aylandırıwǵa kesent etiwi múmkin" dep juwmaqladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.nngroup.com/articles/ios-7|bet=iOS 7 User-Experience Appraisal|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220608111053/https://www.nngroup.com/articles/ios-7|arxivsáne=June 8, 2022|avtor=Budiu|at=Raluca|sáne=October 12, 2013|baspaxana=[[Nielsen Norman Group]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
Biraq, The New York Times tan Devid Pog iOS 7 niń minimalistlik dizaynın unattı, "Jańa operaciyalıq sistema menen qansha kóp waqıt ótkizseńiz, kórsetilgen dúzetiwler hám qolaysızlıqlardı saplastırıwlar ushın sonshelli minnetdar bolasız" hám "ekrannıń tómengi bóliminen joqarıǵa qaray sıypap, Basqarıw orayın ashıwıńız múmkin: bul sizge eń kóp kerek bolatuǵın sazlawlar hám funkciyalar ushın ıqsham, kórgizbeli basqarıw palitrası" dep jazdı. Ol jáne de Siri dawıslı járdemshisindegi jaqsılanıwlardı maqtadı, "Siri ádewir jaqsıraq bolǵan" dep jazdı. Ol juwmaqlap: "Qurılısı, jaylasıwı hám ózgeshelikleri Apple kompaniyasınıń eń jaqsı jumıslarınıń geyparaların kórsetedi. iOS 7 niń kórinisi — yaq, bul baha siziń qálewińizge baylanıslı" dep jazdı.<ref>{{Web deregi|url=https://pogue.blogs.nytimes.com/2013/09/17/yes-theres-a-new-iphone-but-thats-not-the-big-news|bet=Yes, There's a New iPhone. But That's Not the Big News.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211202111936/https://pogue.blogs.nytimes.com/2013/09/17/yes-theres-a-new-iphone-but-thats-not-the-big-news|arxivsáne=December 2, 2021|avtor=Pogue|at=David|sáne=September 17, 2013|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
TechCrunch tan Darrell Eterington kóp sanlı jańa kirgizilgen ózgesheliklerge dıqqat awdardı, Basqarıw orayın "ayrıqsha paydalı" dep maqtadı, AirDrop tı "ájayıp" dep bahaladı (biraq sol waqıtta iOS hám Mac arasında óz-ara islesiw joqlıǵın atap ótti), Siri diń "ulıwma alǵanda paydalıraq" bolǵanın hám jańa kóp tapsırmalı funkciyalardıń "aqıllıraq" ekenin, kóp tapsırmalı ekrannıń "ádewir jaqsıraq" bolǵanın ayttı. Juwmaqlap, ol bılay dep jazdı: "iOS 7 niń kóp paydalanıwshılar álleqashan biletuǵın hám súyetuǵın iOS tan aytarlıqtay ózgeshe bolatuǵınına hesh qanday gúman joq, biraq ulıwma alǵanda, bul Apple mobil qurılmaların paydalanıwdı ańsatlastıratuǵın hám kóbirek ráhátlendiretuǵın kóplegen jańa ózgeshelikler menen toltırılǵan jańalanıw".<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/09/17/ios-7-review-apple|bet=Apple iOS 7 Review: A Major Makeover That Delivers, But Takes Some Getting Used To|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161008183416/https://techcrunch.com/2013/09/17/ios-7-review-apple|arxivsáne=October 8, 2016|avtor=Etherington|at=Darrell|sáne=September 17, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
Ayırım sınshılar iOS 7 niń dizaynı hám funkcionallıǵına basqa mobil platformalardan bolǵan básekiniń tásirin atap ótti. Ásirese, Android hám Windows Phone nan alınǵan koncepciyalardıń qollanılıwı, mısalı, uqsas minimalistik hám tipografiyalıq dizayn, Basqarıw orayınıń [[Android]] tıń xabarlandırıw panelindegi uqsas sazlamalar qosqıshlarına teńligi, WebOS qa uqsas kóp tapsırmalı menyu, hátteki Hawa rayı qosımshasınıń dizaynı Windows 8 hám HTC Sense degilerdegige derlik birdey ekenligi aytıp ótildi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.infoworld.com/article/2611537/ios/yes--ios-7-copies-windows-phone-and-android----get-used-to-it.html|bet=Yes, iOS 7 copies Windows Phone and Android -- get used to it|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170612111756/http://www.infoworld.com/article/2611537/ios/yes--ios-7-copies-windows-phone-and-android----get-used-to-it.html|arxivsáne=June 12, 2017|avtor=Gruman|at=Galen|sáne=June 14, 2013|jumıs=[[InfoWorld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref> PC Magazine nen Sasha Segan bılay dedi: "Apple dıń danıshpanlıǵı bóleklerdi biriktiriw hám olardı marketing qılıwda. Apple dıń baǵdarlamashı API leri hám baǵdarlamashılar ushın pul islep tabıw tariyxı ele de ústemlik etedi — Android qa qaraǵanda qaraqshılıq az, al Windows Phone qa qaraǵanda auditoriya úlkenirek hám dizayn múmkinshilikleri kóbirek."<ref>{{Web deregi|url=http://uk.pcmag.com/smartphones/14930/news/ios-7-steals-from-stomps-on-competitors|bet=iOS 7 Steals From, Stomps On Competitors|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170116153907/http://uk.pcmag.com/smartphones/14930/news/ios-7-steals-from-stomps-on-competitors|arxivsáne=January 16, 2017|avtor=Segan|at=Sascha|sáne=June 10, 2013|jumıs=[[PC Magazine]]|baspaxana=[[Ziff Davis]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
iOS 7 niń qabıl etiliw tezligi bir kúnnen keyin 35% ke jetkeni xabar etildi.<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2013/09/19/ios-7-adoption-already-as-high-as-35-in-one-day-apple-and-developers-reap-the-rewards|bet=iOS 7 Adoption Already As High As 35% In One Day, Apple And Developers Reap The Rewards|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206022146/https://techcrunch.com/2013/09/19/ios-7-adoption-already-as-high-as-35-in-one-day-apple-and-developers-reap-the-rewards|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Etherington|at=Darrell|sáne=September 19, 2013|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref> Bes kún ishinde iOS 7 200 millionnan aslam qurılmaǵa ornatıldı, bunı Apple "tariyxtaǵı eń tez baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwı" dep atadı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2013/09/23First-Weekend-iPhone-Sales-Top-Nine-Million-Sets-New-Record.html|bet=First Weekend iPhone Sales Top Nine Million, Sets New Record|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170309092203/http://www.apple.com/pr/library/2013/09/23First-Weekend-iPhone-Sales-Top-Nine-Million-Sets-New-Record.html|arxivsáne=March 9, 2017|sáne=September 23, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref> 2014-jıldıń avgust ayında iOS qurılmalarınıń 91% i sol waqıtta iOS 7 ni paydalanǵanı xabar etildi.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/08/22/while-91-of-apple-users-run-ios-7-five-different-versions-of-android-hold-10-share|bet=While 91% of Apple users run iOS 7, five different versions of Android hold 10%+ share|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160129202510/http://appleinsider.com/articles/14/08/22/while-91-of-apple-users-run-ios-7-five-different-versions-of-android-hold-10-share|arxivsáne=January 29, 2016|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=August 22, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref>
== Mashqalalar ==
=== Dizaynnıń kesellik keltiriwi ===
2013-jıldıń sentyabr ayında Fast Company dan Pranav Diksittiń xabar beriwinshe, Apple dıń qollaw forumlarında paydalanıwshılar iOS 7 niń jańa dizaynı, sonıń ishinde "kóp tapsırmalı rejimde hám qosımshalardı ashıp jabıwda kóp sanlı úlkeytiw animaciyaları, sonday-aq jeńil parallaks effekti" paydalanıwshılarda kesellik sezimin payda etip atırǵanı haqqında shaǵımlar payda boldı. Diksit parallaks effektin óshirip qoyıwǵa bolatuǵının, biraq kópshilik animaciyalar ushın bunday múmkinshilik joq ekenin atap ótti.<ref>{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/3018636/fast-feed/ios-7-is-reportedly-making-people-sick|bet=iOS 7 is reportedly making people sick|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206023401/https://www.fastcompany.com/3018636/fast-feed/ios-7-is-reportedly-making-people-sick|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Dixit|at=Pranav|sáne=September 27, 2013|jumıs=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]|baspaxana=Mansueto Ventures|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
"Ogayodaǵı UH Case Medical Center diń shańaraq medicinası bóliminiń baslıǵı" Dr. Djordj Kikano Fox News ke "Buǵan sezgir adamlar ushın bul mashqalanıń belgili bir tiykarı bar" dep ayttı. Fox News tıń jazıwınsha, Dr. Kikano bılay degen: "Bul telefon fonınıń artqa hám aldıǵa áste jıljıwına alıp keletuǵın jańa "parallaks" funkciyası, bul ózgeshelik mashinada júrgende payda bolatuǵın kesellikke uqsas nátiyjege alıp keledi. Ishki qulaq teńsalmaqlılıq ushın, al kózler kóriw ushın juwapker. Nárseler úylespegende, bas aylanıw hám kewil aynıw sezimin sezesiz. Ayırım adamlar bunı sezedi, ayırımları sezbeydi, al ayırımları oǵan úyrenip ketedi."<ref>{{Web deregi|url=https://www.foxnews.com/tech/apple-ios-7-is-sickening-users-doctor-confirms|bet=Apple iOS 7 is sickening users, doctor confirms|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201205124029/https://www.foxnews.com/tech/apple-ios-7-is-sickening-users-doctor-confirms|arxivsáne=December 5, 2020|avtor=Kaplan|at=Jeremy A.|sáne=September 27, 2013|jumıs=[[Fox News]]|baspaxana=[[Fox Entertainment Group]]|qaralǵan sáne=December 1, 2020}}</ref>
=== Batareyanıń tez tawsılıwı ===
ZDNet ten Adrian Kingsli-Xyuz 2014-jıldıń mart ayında iPhone hám iPad paydalanıwshıları iOS 7.1 jańalanıwınan keyin batareyanıń tez tawsılıwı haqqında xabarlaǵanın jazdı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/poor-battery-life-after-installing-ios-7-1-try-these-simple-tips/|bet=Poor battery life after installing iOS 7.1? Try these simple tips|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331205221/http://www.zdnet.com/article/poor-battery-life-after-installing-ios-7-1-try-these-simple-tips|arxivsáne=March 31, 2017|avtor=Kingsley-Hughes|at=Adrian|sáne=March 15, 2014|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=March 31, 2017}}</ref> Ars Technica dan Endryu Kanningemniń laboratoriyalıq sınawlarında ayırım apparatlıq támiynat úlgilerinde batareyanıń az muǵdarda tawsılıwı bayqalǵan, al basqalarında statistikalıq jaqtan áhmiyetli ózgerisler bolmaǵan.<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/03/refinements-additions-and-un-breaking-stuff-ios-7-1-reviewed|bet=Refinements, additions, and un-breaking stuff: iOS 7.1 reviewed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206103609/https://arstechnica.com/apple/2014/03/refinements-additions-and-un-breaking-stuff-ios-7-1-reviewed|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=March 11, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
=== Qulıplaw ekranın aylanıp ótiw ===
9to5Mac ten Dom Espozito 2014-jıldıń iyun ayında iOS 7 de qulıplaw ekranın aylanıp ótiwdiń jańa usılı tabılǵanın, "belgili jaǵdaylarda 5 sekund ishinde" telefonǵa kiriwge múmkinshilik beretuǵının xabarladı. Bul mashqala keyinirek dúzetildi.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/06/09/new-lock-screen-bypass-discovered-in-ios-7-allows-access-in-5-seconds-under-certain-circumstances|bet=New lock screen bypass discovered in iOS 7, allows access in 5 seconds under certain circumstances (Update: Resolved)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206104035/https://9to5mac.com/2014/06/09/new-lock-screen-bypass-discovered-in-ios-7-allows-access-in-5-seconds-under-certain-circumstances|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Esposito|at=Dom|sáne=June 9, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=February 5, 2017}}</ref>
== Qollap-quwatlanatuǵın qurılmalar ==
Bul versiya menen Apple [[iPhone 3GS]] hám iPod Touch (4-áwlad) ushın qollap-quwatlawdı toqtattı.<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/kb/dl1682?locale=en_US|bet=iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170121080010/https://support.apple.com/kb/DL1682?locale=en_US|arxivsáne=January 21, 2017|sáne=September 18, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=February 8, 2017}}</ref> iPhone 3GS ushın qollap-quwatlaw toqtatılıwı menen [[Samsung]] processorları bar qurılmalar ushın baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwları endi qoljetimsiz boldı. Degen menen, iPhone 4 sheklengen qollap-quwatlawǵa iye
== Derekler ==
{{Derekler}}
<references />
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]
noysowjbw6zet4h8fydc3atfm8x1ylc
Wikipedia:Redaktorlawlar sanı boyınsha Wikipediashılar dizimi
4
23879
124024
123887
2025-07-03T12:01:44Z
Jembot
4424
Bot: Maǵlıwmatlar jańalandı
124024
wikitext
text/x-wiki
{{/begin|50}}
|-
| 1 || [[User:Qaraqalpaqpan|<span style="color:gray">Qaraqalpaqpan</span>]] || [[Special:Contributions/Qaraqalpaqpan|{{formatnum:17813}}]] || {{Permissions|Qaraqalpaqpan}}
|-
| 2 || [[User:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] || [[Special:Contributions/Janabaevazizbek|{{formatnum:17289}}]] || {{Permissions|Janabaevazizbek}}
|-
| 3 || [[User:Inosham|Inosham]] || [[Special:Contributions/Inosham|{{formatnum:3941}}]] || {{Permissions|Inosham}}
|-
| 4 || [[User:Frhdkazan|Frhdkazan]] || [[Special:Contributions/Frhdkazan|{{formatnum:3473}}]] || {{Permissions|Frhdkazan}}
|-
| 5 || [[User:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] || [[Special:Contributions/Srajatdin Usnatdinov|{{formatnum:3388}}]] || {{Permissions|Srajatdin Usnatdinov}}
|-
| 6 || [[User:Abdullaeva Shaxnoza-Banu|<span style="color:gray">Abdullaeva Shaxnoza-Banu</span>]] || [[Special:Contributions/Abdullaeva Shaxnoza-Banu|{{formatnum:3374}}]] || {{Permissions|Abdullaeva Shaxnoza-Banu}}
|-
| 7 || [[User:Bekan88|Bekan88]] || [[Special:Contributions/Bekan88|{{formatnum:2363}}]] || {{Permissions|Bekan88}}
|-
| 8 || [[User:Рахман3|<span style="color:gray">Рахман3</span>]] || [[Special:Contributions/Рахман3|{{formatnum:2150}}]] || {{Permissions|Рахман3}}
|-
| 9 || [[User:Doniyor Yóldoshev|Doniyor Yóldoshev]] || [[Special:Contributions/Doniyor Yóldoshev|{{formatnum:1929}}]] || {{Permissions|Doniyor Yóldoshev}}
|-
| 10 || [[User:PirjanovNurlan|<span style="color:gray">PirjanovNurlan</span>]] || [[Special:Contributions/PirjanovNurlan|{{formatnum:1553}}]] || {{Permissions|PirjanovNurlan}}
|-
| 11 || [[User:Rabiga Shabatova|Rabiga Shabatova]] || [[Special:Contributions/Rabiga Shabatova|{{formatnum:1392}}]] || {{Permissions|Rabiga Shabatova}}
|-
| 12 || [[User:Anas1712|<span style="color:gray">Anas1712</span>]] || [[Special:Contributions/Anas1712|{{formatnum:1155}}]] || {{Permissions|Anas1712}}
|-
| 13 || [[User:Qarahat|<span style="color:gray">Qarahat</span>]] || [[Special:Contributions/Qarahat|{{formatnum:1104}}]] || {{Permissions|Qarahat}}
|-
| 14 || [[User:Gozzalina|<span style="color:gray">Gozzalina</span>]] || [[Special:Contributions/Gozzalina|{{formatnum:1043}}]] || {{Permissions|Gozzalina}}
|-
| 15 || [[User:Makenzis|Makenzis]] || [[Special:Contributions/Makenzis|{{formatnum:787}}]] || {{Permissions|Makenzis}}
|-
| 16 || [[User:Kuwanishbek|<span style="color:gray">Kuwanishbek</span>]] || [[Special:Contributions/Kuwanishbek|{{formatnum:778}}]] || {{Permissions|Kuwanishbek}}
|-
| 17 || [[User:AlefZet|<span style="color:gray">AlefZet</span>]] || [[Special:Contributions/AlefZet|{{formatnum:678}}]] || {{Permissions|AlefZet}}
|-
| 18 || [[User:Aysabirlijol|<span style="color:gray">Aysabirlijol</span>]] || [[Special:Contributions/Aysabirlijol|{{formatnum:624}}]] || {{Permissions|Aysabirlijol}}
|-
| 19 || [[User:Umarxon III|<span style="color:gray">Umarxon III</span>]] || [[Special:Contributions/Umarxon III|{{formatnum:615}}]] || {{Permissions|Umarxon III}}
|-
| 20 || [[User:Baurzhanuly|<span style="color:gray">Baurzhanuly</span>]] || [[Special:Contributions/Baurzhanuly|{{formatnum:538}}]] || {{Permissions|Baurzhanuly}}
|-
| 21 || [[User:Biypona|<span style="color:gray">Biypona</span>]] || [[Special:Contributions/Biypona|{{formatnum:517}}]] || {{Permissions|Biypona}}
|-
| 22 || [[User:Bazarbaeva Eleonora|<span style="color:gray">Bazarbaeva Eleonora</span>]] || [[Special:Contributions/Bazarbaeva Eleonora|{{formatnum:433}}]] || {{Permissions|Bazarbaeva Eleonora}}
|-
| 23 || [[User:QRNKS|<span style="color:gray">QRNKS</span>]] || [[Special:Contributions/QRNKS|{{formatnum:413}}]] || {{Permissions|QRNKS}}
|-
| 24 || [[User:Mrshaxas|<span style="color:gray">Mrshaxas</span>]] || [[Special:Contributions/Mrshaxas|{{formatnum:404}}]] || {{Permissions|Mrshaxas}}
|-
| 25 || [[User:Pathoschild|<span style="color:gray">Pathoschild</span>]] || [[Special:Contributions/Pathoschild|{{formatnum:399}}]] || {{Permissions|Pathoschild}}
|-
| 26 || [[User:Minorax|Minorax]] || [[Special:Contributions/Minorax|{{formatnum:353}}]] || {{Permissions|Minorax}}
|-
| 27 || [[User:Muxammedqudaynazarov|<span style="color:gray">Muxammedqudaynazarov</span>]] || [[Special:Contributions/Muxammedqudaynazarov|{{formatnum:352}}]] || {{Permissions|Muxammedqudaynazarov}}
|-
| 28 || [[User:Begdullaman|Begdullaman]] || [[Special:Contributions/Begdullaman|{{formatnum:318}}]] || {{Permissions|Begdullaman}}
|-
| 29 || [[User:Nurlibek Urgenichbaev|<span style="color:gray">Nurlibek Urgenichbaev</span>]] || [[Special:Contributions/Nurlibek Urgenichbaev|{{formatnum:297}}]] || {{Permissions|Nurlibek Urgenichbaev}}
|-
| 30 || [[User:Qareken Balasi|<span style="color:gray">Qareken Balasi</span>]] || [[Special:Contributions/Qareken Balasi|{{formatnum:285}}]] || {{Permissions|Qareken Balasi}}
|-
| 31 || [[User:BEGJIGIT|<span style="color:gray">BEGJIGIT</span>]] || [[Special:Contributions/BEGJIGIT|{{formatnum:252}}]] || {{Permissions|BEGJIGIT}}
|-
| 32 || [[User:Saxibjamal Esemuratova|<span style="color:gray">Saxibjamal Esemuratova</span>]] || [[Special:Contributions/Saxibjamal Esemuratova|{{formatnum:239}}]] || {{Permissions|Saxibjamal Esemuratova}}
|-
| 33 || [[User:Pirnazarova|<span style="color:gray">Pirnazarova</span>]] || [[Special:Contributions/Pirnazarova|{{formatnum:221}}]] || {{Permissions|Pirnazarova}}
|-
| 34 || [[User:Holder|<span style="color:gray">Holder</span>]] || [[Special:Contributions/Holder|{{formatnum:218}}]] || {{Permissions|Holder}}
|-
| 35 || [[User:Miracle0302|<span style="color:gray">Miracle0302</span>]] || [[Special:Contributions/Miracle0302|{{formatnum:213}}]] || {{Permissions|Miracle0302}}
|-
| 36 || [[User:Begjigit|<span style="color:gray">Begjigit</span>]] || [[Special:Contributions/Begjigit|{{formatnum:208}}]] || {{Permissions|Begjigit}}
|-
| 37 || [[User:Kmoksy|<span style="color:gray">Kmoksy</span>]] || [[Special:Contributions/Kmoksy|{{formatnum:207}}]] || {{Permissions|Kmoksy}}
|-
| 38 || [[User:ДолбоЯщер|<span style="color:gray">ДолбоЯщер</span>]] || [[Special:Contributions/ДолбоЯщер|{{formatnum:192}}]] || {{Permissions|ДолбоЯщер}}
|-
| 39 || [[User:NurkaArzay|<span style="color:gray">NurkaArzay</span>]] || [[Special:Contributions/NurkaArzay|{{formatnum:173}}]] || {{Permissions|NurkaArzay}}
|-
| 40 || [[User:Gúlxan Medetbekovna|<span style="color:gray">Gúlxan Medetbekovna</span>]] || [[Special:Contributions/Gúlxan Medetbekovna|{{formatnum:168}}]] || {{Permissions|Gúlxan Medetbekovna}}
|-
| 41 || [[User:Bakhit|<span style="color:gray">Bakhit</span>]] || [[Special:Contributions/Bakhit|{{formatnum:164}}]] || {{Permissions|Bakhit}}
|-
| 42 || [[User:Melek jurnalist|<span style="color:gray">Melek jurnalist</span>]] || [[Special:Contributions/Melek jurnalist|{{formatnum:155}}]] || {{Permissions|Melek jurnalist}}
|-
| 43 || [[User:DARIO SEVERI|<span style="color:gray">DARIO SEVERI</span>]] || [[Special:Contributions/DARIO SEVERI|{{formatnum:148}}]] || {{Permissions|DARIO SEVERI}}
|-
| 44 || [[User:Jannazarova Sh|<span style="color:gray">Jannazarova Sh</span>]] || [[Special:Contributions/Jannazarova Sh|{{formatnum:136}}]] || {{Permissions|Jannazarova Sh}}
|-
| 45 || [[User:Jámiy|<span style="color:gray">Jámiy</span>]] || [[Special:Contributions/Jámiy|{{formatnum:133}}]] || {{Permissions|Jámiy}}
|-
| 46 || [[User:Romaine|<span style="color:gray">Romaine</span>]] || [[Special:Contributions/Romaine|{{formatnum:128}}]] || {{Permissions|Romaine}}
|-
| 47 || [[User:Kagansky|<span style="color:gray">Kagansky</span>]] || [[Special:Contributions/Kagansky|{{formatnum:124}}]] || {{Permissions|Kagansky}}
|-
| 48 || [[User:Munavvaroy|<span style="color:gray">Munavvaroy</span>]] || [[Special:Contributions/Munavvaroy|{{formatnum:123}}]] || {{Permissions|Munavvaroy}}
|-
| 49 || [[User:Purodha|<span style="color:gray">Purodha</span>]] || [[Special:Contributions/Purodha|{{formatnum:121}}]] || {{Permissions|Purodha}}
|-
| 50 || [[User:Maqmud Abdujaparov|<span style="color:gray">Maqmud Abdujaparov</span>]] || [[Special:Contributions/Maqmud Abdujaparov|{{formatnum:112}}]] || {{Permissions|Maqmud Abdujaparov}}
{{/end}}
slgj425btqi1miwph6mmhwbnxnzrz5r
IOS 8
0
24902
124145
123936
2025-07-03T22:26:25Z
Bekan88
11311
124145
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em;"
|-
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background-color: #E9E9E9;" | iOS 8
|-
| colspan="2" style="text-align:center;" | iOS operaciyalıq sistemasınıń versiyası
|-
| colspan="2" style="text-align:center;" | [[File:IOS_8_logo.png|100px]]
|-
! Islep shıǵarıwshı
| [[Apple Inc.]]
|-
! Derek modeli
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[17-sentyabr]], [[2014]]
|-
! Sońǵı versiyası
| 8.4.1 (12H321) / 13-avgust, 2015
|-
! Jańalaw usılı
| Baǵdarlama jańalawı
|-
! Paket basqarıwshısı
| [[App Store]]
|-
! Platformaları
| [[iPhone]], iPod Touch, iPad
|-
! Yadro túri
| Gibrid (XNU)
|-
! Licenziyası
| Biypul programmalıq támiynat komponentlerin esapqa almaǵanda patentlengen EULA
|-
! Aldıńǵısı
| [[iOS 7]]
|-
! Keyingisi
| [[iOS 9]]
|-
! Rásmiy veb-saytı
| iOS 8 - [https://web.archive.org/web/20150905181128/http://www.apple.com/ios/ Apple] (Wayback Machine arxivinde, 5-sentyabr 2015)
|-
! Sloganı
| Eń úlken iOS relizi
|-
! Qollaw statusı
| Eski, qollanılmaydı. Endi qáwipsizlik jańalawların almaydı, sebebi iOS 8 di qollaytuǵın barlıq iPhone, iPad hám iPod Touch quralları iOS 9 dı qollaydı. iPhone 4 ti qollawdı toqtattı.
|}
'''iOS 8''' bul [[Apple Inc.]] kompaniyası tárepinen islep shıǵarılǵan [[iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] segizinshi úlken relizi bolıp, [[iOS 7]] sistemasınıń miyrasxorı esaplanadı. Ol kompaniyanıń 2014-jıl 2-iyun kúni ótkerilgen [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] (Worldwide Developers Conference) járiyalandı hám 2014-jıl 17-sentyabrde shıǵarıldı. Onıń ornın 2015-jıl 16-sentyabrde [[iOS 9]] iyeledi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/9/9/9245073/apple-ios-9-download-release-date-iphone-upgrade|bet=iOS 9 will be released on September 16th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161025164014/http://www.theverge.com/2015/9/9/9245073/apple-ios-9-download-release-date-iphone-upgrade|arxivsáne=October 25, 2016|avtor=Brandom|at=Russell|sáne=September 9, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
iOS 8 operaciyalıq sistemaǵa áhmiyetli ózgerisler kirgizdi. Onda qosımshalar arasında baylanıs ushın programmalastırıw interfeysi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/6/2/5773080/ios-8-apps-can-talk-to-each-other|bet=iOS 8 apps can talk to each other|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220409211618/https://www.theverge.com/2014/6/2/5773080/ios-8-apps-can-talk-to-each-other|arxivsáne=April 9, 2022|avtor=Byford|at=Sam|sáne=2014-06-02|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2021-10-14}}</ref> hám «Continuity» dep atalǵan kross-platformalı (Mac, [[iPhone]] hám iPad) sisteması usınıldı. Bul sistema hár túrli ónim kategoriyalarındaǵı qurılmalar arasında baylanıs ornatıwǵa, mısalı, Mac hám iPad arqalı qońırawlarǵa juwap beriw hám SMS xabarlarǵa juwap jazıw imkaniyatın beredi. Continuity sisteması «Handoff» funkciyasın óz ishine aladı, bul funkciya paydalanıwshılarǵa bir qurılmada baslaǵan tapsırmanı basqa qurılmada dawam ettiriwge múmkinshilik beredi. Basqa ózgerisler qatarına Spotlight Suggestions izlew nátiyjeleri funkciyası qosıldı, ol burınǵıdan da tolıǵıraq nátiyjelerdi usınadı; Family Sharing (Shańaraq penen bólisiw) funkciyası arqalı shańaraq aǵzaları óz akkauntların birlestirip, kontent penen bólise aladı, bul jerde bir ata-ana administrator sıpatında ruqsatlardı basqaradı; QuickType funkciyası bar jańartılǵan klaviatura kontekstke tán sóz usınısların beredi; hám Extensibility (Keńeytiw imkaniyatı) funkciyası qosımshalar arasında kontent penen ańsat bólisiwge múmkinshilik jaratadı. Úshinshi tárep baǵdarlamashıları óz qosımshaların operaciyalıq sistemaǵa tereńirek integraciyalaw ushın qosımsha funkciyalarǵa iye boldı, sonıń ishinde Xabarlandırıw orayındaǵı (Notification Center) vidjetlerdi qollap-quwatlaw hám paydalanıwshılar standart iOS klaviaturasın almastıra alatuǵın klaviaturalardı jaratıw imkaniyatı bar.
Bul relizdegi qosımsha jańalanıwlarına tómendegiler kirdi: hár qıylı fitnes qosımshalarınan maǵlıwmatlardı toplawǵa, sonday-aq ayrıqsha jaǵdaylar ushın qulplanǵan ekranda qoljetimli Medicinalıq ID (Medical ID) jaratıwǵa imkaniyat beretuǵın jańa Health (Densawlıq) qosımshası; Photos (Fotosúwretler) qosımshasında [[iCloud]] Photo Library (iCloud foto kitapxanası) qollap-quwatlanıwı, bul fotosúwretlerdi sinxronizaciyalawǵa hám bultta saqlawǵa múmkinshilik beredi; hám iCloud Drive, bul paydalanıwshılarǵa fayllardı bultta saqlawǵa hám olardı hár qıylı qurılmalarda kóriwge múmkinshilik beredi. iOS 8.4 versiyasında Apple óziniń Music (Muzıka) qosımshasın [[Apple Music]] dep atalatuǵın aǵımlı xızmet hám Apple Music 1 dep atalatuǵın 24 saatlıq radiostanciya menen jańarttı.
iOS 8 jaqsı qabıl etildi. Sınshılar Continuity hám Extensibility funkciyaların túrli qosımshalar hám qurılmalar arasında ańsat basqarıw hám óz-ara baylanıstı támiyinleytuǵın tiykarǵı funkciyalar sıpatında maqtadı. Olar sonday-aq QuickType klaviaturasınıń sóz usınısların unattı hám Spotlight Suggestions funkciyasın iPhonedı «hámme nárse ushın derlik portativ izlew portalına» aylandırǵanı ushın ayrıqsha atap ótti. Degen menen, sın pikir bildiriwshiler iOS 8 sistemasınıń tolıq potencialı tek úshinshi tárep baǵdarlamashıları óz qosımshaların jańa funkciyalardı, ásirese Xabarlandırıw orayındaǵı vidjetlerdi qollap-quwatlaw ushın integraciyalaǵannan keyin ǵana ámelge asatuǵının atap ótti.
Shıǵarılǵannan keyin shama menen bir hápte ótkennen soń, iOS 8 iOS paydalanıw úlesiniń 46% iyeledi. 2014-jıl oktyabr ayında qabıl etiw dárejesi «toqtap qalǵanı» hám aldıńǵı ayǵa salıstırǵanda tek «bir procentlik punktke» artqanı haqqında xabar etildi. Bul jaǵday jańalanıwdı ornatıw ushın úlken muǵdardaǵı bos yad ornınıń talap etiliwi menen baylanıslı boldı, bul ásirese 8 yamasa 16 gigabayt maksimal saqlaw ornı menen satılǵan iPhonelar ushın qıyınshılıq tuwdırdı. Keyingi dekabr ayında iOS 8 paydalanıw úlesiniń 63% iyeledi, bul oktyabr ayındaǵı ólshemge salıstırǵanda áhmiyetli 16% ósiw boldı.
== Tariyxı ==
=== Járiyalanıwı hám dáslepki shıǵarılıwı ===
iOS 8 kompaniyanıń 2014-jıl 2-iyun kúni ótkerilgen [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] (Worldwide Developers Conference) járiyalandı,<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/06/02/apple-introduces-ios-8/|bet=Apple Introduces iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221234329/https://techcrunch.com/2014/06/02/apple-introduces-ios-8/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Crook|at=Jordan|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref> birinshi beta versiyası konferenciya qatnasıwshılarına tiykarǵı prezentaciyadan keyin usınıldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/6/2/5772600/ios-8-features-and-release-date|bet=Apple announces iOS 8 with widgets and OS X Continuity|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190531164027/https://www.theverge.com/2014/6/2/5772600/ios-8-features-and-release-date|arxivsáne=May 31, 2019|avtor=Savov|at=Vlad|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref>
iOS 8 rásmiy túrde 2014-jıl 17-sentyabrde shıǵarıldı.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/09/09/apple-releases-ios-8-gm-ahead-of-sep-17-public-release/|bet=Apple releases iOS 8 GM ahead of Sep. 17 public release|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190513193910/https://9to5mac.com/2014/09/09/apple-releases-ios-8-gm-ahead-of-sep-17-public-release/|arxivsáne=May 13, 2019|avtor=Hall|at=Zac|sáne=September 9, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref>
[[File:IOS_8.4.1_iPad_Air_2.png|oñğa|nobaý|iPad Air 2 qurılmasındaǵı tiykarǵı ekran]]
== Sistema ózgeshelikleri ==
=== Dawamlılıq ===
iOS 8 sisteması «Continuity» dep atalatuǵın kross-platformalı (Mac, iPhone hám iPad) sistemasın usındı. Bul sistema hár qıylı ónim kategoriyalarındaǵı qurılmalar arasında baylanıs ornatıwǵa múmkinshilik beredi. Continuity iPad hám Mac ushın telefon qońırawları funkciyasın támiyinleydi, bunda qońırawlar iPhone arqalı ekinshi dárejeli qurılmaǵa baǵdarlanadı. Soń ekinshi dárejeli qurılma dinamik telefon xızmetin atqaradı. Bul sonday-aq iPad hám Mac ushın SMS qollap-quwatlawın alıp keledi, bul aldınǵı versiyalardaǵı iMessage funkciyasınıń keńeytilgen túri bolıp tabıladı.<ref name="Continuity">{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/09/17/how-to-use-ios-8-continuity-between-your-iphone-ipad-for-calls-texts-apps-more|bet=How to use iOS 8 Continuity between your iPhone & iPad for calls, texts, apps & more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180911191808/http://appleinsider.com/articles/14/09/17/how-to-use-ios-8-continuity-between-your-iphone-ipad-for-calls-texts-apps-more|arxivsáne=September 11, 2018|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=September 17, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref>
Continuity sistemasına «Handoff» dep atalatuǵın funkciya qosılǵan. Bul funkciya paydalanıwshılarǵa bir qurılmada baslaǵan tapsırmanı basqa qurılmada dawam ettiriwge múmkinshilik beredi, mısalı, iPhoneda elektron xattı jazıwdı baslap, onı iPadta dawam ettirip, Macta jiberiwden aldın tamamlaw. Handoff hám Continuity funkciyaların qollap-quwatlaw ushın Mac kompyuterlerinde OS X Yosemite operaciyalıq sistemasınıń<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apples-new-hand-off-brings-proximity-awareness/|bet=Apple's Handoff brings proximity awareness to your devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190419031818/https://www.cnet.com/news/apples-new-hand-off-brings-proximity-awareness/|arxivsáne=April 19, 2019|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref> (ol 2014-jıl oktyabr ayında shıǵarılǵan<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/10/16/6978157/mac-os-x-yosemite-release-mac-app-store-october-16th|bet=OS X Yosemite will be available today from the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190713095936/https://www.theverge.com/2014/10/16/6978157/mac-os-x-yosemite-release-mac-app-store-october-16th|arxivsáne=July 13, 2019|avtor=Kastrenakes|at=Jacob|sáne=October 16, 2014|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref>) hám Bluetooth Low Energy texnologiyasınıń qollap-quwatlanıwı talap etiledi.
=== Spotlight ===
iOS 8 sisteması Spotlight Suggestions dep atalatuǵın jańa izlew funkciyasın usındı. Bul funkciya kóp sanlı veb-saytlar hám xızmetler menen integraciyalanıp, burınǵıdan da tolıqıraq izlew nátiyjelerin kórsetedi, sonıń ishinde Wikipedia maqalalarınan úzindiler, jergilikli jańalıqlar, qurılmada ornatılǵan qosımshalarǵa tez kiriw, [[iTunes]] kontenti, filmlerdiń kórsetiw waqıtları, jaqın jerdegi orınlar hám hár qıylı veb-saytlardan alınǵan informaciya. Spotlight Suggestions iOS tiykarǵı ekranında hám Safari veb-brauzeriniń izlew qatarında qoljetimli.<ref>{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/06/03/yosemite-and-ios-8-spotlight-search-features/|bet=Here's one major new Yosemite and iOS 8 feature that got overlooked|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170426211210/http://bgr.com/2014/06/03/yosemite-and-ios-8-spotlight-search-features/|arxivsáne=April 26, 2017|avtor=Smith|at=Chris|sáne=June 3, 2014|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/06/02/hands-on-with-spotlight-suggestions-in-ios-8-video/|bet=Hands-on with Spotlight Suggestions in iOS 8 (Video)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222153827/https://9to5mac.com/2014/06/02/hands-on-with-spotlight-suggestions-in-ios-8-video/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Esposito|at=Dom|sáne=June 2, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref>
=== Xabarlandırıwlar ===
Tómenge túsiriletuǵın Xabarlandırıw orayı (Notification Center) endi vidjet funkciyasın qollap-quwatlaytuǵın etip qayta dizaynlandı. Úshinshi tárep baǵdarlamashıları óz qosımshalarına vidjet qollap-quwatlawın qosa aladı, bul paydalanıwshılarǵa hár bir tiyisli qosımshanı ashpastan-aq Xabarlandırıw orayında informaciya kóriwge múmkinshilik beredi. Paydalanıwshılar hár qanday waqıtta vidjetlerdi qosıwı, orınların awıstırıwı yamasa óshiriwi múmkin. Vidjetlerge mısal retinde hawa rayın kórsetetuǵın Weather (Hawa rayı) qosımshasın hám aldaǵı waqıyalardı kórsetetuǵın Calendar (Kalendar) qosımshasın keltiriwge boladı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2686117/get-to-know-ios-8-customize-your-notification-center-with-handy-new-widgets.html|bet=Get to know iOS 8: Customize your Notification Center with handy new widgets|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222152655/http://www.macworld.com/article/2686117/get-to-know-ios-8-customize-your-notification-center-with-handy-new-widgets.html|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Walter|at=Derek|sáne=September 19, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/how-to/iosapps/ios-notification-centre-tips-3529660/|bet=How to use iOS 8 Notification Centre|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161207040805/http://www.macworld.co.uk/how-to/iosapps/ios-notification-centre-tips-3529660/|arxivsáne=December 7, 2016|avtor=Paris|at=Steve|sáne=November 26, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref>
Xabarlandırıwlar endi interaktiv bolıp, paydalanıwshılarǵa xabar tez tómenge túsiwshi kóriniste payda bolǵanda oǵan juwap beriwge yamasa Xabarlandırıw orayı arqalı xabarlandırıwǵa ámel etiwge múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/06/02/ios-8-actionable-notifications/|bet=The most important new feature on iOS 8: Actionable notifications|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230230653/http://bgr.com/2014/06/02/ios-8-actionable-notifications/|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Siegal|at=Jacob|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/interactive-notifications-ios-8-explained|bet=Interactive notifications in iOS 8: Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161231074740/http://www.imore.com/interactive-notifications-ios-8-explained|arxivsáne=December 31, 2016|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=June 24, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
=== Klaviatura ===
iOS 8 sisteması QuickType dep atalatuǵın jańa intellektual tekst teriw funkciyasın óz ishine aladı. Bul funkciya paydalanıwshı tekst tergende klaviaturanıń joqarı bóleginde sóz usınısların kórsetedi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/using-ios-8s-quicktype-keyboard/|bet=Using iOS 8's QuickType keyboard|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223201927/https://www.cnet.com/how-to/using-ios-8s-quicktype-keyboard/|arxivsáne=December 23, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 19, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 23, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/how-to/iphone/using-quicktype-swype-in-ios-8-3534355/|bet=How to use keyboards in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161224030442/http://www.macworld.co.uk/how-to/iphone/using-quicktype-swype-in-ios-8-3534355/|arxivsáne=December 24, 2016|avtor=Hattersley|at=Lucy|sáne=September 3, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 23, 2016}}</ref>
Apple endi úshinshi tárep baǵdarlamashılarına paydalanıwshılar standart iOS klaviaturasın almastıra alatuǵın klaviatura qosımshaların jaratıwǵa ruqsat beredi. Qosımsha qáwipsizlik ushın Apple «Tolıq kiriwge ruqsat beriw» (Allow Full Access) dep atalatuǵın baslawdı qostı. Bul baslaw klaviaturaǵa óz qosımshasınıń «qumırsqa uyasınan» (app sandbox) tısqarı háreket etiwge, mısalı, klaviatura maǵlıwmatların bultqa sinxronizaciyalawǵa múmkinshilik beredi (minnetli emes).<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/10/04/everything-you-need-to-know-about-ios-8-keyboard-permissions-but-were-afraid-to-ask/|bet=Everything You Need To Know About iOS 8 Keyboard Permissions (But Were Afraid To Ask)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223201827/https://techcrunch.com/2014/10/04/everything-you-need-to-know-about-ios-8-keyboard-permissions-but-were-afraid-to-ask/|arxivsáne=December 23, 2016|avtor=Lomas|at=Natasha|sáne=October 4, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 23, 2016}}</ref> Úshinshi tárep klaviaturalarına dawıs penen tekst teriw ushın Siri-dı paydalanıwǵa ruqsat etilmeydi hám ayırım qáwipsiz tekst maydanları kirgiziwge jol qoymaydı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/09/22/ios-8-the-best-apple-keyboard-replacements/|bet=iOS 8: The Best Apple Keyboard Replacements|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223205005/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/09/22/ios-8-the-best-apple-keyboard-replacements/|arxivsáne=December 23, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=September 22, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 23, 2016}}</ref>
=== Family Sharing (Shańaraq penen bólisiw) ===
iOS 8 sisteması Family Sharing funkciyasın usındı. Bul funkciya 6 adamǵa shekem birgelki [[iTunes]] akkauntların dizimnen ótkeriwge hám olardı bir-birine baylanıstırıwǵa imkaniyat beredi, bul jerde bir ata-ana administrator bolıp, ulıwma tájiriybeni basqaradı. Bir akkauntta ámelge asırılǵan satıp alıwlar basqa shańaraq aǵzaları menen bólisiliwi múmkin, biraq 13 jasqa tolmaǵan balalar tárepinen ámelge asırılǵan satıp alıwlar ata-ananıń ruqsatın talap etedi. Eresekler tárepinen ámelge asırılǵan satıp alıwlar balalarǵa ulıwma kórsetilmeydi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/06/14/apples-new-family-plan-makes-it-easy-to-solve-the-itunes-identity-crisis/|bet=Apple's New Family Plan Makes It Easy To Solve The iTunes Identity Crisis|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161110093918/http://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/06/14/apples-new-family-plan-makes-it-easy-to-solve-the-itunes-identity-crisis/|arxivsáne=November 10, 2016|avtor=Kosner|at=Andrew|sáne=June 14, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref>
Family Sharing sonday-aq qosımshalarǵa da keńeyedi, hár bir shańaraq aǵzasınıń Photos (Fotosúwretler) qosımshasında avtomatlı túrde Shared album (Bólisilgen albom) jaratıladı. Bul hámmege fotosúwretlerdi, videolardı hám pikirlerdi ulıwmalıq orınǵa qosıwǵa imkaniyat beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/icloud/family-sharing/|bet=Family Sharing. Bring harmony to your family's digital life.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228085926/http://www.apple.com/icloud/family-sharing/|arxivsáne=December 28, 2016|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref> Ask to Buy (Satıp alıwdı soraw) funkciyası hár kimge App Store, [[iTunes Store]] hám iBooks Store dúkanlarındaǵı zatlardı, sonday-aq qosımsha ishindegi satıp alıwlar hám [[iCloud]] saqlaǵıshın satıp alıwdı sorawǵa múmkinshilik beredi, bul jerde administrator satıp alıwdı maqullaw yamasa biykar etiw imkaniyatına iye boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT201089|bet=Request and make purchases with Ask to Buy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145100/https://support.apple.com/en-us/HT201089|arxivsáne=December 26, 2016|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref>
=== Kóp wazıypalılıq (Multitasking) ===
Kóp wazıypalılıq ekranı jaqında qońıraw etilgen hám tańlanǵan baylanıslardıń dizimin kórsetedi. Bul funkciyanı Baslawlar (Settings) bóliminde óshirip qoyıwǵa boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/09/28/ios-8-how-to-customize-and-disable-the-contacts-section-in-the-multitasking-interface/|bet=iOS 8 How-to: Customize and disable the contacts section in the multitasking interface|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145803/https://9to5mac.com/2014/09/28/ios-8-how-to-customize-and-disable-the-contacts-section-in-the-multitasking-interface/|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Guarino|at=Sarah|sáne=September 28, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/how-use-multitasking-contacts-ios-8|bet=How to use multitasking contacts in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226215532/http://www.imore.com/how-use-multitasking-contacts-ios-8|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Kazmucha|at=Allyson|sáne=October 9, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref>
=== Basqalar ===
iOS 8 Evropadaǵı paydalanıwshılar ushın Parametrler (Settings) bóliminde qosımsha maǵlıwmatlar roumingi opciyasın óz ishine aladı, bul sırt elde maǵlıwmatlardan paydalanıwdı kóbirek qadaǵalawǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.cultofmac.com/288360/europeans-new-roaming-options/|bet=Europeans get new roaming options in iOS 8 beta 4|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140726164212/http://www.cultofmac.com/288360/europeans-new-roaming-options/|arxivsáne=July 26, 2014|avtor=Bell|at=Killian|sáne=July 22, 2014|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/07/22/ios-8-beta-4-features-eu-internet/|bet=iOS 8 beta 4 comes with special roaming setting for Europe|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228031719/http://bgr.com/2014/07/22/ios-8-beta-4-features-eu-internet/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Smith|at=Chris|sáne=July 22, 2014|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref>
Siri jeke dawıs járdemshisi endi Shazam integraciyasına iye. Siri-ge «Bul qanday qosıq?» (What song is this?) dep soraw berseńiz, ol qaysı qosıq atqarılıp atırǵanın anıqlaydı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/uk/how-to/siri-can-now-name-that-tune-via-ios-8/|bet=Shazam-powered Siri can now name that tune in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227203418/https://www.cnet.com/uk/how-to/siri-can-now-name-that-tune-via-ios-8/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=September 18, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref>
Wi-Fi arqalı mobillik telefon qońırawların ámelge asırıw ushın Wi-Fi calling (Wi-Fi arqalı qońıraw) funkciyası qosıldı. Sonnan keyin mobil operatorlar óz xızmetlerinde Voice-over-Wi-Fi (Wi-Fi arqalı dawıs) funkciyasın iske qosıwı múmkin.<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/09/12/att-wifi-calling-2015/|bet=AT&T To Get iPhone 6-Friendly Wi-Fi Calling In 2015|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227200629/https://techcrunch.com/2014/09/12/att-wifi-calling-2015/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Kumparak|at=Greg|sáne=September 12, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref>
== Qosımsha funkciyaları ==
=== Photos (Fotosúwretler) hám Camera (Kamera) ===
==== Kamera qosımshası ====
Camera qosımshası eki jańa funkciyaǵa iye boldı: time-lapse (waqıt aralıǵı menen súwretke alıw) hám self-timer (avtomat taymer). Time-lapse funkciyası kadrlardı ádettegi film chastotalarına qaraǵanda qısqa intervallar menen jazıp aladı hám olardı filmge aylandırıp, waqıyalardı tezletilgen túrde kórsetedi. Self-timer paydalanıwshıǵa fotosúwretti avtomatlı túrde alıwdan aldın úsh sekundlıq yamasa on sekundlıq keri sandı usınadı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.cultofmac.com/293717/ios-8-gives-photos-app-superpowers/|bet=iOS 8 gives the Photos app superpowers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222153510/http://www.cultofmac.com/293717/ios-8-gives-photos-app-superpowers/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Sorrel|at=Charlie|sáne=September 18, 2014|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref> iPad-lar endi panoramalıq rejimde súwretke túsire aladı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/roundup/ios-8-features|bet=iOS 8: New Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170115084549/http://www.macrumors.com/roundup/ios-8-features/|arxivsáne=January 15, 2017|sáne=September 28, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref>
==== iCloud Photo Library (iCloud foto kitapxanası) ====
iOS 8 Photos (Fotosúwretler) qosımshasına iCloud Photo Library qollap-quwatlawın qostı, bul hár qıylı Apple qurılmaları arasında fotosúwretlerdi sinxronizaciyalawǵa múmkinshilik beredi. Fotosúwretler hám videolar tolıq ajıratımlılıqta hám túpnusqa formatlarında rezerv kóshirmelendi. Bul funkciya tolıq ólshemli súwretlerdiń ornına tómen sapalı versiyalarınıń qurılmada keshleniwi múmkin ekenligin ańlattı, bul sheklengen saqlaw ornı bar modellerde áhmiyetli dárejede yad ornın únemlewi múmkin edi.<ref name="iMore Photos explained">{{Web deregi|url=http://www.imore.com/photos-ios-8-explained|bet=Photos in iOS 8: Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222153800/http://www.imore.com/photos-ios-8-explained|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=August 15, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref>
==== Izlew ====
Photos (Fotosúwretler) qosımshası jaqsıraq izlew funkciyasına iye boldı, onda hár qıylı izlew kategoriyaları, sonıń ishinde Nearby (Jaqın jerde), One Year Ago (Bir jıl burın), Favorites (Tańlanǵanlar) hám Home (Úy) opciyaları bar, olar fotosúwrettiń túsirilgen geoornalasıwına hám sánesine tiykarlanadı.
==== Redaktorlaw ====
Sonıń menen bir qatarda, Photos (Fotosúwretler) qosımshası dál redaktorlaw qurallarına iye boldı, sonıń ishinde jaqsılanǵan burıw; bir basıw arqalı avtomatlı jaqsılaw quralları; hám tereńirek reńlerdi dúzetiw, mısalı, jaqtılıq, kontrast, ekspoziciya hám kóleńkeler. Sonday-aq, fotosúwretti óshirmesten jasırıw opciyası da bar.<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2014/10/02/ios-8-hidden-features/|bet=14 Hidden Tricks and Tools in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170308045848/http://mashable.com/2014/10/02/ios-8-hidden-features/|arxivsáne=March 8, 2017|avtor=Murphy|at=Samantha|sáne=October 2, 2014|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2017-03-07}}</ref>
==== Keńeytpeler (Extensions) ====
Apple iOS 8 sistemasına Extensibility (Keńeytiw imkaniyatı) dep atalatuǵın funkciyanı qostı. Bul úshinshi tárep qosımshalarınıń filtrleri hám effektlerine tikkeley standart Photos (Fotosúwretler) qosımshasındaǵı menyu arqalı kiriwge múmkinshilik beredi, burın bolsa effektlerdi qollanıw ushın fotosúwretlerdi hár bir tiyisli qosımsha arqalı import hám eksport etiw kerek edi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/inter-app-photo-and-video-editing-ios-8-explained|bet=Inter-app photo and video editing in iOS 8: Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222153525/http://www.imore.com/inter-app-photo-and-video-editing-ios-8-explained|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=July 7, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 22, 2016}}</ref>
==== Camera Roll (Kamera oramı) ====
iOS 8 diń dáslepki relizinde Apple Photos (Fotosúwretler) qosımshasınan «Camera Roll» (Kamera oramı) funkciyasın alıp tasladı. Camera Roll qurılmadaǵı barlıq fotosúwretlerdiń ulıwma kórinisi edi, biraq onıń ornın paydalanıwshınıń fotosúwretlerdi qanshelli jaqında túsirgenine qaray kórsetetuǵın «Recently Added» (Jaqında qosılǵanlar) foto kórinisi iyeledi.<ref>{{Web deregi|url=http://bgr.com/2014/09/23/ios-8-camera-roll/|bet=This might just be the most annoying new feature in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170116151047/http://bgr.com/2014/09/23/ios-8-camera-roll/|arxivsáne=January 16, 2017|avtor=Smith|at=Chris|sáne=September 23, 2014|jumıs=BGR|qaralǵan sáne=January 13, 2017}}</ref>
«Recently Added» (Jaqında qosılǵanlar) albomı menen almastırılǵanına qaramastan, Camera Roll (Kamera oramı) funkciyasınıń alıp taslanıwı paydalanıwshılardıń narazılıǵın keltirip shıǵardı,<ref>{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/iphone-users-freaking-out-after-apple-removed-camera-roll-2014-9|bet=iPhone Users Are Freaking Out After Apple Removed 'Camera Roll' And Made It Harder To Delete Photos|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170105083149/http://www.businessinsider.com/iphone-users-freaking-out-after-apple-removed-camera-roll-2014-9|arxivsáne=January 5, 2017|avtor=Cook|at=James|sáne=September 22, 2014|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref> sonlıqtan Apple bul funkciyanı iOS 8.1 jańalanıwında qaytardı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-to-bring-back-camera-roll-with-ios-8-1/|bet=Miss the camera roll? Apple iOS 8.1 to bring it back|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170104234728/https://www.cnet.com/news/apple-to-bring-back-camera-roll-with-ios-8-1/|arxivsáne=January 4, 2017|avtor=Kerr|at=Dara|sáne=October 16, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref>
=== Xabarlar ===
iOS 8 de Messages (Xabarlar) qosımshası toparlıq sáwbetlesiwler ushın jańa funkciyalarǵa iye boldı, sonıń ishinde sáwbetlesiw xabarlandırıwların óshiretuǵın Do Not Disturb (Kesent etpeń) rejimi, sonday-aq qatnasıwshılardı chattan óshiriw imkaniyatı. Jańa Tap to Talk (Sóylesiw ushın basıń) chat tuymesi paydalanıwshılarǵa alıwshıǵa tez dawıslı pikirlerdi jiberiwge, al Record (Jazıp alıw) túymesi qısqa videolardı jazıp alıwǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.idownloadblog.com/2014/06/02/ios-8-improves-group-messaging-on-imessage/|bet=iOS 8 improves messaging on iMessage|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170210223744/http://www.idownloadblog.com/2014/06/02/ios-8-improves-group-messaging-on-imessage/|arxivsáne=February 10, 2017|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=June 2, 2014|jumıs=iDownloadBlog|qaralǵan sáne=December 24, 2016}}</ref>
Eki Apple paydalanıwshısı arasındaǵı óz-ara baylanıs ushın Messages (Xabarlar) qosımshası paydalanıwshılarǵa 2 minutlıq jaramlılıq múddeti menen qısqa súwret, video yamasa audio kliplerdi jiberiwge múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://lifehacker.com/how-to-use-all-of-messages-new-features-in-ios-8-1635030388|bet=How to Use All of Messages' New Features in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170103002531/http://lifehacker.com/how-to-use-all-of-messages-new-features-in-ios-8-1635030388|arxivsáne=January 3, 2017|avtor=Klosowski|at=Thorin|sáne=September 17, 2014|jumıs=[[Lifehacker]]|baspaxana=[[Univision Communications]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://ios.wonderhowto.com/how-to/11-hidden-features-ios-8s-new-messages-app-for-iphone-ipad-0155476/|bet=11 Hidden Features in iOS 8's New Messages App for iPhone & iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161219171824/http://ios.wonderhowto.com/how-to/11-hidden-features-ios-8s-new-messages-app-for-iphone-ipad-0155476/|arxivsáne=December 19, 2016|avtor=Aguilar|at=Nelson|sáne=June 16, 2014|jumıs=iOS Gadget Hacks Blog|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref>
Parametrler qosımshasında paydalanıwshı belgili bir waqıttan keyin xabarlardı avtomatlı túrde óshiriw opciyasına iye.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2014/nov/07/-sp-apple-ios-8-25-tips|bet=25 hidden features from iOS 8, Apple's new operating system|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170328023157/https://www.theguardian.com/technology/2014/nov/07/-sp-apple-ios-8-25-tips|arxivsáne=March 28, 2017|avtor=Tufnell|at=Nicholas|sáne=November 7, 2014|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=March 27, 2017}}</ref>
=== Safari ===
Safari veb-brauzerinde baǵdarlamashılar endi Safari Password Sharing (Safari parol bólisiw) ushın qollap-quwatlawdı qosa aladı. Bul olarǵa ózlerine tiyisli saytlar hám qosımshalar arasında login maǵlıwmatların bólisiwge múmkinshilik beredi, bul potencial túrde paydalanıwshılardıń óz qosımshaları hám xızmetleri ushın login maǵlıwmatların teriw sanın azaytadı. Brauzer sonday-aq WebGL grafikalıq API ushın qollap-quwatlawdı qosadı.<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/09/ios-8-thoroughly-reviewed/7/|bet=iOS 8, thoroughly reviewed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161112074255/http://arstechnica.com/apple/2014/09/ios-8-thoroughly-reviewed/7/|arxivsáne=November 12, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=September 17, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 24, 2016}}</ref>
=== iCloud Drive ===
Fayl menedjerge uqsas stilde, iCloud Drive bul fayl xosting xızmeti bolıp, Parametrler (Settings) bóliminde iske qosılǵannan keyin, paydalanıwshılarǵa hár qanday túrdegi fayldı qosımshada saqlawǵa múmkinshilik beredi hám media basqa iOS qurılmalarına, sonday-aq Mac kompyuterlerine sinxronizaciyalanadı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.techrepublic.com/article/pro-tip-how-to-use-icloud-drive-in-ios-8/|bet=Pro tip: How to use iCloud Drive in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145608/http://www.techrepublic.com/article/pro-tip-how-to-use-icloud-drive-in-ios-8/|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=October 22, 2014|jumıs=[[TechRepublic]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref>
=== App Store ===
iOS 8 de Apple [[App Store]] dúkanın jańarttı, onda qosımshalardı tabıwdı jaqsılaytuǵın «Explore» (Izertlew) qosımsha beti, «Search» (Izlew) qosımsha betinde trendtegi izlewler hám baǵdarlamashılarǵa bir neshe qosımshanı bir jeńillikli paketke birlestiriw imkaniyatı payda boldı. Jańa «preview» (aldın ala kóriw) videoları baǵdarlamashılarǵa qosımshanıń funkciyasın vizual túrde kórsetiwge múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2014/06/02/new-app-store-bundles-betas/|bet=Apple to Enhance App Store with 'Explore' Tab, App Bundles, Beta Testing, and More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161004150033/http://www.macrumors.com/2014/06/02/new-app-store-bundles-betas/|arxivsáne=October 4, 2016|avtor=Sumra|at=Husain|sáne=June 2, 2014|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=July 20, 2017}}</ref>
=== Densawlıq ===
HealthKit – bul baǵdarlamashılarǵa jańa Health (Densawlıq) qosımshası menen integraciyalanatuǵın qosımshalar jaratıwǵa múmkinshilik beretuǵın xızmet. Health (Densawlıq) qosımshası tiykarınan paydalanıwshınıń qurılmasında ornatılǵan fitnes qosımshalarınan maǵlıwmatlardı toplaydı, tek paydalanıwshınıń iPhone-ındaǵı háreket processorı arqalı baqlanatuǵın basqıshlar hám kóterilgen qabatlar buǵan kirmeydi. Paydalanıwshılar óz medicinalıq tariyxın Medical ID (Medicinalıq ID) ge kirgize aladı, ol ayrıqsha jaǵdaylarda qulplanǵan ekranda qoljetimli boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/apple-health-app-how-to-set-up-import/|bet=The complete guide to the iPhone's Health app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145322/https://www.cnet.com/how-to/apple-health-app-how-to-set-up-import/|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Profis|at=Sharon|sáne=October 13, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref>
=== HomeKit ===
HomeKit – bul [[Freymvork|baǵdarlamalıq támiynat freymvorkı]] bolıp, ol qollanıwshılarǵa iPhone telefonların aqıllı úy ásbapların konfiguraciyalaw, olar menen baylanısıw hám basqarıw ushın paydalanıwǵa imkaniyat beredi. HomeKit xızmetinde bólmeler, elementler hám háreketlerdi jobalastırıw arqalı paydalanıwshılar Siri arqalı ápiwayı dawıslıq diktovka yamasa qosımshalar arqalı úyde avtomatlıq háreketlerdi iske qosa aladı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/homekit-ios-8-explained|bet=HomeKit in iOS 8: Explained|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226145924/http://www.imore.com/homekit-ios-8-explained|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Ritchie|at=Rene|sáne=August 27, 2014|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref>
HomeKit qollap-quwatlaytuǵın qurılmalar óndiriwshileri licenziya satıp alıwı kerek,<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/homekit/|bet=Working with HomeKit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170105043219/https://developer.apple.com/homekit/|arxivsáne=January 5, 2017|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref> hám barlıq HomeKit ónimleri shifrlaw ko-processorına iye bolıwı talap etiledi.<ref>{{Web deregi|url=http://fortune.com/2015/06/09/ceo-apple-homekit-mess/|bet=What one startup CEO learned from handling Apple's HomeKit mess|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170202111815/http://fortune.com/2015/06/09/ceo-apple-homekit-mess/|arxivsáne=February 2, 2017|avtor=Higginbotham|at=Stacey|sáne=June 10, 2015|jumıs=[[Fortune (magazine)|Fortune]]|baspaxana=[[Time Inc.]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref> HomeKit-ti qollap-quwatlamaytuǵın úskenelerdi «shlyuz» ónimi, mısalı, sol qurılmalar hám HomeKit xızmeti arasında baylanıs ornatıwshı xab arqalı paydalanıwǵa boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/1/8/7510647/first-homekit-devices-confirm-apple-tvs-role-in-home-automation|bet=First HomeKit devices confirm Apple TV's limited role in home automation|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222082055/http://www.theverge.com/2015/1/8/7510647/first-homekit-devices-confirm-apple-tvs-role-in-home-automation|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Ricker|at=Thomas|sáne=January 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref>
=== Passbook ===
iOS 8 degi Passbook qosımshası Apple Pay, cifrlı tólem xızmetin qollap-quwatlaw ushın jańalandı, ol iOS 8.1 shıǵıwı menen iPhone 6 hám 6 Plus telefonlarında qoljetimli boldı.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/10/20/how-to-set-up-apple-pay-on-an-iphone-6-or-6-plus-running-ios-81-and-where-you-can-use-it-right-now|bet=How to set up Apple Pay on an iPhone 6 or 6 Plus running iOS 8.1, and where you can use it right now|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229171930/http://appleinsider.com/articles/14/10/20/how-to-set-up-apple-pay-on-an-iphone-6-or-6-plus-running-ios-81-and-where-you-can-use-it-right-now|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=October 20, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref>
=== Muzıka ===
Jańa muzıka aǵımlaw xızmeti, [[Apple Music]], iOS 8.4 jańalanıwında engizildi. Ol jazılıwshılarǵa talap boyınsha sheksiz sandaǵı qosıqlardı tıńlawǵa imkaniyat beredi. Muzıka xızmetiniń shıǵıwı menen iOS-taǵı standart Muzıka qosımshası Apple Music, sonday-aq 24 saatlıq tіkeley efir radiostanciyası Beats 1 di óz ishine alıw ushın vizuallıq hám funkcionallıq jaqtan jańartıldı.<ref name="Apple Music">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/06/30/apple-releases-ios-8-4-with-apple-music/|bet=Apple Releases iOS 8.4 With Apple Music, Beats 1, and Revamped Music App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221235157/http://www.macrumors.com/2015/06/30/apple-releases-ios-8-4-with-apple-music/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref>
=== Esletpeler ===
Esletpeler qosımshası qalıń, kursiv yamasa astı sızılǵan tekstti qollap-quwatlaytuǵın bay tekstti redakciyalaw imkaniyatına hám súwretti qollap-quwatlawǵa iye boldı, bul paydalanıwshılarǵa qosımshaǵa foto súwretlerdi jaylastırıwǵa imkaniyat berdi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2358643/20-ios-8-features-apple-didnt-talk-about.html|bet=20-plus iOS 8 features Apple didn't talk about|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170106010758/http://www.macworld.com/article/2358643/20-ios-8-features-apple-didnt-talk-about.html|arxivsáne=January 6, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=June 3, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.igeeksblog.com/how-to-format-text-and-add-pictures-in-notes-app-in-ios-8/|title=How To Format Text And Add Pictures in Notes App in iOS 8 on iPhone and iPad|last=Padhiyar|first=Jignesh|date=January 29, 2015|access-date=January 13, 2017}}</ref>
=== Hawa rayı ===
Hawa rayı qosımshası endi [[Yahoo!]] ornına The Weather Channel den hawa rayı maǵlıwmatların paydalanadı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.recode.net/2014/6/20/11628186/as-weather-channel-blows-yahoo-off-apples-upcoming-ios-8-app-storms|bet=As Weather Channel Blows Yahoo Off Apple's Upcoming iOS 8, App Storms Ahead for Mayer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170109183844/http://www.recode.net/2014/6/20/11628186/as-weather-channel-blows-yahoo-off-apples-upcoming-ios-8-app-storms|arxivsáne=January 9, 2017|avtor=Swisher|at=Kara|sáne=June 20, 2014|jumıs=[[Recode]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2014/06/20/why-apple-switched-from-yahoo-to-weather-channel-for-weather-data-in-ios-8/|bet=Why Apple switched from Yahoo to Weather Channel for Weather data in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170106011236/https://9to5mac.com/2014/06/20/why-apple-switched-from-yahoo-to-weather-channel-for-weather-data-in-ios-8/|arxivsáne=January 6, 2017|avtor=Kahn|at=Jordan|sáne=June 20, 2014|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2014/06/03/ios-8-new-weather-app/|bet=iOS 8 Ditches Yahoo Weather for Content From The Weather Channel|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170220092351/https://www.macrumors.com/2014/06/03/ios-8-new-weather-app/|arxivsáne=February 20, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 3, 2014|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=February 19, 2017}}</ref> Qosımsha sonday-aq paydalanıwshı interfeysinde biraz ózgerislerge iye boldı.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/06/20/weather-channel-providing-apple-more-detailed-data-for-ios-8-weather-app-than-yahoo-did|bet=Weather Channel providing Apple more detailed data for iOS 8 Weather app than Yahoo did|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170106011359/http://appleinsider.com/articles/14/06/20/weather-channel-providing-apple-more-detailed-data-for-ios-8-weather-app-than-yahoo-did|arxivsáne=January 6, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=June 20, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref> 2019-jıl mart ayında Yahoo! iOS 7 hám odan aldınǵı versiyalardaǵı Hawa rayı qosımshasın qollap-quwatlawdı toqtattı.
=== Keńesler ===
iOS 8 jańa «Keńesler» qosımshasın qostı, ol hár hápte sayın iOS taǵı funkciyalar haqqında keńesler hám qısqasha informaciya kórsetedi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2014/07/21/ios-8-beta-4-tidbits/|bet=iOS 8 Beta 4 Tidbits: Tips App, Control Center Redesign, New Display Options|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170108002015/http://www.macrumors.com/2014/07/21/ios-8-beta-4-tidbits/|arxivsáne=January 8, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=July 21, 2014|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref>
=== Touch ID ===
iOS 8 Touch ID di úshinshi tárep qosımshalarında paydalanıwǵa imkaniyat beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/14/09/17/apple-opens-touch-id-to-third-party-applications-with-ios-8|bet=Apple opens Touch ID to third-party applications with iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219112010/http://appleinsider.com/articles/14/09/17/apple-opens-touch-id-to-third-party-applications-with-ios-8|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=September 17, 2014|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref>
== Qabıllaw ==
iOS 8 unamlı pikirlerge iye boldı. Engadget tán Bred Molen Continuity funkciyasın bir neshe Apple qurılmaları bar paydalanıwshılar ushın úlken alǵa ilgerlew dep atap ótti. Ol sonday-aq qosımshalardıń maǵlıwmat almasıwına imkaniyat beretuǵın Keńeytiw funkciyasın maqtadı hám úshinshi tárep klaviaturaların qollap-quwatlaǵanın unattı. Biraq, Molen jańa kirgizilgen funkciyalardıń ayırımları – Family Sharing, Continuity hám iCloud Drive – jumıs islewi ushın Apple ekosistemasına tereńirek kiriwdi talap etetuǵının atap ótti. Ol ásirese ámeliy xabarlandırıwlardı hám Xabarlandırıwlar orayındaǵı úshinshi tárep vidjetlerin qollap-quwatlaǵanın unattı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2014/09/16/ios-8-review/|bet=iOS 8 review: Some overdue updates, but well worth the wait|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230232059/https://www.engadget.com/2014/09/16/ios-8-review/|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Molen|at=Brad|sáne=September 16, 2014|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref> The Guardian jurnalisti Charlz Artur Keńeytiwdi, sonday-aq iOS klaviaturasındaǵı jańa QuickType sóz usınısları funkciyasın unattı. Ol ádepki qosımshalardı tańlaw imkaniyatınıń joqlıǵın sınǵa aldı, sonday-aq Parametrler menyusiniń túsiniksiz hám intuitiv emesligin sınǵa aldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2014/sep/17/ios-8-review-iphone-ipad-apple|bet=iOS 8 review: the iPhone and iPad get customised, extended and deepened|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229173026/https://www.theguardian.com/technology/2014/sep/17/ios-8-review-iphone-ipad-apple|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Arthur|at=Charles|sáne=September 17, 2014|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
TechCrunch tán Darrell Eterington iMessage degi jaqsılanıwlardı maqtap, bılay dep jazdı: «Men ushın eń jaqsısı toparlıq sóylesiwlerdi únsizlendiriw hám olardan shıǵıp ketiw imkaniyatı boldı, bul toparlıq iMessage sóylesiwleri engizilgennen berli men ushın qattı jetispegen nárse». Ol Fotolardaǵı jańa izlew hám redakciyalaw funkciyaların, sonday-aq klaviaturadaǵı QuickType funkciyasın unattı, biraq ásirese Spotlight Suggestions di «iOS 8 diń eń jaqsı funkciyalarınıń biri, hátte ol kishi xızmet qosımshası bolsa da» dep atap ótti, hám «ol siziń iPhone-ıńızdı barlıq nárse ushın derlik kóshpeli izlew portalına aylandıradı» dep atap ótti.<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2014/09/16/ios-8-review/|bet=iOS 8 Review: Refinements And Relaxed Limitations Add Up For A Better Experience|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161230233157/https://techcrunch.com/2014/09/16/ios-8-review/|arxivsáne=December 30, 2016|avtor=Etherington|at=Darrell|sáne=September 16, 2014|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref> The Next Web jurnalisti Martin Brayant «bul jerde áhmiyetli rawajlanıwlar ele alda» dep jazdı, hám «Apple ne islewge bolatuǵını haqqında demonstraciyalardı qostı, biraq úshinshi tárep baǵdarlamashıları jańa funkciyalardı óz qosımshalarına basqıshpa-basqısh engizgen sayın, sistemanıń haqıyqıy kúshi kelesi kúnlerde, háptelerde hám aylarda ámelge asadı» dep qostı.<ref>{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2014/09/17/ios-8-review/|bet=iOS 8 review: The real advances here are yet to come|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160509053647/http://thenextweb.com/apple/2014/09/17/ios-8-review/|arxivsáne=May 9, 2016|avtor=Bryant|at=Martin|sáne=September 17, 2014|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
2014-jıl 23-sentyabrde, iOS 8 shıqqannan keyin «shama menen bir hápte ótkennen soń», iOS 8 di paydalanıwshılardıń qabıllaw dárejesi 46% ke jetti.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2014/09/23/ios-8-adoption-46/|bet=Apple's App Store Usage Numbers Suggest 46% Adoption Rate for iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219093832/https://www.macrumors.com/2014/09/23/ios-8-adoption-46/|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Padilla|at=Richard|sáne=September 23, 2014|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref> 2014-jıl oktyabr ayında Ars Technica xızmetkeri Endryu Kanningem iOS 8 di paydalanıwshılardıń qabıllaw dárejesi «toqtap qalǵanın», aldınǵı sentyabrdegi 46% kórsetkishinen tek «bir procent punktke» óskenligin xabarladı. Kanningem bunı «hawa arqalı» jańalawdıń ornatıw ushın 5 gigabayttı talap etkeni, 8 gigabaytlıq hám 16 gigabaytlıq qurılmalardan paydalanıwshılar ushın qıyınshılıq tuwdırǵan «shamadan tıs úlken muǵdar» dep atadı. Basqa alternativa sıpatında Apple jańalawdı óz [[iTunes]] baǵdarlaması arqalı usındı, biraq Kanningem «iTunes arqalı baylanısıw búgingi kúnde bir neshe jıl aldınǵıǵa qaraǵanda ele de qıyın boladı, sebebi Apple sońǵı úsh jıl dawamında adamlarǵa óz iDevice qurılmaların kompyuterlerinen ǵárezsiz paydalanıwdı úyretti» dep atap ótti.<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/10/theres-more-than-one-reason-why-ios-8s-growth-has-stalled/|bet=There's more than one reason why iOS 8's growth has stalled|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219172258/https://arstechnica.com/apple/2014/10/theres-more-than-one-reason-why-ios-8s-growth-has-stalled/|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=October 9, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref> Dekabr ayında Ars Technica dan jańa esabat iOS 8 di paydalanıwshılardıń sanı 63% ke óskenligin, «belgili 16 procentke» óskenligin bildirdi.<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/12/apple-dashboard-says-ios-8-now-runs-on-about-two-thirds-of-devices/|bet=Apple dashboard says iOS 8 now runs on about two-thirds of devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170219172302/https://arstechnica.com/apple/2014/12/apple-dashboard-says-ios-8-now-runs-on-about-two-thirds-of-devices/|arxivsáne=February 19, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=December 10, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref>
== Máseleler ==
=== Qosımshanıń buzılıw dárejesi ===
Apteligent (burınǵı Crittercism) tárepinen ótkerilgen izertlewge qaraǵanda, olardıń testlerinde qosımshalardıń toqtap qalıw dárejesi iOS 8 de 3.56% ti quraǵan, bul iOS 7.1 degi 2% ten joqarı bolǵan.<ref>{{Web deregi|url=https://www.networkworld.com/article/929866/crashing-apples-ios-8-party.html|bet=Crashing Apple's iOS 8 party|arxivurl=https://web.archive.org/web/20231208193658/https://www.networkworld.com/article/929866/crashing-apples-ios-8-party.html|arxivsáne=December 8, 2023|avtor=Brown|at=Bob|sáne=September 22, 2014|jumıs=Network World|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref>
=== 8.0.1 jańalawındaǵı máseleler ===
2014-jıl sentyabr ayında iOS 8.0.1 jańalawı iPhone 6 daǵı Touch ID hám ayırım úlgilerdegi uyalı tarmaq baylanısı menen áhmiyetli máselelerdi keltirip shıǵardı. Apple jábirlengen paydalanıwshılarǵa 8.0.2 versiyası tayar bolǵansha dáslepki iOS 8 relizin qayta ornatıwdı usındı.<ref name="8.0.1 broke - The Verge">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2014/9/24/6839235/apple-ios-8-0-1-released|bet=Apple pulls iOS 8.0.1 after users report major problems with update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221234750/http://www.theverge.com/2014/9/24/6839235/apple-ios-8-0-1-released|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Welch|at=Chris|sáne=September 24, 2014|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref><ref name="8.0.1 broke - Engadget">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2014/09/25/apple-iphone-ios-8-update/|bet=Apple explains how to fix its busted iOS 8 update, new one coming soon|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222001414/https://www.engadget.com/2014/09/25/apple-iphone-ios-8-update/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Smith|at=Mat|sáne=September 25, 2014|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref><ref name="8.0.1 broke - Ars Technica">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2014/09/apple-releases-ios-8-0-1-with-healthkit-keyboard-iphone-6-fixes/|bet=iOS 8.0.1 disabling cellular and TouchID on some phones [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161010080603/http://arstechnica.com/apple/2014/09/apple-releases-ios-8-0-1-with-healthkit-keyboard-iphone-6-fixes/|arxivsáne=October 10, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=September 24, 2014|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref>
iOS 8.0.2 8.0.1 den bir kún keyin shıǵarıldı, hám 8.0.1 jańalawı payda etken máselelerdi dúzetti.<ref name="8.0.2">{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2687761/apple-quickly-issues-ios-8-0-2-update.html|bet=Apple quickly issues iOS 8.0.2 update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222081626/http://www.macworld.com/article/2687761/apple-quickly-issues-ios-8-0-2-update.html|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Breen|at=Christopher|sáne=September 25, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref>
=== Hár túrli qáteler ===
Forbes Wi-Fi hám batareya,<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/09/22/ios-8-wifi-and-battery-life-problems/|bet=iOS 8 Hit By WiFi And Battery Life Complaints|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227204320/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/09/22/ios-8-wifi-and-battery-life-problems/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=September 22, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref> Bluetooth,<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/10/02/ios-8-bluetooth-problems/|bet=iOS 8 Troubles Continue. iPhones Hit By Bluetooth Problems|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227205314/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2014/10/02/ios-8-bluetooth-problems/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=October 2, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref> hám kalendar<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2015/01/23/apple-ios-8-gmt-bug/|bet=Apple's iOS 8 Crisis Continues With Controversial New Bug|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227204709/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2015/01/23/apple-ios-8-gmt-bug/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=January 23, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref> ǵa baylanıslı iOS 8 degi mashqalalarǵa baǵdarlanǵan bir neshe maqala jariyaladı.
=== «Natiyjeli kúsh» tekstli xabardıń toqtap qalıwı ===
2015-jıl may ayında ǵalaba xabar quralları belgili bir tańbalar hám arab háripleriniń kombinaciyası bar tekstli xabardı qabıllaw Messages qosımshasınıń toqtap qalıwına hám iPhone nıń qayta júkleniwine sebep bolǵan qáte haqqında xabarladı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/05/26/ios-bug-crashing-iphones-with-text-message/|bet=New iOS Bug Crashing iPhones Simply by Receiving a Text Message [Includes Fix]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170102180610/http://www.macrumors.com/2015/05/26/ios-bug-crashing-iphones-with-text-message/|arxivsáne=January 2, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=May 26, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/this-single-text-message-is-crashing-people-s-iphones-here-s-the-fix-1295019|bet=This single text message is crashing people's iPhones - here's the fix|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161125142204/http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/this-single-text-message-is-crashing-people-s-iphones-here-s-the-fix-1295019|arxivsáne=November 25, 2016|avtor=Peckham|at=James|sáne=May 27, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/05/26/ios-messages-crash-bug/|bet=iOS bug causes Messages to crash, iPhone to reboot when a certain text is received|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161227201225/https://9to5mac.com/2015/05/26/ios-messages-crash-bug/|arxivsáne=December 27, 2016|avtor=Miller|at=Chance|sáne=May 26, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref>
«Natiyjeli kúsh» dep atalǵan bul qáte,<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/amitchowdhry/2015/05/29/apple-effective-power-bug/|bet=Apple Acknowledges Disastrous iPhone Messages Bug, Suggests This Temporary Fix|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190714042044/https://www.forbes.com/sites/amitchowdhry/2015/05/29/apple-effective-power-bug/|arxivsáne=July 14, 2019|avtor=Chowdhry|at=Amit|sáne=May 29, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/iphone-effective-power-bug-how-to-be-safe-from-ios-flaw-that-lets-people-crash-iphone-with-text-10280801.html|bet=iPhone 'effective power' text: how to be safe from iOS bug that lets people crash your phone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190714042041/https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/iphone-effective-power-bug-how-to-be-safe-from-ios-flaw-that-lets-people-crash-iphone-with-text-10280801.html|arxivsáne=July 14, 2019|avtor=Griffin|at=Andrew|sáne=May 28, 2015|jumıs=[[The Independent]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref> eger xabar qulıplanǵan ekranda kórinse, qurılmanı úziliksiz qayta júklewi múmkin edi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/amitchowdhry/2015/05/27/new-apple-ios-bug-causes-reboots-and-messages-app-crashes|bet=New Apple iOS Bug Causes Shut Downs And App Crashes, But There Is A Fix|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228040330/http://www.forbes.com/sites/amitchowdhry/2015/05/27/new-apple-ios-bug-causes-reboots-and-messages-app-crashes/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Chowdhry|at=Amit|sáne=May 27, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref>
Bul kemshilik basqalardıń telefonların qasaqana toqtap qalıwǵa májbúrlew arqalı trolling maqsetinde paydalanıldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11633176/This-text-will-make-your-friends-iPhone-crash-if-you-send-it-to-them-heres-how-to-protect-your-own-phone.html|bet=This 'effective power' text will make your friend's iPhone crash if you send it to them - here's how to protect your own phone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170104191737/http://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11633176/This-text-will-make-your-friends-iPhone-crash-if-you-send-it-to-them-heres-how-to-protect-your-own-phone.html|arxivsáne=January 4, 2017|avtor=Horton|at=Helena|sáne=May 29, 2015|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref>
Qáte 2015-jıl iyun ayında shıǵarılǵan iOS 8.4 jańalanıwında dúzetildi.<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-releases-ios-8-4-with-new-music-app-fix-for-crashing-bug/|bet=Apple releases iOS 8.4 with new Music app, fix for crashing bug|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161219001541/http://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-releases-ios-8-4-with-new-music-app-fix-for-crashing-bug/|arxivsáne=December 19, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 27, 2016}}</ref>
Qurılma iOS 8 ge jańalanǵannan keyin, onı qayta iOS 7 ge qaytarıw múmkin emes.
== Aldawshılıq ==
=== «Apple Wave» mikrotolqınlı zaryadlaw ===
2014-jıl sentyabr ayında iOS 8 diń «Wave» dep atalǵan aldawshılıq sıpatındaǵı Apple reklaması [[Twitter]] de tarqaldı, ol paydalanıwshılarǵa iPhone telefonların mikrotolqınlı peshte qızdırıw arqalı qayta zaryadlawǵa wáde bergen. Bul funkciya bolmaǵan, hám ǵalaba xabar quralları kóp sanlı adamlardıń Twitter degi reklamada súwretlengen proceduranı orınlaw arqalı iPhone telefonların joq etkenin xabarlaǵanın keltirdi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-8-hoax-claims-you-can-charge-your-iphone-in-the-microwave-using-new-operating-system-s-wave-9743281.html|bet=iPhone 'Wave': iOS 8 hoax claims you can charge your iPhone in the microwave - you can't|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170317190512/http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-8-hoax-claims-you-can-charge-your-iphone-in-the-microwave-using-new-operating-system-s-wave-9743281.html|arxivsáne=March 17, 2017|avtor=Paton|at=Callum|sáne=September 20, 2014|jumıs=[[The Independent]]|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.escapistmagazine.com/news/view/137568-Wave-Hoax-Tells-iPhone-Users-to-Microwave-Their-Phones|bet=Wave Hoax Tricks Gullible iPhone Users Into Microwaving Their Phones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170921120752/http://www.escapistmagazine.com/news/view/137568-Wave-Hoax-Tells-iPhone-Users-to-Microwave-Their-Phones|arxivsáne=September 21, 2017|avtor=Bogos|at=Steven|sáne=September 21, 2014|jumıs=[[The Escapist (magazine)|The Escapist]]|baspaxana=[[Defy Media]]|qaralǵan sáne=February 16, 2017}}</ref> Bul aldawshılıq anonim súwret taxtası hám forum saytı bolǵan 4chan nan kelip shıqqan.
== Derekler ==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]
06l4pif0njsmdl6mxcyz6duakbjgofp
IOS 9
0
24914
124148
123943
2025-07-03T22:28:14Z
Bekan88
11311
124148
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align: center; font-size: 125%; font-weight: bold; background: #E9E9E9;" | iOS 9
|-
| colspan="2" style="text-align: center; padding: 0px;" | iOS operaciyalıq sistemasınıń versiyası
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | [[Fayl:IOS_9_Logo.png|100px]]
|-
! Islep shıǵarıwshı
| [[Apple Inc.]]
|-
! Dereklik modeli
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Jabıq]], [[Ashıq kodlı programmalıq támiynat|ashıq kodlı]] komponentler menen
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[16-sentyabr]], [[2015]]
|-
! Sońǵı versiyası
| 9.3.6 (13G37) / 22-iyul, 2019
|-
! Jańalaw usılı
| Programmalıq támiynat jańalawı
|-
! Paket basqarıwshısı
| App Store
|-
! Platformalar
| iPhone, iPod Touch, iPad
|-
! Yadro túri
| Gibrid (XNU)
|-
! Licenziya
| Ashıq kodlı komponentlerdi esapqa almaǵanda menshikli EULA
|-
! Aldıńǵısı
| [[iOS 8]]
|-
! Keyingisi
| [[iOS 10]]
|-
! Rásmiy veb-saytı
| [https://web.archive.org/web/20160906075542/https://www.apple.com/ios/ iOS 9 – Apple] (arxivlengen)
|-
! Uranı
| Eń rawajlanǵan mobil tájiriybe. Endi jáne de kóbirek.
|-
! Qollaw statusı
| Eskirgen, qollanılmaydı
|}
'''iOS 9''' – bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵılǵan [[iOS]] [[Mobil operaciyalıq sistema|mobil operaciyalıq sistemasınıń]] toǵızınshı úlken relizi, [[iOS 8]] diń miyrasxorı bolıp tabıladı. Ol 2015-jıl 8-iyunda kompaniyanıń [[Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyası|Dúnyajúzlik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] járiyalandı hám 2015-jıl 16-sentyabrde shıǵarıldı. Onıń ornın 2016-jıl 13-sentyabrde [[iOS 10]] bastı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/09/13/apple-releases-ios-10/|bet=Apple Releases iOS 10 With Redesigned Lock Screen, New Messages Features, Third-Party Siri, and More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228010133/http://www.macrumors.com/2016/09/13/apple-releases-ios-10/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=September 13, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 30, 2016}}</ref>
iOS 9 ornatılǵan qosımshalarǵa kóp funkciyalıq jańalanıwlardı óz ishine aldı. Eń áhmiyetlisi, Notes qosımshası hár qıylı qurallar menen eskizler súwretlew, súwret qoyıw, veb-sayt siltemeleri hám kartadaǵı orınlar ushın kórnekli vizuallıq kórinis hám de jetilistirilgen dizimlerdi formatlaw imkaniyatlarına iye boldı; pútkilley jańa Apple News qosımshası hár túrli dereklerden maqalalardı biriktiredi; hám Apple Maps jámiyetlik transporttı qollap-quwatlaw funkciyasın aldı, biraq, iske túsirilgen waqıtta bul funkciya sheklengen sandaǵı orınlarda ámel etti. Úlken jańa sistemalıq jańalanıwlar proaktivlilikti óz ishine aladı, onda Siri hám jetilistirilgen izlew birlestirilip, operaciyalıq sistemanı informaciyaǵa (mısalı, waqıt hám orın sıyaqlı) kontekstlik jaqtan kóbirek xabardar etedi hám paydalanıwshıǵa informaciyanı aldın-ala usına aladı. Izlew ushın proaktiv intellekt hawa-rayı, sport, jańalıqlar hám basqalardı qamtıǵan tez nátiyjelerdi vidjet sıyaqlı formatta kórsete aladı. iOS 9 sonday-aq iPad ushın kóp wazıypalılıqtıń bir neshe túrin qostı. iOS 9.3 versiyasında Apple Night Shift (Túńgi rejim) rejimin qostı, bul qurılma displeyiniń reńin jıllıraq, «kók jaqtılıq» azıraq bolǵan túske ózgertip, paydalanıwshılardıń kóz densawlıǵına unamsız tásirlerdi azaytıwǵa járdem beredi. Qosımsha, iOS 9 iPhone 6s telefonlarındaǵı sensorlı displey texnologiyasına tiykarlanǵan Quick Actions (Tez háreketler) hám Peek and Pop sıyaqlı jańa paydalanıwshı tájiriybesi funkciyaların alıp keldi. Quick Actions - bul tiykarǵı ekrandaǵı qosımsha belgilerindegi qısqa jollar. Paydalanıwshılar aldın-ala kórilgen kontentti tolıq kóriniske kirgizbesten («Pop») aldın, aǵımdaǵı ekrannan shıqpastan kontentti aldın-ala kóre aladı («Peek»).
iOS 9 unamlı bahalandı. Sınshılar belsendilikti hám Siri di Xabarlandırıw Orayın barlıq informaciya ushın oraylıq orınǵa aylandırǵanı ushın, sonday-aq keleshektegi jańalanıwlardıń funkcionallıqtı jaqsılaw potencialı ushın maqtadı. iPad ushın jańa kóp wazıypalılıq funkciyaları, sonday-aq Notes qosımshasındaǵı súwret salıw hám foto qoyıw funkciyaları da maqtawǵa ılayıq boldı. Biraq, Apple News qosımshası jaqsı kórinisli maqalalardıń azlıǵı ushın, al Apple Maps bolsa jámiyetlik transporttı qollap-quwatlawdıń sheklengen geografiyalıq qoljetimliligi ushın sınǵa alındı.
Shıǵarılǵannan keyin bes kún ótkennen soń, Apple iOS 9 «belsendi» iOS qurılmalarınıń 50% ten aslamına ornatılǵanın járiyaladı, bunı Apple «jańa operaciyalıq sistema ushın eń tez qabıllaw dárejesi» dep sıpatladı.
iOS 9 klassikalıq «slayder» háreketin qollanatuǵın iOS tıń sońǵı versiyası bolıp tabıladı. iOS 10 shıǵıwı menen Apple «Búgin» (Today view) kórinisin engizdi, oǵan bloklanǵan ekranda ońǵa ısırıw arqalı kiriw múmkin boldı. Apple iOS 10 da «ısırıp ashıw» funkciyasın alıp tasladı, sebebi paydalanıwshılar telefondı ekrandı ısırıw arqalı ashpaqshı bolǵanda, telefondı ashıwdıń ornına, bul olardı jańa «Búgin» kórinisine alıp baratuǵın bolǵanlıqtan aljasıwlarǵa alıp keletuǵın edi.<ref>{{Web deregi|url=https://bgr.com/tech/ios-10-swipe-unlock-press-home/|bet=Apple has replaced 'slide to unlock' with something really dumb|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211017104907/https://bgr.com/tech/ios-10-swipe-unlock-press-home/|arxivsáne=October 17, 2021|avtor=Smith|at=Chris|sáne=2016-06-14|til=en-US|jumıs=BGR|qaralǵan sáne=2022-05-08}}</ref>
iOS 9 - bul [[iPhone 4s]], iPad 2 hám iPad (3-áwlad) sıyaqlı 30 kontaktlı dok-konnektorı bar qurılmalar menen úylesimli iOS tıń sońǵı versiyası. Bul sonday-aq iPad Mini (1-áwlad) hám sońǵı 32-bitlik iPod Touch, yaǵnıy iPod Touch (5-áwlad)tı qollap-quwatlaytuǵın iOS tıń sońǵı versiyası. iOS 9 dıń miyrasxorı, iOS 10, A5 yamasa A5X chipleri bar qurılmalardı qollap-quwatlawdı toqtatadı.
== Sholıw ==
[[File:IOS_9.3_iPad_Pro.png|oñğa|nobaý|274x274 nükte|iOS 9.3 tiń 9,7 dyuymlik iPad Pro (1-áwlad) tiykarǵı ekranı]]
iOS 9 2015-jıl 8-iyunda Apple kompaniyasınıń Dúnyajúzlik baǵdarlamashılar konferenciyasında usınıldı, birinshi beta-versiyası tiykarǵı bayanattan keyin dizimnen ótken baǵdarlamashılar ushın qoljetimli etildi, al jámiyetlik beta-versiyası iyul ayında usınıldı.<ref name="Announce">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8730557/apple-ios9-release-wwdc-2015|bet=Apple announces iOS 9, release later this year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206023203/http://www.theverge.com/2015/6/8/8730557/apple-ios9-release-wwdc-2015|arxivsáne=February 6, 2017|avtor=Seifert|at=Dan|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-9-beta-users-can-sign-up-for-beta-scheme-to-get-new-iphone-operating-system-in-july-10306392.html|bet=iOS 9 beta: users can sign up for beta scheme to get new iPhone operating system in July|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160729221113/http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-9-beta-users-can-sign-up-for-beta-scheme-to-get-new-iphone-operating-system-in-july-10306392.html|arxivsáne=July 29, 2016|avtor=Griffin|at=Andrew|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Independent]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11662734/iOS-9-everything-we-know-after-WWDC-2015.html|bet=iOS 9: what we've learnt from WWDC 2015|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304051528/http://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11662734/iOS-9-everything-we-know-after-WWDC-2015.html|arxivsáne=March 4, 2016|avtor=Curtis|at=Sophie|sáne=June 9, 2015|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
Bul keń jámiyetshiliktiń iOS tıń jańa versiyaların rásmiy shıǵarılıwınan aldın sınap kóriw imkaniyatına iye bolǵan birinshi jaǵday edi. Apple kompaniyasınıń Internet Programmalıq Támiynatı hám Xızmetleri boyınsha aǵa vice-prezidenti Eddi Kyudiń Fast Company ge aytıwınsha, jámiyetlik beta-baǵdarlaması «Kartalar sebepli» baslanǵan, bul kompaniyanıń dáslepki kúnlerinde áhmiyetli mashqalalarǵa ushıraǵan Apple Maps qosımshasınıń iske qosılıwına baylanıslı edi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/3062090/tim-cooks-apple/playing-the-long-game-inside-tim-cooks-apple|bet=Playing The Long Game Inside Tim Cook's Apple|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170414121749/https://www.fastcompany.com/3062090/tim-cooks-apple/playing-the-long-game-inside-tim-cooks-apple|arxivsáne=April 14, 2017|avtor=Tetzeli|at=Rick|sáne=August 8, 2016|jumıs=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]|baspaxana=Mansueto Ventures|qaralǵan sáne=July 5, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/8/8/12401638/apple-created-ios-beta-because-maps|bet=Apple created the iOS public beta because its Maps app was so bad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161113052020/http://www.theverge.com/2016/8/8/12401638/apple-created-ios-beta-because-maps|arxivsáne=November 13, 2016|avtor=Welch|at=Chris|sáne=August 8, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=July 5, 2017}}</ref>
iOS 9 rásmiy túrde 2015-jıl 16-sentyabrde shıǵarıldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/9/9/9245073/apple-ios-9-download-release-date-iphone-upgrade|bet=iOS 9 will be released on September 16th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161025164014/http://www.theverge.com/2015/9/9/9245073/apple-ios-9-download-release-date-iphone-upgrade|arxivsáne=October 25, 2016|avtor=Brandom|at=Russell|sáne=September 9, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=November 10, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/ios-9-release-sept-16/|bet=iOS 9 to be released Sept. 16|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161111061155/https://www.cnet.com/news/ios-9-release-sept-16/|arxivsáne=November 11, 2016|avtor=German|at=Kent|sáne=September 9, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=November 10, 2016}}</ref>
== Sistema ózgeshelikleri ==
=== 3D Touch ===
iPhone 6s hám iPhone 6s Plus telefonlarında iOS 9 ǵa 3D Touch dep atalatuǵın sensorlı displey imkaniyatı kirgizilgen. Ol ayırım Apple MacBook kompyuterleriniń trekpadında ushırasatuǵın Force Touch qa uqsaydı. 3D Touch imkaniyatın qollap-quwatlaytuǵın qosımshalarǵa Tez háreketler hám qısqa jollar qosılǵan bolıp, olar qosımsha belgishesine biraz qattıraq basıw arqalı iske túsedi. Ol sonday-aq Peek hám Pop dep atalatuǵın háreketlerdi usınadı, bul paydalanıwshılarǵa qalqıp turıwshı aynada hár qanday kontentti aldın-ala kóriw («Peek») ushın bekkem uslap turıwǵa múmkinshilik beredi, sońınnan, qálewi boyınsha, kontentti tolıq kóriniske kirgiziw («Pop») ushın qosımsha basım túsiredi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/how-to/iphone-6s-3d-touch/|bet=How to Use 3D Touch on iPhone 6s and 6s Plus|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161121223000/http://www.macrumors.com/how-to/iphone-6s-3d-touch/|arxivsáne=November 21, 2016|avtor=Gil|at=Lory|sáne=October 30, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
iPhone 6S tegi Taptic Engine paydalanıwshılar ekrandı qattıraq basqan sayın taktillik (sezimlik) juwap beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.ibtimes.co.uk/iphone-6s-iphone-6s-plus-first-look-hands-3d-touch-1519139|bet=iPhone 6s and iPhone 6s Plus first look: Hands-on with 3D Touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228061256/http://www.ibtimes.co.uk/iphone-6s-iphone-6s-plus-first-look-hands-3d-touch-1519139|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Arthur|at=Charles|sáne=September 9, 2015|jumıs=[[International Business Times]]|baspaxana=[[IBT Media]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== Batareya ===
iOS 9 batareyanı únemlewshi eki áhmiyetli jańalanıw menen keledi. Telefon ekranı tómen qaratıp qoyılǵanda, xabarlandırıwlar kelgende ekran janbaydı. Apple sonday-aq Tómen Energiya Jumsaw Rejimin (Low Power Mode) qostı, bul fon xızmetleri hám animaciyalarǵa jumsalatuǵın energiya muǵdarın ózgertedi. Mısalı, Tómen Energiya Jumsaw Rejimi waqtında fonlıq qosımshalardı jańalaw hám push elektron pochta xızmetleri toqtatıladı. Telefon batareyasınıń dárejesi 20% ke jetkende, paydalanıwshılarǵa avtomatlı túrde Tómen Energiya Jumsaw Rejimin isletiw usınıs etiledi, bul ekrannıń joqarǵı qatarındaǵı status panelindegi batareya belgisiniń reńin sarıǵa ózgertedi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-low-power-mode-on-ios-9/|bet=How to use low-power mode on iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221090254/https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-low-power-mode-on-ios-9/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=July 16, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Batareya dárejesi 80% ten asqanda, Tómen Energiya Jumsaw Rejimi avtomatlı túrde óshedi.<ref>{{Web deregi|url=http://bgr.com/2015/09/29/ios-9-batter-life-trick-low-power-mode/|bet=This obvious iOS 9 trick helps your iPhone battery last much longer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171013013454/http://bgr.com/2015/09/29/ios-9-batter-life-trick-low-power-mode/|arxivsáne=October 13, 2017|avtor=Smith|at=Chris|sáne=September 29, 2015|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=October 12, 2017}}</ref>
=== Dizayn ===
San Francisco, jańa sistema shrifti, iOS tıń sistemalı shrifti sıpatında Helvetica Neue di almastırdı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2015/06/apple-abandoned-worlds-beloved-typeface/|bet=Why Apple Abandoned the World's Most Beloved Typeface|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150613012051/http://www.wired.com/2015/06/apple-abandoned-worlds-beloved-typeface/|arxivsáne=June 13, 2015|avtor=Stinson|at=Liz|sáne=June 9, 2015|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/09/16/apple-ios-9-font|bet=All hail Apple's new iOS 9 font, San Francisco|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170109183948/http://mashable.com/2015/09/16/apple-ios-9-font/|arxivsáne=January 9, 2017|avtor=Strange|at=Adario|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref>
iOS 9 Xabarlandırıw Orayına hár qanday jalǵanǵan Bluetooth qurılmasınıń batareyasınıń xızmet múddetin hám zaryadlaw statusın kórsetetuǵın jańa batareya vidjetin qostı.<ref>{{Web deregi|url=https://theappfactor.com/how-to-add-ios-9-battery-widget-to-notification-center/|bet=How to add the iOS 9 battery widget to Notification Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228032819/https://theappfactor.com/how-to-add-ios-9-battery-widget-to-notification-center/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Kazmucha|at=Allyson|sáne=September 18, 2015|jumıs=The App Factor|qaralǵan sáne=December 28, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.tekrevue.com/tip/ios-9-battery-widget-notification-center/|bet=New in iOS 9: Track iPhone Accessory Battery Life in Notification Center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161228032923/https://www.tekrevue.com/tip/ios-9-battery-widget-notification-center/|arxivsáne=December 28, 2016|avtor=Tanous|at=Jim|sáne=September 28, 2015|jumıs=TekRevue|qaralǵan sáne=December 28, 2016}}</ref>
Shift tuymesi belsendi emes bolǵanda, aldınǵı iOS versiyalarındaǵıday barlıq háriplerdiń bas hárip penen kórsetiliwiniń ornına, klaviaturada kishi háripler kórsetiledi.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/06/08/ios-9-shift-key/|bet=Here's how Apple finally fixed the shift key in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160923011117/https://9to5mac.com/2015/06/08/ios-9-shift-key/|arxivsáne=September 23, 2016|avtor=Beasley|at=Mike|sáne=June 8, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== Ornatıw ===
iOS 9, iOS 8 ge qaraǵanda kishirek jańalanıw bolıp, iOS 8 ushın 4.58 GB orın talap etilse, bul tek 1.3 GB orın talap etedi.<ref name="Installation">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/06/23/ios-9-app-delete-reinstall-os-update-feature/|bet=iOS 9 Includes New Auto App Delete/Reinstall Feature for OS Updates on Devices With Insufficient Space|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170103003255/http://www.macrumors.com/2015/06/23/ios-9-app-delete-reinstall-os-update-feature/|arxivsáne=January 3, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 23, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref> Qosımsha, iOS 9 jańalanıwdıń ornatılıwına ruqsat beriw ushın qosımshalardı waqıtsha óshiriw imkaniyatın óz ishine aladı. Jańalanıw ornatılǵannan keyin, qosımshalar App Store dan avtomatlı túrde qayta ornatıladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/23/8834059/apple-ios-9-can-temporarily-delete-apps-before-updates|bet=iOS 9 can temporarily delete apps to make room for software updates|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170130003249/http://www.theverge.com/2015/6/23/8834059/apple-ios-9-can-temporarily-delete-apps-before-updates|arxivsáne=January 30, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=June 23, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref> iOS 9 sonday-aq «qosımshanı ıqshamlaw» (app thinning) funkciyasına iye, onda pútkil qosımshanıń ornına hár bir jeke qurılmada qosımshalardı isletiw ushın tek zárúr bolǵan aktivler ǵana júklep alınadı, bul potencial túrde orındı únemleydi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.trustedreviews.com/news/apple-fixes-flaw-that-prevented-ios-9-app-thinning|bet=Apple fixes flaw that prevented iOS 9 app-thinning|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160125204526/http://www.trustedreviews.com/news/apple-fixes-flaw-that-prevented-ios-9-app-thinning|arxivsáne=January 25, 2016|avtor=Smith|at=Chris|sáne=October 6, 2015|jumıs=TrustedReviews|qaralǵan sáne=February 1, 2017}}</ref> Mısalı, jańa «qosımshanı ıqshamlaw» texnologiyası menen, paydalanıwshı jańa iPhone 6S telefonına jańa qosımshanı júklep alǵanda, júklep alınǵan maǵlıwmat tek sol qurılma ushın zárúr bolǵan súwretler hám maǵlıwmatlardı ǵana óz ishine aladı, sonlıqtan qurılmada qollanılmaytuǵın súwretler hám maǵlıwmatlar ushın orın talap etilmeydi.
=== Kóp wazıypalılıq ===
Birinshi ret, iOS 9 ónimdarlıqtı arttırıw ushın iPad qa bir qatar funkciyalardı qosadı. Bularǵa OS X El Capitan daǵı tájiriybege uqsas, jetilistirilgen kóp wazıypalılıq ushın Slide Over, Split Screen (Bólingen Ekran) hám Picture in Picture (Súwret ishinde súwret) kiredi. Slide Over paydalanıwshıǵa displeydiń oń shetinen ısırıw arqalı ekinshi qosımshanı tartıp kirgiziwge múmkinshilik beredi. Bul qosımsha ekrannıń 1/3 bólegin iyelep, ekrannıń oń tárepine jaylasadı, al fonda belsendi emes qaldırılǵan tolıq ekranlı qosımsha menen óz-ara baylanıs waqtınsha toqtatıladı. Bul funkciya paydalanıwshılarǵa tez wazıypalardı orınlawǵa, sońınnan qosımshanı qayta jabıwǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-the-ipads-new-slide-over-feature-in-ios-9/|bet=How to use the iPad's new 'slide-over' feature in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160814023017/http://www.cnet.com/how-to/how-to-use-the-ipads-new-slide-over-feature-in-ios-9/|arxivsáne=August 14, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=August 28, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref name="MacRumors Multitasking">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/09/16/ios-9-split-screen-multitasking-ipad/|bet=Inside iOS 9: Split-Screen Multitasking for the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229060035/http://www.macrumors.com/2015/09/16/ios-9-split-screen-multitasking-ipad/|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
Eger paydalanıwshı Slide Over aynasınıń janındaǵı uslaǵıshtı bassa yamasa aynanı ekrannıń shep tárepine qaray keńeytse, paydalanıwshı Split Screen (Bólingen Ekran) rejimine ótedi, bul olarǵa eki qosımsha menen bir waqıtta 50/50 proporciyasında qatar islesiwge múmkinshilik beredi. Paydalanıwshılar Slide Over rejiminde de, Split Screen kórinisinde de hár bir qosımshanıń joqarǵı bólegindegi uslaǵıshtı tómen tartıp, dizimnen basqa qosımshanı tańlaw arqalı ámeldegisin almastıra aladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/get-to-know-the-ipads-new-split-view-feature-in-ios-9/|bet=Get to know the iPad's new 'split-view' feature in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170222021122/https://www.cnet.com/how-to/get-to-know-the-ipads-new-split-view-feature-in-ios-9/|arxivsáne=February 22, 2017|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 11, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
«Súwret ishinde súwret» (Picture in Picture) rejimi paydalanıwshılarǵa FaceTime qońırawların yamasa qollap-quwatlanatuǵın videolardı kishirek aynaǵa kishireytiwge hám iPad ta basqa wazıypalardı orınlaw waqtında olardı kóriwdi dawam ettiriwge múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-ios-9s-picture-in-picture-feature-with-youtube/|bet=How to use iOS 9's picture-in-picture feature with YouTube|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170225035309/https://www.cnet.com/how-to/how-to-use-ios-9s-picture-in-picture-feature-with-youtube/|arxivsáne=February 25, 2017|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=January 14, 2016|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
Bólingen ekran (Split Screen) kóp wazıypalılıq funkciyası tek iPad Air 2, iPad mini 4, hám iPad Pro ushın qoljetimli, al Slide Over hám «Súwret ishinde súwret» funkciyaları iPad Air, iPad Air 2, iPad mini 2 hám onnan keyingi jańaları, hám iPad Pro ushın qoljetimli.<ref>{{Web deregi|url=http://www.iphonehacks.com/2015/09/ipad-support-ios-9-split-view-slide-over-picture-in-picture.html|bet=Here are the iPads that will support iOS 9's Split View, Slide Over and Picture-in-Picture features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220202425/http://www.iphonehacks.com/2015/09/ipad-support-ios-9-split-view-slide-over-picture-in-picture.html|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Pandey|at=Rajesh|sáne=September 15, 2015|jumıs=iPhoneHacks.com|qaralǵan sáne=December 19, 2016}}</ref>
Banner xabarlandırıwları basılıp, basqa qosımshanıń ashılıwına sebep bolǵanda, ekrannıń joqarǵı shep múyeshine paydalanıwshını aldınǵı qosımshaǵa qaytaratuǵın artqa qaytıw tuymesi qosılǵan.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/08/09/how-to-use-the-new-back-button-in-ios-9|bet=How to use the new back button in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170406110541/http://appleinsider.com/articles/15/08/09/how-to-use-the-new-back-button-in-ios-9|arxivsáne=April 6, 2017|avtor=Oliver|at=Sam|sáne=August 9, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=April 6, 2017}}</ref>
iPhone da iOS 9 qosımsha almastırǵıshınıń kórinisin iOS 8 degi qatar kórinisten kartaǵa uqsas kóriniske ózgertti.
=== Night Shift ===
Night Shift (Túńgi rejim) – bul iOS 9.3 te usınılǵan displey rejimi. Bul rejim qurılma displeyiniń reńlerin jıllıraq etedi, bul [[Microsoft Windows]] hám Apple macOS kompyuterleri ushın belgili baǵdarlama bolǵan F.lux qa uqsaydı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/01/11/apple-ios-9-3-night-shift/|bet=Apple Introduces New 'Night Shift' Feature in iOS 9.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161028063833/http://www.macrumors.com/2016/01/11/apple-ios-9-3-night-shift/|arxivsáne=October 28, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=January 11, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/03/22/why-apples-night-shift-in-ios-93-will-help-you-get-a-better-nights-sleep|bet=Why Apple's Night Shift in iOS 9.3 will help you get a better night's sleep|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161225221935/http://appleinsider.com/articles/16/03/22/why-apples-night-shift-in-ios-93-will-help-you-get-a-better-nights-sleep|arxivsáne=December 25, 2016|sáne=March 22, 2016|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Iske qosılǵanda, ol funkciyanı qashan qosıw yamasa óshiriwdi belgilew ushın qurılmanıń saatı hám geografiyalıq ornalasıwın qollanadı. Zárúrlik boyınsha, paydalanıwshı qol menen keste ornata aladı yamasa ulıwma keste ornatpawı da múmkin. Qolaylı kiriw ushın Basqarıw Orayında jańa Night Shift almastırǵıshı bar. Night Shift parametrleri «Parametrler» (Settings) qosımshasında «Displey hám Jaqtılıq» (Display and Brightness) bóliminde jaylasqan, hám funkciyanı isletiw hám keste ornatıwdan tısqarı, paydalanıwshı displeydiń jılılıǵın da sazlay aladı.<ref name="About Night Shift">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/how-to/use-ios-9-3-night-shift-mode/|bet=How to Use Night Shift Mode in iOS 9.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161120081201/http://www.macrumors.com/how-to/use-ios-9-3-night-shift-mode/|arxivsáne=November 20, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=January 14, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
2016-jıl mart ayında iOS 9.3 te usınılǵanına qaramastan, eki aydan keyin iOS 9.3.2 shıqqanǵa shekem Night Shift hám Tómen Energiya Jumsaw Rejimin bir waqıtta qollanıw múmkin emes edi.<ref name="Night Shift and Low Power Mode">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/05/16/apple-releases-ios-9-3-2/|bet=Apple Releases iOS 9.3.2 With Support for Simultaneous Night Shift/Low Power Mode Usage|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161117213604/http://www.macrumors.com/2016/05/16/apple-releases-ios-9-3-2/|arxivsáne=November 17, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=May 16, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Night Shift tek Apple A7 yamasa onnan jańa chiplerde ushırasatuǵın 64 bitlik processordı talap etedi, bul [[iPhone 4s]], [[iPhone 5]], [[iPhone 5c]], iPad 2, iPad 3, iPad 4, birinshi áwlad iPad Mini, hám 5-áwlad iPod Touch sıyaqlı eskirek iOS qurılmalarınıń Night Shift rejimin almaytuǵının ańlatadı.
=== Ónimdarlıq ===
iOS 9 Metal API keńeytilgen qollanılıwı sebepli ónimdarlıq hám tezlik jaqsılanıwların óz ishine aladı. Metal [[iOS 8]] de usınılǵan edi hám burın tek oyın baǵdarlamashıları ushın sheklengen edi. iOS 9 da Metal dı qollanıw onıń kópshilik tiykarǵı paydalanıwshı interfeysi elementleri hám grafikasın basqarıwına múmkinshilik beriw ushın keńeytilgen.<ref>{{Web deregi|url=http://www.ibtimes.co.uk/9-reasons-why-ios-9-will-make-your-old-iphone-feel-like-new-1519281|bet=9 reasons why iOS 9 will make your old iPhone feel like new|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170420090946/http://www.ibtimes.co.uk/9-reasons-why-ios-9-will-make-your-old-iphone-feel-like-new-1519281|arxivsáne=April 20, 2017|avtor=McClelland|at=David|sáne=September 10, 2015|jumıs=[[International Business Times]]|baspaxana=[[IBT Media]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== Belsendilik ===
Intellekt – iOS 9 dıń tiykarǵı imkaniyatlarınıń biri bolıp, ol jańadan birlestirilgen Siri hám Izlewden (burın Spotlight dep atalǵan), sonday-aq pútkil operaciyalıq sistemadaǵı «proaktivlikten» ibarat. iOS endi kontekstlik informaciyadan (mısalı, waqıt hám orın) kóbirek xabardar bolıp, paydalanıwshıǵa olardıń waqıtı hám kúsh-ǵayratın únemlew ushın aldın-ala kerek bolıwı múmkin nárselerdi proaktiv túrde usınadı. Teriw waqtında, Izlew funkciyası da Siri interfeysinde usınılǵanǵa uqsas, tez juwaplardı bir qaraǵanda kórinetuǵın, vidjetke uqsas formatta kórsetiw ushın jetilistirildi. Izlew ámeldegi hawa rayın, sport esapların, jańalıqlardı hám basqalardı kórsete aladı. Proaktiv usınısları bar Izlew ekranına xabarlandırıwlar aynasın tómen tartıw arqalı, Safari veb-brauzerinde izlew qatarı arqalı, yamasa tiykarǵı ekranda shepke qaray ısırıw arqalı kiriwge boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/09/ios-9-thoroughly-reviewed/5/#h5|bet=iOS 9, thoroughly reviewed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221000039/http://arstechnica.com/apple/2015/09/ios-9-thoroughly-reviewed/5/#h5|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
Intellekt sonday-aq qosımshalarǵa da tarqaladı. Mısalı, Mail qosımshasında, eger xabar mazmunında tiyisli maǵlıwmatlar tabılsa, waqıyalar avtomatlı túrde Kalendarǵa qosılıwı múmkin, hám xabardı jazıw waqtında múmkin bolǵan qosımsha alıwshılar usınıs etiledi. Siri sonday-aq tiykarǵı tuymeni basıp turıw arqalı iske qosılǵanda, ekranda ne bar ekenligin biledi.<ref>{{Web deregi|url=https://money.cnn.com/gallery/technology/2015/06/09/9-best-ios-9-features|bet=9 things you'll love about iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304201101/http://money.cnn.com/gallery/technology/2015/06/09/9-best-ios-9-features/|arxivsáne=March 4, 2016|avtor=Goldman|at=David|sáne=June 9, 2015|baspaxana=[[CNN]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== Qáwipsizlik ===
iOS 9 bir neshe qáwipsizlik jaqsılanıwların usınadı. Ol standart retinde 6 tańbalı parol kodın (aldınǵı 4 cifrlı standarttan eki cifrǵa artıq) usınadı, sonday-aq eki faktorlı autentifikaciyanı qollap-quwatlaydı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-ibm-passcode-security-six-digits-event-september-9/|bet=Apple just relieved a big security headache for work iPhones|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304111616/http://www.zdnet.com/article/apple-ibm-passcode-security-six-digits-event-september-9/|arxivsáne=March 4, 2016|avtor=Whittaker|at=Zack|sáne=September 10, 2015|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://nakedsecurity.sophos.com/2015/06/10/ios-9-enhances-two-factor-authentication-introduces-6-digit-passcodes/|bet=iOS 9 enhances two factor authentication, introduces 6-digit passcodes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161210013132/https://nakedsecurity.sophos.com/2015/06/10/ios-9-enhances-two-factor-authentication-introduces-6-digit-passcodes/|arxivsáne=December 10, 2016|avtor=Munson|at=Lee|sáne=June 10, 2015|jumıs=Naked Security|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> 6 tańbalı parol kodları álleqayda qáwipsizirek boldı, sebebi 4 tańbalı parol kodları ushın tek 10 000 múmkin bolǵan kombinaciya bolsa, endi 1 million múmkin bolǵan parol kod kombinaciyası payda boldı.
2015-jıl sentyabrdegi iOS 9 dıń dáslepki relizi aldınǵı iOS versiyalarındaǵı qáwipsizlik mashqalasın dúzetti, onda «kemshilik AirDrop paydalanıwshısınıń diapazonındaǵı hár qanday adamǵa maqsetli qurılmaǵa zıyanlı baǵdarlama ornatıwǵa hám jábirleniwshi kiriwshi AirDrop faylın biykar etse de, eksployttiń islewi ushın iOS sazlawların ózgertiwge múmkinshilik beretuǵın edi».<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2015/09/16/airdrop-ios-vulnerability/|bet=One Great Reason To Update To iOS 9 – A Nasty Silent AirDrop Attack Is In Town|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170215221433/http://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2015/09/16/airdrop-ios-vulnerability/|arxivsáne=February 15, 2017|avtor=Fox-Brewster|at=Thomas|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-airdrop-flaw-leaves-users-vulnerable-to-exploit/|bet=Apple iOS 9 fixes serious AirDrop vulnerability|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221090252/https://www.cnet.com/news/apple-airdrop-flaw-leaves-users-vulnerable-to-exploit/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Osborne|at=Charlie|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== Parametrler ===
iOS 9 daǵı «Parametrler» (Settings) qosımshası parametrler hám opciyalardı tabıwdı ańsatlastıratuǵın jańa izlew qatarın óz ishine aladı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2985017/ios/settings-in-ios-9-every-notable-change-you-need-to-know.html|bet=Settings in iOS 9: Every notable change you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161127171601/http://www.macworld.com/article/2985017/ios/settings-in-ios-9-every-notable-change-you-need-to-know.html|arxivsáne=November 27, 2016|avtor=Ochs|at=Susie|sáne=September 21, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.iphonehacks.com/2015/10/how-to-search-settings-on-iphone-ipad-in-ios-9.html|bet=How to search Settings on iPhone or iPad in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206201105/http://www.iphonehacks.com/2015/10/how-to-search-settings-on-iphone-ipad-in-ios-9.html|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Obaizamomwan|at=Osas|sáne=October 7, 2015|jumıs=iPhoneHacks.com|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/9/18/9352327/new-ios-9-features-iphone-tips-tricks-guide|bet=The best iOS 9 features you don't know about yet|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170109180831/http://www.theverge.com/2015/9/18/9352327/new-ios-9-features-iphone-tips-tricks-guide|arxivsáne=January 9, 2017|sáne=September 18, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}</ref> Paydalanıwshıda sonday-aq xabarlandırıwlardı olardıń qaysı qosımshadan kelgenine qaray toparlaw,<ref name="Forbes 25">{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2015/09/19/apple-ios-9-secrets/|bet=Apple iOS 9 Has 25 Great Secret Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170415105224/https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2015/09/19/apple-ios-9-secrets/|arxivsáne=April 15, 2017|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=September 19, 2015|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=April 15, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/09/22/ios-9-tips-display-notification-center-alerts-individually-by-time|bet=iOS 9 tips: Free Notification Center alerts from app groupings|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170415200417/http://appleinsider.com/articles/15/09/22/ios-9-tips-display-notification-center-alerts-individually-by-time|arxivsáne=April 15, 2017|avtor=Edwards|at=Marty|sáne=September 22, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=April 15, 2017}}</ref> hám «Biykar etiw ushın silkiw» (Shake to Undo) funkciyasın qosıw yamasa óshiriw imkaniyatı bar.<ref name="Redmond 45">{{Web deregi|url=http://www.redmondpie.com/the-hidden-ios-9-features-apple-didnt-tell-you-about/|bet=The 45 Hidden iOS 9 Features Apple Didn't Tell You About|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170415104427/http://www.redmondpie.com/the-hidden-ios-9-features-apple-didnt-tell-you-about/|arxivsáne=April 15, 2017|avtor=Ghani|at=Uzair|sáne=June 16, 2015|jumıs=Redmond Pie|qaralǵan sáne=April 15, 2017}}</ref>
=== Basqa ózgerisler ===
iPad ta klaviaturada eki barmaq penen súyrew kursordı ádettegi trekpad sıyaqlı erkin jıljıtıp, kursordı jaylastırıwdı hám tekstti belgilewdi ańsatlastıradı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.co.uk/feature/ipad/everything-you-need-know-about-ios-9-on-ipad-3621941/|bet=Complete guide to iOS 9 Multitasking on the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170106151212/http://www.macworld.co.uk/feature/ipad/everything-you-need-know-about-ios-9-on-ipad-3621941/|arxivsáne=January 6, 2017|avtor=Macro|at=Ashleigh|sáne=September 14, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Klaviaturadan trekpadqa ótiw funkciyası iPhone 6S hám 6S Plus telefonlarına da keńeytilgen, onda paydalanıwshılar trekpadtı isletiw ushın klaviaturanı 3D Touch (kúsh penen basıw) arqalı basa aladı.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/10/11/how-to-use-ios-9s-keyboard-as-a-trackpad-with-3d-touch-on-iphone-6s-|bet=How to use iOS 9's keyboard as a trackpad with 3D Touch on iPhone 6s|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221090520/http://appleinsider.com/articles/15/10/11/how-to-use-ios-9s-keyboard-as-a-trackpad-with-3d-touch-on-iphone-6s-|arxivsáne=December 21, 2016|sáne=October 11, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Sonday-aq iPad ta kesiw, kóshiriw, qoyıw, biykar etiw hám qayta orınlaw funkciyaları ushın qısqa qatarlar paneli qosılǵan,<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/how-use-shortcut-bar-ipad|bet=How to use the keyboard shortcut bar on iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161207193111/http://www.imore.com/how-use-shortcut-bar-ipad|arxivsáne=December 7, 2016|avtor=Filipowicz|at=Luke|sáne=March 28, 2016|jumıs=[[iMore]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> hám papkalar iPhone daǵı 9 benen salıstırǵanda hár bette 16 qosımshanı 4x4 tártibinde kórsetedi,<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/07/08/ipad-home-screen-folders-now-display-16-apps-per-page-in-apples-new-ios-9-beta-3|bet=Inside iOS 9: iPad home screen folders now display 16 apps per page|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170320052107/http://appleinsider.com/articles/15/07/08/ipad-home-screen-folders-now-display-16-apps-per-page-in-apples-new-ios-9-beta-3|arxivsáne=March 20, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=July 8, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=March 19, 2017}}</ref> bul bir papkada barlıǵı 240 qosımshaǵa shekem bolıwına múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/07/08/new-folders-ios-9/|bet=iOS 9 lets you store 105 more apps per folder on the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171015150809/https://9to5mac.com/2015/07/08/new-folders-ios-9/|arxivsáne=October 15, 2017|avtor=Miller|at=Chance|sáne=July 8, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 15, 2017}}</ref>
iOS 9 Wi-Fi Assist funkciyasın usındı – bul (standart boyınsha qosılǵan) múmkinshilik Wi-Fi baylanısı turaqsız bolǵanda telefondı avtomatlı túrde mobil maǵlıwmatlarǵa almastıradı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2015/09/28/ios-9-wifi-assist/|bet=iOS 9's WiFi Assist is killing your data plan|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170105083132/https://www.engadget.com/2015/09/28/ios-9-wifi-assist/|arxivsáne=January 5, 2017|avtor=Baldwin|at=Roberto|sáne=September 28, 2015|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://bgr.com/2015/09/28/ios-9-features-wi-fi-assist/|bet=There's a great new iOS 9 feature you might have to turn off right now|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161226093541/http://bgr.com/2015/09/28/ios-9-features-wi-fi-assist/|arxivsáne=December 26, 2016|avtor=Smith|at=Chris|sáne=September 28, 2015|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/30/ignore-the-haters-wi-fi-assist-is-ios-9|bet=Ignore the haters: Wi-Fi Assist is the best new feature in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161013111413/https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/30/ignore-the-haters-wi-fi-assist-is-ios-9|arxivsáne=October 13, 2016|avtor=Hern|at=Alex|sáne=September 30, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=January 8, 2017}}</ref>
Paydalanıwshıǵa ushıw informaciyası usınılǵan hár qanday waqıtta, paydalanıwshı sol ushıw ushın aldın-ala kóriwdi kóriw ushın siltemeni basa aladı.<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/09/17/ios-9-hidden-features/|bet=12 hidden features in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170324160947/http://mashable.com/2015/09/17/ios-9-hidden-features/|arxivsáne=March 24, 2017|avtor=Bell|at=Karissa|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/08/12/apple-brings-native-flight-tracking-support-to-ios-9-and-os-x-el-capitan|bet=Apple brings native flight tracking support to iOS 9 and OS X El Capitan|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170329211804/http://appleinsider.com/articles/15/08/12/apple-brings-native-flight-tracking-support-to-ios-9-and-os-x-el-capitan|arxivsáne=March 29, 2017|sáne=August 12, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 10, 2017}}</ref>
== Qosımshalardıń ózgeshelikleri ==
=== iBooks ===
iOS 9.3 hám keyingi versiyalarında Safari yamasa [[iTunes]] arqalı iBooks qosımshasına saqlanǵan PDF fayllar [[iCloud]] penen sinxronlastırılıwı múmkin.<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2016/01/11/ios-9-3-gallery-night-shift-new-3d-touch-features-notes-touch-id-more/|bet=iOS 9.3 Gallery & Feature List: Night Shift, New 3D Touch features, updated Health app, Notes Touch ID, more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170128213424/https://9to5mac.com/2016/01/11/ios-9-3-gallery-night-shift-new-3d-touch-features-notes-touch-id-more/|arxivsáne=January 28, 2017|avtor=Gurman|at=Mark|sáne=January 11, 2016|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== iCloud ===
iOS 9 tiykarǵı ekranda iCloud Drive qosımshasın qosatuǵın parametrge iye. iCloud Drive paydalanıwshıǵa iCloud ta fayllar hám papkalardı saqlawǵa hám kórip shıǵıwǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/06/08/dedicated-icloud-drive-app/|bet=Dedicated iCloud Drive App Included Within Settings of iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170226131147/https://www.macrumors.com/2015/06/08/dedicated-icloud-drive-app/|arxivsáne=February 26, 2017|avtor=Broussard|at=Mitchel|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/9/8750365/icloud-drive-app-ios-9|bet=iOS 9 has a hidden iCloud Drive app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229171431/http://www.theverge.com/2015/6/9/8750365/icloud-drive-app-ios-9|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Byford|at=Sam|sáne=June 9, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/06/08/icloud-drive-app/|bet=iCloud Drive gets its own app on iOS 9, but it's hidden by default|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161229171718/https://9to5mac.com/2015/06/08/icloud-drive-app/|arxivsáne=December 29, 2016|avtor=Beasley|at=Mike|sáne=June 8, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 29, 2016}}</ref>
=== Densawlıq ===
iOS 8 de usınılǵan Health (Densawlıq) qosımshası iPhone da albomlıq (landshaft) rejimge iye boldı. Ol sonday-aq reproduktivlik densawlıq, ultrafiolet nurlanıwı, suwdı qabıl etiw hám háreketsiz jaǵday maǵlıwmatlarınıń túrlerin qollap-quwatlawdı qostı.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/06/09/apples-expands-healthkit-in-ios-9-to-track-uv-exposure-water-intake-sexual-activity-ovulation|bet=Apple expands HealthKit in iOS 9 to track sexual activity, ovulation, UV exposure, water intake|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170209235235/http://appleinsider.com/articles/15/06/09/apples-expands-healthkit-in-ios-9-to-track-uv-exposure-water-intake-sexual-activity-ovulation|arxivsáne=February 9, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=June 9, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref>
iOS 9.3 te ol sonday-aq Apple Watch tan uyqı, shınıǵıw hám salmaqtı baqlap baradı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2016/mar/21/ios-93-better-sleep-health-app-and-fingerprint-locking-for-notes|bet=iOS 9.3 now available with Night Shift mode to help you sleep|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170218234639/https://www.theguardian.com/technology/2016/mar/21/ios-93-better-sleep-health-app-and-fingerprint-locking-for-notes|arxivsáne=February 18, 2017|avtor=Gibbs|at=Samuel|sáne=March 21, 2016|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=February 18, 2017}}</ref>
=== Xabarlar ===
Xabarlar endi paydalanıwshıǵa tekstti izlewge hám sol tekstti belgilewge (hám aylandırıwǵa) múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.foxnews.com/tech/2015/09/17/10-more-hidden-features-in-ios.html|bet=10 more hidden features in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170327081731/http://www.foxnews.com/tech/2015/09/17/10-more-hidden-features-in-ios.html|arxivsáne=March 27, 2017|avtor=Epstein|at=Zach|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Fox News]]|baspaxana=[[Fox Entertainment Group]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}</ref>
=== Kartalar ===
Apple Maps Baltimor, [[Berlin]], [[Chikago]], [[London]], [[Los-Andjeles]], [[Mexiko]], [[Nyu-York]], [[Parij]], Filadelfiya, [[San Francisco|San-Francisko]], [[Toronto]], hám Vashington (Kolumbiya Okrugi) ushın, sonday-aq «Qıtaydaǵı 300 den aslam orın» ushın jámiyetlik transport baǵdarların qollap-quwatlawdı qosadı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2932429/ios/apple-maps-in-ios-9-adds-public-transit-local-business-search.html|bet=Apple Maps in iOS 9 adds public transit, local business search|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160817191150/http://www.macworld.com/article/2932429/ios/apple-maps-in-ios-9-adds-public-transit-local-business-search.html|arxivsáne=August 17, 2016|avtor=Tabini|at=Marco|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
Maps qosımshası endi jaqsılanǵan orın maǵlıwmatlarına iye, sonıń ishinde paydalanıwshıǵa jaqın jerdegi dúkanlardı, restoranlardı hám ishimlik ishetuǵın orınlardı usınıs etetuǵın «Jaqın átirapta» (Nearby) funkciyası bar. Awqat usınatuǵın orınlar ushın paydalanıwshılar qanday túrdegi awqattı qáleytuǵının anıq kórsete aladı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2952647/ios/hands-on-with-maps-in-ios-9-introducing-public-transit-and-more-accurate-data.html|bet=Hands-on with Maps in iOS 9: Introducing public transit and more accurate data|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161010080659/http://www.macworld.com/article/2952647/ios/hands-on-with-maps-in-ios-9-introducing-public-transit-and-more-accurate-data.html|arxivsáne=October 10, 2016|avtor=McGarry|at=Caitlin|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/09/16/ios-9-apple-maps-transit-nearby/|bet=Inside iOS 9: Apple Maps Gains Transit Mode and Nearby Search|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161022065148/http://www.macrumors.com/2015/09/16/ios-9-apple-maps-transit-nearby/|arxivsáne=October 22, 2016|avtor=Rossignol|at=Joe|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== Jańalıqlar ===
iOS 9 jańa Apple News qosımshasın (Newsstand qosımshasın almastırıwshı) óz ishine aladı, ol hár túrli dereklerden jańalıqlardı Flipboard sıyaqlı uqsas stilde jıynaydı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/get-started-with-ios-9s-news-app/|bet=Get started with iOS 9's News app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160812235332/http://www.cnet.com/how-to/get-started-with-ios-9s-news-app/|arxivsáne=August 12, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 11, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Qosımsha «tez júklenetuǵın hám maǵlıwmat beriwshi animaciyalarǵa hám tolıq qaplawshı súwretlerge iye mobil formatındaǵı maketke» iye. Qosımsha, News Safari veb-brauzerinen [[RSS]] lentaların qollap-quwatlaydı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/07/08/ios-9-beta-3-tidbits/|bet=iOS 9 Beta 3 Tidbits: 4x4 Folders on iPad, Screenshot and Selfie Folders, News App, and More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161022174821/http://www.macrumors.com/2015/07/08/ios-9-beta-3-tidbits/|arxivsáne=October 22, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=July 8, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Shıǵarılǵan waqıtta, News qosımshası tek [[Amerika Qurama Shtatları|Amerika Qurama Shtatlarında]] qoljetimli boldı, biraq ol iOS 9.1 jańalanıwı menen Ullı Britaniya hám Avstraliyaǵa keńeytildi.<ref name="Apple News in UK and Australia">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2015/10/21/apple-releases-ios-9-1/|bet=Apple Releases iOS 9.1 With New Emoji, Live Photos Improvements|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160912045820/http://www.macrumors.com/2015/10/21/apple-releases-ios-9-1/|arxivsáne=September 12, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=October 21, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
2016-jıldıń mart ayında Apple News platformasın barlıq jańalıqlar agentliklerine, sonıń ishinde ǵárezsiz blogerlerge de ashtı.<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/03/16/apple-news-opens-up/|bet=Apple opens its iOS News app to all publishers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160911000054/https://techcrunch.com/2016/03/16/apple-news-opens-up/|arxivsáne=September 11, 2016|avtor=Shu|at=Catherine|sáne=March 16, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.vanityfair.com/news/2016/03/apple-news-opens-to-publishers|bet=Apple just opened its News app in a big way|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161018045330/http://www.vanityfair.com/news/2016/03/apple-news-opens-to-publishers|arxivsáne=October 18, 2016|avtor=Fox|at=Emily Jane|sáne=March 15, 2016|jumıs=[[Vanity Fair (magazine)|Vanity Fair]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== Eskertpeler ===
Notes qosımshası iOS 9 da bir qatar jaqsılanıwlar aldı, sonıń ishinde dúziw sızıqlar ushın sızǵısh sıyaqlı hár túrli qurallar menen súwretler salıw imkaniyatı bar. Súwretler de qosılıwı múmkin, al veb-saytlarǵa hám Kartadaǵı orınlarǵa siltemeler esletpelerge qosılǵanda anaǵurlım belgili, vizual kóriniske iye boladı. iPad ta hám iPhone da albom rejiminde, Notes súwret salıw ushın hár túrli reń opciyalarına, sonday-aq óshirgishke iye. Belgilengen, markerlengen, sızıqshalı hám nomerlengen dizimlerdi qosqanda, keńeytilgen formatlaw opciyaları.<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/06/12/inside-ios-9-apples-notes-app-is-greatly-enhanced-with-drawings-lists-pictures-links-more|bet=Inside iOS 9: Apple's Notes app is greatly enhanced with drawings, lists, pictures, links & more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161116155337/http://appleinsider.com/articles/15/06/12/inside-ios-9-apples-notes-app-is-greatly-enhanced-with-drawings-lists-pictures-links-more/|arxivsáne=November 16, 2016|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=June 12, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2947866/ios/meet-the-new-notes-ios-9s-feature-packed-evernote-rival.html|bet=Meet the new Notes, iOS 9's feature-packed Evernote rival|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170129041137/http://www.macworld.com/article/2947866/ios/meet-the-new-notes-ios-9s-feature-packed-evernote-rival.html|arxivsáne=January 29, 2017|avtor=McGarry|at=Caitlin|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
Qosımsha sonday-aq [[iCloud]] tı qollap-quwatlaydı hám papkalardı ańsat jaratıwǵa imkaniyat beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/products/apple-ios-9/review/|bet=Apple iOS 9 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422034938/https://www.cnet.com/products/apple-ios-9/review/|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Ralph|at=Nate|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=April 21, 2017}}</ref>
iOS 9.3 te kirgizilgen qáwipsiz esletpeler funkciyası,<ref name="1970 Bug Fix and new Notes app">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/03/21/apple-releases-ios-9-3/|bet=Apple Releases iOS 9.3 With Night Shift, New Quick Actions, App Improvements, '1970' Bug Fix and More|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161027173442/http://www.macrumors.com/2016/03/21/apple-releases-ios-9-3/|arxivsáne=October 27, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=March 21, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> iOS paydalanıwshısına óz esletpelerin parol yamasa Touch ID menen qorǵawǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-secure-the-notes-app-on-ios-9-3/|bet=How to secure the Notes app on iOS 9.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220222811/https://www.cnet.com/how-to/how-to-secure-the-notes-app-on-ios-9-3/|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=March 21, 2016|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 19, 2016}}</ref>
=== Fotosúwretler ===
iOS 9 daǵı Photos qosımshası fotosúwret kóriwshide jaqsılanǵan slayder sızıǵın, «Ekran kóshirmeleri» hám «Selfiler» albomların hám bir neshe fotosúwretti jekelep óshirmesten ańsat uslap turıw hám tańlaw imkaniyatın óz ishine aldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-9-to-have-special-photo-albums-for-screenshots-and-selfies-10376996.html|bet=iOS 9 to have special photo albums for screenshots and selfies|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170216070122/http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/ios-9-to-have-special-photo-albums-for-screenshots-and-selfies-10376996.html|arxivsáne=February 16, 2017|avtor=Griffin|at=Andrew|sáne=July 9, 2015|jumıs=[[The Independent]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}</ref> Ol sonday-aq paydalanıwshıǵa jańa Jasırıw opciyası arqalı jasırın materialdı jasırıwǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://fieldguide.gizmodo.com/23-things-you-can-do-in-ios-9-that-you-couldnt-do-in-io-1731300214|bet=23 Things You Can Do in iOS 9 That You Couldn't Do in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170204044132/http://fieldguide.gizmodo.com/23-things-you-can-do-in-ios-9-that-you-couldnt-do-in-io-1731300214|arxivsáne=February 4, 2017|avtor=Nield|at=David|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Gizmodo]]|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.igeeksblog.com/how-to-hide-multiple-photos-videos-on-iphone-or-ipad-in-ios-9/|bet=How to Hide Multiple Photos/Videos on iPhone or iPad in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170327080258/https://www.igeeksblog.com/how-to-hide-multiple-photos-videos-on-iphone-or-ipad-in-ios-9/|arxivsáne=March 27, 2017|avtor=Padhiyar|at=Jignesh|jumıs=iGeeksBlog|qaralǵan sáne=March 26, 2017}}</ref> Qosımsha sonday-aq paydalanıwshıǵa video oynatılıp atırǵanda úlkeytiw ushın shımshıp úlkeytuwge múmkinshilik beredi.
=== Safari ===
iOS 9 shıǵarılıwı menen Safari veb-brauzeri úshinshi tárep kontentin bloklawshı qosımshalarǵa ruqsat beredi.<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2984483/ios/hands-on-with-content-blocking-safari-extensions-in-ios-9.html|bet=Hands-on with content blocking Safari extensions in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222190647/http://www.macworld.com/article/2984483/ios/hands-on-with-content-blocking-safari-extensions-in-ios-9.html|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Fleishman|at=Glenn|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/2986298/ios/how-to-enable-safari-ad-blockers-in-ios-9.html|bet=How to enable Safari ad-blockers in iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221091117/http://www.macworld.com/article/2986298/ios/how-to-enable-safari-ad-blockers-in-ios-9.html|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Raymundo|at=Oscar|sáne=September 28, 2015|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Safari sonday-aq paydalanıwshılarǵa Oqıw rejiminiń kórinisin hárip hám fon reńi opciyaları menen sazlawǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/customize-the-appearance-of-safaris-reader-mode-on-ios-9/|bet=Customize the appearance of Safari's Reader mode on iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170415104115/https://www.cnet.com/how-to/customize-the-appearance-of-safaris-reader-mode-on-ios-9/|arxivsáne=April 15, 2017|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=September 3, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=April 15, 2017}}</ref>
iOS 9 shıǵarılǵannan bir neshe kún ótkennen soń, reklamanı bloklawshı programmalıq támiynat [[App Store]] da birinshi orınlarǵa shıqtı, Peace qosımshasınıń baǵdarlamashısı Marko Armenttiń aytıwınsha, «veb-reklama hám minez-qulıqtı baqlaw qadaǵalawdan shıǵıp ketti. Olar qabıl etilmeytuǵın dárejede qorqınıshlı, hawlıqtırǵısh, biyzar etetuǵın hám qáwipsiz emes, hám olar qáwipli tezlik penen jamanlasıp baratır».<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/ad-blockers-top-apple-charts-as-ios-9-debuts/|bet=Ad blockers top Apple charts as iOS 9 debuts|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160906053530/http://www.cnet.com/news/ad-blockers-top-apple-charts-as-ios-9-debuts/|arxivsáne=September 6, 2016|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=September 17, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/ad-blockers-help-some-and-hurt-others-top-apple-ios-app-pulled-for-being-too-blunt/|bet=Ad blockers help some and hurt others: Top Apple iOS app pulled for being too blunt|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160807184900/http://www.zdnet.com/article/ad-blockers-help-some-and-hurt-others-top-apple-ios-app-pulled-for-being-too-blunt/|arxivsáne=August 7, 2016|avtor=Miller|at=Matthew|sáne=September 19, 2015|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== Watch ===
Apple Watch qosımshası tek Watch dep ózgertildi.
=== Shıjlan ===
Passbook qosımshası iOS 9 da Wallet (shıjlan) dep ózgertildi hám dúkannıń sadıqlıq kartaları, sıylıq kartaları, Discover kredit/debet kartaları hám Ullı Britaniyada Apple Pay ushın qollap-quwatlaw sıyaqlı kóplegen jańa ózgerislerdi óz ishine aladı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/ios-9-wallet-using-the-shortcut-loyalty-cards-and-more-1305062|bet=iOS 9 Wallet: Using the shortcut, loyalty cards and more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161127153807/http://www.techradar.com/news/phone-and-communications/mobile-phones/ios-9-wallet-using-the-shortcut-loyalty-cards-and-more-1305062|arxivsáne=November 27, 2016|avtor=Bookwalter|at=J.R.|sáne=September 24, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Wallet qosımshasına sonday-aq qulplanǵan ekrannan da kiriwge boladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-access-your-wallet-from-the-lock-screen-on-ios-9/|bet=How to access your Wallet from the lock screen on iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160816080448/http://www.cnet.com/how-to/how-to-access-your-wallet-from-the-lock-screen-on-ios-9/|arxivsáne=August 16, 2016|avtor=Cipriani|at=Jason|sáne=July 20, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
== Baǵdarlamashı API ları ==
iOS 9.3 te «Muzıka API» baǵdarlamashılarǵa qosımshalardı [[Apple Music]] aǵımlı xızmetine integraciyalawǵa múmkinshilik beredi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/04/28/apple-music-new-api-ios-9-3/|bet=Apple Promotes New Apple Music API Introduced in iOS 9.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170321093736/https://www.macrumors.com/2016/04/28/apple-music-new-api-ios-9-3/|arxivsáne=March 21, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=April 28, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 11, 2017}}</ref>
== Qabıl etiliwi ==
iOS 9 kóbinese unamlı pikirler aldı. The Verge xızmetkeri Den Seyfert Proactivity hám Siri daǵı jaqsılanıwlardı maqtap, xabarlandırıwlar ashılatuǵın menyusinde paydalanıwshıǵa kerek bolǵan kópshilik, hátte barlıq informaciyanıń bar ekenligin atap ótti. Ol Google dıń Google Now hám Microsoft tıń Cortana jeke járdemshilerine uqsas xızmetlerdi, geyde nátiyjelerge erisiwdiń «jaqsıraq hám hár túrli usılları» menen usınıs etetuǵının kórsetse de, iOS taǵı jaqsılanıwlar «keleshekte bunnan da kóp imkaniyatlar ushın tiykar jaratadı» dep atap ótti.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/9/16/9336351/apple-ios-9-review-iphone-release|bet=Apple iOS 9 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170110075530/http://www.theverge.com/2015/9/16/9336351/apple-ios-9-review-iphone-release|arxivsáne=January 10, 2017|avtor=Seifert|at=Dan|sáne=September 16, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Engadget xızmetkeri Kris Velasko «kishi, oylastırılǵan» dizayn ózgerislerin unattı, biraq iPad ushın jańa kóp wazıypalılıq funkciyalarına, atap aytqanda Bólingen Ekrandı «ájayıp kishkene funkciya» dep atap, qattı tásirlendi. Degen menen, ol Apple News taǵı jaqsı kórinisli maqalalardıń az sanın sınǵa alıp, «siz ayırım maqalalardıń qalay isleniwinde ayırmashılıqtı bayqaysız – kópshiligi tek ǵana ústinde basılımnıń logotipi bar aq fondaǵı formatlanǵan tekst» dep jazdı hám sonday-aq, Apple Maps ta shıǵarılǵan waqıtta jámiyetlik transport baǵdarların qollap-quwatlaytuǵın orınlardıń sheklengen sanın atap ótti.<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2015/09/22/ios-9-review/|bet=iOS 9 review: Making the basics work even better|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161027185055/https://www.engadget.com/2015/09/22/ios-9-review/|arxivsáne=October 27, 2016|avtor=Velazco|at=Chris|sáne=September 22, 2015|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> TechRadar xızmetkeri Mett Svider Siri hám Proactivity dizimleri «bekkem» ekenligin jazdı hám xabarlandırıwlardıń qosımsha boyınsha emes, xronologiyalıq tártipte sortlanıwın unattı.<ref>{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/operating-systems/ios-9-1300933/review|bet=iOS 9 review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221091003/http://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/operating-systems/ios-9-1300933/review|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Swider|at=Matt|sáne=September 19, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> The Guardian xızmetkeri Semyuel Gibbs Notes taǵı súwret salıw hám fotosúwret kirgiziw, Telefon arqalı elektron xatlardaǵı belgisiz nomerlerdi anıqlaw hám naushniklerdi qosqanda Siri diń Music qosımshasın avtomat túrde iske túsiriwi sıyaqlı ornatılǵan qosımshalardaǵı ózgerislerdi joqarı bahaladı. Ol sonday-aq klaviaturadaǵı jańalanıwlardı maqtap, onı «paydalanıw ushın ádewir ańsat» dep atadı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/15/apple-ios-9-review-iphone-ipad-software-better-battery-life-multitasking-siri|bet=iOS 9 review: an upgrade to jump for, or skip?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161024231613/https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/15/apple-ios-9-review-iphone-ipad-software-better-battery-life-multitasking-siri|arxivsáne=October 24, 2016|avtor=Gibbs|at=Samuel|sáne=September 15, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
Apple iOS 9 benen [[iPhone 4s]] ti ástenletiwi múmkin degen ayıplawlar boyınsha sud isine ushıradı.<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/12/31/iphone-4s-ios-9-lawsuit/#eXy9FfemJPqJ|bet=Apple faces $5 million lawsuit over allegedly slowing the iPhone 4S with iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160621002805/http://mashable.com/2015/12/31/iphone-4s-ios-9-lawsuit/#eXy9FfemJPqJ|arxivsáne=June 21, 2016|avtor=Wong|at=Raymond|sáne=December 31, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/12/29/lawsuit-seeks-more-than-5m-from-apple-for-allegedly-slowing-older-iphones-with-ios-9-upgrade|bet=Lawsuit seeks more than $5M from Apple for slowing older iPhones with iOS 9 upgrade|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161213202538/http://appleinsider.com/articles/15/12/29/lawsuit-seeks-more-than-5m-from-apple-for-allegedly-slowing-older-iphones-with-ios-9-upgrade|arxivsáne=December 13, 2016|avtor=Campbell|at=Mikey|sáne=December 29, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>[jańalaw kerek]
On September 21, 2015, Apple announced that iOS 9 had been installed on more than 50% of "active" iOS devices, as measured by the [[App Store]]. According to Apple, this was "the fastest adoption rate ever for a new operating system".<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/09/apple-ios-9-on-more-than-half-of-all-devices-fastest-adoption-rate-ever/|bet=Apple: iOS 9 on more than half of all devices, fastest adoption rate ever|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170107035326/http://arstechnica.com/apple/2015/09/apple-ios-9-on-more-than-half-of-all-devices-fastest-adoption-rate-ever/|arxivsáne=January 7, 2017|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=September 21, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/apple-touts-ios-9-adoption-rate-of-more-than-50/|bet=Apple: Latest iPhone, iPad software surpasses 50 percent adoption|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221093346/https://www.cnet.com/news/apple-touts-ios-9-adoption-rate-of-more-than-50/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=September 21, 2015|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
== Máseleler ==
=== «53-qáte» qurılmanı islemey qaldırıw máselesi ===
2016-jıldıń fevral ayında xabar tarqatıwshı agentlikler, úshinshi tárep tárepinen ońlanǵan komponentleri (ásirese Touch ID barmaq izin tanıp biliw sensorı) bar belgili bir qurılmada iOS 9-ǵa jańalanǵan paydalanıwshılardıń telefonları paydalanıwǵa jaramsız bolıp qalǵanın xabarladı. «53-qáte» dep atalǵan bul másele,<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/jaymcgregor/2016/02/05/iphone-6-killing-error-53-highlights-big-ios-9-problem|bet=iPhone 6 Killing 'Error 53' Highlights Big iOS 9 Problem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222085520/http://www.forbes.com/sites/jaymcgregor/2016/02/05/iphone-6-killing-error-53-highlights-big-ios-9-problem/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=McGregor|at=Jay|sáne=February 5, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/money/2016/feb/05/error-53-apple-iphone-software-update-handset-worthless-third-party-repair|bet='Error 53' fury mounts as Apple software update threatens to kill your iPhone 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222040915/https://www.theguardian.com/money/2016/feb/05/error-53-apple-iphone-software-update-handset-worthless-third-party-repair|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Brignall|at=Miles|sáne=February 5, 2016|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> iFixIt kompaniyasınıń aytıwınsha, tek [[IPhone 6|iPhone 6 hám 6 Plus]] qurılmalarına tiyisli edi.<ref>{{Web deregi|url=http://ifixit.org/blog/7889/whats-up-with-error-53/|bet=What's Up With Error 53?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161122143259/http://ifixit.org/blog/7889/whats-up-with-error-53/|arxivsáne=November 22, 2016|avtor=Wiens|at=Kyle|sáne=February 5, 2016|jumıs=[[iFixIt]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> Apple bılay dep málimledi:<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2016/02/05/apple-iphone-error-53/|bet=Apple says the iPhone-breaking Error 53 is a security measure|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161022180457/https://www.engadget.com/2016/02/05/apple-iphone-error-53/|arxivsáne=October 22, 2016|avtor=Velazco|at=Chris|sáne=February 5, 2016|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><blockquote>
«Biz barmaq izi maǵlıwmatların Touch ID sensorı menen birgelki juplasqan qáwipsiz qorshaw arqalı qorǵaymız. iPhone Apple tárepinen wákil xızmet kórsetiwshi yamasa Apple usaqlap satıw dúkanı tárepinen Touch ID sensorına tásir etetuǵın ózgerisler ushın xızmet kórsetilgende, juplaw qayta tastıyıqlanadı. ... Bul tekseriw qurılma hám Touch ID menen baylanıslı iOS funkciyalarınıń qáwipsiz qalıwın támiyinleydi. Bul birgelki juplasıwsız, zıyankes Touch ID sensorı almastırılıp, qáwipsiz qorshawǵa kiriw múmkinshiligin alıwı múmkin. iOS juplasıwdıń ámelge aspaǵanın anıqlaǵanda, qurılmanıń qáwipsiz qalıwı ushın Apple Pay kirgizilgen Touch ID óshirip qoyıladı.»
</blockquote>Apple máseleni sheshiw ushın fevral ayınıń aqırında iOS 9.2.1 diń jańa versiyasın shıǵardı.<ref name="9.2.1 error 53 fixed">{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/02/18/apple-apologizes-and-updates-ios-to-restore-iphones-disabled-by-error-53/|bet=Apple Apologizes And Updates iOS To Restore iPhones Disabled By Error 53|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161223144111/https://techcrunch.com/2016/02/18/apple-apologizes-and-updates-ios-to-restore-iphones-disabled-by-error-53/|arxivsáne=December 23, 2016|avtor=Panzarino|at=Matthew|sáne=February 28, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== Sáneni qayta júklew máselesi ===
2016-jıl fevral ayında 64 bitlik qurılmalardı jaramsız awhalǵa keltiriwi múmkin bolǵan qáte tabıldı. Sáneni 1970-jıl 1-yanvarǵa ornatıw arqalı payda bolatuǵın bul qáte, batareya tawsılǵansha yamasa waqıt sazlawı 1-yanvardan ótkenshe qurılmanıń qayta júkleniw procesinde turıp qalıwına sebep bolatuǵın edi. Uqsas qáte 32 bitlik qurılmalarǵa da tiyisli, onda batareya 0% zaryadtı kórsetetuǵın edi hám Wi-Fi óshiriledi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2016/feb/12/setting-the-date-to-1-january-1970-will-brick-your-iphone-ipad-or-ipod-touch|bet=Setting the date to 1 January 1970 will brick your iPhone, iPad or iPod touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221152315/https://www.theguardian.com/technology/2016/feb/12/setting-the-date-to-1-january-1970-will-brick-your-iphone-ipad-or-ipod-touch|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Gibbs|at=Samuel|sáne=February 12, 2016|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref> 2016-jıl 21-martta shıǵarılǵan iOS 9.3 bul máseleni sheshti.
=== 9.7 dyuymlik iPad Pro qátesi ===
2016-jıl may ayında Apple iOS 9.3.2 ni shıǵardı. Jańalawdan keyin onıń ayırım 9.7 dyuymlik iPad Pro lardı «<nowiki/>[[iTunes]] ke jalǵań» xabarı hám iTunes te planshetti qayta tiklew múmkin emesligi tuwralı «Error 56» xabarı menen toqtatıp taslaǵanı haqqında xabarlar payda boldı.<ref name="9.7-inch iPad Pro bricked">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/05/16/ios-9-3-2-bricking-some-9-7-ipad-pros/|bet=iOS 9.3.2 Bricking Some 9.7-inch iPad Pro Devices With 'Error 56' Message [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221090713/http://www.macrumors.com/2016/05/16/ios-9-3-2-bricking-some-9-7-ipad-pros/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=May 16, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2016/06/apple-pulls-ios-9-3-2-update-for-9-7-inch-ipad-pro-after-reports-of-bricking/|bet=After bricking saga, Apple re-posts iOS 9.3.2 update for 9.7-inch iPad Pro [Updated]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221000357/http://arstechnica.com/apple/2016/06/apple-pulls-ios-9-3-2-update-for-9-7-inch-ipad-pro-after-reports-of-bricking/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Cunningham|at=Andrew|sáne=June 2, 2016|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
Apple 2016-jıl iyun ayında versiyanıń qayta shıǵarılıwı máseleni sheshkenshe, 9.7 dyuymlik iPad Pro ushın 9.3.2 jańalanıwın waqıtsha toqtattı.<ref name="Bricking issue fixed">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2016/06/02/apple-releases-ios-9-3-2-for-9-7-ipad-pro/|bet=Apple Releases Updated Version of iOS 9.3.2 for 9.7-Inch iPad Pro|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161120001734/http://www.macrumors.com/2016/06/02/apple-releases-ios-9-3-2-for-9-7-ipad-pro/|arxivsáne=November 20, 2016|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 2, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 20, 2016}}</ref>
=== iBooks toqtap qalıwı ===
2016-jıl iyul ayında iOS 9.3.3 tiń shıǵarılıwınan keyin iBooks dúkanınıń isten shıqqanı haqqında xabarlar payda boldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2016/07/22/apple-ios-9-3-3-ibooks-ipads/|bet=Apple iOS 9.3.3 Has A Nasty Surprise|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161222121510/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2016/07/22/apple-ios-9-3-3-ibooks-ipads/|arxivsáne=December 22, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=July 22, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref> Degen menen, Apple avgust ayında waqıttıń sáykes keliwi ekenin hám iBooks qosımshasınıń toqtap qalıwı programmalıq támiynat jańalanıwı emes, al server máselesiniń nátiyjesi ekenin túsindirdi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2016/08/01/apple-ios-9-3-3-server-problems/|bet=Apple Confirms Problem Around iOS 9.3.3|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161107175202/http://www.forbes.com/sites/gordonkelly/2016/08/01/apple-ios-9-3-3-server-problems/|arxivsáne=November 7, 2016|avtor=Kelly|at=Gordon|sáne=August 1, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref>
=== Shpionlıq programma hújimi ===
2016-jıl avgust ayında iOS 9.3.5 shıǵarılıwı úsh kritikalıq qáwipsizlik kemshiligin dúzetti. Bul kemshilikler jasırın túrde djeylbreykti (operaciyalıq sistema sheklewlerin alıp taslawdı) isletip, «Pegasus» dep atalatuǵın shpionlıq programmanı zıyanlı túrde ornatıw ushın paydalanılıwı múmkin edi. Pegasus tekst xabarların, elektron pochtalardı uslap alıp oqıwı, qońırawlardı baqlawı, telefonnıń ornalasıwın anıqlawı, mikrofondı aktivlestiriwi hám iMessage, [[Gmail]], Viber, [[Facebook]], [[WhatsApp]], [[Telegram]] hám [[Skype]] sıyaqlı (biraq olar menen sheklenbegen) qosımshalardan informaciya jıynay aladı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2016/08/25/everything-we-know-about-nso-group-the-professional-spies-who-hacked-iphones-with-a-single-text/|bet=Everything We Know About NSO Group: The Professional Spies Who Hacked iPhones With A Single Text|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170110135726/http://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2016/08/25/everything-we-know-about-nso-group-the-professional-spies-who-hacked-iphones-with-a-single-text/|arxivsáne=January 10, 2017|avtor=Fox-Brewster|at=Thomas|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref>
Kemshiliklerdiń tabılıwı 9.3.5 jańalanıwı shıǵarılıwınan 10 kún aldın bolǵan. [[Birlesken Arab Ámirlikleri|Arab]] adam huqıqları qorǵawshısı Axmed Mansur gúmanlı siltemesi bar gúmanlı tekst xabarın aldı hám onı Citizen Lab qa jiberdi. Lookout penen birgelikte alıp barılǵan tergew, eger Mansur siltemeni bassa, onıń telefonı djeylbreyk etilip, oǵan shpionlıq programma ornatılatuǵının anıqladı. Citizen Lab bul hújimdi «nızamlı uslap alıw» ushın Pegasus tı húkimetlerge satatuǵın NSO Group dep atalatuǵın Izrail baqlaw kompaniyası menen baylanıstırdı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.vice.com/en/article/government-hackers-iphone-hacking-jailbreak-nso-group/|bet=Government Hackers Caught Using Unprecedented iPhone Spy Tool|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200903100656/https://www.vice.com/en_us/article/3da5qj/government-hackers-iphone-hacking-jailbreak-nso-group|arxivsáne=September 3, 2020|avtor=Franceschi-Bicchierai|at=Lorenzo|sáne=August 25, 2016|til=en-US|jumıs=Vice|qaralǵan sáne=June 4, 2019}}</ref>
Máseleniń qanshelli keń tarqalǵanı haqqında Lookout óz blogında bılay dep túsindirdi: «Biz bul shpionlıq programmanıń kod ishindegi ayırım kórsetkishlerge tiykarlanıp, ádewir waqıt dawamında erkin aylanısta bolǵanına isenemiz» hám kodtıń «<nowiki/>[[iOS 7]] ge shekemgi mánisleri bar yadrolıq kartalaw kestesiniń» belgilerin kórsetetuǵının atap ótti.<ref>{{Web deregi|url=https://blog.lookout.com/blog/2016/08/25/trident-pegasus/|bet=Sophisticated, persistent mobile attack against high-value targets on iOS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161217041121/https://blog.lookout.com/blog/2016/08/25/trident-pegasus/|arxivsáne=December 17, 2016|sáne=August 25, 2016|jumıs=Lookout|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref>
Shpionlıq programma haqqındaǵı jańalıqlar ǵalaba xabar qurallarında áhmiyetli dárejede itibarǵa alındı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/2016/08/26/technology/apple-software-vulnerability-ios-patch.html|bet=IPhone Users Urged to Update Software After Security Flaws Are Found|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161220110442/http://www.nytimes.com/2016/08/26/technology/apple-software-vulnerability-ios-patch.html|arxivsáne=December 20, 2016|avtor=Perlroth|at=Nicole|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/pegasus-nso-group-iphone-2016-8|bet=Inside 'Pegasus,' the impossible-to-detect software that hacks your iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221162145/http://www.businessinsider.com/pegasus-nso-group-iphone-2016-8|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Szoldra|at=Paul|sáne=August 26, 2016|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://variety.com/2016/digital/news/iphone-hack-pegasus-malware-security-ios-update-1201845700/|bet=This App Can Tell if an iPhone Was Hacked With Latest Pegasus Spy Malware|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221162858/http://variety.com/2016/digital/news/iphone-hack-pegasus-malware-security-ios-update-1201845700/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Roettgers|at=Janko|sáne=August 26, 2016|jumıs=[[Variety (magazine)|Variety]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2016/08/hacking-group-selling-ios-vulnerabilities-state-actors/|bet=A Hacking Group Is Selling iPhone Spyware to Governments|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221163133/https://www.wired.com/2016/08/hacking-group-selling-ios-vulnerabilities-state-actors/|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Newman|at=Lily Hay|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.usatoday.com/story/tech/2016/08/25/apple-issues-security-update-prevent-iphone-spyware/89347242/|bet=Apple issues security update to prevent iPhone spyware|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160830100432/http://www.usatoday.com/story/tech/2016/08/25/apple-issues-security-update-prevent-iphone-spyware/89347242/|arxivsáne=August 30, 2016|avtor=Swartz|at=Jon|sáne=August 26, 2016|jumıs=[[USA Today]]|baspaxana=[[Gannett Company]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref> atap aytqanda, onıń burın bolmaǵan «eń quramalı» smartfon hújimi dep atalıwı<ref>{{Web deregi|url=http://www.huffingtonpost.co.uk/entry/what-is-the-pegasus-iphone-spyware-and-why-was-it-so-dangerous_uk_57c0043fe4b0ba22a4d3f930|bet=What Is The "Pegasus" iPhone Spyware And Why Was It So Dangerous?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221232824/http://www.huffingtonpost.co.uk/entry/what-is-the-pegasus-iphone-spyware-and-why-was-it-so-dangerous_uk_57c0043fe4b0ba22a4d3f930|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Tamblyn|at=Thomas|sáne=August 26, 2016|jumıs=[[The Huffington Post]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.ibtimes.co.in/meet-pegasus-most-sophisticated-spyware-that-hacks-iphones-how-serious-was-it-691467|bet=Meet Pegasus, the most-sophisticated spyware that hacks iPhones: How serious was it?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161221162549/http://www.ibtimes.co.in/meet-pegasus-most-sophisticated-spyware-that-hacks-iphones-how-serious-was-it-691467|arxivsáne=December 21, 2016|avtor=Khan|at=Sami|sáne=August 27, 2016|jumıs=[[International Business Times]]|baspaxana=[[IBT Media]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref> hám iPhone tariyxında birinshi ret aralıqtan djeylbreyk eksploytiniń anıqlanıwı sebepli boldı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/8/25/12646656/iphone-vulnerability-ios-patch-remote-jailbreak|bet=A serious attack on the iPhone was just seen in use for the first time|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161116145320/http://www.theverge.com/2016/8/25/12646656/iphone-vulnerability-ios-patch-remote-jailbreak|arxivsáne=November 16, 2016|avtor=Brandom|at=Russell|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 21, 2016}}</ref>
=== «Broadpwn» Wi-Fi kemshiligi ===
2017-jıl iyul ayında 1 milliard iOS hám Android qurılmalarına tásir etetuǵın kritikalıq Wi-Fi qáwipsizlik kemshiligi haqqında informaciya járiyalandı. «Broadpwn» dep atalǵan bul másele hújimshige jaqın aradaǵı hálsiz qurılmalardı aralıqtan basqarıwǵa hám tásirlengen qurılmalardı «jalǵan kiriw noqatlarına» aylandırıwǵa imkaniyat beredi, bul bolsa infekciyanıń basqa jaqın aralıqtaǵı qurılmalarǵa jáne de tarqalıwına alıp keledi.<ref>{{Web deregi|url=https://www.wired.com/story/broadpwn-wi-fi-vulnerability-ios-android/|bet=How a bug in an obscure chip exposed a billion smartphones to hackers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170918234540/https://www.wired.com/story/broadpwn-wi-fi-vulnerability-ios-android|arxivsáne=September 18, 2017|avtor=Greenberg|at=Andy|sáne=July 27, 2017|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=October 12, 2017}}</ref> Apple bul másele boyınsha qáwipsizlik jamawın iOS 10.3.3 jańalanıwınıń bir bólegi sıpatında shıǵardı,<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/07/20/apples-ios-1033-update-protects-against-broadpwn-wi-fi-exploit|bet=Apple's iOS 10.3.3 update protects against 'Broadpwn' Wi-Fi exploit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171013013705/http://appleinsider.com/articles/17/07/20/apples-ios-1033-update-protects-against-broadpwn-wi-fi-exploit|arxivsáne=October 13, 2017|avtor=Fingas|at=Roger|sáne=July 20, 2017|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=October 12, 2017}}</ref> biraq iOS 9 da islep turǵan eski qurılmalar, sonıń ishinde iPad 2, 3-áwlad iPad, [[iPhone 4s]], birinshi áwlad iPad Mini hám 5-áwlad iPod Touch jańalawsız qaldı, bul iPad 2, 3-áwlad iPad hám birinshi áwlad iPad Mini diń mekteplerdegi qáwipsizligine baylanıslı qáweterlerdi payda etti.<ref>{{Web deregi|url=https://www.sirius.co.nz/thousands-of-ipad-2-tablets-are-ticking-timebombs/|bet=Thousands of iPad 2 tablets in schools just became ticking timebombs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190119182158/https://www.sirius.co.nz/thousands-of-ipad-2-tablets-are-ticking-timebombs/|arxivsáne=January 19, 2019|avtor=Walters|at=Andrew|sáne=August 1, 2017|baspaxana=Sirius Information Services [New Zealand]}}</ref>
=== iPhone 4s sud isi ===
2015-jıl 22-dekabrde Apple iPhone 4s ti iOS 9 jańalanıwı menen isten shıǵarǵanı ushın toparlıq shaǵım menen júzlesti, ayırım adamlar hátte iOS 9 olardıń qurılmaların jaramsız awhalǵa keltirgenin ayttı.<ref>{{Web deregi|url=https://www.techtimes.com/articles/120915/20160103/apple-facing-lawsuit-for-allegedly-forcing-people-to-buy-newer-models-by-slowing-down-iphone-4s-with-ios-9.htm|bet=Apple Facing Lawsuit For Allegedly Forcing People To Buy Newer Models By Slowing Down iPhone 4s with iOS 9|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201108114627/http://www.techtimes.com/articles/120915/20160103/apple-facing-lawsuit-for-allegedly-forcing-people-to-buy-newer-models-by-slowing-down-iphone-4s-with-ios-9.htm|arxivsáne=November 8, 2020|jumıs=TechTimes|qaralǵan sáne=April 14, 2020}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/404282/5-million-lawsuit-asks-did-ios-9-cripple-iphone-4s-devices/|bet=$5 million lawsuit asks: Did iOS 9 cripple iPhone 4s devices?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201108142001/https://www.cultofmac.com/404282/5-million-lawsuit-asks-did-ios-9-cripple-iphone-4s-devices/|arxivsáne=November 8, 2020|sáne=December 30, 2015|jumıs=Cult Of Mac|qaralǵan sáne=April 14, 2020}}</ref> 4s tek 512MB [[Operativ yad|operativ yadqa]] (RAM) iye edi,<ref>{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_iphone_4s-4212.php|bet=Apple iPhone 4S|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200329215441/https://www.gsmarena.com/apple_iphone_4s-4212.php|arxivsáne=March 29, 2020|sáne=April 14, 2020|jumıs=GSMArena|qaralǵan sáne=April 14, 2020}}</ref> sonlıqtan ol iOS 9 jańalanıwın kótere almadı. 2022-jılı kelisimge erisildi, soǵan muwapıq, Nyu-York yamasa Nyu-Djerside jasap atırıp, iPhone 4s ke iOS 9 dı júklep alǵan paydalanıwshılar Apple tárepinen tólengen 20 000 000 AQSH dolları muǵdarındaǵı fondtan hár biri 15 AQSH dollarınan alıwı múmkin boldı.<ref name="Macworld-20220505">{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/698021/iphone-4s-ios-9-class-actions-lawsuit-settlement.html|bet=If you downloaded iOS 9 on an iPhone 4s, you may be entitled to a refund check|avtor=Michael Simon|sáne=2022-05-05|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=2023-12-16}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theledger.com/story/business/columns/2022/06/03/gadget-daddy-end-really-near-7-year-old-iphone-4-s-lawsuit/7481109001/|bet=Gadget Daddy: Apple offers $20M in 7-year-old iPhone 4S lawsuit. But is the end really near?|avtor=Lonnie Brown|sáne=2022-06-03|jumıs=The Ledger|qaralǵan sáne=2023-12-16}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.docketalarm.com/cases/New_York_Eastern_District_Court/1--15-cv-07381/Lerman_v._Apple_Inc/173/|bet=Memorandum and Order, ''Lerman et al. v. Apple Inc.'', 15-CV-7381 (LB)|sáne=2022-10-04|baspaxana=United States District Court, Eastern District of New York|qaralǵan sáne=2023-12-16}}</ref>
=== Aktivlestiriw qátesi menen toqtap qalıw máselesi ===
Shama menen 2018-jıldıń basında, A9 chipi bar iOS 9 da islep turǵan qurılmaları bar ayırım paydalanıwshılar hár qanday kútpegen waqıtta payda bolatuǵın «Aktivlestiriw qátesi» ekranına ushıraǵanın xabarladı. Bul qáte ekranınan shıǵıwǵa urınıw paydalanıwshını tek sol ekranǵa qaytaratuǵın edi, eger olar óz qurılmasın iTunes tegi eń sońǵı iOS versiyasına qayta tiklemese (bul eger qurılmada kontent bolsa, maǵlıwmat joǵalıwı múmkin ekenin ańlatadı, sebebi qurılmanı qayta tiklew ondaǵı barlıq nárseni óshiredi). Bul qáte házirgi kúnde de A9 qurılmalarında iOS 9 dı isletip atırǵan belgili bir paydalanıwshılar ushın saqlanıp qalmaqta hám onıń sebebi házirshe belgisiz.<ref>{{Web deregi|url=https://www.youtube.com/watch?v=UxaCUugPoRY|bet=Older iPhones Bricked For Being Too Outdated - Locking Users From Their Data|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230110090423/https://www.youtube.com/watch?v=UxaCUugPoRY|arxivsáne=January 10, 2023|jumıs=YouTube|qaralǵan sáne=January 9, 2023}}</ref> 2025-jıl may ayına kelip, Apple bul másele boyınsha hesh qanday ashıq málimleme bermedi.
== Derekler ==
{{Derekler}}
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
[[Kategoriya:IOS]]
nmqx9oovruej9ivon19du7fiawf8zeu
Braunau-am-Inn
0
25317
124238
121613
2025-07-04T10:59:45Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124238
wikitext
text/x-wiki
{{Xalıq punkti infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Braunau-am-Inn
| negizgi atı = {{lang-de|Braunau am Inn}}
| túri =
| súwret = [[Fayl:20150829 Braunau, Stadtmauer 1470.jpg|200px]]
| gerb = AUT Braunau am Inn COA.svg
| bayraq =
| gerb túsindirmesi =
| bayraq túsindirmesi =
| gerb eni =
| bayraq eni =
| lat_dir = | lat_deg = | lat_min = | lat_sec =
| lon_dir = | lon_deg = | lon_min = | lon_sec =
| CoordAddon =
| CoordScale =
| mámleket = {{bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]]
| status = Qala
| qaraydı =
| region túri = Federal jer
| region = Joqarı Avstriya
| kestede region =
| rayon túri = okrug
| rayon = Braunau-am-Inn
| rayon 2 =
| rayon 3 =
| rayon 4 =
| rayon 5 =
| kestede rayon =
| kestede rayon 2 =
| kestede rayon 3 =
| kestede rayon 4 =
| kestede rayon 5 =
| jámáát túri =
| jámáát =
| kestede jámáát =
| mámleket kartası =
| region kartası =
| rayon kartası =
| mámleket kartası ólshemi =
| region kartası ólshemi =
| rayon kartası ólshemi =
| ishki bóliniwi =
| basshı túri = Burgomistr
| basshı = Yoxannes Vaydbaxer
| dúzilgen waqtı = [[810|810-jıl]]
| dáslepki derekler = [[810|810-jılları]]
| aldınǵı atı =
| aldınǵı atları =
| status qashan berilgen =
| jer maydanı = 24,84
| ıqlımı =
| xalıq sanı = 17 438
| sanalǵan jıl = 2021-jıl 1-yanvar
| xalıq tıǵızlıǵı = 705
| aglomeraciya =
| milliy quramı =
| konfessiyalıq quramı =
| rásmiy til = [[Nemec tili|nemec]]
| rásmiy tiller =
| etnoxoronim =
| waqıt zonası = +1
| DST =
| telefon kodı = +43 7722
| pochta indeksi = 5280, 5283 hám 5289
| pochta indeksleri =
| avtomobil kodı = BR
| identifikator túri =
| sanlı identifikator =
| sayt =
}}
'''Braunau-am-Inn''', ''Braunau'' ({{lang-de|Braunau am Inn}}) — [[Avstriya|Avstriyanıń]] [[Joqarı Avstriya]] federal jerindegı qala, [[Adolf Gitler]] usı jerde tuwılǵanı menen belgili.
== Geografiyası ==
Qala Inn dáryası boyında jaylasqan. Braunau-am-Inn okrugi quramına kiredi. Jámáát maydanı 24,84 km², xalqı 17 438 (2021-jıl 1-yanvar), tıǵızlıǵı 705 adam/km².
== Tariyxı ==
Qala áhmiyetli transport arteriyaları kesilispesinde jaylasqan, sonlıqtan ol rimliler húkimdarlıǵı dáwirinen baslap jaqsı bekkemlengen<ref name="Викитека ВЭС">{{ВТ-ВЭС|Браунау}}</ref>.
[[Fayl:Mahnstein.JPG|thumb|left|192px|[[Adolf Gitler]] tuwılǵan úydıń aldında urıs hám fashizmge qarsı estelik tası.]]
1260-jılı Braunau-am-Inn Bavariya qalasına aylandırıldı hám bul qala kurfyurst Maksimilian hám Ferdinand-Mariya (1672) dáwirinde ádewir bekkemlendi<ref name="Викитека ВЭС"/>.
1742-jıl 3-fevralda [[Avstriya miyrasxorlıǵı ushın urıs]] waqtında Avstriya áskerleri Bavariyaǵa bastırıp kirgende avstriyalılar qolına ótedi, biraq sentyabrde barlıq Avstriya kúshleri francuzlarǵa qarsı háreketler ushın Bogemiyada toplanıwı sebepli olar tárepinen qaldırıladı hám qaytadan bavarlar tárepinen basıp alınadı. 1743-jıl 27-iyunda qalanı [[Karl Aleksandr Lotaringiyalı]] iyeledi.
[[Napoleon urısları]] dáwirinde Braunau-am-Inn francuzlar qolina ótedi. Presburg shártnaması boyınsha [[Napoleon I Bonapart|Napoleon]] oni tazalawı kerek edi, biraq ol tek 1807-jılı dekabrde, Avstriya hám Rossiya ortasında awqam dúzilgennen keyin bul wazıypanı orınladı.
[[Birinshi jáhán urısı]] dáwirinde Braun-am-Innda rus áskeriy tutqınlar ushın [[koncentraciyon lager]] bolǵan<ref>''А. В. Кумаков'', «Сигары и шоколад для русского полковника в австрийском плену» // Первая мировая война: поиски новых подходов к исследованию, приглашение к диалогу. Доклады Академии военных наук. [[Саратов]]. 2006. № 5 (23). С. 204 — 207.</ref>.
== Derekler ==
of0ihhcy6rqlt5a3xdd6zkbbs2sbju8
Apple akkauntı
0
25441
124133
123921
2025-07-03T22:18:33Z
Bekan88
11311
124133
wikitext
text/x-wiki
'''Apple akkauntı''' (burın Apple ID dep atalǵan) — bul [[Apple Inc.|Appledıń]] óz qurılmaları hám [[Programmalıq támiynat|programmalıq támiynatı]] ushın [[Paydalanıwshı (esaplaw texnikası)|paydalanıwshı]] akkauntı. Apple akkauntları paydalanıwshınıń jeke maǵlıwmatların hám parametrlerin óz ishine aladı, hám Apple akkauntı Apple qurılmasına kiriw ushın qollanılǵanda, qurılma avtomat túrde Apple akkauntına baylanıslı maǵlıwmatlar hám parametrlerdi paydalanadı<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/apple-id|bet=Apple ID - Official Apple Support|jumıs=support.apple.com|qaralǵan sáne=2022-12-31}}</ref>.
== Qollanılıwı ==
=== Akkaunt jaratıw ===
Apple akkauntın tiyisli veb-saytqa kiriw arqalı jaratıwǵa boladı<ref>{{Web deregi|url=https://account.apple.com/|bet=Manage your Apple Account|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=October 3, 2024}}</ref>.
2024-jıl dekabr ayınan baslap, Apple qáwipsizlik sorawların qollanbastan shıǵardı hám jańadan jaratılǵan akkauntta [[App Store|iTunes & App Store]] funkcionallıǵın aktivlestiriw ushın eki faktorlı autentifikaciyanı májbúriy etti — bul process iOS 13.4 (iPhone yamasa iPod Touch ushın), iPadOS 13.4, macOS 10.15.4 yamasa onnan keyingi versiyası bar qurılmanı talap etedi<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/guide/ipod-touch/iphd709a3c46/ios|bet=Manage two-factor authentication for your Apple ID from iPod touch}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/guide/ipad/ipaddb29e19b/ipados|bet=Keep your Apple Account secure on iPad}}</ref>.
=== Modifikaciya ===
Paydalanıwshılar «Akkauntıńızdı basqarıw» siltemesin tańlaw arqalı Meniń Apple akkauntım betinde óz parollerin yamasa jeke informaciyasın ózgerte aladı. Paydalanıwshınıń bir Apple ónimin paydalanıp atırǵanda Apple akkauntına kirgizgen ózgerisleri,<ref>{{Web deregi|url=http://mobiletoday.it/|bet=Apple plans to launch 'entirely new phone'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150615174546/http://mobiletoday.it/|arxivsáne=2015-06-15|qaralǵan sáne=2015-06-12}}</ref> paydalanıwshınıń sol Apple akkauntın qollanǵan basqa qosımshalar (mısalı, onlayn Apple Store, [[iCloud]], yamasa Photos) tárepinen de tanıladı<ref name="Support HT2204">{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT2204|bet=Change your Apple ID password|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140228010537/http://support.apple.com/kb/HT2204|arxivsáne=2014-02-28|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=2013-09-14}}</ref>. Apple usınılǵan elektron pochta adresine tastıyıqlaw xabarın jiberedi, hám paydalanıwshıdan ózgerislerdi tastıyıqlaw ushın tastıyıqlaw xatındaǵı URLdı basıwı talap etiledi. Ózgerislerdi tastıyıqlaǵannan keyin, paydalanıwshılardan keyingi ret Apple akkauntın satıp alıw ushın, mısalı, App Store nı paydalanǵanda, óz informaciyasın tastıyıqlawı soralıwı múmkin<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/102606|bet=Get a verification code and sign in with two-factor authentication|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2025-05-17}}</ref>.
=== Bir neshe Apple akkauntı ===
Paydalanıwshılar dúkannan satıp alıwlar hám [[iCloud]] saqlaǵıshı hám basqa maqsetler ushın hár qıylı Apple akkauntların qollanbawı múmkin. Oǵan bárqulla birden artıq Apple akkauntın paydalanıwǵa májbúr bolǵanlıqtan qıyınshılıqlarǵa ushıraǵan kópshilik [[MobileMe]] paydalanıwshıları kiredi, sebebi [[MobileMe]] xızmetine jazılǵanda sol waqıtta jaratılıp atırǵan me.com elektron pochta adresin paydalanıp jańa Apple akkauntı avtomatlı túrde jaratılǵan, bul paydalanıwshılardıń aldıńǵı Apple akkauntınıń elektron pochta adresin ózleriniń me.com elektron pochta adresine ózgerte almawın bildiredi, hám bul bárqulla solay bolıp qalǵan. Apple hár túrli akkauntlardı birlestiriwge ruqsat bermeydi<ref>{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13506_3-20107333-17/apple-to-let-multiple-apple-ids-merge-report-says/|bet=Apple to let multiple Apple IDs merge, report says|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111109021043/http://news.cnet.com/8301-13506_3-20107333-17/apple-to-let-multiple-apple-ids-merge-report-says/|arxivsáne=9 November 2011|sáne=16 September 2011|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=22 March 2013}}</ref>. Biraq, eger bir akkaunt óshirilse (kópshilik jaǵdaylarda, aldawshılıq tranzakciyaları yamasa basqa da unamsız paydalanıw háreketleri yamasa qáwipsizlik sebeplerine baylanıslı), tiykarǵı akkauntqa baylanıslı basqa da akkauntlar óshiriledi, hám paydalanıwshı zıyanlanǵan akkaunt qulpı ashılǵanǵa shekem jańa akkauntlar jarata almaydı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2022/06/app-store-stopped-nearly-one-point-five-billion-in-fraudulent-transactions-in-2021/|bet=App Store stopped nearly $1.5 billion in fraudulent transactions in 2021|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220601165839/https://www.apple.com/newsroom/2022/06/app-store-stopped-nearly-one-point-five-billion-in-fraudulent-transactions-in-2021/|arxivsáne=2022-06-01|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2022-06-01}}</ref>.
=== Apple onlayn dúkanı ===
Appledan buyırtpa beriw ushın Apple akkauntı talap etilmeydi. Apple satıp alıwshılarǵa Miyman arqalı tólem funkciyasın paydalanıp, Apple akkauntısız onlayn dúkanında buyırtpa beriwge imkaniyat beredi. Apple akkauntı da, Miyman arqalı tólem funkciyası da klientke esap-fakturalar sıyaqlı buyırtpa informaciyasına kiriwge, buyırtpa statusın tekseriwge hám jetkerip beriw paketin baqlawǵa imkaniyat beredi. Biraq, Apple akkauntları paydalanıwshılarǵa ózleriniń Apple onlayn dúkanı tájiriybesin jekelestiriwge imkaniyat beredi. Paydalanıwshılar satıp alıwǵa qızıqqan zatların saqlay aladı; buyırtpa beriwge derlik tayar bolsa, sebetti saqlay aladı; tólem processin tezletiw ushın jetkerip beriw hám tólem mákan jayların hám tólem informaciyasın saqlay aladı; Apple veb-saytında 1-Click buyırtpasın paydalana aladı hám Apple sıylıq kartalarınıń balansın teksere aladı<ref>{{Web deregi|url=http://store.apple.com/us/help/your_account#benefits|bet=Benefits of an Apple ID|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150706091905/http://store.apple.com/us/help/your_account#benefits|arxivsáne=2015-07-06|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2013-09-14}}</ref>.
=== iCloud ===
[[iCloud]] paydalanıwshılarǵa muzıka hám [[iOS]] qosımshaları sıyaqlı maǵlıwmatlardı [[iOS 5]] yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın iOS qa tiykarlanǵan qurılmalar,<ref name=":0">{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT202659|bet=Where can I use my Apple ID?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170610201950/https://support.apple.com/en-us/ht202659|arxivsáne=2017-06-10|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2017-01-05}}</ref> hám OS X 10.7.2 Lion yamasa onnan keyingi versiyada, yamasa [[Microsoft Windows|Microsoft Windowsta]] (Windows Vista service pack 2 yamasa onnan keyingi versiya) isleytuǵın [[Jeke kompyuter|jeke kompyuterler]] sıyaqlı bir neshe qurılmaǵa júklep alıw ushın aralıqtan kompyuter serverlerinde saqlawǵa imkaniyat beredi,<ref name="sysrequirements">{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT4759?viewlocale=en_US&locale=en_US|bet=System Requirements for ICloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140530142922/http://support.apple.com/kb/HT4759?viewlocale=en_US&locale=en_US|arxivsáne=May 30, 2014|qaralǵan sáne=June 30, 2012}}</ref> iCloud Appledıń [[MobileMe]] xızmetin almastırıp,<ref name="fromto">{{Jurnal deregi |date=May 31, 2011 |title=4th Time a Charm for Apple? From iDisk to.Mac to MobileMe to iCloud |url=https://www.wired.com/epicenter/2011/05/icloud-apple |url-status=live |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20110611151105/http://www.wired.com/epicenter/2011/05/icloud-apple |archive-date=June 11, 2011 |access-date=June 13, 2011}}</ref> elektron pochta, kontaktlar, kalendarlar, bet belgiler, esletpeler, eske salǵıshlar (isleniwi kerek bolǵan isler dizimi), iWork hújjetleri, súwretler hám basqa maǵlıwmatlar ushın maǵlıwmatlardı sinxronlaw orayı retinde xızmet etedi. Xızmet sonday-aq paydalanıwshılarǵa óz iOS qurılmaların qol menen [[iTunes]] arqalı emes, al iCloudqa sımsız túrde rezerv kóshirmesin alıwǵa imkaniyat beredi.
Hár bir Apple akkauntı 5 GB biypul saqlaǵısh penen keledi. Kóbirek saqlaǵısh iCloud+ jazılıwı menen qoljetimli<ref>{{Web deregi|url=https://www.computerworld.com/article/2476176/mac-os-x-how-to-avoid-paying-apple-for-extra-icloud-storage.html|bet=How to avoid paying Apple for extra iCloud storage|avtor=Evans|at=Jonny|sáne=2022-05-19|til=en|jumıs=Computerworld|qaralǵan sáne=2023-09-19}}</ref>.
== Qáwipsizlik ==
Apple akkauntı — bul keminde segiz belgiden ibarat paydalanıwshı tárepinen ornatılǵan parol menen qorǵalǵan, jaramlı elektron pochta mánzili<ref name="Support HT201303">{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT201303|bet=Security and your Apple ID|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190824040019/https://support.apple.com/en-us/HT201303|arxivsáne=August 24, 2019|sáne=May 19, 2018|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=August 24, 2019}}</ref>. Apple paydalanıwshı usınǵan elektron pochta mánziline tastıyıqlaw xatın jiberedi, hám paydalanıwshıdan akkaunttı aktivlestiriw ushın tastıyıqlaw xatındaǵı URLdı basıwı talap etiledi. Kredit kartasın kórsetpesten Apple akkauntın jaratıwǵa boladı<ref name="Support HT204034">{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT204034|bet=Create or use an Apple ID without a payment method|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141010114925/http://support.apple.com/kb/ht2534|arxivsáne=2014-10-10|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=2013-09-14}}</ref>.
2013-jılı mart ayında Apple, Apple akkauntı ushın eki faktorlı autentifikaciyanı iske qostı. Bul funkciya autentifikaciya ushın ekinshi tastıyıqlaw basqıshı talap etilgende, Apple akkauntına baylanıslı isenimli qurılmaǵa tórt sanlı pin-kod jiberiw ushın «Meniń qurılmamdı tap» xızmetin qollanadı<ref>{{Cite news|date=21 March 2013|title=Apple Strengthens iCloud Security With 2-Step Authentication|work=[[The New York Times]]|url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/03/21/two-step-verification-apple/|access-date=22 March 2013}}</ref>.
2019-jılı 9-iyunda Apple, Apple akkauntına tiykarlanǵan «Sign In with Apple» dep atalatuǵın birden-bir kiriw provayderin usındı. OAuth 2.0 hám OpenID Connect ke tiykarlanǵan bul sistema basqa sociallıq kiriw xızmetlerine qupıyalılıqqa baǵdarlanǵan alternativa retinde islep shıǵılǵan bolıp, xızmetke jiberiletuǵın jeke informaciya muǵdarın azaytadı hám paydalanıwshınıń Apple akkauntınıń elektron pochtasına qayta jiberiletuǵın bir mártelik elektron pochta mánzillerin qollanıwǵa imkaniyat beredi<ref>{{Jurnal deregi |title=App Makers Are Mixed on 'Sign In With Apple' |url=https://www.wired.com/story/sign-in-with-apple-mixed-reactions/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200304155258/https://www.wired.com/story/sign-in-with-apple-mixed-reactions/ |archive-date=2020-03-04 |access-date=2020-05-05}}</ref><ref name=":02">{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2019/06/07/answers-to-your-burning-questions-about-how-sign-in-with-apple-works/|bet=Answers to your burning questions about how 'Sign In with Apple' works|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191127121635/https://techcrunch.com/2019/06/07/answers-to-your-burning-questions-about-how-sign-in-with-apple-works/|arxivsáne=November 27, 2019|avtor=Perez|at=Sarah|baspaxana=[[TechCrunch]]|qaralǵan sáne=June 13, 2019}}</ref>.
=== Qayta tiklew ===
Eger parol bir neshe ret nadurıs kirgizilse, Apple akkauntı qáwipsizlik sebeplerine baylanıslı óshiriliwi múmkin. Akkaunt óshirilgende paydalanıwshıǵa xabar teksti arqalı eskertiledi<ref name="Support HT204106">{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT204106|bet=If your Apple ID is locked or disabled|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141018024515/http://support.apple.com/kb/ts2446|arxivsáne=2014-10-18|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=2013-09-14}}</ref>. Apple akkauntları hám parollerin iForgot ta akkaunttıń qáwipsizlik sorawlarına juwap beriw arqalı yamasa iCloud qosılǵan hám qulpı ashıw parol kodı ornatılǵan isenimli qurılmadan qayta ornatıw arqalı tiklewge boladı<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT201487|bet=If you forgot your Apple ID password|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220216004003/https://support.apple.com/en-us/HT201487|arxivsáne=2022-02-16|qaralǵan sáne=2022-02-17}}</ref>. Qáwipsizlik sebeplerine baylanıslı, eger Qayta tiklew gilti yamasa Eki basqıshlı tekseriw (Eki faktorlı autentifikaciya emes) qosılǵan bolsa, Apple Apple akkauntınıń parolin qayta ornatpaydı<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT204152|bet=Two-step verification for Apple ID|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211212143825/https://support.apple.com/en-us/HT204152|arxivsáne=2021-12-12|qaralǵan sáne=2021-12-04}}</ref>. Bul qáwipsizlik funkciyaları qosılǵanda paroldi qayta ornatıw ushın Qayta tiklew gilti de, keminde bir isenimli qurılma da talap etiledi<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT208072|bet=How to generate a recovery key|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201215165148/https://support.apple.com/en-us/HT208072|arxivsáne=2020-12-15|qaralǵan sáne=2020-12-10}}</ref>.
==== Óshirilgen akkauntlar ====
Taǵı bir qátelik — bul «Siziń Apple akkauntıńız óshirilgen» degen xabardıń anıq sebebi kórsetilmesten shıǵıwı. Bul toqtatıwdıń sebebi, eń itimalı Apple media xızmetleriniń shártleri hám qaǵıydaların buzıw (yaǵnıy, aldawshılıq hám basqa da jalǵan háreketler sebepli) bolıp tabıladı hám paroldi qayta ornatıw onı tazalamaydı<ref>{{Web deregi|url=https://discussions.apple.com/thread/253430231|bet=Apple permanently disabled my account for App Store and iTunes...|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211204122324/https://discussions.apple.com/thread/253430231|arxivsáne=2021-12-04|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2021-12-03}}</ref>. Bul iOS qurılmalarında, sonday-aq Mac hám JK larda da júz bergeni xabarlanǵan. Apple akkauntın qayta kórip shıǵıwdı www.apple.com/support/itunes adresindegi [[iTunes Store]] qollap-quwatlaw xızmetine xabarlasıp sorawǵa boladı. 2021-jıl avgust ayına kelip, sistemanıń anıqlıǵı sebepli, Apple akkauntların óshiriw haqqındaǵı qararlar siyrek biykar etiledi, sebebi sistemanıń qanday da bir Apple akkauntın nadurıs óshiriw itimallıǵı jılına bir trillionnan birden az (eń itimalı, Apple usınǵan, biraq keyinirek toqtatılǵan qáwipsizlik funkciyası CSAM anıqlawı sebepli)<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/child-safety/pdf/Expanded_Protections_for_Children_Frequently_Asked_Questions.pdf|bet=Expanded Protections for Children: Frequently Asked Questions|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210819221953/https://www.apple.com/child-safety/pdf/Expanded_Protections_for_Children_Frequently_Asked_Questions.pdf|arxivsáne=2021-08-19|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=2021-08-21}}</ref>.
Joqarıdaǵı eki jaǵdayda da, paydalanıwshınıń profili iMessage yamasa FaceTime da hesh kimge kórinbeydi, hám olar kire almaydı. Másele belgilengen waqıt ishinde (kópshilik jaǵdaylarda shama menen 14–30 kún) sheshiliwi kerek. Eger Apple akkauntı óshirilgennen berli kóp waqıt ótken bolsa, ol máńgilikke óshiriledi hám paydalanıwshı onı endi asha almaydı da, jańa Apple akkauntların jarata da almaydı.
=== Shifrlaw ===
Hár bir iCloud avtomatlı túrde standart maǵlıwmat qorǵanıwına iye. Barlıq maǵlıwmatlar shifrlanadı, hám shifrlaw giltleri akkaunttı qayta tiklewge járdemlesiw ushın Apple maǵlıwmatlar oraylarında qáwipsiz saqlanadı. Tek belgili bir maǵlıwmatlar ǵana bastan-ayaq shifrlanadı, sonıń ishinde iCloud Mail, Photos hám densawlıq maǵlıwmatları. Ulıwma alǵanda, on tórt xızmet tolıǵı menen shifrlanǵan.
Sonıń menen birge, Apple iCloud ushın Keńeytilgen maǵlıwmatlar qorǵanıwın usınadı, ol siyasatshılar, jurnalistler hám iCloud akkauntlarında áhmiyetli maǵlıwmatları bar basqa adamlar auditoriyasına baǵdarlanǵan. Sonıń menen jigirma úsh xızmet tolıǵı menen shifrlanadı. Eger kimde-kim Keńeytilgen maǵlıwmatlar qorǵanıwı bar akkauntqa kiriwdi joǵaltsa, akkaunttı qayta tiklew qıyınlasadı<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/HT202303|bet=iCloud data security overview|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2023-01-20}}</ref>.
== Tariyxı ==
Birden-bir paydalanıwshı identifikatorı engizilgenge shekem Apple klientleri túrli xızmetler ushın óz aldına akkauntlardı paydalandı. Mısalı, [[iTunes Store]] hám Apple qollap-quwatlaw jámiyetshiligi ushın bólek loginler talap etildi.
Apple ekosistemasınıń ósiwi hám App Store hám iCloud sıyaqlı jańa xızmetlerdiń engiziliwi menen paydalanıwshı tájiriybesin ápiwayılastırıw ushın oraylastırılǵan akkauntqa bolǵan zárúrlik ayqın boldı.
Bul zárúrlikti sheshiw ushın Apple-ID engizildi. Ol paydalanıwshılarǵa bir ret kirip, kóp sanlı Apple xızmetlerine kiriwge imkaniyat berdi. Bul basqısh paydalanıwshı ushın qolaylılıqqa hám Apple ekosistemasınıń úlken integraciyasına áhmiyetli úles qostı.
Waqıt ótiwi menen Apple-ID turaqlı rawajlanıp bardı. Eki faktorlı autentifikaciya sıyaqlı qosımsha funkciyalardı engiziw arqalı qáwipsizlikti arttırıwǵa ayrıqsha itibar qaratıldı.
2024-jılı dekabrde Apple akkaunt qáwipsizligine baylanıslı áhmiyetli qarar qabıl etti. Jańadan jaratılǵan akkauntlar ushın dástúriy qáwipsizlik sorawları alıp taslandı. Sonıń menen birge, iTunes Store hám App Store funkciyaların aktivlestiriw ushın eki faktorlı autentifikaciya májbúriy etildi.
Jaqında Apple-ID Apple akkauntı dep rebrending etildi. Bul at ózgerisi barlıq Apple xızmetlerine kiriw hám barlıq Apple qurılmaların basqarıw ushın akkaunttıń oraylıq rolin anıǵıraq kórsetiwge baǵdarlanǵan.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
kda1dqybm4d8n3she9jzcyonofoa8xj
Apple Books
0
25473
124131
123937
2025-07-03T22:16:05Z
Bekan88
11311
124131
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vcard"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold; background-color: #ffbb1e;" | Apple Books
|-
| colspan="2" style="text-align:center;" | [[File:IBooks_(OS_X).svg|150px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[2-aprel]], [[2010|2010-jıl]]
|-
! Turaqlı versiyası
|
* iOS: 4.2.3 (3-iyun, 2019-jıl)
* macOS: 5.2
|-
! [[Programmalastırıw tili|Jazılǵan tili]]
| Objective-C
|-
! Operaciyalıq sistema
|
* iPhone OS 3.2 hám keyingi versiyaları
* iPadOS
* OS X Mavericks hám keyingi versiyaları
|-
! Kólemi
| 31 MB
|-
! Tiller
| 33 til
|-
! Túri
| Cifrlı tarqatıw
|-
! Licenziya
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Menshikli]]
|-
! [[Veb-sayt|Veb-saytı]]
| [https://www.apple.com/apple-books/ www.apple.com/apple-books/]
|}
'''Apple Books''' (iOS 12 hám macOS 10.14 Mojave versiyalarına shekem '''iBooks''' atı menen belgili) — bul [[Apple Inc.]] tárepinen [[iOS]], iPadOS hám macOS operaciyalıq sistemaları hám de qurılmaları ushın islep shıǵarılǵan elektron kitap oqıw hám satıw dúkanı qosımshası. Ol 2010-jılı 27-yanvarda iPad penen birgelikte iBooks atı astında járiyalandı,<ref name="SpecialEvent">{{Web deregi|url=http://events.apple.com.edgesuite.net/1001q3f8hhr/event/index.html|bet=iPad Announcement Keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170120174208/http://events.apple.com.edgesuite.net/1001q3f8hhr/event/index.html|arxivsáne=January 20, 2017|avtor=Apple Inc.|sáne=July 16, 2003|baspaxana=Events.apple.com.edgesuite.net|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}</ref> hám 2010-jıldıń ortasında [[iOS 4]] jańalanıwınıń bir bólimi retinde [[iPhone]] hám iPod Touch ushın shıǵarıldı<ref name="4.0">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iphone/preview-iphone-os|bet=Get a sneak peek into the future of iPhone OS.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100408194552/http://www.apple.com/iphone/preview-iphone-os|arxivsáne=April 8, 2010|sáne=April 8, 2010|baspaxana=[[Apple Inc.]]}}</ref>. Dáslep, iBooks iOS qurılmalarına aldınnan ornatılmaǵan edi, biraq paydalanıwshılar onı [[iTunes]] [[App Store]] dúkanınan biypul júklep alıwı múmkin edi. [[iOS 8]] shıǵarılıwı menen ol integraciyalanǵan qosımshaǵa aylandı. 2013-jılı 10-iyunda Apple [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|dúnyajúzilik baǵdarlamashılar konferenciyasında]] Kreyg Federigi iBookstıń 2013-jıldıń gúzinde OS X Mavericks quramında da usınılatuǵının járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/13/06/10/maps-ibooks-icloud-keychain-coming-to-os-x-mavericks|bet=Maps, iBooks, iCloud Keychain coming to OS X Mavericks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130613024859/http://appleinsider.com/articles/13/06/10/maps-ibooks-icloud-keychain-coming-to-os-x-mavericks|arxivsáne=June 13, 2013|sáne=June 10, 2013|baspaxana=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 10, 2013}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/osx/preview/#ibooks|bet=OS X Mavericks – Do even more with new apps and new features.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130716073423/http://www.apple.com/osx/preview/#ibooks|arxivsáne=July 16, 2013|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=September 9, 2017}}</ref>.
Ol tiykarınan Apple Books dúkanınan EPUB formatındaǵı kontentti aladı, biraq paydalanıwshılar [[iTunes]] arqalı maǵlıwmatlardı sinxronlastırıw jolı menen ózleriniń EPUB hám Portativ Hújjet Formatı (PDF) faylların da qosa aladı. Sonıń menen bir qatarda, fayllardı Safari yamasa Apple Mail arqalı Apple Booksqa júklep alıwǵa boladı. Ol, sonday-aq, multimediyalıq kontentti óz ishine alǵan elektron kitaplardı kórsetiw qábiletine iye<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/quicktime/qtv/wwdc10/index.html|bet=WWDC 2010 Keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110925024951/http://www.apple.com/quicktime/qtv/wwdc10/index.html|arxivsáne=September 25, 2011|avtor=[[Apple Inc.]]|sáne=July 16, 2003|baspaxana=Apple.com|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}</ref>. 2010-jıl mart ayındaǵı ónim haqqındaǵı informaciyaǵa muwapıq, iBooks VoiceOver járdeminde «[paydalanıwshıǵa] hár qanday bettiń mazmunın oqıp bere» aladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ipad/features/ibooks.html|bet=iPad – Buy and read books like never before|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110224014532/http://www.apple.com/ipad/features/ibooks.html|arxivsáne=February 24, 2011|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}</ref>.
2012-jılı 19-yanvarda Nyu-York qalasında ótkerilgen bilimlendiriwge arnalǵan arnawlı ilajda Apple kompaniyası landshaft rejiminde isley alatuǵın hám interaktiv oqıwǵa imkaniyat beretuǵın iBooks 2-niń biypul shıǵarılıwın járiyaladı. Sonıń menen birge, [[Mac App Store]] ushın jańa qosımsha - iBooks Author járiyalandı. Ol hár qanday adamǵa iBooksta oqıw ushın interaktiv sabaqlıqlar jaratıwǵa imkaniyat beredi; hám iBooks Store dúkanı sabaqlıqlar kategoriyası menen keńeytirildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2399075,00.asp|bet=Apple Targets Educators Via iBooks 2, iBooks Author, iTunes U App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170711233153/https://www.pcmag.com/article2/0%2C2817%2C2399075%2C00.asp|arxivsáne=July 11, 2017|avtor=Chloe Albanesius|sáne=January 19, 2012<!-- 11:32am EST -->|baspaxana=PCMag.com|qaralǵan sáne=August 31, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-57360688-37/apple-unveils-ibooks-2-for-digital-textbooks-self-pub-app-live-blog/|bet=Apple unveils iBooks 2 for digital textbooks, self-pub app (live blog)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130916084819/http://news.cnet.com/8301-13579_3-57360688-37/apple-unveils-ibooks-2-for-digital-textbooks-self-pub-app-live-blog/|arxivsáne=September 16, 2013|avtor=Josh Lowensohn|sáne=January 19, 2012<!-- 8:20 AM PST -->|baspaxana=CNET|qaralǵan sáne=January 19, 2012}}</ref>. Appledıń iBooks Author baǵdarlaması átirapındaǵı cifrlı kontent jaratıwshılardıń jıllıq jıynalısı iBooks Author Konferenciyası 2015-jıldan 2017-jılǵa shekem aralıǵında ótkerilip turdı<ref>{{Web deregi|url=http://www.diyauthor.com/media-from-the-2015-ibooks-author-conference/|bet=Media from the 2015 iBooks Author Conference|arxivurl=https://web.archive.org/web/20151117030607/http://www.diyauthor.com/media-from-the-2015-ibooks-author-conference/|arxivsáne=November 17, 2015|qaralǵan sáne=April 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.bookwidgets.com/blog/2016/10/ibooks-author-conference-what-did-we-learn|bet=iBooks Author Conference. What did we learn?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170206022343/https://www.bookwidgets.com/blog/2016/10/ibooks-author-conference-what-did-we-learn|arxivsáne=February 6, 2017|sáne=October 14, 2016|qaralǵan sáne=April 8, 2017}}</ref><ref name=":1">{{Web deregi|url=https://tidbits.com/2017/10/24/ibooks-author-conference-highlights-worries-about-ibooks-ecosystem/|bet=iBooks Author Conference Highlights Worries about iBooks Ecosystem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230204183726/https://tidbits.com/2017/10/24/ibooks-author-conference-highlights-worries-about-ibooks-ecosystem/|arxivsáne=February 4, 2023|avtor=Centers|at=Josh|sáne=2017-10-24|til=en|jumıs=TidBITS|qaralǵan sáne=2023-02-04}}</ref>. Apple 2020-jılı iBooks Authordı toqtattı, onıń funkciyaları Pages qosımshasına integraciyalandı<ref name=":2">{{Web deregi|url=https://tidbits.com/2020/06/11/apple-to-end-support-for-ibooks-author/|bet=Apple to End Support for iBooks Author|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230204183724/https://tidbits.com/2020/06/11/apple-to-end-support-for-ibooks-author/|arxivsáne=February 4, 2023|avtor=Cohen|at=Michael E.|sáne=2020-06-11|til=en|jumıs=TidBITS|qaralǵan sáne=2023-02-04}}</ref>.
2018-jıldıń sentyabr ayında iOS 12 hám macOS Mojave shıǵarılıwı menen iBooks atı «Apple Books» dep ózgertildi<ref>{{Cite news|url=https://www.theverge.com/2018/6/4/17425852/ibooks-redesign-apple-books-branding-ios-12-update-wwdc-2018|title=iBooks gets a redesign and new Apple Books branding in iOS 12|access-date=2018-06-05}}</ref>. Ol «SF Serif» dep atalǵan San Francisco shrifitiniń jańa variantın usınadı,<ref>{{Cite news|url=https://www.imore.com/apple-books-whats-new-ios-12|title=Apple Books: What's new in iOS 12|access-date=2018-07-10}}</ref> keyinirek bul shrift «New York» atı astında altı optikalıq salmaqta shıǵarılıwı málim boldı<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/fonts/|bet=Fonts|arxivurl=https://web.archive.org/web/20011115001723/https://developer.apple.com/fonts/|arxivsáne=November 15, 2001|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=2019-06-05}}</ref>.
== Tariyxı ==
iBooks 2010-jıldıń yanvar ayında bolıp ótken baspasóz konferenciyasında iPad penen birge járiyalandı. Biraq dúkannıń ózi Amerikada iPad shıǵıwınan úsh kún aldın [[iTunes]] 9.1-diń tanıstırılıwı menen iske qosıldı. Bul Apple serverlerine júdá kóp júkleme túsiwiniń aldın alıw ushın islengen bolıwı múmkin, sebebi olar iPhonenıń aldıńǵı versiyalarınıń shıǵarılıwında artıqsha júklenip qalǵan edi. 2010-jıldıń 31-martında, iske qosılǵan kúni, iBooks Store dúkanınıń kollekciyası shama menen 60 000 atamadaǵı kitaptan ibarat edi<ref>{{Web deregi|url=http://www.ebookreaderguide.com/2011/03/13/kindle-nookcolor-ipad2-sony-overdrive-which-ebookstore-has-most-ebook-titles/|bet=Survey of Kindle, Nook, iPad, Sony and OverDrive eBook Store Collection Size|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130513034105/http://www.ebookreaderguide.com/2011/03/13/kindle-nookcolor-ipad2-sony-overdrive-which-ebookstore-has-most-ebook-titles/|arxivsáne=May 13, 2013|avtor=King|at=Sammy|baspaxana=eBookReaderGuide.com|qaralǵan sáne=March 13, 2011}}</ref>.
2010-jıldıń 8-aprelinde Apple iBookstıń [[iOS 4]] bar [[iPhone]] hám iPod Touchtı qollap-quwatlaw ushın jańalanatuǵının járiyaladı. Nátiyjede, iBooks birinshi áwlad iPhone hám iPod Touch qurılmalarında qollap-quwatlanbadı.
2010-jıldıń 8-iyunında [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] tiykarǵı bayanatında iBookstıń sol ayda PDF faylların oqıw, sonday-aq PDF hám elektron kitaplarǵa da túsinikler qaldırıw imkaniyatına iye bolıw ushın jańalanatuǵını járiyalandı.
2010-jıldıń 1-iyulınan baslap Apple iBookstıń [[Kanada]] ushın qoljetimliligin keńeytti.
[[iPhone 3GS]] hám iPod Touch sıyaqlı iOS 4 ornatılǵan eski qurılmalar ushın shıǵarılǵannan soń, iBooks áste islewi ushın sınǵa ushıradı<ref>{{Web deregi|url=http://www.tipb.com/2010/06/21/ibooks-on-iphone-3gs-app-review/|bet=iBooks on iPhone 3GS – app review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100925184304/http://www.tipb.com/2010/06/21/ibooks-on-iphone-3gs-app-review/|arxivsáne=September 25, 2010|sáne=June 21, 2010|qaralǵan sáne=July 19, 2010}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://mobiputing.com/2010/06/apple-ibooks-now-available-for-iphone-ipod-touch/|bet=Apple iBooks now available for iPhone, iPod touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110822083551/http://mobiputing.com/2010/06/apple-ibooks-now-available-for-iphone-ipod-touch/|arxivsáne=August 22, 2011|sáne=June 21, 2010|baspaxana=Mobiputing.com|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}</ref>. However, a July 19 update from Apple offered several improvements.<ref>{{Web deregi|url=http://www.iphoneheat.com/2010/07/download-ibooks-1-1-1-iphone-ipad/|bet=Download iBooks 1.1.1 for iPhone, iPad, iPod Touch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100920213701/http://www.iphoneheat.com/2010/07/download-ibooks-1-1-1-iphone-ipad/|arxivsáne=September 20, 2010|avtor=balandin|sáne=July 20, 2010|baspaxana=iPhoneHeat|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}</ref>
2011-jıldıń 27-sentyabrinde Apple premium dúkanın [[Irlandiya|Irlandiyaǵa]] keńeytti.
2012-jıldıń 19-yanvarında Apple iPadta interaktiv sabaqlıqlardı qollap-quwatlaytuǵın iBooks 2-niń shıǵarılıwın járiyaladı; iBooks 2-niń shıǵarılıwı menen birge jańa Mac qosımshası, iBooks Author da shıqtı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/pr/library/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad.html|bet=Apple Reinvents Textbooks with iBooks 2 for iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120120101456/http://www.apple.com/pr/library/2012/01/19Apple-Reinvents-Textbooks-with-iBooks-2-for-iPad.html|arxivsáne=January 20, 2012|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=January 19, 2012}}</ref>.
2012-jıldıń 23-oktyabrinde Apple iBooks 3ti járiyaladı.
2012-jıldıń 13-noyabrinde Apple betti awdarıw animaciyası ushın «Animaciyalıq grafikalıq paydalanıwshı interfeysi bar displey ekranı yamasa onıń bir bólimi» patentin aldı. Betti awdarıw animaciyası birinshi ret 2011-jıldıń dekabrinde displey ekranı ushın bezew dizaynı retinde dizimnen ótkerilgen edi. Patenttiń súwretinde virtual bettiń awdarılıwınıń úsh túrli kórinisi kórsetilgen. Birewinde bettiń múyeshi biraz awdarılǵan, keyingisinde bet yarımına shekem awdarılǵan, al úshinshisinde bet derlik tolıq awdarılǵan<ref>{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/12/11/13/apple-wins-design-patents-for-page-turning-animation-and-ipad-smart-case|bet=Apple wins design patents for page turning animation and iPad Smart Case|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200219084838/https://appleinsider.com/articles/12/11/13/apple-wins-design-patents-for-page-turning-animation-and-ipad-smart-case|arxivsáne=February 19, 2020|avtor=Campbell|at=Mikey|sáne=November 13, 2012|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2020-02-19}}</ref>. Patent elektron kitaplarda betti awdarıw animaciyasın paydalanatuǵın O'Reilly Media hám FlippingBook kompaniyalarına silteme beredi<ref name=":0">{{Cite patent|number=D670713|title=Display screen or portion thereof with animated graphical user interface|pubdate=2012-11-13|inventor1-last=Cranfill|inventor1-first=Elizabeth Caroline|inventor2-last=Inose|inventor2-first=Mikio|inventor3-last=Lemay|inventor3-first=Stephen O.|country=US|assign1=[[Apple Inc.]]}}</ref>.
2013-jıldıń 10-iyunında Apple OS X Mavericks ushın iBookstı járiyaladı.
2013-jıldıń 24-oktyabrinde Apple doslarǵa elektron kitaplardı sawǵa etiwdiń jańa usılın súwretleytuǵın «Cifrlı sıylıqlardı jekelestiriw»ge patent alıw ushın arza berdi (sol waqıttan berli berilgen). Patent paydalanıwshınıń media faylın basqa tárepke sawǵa etiw opciyası bar kontekst menyusın shaqıratuǵın qızıqlı elektron kitap úzindisin qalay tańlay alatuǵının súwretleydi<ref>{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/13/10/24/apple-patent-filing-hints-at-future-ibooks-gifting-options|bet=Apple patent filing hints at future iBooks gifting options|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200219084838/https://appleinsider.com/articles/13/10/24/apple-patent-filing-hints-at-future-ibooks-gifting-options|arxivsáne=February 19, 2020|avtor=Campbell|at=Mikey|sáne=October 24, 2013|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2020-02-19}}</ref>.
2013-jıldıń 15-noyabrinde Apple [[iOS 7]] niń «tegis» stiline sáykes keliw ushın qayta islengen interfeysli iOS ushın iBookstıń 3.2 versiyasın shıǵardı, bul versiya [[iOS 6]] hám onnan tómen versiyalardı qollap-quwatlawdı toqtattı.
2014-jılǵı jıllıq [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] da Apple iBookstıń Podcasts qosımshası menen birge operaciyalıq sistemanıń kelesi versiyası [[iOS 8]] de aldınnan ornatılǵan qosımsha bolatuǵının járiyaladı.
2014-jıldıń 17-sentyabrinde Apple iOS 8.0 menen birge iOS ushın iBookstıń 4.0 versiyasın shıǵardı. Bul ózgerisler tómendegi navigaciya panelinde kitap dúkanı túymesin (turaqlı navigaciya panelinde), kitap polkasında kitaplardı seriyalar boyınsha toparlawdı, Avto-túngi rejim temasın, sonday-aq tiykarǵı kórsetiw mexanizmindegi kishi ózgerislerdi óz ishine aladı.
2014-jıldıń 20-oktyabrinde Apple iOS 8.1 menen birge iOS ushın iBookstıń 4.1 versiyasın shıǵardı.
2018-jıldıń 24-yanvarında Apple iOS 11.3 beta versiyasında iBooks atın Books dep ózgertti<ref>{{Cite news|url=https://www.cnet.com/news/ios-11-3-best-new-features-iphone-ipad/|title=iOS 11.3: The 7 best new features|date=2018-01-24|access-date=2018-02-11}}</ref>.
Sonday-aq, macOS 10.13.4 beta versiyasında iBooks 2018-jıldıń 5-martında Books dep ózgertildi. Marketing sheshimi haqqındaǵı belgisizlikti kórsetip, ol keyingi aralıq 10.13.4 macOS beta versiyasında qaytadan iBooks dep ataldı.
2019-jıldıń basında Apple qosımshanıń atın Apple Books dep ózgertti.
2019-jıldıń 19-sentyabrinde Apple Apple Books Audiobook dúkanınan tıńlaw ushın watchOS 6 menen birge Audiobooks qosımshasın qostı.
=== Formatlar ===
Apple Bookstıń qollap-quwatlaytuǵın elektron kitap formatları EPUB hám PDF bolıp tabıladı<ref>{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT4059|bet=iBooks: Frequently Asked Questions|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110904031644/http://support.apple.com/kb/HT4059|arxivsáne=September 4, 2011|sáne=June 8, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=August 27, 2011}}</ref>. 2.0 versiyasınan baslap, ol sonday-aq iBooks Author quralı menen jaratılǵan menshikli iBook formatın (IBA) qollap-quwatlaydı. Bul format EPUB formatına tiykarlanǵan, biraq islew ushın Apple Books qosımshasındaǵı arnawlı vidjet kodına baylanıslı<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2012/01/19/new-ibooks-not-technically-in-epub-format|bet=New iBooks not technically in epub format|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120411165553/http://www.macrumors.com/2012/01/19/new-ibooks-not-technically-in-epub-format/|arxivsáne=April 11, 2012|avtor=Arnold Kim|sáne=January 19, 2012|baspaxana=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=April 26, 2012}}</ref>.
== Ózgeshelikleri ==
3-versiyadan baslap, iBooks 18 túrli tilde jazılǵan tekstti kórsete basladı. Qosımsha paydalanıwshıları kórsetilgen shrift hám tekst ólshemin ózgerte aladı. Qoljetimli inglis shriftleri: Baskerville, Cochin, Georgia, Palatino, Times New Roman, Verdana, Athelas, Charter, Iowan Old Style hám Seravek<ref>{{Web deregi|url=http://www.thebookdesigner.com/2010/03/apple-ipad-typography-fonts-we-actually-want|bet=Apple iPad Typography: Fonts We Actually Want|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100412152633/http://www.thebookdesigner.com/2010/03/apple-ipad-typography-fonts-we-actually-want/|arxivsáne=April 12, 2010|avtor=Friedlander|at=Joel|sáne=March 1, 2010|baspaxana=TheBookDesigner.com|qaralǵan sáne=April 8, 2010}}</ref>. 5-versiyada Cochin hám Baskerville alıp taslandı<ref>{{Web deregi|url=http://gadgetwise.blogs.nytimes.com/2012/01/09/qa-a-new-look-for-ibooks|bet=Q&A: A New Look for iBooks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20121102124608/http://gadgetwise.blogs.nytimes.com/2012/01/09/qa-a-new-look-for-ibooks/|arxivsáne=November 2, 2012|avtor=J.D. Biersdorfer|sáne=September 1, 2012|jumıs=The New York Times|qaralǵan sáne=September 7, 2012}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.itproportal.com/2011/12/07/apple-releases-update-ibook-app/#ixzz25oiWCISH|bet=Apple Releases Update for iBook App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160127205915/http://www.itproportal.com/2011/12/07/apple-releases-update-ibook-app/#ixzz25oiWCISH|arxivsáne=January 27, 2016|avtor=Erica Thinesen|sáne=December 7, 2011|baspaxana=Net Communities|qaralǵan sáne=September 7, 2012}}</ref>.
Paydalanıwshılar ekran jarıqlıǵın qosımsha ishinen retlestire aladı.
Sózlerdi kitap boylap belgilew hám izlew múmkin. Sózlerdiń anıqlamaların sózdi basıp, 'anıqlaw'dı tańlaw arqalı da tabıwǵa boladı, bul oqıwshıǵa sózdiń mánisi haqqında qısqasha túsindirme beredi hám eger anıqlama joq bolsa, oqıwshı anıqlama izlew ushın Wikipedia yamasa internetten paydalana aladı, bul anıqlaması bar sóz ushın da qoljetimli opciya. Oqıwshılar úzindilerdi de belgiley aladı hám bul orınlanǵanda, elektron kitaptıń baplar hám eskertpeler menen baylanıslı bólimi belgilengen sózlerdi yamasa gáplerdi avtomatikalıq túrde saqlaydı, sonday-aq belgili bir úzindini belgilegennen keyin jazılǵan hár qanday eskertpelerdi kórsetedi, bul jáne bir ózgeshelik.
Dáslep, PDF hújjetlerin oqıwdan basqa jaǵdaylarda tańlaw ushın úsh kórsetiw fon teması bar edi. Temalar:<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ipad/built-in-apps|bet=Apple - the new iPad - Amazing iPad apps, built right in.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120314080217/http://www.apple.com/ipad/built-in-apps/|arxivsáne=March 14, 2012|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=August 1, 2012}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://osxdaily.com/2012/03/27/ibooks-themes-improve-reading-ios/|bet=Use iBooks Themes to Improve the Reading Experience on iPhone & iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170331131559/http://osxdaily.com/2012/03/27/ibooks-themes-improve-reading-ios/|arxivsáne=March 31, 2017|sáne=March 27, 2012|jumıs=OSXDaily|qaralǵan sáne=August 1, 2012}}</ref>
* '''Ádettegi''': aq fondaǵı qara tekst
* '''Sepiya''': aqshıl-aq fondaǵı sepiya reńli tekst
* '''Tún''': qara fondaǵı ashıq-kúl reńli tekst
2014-jılı iOS 8 diń shıǵarılıwı menen qosımsha «Avto-túngi rejim» teması qosıldı, ol átiraptaǵı jarıqlıq sharayatlarına baylanıslı temanı 'Ádettegi' yamasa 'Sepiya'dan 'Tún'ge hám kerisinshe dinamikalıq túrde ózgertedi.
2015-jılı [[iOS 9]] dıń shıǵarılıwı menen tórtinshi fon teması qosıldı: Kúl reń: qoyıw-kúl reń fondaǵı ashıq-kúl reńli tekst.
Apple Books sonday-aq paydalanıwshı «Barlıq kitaplar» ekranında bolǵanda bir seriyaǵa tiyisli kitaplardı bir jerge jıynaydı. Tańlanǵanda, seriyaǵa kiretuǵın kitaplar shıǵarılǵan tártibinde kórsetiledi, sonıń ishinde paydalanıwshı satıp almaǵan seriyadaǵı kitaplar da bar. Satıp alınbaǵan kitaplardıń bahaları kitaptıń joqarı oń múyeshinde jasıl reń menen «belgilengen» jaǵdayda kórsetiledi. Satıp alınbaǵan kitaptı basıw paydalanıwshını tez satıp alıwǵa imkaniyat berip, tikkeley Apple Books dúkanına alıp baradı.
Bettiń úsh jaylasıwı bar: Kitap, Tolıq ekran hám Aylandırıw. Kitap yamasa Tolıq ekran jaylasıwında betlerdi basıw yamasa súyrew arqalı awdarıladı, qaǵaz kitaptıń kórinisin imitaciyalaytuǵın animaciya menen. Aylandırıw rejiminde bet awdarılmaydı hám kitap veb-brauzer sıyaqlı vertikal túrde oqılatuǵın turaqlı tekst retinde kórinedi.
2011-jıldıń may ayına shekem<ref>{{Web deregi|url=http://www.iphonewzealand.co.nz/2011/all/winnie-the-pooh-goes-mia-from-nz-ibookstore-demands-money-from-other-territories/|bet=Winnie the Pooh goes MIA from NZ iBookstore, demands money from other territories|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110531025736/http://www.iphonewzealand.co.nz/2011/all/winnie-the-pooh-goes-mia-from-nz-ibookstore-demands-money-from-other-territories/|arxivsáne=May 31, 2011}}</ref> Apple Books qosımshası (iBooks atı astında) paydalanıwshınıń kitapxanasın baslaw ushın A. A. Milne tárepinen jazılǵan 1926-jılǵı «Winnie-the-Pooh» kitabınıń biypul versiyasın óz ishine alǵan.
2021-jıldıń aqırında shıǵarılǵan macOS Monterey'de Apple jıl, kategoriya, pikirler hám sıpatlama ushın basqa redakciyalanatuǵın teglerdi alıp taslap, kitaplar ushın paydalanıwshı redakciyalaytuǵın metamaǵlıwmatlar teglerine Muqaba tegin qostı. Bul Mac versiyasınıń iOS/iPadOS versiyasınan Catalyst járdeminde jetkerip beriliwi menen bir waqıtta boldı.
== Apple Books dúkanı ==
Apple Books dúkanı (burınǵı iBook Store) [[iPad]], [[iPhone]] hám iPod Touch sıyaqlı hár qanday iOS qurılmasına elektron kitaplardı jetkerip beretuǵın ePub kontentin satıw hám jetkerip beriw sisteması bolıp tabıladı. Ol házirgi waqıtta Apple Bookstı tikkeley Windows yamasa Linux distributivlerinde júklep alıwdı yamasa oqıwdı qollap-quwatlamaydı, biraq ol OS X Mavericks hám onnan keyingi versiyalarda Apple Bookstı júklep alıwdı hám oqıwdı qollap-quwatlaydı<ref>{{Web deregi|url=http://www.apple.com/osx/whats-new/#ibooks|bet=Apple - OS X Mavericks - New apps, new features, new technologies|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131023225452/http://www.apple.com/osx/whats-new/#ibooks|arxivsáne=23 October 2013|jumıs=www.apple.com|qaralǵan sáne=11 January 2022}}</ref>.
iPad tanıstırılıwınan aldın, Penguin Books, HarperCollins, Simon & Schuster, Macmillan Publishers hám Hachette Book Group USA baspaları Apple Books dúkanı (iBooks Store atı astında) ushın kontent islep shıǵarıwǵa minnetleme aldı. Qosımsha baspalar 2010-jıldıń 27-yanvarında, ónimdi járiyalaw kúninde qatnasıwǵa shaqırıldı<ref>{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/01/28/ipad_ibooks_app_us_only_mcgraw_hill_absent_from_apple_event.html|bet=iPad iBooks app US-only, McGraw-Hill absent from Apple event|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190627111405/https://appleinsider.com/articles/10/01/28/ipad_ibooks_app_us_only_mcgraw_hill_absent_from_apple_event.html|arxivsáne=June 27, 2019|sáne=January 28, 2010|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=February 14, 2010}}</ref>. Apple Books dúkanı sonday-aq Gutenberg joybarınan alınǵan 30 000 nan aslam biypul kitapqa kiriw imkaniyatın beredi,<ref>{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/03/25/apple_loads_up_new_ibooks_store_with_free_public_domain_ipad_titles.html|bet=Apple pre-loading iBook Store with 30,000 free eBooks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110903173139/http://www.appleinsider.com/articles/10/03/25/apple_loads_up_new_ibooks_store_with_free_public_domain_ipad_titles.html|arxivsáne=September 3, 2011|sáne=March 25, 2010|baspaxana=Appleinsider.com|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}</ref> hám ol ǵárezsiz avtorlar menen baspalarǵa óz-ózin baspa etiwge múmkinshilik beretuǵın Draft2Digital yamasa Smashwords arqalı jiberilgen kontentti usınadı<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/news/2010/03/self-published-authors-to-get-in-ibookstore-via-smashwords.ars|bet=Self-published authors to get in iBookstore via Smashwords|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110905034042/http://arstechnica.com/apple/news/2010/03/self-published-authors-to-get-in-ibookstore-via-smashwords.ars|arxivsáne=September 5, 2011|avtor=Foresman|at=Chris|sáne=March 31, 2010|baspaxana=Arstechnica.com|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}</ref>.
iPad ilajınan bir kún aldın McGraw-Hill bas direktorı Terri Makgrou CNBC telekanalında Erin Burnett'ke kutilip atırǵan iPad shıǵarılıwı haqqındaǵı informaciyanı ashıp qoyǵan sıyaqlı kórindi<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/id/15840232?video=1396376379&play=1|bet=McGraw-Hill's Q4 Earnings|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110217081814/http://www.cnbc.com/id/15840232?play=1&video=1396376379|arxivsáne=February 17, 2011|sáne=September 16, 2001|baspaxana=CNBC|qaralǵan sáne=September 18, 2011}}</ref>. Bul tez arada túrli gáp-sóz saytları tárepinen alınǵan hám aqıbetinde tiykarǵı ǵalaba xabar quralları tárepinen iPadtıń ózgeshelikleriniń ashılıwı retinde tarqatıldı. McGraw Hill Apple media ilajında iPad tanıstırıwına kirgizilmedi hám bul shetletiw informaciyanıń shıǵıp ketiwine juwap retinde bolǵan degen boljawlar bar edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/quicktime/qtv/specialevent0110/|bet=Apple Special Event January 2010|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100201005901/https://www.apple.com/quicktime/qtv/specialevent0110/|arxivsáne=February 1, 2010|sáne=January 27, 2010|jumıs=[[Apple Inc.]]}}</ref>. Degen menen, McGraw-Hill Makgrou tárepinen ashılǵan informaciyanıń qupıya emesligin hám kompaniyanıń ilajǵa qatnasıw niyetinde bolmaǵanlıǵın bildirgen<ref>{{Web deregi|url=http://digitaldaily.allthingsd.com/20100128/mcgraw-hill-no-we-didnt-confirm-ipad-launch|bet=McGraw-Hill: We Didn't Get Booted From the iPad Launch, Because We Weren't Part of It|arxivurl=https://web.archive.org/web/20100130181233/http://digitaldaily.allthingsd.com/20100128/mcgraw-hill-no-we-didnt-confirm-ipad-launch/|arxivsáne=January 30, 2010|avtor=John Paczkowski|avtorsilteme=John Paczkowski|sáne=January 28, 2010|jumıs=All Things Digital|qaralǵan sáne=January 28, 2010}}</ref>.
2011-jılı Apple wákili: «Biz házir eger qosımsha klientlerge qosımshadan sırtta kitap satıp alıw imkaniyatın usınsa, sol opciyanıń qosımsha ishinde de qosımsha ishindegi satıp alıw arqalı klientlerge qoljetimli bolıwın talap etemiz,» - dep járiyaladı<ref>{{Cite news|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/g/a/2011/02/01/businessinsider-apple-kindle-2011-2.DTL|title=Apple Just Declared War On Amazon Kindle (AAPL, AMZN)|work=Business Insider|date=February 1, 2011}}</ref>. Appledıń qosımsha ishindegi satıp alıw mexanizminen alatuǵın 30% tabıs úlesi sebepli, basqa kitap satıwshılar tárepinen basqarılatuǵın básekiles kitap dúkanı qosımshalarınıń finanslıq turmısqa ılayıqlılıǵı gúmanlı bolıp tabıladı, hátte kóp mámleketlerde Apple Books dúkanı jámiyetshilik múlki bolǵanlar sıyaqlı biypul shıǵarmalardan basqa hesh qanday elektron kitapqa tutınıwshılarǵa kiriw imkaniyatın bermeydi. Appledıń básekilesi Amazon.com 2013-jıldıń iyul ayında óziniń iOS Kindle qosımshasın 30% tabıs úlesin aylanıp ótiw ushın jańaladı, bul paydalanıwshıdan Kindle qosımshasın paydalanıw ornına Kindle dúkanınıń veb-saytın paydalanıp kontent satıp alıwdı talap etti; paydalanıwshılar qosımshanı paydalanǵan waqıtta ele de biypul elektron kitaplardı yamasa úlgilerdi ala aladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/7/30/4572170/amazon-finds-clever-way-around-apple-restrictions-with-kindle-ios-app|bet=Amazon skirts Apple restrictions with updated Kindle iOS app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170511122926/https://www.theverge.com/2013/7/30/4572170/amazon-finds-clever-way-around-apple-restrictions-with-kindle-ios-app|arxivsáne=May 11, 2017|sáne=July 30, 2013|jumıs=[[The Verge]]}}</ref>.
== iBooks Author ==
Stiv Djobs ómirbayan jazıwshısı Uolter Ayzeksonǵa bılay degen:
«Shtatlardıń sabaqlıqlardı tastıyıqlaw procesi korrupciyalanǵan. Biraq eger biz sabaqlıqlardı biypul ete alsaq hám olar iPad penen birge kelse, onda olardı tastıyıqlaw kerek emes. Shtat dárejesindegi jaman ekonomika on jıl dawam etedi, hám biz olarǵa sol pútkil processti aylanıp ótiw hám aqshanı únemlew ushın múmkinshilik bere alamız.» — Stiv Djobs.
Djobs óliminen keyin, 2012-jılı Apple iPadta interaktiv sabaqlıqlardı qollap-quwatlaytuǵın iBooks 2 ni shıǵardı. Bul sabaqlıqlar interaktiv diagrammalar, audio, video, viktorinalar, HTML hám 3D kontentin kórsete aladı,<ref>{{Web deregi|url=https://archive.nytimes.com/bits.blogs.nytimes.com/2012/01/19/apple-unveils-tools-for-digital-textbooks/|bet=Apple Introduces Tools to (Someday) Supplant Print Textbooks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230204183722/https://archive.nytimes.com/bits.blogs.nytimes.com/2012/01/19/apple-unveils-tools-for-digital-textbooks/|arxivsáne=February 4, 2023|avtor=Wingfield|at=Brian X. Chen and Nick|sáne=2012-01-19|til=en|jumıs=New York Times, Bits Blog|qaralǵan sáne=2023-02-04}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://tidbits.com/2012/01/21/why-ibooks-author-is-a-big-deal/|bet=Why iBooks Author is a Big Deal|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230204183720/https://tidbits.com/2012/01/21/why-ibooks-author-is-a-big-deal/|arxivsáne=February 4, 2023|avtor=Cohen|at=Michael E.|sáne=2012-01-21|til=en|jumıs=TidBITS|qaralǵan sáne=2023-02-04}}</ref> hám de «indeks kartochkası» sıyaqlı interfeyste kóriwge bolatuǵın belgilewlerdi, eskertpelerdi hám túsiniklerdi qollap-quwatlaydı. Apple bul iPad sabaqlıqları studentler ushın qaǵaz sabaqlıqlarǵa qaraǵanda qızıqlıraq boladı dep isendirdi<ref name=":3">{{Jurnal deregi |last=Carmody |first=Tim |title=Engage: Apple's New Tools for Interactive Books on iPad |url=https://www.wired.com/2012/01/engage-apple-books-ipad/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230320084035/https://www.wired.com/2012/01/engage-apple-books-ipad/ |archive-date=March 20, 2023 |access-date=2023-03-20}}</ref>. Apple bir waqıttıń ózinde bul interaktiv sabaqlıqlardı WYSIWYG usılında jaratıw ushın paydalanıwǵa bolatuǵın biypul Mac qosımshası, iBooks Authordı shıǵardı<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnn.com/2012/01/19/us/apple-debuts-e-publishing-book-app/index.html|bet=Apple debuts e-publishing book app|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200219084837/https://www.cnn.com/2012/01/19/us/apple-debuts-e-publishing-book-app/index.html|arxivsáne=February 19, 2020|sáne=January 19, 2012|jumıs=CNN|qaralǵan sáne=2020-02-19}}</ref>. Appledıń iske túsiriw boyınsha sherikleri bilimlendiriw baspaları Pearson, McGraw-Hill hám Houghton Mifflin Harcourt boldı, olardıń sabaqlıqları iBookstore dúkanınıń jańa Sabaqlıqlar bóliminde qoljetimli boldı.
iBooks Author eki menshikli fayl formatın tanıstırdı:
* .iba faylları onıń jergilikli fayl formatı bolıp, iBooks Authorda ashılıp, redakciyalanıwı múmkin. Bul fayllar Mac toplamları retinde jergilikli zip arxivleri bolıp, óz maǵlıwmatların XML faylında saqlaydı<ref name=":4">{{Web deregi|url=http://www.glazman.org/weblog/dotclear/index.php?post/2012/01/20/iBooks-Author-a-nice-tool-but|bet=iBooks Author, a nice tool but..|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120122225459/http://www.glazman.org/weblog/dotclear/index.php?post/2012/01/20/iBooks-Author-a-nice-tool-but|arxivsáne=January 22, 2012|avtor=Glazman|at=Daniel|sáne=20 January 2012|jumıs=Glazblog|qaralǵan sáne=March 20, 2023}}</ref>.
* .ibooks - bul iBooks Author hújjetleriniń eksport etilgen formatı bolıp, iPhone, iPad hám Mactaǵı iBooks qosımshası arqalı ashılıwı múmkin. Bul format EPUB3'tiń menshikli keńeytpesi bolıp, tek ǵana Apple qurılmalarındaǵı iBooks qosımshası menen oqıla aladı
TechRadardan Stiv Peris iBooks Authordı «paydalanıw ushın ájayıp dárejede ápiwayı» dep atadı, biraq birinshi járiyalanǵan versiyada birneshe qáteliklerdi atap ótti hám iPadlardıń kóbirek formatlarǵa sáykes keliwine qaramastan, onıń tek H.264 video faylların qollap-quwatlaytuǵının sınǵa aldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/graphics-and-media-software/desktop-publishing-dtp-software/ibooks-author-1062792/review|bet=iBooks Author review|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230320083226/https://www.techradar.com/reviews/pc-mac/software/graphics-and-media-software/desktop-publishing-dtp-software/ibooks-author-1062792/review|arxivsáne=March 20, 2023|avtor=Paris|at=Steve|sáne=2012-02-13|til=en|jumıs=TechRadar|qaralǵan sáne=2023-03-20}}</ref>. Macworld onı «tásirli» qural dep atadı, biraq onıń tek iPad lar menen eksklyuziv sáykesligi menen «sheklengenligin» ayttı<ref name=":5">{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/216435/ibooks_author_fashions_multimedia_books_for_the_ipad.html|bet=iBooks Author fashions multimedia books for the iPad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230320083226/https://www.macworld.com/article/216435/ibooks_author_fashions_multimedia_books_for_the_ipad.html|arxivsáne=March 20, 2023|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=2023-03-20}}</ref>. iBooks Authordıń licenziya kelisimi shıǵarılǵanda dawǵa sebep boldı, óytkeni onda qural menen jaratılǵan hújjetler eger Apple tárepinen qabıl etilip, eksklyuziv túrde tarqatılsa ǵana aqshalay satılıwı múmkinligi aytılǵan edi<ref name="latimesrelease">{{Cite news|title=If you publish with iBooks Author, does Apple 'own' you?|url=http://latimesblogs.latimes.com/technology/2012/01/apple-ibooks-author.html|access-date=January 21, 2012}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.informationweek.com/news/software/productivity_apps/232500227|bet=Apple's iBooks Author Software: Just Say No|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120711052352/http://www.informationweek.com/news/software/productivity_apps/232500227|arxivsáne=July 11, 2012|jumıs=InformationWeek|qaralǵan sáne=November 27, 2015}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.pcmag.com/article2/0%2C2817%2C2399148%2C00.asp|bet=iBooks Author: You Work For Apple Now|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120521192846/http://www.pcmag.com/article2/0,2817,2399148,00.asp|arxivsáne=May 21, 2012|avtor=Segan|at=Sascha|sáne=January 20, 2012|jumıs=PCMag}}</ref>. Apple birneshe hápteden soń jańalanǵan licenziya kelisiminde bul pikirden qayttı<ref>{{Jurnal deregi |last=Carmody |first=Tim |title=Apple to Authors: Content You Make in iBook App is Yours, Not Ours |url=https://www.wired.com/2012/02/apple-to-authors-content-you-make-in-ibook-app-is-yours-not-ours/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230320083226/https://www.wired.com/2012/02/apple-to-authors-content-you-make-in-ibook-app-is-yours-not-ours/ |archive-date=March 20, 2023 |access-date=2023-03-20}}</ref>. Onıń menshikli fayl formatı da ZDNet ten Ed Bott tárepinen sınǵa alındı, ol onı Microsofttıń «qosıw, keńeytiw, joq etiw» strategiyasına salıstırdı<ref>{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/how-apple-is-sabotaging-an-open-standard-for-digital-books/|bet=How Apple is sabotaging an open standard for digital books|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240112003252/https://www.zdnet.com/article/how-apple-is-sabotaging-an-open-standard-for-digital-books/|arxivsáne=January 12, 2024|avtor=Bott|at=Ed|sáne=22 January 2012|til=en|jumıs=[[ZDNET]]|qaralǵan sáne=12 January 2024}}</ref>. Kerisinshe, Macworldtan Sereniti Kolduell iBooks Authordıń EPUB avtorlıq programmalıq támiynatqa qaraǵanda qosımsha múmkinshiliklerin maqtadı. Apple 2015-jılı iBooks Authorǵa EPUB eksportın qollap-quwatlawdı qostı, degen menen EPUB formatında eksport etilgen sabaqlıqlar iBooks sabaqlıqlarına qaraǵanda azıraq múmkinshiliklerdi qollap-quwatladı.
iBooks Author járdeminde jaratılǵan belgili kitaplar qatarına «How to Say Cheese», «Physics in Motion», NASAnıń «Destination: Jupiter» kiredi. E.O. Uilson nıń «Life On Earth» kitabı da interaktiv sabaqlıq retinde biypul shıǵarıldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/apple/2012/1/19/2718539/ibooks-2-first-hands-on-photos|bet=iBooks 2 hands-on: Apple's reinvented textbook|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230320083226/https://www.theverge.com/apple/2012/1/19/2718539/ibooks-2-first-hands-on-photos|arxivsáne=March 20, 2023|avtor=Ingraham|at=Nathan|sáne=2012-01-19|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-03-20}}</ref>.
2015 hám 2017-jıllar arasında jıllıq iBooks Author Konferenciyası ótkerildi; Tidbits'tiń xabar beriwinshe, ayırım avtorlar bul quraldı «óz klasında eń jaqsı» dep ataǵan, basqa hesh qanday platformada oǵan teń keletuǵın nárse joq, biraq Apple «pútkil iBooks Author ekosistemasın toqtap qalıwına jol qoyǵan». Avtor Deniz Klifton onıń kitabınıń iBooks Author versiyası «eń jaqsı hám eń aldıńǵı» bolıwına qaramastan, ol «basqa hár qanday basılımnan azıraq nusqa satqanın» xabarladı. iBooks dúkanında eń kóp júklep alınǵan interaktiv sabaqlıq biypul bolıwına qaramastan, ulıwma 3000 ret ǵana júklep alınǵan.
2020-jılı Apple iBooks Authordan waz keshti hám avtorlarǵa onıń ornına Appledıń Pages sóz processorın paydalanıwdı usınıs etti. Sol aralıqtaǵı jıllarda Apple iBooks Authordıń kóp funkciyaların Pageske kirgizgen edi, hám sońǵısı bul kitaplardı menshikli iBooks Author formatı ornına standart EPUB formatında eksport ete aladı. Degen menen, 2020-jılǵı jaǵday boyınsha, Pages tek súwretler gallereyaları, videolar hám audionı qollap-quwatladı hám iBooks Authordıń rawajlanǵan múmkinshiliklerine iye emes edi.
== Qarama-qarsılıqlar ==
Ayırım sınshılar Apple Books (iBooks atı astında) interfeysiniń bir jıldan aslam waqıt aldın shıǵarılǵan hám hátte Appledıń óziniń tele-reklamalarında kórsetilgen Endryu Kaz hám Fill Ryudıń Classics qosımshasınıń derlik anıq kóshirmesi ekenligin aytqan. Apple bunı moyınlamadı<ref>{{Jurnal deregi |last=Chen |first=Brian X. |date=January 27, 2010 |title=Apple's Tablet E-Book App Rips off Indie Dev's Creation |url=https://www.wired.com/2010/01/apple-tablet-ebook/ |magazine=Wired}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/culture/is-apples-ibooks-e-reader-app-a-rip-off/|bet=Is Apple's iBooks e-reader app a rip-off?|avtor=Carnoy|at=David|sáne=January 28, 2010|jumıs=[[CNET]]}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2009/01/25/new-iphone-ad-read/|bet=New iPhone Ad: 'Read'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20111017065938/http://www.macrumors.com/2009/01/25/new-iphone-ad-read/|arxivsáne=October 17, 2011|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=January 25, 2009|jumıs=[[MacRumors]]}}</ref>.
== Sawda belgisi boyınsha tartıs ==
2011-jıldıń iyun ayında Nyu-Yorklı baspashı Djon T. Kolbi Appledı «iBook» terminin paydalanǵanı ushın sudqa berdi<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/news/2011/06/apples-ibooks-trademark-under-fire-from-independent-book-publisher.ars|bet=Apple iBooks trademark under fire from independent book publisher|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120425195010/http://arstechnica.com/apple/news/2011/06/apples-ibooks-trademark-under-fire-from-independent-book-publisher.ars|arxivsáne=April 25, 2012|avtor=Chris Foresman|sáne=June 16, 2011|baspaxana=[[Ars Technica]]|qaralǵan sáne=June 14, 2017}}</ref>. Kolbi bul terminge baspa etilgen kitaplarǵa qatnaslı «ibooks» termini boyınsha sawda belgisine iyelik etiwdi shaǵım etedi, ol bul huqıqtı ilimiy fantastika hám fentezi kitaplar seriyasın sol at penen baspa etken marhum baspashı Bayron Preysstiń aktivlerin satıp alǵannan keyin alǵan. Apple bunnan aldın «iBook» terminin 2006-jılǵa shekem satqan noutbuklar qatarın bildiriw ushın paydalanǵan, biraq Colby bul terminge baspa etilgen kitaplarǵa, sonıń ishinde elektron kitaplarǵa qatnaslı eksklyuziv huqıqqa iye ekenligin shaǵım etedi. Apple «iBooks» terminin 2010-jıldan baslap iPad ushın satılatuǵın elektron kitaplardı bildiriw ushın paydalana basladı. Bayron Preyss 1999-jıldan baslap «ibooks» brendi astında 1000 nan aslam kitap baspa etken<ref name="cnet2011jun">{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13579_3-20071694-37/apple-sued-over-its-use-of-ibook/?tag=mncol;txt|bet=Apple sued over its use of 'iBook'|avtor=Musil, Steven|sáne=June 16, 2011|baspaxana=CNET.com|qaralǵan sáne=January 19, 2012}}</ref>. Apple dawda jeńip shıqtı. Sudya bılay dep málimledi: «Olar Appledıń iBooks programmalıq támiynatın elektron kitaplardı júklep alıw ushın paydalanatuǵın tutınıwshılar Appledıń baspa biznesine de kirgenine hám hár bir kitap óziniń haqıyqıy baspashısınıń belgisin alıp júrgenine qaramastan, barlıq júklep alınǵan kitaplardıń baspashısı ekenine isenip qalǵanına hesh qanday dálil usınbadı.»<ref>{{Web deregi|url=http://www.cnet.com/news/apple-wins-trademark-lawsuit-over-use-of-ibooks-term|bet=Apple wins trademark lawsuit over use of 'iBooks' term|arxivurl=https://web.archive.org/web/20151208114523/http://www.cnet.com/news/apple-wins-trademark-lawsuit-over-use-of-ibooks-term/|arxivsáne=December 8, 2015|sáne=May 10, 2013|jumıs=CNET|baspaxana=CBS Interactive|qaralǵan sáne=November 27, 2015}}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
6fsf8s1b3s16yrkjwp4d99gsbus22od
Apple Developer
0
25492
124129
123933
2025-07-03T22:15:19Z
Bekan88
11311
124129
wikitext
text/x-wiki
'''Apple Developer''' (burınǵı atı '''Apple Developer Connection''') — bul [[Apple Inc.]] kompaniyasınıń [[programmalıq támiynattı islep shıǵıw]] quralları, qosımshalardı programmalastırıw interfeysleri (APIler) hám texnikalıq resurslarǵa arnalǵan [[veb-sayt]]. Ol [[macOS]], [[iOS]], [[iPadOS]], [[watchOS]], [[tvOS]] hám [[visionOS]] platformaları ushın [[programmalıq támiynat]] jazıwda [[Programmist (Baǵdarlamashı)|baǵdarlamashılarǵa]] járdem beretuǵın resurslardı óz ishine aladı. Saytta sonıń menen birge Apple Baǵdarlamashılar Forumları da bar<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/forums/|bet=Apple Developer Forums}}</ref>.
Qosımshalar Xcode-ta yamasa geyde basqa qollap-quwatlanatuǵın úshinshi tárep baǵdarlamaların paydalanıw arqalı jaratıladı. Keyin qosımshalar ishki tekseriw toparınıń maqullawı ushın Appledıń jáne bir veb-saytı App Store Connect-ke (burınǵı atı [[iTunes Connect]]) jiberiwge boladı. Maqullanǵannan keyin, olar tiyisli qosımshalar dúkanları arqalı kópshilikke tarqatıwǵa boladı, yaǵnıy iOS hám iPadOS qosımshaları ushın [[App Store|App Store (iOS)]], Messages qosımshaları hám Stikerler toplamı qosımshaları ushın iMessage qosımshalar dúkanı, Apple TV qosımshaları ushın App Store (tvOS), watchOS 6 hám onnan keyingi versiyaları bar Apple Watch qosımshaları ushın watchOS qosımshalar dúkanı, al watchOS-tıń aldıńǵı versiyaları ushın App Store (iOS) arqalı. macOS qosımshaları bul qaǵıydadan áhmiyetli bir shetleniw bolıp tabıladı, sebebi olar usıǵan uqsas túrde Appledıń [[Mac App Store]] dúkanı arqalı yamasa ǵárezsiz túrde dúnya júzilik internette tarqatıwǵa boladı.
== Baǵdarlamalar ==
=== Mac ===
Mac baǵdarlamashılar baǵdarlaması – bul Appledıń macOS operaciyalıq sisteması baǵdarlamashıları ushın óz qosımshaların [[Mac App Store]] arqalı tarqatıwdıń bir usılı. Onıń bahası jılına 99 AQSH dolların quraydı. [[iOS]]-tan ayırmashılıǵı, baǵdarlamashılar óz qosımshaların tarqatıw ushın bul baǵdarlamaǵa jazılıwı shárt emes. Mac qosımshaları baǵdarlamashınıń veb-saytı arqalı hám/yamasa [[Mac App Store]] dúkanınan tısqarı basqa hár qanday tarqatıw usılı menen erkin tarqatılıwı múmkin. Mac Baǵdarlamashılar Baǵdarlaması sonıń menen birge baǵdarlamashılarǵa óz Mac qosımshaların tarqatıwǵa járdem beretuǵın resurslar menen de támiyinleydi.
== Programmalıq támiynattıń sırtqa shıǵıp ketiwi ==
Aldınnan shıǵarıw baǵdarlaması arqalı bir neshe ret qupıya Apple programmalıq támiynatınıń sırtqa shıǵıp ketiw jaǵdayları bolǵan, olardıń eń belgilisi – Mac OS X 10.4 Tiger sırtqa shıǵıwı, onda Apple sayttan Mac OS X 10.4 aldınnan shıǵarılǵan jıynaqlardıń versiyaların alıp, onı BitTorrent-ke tarqatqan dep aytılǵan úsh adamdı sudqa berdi<ref>{{Cite news|last=Fried|first=Ina|title=Apple sues over loose Tiger|date=2004-12-21|publisher=CNET News.com|url=http://news.cnet.com/Apple+sues+over+loose+Tiger/2100-1047_3-5500034.html}}</ref>.
== Xakerlik hújimge urınıwlar ==
2013-jılı 18-iyulda bir hújimshi Appledıń baǵdarlamashı serverlerindegi júdá áhmiyetli jeke informaciyaǵa kiriwge urındı. Informaciya shifrlanǵan edi, biraq Apple baǵdarlamashılar haqqındaǵı ayırım informaciyanıń alınǵan bolıwı múmkinligine kepillik bere almadı. Baǵdarlamashı veb-saytı sol piyshembi kúni «texnikalıq xızmet kórsetiw» ushın óshirildi hám ekshembi kúnine shekem texnikalıq xızmet kórsetiliwi aytıldı, sol kúni Apple saytta paydalanıwshılardı xakerlik hújimine urınıw haqqında xabardar etiwshi xabarlandırıw jaylastırdı. Olar keleshekte bunıń aldın alıw ushın óz serverlerin hám baǵdarlamashı sistemasın qayta quratuǵının málimledi.
== Baǵdarlamashılar ushın qollanbalar hám qurallar ==
Apple óziniń baǵdarlamashı baǵdarlaması ushın biypul sabaqlıqlar hám qollanbalar menen qollap-quwatlaydı.
2023-jıldıń iyul ayınıń basında Apple Kaliforniyanıń Kupertino qalasında óziniń Baǵdarlamashılar Orayınıń qurılısın juwmaqladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/apple-events/|bet=Apple Event|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2022-11-01}}</ref>. Arnawlı ilajlar waqtında baǵdarlamashılar Apple xızmetkerleri menen jeke sáwbetlesiwler, keleshektegi programmalıq támiynattıń demonstraciyaları hám basqa da múmkinshilikler ushın orayǵa kele aladı.
== Apple qáwipsizlik izertlew qurılması baǵdarlaması ==
Qáwipsizlik Izertlew Qurılması (SRD) – bul paydalanıwshılarǵa onıń qáwipsizlik ózgesheliklerin aylanıp ótiwge májbúr bolmastan iOS qáwipsizligin izertlewge múmkinshilik beretuǵın arnawlı tayarlanǵan [[iPhone]]. Shell-ge kiriw múmkinshiligi bar bolsa da, paydalanıwshılar hár qanday qurallardı isletiwge, ózleriniń ruqsatnamaların tańlawǵa hám yadronı sazlawǵa boladı. SRD járdeminde paydalanıwshılar [[iOS]] qáwipsizliginiń ishki qatlamlarına kiriw qáwpin sezbesten, ózleriniń barlıq tabılǵanların isenimli túrde Appleǵa xabarlay aladı. Paydalanıwshılar SRD járdeminde anıqlaǵan hár qanday kemshilikler avtomatik túrde Apple Qáwipsizlik Sıylıǵı ushın qaraladı.
SRD baǵdarlaması kóplegen mámleketlerde, sonıń ishinde [[Argentina]], [[Armeniya]], [[Avstraliya]], [[Avstriya]], [[Ázerbayjan]], [[Belgiya]], Bosniya hám Gercegovina, [[Braziliya]], [[Bolgariya]], [[Kanada]], [[Xorvatiya]], [[Chexiya]], [[Daniya]], [[Estoniya]], [[Finlyandiya]], [[Franciya]], [[Gruziya]], [[Germaniya]], [[Greciya]], [[Vengriya]], [[Islandiya]], [[Hindstan]], [[Irlandiya]], [[Italiya]], [[Yaponiya]], [[Latviya]], [[Lixtenshteyn]], [[Litva]], [[Lyuksemburg]], Moldova, [[Chernogoriya]], [[Marokko]], [[Niderlandiya]], [[Jańa Zelandiya]], [[Arqa Makedoniya]], [[Norvegiya]], [[Polsha]], [[Portugaliya]], [[Rumıniya]], [[Senegal]], [[Serbiya]], [[Singapur]], [[Slovakiya]], [[Sloveniya]], [[Qubla Afrika]], [[Qubla Koreya]], [[Ispaniya]], [[Shveciya]], [[Shveycariya]], [[Ullı Britaniya]] hám [[Amerika Qurama Shtatları]] sıyaqlı mámleketlerde qoljetimli.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
tiaa16vhyvggl1r60y9zfzt2fknqifh
Family Sharing
0
25496
124144
123928
2025-07-03T22:25:35Z
Bekan88
11311
124144
wikitext
text/x-wiki
'''Family Sharing''' — bul 2014-jıldıń iyun ayında [[Apple Inc.]] tárepinen [[iOS 8]]-de usınılǵan xızmet bolıp, ol Apple dúkanlarınan satıp alınǵan zatlardı bólisiwge múmkinshilik beredi<ref name=":0">{{Web deregi|url=https://www.pocket-lint.com/parenting/news/apple/129972-what-is-apple-s-family-sharing-feature-for-ios-8-and-why-should-you-care|bet=What is Apple's Family Sharing feature and what is shared?|avtor=Pocket-lint|sáne=2019-08-21|til=en-gb|jumıs=Pocket-lint|qaralǵan sáne=2020-02-10}}</ref>. Bir toparǵa altı aǵza App Store, [[iTunes Store]] hám [[Apple Books|Apple Books Store]] dúkanlarınan satıp alıwlar, [[Apple Music]] shańaraqlıq jazılıwı, Apple News+ jazılıwı hám [[iCloud]] saqlaw jobasın bólise aladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/if-youre-not-using-apple-family-sharing-youre-wasting-money/|bet=Save money. Use Apple Family Sharing|avtor=Cipriani|at=Jason|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=2020-02-10}}</ref>. Shańaraq aǵzaları sonday-aq fotoalbom, kalendar hám esletpelerdi bólise aladı hám bir-biriniń joǵalǵan qurılmaların tabıwǵa járdem bere aladı. Appleǵa tiyisli bolmaǵan dereklerden satıp alınǵan yamasa júklep alınǵan zatlardı Shańaraq penen Bólisiw arqalı bólisiw múmkin emes. Shańaraq penen Bólisiw funkciyasın iOS 8 yamasa onnan keyingi versiyası bar iPhone, iPad yamasa iPod touch qurılmalarında, OS X Yosemite (versiya 10.10) yamasa onnan keyingi versiyası hám [[iTunes]] 12 bar Mac kompyuterinde, yamasa Windows ushın [[iCloud]] ornatılǵan JK-de paydalanıwǵa boladı<ref>{{Web deregi|url=http://www.peachpit.com/articles/article.aspx?p=2320215|bet=10 Things to Know Before Enabling Apple's Family Sharing {{!}} 1: You need iOS 8 and OS X Yosemite. {{!}} Peachpit|jumıs=www.peachpit.com|qaralǵan sáne=2020-02-10}}</ref>.
Bir úlken adam topardıń «shólkemlestiriwshisi» retinde háreket etedi hám shańaraq toparınıń sazlawların basqaradı, al topar ushın barlıq tólemler shólkemlestiriwshiniń kredit kartası arqalı ámelge asırıladı. Hár bir aǵza toparǵa qosılǵanda, Shańaraq penen Bólisiw funkciyası olardıń qurılmalarında avtomatik túrde sazlanadı. Shólkemlestiriwshi bir aǵzanı bala sıpatında belgiley aladı, onıń satıp alıwların ata-ana maqullawın talap etetuǵın etip sazlawǵa boladı. Eger bir aǵza topar menen bólisiw ushın kóbirek xızmetler qosıwdı qálese, shólkemlestiriwshi Shańaraq penen Bólisiw sazlawların hár qanday waqıtta jańalay aladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3391414/family-sharing-is-broken-but-apple-could-easily-fix-it.html|bet=Family Sharing is broken, but Apple could easily fix it|sáne=2019-05-03|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=2020-02-10}}</ref>.
Aǵzalar keyin shólkemlestiriwshi tárepinen baylanıstırılatuǵın unikal [[Apple akkauntı|Apple ID]]-lerin dizimnen ótkere aladı. Bir akkauntta islengen satıp alıwlardı basqa shańaraq toparınıń aǵzaları menen bólisiwge boladı. Bala aǵzalar tárepinen islenetuǵın satıp alıwlar yamasa biypul júklep alıwlar shólkemlestiriwshiniń maqullawın talap etiwi múmkin, al úlkenlerdiń satıp alıwları bala aǵzalarǵa kórsetilmeydi<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/06/14/apples-new-family-plan-makes-it-easy-to-solve-the-itunes-identity-crisis/|bet=Apple's New Family Plan Makes It Easy To Solve The iTunes Identity Crisis|arxivurl=https://web.archive.org/web/20161110093918/http://www.forbes.com/sites/anthonykosner/2014/06/14/apples-new-family-plan-makes-it-easy-to-solve-the-itunes-identity-crisis/|arxivsáne=November 10, 2016|avtor=Kosner|at=Andrew|sáne=June 14, 2014|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=December 26, 2016}}</ref>.
Shańaraq penen Bólisiw qosımshalarǵa da keńeyedi. Mısalı, hár bir shańaraq aǵzasınıń Súwretler qosımshasında ulıwma albom avtomatik túrde jaratıladı, bul hár kimge ulıwma orınǵa súwretler, videolar hám pikirler qosıwǵa múmkinshilik beredi. «Satıp Alıwǵa Soraw» funkciyası hár kimge App Store, [[iTunes Store]] hám [[Apple Books|Apple Books Store]] dúkanlarınan zatlar satıp alıwdı, sonday-aq qosımsha ishindegi satıp alıwlardı hám [[iCloud]] saqlaw ornın sorawǵa múmkinshilik beredi, bunda administrator satıp alıwdı maqullaw yamasa biykarlaw imkaniyatına iye boladı<ref>{{Web deregi|url=http://www.tapsmart.com/tips-and-tricks/guide-how-apples-ask-to-buy-system-works-request-make-purchases/|bet=Guide: How Apple's Ask To Buy system works – request & make purchases|sáne=2016-05-04|til=en-US|jumıs=TapSmart|qaralǵan sáne=2020-02-10}}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
0ivgicpzsa8lecaw77ev2qa39zk2w2l
Find My
0
25497
124136
123735
2025-07-03T22:19:50Z
Bekan88
11311
124136
wikitext
text/x-wiki
'''Find My''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan aktivlerdi baqlaw xızmeti bolıp,<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/explore/find-my|bet=Find My - Official Apple Support|jumıs=support.apple.com|qaralǵan sáne=October 9, 2019}}</ref> ol paydalanıwshılarǵa jalǵanǵan [[iCloud]] akkauntı arqalı [[iOS]], [[iPadOS]], [[macOS]], [[watchOS]], [[visionOS]] qurılmalarınıń, [[AirPods]], [[AirTags]] hám bir qatar qollap-quwatlanatuǵın úshinshi tárep aksessuarlarınıń jaylasqan ornın baqlawǵa múmkinshilik beredi<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/guide/find-my-network-accessory-program/|bet=Everything You Need to Know About Apple's Find My Network Accessory Program|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=April 21, 2021}}</ref>. Paydalanıwshılar sonday-aq ózleriniń tiykarǵı qurılmasınıń geografiyalıq ornın basqalarǵa kórsete aladı hám óz ornın bólisiwdi tańlaǵan basqalardıń jaylasqan ornın kóre aladı. Find My 2019-jılı 19-sentyabrde [[iOS 13]] penen birge shıǵarıldı,<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2019/09/10/ios-13-official-release-date/|bet=Apple announces iOS 13 release date of September 19|avtor=Potuck|at=Michael|sáne=September 10, 2019|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=November 7, 2019}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2019/09/19/apple-releases-ios-13/|bet=Apple Releases iOS 13 With System-Wide Dark Mode, Privacy Updates, Revamped Photos App, Find My App, New Maps Features and More|avtor=Clover|at=Juli|sáne=September 19, 2019|til=en|jumıs=www.macrumors.com|qaralǵan sáne=November 7, 2019}}</ref> ol burınǵı Find My iPhone (Mac kompyuterlerinde Find My Mac dep atalǵan) hám Find My Friends funkciyaların bir qosımshaǵa birlestirdi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2019/6/3/18647146/apple-find-my-app-tracker-friends-iphone-wwdc-2019|bet=Apple's new Find My app will find your devices even if they're offline|avtor=Carman|at=Ashley|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=November 7, 2019}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnbc.com/2019/06/03/everything-apple-announced-at-wwdc-2019.html|bet=Here's everything Apple just announced: iOS 13, Mac Pro and more|avtor=Feiner|at=Lauren|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=CNBC|qaralǵan sáne=November 7, 2019}}</ref>. watchOS-ta, Find My úsh túrli qosımshaǵa bólingen: Qurılmalardı Tabıw, Adamlardı Tabıw hám Zatlardı Tabıw.
iOS-ta shıǵarılǵannan keyin, Find My 2019-jılı 24-sentyabrde [[iPadOS]] 13.1-de<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2019/09/24/ipados-now-available/|bet=Apple releases iPadOS 13.1 featuring Dark Mode, new Home Screen and multitasking, Arcade, and more|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=September 24, 2019|til=en-US|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=November 7, 2019}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2019/09/24/apple-releases-ipados-13-1/|bet=Apple Releases iPadOS With New Home Screen, Multitasking Improvements, Apple Pencil Updates and More|avtor=Clover|at=Juli|sáne=September 24, 2019|til=en|jumıs=www.macrumors.com|qaralǵan sáne=November 7, 2019}}</ref> hám 2019-jılı 7-oktyabrde macOS 10.15-te shıǵarıldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2019/10/07/apple-releases-macos-catalina/|bet=Apple Releases macOS Catalina With Find My, Screen Time, and No More iTunes|avtor=Clover|at=Juli|sáne=October 7, 2019|til=en|jumıs=www.macrumors.com|qaralǵan sáne=November 7, 2019}}</ref>.
== Tariyxı ==
Dáslepki «Find My iPhone» qosımshası 2009-jılı 10-iyunda járiyalandı hám 2010-jıldıń iyun ayında [[iPhone OS 3]] penen birge shıǵarıldı. Sol waqıtta ol Appledıń [[MobileMe]] xızmetine tólemli jazılıwdı talap etti<ref name="MR FMI 1">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2009/06/08/iphone-os-3-0-launching-june-17th|bet=iPhone OS 3.0 Launching June 17th - MMS, Tethering in Some Countries|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=June 8, 2010|baspaxana=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=January 17, 2011}}</ref>. Ol 2010-jılı 22-noyabrde [[IOS 4|iOS 4.2.1]] jańalanıwı menen biypul etildi, biraq tek 2010-jılı shıǵarılǵan qurılmalar ushın ǵana<ref name="FMIP-now-free">{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/1155878/findmyiphone.html|bet=Apple makes Find My iPhone free for some iOS 4.2 users|avtor=Snell|at=Jason|sáne=Nov 22, 2010|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group|IDG]]|qaralǵan sáne=July 2, 2012}}</ref><ref name="Find My iPhone is now free... by 9to5Mac">{{Web deregi|url=http://9to5mac.com/2010/11/22/find-my-iphone-is-now-free-as-in-the-beer-you-drank-to-lose-it/|bet=Find My iPhone is now free|avtor=Weintraub|at=Seth|sáne=November 22, 2010|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=November 8, 2012}}</ref><ref name="Find My iPhone App of the Week by Techland, Time">{{Jurnal deregi |last=Aamoth, Doug |date=November 23, 2010 |title=Find My iPhone "App of the Week" – Techland – Time |url=https://techland.time.com/2010/11/23/app-of-the-week-find-my-iphone/ |magazine=Time |access-date=November 8, 2012}}</ref>. 2011-jıldıń oktyabr ayında [[iCloud]] shıǵarılıwı menen bul xızmet barlıq paydalanıwshılar ushın biypul boldı. «Find My Mac» dep atalǵan Mac versiyası OS X 10.7 Lion-ǵa qosıldı<ref name="Find My Mac Coming in OS X Lion by 9to5Mac">{{Web deregi|url=http://9to5mac.com/2011/02/26/find-my-mac-coming-in-10-7-lion/|bet=Find My Mac Coming in OS X Lion|avtor=Gurman|at=Mark|sáne=February 26, 2011|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=November 8, 2012}}</ref>.
«Find My Friends» 2011-jılı 4-oktyabrde, [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] óliminen bir kún aldın járiyalandı hám 2011-jılı 12-oktyabrde, [[iOS 5]] shıǵıwınan bir neshe saat aldın shıǵarıldı<ref>{{Web deregi|url=http://9to5mac.com/2011/10/12/find-my-friends-app-goes-live-ahead-of-ios-5-release/|bet=Find My Friends app goes live ahead of iOS 5 release | 9to5Mac | Apple Intelligence|avtor=Christian Zibreg|sáne=12 October 2011|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=October 13, 2011}}</ref>. 2015-jıldıń oktyabr ayında Find My Friends veb-brauzerden doslardıń ornın kóriw ushın iCloud.com saytına qosıldı<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/find-my-friends-pops-icloudcom|bet=Find My Friends pops up on iCloud.com|baspaxana=[[Apple community#iMore|iMore]]|qaralǵan sáne=2016-01-28}}</ref>.
iOS 9-da Find My iPhone hám Find My Friends ekewi de integraciyalanǵan qosımshalarǵa aylandı, sonlıqtan olardı qurılmalardan óshirip taslaw múmkin emes edi<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/06/10/find-my-iphone-friends-become-built-in-apps-in-apples-first-ios-9-beta-cannot-be-uninstalled|bet=Find My iPhone, Friends become built-in apps in Apple's first iOS 9 beta, cannot be uninstalled|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=June 10, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=8 February 2016}}</ref>. iOS 13 hám macOS 10.15 Catalina shıǵarılıwı menen Find My iPhone hám Find My Friends funkciyaları bir qosımshaǵa biriktirildi, ol ápiwayı ǵana Find My dep ataldı.
== Ózgeshelikleri ==
=== Adamlar ===
Find My paydalanıwshılarǵa óz qurılmasınıń jaylasqan ornın [[iOS]], iPadOS yamasa macOS qurılması bar kontaktlarǵa bir saatqa, kúnniń aqırına shekem yamasa sheksiz bólisiwge múmkinshilik beredi. Bólisilgennen keyin, basqalar adamnıń qurılmasınıń anıq jaylasqan ornın kartada kóre aladı hám sol adamnıń jaylasqan ornına baǵdarlardı alıwı múmkin. Xabarlar sazlanıwı múmkin, olar paydalanıwshını birewdiń belgili bir orınnan ketkeni yamasa kelgeni haqqında eskertedi<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-au/guide/ipad/ipad4c370380/ipados|bet=Get notified when a friend's location changes in Find My on iPad|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=April 21, 2021}}</ref>.
=== Qurılmalar ===
Paydalanıwshılar ózleriniń Apple qurılmalarınıń jaylasqan ornın taba aladı hám qurılmada maksimal dawısta ses oynata aladı. Qurılma sonday-aq joǵalǵan dep belgilenewi múmkin, bul qurılmanı kirisiw kodı menen qulıplaydı hám Apple shıjlanı sıyaqlı áhmiyetli funkciyalardı toqtatıp qoyadı. Joǵalǵan rejim sonday-aq paydalanıwshıǵa qurılmanıń qulıplaw ekranında xabar hám baylanıs informaciyasın qaldırıwǵa múmkinshilik beredi.
Paydalanıwshı sonday-aq qurılmanı óshiriwdi, barlıq kontent hám sazlawlardı óshirip taslawdı tańlay aladı, bul qurılmada áhmiyetli informaciya bolsa paydalı; degen menen, bul háreket orınlanǵannan keyin qurılmanıń ornın tabıw múmkin emes boladı. Óshiriw tamamlanǵannan keyin, xabar ele de kórsetiliwi múmkin hám qurılma aktivaciya menen qulıplanǵan boladı. Bul birewdiń qurılmanı paydalanıwın yamasa satıwın qıyınlastıradı. Find My-dı óshiriw, [[iCloud]]-tan shıǵıw, qurılmanı óshiriw yamasa aktivaciya qulpınan keyin qurılmanı qayta aktivlestiriw ushın Apple ID kirisiw kodı talap etiledi.
iOS 15-ten baslap, Apple quwat rezervi funkciyası arqalı iPhone 11 yamasa onnan keyingi modellerdiń batareyası nominal túrde tawsılǵannan keyin 5 saatqa shekem, yamasa paydalanıwshı tárepinen qoldan óshirilgen bolsa (iPhone SE modellerinen tısqarı) 24 saatqa shekem jaylasqan ornın tabıw funkciyasın qostı<ref>{{Web deregi|url=https://www.idownloadblog.com/2022/01/13/apple-power-reserve-guide/|bet=What is Power Reserve on Apple devices? How does it work? What's it good for?|avtor=Zibreg|at=Christian|sáne=2022-01-13|til=en-US|jumıs=iDownloadBlog.com|qaralǵan sáne=2023-11-04}}</ref>.
Urlıq hám joǵaltıw qamtıwı bar [[AppleCare+]] penen qorǵalǵan urlanǵan yamasa joǵalǵan iPhone ushın talapnama beriwge huqıqlı bolıw ushın paydalanıwshınıń qurılmasında Find My aktiv bolıwı kerek<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/support/products/iphone/|bet=AppleCare Products - iPhone|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2023-07-10}}</ref>.
=== Elementler ===
iOS 14.3 shıǵarılıwı menen Find My tarmaǵı qosımsha qurılmalar baǵdarlamasın qollap-quwatlaytuǵın úshinshi tárep Bluetooth elementleri hám aksessuarları da bólek «Elementler» tabında baqlanıwı múmkin<ref>{{Web deregi|url=https://tidbits.com/2019/06/21/how-apples-new-find-my-service-locates-missing-hardware-thats-offline/|bet=How Apple's New Find My Service Locates Missing Hardware That's Offline|sáne=June 21, 2019|til=en|jumıs=TidBITS|qaralǵan sáne=April 21, 2021}}</ref>. Eger bir nárse joǵalsa, biraq Bluetooth diapazonınan sırtta bolsa, qosımsha jaqın jerde basqa [[iOS]], iPadOS yamasa macOS qurılması payda bolǵanǵa shekem sońǵı belgili ornın kórsetedi. Appledıń óz qurılmalarına uqsas, úshinshi tárep zatları da «joǵalǵan rejimge» qoyılıwı múmkin, bul basqalardıń qurılmaǵa jalǵanıwınıń aldın aladı. Joǵalǵan zatlar Find My qosımshası ishinen anıqlanıwı múmkin, bul paydalanıwshıǵa joǵalǵan zattıń iyesinen xabardı yamasa baylanıs informaciyasın kóriwge múmkinshilik beredi.
AirTags sonday-aq joǵalǵan zatlardı tabıw ushın ultra-keń polosalı texnologiyanı qollanadı (eger izlew ushın qollanılıp atırǵan Apple qurılması onı qollap-quwatlasa).
== Qupıyalılıq máseleleri ==
=== Doslar ===
Find My, sonday-aq onıń aldınǵı Find My Friends qosımshası, paydalanıwshınıń jaylasqan ornın xabarlamastan baqlawdan kelip shıǵatuǵın qupıyalılıq máselelerin payda etti. Bir neshe qáwipsizlik ózgeshelikleri paydalanıwshınıń óz jaylasqan ornın tek ózi tańlaǵan adamlar menen ǵana bólisiwin hám hár qanday waqıtta ruqsattı qaytarıp ala alıwın támiyinleydi. «Doslar» tek kiriw sorawın qabıl etken paydalanıwshılardı ǵana baqlay aladı. Paydalanıwshı hár qanday waqıtta bir adamdı kiriw huqıqınan alıp taslay aladı yamasa baqlawdı waqıtsha ete aladı<ref>{{Cite news|date=2011-10-31|title=Everything You Need to Know About the Evil, Useful Find My Friends App [FAQ]|url=https://www.cultofmac.com/127030/everything-you-need-to-know-about-the-evil-useful-find-my-friends-faq/|access-date=2018-10-31}}</ref>.
=== Úshinshi tárepler ===
Zatlardı baqlaw funkciyasınıń kirgiziliwi, qurılmanı birewdiń zattarına AirTag jaylastırıw arqalı onıń xabarısız baqlaw ushın qollanılıwı múmkin degen qáweterdi payda etti<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2022/3/1/22947917/airtags-privacy-security-stalking-solutions|bet=AirTags are dangerous — here's how Apple could fix them|avtor=Song|at=Victoria|sáne=2022-03-01|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-06-05}}</ref>. Izine túsiwdiń aldın alıw ushın Apple, eger olar belgili bir qurılma tárepinen baqlanıp atırǵan bolsa, paydalanıwshılardı eskertetuǵın xabarlandırıwlardı kirgizdi.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
mgvlwgv4isbcm3arb33ted57ryqqa03
ICloud
0
25512
124134
123926
2025-07-03T22:19:12Z
Bekan88
11311
124134
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;"| iCloud
|-
| colspan="2" style="text-align:center"|[[Fayl:ICloud_logo.svg|100px]]
|-
| colspan="2" style="text-align:center"|[[Fayl:ICloud.svg|130px]]
|-
! Xızmet túri
| Bultlı xızmet
|-
! Iske qosılǵan kúni
| [[2011|2011-jıl]], [[12-oktyabr]]
|-
! Status
| Belsendi
|-
! Aǵzaları
| 2018-jılǵı jaǵday boyınsha ~ 850 mln
|-
! Baha modeli
| biypul; qosımsha saqlaw ushın jazılıw
|-
! Veb-saytı
| [https://www.icloud.com/ icloud.com]
|}
'''iCloud''' — bul [[Apple Inc.]] kompaniyasınıń jeke bultlı xızmeti. 2011-jılı 12-oktyabrde iske qosılǵan iCloud paydalanıwshılarǵa qurılmalar arasında maǵlıwmatlardı, sonıń ishinde [[Apple Mail]], [[Calendar (Apple)|Apple Calendar]], [[Photos (Apple)|Apple Photos]], [[Notes (Apple)|Apple Notes]], kontaktlar, sazlawlar, rezerv kóshirmeler hám fayllardı saqlawǵa hám sinxronlastırıwǵa, basqa [[Paydalanıwshı (esaplaw texnikası)|paydalanıwshılar]] menen birge islesiwge hám [[Find My]] arqalı aktivlerdi baqlawǵa múmkinshilik beredi<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/guide/icloud/overview-of-apps-and-features-that-use-icloud-mm203ae070a2/1.0/icloud/1.0|bet=Apps and features that use iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203247/https://support.apple.com/guide/icloud/overview-of-apps-and-features-that-use-icloud-mm203ae070a2/1.0/icloud/1.0|arxivsáne=January 17, 2023|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=January 6, 2023}}</ref>. iCloudtıń klient qosımshası [[iOS]], [[iPadOS]], [[watchOS]], [[tvOS]], [[macOS]] hám [[visionOS]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemalarına]] integraciyalanǵan hám [[Microsoft Windows]] ushın da qoljetimli. iCloudqa qosımsha túrde sheklengen [[Veb-qosımsha|veb-interfeys]] arqalı da kiriwge boladı.
iCloud paydalanıwshılarǵa 5 GB biypul saqlaw ornın usınadı, onı qosımsha tólemli jobalar arqalı 12 TB-qa shekem keńeytiwge boladı; barlıq tólemli jobalar qosımsha funkciyalar usınatuǵın iCloud+-tı óz ishine aladı<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/guide/icloud/about-icloud-storage-mm3d17a80e23/1.0/icloud/1.0|bet=What you can do with iCloud storage|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203240/https://support.apple.com/guide/icloud/about-icloud-storage-mm3d17a80e23/1.0/icloud/1.0|arxivsáne=January 17, 2023|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=January 6, 2023}}</ref>. Barlıq iCloud maǵlıwmatları ushın 2022-jıldan baslap, aqırınan aqırına shekem shifrlaw múmkinshiligi bar, biraq Kalendar, Kontaktlar hám Pochta bunnan tısqarı, sebebi olar úshinshi tárep qosımshaları (CalDAV, CardDAV, IMAP) menen úylesimlilik ushın eski sinxronizaciya texnologiyalarına súyenedi<ref name=":2">{{Jurnal deregi |last=Newman |first=Lily Hay |title=Apple Expands End-to-End Encryption to iCloud Backups |url=https://www.wired.com/story/apple-end-to-end-encryption-icloud-backups/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230117203226/https://www.wired.com/story/apple-end-to-end-encryption-icloud-backups/ |archive-date=January 17, 2023 |access-date=December 7, 2022}}</ref><ref name=":4">{{Web deregi|url=https://www.macg.co/macos/2023/01/la-version-finale-de-macos-132-est-disponible-avec-plusieurs-fonctions-de-securite-134305|bet=La version finale de macOS 13.2 est disponible avec plusieurs fonctions de sécurité|sáne=January 23, 2023|til=fr|jumıs=MacGeneration|qaralǵan sáne=January 23, 2023}}</ref>. 2018-jılǵı maǵlıwmatlarǵa sáykes, xızmettiń shama menen 850 million paydalanıwshısı bolǵan, bul 2016-jılǵı 782 million paydalanıwshıdan kóp<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/02/12/apple-music-passes-11m-subscribers-as-icloud-hits-782m-users|bet=Apple Music passes 11M subscribers as iCloud hits 782M users|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160420080013/http://appleinsider.com/articles/16/02/12/apple-music-passes-11m-subscribers-as-icloud-hits-782m-users|arxivsáne=April 20, 2016|sáne=February 12, 2016|qaralǵan sáne=April 29, 2016}}</ref>.
== Tariyxı ==
iCloud 2011-jılı 31-mayda baspasóz relizinde járiyalandı<ref>{{Web deregi|url=http://www.theguardian.com/technology/blog/2011/may/31/steve-jobs-icloud-lion-ios5|bet=Steve Jobs to unveil 'iCloud', Mac OS X Lion and iOS 5 at WWDC|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203232/https://www.theguardian.com/technology/blog/2011/may/31/steve-jobs-icloud-lion-ios5|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=May 31, 2011|til=en|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}</ref>. 2011-jılı 6-iyunda [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC]] 2011 tiykarǵı bayanatı waqtında [[Stiv Djobs]] iCloud keńnen «sátsizlik» retinde tanılǵan [[MobileMe]]-di almastıratuǵının járiyaladı,<ref>{{Jurnal deregi |last=Chen |first=Brian X. |title=4th Time a Charm for Apple? From iDisk to .Mac to MobileMe to iCloud |url=https://www.wired.com/2011/05/icloud-apple/ |url-status=live |magazine=Wired |language=en-US |issn=1059-1028 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120427193757/http://www.wired.com/epicenter/2011/05/icloud-apple |archive-date=April 27, 2012 |access-date=October 26, 2022}}</ref> bul fakttı Stiv Djobs járiyalaw waqtında tán alǵan edi<ref>{{Web deregi|url=https://allthingsd.com/20110608/icloud-the-mother-of-all-halos/|bet=iCloud: The Mother of All Halos|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203247/https://allthingsd.com/20110608/icloud-the-mother-of-all-halos/|arxivsáne=January 17, 2023|til=en-US|jumıs=AllThingsD|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}</ref>. iCloud 2011-jılı 12-oktyabrde shıǵarıldı, al MobileMe 2012-jılı 30-iyunda toqtatıldı. Burınǵı [[MobileMe]] paydalanıwshıları ózleriniń @mac.com hám @me.com elektron pochta adreslerin jańa @icloud.com adresleriniń laqap atları retinde saqlap qala aldı. Aldıńǵı versiyalar burın MobileMe-niń bir bólimi Back to My Mac funkciyasın óz ishine alǵan<ref name="b2mm">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/mobileme/transition.html|bet=Transition from MobileMe to iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120729022511/http://www.apple.com/mobileme/transition.html|arxivsáne=July 29, 2012|sáne=October 12, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=October 12, 2011}}</ref>. Bul xızmet paydalanıwshılarǵa kompyuterler arasında noqattan-noqatqa jalǵanıwların jaratıwǵa múmkinshilik berdi. Ol 2019-jılı 1-iyulda toqtatıldı.
iCloud iske túsirilgennen keyin bir hápteniń ishinde 20 million paydalanıwshıǵa iye boldı<ref name="20m users">{{Web deregi|url=http://news.cnet.com/8301-13506_3-20121323-17/big-mo-in-one-week-apple-icloud-hits-20m-users-25m-use-ios-5|bet=Big mo: In one week, Apple iCloud hits 20M users; 25M use iOS 5|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131224025034/http://news.cnet.com/8301-13506_3-20121323-17/big-mo-in-one-week-apple-icloud-hits-20m-users-25m-use-ios-5/|arxivsáne=December 24, 2013|sáne=October 17, 2011|baspaxana=[[CNET]]|qaralǵan sáne=October 18, 2011}}</ref>. Ol dáslep qátelikler, ásirese Core Data sinxronizaciyası menen baylanıslı sınǵa ushıradı<ref name="verge broken icloud">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2013/3/26/4148628/why-doesnt-icloud-just-work|bet=Apple's broken promise: why doesn't iCloud 'just work'?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203242/https://www.theverge.com/2013/3/26/4148628/why-doesnt-icloud-just-work|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Hamburger|at=Ellis|sáne=March 26, 2013|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=May 31, 2013}}</ref><ref name="TNW broken icloud">{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/apple/2013/03/27/which-icloud-actually-sucks|bet=A tale of two iClouds|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203251/https://thenextweb.com/news/which-icloud-actually-sucks|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Panzarino|at=Matthew|sáne=March 27, 2013|baspaxana=The Next Web|qaralǵan sáne=May 31, 2013}}</ref><ref name="more core data fix?">{{Web deregi|url=http://www.imore.com/debug-12-icloud-core-data-sync|bet=Debug 12: iCloud and Core Data sync|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203234/https://www.imore.com/debug-12-icloud-core-data-sync|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Richie|at=Rene|sáne=April 5, 2013|baspaxana=[[Apple community#iMore|iMore]]|qaralǵan sáne=July 2, 2013}}</ref>. Bul máseleler [[iOS 7]] hám OS X Mavericks-te sheshildi<ref name="apple new core data">{{Web deregi|url=https://www.youtube.com/watch?v=BTTBxyR-XsI|bet=WWDC 2013: What's New in Core Data and iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203323/https://www.youtube.com/watch?v=BTTBxyR-XsI|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Gillett|at=Nick|sáne=June 25, 2013|jumıs=[[YouTube]]|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=July 2, 2013}}</ref><ref name="iCloud and Core Data">{{Web deregi|url=http://www.objc.io/issues/10-syncing-data/icloud-core-data/|bet=iCloud and Core Data|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203238/https://www.objc.io/issues/10-syncing-data/icloud-core-data/|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Bischoff|at=Matthew|sáne=March 1, 2014|baspaxana=[[objc.io]]|qaralǵan sáne=July 6, 2015}}</ref>.
Iske túsirilgende, iCloud tolıq emes túrde Amazon Web Services hám Microsoft Azure platformalarında xosting etilgen. 2016-jılı Apple Azure-ni Google Cloud Platform menen almastırdı<ref>{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-may-no-longer-be-using-microsofts-azure/|bet=Apple may no longer be using Microsoft's Azure|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203303/https://www.zdnet.com/article/apple-may-no-longer-be-using-microsofts-azure/|arxivsáne=January 17, 2023|til=en|jumıs=ZDNET|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}</ref>. 2021-jılı The Information basılımı Appledıń Google bultında 8 million TB maǵlıwmat saqlap atırǵanın hám sol jılı 300 million dollar jumsaw jolında ekenin xabarladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theinformation.com/articles/apples-spending-on-google-cloud-storage-on-track-to-soar-50-this-year|bet=Apple's Spending on Google Cloud Storage On Track to Soar 50% This Year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203234/https://www.theinformation.com/articles/apples-spending-on-google-cloud-storage-on-track-to-soar-50-this-year|arxivsáne=January 17, 2023|jumıs=The Information|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}</ref>. Apple sonıń menen birge óziniń maǵlıwmatlar orayların da basqaradı, sonıń ishinde Arqa Karolina shtatınıń Meyden qalasındaǵı orayı da bar<ref name="reg DC 1">{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2011/06/09/apple_maiden_data_center|bet=Apple Maiden data center|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203232/https://www.theregister.com/2011/06/09/apple_maiden_data_center|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=June 9, 2011|jumıs=[[The Register]]|qaralǵan sáne=February 2, 2013}}</ref>.
2019-jıldıń iyun ayında iCloud Microsoft Store arqalı Windows 10-ǵa engizildi<ref>{{Web deregi|url=https://blogs.windows.com/windowsexperience/2019/06/11/apples-all-new-icloud-for-windows-app-now-available-in-the-microsoft-store/|bet=Apple's all-new iCloud for Windows app, now available in the Microsoft Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203237/https://blogs.windows.com/windowsexperience/2019/06/11/apples-all-new-icloud-for-windows-app-now-available-in-the-microsoft-store/|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Sardo|at=Giorgio|sáne=June 11, 2019|til=en-US|jumıs=Windows Experience Blog|qaralǵan sáne=June 12, 2019}}</ref>.
2021-jıldıń iyun ayında Apple iCloud+-tı usındı, ol xızmetlerdiń tólemli paydalanıwshılarına Private Relay, Hide My Email hám Custom Email Domain funkciyaların qostı, sonday-aq HomeKit Secure Video arqalı qosılǵan kameralardan alınǵan videolar ushın sheksiz saqlaw ornı shegarasın da qostı.
2022-jıldıń mart ayında Apple maǵlıwmatlardı Appleǵa tiyisli bolmaǵan serverlerde saqlaw arqalı paydalanıwshılardı jańılıstırǵanı haqqındaǵı toparlıq sud isin sheshti<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/626014/icloud-storage-class-action-lawsuit-settlement.html|bet=If you pay for extra iCloud storage, you may have a refund coming|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203255/https://www.macworld.com/article/626014/icloud-storage-class-action-lawsuit-settlement.html|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Simon|at=Michael|sáne=March 25, 2022|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/personal-finance/apples-14-8-million-icloud-settlement-when-will-my-money-arrive/|bet=Apple's $14.8 Million iCloud Settlement: When Will My Money Arrive?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203314/https://www.cnet.com/personal-finance/apples-14-8-million-icloud-settlement-when-will-my-money-arrive/|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Avery|at=Dan|sáne=September 7, 2022|til=en|jumıs=CNET|qaralǵan sáne=October 26, 2022}}</ref>.
== Ózgeshelikleri ==
iCloud – bul biypul xızmet hám ol 5 GB bultlı saqlaw ornı menen keledi. Paydalanıwshılar qosımsha 2 TB-qa shekem (yamasa qosımsha 2 TB saqlaw ornın satıp alǵan Apple One Premier jobasınıń paydalanıwshıları ushın 4 TB-qa shekem) saqlaw ornı ushın iCloud+-qa jazılıwı múmkin.
iCloudtıń ayırım ózgesheliklerine tek iOS, iPadOS, watchOS, tvOS hám macOS-qa integraciyalanǵan qosımshalar arqalı ǵana emes, al iCloud.com saytında da kiriwge boladı. Olarǵa tómendegiler kiredi:
* iCloud Mail, Push email-di, veb-pochta interfeysin hám úshinshi tárep klientlerine IMAP sinxronizaciyasın qollap-quwatlaytuǵın biypul elektron pochta adresi (@icloud.com);
* Kontaktlar hám kalendar sinxronizaciyası hám kalendar bólisiw funkciyaları, sonday-aq CardDAV hám CalDAV-tı qollap-quwatlaw;
* iCloud Drive, bultlı saqlaw hám sinxronizaciya funkciyası;
* iCloud Photos, súwretlerdi tolıq anıqlıqta saqlaydı hám sinxronlaydı;
* Pages, Keynote hám Numbers, jergilikli qosımshalarda da, vebte de real waqıtta birge islesiwge múmkinshilik beredi;
* Jazıwlar hám Esletpeler sinxronizaciyası hám vebte jazıwlar menen esletpelerdi redaktorlaw hám jaratıw múmkinshiligi;
* iCloud Invites, cifrlı mirátnamalar jaratıwǵa hám basqarıwǵa múmkinshilik beredi;
* [[Find My]], paydalanıwshılarǵa ózleriniń Apple qurılmaların yamasa basqa Find My-ǵa qosılǵan qurılmaların tabıwǵa hám joǵalǵan Apple qurılmaların uzaqtan óshiriwge múmkinshilik beredi;
iCloud sonday-aq kóplegen Apple qosımshaları hám sistema funkciyaları ushın backend (artqı tárep) sıpatında da integraciyalanǵan, ol jerde ol paydalanıwshılardıń maǵlıwmatların hám sazlawların sinxronlastıra aladı. Oǵan tómendegiler kiredi:
* [[Apple Books]] (kitaplar, belgilewler, bet belgileri hám annotaciyalar);
* [[Apple Home]] (sazlawlar hám juplastırılǵan qurılmalar);
* [[Apple Music]] (iCloud Music Library dep atalatuǵın funkciya menen);
* [[Apple Wallet]] (biletler hám kredit kartaları);
* Telefon (qońırawlar tariyxı);
* Safari (bet belgileri hám tariyxtı sinxronizaciya etiw);
* [[Siri]] (sazlawlar hám Siri hám Diktovka menen bolǵan ótken óz-ara tásirler)
Úshinshi tárep iOS hám macOS qosımsha baǵdarlamashıları óz qosımshalarında iCloud API arqalı iCloud funkciyasın ámelge asıra aladı<ref name="iCloud for devs">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/icloud|bet=iCloud for Developers|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304012435/https://developer.apple.com/icloud|arxivsáne=March 4, 2016|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=October 27, 2016}}</ref>.
=== Rezerv kóshirme hám qayta tiklew ===
iCloud paydalanıwshılarǵa iOS 5 yamasa onnan keyingi versiyalarda isleytuǵın iOS qurılmalarındaǵı sazlawlardı hám maǵlıwmatlardı rezerv nusqalawǵa múmkinshilik beredi<ref name="Backup and restore">{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT4859|bet=iCloud: Backup and Restore Overview|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130424215035/http://support.apple.com/kb/HT4859|arxivsáne=April 24, 2013|sáne=February 17, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=October 30, 2012}}</ref>. Rezerv nusqalanǵan maǵlıwmatlarǵa Kamera oramındaǵı (Camera Roll) súwretler hám videolar, qurılma sazlawları, qosımsha maǵlıwmatları, xabarlar (iMessage, SMS hám MMS), qońıraw dawısları hám Vizual dawıslı xabarlar kiredi<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-gb/HT207428|bet=What does iCloud back up?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200502122409/https://support.apple.com/en-gb/HT207428|arxivsáne=May 2, 2020|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=April 1, 2017}}</ref>. Rezerv nusqalawlar qurılma qulıplanǵan hám Wi-Fi menen quwat deregine jalǵanǵan waqıtta kún sayın ámelge asırıladı. Hár qanday Apple qurılması nasaz islegende, qayta tiklew procesi dawamında, iCloud eger qurılma iCloudqa sinxronlanǵan hám rezerv nusqalanǵan bolsa, barlıq maǵlıwmatlardı qosımsha maǵlıwmatları menen birge qayta tiklewdi usınadı.
=== Find My ===
iOS hám iPadOS 13-ke shekem, [[Find My]]-ǵa birikpesten aldın, Find my iPhone hám Find My Friends maǵlıwmattı iCloudta saqlaytuǵın edi.
Find My paydalanıwshılarǵa jalǵanǵan iCloud akkauntı arqalı iOS, iPadOS, macOS, watchOS qurılmalarınıń, AirPods, AirTags hám bir qatar qollap-quwatlanatuǵın úshinshi tárep aksessuarlarınıń jaylasqan ornın baqlawǵa múmkinshilik beredi. Paydalanıwshı qurılmanıń shama menen jaylasqan ornın kartada kóre aladı (qátelik shegarasın kórsetetuǵın sheńber menen birge), qurılmada xabar kórsete aladı hám/yamasa ses oynata aladı (hátte ol únsiz rejimge qoyılǵan bolsa da) hám onıń ishindegilerin uzaqtan óshire aladı<ref name="Apple FMI 1">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/icloud/features/find-my-iphone.html|bet=Apple - iCloud - Find your missing Apple device.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203249/https://www.apple.com/icloud/find-my/|arxivsáne=January 17, 2023|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=September 9, 2017}}</ref>. Paydalanıwshılar sonday-aq ózleriniń GPS ornalasıwların Apple qurılmaları bar basqalarǵa bólise aladı hám óz jaylasıwın bólisiwdi tańlaǵan basqalardıń ornın kóre aladı.
iCloudtı paydalanatuǵın «Sońǵı Orındı Jiberiw» funkciyasın, batareya tómen bolǵanda qurılmanıń jaylasqan ornın Applege avtomatik túrde jiberiw ushın qosımsha túrde iske qosıwǵa boladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2014/06/03/ios-8-send-last-location/|bet=New 'Send Last Location to Apple' Feature Added to Find My iPhone in iOS 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230106060638/https://www.macrumors.com/2014/06/03/ios-8-send-last-location/|arxivsáne=January 6, 2023|sáne=June 3, 2014|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=January 6, 2023}}</ref>.
=== iCloud Keychain ===
iCloud Keychain – bul Apple tárepinen islep shıǵarılǵan parollerdi basqarıwshı bolıp, ol qupıya sózlerdi qurılmalar arasında sinxronlaydı hám jańa akkauntlar jaratqanda qáwipsizlerin usınadı<ref>{{Web deregi|url=https://www.techrepublic.com/article/apples-icloud-keychain-the-smart-persons-guide/|bet=Apple's iCloud Keychain: The smart person's guide|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=February 9, 2017|til=en|jumıs=TechRepublic|qaralǵan sáne=February 15, 2021}}</ref>. Ol Safarige integraciyalanǵan hám iOS, iPadOS, macOS hám visionOS-taǵı basqa qosımshalardan da qoljetimli<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/109016|bet=Set up iCloud Keychain|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2024-12-01}}</ref>. Ol 2013-jılǵı WWDC-de járiyalandı hám 2013-jıldıń oktyabr ayında iOS 7.0.3 penen birge shıǵarıldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.techrepublic.com/article/apples-icloud-keychain-the-smart-persons-guide/#Why_iCloud_Keychain_matters|bet=Apple's iCloud Keychain: The smart person's guide|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=2017-02-09|til=en-US|jumıs=TechRepublic|qaralǵan sáne=2024-12-01}}</ref>.
iCloud Keychain rezerv nusqaları dástúriy iCloud rezerv nusqalarınan dástúrli qáwipsizlik kepilliklerin usınadı. Onıń sebebi, iCloud Keychain «aqırınan-aqırına shekem shifrlawdı» paydalanadı, yaǵnıy iCloud Keychain rezerv kóshirmeleri provayderdiń shifrlanbaǵan maǵlıwmatlarǵa kiriwine jol qoymaytuǵınday etip dúzilgen. Oǵan Appledıń maǵlıwmatlar oraylarında jaylasqan Apparatlıq Qáwipsizlik Moduline tiykarlanǵan jańa «giltler saqlawshısı» dizaynı arqalı ámelge asırıladı<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/guide/security/secure-icloud-keychain-recovery-secdeb202947/1/web/1|bet=Secure iCloud Keychain recovery|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203302/https://support.apple.com/guide/security/secure-icloud-keychain-recovery-secdeb202947/1/web/1|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=February 18, 2021|til=en|jumıs=Apple.com|qaralǵan sáne=March 21, 2021}}</ref>.
[[iOS 18]] hám iPadOS 18-de iCloud Keychain sazlawlar qosımshasındaǵı betten «Passwords» atlı jeke qosımshaǵa kóshirildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/kateoflahertyuk/2024/09/20/ios-18-includes-a-new-passwords-app-heres-how-to-use-it/|bet=iOS 18 Includes A New Passwords App: Here's How To Use It|avtor=O'Flaherty|at=Kate|til=en|jumıs=Forbes|qaralǵan sáne=2024-12-01}}</ref>. Passwords qosımshası iCloud Keychain hám Keychain qosımshası menen sinxronlanıwdı dawam etedi.
=== iTunes Match ===
iTunes Match 2011-jılı 14-noyabrde iske qosıldı. Ol dáslep tek AQSH paydalanıwshıları ushın ǵana qoljetimli boldı<ref name="Apple IT Match 1">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/itunes/whats-new|bet=What's new in iTunes.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203235/https://www.apple.com/itunes/|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=November 14, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=November 14, 2011}}</ref>. Jıllıq tólem ushın klientler ózleriniń iTunes muzıka kitapxanasındaǵı treklerdi, sonıń ishinde CD-lerden yamasa basqa dereklerden kóshirilgen treklerdi de, [[ITunes Store|iTunes Storedaǵı]] trekler menen skanerlep sáykeslendire aladı, usılayınsha klientlerge sol treklerdi qayta satıp alıw kerek bolmaydı. Klientler 100,000-ǵa shekem treklerdi 256 kbit/s DRM-sız AAC fayl formatında júklep ala aladı, bul klientlerdiń iTunes kitapxanalarındaǵı hár qanday qollap-quwatlanatuǵın audio fayl formatlarına, sonıń ishinde ALAC hám MP3-ke sáykes keledi. Klientler sonday-aq ózleriniń dáslepki nusqaların kompyuterlerinde saqlap qalıw yamasa olardı iTunes Storedan alınǵan nusqalar menen almastırıw imkaniyatına iye<ref name="MR IT Match 1">{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2011/06/06/itunes-in-the-cloud-with-itunes-match-24-99year-matches-ripped-tunes-offers-them-in-the-cloud|bet=iTunes Match: $24.99/Year, Matches Ripped Tunes, Offers Them In The Cloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200501210413/https://www.macrumors.com/2011/06/06/itunes-in-the-cloud-with-itunes-match-24-99year-matches-ripped-tunes-offers-them-in-the-cloud/|arxivsáne=May 1, 2020|sáne=June 6, 2011|baspaxana=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=August 30, 2011}}</ref>. iTunes Storeda bolmaǵan hár qanday muzıka klientlerdiń basqa qollap-quwatlanatuǵın qurılmalarına hám kompyuterlerine júklep alıw ushın júklenedi; bul klientlerdiń iCloud saqlaw ornınan orın almaydı. Joqarı sapalı joǵaltıwsız audio ALAC yamasa dáslepki qısılmaǵan PCM formatları, WAV hám AIFF-te saqlanǵan bunday trekler klientlerdiń iCloud saqlaw akkauntına júklenbesten aldın 256 kbit/s DRM-sız AAC formatına transkodlanadı, al jergilikli joqarı sapalı fayllar ózleriniń dáslepki formatında qaladı<ref name="ALAC-encoding">{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT4914|bet=iTunes Store: How to subscribe to iTunes Match|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210104063739/https://support.apple.com/en-us/HT204146|arxivsáne=January 4, 2021|sáne=January 16, 2012|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=July 6, 2012|citata=''Songs encoded in ALAC, WAV, or AIFF will be transcoded to a separate temporary AAC 256 kbps file locally, prior to uploading to iCloud. The original files will remain untouched.''}}</ref>.
Eger paydalanıwshı iTunes Match xızmeti ushın tólewdi toqtatsa, hár qanday qurılmaǵa aldınnan júklep alınǵan treklerdiń DRM-sız AAC iTunes Store versiyalarınıń barlıq nusqaların saqlap qalıwǵa boladı,<ref name="Apple IT Match 2">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/icloud/features|bet=iCloud Features: iTunes in the Cloud.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203236/https://www.apple.com/icloud/|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=November 14, 2011|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=November 14, 2011}}</ref><ref name="MacWorld UK 20111116">{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/163658/2011/11/itunes_match_what_you_need_to_know.html|bet=iTunes Match: What you need to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120313051659/http://www.macworld.com/article/163658/2011/11/itunes_match_what_you_need_to_know.html|arxivsáne=March 13, 2012|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=November 16, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group|IDG]]|qaralǵan sáne=December 16, 2011}}</ref> yamasa iOS qurılmalarında, yaki kompyuterlerde.
[[iOS 7]] hám OS X Mavericks-ten baslap, iTunes Radio funkciyası qurılmalar arasında qoljetimli boladı, sonıń ishinde Muzıka qosımshası menen integraciyanı óz ishine aladı, bul kóshpeli iOS qurılmalarında da, Apple TVde de (2-áwladtan baslap), sonday-aq Macintosh hám Windows kompyuterlerindegi [[iTunes]] qosımshası ishinde de boladı. Ol iTunes Match xızmetine jazılǵanlar ushın reklamasız versiyada qosıladı hám házirgi waqıtta tek [[Amerika Qurama Shtatları|AQSH]] hám [[Avstraliya|Avstraliyada]] ǵana qoljetimli<ref name="iTunes Radio Apple">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/itunes/itunes-radio|bet=Apple - iTunes Radio - Here where your music takes you.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130613120404/https://www.apple.com/itunes/itunes-radio|arxivsáne=June 13, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=June 15, 2013}}</ref>.
Aǵımlı Genius shuffle funkciyası [[IOS|iOStıń]] házirgi versiyalarında qoljetimli emes, biraq Mac-tegi iTuneste qoljetimli.
2016-jılı 28-yanvarda reklamasız iTunes Radio toqtatıldı hám sonlıqtan endi iTunes Match-tıń bir bólimi emes.
2014-jılı 26-martqa kelip, iTunes Match 116 mámlekette, al iTunes in the Cloud 155 mámlekette qoljetimli<ref name="iTunes Match availability">{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/ht5085|bet=iTunes in the Cloud and iTunes Match Availability.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20141029095506/http://support.apple.com/kb/HT5085|arxivsáne=October 29, 2014|sáne=August 14, 2013|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=August 23, 2013}}</ref>.
=== iWork for iCloud ===
2013-jılǵı Apple [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|Dúnyajúzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyası]] (WWDC) tiykarǵı bayanatı waqtında, iWork for iCloud sol jılı keyinirek shıǵatuǵın iWork qosımshalarınıń jańa versiyası menen bir waqıtta shıǵarılıwı járiyalandı. Appledıń iWork toplamın quraytuǵın iOS hám macOS ushın úsh qosımsha (Pages, Numbers hám Keynote) veb-interfeyste qoljetimli etiledi (sáykesinshe Pages for iCloud, Numbers for iCloud hám Keynote for iCloud dep ataladı) hám hár bir paydalanıwshınıń iCloud Apple ID kirisiw belgisi astındaǵı iCloud veb-saytı arqalı kiriwge boladı. Olar sonday-aq paydalanıwshınıń iOS hám macOS versiyaları menen de, eger olar bar bolsa, jáne ózleriniń iCloud [[Apple akkauntı|Apple IDleri]] arqalı sinxronlasadı.
Bul paydalanıwshıǵa vebte, qollap-quwatlanatuǵın brauzerlerdiń birin paydalanıp hújjetlerdi redaktorlawǵa hám jaratıwǵa múmkinshilik beredi: Safari, Chrome hám Microsoft Edge<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iwork/|bet=IWork|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070814024014/http://www.apple.com/iwork/|arxivsáne=August 14, 2007|qaralǵan sáne=June 14, 2021}}</ref>. Bul sonı da ańlatadı, [[Microsoft Windows]] paydalanıwshıları endi [[Paydalanıwshı interfeysi|veb-interfeys]] arqalı – burın tek Apple qurılmalarında ǵana bolǵan – usı jergilikli hújjet redaktorlaw qurallarına kiriw imkaniyatına iye boladı.
=== Photo Stream ===
Photo Stream – bul tiykarǵı iCloud xızmeti menen birge támiyinlengen xızmet bolıp, ol paydalanıwshılarǵa sońǵı 1,000 súwretti iCloud serverlerinde 30 kúnge shekem biypul saqlawǵa múmkinshilik berdi. Photo Stream iske qosılǵan qurılmada súwretke túsirilgende, ol avtomatik túrde iCloud serverlerine júklenedi. Sol jerden, ol paydalanıwshınıń qalǵan Photo Stream iske qosılǵan qurılmalarında kóriw hám saqlaw ushın qoljetimli boladı. Súwret 30 kúnnen keyin yamasa paydalanıwshınıń aǵımında 1,001-súwret bolǵanda serverden avtomatik túrde óshiriledi. Mac yamasa [[Microsoft Windows|Windows]] stol kompyuterine ornatılǵan Photo Stream barlıq súwretlerdi sol qurılmada turaqlı saqlaw opciyasın óz ishine aladı. Xızmet sonıń menen birge Apple TV menen de integraciyalanǵan, bul paydalanıwshılarǵa ózleriniń sońǵı súwretlerin HDTV ekranında sımsız kóriwge múmkinshilik berdi<ref name="IT PS 1">{{Web deregi|url=http://blog.infotrends.com/?p=4366#more-4366|bet=Apple's iCloud Connects People and their Photos|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171213081921/http://blog.infotrends.com/?p=4366#more-4366|arxivsáne=December 13, 2017|sáne=June 8, 2011|baspaxana=InfoTrends InfoBlog|qaralǵan sáne=August 30, 2011}}</ref>. 2023-jıldıń may ayında Apple Photo Stream xızmetiniń toqtatılatuǵının járiyaladı, júklewler 26-iyunda óshirildi, al xızmet 26-iyulda tolıq toqtatıldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2023/5/30/23741976/apple-my-photo-stream-discontinued-july-2023|bet=Apple's original cloud photo sync service shuts down this summer|avtor=Porter|at=Jon|sáne=30 May 2023|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=4 June 2023}}</ref>.
=== iCloud Photos ===
iCloud Photos – bul [[IOS|iOS 8.1]] yamasa onnan keyingi hám OS X Yosemite (versiya 10.10) yamasa onnan keyingi versiyalardaǵı funkciya, qosımsha veb-qosımshaǵa kiriw imkaniyatı bar. Xızmet paydalanıwshınıń barlıq súwretlerin saqlap, olardıń dáslepki anıqlılıǵın hám metamaǵlıwmatların saqlaydı. Paydalanıwshılar ózleriniń iCloud Súwretlerine qollap-quwatlanatuǵın qurılmalarda, eger bar bolsa jańa Súwretler qosımshası arqalı yamasa iCloud.com saytındaǵı iCloud Photos veb-qosımshası arqalı kire aladı, bul hár bir qurılmanıń súwretlerdi saqlaw ushın paydalanıwı kerek bolǵan jergilikli saqlaw ornı kólemin sheklewge járdem beredi (ásirese kishirek saqlaw sıyımlılıǵı bar qurılmalar ushın), qurılmada tómenirek anıqlıqtaǵı versiyalardı saqlap, paydalanıwshıǵa ayırım/barlıq jergilikli túrde joqarıraq anıqlıqta saqlaw imkaniyatın beredi.
=== Saqlaw ===
2011-jılı engizilgennen berli, hár bir akkauntta [[IOS 5|iOS 5.x]] yamasa onnan keyingi versiyasın paydalanatuǵın iOS qurılması yamasa OS X Lion 10.7 yamasa onnan keyingi versiyasın paydalanatuǵın Mac iyesi ushın 5 GB biypul saqlaw ornı bar. Paydalanıwshılar ulıwma 50 GB, 200 GB yamasa 2 TB qosımsha saqlaw ornı ushın aylıq tólem tóley aladı. 2023-jıldıń sentyabr ayınan baslap, 6 TB hám 12 TB saqlaw opciyaları qosıldı<ref name="iCloud+ adds a 6TB and 12TB storage plan">{{Cite news|date=12 September 2023|title=iCloud+ adds a 6TB and 12TB storage plan|url=https://techcrunch.com/2023/09/12/icloud-adds-a-6tb-and-12tb-storage-plan/|access-date=13 September 2023}}</ref>. Saqlaw ornı kólemi hár bir iCloud [[Apple akkauntı|Apple ID]] ushın barlıq qurılmalar arasında bólinedi<ref name="iCloud Storage Pricing">{{Web deregi|url=http://support.apple.com/en-us/HT201238|bet=iCloud Storage Pricing|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203235/https://support.apple.com/en-us/HT201238|arxivsáne=January 17, 2023|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=December 15, 2015}}</ref>.
iCloudtıń bir neshe jergilikli funkciyaları hár bir paydalanıwshınıń iCloud saqlaw ornın paydalanadı, atap aytqanda, Rezerv kóshirme hám qayta tiklew hám de elektron pochta, Kontaktlar hám Kalendarlar. Mac-larda paydalanıwshılar sonday-aq kópshilik fayl túrlerin tek mashinada jergilikli saqlaw ornına, ózleriniń tańlaǵan iCloud papkalarına saqlay aladı. Photo Stream iCloud serverlerin paydalansa da, onı paydalanıw paydalanıwshınıń iCloud saqlaw ornınan alınbaydı. Bul sonday-aq iTunes Match muzıka kontenti ushın da durıs, hátte [[iTunes Store]]-da satılmaytuǵın hám iCloud saqlaw ornına júklenetuǵın muzıka ushın da, ol paydalanıwshınıń shegarasına qarsı esaplanbaydı. Basqa qosımshalar qosımsha saqlawdı paydalanıwshınıń iCloud saqlaw ornınan integraciyalawı múmkin.
Paydalanıwshınıń barlıq kontenti onıń iCloud saqlaw ornı kóleminiń bir bólimi retinde esaplanbaydı. Apple paydalanıwshınıń óz Apple ID akkauntı astında islegen hár bir satıp alıwın turaqlı túrde baqlap otıra aladı hám hár bir kontent bólegin paydalanıwshı menen baylanıstırıp, bul Apple serverlerinde hár bir Dúkan elementiniń tek bir nusqasın ǵana saqlaw kerek ekenin ańlatadı. iTunes Store (muzıka, muzıkalıq videolar, filmler, telekórsetiwler), [[Apple Books]] Store (kitaplar) yamasa [[App Store]] ([[iOS]] qosımshaları) dúkanlarınan satıp alınǵan zatlar ushın bul Apple iTunes in the Cloud dep ataytuǵın xızmetti paydalanadı, bul paydalanıwshıǵa avtomatik túrde yamasa qálegen bolsa qoldan, óziniń aldınǵı satıp alıwlarınıń hár qandayın Mac, JK yamasa iOS qurılmasına qayta júklep alıwǵa múmkinshilik beredi. Júklep alınǵan (yamasa aǵımlı, eger paydalanıwshı Internetke jalǵanǵan bolsa) iTunes Store kontentin usı barlıq qurılmalarda paydalanıwǵa boladı, biraq, Apple Books Store hám App Store kontenti Mac hám JK-lerge iOS qurılmalarına sinxronlastırıw ushın júklep alınıwı múmkin bolsa da, tek iOS hám Mac qurılmaları (hám olardıń tiyisli qosımshaları) kitaplardı oqıw ushın paydalanılıwı múmkin<ref name="iBooks iOS and Mac">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ibooks/|bet=Apple - Buy and read books on your Mac or iOS device with iBooks.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203739/https://www.apple.com/apple-books/|arxivsáne=January 17, 2023|qaralǵan sáne=July 21, 2014}}</ref>. Tap sonday, Mac App Storedan satıp alınǵan macOS qosımshaları da olar satıp alınǵan [[Apple akkauntı|Apple IDge]] baylanıslı hám sol Apple ID-di paydalanıp hár qanday Mac-qa júklep alınıwı múmkin. Sonday-aq, paydalanıwshı hár qanday jańa qurılmanı dizimnen ótkizgende, aldın satıp alınǵan barlıq Dúkan kontenti Dúkan serverlerinen yamasa Dúkan emes kontent iCloud serverlerinen júklep alınıwı múmkin<ref name="Apple open iCloud">{{Web deregi|url=https://www.theregister.co.uk/2011/06/06/icloud|bet=Apple opens iCloud to world+dog|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203746/https://www.theregister.com/2011/06/06/icloud|arxivsáne=January 17, 2023|avtor=Myslewski|at=Rik|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[The Register]]|qaralǵan sáne=August 30, 2011}}</ref>.
Appledan satıp alınbaǵan dereklerden alınǵan audiokitaplar hám olardıń metamaǵlıwmat maydanları Apple Books qosımshaları ishinde qurılmalar (macOS yamasa iOS) arasında sinxronlanbaydı, sonday-aq Appledan satıp alınbaǵan kitaplardıń (elektron kitap yamasa PDF formatında) metamaǵlıwmatları da sinxronlanbaydı. Appledan satıp alınǵan kontent penen Appledan satıp alınbaǵan kontent arasında ayırım media túrleri boyınsha sinxronizaciya sáykessizligi ele de iCloud paydalanıwshıları ushın kúshinde qalmaqta.
=== iCloud Drive ===
iCloud Drive – bul iCloudtıń fayl xosting xızmeti bolıp, ol [[iOS 8]], OS X Yosemite (versiya 10.10) yamasa Windows 7 hám onnan keyingi versiyalarda isleytuǵın qurılmalar arasında fayllardı sinxronlaydı, sonıń menen birge iCloud.com arqalı onlayn [[Veb-qosımsha|veb-qosımshaǵa]] kiriw múmkinshiligin de beredi. Paydalanıwshılar iCloud Driveqa hár qanday túrdegi fayldı (sonıń ishinde súwretler, videolar, hújjetler, muzıka hám basqa qosımshalardıń maǵlıwmatları) saqlay aladı hám oǵan hár qanday Mac, iPad, iPhone, iPod Touch yamasa [[Microsoft Windows|Windows]] JK-inen kire aladı, bunda hár bir fayldıń maksimal ólshemi 50 GB bolıwı múmkin (burın bul 15 GB edi). Bul paydalanıwshılarǵa jumısın bir qurılmada baslap, basqa qurılmada dawam ettiriwge múmkinshilik beredi<ref name="Apple iCD info 1">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/ios8/icloud-drive|bet=Apple - iOS 8 - iCloud Drive|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140908013045/https://www.apple.com/ios/ios8/icloud-drive/|arxivsáne=September 8, 2014|sáne=June 2, 2014|baspaxana=[[Apple Inc.|Apple]]|qaralǵan sáne=June 15, 2014}}</ref>. Ádette, paydalanıwshılar burınǵıday 5 GB biypul saqlaw ornın aladı, biraq qoljetimli keńeytiletuǵın saqlaw jobalarınıń kólemi úlkeygen (házirgi dárejeler: 50 GB, 200 GB hám 2 TB) hám aldıńǵı [[MobileMe]] xızmetinde usınılǵan jıllıq tólem opciyalarınan aylıq jazılıw tólem opciyalarına ózgertilgen.
iOS 11-de iCloud Drive jańa Fayllar (Files) qosımshasına integraciyalandı, ol paydalanıwshılarǵa ózleriniń barlıq bultlı hám jergilikli qurılma ishindegi saqlaw orınlarına kiriw múmkinshiligin beredi, bul ǵárezsiz iCloud Drive qosımshasın almastırdı<ref name="imore files app 1">{{Cite news|url=https://www.imore.com/files-app|title=iOS 11's Files app FAQ: Everything you need to know!|work=iMore|access-date=June 26, 2017}}</ref><ref name="imore icloud files app 2">{{Cite news|url=https://www.imore.com/icloud-ios-11|title=iCloud in iOS 11 FAQ: Everything you need to know!|work=iMore|access-date=June 26, 2017}}</ref>.
Kompyuter ilimpazı Malkolm Xolldıń aytıwınsha, belgili bir fayl túrleri iCloud Drive-tan avtomatik túrde shıǵarıladı hám júklenbeydi. Bul shıǵarıwlarǵa Aperture hám Photos kitapxanaları kiredi<ref>{{Web deregi|url=https://apple.stackexchange.com/a/295929|bet=How to exclude a sub folder from iCloud drive in macOS Sierra?|avtor=Hall|at=Malcolm|sáne=August 21, 2017|til=en|jumıs=Ask Different|qaralǵan sáne=2023-02-19}}</ref>. Paydalanıwshılar sonday-aq fayl yamasa papkalardıń atınıń aqırına .nosync qosımshasın qosıw arqalı olardı qoldan shıǵara aladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macg.co/os-x/2018/11/astuce-empecher-un-fichier-ou-un-dossier-de-synchroniser-avec-icloud-104184|bet=Astuce : empêcher un fichier ou un dossier de synchroniser avec iCloud|avtor=Furno|at=Nicolas|sáne=November 5, 2018|til=fr|jumıs=MacGeneration|qaralǵan sáne=2023-02-19}}</ref>.
=== Messages on iCloud ===
Messages on iCloud – bul iOS 11.4 hám macOS High Sierra 10.13.5 versiyalarındaǵı funkciya bolıp, ol paydalanıwshınıń barlıq iMessage hám SMS tekstlerin bultta saqlaydı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/in/icloud/|bet=iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203739/https://www.apple.com/in/icloud/|arxivsáne=January 17, 2023|til=en-IN|jumıs=Apple (India)|qaralǵan sáne=June 26, 2021}}</ref>.
=== Private Relay ===
==== Arxitektura ====
iCloud Private Relay paydalanıwshınıń tulǵasın onıń veb-trafiginen ajıratıw ushın kóp basqıshlı arxitekturanı paydalanıw arqalı Safari-de kóriw ushın paydalanıwshı qupıyalılıǵın jaqsılaydı, bul birde-bir tárep, sonıń ishinde Apple da, paydalanıwshınıń kim ekenin de, onıń neni kórip atırǵanın da kóre almaytuǵının támiyinleydi<ref name=":5">{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/102602|bet=About iCloud Private Relay|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2025-06-08}}</ref>.
Bul process eki bólek internet relayın óz ishine aladı:
# Kiriw Relayı (Apple): Paydalanıwshı bir veb-saytqa kirgende, onıń sorawı qurılmada shifrlanadı. Trafik birinshi bolıp Apple tárepinen basqarılatuǵın relayǵa jiberiledi. Bul relay paydalanıwshınıń IP adresin kóre aladı, biraq DNS sorawı shifrlanǵanlıqtan, olardıń qaysı veb-saytqa kirip atırǵanın kóre almaydı.
# Shıǵıw Relayı (Úshinshi tárep): Appledıń relayınan soraw Cloudflare yamasa Fastly sıyaqlı úshinshi tárep kontent jetkeriw tarmaǵı tárepinen basqarılatuǵın ekinshi relayǵa ótkiziledi. Bul shıǵıw relayı baratuǵın veb-sayttı kóre aladı, biraq paydalanıwshınıń dáslepki IP adresin kóre almaydı. Ol sorawdı veb-saytqa jiberiwden aldın waqıtsha IP adresin belgileydi<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/icloud/docs/iCloud_Private_Relay_Overview_Dec2021.pdf|bet=iCloud Private Relay Overview: Learn how Private Relay protects users' privacy on the internet.|sáne=December 2021|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=June 8, 2025}}</ref>.
Bul qos relaylı dizayn – bul Internet Inzhenerlik Máseleleri Toparı (IETF) tárepinen standartlastırılǵan Oblivious HTTP dep atalatuǵın qupıyalılıqtı saqlawshı protokoldıń ámeliy orınlanıwı. Protokol sorawlardı óz dereginen ajıratıw ushın dúzilgen, usılayınsha paydalanıwshınıń tulǵasın baratuǵın serverden hám sorawdıń mazmunın tarmaq dáldallarınan qorǵaydı.
==== Qoljetimlilik ====
Appledıń aytıwınsha, «normativlik sebepler» kompaniyaǵa Private Relay-dı Qıtay, Belarus, Rossiya, Kolumbiya, Egipet, Qazaqstan, Saudiya Arabstanı, Qubla Afrika, Túrkmenstan, Uganda hám Filippinde iske qosıwǵa tosqınlıq etedi<ref>{{Cite news|title=Apple's new 'private relay' feature will not be available in China|url=https://www.reuters.com/world/china/apples-new-private-relay-feature-will-not-be-available-china-2021-06-07/|access-date=2025-06-08|language=en}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/348965/icloud-plus-private-relay-safari-vpn-ip-address-encryption-privacy.html|bet=iCloud+ Private Relay explained: Don't call it a VPN|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211217120426/https://www.macworld.com/article/348965/icloud-plus-private-relay-safari-vpn-ip-address-encryption-privacy.html|arxivsáne=December 17, 2021|til=en-US|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=June 26, 2021}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2021/09/17/icloud-private-relay-disabled-russia/|bet=Apple Seemingly Adds Russia to List of Countries Where iCloud Private Relay Won't Be Available|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203740/https://www.macrumors.com/2021/09/17/icloud-private-relay-disabled-russia/|arxivsáne=January 17, 2023|sáne=September 17, 2021|til=en-US|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=January 31, 2022}}</ref>.
==== Wikipediaǵa tásiri ====
Dúnya júzindegi Wikipedia redaktorlarınıń 5% ke shekemgi bólegi Private Relay-dı paydalanıw sebepli unamsız tásirge ushırawı múmkin, sebebi Wikipedia bet vandalizmine qarsı gúresiw ushın IP adreslerdiń diapazonların bloklaydı<ref>{{Web deregi|url=https://meta.wikimedia.org/wiki/Apple_iCloud_Private_Relay|bet=Apple iCloud Private Relay - Meta|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230117203740/https://meta.wikimedia.org/wiki/Apple_iCloud_Private_Relay|arxivsáne=January 17, 2023|til=en|jumıs=meta.wikimedia.org|qaralǵan sáne=February 26, 2022}}</ref>.
=== Elektron pochtamdı jasır ===
Hide My Email iCloud+ paydalanıwshıları ushın qoljetimli hám paydalanıwshılarǵa Mail hám Safari-de ózleriniń tiykarǵı elektron pochta adresine xabarlardı qayta jiberetuǵın waqıtsha Apple elektron pochta adreslerin jaratıwǵa múmkinshilik beredi<ref name="apple.com">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ios/ios-15-preview/features/|bet=IOS 15 - Features|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210611044959/https://www.apple.com/ios/ios-15-preview/features/|arxivsáne=June 11, 2021|qaralǵan sáne=June 14, 2021}}</ref>.
=== Arnawlı elektron pochta domeni ===
Custom Email Domain, iCloud+ funkciyası, paydalanıwshılarǵa ózleriniń elektron pochta adresin arnawlı domen atı menen jekelestiriwge hám shańaraq aǵzaların ózleriniń iCloud Mail akkauntları menen sol domendi paydalanıwǵa shaqırıwǵa múmkinshilik beredi.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:IOS]]
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
n80fib95wizhphzkt2v166vo2o62dkp
Franc II
0
25519
124026
123865
2025-07-03T12:17:27Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124026
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator Leopold II hám Ispaniya patshası Karl III nıń qızı Mariya-Luiza Ispaniyalınıń balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı Iosif II sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol Francuz revolyuciyasına qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
rz5ylxzudjd3sdi4vk0dv20dxf1znai
124027
124026
2025-07-03T12:17:47Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124027
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası Karl III nıń qızı Mariya-Luiza Ispaniyalınıń balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı Iosif II sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol Francuz revolyuciyasına qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
gywjgl0iu48ecbg7p9nh9ygfuza5g1q
124028
124027
2025-07-03T12:18:11Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124028
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı Mariya-Luiza Ispaniyalınıń balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı Iosif II sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol Francuz revolyuciyasına qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
dfaeotj43nhfisalkdrd8bftaxsipif
124029
124028
2025-07-03T12:18:45Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124029
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı Iosif II sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol Francuz revolyuciyasına qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
jup7kthdn5gf92oz0vafmtvmmrvi9qm
124030
124029
2025-07-03T12:19:06Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124030
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı [[Iosif II]] sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol Francuz revolyuciyasına qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
e10b0gvgmef2hhoxs65d8aeh7ajhgwx
124031
124030
2025-07-03T12:20:09Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124031
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı [[Iosif II]] sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol francuz revolyuciyasına qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
co9a4noklqtmx0fgx8otp7s39acuk1z
124032
124031
2025-07-03T12:20:43Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124032
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı [[Iosif II]] sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol [[Ullı francuz revolyuciyası|francuz revolyuciyasına]] qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
5jn64yc0a1bwzjn1zhwvmu865a3vnb9
124151
124032
2025-07-04T00:17:00Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
/* Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi */
124151
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı [[Iosif II]] sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol [[Ullı francuz revolyuciyası|francuz revolyuciyasına]] qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
== Napoleonnıń dushpanı hám qáyin atası. Muqaddes Rim imperiyasınıń qulawı ==
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
s6wemcr8kbywvawzc7h0o37p5gaqc6i
124152
124151
2025-07-04T00:18:40Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124152
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı [[Iosif II]] sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol [[Ullı francuz revolyuciyası|francuz revolyuciyasına]] qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
== Napoleonnıń dushpanı hám qáyin atası. Muqaddes Rim imperiyasınıń qulawı ==
Napoleon Franciyanı imperiya dep járiyalawǵa ashiq umtıla baslaǵanda, Franc ózin Avstriya imperatori dep járiyaladı (1804-jıl 11-avgust). Sol waqıtta Avstriya Gabsburglar monarxiyasınıń yadrosı edi, german mámleketleri bolsa imperatordan ámelde ǵárezsiz edi.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
boe1ti5xlit9qy1f9oknoktbv6k224g
124153
124152
2025-07-04T00:20:53Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124153
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı [[Iosif II]] sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol [[Ullı francuz revolyuciyası|francuz revolyuciyasına]] qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
== Napoleonnıń dushpanı hám qáyin atası. Muqaddes Rim imperiyasınıń qulawı ==
Napoleon Franciyanı imperiya dep járiyalawǵa ashiq umtıla baslaǵanda, Franc ózin Avstriya imperatori dep járiyaladı (1804-jıl 11-avgust). Sol waqıtta Avstriya Gabsburglar monarxiyasınıń yadrosı edi, german mámleketleri bolsa imperatordan ámelde ǵárezsiz edi.
1805-jılı ol Franciyaǵa qarsı Rossiya, Shveciya hám Angliyanıń Úshinshi koaliciyasına quwanısh penen qosıldı. Francuzlardıń Venaǵa jaqınlasıwı onı ol jerden dáslep Presburgqa, keyin Bryunǵa, keyin Olmyusdaǵ áskeriy lagerge qashıwǵa hám paytaxttı francuzlarǵa qaldırıwǵa májbúr etti. 23-sentyabrde francuzlar Venanı iyeledi, 29-sentyabrde bolsa Franc olar menen tınıshlıq kelisiwlerıne kiristi, biraq áskeriy háreketlerdi toqtatpadı.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
qq5n2k9uu80l5hgdaphlq0srkxe1e0m
124154
124153
2025-07-04T00:22:13Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124154
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı [[Iosif II]] sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol [[Ullı francuz revolyuciyası|francuz revolyuciyasına]] qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
== Napoleonnıń dushpanı hám qáyin atası. Muqaddes Rim imperiyasınıń qulawı ==
Napoleon Franciyanı imperiya dep járiyalawǵa ashiq umtıla baslaǵanda, Franc ózin Avstriya imperatori dep járiyaladı (1804-jıl 11-avgust). Sol waqıtta Avstriya Gabsburglar monarxiyasınıń yadrosı edi, german mámleketleri bolsa imperatordan ámelde ǵárezsiz edi.
1805-jılı ol Franciyaǵa qarsı Rossiya, Shveciya hám Angliyanıń Úshinshi koaliciyasına quwanısh penen qosıldı. Francuzlardıń Venaǵa jaqınlasıwı onı ol jerden dáslep Presburgqa, keyin Bryunǵa, keyin Olmyusdaǵ áskeriy lagerge qashıwǵa hám paytaxttı francuzlarǵa qaldırıwǵa májbúr etti. 23-sentyabrde francuzlar Venanı iyeledi, 29-sentyabrde bolsa Franc olar menen tınıshlıq kelisiwlerıne kiristi, biraq áskeriy háreketlerdi toqtatpadı. 1805-jıl 2-dekabrde úsh imperatordıń ataqlı Austerlic sawashı bolip ótti, bunda Napoleonnıń strategiyalıq pikirlerin túsiniwge uqıpsız bolǵan imperator Franc ta jeke qatnastı. 1805-jıl 26-dekabrde ol Presburg pitimin dúzdi, oǵan muwapıq ol Tirol hám Veneciyanı qurban etiwge májbúr boldi. 1806-jıl 6-avgustta ol Muqaddes Rim imperiyası tajınan waz keshti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
k4uzqkofw46vk6oxur567q2iclp1pe7
124157
124154
2025-07-04T01:58:40Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124157
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı [[Iosif II]] sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol [[Ullı francuz revolyuciyası|francuz revolyuciyasına]] qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
== Napoleonnıń dushpanı hám qáyin atası. Muqaddes Rim imperiyasınıń qulawı ==
[[Napoleon I Bonapart|Napoleon]] Franciyanı imperiya dep járiyalawǵa ashiq umtıla baslaǵanda, Franc ózin Avstriya imperatori dep járiyaladı (1804-jıl 11-avgust). Sol waqıtta Avstriya Gabsburglar monarxiyasınıń yadrosı edi, german mámleketleri bolsa imperatordan ámelde ǵárezsiz edi.
1805-jılı ol Franciyaǵa qarsı Rossiya, Shveciya hám Angliyanıń Úshinshi koaliciyasına quwanısh penen qosıldı. Francuzlardıń Venaǵa jaqınlasıwı onı ol jerden dáslep Presburgqa, keyin Bryunǵa, keyin Olmyusdaǵ áskeriy lagerge qashıwǵa hám paytaxttı francuzlarǵa qaldırıwǵa májbúr etti. 23-sentyabrde francuzlar Venanı iyeledi, 29-sentyabrde bolsa Franc olar menen tınıshlıq kelisiwlerıne kiristi, biraq áskeriy háreketlerdi toqtatpadı. 1805-jıl 2-dekabrde úsh imperatordıń ataqlı Austerlic sawashı bolip ótti, bunda Napoleonnıń strategiyalıq pikirlerin túsiniwge uqıpsız bolǵan imperator Franc ta jeke qatnastı. 1805-jıl 26-dekabrde ol Presburg pitimin dúzdi, oǵan muwapıq ol Tirol hám Veneciyanı qurban etiwge májbúr boldi. 1806-jıl 6-avgustta ol Muqaddes Rim imperiyası tajınan waz keshti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
6yt7u5bgkukq8qy5vfcc6oelpft830d
124158
124157
2025-07-04T01:59:00Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124158
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Franc II
| negizgi atı = {{lang-de|Franz II}}
| súwret = Kaiser Franz I von Österreich in Feldmarschallsuniform c1820.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı = 1
| lawazım = Avstriya imperatorı
| bayraq = Flag of the Habsburg Monarchy.svg{{!}}border
| bayraq2 = Genealogical arms House of Habsburg-Lorraine 1806.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1804|1804-jıl]] [[11-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı
| bayraq_2 = Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg
| bayraq2_2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| lawazımdaǵı atı_2 = '''Franc II'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1806|1806-jıl]] [[6-avgust]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_2 = ''lawazım biykar etildi''
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 = Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya, Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası
| bayraq_3 = Coat of arms of the House of Luxembourg-Bohemia.svg
| bayraq2_3 = Insigne Hungaricum.svg
| lawazımdaǵı atı_3 = '''Franc I'''
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 = [[1792|1792-jıl]] [[5-iyul]]
| lawazımnan ketiw sánesi_3 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| keyingi isker_3 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 = [[Germaniya awqamı|Germaniya awqamınıń]] 1-shı prezidenti
| bayraq_4 = Flag of the German Confederation (war).svg{{!}}border
| bayraq2_4 = Wappen Deutscher Bund.svg
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 = [[1815|1815-jıl]] [[8-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_4 = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]]
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 = ''lawazım shólkemlestirildi''<br>[[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]] [[Reyn awqamı|Reyn awqamınıń]] protektorı sıpatında
| keyingi isker_4 = [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]]
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Franc Iosif Karl
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]]
| tuwılǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]] (67 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Avstriya imperiyası]], [[Germaniya awqamı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Arms of the House of Habsburg-Lorraine - Tripartite.svg|21px]] [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya dinastiyası]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = 1) [[Elizaveta Vyurtemberglı (1767—1790)|Elizaveta Vyurtemberglı]] (21.04.1767—18.02.1790)<br>2) [[Mariya Tereza Burbon-Neapollı]] (6.06.1772—13.04.1807)<br>3) [[Mariya Lyudovika Modenalı]] (14.12.1787—7.04.1816)<br>4) [[Karolina Avgusta Bavariyalı]] (8.02.1792—9.02.1873)
| balaları = ''1-shı nekeden:''<br>Lyudovika Elizaveta<br>''2-shı nekeden:''<br>[[Mariya-Luiza Avstriyalı|Mariya-Luiza]], [[Ferdinand I (Avstriya imperatorı)|Ferdinand I]], [[Mariya Leopoldina Avstriyalı|Mariya Leopoldina]], [[Klementina Avstriyalı|Mariya Klementina]], Mariya Karolina, Franc Karl, Mariya Anna
| ákesi = [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]]
| anası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Francis_II_signature.jpg
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Franc II''' ('''Franc Iosif Karl''', {{lang-de|Franz Joseph Karl}}; [[1768|1768-jıl]] [[12-fevral]], [[Florenciya]] — [[1835|1835-jıl]] [[2-mart]], [[Vena]]) — [[Muqaddes Rim imperiyası|Muqaddes Rim imperiyasınıń]] aqırǵı imperatorı, '''Franc I''' atı menen — Avstriyanıń birinshi imperatorı (1804-jldan), Bogemiya hám Vengriya patshası (1792-jildan), [[Gabsburg-Lotaringiya úyi|Gabsburg-Lotaringiya]] úyinen.
== Hákimiyatqa kelgenge shekem ==
Bolajaq imperator [[Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)|Leopold II]] hám Ispaniya patshası [[Karl III (Ispaniya patshası)|Karl III]] nıń qızı [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya-Luiza Ispaniyalınıń]] balası.
Balalıǵın Florenciyada ótkergen, 1784-jıldan baslap Vena qalasında oqıw processine ózi basshılıq etken dayısı [[Iosif II]] sarayında tárbiyalanǵan. Onıń intizamlı rejimi Leopoldtıń keńpeyil Florenciya sarayına keskin qarama-qarsı edi. Biraq imperator onı uqıbı kem, júdá ójet jigit, ózimshil, ilimge onsha uqıbı joq, salqın esapqa súyenedi dep esapladı. Bul sıpatlardı Franctiń ustazları da tolıqtıradı: oqıw oǵan bárqulla ańsatqa túse bermeytuǵın edi. Jas ercgercog ózin-ózi ajıratıp tasladı, sebebi bul onı ózin-ózi támiyinlewge múmkinshilik berer edi, sebebi Iosif Franctiń «ózin-ózi basqara almaytuǵının, ózinshe pikirley almaytuǵının» sezdi. Solay bolsa da, Franc óz ájaǵasınan qorıqsa da, ogan júdá ırza edi.
1788-jılı Vyurtemberg malikası Elizaveta-Vilgelminaǵa úylendi.
Túrkler menen urısta jeke mártligin kórsetken; 1789-jılǵı atlanısta ol hátte bas komandir bolǵan, biraq atına ǵana; haqıyqatında oǵan feldmarshal Laudon basshılıq etken.
Iosif II qaytıs bolǵannan keyin (1790-jıl 20-fevral) atası Leopold Veneǵa kelgenge shekem (12-mart) Franc mámleket regenti edi; húkimet basında ele Kaunic turar edi. 1791-jılı ol [[Ullı francuz revolyuciyası|francuz revolyuciyasına]] qarsı háreketler rejesin islep shiqqan Pilnica húkimdarlar syezdinde qatnastı; bul jerde ol Prussiya taj shahzadası, keyinirek patsha [[Fridrix Vilgelm III]] menen jaqınnan baylanıstı. Óz omirindegi eń áhmiyetli waqıyalardıń barlıǵın kúndeliklerine tolıq jazıp baratuǵın ádeti bar edi.
== Revolyuciyalıq Franciyaǵa qarsı gúres hám Polshanıń bóliniwi ==
1792-jıl 1-martta Leopold II nıń ólimi oni Avstriya taxtına shiǵardı; sonnan keyin ol imperator etip saylandı hám 14-iyul kúni Frankfurt-Mayn qalasında taj kiygizildi; usı saltanatlar waqtında Franc ápiwayılıq hám únemlewge bolǵan úlken muhabbatın ashtı. Zamanlaslarınıń gúwalıq beriwinshe, imperator mámleket ǵamxorlıǵınıń kópshilik bólegin óz ministrlerine júklegen. Nızam shıǵarıw menen shuǵıllanıwdıń ornına Franc óziniń kúndeligine jazıwlar kirgizer edi, ótip baratırǵan kúnniń hesh bir maydanın itibardan shette qaldırmar edi.
Sonday-aq, Leopold II 1792-jıl fevralda Franciyaǵa qarsı Prussiya menen awqamlaslıq shártnamasın dúzdi; aprelde Franc urıstı basladı hám Avstriya hám Muqaddes Rim imperiyasınıń monarxı sıpatında, hátteki Prussiya Franciya menen Bazelde óz aldına pitim dúzgennen keyin de (1795-jıl 5-aprel) qatańlıq penen urıs alıp bardı. 1794-jılı Franc hárekettegi armiyaǵa barıp, Kato hám Landreside eki jeńiske eristi. 1794-jıl iyun ayında Túrne janındaǵı tartıslı sawashtan keyin, Franc Venaǵa qaytıp keldi. General Bonaparttıń Italiyadaǵı jenisleri Francti da Campoformioda (1797-jıl 17-oktyabr) paydasız pitim dúziwge májbúr etti, bul pitim boyinsha Avstriya Qubla Niderlandiya hám Lombardiyadan ayırıldı, biraq Veneciya, Istriya hám Dalmaciyanı aldı.
Rech Pospolitanı úshinshi bólınıwı waqtında (1795-jıl) Avstriya Krakov hám Plica, Visla hám Bug aralıǵındaǵı Kishi Polshanıń bir bólegin, Podlyashya hám Mazoviyanıń bir bólegin, uliwma maydanı 47 mıń km², xalqı 1,2 mln adamdı iyeledi.
1799-jılı Franciyaǵa qarsı ekinshi koaliciyaǵa (Rossiya hám Angliya menen) qosıldı, biraq Marengo hám Gogelindendegi jeńilisler oni Avstriya ushin júdá awır bolǵan Lyunevil pitimine kelisiwge májbúr etti.
== Napoleonnıń dushpanı hám qáyin atası. Muqaddes Rim imperiyasınıń qulawı ==
[[Napoleon I Bonapart|Napoleon]] Franciyanı imperiya dep járiyalawǵa ashiq umtıla baslaǵanda, Franc ózin [[Avstriya imperiyası|Avstriya imperatori]] dep járiyaladı (1804-jıl 11-avgust). Sol waqıtta Avstriya Gabsburglar monarxiyasınıń yadrosı edi, german mámleketleri bolsa imperatordan ámelde ǵárezsiz edi.
1805-jılı ol Franciyaǵa qarsı Rossiya, Shveciya hám Angliyanıń Úshinshi koaliciyasına quwanısh penen qosıldı. Francuzlardıń Venaǵa jaqınlasıwı onı ol jerden dáslep Presburgqa, keyin Bryunǵa, keyin Olmyusdaǵ áskeriy lagerge qashıwǵa hám paytaxttı francuzlarǵa qaldırıwǵa májbúr etti. 23-sentyabrde francuzlar Venanı iyeledi, 29-sentyabrde bolsa Franc olar menen tınıshlıq kelisiwlerıne kiristi, biraq áskeriy háreketlerdi toqtatpadı. 1805-jıl 2-dekabrde úsh imperatordıń ataqlı Austerlic sawashı bolip ótti, bunda Napoleonnıń strategiyalıq pikirlerin túsiniwge uqıpsız bolǵan imperator Franc ta jeke qatnastı. 1805-jıl 26-dekabrde ol Presburg pitimin dúzdi, oǵan muwapıq ol Tirol hám Veneciyanı qurban etiwge májbúr boldi. 1806-jıl 6-avgustta ol Muqaddes Rim imperiyası tajınan waz keshti.
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
[[Kategoriya:Avstriya imperatorları]]
[[Kategoriya:Vengriya patshaları]]
[[Kategoriya:Chexiya patshaları]]
[[Kategoriya:Rim patshaları]]
[[Kategoriya:Gabsburg-Lotaringlılar]]
[[Kategoriya:XVIII ásir Evropa húkimdarları]]
[[Kategoriya:XIX ásir Evropa húkimdarları]]
bxctrakncvit2zar6yqozz02fr1ja9h
Talqılaw:Italiya patshalıǵı (1805—1814)
1
25521
124025
124023
2025-07-03T12:11:27Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
/* Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik */ Juwap beriw
124025
wikitext
text/x-wiki
== Úlgini paydalanıwdaǵı qátelik ==
Úlgi istemey qaldi. Qátelik bar bolsa, dúrislap jibere alasizba. [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:59, 2025 j. iyuldıń 2 (UTC)
:@[[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]], qáte saplastırıldı. Keyin patshalÍǴÍ sózin orfografiyalıq qaǵıydaǵa boysınǵan halda jaziń. Mazmunlı wikiler! --[[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 06:21, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
::Raxmet! Bul sózdıń durısı qanday boladı? [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 08:56, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
:::@[[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]], betlerdegi talqılawlarda qatnasqanda ilajı barınsha talqılawǵa qatnası bar adamdı <nowiki>@</nowiki> arqalı adam(lar)dı belgileń. Sonda sol xabar sol paydalanıwshılardıń xabarlandırıw bólimine túsedi, basqa jaǵdayda kórmey qalıwı(-mız) múmkim.
:::Joqarıdaǵı sóz patshalıǵı formasında jazıladı. --[[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 09:45, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
::::Joqarıda da, úlgi islemey qaldı xabarın jazǵan da meni yamasa basqa tájiriybeli paydalanıwshılardı belgileseńiz, dárriw juwap alasız. [[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Janabaevazizbek|talqılaw]]) 09:48, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
:::::@[[Paydalanıwshı:Janabaevazizbek|Janabaevazizbek]] Raxmet. Túsinikli [[Paydalanıwshı:Srajatdin Usnatdinov|Srajatdin Usnatdinov]] ([[Paydalanıwshı talqılawı:Srajatdin Usnatdinov|talqılaw]]) 12:11, 2025 j. iyuldıń 3 (UTC)
mb6w4yai7uewhgkbfr711f6gkek41vj
Leopold II (Muqaddes Rim imperiyası imperatorı)
0
25526
124033
123905
2025-07-03T12:21:05Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124033
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Leopold II
| negizgi atı = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Iosif II]]
| keyingi isker = [[Franc II]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2 = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2 = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2 = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2 = Ferdinand III
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı = [[Vena]], [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf<br>'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Tereziyanıń]] úshinshi balası.
== Biografiyası ==
Vena qalasında tuwılǵan. Imperator Franc I nıń ekinshi balası Karl óliminen keyin Toskaniya taxtında atasınıń orınbasarı etip tayınlandı hám ákesi óliminen keyin 1765-jıl 18-avgustta Pyotr Leopold I atı menen Toskaniyanı basqarıwǵa kiristi.
Dáslep imperator hayal, markiz Bott hám graf Rozenbergtiń isenimli basshılıǵında, keyinirek óz betinshe Leopold ortasha, biraq izbe-iz ekonomikalıq hám sociallıq reformalardı ámelge asırdı. Sheshekke qarsı sistemalı shanshıw ótkerile basladı. Onıń basshılıǵında 1786-jıl 30-noyabrde Toskaniya Ullı gercoglıǵında ólim jazası biykar etildi (1769-jıldan baslap ólim jazasına haqıyqıy moratoriy engizilgen edi)<ref>[http://www.krugosvet.ru/node/36047 ЛЕОПОЛЬД 1747—1792 II] {{Wayback|url=http://www.krugosvet.ru/node/36047 |date=20170215023323 }} — статья из энциклопедии «Кругосвет»</ref>.
1790-jılı Leopold perzentsiz aǵasınan keyin imperator taxtın iyeledi. Mámleket pútkilley buzılıwǵa ushıraǵan edi. Leopold qatlamlıq, milliy hám klerikalıq narazılıqlardı tınıshlandırıwǵa háreket etti, biraq sonıń menen birge ózinen aldıńǵı reformashınıń kóplegen paydalı reformaların (sonıń ishinde, diyxanlar reformaların) biykarladı. Belgiya hám Vengriyada kóterilis bastırıldı; Reyxenbax shártnaması (1790-jıl iyul) menen Prussiyanı Polshadaǵı satıp alıwlardan uslap turiwǵa eristi; Avstriya-Turkiya urısı 1791-jılı Sisto pitimi menen juwmaqlandı.
== Derekler ==
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
1rb92fns2tngmj6ssswnhmf8sthcv91
124034
124033
2025-07-03T16:39:12Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124034
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Leopold II
| negizgi atı = {{lang-de|Leopold II}}
| súwret = Leopold II.jpg
| súwret uzınlıǵı = 300px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Muqaddes Rim imperiyası imperatorı; Avstriya ercgercogi; Bogemiya, Vengriya, Xorvatiya hám Slavoniya, Galiciya hám Lodomeriya patshası;
| bayraq = Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
| bayraq2 = Holy Roman Empire Arms-double head.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1790|1790-jıl]] [[30-sentyabr]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Iosif II]]
| keyingi isker = [[Franc II]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Toskaniyanıń ullı gercogı.
| bayraq_2 = Flag of the Grand Duchy of Tuscany with Lesser Coat of arms.svg
| bayraq2_2 = Arms of the House of Habsburg-Lorraine (Tuscany).svg
| lawazımdaǵı atı_2 = Pyetro Leopoldo I
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1765|1765-jıl]] [[18-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1790|1790-jıl]] [[22-iyul]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[franc I Stefan|Franchesko II]]
| keyingi isker_2 = Ferdinand III
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı = Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard
| tuwılǵan sánesi = [[1747|1747-jıl]] [[5-may]]
| tuwılǵan ornı = [[Vena]], [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]] (44 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Vena]], [[Gabsburglar monarxiyası]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Gabsburg-Lotaringiya úyi]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Mariya-Luiza Ispaniyalı (imperator hayalı)|Mariya Luiza Ispaniyalı]]
| balaları = '''ulları:''' [[Franc II]], Ferdinand, Karl Lyudvig, Aleksandr Leopold, Albert, Maksimilian, Anton VIktor, Iogann Baptist, Rayner Iosif, Lyudvig, Rudolf<br>'''qızları:''' Mariya Tereziya, Mariya Anna, Mariya Klementina
| ákesi = [[Franc I Stefan|Franc I]]
| anası = [[Mariya Tereziya]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur_Leopold_II._(HRR).PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Leopold II''' ({{lang-de|Leopold I}}; '''Peter Leopold Iosif Anton Ioaxim Piy Gottard''' {{lang-de|Peter Leopold Josef Anton Joachim Pius Gotthard}}; [[1747|1747-jıl]] [[5-may]], [[Vena]] — [[1792|1792-jıl]] [[1-mart]], [[Vena]]) — 1790-jıldan Germaniya patshası (rim patshası), 1790-jıl 30-sentyabrde Germaniya milletınıń [[Muqaddes Rim imperiyası]] imperatorı etip saylanǵan, [[Franc I Stefan|Franc I]] hám [[Mariya Tereziya|Mariya Tereziyanıń]] úshinshi balası.
== Biografiyası ==
Vena qalasında tuwılǵan. Imperator [[Franc I Stefan|Franc I]] nıń ekinshi balası Karl óliminen keyin Toskaniya taxtında atasınıń orınbasarı etip tayınlandı hám ákesi óliminen keyin 1765-jıl 18-avgustta Pyotr Leopold I atı menen Toskaniyanı basqarıwǵa kiristi.
Dáslep imperator hayal, markiz Bott hám graf Rozenbergtiń isenimli basshılıǵında, keyinirek óz betinshe Leopold ortasha, biraq izbe-iz ekonomikalıq hám sociallıq reformalardı ámelge asırdı. Sheshekke qarsı sistemalı shanshıw ótkerile basladı. Onıń basshılıǵında 1786-jıl 30-noyabrde Toskaniya Ullı gercoglıǵında ólim jazası biykar etildi (1769-jıldan baslap ólim jazasına haqıyqıy moratoriy engizilgen edi)<ref>[http://www.krugosvet.ru/node/36047 ЛЕОПОЛЬД 1747—1792 II] {{Wayback|url=http://www.krugosvet.ru/node/36047 |date=20170215023323 }} — статья из энциклопедии «Кругосвет»</ref>.
1790-jılı Leopold perzentsiz aǵasınan keyin imperator taxtın iyeledi. Mámleket pútkilley buzılıwǵa ushıraǵan edi. Leopold qatlamlıq, milliy hám klerikalıq narazılıqlardı tınıshlandırıwǵa háreket etti, biraq sonıń menen birge ózinen aldıńǵı reformashınıń kóplegen paydalı reformaların (sonıń ishinde, diyxanlar reformaların) biykarladı. Belgiya hám Vengriyada kóterilis bastırıldı; Reyxenbax shártnaması (1790-jıl iyul) menen Prussiyanı Polshadaǵı satıp alıwlardan uslap turiwǵa eristi; Avstriya-Turkiya urısı 1791-jılı Sisto pitimi menen juwmaqlandı.
== Derekler ==
[[Kategoriya:Muqaddes Rim imperiyası imperatorları]]
sebogm6jvhrhprjauzsq8f0ukua9967
ITunes
0
25527
124142
123916
2025-07-03T22:24:21Z
Bekan88
11311
124142
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background:#E6E6FA" | iTunes
|-
| colspan="2" style="text-align:center;" | [[File:ITunes_12.2_logo.png|150px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[9-yanvar]], [[2001|2001-jıl]]
|-
! Turaqlı versiyası
| 12.13.7.1 / [[31-mart]], [[2025|2025-jıl]]
|-
! [[Operaciyalıq sistema]]
|
* macOS Mojave hám aldıńǵı versiyaları (12.9.5 versiyasına shekem); úshinshi tárep baǵdarlamaları járdeminde macOS Catalina dan macOS Sequoia ǵa shekem ornatıwǵa boladı
* Windows 10 (2025-jıl 14-oktyabrge shekem qollap-quwatlanadı) hám Windows 11 (sońǵı versiyası)
|-
! Platforma
|
* [[macOS]]
* [[Microsoft Windows|Windows]]
|-
! Ornın basıwshı
| Media ushın:
* TV (macOS hám Windows)
* Music (macOS hám Windows)
* Podcasts (tek macOS)
Qurılmanı basqarıw ushın:
* Finder (macOS)
* Apple Devices (Windows)
|-
! Túri
|
* CD ripper
* Cifrlı aktiv basqarıwı
* Media pleer
* Optikalıq disk jazıw
* Teg redaktorı
|-
! Licenziya
| Biypul baǵdarlama
|-
! Veb-saytı
| [https://www.apple.com/itunes/?cid=OAS-US-DOMAINS-itunes.com itunes.com]
|}
'''iTunes''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen islep shıǵarılǵan media pleyer, media kitapxana hám mobil qurılmalardı basqarıw (MDM) utilitası. Ol [[macOS]] hám [[Microsoft Windows|Windows]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemalarında]] isleytuǵın jeke kompyuterlerde cifrlı multimediyanı satıp alıw, oynatıw, júklep alıw hám shólkemlestiriw ushın qollanıladı hám CDlerden qosıqlardı kóshirip alıw, sonday-aq dinamikalıq, aqıllı pleylistlerden kontent oynatıw ushın da paydalanılıwı múmkin. Ol dawıstı optimallastırıw hám iTunes kitapxanaların sımsız bólisiw opciyaların óz ishine aladı.
iTunes 2001-jılı 9-yanvarda Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] tárepinen járiyalandı. Onıń dáslepki hám tiykarǵı baǵdarı muzıka bolıp, Mac paydalanıwshılarınıń muzıka kollekciyaların shólkemlestiriw hám saqlaw imkaniyatın usınatuǵın kitapxanası bar edi. 2003-jılı cifrlı muzıkanı satıp alıw hám júklep alıw ushın iTunes Store qosılıwı hám programmanıń Windows versiyasınıń shıǵıwı menen, ol Appledıń iPod media pleyerleri liniyasında muzıkanı basqarıw hám basqa funkciyalardı sazlaw ushın keń tarqalǵan quralǵa aylandı, bul keyinirek [[iPhone]] hám iPad shıǵarılǵanda da dawam etti. 2005-jıldan baslap Apple óziniń tiykarǵı muzıka funkciyaların cifrlı video, podkastlar, elektron kitaplar hám [[App Store|iOS App Store]] dúkanınan satıp alınǵan mobil qosımshalar menen qollap-quwatlawdı keńeytti. 2011-jılı iOS 5 shıqqannan berli, bul qurılmalar iTunesqa azıraq ǵárezli bolıp qaldı, degen menen onı mazmunın rezervlew ushın ele de paydalanıwǵa boladı.
Dáslepki jılları jaqsı qabıl etilgenine qaramastan, iTunes óziniń dáslepki muzıkaǵa baǵdarlanǵan funkciyalarınan tısqarı funkciyalardı qamtıǵan, paydalanıwshı tájiriybesiniń tolıp ketkenligi ushın barǵan sayın kóbirek sınǵa ushıradı. macOS Catalina isleytuǵın Mac-lardan baslap, iTunes bólek qosımshalar, yaǵnıy Muzıka, Podkastlar hám TV menen almastırıldı, al Finder hám Apple Devices qurılmalardı basqarıw múmkinshiliklerin óz qolına aldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|bet=Apple breaks up iTunes, creates separate Podcasts, TV, and Music apps for macOS|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024406/https://www.theverge.com/2019/6/3/18647182/apple-itunes-podcasts-music-tv-mac-os-wwdc-2019|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Carman|at=Ashley|sáne=June 3, 2019|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|bet=Apple Is Officially Killing iTunes, Replacing It With Three Dedicated Media Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210130024426/https://variety.com/2019/digital/news/itunes-shutting-down-1203231598/|arxivsáne=January 30, 2021|avtor=Roettgers|at=Janko|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=Variety|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|bet=Apple to replace iTunes for Windows with Music, TV, and Devices apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230130073124/https://www.gsmarena.com/apple_will_replace_itunes_for_windows_with_music_tv_and_devices_apps-news-57187.php|arxivsáne=January 30, 2023|sáne=January 13, 2023|jumıs=GSMArena.com|qaralǵan sáne=January 30, 2023}}</ref>. Bul ózgeris Windows yamasa eski macOS versiyalarında isleytuǵın iTunesqa tásir etpedi<ref>{{Web deregi|url=https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|bet=Apple's iTunes Store, iTunes App for Windows Aren't Going Away|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211124090137/https://variety.com/2019/digital/news/apple-itunes-store-ios-windows-not-going-away-1203231814/|arxivsáne=November 24, 2021|avtor=Spangler|at=Todd|sáne=June 3, 2019|til=en|jumıs=[[Variety (magazine)|Variety]]|qaralǵan sáne=June 3, 2019}}</ref>.
2024-jıldıń fevral ayında Windows ushın iTunestıń kópshilik funkciyaları Apple TV, Muzıka hám Apple Devices qosımshalarına bólindi. Qosımshalar ornatılǵanda, iTunes ele de podkastlar hám audiokitaplar ushın qollanıladı, sebebi házirgi waqıtta Apple Podkastlarınıń Windows versiyası joq<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|bet=Apple Officially Splits iTunes for Windows Into Apple Music, TV, and Devices Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240510143502/https://www.macrumors.com/2024/02/07/apple-splits-itunes-for-windows/|arxivsáne=May 10, 2024|sáne=2024-02-07|til=en|jumıs=MacRumors|qaralǵan sáne=2024-02-08}}</ref>. Windows ushın iTunes ele de qollap-quwatlanadı hám ele de qáwipsizlik hám iOS qurılma drayverlerin jańalawların aladı.
== Tariyxı ==
1999-jılı Casady & Greene tárepinen shıǵarılǵan SoundJam MP, keyingi jılı [[Apple Inc.|Apple]] onı satıp alǵanda «iTunes» dep qayta ataldı. Programmalıq támiynattıń tiykarǵı baǵdarlamashıları satıp alıwdıń bir bólimi retinde Appleǵa ótti hám SoundJam-nıń paydalanıwshı interfeysin ápiwayılastırdı, CDlerdi jazıw múmkinshiligin qostı hám onıń jazıp alıw funkciyası menen temanı qollap-quwatlawın alıp tasladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|bet=The Song Is Over for SoundJam|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190402152452/https://www.macworld.com/article/1002145/11soundjam.html|arxivsáne=April 2, 2019|avtor=Seff|at=Jonathan|sáne=May 1, 2001|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Cite book|last=Levy|first=Steven|url=|title=The Perfect Thing: How the iPod Shuffles Commerce, Culture, and Coolness|date=2006|publisher=[[Simon and Schuster]]}}</ref>. iTunestıń birinshi versiyası, reklama retinde «Dúnyadaǵı eń jaqsı hám eń ańsat paydalanılatuǵın Jukebox programmalıq támiynatı»<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|bet=iTunes through the ages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014226/https://arstechnica.com/gadgets/2012/11/itunes-through-the-ages/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cheng|at=Jacqui|sáne=November 23, 2012|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref> dep atalǵan, 2001-jılı 9-yanvarda járiyalandı<ref name="History">{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|bet=15 years of iTunes: A look at Apple's media app and its influence on an industry|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014254/https://www.macworld.com/article/3019878/software/15-years-of-itunes-a-look-at-apples-media-app-and-its-influence-on-an-industry.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=January 9, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. iTunestıń keyingi relizleri kóbinese jańa apparatlıq támiynat qurılmaları menen birge keldi hám basqıshpa-basqısh «aqıllı pleylistler», iTunes Store hám jańa audio formatlar sıyaqlı jańa funkciyalardı qollap-quwatlawdı óz ishine aldı.
=== Platformanıń qoljetimliligi ===
Apple 2003-jılı 16-oktyabrde Windows ushın iTunestı shıǵardı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|bet=Apple Launches iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210109084502/https://www.apple.com/newsroom/2003/10/16Apple-Launches-iTunes-for-Windows/|arxivsáne=January 9, 2021|sáne=October 16, 2003|jumıs=Apple Newsroom|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
2018-jılı 26-aprelde iTunes [[Windows 10]] ushın Microsoft Store dúkanında shıǵarıldı,<ref>{{Cite news|last=Warren|first=Tom|date=April 26, 2018|title=iTunes is now available in the Microsoft Store for Windows 10|work=[[The Verge]]|url=https://www.theverge.com/2018/4/26/17287260/itunes-windows-10-microsoft-store-download|access-date=April 26, 2018}}</ref> bul tiykarınan onı tek Microsoft Storedan programmalıq támiynat ornatıwǵa ruqsat beretuǵın etip sazlanǵan Windows 10 qurılmalarına ornatıwǵa múmkinshilik beriw ushın edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|bet=Apple is bringing iTunes to the Windows Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201238/https://www.theverge.com/2017/5/11/15616594/apple-itunes-windows-store-app-windows-10|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Warren|at=Tom|sáne=May 11, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Basqa platformalar ushın Windows versiyalarınan ayırmashılıǵı, ol dúkanda tarqatıw ushın texnikalıq talaplar sebepli kóbirek ǵárezsiz (Bonjour sıyaqlı fon járdemshi xızmetlerin ornatpaydı) hám Apple Programmalıq támiynat jańalanıwı ornına dúkan arqalı avtomatik túrde jańalanadı<ref>{{Web deregi|url=https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|bet=Apple iTunes: Standalone vs. Microsoft Store Edition|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201016073231/https://blog.elcomsoft.com/2019/01/apple-itunes-standalone-vs-microsoft-store-edition/|arxivsáne=October 16, 2020|sáne=January 23, 2019|til=en-US|jumıs=ElcomSoft blog|qaralǵan sáne=October 9, 2020}}</ref>.
iTunestıń roli ǵárezsiz qosımshalar, Apple Muzıka, Apple Podkastlar, Apple Kitaplar hám Apple TV menen almastırıldı; macOS 10.15 Catalina-dan baslap iPhone, iPod hám iPad basqarıwı Finderge integraciyalandı hám [[Windows 10]]-nan baslap Apple Devices retinde payda boldı<ref name="appledevices2024">{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-us/118290|bet=Download iTunes for Windows|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240606030542/https://support.apple.com/en-us/118290|arxivsáne=June 6, 2024|jumıs=[[Apple, Inc]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}</ref><ref name="appledevicesverge2024">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|bet=Apple moves away from iTunes on PC with new Windows apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20240529000914/https://www.theverge.com/2024/2/8/24065866/apple-windows-apps-music-tv-devices-itunes|arxivsáne=May 29, 2024|avtor=Warren|at=Tom|sáne=February 8, 2024|jumıs=[[The Verge]]|qaralǵan sáne=June 9, 2024}}</ref>.
== Muzıka kitapxanası ==
iTuneste muzıka kitapxanası bar. Hár bir trektiń metamaǵlıwmat dep atalatuǵın atributları bar, olardı paydalanıwshı redaktorlay aladı, sonıń ishinde atqarıwshınıń, albomnıń hám janrdıń atın, shıǵarılǵan jılın, muqabasın hám basqa qosımsha sazlawlardı ózgertiw<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|bet=Clean up and organize your iTunes music library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014027/https://www.cnet.com/how-to/clean-up-and-organize-your-itunes-music-library/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Elliott|at=Matt|sáne=April 30, 2014|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|bet=How I edit track metadata in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014236/https://www.macworld.com/article/2097420/how-i-edit-track-metadata-in-itunes.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Miller|at=Dan|sáne=February 13, 2014|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Programmalıq támiynat cifrlı audio treklerdi importlawdı qollap-quwatlaydı, olardı keyin [[iOS]] qurılmalarına ótkiziwge boladı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|bet=How to Import Downloaded Music to iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201439/https://www.lifewire.com/add-downloaded-mp3s-to-itunes-4103834|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Costello|at=Sam|sáne=October 4, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>sonday-aq CD-lerden kontentti kóshirip alıwdı da qollap-quwatlaydı<ref>{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|bet=Use iTunes to Copy CDs to Your iPhone or iPod|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/copy-cd-to-ipod-iphone-with-itunes-1999496|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=June 13, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|bet=How to rip CDs with iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014244/https://www.macworld.com/article/1156861/software-graphics/howto-rip-cds.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Breen|at=Christopher|sáne=January 12, 2011|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. iTunes WAV, AIFF, Apple Lossless, AAC hám MP3 audio formatların qollap-quwatlaydı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3053566/software/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|bet=The complete guide to using iTunes with lossless audio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161623/https://www.macworld.com/article/227769/the-complete-guide-to-using-itunes-with-lossless-audio.html|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=April 14, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Ol audio CD-ler ushın trek atları dizimin usınıw ushın Gracenote muzıka maǵlıwmatlar bazasın paydalanadı. Paydalanıwshılar CD-den kontentti kóshirip alǵanda, iTunes qosıqlardı Gracenote xızmeti menen sáykeslendiriwge háreket etedi. Óz betinshe basıp shıǵarılǵan CDler yamasa belgili emes dawıs jazıw kompaniyalarınıń CDleri ushın iTunes ádette treklerdi tek nomerlengen jazıwlar («Trek 1» hám «Trek 2») retinde belgili emes atqarıwshınıń atı joq albomında kórsetedi, bul maǵlıwmatlardı qoldan kirgiziwdi talap etedi<ref>{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|bet=What To Do When iTunes Doesn't Have CD Names for Your Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180711152001/https://www.lifewire.com/when-itunes-doesnt-have-cd-names-for-music-2000484|arxivsáne=July 11, 2018|avtor=Costello|at=Sam|sáne=March 28, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
Fayl metamaǵlıwmatları paydalanıwshılardıń kitapxanalarında, sonıń ishinde albom, atqarıwshı, janr, kompozitor hám basqalar sıyaqlı qatarlarda kórsetiledi<ref>{{Web deregi|url=http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|bet=How to browse iTunes by artist and album|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201443/http://www.dummies.com/consumer-electronics/mp3-players/ipod/how-to-browse-itunes-by-artist-and-album/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bove|at=Tony|jumıs=[[For Dummies]]|baspaxana=[[John Wiley & Sons]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Paydalanıwshılar túrli qatarlardı iske qosıwı yamasa óshiriwi múmkin, sonday-aq kórinis sazlawların ózgerte aladı<ref>{{Web deregi|url=http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|bet=How to change iTunes playlist view|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201440/http://www.techradar.com/how-to/software/applications/how-to-change-itunes-playlist-view-1302442|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Bohon|at=Cory|sáne=August 21, 2015|jumıs=[[TechRadar]]|baspaxana=[[Future plc]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
=== Arnawlı pleylistler ===
2004-jılı usınılǵan<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|bet=iTunes 4.5: Hits and Misses|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014229/https://www.macworld.com/article/1030797/000169.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Snell|at=Jason|sáne=April 28, 2004|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref> «Party Shuffle» kitapxanadan tosınnan oynaw ushın treklerdi tańlaytuǵın edi, degen menen paydalanıwshılar qosıqtı ótkizip jiberip, dizimdegi keyingisine ótiw ushın túymeni basa alatuǵın edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|bet=Doing the iTunes shuffle|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014143/https://www.macworld.com/article/1055239/marchplaylist.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=February 5, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Bul funkciya keyinirek «iTunes DJ» dep qayta ataldı,<ref>{{Web deregi|url=http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|bet=Happy Birthday, iTunes: Here's How Apple's Media App Has Changed Over 14 Years|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201447/http://www.complex.com/pop-culture/2015/01/worst-itunes-changes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hahn|at=Jason Duaine|sáne=January 10, 2015|jumıs=[[Complex (magazine)|Complex]]|baspaxana=[[Verizon Hearst Media Partners]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref> sońınan pútkilley toqtatıldı, onıń ornına ádewir ápiwayı «Up Next» funkciyası keldi, ol «iTunes DJ» funkciyalarınıń ayırımların joǵaltqan<ref>{{Web deregi|url=https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|bet=Using the Up Next Feature in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161621/https://www.lifewire.com/up-next-feature-in-itunes-4103858|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Costello|at=Sam|sáne=February 9, 2017|jumıs=[[Lifewire]]|baspaxana=[[Dotdash]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
2008-jılı iTunes 8-de usınılǵan «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanasınan «bir-birine júdá sáykes keletuǵın» qosıqlardan avtomat túrde pleylist jarata aladı<ref>{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|bet=Apple rocks out, announces new iPods, iTunes 8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014200/https://arstechnica.com/gadgets/2008/09/apple-announces-new-products-at-lets-rock-event/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Chartier|at=David|sáne=September 9, 2008|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. «Genius» paydalanıwshınıń kitapxanası haqqındaǵı informaciyanı Appleǵa anonim túrde jiberedi hám waqıt ótiwi menen óziniń usınıs sistemasın jetilistiredi. Ol sonıń menen birge kitapxanadaǵı «boslıqlardı» toltırıw ushın satıp alıwlardı da usınıwı múmkin<ref>{{Cite journal|last=Dumas|first=Daniel|date=September 9, 2008|title=Let's rock: Apple unveils new iPod, Genius playlists, HDTV, NBC|url=https://www.wired.com/2008/09/apple-event-let/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}</ref>. Bul funkciya 2009-jılı iTunes 9 menen jańalanıp, belgili bir muzıka janrlarına tiykarlanǵan pleylistler jaratatuǵın «Genius Mixes» funkciyasın usındı<ref>{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|bet=Tip: Update Genius in iTunes 9 to Access Genius Mixes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201445/https://www.cultofmac.com/16094/update-genius-in-itunes-9-to-access-genius-mixes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Cox|at=Tim|sáne=September 9, 2009|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|bet=iTunes 9 Genius Mixes: You don't need to be a genius to create 'em|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014230/https://www.engadget.com/2009/09/11/itunes-9-genius-mixes-you-dont-need-to-be-a-genius-to-create/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Sande|at=Steven|sáne=September 11, 2009|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
«Aqıllı pleylistler» – bul [[maǵlıwmatlar bazası]] sorawına uqsas, sáykeslestirilgen tańlaw kriteryaları dizimine tiykarlanıp kitapxananı avtomat túrde filtrlewge sazlanıwı múmkin bolǵan pleylistler toparı. Aqıllı pleylistti basqarıw ushın bir neshe kriteryalar kirgiziliwi múmkin<ref>{{Cite journal|last=Gardiner|first=Bryan|date=September 3, 2013|title=Use Smart playlists to keep your iPhone filled with your newest music|url=https://www.wired.com/2013/09/itunes-smart-playlist/|journal=[[Wired (website)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|access-date=December 16, 2017}}</ref>. Tańlaw kriteryalarına mısallar retinde Rojdestvo muzikası sıyaqlı janr, jaqında oynalmaǵan qosıqlar yamasa belgili bir waqıt aralıǵında paydalanıwshı eń kóp tıńlaǵan qosıqlar kiredi<ref>{{Web deregi|url=https://lifehacker.com/355743/top-10-itunes-smart-playlists|bet=Top 10 iTunes Smart Playlists|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230111161622/https://lifehacker.com/top-10-itunes-smart-playlists-355743|arxivsáne=January 11, 2023|avtor=Trapani|at=Gina|sáne=February 13, 2008|jumıs=[[Lifehacker]]|baspaxana=[[Univision Communications]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
=== Kitapxana menen bólisiw ===
«Home Sharing» (Úyde bólisiw) funkciyası arqalı paydalanıwshılar ózleriniń iTunes kitapxanasın sımsız bólise aladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|bet=How to share your iTunes music library on a home network|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201404/https://www.cnet.com/how-to/how-to-share-your-itunes-music-library-on-a-home-network/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Rawlinson|at=Nik|sáne=June 13, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Kompyuterdiń qorǵanıw diywalları tarmaq trafigine ruqsat beriwi kerek, al paydalanıwshılar iTunes sazlawlar menyusında bólisiwdi arnawlı túrde iske qosıwı kerek. Sonday-aq, Internetsiz kontentti ótkere alatuǵın [[iOS]] qosımshaları da bar<ref>{{Web deregi|url=https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|bet=How to share your iTunes library|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201257/https://www.digitaltrends.com/computing/how-to-share-your-itunes-library/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Prindle|at=Drew|sáne=April 4, 2013|jumıs=[[Digital Trends]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Sonıń menen birge, paydalanıwshılar tarmaqqa jalǵanǵan saqlaw sistemasın ornata aladı hám sol saqlaw sistemasına qosımsha arqalı jalǵana aladı<ref>{{Web deregi|url=http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|bet=How to Share Your iTunes Library Among Multiple Devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201211/http://uk.pcmag.com/music-products/87884/news/how-to-share-your-itunes-library-among-multiple-devices|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Whitney|at=Lance|sáne=February 16, 2017|jumıs=[[PC Magazine]]|baspaxana=[[Ziff Davis]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
=== Dawıstı qayta islew ===
iTunes dawıstı qayta islew funkciyaların, mısalı, ekvalizaciya, «dawıstı jaqsılaw» hám crossfade (birewinen ekinshisine áste ótiw) sıyaqlı funkciyalardı óz ishine aladı. Sonday-aq, Sound Check dep atalatuǵın funkciya da bar, ol kitapxanadaǵı barlıq qosıqlardıń oynatıw dawısın birdey dárejege normallastıradı<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|bet=How to improve sound quality in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201450/https://www.cnet.com/how-to/how-to-improve-sound-quality-in-itunes/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kessler|at=Topher|sáne=December 4, 2012|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|bet=How to tweak your sound in iTunes and on iOS devices|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014238/https://www.macworld.com/article/3074418/streaming-media/how-to-tweak-your-sound-in-itunes-and-on-ios-devices.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=June 6, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
== Onlayn muzıka funkciyası ==
=== iTunes Store ===
2003-jılı 28-aprelde usınılǵan iTunes Music Store paydalanıwshılarǵa qosıqlardı satıp alıwǵa hám júklep alıwǵa múmkinshilik berdi, iske qosılǵanda 200,000 trek qoljetimli boldı. Birinshi háptede klientler bir millionnan aslam qosıq satıp aldı. Satıp alınǵan muzıka cifrlı huqıqlardı basqarıw (DRM) dep atalatuǵın shifrlaw qatlamı FairPlay menen qorǵalǵan edi<ref>{{Web deregi|url=http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|bet=How FairPlay Works: Apple's iTunes DRM Dilemma|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170927030905/http://www.roughlydrafted.com/RD/RDM.Tech.Q1.07/2A351C60-A4E5-4764-A083-FF8610E66A46.html|arxivsáne=September 27, 2017|avtor=Dilger|at=Daniel Eran|sáne=February 26, 2007|jumıs=RoughlyDrafted|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Satıp alınǵan fayllardı oynata alatuǵın qurılmalardı shekleytuǵın DRM-di qollanıw,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|bet=How iTunes Movie DRM-Removal Software Keeps Me Honest|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171206005923/https://www.macobserver.com/tmo/article/itunes-drm-removal-keeps-me-legal|arxivsáne=December 6, 2017|avtor=Hamilton|at=Dave|sáne=September 2, 2015|jumıs=The Mac Observer|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref> qorǵaw mexanizmin alıp taslaw háreketlerin oyattı<ref>{{Web deregi|url=https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|bet=The iTunes DRM Removal Saga: NoteBurner and a Look Back at Requiem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171220140209/https://www.tekrevue.com/itunes-drm-removal/|arxivsáne=December 20, 2017|avtor=Tanous|at=Jim|sáne=September 2, 2015|jumıs=TekRevue|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Aqırında, 2007-jıldıń fevral ayında bas direktor Stiv Djobstıń muzıka sanaatına jollaǵan ashıq xatınan keyin,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|bet=Steve Jobs 'Thoughts on Music' – Asks for No Digital Rights Management|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201444/https://www.macrumors.com/2007/02/06/steve-jobs-thoughts-on-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Kim|at=Arnold|sáne=February 6, 2007|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref> Apple 2007-jıldıń aprel ayında iTunes Store-da DRM-sız muzıka toplamın usındı,<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|bet=EMI, Apple To Sell DRM-Free Music for $1.29/song|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201437/https://techcrunch.com/2007/04/02/emi-apple-are-announcing-sale-of-non-drm-music/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Arrington|avtorsilteme=Michael Arrington|at=Michael|sáne=April 2, 2007|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref> sonnan keyin 2009-jıldıń yanvar ayında pútkil muzıka katalogın DRM-sız shıǵardı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|bet=Apple drops DRM copy protection from millions of iTunes songs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140204034137/http://www.theguardian.com/technology/2009/jan/06/apple-drops-itunes-copy-protection|arxivsáne=February 4, 2014|avtor=Johnson|at=Bobbie|sáne=January 6, 2009|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
=== iTunes in the Cloud hám iTunes Match ===
2011-jıldıń iyun ayında Apple «iTunes in the Cloud» (Bulttaǵı iTunes) járiyaladı, onda muzıka satıp alıwları Appledıń serverlerinde saqlanıp, jańa qurılmalarda avtomatik júklep alıw ushın qoljetimli etildi. Paydalanıwshı iyelik etetuǵın muzıka ushın, mısalı, CD-lerden kóshirilgen kontent ushın, kompaniya «iTunes Match» funkciyasın usındı, ol kontentti Appledıń serverlerine júkley aladı, onı óz katalogı menen sáykeslendire aladı, sapasın 256 kbit/s AAC formatına ózgerte aladı hám onı basqa qurılmalarda qoljetimli ete aladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|bet=iTunes in the Cloud beta available today, iTunes Match lets you 'upload' the tracks you already own for $24.99 a year|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180920045434/https://www.theverge.com/2011/06/06/itunes-cloud-announced/|arxivsáne=September 20, 2018|avtor=Ziegler|at=Chris|sáne=June 6, 2011|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|bet=iTunes Match: Apple announces its cloud based music service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201303/https://thenextweb.com/wwdc/2011/06/06/apple-announces-itunes-in-the-cloud/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Myers|at=Courtney Boyd|sáne=June 6, 2011|jumıs=The Next Web|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
=== Internet radio, iTunes Radio hám Apple Music ===
iTunes dáslep shıqqanda, ol Kerbango Internet radio tuner xızmetin qollap-quwatlaytuǵın edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|bet=Why Apple's iTunes Is Still Fundamentally Flawed, Even In iOS 7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201615/https://www.fastcompany.com/3017628/why-apples-itunes-is-still-fundamentally-flawed-even-in-ios-7|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gray|at=Tyler|sáne=September 18, 2013|jumıs=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]|baspaxana=Mansueto Ventures|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. 2013-jıldıń iyun ayında kompaniya iTunes Radio dep atalatuǵın biypul muzıka aǵımı xızmetin járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|bet=Apple arrives (late?) to music streaming with iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201413/http://edition.cnn.com/2013/06/10/tech/web/itunes-radio-apple-wwdc/index.html|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Gross|at=Doug|sáne=June 11, 2013|jumıs=[[CNN]]|baspaxana=[[Turner Broadcasting System]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. 2015-jıldıń iyun ayında Apple jazılıwǵa tiykarlanǵan muzıka aǵımı xızmeti [[Apple Music]]-ti járiyaladı hám keyinirek oǵan iTunes Radio funkciyasın biriktirdi. [[Apple Music]] tárepinen iTunes arqalı usınılǵan muzıka trekleri 256 kbit/s AAC anıqlıǵında qoljetimli. Apple Music qosımshası sonıń menen birge janlı muzıka radio stanciyası bolǵan Apple Music 1-di de biriktiredi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|bet=Apple announces its streaming music service, Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200330163713/https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|arxivsáne=March 30, 2020|avtor=Popper|at=Ben|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
=== Basqıshpa-basqısh toqtatıw ===
2024-jılǵa kelip, Apple iTunestıń ornına úsh arnawlı qosımsha, Muzıka, Podkastlar hám TV-ge ótiwdi basqıshpa-basqısh ámelge asırmaqta, biraq iTunes Store ele de saqlanıp qaladı<ref>{{Web deregi|url=https://cordcuttersnews.com/apple-is-finally-getting-rid-of-the-last-vestige-of-itunes/|bet=Apple is Getting Closer to Phasing Out iTunes Completely|sáne=December 11, 2023}}</ref>.
== Basqa ózgeshelikler ==
=== Video ===
2005-jıldıń may ayında iTunes 4.8 shıǵarılıwı menen iTunes-ke video qollap-quwatlawı usınıldı,<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|bet=iTunes 4.8 adds video support, Yorkdale store photos, more|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201433/http://appleinsider.com/articles/05/05/09/itunes_48_adds_video_support_yorkdale_store_photos_more|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=May 9, 2005|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|bet=Apple releases iTunes 4.8|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230123124751/https://www.macworld.com/article/175588/itunes-42.html|arxivsáne=January 23, 2023|til=en|jumıs=Macworld|qaralǵan sáne=January 23, 2023}}</ref> degen menen ol albom satıp alıwlarınıń bir bólimi bolǵan bonus funkciyaları menen sheklengen edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|bet=Today in Apple history: iTunes experiments with video downloads|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201624/https://www.cultofmac.com/480263/today-apple-history-itunes-experiments-video-downloads/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Dormehl|at=Luke|sáne=May 9, 2017|jumıs=Cult of Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Keyingi oktyabr ayında Apple iTunes Storedan satıp alınǵan video kontentti satıp alıw hám kóriwdi qollap-quwatlaytuǵın iTunes 6-nı usındı<ref name="Movies in store">{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|bet=Apple Releases iTunes 6|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014257/https://www.macworld.com/article/1047429/itunes6.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Honan|at=Mathew|sáne=October 12, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Iske qosılǵanda, dúkanda ABC tarmaǵınıń «Úmitsiz úy biykeleri» (Desperate Housewives) hám «Joǵalǵanlar» (Lost) sıyaqlı ataqlı shouları, sonday-aq Disney kanalınıń «Bul Reyven» (That's So Raven) hám «Zek penen Kodidiń Syuita Ómiri» (The Suite Life of Zack & Cody) serialları usınıldı. Bas direktor Stiv Djobs baspasózge bılay dedi: «Biz video ushın muzıka ushın islegenimizdi islep atırmız — biz onı satıp alıwdı hám júklep alıwdı, kompyuterińizde oynatıwdı hám iPodıńızda ózińiz benen alıp júriwdi ańsat hám qoljetimli etip atırmız».
2008-jılı Apple hám tańlanǵan kinostudiyalar «iTunes Digital Copy» (iTunes cifrlı nusqası) funkciyasın usındı, bul tańlanǵan DVD hám Blu-ray disklerinde iTunes hám oǵan baylanıslı media pleyerlerde cifrlı nusqa alıwǵa múmkinshilik berdi<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|bet=First Look: iTunes Digital Copy|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014138/https://www.macworld.com/article/1131751/digitalcopy.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Frakes|at=Dan|sáne=January 22, 2008|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|bet=Lionsgate joins Apple's Digital Copy for iTunes program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201259/http://appleinsider.com/articles/08/03/10/lionsgate_joins_apples_digital_copy_for_itunes_program.html|arxivsáne=December 16, 2017|sáne=March 10, 2008|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|bet=iTunes Digital Copy redemptions from non-4K Blu-rays appear to support 4K streaming on new Apple TV|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201406/http://appleinsider.com/articles/17/09/22/itunes-digital-copy-redemptions-from-non-4k-blu-rays-appear-to-support-4k-streaming-on-new-apple-tv|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hughes|at=Neil|sáne=September 22, 2017|jumıs=[[AppleInsider]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
=== Podkastlar ===
[[Fayl:Podcasts_(iOS).svg|nobaý|75x75 nükte|Appledıń podkasttı bildiriw ushın paydalanatuǵın belgisi]]
2005-jıldıń iyun ayında Apple iTunes-ti podkastlardı qollap-quwatlaw funkciyası menen jańaladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|bet=The 10 best ever podcasts|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/11668186/The-10-best-ever-podcasts.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Naughton|at=Pete|sáne=June 14, 2015|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref name="Podcasts how-to">{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|bet=iTunes 4.9 First Look: Apple takes on Podcasting|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014241/https://www.macworld.com/article/1045522/podcastingfirstlook.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Farivar|at=Cyrus|sáne=June 28, 2005|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Paydalanıwshılar podkastlarǵa jazıla aladı, jańalanıw jiyiligin ózgerte aladı, qansha epizod júklep alıwdı hám neshewin óshiriwdi belgiley aladı.
Qosıqlarǵa uqsas, «Aqıllı pleylistler» pleylisttegi podkastlardı basqarıw ushın paydalanılıwı múmkin, sáne hám tıńlanǵan sanı sıyaqlı kriteryalardı belgilep<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|bet=How to: Create a smart podcast playlist in iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014202/https://www.engadget.com/2008/02/01/how-to-create-a-smart-podcast-playlist-in-itunes/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Schramm|at=Mike|sáne=February 1, 2008|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
[[Apple Inc.|Apple]] podkastingtiń dáslepki rawajlanıwınıń tiykarǵı túrtki bolıwshısı dep tán alınadı<ref>{{Cite news|title=Podcasting is Going Mainstream|url=https://www.forbes.com/sites/bradadgate/2019/11/18/podcasting-is-going-mainstream/#5f92fb891699|access-date=May 25, 2020}}</ref>.
=== Qosımshalar ===
2008-jılı 10-iyulda Apple óziniń [[iOS]] operaciyalıq sisteması ushın jergilikli mobil qosımshalardı usındı. iOSta arnawlı App Store qosımshası qosımshalardı kóriw, júklep alıw, jańalaw hám basqasha basqarıw ushın dúkan retinde xızmet etti, al kompyuterlerdegi iTunes-te bólek qosımsha ornına arnawlı qosımshalar bólimi bar edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|bet=The App Store turns five: A look back and forward|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014248/https://www.macworld.com/article/2043841/the-app-store-turns-five-a-look-back-and-forward.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Friedman|at=Lex|sáne=July 8, 2013|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. 2017-jıldıń sentyabr ayında Apple iTunes-ti 12.7 versiyasına jańalap, sol processte App Store bólimin alıp tasladı<ref name="cutting the bloat">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|bet=Apple starts cutting the bloat from iTunes by removing iOS App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171213043031/https://www.theverge.com/2017/9/12/16298988/apple-itunes-desktop-update-removes-app-store|arxivsáne=December 13, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=September 12, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref name=":0">{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|bet=Apple's iTunes removes iOS App Store from desktop version|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171214184718/http://www.zdnet.com/article/apple-removes-ios-app-store-from-desktop-versions-of-itunes/|arxivsáne=December 14, 2017|avtor=Smith|at=Jake|sáne=September 13, 2017|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Keyingi ayda App Store funkciyasın saqlap qalǵan iTunes 12.6.3 shıǵarıldı, 9to5Mac basılımı bul ekinshi relizdiń Apple tárepinen «ishki qosımshalardı jaylastırıw menen shuǵıllanatuǵın ayırım biznesler ushın zárúr» dep poziciyalanǵanın atap ótti<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|bet=Apple still offers an iTunes version with App Store, Ringtones and other features removed in 'focused' iTunes 12.7|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013938/https://9to5mac.com/2017/10/09/apple-itunes-apps-focused-removed-stopgap/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[9to5Mac]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|bet=Apple Quietly Releases iTunes 12.6.3 With Built-In App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201402/https://www.macrumors.com/2017/10/09/apple-itunes-with-app-store-included/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=October 9, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
=== iTunes U ===
2007-jıldıń may ayında Apple iTunes Store arqalı AQSHtıń eń jaqsı kolledjlerinen alınǵan universitet lekciyaların jetkerip beretuǵın «iTunes U» iske qosılǵanın járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014203/https://www.macworld.com/article/1058118/itunesu.html|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Cohen|at=Peter|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|bet=iTunes U comes to the iTunes Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217015714/https://www.engadget.com/2007/05/30/itunes-u-comes-to-the-itunes-store/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=McNulty|at=Scott|sáne=May 30, 2007|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[Oath Inc.]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. 2017-jıldıń avgust ayındaǵı iTunes 12.7 versiyası menen iTunes U kollekciyaları Podkastlar qosımshasınıń bir bólimine aylandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|bet=iTunes U Collections Will Move to Apple Podcasts From September|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201321/https://www.macrumors.com/2017/08/21/itunes-u-collections-to-apple-podcasts-september/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=August 21, 2017|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. 2020-jılı 10-iyunda Apple iTunes U 2021-jıldıń aqırında toqtatılatuǵının rásmiy túrde járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|bet=iTunes U – June 2020 Update|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201024190914/https://support.apple.com/en-au/guide/itunesu/welcome/web|arxivsáne=October 24, 2020|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=August 8, 2020}}</ref>.
=== Apple mobil qurılmaları menen baylanısıw ===
iTunes dáslepki [[iPhone]] hám iPad qurılmaların aktivlestiriw ushın talap etilgen. 2008-jıldıń iyun ayındaǵı [[iPhone 3G]]-den baslap, aktivlestiriw iTunes-ti talap etpedi, satıw noqatında aktivlestiriwdi paydalandı<ref>{{Web deregi|url=http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|bet=iPhone 3G: the details you never wanted to know|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170719025838/http://bgr.com/2008/06/09/iphone-3g-the-details-you-never-wanted-to-know/|arxivsáne=July 19, 2017|avtor=Geller|at=Jonathan|sáne=June 9, 2008|jumıs=[[Boy Genius Report|BGR]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. Keyingi iPhone modelleri iTunes-ti paydalanbay-aq óz betinshe aktivlestirilip, sazlanıwı múmkin.
iTunes sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa ózleriniń Apple mobil qurılmalarınıń mazmunın, mısalı muzıka, súwretler, videolar, qońıraw dawısları hám qurılma sazlawların rezervlewge hám qayta tiklewge,<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|bet=How to back up your iPhone with or without iCloud|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220525175643/https://www.theverge.com/22673693/iphone-apple-backup-ios-icloud|arxivsáne=May 25, 2022|avtor=Krasnoff|at=Barbara|sáne=September 15, 2021|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=May 25, 2022}}</ref> sonday-aq qurılmalarınıń programmalıq támiynatın (firmware) qayta tiklewge de múmkinshilik beredi. Biraq, iTunes 12.7 versiyasınan baslap, qosımshalar endi iTunes járdeminde satıp alınıp, ornatıla almaydı.
=== Ping ===
2010-jıldıń sentyabr ayında iTunes 10 shıǵarılıwı menen Apple iTunes Ping-ti járiyaladı, onı bas direktor Stiv Djobs «sociallıq muzıka ashılıwı» dep sıpatladı. Onda [[Facebook|Facebooktı]] esletetuǵın profiller hám basqa paydalanıwshılardı baqlaw múmkinshiligi sıyaqlı funkciyalar bar edi<ref>{{Jurnal deregi |last=Albanesius |first=Chloe |date=September 1, 2010 |title=Apple Goes Social with 'Ping' Inside iTunes 10 |url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171217014025/https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2368579,00.asp |archive-date=December 17, 2017 |access-date=December 16, 2017}}</ref>. Ping 2012-jıldıń sentyabr ayında toqtatıldı<ref>{{Jurnal deregi |last=Moscaritolo |first=Angela |date=September 13, 2012 |title=Apple Shutting Down iTunes Ping on Sept. 30 |url=http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |url-status=live |magazine=[[PC Magazine]] |publisher=[[Ziff Davis]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171216202657/http://uk.pcmag.com/music-products/60441/news/apple-shutting-down-itunes-ping-on-sept-30 |archive-date=December 16, 2017 |access-date=December 16, 2017}}</ref>.
== Sın ==
=== Qáwipsizlik ===
The Telegraph basılımı 2011-jıldıń noyabr ayında Appledıń 2008-jıldan berli ruqsatsız úshinshi táreplerge paydalanıwshılardıń iTunes programmalıq támiynatına «jańalanıwlar» ornatıwǵa múmkinshilik beretuǵın qáwipsizlik kemshiliginen xabardar ekenin xabarladı. Apple bul máseleni Telegraphtıń esabatınan aldın dúzetti hám ǵalaba xabar qurallarına «Paydalanıwshılarımızdıń qáwipsizligi hám qupıyalılıǵı júdá áhmiyetli» dep ayttı, degen menen bunı qáwipsizlik izertlewshisi Brayan Krebs gúman astına aldı, ol basılımnıń aytıwınsha: «Belgili bir qáwipsizlik izertlewshisi Appleǵa bul qáwipli kemshilik haqqında 2008-jıldıń ortasında eskertken edi, biraq kompaniya bul kemshilikti dúzetiw ushın 1,200 kúnnen aslam kútti»<ref>{{Web deregi|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|bet=Apple iTunes flaw 'allowed government spying for 3 years'|arxivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/apple/8912714/Apple-iTunes-flaw-allowed-government-spying-for-3-years.html|arxivsáne=January 10, 2022|avtor=Williams|at=Christopher|sáne=November 24, 2011|jumıs=[[The Daily Telegraph]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
=== Programmalıq támiynattıń buzılıwı ===
iTunes Appledıń onı muzıka pleyerinen hámmesin qamtıytuǵın multimedia platformasına aylandırıw háreketleriniń bir bólimi retinde isinip ketkenligi ushın bir neshe ret ayıplanǵan<ref>{{Web deregi|url=https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|bet=iTunes is 13 years old—and it's still awful|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171216201354/https://qz.com/666078/itunes-is-13-years-old-today-and-its-still-awful/|arxivsáne=December 16, 2017|avtor=Wang|at=Amy|sáne=April 28, 2016|jumıs=[[Quartz (publication)|Quartz]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|bet=Opinion: iTunes is now so clunky the only safe solution is to nuke it from orbit|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014145/https://9to5mac.com/2015/07/28/opinion-itunes-nuke-from-orbit/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Lovejoy|at=Ben|sáne=July 28, 2015|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|bet=iTunes Really Is That Bad|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217013950/https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/07/why-is-itunes-so-bad/399833/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Meyer|at=Robinson|sáne=July 29, 2015|jumıs=[[The Atlantic]]|baspaxana=[[Emerson Collective]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|bet=The top ten reasons iTunes sucks|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171217014056/https://www.wired.com/2008/11/the_top_ten_reasons_itunes_sucks/|arxivsáne=December 17, 2017|avtor=Gilbertson|at=Scott|sáne=November 5, 2008|jumıs=[[Wired (website)|Wired]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>. PC Worldtıń burınǵı redaktorı Ed Bott kompaniyanı uqsas ámeliyatları ushın [[Microsoft Windows|Windowsqa]] qarsı reklama hújimlerindegi ekijúzlilikte ayıpladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|bet=Slimming down the bloated iTunes installer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171108102507/http://www.zdnet.com/article/slimming-down-the-bloated-itunes-installer/|arxivsáne=November 8, 2017|avtor=Bott|at=Ed|sáne=October 3, 2008|jumıs=[[ZDNet]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 16, 2017}}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
objqn1oi1l9m2c3wquwqu7kb5j6yreq
ITunes Connect
0
25528
124130
123917
2025-07-03T22:15:39Z
Bekan88
11311
124130
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;"| iTunes Connect
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Status
| Belsendi
|-
! Veb-saytı
| [https://itunesconnect.apple.com/ iTunes Connect]
|}
'''iTunes Connect''' — bul islep shıǵarıwshılardıń [[muzıka]], [[Podkast|podkastlar]], [[Film|filmler]] hám telekórsetiwlerdi iTunes Store dúkanındaǵı klientlerge, al elektron kitaplardı [[Apple Books|Apple Books Store]] dúkanındaǵı klientlerge tarqatıw ushın paydalana alatuǵın Apple xızmeti.
== App Store Connect ==
2018-jıldıń iyun ayında Apple dizimnen ótken [[Apple Developer|baǵdarlamashılar]] ushın [[App Store]] hám [[Mac App Store]] dúkanlarında qosımshalardı járiyalawǵa arnalǵan App Store Connect atlı arnawlı xızmetti iske qostı<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/news/?id=06042018|bet=Introducing App Store Connect|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190331113735/https://developer.apple.com/news/?id=06042018|arxivsáne=31 March 2019|til=en|jumıs=developer.apple.com|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=23 May 2020}}</ref>. Burın, baǵdarlamashılar App Storeǵa qosımshalardı járiyalaw ushın iTunes Connect-ti paydalana alatuǵın edi.
App Store Connect-te qosımshalardı járiyalaw tólemli Apple Developer baǵdarlaması aǵzalıǵın talap etedi. Jıllıq tólem 99 AQSH dolların yamasa baǵdarlamashınıń jergilikli valyutasındaǵı ekvivalentin quraydı<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/help/account/membership/program-enrollment/|bet=Enrollment - Membership - Account - Help - Apple Developer|jumıs=developer.apple.com|qaralǵan sáne=2025-06-28}}</ref>.
== Ózgeshelikleri ==
iTunes Connect hám App Store Connect ekewi de paydalanıwshılarǵa elementlerge metamaǵlıwmat qosıwǵa, elementlerdiń qaysı mámleketlerde qoljetimli ekenin belgilewge, satıw esabatların kóriwge hám komanda aǵzaların qosıw arqalı birdey joybarlarda birge islesiwge múmkinshilik beredi<ref>{{Web deregi|url=https://itunespartner.apple.com/en/music/faq/Managing%20Your%20Music_Updating%20Audio,%20Cover%20Art,%20and%20Metadata|bet=iTunes Connect Resources and Help|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200523100925/https://itunespartner.apple.com/en/music/faq/Managing%20Your%20Music_Updating%20Audio,%20Cover%20Art,%20and%20Metadata|arxivsáne=23 May 2020|jumıs=itunespartner.apple.com|qaralǵan sáne=23 May 2020}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/support/app-store-connect/|bet=App Store Connect - Support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200430033018/https://developer.apple.com/support/app-store-connect/|arxivsáne=30 April 2020|jumıs=developer.apple.com|baspaxana=Apple Inc.|qaralǵan sáne=23 May 2020}}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
0qm694w243p8ddkwpt4iho9u1fqkzie
ITunes Store
0
25529
124141
123920
2025-07-03T22:23:46Z
Bekan88
11311
124141
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background:#E6E6FA" | iTunes Store
|-
| colspan="2" style="text-align:center;" | [[File:ITunes_Store_logo.svg|250px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Túri
|
* Cifrlı muzıka dúkanı
* Video talap boyınsha (Apple TVǵa kóshirilgen)
* Qosımshalar dúkanı ([[App Store|App Storeǵa]] kóshirilgen)
* Elektron kitaplar dúkanı (Apple Booksqa kóshirilgen)
|-
! Iske túsirilgen sánesi
|
* 28-aprel, 2003-jıl, (macOS)
* 16-oktyabr, 2003-jıl, ([[Microsoft Windows]])
* 29-iyun, 2007-jıl, ([[iOS]])
|-
! Platformalar
|
* [[macOS]]
* [[iOS]]
* [[tvOS]]
* [[Windows 10]] hám keyingi versiyaları
|-
! Veb-saytı
| [https://www.apple.com/itunes/ apple.com/itunes/]
|}
'''iTunes Store''' — bul qosıqlar, albomlar, muzıkalıq videolar, qońıraw dawısları hám eskertiw dawısların satatuǵın cifrlı bazar. Ol [[Apple Inc.]] tárepinen 2003-jılı 28-aprelde Mac OS X ushın, al 2003-jılı 16-oktyabrde [[Microsoft Windows]] ushın iske qosıldı. Ol [[iOS]] penen birge 2007-jılı 29-iyunda mobil qosımsha retinde iske túsirildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.computerworld.com/article/1435541/timeline-itunes-store-at-10-billion.html|bet=Timeline: iTunes Store at 10 billion|til=en|jumıs=Computerworld|qaralǵan sáne=2024-11-23}}</ref>.
Ol burın 2008-jılı 10-iyulda [[App Store]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem mobil qosımshalardı, al 2010-jılı 31-martta [[Apple Books|iBooks]] dúkanı iske qosılǵanǵa shekem elektron kitaplardı satqan. Ol sonday-aq keyinirek Apple Podcasts xızmetine integraciyalanǵan podkastlardı júklep alıwǵa, sonday-aq keyinirek Apple TV-ge integraciyalanǵan filmler menen telekórsetiwlerdi satıp alıw hám kireyge alıw imkaniyatın da bergen<ref>{{Web deregi|url=https://support.apple.com/en-gb/102251|bet=Get your Apple ID ready for purchases or downloads on your Apple TV – Apple Support (UK)|til=en|jumıs=Apple Support|qaralǵan sáne=2024-11-23}}</ref>.
iTunes Store sol waqıttaǵı bas direktor [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] muzıka ushın cifrlı bazar ashıwǵa umtılıwınıń bir bólimi retinde ashıldı. Ol iske túsirilgende, bes úlken dawıs jazıw kompaniyasınıń hámmesinen qosıqlardı usınǵan jalǵız nızamlı cifrlı muzıka katalogı edi, bul onıń tabısına hám muzıka júklep alıw biznesine tásir etti<ref>{{Web deregi|url=http://www.esquire.com/news-politics/a11177/steve-jobs-esquire-interview-0703/|bet=Is Steve Jobs the God of Music?|avtor=Langer|at=Andy|sáne=September 10, 2014|jumıs=[[Esquire (magazine)|Esquire]]|baspaxana=[[Hearst Communications]]|qaralǵan sáne=July 10, 2017}}</ref>. Muzıka aǵımlıq xızmetleri muzıka júklep alıwdan ozıp kete basladı, al Apple 2015-jılı 30-iyunda [[Apple Music]] xızmetin iske qostı.
== Tariyxı ==
Stiv Djobs ańsat júklep alınıwshı treklerdiń ataqlılıǵınıń artıwı sebepli muzıka ushın cifrlı bazar ashıw múmkinshiligin kórdi<ref>{{cite magazine |first=Steve |last=Knopper |title=iTunes' 10th Anniversary: How Steve Jobs Turned the Industry Upside Down |url=https://www.rollingstone.com/music/news/itunes-10th-anniversary-how-steve-jobs-turned-the-industry-upside-down-20130426 |magazine=[[Rolling Stone]] |publisher=Wenner Media |date=April 26, 2013 |access-date=July 10, 2017}}</ref><ref>{{cite web |first=Lucy |last=England |title=Apple has a playbook for killing free music, and it was written by Steve Jobs |url=http://www.businessinsider.com/how-steve-jobs-killed-free-music-2015-5 |website=[[Business Insider]] |publisher=[[Axel Springer SE]] |date=May 8, 2015 |access-date=July 10, 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.technologizer.com/2011/12/07/steve-jobs-on-the-itunes-music-store-the-unpublished-interview/|title=Steve Jobs on the iTunes Music Store: The Unpublished Interview|last=Locke|first=Laura|date=December 7, 2011|website=Technologizer|access-date=July 10, 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.engadget.com/2013/04/29/the-itunes-influence-part-one/|title=The iTunes influence, part one: How Apple changed the face of the music marketplace|last=Hill|first=Brad|date=April 29, 2013|website=[[Engadget]]|publisher=[[AOL]]|access-date=July 10, 2017}}</ref>. 2002-jılı Djobs bes úlken dawıs jazıw kompaniyası menen olardıń kontentin [[iTunes]] arqalı usınıw boyınsha kelisimge keldi. iTunes Music Store (keyinirek iTunes Store) 2003-jıldıń aprel ayında Djobs tárepinen arnawlı Apple muzıka ilajında tanıstırıldı. Muzıkanı iTunes qosımshasında satıp alıw múmkin boldı, hám satıp alınǵan ónimlerdi iTunes-te yamasa iPod-ta tıńlawǵa bolatuǵın edi. Dúkan dáslep Mac kompyuterleri ushın qoljetimli boldı, hám keyinirek 2003-jıldıń oktyabr ayında [[Microsoft Windows|Windows]] ushın iTunes shıǵarılǵanda Microsoft Windowsqa keńeytildi.
2008-jıldıń aprel ayında<ref name="iTunesTopRetailer">{{cite press release|url=https://www.apple.com/newsroom/2008/04/03iTunes-Store-Top-Music-Retailer-in-the-US/|title=iTunes Store Top Music Retailer in the US|date=April 3, 2008|publisher=[[Apple Inc.]]|access-date=October 3, 2023}}</ref> iTunes Store Amerika Qurama Shtatlarındaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı, hám 2010-jıldıń fevral ayında dúnyadaǵı eń iri muzıka satıwshısı boldı. iTunes Storenıń 2011-jıldıń birinshi sheregindegi tabısı shama menen 1.4 milliard AQSH dolların quradı. 2014-jıldıń 28-mayına kelip, dúkan dúnya júzi boyınsha 35 milliard qosıq sattı.
2016-jılı muzıka aǵımlıq xızmetleri satıwda cifrlı júklep alıwdan ozıp ketkenligi xabarlandı. [[iTunes]] stilindegi cifrlı júklep alıw satıwları aǵımlıq xızmetleriniń ósiwi dawam etken sayın 24% ke tómenlegeni xabarlandı.
2018-jıldıń aprel ayında iTunes qosımshası Microsoft Windows 10 qosımshalar dúkanına qosıldı. 2019-jıldıń báhárinen baslap iTunes qosımshası Samsung Smart TV-lerinde qoljetimli boldı.
2019-jıldıń oktyabr ayında macOS Catalina shıǵarılıwı menen iTunes bólek Muzıka, TV hám Podkastlar qosımshalarına bólindi. Appledıń filmler hám telekórsetiwler ushın dúkanı TV qosımshasınıń ishine kóshirildi. Paydalanıwshılardıń iTunes kitapxanasındaǵı hár qanday muzıka Muzıka qosımshasına ótkizildi, ol ele de iTunes Storena kiriw imkaniyatın usınadı.
== Ózgeshelikleri hám sheklewleri ==
=== Házirgi qoljetimliligi ===
iTunes Store kóplegen Apple qurılmalarında, sonıń ishinde Mac (Muzıka qosımshası ishinde), [[iPhone]], iPad, iPod touch hám Apple TV-de, sonday-aq Windows-ta (iTunes ishinde) qoljetimli. iTunes Storenan satıp alınǵan video ónimlerdi Roku hám Amazon Fire TV qurılmalarındaǵı hám belgili bir smart televizorlardaǵı Apple TV qosımshasında kóriwge boladı. [[Apple Music]] yamasa Apple TV+ sıyaqlı basqa Apple media xızmetlerinen ayırmashılıǵı, iTunes Store ushın vebke tiykarlanǵan interfeys joq, tek sheklengen iTunes Preview betlerinen basqa; dúkandı kóriw ushın stol qosımshası ornatılıwı kerek. Dáslep cifrlı mediada ústem oyınshı bolsa da, 2010-jıllardıń ortasına kelip, aǵımlıq media xızmetleri iTunes Store paydalanatuǵın iyelik ushın satıp alıw modelinen kóbirek tabıs keltire basladı.
Házirgi waqıtta iTunes macOS (Leopard hám onnan joqarı) hám [[Microsoft Windows]] operaciyalıq sistemalarında qollap-quwatlanadı. iTunestıń x86 tiykarındaǵı kompyuterlerde Linuxta Wine úylesimlilik qatlamı járdeminde jaqsı islegenligi belgili edi; degen menen, 2011-jıldıń dekabr ayına kelip, bul endi bunday emes edi. iTunes ornatılmaǵan paydalanıwshılar kontent maǵlıwmatlar bazasın (biraq kontenttiń ózin tıńlay yamasa kóre almaydı) veb-brauzer ishinde isleytuǵın iTunes Preview xızmeti arqalı kóre aladı. Bul xızmet sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa keleshekte shıǵatuǵın filmlerdiń treylerlerin kóriwge múmkinshilik beredi. Eger olar hár qanday media satıp alıwdı qálese, olar iTunes-ke qayta baǵdarlanadı.
=== Baha modeli ===
==== Tariyxı ====
iTunes Storenıń engiziliwinen keyin, jeke qosıqlar barlıǵı birdey bahada satıldı, degen menen Apple 2007-jılı bir neshe bahalardı engizdi. Dúkandaǵı muzıka Advanced Audio Coding (AAC) formatında, bul MP3-tiń MPEG-4 standartında belgilengen miyrasxorı. Dáslep, qosıqlar tek DRM menen ǵana qoljetimli bolıp, 128 kbit/s tezlikte kodlanǵan edi. 2009-jıldıń yanvar ayındaǵı Macworld Expo-da Apple barlıq iTunes muzıkasınıń DRM-sız hám 256 kbit/s joqarı sapalı tezlikte kodlanıp qoljetimli bolatuǵının járiyaladı. Burın «iTunes Plus» dep atalatuǵın bul model tek EMI hám ayırım ǵárezsiz leyblardıń muzıkası ushın ǵana qoljetimli bolǵan edi. Paydalanıwshılar qosıqlardı toqsan sekundlıq yamasa qısqa trekler ushın otız sekundlıq aldınnan kóriwlerdi tıńlap sınaqtan ótkere aladı.
Sonıń menen birge, iTunes Store qosımshalardı da usınadı, olar iPod Touch, iPhone hám iPad penen úylesimli bolǵan hár túrli maqsetlerge (oyınlar, ónimdarlıq, jańalıqlar hám t.b.) arnalǵan qosımshalar bolıp, degen menen ayırım qosımshalar tek iPhone yamasa iPad ushın ǵana arnalǵan. Ayırım qosımshalar pullı («Pullı Qosımshalar» dep ataladı) hám ayırımları biypul («Biypul Qosımshalar» dep ataladı). Baǵdarlamashılar aldınnan belgilengen baha dárejeleri diziminen, biypuldan bir neshe júz dollarǵa shekem, qosımshalar ushın qanday baha qoyıwdı sheshe aladı. Birew bir qosımshanı júklep alǵanda, satıp alıwdıń 70 procenti baǵdarlamashı(lar)ǵa, al 30 procenti Appleǵa ótedi.
Macworld 2008 tiykarǵı bayanlamasında, sol waqıttaǵı Apple bas direktorı [[Stiv Djobs]] iTunes filmlerin jalǵa alıwdı járiyaladı. Filmler iTunes Store-da DVD-de shıǵarılǵan sol kúni-aq jalǵa alıw ushın qoljetimli boladı, degen menen iTunes Store sonıń menen birge ele kinoteatrlarda kórsetilip atırǵan ayırım filmlerdi de jalǵa beredi. Filmlerdi kireyge alıw tek paydalanıwshılar onı kóre baslaǵannan keyin 24 saat dawamında (AQSHta) yamasa 48 saat dawamında (basqa mámleketlerde) kóriwge boladı. iTunes Store sonıń menen birge háptesine bir arzan bahalı film jalǵa beriwdi de usınadı: Amerika Qurama Shtatlarında bul jalǵa alıw 99 cent turadı. Filmlerdi jalǵa alıw ele de barlıq mámleketlerde qoljetimli emes, biraq olar Amerika Qurama Shtatları, Meksika, Ullı Britaniya, Kanada, Avstraliya, Hindstan hám Jańa Zelandiyanı qosqanda kóplegen mámleketlerde qoljetimli
.
Háptelik promociya bar, onda sistemaǵa kirgen paydalanıwshılar ushın bir-úsh qosıq biypul júklep alıwǵa boladı. Biypul júklep alıwlar siyshembi kúnleri qoljetimli bolıp, kelesi siyshembi kúnine shekem, yaǵnıy dúkan jańa kontent penen jańalanǵanǵa shekem biypul bolıp qaladı. Ayırım atqarıwshılar belgili bir qosıqlardıń biypul bolıwın tańlaydı. Bul barlıq iTunes dúkanlarında qoljetimli emes. Ayırım iTunes telekórsetiwleri brend sadıqlıǵın xoshametlew ushın usı usıldı qollana basladı, degen menen olar uzaǵıraq qaladı. Anıǵında, iTunes Store-da «Biypul TV Epizodları» beti bar, onda biypul epizodlar dawamlılıǵı boyınsha, ya «featurettes» (15 minuttan qısqa) yamasa tolıq metrajlı epizodlar (15 minuttan uzın) retinde shólkemlestirilgen. Biypul kontent kórsetiwdiń aldınnan kóriwinen bonus kontentke shekem, pilot epizodlarǵa hám pútkil TV shouları máwsimlerine shekem ózgeriwi múmkin (biypul máwsimlerge mısallar HBO-nıń «The Weight of the Nation» hám ABC-niń «Pan-Am»). ABC hám NBC sıyaqlı ayırım tarmaqlar ózleriniń «Biypul Máwsim Premeraları» betlerine iye.
Burın AQSH iTunes Store háptesine úshke shekem biypul qosıq (hápteniń jeke qosıǵı, Discovery Download hám Cancion de la Semana) usınǵan bolsa, sońǵı jılları dúkan joqarıda aytılǵan úsh kategoriyanıń ornına birlesken «Hápteniń Jeke Qosıǵı» banneri menen almastırdı, bunda hápteniń jeke qosıǵı jańa, endi tanılıp kiyatırǵan atqarıwshıdan boladı. 2015-jılı Apple «Hápteniń Jeke Qosıǵı» baǵdarlamasın toqtattı.
== Cenzura ==
iTunes-te atamalardaǵı sógis sózlerdi cenzuralaw siyasatı bar<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/music/musicblog/2008/oct/27/itunes-swear-words-censorship|bet=The songs that are too rude for iTunes|avtor=Michael Cragg|sáne=October 27, 2008|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=October 27, 2008}}</ref>. Bul Scunthorpe qáteligine alıp keldi, bunda ayıplı bolmaǵan atamalar tosınnan kelgen hárip dizbegi sebepli cenzuralanadı<ref>{{Web deregi|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7688705.stm|bet=iTunes glitch censors song titles|sáne=October 24, 2008|jumıs=BBC|qaralǵan sáne=June 17, 2013}}</ref>. Eger qosıqta anıq belgisi bolsa, ol qosıq atamasınıń qasında «anıq» dep belgilenedi. Eger qosıq «anıq» dep belgilense, ata-analıq baqlaw parametrleri astında «anıq kontentti sheklew» belgisi qoyılsa, onı satıp alıw múmkin bolmaydı. Kóbinese ayırım qosıqlardıń atamasınıń qasında «taza» belgisi boladı, bul qosıq tekstiniń cenzuralanǵanın hám onı barlıq akkauntlarda satıp alıwǵa bolatuǵının ańlatadı. Ádette eger qosıq «taza» dep belgilense, onıń anıq versiyası da qoljetimli boladı.
== Qabıl etiliwi hám kommerciyalıq tabısı ==
[[Fayl:ITunes_Store_Songs_Sales.jpg|oñğa|nobaý|300x300 nükte|iTunes qosıqlarınıń satılıwı, 2003–2010]]
Dáslepki 18 saatta iTunes dúkanı shama menen 275,000 trek sattı,<ref>{{Cite news|url=https://www.lifewire.com/itunes-store-history-2438593|title=Looking Back at the History of Apple's iTunes Store|access-date=2017-01-02}}</ref><ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=TxuXBQAAQBAJ&pg=PA158|title=Modern Trends Surrounding Information Technology Standards and Standardization within Organizations|author=Kai|date=2014-07-31}}</ref> hám birinshi 5 kúnde 1 millionnan aslam trek satıldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.wsj.com/articles/SB105214495077652700|bet=Apple's Online Music Store Makes Strong Debut|sáne=May 5, 2003|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|baspaxana=[[Dow Jones & Company]]|qaralǵan sáne=March 28, 2016}}</ref>. Ol 2003-jıldıń oktyabr ayında Windowsta shıqqanda, iTunes baǵdarlaması dáslepki 3 kúnde 1 millionnan aslam ret júklep alındı hám sol dáwirde 1 millionnan aslam qosıq sattı. 2003-jıldıń 15-dekabrinde Apple 25 million qosıq satqanın járiyaladı<ref>{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2003/12/15iTunes-Music-Store-Downloads-Top-25-Million-Songs/ |title=iTunes Music Store Downloads Top 25 Million Songs |publisher=[[Apple Inc.]] |date=December 15, 2003 |access-date=October 3, 2023}}</ref>.
2004-jıldıń yanvar ayında San-Franciskodaǵı Macworld Conference & Expo-da Stiv Djobs (Sellers, 2004) atı aytılmaǵan bir adamnıń 29,500 AQSH dollarlıq muzıka satıp alǵanın járiyaladı. 2004-jıldıń 15-martında Apple iTunes Music Store klientleriniń iTunes Music Store-dan 50 million qosıq satıp alıp, júklep alǵanın járiyaladı. Olar sonıń menen birge klientlerdiń háptesine 2.5 million qosıq satıp alıp atırǵanın xabarladı, bul jılına 130 million qosıq degen boljamlı jıllıq kórsetkishke alıp keledi. 50 millionınshı qosıq Sara Maklaxlannıń «The Path of Thorns» qosıǵı boldı.
2004-jılı 28-aprelde iTunes Music Store óziniń birinshi jıllıǵın 70 million qosıq satıw, pullı onlayn muzıka bazarında anıq ústemlik hám az muǵdardaǵı payda menen belgiledi. Dúkan sonıń menen birge saundtrek satıwların asırıw maqsetinde júzlegen film treylerlerin hám muzıkalıq videolardı da usınadı. Konferenciyada [[Stiv Djobs]] jazılıw xızmeti ele de klientlerdiń qızıǵıwshılıǵında emesligin qaytalap ayttı hám Pepsi tarqatıw kampaniyasında usınılǵan 100 million qosıqtıń tek 5 millionı ǵana paydalanılǵanın xabarladı, bunı ol Pepsidiń tarqatıwındaǵı texnikalıq máselelerge baylanıstırdı. 2004-jılı 10-avgusttaǵı Apple baspasóz [[Press reliz|relizine]] sáykes, iTunes Music Store bir millionnan aslam qosıq katalogına iye birinshi dúkan boldı. Sonday-aq, sol waqıtta iTunes Music Store nızamlı muzıka júklep alıwlardıń 70 procentlik bazar úlesin saqlap turdı.
Dúkannıń payda bolıp kiyatırǵan monopoliyası 2011-jılı Miramax kompaniyasınıń wákili Mayk Leng tárepinen «tarawdı nátiyjeli túrde buwıp taslap atır» dep sınǵa alındı. Ol muzıka sanaatı júdá az kontent jetkeriwshilerge ruqsat bergeni ushın házir qıynalıp atırǵanın aytadı. Leng bul máseleni muzıka qaraqshılıǵınan da úlkenirek qáwip dep esaplaydı.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
g0psktuqov1fywneei7y1d8f9pn64l7
IWork
0
25530
124132
123919
2025-07-03T22:17:14Z
Bekan88
11311
124132
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
|+ iWork
|-
! Dáslepki avtor(lar)
| Apple
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı(lar)]]
| [[Apple Inc.|Apple]]
|-
! Dáslepki reliz
| 11-yanvar, 2004-jıl
|-
! Turaqlı reliz
| 14.0 / 2-aprel, 2024-jıl
|-
! [[Programmalastırıw tili|Jazılǵan tіlі]]
| Objective-C, [[C]], [[JavaScript]]
|-
! [[Operaciyalıq sistema]]
| '''Onlayn''': Klientler: Zamanagóy veb-brauzeri bar barlıq qurılmalar<br/>'''Qosımshalar''': iOS, iPadOS hám macOS
|-
! Platforma
| x86-64<br/>ARM (A4 hám M1 baslap)<br/>PowerPC (2009-jılǵa shekem)
|-
! Túrі
| Ofis baǵdarlamalar jıynaǵı
|-
! Licenziya
| [[Menshikli programmalıq támiynat|Menshіklі]]<br/>Biypul hám kommerciyalıq
|-
! Veb-saytı
| [http://www.apple.com/iwork/ iWork]<br/>[http://www.apple.com/pages/ Pages]<br/>[http://www.apple.com/numbers/ Numbers]<br/>[http://www.apple.com/keynote/ Keynote]
|}
'''iWork''' — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen óziniń [[macOS]], [[iPadOS]] hám [[iOS]] [[Operaciyalıq sistema|operaciyalıq sistemaları]] ushın jaratılǵan keńse qosımshaları toplamı hám sonday-aq [[iCloud]] [[Veb-sayt|veb-saytı]] arqalı kross-platformalı túrde qoljetimli.
iWork prezentaciya qosımshası Keynote, tekst processorı hám stol ústi baspa qosımshası Pages,<ref>{{Cite press release |title=Apple Unveils Keynote |publisher=Apple |date=January 7, 2003 |url=https://www.apple.com/newsroom/2003/01/07Apple-Unveils-Keynote/ |access-date=2022-05-16}}</ref> hám elektron keste qosımshası Numbers-tı óz ishine aladı<ref name="pr08">{{Cite press release |title=Apple Introduces iWork '08 |publisher=Apple |date=August 7, 2007 |url=https://www.apple.com/newsroom/2007/08/07Apple-Introduces-iWork-08/}}</ref>. iWorktı jaratıwdaǵı Appledıń dizayn maqsetleri Mac paydalanıwshılarına macOS-tıń keń shriftler kitapxanasın, integraciyalanǵan imla tekseriwshisin, jetilistirilgen grafikalıq API-lerin hám onıń AppleScript avtomatlastırıw freymvorkın paydalanıp, tartımlı hújjetler menen elektron kestelerdi ańsat jaratıwǵa múmkinshilik beriw edi.
Pages, Numbers hám Keynote-qa sáykes keletuǵın Microsoft Office qosımshaları – bul Word, Excel hám PowerPoint<ref name="eckel2014">{{Web deregi|url=http://www.techrepublic.com/article/office-vs-iwork-which-performs-best-in-the-real-world/|bet=Office vs. iWork: Which performs best in the real world?|avtor=Eckel, Erik|sáne=21 July 2014|jumıs=[[TechRepublic]]|qaralǵan sáne=22 July 2014}}</ref>. Microsoft Office qosımshaları iWork hújjetlerin asha almasa da, iWork qosımshaları Office hújjetlerin redaktorlaw ushın asha aladı hám hújjetlerdi iWork-tıń jergilikli formatlarınan (<code>.pages, .numbers, .key</code>) Microsoft Office formatlarına (<code>.docx, .xlsx, .pptx</code> hám t.b.), sonday-aq PDF fayllarına eksport ete aladı.
iWork-taǵı eń eski qosımsha – bul Keynote, ol dáslep 2003-jılı [[Stiv Djobs|Stiv Djobstıń]] óz prezentaciyalarında paydalanıwı ushın jeke qosımsha retinde shıǵarılǵan. Stiv Djobs Keynote-tı járiyalap atırıp: «Bul siziń prezentaciyańız shın mánisinde áhmiyetli bolǵanda» dep ayttı.
Pages birinshi iWork toplamı menen birge 2004-jılı shıǵarıldı; Numbers 2007-jılı iWork '08 shıǵarılıwı menen qosıldı. Keyingi reliz, iWork '09, sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa hújjetlerdi vebke júklewge hám bólisiwge múmkinshilik beretuǵın onlayn xızmet iWork.com-ǵa beta kiriwin óz ishine aldı, házir bul Appledıń iCloud xızmetine integraciyalanǵan. iOS ushın iWork versiyası 2010-jılı birinshi iPad penen birge shıǵarıldı hám qosımshalar sol waqıttan berli turaqlı túrde jańalanıp keledi, sonıń ishinde iPhone qollap-quwatlawı da qosıldı. 2013-jılı Apple iCloud-ta iWork veb-qosımshaların iske qostı; degen menen, bir neshe jıl ótkennen keyin de, olardıń funkciyaları stol ústindegi ekvivalentlerine salıstırǵanda sheklengen.
iWork dáslep 79 dollarǵa toplam retinde satıldı, keyinirek OS X-te hár bir qosımsha ushın 19.99 dollarǵa, al iOSta hár bir qosımsha ushın 9.99 dollarǵa satıldı. Apple 2013-jıldıń oktyabr ayında sol waqıttan baslap satıp alınǵan barlıq iOS hám OS X qurılmaları,<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/creativity-apps/mac/up-to-date/|bet=Up-to-Date Program for Pages, Numbers, and Keynote|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131026090929/https://www.apple.com/creativity-apps/mac/up-to-date/|arxivsáne=October 26, 2013|sáne=October 22, 2013|baspaxana=Apple}}</ref> barlıq úsh iWork qosımshasın biypul júklep alıwǵa huqıqlı bolatuǵının járiyaladı: qurılma ornatılǵannan keyin, paydalanıwshı App Storeda qosımshalardı «talap ete» aladı, sonnan keyin olar paydalanıwshınıń [[Apple akkauntı|Apple ID]]-ine turaqlı túrde baylanıstırıladı. Hújjetlerdi xosting etiw xızmetin de óz ishine alatuǵın iWork for iCloud barlıq iCloud paydalanıwshıları ushın biypul. iWork 2017-jıldıń aprel ayında macOS hám iOS-ta (sonıń ishinde eski yamasa qayta satılǵan qurılmalar da) biypul etip shıǵarıldı.
2016-jıldıń sentyabr ayında Apple real waqıtta birge islesiw funkciyası barlıq iWork qosımshaları ushın qoljetimli bolatuǵının járiyaladı<ref name="iWork2016">{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/16/09/20/apple-updates-iwork-for-mac-adding-real-time-collaboration-beta-to-pages-numbers-keynote|bet=Apple updates iWork for Mac, adding real-time collaboration beta to Pages, Numbers & Keynote|sáne=20 September 2016|baspaxana=AppleInsider|qaralǵan sáne=20 March 2017}}</ref>.
== Tariyxı ==
iWorktıń birinshi versiyası, iWork '05, 2005-jılı 11-yanvarda Macworld Konferenciya hám Kórgizbesinde járiyalandı hám 22-yanvarda Amerika Qurama Shtatlarında, al 29-yanvarda dúnya júzinde qoljetimli boldı. iWork '05 eki qosımshadan ibarat edi: Keynote 2, prezentaciya jaratıw programması hám Pages, tekst processorı. iWork '05 79 AQSH dollarına satıldı. 30 kúnlik sınaq versiyası da Appledıń veb-saytında júklep alıw ushın qoljetimli boldı. Dáslep iWork atına huqıqlar IGG Software kompaniyasına tiyisli edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/tech/services-and-software/apple-office-software-seems-likely/|bet=Apple office software seems likely|avtor=Fried|avtorsilteme=Ina Fried|at=Ina|sáne=4 January 2005|til=en|jumıs=[[CNET]]|qaralǵan sáne=12 January 2024}}</ref>.
iWork Apple tárepinen «AppleWorkstiń miyrasxorı» dep atalsa da, ol AppleWorkstiń [[maǵlıwmatlar bazası]] hám sızıw quralların qaytalamaydı<ref name="iwdatabase">{{Web deregi|url=http://www.myfirstmac.com/index.php/mac/articles/an-introduction-to-bento-the-missing-database-app-iwork-should-have|bet=An Introduction to Bento, the Missing Database App iWork Should Have|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120922012156/http://www.myfirstmac.com/index.php/mac/articles/an-introduction-to-bento-the-missing-database-app-iwork-should-have|arxivsáne=2012-09-22|qaralǵan sáne=2009-01-15}}</ref>. Degen menen, iWork Appledıń iLife toplamındaǵı bar qosımshalar menen Media Browser arqalı integraciyalanadı, bul paydalanıwshılarǵa muzıkanı iTunesten, filmlerdi iMovieden hám súwretlerdi iPhoto hám Aperture-den tikkeley iWork hújjetlerine súyrep aparıwǵa múmkinshilik beredi<ref name="pr05"><cite class="citation pressrelease cs1"><span class="cx-segment" data-segmentid="547">[https://www.apple.com/newsroom/2004/01/11Apple-Unveils-iWork-05/ "Apple Unveils iWork '05"] (Press release). </span><span class="cx-segment" data-segmentid="548">Apple. </span><span class="cx-segment" data-segmentid="549">January 11, 2004<span class="reference-accessdate">. </span></span><span class="cx-segment" data-segmentid="550"><span class="reference-accessdate">Retrieved <span class="nowrap">2022-05-17</span></span>.</span></cite></ref>.
iWork '06 2006-jılı 10-yanvarda shıǵarıldı hám Keynote hám Pages-tiń jańalanǵan versiyaların óz ishine aldı. Eki programma da birinshi ret universal binar fayllar retinde shıǵarıldı, bul olarǵa PowerPC processorlarında da, jańa iMac stol kompyuterleri hám MacBook Pro noutbuklarında qollanılǵan Intel processorlarında da jergilikli túrde islewge múmkinshilik berdi, olar jańa iWork toplamı menen bir kúni járiyalanǵan edi<ref name="pr06">{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2006/01/10Apple-Announces-iWork-06/ |title=Apple Announces iWork '06 |publisher=Apple |date=January 10, 2006}}</ref>.
Toplamnıń kelesi versiyası, iWork '08, 2007-jılı 7-avgustta [[Kaliforniya shtatı|Kaliforniyanıń]] Kupertino qalasındaǵı Apple kampusında ótkerilgen arnawlı media ilajında járiyalandı hám shıǵarıldı. iWork '08, aldıńǵı jańalanıwlar sıyaqlı, Keynote hám Pages-tiń jańalanǵan versiyaların óz ishine aldı. Jańa elektron keste qosımshası, Numbers da usınıldı. Numbers basqa elektron keste qosımshalarınan, sonıń ishinde Microsoft Excel-den, paydalanıwshılarǵa bir qatar ornatılǵan shablonlardı paydalanıp, iykemli maydanda bir neshe elektron kestelerden ibarat hújjetler jaratıwǵa múmkinshilik beriwi menen ayırmashılıq etedi.
iWork '09, 2009-jılı 6-yanvarda járiyalandı hám sol kúni shıǵarıldı. Ol toplamdaǵı barlıq úsh qosımshanıń jańalanǵan versiyaların óz ishine aladı. iWork '09 sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa 2012-jıldıń iyul ayınıń aqırında toqtatılǵanǵa shekem hújjetlerdi onlayn bólisiwge múmkinshilik bergen iWork.com xızmetiniń beta versiyasına kiriwdi de óz ishine aldı. iWork '09 paydalanıwshıları hújjetti tikkeley Pages, Keynote yamasa Numbers-tan júkley alatuǵın hám basqalardı onı onlayn kóriwge shaqıra alatuǵın edi. Kóriwshiler hújjette eskertpeler hám pikirler jaza alatuǵın hám nusqasın iWork, Microsoft Office yamasa PDF formatlarında júklep ala alatuǵın edi<ref name="pr09">{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2009/01/06Apple-Unveils-iWork-09/ |title=Apple Unveils iWork '09 |publisher=Apple |date=January 6, 2009}}</ref>. iWork '09 sonıń menen birge 2011-jılı 6-yanvarda [[Mac App Store]]-da hár bir qosımsha ushın $19.99 bahada shıǵarıldı hám usı noqattan keyin turaqlı jańalanıwlar aldı, sonıń ishinde [[ICloud|iCloudqa]] siltemeler hám Appledıń Retina displeyli MacBook Pro-sına sáykeslestirilgen joqarı anıqlıqtaǵı DPI versiyası da bar edi<ref>{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/145941/2010/01/iwork_ipad.html|bet=Apple introduces iWork for iPad|avtor=Loyola|at=Roman|baspaxana=Macworld|qaralǵan sáne=December 31, 2011}}</ref>.
2010-jılı 27-yanvarda Apple iPad ushın iWork-tı járiyaladı, ol [[App Store]]-dan úsh bólek $9.99 bahadaǵı qosımsha retinde qoljetimli bolıwı kerek edi<ref name="Apple PR">{{Cite press release |url=https://www.apple.com/newsroom/2010/01/27Apple-Launches-iPad/ |title=Apple Launches iPad |publisher=[[Apple Inc.|Apple]] |date=January 27, 2010 |access-date=May 17, 2022}}</ref>. Bul versiya da turaqlı jańalanıwlar aldı, sonıń ishinde qaltalı [[iPhone]] hám iPod Touch qurılmaları ushın versiya hám Retina displeyli qurılmalardıń hám sońǵı iPhonelardıń úlkenirek ekranlarınan paydalanıw ushın jańalanıw da bar edi.
2013-jılı 22-oktyabrde Apple Mac hám iOS ushın iWork programmalıq támiynatınıń qayta islengenin járiyaladı. Eki toplam da tiyisli App Store-lar arqalı qoljetimli etildi. Jańalanıw házirgi iWork iyeleri ushın biypul hám 2013-jıldıń 1-oktyabrinen keyin OS X yamasa iOS qurılmasın satıp alǵan hár qanday adam ushın biypul etildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/creativity-apps/mac/|bet=Apple – Creativity and Productivity Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20140510043351/http://www.apple.com/creativity-apps/mac/|arxivsáne=10 May 2014|qaralǵan sáne=11 May 2014}}</ref>. Jańadan biypul etilgen iWork qosımshaların sáykes qurılmada aktivlestirgen hár qanday paydalanıwshı sol qosımshalardı sol App Store akkauntına kirgen basqa iOS yamasa OS X qurılmasında da júklep ala aladı.
Jańa OS X versiyaları bir neshe tańlaw, baylanıslı tekst qutıları, bet belgileri, 2 betli kórinisler, xatlardı biriktiriw, izlenetuǵın pikirler, RTF faylların oqıw/eksport etiw qábileti, defolt masshtab hám bet sanı, AppleScript penen integraciya sıyaqlı funkciyalardı joǵaltqanı ushın sınǵa alındı<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2013/10/25/some-power-users-are-unhappy-with-lost-features-in-the-new-iwork/|bet=Some Power Users Are Unhappy With Lost Features in the New iWork|sáne=October 25, 2013|baspaxana=MacRumors}}</ref>. Apple funkciyalardı qayta kirgiziw ushın jol kartasın usındı hám keyingi altı ay ishinde ayırım joǵalǵan funkciyalardı qayta kirgiziwge úmit etetuǵının bildirdi. 2014-jıldıń 1-apreline kelip, bir neshe funkciyalar — mısalı, defolt masshtabtı ornatıw qábileti — qayta kirgizilgen edi, degen menen kóplegen funkciyalar ele de joq edi<ref>{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/HT6049?viewlocale=en_GB&locale=en_GB|bet=About the new iWork for Mac: Features and compatibility|baspaxana=Apple|qaralǵan sáne=6 November 2013}}</ref>.
macOS, Windows hám kópshilik [[Veb-brauzer|veb-brauzerlerde]] onlayn iCloud veb-qosımshaların paydalanıp isley alatuǵın pútkilley jańa fayl formatın paydalanıwı sebepli, iWork 13-ten baslap iWork versiyaları iWork '09-ǵa shekemgi versiyalarda jaratılǵan hújjetlerdi ashpaydı yamasa redaktorlawǵa ruqsat bermeydi, eski iWork faylların ashıwǵa urınǵan paydalanıwshılar jańa iWork 13 qosımsha versiyalarında bunday fayllardı ashıw hám redaktorlaw ushın aldıńǵı iWork '09-dı (paydalanıwshınıń mashinasında bolıwı yamasa bolmawı múmkin) paydalanıw kerekligi haqqında qalqıp shıǵıwshı xabar aladı. Sáykesinshe, OS X ushın házirgi versiya (dáslep tek OS X Mavericks 10.9 hám onnan keyingiler menen ǵana sáykes edi) aldınnan ornatılǵan hár qanday iWork '09 qosımshaların paydalanıwshınıń mashinasındaǵı iWork '09 papkasına (/Applications/iWork '09/) kóshiredi, bul paydalanıwshılarǵa eski iWork hújjetlerin jergilikli túrde óz mashinasında ashıw hám redaktorlaw ushın aldıńǵı toplamnan paydalanıwdı dawam etiwge múmkinshilik beretuǵın sheshim retinde islengen<ref name="iw iwork compatibility 1">{{Web deregi|url=http://www.infoworld.com/article/2610821/open-source-software/open-document-standards-will-cure-apple-s-bit-rot.html|bet=Open document standards will cure Apple's bit rot|avtor=Phipps|at=Simon|sáne=March 21, 2014|baspaxana=Infoworld|qaralǵan sáne=November 23, 2014}}</ref>. 2015-jıldıń oktyabr ayında Apple bul máseleni jeńilletiw ushın jańalanıw shıǵardı, bul paydalanıwshılarǵa iWork '06 hám iWork '08 formatlarında saqlanǵan hújjetlerdi Pages-tiń sońǵı versiyasında ashıwǵa múmkinshilik berdi<ref>{{Web deregi|url=http://appleinsider.com/articles/15/10/15/apple-updates-iwork-for-ios-and-os-x-el-capitan-with-support-for-multitasking-3d-touch-more|bet=Apple updates iWork for iOS and OS X el Capitan with support for multitasking, 3D Touch, VoiceOver, more}}</ref>.
2016-jılı Apple real waqıtta birge islesiw funkciyası [[ICloud|iWork for iCloudtı]] paydalanıw menen sheklenbesten, barlıq iWork qosımshaları ushın qoljetimli bolatuǵının járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/iwork/|bet=iWork|arxivurl=https://web.archive.org/web/20070814024014/http://www.apple.com/iwork/|arxivsáne=2007-08-14|til=en-US|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2016-11-27}}</ref>. Bul funkciya [[Google Docs redaktorları|Google Docs]]-qa uqsas<ref>{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2016/09/07/apple-adds-real-time-collaboration-to-iwork/|bet=Apple adds real-time collaboration to iWork|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=2016-11-27}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2016/09/07/apple-iwork-update/|bet=Apple adds real-time collaboration to iWork, taking a stab at Microsoft and Google|avtor=Flynn|at=Kerry|sáne=7 September 2016|jumıs=Mashable|qaralǵan sáne=2016-11-27}}</ref>.
== Komponentler ==
=== Ulıwma komponentler ===
iWork toplamındaǵı ónimler bir qatar ulıwmalıq komponentlerge iye, bul tiykarınan Cocoa hám uqsas ulıwmalıq qosımshalardı programmalastırıw interfeyslerinen (APIlerden) alınǵan tiykarǵı kodtıń bólisiliwi nátiyjesi. Olardıń arasında belgili universal kóp tilli imlanı tekseriw quralı bar, onı Safari hám Mail sıyaqlı ónimlerde de tabıwǵa boladı. Grammatikanı tekseriw, tabıw hám almastırıw, stil hám reń tańlawshılar – bular pútkil Apple qosımshalar keńisliginde ushırasatuǵın dizayn ózgeshelikleriniń uqsas mısalları bolıp tabıladı.
Sonıń menen bir qatarda, iWork toplamındaǵı qosımshalar hújjettiń jańa modelin de bólisedi. Kópshilik hújjetke tiykarlanǵan qosımshalarda qosımshanıń jumıs islew principiniń tiykarın quraytuǵın arnawlı bir maǵlıwmat túri bar. Mısalı, tekst processorlarında tiykarǵı element – tekst, al elektron kestede – bul kestedegi yacheykalar. Súwretler yamasa diagrammalar sıyaqlı basqa obektler tiykarǵı maǵlıwmat túrine jalǵanıwı yamasa oǵan silteme beriliwi arqalı basqarıladı.
iWork-ta barlıq qosımshalar ulıwmalıq tiykarǵı hújjet formatın, «kanvas» dep atalatuǵın, jaylasıw hám saqlaw mexanizmlerin támiyinleytuǵın ulıwma konteyner túrin bólisedi. Keyin hár bir qosımsha óziniń arnawlı obektlerin qosadı hám olardı kanvasqa jaylastıradı. Mısalı, Pages ádette kanvasta bir úlken tekst obekti menen ashıladı. Paydalanıwshıǵa bul ádettegi tekst processorı sıyaqlı kórinedi, biraq olar bet jaylasıwı qosımshasındaǵıday onıń múyeshinen uslap ólshemin ózgerte aladı. Numbers-ta bolsa, dáslep basqa hár qanday elektron kestedegidey yacheykalar torın kóreseń, biraq paydalanıwshı onıń ólshemin kanvastan kishirek etip ózgerte aladı, sonnan keyin bir kanvasqa bir neshe torlar, diagrammalar yamasa hátte sızıwlardı da qosa aladı.
Ayırmashılıq aytarlıqtay emes, sebebi bul funkciyalardıń kópshiligi Microsoft Excel sıyaqlı dástúrli baǵdarlamalarda da ámelge asırılǵan. Degen menen, paydalanıwshı interfeysindegi ayırmashılıq áhmiyetli bolıwı múmkin. Mısalı, Excel-de diagrammalar bettiń bir bólimi retinde saqlanadı hám tábiyiy paydalanıwshı háreketleri arqalı tosınnan jıljıp ketiwi múmkin. Numbers-ta diagrammalar, basqa hámmesi sıyaqlı, kanvastıń bir bólimi bolıp tabıladı hám bet(ler)tegi ózgerisler ádette ǵárezsiz boladı.
iWork modeli Appledıń aldıńǵı háreketi OpenDoc-qa biraz uqsaydı. OpenDoc ta bir pútin tiykarǵı hújjet mexanizmin hám bir pútin disktegi formattan paydalanǵan. Biraq, iWork-tan ayırmashılıǵı, OpenDoc sonıń menen birge bir pútin qosımshadan da paydalanǵan, onda túrli redaktorlardı shaqırıwǵa bolatuǵın edi. Mısalı, ulıwma hújjetti ashıp, elektron keste redaktorın baslap, sonnan keyin elektron keste qosıwǵa bolatuǵın edi. iWork-ta redaktorlaw jaǵınan bunday beyimlilik joq, biraq jaylasıw jaǵınan onı saqlap qaladı.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
pt3nwqz1vsiogs7ncbkvqjcjsmc5fnh
MediaWiki:Gadget-StickyTableHeaders
8
25534
124080
2025-07-03T17:59:51Z
Janabaevazizbek
10433
Taza bet jaratıldı: «Japıstırıwshı kesteniń joqarı menyusi: kesteni óz ishine alǵan qálegen bette betti aylandırǵanda, kesteniń joqarı menyusi aynanıń joqarı tárepinde qozǵalmay turıwı ushın paydalanıladı»
124080
wikitext
text/x-wiki
Japıstırıwshı kesteniń joqarı menyusi: kesteni óz ishine alǵan qálegen bette betti aylandırǵanda, kesteniń joqarı menyusi aynanıń joqarı tárepinde qozǵalmay turıwı ushın paydalanıladı
ibiyjy4lan9fa4njvkbxa70o5rc64kk
MediaWiki:Gadget-StickyTableHeaders.js
8
25535
124081
2025-07-03T18:00:37Z
Janabaevazizbek
10433
Taza bet jaratıldı: «/** * Find all header rows in a thead-less table and put them in a <thead> tag. * This only treats a row as a header row if it contains only <th>s (no <td>s) * and if it is preceded entirely by header rows. The algorithm stops when * it encounters the first non-header row. * * After this, it will look at all rows at the bottom for footer rows * And place these in a tfoot using similar rules. * * This function was copied from MediaWiki's jquery.tablesorter...»
124081
javascript
text/javascript
/**
* Find all header rows in a thead-less table and put them in a <thead> tag.
* This only treats a row as a header row if it contains only <th>s (no <td>s)
* and if it is preceded entirely by header rows. The algorithm stops when
* it encounters the first non-header row.
*
* After this, it will look at all rows at the bottom for footer rows
* And place these in a tfoot using similar rules.
*
* This function was copied from MediaWiki's jquery.tablesorter module
* @param {jQuery} $table object for a <table>
*/
function emulateTHeadAndFoot( $table ) {
var $thead, $tfoot, i, len,
$rows = $table.find( '> tbody > tr' );
if ( !$table.get( 0 ).tHead ) {
$thead = $( '<thead>' );
$rows.each( function () {
if ( $( this ).children( 'td' ).length ) {
// This row contains a <td>, so it's not a header row
// Stop here
return false;
}
$thead.append( this );
} );
$table.find( ' > tbody:first' ).before( $thead );
}
if ( !$table.get( 0 ).tFoot ) {
$tfoot = $( '<tfoot>' );
len = $rows.length;
for ( i = len - 1; i >= 0; i-- ) {
if ( $( $rows[ i ] ).children( 'td' ).length ) {
break;
}
$tfoot.prepend( $( $rows[ i ] ) );
}
$table.append( $tfoot );
}
}
mw.hook('wikipage.content').add( function( $content ) {
// Do this for wikitable, but sortable does it on it's own already
$content.find('.wikitable:not(.sortable) ').each( function ( i, table ) {
if ( table.tBodies && !table.tHead ) {
// No thead found. Look for rows with <th>s and
// move them into a <thead> tag or a <tfoot> tag
emulateTHeadAndFoot( $(table).addClass('mw-sticky-header') );
}
} );
} );
fyu4vyx97rv3myysvebkzuyk7tiav6w
MediaWiki:Gadget-StickyTableHeaders.css
8
25536
124082
2025-07-03T18:01:14Z
Janabaevazizbek
10433
Taza bet jaratıldı: «/* sortable tables and JS enhanced wikitables with thead, works with Safari. This is ideal. */ /* But borders are broken: https://bugs.webkit.org/show_bug.cgi?id=128486 */ .jquery-tablesorter > thead, .mw-sticky-header > thead { position: -webkit-sticky; position: sticky; top: 0; } /* This does not seem to work, possibly due to the absolute/relative hacking mess of timeless */ @media screen and (max-width: 1099px) and (min-width: 851px) { .skin-timele...»
124082
css
text/css
/* sortable tables and JS enhanced wikitables with thead, works with Safari. This is ideal. */
/* But borders are broken: https://bugs.webkit.org/show_bug.cgi?id=128486 */
.jquery-tablesorter > thead,
.mw-sticky-header > thead {
position: -webkit-sticky;
position: sticky;
top: 0;
}
/* This does not seem to work, possibly due to the absolute/relative hacking mess of timeless */
@media screen and (max-width: 1099px) and (min-width: 851px) {
.skin-timeless .jquery-tablesorter > thead,
.skin-timeless .mw-sticky-header > thead {
top: 3.125em;
}
}
@media screen and (min-width: 1100px) {
.skin-timeless .jquery-tablesorter > thead,
.skin-timeless .mw-sticky-header > thead {
top: 6em;
}
}
.jquery-tablesorter > tfoot,
.mw-sticky-header > tfoot {
position: -webkit-sticky;
position: sticky;
bottom: 0;
}
/* On mobile, where we have tables in overflowable boxes to avoid viewport overflows,
* by using display:block, sticky never works though :( */
ssmvuyh3npmhkk91fgi6599mcvq7xxg
MediaWiki:Gadget-purgetab
8
25537
124084
2025-07-03T18:08:54Z
Janabaevazizbek
10433
Taza bet jaratıldı: «'''PurgeTab''': Bettiń oń tárepindegi «Háreketler» bólimine bettiń keshin tazalaytuǵın «Tazalaw» túymesin qosadı»
124084
wikitext
text/x-wiki
'''PurgeTab''': Bettiń oń tárepindegi «Háreketler» bólimine bettiń keshin tazalaytuǵın «Tazalaw» túymesin qosadı
hyu9gpa2dazma9a99u11pace6cvdrw2
MediaWiki:Gadget-purgetab.js
8
25538
124085
2025-07-03T18:10:20Z
Janabaevazizbek
10433
Taza bet jaratıldı: «/** * Add "Purge" content action link. * * Dependencies: mediawiki.util * * @source www.mediawiki.org/wiki/Snippets/Purge_action * @revision 2014-05-14 */ $( function () { if ( !$( '#ca-purge' ).length && mw.config.get( 'wgIsArticle' ) ) { mw.util.addPortletLink( 'p-cactions', mw.util.wikiScript() + '?' + $.param({ title: mw.config.get( 'wgPageName' ), action: 'purge' }), mw.config.get( 'skin' ) === 'monobook'...»
124085
javascript
text/javascript
/**
* Add "Purge" content action link.
*
* Dependencies: mediawiki.util
*
* @source www.mediawiki.org/wiki/Snippets/Purge_action
* @revision 2014-05-14
*/
$( function () {
if ( !$( '#ca-purge' ).length && mw.config.get( 'wgIsArticle' ) ) {
mw.util.addPortletLink(
'p-cactions',
mw.util.wikiScript() + '?' + $.param({ title: mw.config.get( 'wgPageName' ), action: 'purge' }),
mw.config.get( 'skin' ) === 'monobook' ? '*' : 'Tazalaw',
'ca-purge',
'Bul bettiń keshin tazalaw',
'*'
);
}
} );
jrbe4md4s5gfftcmr6y6nlob0wti7pf
Úlgi:Potd/2025-07-04
10
25539
124087
2025-07-03T18:43:28Z
Frhdkazan
4819
Taza bet jaratıldı: «Princetown (AU), Port Campbell National Park, Twelve Apostles -- 2019 -- 0930.jpg»
124087
wikitext
text/x-wiki
Princetown (AU), Port Campbell National Park, Twelve Apostles -- 2019 -- 0930.jpg
fv6ji0kmxz94hgqizaqetmvat93mvqq
Úlgi:Motd/2025-07-04
10
25540
124088
2025-07-03T18:46:38Z
Frhdkazan
4819
Taza bet jaratıldı: «200 (1975) (raw version).webm»
124088
wikitext
text/x-wiki
200 (1975) (raw version).webm
7dx9qgxpy5vt7gomkhn186yg0wujyue
AppleLink
0
25541
124112
2025-07-03T21:32:21Z
Bekan88
11311
«[[:en:Special:Redirect/revision/1282044725|AppleLink]]» betinen awdarılıp jaratıldı
124112
wikitext
text/x-wiki
'''AppleLink''' — bul [[Apple Inc.|Apple Computer]] kompaniyasınıń dilerler, úshinshi tárep baǵdarlamashıları, sońǵı paydalanıwshılarına onlayn xızmetiniń hám oǵan kiriw ushın qollanılatuǵın klient programmalıq támiynatınıń atı. [[Internet]] kommerciyalastırıwdan aldın, AppleLink Mac hám Apple IIGS paydalanıwshıları ushın ataqlı xızmet boldı. Xızmet shama menen 1986-jıldan 1994-jılǵa shekem túrli toparlarǵa usınıldı, keyin onıń ornın qısqa ómirli [[eWorld]] hám aqırında búgingi kúndegi bir neshe Apple [[Veb-sayt|veb-saytları]] bastı.
== Dáslepki jıllar ==
1985-jılı onlaynǵa shıqqan dáslepki AppleLink tek Apple xızmetkerleri hám dilerleri ushın ǵana qoljetimli xızmet edi, hám onnan keyin tez arada Apple Universiteti Konsorciumı aǵzaları ushın da qoljetimli boldı. Appledıń tutınıwshılar ushın 800-nomeri shın mánisinde bul faktti maqtanısh etip, dilerińizdiń AppleLinkke kiriw múmkinshiligine iye bolǵanı ushın járdem alıw orını dep reklama etti. 1980-jıllardıń aqırında xızmet [[Programmalıq támiynattı islep shıǵıw|programmalıq támiynat baǵdarlamashıları]] ushın da ashıldı, olar onı aqırǵı paydalanıwshılardı qollap-quwatlaw sisteması retinde de, sonday-aq Apple rawajlandırıw bólimine sorawlar hám usınıslar jiberiw usılı retinde de paydalana alatuǵın edi.
[[Fayl:Apple_Link_Beta_Disk.jpg|nobaý|Samuel beta diski. 1.1.9 versiyası. Apple Computer Inc & Quantum Computer Services Inc.]]
AppleLink Piter Bernayt/Central Coast Software tárepinen Apple ushın shártnama tiykarında Paskal tilinde jazılǵan klient programmalıq támiynatın paydalandı. Baǵdarlama Macintosh Finderiniń [[Jumıs stolı metaforası|jumıs stolı metaforasın]] uzaqtaǵı server saytındaǵı aymaqlardı qamtıw ushın keńeytti. Olar jergilikli papkalar hám fayllar sıyaqlı kórsetilgen papkalar hám fayllar retinde kórsetildi. Bunnan tısqarı, jámiyetlik xabarlandırıw taxtaları kompleksi hám xızmet arqalı elektron pochta paydalanıw múmkinshiligi boldı – degen menen, dáslep tek AppleLink paydalanıwshıları arasında ǵana. Drayverler hám sistema programmalıq támiynatı ushın fayl ótkiziw jáne bir áhmiyetli rol oynaǵan, hám bunıń ushın Apple saqlaw hám jiberiw ushın Macintosh faylınıń eki shaqasın biriktiriw hám qısıw ushın AppleLink Package formatın jarattı. Apple sonıń menen birge AppleLink ushın óziniń Communications Control Language (CCL) tilin de islep shıqtı, bul til ele de búgingi kúndegi Macintosh modem skriptleri ushın júdá uqsas formada qollanıladı.
AppleLink sistemasınıń [[Frontend hám backend|«artqı tárepi»]] [[General Electric|General Electric's]] Information Services (GEIS) bóliminiń Mark III waqıt bóliwshi meynfreymlerinde hám dúnya júzilik baylanıs tarmaǵında xosting etilgen. AppleLink paydalanıwshınıń [[Grafikalıq paydalanıwshı interfeysi|GUI]] háreketlerin meynfreymde isleytuǵın server baǵdarlamasına jiberiletuǵın tranzakciya protokolına awdardı. Baylanıs EF3 dep atalatuǵın menshikli qátesiz jıljımalı ayna protokolın paydalandı. Keyingi versiyalar bul protokoldı GEIS-tiń «EFX» (Error-Free eXtended) protokolına jańaladı. GEIS Appleǵa júdá úlken bahalar qoydı, hám xızmetti saqlaw ushın (jılına shama menen 30 million dollar) hám aqırǵı paydalanıwshılardıń jumıs waqtında saatına shama menen 15 dollar tólemli baylanıs ushın (onı Apple paydalanıwshılarǵa qayta esapladı). Sistema toqtatılǵanǵa shekem bir neshe jıl dawamında, GEIS Appledıń Kupertino, Kaliforniya, keńsesiniń kampusında, Apple On-Line Services shólkemi menen birge jaylasqan bir neshe xızmetkerdi saqlap turdı. Tómen bahalardı kelisiw boyınsha qayta-qayta háreketler sátsiz boldı, hám Apple basqarması anıq ólshenetuǵın tabısı joq xızmet ushın tólewden bas tarttı.
Aqıbetinde Apple Quantum Computer Services kompaniyasınıń Stiv Keysine jaqınladı, ol Commodore 64 paydalanıwshıları ushın biraz uqsas sistema basqaratuǵın edi. Olar Apple hám Quantum jańa AppleLink Personal Edition dep atalatuǵın sistema islep shıǵarıw boyınsha kelisimge keldi, ol barlıq ámeldegi AppleLink kontenti kóshirilip, sistema ózin qollap-quwatlaw xızmetleri ushın jetkilikli turaqlı dep dálillegenge shekem aqırǵı paydalanıwshılar ushın arnalǵan edi. Beta-test paydalanıwshıları ulıwma alǵanda jańa xızmettiń olardı «haqıyqıy» AppleLinkke kirgize almaǵanınan narazı boldı, hám aqıbetinde xızmet onıń ornına America Online dep shıǵarıldı. Aaron Marcus and Associates, Inc., Apple menen shártnama tiykarında hám Apple programmalıq injenerleri menen tıǵız islesip, AppleLink Personal Edition ushın ikonkalardı, dialog aynaların hám ekran jaylasıwın dizayn etti. Bul ikonkalar hám ayırım dialog aynaları America Onlineniń birinshi grafikalıq paydalanıwshı interfeysi dizaynına kirgizildi.
Sol waqıtta, sistemanı basqa klientlerge satıwǵa qızıqqan GEIS, hám DOS hám aqırında [[Microsoft Windows|Windows]] tiykarındaǵı klient programmalıq támiynatı versiyaların islep shıǵarıp, sistemanı «DealerTalk» dep atap, 1986-jıldan baslap, óndiriwshilerdiń óz dilerleri menen baylanısıw ushın sistemanı paydalanıwı boyınsha Apple modelin maqsetlige aldı. Barlıq sistemalar, sonıń ishinde AppleLink jámiyeti de, GEIStiń dúnya júzilik Quik-Comm E-mail xızmetiniń bir bólimi retinde perde artında biriktirilgen edi hám bir-biri menen hám barlıq GEIS pochta klientleri menen, MICHAEL@APPLELINK yamasa JOHNDOE@GEIS sıyaqlı adreslerdi paydalanıp xat almasıwı múmkin boldı. Bul keyinirek Internet pochta adreslerin qosıw ushın keńeytildi. Aqır-aqıbetinde, GEIS ónimleri BusinessTalk dep qayta ataldı hám tolıq sistema qayta jazılıp, ózleriniń Macintosh klient baǵdarlamasın jaratqannan keyin (hesh qashan AppleLinkke kirgizilmegen), 1992-jılı jáne BusinessTalk System 2000 dep qayta ataldı. Usı waqıt ishinde sistema, Windows klienti menen birge, Microsofttıń baǵdarlamashılar ushın birinshi onlayn xızmeti, Microsoft Partner Network (MSPN) tiykarına aylandı.
== Kosmostan elektron xat ==
1991-jılı 9-avgustta, Macintosh Portable kompyuterinde isleytuǵın AppleLink, STS-43 missiyası boyınsha Space Shuttle Atlantis bortınan kosmostan birinshi elektron xattı jiberiw ushın paydalanıldı<ref>{{Cite book|last=Linzmayer|first=Owen W.|url=https://www.worldcat.org/oclc/52821221|title=Apple confidential 2.0 : the definitive history of the world's most colorful company|date=2004|publisher=No Starch Press|others=Owen W. Linzmayer|isbn=1-59327-010-0|edition=[Rev. 2nd ed.]|location=San Francisco, Calif.|pages=147|oclc=52821221}}</ref>.
Atlantis astronavtları Shennon Lyusid hám Djeyms C. Adamson, Apple injeneri Deyv Kregonıń járdemi menen, Djonson Kosmos Orayındaǵı shuttl baylanısshısı Marsiya Ivinske xabar jiberdi. Xabarda bılay delingen:<blockquote>«Sálem Jer! STS-43 Ekipajınan sálem. Bul kosmostan birinshi AppleLink. Júdá jaqsı waqıt ótkizip atırmız, siz de usı jerde bolsańız eken,... cryo hám RCS jiberiń! Kóriskenshe, bala...biz qaytamız!»</blockquote>AppleLink programmalıq támiynatı Shuttldıń kosmostan GEIS tarmaǵına qońıraw etiwine múmkinshilik beretuǵın [[NASA|NASAnıń]] baylanıs sistemasına interfeys bolǵan arnawlı Macintosh Communications ToolBox Connection Tool menen konfiguraciyalanǵan edi. Shuttldıń elektron pochta adresi qupıya edi, biraq GEIStiń elektron pochta tarmaǵına basqa hár qanday AppleLink adresi sıyaqlı ashıq edi. Bul waqıyanıń dańqı sebepli keletuǵın xatlardıń kóp muǵdarınıń aldın alıw ushın, Apple Shuttl ekipajı tárepinen shın mánisinde paydalanılmaǵan bir qatar anıq «pal gúzesi» adreslerin, mısalı STS43@APPLELINK, ornattı. Tilek bildiriwshilerdiń kópshilik xatları haqıyqıy Atlantis mákan jayına emes, sol jerge bardı<ref>{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/TA30635|bet=Macintosh Portable: Used in Space Shuttle}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://tidbits.com/1991/08/19/mac-in-space-ii/|bet=Mac in Space II|sáne=19 August 1991}}</ref>.
== Derekler ==
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
2bwhdekeyk2cyqlfyfe950azs0auu5w
124113
124112
2025-07-03T21:33:06Z
Bekan88
11311
124113
wikitext
text/x-wiki
'''AppleLink''' — bul [[Apple Inc.|Apple Computer]] kompaniyasınıń dilerler, úshinshi tárep baǵdarlamashıları, sońǵı paydalanıwshılarına onlayn xızmetiniń hám oǵan kiriw ushın qollanılatuǵın klient programmalıq támiynatınıń atı. [[Internet]] kommerciyalastırıwdan aldın, AppleLink Mac hám Apple IIGS paydalanıwshıları ushın ataqlı xızmet boldı. Xızmet shama menen 1986-jıldan 1994-jılǵa shekem túrli toparlarǵa usınıldı, keyin onıń ornın qısqa ómirli [[eWorld]] hám aqırında búgingi kúndegi bir neshe Apple [[Veb-sayt|veb-saytları]] bastı.
== Dáslepki jıllar ==
1985-jılı onlaynǵa shıqqan dáslepki AppleLink tek Apple xızmetkerleri hám dilerleri ushın ǵana qoljetimli xızmet edi, hám onnan keyin tez arada Apple Universiteti Konsorciumı aǵzaları ushın da qoljetimli boldı. Appledıń tutınıwshılar ushın 800-nomeri shın mánisinde bul faktti maqtanısh etip, dilerińizdiń AppleLinkke kiriw múmkinshiligine iye bolǵanı ushın járdem alıw orını dep reklama etti. 1980-jıllardıń aqırında xızmet [[Programmalıq támiynattı islep shıǵıw|programmalıq támiynat baǵdarlamashıları]] ushın da ashıldı, olar onı aqırǵı paydalanıwshılardı qollap-quwatlaw sisteması retinde de, sonday-aq Apple rawajlandırıw bólimine sorawlar hám usınıslar jiberiw usılı retinde de paydalana alatuǵın edi.
[[Fayl:Apple_Link_Beta_Disk.jpg|nobaý|Samuel beta diski. 1.1.9 versiyası. Apple Computer Inc & Quantum Computer Services Inc.]]
AppleLink Piter Bernayt/Central Coast Software tárepinen Apple ushın shártnama tiykarında Paskal tilinde jazılǵan klient programmalıq támiynatın paydalandı. Baǵdarlama Macintosh Finderiniń [[Jumıs stolı metaforası|jumıs stolı metaforasın]] uzaqtaǵı server saytındaǵı aymaqlardı qamtıw ushın keńeytti. Olar jergilikli papkalar hám fayllar sıyaqlı kórsetilgen papkalar hám fayllar retinde kórsetildi. Bunnan tısqarı, jámiyetlik xabarlandırıw taxtaları kompleksi hám xızmet arqalı elektron pochta paydalanıw múmkinshiligi boldı – degen menen, dáslep tek AppleLink paydalanıwshıları arasında ǵana. Drayverler hám sistema programmalıq támiynatı ushın fayl ótkiziw jáne bir áhmiyetli rol oynaǵan, hám bunıń ushın Apple saqlaw hám jiberiw ushın Macintosh faylınıń eki shaqasın biriktiriw hám qısıw ushın AppleLink Package formatın jarattı. Apple sonıń menen birge AppleLink ushın óziniń Communications Control Language (CCL) tilin de islep shıqtı, bul til ele de búgingi kúndegi Macintosh modem skriptleri ushın júdá uqsas formada qollanıladı.
AppleLink sistemasınıń [[Frontend hám backend|«artqı tárepi»]] [[General Electric|General Electric's]] Information Services (GEIS) bóliminiń Mark III waqıt bóliwshi meynfreymlerinde hám dúnya júzilik baylanıs tarmaǵında xosting etilgen. AppleLink paydalanıwshınıń [[Grafikalıq paydalanıwshı interfeysi|GUI]] háreketlerin meynfreymde isleytuǵın server baǵdarlamasına jiberiletuǵın tranzakciya protokolına awdardı. Baylanıs EF3 dep atalatuǵın menshikli qátesiz jıljımalı ayna protokolın paydalandı. Keyingi versiyalar bul protokoldı GEIS-tiń «EFX» (Error-Free eXtended) protokolına jańaladı. GEIS Appleǵa júdá úlken bahalar qoydı, hám xızmetti saqlaw ushın (jılına shama menen 30 million dollar) hám aqırǵı paydalanıwshılardıń jumıs waqtında saatına shama menen 15 dollar tólemli baylanıs ushın (onı Apple paydalanıwshılarǵa qayta esapladı). Sistema toqtatılǵanǵa shekem bir neshe jıl dawamında, GEIS Appledıń Kupertino, Kaliforniya, keńsesiniń kampusında, Apple On-Line Services shólkemi menen birge jaylasqan bir neshe xızmetkerdi saqlap turdı. Tómen bahalardı kelisiw boyınsha qayta-qayta háreketler sátsiz boldı, hám Apple basqarması anıq ólshenetuǵın tabısı joq xızmet ushın tólewden bas tarttı.
Aqıbetinde Apple Quantum Computer Services kompaniyasınıń Stiv Keysine jaqınladı, ol Commodore 64 paydalanıwshıları ushın biraz uqsas sistema basqaratuǵın edi. Olar Apple hám Quantum jańa AppleLink Personal Edition dep atalatuǵın sistema islep shıǵarıw boyınsha kelisimge keldi, ol barlıq ámeldegi AppleLink kontenti kóshirilip, sistema ózin qollap-quwatlaw xızmetleri ushın jetkilikli turaqlı dep dálillegenge shekem aqırǵı paydalanıwshılar ushın arnalǵan edi. Beta-test paydalanıwshıları ulıwma alǵanda jańa xızmettiń olardı «haqıyqıy» AppleLinkke kirgize almaǵanınan narazı boldı, hám aqıbetinde xızmet onıń ornına America Online dep shıǵarıldı. Aaron Marcus and Associates, Inc., Apple menen shártnama tiykarında hám Apple programmalıq injenerleri menen tıǵız islesip, AppleLink Personal Edition ushın ikonkalardı, dialog aynaların hám ekran jaylasıwın dizayn etti. Bul ikonkalar hám ayırım dialog aynaları America Onlineniń birinshi grafikalıq paydalanıwshı interfeysi dizaynına kirgizildi.
Sol waqıtta, sistemanı basqa klientlerge satıwǵa qızıqqan GEIS, hám DOS hám aqırında [[Microsoft Windows|Windows]] tiykarındaǵı klient programmalıq támiynatı versiyaların islep shıǵarıp, sistemanı «DealerTalk» dep atap, 1986-jıldan baslap, óndiriwshilerdiń óz dilerleri menen baylanısıw ushın sistemanı paydalanıwı boyınsha Apple modelin maqsetlige aldı. Barlıq sistemalar, sonıń ishinde AppleLink jámiyeti de, GEIStiń dúnya júzilik Quik-Comm E-mail xızmetiniń bir bólimi retinde perde artında biriktirilgen edi hám bir-biri menen hám barlıq GEIS pochta klientleri menen, MICHAEL@APPLELINK yamasa JOHNDOE@GEIS sıyaqlı adreslerdi paydalanıp xat almasıwı múmkin boldı. Bul keyinirek Internet pochta adreslerin qosıw ushın keńeytildi. Aqır-aqıbetinde, GEIS ónimleri BusinessTalk dep qayta ataldı hám tolıq sistema qayta jazılıp, ózleriniń Macintosh klient baǵdarlamasın jaratqannan keyin (hesh qashan AppleLinkke kirgizilmegen), 1992-jılı jáne BusinessTalk System 2000 dep qayta ataldı. Usı waqıt ishinde sistema, Windows klienti menen birge, Microsofttıń baǵdarlamashılar ushın birinshi onlayn xızmeti, Microsoft Partner Network (MSPN) tiykarına aylandı.
== Kosmostan elektron xat ==
1991-jılı 9-avgustta, Macintosh Portable kompyuterinde isleytuǵın AppleLink, STS-43 missiyası boyınsha Space Shuttle Atlantis bortınan kosmostan birinshi elektron xattı jiberiw ushın paydalanıldı<ref>{{Cite book|last=Linzmayer|first=Owen W.|url=https://www.worldcat.org/oclc/52821221|title=Apple confidential 2.0 : the definitive history of the world's most colorful company|date=2004|publisher=No Starch Press|others=Owen W. Linzmayer|isbn=1-59327-010-0|edition=[Rev. 2nd ed.]|location=San Francisco, Calif.|pages=147|oclc=52821221}}</ref>.
Atlantis astronavtları Shennon Lyusid hám Djeyms C. Adamson, Apple injeneri Deyv Kregonıń járdemi menen, Djonson Kosmos Orayındaǵı shuttl baylanısshısı Marsiya Ivinske xabar jiberdi. Xabarda bılay delingen:<blockquote>«Sálem Jer! STS-43 Ekipajınan sálem. Bul kosmostan birinshi AppleLink. Júdá jaqsı waqıt ótkizip atırmız, siz de usı jerde bolsańız eken,... cryo hám RCS jiberiń! Kóriskenshe, bala...biz qaytamız!»</blockquote>AppleLink programmalıq támiynatı Shuttldıń kosmostan GEIS tarmaǵına qońıraw etiwine múmkinshilik beretuǵın [[NASA|NASAnıń]] baylanıs sistemasına interfeys bolǵan arnawlı Macintosh Communications ToolBox Connection Tool menen konfiguraciyalanǵan edi. Shuttldıń elektron pochta adresi qupıya edi, biraq GEIStiń elektron pochta tarmaǵına basqa hár qanday AppleLink adresi sıyaqlı ashıq edi. Bul waqıyanıń dańqı sebepli keletuǵın xatlardıń kóp muǵdarınıń aldın alıw ushın, Apple Shuttl ekipajı tárepinen shın mánisinde paydalanılmaǵan bir qatar anıq «pal gúzesi» adreslerin, mısalı STS43@APPLELINK, ornattı. Tilek bildiriwshilerdiń kópshilik xatları haqıyqıy Atlantis mákan jayına emes, sol jerge bardı<ref>{{Web deregi|url=http://support.apple.com/kb/TA30635|bet=Macintosh Portable: Used in Space Shuttle}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://tidbits.com/1991/08/19/mac-in-space-ii/|bet=Mac in Space II|sáne=19 August 1991}}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
5smmq3eap2p0ouel6f62umuj8ez8isk
Mac App Store
0
25542
124114
2025-07-03T21:33:37Z
Bekan88
11311
«[[:en:Special:Redirect/revision/1294805691|Mac App Store]]» betinen awdarılıp jaratıldı
124114
wikitext
text/x-wiki
'''Mac App Store''' (sonıń menen birge '''App Store''' dep te ataladı) — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen jaratılǵan hám basqarılatuǵın, kóbinese Mac qosımshaları dep atalatuǵın [[macOS]] qosımshalarına arnalǵan cifrlı tarqatıw platforması<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/macos/distribution/|bet=Distributing software on macOS - Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220828062441/https://developer.apple.com/macos/distribution/|arxivsáne=August 28, 2022|jumıs=Apple.com|qaralǵan sáne=August 25, 2022}}</ref>. Platforma 2010-jılı 20-oktyabrde Appledıń «Mac-qa qaytıw» ilajında járiyalandı<ref name="Jan6">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/12/16/apple-mac-app-store-open-for-business-starting-january-6th/|bet=Apple Mac App Store: open for business starting January 6th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191116230658/https://www.engadget.com/2010/12/16/apple-mac-app-store-open-for-business-starting-january-6th/|arxivsáne=November 16, 2019|avtor=Darren Murph|sáne=December 6, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 16, 2010}}</ref><ref name="1-6-10-PCMAG-MACAPPSTORE">{{Cite news|date=January 6, 2011}}</ref><ref name="appleinsider 90 days">{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/10/20/apples_new_mac_app_store_coming_to_snow_leopard_within_90_days.html|bet=Apple's new Mac App Store coming to Snow Leopard within 90 days|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726154941/https://appleinsider.com/articles/10/10/20/apples_new_mac_app_store_coming_to_snow_leopard_within_90_days.html|arxivsáne=July 26, 2020|avtor=AppleInsider Staff|sáne=October 20, 2010|jumıs=AppleInsider.com|qaralǵan sáne=October 31, 2010}}</ref>. Apple onıń iske túsiriliwine tayarlıq retinde 2010-jılı 3-noyabrden baslap [[Apple Developer|dizimnen ótken baǵdarlamashılardan]] qosımsha arzaların qabıl ete basladı<ref name="accepting app submissions">{{Web deregi|url=http://macappstorereview.com/2010/11/03/apple-now-accepting-submissions-for-the-mac-app-store/|bet=Apple Now Accepting Submissions For The Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20101109005721/http://macappstorereview.com/2010/11/03/apple-now-accepting-submissions-for-the-mac-app-store/|arxivsáne=November 9, 2010|avtor=Mac App Store Review|sáne=November 3, 2010|jumıs=MacAppStoreReview.com|qaralǵan sáne=November 3, 2010}}</ref>.
Mac App Store 2011-jılı 6-yanvarda barlıq házirgi Snow Leopard paydalanıwshıları ushın biypul Mac OS X 10.6.6 jańalanıwınıń bir bólimi retinde iske qosıldı. Shıǵarılǵanınan 24 saat ótkennen keyin, Apple bir millionnan aslam júklep alıw bolǵanın járiyaladı<ref>{{Cite press release |title=Mac App Store Downloads Top One Million in First Day |publisher=[[Apple Inc.]] |date=January 7, 2011 |url=https://www.apple.com/pr/library/2011/01/07macappstore.html |access-date=January 10, 2011 |archive-date=May 28, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110528030222/http://www.apple.com/pr/library/2011/01/07macappstore.html |url-status=live}}</ref>.
== Qaǵıydalar ==
[[iOS]] hám [[iPadOS]]-taǵı [[App Store]] sıyaqlı, Mac App Store de Apple tárepinen basqarıladı.
Qosımshanı qarap shıǵıwǵa usınıw ushın baǵdarlamashı Apple Developer Program-ınıń aǵzası bolıwı kerek. 2023-jıldıń mart ayına kelip, aǵzalıq tólemi jılına 99 AQSH dolların quraydı<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/programs/how-it-works/|bet=How it works - Apple Developer Program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160624014439/https://developer.apple.com/programs/how-it-works/|arxivsáne=June 24, 2016|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=July 22, 2015}}</ref>.
Qosımshalar dúkanda qoljetimli bolıwınan aldın Apple tárepinen tastıyıqlanıwı kerek. Apple tárepinen ruqsat etilmegen qosımsha túrleri qatarına tómendegiler kiredi:<ref name="macworld details">{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/155120/2010/10/mac_app_store_devil_in_the_details.html?lsrc=rss_main|bet=The Mac App Store: The devil will be in the details|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120304153641/http://www.macworld.com/article/155120/2010/10/mac_app_store_devil_in_the_details.html?lsrc=rss_main|arxivsáne=March 4, 2012|avtor=Dan Frakes|sáne=October 23, 2010|jumıs=Macworld.com|baspaxana=Mac Publishing, LLC ..|qaralǵan sáne=October 24, 2010}}</ref><ref name="appleinsider guidelines">{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/10/20/apple_issues_review_guidelines_for_mac_app_store.html|bet=Apple issues review guidelines for Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210205065320/https://appleinsider.com/articles/10/10/20/apple_issues_review_guidelines_for_mac_app_store.html|arxivsáne=February 5, 2021|avtor=AppleInsider Staff|sáne=October 20, 2010|jumıs=AppleInsider.com|qaralǵan sáne=October 24, 2010}}</ref>
* macOS-tıń jergilikli paydalanıwshı interfeysi elementlerin yamasa háreketlerin ózgertetuǵın qosımshalar.
* Apple Macintosh Adam Interfeysi Kórsetpelerine sáykes kelmeytuǵın qosımshalar.
* Házirgi Apple ónimlerine (mısalı, Mac App Store-nıń ózi, Finder, [[iTunes]] hám iChat) kórinisi yamasa funkciyası boyınsha uqsas bolǵan qosımshalar.
* Mac App Store-da álleqashan bar bolǵan basqa qosımshalarǵa uqsas (mısalı, Adobe Illustrator hám CorelDraw, Adobe Photoshop, Adobe Lightroom hám Apple Aperture, Cinema 4D hám [[Autodesk 3ds Max|Autodesk 3D Max]]).
* Pornografiyalıq materialdı óz ishine alǵan yamasa kórsetetuǵın qosımshalar.
* Bólinetuǵın komponentler bolıp tabılatuǵın yamasa ornatatuǵın qosımshalar (yadro keńeytpeleri, brauzer plaginleri, QuickTime komponentleri hám t.b.).
* Jaramlılıq múddeti ótetuǵın mazmun yamasa xızmetler usınatuǵın qosımshalar.
* macOS-tıń házirgi shıǵarılıp atırǵan versiyasında islemeytuǵın qosımshalar.
* Beta, demo, sınaq yamasa test versiyaları bolǵan programmalıq támiynatlar.
* Baǵdarlamashınıń anıq paydalanıw ruqsatı bolmaǵan sawda belgilerine silteme beretuǵın qosımshalar.
* Tek GPL astında licenziyalanǵan biypul programmalıq támiynatlar (sebebi App Store paydalanıw shártleri GPL menen sáykes kelmeytuǵın qosımsha sheklewler qoyadı)<ref>{{Web deregi|url=https://adium.im/pipermail/devel_adium.im/2011-January/007973.html|bet=GPL and the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201108121852/https://adium.im/pipermail/devel_adium.im/2011-January/007973.html|arxivsáne=November 8, 2020|jumıs=adium.im|qaralǵan sáne=June 27, 2019}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.fsf.org/blogs/licensing/more-about-the-app-store-gpl-enforcement|bet=More about the App Store GPL Enforcement|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170505130008/http://www.fsf.org/blogs/licensing/more-about-the-app-store-gpl-enforcement|arxivsáne=May 5, 2017|sáne=May 26, 2010|jumıs=[[Free Software Foundation]]|qaralǵan sáne=May 1, 2017}}</ref>.
* Apple tárepinen macOS paydalanıwshıları ushın qosımsha túrde ornatılatuǵın yamasa eski dep esaplanǵan programmalıq kitapxanalardı paydalanatuǵın qosımshalar. Berilgen mısallar:
** Appledıń Java SE 6 ámelge asırıwı (degen menen Java SE 7-niń OpenJDK ámelge asırıwı eger qosımsha ishine engizilse ruqsat etiledi)<ref>{{Web deregi|url=http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/jweb/packagingAppsForMac.html|bet=Packaging a Java App for Distribution on a Mac|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130412030528/http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/jweb/packagingAppsForMac.html|arxivsáne=April 12, 2013|baspaxana=Oracle|qaralǵan sáne=January 20, 2013}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://intransitione.com/blog/take-java-to-app-store/|bet=Take your Java application to the Mac App Store.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130119033252/http://intransitione.com/blog/take-java-to-app-store/|arxivsáne=January 19, 2013|avtor=Dinacci|at=Marco|qaralǵan sáne=January 20, 2013}}</ref>.
** Rosetta-nı talap etetuǵın PowerPC kodı.
* Sandboxed (qum qutısında) bolmaǵan qosımshalar (2012-jıldıń 1-iyunınan baslap)<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/devcenter/mac/checklist/|bet=Distribute your apps on the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130928165706/https://developer.apple.com/devcenter/mac/checklist/|arxivsáne=September 28, 2013|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=September 24, 2013}}</ref>. [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC 2013]]-te Apple bul qaǵıyda endi qollanılmaytuǵının hám qosımshanıń qum qutısında bolmawına sebep bolǵanda «waqıtsha shetleniwler» paydalanılıwı múmkin ekenin járiyaladı
* 64-bitli bolmaǵan qosımshalar (2018-jıldıń 1-yanvarınan baslap)<ref name="applenews32bitno">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/news/?id=12012017a&1512164242|bet=64-bit Requirement for Mac Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726080112/https://developer.apple.com/news/?id=12012017a&1512164242|arxivsáne=July 26, 2020|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2018-03-20}}</ref>.
* [[Zıyanlı programma|Zıyanlı kodtı]] óz ishine alǵan qosımshalar.
iOS hám iPadOS App Store sıyaqlı, Apple dúnya júzi boyınsha qosımshalardı olardıń mazmunına qarap bahalaydı hám hár biriniń qaysı jas toparına sáykes keletuǵının belgileydi. macOS Sistema Sazlawlarında unamsız qosımshalardı bloklawǵa múmkinshilik beredi.
== Apple tárepinen paydalanılıwı ==
Mac App Store ashılǵannan berli, Apple onı óziniń ishki programmalıq ónimlerin tarqatıwdıń tiykarǵı quralı retinde barǵan sayın kóbirek paydalanıp, óziniń usaqlap satıw dúkanlarında satılatuǵın qutıdaǵı versiyalar esabına bul poziciyanı kúsheytti. Bul poziciya 2011-jıldıń iyul ayında OS X Lion shıǵarılıwı menen jáne de arttı, bul OS X-tiń DVD qutıları túrinde satılmaǵan birinshi relizi edi. Bul usıl operaciyalıq sistemanıń tarqatıw sheńberin házirgi waqıtta Mac OS X 10.6.6+ paydalanatuǵınlarǵa shekledi, degen menen relizden keyin Apple usınǵan basqa usıllar operaciyalıq sistemanı óz ishine alǵan USB flesh-disk hám Apple Store orınları arqalı operaciyalıq sistemanıń cifrlı dúkan ishindegi júklep alınıwın qamtıdı. OS X Mountain Lion-dan baslap, Appledıń operaciyalıq sistemaların tek Mac App Store-dan ǵana júklep alıwǵa boladı.
Bul sonday-aq Appledıń óz veb-saytı arqalı burınǵı tarqatıw usıllarına da tásir etti, 2011-jıldıń iyul ayında Júklep Alıwlar galereyası alıp taslanıp, onıń ornına Mac App Store informaciya betine siltemeler qoyıldı. Biraq, bul Dashboard vidjet galereyasına tásir etpedi, sonday-aq Safari Keńeytpeler galereyasına da tásir etpedi, olardıń ekewi de onlayn hám vebke tiykarlanǵan bolıp qaldı (degen menen, Safari 12-de eski túrdegi keńeytpeler eskirdi hám tek Mac App Store-da qoljetimli bolǵan jańa túr menen almastırıldı). Apple Qollap-quwatlaw Júklep Alıw bólimi de onlayn qaldı, sebebi ol tiykarınan házirgi hám eski programmalıq qosımshalar menen operaciyalıq sistemalar ushın qáwipsizlik jańalanıwların usınadı, olardıń kópshiligi 1998-jılǵa shekemgi sánelerge tiyisli.
== Jasalma qosımshalar ==
Ǵárezsiz oyın baǵdarlamashısı Wolfire Games óziniń Lugaru oyının Mac App Store-ǵa Lugaru HD atı menen 9.99 dollarǵa jaylastırǵannan kóp waqıt ótpesten, baǵdarlamashı App Store-da óz oyınınıń 0.99 AQSH dollarına satılıp atırǵan jasalma nusqasın bayqadı. Baǵdarlamashı 2011-jılı 31-yanvarda Apple menen baylanıstı hám 2011-jılı 10-fevralda oyınnıń jasalma nusqası App Store-dan alıp taslandı<ref>{{Web deregi|url=http://www.gamasutra.com/view/news/32966/Apple_Pulls_Counterfeit_Lugaru_From_Mac_App_Store.php|bet=News - Apple Pulls Counterfeit Lugaru From Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201112015149/https://www.gamasutra.com/view/news/32966/Apple_Pulls_Counterfeit_Lugaru_From_Mac_App_Store.php|arxivsáne=November 12, 2020|baspaxana=Gamasutra|qaralǵan sáne=August 14, 2012}}</ref>.
Bir qatar jańalıqlar saytları Appledıń óz dúkanında dizimge alınǵan qosımshalarǵa qoyatuǵın barlıq qatań tekseriwlerine qaramastan, bar qosımshanıń jasalma nusqası processten ótpewi kerek ekenin hám baǵdarlamashınıń Appleǵa jasalma programmalıq támiynat haqqında eskertkeninen berli ótken kúnler baǵdarlamashılardı alańlatadı dep atap ótti<ref>{{Web deregi|url=http://www.destructoid.com/lugaru-shamelessly-resold-without-consent-on-itunes-193156.phtml|bet=Lugaru shamelessly resold without consent on iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200925040206/https://www.destructoid.com/lugaru-shamelessly-resold-without-consent-on-itunes-193156.phtml|arxivsáne=September 25, 2020|avtor=Tan, Maurice|sáne=February 3, 2011|baspaxana=Destructoid|qaralǵan sáne=February 4, 2011}}</ref>.
== Tariyxı ==
Mac App Store 2011-jılı 6-yanvarda 1,000-nan aslam qosımsha menen iske qosıldı, sonıń ishinde Appledıń óziniń [[iWork]] '09, iLife '11, Aperture hám [[IOS|iOStan]] kóshirilgen úshinshi tárep qosımshaları, mısalı Angry Birds, Flight Control, Things hám Twitter for Mac<ref name="1-6-10-BIZINSIDER-ANGRYBIRDS">{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/surprise-surprise-angry-birds-already-the-1-paid-mac-app-2011-1|bet=Surprise, Surprise: "Angry Birds" Already The #1 Paid Mac App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200728092559/https://www.businessinsider.com/surprise-surprise-angry-birds-already-the-1-paid-mac-app-2011-1|arxivsáne=July 28, 2020|avtor=Frommer, Dan|sáne=2011-01-06|baspaxana=Silicon Alley Insider|qaralǵan sáne=2011-01-06}}</ref><ref name="1-6-10-TUAW-MAS1000">{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2011/01/06/mac-app-store-by-the-numbers-almost-1-000-apps-on-day-one/|bet=Mac App Store by the numbers -- almost 1,000 apps on Day One|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131111626/http://www.tuaw.com/2011/01/06/mac-app-store-by-the-numbers-almost-1-000-apps-on-day-one/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Gaywood, Richard|sáne=2011-01-06|baspaxana=TUAW|qaralǵan sáne=2011-01-06}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://prmac.com/release-id-20275.htm|bet=Gravilux: An iPad App Moves to the Desktop via the New Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210205065330/https://prmac.com/release-id-20275.htm|arxivsáne=February 5, 2021|avtor=Scott Snibbe|sáne=January 6, 2011|jumıs=prmac.com|qaralǵan sáne=January 31, 2011}}</ref>. Qosımshalardıń kópshiligi Oyınlar kategoriyasına tiyisli edi, bul kategoriyada ekinshi eń úlken kategoriya, Utilitlerge qaraǵanda derlik úsh ese kóp qosımsha bar edi. Eń kóp tarqalǵan baha aralıǵı $20–50 boldı. iOS App Store-da ataqlı video oyın Angry Birds birinshi kúni Mac App Store-da birinshi nomerli pullı qosımsha boldı.
2015-jılı 11-noyabrde Mac App Store arqalı satıp alınǵan bir qatar qosımshalar iske qosılıwda sátsizlikke ushıray basladı. Dúnya júzindegi paydalanıwshılar qátelik xabarların aldı hám zıyanlanǵan qosımshalardı óshirip, qayta júklep alıwǵa májbúr boldı<ref>{{Web deregi|url=http://www.techinsider.io/mac-app-store-security-certificates-2015-11|bet=There was a glitch in the Mac App Store that made some people re-download their apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160605051535/http://www.techinsider.io/mac-app-store-security-certificates-2015-11|arxivsáne=June 5, 2016|avtor=Steve Kovach|sáne=November 12, 2015|baspaxana=Tech Insider|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>. Keyingi kúni Tapbots baǵdarlamashısı Pol Xaddad bul máseleniń jaramlılıq múddeti ótken qáwipsizlik sertifikatı menen baylanıslı ekenin anıqladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/nov/12/apple-user-anger-mac-apps-break-security-certificate-lapse|bet=Apple user anger as Mac apps break due to security certificate lapse|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160424225750/https://www.theguardian.com/technology/2015/nov/12/apple-user-anger-mac-apps-break-security-certificate-lapse|arxivsáne=April 24, 2016|avtor=Alex Hern|sáne=November 12, 2015|jumıs=The Guardian|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>. 17-noyabrde Apple baǵdarlamashılarǵa túsindirmeleri bar elektron xat jiberdi. Kompaniya máselelerdiń kópshiligi sheshilgenin hám [[AppleCare+|AppleCare]] qollap-quwatlaw toparına nasazlıqlardı sheshiw informaciyası berilgenin bildirdi<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/apple-issues-apology-developers-over-recent-mac-app-store-certificate-issues|bet=Apple issues apology to developers over recent Mac App Store certificate issues|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160629123349/http://www.imore.com/apple-issues-apology-developers-over-recent-mac-app-store-certificate-issues|arxivsáne=June 29, 2016|avtor=Dan Thorp-Lancaster|sáne=November 17, 2015|jumıs=imore.com|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>.
2015-jılı 17-dekabrde App Storenı baqlaw juwapkershiligi Appledıń Dúnya júzilik marketing boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Fil Shillerge berildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/12/17/10412204/apple-phil-schiller-now-leads-app-store|bet=Apple's Phil Schiller is now in charge of the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160105004950/http://www.theverge.com/2015/12/17/10412204/apple-phil-schiller-now-leads-app-store|arxivsáne=January 5, 2016|avtor=Chris Welch|sáne=December 17, 2015|baspaxana=The Verge|qaralǵan sáne=9 January 2016}}</ref>. Aldın App Store-nı Appledıń Internet programmalıq támiynatı hám xızmetleri boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Eddi Kyu basqarǵan edi.
2018-jılı 1-yanvarda Apple Mac App Store-da endi 32-bitli qosımshalardı qabıl etpeytuǵının járiyaladı, al App Store-daǵı bar 32-bitli qosımshalar 2018-jıldıń 1-iyunına shekem 64-bitli arxitekturaǵa sáykeslestirilip jańalanıwı kerek edi.
2018-jılı 4-iyunda Apple iOS 11-de usınılǵan qayta dizayn etilgen App Store-ǵa tiykarlanǵan App Store-nıń jańa versiyası macOS Mojave-ge kirgiziletuǵının járiyaladı. Bul qosımshalar ushın jańa Jaratıw, Jumıs, Oynaw hám Rawajlandırıw kategoriyaların hám Appledıń redaktorları tárepinen basqarılatuǵın Discover salıp qoyıw betin óz ishine aldı.
== Derekler ==
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
8mm3itfybu13f1lg2razidowy571bdu
124115
124114
2025-07-03T21:34:11Z
Bekan88
11311
124115
wikitext
text/x-wiki
'''Mac App Store''' (sonıń menen birge '''App Store''' dep te ataladı) — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen jaratılǵan hám basqarılatuǵın, kóbinese Mac qosımshaları dep atalatuǵın [[macOS]] qosımshalarına arnalǵan cifrlı tarqatıw platforması<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/macos/distribution/|bet=Distributing software on macOS - Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220828062441/https://developer.apple.com/macos/distribution/|arxivsáne=August 28, 2022|jumıs=Apple.com|qaralǵan sáne=August 25, 2022}}</ref>. Platforma 2010-jılı 20-oktyabrde Appledıń «Mac-qa qaytıw» ilajında járiyalandı<ref name="Jan6">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/12/16/apple-mac-app-store-open-for-business-starting-january-6th/|bet=Apple Mac App Store: open for business starting January 6th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191116230658/https://www.engadget.com/2010/12/16/apple-mac-app-store-open-for-business-starting-january-6th/|arxivsáne=November 16, 2019|avtor=Darren Murph|sáne=December 6, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 16, 2010}}</ref><ref name="1-6-10-PCMAG-MACAPPSTORE">{{Cite news|date=January 6, 2011}}</ref><ref name="appleinsider 90 days">{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/10/20/apples_new_mac_app_store_coming_to_snow_leopard_within_90_days.html|bet=Apple's new Mac App Store coming to Snow Leopard within 90 days|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726154941/https://appleinsider.com/articles/10/10/20/apples_new_mac_app_store_coming_to_snow_leopard_within_90_days.html|arxivsáne=July 26, 2020|avtor=AppleInsider Staff|sáne=October 20, 2010|jumıs=AppleInsider.com|qaralǵan sáne=October 31, 2010}}</ref>. Apple onıń iske túsiriliwine tayarlıq retinde 2010-jılı 3-noyabrden baslap [[Apple Developer|dizimnen ótken baǵdarlamashılardan]] qosımsha arzaların qabıl ete basladı<ref name="accepting app submissions">{{Web deregi|url=http://macappstorereview.com/2010/11/03/apple-now-accepting-submissions-for-the-mac-app-store/|bet=Apple Now Accepting Submissions For The Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20101109005721/http://macappstorereview.com/2010/11/03/apple-now-accepting-submissions-for-the-mac-app-store/|arxivsáne=November 9, 2010|avtor=Mac App Store Review|sáne=November 3, 2010|jumıs=MacAppStoreReview.com|qaralǵan sáne=November 3, 2010}}</ref>.
Mac App Store 2011-jılı 6-yanvarda barlıq házirgi Snow Leopard paydalanıwshıları ushın biypul Mac OS X 10.6.6 jańalanıwınıń bir bólimi retinde iske qosıldı. Shıǵarılǵanınan 24 saat ótkennen keyin, Apple bir millionnan aslam júklep alıw bolǵanın járiyaladı<ref>{{Cite press release |title=Mac App Store Downloads Top One Million in First Day |publisher=[[Apple Inc.]] |date=January 7, 2011 |url=https://www.apple.com/pr/library/2011/01/07macappstore.html |access-date=January 10, 2011 |archive-date=May 28, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110528030222/http://www.apple.com/pr/library/2011/01/07macappstore.html |url-status=live}}</ref>.
== Qaǵıydalar ==
[[iOS]] hám [[iPadOS]]-taǵı [[App Store]] sıyaqlı, Mac App Store de Apple tárepinen basqarıladı.
Qosımshanı qarap shıǵıwǵa usınıw ushın baǵdarlamashı Apple Developer Program-ınıń aǵzası bolıwı kerek. 2023-jıldıń mart ayına kelip, aǵzalıq tólemi jılına 99 AQSH dolların quraydı<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/programs/how-it-works/|bet=How it works - Apple Developer Program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160624014439/https://developer.apple.com/programs/how-it-works/|arxivsáne=June 24, 2016|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=July 22, 2015}}</ref>.
Qosımshalar dúkanda qoljetimli bolıwınan aldın Apple tárepinen tastıyıqlanıwı kerek. Apple tárepinen ruqsat etilmegen qosımsha túrleri qatarına tómendegiler kiredi:<ref name="macworld details">{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/155120/2010/10/mac_app_store_devil_in_the_details.html?lsrc=rss_main|bet=The Mac App Store: The devil will be in the details|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120304153641/http://www.macworld.com/article/155120/2010/10/mac_app_store_devil_in_the_details.html?lsrc=rss_main|arxivsáne=March 4, 2012|avtor=Dan Frakes|sáne=October 23, 2010|jumıs=Macworld.com|baspaxana=Mac Publishing, LLC ..|qaralǵan sáne=October 24, 2010}}</ref><ref name="appleinsider guidelines">{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/10/20/apple_issues_review_guidelines_for_mac_app_store.html|bet=Apple issues review guidelines for Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210205065320/https://appleinsider.com/articles/10/10/20/apple_issues_review_guidelines_for_mac_app_store.html|arxivsáne=February 5, 2021|avtor=AppleInsider Staff|sáne=October 20, 2010|jumıs=AppleInsider.com|qaralǵan sáne=October 24, 2010}}</ref>
* macOS-tıń jergilikli paydalanıwshı interfeysi elementlerin yamasa háreketlerin ózgertetuǵın qosımshalar.
* Apple Macintosh Adam Interfeysi Kórsetpelerine sáykes kelmeytuǵın qosımshalar.
* Házirgi Apple ónimlerine (mısalı, Mac App Store-nıń ózi, Finder, [[iTunes]] hám iChat) kórinisi yamasa funkciyası boyınsha uqsas bolǵan qosımshalar.
* Mac App Store-da álleqashan bar bolǵan basqa qosımshalarǵa uqsas (mısalı, Adobe Illustrator hám CorelDraw, Adobe Photoshop, Adobe Lightroom hám Apple Aperture, Cinema 4D hám [[Autodesk 3ds Max|Autodesk 3D Max]]).
* Pornografiyalıq materialdı óz ishine alǵan yamasa kórsetetuǵın qosımshalar.
* Bólinetuǵın komponentler bolıp tabılatuǵın yamasa ornatatuǵın qosımshalar (yadro keńeytpeleri, brauzer plaginleri, QuickTime komponentleri hám t.b.).
* Jaramlılıq múddeti ótetuǵın mazmun yamasa xızmetler usınatuǵın qosımshalar.
* macOS-tıń házirgi shıǵarılıp atırǵan versiyasında islemeytuǵın qosımshalar.
* Beta, demo, sınaq yamasa test versiyaları bolǵan programmalıq támiynatlar.
* Baǵdarlamashınıń anıq paydalanıw ruqsatı bolmaǵan sawda belgilerine silteme beretuǵın qosımshalar.
* Tek GPL astında licenziyalanǵan biypul programmalıq támiynatlar (sebebi App Store paydalanıw shártleri GPL menen sáykes kelmeytuǵın qosımsha sheklewler qoyadı)<ref>{{Web deregi|url=https://adium.im/pipermail/devel_adium.im/2011-January/007973.html|bet=GPL and the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201108121852/https://adium.im/pipermail/devel_adium.im/2011-January/007973.html|arxivsáne=November 8, 2020|jumıs=adium.im|qaralǵan sáne=June 27, 2019}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.fsf.org/blogs/licensing/more-about-the-app-store-gpl-enforcement|bet=More about the App Store GPL Enforcement|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170505130008/http://www.fsf.org/blogs/licensing/more-about-the-app-store-gpl-enforcement|arxivsáne=May 5, 2017|sáne=May 26, 2010|jumıs=[[Free Software Foundation]]|qaralǵan sáne=May 1, 2017}}</ref>.
* Apple tárepinen macOS paydalanıwshıları ushın qosımsha túrde ornatılatuǵın yamasa eski dep esaplanǵan programmalıq kitapxanalardı paydalanatuǵın qosımshalar. Berilgen mısallar:
** Appledıń Java SE 6 ámelge asırıwı (degen menen Java SE 7-niń OpenJDK ámelge asırıwı eger qosımsha ishine engizilse ruqsat etiledi)<ref>{{Web deregi|url=http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/jweb/packagingAppsForMac.html|bet=Packaging a Java App for Distribution on a Mac|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130412030528/http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/jweb/packagingAppsForMac.html|arxivsáne=April 12, 2013|baspaxana=Oracle|qaralǵan sáne=January 20, 2013}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://intransitione.com/blog/take-java-to-app-store/|bet=Take your Java application to the Mac App Store.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130119033252/http://intransitione.com/blog/take-java-to-app-store/|arxivsáne=January 19, 2013|avtor=Dinacci|at=Marco|qaralǵan sáne=January 20, 2013}}</ref>.
** Rosetta-nı talap etetuǵın PowerPC kodı.
* Sandboxed (qum qutısında) bolmaǵan qosımshalar (2012-jıldıń 1-iyunınan baslap)<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/devcenter/mac/checklist/|bet=Distribute your apps on the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130928165706/https://developer.apple.com/devcenter/mac/checklist/|arxivsáne=September 28, 2013|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=September 24, 2013}}</ref>. [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC 2013]]-te Apple bul qaǵıyda endi qollanılmaytuǵının hám qosımshanıń qum qutısında bolmawına sebep bolǵanda «waqıtsha shetleniwler» paydalanılıwı múmkin ekenin járiyaladı
* 64-bitli bolmaǵan qosımshalar (2018-jıldıń 1-yanvarınan baslap)<ref name="applenews32bitno">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/news/?id=12012017a&1512164242|bet=64-bit Requirement for Mac Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726080112/https://developer.apple.com/news/?id=12012017a&1512164242|arxivsáne=July 26, 2020|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2018-03-20}}</ref>.
* [[Zıyanlı programma|Zıyanlı kodtı]] óz ishine alǵan qosımshalar.
iOS hám iPadOS App Store sıyaqlı, Apple dúnya júzi boyınsha qosımshalardı olardıń mazmunına qarap bahalaydı hám hár biriniń qaysı jas toparına sáykes keletuǵının belgileydi. macOS Sistema Sazlawlarında unamsız qosımshalardı bloklawǵa múmkinshilik beredi.
== Apple tárepinen paydalanılıwı ==
Mac App Store ashılǵannan berli, Apple onı óziniń ishki programmalıq ónimlerin tarqatıwdıń tiykarǵı quralı retinde barǵan sayın kóbirek paydalanıp, óziniń usaqlap satıw dúkanlarında satılatuǵın qutıdaǵı versiyalar esabına bul poziciyanı kúsheytti. Bul poziciya 2011-jıldıń iyul ayında OS X Lion shıǵarılıwı menen jáne de arttı, bul OS X-tiń DVD qutıları túrinde satılmaǵan birinshi relizi edi. Bul usıl operaciyalıq sistemanıń tarqatıw sheńberin házirgi waqıtta Mac OS X 10.6.6+ paydalanatuǵınlarǵa shekledi, degen menen relizden keyin Apple usınǵan basqa usıllar operaciyalıq sistemanı óz ishine alǵan USB flesh-disk hám Apple Store orınları arqalı operaciyalıq sistemanıń cifrlı dúkan ishindegi júklep alınıwın qamtıdı. OS X Mountain Lion-dan baslap, Appledıń operaciyalıq sistemaların tek Mac App Store-dan ǵana júklep alıwǵa boladı.
Bul sonday-aq Appledıń óz veb-saytı arqalı burınǵı tarqatıw usıllarına da tásir etti, 2011-jıldıń iyul ayında Júklep Alıwlar galereyası alıp taslanıp, onıń ornına Mac App Store informaciya betine siltemeler qoyıldı. Biraq, bul Dashboard vidjet galereyasına tásir etpedi, sonday-aq Safari Keńeytpeler galereyasına da tásir etpedi, olardıń ekewi de onlayn hám vebke tiykarlanǵan bolıp qaldı (degen menen, Safari 12-de eski túrdegi keńeytpeler eskirdi hám tek Mac App Store-da qoljetimli bolǵan jańa túr menen almastırıldı). Apple Qollap-quwatlaw Júklep Alıw bólimi de onlayn qaldı, sebebi ol tiykarınan házirgi hám eski programmalıq qosımshalar menen operaciyalıq sistemalar ushın qáwipsizlik jańalanıwların usınadı, olardıń kópshiligi 1998-jılǵa shekemgi sánelerge tiyisli.
== Jasalma qosımshalar ==
Ǵárezsiz oyın baǵdarlamashısı Wolfire Games óziniń Lugaru oyının Mac App Store-ǵa Lugaru HD atı menen 9.99 dollarǵa jaylastırǵannan kóp waqıt ótpesten, baǵdarlamashı App Store-da óz oyınınıń 0.99 AQSH dollarına satılıp atırǵan jasalma nusqasın bayqadı. Baǵdarlamashı 2011-jılı 31-yanvarda Apple menen baylanıstı hám 2011-jılı 10-fevralda oyınnıń jasalma nusqası App Store-dan alıp taslandı<ref>{{Web deregi|url=http://www.gamasutra.com/view/news/32966/Apple_Pulls_Counterfeit_Lugaru_From_Mac_App_Store.php|bet=News - Apple Pulls Counterfeit Lugaru From Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201112015149/https://www.gamasutra.com/view/news/32966/Apple_Pulls_Counterfeit_Lugaru_From_Mac_App_Store.php|arxivsáne=November 12, 2020|baspaxana=Gamasutra|qaralǵan sáne=August 14, 2012}}</ref>.
Bir qatar jańalıqlar saytları Appledıń óz dúkanında dizimge alınǵan qosımshalarǵa qoyatuǵın barlıq qatań tekseriwlerine qaramastan, bar qosımshanıń jasalma nusqası processten ótpewi kerek ekenin hám baǵdarlamashınıń Appleǵa jasalma programmalıq támiynat haqqında eskertkeninen berli ótken kúnler baǵdarlamashılardı alańlatadı dep atap ótti<ref>{{Web deregi|url=http://www.destructoid.com/lugaru-shamelessly-resold-without-consent-on-itunes-193156.phtml|bet=Lugaru shamelessly resold without consent on iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200925040206/https://www.destructoid.com/lugaru-shamelessly-resold-without-consent-on-itunes-193156.phtml|arxivsáne=September 25, 2020|avtor=Tan, Maurice|sáne=February 3, 2011|baspaxana=Destructoid|qaralǵan sáne=February 4, 2011}}</ref>.
== Tariyxı ==
Mac App Store 2011-jılı 6-yanvarda 1,000-nan aslam qosımsha menen iske qosıldı, sonıń ishinde Appledıń óziniń [[iWork]] '09, iLife '11, Aperture hám [[IOS|iOStan]] kóshirilgen úshinshi tárep qosımshaları, mısalı Angry Birds, Flight Control, Things hám Twitter for Mac<ref name="1-6-10-BIZINSIDER-ANGRYBIRDS">{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/surprise-surprise-angry-birds-already-the-1-paid-mac-app-2011-1|bet=Surprise, Surprise: "Angry Birds" Already The #1 Paid Mac App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200728092559/https://www.businessinsider.com/surprise-surprise-angry-birds-already-the-1-paid-mac-app-2011-1|arxivsáne=July 28, 2020|avtor=Frommer, Dan|sáne=2011-01-06|baspaxana=Silicon Alley Insider|qaralǵan sáne=2011-01-06}}</ref><ref name="1-6-10-TUAW-MAS1000">{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2011/01/06/mac-app-store-by-the-numbers-almost-1-000-apps-on-day-one/|bet=Mac App Store by the numbers -- almost 1,000 apps on Day One|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131111626/http://www.tuaw.com/2011/01/06/mac-app-store-by-the-numbers-almost-1-000-apps-on-day-one/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Gaywood, Richard|sáne=2011-01-06|baspaxana=TUAW|qaralǵan sáne=2011-01-06}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://prmac.com/release-id-20275.htm|bet=Gravilux: An iPad App Moves to the Desktop via the New Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210205065330/https://prmac.com/release-id-20275.htm|arxivsáne=February 5, 2021|avtor=Scott Snibbe|sáne=January 6, 2011|jumıs=prmac.com|qaralǵan sáne=January 31, 2011}}</ref>. Qosımshalardıń kópshiligi Oyınlar kategoriyasına tiyisli edi, bul kategoriyada ekinshi eń úlken kategoriya, Utilitlerge qaraǵanda derlik úsh ese kóp qosımsha bar edi. Eń kóp tarqalǵan baha aralıǵı $20–50 boldı. iOS App Store-da ataqlı video oyın Angry Birds birinshi kúni Mac App Store-da birinshi nomerli pullı qosımsha boldı.
2015-jılı 11-noyabrde Mac App Store arqalı satıp alınǵan bir qatar qosımshalar iske qosılıwda sátsizlikke ushıray basladı. Dúnya júzindegi paydalanıwshılar qátelik xabarların aldı hám zıyanlanǵan qosımshalardı óshirip, qayta júklep alıwǵa májbúr boldı<ref>{{Web deregi|url=http://www.techinsider.io/mac-app-store-security-certificates-2015-11|bet=There was a glitch in the Mac App Store that made some people re-download their apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160605051535/http://www.techinsider.io/mac-app-store-security-certificates-2015-11|arxivsáne=June 5, 2016|avtor=Steve Kovach|sáne=November 12, 2015|baspaxana=Tech Insider|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>. Keyingi kúni Tapbots baǵdarlamashısı Pol Xaddad bul máseleniń jaramlılıq múddeti ótken qáwipsizlik sertifikatı menen baylanıslı ekenin anıqladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/nov/12/apple-user-anger-mac-apps-break-security-certificate-lapse|bet=Apple user anger as Mac apps break due to security certificate lapse|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160424225750/https://www.theguardian.com/technology/2015/nov/12/apple-user-anger-mac-apps-break-security-certificate-lapse|arxivsáne=April 24, 2016|avtor=Alex Hern|sáne=November 12, 2015|jumıs=The Guardian|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>. 17-noyabrde Apple baǵdarlamashılarǵa túsindirmeleri bar elektron xat jiberdi. Kompaniya máselelerdiń kópshiligi sheshilgenin hám [[AppleCare+|AppleCare]] qollap-quwatlaw toparına nasazlıqlardı sheshiw informaciyası berilgenin bildirdi<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/apple-issues-apology-developers-over-recent-mac-app-store-certificate-issues|bet=Apple issues apology to developers over recent Mac App Store certificate issues|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160629123349/http://www.imore.com/apple-issues-apology-developers-over-recent-mac-app-store-certificate-issues|arxivsáne=June 29, 2016|avtor=Dan Thorp-Lancaster|sáne=November 17, 2015|jumıs=imore.com|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>.
2015-jılı 17-dekabrde App Storenı baqlaw juwapkershiligi Appledıń Dúnya júzilik marketing boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Fil Shillerge berildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/12/17/10412204/apple-phil-schiller-now-leads-app-store|bet=Apple's Phil Schiller is now in charge of the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160105004950/http://www.theverge.com/2015/12/17/10412204/apple-phil-schiller-now-leads-app-store|arxivsáne=January 5, 2016|avtor=Chris Welch|sáne=December 17, 2015|baspaxana=The Verge|qaralǵan sáne=9 January 2016}}</ref>. Aldın App Store-nı Appledıń Internet programmalıq támiynatı hám xızmetleri boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Eddi Kyu basqarǵan edi.
2018-jılı 1-yanvarda Apple Mac App Store-da endi 32-bitli qosımshalardı qabıl etpeytuǵının járiyaladı, al App Store-daǵı bar 32-bitli qosımshalar 2018-jıldıń 1-iyunına shekem 64-bitli arxitekturaǵa sáykeslestirilip jańalanıwı kerek edi.
2018-jılı 4-iyunda Apple iOS 11-de usınılǵan qayta dizayn etilgen App Store-ǵa tiykarlanǵan App Store-nıń jańa versiyası macOS Mojave-ge kirgiziletuǵının járiyaladı. Bul qosımshalar ushın jańa Jaratıw, Jumıs, Oynaw hám Rawajlandırıw kategoriyaların hám Appledıń redaktorları tárepinen basqarılatuǵın Discover salıp qoyıw betin óz ishine aldı.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
78g7nq4hxs86afcbrd60v1qin0hqlrk
124124
124115
2025-07-03T21:47:28Z
Bekan88
11311
124124
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;"|Mac App Store
|-
| colspan="2" style="text-align:center"|[[Fayl:App_Store_macOS.png|150px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı(lar)]]
| [[Apple Inc.|Apple]]
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[6-yanvar]], [[2011|2011-jıl]]
|-
! [[Operaciyalıq sistema]]
| macOS
|-
! Túri
| Cifrlı tarqatıw hám baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwı
|-
! [[Veb-sayt]]
| [https://www.apple.com/app-store/ www.apple.com/app-store/]
|}
'''Mac App Store''' (sonıń menen birge '''App Store''' dep te ataladı) — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen jaratılǵan hám basqarılatuǵın, kóbinese Mac qosımshaları dep atalatuǵın [[macOS]] qosımshalarına arnalǵan cifrlı tarqatıw platforması<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/macos/distribution/|bet=Distributing software on macOS - Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220828062441/https://developer.apple.com/macos/distribution/|arxivsáne=August 28, 2022|jumıs=Apple.com|qaralǵan sáne=August 25, 2022}}</ref>. Platforma 2010-jılı 20-oktyabrde Appledıń «Mac-qa qaytıw» ilajında járiyalandı<ref name="Jan6">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/12/16/apple-mac-app-store-open-for-business-starting-january-6th/|bet=Apple Mac App Store: open for business starting January 6th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191116230658/https://www.engadget.com/2010/12/16/apple-mac-app-store-open-for-business-starting-january-6th/|arxivsáne=November 16, 2019|avtor=Darren Murph|sáne=December 6, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 16, 2010}}</ref><ref name="1-6-10-PCMAG-MACAPPSTORE">{{Cite news|date=January 6, 2011}}</ref><ref name="appleinsider 90 days">{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/10/20/apples_new_mac_app_store_coming_to_snow_leopard_within_90_days.html|bet=Apple's new Mac App Store coming to Snow Leopard within 90 days|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726154941/https://appleinsider.com/articles/10/10/20/apples_new_mac_app_store_coming_to_snow_leopard_within_90_days.html|arxivsáne=July 26, 2020|avtor=AppleInsider Staff|sáne=October 20, 2010|jumıs=AppleInsider.com|qaralǵan sáne=October 31, 2010}}</ref>. Apple onıń iske túsiriliwine tayarlıq retinde 2010-jılı 3-noyabrden baslap [[Apple Developer|dizimnen ótken baǵdarlamashılardan]] qosımsha arzaların qabıl ete basladı<ref name="accepting app submissions">{{Web deregi|url=http://macappstorereview.com/2010/11/03/apple-now-accepting-submissions-for-the-mac-app-store/|bet=Apple Now Accepting Submissions For The Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20101109005721/http://macappstorereview.com/2010/11/03/apple-now-accepting-submissions-for-the-mac-app-store/|arxivsáne=November 9, 2010|avtor=Mac App Store Review|sáne=November 3, 2010|jumıs=MacAppStoreReview.com|qaralǵan sáne=November 3, 2010}}</ref>.
Mac App Store 2011-jılı 6-yanvarda barlıq házirgi Snow Leopard paydalanıwshıları ushın biypul Mac OS X 10.6.6 jańalanıwınıń bir bólimi retinde iske qosıldı. Shıǵarılǵanınan 24 saat ótkennen keyin, Apple bir millionnan aslam júklep alıw bolǵanın járiyaladı<ref>{{Cite press release |title=Mac App Store Downloads Top One Million in First Day |publisher=[[Apple Inc.]] |date=January 7, 2011 |url=https://www.apple.com/pr/library/2011/01/07macappstore.html |access-date=January 10, 2011 |archive-date=May 28, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110528030222/http://www.apple.com/pr/library/2011/01/07macappstore.html |url-status=live}}</ref>.
== Qaǵıydalar ==
[[iOS]] hám [[iPadOS]]-taǵı [[App Store]] sıyaqlı, Mac App Store de Apple tárepinen basqarıladı.
Qosımshanı qarap shıǵıwǵa usınıw ushın baǵdarlamashı Apple Developer Program-ınıń aǵzası bolıwı kerek. 2023-jıldıń mart ayına kelip, aǵzalıq tólemi jılına 99 AQSH dolların quraydı<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/programs/how-it-works/|bet=How it works - Apple Developer Program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160624014439/https://developer.apple.com/programs/how-it-works/|arxivsáne=June 24, 2016|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=July 22, 2015}}</ref>.
Qosımshalar dúkanda qoljetimli bolıwınan aldın Apple tárepinen tastıyıqlanıwı kerek. Apple tárepinen ruqsat etilmegen qosımsha túrleri qatarına tómendegiler kiredi:<ref name="macworld details">{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/155120/2010/10/mac_app_store_devil_in_the_details.html?lsrc=rss_main|bet=The Mac App Store: The devil will be in the details|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120304153641/http://www.macworld.com/article/155120/2010/10/mac_app_store_devil_in_the_details.html?lsrc=rss_main|arxivsáne=March 4, 2012|avtor=Dan Frakes|sáne=October 23, 2010|jumıs=Macworld.com|baspaxana=Mac Publishing, LLC ..|qaralǵan sáne=October 24, 2010}}</ref><ref name="appleinsider guidelines">{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/10/20/apple_issues_review_guidelines_for_mac_app_store.html|bet=Apple issues review guidelines for Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210205065320/https://appleinsider.com/articles/10/10/20/apple_issues_review_guidelines_for_mac_app_store.html|arxivsáne=February 5, 2021|avtor=AppleInsider Staff|sáne=October 20, 2010|jumıs=AppleInsider.com|qaralǵan sáne=October 24, 2010}}</ref>
* macOS-tıń jergilikli paydalanıwshı interfeysi elementlerin yamasa háreketlerin ózgertetuǵın qosımshalar.
* Apple Macintosh Adam Interfeysi Kórsetpelerine sáykes kelmeytuǵın qosımshalar.
* Házirgi Apple ónimlerine (mısalı, Mac App Store-nıń ózi, Finder, [[iTunes]] hám iChat) kórinisi yamasa funkciyası boyınsha uqsas bolǵan qosımshalar.
* Mac App Store-da álleqashan bar bolǵan basqa qosımshalarǵa uqsas (mısalı, Adobe Illustrator hám CorelDraw, Adobe Photoshop, Adobe Lightroom hám Apple Aperture, Cinema 4D hám [[Autodesk 3ds Max|Autodesk 3D Max]]).
* Pornografiyalıq materialdı óz ishine alǵan yamasa kórsetetuǵın qosımshalar.
* Bólinetuǵın komponentler bolıp tabılatuǵın yamasa ornatatuǵın qosımshalar (yadro keńeytpeleri, brauzer plaginleri, QuickTime komponentleri hám t.b.).
* Jaramlılıq múddeti ótetuǵın mazmun yamasa xızmetler usınatuǵın qosımshalar.
* macOS-tıń házirgi shıǵarılıp atırǵan versiyasında islemeytuǵın qosımshalar.
* Beta, demo, sınaq yamasa test versiyaları bolǵan programmalıq támiynatlar.
* Baǵdarlamashınıń anıq paydalanıw ruqsatı bolmaǵan sawda belgilerine silteme beretuǵın qosımshalar.
* Tek GPL astında licenziyalanǵan biypul programmalıq támiynatlar (sebebi App Store paydalanıw shártleri GPL menen sáykes kelmeytuǵın qosımsha sheklewler qoyadı)<ref>{{Web deregi|url=https://adium.im/pipermail/devel_adium.im/2011-January/007973.html|bet=GPL and the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201108121852/https://adium.im/pipermail/devel_adium.im/2011-January/007973.html|arxivsáne=November 8, 2020|jumıs=adium.im|qaralǵan sáne=June 27, 2019}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.fsf.org/blogs/licensing/more-about-the-app-store-gpl-enforcement|bet=More about the App Store GPL Enforcement|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170505130008/http://www.fsf.org/blogs/licensing/more-about-the-app-store-gpl-enforcement|arxivsáne=May 5, 2017|sáne=May 26, 2010|jumıs=[[Free Software Foundation]]|qaralǵan sáne=May 1, 2017}}</ref>.
* Apple tárepinen macOS paydalanıwshıları ushın qosımsha túrde ornatılatuǵın yamasa eski dep esaplanǵan programmalıq kitapxanalardı paydalanatuǵın qosımshalar. Berilgen mısallar:
** Appledıń Java SE 6 ámelge asırıwı (degen menen Java SE 7-niń OpenJDK ámelge asırıwı eger qosımsha ishine engizilse ruqsat etiledi)<ref>{{Web deregi|url=http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/jweb/packagingAppsForMac.html|bet=Packaging a Java App for Distribution on a Mac|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130412030528/http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/jweb/packagingAppsForMac.html|arxivsáne=April 12, 2013|baspaxana=Oracle|qaralǵan sáne=January 20, 2013}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://intransitione.com/blog/take-java-to-app-store/|bet=Take your Java application to the Mac App Store.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130119033252/http://intransitione.com/blog/take-java-to-app-store/|arxivsáne=January 19, 2013|avtor=Dinacci|at=Marco|qaralǵan sáne=January 20, 2013}}</ref>.
** Rosetta-nı talap etetuǵın PowerPC kodı.
* Sandboxed (qum qutısında) bolmaǵan qosımshalar (2012-jıldıń 1-iyunınan baslap)<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/devcenter/mac/checklist/|bet=Distribute your apps on the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130928165706/https://developer.apple.com/devcenter/mac/checklist/|arxivsáne=September 28, 2013|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=September 24, 2013}}</ref>. [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC 2013]]-te Apple bul qaǵıyda endi qollanılmaytuǵının hám qosımshanıń qum qutısında bolmawına sebep bolǵanda «waqıtsha shetleniwler» paydalanılıwı múmkin ekenin járiyaladı
* 64-bitli bolmaǵan qosımshalar (2018-jıldıń 1-yanvarınan baslap)<ref name="applenews32bitno">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/news/?id=12012017a&1512164242|bet=64-bit Requirement for Mac Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726080112/https://developer.apple.com/news/?id=12012017a&1512164242|arxivsáne=July 26, 2020|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2018-03-20}}</ref>.
* [[Zıyanlı programma|Zıyanlı kodtı]] óz ishine alǵan qosımshalar.
iOS hám iPadOS App Store sıyaqlı, Apple dúnya júzi boyınsha qosımshalardı olardıń mazmunına qarap bahalaydı hám hár biriniń qaysı jas toparına sáykes keletuǵının belgileydi. macOS Sistema Sazlawlarında unamsız qosımshalardı bloklawǵa múmkinshilik beredi.
== Apple tárepinen paydalanılıwı ==
Mac App Store ashılǵannan berli, Apple onı óziniń ishki programmalıq ónimlerin tarqatıwdıń tiykarǵı quralı retinde barǵan sayın kóbirek paydalanıp, óziniń usaqlap satıw dúkanlarında satılatuǵın qutıdaǵı versiyalar esabına bul poziciyanı kúsheytti. Bul poziciya 2011-jıldıń iyul ayında OS X Lion shıǵarılıwı menen jáne de arttı, bul OS X-tiń DVD qutıları túrinde satılmaǵan birinshi relizi edi. Bul usıl operaciyalıq sistemanıń tarqatıw sheńberin házirgi waqıtta Mac OS X 10.6.6+ paydalanatuǵınlarǵa shekledi, degen menen relizden keyin Apple usınǵan basqa usıllar operaciyalıq sistemanı óz ishine alǵan USB flesh-disk hám Apple Store orınları arqalı operaciyalıq sistemanıń cifrlı dúkan ishindegi júklep alınıwın qamtıdı. OS X Mountain Lion-dan baslap, Appledıń operaciyalıq sistemaların tek Mac App Store-dan ǵana júklep alıwǵa boladı.
Bul sonday-aq Appledıń óz veb-saytı arqalı burınǵı tarqatıw usıllarına da tásir etti, 2011-jıldıń iyul ayında Júklep Alıwlar galereyası alıp taslanıp, onıń ornına Mac App Store informaciya betine siltemeler qoyıldı. Biraq, bul Dashboard vidjet galereyasına tásir etpedi, sonday-aq Safari Keńeytpeler galereyasına da tásir etpedi, olardıń ekewi de onlayn hám vebke tiykarlanǵan bolıp qaldı (degen menen, Safari 12-de eski túrdegi keńeytpeler eskirdi hám tek Mac App Store-da qoljetimli bolǵan jańa túr menen almastırıldı). Apple Qollap-quwatlaw Júklep Alıw bólimi de onlayn qaldı, sebebi ol tiykarınan házirgi hám eski programmalıq qosımshalar menen operaciyalıq sistemalar ushın qáwipsizlik jańalanıwların usınadı, olardıń kópshiligi 1998-jılǵa shekemgi sánelerge tiyisli.
== Jasalma qosımshalar ==
Ǵárezsiz oyın baǵdarlamashısı Wolfire Games óziniń Lugaru oyının Mac App Store-ǵa Lugaru HD atı menen 9.99 dollarǵa jaylastırǵannan kóp waqıt ótpesten, baǵdarlamashı App Store-da óz oyınınıń 0.99 AQSH dollarına satılıp atırǵan jasalma nusqasın bayqadı. Baǵdarlamashı 2011-jılı 31-yanvarda Apple menen baylanıstı hám 2011-jılı 10-fevralda oyınnıń jasalma nusqası App Store-dan alıp taslandı<ref>{{Web deregi|url=http://www.gamasutra.com/view/news/32966/Apple_Pulls_Counterfeit_Lugaru_From_Mac_App_Store.php|bet=News - Apple Pulls Counterfeit Lugaru From Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201112015149/https://www.gamasutra.com/view/news/32966/Apple_Pulls_Counterfeit_Lugaru_From_Mac_App_Store.php|arxivsáne=November 12, 2020|baspaxana=Gamasutra|qaralǵan sáne=August 14, 2012}}</ref>.
Bir qatar jańalıqlar saytları Appledıń óz dúkanında dizimge alınǵan qosımshalarǵa qoyatuǵın barlıq qatań tekseriwlerine qaramastan, bar qosımshanıń jasalma nusqası processten ótpewi kerek ekenin hám baǵdarlamashınıń Appleǵa jasalma programmalıq támiynat haqqında eskertkeninen berli ótken kúnler baǵdarlamashılardı alańlatadı dep atap ótti<ref>{{Web deregi|url=http://www.destructoid.com/lugaru-shamelessly-resold-without-consent-on-itunes-193156.phtml|bet=Lugaru shamelessly resold without consent on iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200925040206/https://www.destructoid.com/lugaru-shamelessly-resold-without-consent-on-itunes-193156.phtml|arxivsáne=September 25, 2020|avtor=Tan, Maurice|sáne=February 3, 2011|baspaxana=Destructoid|qaralǵan sáne=February 4, 2011}}</ref>.
== Tariyxı ==
Mac App Store 2011-jılı 6-yanvarda 1,000-nan aslam qosımsha menen iske qosıldı, sonıń ishinde Appledıń óziniń [[iWork]] '09, iLife '11, Aperture hám [[IOS|iOStan]] kóshirilgen úshinshi tárep qosımshaları, mısalı Angry Birds, Flight Control, Things hám Twitter for Mac<ref name="1-6-10-BIZINSIDER-ANGRYBIRDS">{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/surprise-surprise-angry-birds-already-the-1-paid-mac-app-2011-1|bet=Surprise, Surprise: "Angry Birds" Already The #1 Paid Mac App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200728092559/https://www.businessinsider.com/surprise-surprise-angry-birds-already-the-1-paid-mac-app-2011-1|arxivsáne=July 28, 2020|avtor=Frommer, Dan|sáne=2011-01-06|baspaxana=Silicon Alley Insider|qaralǵan sáne=2011-01-06}}</ref><ref name="1-6-10-TUAW-MAS1000">{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2011/01/06/mac-app-store-by-the-numbers-almost-1-000-apps-on-day-one/|bet=Mac App Store by the numbers -- almost 1,000 apps on Day One|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131111626/http://www.tuaw.com/2011/01/06/mac-app-store-by-the-numbers-almost-1-000-apps-on-day-one/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Gaywood, Richard|sáne=2011-01-06|baspaxana=TUAW|qaralǵan sáne=2011-01-06}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://prmac.com/release-id-20275.htm|bet=Gravilux: An iPad App Moves to the Desktop via the New Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210205065330/https://prmac.com/release-id-20275.htm|arxivsáne=February 5, 2021|avtor=Scott Snibbe|sáne=January 6, 2011|jumıs=prmac.com|qaralǵan sáne=January 31, 2011}}</ref>. Qosımshalardıń kópshiligi Oyınlar kategoriyasına tiyisli edi, bul kategoriyada ekinshi eń úlken kategoriya, Utilitlerge qaraǵanda derlik úsh ese kóp qosımsha bar edi. Eń kóp tarqalǵan baha aralıǵı $20–50 boldı. iOS App Store-da ataqlı video oyın Angry Birds birinshi kúni Mac App Store-da birinshi nomerli pullı qosımsha boldı.
2015-jılı 11-noyabrde Mac App Store arqalı satıp alınǵan bir qatar qosımshalar iske qosılıwda sátsizlikke ushıray basladı. Dúnya júzindegi paydalanıwshılar qátelik xabarların aldı hám zıyanlanǵan qosımshalardı óshirip, qayta júklep alıwǵa májbúr boldı<ref>{{Web deregi|url=http://www.techinsider.io/mac-app-store-security-certificates-2015-11|bet=There was a glitch in the Mac App Store that made some people re-download their apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160605051535/http://www.techinsider.io/mac-app-store-security-certificates-2015-11|arxivsáne=June 5, 2016|avtor=Steve Kovach|sáne=November 12, 2015|baspaxana=Tech Insider|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>. Keyingi kúni Tapbots baǵdarlamashısı Pol Xaddad bul máseleniń jaramlılıq múddeti ótken qáwipsizlik sertifikatı menen baylanıslı ekenin anıqladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/nov/12/apple-user-anger-mac-apps-break-security-certificate-lapse|bet=Apple user anger as Mac apps break due to security certificate lapse|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160424225750/https://www.theguardian.com/technology/2015/nov/12/apple-user-anger-mac-apps-break-security-certificate-lapse|arxivsáne=April 24, 2016|avtor=Alex Hern|sáne=November 12, 2015|jumıs=The Guardian|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>. 17-noyabrde Apple baǵdarlamashılarǵa túsindirmeleri bar elektron xat jiberdi. Kompaniya máselelerdiń kópshiligi sheshilgenin hám [[AppleCare+|AppleCare]] qollap-quwatlaw toparına nasazlıqlardı sheshiw informaciyası berilgenin bildirdi<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/apple-issues-apology-developers-over-recent-mac-app-store-certificate-issues|bet=Apple issues apology to developers over recent Mac App Store certificate issues|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160629123349/http://www.imore.com/apple-issues-apology-developers-over-recent-mac-app-store-certificate-issues|arxivsáne=June 29, 2016|avtor=Dan Thorp-Lancaster|sáne=November 17, 2015|jumıs=imore.com|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>.
2015-jılı 17-dekabrde App Storenı baqlaw juwapkershiligi Appledıń Dúnya júzilik marketing boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Fil Shillerge berildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/12/17/10412204/apple-phil-schiller-now-leads-app-store|bet=Apple's Phil Schiller is now in charge of the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160105004950/http://www.theverge.com/2015/12/17/10412204/apple-phil-schiller-now-leads-app-store|arxivsáne=January 5, 2016|avtor=Chris Welch|sáne=December 17, 2015|baspaxana=The Verge|qaralǵan sáne=9 January 2016}}</ref>. Aldın App Store-nı Appledıń Internet programmalıq támiynatı hám xızmetleri boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Eddi Kyu basqarǵan edi.
2018-jılı 1-yanvarda Apple Mac App Store-da endi 32-bitli qosımshalardı qabıl etpeytuǵının járiyaladı, al App Store-daǵı bar 32-bitli qosımshalar 2018-jıldıń 1-iyunına shekem 64-bitli arxitekturaǵa sáykeslestirilip jańalanıwı kerek edi.
2018-jılı 4-iyunda Apple iOS 11-de usınılǵan qayta dizayn etilgen App Store-ǵa tiykarlanǵan App Store-nıń jańa versiyası macOS Mojave-ge kirgiziletuǵının járiyaladı. Bul qosımshalar ushın jańa Jaratıw, Jumıs, Oynaw hám Rawajlandırıw kategoriyaların hám Appledıń redaktorları tárepinen basqarılatuǵın Discover salıp qoyıw betin óz ishine aldı.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
8u4nf99ew18ibampvu56xjg4woua1aj
124128
124124
2025-07-03T22:11:41Z
Bekan88
11311
124128
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;"|Mac App Store
|-
| colspan="2" style="text-align:center"|[[Fayl:App_Store_macOS.png|150px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı(lar)]]
| [[Apple Inc.|Apple]]
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| [[6-yanvar]], [[2011|2011-jıl]]
|-
! [[Operaciyalıq sistema]]
| macOS
|-
! Túri
| Cifrlı tarqatıw hám baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwı
|-
! [[Veb-sayt]]
| [https://www.apple.com/app-store/ www.apple.com/app-store/]
|}
'''Mac App Store''' (sonıń menen birge '''App Store''' dep te ataladı) — bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen jaratılǵan hám basqarılatuǵın, kóbinese Mac qosımshaları dep atalatuǵın [[macOS]] qosımshalarına arnalǵan cifrlı tarqatıw platforması<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/macos/distribution/|bet=Distributing software on macOS - Apple Developer|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220828062441/https://developer.apple.com/macos/distribution/|arxivsáne=August 28, 2022|jumıs=Apple.com|qaralǵan sáne=August 25, 2022}}</ref>. Platforma 2010-jılı 20-oktyabrde Appledıń «Mac-qa qaytıw» ilajında járiyalandı<ref name="Jan6">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/2010/12/16/apple-mac-app-store-open-for-business-starting-january-6th/|bet=Apple Mac App Store: open for business starting January 6th|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191116230658/https://www.engadget.com/2010/12/16/apple-mac-app-store-open-for-business-starting-january-6th/|arxivsáne=November 16, 2019|avtor=Darren Murph|sáne=December 6, 2010|jumıs=[[Engadget]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=December 16, 2010}}</ref><ref name="1-6-10-PCMAG-MACAPPSTORE">{{Cite news|date=January 6, 2011}}</ref><ref name="appleinsider 90 days">{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/10/20/apples_new_mac_app_store_coming_to_snow_leopard_within_90_days.html|bet=Apple's new Mac App Store coming to Snow Leopard within 90 days|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726154941/https://appleinsider.com/articles/10/10/20/apples_new_mac_app_store_coming_to_snow_leopard_within_90_days.html|arxivsáne=July 26, 2020|avtor=AppleInsider Staff|sáne=October 20, 2010|jumıs=AppleInsider.com|qaralǵan sáne=October 31, 2010}}</ref>. Apple onıń iske túsiriliwine tayarlıq retinde 2010-jılı 3-noyabrden baslap [[Apple Developer|dizimnen ótken baǵdarlamashılardan]] qosımsha arzaların qabıl ete basladı<ref name="accepting app submissions">{{Web deregi|url=http://macappstorereview.com/2010/11/03/apple-now-accepting-submissions-for-the-mac-app-store/|bet=Apple Now Accepting Submissions For The Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20101109005721/http://macappstorereview.com/2010/11/03/apple-now-accepting-submissions-for-the-mac-app-store/|arxivsáne=November 9, 2010|avtor=Mac App Store Review|sáne=November 3, 2010|jumıs=MacAppStoreReview.com|qaralǵan sáne=November 3, 2010}}</ref>.
Mac App Store 2011-jılı 6-yanvarda barlıq házirgi Snow Leopard paydalanıwshıları ushın biypul Mac OS X 10.6.6 jańalanıwınıń bir bólimi retinde iske qosıldı. Shıǵarılǵanınan 24 saat ótkennen keyin, Apple bir millionnan aslam júklep alıw bolǵanın járiyaladı<ref>{{Cite press release |title=Mac App Store Downloads Top One Million in First Day |publisher=[[Apple Inc.]] |date=January 7, 2011 |url=https://www.apple.com/pr/library/2011/01/07macappstore.html |access-date=January 10, 2011 |archive-date=May 28, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110528030222/http://www.apple.com/pr/library/2011/01/07macappstore.html |url-status=live}}</ref>.
== Qaǵıydalar ==
[[iOS]] hám [[iPadOS]]-taǵı [[App Store]] sıyaqlı, Mac App Store de Apple tárepinen basqarıladı.
Qosımshanı qarap shıǵıwǵa usınıw ushın baǵdarlamashı Apple Developer Program-ınıń aǵzası bolıwı kerek. 2023-jıldıń mart ayına kelip, aǵzalıq tólemi jılına 99 AQSH dolların quraydı<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/programs/how-it-works/|bet=How it works - Apple Developer Program|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160624014439/https://developer.apple.com/programs/how-it-works/|arxivsáne=June 24, 2016|jumıs=apple.com|qaralǵan sáne=July 22, 2015}}</ref>.
Qosımshalar dúkanda qoljetimli bolıwınan aldın Apple tárepinen tastıyıqlanıwı kerek. Apple tárepinen ruqsat etilmegen qosımsha túrleri qatarına tómendegiler kiredi:<ref name="macworld details">{{Web deregi|url=http://www.macworld.com/article/155120/2010/10/mac_app_store_devil_in_the_details.html?lsrc=rss_main|bet=The Mac App Store: The devil will be in the details|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120304153641/http://www.macworld.com/article/155120/2010/10/mac_app_store_devil_in_the_details.html?lsrc=rss_main|arxivsáne=March 4, 2012|avtor=Dan Frakes|sáne=October 23, 2010|jumıs=Macworld.com|baspaxana=Mac Publishing, LLC ..|qaralǵan sáne=October 24, 2010}}</ref><ref name="appleinsider guidelines">{{Web deregi|url=http://www.appleinsider.com/articles/10/10/20/apple_issues_review_guidelines_for_mac_app_store.html|bet=Apple issues review guidelines for Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210205065320/https://appleinsider.com/articles/10/10/20/apple_issues_review_guidelines_for_mac_app_store.html|arxivsáne=February 5, 2021|avtor=AppleInsider Staff|sáne=October 20, 2010|jumıs=AppleInsider.com|qaralǵan sáne=October 24, 2010}}</ref>
* macOS-tıń jergilikli paydalanıwshı interfeysi elementlerin yamasa háreketlerin ózgertetuǵın qosımshalar.
* Apple Macintosh Adam Interfeysi Kórsetpelerine sáykes kelmeytuǵın qosımshalar.
* Házirgi Apple ónimlerine (mısalı, Mac App Store-nıń ózi, Finder, [[iTunes]] hám iChat) kórinisi yamasa funkciyası boyınsha uqsas bolǵan qosımshalar.
* Mac App Store-da álleqashan bar bolǵan basqa qosımshalarǵa uqsas (mısalı, Adobe Illustrator hám CorelDraw, Adobe Photoshop, Adobe Lightroom hám Apple Aperture, Cinema 4D hám [[Autodesk 3ds Max|Autodesk 3D Max]]).
* Pornografiyalıq materialdı óz ishine alǵan yamasa kórsetetuǵın qosımshalar.
* Bólinetuǵın komponentler bolıp tabılatuǵın yamasa ornatatuǵın qosımshalar (yadro keńeytpeleri, brauzer plaginleri, QuickTime komponentleri hám t.b.).
* Jaramlılıq múddeti ótetuǵın mazmun yamasa xızmetler usınatuǵın qosımshalar.
* macOS-tıń házirgi shıǵarılıp atırǵan versiyasında islemeytuǵın qosımshalar.
* Beta, demo, sınaq yamasa test versiyaları bolǵan programmalıq támiynatlar.
* Baǵdarlamashınıń anıq paydalanıw ruqsatı bolmaǵan sawda belgilerine silteme beretuǵın qosımshalar.
* Tek GPL astında licenziyalanǵan biypul programmalıq támiynatlar (sebebi App Store paydalanıw shártleri GPL menen sáykes kelmeytuǵın qosımsha sheklewler qoyadı)<ref>{{Web deregi|url=https://adium.im/pipermail/devel_adium.im/2011-January/007973.html|bet=GPL and the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201108121852/https://adium.im/pipermail/devel_adium.im/2011-January/007973.html|arxivsáne=November 8, 2020|jumıs=adium.im|qaralǵan sáne=June 27, 2019}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.fsf.org/blogs/licensing/more-about-the-app-store-gpl-enforcement|bet=More about the App Store GPL Enforcement|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170505130008/http://www.fsf.org/blogs/licensing/more-about-the-app-store-gpl-enforcement|arxivsáne=May 5, 2017|sáne=May 26, 2010|jumıs=[[Free Software Foundation]]|qaralǵan sáne=May 1, 2017}}</ref>.
* Apple tárepinen macOS paydalanıwshıları ushın qosımsha túrde ornatılatuǵın yamasa eski dep esaplanǵan programmalıq kitapxanalardı paydalanatuǵın qosımshalar. Berilgen mısallar:
** Appledıń Java SE 6 ámelge asırıwı (degen menen Java SE 7-niń OpenJDK ámelge asırıwı eger qosımsha ishine engizilse ruqsat etiledi)<ref>{{Web deregi|url=http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/jweb/packagingAppsForMac.html|bet=Packaging a Java App for Distribution on a Mac|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130412030528/http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/jweb/packagingAppsForMac.html|arxivsáne=April 12, 2013|baspaxana=Oracle|qaralǵan sáne=January 20, 2013}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://intransitione.com/blog/take-java-to-app-store/|bet=Take your Java application to the Mac App Store.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130119033252/http://intransitione.com/blog/take-java-to-app-store/|arxivsáne=January 19, 2013|avtor=Dinacci|at=Marco|qaralǵan sáne=January 20, 2013}}</ref>.
** Rosetta-nı talap etetuǵın PowerPC kodı.
* Sandboxed (qum qutısında) bolmaǵan qosımshalar (2012-jıldıń 1-iyunınan baslap)<ref>{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/devcenter/mac/checklist/|bet=Distribute your apps on the Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130928165706/https://developer.apple.com/devcenter/mac/checklist/|arxivsáne=September 28, 2013|jumıs=Apple Developer|qaralǵan sáne=September 24, 2013}}</ref>. [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|WWDC 2013]]-te Apple bul qaǵıyda endi qollanılmaytuǵının hám qosımshanıń qum qutısında bolmawına sebep bolǵanda «waqıtsha shetleniwler» paydalanılıwı múmkin ekenin járiyaladı
* 64-bitli bolmaǵan qosımshalar (2018-jıldıń 1-yanvarınan baslap)<ref name="applenews32bitno">{{Web deregi|url=https://developer.apple.com/news/?id=12012017a&1512164242|bet=64-bit Requirement for Mac Apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200726080112/https://developer.apple.com/news/?id=12012017a&1512164242|arxivsáne=July 26, 2020|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=2018-03-20}}</ref>.
* [[Zıyanlı programma|Zıyanlı kodtı]] óz ishine alǵan qosımshalar.
iOS hám iPadOS App Store sıyaqlı, Apple dúnya júzi boyınsha qosımshalardı olardıń mazmunına qarap bahalaydı hám hár biriniń qaysı jas toparına sáykes keletuǵının belgileydi. macOS Sistema Sazlawlarında unamsız qosımshalardı bloklawǵa múmkinshilik beredi.
== Apple tárepinen paydalanılıwı ==
Mac App Store ashılǵannan berli, Apple onı óziniń ishki programmalıq ónimlerin tarqatıwdıń tiykarǵı quralı retinde barǵan sayın kóbirek paydalanıp, óziniń usaqlap satıw dúkanlarında satılatuǵın qutıdaǵı versiyalar esabına bul poziciyanı kúsheytti. Bul poziciya 2011-jıldıń iyul ayında OS X Lion shıǵarılıwı menen jáne de arttı, bul OS X-tiń DVD qutıları túrinde satılmaǵan birinshi relizi edi. Bul usıl operaciyalıq sistemanıń tarqatıw sheńberin házirgi waqıtta Mac OS X 10.6.6+ paydalanatuǵınlarǵa shekledi, degen menen relizden keyin Apple usınǵan basqa usıllar operaciyalıq sistemanı óz ishine alǵan USB flesh-disk hám Apple Store orınları arqalı operaciyalıq sistemanıń cifrlı dúkan ishindegi júklep alınıwın qamtıdı. OS X Mountain Lion-dan baslap, Appledıń operaciyalıq sistemaların tek Mac App Store-dan ǵana júklep alıwǵa boladı.
Bul sonday-aq Appledıń óz veb-saytı arqalı burınǵı tarqatıw usıllarına da tásir etti, 2011-jıldıń iyul ayında Júklep Alıwlar galereyası alıp taslanıp, onıń ornına Mac App Store informaciya betine siltemeler qoyıldı. Biraq, bul Dashboard vidjet galereyasına tásir etpedi, sonday-aq Safari Keńeytpeler galereyasına da tásir etpedi, olardıń ekewi de onlayn hám vebke tiykarlanǵan bolıp qaldı (degen menen, Safari 12-de eski túrdegi keńeytpeler eskirdi hám tek Mac App Store-da qoljetimli bolǵan jańa túr menen almastırıldı). Apple Qollap-quwatlaw Júklep Alıw bólimi de onlayn qaldı, sebebi ol tiykarınan házirgi hám eski programmalıq qosımshalar menen operaciyalıq sistemalar ushın qáwipsizlik jańalanıwların usınadı, olardıń kópshiligi 1998-jılǵa shekemgi sánelerge tiyisli.
== Jasalma qosımshalar ==
Ǵárezsiz oyın baǵdarlamashısı Wolfire Games óziniń Lugaru oyının Mac App Store-ǵa Lugaru HD atı menen 9.99 dollarǵa jaylastırǵannan kóp waqıt ótpesten, baǵdarlamashı App Store-da óz oyınınıń 0.99 AQSH dollarına satılıp atırǵan jasalma nusqasın bayqadı. Baǵdarlamashı 2011-jılı 31-yanvarda Apple menen baylanıstı hám 2011-jılı 10-fevralda oyınnıń jasalma nusqası App Store-dan alıp taslandı<ref>{{Web deregi|url=http://www.gamasutra.com/view/news/32966/Apple_Pulls_Counterfeit_Lugaru_From_Mac_App_Store.php|bet=News - Apple Pulls Counterfeit Lugaru From Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201112015149/https://www.gamasutra.com/view/news/32966/Apple_Pulls_Counterfeit_Lugaru_From_Mac_App_Store.php|arxivsáne=November 12, 2020|baspaxana=Gamasutra|qaralǵan sáne=August 14, 2012}}</ref>.
Bir qatar jańalıqlar saytları Appledıń óz dúkanında dizimge alınǵan qosımshalarǵa qoyatuǵın barlıq qatań tekseriwlerine qaramastan, bar qosımshanıń jasalma nusqası processten ótpewi kerek ekenin hám baǵdarlamashınıń Appleǵa jasalma programmalıq támiynat haqqında eskertkeninen berli ótken kúnler baǵdarlamashılardı alańlatadı dep atap ótti<ref>{{Web deregi|url=http://www.destructoid.com/lugaru-shamelessly-resold-without-consent-on-itunes-193156.phtml|bet=Lugaru shamelessly resold without consent on iTunes|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200925040206/https://www.destructoid.com/lugaru-shamelessly-resold-without-consent-on-itunes-193156.phtml|arxivsáne=September 25, 2020|avtor=Tan, Maurice|sáne=February 3, 2011|baspaxana=Destructoid|qaralǵan sáne=February 4, 2011}}</ref>.
== Tariyxı ==
Mac App Store 2011-jılı 6-yanvarda 1,000-nan aslam qosımsha menen iske qosıldı, sonıń ishinde Appledıń óziniń [[iWork]] '09, iLife '11, Aperture hám [[IOS|iOStan]] kóshirilgen úshinshi tárep qosımshaları, mısalı Angry Birds, Flight Control, Things hám Twitter for Mac<ref name="1-6-10-BIZINSIDER-ANGRYBIRDS">{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/surprise-surprise-angry-birds-already-the-1-paid-mac-app-2011-1|bet=Surprise, Surprise: "Angry Birds" Already The #1 Paid Mac App|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200728092559/https://www.businessinsider.com/surprise-surprise-angry-birds-already-the-1-paid-mac-app-2011-1|arxivsáne=July 28, 2020|avtor=Frommer, Dan|sáne=2011-01-06|baspaxana=Silicon Alley Insider|qaralǵan sáne=2011-01-06}}</ref><ref name="1-6-10-TUAW-MAS1000">{{Web deregi|url=http://www.tuaw.com/2011/01/06/mac-app-store-by-the-numbers-almost-1-000-apps-on-day-one/|bet=Mac App Store by the numbers -- almost 1,000 apps on Day One|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150131111626/http://www.tuaw.com/2011/01/06/mac-app-store-by-the-numbers-almost-1-000-apps-on-day-one/|arxivsáne=January 31, 2015|avtor=Gaywood, Richard|sáne=2011-01-06|baspaxana=TUAW|qaralǵan sáne=2011-01-06}}</ref><ref>{{Web deregi|url=http://prmac.com/release-id-20275.htm|bet=Gravilux: An iPad App Moves to the Desktop via the New Mac App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210205065330/https://prmac.com/release-id-20275.htm|arxivsáne=February 5, 2021|avtor=Scott Snibbe|sáne=January 6, 2011|jumıs=prmac.com|qaralǵan sáne=January 31, 2011}}</ref>. Qosımshalardıń kópshiligi Oyınlar kategoriyasına tiyisli edi, bul kategoriyada ekinshi eń úlken kategoriya, Utilitlerge qaraǵanda derlik úsh ese kóp qosımsha bar edi. Eń kóp tarqalǵan baha aralıǵı $20–50 boldı. iOS App Store-da ataqlı video oyın Angry Birds birinshi kúni Mac App Store-da birinshi nomerli pullı qosımsha boldı.
2015-jılı 11-noyabrde Mac App Store arqalı satıp alınǵan bir qatar qosımshalar iske qosılıwda sátsizlikke ushıray basladı. Dúnya júzindegi paydalanıwshılar qátelik xabarların aldı hám zıyanlanǵan qosımshalardı óshirip, qayta júklep alıwǵa májbúr boldı<ref>{{Web deregi|url=http://www.techinsider.io/mac-app-store-security-certificates-2015-11|bet=There was a glitch in the Mac App Store that made some people re-download their apps|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160605051535/http://www.techinsider.io/mac-app-store-security-certificates-2015-11|arxivsáne=June 5, 2016|avtor=Steve Kovach|sáne=November 12, 2015|baspaxana=Tech Insider|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>. Keyingi kúni Tapbots baǵdarlamashısı Pol Xaddad bul máseleniń jaramlılıq múddeti ótken qáwipsizlik sertifikatı menen baylanıslı ekenin anıqladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/nov/12/apple-user-anger-mac-apps-break-security-certificate-lapse|bet=Apple user anger as Mac apps break due to security certificate lapse|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160424225750/https://www.theguardian.com/technology/2015/nov/12/apple-user-anger-mac-apps-break-security-certificate-lapse|arxivsáne=April 24, 2016|avtor=Alex Hern|sáne=November 12, 2015|jumıs=The Guardian|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>. 17-noyabrde Apple baǵdarlamashılarǵa túsindirmeleri bar elektron xat jiberdi. Kompaniya máselelerdiń kópshiligi sheshilgenin hám [[AppleCare+|AppleCare]] qollap-quwatlaw toparına nasazlıqlardı sheshiw informaciyası berilgenin bildirdi<ref>{{Web deregi|url=http://www.imore.com/apple-issues-apology-developers-over-recent-mac-app-store-certificate-issues|bet=Apple issues apology to developers over recent Mac App Store certificate issues|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160629123349/http://www.imore.com/apple-issues-apology-developers-over-recent-mac-app-store-certificate-issues|arxivsáne=June 29, 2016|avtor=Dan Thorp-Lancaster|sáne=November 17, 2015|jumıs=imore.com|qaralǵan sáne=23 May 2016}}</ref>.
2015-jılı 17-dekabrde App Storenı baqlaw juwapkershiligi Appledıń Dúnya júzilik marketing boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Fil Shillerge berildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/12/17/10412204/apple-phil-schiller-now-leads-app-store|bet=Apple's Phil Schiller is now in charge of the App Store|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160105004950/http://www.theverge.com/2015/12/17/10412204/apple-phil-schiller-now-leads-app-store|arxivsáne=January 5, 2016|avtor=Chris Welch|sáne=December 17, 2015|baspaxana=The Verge|qaralǵan sáne=9 January 2016}}</ref>. Aldın App Store-nı Appledıń Internet programmalıq támiynatı hám xızmetleri boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Eddi Kyu basqarǵan edi.
2018-jılı 1-yanvarda Apple Mac App Store-da endi 32-bitli qosımshalardı qabıl etpeytuǵının járiyaladı, al App Store-daǵı bar 32-bitli qosımshalar 2018-jıldıń 1-iyunına shekem 64-bitli arxitekturaǵa sáykeslestirilip jańalanıwı kerek edi.
2018-jılı 4-iyunda Apple iOS 11-de usınılǵan qayta dizayn etilgen App Store-ǵa tiykarlanǵan App Store-nıń jańa versiyası macOS Mojave-ge kirgiziletuǵının járiyaladı. Bul qosımshalar ushın jańa Jaratıw, Jumıs, Oynaw hám Rawajlandırıw kategoriyaların hám Appledıń redaktorları tárepinen basqarılatuǵın Discover salıp qoyıw betin óz ishine aldı.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
6zo0lngr1wixt8isnelgcu02wwlvqe2
Macintosh qollanbası
0
25543
124116
2025-07-03T21:34:43Z
Bekan88
11311
«[[:en:Special:Redirect/revision/1295415114|Macintosh Guide]]» betinen awdarılıp jaratıldı
124116
wikitext
text/x-wiki
[[File:Appleguidecoachmark.png|nobaý|250x250 nükte|Macintosh qollanbası, kórsetpe belgisi kórsetilgen]]
'''Macintosh qollanbası''', sonday-aq '''Apple qollanbası''' dep te atalatuǵın, [[Apple Inc.|Apple Computer]]-diń járdem hám hújjetlestiriw sisteması bolıp, ol klassikalıq Mac OS-tıń System 7.5 versiyasına qosılǵan hám Balloon Help penen birge islewge arnalǵan<ref>{{Cite book|last=Crabb|first=Don|url=https://books.google.com/books?id=tMOJeuohXIAC&q=%22Macintosh+Guide%22+-wikipedia|title=Guide to Macintosh System 7.5|date=1994|publisher=Hayden Books|isbn=978-1-56830-109-9|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=LeVitus|first=Bob|url=https://books.google.com/books?id=Cbsux6UddTwC&q=%22Macintosh+Guide%22+-wikipedia|title=Macintosh System 7.5 for Dummies|date=1994|publisher=IDG Books|isbn=978-1-56884-197-7|language=en}}</ref>.
== Funkciyaları ==
Gipertekst, indekslew hám tekstti izlewden basqa, Macintosh qollanbası sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa wazıypalardı interaktiv túrde orınlawdı úyretiw sistemasın da usındı<ref>{{Cite book|last1=Gray|first1=Colin D.|url=https://books.google.com/books?id=UDrcxByuPzIC&dq=%22Macintosh+Guide%22+-wikipedia&pg=RA2-PA15|title=SPSS for Macintosh Made Simple|last2=Kinnear|first2=Paul R.|date=1998|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-0-86377-742-4|language=en}}</ref>. Biraq, qollanbalardı jaratıw procesi interaktiv emes járdemge qaraǵanda quramalılaw edi hám az sanlı baǵdarlamashılar onıń kúshinen tolıq paydalandı. Apple járdem sistemasın Mac OS 8.5-te [[HTML|HTMLge]] tiykarlanǵan járdem menen jetilistirdi, ol Macintosh qollanbası izbe-izliklerine siltemeler beriw arqalı Macintosh qollanbası menen birgelikte isledi. Macintosh qollanbası Mac OS X-ke kóshirilmedi, ol HTMLge tiykarlanǵan járdem sistemasın paydalanadı.
Macintosh qollanbası AppleEvent Object Model (AEOM) modelin paydalandı, bul sistemaǵa qosımshanıń islewi waqtındaǵı jaǵdayın tekseriwge hám oǵan juwap retinde járdemdi ózgertiwge múmkinshilik berdi. Járdem mazmunı jeke basqıshlarda jaratıldı hám hár bir basqıshqa onıń ótkizip jiberiliwi kerek pe, yamasa basqısh kerek pe ekenin anıqlaw ushın shártler belgilenewi múmkin edi. Mısalı, eger paydalanıwshı operaciyanıń bir neshe basqıshın orınlap bolıp, onı juwmaqlaw ushın járdemge mútáj bolsa, Macintosh qollanbası olardıń qayerde ekenin «kóre» alıp, hújjettiń durıs bólimine ótip kete alatuǵın edi. Sonıń menen bir qatarda, AEOM Macintosh qollanbasına interfeysti basqarıwǵa, eger paydalanıwshı «Bul isti men ushın orınla» túymelerin (yamasa gipertekstti) bassa, olar ushın wazıypalardı orınlawǵa múmkinshilik berdi.
Sistemanıń bir ózgesheligi Kouching funkciyasın qollap-quwatlawı boldı. AEOM-di paydalanıp, Macintosh qollanbası ekrandaǵı UI elementlerin taba alatuǵın hám paydalanıwshınıń dıqqatın tartıw ushın olardı «qızıl marker» effekti menen qorshap sıza alatuǵın edi.
Macintosh qollanbası sonıń menen birge Balloon Help penen de biraz integraciyalanǵan bolıp, qálewi boyınsha paydalanıwshınıń sol waqıtta tıshqansha menen kórsetip turǵan obektine tiykarlanıp hújjettiń durıs bólimin ashatuǵın sharlarǵa gipertekst qosatuǵın edi.
== Derekler ==
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
25zosv834fb2pzdzi3rxy7vb1e5cefj
124117
124116
2025-07-03T21:35:12Z
Bekan88
11311
124117
wikitext
text/x-wiki
[[File:Appleguidecoachmark.png|nobaý|250x250 nükte|Macintosh qollanbası, kórsetpe belgisi kórsetilgen]]
'''Macintosh qollanbası''', sonday-aq '''Apple qollanbası''' dep te atalatuǵın, [[Apple Inc.|Apple Computer]]-diń járdem hám hújjetlestiriw sisteması bolıp, ol klassikalıq Mac OS-tıń System 7.5 versiyasına qosılǵan hám Balloon Help penen birge islewge arnalǵan<ref>{{Cite book|last=Crabb|first=Don|url=https://books.google.com/books?id=tMOJeuohXIAC&q=%22Macintosh+Guide%22+-wikipedia|title=Guide to Macintosh System 7.5|date=1994|publisher=Hayden Books|isbn=978-1-56830-109-9|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=LeVitus|first=Bob|url=https://books.google.com/books?id=Cbsux6UddTwC&q=%22Macintosh+Guide%22+-wikipedia|title=Macintosh System 7.5 for Dummies|date=1994|publisher=IDG Books|isbn=978-1-56884-197-7|language=en}}</ref>.
== Funkciyaları ==
Gipertekst, indekslew hám tekstti izlewden basqa, Macintosh qollanbası sonıń menen birge paydalanıwshılarǵa wazıypalardı interaktiv túrde orınlawdı úyretiw sistemasın da usındı<ref>{{Cite book|last1=Gray|first1=Colin D.|url=https://books.google.com/books?id=UDrcxByuPzIC&dq=%22Macintosh+Guide%22+-wikipedia&pg=RA2-PA15|title=SPSS for Macintosh Made Simple|last2=Kinnear|first2=Paul R.|date=1998|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-0-86377-742-4|language=en}}</ref>. Biraq, qollanbalardı jaratıw procesi interaktiv emes járdemge qaraǵanda quramalılaw edi hám az sanlı baǵdarlamashılar onıń kúshinen tolıq paydalandı. Apple járdem sistemasın Mac OS 8.5-te [[HTML|HTMLge]] tiykarlanǵan járdem menen jetilistirdi, ol Macintosh qollanbası izbe-izliklerine siltemeler beriw arqalı Macintosh qollanbası menen birgelikte isledi. Macintosh qollanbası Mac OS X-ke kóshirilmedi, ol HTMLge tiykarlanǵan járdem sistemasın paydalanadı.
Macintosh qollanbası AppleEvent Object Model (AEOM) modelin paydalandı, bul sistemaǵa qosımshanıń islewi waqtındaǵı jaǵdayın tekseriwge hám oǵan juwap retinde járdemdi ózgertiwge múmkinshilik berdi. Járdem mazmunı jeke basqıshlarda jaratıldı hám hár bir basqıshqa onıń ótkizip jiberiliwi kerek pe, yamasa basqısh kerek pe ekenin anıqlaw ushın shártler belgilenewi múmkin edi. Mısalı, eger paydalanıwshı operaciyanıń bir neshe basqıshın orınlap bolıp, onı juwmaqlaw ushın járdemge mútáj bolsa, Macintosh qollanbası olardıń qayerde ekenin «kóre» alıp, hújjettiń durıs bólimine ótip kete alatuǵın edi. Sonıń menen bir qatarda, AEOM Macintosh qollanbasına interfeysti basqarıwǵa, eger paydalanıwshı «Bul isti men ushın orınla» túymelerin (yamasa gipertekstti) bassa, olar ushın wazıypalardı orınlawǵa múmkinshilik berdi.
Sistemanıń bir ózgesheligi Kouching funkciyasın qollap-quwatlawı boldı. AEOM-di paydalanıp, Macintosh qollanbası ekrandaǵı UI elementlerin taba alatuǵın hám paydalanıwshınıń dıqqatın tartıw ushın olardı «qızıl marker» effekti menen qorshap sıza alatuǵın edi.
Macintosh qollanbası sonıń menen birge Balloon Help penen de biraz integraciyalanǵan bolıp, qálewi boyınsha paydalanıwshınıń sol waqıtta tıshqansha menen kórsetip turǵan obektine tiykarlanıp hújjettiń durıs bólimin ashatuǵın sharlarǵa gipertekst qosatuǵın edi.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
g505hxb9b25k9it7bfbosjlkn706yo7
MLS Season Pass
0
25544
124118
2025-07-03T21:35:33Z
Bekan88
11311
«[[:en:Special:Redirect/revision/1297581547|MLS Season Pass]]» betinen awdarılıp jaratıldı
124118
wikitext
text/x-wiki
'''MLS Season Pass''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen basqarılatuǵın [[futbol]] striming xızmeti bolıp, ol Major League Soccer (MLS) ligasınıń tikkeley matchların óz ishine aladı. Bul paket 2023-jılǵı Major League Soccer máwsiminde MLS hám Apple arasındaǵı jańa 10 jıllıq media huqıqları kelisiminiń bir bólimi retinde iske qosıldı, onıń sheńberinde ol ligaǵa global translyaciya huqıqlarına iye boldı.
MLS Season Pass – bul Apple TV qosımshasındaǵı jazılıwǵa tiykarlanǵan xızmet bolıp, ol barlıq MLS turaqlı máwsim hám pley-off oyınlarınıń tikkeley kórsetiliwin, sonday-aq Leagues Cup, tańlanǵan MLS Next hám MLS Next Pro oyınlarınıń, studiya baǵdarlamalarınıń hám basqa video kontenttiń (sonıń ishinde oyınlardıń qaytalanıwları hám original baǵdarlamalar) kórsetiliwin óz ishine aladı. Jańa shártnamalarǵa sáykes, aymaqlıq televidenie arqalı kórsetiletuǵın oyınlar toqtatıldı, sonlıqtan barlıq oyınlar global túrde hesh qanday óshiriw sheklewlerisiz translyaciya etiledi.
Hár háptedegi bir qatar oyınlardı jazılıwsız biypul strim etiw múmkin. Eksklyuziv bolmaǵan tarmaqlı televidenie oyınlar paketi Amerika Qurama Shtatlarında Fox Sports-qa hám Kanadada Bell Media-ǵa satıldı. 2025-jılı MLS, MLS Season Pass-ti Amerika Qurama Shtatlarındaǵı tańlanǵan televidenie provayderleri arqalı tutınıwshılarǵa tarqata basladı.
== Tariyxı ==
MLS óz komandalarınan 2022-jılǵı máwsimnen keyin oyınları ushın aymaqlıq televidenie huqıqların kelispewdi soradı, bul liga óziniń házirgi ESPN, Fox Sports hám Univision menen milliy televidenie kelisimleri sol waqıtta tamamlanǵannan keyin, óziniń media huqıqları ushın oraylastırılǵan modelge ótiwdi qarastırıp atırǵanın kórsetti (bul kóbirek Milliy Futbol Ligası hám [[Angliya Premyer Ligası|Premer-liga]] sıyaqlı Evropa klub ligalarına uqsas)<ref>{{Web deregi|url=https://awfulannouncing.com/soccer/mls-local-deals-2022-packaging-national.html|bet=MLS has told clubs not to sign local deals beyond 2022 in hopes of packaging with national rights|sáne=March 4, 2019|jumıs=Awful Announcing|qaralǵan sáne=March 25, 2022}}</ref><ref>{{Cite news|last1=Stejskal|first1=Sam|title=MLS media rights deal not likely to be a game-changer, sources say|url=https://www.nytimes.com/athletic/3194631/2022/03/18/mls-media-rights-deal-not-likely-to-be-a-game-changer-sources-say/}}</ref>.
2022-jılı 14-iyunda MLS 2023-jılǵı máwsimnen baslap kúshine kiretuǵın [[Apple Inc.]] menen 10 jıllıq translyaciya kelisimin járiyaladı, onıń sheńberinde ol ligaǵa global media huqıqlarına iye boladı. Bul Appledıń sol jılı aldın Major League Baseball-dıń Friday Night Baseball-ın iske qosqannan keyin, professional sport huqıqlarına ekinshi úlken kirisiwi boldı<ref name="Apple-2022">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ca/newsroom/2022/06/apple-and-mls-to-present-all-mls-matches-for-10-years-beginning-in-2023/|bet=Apple and MLS to present all MLS matches for 10 years, beginning in 2023|til=en-CA|jumıs=Apple Newsroom (Canada)|qaralǵan sáne=June 18, 2022}}</ref><ref name="Atlantic-2022">{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/athletic/3736063/2022/10/27/mls-apple-tv-broadcasts/|bet=MLS faces race against time to build broadcast operation ahead of Apple TV deal|sáne=October 27, 2022|jumıs=[[The Athletic]]}}</ref>.
Xızmettiń atı hám Amerika Qurama Shtatları ushın bahası 2022-jılı 16-noyabrde járiyalandı hám 2023-jıl 25-fevraldaǵı máwsim baslanıwı ushın 2023-jıl 1-fevraldan baslap qoljetimli boldı<ref name="TechCrunch">{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2022/11/16/apple-tv-to-launch-mls-season-pass-subscription-on-february-1/|bet=Apple to launch 'MLS Season Pass' subscription on February 1|avtor=Forristal|at=Lauren|sáne=November 16, 2022|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref name="Verge">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2022/11/16/23462582/apple-major-league-soccer-subscription-mls-season-pass-launch-date|bet=Apple and Major League Soccer will launch their soccer streaming service on February 1st|avtor=Peters|at=Jay|sáne=November 16, 2022|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref name="Engadget">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/apple-mls-season-pass-price-release-date-173226971.html|bet=Apple's Major League Soccer Season Pass debuts February 1st for $99 per year|sáne=November 16, 2022|til=en-US|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2023/02/mls-season-pass-is-now-available-worldwide-on-the-apple-tv-app/|bet=MLS Season Pass is now available worldwide on the Apple TV app|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=March 1, 2023}}</ref>.
Tarmaqlı televideniede bar bolıwın saqlap qalıw ushın, MLS Fox Sports (AQSH ushın Fox hám Fox Deportes) hám Bell Media (Kanada ushın TSN hám RDS) menen tórt jıllıq, eksklyuziv bolmaǵan huqıqlar kelisimlerine kelisti, olar óz tarmaqlarında MLS oyınları paketlerin kórsetedi. Bul shártnama liganıń ESPN hám Univision menen uzaq múddetli sherikligin juwmaqladı; ESPN Major League Soccer-diń shólkemlestirilgeninen berli tiykarǵı media sheriklesleriniń biri edi. Univision tańlanǵan Leagues Cup oyınların, sonıń ishinde finaldıń eksklyuziv sızıqlı kórsetiliwin translyaciya etiwdi dawam etti<ref>{{Web deregi|url=https://worldsoccertalk.com/tv/univision-acquires-leagues-cup-rights-but-passes-on-mls-20221213-WST-412190.html|bet=Univision acquires Leagues Cup rights but passes on MLS|sáne=December 13, 2022|jumıs=World Soccer Talk}}</ref><ref name="Inquirer-Univision">{{Web deregi|url=https://www.inquirer.com/soccer/mls-apple-fox-univision-espn-20221212.html|bet=Univision out of MLS regular-season and playoff TV broadcasts amid new Apple deal|avtor=Tannenwald|at=Jonathan|sáne=December 12, 2022|til=en|jumıs=The Philadelphia Inquirer|qaralǵan sáne=December 25, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.mlssoccer.com/news/major-league-soccer-fox-sports-televisaunivision-tsn-rds-announce-multi-year-lin|bet=Major League Soccer, FOX Sports, TelevisaUnivision, TSN & RDS Announce Multi-year Linear TV Rights Agreements {{!}} MLSSoccer.com|til=en|jumıs=mlssoccer|qaralǵan sáne=February 23, 2023}}</ref>. ESPN hám Univision Apple shártnamasınıń ayırım aspektlerine narazılıqları sebepli shártnamaların jańalawdan bas tartqanı xabarlandı, sebebi eki kompaniya da básekiles striming platformaların (ESPN+—burın bazardan tıs striming huqıqlarına iye edi—hám Vix, sáykesinshe) basqaradı hám olar endi ózleri translyaciya etetuǵın oyınlarǵa eksklyuziv huqıqlarǵa iye bolmaydı<ref>{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/athletic/3904200/2022/11/16/mls-apple-tv-details/|bet=MLS, Apple announce pricing, broadcast details for new partnership|avtor=Rueter|at=Jeff|sáne=November 16, 2022|jumıs=The Athletic|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.sportspromedia.com/news/mls-tv-rights-fox-espn-univision-2023-apple-tv/|bet=Fox agrees MLS TV deal but ESPN shuns rights|avtor=Sim|at=Josh|sáne=December 13, 2022|til=en-GB|jumıs=SportsPro|qaralǵan sáne=December 25, 2022}}</ref>.
2024-jılı MLS Season Pass, 2024-jılǵı AQSH Ashıq Kubogınıń sherek finalların, yarım finalların hám finalın translyaciya etiw ushın AQSH Futbolı menen kelisimge keldi<ref>{{Web deregi|url=https://www.sportico.com/business/media/2024/apple-tv-to-air-final-rounds-us-open-cup-soccer-1234780235/|bet=Apple TV to Air Final Rounds of U.S. Open Cup Soccer|avtor=Pelit|at=Asli|sáne=May 23, 2024|jumıs=Sportico|qaralǵan sáne=February 14, 2025}}</ref>.
2025-jılǵı Major League Soccer máwsimi ushın MLS Season Pass, hár hápteniń ekshembi kúni praymtaymda bolatuǵın hám barlıq Apple TV+ abonentleri ushın qoljetimli bolatuǵın Sunday Night Soccer-di translyaciya etiwdi jobalastırǵanın járiyaladı<ref name=":0">{{Web deregi|url=https://www.sportsvideo.org/2025/01/30/major-league-soccer-adds-featured-sunday-night-soccer-match-to-apple-tv-expands-availability-of-mls-season-pass-to-xfinity-directv/|bet=Major League Soccer Adds Featured Sunday Night Soccer Match to Apple TV+; Expands Availability of MLS Season Pass to Xfinity, DIRECTV; Centralizes Graphics Workflow|avtor=Costa|at=Brandon|sáne=January 30, 2025|jumıs=Sports Video Group|qaralǵan sáne=February 14, 2025}}</ref>.
== Tarqatılıwı ==
MLS Season Pass Apple TV qosımshası arqalı aylıq yamasa máwsimlik jazılıw tiykarında satıladı; AQSH bahası ayına 14.99 AQSH dolları<ref>{{Web deregi|url=https://www.si.com/soccer/2022/11/16/mls-apple-tv-subscription-cost-broadcast-rights-deal|bet=MLS Reveals Cost for New Apple TV Broadcast Package|sáne=November 16, 2022}}</ref> yamasa máwsimine 99 dollar etip belgilendi. MLS Season Pass Apple TV+ jazılıwınan bólek hám onı talap etpeydi, biraq Apple TV+ abonentleri ushın jeńillikler bar. MLS komandalarınıń máwsimlik bilet iyeleri de MLS Season Pass-ti biypul aladı<ref name="ArsTechnica">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2022/06/apple-will-stream-all-major-league-soccer-matches-for-10-years/|bet=Bad news for cable: A major sports league will stream exclusively on Apple TV|avtor=Axon|at=Samuel|sáne=June 14, 2022|jumıs=Ars Technica|qaralǵan sáne=June 16, 2022}}</ref>. 2023-jılǵı máwsim dawamında bir qatar oyınlar biypul strim etiledi; 2023-jılǵı máwsimniń ashılıw hápteliginde barlıq oyınlar biypul strim etildi, al máwsimniń birinshi háptelerinen keyin háptesine keminde altı oyın jobalastırıldı. Keyingi háptelerde eki biypul oyınǵa shekem boldı<ref>{{Cite news|date=May 4, 2023|title=MLS and Apple change some free game live streaming details on MLS Season Pass|url=https://www.inquirer.com/soccer/mls-schedule-may-6-live-streaming-apple-20230505.html}}</ref>.
NFL-degi Amazon Prime Videonıń Thursday Night Football ushın islegenindey, DirecTV óziniń kommerciyalıq abonentleri ushın MLS Season Pass-ti tarqatıw huqıqların aldı, bul oyınlardıń strim-tek translyaciyalarına tayar bolmaǵan orınlarda (mısalı, barlar hám restoranlar) qoljetimliligin támiyinleydi<ref>{{Web deregi|url=https://variety.com/2023/tv/news/directv-tmajor-league-soccer-apple-1235525189/|bet=DirecTV To Provide Major League Soccer Games to Bars, Hotels for 2023 Season|avtor=Steinberg|at=Brian|sáne=February 16, 2023|til=en|jumıs=Variety|qaralǵan sáne=February 16, 2023}}</ref>. MLS Season Pass-ke bir jıllıq jazılıw 2023-jıldıń fevral ayında T-Mobile US tárepinen T-Mobile Tuesdays qosımshası arqalı óz abonentlerine usınıldı. Uqsas usınıs 2023-jıldıń iyun ayında Avstraliyadaǵı sport kanalı Optus Sport tárepinen de usınıldı<ref>{{Cite press release |date=June 26, 2023 |title=Watch every MLS match with Apple TV and Optus Sport |url=https://sport.optus.com.au/news/announcement/os58922/watch-every-mls-game-live-with-optus-sport-and-apple |publisher=[[Optus Sport]] |access-date=June 27, 2023}}</ref>. 2025-jılǵı máwsimnen baslap, DirecTV MLS Season Pass-ti bir neshe máwsimge tarqatıw huqıqların jańaladı; jańalanıw menen, provayder paketti turaq jay klientlerine tarqatıw huqıqın da qostı. Uqsas kelisim Comcast penen de xızmetti Xfinity arqalı tarqatıw ushın dúzildi; kelisimniń bir bólimi retinde, barlıq Xfinity abonentlerine de MLS 360 sholıw showına kiriw múmkinshiligi beriledi<ref>{{Web deregi|url=https://awfulannouncing.com/mls/apple-tv-season-pass-accessibility-2025.html|bet=MLS, Apple make major changes to MLS Season Pass accessibility|avtor=Lerner|at=Drew|sáne=2025-01-29|til=en-US|jumıs=Awful Announcing|qaralǵan sáne=2025-06-26}}</ref>.
== Derekler ==
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
4fjfso9thbzp3w5uoe2smo1nw0q735g
124119
124118
2025-07-03T21:36:21Z
Bekan88
11311
124119
wikitext
text/x-wiki
'''MLS Season Pass''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen basqarılatuǵın [[futbol]] striming xızmeti bolıp, ol Major League Soccer (MLS) ligasınıń tikkeley matchların óz ishine aladı. Bul paket 2023-jılǵı Major League Soccer máwsiminde MLS hám Apple arasındaǵı jańa 10 jıllıq media huqıqları kelisiminiń bir bólimi retinde iske qosıldı, onıń sheńberinde ol ligaǵa global translyaciya huqıqlarına iye boldı.
MLS Season Pass – bul Apple TV qosımshasındaǵı jazılıwǵa tiykarlanǵan xızmet bolıp, ol barlıq MLS turaqlı máwsim hám pley-off oyınlarınıń tikkeley kórsetiliwin, sonday-aq Leagues Cup, tańlanǵan MLS Next hám MLS Next Pro oyınlarınıń, studiya baǵdarlamalarınıń hám basqa video kontenttiń (sonıń ishinde oyınlardıń qaytalanıwları hám original baǵdarlamalar) kórsetiliwin óz ishine aladı. Jańa shártnamalarǵa sáykes, aymaqlıq televidenie arqalı kórsetiletuǵın oyınlar toqtatıldı, sonlıqtan barlıq oyınlar global túrde hesh qanday óshiriw sheklewlerisiz translyaciya etiledi.
Hár háptedegi bir qatar oyınlardı jazılıwsız biypul strim etiw múmkin. Eksklyuziv bolmaǵan tarmaqlı televidenie oyınlar paketi Amerika Qurama Shtatlarında Fox Sports-qa hám Kanadada Bell Media-ǵa satıldı. 2025-jılı MLS, MLS Season Pass-ti Amerika Qurama Shtatlarındaǵı tańlanǵan televidenie provayderleri arqalı tutınıwshılarǵa tarqata basladı.
== Tariyxı ==
MLS óz komandalarınan 2022-jılǵı máwsimnen keyin oyınları ushın aymaqlıq televidenie huqıqların kelispewdi soradı, bul liga óziniń házirgi ESPN, Fox Sports hám Univision menen milliy televidenie kelisimleri sol waqıtta tamamlanǵannan keyin, óziniń media huqıqları ushın oraylastırılǵan modelge ótiwdi qarastırıp atırǵanın kórsetti (bul kóbirek Milliy Futbol Ligası hám [[Angliya Premyer Ligası|Premer-liga]] sıyaqlı Evropa klub ligalarına uqsas)<ref>{{Web deregi|url=https://awfulannouncing.com/soccer/mls-local-deals-2022-packaging-national.html|bet=MLS has told clubs not to sign local deals beyond 2022 in hopes of packaging with national rights|sáne=March 4, 2019|jumıs=Awful Announcing|qaralǵan sáne=March 25, 2022}}</ref><ref>{{Cite news|last1=Stejskal|first1=Sam|title=MLS media rights deal not likely to be a game-changer, sources say|url=https://www.nytimes.com/athletic/3194631/2022/03/18/mls-media-rights-deal-not-likely-to-be-a-game-changer-sources-say/}}</ref>.
2022-jılı 14-iyunda MLS 2023-jılǵı máwsimnen baslap kúshine kiretuǵın [[Apple Inc.]] menen 10 jıllıq translyaciya kelisimin járiyaladı, onıń sheńberinde ol ligaǵa global media huqıqlarına iye boladı. Bul Appledıń sol jılı aldın Major League Baseball-dıń Friday Night Baseball-ın iske qosqannan keyin, professional sport huqıqlarına ekinshi úlken kirisiwi boldı<ref name="Apple-2022">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ca/newsroom/2022/06/apple-and-mls-to-present-all-mls-matches-for-10-years-beginning-in-2023/|bet=Apple and MLS to present all MLS matches for 10 years, beginning in 2023|til=en-CA|jumıs=Apple Newsroom (Canada)|qaralǵan sáne=June 18, 2022}}</ref><ref name="Atlantic-2022">{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/athletic/3736063/2022/10/27/mls-apple-tv-broadcasts/|bet=MLS faces race against time to build broadcast operation ahead of Apple TV deal|sáne=October 27, 2022|jumıs=[[The Athletic]]}}</ref>.
Xızmettiń atı hám Amerika Qurama Shtatları ushın bahası 2022-jılı 16-noyabrde járiyalandı hám 2023-jıl 25-fevraldaǵı máwsim baslanıwı ushın 2023-jıl 1-fevraldan baslap qoljetimli boldı<ref name="TechCrunch">{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2022/11/16/apple-tv-to-launch-mls-season-pass-subscription-on-february-1/|bet=Apple to launch 'MLS Season Pass' subscription on February 1|avtor=Forristal|at=Lauren|sáne=November 16, 2022|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref name="Verge">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2022/11/16/23462582/apple-major-league-soccer-subscription-mls-season-pass-launch-date|bet=Apple and Major League Soccer will launch their soccer streaming service on February 1st|avtor=Peters|at=Jay|sáne=November 16, 2022|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref name="Engadget">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/apple-mls-season-pass-price-release-date-173226971.html|bet=Apple's Major League Soccer Season Pass debuts February 1st for $99 per year|sáne=November 16, 2022|til=en-US|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2023/02/mls-season-pass-is-now-available-worldwide-on-the-apple-tv-app/|bet=MLS Season Pass is now available worldwide on the Apple TV app|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=March 1, 2023}}</ref>.
Tarmaqlı televideniede bar bolıwın saqlap qalıw ushın, MLS Fox Sports (AQSH ushın Fox hám Fox Deportes) hám Bell Media (Kanada ushın TSN hám RDS) menen tórt jıllıq, eksklyuziv bolmaǵan huqıqlar kelisimlerine kelisti, olar óz tarmaqlarında MLS oyınları paketlerin kórsetedi. Bul shártnama liganıń ESPN hám Univision menen uzaq múddetli sherikligin juwmaqladı; ESPN Major League Soccer-diń shólkemlestirilgeninen berli tiykarǵı media sheriklesleriniń biri edi. Univision tańlanǵan Leagues Cup oyınların, sonıń ishinde finaldıń eksklyuziv sızıqlı kórsetiliwin translyaciya etiwdi dawam etti<ref>{{Web deregi|url=https://worldsoccertalk.com/tv/univision-acquires-leagues-cup-rights-but-passes-on-mls-20221213-WST-412190.html|bet=Univision acquires Leagues Cup rights but passes on MLS|sáne=December 13, 2022|jumıs=World Soccer Talk}}</ref><ref name="Inquirer-Univision">{{Web deregi|url=https://www.inquirer.com/soccer/mls-apple-fox-univision-espn-20221212.html|bet=Univision out of MLS regular-season and playoff TV broadcasts amid new Apple deal|avtor=Tannenwald|at=Jonathan|sáne=December 12, 2022|til=en|jumıs=The Philadelphia Inquirer|qaralǵan sáne=December 25, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.mlssoccer.com/news/major-league-soccer-fox-sports-televisaunivision-tsn-rds-announce-multi-year-lin|bet=Major League Soccer, FOX Sports, TelevisaUnivision, TSN & RDS Announce Multi-year Linear TV Rights Agreements {{!}} MLSSoccer.com|til=en|jumıs=mlssoccer|qaralǵan sáne=February 23, 2023}}</ref>. ESPN hám Univision Apple shártnamasınıń ayırım aspektlerine narazılıqları sebepli shártnamaların jańalawdan bas tartqanı xabarlandı, sebebi eki kompaniya da básekiles striming platformaların (ESPN+—burın bazardan tıs striming huqıqlarına iye edi—hám Vix, sáykesinshe) basqaradı hám olar endi ózleri translyaciya etetuǵın oyınlarǵa eksklyuziv huqıqlarǵa iye bolmaydı<ref>{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/athletic/3904200/2022/11/16/mls-apple-tv-details/|bet=MLS, Apple announce pricing, broadcast details for new partnership|avtor=Rueter|at=Jeff|sáne=November 16, 2022|jumıs=The Athletic|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.sportspromedia.com/news/mls-tv-rights-fox-espn-univision-2023-apple-tv/|bet=Fox agrees MLS TV deal but ESPN shuns rights|avtor=Sim|at=Josh|sáne=December 13, 2022|til=en-GB|jumıs=SportsPro|qaralǵan sáne=December 25, 2022}}</ref>.
2024-jılı MLS Season Pass, 2024-jılǵı AQSH Ashıq Kubogınıń sherek finalların, yarım finalların hám finalın translyaciya etiw ushın AQSH Futbolı menen kelisimge keldi<ref>{{Web deregi|url=https://www.sportico.com/business/media/2024/apple-tv-to-air-final-rounds-us-open-cup-soccer-1234780235/|bet=Apple TV to Air Final Rounds of U.S. Open Cup Soccer|avtor=Pelit|at=Asli|sáne=May 23, 2024|jumıs=Sportico|qaralǵan sáne=February 14, 2025}}</ref>.
2025-jılǵı Major League Soccer máwsimi ushın MLS Season Pass, hár hápteniń ekshembi kúni praymtaymda bolatuǵın hám barlıq Apple TV+ abonentleri ushın qoljetimli bolatuǵın Sunday Night Soccer-di translyaciya etiwdi jobalastırǵanın járiyaladı<ref name=":0">{{Web deregi|url=https://www.sportsvideo.org/2025/01/30/major-league-soccer-adds-featured-sunday-night-soccer-match-to-apple-tv-expands-availability-of-mls-season-pass-to-xfinity-directv/|bet=Major League Soccer Adds Featured Sunday Night Soccer Match to Apple TV+; Expands Availability of MLS Season Pass to Xfinity, DIRECTV; Centralizes Graphics Workflow|avtor=Costa|at=Brandon|sáne=January 30, 2025|jumıs=Sports Video Group|qaralǵan sáne=February 14, 2025}}</ref>.
== Tarqatılıwı ==
MLS Season Pass Apple TV qosımshası arqalı aylıq yamasa máwsimlik jazılıw tiykarında satıladı; AQSH bahası ayına 14.99 AQSH dolları<ref>{{Web deregi|url=https://www.si.com/soccer/2022/11/16/mls-apple-tv-subscription-cost-broadcast-rights-deal|bet=MLS Reveals Cost for New Apple TV Broadcast Package|sáne=November 16, 2022}}</ref> yamasa máwsimine 99 dollar etip belgilendi. MLS Season Pass Apple TV+ jazılıwınan bólek hám onı talap etpeydi, biraq Apple TV+ abonentleri ushın jeńillikler bar. MLS komandalarınıń máwsimlik bilet iyeleri de MLS Season Pass-ti biypul aladı<ref name="ArsTechnica">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2022/06/apple-will-stream-all-major-league-soccer-matches-for-10-years/|bet=Bad news for cable: A major sports league will stream exclusively on Apple TV|avtor=Axon|at=Samuel|sáne=June 14, 2022|jumıs=Ars Technica|qaralǵan sáne=June 16, 2022}}</ref>. 2023-jılǵı máwsim dawamında bir qatar oyınlar biypul strim etiledi; 2023-jılǵı máwsimniń ashılıw hápteliginde barlıq oyınlar biypul strim etildi, al máwsimniń birinshi háptelerinen keyin háptesine keminde altı oyın jobalastırıldı. Keyingi háptelerde eki biypul oyınǵa shekem boldı<ref>{{Cite news|date=May 4, 2023|title=MLS and Apple change some free game live streaming details on MLS Season Pass|url=https://www.inquirer.com/soccer/mls-schedule-may-6-live-streaming-apple-20230505.html}}</ref>.
NFL-degi Amazon Prime Videonıń Thursday Night Football ushın islegenindey, DirecTV óziniń kommerciyalıq abonentleri ushın MLS Season Pass-ti tarqatıw huqıqların aldı, bul oyınlardıń strim-tek translyaciyalarına tayar bolmaǵan orınlarda (mısalı, barlar hám restoranlar) qoljetimliligin támiyinleydi<ref>{{Web deregi|url=https://variety.com/2023/tv/news/directv-tmajor-league-soccer-apple-1235525189/|bet=DirecTV To Provide Major League Soccer Games to Bars, Hotels for 2023 Season|avtor=Steinberg|at=Brian|sáne=February 16, 2023|til=en|jumıs=Variety|qaralǵan sáne=February 16, 2023}}</ref>. MLS Season Pass-ke bir jıllıq jazılıw 2023-jıldıń fevral ayında T-Mobile US tárepinen T-Mobile Tuesdays qosımshası arqalı óz abonentlerine usınıldı. Uqsas usınıs 2023-jıldıń iyun ayında Avstraliyadaǵı sport kanalı Optus Sport tárepinen de usınıldı<ref>{{Cite press release |date=June 26, 2023 |title=Watch every MLS match with Apple TV and Optus Sport |url=https://sport.optus.com.au/news/announcement/os58922/watch-every-mls-game-live-with-optus-sport-and-apple |publisher=[[Optus Sport]] |access-date=June 27, 2023}}</ref>. 2025-jılǵı máwsimnen baslap, DirecTV MLS Season Pass-ti bir neshe máwsimge tarqatıw huqıqların jańaladı; jańalanıw menen, provayder paketti turaq jay klientlerine tarqatıw huqıqın da qostı. Uqsas kelisim Comcast penen de xızmetti Xfinity arqalı tarqatıw ushın dúzildi; kelisimniń bir bólimi retinde, barlıq Xfinity abonentlerine de MLS 360 sholıw showına kiriw múmkinshiligi beriledi<ref>{{Web deregi|url=https://awfulannouncing.com/mls/apple-tv-season-pass-accessibility-2025.html|bet=MLS, Apple make major changes to MLS Season Pass accessibility|avtor=Lerner|at=Drew|sáne=2025-01-29|til=en-US|jumıs=Awful Announcing|qaralǵan sáne=2025-06-26}}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
r1fihvsqfqu5l4a08jb9va2p5asf4pi
124125
124119
2025-07-03T21:52:35Z
Bekan88
11311
124125
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;"|MLS Season Pass
|-
| colspan="2" style="text-align:center"|[[Fayl:MLS_Season_Pass_logo_black.svg|200px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Iske túsirilgen kúni
| [[1-fevral]], [[2023|2023-jıl]]
|-
! Platforma(lar)
|Apple TV qosımshası<br/>tv.apple.com veb-saytında
|-
! Baha modeli
| Ayına 14.99 AQSH dolları<br/>Ayına 19.99 Kanada dolları<br/>Ayına 14.99 funt sterling<br/>Ayına 14.99 evro
|-
! Veb-sayt
| [https://www.mlssoccer.com/season-pass/ www.mlssoccer.com/season-pass/]
|}
'''MLS Season Pass''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen basqarılatuǵın [[futbol]] striming xızmeti bolıp, ol Major League Soccer (MLS) ligasınıń tikkeley matchların óz ishine aladı. Bul paket 2023-jılǵı Major League Soccer máwsiminde MLS hám Apple arasındaǵı jańa 10 jıllıq media huqıqları kelisiminiń bir bólimi retinde iske qosıldı, onıń sheńberinde ol ligaǵa global translyaciya huqıqlarına iye boldı.
MLS Season Pass – bul Apple TV qosımshasındaǵı jazılıwǵa tiykarlanǵan xızmet bolıp, ol barlıq MLS turaqlı máwsim hám pley-off oyınlarınıń tikkeley kórsetiliwin, sonday-aq Leagues Cup, tańlanǵan MLS Next hám MLS Next Pro oyınlarınıń, studiya baǵdarlamalarınıń hám basqa video kontenttiń (sonıń ishinde oyınlardıń qaytalanıwları hám original baǵdarlamalar) kórsetiliwin óz ishine aladı. Jańa shártnamalarǵa sáykes, aymaqlıq televidenie arqalı kórsetiletuǵın oyınlar toqtatıldı, sonlıqtan barlıq oyınlar global túrde hesh qanday óshiriw sheklewlerisiz translyaciya etiledi.
Hár háptedegi bir qatar oyınlardı jazılıwsız biypul strim etiw múmkin. Eksklyuziv bolmaǵan tarmaqlı televidenie oyınlar paketi Amerika Qurama Shtatlarında Fox Sports-qa hám Kanadada Bell Media-ǵa satıldı. 2025-jılı MLS, MLS Season Pass-ti Amerika Qurama Shtatlarındaǵı tańlanǵan televidenie provayderleri arqalı tutınıwshılarǵa tarqata basladı.
== Tariyxı ==
MLS óz komandalarınan 2022-jılǵı máwsimnen keyin oyınları ushın aymaqlıq televidenie huqıqların kelispewdi soradı, bul liga óziniń házirgi ESPN, Fox Sports hám Univision menen milliy televidenie kelisimleri sol waqıtta tamamlanǵannan keyin, óziniń media huqıqları ushın oraylastırılǵan modelge ótiwdi qarastırıp atırǵanın kórsetti (bul kóbirek Milliy Futbol Ligası hám [[Angliya Premyer Ligası|Premer-liga]] sıyaqlı Evropa klub ligalarına uqsas)<ref>{{Web deregi|url=https://awfulannouncing.com/soccer/mls-local-deals-2022-packaging-national.html|bet=MLS has told clubs not to sign local deals beyond 2022 in hopes of packaging with national rights|sáne=March 4, 2019|jumıs=Awful Announcing|qaralǵan sáne=March 25, 2022}}</ref><ref>{{Cite news|last1=Stejskal|first1=Sam|title=MLS media rights deal not likely to be a game-changer, sources say|url=https://www.nytimes.com/athletic/3194631/2022/03/18/mls-media-rights-deal-not-likely-to-be-a-game-changer-sources-say/}}</ref>.
2022-jılı 14-iyunda MLS 2023-jılǵı máwsimnen baslap kúshine kiretuǵın [[Apple Inc.]] menen 10 jıllıq translyaciya kelisimin járiyaladı, onıń sheńberinde ol ligaǵa global media huqıqlarına iye boladı. Bul Appledıń sol jılı aldın Major League Baseball-dıń Friday Night Baseball-ın iske qosqannan keyin, professional sport huqıqlarına ekinshi úlken kirisiwi boldı<ref name="Apple-2022">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/ca/newsroom/2022/06/apple-and-mls-to-present-all-mls-matches-for-10-years-beginning-in-2023/|bet=Apple and MLS to present all MLS matches for 10 years, beginning in 2023|til=en-CA|jumıs=Apple Newsroom (Canada)|qaralǵan sáne=June 18, 2022}}</ref><ref name="Atlantic-2022">{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/athletic/3736063/2022/10/27/mls-apple-tv-broadcasts/|bet=MLS faces race against time to build broadcast operation ahead of Apple TV deal|sáne=October 27, 2022|jumıs=[[The Athletic]]}}</ref>.
Xızmettiń atı hám Amerika Qurama Shtatları ushın bahası 2022-jılı 16-noyabrde járiyalandı hám 2023-jıl 25-fevraldaǵı máwsim baslanıwı ushın 2023-jıl 1-fevraldan baslap qoljetimli boldı<ref name="TechCrunch">{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2022/11/16/apple-tv-to-launch-mls-season-pass-subscription-on-february-1/|bet=Apple to launch 'MLS Season Pass' subscription on February 1|avtor=Forristal|at=Lauren|sáne=November 16, 2022|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref name="Verge">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2022/11/16/23462582/apple-major-league-soccer-subscription-mls-season-pass-launch-date|bet=Apple and Major League Soccer will launch their soccer streaming service on February 1st|avtor=Peters|at=Jay|sáne=November 16, 2022|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref name="Engadget">{{Web deregi|url=https://www.engadget.com/apple-mls-season-pass-price-release-date-173226971.html|bet=Apple's Major League Soccer Season Pass debuts February 1st for $99 per year|sáne=November 16, 2022|til=en-US|jumıs=Engadget|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2023/02/mls-season-pass-is-now-available-worldwide-on-the-apple-tv-app/|bet=MLS Season Pass is now available worldwide on the Apple TV app|til=en-US|jumıs=Apple Newsroom|qaralǵan sáne=March 1, 2023}}</ref>.
Tarmaqlı televideniede bar bolıwın saqlap qalıw ushın, MLS Fox Sports (AQSH ushın Fox hám Fox Deportes) hám Bell Media (Kanada ushın TSN hám RDS) menen tórt jıllıq, eksklyuziv bolmaǵan huqıqlar kelisimlerine kelisti, olar óz tarmaqlarında MLS oyınları paketlerin kórsetedi. Bul shártnama liganıń ESPN hám Univision menen uzaq múddetli sherikligin juwmaqladı; ESPN Major League Soccer-diń shólkemlestirilgeninen berli tiykarǵı media sheriklesleriniń biri edi. Univision tańlanǵan Leagues Cup oyınların, sonıń ishinde finaldıń eksklyuziv sızıqlı kórsetiliwin translyaciya etiwdi dawam etti<ref>{{Web deregi|url=https://worldsoccertalk.com/tv/univision-acquires-leagues-cup-rights-but-passes-on-mls-20221213-WST-412190.html|bet=Univision acquires Leagues Cup rights but passes on MLS|sáne=December 13, 2022|jumıs=World Soccer Talk}}</ref><ref name="Inquirer-Univision">{{Web deregi|url=https://www.inquirer.com/soccer/mls-apple-fox-univision-espn-20221212.html|bet=Univision out of MLS regular-season and playoff TV broadcasts amid new Apple deal|avtor=Tannenwald|at=Jonathan|sáne=December 12, 2022|til=en|jumıs=The Philadelphia Inquirer|qaralǵan sáne=December 25, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.mlssoccer.com/news/major-league-soccer-fox-sports-televisaunivision-tsn-rds-announce-multi-year-lin|bet=Major League Soccer, FOX Sports, TelevisaUnivision, TSN & RDS Announce Multi-year Linear TV Rights Agreements {{!}} MLSSoccer.com|til=en|jumıs=mlssoccer|qaralǵan sáne=February 23, 2023}}</ref>. ESPN hám Univision Apple shártnamasınıń ayırım aspektlerine narazılıqları sebepli shártnamaların jańalawdan bas tartqanı xabarlandı, sebebi eki kompaniya da básekiles striming platformaların (ESPN+—burın bazardan tıs striming huqıqlarına iye edi—hám Vix, sáykesinshe) basqaradı hám olar endi ózleri translyaciya etetuǵın oyınlarǵa eksklyuziv huqıqlarǵa iye bolmaydı<ref>{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/athletic/3904200/2022/11/16/mls-apple-tv-details/|bet=MLS, Apple announce pricing, broadcast details for new partnership|avtor=Rueter|at=Jeff|sáne=November 16, 2022|jumıs=The Athletic|qaralǵan sáne=November 18, 2022}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.sportspromedia.com/news/mls-tv-rights-fox-espn-univision-2023-apple-tv/|bet=Fox agrees MLS TV deal but ESPN shuns rights|avtor=Sim|at=Josh|sáne=December 13, 2022|til=en-GB|jumıs=SportsPro|qaralǵan sáne=December 25, 2022}}</ref>.
2024-jılı MLS Season Pass, 2024-jılǵı AQSH Ashıq Kubogınıń sherek finalların, yarım finalların hám finalın translyaciya etiw ushın AQSH Futbolı menen kelisimge keldi<ref>{{Web deregi|url=https://www.sportico.com/business/media/2024/apple-tv-to-air-final-rounds-us-open-cup-soccer-1234780235/|bet=Apple TV to Air Final Rounds of U.S. Open Cup Soccer|avtor=Pelit|at=Asli|sáne=May 23, 2024|jumıs=Sportico|qaralǵan sáne=February 14, 2025}}</ref>.
2025-jılǵı Major League Soccer máwsimi ushın MLS Season Pass, hár hápteniń ekshembi kúni praymtaymda bolatuǵın hám barlıq Apple TV+ abonentleri ushın qoljetimli bolatuǵın Sunday Night Soccer-di translyaciya etiwdi jobalastırǵanın járiyaladı<ref name=":0">{{Web deregi|url=https://www.sportsvideo.org/2025/01/30/major-league-soccer-adds-featured-sunday-night-soccer-match-to-apple-tv-expands-availability-of-mls-season-pass-to-xfinity-directv/|bet=Major League Soccer Adds Featured Sunday Night Soccer Match to Apple TV+; Expands Availability of MLS Season Pass to Xfinity, DIRECTV; Centralizes Graphics Workflow|avtor=Costa|at=Brandon|sáne=January 30, 2025|jumıs=Sports Video Group|qaralǵan sáne=February 14, 2025}}</ref>.
== Tarqatılıwı ==
MLS Season Pass Apple TV qosımshası arqalı aylıq yamasa máwsimlik jazılıw tiykarında satıladı; AQSH bahası ayına 14.99 AQSH dolları<ref>{{Web deregi|url=https://www.si.com/soccer/2022/11/16/mls-apple-tv-subscription-cost-broadcast-rights-deal|bet=MLS Reveals Cost for New Apple TV Broadcast Package|sáne=November 16, 2022}}</ref> yamasa máwsimine 99 dollar etip belgilendi. MLS Season Pass Apple TV+ jazılıwınan bólek hám onı talap etpeydi, biraq Apple TV+ abonentleri ushın jeńillikler bar. MLS komandalarınıń máwsimlik bilet iyeleri de MLS Season Pass-ti biypul aladı<ref name="ArsTechnica">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/gadgets/2022/06/apple-will-stream-all-major-league-soccer-matches-for-10-years/|bet=Bad news for cable: A major sports league will stream exclusively on Apple TV|avtor=Axon|at=Samuel|sáne=June 14, 2022|jumıs=Ars Technica|qaralǵan sáne=June 16, 2022}}</ref>. 2023-jılǵı máwsim dawamında bir qatar oyınlar biypul strim etiledi; 2023-jılǵı máwsimniń ashılıw hápteliginde barlıq oyınlar biypul strim etildi, al máwsimniń birinshi háptelerinen keyin háptesine keminde altı oyın jobalastırıldı. Keyingi háptelerde eki biypul oyınǵa shekem boldı<ref>{{Cite news|date=May 4, 2023|title=MLS and Apple change some free game live streaming details on MLS Season Pass|url=https://www.inquirer.com/soccer/mls-schedule-may-6-live-streaming-apple-20230505.html}}</ref>.
NFL-degi Amazon Prime Videonıń Thursday Night Football ushın islegenindey, DirecTV óziniń kommerciyalıq abonentleri ushın MLS Season Pass-ti tarqatıw huqıqların aldı, bul oyınlardıń strim-tek translyaciyalarına tayar bolmaǵan orınlarda (mısalı, barlar hám restoranlar) qoljetimliligin támiyinleydi<ref>{{Web deregi|url=https://variety.com/2023/tv/news/directv-tmajor-league-soccer-apple-1235525189/|bet=DirecTV To Provide Major League Soccer Games to Bars, Hotels for 2023 Season|avtor=Steinberg|at=Brian|sáne=February 16, 2023|til=en|jumıs=Variety|qaralǵan sáne=February 16, 2023}}</ref>. MLS Season Pass-ke bir jıllıq jazılıw 2023-jıldıń fevral ayında T-Mobile US tárepinen T-Mobile Tuesdays qosımshası arqalı óz abonentlerine usınıldı. Uqsas usınıs 2023-jıldıń iyun ayında Avstraliyadaǵı sport kanalı Optus Sport tárepinen de usınıldı<ref>{{Cite press release |date=June 26, 2023 |title=Watch every MLS match with Apple TV and Optus Sport |url=https://sport.optus.com.au/news/announcement/os58922/watch-every-mls-game-live-with-optus-sport-and-apple |publisher=[[Optus Sport]] |access-date=June 27, 2023}}</ref>. 2025-jılǵı máwsimnen baslap, DirecTV MLS Season Pass-ti bir neshe máwsimge tarqatıw huqıqların jańaladı; jańalanıw menen, provayder paketti turaq jay klientlerine tarqatıw huqıqın da qostı. Uqsas kelisim Comcast penen de xızmetti Xfinity arqalı tarqatıw ushın dúzildi; kelisimniń bir bólimi retinde, barlıq Xfinity abonentlerine de MLS 360 sholıw showına kiriw múmkinshiligi beriledi<ref>{{Web deregi|url=https://awfulannouncing.com/mls/apple-tv-season-pass-accessibility-2025.html|bet=MLS, Apple make major changes to MLS Season Pass accessibility|avtor=Lerner|at=Drew|sáne=2025-01-29|til=en-US|jumıs=Awful Announcing|qaralǵan sáne=2025-06-26}}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
e9srzic728y2pyrnrvdolv569e9yj0g
MobileMe
0
25545
124120
2025-07-03T21:37:01Z
Bekan88
11311
«[[:en:Special:Redirect/revision/1280684435|MobileMe]]» betinen awdarılıp jaratıldı
124120
wikitext
text/x-wiki
'''MobileMe''' (2000-2002-jıllar aralıǵında iTools brendi; 2008-jılǵa shekem '''.Mac''' dep atalǵan) — bul [[Apple Inc.]] tárepinen usınılǵan, jazılıwǵa tiykarlanǵan onlayn xızmetler hám programmalıq támiynat toplamı bolıp, házir toqtatılǵan. Barlıq xızmetler basqıshpa-basqısh biypul iCloudqa ótkizildi hám aqırında tolıq almastırıldı, al MobileMe 2012-jılı 30-iyunda toqtatıldı, [[ICloud|iCloudqa]] ótkiziw 2012-jıldıń 31-iyulına shekem múmkin boldı yamasa maǵlıwmatlardı sol sánege shekem júklep alıwǵa bolatuǵın edi, sol kúni sayt tolıǵı menen jabıldı. Sol kúni barlıq maǵlıwmatlar óshirildi hám iCloudqa ótkizilmegen akkauntlardıń elektron pochta adresleri paydalanılmaǵan dep belgilendi.
Dáslep 2000-jılı 5-yanvarda Mac OS 9 paydalanıwshıları ushın biypul Internet-tiykarındaǵı xızmetler toplamı retinde iTools atı menen iske qosılǵan, Apple onı 2002-jılı 17-iyulda .Mac atı menen qayta iske qostı, sol waqıtta ol tiykarınan Mac OS X paydalanıwshıları ushın arnalǵan tólemli jazılıw xızmetine aylandı. Apple xızmetti 2008-jılı 9-iyulda MobileMe atı menen jáne qayta iske qostı, endi ol Mac OS X, [[Microsoft Windows]], [[iPhone]] hám iPod Touch paydalanıwshıların maqsetke aldı.
2011-jılı 24-fevralda Apple MobileMe-di óziniń usaqlap satıw dúkanlarında usınıwdı toqtattı, hám keyinirek dilerlerden de<ref>{{Cite press release |url=http://appleinsider.com/articles/11/02/24/apple_discontinues_sale_of_mobileme_retail_boxes_as_overhaul_looms.html |title=Apple discontinues sale of MobileMe retail boxes as overhaul looms |publisher=[[appleinsider.com]] |access-date=October 27, 2017 |date=February 24, 2011}}</ref>. Jańa jazılıwlar da toqtatıldı. 2011-jılı 12-oktyabrde Apple jańa paydalanıwshılar ushın MobileMe-di almastıratuǵın iCloudtı iske qostı, házirgi paydalanıwshılar xızmet toqtatılatuǵın 2012-jıldıń 30-iyunına shekem kiriw múmkinshiligine iye boldı.
== Xızmetler ==
iTools hám .Mac tiykarınan Mac iyeleri ushın Internet xızmetlerin usınıwǵa arnalǵan edi. iTools hám .Mac-tiń barlıq aǵzaları @mac.com elektron pochta adresin aldı, bul xızmetlerdiń Mac apparatlıq támiynatına baylanıslı ekenin kórsetedi. Degen menen, 2008-jılı [[iPhone 3G]] shıǵarılıwı menen, MobileMe dep qayta atalǵan xızmet OS X, [[iOS]] hám [[Microsoft Windows|Windows]] ushın Internet xızmetlerin usına basladı. MobileMe aǵzalarına @me.com elektron pochta adresi berildi (degen menen házirgi @mac.com elektron pochta adresi paydalanıwshıları da olardı paydalanıwdı dawam ete alatuǵın edi, eki domen de sol bir elektron pochta akkauntı menen almastırıladı), olar endi Mail hám iCal sıyaqlı OS X programmalıq támiynatına sheklenbedi hám olar jeke maǵlıwmatlarına me.com veb-interfeysi arqalı yamasa bir qatar qollap-quwatlanatuǵın qosımshalar, sonıń ishinde Microsoft Outlook (paydalanıwshı 2003 yamasa onnan keyingi versiyanı paydalansa) arqalı hár qanday Internetke jalǵanǵan kompyuterden kire alatuǵın boldı. MobileMe ushın Apple qollap-quwatlawı chat hám telefon arqalı (sońǵısı tek AQSH/Kanada paydalanıwshıları ushın ǵana) qoljetimli boldı.
=== Backup ===
Backup – bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen Mac OS X ushın islep shıǵarılǵan rezerv kóshirme utilitası edi. Ol Appledıń MobileMe (burınǵı .Mac) [[Internet]] xızmetleri toplamı arqalı qoljetimli boldı. Backup paydalanıwshınıń onlayn MobileMe iDisk-i yamasa Macintoshtıń CD-RW yamasa DVD-R diskovodı menen birge áhmiyetli fayllar hám papkalardıń qáwipsiz, arxiv nusqaların jaratıw ushın paydalanılıwı múmkin edi. iCloud shıǵarılıwı menen, Backup endi qoljetimli emes, hám macOS Sierra shıǵarılıwı menen, ol endi islemeydi.
Backup-tıń dáslepki versiyaları funkciyaları az hám kóbinese turaqsız dep esaplanatuǵın edi. Biraq, 2003-jılı 5-noyabrde Apple jańa funkciyalar qosqan hám aldıńǵılarınan kóbirek isenimlilik usınǵan Backup 2.0-di shıǵardı.
Backup 2 áhmiyetli maǵlıwmatlardıń arxiv nusqaların jaratıwǵa múmkinshilik berse de, ulıwma alǵanda ol rezerv kóshirme programmalıq támiynatı ushın tek tiykarǵı funkciyalar toplamına iye edi.
Apple 2005-jılı 20-sentyabrde Parij kórgizbesinde .Mac-ke basqa jańalanıwlar menen birge Backup 3-ti tanıstırdı. Bul versiya kóbirek rezerv kóshirme sazlawların, mısalı, pochta maǵlıwmatlar bazaların rezervlew múmkinshiligin usındı.
2006-jılǵı [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|Dúnya júzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyasında]] Apple Mac OS X v10.5 «Leopard»-qa kiretuǵın jańa rezerv kóshirme qosımshası Time Machine-niń islep shıǵılıp atırǵanın járiyaladı. Time Machine tolıq rezerv kóshirme sheshimi bolıp, sonlıqtan ol kóp Mac paydalanıwshıları ushın ulıwma rezerv kóshirme sheshimi retinde Backup-tı tolıq almastırıw múmkinshiligine iye<ref name="apple_tm">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/macosx/features/timemachine.html|bet=Apple - Mac OS X Leopard - Features - Time Machine|avtor=Apple|qaralǵan sáne=December 21, 2007}}</ref>.
=== Find My iPhone ===
MobileMe paydalanıwshılarǵa ózleriniń iOS qurılmalarınıń ornın me.com veb-portalı arqalı baqlawǵa múmkinshilik berdi. Paydalanıwshı qurılmanıń shama menen jaylasqan ornın kartada kóre alatuǵın edi (anıq emes radiusın kórsetetuǵın sheńber menen birge), xabar kórsete alatuǵın hám/yamasa qurılmada ses oynata alatuǵın edi (hátte ol únsiz rejimge qoyılǵan bolsa da), qurılmadaǵı paroldi ózgerte alatuǵın hám onıń ishindegilerin uzaqtan óshire alatuǵın edi. Sonday-aq Apple tárepinen paydalanıwshılarǵa ózleriniń iPhoneların basqa iOS 4 isleytuǵın qurılmadan tabıwǵa múmkinshilik beretuǵın qosımsha da shıǵarıldı. Bul funkciya dáslep 2009-jılı 10-iyunda járiyalandı hám iOS 3.0-ǵa MobileMe paydalanıwshıları ushın funkciya retinde kirgizildi<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2009/06/08/iphone-os-3-0-launching-june-17th/|bet=iPhone OS 3.0 Launching June 17th - MMS, Tethering in Some Countries|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=June 8, 2010|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=January 17, 2011}}</ref>. Find My iPhone 2010-jılı 22-noyabrde 2010-jılı shıǵarılǵan qurılmalar ushın iOS 4.2.1 programmalıq jańalanıwı menen biypul boldı.
=== Saqlaw ===
MobileMe-de eki túrli joba boldı. Jeke joba 20 GB elektron pochta hám fayl saqlaw ornın hám aylıq 200 GB maǵlıwmat ótkiziwdi óz ishine aldı. Shańaraqlıq paket jobası bir 20 GB jeke (tiykarǵı) hám tórt 5 GB qosımsha akkauntqa bólingen 40 GB saqlaw ornın óz ishine aldı, hár bir qosımsha akkaunttıń óz elektron pochta adresi, onlayn saqlaw ornı boldı hám barlıq MobileMe funkciyaların paydalana alatuǵın edi. Shańaraq aǵzaları sonday-aq ózleriniń iDisk-inde ulıwma papkaǵa iye boldı, onıń menen olar bir-birleri arasında maǵlıwmatlarǵa kiriwdi bólise alatuǵın edi. Tiykarǵı akkaunttıń da, qosımsha akkauntlardıń da bul papkaǵa oqıw/jazıw kiriwi boldı hám olar tiykarǵı paydalanıwshınıń iDisk-indegi bos orın menen sheklendi.
Jeke joba 99 dollar, Shańaraqlıq paket 149 dollarǵa bahalandı.
Aǵzalar qosımsha saqlaw ornın 20 GB yamasa 40 GB muǵdarda satıp ala alatuǵın edi, biraq, qosımsha akkauntlardıń saqlaw ornın jańalaw múmkin emes edi. Shańaraq akkauntında saqlaw ornı kólemi hár bir akkauntqa belgilenedi.
Jazıwlar (Mac kompyuterindegi Mail qosımshasınan hám iPhonedaǵı Notes qosımshasınan) MobileMe xızmeti arqalı sinxronlanatuǵın edi, biraq olardı onlayn kóriwge yamasa redaktorlawǵa bolmaytuǵın edi. Wazıypalar dizimi (Mac kompyuterindegi Mail hám iCal qosımshaları tárepinen basqarılatuǵın) MobileMe veb-saytında (Kalendar qatarında) kóriliwi hám redaktorlanıwı múmkin edi, biraq iPhoneda kóriwge yamasa redaktorlawǵa bolmaytuǵın edi. iOS 4 járiyalanıwı menen Jazıwlardıń IMAP (sonıń ishinde MobileMe) arqalı sinxronlanıwı ámelge asırıldı.
== Derekler ==
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
[[Kategoriya:Webarxiv úlgisi wayback siltemeleri]]
dupkjqpctog1jqgcjhly45yyae254v3
124121
124120
2025-07-03T21:37:32Z
Bekan88
11311
124121
wikitext
text/x-wiki
'''MobileMe''' (2000-2002-jıllar aralıǵında iTools brendi; 2008-jılǵa shekem '''.Mac''' dep atalǵan) — bul [[Apple Inc.]] tárepinen usınılǵan, jazılıwǵa tiykarlanǵan onlayn xızmetler hám programmalıq támiynat toplamı bolıp, házir toqtatılǵan. Barlıq xızmetler basqıshpa-basqısh biypul iCloudqa ótkizildi hám aqırında tolıq almastırıldı, al MobileMe 2012-jılı 30-iyunda toqtatıldı, [[ICloud|iCloudqa]] ótkiziw 2012-jıldıń 31-iyulına shekem múmkin boldı yamasa maǵlıwmatlardı sol sánege shekem júklep alıwǵa bolatuǵın edi, sol kúni sayt tolıǵı menen jabıldı. Sol kúni barlıq maǵlıwmatlar óshirildi hám iCloudqa ótkizilmegen akkauntlardıń elektron pochta adresleri paydalanılmaǵan dep belgilendi.
Dáslep 2000-jılı 5-yanvarda Mac OS 9 paydalanıwshıları ushın biypul Internet-tiykarındaǵı xızmetler toplamı retinde iTools atı menen iske qosılǵan, Apple onı 2002-jılı 17-iyulda .Mac atı menen qayta iske qostı, sol waqıtta ol tiykarınan Mac OS X paydalanıwshıları ushın arnalǵan tólemli jazılıw xızmetine aylandı. Apple xızmetti 2008-jılı 9-iyulda MobileMe atı menen jáne qayta iske qostı, endi ol Mac OS X, [[Microsoft Windows]], [[iPhone]] hám iPod Touch paydalanıwshıların maqsetke aldı.
2011-jılı 24-fevralda Apple MobileMe-di óziniń usaqlap satıw dúkanlarında usınıwdı toqtattı, hám keyinirek dilerlerden de<ref>{{Cite press release |url=http://appleinsider.com/articles/11/02/24/apple_discontinues_sale_of_mobileme_retail_boxes_as_overhaul_looms.html |title=Apple discontinues sale of MobileMe retail boxes as overhaul looms |publisher=[[appleinsider.com]] |access-date=October 27, 2017 |date=February 24, 2011}}</ref>. Jańa jazılıwlar da toqtatıldı. 2011-jılı 12-oktyabrde Apple jańa paydalanıwshılar ushın MobileMe-di almastıratuǵın iCloudtı iske qostı, házirgi paydalanıwshılar xızmet toqtatılatuǵın 2012-jıldıń 30-iyunına shekem kiriw múmkinshiligine iye boldı.
== Xızmetler ==
iTools hám .Mac tiykarınan Mac iyeleri ushın Internet xızmetlerin usınıwǵa arnalǵan edi. iTools hám .Mac-tiń barlıq aǵzaları @mac.com elektron pochta adresin aldı, bul xızmetlerdiń Mac apparatlıq támiynatına baylanıslı ekenin kórsetedi. Degen menen, 2008-jılı [[iPhone 3G]] shıǵarılıwı menen, MobileMe dep qayta atalǵan xızmet OS X, [[iOS]] hám [[Microsoft Windows|Windows]] ushın Internet xızmetlerin usına basladı. MobileMe aǵzalarına @me.com elektron pochta adresi berildi (degen menen házirgi @mac.com elektron pochta adresi paydalanıwshıları da olardı paydalanıwdı dawam ete alatuǵın edi, eki domen de sol bir elektron pochta akkauntı menen almastırıladı), olar endi Mail hám iCal sıyaqlı OS X programmalıq támiynatına sheklenbedi hám olar jeke maǵlıwmatlarına me.com veb-interfeysi arqalı yamasa bir qatar qollap-quwatlanatuǵın qosımshalar, sonıń ishinde Microsoft Outlook (paydalanıwshı 2003 yamasa onnan keyingi versiyanı paydalansa) arqalı hár qanday Internetke jalǵanǵan kompyuterden kire alatuǵın boldı. MobileMe ushın Apple qollap-quwatlawı chat hám telefon arqalı (sońǵısı tek AQSH/Kanada paydalanıwshıları ushın ǵana) qoljetimli boldı.
=== Backup ===
Backup – bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen Mac OS X ushın islep shıǵarılǵan rezerv kóshirme utilitası edi. Ol Appledıń MobileMe (burınǵı .Mac) [[Internet]] xızmetleri toplamı arqalı qoljetimli boldı. Backup paydalanıwshınıń onlayn MobileMe iDisk-i yamasa Macintoshtıń CD-RW yamasa DVD-R diskovodı menen birge áhmiyetli fayllar hám papkalardıń qáwipsiz, arxiv nusqaların jaratıw ushın paydalanılıwı múmkin edi. iCloud shıǵarılıwı menen, Backup endi qoljetimli emes, hám macOS Sierra shıǵarılıwı menen, ol endi islemeydi.
Backup-tıń dáslepki versiyaları funkciyaları az hám kóbinese turaqsız dep esaplanatuǵın edi. Biraq, 2003-jılı 5-noyabrde Apple jańa funkciyalar qosqan hám aldıńǵılarınan kóbirek isenimlilik usınǵan Backup 2.0-di shıǵardı.
Backup 2 áhmiyetli maǵlıwmatlardıń arxiv nusqaların jaratıwǵa múmkinshilik berse de, ulıwma alǵanda ol rezerv kóshirme programmalıq támiynatı ushın tek tiykarǵı funkciyalar toplamına iye edi.
Apple 2005-jılı 20-sentyabrde Parij kórgizbesinde .Mac-ke basqa jańalanıwlar menen birge Backup 3-ti tanıstırdı. Bul versiya kóbirek rezerv kóshirme sazlawların, mısalı, pochta maǵlıwmatlar bazaların rezervlew múmkinshiligin usındı.
2006-jılǵı [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|Dúnya júzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyasında]] Apple Mac OS X v10.5 «Leopard»-qa kiretuǵın jańa rezerv kóshirme qosımshası Time Machine-niń islep shıǵılıp atırǵanın járiyaladı. Time Machine tolıq rezerv kóshirme sheshimi bolıp, sonlıqtan ol kóp Mac paydalanıwshıları ushın ulıwma rezerv kóshirme sheshimi retinde Backup-tı tolıq almastırıw múmkinshiligine iye<ref name="apple_tm">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/macosx/features/timemachine.html|bet=Apple - Mac OS X Leopard - Features - Time Machine|avtor=Apple|qaralǵan sáne=December 21, 2007}}</ref>.
=== Find My iPhone ===
MobileMe paydalanıwshılarǵa ózleriniń iOS qurılmalarınıń ornın me.com veb-portalı arqalı baqlawǵa múmkinshilik berdi. Paydalanıwshı qurılmanıń shama menen jaylasqan ornın kartada kóre alatuǵın edi (anıq emes radiusın kórsetetuǵın sheńber menen birge), xabar kórsete alatuǵın hám/yamasa qurılmada ses oynata alatuǵın edi (hátte ol únsiz rejimge qoyılǵan bolsa da), qurılmadaǵı paroldi ózgerte alatuǵın hám onıń ishindegilerin uzaqtan óshire alatuǵın edi. Sonday-aq Apple tárepinen paydalanıwshılarǵa ózleriniń iPhoneların basqa iOS 4 isleytuǵın qurılmadan tabıwǵa múmkinshilik beretuǵın qosımsha da shıǵarıldı. Bul funkciya dáslep 2009-jılı 10-iyunda járiyalandı hám iOS 3.0-ǵa MobileMe paydalanıwshıları ushın funkciya retinde kirgizildi<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2009/06/08/iphone-os-3-0-launching-june-17th/|bet=iPhone OS 3.0 Launching June 17th - MMS, Tethering in Some Countries|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=June 8, 2010|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=January 17, 2011}}</ref>. Find My iPhone 2010-jılı 22-noyabrde 2010-jılı shıǵarılǵan qurılmalar ushın iOS 4.2.1 programmalıq jańalanıwı menen biypul boldı.
=== Saqlaw ===
MobileMe-de eki túrli joba boldı. Jeke joba 20 GB elektron pochta hám fayl saqlaw ornın hám aylıq 200 GB maǵlıwmat ótkiziwdi óz ishine aldı. Shańaraqlıq paket jobası bir 20 GB jeke (tiykarǵı) hám tórt 5 GB qosımsha akkauntqa bólingen 40 GB saqlaw ornın óz ishine aldı, hár bir qosımsha akkaunttıń óz elektron pochta adresi, onlayn saqlaw ornı boldı hám barlıq MobileMe funkciyaların paydalana alatuǵın edi. Shańaraq aǵzaları sonday-aq ózleriniń iDisk-inde ulıwma papkaǵa iye boldı, onıń menen olar bir-birleri arasında maǵlıwmatlarǵa kiriwdi bólise alatuǵın edi. Tiykarǵı akkaunttıń da, qosımsha akkauntlardıń da bul papkaǵa oqıw/jazıw kiriwi boldı hám olar tiykarǵı paydalanıwshınıń iDisk-indegi bos orın menen sheklendi.
Jeke joba 99 dollar, Shańaraqlıq paket 149 dollarǵa bahalandı.
Aǵzalar qosımsha saqlaw ornın 20 GB yamasa 40 GB muǵdarda satıp ala alatuǵın edi, biraq, qosımsha akkauntlardıń saqlaw ornın jańalaw múmkin emes edi. Shańaraq akkauntında saqlaw ornı kólemi hár bir akkauntqa belgilenedi.
Jazıwlar (Mac kompyuterindegi Mail qosımshasınan hám iPhonedaǵı Notes qosımshasınan) MobileMe xızmeti arqalı sinxronlanatuǵın edi, biraq olardı onlayn kóriwge yamasa redaktorlawǵa bolmaytuǵın edi. Wazıypalar dizimi (Mac kompyuterindegi Mail hám iCal qosımshaları tárepinen basqarılatuǵın) MobileMe veb-saytında (Kalendar qatarında) kóriliwi hám redaktorlanıwı múmkin edi, biraq iPhoneda kóriwge yamasa redaktorlawǵa bolmaytuǵın edi. iOS 4 járiyalanıwı menen Jazıwlardıń IMAP (sonıń ishinde MobileMe) arqalı sinxronlanıwı ámelge asırıldı.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
[[Kategoriya:Webarxiv úlgisi wayback siltemeleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
2gilq94oplxs5voexj8jel96jj0934j
124126
124121
2025-07-03T21:56:57Z
Bekan88
11311
124126
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;"|MobileMe
|-
| colspan="2" style="text-align:center"|[[Fayl:MobileMe_logo.svg|200px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı(lar)]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Dáslepki shıǵarılıwı
| 5-yanvar 2000-jıl (iTools retinde)<br/>17-iyul, 2002-jıl (.Mac retinde)<br/>9-iyul, 2008-jıl (MobileMe retinde)
|-
! Sońǵı shıǵarılıwı
| 1.6.7 / 12-oktyabr, 2011-jıl
|-
! [[Operaciyalıq sistema]]
| [[macOS]], [[iOS]], [[Microsoft Windows|Windows]]
|-
! Túri
| Internet toplamı
|-
! Licenziya
| Xızmet retindegi programmalıq támiynat
|-
! [[Veb-sayt]]
| [https://web.archive.org/web/20110514/http://apple.com/mobileme apple.com/mobileme] (Wayback Machine arqalı arxivlengen, 14-may 2011-jıl)
|}
'''MobileMe''' (2000-2002-jıllar aralıǵında iTools brendi; 2008-jılǵa shekem '''.Mac''' dep atalǵan) — bul [[Apple Inc.]] tárepinen usınılǵan, jazılıwǵa tiykarlanǵan onlayn xızmetler hám programmalıq támiynat toplamı bolıp, házir toqtatılǵan. Barlıq xızmetler basqıshpa-basqısh biypul iCloudqa ótkizildi hám aqırında tolıq almastırıldı, al MobileMe 2012-jılı 30-iyunda toqtatıldı, [[ICloud|iCloudqa]] ótkiziw 2012-jıldıń 31-iyulına shekem múmkin boldı yamasa maǵlıwmatlardı sol sánege shekem júklep alıwǵa bolatuǵın edi, sol kúni sayt tolıǵı menen jabıldı. Sol kúni barlıq maǵlıwmatlar óshirildi hám iCloudqa ótkizilmegen akkauntlardıń elektron pochta adresleri paydalanılmaǵan dep belgilendi.
Dáslep 2000-jılı 5-yanvarda Mac OS 9 paydalanıwshıları ushın biypul Internet-tiykarındaǵı xızmetler toplamı retinde iTools atı menen iske qosılǵan, Apple onı 2002-jılı 17-iyulda .Mac atı menen qayta iske qostı, sol waqıtta ol tiykarınan Mac OS X paydalanıwshıları ushın arnalǵan tólemli jazılıw xızmetine aylandı. Apple xızmetti 2008-jılı 9-iyulda MobileMe atı menen jáne qayta iske qostı, endi ol Mac OS X, [[Microsoft Windows]], [[iPhone]] hám iPod Touch paydalanıwshıların maqsetke aldı.
2011-jılı 24-fevralda Apple MobileMe-di óziniń usaqlap satıw dúkanlarında usınıwdı toqtattı, hám keyinirek dilerlerden de<ref>{{Cite press release |url=http://appleinsider.com/articles/11/02/24/apple_discontinues_sale_of_mobileme_retail_boxes_as_overhaul_looms.html |title=Apple discontinues sale of MobileMe retail boxes as overhaul looms |publisher=[[appleinsider.com]] |access-date=October 27, 2017 |date=February 24, 2011}}</ref>. Jańa jazılıwlar da toqtatıldı. 2011-jılı 12-oktyabrde Apple jańa paydalanıwshılar ushın MobileMe-di almastıratuǵın iCloudtı iske qostı, házirgi paydalanıwshılar xızmet toqtatılatuǵın 2012-jıldıń 30-iyunına shekem kiriw múmkinshiligine iye boldı.
== Xızmetler ==
iTools hám .Mac tiykarınan Mac iyeleri ushın Internet xızmetlerin usınıwǵa arnalǵan edi. iTools hám .Mac-tiń barlıq aǵzaları @mac.com elektron pochta adresin aldı, bul xızmetlerdiń Mac apparatlıq támiynatına baylanıslı ekenin kórsetedi. Degen menen, 2008-jılı [[iPhone 3G]] shıǵarılıwı menen, MobileMe dep qayta atalǵan xızmet OS X, [[iOS]] hám [[Microsoft Windows|Windows]] ushın Internet xızmetlerin usına basladı. MobileMe aǵzalarına @me.com elektron pochta adresi berildi (degen menen házirgi @mac.com elektron pochta adresi paydalanıwshıları da olardı paydalanıwdı dawam ete alatuǵın edi, eki domen de sol bir elektron pochta akkauntı menen almastırıladı), olar endi Mail hám iCal sıyaqlı OS X programmalıq támiynatına sheklenbedi hám olar jeke maǵlıwmatlarına me.com veb-interfeysi arqalı yamasa bir qatar qollap-quwatlanatuǵın qosımshalar, sonıń ishinde Microsoft Outlook (paydalanıwshı 2003 yamasa onnan keyingi versiyanı paydalansa) arqalı hár qanday Internetke jalǵanǵan kompyuterden kire alatuǵın boldı. MobileMe ushın Apple qollap-quwatlawı chat hám telefon arqalı (sońǵısı tek AQSH/Kanada paydalanıwshıları ushın ǵana) qoljetimli boldı.
=== Backup ===
Backup – bul [[Apple Inc.|Apple]] tárepinen Mac OS X ushın islep shıǵarılǵan rezerv kóshirme utilitası edi. Ol Appledıń MobileMe (burınǵı .Mac) [[Internet]] xızmetleri toplamı arqalı qoljetimli boldı. Backup paydalanıwshınıń onlayn MobileMe iDisk-i yamasa Macintoshtıń CD-RW yamasa DVD-R diskovodı menen birge áhmiyetli fayllar hám papkalardıń qáwipsiz, arxiv nusqaların jaratıw ushın paydalanılıwı múmkin edi. iCloud shıǵarılıwı menen, Backup endi qoljetimli emes, hám macOS Sierra shıǵarılıwı menen, ol endi islemeydi.
Backup-tıń dáslepki versiyaları funkciyaları az hám kóbinese turaqsız dep esaplanatuǵın edi. Biraq, 2003-jılı 5-noyabrde Apple jańa funkciyalar qosqan hám aldıńǵılarınan kóbirek isenimlilik usınǵan Backup 2.0-di shıǵardı.
Backup 2 áhmiyetli maǵlıwmatlardıń arxiv nusqaların jaratıwǵa múmkinshilik berse de, ulıwma alǵanda ol rezerv kóshirme programmalıq támiynatı ushın tek tiykarǵı funkciyalar toplamına iye edi.
Apple 2005-jılı 20-sentyabrde Parij kórgizbesinde .Mac-ke basqa jańalanıwlar menen birge Backup 3-ti tanıstırdı. Bul versiya kóbirek rezerv kóshirme sazlawların, mısalı, pochta maǵlıwmatlar bazaların rezervlew múmkinshiligin usındı.
2006-jılǵı [[Dúnya júzlik baǵdarlamashılar konferenciyası|Dúnya júzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyasında]] Apple Mac OS X v10.5 «Leopard»-qa kiretuǵın jańa rezerv kóshirme qosımshası Time Machine-niń islep shıǵılıp atırǵanın járiyaladı. Time Machine tolıq rezerv kóshirme sheshimi bolıp, sonlıqtan ol kóp Mac paydalanıwshıları ushın ulıwma rezerv kóshirme sheshimi retinde Backup-tı tolıq almastırıw múmkinshiligine iye<ref name="apple_tm">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/macosx/features/timemachine.html|bet=Apple - Mac OS X Leopard - Features - Time Machine|avtor=Apple|qaralǵan sáne=December 21, 2007}}</ref>.
=== Find My iPhone ===
MobileMe paydalanıwshılarǵa ózleriniń iOS qurılmalarınıń ornın me.com veb-portalı arqalı baqlawǵa múmkinshilik berdi. Paydalanıwshı qurılmanıń shama menen jaylasqan ornın kartada kóre alatuǵın edi (anıq emes radiusın kórsetetuǵın sheńber menen birge), xabar kórsete alatuǵın hám/yamasa qurılmada ses oynata alatuǵın edi (hátte ol únsiz rejimge qoyılǵan bolsa da), qurılmadaǵı paroldi ózgerte alatuǵın hám onıń ishindegilerin uzaqtan óshire alatuǵın edi. Sonday-aq Apple tárepinen paydalanıwshılarǵa ózleriniń iPhoneların basqa iOS 4 isleytuǵın qurılmadan tabıwǵa múmkinshilik beretuǵın qosımsha da shıǵarıldı. Bul funkciya dáslep 2009-jılı 10-iyunda járiyalandı hám iOS 3.0-ǵa MobileMe paydalanıwshıları ushın funkciya retinde kirgizildi<ref>{{Web deregi|url=http://www.macrumors.com/2009/06/08/iphone-os-3-0-launching-june-17th/|bet=iPhone OS 3.0 Launching June 17th - MMS, Tethering in Some Countries|avtor=Slivka|at=Eric|sáne=June 8, 2010|baspaxana=MacRumors|qaralǵan sáne=January 17, 2011}}</ref>. Find My iPhone 2010-jılı 22-noyabrde 2010-jılı shıǵarılǵan qurılmalar ushın iOS 4.2.1 programmalıq jańalanıwı menen biypul boldı.
=== Saqlaw ===
MobileMe-de eki túrli joba boldı. Jeke joba 20 GB elektron pochta hám fayl saqlaw ornın hám aylıq 200 GB maǵlıwmat ótkiziwdi óz ishine aldı. Shańaraqlıq paket jobası bir 20 GB jeke (tiykarǵı) hám tórt 5 GB qosımsha akkauntqa bólingen 40 GB saqlaw ornın óz ishine aldı, hár bir qosımsha akkaunttıń óz elektron pochta adresi, onlayn saqlaw ornı boldı hám barlıq MobileMe funkciyaların paydalana alatuǵın edi. Shańaraq aǵzaları sonday-aq ózleriniń iDisk-inde ulıwma papkaǵa iye boldı, onıń menen olar bir-birleri arasında maǵlıwmatlarǵa kiriwdi bólise alatuǵın edi. Tiykarǵı akkaunttıń da, qosımsha akkauntlardıń da bul papkaǵa oqıw/jazıw kiriwi boldı hám olar tiykarǵı paydalanıwshınıń iDisk-indegi bos orın menen sheklendi.
Jeke joba 99 dollar, Shańaraqlıq paket 149 dollarǵa bahalandı.
Aǵzalar qosımsha saqlaw ornın 20 GB yamasa 40 GB muǵdarda satıp ala alatuǵın edi, biraq, qosımsha akkauntlardıń saqlaw ornın jańalaw múmkin emes edi. Shańaraq akkauntında saqlaw ornı kólemi hár bir akkauntqa belgilenedi.
Jazıwlar (Mac kompyuterindegi Mail qosımshasınan hám iPhonedaǵı Notes qosımshasınan) MobileMe xızmeti arqalı sinxronlanatuǵın edi, biraq olardı onlayn kóriwge yamasa redaktorlawǵa bolmaytuǵın edi. Wazıypalar dizimi (Mac kompyuterindegi Mail hám iCal qosımshaları tárepinen basqarılatuǵın) MobileMe veb-saytında (Kalendar qatarında) kóriliwi hám redaktorlanıwı múmkin edi, biraq iPhoneda kóriwge yamasa redaktorlawǵa bolmaytuǵın edi. iOS 4 járiyalanıwı menen Jazıwlardıń IMAP (sonıń ishinde MobileMe) arqalı sinxronlanıwı ámelge asırıldı.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
[[Kategoriya:Webarxiv úlgisi wayback siltemeleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
a9hitzduyi9ym5hk5vz6s6eob9x8p5s
Apple Music
0
25546
124122
2025-07-03T21:37:57Z
Bekan88
11311
«[[:en:Special:Redirect/revision/1296335726|Apple Music]]» betinen awdarılıp jaratıldı
124122
wikitext
text/x-wiki
'''Apple Music''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan audio hám video aǵımlı xızmeti. Paydalanıwshılar óz qurılmasına talap boyınsha muzıka strim etiwdi tańlay aladı yamasa bar pleylistlerdi tıńlay aladı. Xızmet sonıń menen birge 200-den aslam mámleketke kún dawamında tikkeley efirge uzatılatuǵın [[Apple Music 1]], Apple Music Hits, Apple Music Country, Apple Música Uno, Apple Music Club hám Apple Music Chill sıyaqlı sıńar internet radio stanciyaların da óz ishine aladı. Xızmet 2015-jılı 8-iyunda járiyalandı hám 2015-jılı 30-iyunda iske qosıldı. Jańa abonentler xızmet aylıq jazılıwdı talap etpesten aldın, tańlanǵan ónimlerdi satıp alǵanda bir aylıq biypul yamasa altı aylıq biypul sınaq múddetin aladı.
Dáslep tek muzıka xızmeti bolǵan Apple Music 2016-jıldan baslap videoǵa keńeye basladı. Atqarıwshı direktor Djimmi Ayovin xızmettiń maqseti «mádeniy platforma» bolıw ekenin ayttı, al Apple xızmettiń «pop-mádeniyat ushın bir aynalı dúkan» bolıwın qáleydi dep xabarlandı. Kompaniya muzıka relizlerin qollap-quwatlaytuǵın muzıkalıq videolar hám koncert jazbaları, sonday-aq veb-seriallar hám kórkem filmler sıyaqlı video kontentti islep shıǵarıwǵa hám satıp alıwǵa belsendi túrde úlken investiciya salmaqta.
Apple Music-tiń dáslepki [[iOS]] versiyası hár túrli pikirler aldı, onıń [[paydalanıwshı interfeysi]] «intuitiv emes» dep sınǵa alındı. Biraq, ol pleylistlerdiń qurastırılıwı, strim etiw ushın úlken qosıqlar kitapxanası hám basqa Apple qurılmaları menen xızmetlerine integraciyalanıwı ushın maqtawǵa ılayıq boldı. iOS 10-da qosımsha áhmiyetli qayta dizaynǵa iye boldı, bul jańalanǵan, azıraq aljasıq interfeysi, jaqsılanǵan navigaciyası hám paydalanıwshılardıń kitapxanalarına kóbirek itibar beriliwi ushın unamlı pikirler aldı. Apple Music iske qosılǵannan keyin tez arada ataqlılıqqa eristi, tek altı ay ishinde 10 million abonent shegarasınan ótti. Apple tólemli abonentler sanın járiyalamasa da, Midia Research izertlew firması 2021-jıldıń noyabr ayına kelip onıń 78 million ekenin esapladı. Xızmet 2022-jıldıń oktyabr ayında óziniń striming katalogında 100 millionnan aslam qosıqqa jetti<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2022/10/celebrating-100-million-songs/|bet=Celebrating 100 million songs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003184210/https://www.apple.com/newsroom/2022/10/celebrating-100-million-songs/|arxivsáne=October 3, 2022|til=en|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=3 October 2022}}</ref>.
== Sıpatlaması ==
[[File:Apple_Music_for_Android_screenshot.png|nobaý|450x450 nükte|Android ushın Apple Music bas ekranı]]
Apple Music paydalanıwshılarǵa 100 millionnan aslam qosıqtı óz qurılmasına talap boyınsha strim etiwge múmkinshilik beredi. Xızmet muzıka qánigeleri tárepinen qurastırılǵan pleylistlerdi hám paydalanıwshınıń muzıka talǵamına sáykeslestirilgen usınıslardı usınadı<ref name="Announcement by Apple">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2015/06/08Introducing-Apple-Music-All-The-Ways-You-Love-Music-All-in-One-Place-/|bet=Introducing Apple Music — All The Ways You Love Music. All in One Place.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170710054231/https://www.apple.com/newsroom/2015/06/08Introducing-Apple-Music-All-The-Ways-You-Love-Music-All-in-One-Place-/|arxivsáne=July 10, 2017|sáne=June 8, 2015|jumıs=Apple Newsroom|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Xızmet altı tikkeley 24 saatlıq radio stanciyalardı usınadı: DJ Zeyn Lou basqaratuǵın Apple Music 1 (burınǵı brendi Beats 1), Apple Music Hits, Apple Music Country, Apple Música Uno, Apple Music Club hám Apple Music Chill, olar 100-den aslam mámlekette translyaciya etiledi<ref name=":2">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/guide/apple-music/|bet=Apple Music: Our Complete Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220728141508/https://www.macrumors.com/guide/apple-music/|arxivsáne=July 28, 2022|avtor=Clover|at=Juli|sáne=9 May 2022|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://mashable.com/article/apple-music-radio-chill|bet=Apple Music launches three new radio stations, including Apple Music Chill|arxivurl=https://web.archive.org/web/20241210194907/https://mashable.com/article/apple-music-radio-chill|arxivsáne=December 10, 2024|avtor=Schroeder|at=Stan|sáne=December 10, 2024|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=December 11, 2024}}</ref>. Apple Music Radio xızmeti barlıq paydalanıwshılar ushın biypul, hátte Apple Music jazılıwı bolmasa da. Apple Music abonentleri óz muzikaların dosları menen bólisiw ushın profil jarata aladı hám basqa paydalanıwshılardı baqlap, olardıń turaqlı túrde qanday muzıka tıńlap atırǵanın kóre aladı<ref name=":3">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/6/5/15727014/apple-music-app-update-social-features-wwdc-2017|bet=Apple Music will let you share what you're listening to with your friends|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170605203200/https://www.theverge.com/2017/6/5/15727014/apple-music-app-update-social-features-wwdc-2017|arxivsáne=June 5, 2017|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=June 5, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 11, 2017}}</ref>. Apple Music-tiń [[ICloud|iCloudtı]] paydalanıwı, ol paydalanıwshınıń qosıqların xızmette tabılǵanlarǵa sáykeslendiredi, paydalanıwshılarǵa ózleriniń iTunes muzıka kitapxanasın Apple Music kitapxanası menen birlestiriwge hám óz muzikaların bir orında tıńlawǵa múmkinshilik beredi. Sonıń menen birge, xızmet Appledıń óziniń jeke dawıslı járdemshisi Siri sıyaqlı ishki xızmetlerine hám olardıń audio hám video striming protokolı AirPlay-ge tereń integraciyalanǵan. 2019-jıldıń aqırınan baslap, paydalanıwshılar sonday-aq Apple tárepinen dizayn etilgen beta-daǵı veb-pleyer arqalı Apple Music-tiń tolıq versiyasına kire aladı.
Apple Music interfeysi bes tabtan ibarat: «Kitapxana», «Úy» (Burınǵı: «Házir Tıńlań»), «Kóriw», «Radio» hám «Izlew». «Kitapxana» tabı paydalanıwshınıń muzıka kollekciyasın kórsetedi, «Pleylistler», «Atqarıwshılar», «Albomlar», «Qosıqlar» yamasa «Júklep Alınǵan Muzıka» boyınsha kóriw opciyaları bar. Usı opciyalardıń astında, tab sonday-aq paydalanıwshınıń kitapxanasına jaqında qosılǵan muzıkanı kórsetedi. «Úy» tabı paydalanıwshıǵa onıń muzıka talǵamına tiykarlanıp muzıka usınadı. Algoritmik qurastırıwǵa adam qánigeleriniń tańlawları qosımsha etiledi, al paydalanıwshılar muzıka usınısların jáne de jaqsılaw ushın qosıqlardı «Unattım» hám «Unatpadım» dep belgiley aladı. «Kóriw» atqarıwshılardıń jańa albom relizlerin, Apple Music komandası tárepinen qurastırılǵan pleylistlerdi, keleshektegi albom relizlerin, sonday-aq «Janrlar», «Keypiyatlar», «Top Chartlar» hám «Muzıka Videoları» sıyaqlı hár túrli kategoriyalardı kórsetedi. 2024-jılı Apple iOS 18-diń bir bólimi retinde jańa funkciyanı shıǵardı, ol 'Kóriw' tabın almastırdı. 'Jańa' funkciyası hár bir tıńlawshı ushın jekelestirilgen. «Radio» tabı Apple Music Radio hám paydalanıwshınıń talǵamına baylanıslı janrǵa tán yamasa atqarıwshıǵa baylanıslı muzıka oynaytuǵın basqa radio stanciyalardı óz ishine aladı. Apple Music-tegi radio funkciyası paydalanıwshılarǵa qosıqlardı ótkizip jiberiwge, stanciyada aldın oynalǵan qosıqlardı kóriwge, sonday-aq keyin oynalatuǵın qosıqlardı kóriwge múmkinshilik beredi. «Izlew» tabında paydalanıwshılar atqarıwshılar, albomlar, Apple Music paydalanıwshıları yamasa qosıqlardı atı boyınsha yamasa tekstleri boyınsha izley alatuǵın izlew qutısı bar<ref name=":4">{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/18/06/05/apple-music-in-ios-12-adds-song-search-by-lyrics-new-artist-pages|bet=Apple Music in iOS 12 adds song search by lyrics, new artist pages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190121064655/https://appleinsider.com/articles/18/06/05/apple-music-in-ios-12-adds-song-search-by-lyrics-new-artist-pages|arxivsáne=January 21, 2019|avtor=Fingas|at=Roger|sáne=June 5, 2018|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2019-01-21}}</ref>. Izlew qutısınıń astında, paydalanıwshınıń sońǵı izlewleri hám xızmettegi ulıwma trendtegi izlewler dizimi kórsetiledi.
Bir qosıq oynap turǵanda, tómengi navigaciya paneliniń ústinde «Házir Oynap Atır» paneli payda boladı. Kórilgende, Házir Oynap Atır bólimi paydalanıwshılarǵa qosıqtı óz kitapxanasına qosıwǵa, onı óz qurılmasına júklep alıwǵa hám «Úy» tabındaǵı usınıslardı jaqsılaw ushın qosıqtı unatıp yamasa unatpay belgilewge múmkinshilik beredi. «Házir Oynap Atır» bóliminiń basqa funkciyaları arasında keyin qanday muzıka oynalatuǵının basqarıw hám qosıqlardı aralastırıp yamasa qaytalap qoyıw imkaniyatı bar. Sonıń menen bir qatarda, paydalanıwshılar ózleri tıńlap atırǵan qosıqtıń janlı tekstlerin házir oynap atır kartası arqalı kóre aladı, ol qosıqtıń tekstlerin paydalanıwshıǵa oynap turǵanda waqıt penen sinxronlasıp tikkeley kórsetedi<ref>{{Web deregi|url=https://appletoolbox.com/time%e2%80%91synced-lyrics-on-apple-music/|bet=How to see time‑synced lyrics on Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191223185521/https://appletoolbox.com/time%e2%80%91synced-lyrics-on-apple-music/|arxivsáne=December 23, 2019|avtor=Sandy Writtenhouse|sáne=2019-10-10|til=en-US|jumıs=AppleToolBox|qaralǵan sáne=2019-11-20}}</ref>.
Hár bir atqarıwshı betinde profil banneri hám atqarıwshıǵa tiykarlanıp avtomat túrde radio stanciya jaratatuǵın «Oynatıw» túymesi bar. Atqarıwshı betleri sonıń menen birge olardıń belgili relizleri, albomları, jeke qosıqları, top qosıqları hám artqı maǵlıwmatları ushın bólimlerdi óz ishine aladı. Apple Music paydalanıwshıları xızmette óz profillerin jarata aladı, bul olardıń basqa paydalanıwshılardı baqlawına hám olardıń izlewshileri qanday muzıka tıńlap atırǵanın kóriwine múmkinshilik beredi<ref>{{Web deregi|url=https://www.imore.com/how-see-what-your-friends-are-listening-apple-music|bet=How to see what your friends are listening to in Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190201172016/https://www.imore.com/how-see-what-your-friends-are-listening-apple-music|arxivsáne=February 1, 2019|sáne=2017-06-24|til=en|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=2019-02-01}}</ref>.
Paydalanıwshılar sonday-aq «Házir Tıńlań» tabında qoljetimli Apple Music Replay dep atalatuǵın funkciya arqalı pútkil jıl dawamında eń kóp tıńlaǵan qosıqların, atqarıwshıların hám albomların kóre aladı<ref name="auto">{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/90431756/apple-music-replay-heres-how-to-get-your-most-played-songs-of-2019|bet=Apple Music Replay: Here's how to get your most played songs of 2019|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191116172222/https://www.fastcompany.com/90431756/apple-music-replay-heres-how-to-get-your-most-played-songs-of-2019|arxivsáne=November 16, 2019|avtor=Grothaus|at=Michael|sáne=2019-11-15|til=en-US|jumıs=Fast Company|qaralǵan sáne=2019-11-23}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.lamiapartitaiva.it/che-cose-e-come-attivare-subito-apple-replay-la-nuova-funzione-segreta-del-tuo-iphone/|bet=Che cos'è e come attivare subito Apple Replay, la nuova funzione segreta del tuo iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20241006042710/https://www.lamiapartitaiva.it/che-cose-e-come-attivare-subito-apple-replay-la-nuova-funzione-segreta-del-tuo-iphone/|arxivsáne=October 6, 2024|avtor=F|at=Giuseppe|sáne=2024-02-25|til=it-IT|jumıs=Lamiapartitaiva.it|qaralǵan sáne=2024-10-14}}</ref>. Bul funkciya tıńlaw waqıtların minuta shekem baqlaydı, bul paydalanıwshılarǵa belgili bir qosıqtı, atqarıwshını yamasa albomdı qansha tıńlaǵanı haqqında anıq informaciya beredi. Funkciya sonıń menen birge paydalanıwshıǵa jıl dawamında tıńlaǵan belgili janrların da kórsetedi, olardı eń kóp tıńlanǵannan eń az tıńlanǵanǵa shekem tártipte jaylastıradı. Apple Music Replay sonıń menen birge paydalanıwshınıń ótken jıldaǵı iskerligi qanday bolǵanın qısqasha kórsetetuǵın generaciyalanǵan animaciyanı oynaytuǵın interaktiv sistema usınadı, sonıń ishinde olar erisken belgili maqsetlerin kórsetetuǵın jetiskenlikler bólimi de bar.
{| class="wikitable floatright collapsible" style="width:30%;text-align:center;"
|+Audio sapa opciyaları
!Atı
!Bitreyt
|-
|Joqarı Nátiyjelilik
|HE-AAC (ózgeriwshi bitreyt)
|-
|Joqarı Sapa
|AAC 256 kbit/s
|-
|Joǵaltıwsız
|ALAC 16-bit/44.1kHz - 24-bit/48kHz
|-
|Joqarı Anıqlıqtaǵı Joǵaltıwsız
|ALAC 16-bit yamasa 24-bit/88.2kHz - 192kHz
|}
Xızmet 8.4 yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın [[iOS]] qurılmaları,<ref name="iMore compatibility">{{Web deregi|url=https://www.imore.com/apple-music|bet=Apple Music — Everything you need to know right now!|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170601010354/http://www.imore.com/apple-music|arxivsáne=June 1, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=April 3, 2017|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> 13.0 yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın iPadOS qurılmaları, macOS Catalina yamasa onnan keyingi versiyalardaǵı Muzıka qosımshası, [[Microsoft Windows|Windows]] [[Jeke kompyuter|JK]]-leri ushın [[iTunes]] 12.2 yamasa onnan keyingi versiyası,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2015/06/30/itunes-12-2-apple-music/|bet=Apple Releases iTunes 12.2 With Apple Music and Beats 1 Support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170718173544/https://www.macrumors.com/2015/06/30/itunes-12-2-apple-music/|arxivsáne=July 18, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> sonday-aq Apple Watch, Apple TV, Apple CarPlay hám Apple HomePod penen úylesimli. Ol sonıń menen birge 4.3 yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın [[Android]] qurılmaları, [[ChromeOS]] qurılmaları, Amazon Echo qurılmaları hám Sonos dinamikleri ushın da qoljetimli. Jergilikli qosımshası joq qurılmalar ushın Apple Music beta-daǵı veb-pleyer menen vebte qoljetimli<ref name="TechCrunch">{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2019/09/05/apple-music-launches-a-public-beta-on-the-web/|bet=Apple Music launches a public beta on the web|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200523181956/http://techcrunch.com/2019/09/05/apple-music-launches-a-public-beta-on-the-web/|arxivsáne=May 23, 2020|sáne=September 5, 2019|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=2019-11-20}}</ref>. 2021-jılı 27-oktyabrde Sony Apple Music-tiń PlayStation 5-te qoljetimli bolatuǵının járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://blog.playstation.com/2021/10/27/apple-music-launches-on-ps5-today/|bet=Apple Music launches on PS5 today|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211106231513/https://blog.playstation.com/2021/10/27/apple-music-launches-on-ps5-today/|arxivsáne=November 6, 2021|sáne=2021-10-27|til=en-US|jumıs=PlayStation.Blog|qaralǵan sáne=2021-11-06}}</ref>. 2022-jılı 12-oktyabrde Apple Music Xbox One hám Xbox Series X/S ushın qoljetimli boldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.windowscentral.com/gaming/xbox/apple-music-launches-new-app-for-xbox-consoles|bet=Apple Music launches new app for Xbox consoles|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012104352/https://www.windowscentral.com/gaming/xbox/apple-music-launches-new-app-for-xbox-consoles|arxivsáne=October 12, 2022|sáne=2022-10-12|til=en-US|jumıs=Windows Central|qaralǵan sáne=2022-10-12}}</ref>.
== Tariyxı ==
=== Tayarlıq ===
Apple Music-ten aldın kompaniyanıń iPod hám [[iTunes]] quralları «cifrlı muzıkanı revolyuciyalastırǵanı» menen belgili boldı<ref name="Announcement by The Verge">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|bet=Apple announces its streaming music service, Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200330163713/https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|arxivsáne=March 30, 2020|avtor=Popper|at=Ben|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Appledıń burınǵı bas direktorı [[Stiv Djobs]] muzıka jazılıw xızmetleri ideyasına qarsı ekenligi menen belgili edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/steve-jobs-hated-subscription-music-services-2015-6|bet=Here's what Steve Jobs thought of services like Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211008213800/https://www.businessinsider.com/steve-jobs-hated-subscription-music-services-2015-6|arxivsáne=October 8, 2021|avtor=Rosoff|at=Matt|sáne=Jun 10, 2015|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=2020-10-10}}</ref>. Apple 2014-jılı audio úskeneler islep shıǵarıwshısı Beats Electronics-ti satıp alǵanda, Apple Beatstıń óziniń [[Beats Music]] xızmetine iye boldı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.wsj.com/articles/apple-paying-just-under-500-million-for-beats-music-streaming-service-1401403287|bet=Apple Paying Less Than $500 Million for Beats Music Streaming Service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422213324/https://www.wsj.com/articles/apple-paying-just-under-500-million-for-beats-music-streaming-service-1401403287|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Karp|at=Hannah|sáne=May 30, 2014|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref> hám Beats Music bas direktorı Yan Rodjersti iTunes Radio xızmetine juwapker etti<ref>{{Web deregi|url=https://blogs.wsj.com/digits/2014/08/01/with-apple-beats-deal-complete-ian-rogers-to-run-itunes-radio/|bet=With Apple-Beats Deal Complete, Ian Rogers To Run iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422213324/https://blogs.wsj.com/digits/2014/08/01/with-apple-beats-deal-complete-ian-rogers-to-run-itunes-radio/|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Karp|at=Hannah|sáne=August 1, 2014|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Keyinirek Business Insider Appledıń eki xızmetti biriktiriwdi jobalastırıp atırǵanın xabarladı. Apple sonıń menen birge [[Jańa Zelandiya|Jańa Zelandiyada]] tuwılǵan belgili britaniyalı radio DJ Zeyn Loudı muzıka kuratorı retinde jumısqa aldı<ref>{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-itunes-radio-music-streaming-rumours-2015-2|bet=What we're hearing about the new music-streaming service Apple is developing in secret|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170724161153/http://www.businessinsider.com/apple-itunes-radio-music-streaming-rumours-2015-2|arxivsáne=July 24, 2017|avtor=Cook|at=James|sáne=February 24, 2015|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
Bir qatar gáp sózler hám kútiwlerden keyin, Sony Music bas direktorı Dag Morris 2015-jılı 7-iyunda Appledıń muzıka striming xızmetin járiyalaw jobaları bar ekenin tastıyıqladı hám «Bul erteń boladı,»<ref name="Sony Music CEO confirms">{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2015/06/07/sony-music-ceo-confirms-launch-of-apples-music-streaming-service-tomorrow/|bet=Sony Music CEO confirms launch of Apple's music streaming service tomorrow|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170922203913/https://venturebeat.com/2015/06/07/sony-music-ceo-confirms-launch-of-apples-music-streaming-service-tomorrow/|arxivsáne=September 22, 2017|avtor=O'Brien|at=Chris|sáne=June 7, 2015|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref><ref name=":5">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/7/8742761/apple-music-streaming-launch-confirmation|bet=Sony Music boss confirms Apple will reveal its music streaming service tomorrow|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150609033707/http://www.theverge.com/2015/6/7/8742761/apple-music-streaming-launch-confirmation|arxivsáne=June 9, 2015|avtor=Plaugic|at=Lizzie|sáne=2015-06-07|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-02-27}}</ref> dep ayttı, al iske qosılıwı sol ayda keyinirek boldı. Morris bir neshe márte finanslıq kózqarastan reklama menen qollap-quwatlanatuǵın strimingke qaraǵanda pullı strimingti jaqsı kóretuǵının atap ótti. Sonıń menen birge, Morris xızmettiń strimningtiń ósiwin tezletiw ushın «burılıs noqatı» bolıwın kútiwde ekenin ayttı hám Applediń «bankte 178 milliard dolları bar. Hám olardıń iTunes-te 800 million kredit kartası bar», al Spotify bolsa «hesh qashan payda keltirmegenlikten, hesh qashan shın mánisinde reklama islemegen» dep dálilledi. Morris taǵı da Applediń bunı júdá qattı reklama etetuǵının hám bul striming biznesine unamlı tásir etetuǵının ayttı. «Kóterilgen tolqın barlıq qayıqlardı kóteredi. Bul biziń sanaatımız ushın ájayıp bir waqıttıń baslanıwı».
=== Royalti tólew siyasatı ===
Apple Music shıǵarılıwınan biraz aldın, qosıqshı-avtor Teylor Svift Appledıń paydalanıwshınıń biypul sınaq múddeti dawamında artistlerge tólem tólemew sheshimin ashıq sınǵa alıp, óziniń 1989 albomın xızmetten uslap qalatuǵının járiyaladı. Ol bul siyasattıń «ádil emes» ekenin ayttı, sebebi «Apple Music sol aylar ushın jazıwshılarǵa, prodyusserlerge yamasa artistlerge tólemeydi»<ref>{{Jurnal deregi |last=Peters |first=Mitchell |date=June 21, 2015 |title=Taylor Swift Pens Open Letter Explaining Why '1989' Won't Be on Apple Music |url=https://www.billboard.com/articles/news/6605541/taylor-swift-pens-open-letter-explaining-why-1989-wont-be-on-apple-music |url-status=live |magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]] |publisher=[[Eldridge Industries]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20150622135521/https://www.billboard.com/articles/news/6605541/taylor-swift-pens-open-letter-explaining-why-1989-wont-be-on-apple-music |archive-date=June 22, 2015 |access-date=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/21/8820035/taylor-swift-apple-music-free-trial-shocking-disappointing|bet=Taylor Swift calls Apple Music free trial 'shocking, disappointing' in open letter|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423062758/http://www.theverge.com/2015/6/21/8820035/taylor-swift-apple-music-free-trial-shocking-disappointing|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Bohn|at=Dieter|sáne=June 21, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Ullı Britaniyanıń ǵárezsiz dawıs jazıw leyblı Beggars Group da sınaq múddetin sınǵa aldı hám «Apple klientlerin tartıw qárejetleriniń usı aspektin ne ushın huqıq iyeleri hám artistler kóteriwi kerek ekenin kóriwge qıynalıp atırmız» dedi<ref>{{Jurnal deregi |last=Kreps |first=Daniel |date=June 18, 2015 |title=Indie Label Beggars Group Expresses Apple Music Concerns |url=https://www.rollingstone.com/music/news/indie-label-beggars-group-expresses-apple-music-concerns-20150618 |url-status=live |magazine=[[Rolling Stone]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170423062020/http://www.rollingstone.com/music/news/indie-label-beggars-group-expresses-apple-music-concerns-20150618 |archive-date=April 23, 2017 |access-date=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/music/2015/jun/18/beggars-group-statement-apple-music-three-month-free-trial|bet=Beggars Group express concern over Apple Music's free trial period|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422214232/https://www.theguardian.com/music/2015/jun/18/beggars-group-statement-apple-music-three-month-free-trial|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Mokoena|at=Tshepo|sáne=June 18, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
Svifttiń xatınan keyingi kúni, Apple Internat programmalıq támiynatı hám xızmetleri boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Eddi Kyu [[Twitter]]-de Appledıń óz siyasatın ózgertkenin hám Apple Music-tiń «klientlerdiń biypul sınaq múddeti dawamında da, artistlerge striming ushın tóleytuǵının» járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://twitter.com/cue/status/612824775220555776|bet=#AppleMusic will pay artist for streaming, even during customer's free trial period|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170513123610/https://twitter.com/cue/status/612824775220555776|arxivsáne=May 13, 2017|avtor=Cue|avtorsilteme=Eddy Cue|at=Eddy|sáne=June 22, 2015|jumıs=[[Twitter]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/jun/22/apple-music-royalties-free-trial-taylor-swift|bet=Apple Music to pay royalties during free trial: 'We hear you Taylor Swift'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423062419/https://www.theguardian.com/technology/2015/jun/22/apple-music-royalties-free-trial-taylor-swift|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Dredge|at=Stuart|sáne=June 22, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://qz.com/433499/taylor-swift-wont-put-1989-on-apples-streaming-music-app-until-she-gets-paid/|bet=Taylor Swift has successfully shamed Apple Music into paying artists all the time|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423062157/https://qz.com/433499/taylor-swift-wont-put-1989-on-apples-streaming-music-app-until-she-gets-paid/|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Fernholz|at=Tim|sáne=June 22, 2015|jumıs=[[Quartz (publication)|Quartz]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Twitter-de Svift bılay dep jazdı: «Usı háptedegi waqıyalardan keyin, men 1989-dı Apple Music-ke qoyıwdı sheshtim... Hám quwanısh penen». Ol sózin juwmaqlap, bul «albomımdı strim etiwdiń júregimde birinshi ret durıs sezilgeni» ekenin ayttı<ref>{{Jurnal deregi |last=Rosen |first=Christopher |date=June 25, 2015 |title=Taylor Swift: 1989 will stream on Apple Music |url=https://ew.com/article/2015/06/25/taylor-swift-1989-apple-music/ |url-status=live |magazine=[[Entertainment Weekly]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170422220230/http://ew.com/article/2015/06/25/taylor-swift-1989-apple-music/ |archive-date=April 22, 2017 |access-date=April 22, 2017}}</ref>.
=== Dawıs jazıw leybl karteli ===
Jańa xızmet ushın dawıs jazıw leyblları menen kelisiwlerde Apple, dawıs jazıw leyblların Apple Music-ti qabıl etiwdi arttırıw ushın óz kontentlerin Spotify hám Amazon Music sıyaqlı básekiles xızmetlerdiń biypul, reklama menen qollap-quwatlanatuǵın dárejelerinen alıp taslawǵa úgitlewge urınǵanı hám Universal Music Group-qa óz kontentin YouTubetan alıp taslaw ushın stimul usınǵanı aytıladı. Amerika Qurama Shtatları Ádillik Departamenti hám Federal Sawda Komissiyası 2015-jıldıń may ayında usı boljanǵan kartel boyınsha tekseriw basladı<ref name="recode-applemusicfree">{{Web deregi|url=http://recode.net/2015/03/06/big-music-labels-want-to-make-free-music-hard-to-get-and-apple-says-theyre-right/|bet=Big Music Labels Want to Make Free Music Hard to Get, and Apple Says They're Right|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160507125005/http://recode.net/2015/03/06/big-music-labels-want-to-make-free-music-hard-to-get-and-apple-says-theyre-right/|arxivsáne=May 7, 2016|sáne=March 6, 2015|jumıs=Re/code|qaralǵan sáne=May 6, 2015}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/5/4/8540935/apple-labels-spotify-streaming|bet=Apple pushing music labels to kill free Spotify streaming ahead of Beats relaunch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150507000759/http://www.theverge.com/2015/5/4/8540935/apple-labels-spotify-streaming|arxivsáne=May 7, 2015|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=May 4, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
=== Xabarlandırıw hám iske qosıw ===
Xabarlandırıw Appledıń konferenciyasında «taǵı bir nárse...» dep atalatuǵın belgili túrde júz berdi<ref name="Announcement by Ars Technica">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-music-is-the-next-chapter-in-music/|bet=Apple Music is "the next chapter in music," debuts June 30|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170704111655/https://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-music-is-the-next-chapter-in-music/|arxivsáne=July 4, 2017|avtor=Machkovech|at=Sam|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Xip-xop artisti Dreyk xabarlandırıw ilajında saxnada payda bolıp, Connect platformasın qalay paydalanǵanın túsindirdi hám Apple keyinirek kishi, ǵárezsiz artistlerge qatnasıw qıyın bolıp atırǵan iTunes Store-dan ayırmashılıǵı, «Ǵárezsiz muzıka da óz muzıkasın Connect-te bólise aladı» dep atap ótti.
[[Fayl:Availability_of_Apple_Music_in_the_World.svg|nobaý|Apple Music bar mámleketler (2020-jıl aprel ayına kelip)]]
Apple Music 2015-jılı 30-iyunda 100 mámlekette iske qosıldı<ref>{{Jurnal deregi |title=This Is Apple's New Spotify Killer |url=https://time.com/3913179/apple-music-streaming/ |url-status=live |magazine=Time |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718155440/https://time.com/3913179/apple-music-streaming/ |archive-date=July 18, 2023 |access-date=18 July 2023}}</ref>. Aldın, jańa paydalanıwshılar úsh aylıq biypul sınaq jazılıwın alatuǵın edi, bul úsh aydan keyin aylıq tólemge ózgerdi. Házir sınaq bir ay dawam etedi<ref>{{Cite news|title=Apple Music reduces free-trial period to one month|url=https://indianexpress.com/article/technology/tech-news-technology/apple-music-reduces-free-trial-period-to-one-month-7759177/|access-date=6 February 2022}}</ref>. Shańaraqlıq joba altı paydalanıwshıǵa jazılıwdı tómenletilgen bahada bólisiwge múmkinshilik beredi. Apple dáslep xızmet ushın tómenirek baha noqatında bazarǵa kiriwge umtılǵan edi, biraq muzıka sanaatı bul jobanı biykarladı. Xızmet [[iOS]] 8.4 jańalanıwında jańalanǵan Muzıka qosımshası retinde debyut etti. Apple TV hám [[Android]] qurılmaları ushın qollap-quwatlaw 2015-jıldıń «gúzinde» iske qosılıwı jobalastırılǵan edi. Farrell Uilyamstıń «Freedom» atlı burın shıǵarılmaǵan qosıǵı reklama materiallarında paydalanıldı hám xızmettiń iske qosılıwında eksklyuziv reliz retinde járiyalandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.nme.com/news/music/pharrell-williams-9-1225359|bet=Pharrell Williams to release new single 'Freedom' as Apple Music exclusive|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230227083847/https://www.nme.com/news/music/pharrell-williams-9-1225359|arxivsáne=February 27, 2023|avtor=Britton|at=Luke Morgan|sáne=2015-06-24|til=en-GB|jumıs=NME|qaralǵan sáne=2023-02-27}}</ref>. Apple Music xızmetiniń iske qosılıwı ushın «Dawıs tariyxı» reklaması Wildbirds & Peacedrums toparınıń 2009-jılǵı The Snake albomınan alınǵan «There Is No Light» naması menen muzıkalıq támiyinlendi<ref>{{Web deregi|url=http://www.theleaflabel.com/en/news/view/477/DM|bet=Wildbirds & Peacedrums soundtrack Apple Music launch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160823171424/http://www.theleaflabel.com/en/news/view/477/DM|arxivsáne=August 23, 2016|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Leaf Label]]|qaralǵan sáne=June 25, 2015}}</ref>. Iske qosılǵannan keyin, [[Beats Music]] jazılıwları hám pleylistleri Apple Music-ke kóshirildi hám xızmet toqtatıldı<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2015/06/08/beat-it/|bet=Beats Music Tells Users To Switch To Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150703164647/http://techcrunch.com/2015/06/08/beat-it/|arxivsáne=July 3, 2015|avtor=Constine|at=Josh|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
2016-jıldıń may ayında studentler ushın jazılıw járiyalandı, ol turaqlı jazılıw bahasınan 50% jeńillik berdi. Studentler jobası dáslep tek Amerika Qurama Shtatları, Ullı Britaniya, Germaniya, Daniya, Irlandiya, Avstraliya hám Jańa Zelandiyadaǵı saykes studentler ushın ǵana qoljetimli boldı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/05/06/apple-music-student-membership-50-discount/|bet=Apple Introduces Apple Music Student Membership Option With 50% Discount at $4.99 per Month|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190125183701/https://www.macrumors.com/2016/05/06/apple-music-student-membership-50-discount/|arxivsáne=January 25, 2019|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=May 6, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref> biraq 2016-jıldıń noyabr ayında qosımsha 25 mámleketke keńeytildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/11/29/apple-music-student-pricing-25-countries/|bet=Apple Music Student Pricing Expands to 25 More Countries Around the World|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190126060820/https://www.macrumors.com/2016/11/29/apple-music-student-pricing-25-countries/|arxivsáne=January 26, 2019|avtor=Clover|at=Juli|sáne=November 29, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
2016-jıldıń fevral ayında Music Business Worldwide, ótken háptede Túrkiya hám Tayvanda Apple Music-tiń iske qosılıwı menen xızmettiń 113 mámlekette qoljetimli bolǵanın xabarladı. Basılım taǵı da bul mámleketlerdiń 59-ı básekiles xızmet Spotify-dıń bar emes aymaqları ekenin jazdı<ref>{{Web deregi|url=https://www.musicbusinessworldwide.com/apple-music-is-now-in-57-countries-that-spotify-isnt|bet=Apple Music is now available in 59 countries that Spotify is not|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423061836/https://www.musicbusinessworldwide.com/apple-music-is-now-in-57-countries-that-spotify-isnt|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Ingham|at=Tim|sáne=February 8, 2016|jumıs=Music Business Worldwide|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. 2016-jıldıń avgust ayında Apple Music Izrail<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/08/03/apple-music-streaming-service-launches-in-israel/|bet=Apple Music Launches in Israel|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180428181327/https://www.macrumors.com/2016/08/03/apple-music-streaming-service-launches-in-israel/|arxivsáne=April 28, 2018|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=August 3, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> hám Qubla Koreyada<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/08/04/apple-music-launches-in-korea/|bet=Apple Music Launches in South Korea|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180428181530/https://www.macrumors.com/2016/08/04/apple-music-launches-in-korea/|arxivsáne=April 28, 2018|avtor=Sumra|at=Husain|sáne=August 4, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> iske qosıldı.
2020-jılı 21-aprelde Apple, Apple Music-tiń dúnya júzindegi qosımsha 52 mámleketke keńeytiletuǵının, ulıwma sanın dúnya júzi boyınsha 167-ge jetkeretuǵının járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2020/04/apple-services-now-available-in-more-countries-around-the-world/|bet=Apple Music is now available in 52 new countries|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210812122749/https://www.apple.com/newsroom/2020/04/apple-services-now-available-in-more-countries-around-the-world/|arxivsáne=August 12, 2021|avtor=Ingham|at=Tim|sáne=April 21, 2020|jumıs=Apple Inc|qaralǵan sáne=April 21, 2020}}</ref>.
== Qabıl etiliwi ==
Apple Music iske qosılǵanda aralas pikirler aldı. Sınshılar arasında, sholıwshılar paydalanıwshı interfeysiniń «intuitiv emes» ekenin<ref>{{Web deregi|url=https://www.fool.com/investing/general/2015/07/20/apple-music-the-good-the-bad-and-the-ugly.aspx|bet=Apple Music: The Good, the Bad, and the Ugly|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170709064135/https://www.fool.com/investing/general/2015/07/20/apple-music-the-good-the-bad-and-the-ugly.aspx|arxivsáne=July 9, 2017|avtor=Kline|at=Daniel B.|sáne=July 20, 2015|jumıs=[[The Motley Fool]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> hám «uyatlı hám shatastıratuǵın tártipsizlik»<ref>{{Web deregi|url=https://bgr.com/2015/07/09/apple-music-problems-itunes/|bet=Apple Music on iTunes is an embarrassing and confusing mess|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170619163117/https://bgr.com/2015/07/09/apple-music-problems-itunes/|arxivsáne=June 19, 2017|avtor=Heisler|at=Yoni|sáne=July 9, 2015|jumıs=[[Boy Genius Report]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> ekenin jazdı. Olar sonıń menen birge batareyanıń ómiri menen baylanıslı máseleler haqqında da jazdı<ref>{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-music-review-2015-7|bet=I ditched Spotify to use Apple Music — and I don't miss it|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170724094949/http://www.businessinsider.com/apple-music-review-2015-7|arxivsáne=July 24, 2017|avtor=Eadicicco|at=Lisa|sáne=July 5, 2015|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Degen menen, xızmet óziniń aqıllı funkciyaları ushın maqtawǵa ılayıq boldı. Mashable jurnalınan Kristina Uorren Apple Music-te adam tárepinen qurastırıwǵa berilgen itibarǵa dıqqat awdardı, hár túrli adamlar tárepinen qurastırılǵan radio stanciyalardı hám «Men ushın» bóliminde paydalanıwshılarǵa usınılǵan qurastırılǵan pleylistlerdiń anıqlıǵın atap ótti. Avtor sózin juwmaqlap: «Tek ǵana «Men ushın» bólimi meni uzaq waqıttan berli birinshi ret muzıkaǵa qızıqtırıp qoydı» dedi<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/06/30/apple-music-hands-on/|bet=Apple Music first look: It's all about curation, curation, curation|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150721173406/http://mashable.com/2015/06/30/apple-music-hands-on/|arxivsáne=July 21, 2015|avtor=Warren|at=Christina|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Ars Technica jurnalınan Sem Machkovech Appledıń Connect funkciyasındaǵı ǵárezsiz artistlerdiń qatnasıwına bergen itibarınıń kompaniyanıń 2000-jıllardıń ortasındaǵı burınǵı «talǵam jetekshisi» abıroyın qayta tiklewge urınıwı bolıwı múmkinligin jazdı.
Apple Music-tiń iOS 10-daǵı úlken qayta dizaynı kóbirek unamlı pikirler aldı. Macworld jurnalınan Keytlin MakGarri Appledi «aljasıqtı tazalap, navigaciya quralların qayta qarap shıǵıp, siziń kitapxanańızdı aldıńǵı hám oraylıq orınǵa qoyıp hám Spotify-dıń pleylistlerine básekiles bolatuǵın algoritmlik jaratılǵan pleylistler qosqanı ushın» maqtadı. Ol úlkenirek shriftlerdi, úlken bos orınlardı atap ótti hám hár túrli funkciyalardıń ózgerislerin jaqsı qabıl etti, sózin «Apple Music-tiń qayta dizaynı onıń aldıńǵı nusqasına qaraǵanda úlken jaqsılanıw hám Appledıń óz klientlerin tıńlap atırǵanınıń anıq belgisi» degen sóz benen juwmaqladı<ref name="McGarry">{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3120412/ios/apple-music-ios-10-overview.html|bet=Apple Music in iOS 10: Smart, simple, but still imperfect|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170602063654/http://www.macworld.com/article/3120412/ios/apple-music-ios-10-overview.html|arxivsáne=June 2, 2017|avtor=McGarry|at=Caitlin|sáne=September 15, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Degen menen, basqa bir Macworld redaktorı Oskar Reymundo jańa dizayndı sınǵa alıp, «iOS 10-daǵı Apple Music Apple wáde etkenindey elegant yamasa intuitiv emes. Muzıka xızmeti kóbirek kerek emes opciyalar qostı, qaytalaw sıyaqlı áhmiyetli háreketler kómilip qaldı hám «Siz ushın» bólimi kóp nárselerdi qálegendey etip qaldıradı» dep jazdı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3099242/iphone-ipad/apple-musics-big-ios-10-redesign-fails-to-impress.html|bet=Apple Music's big iOS 10 redesign fails to impress|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171211160855/https://www.macworld.com/article/3099242/iphone-ipad/apple-musics-big-ios-10-redesign-fails-to-impress.html|arxivsáne=December 11, 2017|avtor=Raymundo|at=Oscar|sáne=July 26, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. VentureBeat jurnalınan Djordan Novet ózgerisler haqqında unamlı pikir bildirip, «Apple ulıwma dizayndı da, tájiriybeni de jaqsıladı» dedi<ref>{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2016/09/06/apple-music-ios-10-review/|bet=Apple Music in iOS 10: Refined in both look and feel|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170511185228/https://venturebeat.com/2016/09/06/apple-music-ios-10-review/|arxivsáne=May 11, 2017|avtor=Novet|at=Jordan|sáne=September 6, 2016|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>.
2017-jıldıń dekabr ayında qosıqshı-avtor Nil Yang óziniń Nil Yang Arxivleri joybarınıń bir bólimi retinde jańa arxiv shıǵardı hám Applediń Apple Music striming xızmetinde usınılatuǵın audio sapası ushın sınǵa aldı, ol bılay dedi: «Apple Music kópshilikke usınılatuǵın audio sapasın baqlaydı hám joqarı sapanı qoljetimli etpewdi tańlaydı, barlıq jaǵdaylarda audio sapasın men studiyada jaratqan sheberdiń 5 procentinen 20 procentine shekem tómenletedi. Sonlıqtan, adamlar men jaratqannıń 5 procentinen 20 procentin ǵana esitedi. ... Appledıń joqarı sapalı dárejeni usınbawı leybllardıń massalarǵa sapalı ónimlerdi usınıwdı toqtatıwına alıp keldi»<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/neil-young-savages-apple-over-audio-quality/|bet=Neil Young savages Apple over audio quality|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171207061247/https://www.cnet.com/news/neil-young-savages-apple-over-audio-quality/|arxivsáne=December 7, 2017|avtor=Matyszcyk|at=Chris|sáne=December 5, 2017|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 8, 2017}}</ref>. Biraq, Yangtıń shaǵımı texnikalıq tekseriwge shıdamadı, sebebi Apple sanaat standartındaǵı joqarı sapalı 256 kbit/s AAC bitreytin usınıp atır edi, bul sapa jaǵınan 320 kbit/s Ogg Vorbis bitreytin qollanatuǵın Spotify-dan biraz ǵana basım edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/this-is-my-next/2018/10/5/17927798/best-music-streaming-service-price-comparison-features|bet=Spotify vs. Apple Music: the best music streaming service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200405024159/https://www.theverge.com/this-is-my-next/2018/10/5/17927798/best-music-streaming-service-price-comparison-features|arxivsáne=April 5, 2020|avtor=Etienne|at=Stefan|sáne=2018-10-05|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2020-02-15}}</ref>.
=== iCloud sáykeslik texnologiyası dawı ===
[[iCloud]] Muzıka Kitapxanasınıń ámelge asırılıwı paydalanıwshılar ushın ádewir máseleler payda etti. Muzıka kitapxanalarınıń treklerdiń basqa albomlarǵa kóshirilip ketiwi, albom muqabalarınıń muzıkaǵa sáykes kelmewi, qaytalanǵan artistler<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/07/01/itunes-icloud-music-library-bug/|bet=Major iTunes 12.2 bug is ruining music libraries|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170629164141/http://mashable.com/2015/07/01/itunes-icloud-music-library-bug/|arxivsáne=June 29, 2017|avtor=Chavez|at=Ronald|sáne=July 1, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> hám qosıqlar, joǵalǵan trekler hám sinxronizaciya máseleleri sıyaqlı máselelerden zıyan kórgenligi haqqında xabarlar boldı<ref name="mashable-comment">{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/07/23/apple-music-nightmare/|bet=Influential Apple fan trashes Apple Music, calls it a nightmare|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170614004314/http://mashable.com/2015/07/23/apple-music-nightmare/|arxivsáne=June 14, 2017|avtor=Chavez|at=Ronald|sáne=July 23, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/7/1/8877129/apple-music-icloud-problems|bet=Apple Music has an iCloud problem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170921122714/https://www.theverge.com/2015/7/1/8877129/apple-music-icloud-problems|arxivsáne=September 21, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=July 1, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Mashable: «Apple ele de bul máseleni jámiyetshilikke tán almadı yamasa biziń pikir sorawımızǵa juwap bermedi» dep jazdı.
iCloud Muzıka Kitapxanası sonıń menen birge paydalanıwshılardıń jergilikli saqlaw ornınan muzıkanı óshirip taslaǵanı haqqında da xabarlandı,<ref name="appleinsider complaints">{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/15/07/01/apple-music-users-complain-icloud-music-library-deletes-renames-itunes-content|bet=Apple Music users complain iCloud Music Library deletes, renames iTunes content|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170616083035/http://appleinsider.com/articles/15/07/01/apple-music-users-complain-icloud-music-library-deletes-renames-itunes-content|arxivsáne=June 16, 2017|avtor=Fingas|at=Roger|sáne=July 1, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> degen menen bunı basqa basılımlar paydalanıwshı qáteligi yamasa basqa bir qosımsha sebepli bolǵan dep básekilesip atır<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3066789/streaming-media/apple-music-doesnt-delete-your-music-files.html|bet=Apple Music doesn't delete your music files|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170609081331/http://www.macworld.com/article/3066789/streaming-media/apple-music-doesnt-delete-your-music-files.html|arxivsáne=June 9, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=May 6, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Sonıń menen birge, bul funkciyanıń júklengen kontentti cifrlı huqıqlardı basqarıw menen qulıplanǵan versiya menen almastırǵanı da xabarlandı. 2016-jıldıń iyul ayında Apple sáykeslendiriw texnologiyasın [[ICloud|iTunes Match]]-qa uqsas funkciyalardı, atap aytqanda dawıs maǵlıwmatların skanerlew ushın «audio barmaq izlerin» qollanıwdı óz ishine alıw ushın ózgertti. Jańa texnologiya sonıń menen birge júklep alınǵan sáykeslendirilgen qosıqlardan DRM-di de alıp tasladı<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2016/07/18/apple-rolling-out-more-accurate-song-matching-algorithm-to-apple-music-subscribers-identical-to-itunes-match/|bet=Apple rolling out more accurate song matching algorithm to Apple Music subscribers, identical to iTunes Match|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180405030528/https://9to5mac.com/2016/07/18/apple-rolling-out-more-accurate-song-matching-algorithm-to-apple-music-subscribers-identical-to-itunes-match/|arxivsáne=April 5, 2018|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=July 18, 2016|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=July 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/07/18/one-of-apple-musics-biggest-problems-is-getting-fixed/|bet=One of Apple Music's biggest problems is getting fixed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170918115019/https://techcrunch.com/2016/07/18/one-of-apple-musics-biggest-problems-is-getting-fixed/|arxivsáne=September 18, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=July 18, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 8, 2017}}</ref>.
=== Albom eksklyuzivleri dawı ===
2016-jıldıń avgust ayında Frenk Oushen Blonde albomın tek Apple Music-te ǵana shıǵardı. Bul sheshim Oushen tárepinen ǵárezsiz túrde qabıl etildi, onıń burınǵı leyblı Def Jam Recordings bul kelisimniń bir bólimi bolmadı. Eksklyuziv kelisim «muzıka strimingi urısın qozǵadı» dep xabarlandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/natalierobehmed/2016/08/23/frank-ocean-just-ignited-a-streaming-war-with-apple-and-universal-music/|bet=Frank Ocean Just Went Independent And Ignited A Music Streaming War|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160825155931/http://www.forbes.com/sites/natalierobehmed/2016/08/23/frank-ocean-just-ignited-a-streaming-war-with-apple-and-universal-music/|arxivsáne=August 25, 2016|avtor=Robehmed|at=Natalie|sáne=August 23, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. Bul háreket Adel, Coldplay, Future, Drake, Beyoncé, [[Rianna]] hám Kan Uest sıyaqlı basqa artistlerdiń izinen erdi, olar albomların jetekshi xızmet Spotify-dıń muzıka strimingi básekilesleri menen eksklyuziv shártler menen shıǵarǵan edi. Spotify-dıń baylanıs boyınsha baslıǵı Djonatan Prins The Verge basılımına bılay dedi: «Biz shın mánisinde eksklyuzivler ushın tólem tólew biznesinde emespiz, sebebi biz olardıń artistler ushın da, ıqlasbentler ushın da jaman dep oylaymız. Artistler óz muzikaların ilajı barınsha kóbirek ıqlasbentlerdiń esitiwin qáleydi, al ıqlasbentler bolsa ózleri qızıqqan yamasa qızıǵıwshılıq oyatqan hár qanday nárselerdi esitiwdi qáleydi — eksklyuzivler eki tárep ushın da oǵan kesent etedi. Álbette, biz qısqa reklama eksklyuzivleriniń keń tarqalǵanın túsinemiz hám bizde olarǵa qarsı ulıwma siyasat joq, biraq biz anıq hár kim ushın eń jaqsı ámeliyattıń keń tarqatıw ekenin oylaymız»<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/2/18/11054460/spotify-exclusive-content-apple-tidal|bet=Does Spotify need to go after exclusive content?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422030231/http://www.theverge.com/2016/2/18/11054460/spotify-exclusive-content-apple-tidal|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=February 18, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. 2 háptelik múddetten keyin, Blonde Spotify-da shıǵarıldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/9/9/12865270/frank-ocean-blonde-spotify-stream|bet=Frank Ocean's Blonde is now on Spotify|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170827001347/https://www.theverge.com/2016/9/9/12865270/frank-ocean-blonde-spotify-stream|arxivsáne=August 27, 2017|avtor=Plaugic|at=Lizzie|sáne=2016-09-09|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-10-30}}</ref>.
Oushenniń Apple Music eksklyuzivligine ǵárezsiz háreketi «muzıka sanaatında úlken soqlıǵısıw» payda etti,<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/8/24/12627578/frank-ocean-blonde-apple-music-exclusive-universal|bet=Frank Ocean's release of Blonde marks the start of a major fight in the music industry|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170504212057/https://www.theverge.com/2016/8/24/12627578/frank-ocean-blonde-apple-music-exclusive-universal|arxivsáne=May 4, 2017|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=August 24, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref> hám Universal Music Group óziniń shártnamalı artistleri ushın eksklyuziv relizler ámeliyatına qadaǵan etkeni xabarlandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/business/2016/aug/23/universal-streaming-exclusives-frank-ocean-release|bet=Universal reportedly outlaws streaming 'exclusives' after Frank Ocean release|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170611005638/https://www.theguardian.com/business/2016/aug/23/universal-streaming-exclusives-frank-ocean-release|arxivsáne=June 11, 2017|avtor=Helmore|at=Edward|sáne=August 23, 2016|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. Tez arada bir neshe úlken dawıs jazıw leyblları Universaldıń izinen erdi, bul sanaatta áhmiyetli ózgeristi belgiledi. Atı aytılmaǵan leybl basshılarınıń aytıwınsha, Spotify sonıń menen birge jańa siyasat engizgen, onda albom basqa xızmetlerden keyin Spotify-ǵa kelgende, xızmet birdey dárejede reklama bermeytuǵının, sonıń ishinde pleylistlerge kózge kórinbeytuǵının aytqan<ref>{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/2016/08/26/business/media/frank-oceans-blonde-amplifies-discord-in-the-music-business.html|bet=Frank Ocean's 'Blonde' Amplifies Discord in the Music Business|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170519212443/https://www.nytimes.com/2016/08/26/business/media/frank-oceans-blonde-amplifies-discord-in-the-music-business.html|arxivsáne=May 19, 2017|avtor=Sisario|at=Ben|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. Rolling Stone 2016-jıldıń oktyabr ayında bılay dep jazdı: «eger siz Beyoncé, Drake, Frenk Oushen hám Kanye Westtiń jańa albomların baqlap barıwdı qáleseńiz, siz tek bir emes, al eki striming xızmetine jazılıwıńız kerek bolar edi», dep qosıp: «Biraq sońǵı bir neshe ay ishinde bul jańa haqıyqatlıqqa qarsı narazılıq payda boldı»<ref name="rolling stone exclusives">{{Jurnal deregi |last=Knopper |first=Steve |date=October 5, 2016 |title=How Apple Music, Tidal Exclusives Are Reshaping Music Industry |url=https://www.rollingstone.com/music/news/inside-the-war-over-album-exclusives-w443385 |url-status=live |magazine=[[Rolling Stone]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170622001858/http://www.rollingstone.com/music/news/inside-the-war-over-album-exclusives-w443385 |archive-date=June 22, 2017 |access-date=June 9, 2017}}</ref>. Ledi Gaga Apple Music-tiń Beats 1 radiosına: «Men óz leyblime eger olar Apple Music hám Tidal menen sol shártnamalarǵa qol qoysa, men ózimniń barlıq jańa muzıkamdı járiyalaytuǵınımdı ayttım» dedi.
2017-jıldıń may ayında Apple Music basshısı Djimmi Ayovin Music Business Worldwide-qa bılay dedi: «Biz onı qollanıp kórdik. Biz ele de anda-sanda bir artist penen ayırım nárselerdi isleymiz. Leybllarǵa bul unamaytuǵınday kórinedi hám negizinde bul olardıń kontenti»<ref>{{Web deregi|url=https://www.musicbusinessworldwide.com/im-nothing-without-musicians-id-be-working-on-the-docks-without-musicians/|bet=Jimmy Iovine: 'Musicians taught me everything. Without them, I'm working on the docks.'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170610130201/https://www.musicbusinessworldwide.com/im-nothing-without-musicians-id-be-working-on-the-docks-without-musicians/|arxivsáne=June 10, 2017|avtor=Ingham|at=Tim|sáne=May 16, 2017|jumıs=Music Business Worldwide|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/5/17/15654064/apple-music-exclusives-cutting-back-jimmy-iovine|bet=Apple Music is moving away from album exclusives|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170621182711/https://www.theverge.com/2017/5/17/15654064/apple-music-exclusives-cutting-back-jimmy-iovine|arxivsáne=June 21, 2017|avtor=Plaugic|at=Lizzie|sáne=May 17, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>.
== Derekler ==
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
36but22qo530aahmhvguyk3ebl95qyy
124123
124122
2025-07-03T21:39:22Z
Bekan88
11311
124123
wikitext
text/x-wiki
'''Apple Music''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan audio hám video aǵımlı xızmeti. Paydalanıwshılar óz qurılmasına talap boyınsha muzıka strim etiwdi tańlay aladı yamasa bar pleylistlerdi tıńlay aladı. Xızmet sonıń menen birge 200-den aslam mámleketke kún dawamında tikkeley efirge uzatılatuǵın [[Apple Music 1]], Apple Music Hits, Apple Music Country, Apple Música Uno, Apple Music Club hám Apple Music Chill sıyaqlı sıńar internet radio stanciyaların da óz ishine aladı. Xızmet 2015-jılı 8-iyunda járiyalandı hám 2015-jılı 30-iyunda iske qosıldı. Jańa abonentler xızmet aylıq jazılıwdı talap etpesten aldın, tańlanǵan ónimlerdi satıp alǵanda bir aylıq biypul yamasa altı aylıq biypul sınaq múddetin aladı.
Dáslep tek muzıka xızmeti bolǵan Apple Music 2016-jıldan baslap videoǵa keńeye basladı. Atqarıwshı direktor Djimmi Ayovin xızmettiń maqseti «mádeniy platforma» bolıw ekenin ayttı, al Apple xızmettiń «pop-mádeniyat ushın bir aynalı dúkan» bolıwın qáleydi dep xabarlandı. Kompaniya muzıka relizlerin qollap-quwatlaytuǵın muzıkalıq videolar hám koncert jazbaları, sonday-aq veb-seriallar hám kórkem filmler sıyaqlı video kontentti islep shıǵarıwǵa hám satıp alıwǵa belsendi túrde úlken investiciya salmaqta.
Apple Music-tiń dáslepki [[iOS]] versiyası hár túrli pikirler aldı, onıń [[paydalanıwshı interfeysi]] «intuitiv emes» dep sınǵa alındı. Biraq, ol pleylistlerdiń qurastırılıwı, strim etiw ushın úlken qosıqlar kitapxanası hám basqa Apple qurılmaları menen xızmetlerine integraciyalanıwı ushın maqtawǵa ılayıq boldı. iOS 10-da qosımsha áhmiyetli qayta dizaynǵa iye boldı, bul jańalanǵan, azıraq aljasıq interfeysi, jaqsılanǵan navigaciyası hám paydalanıwshılardıń kitapxanalarına kóbirek itibar beriliwi ushın unamlı pikirler aldı. Apple Music iske qosılǵannan keyin tez arada ataqlılıqqa eristi, tek altı ay ishinde 10 million abonent shegarasınan ótti. Apple tólemli abonentler sanın járiyalamasa da, Midia Research izertlew firması 2021-jıldıń noyabr ayına kelip onıń 78 million ekenin esapladı. Xızmet 2022-jıldıń oktyabr ayında óziniń striming katalogında 100 millionnan aslam qosıqqa jetti<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2022/10/celebrating-100-million-songs/|bet=Celebrating 100 million songs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003184210/https://www.apple.com/newsroom/2022/10/celebrating-100-million-songs/|arxivsáne=October 3, 2022|til=en|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=3 October 2022}}</ref>.
== Sıpatlaması ==
Apple Music paydalanıwshılarǵa 100 millionnan aslam qosıqtı óz qurılmasına talap boyınsha strim etiwge múmkinshilik beredi. Xızmet muzıka qánigeleri tárepinen qurastırılǵan pleylistlerdi hám paydalanıwshınıń muzıka talǵamına sáykeslestirilgen usınıslardı usınadı<ref name="Announcement by Apple">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2015/06/08Introducing-Apple-Music-All-The-Ways-You-Love-Music-All-in-One-Place-/|bet=Introducing Apple Music — All The Ways You Love Music. All in One Place.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170710054231/https://www.apple.com/newsroom/2015/06/08Introducing-Apple-Music-All-The-Ways-You-Love-Music-All-in-One-Place-/|arxivsáne=July 10, 2017|sáne=June 8, 2015|jumıs=Apple Newsroom|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Xızmet altı tikkeley 24 saatlıq radio stanciyalardı usınadı: DJ Zeyn Lou basqaratuǵın Apple Music 1 (burınǵı brendi Beats 1), Apple Music Hits, Apple Music Country, Apple Música Uno, Apple Music Club hám Apple Music Chill, olar 100-den aslam mámlekette translyaciya etiledi<ref name=":2">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/guide/apple-music/|bet=Apple Music: Our Complete Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220728141508/https://www.macrumors.com/guide/apple-music/|arxivsáne=July 28, 2022|avtor=Clover|at=Juli|sáne=9 May 2022|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://mashable.com/article/apple-music-radio-chill|bet=Apple Music launches three new radio stations, including Apple Music Chill|arxivurl=https://web.archive.org/web/20241210194907/https://mashable.com/article/apple-music-radio-chill|arxivsáne=December 10, 2024|avtor=Schroeder|at=Stan|sáne=December 10, 2024|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=December 11, 2024}}</ref>. Apple Music Radio xızmeti barlıq paydalanıwshılar ushın biypul, hátte Apple Music jazılıwı bolmasa da. Apple Music abonentleri óz muzikaların dosları menen bólisiw ushın profil jarata aladı hám basqa paydalanıwshılardı baqlap, olardıń turaqlı túrde qanday muzıka tıńlap atırǵanın kóre aladı<ref name=":3">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/6/5/15727014/apple-music-app-update-social-features-wwdc-2017|bet=Apple Music will let you share what you're listening to with your friends|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170605203200/https://www.theverge.com/2017/6/5/15727014/apple-music-app-update-social-features-wwdc-2017|arxivsáne=June 5, 2017|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=June 5, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 11, 2017}}</ref>. Apple Music-tiń [[ICloud|iCloudtı]] paydalanıwı, ol paydalanıwshınıń qosıqların xızmette tabılǵanlarǵa sáykeslendiredi, paydalanıwshılarǵa ózleriniń iTunes muzıka kitapxanasın Apple Music kitapxanası menen birlestiriwge hám óz muzikaların bir orında tıńlawǵa múmkinshilik beredi. Sonıń menen birge, xızmet Appledıń óziniń jeke dawıslı járdemshisi Siri sıyaqlı ishki xızmetlerine hám olardıń audio hám video striming protokolı AirPlay-ge tereń integraciyalanǵan. 2019-jıldıń aqırınan baslap, paydalanıwshılar sonday-aq Apple tárepinen dizayn etilgen beta-daǵı veb-pleyer arqalı Apple Music-tiń tolıq versiyasına kire aladı.
Apple Music interfeysi bes tabtan ibarat: «Kitapxana», «Úy» (Burınǵı: «Házir Tıńlań»), «Kóriw», «Radio» hám «Izlew». «Kitapxana» tabı paydalanıwshınıń muzıka kollekciyasın kórsetedi, «Pleylistler», «Atqarıwshılar», «Albomlar», «Qosıqlar» yamasa «Júklep Alınǵan Muzıka» boyınsha kóriw opciyaları bar. Usı opciyalardıń astında, tab sonday-aq paydalanıwshınıń kitapxanasına jaqında qosılǵan muzıkanı kórsetedi. «Úy» tabı paydalanıwshıǵa onıń muzıka talǵamına tiykarlanıp muzıka usınadı. Algoritmik qurastırıwǵa adam qánigeleriniń tańlawları qosımsha etiledi, al paydalanıwshılar muzıka usınısların jáne de jaqsılaw ushın qosıqlardı «Unattım» hám «Unatpadım» dep belgiley aladı. «Kóriw» atqarıwshılardıń jańa albom relizlerin, Apple Music komandası tárepinen qurastırılǵan pleylistlerdi, keleshektegi albom relizlerin, sonday-aq «Janrlar», «Keypiyatlar», «Top Chartlar» hám «Muzıka Videoları» sıyaqlı hár túrli kategoriyalardı kórsetedi. 2024-jılı Apple iOS 18-diń bir bólimi retinde jańa funkciyanı shıǵardı, ol 'Kóriw' tabın almastırdı. 'Jańa' funkciyası hár bir tıńlawshı ushın jekelestirilgen. «Radio» tabı Apple Music Radio hám paydalanıwshınıń talǵamına baylanıslı janrǵa tán yamasa atqarıwshıǵa baylanıslı muzıka oynaytuǵın basqa radio stanciyalardı óz ishine aladı. Apple Music-tegi radio funkciyası paydalanıwshılarǵa qosıqlardı ótkizip jiberiwge, stanciyada aldın oynalǵan qosıqlardı kóriwge, sonday-aq keyin oynalatuǵın qosıqlardı kóriwge múmkinshilik beredi. «Izlew» tabında paydalanıwshılar atqarıwshılar, albomlar, Apple Music paydalanıwshıları yamasa qosıqlardı atı boyınsha yamasa tekstleri boyınsha izley alatuǵın izlew qutısı bar<ref name=":4">{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/18/06/05/apple-music-in-ios-12-adds-song-search-by-lyrics-new-artist-pages|bet=Apple Music in iOS 12 adds song search by lyrics, new artist pages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190121064655/https://appleinsider.com/articles/18/06/05/apple-music-in-ios-12-adds-song-search-by-lyrics-new-artist-pages|arxivsáne=January 21, 2019|avtor=Fingas|at=Roger|sáne=June 5, 2018|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2019-01-21}}</ref>. Izlew qutısınıń astında, paydalanıwshınıń sońǵı izlewleri hám xızmettegi ulıwma trendtegi izlewler dizimi kórsetiledi.
Bir qosıq oynap turǵanda, tómengi navigaciya paneliniń ústinde «Házir Oynap Atır» paneli payda boladı. Kórilgende, Házir Oynap Atır bólimi paydalanıwshılarǵa qosıqtı óz kitapxanasına qosıwǵa, onı óz qurılmasına júklep alıwǵa hám «Úy» tabındaǵı usınıslardı jaqsılaw ushın qosıqtı unatıp yamasa unatpay belgilewge múmkinshilik beredi. «Házir Oynap Atır» bóliminiń basqa funkciyaları arasında keyin qanday muzıka oynalatuǵının basqarıw hám qosıqlardı aralastırıp yamasa qaytalap qoyıw imkaniyatı bar. Sonıń menen bir qatarda, paydalanıwshılar ózleri tıńlap atırǵan qosıqtıń janlı tekstlerin házir oynap atır kartası arqalı kóre aladı, ol qosıqtıń tekstlerin paydalanıwshıǵa oynap turǵanda waqıt penen sinxronlasıp tikkeley kórsetedi<ref>{{Web deregi|url=https://appletoolbox.com/time%e2%80%91synced-lyrics-on-apple-music/|bet=How to see time‑synced lyrics on Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191223185521/https://appletoolbox.com/time%e2%80%91synced-lyrics-on-apple-music/|arxivsáne=December 23, 2019|avtor=Sandy Writtenhouse|sáne=2019-10-10|til=en-US|jumıs=AppleToolBox|qaralǵan sáne=2019-11-20}}</ref>.
Hár bir atqarıwshı betinde profil banneri hám atqarıwshıǵa tiykarlanıp avtomat túrde radio stanciya jaratatuǵın «Oynatıw» túymesi bar. Atqarıwshı betleri sonıń menen birge olardıń belgili relizleri, albomları, jeke qosıqları, top qosıqları hám artqı maǵlıwmatları ushın bólimlerdi óz ishine aladı. Apple Music paydalanıwshıları xızmette óz profillerin jarata aladı, bul olardıń basqa paydalanıwshılardı baqlawına hám olardıń izlewshileri qanday muzıka tıńlap atırǵanın kóriwine múmkinshilik beredi<ref>{{Web deregi|url=https://www.imore.com/how-see-what-your-friends-are-listening-apple-music|bet=How to see what your friends are listening to in Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190201172016/https://www.imore.com/how-see-what-your-friends-are-listening-apple-music|arxivsáne=February 1, 2019|sáne=2017-06-24|til=en|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=2019-02-01}}</ref>.
Paydalanıwshılar sonday-aq «Házir Tıńlań» tabında qoljetimli Apple Music Replay dep atalatuǵın funkciya arqalı pútkil jıl dawamında eń kóp tıńlaǵan qosıqların, atqarıwshıların hám albomların kóre aladı<ref name="auto">{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/90431756/apple-music-replay-heres-how-to-get-your-most-played-songs-of-2019|bet=Apple Music Replay: Here's how to get your most played songs of 2019|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191116172222/https://www.fastcompany.com/90431756/apple-music-replay-heres-how-to-get-your-most-played-songs-of-2019|arxivsáne=November 16, 2019|avtor=Grothaus|at=Michael|sáne=2019-11-15|til=en-US|jumıs=Fast Company|qaralǵan sáne=2019-11-23}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.lamiapartitaiva.it/che-cose-e-come-attivare-subito-apple-replay-la-nuova-funzione-segreta-del-tuo-iphone/|bet=Che cos'è e come attivare subito Apple Replay, la nuova funzione segreta del tuo iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20241006042710/https://www.lamiapartitaiva.it/che-cose-e-come-attivare-subito-apple-replay-la-nuova-funzione-segreta-del-tuo-iphone/|arxivsáne=October 6, 2024|avtor=F|at=Giuseppe|sáne=2024-02-25|til=it-IT|jumıs=Lamiapartitaiva.it|qaralǵan sáne=2024-10-14}}</ref>. Bul funkciya tıńlaw waqıtların minuta shekem baqlaydı, bul paydalanıwshılarǵa belgili bir qosıqtı, atqarıwshını yamasa albomdı qansha tıńlaǵanı haqqında anıq informaciya beredi. Funkciya sonıń menen birge paydalanıwshıǵa jıl dawamında tıńlaǵan belgili janrların da kórsetedi, olardı eń kóp tıńlanǵannan eń az tıńlanǵanǵa shekem tártipte jaylastıradı. Apple Music Replay sonıń menen birge paydalanıwshınıń ótken jıldaǵı iskerligi qanday bolǵanın qısqasha kórsetetuǵın generaciyalanǵan animaciyanı oynaytuǵın interaktiv sistema usınadı, sonıń ishinde olar erisken belgili maqsetlerin kórsetetuǵın jetiskenlikler bólimi de bar.
{| class="wikitable floatright collapsible" style="width:30%;text-align:center;"
|+Audio sapa opciyaları
!Atı
!Bitreyt
|-
|Joqarı Nátiyjelilik
|HE-AAC (ózgeriwshi bitreyt)
|-
|Joqarı Sapa
|AAC 256 kbit/s
|-
|Joǵaltıwsız
|ALAC 16-bit/44.1kHz - 24-bit/48kHz
|-
|Joqarı Anıqlıqtaǵı Joǵaltıwsız
|ALAC 16-bit yamasa 24-bit/88.2kHz - 192kHz
|}
Xızmet 8.4 yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın [[iOS]] qurılmaları,<ref name="iMore compatibility">{{Web deregi|url=https://www.imore.com/apple-music|bet=Apple Music — Everything you need to know right now!|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170601010354/http://www.imore.com/apple-music|arxivsáne=June 1, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=April 3, 2017|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> 13.0 yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın iPadOS qurılmaları, macOS Catalina yamasa onnan keyingi versiyalardaǵı Muzıka qosımshası, [[Microsoft Windows|Windows]] [[Jeke kompyuter|JK]]-leri ushın [[iTunes]] 12.2 yamasa onnan keyingi versiyası,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2015/06/30/itunes-12-2-apple-music/|bet=Apple Releases iTunes 12.2 With Apple Music and Beats 1 Support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170718173544/https://www.macrumors.com/2015/06/30/itunes-12-2-apple-music/|arxivsáne=July 18, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> sonday-aq Apple Watch, Apple TV, Apple CarPlay hám Apple HomePod penen úylesimli. Ol sonıń menen birge 4.3 yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın [[Android]] qurılmaları, [[ChromeOS]] qurılmaları, Amazon Echo qurılmaları hám Sonos dinamikleri ushın da qoljetimli. Jergilikli qosımshası joq qurılmalar ushın Apple Music beta-daǵı veb-pleyer menen vebte qoljetimli<ref name="TechCrunch">{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2019/09/05/apple-music-launches-a-public-beta-on-the-web/|bet=Apple Music launches a public beta on the web|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200523181956/http://techcrunch.com/2019/09/05/apple-music-launches-a-public-beta-on-the-web/|arxivsáne=May 23, 2020|sáne=September 5, 2019|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=2019-11-20}}</ref>. 2021-jılı 27-oktyabrde Sony Apple Music-tiń PlayStation 5-te qoljetimli bolatuǵının járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://blog.playstation.com/2021/10/27/apple-music-launches-on-ps5-today/|bet=Apple Music launches on PS5 today|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211106231513/https://blog.playstation.com/2021/10/27/apple-music-launches-on-ps5-today/|arxivsáne=November 6, 2021|sáne=2021-10-27|til=en-US|jumıs=PlayStation.Blog|qaralǵan sáne=2021-11-06}}</ref>. 2022-jılı 12-oktyabrde Apple Music Xbox One hám Xbox Series X/S ushın qoljetimli boldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.windowscentral.com/gaming/xbox/apple-music-launches-new-app-for-xbox-consoles|bet=Apple Music launches new app for Xbox consoles|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012104352/https://www.windowscentral.com/gaming/xbox/apple-music-launches-new-app-for-xbox-consoles|arxivsáne=October 12, 2022|sáne=2022-10-12|til=en-US|jumıs=Windows Central|qaralǵan sáne=2022-10-12}}</ref>.
== Tariyxı ==
=== Tayarlıq ===
Apple Music-ten aldın kompaniyanıń iPod hám [[iTunes]] quralları «cifrlı muzıkanı revolyuciyalastırǵanı» menen belgili boldı<ref name="Announcement by The Verge">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|bet=Apple announces its streaming music service, Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200330163713/https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|arxivsáne=March 30, 2020|avtor=Popper|at=Ben|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Appledıń burınǵı bas direktorı [[Stiv Djobs]] muzıka jazılıw xızmetleri ideyasına qarsı ekenligi menen belgili edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/steve-jobs-hated-subscription-music-services-2015-6|bet=Here's what Steve Jobs thought of services like Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211008213800/https://www.businessinsider.com/steve-jobs-hated-subscription-music-services-2015-6|arxivsáne=October 8, 2021|avtor=Rosoff|at=Matt|sáne=Jun 10, 2015|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=2020-10-10}}</ref>. Apple 2014-jılı audio úskeneler islep shıǵarıwshısı Beats Electronics-ti satıp alǵanda, Apple Beatstıń óziniń [[Beats Music]] xızmetine iye boldı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.wsj.com/articles/apple-paying-just-under-500-million-for-beats-music-streaming-service-1401403287|bet=Apple Paying Less Than $500 Million for Beats Music Streaming Service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422213324/https://www.wsj.com/articles/apple-paying-just-under-500-million-for-beats-music-streaming-service-1401403287|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Karp|at=Hannah|sáne=May 30, 2014|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref> hám Beats Music bas direktorı Yan Rodjersti iTunes Radio xızmetine juwapker etti<ref>{{Web deregi|url=https://blogs.wsj.com/digits/2014/08/01/with-apple-beats-deal-complete-ian-rogers-to-run-itunes-radio/|bet=With Apple-Beats Deal Complete, Ian Rogers To Run iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422213324/https://blogs.wsj.com/digits/2014/08/01/with-apple-beats-deal-complete-ian-rogers-to-run-itunes-radio/|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Karp|at=Hannah|sáne=August 1, 2014|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Keyinirek Business Insider Appledıń eki xızmetti biriktiriwdi jobalastırıp atırǵanın xabarladı. Apple sonıń menen birge [[Jańa Zelandiya|Jańa Zelandiyada]] tuwılǵan belgili britaniyalı radio DJ Zeyn Loudı muzıka kuratorı retinde jumısqa aldı<ref>{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-itunes-radio-music-streaming-rumours-2015-2|bet=What we're hearing about the new music-streaming service Apple is developing in secret|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170724161153/http://www.businessinsider.com/apple-itunes-radio-music-streaming-rumours-2015-2|arxivsáne=July 24, 2017|avtor=Cook|at=James|sáne=February 24, 2015|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
Bir qatar gáp sózler hám kútiwlerden keyin, Sony Music bas direktorı Dag Morris 2015-jılı 7-iyunda Appledıń muzıka striming xızmetin járiyalaw jobaları bar ekenin tastıyıqladı hám «Bul erteń boladı,»<ref name="Sony Music CEO confirms">{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2015/06/07/sony-music-ceo-confirms-launch-of-apples-music-streaming-service-tomorrow/|bet=Sony Music CEO confirms launch of Apple's music streaming service tomorrow|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170922203913/https://venturebeat.com/2015/06/07/sony-music-ceo-confirms-launch-of-apples-music-streaming-service-tomorrow/|arxivsáne=September 22, 2017|avtor=O'Brien|at=Chris|sáne=June 7, 2015|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref><ref name=":5">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/7/8742761/apple-music-streaming-launch-confirmation|bet=Sony Music boss confirms Apple will reveal its music streaming service tomorrow|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150609033707/http://www.theverge.com/2015/6/7/8742761/apple-music-streaming-launch-confirmation|arxivsáne=June 9, 2015|avtor=Plaugic|at=Lizzie|sáne=2015-06-07|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-02-27}}</ref> dep ayttı, al iske qosılıwı sol ayda keyinirek boldı. Morris bir neshe márte finanslıq kózqarastan reklama menen qollap-quwatlanatuǵın strimingke qaraǵanda pullı strimingti jaqsı kóretuǵının atap ótti. Sonıń menen birge, Morris xızmettiń strimningtiń ósiwin tezletiw ushın «burılıs noqatı» bolıwın kútiwde ekenin ayttı hám Applediń «bankte 178 milliard dolları bar. Hám olardıń iTunes-te 800 million kredit kartası bar», al Spotify bolsa «hesh qashan payda keltirmegenlikten, hesh qashan shın mánisinde reklama islemegen» dep dálilledi. Morris taǵı da Applediń bunı júdá qattı reklama etetuǵının hám bul striming biznesine unamlı tásir etetuǵının ayttı. «Kóterilgen tolqın barlıq qayıqlardı kóteredi. Bul biziń sanaatımız ushın ájayıp bir waqıttıń baslanıwı».
=== Royalti tólew siyasatı ===
Apple Music shıǵarılıwınan biraz aldın, qosıqshı-avtor Teylor Svift Appledıń paydalanıwshınıń biypul sınaq múddeti dawamında artistlerge tólem tólemew sheshimin ashıq sınǵa alıp, óziniń 1989 albomın xızmetten uslap qalatuǵının járiyaladı. Ol bul siyasattıń «ádil emes» ekenin ayttı, sebebi «Apple Music sol aylar ushın jazıwshılarǵa, prodyusserlerge yamasa artistlerge tólemeydi»<ref>{{Jurnal deregi |last=Peters |first=Mitchell |date=June 21, 2015 |title=Taylor Swift Pens Open Letter Explaining Why '1989' Won't Be on Apple Music |url=https://www.billboard.com/articles/news/6605541/taylor-swift-pens-open-letter-explaining-why-1989-wont-be-on-apple-music |url-status=live |magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]] |publisher=[[Eldridge Industries]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20150622135521/https://www.billboard.com/articles/news/6605541/taylor-swift-pens-open-letter-explaining-why-1989-wont-be-on-apple-music |archive-date=June 22, 2015 |access-date=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/21/8820035/taylor-swift-apple-music-free-trial-shocking-disappointing|bet=Taylor Swift calls Apple Music free trial 'shocking, disappointing' in open letter|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423062758/http://www.theverge.com/2015/6/21/8820035/taylor-swift-apple-music-free-trial-shocking-disappointing|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Bohn|at=Dieter|sáne=June 21, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Ullı Britaniyanıń ǵárezsiz dawıs jazıw leyblı Beggars Group da sınaq múddetin sınǵa aldı hám «Apple klientlerin tartıw qárejetleriniń usı aspektin ne ushın huqıq iyeleri hám artistler kóteriwi kerek ekenin kóriwge qıynalıp atırmız» dedi<ref>{{Jurnal deregi |last=Kreps |first=Daniel |date=June 18, 2015 |title=Indie Label Beggars Group Expresses Apple Music Concerns |url=https://www.rollingstone.com/music/news/indie-label-beggars-group-expresses-apple-music-concerns-20150618 |url-status=live |magazine=[[Rolling Stone]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170423062020/http://www.rollingstone.com/music/news/indie-label-beggars-group-expresses-apple-music-concerns-20150618 |archive-date=April 23, 2017 |access-date=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/music/2015/jun/18/beggars-group-statement-apple-music-three-month-free-trial|bet=Beggars Group express concern over Apple Music's free trial period|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422214232/https://www.theguardian.com/music/2015/jun/18/beggars-group-statement-apple-music-three-month-free-trial|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Mokoena|at=Tshepo|sáne=June 18, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
Svifttiń xatınan keyingi kúni, Apple Internat programmalıq támiynatı hám xızmetleri boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Eddi Kyu [[Twitter]]-de Appledıń óz siyasatın ózgertkenin hám Apple Music-tiń «klientlerdiń biypul sınaq múddeti dawamında da, artistlerge striming ushın tóleytuǵının» járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://twitter.com/cue/status/612824775220555776|bet=#AppleMusic will pay artist for streaming, even during customer's free trial period|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170513123610/https://twitter.com/cue/status/612824775220555776|arxivsáne=May 13, 2017|avtor=Cue|avtorsilteme=Eddy Cue|at=Eddy|sáne=June 22, 2015|jumıs=[[Twitter]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/jun/22/apple-music-royalties-free-trial-taylor-swift|bet=Apple Music to pay royalties during free trial: 'We hear you Taylor Swift'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423062419/https://www.theguardian.com/technology/2015/jun/22/apple-music-royalties-free-trial-taylor-swift|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Dredge|at=Stuart|sáne=June 22, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://qz.com/433499/taylor-swift-wont-put-1989-on-apples-streaming-music-app-until-she-gets-paid/|bet=Taylor Swift has successfully shamed Apple Music into paying artists all the time|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423062157/https://qz.com/433499/taylor-swift-wont-put-1989-on-apples-streaming-music-app-until-she-gets-paid/|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Fernholz|at=Tim|sáne=June 22, 2015|jumıs=[[Quartz (publication)|Quartz]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Twitter-de Svift bılay dep jazdı: «Usı háptedegi waqıyalardan keyin, men 1989-dı Apple Music-ke qoyıwdı sheshtim... Hám quwanısh penen». Ol sózin juwmaqlap, bul «albomımdı strim etiwdiń júregimde birinshi ret durıs sezilgeni» ekenin ayttı<ref>{{Jurnal deregi |last=Rosen |first=Christopher |date=June 25, 2015 |title=Taylor Swift: 1989 will stream on Apple Music |url=https://ew.com/article/2015/06/25/taylor-swift-1989-apple-music/ |url-status=live |magazine=[[Entertainment Weekly]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170422220230/http://ew.com/article/2015/06/25/taylor-swift-1989-apple-music/ |archive-date=April 22, 2017 |access-date=April 22, 2017}}</ref>.
=== Dawıs jazıw leybl karteli ===
Jańa xızmet ushın dawıs jazıw leyblları menen kelisiwlerde Apple, dawıs jazıw leyblların Apple Music-ti qabıl etiwdi arttırıw ushın óz kontentlerin Spotify hám Amazon Music sıyaqlı básekiles xızmetlerdiń biypul, reklama menen qollap-quwatlanatuǵın dárejelerinen alıp taslawǵa úgitlewge urınǵanı hám Universal Music Group-qa óz kontentin YouTubetan alıp taslaw ushın stimul usınǵanı aytıladı. Amerika Qurama Shtatları Ádillik Departamenti hám Federal Sawda Komissiyası 2015-jıldıń may ayında usı boljanǵan kartel boyınsha tekseriw basladı<ref name="recode-applemusicfree">{{Web deregi|url=http://recode.net/2015/03/06/big-music-labels-want-to-make-free-music-hard-to-get-and-apple-says-theyre-right/|bet=Big Music Labels Want to Make Free Music Hard to Get, and Apple Says They're Right|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160507125005/http://recode.net/2015/03/06/big-music-labels-want-to-make-free-music-hard-to-get-and-apple-says-theyre-right/|arxivsáne=May 7, 2016|sáne=March 6, 2015|jumıs=Re/code|qaralǵan sáne=May 6, 2015}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/5/4/8540935/apple-labels-spotify-streaming|bet=Apple pushing music labels to kill free Spotify streaming ahead of Beats relaunch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150507000759/http://www.theverge.com/2015/5/4/8540935/apple-labels-spotify-streaming|arxivsáne=May 7, 2015|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=May 4, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
=== Xabarlandırıw hám iske qosıw ===
Xabarlandırıw Appledıń konferenciyasında «taǵı bir nárse...» dep atalatuǵın belgili túrde júz berdi<ref name="Announcement by Ars Technica">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-music-is-the-next-chapter-in-music/|bet=Apple Music is "the next chapter in music," debuts June 30|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170704111655/https://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-music-is-the-next-chapter-in-music/|arxivsáne=July 4, 2017|avtor=Machkovech|at=Sam|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Xip-xop artisti Dreyk xabarlandırıw ilajında saxnada payda bolıp, Connect platformasın qalay paydalanǵanın túsindirdi hám Apple keyinirek kishi, ǵárezsiz artistlerge qatnasıw qıyın bolıp atırǵan iTunes Store-dan ayırmashılıǵı, «Ǵárezsiz muzıka da óz muzıkasın Connect-te bólise aladı» dep atap ótti.
[[Fayl:Availability_of_Apple_Music_in_the_World.svg|nobaý|Apple Music bar mámleketler (2020-jıl aprel ayına kelip)]]
Apple Music 2015-jılı 30-iyunda 100 mámlekette iske qosıldı<ref>{{Jurnal deregi |title=This Is Apple's New Spotify Killer |url=https://time.com/3913179/apple-music-streaming/ |url-status=live |magazine=Time |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718155440/https://time.com/3913179/apple-music-streaming/ |archive-date=July 18, 2023 |access-date=18 July 2023}}</ref>. Aldın, jańa paydalanıwshılar úsh aylıq biypul sınaq jazılıwın alatuǵın edi, bul úsh aydan keyin aylıq tólemge ózgerdi. Házir sınaq bir ay dawam etedi<ref>{{Cite news|title=Apple Music reduces free-trial period to one month|url=https://indianexpress.com/article/technology/tech-news-technology/apple-music-reduces-free-trial-period-to-one-month-7759177/|access-date=6 February 2022}}</ref>. Shańaraqlıq joba altı paydalanıwshıǵa jazılıwdı tómenletilgen bahada bólisiwge múmkinshilik beredi. Apple dáslep xızmet ushın tómenirek baha noqatında bazarǵa kiriwge umtılǵan edi, biraq muzıka sanaatı bul jobanı biykarladı. Xızmet [[iOS]] 8.4 jańalanıwında jańalanǵan Muzıka qosımshası retinde debyut etti. Apple TV hám [[Android]] qurılmaları ushın qollap-quwatlaw 2015-jıldıń «gúzinde» iske qosılıwı jobalastırılǵan edi. Farrell Uilyamstıń «Freedom» atlı burın shıǵarılmaǵan qosıǵı reklama materiallarında paydalanıldı hám xızmettiń iske qosılıwında eksklyuziv reliz retinde járiyalandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.nme.com/news/music/pharrell-williams-9-1225359|bet=Pharrell Williams to release new single 'Freedom' as Apple Music exclusive|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230227083847/https://www.nme.com/news/music/pharrell-williams-9-1225359|arxivsáne=February 27, 2023|avtor=Britton|at=Luke Morgan|sáne=2015-06-24|til=en-GB|jumıs=NME|qaralǵan sáne=2023-02-27}}</ref>. Apple Music xızmetiniń iske qosılıwı ushın «Dawıs tariyxı» reklaması Wildbirds & Peacedrums toparınıń 2009-jılǵı The Snake albomınan alınǵan «There Is No Light» naması menen muzıkalıq támiyinlendi<ref>{{Web deregi|url=http://www.theleaflabel.com/en/news/view/477/DM|bet=Wildbirds & Peacedrums soundtrack Apple Music launch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160823171424/http://www.theleaflabel.com/en/news/view/477/DM|arxivsáne=August 23, 2016|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Leaf Label]]|qaralǵan sáne=June 25, 2015}}</ref>. Iske qosılǵannan keyin, [[Beats Music]] jazılıwları hám pleylistleri Apple Music-ke kóshirildi hám xızmet toqtatıldı<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2015/06/08/beat-it/|bet=Beats Music Tells Users To Switch To Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150703164647/http://techcrunch.com/2015/06/08/beat-it/|arxivsáne=July 3, 2015|avtor=Constine|at=Josh|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
2016-jıldıń may ayında studentler ushın jazılıw járiyalandı, ol turaqlı jazılıw bahasınan 50% jeńillik berdi. Studentler jobası dáslep tek Amerika Qurama Shtatları, Ullı Britaniya, Germaniya, Daniya, Irlandiya, Avstraliya hám Jańa Zelandiyadaǵı saykes studentler ushın ǵana qoljetimli boldı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/05/06/apple-music-student-membership-50-discount/|bet=Apple Introduces Apple Music Student Membership Option With 50% Discount at $4.99 per Month|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190125183701/https://www.macrumors.com/2016/05/06/apple-music-student-membership-50-discount/|arxivsáne=January 25, 2019|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=May 6, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref> biraq 2016-jıldıń noyabr ayında qosımsha 25 mámleketke keńeytildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/11/29/apple-music-student-pricing-25-countries/|bet=Apple Music Student Pricing Expands to 25 More Countries Around the World|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190126060820/https://www.macrumors.com/2016/11/29/apple-music-student-pricing-25-countries/|arxivsáne=January 26, 2019|avtor=Clover|at=Juli|sáne=November 29, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
2016-jıldıń fevral ayında Music Business Worldwide, ótken háptede Túrkiya hám Tayvanda Apple Music-tiń iske qosılıwı menen xızmettiń 113 mámlekette qoljetimli bolǵanın xabarladı. Basılım taǵı da bul mámleketlerdiń 59-ı básekiles xızmet Spotify-dıń bar emes aymaqları ekenin jazdı<ref>{{Web deregi|url=https://www.musicbusinessworldwide.com/apple-music-is-now-in-57-countries-that-spotify-isnt|bet=Apple Music is now available in 59 countries that Spotify is not|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423061836/https://www.musicbusinessworldwide.com/apple-music-is-now-in-57-countries-that-spotify-isnt|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Ingham|at=Tim|sáne=February 8, 2016|jumıs=Music Business Worldwide|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. 2016-jıldıń avgust ayında Apple Music Izrail<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/08/03/apple-music-streaming-service-launches-in-israel/|bet=Apple Music Launches in Israel|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180428181327/https://www.macrumors.com/2016/08/03/apple-music-streaming-service-launches-in-israel/|arxivsáne=April 28, 2018|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=August 3, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> hám Qubla Koreyada<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/08/04/apple-music-launches-in-korea/|bet=Apple Music Launches in South Korea|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180428181530/https://www.macrumors.com/2016/08/04/apple-music-launches-in-korea/|arxivsáne=April 28, 2018|avtor=Sumra|at=Husain|sáne=August 4, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> iske qosıldı.
2020-jılı 21-aprelde Apple, Apple Music-tiń dúnya júzindegi qosımsha 52 mámleketke keńeytiletuǵının, ulıwma sanın dúnya júzi boyınsha 167-ge jetkeretuǵının járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2020/04/apple-services-now-available-in-more-countries-around-the-world/|bet=Apple Music is now available in 52 new countries|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210812122749/https://www.apple.com/newsroom/2020/04/apple-services-now-available-in-more-countries-around-the-world/|arxivsáne=August 12, 2021|avtor=Ingham|at=Tim|sáne=April 21, 2020|jumıs=Apple Inc|qaralǵan sáne=April 21, 2020}}</ref>.
== Qabıl etiliwi ==
Apple Music iske qosılǵanda aralas pikirler aldı. Sınshılar arasında, sholıwshılar paydalanıwshı interfeysiniń «intuitiv emes» ekenin<ref>{{Web deregi|url=https://www.fool.com/investing/general/2015/07/20/apple-music-the-good-the-bad-and-the-ugly.aspx|bet=Apple Music: The Good, the Bad, and the Ugly|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170709064135/https://www.fool.com/investing/general/2015/07/20/apple-music-the-good-the-bad-and-the-ugly.aspx|arxivsáne=July 9, 2017|avtor=Kline|at=Daniel B.|sáne=July 20, 2015|jumıs=[[The Motley Fool]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> hám «uyatlı hám shatastıratuǵın tártipsizlik»<ref>{{Web deregi|url=https://bgr.com/2015/07/09/apple-music-problems-itunes/|bet=Apple Music on iTunes is an embarrassing and confusing mess|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170619163117/https://bgr.com/2015/07/09/apple-music-problems-itunes/|arxivsáne=June 19, 2017|avtor=Heisler|at=Yoni|sáne=July 9, 2015|jumıs=[[Boy Genius Report]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> ekenin jazdı. Olar sonıń menen birge batareyanıń ómiri menen baylanıslı máseleler haqqında da jazdı<ref>{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-music-review-2015-7|bet=I ditched Spotify to use Apple Music — and I don't miss it|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170724094949/http://www.businessinsider.com/apple-music-review-2015-7|arxivsáne=July 24, 2017|avtor=Eadicicco|at=Lisa|sáne=July 5, 2015|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Degen menen, xızmet óziniń aqıllı funkciyaları ushın maqtawǵa ılayıq boldı. Mashable jurnalınan Kristina Uorren Apple Music-te adam tárepinen qurastırıwǵa berilgen itibarǵa dıqqat awdardı, hár túrli adamlar tárepinen qurastırılǵan radio stanciyalardı hám «Men ushın» bóliminde paydalanıwshılarǵa usınılǵan qurastırılǵan pleylistlerdiń anıqlıǵın atap ótti. Avtor sózin juwmaqlap: «Tek ǵana «Men ushın» bólimi meni uzaq waqıttan berli birinshi ret muzıkaǵa qızıqtırıp qoydı» dedi<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/06/30/apple-music-hands-on/|bet=Apple Music first look: It's all about curation, curation, curation|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150721173406/http://mashable.com/2015/06/30/apple-music-hands-on/|arxivsáne=July 21, 2015|avtor=Warren|at=Christina|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Ars Technica jurnalınan Sem Machkovech Appledıń Connect funkciyasındaǵı ǵárezsiz artistlerdiń qatnasıwına bergen itibarınıń kompaniyanıń 2000-jıllardıń ortasındaǵı burınǵı «talǵam jetekshisi» abıroyın qayta tiklewge urınıwı bolıwı múmkinligin jazdı.
Apple Music-tiń iOS 10-daǵı úlken qayta dizaynı kóbirek unamlı pikirler aldı. Macworld jurnalınan Keytlin MakGarri Appledi «aljasıqtı tazalap, navigaciya quralların qayta qarap shıǵıp, siziń kitapxanańızdı aldıńǵı hám oraylıq orınǵa qoyıp hám Spotify-dıń pleylistlerine básekiles bolatuǵın algoritmlik jaratılǵan pleylistler qosqanı ushın» maqtadı. Ol úlkenirek shriftlerdi, úlken bos orınlardı atap ótti hám hár túrli funkciyalardıń ózgerislerin jaqsı qabıl etti, sózin «Apple Music-tiń qayta dizaynı onıń aldıńǵı nusqasına qaraǵanda úlken jaqsılanıw hám Appledıń óz klientlerin tıńlap atırǵanınıń anıq belgisi» degen sóz benen juwmaqladı<ref name="McGarry">{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3120412/ios/apple-music-ios-10-overview.html|bet=Apple Music in iOS 10: Smart, simple, but still imperfect|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170602063654/http://www.macworld.com/article/3120412/ios/apple-music-ios-10-overview.html|arxivsáne=June 2, 2017|avtor=McGarry|at=Caitlin|sáne=September 15, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Degen menen, basqa bir Macworld redaktorı Oskar Reymundo jańa dizayndı sınǵa alıp, «iOS 10-daǵı Apple Music Apple wáde etkenindey elegant yamasa intuitiv emes. Muzıka xızmeti kóbirek kerek emes opciyalar qostı, qaytalaw sıyaqlı áhmiyetli háreketler kómilip qaldı hám «Siz ushın» bólimi kóp nárselerdi qálegendey etip qaldıradı» dep jazdı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3099242/iphone-ipad/apple-musics-big-ios-10-redesign-fails-to-impress.html|bet=Apple Music's big iOS 10 redesign fails to impress|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171211160855/https://www.macworld.com/article/3099242/iphone-ipad/apple-musics-big-ios-10-redesign-fails-to-impress.html|arxivsáne=December 11, 2017|avtor=Raymundo|at=Oscar|sáne=July 26, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. VentureBeat jurnalınan Djordan Novet ózgerisler haqqında unamlı pikir bildirip, «Apple ulıwma dizayndı da, tájiriybeni de jaqsıladı» dedi<ref>{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2016/09/06/apple-music-ios-10-review/|bet=Apple Music in iOS 10: Refined in both look and feel|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170511185228/https://venturebeat.com/2016/09/06/apple-music-ios-10-review/|arxivsáne=May 11, 2017|avtor=Novet|at=Jordan|sáne=September 6, 2016|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>.
2017-jıldıń dekabr ayında qosıqshı-avtor Nil Yang óziniń Nil Yang Arxivleri joybarınıń bir bólimi retinde jańa arxiv shıǵardı hám Applediń Apple Music striming xızmetinde usınılatuǵın audio sapası ushın sınǵa aldı, ol bılay dedi: «Apple Music kópshilikke usınılatuǵın audio sapasın baqlaydı hám joqarı sapanı qoljetimli etpewdi tańlaydı, barlıq jaǵdaylarda audio sapasın men studiyada jaratqan sheberdiń 5 procentinen 20 procentine shekem tómenletedi. Sonlıqtan, adamlar men jaratqannıń 5 procentinen 20 procentin ǵana esitedi. ... Appledıń joqarı sapalı dárejeni usınbawı leybllardıń massalarǵa sapalı ónimlerdi usınıwdı toqtatıwına alıp keldi»<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/neil-young-savages-apple-over-audio-quality/|bet=Neil Young savages Apple over audio quality|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171207061247/https://www.cnet.com/news/neil-young-savages-apple-over-audio-quality/|arxivsáne=December 7, 2017|avtor=Matyszcyk|at=Chris|sáne=December 5, 2017|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 8, 2017}}</ref>. Biraq, Yangtıń shaǵımı texnikalıq tekseriwge shıdamadı, sebebi Apple sanaat standartındaǵı joqarı sapalı 256 kbit/s AAC bitreytin usınıp atır edi, bul sapa jaǵınan 320 kbit/s Ogg Vorbis bitreytin qollanatuǵın Spotify-dan biraz ǵana basım edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/this-is-my-next/2018/10/5/17927798/best-music-streaming-service-price-comparison-features|bet=Spotify vs. Apple Music: the best music streaming service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200405024159/https://www.theverge.com/this-is-my-next/2018/10/5/17927798/best-music-streaming-service-price-comparison-features|arxivsáne=April 5, 2020|avtor=Etienne|at=Stefan|sáne=2018-10-05|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2020-02-15}}</ref>.
=== iCloud sáykeslik texnologiyası dawı ===
[[iCloud]] Muzıka Kitapxanasınıń ámelge asırılıwı paydalanıwshılar ushın ádewir máseleler payda etti. Muzıka kitapxanalarınıń treklerdiń basqa albomlarǵa kóshirilip ketiwi, albom muqabalarınıń muzıkaǵa sáykes kelmewi, qaytalanǵan artistler<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/07/01/itunes-icloud-music-library-bug/|bet=Major iTunes 12.2 bug is ruining music libraries|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170629164141/http://mashable.com/2015/07/01/itunes-icloud-music-library-bug/|arxivsáne=June 29, 2017|avtor=Chavez|at=Ronald|sáne=July 1, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> hám qosıqlar, joǵalǵan trekler hám sinxronizaciya máseleleri sıyaqlı máselelerden zıyan kórgenligi haqqında xabarlar boldı<ref name="mashable-comment">{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/07/23/apple-music-nightmare/|bet=Influential Apple fan trashes Apple Music, calls it a nightmare|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170614004314/http://mashable.com/2015/07/23/apple-music-nightmare/|arxivsáne=June 14, 2017|avtor=Chavez|at=Ronald|sáne=July 23, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/7/1/8877129/apple-music-icloud-problems|bet=Apple Music has an iCloud problem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170921122714/https://www.theverge.com/2015/7/1/8877129/apple-music-icloud-problems|arxivsáne=September 21, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=July 1, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Mashable: «Apple ele de bul máseleni jámiyetshilikke tán almadı yamasa biziń pikir sorawımızǵa juwap bermedi» dep jazdı.
iCloud Muzıka Kitapxanası sonıń menen birge paydalanıwshılardıń jergilikli saqlaw ornınan muzıkanı óshirip taslaǵanı haqqında da xabarlandı,<ref name="appleinsider complaints">{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/15/07/01/apple-music-users-complain-icloud-music-library-deletes-renames-itunes-content|bet=Apple Music users complain iCloud Music Library deletes, renames iTunes content|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170616083035/http://appleinsider.com/articles/15/07/01/apple-music-users-complain-icloud-music-library-deletes-renames-itunes-content|arxivsáne=June 16, 2017|avtor=Fingas|at=Roger|sáne=July 1, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> degen menen bunı basqa basılımlar paydalanıwshı qáteligi yamasa basqa bir qosımsha sebepli bolǵan dep básekilesip atır<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3066789/streaming-media/apple-music-doesnt-delete-your-music-files.html|bet=Apple Music doesn't delete your music files|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170609081331/http://www.macworld.com/article/3066789/streaming-media/apple-music-doesnt-delete-your-music-files.html|arxivsáne=June 9, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=May 6, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Sonıń menen birge, bul funkciyanıń júklengen kontentti cifrlı huqıqlardı basqarıw menen qulıplanǵan versiya menen almastırǵanı da xabarlandı. 2016-jıldıń iyul ayında Apple sáykeslendiriw texnologiyasın [[ICloud|iTunes Match]]-qa uqsas funkciyalardı, atap aytqanda dawıs maǵlıwmatların skanerlew ushın «audio barmaq izlerin» qollanıwdı óz ishine alıw ushın ózgertti. Jańa texnologiya sonıń menen birge júklep alınǵan sáykeslendirilgen qosıqlardan DRM-di de alıp tasladı<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2016/07/18/apple-rolling-out-more-accurate-song-matching-algorithm-to-apple-music-subscribers-identical-to-itunes-match/|bet=Apple rolling out more accurate song matching algorithm to Apple Music subscribers, identical to iTunes Match|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180405030528/https://9to5mac.com/2016/07/18/apple-rolling-out-more-accurate-song-matching-algorithm-to-apple-music-subscribers-identical-to-itunes-match/|arxivsáne=April 5, 2018|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=July 18, 2016|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=July 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/07/18/one-of-apple-musics-biggest-problems-is-getting-fixed/|bet=One of Apple Music's biggest problems is getting fixed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170918115019/https://techcrunch.com/2016/07/18/one-of-apple-musics-biggest-problems-is-getting-fixed/|arxivsáne=September 18, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=July 18, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 8, 2017}}</ref>.
=== Albom eksklyuzivleri dawı ===
2016-jıldıń avgust ayında Frenk Oushen Blonde albomın tek Apple Music-te ǵana shıǵardı. Bul sheshim Oushen tárepinen ǵárezsiz túrde qabıl etildi, onıń burınǵı leyblı Def Jam Recordings bul kelisimniń bir bólimi bolmadı. Eksklyuziv kelisim «muzıka strimingi urısın qozǵadı» dep xabarlandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/natalierobehmed/2016/08/23/frank-ocean-just-ignited-a-streaming-war-with-apple-and-universal-music/|bet=Frank Ocean Just Went Independent And Ignited A Music Streaming War|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160825155931/http://www.forbes.com/sites/natalierobehmed/2016/08/23/frank-ocean-just-ignited-a-streaming-war-with-apple-and-universal-music/|arxivsáne=August 25, 2016|avtor=Robehmed|at=Natalie|sáne=August 23, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. Bul háreket Adel, Coldplay, Future, Drake, Beyoncé, [[Rianna]] hám Kan Uest sıyaqlı basqa artistlerdiń izinen erdi, olar albomların jetekshi xızmet Spotify-dıń muzıka strimingi básekilesleri menen eksklyuziv shártler menen shıǵarǵan edi. Spotify-dıń baylanıs boyınsha baslıǵı Djonatan Prins The Verge basılımına bılay dedi: «Biz shın mánisinde eksklyuzivler ushın tólem tólew biznesinde emespiz, sebebi biz olardıń artistler ushın da, ıqlasbentler ushın da jaman dep oylaymız. Artistler óz muzikaların ilajı barınsha kóbirek ıqlasbentlerdiń esitiwin qáleydi, al ıqlasbentler bolsa ózleri qızıqqan yamasa qızıǵıwshılıq oyatqan hár qanday nárselerdi esitiwdi qáleydi — eksklyuzivler eki tárep ushın da oǵan kesent etedi. Álbette, biz qısqa reklama eksklyuzivleriniń keń tarqalǵanın túsinemiz hám bizde olarǵa qarsı ulıwma siyasat joq, biraq biz anıq hár kim ushın eń jaqsı ámeliyattıń keń tarqatıw ekenin oylaymız»<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/2/18/11054460/spotify-exclusive-content-apple-tidal|bet=Does Spotify need to go after exclusive content?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422030231/http://www.theverge.com/2016/2/18/11054460/spotify-exclusive-content-apple-tidal|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=February 18, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. 2 háptelik múddetten keyin, Blonde Spotify-da shıǵarıldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/9/9/12865270/frank-ocean-blonde-spotify-stream|bet=Frank Ocean's Blonde is now on Spotify|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170827001347/https://www.theverge.com/2016/9/9/12865270/frank-ocean-blonde-spotify-stream|arxivsáne=August 27, 2017|avtor=Plaugic|at=Lizzie|sáne=2016-09-09|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-10-30}}</ref>.
Oushenniń Apple Music eksklyuzivligine ǵárezsiz háreketi «muzıka sanaatında úlken soqlıǵısıw» payda etti,<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/8/24/12627578/frank-ocean-blonde-apple-music-exclusive-universal|bet=Frank Ocean's release of Blonde marks the start of a major fight in the music industry|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170504212057/https://www.theverge.com/2016/8/24/12627578/frank-ocean-blonde-apple-music-exclusive-universal|arxivsáne=May 4, 2017|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=August 24, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref> hám Universal Music Group óziniń shártnamalı artistleri ushın eksklyuziv relizler ámeliyatına qadaǵan etkeni xabarlandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/business/2016/aug/23/universal-streaming-exclusives-frank-ocean-release|bet=Universal reportedly outlaws streaming 'exclusives' after Frank Ocean release|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170611005638/https://www.theguardian.com/business/2016/aug/23/universal-streaming-exclusives-frank-ocean-release|arxivsáne=June 11, 2017|avtor=Helmore|at=Edward|sáne=August 23, 2016|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. Tez arada bir neshe úlken dawıs jazıw leyblları Universaldıń izinen erdi, bul sanaatta áhmiyetli ózgeristi belgiledi. Atı aytılmaǵan leybl basshılarınıń aytıwınsha, Spotify sonıń menen birge jańa siyasat engizgen, onda albom basqa xızmetlerden keyin Spotify-ǵa kelgende, xızmet birdey dárejede reklama bermeytuǵının, sonıń ishinde pleylistlerge kózge kórinbeytuǵının aytqan<ref>{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/2016/08/26/business/media/frank-oceans-blonde-amplifies-discord-in-the-music-business.html|bet=Frank Ocean's 'Blonde' Amplifies Discord in the Music Business|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170519212443/https://www.nytimes.com/2016/08/26/business/media/frank-oceans-blonde-amplifies-discord-in-the-music-business.html|arxivsáne=May 19, 2017|avtor=Sisario|at=Ben|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. Rolling Stone 2016-jıldıń oktyabr ayında bılay dep jazdı: «eger siz Beyoncé, Drake, Frenk Oushen hám Kanye Westtiń jańa albomların baqlap barıwdı qáleseńiz, siz tek bir emes, al eki striming xızmetine jazılıwıńız kerek bolar edi», dep qosıp: «Biraq sońǵı bir neshe ay ishinde bul jańa haqıyqatlıqqa qarsı narazılıq payda boldı»<ref name="rolling stone exclusives">{{Jurnal deregi |last=Knopper |first=Steve |date=October 5, 2016 |title=How Apple Music, Tidal Exclusives Are Reshaping Music Industry |url=https://www.rollingstone.com/music/news/inside-the-war-over-album-exclusives-w443385 |url-status=live |magazine=[[Rolling Stone]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170622001858/http://www.rollingstone.com/music/news/inside-the-war-over-album-exclusives-w443385 |archive-date=June 22, 2017 |access-date=June 9, 2017}}</ref>. Ledi Gaga Apple Music-tiń Beats 1 radiosına: «Men óz leyblime eger olar Apple Music hám Tidal menen sol shártnamalarǵa qol qoysa, men ózimniń barlıq jańa muzıkamdı járiyalaytuǵınımdı ayttım» dedi.
2017-jıldıń may ayında Apple Music basshısı Djimmi Ayovin Music Business Worldwide-qa bılay dedi: «Biz onı qollanıp kórdik. Biz ele de anda-sanda bir artist penen ayırım nárselerdi isleymiz. Leybllarǵa bul unamaytuǵınday kórinedi hám negizinde bul olardıń kontenti»<ref>{{Web deregi|url=https://www.musicbusinessworldwide.com/im-nothing-without-musicians-id-be-working-on-the-docks-without-musicians/|bet=Jimmy Iovine: 'Musicians taught me everything. Without them, I'm working on the docks.'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170610130201/https://www.musicbusinessworldwide.com/im-nothing-without-musicians-id-be-working-on-the-docks-without-musicians/|arxivsáne=June 10, 2017|avtor=Ingham|at=Tim|sáne=May 16, 2017|jumıs=Music Business Worldwide|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/5/17/15654064/apple-music-exclusives-cutting-back-jimmy-iovine|bet=Apple Music is moving away from album exclusives|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170621182711/https://www.theverge.com/2017/5/17/15654064/apple-music-exclusives-cutting-back-jimmy-iovine|arxivsáne=June 21, 2017|avtor=Plaugic|at=Lizzie|sáne=May 17, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
ao8guxoxhe6xf6fvh6dz9czdswkr7lh
124127
124123
2025-07-03T22:08:57Z
Bekan88
11311
124127
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em"
! colspan="2" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold;"|Apple Music
|-
| colspan="2" style="text-align:center"|[[Fayl:AppleMusic_2019.svg|200px]]<br/>[[Fayl:Apple_Music_icon.svg|100px]]
|-
! [[Programmist (Baǵdarlamashı)|Baǵdarlamashı]]
| [[Apple Inc.]]
|-
! Tiykarǵı adamlar
| Oliver Shusser <br/> (Apple Music & International Content vice-prezidenti)<br/>Brayan Bamberi <br/> (Apple Music Publicity direktorı)
|-
! Iske túsirilgen kúni
| [[30-iyun]], [[2015|2015-jıl]]
|-
! Platforma(lar)
| [[iOS]], [[iPadOS]], [[macOS]], [[watchOS]], [[tvOS]], [[Microsoft Windows|Windows]], [[Android]], [[ChromeOS]], Veb hám t.b
|-
! Baha modeli
| '''Student''': Ayına 5.99 AQSH dolları<br/>'''Jeke''': Ayına 10.99 AQSH dolları<br/>'''Shańaraq''': Ayına 16.99 AQSH dolları
|-
! Qoljetimliligi
| 167 mámleket; Amerika, Evropa, Aziya hám Okeaniyada, sonday-aq Afrikanıń hám Jaqın Shıǵıstıń ayırım bólimlerinde keń tarqalǵan
|-
! [[Veb-sayt]]
| '''Tiykarǵı bet:''' [https://www.apple.com/music apple.com/music]<br/>'''Veb-pleyer:''' [https://music.apple.com music.apple.com]
|}
'''Apple Music''' — bul [[Apple Inc.]] tárepinen islep shıǵarılǵan audio hám video aǵımlı xızmeti. Paydalanıwshılar óz qurılmasına talap boyınsha muzıka strim etiwdi tańlay aladı yamasa bar pleylistlerdi tıńlay aladı. Xızmet sonıń menen birge 200-den aslam mámleketke kún dawamında tikkeley efirge uzatılatuǵın [[Apple Music 1]], Apple Music Hits, Apple Music Country, Apple Música Uno, Apple Music Club hám Apple Music Chill sıyaqlı sıńar internet radio stanciyaların da óz ishine aladı. Xızmet 2015-jılı 8-iyunda járiyalandı hám 2015-jılı 30-iyunda iske qosıldı. Jańa abonentler xızmet aylıq jazılıwdı talap etpesten aldın, tańlanǵan ónimlerdi satıp alǵanda bir aylıq biypul yamasa altı aylıq biypul sınaq múddetin aladı.
Dáslep tek muzıka xızmeti bolǵan Apple Music 2016-jıldan baslap videoǵa keńeye basladı. Atqarıwshı direktor Djimmi Ayovin xızmettiń maqseti «mádeniy platforma» bolıw ekenin ayttı, al Apple xızmettiń «pop-mádeniyat ushın bir aynalı dúkan» bolıwın qáleydi dep xabarlandı. Kompaniya muzıka relizlerin qollap-quwatlaytuǵın muzıkalıq videolar hám koncert jazbaları, sonday-aq veb-seriallar hám kórkem filmler sıyaqlı video kontentti islep shıǵarıwǵa hám satıp alıwǵa belsendi túrde úlken investiciya salmaqta.
Apple Music-tiń dáslepki [[iOS]] versiyası hár túrli pikirler aldı, onıń [[paydalanıwshı interfeysi]] «intuitiv emes» dep sınǵa alındı. Biraq, ol pleylistlerdiń qurastırılıwı, strim etiw ushın úlken qosıqlar kitapxanası hám basqa Apple qurılmaları menen xızmetlerine integraciyalanıwı ushın maqtawǵa ılayıq boldı. iOS 10-da qosımsha áhmiyetli qayta dizaynǵa iye boldı, bul jańalanǵan, azıraq aljasıq interfeysi, jaqsılanǵan navigaciyası hám paydalanıwshılardıń kitapxanalarına kóbirek itibar beriliwi ushın unamlı pikirler aldı. Apple Music iske qosılǵannan keyin tez arada ataqlılıqqa eristi, tek altı ay ishinde 10 million abonent shegarasınan ótti. Apple tólemli abonentler sanın járiyalamasa da, Midia Research izertlew firması 2021-jıldıń noyabr ayına kelip onıń 78 million ekenin esapladı. Xızmet 2022-jıldıń oktyabr ayında óziniń striming katalogında 100 millionnan aslam qosıqqa jetti<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2022/10/celebrating-100-million-songs/|bet=Celebrating 100 million songs|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221003184210/https://www.apple.com/newsroom/2022/10/celebrating-100-million-songs/|arxivsáne=October 3, 2022|til=en|jumıs=Apple|qaralǵan sáne=3 October 2022}}</ref>.
== Sıpatlaması ==
Apple Music paydalanıwshılarǵa 100 millionnan aslam qosıqtı óz qurılmasına talap boyınsha strim etiwge múmkinshilik beredi. Xızmet muzıka qánigeleri tárepinen qurastırılǵan pleylistlerdi hám paydalanıwshınıń muzıka talǵamına sáykeslestirilgen usınıslardı usınadı<ref name="Announcement by Apple">{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2015/06/08Introducing-Apple-Music-All-The-Ways-You-Love-Music-All-in-One-Place-/|bet=Introducing Apple Music — All The Ways You Love Music. All in One Place.|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170710054231/https://www.apple.com/newsroom/2015/06/08Introducing-Apple-Music-All-The-Ways-You-Love-Music-All-in-One-Place-/|arxivsáne=July 10, 2017|sáne=June 8, 2015|jumıs=Apple Newsroom|baspaxana=[[Apple Inc.]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Xızmet altı tikkeley 24 saatlıq radio stanciyalardı usınadı: DJ Zeyn Lou basqaratuǵın Apple Music 1 (burınǵı brendi Beats 1), Apple Music Hits, Apple Music Country, Apple Música Uno, Apple Music Club hám Apple Music Chill, olar 100-den aslam mámlekette translyaciya etiledi<ref name=":2">{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/guide/apple-music/|bet=Apple Music: Our Complete Guide|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220728141508/https://www.macrumors.com/guide/apple-music/|arxivsáne=July 28, 2022|avtor=Clover|at=Juli|sáne=9 May 2022|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://mashable.com/article/apple-music-radio-chill|bet=Apple Music launches three new radio stations, including Apple Music Chill|arxivurl=https://web.archive.org/web/20241210194907/https://mashable.com/article/apple-music-radio-chill|arxivsáne=December 10, 2024|avtor=Schroeder|at=Stan|sáne=December 10, 2024|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=December 11, 2024}}</ref>. Apple Music Radio xızmeti barlıq paydalanıwshılar ushın biypul, hátte Apple Music jazılıwı bolmasa da. Apple Music abonentleri óz muzikaların dosları menen bólisiw ushın profil jarata aladı hám basqa paydalanıwshılardı baqlap, olardıń turaqlı túrde qanday muzıka tıńlap atırǵanın kóre aladı<ref name=":3">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/6/5/15727014/apple-music-app-update-social-features-wwdc-2017|bet=Apple Music will let you share what you're listening to with your friends|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170605203200/https://www.theverge.com/2017/6/5/15727014/apple-music-app-update-social-features-wwdc-2017|arxivsáne=June 5, 2017|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=June 5, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 11, 2017}}</ref>. Apple Music-tiń [[ICloud|iCloudtı]] paydalanıwı, ol paydalanıwshınıń qosıqların xızmette tabılǵanlarǵa sáykeslendiredi, paydalanıwshılarǵa ózleriniń iTunes muzıka kitapxanasın Apple Music kitapxanası menen birlestiriwge hám óz muzikaların bir orında tıńlawǵa múmkinshilik beredi. Sonıń menen birge, xızmet Appledıń óziniń jeke dawıslı járdemshisi Siri sıyaqlı ishki xızmetlerine hám olardıń audio hám video striming protokolı AirPlay-ge tereń integraciyalanǵan. 2019-jıldıń aqırınan baslap, paydalanıwshılar sonday-aq Apple tárepinen dizayn etilgen beta-daǵı veb-pleyer arqalı Apple Music-tiń tolıq versiyasına kire aladı.
Apple Music interfeysi bes tabtan ibarat: «Kitapxana», «Úy» (Burınǵı: «Házir Tıńlań»), «Kóriw», «Radio» hám «Izlew». «Kitapxana» tabı paydalanıwshınıń muzıka kollekciyasın kórsetedi, «Pleylistler», «Atqarıwshılar», «Albomlar», «Qosıqlar» yamasa «Júklep Alınǵan Muzıka» boyınsha kóriw opciyaları bar. Usı opciyalardıń astında, tab sonday-aq paydalanıwshınıń kitapxanasına jaqında qosılǵan muzıkanı kórsetedi. «Úy» tabı paydalanıwshıǵa onıń muzıka talǵamına tiykarlanıp muzıka usınadı. Algoritmik qurastırıwǵa adam qánigeleriniń tańlawları qosımsha etiledi, al paydalanıwshılar muzıka usınısların jáne de jaqsılaw ushın qosıqlardı «Unattım» hám «Unatpadım» dep belgiley aladı. «Kóriw» atqarıwshılardıń jańa albom relizlerin, Apple Music komandası tárepinen qurastırılǵan pleylistlerdi, keleshektegi albom relizlerin, sonday-aq «Janrlar», «Keypiyatlar», «Top Chartlar» hám «Muzıka Videoları» sıyaqlı hár túrli kategoriyalardı kórsetedi. 2024-jılı Apple iOS 18-diń bir bólimi retinde jańa funkciyanı shıǵardı, ol 'Kóriw' tabın almastırdı. 'Jańa' funkciyası hár bir tıńlawshı ushın jekelestirilgen. «Radio» tabı Apple Music Radio hám paydalanıwshınıń talǵamına baylanıslı janrǵa tán yamasa atqarıwshıǵa baylanıslı muzıka oynaytuǵın basqa radio stanciyalardı óz ishine aladı. Apple Music-tegi radio funkciyası paydalanıwshılarǵa qosıqlardı ótkizip jiberiwge, stanciyada aldın oynalǵan qosıqlardı kóriwge, sonday-aq keyin oynalatuǵın qosıqlardı kóriwge múmkinshilik beredi. «Izlew» tabında paydalanıwshılar atqarıwshılar, albomlar, Apple Music paydalanıwshıları yamasa qosıqlardı atı boyınsha yamasa tekstleri boyınsha izley alatuǵın izlew qutısı bar<ref name=":4">{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/18/06/05/apple-music-in-ios-12-adds-song-search-by-lyrics-new-artist-pages|bet=Apple Music in iOS 12 adds song search by lyrics, new artist pages|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190121064655/https://appleinsider.com/articles/18/06/05/apple-music-in-ios-12-adds-song-search-by-lyrics-new-artist-pages|arxivsáne=January 21, 2019|avtor=Fingas|at=Roger|sáne=June 5, 2018|til=en|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=2019-01-21}}</ref>. Izlew qutısınıń astında, paydalanıwshınıń sońǵı izlewleri hám xızmettegi ulıwma trendtegi izlewler dizimi kórsetiledi.
Bir qosıq oynap turǵanda, tómengi navigaciya paneliniń ústinde «Házir Oynap Atır» paneli payda boladı. Kórilgende, Házir Oynap Atır bólimi paydalanıwshılarǵa qosıqtı óz kitapxanasına qosıwǵa, onı óz qurılmasına júklep alıwǵa hám «Úy» tabındaǵı usınıslardı jaqsılaw ushın qosıqtı unatıp yamasa unatpay belgilewge múmkinshilik beredi. «Házir Oynap Atır» bóliminiń basqa funkciyaları arasında keyin qanday muzıka oynalatuǵının basqarıw hám qosıqlardı aralastırıp yamasa qaytalap qoyıw imkaniyatı bar. Sonıń menen bir qatarda, paydalanıwshılar ózleri tıńlap atırǵan qosıqtıń janlı tekstlerin házir oynap atır kartası arqalı kóre aladı, ol qosıqtıń tekstlerin paydalanıwshıǵa oynap turǵanda waqıt penen sinxronlasıp tikkeley kórsetedi<ref>{{Web deregi|url=https://appletoolbox.com/time%e2%80%91synced-lyrics-on-apple-music/|bet=How to see time‑synced lyrics on Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191223185521/https://appletoolbox.com/time%e2%80%91synced-lyrics-on-apple-music/|arxivsáne=December 23, 2019|avtor=Sandy Writtenhouse|sáne=2019-10-10|til=en-US|jumıs=AppleToolBox|qaralǵan sáne=2019-11-20}}</ref>.
Hár bir atqarıwshı betinde profil banneri hám atqarıwshıǵa tiykarlanıp avtomat túrde radio stanciya jaratatuǵın «Oynatıw» túymesi bar. Atqarıwshı betleri sonıń menen birge olardıń belgili relizleri, albomları, jeke qosıqları, top qosıqları hám artqı maǵlıwmatları ushın bólimlerdi óz ishine aladı. Apple Music paydalanıwshıları xızmette óz profillerin jarata aladı, bul olardıń basqa paydalanıwshılardı baqlawına hám olardıń izlewshileri qanday muzıka tıńlap atırǵanın kóriwine múmkinshilik beredi<ref>{{Web deregi|url=https://www.imore.com/how-see-what-your-friends-are-listening-apple-music|bet=How to see what your friends are listening to in Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190201172016/https://www.imore.com/how-see-what-your-friends-are-listening-apple-music|arxivsáne=February 1, 2019|sáne=2017-06-24|til=en|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=2019-02-01}}</ref>.
Paydalanıwshılar sonday-aq «Házir Tıńlań» tabında qoljetimli Apple Music Replay dep atalatuǵın funkciya arqalı pútkil jıl dawamında eń kóp tıńlaǵan qosıqların, atqarıwshıların hám albomların kóre aladı<ref name="auto">{{Web deregi|url=https://www.fastcompany.com/90431756/apple-music-replay-heres-how-to-get-your-most-played-songs-of-2019|bet=Apple Music Replay: Here's how to get your most played songs of 2019|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191116172222/https://www.fastcompany.com/90431756/apple-music-replay-heres-how-to-get-your-most-played-songs-of-2019|arxivsáne=November 16, 2019|avtor=Grothaus|at=Michael|sáne=2019-11-15|til=en-US|jumıs=Fast Company|qaralǵan sáne=2019-11-23}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.lamiapartitaiva.it/che-cose-e-come-attivare-subito-apple-replay-la-nuova-funzione-segreta-del-tuo-iphone/|bet=Che cos'è e come attivare subito Apple Replay, la nuova funzione segreta del tuo iPhone|arxivurl=https://web.archive.org/web/20241006042710/https://www.lamiapartitaiva.it/che-cose-e-come-attivare-subito-apple-replay-la-nuova-funzione-segreta-del-tuo-iphone/|arxivsáne=October 6, 2024|avtor=F|at=Giuseppe|sáne=2024-02-25|til=it-IT|jumıs=Lamiapartitaiva.it|qaralǵan sáne=2024-10-14}}</ref>. Bul funkciya tıńlaw waqıtların minuta shekem baqlaydı, bul paydalanıwshılarǵa belgili bir qosıqtı, atqarıwshını yamasa albomdı qansha tıńlaǵanı haqqında anıq informaciya beredi. Funkciya sonıń menen birge paydalanıwshıǵa jıl dawamında tıńlaǵan belgili janrların da kórsetedi, olardı eń kóp tıńlanǵannan eń az tıńlanǵanǵa shekem tártipte jaylastıradı. Apple Music Replay sonıń menen birge paydalanıwshınıń ótken jıldaǵı iskerligi qanday bolǵanın qısqasha kórsetetuǵın generaciyalanǵan animaciyanı oynaytuǵın interaktiv sistema usınadı, sonıń ishinde olar erisken belgili maqsetlerin kórsetetuǵın jetiskenlikler bólimi de bar.
{| class="wikitable floatright collapsible" style="width:30%;text-align:center;"
|+Audio sapa opciyaları
!Atı
!Bitreyt
|-
|Joqarı Nátiyjelilik
|HE-AAC (ózgeriwshi bitreyt)
|-
|Joqarı Sapa
|AAC 256 kbit/s
|-
|Joǵaltıwsız
|ALAC 16-bit/44.1kHz - 24-bit/48kHz
|-
|Joqarı Anıqlıqtaǵı Joǵaltıwsız
|ALAC 16-bit yamasa 24-bit/88.2kHz - 192kHz
|}
Xızmet 8.4 yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın [[iOS]] qurılmaları,<ref name="iMore compatibility">{{Web deregi|url=https://www.imore.com/apple-music|bet=Apple Music — Everything you need to know right now!|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170601010354/http://www.imore.com/apple-music|arxivsáne=June 1, 2017|avtor=Caldwell|at=Serenity|sáne=April 3, 2017|jumıs=iMore|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> 13.0 yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın iPadOS qurılmaları, macOS Catalina yamasa onnan keyingi versiyalardaǵı Muzıka qosımshası, [[Microsoft Windows|Windows]] [[Jeke kompyuter|JK]]-leri ushın [[iTunes]] 12.2 yamasa onnan keyingi versiyası,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2015/06/30/itunes-12-2-apple-music/|bet=Apple Releases iTunes 12.2 With Apple Music and Beats 1 Support|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170718173544/https://www.macrumors.com/2015/06/30/itunes-12-2-apple-music/|arxivsáne=July 18, 2017|avtor=Clover|at=Juli|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> sonday-aq Apple Watch, Apple TV, Apple CarPlay hám Apple HomePod penen úylesimli. Ol sonıń menen birge 4.3 yamasa onnan keyingi versiyada isleytuǵın [[Android]] qurılmaları, [[ChromeOS]] qurılmaları, Amazon Echo qurılmaları hám Sonos dinamikleri ushın da qoljetimli. Jergilikli qosımshası joq qurılmalar ushın Apple Music beta-daǵı veb-pleyer menen vebte qoljetimli<ref name="TechCrunch">{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2019/09/05/apple-music-launches-a-public-beta-on-the-web/|bet=Apple Music launches a public beta on the web|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200523181956/http://techcrunch.com/2019/09/05/apple-music-launches-a-public-beta-on-the-web/|arxivsáne=May 23, 2020|sáne=September 5, 2019|til=en-US|jumıs=TechCrunch|qaralǵan sáne=2019-11-20}}</ref>. 2021-jılı 27-oktyabrde Sony Apple Music-tiń PlayStation 5-te qoljetimli bolatuǵının járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://blog.playstation.com/2021/10/27/apple-music-launches-on-ps5-today/|bet=Apple Music launches on PS5 today|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211106231513/https://blog.playstation.com/2021/10/27/apple-music-launches-on-ps5-today/|arxivsáne=November 6, 2021|sáne=2021-10-27|til=en-US|jumıs=PlayStation.Blog|qaralǵan sáne=2021-11-06}}</ref>. 2022-jılı 12-oktyabrde Apple Music Xbox One hám Xbox Series X/S ushın qoljetimli boldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.windowscentral.com/gaming/xbox/apple-music-launches-new-app-for-xbox-consoles|bet=Apple Music launches new app for Xbox consoles|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221012104352/https://www.windowscentral.com/gaming/xbox/apple-music-launches-new-app-for-xbox-consoles|arxivsáne=October 12, 2022|sáne=2022-10-12|til=en-US|jumıs=Windows Central|qaralǵan sáne=2022-10-12}}</ref>.
== Tariyxı ==
=== Tayarlıq ===
Apple Music-ten aldın kompaniyanıń iPod hám [[iTunes]] quralları «cifrlı muzıkanı revolyuciyalastırǵanı» menen belgili boldı<ref name="Announcement by The Verge">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|bet=Apple announces its streaming music service, Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200330163713/https://www.theverge.com/2015/6/8/8729481/apple-music-streaming-service-wwdc-15|arxivsáne=March 30, 2020|avtor=Popper|at=Ben|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Appledıń burınǵı bas direktorı [[Stiv Djobs]] muzıka jazılıw xızmetleri ideyasına qarsı ekenligi menen belgili edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.businessinsider.com/steve-jobs-hated-subscription-music-services-2015-6|bet=Here's what Steve Jobs thought of services like Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211008213800/https://www.businessinsider.com/steve-jobs-hated-subscription-music-services-2015-6|arxivsáne=October 8, 2021|avtor=Rosoff|at=Matt|sáne=Jun 10, 2015|jumıs=Business Insider|qaralǵan sáne=2020-10-10}}</ref>. Apple 2014-jılı audio úskeneler islep shıǵarıwshısı Beats Electronics-ti satıp alǵanda, Apple Beatstıń óziniń [[Beats Music]] xızmetine iye boldı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.wsj.com/articles/apple-paying-just-under-500-million-for-beats-music-streaming-service-1401403287|bet=Apple Paying Less Than $500 Million for Beats Music Streaming Service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422213324/https://www.wsj.com/articles/apple-paying-just-under-500-million-for-beats-music-streaming-service-1401403287|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Karp|at=Hannah|sáne=May 30, 2014|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref> hám Beats Music bas direktorı Yan Rodjersti iTunes Radio xızmetine juwapker etti<ref>{{Web deregi|url=https://blogs.wsj.com/digits/2014/08/01/with-apple-beats-deal-complete-ian-rogers-to-run-itunes-radio/|bet=With Apple-Beats Deal Complete, Ian Rogers To Run iTunes Radio|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422213324/https://blogs.wsj.com/digits/2014/08/01/with-apple-beats-deal-complete-ian-rogers-to-run-itunes-radio/|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Karp|at=Hannah|sáne=August 1, 2014|jumıs=[[The Wall Street Journal]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Keyinirek Business Insider Appledıń eki xızmetti biriktiriwdi jobalastırıp atırǵanın xabarladı. Apple sonıń menen birge [[Jańa Zelandiya|Jańa Zelandiyada]] tuwılǵan belgili britaniyalı radio DJ Zeyn Loudı muzıka kuratorı retinde jumısqa aldı<ref>{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-itunes-radio-music-streaming-rumours-2015-2|bet=What we're hearing about the new music-streaming service Apple is developing in secret|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170724161153/http://www.businessinsider.com/apple-itunes-radio-music-streaming-rumours-2015-2|arxivsáne=July 24, 2017|avtor=Cook|at=James|sáne=February 24, 2015|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
Bir qatar gáp sózler hám kútiwlerden keyin, Sony Music bas direktorı Dag Morris 2015-jılı 7-iyunda Appledıń muzıka striming xızmetin járiyalaw jobaları bar ekenin tastıyıqladı hám «Bul erteń boladı,»<ref name="Sony Music CEO confirms">{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2015/06/07/sony-music-ceo-confirms-launch-of-apples-music-streaming-service-tomorrow/|bet=Sony Music CEO confirms launch of Apple's music streaming service tomorrow|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170922203913/https://venturebeat.com/2015/06/07/sony-music-ceo-confirms-launch-of-apples-music-streaming-service-tomorrow/|arxivsáne=September 22, 2017|avtor=O'Brien|at=Chris|sáne=June 7, 2015|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref><ref name=":5">{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/7/8742761/apple-music-streaming-launch-confirmation|bet=Sony Music boss confirms Apple will reveal its music streaming service tomorrow|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150609033707/http://www.theverge.com/2015/6/7/8742761/apple-music-streaming-launch-confirmation|arxivsáne=June 9, 2015|avtor=Plaugic|at=Lizzie|sáne=2015-06-07|til=en-US|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-02-27}}</ref> dep ayttı, al iske qosılıwı sol ayda keyinirek boldı. Morris bir neshe márte finanslıq kózqarastan reklama menen qollap-quwatlanatuǵın strimingke qaraǵanda pullı strimingti jaqsı kóretuǵının atap ótti. Sonıń menen birge, Morris xızmettiń strimningtiń ósiwin tezletiw ushın «burılıs noqatı» bolıwın kútiwde ekenin ayttı hám Applediń «bankte 178 milliard dolları bar. Hám olardıń iTunes-te 800 million kredit kartası bar», al Spotify bolsa «hesh qashan payda keltirmegenlikten, hesh qashan shın mánisinde reklama islemegen» dep dálilledi. Morris taǵı da Applediń bunı júdá qattı reklama etetuǵının hám bul striming biznesine unamlı tásir etetuǵının ayttı. «Kóterilgen tolqın barlıq qayıqlardı kóteredi. Bul biziń sanaatımız ushın ájayıp bir waqıttıń baslanıwı».
=== Royalti tólew siyasatı ===
Apple Music shıǵarılıwınan biraz aldın, qosıqshı-avtor Teylor Svift Appledıń paydalanıwshınıń biypul sınaq múddeti dawamında artistlerge tólem tólemew sheshimin ashıq sınǵa alıp, óziniń 1989 albomın xızmetten uslap qalatuǵının járiyaladı. Ol bul siyasattıń «ádil emes» ekenin ayttı, sebebi «Apple Music sol aylar ushın jazıwshılarǵa, prodyusserlerge yamasa artistlerge tólemeydi»<ref>{{Jurnal deregi |last=Peters |first=Mitchell |date=June 21, 2015 |title=Taylor Swift Pens Open Letter Explaining Why '1989' Won't Be on Apple Music |url=https://www.billboard.com/articles/news/6605541/taylor-swift-pens-open-letter-explaining-why-1989-wont-be-on-apple-music |url-status=live |magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]] |publisher=[[Eldridge Industries]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20150622135521/https://www.billboard.com/articles/news/6605541/taylor-swift-pens-open-letter-explaining-why-1989-wont-be-on-apple-music |archive-date=June 22, 2015 |access-date=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/6/21/8820035/taylor-swift-apple-music-free-trial-shocking-disappointing|bet=Taylor Swift calls Apple Music free trial 'shocking, disappointing' in open letter|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423062758/http://www.theverge.com/2015/6/21/8820035/taylor-swift-apple-music-free-trial-shocking-disappointing|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Bohn|at=Dieter|sáne=June 21, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Ullı Britaniyanıń ǵárezsiz dawıs jazıw leyblı Beggars Group da sınaq múddetin sınǵa aldı hám «Apple klientlerin tartıw qárejetleriniń usı aspektin ne ushın huqıq iyeleri hám artistler kóteriwi kerek ekenin kóriwge qıynalıp atırmız» dedi<ref>{{Jurnal deregi |last=Kreps |first=Daniel |date=June 18, 2015 |title=Indie Label Beggars Group Expresses Apple Music Concerns |url=https://www.rollingstone.com/music/news/indie-label-beggars-group-expresses-apple-music-concerns-20150618 |url-status=live |magazine=[[Rolling Stone]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170423062020/http://www.rollingstone.com/music/news/indie-label-beggars-group-expresses-apple-music-concerns-20150618 |archive-date=April 23, 2017 |access-date=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/music/2015/jun/18/beggars-group-statement-apple-music-three-month-free-trial|bet=Beggars Group express concern over Apple Music's free trial period|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422214232/https://www.theguardian.com/music/2015/jun/18/beggars-group-statement-apple-music-three-month-free-trial|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Mokoena|at=Tshepo|sáne=June 18, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
Svifttiń xatınan keyingi kúni, Apple Internat programmalıq támiynatı hám xızmetleri boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezidenti Eddi Kyu [[Twitter]]-de Appledıń óz siyasatın ózgertkenin hám Apple Music-tiń «klientlerdiń biypul sınaq múddeti dawamında da, artistlerge striming ushın tóleytuǵının» járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://twitter.com/cue/status/612824775220555776|bet=#AppleMusic will pay artist for streaming, even during customer's free trial period|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170513123610/https://twitter.com/cue/status/612824775220555776|arxivsáne=May 13, 2017|avtor=Cue|avtorsilteme=Eddy Cue|at=Eddy|sáne=June 22, 2015|jumıs=[[Twitter]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/jun/22/apple-music-royalties-free-trial-taylor-swift|bet=Apple Music to pay royalties during free trial: 'We hear you Taylor Swift'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423062419/https://www.theguardian.com/technology/2015/jun/22/apple-music-royalties-free-trial-taylor-swift|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Dredge|at=Stuart|sáne=June 22, 2015|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://qz.com/433499/taylor-swift-wont-put-1989-on-apples-streaming-music-app-until-she-gets-paid/|bet=Taylor Swift has successfully shamed Apple Music into paying artists all the time|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423062157/https://qz.com/433499/taylor-swift-wont-put-1989-on-apples-streaming-music-app-until-she-gets-paid/|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Fernholz|at=Tim|sáne=June 22, 2015|jumıs=[[Quartz (publication)|Quartz]]|baspaxana=[[Atlantic Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. Twitter-de Svift bılay dep jazdı: «Usı háptedegi waqıyalardan keyin, men 1989-dı Apple Music-ke qoyıwdı sheshtim... Hám quwanısh penen». Ol sózin juwmaqlap, bul «albomımdı strim etiwdiń júregimde birinshi ret durıs sezilgeni» ekenin ayttı<ref>{{Jurnal deregi |last=Rosen |first=Christopher |date=June 25, 2015 |title=Taylor Swift: 1989 will stream on Apple Music |url=https://ew.com/article/2015/06/25/taylor-swift-1989-apple-music/ |url-status=live |magazine=[[Entertainment Weekly]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170422220230/http://ew.com/article/2015/06/25/taylor-swift-1989-apple-music/ |archive-date=April 22, 2017 |access-date=April 22, 2017}}</ref>.
=== Dawıs jazıw leybl karteli ===
Jańa xızmet ushın dawıs jazıw leyblları menen kelisiwlerde Apple, dawıs jazıw leyblların Apple Music-ti qabıl etiwdi arttırıw ushın óz kontentlerin Spotify hám Amazon Music sıyaqlı básekiles xızmetlerdiń biypul, reklama menen qollap-quwatlanatuǵın dárejelerinen alıp taslawǵa úgitlewge urınǵanı hám Universal Music Group-qa óz kontentin YouTubetan alıp taslaw ushın stimul usınǵanı aytıladı. Amerika Qurama Shtatları Ádillik Departamenti hám Federal Sawda Komissiyası 2015-jıldıń may ayında usı boljanǵan kartel boyınsha tekseriw basladı<ref name="recode-applemusicfree">{{Web deregi|url=http://recode.net/2015/03/06/big-music-labels-want-to-make-free-music-hard-to-get-and-apple-says-theyre-right/|bet=Big Music Labels Want to Make Free Music Hard to Get, and Apple Says They're Right|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160507125005/http://recode.net/2015/03/06/big-music-labels-want-to-make-free-music-hard-to-get-and-apple-says-theyre-right/|arxivsáne=May 7, 2016|sáne=March 6, 2015|jumıs=Re/code|qaralǵan sáne=May 6, 2015}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/5/4/8540935/apple-labels-spotify-streaming|bet=Apple pushing music labels to kill free Spotify streaming ahead of Beats relaunch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150507000759/http://www.theverge.com/2015/5/4/8540935/apple-labels-spotify-streaming|arxivsáne=May 7, 2015|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=May 4, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
=== Xabarlandırıw hám iske qosıw ===
Xabarlandırıw Appledıń konferenciyasında «taǵı bir nárse...» dep atalatuǵın belgili túrde júz berdi<ref name="Announcement by Ars Technica">{{Web deregi|url=https://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-music-is-the-next-chapter-in-music/|bet=Apple Music is "the next chapter in music," debuts June 30|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170704111655/https://arstechnica.com/apple/2015/06/apple-music-is-the-next-chapter-in-music/|arxivsáne=July 4, 2017|avtor=Machkovech|at=Sam|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[Ars Technica]]|baspaxana=[[Condé Nast]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Xip-xop artisti Dreyk xabarlandırıw ilajında saxnada payda bolıp, Connect platformasın qalay paydalanǵanın túsindirdi hám Apple keyinirek kishi, ǵárezsiz artistlerge qatnasıw qıyın bolıp atırǵan iTunes Store-dan ayırmashılıǵı, «Ǵárezsiz muzıka da óz muzıkasın Connect-te bólise aladı» dep atap ótti.
[[Fayl:Availability_of_Apple_Music_in_the_World.svg|nobaý|Apple Music bar mámleketler (2020-jıl aprel ayına kelip)]]
Apple Music 2015-jılı 30-iyunda 100 mámlekette iske qosıldı<ref>{{Jurnal deregi |title=This Is Apple's New Spotify Killer |url=https://time.com/3913179/apple-music-streaming/ |url-status=live |magazine=Time |archive-url=https://web.archive.org/web/20230718155440/https://time.com/3913179/apple-music-streaming/ |archive-date=July 18, 2023 |access-date=18 July 2023}}</ref>. Aldın, jańa paydalanıwshılar úsh aylıq biypul sınaq jazılıwın alatuǵın edi, bul úsh aydan keyin aylıq tólemge ózgerdi. Házir sınaq bir ay dawam etedi<ref>{{Cite news|title=Apple Music reduces free-trial period to one month|url=https://indianexpress.com/article/technology/tech-news-technology/apple-music-reduces-free-trial-period-to-one-month-7759177/|access-date=6 February 2022}}</ref>. Shańaraqlıq joba altı paydalanıwshıǵa jazılıwdı tómenletilgen bahada bólisiwge múmkinshilik beredi. Apple dáslep xızmet ushın tómenirek baha noqatında bazarǵa kiriwge umtılǵan edi, biraq muzıka sanaatı bul jobanı biykarladı. Xızmet [[iOS]] 8.4 jańalanıwında jańalanǵan Muzıka qosımshası retinde debyut etti. Apple TV hám [[Android]] qurılmaları ushın qollap-quwatlaw 2015-jıldıń «gúzinde» iske qosılıwı jobalastırılǵan edi. Farrell Uilyamstıń «Freedom» atlı burın shıǵarılmaǵan qosıǵı reklama materiallarında paydalanıldı hám xızmettiń iske qosılıwında eksklyuziv reliz retinde járiyalandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.nme.com/news/music/pharrell-williams-9-1225359|bet=Pharrell Williams to release new single 'Freedom' as Apple Music exclusive|arxivurl=https://web.archive.org/web/20230227083847/https://www.nme.com/news/music/pharrell-williams-9-1225359|arxivsáne=February 27, 2023|avtor=Britton|at=Luke Morgan|sáne=2015-06-24|til=en-GB|jumıs=NME|qaralǵan sáne=2023-02-27}}</ref>. Apple Music xızmetiniń iske qosılıwı ushın «Dawıs tariyxı» reklaması Wildbirds & Peacedrums toparınıń 2009-jılǵı The Snake albomınan alınǵan «There Is No Light» naması menen muzıkalıq támiyinlendi<ref>{{Web deregi|url=http://www.theleaflabel.com/en/news/view/477/DM|bet=Wildbirds & Peacedrums soundtrack Apple Music launch|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160823171424/http://www.theleaflabel.com/en/news/view/477/DM|arxivsáne=August 23, 2016|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[The Leaf Label]]|qaralǵan sáne=June 25, 2015}}</ref>. Iske qosılǵannan keyin, [[Beats Music]] jazılıwları hám pleylistleri Apple Music-ke kóshirildi hám xızmet toqtatıldı<ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2015/06/08/beat-it/|bet=Beats Music Tells Users To Switch To Apple Music|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150703164647/http://techcrunch.com/2015/06/08/beat-it/|arxivsáne=July 3, 2015|avtor=Constine|at=Josh|sáne=June 8, 2015|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
2016-jıldıń may ayında studentler ushın jazılıw járiyalandı, ol turaqlı jazılıw bahasınan 50% jeńillik berdi. Studentler jobası dáslep tek Amerika Qurama Shtatları, Ullı Britaniya, Germaniya, Daniya, Irlandiya, Avstraliya hám Jańa Zelandiyadaǵı saykes studentler ushın ǵana qoljetimli boldı,<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/05/06/apple-music-student-membership-50-discount/|bet=Apple Introduces Apple Music Student Membership Option With 50% Discount at $4.99 per Month|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190125183701/https://www.macrumors.com/2016/05/06/apple-music-student-membership-50-discount/|arxivsáne=January 25, 2019|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=May 6, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref> biraq 2016-jıldıń noyabr ayında qosımsha 25 mámleketke keńeytildi<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/11/29/apple-music-student-pricing-25-countries/|bet=Apple Music Student Pricing Expands to 25 More Countries Around the World|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190126060820/https://www.macrumors.com/2016/11/29/apple-music-student-pricing-25-countries/|arxivsáne=January 26, 2019|avtor=Clover|at=Juli|sáne=November 29, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>.
2016-jıldıń fevral ayında Music Business Worldwide, ótken háptede Túrkiya hám Tayvanda Apple Music-tiń iske qosılıwı menen xızmettiń 113 mámlekette qoljetimli bolǵanın xabarladı. Basılım taǵı da bul mámleketlerdiń 59-ı básekiles xızmet Spotify-dıń bar emes aymaqları ekenin jazdı<ref>{{Web deregi|url=https://www.musicbusinessworldwide.com/apple-music-is-now-in-57-countries-that-spotify-isnt|bet=Apple Music is now available in 59 countries that Spotify is not|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170423061836/https://www.musicbusinessworldwide.com/apple-music-is-now-in-57-countries-that-spotify-isnt|arxivsáne=April 23, 2017|avtor=Ingham|at=Tim|sáne=February 8, 2016|jumıs=Music Business Worldwide|qaralǵan sáne=April 22, 2017}}</ref>. 2016-jıldıń avgust ayında Apple Music Izrail<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/08/03/apple-music-streaming-service-launches-in-israel/|bet=Apple Music Launches in Israel|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180428181327/https://www.macrumors.com/2016/08/03/apple-music-streaming-service-launches-in-israel/|arxivsáne=April 28, 2018|avtor=Hardwick|at=Tim|sáne=August 3, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> hám Qubla Koreyada<ref>{{Web deregi|url=https://www.macrumors.com/2016/08/04/apple-music-launches-in-korea/|bet=Apple Music Launches in South Korea|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180428181530/https://www.macrumors.com/2016/08/04/apple-music-launches-in-korea/|arxivsáne=April 28, 2018|avtor=Sumra|at=Husain|sáne=August 4, 2016|jumıs=[[MacRumors]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> iske qosıldı.
2020-jılı 21-aprelde Apple, Apple Music-tiń dúnya júzindegi qosımsha 52 mámleketke keńeytiletuǵının, ulıwma sanın dúnya júzi boyınsha 167-ge jetkeretuǵının járiyaladı<ref>{{Web deregi|url=https://www.apple.com/newsroom/2020/04/apple-services-now-available-in-more-countries-around-the-world/|bet=Apple Music is now available in 52 new countries|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210812122749/https://www.apple.com/newsroom/2020/04/apple-services-now-available-in-more-countries-around-the-world/|arxivsáne=August 12, 2021|avtor=Ingham|at=Tim|sáne=April 21, 2020|jumıs=Apple Inc|qaralǵan sáne=April 21, 2020}}</ref>.
== Qabıl etiliwi ==
Apple Music iske qosılǵanda aralas pikirler aldı. Sınshılar arasında, sholıwshılar paydalanıwshı interfeysiniń «intuitiv emes» ekenin<ref>{{Web deregi|url=https://www.fool.com/investing/general/2015/07/20/apple-music-the-good-the-bad-and-the-ugly.aspx|bet=Apple Music: The Good, the Bad, and the Ugly|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170709064135/https://www.fool.com/investing/general/2015/07/20/apple-music-the-good-the-bad-and-the-ugly.aspx|arxivsáne=July 9, 2017|avtor=Kline|at=Daniel B.|sáne=July 20, 2015|jumıs=[[The Motley Fool]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> hám «uyatlı hám shatastıratuǵın tártipsizlik»<ref>{{Web deregi|url=https://bgr.com/2015/07/09/apple-music-problems-itunes/|bet=Apple Music on iTunes is an embarrassing and confusing mess|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170619163117/https://bgr.com/2015/07/09/apple-music-problems-itunes/|arxivsáne=June 19, 2017|avtor=Heisler|at=Yoni|sáne=July 9, 2015|jumıs=[[Boy Genius Report]]|baspaxana=[[Penske Media Corporation]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> ekenin jazdı. Olar sonıń menen birge batareyanıń ómiri menen baylanıslı máseleler haqqında da jazdı<ref>{{Web deregi|url=http://www.businessinsider.com/apple-music-review-2015-7|bet=I ditched Spotify to use Apple Music — and I don't miss it|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170724094949/http://www.businessinsider.com/apple-music-review-2015-7|arxivsáne=July 24, 2017|avtor=Eadicicco|at=Lisa|sáne=July 5, 2015|jumıs=[[Business Insider]]|baspaxana=[[Axel Springer SE]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Degen menen, xızmet óziniń aqıllı funkciyaları ushın maqtawǵa ılayıq boldı. Mashable jurnalınan Kristina Uorren Apple Music-te adam tárepinen qurastırıwǵa berilgen itibarǵa dıqqat awdardı, hár túrli adamlar tárepinen qurastırılǵan radio stanciyalardı hám «Men ushın» bóliminde paydalanıwshılarǵa usınılǵan qurastırılǵan pleylistlerdiń anıqlıǵın atap ótti. Avtor sózin juwmaqlap: «Tek ǵana «Men ushın» bólimi meni uzaq waqıttan berli birinshi ret muzıkaǵa qızıqtırıp qoydı» dedi<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/06/30/apple-music-hands-on/|bet=Apple Music first look: It's all about curation, curation, curation|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150721173406/http://mashable.com/2015/06/30/apple-music-hands-on/|arxivsáne=July 21, 2015|avtor=Warren|at=Christina|sáne=June 30, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Ars Technica jurnalınan Sem Machkovech Appledıń Connect funkciyasındaǵı ǵárezsiz artistlerdiń qatnasıwına bergen itibarınıń kompaniyanıń 2000-jıllardıń ortasındaǵı burınǵı «talǵam jetekshisi» abıroyın qayta tiklewge urınıwı bolıwı múmkinligin jazdı.
Apple Music-tiń iOS 10-daǵı úlken qayta dizaynı kóbirek unamlı pikirler aldı. Macworld jurnalınan Keytlin MakGarri Appledi «aljasıqtı tazalap, navigaciya quralların qayta qarap shıǵıp, siziń kitapxanańızdı aldıńǵı hám oraylıq orınǵa qoyıp hám Spotify-dıń pleylistlerine básekiles bolatuǵın algoritmlik jaratılǵan pleylistler qosqanı ushın» maqtadı. Ol úlkenirek shriftlerdi, úlken bos orınlardı atap ótti hám hár túrli funkciyalardıń ózgerislerin jaqsı qabıl etti, sózin «Apple Music-tiń qayta dizaynı onıń aldıńǵı nusqasına qaraǵanda úlken jaqsılanıw hám Appledıń óz klientlerin tıńlap atırǵanınıń anıq belgisi» degen sóz benen juwmaqladı<ref name="McGarry">{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3120412/ios/apple-music-ios-10-overview.html|bet=Apple Music in iOS 10: Smart, simple, but still imperfect|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170602063654/http://www.macworld.com/article/3120412/ios/apple-music-ios-10-overview.html|arxivsáne=June 2, 2017|avtor=McGarry|at=Caitlin|sáne=September 15, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Degen menen, basqa bir Macworld redaktorı Oskar Reymundo jańa dizayndı sınǵa alıp, «iOS 10-daǵı Apple Music Apple wáde etkenindey elegant yamasa intuitiv emes. Muzıka xızmeti kóbirek kerek emes opciyalar qostı, qaytalaw sıyaqlı áhmiyetli háreketler kómilip qaldı hám «Siz ushın» bólimi kóp nárselerdi qálegendey etip qaldıradı» dep jazdı<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3099242/iphone-ipad/apple-musics-big-ios-10-redesign-fails-to-impress.html|bet=Apple Music's big iOS 10 redesign fails to impress|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171211160855/https://www.macworld.com/article/3099242/iphone-ipad/apple-musics-big-ios-10-redesign-fails-to-impress.html|arxivsáne=December 11, 2017|avtor=Raymundo|at=Oscar|sáne=July 26, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. VentureBeat jurnalınan Djordan Novet ózgerisler haqqında unamlı pikir bildirip, «Apple ulıwma dizayndı da, tájiriybeni de jaqsıladı» dedi<ref>{{Web deregi|url=https://venturebeat.com/2016/09/06/apple-music-ios-10-review/|bet=Apple Music in iOS 10: Refined in both look and feel|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170511185228/https://venturebeat.com/2016/09/06/apple-music-ios-10-review/|arxivsáne=May 11, 2017|avtor=Novet|at=Jordan|sáne=September 6, 2016|jumıs=[[VentureBeat]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>.
2017-jıldıń dekabr ayında qosıqshı-avtor Nil Yang óziniń Nil Yang Arxivleri joybarınıń bir bólimi retinde jańa arxiv shıǵardı hám Applediń Apple Music striming xızmetinde usınılatuǵın audio sapası ushın sınǵa aldı, ol bılay dedi: «Apple Music kópshilikke usınılatuǵın audio sapasın baqlaydı hám joqarı sapanı qoljetimli etpewdi tańlaydı, barlıq jaǵdaylarda audio sapasın men studiyada jaratqan sheberdiń 5 procentinen 20 procentine shekem tómenletedi. Sonlıqtan, adamlar men jaratqannıń 5 procentinen 20 procentin ǵana esitedi. ... Appledıń joqarı sapalı dárejeni usınbawı leybllardıń massalarǵa sapalı ónimlerdi usınıwdı toqtatıwına alıp keldi»<ref>{{Web deregi|url=https://www.cnet.com/news/neil-young-savages-apple-over-audio-quality/|bet=Neil Young savages Apple over audio quality|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171207061247/https://www.cnet.com/news/neil-young-savages-apple-over-audio-quality/|arxivsáne=December 7, 2017|avtor=Matyszcyk|at=Chris|sáne=December 5, 2017|jumıs=[[CNET]]|baspaxana=[[CBS Interactive]]|qaralǵan sáne=December 8, 2017}}</ref>. Biraq, Yangtıń shaǵımı texnikalıq tekseriwge shıdamadı, sebebi Apple sanaat standartındaǵı joqarı sapalı 256 kbit/s AAC bitreytin usınıp atır edi, bul sapa jaǵınan 320 kbit/s Ogg Vorbis bitreytin qollanatuǵın Spotify-dan biraz ǵana basım edi<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/this-is-my-next/2018/10/5/17927798/best-music-streaming-service-price-comparison-features|bet=Spotify vs. Apple Music: the best music streaming service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200405024159/https://www.theverge.com/this-is-my-next/2018/10/5/17927798/best-music-streaming-service-price-comparison-features|arxivsáne=April 5, 2020|avtor=Etienne|at=Stefan|sáne=2018-10-05|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2020-02-15}}</ref>.
=== iCloud sáykeslik texnologiyası dawı ===
[[iCloud]] Muzıka Kitapxanasınıń ámelge asırılıwı paydalanıwshılar ushın ádewir máseleler payda etti. Muzıka kitapxanalarınıń treklerdiń basqa albomlarǵa kóshirilip ketiwi, albom muqabalarınıń muzıkaǵa sáykes kelmewi, qaytalanǵan artistler<ref>{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/07/01/itunes-icloud-music-library-bug/|bet=Major iTunes 12.2 bug is ruining music libraries|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170629164141/http://mashable.com/2015/07/01/itunes-icloud-music-library-bug/|arxivsáne=June 29, 2017|avtor=Chavez|at=Ronald|sáne=July 1, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> hám qosıqlar, joǵalǵan trekler hám sinxronizaciya máseleleri sıyaqlı máselelerden zıyan kórgenligi haqqında xabarlar boldı<ref name="mashable-comment">{{Web deregi|url=http://mashable.com/2015/07/23/apple-music-nightmare/|bet=Influential Apple fan trashes Apple Music, calls it a nightmare|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170614004314/http://mashable.com/2015/07/23/apple-music-nightmare/|arxivsáne=June 14, 2017|avtor=Chavez|at=Ronald|sáne=July 23, 2015|jumıs=[[Mashable]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2015/7/1/8877129/apple-music-icloud-problems|bet=Apple Music has an iCloud problem|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170921122714/https://www.theverge.com/2015/7/1/8877129/apple-music-icloud-problems|arxivsáne=September 21, 2017|avtor=Welch|at=Chris|sáne=July 1, 2015|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Mashable: «Apple ele de bul máseleni jámiyetshilikke tán almadı yamasa biziń pikir sorawımızǵa juwap bermedi» dep jazdı.
iCloud Muzıka Kitapxanası sonıń menen birge paydalanıwshılardıń jergilikli saqlaw ornınan muzıkanı óshirip taslaǵanı haqqında da xabarlandı,<ref name="appleinsider complaints">{{Web deregi|url=https://appleinsider.com/articles/15/07/01/apple-music-users-complain-icloud-music-library-deletes-renames-itunes-content|bet=Apple Music users complain iCloud Music Library deletes, renames iTunes content|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170616083035/http://appleinsider.com/articles/15/07/01/apple-music-users-complain-icloud-music-library-deletes-renames-itunes-content|arxivsáne=June 16, 2017|avtor=Fingas|at=Roger|sáne=July 1, 2015|jumıs=AppleInsider|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref> degen menen bunı basqa basılımlar paydalanıwshı qáteligi yamasa basqa bir qosımsha sebepli bolǵan dep básekilesip atır<ref>{{Web deregi|url=https://www.macworld.com/article/3066789/streaming-media/apple-music-doesnt-delete-your-music-files.html|bet=Apple Music doesn't delete your music files|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170609081331/http://www.macworld.com/article/3066789/streaming-media/apple-music-doesnt-delete-your-music-files.html|arxivsáne=June 9, 2017|avtor=McElhearn|at=Kirk|sáne=May 6, 2016|jumıs=[[Macworld]]|baspaxana=[[International Data Group]]|qaralǵan sáne=June 8, 2017}}</ref>. Sonıń menen birge, bul funkciyanıń júklengen kontentti cifrlı huqıqlardı basqarıw menen qulıplanǵan versiya menen almastırǵanı da xabarlandı. 2016-jıldıń iyul ayında Apple sáykeslendiriw texnologiyasın [[ICloud|iTunes Match]]-qa uqsas funkciyalardı, atap aytqanda dawıs maǵlıwmatların skanerlew ushın «audio barmaq izlerin» qollanıwdı óz ishine alıw ushın ózgertti. Jańa texnologiya sonıń menen birge júklep alınǵan sáykeslendirilgen qosıqlardan DRM-di de alıp tasladı<ref>{{Web deregi|url=https://9to5mac.com/2016/07/18/apple-rolling-out-more-accurate-song-matching-algorithm-to-apple-music-subscribers-identical-to-itunes-match/|bet=Apple rolling out more accurate song matching algorithm to Apple Music subscribers, identical to iTunes Match|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180405030528/https://9to5mac.com/2016/07/18/apple-rolling-out-more-accurate-song-matching-algorithm-to-apple-music-subscribers-identical-to-itunes-match/|arxivsáne=April 5, 2018|avtor=Mayo|at=Benjamin|sáne=July 18, 2016|jumıs=9to5Mac|qaralǵan sáne=July 8, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://techcrunch.com/2016/07/18/one-of-apple-musics-biggest-problems-is-getting-fixed/|bet=One of Apple Music's biggest problems is getting fixed|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170918115019/https://techcrunch.com/2016/07/18/one-of-apple-musics-biggest-problems-is-getting-fixed/|arxivsáne=September 18, 2017|avtor=Perez|at=Sarah|sáne=July 18, 2016|jumıs=[[TechCrunch]]|baspaxana=[[AOL]]|qaralǵan sáne=July 8, 2017}}</ref>.
=== Albom eksklyuzivleri dawı ===
2016-jıldıń avgust ayında Frenk Oushen Blonde albomın tek Apple Music-te ǵana shıǵardı. Bul sheshim Oushen tárepinen ǵárezsiz túrde qabıl etildi, onıń burınǵı leyblı Def Jam Recordings bul kelisimniń bir bólimi bolmadı. Eksklyuziv kelisim «muzıka strimingi urısın qozǵadı» dep xabarlandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.forbes.com/sites/natalierobehmed/2016/08/23/frank-ocean-just-ignited-a-streaming-war-with-apple-and-universal-music/|bet=Frank Ocean Just Went Independent And Ignited A Music Streaming War|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160825155931/http://www.forbes.com/sites/natalierobehmed/2016/08/23/frank-ocean-just-ignited-a-streaming-war-with-apple-and-universal-music/|arxivsáne=August 25, 2016|avtor=Robehmed|at=Natalie|sáne=August 23, 2016|jumıs=[[Forbes]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. Bul háreket Adel, Coldplay, Future, Drake, Beyoncé, [[Rianna]] hám Kan Uest sıyaqlı basqa artistlerdiń izinen erdi, olar albomların jetekshi xızmet Spotify-dıń muzıka strimingi básekilesleri menen eksklyuziv shártler menen shıǵarǵan edi. Spotify-dıń baylanıs boyınsha baslıǵı Djonatan Prins The Verge basılımına bılay dedi: «Biz shın mánisinde eksklyuzivler ushın tólem tólew biznesinde emespiz, sebebi biz olardıń artistler ushın da, ıqlasbentler ushın da jaman dep oylaymız. Artistler óz muzikaların ilajı barınsha kóbirek ıqlasbentlerdiń esitiwin qáleydi, al ıqlasbentler bolsa ózleri qızıqqan yamasa qızıǵıwshılıq oyatqan hár qanday nárselerdi esitiwdi qáleydi — eksklyuzivler eki tárep ushın da oǵan kesent etedi. Álbette, biz qısqa reklama eksklyuzivleriniń keń tarqalǵanın túsinemiz hám bizde olarǵa qarsı ulıwma siyasat joq, biraq biz anıq hár kim ushın eń jaqsı ámeliyattıń keń tarqatıw ekenin oylaymız»<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/2/18/11054460/spotify-exclusive-content-apple-tidal|bet=Does Spotify need to go after exclusive content?|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170422030231/http://www.theverge.com/2016/2/18/11054460/spotify-exclusive-content-apple-tidal|arxivsáne=April 22, 2017|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=February 18, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. 2 háptelik múddetten keyin, Blonde Spotify-da shıǵarıldı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/9/9/12865270/frank-ocean-blonde-spotify-stream|bet=Frank Ocean's Blonde is now on Spotify|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170827001347/https://www.theverge.com/2016/9/9/12865270/frank-ocean-blonde-spotify-stream|arxivsáne=August 27, 2017|avtor=Plaugic|at=Lizzie|sáne=2016-09-09|til=en|jumıs=The Verge|qaralǵan sáne=2023-10-30}}</ref>.
Oushenniń Apple Music eksklyuzivligine ǵárezsiz háreketi «muzıka sanaatında úlken soqlıǵısıw» payda etti,<ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2016/8/24/12627578/frank-ocean-blonde-apple-music-exclusive-universal|bet=Frank Ocean's release of Blonde marks the start of a major fight in the music industry|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170504212057/https://www.theverge.com/2016/8/24/12627578/frank-ocean-blonde-apple-music-exclusive-universal|arxivsáne=May 4, 2017|avtor=Singleton|at=Micah|sáne=August 24, 2016|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref> hám Universal Music Group óziniń shártnamalı artistleri ushın eksklyuziv relizler ámeliyatına qadaǵan etkeni xabarlandı<ref>{{Web deregi|url=https://www.theguardian.com/business/2016/aug/23/universal-streaming-exclusives-frank-ocean-release|bet=Universal reportedly outlaws streaming 'exclusives' after Frank Ocean release|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170611005638/https://www.theguardian.com/business/2016/aug/23/universal-streaming-exclusives-frank-ocean-release|arxivsáne=June 11, 2017|avtor=Helmore|at=Edward|sáne=August 23, 2016|jumıs=[[The Guardian]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. Tez arada bir neshe úlken dawıs jazıw leyblları Universaldıń izinen erdi, bul sanaatta áhmiyetli ózgeristi belgiledi. Atı aytılmaǵan leybl basshılarınıń aytıwınsha, Spotify sonıń menen birge jańa siyasat engizgen, onda albom basqa xızmetlerden keyin Spotify-ǵa kelgende, xızmet birdey dárejede reklama bermeytuǵının, sonıń ishinde pleylistlerge kózge kórinbeytuǵının aytqan<ref>{{Web deregi|url=https://www.nytimes.com/2016/08/26/business/media/frank-oceans-blonde-amplifies-discord-in-the-music-business.html|bet=Frank Ocean's 'Blonde' Amplifies Discord in the Music Business|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170519212443/https://www.nytimes.com/2016/08/26/business/media/frank-oceans-blonde-amplifies-discord-in-the-music-business.html|arxivsáne=May 19, 2017|avtor=Sisario|at=Ben|sáne=August 25, 2016|jumıs=[[The New York Times]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>. Rolling Stone 2016-jıldıń oktyabr ayında bılay dep jazdı: «eger siz Beyoncé, Drake, Frenk Oushen hám Kanye Westtiń jańa albomların baqlap barıwdı qáleseńiz, siz tek bir emes, al eki striming xızmetine jazılıwıńız kerek bolar edi», dep qosıp: «Biraq sońǵı bir neshe ay ishinde bul jańa haqıyqatlıqqa qarsı narazılıq payda boldı»<ref name="rolling stone exclusives">{{Jurnal deregi |last=Knopper |first=Steve |date=October 5, 2016 |title=How Apple Music, Tidal Exclusives Are Reshaping Music Industry |url=https://www.rollingstone.com/music/news/inside-the-war-over-album-exclusives-w443385 |url-status=live |magazine=[[Rolling Stone]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170622001858/http://www.rollingstone.com/music/news/inside-the-war-over-album-exclusives-w443385 |archive-date=June 22, 2017 |access-date=June 9, 2017}}</ref>. Ledi Gaga Apple Music-tiń Beats 1 radiosına: «Men óz leyblime eger olar Apple Music hám Tidal menen sol shártnamalarǵa qol qoysa, men ózimniń barlıq jańa muzıkamdı járiyalaytuǵınımdı ayttım» dedi.
2017-jıldıń may ayında Apple Music basshısı Djimmi Ayovin Music Business Worldwide-qa bılay dedi: «Biz onı qollanıp kórdik. Biz ele de anda-sanda bir artist penen ayırım nárselerdi isleymiz. Leybllarǵa bul unamaytuǵınday kórinedi hám negizinde bul olardıń kontenti»<ref>{{Web deregi|url=https://www.musicbusinessworldwide.com/im-nothing-without-musicians-id-be-working-on-the-docks-without-musicians/|bet=Jimmy Iovine: 'Musicians taught me everything. Without them, I'm working on the docks.'|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170610130201/https://www.musicbusinessworldwide.com/im-nothing-without-musicians-id-be-working-on-the-docks-without-musicians/|arxivsáne=June 10, 2017|avtor=Ingham|at=Tim|sáne=May 16, 2017|jumıs=Music Business Worldwide|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref><ref>{{Web deregi|url=https://www.theverge.com/2017/5/17/15654064/apple-music-exclusives-cutting-back-jimmy-iovine|bet=Apple Music is moving away from album exclusives|arxivurl=https://web.archive.org/web/20170621182711/https://www.theverge.com/2017/5/17/15654064/apple-music-exclusives-cutting-back-jimmy-iovine|arxivsáne=June 21, 2017|avtor=Plaugic|at=Lizzie|sáne=May 17, 2017|jumıs=[[The Verge]]|baspaxana=[[Vox Media]]|qaralǵan sáne=June 9, 2017}}</ref>.
== Derekler ==
{{Derekler}}
[[Kategoriya:Apple Inc. xızmetleri]]
__BÖLİDİMÖNDEMEW__
hugu6err2zu5v71fo7txi9r9ukoqovh
Ioaxim Myurat
0
25547
124159
2025-07-04T03:08:25Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
Taza bet jaratıldı: «{{Mámleketlik isker infoqutısı | qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat | negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}} | súwret = Murat2.jpg | súwret uzınlıǵı = 280px | súwret túsindirmesi = | qatarlıq sanı = | lawazım = Berg ullı gercogı | bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg | bayraq2 = Wappen Berg.svg | gerb = | gerb2 = | lawa...»
124159
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; 1767-jıl 25-mart, Labastid-Fortunyer, Gien, Franciya — 1815-jıl 13-oktyabr, Picco, Kalabriya, Neapol patshalıǵı) — Napoleon marshalı, 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
pojd1nb3h72dqvhoe18j8xj6ln7snl2
124160
124159
2025-07-04T03:08:42Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124160
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] 25-mart, Labastid-Fortunyer, Gien, Franciya — 1815-jıl 13-oktyabr, Picco, Kalabriya, Neapol patshalıǵı) — Napoleon marshalı, 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
bgrwgv4czf9aam6vwys6ej9tqp9guep
124161
124160
2025-07-04T03:08:53Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124161
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, Franciya — 1815-jıl 13-oktyabr, Picco, Kalabriya, Neapol patshalıǵı) — Napoleon marshalı, 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
nfv9q7qxhexgqckgsv23tij0ehwvrm7
124162
124161
2025-07-04T03:09:00Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124162
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — 1815-jıl 13-oktyabr, Picco, Kalabriya, Neapol patshalıǵı) — Napoleon marshalı, 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
h1y7cybajfcq2koalplcaew3airtsvk
124163
124162
2025-07-04T03:09:07Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124163
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] 13-oktyabr, Picco, Kalabriya, Neapol patshalıǵı) — Napoleon marshalı, 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
8xpdi1inomdamz8j61gdq2nsqk6bxtx
124164
124163
2025-07-04T03:09:13Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124164
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], Picco, Kalabriya, Neapol patshalıǵı) — Napoleon marshalı, 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
50jxpssz0slhizf9ygy2pdhkktd1tb7
124165
124164
2025-07-04T03:09:20Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124165
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], Kalabriya, Neapol patshalıǵı) — Napoleon marshalı, 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
rnheoteqzbq6kv6x5nn0v1clcdogcn9
124166
124165
2025-07-04T03:09:26Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124166
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], Neapol patshalıǵı) — Napoleon marshalı, 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
ow00ckqcbqdl8nb0ns50s2y342l4swb
124167
124166
2025-07-04T03:09:34Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124167
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon marshalı, 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
aw3uvppf219k8bkfd245ks0kv1c17db
124168
124167
2025-07-04T03:09:52Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124168
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları Neapol patshalıǵı patshası.
4ei8puc84z7gg3ksj9el4x87cspla5e
124169
124168
2025-07-04T03:10:05Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124169
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
eyt7q1lpqktkxkn2wqm20ruqdzasc74
124170
124169
2025-07-04T03:10:58Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124170
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
Napoleonnıń qarındası Karolina Bonapartqa úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı Neapol tajı menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı fń ncuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı.
expqejffyk2zxcm6ce9rfdl1grsjpre
124171
124170
2025-07-04T03:12:17Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124171
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
Napoleonnıń qarındası Karolina Bonapartqa úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı Neapol tajı menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı fń ncuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, Leypcigtegi sawashta jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti.
s0p298zwl75zcpr8pr7fd8uzi3px0ux
124172
124171
2025-07-04T03:13:19Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124172
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
Napoleonnıń qarındası Karolina Bonapartqa úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı Neapol tajı menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı fń ncuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, Leypcigtegi sawashta jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
kcy5zzisw0258mnxz5yb17beesgy3km
124173
124172
2025-07-04T03:15:13Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124173
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
Napoleonnıń qarındası Karolina Bonapartqa úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı Neapol tajı menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı fń ncuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, Leypcigtegi sawashta jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
Napoleon Myurat haqqında: «Bunnan basqa batır, qorıqpaytuǵın hám ájayıp atlı áskerler basshısı joq edi...<ref name=nap>[http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm Корсиканец. Дневник жизни Наполеона в его собственных словах.] {{Wayback|url=http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm |date=20070224031502 }} — по изданию: ''Johnston R. M.'' The Corsican. A Diary of Napoleon’s Life in His Own Words. — 1910.</ref>
sia8nia39lc4al3qykd01q8vg2d3d23
124174
124173
2025-07-04T03:16:11Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124174
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
Napoleonnıń qarındası Karolina Bonapartqa úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı Neapol tajı menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı fń ncuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, Leypcigtegi sawashta jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
Napoleon Myurat haqqında: «Bunnan basqa batır, qorıqpaytuǵın hám ájayıp atlı áskerler basshısı joq edi...<ref name=nap>[http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm Корсиканец. Дневник жизни Наполеона в его собственных словах.] {{Wayback|url=http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm |date=20070224031502 }} — по изданию: ''Johnston R. M.'' The Corsican. A Diary of Napoleon’s Life in His Own Words. — 1910.</ref> Ol menıń oń qolım edi, biraq ózi menen ózi bolǵanlıqtan barlıq kúshin joǵaltıp alatuǵın edi. Dushpannıń kóz qarasında Myurat batırlıǵı boyınsha dúnyadaǵı hámme adamlardan ustin turatuǵın edi, dalada ol haqıyqıy rıcar edi, kabinette bolsa aqılsız hám qatań maqtanıshlı edi<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Мюрат, Иоахим|[[Водовозов, Василий Васильевич|В. В—в.]]}}</ref>.
bkvmnf1fol9ib7iqm8j38nh8zgss6vi
124175
124174
2025-07-04T03:16:28Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124175
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
Napoleonnıń qarındası Karolina Bonapartqa úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı Neapol tajı menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı fń ncuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, Leypcigtegi sawashta jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
Napoleon Myurat haqqında: «Bunnan basqa batır, qorıqpaytuǵın hám ájayıp atlı áskerler basshısı joq edi...<ref name=nap>[http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm Корсиканец. Дневник жизни Наполеона в его собственных словах.] {{Wayback|url=http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm |date=20070224031502 }} — по изданию: ''Johnston R. M.'' The Corsican. A Diary of Napoleon’s Life in His Own Words. — 1910.</ref> Ol menıń oń qolım edi, biraq ózi menen ózi bolǵanlıqtan barlıq kúshin joǵaltıp alatuǵın edi. Dushpannıń kóz qarasında Myurat batırlıǵı boyınsha dúnyadaǵı hámme adamlardan ustin turatuǵın edi, dalada ol haqıyqıy rıcar edi, kabinette bolsa aqılsız hám qatań maqtanıshlı edi<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Мюрат, Иоахим|[[Водовозов, Василий Васильевич|В. В—в.]]}}</ref>.
== Derekler ==
irdqm7scrhsoxuh9ux98sclt4ffsmtk
124176
124175
2025-07-04T03:16:48Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124176
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
[[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] qarındası Karolina Bonapartqa úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı Neapol tajı menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı fń ncuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, Leypcigtegi sawashta jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
Napoleon Myurat haqqında: «Bunnan basqa batır, qorıqpaytuǵın hám ájayıp atlı áskerler basshısı joq edi...<ref name=nap>[http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm Корсиканец. Дневник жизни Наполеона в его собственных словах.] {{Wayback|url=http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm |date=20070224031502 }} — по изданию: ''Johnston R. M.'' The Corsican. A Diary of Napoleon’s Life in His Own Words. — 1910.</ref> Ol menıń oń qolım edi, biraq ózi menen ózi bolǵanlıqtan barlıq kúshin joǵaltıp alatuǵın edi. Dushpannıń kóz qarasında Myurat batırlıǵı boyınsha dúnyadaǵı hámme adamlardan ustin turatuǵın edi, dalada ol haqıyqıy rıcar edi, kabinette bolsa aqılsız hám qatań maqtanıshlı edi<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Мюрат, Иоахим|[[Водовозов, Василий Васильевич|В. В—в.]]}}</ref>.
== Derekler ==
288xf3hwhnrbewl27v1y7qwyqxtari1
124177
124176
2025-07-04T03:16:57Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124177
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
[[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] qarındası [[Karolina Bonapart|Karolina Bonapartqa]] úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı Neapol tajı menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı fń ncuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, Leypcigtegi sawashta jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
Napoleon Myurat haqqında: «Bunnan basqa batır, qorıqpaytuǵın hám ájayıp atlı áskerler basshısı joq edi...<ref name=nap>[http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm Корсиканец. Дневник жизни Наполеона в его собственных словах.] {{Wayback|url=http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm |date=20070224031502 }} — по изданию: ''Johnston R. M.'' The Corsican. A Diary of Napoleon’s Life in His Own Words. — 1910.</ref> Ol menıń oń qolım edi, biraq ózi menen ózi bolǵanlıqtan barlıq kúshin joǵaltıp alatuǵın edi. Dushpannıń kóz qarasında Myurat batırlıǵı boyınsha dúnyadaǵı hámme adamlardan ustin turatuǵın edi, dalada ol haqıyqıy rıcar edi, kabinette bolsa aqılsız hám qatań maqtanıshlı edi<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Мюрат, Иоахим|[[Водовозов, Василий Васильевич|В. В—в.]]}}</ref>.
== Derekler ==
kuau090h35orz764i32vf4laiem73yo
124178
124177
2025-07-04T03:17:16Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124178
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
[[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] qarındası [[Karolina Bonapart|Karolina Bonapartqa]] úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı [[Neapol patshalıǵı|Neapol tajı]] menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı fń ncuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, Leypcigtegi sawashta jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
Napoleon Myurat haqqında: «Bunnan basqa batır, qorıqpaytuǵın hám ájayıp atlı áskerler basshısı joq edi...<ref name=nap>[http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm Корсиканец. Дневник жизни Наполеона в его собственных словах.] {{Wayback|url=http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm |date=20070224031502 }} — по изданию: ''Johnston R. M.'' The Corsican. A Diary of Napoleon’s Life in His Own Words. — 1910.</ref> Ol menıń oń qolım edi, biraq ózi menen ózi bolǵanlıqtan barlıq kúshin joǵaltıp alatuǵın edi. Dushpannıń kóz qarasında Myurat batırlıǵı boyınsha dúnyadaǵı hámme adamlardan ustin turatuǵın edi, dalada ol haqıyqıy rıcar edi, kabinette bolsa aqılsız hám qatań maqtanıshlı edi<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Мюрат, Иоахим|[[Водовозов, Василий Васильевич|В. В—в.]]}}</ref>.
== Derekler ==
qypwb6k5p5hy5ri59hbla9s53voqrzh
124179
124178
2025-07-04T03:17:44Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124179
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
[[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] qarındası [[Karolina Bonapart|Karolina Bonapartqa]] úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı [[Neapol patshalıǵı|Neapol tajı]] menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı francuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, Leypcigtegi sawashta jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
Napoleon Myurat haqqında: «Bunnan basqa batır, qorıqpaytuǵın hám ájayıp atlı áskerler basshısı joq edi...<ref name=nap>[http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm Корсиканец. Дневник жизни Наполеона в его собственных словах.] {{Wayback|url=http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm |date=20070224031502 }} — по изданию: ''Johnston R. M.'' The Corsican. A Diary of Napoleon’s Life in His Own Words. — 1910.</ref> Ol menıń oń qolım edi, biraq ózi menen ózi bolǵanlıqtan barlıq kúshin joǵaltıp alatuǵın edi. Dushpannıń kóz qarasında Myurat batırlıǵı boyınsha dúnyadaǵı hámme adamlardan ustin turatuǵın edi, dalada ol haqıyqıy rıcar edi, kabinette bolsa aqılsız hám qatań maqtanıshlı edi<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Мюрат, Иоахим|[[Водовозов, Василий Васильевич|В. В—в.]]}}</ref>.
== Derekler ==
lk9x23ftc88xygyt0fxqlfdicch0d8c
124180
124179
2025-07-04T03:18:01Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124180
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
[[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] qarındası [[Karolina Bonapart|Karolina Bonapartqa]] úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı [[Neapol patshalıǵı|Neapol tajı]] menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı francuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, [[Leypcig sawashı|Leypcigtegi sawashta]] jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
Napoleon Myurat haqqında: «Bunnan basqa batır, qorıqpaytuǵın hám ájayıp atlı áskerler basshısı joq edi...<ref name=nap>[http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm Корсиканец. Дневник жизни Наполеона в его собственных словах.] {{Wayback|url=http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm |date=20070224031502 }} — по изданию: ''Johnston R. M.'' The Corsican. A Diary of Napoleon’s Life in His Own Words. — 1910.</ref> Ol menıń oń qolım edi, biraq ózi menen ózi bolǵanlıqtan barlıq kúshin joǵaltıp alatuǵın edi. Dushpannıń kóz qarasında Myurat batırlıǵı boyınsha dúnyadaǵı hámme adamlardan ustin turatuǵın edi, dalada ol haqıyqıy rıcar edi, kabinette bolsa aqılsız hám qatań maqtanıshlı edi<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Мюрат, Иоахим|[[Водовозов, Василий Васильевич|В. В—в.]]}}</ref>.
== Derekler ==
7gh4m08kj7twn915k7r16xbtbpmnjx7
124181
124180
2025-07-04T03:18:52Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124181
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Ioaxim Myurat
| negizgi atı = {{lang-fr|Joachim Murat}}
| súwret = Murat2.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Berg ullı gercogı
| bayraq = Flag of the Grand Duchy of Berg (1806-1808).svg
| bayraq2 = Wappen Berg.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[15-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = ''lawazım shólkemlestirildi''
| keyingi isker = [[Napoleon Lui Bonapart]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Neapol patshası
| bayraq_2 = Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg
| bayraq2_2 = Coat of Arms of Joachim Murat as King of Naples.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[1-avgust]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1815|1815-jıl]] [[3-may]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Jozef Bonapart]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand IV]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]]
| tuwılǵan ornı = Labastid-Fortunyer, [[Lo (departament)|Lo]], [[Franciya]]
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]]
| qaytıs bolǵan ornı = [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Myuratlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Karolina Bonapart]]
| balaları = [[Axill Myurat]], [[Lyusyen Myurat]], Luiza Rasponi Myurat hám Leticiya Myurat
| ákesi = Pyer Myurat
| anası = Janna Lubyer
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joachim Murat.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Ioaxim Myurat''' ({{lang-fr|Joachim Murat}}; [[1767|1767-jıl]] [[25-mart]], Labastid-Fortunyer, Gien, [[Franciya]] — [[1815|1815-jıl]] [[13-oktyabr]], [[Picco]], [[Kalabriya]], [[Neapol patshalıǵı]]) — Napoleon [[Franciya marshalı|marshalı]], 1806-1808-jılları Berg ullı gercogı, 1808-1815-jılları [[Neapol patshalıǵı]] patshası.
[[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] qarındası [[Karolina Bonapart|Karolina Bonapartqa]] úylengen. Sawashta erisken tabısları hám kórsetken mártligi ushın Napoleon 1808-jılı Myurattı [[Neapol patshalıǵı|Neapol tajı]] menen sıylıqladı. 1812-jılı dekabrde Myurat Napoleon tárepinen Germaniyadaǵı francuz armiyasının bas komandiri etip tayınlandı, biraq 1813-jıldıń basında ózbasımshalıq penen lawazımınan shıqtı. 1813-jılǵı kampaniyada Myurat Napoleon marshalı sıpatında bir qatar sawashlarda qatnastı, [[Leypcig sawashı|Leypcigtegi sawashta]] jeńiliske ushiraǵanınan keyin Italiyanıń qublasındaǵı óz patshalıǵına qaytıp keldi, keyin 1814-jıl yanvarda Napoleonnıń dushpanları tárepine ótti. 1815-jılı [[Júz kún|Napoleonnıń saltanatlı qaytıp keliwi]] waqtında Myurat Napoleonnıń janına awqamlas sıpatında qaytıwdı qáledi, biraq imperator onıń xızmetinen waz keshti. Bul urınıw Muratqa taxtqa barıwǵa sebepshi boldı. 1815-jıldıń gúzinde ol Neapol patshalıǵın kúsh penen ózine qaytarıp almaqshı boldı, biraq Neapol hákimiyatı tárepinen qamaqqa alınıp, atıp taslandı.
Napoleon Myurat haqqında: «Bunnan basqa batır, qorıqpaytuǵın hám ájayıp atlı áskerler basshısı joq edi...<ref name=nap>[http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm Корсиканец. Дневник жизни Наполеона в его собственных словах.] {{Wayback|url=http://history.scps.ru/lib/napSt_Helena_ru.htm |date=20070224031502 }} — по изданию: ''Johnston R. M.'' The Corsican. A Diary of Napoleon’s Life in His Own Words. — 1910.</ref> Ol menıń oń qolım edi, biraq ózi menen ózi bolǵanlıqtan barlıq kúshin joǵaltıp alatuǵın edi. Dushpannıń kóz qarasında Myurat batırlıǵı boyınsha dúnyadaǵı hámme adamlardan ustin turatuǵın edi, dalada ol haqıyqıy rıcar edi, kabinette bolsa aqılsız hám qatań maqtanıshlı edi<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Мюрат, Иоахим|[[Водовозов, Василий Васильевич|В. В—в.]]}}</ref>.
== Derekler ==
jzx0gcddtofpz6zabz8qkymbdvqfycn
Jozef Bonapart
0
25548
124184
2025-07-04T06:30:09Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
Taza bet jaratıldı: «{{Mámleketlik isker infoqutısı | qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart | negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}} | súwret = Joseph-Bonaparte.jpg | súwret uzınlıǵı = 280px | súwret túsindirmesi = | qatarlıq sanı = | lawazım = Neapol hám Siciliya patshası | bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border | bayraq2 = Coat of A...»
124184
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; 1768-jıl 7-yanvar, Korte, Korsika — 1844-jıl 28-iyul, Florenciya, Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}}).
4ob6ulga4zsfaa469x81m8nqhmm9k26
124185
124184
2025-07-04T06:31:18Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124185
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; 1768-jıl 7-yanvar, Korte, Korsika — 1844-jıl 28-iyul, Florenciya, Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>.
== Derekler ==
3qdbpcrcg2xmq60l3ksknn54dwacja5
124186
124185
2025-07-04T06:32:24Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124186
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; 1768-jıl 7-yanvar, Korte, Korsika — 1844-jıl 28-iyul, Florenciya, Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi.
== Derekler ==
29stzbmbi4ijooe397uwlpg2c2g2fs9
124187
124186
2025-07-04T06:33:03Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124187
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; 1768-jıl 7-yanvar, Korte, Korsika — 1844-jıl 28-iyul, Florenciya, Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
amtpg6kgwdgnqiqehq2b9ve9fkbq1kb
124188
124187
2025-07-04T06:33:23Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124188
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] 7-yanvar, Korte, Korsika — 1844-jıl 28-iyul, Florenciya, Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
cc3ihwt02xgbj6rqmrom0cpz2he6dl4
124189
124188
2025-07-04T06:33:30Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124189
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — 1844-jıl 28-iyul, Florenciya, Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
pwl6ohiw5ont3t9vlsmsii8jidvr8ur
124190
124189
2025-07-04T06:33:43Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124190
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] 28-iyul, Florenciya, Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
pzmvylnzlkty1xiuuj8y8nezvakf0t0
124191
124190
2025-07-04T06:33:49Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124191
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], Florenciya, Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
cg0d8x6nye18jwlg2n1mxpg69hfmyz8
124192
124191
2025-07-04T06:33:56Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124192
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
26zee6labifoxmkmkqz3s4tzgf5ybx9
124193
124192
2025-07-04T06:34:18Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124193
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
dypba932qc32vambpscyaqvwew3fwk1
124194
124193
2025-07-04T06:34:33Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124194
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
bx3uabkbfvfrxfmio4j4dvoiarm0y74
124195
124194
2025-07-04T06:35:02Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124195
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası, Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
4krj0s8cdvd0fkvi3m6chr1w4acdyrv
124196
124195
2025-07-04T06:35:18Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124196
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
035yd3l1xjn33r8i8ntu336addjbjpw
124197
124196
2025-07-04T06:35:42Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124197
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
88e0i19cbqfnq0yd6cled2vlsoola9m
124198
124197
2025-07-04T06:37:32Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124198
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi - bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
c23szkrobbq5vhaju1t90jiv0eodruy
124199
124198
2025-07-04T06:37:46Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124199
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Derekler ==
fmgieen93y2ubolsu8cy3dmg1jqq61l
124200
124199
2025-07-04T06:38:37Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124200
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
== Derekler ==
avs2sjkqce3rb18m34a8tp57gmc1lnk
124201
124200
2025-07-04T06:39:23Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
/* Biografiyası */
124201
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
== Derekler ==
pqzjw65rtusrjswsso270e3lpp6i7rz
124202
124201
2025-07-04T06:40:57Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
/* Biografiyası */
124202
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan.
== Derekler ==
5ac1wjktd9trnfrpcxfh48nh3qty153
124203
124202
2025-07-04T06:58:23Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
/* Biografiyası */
124203
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan<ref name="autogenerated1">{{Cite web |url=http://www.flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |title=Joseph Bonaparte at Point Breeze |access-date=2012-04-15 |archive-date=2020-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214215805/http://flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |deadlink=no }}</ref>.
[[Fayl:80 Reales en or à l'effigie de Joseph Napoléon.jpg|orta|thumb|Jozef Bonapart teńgede]]
== Derekler ==
7gjezv4od8ttn6oett181mgl28wfbug
124204
124203
2025-07-04T06:59:41Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124204
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan<ref name="autogenerated1">{{Cite web |url=http://www.flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |title=Joseph Bonaparte at Point Breeze |access-date=2012-04-15 |archive-date=2020-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214215805/http://flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |deadlink=no }}</ref>.
[[Fayl:80 Reales en or à l'effigie de Joseph Napoléon.jpg|orta|thumb|Jozef Bonapart teńgede]]
Siyasat penen aǵası menen bir waqıtta shuǵıllandı, 1796-jıldan bes júzler Sovetiniń deputatı boldı, aǵasınıń atlanıslarına qatnastı hám Respublika atınan shártnamalar dúzdi. 1797-jılı ol Rimde elshi, keyin Besjúzler keńesiniń aǵzası hám xatkeri, 18 bryumerden keyin mámleket keńesgóyi hám minberi boldı. Napoleon imperator ataǵın qabıl etkende Jozef francuz imperator shahzadası hám senator lawazımına iye boldı.
== Derekler ==
olutjbjk40z4ddy4nr7clytjue8bhry
124205
124204
2025-07-04T07:00:33Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124205
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan<ref name="autogenerated1">{{Cite web |url=http://www.flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |title=Joseph Bonaparte at Point Breeze |access-date=2012-04-15 |archive-date=2020-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214215805/http://flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |deadlink=no }}</ref>.
[[Fayl:80 Reales en or à l'effigie de Joseph Napoléon.jpg|orta|thumb|Jozef Bonapart teńgede]]
Siyasat penen aǵası menen bir waqıtta shuǵıllandı, 1796-jıldan bes júzler Sovetiniń deputatı boldı, aǵasınıń atlanıslarına qatnastı hám Respublika atınan shártnamalar dúzdi. 1797-jılı ol Rimde elshi, keyin Besjúzler keńesiniń aǵzası hám xatkeri, 18 bryumerden keyin mámleket keńesgóyi hám minberi boldı. Napoleon imperator ataǵın qabıl etkende Jozef francuz imperator shahzadası hám senator lawazımına iye boldı.
1805-jılı oǵan Neapolǵa qarsı jiberilgen armiyaǵa basshılıq etiw tapsırıldı, 1806-jılı bolsa Neapol patshası etip tayınlandı.
== Derekler ==
h0du8nd3c8igjyzdau7yysvt34nd2u0
124206
124205
2025-07-04T07:05:35Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124206
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim I|Ioaxim Myurat]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan<ref name="autogenerated1">{{Cite web |url=http://www.flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |title=Joseph Bonaparte at Point Breeze |access-date=2012-04-15 |archive-date=2020-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214215805/http://flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |deadlink=no }}</ref>.
[[Fayl:80 Reales en or à l'effigie de Joseph Napoléon.jpg|orta|thumb|Jozef Bonapart teńgede]]
Siyasat penen aǵası menen bir waqıtta shuǵıllandı, 1796-jıldan bes júzler Sovetiniń deputatı boldı, aǵasınıń atlanıslarına qatnastı hám Respublika atınan shártnamalar dúzdi. 1797-jılı ol Rimde elshi, keyin Besjúzler keńesiniń aǵzası hám xatkeri, 18 bryumerden keyin mámleket keńesgóyi hám minberi boldı. Napoleon imperator ataǵın qabıl etkende Jozef francuz imperator shahzadası hám senator lawazımına iye boldı.
1805-jılı oǵan Neapolǵa qarsı jiberilgen armiyaǵa basshılıq etiw tapsırıldı, 1806-jılı bolsa Neapol patshası etip tayınlandı.
1808-jılı Ispaniya tajın alıp, Neapol taxtın Myuratqa tapsırdı hám 20-iyul kúni Madridke keldi. Jozef 1808-1813-jılları Ispaniya patshası bolǵan. Ol, sonday-aq, Franciya ushın dástúriy monarxtıń inisi Mesye ataǵına iye edi; bul ataq iyesi húkimdardiń úlken ájaǵası boliwi ádetten tıs edi (francuz patshalıǵında bunday ataq bolıwı múmkin emes edi).
== Derekler ==
o037oipyyfyx51o9kt6oypnekpuprus
124207
124206
2025-07-04T07:14:23Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124207
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim Myurat|Ioaxim I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan<ref name="autogenerated1">{{Cite web |url=http://www.flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |title=Joseph Bonaparte at Point Breeze |access-date=2012-04-15 |archive-date=2020-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214215805/http://flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |deadlink=no }}</ref>.
[[Fayl:80 Reales en or à l'effigie de Joseph Napoléon.jpg|orta|thumb|Jozef Bonapart teńgede]]
Siyasat penen aǵası menen bir waqıtta shuǵıllandı, 1796-jıldan bes júzler Sovetiniń deputatı boldı, aǵasınıń atlanıslarına qatnastı hám Respublika atınan shártnamalar dúzdi. 1797-jılı ol Rimde elshi, keyin Besjúzler keńesiniń aǵzası hám xatkeri, 18 bryumerden keyin mámleket keńesgóyi hám minberi boldı. Napoleon imperator ataǵın qabıl etkende Jozef francuz imperator shahzadası hám senator lawazımına iye boldı.
1805-jılı oǵan Neapolǵa qarsı jiberilgen armiyaǵa basshılıq etiw tapsırıldı, 1806-jılı bolsa Neapol patshası etip tayınlandı.
1808-jılı Ispaniya tajın alıp, Neapol taxtın Myuratqa tapsırdı hám 20-iyul kúni Madridke keldi. Jozef 1808-1813-jılları Ispaniya patshası bolǵan. Ol, sonday-aq, Franciya ushın dástúriy monarxtıń inisi Mesye ataǵına iye edi; bul ataq iyesi húkimdardiń úlken ájaǵası boliwi ádetten tıs edi (francuz patshalıǵında bunday ataq bolıwı múmkin emes edi).
== Derekler ==
eppvako3agz2drsg0ss7sg9fck4haz6
124208
124207
2025-07-04T07:15:37Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124208
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim Myurat|Ioaxim I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan<ref name="autogenerated1">{{Cite web |url=http://www.flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |title=Joseph Bonaparte at Point Breeze |access-date=2012-04-15 |archive-date=2020-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214215805/http://flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |deadlink=no }}</ref>.
[[Fayl:80 Reales en or à l'effigie de Joseph Napoléon.jpg|orta|thumb|Jozef Bonapart teńgede]]
Siyasat penen aǵası menen bir waqıtta shuǵıllandı, 1796-jıldan bes júzler Sovetiniń deputatı boldı, aǵasınıń atlanıslarına qatnastı hám Respublika atınan shártnamalar dúzdi. 1797-jılı ol Rimde elshi, keyin Besjúzler keńesiniń aǵzası hám xatkeri, 18 bryumerden keyin mámleket keńesgóyi hám minberi boldı. Napoleon imperator ataǵın qabıl etkende Jozef francuz imperator shahzadası hám senator lawazımına iye boldı.
1805-jılı oǵan Neapolǵa qarsı jiberilgen armiyaǵa basshılıq etiw tapsırıldı, 1806-jılı bolsa Neapol patshası etip tayınlandı.
1808-jılı Ispaniya tajın alıp, Neapol taxtın [[Ioaxim Myurat|Myuratqa]] tapsırdı hám 20-iyul kúni Madridke keldi. Jozef 1808-1813-jılları Ispaniya patshası bolǵan. Ol, sonday-aq, Franciya ushın dástúriy monarxtıń inisi Mesye ataǵına iye edi; bul ataq iyesi húkimdardiń úlken ájaǵası boliwi ádetten tıs edi (francuz patshalıǵında bunday ataq bolıwı múmkin emes edi).
== Derekler ==
oowxdd8c3ph39twhxb7nnx7f8d77z0q
124209
124208
2025-07-04T07:15:47Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124209
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim Myurat|Ioaxim I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan<ref name="autogenerated1">{{Cite web |url=http://www.flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |title=Joseph Bonaparte at Point Breeze |access-date=2012-04-15 |archive-date=2020-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214215805/http://flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |deadlink=no }}</ref>.
[[Fayl:80 Reales en or à l'effigie de Joseph Napoléon.jpg|orta|thumb|Jozef Bonapart teńgede]]
Siyasat penen aǵası menen bir waqıtta shuǵıllandı, 1796-jıldan bes júzler Sovetiniń deputatı boldı, aǵasınıń atlanıslarına qatnastı hám Respublika atınan shártnamalar dúzdi. 1797-jılı ol Rimde elshi, keyin Besjúzler keńesiniń aǵzası hám xatkeri, 18 bryumerden keyin mámleket keńesgóyi hám minberi boldı. Napoleon imperator ataǵın qabıl etkende Jozef francuz imperator shahzadası hám senator lawazımına iye boldı.
1805-jılı oǵan Neapolǵa qarsı jiberilgen armiyaǵa basshılıq etiw tapsırıldı, 1806-jılı bolsa Neapol patshası etip tayınlandı.
1808-jılı Ispaniya tajın alıp, Neapol taxtın [[Ioaxim Myurat|Myuratqa]] tapsırdı hám 20-iyul kúni [[Madrid|Madridke]] keldi. Jozef 1808-1813-jılları Ispaniya patshası bolǵan. Ol, sonday-aq, Franciya ushın dástúriy monarxtıń inisi Mesye ataǵına iye edi; bul ataq iyesi húkimdardiń úlken ájaǵası boliwi ádetten tıs edi (francuz patshalıǵında bunday ataq bolıwı múmkin emes edi).
== Derekler ==
m3wysp1ilijocski7tr0nbl4ovsobw8
124210
124209
2025-07-04T07:17:27Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
/* Derekler */
124210
wikitext
text/x-wiki
{{Mámleketlik isker infoqutısı
| qaraqalpaqsha atı = Jozef Bonapart
| negizgi atı = {{lang-es|José Bonaparte}}<br>{{lang-fr|Joseph Bonaparte}}
| súwret = Joseph-Bonaparte.jpg
| súwret uzınlıǵı = 280px
| súwret túsindirmesi =
| qatarlıq sanı =
| lawazım = Neapol hám Siciliya patshası
| bayraq = Flag of Kingdom of Naples (1806-1808).svg{{!}}border
| bayraq2 = Coat of Arms of Joseph I Bonaparte as King of Naples.svg
| gerb =
| gerb2 =
| lawazımdaǵı atı =
| lawazımǵa kirisiw sánesi = [[1806|1806-jıl]] [[30-mart]]
| lawazımnan ketiw sánesi = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| premyer =
| prezident =
| spiker =
| senat baslıǵı =
| vice-prezident =
| gubernator =
| vice-gubernator =
| ministr =
| premyer-ministr =
| birinshi ministr =
| monarx =
| orınbasarı =
| kancler =
| parlament =
| senat baslıǵı =
| lider =
| hákim =
| hákim járdemshisi =
| húkimdar =
| húkimdar járdemshisi =
| járdemshisi =
| waqıtsha =
| qarsılas =
| aldınǵı isker = [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]
| keyingi isker = [[Ioaxim Myurat|Ioaxim I]]
| aldınǵısı =
| keyingisi =
| taj kiygiziw sánesi =
| 1belgiatı =
| 1tekstatı =
| 2belgiatı =
| 2tekstatı =
| 3belgiatı =
| 3tekstatı =
| 4belgiatı =
| 4tekstatı =
| 5belgiatı =
| 5tekstatı =
| qatarlıq sanı_2 =
| lawazım_2 = Ispaniya patshası
| bayraq_2 = Bandera de España 1808-1813.svg{{!}}border
| bayraq2_2 = Arms of Joseph Bonaparte as King of Spain.svg
| lawazımdaǵı atı_2 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_2 = [[1808|1808-jıl]] [[6-iyun]]
| lawazımnan ketiw sánesi_2 = [[1813|1813-jıl]] [[11-dekabr]]
| premyer_2 =
| prezident_2 =
| vice-prezident_2 =
| gubernator_2 =
| vice-gubernator_2 =
| ministr_2 =
| premyer-ministr_2 =
| birinshi ministr_2 =
| monarx_2 =
| orınbasarı_2 =
| kancler_2 =
| parlament_2 =
| senat baslıǵı_2 =
| lider_2 =
| hákim_2 =
| hákim járdemshisi_2 =
| húkimdar_2 =
| húkimdar járdemshisi_2 =
| járdemshisi_2 =
| waqıtsha_2 =
| qarsılas_2 =
| aldınǵı isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| keyingi isker_2 = [[Ferdinand VII]]
| aldınǵısı_2 =
| keyingisi_2 =
| taj kiygiziw sánesi_2 =
| 1belgiatı_2 =
| 1tekstatı_2 =
| 2belgiatı_2 =
| 2tekstatı_2 =
| 3belgiatı_2 =
| 3tekstatı_2 =
| 4belgiatı_2 =
| 4tekstatı_2 =
| 5belgiatı_2 =
| 5tekstatı_2 =
| qatarlıq sanı_3 =
| lawazım_3 =
| bayraq_3 =
| bayraq2_3 =
| lawazımdaǵı atı_3 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_3 =
| lawazımnan ketiw sánesi_3 =
| premyer_3 =
| prezident_3 =
| vice-prezident_3 =
| gubernator_3 =
| vice-gubernator_3 =
| ministr_3 =
| premyer-ministr_3 =
| birinshi ministr_3 =
| monarx_3 =
| orınbasarı_3 =
| kancler_3 =
| parlament_3 =
| lider_3 =
| hákim_3 =
| hákim járdemshisi_3 =
| húkimdar_3 =
| húkimdar járdemshisi_3 =
| járdemshisi_3 =
| waqıtsha_3 =
| qarsılas_3 =
| aldınǵı isker_3 =
| keyingi isker_3 =
| aldınǵısı_3 =
| keyingisi_3 =
| taj kiygiziw sánesi_3 =
| 1belgiatı_3 =
| 1tekstatı_3 =
| 2belgiatı_3 =
| 2tekstatı_3 =
| 3belgiatı_3 =
| 3tekstatı_3 =
| 4belgiatı_3 =
| 4tekstatı_3 =
| 5belgiatı_3 =
| 5tekstatı_3 =
| qatarlıq sanı_4 =
| lawazım_4 =
| bayraq_4 =
| bayraq2_4 =
| lawazımdaǵı atı_4 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_4 =
| lawazımnan ketiw sánesi_4 =
| premyer_4 =
| prezident_4 =
| vice-prezident_4 =
| gubernator_4 =
| vice-gubernator_4 =
| ministr_4 =
| premyer-ministr_4 =
| birinshi ministr_4 =
| monarx_4 =
| orınbasarı_4 =
| kancler_4 =
| parlament_4 =
| lider_4 =
| hákim_4 =
| hákim járdemshisi_4 =
| húkimdar_4 =
| húkimdar járdemshisi_4 =
| járdemshisi_4 =
| waqıtsha_4 =
| qarsılas_4 =
| aldınǵı isker_4 =
| keyingi isker_4 =
| aldınǵısı_4 =
| keyingisi_4 =
| taj kiygiziw sánesi_4 =
| 1belgiatı_4 =
| 1tekstatı_4 =
| 2belgiatı_4 =
| 2tekstatı_4 =
| 3belgiatı_4 =
| 3tekstatı_4 =
| 4belgiatı_4 =
| 4tekstatı_4 =
| 5belgiatı_4 =
| 5tekstatı_4 =
| qatarlıq sanı_5 =
| lawazım_5 =
| bayraq_5 =
| bayraq2_5 =
| lawazımdaǵı atı_5 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_5 =
| lawazımnan ketiw sánesi_5 =
| premyer_5 =
| prezident_5 =
| vice-prezident_5 =
| gubernator_5 =
| vice-gubernator_5 =
| ministr_5 =
| premyer-ministr_5 =
| birinshi ministr_5 =
| monarx_5 =
| orınbasarı_5 =
| kancler_5 =
| parlament_5 =
| lider_5 =
| hákim_5 =
| hákim járdemshisi_5 =
| húkimdar_5 =
| húkimdar járdemshisi_5 =
| járdemshisi_5 =
| waqıtsha_5 =
| qarsılas_5 =
| aldınǵı isker_5 =
| keyingi isker_5 =
| aldınǵısı_5 =
| keyingisi_5 =
| taj kiygiziw sánesi_5 =
| 1belgiatı_5 =
| 1tekstatı_5 =
| 2belgiatı_5 =
| 2tekstatı_5 =
| 3belgiatı_5 =
| 3tekstatı_5 =
| 4belgiatı_5 =
| 4tekstatı_5 =
| 5belgiatı_5 =
| 5tekstatı_5 =
| qatarlıq sanı_6 =
| lawazım_6 =
| bayraq_6 =
| bayraq2_6 =
| lawazımdaǵı atı_6 =
| lawazımǵa kirisiw sánesi_6 =
| lawazımnan ketiw sánesi_6 =
| premyer_6 =
| prezident_6 =
| vice-prezident_6 =
| gubernator_6 =
| vice-gubernator_6 =
| ministr_6 =
| premyer-ministr_6 =
| birinshi ministr_6 =
| monarx_6 =
| orınbasarı_6 =
| kancler_6 =
| parlament_6 =
| lider_6 =
| hákim_6 =
| hákim járdemshisi_6 =
| húkimdar_6 =
| húkimdar járdemshisi_6 =
| járdemshisi_6 =
| waqıtsha_6 =
| qarsılas_6 =
| aldınǵı isker_6 =
| keyingi isker_6 =
| aldınǵısı_6 =
| keyingisi_6 =
| taj kiygiziw sánesi_6 =
| 1belgiatı_6 =
| 1tekstatı_6 =
| 2belgiatı_6 =
| 2tekstatı_6 =
| 3belgiatı_6 =
| 3tekstatı_6 =
| 4belgiatı_6 =
| 4tekstatı_6 =
| 5belgiatı_6 =
| 5tekstatı_6 =
| aytılıwı =
| tuwılǵan waqtındaǵı atı =
| tuwılǵan sánesi = [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]]
| tuwılǵan ornı = Korte, Korsika
| qaytıs bolǵan sánesi = [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]] (76 jasta)
| qaytıs bolǵan ornı = [[Florenciya]], Toskana
| qaytıs bolıw sebebi =
| jerlengen ornı =
| dinastiyası = [[Fayl:Blason fam fr Bonaparte.svg|22px]] [[Bonapartlar]]
| puqaralıǵı =
| milleti =
| partiya =
| basqa partiya =
| boyı =
| ómirlik joldası = [[Jyuli Klari]]
| balaları = [[Zenaida Bonapart|Zenaida]] hám [[Sharlotta Bonapart|Sharlotta]]
| ákesi = [[Karlo Buonaparte]]
| anası = [[Leticiya Ramolino]]
| nekesiz zayıbı =
| qatnasıqları =
| tuwısqanları =
| jasaw ornı =
| dini =
| bilim alǵan jeri =
| qánigeligi =
| kásibi =
| belgili isleri =
| aylıǵı =
| kabinet =
| komitetler =
| portfolio =
| ilimiy ataǵı =
| ataǵı =
| maǵlıwmatı =
| sıylıqları =
| blanka1 =
| tekst1 =
| blanka2 =
| tekst2 =
| blanka3 =
| tekst3 =
| blanka4 =
| tekst4 =
| blanka5 =
| tekst5 =
| qolı = Signatur Joseph Bonaparte.PNG
| sayt =
| laqabı =
| tiyisliligi =
| armiya túri =
| xızmet etken jılları =
|áskeriy sıylıqları =
|áskeriy_blanka1 =
|áskeriy_tekst1 =
|áskeriy_blanka2 =
|áskeriy_tekst2 =
|áskeriy_blanka3 =
|áskeriy_tekst3 =
|áskeriy_blanka4 =
|áskeriy_tekst4 =
|áskeriy_blanka5 =
|áskeriy_tekst5 =
| modul =
| modul2 =
| modul3 =
| modul4 =
| modul5 =
| túsindirmeler =
| sáne =
| jıl =
| derek =
}}
'''Jozef Bonapart''' ({{lang-fr|Joseph Bonaparte}}), '''Juzeppe Buonaparte''' ({{lang-it|Giuseppe Buonaparte}}), '''Xose Bonaparte''' ({{lang-es|José I Bonaparte}}), '''Iosif Bonapart'''; [[1768|1768-jıl]] [[7-yanvar]], Korte, Korsika — [[1844|1844-jıl]] [[28-iyul]], [[Florenciya]], Toskana) — [[Karlo Buonaparte|Karlo]] hám [[Leticiya Ramolino|Leticiya]] Buonapartenıń úlken balası<ref>Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.</ref>, [[Napoleon I Bonapart|Napoleonnıń]] aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları '''Iosif I Napoleon''' atı menen Ispaniya patshası ({{lang-es|José I Napoleón}})<ref>{{Cite web |url=http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |title=Antiguo Régimen<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2012-04-15 |archive-date=2015-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151006142648/http://historiaantiqua.byethost8.com/paginas/antiguoregimen.htm#JoseIBonaparte |deadlink=no }}</ref>. 1804-1811-jıllarda [[Birinshi Franciya imperiyası|Birinshi Franciya imperiyasınıń]] miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi<ref>Статья 5 [https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 основного закона Первой Французской империи] {{Wayback|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-constitutions-dans-l-histoire/constitution-de-l-an-xii-empire-28-floreal-an-xii#titre-ii-de-lheredite-5244 |date=20210115140610 }}{{ref-fr}}</ref>.
== Biografiyası ==
Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan<ref name="autogenerated1">{{Cite web |url=http://www.flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |title=Joseph Bonaparte at Point Breeze |access-date=2012-04-15 |archive-date=2020-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214215805/http://flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm |deadlink=no }}</ref>.
[[Fayl:80 Reales en or à l'effigie de Joseph Napoléon.jpg|orta|thumb|Jozef Bonapart teńgede]]
Siyasat penen aǵası menen bir waqıtta shuǵıllandı, 1796-jıldan bes júzler Sovetiniń deputatı boldı, aǵasınıń atlanıslarına qatnastı hám Respublika atınan shártnamalar dúzdi. 1797-jılı ol Rimde elshi, keyin Besjúzler keńesiniń aǵzası hám xatkeri, 18 bryumerden keyin mámleket keńesgóyi hám minberi boldı. Napoleon imperator ataǵın qabıl etkende Jozef francuz imperator shahzadası hám senator lawazımına iye boldı.
1805-jılı oǵan Neapolǵa qarsı jiberilgen armiyaǵa basshılıq etiw tapsırıldı, 1806-jılı bolsa Neapol patshası etip tayınlandı.
1808-jılı Ispaniya tajın alıp, Neapol taxtın [[Ioaxim Myurat|Myuratqa]] tapsırdı hám 20-iyul kúni [[Madrid|Madridke]] keldi. Jozef 1808-1813-jılları Ispaniya patshası bolǵan. Ol, sonday-aq, Franciya ushın dástúriy monarxtıń inisi Mesye ataǵına iye edi; bul ataq iyesi húkimdardiń úlken ájaǵası boliwi ádetten tıs edi (francuz patshalıǵında bunday ataq bolıwı múmkin emes edi).
== Derekler ==
[[Kategoriya: Ispaniya patshaları]]
3a89g6l8v798328y8phuco5hiud1h7o
Napoleon urısları
0
25549
124211
2025-07-04T07:29:33Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
Taza bet jaratıldı: «{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı |soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları |bólim = |súwret = Napoleonic Wars.jpg |súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs b...»
124211
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 =
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
6syjt1lvgdz7ryll3b1vlz8721ifqr9
124212
124211
2025-07-04T07:33:41Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124212
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi;
1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 =
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
h54l5jrfc8t2dr2ak35ns67nzmaiqsm
124213
124212
2025-07-04T07:34:01Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124213
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 =
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
t22ezlx6dbrumf1cuf2o3dnwy79qt9v
124214
124213
2025-07-04T07:37:12Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124214
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 =
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
8ehq8i95xba1v8uppoilpo31clk6u0i
124216
124214
2025-07-04T07:47:54Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124216
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
mw0ujstfwnkgexsex41lp9qg1doldgc
124217
124216
2025-07-04T07:54:37Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124217
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small>
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
oh0w1zbtrp4p2lbtgwcx53rmprglw6d
124218
124217
2025-07-04T08:15:48Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124218
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
mcnyh433rfmzpyqxml8qapblrp94yus
124219
124218
2025-07-04T08:16:05Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124219
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
mry2fhumtwsgi2tw64y8in1hbv7gjbh
124220
124219
2025-07-04T08:17:39Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124220
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
ikcu4et66r5v95r10ouf0ov3g6n5zay
124221
124220
2025-07-04T08:21:52Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124221
wikitext
text/x-wiki
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
nu1e0zbg0cnsozh561mpo59mvgek8oy
124222
124221
2025-07-04T08:22:25Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124222
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 =
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
n3uovq0f5q276qw9hk1qphueael6ofr
124225
124222
2025-07-04T10:14:30Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124225
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 =
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
m4znhbo559ay4jy46a6e4zn8tprpct3
124226
124225
2025-07-04T10:20:18Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124226
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
ecroryhlluno6satitp6ke6rpbt6bc7
124227
124226
2025-07-04T10:26:17Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124227
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
cy3smjr6be9ve13zdr6qxzsd7yynlct
124228
124227
2025-07-04T10:28:01Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124228
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
98ho0u3sp714u43hg2osqbxbw8kk450
124229
124228
2025-07-04T10:35:26Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124229
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
48793r5us2wt06j53et1jg82rzbq64c
124230
124229
2025-07-04T10:36:55Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124230
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 =
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
8fwe4iohxdvyuyblil0j25zluo8k6n7
124231
124230
2025-07-04T10:44:19Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124231
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
7o96ww7puz2swfurhi3feuihb978ej2
124232
124231
2025-07-04T10:47:11Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124232
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
ovzcq5y5axaw9l0hsh06dhzwzucz5d5
124233
124232
2025-07-04T10:49:12Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124233
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Fayl:lag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Jozef Bonapart]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
t7tmbmjsffiocxdpx3ikj1rscrdgi8o
124234
124233
2025-07-04T10:49:49Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124234
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Jozef Bonapart]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
72ginl0ec3nl94axfo2y2p4vwq247a2
124235
124234
2025-07-04T10:56:13Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124235
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Jozef Bonapart]]<br>[[Fayl:State flag of Saxony before 1815.svg|21px]] [[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Fridrix Avgust I (Saksoniya patshası)|Fridrix Avgust III (I)<br>[[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]<br>[[Fayl:Flag of Bavaria (striped).svg|21px]] [[Maksimilian I (Bavariya patshası)|Maksimilian I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of Württemberg before 1809.svg|21px]] [[Fridrix I (Vyurtemberg patshası)|Fridrix I]]<br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Frederik VI]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
ex63m3y8odi1dggh7scvi4jhmbl3yew
124236
124235
2025-07-04T10:56:56Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124236
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Jozef Bonapart]]<br>[[Fayl:State flag of Saxony before 1815.svg|21px]] [[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Fridrix Avgust I (Saksoniya patshası)|Fridrix Avgust III (I)]]<br>[[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]<br>[[Fayl:Flag of Bavaria (striped).svg|21px]] [[Maksimilian I (Bavariya patshası)|Maksimilian I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of Württemberg before 1809.svg|21px]] [[Fridrix I (Vyurtemberg patshası)|Fridrix I]]<br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Frederik VI]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
e78ca3ljw2fwie1hfovrhg7nfvl1h7a
124237
124236
2025-07-04T10:58:24Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124237
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Jozef Bonapart]]<br>[[Fayl:State flag of Saxony before 1815.svg|21px]] [[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Fridrix Avgust I (Saksoniya patshası)|Fridrix Avgust III (I)]]<br>[[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]<br>[[Fayl:Flag of Bavaria (striped).svg|21px]] [[Maksimilian I (Bavariya patshası)|Maksimilian I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of Württemberg before 1809.svg|21px]] [[Fridrix I (Vyurtemberg patshası)|Fridrix I]]<br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Frederik VI]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları.
9jnkh48fq9t0bzon2fmjhm6v9wr9rnj
124239
124237
2025-07-04T11:23:21Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124239
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Jozef Bonapart]]<br>[[Fayl:State flag of Saxony before 1815.svg|21px]] [[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Fridrix Avgust I (Saksoniya patshası)|Fridrix Avgust III (I)]]<br>[[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]<br>[[Fayl:Flag of Bavaria (striped).svg|21px]] [[Maksimilian I (Bavariya patshası)|Maksimilian I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of Württemberg before 1809.svg|21px]] [[Fridrix I (Vyurtemberg patshası)|Fridrix I]]<br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Frederik VI]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları. Olar bes koaliciyalıq urıs (1805-1815) hám eki óz aldına kelispewshilik - Pireney urısı (1808-1814) hám 1812-jılǵı Rossiya kampaniyasınan ibarat edi. Keńirek mániste Napoleon urısları qatarına Ekinshi Italiya kampaniyasın da kirgiziw múmkin. Birinshi Italiya hám Mısır urısların Napoleon urıslarına kirgiziw máselesi tartıslı.
ptiexkyr7wvanioqd2pa5xdxspmkukr
124240
124239
2025-07-04T11:24:45Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124240
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Jozef Bonapart]]<br>[[Fayl:State flag of Saxony before 1815.svg|21px]] [[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Fridrix Avgust I (Saksoniya patshası)|Fridrix Avgust III (I)]]<br>[[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]<br>[[Fayl:Flag of Bavaria (striped).svg|21px]] [[Maksimilian I (Bavariya patshası)|Maksimilian I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of Württemberg before 1809.svg|21px]] [[Fridrix I (Vyurtemberg patshası)|Fridrix I]]<br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Frederik VI]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — Napoleon Bonapart Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları. Olar bes koaliciyalıq urıs (1805-1815) hám eki óz aldına kelispewshilik - Pireney urısı (1808-1814) hám 1812-jılǵı Rossiya kampaniyasınan ibarat edi. Keńirek mániste Napoleon urısları qatarına Ekinshi Italiya kampaniyasın da kirgiziw múmkin. Birinshi Italiya hám Mısır urısların Napoleon urıslarına kirgiziw máselesi tartıslı. Derlik pútkil kontinental Evropanı qamtıp alǵan global urıs Ullı francuz revolyuciyası sebepli baslanǵan Revolyuciyalıq urıslardıń (1792-1802) nizamlı dawamı boldı. Keminde 3 million adam Napoleon urısları qurbanı boldı.
hc6yo9z841pzag1onv650ybbe84y9q1
124241
124240
2025-07-04T11:25:18Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124241
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Jozef Bonapart]]<br>[[Fayl:State flag of Saxony before 1815.svg|21px]] [[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Fridrix Avgust I (Saksoniya patshası)|Fridrix Avgust III (I)]]<br>[[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]<br>[[Fayl:Flag of Bavaria (striped).svg|21px]] [[Maksimilian I (Bavariya patshası)|Maksimilian I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of Württemberg before 1809.svg|21px]] [[Fridrix I (Vyurtemberg patshası)|Fridrix I]]<br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Frederik VI]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — [[Napoleon I Bonapart|Napoleon Bonapart]] Franciyada birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları. Olar bes koaliciyalıq urıs (1805-1815) hám eki óz aldına kelispewshilik - Pireney urısı (1808-1814) hám 1812-jılǵı Rossiya kampaniyasınan ibarat edi. Keńirek mániste Napoleon urısları qatarına Ekinshi Italiya kampaniyasın da kirgiziw múmkin. Birinshi Italiya hám Mısır urısların Napoleon urıslarına kirgiziw máselesi tartıslı. Derlik pútkil kontinental Evropanı qamtıp alǵan global urıs Ullı francuz revolyuciyası sebepli baslanǵan Revolyuciyalıq urıslardıń (1792-1802) nizamlı dawamı boldı. Keminde 3 million adam Napoleon urısları qurbanı boldı.
ovi5gp747ge2oiho78gdt0buum8eucm
124242
124241
2025-07-04T11:25:26Z
Srajatdin Usnatdinov
12560
124242
wikitext
text/x-wiki
{{redaktorlanbaqta}}
{{Qurallı soqlıǵısıw infoqutısı
|soqlıǵısıw ataması = Napoleon urısları
|bólim =
|súwret = Napoleonic Wars.jpg
|súwret ataması = Saat strelkası boyınsha: Austerlic janındaǵı sawash; Fridlandiya sawashı; F.Goya gravyuralarınan biri «Urıs apatları»; Napoleon janıp atırǵan Moskvadan sheginedi; Rus áskerleri Parijge kirip keledi (1814); Vaterloo sawashı, Leypcig sawashı, Napoleon Esling sawashınan keyin qaytıs bolǵan Jann Lannǵa aza tutadı; Olxeyros qorǵanı; Napoleon Berlinge kirip baradı (1806);
|sáne = [[1803|1803-jıl]] [[18-may]] — [[1815|1815-jıl]] [[8-iyul]] (12 jıl, 1 ay hám 20 kún)
|orın = [[Evropa]], [[Atlantika okeanı]], [[Indiya okeanı]]
|sebep = Revolyuciyalıq urıslar dáwirindegi qarama-qarsılıqlardıń sheshilmegenligi, Napoleon Bonaparttıń hákimiyatqa keliwi hám onıń kelisimsiz sırtqı siyasatı
|nátiyje = Koaliciyanıń jeńisi<br>• [[Vena kongressı]]<br>(1814-1815)<br>• [[Parij tınıshlıq shártnaması (1815)|Parij tınıshlıq shártnaması]] (1815)
{{collapsible list|title={{center|Tolıǵıraq:}}|
''Franciya ushın:''
* Birinshi imperiyanıń qulawı hám Burbonlar restavraciyası (1814; 1815-1830-jıllar)
* Bonapartlar aldınǵı dinastiyalar paydasına barlıq taxtlardan ayırıldı, Napoleon súrgin etildi
* Franciya Ullı mámleket statusınan ayırılıp, 1792-jıl shegaralarına qaytarıldı hám kompensaciya tólewge májbúr etildi; 1818-jılǵa shekem Franciyanıń basıp alınıwı
''globallıq:''
* Evropadaǵı kóplegen mámleketlerde Napoleon kodeksi qabıl etilgen
* Xalıqaralıq qatnasıqlardıń Vena sisteması ornatıldı
* Muqaddes Rim imperiyasınıń tarqalıwı, Bavariya, Saksoniya, Toskana, Prussiya, Avstriya, Ispaniya, Genuya hám Veneciyanıń gárezsizligi
}}
|statusı =
|ózgerisler =
|qarsılas1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Britaniya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1804-1805, 1809, 1813-1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]]<br>[[Fayl:Flag of Prussia (1892-1918).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1806—1807, 1812—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya imperiyası|Ispaniya]] <small> (1808—1815)</small><br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Portugaliya patshalıǵı|Portugaliya]] <small>(1807—1808, 1809, 1810—1811, 1813—1814)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1805—1810, 1812—1814)→</small>[[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Shveciya-Norvegiya uniyası]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Neapol patshalıǵı|Neapol]] <small>(1806, 1815)</small><br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]] [[Siciliya patshalıǵı|Siciliya]]<br>[[Fayl:Flag of Milan.svg|21px]] [[Milan gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|21px]] [[Toskana ullı gercoglıgı]]<br>[[Fayl:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1430-1806).svg|21px]] [[Muqaddes Rim imperiyası|MRI]] <small>(1792—1805)</small><br>[[Fayl:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|21px]] [[Veneciya respublikası]]<br>[[Sardoniya patshalıǵı]]<br>[[Fayl:Flag of Genoa.svg|21px]] [[Genuya]]<br>[[Fayl:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|21px]] [[Papa wálayatı]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Niderlandiya patshalıǵı|Niderlandiya]] <small>(1815)</small>
|qarsılas2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Birinshi Franciya imperiyası|Franciya]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ispaniya]] <small>(1796—1802, 1804—1808)</small><br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Daniya-Norvegiya uniyası]]
----
[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Rossiya imperiyası]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Prussiya (patshalıq)|Prussiya]] <small>(1807—1812)</small><br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Avstriya imperiyası]] <small>(1809—1813)</small><br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Shveciya]] <small>(1810—1812)</small>
----
[[Fayl:Flag of the United States (1795-1818).svg|21px]] [[AQSH]] <small>(1812—1815)</small>
|qarsılas3 =
|qarsılas4 =
|komandir1 = [[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Georg III]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Artur Uelsli Vellington]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Goracio Nelson]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Tomas Pikton]]<br>[[Fayl:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|21px]] [[Jon Mur]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Franc II]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Teshenlı|Ercgercog Karl]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Filipp cu Shvarcenberg]]<br>[[Fayl:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|21px]] [[Karl Mak]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Pavel I]]<br>[[Fayl:Russian Imperial Standart 1730.png|21px]] [[Aleksandr I]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Kutuzov]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Mixail Bogdanovich Barklay-de-Tolli]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Bagratyon]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Pyotr Vitgenshteyn]]<br>[[Fayl:Flag of Russia.svg|21px]] [[Levin Avgust von Bennigsen]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]] [[Gustav IV Adolf]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIII]]<br>[[Fayl:Naval Ensign of Sweden.svg|21px]][[Fayl:Jack of Sweden and Norway (1844–1905).svg|21px]] [[Karl XIV Yuxan]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Juan VI]]<br>[[Fayl:Flag of Portugal (1707).svg|21px]] [[Uilyam Karr Beresford]]<br>[[Fayl:Bandiera del Regno di Sicilia 4.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples.svg|21px]] [[Ferdinand I (Eki Siciliya patshası)|Ferdinand I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Fridrix Vilgelm III]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Gebxard Leberext Blyuxer]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|21px]] [[Karl Vilgelm Ferdinand Braunshveyglı]]<br>[[Fridrix Lyudvig Gogenloe-Ingelfingen|Fridrix Lyudvig Gogenloe]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Ferdinand VII]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Fransisko Xavyer Kastanyos]]<br>[[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Migel Rikardo de Alava]]<br>[[Fayl:Royal Standard of the King of France.svg|21px]] [[Lyudovik XVIII]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem I]]<br>[[Fayl:Flag of the Netherlands.svg|21px]] [[Villem II|Shahzada Villem]]
|komandir2 = [[Fayl:Flag of France.svg|21px]][[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Napoleon I Bonapart|Napoleon I]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Nikola Jan de Dyo Sult|Nikola Sult]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Lui Nikola Davu]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Andre Massena]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Mishel Ney]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Ioaxim Myurat]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Jan Lann]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Loran de Guvion Sen-Sir]]<br>[[Fayl:Flag of France.svg|21px]] [[Pyer-Sharl de Vilnyov]]<br>[[Fayl:Statenvlag.svg|21px]] [[Lyudovik Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|21px]] [[Ejen de Bogarne]]<br>[[Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Karl IV (Ispaniya patshası)|Karl IV]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|21px]] [[Fayl:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|21px]] [[Jozef Bonapart]]<br>[[Fayl:State flag of Saxony before 1815.svg|21px]] [[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Fridrix Avgust I (Saksoniya patshası)|Fridrix Avgust III (I)]]<br>[[Fayl:Flag of Poland.svg|21px]] [[Yuzef Ponyatovskiy]]<br>[[Fayl:Flag of Bavaria (striped).svg|21px]] [[Maksimilian I (Bavariya patshası)|Maksimilian I]]<br>[[Fayl:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|21px]] [[Jerom Bonapart]]<br>[[Fayl:Flag of Württemberg before 1809.svg|21px]] [[Fridrix I (Vyurtemberg patshası)|Fridrix I]]<br>[[Fayl:Flag of Denmark.svg|21px]] [[Frederik VI]]
|komandir3 =
|komandir4 =
|kúshler1 =
|kúshler2 =
|kúshler3 =
|kúshler4 =
|shıǵınlar1 =
|shıǵınlar2 =
|shıǵınlar3 =
|shıǵınlar4 =
|ulıwma shıǵınlar =
|puqaralıq shıǵınlar =
|commons =
|eskertiw =
}}
'''Napoleon urısları''' ({{lang-fr|Guerres napoléoniennes}}) — [[Napoleon I Bonapart|Napoleon Bonapart]] [[Franciya|Franciyada]] birinshi konsul hám imperator sıpatında húkimdarlıq etken dáwirde Evropadaǵı túrli mámleketlerdıń Napoleon Bonapartqa qarsı bir qatar urısları. Olar bes koaliciyalıq urıs (1805-1815) hám eki óz aldına kelispewshilik - Pireney urısı (1808-1814) hám 1812-jılǵı Rossiya kampaniyasınan ibarat edi. Keńirek mániste Napoleon urısları qatarına Ekinshi Italiya kampaniyasın da kirgiziw múmkin. Birinshi Italiya hám Mısır urısların Napoleon urıslarına kirgiziw máselesi tartıslı. Derlik pútkil kontinental Evropanı qamtıp alǵan global urıs Ullı francuz revolyuciyası sebepli baslanǵan Revolyuciyalıq urıslardıń (1792-1802) nizamlı dawamı boldı. Keminde 3 million adam Napoleon urısları qurbanı boldı.
a8ed9amja0w5dn8jea5ryl00y14yauj