ვიკიპედია kawiki https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%92%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%98 MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter მედია სპეციალური განხილვა მომხმარებელი მომხმარებლის განხილვა ვიკიპედია ვიკიპედია განხილვა ფაილი ფაილის განხილვა მედიავიკი მედიავიკის განხილვა თარგი თარგის განხილვა დახმარება დახმარების განხილვა კატეგორია კატეგორიის განხილვა პორტალი პორტალი განხილვა TimedText TimedText talk მოდული მოდულის განხილვა Event Event talk ოჩოპინტრე 0 1144 4821718 4437015 2025-06-28T05:34:17Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821718 wikitext text/x-wiki '''ოჩოპინტრე''' ან '''ოჩოპინტე''' — [[ქართული მითოლოგია|ქართულ მითოლოგიაში]] გარეულ ცხოველთა წინამძღოლი და მფარველი. მისი სახელის პირველი ნაწილი (ოჩო), ქართული პანთეონის სხვა [[ღვთაება|ღვთაებას]] - [[ბოჩი|ბოჩის]] უკავშირდება, ხოლო მეორე ნაწილი (პინტე, პინტრე) - ბერძნულ პანს. ოჩოპინტრე თითოეული ცხოველის სულს ფლობს. მონადირე სანადიროდ წასვლამდე (და ნადირობისას) ოჩოპინტრეს ევედრება იღბალს და ნადირის მოკვლის ნებართვას. ==ოჩოპინტე== ხევსურების რწმენით „ოჩოპინტე“ ნადირთა მწყემსია, რომელზეც ჩაბარებულია ნადირთა სულები, ურომლოდაც მონადირე ნადირს ვერ მოჰკლავს. ხევსურთა რწმენით ის უხილავი არსებაა. ხევსური მონადირე ჯიხვებზე სანადიროდ წასვლის წინ ყოველთვის ნადირთ მწყემს შეახვეწნის, რათა ნადავლის გარეშე არ დარჩეს. მათი რწმენით, როცა მონადირე ნადირს მიეკარება ოჩოპინტე ეტყვის ჯიხვებს და ისინიც გაიბნევიანო. როდესაც მონადირე ჯიხვს მოსაკლავად მიეპარება, უნდა წარმოთქვას შემდეგი სავედრებელი: „ნადირთ მწყემსო ოჩოპინტევ, შენ გეხვეწები, მამეცი ჯიჴვის თავი, მომაკლეიე! სულნი ხო შენნია ნადირთანი?“-ო. მხოლოდ ამ ლოცვის შემდეგ შესაძლებელია, რომ ნადირთ მწყემსმა ოჩოპინტემ მონადირეს ჯიხვი მოაკლვევინოსო<ref>ბეს. გაბუური, „ჴევსურული მასალები“, გვ. 153-154</ref>. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[ნადირთღვთაებანი]] ==ლიტერატურა== *{{წიგნი|ავტორი=[[ზურაბ კიკნაძე|კიკნაძე ზ.]]|სათაური= ქართული მითოლოგია|გვერდები=150|გამომცემლობა= ბაკმი|წელი= 2007|ISBN=978-99940-27-10-1|ადგილი=თბილისი}} * ჯავახიშვილი, „ქართველების წარმართობა“, ტომი I, გვ. 124-126 ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://astroblogi.com/მითოლოგიის-ლექსიკონი/ მითოლოგიის-ლექსიკონი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140827020543/http://astroblogi.com/%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98/ |date=2014-08-27 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ქართული მითოლოგია}} [[Category:ქართული მითების პერსონაჟები]] 5gbyu23hddzvde02ov4u1bzt9vn0f1e ადიგენის მუნიციპალიტეტი 0 1625 4821667 4749477 2025-06-27T19:16:09Z J4keeS237 143476 4821667 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სახელი = ადიგენის მუნიციპალიტეტი |სურათი = SJ-Adigeni-ka.svg |ქვეყანა = საქართველო |რეგიონის ტიპი = მხარე |რეგიონი = სამცხე-ჯავახეთის მხარე |მმართველის ტიპი = მერი |მმართველი = გოჩა ქიმაძე {{Tooltip|{{colorbox|{{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}}}}|ქართული ოცნება}} |მოსახლეობა = {{კლება}} 16 462 |აღწერის წელი = [[2014]] |სიმჭიდროვე = 21 |ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] 97,1 %<br />[[სომხები]] 2,3 %<br />[[რუსები]] 0,25 % |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია|მართლმადიდებლები]] 67,7 %<br />[[მუსლიმები]] 20,1 %<br />[[კათოლიკეები]] 9,8 %<ref>[http://pop-stat.mashke.org/georgia-religion2014b.htm georgia-religion2014]</ref> |რუკა=Adigeni Municipality in Georgia.svg }} '''ადიგენის მუნიციპალიტეტი''' — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული დასავლეთ [[საქართველო]]ში, [[სამცხე-ჯავახეთის მხარე]]ში. ადმინისტრაციული ცენტრი — [[ადიგენი]]. ადიგენის მუნიციპალიტეტს დასავლეთით ესაზღვრება [[აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა]], ჩრდილოეთით - [[ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი|ჩოხატაურის]], [[ვანის მუნიციპალიტეტი|ვანის]], [[ბაღდათის მუნიციპალიტეტი|ბაღდათის]] მუნიციპალიტეტები, აღმოსავლეთით - [[ახალციხის მუნიციპალიტეტი]], სამხრეთი საზღვარი ემთხვევა [[საქართველო]]-[[თურქეთი]]ს სახელმწიფო საზღვარს. ==ისტორია== [[1917]] წლამდე შედიოდა [[თბილისის გუბერნია|თბილისის გუბერნიის]] [[ახალციხის მაზრა]]ში, 1917–1930 წლებში — ახალციხის მაზრაში, [[1930]] წლიდან ცალკე რაიონია. საქართველოს პრეზიდენტის [[მიხეილ სააკაშვილი|მ. სააკაშვილის]] 2005 წლის 16 დეკემბრის №2304-რს ბრძანების საფუძველზე მოხდა საქართველოს რაიონების რეორგანიზაცია, რის შედეგადაც არსებული რაიონები შეიცვალა მუნიციპალიტეტებად.<ref>[https://matsne.gov.ge/document/view/27802?publication=0 საქართველოს ორგანული კანონი ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ]</ref> სსიპ „ადიგენის მუნიციპალიტეტის“ (ს/ნ. 222729162) გადამხდელად რეგისტრაციის თარიღია 2006 წლის 10 ნოემბერი, ხოლო რეგისტრაციის თარიღი — 2006 წლის 29 ნოემბერი.<ref>[http://mreg.reestri.gov.ge/ საჯარო სამართლის ეროვნული სააგენტო, მუნიციპალიტეტების რეესტრი — ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი]</ref> == ბუნება == ადიგენის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს [[ახალციხის ქვაბული]]ს დასავლეთ ნაწილში. ჩრდილოეთი ნაწილი უჭირავს [[მესხეთის ქედი]]ს, ხოლო დასავლეთი — [[არსიანის ქედი]]ს ფერდობებს. ტერიტორია — 799 კვ.კმ., მათ შორის სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებს უკავია 340 კვ.კმ. მუნიციპალიტეტის ფარგლებშია მოქცეული ახალციხის მურანახშირის საბადოს ერთი ნაწილი, რომელიც არ მუშავდება. მუნიციპალიტეტის ჩრდილოეთი მთაგორიანი ნაწილი აგებულია ვულკანოგენური ტუფების წყებით. სამხრეთი ([[გოდერძის უღელტეხილი]]) ანდეზიტ-ბაზალტებით და ტუფებით, დასავლეთი ნაწილი ფერადი თიხებით, ქვიშა-ქვებითა და ანდეზიტ-ბაზალტებით. მდინარე [[ქვაბლიანი (მდინარე)|ქვაბლიანის]] გასწვრივ ფართო ზოლად ვრცელდება ტრაქიტები, თიხები და ქვიშა-ქვები, ხოლო მდინარის ქვემოდინებაში ახალგაზრდა ალუვიური ნალექები. მუნიციპალიტეტში [[ზამთარი]] ცივია, [[ზაფხული]] — თბილი და ხანმოკლე. დაბალ ზონაში საშ. ტემპერატურა 8,0&nbsp;°C-დან 6,4&nbsp;°C-მდე ([[ადიგენი]] 8,0&nbsp;°C, [[აბასთუმანი (დაბა)|აბასთუმანი]] 6,4&nbsp;°C). იანვრის საშუალო ტემპერატურაა –4&nbsp;°C, 5,4&nbsp;°C ფარგლებშია. აბსოლუტური მინიმალური ტემპერატურა შეიძლება –31&nbsp;°C, –32&nbsp;°C-მდე დაეცეს. აბსოლუტური მაქსიმალური ტემპერატურა 36°, 37&nbsp;°C. ნალექების რაოდენობა წელიწადში 594-688 მმ-ია, ნალექების მაქსიმუმია ივნისში 83-99 მმ. დეკემბერში მინიმუმი 41 მმ. თოვლის საბურველი დეკემბრის დასაწყისიდან მარტის მეორე ნახევრამდეა. გაბატონებულია დასავლეთის და აღმოსავლეთის ქარები, რომელთა საშუალო სიჩქარე 3-4 მ/წ. [[ფაილი:Abastumani (აბასთუმანი) (1).jpg|thumb|მარცხნივ|აბასთუმანი]] მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის დასავლეთ ნაწილში გავრცელებულია ქსეროფიტული მცენარეულობა, რომელსაც გორაკ-ბორცოვან ზონაში მუხნარი ცვლის. მთის ფერდობები მეტწილად დაფარულია ტყით, ქვედა სარტყელში განვითარებულია შერეული ტყე, სადაც [[მუხა]] და [[რცხილა]] სჭარბობს, უფრო ზევით გავრცელებულია წიწვნარი ჯიშის [[ფიჭვი]], [[სოჭი]] და [[ნაძვი]]. 2000 მ ზევით სუბალპური და ალპური მდელოებია. ტყეებს დიდი საკურორტო და ნაიადგდაცვითი მნიშვნელობა აქვს. მრავალფეროვანია ცხოველთა სამყარო. ტყის ზონაში ბინადრობენ: [[დათვი]], [[მგელი]], [[მელა]], [[ფოცხვერი]], [[მაჩვი]], [[გარეული კატა]], [[კვერნა]], [[ციყვი]], [[ტყის თაგვი]]. ბევრია ფრინველი – [[მწყერი]], [[გვრიტი]], [[კოდალა]], [[შოშიასებრნი|შოშია]], [[კაჭკაჭი]], [[ბულბული]] და სხვა. მდინარეში არის [[კალმახი]], [[ქაშაყი]], [[მურწა]] და სხვა. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიას დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ კვეთს მდინარე [[ქვაბლიანი (მდინარე)|ქვაბლიანი]], რომლის შენაკადებია [[ოცხე (მდინარე)|ოცხე]], [[ღაღვი]], [[ძინძისწყალი]]. მუნიციპალიტეტში რამდენიმე პატარა [[ტბა]]ა (შავი ტბა, კოტატბა, თლილი, წყისი და სხვა.). == მოსახლეობა == მოსახლეობის რიცხოვნობა — 16 462 კაცი; სიმჭიდროვე — 21 კაცი კვ.კმ-ზე. ქალაქის მოსახლეობა 1720 კაცია, სოფლის მოსახლეობა 14 742 კაცი.<ref name="აღწერა 2014">{{სახელმწიფო აღწერა 2014}}</ref> მათ შორის: 97,1 % - [[ქართველები|ქართველია]], 2,3 % - [[სომხები|სომეხი]], მცირე რაოდენობით ცხოვრობენ [[რუსები]], [[აზერბაიჯანელები]], [[უკრაინელები]], [[ოსები]]. [[1944]] წელს [[მუსლიმი მესხები|მუსლიმი მესხების]] (28 000 კაცი) გასახლების შემდეგ, საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე დასახლდნენ [[იმერლები]] (36 %), [[რაჭველები]] (7 %), [[აჭარლები]] (20 %). ადგილობრივი [[მესხები]] შეადგენენ მოსახლეობის 32 %-ს. ===აღწერის მონაცემები=== {| class="wikitable" |- ! აღწერის წელი !! მოსახლეობა |- | 1989 || 21 284 |- | 2002 || 21 171 {{კლება}} |- | 2014<ref name="აღწერა 2014"/> || 16 462 {{კლება}} |- | 2021<ref>{{cite web|url=https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/41/mosakhleoba |title=მოსახლეობის რიცხოვნობა რეგიონების და თვითმმართველი ერთეულების მიხედვით|publisher= [[საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური]]|format=XLS|accessdate=2021-11-11|date=1 იანვარი, 2021}}</ref> || 16 100 {{კლება}} |} == ადგილობრივი თვითმმართველობა == === ადმინისტრაციული ერთეულები === მუნიციპალიტეტი მოიცავს ორ ურბანულ დასახლებას: დაბა [[ადიგენი|ადიგენს]], რომელიც ამავე დროს მუნიციპალიტეტის ცენტრს წარმოადგენს და დაბა [[აბასთუმანი (დაბა)|აბასთუმანს]]. მუნიციპალიტეტში არის 55 სოფელი. ყველა დასახლება გაერთიანებულია 20 ტერიტორიულ ერთეულში, რომლებსაც ხელმძღვანელობენ მუნიციპალიტეტის გამგებლის მიერ დანიშნული რწმუნებულები. ადგილობრივი თვითმმართველობის უმაღლესი ორგანოა საკრებულო, აღმასრულებელი ორგანო — მუნიციპალიტეტის გამგეობა. მმართველობის ტერიტორიული ერთეულებია:<ref>{{cite web |title=„ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ადმინისტრაციული ერთეულების შექმნის შესახებ“ ადიგენის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2014 წლის 21 ივლისის №25 დადგენილებაში ცვლილების შეტანის თაობაზე |url=https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2673092?publication=0 |publisher=საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე |access-date=21 იანვარი, 2025 |language=ka |date=6 იანვარი, 2015}}</ref> # ადმინისტრაციული ერთეული ადიგენი — დაბა ადიგენი; # ადმინისტრაციული ერთეული აბასთუმანი — დაბა აბასთუმანი; # ადმინისტრაციული ერთეული არალი — არალი, წარბასთუმანი; # ადმინისტრაციული ერთეული ბენარა — ბენარა, უნწა, შოლავერი; # ადმინისტრაციული ერთეული ბოლაჯური — ბოლაჯური, ქვემო ენთელი; # ადმინისტრაციული ერთეული გორგული — ადიგენი, გორგული, იმერეთუბანი, იჯარეთი; # ადმინისტრაციული ერთეული დერცელი — დერცელი, კიკიბო; # ადმინისტრაციული ერთეული ვარხანი — აბასთუმანი, ვარხანი, საღრძე, ფარეხა; # ადმინისტრაციული ერთეული ზანავი — გომარო, დიდი ზანავი, პატარა ზანავი, წრე; # ადმინისტრაციული ერთეული ზარზმა — ზარზმა, უტყისუბანი; # ადმინისტრაციული ერთეული ზედუბანი — აფიეთი, ზედუბანი, ღორთუბანი. # ადმინისტრაციული ერთეული ლელოვანი — ლელოვანი, ამხერი. # ადმინისტრაციული ერთეული სამყურე — კახარეთი, სამყურე, ღორძე; # ადმინისტრაციული ერთეული მლაშე — არზნე, მლაშე, ფლატე; # ადმინისტრაციული ერთეული მოხე — მოხე, ნამინაური, ციხისუბანი; # ადმინისტრაციული ერთეული უდე — ზაზალო, უდე; # ადმინისტრაციული ერთეული ფხერო — ზემო ენთელი, ფხერო, შოყა; # ადმინისტრაციული ერთეული ჩორჩანი — დიდი სმადა, პატარა სმადა, ჩორჩანი; # ადმინისტრაციული ერთეული წახანი — ქიქინეთი, წახანი, წახანწყარო, ხარჯამი; # ადმინისტრაციული ერთეული ჭეჭლა — კეხოვანი, საირმე, ჭელა, ჭეჭლა; # ადმინისტრაციული ერთეული ხევაშენი — ნაქურდევი, ხევაშენი; === საკრებულო === {| class="wikitable" ! colspan="2" style="background:#ccc" |პარტია ! style="background:#ccc" |2017<ref>{{Cite web|title=პროტოკოლით არჩეული მუნიციპალიტეტის საკრებულოს წევრები და მერები 2017|url=https://cesko.ge/res/docs/danOK47.pdf|publisher=ცესკო|access-date=2022-12-19|pages=42-43}}{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022|bot=InternetArchiveBot}}</ref> ! style="background:#ccc" |2021<ref>{{Cite web|title=პროტოკოლით არჩეული მუნიციპალიტეტის საკრებულოს წევრები და მერები 2021|url=https://cesko.ge/static/res/docs/2021sakrebuloswevraddameradarcheulipirebi.pdf|publisher=ცესკო|access-date=2022-12-19|pages=51-53}}{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022|bot=InternetArchiveBot}}</ref> ! colspan="42" style="background:#ccc" |ამჟამინდელი საკრებულო |- | style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[ქართული ოცნება]] | style="text-align: right" |'''23''' | style="text-align: right" |'''21''' |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |- | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[ნაციონალური მოძრაობა]] | style="text-align: right" |'''1''' | style="text-align: right" |'''9''' | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | | | | | | | | | | | | |- | style="background-color: {{ხალხის ძალა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[ხალხის ძალა]] | | style="text-align: right" |'''3'''{{efn|გამოეყო [[ქართული ოცნება|ქართულ ოცნებას]].<ref>{{Cite web|date=2022-07-13|title="ოცნება" დეპუტატებმა კიდევ 3 საკრებულოში დატოვეს|url=https://netgazeti.ge/news/620832/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230312180149/https://netgazeti.ge/news/620832/|archive-date=2023-03-12|access-date=2024-06-15|website=Netgazeti}}</ref><ref>{{Cite web|date=2022-10-25|title='ხალხის ძალას' სამცხე-ჯავხეთიდან 'ოცნების' 10–მდე დეპუტატი შეუერთდა|url=https://sknews.ge/ka/news/37705|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230227175029/https://sknews.ge/ka/news/37705|archive-date=2023-02-27|access-date=2024-06-15|website=sknews.ge}}</ref>}} | style="background-color: {{ხალხის ძალა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ხალხის ძალა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ხალხის ძალა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | | | | | | | | | | | | | | | | | | |- | style="background-color: {{ევროპული საქართველო/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[ევროპული საქართველო]] | style="text-align: right" |'''5''' | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |- | style="background-color: {{საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი|პატრიოტთა ალიანსი]] | style="text-align: right" |'''1''' | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |- ! colspan="2" |სულ ! align="right" |30 ! align="right" |33 ! colspan="42" |&nbsp; |} == ეკონომიკა == ეკონომიკის წამყვანი დარგია სოფლის მეურნეობა, მათ შორის [[მეხილეობა]], [[მეკარტოფილეობა]], სახორცე-სარძევე მეცხოველეობა. მრეწველობა სუსტადაა განვითარებული და ძირითადად ადგილობრივი დანიშნულების საწარმოებითაა წარმოდგენილი. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გადის ახალციხე-ბათუმისა და ახალციხე-ქუთაისის შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზები. მუნიციპალიტეტში რამდენიმე სასტუმროა, რომლებიც [[აბასთუმანი (დაბა)|აბასთუმანშია]] თავმოყრილი. ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე სამედიცინო მომსახურებას ეწევა 2 საავადმყოფო, 2 პოლიკლინიკა, 7 სოფლის ამბულატორია და 2 სამშობიარო სახლი. სოფელ [[ფლატე]]ში მოიპოვება [[მინერალური წყლები]]. == კულტურა == მუნიციპალიტეტში 25 საჯარო [[სკოლა]]ა და 6 საბავშვო ბაღია. არის ასევე სამუსიკო და სასპორტო მუნიციპალური სკოლები. ყანობილის მთაზე მდებარეობს საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორია. მუნიციპალიტეტში არის კულტურის ცენტრი. ცენტრთან ჩამოყალიბებულია ბავშვთა ქორეოგრაფიული ანსამბლი „ჭულე“, ანსამბლი „ზარზმა“, აგრეთვე ვოკალური ჯგუფი „ანცები“. მუნიციპალიტეტში არის [[ბიბლიოთეკა]], რომლის წიგანადი ფონდია 88 551 ც. მუნიციპალიტეტის მასშტაბით ყოველწლიურად ტარდება პოპულარული სახალხო დღესასწაულები „ზარზმობა“, „შუამთობა“, „მაღალ მთობა“ და ძველი თეატრალური სანახაობა „ბერობანა“. == ღირსშესანიშნაობანი == [[ფაილი:Zanavis cixe (2).jpg|thumb|ზანავის ციხე]] ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე 88 ისტორიული ძეგლია აღრიცხული. მათ შორისაა მართლმადიდებლური და კათოლიკური ეკლესიები, [[მეჩეთი|მეჩეთები]], ციხე-კოშკები, ასევე რამდენიმე [[ხიდი]]. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ძეგლებია: [[ზარზმის მონასტერი]], [[იჯარეთის მონასტერი]], [[ჭულის ეკლესია|ჭულე]], [[ოქროსციხე]], [[ზანავის ციხე]], [[ოძრხე]]. ბუნების ძეგლებია გოდერძის გაქვავებული ტყე და [[ბენარის ფაუნა]]. == ფოტოგალერეა == <gallery> ადიგენის რაიონი (1).jpg|ადიგენის რაიონის რუკა, 1975 წ. ადიგენის რაიონი (2).jpg|ადიგენის რაიონის რუკა, 1997 წ. </gallery> ==ლიტერატურა== {{ქსე|1|91|ვ. ჯაოშვილი}} == რესურსები ინტერნეტში == {{commons|Category:Adigeni district|ადიგენის მუნიციპალიტეტი}} * [http://www.adigeni.ge/ ადიგენის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი] * [http://www.adigeni.ge/portal/alias__Adigeni/tabid__3715/default.aspx ადიგენის მუნიციპალიტეტის ისტორიული ძეგლების სია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150812153625/http://adigeni.ge/portal/alias__Adigeni/tabid__3715/default.aspx |date=2015-08-12 }} ==შენიშვნები== {{შენიშვნების სია}} == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{სამცხე-ჯავახეთი}} {{ადიგენის მუნიციპალიტეტი}} [[კატეგორია:ადიგენის მუნიციპალიტეტი|*]] r9z1rumgizlyy94ahri5uu56bmgj3lo 4821668 4821667 2025-06-27T19:19:16Z J4keeS237 143476 4821668 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სახელი = ადიგენის მუნიციპალიტეტი |სურათი = SJ-Adigeni-ka.svg |ქვეყანა = საქართველო |რეგიონის ტიპი = მხარე |რეგიონი = სამცხე-ჯავახეთის მხარე |მმართველის ტიპი = მერი |მმართველი = გოჩა ქიმაძე {{Tooltip|{{colorbox|{{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}}}}|ქართული ოცნება}} |მოსახლეობა = {{კლება}} 16 462 |აღწერის წელი = [[2014]] |სიმჭიდროვე = 21 |ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] 97,1 %<br />[[სომხები]] 2,3 %<br />[[რუსები]] 0,25 % |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია|მართლმადიდებლები]] 67,7 %<br />[[მუსლიმები]] 20,1 %<br />[[კათოლიკეები]] 9,8 %<ref>[http://pop-stat.mashke.org/georgia-religion2014b.htm georgia-religion2014]</ref> |რუკა=Adigeni Municipality in Georgia.svg }} '''ადიგენის მუნიციპალიტეტი''' — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული სამხრეთ [[საქართველო]]ში, [[სამცხე-ჯავახეთის მხარე]]ში. ადმინისტრაციული ცენტრი — [[ადიგენი]]. ადიგენის მუნიციპალიტეტს დასავლეთით ესაზღვრება [[აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა]], ჩრდილოეთით - [[ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი|ჩოხატაურის]], [[ვანის მუნიციპალიტეტი|ვანის]], [[ბაღდათის მუნიციპალიტეტი|ბაღდათის]] მუნიციპალიტეტები, აღმოსავლეთით - [[ახალციხის მუნიციპალიტეტი]], სამხრეთი საზღვარი ემთხვევა [[საქართველო]]-[[თურქეთი]]ს სახელმწიფო საზღვარს. ==ისტორია== [[1917]] წლამდე შედიოდა [[თბილისის გუბერნია|თბილისის გუბერნიის]] [[ახალციხის მაზრა]]ში, 1917–1930 წლებში — ახალციხის მაზრაში, [[1930]] წლიდან ცალკე რაიონია. საქართველოს პრეზიდენტის [[მიხეილ სააკაშვილი|მ. სააკაშვილის]] 2005 წლის 16 დეკემბრის №2304-რს ბრძანების საფუძველზე მოხდა საქართველოს რაიონების რეორგანიზაცია, რის შედეგადაც არსებული რაიონები შეიცვალა მუნიციპალიტეტებად.<ref>[https://matsne.gov.ge/document/view/27802?publication=0 საქართველოს ორგანული კანონი ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ]</ref> სსიპ „ადიგენის მუნიციპალიტეტის“ (ს/ნ. 222729162) გადამხდელად რეგისტრაციის თარიღია 2006 წლის 10 ნოემბერი, ხოლო რეგისტრაციის თარიღი — 2006 წლის 29 ნოემბერი.<ref>[http://mreg.reestri.gov.ge/ საჯარო სამართლის ეროვნული სააგენტო, მუნიციპალიტეტების რეესტრი — ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი]</ref> == ბუნება == ადიგენის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს [[ახალციხის ქვაბული]]ს დასავლეთ ნაწილში. ჩრდილოეთი ნაწილი უჭირავს [[მესხეთის ქედი]]ს, ხოლო დასავლეთი — [[არსიანის ქედი]]ს ფერდობებს. ტერიტორია — 799 კვ.კმ., მათ შორის სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებს უკავია 340 კვ.კმ. მუნიციპალიტეტის ფარგლებშია მოქცეული ახალციხის მურანახშირის საბადოს ერთი ნაწილი, რომელიც არ მუშავდება. მუნიციპალიტეტის ჩრდილოეთი მთაგორიანი ნაწილი აგებულია ვულკანოგენური ტუფების წყებით. სამხრეთი ([[გოდერძის უღელტეხილი]]) ანდეზიტ-ბაზალტებით და ტუფებით, დასავლეთი ნაწილი ფერადი თიხებით, ქვიშა-ქვებითა და ანდეზიტ-ბაზალტებით. მდინარე [[ქვაბლიანი (მდინარე)|ქვაბლიანის]] გასწვრივ ფართო ზოლად ვრცელდება ტრაქიტები, თიხები და ქვიშა-ქვები, ხოლო მდინარის ქვემოდინებაში ახალგაზრდა ალუვიური ნალექები. მუნიციპალიტეტში [[ზამთარი]] ცივია, [[ზაფხული]] — თბილი და ხანმოკლე. დაბალ ზონაში საშ. ტემპერატურა 8,0&nbsp;°C-დან 6,4&nbsp;°C-მდე ([[ადიგენი]] 8,0&nbsp;°C, [[აბასთუმანი (დაბა)|აბასთუმანი]] 6,4&nbsp;°C). იანვრის საშუალო ტემპერატურაა –4&nbsp;°C, 5,4&nbsp;°C ფარგლებშია. აბსოლუტური მინიმალური ტემპერატურა შეიძლება –31&nbsp;°C, –32&nbsp;°C-მდე დაეცეს. აბსოლუტური მაქსიმალური ტემპერატურა 36°, 37&nbsp;°C. ნალექების რაოდენობა წელიწადში 594-688 მმ-ია, ნალექების მაქსიმუმია ივნისში 83-99 მმ. დეკემბერში მინიმუმი 41 მმ. თოვლის საბურველი დეკემბრის დასაწყისიდან მარტის მეორე ნახევრამდეა. გაბატონებულია დასავლეთის და აღმოსავლეთის ქარები, რომელთა საშუალო სიჩქარე 3-4 მ/წ. [[ფაილი:Abastumani (აბასთუმანი) (1).jpg|thumb|მარცხნივ|აბასთუმანი]] მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის დასავლეთ ნაწილში გავრცელებულია ქსეროფიტული მცენარეულობა, რომელსაც გორაკ-ბორცოვან ზონაში მუხნარი ცვლის. მთის ფერდობები მეტწილად დაფარულია ტყით, ქვედა სარტყელში განვითარებულია შერეული ტყე, სადაც [[მუხა]] და [[რცხილა]] სჭარბობს, უფრო ზევით გავრცელებულია წიწვნარი ჯიშის [[ფიჭვი]], [[სოჭი]] და [[ნაძვი]]. 2000 მ ზევით სუბალპური და ალპური მდელოებია. ტყეებს დიდი საკურორტო და ნაიადგდაცვითი მნიშვნელობა აქვს. მრავალფეროვანია ცხოველთა სამყარო. ტყის ზონაში ბინადრობენ: [[დათვი]], [[მგელი]], [[მელა]], [[ფოცხვერი]], [[მაჩვი]], [[გარეული კატა]], [[კვერნა]], [[ციყვი]], [[ტყის თაგვი]]. ბევრია ფრინველი – [[მწყერი]], [[გვრიტი]], [[კოდალა]], [[შოშიასებრნი|შოშია]], [[კაჭკაჭი]], [[ბულბული]] და სხვა. მდინარეში არის [[კალმახი]], [[ქაშაყი]], [[მურწა]] და სხვა. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიას დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ კვეთს მდინარე [[ქვაბლიანი (მდინარე)|ქვაბლიანი]], რომლის შენაკადებია [[ოცხე (მდინარე)|ოცხე]], [[ღაღვი]], [[ძინძისწყალი]]. მუნიციპალიტეტში რამდენიმე პატარა [[ტბა]]ა (შავი ტბა, კოტატბა, თლილი, წყისი და სხვა.). == მოსახლეობა == მოსახლეობის რიცხოვნობა — 16 462 კაცი; სიმჭიდროვე — 21 კაცი კვ.კმ-ზე. ქალაქის მოსახლეობა 1720 კაცია, სოფლის მოსახლეობა 14 742 კაცი.<ref name="აღწერა 2014">{{სახელმწიფო აღწერა 2014}}</ref> მათ შორის: 97,1 % - [[ქართველები|ქართველია]], 2,3 % - [[სომხები|სომეხი]], მცირე რაოდენობით ცხოვრობენ [[რუსები]], [[აზერბაიჯანელები]], [[უკრაინელები]], [[ოსები]]. [[1944]] წელს [[მუსლიმი მესხები|მუსლიმი მესხების]] (28 000 კაცი) გასახლების შემდეგ, საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე დასახლდნენ [[იმერლები]] (36 %), [[რაჭველები]] (7 %), [[აჭარლები]] (20 %). ადგილობრივი [[მესხები]] შეადგენენ მოსახლეობის 32 %-ს. ===აღწერის მონაცემები=== {| class="wikitable" |- ! აღწერის წელი !! მოსახლეობა |- | 1989 || 21 284 |- | 2002 || 21 171 {{კლება}} |- | 2014<ref name="აღწერა 2014"/> || 16 462 {{კლება}} |- | 2021<ref>{{cite web|url=https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/41/mosakhleoba |title=მოსახლეობის რიცხოვნობა რეგიონების და თვითმმართველი ერთეულების მიხედვით|publisher= [[საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური]]|format=XLS|accessdate=2021-11-11|date=1 იანვარი, 2021}}</ref> || 16 100 {{კლება}} |} == ადგილობრივი თვითმმართველობა == === ადმინისტრაციული ერთეულები === მუნიციპალიტეტი მოიცავს ორ ურბანულ დასახლებას: დაბა [[ადიგენი|ადიგენს]], რომელიც ამავე დროს მუნიციპალიტეტის ცენტრს წარმოადგენს და დაბა [[აბასთუმანი (დაბა)|აბასთუმანს]]. მუნიციპალიტეტში არის 55 სოფელი. ყველა დასახლება გაერთიანებულია 20 ტერიტორიულ ერთეულში, რომლებსაც ხელმძღვანელობენ მუნიციპალიტეტის გამგებლის მიერ დანიშნული რწმუნებულები. ადგილობრივი თვითმმართველობის უმაღლესი ორგანოა საკრებულო, აღმასრულებელი ორგანო — მუნიციპალიტეტის გამგეობა. მმართველობის ტერიტორიული ერთეულებია:<ref>{{cite web |title=„ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ადმინისტრაციული ერთეულების შექმნის შესახებ“ ადიგენის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2014 წლის 21 ივლისის №25 დადგენილებაში ცვლილების შეტანის თაობაზე |url=https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2673092?publication=0 |publisher=საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე |access-date=21 იანვარი, 2025 |language=ka |date=6 იანვარი, 2015}}</ref> # ადმინისტრაციული ერთეული ადიგენი — დაბა ადიგენი; # ადმინისტრაციული ერთეული აბასთუმანი — დაბა აბასთუმანი; # ადმინისტრაციული ერთეული არალი — არალი, წარბასთუმანი; # ადმინისტრაციული ერთეული ბენარა — ბენარა, უნწა, შოლავერი; # ადმინისტრაციული ერთეული ბოლაჯური — ბოლაჯური, ქვემო ენთელი; # ადმინისტრაციული ერთეული გორგული — ადიგენი, გორგული, იმერეთუბანი, იჯარეთი; # ადმინისტრაციული ერთეული დერცელი — დერცელი, კიკიბო; # ადმინისტრაციული ერთეული ვარხანი — აბასთუმანი, ვარხანი, საღრძე, ფარეხა; # ადმინისტრაციული ერთეული ზანავი — გომარო, დიდი ზანავი, პატარა ზანავი, წრე; # ადმინისტრაციული ერთეული ზარზმა — ზარზმა, უტყისუბანი; # ადმინისტრაციული ერთეული ზედუბანი — აფიეთი, ზედუბანი, ღორთუბანი. # ადმინისტრაციული ერთეული ლელოვანი — ლელოვანი, ამხერი. # ადმინისტრაციული ერთეული სამყურე — კახარეთი, სამყურე, ღორძე; # ადმინისტრაციული ერთეული მლაშე — არზნე, მლაშე, ფლატე; # ადმინისტრაციული ერთეული მოხე — მოხე, ნამინაური, ციხისუბანი; # ადმინისტრაციული ერთეული უდე — ზაზალო, უდე; # ადმინისტრაციული ერთეული ფხერო — ზემო ენთელი, ფხერო, შოყა; # ადმინისტრაციული ერთეული ჩორჩანი — დიდი სმადა, პატარა სმადა, ჩორჩანი; # ადმინისტრაციული ერთეული წახანი — ქიქინეთი, წახანი, წახანწყარო, ხარჯამი; # ადმინისტრაციული ერთეული ჭეჭლა — კეხოვანი, საირმე, ჭელა, ჭეჭლა; # ადმინისტრაციული ერთეული ხევაშენი — ნაქურდევი, ხევაშენი; === საკრებულო === {| class="wikitable" ! colspan="2" style="background:#ccc" |პარტია ! style="background:#ccc" |2017<ref>{{Cite web|title=პროტოკოლით არჩეული მუნიციპალიტეტის საკრებულოს წევრები და მერები 2017|url=https://cesko.ge/res/docs/danOK47.pdf|publisher=ცესკო|access-date=2022-12-19|pages=42-43}}{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022|bot=InternetArchiveBot}}</ref> ! style="background:#ccc" |2021<ref>{{Cite web|title=პროტოკოლით არჩეული მუნიციპალიტეტის საკრებულოს წევრები და მერები 2021|url=https://cesko.ge/static/res/docs/2021sakrebuloswevraddameradarcheulipirebi.pdf|publisher=ცესკო|access-date=2022-12-19|pages=51-53}}{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022|bot=InternetArchiveBot}}</ref> ! colspan="42" style="background:#ccc" |ამჟამინდელი საკრებულო |- | style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[ქართული ოცნება]] | style="text-align: right" |'''23''' | style="text-align: right" |'''21''' |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |style="background-color: {{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |- | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[ნაციონალური მოძრაობა]] | style="text-align: right" |'''1''' | style="text-align: right" |'''9''' | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | | | | | | | | | | | | |- | style="background-color: {{ხალხის ძალა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[ხალხის ძალა]] | | style="text-align: right" |'''3'''{{efn|გამოეყო [[ქართული ოცნება|ქართულ ოცნებას]].<ref>{{Cite web|date=2022-07-13|title="ოცნება" დეპუტატებმა კიდევ 3 საკრებულოში დატოვეს|url=https://netgazeti.ge/news/620832/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230312180149/https://netgazeti.ge/news/620832/|archive-date=2023-03-12|access-date=2024-06-15|website=Netgazeti}}</ref><ref>{{Cite web|date=2022-10-25|title='ხალხის ძალას' სამცხე-ჯავხეთიდან 'ოცნების' 10–მდე დეპუტატი შეუერთდა|url=https://sknews.ge/ka/news/37705|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230227175029/https://sknews.ge/ka/news/37705|archive-date=2023-02-27|access-date=2024-06-15|website=sknews.ge}}</ref>}} | style="background-color: {{ხალხის ძალა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ხალხის ძალა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | style="background-color: {{ხალხის ძალა/მეტა/ფერი}} |&nbsp; | | | | | | | | | | | | | | | | | | |- | style="background-color: {{ევროპული საქართველო/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[ევროპული საქართველო]] | style="text-align: right" |'''5''' | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |- | style="background-color: {{საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი/მეტა/ფერი}} |&nbsp; |[[საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი|პატრიოტთა ალიანსი]] | style="text-align: right" |'''1''' | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |- ! colspan="2" |სულ ! align="right" |30 ! align="right" |33 ! colspan="42" |&nbsp; |} == ეკონომიკა == ეკონომიკის წამყვანი დარგია სოფლის მეურნეობა, მათ შორის [[მეხილეობა]], [[მეკარტოფილეობა]], სახორცე-სარძევე მეცხოველეობა. მრეწველობა სუსტადაა განვითარებული და ძირითადად ადგილობრივი დანიშნულების საწარმოებითაა წარმოდგენილი. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გადის ახალციხე-ბათუმისა და ახალციხე-ქუთაისის შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზები. მუნიციპალიტეტში რამდენიმე სასტუმროა, რომლებიც [[აბასთუმანი (დაბა)|აბასთუმანშია]] თავმოყრილი. ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე სამედიცინო მომსახურებას ეწევა 2 საავადმყოფო, 2 პოლიკლინიკა, 7 სოფლის ამბულატორია და 2 სამშობიარო სახლი. სოფელ [[ფლატე]]ში მოიპოვება [[მინერალური წყლები]]. == კულტურა == მუნიციპალიტეტში 25 საჯარო [[სკოლა]]ა და 6 საბავშვო ბაღია. არის ასევე სამუსიკო და სასპორტო მუნიციპალური სკოლები. ყანობილის მთაზე მდებარეობს საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორია. მუნიციპალიტეტში არის კულტურის ცენტრი. ცენტრთან ჩამოყალიბებულია ბავშვთა ქორეოგრაფიული ანსამბლი „ჭულე“, ანსამბლი „ზარზმა“, აგრეთვე ვოკალური ჯგუფი „ანცები“. მუნიციპალიტეტში არის [[ბიბლიოთეკა]], რომლის წიგანადი ფონდია 88 551 ც. მუნიციპალიტეტის მასშტაბით ყოველწლიურად ტარდება პოპულარული სახალხო დღესასწაულები „ზარზმობა“, „შუამთობა“, „მაღალ მთობა“ და ძველი თეატრალური სანახაობა „ბერობანა“. == ღირსშესანიშნაობანი == [[ფაილი:Zanavis cixe (2).jpg|thumb|ზანავის ციხე]] ადიგენის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე 88 ისტორიული ძეგლია აღრიცხული. მათ შორისაა მართლმადიდებლური და კათოლიკური ეკლესიები, [[მეჩეთი|მეჩეთები]], ციხე-კოშკები, ასევე რამდენიმე [[ხიდი]]. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ძეგლებია: [[ზარზმის მონასტერი]], [[იჯარეთის მონასტერი]], [[ჭულის ეკლესია|ჭულე]], [[ოქროსციხე]], [[ზანავის ციხე]], [[ოძრხე]]. ბუნების ძეგლებია გოდერძის გაქვავებული ტყე და [[ბენარის ფაუნა]]. == ფოტოგალერეა == <gallery> ადიგენის რაიონი (1).jpg|ადიგენის რაიონის რუკა, 1975 წ. ადიგენის რაიონი (2).jpg|ადიგენის რაიონის რუკა, 1997 წ. </gallery> ==ლიტერატურა== {{ქსე|1|91|ვ. ჯაოშვილი}} == რესურსები ინტერნეტში == {{commons|Category:Adigeni district|ადიგენის მუნიციპალიტეტი}} * [http://www.adigeni.ge/ ადიგენის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი] * [http://www.adigeni.ge/portal/alias__Adigeni/tabid__3715/default.aspx ადიგენის მუნიციპალიტეტის ისტორიული ძეგლების სია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150812153625/http://adigeni.ge/portal/alias__Adigeni/tabid__3715/default.aspx |date=2015-08-12 }} ==შენიშვნები== {{შენიშვნების სია}} == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{სამცხე-ჯავახეთი}} {{ადიგენის მუნიციპალიტეტი}} [[კატეგორია:ადიგენის მუნიციპალიტეტი|*]] qoj2f0mydiwafa8faclkep60fhf0s98 ვასილ წერეთელი 0 4364 4821640 4535256 2025-06-27T15:44:20Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]]; დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ჰიგიენისტები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821640 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი}} '''ვასილ წერეთელი''' (დ. [[1862]], [[ცხრუკვეთი]] — გ. [[1937]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე, ექიმი და პუბლიცისტი, აკადემიკოს [[გიორგი წერეთელი (ენათმეცნიერი)|გიორგი წერეთლის]] (1904-1973) და საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტის [[თინათინ წერეთელი|თინათინ წერეთლის]] (1903-1980) მამა, გამოჩენილი მეცნიერისა და საზოგადო მოღვაწის [[მიხაკო წერეთელი|მიხაკო წერეთლის]] (1878-1965) უფროსი ძმა. იგი იყო იმერეთის მეფის [[სოლომონ I]]-ის კარის მოძღვრის სვიმონ წერეთლის (მისგან იღებს სათავეს მოძღვრიშვილ-წერეთელთა ცნობილი საგვარეულო) და იმერეთის მეფის [[დავით II, გიორგი VII-ის ძე|დავით II]]-ის ასულის ატატო ბაგრატიონის შთამომავალი. == ბიოგრაფია == ===განათლება=== ვასილ წერეთელმა [[1883]] წელს დაასრულა [[ქუთაისი]]ს კლასიკური გიმნაზია და [[1884]] წელს შევიდა [[ოდესა|ოდესის]] უნივერსიტეტის საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტზე. ხალხოსნურ მოძრაობაში აქტიური მონაწილეობისათვის (იგი იყო [[ვარლამ ჩერქეზიშვილი]]ს მიერ დაარსებული ცნობილი ორგანიზაციის „ნაროდნაია ვოლიას“ წევრი) [[1887]] წელს გარიცხეს უნივერსიტეტიდან. მოგვიანებით, [[1898]] წელს, დაამთავრა [[კიევი]]ს უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტი. ===საექიმო, პუბლიცისტური და საზოგადოებრივი მოღვაწეობა 1887-1893 და 1898-1918 წლებში=== ოდესის უნივერსიტეტიდან გარიცხვის შემდეგ, [[1887]] წელს ვასილ წერეთელი დაბრუნდა სამშობლოში. თითქმის ხუთი წლის მანძილზე ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა [[ბათუმი|ბათუმში]], იყო რუსულენოვანი გაზეთის „ჩერნომორსკი ვესტნიკის“ რედაქტორი. კიევის უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტის დამთავრების შემდეგ, [[1898]]-[[1900]] წლებში იგი იყო [[ჭიათურა|ჭიათურის]] საავადმყოფოს გამგე. [[1900]]-[[1908]] წლებში საექიმო მოღვაწეობას ეწეოდა [[თბილისი|თბილისსა]] და [[თიანეთი|თიანეთში]]. [[1908]] წლიდან მოღვაწეობდა [[ქუთაისი|ქუთაისში]] - იყო ქუთაისის ამბულატორიის გამგე და [[ქუთაისის ქართული სათავადაზნაურო გიმნაზია|ქუთაისის ქართული სათავადაზნაურო გიმნაზიის]] ჰიგიენის მასწავლებელი. ზემოთ აღნიშნულ წლებში ვასილ წერეთელი ეწეოდა აქტიურ პუბლიცისტურ მოღვაწეობას. მისი წერილები ხშირად ქვეყნდებოდა გაზეთებში „დროება“,„ივერია“, „ცნობის ფურცელი“, „იმერეთი“, „საქართველო“. [[1912]] წელს იგი იყო გაზეთ „[[იმერეთი (გაზეთი)|იმერეთის]]“ ერთ-ერთი ფუძემდებელი, შემდეგ კი - რედაქტორი. [[1916]]-[[1917]] წლებში რედაქტორობდა ქუთაისში გამომავალ პოპულარულ გაზეთებს „სამშობლო“ და „ჩვენი ქვეყანა“. აღსანიშნავია, რომ მან შეადგინა და გამოსცა „სამეცნიერო-საფილოსოფიო ტერმინოლოგია“, რომელიც წარმოადგენდა ამ ხასიათის პირველ გამოცემას ქართულ ენაზე. იმავე წლებში ვასილ წერეთელი აქტიურად იღვწოდა პოლიტიკურ სარბიელზეც. [[1900]]-იანი წლების დამდეგიდან იგი იყო ქართველ სოციალ-ფედერალისტთა პარტიის წევრი, ხოლო [[1917]] წელს მისი უშუალო მონაწილეობით დაარსდა [[ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია]], რასაც საფუძვლად დაედო [[ჭავჭავაძე, ილია|ილია ჭავჭავაძის]] მიერ [[1905]] წელს შედგენილი პროგრამა. წერეთელი იყო ამ პარტიის ერთ-ერთი უთვალსაჩინოესი მოღვაწე. [[1890]]-იანი წლების დამლევს ვასილ წერეთელი გახდა [[ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება|ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების]] წევრი. ===ვასილ წერეთელი 1918-1921 წლებში=== [[1917]] წელს საქართველოს ეროვნულმა ყრილობამ ვასილ წერეთელი აირჩია ეროვნული საბჭოს წევრად. [[1918]] წლის [[26 მაისი|26 მაისს]] სწორედ საქართველოს ეროვნული საბჭოს საგანგებო სხდომაზე იქნა მიღებული [[საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აქტი]], რომელსაც ამშვენებს ვასილ წერეთლის ხელმოწერაც. [[1919]]-[[1921]] წლებში იგი იყო [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] ეროვნული პარლამენტის, - [[საქართველოს დამფუძნებელი კრება|დამფუძნებელი კრების]], წევრი ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიიდან. [[1921]] წლის [[25 თებერვალი|25 თებერვალს]] ბოლშევიკური [[რუსეთი]]ს წითელმა არმიამ მოახდინა საქართველოს ოკუპაცია. ამის შემდეგ ვასილ წერეთელი ჩამოსცილდა აქტიურ პოლიტიკურ მოღვაწეობას. ===1921-1937=== [[1921]]-[[1926]] წლებში ვასილ წერეთელი საექიმო მოღვაწეობას ეწეოდა ქუთაისში. [[1926]] წლის დამდეგიდან ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა თბილისში. [[1926]]-[[1930]] წლებში იგი იყო ქართული სამედიცინო ჟურნალის „ჯანსახკომის მოამბე“ რედაქტორი. გარდაიცვალა 75 წლის ასაკში. დაკრძალეს თბილისში, ვერეს სასაფლაოზე. 1980-იანი წლების დამდეგს, სასაფლაოს მახლობლად კორპუსების მშენებლობასთან დაკავშირებით, სასაფლაოს ჩამოაჭრეს მოზრდილი ნაწილი. ამ ბარბაროსულ ქმედებას შეეწირა ვასილ წერეთლის საფლავიც. 2012 წლის 18-20 ოქტომბერს, [[საქართველოს ეროვნული მუზეუმი|საქართველოს ეროვნული მუზეუმის]] და [[ჭიათურის მუნიციპალიტეტი|ჭიათურის მუნიციპალიტეტის]] ეგიდით, საქართველოს ეროვნული მუზეუმის სააქტო დარბაზში და ქ. ჭიათურის აკაკი წერეთლის სახელობის თეატრში, ჩატარდა ვასილ წერეთლის დაბადებიდან 150-ე წლისთავისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო კონფერენცია. ამ თარიღთან დაკავშირებით, ვასილ და მიხაკო წერეთლების სახელი მიენიჭა ქუჩას ჭიათურაში. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|306-307|სიდამონიძე უ.}} * ''ღვალაძე თ.,'' ვასილ წერეთელი. — გაზ. „ლიტერატურული საქართველო“, 9 სექტ. 1988. * ''ბიწაძე ლ.,'' არდავიწყება მოყვრისა, ქუთაისი, 2004, გვ. 155-156. * ''ჭუმბურიძე დ.,'' ისტორიული პორტრეტები, თბ., 2008, გვ. 154-176 * ''ჯანელიძე ო.,'' ნარკვევები საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის ისტორიიდან, თბ., 2002. * ვასილ წერეთლის (1862-1937) დაბადებიდან 150-ე წლისთავისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო კონფერენცია (თბილისი-ჭიათურა, 2012 წლის 18-20 ოქტომბერი). პროგრამა და მასალების კრებული. პ/მგ. რედაქტორი ლევან ზ. ურუშაძე, საქართველოს ეროვნული მუზეუმის გამოცემა, თბილისი-ჭიათურა, 2012, 86 გვ. ==რესურსები ინტერნეტში== *{{nplg ილია|00004248}} {{DEFAULTSORT:წერეთელი, ვასილ}} [[კატეგორია:საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრები]] [[კატეგორია:ქართველი პუბლიცისტები]] [[კატეგორია:ქართველი ჰიგიენისტები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1862]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1937]] [[კატეგორია:ჭიათურის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:წერეთლები|ვასილ]] [[კატეგორია:ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრები]] [[კატეგორია:საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოების წევრები]] 3pzdviurtyo15neq6fmyv4oufkkpquj ურუშაძე 0 4792 4821570 4729835 2025-06-27T14:13:49Z 2A00:20:C290:7128:842F:7251:7D7F:DAC https://www.instagram.com/vakhobrooklyn 4821570 wikitext text/x-wiki საკუთარი სახელი '''ურუშაძე''' შეიძლება აღნიშნავდეს ერთ-ერთ შემდეგ პიროვნებათაგანს: {{commonscat|Urushadze}} * [[ავთანდილ ურუშაძე]] — პოლიტიკოსი * [[აკაკი ურუშაძე]] — ლიტერატურათმცოდნე * [[ანდრია ურუშაძე]] — თანამდებობის პირი * [[აპოლონ ურუშაძე]] — სტომატოლოგი, პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე * [[დარეჯან ურუშაძე]] — აგროონომი, პედაგოგი * [[ვასო ურუშაძე|ვასილ ურუშაძე]] — თეატრალური მოღვაწე * [[ვენერა ურუშაძე]] — მთარგმნელი და ლიტერატურათმცოდნე * [[ზაზა ურუშაძე]] — რეჟისორი და სცენარისტი * [[ზურაბ ურუშაძე]] — ბიოფიზიკოსი * [[თენგიზ ურუშაძე]] — ნიადაგმცოდნე * [[იგორ ურუშაძე]] — ხელოვნებათმცოდნე * [[ლევან ურუშაძე]] — ისტორიკოსი * [[მარგარიტა ურუშაძე]] — ჟურნალისტი * [[მახარობელ ურუშაძე]] — გურული აზნაური * [[ნათელა ურუშაძე]] — თეატრმცოდნე * [[ნიკოლოზ ურუშაძე]] — ჟურნალისტი, პოლიტიკური ემიგრანტი * [[ნოე ურუშაძე]] — საბჭოთა კავშირის გმირი * [[ოთარ ურუშაძე]] — ინჟინერი, პოეტი * [[რამაზ ურუშაძე]] — ფეხბურთელი * [[სევერიან ურუშაძე]] — პოეტი, პოლიტიკური ემიგრანტი * ვახტანგი ურუშაძე — {{მრავალმნიშვნელოვანი}} [[კატეგორია:ურუშაძეები|*]] [[კატეგორია:ქართული გვარები]] p25pxgvydhkbewr632cxco2fu9f9xyo 4821571 4821570 2025-06-27T14:14:16Z 2A00:20:C290:7128:842F:7251:7D7F:DAC 4821571 wikitext text/x-wiki საკუთარი სახელი '''ურუშაძე''' შეიძლება აღნიშნავდეს ერთ-ერთ შემდეგ პიროვნებათაგანს: {{commonscat|Urushadze}} * [[ავთანდილ ურუშაძე]] — პოლიტიკოსი * [[აკაკი ურუშაძე]] — ლიტერატურათმცოდნე * [[ანდრია ურუშაძე]] — თანამდებობის პირი * [[აპოლონ ურუშაძე]] — სტომატოლოგი, პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე * [[დარეჯან ურუშაძე]] — აგროონომი, პედაგოგი * [[ვასო ურუშაძე|ვასილ ურუშაძე]] — თეატრალური მოღვაწე * [[ვენერა ურუშაძე]] — მთარგმნელი და ლიტერატურათმცოდნე * [[ზაზა ურუშაძე]] — რეჟისორი და სცენარისტი * [[ზურაბ ურუშაძე]] — ბიოფიზიკოსი * [[თენგიზ ურუშაძე]] — ნიადაგმცოდნე * [[იგორ ურუშაძე]] — ხელოვნებათმცოდნე * [[ლევან ურუშაძე]] — ისტორიკოსი * [[მარგარიტა ურუშაძე]] — ჟურნალისტი * [[მახარობელ ურუშაძე]] — გურული აზნაური * [[ნათელა ურუშაძე]] — თეატრმცოდნე * [[ნიკოლოზ ურუშაძე]] — ჟურნალისტი, პოლიტიკური ემიგრანტი * [[ნოე ურუშაძე]] — საბჭოთა კავშირის გმირი * [[ოთარ ურუშაძე]] — ინჟინერი, პოეტი * [[რამაზ ურუშაძე]] — ფეხბურთელი * [[სევერიან ურუშაძე]] — პოეტი, პოლიტიკური ემიგრანტი * [[ვახტანგი ურუშაძე]] {{მრავალმნიშვნელოვანი}} [[კატეგორია:ურუშაძეები|*]] [[კატეგორია:ქართული გვარები]] 1can989nrzei26xkvoexpdtr9joe9m0 4821572 4821571 2025-06-27T14:15:43Z Otogi 27089 [[Special:Contributions/2A00:20:C290:7128:842F:7251:7D7F:DAC|2A00:20:C290:7128:842F:7251:7D7F:DAC]]-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა [[User:Keto1918|Keto1918]]-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია 4729835 wikitext text/x-wiki საკუთარი სახელი '''ურუშაძე''' შეიძლება აღნიშნავდეს ერთ-ერთ შემდეგ პიროვნებათაგანს: {{commonscat|Urushadze}} * [[ავთანდილ ურუშაძე]] — პოლიტიკოსი * [[აკაკი ურუშაძე]] — ლიტერატურათმცოდნე * [[ანდრია ურუშაძე]] — თანამდებობის პირი * [[აპოლონ ურუშაძე]] — სტომატოლოგი, პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე * [[დარეჯან ურუშაძე]] — აგროონომი, პედაგოგი * [[ვასო ურუშაძე|ვასილ ურუშაძე]] — თეატრალური მოღვაწე * [[ვენერა ურუშაძე]] — მთარგმნელი და ლიტერატურათმცოდნე * [[ზაზა ურუშაძე]] — რეჟისორი და სცენარისტი * [[ზურაბ ურუშაძე]] — ბიოფიზიკოსი * [[თენგიზ ურუშაძე]] — ნიადაგმცოდნე * [[იგორ ურუშაძე]] — ხელოვნებათმცოდნე * [[ლევან ურუშაძე]] — ისტორიკოსი * [[მარგარიტა ურუშაძე]] — ჟურნალისტი * [[მახარობელ ურუშაძე]] — გურული აზნაური * [[ნათელა ურუშაძე]] — თეატრმცოდნე * [[ნიკოლოზ ურუშაძე]] — ჟურნალისტი, პოლიტიკური ემიგრანტი * [[ნოე ურუშაძე]] — საბჭოთა კავშირის გმირი * [[ოთარ ურუშაძე]] — ინჟინერი, პოეტი * [[რამაზ ურუშაძე]] — ფეხბურთელი * [[სევერიან ურუშაძე]] — პოეტი, პოლიტიკური ემიგრანტი {{მრავალმნიშვნელოვანი}} [[კატეგორია:ურუშაძეები|*]] [[კატეგორია:ქართული გვარები]] qqz9aa5j1my9kcks77tbr2nox7vusul ნიუ-იორკი 0 8742 4821700 4814006 2025-06-28T00:38:29Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821700 wikitext text/x-wiki {{მრავალმნიშვნელოვნება}} {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = ქალაქი |ქართული სახელი = ნიუ-იორკი |მშობლიური სახელი = New York City |ქვეყანა = აშშ |პანორამა = NYC Montage 8.jpg |პანორამის სიგანე = 300px |წარწერა = |დროშა = Flag of New York City.svg |გერბი = Seal of New York City.svg |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |lat_dir = N |lat_deg= 40 |lat_min= 43 |lat_sec= |lon_dir = W |lon_deg= 74 |lon_min= 00 |lon_sec= |CoordAddon = type:city()_region:US |CoordScale = |ქვეყნის რუკის ზომა = 300 |რეგიონის რუკის ზომა = 250 |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = შტატი |რეგიონი = ნიუ-იორკი |რეგიონი ცხრილში = ნიუ-იორკი (შტატი){{!}}ნიუ-იორკი |შიდა დაყოფა = |რაიონის ტიპი= |რაიონი = |მმართველის ტიპი = ქალაქის მერი |მმართველი = [[ბილ დე ბლაზიო]] |დაარსების თარიღი = 1613 |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = ახალი ამსტერდამი |სტატუსი-დან = |ფართობი = 1214.4 |სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე{{!}}ზღვის დონიდან |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 10 |მოსახლეობა = 8 399 000 |აღწერის წელი = 2018 |სიმჭიდროვე = 10 482 |აგლომერაცია = 21 858 830 |ეროვნული შემადგენლობა = |დროის სარტყელი = -5 |DST = 4 |სატელეფონო კოდი = 212 (მანჰეტენი), 718, 917, 347, 646 |საფოსტო ინდექსი = 10001-10292 |საიტი = http://www.nyc.gov |კატეგორია ვიკისაწყობში = New York City |add1n = მეტსახელი |add1 = „[[დიდი ვაშლი]]“, „მსოფლიოს <br />დედაქალაქი“ (Novum Caput Mundi), <br />„ქალაქი რომელსაც არასდროს <br />სძინავს“, „ემპაია-სიტი“, „გოთემი“. }} '''ნიუ-იორკი''' ({{lang-en|New York}} {{IPA|[nʲuːˈjɔːɹk]}}) — ქალაქი [[აშშ|ამერიკის შეერთებულ შტატებში]], [[ნიუ-იორკი (შტატი)|ნიუ-იორკის]] შტატში. 8-მილიონიანი (8301კმ²-ზე) ნიუ-იორკი ამერიკის ყველაზე დიდი და [[ჩრდილოეთი ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკის]] ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული ქალაქია.<ref>[[იუნიონ-სიტი, ნიუ-ჯერსი]], უფრო მჭიდროდ დასახლებულია, მაგრამ მისი მოსახლეობა მხოლოდ 63 930-ია.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.demographia.com/db-2000city50kdens.htm |title=2000 ცენზი: აშშ მუნიციპალიტეტები 50 000-ზე მეტი მოსახლეობით: 2000 წლის სიმჭიდროვის მიხედვით |publisher=Demographia |accessdate=2007-06-12}}</ref><ref>{{cite web|publisher=U.S. Census Bureau |title=შეჯერებული აგლომერაციული სტატისტიკური არეების მოსახლეობის წლიური ანგარიშები: 1 აპრილი, 2000-დან 1 ივლისი, 2006-მდე |url=http://www.census.gov/population/www/estimates/metro_general/2006/CBSA-EST2006-01.csv |accessdate=2007-07-26}}</ref> მის [[აგლომერაცია]]ში 22 მილიონზე მეტი ადამიანი ცხოვრობს. ქალაქი რომ ამავე სახელწოდების შტატისგან განასხვაონ, მას ნიუ-იორკ-სიტის უწოდებენ. ქალაქის მეტსახელია „[[დიდი ვაშლი]]“ ([[ინგლ.]] Big Apple). ნიუ-იორკი საერთაშორისო ფინანსების, პოლიტიკის, გართობისა და კულტურის ცენტრია. მსოფლიოს ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი გლობალური ქალაქი გამოირჩევა მუზეუმთა, გალერეათა, სამხატვრო-საშემსრულებლო დაწესებულებათა, უმაღლეს სასწავლებელთა, მედიის, საერთაშორისო კორპორაციათა და საფინანსო ბაზართა შეუდარებელი რაოდენობით. აქ მდებარეობს [[გაერო]]ს შტაბ-ბინა. ქალაქი შედგება ხუთი რაიონისგან (ძვ. სტილით – საგრაფოსგან): [[ბრონქსი]], [[ბრუკლინი]], [[მანჰეტენი]], [[კუინზი]] და [[სტეიტენ-აილენდი]]. ამ უკანასკნელის გარდა, ყველა რაიონში მილიონზე მეტი მცხოვრებია და ცალ-ცალკე აშშ-ის სხვა უდიდეს ქალაქებს უტოლდება. ნიუ-იორკში ყოველწლიურად უამრავი იმიგრანტი ჩამოდის როგორც მსოფლიოს 180 ქვეყნიდან, ისე აშშ-დან. ისინი ამ ქალაქის კულტურის, ენერგიის, კოსმოპოლიტიზმისა და ეკონომიურ შესაძლებლობათა გამო ჩამოდიან. ამჟამად ნიუ-იორკში კრიმინალის ყველაზე დაბალი დონეა სხვა დიდ ამერიკულ ქალაქებთან შედარებით. == ისტორია == [[ფაილი:Castelloplan.jpg|thumb|230px|left|კასტელოს გეგმაზე გამოსახულია „ახალი ამსტერდამი“ მანჰეტენის სამხრეთ ბოლოში]] [[ფაილი:Mulberry Street NYC c1900 LOC 3g04637u.jpg|thumb|230px|left|მალბერის ქუჩა (დაახ. 1900 წ.)]] [[ფაილი:New York City Midtown from Rockefeller Center NIH.jpg|thumb|230px|left|მიდთაუნ მანჰეტენი [[როკფელერის ცენტრი]]დან (1930-იანი წლები)]] [[ფაილი:Manhattan 1931.jpg|thumb|230px|left|მანჰეტენი 1942 წელს.]] [[ფაილი:Manhattan from helicopter.jpg|thumb|230px|left|ნიუ-იორკის მთავარი ღირსშესანიშნაობები: [[თავისუფლების ქანდაკება]], [[ელისის კუნძული]], [[ემპაია სტეიტ ბილდინგი|ემპაია-სტეიტ-ბილდინგი]] და [[მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი]] (2001 წლის ივლისი)]] არემარის იტალიელი [[ჯოვანი და ვერაძანო]]ს მიერ აღმოჩენის პერიოდში რეგიონი დასახლებული იყო [[ლენაპე|ლენაპეს ტომის]] ადგილობრივი ინდიელებით. ვერაძანომ ნიუ-იორკის ყურეში შესცურა თუმცა გზა აღმა მდინარეზე არ გაუგრძელებია და ისევ [[ატლანტის ოკეანე]]ში დაბრუნდა. არემარის კარტოგრაფია მოახდინა ინგლისელმა [[ჰენრი ჰუდსონი|ჰენრი ჰუდსონმა]], რომელიც [[ნიდერლანდები]]ს მონარქის მიერ იყო დაქირავებული. ჰუდსონმა კუნძული [[მანჰეტენი]] [[1609]] წლის [[11 სექტემბერი|11 სექტემბერს]] აღმოაჩინა და გააგრძელა გზა აღმა მდინარეზე, რომელიც ამჟამად მის სახელს ატარებს, სანამ დღევანდელი [[ალბანი]]ს ტერიტორიას მიაღწევდა. [[ნიდერლანდელები|ნიდერლანდელებმა]] ამ ადგილას [[ახალი ამსტერდამი]] [[1613]] წელს დააარსეს, რომელსაც თვითმმართველობა 1652 წელს მიენიჭა. 1664 წელს ქალაქი ბრიტანელებმა დაიპყრეს და მას „ნიუ იორკი“ გადაარქვეს ინგლისელი იორკის ჰერცოგის სახელზე.<ref>{{cite book |title=ნიუ-იორკ სიტის ისტორიული ატლასი: ქალაქის ისტორიის 400 წლისთავის ვიზუალური აღნიშვნა |url=https://archive.org/details/historicalatlaso0000homb_v0w4 |author=ჰომბერგერი, ერიკ |year=2005 |pages=გვ. 34 |publisher=Owl Books |isbn=0805078428}}</ref> ჰოლანდიელებმა 1673 წლის აგვისტოში მცირე ხნით მოახერხეს ქალაქის დაბრუნება და მას „ნიუ ორანჟი“ დაარქვეს, თუმცა 1674 წლის ნოემბერში იგი საბოლოოდ დაკარგეს.<ref>ზოგიერთი ცნობით მათ ის გაცვალეს სხვა, იმ დროისთვის ფინანსურად უფრო მნიშვნელოვან, კუნძულზე.</ref> ბრიტანეთის მმართველობის ქვეშ ნიუ-იორკი აგრძელებს განვითარებას, თუმცა ქალაქში უკმაყოფილება პოლიტიკური დამოკიდებულების გამო დღითიდღე იზრდებოდა. [[ამერიკის რევოლუციური ომი]]ს პერიოდში აქ მრავალ მნიშვნელოვან ადრეულ ბრძოლას ჰქონდა ადგილი, თუმცა ქალაქი ბრიტანეთის ოკუპაციის ქვეშ დარჩა ომის დამთავრებამდე და ის ბოლო პორტი იყო, რომელიც ბრიტანელებმა [[1783]] წელს დატოვეს. [[1788]]-[[1790]] წლებში ნიუ-იორკ სიტი ახლად შექმნილი [[აშშ]]-ის დედაქალაქი იყო. 1825 წელს [[ერის არხი]]ს გახსნის შემდეგ ნიუ-იორკს შესაძლებლობა მიეცა ეკონომიკური მნიშვნელობით [[ბოსტონი]]სა და [[ფილადელფია|ფილადელფიისთვის]] გაესწრო<ref>{{cite book |author = ბრიჯეს, უილიამ | title = ნიუ-იორკისა და მანჰეტენის კუნძულის რუკა განმარტებითი აღნიშვნებითა და სქოლიოებით |date=1811}}; Lankevich (1998), გვ. 67–68.</ref>, ხოლო ადგილობრივი პოლიტიკა დომინირებული გახდა [[დემოკრატიული პარტია (აშშ)|დემოკრატიული პარტიის]] პოლიტიკური მანქანით „ტამანი ჰოლ“, რომლის ძირითადი მამოძრავებელი ძალა ირლანდიელი იმიგრანტები იყვნენ. მომდევნო პერიოდში ქალაქის მდიდარი ფენა ახალი ეკონომიკური მექნიზმების საშუალებით სულ უფრო ძლიერდება, ხოლო პარალელურად ქალაქის ღარიბი იმიგრანტი მუშა კლასიც იზრდება. ამავე პერიოდში ყალიბდება ეკონომიკური და მუნიციპალური კონსოლიდაცია ქალაქის ხუთ მთავარ რეგიონს შორის, რაც ოფიციალურად 1898 წელს გაფორმდა.<ref>[http://www.nyc.gov/html/nyc100/html/classroom/hist_info/100aniv.html ნიუ-იორკის ხუთი საგრაფოს კონსოლიდაციის 100 წლისთავი], ქალაქი ნიუ-იორკი. წაკითხულია 29 ივნისს, 2007.</ref> ახლად-კონსოლიდირებული ქალაქის გამთლიანებას ხელი შეუწყო ახალი სატრანსპორტო კვანძების სერიამ, რომელთა შორის მნიშვნელოვანი იყო [[ნიუ-იორკის მეტრო]]ს გახსნა [[1904]] წელს. ევროპული იმიგრაციის ახალმა ტალღამ სოციალური აღმავლობა გამოიწვია, რამაც თავის მხრივ ანტიკაპიტალისტური პროფკავშირების გავლენა შეზღუდა. მოგვიანებით, 1920-იან წლებში, ქალაქს მოაწყდა აფრო-ამერიკული მოსახლეობა სამხრეთი შტატებიდან „დიდი მიგრაციის“ ტალღით. ამ პერიოდში აყვავდა [[ჰარლემის რენესანსი]], რაც თავის მხრივ „პროჰიბიციის“ (შეზღუდვა) ერის ბუმის ნაწილი იყო, რომლის პერიოდში მთელი ნიუ-იორკის ხედი რადიკალურ ტრანსფორმაციას განიცდის აქ მშენებარე სიმაღლეში მოპაექრე ცათამბჯენების წყალობით. 1925 წელს ნიუ-იორკმა [[ლონდონი|ლონდონს]] გაუსწრო მსოფლიოს ყველაზე მეტად დასახლებული ქალაქის სტატუსში. [[ფაილი:One World Trade Center Tower.jpg|მინი|ერთი მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი (ფრიდომ ტაუერი)]] [[დიდი დეპრესია|დიდი დეპრესიის]] პერიოდში ქალაქმა მნიშვნელოვნად იზარალა, რასაც შედეგად რეფორმისტი მერის [[ლაგუარდია, ფიორელო|ფიორელო ლაგუარდიას]] არჩევა მოჰყვა, ბოლო მოუღო „ტამანი ჰოლის“ 80-წლიან პოლიტიკურ დომინირებას.<ref>{{cite book|title=ვეფხვი – ტამანი ჰოლის აღზევება და დაცემა |author=ალენ, ოლივერ |publisher=Addison-Wesley Publishing Company |accessdate=2007-05-25 |chapter=თავი 9: დაკნინება |date=1993}}</ref> [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს პერიოდში ქალაქის ინდუსტრიულმა და საპორტო დაწესებულებებმა მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა მოკავშირეთათვის სამხედრო დანადგარებისა და ამუნიციის მიწოდებაში. ამ პერიოდში ქალაქის მსოფლიო ლიდერის სტატუსი სულ უფრო მკაფიო ხდება, [[უოლ სტრიტი]]ს მნიშვნელოვანი წვლილით ამერიკის მსოფლიო წამყვან ეკონომიკურ ძალად აღმოცენებაში. [[გაერო]]ს შტაბ-ბინის ნიუ-იორკში დაფუძნებამ ხაზი გაუსვა მის პოლიტიკურ გავლენას, ხოლო [[აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმი]]ს აღმავლობამ [[პარიზი|პარიზს]] მსოფლიო ხელოვნების ცენტრის ტიტული წაართვა.<ref>{{cite web |title=მსოფლიოს ცენტრი - ნიუ-იორკი: დოკუმენტური ფილმი (სცენარი) |author=ბერნსი, რიკ |publisher=PBS |url=http://www.pbs.org/wgbh/amex/newyork/filmmore/pt.html |accessdate=2006-07-20 |date=2003-08-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060819083502/http://www.pbs.org/wgbh/amex/newyork/filmmore/pt.html |archivedate=2006-08-19 }}</ref> ყოველივე ამას ქალაქის განახლებული ეკონომიკური ბუმი მოჰყვა 1950-იან წლებში. თუმცა მოგვიანებით, ინდუსტრიული და კომერციული პრიორიტეტების ცვლილებამ, შეძლებული ფენების მასიურად ქალაქგარეთ გადანაცვლებამ და კრიმინალის ზრდამ ნიუ-იორკი 1970-იან წლებში ღრმა სოციალურ და ეკონომიკურ კრიზისში ჩააგდო. 1980-იანი წლები მოკრძალებული ბუმით აღინიშნა, რომელმაც პიკს 1990-იანებში მიაღწია. რასობრივი სიმწვავე განელდა, კრიმინალის დონე მკვეთრად დაეცა, ცხოვრების ხარისხი გაუმჯობესდა, ახალმა იმიგრაციამ ქალაქს მრავალფეროვნება და სიცოცხლე შეჰმატა და პირველად მის ისტორიაში ნიუ-იორკის მოსახლეობამ 8 მილიონიან ზღვარს გადააჭარბა. 90-იანი წლების ბოლო [[დოტ-კომის ბუმი|დოტ-კომის ბუმმა]] ქალაქს მნიშვნელოვანი ფინანსური ძლიერება მოუტანა, რაც თავის მხრივ ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო საცხოვრებელი და კომერციული უძრავი ქონების ბუმის ათწლეულის დაჩქარებაში. XXI საუკუნის დასაწყისი ქალაქში ტრაგიკული მოვლენით აღინიშნა: [[2001]] წლის [[11 სექტემბერი|11 სექტემბერს]] მსოფლიო სავაჭრო ცენტრზე განხორციელებული ტერორისტული აქტის შედეგად 2977 ადამიანი დაიღუპა. ამ შემთხვევამ ქალაქის ეკონომიკას მნიშვნელოვანი ზიანი მიაყენა, თუმცა კრიზისი დიდ ხანს არ გაგრძელებულა. დანგრეული სავაჭრო ცენტრის ადგილას ააშენეს ცათამბჯენი ერთი მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი (One World Trade Center) "[[ერთი მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი|ფრიდომ ტაუერი]]". მშენებლობა დასრულდა 2013 წლის 10 მაისს, ხოლო გახსნა შედგა 2014 წლის 3 ნოემბერს. == გეოგრაფია და ბუნება == [[ფაილი:Aster newyorkcity lrg.jpg|300px|thumb|ნიუ-იორკი სატელიტიდან]] ნიუ-იორკ სიტი [[ბოსვაშ მეგაპოლისი]]ს (BosWash) ცენტრში მდებარეობს, 350 კმ-ში [[ბოსტონი]]დან და 353 კმ-ში [[ვაშინგტონი (ქალაქი)|ვაშინგტონიდან]]. ქალაქის საერთო ფართობია 1212,4 კმ², რომლის 35,31 % წყალზეა. ქალაქი სამ მთავარ კუნძულზეა განლაგებული — [[მანჰეტენი]], [[სტეიტენ-აილენდი]] და დასავლეთ [[ლონგ-აილენდი]]. [[ბრონქსი]] ერთადერთი რაიონია, რომელიც კონტინენტალურ ამერიკაში მდებარეობს. ნიუ-იორკის სავაჭრო მნიშვნელობა განპირობებულია მისი საუკეთესო ბუნებრივ ყურეზე მდებარეობით, რომელსაც ზემო ნიუ-იორკის უბე ქმნის გარშემორტყმული მანჰეტენით, [[ბრუკლინი]]თ, სტეიტენ-აილენდითა და [[ნიუ-ჯერსი]]ს სანაპიროთი. ატლანტის ოკეანისგან დაცულია ბრუკლინისა და სტეიტენ-აილენდის სარტყლით ქვემო ნიუ-იორკის უბეში. მდ. [[ჰუდზონი]] მოედინება [[ჰუდსონი (მდინარე)|ჰუდზონის ხეობიდან]] ნიუ-იორკის უბეში, ჰყოფს რა ბრონქსსა და მანჰეტენს ნიუ-ჯერსისგან. [[ისტ-რივერი]], ფაქტობრივად დინების წარმოქმნილი სრუტე, ლონგ-აილენდიდან ნიუ-იორკის უბემდე იჭიმება და ბრონქსსა და მანჰეტენს ლონგ-აილენდისგან ჰყოფს. [[ჰარლემი]]ს მდინარე, კიდევ ერთი დინების სრუტე მდინარეებს ისტსა და ჰუდსონს შორის, მანჰეტენს ბრონქსისგან ჰყოფს. ქალაქის გეოგრაფიამ მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა ადამიანის ჩარევით ჰოლანდიელთა კოლონიური დროებიდან მოყოლებული სანაპირო ზოლზე წყლისგან მიწის წართმევით. ეს პროცესი ყველაზე თვალსაჩინოა ქვემო მანჰეტენზე [[ბატერი-პარკი|ბატერი-პარკ სიტიში]] თანამედროვე განვითარებით. ბუნებრივი ტოპოგრაფიული უსწორმასწორობა თითქმის სრულიად აღმოიფხვრა, განსაკუთრებით მანჰეტენზე. რაც ფაქტობრივად სიტყვა „მანჰეტენის“ (ბორცვიანი კუნძული) თავდაპირველ მნიშვნელობას ეწინააღმდეგება. === კლიმატი === [[ფაილი:Storm at Manhattan.jpg|thumb|300px|წვიმა ნიუ-იორკში]] იტალიის [[ტოსკანა|ტოსკანისა]] და ფრანგული [[ლაჟვარდოვანი ნაპირი|რივიერას]] გრძედზე უფრო სამხრეთით მდებარეობის მიუხედავად ნიუ-იორკი ნესტიანი კონტინენტური კლიმატით გამოირჩევა, რომელზეც ჩრდილო-ამერიკის კონტინენტური ცივი ქარები ახდენს ზეგავლენას. ნიუ-იორქის ზამთრები ტიპურად ცივია, თუმცა შედარებით ზომიერი იმავე გრძედზე მდებარე სხვა კონტინენტურ ამერიკულ ქალაქებთან შედარებით. −20&nbsp;°C-ზე ნაკლები ტემპერატურა იშვიათია, ძირითადად შუაგულ ზამთარში ღამის ტემპერატურა −10&nbsp;°C-ს ქვევით არ ეცემა. თოვლის საერთო რაოდენობა ზამთრის განმავლობაში 60 სმ-ას არ აღემატება, თუმცა ბოლო ოთხი ზამთრის (2003-06) განმავლობაში შედარებით მაღალი თოვლიანობა დაიჭირა (>100 სმ) ყოველ სეზონზე. ზამთარში წვიმა უფრო ხშირია ვიდრე თოვლი [[ატლანტის ოკეანე|ატლანტის ოკეანის]] თბილი ჰავის ზეგავლენით. გაზაფხული ნიუ-იორკში ზომიერი, ხშირად საკმაოდ ცხელია, ტემპერატურა მერყეობს 10-15&nbsp;°C-ში. ზაფხული ცხელი და ტენიანია, ტემპერატურა ხშირად 32&nbsp;°C-ს აღემატება. შემოდგომა ზომიერი და სასიამოვნო იცის ხშირი მზიანი ამინდებით და 15-20&nbsp;°C ტემპერატურით. {{ნიუ-იორკის ამინდი}} === გარემო === [[ფაილი:Central Park Summer.JPG|thumb|center|900px|ცენტრალური პარკი სამხრეთიდან]] გარემოს დაცვის პრობლემები ქალაქში ძირითადად მისი მოსახლეობის უკიდურეს სიმჭიდროვესთან არის დაკავშირებული. მასტრანზიტის გამოყენების დონე ყველაზე მაღალია ქვეყნის მაჩვენებელთან შედარებით, ხოლო [[ბენზინი]]ს მოხმარების დონე კი 1920-იან წლებში ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელს უტოლდება.<ref>{{cite book|first=Ben|last=Jervey|title=The Big Green Apple: Your Guide to Eco-Friendly Living in New York City|isbn=0762738359|publisher=Globe Pequot Press|year=2006}}</ref> ნიუ-იორკ სიტის მჭიდრო მოსახლეობა და ავტომობილზე დამოკიდებულების დაბალი დონე ქალაქს ყველაზე ენერგოეფექტურს ხდის აშშ-ში.<ref>{{cite news |author=Owen, David |title=Green Manhattan |publisher=The New Yorker |date=[[October 18]] [[2004]]}}</ref> ქალაქის [[სათბურის აირები]]ს გამოყოფის დონე შედარებით დაბალია ერთ სულ მოსახლეზე გათვლით, 7,1 მეტრული ტონა ერთ სულზე, რაც [[სან-ფრანცისკო]]ს მაჩვენებელზე დაბალია (11,2 მტ), და გაცილებით ჩამორჩება ქვეყნის მაჩვენებელს (24,5).<ref name="NYC emissions"/> ნიუ-იორკელები ქვეყნის მოსახლეობის 2,7 %-ს შეადგენენ, თუმცა მათზე ქვეყნის სათბურის აირების მხოლოდ 1 % მოდის.<ref name="NYC emissions">{{cite web |title=Inventory of New York City Greenhouse Gas Emissions |publisher=New York City Office of Long-term Planning and Sustainability |date=April 2007 |url=http://www.nyc.gov/html/om/pdf/ccp_report041007.pdf |format=PDF |accessdate=2007-04-11}}</ref> საშუალო ნიუ-იორკელი სან-ფრანცისკოელზე ორჯერ და [[დალასი|დალასელზე]] ოთხჯერ ნაკლებ [[ელექტროენერგია]]ს მოიხმარს .<ref>{{cite web |url=http://www.nyc.gov/html/planyc2030/html/challenge/faq.shtml |title=Global Warming and Greenhouse Gases |publisher=[[PlaNYC]] / The City of New York |date=[[6 დეკემბერი]], [[2006]] |accessdate=2006-12-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101225070759/http://www.nyc.gov/html/planyc2030/html/challenge/faq.shtml |archivedate=2010-12-25 }}</ref> დიდი რაოდენობით კონცენტრირებული დაბინძურება ქალაქში [[ასთმა|ასთმისა]] და სხვა [[რესპირატორული დაავადებები]]ს მაღალი შემთხვევიანობის გამომწვევია მოსახლეობაში.<ref>{{cite journal |title=Urban Asthma and the Neighbourhood Environment in New York City |author=Coburn, Jason, Jeffrey Osleeb, Michael Porter |journal=Health & Place |date= ივნისი 2006 |volume=12(2) |pages=pp. 167—179 |pmid=16338632}}</ref> ბოლო წლებში ქალაქის მთავრობამ გარემოს გაუმჯობესებისთვის მნიშვნელოვანი ზომები მიიღო. შესაბამისად, ის ქალაქის მთავრობის ოფისებისა და საზოგადოებრივი ტრანსპორტისთვის მხოლოდ ენერგოეფექტურ მოწყობილობას იძენს.<ref>{{cite news |author=DePalma, Anthony |title=It Never Sleeps, but It's Learned to Douse the Lights |publisher=The New York Times |date=[[December 11]], [[2005]] |url=http://www.nytimes.com/2005/12/11/nyregion/11efficiency.html |accessdate=2006-07-19|}}</ref> ნიუ-იორკს ქვეყნის მასშტაბით უდიდესი სუფთა ჰაერის [[დიზელი|დიზელ]]-[[ჰიბრიდული საწვავი|ჰიბრიდი]] და კომპრესული [[ბუნებრივი აირი]]ს ავტობუსების პარკი ჰყავს და პირველი ჰიბრიდული საწვავის ტაქსები.<ref>{{cite web |url=http://www.mta.info/nyct/bus/centennial/page2.htm |title=A Century of Buses in New York City |publisher=Metropolitan Transportation Authority |accessdate=2006-11-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060525043420/http://mta.info/nyct/bus/centennial/page2.htm |archivedate=2006-05-25 }}</ref> ქალაქი ასევე ლიდერობს ენერგოეფექტური [[მწვანე შენობა|მწვანე შენობების]] მშენებლობის რაოდენობით, რომელთა შორის ერთ-ერთი უკანასკნელი ნიმუშია [[ჰერსტის ტაუერი]].<ref name="„greenbuilding">{{cite news |title=7 World Trade Center and Hearst Building: New York's Test Cases for Environmentally Aware Office Towers |publisher=The New York Times |date=[[April 16]], [[2006]] |url=http://www.nytimes.com/2006/04/16/arts/design/16gree.html |accessdate=2006-07-19 |author=პოგრებინი, რობინ}}</ref> ქალაქს სასმელი [[წყალი]] ბუნებრივი წყალსაცავიდან მოეწოდება [[კატსკილის მთები]]დან. წყალსაცავის ბუნებრივი ეკოსისტემის დაცვისა და წყლის უწყვეტი ფილტრაციის პროცესის შედეგად ნიუ-იორკი ერთ-ერთია აშშ-ის ხუთი დიდი ქალაქიდან, რომელსაც სასმელი წყალი გამწმენდი ქარხნების გარეშე სუფთად მოეწოდება.<ref>{{cite web |title=New York City 2005 Drinking Water Supply and Quality Report |publisher=New York City Department of Environmental Protection |date=2005 |url=http://www.nyc.gov/html/dep/pdf/wsstat05.pdf |format=PDF |accessdate=2006-07-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060928231458/http://nyc.gov/html/dep/pdf/wsstat05.pdf |archivedate=2006-09-28 }}</ref> == რაიონები და უბნები == [[ფაილი:5 Boroughs Labels New York City Map.png|thumb|280px|ხუთი რაიონი: '''<span style="color:#2a3d94;">1: მანჰეტენი</span>''', '''<span style="color:#f4cc0b;">2: ბრუკლინი</span>''', <br />'''<span style="color:#ef7b2c;">3: კუინზი</span>''', '''<span style="color:#dc382c;">4: ბრონქსი</span>''', '''<span style="color:#8a3687;">5: სტეიტენ-აილენდი</span>''']] ნიუ-იორკი ხუთი რაიონისგან (ინგლ. Borough — საგრაფო) შედგება. თავად რაიონი ასობით უბნად იყოფა, რომელთა შორის მრავალს საკუთარი განსაკუთრებული ისტორია და ხასიათი გააჩნია. * [[მანჰეტენი]] (ნიუ-იორკის ქაუნთი, მოს. 1 629 000) ქალაქის ბიზნესისა და კულტურის ცენტრია, და ამგვარად ყველაზე [[ურბანიზაცია|ურბანულია]]. ის ასევე ყველაზე მჭიდროდ არის დასახლებული. აქ მდებარეობს ქალაქის განთქმული ცათამბჯენების უმრავლესობა. ეს რაიონი იყოფა ''დაუნთაუნ'', ''მიდთაუნ'' და ''აპთაუნ'' რეგიონებად. *[[ბრუკლინი]] (კინგსის ქაუნთი, მოს. 2 533 000) ამერიკის ეთნიკურად ყველაზე მრავალფეროვანი ქაუნთია, ერთ სულ მოსახლეზე გაცილებით მეტი იმიგრანტით ვიდრე ნებისმიერ სხვა ადგილას ქვეყნის მასშტაბით. ეს ასევე ერთ-ერთი ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული რაიონია შენარჩუნებული ძლიერი ნაციონალური კულტურებით. რაიონში თანამედროვე ბიზნეს კვარტალთან ერთად დიდი ისტორიული რეზიდენციული უბნებიცაა, ძირითადად სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში. მას ასევე გრძელი ოკეანის სანაპირო და [[კონი-აილენდი]] (კუნძული კონი) აქვს, რომელიც განთქმულია ერთ-ერთი უძველესი მასობრივი გართობის პარკით. ქალაქის იტალიელ, რუს და ჩინელ იმიგრანტთა უმრავლესობა სწორედ ამ უბანზე მოდის. * [[კუინზი]] (კუინზის ქაუნთი, მოს. 2 273 000) გეოგრაფიულად ყველაზე დიდი რაიონია. აქ მდებარეობს [[შის სტადიონი]] და [[ნიუ-იორკ მეტსი]]; რეგიონის სამი ძირითადი აეროპორტიდან ორი (ლაგუარდია და ჯონ კენედის აეროპორტები); აშშ-ის ჩოგბურთის ასოციაციის ეროვნული საჩოგბურთო ცენტრი, სადაც იმართება აშშ-ის ყოველწლიური ღია ჩემპიონატი (United States Open). * [[ბრონქსი]] (ბრონქსის ქაუნთი, მოს. 1 418 000), ცნობილი, როგორც [[ჰიპ-ჰოპი|ჰიპ-ჰოპ]] კულტურის დაბადების ადგილი და ნიუ-იორკის იანკების გუნდის ბინა. აქ კომპაქტურად არიან დასახლებული ქალაქის რასობრივი უმცირესობები, განსაკუთრებით კი ლათინელები და შავკანიანები. მცირე კუნძულების გამოკლებით ბრონქსი ქალაქის ერთადერთი რაიონია, რომელიც კონტინენტზე მდებარეობს. * [[სტეიტენ-აილენდი]] (რიჩმონდის ქაუნთი, მოს. 476 143) ყველაზე წყნარი და საგარეუბნო ხასიათის რაიონია, თუმცა დროთა განმავლობაში უფრო ინტეგრირებული ხდება ქალაქის სხვა რაიონებთან შედარებით. 1964 წელს ვერაზანო-ნეროუს ხიდის გახსნიდან, 2001 წლამდე აქ მდებარეობდა მსოფლიოში უდიდესი ნაგავსაყრელი, რაც ამ რაიონს საკმაოდ არამომხიბლავს ქმნიდა საცხოვრებლად. [[ფაილი:Lower Manhattan from Jersey City November 2014 panorama 1.jpg|მინიატიურა|800პქ|ცენტრი|მანჰეტენის პანორამა]] == მთავრობა == [[ფაილი:Municipal Building.jpg|thumb|left|[[მანჰეტენის მუნიციპალური შენობა]]]] 1898 წელს კონსოლიდაციის შემდეგ ნიუ-იორკი აგლომერაციული მუნიციპალიტეტი გახდა ძლიერი მერისა და საქალაქო საბჭოს ფორმის მთავრობით. მერი და საბჭოს წევრები ირჩევა ოთხ-წლიანი ვადით. ნიუ-იორკის საქალაქო საბჭო ერთ-პალატიანია და მასში 51 საბჭოს წევრია, რომელთა უბნები განსაზღვრულია მოსახლეობის განლაგების გეოგრაფიული საზღვრებით. ყოველი წევრი წარმოადგენს დაახლოებით 157 000 ადამიანს. მერისა და საბჭოს წევრის არჩევა მხოლოდ ორი ვადით შეიძლება. ქალაქი ისტორიულად [[დემოკრატიული პარტია (აშშ)|დემოკრატიული]] მერის კანდიდატებს ირჩევდა. თუმცა წინა და ახლანდელი მერები მემარცხენე ლიბერალური [[რესპუბლიკური პარტია (აშშ)|რესპუბლიკელები]] არიან. საბჭოს წევრების არჩევა სპეციფიკური საკითხების გამო ხდება და ისინი, როგორც წესი, საკმაოდ კარგად ცნობილი პიროვნებები არიან. დემოკრატიულ პარტიას უჭირავს საზოგადოებრივ თანამდებობათა უმრავლესობა. პარტიის პლატფორმა ემყარება ხელმისაწვდომ ცხოვრების პირობებს, განათლებასა და ეკონომიკურ განვითარებას. ქალაქის პოლიტიკური დემოგრაფია ლიბერალურ-დემოკრატიულია. დასაქმების პოლიტიკა ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესია. განსახლება და ეკონომიკური განვითარება ყველაზე მწვავე საკითხებია. რეგისტირებულ ამომრჩეველთა 87 % დემოკრატია, რაც საკმაოდ კონტრასტულია ნიუ-იორკის შტატის მოსახლეობასთან, რომელიც ნაკლებად ლიბერალურია. ქალაქის მთავრობა განლაგებულია ნიუ-იორკის სიტი ჰოლში, სადაც ქალაქის საბჭოს სხდომები იმართება ხოლმე. მერის ოფისი ცამეტ მუნიციპალურ სააგენტოსთან ერთად [[მანჰეტენის მუნიციპალური შენობა|მანჰეტენის მუნიციპალურ შენობაში]] მდებარეობს, რაც ერთ-ერთი უდიდესი მუნიციპალურ შენობათაგანია მსოფლიოში. პრაქტიკულად ყველა მთავრობის თანამდებობის პირს, გუბერნატორის, გენერალური პროკურორის, ორივე აშშ-ის სენატორის ჩათვლით ოფისები მანჰეტენზე აქვს. ოფიციალური პირები სამსახურეობრივი საქმიანობისთვის ძირითადად ამ ოფისებს იყენებენ შტატის დედაქალაქ [[ალბანი]]ს ძირითადი კაბინეტების ნაცვლად. == ეკონომიკა == [[ფაილი:Panorama clip3.jpg|thumb|260px|[[მიდთაუნ მანჰეტენი|მიდტაუნ-მანჰეტენი]] უდიდესი ცენტრალური ბიზნესუბანია აშშ-ში<br />'''[[:image:Skyline-New-York-City.jpg|სრული პანორამული ფოტო]]''']] [[ფაილი:Wall Street Sign.jpg|thumb|260px|[[უოლ სტრიტი|უოლ-სტრიტი]]ს ფირნიში]] ნიუ-იორკი საერთაშორისო ბიზნესისა და კომერციის მნიშვნელოვანი ცენტრია, ის გლობალური ეკონომიკის სამი საკომანდო ცენტრიდან ერთ-ერთია ([[ტოკიო]]სა და [[ლონდონი]]ს გვერდიგვერდ).<ref>{{cite book|author=[[სასკია სასენი|სასენი, სასკია]]|title=გლობალური ქალაქი: ნიუ-იორკი, ლონდონი, ტოკიო|url=https://archive.org/details/globalcitynewyor00unse|year=2001|publisher=Princeton University Press|edition=მე-2 გამოცემა|isbn=0691070636}}</ref> ქალაქის ეკონომიკის ბირთვს ქმნის საფინანსო, სადაზღვევო და უძრავი ქონების ინდუსტრიები. ნიუ-იორკი ამასთან აშშ-ის [[მასმედია|მასმედიის]], ჟურნალიზმისა და გამომცემლობის უმნიშვნელოვანესი ცენტრიცაა, ხელოვნებასთან ერთად. სხვა მნიშვნელოვან სექტორთა შორისაა ქალაქის ტელე და კინო ინდუსტრიები, რომელიც მასშტაბით მხოლოდ [[ჰოლივუდი|ჰოლივუდს]] თუ ჩამოურჩება; სამედიცინო კვლევა და ტექნოლოგია; არასამთავრობო ორგანიზაციები და უნივერსიტეტები; და, რა თქმა უნდა, [[მოდა]]. ქალაქ ნიუ-იორკში მდებარეობს ქვეყნისა და მსოფლიოს უძვირესი უძრავი ქონება. 450 პარკ ავენიუ 2007 წლის 2 ივლისს $510 მილიონად გაიყიდა, რაც $17.104 შეადგენს 1 მ²-ზე, მოხსნა მსოფლიო რეკორდი, რომელიც დაამყარა გარიგებამ საოფისე შენობისთვის 660 მედისონ ავენიუზე ($15,887/მ²).<ref>ქუირკი, ჯეიმზ. [http://www.northjersey.com/page.php?qstr=eXJpcnk3ZjczN2Y3dnFlZUVFeXk4NDImZmdiZWw3Zjd2cWVlRUV5eTcxNjI5NzEmeXJpcnk3ZjcxN2Y3dnFlZUVFeXkyMg== "ბერგენის ოფისებს საკმარისი ფართი აქვს"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071222235142/http://www.northjersey.com/page.php?qstr=eXJpcnk3ZjczN2Y3dnFlZUVFeXk4NDImZmdiZWw3Zjd2cWVlRUV5eTcxNjI5NzEmeXJpcnk3ZjcxN2Y3dnFlZUVFeXkyMg== |date=2007-12-22 }}, ''[[რეკორდი (ბერგენის საგრაფო)]]'', [[5 ივლისი]] [[2007]]. წაკითხულია [[5 ივლისი|5 ივლისს]] [[2007]]. "ორშაბათს, 26 წლის, 33-სართულიანი საოფისე შენობა 450 პარკ ავენიუზე გაიყიდა განსაცვიფრებელ $1,589-ად ერთ კვ. ფუტზე, ანუ დაახ. $510 მილიონად. ეს ფასი ყველაზე დიდია, რომელიც კი ოდესმე გადაუხდიათ აშშ-ის საოფისე შენობისთვის ერთ კვ. ფუტზე გათვლით. ამით მოიხსნა წინა რეკორდი, რომელიც ოთხი კვირით ადრე დაამყარა გარიგება 660 მედისონ ავენიუს გაყიდვით $1,476-ად ერთი კვ. ფუტისთვის."</ref> ქალაქის [[საფონდო ბირჟა|საფონდო ბირჟები]] მსოფლიოში უდიდესთა შორისაა. [[ნიუ-იორკის საფონდო ბირჟა]] უდიდესია მსოფლიოში სავალუტო მოცულობით, ხოლო [[ნასდაქი]] მსოფლიოს ლიდერია აქ წამოყენებულ ლისტინგთა რაოდენობით.<ref>{{cite web |authors=Claessens, Stjin |title=Electronic Finance: Reshaping the Financial Landscape Around the World |publisher=The World Bank |date=September 2000 |url=http://www.worldbank.org/research/interest/confs/upcoming/papersjuly11/E-finance.pdf |format=PDF |accessdate=2007-03-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070121221810/http://www.worldbank.org/research/interest/confs/upcoming/papersjuly11/E-finance.pdf |archivedate=2007-01-21 }}</ref> მრავალ საერთაშორისო კორპორაციას შტაბ-ბინა სწორედ ნიუ-იორკში აქვს, მათ შორის [[ფორჩუნ-500]] კომპანიების უდიდეს რაოდენობას. ნიუ-იორკი უნიკალურია სხვა ამერიკულ ქალაქთა შორის უცხოური კორპორაციების განსაკუთრებით დიდი რაოდენობით. კერძო სექტორში არსებული ყოველი 10 სამუშაო ადგილიდან 1 უცხოურ კომპანიაზე მოდის. შესაბამისად ნიუ-იორკის ბიზნეს წრეები საკმაოდ ინტერნაციონალისტურია და შესამჩნევად უჭირს შეწყობა ფედერალური მთავრობის მკაცრ საგარეო, სავაჭრო და სავიზო პოლიტიკასთან. სპეციალიზებულ მსუბუქ მრეწველობაში დღემდე დასაქმების უდიდესი წილი მოდის, თუმცა ისტორიულად მას შემცირების ტენდენცია აქვს. ამგვარი წარმოების ძირითადი შემადგენელი ნაწილია, საფეიქრო, ქიმიური, ავეჯის, ლითონის პროდუქცია და საკვებგადამმუშავებელი წარმოებები. ნიუ-იორკის ბუნებრივი საზღვარი განსაკუთრებით ხელშემწყობია საერთაშორისო სატვირთო გზავნილებისთვის და ყოველთვის შეადგენდა მისი ეკონომის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ნაწილს, თუმცა ბოლო დროს საზღვაო გადაზიდვების დანიშნულების ტვირთმა ბრუკლინის სანაპიროდან [[ნიუ-ჯერსი]]ს პორტ ნუარკ-ელიზაბეთის საზღვაო ტერმინალზე გადაინაცვლა. გარკვეული ტვირთი მაინც დარჩა, და ბრუკლინი დღემდე რჩება აშშ-ში [[კაკაო]]ს მარცვლების იმპორტის მთავარ ჭიშკრად. [[ფაილი:NASDAQ.JPG|thumb|left|'''ნასდაქი''' (NASDAQ, National Association of Securities Dealers Automated Quotations — ფასიან ქაღალდთა დილერების ავტომატური კოტირებების ეროვნული ასოციაცია)|290x290პქ]] „შემოქმედებითი“ ინდუსტრიები, როგორიცაა [[დიზაინი]], [[ახალი მედია]] და [[არქიტექტურა]] დასაქმების სულ უფრო მზარდი წილი ხდება. ქალაქის მრავალი სამედიცინო ლაბორატორიისა და კვლევითი ცენტრის კომერციული როლის მნიშვნელობის გაზრდის შედეგად, მეცნიერება და კვლევაც კიდევ ერთი დამატებითი ძლიერი სექტორია. დასაქმების ზრდამ ამ სექტორში 2004-05 წლებში 4,9 % შეადგინა. მაღალი ტექნოლოგიის ინდუსტრიები, როგორიცაა პროგრამული დამუშავება, სათამაშო კონსოლების დიზაინი და ინტერნეტ მომსახურეობა, იზრდება. ნიუ-იორკი ქვეყნის წამყვანი საერთაშორისო ინტერნეტ ჭიშკარია (gateway), 430 გიგაბიტი წამში. საერთაშორისო ინტერნეტ გამტარობის ტერმინატებით, ტრანსატლანტიკური [[ოპტიკური ბოჭკო|ოპტიკურ-ბოჭკოვანი]] სადენის ტერმინუსის კვანძთან მდებარეობის წყალობით. შედარებისთვის, სიდიდით მეორე აშშ-ის ჰაბი ვაშინგტონ/ბალტიმორის წარმადობა მხოლოდ 158 გიგაბიტ/წმ-ია. ქალაქ ნიუ-იორკის საშუალო ერთობლივი მეტროპოლიური პროდუქტი თითქმის $500 მილიარდს უტოლდება, რაც [[შვეიცარია|შვეიცარიის]] [[ეშპ|მშპ]]-ზე (მთლიანი შიდა პროდუქტი) მეტია და თითქმის ეწევა [[რუსეთი]]ს მაჩვენებელს. ცალკე ქვეყანა რომ ყოფილიყო ნიუ-იორკს მსოფლიოში სიდიდით მე-17 ეკონომიკა ექნებოდა, ხოლო ერთ სულ მოსახლეზე $59.000-ით, სიდიდით მეორე მშპ სულ მოსახლეზე [[ლუქსემბურგი]]ს შემდეგ. ბოლო 40 წლის განმავლობაში ქალაქის სამუშაო ადგილების ზრდის დონე თითქმის ჰორიზონტალური (უცვლადი) იყო ზრდადი მომსახურების სექტორის დასაქმებით კლებადი მსუბუქი წარმოებისა და ინდუსტრიის სექტორის დასაქმების ჩანაცვლებით. თუმცა 1990-იან წლებში ქალაქის ეკონომიკის ზრდის ტემპებმა გაუსწრო ქვეყნის დონეს ყველაზე დიდი პერიოდით [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს შემდეგ. ბოლო დროს მსოფლიო ეკონომიკაში [[ინტერნეტი]]ს დომინაციამ ქალაქს თავის კვალი დააჩნია — კომპანიათა დიდი ნაწილი უფრო მცირე, ნაკლებად ძვირადღირებულ ქალაქებში იწყებს გადანაცვლებას. == დემოგრაფია == {| id="toc" style="float: right; margin-left: 5em; width: 35%; font-size: 75%;" cellspacing="3" !colspan="3"|'''შედარებითი სტატისტიკა''' |- |'''აშშ 2000 ცენზი'''||'''ქალაქი'''||'''შტატი'''||'''აშშ''' |- |სულ მოსახლეობა||8 331 004||18 976 457||328 223 020 |- |% ცვლილება, 1990—2000||+9,4 %||+5,5 %||+13,1 % |- |სიმჭიდროვე||26 403/მი²||402/მი²||80/მი² |- |ოჯახის საშ. შემოსავალი (1999)||$38 293||$43 393||$41 994 |- |ბაკალავრის ხარისხი ან მეტი||27 %||27 %||29 % |- |უცხოეთში დაბადებული||36 %||20 %||11 % |- |თეთრი (არალათინელი)||37 %||62 %||67 % |- |შავი||28 %||16 %||12 % |- |ლათინელი (ნებ. რასა)||27 %||15 %||11 % |- |აზიელი||10 %||6 %||4 % |} ნიუ-იორკი აშშ-ის უდიდესი ქალაქია, რომლის მოსახლეობა ორჯერ აღემატება ამ ქვეყნის სიდიდით მეორე ქალაქს — [[ლოს-ანჯელესი|ლოს-ანჯელესს]]. 2019 წელს ქალაქის მოსახლეობა სავარაუდოდ შეადგენდა 8 331 004 ადამიანს (7,3 მილიონი 1990 წ.). ეს არის შტატის მოსახლეობის დაახლ. 40 %. ბოლო ათწლეული ქალაქი სწრაფად იზრდებოდა. სოციოლოგთა აზრით ქალაქის მოსახლეობა 2030 წელს 9,5 მილიონს მიაღწევს.<ref>{{cite web |title=New York City Population Projections by Age/Sex and Borough, 2000-2030 |publisher=[[ქალაქ ნიუ-იორკის ქალაქგეგმარების დეპარტამენტი]] |date=დეკემბერი 2006 |url=http://www.nyc.gov/html/dcp/pdf/census/projections_report.pdf |format=PDF |accessdate=2007-03-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112022450/https://www.nyc.gov/html/dcp/pdf/census/projections_report.pdf |archivedate=2007-01-12 }} იხ. ასევე {{cite news |last=რობერტსი, სემ |title=2025 წლისთვის ქალაქმგეგმავებს მილიონი ახალი ისტორია ესახებათ გადატვირთულ ქალაქში |publisher=ნიუ-იორკ ტაიმზი |date=[[19 თებერვალი]], [[2006]] |url=http://www.nytimes.com/2006/02/19/nyregion/19population.html?ex=1298005200&en=c586d38abbd16541&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss |accessdate=2006-07-19 }}</ref> ნიუ-იორკის ორი დამახასიათებელი დემოგრაფიული თვისებაა სიმჭიდროვე და მრავალფეროვნება. მისი სიმჭიდროვე უაღრესად მაღალია 10 194 ად./კმ²-ზე, რაც დაახლოებით 7000 ადამიანით მეტია კვ. კმ-ზე ამერიკის სიმჭიდროვით მეორე ქალაქ [[სან-ფრანცისკო]]ზე. ხოლო [[მანჰეტენი]]ს სიმჭიდროვე 25 846 /კმ²-ს შეადგენს. ნიუ-იორკ სიტი განსაკუთრებალდ მრავალფეროვანია. მისი არსებობის განმავლობაში ქალაქი იმიგრანტთა მთავარი შემოსასვლელი კარიბჭე იყო. ტერმინი „melting pot“ (ინგლ. სადნობი ქვაბი) პირველად [[ქვემო ისტ-საიდი]]ს იმიგრანტებით მჭიდროდ დასახლებული უბნების აღსანიშნავად გამოიყენეს. ქალაქის მოსახლეობის 36 % უცხოეთშია დაბადებული. სხვა ამერიკულ ქალაქებთან შედარებით ამ მაჩვენებლით ნიუ-იორკს უსწრებს მხოლოდ [[ლოს-ანჯელესი]] და [[მაიამი]]. თუმცა თუ იმიგრანტი მოსახლეობა ამ ქალაქებში დომინირებულად წარმოდგენილია რამდენიმე ეროვნებით, ნიუ-იორკში არც ერთი ქვეყანა ან რეგიონი არ დომინირებს. ათი უდიდესი წარმოშობის ქვეყანა თანამედროვე იმიგრანტთა შორის არის [[დომინიკელთა რესპუბლიკა]], [[ჩინეთი]], [[იამაიკა]], [[გაიანა]], [[მექსიკა]], [[ეკვადორი]], [[ჰაიტი]], [[ტრინიდადი და ტობაგო]], [[კოლუმბია]] და [[რუსეთი]].<ref>{{cite web |title=Appendix Table 5-4: Ten Largest Sources of the Foreign-Born by County New York Metropolitan Region, 2000 |publisher=[[New York City Department of City Planning]] |date=2005 |url=http://home2.nyc.gov/html/dcp/pdf/census/nny_table_5_4.pdf |format=PDF |accessdate=2007-03-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614001800/http://home2.nyc.gov/html/dcp/pdf/census/nny_table_5_4.pdf |archivedate=2007-06-14 }}</ref> უმსხვილესი ეთნიკური ჯგუფები ქალაქში არიან [[აფრო-ამერიკელები|აფრიკული წარმოშობის ამერიკელები]], იტალიელები და ირლანდიელები. ქალაქში დაახლოებით 170 ენაზე საუბრობენ. ნიუ-იორკის [[აგლომერაცია|აგლომერაციაში]] [[ებრაელები|ებრაელთა]] უდიდესი მოსახლეობაა [[ისრაელი|ისრაელს]] გარეთ. ნიუ-იორკელთა დაახ. 12 % ებრაელია ან ებრაული წარმომავლობა აქვს.<ref>{{cite web |title=Jewish Community Study of New York |publisher=United Jewish Appeal-Federation of New York |date=2002 |url=http://www.ujafedny.org/atf/cf/%7BAD848866-09C4-482C-9277-51A5D9CD6246%7D/JCommStudyIntro.pdf |format=PDF |accessdate=2007-03-26}}</ref> აქ ასევე ცხოვრობს აშშ-ის [[სამხრეთი აზია|სამხრეთ აზიური]] წარმოშობის მოსახლეობის მეოთხედი და უდიდესი შავკანიანი მოსახლეობა ვიდრე ქვეყნის ნებისმიერ სხვა ქალაქში. ყველაზე თვალშისაცემია [[პუერტორიკო]]ელთა რაოდენობა. კიდევ ერთი ისტორიულად მნიშვნელოვანი ეთნიკური ჯგუფია იტალიელები, რომელთა დიდი რაოდენობა ქალაქში XX საუკუნის დასაწყისში გადმოსახლდა. ასევე დიდია ირლანდიელთა წარმომადგენლობა: ყოველი 50-ე [[ევროპა|ევროპული]] წარმოშობის ნიუ-იორკელი ატარებს გამოკვეთილ Y ქრომოსომას, რომელიც შთამომავლობით [[ნიალი ცხრა მძევალი|ნიალი ცხრა მძევლისგან]] (მე-5 საუკუნის [[ირლანდია|ირლანდიის]] მეფე) მოდის. ნიუ-იორკს სულ მოსახლეზე შემოსავლების ფართო დიაპაზონი აქვს. 2005 წელს ოჯახის საშუალო შემოსავალი ყველაზე შეძლებული ცენზის უბანში იყო $188 697, ხოლო უღარიბეს უბანში კი $9320.<ref>{{cite news |author=რობერტსი, სემ |title=მანჰეტენზე ღარიბი 2 ცენტს შოულობს მდიდარის ყოველ დოლართან შედარებით (In Manhattan, Poor Make 2 Cents for Each Dollar to the Rich) |publisher=ნიუ-იორკ ტაიმზი |date=[[9 აპრილი]], [[2005]] |url=http://www.fiscalpolicy.org/SamRoberts4Sep05.htm |accessdate=2007-03-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070403204124/http://www.fiscalpolicy.org/SamRoberts4Sep05.htm |archivedate=2007-04-03 }}</ref> ამგვარი განსხვავება გამოწვეულია შედარებით მაღალი ზრდის ტემპით მაღალი შემოსავლის სეგმენტში, მაშინ როცა დაბალ და საშუალო სეგმენტებში შემოსავლები თითქმის ერთ დონეზე იყო გაყინული. 2006 წელს კვირის საშუალო ხელფასი მანჰეტენზე იყო $1453, რაც ყველაზე მაღალი და სწრაფად მზარდი მაჩვენებელია აშშ-ის უდიდეს საგრაფოებს შორის. მანჰეტენი ასევე გამოირჩევა მაღალი შობადობით, რაც უნიკალურია ამერიკული ქალაქებისთვის. 2000 წლიდან საგრაფოში 5 წლამდე ბავშვების რაოდენობა 32 %-ით გაიზარდა. === კრიმინალი === [[ფაილი:NYC NYPD Times Square.jpg|thumb|left|250px|[[ნიუ-იორკ სიტის პოლიციის დეპარტამენტი|NYPD]] პატრული [[ტაიმს სქვერი|ტაიმზ-სკვერზე]]]] აშშ-ის 216 ქალაქიდან, რომელთა მოსახლეობა 2002 წელს 100 000-ს აღემატებოდა, ნიუ-იორკი კრიმინალის დონით 197-ე ადგილზეა.<ref>{{cite news |1=''Law Enforcement News'' |title=Don’t tell New York, but crime is going up |url=http://www.lib.jjay.cuny.edu/len/2002/12.31/page5.html |access-date=2007-09-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211023100612/https://www.lib.jjay.cuny.edu/len/2002/12.31/page5.html |archivedate=2021-10-23 }}</ref> ძალადობრივი დანაშაული ბოლო თორმეტი წლის განმავლობაში ქალაქში 75%-ით შემცირდა, ხოლო მკვლელობის დონე 2005 წელს 1963 წლის შემდეგ ყველაზე დაბალი იყო.<ref>{{cite paper |title=The Remarkable Drop In Crime In New York City |author=Langan, Patrick A. |date=[[October 21]], [[2004]] |url=http://samoa.istat.it/Eventi/sicurezza/relazioni/Langan_rel.pdf |publisher=Istituto Nazionale di Statistica (Italy) |format=PDF |accessdate=2007-05-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080216012507/http://samoa.istat.it/Eventi/sicurezza/relazioni/Langan_rel.pdf |archivedate=2008-02-16 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080216012507/http://samoa.istat.it/Eventi/sicurezza/relazioni/Langan_rel.pdf |date=2008-02-16 }} {{Cite web |url=http://samoa.istat.it/Eventi/sicurezza/relazioni/Langan_rel.pdf |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2007-09-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080216012507/http://samoa.istat.it/Eventi/sicurezza/relazioni/Langan_rel.pdf |archivedate=2008-02-16 }}</ref> კრიმინალის დონემ ქალაქში მკვეთრად აიწია 1980-იან და 90-იან წლების [[კრეკის ეპიდემია|კრეკის ეპიდემიის]] გამო. ეპიდემიასთან საბრძოლველად 1990-იან წლებში ნიუ-იორკის პოლიციის დეპარტამენტმა შემოიღო ე. წ. „კომპსტატის“ და „დამტვრეული ფანჯრების“ პოლიტიკა, რამაც სხვა ზომებთან ერთობლიობაში მნიშვნელოვნად შეამცირა ქალაქში დანაშაულის დონე. ქალაქის უსაფრთხოების დონის მკვეთრ გაუმჯობესებას კრიმინოლოგები პოლიციის გაუმჯობესებულ ტაქტიკას, კრეკის ეპიდემიის დასრულებასა და დემოგრაფიულ ცვლილებებს მიაწერენ.<ref>{{cite book |title=The Crime Drop in America |chapter=The Rise and Decline of Hard Drugs, Drug Markets, and Violence in Inner-City New York |author=Johnson, Bruce D., Andrew Golub, Eloise Dunlap |editor=Blumstein, Alfred, Joel Wallman |year=2006 |publisher=Cambridge University Press |id=ISBN 0-521-86279-5}}</ref><ref>{{cite book |title=New York Murder Mystery: The True Story Behind the Crime Crash of the 1990s |author=Karmen, Andrew |year=2000 |publisher=NYU Press |id=0814747175}}</ref> [[ორგანიზებული კრიმინალი]] ყოველთვის ასოცირდებოდა ნიუ-იორკთან, დაწყებული [[ორმოცი ქურდი]]თ და ე. წ. „ტარაკნების მცველებით“ (Roach Guards) [[ფაივ პოინტი|ფაივ პოინტში]] 1820-იან წლებში. XX საუკუნეში [[მაფია]] გაძლიერდა, რომელსაც ყველასთვის ცნობილი [[ხუთი ოჯახი]] აკონტროლებდა. [[ბლეკ სპეიდსი]]ს მსგავსი ბანდები გაძლიერდა XX საუკუნის მეორე ნახევარში.<ref>{{cite book |title=NYPD: A City and Its Police |author=Lardner, James, and Thomas Reppetto |publisher=Owl Books |year=2000 |pages=pp. 18-21}}</ref> ქალაქში XIX საუკუნიდან მოყოლებული მრავალი მასშტაბური არეულობა მომხდარა, მათ შორის იყო [[ნიუ-იორკის გაწვევის ჯანყი|გაწვევის ჯანყი]] 1863 წელს, რამდენიმე აჯანყება ტომპკინს სქვერ პარკში და [[ჰარლემი|ჰარლემში]].<ref>{{cite book |title=Street Justice: A History of Political Violence in New York City |url=https://archive.org/details/streetjusticehis0000john |author=Johnson, Marilynn S. |publisher=Beacon Press |year=2003}}</ref> სერიულმა მკვლელობებმა „[[დევიდ ბერკოვიცი|სემის შვილის“]] მიერ, რომელიც 1976 წლის 29 ივლისს დაიწყო, მთელი შემდგომი წელიწადი ქალაქი პანიკაში ჩააგდო.<ref>{{cite web |url=http://www.crimelibrary.com/serial_killers/notorious/berkowitz/12.html |title=Son of Sam, David Berkowitz, famous serial killer |publisher=Crime Library / Court TV |accessdate=2007-06-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070930220858/http://www.crimelibrary.com/serial_killers/notorious/berkowitz/12.html |archivedate=2007-09-30 }}</ref> == კულტურა == [[ფაილი:MET NYC.jpg|thumb|300px|მეტროპოლიტენის მუზეუმი]] [[ფაილი:Carnegie Hall-I.JPG|thumb|300px|[[კარნეგი-ჰოლი]]]] [[ფაილი:Guggenheim museum exterior.jpg|thumb|300px|გუგენჰაიმი]] „კულტურა თითქოს ჰაერშია, როგორც ამინდის ნაწილი“ უთქვამს მწერალ [[ტომ ვულფი|ტომ ვულფს]] ნიუ-იორკზე.<ref>{{cite web | title =Speeches: Tom Christopher Exhibit Opening | publisher =Consulate General of the United States: Frankfurt, Germany | date =[[May 9]], [[2007]] | url =http://frankfurt.usconsulate.gov/frankfurt/speech05092007.html | accessdate =2007-05-25 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20070723115555/http://frankfurt.usconsulate.gov/frankfurt/speech05092007.html | archivedate =2007-07-23 }}</ref> უამრავი მნიშვნელოვანი ამერიკული კულტურული მიმდინარეობა სწორედ ამ ქალაქში დაიწყო, მათ შორის [[ჰარლემის რენესანსი]], რომელმაც აფროამერიკული ლიტერატურული მემკვიდრეობა დაუტოვა ამერიკას. ეს ქალაქი [[ჯაზი]]ს ეპიცენტრი იყო 1940-იანებში, [[აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმი]]ს 1950-იანებში, და [[ჰიპ-ჰოპი]]ს დაბადების ადგილი 1970-იანებში. ქალაქის [[პანკ-როკი|პანკ-როკ]] სცენამ დიდი გავლენა იქონია 1970-80-იანების მუსიკაზე. ნიუ-იორკიდან გამოსულ წამყვან [[ინდი-როკი|ინდი-როკ]] ჯგუფებს შორის არიან The Strokes, Interpol, The Bravery, Scissor Sisters, და They Might Be Giants. ქალაქს მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს [[ამერიკის კინოინდუსტრია]]ში. „მანჰატა“ (1920), ქვეყნის პირველი ავანგარდული ფილმი, ამ ქალაქში გადაიღეს. დღეს ნიუ-იორკი აშშ-ის კინოინდუსტრიის მეორე უდიდესი ცენტრია. ქალაქში 2000-ზე მეტი ხელოვნებისა და კულტურის დაწესებულებაა და 500-ზე მეტი ხელოვნების გალერეა.<ref name="„NYC arts">{{cite web |title=Creative New York |publisher=Center for an Urban Future |date=December 2005 |url=http://www.nycfuture.org/images_pdfs/pdfs/CREATIVE_NEW_YORK.pdf |format=PDF |accessdate=2006-06-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110128170345/http://www.nycfuture.org/images_pdfs/pdfs/CREATIVE_NEW_YORK.pdf |archivedate=2011-01-28 }}</ref> ქალაქის მთავრობა ხელოვნებაში ეროვნულ ხელოვნების მემკვიდრეობის ორგანიზაციაზე მეტს ხარჯავს. XIX საუკუნის მდიდარმა ინდუსტრიალისტებმა ქალაქში შექმნეს უდიდეს კულტურულ დაწესებულებათა ქსელი, მათ შორის [[კარნეგი-ჰოლი]], [[მეტროპოლიტენის ხელოვნების მუზეუმი]], [[მომა]], [[გუგენჰაიმის მუზეუმი (ნიუ-იორკი)|გუგენჰაიმის მუზეუმი]], რომელთაც დროთა განმავლობაში საერთაშორისო მნიშვნელობა შეიძინეს. ელექტრობის განვითარებამ ხელი შეუწყო რთული თეატრალური პროდუქციების განვითარებას, და 1880-იანებში ნიუ-იორკის თეატრებში ბროდვეისა და 42-ე ქუჩის გასწვრივ დაიწყო ახალი სცენური ფორმის წარმოდგენების დადგმა, რომელსაც დღეს [[ბროდვეის მიუზიკლი|ბროდვეის მიუზიკლებს]] უწოდებენ. ქალაქის იმიგრანტების ძლიერი ზეგავლენით ისეთ წარმოდგენებში, როგორიცაა „ჰარიგანი და ჰარტი“, [[ჯორჯ კოენი]] და დანარჩენები დიალოგებში სიმღერებს იყენებდნენ, რომლებშიც ხშირად იმედისა და ამბიციების თემები ისახებოდა. დღეს ეს წარმოდგენები ნიუ-იორკის თეატრალური სცენის უცვლელი კლასიკაა. ქალაქის 39 უდიდეს თეატრს (500 მაყურებელზე მეტი ტევადობით) ერთობლივად ბროდვეის უწოდებენ, მთავარი გამზირის სახელზე, რომელიც [[ტაიმს-სქვერი]]ს თეატრალურ უბანს კვეთს. საშემსრულებლო ხელოვნების [[ლინკოლნის ცენტრი]], რომელიც მოიცავს ჯაზს ლინკლოლნ ცენტრში, [[მეტროპოლიტენ-ოპერა]]ს, [[ნიუ-იორკ სიტი ოპერა]]ს, [[ნიუ-იორკის ფილარმონია]]ს, [[ნიუ-იორკ სიტი ბალეტი|ნიუ-იორკ სიტი ბალეტს]], [[ვივიენ ბომონის თეატრი|ვივიენ ბომონის თეატრს]], [[ჯულიარდის სკოლა]]ს და [[ელის ტრულის ჰოლი|ელის ტრულის ჰოლს]], უდიდესი საშემსრულებლო ხელოვნებათა ცენტრია აშშ-ში. [[სამერსტეიჯი]] უფასო სპექტაკლებსა და სამუსიკო კონცეტებს წარმოადგენს [[ცენტრალ პარკი|ცენტრალ პარკში]] და 1200 უფასო კონცერტს, საცეკვაო და თეატრალურ წარმოდგენას ქალაქის ხუთივე რაიონში ზაფხულის თვეების განმავლობაში.<ref>{{cite web | title = Summerstage: Our Mission | url = http://www.summerstage.org/index.aspx?lobid=854 | publisher = Summerstage.org | accessdate = 2007-05-31 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20080820201634/http://www.summerstage.org/index.aspx?lobid=854 | archivedate = 2008-08-20 }}</ref> === ტურიზმი === [[ფაილი:Unisphere-2 (27835155267).jpg|thumb|300px|right|[[უნისფერო]] კორონა-პარკში]] [[ფაილი:Central Park New York City New York 23 cropped.jpg|thumb|300px|ცენტრალური პარკი]] ქალაქს ყოველწლიურად დაახლოებით 40 მილიონი უცხოელი და ამერიკელი ტურისტი სტუმრობს.<ref>{{cite web |title=NYC Statistics |publisher=NYC & Company |url=http://www.nycvisit.com/content/index.cfm?pagePkey=57 |accessdate=2006-08-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060819114014/http://www.nycvisit.com/content/index.cfm?pagePkey=57 |archivedate=2006-08-19 }}</ref> მთავარ ღირსშესანიშნაობათა შორისაა [[ემპაია სტეიტ ბილდინგი]], [[ელის აილენდი]], [[ბროდვეი]]ს თეატრალური სპექტაკლები, მუზეუმები და სხვა კულტურულ-გასართობი ცენტრები, როგორიცაა [[ცენტრალ-პარკი]], [[ვაშინგტონ სქვეა პარკი]], [[როკფელერის ცენტრი]], [[ტაიმს-სქვერი]], [[ბრონქსის ზოოპარკი]], [[ნიუ-იორკის ბოტანიკური ბაღი]], ფეშენებელური შოპინგი [[მეხუთე ავენიუ|მეხუთე]] და მედისონის ავენიუებზე, ღონისძიებები — ჰელოუინ პარადი [[გრინვიჩ-ვილიჯი|გრინვიჩ-ვილიჯში]], [[ტრიბეკა]]ს კინოფესტივალი, უფასო წარმოდგენები ცენტრალ პარკში სამერსტეიჯზე. [[თავისუფლების ქანდაკება]] მთავარი ტურისტული ღირსშესანიშნაობაა და ასევე აშშ-ის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობადი სიმბოლო.<ref>{{cite web |url=http://nymag.com/listings/attraction/statue_of_liberty/ |title=Statue of Liberty |publisher=New York Magazine |accessdate=2006-06-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081003125951/http://nymag.com/listings/attraction/statue_of_liberty/ |archivedate=2008-10-03 }}</ref> მრავალი ეთნიკური უბნები, როგორიცაა ჯეკსონ-ჰაიტსი, ფლაშინგი და ბრაიტონ-ბიჩი, კი მთავარი მოსანახულებელი ადგილებია პირველი და მეორე თაობის ამერიკელებისთვის მთელი აღმოსავლეთ სანაპიროს გასწვრივ. ნიუ-იორკს 113 კმ² საპარკო ფართობი და 22 კმ საზოგადოებრივი პლაჟი აქვს.<ref>{{cite web |url=http://www.nyc.gov/html/om/html/99a/pr042-99.html |title=Mayor Giuliani Announces Amount of Parkland in New York City has Passed 28,000 Acre Mark |date=[[February 3]], [[1999]] |publisher=New York City Mayor's Office |accessdate=2007-06-06}}</ref> [[მანჰეტენი]]ს ცენტრალ პარკი, რომელიც [[ფრედერიკ ოლმსტედი|ფრედერიკ ლოუ ოლმსტედმა]] და [[კალვერტ ვოქსი|კალვერტ ვოქსმა]] დააპროექტეს, ყველაზე პოპულარული ქალაქის პარკია აშშ-ში. პროსპექტ პარკს, ასევე ოლმსტედისა და ვოქსის დიზაინით, 36 ჰექტარის მინდორი აქვს.<ref>{{cite web |url=http://www.prospectpark.org/general/main.cfm?target=home |title=General Information |publisher=Prospect Park Alliance |accessdate=2007-06-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070610100316/http://www.prospectpark.org/general/main.cfm?Target=home |archivedate=2007-06-10 }}</ref> ფლაშინგ მიდოუს პარკი [[ქუინსი|ქუინსში]], ქალაქის სიდიდით მესამე, 1939 და 1964 წლებში ჩატარებული მსოფლიო ექსპოზიციების ადგილი იყო. ნიუ-იორკის კვების კულტურა, რომელზეც გავლენა ქალაქის მრავალეროვნულმა იმიგრაციამ იქონია, ასევე მრავალფეროვანია. ებრაელმა და იტალიელმა იმიგრანტებმა ქალაქს სახელი ბლითებით (bagel), ჩიზქეიქითა და ნიუ-იორკული პიცით გაუთქვეს. 4000-მა მობილურმა სწრაფი კვების ჯიხურმა, რომელთა უმრავლესობას ასევე ემიგრანტები ფლობენ, ახლო აღმოსავლეთის სამზარეულოს კერძები — [[ფალაფელი]] და [[ქაბაბი]] — თანამედროვე ნიუ-იორკის ქუჩის კვების ნაწილი გახადა.<ref>{{cite news|title=Kebabs on the Night Shift|first=Jennifer|last=Bleyer|publisher=The New York Times|date=[[May 14]], [[2006]] |url=http://www.nytimes.com/2006/05/14/nyregion/thecity/14vend.html|accessdate=2006-07-19}}</ref> ამავე დროს, ნიუ-იორკი ამერიკის ყველაზე დახვეწილი სამზარეულოების რესტორნების ადგილია. === მედია === [[ფაილი:NYC subway riders with their newspapers.jpg|thumb|300px|მასტრანსპორტის პოპულარობა ხელს უწყობს პრესის გავრცელებას]] ნიუ-იორკი [[ტელევიზია|ტელევიზიის]], [[რეკლამა|რეკლამის]], [[მუსიკა|მუსიკის]], [[პრესა|პრესისა]] და წიგნების გამომცემლობის ინდუსტრიების გლობალური ცენტრია, ის ასევე უდიდესი მედია ბაზარია აშშ-ში. ქალაქის ზოგიერთ უმსხვილეს მედია-კონგლომერატებს შორისაა [[ტაიმ უორნერი]], ნიუს კორპორაცია, ჰერსტ კორპორაცია და ვიაკომი. მსოფლიოს უდიდეს რვა გლობალურ სარეკლამო სააგენტოთა ქსელებიდან შვიდის შტაბ-ბინა ნიუ-იორკშია. „დიდი ოთხეული“ ხმის ჩამწერი ლეიბლებიდან სამს ასევე ნიუ-იორკში აქვს ბინა. ქალაქში ოფისი აქვს 200-ზე მეტ გაზეთსა და 350 ჟურნალს. წიგნების საგამომცემლო ინდუსტრიაში დასაქმებულია 25 000 ადამიანი. აშშ-ში ქვეყნის სამი უმსხვილესი ყოველდღიური გაზეთიდან ორი ნიუ-იორკისაა — [[უოლ სტრიტ ჯორნალი]] და [[ნიუ-იორკ ტაიმსი]]. ქალაქის მთავარი ტაბლოიდი (ბულვარული) გაზეთები ნიუ-იორკ დეილი ნიუსი და ნიუ-იორკ პოსტი 1801 წელს დააფუძნა [[ალექსანდერ ჰამილტონი|ალექსანდერ ჰამილტონმა]]. ქალაქში ასევე გამოდის 270 გაზეთი 40 სხვადასხვა ენაზე. „ელ დიარიო ლა პრენსა“ ქალაქის უდიდესი ესპანურენოვანი ყოველდღიური გაზეთია და ასევე უძველესი ქვეყანაში. „ნიუ-იორკ ამსტერდამ ნიუსი“, რომელიც [[ჰარლემი|ჰარლემში]] გამოდის, წამყვანი აფროამერიკული გაზეთია. ვილიჯ-ვოისი უდიდესი ალტერნატიული ყოველკვირეულია. სატელევიზიო ინდუსტრია ქალაქის ეკონომიკაში მნიშვნელოვანი დამსაქმებელია. ქვეყნის ოთხი ძირითადი ამერიკული სამაუწყებლო არხი [[ABC]], [[CBS Corporation|CBS]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]] და [[National Broadcasting Company|NBC]], ყველა ნიუ-იორკიდანაა. მრავალ საკაბელო არხს, როგირცაა [[MTV]], [[Fox News]], [[HBO]] და [[Comedy Central]] ასევე ნიუ-იორკში აქვს ბინა. 2005 წელს 100-ზე მეტი სატელევიზიო შოუ ნიუ-იორკში იდგმებოდა. ნიუ-იორკი ასევე არაკომერციული მედიის მნიშვნელოვანი ცენტრია. უძველესი საზოგადოებრივი მაუწყებლობის არხი აშშ-ში „მანჰეტენ ნეიბორჰუდ ნეტვორკია“, რომელიც 1971 წელს დაარსდა. WNET ქალაქის მთავარი საზოგადოებრივი ტელეარხია და ეროვნული ტელემაუწყებლობის მთავარი უზრუნველმყოფი. WNYC, საზოგადოებრივ რადიოსადგურს, აშშ-ში ყველაზე მეტი მსმენელი ჰყავს. === აქცენტი === ნიუ-იორკის რეგიონს გამორჩეული მეტყველების თავისებურება ახასიათებს, რომელსაც ნიუ-იორკის დიალექტს უწოდებენ (ალტერნატიულად ბრუკლინული ან ნიუ-იორკული). მას ხშირად ერთ-ერთ ყველაზე ცნობად აქცენტად მიიჩნევენ ამერიკულ ინგლისურში. ამ დიალექტის კლასიკური ვერსია ევროამერიკული წარმომავლობის საშუალო და მუშა კლასის ხალხში ფიგურირებს, თუმცა ბოლო ათწლეულების არაევროპელ იმიგრანტთა მოზღვავებამ ამ გამორჩეულ დიალქტსაც კვალი დააჩნია. დიალექტის ყველაზე შესამჩნევი თვისება მისი ე.წ. უ-რ-ობაა. ტრადიციული ნიუ-იორკის რეგიონის აქცენტი არა-როტიულია, შესაბამისად ბგერა [ɹ] არ ფიგურირებს ხმოვნის ბოლოს ან თანხმოვნის წინ; შედეგად ვღებულობთ ქალაქის გამოთქმას როგორც „New Yawk“ (დაახ.: ნუ ჲოოკ). არ არის [ɹ] სიტყვებში როგორიცაა pork {{IPA|[pɔːk]}} (შემაღლებული ხმოვნით), butter [bʌɾə], ან here [hiə]. სხვა თვისებაში [ɔ] ხმოვნის ჟღერადობა სიტყვებში talk, law, cross, და coffee და ხშირად ჰომოფონური [ɔɹ]-ის ჟღერადობა სიტყვებში core და more უფრო აქცენტირებულია ვიდრე ზოგად ამერიკულში. ნიუ-იორკის დიალექტის უფრო ძველმოდურ და ექსტრემალურ ვერსიებში ხმოვნის ჟღერადობა სიტყვებში, როგორიცაა girl და თვით სიტყვების, როგორიცაა oil, ორივე შემთხვევაში დიფტონგია [ɜɪ]. ამას ხშირად სხვა აქცენტებზე მოსაუბრეები „er“ და „oy“ ხმოვნების შებრუნებად აღიქვამენ, რის გამოც girl გამოითქმის, როგორც „goil“, ხოლო oil გამოითქმის, როგორც „erl“; შედეგად ზოგადად ნიუ-იორკული გამოთქმის დაცინვა გამოდის „Joizey“ (Jersey), „Toidy-toid Street“ (33rd st.) და „terlet“ (toliet). 1970-იანების შოუს „[[All in the Family]]“ გმირი [[არჩი ბანკერი]] ამ დიალექტზე მოსაუბრის თვალსაჩინო მაგალითია. ლაპარაკის ეს მანერა დომინანტური უკვე აღარ არის. === სპორტი === [[ფაილი:Yankee stadium exterior.jpg|thumb|300px|განთქმული [[იანკის სტადიონი]]]] ნიუ-იორკს გუნდები ჰყავს ოთხ უმთავრეს ჩრდილოამერიკულ პროფესიულ სპორტულ ლიგაში და ყოველ მათგანს შტაბ-ბინა ამ ქალაქში აქვს. [[ბეისბოლი]] ქალაქის ყველაზე პოპულარული სპორტის სახეობაა. ქალაქში დღემდე თოთხმეტი მსოფლიო სერიის ჩემპიონატი ჩატარდა ნიუ-იორკის გუნდებს შორის. ნიუ-იორკი ერთ-ერთია იმ სამი ქალაქიდან ([[ჩიკაგო]]ს და [[ლოს-ანჯელესი]]ს გვერდით), რომელსაც ორი ბეისბოლის გუნდი ჰყქვს. ქალაქის ამჟამინდელი მთავარი ლიგის ბეისბოლის გუნდებია [[ნიუ-იორკის იანკები]] და [[ნიუ-იორკის მეტსი]], რომელთა შორის პაექრობა იმდენად დაძაბულია, რამდენადაც ისტორიულად იანკებსა და [[ბოსტონი]]ს [[რედ სოქსი|რედ სოქსს]] ჰქონდათ. ქალაქში ასევე ერთ დროს ბინა ჰქონდა „ნიუ-იორკ ჯაიანტს“ (ამჟამად [[სან-ფრანცისკო ჯაიანტსი]]) და „ბრუკლინ დოდჯერს“ (ამჟამად [[ლოს-ანჯელეს დოდჯერსი]]), ორივე გუნდი [[კალიფორნია]]ში 1958 წელს გადავიდა. ქალაქში ასევე მცირე ლიგის ორი გუნდია: სტეიტენ აილენდის იანკები და ბრუკლინის ციკლონები. ქალაქი [[ნაციონალური საფეხბურთო ლიგა (აშშ)|ნაციონალურ საფეხბურთო ლიგაში]] წარმოდგენილია გუნდებით [[ნიუ-იორკ ჯეტსი]] და [[ნიუ-იორკ ჯაიანტსი]] (ოფიციალურად „ნიუ-იორკ ფუტბოლ ჯაიანტს“), თუმცა ორივე გუნდი საშინაო თამაშებს ჯაიანტს სტადიონზე ახლომდებარე [[ნიუ-ჯერსი]]ში თამაშობს. ნიუ-იორკ რეინჯერები ქალაქს წარმოადგენენ [[ნაციონალური ჰოკეის ლიგა|ნაციონალურ ჰოკეის ლიგაში]]. მათი ბინა მანჰეტენზე [[მედისონ სქვეა გარდენში]]ა. ევროპულ [[ფეხბურთი|ფეხბურთში]] ნიუ-იორკი წარმოდგენილი მთავარი ლიგის ფეხბურთის გუნდით „[[ნიუ-იორკ რედ ბულსი]]“. რედ ბულსიც საშინაო თამაშებს ნიუ-ჯერსიში ჯაიანტსის სტადიონზე თამაშობს. ქალაქის [[ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაცია (აშშ)|ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაციის]] გუნდია [[ნიუ-იორკ ნიკსი]], ხოლო ქალთა ეროვნული საკალათბურთო ასოციაციის გუნდია „ნიუ-იორკ ლიბერტი“. პირველი ეროვნული კოლეჯთაშორისი საკალათბურთო ჩემპიონატი „National Invitation Tournament“ ნიუ-იორკში ჩატარდა 1938 წელს და დღემდე ქალაქში რჩება. რაკერ პარკი ჰარლემში განთქმული მოედანია, სადაც მრავალი პროფესიული ათლეტი თამაშობს ზაფხულის ლიგაში. [[ფაილი:2005 New York City Marathon.jpg|thumb|300px|left|[[ნიუ-იორკის მარათონი]] უდიდესია მსოფლიოში]] როგორც გლობალური ქალაქი ნიუ-იორკი მხარს უჭერს მრავალ ღონისძიებას ამ სპორტის სახეობებს გარეთ. ქუინსი მასპინძლობს აშშ-ის ღია ჩემპიონატს ჩოგბურთში, [[დიდი შლემი]]ს ოთხ ტურნირთაგან ერთ-ერთს. [[ნიუ-იორკის მარათონი]] მსოფლიოში უდიდესია. 2004-06 წლების გარბენებს სამი უმაღლესი ადგილი უჭირავს ფინიშის უდიდესი რაოდენობით, მათ შორის 37 866 ფინიშამდე მისულით 2006 წელს. [[კრივი]] ასევე ქალაქის სპორტული არენის მნიშვნელოვანი ნაწილია, ისეთი ღონისძიებებით, როგორიცაა [[მოყვარულ მოკრივეთა ოქროს ხელთათმანი]], რომელიც მედისონ სქვეა გარდენში ტარდება ყოველწლიურად. მრავალი სპორტის სახეობა ნიუ-იორკის იმიგრანტთა თემებთან ასოცირდება. სტიკბოლს, ბეისბოლის ქუჩის ვერსია, პოპულარიზაცია გაუწია მუშათა კლასის იტალიურმა, გერმანულმა და ირლანდიურმა უბნებმა 1930-იან წლებში. ბოლო წლებში წარმოიშვა რამდენიმე მოყვარული კრიკეტის ლიგა [[სამხრეთი აზია|სამხრეთ აზიიდან]] და [[კარიბები]]დან ჩამოსულ იმიგრანტთა ფეხდაფეხ. {{-}} ==== მთავარი გუნდები ==== [[ფაილი:Yankee stadium.jpg|thumb|ბეისბოლი [[იანკის სტადიონი|იანკის სტადიონზე]], ბრონქსი]] [[ფაილი:Madisonsquaregarden.jpg|thumb|[[მედისონ სქვერ გარდენი|მედისონ-სკვერ-გარდენი]], ჰოკეი ყინულზე]] [[ფაილი:Arthur Ashe stadium 2005.jpg|thumb|[[ართურ ეში|არტურ ეშის]] სახელობის სტადიონი]] {| class="wikitable" |- ! scope="col" | ლოგო ! scope="col" | გუნდი ! scope="col" | ლიგა ! scope="col" | სტადიონი ! scope="col" | შეიქმნა ! scope="col" | თასი |- | [[ფაილი:NY Yankees.jpg|40px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[ნიუ-იორკის იანკები]] | [[ბეისბოლის მთავარი ლიგა|MLB]] (ბეისბოლი) | [[იანკის სტადიონი]] | 1901 | 26 |- | [[ფაილი:New york mets logo175.jpg|40px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[ნიუ-იორკ მეტსი]] | [[ბეისბოლის მთავარი ლიგა|MLB]] (ბეისბოლი) | [[შის სტადიონი]] | 1962 | 2 |- | [[ფაილი:NY Rangers.gif|40px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[ნიუ-იორკ რეინჯერსი]] | [[ნაციონალური ჰოკეის ლიგა|NHL]] (ყინულის ჰოკეი) | [[მედისონ სქვერ გარდენი]] | 1926 | 4 |- | [[ფაილი:NY Islanders.gif|40px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[ნიუ-იორკ აილენდერსი]] | [[ნაციონალური ჰოკეის ლიგა|NHL]] (ყინულის ჰოკეი) | [[ნასოს ვეტერანთა მემორიალური კოლიზეუმი]] | 1972 | 4 |- | [[ფაილი:NY Giants.jpg|40px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[ნიუ-იორკ ჯაიანტსი]] | [[ნაციონალურ ფეხბურთის ლიგა|NFL]] (ამერ. ფეხბურთი) | [[ჯაიანტსის სტადიონი]] | 1925 | 6 |- | [[ფაილი:New York Jets logo.jpg|45px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[ნიუ-იორკ ჯეტსი]] | [[ნაციონალურ ფეხბურთის ლიგა|NFL]] (ამერ. ფეხბურთი) | [[ჯაიანტსის სტადიონი]] | 1960 | 1 |- | [[ფაილი:New York Knicks.gif|40px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[ნიუ-იორკ ნიკსი]] | [[ნაციონალური კალათბურთის ასოციაცია|NBA]] (კალათბურთი) | [[მედისონ სქვერ გარდენი]] | 1946 | 2 |- | [[ფაილი:NewYorkDragons.gif|40px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[ნიუ-იორკ დრაგონსი]] | [[არენის ფეხბურთის ლიგა|AFL]] (football US en salle) | [[ნასოს ვეტერანთა მემორიალური კოლიზეუმი]] | 1995 | 0 |- | [[ფაილი:NewYorkLiberty 100.png|40px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[ნიუ-იორკ ლიბერტი]] | [[ქალთა ნაციონალური კალათბურთის ასოციაცია|WNBA]] (ქალთა კალათბურთი) | [[მედისონ სქვერ გარდენი]] | 1997 | 0 |- | [[ფაილი:Red Bull New York logo.gif|40px]] ! scope="row" style="font-weight: normal;" | [[რედ ბულ ნიუ-იორკი]] | [[ფეხბურთის მთავარი ლიგა|MLS]] (ფეხბურთი) | [[ჯაიანტსის სტადიონი]] | 1996 | 0 |- |}{{-}} == ტრანსპორტი == [[ფაილი:Grand Central Station Main Concourse Jan 2006.jpg|thumb|250px|[[გრანდ სენტრალ ტერმინალი]] — აშშ-ის ყველაზე დატვირთული სარკინიგზო სადგური.]] [[ფაილი:Mta station wall.jpg|thumb|left|250px|[[ნიუ-იორკის მეტრო]] მსოფლიოს უდიდესი საზოგადოებრივი სატრანსპორტო სისტემაა ლიანდაგის სიგრძითა და სადგურების რაოდენობით]] საზოგადოებრივი ტრანსპორტი მგზავრობის უმთავრესი საშუალებაა ნიუ-იორკელთათვის. დაახლოებით ერთი მასტრანსპორტის ყოველი სამი მომხმარებლიდან აშშ-ში და ქვეყნის რკინიზგის მგავრთა ორი-მესამედი ნიუ-იორკსა და მის გარეუბნებში ცხოვრობს. ეს ფაქტი კონტრასტულია დანარჩენ ქვეყანასთან, სადაც მოსახლეობის 90 % სამსახურში საკუთარი ავტომობილით მგზავრობს. ნიუ-იორკი ერთადერთი ქალაქია აშშ-ში, სადაც მოსახლეობის ნახევარზე მეტს საკუთარი ავტომანქანა არ ჰყავს (მანჰეტენზე მოსახლეობის 75 %-ზე მეტს საკუთარი მანქანა არ ჰყავს; მთელი ქვეყნის მასშტაბით, კი ეს მაჩვენებელი მხოლოდ 8 %-ია). [[ნიუ-იორკის მეტრო]] უდიდესი სწრაფი ტრანზიტის სისტემაა მსოფლიოში ლიანდაგის სიგრძით (1062 კმ) და მოქმედი სადგურების რაოდენობის (468) მიხედვით. ის ასევე სიდიდით მეოთხეა წლიური მგზავრთა ტვირთბრუნვის (1,727,366,607 2017 წ.) მიხედვით. სატრანსპორტო სისტემა ნიუ-იორკში ძვირი და კომლექსურია. ის მოიცავს ყველაზე გრძელ დაკიდულ ხიდს ჩრდილოეთ ამერიკაში ([[ვერაძანოს ხიდი]]), მსოფლიოში პირველ მექანიკურად ვენტილირებულ სამანქანო გვირაბს, 12 000-ზე მეტ ყვითელ ტაქსს და საბაგირო ტრამვაის, რომელსაც მგზავრები რუზველტის კუნძულსა და მანჰეტენს შორის გადაჰყავს. ნიუ-იორკის საზოგადოებრივი ავტობუსების პარკი და საგარეუბნო რკინიგზის ქსელი უდიდესია ჩრდილოეთ ამერიკაში. რკინიგზის ქსელს, რომელიც ქალაქის სამი შტატის გარეუბნებს აერთებს, 250-ზე მეტი სადგური და 20 სარკინიგზო ხაზი აქვს. საგარეუბნო რკინიგზის სისტემა იკვეთება აშშ-ის ორ ყველაზე დატვირთულ სარკინიგზო სადგურში — [[გრანდ სენტრალ ტერმინალი|გრანდ სენტრალ ტერმინალსა]] და [[პენ სტეიშენი|პენ სტეიშენზე]]. ნიუ-იორკი აშშ-ის მთავარი საერთაშორისო საჰაერო კარიბჭეა. რეგიონს ემსახურება სამი უდიდესი აეროპორტი — ჯონ კენედის საერთაშორისო, ნიუარკ ლიბერტი ინტერნეშენალი და ლაგუარდია. დაგეგმილია მეოთხე აეროპორტის — სტიუარტის საერთაშორისო აეროპორტი ნიუბურგთან, ნიუ-იორკის შტატი — გაფართოება, რათა მან განტვირთოს დანარჩენი სამი აეროპორტი მგზავრთა მოცულობის ზრდასთან ერთად. ქალაქის სამი აეროპორტი 2005 წელს 100 მილიონ მგზავრს მოემსახურა. ქალაქის საჰაერო სივრცე ყველაზე დატვირთულია ქვეყანაში. ჯონ კენედისა და ნიუარკის აეროპორტებიდან განხორციელებულმა საერთაშორისო რეისებმა 2004 წელს აშშ-ის საერთაშორისო ფრენების მეოთხედი შეადგინა. ნიუ-იორკის საზოგადოებრივი ტრანსპორტის გამოყენების დიდი მოცულობა, 120 000 ყოველდღიური ველოსიპედისტი და მრავალი ფეხითმოსიარულე ქალაქს ყველაზე ენერგოეფექტურს ხდის მთელს შეერთებულ შტატებში. ფეხით მოსიარულეები და ველოსიპედისტები ქალაქის დღიურ მგზავრთა 21 %-ს შეადგენენ — ქვეყნის მასშტაბით ეს მონაცემი ურბანულ რეგიონებში 8 %-ს არ აღემატება. == არქიტექტურა == [[ფაილი:NYC Top of the Rock Pano.jpg|center|thumb|800px|<center> ნიუ-იორკის პანორამა „ჯენერალ ელეკტრიკის“ შენობის ტერასიდან, [[როკფელერის ცენტრი]]</center>]] [[ფაილი:Lower Manhattan from Staten Island Ferry Corrected Jan 2006.jpg|center|thumb|800px|<center> [[ქვემო მანჰეტენი]]ს პანორამა [[სტეიტენ აილენდი|სტეიტენ-აილენდი]]ს ბორნიდან</center>]] [[ფაილი:New York Midtown Skyline at night - Jan 2006 edit1.jpg|800px|center|thumb|<center>მიდთაუნ-მანჰეტენი [[ემპაია სტეიტ ბილდინგი|ემპაია-სტეიტ-ბილდინგი]]დან</center>]] {{მთავარი|ნიუ-იორკის არქიტექტურა}} ნიუ-იორკისთვის ყველაზე დამახასიათებელი მშენებლობის ფორმა [[ცათამბჯენი]]ა, პიონერული ურბანული ფორმა, რომელმაც ქალაქის იერი დაბალი სიმჭიდროვის ევროპული ტრადიციიდან ვერტიკალურად აზიდულ ბიზნეს უბნებად აქცია. ძირითადად წყლით შემოფარგლული ნიუ-იორკის მცხოვრებთა სიმჭიდროვემ და კომერციულ უბნებში უძრავი ქონების სიძვირემ განაპირობა ქალაქში ინდივიდუალური, ცალკემდგომი ოფისებისა და საცხოვრებელი კოშკების უდიდესი რაოდენობა მსოფლიოში.<ref>ნიუ-იორკის ცათამბჯენები {{cite web|publisher=Emporis|title=About New York City|url=http://www.emporis.com/en/wm/ci/?id=newyorkcity-ny-usa|accessdate=2007-03-21}}</ref> ნიუ-იორკს არქტიტექტურულად მნიშვნელოვან შენობათა ფართო სპექტრის სტილის დიდი რაოდენობა აქვს. მათ შორისაა [[ვულუორზ ბილდინგი]] (1913), ადრეული [[გოთური აღორძინება|გოთური აღორძინების]] ცათამბჯენი აგებული მასიური მასშტაბის გოთური დეტალებით, რომელიც რამდენიმე ასეული ფუტიდანაც კი ქუჩის დონიდან გარკვევით ჩანს შეუიარაღებელი თვალით. 1916 წლის ზონირების რეზოლუციით დაკანონდა შენობების გამიჯვნა და სიმაღლის კოეფიციენტები ლოტების ზომასთან მიმართებაში, ქუჩების დაბნელების თავიდან ასაცილებლად.<ref>{{cite journal |title=The Metropolitan Dimension of Early Zoning: Revisiting the 1916 New York City Ordinance |author=Fischler, Raphael |journal=Journal of the American Planning Association |volume=64(2) |year=1998}}</ref> [[არტ-დეკო]]ს სტილის [[კრაისლერ ბილდინგი|კრაისლერის შენობა]] (1930), მისი დავიწროებული სახურავითა და ლითონის ქიმით, ამ ზონირების მოთხოვნის გამოძახილი იყო. ეს შენობა მრავალ ისტორიკოსთა და არქიტექტორთა მიერ ნიუ-იორკის ყველაზე დახვეწილ არქიტექტურულ ნიმუშად მიიჩნევა, მისი გამორჩეული ორნამენტულობით, როგორიცაა 61-ე სართულის 1928 წლის კრაისლერის მოდელის არწივის ჩუქურთმა და V-ფორმის ჩაშენებული განათება კოშკის გვირგვინში, რომელსაც ლითონის ქიმი ამშვენებს.<ref>{{cite web |title=Favorites! 100 ექსპერტი ირჩევს მათ საუკეთესო 100 ნიუ-იორკის ტაუერს |publisher=The Skyscraper Museum |date=[[22 იანვარი]], [[2006]] |url=http://www.skyscraper.org/EXHIBITIONS/FAVORITES/fav_exhibits.htm# |accessdate=2007-04-11}}</ref> [[საერთაშორისო სტილი]]ს აშშ-ში ზედმიწევნით გავლენიანი ნიმუშია [[სიგრამ ბილდინგი|სიგრამის შენობა]] (1957), გამორჩეული მის ფასადში ხილული ბრინჯაოსფერი კარკასით, რომელიც შენობის სტრუქტურას იმეორებს. [[კონდე ნასტ ბილდინგი|კონდე ნასტის შენობა]] (2000) კი ამერიკულ ცათამბჯენებში ე.წ. [[მწვანე დიზაინი]]ს მნიშვნელოვანი ნიმუშია. [[ფაილი:Bedstuybrownstone1.jpg|thumb|left|250px|[[ბედფორდ-სტაივეზანტი]], [[ბრუკლინი]], ერთ-ერთია იმ მრავალ უბანთაგან, რომელშიც ბრაუნსტოუნის ტერასული სახლები დომინირებს.]] ნიუ-იორკის საცხოვრებელი უბნების ხასიათს უმეტესწილად განაპირობებს ელეგანტური [[ბრაუნსტოუნი]]ს ტერასული სახლები, [[ტაუნჰაუზი|ტაუნჰაუზები]] და საბინაო კომპლექსები, რომლებიც 1870—1930 წლების სწრაფი ექსპანსიის პერიოდში აშენდა<ref>{{cite book |title=History of Housing in New York City: Dwelling Type and Change in the American Metropolis |url=https://archive.org/details/historyofhousing0000plun |author=Plunz, Richar A. |chapter=Chapters 3 [Rich and Poor] & 4 [Beyond the Tenement] |year=1990 |publisher=Columbia University Press |id=ISBN 0-231-06297-4}}</ref> ქვა და აგური ქალაქის მთავარი სამშენებლო მასალა [[ნიუ-იორკის დიდი ხანძარი (1835)|1835 წლის დიდი ხანძრის]] შემდეგ გახდა, რომელმაც ქალაქის თითქმის მთელი ხის კარკასით ნაგები ნაწილი გაანადგურა.<ref name="„lankevich-p82">Lankevich (1998), pp. 82-83.</ref><ref>{{cite book |title=New York: Old & New: Its Story, Streets, and Landmarks |url=https://archive.org/details/newyorkoldnewits00wils |author=Wilson, Rufus Rockwell |year=1902 |publisher=J.B. Lippincott |pages=p. 354}}</ref> [[პარიზი]]სგან განსხვავებით, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში მისივე გრუნტის [[კირქვა|კირქვით]] შენდებოდა, ნიუ-იორკი სამშენებლო მასალას ყოველთვის შორეული ქვის მაღაროებიდან იღებდა, რაც კარგად ჩანს მისი შენობების ფასადის მრავალფეროვან ქვის ფაქტურაზე და ტონებზე.<ref>{{cite book |author=B. Diamonstein-Spielvoegel, Barbaralee|title=The Landmarks of New York |publisher=Monacelli Press |year=2005 |id=ISBN 1-58093-154-5}} See also {{cite book |author=Whyte, William H. |title=The WPA Guide to New York City |year=1939 |publisher=New Press |id=ISBN 1-56584-321-5}}</ref> ქალაქის მრავალი შენობის გამორჩეული ელემენტია სახურავებზე აღმართული ხის წყლის კოშკები. 1800-იან წლებში ქალაქი საჭიროებდა მათ დამონტაჟებას ექვს სართულზე მაღალ ყველა შენობაზე, რათა თავიდან აეცილებინათ წყლის დიდი წნევა დაბალ სართულებზე, რომელსაც მუნიციპალური კანალიზაცის მილების დახეთქვა გამოწვევა შეეძლო.<ref>{{cite web |title=Wondering About Water Towers|author=Elliot, Debbie |publisher=National Public Radio |date=[[2006-12-02]] |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6567297 |accessdate=2007-04-11}}</ref> [[ქალაქი-ბაღნარი|ბაღებიანი სახლები]] პოპულარული გახდა 1920-იან წლებში ქალაქის გარეუბნებში, მათ შორის ჯექსონ ჰაიტსში, [[ქუინსი]], რომელიც უფრო ადვილად მისასვლელი გახდა ამ უბანში მეტროს გაყვანის შემდეგ.<ref>{{cite book |title=722 მილი: მეტროს მშენებლობა და როგორ მოახდინა მან ნიუ-იორკის ტრანსფორმაცია |author=ჰუდი, კლიფტონ |publisher=Johns Hopkins University Press |year=2004 ||pages=გვ. 175—177}}</ref> == განათლება == [[ფაილი:Fordham University Keating Hall.JPG|thumb|300px|[[ფორდჰემის უნივერსიტეტი]]ს კიტინგის ჰოლი ბრონქსში.]] [[ფაილი:Cooper Union by David Shankbone.jpg|thumb|300px|[[კუპერ იუნიონი]]]] [[ფაილი:Low Memorial Library Columbia University NYC.jpg|thumb|300px|[[კოლუმბიის უნივერსიტეტი]]ს ლოუს მემორიალური ბიბლიოთეკა]] განათლებას ქალაქ ნიუ-იორკში უზრუნველყოფს დიდი რაოდენობით საზოგადო და კერძო სასწავლო დაწესებულება. ქალაქის საზოგადოებრივ სკოლათა სისტემა, ნიუ-იორკ სიტის განათლების დეპარტამენტი, უმსხვილესია აშშ-ში. ნიუ-იორკში მდებარეობს მსოფლიოს ზოგიერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ბიბლიოთეკა, უნივერსიტეტი და კვლევითი ცენტრი. ქალაქი განსაკუთრებით ცნობილია, როგორც სამედიცინო და სიცოცხლის მეცნიერებათა კვლევის გლობალური ცენტრი. ნიუ-იორკში ყოველწლიურად ქვეყნის მასშტაბით ყველაზე მეტი პოსტ-სამაგისტრო ხარიხი გაიცემა, მას 40 000 ლიცენზირებული ექიმი და 127 [[ნობელის პრემია|ნობელის პრემიის]] ლაურეატი ჰყავს, რომელთაც ორდინატურა ადგილობრივ საგანმანათლებლო თუ კვლევით დაწესებულებებში აქვთ. ქალაქი ქვეყნის მასშტაბით მეორეა დაფინანსებით [[ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტი]]დან. თუმცა აქვე აღსანიშნავია, რომ ქალაქში ქვეყნის საუკეთესო და ყველაზე უარესი საშუალო სკოლები თანაარსებობს. 2004 წლიდან მერმა მაიკლ ბლუმბერგმა ქალაქში მასშტაბური სასკოლო რეფორმა წამოიწყო. ნიუ-იორკის შტატი კოლეჯის სტუდენტების ქვეყნის უმსხვილესი იმპორტიორია: სტატისტიკური მონაცემებით გაცილებით მეტი პირველკურსელი ტოვებს მშობლიურ შტატს ნიუ-იორკის კოლეჯში სასწავლებლად ვინემ ნებისმიერ სხვა შტატში, [[კალიფორნია|კალიფორნიის]] ჩათვლით. შესაბამისად, ნიუ-იორკ სიტის ქველაზე მეტი კოლეჯის სტუდენტი ჰყავს, ვინემ ნებისმიერ სხვა ქალაქს, მათ შორის ბოსტონსაც. ამჟამად ქალაქის 61 უნივერსიტეტსა და კოლეჯში დაახ. 594 000 სტუდენტი სწავლობს. [[ნიუ-იორკის საქალაქო უნივერსიტეტი]] (CUNY), 450 000 სტუდენტით, სიდიდით მესამეა აშშ-ში, და ყველაზე მეტი ნობელის პრემიის ლაურეატი ჰყავს საკუთარ კურსდამთავრებულთა შორის მსოფლიოში. სტუდენტთა უმრავლესობა ქალაქში ჩამოსული ახალი ემიგრანტები არიან და 145 ქვეყანას წარმოადგენენ. ამ უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულთა შორის არიან [[კოლინ პაუელი]], [[ენდრიუ გროუვი]] ([[ინტელი]]ს თანადამფუძნებელი), [[ჰარვი პიტი]], [[პოლ საიმონი]] და სხვ. [[ზემო მანჰეტენი|ზემო მანჰეტენზე]] მდებარეობს [[კოლუმბიის უნივერსიტეტი]], [[აივი ლიგა|აივი ლიგის]] წევრი. უნივერსიტეტი დაარსდა 1754 წელს როგორც „კინგის კოლეჯი“ და სიძველით მეხუთე უმაღლესი სასწავლებელია აშშ-ში. მისი არსებობის ადრეულ წლებში [[ალექსანდრე ჰამილტონი]], [[ჯონ ჯეი]], [[გუვერნერ მორისი]] და [[რობერტ ლივინსტონი]] კოლუმბიაში სწავლობდნენ. [[ბარნარდის კოლეჯი]] უაღრესად შერჩევითი ქალთა კოლეჯია, ერთ-ერთი შვიდ დობილთა შორის, და კოლუმბიის ფილიალია. [[ნიუ-იორკის უნივერსიტეტი]] (NYU) [[ქვემო მანჰეტენი|ქვემო მანჰეტენზე]] მდებარეობს და უმსხვილესი კვლევითი უნივერსიტეტია. 1831 წელს ღვაწლმოსილი ნიუ-იორკელების დაფუძნებული უნივერსიტეტი უმსხვილესი კერძო, არამომგებიანი უმაღლესი სასწავლებელი გახდა აშშ-ში 39 408 სტუდენტით წელიწადში. უნივერსიტეტს 14 ფაკულტეტი, კოლეჯი და განყოფილება აქვს ექვს კამპუსზე მანჰეტენის სხვადასხვა უბანში. [[კუპერ იუნიონი]] უფასო სასწავლებელია ხელოვნების, არქიტექტურისა და საინჟინრო მეცნიერების განხრით. ეს თითქმის ექსკლუზიური კერძო დაფინანსების სკოლა [[ისტ ვილიჯი|ისტ ვილიჯში]] ამაყობს ყველაზე დაბალი მიღების პროცენტული დონით აშშ-ში (10~20 %) და მხოლოდ 900 ნარჩევი სტუდენტი ჰყავს. [[ფორდჰემის უნივერსიტეტი]], რომელსაც კამპუსები მანჰეტენზე და [[ბრონქსი|ბრონქსში]] აქვს, პირველი კათოლიკური უნივერსიტეტი იყო ჩრდილოაღმოსავლეთში. ის 1841 წელს დაფუძნდა და მას იეზუიტები მართავდნენ. უნივერსიტეტს ოთხი საბაკალავრო სკოლა და ექვსი სამაგისტრო სკოლა აქვს იურისპრუდენციაში, საზოგადოებრივ საქმეში, ბიზნესში, რელიგიაში და ხელოვნებაში. ნიუ-იორკის გარდა ფორდჰემს აქვს კამპუსი [[ბეიჯინი|პეკინში]], [[ჩინეთი]]. == დაძმობილებული ქალაქები == <!-- მხოლოდ ოფიციალური დაძმობილებული ქალაქები!. იხ. http://www.nyc.gov/html/unccp/scp/html/sc/main.shtml --> ნიუ-იორკს ათი დამეგობრებული ქალაქი ჰყავს.<ref>{{cite web|title=NYC's Sister Cities|publisher=Sister City Program of the City of New York|date=2006|url=http://www.nyc.gov/html/unccp/scp/html/sc/main.shtml|accessdate=14 ნოემბერი, 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080521052322/http://www.nyc.gov/html/unccp/scp/html/sc/main.shtml|archivedate=2008-05-21}}</ref> <!-- მხოლოდ ოფიციალური დაძმობილებული ქალაქები! --> {| | valign="top" | * {{flagicon|Japan}} [[ტოკიო]], [[იაპონია]] (1960) * {{flagicon|China}} [[პეკინი]], [[ჩინეთი]] (1980) * {{flagicon|Spain}} [[მადრიდი]], [[ესპანეთი]] (1982) * {{flagicon|Egypt}} [[კაირო]], [[ეგვიპტე]] (1982) * {{flagicon|Wales}} [[სუონსი|სუონზი]], [[უელსი]] (1983) * {{flagicon|Dominican Republic}} [[სანტო-დომინგო]], [[დომინიკელთა რესპუბლიკა]] (1983) | valign="top" | * {{flagicon|Italy}} [[რომი]], [[იტალია]] (1992) * {{flagicon|Hungary}} [[ბუდაპეშტი]], [[უნგრეთი]] (1992) (არა SCI) * {{flagicon|Israel}} [[იერუსალიმი]], [[ისრაელი]] (1993) * {{flagicon|UK}} [[ლონდონი]], [[დიდი ბრიტანეთი]] (2001) * {{flagicon|South Africa}} [[იოჰანესბურგი]], [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა]] (2003) |} <!-- OFFICIAL SISTER CITIES ONLY --> == გალერეა == <gallery align="center" widths="100"> Image:Ground Zero 2.JPG|ნულოვანი ნიშნული [[მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი|WTC]] Image:Nyc city hall jan06a.jpg| მერია Image:Grand Central Station Main Concourse Rectilinear projection Jan 2006.jpg|სადგური [[გრანდ-სენტრალი]] Image:Central park newyork.jpeg|[[ცენტრალური პარკი]] Image:Saint Patrick front1.jpg|[[წმინდა პატრიკის საკათედრო ტაძარი (ნიუ-იორკი)|წმ. პატრიკის ტაძარი]] Image:Freiheitsstatue NYC full.jpg|[[თავისუფლების ქანდაკება]] Image:Fifth Avenue.jpg|[[მეხუთე ავენიუ]] Image:Trump tower.jpg|[[ტრამპ-უორლდ ტაუერი|ტრამპ-ტაუერი]] Image:Brooklyn bridge manhattan.jpg|[[ბრუკლინის ხიდი]] Image:Empire State Building Apr 2005.jpg|[[ემპაია-სტეიტ-ბილდინგი]] Image:Solow Building.JPG|[[სოლოუ-ბილდინგი]] Image:Low Memorial Library Columbia University NYC.jpg|[[კოლუმბიის უნივერსიტეტი]]ს ბიბლიოთეკა Image:NYSE-Jan2005.jpg|NYSE, [[უოლ-სტრიტი]] Image:Chrysler building from street 2.jpg|[[კრაისლერ-ბილდინგი]] Image:Helmsley Building and MetLife.JPG|[[ჰელმსლი-ბილდინგი]] და [[მეტლაიფ-ბილდინგი|მეტლაიფი]] Image:Flatiron Building.JPG|[[ფლატირონ-ბილდინგი]] Image:Riverside Church - West 121st Street.jpg|[[რივერსაიდის ეკლესია]] Image:St John the Divine NYC.jpg|[[წმინდა იოანე ნათლისმცემლის საკათედრო ტაძარი (ნიუ-იორკი)|წმ. იოანეს ტაძარი]] Image:Water_Taxi.JPG|აკვატაქსი Image:Brooklyn Bridge by David Shankbone.jpg|[[ბრუკლინის ხიდი]] Image:Strawberry_Fields.JPG|მარწყვის ველები Image:8th Avenue.jpg|მერვე ავენიუ Image:22nd street.jpg|22-ე ქუჩა Image:IMG stars&stripes.JPG|NYSE Stars&Stripes Image:A street in New York City.JPG|მანჰეტენის ერთ-ერთი ქუჩა Image:Murray Hill Tunnel taxis.jpg| ტაქსები მიურეი-ჰილის გვირაბთან Image:Chinatown-manhattan-2004.jpg| [[ჩაინატაუნი (ნიუ-იორკი)|ჩაინატაუნი]] </gallery> == ლიტერატურა == * {{ru icon}} [http://www.lib.ru/INPROZ/IRWING/irving_hystory.txt_Contents ირვინგ ვაშინგტონი, "ნიუ-იორკის ისტორია"] * {{en icon}} [[ენთონი ბერჯესი]] (1976). "New York", Little, Brown & Co. * {{en icon}} [[კენეთ ჯეკსონი]] (1995). "The Encyclopedia of New York City", Yale University Press. == რესურსები ინტერნეტში == {{commons|New York City|ნიუ-იორკ სიტი}} * [http://www.nyc.gov/ ნიუ-იორკის ოფიციალური საიტი] * [http://www.nycvisit.com/ NYCvisit.com] - ქალაქ ნიუ-იორკის ოფიციალური ტურიზმის ვებსაიტი * [http://www.pixelcase.com.au/vr/2009/newyork/ ვირტუალური ტური] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090430144644/http://www.pixelcase.com.au/vr/2009/newyork/ |date=2009-04-30 }} * [http://wikitravel.org/en/New_York_City ტურისტის მეგზური] * [http://newyork.wikicities.com/wiki/ ნიუ-იორკის ვიკი] * [http://nymag.com ჟურნალი "ნიუ-იორკის" ვებსაიტი] * [http://www.nyc.gov/citymap NYCityMap] - ნიუ-იორკის ინტერაქტიული რუკები == სქოლიო == <div style="height: 250px; overflow: auto; padding: 3px; border:1px solid #AAAAAA;" class="scrollbox"> {{სქოლიოს სია}} </div> {{ნიუ-იორკი}} {{აშშ უდიდესი ქალაქები}} {{აშშ დედაქალაქები}} {{პორტალი ნიუ-იორკი}} {{საუკეთესო 2008}} [[კატეგორია:ნიუ-იორკი]] [[კატეგორია:აშშ-ის ქალაქები]] [[კატეგორია:მსოფლიოს უდიდესი ქალაქები]] st8ii6x3emhs49bdi6gcf0ldgcf1k08 პეტრე მელიქიშვილი 0 9270 4821748 4745205 2025-06-28T09:23:07Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821748 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი |ეროვნება= [[ქართველები|ქართველი]] | მუშაობის ადგილი = [[ოდესის უნივერსიტეტი]] <br >[[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]] | სამეცნიერო სფერო = [ქიმია]] | სამეცნიერო ხელმძღვანელი = ალექსანდრე ვერიგო | ჯილდოები და პრემიები = მიხეილ ლომონოსოვის სახელობის პრემია ([[1899]])<ref name="უნივერსიტეტელი" /> | განთქმული მოსწავლეები = [[ივანე ნიკურაძე]]<br > [[შალვა ცინცაძე]]}} '''პეტრე გრიგოლის ძე მელიქიშვილი''' (დ. [[11 ივლისი]] <small>[ ძვ. სტ. 29 ივნისი]</small>, [[1850]], [[თბილისი]] — გ. [[23 მარტი]], [[1927]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ქიმია|ქიმიკოსი]], [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს ერთ-ერთი დამფუძნებელი, პირველი რექტორი ([[1918]]-[[1919]]) და ორგანული ქიმიის კათედრის გამგე ([[1919]]-[[1927]]), [[სსრკ|სსრკ]]-ის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი ([[1927]]) და [[ოდესის უნივერსიტეტი]]ს პროფესორი.<ref name="БСЭ">[http://slovar.cc/enc/bse/2016968.html Меликов Пётр Григорьевич, статья в Большой советской энциклопедии]</ref><ref>[http://isaran.ru/?q=ru/person&guid=2E704108-3E97-CB42-8A88-6472DE065E89 Меликишвили (Меликов) Петр Григорьевич] на сайте Архивов РАН</ref> [[არაორგანული ქიმია|არაორგანულ ქიმიაში]] პეტრე მელიქიშვილის ინტერესის სფერო არაორგანული პეროქსიდებისა და ზემჟავების სინთეზი და თვისებები იყო, [[ორგანული ქიმია|ორგანულ ქიმიაში]] ― გლიციდური მჟავებისა და აკრილის მჟავების ქიმია. იკვლევდა მეტეორიტების შემადგენლობებსა და სოფლის მეურნეობის საკითხებსაც.<ref name="ტორაძე" /> პეტრე მელიქიშვილმა პირველმა მიიღო ორგანულ ნაერთთა ახალი კლასი, რომელთაც [[გლიციდმჟავები]] უწოდა, ამონიუმის ზეჟანგი და ნატრიუმის პერბორატი. ==ოჯახი== [[ფაილი:სტეფანე მელიქიშვილი.jpg|მინი|მარცხნივ|180px|პეტრე მელიქიშვილის ძმა ― [[სტეფანე მელიქიშვილი]]]] პეტრე მელიქიშვილის წინაპრები XVI საუკუნეში [[აჭარა|აჭარიდან]] ახალციხეში გადასახლდნენ. მშობლები XIX საუკუნის ორმოციან წლებში [[ახალციხე|ახალციხიდან]] ([[მესხეთი]]) [[თბილისი|თბილისში]] გადავიდნენ საცხოვრებლად. ისინი [[ვასილ ბებუთოვი]]ს ქუჩის №36 (ამჟამად [[ლადო ასათიანის ქუჩა]] №44) სახლში დასახლდნენ. მამა გრიგოლ მელიქიშვილი საზოგადო მოღვაწე იყო და აქტიურად მონაწილეობდა თბილისში პირველი კერძო ქართული სტამბის დაარსებისთვის. სწორედ მან შეიტანა სტამბის ამხანაგობაში უფროსი ვაჟის წილი ფული და სტამბის მოწყობილობების ჩამოსატანად და ქართული შრიფტის ჩამოსასხმელად [[ვენა]]შიც გაგზავნა.<ref name="შალამბერიძე">შალამბერიძე, მ. (1923). ''პეტრე მელიქიშვილი (1873-1923)''. ტფილისი. გვ. XI-XII.</ref> პეტრე მელიქიშვილის უფროსი ძმა [[სტეფანე მელიქიშვილი]] გაზეთ „[[დროება (XIX საუკუნე)|დროების]]“ პირველი რედაქტორი და გამომცემელი იყო. უმცროსი ძმა იოსებიც გამომცემელი, ხოლო და, [[სერგეი მესხი]]ს მეუღლე, [[ეკატერინე მელიქიშვილი-მესხი]] - მწერალი, მთარგმნელი და [[ფემინიზმი|ფემინისტი]] იყო. მელიქიშვილების ოჯახში ხშირად იყრიდნენ თავს ქართველი ინტელიგენციის მოწინავეები: [[ილია ჭავჭავაძე]], [[აკაკი წერეთელი]], [[სერგეი მესხი]], [[ნიკო ნიკოლაძე]] და სხვ.<ref name="გვერდწითელი">გვერდწითელი, ი. (1975). ''პეტრე გრიგოლის ძე მელიქიშვილი: ცხოვრება და მოღვაწეობა''. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. გვ. 3-14.</ref> ==ადრეული წლები და განათლება== პეტრე მელიქიშვილი [[1850]] წლის [[1 ივლისი|11 ივლისს]] [[თბილისი|თბილისში]] დაიბადა. წერა-კითხვა დიდედამ ასწავლა. ათი წლის ასაკში გიმნაზიაში მიაბარეს, სადაც მას [[ნიკოლოზ ღოღობერიძე]]ც ასწავლიდა. პეტრე მელიქიშვილმა გიმნაზია [[1868]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და [[ბესარიონ ღოღობერიძე|ბესარიონ ღოღობერიძის]] გავლენით [[საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები]] აირჩია. პეტრე მელიქიშვილმა [[მოსკოვი]]ს ან [[პეტერბურგი]]ს უნივერსიტეტში გადაწყვიტა სწავლის გაგრძელება, მაგრამ ცუდი ჯანმრთელობის გამო ექიმებმა [[რუსეთი|რუსეთში]] სწავლის გაგრძელება დაუშალეს. [[1869]] წელს იგი [[უკრაინა]]ში გაემგზავრა და [[ოდესის უნივერსიტეტი]]ს ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტის საბუნებისმეტყველო განყოფილებაზე ჩაირიცხა. ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტის ბოლო კურსზე სწავლობდა [[ვასილ პეტრიაშვილი]]ც (შემდგომში ოდესის უნივერსიტეტის რექტორი), რომელსაც პეტრე მელიქიშვილი მალევე დაუმეგობრდა.<ref name="გვერდწითელი" /> [[ფაილი:Petre Melikishvili, 3.jpg|მინი|მარჯვნივ|180px|პეტრე მელიქიშვილი]] [[1872]] წელს პეტრე მელიქიშვილმა უნივერსიტეტი ორი წლით ადრე (ექსტერნის წესით) წარჩინებით დაამთავრა და საპროფესოროდ მოსამზადებლად ოდესის უნივერსიტეტში დარჩა. ამავე წელს [[თბილისი|თბილისში]] ჩავიდა, სადაც ქალთა კერძო გიმნაზიაში ერთი წლით [[ბოტანიკა]]ს ასწავლიდა.<ref name="შალამბერიძე" /> [[1873]] წელს პეტრე მელიქიშვილი მივლინებით საზღვარგარეთ გაემგზავრა. 2 წლის მანძილზე იგი [[ტიუბინგენის რაიონი|ტიუბინგენსა]] და [[კარლსრუე]]ში [[ლოთარ იულიუს მაიერი|ლოთარ მაიერისა]] და [[იოჰანეს ვილიცენუსი|იოჰანეს ვილიცენუსის]] ქიმიურ ლაბორატორიებსა და იქ მიმდინარე სამუშაოებს ეცნობოდა. [[1876]] წელს, უკრაინაში დაბრუნების შემდეგ იგი ოდესის უნივერსიტეტის ქიმიური ლაბორატორიის ლაბორანტად მუშაობდა.<ref name="უნივერსიტეტელი" /> [[1877]] წელს პეტრე მელიქიშვილმა სამეცნიერო მუშაობა დაიწყო [[ორგანული ქიმია|ორგანულ ქიმიაში]]. იგი გლიცერინიდან მონოქლორძმარმჟავისა და ბიოქლორპროპანის მიღებაზე მუშაობდა. [[1878]] წელს ოდესის უნივერსიტეტში სამაგისტრო გამოცდები ჩააბარა და ინტენსიური მუშაობა დაიწყო უჯერი მჟავების ნაწარმებზე. [[1879]]-[[1880]] წლებში აკრილის მჟავასა და მასთან დაკავშირებულ საკითხებზე ექვსი ნაშრომი გამოაქვეყნა.<ref name="გვერდწითელი" /> [[1881]] წელს პეტრე მელიქიშვილმა სამაგისტრო ხარისხის მოსაპოვებლად დისერტაცია „აკრილის მჟავათა ნაწარმის შესახებ“ დაიცვა, რის შემდეგაც [[პარიზი|პარიზში]] გაემგზავრა, სადაც ფრანგი ქიმიკოსის, [[მარსელინ ბერთლო]]ს ლექციებს ისმენდა. [[საფრანგეთი]]დან პეტრე მელიქიშვილი [[მიუნხენი|მიუნხენში]] გაემგზავრა, სადაც [[გერმანელები|გერმანელი]] ქიმიკოსის, [[ადოლფ ბაიაერი]]ს ლაბორატორიაში მუშაობდა.<ref name="უნივერსიტეტელი" /> [[1884]] წელს პეტრე მელიქიშვილი ოდესაში დაბრუნდა. იმავე წელს იგი უნივერსიტეტის აგრონომიული ქიმიის კათედრის დოცენტად დანიშნეს.<ref name="უნივერსიტეტელი" /> [[1885]] წელს მელიქიშვილმა ნაშრომი „იზომერულ კროტონმჟავას ნაწარმთა შესახებ“ დაიცვა და ქიმიის მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხი მიენიჭა. იმავე წელს იგი წმინდა ქიმიის კათედრის ექსტრაორდინარულ პროფესორად, ხოლო [[1889]] წელს კათედრის პროფესორად აირჩიეს. ამ პერიოდში პეტრე მელიქიშვილი აკრილის მჟავის ჰომოლოგიური რიგის სინთეზსა და მათ ნაწარმზე მუშაობდა.<ref name="გვერდწითელი" /> ==სამეცნიერო მოღვაწეობა== [[ფაილი:პეტრე მელიქიშვილი 6.jpg|მინი|მარცხნივ|200px|პეტრე მელიქიშვილი ოდესის ქალთა უმაღლესი კურსების მსმენელებთან ერთად]] [[1885]]-[[1917]] წლებში პეტრე მელიქიშვილი [[ნოვოროსიისკი]]ს უნივერსიტეტის აგრონიმიული ქიმიის კათედრის პროფესორი იყო. პეტრე მელიქიშვილი დიდ ინტერესს იჩენდა ქალთა ემანსიპაციისადმი. მან თავისი და უმაღლესი განათლების მისაღებად [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] გაგზავნა და აქტიურ საქმიანობას ეწეოდა, რათა ქართველ ქალებს საზღვარგარეთ უმაღლესი განათლება მიეღოთ. [[1905]] წელს აქტიურად მონაწილეობდა ოდესის ქალთა უმაღლესი კურსების ჩამოყალიბებაში. [[1906]] წელს ქალთა კურსებზე ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტი გაიხსნა. იმავე წლის ოქტომბერში ფაკულტეტის დეკანად პეტრე მელიქიშვილი აირჩიეს.<ref name="გვერდწითელი" /> [[1923]] წელს პეტრე მელიქიშვილის პედაგოგიური და სამეცნიერო-საზოგადოებრივი მოღვაწეობის 50 წლისთავი აღინიშნა. 4 წლის შემდეგ იგი საბჭოთა კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტად აირჩიეს. პეტრე მელიქიშვილს 85 სამეცნიერო ნაშრომი ეკუთვნის. იგი ძირითადად ორი: ორგანული ქიმიისა და არაორგანული ქიმიის მიმართულებით მუშაობდა, საქართველოში დაბრუნების შემდეგ კი ინტენსიურად მუშაობდა სოფლის მეურნეობის საკითხებზე. პეტრე მელიქიშვილმა პირველი ორი ნაშრომი ჯერ კიდევ სტუდენტობისას, [[1872]] წელს გამოაქვეყნა. ამ პერიოდში ოდესის უნივერსიტეტში წამყვანი იყო აზო და აზოქსიშენაერთების კვლევა და პეტრე მელიქიშვილიც ძირითადად ამ შენაერთებზე მუშაობდა.<ref name="გვერდწითელი 2">გვერდწითელი, ი. (1975). ''პეტრე გრიგოლის ძე მელიქიშვილი: ცხოვრება და მოღვაწეობა''. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. გვ. 15-30.</ref> [[1875]] წელს ფიზიკური ქიმიის დარგში ორი ნაშრომი გამოაქვეყნა. პეტრე მელიქიშვილმა საფუძველი ჩაუყარა ქართულ ენაზე ქიმიური ტერმინოლოგიის შექმნას, რომელიც შემდეგში მისმა მოწაფეებმა: [[ნინო ციციშვილი|ნინო ციციშვილმა]] და [[რუსუდან ნიკოლაძე]]მ განავითარეს. ===მეტეორიტები და აგროქიმია=== [[ფაილი:პეტრე მელიქიშვილი – ოდესის უნივერსიტეტის პროფესორი სტუდენტებთან.jpg|250px|მინი|მარჯვნივ|პეტრე მელიქიშვილი ოდესის უნივერსიტეტის სტუდენტებთან ერთად]] 1890-იან წლებში პეტრე მელიქიშვილი მეტეორიტების ბუნებით დაინტერესდა. იგი სხვადასხვა ადგილას ჩამოცვენილ, მათ შორის: ცმეტის, ზაბროდის, მიგეის, ვაკულოვისა და სხვ. მეტეორიტებს იკვლევდა. მეტეორიტების ქიმიური გამოკვლევის შემდეგ დაასკვნა, რომ ისინი ისეთივე ქიმიურ ელემენტებს შეიცავენ, როგორც [[დედამიწა]]. მიგეის მეტეორიტი სხვებისგან იმით განსხვავდებოდა, რომ მასში [[ნახშირი (წიაღისეული)|ნახშირი]], [[გოგირდი]], [[ფოსფორი]] და ორგანული ნაერთები, კერძოდ, უმაღლესი ნახშირწყალბადები შედიოდა. პეტრე მელიქიშვილი შეისწავლიდა [[სასარგებლო წიაღისეული|სასარგებლო წიაღისეულსა]] და [[სოფლის მეურნეობა|სოფლის მეურნეობის]] პროდუქტებსაც. მისი კვლევის სფეროში შედიოდა: [[ღვინო]], [[ყველი]], [[ჩაი]] და სხვ. ღვინისა და ხორბლის ქიმიური ანალიზის შედეგად მან დაასკვნა, თუ რა გავლენას ახდენს ამ პროდუქტების ხარისხზე კლიმატის პირობები და დრო. მ. როზენბლატთან ერთად პეტრე მელიქიშვილმა [[ჩაქვი]]ს ჩაის შესახებ გამოკვლევით დაადგინა, რომ დასავლეთ საქართველოში სუბტროპიკული კლიმატი და ნიადაგი ჩაის პლანტაციის გაშენებისთვის იყო შესაფერისი.<ref name="გვერდწითელი" /> პეტრე მელიქიშვილს ეკუთვნის გამოკვლევები: „თურქესტანის ხორბლის ქიმიური შედგენილობა“, „ოდესის მაზრის ღვინოები“, „სამხრეთ რუსეთის ხორბლის გამოკვლევა“, „წებოვანას ცვლა“, „ხერსონის გუბერნიის ღვინოები“, „რუსული ცხვრის ყველის ქიმიური შედგენილობა“, „ჩაქვის ჩაის ანალიზი“, „ჩილეს გვარჯილა, როგორც მცენარეთა სასუქი“, „ფილოქსერამედეგი ნიადაგი“ და ა.შ., რომლებიც რუსეთის იმპერიის სხვადასხვა გამოცემაში იბეჭდებოდა. რუსეთის ცხვრის ყველის ქიმიური ანალიზის შედეგად პეტრე მელიქიშვილმა დაამტკიცა, რომ ველის ცხვრისგან მიღებული ყველი უფრო ცხიმიანია, ვიდრე მთის ცხვრის ყველი. მანვე პირველმა ახსნა ვაზის მდგრადობაზე ქვიშის გავლენა ფილოქსერიით დაავადების დროს.<ref name="გვერდწითელი 2" /> [[1896]] წელს პეტრე მელიქიშვილმა გამოაქვეყნა გამოკვლევა ბუნებრივი სოდის შესახებ, რომელშიც მისი წარმოქმნის საკითხი განიხილა. მან პირველმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ ბუნებრივი სოდის წარმოქმნისთვის ნიადაგის ბუნებასა და მასში არსებულ კოლოიდური სისტემების წარმომქმნელ ნივთიერებებს დიდი მნიშვნელობა აქვს, რაც შემდეგში ექსპერიმენტებით დაადასტურა.<ref name="გვერდწითელი 2" /> პეტრე მელიქიშვილმა შეისწავლა ახტალის ტალახიც და დაასკვნა, რომ ის 2%-მდე წყალში ხსნად ელექტროლიტებს შეიცავდა. ===არაორგანული ქიმია=== [[ფაილი:Petre Melikishvili with his students.jpg|მინი|მარცხნივ|პეტრე მელიქიშვილი ქიმიის ლაბორატორიაში სტუდენტებთან ერთად]] [[1897]] წელს პეტრე მელიქიშვილმა [[არაორგანული ქიმია|არაორგანული ქიმიის]] სფეროში დაიწყო მუშაობა და ამ დარგში 20-ზე მეტი ნაშრომი დაწერა. [[რუსეთის მეცნიერებათა აკადემია]]მ ეს გამოკვლევები სათაურით „ზეჟანგები და ზემჟავები“ გამოაქვეყნა. ამ გამოკვლევებისთვის პეტრე მელიქიშვილი [[ლევ პისარჟევსკი]]სთან ერთად [[ლომონოსოვის პრემია|ლომონოსოვის სახელობის პრემიით]] დაჯილდოვდა. [[დიმიტრი მენდელეევი]]ს შეფასებით, მათმა ნაშრომებმა „[[ქიმიურ ელემენტთა პერიოდული სისტემა|ქიმიური ელემენტების პერიოდული სისტემა]] სრულყო“.<ref name="გვერდწითელი" /> ===ორგანული ქიმია=== პეტრე მელიქიშვილი იყო პირველი, რომელმაც ორგანულ ნაერთთა ახალი კლასი მიიღო და მათ [[გლიციდმჟავები]] უწოდა. მელიქიშვილმა თავის მოსწავლე ლევ პისარჟევსკისთან ერთად მიიღო ზოგიერთი ელემენტის ([[ურანი (ელემენტი)|ურანი]], [[ნიობიუმი]], [[ტანტალი]], [[ვოლფრამი]], [[ბორი]],[[მოლიბდენი]], [[ტიტანი]], [[ვანადიუმი]]) ზემჟავები. მელიქიშვილი იყო პირველი, ვინც ამონიუმის ზეჟანგი და ნატრიუმის პერბორატი მიიღო. პეტრე მელიქიშვილი მუშაობდა გლიცერინის მჟავაზე. მასზე HCl-ის მოქმედების შედეგად ჰიდროქსილის ჯგუფი ქლორით ჩაანაცვლა და დიქლორპროპიონი და მონოქლორრძემჟავები მიიღო. ეს ნაშრომები ოქსიმჟავების ბუნებას შეეხებოდა, რომელიც მაშინ ნაკლებად იყო შესწავლილი. შემდეგში პეტრე მელიქიშვილმა უჯერი მჟავების (პირველ რიგში ერთფუძიანი უჯერი მჟავების პირველი ჰომოლოგი აკრილის მჟავა) შესწავლა დაიწყო. მან პირველმა შეიტანა შესწორება [[უილიამ ჰენრი (ქიმიკოსი)|უილიამ ჰენრის]] წესში.<ref name="გვერდწითელი 2" /> მჟავების ქიმიური თვისებების შესწავლის შემდეგ პეტრე მელიქიშვილმა გლიცერინიდმჟავების აღნაგობა დაამტკიცა. მან გლიციდმჟავაზე წყლის მოქმედებით გლიცერინის მჟავა მიიღო. მანვე დაამტკიცა, რომ გლიციდმჟავა ეთილენის ჟანგს შეიცავს. პეტრე მელიქიშვილმა სადოქტორო დისერტაცია სწორედ „იზომერული კროტონმჟავების შესახებ“ დაიცვა, რომელშიც ფართოდ მიმოიხილა ჰომოლოგების სინთეზი და მათი თვისებები.<ref name="გვერდწითელი 2" /> ===თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი=== [[ფაილი:Petre melikishvili 4.jpg|მინი|მარჯვნივ|180px|პეტრე მელიქიშვილი]] [[ივანე ჯავახიშვილი]]ს წინადადებით, [[1918]] წლის [[13 იანვარი|13 იანვარს]] პეტრე მელიქიშვილი [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს პირველ რექტორად აირჩიეს.<ref name="უნივერსიტეტელი">გაიპარაშვილი, ზ. (რედ.). (2020). ''უნივერსიტეტი (მეხუთე გამოცემა)''. თბილისი: ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. ISBN 978-9941-13-922-2. გვ. 44-46.</ref><ref>ჯორბენაძე, ს. (1988). ''თბილისის უნივერსიტეტის მოკლე ისტორია''. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. გვ. 40</ref> რექტორის თანამდებობაზე მუშაობის დროს მას ხელფასი არ აუღია.<ref name="უნივერსიტეტელი" /> პეტრე მელიქიშვილი კითხულობდა ლექციებს და საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტზე ლაბორატორიებიც მოაწყო. 1918 წელს ქიმიის კათედრა დააარსა, რომელსაც თავად ჩაუდგა სათავეში, შემდეგ კი იგი ორ კათედრად, არაორგანული ქიმიისა (ხელმძღვანელი [[იასონ მოსეშვილი]]) და ორგანული ქიმიის კათედრებად გაყო, რომელსაც თავად ხელმძღვანელობდა.<ref name="გვერდწითელი" /> [[1919]] წელს პეტრე მელიქიშვილმა და სამათემატიკო-საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტის დეკანმა [[ანდრია რაზმაძე]]მ იკამათეს. პეტრე მელიქიშვილმა პროფესორთა საბჭოს რექტორის პოზიციიდან და პროფესორის მოვალეობებისგან გათავისუფლების თხოვნით მიმართა,<ref name="ტორაძე">ტორაძე, მ. (2015). ''პეტრე მელიქიშვილი: უნივერსიტეტის პირველი რექტორი''. პუბლიცისტური ნარკევები, 2. თბილისი: თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. გვ. 29-31.</ref> თუმცა ორგანული ქიმიის კათედრაზე გააგრძელა მუშაობა და უნივერსიტეტის ახლად ჩამოყალიბებულ სასოფლო-სამეურნეო ფაკულტეტს ჩაუდგა სათავეში. ==გარდაცვალება და მემკვიდრეობა== [[ფაილი:Petre Melikishvili 1.jpg|მინი|მარცხნივ|180px|პეტრე მელიქიშვილი]] პეტრე მელიქიშვილი მარტოხელა ადამიანი იყო. პოლიტიკურ საქმიანობას გაურბოდა, მათ შორის, ადმინისტრაციულ თანამდებობებსაც. პეტრე მელიქიშვილი [[1927]] წლის [[23 მარტი|23 მარტს]] 77 წლის ასაკში გარდაიცვალა. დაკრძალულია თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეზო-სავანეში. პეტრე მელიქიშვილი პირველი პროფესორი იყო, რომელიც უნივერსიტეტის ეზოში დაკრძალეს. ერთი წლის შემდეგ პანთეონში [[იაკობ ნიკოლაძე|იაკობ ნიკოლაძის]] მიერ შექმნილი ძეგლი დაიდგა.<ref name="უნივერსიტეტელი" /><ref>გაიპარაშვილი, ზ. (2005). ''[https://elfiles.emis.ge/uploads/32595/Panteoni.pdf ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პანთეონი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211003214027/https://elfiles.emis.ge/uploads/32595/Panteoni.pdf |date=2021-10-03 }}''. თბილისი: გამომცემლობა „უნივერსალი“. გვ. 2.</ref> საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნულ აკადემიაში დაწესებულია პეტრე მელიქიშვილის სახელობის პრემია. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში არსებობს მისი სახელობის სტიპენდია, აუდიტორია და კაბინეტ-ბიბლიოთეკა. პირველი რექტორის სამუშაო მაგიდა და პირადი ნივთები უნივერსიტეტის მუზეუმში ინახება.<ref name="ტორაძე" /> პეტრე მელიქიშვილის პირადი ფონდის ორიგინალი ფოტოები ოდესის საოლქო არქივშია დაცული. ელექტრონული ვარიანტები [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს მუზეუმში ინახება. [[თბილისი|თბილისში]] მდებარეობს პეტრე მელიქიშვილის სახელობის [[პეტრე მელიქიშვილის ქუჩა|ქუჩა]]. ქიმიკოსის სახელს ატარებს ფიზიკური და ორგანული ქიმიის ინსტიტუტი. ==ორგანიზაციები და ასოციაციები== *[[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]], დამფუძნებელი, რექტორი ([[1918]]-[[1919]]) * სსრ კავშირის მეცნიერებათა აკადემია, წევრ–კორესპონდენტი (1927-) * ქიმიის ქართული სამეცნიერო სკოლა, დამფუძნებელი ==ჯილდოები და წოდებები== * მიხეილ ლომონოსოვის სახელობის პრემია ([[1899]]) ==ბიბლიოგრაფია== * „ჩვენი ღვინის ქიმიური შედგენილობა“. ტფილისი: სამხედრო სამინისტროს სტამბა. 1920. ==ლიტერატურა== * გვერდწითელი, ი. (1975). ''პეტრე გრიგოლის ძე მელიქიშვილი: ცხოვრება და მოღვაწეობა''. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. * ტორაძე, მ. (2015). ''პეტრე მელიქიშვილი: უნივერსიტეტის პირველი რექტორი''. პუბლიცისტური ნარკევები, 2. თბილისი: თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. *მენაღარიშვილი, ა. (12 აპრილი, 1968). უნივერსიტეტის პირველი რექტორი, სოფლის მეურნეობის დიდი მოამაგე. ''თბილისის უნივერსიტეტი''. №13(284). *ფირცხალავა, ნ. (12 აპრილი, 1968). დიდი ქართველი მეცნიერი პ. გ. მელიქიშვილი. ''თბილისის უნივერსიტეტი''. №13(284). *შალამბერიძე, მ. (1923). ''პეტრე მელიქიშვილი (1873-1923)''. ტფილისი. *წულაძე, ე. (1953). ''ორი ქიმიკოსი''. თბილისი: საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა და სტამბა. *{{წიგნი|სათაური=ქართველ კათოლიკენი ყველა ასპარესზედ და ზოგი რამ წერილები დასავლეთ საქართველოზე|ავტორი=[[ზაქარია ჭიჭინაძე|ჭიჭინაძე ზ]]|ადგილი=ტფილისი|წელი=1905|გამომცემლობა=არ. ქუთათელაძის სტამბა|ბმული=https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/220551|გვ=81-82}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{commonscat|Petre Melikishvili}} * {{nplg ბიოგრაფია|00001519}} * [https://www.tsu.ge/ge/about/rectors/fghd_u9qfc7oy8lo/ პეტრე მელიქიშვილი]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180515184330/https://www.tsu.ge/ge/about/rectors/fghd_u9qfc7oy8lo/ |date=2018-05-15 }} — [[თსუ]] * [https://burusi.wordpress.com/2009/10/30/petre-melikishvili-2/ პეტრე მელიქიშვილი]. burusi.wordpress.com. 30.10.2009. წვდომის თარიღი: 3 ოქტომბერი, 2021. * [https://www.tsu.ge/data/image_db_innova/library/2017/petre-meliqishvili-koleqcia.pdf პეტრე მელიქიშვილის კოლექცია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200930151332/https://www.tsu.ge/data/image_db_innova/library/2017/petre-meliqishvili-koleqcia.pdf |date=2020-09-30 }} ;ვიდეომასალა * [https://www.youtube.com/watch?v=bmQuBVqcQbQ&ab_channel=%E1%83%9E%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%AE%E1%83%98-%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98 პირველი რექტორი - პეტრე მელიქიშვილი]. რეჟ: ბესიკ გაფრინდაშვილი. პირველი არხი. 8 თებერვალი, 2020. წვდომის თარიღი: 3 ოქტომბერი, 2021. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{თსუ-ს დამფუძნებლები}} {{თსუ-ის რექტორები}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:მელიქიშვილი, პეტრე}} [[კატეგორია:ქართველი ქიმიკოსები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტები]] [[კატეგორია:ქიმიის მეცნიერებათა დოქტორები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეზო-სავანეში დაკრძალულები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორები]] [[კატეგორია:საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოების წევრები]] [[კატეგორია:ქართველი კათოლიკეები]] puc48yt7dy545lnfyhb0gk0zbp0upwq ნეოლიბერალიზმი 0 9816 4821695 4754491 2025-06-27T22:44:16Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821695 wikitext text/x-wiki {{ლიბერალიზმი|expanded=schools}} '''ნეოლიბერალიზმი''' — პოლიტიკურ-ეკონომიკური [[ფილოსოფია]], რომელიც უარყოფს სახელმწიფოს ჩარევას (ინტერვენციას) ადგილობრივ ეკონომიკაში. ის ყურადღებას ამახვილებს [[თავისუფალი ვაჭრობა|თავისუფალ საბაზრო მეთოდებზე]], საწარმოთა ფუნქციონირებაში ნაკლებ შეზღუდვებსა და საკუთრების უფლებებზე. [[საგარეო პოლიტიკა|საგარეო პოლიტიკაში]] ნეოლიბერალიზმი უპირატესობას ანიჭებს უცხოეთის ბაზრების გახსნას პოლიტიკური მეთოდებით, ეკონომიკური ზეწოლის, დიპლომატიური ან/და სამხედრო ინტერვენციის გამოყენებით. ბაზრების გახსნაში მოიაზრება თავისუფალი ვაჭრობა და მუშახელის საერთაშორისო სპეციალიზაციის მიხედვით დაყოფა. ნეოლიბერალიზმი მულტილატერულ პოლიტიკურ ზეწოლას უჭერს მხარს ისეთი საერთაშორისო ორგანიზაციების მეშვეობით, როგორებიცაა [[საერთაშორისო სავაჭრო ორგანიზაცია]] და [[მსოფლიო ბანკი]]. ის ასევე ქადაგებს ეროვნული მთავრობების როლის მინიმუმამდე დაყვანას. კორპორაციული ეფექტურობის გადაუმჯობესებლად ის მოუწოდებს პროფკავშირთა პოლიტიკის ზეგავლენის (მაგ., მინიმალური ხელფასის ზღვარი, ან [[მუშახელი|მუშახელის]] კოლექტიური მოლაპარაკების უფლება) უარყოფას ან მინიმუმამდე დაყვანას. ნეოლიბერალიზმი ეწინააღმდეგება [[სოციალიზმი|სოციალიზმს]], [[პროტექციონიზმი|პროტექციონიზმსა]] და მწვანეთა მოძრაობას უცხოეთის ბაზრებში. ადგილობრივად ის პროტექციონიზმს, როგორც ასეთი, არ უარყოფს, თუმცა გამოიყენებს მხოლოდ როგორც მოლაპარაკებებში ზეწოლის მეთოდს, რათა აიძულოს უცხო ქვეყნები საკუთარი ბაზრის ლიბერალიზაცია მოახდინონ. ნეოლიბერალიზმი ხშირად ეწინააღმდეგება თანასწორუფლებიან ვაჭრობასა და სხვა ისეთ მოძრაობებთან რომელთა აზრით მუშახელის უფლებებსა და სოციალურ თანასწორობას პრიორიტეტი უნდა ენიჭებოდეს საერთაშორისო ურთიერთობებსა და ეკონომიკაში. ნეოლიბერალიზმი<ref>See for example: {{cite book |last1= Vincent |first1= Andrew|title= Modern Political Ideologies |date= 2009|url= https://books.google.com/books?id=igrwb3rsOOUC&lpg=PP1&pg=PA337|publisher= [[Wiley-Blackwell]]|location= Hoboken, New Jersey |isbn= 978-1405154956|page= 337}}</ref> - [[XX საუკუნე|XX საუკუნეში]] [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] იდეების აღორძინება, რომლებიც დაკავშირებულია [[ეკონომიკური ლიბერალიზმი|ეკონომიკურ ლიბერალიზმთან]] და [[თავისუფალი ბაზარი|თავისუფალ ბაზართან]].<ref name="Haymes">{{cite book|editor1-last= Haymes|editor1-first=Stephen |editor2-last= Vidal de Haymes|editor2-first= Maria|editor3-last= Miller|editor3-first= Reuben|title= The Routledge Handbook of Poverty in the United States |url= http://www.routledge.com/books/details/9780415673440|location=London |publisher= [[Routledge]]|date=2015|isbn= 978-0415673440}}</ref>{{rp|7}}<ref>{{cite book |last=Bloom |first=Peter |date=2017|title=The Ethics of Neoliberalism: The Business of Making Capitalism Moral|url=https://www.routledge.com/The-Ethics-of-Neoliberalism-The-Business-of-Making-Capitalism-Moral/Bloom/p/book/9781138667242|location= |publisher=[[Routledge]]|pages=3, 16 |isbn=978-1138667242|author-link= }}</ref> ეს ძირითადად ასოცირდება [[ეკონომიკური ლიბერალიზაცია|ეკონომიკური ლიბერალიზაციის]] პოლიტიკასთან, მათ შორის არის [[პრივატიზება]], [[deregulation|რეგულაციების შემცირება]], [[გლობალიზაცია]], [[თავისუფალი ვაჭრობა]], [[austerity|მკაცრი ეკონომიკური პოლიტიკა]] და [[government spending|მთავრობის ხარჯების შემცირება]], [[economy|ეკონომიკასა]] და საზოგადოებაში [[კერძო სექტორი|კერძო სექტორის]] როლის გაზრდის მიზნით;<ref>{{cite book|last=Goldstein|first=Natalie|url=https://books.google.com/books?id=bkotGqoG0u0C&lpg=PP1&pg=PA30|title=Globalization and Free Trade|date=2011|publisher=[[Infobase Publishing]]|isbn=978-0-8160-8365-7|location=|page=30}}</ref>{{refn|<ref name="Handbook2"/><ref name=Boas2009/><ref name = "For Business Ethics">Campbell Jones, Martin Parker, Rene Ten Bos (2005). ''For Business Ethics.'' [[Routledge]]. {{ISBN|0415311357}}. p. 100: * "Neoliberalism represents a set of ideas that caught on from the mid to late 1970s, and are famously associated with the economic policies introduced by Margaret Thatcher in the United Kingdom and Ronald Reagan in the United States following their elections in 1979 and 1981. The 'neo' part of neoliberalism indicates that there is something new about it, suggesting that it is an updated version of older ideas about 'liberal economics' which has long argued that markets should be free from intervention by the state. In its simplest version, it reads: markets good, government bad."</ref><ref>Gérard Duménil and Dominique Lévy (2004). ''[http://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674011588 Capital Resurgent: Roots of the Neoliberal Revolution].'' [[Harvard University Press]]. {{ISBN|0674011589}} Retrieved 3 November 2014.</ref><ref>Jonathan Arac in Peter A. Hall and Michèle Lamont in ''Social Resilience in the Neoliberal Era'' (2013) pp. xvi–xvii * The term is generally used by those who oppose it. People do not call themselves neoliberal; instead, they tag their enemies with the term.</ref><ref name="ReferenceB">Collins English Dictionary – Complete and Unabridged HarperCollins Publishers 1991, 1994, 1998, 2000, 2003</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20040806144320/http://www.who.int/trade/glossary/story067/en/ "Neo-Liberal Ideas"]. ''[[World Health Organization]]''.</ref>}} თუმცა, ნეოლიბერალიზმის განმსაზღვრელი თავისებურებანი როგორც აზროვნებაში, ისე პრაქტიკაში არსებითი სამეცნიერო დებატების საგანი გახდა.<ref>{{cite encyclopedia|editor-last=Smith|editor-first=Nicola|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]|title=Neoliberalism|url=https://www.britannica.com/topic/neoliberalism|access-date=March 30, 2019}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Boas|first1=Taylor C.|last2=Gans-Morse|first2=Jordan|year=2009|title=Neoliberalism: From New Liberal Philosophy to Anti-Liberal Slogan|url=https://archive.org/details/sim_studies-in-comparative-international-development_summer-2009_44_2/page/137|journal=[[Studies in Comparative International Development]]|volume=44|issue=2|pages=137–161|doi=10.1007/s12116-009-9040-5|doi-access=free|issn=0039-3606}}</ref> პოლიტიკის შემუშავებისას, ნეოლიბერალიზმი იყო [[paradigm shift|პარადიგმათა ცვლილების]] ნაწილი, რომელიც მოჰყვა [[Neo-Keynesian economics|კეინსიანის კონსენსუსის]] მარცხს ეკონომიკაში 1970-იანი წლების [[stagflation|სტაგფლაციის]] მოსაგვარებლად.<ref name="FPIF-2004">{{cite journal|last1=Palley|first1=Thomas I|date=2004-05-05|title=From Keynesianism to Neoliberalism: Shifting Paradigms in Economics|url=http://fpif.org/from_keynesianism_to_neoliberalism_shifting_paradigms_in_economics/|journal=Foreign Policy in Focus|accessdate=25 March 2017}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=igrwb3rsOOUC&lpg=PP1&pg=PA339|title=Modern Political Ideologies|last1=Vincent|first1=Andrew|date=2009|publisher=[[Wiley-Blackwell]]|isbn=978-1405154956|location=Hoboken, New Jersey|page=339}}</ref> ინგლისურენოვნებმა ტერმინი ნეოლიბერალიზმი სხვადასხვა მნიშვნელობით გამოიყენეს მე -20 საუკუნის დასაწყისიდან.<ref name="OxfordNeoliberalism">{{Cite OED|Neoliberalism}}</ref> მაგრამ ის უფრო გავრცელდა 1970-იან და 1980-იან წლებში მისი ამჟამინდელი მნიშვნელობით, რომელსაც მკვლევრები, ისევე როგორც კრიტიკოსები იყენებდნენ [[საზოგადოებრივი მეცნიერებები|სოციალური მეცნიერებების]] ფართო წრეებში.<ref>{{cite journal |title= Neoliberalism: From New Liberal Philosophy to Anti-Liberal Slogan |author= Taylor C. Boas, Jordan Gans-Morse |journal= Studies in Comparative International Development |date= June 2009 |volume= 44 |issue= 2 |pages= 137–61 |doi= 10.1007/s12116-009-9040-5 |s2cid= 4811996 |quote= Neoliberalism has rapidly become an academic catchphrase. From only a handful of mentions in the 1980s, use of the term has exploded during the past two decades, appearing in nearly 1,000 academic articles annually between 2002 and 2005. Neoliberalism is now a predominant concept in scholarly writing on development and political economy, far outpacing related terms such as monetarism, neoconservatism, the Washington Consensus, and even market reform.|url= https://escholarship.org/content/qt976373v9/qt976373v9.pdf?t=l7nx9c }}</ref><ref name="Handbookscholarship">{{cite book |editor1-last= Springer|editor1-first= Simon |editor2-last= Birch|editor2-first= Kean |editor3-last= MacLeavy|editor3-first= Julie|date= 2016 |title= The Handbook of Neoliberalism|url= https://www.routledge.com/The-Handbook-of-Neoliberalism/Springer-Birch-MacLeavy/p/book/9781138844001|location= |publisher= [[Routledge]] |page= [https://books.google.com/books?id=M5qkDAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA1#v=onepage&q&f=false 1] |isbn= 978-1138844001|quote= Neoliberalism is easily one of the most powerful concepts to emerge within the social sciences in the last two decades, and the number of scholars who write about this dynamic and unfolding process of socio-spatial transformation is astonishing.}}</ref><ref>{{cite book|author= Noel Castree|title= A Dictionary of Human Geography|url= https://books.google.com/books?id=eYWcAQAAQBAJ&pg=PA339|year= 2013|publisher= Oxford University Press|page= 339|quote= 'Neoliberalism' is very much a critics' term: it is virtually never used by those whom the critics describe as neoliberals.|isbn= 9780199599868}}</ref><ref name="Jones2014">{{cite book|author= Daniel Stedman Jones|title= Masters of the Universe: Hayek, Friedman, and the Birth of Neoliberal Politics|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Masters_of_the_Universe_(book)|date= 21 July 2014|publisher= Princeton University Press|isbn= 978-1-4008-5183-6|quote= Friedman and Hayek are identified as the original thinkers and Thatcher and Reagan as the archetypal politicians of Western neoliberalism. Neoliberalism here has a pejorative connotation.|page=13}}</ref> ტერმინი იშვიათადაა გამოყენებული თავისუფალი ბაზრის პოლიტიკის მომხრეთა მიერ.<ref>{{Cite web|url= https://foreignpolicy.com/2016/07/06/the-imf-confronts-its-n-word-neoliberalism/ |title= The IMF Confronts Its N-Word|last= Rowden|first= Rick|date= 2016-07-06|website= Foreign Policy|access-date= 2016-08-25}}</ref> როგორც ზოგიერთმა მკვლევარმა აღნიშნა, ეს ტერმინი სხვადასხვა მნიშვნელობას იღებს სხვადასხვა ხალხის მიერ, რადგანაც ნეოლიბერალიზმი „მუტაციას განიცდის“ გეოპოლიტიკურად შესამჩნევ ჰიბრიდებში მსოფლიოს მასშტაბით.<ref name="Handbook2"/><ref>{{cite book |editor1-last= Springer|editor1-first= Simon |editor2-last= Birch|editor2-first= Kean |editor3-last= MacLeavy|editor3-first= Julie|date= 2016 |title= The Handbook of Neoliberalism|url= https://www.routledge.com/The-Handbook-of-Neoliberalism/Springer-Birch-MacLeavy/p/book/9781138844001|location= |publisher= [[Routledge]] |page= [https://books.google.com/books?id=M5qkDAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA1#v=onepage&q&f=false 1] |isbn=978-1138844001|quote= Neoliberalism is a slippery concept, meaning different things to different people. Scholars have examined the relationships between neoliberalism and a vast array of conceptual categories.}}</ref><ref>{{Cite news|url= http://www.thetimes.co.uk/article/student-heaps-abuse-on-professor-in-row-over-neoliberalism-27pvhbfnp|title= Student heaps abuse on professor in 'neoliberalism' row|language= en|access-date= 2017-01-25|quote= Colin Talbot, a professor at Manchester University, recently wrote it was such a broad term as to be meaningless and few people ever admitted to being neoliberals}}</ref> ნეოლიბერალიზმი იზიარებს ბევრ თვისებას სხვა ცნებებთან, რომლებსაც სადავო მნიშვნელობები აქვთ და მათ შორისაა [[წარმომადგენლობითი დემოკრატია|წარმომადგენლობითი დემოკრატიაც]].<ref>{{cite journal |title= Neoliberalism: From New Liberal Philosophy to Anti-Liberal Slogan |author= Taylor C. Boas, Jordan Gans-Morse |journal= Studies in Comparative International Development |date= June 2009 |volume= 44 |issue= 2 |pages= 137–61 |doi= 10.1007/s12116-009-9040-5|quote="Neoliberalism shares many attributes with "essentially contested" concepts such as democracy, whose multidimensional nature, strong normative connotations, and openness to modification over time tend to generate substantial debate over their meaning and proper application."|doi-access= free }}</ref> დროთა განმავლობაში შეიცვალა ტერმინის განმარტება და ამათანავე გამოყენებითობაც.<ref name=Boas2009>{{cite journal |title= Neoliberalism: From New Liberal Philosophy to Anti-Liberal Slogan |author= Taylor C. Boas, Jordan Gans-Morse |journal= Studies in Comparative International Development |date= June 2009 |volume= 44 |issue= 2 |pages= 137–61 |doi= 10.1007/s12116-009-9040-5|doi-access= free }}</ref> როგორც [[ეკონომიკური ფილოსოფია]], ნეოლიბერალიზმი ევროპელ [[ლიბერალიზმი|ლიბერალ]] მეცნიერებს შორის გაჩნდა 1930-იან წლებში, როდესაც ცდილობდნენ აღედგინათ და განეახლებინათ [[კლასიკური ლიბერალიზმი|კლასიკური ლიბერალიზმის]] ძირითადი იდეები. ისინი ხედავდნენ ამ იდეების პოპულარობის შემცირებას, რაც განპირობებული იყო ბაზრების კონტროლის აუცილებლობის აღიარებით, [[დიდი დეპრესია|დიდი დეპრესიის]] შემდგომ პერიოდში და გამოიხატა პოლიტიკაში, რომელიც მიმართული იყო თავისუფალი ბაზრების არასტაბილურობის წინააღმდეგოდ, მათი უარყოფითი სოციალური შედეგების შესამსუბუქებლად.<ref name="mirowski">[[Philip Mirowski]], Dieter Plehwe, ''The road from Mont Pèlerin: the making of the neoliberal thought collective'', Harvard University Press, 2009, {{ISBN|0-674-03318-3}}</ref>{{rp|14–15}} პოლიტიკის შემუშავების ერთ-ერთი სტიმული იყო სურვილი იმის, რომ თავიდან აეცილებინათ 1930-იანი წლების დასაწყისის ეკონომიკური წარუმატებლობები, რაც ზოგჯერ სწორედ კლასიკური ლიბერალიზმის [[ეკონომიკური პოლიტიკა|ეკონომიკურ პოლიტიკას]] უკავშირდება უმთავრესად. როდესაც 1980-იან წლებში ტერმინი გავრცელდა, რაც თავის მხრივ დაკავშირებული იყო [[აუგუსტო პინოჩეტი|ავგუსტო პინოჩეტის]] [[Economic history of Chile#"Neoliberal" reforms (1973–90)|ეკონომიკრ რეფორმებთან]] [[ჩილე|ჩილეში]], მან სწრაფვადე მიიღო ნეგატიური დატვირთვა და ძირითადად გამოყენებული იყო საბაზრო რეფორმისა და ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]'' კაპიტალიზმის კრიტიკოსების მიერ. მკვლევრებმა იგი დააკავშირეს [[Mont Pelerin Society|მონ პელერინის საზოგადოების]] ეკონომისტების [[ფრიდრიხ ჰაიეკი|ფრიდრიხ ჰაიეკის]], [[მილტონ ფრიდმანი|მილტონ ფრიდმანისა]] და [[ჯეიმზ მაკ-გილი ბიუკენენი|ჯეიმზ ბიუქენანის]] თეორიებთან, ამასთანავე ისეთ პოლიტიკოსებთან როგორებიც არიან: [[მარგარეტ ტეტჩერი]], [[რონალდ რეიგანი]] და [[ალან გრინსპენი]].<ref name=Boas2009/><ref>{{cite book |editor1-last= Springer|editor1-first= Simon |editor2-last= Birch|editor2-first= Kean |editor3-last= MacLeavy|editor3-first= Julie|date= 2016 |title= The Handbook of Neoliberalism|url=https://www.routledge.com/The-Handbook-of-Neoliberalism/Springer-Birch-MacLeavy/p/book/9781138844001|location= |publisher= [[Routledge]] |page= [https://books.google.com/books?id=M5qkDAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA3#v=onepage&q&f=false 3] |isbn= 978-1138844001}}</ref> მას შემდეგ, რაც ნეოლიბერალიზმის ახალი მნიშვნელობა დამკვიდრდა, რომელიც ესპანურენოვანი მკვლევარების მიერ იყო გამოყენებული საყოველთაოდ, იგი ინგლისურენოვანი [[პოლიტიკური ეკონომია|პოლიტიკური ეკონომიკის]] შესწავლაშიც გავრცელდა.<ref name=Boas2009/> 1994 წლისთვის, [[ჩრდილოამერიკული თავისუფალი ვაჭრობის ზონა|NAFTA]]-ს სვლითა და ამ განვითარებაზე [[ეროვნული განთავისუფლების საპატისტური არმია|საპატისტას]] რეაქციით [[ჩიაპასი|ჩიაპასში]], ეს ტერმინი გლობალურ მიმოქცევაში შევიდა.<ref name="Handbook2"/> ბოლო ათწლეულების განმავლობაში ნეოლიბერალიზმის ფენომენის ირგვლივ განსწავლულობა საგრძნობლად გაიზარდა.<ref name="Handbookscholarship"/><ref>{{cite book |last=Wilson |first=Julie |date=2017 |title=Neoliberalism|url=https://www.routledge.com/Neoliberalism/Wilson/p/book/9781138654631|location= |publisher=Routledge|page=6 |isbn=978-1138654631|quote=In recent decades, neoliberalism has become an important area of study across the humanities and social sciences.}}</ref> ==ტერმინოლოგია== ===წარმოშობა=== [[File:Friedrich Hayek portrait.jpg|thumb|upright|[[ფრიდრიხ ჰაიეკი]]]] თავდაპირველად ტერმინი ინგლისურ ენაზე [[1898]] წელს გამოიყენა ფრანგმა ეკონომისტმა [[Charles Gide|ჩარლზ გიდმა]], რათა აღეწერა იტალიელი ეკონომისტის [[Maffeo Pantaleoni|მაფეო პანტალეონის]] ეკონომიკური მრწამსი.<ref>{{Cite journal|last=Gide|first=Charles|date=1898-01-01|title=Has Co-operation Introduced a New Principle into Economics?|jstor=2957091|journal=The Economic Journal|volume=8|issue=32|pages=490–511|doi=10.2307/2957091|url=https://zenodo.org/record/1449661}}</ref> ტერმინი ნეო-ლიბერალიზმი (néo-libéralisme) მანამდე ფრანგულ ენაში არსებობდა,<ref name="OxfordNeoliberalism"/> შემდეგ კი სხვებმაც დაიწყეს გამოყენება, მათ შორის კლასიკური ლიბერალიზმის წარმომადგენელმა ეკონომისტმა [[მილტონ ფრიდმანი|მილტონ ფრიდმანმა]] თავის [[1951]] წელს გამოქვეყნებულ ესეში [https://miltonfriedman.hoover.org/objects/57816/neoliberalism-and-its-prospects?ctx=b8c0f32e-f5a4-4e53-ba3d-cf017b993579&idx=0|“ნეო „ლიბერალიზმი და მისი პერსპექტივები“].<ref name="Burgin2012">{{cite book|author=Angus Burgin|title=The Great Persuasion: Reinventing Free Markets since the Depression|url=https://books.google.com/books?id=BnZ1qKdXojoC&pg=PA170|date=2012|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-06743-1|page=170}}</ref> 1938 წელს [[Colloque Walter Lippmann|ვოლტერ ლიფმენის კოლოქვიუმზე]] სხვა ტერმინებთან ერთად შემოთავაზებული გახლდათ „ნეოლიბერალიზმი“ და საბოლოოდ აირჩიეს, რათა გამოეყენებინათ გარკვეული ეკონომიკური შეხედულებების აღსაწერად.<ref name="mirowski"/>{{rp|12–13}}<ref>[[Oliver Marc Hartwich]], [http://www.ort.edu.uy/facs/boletininternacionales/contenidos/68/neoliberalism68.pdf Neoliberalism: The Genesis of a Political Swearword], Centre for Independent Studies, 2009, {{ISBN|1-86432-185-7}}, p. 19</ref> კოლოქვიუმზე განისაზღვრა „ნეოლიბერალიზმის“ ცნება, რომელიც ანიჭებს „პრიორიტეტს ფასების მექანიზმს, თავისუფალ წარმოებას, კონკურენციის სისტემასა და ძლიერ, სამართლიან სახელმწიფოს“.<ref name="mirowski"/>{{rp|13–14}} „ნეოლიბერალად“ ყოფნა გულისხმობდა თანამედროვე ეკონომიკური პოლიტიკის ადვოკატირებას [[state intervention|სახელმწიფოს ჩარევასთან]] ერთად.<ref name="mirowski"/>{{rp|48}} ნეოლიბერალურმა სახელმწიფო ინტერვენციონიზმმა დააპირისპირა ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]'' ბანაკი ისეთ კლასიკურ ლიბერალებთან, როგორიცაა [[ლუდვიგ ფონ მიზესი]].<ref>[[Jörg Guido Hülsmann]], [https://mises.org/daily/6022/ Against the Neoliberals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140914002429/https://mises.org/daily/6022/ |date=2014-09-14 }}, Ludwig von Mises Institute, May 2012</ref> 1950-იანი და 1960-იანი წლების მკვლევართა უმეტესობას ნეოლიბერალიზმს მიაწერდა, სოციალურ საბაზრო ეკონომიკასა და მის ძირითად თეორეტიკოსებს, როგორებიცაა ოიქენი, რიპკე, რუსტოუ და მიულერ-არმაკი. მიუხედავად იმისა, რომ ჰაიეკს ინტელექტუალური კავშირი ჰქონდა გერმანელ ნეოლიბერალებთან, ამ პერიოდში მისი სახელი ნეოლიბერალიზმთან ერთად იშვიათად მოიხსენიებოდა, რაც გამოწვეული იყო უფრო მეტად მისი პრო-თავისუფალი სავაჭრო პოზიციის გამო.<ref>{{cite journal |title=Neoliberalism: From New Liberal Philosophy to Anti-Liberal Slogan |author=Taylor C. Boas, Jordan Gans-Morse |journal=Studies in Comparative International Development |date=June 2009 |volume=44 |issue=2 |page=147 |doi=10.1007/s12116-009-9040-5|doi-access=free }}</ref> ჩილეში [[Military dictatorship of Chile (1973–90)|ავგუსტო პინოჩეტის (1973–1990)]] სამხედრო მმართველობის დროს ოპოზიციონერმა მკვლევარებმა აიღეს გამოთქმა, რათა აღეწერათ განხორციელებული [[Economic history of Chile (1973-1990)#"Neoliberal" reforms (1973–1990)|ეკონომიკური რეფორმები]] და მისი მომხრეები ([[Chicago Boys|ჩიკაგოს ბიჭები]]).<ref name=Boas2009/> მას შემდეგ, რაც ესპანურენოვან მკვლევარებს შორის ეს ახალი მნიშვნელობა დამკვიდრდა, იგი პოლიტიკური ეკონომიკის ინგლისურენოვან კვლევაშიც გავრცელდა.<ref name=Boas2009/> 148 სამეცნიერო სტატიის შესწავლის შედეგად დადგინდა, რომ ნეოლიბერალიზმი თითქმის არასოდეს არის განმარტებული, მაგრამ გამოიყენება რამდენიმე გაგებით იდეოლოგიის, ეკონომიკური თეორიის, განვითარების თეორიის ან ეკონომიკური რეფორმის პოლიტიკის აღსაწერად. იგი ფართოდ გამოყენებულია, როგორც [[term of abuse|დამამცირებელი ტერმინი]] და/ან 1938 წლის კოლოკვიუმის დამსწრეთა იდეების მაგივრად, გულისხმობს ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]'' [[market fundamentalism|ბაზრის ფუნდამენტალიზმს]], რომელიც პრაქტიკულად კლასიკური ლიბერალიზმის იდენტურია. შედეგად, არსებობს დაპირისპირება ტერმინის ზუსტ მნიშვნელობასა და მის გამოყენებითობაზე [[საზოგადოებრივი მეცნიერებები|სოციალურ მეცნიერებებში]], განსაკუთრებით მაშინ, როცა ბოლო დროს საგრძნობლად იზრდება სხვადასხვა სახის საბაზრო ეკონომიკის რიცხვი.<ref name=Boas2009/> კიდევ ერთმა მემარცხენე-ცენტრისტულმა მოძრაობამ [[თანამედროვე ამერიკული ლიბერალიზმი|თანამედროვე ამერიკული ლიბერალიზმიდან]] ტერმინი „ნეოლიბერალიზმი“ გამოიყენა 1970-იან წლებში [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებში]] ჩამოყალიბებული იდეოლოგიის აღსაწერად. პოლიტიკის ექსპერტ [[David Brooks (commentator)|დევიდ ბრუქსის]] აზრით, გამოჩენილ ნეოლიბერალ პოლიტიკოსებში შედიოდნენ [[ალბერტ გორი]] და [[ბილ კლინტონი]] შეერთებული შტატების დემოკრატიული პარტიიდან.<ref>David Brooks, [https://www.nytimes.com/2007/03/11/opinion/11brooks.html?_r=0 The Vanishing Neoliberal], The New York Times, 2007</ref> ნეოლიბერალები გაერთიანდნენ ორი ჟურნალის [[The New Republic|„The New Republic“]]-ისა და [[Washington Monthly|„Washington Monthly“]]-ის ირგვლივ.<ref>{{cite web |url=https://www.jacobinmag.com/2016/04/chait-neoliberal-new-inquiry-democrats-socialism/|title=The First Neoliberals|last= Robin|first=Corey|date= April 28, 2016|website=[[Jacobin (magazine)|Jacobin]]|publisher= |access-date= April 23, 2017|quote=}}</ref> ნეოლიბერალიზმის ამ ვერსიის „ნათლია“ იყო ჟურნალისტი [[ჩარლზ პეტერსი]],<ref>Matt Welch, [http://reason.com/archives/2013/03/25/the-death-of-contrarianism The Death of Contrarianism. The New Republic returns to its Progressive roots as a cheerleader for state power], Reason Magazine, May 2013</ref> რომელმაც 1983 წელს გამოაქვეყნა „ნეოლიბერალის მანიფესტი“.<ref>Charles Peters, [http://www.unz.org/Pub/WashingtonMonthly-1983may-00008 A Neoliberal's Manifesto], The Washington Monthly, May 1983</ref> ===ამჟამინდელი გამოყენება=== ელიზაბეტ შერმერი ამტკიცებს, რომ ტერმინმა პოპულარობა ძირითადად მოიპოვა მემარცხენე აკადემიკოსებს შორის 1970-იან წლებში, რათა „აღეწერათ და საჯაროდ დაეგმოთ XX საუკუნის ბოლოს პოლიტიკოსების, კვლევითი ცენტრის ექსპერტებისა და მრეწველების მცდელობები, ემხილებინათ სოციალ-დემოკრატიული რეფორმები და შეუპოვრად განეხორციელებინათ თავისუფალი საბაზრო პოლიტიკა;“<ref>Elizabeth Tandy Shermer, "Review," ''Journal of Modern History'' (Dec 2014) 86#4 pp. 884–90</ref> ეკონომიკის ისტორიკოსი ფილიპ მაგნესი აღნიშნავს, რომ ტერმინი კვლავ გამოჩნდა აკადემიურ ლიტერატურაში გასული საუკუნის 80-იანი წლების შუა პერიოდში, მას შემდეგ რაც ფრანგმა ფილოსოფოსმა [[მიშელ ფუკო|მიშელ ფუკომ]] გაამახვილა მასზე ყურადღება.<ref name=hegemonic-neoliberalism>{{Cite news|url=https://www.aier.org/article/fairytale-hegemonic-neoliberalism|title=The Fairytale of Hegemonic Neoliberalism|last=Magness|first=Phillip W.|date=5 June 2019|work=American Institute for Economic Research|access-date=6 July 2019}}</ref> {{quote box|საბაზო დონეზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ როდესაც ჩვენ ვახსენებთ „ნეოლიბერალიზმს“, ჩვენ ზოგადად ვგულისხმობთ საზოგადოებაში არსებულ ახალ პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და სოციალურ შეთანხმებებს, რომლებიც ხაზს უსვამენ ბაზრის ურთიერთობებს, სახელმწიფოს როლის ხელახალ განსაზღვრას და [[individual responsibility|ინდივიდუალურ პასუხისმგებლობას]]. მკვლევართა უმეტესობა თანხმდება, რომ ნეოლიბერალიზმი ზოგადად განმარტებულია, როგორც კონკურენტული [[ბაზარი|ბაზრების]] გაფართოება ცხოვრების ყველა სფეროში, მათ შორის [[economy|ეკონომიკაში]], [[პოლიტიკა|პოლიტიკასა]] და [[საზოგადოება|საზოგადოებაში]].| source = „ნეოლიბერალიზმის სახელმძღვანელო“ <ref name="Handbook2">{{cite book |editor1-last= Springer|editor1-first=Simon |editor2-last= Birch|editor2-first=Kean |editor3-last= MacLeavy|editor3-first=Julie|date=2016 |title=The Handbook of Neoliberalism|url=https://www.routledge.com/The-Handbook-of-Neoliberalism/Springer-Birch-MacLeavy/p/book/9781138844001|location= |publisher=[[Routledge]] |page= [https://books.google.com/books?id=M5qkDAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA2#v=onepage&q&f=false 2] |isbn=978-1138844001}}</ref>| width = 35%| align = right| quoted = 1| salign = right}} „ნეოლიბერალიზმი“ ამჟმად გამოიყენება ბაზარზე ორიენტირებული რეფორმების პოლიტიკისთვის, როგორიცაა [[ფასების კონტროლი|„ფასების კონტროლის]] აღმოფხვრა, [[კაპიტალური ბაზრები|კაპიტალური ბაზრების]] [[დერეგულაცია|დერეგულირება]], [[სავაჭრო ბარიერები|სავაჭრო ბარიერების]] შემცირება“ და სახელმწიფო გავლენის შემცირება ეკონომიკაზე, განსაკუთრებით [[პრივატიზება|პრივატიზაციისა]] და [[austerity|სიმკაცრის]] გზით.<ref name="Boas2009" /> ეს ასევე ხშირად ასოცირდება [[მარგარეტ ტეტჩერი|მარგარეტ ტეტჩერის]] მიერ გაერთიანებულ სამეფოში და [[რონალდ რეიგანი|რონალდ რეიგანის]] მიერ შეერთებულ შტატებში წარმოდგენილ ეკონომიკურ პოლიტიკასთან.<ref name="For Business Ethics" /> ზოგიერთი მკვლევარი აღნიშნავს, რომ მას აქვს სხვადასხვაგვარი გამოყენება სხვადასხვა სფეროში: * როგორც [[ეკონომიკური ზრდა|განვითარების მოდელი]], ეს მოიაზრებს [[structuralist economics|კონსტრუქციული ეკონომიკის]] უარყოფსა [[Washington Consensus|ვაშინგტონის კონსენსუსის]] თანახმად. * როგორც [[იდეოლოგია]], იგი აღნიშნავს თავისუფლების ცნებას - ყოვლისმომცველ [[ღირებულება|სოციალურ ღირებულებას]], რომელიც დაკავშირებულია სახელმწიფო ფუნქციების [[სახელმწიფო-ღამის დარაჯი|მინიმალურ მდგომარეობამდე]] შემცირებასთან. * როგორც [[საჯარო პოლიტიკა]], იგი გულისხმობს სახელმწიფო ეკონომიკური სექტორების ან მომსახურების პრივატიზებას, კერძო კორპორაციების დერეგულაციას, [[სახელმწიფო ვალი|სახელმწიფო ვალის]] მკვეთრ შემცირებასა და [[საჯარო სამსახურები|საჯარო სამსახურებზე]] ხარჯების შემცირებას. ამასთან, მაინც მიმდინარეობს კამათი ტერმინის მნიშვნელობის შესახებ. სოციოლოგები [[ფრედ ლ. ბლოკი]] და მარგარეტ რ. სომერსი ირწმუნებიან, რომ არსებობს დავა იმის თაობაზე, თუ რა უნდა ეწოდოს თავისუფალი ბაზრის იდეების გავლენას, რომელიც 1980 წლიდან გამოიყენება [[New Deal|ახალი კურსის]] პროგრამებისა და პოლიტიკის ხარჯების შემცირების გასამართლებლად: ნეოლიბერალიზმი, ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]'' თუ „თავისუფალი ბაზრის იდეოლოგია“.<ref>[[Fred L. Block]] and Margaret R. Somers, ''[http://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674050716 The Power of Market Fundamentalism: Karl Polanyi's Critique] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210429085412/https://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674050716 |date=2021-04-29 }},'' ([[Harvard University Press]], 2014), {{ISBN|0674050711}}. [https://books.google.com/books?id=FSuAAwAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA3#v=onepage&q&f=false p. 3.]</ref> სხვა მეცნიერები, როგორებიც არიან სუზან ბრედლი და მეგ ლუქსთონი, ამტკიცებენ, რომ ნეოლიბერალიზმი არის პოლიტიკური ფილოსოფია, რომლის მიზანია „ლიბერალური“ გახადოს [[capital accumulation|კაპიტალის დაგროვების]] პროცესები.<ref name="BraedleyLuxton">Susan Braedley and Meg Luxton, ''[http://www.mqup.ca/neoliberalism-and-everyday-life-products-9780773536739.php Neoliberalism and Everyday Life],'' ([[McGill-Queen's University Press]], 2010), {{ISBN|0773536922}}, [https://books.google.com/books?id=CvD-6GQWr04C&lpg=PP1&pg=PA3#v=onepage&q&f=false p. 3]</ref> ამის საპირისპიროდ, [[ფრენსის ფოქს პივენი]] ნეოლიბერალიზმს არსებითად ჰიპერ-კაპიტალიზმად მიიჩნევს.<ref>Frances Goldin, Debby Smith, Michael Smith (2014). ''Imagine: Living in a Socialist USA.'' [[Harper Perennial]]. {{ISBN|0062305573}} p. 125</ref> თუმცა, [[რობერტ მაკჩესნი]], მანამ სანამ ნეოლიბერალიზმს განმარტავს, როგორც „კაპიტალიზმს ხელთათმანებით“, ამასთან განაგრძობს მტკიცებას, რომ ტერმინი დიდწილად უცნობია ფართო საზოგადოებისთვის, განსაკუთრებით [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებში]].<ref name="noam">[[Noam Chomsky|Chomsky, Noam]] and [[Robert W. McChesney|McChesney, Robert W.]] (Introduction). ''[[Profit over People: Neoliberalism and Global Order]].'' [[Seven Stories Press]], 2011. {{ISBN|1888363827}}. [https://books.google.com/books?id=NrLv4surz7UC&lpg=PP1&pg=PA7#v=onepage&q&f=false]</ref>{{rp|7–8}} [[ლესტერ სპენსი]] ამ ტერმინს შავი პოლიტიკის ტენდენციების კრიტიკისთვის იყენებს და ნეოლიბერალიზმს განმარტავს, როგორც „ზოგად იდეას იმისას, რომ საზოგადოება საუკეთესოდ მოქმედებს, როდესაც ხალხი და მის შიგნით არსებული ინსტიტუტები მუშაობენ ან ფორმირდებიან ბაზრის პრინციპების შესაბამისად სამუშაოდ“.<ref>[[Lester Spence]], ''Knocking the Hustle: Against the Neoliberal Term in Black Politics''. (Punctum Books, 2016), 3.</ref> [[ფილიპ მიროვსკი|ფილიპ მიროვსკის]] აზრით, ნეოლიბერალიზმი ბაზარს ხედავს, როგორც უდიდეს ინფორმაციულ პროცესორს, რომელიც აღემატება ნებისმიერ ადამიანს. ამიტომ იგი განიხილება, როგორც სიმართლის არბიტრი. ნეოლიბერალიზმი განსხვავდება ლიბერალიზმისგან, რამდენადაც ის არ ემხრობა ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]'' ეკონომიკურ პოლიტიკას, მაგრამ ამის ნაცვლად მეტად კონსტრუქტივისტულია და მხარს უჭერს ძლიერი სახელმწიფოს მიერ ბაზრის მსგავსი რეფორმების განხორციელებას საზოგადოების ყველა ასპექტში.<ref>{{cite web|url=http://www.the-utopian.org/post/53360513384/the-thirteen-commandments-of-neoliberalism|title=The Thirteen Commandments of Neoliberalism|last1=Mirowski|first1=Philip|website=The Utopian|accessdate=26 March 2018}}</ref> ანთროპოლოგი [[Jason Hickel|ჯეისონ ჰაიკელი]] ასევე უარყოფს მოსაზრებას, რომ ნეოლიბერალიზმი მოითხოვს სახელმწიფოს უკან დახევას სრულიად თავისუფალი ბაზრების სასარგებლოდ, იგი ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმის გავრცელება მოითხოვს მნიშვნელოვან სახელმწიფო ინტერვენციას გლობალური „თავისუფალი ბაზრის“ ფესვგასადგმელად.<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/dividebriefguide0000jaso|title=The Divide: A Brief Guide to Global Inequality and its Solutions|last=Hickel|first=Jason|date=2018|publisher=Windmill Books|isbn=978-1786090034|location=|page=[https://archive.org/details/dividebriefguide0000jaso/page/218 218]|quote="People commonly think of neoliberalism as an ideology that promotes totally free markets, where the state retreats from the scene and abandons all interventionist policies. But if we step back a bit, it becomes clear that the extension of neoliberalism has entailed powerful new forms of state intervention. The creation of a global 'free market' required not only violent coups and dictatorships backed by Western governments, but also the invention of a totalizing global bureaucracy – the World Bank, the IMF, the WTO and bilateral free-trade agreements – with reams of new laws, backed up by the military power of the United States."}}</ref> [[ნაომი კლაინი]] კი გვთავაზობს ნეოლიბერალიზმის მეტწილად უარყოფით განმარტებას და ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმს სამი პოლიტიკა აქვს: „საზოგადოებრივი სფეროს [[პრივატიზება]], კორპორატიული სექტორის [[deregulation|დერეგულირება]] და [[income|საშემოსავლო]] და [[corporate taxes|კორპორატიული გადასახადების]] შემცირება, გადახდილი [[public spending|სახელმწიფო ხარჯების შემცირებით“]].<ref>{{cite book|url=|title=This Changes Everything: Capitalism vs the Climate|title-link=This Changes Everything (book)|last=Klein|first=Naomi|date=2014|publisher=Simon & Schuster|isbn=978-1451697391|location=|pages=[https://archive.org/details/thischangesevery0000klei_x9m1/page/72 72]–73|author-link=Naomi Klein}}</ref> {{quote box| ნეოლიბერალიზმი არის არსებითად არაზუსტი ტერმინი [[თავისუფალი ბაზარი|თავისუფალი საბაზრო ეკონომიკისთვის]], ზოგადად [[ეკონომიკა|ეკონომიკური მეცნიერებებისათვის]], [[კონსერვატიზმი|კონსერვატიზმისთვის]], [[ლიბერტარიანიზმი|ლიბერტარიანელებისა]] და [[ანარქიზმი|ანარქისტებისთვის]], [[ავტორიტარიზმი|ავტორიტარიზმისა]] და [[მილიტარიზმი|მილიტარიზმისთვის]], [[commodification|ტრანსფორმაციის]] პრაქტიკის დაცვისთვის, [[center-left|მემარცხენე ცენტრიზმისთვის]] ან ბაზარზე ორიენტირებული [[სოციალური პროგრესივიზმი|პროგრესივიზმისთვის]], [[გლობალიზმი|გლობალიზმისა]] და [[საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფო|საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფოს]] [[სოციალ-დემოკრატია|სოციალური დემოკრატიისთვის]], [[immigration|იმიგრაციის]] ზრდის მომხრე ან მოწინააღმდეგეებისთვის, [[კომერცია|ვაჭრობისა]] და [[გლობალიზაცია|გლობალიზაციის]] მომხრეებისა თუ მოწინააღმდეგეებისთვის, ან ნებისმიერი პოლიტიკური მრწამსისთვის ჩანს რომ ეს ტერმინი არ არის მოწონებული.| ფილიპ ვ. მაგნესი|<ref name=hegemonic-neoliberalism/> | width = 35%| align = right| quoted = 1| salign = right}} ზოგიერთი მეცნიერის აზრით, ნეოლიბერალიზმი ხშირად გამოიყენება კრიტიკოსების მიერ როგორც [[pejorative|დამამცირებელი]] სიტყვა, რითაც მან სამეცნიერო ნაწერებში ისეთ ტერმინებს გაუსწრო როგორიცაა, მაგალითად, [[მონეტარიზმი]], [[ნეოკონსერვატიზმი]], [[Washington Consensus|ვაშინგტონის კონსენსუსი]] და „ბაზრის რეფორმა“.<ref name="Boas2009" /> მაგალითისთვის, „ნეოლიბერალიზმის სახელმძღვანელოში“ ნათქვამია, რომ ეს ტერმინი „გახდა ბაზარზე ორიენტირებული პოლიტიკის ერთი შეხედვით ყოვლისმომცველი კომპლექტის იდენტიფიკაციის საშუალება, რომელიც მეტწილად პასუხისმგებელია სოციალურ, პოლიტიკურ, ეკოლოგიურ და ეკონომიკურ პრობლემებზე“.<ref name="Handbook2"/> მისი გამოყენება ამ მეთოდით სადავოა<ref>{{Cite news|url=https://fee.org/articles/neoliberalism-making-a-boogeyman-out-of-a-buzzword/|title=Neoliberalism: Making a Boogeyman Out of a Buzzword {{!}} Max Borders|last=Borders|first=Max|date=2015-06-26|access-date=2017-01-24|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://reason.com/archives/2001/07/01/global-village-or-global-pilla|title=Global Village or Global Pillage?|date=2001-07-01|newspaper=Reason.com|access-date=2017-01-24|language=en}}</ref> და განსაკუთრებით გაკრიტიკებულია მათ მიერ, ვინც მხარს უჭერს ნეოლიბერალური მახასიათებლის პოლიტიკას.<ref name="kotz" />{{rp|74}} „სახელმძღვანელოში“, კიდევ ერთხელ ნათქვამია, რომ „ამ ტერმინის სპეციფიკის ასეთი ნაკლებობა ამცირებს მისი, როგორც ანალიტიკური ჩარჩოს შესაძლებლობას. თუ ნეოლიბერალიზმი არის საზოგადოების ტრანსფორმაციის გააზრების გზა ბოლო რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში, მაშინ კონცეფცია ახსნას საჭიროებს“.<ref name="Handbook2"/> ისტორიკოსმა დენიელ სთედმენ ჯონსმა ანალოგიურად თქვა, რომ ტერმინი „ძალიან ხშირად გამოიყენება, როგორც გლობალიზაციასა და განმეორებად ფინანსურ კრიზისებთან დაკავშირებული უარყოფითი მოვლენების შემოკლებული ვარიანტის გამოსახატავად“. მეორეს მხრივ, მრავალი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ იგი ინარჩუნებს მნიშვნელოვან განმარტებას.<ref name =Masters>{{cite book|url=http://press.princeton.edu/titles/9827.html|title=Masters of the Universe: Hayek, Friedman, and the Birth of Neoliberal Politics|last=Stedman Jones|first=Daniel|publisher=Princeton University Press|year=2012|isbn=978-0691151571|ref=harv}}</ref>{{rp|2}} „[[The Guardian]]“-ში წერისას სტივენ მეტკალფი, რომ 2016 წლის [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი|საერთაშორისო სავალუტო ფონდის]] ნაშრომის „ნეოლიბერალიზმი: უზარმაზარი გაყიდვა?“<ref name="Ostry2016"/> გამოქვეყნება „ამყარებს იდეას, რომ სიტყვა სხვა არაფერია, თუ არა პოლიტიკური სიბრაზე, ანდაც ანალიტიკური ძალის გარეშე დარჩენილი ტერმინი“.<ref>{{cite news |last=Metcalf|first=Stephen |date=August 18, 2017 |title=Neoliberalism: the idea that swallowed the world|url=https://www.theguardian.com/news/2017/aug/18/neoliberalism-the-idea-that-changed-the-world|work= [[The Guardian]]|location= |access-date=August 22, 2017}}</ref> ==ადრეული ისტორია== ===ვოლტერ ლიფმენის კოლოქვიუმი=== [[File:Graph charting income per capita throughout the Great Depression.svg|thumb|upright=1.15|ერთ სულ მოსახლეზე შემოსავალი დიდი დეპრესიის დროს]] 1930-იანი წლების [[დიდი დეპრესია]], რამაც მნიშვნელოვნად შეამცირა [[economic output|ეკონომიკური წარმოება]] მთელ მსოფლიოში, გამოიწვია მაღალი [[unemployment|უმუშევრობა]] და [[poverty|სიღარიბის]] ფართოდ გავრცელება, მასშტაბურად განიხილებოდა, როგორც [[ეკონომიკური ლიბერალიზმი|ეკონომიკური ლიბერალიზმის]] მარცხი.<ref>{{cite web |last1=van Otten |first1=George |title=The End of Economic Liberalism |url=https://www.e-education.psu.edu/geog597i_02/node/767 |website=GEOG 597i: Critical Geospatial Thinking and Applications |publisher=Penn State Department of Geography |accessdate=6 July 2019}}</ref> დაზიანებული იდეოლოგიის განახლების მიზნით, 25 ლიბერალი ინტელექტუალისგან შემდგარმა ჯგუფმა, მათ შორის არაერთმა გამოჩენილმა აკადემიკოსმა და ჟურნალისტმა, როგორიცაა [[ვოლტერ ლიფმენი]], [[ფრიდრიხ ჰაიეკი]], [[ლუდვიგ ფონ მიზესი]], [[ვილჰელმ როპკე]], [[ალექსანდრე რესტოუ|ალექსანდრე რუსტოუ]] და [[ლუი რუჟე]] - მოაწყვეს [[Colloque Walter Lippmann|ვოლტერ ლიფმენის კოლოქვიუმი]], ლიფმენის პატივსაცემად, რათა აღენიშნათ მისივე [[ბაზარი|პრო-მარკეტული]] წიგნის „კარგი საზოგადოების პრინციპების გამოკვლევა“ ფრანგული თარგმანის გამოქვეყნება.<ref name="NR-Colloqium">{{cite news |last1=Solow |first1=Robert M. |title=Hayek, Friedman, and the Illusions of Conservative Economics |url=https://newrepublic.com/article/110196/hayek-friedman-and-the-illusions-conservative-economics |accessdate=14 August 2019 |publisher=The New Republic |date=15 November 2012}}</ref><ref>{{cite book|last=Burgin|first=Angus|title=The Great Persuasion: Reinventing Free Markets since the Depression|url=https://books.google.com/books?id=BnZ1qKdXojoC&pg=PA58|date=2012|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-06743-1|page=58–62}}</ref> 1938 წლის აგვისტოში პარიზში გამართულ შეხვედრაზე, ისინი მოითხოვდნენ ახალი ლიბერალური პროექტის შექმნას, სადაც „ნეოლიბერალიზმი“ გაჟღედებოდა ახალბედა მოძრაობის სახელად.<ref name="Hartwich">[[Oliver Marc Hartwich]], [http://www.ort.edu.uy/facs/boletininternacionales/contenidos/68/neoliberalism68.pdf Neoliberalism: The Genesis of a Political Swearword], Centre for Independent Studies, 2009, {{ISBN|1-86432-185-7}}</ref>{{rp|18–19}} ისინი შეთანხმდნენ კოლოკვიუმის განვითარებაზე პარიზში მუდმივმოქმედ სამეცნიერო ცენტრად, რომელსაც ეწოდებოდა ლიბერალიზმის განახლებისა და კვლევების საერთაშორისო ცენტრი.<ref>{{cite book|last=Burgin|first=Angus|title=The Great Persuasion: Reinventing Free Markets since the Depression|url=https://books.google.com/books?id=BnZ1qKdXojoC&pg=PA56|date=2012|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-06743-1|page=56}}</ref> მანამ სანამ უმეტესობა თანხმდებოდა, რომ ლიბერალიზმის ''[[სტატუს-კვო]]'', რომელიც ხელს უწყობდა ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]'' ეკონომიკას, წარუმატებელი აღმოჩნდა, მაინც წარმოიშვა ღრმა უთანხმოება [[მთავრობა|სახელმწიფოს]] მართებული როლის გარშემო. „ჭეშმარიტი (მესამე გზის) ნეოლიბერალების“ ჯგუფი, რომლის ცენტრშიც იყვნენ რუსტოუ და ლიფმენი, მხარს უჭერდა სახელმწიფოს მკაცრ ზედამხედველობას ეკონომიკაზე, ხოლო ძველი სკოლის ლიბერალების ჯგუფი მიზესისა და ჰაიეკის გარშემო განაგრძობდნენ იმის ხაზგასმას, რომ ერთადერთი ლეგიტიმური როლი სახელმწიფოსათვის იყო ბაზარზე შესვლის ბარიერების გაუქმება. რუსტოუმ დაწერა, რომ ჰაიეკი და მიზესი იყვნენ იმ ლიბერალიზმის ნაწილები, რამაც დიდი დეპრესია გამოიწვია, ხოლო მიზესი კიცხავდა სხვა ფრაქციას, იმ ჩივილით რომ [[ორდოლიბერალიზმი]] (გერმანული ეკონომიკური ლიბერალიზმი), რომელსაც ისინი მხარს უჭერდნენ, რეალურად „ორდო-ინტერვენციონიზმს“ გულისხმობდა.<ref name="Hartwich"/>{{rp|19–20}} კოლოქვიუმი ძირითადად არაეფექტური იყო ორად გაყოფილი შეხედულებებისა და არაკასმარისი კონსოლიდაციის გამო. მსგავსი მცდელობები შემდგომი ნეოლიბერალური იდეებისათვის, როგორიც იყო კოლოქვიუმის დამსწრე [[ვილჰელმ როპკე|ვილჰელმ როპკეს]] მცდელობა ნეოლიბერალური იდეების ჟურნალის შექმნისა, ძირითადად უძლური იყო.<ref name="NR-Colloqium"/> საბედისწეროდ, კოლოქვიუმის ძალისხმევა გადაიფარა [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] დაწყებით და დიდწილად დაივიწყეს კიდეც.<ref name="JACKSON p=129">{{closed access}} {{cite journal | last=Jackson | first=Ben | title=At the Origins of Neo-Liberalism: The Free Economy and the Strong State, 1930–1947 | journal=The Historical Journal | volume=53 | issue=1 | date=2010-01-29 | issn=0018-246X | doi=10.1017/s0018246x09990392 | pages=129–51}}</ref> ამასთან, კოლოქვიუმი ემსახურებოდა ახალდაბადებული „ნეოლიბერალური“ მოძრაობის პირველ შეხვედრას და გახდა [[Mont Pelerin Society|მონ პელერინის]] საზოგადოების წინამორბედი, რაც ბევრად უფრო წარმატებული ძალისხმევით შეიქმნა ომის შემდეგ, კოლოქვიუმის მონაწილეთა მიერ.<ref name=Masters/> ===მონ პელერინის საზოგადოება=== ნეოლიბერალიზმის მნიშვნელობის გაზრდა [[1947]] წელს [[Mont Pelerin Society|მონ პელერინის საზოგადოების]] დაარსებით დაიწყო, რომლის დამფუძნებელ წევრებში იყვნენ [[ფრიდრიხ ჰაიეკი]], [[მილტონ ფრიდმანი]], [[კარლ პოპერი]], [[ჯორჯ სტიგლერი]] და [[ლუდვიგ ფონ მიზესი]]. ყოველწლიურად შეკრებით, ის ხდებოდა „კლასიკური ლიბერალი და ნეო-ლიბერალური ინტელექტუალების საერთაშორისო „ვინ ვინ არის“.<ref>[[George H. Nash]], ''The Conservative Intellectual Movement in America Since 1945'', Intercollegiate Studies Institute, 1976, {{ISBN|978-1-882926-12-1}}, pp. 26–27</ref> მაშინ, როცა [[1947]] წელს პირველი კონფერენციაზე დამსწრეთა თითქმის ნახევარი ამერიკელები იყვნენ, [[1951]] წლისთვის ევროპელები დომინირებდნენ. ევროპა მოიაზრებოდა ამ საზოგადოების ეპიცენტრად, რამდენედაც ევროპელები წარმოადგენდნენ უმრავლესობას მოწინავე პოზიციებზე.<ref name="mirowski"/>{{rp|16–17}} დაარსდა რა იმ პერიოდში, როდესაც [[გეგმიური ეკონომიკა]] აღმავალ ეტაპზე იყო მსოფლიო მასშტაბით და ნეოლიბერალებისთვის ცოტა გზა არსებობდა პოლიტიკის შემოქმედებზე გავლენის მოსახდენად, საზოგადოება იქცა ნეოლიბერალების „თავშეყრის წერტილად“ და, როგორც ამას მილტონ ფრიდმანი ამბობდა, ლიბერალიზმისა და [[კაპიტალიზმი|კაპიტალიზმის]] იზოლირებულ დამცველებს უყრიდა თავს. ისინი გაერთიანდნენ იმ რწმენით, რომ განვითარებულ სამყაროში ინდივიდუალური თავისუფლება კოლექტივისტური ტენდენციებისგან მომავალი საფრთხის ქვეშ იმყოფებოდა და ეს მოსაზრება მათ გამოხატეს კიდეც თავიანთ მიზნებში: <blockquote> „ცივილიზაციის ძირითად ფასეულობებს საფრთხე ემუქრება. მსოფლიოს ბევრ რეგიონში უკვე გაქრა ადამიანური კეთილშობილებისა და თავისუფლების არსებითი პირობები. სხვაგან ისინი პოლიტიკის ამჟამინდელი ტენდენციების მუდმივი ზეწოლის ვეშ არიან. თვითნებური ძალაუფლების გაფართოება თანდათანდ ძირს უთხრის ინდივიდუალებისა და ნებაყოფლობითი ჯგუფების პოზიციას. თანდათანობით ძირს უთხრის თვითნებური ძალაუფლების გაფართოებას. დასავლელი ადამიანის ყველაზე ძვირფას მონაპოვარს, აზროვნებისა და გამოხატვის თავისუფლებასაც კი საფრთხე ემუქრება ისეთი წარმოდგენების გავრცელებით, რომლებიც ტოლერანტობის პრივილეგიად მიიჩნევენ მდგომარეობას, როცა უმცირესობის პოზიცია მხოლოდ ძალაუფლების დამკვიდრების მცდელობაა, რომელშიც მათ შეუძლიათ დათრგუნონ და გაანადგურონ ყველანაირი შეხედულება, გარდა საკუთარისა. ჯგუფი მიიჩნევს, რომ ეს მოვლენათა ეს განვითარება გამოიწვია კერძო საკუთრებისა და კონკურენტული ბაზრის რწმენის უკუგდებამ … ამ ჯგუფის მიზანი მხოლოდ ისაა, რომ ხელი შეუწყოს აზრთა გაცვლას, შთაგონებულს გარკვეული იდეალებისა და საერთო ვრცელი კონცეფციების საფუძველზე. გაიმართა საერთო, რათა წვლილი შეიტანოს თავისუფალი საზოგადოებოს შენარჩუნებასა და გაუმჯობესებას“.<ref>{{cite web |title=Statement of Aims |url=https://www.montpelerin.org/statement-of-aims/ |website=The Mont Pelerin Society |accessdate=16 July 2019 |date=8 April 1947 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211014133354/https://www.montpelerin.org/statement-of-aims/ |archivedate=14 ოქტომბერი 2021 }}</ref> </blockquote> საზოგადოებამ შეიმუშავა ნეოლიბერალური ალტერნატივა, ერთის მხრივ, ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]'' ეკონომიკური კონსენსუსისთვის, რომელმაც კოლაპსი განიცადა [[დიდი დეპრესია|დიდი დეპრესიის]] დროს და, მეორე მხრივ, [[New Deal|ახალი კურსის]] ლიბერალიზმისა და ბრიტანული [[სოციალ-დემოკრატია|სოციალ-დემოკრატიისათვის]] ეს გახლდათ კოლექტივისტური ტენდენციები, რომლებიც მათი რწმენით საფრთხეს უქმნიდა ინდივიდუალურ თავისუფლებასს.<ref name=Masters/> მათ სჯეროდათ, რომ კლასიკური ლიბერალიზმის კრახი გამოწვეული იყო დამახინჯებული კონცეპტუალური ხარვეზების გამო, რომელთა დიაგნოზირება და გამოსწორება შესაძლებელი იქნებოდა მხოლოდ მსგავსად მოაზროვნე ინტელიგენციის ინტენსიურ სადისკუსიო ჯგუფში შესვლით;<ref name="mirowski"/>{{rp|16}} ამასთან, მათ დაადგინეს, რომ ლიბერალური ფოკუსი [[ინდივიდუალიზმი|ინდივიდუალიზმსა]] [[ეკონომიკური თავისუფლება|ეკონომიკურ თავისუფლებაზე]] არ უნდა დატოვებულიყო კოლექტივიზმში.<ref>{{cite news |title=The birth of neoliberalism |url=https://www.economist.com/books-and-arts/2012/10/13/new-brooms |accessdate=25 July 2019 |publisher=The Economist |date=13 October 2012}}</ref> ==მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი ნეოლიბერალური მიმდინარეობები== [[Mont Pelerin Society|მონ პელერინის]] საზოგადოების ჩამოყალიბებიდან ათწლეულების განმავლობაში საზოგადოების იდეები მეტწილად რჩებოდა პოლიტიკურ საზღვრებში, რომელიც შემოიფარგლებოდა მთელი რიგი სამეცნიერო ცენტრებითა და უნივერსიტეტებით <ref name="harvey1"/>{{rp|40}} და მხოლოდ განსაზღვრულ წარმატებას აღწევდა [[გერმანია|გერმანიაში]] მყოფ [[ordoliberal|ორდოლიბერალებთან]], რომლებიც ინარჩუნებდნენ ეკონომიკაში ძლიერი სახელმწიფო გავლენის საჭიროებას. რომ არა 1970-იანი წლების ეკონომიკური ვარდნები და კრიზისები ნეოლიბერალური პოლიტიკის წინადადებები ფართო მასშტაბით ვერ განხორციელდებოდა. ამ დროისთვის, ნეოლიბერალური აზროვნება განვითარდა. [[Mont Pelerin Society|მონ პელერინის]] საზოგადოების ადრეული ნეოლიბერალური იდეები ცდილობდნენ დაედგინათ შუა გზა [[დიდი დეპრესია|დიდი დეპრესიის]] შემდეგ განხორციელებული მთავრობის ინტერვენციის გაზრდის ტენდენციასა და [[ლესე ფერი|laissez-faire]] ეკონომიკას შორის, რომელსაც საზოგადოების დიდი ნაწილი დიდი დეპრესიის ნაწილად თვლიდა. მაგალითისთვის, [[მილტონ ფრიდმანი|მილტონ ფრიდმანმა]], ერთ-ერთმა ყველაზე გავლენიანმა ნეოლიბერალმა, თავის ადრეულ ესეში „ნეო-ლიბერალიზმი და მისი პერსპექტივები“ დაწერა: „ნეო-ლიბერალიზმი მიიღებს მეცხრამეტე საუკუნის ლიბერალურ აქცენტს ადამიანის ფუნდამენტურ მნიშვნელობაზე, მაგრამ იგი ჩაანაცვლებს მეცხრამეტე საუკუნის ლაის-ფასის მიზანს, როგორც ამ მიზნის საშუალებას, კონკურენტული წესრიგის მიზანს. ჩაანაცვლებს მეცხრამეტე საუკუნის ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]''-ის მიზანს, როგორც ამ უკანასკნელის საშუალებას, კონკურენტული წესრიგის მიზანს“, რომელიც მოითხოვს შეზღუდულ სახელმწიფო ინტერვენციას „სისტემის დაცვის შესაქმნელად, კონკურენციისთვის ხელსაყრელი პირობების შექმნისა და [[United States antitrust law|მონოპოლიის]] თავიდან ასაცილებლად, სტაბილური [[Central bank|ფულადი ჩარჩოს]] შექმნისა და მწვავე სიღარიბისა და გასაჭირის აღმოსაფხვრელად“.<ref>{{cite news |last1=Friedman |first1=Milton |title=Neo-Liberalism and Its Prospects |url=https://miltonfriedman.hoover.org/objects/57816/neoliberalism-and-its-prospects?ctx=b8c0f32e-f5a4-4e53-ba3d-cf017b993579&idx=0 |accessdate=25 July 2019 |publisher=Farmand |date=17 February 1951}}</ref> 70-იანი წლებისთვის, ნეოლიბერალური აზროვნება, მათ შორის ფრიდმანის შეხედულება, თითქმის მხოლოდ [[თავისუფალი ვაჭრობა|ბაზრის ლიბერალიზაციაზე]] იყო ფოკუსირებული და მტკიცედ ეწინააღმდეგებოდა ეკონომიკაში სახელმწიფოს ნებისმიერი ფორმით ჩარევას.<ref name=Masters/> ნეოლიბერალური რეფორმის ერთ-ერთი ყველაზე ადრეული და გავლენიანი მიდგომა განხორციელდა 1970-იანი წლების დასაწყისში [[ჩილე|ჩილეში]], ეკონომიკური კრიზისის შემდეგ. პრეზიდენტ [[სალვადორ ალიენდე|სალვადორ ალიენდეს]] 3 წელზე ნაკლები [[სოციალიზმი|სოციალისტური]] ეკონომიკური პოლიტიკის შემდეგ, [[1973 Chilean coup d'état|1973 წლის სახელმწიფო გადატრიალებამ]], რომელმაც დაამყარა [[military junta|სამხედრო ხუნტა]] [[აუგუსტო პინოჩეტი|აუგუსტო პინოჩეტის]] დიქტატურის ქვეშ, გამოიწვია [[Chicago Boys|ჩიკაგოს ბიჭების]] მიერ მთელი რიგი მასშტაბური ნეოლიბერალური ეკონომიკური რეფორმების შემოთავაზება. ეს წარმოადგენდა ჩილელ ეკონომისტთა ჯგუფს, რომლებმაც განათლება მიიღეს [[მილტონ ფრიდმანი|მილტონ ფრიდმანის]] წინამძღოლობით. ეს „ნეოლიბერალური პროექტი“ წარმოადგენდა „ნეოლიბერალური სახელმწიფოს ფორმირების პირველ ექსპერიმენტს“ და ნეოლიბერალური რეფორმების მაგალითს.<ref name="harvey1"/>{{rp|7}} 2020 წლის 25 ოქტომბერს ჩატარდა [[2020 Chilean national plebiscite|ჩილეს ეროვნული პლებისციტი]], რომელიც პირველად იყო დაკავშირებული პინოჩეტის ეპოქის კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანასთან. ჩილელებმა დაამტკიცეს კონსტიტუციის ცვლილება, 40 წლიანი ნეოლიბერალიზმის შემდეგ. 1980-იანი წლების დასაწყისიდან [[Presidency of Ronald Reagan|რეიგანის ადმინისტრაციამ]] და [[მარგარეტ ტეტჩერი|ტეტჩერის მთავრობამ]] განახორციელეს ნეოლიბერალური ეკონომიკური რეფორმების სერია იმ ქრონიკული [[stagflation|სტაგფლაციის]] საწინააღმდეგოდ, რომელიც [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულმა შტატებმა]] და [[გაერთიანებული სამეფო|გაერთიანებულმა სამეფომ]] განიცადეს 1970-იან წლებში. ნეოლიბერალური პოლიტიკა განაგრძობდა დომინირებას ამერიკისა და ბრიტანეთის პოლიტიკაში [[2008 financial crisis|2008 წლის ფინანსურ კრიზისამდე]].<ref name=Masters/> ბრიტანეთისა და ამერიკის რეფორმების შემდეგ, ნეოლიბერალური პოლიტიკა ექსპორტირდა სხვა ქვეყნებშიც: [[ლათინური ამერიკა|ლათინური ამერიკის]], [[აზია|აზიისა]] და [[ოკეანეთი|ოკეანეთის]], [[შუა აღმოსავლეთი|შუა აღმოსავლეთისა]] და [[კომუნიზმი|კომუნისტური]] [[ჩინეთი|ჩინეთის]] ქვეყნებმა მნიშვნელოვანი ნეოლიბერალური რეფორმები განახორციელეს. გარდა ამისა, [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი|საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა]] და [[მსოფლიო ბანკი|მსოფლიო ბანკმა]] ხელი შეუწყვეს ნეოლიბერალურ პოლიტიკას ბევრ [[განვითარებადი ქვეყნები|განვითარებად ქვეყანაში]], სესხებზე მოთხოვნების დაწესებით, სტრუქტურული კორექტირების სახელით ცნობილი პროცესით.<ref name="harvey1"/>{{rp|29}} ===გერმანია=== [[File:Bundesarchiv B 145 Bild-F015320-0010, Ludwig Erhard.jpg|thumb|upright=0.8|[[ლუდვიგ ერჰარდი]]]] ნეოლიბერალურ იდეებს პირველად ხორცი შეესხა [[გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა (1949-1990)|დასავლეთ გერმანიაში]]. [[ლუდვიგ ერჰარდი|ლუდვიგ ერჰარდის]] გარშემო შემოკრებილმა ეკონომისტებმა გამოიყენეს ის თეორიები, რომლებიც მათ 30–40-იან წლებში შეიმუშავეს და წვლილი შეიტანეს დასავლეთ გერმანიის რეკონსტრუქციაში მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ.<ref>[[Oliver Marc Hartwich]], [http://www.ort.edu.uy/facs/boletininternacionales/contenidos/68/neoliberalism68.pdf ''Neoliberalism: The Genesis of a Political Swearword''], Centre for Independent Studies, 2009, {{ISBN|1-86432-185-7}}, p. 22.</ref> ერჰარდი იყო მონ პელერინის საზოგადოების წევრი და მუდმივ კონტაქტში იყო სხვა ნეოლიბერალებთან. როგორც აღნიშნავდა, ჩვეულებრივ იგი კლასიფიცირდებოდა როგორც ნეოლიბერალი და ამას კიდეც მიესალმებოდა. <ref>Ludwig Erhard, [http://www.franz-oppenheimer.de/le64a.htm "Franz Oppenheimer, dem Lehrer und Freund"], In: Ludwig Erhard, ''Gedanken aus fünf Jahrzehnten, Reden und Schriften'', hrsg. v. Karl Hohmann, Düsseldorf u. a. 1988, S. 861, Rede zu Oppenheimers 100. Geburtstag, gehalten in der Freien Universität Berlin (1964). {{isbn|9783430125390}}.</ref> [[Ordoliberalism|ორდოლიბერალური]] [[Freiburg School|ფრაიბურგის სკოლა]] უფრო პრაგმატული იყო. გერმანელმა ნეოლიბერალებმა აღიარეს კლასიკური ლიბერალური მოსაზრება, რომ კონკურენცია განაპირობებს ეკონომიკურ კეთილდღეობას, მაგრამ ისინი ამტკიცებენ, რომ ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]'' სახელმწიფო პოლიტიკა ახშობს კონკურენციას, რადგან ძლიერი შთანთქავს სუსტს, მონოპოლიებმა და კარტელებმა კი შეიძლება საფრთხე შეუქმნან კონკურენციის თავისუფლებას. ისინი მხარს უჭერდნენ კარგად განვითარებული იურიდიული სისტემისა და ქმედითი მარეგულირებელი აპარატის შექმნას. მიუხედავად იმისა, რომ ჯერ კიდევ ეწინააღმდეგებოდნენ კეინსიანის დასაქმების სრულმასშტაბიან პოლიტიკას ან [[საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფო|საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფოს]], გერმანიის ნეოლიბერალური თეორია გამოირჩეოდა მზაობით [[Humanistic capitalism|ჰუმანისტური]] და სოციალური ღირებულებების ეკონომიკურ ეფექტურობასთან შესაბამისობაში მოყვანის შესახებ. [[ალფრედ მიულერ-არმაკი|ალფრედ მიულერ-არმაკმა]] ჩამოაყალიბა ფრაზა „სოციალური საბაზრო ეკონომიკა“ რათა ხაზი გაესვა იდეის [[ეგალიტარიზმი|თანასწორუფლებიანი]] და ჰუმანისტური მიდრეკილებისათვის.<ref name=Boas2009/> ბოასისა და განს-მორსის მიხედვით, [[ვოლტერ იუქენი|ვოლტერ იუქენმა]] თქვა, რომ „სოციალური დაცულობა და სამართლიანობა ჩვენი დროის უდიდესი საზრუნავია“.<ref name=Boas2009/> [[File:Marshallplanhilfe.gif|thumb|left|upright=0.8|მშენებლები [[გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა (1949-1990)|დასავლეთ ბერლინში]], 1952]] ერჰარდი აზრით ბაზარი არსებითად სოციალური იყო და ამის გაკეთებას არ სჭირდებოდა.<ref name="Hartwich"/> იგი იმედოვნებდა, რომ მზარდი კეთილდღეობა მოსახლეობას საშუალებას მისცემდა ემართათ თავიანთი სოციალური უსაფრთხოება საკუთარი ძალების რწმენით და შეეწყვიტათ საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფოს მოთხოვნა. ''ფოლკსკაპიტალიზმის'' სახელით, შეიქმნა გარკვეული მცდელობები კერძო დანაზოგების გასაზრდელად. ამასთან, მართალია, საშუალო შენატანები საზოგადოებრივი სიბერის დაზღვევაში საკმაოდ მცირე იყო, იგი გერმანიის მოსახლეობის უმეტესი ნაწილისთვის მაინც რჩებოდა შემოსავლის ყველაზე მნიშვნელოვან წყაროდ სიბერის დროს, ამიტომ ლიბერალური რიტორიკის მიუხედავად, 1950-იანი წლები გახდა ამ ყველაფრის მომსწრე, რასაც „საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფოს იძულებით გაფართოებას“ უწოდებენ. ხანდაზმულებში გავრცელებული სიღარიბის დასასრულებლად, 1957 წელს საპენსიო რეფორმამ გერმანიის კეთილდღეობა გაზარდა, რომელიც უკვე შექმნილი იყო [[ოტო ფონ ბისმარკი|ოტო ფონ ბისმარკის]] დროს.<ref>Werner Abelshauser, ''Deutsche Wirtschaftsgeschichte seit 1945'', C.H. Beck, 2011, {{ISBN|978-3-406-510946}}, Seite 192</ref> რუსტოუმ, რომელმაც შექმნა „ნეოლიბერალიზმის“ ლეიბლი, გააკრიტიკა განვითარების ეს ტენდენცია და მოითხოვა უფრო შეზღუდული კეთილდღეობის პროგრამა.<ref name="Hartwich"/> ჰაიეკს არ მოსწონდა გამოთქმა „სოციალური საბაზრო ეკონომიკა“, მაგრამ 1976 წელს განაცხადა, რომ მისმა ზოგიერთმა მეგობარმა გერმანიაში წარმატებით მოახერხა ისეთი სოციალური წესრიგის განხორციელება, რასაც იგი ესარჩლებოდა ამ ფრაზის გამოყენებისას. ამასთან, ჰაიეკის აზრით, სოციალური საბაზრო ეკონომიკა ესწრაფვოდა, როგორც საბაზრო ეკონომიკას, ასევე [[სოციალური სამართლიანობა|სოციალურ სამართლიანობას]], რასაც შეუსაბამო მიზნების აურზაურად მიიჩნევდა.<ref>Josef Drexl, ''Die wirtschaftliche Selbstbestimmung des Verbrauchers'', J.C.B. Mohr, 1998, {{ISBN|3-16-146938-0}}, Abschnitt: Freiheitssicherung auch gegen den Sozialstaat, p. 144.</ref> მონ პელერინის საზოგადოებაში გერმანელ ნეოლიბერალებთან დაპირისპირების მიუხედავად, [[ლუდვიგ ფონ მიზესი|ლუდვიგ ფონ მიზესმა]] განაცხადა, რომ ერჰარდმა და მიულერ-არმაკმა შეასრულეს ლიბერალიზმის დიდებული ქმედება გერმანიის ეკონომიკის აღსადგენად და ამას ეწოდა „გაკვეთილი აშშ-სთვის“<ref>Ralf Ptak, Vom Ordoliberalismus zur Sozialen Marktwirtschaft: Stationen des Neoliberalismus in Deutschland, 2004, pp. 18–19</ref> თუმცა, სხვადასხვა კვლევების მიხედვით, მიზეს მიაჩნდა, რომ ორდოლიბერალები სოციალისტებს ოდნავ თუ სჯობდნენ. ერჰარდის სამინისტროსა და ორდოლიბერალების ინტერვენციონისტულ ექსესებთან დაკავშირებით ჰანს ჰელვიგის საჩივრებზე პასუხის გასაცემად, მიზესი წერდა: „მე არ მაქვს ილუზია სოციალური ბაზრის ეკონომიკის პოლიტიკისა და პოლიტიკოსების ნამდვილ ხასიათზე“. მიზესის თანახმად, ერჰარდის მასწავლებელმა [[Franz Oppenheimer|ფრანც ოფენჰაიმერმა]] „მეტ-ნაკლებად ასწავლა [[ჯონ ფიცჯერალდ კენედი|პრეზიდენტ კენედის]] „ჰარვარდის კონსულტანტების ([[Arthur M. Schlesinger|შლეზინგერი]], [[John Kenneth Galbraith|გალბრეიტი]] და ა.შ.)“ [[New Frontier|ახალი ფრონტის]] ხაზი.<ref>Guido Jorg Hulsmann, Mises: The Last Knight of Liberalism, {{ISBN|978-1933550183}}, pp. 1007–08</ref> გერმანიაში თავდაპირველად ნეოლიბერალიზმი იყო როგორც ორდოლიბერალიზმის, ასევე სოციალური საბაზრო ეკონომიკის სინონიმი. დროთა განმავლობაში თავდაპირველი ტერმინი ნეოლიბერალიზმი თანდათან გაქრა, რადგან სოციალური საბაზრო ეკონომიკა ბევრად უფრო პოზიტიური ტერმინი იყო და უკეთ ერგებოდა 1950-იანი და 1960-იანი წლების ''[[Wirtschaftswunder]]'' (ეკონომიკური სასწაულის) მენტალიტეტს.<ref name="Hartwich" /> ===ლათინური ამერიკა=== 1980-იან წლებში ლათინური ამერიკის მრავალმა მთავრობამ მიიღო ნეოლიბერალური პოლიტიკა.<ref>Peter Kingstone, ''The Rise and Fall (and Rise Again?) of Neoliberalism in Latin America'' (Sage Publications Ltd, 2018).</ref><ref>Gerardo Otero, "The neoliberal food regime in Latin America: state, agribusiness transnational corporations and biotechnology." ''Canadian Journal of Development Studies/Revue canadienne d'études du développement'' 33.3 (2012): 282-294 .</ref><ref>Ben Ross Schneider, "The material bases of technocracy: Investor confidence and neoliberalism in Latin America." in ''The politics of expertise in Latin America'' edited by Miguel A. Centeno, and Patricio Silva, (Palgrave Macmillan, 1998) pp. 77-95. [https://www.palgrave.com/gp/book/9780312210267 Online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191102140153/https://www.palgrave.com/gp/book/9780312210267 |date=2019-11-02 }}</ref> ====ჩილე==== ჩილე იყო ერთ-ერთი პირველი, სადაც განხორციელდა ნეოლიბერალური რეფორმები. მარქსისტმა, ეკონომისტ-გეოგრაფმა დევიდ ჰარვიმ, 1970-იანი წლების დასაწყისში აღწერა ჩილეში არსებული ნეოლიბერალური რეფორმები, როგორც „ნეოლიბერალური სახელმწიფოს ფორმირების პირველი ექსპერიმენტი“, რომელიც მოგვაწოდებდა „სასარგებლო მტკიცებულებებს, რათა ხელს შეეწყო ნეოლიბერალიზმის შემდგომი განხორციელებისათვი, როგორც ბრიტანეთში, ასევე შეერთებულ შტატებში.“<ref name="harvey1"/> ჩილელი სტუდენტების გამორჩეულმა ჯგუფმა, [[Chicago Boys|ჩიკაგოელმა]] ბიჭებმა ორგანიზება გაუკეთეს ნეოლიბერალური პოლიტიკის გატარებას ჩილეში. ისინი 1955 წლის დასაწყისში, მიწვეულნი იყვნენ [[ჩიკაგოს უნივერსიტეტი|ჩიკაგოს უნივერსიტეტში]], რათა გაევლოთ ასპირანტურის კურსი ეკონომიკაში. ისინი სწავლობდნენ უშუალოდ [[Milton Friedman|მილტონ ფრიდმანისა]] და მისი მოწაფის, [[არნოლდ ჰარბერგერი|არნოლდ ჰარბერგერის]] ხელმძღვანელობით და იმყოფებოდნენ [[ფრიდრიხ ჰაიეკი]]ს უშუალო ზედამხედველობის ქვეშ. ჩილეში დაბრუნებისთანავე, მათი ნეოლიბერალური პოლიტიკის დებულებები, რომელთა მიზანი იყო მასშტაბური [[დერეგულაცია]], [[პრივატიზება|პრივატიზაცია]], მთავრობის ხარჯების შემცირება ინფლაციის მაღალი დონის წინააღმდეგ და სხვა თავისუფალი ბაზრის პოლიტიკური საკითხები ჩილეში, ძირითადად რჩებოდა ეკონომიკური და პოლიტიკური იდეის დონეზე რამდენიმე წლის განმავლობაში. ამის მიზეზი გახლდათ სალვადორ ალიენდეს პრეზიდენტობის პერიოდში (1970–1973) ეკონომიკის სოციალისტური მიმართულებით წარმართვა.<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,907929,00.html "CHILE: The Bloody End of a Marxist Dream"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080925065855/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,907929,00.html |date=2008-09-25 }}, ''Time Magazine'', Quote: "....Allende's downfall had implications that reached far beyond the borders of Chile. His had been the first democratically elected Marxist government in Latin America..."</ref> [[File:Economic growth of Chile.PNG|thumb|350px|ჩილეს (ნარინჯისფერი) და ლათინური ამერიკის (ლურჯი) საშუალო [[მთლიანი შიდა პროდუქტი|მშპ]]-ის ზრდის ტემპები (1971–2007).]] ალიენდეს პრეზიდენტობის პერიოდში ჩილემ მძიმე ეკონომიკური კრიზისი განიცადა, [[მთლიანი შიდა პროდუქტი|მშპ]] 14,3%-ით შემცირდა, უმუშევრობის დონე 23,7%-მდე გაიზარდა, ხოლო ინფლაციამ 150%-ს მიაღწია.<ref name="news.bbc.co.uk">{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/63821.stm | work=BBC News | title=Pinochet's rule: Repression and economic success | date=2001-01-07 | accessdate=2010-05-12}}</ref><ref name=mem>{{in lang|es}} ''[http://www.memoriachilena.cl/temas/dest.asp?id=transformacioncrisis82 La transformación económica de chilena entre 1973–2003]''. Memoria Chilena.</ref> ხანგრძლივი არეულობისა და პოლიტიკური დაძაბულობის შედეგად, აგრეთვე დიპლომატიური, ეკონომიკური და ფარული ზეწოლის შემდეგ, [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებული შტატების]] მხარდაჭერით,<ref>{{cite web|url=http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB8/nsaebb8i.htm|title=Chile and the United States: Declassified Documents Relating to the Military Coup, September 11, 1973|author=Peter Kornbluh}}</ref> ჩილეს შეიარაღებულმა ძალებმა და ეროვნულმა პოლიციამ მოაწყვეს [[1973 Chilean coup d'état|სამხედრო გადატრიალება]] და ამ გზით დაამხეს ალიენდეს მთავრობა.<ref>[http://www.csmonitor.com/2006/1211/p00s01-woam.html "Controversial legacy of former Chilean dictator Augusto Pinochet ...Gen. Augusto Pinochet, who overthrew Chile's democratically elected Communist government in a 1973 coup ..."] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080516194106/http://www.csmonitor.com/2006/1211/p00s01-woam.html |date=16 May 2008 }}, ''The Christian Science Monitor'', 11 December 2006</ref> მათ შექმნეს რეპრესიული [[military junta|„სამხედრო ხუნტა“]], რომელიც ცნობილია ოპოზიციის [[Indictment and arrest of Augusto Pinochet|აქციების ჩახშობით]] და არმიის უფროსი, [[აუგუსტო პინოჩეტი|ავგუსტო პინოჩეტი]] დანიშნეს ქვეყნის უზენაესი საბჭოს მეთაურად.<ref>{{cite book|author=Genaro Arriagada Herrera|title=Pinochet: The Politics of Power|url=https://books.google.com/books?id=7F8VAAAAIAAJ&pg=PA36|year=1988|publisher=Allen & Unwin|isbn=978-0-04-497061-3|page=36}}</ref> მოგვიანებით, [[1980 Chilean constitutional referendum|1980 წლის პლებისციტით]], მის მმართველობას კანონიერი ლეგიტიმაცია მიენიჭა. მთავრობის მიერ დანიშნულმა კომისიამ, შიემუშავა [[Constitution of Chile|ახალი კონსტიტუცია]], რომელიც პლებისციტით იქნა დამტკიცებული. ახალი კონსტიტუციის თანახმად პინოჩეტი რჩებოდა პრეზიდენტად შემდგომი რვა წლის განმავლობაში - გაზრდილი უფლებამოსილებით - რის შემდეგაც მისი ხელახალი არჩევა მოხდებოდა რეფერენდუმის გზით.<ref name=Brit-Pinochet-Regime>{{cite web |last1=Drake |first1=Paul W. |last2=Johnson |first2=John J. |last3=Caviedes |first3=César N. |last4=Carmagnani |first4=Marcello A. |title=The military dictatorship, from 1973 |url=https://www.britannica.com/place/Chile/The-military-dictatorship-from-1973 |website=Encyclopædia Britannica |accessdate=11 July 2019}}</ref> ჩიკაგოელი ბიჭები მნიშვნელოვან პოლიტიკურ გავლენას ახდენდნენ [[Military government of Chile (1973–1990)|სამხედრო დიქტატურის]] დროს და მათ გაატარეს [[Economic history of Chile (1973-1990)#"Neoliberal" reforms (1973-1990)|მასშტაბური ეკონომიკური რეფორმა]]. [[ნაციონალიზაცია|ნაციონალიზაციისა]] და ალიენდეს მიერ მხარდაჭერილი ცენტრალიზებული ეკონომიკური პროგრამებისგან განსხვავებით, 1970-იანი წლების ბოლო ნახევარში განახორციელეს სახელმწიფო საწარმოების სწრაფი და ფართო პრივატიზაცია, დერეგულაცია და სავაჭრო ბარიერების მნიშვნელოვანი შემცირება.<ref>{{cite news |title=Explainer: Chile's 'Chicago Boys,' a model for Brazil now? |url=https://www.reuters.com/article/us-brazil-politics-chicagoboys-explainer/explainer-chiles-chicago-boys-a-model-for-brazil-now-idUSKCN1OY1OU |accessdate=6 July 2019 |publisher=Reuters |date=4 January 2019}}</ref> 1978 წელს შემოღებულ იქნა ისეთი პოლიტიკა, რომელიც კიდევ უფრო შეამცირებდა სახელმწიფოს როლს და შემოიტანდა კონკურენციას და ინდივიდუალიზმს ისეთ სფეროებში, როგორიცაა შრომითი ურთიერთობები, პენსიები, ჯანმრთელობა და განათლება.<ref name=Boas2009/> გარდა ამისა, ცენტრალურმა ბანკმა მაღალი ინფლაციის საწინააღმდეგოდ საპროცენტო განაკვეთები 49.9%-დან 178%-მდე გაზარდა.<ref>Anil Hira, Ideas and Economic Policy in Latin America, Praeger Publishers, 1998, {{ISBN|0-275-96269-5}}, p. 81</ref> [[File:Panfleto Tercera Jornada Protesta Nacional.jpg|thumb|left|upright=0.9|პამფლეტი, რომელიც [[cacerolazo|აპროტესტებს]] ეკონომიკურ პოლიტიკას 1983 წელს [[Crisis of 1982|ეკონომიკური კრიზისის]] შემდეგ <ref name=salazar2>''Historia contemporánea de Chile III. La economía: mercados empresarios y trabajadores.'' 2002. [[Gabriel Salazar]] and [[Julio Pinto]]. pp. 49–62.</ref><ref name="kas.de">[[Konrad Adenauer Foundation]], Helmut Wittelsbürger, Albrecht von Hoff, [http://www.kas.de/wf/doc/kas_4084-544-1-30.pdf?040415182627 Chile's Way to the Social Market Economy]</ref>]] ამ პოლიტიკას [[Shock therapy (economics)|შოკური თერაპიის]] ეფექტი ქონდა, რამაც ჩილე სწრაფად გადააქცია ჩაკეტილი ბაზრისა და მთავრობის მკაცრი ჩარევის მქონე ეკონომიკიდან ლიბერალიზირებულ, მსოფლიოში ინტეგრირებულ ეკონომიკად, სადაც ბაზარზე არსებული ძალები ძირითადად თავისუფალი იყვნენ ეკონომიკური გადაწყვეტილებების მიღებისას.<ref name="K. Remmer 1998 5-55">{{cite journal|author=K. Remmer|year=1979|title=Public Policy and Regime Consolidation: The First Five Years of the Chilean Junta|url=|journal=Journal of the Developing Areas|volume=|issue=|pages=441–461|id=}}</ref> ამავდროულად შემცირდა ინფლაცია, კერძოდ 1974 წელს არსებული 600%-დან 1979 წელს - 50%-მდე. ხოლო [[Crisis of 1982|1982 წლის ეკონომიკური კრიზისის]] წინა პერიოდში ეს ინფლაციის მაჩვენებელი 10%-ზე დაბლა დაეცა.<ref name=":4">{{cite web |title=Inflation, GDP deflator (annual %) |url=https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.DEFL.KD.ZG?locations=CL |website=World Bank |accessdate=8 July 2019}}</ref> მშპ-ს ზრდა 10%-ით გაიზარდა (იხ. დიაგრამა).<ref>{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?locations=CL|title=GDP Growth (annual %)|last=|first=|date=|website=World Bank|access-date=7 July 2019}}</ref> ამასთანავე, უთანასწორობა გაფართოვდა, რადგან შრომითი კლასის ხელფასები და სარგებელი შემცირდა.<ref name=":0">[[Peter Winn]] (ed), ''[https://www.dukeupress.edu/Victims-of-the-Chilean-Miracle/ Victims of the Chilean Miracle: Workers and Neoliberalism in the Pinochet Era, 1973–2002] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210813121448/https://www.dukeupress.edu/victims-of-the-chilean-miracle |date=2021-08-13 }}'', ([[Duke University Press]], 2004), {{ISBN|082233321X}}</ref><ref>Pamela Constable and Arturo Valenzuela, ''A Nation of Enemies: Chile Under Pinochet,'' ([[W. W. Norton & Company]], 1993), {{ISBN|0393309851}}, p. 219</ref> [[Crisis of 1982|1982]] წელს ჩილე კვლავ აღმოჩნდა მძიმე ეკონომიკური რეცესიის წინაშე. ამის მიზეზი სადავოა, თუმცა მკვლევართა უმეტესობა მიიჩნევს, რომ ლათინო ამერიკული სესხის კრიზისი იყო მთავარი მიზეზი, რომელმაც ლათინური ამერიკის უმეტესი ნაწილი ჩააგდო ფინანსურ კრიზისში.<ref name="salazar23">''Historia contemporánea de Chile III. La economía: mercados empresarios y trabajadores''. 2002. [[Gabriel Salazar]] and [[Julio Pinto]]. pp. 49–-62.</ref> ზოგიერთი მკვლევარი ამტკიცებს, რომ ჩიკაგოელი ბიჭების ნეოლიბერალურმა პოლიტიკამ გაამძაფრა კრიზისი (მაგალითად, მშპ-ს პროცენტული შემცირება უფრო მაღალია, ვიდრე ლათინური ამერიკის სხვა ქვეყნებში) ან შესაძლებელია გამოიწვია კიდეც;<ref name="salazar23"/> მაგალითად, ზოგი მკვლევარი აკრიტიკებს მაღალი საპროცენტო განაკვეთების პერიოდებს, რომელიც ინფლაციის სტაბილიზაციის დროს, აფერხებდა ინვესტიციებს და იწვევდა საბანკო ინდუსტრიის ფართო გაკოტრებას. სხვა მეცნიერები ადანაშაულებენ მთავრობის მიერ ნეოლიბერალური [[Political agenda|დღის წესრიგიდან]] გასვლას; მაგალითად, მთავრობამ ჩილეული პესო აშშ დოლარს დაუკავშირა, ჩიკაგო ბიჭების სურვილის საწინააღმდეგოდ, რამაც, ეკონომისტების აზრით, გამოიწვია პესოს გადაფასება.<ref name="The Political Economy of Unilateral Trade Liberalization">{{cite journal|year=1990|title=The Political Economy of Unilateral Trade Liberalization|url=http://www.anderson.ucla.edu/faculty/sebastian.edwards/W6510.pdf|journal=UCLA|accessdate=2010-12-06}}</ref><ref name="Two Lucky People2">{{cite book|year=1998|title=Two Lucky People|url=https://archive.org/details/twoluckypeopleme00frie|url-access=registration|quote=sergio de castro.|accessdate=2011-04-08|publisher=University of Chicago Press|isbn=9780226264158|last1=Friedman|first1=Milton|last2=Friedman|first2=Rose D.}}</ref> [[File:Unemployment Chile.png|thumb|უმუშევრობა ჩილესა და სამხრეთ ამერიკაში (1980–1990).]] რეცესიის შემდეგ ჩილეს ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელი სწრაფად მზარდი გახდა, საშუალოდ 5%-დან 10%-მდე მერყეობდა და ამ მონაცემებით ლათინური ამერიკის ქვეყნების საშუალო მაჩვენებელს მნიშვნელოვნად გაუსწრო. (იხ. დიაგრამა). გარდა ამისა, შემცირდა უმუშევრობის დონე,<ref>{{cite web |title=Unemployment Rate: Aged 15 and Over: All Persons for Chile |url=https://fred.stlouisfed.org/series/LRUNTTTTCLA156N |website=FRED |publisher=Organization for Economic Co-operation and Development |accessdate=8 July 2019}}</ref> ხოლო სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის პროცენტული მაჩვენებელი, რომელიც 1984 წლის მონაცემებით 50% იყო, 1989 წლისთვის შემცირდა 34%-მდე.<ref name=Hoover-ChicagoBoys>{{Cite news|url=https://www.hoover.org/research/what-pinochet-did-chile|title=What Pinochet Did for Chile|last1=Packenham|first1=Robert A.|date=30 January 2007|work=Hoover Institution|access-date=7 July 2019|last2=Ratliff|first2=William}}</ref> ამ მოვლენებმა უბიძგა მილტონ ფრიდმანს ეწოდებინა ამ პერიოდისთვის [[Miracle of Chile|„ჩილეს სასწაული“]] და წარმატებები მიაწერა ჩიკაგოელი ბიჭების ნეოლიბერალურ პოლიტიკას. ამასთან, ზოგიერთი მკვლევარი წარმატებებს უკავშირებს საბანკო ინდუსტრიის რეგულირებას და სიღარიბის აღმოსაფხვრელად გატარებულ მიზნობრივ სოციალურ პროგრამებს. სხვები აღნიშნავენ, რომ მიუხედავად ეკონომიკის სტაბილურობისა და ზრდადობისა 1980-იანი წლების ბოლოსთვის, უთანასწორობა გაფართოვდა: მოსახლეობის თითქმის 45% სიღარიბეში ცხოვრობდა,<ref name=Hoover-ChicagoBoys/> მაშინ, როცა უმდიდრესი ადამიანების 10%-ის შემოსავალი 83%-ით გაიზარდა.<ref>[[Naomi Klein|Klein, Naomi]] (2008). ''[[The Shock Doctrine: The Rise of Disaster Capitalism]].'' [[Picador (imprint)|Picador]]. {{ISBN|0312427999}} [https://books.google.com/books?id=PwHUAq5LPOQC&lpg=PP1&pg=PA105#v=onepage&q&f=false p. 105]</ref> ჩილელი ეკონომისტის ალეხანდრო ფოქსლის აზრით, 1990 წლისთვის ჩილეს ოჯახების 44% სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ ცხოვრობდა.<ref>[https://www.pbs.org/wgbh/commandingheights/shared/minitext/int_alejandrofoxley.html#2 PBS Interview] with Alejandro Foxley conducted March 26, 2001 for ''[[The Commanding Heights: The Battle for the World Economy]].'' Retrieved December 4, 2014.</ref> მიუხედავად პინოჩეტის ხუნტას მრავალწლიანი აკრძალვებისა, 1988 წელს ჩატარდა საპრეზიდენტო არჩევნები 1980 წლის კონსტიტუციის თანახმად. (თუმცა მანამდე პინოჩეტმა ჩაატარა პლებისციტ-რეფერენდუმი კონსტიტუციის შესწორების მიზნით).<ref name=Brit-Pinochet-Regime/> 1990 წელს [[პატრისიო ეილვინი]] არჩეულ იქნა დემოკრატიული არჩევნების გზით, რასაც მოჰყვა სამხედრო დიქტატურის დასასრული. პინოჩეტის თანხმობის მიზეზებზე, დემოკრატიულად გარდამავალი პროცესებთან დაკავშირებით, ბევრი რამაა ნათქვამი. ჰაიეკმა გაიმეორა ის არგუმენტები, რომლებიც მან წლებით ადრე ჩამოაყალიბა ნაშრომში ''[[The Road to Serfdom|გზა ბატონყმობამდე]]''<ref name="Chicago Press 1944 p.95">[[Friedrich Hayek]], ''[[The Road to Serfdom]]'', University of Chicago Press; 50th Anniversary edition (1944), {{ISBN|0-226-32061-8}} p. 95</ref>. იგი ამტკიცებს, რომ გაზრდილმა ეკონომიკურმა თავისუფლებამ, რომელსაც თვლიდა, რომ ნეოლიბერალურმა რეფორმებმა გამოიწვია, დროთა განმავლობაში ზეწოლა მოახდინა დიქტატურაზე, რის შედეგადაც თანდათან გაიზარდა პოლიტიკური თავისუფლება და, საბოლოოდ, მივიღეთ დემოკრატიის აღდგენა. ჩილელი მკვლევრები ხავიერ მარტინეზი და ალვარო დიაზი უარყოფენ ამ არგუმენტს და მიუთითებენ ჩილეში დემოკრატიის ხანგრძლივ ტრადიციაზე. ისინი ამტკიცებენ, რომ პინოჩეტის რეჟიმის დამარცხება და დემოკრატიის დაბრუნება პირველ რიგში ფართომასშტაბიანი მასობრივი აჯანყების შედეგად მოხდა, რამაც საბოლოოდ აიძულა პარტიული [[elite|ელიტები]] გამოეყენებინათ არსებული ინსტიტუციური მექანიზმები დემოკრატიის აღსადგენად<ref>Javier Martínez, Alvaro Díaz, The United Nations Research Institute for Social Development, 1996, {{ISBN|0-8157-5478-7}}, pp. 3, 4</ref> [[File:GDP per capita LA-Chile-2.png|thumb|left |მშპ ერთ სულ მოსახლეზე ჩილესა და ლათინურ ამერიკაში 1950–2010 წლებში (პინოჩეტის მმართველობის დრო გამოყოფილია)]] გასული საუკუნის 90-იან წლებში ნეოლიბერალური ეკონომიკური პოლიტიკა გაფართოვდა და გაღრმავდა, მათ შორის განხორციელდა ტარიფების ცალმხრივი შემცირება. მიღებულ იქნა შეთანხმება თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ ლათინური ამერიკის რიგ ქვეყნებთან და კანადასთან.<ref name=Chile-IMF>{{cite journal |last1=Aninat |first1=Eduardo |title=Chile in the 1990s: Embracing Development Opportunities |journal=Finance & Development |date=March 2000 |volume=37 |issue=1 |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2000/03/aninat.htm |accessdate=11 July 2019}}</ref> ამასთან, ამავე ათწლეულში განხორციელდა მთავრობის ხარჯების მომატება სოციალური პროგრამებისთვის, მათ შორის სიღარიბის დაძლევისა და არასათანადო საცხოვრებელი პირობების აღმოსაფხვრელად.<ref>{{cite book|last1=Dominguez|first1=Jorge|title=Constructing democratic governance in Latin America|date=2003|publisher=JHU Press|isbn=1421409798}}</ref> მთელი 90-იანი წლების განმავლობაში ჩილე ინარჩუნებდა მაღალ ეკონომიკურ ზრდას, საშუალოდ 7,3% 1990-დან 1998 წლამდე.<ref name=Chile-IMF/> ედუარდო ანინატმა, რომელიც საერთაშორისო სავალუტო ფონდის ჟურნალისთვის „ფინანსები და განვითარება“ წერს, 1986 წლიდან 2000 წლამდე პერიოდს უწოდა „ზრდის ყველაზე გრძელი, ძლიერი და სტაბილური პერიოდი (ჩილეს) ისტორიაში.“<ref name=Chile-IMF/> 1999 წელს მოხდა ხანმოკლე რეცესია, რაც განპირობებული იყო [[აზიის ფინანსური კრიზისი|აზიის ფინანსური კრიზისის]] შედეგად, ზრდის 2000 წელს და დარჩენილი 5%-ით [[2008 financial crisis|2008 წლის მსოფლიო ფინანსურ კრიზისამდე]]<ref>{{cite web |title=GDP growth (annual %) |url=https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?locations=CL |website=The World Bank |accessdate=11 July 2019}}</ref> საბოლოოდ, 1980-იანი და 90-იანი წლებში რეპრესიული [[ავტორიტარიზმი|ავტორიტარული]] მთავრობის მიერ გატარებულმა ნეოლიბერალურმა პოლიტიკამ ჩილეს ეკონომიკა გარდაქმნა მაღალი [[barriers to trade|სავაჭრო ბარიერებითა]] და მკაცრი [[government intervention|სამთავრობო ინტერვენციებით]] სავსე [[protectionism|ჩაკეტილი ბაზრიდან]], მსოფლიოს ერთ-ერთ ყველაზე [[open economy|ღია]], [[თავისუფალი ბაზარი|თავისუფალ]] ეკონომიკურ ბაზრად.<ref name="K. Remmer 1998 5-55"/><ref>{{cite web |title=2019 |work=[[Index of Economic Freedom]] |url=https://www.heritage.org/index/ranking |publisher=[[The Heritage Foundation]] |accessdate=8 July 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180705085015/https://www.heritage.org/index/ranking |archivedate=5 ივლისი 2018 }}</ref> [[Latin American debt crisis|ლათინო ამერიკის ვალის კრიზისის]] დროს, ლათინო-ამერიკული ქვეყნებიდან ყველაზე მწვავე ეკონომიკური მარცხი ჩილემ განიცადა (ნეოლიბერალური რეფორმის მიმდინარეობის რამდენიმე წლის განმავლობაში), მაგრამ მიუხედავად ამისა ჩილეს ჰქონდა ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი და მკაფიო აღორძინება.<ref name=Heritage-Chile/> იგი 1980 წლის ლათინური ამერიკის უღარიბესი ქვეყნიდან, [[GDP per capita|ერთ სულ მოსახლეზე მშპ-ს]] მიხედვით (პერუსთან ერთად) გადაიქცა ყველაზე მდიდარ ქვეყნად 2019 წელს.<ref name="VOX-CEPR">{{cite web |last1=Edwards |first1=Sebastian |title=Chile's insurgency and the end of neoliberalism |url=https://voxeu.org/article/chile-s-insurgency-and-end-neoliberalism |website=VOX |publisher=Center for Economic and Policy Research |date=30 November 2019}}</ref> საშუალო წლიური ეკონომიკური ზრდა 1980-იანი წლების შუა პერიოდიდან 1997 წლის აზიის კრიზისამდე იყო 7,2%, ხოლო 3,5% 1998-დან 2005 წლამდე, რაც შეეხება ერთ სულ მოსახლეზე რეალური შემოსავლის ზრდას- 1985 წლიდან 1996 წლამდე საშუალოდ 5% შეადგინა. ამ მაჩვენებლებით ჩილემ ლათინო-ამერიკული ქვეყნების საშუალო მაჩვენებლი გადალახა.<ref name=Heritage-Chile>{{cite news |last1= Buc |first1=Hernán Büchi|title=How Chile Successfully Transformed Its Economy |url=https://www.heritage.org/international-economies/report/how-chile-successfully-transformed-its-economy |accessdate=8 July 2019 |publisher=The Heritage Foundation |date=18 September 2006}}</ref><ref>{{cite journal|last=Becker|first=Gary S.|authorlink=Gary Becker|year=1997|editor1-last=Robinson|editor1-first=Peter|title=What Latin America Owes to the "Chicago Boys"|url=http://www.hoover.org/publications/hoover-digest/article/7743|url-status=dead|journal=Hoover Digest|issue=4|issn=1088-5161|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100724040917/http://www.hoover.org/publications/hoover-digest/article/7743|archivedate=24 July 2010|accessdate=3 October 2010}}</ref> ინფლაცია კონტროლირებადი გახდა.<ref name=":4" /> 1970-დან 1985 წლამდე ჩილეში [[infant mortality|ჩვილ ბავშვთა სიკვდილიანობა]] მნიშვნელოვნად შემცირდა, კერძოდ 1000 სულ მოსახლეზე 76.1-დან 22,6-მდე,<ref name="WDI2">World Bank. (April 2010). Washington, DC: World Bank. Statistics retrieved 1 October 2010 from [http://data.worldbank.org World Development Indicators database].</ref> რაც თავის მხრივ ყველაზე დაბალი მაჩვენებელი იყო ლათინურ ამერიკაში.<ref>{{cite book|title=Economic Reforms in Chile: From Dictatorship to Democracy|last=French-Davis|first=Ricardo|publisher=U Michigan P|year=|location=Ann Arbor, MI|page=188}}</ref> 1980-დან 1990 წლამდე მართალია უმუშევრობა შემცირდა, მაგრამ კვლავ მაღალი იყო სამხრეთ ამერიკის საშუალო მაჩვენებელზე (რაც სტაგნაციური იყო). მიუხედავად იმისა, ჩილეს მოსახლეობაში საზოგადოების აღქმით ეკონომიკური უთანასწორობა გაიზარდა, ჩილეში [[ჯინის კოეფიციენტი]] ფაქტობრივად დაეცა 1987 წლის 56,2-დან 2017 წლის 46,6 მაჩვენებლამდე.<ref name="VOX-CEPR"/><ref>{{cite web |title=GINI index (World Bank estimate) - Chile |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=CL |publisher=The World Bank}}</ref> ამასთან, მიუხედავად იმისა, რომ ეს რიცხვები ლათინური ამერიკის საშუალო მაჩვენებელთან ახლოსაა, ჩილეში ჯერ კიდევ არის ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი ჯინის კოეფიციენტი [[ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია|ეთგო]]-ში, ძირითადად განვითარებული ქვეყნების ორგანიზაციაში, რომელიც მოიცავს ჩილესაც, მაგრამ არა ლათინური ამერიკის სხვა ქვეყნებს.<ref>{{cite web |title=Income inequality |url=https://data.oecd.org/inequality/income-inequality.htm |website=OECD Data |publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development |access-date=2020-01-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190918094533/https://data.oecd.org/inequality/income-inequality.htm |archive-date=2019-09-18 |url-status=dead }}</ref> გარდა ამისა, [[ჯინის კოეფიციენტი]] მხოლოდ [[income inequality|შემოსავლის უთანასწორობას]] ზომავს; ჩილეში უფრო მაღალია შერეული უთანასწორობის რეიტინგი OECD-ს [[OECD Better Life Index|უკეთესი ცხოვრების ინდექსში]], რომელიც მოიცავს უფრო მეტ ფაქტორზე გათვლილ ინდექსებს მოიცავს, ვიდრე მხოლოდ შემოსავალია, მაგალითად [[housing|საცხოვრებელს]] და [[განათლება|განათლებას]].<ref name="VOX-CEPR"/><ref>{{cite web |title=OECD Better Life Index |url=http://www.oecdbetterlifeindex.org/ |publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development}}</ref> გარდა ამისა, ჩილეში მოსახლეობის პროცენტული რაოდენობა, რომელიც სიღარიბეში ცხოვრობდა, 1969 წლის მონაცემებით 17%-დან მკვეთრად გაუარესდა და 45%-მდე გაიზარდა 1985 წელს.<ref name="Ricardo Ffrench-Davis 2002">Ricardo Ffrench-Davis, ''Economic Reforms in Chile: From Dictatorship to Democracy'', [[University of Michigan Press]], 2002, {{ISBN|978-0472112326}}, p. 193</ref> ამავე დროს, განათლების, ჯანმრთელობისა და საცხოვრებლისთვის ბიუჯეტიდან გამოყოფილი თანხები დაახლოებით 20%-ით შემცირდა. მთავრობის ბიუჯებით საშუალოდ 20%-ით შემცირდა.<ref name="Ricardo Ffrench-Davis 2002"/> ეს ეპოქა ასევე გამოირჩევა ეკონომიკური არასტაბილურობით.<ref name=Sen-Chile>{{Cite book|title=Hunger and Public Action|last=Sen|first=Amartya|publisher=Oxford University Press|year=1991|isbn=9780198283652|location=|pages=}}</ref> საერთო ჯამში, მკვლევრებს აქვთ განსხვავებული მოსაზრებები ნეოლიბერალური რეფორმების შედეგების შესახებ. [[CIA World Factbook|CIA-ს მსოფლიო ფაქტების წიგნში]] აღნიშნულია, რომ ჩილეს „ჯანსაღმა ეკონომიკურმა პოლიტიკამ“, რომელიც მუდმივად შენარჩუნებული იყო 1980-იანი წლებიდან, „ხელი შეუწყო ეკონომიკის სტაბილურ ზრდას ჩილეში, რის შედეგადაც სიღარიბის კოეფიციენტი ორჯერ შემცირდა“. ზოგიერთმა მეცნიერმა კი ამ პერიოდს ''[[Miracle of Chile|ჩილეს სასწაული]]'' უწოდა.<ref name="cia.gov">{{CIA World Factbook link|ci|Chile}}</ref> ამასთან, ზოგიერთი მკვლევარი ამ პერიოდს კრახს უწოდებს, რომელმაც გამოიწვია შემოსავლების გადანაწილების უკიდურესად უთანასწორო მდგომარეობა და ქვეყანა მიიყვანა მძიმე სოციალურ-ეკონომიკურ ზიანამდე.<ref name="kas.de"/> ასევე სადავოა რამდენადაა ეს ცვლილებები არის ნეოლიბერალური ეკონომიკური პოლიტიკის და არა სხვა ფაქტორების შედეგი;<ref name=Sen-Chile/> კერძოდ, ზოგი მკვლევარი ამტკიცებს, რომ [[Crisis of 1982|1982 წლის კრიზისის]] შემდეგ 1970-იანი წლების „სუფთა“ ნეოლიბერალიზმი თანდათანობით ჩანაცვლდა [[social market economy|სოციალური ბაზრის ეკონომიკის]] განვითარებისკენ მიმართული აქცენტის მქონე პოლიტიკით, რომელიც აერთიანებდა ნეოლიბერალური და სოციალური კეთილდღეობის პოლიტიკას.<ref name="harvey1"/>{{rp|74}}<ref>Silvia Borzutzky, "From Chicago to Santiago: Neoliberalism and social security privatization in Chile." ''Governance'' 18.4 (2005): 655-674. [https://www.researchgate.net/profile/Silvia_Borzutzky/publication/229866806_From_Chicago_to_Santiago_Neoliberalism_and_Social_Security_Privatization_in_Chile/links/5c7d2385a6fdcc4715ad16f9/From-Chicago-to-Santiago-Neoliberalism-and-Social-Security-Privatization-in-Chile.pdf Online]</ref> [[2019–20 Chilean protests|2019-20 წლების ჩილეში მიმდინარე საპროტესტო გამოსვლების]] საპასუხოდ, 2020 წლის 25 ოქტომბერს ჩატარდა [[2020 Chilean national plebiscite|ეროვნული პლებისციტი]], რომელსაც უნდა გადაეწყვიტა საჭიროებდა თუ არა ჩილეს კონსტიტუცია ჩასწორებას. ახალი კონსტიტუციის „დასამტკიცებლად“, რათა შეცლილიყო პინოჩეტის ეპოქის კონსტიტუცია, რომელმაც თავის მხრივ გარკვეული ნეოლიბერალური პრინციპები შეიტანა ქვეყნის ძირითად კანონში, მოპოვებულ იქნა ხმების 78%.<ref>https://www.bbc.com/news/world-latin-america-54687090</ref> 2021 წლის 11 აპრილს გაიმართება მორიგი რეფერენდუმი კონვენციის შემადგენლობის გადასაწყვეტად, რომელიც ჩაასწორებს კონსტიტუციას. ახალი კონსტიტუცია, სავარაუდოდ, გადაუხვევს მოქმედ კონსტიტუციაში ასახულ ნეოლიბერალურ ეკონომიკურ სტრუქტურას და აქცენტს ქვეყნის ეკონომიკურ უთანასწორობაზე გააკეთებს. ====არგენტინა==== 1960-იან წლებში [[Latin America|ლათინო-ამერიკელმა]] ინტელექტუალებმა დაიწყეს [[ordoliberalism|ორდოლიბერალიზმის]] იდეების შემჩნევა; ისინი ხშირად იყენებდნენ ესპანურ ტერმინს „neoliberalismo“ ამ აზროვნების სკოლის აღსანიშნავად. მათზე განსაკუთრებით დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა გერმანიის [[social market economy|სოციალურმა საბაზრო ეკონომიკამ]] და [[Wirtschaftswunder]]-მა („ეკონომიკურმა სასწაულმა“) და ფიქრობდნენ საკუთარ ქვეყნებში მსგავსი პოლიტიკის განხორციელების შესაძლებლობის შესახებ. გასათვალისწინებელია, რომ ნეოლიბერალიზმი 1960-იანი წლებია არგენტინაში გულისხმობდა ფილოსოფიას, რომელიც უფრო ზომიერი იყო, ვიდრე მთლიანად [[ლესე ფერი|Laissez-faire]]-ის [[free market|თავისუფალი ბაზრის]] [[capitalism|კაპიტალიზმი]] და ემხრობოდა სახელმწიფო პოლიტიკის გამოყენებას [[social inequality|სოციალური უთანასწორობის]] რეგულირებისა და მონოპოლიის ტენდენციის წინააღმდეგ.<ref name="Boas2009" /> 1976 წელს არგენტინაში [[National Reorganization Process|სამხედრო დიქტატურის]] ეკონომიკური გეგმა [[José Alfredo Martínez de Hoz|ხოსე ალფრედო მარტინეს დე ჰოზის]] ხელმძღვანელობით ნეოლიბერალური პროგრამის დამკვიდრების პირველი მცდელობა გახლდათ. მათ განახორციელეს [[austerity|მკაცრი]] ფისკალური გეგმა, რათა შემცირებულიყო ფულის დაბეჭდვა ინფლაციის საწინააღმდეგოდ. ამის მისაღწევად ხელფასები გაიყინა. თუმცა, მათ ვერ შეძლეს ინფლაციის შემცირება, რამაც მშრომელთა კლასის რეალური ხელფასის შემცირება გამოიწვია. მათ ასევე მოახდინეს სავაჭრო პოლიტიკის ლიბერალიზაცია, რათა უცხოური საქონელი თავისუფლად შესულიყო ქვეყანაში. არგენტინის ინდუსტრია, რომელიც 20 წლის განმავლობაში იზრდებოდა ყოფილი პრეზიდენტის [[არტურო ფრონდისი|არტურო ფრონდიზის]] ეკონომიკური პოლიტიკის შედეგად, სწრაფად შემცირდა, რადგან მას არ შეეძლო კონკურენცია გაეწია უცხოური საქონლისთვის. მიუხედავად იმისა, ფინანსური სექტორის დერეგულაციამ მოკლევადიანი ეკონომიკური ზრდა გამოიწვია, კაპიტალის შეერთებულ შტატებში გაქცევის შემდეგ სწრაფი ვარდნა. ფინანსური სექტორი დერეგულაციამ, კაპიტალის შეერთებულ შტატებში გადანაცვლებით გამოწვეულ სწრაფ ვარდნამდე, როგორღაცეკონომიკური ზრდა გამოიწვია. ზომების მიღების შემდეგ, სიღარიბის მაჩვენებელი 1975 წლის 9%-დან 40%-მდე გაიზარდა 1982 წლის ბოლოს.<ref name=":0" /> 1989-დან 2001 წლამდე უფრო მეტი ნეოლიბერალური ქმედება განხორციელდა [[Domingo Cavallo|დომინგო კავალოს]] მიერ. ამჯერად, ძირითადი აქცენტი გაკეთდა საზოგადოებრივი მომსახურების პრივატიზებაზე, თუმცა ასევე თავიდან განხორციელდა ფინანსური დერეგულაცია და თავისუფალი ვაჭრობა უცხო ქვეყნებთან. შრომის ბაზრის გაზრდილ [[labour market flexibility|მოქნილობასთან]] ერთად, უმუშევრობის დონე 18,3%-მდე დაეცა.<ref>{{Cite journal|date=2005|title=Poster Child or Victim of Imperialist Globalization? Explaining Argentina's December 2001 Political Crisis and Economic Collapse|url=https://archive.org/details/sim_latin-american-perspectives_2005-11_32_6/page/65|jstor=30040267|journal=Latin American Perspectives|volume=32|issue=6|pages=65–89|last1=Carranza|first1=Mario E.|doi=10.1177/0094582X05281114|s2cid=144975029}}</ref> აღნინული პოლიტიკის შესახებ საზოგადოების დამოკიდებულება შერეული იყო; მიუხედავად იმისა, რომ პრივატიზაციის ნაწილი მისასალმებელი იყო, ძირითადად კრიტიკა მოდიოდა ხალხის ინტერესების გაუთვალისწინებლობის გამო. საპროტესტო გამოსვლების შედეგად 29 <ref>{{Cite journal|title=Social Revolution or Political Takeover? The Argentine Collapse of 2001 Reassessed|url=https://semanticscholar.org/paper/60a9afa3edd4e351d9255c2004cdbbf35b734361|journal=Latin American Perspectives|volume=42|page=10|doi=10.1177/0094582X13492710|year=2015|last1=Malamud|first1=Andrés|s2cid=153480464}}</ref> ადამიანი დაიღუპა პოლიციელების მიერ, ამასთან გადადგა პრეზიდენტი [[ფერნანდო დე ლა რუა]] მისი ვადის სრულ დასრულებამდე ორი წლით ადრე. ====მექსიკა==== 1980-იანი წლების დასაწყისში ლათინური ამერიკის ბევრ სხვა ქვეყანასთან ერთად მექსიკაშიც მოხდა [[Latin American debt crisis|ვალის კრიზისი]]. 1983 წელს [[მექსიკა|მექსიკის]] მთავრობამ, რომელსაც მართავდა მექსიკის ინსტიტუციურ-რევოლუციური პარტია [[მექსიკის ინსტიტუციურ-რევოლუციური პარტია|PRI]], სესხები მიიღო [[Mexico and the International Monetary Fund|სავალუტო ფონდისგან]]. საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მიერ დადგენილ პირობებს შორის იყო მექსიკისთვის სახელმწიფო ინდუსტრიების პრივატიზების მოთხოვნები, მათი [[დევალვაცია|ვალუტის გაუფასურება]], [[Trade barrier|სავაჭრო ბარიერების]] შემცირება და სახელმწიფო ხარჯების შეზღუდვა.<ref name=":5">{{Cite journal|last=Musacchio|first=Aldo|date=May 2012|title=Mexico's Financial Crisis of 1994-1995|url=http://nrs.harvard.edu/urn-3:HUL.InstRepos:9056792|journal=Harvard Business School Working Paper|volume=No. 12–101|pages=|via=Digital Access to Scholarship at Harvard}}</ref> ეს პოლიტიკა მიზნად ისახავდა მექსიკის ეკონომიკის სტაბილიზაციას მოკლევადიან პერიოდში. მოგვიანებით, მექსიკამ სცადა ამ პოლიტიკის გაფართოება ნამატისა და [[პირდაპირი უცხოური ინვესტიცია|პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების]] წახალისების მიზნით. სავალუტო ფონდის ნეოლიბერალური რეფორმების მიღების გადაწყვეტილებამ PRI გაყო მემარჯვენეებად, ვისაც სურდა ნეოლიბერალური პოლიტიკის განხორციელება და იმ მემარცხენეებად, რომლებმაც ეს არ სურდა.<ref name=":6">{{Cite journal|last=Laurell|first=Asa Cristina|date=2015|title=Three Decades of Neoliberalism in Mexico: The Destruction of Society|url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0020731414568507|journal=International Journal of Health Services|volume=45 (2)|pages=246–264|doi=10.1177/0020731414568507|via=SAGE}}</ref> [[კარლოს სალინას დე გორტარი|კარლოს სალინას დე გორტარმა]], რომელმაც ხელისუფლება 1988 წელს ჩაიბარა, ნეოლიბერალური რეფორმები გააორმაგა.<ref name=":5" /><ref name=":6" /> მისმა პოლიტიკამ ფინანსური სექტორი გახსნა საბანკო სისტემის დერეგულაციით და კომერციული ბანკების პრივატიზებით. მიუხედავად იმისა, რომ ამ პოლიტიკამ ხელი შეუწყო მცირე რაოდენობით ეკონომიკურ ზრდასა და პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებს, ზრდის ტემპი უფრო დაბალი იყო, ვიდრე ეს იყო წინა მთავრობების დროს მექსიკაში, და უცხოური ინვესტიციები კი ძირითადად არსებული ინვესტორებისგან იყო მიღებული.<ref name=":6" /> [[File:President Bush, Canadian Prime Minister Brian Mulroney and Mexican President Carlos Salinas participate in the... - NARA - 186460.jpg|thumb|აშშ-ს პრეზიდენტი ბუში, კანადის პრემიერ მინისტრი მიულონი და მექსიკის პრეზიდენტი სალინასი ხელს აწერენ ჩრდილოეთ ამერიკის თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულებას (NAFTA)]] 1994 წლის 1 იანვარს ეროვნულ-განმათავისუფლებელმა [[ეროვნული განთავისუფლების საპატისტური არმია|ზაპატისტას არმიამ]], რომელსაც სახელი მექსიკის რევოლუციის ლიდერის [[ემილიანო საპატა|ემილიანო ზაპატას]] გამო ეწოდა, დაიწყო შეიარაღებული აჯანყება მექსიკის მთავრობის წინააღმდეგ ჩიაპასის რეგიონში.<ref>{{Cite news|last=Godelmann|first=Iker Reyes|date=July 30, 2014|title=The Zapatista Movement: The Fight for Indigenous Rights in Mexico|work=Australian Institute for International Affairs|url=http://www.internationalaffairs.org.au/news-item/the-zapatista-movement-the-fight-for-indigenous-rights-in-mexico/|url-status=live|access-date=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170810185547/http://www.internationalaffairs.org.au/news-item/the-zapatista-movement-the-fight-for-indigenous-rights-in-mexico/|archivedate=აგვისტო 10, 2017}}</ref> მათ მოთხოვნებსი შედიოდა ადგილობრივი მკვიდრი მექსიკელებისთვის უფლებების მინიწება, ასევე წინააღმდეგობის გაწევა [[ჩრდილოამერიკული თავისუფალი ვაჭრობის ზონა|ჩრდილოეთ ამერიკის თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებასთვის (NAFTA)]], რომელმაც გააძლიერა სტრატეგიული კავშირი სახელმწიფოსა და ბიზნესს შორის.<ref>{{cite journal|last1=Bensabat Kleinberg|first1=Remonda|year=1999|title=Strategic Alliances: State‐Business Relations in Mexico Under Neo‐Liberalism and Crisis|url=https://archive.org/details/sim_bulletin-of-latin-american-research_1999-01_18_1/page/71|journal=Bulletin of Latin American Research|volume=18|issue=1|pages=71–87|doi=10.1111/j.1470-9856.1999.tb00188.x}}</ref> NAFTA, სავაჭრო ხელშეკრულება [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებს]], [[კანადა|კანადასა]] და მექსიკას შორის, მნიშვნელოვნად შეუწყობდა ხელს მექსიკის მცდელობებს ვაჭრობის ლიბერალიზაციასთან დაკავშირებით. 1994-ში, ზაპატისტას აჯანყებისა და NAFTA-ს ამოქმედების წელს, მექსიკა [[Mexican peso crisis|ფინანსური კრიზისის]] წინაშე აღმოჩნდა. კრიზისი, ასევე ცნობილი როგორც „ტეკილას კრიზისი“, დაიწყო 1994 წლის დეკემბერში პესო-ს დევალვაციით.<ref name=":6" /><ref name=":7">{{Cite journal|last=Sachs|first=Jeffrey|date=November 1996|title=The Mexican peso crisis: Sudden death or death foretold?|url=|journal=Journal of International Economics|volume=Volume 41, Issues 3–4|pages=265–283|via=Science Direct}}</ref> როდესაც ინვესტორების ეჭვებმა უარყოფითი სპეკულაცია გამოიწვია, ისინი თავიანთი კაპიტალით გაიქცნენ. ცენტრალური ბანკი იძულებული გახდა გაეზარდა [[Interest rate|საპროცენტო განაკვეთები]], რამაც თავის მხრივ დაანგრია საბანკო სისტემა, რადგან მსესხებლები ვეღარ ანაზღაურებდნენ სესხებს.<ref name=":7" /> სალინასის შემდეგ, [[ერნესტო სედილიო|ერნესტო სედილომ]] (1995-2000) შეინარჩუნა თავისი წინამორბედების მსგავსი ეკონომიკური პოლიტიკა. კრიზისის მიუხედავად, ზედილომ განაგრძო ნეოლიბერალური პოლიტიკის შემუშავება და გააფორმა ახალი ხელშეკრულებები [[მსოფლიო ბანკი|მსოფლიო ბანკთან]] და სავალუტო ფონდთან.<ref name=":6" /> ამ პოლიტიკისა და 1994 წლის რეცესიის შედეგად, მექსიკის ეკონომიკამ სტაბილურობა მოიპოვა. არც 2001 და არც [[გლობალური ფინანსური კრიზისი (2008)|2008]] წლების რეცესიები არ იყო გამოწვეული მექსიკის შიდა ეკონომიკური ძალებით. მკვეთრად გაიზარდა ვაჭრობა, ასევე გაიზარდა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები. ამასთან, რადგან მექსიკის [[business cycle|ბიზნეს ციკლი]] სინქრონიზირებული გახლდატ შეერთებულ შტატებთან, ის ბევრად უფრო დაუცველი იყო საგარეო ეკონომიკური ზეწოლისგან. პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები სარგებელს პოულობდა მექსიკის ჩრდილოეთ და ცენტრალურ რეგიონებში, ხოლო სამხრეთ რეგიონი დიდწილად გამოირიცხა ინვესტიციების ნაკადისგან.<ref name=":5" /> კრიზისმა ასევე ბანკები, ძირითადად, უცხოელების ხელში დატოვა. PRI-ს 71 წლის მმართველობა დასრულდა, როდესაც 2000 წელს არჩევნებში გაიმარჯვა [[ვისენტე ფოქსი|ვისენტე ფოქსმა]], [[მექსიკის ეროვნული მოქმედების პარტია|ეროვნული მოქმედების პარტიიდან]] (PAN). თუმცა, ფოქსი და მისი მემკვიდრე [[ფელიპე კალდერონი|კალდერონი]] მნიშვნელოვნად არ დაშორდნენ PRI-ს მთავრობების ეკონომიკურ პოლიტიკას. ისინი განაგრძობდნენ ფინანსური სისტემის პრივატიზებას და უცხოური ინვესტიციების წახალისებას.<ref name=":6" /> მნიშვნელოვანი წინააღმდეგობის მიუხედავად, 2012 წლიდან 2018 წლამდე პრეზიდენტმა [[ენრიკე პენია ნიეტო|ენრიკე პენია ნიეტომ]] მიიღო კანონმდებლობა, რომელიც [[Petroleum industry in Mexico|ნავთობისა]] და [[Electricity sector in Mexico|ელექტროენერგიის ინდუსტრიების]] პრივატიზებას აპირებს. ამ რეფორმებით ცხადია სრულდება ნეოლიბერალური ის მიზნები, რომლებიც მექსიკაში XX საუკუნის 80-იან წლებში იყო წარმოდგენილი.<ref name=":6" /> ====ბრაზილია==== ბრაზილიამ ნეოლიბერალური პოლიტიკა მიიღო 1980-იანი წლების ბოლოს, მშრომელთა პარტიის მხარდაჭერით. მაგალითად, ტარიფების განაკვეთები შემცირდა 1990 წლის 32%-დან 14%-მდე 1994 წელს. ამ პერიოდში ბრაზილიამ ჩაკეტილი ეკონომიკის შენარჩუნების პოლიტიკა, რომელიც ორიენტირებული გახლდათ [[import substitution industrialization|ინდუსტრიალიზაციით იმპორტის ჩანაცვლებაზე]], ეფექტურად დაასრულა უფრო ღია ეკონომიკური სისტემის სასარგებლოდ, პრივატიზაციის გაცილებით მაღალი ხარისხით. საბაზრო და სავაჭრო რეფორმებმა საბოლოოდ გამოიწვია ფასების სტაბილურობა და კაპიტალის უფრო სწრაფი შემოდინება, მაგრამ მცირედ იმოქმედა შემოსავლების უთანასწორობაზე და სიღარიბეზე. შესაბამისად, ამ პერიოდში გრძელდებოდა მასობრივი საპროტესტო აქციები.<ref>Edmund Amann, and Werner Baer, "Neoliberalism and its consequences in Brazil." ''Journal of Latin American Studies'' 34.4 (2002): 945-959. [https://www.researchgate.net/profile/Werner_Baer/publication/231930218_Neoliberalism_and_Its_Consequences_in_Brazil/links/5545351f0cf24107d397b0ad.pdf Online]</ref><ref>{{cite journal | last1 = Saad-Filho | first1 = Alfredo | year = 2013 | title = Mass protests under 'left neoliberalism': Brazil, June-July 2013 | url = | journal = Critical Sociology | volume = 39 | issue = 5| pages = 657–669 | doi = 10.1177/0896920513501906 | s2cid = 144667014 }}</ref> ===გაერთიანებული სამეფო=== პრემიერ-მინისტრობის პერიოდში [[მარგარეტ ტეტჩერი]] ზედამხედველობდა მთელ რიგ ნეოლიბერალურ რეფორმებს, მათ შორის [[tax cut|გადასახადების შემცირებას]], [[სავალუტო კურსი|გაცვლითი კურსის]] რეფორმას, [[deregulation|დერეგულაციას]] და [[პრივატიზება|პრივატიზებას]].<ref name="steger"/> ეს კურსი გაგრძელდა და მხარდაჭერილი გახლდათ მისი მემკვიდრე [[ჯონ მეიჯორი|ჯონ მაიორის]] მიერ. [[ლეიბორისტული პარტია (გაერთიანებული სამეფო)|ლეიბორისტული პარტიის]] წინააღმდეგობის მიუხედავად, ზოგიერთ მეცნიერთა აზრით, რეფორმები ძირითადად უცვლელი დარჩა, როდესაც 1997 წელს ლეიბორისტები ხელისუფლებაში დაბრუნდნენ.<ref name="Handbook144">{{cite book |editor1-last= Springer|editor1-first=Simon |editor2-last= Birch|editor2-first=Kean |editor3-last= MacLeavy|editor3-first=Julie|date=2016 |title=The Handbook of Neoliberalism|url=https://www.routledge.com/The-Handbook-of-Neoliberalism/Springer-Birch-MacLeavy/p/book/9781138844001|location= |publisher=[[Routledge]] |page= [https://books.google.com/books?id=M5qkDAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA144#v=onepage&q&f=false 144] |isbn=978-1138844001|quote="The Reagan and Thatcher administrations eventually came to power on platforms that promised to enhance individual freedoms by liberating capitalism from the 'shackles' of the state - reducing taxes on the rich, cutting state spending, privatizing utilities, deregulating financial markets, and curbing the power of unions. After Reagan and Thatcher, these policies were carried forward by putatively progressive administrations such as Clinton's in the USA and Blair's in Britain, thus sealing the new economic consensus across party lines."}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.academia.edu/5373503|title=Blair's New Labour and the power of the neoliberal consensus|last= Sakho|first=Antoine|date=2013 |website=academia.edu|publisher= |access-date=December 18, 2019|quote=New Labour, even though it came to power on the basis of a more welfarist and expansionary state than the Conservatives, was constrained in terms of policy-making by the pre-existing neoliberal consensus, which had shifted the ground of the political debate and established many of its prescriptions (such as liberalization or independence of the central bank) as irremediable and scientific truths which even New Labour had to accept. In that respect, Blair's "Third Way" was an attempt to improve social welfare, while remaining in the neoliberal framework}}</ref><ref>{{cite journal |last= Gray|first=John |date=2004|title=Blair's Project in Retrospect|url= https://archive.org/details/sim_international-affairs_2004-01_80_1/page/39|journal=[[International Affairs (journal)|International Affairs]]|volume=80 |issue=1 |pages=39–48|doi= 10.1111/j.1468-2346.2004.00364.x|jstor=3569292 }}</ref> [[Adam Smith Institute|ადამ სმიტის]] ინსტიტუტმა, რომელიც წარმოადგენდა 1977 წელს გაერთიანებულ სამეფოში დაფუძნებულ თავისუფალი ბაზრის კვლევით ცენტრსა და ლობისტურ ჯგუფს, რომელიც ხსენებული ნეოლიბერალური რეფორმების მთავარი მამოძრავებელი ძალა იყო,<ref>{{cite book |editor1-last= Springer|editor1-first=Simon |editor2-last= Birch|editor2-first=Kean |editor3-last= MacLeavy|editor3-first=Julie|date=2016 |title=The Handbook of Neoliberalism|url=https://www.routledge.com/The-Handbook-of-Neoliberalism/Springer-Birch-MacLeavy/p/book/9781138844001|location= |publisher=[[Routledge]] |page= [https://books.google.com/books?id=M5qkDAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA374#v=onepage&q&f=false 374] |isbn=978-1138844001}}</ref> 2016 წლის ოქტომბერში ოფიციალურად შეცვალა მისი ლიბერტარიანული იარლიყი ნეოლიბერალურად.<ref>[https://www.adamsmith.org/blog/coming-out-as-neoliberals "Coming Out as Neoliberals"] The [[Adam Smith Institute]], October 11, 2016.</ref> ეკონომისტების, დენზაუს და როის აზრით, „კეინსიანური იდეებიდან ნეოლიბერალიზმისკენ გადაადგილებამ გავლენა მოახდინა ახალი დემოკრატებისა და ახალი ლეიბორისტების ფისკალური პოლიტიკის სტრატეგიებზე, როგორც თეთრ სახლში, ასევე უაითჰოლში. რეიგანმა, ტეტჩერმა, კლინტონმა და ბლერმა, ყველამ მიიღო სავსებით მსგავსი ნეოლიბერალური მრწამსი.“<ref>Denzau, Arthur T., and Ravi K. Roy, '' Fiscal Policy Convergence from Reagan to Blair: The Left Veers Right'' (Routledge, 2003). [https://books.google.com/books?id=MIR_AgAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PT16#v=onepage&q&f=false p xvi]. {{ISBN|978-0415324137}}</ref><ref>Daniel Stedman Jones. "The Neoliberal Origins of the Third Way: How Chicago, Virginia and Bloomington Shaped Clinton and Blair." in Damien Cahill et al. eds. ''The SAGE Handbook of Neoliberalism'' (2018): 167+ http://dx.doi.org/10.4135/9781526416001.n14</ref> ===შეერთებული შტატები=== {{see also|რეიგანომიკა}} თუ გადავხედავთ ნეოლიბერალიზმის ბოლოდროინდელ ისტორიას,<ref>{{Cite web|last=themetropoleblog|date=2019-06-05|title=Neoliberalism: Kim Phillips-Fein and Tracy Neumann Unpack the Knotty Realities and History of the Ubiquitous Term|url=https://themetropole.blog/2019/06/05/neoliberalism-kim-phillips-fein-and-tracy-neumann-unpack-the-knotty-realities-and-history-of-the-ubiquitous-term/|access-date=2020-09-04|website=The Metropole|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Diamond|first=Andrew|url=https://www.ucpress.edu/book/9780520286498/chicago-on-the-make|title=Chicago on the Make|publisher=University of California Press|year=2017|isbn=|location=|pages=|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Remaking the Rust Belt {{!}} Tracy Neumann|url=https://www.upenn.edu/pennpress/book/15517.html|access-date=2020-09-04|website=www.upenn.edu}}</ref> შეერთებულ შტატებში იგი წარმოიშვა 1950-იან წლებში ურბანული აღორძინების პოლიტიკასთან ერთად. [[მარქსიზმი|მარქსისტი]] ეკონომისტ-გეოგრაფი [[David Harvey|დევიდ ჰარვი]] ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალური პოლიტიკა შეერთებულ შტატებში გაიზარდა [[1970s energy crisis|1970-იანი წლების ენერგეტიკული კრიზისის]] დროს,<ref name=Harvey-Jacobin/> და მისი პოლიტიკური აღმავლობის სათავეა [[Lewis F. Powell Jr.#Powell Memorandum|ლუის პაუელის 1971 წლის კონფიდენციალური მემორანდუმი]], რომელიც [[United States Chamber of Commerce|სავაჭრო პალატასთან]] გაფორმდა.<ref name="harvey1"/>{{rp|43}} ეს მემორანდუმი ბიზნეს საზოგადოებას მოუწოდებდა დაპირისპირებოდა თავისუფალ საწარმო სისტემას, რაც მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო ნეოლიბერალური პოლიტიკის მხარდამჭერი ისეთი კონსერვატიული და ლიბერტარიანული ორგანიზაციებისა და კვლევითი ცენტრების ზრდისთვის, როგორიცაა [[Business Roundtable|BRT-მრგვალი მაგიდის ბიზნესი]], [[The Heritage Foundation|მემკვიდრეობის ფონდი]], [[Cato Institute|კატოს ინსტიტუტი]], [[Citizens for a Sound Economy|მოქალაქეების ხმა ეკონომიკისთვის]], [[Accuracy in Academia|აკადემიური სიზუსტე]] და [[Manhattan Institute for Policy Research|მანჰეტენის პოლიტიკის კვლევითი ინსტიტუტი]]. პაუელისთვის უნივერსიტეტები იდეალური ბრძოლის ველი ხდებოდა და ინტელექტუალთა ისტაბლიშმენტს ურჩია დაებალანსებინათ [[Ralph Nader|რალფ ნადერისა]] და დიდი ბიზნესის სხვა ოპონენტების სულ უფრო და უფრო პოპულარული იდეები.<ref name=Harvey-Jacobin/><ref>Kevin Doogan (2009). ''New Capitalism.'' [[Polity (publisher)|Polity]]. {{ISBN|0745633250}} [https://books.google.com/books?id=YTsXHSMMndIC&lpg=PP1&pg=PA34#v=onepage&q&f=false p. 34].</ref><ref>{{cite web|last=Powell|first=Lewis F. Jr.|title=Attack of American Free Enterprise System|url=https://www.pbs.org/wnet/supremecourt/personality/sources_document13.html|date=August 23, 1971|accessdate=March 1, 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120104052451/http://www.pbs.org/wnet/supremecourt/personality/sources_document13.html|archivedate=January 4, 2012|url-status=dead}}</ref> მეორე მხრივ, [[John Kenneth Galbraith|ჯონ ქენეტ გალბრეითმა]] ნეოლიბერალური იდეები განავითარა და ფართო პოპულარობა მოუტანა, მაშინ, როცა [[Chicago school of economics|ჩიკაგოს სკოლის]] იდეები გახდა მოწინავე და განახლდა პროგრესული, მემარცხენე პერსპექტივით [[Lester Thurow|ლეტერ ტუროუს]] 1980 წლის გავლენიან წიგნში, „ნულოვანი მოგების საზოგადოება“.<ref>{{cite web|first=Matt |last=Stoller |date=Oct 24, 2016|title=How Democrats Killed Their Populist Soul|url=https://www.theatlantic.com/politics/archive/2016/10/how-democrats-killed-their-populist-soul/504710/}}</ref> ნეოლიბერალიზმს ადრეული საფუძველი 1970-იან წლებში ჩაეყარა [[Presidency of Jimmy Carter|კარტერის ადმინისტრაციის]] დროს, [[Motor Carrier Act of 1980|სატვირთო]], საბანკო და [[Airline Deregulation Act|საავიაციო]] ინდუსტრიების დერეგულაციით,<ref>{{cite web| first=William L. |last=Anderson|title=Rethinking Carter|date=25 October 2000|url=https://mises.org/library/rethinking-carter}}</ref><ref>{{cite web| first=Andrew |last=Leonard |date=4 June 2009|title= No, Jimmy Carter did it|url=http://www.salon.com/2009/06/04/jimmy_carter_did_it/}}</ref><ref>{{cite web | last=Firey | first=Thomas A. | date=February 20, 2011 | title=A salute to Carter, deregulation's hero | url=http://articles.herald-mail.com/2011-02-20/opinion/28614285_1_jimmy-carter-deregulation-peanut-farmer | archive-url=https://web.archive.org/web/20170114225036/http://articles.herald-mail.com/2011-02-20/opinion/28614285_1_jimmy-carter-deregulation-peanut-farmer | archive-date=January 14, 2017 | url-status=dead | accessdate=ნოემბერი 16, 2020 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20170114225036/http://articles.herald-mail.com/2011-02-20/opinion/28614285_1_jimmy-carter-deregulation-peanut-farmer | archivedate=იანვარი 14, 2017 }}</ref> ასევე დიდი გავლენა იქონია [[Paul Volcker|პოლ ვოლკერის]] დანიშვნამ [[ფედერალური სარეზერვო სისტემა|ფედერალური სარეზერვო სისტემის]] თავმჯდომარედ.<ref name="Jones2014"/>{{rp|5}} ეს ტენდენცია გაგრძელდა 1980-იან წლებში, კერძოდ, [[Presidency of Ronald Reagan|რეიგანის მმართველობის]] პერიოდში, რაც მოიცავდა [[Economic Recovery Tax Act of 1981|გადასახადების შემცირებას]], თავდაცვის ხარჯების გაზრდას, ფინანსური დერეგულაციისა და [[trade deficit|სავაჭრო დეფიციტის]] გაფართოებას.<ref name="Karagiannis"/> ანალოგიურად, [[supply-side economics|მიწოდებაზე ორიენტირებული ეკონომიკის]] კონცეფციებმა, რომლებიც დემოკრატებმა განიხილეს 1970-იან წლებში, კულმინაციას მიაღწია 1980 წლის [[Joint Economic Committee|ერთობლივი ეკონომიკური კომიტეტის]] მოხსენებაში სახელწოდებით „მიწოდებაში ჩართულობა“. რეიგანის ადმინისტრაციამ აიტაცა და წინ წამოსწია აღნიშნული იდეა. კონგრესმა კი, თავის მხრივ, რეგიანის მიერ წარდგენილი შეთავაზების საფუძველზე, 25%-ით შეამცირა ფედერალური საშემოსავლო გადასახადი 1981 წელს.<ref>{{cite book|author=Darrell M. West|title=Congress and Economic Policy Making|url=https://books.google.com/books?id=h64et3mOxH8C&pg=PA71|year=1987|page=71|isbn=978-0822974352}}</ref> გასული საუკუნის 90-იანი წლების განმავლობაში [[Presidency of Bill Clinton|კლინტონის ადმინისტრაციამ]] მიიღო ნეოლიბერალიზმი<ref name="Handbook144"/> [[ჩრდილოამერიკული თავისუფალი ვაჭრობის ზონა|ჩრდილოეთ ამერიკის თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმების]] (NAFTA) მიღების მღარდაჭერითა და ფინანსური სექტორის დერეგულირების გაგრძელებით, რისთვისაც გაატარა [[Commodity Futures Modernization Act of 2000|საქონლის სამომავლო მოდერნიზაციის აქტი]], ასევე, მოხდა [[Glass–Steagall Act|გლას-სტიგალის აქტის]] ანულირება და [[საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფო|საყოველთაო კეთილდღეობის]] შემცირება [[Personal Responsibility and Work Opportunity Act|პირადი პასუხისმგებლობისა და სამუშაო შესაძლებლობების შესახებ კანონის]] მიღებით.<ref name="Karagiannis">Nikolaos Karagiannis, Zagros Madjd-Sadjadi, Swapan Sen (eds). ''[https://www.routledge.com/The-US-Economy-and-Neoliberalism-Alternative-Strategies-and-Policies/Karagiannis-Madjd-Sadjadi-Sen/p/book/9780415645058 The US Economy and Neoliberalism: Alternative Strategies and Policies].'' [[Routledge]], 2013. {{ISBN|1138904910}}. [https://books.google.com/books?id=aYKfai1RlPYC&lpg=PP1&pg=PA58#v=onepage&q&f=false p. 58]</ref><ref>[http://www.democracynow.org/1997/8/25/food_stamps Food Stamps]. Democracy Now! (1997-08-25). Retrieved on 2013-08-16.</ref><ref>[https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887323623304579059070153371410?mod=WSJ_hps_sections_opinion Alan S. Blinder, Alan Blinder: Five Years Later, Financial Lessons Not Learned], ''[[Wall Street Journal]]'', September 10, 2013 (Blinder summarizing causes of the "Great Recession": "Disgracefully bad mortgages created a problem. But wild and woolly customized derivatives—totally unregulated due to the odious Commodity Futures Modernization Act of 2000—blew the problem up into a catastrophe. Derivatives based on mortgages were a principal source of the reckless leverage that backfired so badly during the crisis, imposing huge losses on investors and many financial firms.")</ref> კლინტონის ადმინისტრაციის ნეოლიბერალიზმი განსხვავდება რეიგანისგან, რადგანაც კლინტონის ადმინისტრაციამ ნეოლიბერალიზმი გაწმინდა ისეთი [[ნეოკონსერვატიზმი|ნეოკონსერვატორული]] იდეებისგან როგორიცაა - [[მილიტარიზმი]], ოჯახური ღირებულებები, [[multiculturalism|მულტიკულტურალიზმისადმი]] წინააღმდეგობა და ეკოლოგიური საკითხების უგულებელყოფა.<ref name="steger">Manfred B. Steger and Dr. Ravi K. Roy. ''[http://www.oupcanada.com/catalog/9780199560516.html Neoliberalism: A Very Short Introduction].'' [[Oxford University Press]], 2010. {{ISBN|019956051X}}. [https://books.google.com/books?id=pkMFxvXvukwC&lpg=PP1&pg=PA50#v=onepage&q&f=false]</ref>{{rp|50–51}}{{Disputed inline|Clinton does not neglect ecological issues?|date=August 2016}} გაზეთ ''[[New York (magazine)|New York]]''-ში გამოქვეყნდა სტატია, სადაც ჟურნალისტმა [[Jonathan Chait|ჯონათან ჩეიტმა]] სადავო გახადა ბრალდებები იმის შესახებ, რომ [[დემოკრატიული პარტია (აშშ)|დემოკრატიულმა პარტიამ]] განიცადა ნეოლიბერალების თავდასხმა და რომ მათი პოლიტიკა ძირითადად იგივე დარჩა ''ახალი კურსის'' შემდეგაც. ამის ნაცვლად, ჩაითი გვთავაზობს მოსაზრებას, რომ ეს ბრალდედები წარმოიშვა იმ არგუმენტებზე დაყრდნობით, რომელიც წარმოადგენდა [[false dichotomy|ყალბ დიქოტომიას]] თავისუფალი ბაზრის ეკონომიკასა და სოციალიზმს შორის, რაც, თავის მხრივ, უარყოფს შერეულ ეკონომიკას.<ref>{{cite web|url=https://nymag.com/daily/intelligencer/2017/07/how-neoliberalism-became-the-lefts-favorite-insult.html|title=How 'Neoliberalism' Became the Left's Favorite Insult of Liberals|last=Chait|first=Jonathan|work=[[New York (magazine)|New York]]|date=July 16, 2017|accessdate=January 18, 2018}}</ref> ამერიკელი ფემინისტი ფილოსოფოსი [[ნენსი ფრეიზერი]] ამბობს, რომ თანამედროვე დემოკრატიულმა პარტიამ მოიცვა „პროგრესული ნეოლიბერალიზმი“, რომელსაც იგი აღწერს, როგორც „ფინანსიზაციისა და ემანსიპაციის პროგრესულ-ნეოლიბერალურ ალიანსს“.<ref>{{cite web |url=https://www.dissentmagazine.org/online_articles/nancy-fraser-against-progressive-neoliberalism-progressive-populism|title=Against Progressive Neoliberalism, A New Progressive Populism|last= Fraser|first=Nancy|date=February 28, 2017 |website=[[Dissent (American magazine)|Dissent]]|publisher= |access-date=June 13, 2019}}</ref> ისტორიკოსი [[Walter Scheidel|ვოლტერ შეიდელი]] ამბობს, რომ ორივე მხარემ ხელი შეუწყო თავისუფალი საბაზრო კაპიტალიზმის პოპულარიზაციას 1970-იან წლებში, დემოკრატიული პარტის არსებობა კი იყო „მნიშვნელოვანი როლი ფინანსური დერეგულაციის განხორციელებაში 1990-იან წლებში“.<ref>{{cite book|last=Scheidel|first=Walter|author-link=Walter Scheidel|title=The Great Leveler: Violence and the History of Inequality from the Stone Age to the Twenty-First Century|publisher=Princeton University Press|location=|year=2017|isbn=978-0691165028|page=[https://books.google.com/books?id=NgZpDQAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA416#v=onepage&q&f=false 416]|url=http://press.princeton.edu/titles/10921.html|quote=In the United States, both of the dominant parties have shifted toward free-market capitalism. Even though analysis of roll call votes show that since the 1970s, Republicans have drifted farther to the right than Democrats have moved to the left, the latter were instrumental in implementing financial deregulation in the 1990s and focused increasingly on cultural issues such as gender, race, and sexual identity rather than traditional social welfare policies.}}</ref> ისტორიკოსები [[Andrew Diamond (professor)|ენდრიუ დიამონდი]] და [[Thomas Sugrue|თომას სუგრუ]] ამტკიცებენ, რომ ნეოლიბერალიზმი გახდა „დომინანტური რაციონალურობა“ სწორედ იმიტომ, რომ იგი არ შეიძლება შემოიფარგლებოდეს მხოლოდ პარტიზანული იდენტობით“.<ref>{{Cite web|title=Neoliberal Cities|url=https://nyupress.org/9781479832378/neoliberal-cities|access-date=2020-09-04|website=NYU Press|language=en-US}}</ref> ===აზია და ოკეანეთი=== მკვლევრები, რომლებიც ხაზს უსვამდნენ განვითარებადი ქვეყნების მნიშვნელოვან როლს აღმოსავლეთ აზიაში სწრაფი ინდუსტრიალიზაციის ადრეულ პერიოდში, XIX საუკუნის ბოლოს, ამჟამად ამტკიცებენ, რომ სამხრეთ კორეა, ტაივანი და სინგაპური, განვითარებადი ქვეყნებიდან გარდაიქმნენ თითქმის-ნეოლიბერალურ სახელმწიფოებად. მათი მაგალითი დღესდღეობით სამეცნიერო დებატების საგანია.<ref>{{cite journal | last1 = Wade | first1 = Robert H. | year = 2018 | title = The developmental state: dead or alive?. | url = http://eprints.lse.ac.uk/87356/| journal = Development and Change | volume = 49 | issue = 2| pages = 518–546 | doi = 10.1111/dech.12381 }}</ref> ====ჩინეთი==== 1976 წელს [[მაო ძედუნი|მაო ძედუნის]] გარდაცვალების შემდეგ, [[დენ სიაოპინი|დენგ სიაოპინმა]] ქვეყანას წარუდგინა ფართო ბაზარზე ორიენტირებული რეფორმები, სლოგანით [[Moderately prosperous society|Xiǎokāng]], რაც ნეოლიბერალიზმს აერთიანებდა ცენტრალიზებულ [[ავტორიტარიზმი|ავტორიტარიზმთან]]. აქცენტი გაკეთებული იყო სოფლის მეურნეობაზე, მრეწველობაზე, განათლებზე და მეცნიერებაზე/თავდაცვაზე.<ref name="harvey1"/> ექსპერტები მსჯელობენ, თუ რამდენად განიცადა ტრანსფორმაცია ტრადიციულმა მაოისტურმა კომუნისტურმა დოქტრინებმა, იმისთვის რომ მოხდეს მათი გაერთიანება ახალ ნეოლიბერალურ იდეებთან. ნებისმიერ შემთხვევაში, ჩინეთის კომუნისტური პარტია რჩება დომინანტ ძალად, რომელიც მართავს ეკონომიკურ და ბიზნეს პოლიტიკას.<ref>Niv Horesh and Kean Fan Lim, "China: an East Asian alternative to neoliberalism?." ''Pacific Review'' 30.4 (2017): 425-442. [http://dro.dur.ac.uk/25972/1/25972.pdf Online]</ref><ref>{{cite journal | last1 = Zhou | first1 = Yu | last2 = Lin | first2 = George CS | last3 = Zhang | first3 = Jun | year = 2019 | title = Urban China through the lens of neoliberalism: Is a conceptual twist enough?. | url = | journal = Urban Studies | volume = 56 | issue = 1| pages = 33–43 | doi = 10.1177/0042098018775367 | s2cid = 158354394 }}</ref> XX საუკუნის განმავლობაში ჰონგ კონგი იყო გამორჩეული ნეოლიბერალური ეგზემპლარი ჩინეთის ფარგლებში.<ref>{{cite journal | last1 = Tang | first1 = Gary | last2 = Hau-yin Yuen | first2 = Raymond | year = 2016 | title = Hong Kong as the 'neoliberal exception'of China: Transformation of Hong Kong citizenship before and after the transfer of sovereignty | url = | journal = Journal of Chinese Political Science | volume = 21 | issue = 4| pages = 469–484 | doi = 10.1007/s11366-016-9438-7 | s2cid = 157215962 }}</ref> ====ტაივანი==== ტაივანი ნამდვილად ასახავს ნეოლიბერალური იდეების გავლენას. პოლიტიკა, შეიძლება ითქვას, შეერთებული შტატების მიერ იყო სტიმულირებული, მაგრამ, ისევე როგორც მრავალ სხვა ქვეყანაში, აქაც არ განხორციელებულა ეროვნული ეკონომიკის მარცხის გამო.<ref>{{cite journal | last1 = Tsai | first1 = Ming-Chang | year = 2001 | title = Dependency, the state and class in the neoliberal transition of Taiwan | url =https://archive.org/details/sim_third-world-quarterly_2001_22_3/page/359| journal = Third World Quarterly | volume = 22 | issue = 3| pages = 359–379 | doi = 10.1080/01436590120061651 | s2cid = 154037027 }}</ref> ====იაპონია==== ნეოლიბერალური პოლიტიკა იაპონიის წამყვანი პარტიის, [[ლიბერალურ-დემოკრატიული პარტია (იაპონია)|ლიბერალ დემოკრატიული პარტიის]] (LDP) ძირითად საფუძველს წარმოადგენდა 1980 წლის შემდეგ. ამ პოლიტიკას გავლენა ჰქონდა ტრადიციული სასოფლო ტერიტორიების მიტოვებასა და ტოკიოს, როგორც სამრეწველო-ეკონომიკური რეგიონის ძირითადი მნიშვნელობის ხაზგასმაზე.<ref>{{cite journal | last1 = Tsukamoto | first1 = Takashi | year = 2012 | title = Neoliberalization of the developmental state: Tokyo's bottom‐up politics and state rescaling in Japan | url = | journal = International Journal of Urban and Regional Research | volume = 36 | issue = 1| pages = 71–89 | doi = 10.1111/j.1468-2427.2011.01057.x }}</ref> ნეოლიბერალური შეთავაზებები იაპონიის სოფლის მეურნეობის სექტორისთვის მოითხოვდა სახელმწიფო ჩარევის შემცირებას, მაღალი ფასების დაცვის შეწყვეტას ბრინჯსა და მეურნეობის სხვა პროდუქტებზე და ფერმერების გლობალური ბაზრის ზემოქმედების ქვეშ მოქცევას. 1993 წელს ტარიფებისა და სავაჭრო მოლაპარაკებების შესახებ ზოგადი შეთანხმების [[Uruguay Round|ურუგვაის რაუნდმა]] გახსნა ბრინჯის ბაზარი. ნეოკონსერვატორი ლიდერები ითხოვდნენ იმ ფერმერები გაფართოებას, დივერსიფიკაციას, გაძლიერებასა და კორპორატიზაციას, რომლებიც იღებდნენ სამთავრობო სუბსიდიებს. 2006 წელს მმართველმა პარტიამ, LDP-მ გადაწყვიტა აღარ დაეცვა მცირე ფერმერები სუბსიდიებით. მცირე ოპერატორებმა ეს განიხილეს, მსხვილი კორპორაციული სოფლის მეურნეობების მხარდაჭერად და რეაგირება მოახდინეს [[იაპონიის დემოკრატიული პარტია|იაპონიის დემოკრატიული პარტიის]] (DPJ) მხარდაჭერით, რაც დაეხმარა ამ უკანასკნელს ქვეყნის მასშტაბით დაემარცხებინა LDP არჩევნებში.<ref>{{cite journal | last1 = Miyake | first1 = Yoshitaka | year = 2016 | title = Neoliberal Agricultural Policies and Farmers' Political Power in Japan | url = | journal = Yearbook of the Association of Pacific Coast Geographers | volume = 78 | issue = 1| pages = 216–239 | doi = 10.1353/pcg.2016.0012 | s2cid = 157682364 }}</ref> ====სამხრეთ კორეა==== სამხრეთ კორეაში ნეოლიბერალიზმის ზემოქმედებამ გააძლიერა მთავრობის კონტროლი ეკონომიკურ პოლიტიკაზე. ეს პოლიტიკა პოპულარობით სარგებლობდა იმდენად, რომ შეასუსტა ისტორიულად ძალიან ძლიერი [[chaebol|ჩეიბოლის]] ოჯახური კონგლომერატები.<ref>David Hundt, "Neoliberalism, the developmental state and civil society in Korea." ''Asian Studies Review'' 39.3 (2015): 466-482. [https://www.researchgate.net/profile/David_Hundt/publication/279860946_Neoliberalism_the_Developmental_State_and_Civil_Society_in_Korea/links/559c7e8508ae0035df24826d.pdf Online]</ref> ====ინდოეთი==== ინდოეთში პრემიერ მინისტრმა [[ნარენდრა მოდი|ნარენდრა მოდიმ]] თანამდებობა 2014 წელს დაიკავა ნეოლიბერალური ეკონომიკური პოლიტიკის განხორციელების ვალდებულებით. ეს ვალდებულება განსაზღვრავს ეროვნულ პოლიტიკასა და საგარეო ურთიერთობებს და ინდოეთს რთავს ჩინეთთან და იაპონიასთან შეჯიბრში აღმოსავლეთ აზიაში ეკონომიკური უპირატესობის მისაღებად.<ref>{{cite journal | last1 = Rej | first1 = Abhijnan | year = 2017 | title = Beyond India's Quest for a Neoliberal Order | url = | journal = The Washington Quarterly | volume = 40 | issue = 2| pages = 145–161 | doi = 10.1080/0163660X.2017.1328930 | s2cid = 157335443 }}</ref><ref>N.S. Sisodia, “Economic Modernisation and the Growing Influence of Neoliberalism on India's Strategic Thought,” in ''Indian Grand Strategy: History, Theory, Cases,'' ed. Kanti Bajpai, Saira Basit and V. Krishnappa (Routledge: New Delhi, 2014) pp 176-199.</ref> ====ავსტრალია==== ავსტრალიაში ნეოლიბერალური ეკონომიკური პოლიტიკა (იმ დროს ცნობილი როგორც ''[[economic rationalism|„ეკონომიკური რაციონალიზმი“]]''<ref>Pusey, M., 2003. Economic rationalism in Canberra: A nation-building state changes its mind. Cambridge University Press.</ref> ან „ეკონომიკური ფუნდამენტალიზმი“), როგორც [[ავსტრალიის ლეიბორისტული პარტია|ლეიბორისტული]], ისე [[ავსტრალიის ლიბერალური პარტია|ლიბერალური]] პარტიების მთავრობებმა 1980-იანი წლებიდან მიიღეს. [[Bob Hawke|ბობ ჰოუკისა]] და [[პოლ კიტინგი|პოლ კიტინგის]] ლეიბორისტული მთავრობები 1983-96 წლებში ატარებდნენ ეკონომიკური რეფორმის პროგრამას, რომელიც ორიენტირებული იყო [[economic liberalisation|ეკონომიკის ლიბერალიზაციაზე]]. ამ მთავრობებმა მოახდინეს სამთავრობო კოოპერაციების პრივატიზება, წარმოების ფაქტორთა ბაზრის დერეგულაცია, [[ავსტრალიური დოლარი|ავსტრალიური დოლარის]] ჩაშვება და სავაჭრო ბარიერების შემცირება.<ref>Cameron Clyde R ''[http://www.historycooperative.org/journals/lab/86/cameron.html How the Federal Parliamentary Labor Party Lost Its Way] {{webarchive|url=https://archive.today/20120803004406/www.historycooperative.org/journals/lab/86/cameron.html |date=2012-08-03 }}''</ref> [[ჯონ ჰოვარდი|ჯონ ჰოვარდის]] მთავრობამ (1996–2007) ამ ყველაფერს დაუმატა ფისკალური გონივრულობა, რის შედეგადაც მმართველობის 11 წლიდან რვის განმავლობაში ჭარბი თანხები გროვდებოდა.<ref name="Economist-Australia1">{{cite news |title=Australia's economy is still booming, but politics is a cause for concern |url=https://www.economist.com/special-report/2018/10/25/australias-economy-is-still-booming-but-politics-is-a-cause-for-concern |accessdate=12 July 2019 |publisher=The Economist |date=25 October 2018}}</ref> კიტინგმა, რომელიც ემყარებოდა მის მიერ ფედერალური ხაზინადრობის დროს შემოღებულ პოლიტიკას, 1992 წელს დანერგა სავალდებულო [[Superannuation in Australia|საპენსიო უზრუნველყოფის]] სისტემა, რათა გაეზარდა [[national savings|ეროვნული დანაზოგები]] და შეემცირებინა მთავრობის სამომავლო ვალდებულებები ხანდაზმულთა პენსიებზე.<ref>Neilson L and Harris B ''[http://www.aph.gov.au/Library/pubs/BN/2008-09/Chron_Superannuation.htm Chronology of superannuation and retirement income in Australia] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110909175528/http://www.aph.gov.au/Library/pubs/BN/2008-09/Chron_Superannuation.htm |date=2011-09-09 }} Parliamentary Library, Canberra, July 2008</ref> უნივერსიტეტების დაფინანსება დერეგულირებულირდა, რის შედეგადაც სტუდენტებს მოეთხოვებოდათ გადაეხადათ [[Tertiary education fees in Australia|საუნივერსიტეტო გადასახადი]] ანაზღაურებადი სასესხო სისტემის საშუალებით, რომელიც ცნობილია როგორც [[Higher Education Contribution Scheme|უმაღლესი განათლების შენატანების სქემა]] (HECS). უნივერსიტეტებს მოუწოდებენ შემოსავლის გაზრდას ისეთი სტუდენტების მიღებით, ვინც სრულ გადასახადს იხდიდა, მათ შორის შედიოდნენ უცხოელი სტუდენტებიც.<ref>Marginson S [http://www.onlineopinion.com.au/view.asp?article=3310 Tertiary Education: A revolution to what end?]'' Online Opinion, 5 April 2005</ref> სრული გადასახადის გადამხდელი სტუდენტების მიღება სახელმწიფო უნივერსიტეტებში 2009 წელს გაუქმდა [[Rudd Government (2007–10)|რუდის ლეიბორისტული მთავრობის მიერ]].<ref name="Ministers Media Centre, Australian Government 2008">{{cite web |title=Government Delivers on Promise to Phase Out Full Fee Degrees |website=Ministers' Media Centre, Australian Government |date=2008-10-29 |url=https://ministers.jobs.gov.au/gillard/government-delivers-promise-phase-out-full-fee-degrees |accessdate=2020-11-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190421041353/https://ministers.jobs.gov.au/gillard/government-delivers-promise-phase-out-full-fee-degrees |archivedate=2019-04-21 }}</ref> ლტოლვილების საკონტინენტო დედაქალაქებში იმიგრაციია, მაგალითად, ომისგან განადგურებული [[ლიბანი|ლიბანიდან]] და [[ვიეტნამი|ვიეტნამიდან]] შესამჩნევი გახდა, მალევე, რაც მათ კაპიტალის ნაკადებიც მიჰყვა. მოგვიანებით, კონტინენტური [[China|ჩინეთიდან]] ჩამოსულმა ეკონომიკურმა მიგრანტებმა, მნიშვნელოვანი ინვესტიციები ჩადეს ქონების ბაზრებში, ბოლო შეზღუდვების შესაბამისად.<ref>{{cite news |title=Diversity helped Australia weather the resources bust |url=https://www.economist.com/special-report/2018/10/25/diversity-helped-australia-weather-the-resources-bust |accessdate=5 July 2019 |publisher=The Economist |date=25 October 2018 |quote=Building work had reached a nadir in the first quarter of 2012, when construction firms completed projects worth A$20bn. In the last quarter of 2017, that reached A$29bn. Foreigners accounted for a good share of their custom: the Foreign Investment Review Board approved A$72bn-worth of residential-property purchases in 2016, up from A$20bn in 2011. At its peak, foreign buying accounted for a quarter of residential-property sales in the two big cities.}}</ref> ავსტრალია იყო ერთ-ერთი იმ მცირეოდენი განვითარებული ქვეყნებიდან, რომელმაც არ განიცადა რეცესია [[2008 financial crisis|2008 წლის ფინანსური კრიზისის]] დროს; ფაქტობრივად, ავსტრალიის ბოლო რეცესია COVID-19-ის პანდემიამდე მოხდა 1991 წელს <ref name="Economist-Australia1"/> ==== ახალი ზელანდია ==== ახალ ზელანდიაში ნეოლიბერალური ეკონომიკური პოლიტიკა განხორციელდა [[Fourth Labour Government of New Zealand|მეოთხე ლეიბორისტული მთავრობის]] პირობებში, რომელსაც პრემიერ მინისტრი [[David Lange|დევიდ ლანჟი]] ხელმძღვანელობდა. ამ ნეოლიბერალურ პოლიტიკას ჩვეულებრივ უწოდებენ როჯერნომიკას (Rogernomics), „როჯერისა“ და „ეკონომიკის“ გაერთიანებას, ლანჟის მიერ 1984 წელს ფინანსთა მინისტრად დანიშნული როჯერ დუგლასის პატივსაცემად.<ref>{{Cite book|title=My Life|url=https://archive.org/details/mylife0000lang|last=Lange|first=David|publisher=Viking|year=2005|isbn=978-0-670-04556-3|location=|pages=[https://archive.org/details/mylife0000lang/page/143 143]}}</ref> ლანჯის მთავრობამ მემკვიდრეობით მიიღო საგადასახადო ბალანსის კრიზისი, მისი წინამორბედი [[Robert Muldoon|რობერტ მულდონის]] მიერ განხორციელებული ხელფასებისა და ფასების ორწლიანი გაყინვისგან გამოწვეული დეფიციტის შედეგი. მულდონი ასევე ინარჩუნებდა ისეთ [[სავალუტო კურსი|გაცვლით კურსს]], რომელსაც მრავალი ეკონომისტი არამდგრადად მიიჩნევდა.<ref>{{Cite book|title=When Schools Compete: A Cautionary Tale|last1=Fiske|first1=Edward B.|last2=Ladd|first2=Helen F.|publisher=Brookings Institution Press|year=2000|isbn=978-0-8157-2835-1|location=Washington, D.C.|pages=[https://archive.org/details/isbn_5458999018950/page/27 27]|url=https://archive.org/details/isbn_5458999018950/page/27}}</ref> მემკვიდრეობით მიღებულმა ეკონომიკურმა პირობებმა უბიძგა ლანჟს ეთქვა: „საბოლოოდ, ჩვენ ძალიან დავემსგავსეთ პოლონურ გემთსაშენ ქარხანას“<ref>{{Cite news|url=https://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=10340844|title=David Lange, in his own words|last=|first=|date=15 August 2005|work=The New Zealand Herald|access-date=}}</ref> 1984 წლის 14 სექტემბერს, ლანგის მთავრობამ ჩაატარა ეკონომიკური სამიტი, სადაც განიხილებოდა [[Economy of New Zealand|ახალი ზელანდიის ეკონომიკაში]] არსებული ძირითადი პრობლემები, რომლებიც იწვევდა [[New Zealand Treasury|სახაზინო დეპარტამენტის]] მიერ შემოთავაზებული დრამატული ეკონომიკური რეფორმების გატარებას.<ref>{{Cite book|title=Revolution: New Zealand from Fortress to Free Market|last=Russell|first=Marcia|publisher=Hodder Moa Beckett|year=1996|isbn=978-1869584283|location=|pages=75}}</ref> განხორციელდა რეფორმა, რომლის პროგრამაც მოიცავდა [[deregulation|დერეგულაციას]] და [[tariffs|ტარიფებისა]] და [[subsidies|სუბსიდიების]] გაუქმებას. ამან მალევე იმოქმედა [[New Zealand's agricultural community|ახალი ზელანდიის სასოფლო-სამეურნეო საზოგადოებაზე]], რომელმაც მძიმე დარტყმა მიიღო ფერმერებისათვის სუბსიდიების დაკარგვით.<ref name=":2">{{Cite book|title=Revolution: New Zealand from Fortress to Free Market|last=Russell|first=Marcia|publisher=Hodder Moa Becket|year=1996|isbn=978-1869584283|location=|pages=80}}</ref> წარდგენილ იქნა საპენსიო გადასახადი და მიუხედავად იმისა, რომ პირობა დადეს, რომ არ შეამცირებდნენ [[superannuation|პენსიას]], [[Labour Party (New Zealand)|ლეიბორისტებმა]] დაკარგეს მოხუცების მხარდაჭერა. დერეგულირებული იყო ფინანსური ბაზრებიც, რითაც მოიხსნა [[interest rate|საპროცენტო განაკვეთებზე]], სესხებსა და უცხოურ ვალუტაზე შეზღუდვები. 1985 წლის მარტში ჩაეშვა ახალი ზელანდიის დოლარი.<ref>{{Cite web|url=http://www.TeAra.govt.nz/en/cartoon/33456/floating-the-new-zealand-dollar|title=Reserve Bank – Reserve Bank, 1936 to 1984|last=Singleton|first=John|date=20 June 2012|website=Te Ara Encyclopedia|access-date=}}</ref> გარდა ამისა, მთელი რიგი სამთავრობო დეპარტამენტები გარდაიქმნა სახელმწიფო საკუთრებაში მყოფ საწარმოებად, რამაც მნიშვნელოვანი სამუშაო დანაკარგები გამოიწვია: 3,000 ელექტროენერგიის კორპორაციაში; 4,000 ქვანახშირის კორპორაციის ფარგლებში; 5000 სატყეო კორპორაციის ფარგლებში; და 8,000 ახალი ზელანდიის ფოსტის ფარგლებში.<ref name=":2" /> ახალი ზელანდია გლობალური ეკონომიკის ნაწილი გახდა. ეკონომიკის ფოკუსი, საზღვარგარეთული ფულის ქვეყანაში შემოტანაზე ნულოვანი შეზღუდვების შედეგად, წარმოების სექტორიდან გადავიდა ფინანსურზე. ფინანსურმა კაპიტალმა გაუსწრო ინდუსტრიულ კაპიტალს და საწარმოო ინდუსტრიამ დაახლოებით 76,000 სამუშაო ადგილი დაკარგა.<ref>{{Cite book|title=I See Red|url=https://archive.org/details/iseeredshockings0000bell|last=Bell|first=Judith|publisher=Awa Press|year=2006|isbn=|location=Wellington|pages=[https://archive.org/details/iseeredshockings0000bell/page/22 22]–56}}</ref> ===ახლო აღმოსავლეთი=== 1960-იანი წლების ბოლოდან ახლო აღმოსავლეთში მთელი რიგი ნეოლიბერალური რეფორმა განხორციელდა.<ref>{{Cite book|title=Over-stating the Arab state : politics and society in the Middle East|last=Ayubi|first=Nazih N.|date=1995|publisher=I.B. Tauris|isbn=9781441681966|location=London|pages=329–395|oclc=703424952}}</ref><ref>{{Cite book|title=The Arab State and Neo-liberal Globalization : the Restructuring of State Power in the Middle East.|last=Laura.|first=Guazzone|date=2009|publisher=Garnet Publishing (UK) Ltd|isbn=9780863725104|location=New York|oclc=887506789}}</ref> [[ეგვიპტე]] ხშირად არის დაკავშირებული ნეოლიბერალური პოლიტიკის განხორციელებასთან, განსაკუთრებით 1970-იან წლებში პრეზიდენტ [[ანვარ ალ-სადათი|ანვარ სადათის]] „ღია კარის“ პოლიტიკისა<ref>{{Cite book|title=The Egypt of Nasser and Sadat: the political economy of two regimes|url=https://archive.org/details/egyptofnassersad0000wate|url-access=registration|last=Waterbury|first=John|publisher=Princeton University Press|year=1983|isbn=9781400857357|location=Princeton, New Jersey|oclc=889252154}}</ref> და [[ჰოსნი მუბარაქი|ჰოსნი მუბარაქის]] 1981-2011 წლების ეკონომიკური რეფორმების დამსახურებით.<ref>{{Cite book|title=The autumn of dictatorship: fiscal crisis and political change in Egypt under Mubarak|last1=Sulaymān|first1=Samīr|last2=Daniel|first2=Peter|publisher=Stanford University Press|year=2011|isbn=9780804777735|location=Stanford, California|oclc=891400543}}</ref> ეს ღონისძიებები, ცნობილი როგორც ''[[Infitah|al-Infitah]]'' (გახსნილობა), მოგვიანებით გავრცელდა მთელ რეგიონში. ტუნისში, ნეოლიბერალური ეკონომიკური პოლიტიკა ასოცირდება ყოფილ პრეზიდენტთან და ''დე ფაქტო'' დიქტატორთან<ref>{{cite news |last1=Foreign Staff of the Telegraph |title=Tunisia's Ben Ali: Soldier who turned into dictator |url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/tunisia/8586165/Tunisias-Ben-Ali-Soldier-who-turned-into-dictator.html |accessdate=5 July 2019 |publisher=The Telegraph |date=20 June 2011}}</ref> [[ზინ ელ-აბიდინ ბენ ალი|ზინ ელ აბიდინ ბენ ალისთან]];<ref>{{Cite book|title=Economic and political change in Tunisia: from Bourguiba to Ben Ali|last=Murphy|first=Emma|publisher=St. Martin's Press in association with University of Durham|year=1999|isbn=978-0312221423|location=New York, N.Y.|oclc=40125756}}</ref> მისმა მმართველობამ ცხადყო, რომ ეკონომიკურ ნეოლიბერალიზმს შეუძლია [[authoritarianism|ავტორიტარულ]] სახელმწიფოსთან თანაარსებობა და მისი წახალისებაც კი.<ref>{{Cite journal|last=Tsourapas|first=Gerasimos|date=2013|title=The Other Side of a Neoliberal Miracle: Economic Reform and Political De-Liberalization in Ben Ali's Tunisia|doi=10.1080/13629395.2012.761475|journal=Mediterranean Politics|volume=18|issue=1|pages=23–41|s2cid=154822868}}</ref> სპარსეთის ყურის ქვეყნებში გლობალიზაციასა და ეკონომიკურ რეფორმებზე გამოძახილი მიღწეული იყო სწორედ ნეოლიბერალური ანალიტიკური ჩარჩოების საშუალებით.<ref>{{Cite book|title=Capitalism and class in the Gulf Arab states|last=Hanieh|first=Adam|publisher=Palgrave Macmillan|year=2011|isbn=9780230119604|edition= 1st|location=New York|oclc=743800844}}</ref> ===საერთაშორისო ორგანიზაციები=== გასული საუკუნის 80-იან წლებში ნეოლიბერალური პოლიტიკის მიღებამ ისეთი საერთაშორისო ინსტიტუტების მიერ, როგორიცაა [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი]] (სსფ) და [[მსოფლიო ბანკი]], მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა ნეოლიბერალური რეფორმის გავრცელებაზე მსოფლიოში.<ref name="Jones2014"/>{{rp|8}} ამ ინსტიტუტებისგან სესხების მისაღებად, განვითარებადი ან კრიზისებით განადგურებული ქვეყნები უნდა დათანხმებოდნენ ისეთ ინსტიტუციურ რეფორმებს, როგორიცაა [[პრივატიზაცია]], [[თავისუფალი ვაჭრობა|ვაჭრობის ლიბერალიზაცია]], [[private property|საკუთრების უფლების]] ძლიერი უფლებები და [[government spending|მთავრობის ხარჯების]] შემცირება.<ref name="harvey1"/><ref>{{cite book |last1=Williamson |first1=John |title=Latin American Adjustment: How Much Has Happened? |date=April 1990 |publisher=Peterson Institute for International Economics |isbn=978-0881321258 |pages=Chapter 2 |url=https://www.piie.com/commentary/speeches-papers/what-washington-means-policy-reform |accessdate=25 July 2019}}</ref> ეს პროცესი ცნობილი გახდა, როგორც [[structural adjustment|სტრუქტურული მოწესრიგება]], პრინციპებმა კი საფუძველი ჩაუყარა [[Washington Consensus|ვაშინგტონის კონსენსუსს]] <ref>{{cite web |url=http://www.iie.com/content/?ID=1#topic3 |title=A Guide To John Williamson's Writing |last1=Williamson |first1=John |website=www.piie.com |publisher=[[Peterson Institute for International Economics]] |accessdate=April 24, 2015 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150705172400/http://www.iie.com/content/?ID=1#topic3 |archivedate=July 5, 2015 |df=mdy-all }}</ref> ===ევროკავშირი=== 1992 წელს შექმნილი [[ევროკავშირი]] ზოგჯერ ითვლება ნეოლიბერალურ ორგანიზაციად, რამდენადაც იგი ხელს უწყობს [[თავისუფალი ვაჭრობა|თავისუფალ ვაჭრობასა]] და [[freedom of movement|გადაადგილების]], ანადგურებს ეროვნულ [[protectionism|პროტექციონიზმს]] და ზღუდავს [[subsidies|სუბსიდიებს]].<ref name="SPERI 2017">{{cite web |first=Keshia |last=Jacotine |title=The split in neoliberalism on Brexit and the EU |website=SPERI |date=2017-06-22 |url=http://speri.dept.shef.ac.uk/2017/06/22/the-split-in-neoliberalism-on-brexit-and-the-eu/ |access-date=2018-06-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180618175603/http://speri.dept.shef.ac.uk/2017/06/22/the-split-in-neoliberalism-on-brexit-and-the-eu/ |archive-date=2018-06-18 |url-status=dead }}</ref> სხვები ხაზს უსვამენ იმას, რომ ევროკავშირი არ არის ბოლომდე ნეოლიბერალური, რადგან [[welfare|კეთილდღეობის]] პოლიტიკის შემუშავება მის შემადგენელ სახელმწიფოებს ეკისრება.<ref name="Milward 2000 p. ">{{cite book |last=Milward |first=Alan S. |authorlink=Alan Milward |title=The European rescue of the nation-state |publisher=Routledge |location=London, New York |year=2000 |isbn=9780203982150 |oclc=70767937 |page= }}{{page needed|date=June 2018}}</ref><ref name="Warlouzet 2018 p. ">{{cite book |last=Warlouzet |first=Laurent |title=Governing Europe in a globalizing world : neoliberalism and its alternatives following the 1973 oil crisis |publisher=Routledge, Taylor & Francis Group |location=London, New York |year=2017 |isbn=9781138729421 |oclc=993980643 |page= }}{{page needed|date=June 2018}}</ref> ==ტრადიციები== ===ავსტრიული სკოლა=== [[ავსტრიული სკოლა]] წარმოიშვა XIX საუკუნის ბოლოს და XX საუკუნის დასაწყისში [[ვენა|ვენაში]]. იგი ემყარება ეკონომიკური მოვლენების შესწავლას [[methodological individualism|ინდივიდთა მიზნობრივი ქმედებების]] ინტერპრეტაციისა და ანალიზის საშუალებით.<ref>Carl Menger, Principles of Economics, online at https://www.mises.org/etexts/menger/principles.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140914004206/https://www.mises.org/etexts/menger/principles.asp |date=2014-09-14 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://plato.stanford.edu/entries/methodological-individualism/|title=Methodological Individualism|publisher=|accessdate=2 May 2016}}</ref><ref name="Mises_Action">Ludwig von Mises. [[Human Action]], p. 11, "r. Purposeful Action and Animal Reaction". Referenced 2011-11-23.</ref> XXI საუკუნეში ეს ტერმინი სულ უფრო ხშირად გამოიყენება ავსტრიელი ეკონომისტების, [[ლუდვიგ ფონ მიზესი|ლუდვიგ ფონ მიზესისა]] და [[ფრიდრიხ ჰაიეკი|ფრიდრიხ ჰაიეკის]] თავისუფალი ბაზრის ეკონომიკის აღსანიშნავად.<ref>{{Cite book|url=https://www.elgaronline.com/abstract/9781786433589/chapter02.xhtml?|title=A Research Agenda for Neoliberalism|last=Birch|first=Kean|publisher=Elgar Research Agendas|year=2017|isbn=9781786433589|location=|pages=13–24}}</ref><ref>Mark Skouzen. ''Vienna and Chicago: Friends or Foes? A Tale of Two Schools of Free-Market Economics'', (Capital Press, 2005) {{ISBN|0895260298}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Austrian-school-of-economics|title=Austrian school of economics|last=|first=|date=|website=Encyclopaedia Britannica|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> ამასთანავე მოიცავს მათ კრიტიკას ეკონომიკაში სამთავრობო ჩარევის შესახებ,<ref>{{Cite web|url=https://www.progress.org/articles/austrian-economics-explained|title=Austrian Economics Explained|last=Fred|first=Foldvary|date=12 April 2015|website=Progress|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> რამაც სკოლა დააკავშირა ნეოლიბერალურ აზროვნებასთან.<ref>{{cite book |last1=Foucault |first1=Michel |title=The Birth of Biopolitics: Lectures at the Collège de France, 1978-79 |url=https://archive.org/details/birthbiopolitics00fouc_981 |url-access=limited |date=1978 |publisher=Palgrave Macmillan |isbn=978-1-4039-8654-2 |page=[https://archive.org/details/birthbiopolitics00fouc_981/page/n97 79] |quote=What is the nature of today's liberal, or, as one says, neo-liberal program? You know that it is identified in two main forms...a series of persons, theories, and books pass between these two forms of neo-liberalism, the main ones referring to the Austrian school broadly speaking, to Austrian neo-marginalism, at any rate, to those who came from there; like von Mises, Hayek, and so on.}}</ref><ref>{{cite book |last1=Stedman Jones |first1=Daniel |title=Masters of the Universe: Hayek, Friedman, and the Birth of Neoliberal Politics |date=2012 |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0-691-16101-3 |page=3|title-link=Masters of the Universe (book) }}</ref><ref>{{Cite news|url=https://neweconomics.org/2018/09/markets-became-masters|title=How Markets Became Masters: The Neoliberal Roots of Deregulation|last1=Van Lerven|first1=Frank|date=7 September 2018|work=New Economics Foundation|access-date=|last2=Welsh|first2=Margaret}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.spiked-online.com/2019/03/22/the-truth-about-neoliberalism/|title=The truth about neoliberalism|last=Mullan|first=Phil|date=22 March 2019|work=Spiked|access-date=}}</ref> ამ სკოლასთან ასოცირებული ეკონომისტები, მათ შორის [[კარლ მენგერი]], [[Eugen Böhm von Bawerk|ოიგენ ბომ ფონ ბავერკი]], [[Friedrich von Wieser|ფრიდრიხ ფონ ვაიზერი]], [[ფრიდრიხ ჰაიეკი]] და [[ლუდვიგ ფონ მიზესი]], პასუხისმგებელნი არიან მრავალი ხაზგასაზმელი კონტრიბუციისათვის ეკონომიკურ თეორიაში, მათ შორისაა [[ზღვრული სარგებლიანობის სუბიექტური თეორია]], მარგინალიზმი ფასების თეორიაში, ფრიდრიხ ფონ ვაიზერის თეორიები [[opportunity cost|შესაძლებლობის ღირებულების]] შესახებ, ოიგენ ფონ ბომ-ბავერკის თეორიები დროის უპირატესობის შესახებ, [[economic calculation problem|ეკონომიკური გაანგარიშების პრობლემის]] ფორმულირება, აგრეთვე მარქსისტული ეკონომიკის მრავალი კრიტიკა.<ref>Joseph A. Schumpeter, History of economic analysis, Oxford University Press 1996, {{ISBN|978-0195105599}}.</ref><ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/hayekcoordinatio0000unse/page/94|title=Hayek, Co-ordination and Evolution: His Legacy in Philosophy, Politics, Economics and the History of Ideas|last1=Birner|first1=Jack|last2=van Zijp|first2=Rudy|date=1994|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0-415-09397-2|location=London, New York|page=[https://archive.org/details/hayekcoordinatio0000unse/page/94 94]}}</ref> [[ფედერალური სარეზერვო სისტემა|ფედერალური სარეზერვო სისტემის]] ყოფილმა თავმჯდომარემ, [[ალან გრინსპენი|ალან გრინსპანმა]], სკოლის დამფუძნებლებზე საუბრისას, 2000 წელს აღნიშნა, რომ „ავსტრიულმა სკოლამ მიაღწია წარმოუდგენელ სიმაღლეებს იმ დროიდან, როცა მათი უმეტესობა დაუღალავად შრომობდა და ამას ჰქონდა ღრმა და, ჩემი აზრით, შეუქცევადი ეფექტი იმაზე, თუ როგორ ფიქრობენ მთავარი ეკონომისტები [შეერთებულ შტატებში]“.<ref>Greenspan, Alan. "Hearings before the U.S. House of Representatives' Committee on Financial Services." U.S. House of Representatives' Committee on Financial Services. Washington D.C.. 25 July 2000.</ref> ===ჩიკაგოს სკოლა=== [[Chicago school of economics|ჩიკაგოს ეკონომიკის სკოლა]], ეკონომისტთა აკადემიურ საზოგადოებაში არის [[Neoclassical economics|ნეოკლასიკური]] აზროვნების სკოლა, რომელიც ფოკუსირებულია [[ჩიკაგოს უნივერსიტეტი|ჩიკაგოს უნივერსიტეტის]] ფაკულტეტის ირგვლივ. ჩიკაგოს [[მაკროეკონომიკა|მაკროეკონომიკურმა]] თეორიამ უარყო [[კეინსიანიზმი]] [[monetarism|მონეტარიზმის]] სასარგებლოდ 1970-იანი წლების შუა ხანებამდე, როდესაც ის გადავიდა ახალ კლასიკურ მაკროეკონომიკაზე, რაც ძირითადაც დაფუძნებულია რაციონალური მოლოდინების კონცეფციაზე.<ref name=ElgarComp>{{cite book|last=Emmet|first=Ross|title=The Elgar Companion to the Chicago School of Economics|url=https://archive.org/details/elgarcompanionto00emme|date=2010|publisher=Edward Elgar Publishing Ltd.|isbn=978-1840648744|page=[https://archive.org/details/elgarcompanionto00emme/page/133 133]|display-authors=etal}}</ref> სკოლა ხაზგასმით ასოცირდება ჩიკაგოს უნივერსიტეტის ეკონომისტებთან, მათ შორის არიან [[მილტონ ფრიდმანი]], [[ჯორჯ სტიგლერი]], [[Ronald Coase|რონალდ კოუსი]] და [[გერი ბეკერი]].<ref name=Mirowski>{{cite book|last=Mirowski|first=Philip|title=The Road from Mont Pelerin: The Making of the Neoliberal Thought Collective|url=https://archive.org/details/roadfrommontpele00miro_950|url-access=limited|date=2009|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0674033184|page=[https://archive.org/details/roadfrommontpele00miro_950/page/n45 37]}}</ref> XXI საუკუნეში [[Mark Skousen|მარკ სკუზენის]] მსგავსი ეკონომისტები, [[ფრიდრიხ ჰაიეკი|ფრიდრიხ ჰაიეკს]] მოიხსენიებენ, როგორც XX საუკუნეში ამ სკოლაზე გავლენის მომხდენ მთავარ ეკონომისტს, რომელმაც კარიერა დაიწყო ვენაში, ავსტრიის ეკონომიკურ სკოლაში.<ref>Mark Skousen. ''Vienna and Chicago: Friends or Foes? A Tale of Two Schools of Free-Market Economics'', (Capital Press, 2005) {{ISBN|0895260298}}</ref> სკოლა ხაზს უსვამს, სახელმწიფოს მხრიდან ჩაურევლობას და ზოგადად უარყოფს საბაზრო რეგულაციებს და არაეფექტურად მიიჩნევს მათ გარდა ცენტრალური ბანკების მიერ ფულის მასის რეგულირებისა ([[monetarism|მონეტარიზმის სახით]]). მიუხედავად იმისა, რომ სკოლის ნეოლიბერალიზმთან ასოციაციას ზოგჯერ წინააღმდეგობას უწევენ მისი მომხრეები,<ref name="ElgarComp" /> მის მიერ ხაზგასმულმა მთავრობის ინტერვენციის შემცირებამ ეკონომიკაში და ''[[ლესე ფერი|laissez-faire]]'' იდეოლოგიამ მიგვიყვანა ჩიკაგოს სკოლისა და ნეოლიბერალური ეკონომიკის შემდგარ კავშირამდე.<ref name="FPIF-2004"/><ref name=Biglaiser>{{cite journal|last=Biglaiser|first=Glen|title=The Internationalization of Chicago's Economics in Latin America|url=https://archive.org/details/sim_economic-development-and-cultural-change_2002-01_50_2/page/269|journal=Economic Development and Cultural Change|date=January 2002|volume=50|issue=2|doi=10.1086/322875|pages=269–86|jstor=322875}}</ref> ===ვაშინგტონის კონსენსუსი=== ვაშინგტონის კონსენსუსი არის ნეოლიბერალიზმთან ასოცირებული სტანდარტიზებული პოლიტიკის დებულებათა ერთობლიობა, რომელიც შეიქმნა [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი|საერთაშორისო სავალუტო ფონდის]] (სსფ), [[მსოფლიო ბანკი|მსოფლიო ბანკისა]] და [[US Department of Treasury|აშშ-ს სახაზინო დეპარტამენტის]] მიერ კრიზისული მდგომარეობის მქონე განვითარებული ქვეყნებისათვის.<ref>{{Cite book|last1=Serra|first1=Narcís|url=https://growthlab.cid.harvard.edu/files/growthlab/files/serra8.pdf|title=The Washington Consensus Reconsidered: Towards a New Global Governance|last2=Spiegal|first2=Shari|last3=Stiglitz|first3=Joseph E.|publisher=Oxford University Press|year=2008|isbn=978-0199534098|editor-last=Serra|editor-first=Narcis|location=Oxford|pages=3–30|editor-last2=Stiglitz|editor-first2=Joseph E.|archive-url=https://web.archive.org/web/20191122122944/https://growthlab.cid.harvard.edu/files/growthlab/files/serra8.pdf|archive-date=22 November 2019}}</ref><ref>{{Cite news|last1=Birdsall|first1=Nancy|last2=Fukuyama|first2=Francis|date=April 2011|title=The Post-Washington Consensus|work=Foreign Affairs|url=https://www.foreignaffairs.com/articles/2011-02-16/post-washington-consensus|url-status=live|access-date=23 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200705195642/https://www.foreignaffairs.com/articles/2011-02-16/post-washington-consensus|archive-date=5 July 2020}}</ref><ref>{{cite web |last1=Hurt |first1=Stephen R. |title=Washington Consensus |url=https://www.britannica.com/topic/Washington-consensus |website=Encyclopædia Britannica |accessdate=8 July 2019}}</ref> ეს დებულებები, რომლებიც ხშირად სავალუტო ფონდისა და მსოფლიო ბანკის სესხების პირობებზეა მიბმული, ფოკუსირებულია ბაზრის [[liberalization|ლიბერალიზაციაზე]], განსაკუთრებით სავაჭრო [[barriers to trade|ბარიერების შემცირებაზე]], [[ინფლაცია|ინფლაციის]] კონტროლზე, [[state-owned enterprise|სახელმწიფო საწარმოების]] პრივატიზებასა და მთავრობის ბიუჯეტის დეფიციტის შემცირებაზე. ==პოლიტიკური მექანიზმის ასპექტები== ნეოლიბერალური პოლიტიკა კონცენტრირდება [[economic liberalization|ეკონომიკური ლიბერალიზაციის]] გარშემო, რომელიც მოიცავს [[trade barriers|სავაჭრო ბარიერების]] შემცირებას და სხვა მექანიზმებს, რაც თავის მხრივ გულისხმობს [[თავისუფალი ვაჭრობა|თავისუფალი ვაჭრობის]] გაზრდას, მრეწველობის [[deregulation|დერეგულირებას]], სახელმწიფო საწარმოების [[privatization|პრივატიზებას]], [[government spending|მთავრობის ხარჯების]] შემცირებას და [[monetarism|მონეტარიზმს]].<ref name=Masters/> ნეოლიბერალური თეორია ამტკიცებს, რომ [[თავისუფალი ბაზარი|თავისუფალი ბაზრები]] ხელს უწყობს [[ეკონომიკური ეფექტიანობა|ეკონომიკურ ეფექტიანობას]], [[ეკონომიკური ზრდა|ეკონომიკურ ზრდასა]] და [[technological innovation|ტექნოლოგიურ ინოვაციებს]]. ზოგადად, [[State intervention|სახელმწიფო ჩარევა]], მაშინაც კი, თუ ამ ფენომენების წახალისებას ისახავს მიზნად, გააუარესებს ეკონომიკურ მაჩვენებლებს.<ref name="kotz" />{{rp|12}} ===ეკონომიკური და პოლიტიკური თავისუფლება=== {{Main|ეკონომიკური თავისუფლება}} {{quote box|ეკონომიკური და პოლიტიკური თავისუფლება განუყოფლად არის დაკავშირებული ერთმანეთთან. არ შეიძლება იყოს რაიმე შეკითხვა თავისუფლების, რელიგიისა თუ ინტელექტუალური ტოლერანტობის შესახებ იქ, სადაც არ არსებობს ეკონომიკური თავისუფლება.<ref>{{cite book|last=Burgin|first=Angus|title=The Great Persuasion: Reinventing Free Markets since the Depression|url=https://books.google.com/books?id=BnZ1qKdXojoC&pg=PA117|date=2012|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-06743-1|page=117}}</ref>|[[ლუდვიგ ფონ მიზესი]]| width = 35%| align = right| quoted = 1| salign = right}} ბევრი ნეოლიბერალი მოაზროვნე მიიჩნევს, რომ ეკონომიკური და პოლიტიკური თავისუფლება განუყოფლად არის დაკავშირებული ერთმანეთთან. [[მილტონ ფრიდმანი]] თავის წიგნში ''[[Capitalism and Freedom|„კაპიტალიზმი და თავისუფლება“]]'' ამტკიცებს, რომ მაშინ, როცა [[ეკონომიკური თავისუფლება]], [[freedom|აბსოლუტური თავისუფლების]] უკიდურესად მნიშვნელოვანი კომპონენტია, ის ასევე აუცილებელი პირობაა [[political freedom|პოლიტიკური თავისუფლების]]. [[გეგმიური ეკონომიკა|ეკონომიკური საქმიანობის ცენტრალიზებულ კონტროლს]] ყოველთვის თან ახლავს [[political repression|პოლიტიკური რეპრესიები]]. მისი მოსაზრებით, ყველა ტრანზაქციის ნებაყოფლობითი ხასიათი დაურეგულირებელ საბაზრო ეკონომიკაში და ასევე არჩევანის მრავალფეროვნება, საშუალებას იძლევა ფუნდამენტური საფრთხე შეუქმნას რეპრესიულ პოლიტიკურ ლიდერებს, ხალხის ეკონომიკურ შეკავებზე მათი გავლენის მნიშნვნელოვანი შემცირებით. ეკონომიკური საქმიანობის ცენტრალიზებული კონტროლის გაუქმების შედეგად, [[economic power|ეკონომიკური ძალა]] გამოყოფილია პოლიტიკური ძალაუფლებისგან და თითოეულს შეუძლია იმოქმედოს როგორც გამწონასწორებელმა მექანიზმმა. ფრიდმანი თვლის, რომ კონკურენტული კაპიტალიზმი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია უმცირესობათა ჯგუფებისთვის, რადგან მიუკერძოებელი საბაზრო ძალები იცავს ხალხს დისკრიმინაციისგან თავიანთ ეკონომიკურ საქმიანობაში, მათ პროდუქტიულობასთან კავშირის არმქონე მიზეზების გამო.<ref name=":1">Milton Friedman. ''Capitalism and freedom''. (2002). The University of Chicago. {{ISBN|0-226-26421-1}} pp. 8–21</ref> ''[[The Road to Serfdom|„გზა ბატონყმობამდე“]]''-ში [[ფრიდრიხ ჰაიეკი|ფრიდრიხ ჰაიეკმა]] შემოგვთავაზა მსგავსი არგუმენტი: „ეკონომიკური კონტროლი არ არის ადამიანის ცხოვრების მხოლოდ ერთი სექტორის კონტროლი, რომელიც შეიძლება განცალკევდეს სხვა დანარჩენი სექტორებისგან; ეს არის ყველა ჩვენი საარსებო საშუალების კონტროლი“.<ref name="Chicago Press 1944 p.95"/> ამ არგუმენტების გაანალიზებისას, ხშირად აღინიშნება, რომ ეკონომიკური თავისუფლების ზრდა იწვევს პოლიტიკური მოლოდინის ზრდას, რასაც საბოლოოდ დემოკრატიისკენ მივყავართ. ===თავისუფალი ვაჭრობა=== {{Main|თავისუფალი ვაჭრობა}} ნეოლიბერალიზმის მთავარი მახასიათებელია თავისუფალი ვაჭრობის მხარდაჭრა<ref name="Worstall">{{Cite news|last=Worstall|first=Tim|date=1 March 2012|title=So What is this Neoliberal Globalisation Free Trade Thing About Anyway?|work=Forbes|url=https://www.forbes.com/sites/timworstall/2012/03/01/so-what-is-this-neoliberal-globalisation-free-trade-thing-about-anyway/#44a75cc43ec4|url-status=live|access-date=}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Nicola |title=Neoliberalism |url=https://www.britannica.com/topic/neoliberalism |website=Encyclopædia Britannica}}</ref><ref>{{cite book |last1=Gertz |first1=Geoffrey |last2=Kharas |first2=Homi |title=Beyond neoliberalism: Insights from emerging markets |date=April 2019 |publisher=The Brookings Institute |url=https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2019/05/beyond-neoliberalism-final-05.01.pdf}}</ref><ref>{{cite web |last1=Dieter |first1=Plehwe |title=Neoliberalism |url=https://www.uni-bielefeld.de/cias/wiki/n_Neoliberalism.html |website=Center for InterAmerican Studies |publisher=Universität Bielefeld |date=2012}}</ref><ref>{{cite news |last1=Cooper |first1=Ryan |title=The decline and fall of neoliberalism in the Democratic Party |url=https://theweek.com/articles/725419/decline-fall-neoliberalism-democratic-party |publisher=The Week |date=8 January 2018 |quote=[Neoliberalism's] fundamental economic bedrock is...deregulation, tax and spending cuts, union busting, and free trade.}}</ref> და შესაბამისად, ის მექანიზმები, რომლებიც თავისუფალ ვაჭრობას შესაძლებელს ხდის, ისევე როგორც [[ჩრდილოამერიკული თავისუფალი ვაჭრობის ზონა|ჩრდილოეთ ამერიკის თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება]], ხშირად ასოცირდება ნეოლიბერალიზმთან.<ref>{{Cite news|last=Rodrik|first=Dani|date=14 November 2017|title=The fatal flaw of neoliberalism: it's bad economics|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/news/2017/nov/14/the-fatal-flaw-of-neoliberalism-its-bad-economics|url-status=live|access-date=}}</ref> ნეოლიბერალები ამტკიცებენ, რომ თავისუფალი ვაჭრობა ხელს უწყობს [[ეკონომიკური ზრდა|ეკონომიკურ ზრდას]],<ref name="Political-Theology">{{Cite journal|last1=Moe-Lobeda|first1=Cynthia|last2=Spencer|first2=Daniel|date=2009|title=Free Trade Agreements and the Neo-Liberal Economic Paradigm: Economic, Ecological, and Moral Consequences|journal=Political Theology|volume=10|issue=4|pages=685–716|doi=10.1558/poth.v10i4.685|s2cid=154933948|quote=The premise undergirding FTAs is that trade liberalization within the neo-liberal global economy produces economic growth and development among all parties, and reduces poverty in poor nations.}}</ref> ამცირებს სიღარიბეს,<ref name="Worstall"/><ref name="Political-Theology"/> განაპირობებს ვაჭრობის ზრდას. მაგალითისთვის, დაბალი ფასები, როგორც [[შედარებითი უპირატესობის თეორია|შედარებითობის დადებითი მხარე]],<ref>{{Cite web|last=DeLong|first=Brad|date=26 May 2017|title=The Benefits of Free Trade: Time to Fly My Neoliberal Freak Flag High!: Hoisted from March 2016|url=https://equitablegrowth.org/the-benefits-of-free-trade-time-to-fly-my-neoliberal-freak-flag-high-hoisted-from-march-2016/|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=Washington Center for Equitable Growth}}</ref> მაქსიმუმამდე ზრდის [[consumer choice|არჩევანს მომხმარებლისთვის]]<ref>{{Cite news|last=Mishra|first=Pankaj|date=7 February 2018|title=The Rise of China and the Fall of the Fall of the 'Free Trade' Myth|work=New York Times Magazine|url=https://www.nytimes.com/2018/02/07/magazine/the-rise-of-china-and-the-fall-of-the-free-trade-myth.html|url-status=live|quote=Free markets, the thinking went, not only generated wealth for all nations but also maximized consumer choice, reduced prices and optimized the use of scarce resources.}}</ref> და აუცილებელია თავისუფლებისთვის.<ref>{{Cite web|last1=Friedman|first1=Milton|last2=Friedman|first2=Rose D.|date=30 October 1997|title=The Case for Free Trade|url=https://www.hoover.org/research/case-free-trade|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=The Hoover Institute|quote=Few measures that we could take would do more to promote the cause of freedom at home and abroad than complete free trade.}}</ref><ref>{{Cite web|last=North|first=Gary|date=9 July 2012|title=Free Trade: The Litmus Test of Economics|url=https://mises.org/library/free-trade-litmus-test-economics|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=Mises Institute|quote=Free trade means free choice.}}</ref> ნეო ლიბერალებს მიაჩნიათ, რომ ნებაყოფლობითი ვაჭრობა ორ მხარეს შორის არ უნდა აიკრძალოს მთავრობის მიერ.<ref>{{Cite news|last=|first=|date=14 March 2018|title=The Economist Explains: Why is free trade good?|work=The Economist|url=https://www.economist.com/the-economist-explains/2018/03/14/why-is-free-trade-good|url-status=live|access-date=}}</ref> ამასთან, ნეოლიბერალები ამტკიცებენ, რომ [[protectionism|პროტექციონიზმი]] საზიანოა [[consumer|მომხმარებლისთვის]],<ref>{{Cite web|last1=Friedman|first1=Milton|last2=Friedman|first2=Rose D.|date=30 October 1997|title=The Case for Free Trade|url=https://www.hoover.org/research/case-free-trade|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=The Hoover Institute|quote='Protection' really means exploiting the consumer.}}</ref> რადგან იძულებულნი გახდებიან რომ უფრო მაღალი ფასები გადაიხადონ საქონელში;<ref>{{Cite news|last=Partington|first=Richard|date=13 August 2018|title=Is free trade always the answer?|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/business/2018/aug/13/is-free-trade-always-the-answer|url-status=live|quote=Economists mostly agree higher tariffs are counterproductive. While they can protect jobs, they also tend to raise the price of goods for consumers and stifle innovation that could benefit the economy.}}</ref> ასევე აღძრავს რესურსების ბოროტად გამოყენების მოტივებს;<ref name="Friedman-Trade">{{Cite book|last=Friedman|first=Milton|url=https://archive.org/details/friedman-milton-capitalism-and-freedom/page/n1/mode/2up|title=Capitalism and Freedom|publisher=The University of Chicago Press|year=1962|isbn=0-226-26401-7|location=Chicago|publication-date=1982|pages=39|quote=Tariffs and other restrictions on international trade...give individuals an incentive to misuse and misdirect resources, and distort the investment of new savings.}}</ref> ამახინჯებს ინვესტიციებს;<ref name="Friedman-Trade"/> ახშობს ინოვაციას;<ref>{{Cite news|last=Partington|first=Richard|date=13 August 2018|title=Is free trade always the answer?|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/business/2018/aug/13/is-free-trade-always-the-answer|url-status=live|quote=Economists argue international competition stimulates greater innovation and productivity, while warning protectionism can hinder progress.}}</ref> და მხოლოდ გარკვეულ ინდუსტრიებს უწყობს ხელს მომხმარებლისა და სხვა ინდუსტრიების ხარჯზე.<ref>{{Cite web|last=Lincicome|first=Scott|date=2 May 2019|title=The Case for Free Trade|url=https://www.cato.org/publications/commentary/case-free-trade|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=The Cato Institute|quote=Protectionism invisibly propped up certain industries and workers at most Americans’ expense and generated the aforementioned economic and geopolitical problems.}}</ref> ===მონეტარიზმი=== მონეტარიზმი არის ეკონომიკური თეორია, რომელიც ძირითადად ასოცირდება ნეოლიბერალიზმთან.<ref name="harvey1"/> [[მილტონ ფრიდმანი|მილტონ ფრიდმანის]] ფორმულირებით, მონეტარიზმი აქცენტირებულია [[supply of money|ფულის მიწოდების]] მაკროეკონომიკურ ასპექტებზე, განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა [[central bank|ცენტრალური ბანკის]] ეფექტებს.<ref>{{cite web |last1=McCallum |first1=Bennett T. |title=Monetarism |url=https://www.econlib.org/library/Enc/Monetarism.html |website=The Library of Economics and Liberty |accessdate=8 July 2019}}</ref> იგი ამტკიცებს, რომ ფულის მასის ჭარბი ზრდა იწვევს ინფლაციას და რომ მონეტარული ორგანოები უპირველეს ყოვლისა უნდა ფოკუსირდნენ [[price stability|ფასების სტაბილურობის]] შენარჩუნებაზე, თუნდაც ისეთი მაკროეკონომიკური ფაქტორების ხარჯზე, როგორიცაა მაგალითად [[ეკონომიკური ზრდა]]. მონეტარიზმი ხშირად ასოცირდება ეკონომისტ [[Paul Volcker|პოლ ვორკერის]] [[Chair of the Federal Reserve|თავმჯდომარეობის]] ქვეშ მართულ აშშ-ს [[Federal Reserve System|ფედერალური სარეზერვო სისტემის პოლიტიკასთან]],<ref name="harvey1"/> რომელიც კონცენტრირდება მაღალ საპროცენტო განაკვეთზე, რაც განაპირობებს ინფლაციის მაღალი დონის დასასრულს. ასეთი მდგომარეობა შეერთებულ შტატებში ვიხილეთ 1970-იან წლებში და 80-იანი წლების დასაწყისში,<ref>{{cite news |last1=Hutchinson |first1=Martin |title=To Treat the Fed as Volcker Did |url=https://www.nytimes.com/2008/11/05/business/05views.html |accessdate=8 July 2019 |work=The New York Times |date=4 November 2008}}</ref> რამაც ამასთანავე თავისი წვლილი შეიტანა [[Early 1980s recession in the United States|1980–1982 წლების რეცესიაშიც]].<ref>{{cite web |last1=The Editors of Encyclopaedia Britannica |title=Paul Volcker |url=https://www.britannica.com/biography/Paul-Adolph-Volcker |website=Encyclopædia Britannica |accessdate=8 July 2019}}</ref> მონეტარიზმმა განსაკუთრებული ძალა მიიღო ჩილეში, რომლის ცენტრალურმა ბანკმა გაზარდა საპროცენტო განაკვეთები ინფლაციის დასაძლევად, და 600%-იან ნიშნულს აცდა.<ref name=":4"/> ამან ხელი შეუწყო ინფლაციის წარმატებით შემცირებას 10%-ზე დაბლა,<ref name=":4"/> მაგრამ ასევე გამოიწვია სამუშაო ადგილების დაკარგვა. ==კრიტიკა== {{quote box|ბოლო 40 წლის პროგრესი ძირითადად კულტურული იყო, კულმინაციას კი უკანასკნელი ბოლო ორი წლის განმავლობაში მიაღწია, ერთსქესიანთა ქორწინების ფართო ლეგალიზაციით. მაგრამ მრავალი სხვა საზომით, განსაკუთრებით ეკონომიკურად, ყველაფერი გაუარესდა, ნეო-ლიბერალური პრინციპების დამკვიდრების წყალობით -ანტი-იუნიონიზმი, დერეგულაცია, საბაზრო ფუნდამენტალიზმი და გამძაფრებული, უგუნური სიხარბე- რაც რიჩარდ ნიქსონით დაიწყო და რონალდ რეიგანის დროს გაძლიერდა. ახლა იტანჯება ძალიან ბევრი, რადგანაც მაშინ ძალიან ცოტა იბრძოდა.|[[მარკ ბითმენი]]<ref>{{cite news |last= Bittman|first=Mark|date=December 13, 2014 |title=Is It Bad Enough Yet?|url=https://www.nytimes.com/2014/12/14/opinion/sunday/mark-bittman-is-it-bad-enough-yet.html?referrer&_r=1|work=[[The New York Times]] |location= |access-date=August 12, 2020}}</ref> | width = 35%| align = right| quoted = 1| salign = right}} ნეოლიბერალიზმი დამდგარია აკადემიკოსების, ჟურნალისტების, რელიგიური ლიდერებისა და აქტივისტების, [[მემარცხენეობა|პოლიტიკური მემარცხენეებისა]] და [[მემარჯვენეობა|მემარჯვენეები]]ს მხრიდან წამოსული კრიტიკის წინაშე.<ref>{{Citation |title= Higher Degree Research By Numbers: Beyond the Critiques of Neo-liberalism|first1= Timothy |last1= Laurie |first2= Liam |last2= Grealy |journal=Higher Education Research & Development |volume= 36 |issue= 3 |pages= 458–71 |year= 2017 |url=https://www.academia.edu/31833744|doi= 10.1080/07294360.2017.1288710 |hdl= 10453/63197 |s2cid= 151552617 |hdl-access= free }}</ref><ref name="Neoliberal Hegemony">{{cite book |last1=Plehwe |first1=Dieter |last2=Walpen |first2=Bernhard |last3=Neunhöffer |first3=Gisela |title=Neoliberal hegemony : a global critique |location=London & New York |publisher=Routledge |year=2006 |isbn=9780203099506 |oclc=646744326 |chapter=Introduction: Reconsidering neoliberal hegemony |chapter-url={{Google books|kiaxAx5l1QEC|page=1|plainurl=yes}} |access-date=2018-07-07}}</ref> ნეოლიბერალიზმის თვალსაჩინო კრიტიკოსებად თეორიასა და პრაქტიკაში შედიან ეკონომისტები [[ჯოზეფ სტიგლიცი]],<ref>{{cite web |url=http://www.businessinsider.com/joseph-stiglitz-says-neoliberalism-is-dead-2016-8|title=Nobel Prize-winning economist Stiglitz tells us why 'neoliberalism is dead'|last= Martin|first=Will|date=August 19, 2016 |website=[[Business Insider]] |publisher= |access-date=February 8, 2017 |quote=}}</ref> [[ამარტია სენი]],<ref>{{cite book |last= Couldry|first=Nick|date=2010|title=Why Voice Matters: Culture And Politics After Neoliberalism|url=https://books.google.com/books?id=NUdlWiL7iCgC&lpg=PP1&pg=PA38|location= |publisher=SAGE Publications Ltd|page=38 |isbn=978-1848606623}}</ref> [[Michael Hudson (economist)|მაიკლ ჰადსონი]],<ref>{{Cite web|last=Hudson|first=Michael|date=18 June 2016|title=Neoliberalism Will Soon Force Americans to Leave the United States|url=https://www.truthdig.com/videos/neoliberalism-will-soon-force-americans-to-leave-the-united-states/|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=Truthdig}}</ref> [[Ha-Joon Chang|ჰა-ჯონ ჩანგი]],<ref>{{Cite book|last=Chang|first=Ha-Joon|title=[[Bad Samaritans: The Myth of Free Trade and the Secret History of Capitalism]]|publisher=Random House|year=2008|isbn=978-1596915985|location=New York|pages=[https://archive.org/details/badsamaritansgui0000chan/page/229 229]}}</ref> [[Robert Pollin|რობერტ პოლინი]],<ref>{{Cite book|title=Contours of Descent: U.S. Economic Fractures and the Landscape of Global Austerity|url=https://archive.org/details/contoursofdescen00poll|url-access=registration|last=Pollin|first=Robert|year=2003|isbn=978-1-84467-534-0|location=New York|publisher=Verso|ref=harv}}</ref> ჯული მათეი,<ref>{{Cite news|last=Matthaei|first=Julie|date=8 March 2015|title=The time for a new economics is at hand|work=Al Jazeera|url=http://america.aljazeera.com/opinions/2015/3/the-time-for-a-new-economics-is-at-hand.html|url-status=live|access-date=9 March 2015}}</ref> და [[Richard D. Wolff|რიჩარდი დ. ვოლფი]];<ref name="RDWolff"/> ენათმეცნიერი [[ნოამ ჩომსკი]];<ref name="noam"/> გეოგრაფი და ანთროპოლოგი [[David Harvey (geographer)|დევიდ ჰარვი]];<ref name="harvey1">{{Cite book|title=A Brief History of Neoliberalism|authorlink=David Harvey (geographer)|last=Harvey|first=David|isbn=978-0-19-928326-2|url=https://global.oup.com/academic/product/a-brief-history-of-neoliberalism-9780199283279?cc=us&lang=en&|publisher=[[Oxford University Press]]|year=2005|ref=harv}}</ref> სლოვენიელი კონტინენტური ფილოსოფოსი [[სლავოი ჟიჟეკი]] <ref>{{cite book |last= Žižek|first=Slavoj|date=2018 |title=The Courage of Hopelessness: A Year of Acting Dangerously|url=|location= |publisher=Melville House|page=59|isbn=978-1612190037}}</ref> პოლიტიკური აქტივისტი და საზოგადოებრივი ინტელიგენტი [[Cornel West|კორნელი ვესტი]];<ref>[https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/nov/17/american-neoliberalism-cornel-west-2016-election Goodbye, American neoliberalism. A new era is here]. ''The Guardian.'' 17 November 2016.</ref> მარქსისტი ფემინისტი [[Gail Dines|გეილ დინესი]]<ref>{{cite web|last=Dines|first=Gail|title=From the Personal is Political to the Personal is Personal: Neoliberalism and the Defanging of Feminism|url=https://www.youtube.com/watch?v=kDcTt0emXhE|publisher=YouTube|accessdate=August 5, 2013}}</ref> ავტორი, აქტივისტი და კინორეჟისორი [[Naomi Klein|ნაომი კლაინი]];<ref>[https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/nov/09/rise-of-the-davos-class-sealed-americas-fate It was the Democrats' embrace of neoliberalism that won it for Trump]. Naomi Klein for ''The Guardian.'' 9 November 2016.</ref> კათოლიკური ეკლესიის მეთაური [[ფრანცისკე|პაპი ფრანცისკე]];<ref>{{Cite web|title=Pope Francis Laments Failures Of Market Capitalism In Blueprint For Post-COVID World|url=https://www.npr.org/2020/10/04/920053203/pope-francis-laments-failures-of-market-capitalism-in-blueprint-for-post-covid-w|access-date=2020-10-05|website=NPR.org|language=en}}</ref> ჟურნალისტი და გარემოსდაცვითი აქტივისტი [[George Monbiot|ჯორჯ მონბიოტი]];<ref>[[George Monbiot]] (15 April 2016). [https://www.theguardian.com/books/2016/apr/15/neoliberalism-ideology-problem-george-monbiot Neoliberalism – the ideology at the root of all our problems]. ''[[The Guardian]].'' Retrieved 16 April 2016.</ref> ბელგიელი ფსიქოლოგი [[Paul Verhaeghe|პოლ ვერჰაგე]];<ref>Paul Verhaeghe (29 September 2014). [https://www.theguardian.com/commentisfree/2014/sep/29/neoliberalism-economic-system-ethics-personality-psychopathicsthic Neoliberalism has brought out the worst in us]. ''[[The Guardian]].'' Retrieved 6 October 2014.</ref> ჟურნალისტი და აქტივისტი [[Chris Hedges|კრის ჰედჯსი]];<ref>[http://www.truthdig.com/avbooth/item/video_chris_hedges_on_the_big_lie_of_neoliberalism_and_20150913 VIDEO: Chris Hedges on the Big Lie of Neoliberalism and the Very Real Threat of a President Trump]. ''Truthdig.'' September 14, 2015.</ref> კონსერვატიული ფილოსოფოსი [[Roger Scruton|როჯერ სკრუტონი]]<ref>{{Cite news|last=Scruton|first=Roger|date=10 September 2014|title=Why it's so much harder to think like a Conservative|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2014/sep/10/why-its-harder-to-think-like-a-conservative|url-status=live|access-date=}}</ref> და [[alter-globalization|ალტერ-გლობალიზაციის]] მოძრაობა, მათ შორის ისეთი ჯგუფები, როგორიცაა [[ATTAC]]. თომას მაროისი და ლუჩია პრადელა აცხადებენ, რომ [[გლობალური ფინანსური კრიზისი (2008)|2008–2009 წლების მსოფლიო კრიზისის]] გავლენამ გამოიწვია ახალი მიმართულების აზვირთება, რომელიც აკრიტიკებს ნეოლიბერალიზმს და ეძებს პოლიტიკის ალტერნატივებს.<ref> {{cite book|last1=Pradella|first1=Lucia|last2=Marois|first2=Thomas|title=Polarising Development: Alternatives to Neoliberalism and the Crisis|date=2015|url=https://www.academia.edu/9680429 |publisher=[[Pluto Press]]|location= United Kingdom|isbn=978-0745334691|pages= 1–11}}</ref> ===საბაზრო ფუნდამენტალიზმი=== ნეოლიბერალური აზროვნება გააკრიტიკეს [[ბაზარი|ბაზრების ეფექტურობის]], [[Economic planning|ცენტრალიზებული გეგმიური ეკონომიკის]] უპირატესობის, თვითრეგულირებისა და ეკონომიკური და პოლიტიკური თავისუფლების უნარის სავარაუდოდ დაუმსახურებელი „ნდობისათვის“.<ref name="Jones2014"/><ref>{{cite news |last1=Fahnbulleh |first1=Miatta |title=The Neoliberal Collapse: Markets Are Not The Answer |url=https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/2019-12-10/neoliberal-collapse |publisher=Foreign Affairs |date=10 December 2019}}</ref> ეკონომისტი [[პოლ კრუგმანი]] ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალების მიერ „ხელშეწყობილი ''[[ლესე ფერი|„laissez-faire]]'' აბსოლუტიზმმა“ ხელი შეუწყო ისეთ ინტელექტუალურ კლიმატს, სადაც ბაზრების რწმენა და მთავრობისადმი ზიზღი ხშირად მტკიცებულებებს ემყარებოდა“.<ref name="Jones2014"/> პოლიტიკური თეორეტიკოსი [[Wendy Brown (political theorist)|ვენდი ბრაუნი]] კიდევ უფრო შორს წავიდა და ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმის მთავარი მიზანი არის „ცხოვრების ყველა მახასიათებლის ეკონომიზაცია“.<ref>{{cite news |last1=Zamora |first1=Daniel |last2=Olsen |first2=Niklas |title=How Decades of Neoliberalism Led to the Era of Right-Wing Populism |url=https://jacobinmag.com/2019/09/in-the-ruins-of-neoliberalism-wendy-brown |publisher=Jacobin |date=19 September 2019}}</ref> ბევრი მკვლევარი თანხმდება, რომ რეალურად, ამ „საბაზრო ფუნდამენტალიზმმა“ განაპირობა იმ სოციალური საქონლის უგულებელყოფა, რომელიც არ იყო ასახული [[economic indicators|ეკონომიკურ მაჩვენებლებში]], [[დემოკრატია|დემოკრატიის]] დაშლა, რადიკალური [[ინდივიდუალიზმი|ინდივიდუალიზმისა]] და [[social Darwinism|სოციალური დარვინიზმის]] არაჯანსაღი დაწინაურება და ეკონომიკური არაეფექტურობა.<ref name=Longview1>[http://www.longviewinstitute.org/projects/marketfundamentalism/marketfundamentalism Block,Fred. ''Market Fundamentalism'', Longview Institute]</ref> ზოგიერთი კრიტიკოსი ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალური აზროვნება, სოციალურ ფაქტორებთან შედარებით, რომელთა განსაზღვრაც მარტივი არაა უმაღლესი განათლების ხელმისაწვდომობის მსგავსად,<ref>{{cite book |last1=Levidow |first1=Les |title=The Virtual University?: Knowledge, Markets, and Management |date=30 January 2003 |publisher=Oxford University Press |isbn=0199257930 |pages=227–248 }}</ref> უპირატესობას ანიჭებს ისეთ [[economic indicators|ეკონომიკურ მაჩვენებლებს]], როგორიცაა [[ეკონომიკური ზრდა|მშპ-ს ზრდა]] და [[ინფლაცია]]. [[ეკონომიკური ეფექტიანობა|ეკონომიკურ ეფექტურობაზე]] ფოკუსირებამ შესაძლოა სხვა უფრო მნიშვნელოვანი ფაქტორების დაკნინება გამოიწვიოს, ან ხელი შეუწყოს [[ექსპლუატაცია|ექსპლუატაციასა]] და სოციალურ უსამართლობას.<ref>{{cite book |editor1-last= Springer|editor1-first=Simon |editor2-last= Birch|editor2-first=Kean |editor3-last= MacLeavy|editor3-first=Julie|date=2016 |title=The Handbook of Neoliberalism|url=https://www.routledge.com/The-Handbook-of-Neoliberalism/Springer-Birch-MacLeavy/p/book/9781138844001|location= |publisher=[[Routledge]] |page=[https://books.google.com/books?id=M5qkDAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA618#v=onepage&q&f=false 618] |isbn=9781138844001 |oclc=1020671216}}</ref> მაგალითად, ანთროპოლოგი მარკ ფლემინგი ამტკიცებს, რომ როდესაც [[საზოგადოებრივი ტრანსპორტი|სატრანზიტო სისტემის]] საქმიანობა ფასდება მხოლოდ ეკონომიკური ეფექტურობის თვალსაზრისით, სოციალური საქონელი, როგორიცაა [[labor rights|დასაქმებულთა უფლებები]], ითვლება საქმიანობისთვის ხელისშემშლელ ფაქტორად.<ref>{{cite journal|last1=Fleming|first1=Mark|title=Mass Transit Workers and Neoliberal Time Discipline in San Francisco|journal=American Anthropologist|date=2016|volume=118|issue=4|pages=784–95|accessdate=|doi=10.1111/aman.12683}}</ref> იგი მხარს უჭერს [[San Francisco Municipal Railway|სან-ფრანცისკოს მუნიციპალური რკინიგზის]] (Muni) შემთხვევის შესწავლასთან დაკავშირებულ მოსაზრებას, რომელიც არის ერთ-ერთი ყველაზე ნელი ძირითადი ურბანული სატრანზიტო სისტემა აშშ-ში და აქვს ერთ-ერთი ყველაზე ცუდი მაჩვენებელი აქვს დროული შესრულების თვალსაზრისით.<ref>{{cite report |title=Transportation Benchmarking |url=https://sfgov.org/scorecards/benchmarking/transportation |publisher=City and County of San Francisco |date=2018 |accessdate=2020-11-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210831054525/https://sfgov.org/scorecards/benchmarking/transportation |archivedate=2021-08-31 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Garfield |first1=Leanna |last2=Nudelman |first2=Mike |title=New York City's subway is falling apart — here's how it compares to other cities around the world |url=https://www.businessinsider.com/public-transit-ranking-cities-nyc-subway-2017-11 |accessdate=27 June 2019 |publisher=Business Insider |date=21 November 2017}}</ref> მისი მტკიცებით, ეს გამოწვეულია სტრუქტურული პრობლემებით, მათ შორის, რკინიგზის დაძველებითა და ტექნიკური მომსახურების ხარვეზებთან. ამასთან, იგი ამბობს, რომ ნეოლიბერალური მსოფლმხედველობა ცალკე განიხილავს სატრანზიტო მემანქანეებსა და მათი [[პროფესიული კავშირი|შრომით გაერთიანებებს]], ადანაშაულებს მათ შეუძლებელი სატრანზიტო გრაფიკების არასათანადო შესრულებაში და მემანქანეებისთვის დამატებით ხარჯებს განიხილავენ, როგორც დაკარგულ თანხებს, რაც ამცირებს სისტემის სიჩქარესა და მუშაობას. ამან გამოიწვია უკანონო შეტევა მემანქანეთა პროფკავშირზე და ჩირქის მოცხების უხეში საჯარო [[smear campaign|კამპანიები]], რის შედეგადაც მიღებულ იქნა ''შეთავაზება G'', რამაც Muni-ს მემანქანეთა კავშირის უფლებამოსილება მნიშვნელოვნად შეარყია. სხვა კრიტიკოსები ამტკიცებენ, რომ ნეოლიბერალური ხედვა ამცირებს [[საზოგადოებრივი საქონელი|საზოგადოებრივი საქონლის]] მნიშვნელობას.<ref>{{cite journal |last1=Holmwood |first1=John |title=From social rights to the market: neoliberalism and the knowledge economy |journal=International Journal of Lifelong Education |date=2014 |volume=33 |issue=1 |pages=62–76 |doi=10.1080/02601370.2013.873213 |s2cid=53535957 |url=http://eprints.nottingham.ac.uk/33091/1/IJLE.pdf |accessdate=2020-11-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170922014121/http://eprints.nottingham.ac.uk/33091/1/IJLE.pdf |archivedate=2017-09-22 }}</ref> გეოგრაფები ბირჩი და სემიატიკი კი აცხადებენ, რომ მარკეტიზაციის იდეოლოგიის ზრდამ მსჯელობა გადაიტანა საზოგადოებრივ საქონელზე, უფრო ფულად ვიდრე სოციალურ მიზნებზე, რაც ართულებს განსაჯო თუ რით არის მართული საზოგადოებრივი საქონელი - [[Equity (economics)|ეკონომიკური სამართლიანობით]], [[Environmental justice|ეკოლოგიური ინტერესებითა]] თუ [[სოციალური სამართლიანობა|სოციალური მართმსაჯულებით]].<ref name="Birch Siemiatycki pp. 177–198">{{cite journal |last1=Birch |first1=Kean |last2=Siemiatycki |first2=Matti |title=Neoliberalism and the geographies of marketization |journal=Progress in Human Geography |volume=40 |issue=2 |date=2015-03-05 |issn=0309-1325 |doi=10.1177/0309132515570512 |pages=177–198|s2cid=154074657 }}</ref> ამერიკელი მეცნიერი და კულტურული კრიტიკოსი [[Henry Giroux|ჰენრი ჟიროსი]] ირწმუნება, რომ ნეოლიბერალური ბაზრის ფუნდამენტალიზმი ზრდის რწმენას, რომ საბაზრო ძალებმა უნდა მოაწესრიგონ საზოგადოების ყველა ასპექტი, ეკონომიკური და სოციალური ცხოვრების ჩათვლით და ხელი შეუწყონ [[social Darwinist|სოციალური დარვინიზმის]] ეთიკას, რომელიც საკუთარი ინტერესებს სოციალურ საჭიროებებზე მაღლა აყენებს.<ref>Michael Nevradakis (October 19, 2014). [http://truth-out.org/opinion/item/26885-henry-giroux-on-the-rise-of-neoliberalism Henry Giroux on the Rise of Neoliberalism]. ''[[Truthout]].'' Retrieved October 19, 2014.</ref><ref>C.J. Polychroniou (27 March 2013). [http://www.truthdig.com/report/item/the_violence_of_neoliberalism_and_the_attack_on_higher_education_20130327 The Violence of Neoliberalism and the Attack on Higher Education]. ''[[Truthdig]].'' Retrieved 23 February 2014.</ref><ref>Ted Asregadoo (15 June 2014). [http://www.truth-out.org/news/item/24367-truthout-interviews-henry-a-giroux-on-neoliberalism Truthout Interviews Henry A. Giroux on Neoliberalism] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171114015724/http://www.truth-out.org/news/item/24367-truthout-interviews-henry-a-giroux-on-neoliberalism |date=2017-11-14 }}. ''[[Truthout]].'' Retrieved 18 June 2014.</ref> [[მარქსიზმი|მარქსისტი]] გეოგრაფი [[David Harvey|დევიდ ჰარვი]] ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმი ხელს უწყობს რადიკალურ ინდივიდუალიზმს, რომელიც საზიანოა სოციალური სოლიდარობისთვის.<ref name="harvey1"/>{{rp |82}} მიუხედავად იმისა, რომ [[economic liberalization|ეკონომიკური ლიბერალიზაციის]] მომხრეები ხშირად აღნიშნავდნენ, რომ [[ეკონომიკური თავისუფლება|ეკონომიკური თავისუფლების]] გაზრდა მოლოდინებს [[political freedom|პოლიტიკურ თავისუფლებაზე]] ამაღლებს, ზოგი მკვლევარი ამაში ხედავს [[დემოკრატია|არადემოკრატიული]] მაგრამ მაინც ლიბერალური საბაზრო რეჟიმების არსებობას და მიიჩნევენ, რომ საბაზრო პროცესები დემოკრატიულ კონტროლს ძირს უთხრის, რაც მისი არაისტორიული ხასიათის სამხილს წარმოადგენს. სხვა მკვევრები ამტკიცებენ, რომ ნეოლიბერალიზმი შეიძლება ფოკუსირდებოდეს დემოკრატიის საბაზისო ელემენტების შერყევაზეც კი.<ref name="WBrown">[[Wendy Brown (political scientist)|Wendy Brown]], ''[https://press.princeton.edu/books/ebook/9781935408697/undoing-the-demos Undoing the Demos: Neoliberalism's Stealth Revolution],'' (Cambridge, Massachusetts: [[MIT Press]], 2015), {{ISBN|1935408534}}. [https://books.google.com/books?id=r_kXBwAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA17#v=onepage&q&f=false p. 17].</ref><ref>{{cite book |editor1-last= Springer|editor1-first=Simon |editor2-last= Birch|editor2-first=Kean |editor3-last= MacLeavy|editor3-first=Julie|date=2016 |title=The Handbook of Neoliberalism|url=https://www.routledge.com/The-Handbook-of-Neoliberalism/Springer-Birch-MacLeavy/p/book/9781138844001|location= |publisher=[[Routledge]] |page=[https://books.google.com/books?id=M5qkDAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA142#v=onepage&q&f=false 142] |isbn=978-1138844001}}</ref> [[Kristen Ghodsee|კრისტენ გოდსი]], ეთნოგრაფი და [[პენსილვანიის უნივერსიტეტი|პენსილვანიის უნივერსიტეტის]] რუსული და აღმოსავლეთ ევროპული კვლევების პროფესორი ამტკიცებს, რომ [[ცივი ომი|ცივი ომის]] ბოლოს [[Western world|დასავლური ძალების]] მხრიდან ტრიუმფალუისტური პოზიციამ და ყველა [[მემარცხენეობა|მემარცხენე პოლიტიკური]] ღირებულების ზედმეტად დაკავშირებამ [[სტალინიზმი|სტალინიზმთან]], ნება დართო ნეოლიბერალიზმსა და თავისუფალი ბაზრის კაპიტალიზმს შეევსოთ სიცარიელე, რამაც შეარყია დემოკრატიული ინსტიტუტები და რეფორმები. ასევე, დატოვა ეკონომიკური სიდუხჭირის, [[unemployment|უმუშევრობისა]] და მზარდი [[economic inequality|ეკონომიკური უთანასწორობის]] კვალი ყოფილ [[სოციალისტური ბანაკი|აღმოსავლეთ ბლოკში]] და დასავლეთის დიდ ნაწილში, რასაც თავის მხრივ მოჰყვა რადიკალური [[ნაციონალიზმი|ნაციონალიზმის]] გაღვივება.<ref name="Ghodsee2017">{{cite book |last=Ghodsee|first=Kristen|date=2017 |title=Red Hangover: Legacies of Twentieth-Century Communism|url=https://www.dukeupress.edu/red-hangover|location= |publisher=[[Duke University Press]]|pages=xix–xx, 134, 197–99 |isbn=978-0822369493|author-link=Kristen Ghodsee}}</ref> ეკონომიკურ ეფექტურობაზე ყურადღების გამახვილების მიუხედავად, ზოგიერთი კრიტიკოსი ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალური პოლიტიკა რეალურად [[ეკონომიკური ეფექტიანობა|ეკონომიკურ არაეფექტურობას]] წარმოშობს. მთავრობის საკუთრებაში არსებული [[monopoly|მონოპოლიის]] შეცვლამ [[კერძო კომპანია|კერძო კომპანიებით]], შეიძლება შეამციროს [[economies of scale|მასშტაბის ეკონომიასთან]] დაკავშირებული პროდუქტიულობა.<ref>Katter, Bob (2012) 'An incredible race of people: a passionate history of Australia', (page numbers to be provided)</ref> სტრუქტურული თვალსაზრისით, ზოგიერთი ეკონომისტი ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმი არის სისტემა, რომელიც ახდენს ხარჯების [[social ownership|სოციალიზაციას]] და სარგებლის [[private property|პრივატიზაციას]].<ref name="Berger 2017">{{cite book |last=Berger |first=Sebastian |title=The social costs of neoliberalism : essays on the economics of K. William Kapp |publisher=Spokesman |location=Nottingham |year=2017 |isbn=9780851248646 |oclc=985214685}}</ref>{{Page needed|date=July 2018}}<ref name="Kapp 2016">{{cite book |last=Kapp |first=K William|title=The heterodox theory of social costs |editor-first=Sebastian |editor-last=Berger |publisher=Routledge |location=London |year=2016 |isbn=9781138775473 |oclc=915343787 |page= }}</ref>{{Page needed|date=July 2018}} ისინი ამტკიცებენ, რომ ეს იწვევს პირადი პასუხისმგებლობის მოხსნას სოციალურად დესტრუქციულ ეკონომიკურ არჩევანზე და ასევე, შეიძლება გამოიწვიოს რეგრესული სამთავრობო კონტროლი ეკონომიკაზე, კერძო პირების მიერ ზიანის შემცირების მიზნით. ===უთანასწორობა=== [[File:Total US family wealth timeline by wealth group.png|thumb|[[სიმდიდრის სხვაობა შეერთებულ შტატებში]] 1989 წლიდან 2003 წლამდე გაიზარდა]] კრიტიკოსები ამტკიცებენ, რომ ნეოლიბერალური პოლიტიკა ზრდის [[economic inequality|ეკონომიკურ უთანასწორობას]]<ref name="Haymes"/>{{rp|7}}<ref>{{cite book |last= Dean|first=Jodi|date=2012 |title=The Communist Horizon|url=https://archive.org/details/communisthorizon00dean|url-access= limited|location= |publisher=Verso|page=[https://archive.org/details/communisthorizon00dean/page/n128 123] |isbn=978-1844679546|author-link=Jodi Dean|quote=Pursued through policies of privatization, deregulation, and financialization, and buttressed by an ideology of private property, free markets, and free trade, neoliberalism has entailed cuts in taxes for the rich and cuts in protections and benefits for workers and the poor, resulting in an exponential increase in inequality.}}</ref> და ამწვავებს გლობალურ [[poverty|სიღარიბეს]].<ref name="Haymes"/>{{rp|1–2}}<ref>{{cite book |last1=Jones|first1=Campbell|last2=Parker|first2=Martin |last3= Ten Bos |first3=Rene|date=2005 |title=For Business Ethics |url=https://archive.org/details/forbusinessethic00jone|url-access=limited|location= |publisher=[[Routledge]]|page=[https://archive.org/details/forbusinessethic00jone/page/n113 101]|isbn=978-0415311359|quote=Critics of neoliberalism have therefore looked at the evidence that documents the results of this great experiment of the past 30 years, in which many markets have been set free. Looking at the evidence, we can see that the total amount of global trade has increased significantly, but that global poverty has increased, with more today living in abject poverty than before neoliberalism.}}</ref><ref>[[Jason Hickel]] (February 13, 2019). [https://jacobinmag.com/2019/02/steven-pinker-global-poverty-neoliberalism-progress An Open Letter to Steven Pinker (and Bill Gates)]. ''[[Jacobin (magazine)|Jacobin]].'' Retrieved February 13, 2019.</ref> [[Center for Economic and Policy Research|ეკონომიკური და პოლიტიკური კვლევის ცენტრის]] (CEPR) [[Dean Baker|დეკანი ბეიკერი]] 2006 წელს ამტკიცებდა, რომ შეერთებულ შტატებში მზარდი უთანასწორობის მამოძრავებელი ძალა იყო განხილული ნეოლიბერალური მექანიზმების არჩევის შემთხვევები, მათ შორის [[ინფლაცია|ინფლაციის]] საწინააღმდეგო მიდრეკილება, ანტი-[[პროფესიული კავშირი|იუნიონიზმი]] და [[სამედიცინო მრეწველობა|ჯანდაცვის სფეროს]] მომგებიანი ინდუსტრია.<ref>Baker, Dean. 2006. "[http://www.paecon.net/PAEReview/issue40/Baker40.pdf Increasing Inequality in the United States]." Post-autistic Economics Review 40.</ref> ეკონომისტები დევიდ ჰოუელი და მამადუ დიალო ამტკიცებენ, რომ ნეოლიბერალურმა პოლიტიკამ ხელი შეუწყო [[Economy of the United States|შეერთებულ შტატების ეკონომიკას]], სადაც მშრომელთა 30% იღებს დაბალი ხელფასს (საშუალო ხელფასის ორ მესამედზე ნაკლები სრული განაკვეთით) და [[labor force|სამუშაო ძალის]] 35% [[underemployment|დაუსაქმებულია]], ხოლო შრომისუნარიანი მოსახლეობის მხოლოდ 40% არის ადეკვატურად დასაქმებული.<ref>Howell, David R. and Mamadou Diallo. 2007. "Charting U.S. Economic Performance with Alternative Labor Market Indicators: The Importance of Accounting for Job Quality." SCEPA Working Paper 2007-6.</ref> ნეოლიბერალიზმის გლობალიზაციას ადანაშაულებენ ''[[precari|„პრეკარიატის“]]'' გაჩენაში, ახალი სოციალური კლასის, რომელიც მწვავე სოციალურ-ეკონომიკური დაუცველობისა და გაუცხოების წინაშე დგას.<ref name="Fox OMahony OMahony Hickey 2014 p.25">{{cite book|url={{google books|id=qyIcBQAAQBAJ|page=25|plainurl=yes}}|title=Moral rhetoric and the criminalisation of squatting : vulnerable demons?|last1=Fox O'Mahony|first1=Lorna|last2=O'Mahony|first2=David|last3=Hickey|first3=Robin|publisher=Routledge|year=2014|isbn=9781317807940|location=London|page=25|oclc=1019606315|access-date=2018-07-07}}</ref> შეერთებულ შტატებში, ინდუსტრიული ურთიერთობების „ნეოლიბერალურ გარდაქმნას“, რამაც მნიშვნელოვნად შეამცირა [[პროფესიული კავშირი|პროფკავშირების ძალა]] და გაზარდა დამსაქმებელთა გავლენა, ბევრი ადანაშაულებს პრეკარიატულობის გაზრდაში, რაც შეიძლება 120,000-ზე მეტი ადამიანის სიკვდილზე იყოს პასუხისმგებელი წელიწადში.<ref>{{cite journal|last=Kinderman|first=Daniel|date=2019|title=The Neoliberal Revolution in Industrial Relations|journal=Catalyst|volume=2|issue=4|pages=117–118|issn=2475-7365}}</ref> [[ვენესუელა|ვენესუელაში]], [[Crisis in Venezuela|კრიზისამდე]], [[labor economics|შრომის ბაზრის]] დერეგულაციამ გამოიწვია უფრო მეტი [[informal economy|არაფორმალური დასაქმება]] და [[work accident|საწარმოო უბედური შემთხვევებისა]] და [[occupational disease|პროფესიული დაავადებების]] მნიშვნელოვანი ზრდა.<ref>Feo, Oscar. "[http://www.medicinasocial.info/index.php/socialmedicine/article/viewFile/272/516 Venezuelan Health Reform, Neoliberal Policies and their Impact on Public Health Education: Observations on the Venezuelan Experience]". Social Medicine, Vol 3 Number 4 November 2008: 224.</ref> [[შვედეთი|შვედეთშიც]] კი, სადაც მშრომელთა მხოლოდ 6% აქვს პრობლემა ხელფასებთან, [[ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია]] OECD მიიჩნევს, რომ ანაზღაურება მაინც დაბალია,<ref>OECD. 2007. "[http://www.oecd.org/employment/emp/38749309.pdf OECD Employment Outlook. Statistical Annex]."</ref> ზოგი მკვლევარი მიიჩნევს ნეოლიბერალური რეფორმების გატარება, კერძოდ, საზოგადოებრივი მომსახურების პრივატიზაცია და სახელმწიფო სარგებლის შემცირება, გახდა მიზეზი იმისა, რომ შვედეთი არის ქვეყანა, რომელშიც ყველაზე სწრაფად იზრდება შემოსავლების სხვაობა OECD-ში.<ref>Olsson, Per (28 May 2013). [http://www.socialistworld.net/doc/6330 The reality of Swedish neo-liberalism]. ''[[Socialist Justice Party|CWI Sweden]].'' Retrieved 26 February 2014.</ref><ref>Higgens, Andrew (26 May 2013). [https://www.nytimes.com/2013/05/27/world/europe/swedens-riots-put-its-identity-in-question.html?pagewanted=all&_r=0 In Sweden, Riots Put an Identity in Question]. ''[[The New York Times]].'' Retrieved 26 February 2014.</ref> [[File:IMF nations.svg|thumb|upright=1.15|[[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი]]ს წევრი წვეყნები]] [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი|საერთაშორისო სავალუტო ფონდის]] (სსფ) მკვლევრების 2016 წლის ანგარიშში გაკრიტიკებული იყო ნეოლიბერალური პოლიტიკა ეკონომიკური უთანასწორობის ზრდისთვის.<ref name="Ostry2016"/> მიუხედავად იმისა, რომ მოხსენება აქებს ნეოლიბერალიზმს, მასში ნათქვამია: „ნეოლიბერალურ დღის წესრიგში ბევრი რამაა წასახალისებელი“, მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ გარკვეულ ნეოლიბერალურ პოლიტიკას, განსაკუთრებით კაპიტალის თავისუფლებასა და ფისკალურ კონსოლიდაციას, მოჰყვა „გაზრდილი [[economic inequality|უთანასწორობა]]“, რაც „თავის მხრივ საფრთხეს უქმნის ხანგრძლივ ეკონომიკურ აღმავლობას“. მოხსენებაში ნათქვამია, რომ ეკონომიკური და პოლიტიკური [[elite|ელიტების]] მიერ ნეოლიბერალური პოლიტიკის განხორციელებამ გამოიწვია „სამი უსიამოვნო შედეგი“: * სარგებლის დადგენა, გაზრდილი [[ეკონომიკური ზრდა|ეკონომიკური მატების]] თვალსაზრისით, საკმაოდ რთულია ქვეყნების ფართო ჯგუფის დათვალიერებისას. * გაზრდილი უთანასწორობის თვალსაზრისით ხარჯები თვალსაჩინოა. ასეთი ხარჯები განასახიერებს ვაჭრობის საგანს ნეოლიბერალური დღის წესრიგის ზოგიერთი ასპექტის ზრდისა და [[equity (economics)|სამართლიანობის]] ეფექტებს შორის. * გაზრდილი უთანასწორობა თავის მხრივ აზიანებს ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელსა და მდგრადობას. მაშინაც კი, თუ ზრდა ნეოლიბერალური დღის წესრიგის ერთადერთი ან მთავარი მიზანია, ამ დღის წესრიგის დამცველებს ესაჭიროებათ კვლავ ყურადღება მიაქციონ განაწილების ეფექტებს.<ref>[http://www.businessinsider.com/imf-neoliberalism-warnings-2016-5 IMF: The last generation of economic policies may have been a complete failure]. ''Business Insider.'' May 2016.</ref> ბევრი მკვლევარი ნეოლიბერალური პოლიტიკის შედეგად წარმოქმნილ უთანასწორობას განიხილავს, როგორც უფრო გაცნოიერებულ მცდელობას, ვიდრე საბოლოო ისეთი მოტივების შედეგებს, როგორიც მაგალითად [[ეკონომიკური ზრდა|ეკონომიკური ზრდის]] მატებაა. [[მარქსიზმი|მარქსისტული]] ეკონომისტი და გეოგრაფი [[David Harvey (geographer)|დევიდ ჰარვი]] აღწერს ნეოლიბერალიზმს, როგორც „''[[სოციალური კლასი|საკლასო პროექტს]]'', რომელსაც ახორციელებს კორპორატიული კაპიტალისტური კლასი“ და თავის წიგნში ''„ნეოლიბერალიზმის მოკლე ისტორია“'' ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმი მიზნად ისახავს ეკონომიკური [[elite|ელიტის]] კლასობრივი ძალაუფლების გაზრდას.<ref name="harvey1"/><ref name=Harvey-Jacobin>{{cite news |last1=Harvey |first1=David |last2=Risager |first2=Bjarke Skærlund |title=Neoliberalism Is a Political Project |url=https://www.jacobinmag.com/2016/07/david-harvey-neoliberalism-capitalism-labor-crisis-resistance/ |accessdate=6 July 2019 |publisher=Jacobin |date=23 July 2016}}</ref><ref name="DavidHarvey">{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=PkWWMOzNNrQ |title=A Brief History of Neoliberalism 1/5 |last=Harvey |first=David |author-link=David Harvey (geographer) |website=YouTube |series=A Brief History of Neoliberalism |access-date=2018-07-07}} Also see {{YouTube|playlist=PLA27CFAD836E1638A|title=David Harvey : A Brief History of Neoliberalism}}.</ref> ეკონომისტები [[Gérard Duménil|ჯერარდ დუმენილი]] და დომინიკ ლევი მიიჩნევენ, რომ „მაღალი კლასის ძალაუფლების, შემოსავლისა და სიმდიდრის აღდგენა და გაზრდა“ ნეოლიბერალური დღის წესრიგის ძირითადი მიზნებია.<ref name="Duménil Lévy 2016 p. 551">{{cite book |first1=Gérard |last1=Duménil |authorlink=Gérard Duménil |first2=Dominique |last2=Lévy |editor-last=Springer |editor-first=Simon |editor-last2=Birch |editor-first2=Kean |editor-last3=MacLeavy |editor-first3=Julie |title=The handbook of neoliberalism |publisher=Routledge, Taylor & Francis Group |location=New York & London |year=2016 |isbn=978-1317549666 |oclc=953604193 |chapter=The crisis of neoliberalism |chapter-url=https://books.google.com/books?id=6ZmkDAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PT645 |pages=551–557 |access-date=2018-07-07}}</ref> ეკონომისტი დევიდ მ. კოცი ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმი „ემყარება [[ბურჟუაზია|კაპიტალის]] მიერ [[working class|მუშათა კლასზე]] სრულ გაბატონებას“.<ref name="kotz"/>{{rp|43}} სოციოლოგი თომას ვოლშკო ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმის ბეგარა შეერთებულ შტატებში წარმოიშვა 1970-იანი წლების კაპიტალისტური [[elite|ელიტების]] შეგნებული პოლიტიკური მობილიზაციის შედეგად, რომლებიც ორი თვითკრიტიკული კრიზისის წინაშე აღმოჩნდნენ: კაპიტალიზმის ლეგიტიმურობა და ინდუსტრიაში [[profit (economics)|მოგების]] შემცირება.<ref name="Volscho pp. 249–266">{{cite journal|last=Volscho|first=Thomas|date=2016-07-28|title=The Revenge of the Capitalist Class: Crisis, the Legitimacy of Capitalism and the Restoration of Finance from the 1970s to Present|journal=Critical Sociology|volume=43|issue=2|pages=249–266|doi=10.1177/0896920515589003|issn=0896-9205|ssrn=2602893|s2cid=220077253|id={{OCLC|7374542920|6962223812}}}} SSRN Pre-publication is free access {{free access}}; SAGE Journals doi publication is closed access {{closed access}}.</ref> „''გლობალურ აფიორაში''“- ში [[Peter Gowan|პიტერ გოუანი]] ამტკიცებს, რომ „ნეოლიბერალიზმი“ იყო არამარტო თავისუფალი ბაზრის იდეოლოგია, არამედ „სოციალური ინჟინერიის პროექტიც“. გლობალურად, ეს გულისხმობდა სახელმწიფოს პოლიტიკური ეკონომიკის გახსნას ბირთვის ქვეყნების პროდუქტებისა და ფინანსური ნაკადებისთვის. ქვეყნის შიგნით, ნეოლიბერალიზმი გულისხმობდა სოციალური ურთიერთობების შეცვლას „კრედიტორისა და დამქირავლებლის ინტერესების სასარგებლოდ, პროდუქტიული სექტორის ფინანსური სექტორებზე დაქვემდებარებით. სიმდიდრე, ძალაუფლება და უსაფრთხოება თავიდან უნდა ყოფილიყო არიდებული მშრომელი მოსახლეობის უმეტესი ნაწილისთვის.“<ref name="Gowan">{{cite book|title=The Global Gamble: Washington's Faustian Bid for World Dominance|url=https://archive.org/details/globalgamblewash0000gowa|last=Gowan|first=Peter|publisher=Verso|year=1999|isbn=9781859842713}}</ref> ===ფინანსიალიზაცია=== ნეოლიბერალური პოლიტიკის განხორციელება და ნეოლიბერალური ეკონომიკური თეორიების მიღება 1970-იან წლებში ზოგიერთი აკადემიკოსის მიერ აღიქმება როგორც [[financialization|ფინანსიალიზაციის]] საფუძველი, რომლის ერთ-ერთ შედეგად [[გლობალური ფინანსური კრიზისი (2008)|დიდი რეცესია ითვლება]].<ref name="BraedleyLuxton"/><ref name="kotz">David M Kotz, ''[http://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674980013 The Rise and Fall of Neoliberal Capitalism],'' ([[Harvard University Press]], 2015), {{ISBN|0674725654}}</ref><ref>{{cite journal |last=Lavoie |first=Marc |authorlink=Marc Lavoie|title=Financialization, neo-liberalism, and securitization |journal=[[Journal of Post Keynesian Economics]] |volume=35 |issue=2 |pages=215–33 |date=Winter 2012–2013 |doi=10.2753/pke0160-3477350203 |jstor=23469991|s2cid=153927517 }}</ref><ref name="StegerRoy">[[Manfred B. Steger]] and Ravi K. Roy, ''[https://global.oup.com/academic/product/neoliberalism-a-very-short-introduction-9780199560516?cc=us&lang=en&# Neoliberalism: A Very Short Introduction] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308152200/https://global.oup.com/academic/product/neoliberalism-a-very-short-introduction-9780199560516?cc=us&lang=en& |date=2021-03-08 }}'', ([[Oxford University Press]], 2010), {{ISBN|019956051X}}, p. 123</ref><ref>[[Gérard Duménil]] and Dominique Lévy, ''[http://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674072244 The Crisis of Neoliberalism],'' ([[Harvard University Press]], 2013), {{ISBN|0674072243}}</ref><ref>{{cite journal|last=Stein|first=Howard|date=25 July 2012|title=The Neoliberal Policy Paradigm and the Great Recession|url=https://pdfs.semanticscholar.org/9fb3/69eb61c3df4a04977cc55aa59ffa168dfbd3.pdf|journal=Panoeconomicus|volume=59|issue=4|pages=421–40|doi=10.2298/PAN1204421S|s2cid=26437908|access-date=8 March 2017|quote="The role of deregulation and related neoliberal policies as a both a source of massive financialization of the economy and cause of the Great Recession is widely recognized in the literature (David M. Kotz 2009; Bill Lucarelli 2009; Joseph Stiglitz 2010; William Tabb 2012). Some authors aptly call it the "crisis of neoliberal capitalism" (Kotz 2010)."|accessdate=16 ნოემბერი 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180706191421/https://pdfs.semanticscholar.org/9fb3/69eb61c3df4a04977cc55aa59ffa168dfbd3.pdf|archivedate=6 ივლისი 2018}}</ref> კერძოდ, სხვადასხვა ნეოლიბერალური იდეოლოგია, რომელსაც ელიტები დიდი ხნის განმავლობაში ემხრობოდნენ, როგორიცაა [[monetarism|მონეტარიზმი]] და [[supply-side economics|მიწოდებაზე ორიენტირებული ეკონომიკა]], რეიგანის ადმინისტრაციამ მთავრობის პოლიტიკად გარდაქმნა, რამაც გამოიწვია სამთავრობო რეგულაციის შემცირება და გადასახადებით დაფინანსებული სახელმწიფოს სესხით დაფინანსებულით შეცვლა. მიუხედავად იმისა, რომ მრეწველობის მომგებიანობა და ეკონომიკური ზრდის ტემპი არასდროს გამოსწორებულა 1960-იანი წლების ბოლომდე, [[უოლ-სტრიტი|უოლ სტრიტის]] პოლიტიკური და ეკონომიკური ძალაუფლება და ფინანსური სარგებელი მნიშვნელოვნად გაიზარდა სახელმწიფოს მიერ სესხების დაფინანსებიდან გამომდინარე.<ref name="Volscho pp. 249–266" /> 2016 წლის [[International Monetary Fund|საერთაშორისო სავალუტო ფონდის]] ანგარიში (IMF) ადანაშაულებს გარკვეულ ნეოლიბერალურ პოლიტიკას მთელ მსოფლიოში ფინანსური კრიზისების გამწვავებაში, რის შედეგადაც ისინი იზრდებიან და უფრო საზიანო ხდებიან.<ref name="Ostry2016">{{cite journal |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2016/06/pdf/ostry.pdf |title=Neoliberalism: Oversold? |journal=IMF Finance & Development |year=2016 |volume=53 |issue=2 |first1=Jonathan D. |last1=Ostry |first2=Prakash |last2=Loungani |first3=Davide |last3=Furceri}}</ref><ref name="secondthoughts">{{cite news |url=http://time.com/4356816/neoliberalism-imf-globalization/?xid=newsletter-brief |title=Globalization's True Believers Are Having Second Thoughts |first=Rana |last=Foroohar |work=[[Time (magazine)|Time]] |date=June 3, 2016}}</ref> ===მასობრივი დაპატიმრება=== {{quote box|ბაზრის უხილავი ხელი და სახელმწიფოს რკინის მუშტი აერთიანებს და ავსებს ერთმანეთს, რათა ქვედა კლასებმა მიიღონ დესოციალიზებული ანაზღაურებადი სამუშაო და მის მიერ მოტანილი სოციალური არასტაბილურობა. ხანგრძლივი დაბნელების შემდეგ, საპატიმრო ამრიგად უბრუნდება საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვას მინდობილი ინსტიტუტების წინა ხაზს.|[[ლოიკ ვაკანტი]]<ref name="Wacquant 2003 p. 411">{{cite book |first=Loïc |last=Wacquant |authorlink=Loïc Wacquant |editor-last=Roulleau-Berger |editor-first=Laurence |title=Youth and work in the post-industrial city of North America and Europe |location=Leiden ; Boston |publisher=Brill |year=2003 |orig-year=2001 |isbn=9789004125339 |oclc=896997072 |quote=Revised and translated from French |chapter=Labour market insecurity and the criminalization of poverty |chapter-url={{Google books|fFJh8wZlDIAC|page=411|plainurl=yes}} |page=411}}</ref>|width=35%|align=right|quoted=1|salign=right}} რამდენიმე მკვლევარმა შეერთებულ შტატებში [[Incarceration in the United States|ღარიბი მოსახლეობის მასობრივი დაპატიმრება]] ნეოლიბერალიზმის ზრდას დაუკავშირა.<ref name="Haymes"/>{{rp|3, 346}}<ref>Hadar Aviram (September 7, 2014). "Are Private Prisons to Blame for Mass Incarceration and its Evils? Prison Conditions, Neoliberalism, and Public Choice" [[University of California, Hastings College of the Law]]. Retrieved December 27, 2014. {{ssrn|2492782}}</ref><ref>[http://www.unf.edu/~djaffee/ David Jaffee] (December 29, 2014). [http://jacksonville.com/business/columnists/2014-12-29/story/guest-column-real-reason-behind-prison-explosion Guest column: Real reason behind prison explosion]. ''[[The Florida Times-Union]].'' Retrieved January 8, 2015.</ref><ref name="Gottschalk">[[Marie Gottschalk]]. ''[http://press.princeton.edu/titles/10731.html Caught: The Prison State and the Lockdown of American Politics].'' Princeton University Press, 2014. {{ISBN|0691164053}} [https://books.google.com/books?id=CzDFCgAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA10#v=onepage&q&f=false p. 10]</ref> სოციოლოგი ლოიკ ვაკვანტი და [[მარქსიზმი|მარქსისტი]] ეკონომისტი გეოგრაფი [[David Harvey|დევიდ ჰარვი]] ამტკიცებენ, რომ სიღარიბის კრიმინალიზაცია და მასობრივი პატიმრობა არის ეკონომიკურად მარგინალურ მოსახლეობაში სოციალური არასტაბილურობის მოსაგვარებლად მიმართული ნეოლიბერალური პოლიტიკაა.<ref name="harvey1"/><ref name="Wacquant"/> ვაკვანტის თანახმად, ეს სიტუაცია მოჰყვა სხვა ნეოლიბერალური პოლიტიკის განხორციელებას, რამაც სოციალური [[საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფო|კეთილდღეობის]] შემცირება და [[workfare|სადამსჯელო]] მოქმედებების ზრდა გამოიწვია. მაშინ, როცა ურბანული ზონების [[ჯენტრიფიკაცია]] გაიზარდა, მოხდა საზოგადოებრივი ფუნქციების [[privatization|პრივატიზება]] და კოლექტიური თავდაცვა შემცირდა მუშათა კლასის ეკონომიკური [[deregulation|დერეგულირებითა]] და დაბალანაზღაურებადი, [[precarity|არასაიმედო სამუშაოს]] სანაზღაურების ზრდით.<ref name="Wacquant"/>{{rp|53–54}}<ref>Devin Z. Shaw. [http://notes-taken.blogspot.com/2010/09/loic-wacquant-prisons-of-poverty.html Loïc Wacquant: "Prisons of Poverty"]. ''The Notes Taken'', September 29, 2010.</ref> მეორე მხრივ, ეს პროცესი ძალიან მსუბუქია საზოგადოების მაღალ ეშელონებში, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საქმე ეხება [[upper class|მაღალი კლასის]] და კორპორაციების ეკონომიკურ დანაშაულებებს, როგორიცაა [[fraud|თაღლითობა]], [[embezzlement|ფლანგვა]], [[insider trading|შიდა ვაჭრობა]], საკრედიტო და [[insurance fraud|სადაზღვევო თაღლითობები]], [[ფულის გათეთრება]] და სავაჭრო და შრომითი კოდექსების დარღვევები.<ref name="Wacquant">{{cite book |last=Wacquant |first=Loïc |authorlink=Loïc Wacquant |title=Punishing the poor : the neoliberal government of social insecurity |url=https://archive.org/details/punishingpoorneo0000wacq |publisher=Duke University Press |location=Durham NC |year=2009 |isbn=9780822392255 |oclc=404091956 |pages=125–26, {{Google books|NkyFsGi2erEC|312}}}}</ref><ref name="The punitive regulation of poverty in the neoliberal age">{{cite web |last=Wacquant |first=Loïc |authorlink=Loïc Wacquant |title=The punitive regulation of poverty in the neoliberal age |website=openDemocracy |date=2011-08-01 |url=http://www.opendemocracy.net/5050/lo%C3%AFc-wacquant/punitive-regulation-of-poverty-in-neoliberal-age |access-date=2018-07-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180925115704/https://www.opendemocracy.net/5050/lo%c3%afc-wacquant/punitive-regulation-of-poverty-in-neoliberal-age |archivedate=2018-09-25 }}</ref> ვაკანტის თანახმად, ნეოლიბერალიზმი არ ზღუდავს მთავრობას, არამედ ქმნის „კენტავრულ სახელმწიფოს“, მცირე სამთავრობო ზედამხედველობით მის ზედა ნაწილზე და მკაცრი კონტროლით დანარჩენზე.<ref name="Wacquant"/><ref>Richard Mora and Mary Christianakis. [http://cedar.wwu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1173&context=jec Feeding the School-to-Prison Pipeline: The Convergence of Neoliberalism, Conservativism, and Penal Populism]. ''Journal of Educational Controversy.'' Woodring College of Education, [[Western Washington University]]. Retrieved 23 February 2014.</ref> [[File:U.S. incarceration rates 1925 onwards.png|thumb|upright=1.15|left|[[შეერთებული შტატების დაპატიმრების მაჩვენებელი]] ყოველ 100,000 კაცზე, 1925-2013 წლებში<ref name=cpusa2010>[http://www.bjs.gov/index.cfm?iid=2237&ty=pbdetail Correctional Populations in the United States, 2010] (NCJ 236319). By Lauren E. Glaze, BJS Statistician. [[US Bureau of Justice Statistics]] (BJS), published December 2011. See [http://bjs.ojp.usdoj.gov/content/pub/pdf/cpus10.pdf PDF]. See page 2 for an explanation of the difference between the number of prisoners in custody and the number under jurisdiction. See appendix table 3 for "Estimated number of inmates held in custody in state or federal prisons or in local jails per 100,000 U.S. residents, by sex, race and Hispanic/Latino origin, and age, June 30, 2010". See appendix table 2 for "Inmates held in custody in state or federal prisons or in local jails, December 31, 2000, and 2009–2010."</ref><ref name=cpusa2013>[http://www.bjs.gov/index.cfm?ty=pbdetail&iid=5177 Correctional Populations in the United States, 2013] (NCJ 248479). Published December 2014 by [[U.S. Bureau of Justice Statistics]] (BJS). By Lauren E. Glaze and Danielle Kaeble, BJS statisticians. See [http://www.bjs.gov/content/pub/pdf/cpus13.pdf PDF]. See page 1 "highlights" section for the "1 in ..." numbers. See table 1 on page 2 for adult numbers. See table 5 on page 6 for male and female numbers. See appendix table 5 on page 13, for "Estimated number of persons supervised by adult correctional systems, by correctional status, 2000–2013." See appendix table 2: "Inmates held in custody in state or federal prisons or in local jails, 2000 and 2012–2013".</ref>]] ვაკანტის თეზისის გავრცობისას, სოციოლოგი და პოლიტიკური ეკონომისტი ჯონ ლ. კემპბელი, [[დართმუზის კოლეჯი|დართმუზის კოლეჯიდან]], ვარაუდობს, რომ [[Private prison|პრივატიზაციით]] ციხის სისტემა თავისი მაგალითით ხსნის კენტავრის სახელმწიფოს. იგი აცხადებს, რომ „ერთი მხრივ, ის სჯის ქვედა ფენას, რომელიც ციხეებშია; მეორეს მხრივ, ეს მოგებას აძლევს მაღალ კლასს, რომელიც ფლობს ციხეებს, და დასაქმებულია საშუალო ფენა, რომელიც მათ მართავს“. გარდა ამისა, ის ამტკიცებს, რომ ციხის სისტემა სარგებელს აძლევს კორპორაციებს აუთსორსინგის გზით, რადგან პატიმრები „თანდათანობით ხდებიან დაბალი სახელფასო შრომის წყარო აშშ-ს ზოგიერთი კორპორაციისთვის“. როგორც პრივატიზაციის, ისე აუთსორსინგის საშუალებით სამართლებრივი სახელმწიფო ასახავს ნეოლიბერალიზმს.<ref name="campbell">{{cite journal |title= Neoliberalism's penal and debtor states |author=[http://dartmouth.edu/faculty-directory/john-l-campbell John L. Campbell] |journal=[[Theoretical Criminology]] |date=2010 |volume=14 |issue=1|pages=59–73|doi=10.1177/1362480609352783|s2cid=145694058 }}</ref>{{rp|61}} კემპბელი ასევე ამტკიცებს, რომ მიუხედავად იმისა, ნეოლიბერალიზმი ამერიკის შეერთებულ შტატებში ღარიბებისთვის აყალიბებს ამ სამართლებრივ სახელმწიფოს, ასევე ქმნის დებიტორთა სივრცეს საშუალო ფენისთვის და ხაზს უსვამს, რომ „ორივემ უარყოფითად იმოქმედა შესაბამის მიზნებზე, რაზეც მიუთითებს: დაბალ კლასებში დაპატიმრების მაჩვენებლების ზრდა და დავალიანების ზრდის ტემპის მატება, რასაც დაემატა სახლების ძარცვები საშუალო ფენაში“.<ref name="campbell"/>{{rp|68}} [[York University|იორკის უნივერსიტეტის]] პოლიტიკურ მეცნიერებათა პროფესორი [[David McNally (professor)|დევიდ მაკნალი]] ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალური ეპოქის განმავლობაში, მნიშვნელოვნად შემცირდა სოციალური [[welfare|დახმარების პროგრამებზე]] დანახარჯები, მაშინ, როცა მკვეთრად გაიზარდა ციხის მშენებლობებზე გათვლილი დანახარჯები. კალიფორნიას ჰქონდა „ციხის მშენებლობის ყველაზე დიდი პროგრამა მსოფლიო ისტორიაში“.<ref name=McNally>{{cite book|last=McNally|first=David|title=Global Slump: The Economics and Politics of Crisis and Resistance|year=2011|publisher=Spectre|isbn=978-1-60486-332-1|url=http://secure.pmpress.org/index.php?l=product_detail&p=271|page=[https://books.google.com/books?id=_JiLYpjUlAIC&lpg=PP1&pg=PA119#v=onepage&q&f=false 119]}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190907002629/https://secure.pmpress.org/index.php?l=product_detail&p=271 |date=2019-09-07 }}</ref> მეცნიერი [[Bernard Harcourt|ბერნარდ ჰარკურტი]] ამტკიცებს ნეოლიბერალურ კონცეფციას, რომ სახელმწიფო არაეფექტურია, როდესაც საქმე ეხება [[economic regulation|ეკონომიკურ რეგულაციებს]], მაგრამ პოლიციურ და სადამსჯელო ქმედებებში ეფექტურობამ „ხელი შეუწყო მასობრივ პატიმრობას“.<ref>Scott Horton (September 8, 2011). [http://harpers.org/blog/2011/09/the-illusion-of-free-markets-six-questions-for-bernard-harcourt/ The Illusion of Free Markets: Six Questions for Bernard Harcourt]. ''[[Harper's Magazine]].'' Retrieved December 27, 2014.</ref> ვაკანტიც და ჰარკორტიც ამ ფენომენს „ნეოლიბერალური სამართლიანობის“ სახელით მოიხსენიებენ.<ref>{{cite journal |title=Marginality, ethnicity and penality in the neo-liberal city: an analytic cartography |author=Loïc Wacquant |journal=[[Ethnic and Racial Studies]] |date=2014 |volume=37 |issue=10 |pages=1687–711 |doi=10.1080/01419870.2014.931991 |url=http://www.loicwacquant.net/assets/Papers/MARGINALITYETHNICITYPENALITY-Article-ERS.pdf |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151010112131/http://www.loicwacquant.net/assets/Papers/MARGINALITYETHNICITYPENALITY-Article-ERS.pdf |archivedate=2015-10-10 |citeseerx=10.1.1.694.6299 |s2cid=144879355 }}</ref><ref>[http://www.law.uchicago.edu/video/harcourt-neoliberal-penality Bernard Harcourt, "Neoliberal Penality: A Genealogy of Excess"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161231122651/http://www.law.uchicago.edu/video/harcourt-neoliberal-penality |date=2016-12-31 }}. [[University of Chicago Law School]], May 21, 2009.</ref> ===კორპორატოკრატია=== {{quote box|მოქალაქეების ნაცვლად, ის მომხმარებლებს აწარმოებს. თემების ნაცვლად კი სავაჭრო ცენტრებს. მისი რეალური შედეგია დემორალიზებული და სოციალურად უძლური ინდივიდებისგან შემდგარი დაქუცმაცებული საზოგადოება.|[[Robert W. McChesney|რობერტ ვ. მაკჩესნი]]<ref name="noam"/>{{rp|11}}|width=35%|align=right|quoted=1|salign=right}} ზოგი ორგანიზაცია და ეკონომისტი მიიჩნევს, რომ ნეოლიბერალური პოლიტიკა ზრდის [[corporations|კორპორაციების]] ძალაუფლრბას და სიმდიდრე [[upper class|მაღალ ფენებში]] გადააქვს.<ref name="RDWolff">[[Richard D. Wolff|Wolff, Richard D.]] (2012). ''[http://www.democracyatwork.info/ Democracy at Work: A Cure for Capitalism].'' [[Haymarket Books]]. {{ISBN|1608462471}}. [https://books.google.com/books?id=-QnzAAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA37#v=onepage&q&f=false p. 37.]</ref><ref>Yes! Magazine – Fall 2007 issue – page 4, editor's comments. Yes! Magazine is a "pro-sustainability" magazine.</ref> მაგალითად, ჯეიმი პეკი და ადამ ტიკელი ამტკიცებენ, რომ ქალაქში მცხოვრები მოსახლეობის სულ უფრო დიდი ნაწილია მოკლებული ყოველდღიური ცხოვრების არსებითი პირობების შეცვლის უფლებამოსილებას, რასაც მათ ნაცვლად კონკურენტულ ეკონომიკაში ჩართული კომპანიები აკეთებენ.<ref name="Adam Tickell 2002">Jamie Peck and Adam Tickell, "Neoliberalizing space," Antipode 34 (2002): 380–404.</ref> [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი]] (სსფ) და [[მსოფლიო ბანკი]], ეს ორი ძირითადი [[საერთაშორისო ორგანიზაცია]], რომლებიც ხშირად მხარს უჭერენ ნეოლიბერალურ შეხედულებებს,<ref>Rajesh Makwana, ''Neoliberalism and Economic Globalization'', STWR, November 26, 2006, retrieved February 29, 2012, [http://www.stwr.org/globalization/neoliberalism-and-economic-globalization.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120627035959/http://www.stwr.org/globalization/neoliberalism-and-economic-globalization.html|date=2012-06-27}}</ref> გააკრიტიკეს მსოფლიოში ნეოლიბერალური პოლიტიკის ხელშეწყობისათვის.<ref>[http://www.salon.com/2016/05/31/wrong_all_along_neoliberal_imf_admits_neoliberalism_fuels_inequality_and_hurts_growth/ Wrong all along: Neoliberal IMF admits neoliberalism fuels inequality and hurts growth]. ''Salon.'' May 31, 2016.</ref><ref>[https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/may/31/witnessing-death-neoliberalism-imf-economists You're witnessing the death of neoliberalism – from within]. ''The Guardian''. May 31, 2016.</ref> შელდონ რიჩმანი, ლიბერტარიანული ჟურნალ ''[[The Freeman]]''-ის რედაქტორი, ამტკიცებს, რომ საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა „კორპორატიულად შეზავებული ნეოლიბერალიზმი“ თავს მოახვია მსოფლიოს პრობლემურ ქვეყნებს.<ref>Sheldon Richman, ''End the IMF: What Is It Good For?'', ''The Freeman'', May 20, 2011, retrieved February 29, 2012, [https://web.archive.org/web/20110523095258/http://www.thefreemanonline.org/columns/tgif/end-imf/]</ref> იგი ირწმუნება, რომ სავალუტო ფონდის ხარჯების შემცირებისა და გადასახადების ზრდის პოლიტიკამ, ისევე როგორც პატერნალისტური სუპრანაციონალური ბიუროკრატების მორჩილებამ, ხელი შეუწყო „გრძელვადიან დამოკიდებულებას, მუდმივ დავალიანებას, მორალურ საშიშროებასას და პოლიტიზირებას“ განვითარებად სამყაროში, რამაც შეარყია „რეალური ბაზრის რეფორმა“ და „უკან დასწია ნამდვილი ლიბერალიზმის საფუძვლები“. კოლორადოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკის ასოცირებული პროფესორი რამაა ვასუდევანი აცხადებს, რომ ნეოლიბერალურ ეპოქაში აშშ-ს მიერ შემუშავებულმა სავაჭრო პოლიტიკამ და ხელშეკრულებებმა, მსოფლიო ბანკისა და სავალუტო ფონდის შუამავლობით განხორციელებულ დახმარებასთან ერთად, საშუალება მისცა კორპორაციულ კაპიტალს გაფართოებულიყო მთელ მსოფლიოში, სავაჭრო დაცვისა ან ეროვნული საზღვრების შეუფერხებლად, რათა „მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონში მყოფი ქვეყნები შეესრუტა გლობალური კორპორაციების დაგროვების ლოგიკაში“. გლობალური კორპორატიული კაპიტალის ასეთმა გაფართოებამ, ვასუდევანის თქმით, გააძლიერა მისი შესაძლებლობები „შრომის გლობალური დანაწილების ორგანიზებაში, რაც ყველაზე მეტად სარგებლიანობის მოთხოვნებს უწყობს ხელს“, ამ პროცესმა კი ხელი შეუწყო „სასტიკ, გლობალურ [[race to the bottom|შეჯიბრის ფსკერისკენ]]“.<ref>{{cite journal|last=Vasudevan|first=Ramaa|date=2019|title=The Global Class War|journal=Catalyst|volume=3|issue=1|pages=113, 129|issn=2475-7365}}</ref> მარკ არტურმა, დანიის გლობალური განვითარების კვლევითი ცენტრის უფროსმა სტიპენდიანტმა დაწერა, რომ ნეოლიბერალიზმის გავლენამ თავისსავე საწინააღმდეგოდ შექმნა „[[anti-corporatists|ანტიკორპორატიული]]“ მოძრაობა. ეს მოძრაობა ჩამოყალიბებულია იმ საჭიროების ირგვლივ, რომ აღადგინოს ძალაუფლება, რომელიც კორპორაციაებმა და გლობალურმა ინსტიტუციებმა წაართვა მთავრობას. არტური ამბობს, რომ [[ადამ სმითი|ადამ სმიტის]] „წესები გონიერი ბაზრების შესახებ“ საფუძვლად დაედო ანტიკორპორაციულ მოძრაობას, „მას შემდეგ რაც მთავრობამ ვერ შეაჩერა კორპორაციები მეზობლისათვის [სმიტისათვის] ზიანის მიყენებისგან“.<ref>Struggle and the Prospects for World Government. Mark Arthur, Trafford Publishing, 2003, pp. 70–71</ref> ===გლობალიზაცია=== ნეოლიბერალიზმს მეცნიერები ჩვეულებრივ განიხილავენ, როგორც [[გლობალიზაცია|გლობალიზაციის]] წახალისებას,<ref>{{cite web |last1=Fuchs |first1=Christian |title=Antiglobalization |url=https://www.britannica.com/event/antiglobalization#ref1180923 |publisher=Britannica |accessdate=28 June 2019}}</ref> რაც მრავალი [[ანტიგლობალიზმი|კრიტიკის]] საგანია. „[[precariat|პრეკარიატის]]“, ახალი კლასის გაჩენა, რომელიც მწვავე სოციალურ-ეკონომიკური დაუცველობისა და გაუცხოების წინაშე დგას, ნეოლიბერალიზმის გლობალიზაციას მიეწერება.<ref name="Fox OMahony OMahony Hickey 2014 p.25"/> გლობალიზაციამ შეუძლია შეცვალოს ერების [[ერთა თვითგამორკვევა|თვითგამორკვევის უნარი]].<ref>Terrence McDonough, "The Irish Crash in Global Context", Department of Economics, National University of Ireland, Galway, and ''World Review of Political Economy 1.3'' (Fall 2010): 442–62.</ref> ===იმპერიალიზმი=== რიგი მკვლევრების აზრით, ნეოლიბერალიზმი ხელს უწყობს ან მოიცავს [[იმპერიალიზმი|იმპერიალიზმს]].<ref>{{cite journal |last1=Spector |first1=Alan J. |title=Globalization or Imperialism? Neoliberal Globalization in the Age of Capitalist Imperialism |journal=International Review of Modern Sociology |date=2007 |volume=33 |pages=7–26 |jstor=41421286 }}</ref><ref>{{cite journal |last1=Hahn |first1=Niels S.C. |title=Neoliberal Imperialism and Pan-African Resistance |journal=Journal of World-Systems Research |date=2007 |volume=13 |issue=2 |url=https://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/354 |accessdate=30 June 2019}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Godfrey |first1=Richard |title=The private military industry and neoliberal imperialism: Mapping the terrain |journal=Organization |volume=21 |pages=106–125 |date=3 January 2013 |doi=10.1177/1350508412470731 |hdl=2381/27608 |s2cid=145260433 |url=http://oro.open.ac.uk/62351/1/62351.pdf }}</ref> მაგალითად, [[University of Sheffield|შეფილდის უნივერსიტეტის]] პოლიტიკისა და საერთაშორისო ურთიერთობების პროფესორი რუთ ბლეიკლი ადანაშაულებს შეერთებულ შტატებსა და მის მოკავშირეებს [[ცივი ომი|ცივი ომის]] დროს [[state terrorism|სახელმწიფო ტერორიზმისა]] და მასობრივი მკვლელობების გაღვივებაში, როგორც საყრდენი საშუალების [[კაპიტალიზმი|კაპიტალიზმისა]] და ნეოლიბერალიზმის გაფართოების ხელშეწყობისთვის განვითარებად ქვეყნებში.<ref>{{cite book |last=Blakeley|first=Ruth|date=2009 |title=State Terrorism and Neoliberalism: The North in the South|url=http://www.routledge.com/books/details/9780415462402/|location= |publisher=[[Routledge]]|pages=[https://books.google.com/books?id=rft8AgAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA4 4], [https://books.google.com/books?id=rft8AgAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA20#v=onepage&q&f=false 20–23], [https://books.google.com/books?id=rft8AgAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA88#v=onepage&q&f=false 88] |isbn=978-0415686174}}</ref> ამის არგუმენტად, ბლეიკლი ამბობს, რომ ინდონეზიის შემთხვევა გვიჩვენებს, რომ აშშ და დიდი ბრიტანეთი დააყენა კაპიტალისტური [[elite|ელიტის]] ინტერესებს ასობით ათასი ინდონეზიელის [[ადამიანის უფლებები|უფლებებზე]] მაღლა [[Indonesian Army|ინდონეზიის არმიის]] მხარდაჭერით, რადგან ამ უკანასკნელმა აწარმოა [[Indonesian mass killings of 1965–66|მასობრივი მკვლელობების კამპანია]], რომლის შედეგადაც განადგურდა [[Communist Party of Indonesia|ინდონეზიის კომუნისტური პარტია]] და მისი სამოქალაქო მხარდამჭერები. ისტორიკოსი ბრედლი რ. სიმპსონი მიიჩნევს, რომ მასობრივი მკვლელობების ეს კამპანია იყო „ნეოლიბერალური პოლიტიკის აუცილებელი ნაწილი, და რომ სუკარნოს განდევნის შემდეგ დასავლეთი შეეცდებოდა ინდონეზიას დაკისრებოდა მომხდარზე პასუხისმგებლობა“.<ref>{{cite book |last=Simpson|first=Bradley|date= 2010|title=Economists with Guns: Authoritarian Development and U.S.–Indonesian Relations, 1960–1968|url=https://www.sup.org/books/title/?id=7853|location= |publisher=[[Stanford University Press]]|page=193|isbn=978-0804771825|quote="Washington did everything in its power to encourage and facilitate the army-led massacre of alleged PKI members, and U.S. officials worried only that the killing of the party's unarmed supporters might not go far enough, permitting Sukarno to return to power and frustrate the [Johnson] Administration's emerging plans for a post-Sukarno Indonesia. This was efficacious terror, an essential building block of the neoliberal policies that the West would attempt to impose on Indonesia after Sukarno's ouster"}}</ref> გეოგრაფი [[David Harvey|დევიდ ჰარვი]] ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმი ხელს უწყობს იმპერიალიზმის არაპირდაპირ ფორმას, რომელიც ფოკუსირებულია განვითარებადი ქვეყნებიდან ფინანსური მექანიზმების საშუალებით რესურსების ამოღებაზე.<ref name="harvey1"/>{{rp|73–74}} ეს ხორციელდება ისეთი საერთაშორისო ინსტიტუტების საშუალებით, როგორიცაა [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი]] (სსფ) და [[მსოფლიო ბანკი]], რომლებიც მოლაპარაკებებს აწარმოებენ ვალისგან განთავისუფლების თაობაზე განვითარებად ქვეყნებთან. ჰარვი მიიჩნევს, რომ ეს ორგანიზაციები პრიორიტეტს ანიჭებენ ფინანსურ ინსტიტუტებს, რომლებიც გასცემენ სესხებს დავალიანების მქონე ქვეყნებზე და აყენებენ მოთხოვნებს სესხებზე, რომლებიც, ფაქტობრივად, მოქმედებენ როგორც ფინანსური ნაკადები დებიტორი ქვეყნებიდან განვითარებულ ქვეყნებში (მაგალითად, სესხის მისაღებად სახელმწიფოს უნდა ჰქონდეს საკმარისი სავალუტო რეზერვები - რაც მოითხოვს დებიტორი ქვეყნის მიერ აშშ-ს სახაზინო ობლიგაციების შეძენას, რომელთა საპროცენტო განაკვეთები უფრო დაბალია ვიდრე სესხის). ეკონომისტმა [[ჯოზეფ სტიგლიცი|ჯოზეფ სტიგლიცმა]] ამის შესახებ თქვა: „რა თავისებური სამყაროა, რომელშიც ღარიბი ქვეყნები ფაქტობრივად სუბსიდირებას უკეთებენ ყველაზე მდიდრებს“.<ref name="harvey1"/>{{rp|74}} ===გლობალური ჯანდაცვა=== გლობალური ჯანდაცვისადმი ნეოლიბერალური მიდგომა ხელს უწყობს [[სამედიცინო მრეწველობა|ჯანდაცვის ინდუსტრიის]] [[პრივატიზება|პრივატიზებას]] და [[deregulation|ამცირებს მთავრობის ჩარევას ბაზარზე]], მთავრობაზე მეტად ყურადღებას ამახვილებს [[არასამთავრობო ორგანიზაცია|არასამთავრობო]] და საერთაშორისო ორგანიზაციებზე, როგორიცაა [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი]] (სსფ) და [[მსოფლიო ბანკი]].<ref>{{Cite journal|last=Smith|first=James|date=17 September 2016|title='Blind Spot: How Neoliberalism Infiltrated Global Health' Book Review|url=https://academic.oup.com/jpubhealth/article-pdf/38/3/624/8518513/fdv082.pdf|journal=Journal of Public Health|volume=38|issue=3|pages=624|via=|doi=10.1093/pubmed/fdv082}}</ref> ეს მიდგომა მნიშვნელოვანი კრიტიკის პირისპირ აღმოჩნდა.<ref>{{Cite journal|last1=Baru|first1=Rama|last2=Mohan|first2=Malu|date=9 October 2018|title=Globalisation and neoliberalism as structural drivers of health inequities|journal=Health Research Policy and Systems|volume=16|issue=Suppl 1|pages=91|doi=10.1186/s12961-018-0365-2|pmid=30301457|pmc=6178247}}</ref><ref name=":3">{{Cite book|title=The Deadly Ideas of Neoliberalism: How the IMF has Undermined Public Health and the Fight Against AIDS|last=Rowden|first=Rick|publisher=Zed Books|year=2009|isbn=978-1848132856|location=London|pages=}}</ref><ref>{{Cite book|title=Blind Spot: How Neoliberalism Infiltrated Global Health|last=Keshavjee|first=Salmaan|publisher=University of California Press|year=2014|isbn=9780520282841|location=|pages=}}</ref> [[ვაშინგტონის უნივერსიტეტი|ვაშინგტონის უნივერსიტეტის]] პროფესორმა გლობალურ ჯანმდაცვაში, ჯეიმზ ფაიფერმა გააკრიტიკა მსოფლიო ბანკისა და საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მიერ [[Structural adjustment|სტრუქტურული კორექტირების პროგრამების]] (SAP) გამოყენება [[მოზამბიკი|მოზამბიკში]], რამაც გამოიწვია მთავრობის ჯანდაცვის ხარჯების შემცირება და უბიძგა წამყვან საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებს შეევსოთ ის სიცარიელე, რომელსაც ადრე მთავრობა აფინანსებდა.<ref>{{cite journal|last1=Pfeiffer|first1=J|year=2003|title=International NGOs and primary health care in Mozambique: the need for a new model of collaboration|url=https://archive.org/details/sim_social-science-medicine_2003-02_56_4/page/725|journal=Social Science & Medicine|volume=56|issue=4|pages=725–38|doi=10.1016/s0277-9536(02)00068-0|pmid=12560007}}</ref> ფაიფერი ამტკიცებს, რომ „ახალმა პოლიტიკურმა დღის წესრიგმა“ დააქუცმაცა ადგილობრივი ჯანდაცვის სისტემები, შეარყია პროგრამების ლოკალური კონტროლი და ხელი შეეწყო [[social inequality|სოციალურ უთანასწორობას]]. რიკ როუდენმა, ''გლობალური ფინანსური ერთიანობის'' უფროსმა ეკონომისტმა გააკრიტიკა სსფ-ს [[monetarism|მონეტარული]] მიდგომა, რომლითაც პრიორიტეტი ენიჭება [[price stability|ფასების სტაბილურობასა]] და ფისკალურ შეზღუდვებს, რაც, მისი მტკიცებით, ზედმეტად შემზღუდველი იყო და ხელს უშლიდა განვითარებად ქვეყნებს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინფრასტრუქტურაში გრძელვადიანი [[ინვესტიცია|ინვესტიციების]] გაზრდაში.<ref name=":3" /> მისი მტკიცებით, ამან გამოიწვია მუდმივად დაუფინანსებელი საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სისტემები და დემორალიზებული სამუშაო პირობები, რამაც თავის მხრივ მიგვიყვანა [[brain drain|გაუნათლებელ]] სამედიცინო პერსონალამდე და შეარყია [[შიდსი|აივ/შიდსის]] წინააღმდებ ბრძოლა, ისევე როგორც მთელი საზოგადოებრივი ჯანდაცვა განვითარებად ქვეყნებში. ზოგიერთი აკადემიკოსი და ექსპერტი ადანაშაულებს ნეოლიბერალიზმს და ჰიპერკაპიტალიზმს თანამედროვე საზოგადოების სოციალური დაავადებების გამძაფრებასა და ნორმალიზებაში,<ref name="Berdayes">{{cite book|editor1-last=Berdayes|editor1-first=Vicente|editor2-last=Murphy |editor2-first=John W.|date=2016 |title=Neoliberalism, Economic Radicalism, and the Normalization of Violence|url=https://books.google.com/books?id=G64vCwAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA2|location= |publisher=Springer |page=2 |isbn=978-3-319-25169-1}}</ref><ref>{{cite book |last1=Collins|first1=Victoria E.|last2= Rothe|first2=Dawn L.|date=2019 |title=The Violence of Neoliberalism: Crime, Harm and Inequality|url=https://books.google.com/books?id=us2gDwAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PT11|page=11|location= |publisher=[[Routledge]]|isbn=9781138584778}}</ref> [[mass shootings|მასობრივი მკვლელობების]] რაოდენობის ზრდაში,<ref name="Berdayes"/><ref>{{cite news |last= McIntyre|first=Niamh|date=April 16, 2015 |title=This Theorist Believes That Capitalism Creates Mass Murderers by Causing People to 'Malfunction'|url=https://www.vice.com/en_uk/article/wd7eyw/berardi-interview|work=Vice |location= |access-date=August 11, 2019 }}</ref> განსაკუთრებით [[Mass shootings in the United States|შეერთებულ შტატებში]].<ref>{{cite news |last1= Wolff|first1=Richard D.|last2= Fraad|first2=Harriet|date=November 8, 2017 |title=American hyper-capitalism breeds the lonely, alienated men who become mass killers|url=https://www.salon.com/2017/11/08/american-hyper-capitalism-breeds-the-lonely-alienated-men-who-become-mass-killers_partner/|work=Salon |location= |access-date=August 11, 2019|authorlink1=Richard D. Wolff|authorlink2=Harriet Fraad}}</ref> ===ინფრასტრუქტურა=== ნიკოლას ფირზლი ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალიზმის ზრდამ შეარყია [[post-war consensus|ომისშემდგომი კონსენსუსი]] და [[Presidency of Dwight D. Eisenhower|ეიზენჰაუერის ეპოქის რესპუბლიკური ცენტრალიზმი]], რამაც გამოიწვია საზოგადოებრივი კაპიტალის მასიური გამოყოფა მასშტაბური ინფრასტრუქტურული პროექტებისთვის 1950-იან, 60-იან და 70-იან წლებში, როგორც [[დასავლეთი ევროპა|დასავლეთ ევროპაში]], ისე [[ჩრდილოეთი ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკაში]]: „რეიგანის წინა პერიოდში ინფრასტრუქტურა იყო აპოლიტიკური, პოზიტიურად დატვირთული, ტექნოკრატიულ განსაზღვრებას კი იზიარებდა ეკონომისტების უმეტესი ნაწილი და პოლიტიკოსები. […] მათ შორის პრეზიდენტი ეიზენჰაუერი, პრეტორიანელ რესპუბლიკელთა ლიდერი, რომელიც მხარს უჭერდა ინვესტიციებს სახელმწიფოთაშორისი მაგისტრალის სისტემაში, კერძოდ ამერიკის ეროვნული გზის ქსელში […] მაგრამ რეიგანმა, ტეტჩერმა, დელორსმა და მათმა უამრავმა თანამოაზრემ, მათ შორის კლინტონიანელებმა, „ახალი ლეიბორისტების“ და ევროკავშირის სოციალ-დემოკრატმა გადაწყვეტილების მიმღებმა პირებმა ბრიუსელში სცადეს გამოეყოთ უზარმაზარი სახელმწიფო სუფსიდიები, სოციალური ინფრასტრუქტურისა და საზოგადოებრივი ტრანსპორტისათვის შეერთებულ შტატებში, ბრიტანეთსა და ევროკავშირი“.<ref>Nicolas J. Firzli, [https://www.academia.edu/26978017/After_The_Neoliberals_A_New_Middle_Way_for_Britain_and_America_Rescuing_Native_Workers_and_Jumpstarting_the_Economy/ The End of 'Globalization'? Economic Policy in the Post-Neocon Age], ''Revue Analyse Financière'' (July 12, 2016).</ref> [[გაერთიანებული სამეფოს გასვლა ევროკავშირიდან|ბრექსიტის]] შემდეგ, [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (2016)|შეერთებული შტატების 2016 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებმა]] და ახალი ტიპის „თვითმაძიებელი კაპიტალიზმის“ („[[wikt:Trumponomics|ტრამპონომიკა]]“) მზარდმა გამოჩენამ, გამოიწვია წარსულის ნეოლიბერალური დოქტრინიდან მასშტაბური გადახვევა, და არსებობს ვარაუდი, რომ შეერთებული შტატები, ბრიტანეთი და სხვა მოწინავე ეკონომიკის მქონე ქვეყნებმა შესაძლოა იხილონ ინფრასტრუქტურული ინვესტიციების ზრდა.<ref>Jeremy Weltman : [https://www.globalcapital.com/article/b1157nr86h8byh/country-risk-review-2016-populism-is-risky "Country Risk Review: Populism Is Risky", Euromoney Global Capital, January 6 2017]</ref><ref>M. Nicolas J. Firzli : [https://www.academia.edu/26978017/After_The_Neoliberals_A_New_Middle_Way_for_Britain_and_America_Rescuing_Native_Workers_and_Jumpstarting_the_Economy "The End of Globalization? Economic Policy in the Post-Neocon Age", Revue Analyse Financière, Q3 2016 – Issue N°60]</ref> <blockquote>[[დონალდ ტრამპი|დონალდ ტრამპის]] გამარჯვებით, 2016 წლის 8 ნოემბერს, საბოლოოდ დასრულდა „ნეოლიბერალურ-ნეოკონსერვატიული“ პოლიტიკის კონსენსუსი, რომელიც ფორმულირდა 1979–1980 წლებში (დენგ სიაოპინის ვიზიტი შეერთებულ შტატებში, რეიგანისა და ტეტჩერის არჩევა) [...] 1980-იანი წლების დასაწყისიდან ამერიკის მოძველებული ინფრასტრუქტურის აქტივების (განსაკუთრებით საზოგადოებრივი ტრანსპორტისა და წყლის სანიტარული სისტემის) განზრახ უგულებელყოფამ საბოლოოდ გაამწვავა მოსახლეობის მასშტაბური უკმაყოფილება, რასაც [[ჰილარი კლინტონი|ჰილარი კლინტონისა]] და რესპუბლიკელთა ისტაბლიშმენტის შეშფოთება მოჰყვა. დონალდ ტრამპმა სწრაფად გაითავისა ეს საკითხი, რათა უფრო ძლიერი დარტყმა მიეყენებინა ფედერალური მთავრობის ''laissez-faire'' თვითკმაყოფილებისათვის.<ref>M. Nicolas J. Firzli : [http://www.analysefinanciere.org/2017/01/26/understanding-trumponomics 'Understanding Trumponomics', Revue Analyse Financière, 26 January 2017 – Supplement to Issue N°62] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170211160222/http://analysefinanciere.org/2017/01/26/understanding-trumponomics/ |date=11 თებერვალი 2017 }}</ref></blockquote> სხვები, მაგალითად კეტრინ როტენბერგი, ვერ ხედავენ ტრამპის გამარჯვებას ნეოლიბერალიზმის დასრულებად, არამედ განიხილავენ როგორც ნეოლიბერალიზმის ახალ ფაზას.<ref>{{cite web |url=http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2016/12/trumping-neoliberalism-steroids-161215144834626.html|title=Trumping it up: Neoliberalism on steroids|last= Rottenberg|first=Catherine|date=December 18, 2016 |website=Al Jazeera|publisher= |access-date= April 20, 2017|quote=}}</ref> ამერიკელი პოლიტოლოგი და თეოლოგი [[Adam Kotsko|ადამ კოტსკო]] ამტკიცებს, რომ თანამედროვე მემარჯვენე პოპულიზმი, რომლის მაგალითია ბრექსიტი და [[Trump Administration|ტრამპის ადმინისტრაცია]], წარმოადგენს ნეოლიბერალიზმის „ერეტიკურ“ ვარიანტს, რომლისთვისაც მისაღებია მისი ძირითადი პრინციპები, მაგრამ უბიძგებს მათ ახალი, თითქმის „პაროდიული“ უკიდურესობისაკენ.<ref>{{cite book |last= Kotsko|first=Adam|date=2018 |title=Neoliberalism's Demons: On the Political Theology of Late Capital|url=https://www.sup.org/books/title/?id=29538|location= |publisher=[[Stanford University Press]]|isbn=978-1503607125|page=10|author-link=Adam Kotsko}}</ref> ===გარემოზე ზემოქმედება=== [[File:Press conference EU-Mercosul on June 26, 2019 (VII).jpg|thumb|ევროკავშირ-მერკოზორის თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმება, რომელიც მსოფლიოში ერთ-ერთ უდიდეს [[free trade|თავისუფალ სავაჭრო]] სივრცეს შექმნის, დაგმეს გარემოსდამცველებმა და ადგილობრივმა უფლებადამცველებმა.]] დასაბუთებულია, რომ ვაჭრობით ხელმძღვანელობამ, არარეგულირებულმა ეკონომიკურმა საქმიანობამ და [[regulation of pollution|დაბინძურების რეგულირების]] სისუსტემ გამოიწვია [[environmental degradation|გარემოს დეგრადაცია]].<ref>Peet, Richard. "Neoliberalism and Nature: The Case of the WTO". Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol 590 November 2003: 188–211.</ref> გარდა ამისა, ნეოლიბერალიზმის დროს წახალისებულმა წარმოებამ შეიძლება შეამციროს ბუნებრივი რესურსების ხელმისაწვდომობა გრძელვადიან პერსპექტივაში და, შესაბამისად, არ იყოს მდგრადი მსოფლიოს გარკვეულ [[resource depletion|გეოგრაფიულ სივრცეში]].<ref>Moore, Jason W. (2011) 'Transcending the metabolic rift: a theory of crises in the capitalist worldecology', Journal of Peasant Studies, 38: 1, 1–46</ref> [[Marxism|მარქსისტი]] ეკონომისტ-გეოგრაფი [[David Harvey|დევიდ ჰარვი]] ბრალს დებს ნეოლიბერალიზმს [[ჰოლოცენის გადაშენება|სახეობების გადაშენების მზარდ მაჩვენებლებში]].<ref name="harvey1"/>{{rp|173}} განსაკუთრებით ყურადღებას ამახვილებს, რომ „ნეოლიბერალიზმის ერა არის დედამიწის უახლოეს ისტორიაში, სახეობების უსწრაფესი გადაშენების ხანა“. ამერიკელი ფილოსოფოსი და ცხოველთა უფლებადამცველი [[Steven Best|სტივენ ბესტი]] ამტკიცებს, რომ ნეოლიბერალურმა პოლიტიკამ სამი ათწლეულის მანძილზე „მთელი სამყაროს მარკეტიზაცია“ მოახდინა და გააძლიერა „თავდასხმა დედამიწის ყველა ეკოსისტემაზე“.<ref>{{cite book |last= Best|first=Steven|date=2014 |title=The Politics of Total Liberation: Revolution for the 21st Century|location= |publisher=[[Palgrave Macmillan]]|page=160 |isbn=978-1137471116|author-link=Steven Best}}</ref> [[Friedman doctrine|ფრიდმანის დოქტრინა]], რომელსაც ნიკოლას ფირზლი ედავება, განსაზღვრავს ნეოლიბერალურ ეპოქას,<ref name="Analyse Financière">{{cite news |first1=M. Nicolas J. |last1=Firzli |title= Beyond SDGs: Can Fiduciary Capitalism and Bolder, Better Boards Jumpstart Economic Growth? |url= https://www.academia.edu/28982570 |accessdate=1 November 2016 |work=Analyse Financière|date=October 2016}}</ref> რომელმაც შესაძლოა კომპანიებს უბიძგონ, უგულებელყონ გარემოზე ზრუნვა. ფირზლი დაჟინებით ამბობს, რომ წინდახედულ, [[fiduciary|სანდომიან]], გრძელვადიან პერსპექტივაზე ორიენტირებულ ინვესტორებს არ შეუძლიათ დააიგნორონ [[environmental, social and corporate governance|ეკოლოგიური, სოციალური და კორპორატიული მმართველობის]] შედეგები, რაც გამოწვეულია სწორედ იმ კომპანიათა აღმასრულებელი დირექტორების ქმედებებით, რომელთა წილებსაც ისინი ფლობენ. ფირზლის აზრით, ფრიდმანის დიდი ხნის დომინანტური პოზიცია ხდება კულტურულად მიუღებელი და ფინანსურად ძვირი საპენსიო ფონდებისა და ინდუსტრიული ფირმების აღმასრულებელი საბჭოებისთვის ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში“.<ref name="Analyse Financière"/> ===პოლიტიკური წინააღმდეგობა=== ნეოლიბერალიზმმა პოლიტიკური წინააღმდეგობის მრავალი შემთხვევა წარმოშვა: * ევროპაში სიდუღჭირის საწინააღმდეგოდ მიმართული პარტიების აღზევებასა და 2015 წლის იანვარში რადიკალი-მემარცხენე პარტიის, [[SYRIZA]]-ს გამარჯვებას [[Greek legislative election, January 2015|საბერძნეთის საპარლამენტო არჩევნებში]] მოჰყვა ისეთი განცხადებები როგორიცაა - „ნეოლიბერალიზმის დასასრული“.<ref>Paul Mason (25 January 2015). [https://www.theguardian.com/commentisfree/2015/jan/25/greece-shows-what-can-happen-when-young-revolt-against-corrupt-elites Greece shows what can happen when the young revolt against corrupt elites]. ''[[The Guardian]].'' Retrieved 25 January 2015.</ref> * ლათინურ ამერიკაში „[[pink tide|ვარდისფერი ტალღა]]“, რომელმაც ათასწლეულის დასაწყისში მემარცხენე მთავრობები მოიყვანა სათავეში, მემარცხენე მთავრობები მოიყვანა ათასწლეულის დასაწყისში, შეიძლება შეფასდეს ნეოლიბერალური ჰეგემონიის წინააღმდეგ მიმართულ რეაქციად და მოსაზრებად, რომ [[Washington Consensus|ვაშინგტონის კონსენსუსის]] „ალტერნატივა არ არსებობს“.<ref>{{Cite book|title=Neoliberal Hegemony and the Pink Tide in Latin America: Breaking Up With TINA? (International Political Economy Series)|last=Chodor|first=Tom|year=2014|isbn=978-1137444677|url=http://www.palgrave.com/page/detail/neoliberal-hegemony-and-the-pink-tide-in-latin-america-tom-chodor/?K=9781137444677|publisher=[[Palgrave Macmillan]]|accessdate=2020-11-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150930102542/http://www.palgrave.com/page/detail/neoliberal-hegemony-and-the-pink-tide-in-latin-america-tom-chodor/?K=9781137444677|archivedate=2015-09-30}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150930102542/http://www.palgrave.com/page/detail/neoliberal-hegemony-and-the-pink-tide-in-latin-america-tom-chodor/?K=9781137444677 |date=2015-09-30 }}</ref> * ნეოლიბერალური გლობალიზაციის წინააღმდეგ პროტესტის ნიშნად, სამხრეთ კორეელმა ფერმერმა და კორეის მოწინავე ფერმერთა ფედერაციის ყოფილმა პრეზიდენტმა [[Lee Kyung-hae|ლი კიუნგ-ჰეიმ]] მოიკლა თავი გულში თვითდაზიანების მიყენებით 2003 წელს მექსიკაში, კერძოდ, კანკუში, [[მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია|მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის]] გამართულ შეხვედრაზე.<ref>{{cite book|editor1-last= Frye|editor1-first=Joshua|editor1-link= |editor2-last= Bruner|editor2-first=Michael|editor2-link= |date=2013 |title=The Rhetoric of Food: Discourse, Materiality, and Power |url=https://books.google.com/books?id=IR9woMrfFs4C&lpg=PP1&pg=PA147|location= |publisher=[[Routledge]]|page= 147|isbn=978-0415727563|author-link= }}</ref> იგი აპროტესტებდა სამხრეთ კორეის მთავრობის გადაწყვეტილებას ფერმერებისთვის სუბსიდიების შემცირების შესახებ.<ref name = "For Business Ethics"/>{{rp|96}} * [[Kristen Ghodsee|კრისტენ გოდსის]], [[University of Pennsylvania|პენსილვანიის უნივერსიტეტის]] რუსეთისა და აღმოსალლეთ ევროპის მცოდნეობის პროპესორისა და ეთნოგრაფის, კვლევამ აჩვენა, რომ ნეოლიბერალური კაპიტალიზმისადმი მასშტაბურმა უკმაყოფილებამ გამოიწვია „[[Communist nostalgia|წითელი ნოსტალგია]]“ ძირითადად ყოფილი კომუნისტური ბლოკის ქვეყნებში. იგი აღნიშნავს, რომ „პოლიტიკური თავისუფლება, რომელიც დემოკრატიიდან მოდის, შეფუთული იყო ყველაზე ცუდი, დაურეგულირებელი თავისუფალი ბაზრის კაპიტალიზმით, რამაც სრული დესტაბილიზაცია მოახდინა ყოველდღიური ცხოვრების რიტმში და მოიტანა დანაშაული, კორუფცია და ქაოსი, სადაც ადრე პროგნოზის გაკეთება მეტად მოსახერხებელი იყო“,<ref>{{cite web|url=http://wamc.org/post/dr-kristen-ghodsee-bowdoin-college-nostalgia-communism|title=Dr. Kristen Ghodsee, Bowdoin College – Nostalgia for Communism|publisher=Wamc.org|date=2011-11-01|accessdate=2018-07-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201111205821/https://www.wamc.org/post/dr-kristen-ghodsee-bowdoin-college-nostalgia-communism|archivedate=2020-11-11}}</ref> ამ პროცესებმა საბოლოოდ განაპირობა ექსტრემისტული [[ნაციონალიზმი|ნაციონალიზმის]] აღორძინება.<ref name="Ghodsee2017"/> *2010-იანი წლების ბოლოს, სხვადასხვა საპროტესტო ტალღა, როგორიცაა ყვითელი ჟილეტების მოძრაობა საფრანგეთში და 2019-2020 წლების ჩილეს საპროტესტო გამოსვლები, პირდაპირ ეწინააღმდეგება ნეოლიბერალურ მთავრობებსა და პოლიტიკას, მათ შორის [[privatization|პრივატიზაციასა]] და [[austerity|მკაცრ ეკონომიკურ პოლიტიკას]], რომელთაც ადანაშაულებენ [[cost of living|ცხოვრების ხარჯების]], დავალიანებებისა და [[economic inequality|ეკონომიკური უთანასწორობის ზრდაში]].<ref>{{cite news |last=Haskins |first=Caroline|date=December 14, 2018 |title=The Paris 'Yellow Vest' Protests Show the Flaws of Capitalism|url=https://www.vice.com/en_us/article/nepkpw/the-paris-yellow-vest-protests-show-the-flaws-of-capitalism|work=[[Vice Media|Vice]] |location= |access-date=November 3, 2019 }}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/nation/2019/10/21/chile-protests-santiago-dead-state-emergency/|title='We are at war': 8 dead in Chile's violent protests over social inequality|date=21 October 2019|website=[[The Washington Post]]|access-date=3 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191024130721/https://www.washingtonpost.com/nation/2019/10/21/chile-protests-santiago-dead-state-emergency/|archive-date=24 October 2019|url-status=live}}</ref> 2019 წელს, 5 კონტინენტის, მრავალ ქვეყანაში ჩატარდა საპროტესტო გამოსვლები ნეოლიბერალური რეფორმების, პოლიტიკისა და მთავრობების წინააღმდეგ. მათი უმრავლესობა მიმართულია მკაცრი ეკონომიკური პოლიტიკის, პრივატიზაციის და მუშათა კლასების გადასახადების ზრდის წინააღმდეგ.<ref>{{cite news|last=Ehrenreich|first=Ben|date=November 25, 2019|title=Welcome to the Global Rebellion Against Neoliberalism|url=https://www.thenation.com/article/global-rebellions-inequality/|work=[[The Nation]]|location=|access-date=November 29, 2019|authorlink=Ben Ehrenreich|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200121111137/https://www.thenation.com/article/global-rebellions-inequality/|archivedate=იანვარი 21, 2020}}</ref> == რესურსები ინტერნეტში == * [http://vlib.iue.it/carrie/texts/carrie_books/paksoy-7/ IDENTITIES: How Governed, Who Pays?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230404195424/http://vlib.iue.it/carrie/texts/carrie_books/paksoy-7/ |date=2023-04-04 }} * [http://www.socialistproject.ca/leftstreamed/ls1.php Neoliberalism and the State] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304025343/http://www.socialistproject.ca/leftstreamed/ls1.php |date=2016-03-04 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{პოლიტიკური იდეოლოგიები}} [[კატეგორია:პოლიტიკური თეორიები]] [[კატეგორია:ეკონომიკური იდეოლოგიები]] [[კატეგორია:მაკროეკონომიკა]] [[კატეგორია:ეკონომიკური ლიბერალიზმი]] [[კატეგორია:ეკონომიკური გლობალიზაცია]] [[კატეგორია:პოლიტიკური ტერმინები]] kwvles69mzkrpkjzshi9f1p6azq919x ოდესა 0 11685 4821705 4421146 2025-06-28T02:18:30Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821705 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი =ქალაქი |ქართული სახელი = ოდესა |რეგიონის ტიპი = ოლქი |რეგიონი = ოდესის ოლქი{{!}}ოდესა |რეგიონი ცხრილში = |რაიონის ტიპი= |რაიონი = |მმართველის ტიპი = მერი |წინა სახელები = ჰაჯიბეი |სტატუსი-დან = 1794 }} '''ოდესა''' ({{lang-uk|Одеса}}) — ქალაქი სამხრეთ-დასავლეთ [[უკრაინა|უკრაინაში]], უმნიშვნელოვანესი პორტი [[შავი ზღვა|შავ ზღვაზე]] და [[ოდესის ოლქი|ოდესის ოლქის]] ადმინისტრაციული ცენტრი. ქალაქის მოსახლეობა [[2004]] წლის მონაცემებით იყო 1.012.500 ადამიანი. ოდესა თბილ წყალზე მდებარეობს, თუმცა მისი სამხედრო მნიშვნელობა საკმაოდ შეზღუდულია. [[თურქეთი|თურქეთის]] მიერ [[დარდანელის სრუტე|დარდანელის სრუტესა]] და [[ბოსფორი|ბოსფორზე]] კონტროლის დაწესებამ [[ნატო (ორგანიზაცია)|ნატოს]] შესაძლებლობა მისცა ოდესიდან [[ხმელთაშუა ზღვა|ხმელთაშუა ზღვაზე]] მიმოსვლა შეეზღუდა. ქალაქს ორი მნიშვნელოვანი პორტი აქვს: თავად ოდესა და ''იუჟნი'' (საერთაშორისო მნიშვნელობის ნავთობ ტერმინალი), რომელიც ქალაქის გარეუბანში მდებარეობს. კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი პორტი, ''ილიჩევსკი'', იმავე ობლასტში მდებარეობს, ოდესის სამხრეთ-დასავლეთით. ერთობლიობაში ეს სამი პორტი და სარკინიგზო სისტემა მნიშვნელოვან სატრანსპორტო კვანძს წარმოადგენს. ოდესის ნავთობ და ქიმიურ-გადამმუშავებელი ქარხნები რუსეთისა და ევროპის ქსელებთან სტრატეგიული მნიშვნელობის სადენებით არის დაკავშირებული. ოდესა სიდიდით მეხუთე ქალაქია უკრაინაში და ასევე მისი ყველაზე მნიშვნელოვანი სავაჭრო ცენტრი. მე-19 საუკუნეში ის იყო იმპერიული რუსეთის მესამე ქალაქი [[მოსკოვი|მოსკოვისა]] და [[სანქტ-პეტერბურგი|სანქტ-პეტერბურგის]] შემდეგ. ქალაქის ისტორიულ არქიტექტურას უფრო ხმელთაშუა იერი დაჰკრავს ვიდრე რუსული, ფრანგული და იტალიური მიმდინარეობების გავლენით. ოდესისთვის ყოველთვის იყო დამახასიათებელი თავისუფალი ნება და იუმორი, შესაძლოა მისი მდებარეობისა და მულტიკულტურიზმის წყალობით. ==ისტორია== 1792 წლამდე ოდესა [[თათრები|თათრულ]] სოფელს წარმოადგენდა და ჰაჯიბეი ერქვა. ოდესის თავდაპირველი სახელის სხვა ვარიანტებიცაა ცნობილი: კაჩიბეი, აჯიბეი, კოცუბეევი, კაჩუკლენოვი. ქალაქს ოდესა ეწოდა იმის გამო, რომ შეცდომით მიაჩნდათ, თითქოს ჰაჯიბეის ადგილზე ძველბერძნული კოლონია ოდესოსი არსებობდა. სინამდვილეში ოდესოსი [[ვარნა]]ს ადგილას მდებარეობდა. ოდესა ქალაქს 1794 წელს უწოდეს. [[ხერსონი]]ს კლიმატის უვარგისობაში დარწმუნებულმა ადმირალმა [[ოსიპ დერიბასი|ოსიპ დერიბასმა]] ჰაჯიბეის ადგილას ქალაქის გაშენების იდეა [[ეკატერინე II]]-ს შესთავაზა. ამ ქალაქის დაარსება რუსეთს აახლოებდა [[ოსმალეთის იმპერია]]სთან, ხოლო [[ვოლინი]]სა და [[პოდოლი]]ს მცხოვრებლებს დიდ უპირატესობას უქმნიდა. მათ აღარ დასჭირდებოდათ [[ბუგი]]ს გადაკვეთა ზღვასთან დასაკავშირებლად. 1803 წელს ოდესაში ოთხასამდე სახლი და 7-8 ათასამდე მცხოვრები იყო, ქალაქის შემოსავალი 5 მლნ მანეთამდე ადიოდა. 1803 წელს ოდესის მმართველად დაინიშნა [[არმან ემანუელ დიუ პლესი რიშელიე]]. მან მიიზიდა ხალხი ოდესაში დასასახლებლად, მოაწყო მუდმივმოქმედი ფოსტა და კარანტინი, სავაჭრო პალატა, ბირჟა, საავადმყოფოები და გიმნაზიები. ათ წელიწადში ქალაქის მოსახლეობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა. 1814 წლისთვის ოდესაში 2600 სახლი და 35 ათასი მცხოვრები იყო, ქალაქის შემოსავალმა 45 მლნ მანეთს გადააჭარბა. 1820 წლისთვის ოდესის 40 ათასიანი მოსახლეობა მრავალეთნიკური იყო. მისი მოსახლეობის მხოლოდ მეოთხედი იყო [[რუსები]], დანარჩენს კი შეადგენდნენ [[ფრანგები]], [[იტალიელები]], [[ავსტრიელები]], [[გერმანელები]], [[პოლონელები]], [[სომხები]], [[ბულგარელები]], [[სერბები]], [[ბერძნები]], [[ალბანელები]], [[ყარაიტები]]. ოდესა 1819-[[1858]] წლებში თავისუფალი პორტი (პორტო ფრანკო) იყო. საბჭოთა პერიოდში სსრკ-ის უმნიშვნელოვანესი სავაჭრო პორტი და სამხედრო სანაოსნო ბაზა გახდა. [[2000]] წლის [[1 იანვარი|1 იანვარს]] [[ოდესის პორტი|ოდესის სავაჭრო პორტის]] კარანტინის მისადგომი თავისუფალ პორტად და თავისუფალ სავაჭრო ზონად გამოცხადდა 25 წლის ვადით. ==გეოგრაფია== ოდესის მიმდებარე ტერიტორიის ნიადაგი, გარდა ხერსონისკენ მიმავალი გზის სანაპირო ზოლისა, მეტად ნაყოფიერია. ჰაერი ჯანსაღია, მაგრამ ქალაქი მოკლებულია ტყეებსა და მტკნარ წყალს. == რესურსები ინტერნეტში == * [http://www.2odessa.com საინფორმაციო გვერდი ოდესის შესახებ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220211212442/http://2odessa.com/ |date=2022-02-11 }} * [http://www.odessa.ua ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141030084110/http://www.odessa.ua/ |date=2014-10-30 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ოდესის ოლქი}} {{უკრაინის ადმინისტრაციული დაყოფა}} {{უკრაინის გმირი ქალაქები}} {{სსრკ-ის გმირი ქალაქები}} [[კატეგორია:ოდესის ოლქის ქალაქები]] [[კატეგორია:შავიზღვისპირა ქალაქები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის გმირი ქალაქები]] [[კატეგორია:უკრაინის ადმინისტრაციული ცენტრები]] owg8fzhef7m0ow12kq2fwjkiqp3qsz5 პართენონი 0 14054 4821726 4562150 2025-06-28T07:34:39Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821726 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:O Partenon de Atenas.jpg|მინი|300პქ|პართენონი]] [[ფაილი:Parthenon.Southern.Side.damaged.jpg|მინი|300პქ]] [[ფაილი:ParthenonNight.jpg|მინი|300პქ|პართენონი ღამით]] '''პართენონი''' ({{lang-el|Παρθενώνας}}) — [[ძვ. წ. V საუკუნე]]ში [[ათენი]]ს [[აკროპოლისი|აკროპოლისზე]] აგებული [[ათენა]]ს ტაძარი. იგი ყველაზე კარგად ცნობილი დღემდე მოღწეული [[ძველი საბერძნეთი|ძველი ბერძნული]] ნაგებობაა და საყოველთაოდ ითვლება ბერძნული არქიტექტურის უნატიფეს ნიმუშად. მისი დეკორატიული სკულპტურები ბერძნული ხელოვნების მწვერვალს წარმოადგენს. პართენონი ძველი საბერძნეთისა და [[ათენი]]ს დემოკრატიის სიმბოლოდ ითვლება და ის მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდედისი კულტურული მონუმენტია. შენობას ერქვა ქალღმერთ ათენას ტაძარი და მისი დღევანდელი სახელი მომდინარეობს ძველი ბერძნული სიტყვიდან პართენოს (παρθένος — ქალწული). პართენონმა შეცვალა ათენას ძველი ტაძარი, რომელიც [[ძვ. წ. 480]] წელს [[სპარსელები|სპარსელებმა]] გაანადგურეს. სხვა მრავალ ბერძნულ ტაძართა მსგავსად, პართენონს იყენებდნენ როგორც განძსაცავს და აქ ინახებოდა დელოსთა ლიგის საგანძური, რომელიც მოგვიანებით ათენის იმპერია გახდა. ახ. წ. [[VI საუკუნე]]ში პართენონი [[ღვთისმშობელი|ღვთისმშობლის]] სახელობის [[ქრისტიანობა|ქრისტიანულ]] ეკლესიად გადაკეთდა. თურქების მიერ ათენის აღების შემდეგ ის მეჩეთად გადაკეთდა. [[1687]] წელს შენობაში განთავსებული თურქული ჯარების ამუნიცია ვენეციურმა ყუმბართმყორცნმა ააფეთქა; აფეთქებამ მძიმედ დააზიანა პართენონი და მისი სკულპტურები. [[XIX საუკუნე]]ში ლორდ ერგინმა ზოგიერთი გადარჩენილი სკულპტურა პართენონიდან გამოიტანა და [[ინგლისი|ინგლისში]] წაიღო. ეს სკულპტურები, ცნობილი როგორც [[ელგინის მარმარილო]], ამჟამად [[ბრიტანეთის მუზეუმი (ლონდონი)|ბრიტანეთის მუზეუმშია]] გამოფენილი. კამათი საბერძნეთისა და ბრიტანეთის მთავრობებს შორის ელგინის მარმარილოს სამშობლოში დაბრუნების თაობაზე დღემდე გრძელდება. პართენონი, [[აკროპოლისი]]ს სხვა შენობებთან ერთად საბერძნეთის ყველაზე პოპულარული [[ტურიზმი|ტურისტული]] [[არქეოლოგია|არქეოლოგიური]] ძეგლია. საბერძნეთის კულტურის სამინისტრო ამჟამად ახორციელებს მასშტაბურ აღდგენით-სარეკონსტრუქიო სამუშაოებს ტაძარსა და მის შემოგარენზე. == რესურსები ინტერნეტში == {{commons|Parthenon}} * [http://odysseus.culture.gr/h/2/eh251.jsp?obj_id=912 ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130918073307/http://odysseus.culture.gr/h/2/eh251.jsp?obj_id=912 |date=2013-09-18 }} * [http://www.yppo.gr/4/e40.jsp?obj_id=123 (Hellenic Ministry of Culture) The Acropolis Restoration Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131124083019/http://www.yppo.gr/4/e40.jsp?obj_id=123 |date=2013-11-24 }} * [https://web.archive.org/web/20160622161447/http://www.metrum.org/key/athens/index.htm The Athenian Acropolis by Livio C. Stecchini] (Internet Archive) * [http://whc.unesco.org/en/list/404 UNESCO World Heritage Centre – Acropolis, Athens] * [http://www.nashville.gov/parthenon/index.htm Metropolitan Government of Nashville and Davidson County – The Parthenon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130128110846/http://www.nashville.gov/Parthenon/index.htm |date=2013-01-28 }} * [http://sketchup.google.com/3dwarehouse/details?mid=8174b921338882e8816a3771436c8474 Google Sketchup 3D Model of Parthenon (simplistic)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131107195536/http://sketchup.google.com/3dwarehouse/details?mid=8174b921338882e8816a3771436c8474 |date=2013-11-07 }} * [http://www.vgreece.com/index.php?entry=entry050714-163859 Parthenon virtual tour] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130918115614/http://www.vgreece.com/index.php?entry=entry050714-163859 |date=2013-09-18 }} Interactive 360° panoramas in high resolution. * [http://www.acropolisfriends.gr/index.php?lang=en The Friends of the Acropolis] {{ათენის ღირსშესანიშნაობები}} [[კატეგორია:ათენი]] [[კატეგორია:ძველი ბერძნული არქიტექტურა]] [[კატეგორია:მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლები საბერძნეთში]] g0lnkwhgg7eqsmc8k47cfkdxm7csrjz სოკრატ არშბა 0 27863 4821645 4569017 2025-06-27T15:48:58Z Otogi 27089 4821645 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''სოკრატ იაკობის ძე არშბა''' (დ. [[18 თებერვალი]] <small>[ ძვ. სტ. 5 თებერვალი]</small>, [[1905]], [[ოჩამჩირე]], [[სოხუმის ოკრუგი]] — გ. [[4 იანვარი]], [[1985]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — [[აფხაზები|აფხაზი]] ქირურგ-უროლოგი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი (1955), პროფესორი (1961), საქართველოს სსრ (1961) და აფხაზეთის ასსრ (1961) მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე, აფხაზეთის სამედიცინო საზოგადოების (1965), თბილისის უროლოგთა სამეცნიერო საზოგადოებისა (1968) და სსრკ უროლოგთა სამეცნიერო საზოგადოების (1972) საპატიო წევრი. იყო საქართველოს კპ აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის წევრი და აფხაზეთის ასსრ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. == ბიოგრაფია == 1930 წელს დაამთავრა [[თსუ]]-ის სამკურნალო ფაკულტეტი. სტალინის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტის დამთავრების შემდეგ არშბა მთელი რიგი წლების განმავლობაში მუშაობდა ქალაქ თბილისის სამკურნალო დაწესებულებებში, 1945 წლიდან კი — სოხუმის მეორე საავადმყოფოს ქირურგიული განყოფილების გამგედ. 1949 წლიდან მუშაობდა აფხაზეთის ასსრ ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროს მთავარ ქირურგად. 1964 წლიდან განაგებდა საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტროს ა. წულუკიძის სახელობის უროლოგიისა და ნევროლოგიის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს. შეისწავლიდა საქართველოს მინერალური წყლების უროლოგიურ დაავადებათა სამკურნალოდ გამოყენების, შარდკენჭოვანი დაავადებისა და თირკმლის უკმარისობის საკითხებს. იყო საქართველოს სსრ დამსახურებული ექიმი. აქტიურად მონაწილეობდა საზოგადოებრივ მუშაობაში. იგი მშვიდობის დაცვის აფხაზეთის რესპუბლიკური კომიტეტის თავმჯდომარე, არაერთხელ იყო არჩეული სოხუმის საქალაქო საბჭოს დეპუტატად. სკკპ წევრია 1944 წლიდან. დაჯილდოებულია [[შრომის წითელი დროშის ორდენი]]თ და მედლებით. თბილისში არსებობს მისი სახელობის [[სოკრატ არშბას ქუჩა|ქუჩა]]. ==ლიტერატურა== {{ქსე|1|613|}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00004115}} {{DEFAULTSORT:არშბა, სოკრატ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1905]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1985]] [[კატეგორია:აფხაზი ქირურგები]] [[კატეგორია:ქართველი უროლოგები]] [[კატეგორია:არშბები|სოკრატ]] sxx3lnk7gobskt5316me2v9ds32ulnd 4821646 4821645 2025-06-27T15:49:34Z Otogi 27089 4821646 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''სოკრატ იაკობის ძე არშბა''' (დ. [[18 თებერვალი]] <small>[ძვ. სტ. 5 თებერვალი]</small>, [[1905]], [[ოჩამჩირე]], [[სოხუმის ოკრუგი]] — გ. [[4 იანვარი]], [[1985]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — [[აფხაზები|აფხაზი]] ქირურგ-უროლოგი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი (1955), პროფესორი (1961), საქართველოს სსრ (1961) და აფხაზეთის ასსრ (1961) მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე, აფხაზეთის სამედიცინო საზოგადოების (1965), თბილისის უროლოგთა სამეცნიერო საზოგადოებისა (1968) და სსრკ უროლოგთა სამეცნიერო საზოგადოების (1972) საპატიო წევრი. იყო საქართველოს კპ აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის წევრი და აფხაზეთის ასსრ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. == ბიოგრაფია == 1930 წელს დაამთავრა [[თსუ]]-ის სამკურნალო ფაკულტეტი. სტალინის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტის დამთავრების შემდეგ არშბა მთელი რიგი წლების განმავლობაში მუშაობდა ქალაქ თბილისის სამკურნალო დაწესებულებებში, 1945 წლიდან კი — სოხუმის მეორე საავადმყოფოს ქირურგიული განყოფილების გამგედ. 1949 წლიდან მუშაობდა აფხაზეთის ასსრ ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროს მთავარ ქირურგად. 1964 წლიდან განაგებდა საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტროს ა. წულუკიძის სახელობის უროლოგიისა და ნევროლოგიის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს. შეისწავლიდა საქართველოს მინერალური წყლების უროლოგიურ დაავადებათა სამკურნალოდ გამოყენების, შარდკენჭოვანი დაავადებისა და თირკმლის უკმარისობის საკითხებს. იყო საქართველოს სსრ დამსახურებული ექიმი. აქტიურად მონაწილეობდა საზოგადოებრივ მუშაობაში. იგი მშვიდობის დაცვის აფხაზეთის რესპუბლიკური კომიტეტის თავმჯდომარე, არაერთხელ იყო არჩეული სოხუმის საქალაქო საბჭოს დეპუტატად. სკკპ წევრია 1944 წლიდან. დაჯილდოებულია [[შრომის წითელი დროშის ორდენი]]თ და მედლებით. თბილისში არსებობს მისი სახელობის [[სოკრატ არშბას ქუჩა|ქუჩა]]. ==ლიტერატურა== {{ქსე|1|613|}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00004115}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:არშბა, სოკრატ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1905]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1985]] [[კატეგორია:აფხაზი ქირურგები]] [[კატეგორია:ქართველი უროლოგები]] [[კატეგორია:არშბები|სოკრატ]] 4hmnvbr42hez1403f5yb2kc3cv9mlsy ნუგზარ შატაიძე 0 36203 4821704 4298794 2025-06-28T01:58:39Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821704 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მწერალი}} '''ნუგზარ შატაიძე ''' (დ. [[9 მარტი]], [[1944]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[10 თებერვალი]], [[2009]], [[თბილისი]], [[საქართველო]]) — [[ქართველები|ქართველი]] მწერალი, დრამატურგი, ესეისტი. == ბიოგრაფია == ნუგზარ შატაიძე დაიბადა 1944 წლის 9 მარტს, თბილისში. დედა — ელენე, ხიზამბარელების ოჯახიდან იყო; მამა — ვახტანგ შატაიძე; მეუღლე — ელისაბედ ყვავილაშვილი, შვილები — ლალი, თამუნა, ნინო, ვახტანგი. ნუგზარ შატაიძე სწავლობდა თბილისის ყოფილ ვაჟთა მე-20 სკოლაში (დღევანდელი 31-ე). დაამთავრა 62-ე სკოლა. სწავლობდა ჯერ [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში]], შემდეგ პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში, ფიზიკის ფაკულტეტზე. სპეციალობით თბოენერგეტიკოსი იყო. მუშაობდა თბილისის თბოელექტროცენტრალში ტურბინის მემანქანედ, საქართველოს ენერგოსისტემაში - ინჟინრად, გაზეთ „[[ლელო]]“-ს რედაქციის განყოფილების უფროსად, გამომცემლობა „მერანი“-ს პროზის განყოფილების გამგედ, ჟურნალ „ომეგა“-ს რედაქციის განყოფილების უფროსად. დაინტერესება ქართული მწერლობით ადრეულ ასაკში გამოავლინა. გაიტაცა [[ინანიშვილი, რევაზ |რევაზ ინანიშვილის]], [[რჩეულიშვილი, გურამ|გურამ რჩეულიშვილისა]] და სხვათა შემოქმედებამ, უფრო გაუძლიერა და გაუღვივა ინტერესი და სიყვარული მწერლობისადმი. მისი პირველი მოთხრობა ''თეთრი ყვავილები'' დაიბეჭდა 1968 წელს ჟურნალ „[[ცისკარი (ჟურნალი)|ცისკარში]]“. [[1979]] წელს გამოსცა მოთხრობების პირველი კრებული „მოთხრობები“. არის მრავალი მხატვრული ([[გაღმა_ნაპირი |გაღმა ნაპირი]] და სხვ.) და დოკუმენტური ფილმის სცენარის ავტორი, ასევე ტელესერიალ ''ცხელი ძაღლის'' სცენარის თანაავტორი [[კოტე ჯანდიერი | კოტე ჯანდიერთან]] ერთად. ==გამოცემული წიგნები== * ''მოთხრობები'', თბ. [[მერანი (გამომცემლობა)|მერანი]], 1979 * ''მოლხინო'', თბ. მერანი, 1986 * ''სოფლის ძველი სახლი'' (მოთხრობები), რედ.: ლია არაბიძე, თბ. მერანი, 1990 * ''ელიქარი'' (მოთხრობები), რედ.: ნინო ახალკაცი; მხატვარი [[გოგი წერეთელი]], თბ. მერანი, 1996 * ''ხელეური'', რედ.: [[გივი ალხაზიშვილი]], მხატვარი [[თენგიზ მირზაშვილი]], თბ. მერანი, 1998 * ''მოთხრობები'', რედ.: დათო აბულაძე ; მხატვარი ზურაბ მიმინოშვილი, თბ. საარი, 2001, ISBN 99928-39-28-7 * ''ნოემბრის წვიმა'' (ნოველები, მინიატურები, მოთხრობები, რადიოპიესები), რედ.: ელისაბედ ყვავილაშვილი ; მხატვარი [[კარლო ფაჩულია]], თბ., 2004 * ''ევროპაში რა მინდოდა'', რედ.: [[არმაზ ბურნაძე]], თბ. არეტე, 2004, ISBN 99940-810-6-3 * ''პურის მოთხრობა'', თბ. ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა, 2005, ISBN 99940-30-48-5 * ''ტრამვაი N7'' (მოთხრობები; რადიოპიესები), რედ.: არმაზ ბურნაძე, თბ. საარი, 2005, ISBN 99940-29-60-6 * ''გაღმა ნაპირი'' (მოთხრობები), სარედ. ჯგ.: ზურაბ აბაშიძე, მანანა ჯანელიძე, ირმა ხარშილაძე, თბ. პალიტრა L, 2010, (ქართული პროზის საგანძური, ISSN 1987-8850 ; ტ. 31), ISBN 978-9941-413-94-2 * ''შეხვედრა'' (რჩეული), თბ. ქართული ბიოგრაფიული ცენტრი, 2010, ISBN 978-9941-9141-5-7 == სცენარის ავტორი == * ''[[გაღმა ნაპირი]]'', რეჟისორი [[გიორგი ოვაშვილი]], ( 2008) * ''მიახლოება'', სცენარის თანაავტორი რეჟისორ [[რეხვიაშვილი, ალექსანდრე |ალექსანდრე რეხვიაშვილთან]] ერთად, (1989). * ''პეიტარი'' ( 1988) * ''ლომა'' ( 1987) * ''მევლუდი'' ( 1985) ==რადიოდადგმები== * ''მეკვლე'' * ''დაჭრილი წერო'' * ''დაბრუნება'' == გადაღებულია ფილმებში == * ''შუშის ნამსხვრევი'' (2003) * ''პეიტარი'' (1988) * ''[[ხარება და გოგია]]'' (1987) ==პრიზები და ჯილდოები== * მწერალთა კავშირის პრემია (1995–1996) * სახელმწიფო პრემია (1996) * ღირსების ორდენი * „ილიას ფონდის“ პრემია * პრიზი საუკეთესო სცენარისათვის (''[[გაღმა ნაპირი]]'', რეჟისორი [[გიორგი ოვაშვილი]]) [http://www.dugrainademoudre.net/ გონფრევილის საერთაშორისო კინოფესტივალზე] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110821043704/http://www.dugrainademoudre.net/ |date=2011-08-21 }} (საფრანგეთი) — 2009 * [[საბა (ლიტერატურული პრემია)|ლიტერატურული პრემია "საბა"]] ნომინაციაში „წლის საუკეთესო პროზაული კრებული“ წიგნისათვის ''ნოემბრის წვიმა'' — 2005 ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.lib.ge/shataidze-nugzar/ lib.ge] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120509084829/http://lib.ge/shataidze-nugzar/ |date=2012-05-09 }} * [http://www.radiotavisupleba.ge/content/article/24253749.html ნუგზარ შატაიძის „შეხვედრა“] {{DEFAULTSORT:შატაიძე, ნუგზარ}} [[კატეგორია:ქართველი მწერლები]] [[კატეგორია:ქართველი სცენარისტები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1944]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2009]] [[კატეგორია:საბას პრემიის ლაურეატები]] nusfoyek8gp3o9hjmzhkzngukavd224 ნოდარ დუმბაძე 0 38148 4821702 4743870 2025-06-28T01:12:35Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821702 wikitext text/x-wiki {{მმ*|დუმბაძე (მრავალმნიშვნელოვანი)}} {{ინფოდაფა მწერალი|მეუღლე=ნანული გუგუნავა<ref>{{Cite web | url = http://www.nodardumbadze.ge/archive/biografia.php | title = ავტობიოგრაფია | publisher = ''nodardumbadze.ge'' | accessdate = 27 ნოემბერი, 2020 }}{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>|შვილები=მანანა, ზაზა, ქეთევანი}} '''ნოდარ დუმბაძე''' (დ. [[14 ივლისი]], [[1928]], [[თბილისი]] — გ. [[14 სექტემბერი]], [[1984]], [[თბილისი]]) — ქართველი მწერალი და სცენარისტი, სსრკ-ის მწერალთა კავშირის გამგეობის წევრი, [[შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო პრემია|შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო პრემიის]] ლაურეატი (1975). == ბიოგრაფია == ნოდარ დუმბაძე დაიბადა [[1928]] წლის [[14 ივლისი|14 ივლისს]] ქალაქ [[თბილისი|თბილისში]], მოსამსახურის ოჯახში. მამა — ვლადიმერ ივანეს ძე დუმბაძე საქართველოს კომუნისტური პარტიის [[ბაღდათი|მაიაკოვსკის]] რაიონული კომიტეტის პირველი მდივანი, დედა — ანა ივანეს ასული ბახტაძე — დიასახლისი. [[დიდი წმენდა|1937 წლის რეპრესიები]]ს პერიოდში მამამისი დახვრიტეს, ხოლო დედა დააპატიმრეს და გადაასახლეს და ხანგრძლივი პატიმრობის შემდეგ 1946 წელს გაათავისუფლეს. ნოდარი თავდაპირველად სწავლობდა თბილისის მე-15 საშუალო სკოლაში, რომელიც არ დაუმთავრებია. 8 წლის ასაკში დეიდებმა საცხოვრებლად წაიყვანეს აფხაზეთში, სოხუმში, სადაც სამი წელი გაატარა. ბიძების დაპატიმრებისა და დახვრეტის შემდეგ საცხოვრებლად ბებიასა და ბაბუასთან გაგზავნეს, [[ჩოხატაურის რაიონი]]ს სოფელ [[ზენობანი (ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი)|ზენობანში]].<ref>[https://rezoshatakishvili.wordpress.com/2010/11/12/ნოდარ-დუმბაძის-–-მზით-სავ/amp/ ნოდარ დუმბაძის – მზით სავსე მწერლის ოჯახი | რეზო შატაკიშვილის ბლოგი]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 1945 წელს ნოდარ დუმბაძემ დაამთავრა ჩოხატაურის რაიონის სოფელ [[ხიდისთავი (ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი)|ხიდისთავის]] საშუალო სკოლა და თბილისში დაბრუნდა სწავლის გასაგრძელებლად. ჩაირიცხა [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს ეკონომიკურ ფაკულტეტზე, რომელიც [[1950]] წელს დაამთავრა. ეკონომიკური ფაკულტეტის დამთავრების შემდეგ, სხვადასხვა დროს, მუშაობდა ასისტენტად უნივერსიტეტის ლაბორატორიაში, ასევე ახლად დაარსებულ ჟურნალ „[[ცისკარი (ჟურნალი)|ცისკარში]]“ ლიტ-მუშაკად და კინოსტუდია „ქართულ ფილმში" სასცენარო კოლეგიის წევრად. იმავდროულად ეწეოდა შემოქმედებით მოღვაწეობას. 1956–1957 წლებში, ჟურნალ „[[ნიანგი (ჟურნალი)|ნიანგში]]“ ბიბლიოთეკის სერიით, მან გამოსცა იუმორისტული მოთხრობების სამი კრებული — „ყურადღება, ვიწყებთ ვარჯიშს“, „გაუმარჯოს გიგილოს“, და „გლადიატორი“. 1957 წელს წამოვიდა სამსახურიდან, რათა მთელი დრო მწერლობისათვის მიეძღვნა. სხვადასხვა ჟურნალთან თანამშრომლობის პარალელურად დუმბაძე კინოსცენარებსაც წერდა. მის პოპულარობას დიდად შეუწყო ხელი მისი ნაწარმოებების მიხედვით შექმნილმა სპექტაკლებმაც და კინოფილმებმაც. იმავდროულად იბეჭდებოდა მისი იუმორისტული და საბავშვო მოთხრობებიც, ასევე ლიტერატურულ-პუბლიცისტური წერილები. 1951 წელს დაქორწინდა ნანული გუგუნავაზე, ჰყავდათ სამი შვილი: მანანა, ზაზა (გარდაიცვალა 5 წლის ასაკში) და [[ქეთევან დუმბაძე|ქეთევანი]]. 1967–1972 წლებში იყო ჟურნალ „ნიანგის“ რედაქტორი, 1972 წლიდან იყო [[საქართველოს სსრ მწერალთა კავშირი]]ს გამგეობის მდივანი და სსრკ მწერალთა კავშირის გამგეობის წევრი, ჟურნალ „მოლოდაია გვარდიას“ რედკოლეგიის წევრი. [[თვითმფრინავის ბიჭების საქმე|თვითმფრინავის ბიჭების საქმის]] დროს ერთ-ერთი იყო ქართველ ინტელექტუალთა შორის, რომელიც საბჭოთა ხელისუფლებას დამნაშავეთა შეწყალებას სთხოვდა. გარდაიცვალა [[1984]] წლის 14 სექტემბერს. თავდაპირველად დაკრძალული იყო ქალაქ თბილისში, საბავშვო ქალაქ „[[მზიური (პარკი)|მზიურში]]“, რომლის აშენების იდეა თავად ეკუთვნოდა, ხოლო 2009 წლის 14 სექტემბერს მისი ნეშტი [[მთაწმინდის პანთეონი|მთაწმინდის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში]] გადაასვენეს. == შემოქმედება == {{ციტატა|ნოდარ დუმბაძე ადამიანთა იმ იშვიათ მოდგმას ეკუთვნის, რომელთა სულშიც პირადი ტკივილი სხვებისათვის შვების მოტანის ცხოველმყოფელ წყურვილს აღვიძებს|[[გურამ ასათიანი]]}} ნოდარ დუმბაძის პირველი ლექსები თსუ-ს სტუდენტურ ალმანახში დაიბეჭდა. 1950 წლიდან მისი ლექსები და იუმორისტული მოთხრობები სისტემატურად იბეჭდებოდა ქართულ პრესაში. მოთხრობების პირველი კრებული „სოფლელი ბიჭი“ გამოქვეყნდა 1960 წელს. მწერალს აღიარება პირველივე რომანებმა „[[მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი (რომანი)|მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი]]“ (1960) და „[[მე ვხედავ მზეს (რომანი)|მე ვხედავ მზეს]]“ (1962) მოუტანა. ორივე რომანისთვის, რომლებიც ეხებოდა [[ქართველები]]ს ცხოვრებას [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს, 1966 წელს მიიღო საკავშირო ლენინური კომკავშირის პრემია. 1975 წელს მიენიჭა [[რუსთაველის პრემია]], ხოლო [[1980]] წელს [[ლენინური პრემია]]. ნაწარმოებების ნათელმა ოპტიმიზმმა, თანამედროვე ცხოვრების უმნიშვნელოვანესი მოვლენების ღრმა წვდომამ, თხრობის ლირიზმმა და განუმეორებელმა იუმორმა განაპირობა მწერლის პოპულარობა — როგორც საქართველოში, ისე საზღვარგარეთ. დუმბაძის თხზულებები თარგმნილია [[რუსული ენა|რუსულ]], [[უკრაინული ენა|უკრაინულ]], [[მოლდავური ენა|მოლდავურ]], [[სომხური ენა|სომხურ]], [[აზერბაიჯანული ენა|აზერბაიჯანულ]], [[ინგლისური ენა|ინგლისურ]], [[ფრანგული ენა|ფრანგულ]], [[გერმანული ენა|გერმანულ]], [[ესპანური ენა|ესპანურ]], [[პოლონური ენა|პოლონურ]], [[იაპონური ენა|იაპონურ]], [[თურქული ენა|თურქულ]], [[არაბული ენა|არაბულ]] და სხვა ენებზე. დუმბაძეს ეკუთვნის ლექსებისა და მოთხრობების რამდენიმე კრებული. დაჯილდოებული იყო ოქტომბრის რევოლუციის, შრომის წითელი დროში, საპატიო ნიშნის ორდენებითა და მედლებით. დუმბაძის ოთხი რომანი გადაკეთდა პიესებად. დაიდგა საქართველოსა და უცხო ქვეყნების სცენებზე. გადაღებულია [[ფილმი|კინოფილმები]]: „[[მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი (ფილმი)|მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი]]“ (1962 წ. რეჟისორი [[თენგიზ აბულაძე]]); „[[მე ვხედავ მზეს (ფილმი)|მე ვხედავ მზეს]]“ (1965 წ. რეჟისორი [[ლანა ღოღობერიძე]]); „[[გზა მშვიდობისა, ჯაყო!]]“; („ნუ გეშინია, დედას!“ მიხედვით (1972 წ. რეჟისორი [[მერაბ კოკოჩაშვილი]]). დუმბაძის შემოქმედებაში ხშირად მეორდება რამდენიმე მოტივი. ერთ-ერთი ასეთი მოტივია დედის მონატრება. დუმბაძის მთავარი პროტაგონისტები ხშირად ობლები არიან. მთავარი პერსონაჟის დედას თითქმის ყველა შემთხვევაში, გარდა ერთისა, სახელად ჰქვია ანიკო დუმბაძის დედის, ანა ბახტაძის მსგავსად. კიდევ ერთი ხშირად განმეორებული მოტივია გარდაცვლილთა მიმართ დადებული ფიცი ან ანგარიშგება. ეს მოტივი მეორდება რომანებში „მე ვხედავ მზეს“, „მზიანი ღამე“, „ნუ გეშინია, დედა!“, „ძაღლი“. დუმბაძის ყველა რომანში აღწერილია [[სიკვდილი]], მისი ყველაზე მეტად იუმორისტული ნაწარმოები, „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“, სრულდება სიკვდილის სცენით. დუმბაძის ნაწარმოებების პერსონაჟები ხშირად არიან [[ფსიქიკური დაავადება|ფსიქიკური დაავადების]] მქონე პირები ბეჟანა („მე ვხედავ მზეს“), მარგო („მარადისობის კანონი“), მერაბია („ნუ გეშინია, დედა!“), დიდრო („დიდრო“). დუმბაძის პერსონაჟები ასევე არიან დამნაშავეები: ტიგრანა, ლიმონა, თავერა, ვახტანგ ამბოკაძე. დუმბაძის ნაწარმოებებში ჩნდება რელიგიური მოტივებიც, მოთხრობაში „კუკარაჩა“ მილიციელი კითხულობს [[სახარება]]ს, რომანში „მარადისობის კანონი“ მომაკვდავი პერსონაჟი სიზმარში ხედავს [[ქრისტე]]ს, ამავე რომანში ერთ-ერთი პერსონაჟი რელიგიად იხსენიებს [[მარქსიზმ-ლენინიზმი|მარქსიზმ-ლენინიზმს]]. დუმბაძის ნაწარმოებები გამსჭვალულია [[იუმორი]]თ. საგანგებოდ სასაცილო სიტუაციებს ავტორი იშვიათად ქმნის, იუმორი გამოყენებულია დრამატულ სიტუაციებში და ის გაჭირვებისასთან გამკლავების მექანიზმია. === რომანები === * „[[მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი (რომანი)|მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი]]“ — [[1960]] წ. * „[[მე ვხედავ მზეს (რომანი)|მე ვხედავ მზეს]]“ — [[1962]] წ. * „[[მზიანი ღამე]]“ — [[1967]] წ. * „[[ნუ გეშინია, დედა!]]“ — [[1971]] წ. * „[[თეთრი ბაირაღები]]“ — [[1973]] წ. * „[[მარადისობის კანონი]]“ — [[1978]] წ. === მოთხრობები === * „კუკარაჩა“ * „ჰელადოს“ * „ბოშები“ * „ხაზარულა“ * „ძაღლი“ * „დიდრო“ * „კორიდა“ * „უმადური“ * „ნუ გააღვიძებ“ * „მონატრება“ * „დედა“ * „ჩიტი“ * „სისხლი“ * „ყანწი“ * „თემურ ლენგი“ * „მზე“ === იუმორისტული მოთხრობები === * „ემილი, ანუ აღზრდის შესახებ“ * „ბავშვის როლი მშობლების აღზრდის საქმეში“ * „რას გვეკითხება ამოცანა“ * „37,50“ * „გენერალური რეპეტიცია“ * „საუბარი ღმერთთან“ == ლიტერატურა == {{ქსე|3|651-652|გვერდწითელი გ.}} {{ქე|2|509-510|გვერდწითელი გ.}} *{{წიგნი|ავტორი=[[აკაკი ბაქრაძე|ბაქრაძე ა.]]|სათაური=თხზულებანი|ნაწილი=„სევდა, რომელიც იცინის“|ტომი=III|წელი=2004|გვერდები=551-577|ადგილი=თბილისი|გამომცემლობა=„ნეკერი“, „ლომისი“|isbn=99940-808-7-3}} == რესურსები ინტერნეტში == {{მინიდაფა |პორტალი = ბიოგრაფიები |ვიქსიკონი = |ვიკიწიგნები = |ვიკიციტატა = ნოდარ დუმბაძე |ვიკიწყარო = |ვიკისახეობები = |ვიკისიახლეები = |ვიკისაწყობი = Nodar Dumbadze |მეტავიკი = }} * {{nplg ბიოგრაფია|00000911}} * {{Geocinema სცენარისტი|121}} * [http://burusi.wordpress.com/literature/nodar-dumbadze/ ნოდარ დუმბაძე] — ბურუსი — BURUSI * [https://poetry.ge/poets/nodar-dumbadze ნოდარ დუმბაძე] *[https://www.youtube.com/watch?v=J6DEr-TqFng ნოდარ დუმბაძე (დოკუმენტური ფილმი)] == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{ნოდარ დუმბაძე}} {{DEFAULTSORT:დუმბაძე, ნოდარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1928]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1984]] [[კატეგორია:ქართველი მწერლები]] [[კატეგორია:მთაწმინდის პანთეონში დაკრძალულები]] [[კატეგორია:ქართველი სცენარისტები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] l4lkygaay2w3dtjkg3ad8wrm0rd3sd0 საგრადა-ფამილია 0 48217 4821663 4725374 2025-06-27T18:55:57Z 192.76.8.165 4821663 wikitext text/x-wiki [[ფაილი: File:Σαγράδα Φαμίλια 2941 (cropped).jpg|thumb|300px|საგრადა-ფამილია.]] [[ფაილი:Sagrada Familia 2009.JPG|thumb|right|300px|საგრადა-ფამილია [[2009]] წელს]] '''საგრადა-ფამილია''' (La Sagrada Família, კატალ. „წმინდა ოჯახი“) — მასიური მშენებარე კათოლიკური [[ბაზილიკა]] [[ბარსელონა]]ში, [[კატალონია]]ში, [[ესპანეთი|ესპანეთში]]. მისი მშენებლობა 1882 წელს დაიწყო და მისი ფორმალური სახელია „წმინდა ოჯახის საკათედრო ტაძარი“ (Temple Expiatori de la Sagrada Família). [[ანტონიო გაუდი]] ამ პროექტზე 40 წელი მუშაობდა და საკუთარი ცხოვრების ბოლო 15 წელი სრულიად ამ მიზანს დაუთმო. უსაშველოდ ხანგრძლივი მშენებლობის პროცესის გამო გაუდის ხუმრობით უთქვამს „ჩემს კლიენტს არ ეჩქარება“-ო. გაუდის გარდაცვალების შემდეგ 1926 წელს, მშენებლობაზე მუშაობა გაგრძელდა დომენეკ სუგრანიესისი ხელმძღვანელობით, სანამ 1935 წელს [[ესპანეთის სამოქალაქო ომი]] დაიწყებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ ტაძარი დაუმთავრებელია, იგი 2010 წელს პაპმა ბენედიქტ მეთექვსმეტემ აკურთხა და ღვთისმსახურებისთვის ვარგისიანად გამოაცხადა. == რესურსები ინტერნეტში == {{Commons|Sagrada Família}} * [http://www.sagradafamilia.cat/sf-eng/index.php საგრადა ფამილიას ფონდის საიტი] * {{YouTube|channel=templesagradafamilia |საგრადა ფამილიას ფონდი}} {{არქიტექტურა}} [[კატეგორია:ანტონიო გაუდის პროექტები]] [[კატეგორია:ესპანეთის არქიტექტურა]] [[კატეგორია:მოდერნიზმი]] [[კატეგორია:ბარსელონას ღირსშესანიშნაობები]] c1rpxfri8iifcvpj94kqncyn689qovo 4821664 4821663 2025-06-27T18:56:39Z 192.76.8.165 4821664 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Σαγράδα Φαμίλια 2941 (cropped).jpg|thumb|300px|საგრადა-ფამილია.]] [[ფაილი:Sagrada Familia 2009.JPG|thumb|right|300px|საგრადა-ფამილია [[2009]] წელს]] '''საგრადა-ფამილია''' (La Sagrada Família, კატალ. „წმინდა ოჯახი“) — მასიური მშენებარე კათოლიკური [[ბაზილიკა]] [[ბარსელონა]]ში, [[კატალონია]]ში, [[ესპანეთი|ესპანეთში]]. მისი მშენებლობა 1882 წელს დაიწყო და მისი ფორმალური სახელია „წმინდა ოჯახის საკათედრო ტაძარი“ (Temple Expiatori de la Sagrada Família). [[ანტონიო გაუდი]] ამ პროექტზე 40 წელი მუშაობდა და საკუთარი ცხოვრების ბოლო 15 წელი სრულიად ამ მიზანს დაუთმო. უსაშველოდ ხანგრძლივი მშენებლობის პროცესის გამო გაუდის ხუმრობით უთქვამს „ჩემს კლიენტს არ ეჩქარება“-ო. გაუდის გარდაცვალების შემდეგ 1926 წელს, მშენებლობაზე მუშაობა გაგრძელდა დომენეკ სუგრანიესისი ხელმძღვანელობით, სანამ 1935 წელს [[ესპანეთის სამოქალაქო ომი]] დაიწყებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ ტაძარი დაუმთავრებელია, იგი 2010 წელს პაპმა ბენედიქტ მეთექვსმეტემ აკურთხა და ღვთისმსახურებისთვის ვარგისიანად გამოაცხადა. == რესურსები ინტერნეტში == {{Commons|Sagrada Família}} * [http://www.sagradafamilia.cat/sf-eng/index.php საგრადა ფამილიას ფონდის საიტი] * {{YouTube|channel=templesagradafamilia |საგრადა ფამილიას ფონდი}} {{არქიტექტურა}} [[კატეგორია:ანტონიო გაუდის პროექტები]] [[კატეგორია:ესპანეთის არქიტექტურა]] [[კატეგორია:მოდერნიზმი]] [[კატეგორია:ბარსელონას ღირსშესანიშნაობები]] nog09s6oqu8lzox23gftoynavjguvod რობერტო როსელინი 0 71662 4821516 4096237 2025-06-27T12:22:47Z M. 10110 /* რესურსები ინტერნეტში */ 4821516 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | ფერი = | სახელი = რობერტო როსელინი | ფოტო = Bergman with Rossellini.jpg | ფოტოს სიგანე = 220პქ | წარწერა = | დაბსახელი = | დაბთარიღი = [[18 მაისი]], [[1906]] | დაბადგილი = [[რომი]], [[იტალია]] | გარდთარიღი = [[3 ივნისი]], [[1977]] | გარდადგილი = [[რომი]], [[იტალია]] | საქმიანობა = კინორეჟისორი | სხვა სახელები = | აქტიურობის წლები = 1936-1977 | მეუღლე = [[ინგრიდ ბერგმანი]] (1950-1957) | მამა = | რეზიდენცია= | საიტი = | აკადემიის ჯილდოები = | ემმის ჯილდოები = | სახელი6 = სხვა ჯილდოები | მოდული6 = [[ოქროს პალმის რტო]]<br />1946 — ''[[რომი - ღია ქალაქი]]''<br /> | BAFTA ჯილდოები | ოქროს გლობუსის ჯილდოები | ტონის ჯილდოები }} '''რობერტო როსელინი''' (დ. [[8 მაისი]], [[1906]] — გ. [[3 ივნისი]], [[1977]]) — [[იტალიელები|იტალიელი]] კინო[[რეჟისორი]]. ==ბიოგრაფია== როსელინის მამა იყო კინოთეატრის მფლობელი და სწორად მან დააახლოვა კინოსთან. პირველი მხატვრული ფილმი 1941 წელს გადაიღო. როსელინი იყო ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი წარმომადგენელი [[იტალიური ნეორეალიზმი]]სა. თავისი ფილმით „[[რომი - ღია ქალაქი]]“, რომლისთვისაც მიიღო [[ოქროს პალმის რტო]], მან ერთი-ერთმა პირველთაგანმა საფუძველი ჩაუყარა ამ ჟანრს. ==ფილმოგრაფია== *1943 - კაცი ჯვრით ''(L'Uomo dalla Croce)'' *1945 - [[რომი - ღია ქალაქი]] ''(Rome, Open City)'' *1946 - [[პაიზა]] ''(Paisà)'' *1948 - [[გერმანია, ნულოვანი წელი]] ''(Germany, Year Zero)'' *1950 - [[სტრომბოლი, ღმერთის მიწა]] ''(Stromboli terra di Dio)'' *1950 - [[წმინდა ფრანცისკის ყვავილები]] ''(Francesco, giullare di Dio)'' *1952 - [[ევროპა 51]] ''(Europa '51)'' *1954 - [[მოგზაურობა იტალიაში]] ''(Viaggio in Italia)'' *1961 - [[ვანინა ვანინი (ფილმი)|ვანინა ვანინი]] ''(Vanina Vanini)'' *1963 - [[რო.გო.პა.გ.|უბიწოება]] ''(Illibatezza)'' ==რესურსები ინტერნეტში== {{commons|Category:Roberto Rossellini}} * {{IMDb name|0744023}} *[http://www.tavisupleba.org/content/article/1546796.html რადიო თავისუფლება: რობერტო როსელინი - 100] * [http://www.nytimes.com/2006/11/10/movies/10ross.html?ex=1320814800&en=21f96c43e19f7785&ei=5088 NY Times: The Elusive Realism of Rossellini] {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:როსელინი, რობერტო}} [[კატეგორია:იტალიელი კინორეჟისორები]] [[კატეგორია:დაბადებული 8 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1906]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 3 ივნისი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1977]] [[კატეგორია:იტალიურენოვანი კინორეჟისორები]] jh13rwtqzz0loyywo5qxeporcdtay8j ბილ გეიტსი 0 86529 4821643 4726195 2025-06-27T15:45:20Z Sikander 91443 image update 4821643 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ბილ გეიტსი<br/>Bill Gates | ფოტო =[[ფაილი:Bill Gates at the European Commission - 2025 - P067383-987995 (cropped).jpg|250პქ]] | ფოტოს სიგანე = |წარწერა = | ალტ = | მშობლსახელი = | ენის კოდი = | დაბსახელი =ვილიამ ჰენრი გეიტს III | დაბთარიღი = {{Birth date and age|1955|10|28}} | დაბადგილი =[[სიეტლი]], [[ვაშინგტონის შტატი|ვაშინგტონი]], [[აშშ]] | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია =[[მედინა (ვაშინგტონი)|მედინა]], [[ვაშინგტონის შტატი|ვაშინგტონი]], [[აშშ]] | სხვა სახელები = | ეროვნება =[[აშშ|ამერიკელი]] | მოქალაქეობა = {{დროშა|აშშ}} | ეთნიკური წარმომავლობა = | განათლება = | ალმა-მატერი =[[ჰარვარდის უნივერსიტეტი]] (გამოეთიშა) | მოღვაწეობა = | საქმიანობა =[[Microsoft]]-ის ტექნოლოგიური მრჩეველი<br/>[[ბილ და მელინდა გეიტსის ფონდი]]ს თანათავმჯდომარე<br/>[[Cascade Investment]]-ის აღ.დირექტორი<br/>[[Corbis]]-ის თავმჯდომარე | აქტიურობის წლები =1975-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = [[მელინდა გეიტსი]] (1994-დან) | პარტნიორები = | შვილები = 3 | მამა =უილიამ ჰენრი გეიტსი II | დედა =მერი მაქსველ გეიტსი | ნათესავები = | ჯილდოები = {{{!}} {{!}}{{ბრიტანეთის იმპერიის ორდენი|სამოქალაქო|KBE}}{{!!}}{{თავისუფლების საპრეზიდენტო მედალი}} {{!}}- {{{!}} style="background: transparent" align="center" {{!}}} | მოსახმობი სიგნალი = | სუფთა მოგება = 96.5 მილიარდი აშშ დოლარი (2019)<ref name="Forbes2019">{{cite web|url=https://www.forbes.com/billionaires/#698401a8251c|title=Billionaires 2019|publisher=Forbes|accessdate=13 მარტი, 2019|date=5 მარტი, 2019}}</ref> | საიტი = {{URL|http://www.gatesnotes.com|the Gates Notes}} | ხელმოწერა =Bill Gates signature.svg | ხელმოწერის ზომა = | ხელმოწერა ალტ = | შენიშვნები = }} '''უილიამ ჰენრი „ბილ“ გეიტსი''' ({{lang-en|William Henry "Bill" Gates III}}; [[28 ოქტომბერი]], [[1955]], [[სიეტლი]], [[აშშ]]) — [[აშშ|ამერიკელი]] ბიზნესმენი, [[ფილანტროპი]], ინვესტორი და კომპიუტერული პროგრამისიტი<ref>{{cite web|title=Bill Gates (American computer programmer, businessman, and philanthropist)|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/226865/Bill-Gates|accessdate=20 მარტი, 2013}}</ref>, კომპანია [[Microsoft]]-ის დამფუძნებელი. ბილ გეიტსი მსოფლიოში მეორე ყველაზე მდიდარ ადამიანად ითვლება, მისი პირადი კაპიტალი [[ფორბსი|ფორბსისის]] [[2019]] წლისთვის შეადგენდა 96.5 მილიარდ აშშ დოლარს.<ref name="Forbes2019"/> Microsoft-ის წლიური შემოსავალი [[2019]] წლისთვის იყო 125.8 მილიარდი დოლარი;<ref name="ER-FY19">{{Cite web |url=https://www.microsoft.com/en-us/Investor/earnings/FY-2019-Q4/press-release-webcast |title=Earnings Release FY19 Q4 |date=18 ივლისი, 2019 |website=Microsoft |accessdate=19 ივლისი, 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190718210153/https://www.microsoft.com/en-us/Investor/earnings/FY-2019-Q4/press-release-webcast |archivedate=18 ივლისი, 2019 |dead-url=no}}</ref> დასაქმებულია 144,106 ადამიანი მსოფლიოს მასშტაბით.<ref>{{Cite web |url=https://news.microsoft.com/facts-about-microsoft/#EmploymentInfo |title=Facts about Microsoft |website=Microsoft |accessdate=18 ივლისი, 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190719045116/https://news.microsoft.com/facts-about-microsoft#EmploymentInfo |archivedate=19 ივლისი, 2019 |dead-url=no}}</ref> ==ადრეული წლები== ბილ გეიტსი თავის ორ დასთან ერთად ქალაქ [[სიეტლი|სიეტლში]] გაიზარდა. მამამისი, უილიამ გეიტს II, იყო სიეტლის რწმუნებული, ხოლო დედა, მერი გეიტსი — სკოლის მასწავლებელი და [[ვაშინგტონი]]ს უნივერსიტეტის მმართველთა წევრი. გეიტსის წინაპრები იყვნენ [[ინგლისი|ინგლისური]], [[გერმანია|გერმანული]] და [[ირლანდია|ირლანდიული]] წარმომავლობის<ref>{{cite web |url=http://www.wargs.com/other/gates.html |title=Ancestry of Bill Gates |publisher=Wargs |accessdate=9 ივნისი, 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151226194710/http://www.wargs.com/other/gates.html |archivedate=2015-12-26 }}</ref><ref>{{cite web | title = Scottish Americans | publisher = Alba West | url = http://www.albawest.com/scottish-americans.html | accessdate = 29 აპრილი, 2009 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20080511172722/http://www.albawest.com/scottish-americans.html | archivedate = 2008-05-11 }}</ref>. ბილ გეიტსმა ინტერესი კომპიუტერის მიმართ 13 წლის ასაკში გამოამჟღავნა. [[1973]] წელს ის [[ჰარვარდის უნივერსიტეტი|ჰარვარდის უნივერსიტეტში]] ჩაირიცხა{{Sfn | Gates | 1996 | p = 15}}, მაგრამ ძალიან მალე დატოვა სასწავლებელი და 1975 წელს თავის მეგობარ [[პოლ ალენი|პოლ ალენთან]] ერთად დააარსა კომპანია „[[Microsoft]]“, რომელიც იქცა პროგრამული უზრუნველყოფის უმსხვილეს მწარმოებელ კომპანიად მსოფლიოში. ისინი დარწმუნებულები იყვნენ, რომ კომპიუტერი მალე გახდებოდა აუცილებელი ატრიბუტი ყველა სამუშაო მაგიდაზე, ოფისებსა და სახლებში. თავის კარიერის განმავლობაში, გეიტსი კომპანიაში იკავებდა თავმჯდომარის, აღმასრულებელი დირექტორისა და მთავარი პროგრამული არქიტექტორის თანამდებობებს და იყო ყველაზე დიდი აუქციონერი 2014 წლის მაისამდე<ref name="CNN Tech">{{cite news|title=Bill Gates no longer Microsoft's biggest shareholder |url=http://money.cnn.com/2014/05/02/technology/gates-microsoft-stock-sale/ |publisher=CNN Money |accessdate=22 აგვისტო, 2014 |last1=Sheridan |first1=Patrick |date=2 მაისი, 2014}}</ref> გეიტსის ხელმძღვანელობის პირობებში „[[Microsoft]]“ ყოველთვის მიისწრაფის იმისკენ, რომ გააუმჯობესოს კომპიუტერების პროგრამული უზრუნველყოფა, რათა უფრო ადვილი გახდეს საზოგადოებისათვის მისი გამოყენება. [[1999]] წელს ბილ გეიტსმა დაწერა წიგნი იმის შესახებ, თუ როგორ შეუძლია კომპიუტერულ ტექნოლოგიებს, გადაწყვიტოს პრობლემები ახლებური მეთოდით. წიგნი 25 ენაზე, 60 ქვეყანაში გამოიცა. ==Windows== პირველი [[Microsoft Windows]]-ის ვერსია გამოვიდა 1985 წლის 20 ნოემბერს, ხოლო აგვისტოში Microsoft დაუკავშირდა კომპანია [[IBM]]-ს, რომლის მიზანი იყო ახალი [[ოპერაციული სისტემა|ოპერაციული სისტემის]], სახელწოდებით [[OS/2]]-ის შექმნა. მიუხედავად იმას, რომ მათ წარმატებით შექმნეს ახალი სისტემის პირველი ვერსია, აზრთა სხვადასხვაობამ გამოიწვია ურთიერთობის გაუარესება. ==პირადი ცხოვრება== [[1994]] წლის [[1 იანვარი|1 იანვარს]] მან [[მელინდა გეითსი|მელინდა ფრენჩზე]] იქორწინა; ჰყავთ სამი შვილი. ბილ გეიტსი და მისი მეუღლე, ასევე დაკავებულები არიან ქველმოქმედებით, მათ 2005 წელს 28.8 მილიარდი დოლარი გადარიცხეს მსოფლიოს ჯანმრთელობისა და განათლების ფონდში. გეიტსი გატაცებულია სხვადასხვა ანტიკვარული ნივთების შეძენით. 1994 წელს, აუქციონზე, $30.8 მილიონად შეიძინა [[ლესტერის კოდექსი]], [[ლეონარდო და ვინჩი]]ს ხელნაწერების კოლექცია.<ref>{{harv|Lesinski|2006|p=74}}</ref>. მას ძალიან უყვარს წიგნების კითხვა. იგი, ასევე გატაცებული არის გოლფისა და ტენისის თამაშით<ref>{{cite news |title=Profile: Bill Gates |publisher=BBC news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/3428721.stm |date=26 იანვარი, 2004 |accessdate=1 იანვარი, 2010 |archiveurl=https://archive.today/20120721/http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/3428721.stm |archivedate=2012-07-21 }}</ref>. ხანდახან გეიტსი საკუთარ სახლში აწყობს სადილებს. სადილზე დასწრება შეუძლია ნებისმიერ ადამიანს, რომელიც დათანხმდება გადაიხადოს 1 000 000 დოლარი მოსაწვევში. მთელი შეგროვილი თანხა კი [[დიუკის უნივერსიტეტი|დიუკის უნივერსიტეტში]] ირიცხება, სადაც მისი მეუღლე, მელინდა ფრენჩი სწავლობდა. ==ლიტერატურა== * {{Cite book |title=How to Be a Billionaire: Proven Strategies from the Titans of Wealth|first=Martin|last = Fridson |year=2001|publisher=John Wiley & Sons|isbn= 0-471-41617-7|ref=harv}} * {{Cite book |title=The Road Ahead|url=https://archive.org/details/roadahead00gate_1|last=Gates|first=Bill |year=1996 |publisher=Penguin Books |isbn = 0-14-026040-4 | ref=harv }} * {{Cite book<!--not book? TV?!--> |title=Bill Gates | type = biography |first=Jeanne M.|last=Lesinski|year=2006|publisher= A&E Television Networks|isbn= 0-8225-7027-0 | ref=harv }} * {{Cite book<!--not book? TV?!--> |title=Gates: How Microsoft's Mogul Reinvented an Industry and Made Himself The Richest Man in America | isbn = 0-671-88074-8| year = 1994| publisher = [[Touchstone Pictures]] | last = Manes | first = Stephen | ref=harv }} * {{Cite book |first=James|last=Wallace|year=1993|title=Hard Drive: Bill Gates and the Making of the Microsoft Empire |url=https://archive.org/details/harddrivebillgat00wall_0|publisher=HarperCollins Publishers|location=New York|isbn= 0-471-56886-4 | ref=harv }} * {{Cite book|last=Bank|first=David|title=Breaking Windows: how Bill Gates fumbled the future of Microsoft |url=https://archive.org/details/breakingwindowsh00bank| year = 2001|publisher=Free Press|location=New York|isbn= 0-7432-0315-1}} * {{Cite book|last=Rivlin|first=Gary|title=The plot to get Bill Gates: an irreverent investigation of the world's richest man... and the people who hate him|url=https://archive.org/details/plottogetbillgat00rivl|year= 1999|publisher= Times Business|location= New York | isbn = 0-8129-3006-1}} == რესურსები ინტერნეტში == * [http://notesofsummer.wordpress.com/2010/11/16/ბილ-გეითსის-რჩევები/ ბილ გეიტსის რჩევები] * [http://www.gatesfoundation.org/ ბილ და მელინდა გეიტსის ფონდი] * [http://www.microsoft.com/en-us/news/exec/billg/ პროფილი] [[Microsoft]]-ზე * {{IMDb name|0309540}} * [http://www.thegatesnotes.com/ შენიშვნები] — პერსონალური ბლოგი * {{facebook|BillGates|ბილ გეიტსი}} * {{twitter|BillGates|ბილ გეტსი}} * [http://www.microsoft.com/presspass/exec/billg/bio.mspx ბიოგრაფია] [[Microsoft]]-ის საიტზე * [http://www.economicportal.ru/businessman/gates.html ბილ გეიტსი ეკონომიკურ პორტალზე] ==სქოლიო== {{სქოლიო|2}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:გეიტსი, ბილ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1955]] [[კატეგორია:ამერიკელი მილიარდერები]] [[კატეგორია:ამერიკელი პროგრამისტები]] [[კატეგორია:ამერიკელი ქველმოქმედები]] [[კატეგორია:ამერიკელი გამომგონებლები]] [[კატეგორია:გერმანელი ამერიკელები]] [[კატეგორია:შოტლანდიელი ამერიკელები]] [[კატეგორია:კომპიუტერული ტექნიკის ისტორია]] [[კატეგორია:Microsoft-ის ისტორია]] [[კატეგორია:Microsoft-ის თანამშრომლები]] [[კატეგორია:XX საუკუნის ამერიკელი ბიზნესმენები]] 8uvc8hblcz9tx06qo3kee605kz0zxz3 ქენან ევრენი 0 87692 4821688 4696866 2025-06-27T21:06:52Z 188.253.217.236 4821688 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი = ქენან ევრენი | ცოლი= | სურათი= Evren.jpg | სურათის ზომა =150px | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა =Kenan Evren imzası.png | თანამდებობა დაიკავა = [[12 სექტემბერი]] [[1980]] | თანამდებობა დატოვა = [[9 ნოემბერი]] [[1989]] | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი = | პრემიერ-მინისტრი = | წინამორბედი= [[ფაჰრი კორუთურქი]] | მემკვიდრე = [[თურგუთ ოზალი]] | დაბადების თარიღი = [[17 ივლისი]] [[1917]] | დაბადების ადგილი= [[ალაშეჰირი]] [[თურქეთი]] | გარდაცვალების თარიღი = [[9 მაისი]], [[2015]] | გარდაცვალების ადგილი= [[ანკარა (ქალაქი)|ანკარა]], [[თურქეთი]] | მოქალაქეობა = | ეროვნება = თურქი | საარჩევნო ოლქი = | მეუღლე = საკინე ევრენი | შვილები= | მამაკაცი = | პროფესია = | საქმიანობა = | რელიგია = [[ისლამი|მუსლიმი]] | პარტია = | ვებ-საიტი= | რიგი = [[ფაილი:Emblem of the Presidency of Turkey.svg|თურქეთის პრეზიდენტის გერბი|25პქ]]&nbsp;[[თურქეთის პრეზიდენტი|თურქეთის მე-7 პრეზიდენტი]]&nbsp;[[ფაილი:Flag of the President of Turkey.svg|თურქეთის პრეზიდენტის დროშა|25პქ]] | რიგი2 = | თანამდებობა დაიკავა2 = | თანამდებობა დატოვა2= | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = | პრეზიდენტი2= | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრეზიდენტი3 = | პრემიერ-მინისტრი3= | რიგი4 = | თანამდებობა დაიკავა4 = | თანამდებობა დატოვა4 = | წინამორბედი4 = | მემკვიდრე4 = | პრეზიდენტი4 = | პრემიერ-მინისტრი4= | რიგი5 = | თანამდებობა დაიკავა5 = | თანამდებობა დატოვა5 = | წინამორბედი5 = | მემკვიდრე5 = | პრეზიდენტი5 = | პრემიერ-მინისტრი5= }} '''ქენან ევრენი''' ({{lang-en|Ahmet Kenan Evren}}; დ. [[17 ივლისი]], [[1917]], [[ალაშეჰირი]], [[თურქეთი]] — გ. [[9 მაისი]], [[2015]], [[ანკარა (ქალაქი)|ანკარა]], [[თურქეთი]]) — [[თურქეთი]]ს სახელმწიფო და სამხედრო მოღვაწე. == ბიოგრაფია == * [[1938]] წელი – დაამთავრა სამხედრო სკოლა. * [[1948]] წელი – დაამთავრა სამხედრო აკადემია. მონაწილეობდა [[კორეის ომი|კორეის ომში]]. * [[1964]] წელი – მიიღო გენერლის წოდება. * [[1978]] წელი – გახდა სახმელეთო ძალების მთავარსარდალი. * [[1980]] წელი – მოახდინა [[სამხედრო გადატრიალება]] და გახდა სახელმწიფოს მეთაური. [[1982]] წელს კი 7 წლის ვადით აირჩიეს [[თურქეთის პრეზიდენტი|პრეზიდენტად]]. ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.tccb.gov.tr/pages/past_presidents/kenan_evren/ ქენან ევრენის ოფიციალური ბიოგრაფია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111004180712/http://www.tccb.gov.tr/pages/past_presidents/kenan_evren/ |date=2011-10-04 }} {{დაიწყე ყუთი}} {{მემკვიდრეობის ყუთი | წინამორბედი= [[ფაჰრი კორუთურქი]]| ტიტული=[[თურქეთის პრეზიდენტი]]<br /> | წლები=[[1980]] – [[1989]] <br />| შემდეგი=[[თურგუთ ოზალი]]}} {{დაასრულე ყუთი}} {{თურქეთის პრეზიდენტები}} {{DEFAULTSORT:ევრენი, ქენან}} [[კატეგორია:თურქეთის პრეზიდენტები]] [[კატეგორია:თურქი პოლიტიკოსები]] [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივლისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1918]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 9 მაისი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2015]] [[კატეგორია:თურქეთის გენშტაბის უფროსები]] no0jxqccfwh8vb6zqzkc2wl5ge1jg6t პაჩაკამაკი 0 119691 4821728 4100839 2025-06-28T08:21:53Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821728 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Pachacamac.jpg|thumb|right|250px|პაჩაკამაკის მონასტერი]] '''პაჩაკამაკი''' – [[არქეოლოგია|არქეოლოგიური]] ძეგლი [[პერუ]]ში. მდებარეობს [[ლიმა|ლიმიდან]] სამხრეთ–აღმოსავლეთით 40 კმ-ის დაშორებით. მდინარე [[ლურინი]]ს ხეობაში. მიეკუთვნება [[ლიმის კულტურა]]ს. თარიღდება III-VII საუკუნეებით. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[პერუს არქეოლოგიური ძეგლები]] == რესურსები ინტერნეტში == {{commons|Pachacamac}} * [http://www.tiwanakuarcheo.net/7_flash/pacha/pachacamac.html Pachacámac (flash)]{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.tiwanakuarcheo.net/7_flash/pacha/inca/pachacamac_cronoMX4_inca.html Pachacámac Inca (flash)] * [http://pachacamac.perucultural.org.pe/santu.htm (museo del sitio de Pachacámac)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061116083217/http://pachacamac.perucultural.org.pe/santu.htm |date=2006-11-16 }} * [http://www.cordobes.com/30dias/2011/06/viaje-a-pachacamac-peru/ Vídeo en HD sobre Pachacámac] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110616140630/http://www.cordobes.com/30dias/2011/06/viaje-a-pachacamac-peru/ |date=2011-06-16 }} * [http://www.arqueologia.com.ar/peru/pch.htm Pachacámac información arqueológica] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070726074658/http://www.arqueologia.com.ar/peru/pch.htm |date=2007-07-26 }} * [http://www.panoramio.com/user/5675913/tags/Pachacamac Fotos panorámicas de Pachacámac] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121013000909/http://www.panoramio.com/user/5675913/tags/Pachacamac |date=2012-10-13 }} {{ესკიზი-პერუ}} {{პერუს არქეოლოგიური ძეგლები}} [[კატეგორია:პერუს ისტორია]] [[კატეგორია:პერუს არქეოლოგიური ძეგლები]] [[de:Pachacámac]] [[el:Πατσακαμάκ]] [[en:Pachacamac]] [[es:Pachacámac]] [[fi:Pachacamac]] [[fr:Pachacamac]] [[it:Pachacamac (città)]] [[nl:Pachacamac]] [[nn:Pachacamac]] [[pl:Pachacámac]] [[pt:Pachacamac]] [[qu:Pachakamaq llaqta]] [[ru:Пачакамак (город)]] [[sr:Pačakamak]] [[sv:Pachacamac (tempel)]] hlrdg06jnxcvjdxshq9g0zqsj73opp7 ოზონი 0 126448 4821707 4560354 2025-06-28T02:26:11Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821707 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Ozone_over_southern_hemisphere_Sep11_1957-2001.gif|მინი|ოზონის კონცენტრაციის ცვალებადობა დედამიწის ატმოსფეროში (1957-2001) წლები]] '''ოზონი''' ('''O<sub>3</sub>''') — [[ჟანგბადი|ჟანგბადის]] [[ალოტროპია]], [[აირი]], რომელიც განსაზღვრავს [[დედამიწა|დედამიწის]] [[ატმოსფერო (დედამიწა)|ატმოსფეროში]] [[მზე|მზის]] [[რადიაცია|რადიაციის]] შთანთქმის ხასიათს. ოზონის[[ მოლეკულა]] [[ჟანგბადი]]ს მოლეკულისგან განსხვავებით 3 ატომს შეიცავს, რაც სასუნთქად მომაკვდინებელი ხდება, ამიტომაა რომ იგი ატმოსფეროში ნაკლებადაა და მაღლაა მოქცეული. ოზონის ძირითადი მასა ატმოსფეროში მოთავსებულია [[ოზონის ფენა|ოზონსფეროში]] — ფენაში, რომელიც განლაგებულია 10-50 კმ სიმაღლეზე. ოზონი წარმოიქმნება წვიმის და [[ჭექა-ქუხილი]]ს შედეგად. ატმოსფეროში სიმაღლის მიხედვით მისი განაწილება კარგად აიხსნება ფოტოქიმიური თეორიით. ოზონი ყველაზე მეტად 2900 A-ზე უფრო მოკლე ტალღის სიგრძის მქონე რადიაციას შთანთქავს, ამიტომ რადიაციის ბიოლოგიურად ყველაზე აქტიური ნაწილი არ აღწევს დედამიწის ზედაპირს. რადიაციის შთანთქმის გამო ოზონის ფენის ტემპერატურა მატულობს, რაც მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ატმოსფეროს სითბურ რეჟიმზე. ==მიღება== ოზონი ძირითადად მიიღება ბუნებაში ჭექაქუხილის შედეგად, მაგრამ არსებობს მისი ლაბორატორიაში მიღების ხერხი. საწყისი პროდუქტებია [[ამონიუმის პერსულფატი]], [[აზოტმჟავა]] და წყალი. მიღებული პროდუქტებია [[ამონიუმის ნიტრატი]], [[გოგირდმჟავა]] და ოზონი. :3[[ამონიუმის პერსულფატი|(NH<sub>4</sub>)<sub>2</sub>S<sub>2</sub>O<sub>8</sub>]] + 6[[აზოტმჟავა|HNO<sub>3</sub>]] + 3[[წყალი|H<sub>2</sub>O]] → 6[[ამონიუმის ნიტრატი|NH<sub>4</sub>NO<sub>3</sub>]] + 6[[გოგირდმჟავა|H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>]] + O<sub>3</sub> == იხილეთ აგრეთვე == *[[სათბურის აირები]] *[[ოზონის ხვრელი]] *[[გლობალური დათბობა]] == ლიტერატურა == *Series in Plasma Physics: Non-Equilibrium Air Plasmas at Atmospheric Pressure. Edited by K.H. Becker, U. Kogelschatz, K.H. Schoenbach, R.J. Barker; Bristol and Philadelphia: Institute of Physics Publishing Ltd; ISBN 0-7503-0962-8; 2005 == რესურსები ინტერნეტში == {{commons category}} *[http://www.io3a.org/ International Ozone Association] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161103102703/http://www.io3a.org/ |date=2016-11-03 }} *[http://www.eea.europa.eu/maps/ozone/welcome European Environment Agency's near real-time ozone map (ozoneweb)] *[http://www.nasa.gov/vision/earth/environment/ozone_resource_page.html NASA's Ozone Resource Page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130406111342/http://www.nasa.gov/vision/earth/environment/ozone_resource_page.html |date=2013-04-06 }} *[http://www.osha.gov/dts/chemicalsampling/data/CH_259300.html OSHA Ozone Information] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150219202355/https://www.osha.gov/dts/chemicalsampling/data/CH_259300.html |date=2015-02-19 }} *[http://www.vega.org.uk/video/programme/111 Paul Crutzen Interview] {{ესკიზი-ქიმია}} [[კატეგორია:ატმოსფერო]] [[კატეგორია:აირები]] mo235m224lmwapqzygftx4ltfygdy3d მყინვარი 0 127318 4821554 4712474 2025-06-27T13:28:30Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821554 wikitext text/x-wiki {{მმ*|მყინვარი (მრავალმნიშვნელოვანი)}} [[ფაილი:Mt. Kazbegi in The Greater Caucasus.jpg|მინი|240პქ|[[მყინვარწვერი]], [[საქართველო]].]] [[ფაილი:Perito Moreno Glacier Patagonia Argentina Luca Galuzzi 2005.JPG|მინი|240პქ|მყინვარი [[პერიტო-მორენო]] [[პატაგონია|პატაგონიის]] მთებში, [[არგენტინა]].]] '''მყინვარი''' — [[დედამიწა|დედამიწის]] ზედაპირზე არსებული ბუნებრივი [[ყინული]]ს მასა, რომელიც სიმძიმის ძალის ზეგავლენით მოძრაობს. მყინვარი მიიღება იქ, სადაც [[თოვლი]] ბევრად მეტი მოდის, ვიდრე დნება. მაღალ განედებში მყინვარი [[ვაკე (გეოგრაფია)|ვაკეებზეც]] გვხვდება, დაბალ განედებში – [[მთა|მთებში]]. მყინვარის გადაადგილების სიჩქარე რამდენიმე სანტიმეტრიდან 200 მეტრამდე მერყეობს წელიწადში. სიჩქარე დამოკიდებულია მოსული თოვლის რაოდენობაზე, ფერდობის დახრილობასა და ზედაპირის აგებულებაზე. არსებეობს მყინვარის შემდეგი სახეობები: ხმელეთის ([[ანტარქტიდა]], [[გრენლანდია]]), შელფური და მთის. მსოფლიო მყინვარების საერთო ფართობი [[ხმელეთი]]ს ზედაპირის 11 %-ს შეადგენს. [[ზღვა]]ში ჩაცურებული ხმელეთის მყინვარის კიდეების მოტეხვით მიღებული მცურავი ან მეჩეჩზე აღმართული ყინულის გიგანტური ნატეხი არის [[აისბერგი]]. [[ფაილი:155 - Glacier Perito Moreno - Panorama de la partie nord - Janvier 2010.jpg|thumb|center|800px|[[პერიტო-მორენო]].]] == რესურსები ინტერნეტში == * [http://www.glaciares.org Glaciers of the Pyrenees] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080819201157/http://www.glaciares.org/ |date=2008-08-19 }} * [http://www.pbs.org/now/shows/516/index.html NOW on PBS "On Thin Ice"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100329181023/http://www.pbs.org/now/shows/516/index.html |date=2010-03-29 }} * [http://www.asiasociety.org/onthinnerice Photo project tracks changes in Himalayan glaciers since 1921] * Short radio episode '''''[http://californialegacy.org/radio_anthology/scripts/muir.html California Glaciers] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040523194932/http://californialegacy.org/radio_anthology/scripts/muir.html |date=2004-05-23 }}''''' from ''The Mountains of California'' by John Muir, 1894. {{დედამიწის რელიეფის ფორმები}} [[კატეგორია:მყინვარები]] lem9jsr9c4pkxrobu6ko8xkcbhq2jea ნუმეა 0 130633 4821723 4818141 2025-06-28T07:12:07Z GiorgiXIII 62215 4821723 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = დედაქალაქი |ქართული სახელი = ნუმეა |მშობლიური სახელი = {{lang-fr|Nouméa}} |ქვეყანა = საფრანგეთი |პანორამა = Noumeacloudy.jpg |პანორამის სიგანე = 300px |წარწერა = |დროშა = |გერბი = Armoiries Nouméan fr.png |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |lat_dir = S |lat_deg = 22 |lat_min = 16 |lat_sec = 33 |lon_dir = E |lon_deg = 166 |lon_min = 27 |lon_sec = 29 |CoordAddon = type:city(50000)_region: |CoordScale = |ქვეყნის რუკის ზომა = 300 |რეგიონის რუკის ზომა = 200 |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = საფრანგეთის ზღვისიქითა ტერიტორიები |რეგიონი = ახალი კალედონია |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = ქალაქის მერი |მმართველი = სონია ლეგარდი (Sonia Lagarde) |დაარსების თარიღი = |დაქვემდებარება = დედაქალაქი |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = 45,7 |სიმაღლის ტიპი = სიმაღლე ზღვის დონიდან{{!}}სიმაღლე |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 167 |მოსახლეობა = 94 285 |აღწერის წელი = 2019 |სიმჭიდროვე = 2100 |აგლომერაცია = 182 341 |ეროვნული შემადგენლობა = [[ევროპა|ევროპელები]] — 39,15 %<br />[[კანაკები]] — 26,62 %<br />[[უოლისელები]] და [[ფუტუნელები]] — 6,1 %<br />შერეულები — 10,22 %<br />სხვა — 17,9 % |დროის სარტყელი = +11 |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = 98818/98800 |საავტომობილო კოდი = |საიტი = http://www.ville-noumea.nc |კატეგორია ვიკისაწყობში = Nouméa }} '''ნუმეა''' ({{lang-fr|Nouméa}}) — [[საფრანგეთის ზღვისიქითა ტერიტორიები|საფრანგეთის ზღვისიქითა ტერიტორიის]] [[ახალი კალედონია|ახალი კალედონიის]] დედაქალაქი. პორტი [[წყნარი ოკეანე|წყნარი ოკეანის]] სანაპიროზე. ქალაქის მოსახლეობა [[2019]] წლის მონაცემებით შეადგენს 94 285 კაცს<ref name=pop2019>[https://www.isee.nc/component/phocadownload/category/193-recensement?download=1979:rp-2019-population-logement-menages-communes Population, ménages et logement par commune, en 2019], Institut de la statistique et des études économiques Nouvelle-Calédonie</ref>. აგლომერაცია — 182 341 კაცი (2019). ქალაქის ფართობი — 45,7 კმ²<ref name=area>{{cite web|url=http://www.isee.nc/tec/atlas/telechargements/1-territoire-environnement.pdf|title=Tableaux de l'économie calédonienne, Chapitre 1 : TERRITOIRE-ENVIRONNEMENT|publisher=ISEE|year=2012|access-date=2013-10-14|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131113161955/http://www.isee.nc/tec/atlas/telechargements/1-territoire-environnement.pdf|archive-date=13 November 2013}}</ref>. მანძილი ნუმეადან [[პარიზი|პარიზამდე]] 16 758 კილომეტრია. == გეოგრაფია == ქალაქი გაშენებულია გორაკებიან [[ნახევარკუნძული|ნახევარკუნძულზე]] ახალი კალედონიის სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილის ბოლოსთან ახლოს, რომელიც, თავის მხრივ, მდებარეობს წყნარი ოკეანის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში. ჩრდილო-აღმოსავლეთით და აღმოსავლეთით ესაზღვრება [[მონ-დორი]]ს, ხოლო ჩრდილოეთით და ჩრდილო-დასავლეთით [[დუმბეა]]ს მუნიციპალიტეტებს, რომლებიც ქალაქ ნუმეასთან ერთად ქმნიან [[დიდი ნუმეა]]ს აგლომერაციას. ლანდშაფტი ძირითადად აგებულია ეოცენური [[ფლიში|ფლიშური]] დანალექებით, აგრეთვე [[ქვიშაქვა|ქვიშაქვებით]], [[კირქვა|კირქვებითა]] და [[ცარცი|ცარცული]] ქანებით. დიდი ნუმეას სანაპირო ხაზი შედგება [[ვულკანი]]ს ნალექებისაგან, რომელიც ეკუთვნის [[იურული სისტემა|იურული სისტემის]] პერიოდს.<ref>[[ფაილი:Flag of France.svg|15px]][http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.ac-noumea.nc/svt/geol_sud_2006/noumea_contexte_nc.htm&title=P.-A.%20Bartoli%2C%20%C2%AB%C2%A0Une%20g%C3%A9ologie%20de%20la%20p%C3%A9ninsule%20de%20Noum%C3%A9a%20et%20des%20environs%20%C3%A0%20l'attention%20des%20professeurs%20de%20l'Enseignement%20Secondaire%C2%A0%3A%20description%20des%20principaux%20affleurements%2C%20probl%C3%A9matiques%20associ%C3%A9es%2C%20proposition%20de%20sorties%E2%80%A6%C2%A0%C2%BB%2C%20mis%20en%20ligne%20en%202006%20sur%20le%20site%20du%20vice-rectorat%20de%20Nouvelle-Cal%C3%A9donie La région de Nouméa dans le cadre de la géologie de la Nouvelle-Calédonie.]</ref> რელიეფი შედგება რამდენიმე გორაკისაგან, ყველაზე მაღალი მათ შორის არის მონტრაველის პიკი — 167 მეტრი ზღვის დონიდან. == ისტორია == ბრიტანელი ჯეიმზ პადონი იყო პირველი ევროპელი, რომელმაც [[1851]] წელს დღევანდელი ნუმეას შემოგარენთან დააარსა დასახლება. კუნძულზე კონტროლის დაკარგვის შიშით ფრანგებმაც იქვე ახლოს [[1854]] წელს შექმნეს თავისი დასახლება. თავიდან ამ დასახლებას ერქვა პორტ-დე-ფრანსი, მაგრამ მოგვიანებით, [[1866]] წელს მას უწოდეს ნუმეა. თავიდან ის გამოიყენებოდა, როგორც გამოსასწორებელი კოლონია, მაგრამ შემდგომში იგი გახდა [[ნიკელი]]სა და [[ოქრო]]ს გადამამუშავებელი ცენტრი, რომლებიც იქვე ახლოს მოიპოვებოდა. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს ნუმეა გამოიყენებოდა, როგორც [[აშშ]]-ის [[არმია|არმიის]] შტაბი წყნარ ოკეანეში. ეს ხუთმხრიანი არმიის შენობის კომპლექსი ომის შემდეგ გახდა ისეთი რეგიონული სახელმწიფოთაშორისი ორგანიზაციების ჩამოყალიბების საფუძველი, როგორიცაა სამხრეთ წყნარი ოკეანეთის კომისია, რომელსაც შემდგომში ეწოდა წყნარი ოკეანის თანამეგობრობის სამდივნო. == დამეგობრებული ქალაქები == * {{flagicon|Australia}} [[გოლდ-კოსტი]] ([[ავსტრალია]]) * {{flagicon|France}} [[ნიცა]] ([[საფრანგეთი]]) == გალერეა == <gallery> ფაილი:Noumea-NewCaledonia-EO.JPG|ნუმეასა და მისი შემოგარენის სატელიტური სურათი ფაილი:Noumea Market.jpg|ქალი ნუმეას ბაზრიდან. </gallery> == რესურსები ინტერნეტში == {{Commons|Nouméa}} * {{Wikivoyage}} * [http://www.newcaledoniatourism-south.com/ Tourism New Caledonia (South)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130529185228/http://www.newcaledoniatourism-south.com/ |date=2013-05-29 }} * {{fr icon}} [http://www.ville-noumea.nc/ Nouméa's official municipal website] * {{fr icon}} [https://web.archive.org/web/20050328065902/http://www.ac-noumea.nc/laperouse/site-hg/site/ Nouméa: Commune Française du Bout du Monde] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ოკეანეთის დედაქალაქები}} [[კატეგორია:ახალი კალედონიის ქალაქები]] [[კატეგორია:ოკეანეთის დედაქალაქები]] j28v0ooc91036y3dh1r8w87art33b3r 4821725 4821723 2025-06-28T07:33:04Z GiorgiXIII 62215 4821725 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = დედაქალაქი |ქართული სახელი = ნუმეა |მშობლიური სახელი = {{lang-fr|Nouméa}} |ქვეყანა = საფრანგეთი |პანორამა = Noumeacloudy.jpg |პანორამის სიგანე = 300px |წარწერა = |დროშა = |გერბი = Armoiries Nouméan fr.png |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |lat_dir = S |lat_deg = 22 |lat_min = 16 |lat_sec = 33 |lon_dir = W |lon_deg = 166 |lon_min = 27 |lon_sec = 29 |CoordAddon = type:city(50000)_region: |CoordScale = |ქვეყნის რუკის ზომა = 300 |რეგიონის რუკის ზომა = 200 |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = საფრანგეთის ზღვისიქითა ტერიტორიები |რეგიონი = ახალი კალედონია |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = ქალაქის მერი |მმართველი = სონია ლეგარდი (Sonia Lagarde) |დაარსების თარიღი = |დაქვემდებარება = დედაქალაქი |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = 45,7 |სიმაღლის ტიპი = სიმაღლე ზღვის დონიდან{{!}}სიმაღლე |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 167 |მოსახლეობა = 94 285 |აღწერის წელი = 2019 |სიმჭიდროვე = 2100 |აგლომერაცია = 182 341 |ეროვნული შემადგენლობა = [[ევროპა|ევროპელები]] — 39,15 %<br />[[კანაკები]] — 26,62 %<br />[[უოლისელები]] და [[ფუტუნელები]] — 6,1 %<br />შერეულები — 10,22 %<br />სხვა — 17,9 % |დროის სარტყელი = +11 |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = 98818/98800 |საავტომობილო კოდი = |საიტი = http://www.ville-noumea.nc |კატეგორია ვიკისაწყობში = Nouméa }} '''ნუმეა''' ({{lang-fr|Nouméa}}) — [[საფრანგეთის ზღვისიქითა ტერიტორიები|საფრანგეთის ზღვისიქითა ტერიტორიის]] [[ახალი კალედონია|ახალი კალედონიის]] დედაქალაქი. პორტი [[წყნარი ოკეანე|წყნარი ოკეანის]] სანაპიროზე. ქალაქის მოსახლეობა [[2019]] წლის მონაცემებით შეადგენს 94 285 კაცს<ref name=pop2019>[https://www.isee.nc/component/phocadownload/category/193-recensement?download=1979:rp-2019-population-logement-menages-communes Population, ménages et logement par commune, en 2019], Institut de la statistique et des études économiques Nouvelle-Calédonie</ref>. აგლომერაცია — 182 341 კაცი (2019). ქალაქის ფართობი — 45,7 კმ²<ref name=area>{{cite web|url=http://www.isee.nc/tec/atlas/telechargements/1-territoire-environnement.pdf|title=Tableaux de l'économie calédonienne, Chapitre 1 : TERRITOIRE-ENVIRONNEMENT|publisher=ISEE|year=2012|access-date=2013-10-14|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131113161955/http://www.isee.nc/tec/atlas/telechargements/1-territoire-environnement.pdf|archive-date=13 November 2013}}</ref>. მანძილი ნუმეადან [[პარიზი|პარიზამდე]] 16 758 კილომეტრია. == გეოგრაფია == ქალაქი გაშენებულია გორაკებიან [[ნახევარკუნძული|ნახევარკუნძულზე]] ახალი კალედონიის სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილის ბოლოსთან ახლოს, რომელიც, თავის მხრივ, მდებარეობს წყნარი ოკეანის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში. ჩრდილო-აღმოსავლეთით და აღმოსავლეთით ესაზღვრება [[მონ-დორი]]ს, ხოლო ჩრდილოეთით და ჩრდილო-დასავლეთით [[დუმბეა]]ს მუნიციპალიტეტებს, რომლებიც ქალაქ ნუმეასთან ერთად ქმნიან [[დიდი ნუმეა]]ს აგლომერაციას. ლანდშაფტი ძირითადად აგებულია ეოცენური [[ფლიში|ფლიშური]] დანალექებით, აგრეთვე [[ქვიშაქვა|ქვიშაქვებით]], [[კირქვა|კირქვებითა]] და [[ცარცი|ცარცული]] ქანებით. დიდი ნუმეას სანაპირო ხაზი შედგება [[ვულკანი]]ს ნალექებისაგან, რომელიც ეკუთვნის [[იურული სისტემა|იურული სისტემის]] პერიოდს.<ref>[[ფაილი:Flag of France.svg|15px]][http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.ac-noumea.nc/svt/geol_sud_2006/noumea_contexte_nc.htm&title=P.-A.%20Bartoli%2C%20%C2%AB%C2%A0Une%20g%C3%A9ologie%20de%20la%20p%C3%A9ninsule%20de%20Noum%C3%A9a%20et%20des%20environs%20%C3%A0%20l'attention%20des%20professeurs%20de%20l'Enseignement%20Secondaire%C2%A0%3A%20description%20des%20principaux%20affleurements%2C%20probl%C3%A9matiques%20associ%C3%A9es%2C%20proposition%20de%20sorties%E2%80%A6%C2%A0%C2%BB%2C%20mis%20en%20ligne%20en%202006%20sur%20le%20site%20du%20vice-rectorat%20de%20Nouvelle-Cal%C3%A9donie La région de Nouméa dans le cadre de la géologie de la Nouvelle-Calédonie.]</ref> რელიეფი შედგება რამდენიმე გორაკისაგან, ყველაზე მაღალი მათ შორის არის მონტრაველის პიკი — 167 მეტრი ზღვის დონიდან. == ისტორია == ბრიტანელი ჯეიმზ პადონი იყო პირველი ევროპელი, რომელმაც [[1851]] წელს დღევანდელი ნუმეას შემოგარენთან დააარსა დასახლება. კუნძულზე კონტროლის დაკარგვის შიშით ფრანგებმაც იქვე ახლოს [[1854]] წელს შექმნეს თავისი დასახლება. თავიდან ამ დასახლებას ერქვა პორტ-დე-ფრანსი, მაგრამ მოგვიანებით, [[1866]] წელს მას უწოდეს ნუმეა. თავიდან ის გამოიყენებოდა, როგორც გამოსასწორებელი კოლონია, მაგრამ შემდგომში იგი გახდა [[ნიკელი]]სა და [[ოქრო]]ს გადამამუშავებელი ცენტრი, რომლებიც იქვე ახლოს მოიპოვებოდა. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს ნუმეა გამოიყენებოდა, როგორც [[აშშ]]-ის [[არმია|არმიის]] შტაბი წყნარ ოკეანეში. ეს ხუთმხრიანი არმიის შენობის კომპლექსი ომის შემდეგ გახდა ისეთი რეგიონული სახელმწიფოთაშორისი ორგანიზაციების ჩამოყალიბების საფუძველი, როგორიცაა სამხრეთ წყნარი ოკეანეთის კომისია, რომელსაც შემდგომში ეწოდა წყნარი ოკეანის თანამეგობრობის სამდივნო. == დამეგობრებული ქალაქები == * {{flagicon|Australia}} [[გოლდ-კოსტი]] ([[ავსტრალია]]) * {{flagicon|France}} [[ნიცა]] ([[საფრანგეთი]]) == გალერეა == <gallery> ფაილი:Noumea-NewCaledonia-EO.JPG|ნუმეასა და მისი შემოგარენის სატელიტური სურათი ფაილი:Noumea Market.jpg|ქალი ნუმეას ბაზრიდან. </gallery> == რესურსები ინტერნეტში == {{Commons|Nouméa}} * {{Wikivoyage}} * [http://www.newcaledoniatourism-south.com/ Tourism New Caledonia (South)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130529185228/http://www.newcaledoniatourism-south.com/ |date=2013-05-29 }} * {{fr icon}} [http://www.ville-noumea.nc/ Nouméa's official municipal website] * {{fr icon}} [https://web.archive.org/web/20050328065902/http://www.ac-noumea.nc/laperouse/site-hg/site/ Nouméa: Commune Française du Bout du Monde] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ოკეანეთის დედაქალაქები}} [[კატეგორია:ახალი კალედონიის ქალაქები]] [[კატეგორია:ოკეანეთის დედაქალაქები]] 0cl1nzkgx38rqcp3547oxlm7kwdchmf კენედის კოსმოსური ცენტრი 0 135524 4821759 4790481 2025-06-28T09:46:07Z Surprizi 14671 4821759 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კოსმოდრომი}} '''ჯონ კენედის სახელობის კოსმოსური ცენტრი''' ({{lang-en|John F. Kennedy Space Center}}) — [[NASA]]-ს, [[აერონავტიკა|აერონავტიკისა]] და [[კოსმოსი|კოსმოსური სივრცის]] კვლევის ნაციონალური სამმართველო) ერთ-ერთი უმსხვილესი საკვლევი ცენტრი. ის [[კანავერალის კონცხი|კანავერალის კონცხზე]], [[ფლორიდა|ფლორიდის]] აღმოსავლეთ სანაპიროზე მდებარეობს. [[1959]] წლამდე, სანამ კოსმოსური ფრენები დაიწყებოდა, აქ სამხედრო-სარაკეტო პოლიგონი იყო. პირველი [[ასტრონავტი|ასტრონავტები]] კოსმოსში [[1961]] წელს გაფრინდნენ. [[1969]] წელს ხომალდმა „[[აპოლო 11]]“-მა ასტრონავტები [[მთვარე]]ზე პირველად დასვა. მრავალჯერადი გამოყენების კოსმოსური ხომალდი კი კოსმოსში პირველად [[1981]] წელს გაუშვეს. ამ ხომალდს აქვს ორბიტული აპარატი, სარაკეტო დამაჩქარებლები და ჩამოსაგდები საწვავი ავზი. ==რესურსები ინტერნეტში== * {{official website|https://www.nasa.gov/centers/kennedy/home/index.html}} * [http://www.kennedyspacecenter.com/ KSC Visitor Complex Web site] * [http://www.radioreference.com/apps/audio/?ctid=320 Streaming audio of KSC radio communications] * [http://www.amfcse.org/ Astronauts Memorial Foundation Web site] * [http://www.nps.gov/history/NR/twhp/wwwlps/lessons/101space/101space.htm "America's Space Program: Exploring a New Frontier", a National Park Service Teaching with Historic Places lesson plan] * [http://www.nps.gov/history/nr/travel/aviation/ "Aviation: From Sand Dunes to Sonic Booms", a National Park Service ''Discover Our Shared Heritage'' travel itinerary] * [https://web.archive.org/web/20100312044757/http://web.mac.com/jimgerard/AFGAS/pages/aaindex/home1.html A Field Guide to American Spacecraft] * Documentary of the [https://richesmi.cah.ucf.edu/omeka2/items/show/2458 U.S. Space Program] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305010601/https://richesmi.cah.ucf.edu/omeka2/items/show/2458 |date=March 5, 2016 }} in Florida {{კოსმოდრომები}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} [[კატეგორია:კოსმოდრომები]] [[კატეგორია:აშშ-ის სამეცნიერო მუზეუმები]] rifw6o4w3u2afb8maxy4g4w2kvijmu6 მუსლიმი 0 139539 4821551 4503397 2025-06-27T13:05:39Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821551 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Prayer in Cairo 1865.jpg|მინი|350პქ|მუსლიმანთა [[ნამაზი]]]] '''მუსლიმი''', ''მუსლიმანი'', ''მაჰმადიანი'' ({{lang-ar|مسلم}} - მორჩილი, ერთგული, თავდადებული) — პიროვნება, რომელიც თავის რელიგიად აღიარებს [[ისლამი|ისლამს]]. ისლამის მიმდევრებს (მუსლიმებს) სწამთ ერთადერთი ღმერთის - [[ალაჰი]]ს, აგრეთვე სწამთ, ალაჰის მიერ გაჩენილი ანგელოზების, შუამავლების, რომელთა საშუალებით ალაჰმა კაცობრიობას თავისი მოძღვრება გადასცა, განკითხვის დღის, უფლის სამსჯავროს წინაშე წარსდგომისა და იმქვეყნიური ცხოვრების. მათ მიაჩნიათ, რომ ადამიანის ბედ იღბალის სრული განმკარგავი [[ალაჰი]]ა. მუსლიმანებს სწამთ შუამავლების – ადამის, ნოესი, აბრაამის, ისმაელის, ისააკის, იაკობის, იოსების, იობის, მოსესი, აარონის, დავითის, სოლომონის, ელიასი, იოანე ნათლისმცემელისა, ისა–იესოსა და მათი მიჩნევით [[ალაჰი]]ს უკანასკნელი შუამავლის, მუჰამედის, რომელსაც მუსლიმანთა მოსაზრებით, მთავარანგელოზ ჯებრაილის (გაბრიელის) საშუალებით, ალაჰმა თავისი მოძღვრება გადასცა. == რესურსები ინტერნეტში == *[http://www.islamicsupremecouncil.org/understanding-islam/legal-rulings/53-ritual-prayer-its-meaning-and-manner.html Ritual Prayer: Its Meaning and Manner] – The Islamic Supreme Council of America. *[http://teachmiddleeast.lib.uchicago.edu/historical-perspectives/rulership-and-justice/islamic-period/essay/essay-02.html Muhammad and the First Muslim Ummah] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210910065513/http://teachmiddleeast.lib.uchicago.edu/historical-perspectives/rulership-and-justice/islamic-period/essay/essay-02.html |date=2021-09-10 }} – University of Chicago * [http://www.islamophobiatoday.com/ ''Islamophobia Today'' Newspaper] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210922184915/http://www.islamophobiatoday.com/ |date=2021-09-22 }} – An Islamophobia news clearing house * [https://www.academia.edu/24419416/UNDERSTANDING_and_COUNTERING_ISLAMOPHOBIA Sammy Aziz Rahmatti, ''Understanding and Countering Islamophobia''] *[[Wiktionary:Wikisaurus:Muslim|WikiSaurus:Muslim]] * {{cite web|url=https://www.usnews.com/news/religion/articles/2008/04/07/understanding-islam |title=Understanding Islam |website=Susan Headden |date=7 April 2008 |access-date=25 August 2010}} * {{cite web |url=http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20000816004118/http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html |url-status=usurped |archive-date=16 August 2000 |title=Major Religions of the World Ranked by Number of Adherents |publisher=Adherents.com |access-date=3 July 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100129202506/http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html |archivedate=29 იანვარი 2010 }} {{ისლამი}} [[კატეგორია:ისლამი]] nhlhj4ezjmp33g2ctuedlp50brf26wu ალან ტიურინგი 0 140142 4821676 4711956 2025-06-27T19:45:15Z Gobrona 28077 4821676 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''ალან მეთისონ ტიურინგი''' ({{lang-en|Alan Mathison Turing}}; დ. [[23 ივნისი]], [[1912]], [[უესტმინსტერი]] — გ. [[7 ივნისი]], [[1954]]) — [[ინგლისელები|ინგლისელი]] მათემატიკოსი, ლოგიკოსი, კრიპტოანალიტიკოსი და კომპიუტერული მეცნიერების დარგის მოღვაწე. კომპიუტერული მეცნიერების შექმნა და ჩამოყალიბება, ალგორითმების ძირითადი კონცეფციების ფორმალიზაცია, გამოთვლები [[ტიურინგის მანქანა|ტიურინგის მანქანით]] და თანამედროვე [[კომპიუტერი]]ს შექმნაში უმნიშვნელოვანესი წვლილი - ეს არის ალან ტიურინგის ნაშრომთა არასრული ჩამონათვალი. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს პერიოდში ტიურინგი მუშაობდა დიდი ბრიტანეთის სახელმწიფო კრიპტოანალიკურ ცენტრში (Government Code and Cypher School at Bletchley Park). ამ დროისათვის იგი ხელმძღვანელობდა განყოფილება Hut 8-ს, რომელიც პასუხისმგებელი იყო გერმანული წყალქვეშა ნავების შიფროგრამების ანალიზზე. შეიმუშავა ამ შიფროგრამების კრიპტოანალიზის რიგი აპარატული საშუალებები, მათ შორის ე.წ. Bombe, ელექტრომექანიკური მანქანა, რომელსაც შეეძლო გერმანული შიფრაციის აპარატის [[ენიგმა (მანქანა)|ენიგმას]] შიფრაციის პარამეტრების გამოთვლა. ომის შემდგომ წლებში მუშაობდა ფიზიკის ეროვნულ ლაბორატორიაში, სადაც შექმნა თანამედროვე კომპიუტერის პირველი პროტოტიპის (ACE) არქიტექტურული დიზაინი. სიცოცხლის ბოლო წლებში ტიურინგი დაინტერესდა [[მათემატიკური ბიოლოგია|მათემატიკური ბიოლოგიით]]. დაწერა ნაშრომი [[მორფოგენეზისი]]ს ქიმიურ საწყისებზე, და იწინასწარმეტყველა ცვალებადი ქიმიური რეაქციების არსებობა (მაგ. [[:en:Belousov–Zhabotinsky reaction|ბელოუსოვ-ჟაბოტინსკის რეაქცია]], რომელიც პირველად აღწერილ იქნა 1960-იან წლებში). ==ხსოვნა== * ალან ტიურინგის სახელობისაა ერთ-ერთი ყველაზე პრესტიჟული [[ტიურინგის პრემია|პრემია ინფორმატიკის დარგში]], რომელიც [[გამოთვლითი ტექნიკის ასოციაცია]]მ დააწესა 1966 წელს * ტიურინგის სახელი დაერქვა № 10204 ასტეროიდს * 2001 წელს მანჩესტერში დაიდგა ალან ტიურინგის ძეგლი * 2002 წელს ტიურინგი შევიდა სიაში - „100 უდიდესი ბრიტანელი ისტორიაში“ * [[GeForce 20 სერიის ვიდეოდაფები|GeForce 20 სერიის ვიდეოდაფებმა]] მიიღეს დასახელება „ტიურინგი“ * [[ინგლისის ბანკი|ინგლისის ბანკმა]] გადაწყვეტილება მიიღო 2021 წლისთვის 50 ფუნტის ნომინალის ბანკნოტის უკანა მხარეზე ტიურინგის პორტრეტის დატანის შესახებ. 2022 წელს კი სამეფო ზარაფხანამ გამოუშვა სხვადასხვა სახის (ჩვეულებრივი, ვერცხლის და ოქროს) მონეტები ტიურინგის ხსოვნის აღსანიშნავად ===ლიტერატურასა და ხელოვნებაში=== *2014 წელს გამოვიდა ამერიკული ისტორიული ფილმი „[[იმიტაციის თამაში]]“, რომელიც ასახავს ტიურინგის მოღვაწეობას მეორე მსოფლიო ომის დროს. ფილმში ალან ტიურინგის როლს [[ბენედიქტ კამბერბეჩი]] ასრულებს. *ტიურინგი ამერიკელი ფანტასტი მწერლის, ნილ სტივენსონის რომანის - „კრიპტონომიკონის“ (1999) ისტორიული ხაზის მთავარი პერსონაჟია *2014 წელს ონლაინ ჟურნალმა „Tor.com“ ინტერნეტში გამოაქვეყნა ალან ტიურინგის ბიოგრაფია „იმიტაციის თამაში“ (ავტორები ჯიმ ოტავიანი და ლელანდ პერვისი). უფრო სრულყოფილი ვერსიით, 2016 წელს წიგნი დაიბეჭდა. ==ლიტერატურა== * Levin, Janna (2006). ''A Madman Dreams of Turing Machines''. New York, New York: Knopf. ISBN 978-1-4000-3240-2 * Agar, Jon (2002). ''The Government Machine''. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. ISBN 0-262-01202-2 * Beniger, James (1986). ''The Control Revolution: Technological and Economic Origins of the Information Society''. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-16986-7 * {{Cite book |last=Bodanis |first=David |title=Electric Universe: How Electricity Switched on the Modern World |url=https://archive.org/details/electricuniverse0000boda_a1q6 |year=2005 |publisher=Three Rivers Press |location=New York |isbn=0-307-33598-4 |oclc=61684223}} * Campbell-Kelly, Martin (ed.) (1994). ''Passages in the Life of a Philosopher''. London: William Pickering. ISBN 0-8135-2066-5 * Campbell-Kelly, Martin, and Aspray, William (1996). ''Computer: A History of the Information Machine''. New York: Basic Books. ISBN 0-465-02989-2 * Ceruzzi, Paul (1998). ''A History of Modern Computing''. Cambridge, Massachusetts, and London: MIT Press. ISBN 0-262-53169-0 * Chandler, Alfred (1977). ''The Visible Hand: The Managerial Revolution in American Business''. Cambridge]], Massachusetts: Belknap Press. ISBN 0-674-94052-0 ==სქოლიო== {{სქოლიო|2}} {{DEFAULTSORT:ტიურინგი, ალან}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1912]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 7 ივნისი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1954]] [[კატეგორია:კემბრიჯის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ინგლისელი მათემატიკოსები]] [[კატეგორია:ბრიტანელი გამომგონებლები]] [[კატეგორია:ლონდონის სამეფო საზოგადოების წევრები]] [[კატეგორია:ხელოვნური ინტელექტის მკვლევრები]] 0tutzmx988vn0gsdeyv666iea48opsr ომი ბოლივიის დამოუკიდებლობისათვის 0 158354 4821710 4400591 2025-06-28T03:25:27Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821710 wikitext text/x-wiki '''ბოლივიის ომი დამოუკიდებლობისათვის''' — [[ბოლივია|ბოლივიის]] ადგილობრივი მოსახლეობის - ([[ინდიელები|ინდიელების]]) და ბოლივიის ხალხის შეიარაღებული ბრძოლა ესპანეთის კოლონიური ბატონობის წინააღმდეგ, რომელიც დაიწყო 1809 წელს და 1825 წელს დამთავრდა ბოლივიის რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის აღიარებით. ეს ომი დამოუკიდებლობისათვის იყო ერთ-ერთი იმ მრავალთაგან, რომელსაც ადგილი ჰქონდა მე-XIX საუკუნის [[ლათინური ამერიკა|ლათინურ ამერიკაში]]. ==მიზეზები== ომის დაწყების მიზეზი იყო ლათინური ამერიკის ადგილობრივი ხალხის სურვილი გამხდარიყვნენ დამოუკიდებლები ესპანეთისაგან და [[მონობა|მონობის გაუქმება]]. ამავე დროს მნიშვნელოვანი იყო [[კრეოლები|კრეოლების]] მიწათმფლობელი დიდებულების პატრიოტული განწყობა, რომლებიც მოვაჭრე [[ბურჟუაზია|ბურჟუაზიასთან]] ერთად ცდილობდნენ ესპანეთის ტახტის მიერ დაწესებული გადასახადების თავიდან არიდებასა და [[თავისუფალი ვაჭრობა|თავისუფალი ვაჭრობის]] მიღწევას, რაც გამოიწვევდა მათ გამდიდრებას. აჯანყებულებს შთააგონებდა ლათინური ამერიკის სხვა დაბყრობილ ქვეყნებში [[სიმონ ბოლივარი|სიმონ ბოლივარის]] წარმატებული ბრძოლები. ==რესურსები ინტერნეტში== *[https://web.archive.org/web/20091021143851/http://geocities.com/derechoconstitucional2001/a6ago1825.htm Acta de Independencia, 6 de agosto de 1825] *[http://shogi.ru/Bol/pdf/BolConst.pdf მოხსენება ბოლივიის კონსტიტუციის პროექტზე. ლიმა, 1826 წ.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141027144721/http://shogi.ru/Bol/pdf/BolConst.pdf |date=2014-10-27 }} [[კატეგორია:ბოლივიის ისტორია]] [[კატეგორია:XIX საუკუნის ომები]] jbbteoqt75tptol5e4xsy50e8ldiup2 ბიჭი ზოლიან პიჟამაში 0 162187 4821533 4722868 2025-06-27T12:37:11Z M. 10110 წაიშალა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომზე]]; დაემატა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821533 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კინოფილმი | სახელი = ბიჭი ზოლიან პიჟამაში | სურათი = Boy in the striped pajamas.jpg | სურათის ზომა = | ტიტრი = პოსტერი | ჟანრი = [[დრამა]] | კინოსტუდია = {{ubl|[[BBC Films]]|[[Heyday Films]]}} | დისტრიბუტორი = [[Miramax]] | სცენარის ავტორი = მარკ ჰერმანი | ნაწარმოები = ჯონ ბოინის „ბიჭი ზოლიან პიჟამაში“ | რედაქტირება = მაიკლ ელისი | ტექსტს კითხულობს = | დამდგმელი რეჟისორი = | მონტაჟი = | როლებში = {{ubl|[[ასა ბატერფილდი]]|[[ჯეკ სკენლონი]]|[[დეივიდ ტიულისი]]|[[ვერა ფარმიგა]]|[[რუპერტ ფრენდი]]|[[დეივიდ ჰეიმენი]]}} | ოპერატორი = | რეჟისორი = [[მარკ ჰერმანი]] | მხატვარი = | კომპოზიტორი = [[ჯეიმზ ჰორნერი]] | მუსიკა = | სიმღერის ტექსტის ავტორი = | ხმის ოპერატორი = | პროდიუსერი = [[დეივიდ ჰეიმენი]] | გამოსვლის თარიღი = [[12 სექტემბერი]], [[2008]] წელი ([[დიდი ბრიტანეთი]]); [[7 ნოემბერი]], [[2008]] ([[აშშ]]) | ხანგრძლივობა = 93 წუთი | ქვეყანა = {{ubl|[[აშშ]]|[[დიდი ბრიტანეთი]]<ref name="bfi">{{cite web|url=http://www.bfi.org.uk/films-tv-people/4ce2b8cc87101|title=The Boy in the Striped Pajamas (2008)|website=[[British Film Institute]]|date=30 დეკემბერი, 2016}}</ref>}} | ენა = ინგლისური | ბიუჯეტი = 12,5 მილიონი [[აშშ დოლარი]]<ref>{{cite web|title=The Boy in the Striped Pyjamas (2008)|url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=boyinthestripedpajamas.htm|website=[[Box Office Mojo]]|accessdate=31 ივლისი, 2014}}</ref> | შემოსავალი = 40,416,563 აშშ დოლარი<ref>{{cite web|url=http://www.the-numbers.com/movie/Boy-in-the-Striped-Pajamas-The#tab=summary|title=The Boy in the Striped Pajamas (2008) – Financial Information|website=The Numbers|accessdate=13 ივნისი, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170823203540/http://www.the-numbers.com/movie/Boy-in-the-Striped-Pajamas-The#tab=summary|archivedate=2017-08-23}}</ref> | წინა = | შემდეგი = | საიტი = | MPAA = | amg_id = | imdb_id = | geocinema_id = }} '''ბიჭი ზოლიან პიჟამაში''' ({{lang-en|The Boy in the Striped Pyjamas}}) — [[ჰოლოკოსტი]]ს თემაზე შექმნილი 2008 წლის [[დრამა]]ტული ფილმი. [[მარკ ჰერმანმა]] ფილმი გადაიღო ამავე სახელწოდების მქონე [[ირლანდიელი]] [[ჯონ ბოინი]]ს ნოველის მიხედვით. ფილმის პროდიუსერი – [[დეივიდ ჰეიმენი]]. მთავარი როლის შემსრულებლები: [[ასა ბატერფილდი]], [[დევიდ ტიულისი]], [[ვერა ფარმიგა]], [[ჯეკ სკენლონი]] და [[რუპერტ ფრენდი]]. ფილმი გადაღებულია [[ბუდაპეშტი|ბუდაპეშტში]]. ==სიუჟეტი== {{სიუჟეტი}} ფილმში წარმოდგენილია ორი უდანაშაულო ადამიანის თვალით დანახული, [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს, საკონცენტრაციო ბანაკებში არსებული ტრაგედია. ამათგან ერთი რვა წლის ბრუნო — საკონცენტრაციო ბანაკის უფროსის შვილია, ხოლო მეორე მისი თანატოლი [[ებრაელები|ებრაელი]] პატიმარი ბიჭი. ==როლებში== {| class="wikitable" |- bgcolor="#efefef" ! მსახიობი !! როლი |- | [[ასა ბატერფილდი]] || ბრუნო |- | [[ჯეკ სკენლონი]] || შმუელი |- | [[დევიდ ტიულისი]] || რალფი (მამა) |- | [[ვერა ფარმიგა]] || ელზა (დედა) |- | [[დევიდ ჰეიმენი]] || პაველი |- | [[რუპერტ ფრენდი]] || ლეიტენანტ კოტლერი |- | |- | [[შეილა ჰენკოკი]] || ბებია |- | [[რიჩარდ ჯონსონი]] || ბაბუა |- | [[სარა ჰორგან]] || მარია |} ==საუნდტრეკი== მუსიკა ფილმისთვის დაწერა კომპოზიტორმა [[ჯეიმზ ჰორნერი|ჯეიმზ ჰორნერ]]მა. სიმღერების სია ასეთია: # „Boys Playing Airplanes“ – 4:13 # „Exploring the Forest“ – 2:36 # „The Train Ride to a New Home“ – 3:34 # „The Winds Gently Blow Through the Garden“ – 5:57 # „An Odd Discovery Beyond the Trees“ – 2:51 # „Dolls Aren't for Big Girls, Propaganda is...“ – 3:43 # „Black Smoke“ – 1:43 # „Evening Supper – A Family Slowly Crumbles“ – 7:53 # „The Funeral“ – 1:54 # „The Boys' Plans, From Night to Day“ – 2:36 # „Strange New Clothes“ – 9:53 # „Remembrance, Remembrance“ – 5:31 == ნომინაციები == * '''[[ჩიკაგოს საერთაშორისო კინოფესტივალი]]''' ** ჯილდო — მაყურებლის არჩევანი – [[მარკ ჰერმანი]] * '''[[ბრიტანეთის დამოუკიდებელი კინოს პრემია]]''': ** საუკეთესო მსახიობი ქალი – [[ვერა ფარმიგა]] ** საუკეთესო რეჟისორი – [[მარკ ჰერმანი]] ** ყველაზე იმედისმომცემი ახალბედა – [[ასა ბატერფილდი]] * '''[[პრემია გოია]]''': ** საუკეთესო ევროპული ფილმი == რესურსები ინტერნეტში == * {{IMDb title|0914798|ბიჭი ზოლიან პიჟამაში}} * {{mojo title|boyinthestripedpajamas|ბიჭი ზოლიან პიჟამაში}} * {{Rotten Tomatoes|boy_in_the_striped_pajamas|ბიჭი ზოლიან პიჟამაში}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:2008 წლის ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული ფილმები]] [[კატეგორია:ბრიტანული ფილმები]] [[კატეგორია:ფილმები ჰოლოკოსტის შესახებ]] [[კატეგორია:ინგლისურენოვანი ფილმები]] [[კატეგორია:2000-იანი წლების დრამატული ფილმები]] [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] [[კატეგორია:Heyday Films-ის ფილმები]] [[კატეგორია:ფილმები ბავშვების შესახებ]] [[კატეგორია:BBC Films-ის ფილმები]] qmxmyum077cxlb4zblewdda2t04o2yd ატლეტიკო მადრიდი 0 168651 4821569 4779913 2025-06-27T14:10:09Z Makenzis 93024 4821569 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა საფეხბურთო კლუბი |სახელი = ატლეტიკო მადრიდი |ლოგო = |სრული სახელი = Club Atlético de Madrid S.A.D |მეტსახელი = Los Colchoneros (მელეიბეები), Los Rojiblancos (წითელ-თეთრები), Los Indios (ინდიელები) |დაარსდა = {{დაიწყე თარიღი და ასაკი|1903|04|26|df=yes}} |სტადიონი = [[ვანდა მეტროპოლიტანო (სტადიონი)|ვანდა მეტროპოლიტანო]] <br />[[მადრიდი]], [[ესპანეთი]] |ტევადობა = 67 703 მაყურებელი |პრეზიდენტი = {{დროშანიშანი|ესპანეთი}} [[ენრიკე სერესო]] |მწვრთნელი = {{დროშანიშანი|არგენტინა}} [[დიეგო სიმეონე]] |კაპიტანი = {{დროშანიშანი|ესპანეთი}} [[კოკე]] |ლიგა = [[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|პრიმერა დივიზიონი]] |სეზონი = 2024–25 |ადგილი = მე-3 | საიტი = https://www.atleticodemadrid.com/ | pattern_la1 = _atlmadrid2425h | pattern_b1 = _atlmadrid2425h | pattern_ra1 = _atlmadrid2425h | pattern_sh1 = _atlmadrid2425h | pattern_so1 = | leftarm1 = FF0000 | body1 = FF0000 | rightarm1 = FF0000 | shorts1 = FF0000 | socks1 = FF0000 | pattern_la2 = _atlmadrid2425a | pattern_b2 = _atlmadrid2425a | pattern_ra2 = _atlmadrid2425a | pattern_sh2 = _atlmadrid2425a | pattern_so2 = | leftarm2 = C1D3E1 | body2 = C1D3E1 | rightarm2 =C1D3E1 | shorts2 = C1D3E1 | socks2 =C1D3E1 | pattern_la3 = _atletico2425t | pattern_b3 = _atletico2425t | pattern_ra3 = _atletico2425t | pattern_sh3 = _atletico2425t | pattern_so3 = | leftarm3 = 0d1c45 | body3 = 0d1c45 | rightarm3 = 0d1c45 | shorts3 = 0d1c45 | socks3 = 0d1c45 }} '''„ატლეტიკო მადრიდი“''' ({{lang-es|Atlético de Madrid}}) — [[ესპანეთი]]ს [[ფეხბურთი|საფეხბურთო]] კლუბი ქალაქ [[მადრიდი]]დან. ასპარეზობს [[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|პრიმერა დივიზიონში]]. საშინაო მატჩებს ატარებს [[ვანდა მეტროპოლიტანო (სტადიონი)|ესტადიო ვანდა მეტროპოლიტანოზე]]. დაარსდა [[1903]] წელს და დღემდე ერთ-ერთი წამყვანი კლუბია ესპანეთში. „ატლეტიკო“ ტიტულების სიმრავლით მხოლოდ [[რეალი მადრიდი (საფეხბურთო კლუბი)|მადრიდის „რეალს“]] და [[ბარსელონა (საფეხბურთო კლუბი)|კატალონიის „ბარსელონას“]] ჩამორჩება ესპანეთის მასშტაბით. „ატლეტიკო“ დღესაც ევროპულ გრანდად მოიაზრება. კლუბი 2010<ref>[http://www.uefa.com/uefaeuropaleague/history/season=2010/index.html 2009/10: Atlético crown historic campaign]. უეფა. 17 ივნისი, 2010.</ref> და 2012 წლებში გახდა [[უეფა-ს ევროპა ლიგა|უეფა-ს ევროპა ლიგისა]] და [[უეფა-ს სუპერთასი]]ს გამარჯვებული. 2014 წელს გუნდმა მოიგო [[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|ლა ლიგა]], [[ესპანეთის საფეხბურთო სუპერთასი|ესპანეთის სუპერთასი]], მონაწილეობა მიიღო [[უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა|ჩემპიონთა ლიგის]] ფინალში. == სტადიონი == {{მთავარი|ვანდა მეტროპოლიტანო (სტადიონი)|ესტადიო ვისენტე კალდერონი}} == მიღწევები == === ესპანეთი === * '''[[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|ლა ლიგა]]: ''' ** '''ჩემპიონი (11):''' 1939–40, 1940–41, 1949–50, 1950–51, 1965–66, 1969–70, 1972–73, 1976–77, 1995–96, 2013–14, 2020–21 ** '''ვიცე ჩემპიონი (10):'''1943–44, 1957–58, 1960–61, 1962–63, 1964–65, 1973–74, 1984–85, 1990–91, 2017–18, 2018–19 * '''[[ესპანეთის სეგუნდა დივიზიონი|სეგუნდა დივიზიონი]]: ''' ** '''ჩემპიონი (1):''' 2001–02 ** '''ვიცე ჩემპიონი (2):''' 1932–33, 1933–34 * '''[[ესპანეთის საფეხბურთო თასი|ესპანეთის თასი]]: ''' ** '''თასის მფლობელი (10):''' 1959–60, 1960–61, 1964–65, 1971–72, 1975–76, 1984–85, 1990–91, 1991–92, 1995–96, 2012–13 ** '''ფინალისტი (9):''' 1921, 1926, 1955–56, 1963–64, 1974–75, 1986–87, 1998–99, 1999-00, 2009–10 * '''[[ესპანეთის საფეხბურთო სუპერთასი|ესპანეთის სუპერთასი:]] ''' **'''თასის მფლობელი (2):''' 1985, 2014 **'''ფინალისტი (5):''' 1991, 1992, 1996, 2013, 2019–20 * '''ევა დუარტეს თასი''' **'''თასის მფლობელი (1):''' 1951 **'''ფინალისტი (1):''' 1950 === ევროპა === * '''[[უეფა-ს ევროპა ლიგა]]: ''' ** ''' ჩემპიონი (3):''' [[უეფა-ს ევროპა ლიგა 2009-2010|2009–10]], [[უეფა-ს ევროპა ლიგა 2011-2012|2011–12]], 2017–18 * '''[[უეფა-ს თასების მფლობელთა თასი]]''' ** ''' ჩემპიონი (1):''' [[უეფა-ს თასების მფლობელთა თასი 1961-1962|1961–62]] * '''[[უეფა-ს სუპერთასი]]''' (3): 2010, 2012, 2018 == მიმდინარე შემადგენლობა == {{საფეხბურთო გუნდი დასაწყისი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=1|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ანტონიო ადანი]]|პოზ=მეკარე}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=2|ნაკ=ურუგვაი|სახელი=[[ხოსე ხიმენესი]] (მე-3 კაპიტანი)|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=4|ნაკ=კოლუმბია|სახელი=[[სანტიაგო არიასი]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=6|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[კოკე (ფეხბურთელი)|კოკე]] (კაპიტანი)|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=7|ნაკ=პორტუგალია|სახელი=[[ჟუაუ ფელიში]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=8|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[საულ ნიგესი]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=9|ნაკ=ურუგვაი|სახელი=[[ლუის ალბერტო სუარესი]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=10|ნაკ=არგენტინა|სახელი=[[ანხელ კორეა]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=11|ნაკ=საფრანგეთი|სახელი=[[ტომა ლემარი]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=12|ნაკ=ბრაზილია|სახელი=[[რენან ლოდი]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=13|ნაკ=სლოვენია|სახელი=[[იან ობლაკი]] (ვიცე-კაპიტანი)|პოზ=მეკარე}} {{საფეხბურთო გუნდი შუა}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=14|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[მარკოს ლორენტე]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=15|ნაკ=მონტენეგრო|სახელი=[[სტეფან სავიჩი]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=16|ნაკ=მექსიკა|სახელი=[[ექტორ ერერა]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=17|ნაკ=სერბეთი|სახელი=[[ივან შაპონიჩი]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=18|ნაკ=ბრაზილია|სახელი=[[ფელიპე მონტეირო|ფელიპე]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=20|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ვიტოლო]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=21|ნაკ=ბელგია|სახელი=[[იანიკ კარასკო]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=22|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[მარიო ერმოსო]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=23|ნაკ=ინგლისი|სახელი=[[კირან ტრიპიერი]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=24|ნაკ=ხორვატია|სახელი=[[შიმე ვრსალკო]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდი დასასრული}} == ცნობილი ფეხბურთელები == '''ყველაზე მეტი მატჩი''' {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! !სახელი !ეროვნება !მატჩების რაოდენობა |- !1 |align="left"|[[ადელარდო როდრიგეზ|ადელანდრო]] |{{flagicon|Spain}} |511 |- !2 |align="left"|[[ენრიკე კოლარი]] |{{flagicon|Spain}} |470 |- !3 |align="left"|[[ტომას რენონესი]] |{{flagicon|Spain}} |463 |- !4 |align="left"|[[ხუან კარლოს აგუილერა]] |{{flagicon|Spain}} |454 |- !5 |align="left"|[[ისაციო კალეჯა]] |{{flagicon|Spain}} |425 |- !6 |align="left"|[[ხუან კარლოს არტეჩე]] |{{flagicon|Spain}} |421 |- !7 |align="left"|[[ლუის არაგონესი]] |{{flagicon|Spain}} |372 |- !8 |align="left"|[[ალბერტო ფერნანდესი]] |{{flagicon|Spain}} |361 |- !9 |align="left"|[[ფელეციანო რივილა]] |{{flagicon|Spain}} |356 |- !10 |align="left"|[[ადრიან ესკუდერო]] |{{flagicon|Spain}} |330 |} '''ყველაზე მეტი გოლის ავტორი''' {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! !სახელი !ეროვნება !გოლების რაოდენობა |- !1 |align="left"|[[ლუის არაგონესი]] |{{flagicon|Spain}} |172 |- !2 |align="left"|[[ადრიან ესკუდერო]] |{{flagicon|Spain}} |170 |- !3 |align="left"|[[ფრანცისკო კამპოსი]] |{{flagicon|Spain}} |144 |- !4 |align="left"|[[ჟოსე ეულოგიო გარატე]] |{{flagicon|Spain}} |136 |- !5 |align="left"|[[ჟოაქუინ პეირო]] |{{flagicon|Spain}} |129 |- !6 |align="left"|[[ადელარდო როდრიგეზ|ადელანდრო]] |{{flagicon|Spain}} |113 |- !7 |align="left"|[[ენრიკე კოლარი]] |{{flagicon|Spain}} |104 |- !8 |align="left"|[[სერხიო აგუერო]] |{{flagicon|Argentina}} |102 |- !9 |align="left"|[[რუბენ კანო]] |{{flagicon|Spain}} |97 |- !10 |align="left"|[[დიეგო ფორლანი]] |{{flagicon|Uruguay}} |96 |} == კლუბის ფერები == {| border="1" cellspacing="0" |- | style="background:Red;color:White;padding:2em" |'''წითელი''' | style="background:White;color:Red;padding:2em" |'''თეთრი''' | style="background:Blue;color:White;padding:2em" |'''ლურჯი''' |} == უნიფორმა == [[ფაილი:Atletico Madrid at home27989.jpg|მინი|250პქ|კლუბის ფორმა 2011-12 წლის სეზონზე]] კლუბის დაარსების დღიდან ფეხბურთელებს ლურჯ-თეთრ ზოლებიანი მაისურები და შავი შორტები ეცვათ, მაგრამ შემდეგ შავი შორტი ლურჯმა ჩაანაცვლა ხოლო მაისურები წითელ თეთრი ზოლებით ჩანაცვლდა. === ფორმები წლების მიხედვით === {| | {{Football kit | pattern_la = | pattern_b = _whitehalf2| pattern_ra = | leftarm = FFFFFF| body = 0033CC| rightarm = 0033CC| shorts = 000000 | socks = 000000| title = 1903 }} | {{Football kit | pattern_la=_whiteshoulders|pattern_b=_red_stripes|pattern_ra=_whiteshoulders| leftarm=FF0000|body= FFFFFF|rightarm=FF0000|shorts=0000CC|socks=000000| title = 1911 }} | {{Football kit | pattern_la=_whiteshoulders|pattern_b=_red_stripes|pattern_ra=_whiteshoulders| leftarm=FF0000|body= FFFFFF|rightarm=FF0000|shorts=0000CC|socks=FF0000| title = 1947 }} | {{Football kit | pattern_la =_red_stripes | pattern_b = _red_stripes | pattern_ra =_red_stripes | leftarm = FFFFFF| body = FFFFFF| rightarm = FFFFFF| shorts = 0000FF | socks =ff0000 | title = 1974 }} | {{Football kit | pattern_la =_white_hoops| pattern_b =_twowhitestripes| pattern_ra = _white_hoops| leftarm = FF0000| body = FF0000| rightarm = FF0000| shorts =0000CC | socks =FF0000| title = 1999 }} | {{Football kit | pattern_la=_whitestripe_blue|pattern_b= _stripesonwhite|pattern_ra=_whitestripe_blue| leftarm=FF0000 |body= FF0000 |rightarm=FF0000|shorts=0000CC|socks=0000CC| title = 2004 }} | {{Football kit | pattern_la = | pattern_b = _stripesandshouldersonwhite| pattern_ra = | leftarm = FF0000| body = FF0000| rightarm = FF0000| shorts = 0000CC | socks = ff0000| title = 2005 }} |} {| | {{Football kit | pattern_la = | pattern_b = _redhalf| pattern_ra = | leftarm = FFFFFF| body = FFFFFF| rightarm = ff0000| shorts = 0000CC | socks =ff0000 | title = 2006 }} | {{Football kit | pattern_la=_whitestripe_blue|pattern_b=_thickwhitestripes|pattern_ra=_whitestripe_blue| leftarm=ff0000|body= ff0000|rightarm=ff0000|shorts=0033CC|socks=0033CC| title = 2007 }} | {{Football kit | pattern_la=_am0809h|pattern_b=_am0809h|pattern_ra=_am0809h| leftarm=ff0000|body= ff0000|rightarm=ff0000|shorts=0033CC|socks=0033CC| title = 2008 }} | {{Football kit | pattern_la=_whitestripe_blue|pattern_b=_am0910h|pattern_ra=_whitestripe_blue| leftarm=ff0000|body= ffffff|rightarm=ff0000|shorts=0000FF|socks=FF0000| title = 2009 }} | {{Football kit | pattern_la=_am1011h|pattern_b=_am1011h|pattern_ra=_am1011h| leftarm=ff0000|body= ffffff|rightarm=ff0000|shorts=0000FF|socks=0000FF| title = 2010 }} |} ''' გუნდის ფორმების ფირმები და სპონსორები წლების მიხედვით ''' {| class="wikitable" style="text-align: left" |- !Years !Manufacturers !Sponsors |- |1985–1989 |rowspan=7| [[Puma]] ||<small>''არ ჰყავდა''</small> |- |1989–1990 || [[Kyocera|Mita]] |- |1990–1993 || [[Marbella]]* |- |1993–1994 || [[Antena 3 (Spain)|Antena 3]] |- |1994–1996 || [[Marbella]]* |- |1996–1997 || [[Bandai]]/[[Tamagotchi]] |- |1997–1998 |rowspan=2| [[Marbella]]* |- |1998–1999 |rowspan=3| [[Reebok]] |- |1999–2000 ||<small>''არ ჰყავდა''</small> |- |2000–2001 |rowspan=2| Idea |- |2001–2002 |rowspan=5| [[Nike, Inc.|Nike]] |- |2002–2003 ||<small>''Century''</small> |- |2003–2005 || [[Columbia Pictures]]** |- |2005–2011 || [[Kia Motors|KIA]] |} == რესურსები ინტერნეტში == * {{ოფიციალური|https://www.atleticodemadrid.com/}} * {{twitter|Atleti}} * [http://www.soccerway.com/teams/spain/club-atletico-de-madrid/ კლუბის პროფილი Soccerway-ზე] * [https://www.transfermarkt.co.uk/atletico-madrid/startseite/verein/13 კლუბის პროფილი Transfermarket-ზე] == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{ატლეტიკო მადრიდის შემადგენლობა}} {{ესპანეთის პრიმერა დივიზიონის კლუბები}} {{უეფა-ს ევროპა ლიგის გამარჯვებულები}} {{უეფა-ს თასების მფლობელთა თასის გამარჯვებულები}} {{საკონტინენტთაშორისო თასის გამარჯვებულები ფეხბურთში}} [[კატეგორია:ატლეტიკო მადრიდი| ]] [[კატეგორია:მადრიდი]] [[კატეგორია:ესპანეთის საფეხბურთო კლუბები]] rj34z5mvgqiwlxi5unmou7p42jw82jj ატლეტიკ ბილბაო (საფეხბურთო კლუბი) 0 168878 4821578 4779912 2025-06-27T14:28:36Z Makenzis 93024 4821578 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა საფეხბურთო კლუბი |სახელი = ატლეტიკ ბილბაო |ლოგო = [[ფაილი:Athletic Bilbao logo.png|150პქ]] |სრული სახელი = ატლეტიკ ბილბაო |მეტსახელი = ლომები, ბასკები, წითელ-თეთრები |დაარსდა = {{დაიწყე თარიღი და ასაკი|1898}} |სტადიონი = [[სან მამესი (2013)|სან მამესი]] <br />[[ბილბაო]], [[ბასკეთი]] |ტევადობა = 53,332 |პრეზიდენტი = {{დროშანიშანი|ესპანეთი}} [[ხოსუ ურუტია]] | მწვრთნელი = {{დროშანიშანი|ესპანეთი}} [[ხოსე ანხელ სიგანდა]] |კაპიტანი = {{დროშანიშანი|ესპანეთი}} [[გორკა ირაისოსი]] |ლიგა = [[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|პრიმერა დივიზიონი]] |სეზონი = 2024-25 |ადგილი = მე-4 ადგილი |საიტი = http://www.athletic-club.eus/en/home.html | pattern_la1 = _athletic2425h | pattern_b1 = _athletic2425h | pattern_ra1 = _athletic2425h | pattern_sh1 = _athletic2425h | pattern_so1 = _athletic2425hl | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = 000000 | socks1 = 000000 | pattern_la2 = | pattern_b2 = _athletic2425a | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = _athletic2425a | pattern_so2 = _athletic2425al | leftarm2 = 0000F0 | rightarm2 = 0000F0 | pattern_la3 = | pattern_b3 = _athletic2425t | pattern_ra3 = | pattern_sh3 = _athletic2425t | pattern_so3 = _blackhorizontal | leftarm3 = a99dc5 | body3 = a99dc5 | rightarm3 = a99dc5 | shorts3 = a99dc5 | socks3 = a99dc5 }} '''„ატლეტიკ ბილბაო“''' ({{lang-es|Athletic Club de Bilbao}}, {{lang-eu|Bilboko Athletic Kluba}}) — ესპანური საფეხბურთო კლუბი ქალაქ [[ბილბაო|ბილბაოდან]], [[ბასკეთი]]. კლუბი დაარსდა 1898 წელს. 1928 წლიდან წლიდან ასპარეზობს [[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|პრიმერა დივიზიონში]] და [[რეალ მადრიდი|მადრიდის „რეალთან“]] და [[ბარსელონა (საფეხბურთო კლუბი)|„ბარსელონასთან“]] ერთად არის კლუბი, რომელსაც არასოდეს დაუტოვებია ეს ჩემპიონატი დაარსებიდან. „ატლეტიკი“ 8-ჯერ გახდა ესპანეთის ჩემპიონი და 24-ჯერ მოიპოვა [[ესპანეთის საფეხბურთო თასი|ესპანეთის თასი]]. კლუბის ტრადიციული ფერებია წითელი და თეთრი, ამიტომ კლუბმა მეტსახელი მიიღო ''„Rojiblancos“'' (წითელ-თეთრები). კლუბის კიდევ ერთი მეტსახელი ლომები წარმოიშვა იქიდან, რომ „ატლეტიკის“ სტადიონი მდებარეობს წმინდა მამასას ტაძრის გვერდით (მამესი ესპანურად). „ატლეტიკი“ ცნობილია თავისი კონსერვატიული პოლიტიკით, კლუბშ თამაშობენ მხოლოდ ადგილობრივი (ბასკი) ფეხბურთელები. ასევე იწვევენ ისეთ ფეხბურთელებს, რომლებიც შეიძლება არ დაიბადნენ ბასკეთში, მაგრამ აქვთ ბასკური ფესვები. მაგალითად [[ბრაზილია|ბრაზილიაში]] დაბადებული [[ბიურუნი (ფეხბურთელი)|ბიურუნი]] და [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] დაბადებული ბასკი [[ბიშენტე ლისარასუ]]. ფეხბურთელებისგან განსხვავებით მწვრთნელი შეიძლება იყოს უცხოელი. კლუბის ისტორიაში ბევრი ცნობილი უცხოელი მწვრთნელი ყოფილა, მაგალითად გერმანელი [[იუპ ჰაინკესი]], ფრანგი [[ლუის ფერნანდესი]] და არგენტინელი [[მარსელო ბიელსა]]. „ატლეტიკს“, ისევე როგორც კლუბების უმრავლესოას ესპანეთში აქვს ბრიტანული წარმომავლობა, „ატლეტიკი“ კი ინგლისური სახელწოდებაა. == ტიტულები == === ეროვნული === * [[ფაილი:Liga.png|25px]] '''[[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|პრიმერა დივიზიონი]]''' * [[ფაილი:Gold medal icon.svg|15px]] '''ჩემპიონი''' ('''8'''): 1929/30, 1930/31, 1933/34, 1935/36, 1942/43, 1955/56, 1982/83, 1983/84 * [[ფაილი:Silver medal icon.svg|15px]] '''მე-2 ადგილი''' ('''7'''): 1931/32, 1932/33, 1940/41, 1946/47, 1951/52, 1969/70, 1997/98 * [[ფაილი:RFEF - Copa del Rey.svg|25px]] '''[[ესპანეთის საფეხბურთო თასი| ესპანეთის თასი]]''' * [[ფაილი:Gold medal icon.svg|15px]] '''გამარჯვებული''' ('''24'''): 1902, 1903, 1904, 1910, 1911, 1914, 1915, 1916, 1921, 1923, 1930, 1931, 1932, 1933, 1943, 1944, 1944/1945, 1949/1950, 1955, 1956, 1958, 1969, 1972/1973, 1983/1984 * [[ფაილი:Silver medal icon.svg|15px]] '''ფინალისტი''' ('''14'''): 1905, 1906, 1913, 1920, 1942, 1948/49, 1952/53, 1965/66, 1966/67, 1976/77, 1984/85, 2008/09, 2011/12, 2014/15 * [[ფაილი:RFEF - Supercopa de España.svg|25px]] '''[[ესპანეთის საფეხბურთო სუპერთასი|ესპანეთის სუპერთასი]]''' * [[ფაილი:Gold medal icon.svg|15px]] '''გამარჯვებული''' ('''2'''): 1984, 2015 * [[ფაილი:Silver medal icon.svg|15px]] '''ფინალისტი''' ('''2'''): 1983, 2009 * '''[[ევა დუარტეს თასი]]''' * [[ფაილი:Gold medal icon.svg|15px]] '''გამარჯვებული''': 1950 * [[ფაილი:Silver medal icon.svg|15px]] '''ფინალისტი''': 1945 * '''ჩრდილოეთის ჩემპიონატი''' * [[ფაილი:Gold medal icon.svg|15px]] '''გამარჯვებული''' ('''3'''): 1913/14, 1914/15, 1915/16 * '''ბასკეთის ჩემპიონატი''' * [[ფაილი:Gold medal icon.svg|15px]] '''ჩემპიონი''' ('''14'''): 1919/20, 1920/21, 1922/23, 1923/24, 1924/25, 1925/26, 1927/28, 1928/29, 1930/31, 1931/32, 1932/33, 1933/34, 1938/39, 1939/40 * '''ბასკეთის თასი''' * [[ფაილი:Gold medal icon.svg|15px]] '''გამარჯვებული''': 1934/35 === ევროტურნირები === * '''[[უეფა-ს თასი|უეფა-ს თასი / ევროპის ლიგა]]''' * [[ფაილი:Silver medal icon.svg|15px]] '''ფინალისტი''' ('''2'''): 1977, 2012 === საერთაშორისო === * '''[[მცირე მსოფლიო თასი]]''' * [[ფაილი:Gold medal icon.svg|15px]] '''გამარჯვებული''': 1967 * '''[[ლათინური თასი]]''' * [[ფაილი:Silver medal icon.svg|15px]] '''ფინალისტი''': 1956 * '''იბერიის თასი''' * [[ფაილი:Silver medal icon.svg|15px]] '''ფინალისტი''': 1983 == მიმდინარე შემადგენლობა == {{საფეხბურთო გუნდი დასაწყისი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=1|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[გორკა ირაისოსი]]|პოზ=მეკარე}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=2|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ენეკო ბოვედა]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=3|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[გორკა ელუსტონდო]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=4|ნაკ=საფრანგეთი|სახელი=[[ხავიერ ერასო]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=5|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ერიკ მორანი]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=6|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[მიკელ სან ხოსე]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=7|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ბენიატ ეჩებერია]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=8|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ანდერ იტურასპე]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=10|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[იკერ მუნიაინი]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=11|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ინიაკი უილიამსი]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=14|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[მარკელ სუსაეტა]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=15|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ინიგო ლეკუე]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდი შუა}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=16|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ჩაბი ეჩეიტა]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=17|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[მიკელ რიკო]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=18|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ოსკარ დე მარკოსი]]|პოზ=მცველი|სხვა=[[კაპიტანი (ფეხბურთი)|კაპიტანი]]}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=19|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[საბინ მერინო]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=20|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[არიც ადურისი]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=22|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[რაულ გარსია]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=24|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[მიკელ ბალენსიაგა]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=25|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ენრიკ საბორიტი]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=26|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[კეპა არისაბალაგა]]|პოზ=მეკარე}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=27|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[იერაი ალვარესი]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=28|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ასიერ ვილიალიბრე]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=29|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ალექს რემირო]]|პოზ=მეკარე}} {{საფეხბურთო გუნდი დასასრული}} == რესურსები ინტერნეტში == * {{ოფიციალური|http://www.athletic-club.eus/prehome.html}} * {{twitter|AthleticClub}} * [http://int.soccerway.com/teams/spain/athletic-club/2019/ კლუბის პროფილი Soccerway-ზე] * [https://www.transfermarkt.co.uk/athletic-bilbao/startseite/verein/621 კლუბის პროფილი Transfermarket-ზე] {{ესპანეთის პრიმერა დივიზიონის კლუბები}} {{ატლეტიკ ბილბაოს შემადგენლობა}} [[კატეგორია:ესპანეთის საფეხბურთო კლუბები]] [[კატეგორია:ბილბაო]] [[კატეგორია:ატლეტიკ ბილბაო (საფეხბურთო კლუბი)]] c9fu9wztm77g5pk6poapjgoegex4emx ვიკიპედია:ფორუმი/დახმარება 4 171753 4821558 4796148 2025-06-27T13:53:38Z ალეხ72მესხი 171424 /* Alexander Meskhi */ ახალი სექცია 4821558 wikitext text/x-wiki <div id="wera" style="margin:0; float:center; align:center; width:100%; border:1px solid #dfdfdf; padding-top:1%; padding-bottom:1%; padding-right:0px; padding-left:0px; background-color:#F8F8FF; "><center>[[Image:Nuvola filesystems folder mail.png|30px|link=]] <span class="plainlinksneverexpand">'''[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit&section=new&editintro=ვიკიპედია:ფორუმი/დახმარება/Preload}} ახალი შეტყობინების დასატოვებლად აქ დააწკაპუნეთ.]'''</span></center></div> {{/თავი}} == Updated Page of Band: Accept == Hello, a Week ago i updated band: Accept's page on Wikipedia and it's still scheduled for addition. How much time it needs to be updated? --[[მომხმარებელი:Giosose1999|Giosose1999]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Giosose1999|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Giosose1999|წვლილი]]) 14:09, 13 ივლისი 2022 (UTC) :სალამი, გვერდი არ დამოწმდება მანამ, სანამ არ გამოსწორდება შეცდომები და ხარვეზები ([[ვპ:ვიკი]], [[გრამატიკა|გრამატიკული შეცდომები]], ბრჭყალები ("" ნაცვლად „“ ) და სხვ.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]</sup></small> 14:58, 13 ივლისი 2022 (UTC) ::დავამატებ, რომ არ აქვს მითითებული წყაროები და ძლიერ გაუმართავია (მანქანური თარჯიმნითაა ნათარგმნი?). ამიტომ, თუკი არ გასწორდა, გასაუქმებელია ეგ ცვლილებები. [[მომხმარებელი:გიო ოქრო|<span style="color:gold">'''''გიო'''''</span>]] [[მომხმარებლის განხილვა:გიო ოქრო|<span style="color:#66FF00">'''''ოქრო'''''</span>]] 18:05, 13 ივლისი 2022 (UTC) == სტატიის აღდგენა == გამარჯობა პატივცემულო support team ის წარმომადგენელო ძალიან დიდი პატივისცემით გთხოვთ რომ ჩემი წაშლილი სტატია დააბრუნოთ ვინაიდან და რადგანაც ის აკმაყოფილებს რამოდენიმე კრიტერიუმს და ამის დამტკიცება შემიძლია. სულ რომ არაფერი ჩვენ ქვეყნაში შექმნილი არასამთავრობო ორგანიზაცია ფრანკლინის თანადამფუძნებელია საქართველოს უნივერსიტეტის ლექტორი. სანდო წყაროებიც არსერსებობს რომლებიც გამოვიყენე ერთ-ერთი მიტითიებული მაქვს. ძალიან დიდი ბოდიში შეწუხებისთვის მაგრამ ეს სტატია მნიშვნელოვანია და გთხოვთ რომ კიდევ გგადახედოთ ან დამიწეროთ მიზეზი ან დამეხმაროთ მადლობა წინასწარ. == სტატიის აღდგენა == მოგესალმებით! დავწერე სტატია, რომელიც წამიშალეს. ვარ დებიუტანტი, გთხოვთ დამეხმაროთ სტატიის აღდგენაში. განმიმარტეთ, რატომ წაიშალა? == არასწორი ინფორმაცია - ვლადიმერ ხინჩეგაშვილი == გამარჯობა ვლადიმერ ხინჩეგაშვილზე შექმნილ გვერდის საბაზისო ინფორმაციაში, კერძოდ განყოფილებაში Central decription წერია "ოსი მოჭიდავე", რაც არასწორია. თუ შეიძლება ჩაასწორეთ და დაწერეთ ქართველი მოჭიდავე. მადლობა. --[[მომხმარებელი:Keti2203|Keti2203]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Keti2203|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Keti2203|წვლილი]]) 09:30, 18 აგვისტო 2022 (UTC) == შეკითხვა თარგმნასთან დაკავშირებით == გამარჯობა. დახმარება მჭირდება. რამდენად სწორი იქნება ინგლისურიდან Champion-ის „ფალავნად“ თარგმნა? უფრო სწორად, რამდენად „ექსკლუზიურად“ ფალავანი ასოცირდება მოჭიდავესთან? [[მომხმარებელი:Mgel Darion|Mgel Darion]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Mgel Darion|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Mgel Darion|წვლილი]]) 12:03, 2 სექტემბერი 2022 (UTC) : იყოს, ფალავნად ვთარგმნი. [[მომხმარებელი:Mgel Darion|Mgel Darion]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Mgel Darion|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Mgel Darion|წვლილი]]) 14:39, 4 სექტემბერი 2022 (UTC) == დახმარება == სალამი. აქ ახალი ვარ და ახლა ვერ კვევი ყველაფერში, თუმცა პირველი სტატია (ბათუმის ბულვარი) უკვე დავმატე და ვცდილობ ყოველდღიურად დავხვეწო. უბრალოდ, სტატიის დასაწყისში ავტომატურად მიწერს რომ თითიქოს "არ არის მითითებული სანდო და გადამოწმებადი წყარო" (რეალურად მითითებული მაქ რამდენიმე ლიტერატურა და ოფიციალური ასევე ვებგვერდი), ასევე მიუხედავად იმისა რომ კატეგორია მითთებული მაქვს კატეგორია - აქ მიწერს რომ "ეს სტატია უკატეგორიოაო". პარკის ადმინისტრაციისგან ველოდები ოფიციალურ ფოტოებს და ნელნელა განვაახლებ გალერეას, უბრალოდ ზემოთხსენებული პრობლემა როგორ მოვაგვარო ვერ ვხვდები. იქნებ დამეხმაროთ ან შენიშვნები მომცეთ, რათა გავასწორო არსებული პრობლემები. მადლობა წინასწარ. [[მომხმარებელი:Sosotedrd|Sosotedrd]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Sosotedrd|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Sosotedrd|წვლილი]]) 06:57, 13 სექტემბერი 2022 (UTC) == დავით და სერგო კლდიაშვილების მემორიალური სახლ მუზეუმი == გთხოვთ გადაამოწმოთ და შეასწოროთ აღნიშნული მუზეუმის მონაცემები. დიდი მადლობა. == ბიბლიოგრაფია == მოგესლმებით, დღეს გადავაწყდი ჩემს შესახებ მონაცემებს ვიკიპედიაში. მადლობა, თუმცა ის ძალიან არა თუ არასრულია, არამედ არანაირად არ წარმოაჩენს ჩემს მეცნიერულ მიღწევებს. მაგ.ბიბლიოგრაფიაში წარმოდგენილია 1 წიგნი ქართულ ენაზე თანაავტორებთან ერთად. ჩემი შრომები ძირითადად ინგლისურ ენაზეა - ესაა მატ სორის საერთაშორისო პერიოდულ ჟურნალებში სამეცნიერო სტატიები და წიგნები და თავები წიგნებში მაგ. ისეტი პრესტიჟული გამომცემლის, როგორიცაა შპრინგერი. ხომ ვერ დამეხმარებით შევავსოთ ეს გვერდი თუნდაც მინიმალური მასალით. პატივისცემით თინათინ სადუნიშვილი E-mail: t.sadunishvili@agruni.edu.ge tinisadunishvili@gmail.com == ფეხბურთელის არასწორი გვარი == https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%92_%E1%83%B0%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98 ერლინგ ჰოლანი წერია სათაურში და არასწორია. ერლინგ ჰოლანდია სწორი --[[მომხმარებელი:Becool98|Becool98]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Becool98|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Becool98|წვლილი]]) 11:24, 9 ოქტომბერი 2022 (UTC) == გვარების ისტორია == ტქვენ არ გყავთ შეყვანილი გვარების ისტორიაში ავიაციის გენერალი ლავრენტი გოლიაძე რომელიც იყო საქართველოს ავიაციის სამართველოს უფროსი მერე კი მუშაობდა სსსრ ავიაციის სამინისტროში განყჯფილების უფროსად მან დაბომბა პირველმა ბერლინი გახსენით ტვინი და დაამატეთ! == ბიოგრაფიის გამოქვეყნება == გამარჯობა როგორ გამოვაქვეყნო ჩემი ბიოგრაფია? ვინ დამეხმარება [[მომხმარებელი:ირინამ|ირინამ]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირინამ|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირინამ|წვლილი]]) 07:33, 11 დეკემბერი 2022 (UTC) == გვერდ „[[:მომხმარებლის განხილვა:Georg 21|მომხმარებლის განხილვა:Georg 21]]“-ზე დასმული კითხვა (21:08, 11 დეკემბერი 2022) == მოგესალმებით, მაინტერესებს როგორ დავამატო ცალკე ქვეთავი უკვე შექმნილ ინფორმაციაზე ? მაგ. გარდაცვალება , ადრეული წლები და ა.შ. --[[მომხმარებელი:Georg 21|Georg 21]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Georg 21|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Georg 21|წვლილი]]) 21:08, 11 დეკემბერი 2022 (UTC) :@[[მომხმარებელი:Georg 21|Georg 21]] სტატიის თავში არის ღილაკი „რედაქტირება“, მას დააწკაპებთ და გაიხსნება რედაქტირების ფანჯარა. იხ. [[ვიკიპედია:დახმარება]]. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] <span style="color:#1DA1F2; font-size:17px">⬤</span><span style="position:relative; left:-11.5px; top:-2px; font-size:10px; color:white">✔</span> 07:53, 12 დეკემბერი 2022 (UTC) == გორის მუნიციპალიტეტის სოფელი კოშკა == გამარჯობათ.სოფელს ჰქვია კოშკი. ასე ერქვა ბებია-პაპების დროს,მშობლების დროს, ჩემს ბავშვობაში და ახალგაზრდობაში.დავბერდი და აქ პირველად ვკითხულობ კოშკას ):. სამწუხაროდ ისე გახშირდა ამ ფორმის ხმარება,რომ ადგილობრივებიც აღარ აქცევენ ყურადღებას.ჩვენს მშობლებს დაბადების მოწმობებში ეწერათ კოშკი. მაქვს ბიძის ომში დაღუპვის ცნობა,სადაც წერია სოფ. კოშკი. ამ სოფელში დაიბადა მსახიობი ელისაბედ ჩერქეზიშვილი (აქაც შეცდომით წერია სოფლის დასახელება)--[[სპეციალური:წვლილი/178.236.61.67|178.236.61.67]] 08:45, 13 დეკემბერი 2022 (UTC)--[[სპეციალური:წვლილი/178.236.61.67|178.236.61.67]] 08:45, 13 დეკემბერი 2022 (UTC)--[[სპეციალური:წვლილი/178.236.61.67|178.236.61.67]] 08:45, 13 დეკემბერი 2022 (UTC)--[[სპეციალური:წვლილი/178.236.61.67|178.236.61.67]] 08:45, 13 დეკემბერი 2022 (UTC) == სურათი == გამარჯობა ფოტოს ჩასმა მინდა სტატიაში (ჩემს სტატიაში, ჩემივე ჯგუფის (ანსამბლის)). ვცადე და არ ჩამასმევინა. როგორ მოვიქცე? მადლობა წინასწარ [[მომხმარებელი:Handball2017geo|Handball2017geo]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Handball2017geo|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Handball2017geo|წვლილი]]) 15:41, 14 იანვარი 2023 (UTC) :კონკრეტულად, რომელ სტატიაში ?. - [[User:Otogi|<span style="color:#0018A8; font-family:Neuropol"><b>OTOGI</b></span>]] <small><sup>[[User talk:Otogi|<span style="color:#0018A8">Messages</span>]]</sup></small> 09:23, 16 იანვარი 2023 (UTC) == საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიების სტატუსი უცხოენოვან ვიკიპედიაში == გაუმარჯოს! რამდენად მიზანშეწონილად მიგაჩნიათ აფხაზეთისა და სამაჩაბლოს სტატიებზე თანდართული სიტყვა "ნაწილობრივ" აღიარებული ან breakaway, რომელიც თანსდევს უცხოენოვან ვიკიპედიას? არ შეიძლება ასეთი შესატყვისები ერქმოდეს ამას და მეტი ყურადღება რო მიაქციოს ვიკიპედიის ქართულმა ადმინისტრაციამ ამასთან დაკავშირებით უცხოენოვან გვერდებს არ გამოვა? წესითა და რიგით, სიმართლე ხო ცამდე ჩვენს მხარესაა და ამ ტერორისტული წარმონაქმნებისთვის ესეთი ლმობიერი ტერმინები რას ემსახურება, ვერ ვხვდები. ათასი კაცი კითხულობს ისტორიას. არ შეეცდებით ამის გასწორებას და ზოგადად ამგვარ სტატიებში ლაფსუსების რედაქტირებას? [[სპეციალური:წვლილი/2A0B:6204:41B9:EC00:4537:CC91:759C:8040|2A0B:6204:41B9:EC00:4537:CC91:759C:8040]] 18:04, 27 იანვარი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:მკვდარი ეგვიპტელები|მკვდარი ეგვიპტელები]]“-ზე დასმული კითხვა (18:23, 5 თებერვალი 2023) == გამარჯობათ მე ვდებ სტატიებს და მიშლიან და თან არ მეუბნევიან რატომ. ძალიან გთხოვთ თუ წამიშლით ის მაინც მითხარით რატომ წამიშალეთ --[[მომხმარებელი:თეოდორე მესტუმრიშვილი|თეოდორე მესტუმრიშვილი]] ([[მომხმარებლის განხილვა:თეოდორე მესტუმრიშვილი|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/თეოდორე მესტუმრიშვილი|წვლილი]]) 18:24, 5 თებერვალი 2023 (UTC) :არა აქვს [[ვპ:წყარო|წყაროები]], არ წერია აკადემიური ენით, არააკადემიური სათაური.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]</sup></small> 18:28, 5 თებერვალი 2023 (UTC) == შექმნილი გვერდის შენაჩუნება == მოგესალმებით, დღეს შევქმენით გვერდი სახელწოდებით ,,გიორგი გამყრელიძე (რეჟისორი)'', რომელთან დაკავშირებითაც ადრეც გვქონდა პრობლემები და რა რჩევაც მოგვცეს ყველაფერი გავითვალისწინეთ. სათური დავაწერეთ ქართულად, მივაბით, როგორც ვიკიპედიის, ასევე სხვა გვერდისებიც, თუმცა მაინც აწერია გვერდს, რომ სტატია წამოყენებულია წაშლის კანდიდატად. თუ შეიძლება გვითხრათ რა არის ამის მიზეზი, რატომ ხდება ეს და რა შეგვიძლია რომ გავაკეთოთ?--[[მომხმარებელი:Nini227|Nini227]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Nini227|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Nini227|წვლილი]]) 18:05, 13 თებერვალი 2023 (UTC) :მოგესალმებით. მიზეზი მარტივია, თქვენ მიერ შექმნილი სტატია არ აკმაყოფილებს [[ვპ:ბიო]]-ს მოთხოვნებს. შემდეგში, სანამ პიროვნების შესახებ სტატიას შექმნით, ჯერ გაეცანით [[ვპ:ბიო]]-ს, შემდეგ გადაწყვიტეთ ღირს თუ არა სტატიის შექმნა პირზე და მხოლოდ შემდეგ მოიმოქმედეთ. პატივისცემით, --[[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 22:56, 13 თებერვალი 2023 (UTC) == რედაქტირება == მოგესალმებით, დღეს დავრეგისტრირდი. ვარ პოლიტიკოსის, საჯარო პირის თანაშემწე და მსურს, მოგმართოთ თხოვნით, დაადასტუროთ ჩემს მიერ მისი ბიოგრაფიის რედაქტირებული ვარიანტი, ასევე, შეზღუდოთ არაუფლებამოსილი პირების მიერ ბიოგრაფიში ფაქტების დამახინჯება და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის ატვირთვა.როგორ შევძლო ადმინისტრაციასთან მარტივად და სწრაფად დაკავშირება, ხომ ვერ მეტყვით. მადლობა წინასწარ. [[მომხმარებელი:ნინო.კ.|ნინო.კ.]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნინო.კ.|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნინო.კ.|წვლილი]]) 12:16, 20 თებერვალი 2023 (UTC) :ვიკიპედია თავისუფალი ენციკლოპედიაა, რომლის რედაქტირება ნებისმიერს შეუძლია. სტატიების რედაქტირების შეზღუდვა პოლიტიკოსების ნება-სურვილით არ ხდება.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]</sup></small> 12:20, 20 თებერვალი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:მომხმარებელი:Guyrtes|მომხმარებელი:Guyrtes]]“-ზე დასმული კითხვა (20:05, 20 თებერვალი 2023) == How to change Display title? --[[მომხმარებელი:Guyrtes|Guyrtes]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Guyrtes|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Guyrtes|წვლილი]]) 20:05, 20 თებერვალი 2023 (UTC) == სტატია == გამოქვეყნებულ სტატიაში გარკვეული ცვლილებები შევიტანე. სად შემიძლია ვნახო, შევძლებ თუ არა კონკურსში მონაწილეობას? == ჟურნალ "ცისკარის" ისტორიაში არასწორი ფაქტების მითითებაზე == მოგესალმებით, ჟურნალ ცისკარის ბოლო რედაქტირება მითითებულია რომ მომხდარა სულ ახლახანს, მიმდინარე წლის მარტში, მიუხედავად ამისა, შეიცავს დიდ უზუსტობასა თუ შეცდომას. კერძოდ, მითითებულია, რომ 1992 წლიდან რედაქტორი იყო ზაურ კალანდია, მაგრამ შემდეგ თითქოს უსახსრობის გამო შეწყდა და განახლდა 2015 წელს. ეს ნამდვილად ასე არ არის, ვინაიდან ჟურნალ ცისკრის სარედაქციო საჭოს თავმჯდომარე 2008-2012 წლებში გახლდათ ნოდარ გრიგალაშვილი და ამ წლებში სისტემატურად გამოდიოდა ჟურნალი 'ცისკარი'. შემიძლია გამოგიგზავნოთ ჟურნალის ზოგიერთი ნომრის ფოტოები ან თქვენ თვითონ გადაამოწმოთ ეს ფაქტი. გთხოვთ გადამოწმების შემდეგ შეასწოროთ შეცდომა.--[[სპეციალური:წვლილი/46.49.40.229|46.49.40.229]] 09:55, 8 აპრილი 2023 (UTC) :რაც წერია, მითითებული აქვს წყაროებიც. 2012 წლამდე თუკი გამოდიოდა, ამის საწინააღმდეგო არ წერია სტატიაში არაფერი. არ არის მითითებული ზუსტად როდის შეწყდა გამოცემა. თუკი გაქვთ წყაროები, ჩაასწორეთ. წყაროებში იგულისხმება ისეთი სტატია (ონლაინ თუ ბეჭდური), სადაც იქნება მოცემული ჟურნალის ისტორიის ეს მონაკვეთი. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] <span style="color:#1DA1F2; font-size:17px">⬤</span><span style="position:relative; left:-11.5px; top:-2px; font-size:10px; color:white">✔</span> 10:19, 8 აპრილი 2023 (UTC) ::როგორ ჩავასწორო ნამდვილად არ ვიცი, 2008-2012 წლებში გამოსული ჟურნალ ცისკრის ნომრები შემიძლია მოვიძიო. [[სპეციალური:წვლილი/46.49.40.229|46.49.40.229]] 18:19, 15 აპრილი 2023 (UTC) == დავით იოსების ძე ალადაშვილი == მოგესალმებით! მე არ მაქვს გამოცდილება ვიკიპედიაში სტატიის დაწერის. ამიტომ გთხოვთ კონკრეტულად მიმითითოდ რა შევასწორო ან რა შევცვალო--[[მომხმარებელი:დავით ალადაშვილი|დავით ალადაშვილი]] ([[მომხმარებლის განხილვა:დავით ალადაშვილი|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/დავით ალადაშვილი|წვლილი]]) 15:51, 12 აპრილი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:განხილვა:თენგიზ ხეჩიკაშვილი|განხილვა:თენგიზ ხეჩიკაშვილი]]“-ზე დასმული კითხვა (17:00, 22 აპრილი 2023) == მოგესალმებით, ვარ დამწყები და მაინტერესებს როგორ უნდა დავადასტურო სტატიის ავთენტურობა თუ არ მსურს სტატიაში დოკუმენტების ატვირთვა? ვის შეიძლება მივწერო და განვიხილო? მადლობა წინასწარ --[[მომხმარებელი:G.Orwell99|G.Orwell99]] ([[მომხმარებლის განხილვა:G.Orwell99|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/G.Orwell99|წვლილი]]) 17:00, 22 აპრილი 2023 (UTC) == აფხაზეთი == აფხაზეთის ოკუპაცია რუსეთის ფედერაციამ მოახდინა 1992 წელს და არა 2008-ში--[[სპეციალური:წვლილი/95.137.234.29|95.137.234.29]] 14:46, 24 აპრილი 2023 (UTC) == IP== გამარჯობა, არ ვიცი რამდენად სწორ ადგილას ვწერ. შემდეგ საკითხზე გწერთ, როგორც ვნახე თქვენი ადმინისტრატორი David1010 IP მისამართებს განუსაზღვრელი ვადით ბლოკავს. მას მივწერე თუმცა მისგან პასუხი არ მიმიღია. მოგვიანებით ძველი ჩანაწერებიც ვნახე და როგორც ჩანს მსგავს პრაქტიკას მიმართავენ სხვა ადმინისტრატორებიც: MIKHEIL და Otogi. არ ვიცი ხართ თუ არა საქმის კურსში, თუმცა გეტყვით რომ აიპი მისამართი ცვალებადია პროვაიდერის მიერ. შესაძლოა დაბლოკილი აიპი მისამართი აღმოაჩნდეს იმ მომხმარებელს, რომელსაც სასარგებლო საქმის გაკეთების სურვილი ჰქონდეს და ეს ვერ შეძლოს. გთხოვთ მოხსნათ ამგვარ აიპებს სამუდამო აიპები და მომავალში ამ საკითხს ყურადღებით მოეპყროთ. [[სპეციალური:წვლილი/185.70.54.197|185.70.54.197]] 17:04, 25 აპრილი 2023 (UTC) :თუ მომხმარებელს სურს, მას შეუძლია დარეგისტრირდეს ვიკიპედიაში და ისე გააგრძელოს მუშაობა. აიპი მისამართის ბლოკირება არ არის პრობლემა. შესაბამისად, ზემოთ მოხსენებული მოსაზრება აზრს მოკლებულია. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 21:10, 25 აპრილი 2023 (UTC) დიახ თუმცა თუ მომხმარებელს სურს, შეუძლია არ დარეგისტრირდეს და ვიკიპედიაში ისე იმუშაოს. ვკითხულობ დოკუმენტაციას და ვხედავ რომ ეს არც აკრძალულია და არც დასაძრახი. აი ასეთ სცენარში კი აიპი მისამართის ბლოკირება ზუსტადაც რომ პრობლემაა. არ მეთანხმებით? [[სპეციალური:წვლილი/185.70.53.29|185.70.53.29]] 06:00, 26 აპრილი 2023 (UTC) :ვერ დაგეთანხმებით. თუ არ არის აკრძალული ამ კონკრეტულ ვიკიპედიაში (ზოგში კი აკრძალულია, მაგ. პორტუგალიურში) აიპითი რედაქტირება, ეს არ კრძალავს ადმინისთვის მის დაბლოკვას. კონკრეტული აიპი მისამართიდან ერთზე მეტი ადამიანი შეიძლება არედაქტირებდეს, თუ ერთს მართებული წვლილი შეაქვს და მეორეს/მესამეს არა, ჩვენ ერთი ადამიანის გამო ვერ დავუშვებთ მუდმივ ვანდალიზმს, თან როდესაც არსებობს წვლილის შეტანის სხვა გზა. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 16:27, 26 აპრილი 2023 (UTC) ::ვერ დაუშვებთ მუდმივ ვანდალიზმს, მაგრამ სამუდამო ბლოკი? თქვენ ხომ გაქვთ მექანიზმი რომ დაბლოკოთ მისამართი 1 კვირით, 1 თვით, 3 თვით, მაგრამ სამუდამოდ? ::მგონი ამ პროექტის ფილოსოფია სხვაა: საკითხს ესე კი არ უნდა მიუდგეთ რომ "ერთი ადამიანის გამო ვერ დავუშვებთ მუდმივ ვანდალიზმს", არამედ ასე: "ერთი ვანდალის გამო არ უნდა შევუშალოთ ხელი კეთილსინდისიერ რედაქტორს". ::https://en.m.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Assume_good_faith ::[[ვიკიპედია:ბლოკირება#ბლოკირების ვადა]] [[სპეციალური:წვლილი/185.70.54.149|185.70.54.149]] 18:18, 26 აპრილი 2023 (UTC) :::ადმინისტრატორს უფლება აქვს თვითონ აირჩიოს ბლოკირების ვადა. შეიძლება დროთა განმავლობაში საერთოდ აიკრძალოს აიპი მისამართებისთვის რედაქტირების უფლება. თუ საზოგადოებაში ამაზე კონსენსუსი შედგა. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 12:41, 27 აპრილი 2023 (UTC) ::::საუბარი სხვა მიმართულებით წაიყვანეთ, მე აიპით რედაქტირების აკრძალვა-არ აკრძალვაზე არ წამომიწყია დისკუსია. ადმინისტრატორს ბევრი რამის უფლება აქვს, მაგრამ თქვენივე პოლიტიკა გეუბნებათ რომ "სტატიკური IP-მისამართების ბლოკირების ვადა, ზოგადად, არ უნდა აღემატებოდეს ერთ თვეს." სულ 5-6 აიპი დავთვალე, რომელიც უვადოდაა დაბლოკილი. ასე რთულია ბლოკის მოხსნა? თუ ისევ დაფიქსირდა მათი მხრიდან დარღვევა, ხომ შეძლებთ რომ ისევ დაბლოკოთ? [[სპეციალური:წვლილი/185.70.53.213|185.70.53.213]] 13:38, 27 აპრილი 2023 (UTC) :::::არ წამომიწყია, როდესაც საჭირო გახდება წამოვიწყებ შესაბამის გვერდზე. სხვა ყველაფერზე ზემოთ გაგეცით პასუხი — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 14:21, 27 აპრილი 2023 (UTC) ::::::გულწრფელად რომ გითხრათ, არ ვთვლი რომ ჩემს კითხვაზე (თუ რატომ იყენებთ ან რატომ არ ხსნით სამუდამო ბლოკს) პასუხი გამეცით. ის, რომ მომავალში რაღაცას (რომელიც ჩვენ დისკუსიას საერთოდ არ უკავშირდება) აპირებთ, პასუხი არ არის. რეალურად ამდენ საუბრათ არც ღირდა ალბათ, სუფთა ტექნიკური საკითხი იყო, რომელსაც 2 წუთში გადაჭრიდით :) კადნიერებაში თუ არ ჩამითვლით და კიდევ უფრო გულწრფელი რომ ვიყო, ჩემი აზრით, თქვენც ხვდებით ამას, უბრალოდ როგორც ჩანს, უკანდახევას და რაღაცაზე აზრის შეცვლას მიიჩნევთ სისუსტეთ. პირადად მე, ასეთ მიდგომას უფრო ჩავთვლიდი სისუსტეთ. წარმატებებს გისურვებთ. [[სპეციალური:წვლილი/185.115.5.89|185.115.5.89]] 08:02, 28 აპრილი 2023 (UTC) :::::::აი, ბატონი მიხეილი თუ შემოუერთდება ჩვენს საუბარს, დარწმუნებული ვარ ჩემს აზრს გაიზიარებს. როგორც ვხედავ, ძალიან ბევრი აიპი განუბლოკავს ჩემს მიერ ნახსენები მიზეზით და ძალიან სწორად. [[სპეციალური:წვლილი/185.115.5.89|185.115.5.89]] 08:16, 28 აპრილი 2023 (UTC) == შეცდომა. შანხაი == {{closed}} გიწერიათ: (შანხაი) "მდებარეობს მდინარე იანძისა და მისი მარჯვენა შენაკადის, ხუანხეს ნაპირებზე". ხუანხე ახლოსაც არ არის შანხაისთან და მით უმეტეს, არ არის იანძის შენაკადი </div> :მადლობა, გასწორებულია.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]</sup></small> 09:13, 4 მაისი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა|ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა]]“-ზე დასმული კითხვა (11:31, 15 მაისი 2023) == Ვერ ვწერ სტატიას მინდა დაწერა წრიპა ბიჭის დღიურზე და როგორც ეუბნება ვაკეთებ მაგრამ ვერ ვწერ --[[მომხმარებელი:Anamariamidato|Anamariamidato]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Anamariamidato|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Anamariamidato|წვლილი]]) 11:31, 15 მაისი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა|ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა]]“-ზე დასმული კითხვა (11:34, 15 მაისი 2023) == Გამარჯობა ვერ ვწერ სტატიას სად უნდა და წერო ახალი ვარ --[[მომხმარებელი:Anamariamidato|Anamariamidato]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Anamariamidato|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Anamariamidato|წვლილი]]) 11:34, 15 მაისი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:ვიკიპედია:დახმარება|ვიკიპედია:დახმარება]]“-ზე დასმული კითხვა (13:03, 16 მაისი 2023) == გამარჯობა, სტატია დავამატე ორჯერ და წაიშალა მიზეზი როგორ გავიგო რომ გამოსწორება შევძლო? --[[მომხმარებელი:Salome0909|Salome0909]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Salome0909|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Salome0909|წვლილი]]) 13:03, 16 მაისი 2023 (UTC) == დაწყებული სტატიის აღდგენა ან ახლიდან შექმნა == გამარჯობა. ამა წლის იანვარში დავიწყე სტატიის წერა ცნობილ ქართველ ემიგრანტ ჟურნალისტზე ბონდო ქურდაძეზე. სამწუხაროდ, ვეღარ აღვადგინე. იქნებ მითხრათ, როგორ მივაგნო ან საერთოდ ახლიდან როგორ შევქმნა სტატია? ვცადე სხვა პიროვნებებზეც დამეწერა, მაგრამ ერთ-ერთი ადმინისტრატორი, დავითი, უმალ შლის სტატიას ჩასაფრებულივით. ვერც ვუკავშირდები, რომ ვკითხო, რატომ შლის. იქნებ დამეხმაროთ. მადლობა. [[მომხმარებელი:Butura-54|Butura-54]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Butura-54|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Butura-54|წვლილი]]) 15:10, 12 ივლისი 2023 (UTC) == საიტების დამზადება == გამარჯობა, როგორ შემიძლია საიტების დამზადება -ზე ბლოგის დაწერა გამარჯობა.სტატია,რომელიც გამოვაქვეყნე ჯემალ ინჯიას შესახებ არ გამოქვეყნდა ,გთხოვთ დამეხმაროთ. == https://ka.wikidark.org == ეს იცოდით?: https://ka.wikidark.org [[მომხმარებელი:პაატა შ|პ.შეთეკაური]] ([[მომხმარებლის განხილვა:პაატა შ|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/პაატა შ|წვლილი]]) 08:56, 6 ნოემბერი 2023 (UTC) :სარკული საიტია როგორც ჩანს და რუსული, თუ არ ვცდები. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] 11:57, 6 ნოემბერი 2023 (UTC) == საქართველოს დროშა == გამარჯობა, საქართველოს რუქა, ანჯელინო დულჩერის პორტულანი თავდაყირაა!! ანუ სადაც საქართველოს დროშის შესახებ ინფორმაციაა იმ სტატიაში.. თუ შეძლოთ შეასწორეთ?!.. მადლობა! == სტალინური რეპრესიები == ბევრ უცხოელშია გავრცელებული აზრი, რო სტალინი ეთნიკური ნიშნით ხვრეტდა და პრესავდა ხალხს საბჭოთა კავშირში. ხოლო ქართველები პრივილეგირებულები იყვნენ იმ დროს. საპასუხოდ, ერთი სტატია ვერ ვიპოვე უცხოენოვან ვიკიპედიაზე. სად არის მოდერატორობა ან აქტიური ვიკიპედიელები?! თავისუფალ დროს იქნებ ჩაწეროთ სტატიები საქართველოში არსებულ რეპრესიებზე უცხოენოვან ვიკიპედიაში? მიატოვეთ ვიკიპედია? [[სპეციალური:წვლილი/2A0B:6204:41B9:EC00:E979:6D98:25FB:7804|2A0B:6204:41B9:EC00:E979:6D98:25FB:7804]] 00:24, 29 ნოემბერი 2023 (UTC) == ,,ზარიძეებში მცხოვრები მადონა გიგაური" == თქვენ მეუბნებით, რომ ჩემი გუშინდელი სტატია წაშაშლელია, რადგან მე მას გამიზნულად არ ვიყენებ, მაგრამ ეს ასე არ არის. სინამდვილეში მე იმიტომ დავწერე ეს სტატია,რომ ადამიანი რომელზეც ვწერ, ძალიან მიყვარს და მინდა სხვებსაც გავაცნო, ამიტომ ძალიან გთხოვთ არ წამიშალოთ ეს გვერდი. --[[სპეციალური:წვლილი/45.9.46.166|45.9.46.166]] 06:37, 23 დეკემბერი 2023 (UTC) :გთხოვთ, მითხარით წამიშლით თუ არა ამ სტატიას? [[სპეციალური:წვლილი/45.9.46.166|45.9.46.166]] 06:40, 23 დეკემბერი 2023 (UTC) == დარედაქტირებული გვერდის შემოწმება == გთხოვთ გადახედოთ და შეამოწმოთ. გვერდის - თამრიკო ჭოხონელიძე, ცვლილებები. თავდაპირველ ვერსიაში იყო უამრავი შეცდომა, ამიტომ თავად თამრიკო ჭოხონელიძის თხოვნითა და მოთხოვნით დავარედაქტირე გვერდი და დამიდასტურეთ. [[სპეციალური:წვლილი/176.221.170.88|176.221.170.88]] 10:46, 6 იანვარი 2024 (UTC) {{ping|176.221.170.88}} ოღონდ მართლწერის ჩასწორებულ ვარიანტებს ნუ აბრუნებთ ძველ ვერსიაზე. ამასთან დაკავშირებით მცირე შენიშვნები განხილვის გვერდზე გაქვთ მითითებული. გარდა ამისა, ბმულებს ვიდეოებზე შუა სტატიაში ასე არ ვუთითებთ - აუცილებელია მათი წყაროს სახით ასახვა. (<nowiki><ref></ref></nowiki>-ებში ჩასმა და სათაურების მითითება). შესაბამისად, დარედაქტირდა და რაც ჩასასწორებელია, კიდევ ჩაასწორებენ და დაადასტურებენ. პირად ცხოვრებასთან დაკავშირებული ფაქტები - ზოგი რამ თქვენამდეც ეწერა, ზოგი ახლა დაემატა და ესენი გადატანილია ცალკე ქვეთავში (სექციაში), ეს ვიკიპედიის პრაქტიკაა. --[[მომხმარებელი:L H R B S20|L H R B S20]] ([[მომხმარებლის განხილვა:L H R B S20|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/L H R B S20|წვლილი]]) 10:55, 6 იანვარი 2024 (UTC) == მღვდელ-მონაზონი ვასილ ფირცხალავა == გამარჯობა, არასწორადაა მითითებული გვარი, უნდა იყოს მითითებული - მღვდელ-მონაზონი ვასილ ფირცხელავა {{ხელმოუწერელი|92.51.116.138}} {{ping|92.51.116.138 }} გამარჯობა. არსებობს აკადემიური წყარო (Facebook, ვიღაცის ბლოგი და მსგავსი რამ არ ითვლება), სადაც ეს გარკვევით არის აღნიშნული? პოპულარულ orthodoxy.ge-ზე ფირცხალავა წერია. ეროვნული ბიბლიოთეკის საარქივო მასალებში იგივეა - https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/343949 ჟურნალი "კარიბჭეც" ასე ახსენებს - http://karibche.ambebi.ge/eklesia/mamatha-ckhovreba/13152-meoce-saukunis-saqarthvelos-eklesiis-gamorcheuli-mnathobthagani.html რამე სხვა სახის წყარო არის, რომელიც ამყარებს მისი გვარის სხვა ვერსიის ნამდვილობას? --[[მომხმარებელი:L H R B S20|L H R B S20]] ([[მომხმარებლის განხილვა:L H R B S20|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/L H R B S20|წვლილი]]) 17:19, 17 იანვარი 2024 (UTC) ==კითხვა== გამარჯობათ. ვარ ახალი წევრი. წინა წლებში ავტვირთე სტატია "გოდერძიოშვილების დარბაზი".ახალი ანგარიში შევქმენი და ავტვირთე სტატია "მარინა შანიძე" , რომელიც შეფასდა წასაშლელად. გთხოვთ დამეხმაროთ. მინდა რომ სტატია არ წაიშალოს და დარჩეს ვიკიპედიაში. პირველად სად მოვათავსომსტატია ? სავარჯიშო გვერდძე? მადლობა --[[მომხმარებელი:Liana goderdzishvili|Liana goderdzishvili]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Liana goderdzishvili|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Liana goderdzishvili|წვლილი]]) 06:55, 14 მარტი 2024 (UTC) {{ping|Liana goderdzishvili}} მოგესალმებით -[[მარინა შანიძე]] - არ უწერია, რომ წასაშლელია. უბრალოდ გასასწორებელია და ის, რომ წასაშლელია, არ არის „განაჩენი“. კი აქვს მითითებული ბიბლიოთეკის ბმულები, მაგრამ აქ - [[ვიკიპედია:წყაროს მითითება]] სწორად არის ახსნილი, კიდევ რა სახის წყაროების გამოყენება შეიძლება. --[[მომხმარებელი:L H R B S20|L H R B S20]] ([[მომხმარებლის განხილვა:L H R B S20|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/L H R B S20|წვლილი]]) 07:05, 14 მარტი 2024 (UTC) :სოცილური ქსელი ,,ფეიბუქი" ითვლება თუ არა წყაროდ? :არის გვერდია- მარინა შანიძის შემოქმედება [[მომხმარებელი:Liana goderdzishvili|Liana goderdzishvili]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Liana goderdzishvili|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Liana goderdzishvili|წვლილი]]) 10:44, 14 მარტი 2024 (UTC) :: {{ping|მომხმარებელი:გიო ოქრო}} აგერ კითხვაა, არის თუ არა პიროვნების პირადი Facebook გვერდი სანდო და მუშა წყარო? --[[მომხმარებელი:L H R B S20|L H R B S20]] ([[მომხმარებლის განხილვა:L H R B S20|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/L H R B S20|წვლილი]]) 11:28, 14 მარტი 2024 (UTC) :::ჩვენთვის ძირითადი დასაყრდენი არის [[ვიკიპედია:წყაროს მითითება]]. Facebook-ის გვერდი, ჩემი აზრითაც და ზოგადად ენციკლოპედიის პრინციპებითაც, აკადემიურ წყაროდ არ შეიძლება განვიხილოთ. მე ვფიქრობ, რომ საერთოდ არ უნდა ვიყენებდეთ. ზოგჯერ გამოყენებულია ძალიან ტრივიალური ფაქტების (მაგ., პიროვნების გარდაცვალება) დასამოწმებლად... [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] 20:36, 14 მარტი 2024 (UTC) :::მადლობა . ვნახე . [[სპეციალური:წვლილი/87.253.44.230|87.253.44.230]] 07:25, 15 მარტი 2024 (UTC) == შევქმენი გვერდი სქემ-მონაზონ ემანუელ კეკელიაზე რომელიც არის მონაზონი და მსახურობს თბილისში თაბორის მთის ფერისცვალების მამათა მონასტერში == მოგესალმებით, გთხოვთ დამიდასტუროთ ახალი გვერდი მამა ემანუელ კეკელიაზე! --[[მომხმარებელი:გურიკა ესართია|გურიკა ესართია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:გურიკა ესართია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/გურიკა ესართია|წვლილი]]) 14:53, 26 მარტი 2024 (UTC)გ.ესართია :გამარჯობა. უკვე არაერთხელ აგიხსენით, რომ ეს პიროვნება არ აკმაყოფილებს [[ვიკიპედია:ბიოგრაფიის ენციკლოპედიური მნიშვნელობა|ბიოგრაფიის ენციკლოპედიური მნიშვნელობის]] სტანდარტებს! შეწყვიტეთ სტატიის გამუდმებით შემოტანა, თორემ თქვენი ანგარიში დაიბლოკება! — [[მომხმარებელი:MIKHEIL|<font color="#0000FF">Mikheil</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:MIKHEIL|<span style="color:#00FF00">მიწერა</span>]]</sup></small> 16:29, 26 მარტი 2024 (UTC) == ჯუნიორ ამირან შალიკაშვილი == მოგესალმებით, თქვენ უკვე რამოდენიმეჯერ დაბლოკეთ და ახლა წაშალეთ თეატრის ხელმძღვანელის გვერდი რომელიც ყველა წესით ეწყობოდა! ვალდებულები ხართ აღადგინოთ და ასევე თქვათ მიზეზი რატომ გადაეკიდეთ ჯუნიორ ამირან შალიკაშვილს!? [[მომხმარებელი:JuniorAmiran|JuniorAmiran]] ([[მომხმარებლის განხილვა:JuniorAmiran|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/JuniorAmiran|წვლილი]]) 13:27, 18 აპრილი 2024 (UTC) გამარჯობათ. გთხოვთ შეცვალოთ გიგა ტატიაშვილის გვერძე არსებუი ინფორმაცია . ის ბრელდებულია ამ საქმეში ჯგუფურ ძალადობაში მონაწილეობისთვის == ფერხული == თრიალეთის ვერცხლის თასზე ფერხული არ არის გამოსახული. ნუ ეყრდნობით ძველ კვლევებს. გადახედეთ ჩემს ნაშრომს "ცეკვის უძველესი ვიზუალური წყაროები", სადაც არქეო-ქორეოლოგიური ანალიზია მოცემული თრიალეთის ვერცხლის თასის რელიეფური კომპოზიციის შესახებ. {{ხელმოუწერელი|2a0b:6204:2135:4f00:c08f:e6ea:42a:6870}} :მოგესალმებით. ვიკიპედია პირად ნაშრომებსა და ორიგინალურ კლევებს არ ეყრდნობა. გაეცანით ვიკიპედიის წესებს. --[[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 11:40, 31 მაისი 2024 (UTC) გამარჯობა, ნინო კალანდაძე გაწუხებთ. დღეს ავტვირთე ფოტო, რომელიც განხილვის სიაშია ველოდებით დასტურს. რამდენ ხანშია შესაძელებლი რომ დამიდასტუროთ ფოტო? --[[მომხმარებელი:Ggotua|Ggotua]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ggotua|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ggotua|წვლილი]]) 17:23, 21 ივნისი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:Ggotua|Ggotua]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ggotua|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ggotua|წვლილი]]) 17:23, 21 ივნისი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:Ggotua|Ggotua]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ggotua|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ggotua|წვლილი]]) 17:23, 21 ივნისი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:Ggotua|Ggotua]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ggotua|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ggotua|წვლილი]]) 17:23, 21 ივნისი 2024 (UTC) == გია ყანჩელი == ცნობილ ფრანგ კინორეჟისორს ჟან ლიუკ გოდარს თავის ფილმში "Goodbye to Language" ბეთხოვენის და სხვა ცნობილი კომპოზიტეორების გარდა გამოყენებული აქვს ასევე გია ყანჩელის ერთ-ერთი ნაწარმოებიც https://en.wikipedia.org/wiki/Goodbye_to_Language იქნებ დაამატოთ გია ყანჩელის გვერდზე ფილმების ჩამონათვალს ეს ფილმიც. მე ვერ მოვახერხე დამატება მადლობა წინასწარ{{ხელმოუწერელი|Tsira Tsanava}} :გმადლობთ, ჩაემატა ინფორმაცია. შემდგომში თავადაც შეგიძლიათ ნებისმიერი ენციკლოპედიური მნიშვნელობის ინფორმაციის ჩამატება სტატიებში, სტატიის თავში „რედაქტირების“ ღილაკზე დაწკაპუნებით. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] 20:05, 18 აგვისტო 2024 (UTC) == ელჟბიეტა ზავაცკა == გამარჯობა. გადავიკითხე თემა "ელჟბიეტა ზავაცკა" https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9F%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%90_%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%99%E1%83%90 გთხოვთ ჩაასწოროთ პოლონური Cichociemni ქართულად თარგმნილია როგორც "უხილავი მებრძოლები", "მდუმარე უხილავები", თუმცა უკეთესი იქნება თუ გაიზიარებთ ამ პოლონური კომპოზიტის ჩემეულ თარგმანს - ჩუმუჩინარნი. https://www.facebook.com/augusta1208/posts/10155742317862235 პატივისცემით, რუსუდან კიკალეიშვილი-დომუხოვსკი --[[სპეციალური:წვლილი/37.232.0.247|37.232.0.247]] 05:10, 1 სექტემბერი 2024 (UTC) == სავარჯიშო გვერდი == სავარჯიშო გვერდზე შევქმენი პირველი სტატია როგორ უნდა მოვიქცე ეხლა? --[[მომხმარებელი:ნთია-ცირა|ნთია-ცირა]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნთია-ცირა|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნთია-ცირა|წვლილი]]) 07:15, 3 ოქტომბერი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:ნთია-ცირა|ნთია-ცირა]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნთია-ცირა|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნთია-ცირა|წვლილი]]) 07:15, 3 ოქტომბერი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:ნთია-ცირა|ნთია-ცირა]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნთია-ცირა|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნთია-ცირა|წვლილი]]) 07:15, 3 ოქტომბერი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:ნთია-ცირა|ნთია-ცირა]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნთია-ცირა|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნთია-ცირა|წვლილი]]) 07:15, 3 ოქტომბერი 2024 (UTC) == გვერდ „[[::კატეგორია:აბრამიშვილები|:კატეგორია:აბრამიშვილები]]“-ზე დასმული კითხვა (13:10, 24 იანვარი 2025) == გამარჯობა.რამდენად შესაძლებელია განახლების დროს შეიტანოთ ვიკიპედიაში პოეტ,გოჩა (აბრო)აბრამიშვილის შესახებ ინფორმაცია? --[[მომხმარებელი:აბრო|აბრო]] ([[მომხმარებლის განხილვა:აბრო|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/აბრო|წვლილი]]) 13:10, 24 იანვარი 2025 (UTC) გამარჯობა. რამდენიმე ხნის წინ ბასა ჯანიკაშვილის გვერდზე ინფო დავამატე ქართულ ენაზე და არ ასახულა. როგორ შეიძლება რომ აისახოს? ასევე მინდა დავამატო ინგლისურ ვერსიაშიც. გმადლობთ. --[[მომხმარებელი:Ninosbedniereba|Ninosbedniereba]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ninosbedniereba|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ninosbedniereba|წვლილი]]) 17:11, 8 თებერვალი 2025 (UTC) == ახალი გვერდის შექმნა == ვერ მივაგენი სად უნდა მივაჭირო, რომ ახალი სტატია შევქმნა [[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 16:33, 11 თებერვალი 2025 (UTC) :გამარჯობა, ირაკლი. გთხოვთ, გაეცანით '''[[ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა]]'''. იმედია ეს გვერდი დაგეხმარება. წარმატებები. — [[მომხმარებელი:Giorgi13|GIO]]→[[მომხმარებლის განხილვა:Giorgi13|13]][[ფაილი:Wikiswing.gif|25პქ]] 18:34, 11 თებერვალი 2025 (UTC) ::მივაგენი, მადლობა დახმარებისთვის. [[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 19:00, 11 თებერვალი 2025 (UTC) :::მსურს რომ ჩემი სტატიის იტალიური ვერსია დავამატო. მაქვს თარგმანი. გუშინ ავტვირთე მაგრამ ახლა არ არის ხელმისაწვდომი. როგორ მოვიქცე? თავიდან რომ გავაკეთო შეიძლება? [[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 06:00, 12 თებერვალი 2025 (UTC) == ცაცია == გთხოვთ სტატია ცაცია ადამიანთა შესახებ, ჩაამატოთ შემდეგი ადამიანები ბ-ნი ბიძინა ივანიშვილი და ესპანეთის პრინცესა ქ-ნი ლეონორი. მადლობა პატივისცემით: ზ.ქერდიყოშვილი --[[სპეციალური:წვლილი/193.176.214.39|193.176.214.39]] 06:31, 12 თებერვალი 2025 (UTC) . == გვერდ „[[:პონგა|პონგა]]“-ზე დასმული კითხვა (07:15, 12 მარტი 2025) == საიტზე ვნახე პონგაში ცხოვრების მსურველებზე . მსურს ვიცხოვრო და მონაწილეობა მივიღო პონგაში ტურისტულ განვითარებაზე --[[მომხმარებელი:Teimurazi gogoladze|Teimurazi gogoladze]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Teimurazi gogoladze|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Teimurazi gogoladze|წვლილი]]) 07:15, 12 მარტი 2025 (UTC) == ლევან კაჭარავა == მოგესალმებით, მოგმართავთ „ლევან კაჭარავა“ - ს ვიკიპედიის გვერდის განახლებასთან დაკავშირებით. მე, ლადო რიგვავა, გახლავართ, გარდაცვლილი ლევან კაჭარავას ოჯახის წარმომადგენელი. მათი თხოვნით, შევიტანე ცვლილებები მის გვერდზე და განვათავსე ლევან კაჭარავას ოჯახის მიერ შედგენილი ტექსტი. სამწუხაროდ, პიროვნება რომელმაც თავდაპირველად შეადგინა გვერდი, არ არის ხელმისაწვდომი და ვერ დაადასტურებს ცვლილებებს. ასევე არ დაუდასტურებიათ სხვა პირებს ვისაც აქვთ ამ გვერდთან შეხება. გთხოვთ შემატყობინოთ თუ არის შესაძლებელი რომ ლევან კაჭარავას გვერდი განახლდეს და მისი ოჯახის მიერ შემუშავებული შინაარსი ოფიციალურად გამოქვეყნდეს. მადლობა პატივისცემით ლადო რიგვავა == ლევან კაჭარავა - გვერდი == მოგესალმებით, მოგმართავთ „ლევან კაჭარავა“ - ს ვიკიპედიის გვერდის განახლებასთან დაკავშირებით. ერთხელ უკვე ვცადე დაკავშრება მაგრამ პასუხი არ მიმიღია. მე, ლადო რიგვავა, გახლავართ, გარდაცვლილი ლევან კაჭარავას ოჯახის წარმომადგენელი. მათი თხოვნით, შევიტანე ცვლილებები მის გვერდზე და განვათავსე ლევან კაჭარავას ოჯახის მიერ შედგენილი ტექსტი. სამწუხაროდ, პიროვნება რომელმაც თავდაპირველად შეადგინა გვერდი, არ არის ხელმისაწვდომი და ვერ დაადასტურებს ცვლილებებს. ასევე არ დაუდასტურებიათ სხვა პირებს ვისაც აქვთ ამ გვერდთან შეხება. გთხოვთ შემატყობინოთ თუ არის შესაძლებელი რომ ლევან კაჭარავას გვერდი განახლდეს და მისი ოჯახის მიერ შემუშავებული შინაარსი ოფიციალურად გამოქვეყნდეს. მადლობა პატივისცემით ლადო რიგვავა --[[მომხმარებელი:Lado Rigvava|Lado Rigvava]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Lado Rigvava|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Lado Rigvava|წვლილი]]) 06:10, 6 მაისი 2025 (UTC) == Alexander Meskhi == Alexander Meskhi (Georgian: ალექსანდრე მესხი) is a Georgian mathematician working in harmonic analysis. Since 2022 he is a President of the Georgian Mathematician Union. In 2024 he was elected as a corresponding member of the Georgian National Academy of Sciences. In 1998 A. Meskhi got PhD degree (candidate of science) under the guidance of Vakhtang Kokilashvili. In 2001 A. Meskhi got degree of Dr. of Science. In 2003-2005 he was a Postdoc of “Scuola Normale Superiore” of Pisa. A. Meskhi was awarded by Euler Premium for young scientists established by the German Mathematical Association (2000), award of the Georgian Mathematical Union for the Best Scientific Works (2002, 2009); Andrea Razmadze Prize of the Georgian National Academy of Sciences (2012). In 2017-2022 he was a Scholar of the Georgian National Academy of Sciences. Since 2022 A. Meskhi is Chair of the Organizing committee of the Annual International Conference of the Georgian Mathematical Union, Batumi, Georgia. A.Meskhi is an Editor in Chief of Transactions of A. Razmadze Mathematical Institute. He is head of the department of Mathematical Analysis at A. Razmadze Mathematical Institute of I. Javakhishvili Tbilisi State University and Professor at Kutaisi International University. Since 2016 he is an Invited Professor at San Diego State University (Georgian Branch). He is an author/co-author of seven monographs and 150 scientific papers. He was supervisor of 6 PhD theses. Monographs by A. Meskhi: 1. V. Kokilashvili, A. Meskhi, H. Rafeiro and S. Samko, Integral operators in non-standard function spaces, Volume I: Variable exponent Lebesgue and amalgam spaces, Birkäuser/ Springer, Heidelberg, 2016, pp. 1-567. 2. V. Kokilashvili, A. Meskhi, H. Rafeiro and S. Samko, Integral operators in non-standard function spaces, Volume II: Variable exponent Hölder, Morrey-Campanato and grand spaces, Birkäuser/Springer, Heidelberg, 2016, pp. 568-1003. 3. V. Kokilashvili, A. Meskhi, H. Rafeiro and S. Samko, Integral operators in non-standard function spaces, Volume III: Advances in Grand Function Spaces, Birkäuser/ Springer, Helm, 2024, pp 1004-1526. 4. V. Kokilashvili, A. Meskhi, H. Rafeiro and S. Samko, Integral operators in non-standard function spaces , Volume IV : Progress in Morrey-type spaces and related topic, Birkäuser/ Springer, Helm, 1527-2077, 2025. 5. V. Kokilashvili, A. Meskhi and L. E. Persson, Weighted Norm Inequalities for Integral Transforms with Product Kernels,Nova Science Publishers, New York, 2010. 6. A.Meskhi, Measure of Non-compactness for Integral Operators in Weighted Lebesgue Spaces. Nova Science Publishers, New York , 2009. 7. D. E. Edmunds, V. Kokilashvili and A. Meskhi, Bounded and Compact Integral Operators, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Boston, London, 2002. Sources: https://rmi.tsu.ge/~meskhi/ science.org.ge/?team=meskhi-alexander&lang=en https://www.kiu.edu.ge/?m=316 https://scholar.google.com/citations?user=SOw1M4YAAAAJ&hl=en https://www.sdsu.edu.ge/en/instructors/aleksander-meskhi/27 www.nplg.gov.ge/bios/ka/00016841/ https://gmu.gtu.ge/index.php?page=organization&lang=en ma1v7ft8w00r3b4i7y5kedk8hs4bcmf 4821559 4821558 2025-06-27T13:54:28Z Otogi 27089 [[Special:Contributions/ალეხ72მესხი|ალეხ72მესხი]]-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა [[User:TenWhile6|TenWhile6]]-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია 4791540 wikitext text/x-wiki <div id="wera" style="margin:0; float:center; align:center; width:100%; border:1px solid #dfdfdf; padding-top:1%; padding-bottom:1%; padding-right:0px; padding-left:0px; background-color:#F8F8FF; "><center>[[Image:Nuvola filesystems folder mail.png|30px|link=]] <span class="plainlinksneverexpand">'''[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit&section=new&editintro=ვიკიპედია:ფორუმი/დახმარება/Preload}} ახალი შეტყობინების დასატოვებლად აქ დააწკაპუნეთ.]'''</span></center></div> {{/თავი}} == Updated Page of Band: Accept == Hello, a Week ago i updated band: Accept's page on Wikipedia and it's still scheduled for addition. How much time it needs to be updated? --[[მომხმარებელი:Giosose1999|Giosose1999]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Giosose1999|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Giosose1999|წვლილი]]) 14:09, 13 ივლისი 2022 (UTC) :სალამი, გვერდი არ დამოწმდება მანამ, სანამ არ გამოსწორდება შეცდომები და ხარვეზები ([[ვპ:ვიკი]], [[გრამატიკა|გრამატიკული შეცდომები]], ბრჭყალები ("" ნაცვლად „“ ) და სხვ.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]</sup></small> 14:58, 13 ივლისი 2022 (UTC) ::დავამატებ, რომ არ აქვს მითითებული წყაროები და ძლიერ გაუმართავია (მანქანური თარჯიმნითაა ნათარგმნი?). ამიტომ, თუკი არ გასწორდა, გასაუქმებელია ეგ ცვლილებები. [[მომხმარებელი:გიო ოქრო|<span style="color:gold">'''''გიო'''''</span>]] [[მომხმარებლის განხილვა:გიო ოქრო|<span style="color:#66FF00">'''''ოქრო'''''</span>]] 18:05, 13 ივლისი 2022 (UTC) == სტატიის აღდგენა == გამარჯობა პატივცემულო support team ის წარმომადგენელო ძალიან დიდი პატივისცემით გთხოვთ რომ ჩემი წაშლილი სტატია დააბრუნოთ ვინაიდან და რადგანაც ის აკმაყოფილებს რამოდენიმე კრიტერიუმს და ამის დამტკიცება შემიძლია. სულ რომ არაფერი ჩვენ ქვეყნაში შექმნილი არასამთავრობო ორგანიზაცია ფრანკლინის თანადამფუძნებელია საქართველოს უნივერსიტეტის ლექტორი. სანდო წყაროებიც არსერსებობს რომლებიც გამოვიყენე ერთ-ერთი მიტითიებული მაქვს. ძალიან დიდი ბოდიში შეწუხებისთვის მაგრამ ეს სტატია მნიშვნელოვანია და გთხოვთ რომ კიდევ გგადახედოთ ან დამიწეროთ მიზეზი ან დამეხმაროთ მადლობა წინასწარ. == სტატიის აღდგენა == მოგესალმებით! დავწერე სტატია, რომელიც წამიშალეს. ვარ დებიუტანტი, გთხოვთ დამეხმაროთ სტატიის აღდგენაში. განმიმარტეთ, რატომ წაიშალა? == არასწორი ინფორმაცია - ვლადიმერ ხინჩეგაშვილი == გამარჯობა ვლადიმერ ხინჩეგაშვილზე შექმნილ გვერდის საბაზისო ინფორმაციაში, კერძოდ განყოფილებაში Central decription წერია "ოსი მოჭიდავე", რაც არასწორია. თუ შეიძლება ჩაასწორეთ და დაწერეთ ქართველი მოჭიდავე. მადლობა. --[[მომხმარებელი:Keti2203|Keti2203]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Keti2203|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Keti2203|წვლილი]]) 09:30, 18 აგვისტო 2022 (UTC) == შეკითხვა თარგმნასთან დაკავშირებით == გამარჯობა. დახმარება მჭირდება. რამდენად სწორი იქნება ინგლისურიდან Champion-ის „ფალავნად“ თარგმნა? უფრო სწორად, რამდენად „ექსკლუზიურად“ ფალავანი ასოცირდება მოჭიდავესთან? [[მომხმარებელი:Mgel Darion|Mgel Darion]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Mgel Darion|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Mgel Darion|წვლილი]]) 12:03, 2 სექტემბერი 2022 (UTC) : იყოს, ფალავნად ვთარგმნი. [[მომხმარებელი:Mgel Darion|Mgel Darion]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Mgel Darion|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Mgel Darion|წვლილი]]) 14:39, 4 სექტემბერი 2022 (UTC) == დახმარება == სალამი. აქ ახალი ვარ და ახლა ვერ კვევი ყველაფერში, თუმცა პირველი სტატია (ბათუმის ბულვარი) უკვე დავმატე და ვცდილობ ყოველდღიურად დავხვეწო. უბრალოდ, სტატიის დასაწყისში ავტომატურად მიწერს რომ თითიქოს "არ არის მითითებული სანდო და გადამოწმებადი წყარო" (რეალურად მითითებული მაქ რამდენიმე ლიტერატურა და ოფიციალური ასევე ვებგვერდი), ასევე მიუხედავად იმისა რომ კატეგორია მითთებული მაქვს კატეგორია - აქ მიწერს რომ "ეს სტატია უკატეგორიოაო". პარკის ადმინისტრაციისგან ველოდები ოფიციალურ ფოტოებს და ნელნელა განვაახლებ გალერეას, უბრალოდ ზემოთხსენებული პრობლემა როგორ მოვაგვარო ვერ ვხვდები. იქნებ დამეხმაროთ ან შენიშვნები მომცეთ, რათა გავასწორო არსებული პრობლემები. მადლობა წინასწარ. [[მომხმარებელი:Sosotedrd|Sosotedrd]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Sosotedrd|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Sosotedrd|წვლილი]]) 06:57, 13 სექტემბერი 2022 (UTC) == დავით და სერგო კლდიაშვილების მემორიალური სახლ მუზეუმი == გთხოვთ გადაამოწმოთ და შეასწოროთ აღნიშნული მუზეუმის მონაცემები. დიდი მადლობა. == ბიბლიოგრაფია == მოგესლმებით, დღეს გადავაწყდი ჩემს შესახებ მონაცემებს ვიკიპედიაში. მადლობა, თუმცა ის ძალიან არა თუ არასრულია, არამედ არანაირად არ წარმოაჩენს ჩემს მეცნიერულ მიღწევებს. მაგ.ბიბლიოგრაფიაში წარმოდგენილია 1 წიგნი ქართულ ენაზე თანაავტორებთან ერთად. ჩემი შრომები ძირითადად ინგლისურ ენაზეა - ესაა მატ სორის საერთაშორისო პერიოდულ ჟურნალებში სამეცნიერო სტატიები და წიგნები და თავები წიგნებში მაგ. ისეტი პრესტიჟული გამომცემლის, როგორიცაა შპრინგერი. ხომ ვერ დამეხმარებით შევავსოთ ეს გვერდი თუნდაც მინიმალური მასალით. პატივისცემით თინათინ სადუნიშვილი E-mail: t.sadunishvili@agruni.edu.ge tinisadunishvili@gmail.com == ფეხბურთელის არასწორი გვარი == https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%92_%E1%83%B0%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98 ერლინგ ჰოლანი წერია სათაურში და არასწორია. ერლინგ ჰოლანდია სწორი --[[მომხმარებელი:Becool98|Becool98]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Becool98|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Becool98|წვლილი]]) 11:24, 9 ოქტომბერი 2022 (UTC) == გვარების ისტორია == ტქვენ არ გყავთ შეყვანილი გვარების ისტორიაში ავიაციის გენერალი ლავრენტი გოლიაძე რომელიც იყო საქართველოს ავიაციის სამართველოს უფროსი მერე კი მუშაობდა სსსრ ავიაციის სამინისტროში განყჯფილების უფროსად მან დაბომბა პირველმა ბერლინი გახსენით ტვინი და დაამატეთ! == ბიოგრაფიის გამოქვეყნება == გამარჯობა როგორ გამოვაქვეყნო ჩემი ბიოგრაფია? ვინ დამეხმარება [[მომხმარებელი:ირინამ|ირინამ]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირინამ|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირინამ|წვლილი]]) 07:33, 11 დეკემბერი 2022 (UTC) == გვერდ „[[:მომხმარებლის განხილვა:Georg 21|მომხმარებლის განხილვა:Georg 21]]“-ზე დასმული კითხვა (21:08, 11 დეკემბერი 2022) == მოგესალმებით, მაინტერესებს როგორ დავამატო ცალკე ქვეთავი უკვე შექმნილ ინფორმაციაზე ? მაგ. გარდაცვალება , ადრეული წლები და ა.შ. --[[მომხმარებელი:Georg 21|Georg 21]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Georg 21|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Georg 21|წვლილი]]) 21:08, 11 დეკემბერი 2022 (UTC) :@[[მომხმარებელი:Georg 21|Georg 21]] სტატიის თავში არის ღილაკი „რედაქტირება“, მას დააწკაპებთ და გაიხსნება რედაქტირების ფანჯარა. იხ. [[ვიკიპედია:დახმარება]]. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] <span style="color:#1DA1F2; font-size:17px">⬤</span><span style="position:relative; left:-11.5px; top:-2px; font-size:10px; color:white">✔</span> 07:53, 12 დეკემბერი 2022 (UTC) == გორის მუნიციპალიტეტის სოფელი კოშკა == გამარჯობათ.სოფელს ჰქვია კოშკი. ასე ერქვა ბებია-პაპების დროს,მშობლების დროს, ჩემს ბავშვობაში და ახალგაზრდობაში.დავბერდი და აქ პირველად ვკითხულობ კოშკას ):. სამწუხაროდ ისე გახშირდა ამ ფორმის ხმარება,რომ ადგილობრივებიც აღარ აქცევენ ყურადღებას.ჩვენს მშობლებს დაბადების მოწმობებში ეწერათ კოშკი. მაქვს ბიძის ომში დაღუპვის ცნობა,სადაც წერია სოფ. კოშკი. ამ სოფელში დაიბადა მსახიობი ელისაბედ ჩერქეზიშვილი (აქაც შეცდომით წერია სოფლის დასახელება)--[[სპეციალური:წვლილი/178.236.61.67|178.236.61.67]] 08:45, 13 დეკემბერი 2022 (UTC)--[[სპეციალური:წვლილი/178.236.61.67|178.236.61.67]] 08:45, 13 დეკემბერი 2022 (UTC)--[[სპეციალური:წვლილი/178.236.61.67|178.236.61.67]] 08:45, 13 დეკემბერი 2022 (UTC)--[[სპეციალური:წვლილი/178.236.61.67|178.236.61.67]] 08:45, 13 დეკემბერი 2022 (UTC) == სურათი == გამარჯობა ფოტოს ჩასმა მინდა სტატიაში (ჩემს სტატიაში, ჩემივე ჯგუფის (ანსამბლის)). ვცადე და არ ჩამასმევინა. როგორ მოვიქცე? მადლობა წინასწარ [[მომხმარებელი:Handball2017geo|Handball2017geo]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Handball2017geo|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Handball2017geo|წვლილი]]) 15:41, 14 იანვარი 2023 (UTC) :კონკრეტულად, რომელ სტატიაში ?. - [[User:Otogi|<span style="color:#0018A8; font-family:Neuropol"><b>OTOGI</b></span>]] <small><sup>[[User talk:Otogi|<span style="color:#0018A8">Messages</span>]]</sup></small> 09:23, 16 იანვარი 2023 (UTC) == საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიების სტატუსი უცხოენოვან ვიკიპედიაში == გაუმარჯოს! რამდენად მიზანშეწონილად მიგაჩნიათ აფხაზეთისა და სამაჩაბლოს სტატიებზე თანდართული სიტყვა "ნაწილობრივ" აღიარებული ან breakaway, რომელიც თანსდევს უცხოენოვან ვიკიპედიას? არ შეიძლება ასეთი შესატყვისები ერქმოდეს ამას და მეტი ყურადღება რო მიაქციოს ვიკიპედიის ქართულმა ადმინისტრაციამ ამასთან დაკავშირებით უცხოენოვან გვერდებს არ გამოვა? წესითა და რიგით, სიმართლე ხო ცამდე ჩვენს მხარესაა და ამ ტერორისტული წარმონაქმნებისთვის ესეთი ლმობიერი ტერმინები რას ემსახურება, ვერ ვხვდები. ათასი კაცი კითხულობს ისტორიას. არ შეეცდებით ამის გასწორებას და ზოგადად ამგვარ სტატიებში ლაფსუსების რედაქტირებას? [[სპეციალური:წვლილი/2A0B:6204:41B9:EC00:4537:CC91:759C:8040|2A0B:6204:41B9:EC00:4537:CC91:759C:8040]] 18:04, 27 იანვარი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:მკვდარი ეგვიპტელები|მკვდარი ეგვიპტელები]]“-ზე დასმული კითხვა (18:23, 5 თებერვალი 2023) == გამარჯობათ მე ვდებ სტატიებს და მიშლიან და თან არ მეუბნევიან რატომ. ძალიან გთხოვთ თუ წამიშლით ის მაინც მითხარით რატომ წამიშალეთ --[[მომხმარებელი:თეოდორე მესტუმრიშვილი|თეოდორე მესტუმრიშვილი]] ([[მომხმარებლის განხილვა:თეოდორე მესტუმრიშვილი|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/თეოდორე მესტუმრიშვილი|წვლილი]]) 18:24, 5 თებერვალი 2023 (UTC) :არა აქვს [[ვპ:წყარო|წყაროები]], არ წერია აკადემიური ენით, არააკადემიური სათაური.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]</sup></small> 18:28, 5 თებერვალი 2023 (UTC) == შექმნილი გვერდის შენაჩუნება == მოგესალმებით, დღეს შევქმენით გვერდი სახელწოდებით ,,გიორგი გამყრელიძე (რეჟისორი)'', რომელთან დაკავშირებითაც ადრეც გვქონდა პრობლემები და რა რჩევაც მოგვცეს ყველაფერი გავითვალისწინეთ. სათური დავაწერეთ ქართულად, მივაბით, როგორც ვიკიპედიის, ასევე სხვა გვერდისებიც, თუმცა მაინც აწერია გვერდს, რომ სტატია წამოყენებულია წაშლის კანდიდატად. თუ შეიძლება გვითხრათ რა არის ამის მიზეზი, რატომ ხდება ეს და რა შეგვიძლია რომ გავაკეთოთ?--[[მომხმარებელი:Nini227|Nini227]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Nini227|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Nini227|წვლილი]]) 18:05, 13 თებერვალი 2023 (UTC) :მოგესალმებით. მიზეზი მარტივია, თქვენ მიერ შექმნილი სტატია არ აკმაყოფილებს [[ვპ:ბიო]]-ს მოთხოვნებს. შემდეგში, სანამ პიროვნების შესახებ სტატიას შექმნით, ჯერ გაეცანით [[ვპ:ბიო]]-ს, შემდეგ გადაწყვიტეთ ღირს თუ არა სტატიის შექმნა პირზე და მხოლოდ შემდეგ მოიმოქმედეთ. პატივისცემით, --[[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 22:56, 13 თებერვალი 2023 (UTC) == რედაქტირება == მოგესალმებით, დღეს დავრეგისტრირდი. ვარ პოლიტიკოსის, საჯარო პირის თანაშემწე და მსურს, მოგმართოთ თხოვნით, დაადასტუროთ ჩემს მიერ მისი ბიოგრაფიის რედაქტირებული ვარიანტი, ასევე, შეზღუდოთ არაუფლებამოსილი პირების მიერ ბიოგრაფიში ფაქტების დამახინჯება და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის ატვირთვა.როგორ შევძლო ადმინისტრაციასთან მარტივად და სწრაფად დაკავშირება, ხომ ვერ მეტყვით. მადლობა წინასწარ. [[მომხმარებელი:ნინო.კ.|ნინო.კ.]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნინო.კ.|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნინო.კ.|წვლილი]]) 12:16, 20 თებერვალი 2023 (UTC) :ვიკიპედია თავისუფალი ენციკლოპედიაა, რომლის რედაქტირება ნებისმიერს შეუძლია. სტატიების რედაქტირების შეზღუდვა პოლიტიკოსების ნება-სურვილით არ ხდება.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]</sup></small> 12:20, 20 თებერვალი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:მომხმარებელი:Guyrtes|მომხმარებელი:Guyrtes]]“-ზე დასმული კითხვა (20:05, 20 თებერვალი 2023) == How to change Display title? --[[მომხმარებელი:Guyrtes|Guyrtes]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Guyrtes|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Guyrtes|წვლილი]]) 20:05, 20 თებერვალი 2023 (UTC) == სტატია == გამოქვეყნებულ სტატიაში გარკვეული ცვლილებები შევიტანე. სად შემიძლია ვნახო, შევძლებ თუ არა კონკურსში მონაწილეობას? == ჟურნალ "ცისკარის" ისტორიაში არასწორი ფაქტების მითითებაზე == მოგესალმებით, ჟურნალ ცისკარის ბოლო რედაქტირება მითითებულია რომ მომხდარა სულ ახლახანს, მიმდინარე წლის მარტში, მიუხედავად ამისა, შეიცავს დიდ უზუსტობასა თუ შეცდომას. კერძოდ, მითითებულია, რომ 1992 წლიდან რედაქტორი იყო ზაურ კალანდია, მაგრამ შემდეგ თითქოს უსახსრობის გამო შეწყდა და განახლდა 2015 წელს. ეს ნამდვილად ასე არ არის, ვინაიდან ჟურნალ ცისკრის სარედაქციო საჭოს თავმჯდომარე 2008-2012 წლებში გახლდათ ნოდარ გრიგალაშვილი და ამ წლებში სისტემატურად გამოდიოდა ჟურნალი 'ცისკარი'. შემიძლია გამოგიგზავნოთ ჟურნალის ზოგიერთი ნომრის ფოტოები ან თქვენ თვითონ გადაამოწმოთ ეს ფაქტი. გთხოვთ გადამოწმების შემდეგ შეასწოროთ შეცდომა.--[[სპეციალური:წვლილი/46.49.40.229|46.49.40.229]] 09:55, 8 აპრილი 2023 (UTC) :რაც წერია, მითითებული აქვს წყაროებიც. 2012 წლამდე თუკი გამოდიოდა, ამის საწინააღმდეგო არ წერია სტატიაში არაფერი. არ არის მითითებული ზუსტად როდის შეწყდა გამოცემა. თუკი გაქვთ წყაროები, ჩაასწორეთ. წყაროებში იგულისხმება ისეთი სტატია (ონლაინ თუ ბეჭდური), სადაც იქნება მოცემული ჟურნალის ისტორიის ეს მონაკვეთი. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] <span style="color:#1DA1F2; font-size:17px">⬤</span><span style="position:relative; left:-11.5px; top:-2px; font-size:10px; color:white">✔</span> 10:19, 8 აპრილი 2023 (UTC) ::როგორ ჩავასწორო ნამდვილად არ ვიცი, 2008-2012 წლებში გამოსული ჟურნალ ცისკრის ნომრები შემიძლია მოვიძიო. [[სპეციალური:წვლილი/46.49.40.229|46.49.40.229]] 18:19, 15 აპრილი 2023 (UTC) == დავით იოსების ძე ალადაშვილი == მოგესალმებით! მე არ მაქვს გამოცდილება ვიკიპედიაში სტატიის დაწერის. ამიტომ გთხოვთ კონკრეტულად მიმითითოდ რა შევასწორო ან რა შევცვალო--[[მომხმარებელი:დავით ალადაშვილი|დავით ალადაშვილი]] ([[მომხმარებლის განხილვა:დავით ალადაშვილი|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/დავით ალადაშვილი|წვლილი]]) 15:51, 12 აპრილი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:განხილვა:თენგიზ ხეჩიკაშვილი|განხილვა:თენგიზ ხეჩიკაშვილი]]“-ზე დასმული კითხვა (17:00, 22 აპრილი 2023) == მოგესალმებით, ვარ დამწყები და მაინტერესებს როგორ უნდა დავადასტურო სტატიის ავთენტურობა თუ არ მსურს სტატიაში დოკუმენტების ატვირთვა? ვის შეიძლება მივწერო და განვიხილო? მადლობა წინასწარ --[[მომხმარებელი:G.Orwell99|G.Orwell99]] ([[მომხმარებლის განხილვა:G.Orwell99|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/G.Orwell99|წვლილი]]) 17:00, 22 აპრილი 2023 (UTC) == აფხაზეთი == აფხაზეთის ოკუპაცია რუსეთის ფედერაციამ მოახდინა 1992 წელს და არა 2008-ში--[[სპეციალური:წვლილი/95.137.234.29|95.137.234.29]] 14:46, 24 აპრილი 2023 (UTC) == IP== გამარჯობა, არ ვიცი რამდენად სწორ ადგილას ვწერ. შემდეგ საკითხზე გწერთ, როგორც ვნახე თქვენი ადმინისტრატორი David1010 IP მისამართებს განუსაზღვრელი ვადით ბლოკავს. მას მივწერე თუმცა მისგან პასუხი არ მიმიღია. მოგვიანებით ძველი ჩანაწერებიც ვნახე და როგორც ჩანს მსგავს პრაქტიკას მიმართავენ სხვა ადმინისტრატორებიც: MIKHEIL და Otogi. არ ვიცი ხართ თუ არა საქმის კურსში, თუმცა გეტყვით რომ აიპი მისამართი ცვალებადია პროვაიდერის მიერ. შესაძლოა დაბლოკილი აიპი მისამართი აღმოაჩნდეს იმ მომხმარებელს, რომელსაც სასარგებლო საქმის გაკეთების სურვილი ჰქონდეს და ეს ვერ შეძლოს. გთხოვთ მოხსნათ ამგვარ აიპებს სამუდამო აიპები და მომავალში ამ საკითხს ყურადღებით მოეპყროთ. [[სპეციალური:წვლილი/185.70.54.197|185.70.54.197]] 17:04, 25 აპრილი 2023 (UTC) :თუ მომხმარებელს სურს, მას შეუძლია დარეგისტრირდეს ვიკიპედიაში და ისე გააგრძელოს მუშაობა. აიპი მისამართის ბლოკირება არ არის პრობლემა. შესაბამისად, ზემოთ მოხსენებული მოსაზრება აზრს მოკლებულია. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 21:10, 25 აპრილი 2023 (UTC) დიახ თუმცა თუ მომხმარებელს სურს, შეუძლია არ დარეგისტრირდეს და ვიკიპედიაში ისე იმუშაოს. ვკითხულობ დოკუმენტაციას და ვხედავ რომ ეს არც აკრძალულია და არც დასაძრახი. აი ასეთ სცენარში კი აიპი მისამართის ბლოკირება ზუსტადაც რომ პრობლემაა. არ მეთანხმებით? [[სპეციალური:წვლილი/185.70.53.29|185.70.53.29]] 06:00, 26 აპრილი 2023 (UTC) :ვერ დაგეთანხმებით. თუ არ არის აკრძალული ამ კონკრეტულ ვიკიპედიაში (ზოგში კი აკრძალულია, მაგ. პორტუგალიურში) აიპითი რედაქტირება, ეს არ კრძალავს ადმინისთვის მის დაბლოკვას. კონკრეტული აიპი მისამართიდან ერთზე მეტი ადამიანი შეიძლება არედაქტირებდეს, თუ ერთს მართებული წვლილი შეაქვს და მეორეს/მესამეს არა, ჩვენ ერთი ადამიანის გამო ვერ დავუშვებთ მუდმივ ვანდალიზმს, თან როდესაც არსებობს წვლილის შეტანის სხვა გზა. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 16:27, 26 აპრილი 2023 (UTC) ::ვერ დაუშვებთ მუდმივ ვანდალიზმს, მაგრამ სამუდამო ბლოკი? თქვენ ხომ გაქვთ მექანიზმი რომ დაბლოკოთ მისამართი 1 კვირით, 1 თვით, 3 თვით, მაგრამ სამუდამოდ? ::მგონი ამ პროექტის ფილოსოფია სხვაა: საკითხს ესე კი არ უნდა მიუდგეთ რომ "ერთი ადამიანის გამო ვერ დავუშვებთ მუდმივ ვანდალიზმს", არამედ ასე: "ერთი ვანდალის გამო არ უნდა შევუშალოთ ხელი კეთილსინდისიერ რედაქტორს". ::https://en.m.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Assume_good_faith ::[[ვიკიპედია:ბლოკირება#ბლოკირების ვადა]] [[სპეციალური:წვლილი/185.70.54.149|185.70.54.149]] 18:18, 26 აპრილი 2023 (UTC) :::ადმინისტრატორს უფლება აქვს თვითონ აირჩიოს ბლოკირების ვადა. შეიძლება დროთა განმავლობაში საერთოდ აიკრძალოს აიპი მისამართებისთვის რედაქტირების უფლება. თუ საზოგადოებაში ამაზე კონსენსუსი შედგა. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 12:41, 27 აპრილი 2023 (UTC) ::::საუბარი სხვა მიმართულებით წაიყვანეთ, მე აიპით რედაქტირების აკრძალვა-არ აკრძალვაზე არ წამომიწყია დისკუსია. ადმინისტრატორს ბევრი რამის უფლება აქვს, მაგრამ თქვენივე პოლიტიკა გეუბნებათ რომ "სტატიკური IP-მისამართების ბლოკირების ვადა, ზოგადად, არ უნდა აღემატებოდეს ერთ თვეს." სულ 5-6 აიპი დავთვალე, რომელიც უვადოდაა დაბლოკილი. ასე რთულია ბლოკის მოხსნა? თუ ისევ დაფიქსირდა მათი მხრიდან დარღვევა, ხომ შეძლებთ რომ ისევ დაბლოკოთ? [[სპეციალური:წვლილი/185.70.53.213|185.70.53.213]] 13:38, 27 აპრილი 2023 (UTC) :::::არ წამომიწყია, როდესაც საჭირო გახდება წამოვიწყებ შესაბამის გვერდზე. სხვა ყველაფერზე ზემოთ გაგეცით პასუხი — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 14:21, 27 აპრილი 2023 (UTC) ::::::გულწრფელად რომ გითხრათ, არ ვთვლი რომ ჩემს კითხვაზე (თუ რატომ იყენებთ ან რატომ არ ხსნით სამუდამო ბლოკს) პასუხი გამეცით. ის, რომ მომავალში რაღაცას (რომელიც ჩვენ დისკუსიას საერთოდ არ უკავშირდება) აპირებთ, პასუხი არ არის. რეალურად ამდენ საუბრათ არც ღირდა ალბათ, სუფთა ტექნიკური საკითხი იყო, რომელსაც 2 წუთში გადაჭრიდით :) კადნიერებაში თუ არ ჩამითვლით და კიდევ უფრო გულწრფელი რომ ვიყო, ჩემი აზრით, თქვენც ხვდებით ამას, უბრალოდ როგორც ჩანს, უკანდახევას და რაღაცაზე აზრის შეცვლას მიიჩნევთ სისუსტეთ. პირადად მე, ასეთ მიდგომას უფრო ჩავთვლიდი სისუსტეთ. წარმატებებს გისურვებთ. [[სპეციალური:წვლილი/185.115.5.89|185.115.5.89]] 08:02, 28 აპრილი 2023 (UTC) :::::::აი, ბატონი მიხეილი თუ შემოუერთდება ჩვენს საუბარს, დარწმუნებული ვარ ჩემს აზრს გაიზიარებს. როგორც ვხედავ, ძალიან ბევრი აიპი განუბლოკავს ჩემს მიერ ნახსენები მიზეზით და ძალიან სწორად. [[სპეციალური:წვლილი/185.115.5.89|185.115.5.89]] 08:16, 28 აპრილი 2023 (UTC) == შეცდომა. შანხაი == {{closed}} გიწერიათ: (შანხაი) "მდებარეობს მდინარე იანძისა და მისი მარჯვენა შენაკადის, ხუანხეს ნაპირებზე". ხუანხე ახლოსაც არ არის შანხაისთან და მით უმეტეს, არ არის იანძის შენაკადი </div> :მადლობა, გასწორებულია.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]</sup></small> 09:13, 4 მაისი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა|ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა]]“-ზე დასმული კითხვა (11:31, 15 მაისი 2023) == Ვერ ვწერ სტატიას მინდა დაწერა წრიპა ბიჭის დღიურზე და როგორც ეუბნება ვაკეთებ მაგრამ ვერ ვწერ --[[მომხმარებელი:Anamariamidato|Anamariamidato]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Anamariamidato|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Anamariamidato|წვლილი]]) 11:31, 15 მაისი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა|ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა]]“-ზე დასმული კითხვა (11:34, 15 მაისი 2023) == Გამარჯობა ვერ ვწერ სტატიას სად უნდა და წერო ახალი ვარ --[[მომხმარებელი:Anamariamidato|Anamariamidato]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Anamariamidato|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Anamariamidato|წვლილი]]) 11:34, 15 მაისი 2023 (UTC) == გვერდ „[[:ვიკიპედია:დახმარება|ვიკიპედია:დახმარება]]“-ზე დასმული კითხვა (13:03, 16 მაისი 2023) == გამარჯობა, სტატია დავამატე ორჯერ და წაიშალა მიზეზი როგორ გავიგო რომ გამოსწორება შევძლო? --[[მომხმარებელი:Salome0909|Salome0909]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Salome0909|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Salome0909|წვლილი]]) 13:03, 16 მაისი 2023 (UTC) == დაწყებული სტატიის აღდგენა ან ახლიდან შექმნა == გამარჯობა. ამა წლის იანვარში დავიწყე სტატიის წერა ცნობილ ქართველ ემიგრანტ ჟურნალისტზე ბონდო ქურდაძეზე. სამწუხაროდ, ვეღარ აღვადგინე. იქნებ მითხრათ, როგორ მივაგნო ან საერთოდ ახლიდან როგორ შევქმნა სტატია? ვცადე სხვა პიროვნებებზეც დამეწერა, მაგრამ ერთ-ერთი ადმინისტრატორი, დავითი, უმალ შლის სტატიას ჩასაფრებულივით. ვერც ვუკავშირდები, რომ ვკითხო, რატომ შლის. იქნებ დამეხმაროთ. მადლობა. [[მომხმარებელი:Butura-54|Butura-54]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Butura-54|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Butura-54|წვლილი]]) 15:10, 12 ივლისი 2023 (UTC) == საიტების დამზადება == გამარჯობა, როგორ შემიძლია საიტების დამზადება -ზე ბლოგის დაწერა გამარჯობა.სტატია,რომელიც გამოვაქვეყნე ჯემალ ინჯიას შესახებ არ გამოქვეყნდა ,გთხოვთ დამეხმაროთ. == https://ka.wikidark.org == ეს იცოდით?: https://ka.wikidark.org [[მომხმარებელი:პაატა შ|პ.შეთეკაური]] ([[მომხმარებლის განხილვა:პაატა შ|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/პაატა შ|წვლილი]]) 08:56, 6 ნოემბერი 2023 (UTC) :სარკული საიტია როგორც ჩანს და რუსული, თუ არ ვცდები. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] 11:57, 6 ნოემბერი 2023 (UTC) == საქართველოს დროშა == გამარჯობა, საქართველოს რუქა, ანჯელინო დულჩერის პორტულანი თავდაყირაა!! ანუ სადაც საქართველოს დროშის შესახებ ინფორმაციაა იმ სტატიაში.. თუ შეძლოთ შეასწორეთ?!.. მადლობა! == სტალინური რეპრესიები == ბევრ უცხოელშია გავრცელებული აზრი, რო სტალინი ეთნიკური ნიშნით ხვრეტდა და პრესავდა ხალხს საბჭოთა კავშირში. ხოლო ქართველები პრივილეგირებულები იყვნენ იმ დროს. საპასუხოდ, ერთი სტატია ვერ ვიპოვე უცხოენოვან ვიკიპედიაზე. სად არის მოდერატორობა ან აქტიური ვიკიპედიელები?! თავისუფალ დროს იქნებ ჩაწეროთ სტატიები საქართველოში არსებულ რეპრესიებზე უცხოენოვან ვიკიპედიაში? მიატოვეთ ვიკიპედია? [[სპეციალური:წვლილი/2A0B:6204:41B9:EC00:E979:6D98:25FB:7804|2A0B:6204:41B9:EC00:E979:6D98:25FB:7804]] 00:24, 29 ნოემბერი 2023 (UTC) == ,,ზარიძეებში მცხოვრები მადონა გიგაური" == თქვენ მეუბნებით, რომ ჩემი გუშინდელი სტატია წაშაშლელია, რადგან მე მას გამიზნულად არ ვიყენებ, მაგრამ ეს ასე არ არის. სინამდვილეში მე იმიტომ დავწერე ეს სტატია,რომ ადამიანი რომელზეც ვწერ, ძალიან მიყვარს და მინდა სხვებსაც გავაცნო, ამიტომ ძალიან გთხოვთ არ წამიშალოთ ეს გვერდი. --[[სპეციალური:წვლილი/45.9.46.166|45.9.46.166]] 06:37, 23 დეკემბერი 2023 (UTC) :გთხოვთ, მითხარით წამიშლით თუ არა ამ სტატიას? [[სპეციალური:წვლილი/45.9.46.166|45.9.46.166]] 06:40, 23 დეკემბერი 2023 (UTC) == დარედაქტირებული გვერდის შემოწმება == გთხოვთ გადახედოთ და შეამოწმოთ. გვერდის - თამრიკო ჭოხონელიძე, ცვლილებები. თავდაპირველ ვერსიაში იყო უამრავი შეცდომა, ამიტომ თავად თამრიკო ჭოხონელიძის თხოვნითა და მოთხოვნით დავარედაქტირე გვერდი და დამიდასტურეთ. [[სპეციალური:წვლილი/176.221.170.88|176.221.170.88]] 10:46, 6 იანვარი 2024 (UTC) {{ping|176.221.170.88}} ოღონდ მართლწერის ჩასწორებულ ვარიანტებს ნუ აბრუნებთ ძველ ვერსიაზე. ამასთან დაკავშირებით მცირე შენიშვნები განხილვის გვერდზე გაქვთ მითითებული. გარდა ამისა, ბმულებს ვიდეოებზე შუა სტატიაში ასე არ ვუთითებთ - აუცილებელია მათი წყაროს სახით ასახვა. (<nowiki><ref></ref></nowiki>-ებში ჩასმა და სათაურების მითითება). შესაბამისად, დარედაქტირდა და რაც ჩასასწორებელია, კიდევ ჩაასწორებენ და დაადასტურებენ. პირად ცხოვრებასთან დაკავშირებული ფაქტები - ზოგი რამ თქვენამდეც ეწერა, ზოგი ახლა დაემატა და ესენი გადატანილია ცალკე ქვეთავში (სექციაში), ეს ვიკიპედიის პრაქტიკაა. --[[მომხმარებელი:L H R B S20|L H R B S20]] ([[მომხმარებლის განხილვა:L H R B S20|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/L H R B S20|წვლილი]]) 10:55, 6 იანვარი 2024 (UTC) == მღვდელ-მონაზონი ვასილ ფირცხალავა == გამარჯობა, არასწორადაა მითითებული გვარი, უნდა იყოს მითითებული - მღვდელ-მონაზონი ვასილ ფირცხელავა {{ხელმოუწერელი|92.51.116.138}} {{ping|92.51.116.138 }} გამარჯობა. არსებობს აკადემიური წყარო (Facebook, ვიღაცის ბლოგი და მსგავსი რამ არ ითვლება), სადაც ეს გარკვევით არის აღნიშნული? პოპულარულ orthodoxy.ge-ზე ფირცხალავა წერია. ეროვნული ბიბლიოთეკის საარქივო მასალებში იგივეა - https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/343949 ჟურნალი "კარიბჭეც" ასე ახსენებს - http://karibche.ambebi.ge/eklesia/mamatha-ckhovreba/13152-meoce-saukunis-saqarthvelos-eklesiis-gamorcheuli-mnathobthagani.html რამე სხვა სახის წყარო არის, რომელიც ამყარებს მისი გვარის სხვა ვერსიის ნამდვილობას? --[[მომხმარებელი:L H R B S20|L H R B S20]] ([[მომხმარებლის განხილვა:L H R B S20|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/L H R B S20|წვლილი]]) 17:19, 17 იანვარი 2024 (UTC) ==კითხვა== გამარჯობათ. ვარ ახალი წევრი. წინა წლებში ავტვირთე სტატია "გოდერძიოშვილების დარბაზი".ახალი ანგარიში შევქმენი და ავტვირთე სტატია "მარინა შანიძე" , რომელიც შეფასდა წასაშლელად. გთხოვთ დამეხმაროთ. მინდა რომ სტატია არ წაიშალოს და დარჩეს ვიკიპედიაში. პირველად სად მოვათავსომსტატია ? სავარჯიშო გვერდძე? მადლობა --[[მომხმარებელი:Liana goderdzishvili|Liana goderdzishvili]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Liana goderdzishvili|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Liana goderdzishvili|წვლილი]]) 06:55, 14 მარტი 2024 (UTC) {{ping|Liana goderdzishvili}} მოგესალმებით -[[მარინა შანიძე]] - არ უწერია, რომ წასაშლელია. უბრალოდ გასასწორებელია და ის, რომ წასაშლელია, არ არის „განაჩენი“. კი აქვს მითითებული ბიბლიოთეკის ბმულები, მაგრამ აქ - [[ვიკიპედია:წყაროს მითითება]] სწორად არის ახსნილი, კიდევ რა სახის წყაროების გამოყენება შეიძლება. --[[მომხმარებელი:L H R B S20|L H R B S20]] ([[მომხმარებლის განხილვა:L H R B S20|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/L H R B S20|წვლილი]]) 07:05, 14 მარტი 2024 (UTC) :სოცილური ქსელი ,,ფეიბუქი" ითვლება თუ არა წყაროდ? :არის გვერდია- მარინა შანიძის შემოქმედება [[მომხმარებელი:Liana goderdzishvili|Liana goderdzishvili]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Liana goderdzishvili|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Liana goderdzishvili|წვლილი]]) 10:44, 14 მარტი 2024 (UTC) :: {{ping|მომხმარებელი:გიო ოქრო}} აგერ კითხვაა, არის თუ არა პიროვნების პირადი Facebook გვერდი სანდო და მუშა წყარო? --[[მომხმარებელი:L H R B S20|L H R B S20]] ([[მომხმარებლის განხილვა:L H R B S20|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/L H R B S20|წვლილი]]) 11:28, 14 მარტი 2024 (UTC) :::ჩვენთვის ძირითადი დასაყრდენი არის [[ვიკიპედია:წყაროს მითითება]]. Facebook-ის გვერდი, ჩემი აზრითაც და ზოგადად ენციკლოპედიის პრინციპებითაც, აკადემიურ წყაროდ არ შეიძლება განვიხილოთ. მე ვფიქრობ, რომ საერთოდ არ უნდა ვიყენებდეთ. ზოგჯერ გამოყენებულია ძალიან ტრივიალური ფაქტების (მაგ., პიროვნების გარდაცვალება) დასამოწმებლად... [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] 20:36, 14 მარტი 2024 (UTC) :::მადლობა . ვნახე . [[სპეციალური:წვლილი/87.253.44.230|87.253.44.230]] 07:25, 15 მარტი 2024 (UTC) == შევქმენი გვერდი სქემ-მონაზონ ემანუელ კეკელიაზე რომელიც არის მონაზონი და მსახურობს თბილისში თაბორის მთის ფერისცვალების მამათა მონასტერში == მოგესალმებით, გთხოვთ დამიდასტუროთ ახალი გვერდი მამა ემანუელ კეკელიაზე! --[[მომხმარებელი:გურიკა ესართია|გურიკა ესართია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:გურიკა ესართია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/გურიკა ესართია|წვლილი]]) 14:53, 26 მარტი 2024 (UTC)გ.ესართია :გამარჯობა. უკვე არაერთხელ აგიხსენით, რომ ეს პიროვნება არ აკმაყოფილებს [[ვიკიპედია:ბიოგრაფიის ენციკლოპედიური მნიშვნელობა|ბიოგრაფიის ენციკლოპედიური მნიშვნელობის]] სტანდარტებს! შეწყვიტეთ სტატიის გამუდმებით შემოტანა, თორემ თქვენი ანგარიში დაიბლოკება! — [[მომხმარებელი:MIKHEIL|<font color="#0000FF">Mikheil</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:MIKHEIL|<span style="color:#00FF00">მიწერა</span>]]</sup></small> 16:29, 26 მარტი 2024 (UTC) == ჯუნიორ ამირან შალიკაშვილი == მოგესალმებით, თქვენ უკვე რამოდენიმეჯერ დაბლოკეთ და ახლა წაშალეთ თეატრის ხელმძღვანელის გვერდი რომელიც ყველა წესით ეწყობოდა! ვალდებულები ხართ აღადგინოთ და ასევე თქვათ მიზეზი რატომ გადაეკიდეთ ჯუნიორ ამირან შალიკაშვილს!? [[მომხმარებელი:JuniorAmiran|JuniorAmiran]] ([[მომხმარებლის განხილვა:JuniorAmiran|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/JuniorAmiran|წვლილი]]) 13:27, 18 აპრილი 2024 (UTC) გამარჯობათ. გთხოვთ შეცვალოთ გიგა ტატიაშვილის გვერძე არსებუი ინფორმაცია . ის ბრელდებულია ამ საქმეში ჯგუფურ ძალადობაში მონაწილეობისთვის == ფერხული == თრიალეთის ვერცხლის თასზე ფერხული არ არის გამოსახული. ნუ ეყრდნობით ძველ კვლევებს. გადახედეთ ჩემს ნაშრომს "ცეკვის უძველესი ვიზუალური წყაროები", სადაც არქეო-ქორეოლოგიური ანალიზია მოცემული თრიალეთის ვერცხლის თასის რელიეფური კომპოზიციის შესახებ. {{ხელმოუწერელი|2a0b:6204:2135:4f00:c08f:e6ea:42a:6870}} :მოგესალმებით. ვიკიპედია პირად ნაშრომებსა და ორიგინალურ კლევებს არ ეყრდნობა. გაეცანით ვიკიპედიის წესებს. --[[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 11:40, 31 მაისი 2024 (UTC) გამარჯობა, ნინო კალანდაძე გაწუხებთ. დღეს ავტვირთე ფოტო, რომელიც განხილვის სიაშია ველოდებით დასტურს. რამდენ ხანშია შესაძელებლი რომ დამიდასტუროთ ფოტო? --[[მომხმარებელი:Ggotua|Ggotua]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ggotua|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ggotua|წვლილი]]) 17:23, 21 ივნისი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:Ggotua|Ggotua]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ggotua|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ggotua|წვლილი]]) 17:23, 21 ივნისი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:Ggotua|Ggotua]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ggotua|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ggotua|წვლილი]]) 17:23, 21 ივნისი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:Ggotua|Ggotua]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ggotua|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ggotua|წვლილი]]) 17:23, 21 ივნისი 2024 (UTC) == გია ყანჩელი == ცნობილ ფრანგ კინორეჟისორს ჟან ლიუკ გოდარს თავის ფილმში "Goodbye to Language" ბეთხოვენის და სხვა ცნობილი კომპოზიტეორების გარდა გამოყენებული აქვს ასევე გია ყანჩელის ერთ-ერთი ნაწარმოებიც https://en.wikipedia.org/wiki/Goodbye_to_Language იქნებ დაამატოთ გია ყანჩელის გვერდზე ფილმების ჩამონათვალს ეს ფილმიც. მე ვერ მოვახერხე დამატება მადლობა წინასწარ{{ხელმოუწერელი|Tsira Tsanava}} :გმადლობთ, ჩაემატა ინფორმაცია. შემდგომში თავადაც შეგიძლიათ ნებისმიერი ენციკლოპედიური მნიშვნელობის ინფორმაციის ჩამატება სტატიებში, სტატიის თავში „რედაქტირების“ ღილაკზე დაწკაპუნებით. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] 20:05, 18 აგვისტო 2024 (UTC) == ელჟბიეტა ზავაცკა == გამარჯობა. გადავიკითხე თემა "ელჟბიეტა ზავაცკა" https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9F%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%90_%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%99%E1%83%90 გთხოვთ ჩაასწოროთ პოლონური Cichociemni ქართულად თარგმნილია როგორც "უხილავი მებრძოლები", "მდუმარე უხილავები", თუმცა უკეთესი იქნება თუ გაიზიარებთ ამ პოლონური კომპოზიტის ჩემეულ თარგმანს - ჩუმუჩინარნი. https://www.facebook.com/augusta1208/posts/10155742317862235 პატივისცემით, რუსუდან კიკალეიშვილი-დომუხოვსკი --[[სპეციალური:წვლილი/37.232.0.247|37.232.0.247]] 05:10, 1 სექტემბერი 2024 (UTC) == სავარჯიშო გვერდი == სავარჯიშო გვერდზე შევქმენი პირველი სტატია როგორ უნდა მოვიქცე ეხლა? --[[მომხმარებელი:ნთია-ცირა|ნთია-ცირა]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნთია-ცირა|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნთია-ცირა|წვლილი]]) 07:15, 3 ოქტომბერი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:ნთია-ცირა|ნთია-ცირა]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნთია-ცირა|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნთია-ცირა|წვლილი]]) 07:15, 3 ოქტომბერი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:ნთია-ცირა|ნთია-ცირა]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნთია-ცირა|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნთია-ცირა|წვლილი]]) 07:15, 3 ოქტომბერი 2024 (UTC)--[[მომხმარებელი:ნთია-ცირა|ნთია-ცირა]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნთია-ცირა|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნთია-ცირა|წვლილი]]) 07:15, 3 ოქტომბერი 2024 (UTC) == გვერდ „[[::კატეგორია:აბრამიშვილები|:კატეგორია:აბრამიშვილები]]“-ზე დასმული კითხვა (13:10, 24 იანვარი 2025) == გამარჯობა.რამდენად შესაძლებელია განახლების დროს შეიტანოთ ვიკიპედიაში პოეტ,გოჩა (აბრო)აბრამიშვილის შესახებ ინფორმაცია? --[[მომხმარებელი:აბრო|აბრო]] ([[მომხმარებლის განხილვა:აბრო|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/აბრო|წვლილი]]) 13:10, 24 იანვარი 2025 (UTC) გამარჯობა. რამდენიმე ხნის წინ ბასა ჯანიკაშვილის გვერდზე ინფო დავამატე ქართულ ენაზე და არ ასახულა. როგორ შეიძლება რომ აისახოს? ასევე მინდა დავამატო ინგლისურ ვერსიაშიც. გმადლობთ. --[[მომხმარებელი:Ninosbedniereba|Ninosbedniereba]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ninosbedniereba|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ninosbedniereba|წვლილი]]) 17:11, 8 თებერვალი 2025 (UTC) == ახალი გვერდის შექმნა == ვერ მივაგენი სად უნდა მივაჭირო, რომ ახალი სტატია შევქმნა [[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 16:33, 11 თებერვალი 2025 (UTC) :გამარჯობა, ირაკლი. გთხოვთ, გაეცანით '''[[ვიკიპედია:ახალი გვერდის შექმნა]]'''. იმედია ეს გვერდი დაგეხმარება. წარმატებები. — [[მომხმარებელი:Giorgi13|GIO]]→[[მომხმარებლის განხილვა:Giorgi13|13]][[ფაილი:Wikiswing.gif|25პქ]] 18:34, 11 თებერვალი 2025 (UTC) ::მივაგენი, მადლობა დახმარებისთვის. [[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 19:00, 11 თებერვალი 2025 (UTC) :::მსურს რომ ჩემი სტატიის იტალიური ვერსია დავამატო. მაქვს თარგმანი. გუშინ ავტვირთე მაგრამ ახლა არ არის ხელმისაწვდომი. როგორ მოვიქცე? თავიდან რომ გავაკეთო შეიძლება? [[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 06:00, 12 თებერვალი 2025 (UTC) == ცაცია == გთხოვთ სტატია ცაცია ადამიანთა შესახებ, ჩაამატოთ შემდეგი ადამიანები ბ-ნი ბიძინა ივანიშვილი და ესპანეთის პრინცესა ქ-ნი ლეონორი. მადლობა პატივისცემით: ზ.ქერდიყოშვილი --[[სპეციალური:წვლილი/193.176.214.39|193.176.214.39]] 06:31, 12 თებერვალი 2025 (UTC) . == გვერდ „[[:პონგა|პონგა]]“-ზე დასმული კითხვა (07:15, 12 მარტი 2025) == საიტზე ვნახე პონგაში ცხოვრების მსურველებზე . მსურს ვიცხოვრო და მონაწილეობა მივიღო პონგაში ტურისტულ განვითარებაზე --[[მომხმარებელი:Teimurazi gogoladze|Teimurazi gogoladze]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Teimurazi gogoladze|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Teimurazi gogoladze|წვლილი]]) 07:15, 12 მარტი 2025 (UTC) == ლევან კაჭარავა == მოგესალმებით, მოგმართავთ „ლევან კაჭარავა“ - ს ვიკიპედიის გვერდის განახლებასთან დაკავშირებით. მე, ლადო რიგვავა, გახლავართ, გარდაცვლილი ლევან კაჭარავას ოჯახის წარმომადგენელი. მათი თხოვნით, შევიტანე ცვლილებები მის გვერდზე და განვათავსე ლევან კაჭარავას ოჯახის მიერ შედგენილი ტექსტი. სამწუხაროდ, პიროვნება რომელმაც თავდაპირველად შეადგინა გვერდი, არ არის ხელმისაწვდომი და ვერ დაადასტურებს ცვლილებებს. ასევე არ დაუდასტურებიათ სხვა პირებს ვისაც აქვთ ამ გვერდთან შეხება. გთხოვთ შემატყობინოთ თუ არის შესაძლებელი რომ ლევან კაჭარავას გვერდი განახლდეს და მისი ოჯახის მიერ შემუშავებული შინაარსი ოფიციალურად გამოქვეყნდეს. მადლობა პატივისცემით ლადო რიგვავა == ლევან კაჭარავა - გვერდი == მოგესალმებით, მოგმართავთ „ლევან კაჭარავა“ - ს ვიკიპედიის გვერდის განახლებასთან დაკავშირებით. ერთხელ უკვე ვცადე დაკავშრება მაგრამ პასუხი არ მიმიღია. მე, ლადო რიგვავა, გახლავართ, გარდაცვლილი ლევან კაჭარავას ოჯახის წარმომადგენელი. მათი თხოვნით, შევიტანე ცვლილებები მის გვერდზე და განვათავსე ლევან კაჭარავას ოჯახის მიერ შედგენილი ტექსტი. სამწუხაროდ, პიროვნება რომელმაც თავდაპირველად შეადგინა გვერდი, არ არის ხელმისაწვდომი და ვერ დაადასტურებს ცვლილებებს. ასევე არ დაუდასტურებიათ სხვა პირებს ვისაც აქვთ ამ გვერდთან შეხება. გთხოვთ შემატყობინოთ თუ არის შესაძლებელი რომ ლევან კაჭარავას გვერდი განახლდეს და მისი ოჯახის მიერ შემუშავებული შინაარსი ოფიციალურად გამოქვეყნდეს. მადლობა პატივისცემით ლადო რიგვავა --[[მომხმარებელი:Lado Rigvava|Lado Rigvava]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Lado Rigvava|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Lado Rigvava|წვლილი]]) 06:10, 6 მაისი 2025 (UTC) 54pgluko275gqaelfb8d5el0r0p2ki9 ვიკიპედია:ფორუმი/მრავალენოვანი 4 173175 4821687 4815987 2025-06-27T20:56:55Z MediaWiki message delivery 56643 /* Sister Projects Task Force reviews Wikispore and Wikinews */ ახალი სექცია 4821687 wikitext text/x-wiki {{/თავი}} == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 01:11, 24 იანვარი 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 02:35, 29 იანვარი 2025 (UTC) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 02:35, 29 იანვარი 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 00:48, 3 თებერვალი 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 08:29, 22 თებერვალი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 13:35, 24 თებერვალი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 18:51, 7 მარტი 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == An improved dashboard for the Content Translation tool == <div lang="en" dir="ltr"> {{Int:hello}} Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]] [[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]] We will implement [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|this improvement]] on your wiki '''on Monday, March 17th, 2025''' and remove the current dashboard '''by May 2025'''. Please reach out with any questions concerning the dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 02:55, 13 მარტი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_1&oldid=28382282 --> == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:04, 4 აპრილი 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23<sup>rd</sup> of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 17:19, 14 აპრილი 2025 (UTC) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 16:11, 16 აპრილი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:Hide on Rosé@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 00:34, 17 აპრილი 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Global bot approval request for KiranBOT == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{int:hello}}! I apologise for sending the message in English. {{int:please-translate}}. In accordance to [[:m:Bot policy#Global bots|the policy]], this message is to notify you that there is a new approval request for a global bot. The discussion is available at [[:m:Steward requests/Bot status#Global bot status for KiranBOT|Steward requests/Bot status#Global bot status for KiranBOT]] on Meta.<br />Kindly note that the request will remain open for 14 days starting today. Thank you for your time. Best regards,<br />[[მომხმარებელი:Usernamekiran|Usernamekiran]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Usernamekiran|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Usernamekiran|წვლილი]]) 09:16, 19 აპრილი 2025 (UTC) <!-- Message manually sent by User:usernamekiran@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Bot_policy/New_global_bot_discussion&oldid=28423712 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 15:03, 28 აპრილი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:41, 29 აპრილი 2025 (UTC)</div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|განხილვა]])</bdi> 22:07, 15 მაისი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 15:26, 22 მაისი 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 03:07, 28 მაისი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|განხილვა]]) 16:47, 29 მაისი 2025 (UTC)</bdi> <!-- Message sent by User:Udehb-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> ==Proposal to enable the "Contribute" entry point in Georgian Wikipedia== {{Int:Hello}} Georgian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia. The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia. Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Georgian Wikipedia. '''Who can access it''' Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions. [[File:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[File:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]] For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually. We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.           We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 17th June 2025. We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia. We look forward to your response soon. Thank you! On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[მომხმარებელი:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[მომხმარებლის განხილვა:UOzurumba (WMF)|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/UOzurumba (WMF)|წვლილი]]) 04:57, 4 ივნისი 2025 (UTC) == Vote now in the 2025 U4C Election == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}} Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC]. Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 23:00, 13 ივნისი 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 --> == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div> Hello all, The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|call for candidates for the 2025 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection is now open]] from June 17, 2025 – July 2, 2025 at 11:59 UTC [1]. The Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's work, and each Trustee serves a three-year term [2]. This is a volunteer position. This year, the Wikimedia community will vote in late August through September 2025 to fill two (2) seats on the Foundation Board. Could you – or someone you know – be a good fit to join the Wikimedia Foundation's Board of Trustees? [3] Learn more about what it takes to stand for these leadership positions and how to submit your candidacy on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|this Meta-wiki page]] or encourage someone else to run in this year's election. Best regards, Abhishek Suryawanshi<br /> Chair of the Elections Committee On behalf of the Elections Committee and Governance Committee [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term. [3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates<section end="announcement-content" /> </div> [[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 17:43, 17 ივნისი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28866958 --> == <span lang="en" dir="ltr">Sister Projects Task Force reviews Wikispore and Wikinews</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Dear Wikimedia Community, The [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee (CAC)]] of the Wikimedia Foundation Board of Trustees assigned [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Sister Projects Task Force|the Sister Projects Task Force (SPTF)]] to update and implement a procedure for assessing the lifecycle of Sister Projects – wiki [[m:Wikimedia projects|projects supported by Wikimedia Foundation (WMF)]]. A vision of relevant, accessible, and impactful free knowledge has always guided the Wikimedia Movement. As the ecosystem of Wikimedia projects continues to evolve, it is crucial that we periodically review existing projects to ensure they still align with our goals and community capacity. Despite their noble intent, some projects may no longer effectively serve their original purpose. '''Reviewing such projects is not about giving up – it's about responsible stewardship of shared resources'''. Volunteer time, staff support, infrastructure, and community attention are finite, and the non-technical costs tend to grow significantly as our ecosystem has entered a different age of the internet than the one we were founded in. Supporting inactive projects or projects that didn't meet our ambitions can unintentionally divert these resources from areas with more potential impact. Moreover, maintaining projects that no longer reflect the quality and reliability of the Wikimedia name stands for, involves a reputational risk. An abandoned or less reliable project affects trust in the Wikimedia movement. Lastly, '''failing to sunset or reimagine projects that are no longer working can make it much harder to start new ones'''. When the community feels bound to every past decision – no matter how outdated – we risk stagnation. A healthy ecosystem must allow for evolution, adaptation, and, when necessary, letting go. If we create the expectation that every project must exist indefinitely, we limit our ability to experiment and innovate. Because of this, SPTF reviewed two requests concerning the lifecycle of the Sister Projects to work through and demonstrate the review process. We chose Wikispore as a case study for a possible new Sister Project opening and Wikinews as a case study for a review of an existing project. Preliminary findings were discussed with the CAC, and a community consultation on both proposals was recommended. === Wikispore === The [[m:Wikispore|application to consider Wikispore]] was submitted in 2019. SPTF decided to review this request in more depth because rather than being concentrated on a specific topic, as most of the proposals for the new Sister Projects are, Wikispore has the potential to nurture multiple start-up Sister Projects. After careful consideration, the SPTF has decided '''not to recommend''' Wikispore as a Wikimedia Sister Project. Considering the current activity level, the current arrangement allows '''better flexibility''' and experimentation while WMF provides core infrastructural support. We acknowledge the initiative's potential and seek community input on what would constitute a sufficient level of activity and engagement to reconsider its status in the future. As part of the process, we shared the decision with the Wikispore community and invited one of its leaders, Pharos, to an SPTF meeting. Currently, we especially invite feedback on measurable criteria indicating the project's readiness, such as contributor numbers, content volume, and sustained community support. This would clarify the criteria sufficient for opening a new Sister Project, including possible future Wikispore re-application. However, the numbers will always be a guide because any number can be gamed. === Wikinews === We chose to review Wikinews among existing Sister Projects because it is the one for which we have observed the highest level of concern in multiple ways. Since the SPTF was convened in 2023, its members have asked for the community's opinions during conferences and community calls about Sister Projects that did not fulfil their promise in the Wikimedia movement.[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WCNA_2024._Sister_Projects_-_opening%3F_closing%3F_merging%3F_splitting%3F.pdf <nowiki>[1]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Community_Affairs_Committee/Sister_Projects_Task_Force#Wikimania_2023_session_%22Sister_Projects:_past,_present_and_the_glorious_future%22 <nowiki>[2]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F <nowiki>[3]</nowiki>] Wikinews was the leading candidate for an evaluation because people from multiple language communities proposed it. Additionally, by most measures, it is the least active Sister Project, with the greatest drop in activity over the years. While the Language Committee routinely opens and closes language versions of the Sister Projects in small languages, there has never been a valid proposal to close Wikipedia in major languages or any project in English. This is not true for Wikinews, where there was a proposal to close English Wikinews, which gained some traction but did not result in any action[https://meta.wikimedia.org/wiki/Proposals_for_closing_projects/Closure_of_English_Wikinews <nowiki>[4]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F <nowiki>[5]</nowiki>, see section 5] as well as a draft proposal to close all languages of Wikinews[https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:Proposals_for_closing_projects/Archive_2#Close_Wikinews_completely,_all_languages? <nowiki>[6]</nowiki>]. [[:c:File:Sister Projects Taskforce Wikinews review 2024.pdf|Initial metrics]] compiled by WMF staff also support the community's concerns about Wikinews. Based on this report, SPTF recommends a community reevaluation of Wikinews. We conclude that its current structure and activity levels are the lowest among the existing sister projects. SPTF also recommends pausing the opening of new language editions while the consultation runs. SPTF brings this analysis to a discussion and welcomes discussions of alternative outcomes, including potential restructuring efforts or integration with other Wikimedia initiatives. '''Options''' mentioned so far (which might be applied to just low-activity languages or all languages) include but are not limited to: *Restructure how Wikinews works and is linked to other current events efforts on the projects, *Merge the content of Wikinews into the relevant language Wikipedias, possibly in a new namespace, *Merge content into compatibly licensed external projects, *Archive Wikinews projects. Your insights and perspectives are invaluable in shaping the future of these projects. We encourage all interested community members to share their thoughts on the relevant discussion pages or through other designated feedback channels. === Feedback and next steps === We'd be grateful if you want to take part in a conversation on the future of these projects and the review process. We are setting up two different project pages: [[m:Public consultation about Wikispore|Public consultation about Wikispore]] and [[m:Public consultation about Wikinews|Public consultation about Wikinews]]. Please participate between 27 June 2025 and 27 July 2025, after which we will summarize the discussion to move forward. You can write in your own language. I will also host a community conversation 16th July Wednesday 11.00 UTC and 17th July Thursday 17.00 UTC (call links to follow shortly) and will be around at Wikimania for more discussions. <section end="message"/> </div> -- [[User:Victoria|Victoria]] on behalf of the Sister Project Task Force, 20:56, 27 ივნისი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Sister_project_MassMassage_on_behalf_of_Victoria/Target_list&oldid=28911188 --> 9tn1o2wztjultvkufedij9e5i5khz1w ვაჟა-ფშაველას სახლ-მუზეუმი ჩარგალში 0 174134 4821681 3896442 2025-06-27T19:54:57Z Blueberry4 154310 მართლწერისას დაშვებული შეცდომის გასწორება. 4821681 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Museum of Chargali.jpg|მინი|300პქ|<center>მუზეუმის საერთო ხედი<br /><small>ჯაბა ლაბაძის ფოტო</small></center>]] '''ვაჟა-ფშაველას სახლ-მუზეუმი ჩარგალში''' — მუზეუმი [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი]]ს სოფელ [[ჩარგალი|ჩარგალში]]. [[ისტორია|ისტორიული]] ძეგლი [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის მუნიციპალიტეტის]] სოფელ [[ჩარგალი|ჩარგალის]] ცენტრალურ ნაწილში. სახლი ერთსართულიანია, ოროთახიანი. ნაგებია [[რიყის ქვა|რიყის ქვითა]] და ნატეხი [[ქვა|ქვით]]. წინა მხარეს, გრძივი ფასადის მთელ სიგრძეზე, ხისსვეტებიანი გადახურული აივანი გასდევს. აივანი მხოლოდ გვერდებიდანაა გახსნილი. აივნიდან სწორკუთხა შესასვლელით ვხვდებით ვიწრო [[ტალანი|ტალანში]], რომლის ორივე მხარეს სხვადასხვა [[ფართობი|ფართობის]] თითო ოთახია, ორივე ოთახის ფანჯრები აივანზე გამოდის. პატარა ოთახს ორი სწორკუთხა ფანჯარა აქვს, მოზრდილს — სამი. ორივე ოთახში თითო ბუხარია. ოთახებიდან თავდაპირველი ვაჟას მამის (პავლე რაზიკაშვილი, 1831-1890 წლები.) მიერ აგებული პატარა (16 [[კვადრატული მეტრი]]) ოთახია, ამ ოთახში დაიბადა და თავისი ცხოვრების უმეტესი ნაწილი გაატარა ცნობილმა ქართველმა პოეტმა ვაჟა-ფშაველამ ([[ლუკა რაზიკაშვილი]] 1861-1915 წლები.). მეორე ოთახი (ფართობი 20 კვადრატული მეტრი), რომელიც ვაჟას ოჯახისთვის იყო განკუთვნილი, მუზეუმის გახსნის წელსაა (1935) მიშენებული. 1976 წელს ძეგლზე სარესტავრაციო სამუშაოები ჩაატარა სპეციალურმა სამეცნიერო-სარესტავრაციო საწარმოო გაერთიანებამ (ხელმძღვანელი თ. აბრამიშვილი). აღდგა პავლესეული სახლი, შეკეთდა გადახურვა და სხვა. 1986 წელს, აღდგენილ იქნა საბძელ-გომური, [[წყლის წისქვილი]], წყარო. 1987 წელს, მწერლის დაბადების 125 წლისთავზე, აშენდა მუზეუმი საგამოფენო დარბაზით და ერთი ფონდსაცავით (არქიტექტორები: ო. ლითანიშვილი, ა. გურული). მუზეუმის შესასვლელის წინ დაიდგა ვაჟა-ფშაველას [[ბრინჯაო|ბრინჯაოს]] ქანდაკება — კვარცხლბეკზე შედგმული დიდი ზომის (სიმაღლე 5 [[მეტრი]]) თავი ([[მოქანდაკე]] — ბ. ავალიშვილი). [[ქანდაკება|ქანდაკების]] უკან, მუზეუმის სახურავზე, ვიწრო, სწორკუთხა კვარცხლბეკზე დგას [[არწივი|არწივის]] ბრინჯაოს ქანდაკება, რომელიც ვაჟას მიერ შექმნილ პოეტურ სახეს განასახიერებს. [[ვაჟა-ფშაველა]]ს სახლ-მუზეუმი დაარსდა [[1961]] წელს. მასში დაცულია, როგორც პოეტის ცხოვრებასა და მოღვაწეობასთან დაკავშირებული მემორიალური ნივთები, ასევე [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის [[ეთნოგრაფია|ეთნოგრაფიული]] მასალები. იქვე ინახება პოეტის კრებულების სხვადასხვა პერიოდის გამოცემები. მუზეუმში აგრეთვე დაცულია პოეტისადმი მიძღვნილი [[ფერწერა|ფერწერული]], [[გრაფიკა|გრაფიკული]] და [[ქანდაკება|სკულპტურული]] ნამუშევრები, [[ფოტოგრაფია|ფოტომასალა]] და სხვა. მუზეუმის ფონდში, საერთო ჯამში, 2000-ზე მეტი ერთეული ინახება. ==ლიტერატურა== {{სძა|2|338-339|დევდარიანი ფ., დვალი თ.}} == რესურსები ინტერნეტში == * [http://burusi.wordpress.com/2009/11/29/vazha-pshavela-%E2%80%93-chargali/ ვაჟა-ფშაველას სახლ-მუზეუმი ჩარგალში // ბურუსი] [[კატეგორია:დუშეთის მუნიციპალიტეტის მუზეუმები]] cjso79nqkahg5x3esszd3jkownamalz საქართველოს საეგზარქოსოს სასულიერო მოამბე 0 180381 4821651 4505522 2025-06-27T18:34:08Z Surprizi 14671 /* რესურსები ინტერნეტში */ 4821651 wikitext text/x-wiki {{კურსივისახელი}} [[ფაილი:Dukhovni vestnik Gruzinskogo egzarkhata 1894.jpg|მინიატიურა|„საქართველოს საეგზარქოსოს სასულიერო მოამბე“, 1894 წელი]] '''საქართველოს საეგზარქოსოს სასულიერო მოამბე''' ({{lang-ru|Духовный вестник Грузинского Экзархата}}); ''საქართველოს საეგზარქოსოს მოამბე'' ({{lang-ru|Вестник Грузинского Экзархата}}); ''კავკასიის საეგზარქოსოს მოამბე'' ({{lang-ru|Вестник Кавказского Экзархата}}) — [[საქართველოს საეგზარქოსო]]ს ოფიციალური რუსულენოვანი ჟურნალი, დაარსდა [[თბილისის სასულიერო სემინარია]]სთან. გამოდიოდა თვეში ორჯერ (წელიწადში 24 ნომერი). რედაქტორი — თბილისის მართლმადიდებელთა სასულირო სემინარიის რექტორი ან ინსპექტორი, გამომცემელი — სასულიერო სემინარია. იბეჭდებოდა [[ქართული ენა|ქართულ]] და [[რუსული ენა|რუსულ ენებზე]] (ქართული ტექსტი რუსულის თარგმანს წარმოადგენდა). აქვეყნებდა სასულიერო უწყების ბრძანებებს, ცირკულარებს და სხვა ოფიციალურ საეკლესიო მასალას, ქადაგებებს, მოძღვრებებს, სიტყვებს, სტატიებს საეკლესიო საქმეთა შესახებ და სხვა. გამოცემას თან ერთვოდა დამატებები ({{lang-ru|приложения}}). ==გამოცემები== *„საქართველოს საეგზარქოსოს სასულიერო მოამბე“ ({{lang-ru|Духовный вестник Грузинского Экзархата}}) — 1 მარტი, 1891 — 1 მაისი, 1906; *„საქართველოს საეგზარქოსოს მოამბე“ ({{lang-ru|Вестник Грузинского Экзархата}}) — 1907–1917. 1917 წელს [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია|საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის]] მიერ დამოუკიდებლობის მოპოვებისთანავე, [[საქართველოს საეგზარქოსო]]ს დარჩენილ ტერიტორიას დაერქვა [[კავკასიის საეგზარქოსო]], რომელმაც 1920 წლამდე იარსება. შესაბამისად პერიოდიკამაც მიიღო თავისი ახალი სახელწოდება. *„კავკასიის საეგზარქოსოს მოამბე“ ({{lang-ru|Вестник Кавказского Экзархата}}) — კავკასიის საეგზარქოსოს პერიოდული გამოცემა 1917 წლის № 15/16-20; == ლიტერატურა == {{ქსე|9|182}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.pravenc.ru/text/180680.html Духовный вестник Грузинского Экзархата] *გაზ. საქართველო, N45, 16 ივლისი, 1915, [[კატეგორია:საქართველოს ჟურნალები]] [[კატეგორია:ქართულენოვანი ჟურნალები]] [[კატეგორია:რუსულენოვანი ჟურნალები]] g7igu83lod3akxinjhucjdgovo4jq8a ნიკა შერმადინი 0 190009 4821697 4483811 2025-06-27T23:27:58Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 2 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821697 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ფეხბურთელის ბიოგრაფია |სახელი = ნიკა შერმადინი |სურათი = ნიკა შერმადინი.jpg |წარწერა = |სრული სახელი = ნიკოლოზ შერმადინი |დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1995|1|8}} |დაბადების ადგილი = [[თბილისი]], {{დროშა|საქართველო}} |სიმაღლე = 1,87 [[მეტრი|მ]] |პოზიცია = [[მეკარე (ფეხბურთი)|მეკარე]] |მიმდინარე კლუბი = [[კოლხეთი-1913 ფოთი (საფეხბურთო კლუბი)|კოლხეთი-1913 ფოთი]] |ნომერი = 1 |ახალგაზრდული წელი1 = |ახალგაზრდული კლუბი1 = |წელი1 = 2012-2013 |წელი2 = 2013-2014 |წელი3 = 2014-2015 |წელი4 = 2015 |წელი5 = 2015-2016 |წელი6 = 2016-2017 |წელი7 =2017- |კლუბი1 = [[ჩიხურა საჩხერე (საფეხბურთო კლუბი)|ჩიხურა საჩხერე]] |კლუბი2 = [[მეტალურგი რუსთავი (საფეხბურთო კლუბი)|მეტალურგი რუსთავი]] |კლუბი3 = [[სასკო თბილისი (საფეხბურთო კლუბი)|სასკო]] |კლუბი4 = [[სტუ (საფეხბურთო კლუბი)|სტუ]] |კლუბი5 = [[გაგრა (საფეხბურთო კლუბი)|გაგრა]] |კლუბი6 = [[ჭიათურა (საფეხბურთო კლუბი)|ჭიათურა]] |კლუბი7 = [[კოლხეთი-1913 ფოთი (საფეხბურთო კლუბი)|კოლხეთი-1913 ფოთი]] |მატჩი1 =0 |მატჩი2 =0 |მატჩი3 =18 |მატჩი4 =4 |მატჩი5 =15 |მატჩი6 =29 |მატჩი7 =3 |გოლი1 = 0 |გოლი2 = 0 |გოლი3 = 0 |გოლი4 = 0 |გოლი5 = 0 |გოლი6 = 0 |გოლი7 = 0 |ეროვნული წელი1 = 2011-2012 |ეროვნული წელი2 = 2013 |ეროვნული წელი3 = 2013 |ეროვნული ნაკრები1 = [[საქართველოს 17 წლამდე ფეხბურთელთა ნაკრები|საქართველო 17 წლ.]] |ეროვნული ნაკრები2 = [[საქართველოს 19 წლამდე ფეხბურთელთა ნაკრები|საქართველო 19 წლ.]] |ეროვნული ნაკრები3 = [[საქართველოს 21 წლამდე ფეხბურთელთა ნაკრები|საქართველო 21 წლ.]] |ეროვნული მატჩი1 =1 |ეროვნული მატჩი2 =0 |ეროვნული მატჩი3 =0 |ეროვნული გოლი1 = 0 |ეროვნული გოლი2 =0 |ეროვნული გოლი3 =0 |მედლის თარგები = |კლუბი-განახლება = 9 აპრილი, 2017 |ეროვნული ნაკრები-განახლება = }} '''ნიკოლოზ 'ნიკა' შერმადინი''' (დ. [[8 იანვარი]], [[1995]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ფეხბურთელი, საფეხბურთო კლუბ [[კოლხეთი-1913 ფოთი (საფეხბურთო კლუბი)|ფოთის „კოლხეთის“]] [[მეკარე (ფეხბურთი)|მეკარე]]. == კარიერა == კარიერა დაიწყო 2012 წელს, [[უმაღლესი ლიგა|უმაღლესი ლიგის]] კლუბ [[ჩიხურა საჩხერე (საფეხბურთო კლუბი)|საჩხერის „ჩიხურაში“]]. 2011 წლიდან გამოძახებული იყო [[საქართველოს 17 წლამდე ფეხბურთელთა ნაკრები|17 წლამდელთა ნაკრებში]]. „ჩიხურას“ ძირითად შემადგენლობაში არც ერთი მატჩი არ ჩაუტარებია. 2013-14 წლების სეზონი გაატარა [[მეტალურგი რუსთავი (საფეხბურთო კლუბი)|რუსთავის „მეტალურგში“]], მაგრამ ახალ კლუბშიც მხოლოდ სათადარიგო შემადგენლობაშ უწევდა ყოფნა. 2014-15 წლების სეზონში თამაშობდა [[პირველი ლიგა|პირველ ლიგაში]] მოასპარეზე [[სასკო თბილისი (საფეხბურთო კლუბი)|„სასკოში“]], სადაც 18 მატჩი ჩაატარა. ამავე სეზონის ბოლო ნაწილში იცავდა [[სტუ (საფეხბურთო კლუბი)|„სტუ“-ს]] ღირსებას. 2015-16 წლების სეზონის პირველი ნახევარი გაატარა [[გაგრა (საფეხბურთო კლუბი)|„გაგრას“]] შემადგენლობაში,<ref>[http://www.sportall.ge/fexburti/qarthuli-fekhburthi/skhvadaskhva/84625-shvilo-shen-aq-ra-ginda-daghmarthi-evropis-chempionatis-shemdeg.html შვილო, შენ აქ რა გინდა?!. დაღმართი ევროპის ჩემპიონატის შემდეგ], საინფორმაციო სააგენტო „http://sportall.ge“{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}, 7 ნოემბერი, 2015.</ref> მეორე ნახევარში ასევე პირველი ლიგის კლუბ [[ჭიათურა (საფეხბურთო კლუბი)|„ჭიათურაში“]] გადავიდა.<ref>[http://qomagebi.ge/pages.php?id=438 ნიკა შერმადინი "ჭიათურასა" და ქართულ ფეხბურთზე]{{Dead link|date=ივლისი 2022 |bot=InternetArchiveBot }}, საინფორმაციო სააგენტო „http://fanebi.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191013182224/https://fanebi.com/ |date=2019-10-13 }}, 26 ოქტომბერი, 2016.</ref> ასევე „ჭიათურის“ შემადგენლობაში ითამაშა 2016 წლის გარდამავალ ჩემპიონატში. გარდამავალი სეზონის დასრულების შემდეგ „ჭიათურა“ [[მეორე ლიგა|მეორე ლიგაში]] დაქვეითდა და ნიკამ გუნდი დატოვა. მიუხედავად მისი მაღალ დონეზე თამაშისა, უკეთესი ჩემპიონატის კლუბებისგან შემოთავაზება არ ჰქონია. შემდეგ კარიერის დასრულება გადაწყვიტა, თუმცა ამ დროს მიწვევა მიიღო მეორე ლიგის კლუბ [[ბორჯომი (საფეხბურთო კლუბი)|„ბორჯომისგან“]].<ref>[http://qomagebi.ge/pages.php?id=1149 ნიკა შერმადინი - უმაღლესი ლიგიდან მესამე ლიგამდე]{{Dead link|date=ივლისი 2022 |bot=InternetArchiveBot }}, საინფორმაციო სააგენტო „http://fanebi.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191013182224/https://fanebi.com/ |date=2019-10-13 }}, 26 თებერვალი, 2017.</ref> საბოლოოდ ნიკა [[ეროვნული ლიგა|ეროვნულ ლიგაში]] მოასპარეზე ფოთის „კოლხეთში“ გადავიდა.<ref>[http://www.sportall.ge/fexburti/qarthuli-fekhburthi/erovnuli-nakrebi/101975-fothis-qkolkhethiq-nika-shermadini-movida-papuna-mosemghvdlishvili-tsavida.html ფოთის "კოლხეთი": ნიკა შერმადინი მოვიდა, პაპუნა მოსემღვდლიშვილი წავიდა], საინფორმაციო სააგენტო „http://sportall.ge“{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}, 9 მარტი, 2017.</ref> == რესურსები ინტერნეტში == * [http://www.transfermarkt.co.uk/en/nika-shermadini/profil/spieler_214263.html პროფილი Transfermarkt-ზე] {{en icon}} * [http://int.soccerway.com/players/nika-shermadini/195656/ პროფილი Soccerway-ზე] {{en icon}} * [http://www.uefa.com/under19/season=2014/teams/player=250031986/ პროფილი უეფა-ს ოფიციალურ საიტზე] {{en icon}} == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{კოლხეთი ფოთის შემადგენლობა}} {{DEFAULTSORT:შერმადინი, ნიკა}} [[კატეგორია:დაბადებული 1995]] [[კატეგორია:ქართველი ფეხბურთელები]] [[კატეგორია:საჩხერის ჩიხურას ფეხბურთელები]] [[კატეგორია:რუსთავის მეტალურგის ფეხბურთელები]] [[კატეგორია:სასკოს ფეხბურთელები]] [[კატეგორია:გაგრას ფეხბურთელები]] [[კატეგორია:ჭიათურის ფეხბურთელები]] [[კატეგორია:ფოთის კოლხეთის ფეხბურთელები]] [[კატეგორია:დაბადებული 8 იანვარი]] 6umjzkinmx2f9eud9jywg8sbfptt04h Super Mario Bros. 0 191071 4821679 4080122 2025-06-27T19:51:27Z Gobrona 28077 4821679 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაში | სახელი = Super Mario Bros. | სურათი = Super Mario Bros. ყდა.png | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა = თამაშის ყდა | დეველოპერები = [[Nintendo Entertainment Analysis & Development|Nintendo R&D4]] | გამომცემელი = [[Nintendo]] | დისტრიბუტორი = | სერია = ''[[Super Mario]]'' | ძრავა = | პლატფორმები = {{Collapsible list|title=[[Nintendo Entertainment System|NES]]/[[Nintendo Entertainment System|Famicom]]|titlestyle=font-weight:normal;font-size:12px;background:transparent;text-align:left| [[Nintendo Entertainment System]], [[არკადული თამაში|არკადა]], [[Family Computer Disk System|Disk System]], [[Game Boy Advance]], [[Game Boy Color]], [[GameCube]], [[Game & Watch-ის სერია|Game & Watch]], [[PC-8801]], [[PlayChoice-10]], [[Super Nintendo Entertainment System|Super NES]], [[X1 (კომპიუტერი)|X1]]}} | თარიღი = {{Collapsible list|title=13 სექტ. 1985|titlestyle=font-weight:normal;font-size:12px;background:transparent;text-align:left| '''NES/Famicom'''<br>{{vgrelease new|JP|September 13, 1985|NA|<!--Don't change without discussing first-->1985<ref>{{cite news|title=Macy's advertisement|newspaper=New York Times|date=17 ნოემბერი, 1985|page=A29}}</ref><ref>{{cite web|last=Dayton|first=David|title=Super Mario's Release Date is Missing!|url=http://themushroomkingdom.net/smb_release.shtml|work=The Mushroom Kingdom|accessdate=31 დეკემბერი, 2010}}</ref><ref>Cifaldi, Frank. ''[http://www.gamasutra.com/view/feature/167392/sad_but_true_we_cant_prove_when_.php Sad But True: We Can't Prove When Super Mario Bros. Came Out]''. [[Gamasutra]]. 28 მარტი, 2012.</ref>|EU|15 მაისი, 1987|AUS|1987}}'''Famicom Disk System'''{{vgrelease|JP=21 თებერვალი, 1986}}'''Arcade'''<br>{{vgrelease new|JP|1986|NA|1986}}'''Game Boy Color'''<br>{{vgrelease new|NA|10 მაისი, 1999<ref>{{cite web|url=http://www.nintendo.com/gb/smb/index.html|title=Super Mario Bros|work=Game List|publisher=Nintendo of America, Inc.|accessdate=11 სექტემბერი, 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/19990427071314/http://www.nintendo.com/gb/smb/index.html|archivedate=1999-04-27}}</ref>|EU|1 ივლისი, 1999|JP|1 მარტი, 2000}}'''Game Boy Advance'''<br>{{vgrelease new|JP|14 თებერვალი, 2004|NA|2 ივნისი, 2004|EU|9 ივლისი, 2004}}<u>მე-20 წლის საიუბილეო გამოცემა</u>{{Vgrelease|JP=13 სექტემბერი, 2005}}}} | ჟანრი = [[პლატფორმერი]] | რეჟიმები = [[ერთმოთამაშიანი ვიდეო თამაში|ერთმოთამაშიანი]]<br/>[[მრავალმოთამაშიანი ვიდეო თამაში|მრავალმოთამაშიანი]] | რეჟისორი = [[სიგერუ მიამოტო]] | პროდიუსერი = სიგერუ მიამოტო | დიზაინერები = სიგერუ მიამოტო<br/>[[ტაკაში ტეძუკა]] | პროგრამისტი = ტოსიჰიკო ნაკაგო<br/>კაძუაკი მორიტა | მხატვარი = | სცენარისტი = | კომპოზიტორი = [[კოძი კონდო]] | ლიცენზია = | ვერსია = | შეფასება = | მედია = | მოთხოვნილებები = | საიტი = [http://www.nintendo.com/countryselector ოფიციალური საიტი] }} '''Super Mario Bros.''' (სრული სახელი '''Super Mario Brothers''') — [[პლატფორმერი თამაში]], შემუშავებული კომპანია [[Nintendo R&D4]]-სა და გამოცემული [[Nintendo]]-ს მიერ, რომელიც წარმოადგენს ''[[Mario Bros]]''-ის ფსევდოსიკველს. თავდაპირველად გამოვიდა იაპონიაში 1985 წლის 13 სექტემბერს. იგი არის პირველი თამაში სერიიდან ''[[Super Mario]]''. ''Super Mario Bros''-ში მოთამაშე მართავს პერსონაჟს მარიოს (თუ ორი მოთამაშე თამაშობს ერთ-ერთი ითამაშებს მარიოს ძმის პერსონაჟის ლუიჯის მხარეს), ის მოგზაურობს სოკოების სამეფოში ({{lang-en|Mushroom Kingdom}}) რომ გადაარჩინოს პრინცესა. 2005 წელს [[IGN]]-ის გამოკითხვაში იგი დასახელეს ერთ-ერთ გავლენიან და ყველა დროის საუკეთესო ვიდეო თამაშად ისტორიაში. მას უკავშირებენ [[1983 წლის ვიდეო თამაშების კრიზისი|1980-იანი წლების ვიდეო თამაშების კრიზისის]] დაძლევას.<ref name="Top 100 games at IGN">{{cite web|url=http://top100.ign.com/2005/001-010.html|title=IGN's Top 100 Games|work=ign.com|accessdate=2016-05-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100301132404/http://top100.ign.com/2005/001-010.html|archivedate=2010-03-01}}</ref> ყველა დადებით თვისებასთან ერთად თამაში წარმატებული აღმოჩნდა კომერციულადაც, სამი ათწლეულის განმავლობაში ინარჩუნებდა მსოფლიოში ყველაზე გაყიდვადი თამაშის ტიტულს 40 მილიონი ეგზემპლიარის ოდენობით,<ref name="Mario Sales Data">{{cite web |url=http://www.gamecubicle.com/features-mario-units_sold_sales.htm |title=Mario Sales Data}}</ref> მანამდე სანამ, 2009 წელს ''[[Wii Sports]]''-მა არ მოხსნა აღნიშნული რეკორდი. კომერციულმა წარმატებამ განაპირობა თამაშის სხვა პლატფორმებზეც პორტირება. ==ლიტერატურა== * {{cite book|last=Audureau|first=William|title=The History of Mario – 1981-1991: The rise of an icon, from myths to reality|publisher=Pix'n Love Publishing|year=2014|language=Französisch|Original title=L'histoire de Mario|ISBN=978-2-918272-23-6|გვერდები=187–287}} * {{cite book|last=Curry|first=Patrick|title=Everything I know about game design I learned from Super Mario Bros|Collection=Well Played 1.0: Video Games, Value and Meaning|Seiten=14–35|publisher=Drew Davidson|Verlag=ETC Press|year=2009|Online=[http://repository.cmu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1002&context=etcpress Online]|accessdate=2014-10-28}} * Christian Donlan: Super Mario Bros. In: Tony Mott (Hrsg.): 1001 Video Games You Must Play Before You Die. Universe Publishing, 2010, ISBN 978-0-7893-2090-2, S. 103. * Chris Kohler: Power Up. How Japanese Video Games Gave the World an Extra Life. BradyGames, Indianapolis, Indiana 2004, ISBN 0-7440-0424-1, S. 54–63. ==რესურსები ინტერნეტში== * {{Url|https://my.nintendo.com/Super|Mario Bros. Game Boy Advance-ისთვის}}{{Url|https://en.wikipedia.org/wiki/Nintendo.com|საიტზე Nintendo.com}} * [http://www.nintendo.co.jp/n02/dmg/ahyj/index.html Official Nintendo Japan ''Super Mario Bros. Deluxe'' site] * [http://www.mobygames.com/game/super-mario-bros Super Mario Bros] [[MobyGames]]-ზე * [http://www.imdb.com/title/tt0177266/ Super Mario Bros] [[Internet Movie Database]]-ში == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{Super Mario}} {{ესკიზი-ვიდეო თამაში}} [[კატეგორია:1985 წლის ვიდეო თამაშები]] [[კატეგორია:არკადული თამაშები]] [[კატეგორია:Famicom Disk System-ის თამაშები]] [[კატეგორია:Game & Watch-ის თამაშები]] [[კატეგორია:Game Boy Advance-ის თამაშები]] [[კატეგორია:Game Boy Color-ის თამაშები]] [[კატეგორია:ვიდეო თამაშების ისტორია]] [[კატეგორია:ერთმოთამაშიანი და მრავალმოთამაშიანი ვიდეო თამაშები]] [[კატეგორია:NEC PC-8801-ის თამაშები]] [[კატეგორია:Nintendo Entertainment Analysis and Development-ის თამაშები]] [[კატეგორია:Nintendo Entertainment System-ის თამაშები]] [[კატეგორია:PlayChoice-10-ის თამაშები]] [[კატეგორია:ვიდეო თამაშები სიგერუ მიამოტოს რეჟისორობით]] [[კატეგორია:ვიდეო თამაშები სიგერუ მიამოტოს პროდიუსირებით]] [[კატეგორია:Virtual Console-ის თამაშები]] kjrk0g89owc8mey0a44e9tzkwq30bri სერგო ქიტიაშვილი 0 207206 4821588 4191538 2025-06-27T14:39:46Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821588 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი = სერგო ქიტიაშვილი | სურათის ზომა =270px | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1975|9|28}} | დაბადების ადგილი= [[ხაშური]], [[ხაშურის რაიონი]], {{დროშა|საქართველოს სსრ}}, {{დროშა|სსრკ}} | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა = {{დროშა|საქართველო}} | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | საარჩევნო ოლქი = ხაშურის 35-ე საარჩევნო ოლქი | მამა = | დედა = | მეუღლე = | შვილები= | განათლება = თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტი „საქართველო“ | პროფესია = | საქმიანობა = [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის ოლქის]] მაჟორიტარი დეპუტატი საქართველოს პარლამენტში | რელიგია = | ჯილდოები = | პარტია = [[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა]] | საიტი = | შენიშვნა = | რიგი = [[საქართველოს პარლამენტის წევრი|საქართველოს მე-7 მოწვევის პარლამენტის წევრი]] | თანამდებობა დაიკავა = [[7 ივნისი]], [[2008]] | თანამდებობა დატოვა = [[21 ოქტომბერი]], [[2012]] | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი = [[მიხეილ სააკაშვილი]] | პრემიერ-მინისტრი = | წინამორბედი= [[ვალერი გელაშვილი]] | მემკვიდრე = [[ვალერი გელაშვილი]] | რიგი2 = | თანამდებობა დაიკავა2 = | თანამდებობა დატოვა2= | პრეზიდენტი2= | მონარქი= | კანცლერი2 = | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | თავმჯდომარე2= | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = }} '''სერგო ქიტიაშვილი''' (დ. [[28 სექტემბერი]], [[1975]], [[ხაშური]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი, პოლიტიკოსი. ==ბიოგრაფია== დაამთავრა თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტი „საქართველო“. [[1997]]-[[1999]] წლებში იყო საქართველოს სტუდენტ მედიკოსთა ასოციაციის (IFMSA- Georgia) სტუდენტთა საერთაშორისო გაცვლითი პროგრამების დირექტორი, ხოლო [[1999]]-[[2000]] წლებში - ამავე ასოციაციის პრეზიდენტი. [[2000]]-[[2001]] წლებში — [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი]]ს გამგებლის მოადგილე. [[2001]]-[[2003]] წლებში იყო საქართველოს ახალგაზრდა მედიკოსთა კავშირის პრეზიდენტი. [[2003]]-[[2006]] წლებში — საქართველოს სოციალური სამართლიანობის ინსტიტუტის დირექტორი. [[2006]]-[[2008]] წლებში იყო შ. პ. ს. BI&BI დირექტორი ([[ვილნიუსი]], [[ლიეტუვა]]). [[2008]]-[[2012]] წლებში იყო [[საქართველოს პარლამენტის მეშვიდე მოწვევის დეპუტატები|საქართველოს მე-7 მოწვევის პარლამენტის]] წევრი (ხაშურის მაჟორიტარი), საარჩევნო ბლოკი: „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა — გამარჯვებული საქართველოსთვის“. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00004543}} {{პარლამენტარის ბიოგრაფია|4541}} {{საქართველოს მე-7 მოწვევის პარლამენტის წევრები}} {{ხაშურის მუნიციპალიტეტის მაჟორიტარი დეპუტატები}} {{DEFAULTSORT:ქიტიაშვილი, სერგო}} [[კატეგორია:დაბადებული 28 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1975]] [[კატეგორია:საქართველოს VII მოწვევის პარლამენტის წევრები]] [[კატეგორია:ხაშურში დაბადებულები]] eqhi74qcqexdedvdlbu78cnw2vp1r0i 4821589 4821588 2025-06-27T14:40:07Z Otogi 27089 4821589 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი = სერგო ქიტიაშვილი | სურათის ზომა =270px | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1975|9|28}} | დაბადების ადგილი= [[ხაშური]], [[ხაშურის რაიონი]], {{დროშა|საქართველოს სსრ}}, {{დროშა|სსრკ}} | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა = {{დროშა|საქართველო}} | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | საარჩევნო ოლქი = ხაშურის 35-ე საარჩევნო ოლქი | მამა = | დედა = | მეუღლე = | შვილები= | განათლება = თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტი „საქართველო“ | პროფესია = | საქმიანობა = [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის ოლქის]] მაჟორიტარი დეპუტატი საქართველოს პარლამენტში | რელიგია = | ჯილდოები = | პარტია = [[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა]] | საიტი = | შენიშვნა = | რიგი = [[საქართველოს პარლამენტის წევრი|საქართველოს მე-7 მოწვევის პარლამენტის წევრი]] | თანამდებობა დაიკავა = [[7 ივნისი]], [[2008]] | თანამდებობა დატოვა = [[21 ოქტომბერი]], [[2012]] | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი = [[მიხეილ სააკაშვილი]] | პრემიერ-მინისტრი = | წინამორბედი= [[ვალერი გელაშვილი]] | მემკვიდრე = [[ვალერი გელაშვილი]] | რიგი2 = | თანამდებობა დაიკავა2 = | თანამდებობა დატოვა2= | პრეზიდენტი2= | მონარქი= | კანცლერი2 = | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | თავმჯდომარე2= | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = }} '''სერგო ქიტიაშვილი''' (დ. [[28 სექტემბერი]], [[1975]], [[ხაშური]]) — [[ქართველები|ქართველი]] პოლიტიკოსი. ==ბიოგრაფია== დაამთავრა თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტი „საქართველო“. [[1997]]-[[1999]] წლებში იყო საქართველოს სტუდენტ მედიკოსთა ასოციაციის (IFMSA- Georgia) სტუდენტთა საერთაშორისო გაცვლითი პროგრამების დირექტორი, ხოლო [[1999]]-[[2000]] წლებში - ამავე ასოციაციის პრეზიდენტი. [[2000]]-[[2001]] წლებში — [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი]]ს გამგებლის მოადგილე. [[2001]]-[[2003]] წლებში იყო საქართველოს ახალგაზრდა მედიკოსთა კავშირის პრეზიდენტი. [[2003]]-[[2006]] წლებში — საქართველოს სოციალური სამართლიანობის ინსტიტუტის დირექტორი. [[2006]]-[[2008]] წლებში იყო შ. პ. ს. BI&BI დირექტორი ([[ვილნიუსი]], [[ლიეტუვა]]). [[2008]]-[[2012]] წლებში იყო [[საქართველოს პარლამენტის მეშვიდე მოწვევის დეპუტატები|საქართველოს მე-7 მოწვევის პარლამენტის]] წევრი (ხაშურის მაჟორიტარი), საარჩევნო ბლოკი: „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა — გამარჯვებული საქართველოსთვის“. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00004543}} {{პარლამენტარის ბიოგრაფია|4541}} {{საქართველოს მე-7 მოწვევის პარლამენტის წევრები}} {{ხაშურის მუნიციპალიტეტის მაჟორიტარი დეპუტატები}} {{DEFAULTSORT:ქიტიაშვილი, სერგო}} [[კატეგორია:დაბადებული 28 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1975]] [[კატეგორია:საქართველოს VII მოწვევის პარლამენტის წევრები]] [[კატეგორია:ხაშურში დაბადებულები]] i4pweaf6vxrqi2lt2i3ipsj5qpp7yrg ხალაპის დეპარტამენტი 0 216247 4821758 2780535 2025-06-28T09:44:56Z Ziv 166415 ([[c:GR|GR]]) [[File:Vlagjalapa.gif]] → [[File:Flag of Jalapa Department, Guatemala.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 4821758 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული| |მშობლიური სახელი = Jalapa |ქართული სახელი = ხალაპა |დროშა =Coat_of_arms_of_Jalapa.png |გერბი = Flag of Jalapa Department, Guatemala.svg |ქვეყანა = გვატემალა |ჰიმნი = |სტატუსი = [[გვატემალის დეპარტამენტები|დეპარტამენტი]] |შედის = |მოიცავს = 7 მუნიციპალიტეტს |დედაქალაქი = [[ხალაპა]] |მსხვილი ქალაქი = |მსხვილი ქალაქები= |თარიღი = |მეთაური = |მეთაური 2 = |მშპ = |მშპ წელი= |მშპ ადგილი = |მშპ ესმ = |ენა = |ენები = |მოსახლეობა = 390 500 |აღწერის წელი =2000 |ადგილი მოსახლეობით = |ეროვნული შემადგენლობა = |სიმჭიდროვე = |აღმსარებლობა = |ფართობი = 2 063 |ადგილი ფართობით = |ფართობის პროცენტი = |მაქსიმალური სიმაღლე = |საშუალო სიმაღლე = |მინიმალური სიმაღლე = |განედი = |გრძედი = |რუკა= Jalapa in Guatemala.svg |დროის სარტყელი= -6 |აბრევიატურა = |ISO = |FIPS= |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსები = |ინტერნეტ-დომენი = |საავტომობილო სანომრე ნიშნები = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = Jalapa Department |პარამეტრი1 = |შენიშვნა = }} '''ხალაპა''' ({{lang-es|Jalapa}}) — დეპარტამენტი [[გვატემალა]]ში. მდებარეობს ქვეყნის სამხრეთ–აღმოსავლეთ ნაწილში. დედაქალაქია [[ხალაპა]]. 2000 წელს, დეპარტამენტის მოსახლეობა 390 500 ადამიანს შეადგენდა. მათი უმრავლესობა [[ლადინები|ლადინური]], ძირითადად ევროპული წარმოშობისაა. ასევე მნიშვნელოვანი წილი მოდიოდა [[მაიას ცივილიზაცია|მაიას]] ჯგუფის კიჩესა და პოკომამის ხალხზე. ძირითადად მისდევენ [[სოფლის მეურნეობა]]ს. დეპარტამენტი იყოფა 7 მუნიციპალიტეტად. == იხილეთ აგრეთვე == *[[გვატემალის დეპარტამენტები]] == რესურსები ინტერნეტში == *[http://www.mijalapa.com all the information about Jalapa] *[http://www.inforpressca.com/municipal/mapas_web/jalapa/jalapa.php Interactive department map] *[http://www.wellsofhope.com/ Wells of Hope] {{გვატემალის დეპარტამენტები}} [[კატეგორია:გვატემალის დეპარტამენტები]] le4vmwjhm5dy1cawtjaf3sf8c7s2t6v ემა სტოუნი 0 216618 4821763 4003542 2025-06-28T10:01:34Z MikeXenon 167034 /* ფილმოგრაფია */ემა სტოუნის ფილმოგრაფიას კიდევ ერთი ფილმი დაემატა 4821763 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | ფერი = | სახელი =ემა სტოუნი | ფოტო = Emma Stone by Gage Skidmore.jpg | ფოტოს სიგანე = 250პქ | წარწერა = | დაბსახელი = ემილი ჯეინ სტოუნი | დაბთარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|df=yes|1988|11|6}} | დაბადგილი = [[სკოტსდეილი]], [[არიზონა]], [[აშშ]] | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | საქმიანობა = [[მსახიობი]] | სხვა სახელები= რილი სტოუნი, ემილი სტოუნი | აქტიურობის წლები = 2004-დღემდე | მეუღლე= | მამა = | რეზიდენცია= | საიტი= | გამორჩეული როლები = | აკადემიის ჯილდოები= | ემმის ჯილდოები= | სხვა ჯილდოები= | BAFTA ჯილდოები | ოქროს გლობუსის ჯილდოები | ტონის ჯილდოები }} '''ემა სტოუნი''' ({{lang-en|Emma Stone}}; [[6 ნოემბერი]], [[1988]], [[სტოკსდეილი]], [[არიზონა]], [[აშშ]]) — ამერიკელი მსახიობი. მონაწილეობს როგორც კინო-, ასევე სატელევიზიო ფილმებში. 2010 წელს ფილმში „[[მსუბუქი ყოფაქცევის ფრიადოსანი]]“ შესრულებული როლისათვის მიიღო [[ოქროს გლობუსი]]ს ნომინაცია მიუზიკლსა ან კომედიაში ქალის როლის საუკეთესო შესრულებისთვის. მია დოლანის როლის შესრულებისთვის ფილმში „[[ლა-ლა ლენდი]]“ (2016) მიენიჭა [[ოსკარი საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის|ოსკარი]], [[ოქროს გლობუსი საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის მიუზიკლსა ან კომედიაში|ოქროს გლობუსი]], [[BAFTA საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის მთავარ როლში|BAFTA]] და [[კინომსახიობთა გილდიის ჯილდო]]. ==ფილმოგრაფია== {{ფილმშიზედა}} {{ფილმში|2007| [[სუპერბიჭები]] | Superbad | ჯულსი}} {{ფილმში|2008| [[როკერი]] | The Rocker | ამელია სტოუნი}} {{ფილმში|2009| [[ზომბილენდი]] | Zombieland | უიჩიტა (კრისტა)}} {{ფილმში|2010| [[მსუბუქი ყოფაქცევის ფრიადოსანი]] | Easy A | ოლივ პენდერგასტი}} {{ფილმში|2011| [[მოსამსახურე (ფილმი)|მოსამსახურე]] |The Help | ევგენია ფელანი}} {{ფილმში|2012| [[საოცარი ადამიანი-ობობა (2012 წლის ფილმი)|საოცარი ადამიანი-ობობა]] | The Amazing Spider-Man| გვინ სტეისი}} {{ფილმში|2014| [[საოცარი ადამიანი-ობობა 2]] |The Amazing Spider-Man 2| გვინ სტეისი}} {{ფილმში|2014| [[მაგია მთვარის შუქზე]] | Magic in the Moonlight| სოფი ბეიკერი}} {{ფილმში|2014| [[ადამიანი ჩიტი (ფილმი)|ადამიანი ჩიტი]] |Birdman | სემ ტომსონი }} {{ფილმში|2015| [[ირაციონალური ადამიანი (ფილმი)|ირაციონალური ადამიანი]]|Irrational Man |ჯილ პოლარდი }} {{ფილმში|2015| [[ალოჰა]]|Aloha |ელისონი }} {{ფილმში|2016| [[ლა-ლა ლენდი]]|La La Land |მია დოლანი }} {{ფილმშიქვედა}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{Commonscat|Emma Stone}} *{{IMDb name|1297015}} {{ოსკარი საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:სტოუნი, ემა}} [[კატეგორია:ამერიკელი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:ოქროს გლობუსის გამარჯვებულები]] [[კატეგორია:ოსკარის მფლობელი კინომსახიობები]] mun5gfr9uts7vpsudd0bvqhqre3qquz ნორთ-ესკი 0 229481 4821703 2837471 2025-06-28T01:49:34Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821703 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა_მდინარე |სახელი = ნორთ-ესკი |ორიგინალური სახელი = North Esk River |ფოტო = |ფოტოს ზომა = |სათაური = |რუკა = |რუკის სიგანე = |რუკის წარწერა = |სიგრძე = 86.2 |აუზის ფართობი = |აუზი = |მდინარეთა აუზი = |წყლის ხარჯი = |გაზომვის ადგილი = |სათავე = |სათავეს მდებარეობა = |სათავეს სიმაღლე = |s_lat_dir = |s_lat_deg = |s_lat_min = |s_lat_sec = |s_lon_dir = |s_lon_deg = |s_lon_min = |s_lon_sec = |შესართავი = |შესართავის მდებარეობა = |შესართავის სიმაღლე = |m_lat_dir = |m_lat_deg = |m_lat_min = |m_lat_sec = |m_lon_dir = |m_lon_deg = |m_lon_min = |m_lon_sec = |ჩაედინება= |მდინარის დახრილობა = |ქვეყნები = {{დროშა|ავსტრალია}} |რეგიონი = |ქალაქები= |Commons = }} '''ნორთ-ესკი''' ({{lang-en|North Esk River}}) — მდინარე [[ავსტრალია|ავსტრალიაში]]. მდებარეობს [[ტასმანია (შტატი)|ტასმანიის შტატში]] ამავე სახელწოდების კუნძულზე. მისი სიგრძე შეადგენს 86.2 კილომეტრს. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[ტასმანიის მდინარეების სია]] ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://maps.bonzle.com/c/a?a=p&p=206782&cmd=sp&st=TAS&place=North%20Esk%20River&file=North%5FEsk%5FRiver%2Ehtm ნორთ-ესკი bonzle.com-ზე] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20241130045216/http://maps.bonzle.com/c/a?a=p&p=206782&cmd=sp&st=TAS&place=North%20Esk%20River&file=North_Esk_River.htm |date=2024-11-30 }} {{ტასმანიის მდინარეები}} [[კატეგორია:ტასმანიის მდინარეები]] 8p7pqedvicij0i5ddvf68um66844cij პაიმენი 0 229482 4821720 2837487 2025-06-28T06:15:17Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821720 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა_მდინარე |სახელი = პაიმენი |ორიგინალური სახელი = Pieman River |ფოტო = |ფოტოს ზომა = |სათაური = |რუკა = |რუკის სიგანე = |რუკის წარწერა = |სიგრძე = 99.3 |აუზის ფართობი = |აუზი = |მდინარეთა აუზი = |წყლის ხარჯი = |გაზომვის ადგილი = |სათავე = |სათავეს მდებარეობა = |სათავეს სიმაღლე = |s_lat_dir = |s_lat_deg = |s_lat_min = |s_lat_sec = |s_lon_dir = |s_lon_deg = |s_lon_min = |s_lon_sec = |შესართავი = |შესართავის მდებარეობა = |შესართავის სიმაღლე = |m_lat_dir = |m_lat_deg = |m_lat_min = |m_lat_sec = |m_lon_dir = |m_lon_deg = |m_lon_min = |m_lon_sec = |ჩაედინება= |მდინარის დახრილობა = |ქვეყნები = {{დროშა|ავსტრალია}} |რეგიონი = |ქალაქები= |Commons = }} '''პაიმენი''' ({{lang-en|Pieman River}}) — მდინარე [[ავსტრალია|ავსტრალიაში]]. მდებარეობს [[ტასმანია (შტატი)|ტასმანიის შტატში]] ამავე სახელწოდების კუნძულზე. მისი სიგრძე შეადგენს 99.3 კილომეტრს. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[ტასმანიის მდინარეების სია]] ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://maps.bonzle.com/c/a?a=p&p=207734&cmd=sp&st=TAS&place=Pieman%20River&file=Pieman%5FRiver%2Ehtm პაიმენი bonzle.com-ზე]{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }} {{ტასმანიის მდინარეები}} [[კატეგორია:ტასმანიის მდინარეები]] 1u7829en4wvo0l2rqjh4g1rjkptya0m პაიპერსი 0 229483 4821721 2837470 2025-06-28T06:28:46Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821721 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა_მდინარე |სახელი = პაიპერსი |ორიგინალური სახელი = Pipers River |ფოტო = |ფოტოს ზომა = |სათაური = |რუკა = |რუკის სიგანე = |რუკის წარწერა = |სიგრძე = 59 |აუზის ფართობი = |აუზი = |მდინარეთა აუზი = |წყლის ხარჯი = |გაზომვის ადგილი = |სათავე = |სათავეს მდებარეობა = |სათავეს სიმაღლე = |s_lat_dir = |s_lat_deg = |s_lat_min = |s_lat_sec = |s_lon_dir = |s_lon_deg = |s_lon_min = |s_lon_sec = |შესართავი = |შესართავის მდებარეობა = |შესართავის სიმაღლე = |m_lat_dir = |m_lat_deg = |m_lat_min = |m_lat_sec = |m_lon_dir = |m_lon_deg = |m_lon_min = |m_lon_sec = |ჩაედინება= |მდინარის დახრილობა = |ქვეყნები = {{დროშა|ავსტრალია}} |რეგიონი = |ქალაქები= |Commons = }} '''პაიპერსი''' ({{lang-en|Pipers River}}) — მდინარე [[ავსტრალია|ავსტრალიაში]]. მდებარეობს [[ტასმანია (შტატი)|ტასმანიის შტატში]] ამავე სახელწოდების კუნძულზე. მისი სიგრძე შეადგენს 59 კილომეტრს. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[ტასმანიის მდინარეების სია]] ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://maps.bonzle.com/c/a?a=p&p=204049&cmd=sp&st=TAS&place=Pipers%20River&file=Pipers%5FRiver%2Ehtm პაიპერსი bonzle.com-ზე]{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }} {{ტასმანიის მდინარეები}} [[კატეგორია:ტასმანიის მდინარეები]] 4rt5e1o2kh5i7np89hv485z2pr2s1f3 კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ 14 233311 4821536 2427719 2025-06-27T12:38:00Z M. 10110 დაემატა [[კატეგორია:მეორე მსოფლიო ომი კულტურასა და ხელოვნებაში]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821536 wikitext text/x-wiki [[კატეგორია:სამხედრო ფილმები|მეორე მსოფლიო ომი]] [[კატეგორია:მეორე მსოფლიო ომი კულტურასა და ხელოვნებაში]] 0ydc4ve3txhus0dxgt6ibouwkfyyshm რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა 0 246175 4821648 4821491 2025-06-27T17:29:48Z Irmaguru 118553 4821648 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Невский 37.jpg|thumb|200პქ|ხედი ბიბლიოთეკის ძველ შენობაზე, 2008 წელი]] '''რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა''' ({{lang-ru|Российская национальная библиотека}}, [[1917]] წლამდე — იმპერატორის საჯარო ბიბლიოთეკა, [[1925]] წლამდე — რუსეთის საჯარო ბიბლიოთეკა, [[1992]] წლამდე — სახელმწიფო საჯარო ბიბლიოთეკა) — ერთ-ერთი პირველი საჯარო ბიბლიოთეკა [[აღმოსავლეთი ევროპა|აღმოსავლეთ ევროპაში]], მდებარეობს [[სანქტ-პეტერბურგი|სანქტ-პეტერბურგში]]. [[რუსეთი]]ს პრეზიდენტის ბრძანების თანახმად, წარმოადგენს განსაკუთრებით ძვირფას ნაციონალური მემკვიდრეობის ძეგლსა და რუსი ხალხის ისტორიულ-კულტურულ საგანძურს. მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი ბიბლიოთეკა. ბიბლიოთეკა აშენდა [[ეკატერინე II]]-ის ბრძანებით [[1795]] წლის [[16 მაისი|16]] (27) [[მაისი|მაისს]]. რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა უძველესი საჯარო და პირველი ეროვნული ბიბლიოთეკაა რუსეთში. ის წარმოადგენს საერთო რუსულ საინფორმაციო, სამეცნიერო-კვლევით და კულტურულ ცენტრს. ==ფონდები== რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი ბიბლიოთეკაა. მასში განთავსებულია რუსულენოვანი წიგნების უდიდესი კოლექცია. 1940 წლის ბოლოს – 1941 წლის დასაწყისში ჩატარდა მ. ე. სალტიკოვ-შჩედრინის სახელობის საჯარო ბიბლიოთეკის კოლექციების ინვენტარიზაცია, რამაც აჩვენა, რომ ბიბლიოთეკის კოლექციები შეიცავდა 8869000 ერთეულ წიგნს, გაზეთებისა და ჟურნალების კომპლექტებს, რაც მას მსოფლიოში მეორე ადგილზე აყენებდა.<ref>На втором месте в мире // Известия. — 1941. — 8 апреля (№ 82 (7458)).</ref> 2012 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით, ეროვნული ბიბლიოთეკის კოლექციების მოცულობამ შეადგინა 36500000 ეგზემპლარი, საიდანაც რუსული გამოცემები დაახლოებით 30000000 ეგზემპლარს შეადგენდა (მათ შორის 28 000 000-ზე მეტი რუსულენოვანი) და 6000000 -ზე მეტი უცხოური ლიტერატურა. ყოველწლიურად ბიბლიოთეკა იღებს 400000-ზე მეტ ახალ დოკუმენტს, მათ შორის 80%-ზე მეტი რუსულენოვანი. ბიბლიოთეკას წელიწადში დაახლოებით 1000000 ადამიანი სტუმრობს, ხოლო ბიბლიოთეკის ვებგვერდზე ყოველწლიურად 5000000-მდე მოთხოვნა რეგისტრირდება. სამკითხველო დარბაზებში გაცემული წიგნების რაოდენობა წელიწადში 7000000-ს აჭარბებს, ხოლო ბიბლიოთეკის საცნობარო სამსახურები წელიწადში 400000-მდე საცნობარო წიგნს გასცემენ, მათ შორის ნახევარი ავტომატურ რეჟიმში. ბიბლიოთეკის კოლექციები შეიცავს უნიკალურ პუბლიკაციებსა და 400 000 ხელნაწერს, მათ შორის არის უძველესი ხელნაწერი წიგნები: ოსტრომირის სახარება (1056-1057) – ერთ-ერთი დღემდე შემორჩენილი უძველესი რუსული წიგნი; [[სინაის კოდექსი]]ს ფრაგმენტები (IV საუკუნე); [[დედოფალი თეოდორა]]ს მეწამული სახარება (IX საუკუნე); [[ლენინგრადის კოდექსი]] (1010 წელი) – ბიბლიის უძველესი სრული დათარიღებული ასლი; იზბორნიკი (1076); [[ლავრენტის მატიანე]] (1377); ძვირფასი დასავლეთ ევროპული და აღმოსავლური ხელნაწერები, ასევე სხვა იშვიათი პუბლიკაციები. რუსეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში ასევე ინახება [[ინკუნაბულა]]ს კოლექციის (1501 წლამდე გამოცემული წიგნები) 7000 ეგზემპლარი, რაც მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდეს კოლექციად ითვლება. მისი შეგროვება დაიწყო ცნობილი [[ზალუსკის ბიბლიოთეკა|ზალუსკების ბიბლიოთეკის]] შექმნით, რომელიც VIII საუკუნის ბოლოს ვარშავიდან წაიღეს [[პეტერბურგი|პეტერბურგში]]. შემდგომში კოლექცია მრავალგზის გაფართოვდა, როგორც კერძო ბიბლიოთეკების შეძენით (მაგალითად, გრაფ პიოტრ სუხტელენის ბიბლიოთეკის შეძენით 1836 წელს), ასევე ინდივიდუალური შესყიდვებით, მათ შორის საერთაშორისო აუქციონებზე. რუსეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში არსებულ ფონდებში დაცული 40 მილიონი ერთეულიდან 800 ათასი გაციფრულებულია. ===ალიშერ ნავოის ხელნაწერები=== ბიბლიოთეკის კოლექციები შეიცავს [[ალიშერ ნავოი]]ს ნაშრომების 29 ეგზემპლარს, 14 მათგანი XV—XVI საუკუნეებით თარიღდება. ნავოის პირველი ხელნაწერი ბიბლიოთეკამ 1817 წელს შეიძინა, როგორც სამთო ინჟინრისა და ბარნაულში კოლივანო-ვოსკრესენსკის ქარხნების ხელმძღვანელის, პიოტრ ფროლოვის კოლექციის ნაწილი. ხელნაწერების ნაწილი ბიბლიოთეკაში 1828 წელს აღმოჩნდა, როგორც [[რუსეთ-სპარსეთის ომი (1826-1828)|რუსეთ-სპარსეთის ომის]] ნადავლი, რომლებიც არდებილიდან იყო ჩამოტანილი. 1829 წელს ბიბლიოთეკამ შეიძინა ნავოის კიდევ ორი ​​ხელნაწერი, მათ შორის „ადრეული დივანი“. ისინი ბიბლიოთეკას დიპლომატიური საჩუქრის ნაწილად გადაეცა, რომელსაც „[[გრიბოედოვი]]ს სისხლის ფასი“ ეწოდა. 1859 წელს ნავოის [[დივანი (ლიტერატურა)|დივანის]] სამი ეგზემპლარი დიმიტრი დოლგორუკოვის კოლექციის ნაწილი გახდა. ნავოის ნაშრომების კიდევ სამი ეგზემპლარი და მისი ნაშრომების ორი ჩაგათაი-სპარსული ლექსიკონი ბიბლიოთეკამ 1864 წელს აღმოსავლეთმცოდნე-ირანისტისა და დიპლომატის, ნიკოლაი ხანიკოვის კოლექციის ფარგლებში შეიძინა. 1879 წელს, ვინმე ალიევისგან XVI საუკუნის ორი ხელნაწერი შეიძინა, რომელთაგან ერთ-ერთი ნავოის ილუსტრირებული დივანი იყო. ყველა ხელნაწერმა ასახვა ჰპოვა საიმპერატორო საჯარო ბიბლიოთეკის დაბეჭდილ კატალოგებსა და ანგარიშებში.<ref>[https://society.uz/ru ПРОИЗВЕДЕНИЯ АЛИШЕРА НАВОИ В ШЕДЕВРАХ КНИЖНОГО ИСКУССТВА XV – XVI ВЕКОВ]</ref> ==რესურსები ინტერნეტში== {{commonscat-inline|Russian National Library}} * [http://www.nlr.ru:8100/ რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304083029/http://www.nlr.ru:8100/ |date=2016-03-04 }} ==სქოლიო== [[კატეგორია:რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა]] [[კატეგორია:სანქტ-პეტერბურგის ბიბლიოთეკები]] [[კატეგორია:სანქტ-პეტერბურგის შენობა-ნაგებობები]] [[კატეგორია:კულტურული ცენტრები]] sruucz96jcw23gtaaacboswdwjdpw0v 4821649 4821648 2025-06-27T17:51:12Z Irmaguru 118553 4821649 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Невский 37.jpg|thumb|200პქ|ხედი ბიბლიოთეკის ძველ შენობაზე, 2008 წელი]] '''რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა''' ({{lang-ru|Российская национальная библиотека}}, [[1917]] წლამდე — იმპერატორის საჯარო ბიბლიოთეკა, [[1925]] წლამდე — რუსეთის საჯარო ბიბლიოთეკა, [[1992]] წლამდე — სახელმწიფო საჯარო ბიბლიოთეკა) — ერთ-ერთი პირველი საჯარო ბიბლიოთეკა [[აღმოსავლეთი ევროპა|აღმოსავლეთ ევროპაში]], მდებარეობს [[სანქტ-პეტერბურგი|სანქტ-პეტერბურგში]]. [[რუსეთი]]ს პრეზიდენტის ბრძანების თანახმად, წარმოადგენს განსაკუთრებით ძვირფას ნაციონალური მემკვიდრეობის ძეგლსა და რუსი ხალხის ისტორიულ-კულტურულ საგანძურს. მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი ბიბლიოთეკა. ბიბლიოთეკა აშენდა [[ეკატერინე II]]-ის ბრძანებით [[1795]] წლის [[16 მაისი|16]] (27) [[მაისი|მაისს]]. რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა უძველესი საჯარო და პირველი ეროვნული ბიბლიოთეკაა რუსეთში. ის წარმოადგენს საერთო რუსულ საინფორმაციო, სამეცნიერო-კვლევით და კულტურულ ცენტრს. ==ფონდები== რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი ბიბლიოთეკაა. მასში განთავსებულია რუსულენოვანი წიგნების უდიდესი კოლექცია. 1940 წლის ბოლოს – 1941 წლის დასაწყისში ჩატარდა მ. ე. სალტიკოვ-შჩედრინის სახელობის საჯარო ბიბლიოთეკის კოლექციების ინვენტარიზაცია, რამაც აჩვენა, რომ ბიბლიოთეკის კოლექციები შეიცავდა 8869000 ერთეულ წიგნს, გაზეთებისა და ჟურნალების კომპლექტებს, რაც მას მსოფლიოში მეორე ადგილზე აყენებდა.<ref>На втором месте в мире // Известия. — 1941. — 8 апреля (№ 82 (7458)).</ref> 2012 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით, ეროვნული ბიბლიოთეკის კოლექციების მოცულობამ შეადგინა 36500000 ეგზემპლარი, საიდანაც რუსული გამოცემები დაახლოებით 30000000 ეგზემპლარს შეადგენდა (მათ შორის 28 000 000-ზე მეტი რუსულენოვანი) და 6000000 -ზე მეტი უცხოური ლიტერატურა. ყოველწლიურად ბიბლიოთეკა იღებს 400000-ზე მეტ ახალ დოკუმენტს, მათ შორის 80%-ზე მეტი რუსულენოვანი. ბიბლიოთეკას წელიწადში დაახლოებით 1000000 ადამიანი სტუმრობს, ხოლო ბიბლიოთეკის ვებგვერდზე ყოველწლიურად 5000000-მდე მოთხოვნა რეგისტრირდება. სამკითხველო დარბაზებში გაცემული წიგნების რაოდენობა წელიწადში 7000000-ს აჭარბებს, ხოლო ბიბლიოთეკის საცნობარო სამსახურები წელიწადში 400000-მდე საცნობარო წიგნს გასცემენ, მათ შორის ნახევარი ავტომატურ რეჟიმში. ბიბლიოთეკის კოლექციები შეიცავს უნიკალურ პუბლიკაციებსა და 400 000 ხელნაწერს, მათ შორის არის უძველესი ხელნაწერი წიგნები: ოსტრომირის სახარება (1056-1057) – ერთ-ერთი დღემდე შემორჩენილი უძველესი რუსული წიგნი; [[სინაის კოდექსი]]ს ფრაგმენტები (IV საუკუნე); [[დედოფალი თეოდორა]]ს მეწამული სახარება (IX საუკუნე); [[ლენინგრადის კოდექსი]] (1010 წელი) – ბიბლიის უძველესი სრული დათარიღებული ასლი; იზბორნიკი (1076); [[ლავრენტის მატიანე]] (1377); ძვირფასი დასავლეთ ევროპული და აღმოსავლური ხელნაწერები, ასევე სხვა იშვიათი პუბლიკაციები. რუსეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში ასევე ინახება [[ინკუნაბულა]]ს კოლექციის (1501 წლამდე გამოცემული წიგნები) 7000 ეგზემპლარი, რაც მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდეს კოლექციად ითვლება. მისი შეგროვება დაიწყო ცნობილი [[ზალუსკის ბიბლიოთეკა|ზალუსკების ბიბლიოთეკის]] შექმნით, რომელიც VIII საუკუნის ბოლოს ვარშავიდან წაიღეს [[პეტერბურგი|პეტერბურგში]]. შემდგომში კოლექცია მრავალგზის გაფართოვდა, როგორც კერძო ბიბლიოთეკების შეძენით (მაგალითად, გრაფ პიოტრ სუხტელენის ბიბლიოთეკის შეძენით 1836 წელს), ასევე ინდივიდუალური შესყიდვებით, მათ შორის საერთაშორისო აუქციონებზე. რუსეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში არსებულ ფონდებში დაცული 40 მილიონი ერთეულიდან 800 ათასი გაციფრულებულია. ===ალიშერ ნავოის ხელნაწერები=== ბიბლიოთეკის კოლექციები შეიცავს [[ალიშერ ნავოი]]ს ნაშრომების 29 ეგზემპლარს, 14 მათგანი XV—XVI საუკუნეებით თარიღდება. ნავოის პირველი ხელნაწერი ბიბლიოთეკამ 1817 წელს შეიძინა, როგორც სამთო ინჟინრისა და ბარნაულში კოლივანო-ვოსკრესენსკის ქარხნების ხელმძღვანელის, პიოტრ ფროლოვის კოლექციის ნაწილი. ხელნაწერების ნაწილი ბიბლიოთეკაში 1828 წელს აღმოჩნდა, როგორც [[რუსეთ-სპარსეთის ომი (1826-1828)|რუსეთ-სპარსეთის ომის]] ნადავლი, რომლებიც არდებილიდან იყო ჩამოტანილი. 1829 წელს ბიბლიოთეკამ შეიძინა ნავოის კიდევ ორი ​​ხელნაწერი, მათ შორის „ადრეული დივანი“. ისინი ბიბლიოთეკას დიპლომატიური საჩუქრის ნაწილად გადაეცა, რომელსაც „[[გრიბოედოვი]]ს სისხლის ფასი“ ეწოდა. 1859 წელს ნავოის [[დივანი (ლიტერატურა)|დივანის]] სამი ეგზემპლარი დიმიტრი დოლგორუკოვის კოლექციის ნაწილი გახდა. ნავოის ნაშრომების კიდევ სამი ეგზემპლარი და მისი ნაშრომების ორი ჩაგათაი-სპარსული ლექსიკონი ბიბლიოთეკამ 1864 წელს აღმოსავლეთმცოდნე-ირანისტისა და დიპლომატის, ნიკოლაი ხანიკოვის კოლექციის ფარგლებში შეიძინა. 1879 წელს, ვინმე ალიევისგან XVI საუკუნის ორი ხელნაწერი შეიძინა, რომელთაგან ერთ-ერთი ნავოის ილუსტრირებული დივანი იყო. ყველა ხელნაწერმა ასახვა ჰპოვა საიმპერატორო საჯარო ბიბლიოთეკის დაბეჭდილ კატალოგებსა და ანგარიშებში.<ref>[https://society.uz/ru ПРОИЗВЕДЕНИЯ АЛИШЕРА НАВОИ В ШЕДЕВРАХ КНИЖНОГО ИСКУССТВА XV – XVI ВЕКОВ]</ref> ===ვოლტერის ბიბლიოთეკა=== ვოლტერის ბიბლიოთეკა 6814 ტომს შეიცავს და ეროვნულ საგანძურს წარმოადგენს. ის 1778 წელს ეკატერინე II-მ ვოლტერის მემკვიდრისგან შეიძინა. 1779 წელს ბიბლიოთეკა სპეციალური გემით [[სანქტ-პეტერბურგი|სანქტ-პეტერბურგში]] გადაიტანეს. თავდაპირველად, ის [[ერმიტაჟი (სანქტ-პეტერბურგი)|ერმიტაჟში]] იყო განთავსებული. [[ნიკოლოზ I (რუსეთი)|ნიკოლოზ I-ის]] დროს მასზე წვდომა დაიხურა. 1861 წელს, [[ალექსანდრე II (რუსეთი)|ალექსანდრე II-ის]] ბრძანებით, ვოლტერის ბიბლიოთეკა საიმპერატორო საჯარო ბიბლიოთეკას გადაეცა.<ref>[https://nlr.ru/voltaire Библиотека Вольтера]</ref> ==რესურსები ინტერნეტში== {{commonscat-inline|Russian National Library}} * [http://www.nlr.ru:8100/ რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304083029/http://www.nlr.ru:8100/ |date=2016-03-04 }} ==სქოლიო== [[კატეგორია:რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა]] [[კატეგორია:სანქტ-პეტერბურგის ბიბლიოთეკები]] [[კატეგორია:სანქტ-პეტერბურგის შენობა-ნაგებობები]] [[კატეგორია:კულტურული ცენტრები]] qlrggeb3d08i6hpycps9u2ium9kp2ya 4821673 4821649 2025-06-27T19:38:12Z Irmaguru 118553 4821673 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Невский 37.jpg|thumb|200პქ|ხედი ბიბლიოთეკის ძველ შენობაზე, 2008 წელი]] '''რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა''' ({{lang-ru|Российская национальная библиотека}}, [[1917]] წლამდე — იმპერატორის საჯარო ბიბლიოთეკა, [[1925]] წლამდე — რუსეთის საჯარო ბიბლიოთეკა, [[1992]] წლამდე — სახელმწიფო საჯარო ბიბლიოთეკა) — ერთ-ერთი პირველი საჯარო ბიბლიოთეკა [[აღმოსავლეთი ევროპა|აღმოსავლეთ ევროპაში]], მდებარეობს [[სანქტ-პეტერბურგი|სანქტ-პეტერბურგში]]. [[რუსეთი]]ს პრეზიდენტის ბრძანების თანახმად, წარმოადგენს განსაკუთრებით ძვირფას ნაციონალური მემკვიდრეობის ძეგლსა და რუსი ხალხის ისტორიულ-კულტურულ საგანძურს. მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი ბიბლიოთეკა. ბიბლიოთეკა აშენდა [[ეკატერინე II]]-ის ბრძანებით [[1795]] წლის [[16 მაისი|16]] (27) [[მაისი|მაისს]]. რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა უძველესი საჯარო და პირველი ეროვნული ბიბლიოთეკაა რუსეთში. ის წარმოადგენს საერთო რუსულ საინფორმაციო, სამეცნიერო-კვლევით და კულტურულ ცენტრს. ==ფონდები== რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი ბიბლიოთეკაა. მასში განთავსებულია რუსულენოვანი წიგნების უდიდესი კოლექცია. 1940 წლის ბოლოს – 1941 წლის დასაწყისში ჩატარდა მ. ე. სალტიკოვ-შჩედრინის სახელობის საჯარო ბიბლიოთეკის კოლექციების ინვენტარიზაცია, რამაც აჩვენა, რომ ბიბლიოთეკის კოლექციები შეიცავდა 8869000 ერთეულ წიგნს, გაზეთებისა და ჟურნალების კომპლექტებს, რაც მას მსოფლიოში მეორე ადგილზე აყენებდა.<ref>На втором месте в мире // Известия. — 1941. — 8 апреля (№ 82 (7458)).</ref> 2012 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით, ეროვნული ბიბლიოთეკის კოლექციების მოცულობამ შეადგინა 36500000 ეგზემპლარი, საიდანაც რუსული გამოცემები დაახლოებით 30000000 ეგზემპლარს შეადგენდა (მათ შორის 28 000 000-ზე მეტი რუსულენოვანი) და 6000000 -ზე მეტი უცხოური ლიტერატურა. ყოველწლიურად ბიბლიოთეკა იღებს 400000-ზე მეტ ახალ დოკუმენტს, მათ შორის 80%-ზე მეტი რუსულენოვანი. ბიბლიოთეკას წელიწადში დაახლოებით 1000000 ადამიანი სტუმრობს, ხოლო ბიბლიოთეკის ვებგვერდზე ყოველწლიურად 5000000-მდე მოთხოვნა რეგისტრირდება. სამკითხველო დარბაზებში გაცემული წიგნების რაოდენობა წელიწადში 7000000-ს აჭარბებს, ხოლო ბიბლიოთეკის საცნობარო სამსახურები წელიწადში 400000-მდე საცნობარო წიგნს გასცემენ, მათ შორის ნახევარი ავტომატურ რეჟიმში. ბიბლიოთეკის კოლექციები შეიცავს უნიკალურ პუბლიკაციებსა და 400 000 ხელნაწერს, მათ შორის არის უძველესი ხელნაწერი წიგნები: ოსტრომირის სახარება (1056-1057) – ერთ-ერთი დღემდე შემორჩენილი უძველესი რუსული წიგნი; [[სინაის კოდექსი]]ს ფრაგმენტები (IV საუკუნე); [[დედოფალი თეოდორა]]ს მეწამული სახარება (IX საუკუნე); [[ლენინგრადის კოდექსი]] (1010 წელი) – ბიბლიის უძველესი სრული დათარიღებული ასლი; იზბორნიკი (1076); [[ლავრენტის მატიანე]] (1377); ძვირფასი დასავლეთ ევროპული და აღმოსავლური ხელნაწერები, ასევე სხვა იშვიათი პუბლიკაციები. რუსეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში ასევე ინახება [[ინკუნაბულა]]ს კოლექციის (1501 წლამდე გამოცემული წიგნები) 7000 ეგზემპლარი, რაც მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდეს კოლექციად ითვლება. მისი შეგროვება დაიწყო ცნობილი [[ზალუსკის ბიბლიოთეკა|ზალუსკების ბიბლიოთეკის]] შექმნით, რომელიც VIII საუკუნის ბოლოს ვარშავიდან წაიღეს [[პეტერბურგი|პეტერბურგში]]. შემდგომში კოლექცია მრავალგზის გაფართოვდა, როგორც კერძო ბიბლიოთეკების შეძენით (მაგალითად, გრაფ პიოტრ სუხტელენის ბიბლიოთეკის შეძენით 1836 წელს), ასევე ინდივიდუალური შესყიდვებით, მათ შორის საერთაშორისო აუქციონებზე. რუსეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში არსებულ ფონდებში დაცული 40 მილიონი ერთეულიდან 800 ათასი გაციფრულებულია. ===ალიშერ ნავოის ხელნაწერები=== ბიბლიოთეკის კოლექციები შეიცავს [[ალიშერ ნავოი]]ს ნაშრომების 29 ეგზემპლარს, 14 მათგანი XV—XVI საუკუნეებით თარიღდება. ნავოის პირველი ხელნაწერი ბიბლიოთეკამ 1817 წელს შეიძინა, როგორც სამთო ინჟინრისა და ბარნაულში კოლივანო-ვოსკრესენსკის ქარხნების ხელმძღვანელის, პიოტრ ფროლოვის კოლექციის ნაწილი. ხელნაწერების ნაწილი ბიბლიოთეკაში 1828 წელს აღმოჩნდა, როგორც [[რუსეთ-სპარსეთის ომი (1826-1828)|რუსეთ-სპარსეთის ომის]] ნადავლი, რომლებიც არდებილიდან იყო ჩამოტანილი. 1829 წელს ბიბლიოთეკამ შეიძინა ნავოის კიდევ ორი ​​ხელნაწერი, მათ შორის „ადრეული დივანი“. ისინი ბიბლიოთეკას დიპლომატიური საჩუქრის ნაწილად გადაეცა, რომელსაც „[[გრიბოედოვი]]ს სისხლის ფასი“ ეწოდა. 1859 წელს ნავოის [[დივანი (ლიტერატურა)|დივანის]] სამი ეგზემპლარი დიმიტრი დოლგორუკოვის კოლექციის ნაწილი გახდა. ნავოის ნაშრომების კიდევ სამი ეგზემპლარი და მისი ნაშრომების ორი ჩაგათაი-სპარსული ლექსიკონი ბიბლიოთეკამ 1864 წელს აღმოსავლეთმცოდნე-ირანისტისა და დიპლომატის, ნიკოლაი ხანიკოვის კოლექციის ფარგლებში შეიძინა. 1879 წელს, ვინმე ალიევისგან XVI საუკუნის ორი ხელნაწერი შეიძინა, რომელთაგან ერთ-ერთი ნავოის ილუსტრირებული დივანი იყო. ყველა ხელნაწერმა ასახვა ჰპოვა საიმპერატორო საჯარო ბიბლიოთეკის დაბეჭდილ კატალოგებსა და ანგარიშებში.<ref>[https://society.uz/ru ПРОИЗВЕДЕНИЯ АЛИШЕРА НАВОИ В ШЕДЕВРАХ КНИЖНОГО ИСКУССТВА XV – XVI ВЕКОВ]</ref> ===ვოლტერის ბიბლიოთეკა=== ვოლტერის ბიბლიოთეკა 6814 ტომს შეიცავს და ეროვნულ საგანძურს წარმოადგენს. ის 1778 წელს ეკატერინე II-მ ვოლტერის მემკვიდრისგან შეიძინა. 1779 წელს ბიბლიოთეკა სპეციალური გემით [[სანქტ-პეტერბურგი|სანქტ-პეტერბურგში]] გადაიტანეს. თავდაპირველად, ის [[ერმიტაჟი (სანქტ-პეტერბურგი)|ერმიტაჟში]] იყო განთავსებული. [[ნიკოლოზ I (რუსეთი)|ნიკოლოზ I-ის]] დროს მასზე წვდომა დაიხურა. 1861 წელს, [[ალექსანდრე II (რუსეთი)|ალექსანდრე II-ის]] ბრძანებით, ვოლტერის ბიბლიოთეკა საიმპერატორო საჯარო ბიბლიოთეკას გადაეცა.<ref>[https://nlr.ru/voltaire Библиотека Вольтера]</ref> ===ქართული ხელნაწერები=== ბიბლიოთეკაში დაცულია 253 ხელნაწერი წიგნი და 150 დოკუმენტი ქართულ ენაზე. ისინი სანქტ-პეტერბურგის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში სხვადასხვა გზით შევიდა - რუსეთში გადასახლებულ ქართველ ბატონიშვილთაგან, ქართველი და უცხოელი მეცნიერებისა და ბიბლიოფილების კერძო კოლექციებიდან. მათი უმრავლესობა ეკუთვნოდა ბაგრატიონთა სამეფო დინასტიას. ბიბლიოთეკაში დაცული ყველაზე ძველი დათარიღებული ხელნაწერი ტბეთის სახარებაა, რომელიც დავით III კურაპალატის მეფობისა და იოანეს ეპისკოპოსობის დროს კალიგრაფების, დავით ოშკელისა და არქიპოსის მიერ 995 წელს გადაიწერა. ხელნაწერში ჩართულია ლუკასა და მარკოზის შესანიშნავი მინიატურები.<ref>[https://kvirispalitra.ge/article/46993-qarthuli-khelnatserebi-sanqt-peterburgshi/ ქართული ხელნაწერები სანქტ-პეტერბურგში]</ref> საყურადღებოა ასევე სულხან-საბა ორბელიანის „ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი“, თეიმურაზ ბაგრატიონის „საქართველოს ისტორია“, გეორგიევსკის ტრაქტატის ქართული თარგმანი და მრავალრიცხოვანი სიგელები, ბრძანებები, წერილები, თხზულებანი ფილოსოფიაში, ლოგიკაში, როტორიკაში მედიცინაში, გეოგრაფიასა და მათემატიკაში. ==რესურსები ინტერნეტში== {{commonscat-inline|Russian National Library}} * [http://www.nlr.ru:8100/ რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304083029/http://www.nlr.ru:8100/ |date=2016-03-04 }} *[https://www.nplg.gov.ge/wikidict/index.php/%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0_%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A8%E1%83%98_%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98 რუსეთის ნაციონალურ ბიბლიოთეკაში დაცული ქართული ხელნაწერები] ==სქოლიო== [[კატეგორია:რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა]] [[კატეგორია:სანქტ-პეტერბურგის ბიბლიოთეკები]] [[კატეგორია:სანქტ-პეტერბურგის შენობა-ნაგებობები]] [[კატეგორია:კულტურული ცენტრები]] eyzyta4qx08jugv5evz7lq09285bslt მუხავეცი 0 248920 4821552 2554259 2025-06-27T13:16:29Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821552 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა_მდინარე |სახელი = მუხავეცი |ორიგინალური სახელი = Мухавец |ფოტო = Bug Muhavets.jpg |ფოტოს ზომა = |სათაური = მუხავეცისა (მარცხნივ) და დასავლეთის ბუგის შესაყარი |რუკა = |რუკის სიგანე = |რუკის წარწერა = |სიგრძე =113 |აუზის ფართობი = 6350 |აუზი = |მდინარეთა აუზი = |წყლის ხარჯი = 33,6 |გაზომვის ადგილი = |სათავე = |სათავეს მდებარეობა = ქალაქი პრუჟანი |სათავეს სიმაღლე = |s_lat_dir = |s_lat_deg = |s_lat_min = |s_lat_sec = |s_lon_dir = |s_lon_deg = |s_lon_min = |s_lon_sec = |შესართავი = |შესართავის მდებარეობა = |შესართავის სიმაღლე = |s_lat_dir =N |s_lat_deg =52.08354110028451 |s_lat_min =0 |s_lat_sec = 0 |s_lon_dir =E |s_lon_deg =23.648242950439453 |s_lon_min =0 |s_lon_sec = 0 |ჩაედინება=[[დასავლეთის ბუგი]] |მდინარის დახრილობა = |ქვეყნები = {{დროშა|ბელარუსი}} |რეგიონი = ბრესტის ოლქი |ქალაქები= |Commons = Mukhavets River }} '''მუხავეცი''' ({{lang-be|Мухавец}}) — მდინარე [[ბრესტის ოლქი|ბრესტის ოლქში]], [[ბელარუსი]]. [[დასავლეთის ბუგი]]ს მარჯვენა შენაკადი. სიგრძე — 113 [[კილომეტრი|კმ]], აუზის ფართობი — 6350 კმ² <ref>{{Cite web |url=http://pogoda.by/315/gid.html?ind=41 |title=Гидрографическая характеристика рек Беларуси |accessdate=2013-09-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181118024813/http://pogoda.by/315/gid.html?ind=41 |archivedate=2018-11-18 }}</ref> სათავეს იღებს ქალაქ პრუჟანიდან, მდინარე მუხისა და ვეცის არხის შესართავიდან. მდინარის ნაპირზე 3 ქალაქი და 1 ციხესიმაგრე მდებარეობს. მდინარის სახელს ატარებს პრუჟანის ჰოკეის გუნდი. ==ლიტერატურა== * Государственный водный кадастр: Водные ресурсы, их использование и качество вод (за 2004 год) / М-во природных ресурсов и охраны окружающей среды. — Мн., 2005 * Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1-2. -Л., 1971. * Природа Белоруссии: Попул. энцикл./ БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл.ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. * Блакiтная кніга Беларусi: Энцыкл. / БелЭн; Рэдкал.: Н. А. Дзісько i iнш. — Мн.: БелЭн, 1994. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ბელარუსის მდინარეები]] crhgnm7llrmc67q0u6i4zhfjj3ay659 ოლივეირა-დი-აზემეიში 0 249315 4821708 2600413 2025-06-28T03:02:23Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821708 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი =ქალაქი |ქართული სახელი = ოლივეირა-დი-აზემეიში |მშობლიური სახელი =Oliveira de Azeméis |ქვეყანა = პორტუგალია |პანორამა = |პანორამის სიგანე = 300px |წარწერა = |დროშა = Pt-oaz1.png |გერბი = OAZ.png |გერბის სიგანე = 150 |დროშის სიგანე = |lat_dir = N|lat_deg=40 |lat_min=50 |lat_sec= |lon_dir = W|lon_deg=8 |lon_min=29 |lon_sec= |ქვეყნის რუკის ზომა = 300 |რეგიონის რუკის ზომა = 300 |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = |რაიონის ტიპი=მუნიციპალიტეტი |რაიონი = ოლივეირა-დი-აზემეიშის მუნიციპალიტეტი{{!}}ოლივეირა-დი-აზემეიში |მმართველის ტიპი = ქალაქის მერი |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |დაქვემდებარება = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = 1984 |ფართობი = |სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე{{!}}სიმაღლე |დასახლების ცენტრის სიმაღლე= |მოსახლეობა = 15000 |აღწერის წელი = 2004 |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = |დროის სარტყელი = +0 |DST = 1 |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = }} '''ოლივეირა-დი-აზემეიში''' ({{lang-pt|Oliveira de Azeméis}}) — ქალაქი [[პორტუგალია]]ში. მდებარეობს [[ოლივეირა-დი-აზემეიშის მუნიციპალიტეტი|ოლივეირა-დი-აზემეიშის მუნიციპალიტეტში]]. ქალაქის მოსახლეობა [[2004]] წლის აღწერით შეადგენდა 15000 კაცს. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[პორტუგალიის ქალაქების სია]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.cm-oaz.pt/ ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210215080548/http://www.cm-oaz.pt/ |date=2021-02-15 }} [[კატეგორია:პორტუგალიის ქალაქები]] 0pqtnd2gaxgfh2unl5a7uat7ohxi7u5 წერილები ივო ჯიმადან 0 255339 4821541 4199430 2025-06-27T12:42:38Z M. 10110 დაემატა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821541 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კინოფილმი | სახელი = წერილები ივო ჯიმადან | სურათი =Letters from iwo jima ver8.jpg | სურათის ზომა = | ტიტრი = | ჟანრი = | კინოსტუდია =Malpaso Productions, Amblin Entertainment, DreamWorks Pictures | დისტრიბუტორი = Warner Bros. | სცენარის ავტორი =ირის იამაშიტა | ნაწარმოები ={{ეფუძნება|„წერილები უფროსი მეთაურისგან“|ტადამიჩი კურიბაიში}} | ისტორია = ირის იამაშიტა, პოლ ჰაგისი | ტექსტს კითხულობს = | დამდგმელი რეჟისორი = [[კლინტ ისტვუდი]] | მონტაჟი = ჯოელ კოქსი, გერი როუჩი | როლებში = [[კენ ვატანაბე]], კაზუნარი ნინომია | ოპერატორი = [[ტომ სტერნი (ოპერატორი)|ტომ სტერნი]] | რეჟისორი = | მხატვარი = | კომპოზიტორი = | მუსიკა =კაილ ისტვუდი, მაიკლ სტევენსი | სიმღერის ტექსტის ავტორი = | ხმის ოპერატორი =ალან რობერტ მარი, ბუბ ასმანი | პროდიუსერი = კლინტ ისტვუდი, [[სტივენ სპილბერგი]], რობერტ ლორენცი | გამოსვლის თარიღი = [[20 დეკემბერი]], [[2006]] | ხანგრძლივობა = 141 წუთი | ქვეყანა =[[აშშ]] | ენა = [[იაპონური ენა|იაპონური]] | ბიუჯეტი = $19 მლნ | შემოსავალი =$68 673 228 | წინა = [[ჩვენი მამების დროშები (ფილმი)|ჩვენი მამების დროშები]] | შემდეგი = | საიტი = | MPAA = | amg_id = | imdb_id = | geocinema_id = }} '''წერილები ივო ჯიმადან''' ({{lang-ja|硫黄島からの手紙}}) — [[კლინტ ისტვუდი]]ს 2006 წლის ფილმი [[ივო ძიმას ბრძოლა|ივო-ძიმის ბრძოლის]] შესახებ. ეს იყო ამ ბრძოლის შესახებ ისტვუდის მეორე ფილმი, გადაღებული [[იაპონია|იაპონური]] თვალთახედვით. პირველი ფილმი, ამერიკული თვალთახედვით გადაღებული [[ჩვენი მამების დროშები (ფილმი)|„ჩვენი მამების დროშები“]], ისტვუდმა იმავე წელს გამოუშვა. ==სიუჟეტი== {{სიუჟეტი}} 1945 წელს, მეორე მსოფლიო ომის დროს იაპონიის ჯარის წინაშე დგას ამოცანა, დაიცვას და შეინარჩუნოს კუნძული [[ივო ჯიმა]], რომელსაც აშშ-ის სამხედრო ფლოტი უტევს. იაპონიის არმიის გენერალი გადაწყვეტს, [[სურიბაჩი]]ს მთის მიწისქვეშა სამალავებში განათავსოს საკუთარი არმია. იაპონელთა ბრძოლის ისტორიას ერთ-ერთი ჯარისკაცის წერილები შემოინახავს, რომელთაც ათწლელების შემდეგ იპოვნიან სურიბაჩის სანგრების ნანგრევებში. ==ჯილდოები== #[[ოქროს გლობუსი საუკეთესო უცხოენოვანი ფილმისთვის]] #[[ოსკარი საუკეთესო ხმის მონტაჟისთვის]]: ალან რობერტ მარი, ბუბ ასმანი ==რესურსები ინტერნეტში== *{{Official website|http://iwojimathemovie.warnerbros.com/lettersofiwojima/framework/framework.html|Letters from Iwo Jima}} *{{IMDb title|0498380}} *{{Rotten-tomatoes|letters_from_iwo_jima}} *{{Metacritic film|lettersfromiwojima}} *{{AllMovie სახელწოდება|345580}} [[კატეგორია:2006 წლის ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული ფილმები]] [[კატეგორია:იაპონურენოვანი ფილმები]] [[კატეგორია:ანტიმილიტარისტული ფილმები]] [[კატეგორია:კლინტ ისტვუდის ფილმები]] [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] szrk2l5ba36o4tlz6j3hrq3ds3hw45t ჯონა ჰილი 0 263932 4821573 4821487 2025-06-27T14:21:34Z Otogi 27089 4821573 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | ფერი = | სახელი = ჯონა ჰილი | ფოტო = Jonah Hill-4939 (cropped) (cropped).jpg | ფოტოს სიგანე = 220პქ | წარწერა = | დაბსახელი = ჯონა ჰილ ფელდშტაინი | დაბთარიღი = {{birth date and age|1983|12|20}} | დაბადგილი = [[ლოს-ანჯელესი]], [[აშშ]] | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | სხვა სახელები= | აქტიურობის წლები = 2004–დღემდე | მეუღლე= | საქმიანობა= მსახიობი, პროდიუსერი, მწერალი, კომიკოსი | მამა = | რეზიდენცია= | საიტი= | გამორჩეული როლები = | აკადემიის ჯილდოები = }} '''ჯონა ჰილი''' ({{lang-en|Jonah Hill}}; დ. [[20 დეკემბერი]] [[1983]], [[ლოს-ანჯელესი]]) — [[ამერიკელები|ამერიკელი]] მსახიობი, პროდიუსერი და კომიკოსი. მიღებული აქვს [[ოსკარი]]ს ნომინაცია. == ფილმოგრაფია == {{ფილმშიზედა}} {{ფილმში|2004| [[გულების მტეხველნი (ფილმი)|გულების მტეხველნი]] |I Heart Huckabees| ბრეტი}} {{ფილმში|2007| [[სუპერგარეკილები (ფილმი)|სუპერგარეკილები]] |Superbad| სეთი}} {{ფილმში|2009| [[იუმორისტები]] |Funny People| ლეო კენიგი}} {{ფილმში|2010| [[გაქცევა ვეგასიდან]] |Get Him to the Greek| აარონ გრინი}} {{ფილმში|2011| [[ადამიანი, რომელმაც ყველაფერი შეცვალა]] |Moneyball| [[პიტერ ბრენდი]] }} {{ფილმში|2012| [[ჯანგო გათავისუფლებული]] |Django Unchained | ბანდის მეთაური}} {{ფილმში|2012| [[21 ჯამპ სტრიტი (ფილმი)|21 ჯამპ სტრიტი]] |21 Jump Street | მორტონ შმიდტი}} {{ფილმში|2013| [[უოლ-სტრიტის მგელი (2013 წლის ფილმი)|უოლ-სტრიტის მგელი]] |The Wolf of Wall Street| [[დონი აზოვი]]}} {{ფილმშიქვედა}} == რესურსები ინტერნეტში == {{commonscat|Jonah Hill}} * {{IMDb name|1706767}} * [http://www.rottentomatoes.com/celebrity/jonah_hill Jonah Hill at [[Rotten Tomatoes]]] * {{Twitter|JonahHill}} {{DEFAULTSORT:ჰილი, ჯონა}} [[კატეგორია:ამერიკელი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:დაბადებული 20 დეკემბერი]] 8e7lh2zv5m1ycjt7akk8o0hlfgjh29h პაულისტას ლიგა 0 280735 4821727 2749793 2025-06-28T08:15:42Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821727 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა საფეხბურთო ჩემპიონატი | სახელი =პაულისტას ლიგა | სურათი =Federação Paulista de Futebol.svg | სურათისზომა = | ქვეყანა ={{დროშა|ბრაზილია}}, [[სან-პაულუს შტატი]] | კონფედერაცია = | დაარსდა =[[14 დეკემბერი]], [[1901]] | გაუქმდა = | დივიზიონები =სერია A1, სერია A2, სერია A3, სეგუნდა | გუნდები =123 | ღზევდება = | ქვეითდება = | საშინაო_თასი = | საერთ_თასი = | ჩემპიონები =[[იტუანო]] | სეზონი = | ყველაზე ტიტულოვანი კლუბი =[[კორინთიანსი]] | ტვ = | ვებსაიტი = | მიმდინარე = }} '''პაულისტას ლიგა''' — [[სან-პაულუს შტატი]]ს საფეხბურთო ჩემპიონატი. ჩემპიონატი ტარდება სან-პაულუს შტატის საფეხბურთო ფედერაციის ეგიდით ({{lang-pt-BR|Federação Paulista de Futebol}}). უმაღლეს დივიზიონს '''სან-პაულუს შტატის საფეხბურთო ჩემპიონატი პირველ დივიოზიონში (სერია A)''' ეწოდება ({{lang-pt-BR|Campeonato Paulista de Futebol Profissional da Primeira Divisão - Série A1}}). ლიგა დაარსდა [[1901]] წლის [[14 დეკემბერი|14 დეკემბერს]]. მისი მთლიანი ისტორიის განმავლობაში არსებობს ოთხი გამოკვეთილი ლიდერი: [[სან-პაულუ (საფეხბურთო კლუბი)|„სან-პაულუ“]], „[[კორინთიანსი]]“, [[სანტოსი (საფეხბურთო კლუბი)|„სანტოსი“]] და „[[პალმეირასი]]“. ყველაზე ტიტულოვანო კლუბია „კორინთიანსი“, რომელსაც ლიგა 27-ჯერ აქვს მოგებული. ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www2.fpf.org.br/ ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190903235055/http://www2.fpf.org.br/ |date=2019-09-03 }} [[კატეგორია:პაულისტას ლიგა]] 1d3khpzfuypoqlch6hm26rnzgffmpkn ონტაკე 0 281443 4821711 4480514 2025-06-28T03:42:45Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821711 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მთა | სახელი = ონტაკე | სურათი = Kiso Ontake.jpg | სურათის_წარწერა = ონტაკე | ქვეყანა = {{დროშა|იაპონია}} | ტერიტორიული ერთეული = | სიმაღლე = 3067 | შეფარდებითი სიმაღლე = |lat_dir = N |lat_deg = 35 |lat_min = 53 |lat_sec = 34 |lon_dir = E |lon_deg = 137 |lon_min = 28 |lon_sec = 49 | პოზრუკა = იაპონია | პოზრუკა2 = | იზოლაცია = | დაკავშირებული მთა = | სია = | მთის მასივი = | ქედი = | ლანდშაფტი = | ტიპი = [[სტრატოვულკანი]] | ვულკანური რკალი = | ვულკანური სარტყელი = | ამგებელი ქანები = | ასაკი = | პირველი ასვლა = | უმარტივესი მარშრუტი = | ბოლო ამოფრქვევა = [[2014|2014 წლის]] [[27 სექტემბერი]] | საიტი = }} '''ონტაკე''' — სიმაღლით მეორე ვულკანი [[იაპონია]]ში, კუნძულ [[ჰონსიუ]]ს ცენტრალურ ნაწილში. ადმინისტრაციულად მდებარეობს [[გიფუს პრეფექტურა|გიფუსა]] და [[ნაგანოს პრეფექტურა|ნაგანოს პრეფექტურების]] საზღვარზე,<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/429336/Mount-Ontake ონტაკე — ენციკლოპედია ბრიტანიკა]{{en}}</ref> ქალაქ [[ნაგოია|ნაგოიიდან]] ჩრდილო-აღმოსავლეთით 100 კმ-ში, დედაქალაქ [[ტოკიო]]დან დასავლეთით დაახლოებით 200 კმ-ში. სიმაღლე 3067 მ.<ref>[http://www.volcano.si.edu/volcano.cfm?vn=283040 ონტაკე — გლობალური ვულკანიზმის პროგრამა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141002051956/http://www.volcano.si.edu/volcano.cfm?vn=283040 |date=2014-10-02 }}{{en}}</ref> აქტიური [[სტრატოვულკანი]]ა. ზამთარში [[თოვლი]]თ არის დაფარული. არის 5 კრატერული ტბა, რომელთაგან ერთი — ნი-ნო-იკე [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 2905 მ სიმაღლეზეა და იაპონიის უმაღლესი მთის ტბაა. ფერდობები ტყითაა შემოსილი. პოპულარული ტურისტული ობიექტია. ონტაკე — წმინდა მთაა. ადრე ონტაკე ჩამქრალ ვულკანად მიაჩნდათ, თუმცა 1979 წლის ოქტომბერში მომხდარმა ამოთხევებმა სიტუაცია შეცვალა, როდესაც ვულკანმა მთლიანობაში 200,000 ტონა [[ვულკანური ფერფლი|ფერფლი]] ამოაფრქვია. 1984 და 1991 წლებში მოხდა უმნიშვნელო ამოფრქვევები. შედარებით მნიშვნელოვანი იყო 2007 წლის ამოფრქვევა.<ref name="tgcom24-2070697201402a">{{cite web |url=http://www.tgcom24.mediaset.it/mondo/giappone-erutta-il-vulcano-ontake-si-contano-32-feriti-gravi-e-7-dispersi_2070697201402a.shtml|title=Giappone: erutta il vulcano Ontake, si contano un morto e oltre 30 feriti gravi|publisher=TGcom24|language=იტალიური}}</ref> უკანასკნელი ამოფრქვევა დაფიქსირდა 2014 წლის 27 სექტემბერს. 5 საათის განმავლობაში დაფიქსირდა 313 ვულკანური მიწისძვრა.<ref>[http://newposts.ge/?l=G&id=51132- ვულკანის ამოფრქვევამ 30 ალპინისტი იმსხვერპლა]</ref> სტიქიის ზონაში 250-მდე ადამიანი იყო ჩარჩენილი, თუმცა მაშველებმა მათი უმეტესობის გადარჩენა მოახერხეს. ამასთან, მაშველებმა იმ ალპინისტებს მიაკვლიეს, რომლებიც ვულკანის ამოფრქვევის შედეგად, დაკარგულად მიიჩნეოდნენ.<ref>[http://reportiori.ge/?menuid=8&id=39851 იაპონიაში ვულკანი ონტაკე ამოიფრქვა]{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> ვულკანის ამოფრქვევის შედეგად დაიღუპა 4 ადამიანი<ref>{{cite web|url=http://www.gazeta.ru/social/news/2014/09/28/n_6516401.shtml|title=იაპონიაში ვულკანის ამოფრქვევის შედეგად დადასტურდა ოთხი ადამიანის გარდაცვალება|date=2014-09-28|publisher=Газета.Ru|accessdate=2014-09-28|archiveurl=https://archive.today/20140928172923/http://www.gazeta.ru/social/news/2014/09/28/n_6516401.shtml|archivedate=2014-09-28}}</ref> და 8 დაშავდა.<ref>{{cite web|url=http://www.newsru.com/world/27sep2014/ontake1.html|title=იაპონიაში ვულკანი ონტაკე იფრქვევა: 8 ადამიანი დაშავდა, თვითმფრინავები იცვლიან მარშრუტს|date=2014-09-27|publisher=NEWSru.com|accessdate=2014-09-28|archiveurl=https://archive.today/20140928173234/http://www.newsru.com/world/27sep2014/ontake1.html|archivedate=2014-09-28}}</ref> == გალერეა == <gallery mode="packed-overlay" heights="120px"> ფაილი:Ontakesan from OtakiTop 2010-8-27.JPG ფაილი:Ontakesan from kohideyama 2002 10 30.jpg ფაილი:14 Ontakesan from kazakoshiyama 2002-5-6.jpg ფაილი:Ontakesan from Tanohara 2010-8-27.jpg </gallery> {{Commons category|Mount Ontake}} == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:იაპონიის ვულკანები]] [[კატეგორია:იაპონიის მთები]] [[კატეგორია:წმინდა მთები]] 456vjaab0asbfgiygmo5q2nhtqictrk პეტერ მაჩაიდიკი 0 284424 4821733 4376888 2025-06-28T09:07:44Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821733 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუსიკოსი |სახელი = პეტერ მაჩაიდიკი |სურათი = MACHAJDIK 2022.JPG |სათაური = |სურათისზომა = |color = |ფონი = non_performing_personnel |ნამდვილისახელი = პეტერ მაჩაიდიკი |მეტსახელი = |დაიბადა = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|df=y|1961|6|1}}, [[ბრატისლავა]], [[სლოვაკეთი]] |დაბადების ადგილი = |გარდ = |გარდ ადგილი = |წარმოშობა = |ინსტრუმენტი = |ჟანრი = [[კლასიკური მუსიკა]] |საქმიანობა = კომპოზიტორი |აქტიურობის წლები = 1988–დღემდე |ლეიბლი = |ასოციაციები = |მეუღლე= |საიტი = [https://www.machajdik.com/ ოფიციალური საიტი] |წევრები = |ყოფილი წევრები = |აღსანიშნავი ინსტრუმენტები = }} '''პეტერ მაჩაიდიკი''' ({{lang-sk|Peter Machajdík;}} დ. [[1 ივნისი]], [[1961]], [[ბრატისლავა]], [[სლოვაკეთი]]) — [[სლოვაკები|სლოვაკი]] კომპოზიტორი.<ref>{{cite web |title=Biography |url=https://www.machajdik.com/about.html |accessdate=2020-07-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200922203632/https://www.machajdik.com/about.html |archivedate=2020-09-22 }}</ref> დაიბადა და გაიზარდა [[ბრატისლავა]]ში. ამჟამად ცხოვრობს [[გერმანია]]ში, ქალაქ [[ბერლინი|ბერლინში]]. კამერული, სიმფონიური და საგუნდო ნაწარმოებების ავტორია. ამჟამად არის [[კოშიცე]]ში ხელოვნების ფაკულტეტზე მოწვეული პროფესორი. დაწერილი აქვს მუსიკა კინოსა და თეატრისთვის. მიღებული აქვს ჯილდოები და სტიპენდიები. ==დისკოგრაფია== *''Broken (Sleepy Motion)'' (1993) *''The Rer Quarterly Volume'' (1995) *''Požoň sentimentál'' (2000) *''Namaste Suite'' (2003) *''R(a)dio(Custica) Selected'' (2008) *''Nuove Musiche per Tromba 6'' (2008) *''Namah' <ref>[https://www.machajdik.com/discography.html NAMAH]</ref>, (Musica Slovaca SF 00542131, 2008)' *''Minimal Harp'' (2009) *''Slovak Composers' Fifth Variations'' (2011) *''Violin Solo'' (2011) *''Violin Solo'' (2012) *''Czechoslovak Chamber Duo'' (2012) *''Typornamento'' (2012) *''A Marvelous Love: New Music for Organ'' (2012) *''The Immanent Velvet''<ref>[https://www.machajdik.com/discography.html THE IMMANENT VELVET]</ref> (Azyl Music 2012) *''Inside the Tree'' (2013) <ref>[https://www.machajdik.com/discography.html INSIDE THE TREE]</ref>, ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:მაჩაიდიკი, პეტერ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1961]] [[კატეგორია:სლოვაკი კომპოზიტორები]] prgujakg2rnkbsjin17wj6uo2eb8wed ოქროს თვალი 0 293348 4821717 4692456 2025-06-28T05:22:25Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821717 wikitext text/x-wiki {{გადამისამართება|ოქროს თვალი|ოქროსთვალი|ფილმისთვის}} {{ინფოდაფა მუსიკალური ფესტივალი | | მუსიკალური_ფესტივალის_სახელი = ოქროს თვალი | სურათი =Festival "Golden Eye".jpg | მდებარეობა = {{GEO}}, [[თბილისი]] | გამართვის_წლები = 2009-დან დღემდე | დამაარსებლები = [[ზურაბ გეგენავა]] | თარიღები = ოქტომბერი | ჟანრი = კინო და ტელე ოპერატორების ფესტივალი | საიტი = http://goldeneye.ge/geo/home }} '''ოქროს თვალი''' — კინო და ტელეოპერატორების საერთაშორისო ფესტივალი, რომლის მიზანია მოტივაცია მისცეს ოპერატორებს, ტელე-კინო ინდუსტრიაში მომუშავე ადამიანებს და ხელი შეუწყოს მათ პროფესიულ ზრდას. ფესტივალი ინოვაციური ტექნოლოგიების საერთაშორისო ფონდის (IFIT) პროექტია. ფესტივალი 2009 წელს [[ზურაბ გეგენავა]]მ დააფუძნა. „ოქროს თვალზე“ წარდგენილ საკონკურსო ნამუშევრებს საერთაშორისო ჟიური აფასებს. გრან-პრი „ოქროს თვალი“ ენიჭება საუკეთესო ოპერატორული ნამუშევრის ავტორს. == ფესტივალის ისტორია == პირველად „ოქროს თვალი“ 2009 წელის 20-23 ოქტომბერს, ქალაქ [[თბილისი|თბილისში]] ჩატარდა. ფესტივალმა დიდი ინტერესი გამოიწვია, როგორც [[საქართველო]]ში, ასევე საერთაშორისო მასშტაბით და ყოველწლიური სახე მიიღო. 2009 წელს ფესტივალ „ოქროს თვალი“ - ის ფარგლებში გაიმართა ერთ-ერთი ქართველი კინო ოპერატორის [[ალექსანდრე დიღმელოვი]]ს 125 წლისთავისადმი მიძღვნილი ფოტოგამოფენა და საიუბილეო ღონისძიება ''ალექსანდრე დიღმელოვი - 125''. 2010 წლის 23 ოქტომბერს „ოქროს თვალი“ კულტურის საერთაშორისო ცენტრ „მუზაში“ გაიმართა. ფესტივალში მონაწილეობა მიიღეს კინო და ტელეოპერატორებმა შემდეგი ქვეყნებიდან: [[აზერბაიჯანი]], [[სომხეთი]], [[რუსეთი]], [[უკრაინა]], [[ბელორუსია|ბელარუსი]], [[ესტონეთი]], [[აშშ]], [[გერმანია]], [[ნიდერლანდები]], [[ესპანეთი]], [[ხორვატია]], [[ბრაზილია]], [[ინდოეთი]], [[პაკისტანი]] და [[ავსტრია]]. 2011 წლის 22 ოქტომბერს ფესტივალი ქალაქ [[ბათუმი|ბათუმში]] ჩატარდა. ფესტივალს სპეციალური სტუმრის სტატუსით ესტუმრნენ: [[ჰირო ნარიტა]]; ფილ ფარმეტი - [[კვენტინ ტარანტინო]]ს „[[ოთხი ოთახი]]ს“, „გრაინდჰაუსის“ ოპერატორი და საერთაშორისო კინემატოგრაფიული გილდიის „ლოკალ 600-ის“ წევრი; ჯონათან აბრამსი - „[[ავატარი (2009 წლის ფილმი)|ავატარი]]ს“ ერთ-ერთი ოპერატორი და ოპერატორების ასოციაციის სოკის წევრი. 2014 წლის 16-18 ოქტომბერს კინო და ტელეოპერატორების საერთაშორისო ფესტივალი „ოქროს თვალი“ [[საქართველო]]ში, [[თბილისი]]ს ივენთ ჰოლში ჩატარდა. ფესტივალის ფარგლებში გაიმართა სამაუწყებლო ტექნიკის პირველი საერთაშორისო გამოფენა. გამოფენა საზეიმოდ გახსნა ევროპის რეგიონების ასამბლეის პრეზიდენტმა ჰანდე ოზსან ბოზატლიმ, რომელიც სპეციალური მოწვევით იმყოფებოდა საქართველოში. == ფესტივალის ჟიური == ფესტივალის ჟიური საერთაშორისოა და მისი წევრები სხვადასხვა ქვეყნის წარმომადგენლები არიან. 2009 წლის ჟიურის წევრები: *ვახტანგ ვარაზი - კინო რეჟისორი, ჟიურის თავმჯდომარე ([[საქართველო]]) *ტურალ ასადოვი - ტელე რეჟისორი, ([[აზერბაიჯანი]]) *სონა აბგარიანი - ტელე რეჟისორი, ([[სომხეთი]]) *სოფო მოსიძე - ჟურნალისტი, ([[საქართველო]]) *მაია არჩვაძე - კინო რეჟისორი, [[შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტი|შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტის]] პედაგოგი ([[საქართველო]]) 2010 წლის ჟიურის წევრები: *ოთარ ლითანიშვილი - კინორეჟისორი, [[შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტი|შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტის]] პედაგოგი - ჟიურის თავმჯდომარე ([[საქართველო]]) *ჯონ ჰენშალი - ტელეოპერატორების გილდიის ვიცე-პრეზიდენტი ([[დიდი ბრიტანეთი]]) *მარია ზონეველდი - ამსტერდამის კინო–ტელე აკადემიის პროფესორი, ვიზუალური ხელოვნების დარგში ([[ნიდერლანდები]]) *არსენ არაკელიანი - ტელე რეჟისორი ([[სომხეთი]]) *ელხან ჯაფაროვი - კინო რეჟისორი ([[აზერბაიჯანი]]) *კახა კახაბრიშვილი - ტელე რეჟისორი, ტელე-რადიო ინსტიტუტის რექტორი ([[საქართველო]]) 2011 წლის ჟიურის წევრები: *ოთარ ლითანიშვილი - კინო რეჟსორი, [[შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტი|შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტის]] პედაგოგი - ჟიურის თავმჯდომარე ([[საქართველო]]) *შანა ვან ელკი - ოპერატორი, მრავალკამერიანი გადაღებების სპეციალისტი ([[ნიდერლანდები]]) *ჯონ ჰენშალი - ტელეოპერატორების გილდიის ვიცე პრეზიდენტი ([[დიდი ბრიტანეთი]]) *თაკო ფხაკაძე - გაზეთ „პრაიმ თაიმის“ დამფუძნებელი ([[საქართველო]]) *ვუგარ მურადოვი - მხატვარი, აზერბაიჯანის ხელოვანთა გაერთიანების წევრი, აზერბაიჯანელ ფოტოგრაფთა გაერთიანების წევრი ([[აზერბაიჯანი]]) *რომან მუშეგიანი - კინო რეჟისორი ([[სომხეთი]]) 2014 წლიდან შეიცვალა შეფასების სისტემა. ფესტივალზე წარდგენილ ნამუშევრებს სელექციისა და საერთაშორისო ჟიური აფასებს. სელექციის ჟიური თითოეულ კატეგორიაში 3 ნომინანტს არჩევს. საერთაშორისო ჟიური თითოეულ კატეგორიაში წარდგენილი 3 ნომინანტიდან გამარჯვებულს ავლენს. 2014 წლის ჟიურის წევრები: სელექციის ჟიური: *ოთარ ლითანიშვილი - კინო რეჟისორი, ქართული კინოს აღორძინების ცენტრის სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი, ჟიურის თავმჯდომარე, ([[საქართველო]]) *მაია არჩვაძე -კინორეჟისორი, [[შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტი|შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტის]] პედაგოგი ([[საქართველო]]) *ზაქარია ჯორჯაძე - კინორეჟისორი, [[შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტი|შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტის]] პედაგოგი ([[საქართველო]]) საერთაშორისო ჟიური: *ბასა ფოცხიშვილი - კინო რეჟისორი, ჟიურის თავმჯდომარე ([[საქართველო]]) *ჯონ ჰენშალი - სატელევიზიო ოპერატორთა გილდიის ვიცე პრეზიდენტი ([[დიდი ბრიტანეთი]]) *ჰირო ნარიტა - ამერიკის კინოაკადემიის წევრი ([[აშშ]]) *მაქს მესტრონი - კინოფესტივალების ორგანიზატორი ([[იტალია]]) == ღონისძიებები == ფესტივალის ფარგლებში ტარდება სხვადასხვა სახის ღონისძიებები. '''''მწარმოებელი კომპანიების პრეზენტაციები''''' ფესტივალს ყოველწლიურად სტუმრობენ ტექნიკის მწარმოებელი წამყვანი კომპანიების წარმომადგენლები, რომლებიც ფესტივალის სტუმრებისთვის პრეზენტაციებსა და სემინარებს ატარებენ, აცნობენ უახლეს ტენდენციებს. კომპანიების სია შემდეგნაირად გამოიყურება: [[Sony]], [[Canon]], [[Avid]], [[ინოვატორი]], Broadview Software, [[Evertz]], Fujifilm, [[JVC]], Lawo, Linear Acoustic, Litepanels, Monarch, [[Panasonic]], RTS, [[Sachtler]], Snell. '''''მასტერკლასები სპეციალურად მოწვეული სტუმრებისაგან''''' ყოველ წელს ფესტივალს სტუმრობს უცხოეთიდან მოწვეული სპეციალისტები, რომლებიც ატარებენ მასტერკლასებს დამწყები თუ პროსეფიონალი ოპერატორებისათვის საინტერესო თემებზე. '''''საკონკურსო ნამუშევრების ღია ჩვენება''''' ყოველწლიურად იმართება ნომინირებული ფილმების ღია ჩვენება, რაც მოსულ სტუმრებს აძლევს საშუალებას შეაფასონ ნამუშევრები. ==სამაუწყებლო ტექნიკის საერთაშორისო გამოფენა== 2014 წელს „ოქროს თვალის“ ფარგლებში ჩატარდა რეგიონის მასშტაბით პირველი სამაუწყებლო ტექნიკის საერთაშორისო გამოფენა. გამოფენაში მონაწილეობდნენ ტექნიკის მწარმოებელი ლიდერი კომპანიები: [[Sony]], [[Canon]], [[Avid]], [[ინოვატორი]], Broadview Software, [[Evertz]], Fujifilm, [[JVC]], Lawo, Linear Acoustic, Litepanels, Monarch, [[Panasonic]], RTS, [[Sachtler]], Snell. გამოფენა საშუალებას აძლევს დაინტერესებულ პირებს უშუალოდ ეკონტაქტონ სამაუწყებლო ტექნიკის მწარმოებელი კომპანიის წარმომადგენლებს, ასევე მიიღონ ინფორმაცია სიახლეების და ახალი პროდუქტების შესახებ. გამოფენა საზეიმოდ გახსნა ევროპის რეგიონების ასამბლეის პრეზიდენტმა ჰანდე ოზსან ბოზატლიმ, რომელიც სპეციალური მოწვევით იმყოფებოდა საქართველოში. ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://goldeneye.ge/ ოფიციალური საიტი]{{Dead link|date=აგვისტო 2024 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://reportiori.ge/?menuid=3&id=25515 რეპორტაჟი 2014 წლის ფესტივალის შესახებ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250220055236/https://reportiori.ge/?menuid=3&id=25515 |date=2025-02-20 }} [[კატეგორია:საქართველოს ფესტივალები]] fbc4xnmkjk01iz7incl6d5x54nmbi0t ვილიარეალი (საფეხბურთო კლუბი) 0 300423 4821594 4779919 2025-06-27T14:42:12Z Makenzis 93024 4821594 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა საფეხბურთო კლუბი |სახელი = ვილიარეალი |ლოგო = [[ფაილი:საფეხბურთო კლუბ ვილიარეალის ლოგო.svg|180 პქ]] |სრული სახელი = Villarreal Club de Fútbol |მეტსახელი = ყვითელი წყალქვეშა ნავი ({{lang-es|Submarino amarillo}}) |დაარსდა = {{დაიწყე თარიღი და ასაკი|1923|3|10|df=yes}} |სტადიონი = [[ელ-მადრიგალი]],<br /> [[ვილიარეალი]], [[ესპანეთი]] |ტევადობა = 24.890 მაყურებელი |პრეზიდენტი = {{დროშანიშანი|ესპანეთი}} ფერნანდო როჩ ალფონსო |მწვრთნელი = {{დროშანიშანი|ესპანეთი}} [[უნაი ემერი]] |კაპიტანი = {{დროშანიშანი|ესპანეთი}} [[მარიო გასპარი]] |ლიგა = [[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|პრიმერა დივიზიონი]] |სეზონი = 2024-25 |ადგილი = მე-5 ადგილი | საიტი = http://www.villarrealcf.es | pattern_la1 = _villarreal2425h | pattern_b1 = _villarreal2425h | pattern_ra1 = _villarreal2425h | pattern_sh1 = _villarreal2425h | pattern_so1 = _villarreal2425hl | leftarm1 = FFFF00 | body1 = FFFF00 | rightarm1 = FFFF00 | shorts1 = FFFF01 | socks1 = FFFF01 | pattern_la2 = _villarreal2425a | pattern_b2 = _villarreal2425a | pattern_ra2 = _villarreal2425a | pattern_sh2 = _villarreal2425a | pattern_so2 = _villarreal2425al | leftarm2 = a0c0e6 | body2 = a0c0e6 | rightarm2 = a0c0e6 | shorts2 = a0c0e6 | socks2 = a0c0e6 | pattern_la3 = _villarreal2425t | pattern_b3 = _villarreal2425t | pattern_ra3 = _villarreal2425t | pattern_sh3 = _villarreal2425t | pattern_so3 = _villarreal2425tl | leftarm3 = 2d2d37 | body3 = 2d2d37 | rightarm3 = 2d2d37 | shorts3 = 2d2d37 | socks3 = 2d2d37 }} '''„ვილიარეალი“''' ({{lang-es|Villarreal Club de Fútbol}}) – [[ესპანეთი|ესპანეთის]] საფეხბურთო კლუბი [[ვილიარეალი|ამავე სახელწოდების]] ქალაქიდან, [[კასტელიონის პროვინცია]], [[ვალენსიის ავტონომიური გაერთიანება|ვალენსიის]] ავტონომიური გაერთიანება. შეიქმნა [[1923]] წლის [[10 მარტი|10 მარტს]]. საშინაო მატჩებს მართავს სტადიონზე [[ელ-მადრიგალი]], რომელიც 24 880 მაყურებელს იტევს. == კლუბის ისტორია == === ადრეული წლები === საფეხბურთო კლუბი „ვილიარეალი“ დაარსდა 1923 წლის 10 მარტს. სტადიონი იქირავეს თვეში 60 პესოდ, ბილეთის ფასები ნახევარი პესო იყო კაცზე, მეოთხედი ბავშვებზე, ქალები კი უფასოდ დაიშვებოდნენ. 21 ოქტომბერს კლუბმა ითამაშა თავისი პირველი მატჩი მის მთავარ მეტოქე „კასტელონთან“. [[ესპანეთის სამოქალაქო ომი|ესპანეთის სამოქალაქო ომის]] დაწყებამდე „ვილიარელი“ ესპანეთის რეგიონალ ლიგებში თამაშობდა . === ლიგაში შესვლა === ომის შემდეგ კლუბი თამაშობდა სხვადასხვა რეგიონალ ლიგებში, სანამ 1970–71 წლების სეზონში სეგუნდა დივიზიონში არ აღზევდა, სადაც „ვილიარეალმა“ ითამაშა 2 სეზონი და გავარდა უკან, ტერსერა დივიზიონში. 80-იანი წლების ბოლო რამდენი სეზონის შემდეგ სეგუნდა დივიზიონ ბ–ში გაატარა. 1991–92 წლების სეზონში გუნდმა მოახერხა და დაბრუდა ესპანეთის რანგით მეორე დივიზიონში. === აღზევება === 1998 წლის 24 მაისს, „ვილიარეალმა“ მოიპოვა [[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|პრიმერა დივიზიონში]] თამაშის უფლება . სეზონი დაიწყო ურთულესად, მადრიდში, [[სანტიაგო ბერნაბეუ (სტადიონი)|სანტიაგო ბერნაბეუზე]] [[რეალ მადრიდი (საფეხბურთო კლუბი)|„რეალთან“]] მატჩით. რთული სეზონი შემდეგ „ყვითლები“ გავარდნენ სეგუნდა დივიზიონში, თუმცა გავარდნის წელსვე, 1999–2000 წლების სეზონში, კლუბი მესამე ადგილზე გავიდა და დაბრუნდა პრიმერაში. === 2005–06 წლები, ოქროს სეზონი === 2003 წლიდან „ვილიარეალი“ აქტიურად იბრძოდა ევროსაგზურებისთვის, 2004–05 წლების სეზონში კლუბმა მოიპოვა [[უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა|ჩემპიონთა ლიგაზე]] თამაშის უფლება მომდევნო სეზონისთვის. ''წყალქვეშა ნავმა'' ჩემპიონთა ლიგის პლეი-ოფის ეტაპზე, [[ევერტონი (საფეხბურთო კლუბი)|„ევერტონ“ი]] დაამარცხა (2 მატჩის ჯამში 4:2) და ჯგუფურ ეტაპზე თამაშის უფლება მოიპოვა. ჯგუფში მოხვდა პორტუგალიის ჩემპიონ [[ბენფიკა (საფეხბურთო კლუბი)|„ბენფიკასთან“]], ფრანგულ [[ლილი (საფეხბურთო კლუბი)|„ლილთან“]] და ინგლისურ [[მანჩესტერ იუნაიტედი|„მანჩესტერ იუნაიტედთან“]]. „ვილიარეალი“ არ დამარცხებულა ჯგუფური ეტაპის არც ერთ მატჩში (2 მოგება, 4 ფრე) და გავიდა ტურნირის მერვედფინალში, სადაც შოტლანდიური [[რეინჯერსი (საფეხბურთო კლუბი)|„რეინჯერსი“]] დაამარცხა სტუმრად გატანილი გოლის წესის წყალობით (1–1 შინ, 2:2 სტუმრად). მეოთხედფინალურ ეტაპზე „ვილიარეალს“ ბევრად ძლიერი მეტოქე, იტალიური [[ინტერი მილანი (საფეხბურთო კლუბი)|„ინტერი“]] შეხვდა, [[სან სირო|სან სიროზე]] „ვილიარეალი“ 2:1 დამარცხდა, ერთადერთი გოლი [[დიეგო ფორლანი|დიეგო ფორლანის]] ანგარიშზეა, ხოლო შინ 1:0 იმარჯვა და ისევ გასვლაზე გატანილი გოლის წყალობით გავიდა შემდეგ ეტაპზე. ნახევარფინალში ''ყვითლებს'' [[არსენალი ლონდონი (საფეხბურთო კლუბი)|„არსენალი“]] შეხვდათ, რომელთანაც 2 მატჩის ჯამში 1:0 წააგეს, აღსანიშნავია რომ განმეორებითი მატჩის ბოლო წუთზე [[იენს ლემანი|იენს ლემანმა]] [[ხუან რომან რიკელმე|ხუან რომან რიკელმეს]] დარტმული პენალტი აიღო. 2005-06 წლების სეზონის შემდეგ „ვილიარეალი“ ევროპაში ერთ–ერთი ანგარიშგასაწევი ძალა გახდა. 2010–11 წლების სეზონში გუნდი ესპანეთის ჩემპიონატში მეოთხე ადგილზე გავიდა, [[უეფა-ს ევროპა ლიგა|ევროპის ლიგაზე]] კი ნახევარფინალში [[პორტუ (საფეხბურთო კლუბი)|„პორტუსთან“]] დამარცხდა, რომელიც შემდეგ ჩემპიონის ტიტულსაც დაეუფლა. == მიმდინარე შემადგენლობა == {{საფეხბურთო გუნდი დასაწყისი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=1|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[სერხიო ასენხო]]|პოზ=მეკარე}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=2|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[მარიო გასპარი]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=3|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ხოსე ანხელი]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=5|ნაკ=არგენტინა|სახელი=[[მატეო მუსაკიო]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=6|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ვიქტორ რუისი]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=7|ნაკ=რუსეთი|სახელი=[[დენის ჩერიშევი]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=8|ნაკ=მექსიკა|სახელი=[[ჯონათან დოს სანტოსი]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=9|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[რობერტო სოლდადო]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=11|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ხაუმე კოსტა]]||პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=12|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ალვარო გონსალესი]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=13|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ანდრეს ფერნანდესი]]|პოზ=მეკარე}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=14|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[მანუ ტრიგეროსი]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდი შუა}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=15|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ადრიან ლოპესი]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=16|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[როდრიგო ერნანდესი]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=17|ნაკ=კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|სახელი=[[სედრიკ ბაკამბუ]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=18|ნაკ=იტალია|სახელი=[[ნიკოლა სანსონე]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=19|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[სამუ კასტილეხო]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=20|ნაკ=იტალია|სახელი=[[რობერტო სორიანო]]|პოზ=ნახევარმცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=21|ნაკ=ესპანეთი|სახელი=[[ბრუნო სორიანო]]|პოზ=ნახევარმცველი|სხვა={{კაპიტანი}}}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=22|ნაკ=სერბეთი|სახელი=[[ანტონიო რუკავინა]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=23|ნაკ=იტალია|სახელი=[[დანიელე ბონერა]]|პოზ=მცველი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=24|ნაკ=კოლუმბია|სახელი=[[რაფალ სანტოს ბორე]]|პოზ=თავდამსხმელი}} {{საფეხბურთო გუნდის მოთამაშე|ნომერი=25|ნაკ=არგენტინა|სახელი=[[მარიანო ბარბოსა]]|პოზ=მეკარე}} {{საფეხბურთო გუნდი დასასრული}} == მიღწევები == === საშინაო === *'''[[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|პრიმერა დივიზიონი]]''' **''მე-2 ადგილი (1):'' 2007/08 *'''[[ესპანეთის სეგუნდა დივიზიონი|სეგუნდა დივიზიონი]]''' **''მე-2 ადგილი (1):'' 2012/13 **''აღზევება (3):'' 1997/98, 1999/00, 2012/13 *'''[[ესპანეთის საფეხბურთო ჩეპიონატი (სეგუნდა ბ)|სეგუნდა დივიზიონი ბ]]''' **''მე-2 ადგილი (2):'' 1987/88, 1991/92 **''აღზევება (1):'' 1991/92 *'''[[ესპანეთის საფეხბურთო ჩემპიონატი (ტერსერა)|ტერსერა დივიზიონი]]''' **'''ჩემპიონი (1):''' 1970 === ევროტურირებზე === *'''[[უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა|ჩემპიონთა ლიგა]]''' **'''ნახევარფინალისტი (1):''' 2005/06 *'''[[უეფა-ს ევროპის ლიგა|ევროპის ლიგა]]''' **'''გამარჯვებული (1):''' 2020/21 **'''ნახევარფინალისტი (3):''' 2003/04, 2010/11, 2015/16 *'''[[უეფა-ს ინტერტოტოს თასი|ინტერტოტოს თასი]]''' **'''გამარჯვებული (2):''' 2003, 2004 == რესურსები ინტერნეტში == *{{official website|http://www.villarrealcf.es}} {{es icon}} {{en icon}} * {{twitter|villarrealcf}} * [http://int.soccerway.com/teams/spain/villarreal-club-de-futbol/2023/ კლუბის პროფილი Soccerway-ზე] * [https://www.transfermarkt.co.uk/villarreal-cf/startseite/verein/1050 კლუბის პროფილი Transfermarket-ზე] {{ესპანეთის პრიმერა დივიზიონის კლუბები}} {{ვილიარეალის შემადგენლობა}} [[კატეგორია:ესპანეთის საფეხბურთო კლუბები]] [[კატეგორია:ვილიარეალი (საფეხბურთო კლუბი)]] d1gzrgwviniwd2ga0hki418hq6t8aij მომხმარებლის განხილვა:Mehman 3 329665 4821650 4817828 2025-06-27T18:20:26Z Ekshen 11890 /* თენგიზ ჯაფარიძე ( მხატვარი) */ ახალი სექცია 4821650 wikitext text/x-wiki {{მომწერეთ}} {{აქ გიპასუხებთ}} {{არქივის დაფა|სურათი=[[სურათი:Archive information icon.png]]|დაფის-სიგანე=22em| *[[მომხმარებელი განხილვა:Mehman/არქივი 1|07.01.2016 - 27.01.2016]] *[[მომხმარებლის განხილვა:Mehman/არქივი 2|27.01.2016 - 31.12.2016]] *[[მომხმარებლის განხილვა:Mehman/არქივი 3|01.01.2017 - 31.12.2017]] *[[მომხმარებლის განხილვა:Mehman/არქივი 4|01.01.2018 - 31.12.2018]] *[[მომხმარებლის განხილვა:Mehman/არქივი 5|01.01.2019 - 31.12.2019]] *[[მომხმარებლის განხილვა:Mehman/არქივი 6|01.01.2020 - 31.12.2020]] *[[მომხმარებლის განხილვა:Mehman/არქივი 7|01.01.2021 - 31.12.2021]] *[[მომხმარებლის განხილვა:Mehman/არქივი 8|01.01.2022 - 31.12.2022]] *[[მომხმარებლის განხილვა:Mehman/არქივი 9|01.01.2023 - 31.12.2023]] *[[მომხმარებლის განხილვა:Mehman/არქივი 10|01.01.2024 - 31.12.2024]] }} == ექსუზიანი სერგეი სერგეევიჩის შესახებ სტატიის შექმნა მსურს == მოგესალმებით Mehman, მსურს შევქმნა სტატია რუს დეველოპერსა და დეპუტატზე, ექსუზიანი სერგეი სერგეევიჩი (Эксузян Сергеქ Сергеевич). მაინტერესებს რამდენად არის ის "ეცნიკლოპედიური მნიშვნელობის". --[[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 10:42, 2 მარტი 2025 (UTC) მოგესალმებით Mehman, შევქმენი სტატია შემდგომი რედაქტირებისთვის "მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია/ექსუზიანი სერგეი სერგეევიჩი". გთხოვთ მომწეროთ თქვენი შენიშვნები, სტატიის გასაუმჯობესებლად. პერსპექტივაში, მაქვს სურვილი გამოვაქვეყნო Wikipedia-ს ძირითად სივრცეში. --[[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 08:49, 3 მარტი 2025 (UTC) == სტატია „კივის ბაღები“ == გამარჯობათ ბ-ნო Mehman, სტატია „კივის ბაღები“ ეხება სოჭში განხორციელებულ მსხვილ დეველოპერულ პროექტს, რომელიც ფართოდ გაშუქდა ავტორიტეტულ მედიაში (Коммерсантъ, РБК, sochi1.ru და სხვ.). აღნიშნული კომპანია ფიგურირებს მრავალრიცხოვან სასამართლო დავებში, რომელთა მოცულობა მილიარდობით რუბლს შეადგენს. კომპანია ხასიათდებოდა საჯარო ინტერესით, პოლიტიკური გავლენით. "კივის ბაღები" ეწეოდა აქტიურ საქველმოქმედო აქტივობებს. ამჟამად კომპანია არის გაკოტრების პროცესში. ამ სტატიაში გამოყენებული წყაროები აკმაყოფილებენ ენციკლოპედიური სანდოობის კრიტერიუმებს. მზად ვარ განვავითარო ტექსტი დამატებითი წყაროებით, თუკი რაიმე ნაწილი საჭიროებს უფრო დეტალურ გაშუქებას ან გადამოწმებას. გთხოვთ მომწეროთ თქვენი შენიშვნები სტატიასთან დაკავშირებით. [[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 16:58, 13 მაისი 2025 (UTC) :მოდით მაშინ ჯერ რუსულ ვიკიპედიაში შექმენით ეგ სტატია და მერე აქ განვიხილოთ. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 09:01, 15 მაისი 2025 (UTC) == მოთხოვნა სტატიის გადატანაზე: „კივის ბაღები“ → ძირითად სივრცეში == სტატია შეესაბამება „კივის ბაღები“ ვიკიპედიას შემდეგ მოთხოვნებს 1. მნიშვნელოვნების კრიტერიუმი სტატია აშუქებს მნიშვნელოვან სამართლებრივ, ეკონომიკურ და საჯარო ინტერესის მქონე თემებს. კომპანია ფიგურირებს მრავალმილიონიან პროექტებში, სასამართლო პროცესებში, რაც განაპირობებს მის ენციკლოპედიურ ღირებულებას. 2. გადამოწმებადობა მოყვანილი ფაქტები დასტურდება სანდო, მესამე მხარის მიერ გამოქვეყნებული წყაროებით (Коммерсантъ, РБК, Ведомости, Yuga.ru, sochi1.ru). გამოყენებულია სწორი ციტირების ფორმატი და <ref> თეგები. 3. სანდო წყაროები სტატია ეყრდნობა მეორეულ წყაროებს. პირველადი წყარო (მაგ. საკრებულოს საიტი) გამოყენებულია მხოლოდ ფაქტობრივი ინფორმაციისათვის და არა ინტერპრეტაციისთვის. 4. ნეიტრალური ტონი სტატია ბალანსირებულად წარმოსახავს როგორც კომპანიის პოზიტიურ საქმიანობას, ასევე კრიტიკასა და სამართლებრივ დავებს. არ იკვეთება ორიგინალური შეფასება ან მიკერძოებული ფორმულირება. 5. არ ჩატარებულა ორიგინალური კვლევა სტატიის არცერთი ნაწილი არ ეყრდნობა რედაქტორის ინტერპრეტაციას ან არაავტორიზებულ წყაროებს. ყველა ფაქტი ემყარება გამოქვეყნებულ მასალაზე. ვერ ვიპოვე მნიშვნელოვანი შეუსაბამობა ვიკიპედიის ძირითად წესებთან. ნაკლოვანებები 1. არქივის ბმულების დამატება ზოგიერთ URL ბმულს დროებითობის რისკი აქვს. რეკომენდებულია მათი პარალელურად მითითება archive.org-ის ან archive.today-ის მეშვეობით. 2. წყაროს გამეორებითი გამოყენების ტექნიკური ოპტიმიზაცია ზოგიერთ წყაროს აქვს განმეორებითი გამოყენების პოტენციალი (<ref name=...>), რაც ხელს შეუწყობს სტრუქტურულ გასწორებას. დასკვნა სტატია „კივის ბაღები“ სრულად შეესაბამება ვიკიპედიის წესებს შემდეგ კრიტერიუმებზე: მნიშვნელოვნება, გადამოწმებადობა, სანდოობა, ნეიტრალურობა, ორიგინალური კვლევის არქონა. შეფასება: 9.5 / 10 ქულა სტატიის გადატანა ძირითად სივრცეში მიმაჩნია მართლზომიერად და დასაშვებად. -[[მომხმარებელი:ირაკლი პატარაია|ირაკლი პატარაია]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ირაკლი პატარაია|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ირაკლი პატარაია|წვლილი]]) 16:07, 15 მაისი 2025 (UTC) :თქვენი შეფასებით რა შეესაბამება და რა არა ნაკლებად მნიშვნელოვანია აქ. რაღაც რუსულ წყაროებზე დაყრდნობით, რუსულ თემატიკაზე შექმნილი სტატია ვერ იქნება მართლზომიერი და ენციკლოპედიურად მნიშვნელოვანი ქართული ვიკიპედიისთვის. ამიტომ გირჩევთ რუსულ ვიკიპედიაში მუშაობას ამ თემაზე. თუ დააპირებთ სტატიის ძირითად სახელთა სივრცეში გადმოტანას — იგი წაიშლება. წარმატებები, — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 21:30, 15 მაისი 2025 (UTC) == Gadget-WikidataTab.js == გამარჯობა Mehman, შეძლება რო მოითხოვო "მედიავიკი:Gadget-WikidataTab.js". აგერ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Gadgets/wikipedia აქ]: "WikidataTab". ამიდნ შეიძლება შექმნა ახალი იტემი ვიკიდატაში ადვილათ როძა აკლია. [[მომხმარებელი:Geagea|Geagea]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Geagea|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Geagea|წვლილი]]) 11:08, 20 მაისი 2025 (UTC) :სალამი. შექმნით კი შევქმნი, მაგრამ მაგალითი მჭირდება საიდანაც გადმოვიტან და მაგალითი ისეთ ენებზეა, რასაც ვერც კი ვკითხულობ :) — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 14:08, 20 მაისი 2025 (UTC) ::[[მომხმარებელი:Geagea\Gadget-WikidataTab.js]]. [[მომხმარებელი:Geagea|Geagea]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Geagea|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Geagea|წვლილი]]) 18:24, 20 მაისი 2025 (UTC) :::აბა შეამოწმე. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 20:21, 20 მაისი 2025 (UTC) ::::Perfect. it need to be added in the "Preferences". დიდი მადლობა. [[მომხმარებელი:Geagea|Geagea]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Geagea|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Geagea|წვლილი]]) 20:25, 20 მაისი 2025 (UTC) :::::დამატებულია. გაჯეტების სექციაში, რედაქტირების ქვესექციაში ნახე. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 20:35, 20 მაისი 2025 (UTC) ::::::ვიცი ვიცი. უკვე გავაკეთე [[მომხმარებელი:Geagea|Geagea]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Geagea|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Geagea|წვლილი]]) 20:38, 20 მაისი 2025 (UTC) :::::::BTW already [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Special:WhatLinksHere/Property:P4991&limit=5000&hideredirs=1 9,263 matches]. [[მომხმარებელი:Geagea|Geagea]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Geagea|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Geagea|წვლილი]]) 20:42, 20 მაისი 2025 (UTC) ::::::::little correction needed. please copy paste again [[მომხმარებელი:Geagea\Gadget-WikidataTab.js]]. [[მომხმარებელი:Geagea|Geagea]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Geagea|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Geagea|წვლილი]]) 23:13, 20 მაისი 2025 (UTC) == From sysop to sysop == Hello @[[მომხმარებელი:Mehman|Mehman]]. Please excuse me for writing in English. I hope it's okay and my request is still understood. I see that you always check my edits promptly (or someone other of your community). Thank you very much for that. There are language versions that are extremely sloppy and leave everything unchecked. I have a request: I'm a sysop on Commons, and my only contribution to this language version is exchanging filenames. If you'd like, please upgrade my user rights; then you won't have to check my edits in the future. Best regards from Switzerland. [[მომხმარებელი:Ziv|Ziv]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ziv|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ziv|წვლილი]]) 10:26, 25 მაისი 2025 (UTC) :Hello. As you are a Commons admin and your edits are limited here to replacing file names, I have given you the status of a trused user, after which we will not need to check your edits. Best, — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 19:07, 25 მაისი 2025 (UTC) ::Thank you Mehman. Greetings [[მომხმარებელი:Ziv|Ziv]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ziv|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ziv|წვლილი]]) 01:40, 26 მაისი 2025 (UTC) == სტატიის „ტურიზმის ბუმი საქართველოში 2025 წლისთვის“ წაშლასთან დაკავშირებით == პატივცემულო Mehman, მოგმართავთ ჩემ მიერ შექმნილი სტატიის, „ტურიზმის ბუმი საქართველოში 2025 წლისთვის“, წაშლასთან დაკავშირებით. მესმის, რომ სტატია შესაძლოა აღქმულიყო, როგორც სარეკლამო შინაარსის მქონე, თუმცა მსურს დაგარწმუნოთ, რომ ჩემი განზრახვა სრულიად სხვა იყო. სტატიის შექმნისას ჩემი მიზანი არ ყოფილა რაიმე სახის პრომოცია ან რეკლამა. სინამდვილეში, ეს სტატია მომზადდა ვიკიპედიის კონკურსში – „ვიკიგაზაფხული 2025“ – მონაწილეობის მისაღებად. ჩემი მიზანი იყო, მოწოდებული წყაროებისა და დამატებითი კვლევის საფუძველზე, შემექმნა ენციკლოპედიური ღირებულების მქონე, ნეიტრალური და ინფორმაციული სტატია ამ თემაზე. ვცდილობდი, მაქსიმალურად დამეცვა ვიკიპედიის ნეიტრალური თვალსაზრისის პრინციპი და სტატია დამეწერა სანდო წყაროებზე დაყრდნობით. დიდი მადლობელი ვიქნები, თუკი განიხილავთ სტატიის აღდგენის შესაძლებლობას. იმ შემთხვევაში, თუ სტატიაში არსებობს კონკრეტული პრობლემური მონაკვეთები, რომლებიც ეწინააღმდეგება ვიკიპედიის წესებს, გთხოვთ, მიმითითოთ მათზე. მზად ვარ, თქვენი მითითებების შესაბამისად, შევიტანო ყველა საჭირო კორექტირება, რათა სტატია სრულად შეესაბამებოდეს ვიკიპედიის სტანდარტებს. წინასწარ გიხდით მადლობას ყურადღებისთვის და დახმარებისთვის. პატივისცემით, Hadikhabbaznouri --[[მომხმარებელი:Hadikhabbaznouri|Hadikhabbaznouri]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Hadikhabbaznouri|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Hadikhabbaznouri|წვლილი]]) 10:52, 25 მაისი 2025 (UTC) :{{ping|Hadikhabbaznouri}} თქვენი სტატია არ იყო ენციკლოპედიური მნიშვნელობის, რისთვისაც წაიშალა. წაიკითხეთ რა არის და რა არ არის ვიკიპედია. რაც შეეხება კონკურს, კონკურსის პირობები ყურადღებით წაიკითხეთ — იქ კონკრეტულად წერია, რომ ქართულ ვიკიპედიაში საქართველოს შესახებ სტატიებს არ ვწერთ კონკურსის ფარგლებში. წარმატებები, --[[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 19:13, 25 მაისი 2025 (UTC) == Join us at the Next CEE Catch up! Learn about Temporary accounts! == Hi everyone, We want to announce the tenth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the '''Temporary accounts''', as this important change is going to affect every Wikipedia soon, so it is important for patrollers and functionaries like you to understand this change. On wikis where temporary accounts are enabled, IP addresses of unregistered editors are not visible publicly. Only those who fight spam, vandalism, harassment and disinformation have access to IP addresses there. The session will take place on '''10th of June 2025, 18:00-19:00 CEST''' (check your ''[https://zonestamp.toolforge.org/1749571200 local time]''). If you are interested in this topic, then '''[[:m:Event:CEE Catch up Nr. 10 (June 2025)|sign-up for the session here]]'''. [[User:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[User talk:TRistovski-CEEhub|განხილვა]]) 11:17, 29 მაისი 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_admins&oldid=28802724 --> == Ulviyya Ali == Salam. Ülviyyə Əli məqaləsini gürcü dilində yarada bilərsiz? İdeal səviyyədə olan hazırda Rus dilli versiyada olandır ([https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%83%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0,_%D0%A3%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B8%D1%8F_%D0%90%D0%BB%D0%B8_%D0%BA%D1%8B%D0%B7%D1%8B bu məqalə]). Amma istəsəniz Azərbaycan dilindən də tərcümə edə bilərsiz. [[მომხმარებელი:Freiheiten|Freiheiten]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Freiheiten|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Freiheiten|წვლილი]]) 22:04, 31 მაისი 2025 (UTC) == ცვლილების გაუქმების შესახებ ინფორმაციის მიღება == გამარჯობა , ინუს წულუკიძეზე გავაკეთე ცვლილებები , რომელიც გაუქმებული გაქვთ . ვინაიდან მე არ ვარ გამოცდილი აღნიშნულ საკითხებში , არ ვიცი რა მიზეზით გააუქმეთ ცვლილებებო , მინდა გთხოვოთ სურათების ატვირთვა , რომელიც საოჯახო ალბომში ინახება . შესაძლებელია ? --[[მომხმარებელი:ნათია წულუკიძე|ნათია წულუკიძე]] ([[მომხმარებლის განხილვა:ნათია წულუკიძე|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/ნათია წულუკიძე|წვლილი]]) 12:30, 4 ივნისი 2025 (UTC) :მოგესალმებით. საოჯახო ალბომში მოცემული სურათი უნდა პასუხობდეს [[ვიკიპედია:Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიის ტექსტი|ვიკიპედიის სალიცენზიო პოლიტიკას]] და უნდა იყოს ატვირთული ვიკისაწყობში. სხვა შემთხვევაში იგი წაიშლება. - [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 14:56, 4 ივნისი 2025 (UTC) == შეკითხვა == გამარჯობათ, მაინტერესებს, რა მიზეზებით გააუქმეთ ჩემი ბოლო რედაქტირება. დარწმუნებული ვარ, ჩემს რედაქტირებამდე სტატია გაცილებით ცუდ მდგომარეობაში იყო, და მე არანაირი წესი არ დამირღვევია. უბრალოდ შეხედეთ როგორ არის სურათი ჩასმული, დანარჩენს რომ თავი დავანებოთ. აფხაზეთის ომის სტატიაშიც არაფრის გაფუჭებას არ ვცდილობდი, უბრალოდ შევამჩნიე, რომ ინგლისურ ვიკიპედიაში ინფოდაფა უკეთესად იყო გაკეთებული და ვცადე, აქაც მის მსგავსად შემეცვალა. [[სპეციალური:წვლილი/5.152.106.148|5.152.106.148]] 18:41, 20 ივნისი 2025 (UTC) :სალამი. ალბათ სომხეთ-იბერიის ომზე საუბრობთ, ჰო და სტატიაში თუ რამეს ცვლით, მაშინ წყაროა მისათითებელი, სხვაგვარად ერთი წკაპით სტატიის მნიშვნელოვანი ნაწილის/ინფორმაციის წაშლა არ შეიძლება. გაქვთ შემოთავაზება? დაწერეთ სტატიის განხილვის გვერდზე. რაც შეეხება სურათს, თარგს ჰქონდა პრობლემა და გასწორდა ან და მისი გასწორება თუ გსურდათ რატომ არ გაასწორეთ? იგივე შეეხება აფხაზეთის ომის სტატიას. ბაგრამიანის ბატალიონის გვერდზე სომხეთის დროშის მითითება რა შუაშია? სომხეთი იბრძოდა? ინგლისურში რასაც ხედავთ ყველაფერი სწორი კი არ არის, ამიტომ მეტი ყურადღება. — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 14:59, 21 ივნისი 2025 (UTC) ::ისევ სალამი. დიახ, მართალი ბრძანდებით, წყარო უნდა მიმეთითებინა, თუმცა იქ რამდენიმე ისეთი რამ შევცვალე, რაც, როგორც ვიცი, წყაროს მითითებას არ მოითხოვს. შესავალში „იბერიასა და სომხეთის სამეფოებს შორის ომის“ ნაცვლად, ჩემი აზრით, უკეთესი იქნება, თუ უბრალოდ მოკლედ ეწერება „სომხეთ-იბერიის ომი“, როგორც სათაურშია. რაც შეეხება თარგს, რაც დავკვირვებივარ, ყველა ომის სტატიაში მითითებულია „მხარეები“ და „მეთაურები“, და ჩემი აზრით, უკეთესი იქნება თუ აქაც დაემატება. ::რაც შეეხება აფხაზეთის ომს,  ეგ სომხეთის დროშა კი არა, ბაგრამიანის ბატალიონის დროშა იყო. დიახ, სომხეთის დროშით არის შთაგონებული, მაგრამ თუ კარგად დააკვირდებით, შეამჩნევთ, რომ მისი ფერები სომხეთის დროშასთან შედარებით გაცილებით მუქია. თუმცა, ახლა რომ ვუფიქრდები, სჯობს ასე დარჩეს, რადგან უმრავლესობამ ამის შესახებ არ იცის. ასევე, როგორც ვხვდები, აფხაზეთის ომის სტატიაში [6] სქოლიო არასწორად არის ჩასმული (როგორც წესი, ყველა სქოლიოს ბმულს რაღაც აწერია, მაგრამ ეგ პირდაპირ დაკოპირებულია საიტიდან წარწერის გარეშე) და ეს მაშინ გამოვასწორე, როდესაც ინგლისური ვიკიპედიიდან გადმოვიტანე სწორი (წარწერებიანი) ვერსია. [[სპეციალური:წვლილი/5.152.106.148|5.152.106.148]] 16:29, 21 ივნისი 2025 (UTC) :::სალამი. სახელის გადატანაზე უნდა დაწეროთ განხილვის გვერდზე და თუ შეთანხმება შედგა, გადავიტანთ. მარტო შიგნით სტატიაში სახელის შეცვლით სტატიის სახელწოდება არ იცვლება. რაც შეეხება ბაგრამიანს, თუ არსებობს წყარო, რომ ისინი ამ დროშას იყენებენ, მიუთითეთ აუცილებლად. ასევე, გირჩევთ ვიკიპედიაში რეგისტრაციას და ისე მუშაობას. წარმატებები, — [[მომხმარებელი:Mehman|<span style="color:#ff0500">'''''Meh'''''</span>]][[მომხმარებელი განხილვა:Mehman|<span style="color:#0500ff">'''''man'''''</span>]] 17:05, 21 ივნისი 2025 (UTC) == თენგიზ ჯაფარიძე ( მხატვარი) == გამარჯობა. შეგიძლიათ რა ხარვეზის გამო წაიშალა სტატია თენგიზ ჯაფრიძეზე?-- 1'5m--[[მომხმარებელი:Ekshen|Ekshen]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Ekshen|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Ekshen|წვლილი]]) 18:20, 27 ივნისი 2025 (UTC) t3nfedkuakr66ksf0p3469b5j9xf2zu SpaceX 0 339797 4821729 4817732 2025-06-28T08:37:22Z Surprizi 14671 /* Falcon 1 და პირველი ორბიტალური გაშვება */ 4821729 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|Surprizi]].|21|06|2025}} {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = Space Exploration Technologies Corp. | ლოგო = [[File:SpaceX logo black.svg|frameless|upright=1.25|class=skin-invert]] | ლოგოს_ზომა = | ლოგოს_ტიტრი = | სურათი = Starbase.jpg | სურათის_ზომა = 300 | სურათის_ტიტრი = კომპანიის შტაბ-ბინა, [[SpaceX Starbase]] | სავაჭრო_სახელი = SpaceX | ყოფილი_სახელწოდება = | ტიპი = კერძო | დევიზი = | დაფუძნდა = 14 მარტი, 2002, აშშ, კალიფორნიის შტატი, ელ სეგუნდო<ref name="Delaware 2016"/> | დაიხურა = | დამაარსებელი = [[ილონ მასკი]] | მდებარეობა = | მფლობელი = | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = კოსმოსი<br />ტელეკომუნიკაციები | პროდუქცია = [[SpaceX რაკეტა-მატარებლები]]<br />[[Dragon 2|Dragon-ის ხომალდები]]<br />[[SpaceX Starshield|Starshield]] | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | თანამშრომელი = | შვილობილი = | ფილიალი = | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | საიტი = {{URL|https://www.spacex.com/|spacex.com}} }} '''Space Exploration Technologies Corporation''', ''SpaceX'' — ამერიკული ავიაკოსმოსური კომპანია, რომლის შტაბ-ბინა მდებარეობს [[აშშ]]-ის [[ტეხასის შტატი|ტეხასის შტატში]], ქალაქ სტარბეიზის (ყოფილი სოფელი ბოკა ჩიკა) შემუშავების საიტ [[SpaceX Starbase]]-ზე.<ref name="Alejandra 2025"/> კომპანია დაარსდა [[2002]] წლის 14 მარტს აშშ-ში, [[კალიფორნიის შტატი]]ს ქალაქ ელ სეგუნდოში.<ref name="Delaware 2016"/> დაარსებიდანვე კომპანიამ არაერთ წარმატებას მიაღწია: რაკეტების ძრავის, მრავალჯერადი გამოყენების გამშვები აპარატების, ადამიანის კოსმოსური ფრენების და [[თანამგზავრული დაჯგუფება|თანამგზავრული დაჯგუფების]] ტექნოლოგიების სფეროში. [[2024]] წლისთვის SpaceX მსოფლიოში კოსმოსური გაშვების დომინანტი პროვაიდერია და უსწრებს ბევრ კერძო თუ სახელმწიფო კომპანიას, მათ შორის ჩინურ კოსმოსურ პროგრამასაც.<ref name="Stephen 2024"/> SpaceX, [[NASA]] და [[აშშ-ის შეიარაღებული ძალები]] მჭიდროდ თანამშრომლობენ სამთავრობო კონტრაქტების საშუალებით.<ref name="Berger 2024"/> [[2002]] წელს [[ილონ მასკი|ილონ მასკმა]] კოსმოსური გაშვების ხარჯების შემცირების მიზნით დააარსა კომპანია SpaceX, რომელიც თავიდანვე მარსზე მდგრადი კოლონიის შექმნაზე იყო ორიენტირებული. [[2008]] წელს, სამი წარუმატებელი გაშვების მცდელობის შემდეგ [[Falcon 1]] წარმატებით გავიდა ორბიტაზე. შემდეგ, კომპანიამ NASA-ს COTS კონტრაქტების დასაკმაყოფილებლად, უფრო დიდი [[Falcon 9]] რაკეტისა და [[Dragon 1]] ხომალდის შემუშავებაზე გადაინაცვლა. [[2012]] წლისთვის SpaceX-მა დაასრულა ყველა [[Commercial Orbital Transportation Services|COTS]] სატესტო ფრენა და დაიწყო კომერციული სერვისების მისიების მიწოდება [[საერთაშორისო კოსმოსური სადგური]]სთვის. ასევე, დაახლოებით ამ პერიოდში, SpaceX-მა დაიწყო ტექნოლოგიების დახვეწა, რათა Falcon 9-ის პირველი საფეხური მრავალჯერადი გამოყენების ყოფილიყო. კომპანიამ [[2015]] წელს პირველი საფეხურის პირველი წარმატებული დაშვება და [[2017]] წელს პირველი საფეხურის ხელახლა გაშვება განახორციელა. [[Falcon Heavy]], რომელიც სამი Falcon 9 გამაძლიერებლისგან იყო აგებული, პირველად [[2018]] წელს გაფრინდა ათწლეულზე მეტი განვითარების შემდეგ. [[2025]] წლის მაისის მონაცემებით, კომპანიის Falcon 9 რაკეტები 450-ზე მეტჯერ დაეშვა, შესაბამისად თავიდან გაშვებამ, კვირაში 1-3 მიაღწია. ამ ეტაპებმა კომპანიას საჭირო ინვესტიცია მოუტანა და SpaceX-მა შემოსავლის წყაროების დივერსიფიკაცია დაიწყო. [[2019]] წელს [[Starlink]]-ის ინტერნეტ თანამგზავრული დაჯგუფების პირველი ოპერატიული თანამგზავრი ამოქმედდა. მომდევნო წლებში Starlink-მა SpaceX-ის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი გამოიმუშავა და გზა გაუხსნა მის [[Starshield]]-ის სამხედრო ანალოგს. [[2020]] წელს SpaceX-მა დაიწყო თავისი [[Dragon 2]] ხომალდების ექსპლუატაცია NASA-სა და კერძო ორგანიზაციებისთვის ეკიპაჟიანი მისიების განსახორციელებლად. დაახლოებით ამ პერიოდში SpaceX-მა დაიწყო Starship-ის სატესტო პროტოტიპების შექმნა, რომელიც ისტორიაში ყველაზე დიდი გამშვები მოწყობილობაა და მიზნად ისახავს კომპანიის ხედვის სრულად რეალიზებას სრულად მრავალჯერადი გამოყენების, ეკონომიური და ადაპტირებადი გამშვები მოწყობილობის შესახებ. SpaceX ასევე ქმნის საკუთარ კოსმოსურ კოსტუმს და ასტრონავტს [[Polaris პროგრამა|Polaris პროგრამის]] მეშვეობით,<ref name="September 15"/> ასევე ქმნის ადამიანის დასაფრენ აპარატს მთვარის მისიებისთვის NASA-ს [[Artemis პროგრამა|Artemis პროგრამის]] ფარგლებში.<ref name="sn202104162"/> ხარისხისა და ფასის უკეთ კონტროლისთვის, SpaceX თვითონ აწარმოებს რაკეტისა თუ ხომალდის ნაწილების უმეტესობას, მათ შორის Falcon და Dragon-ის ძრავებს Merlin, Kestrel, Draco და SuperDraco-ს. ამის გამო SpaceX-ს უკვე შეუძლია კლიენტებს შესთავაზოს ყველაზე დაბალი ფასები, ერთჯერადი გამოყენების რაკეტებითაც კი. == ისტორია == ===დაარსება=== [[2001]] წლის დასაწყისში [[ილონ მასკი]] შეხვდა [[რობერტ ზუბრინი|რობერტ ზუბრინს]] და [[მარსიანული საზოგადოება|მარსიანულ საზოგადოებას]] შესწირა 100 000 აშშ დოლარი, რითაც მცირე ხნით შეუერთდა დირექტორთა საბჭოს.<ref name="Zubrin 2019"/> იგი მეოთხე ყრილობაზე სიტყვით გამოვიდა, სადაც წარმოადგინა პროექტი „მარსის ოაზისი“, რომელიც [[მარსი|მარსზე]] [[სათბური]]ს განთავსებას და [[მცენარეები]]ს გაზრდას ითვალისწინებდა.<ref name="Convention"/><ref name="spectrum"/> თავდაპირველად მასკმა სცადა პროექტისთვის [[დნეპრი (რაკეტა-მატარებელი)|დნეპრის რაკეტა-მატაერებლის]] შეეძინა [[ჯიმ კანტრელი]]საგან რუსული კონტაქტების მეშვეობით.<ref name="Keith 2001"/> მასკი თავის გუნდთან ერთად ჩავიდა მოსკოვში, ამჯერად თან მაიკლ გრიფინი წაიყვანა, რომელიც მოგვიანებით NASA-ს მე-11 ადმინისტრატორი გახდა, მაგრამ ყოველ ჩასვლაზე რუსები სულ უფრო ნაკლებად ინტერესდებოდნენ გარიგებით.<ref name="A&Ssmithsonian201201"/><ref name="Vance 2015"/> ამერიკაში დაბრუნებისას მასკმა განაცხადა, რომ შეეძლო კომპანიის დაარსება, რათა აეშენებინა მათთვის საჭირო ხელმისაწვდომი რაკეტები.<ref name="Vance 2015" /> ვერტიკალური ინტეგრაციის გამოყენებით,<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> შესაძლებლობის შემთხვევაში იაფი კომერციული მზა კომპონენტებისა<ref name="Vance 2015" /> და თანამედროვე პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერიის მოდულური მიდგომის გამოყენებით. მასკი თვლიდა, რომ SpaceX-ს შეეძლო მნიშვნელოვნად შეემცირებინა გაშვების ხარჯები.<ref name="Vance 2015" /> [[2002]] წლის დასაწყისში ილონ მასკმა თავისი კომპანიისთვის, რომელსაც მალე SpaceX დაარქვა, თანამშრომლების ძებნა დაიწყო. მასკმა ახლადშექმნილ კომპანიაში საწყისი პოზიციებისთვის ხუთ ადამიანს მიმართა, მათ შორის გრიფინს, რომელმაც უარი თქვა მთავარი ინჟინრის თანამდებობაზე,<ref name=Liftoff2021/> ჯიმ კანტრელი და ჯონ გარვი (კანტრელმა და გარვიმ მოგვიანებით დააარსეს კომპანია [[Vector Launch]]), რაკეტების ინჟინერი ტომ მიულერი და კრის ტომპსონი.<ref name="Belfiore 2009" /> SpaceX-ის თავდაპირველად შტაბ-ბინა კალიფორნიის შტატის ქალაქ ელ სეგუნდოში მდებარე საწყობში იყო განთავსებული. SpaceX-ის ადრეული თანამშრომლები, როგორიც იყვნენ ტომ მიულერი (ტექნიკური დირექტორი), გვინ შოტველი (ოპერაციული დირექტორი) და კრის ტომპსონი (ოპერაციების ვიცე-პრეზიდენტი), მეზობელი TRW და [[Boeing]] კორპორაციებიდან იყვნენ. [[2005]] წლის ნოემბრისთვის კომპანიას 160 თანამშრომელი ჰყავდა.<ref name="avweek20200527"/> მასკმა პირადად გაესაუბრა და დაამტკიცა SpaceX-ის ყველა ადრეული თანამშრომელი. მასკმა განაცხადა, რომ SpaceX-თან დაკავშირებით მისი ერთ-ერთი მიზანია კოსმოსში წვდომის ხარჯების შემცირება და საბოლოო ჯამში საიმედოობის ათჯერ გაუმჯობესება.<ref name="spacex.com 2012" /> === Falcon 1 და პირველი ორბიტალური გაშვება === [[File:Falcon 1 Flight 4 liftoff.jpg|thumb|Falcon 1-ის პირველი წარმატებული გაშვება 2008 წლის სექტემბერში]] SpaceX-მა თავისი პირველი ორბიტალური [[რაკეტა-მატარებელი]] [[Falcon 1]], საკუთარი დაფინანსებით შექმნა.<ref name=usat20050617>{{cite news |first=Kevin |last=Maney |url=https://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |title=Private sector enticing public into final frontier |date=June 17, 2005 |work=USA Today |access-date=March 14, 2021 |archive-date=May 19, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120519074009/http://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |url-status=live }}</ref><ref name=wired20070522>{{cite news|last=Hoffman|first=Carl|title=Elon Musk Is Betting His Fortune on a Mission Beyond Earth's Orbit|url=https://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|access-date=March 14, 2014|newspaper=Wired|date=May 22, 2007|archive-date=November 14, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114052527/http://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|url-status=live}}</ref> Falcon 1 იყო ორსაფეხურიანი, ორბიტაზე გასასვლელი მცირე ამწევი რაკეტა-მატარებელი. Falcon 1-ის განვითარების მთლიანი ღირებულება დაახლოებით 90 — 100 მლნ აშშ დოლარამდე შეადგინა.<ref name=nasa20110427>{{cite web |title=Commercial Market Assessment for Crew and Cargo Systems |url=http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |website=nasa.gov |publisher=NASA |access-date=June 10, 2015 |page=40 |date=April 27, 2011 |quote=''SpaceX has publicly indicated that the development cost for Falcon 9 launch vehicle was approximately $300{{spaces}}million. Additionally, approximately $90{{spaces}}million was spent developing the Falcon 1 launch vehicle which did contribute to some extent to the Falcon 9, for a total of $390{{spaces}}million. NASA has verified these costs.'' |archive-date=December 7, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |archivedate=დეკემბერი 7, 2014 }}</ref> Falcon-ის რაკეტების სერიას სახელი ვარსკვლავური ომების ათასწლეულის ფალკონის გამოგონილი კოსმოსური ხომალდის მიხედვით დაერქვა.<ref>{{Cite web |last=Ray |first=Justin |date=January 20, 2005 |title=Cape launch site could host new commercial rocket fleet |url=https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |access-date=October 7, 2023 |website=spaceflightnow.com |archive-date=October 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014082850/https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |url-status=live }}</ref> 2004 წელს SpaceX-მა NASA-ს წინააღმდეგ მთავრობის ანგარიშვალდებულების ოფისში (GAO) გააპროტესტა Kistler Aerospace-ისთვის მინიჭებული ერთადერთი წყაროს კონტრაქტის გამო. სანამ GAO პასუხს გასცემდა, NASA-მ კონტრაქტი გააუქმა და COTS პროგრამა შექმნა.<ref>{{Cite web |last=Berger |first=Brian |date=October 3, 2005 |title=Kistler Teeters on the Brink After Main Investor Withdraws Support |url=https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |access-date=October 7, 2023 |website=SpaceNews |language=en-US |archive-date=April 3, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194345/https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |url-status=live }}</ref> 2005 წელს SpaceX-მა გამოაცხადა გეგმები, რომ ათწლეულის ბოლომდე ადამიანის მიერ შეფასებული კომერციული კოსმოსური პროგრამის განხორციელებას აპირებდა, პროგრამა, რომელიც მოგვიანებით Dragon კოსმოსური ხომალდი გახდა.<ref>{{cite magazine |author=Belfiore |first=Michael |date=January 18, 2005 |title=Race for Next Space Prize Ignites |url=https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20081012095048/https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-date=October 12, 2008 |access-date=March 1, 2017 |magazine=Wired}}</ref> 2006 წელს კომპანია NASA-მ შეარჩია და მას ტარიგი:USD მიენიჭა COTS პროგრამის ფარგლებში საერთაშორისო კოსმოსური სადგურისთვის ეკიპაჟისა და ტვირთის მიწოდების სადემონსტრაციო კონტრაქტების უზრუნველსაყოფად.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=This is probably why Blue Origin keeps protesting NASA's lunar lander award |url=https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |access-date=December 30, 2021 |work=[[Ars Technica]] |date=August 11, 2021 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230172145/https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |url-status=live }}</ref> Falcon 1-ის პირველი ორი გაშვება შეერთებული შტატების თავდაცვის დეპარტამენტმა შეიძინა DARPA Falcon პროექტის ფარგლებში, რომელმაც შეაფასა ახალი აშშ-ის გამშვები მანქანები, რომლებიც შესაფერისი იყო ჰიპერბგერითი რაკეტების მიწოდებისთვის Prompt Global Strike-ისთვის.<ref name=wired20070522 /><ref>{{cite news |url=http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |publisher=Satnews.com |title=Falcon 1 Reaches Space But Loses Control and is Destroyed on Re-Entry |date=March 21, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928204503/http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |archive-date=September 28, 2007 }}</ref><ref>Graham Warwick and Guy Norris, "Blue Sky Thinking: DARPA at 50," ''Aviation Week & Space Technology,'' Aug 18–25, 2008, p. 18.</ref> რაკეტის პირველი სამი გაშვება, 2006-დან 2008 წლამდე, წარუმატებლობით დასრულდა, რამაც თითქმის კომპანიის დაშლა გამოიწვია. Tesla Motors-ის დაფინანსებაც ჩაიშალა<ref name="Levin2022">{{cite news |last1=Levin |first1=Steve |title=Elon Musk, man behind Tesla, Paypal, speaks to packed crowd at CSUB |url=https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |access-date=January 12, 2022 |work=The Bakersfield Californian |date=January 12, 2022 |language=en |archive-date=January 12, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220112031331/https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |url-status=live }}</ref>და შესაბამისად, Tesla, SolarCity და პირადად მასკი ერთდროულად თითქმის გაკოტრების პირას იყვნენ. ფინანსური მდგომარეობა 2008 წლის 28 სექტემბერს მეოთხე ცდაზე პირველი წარმატებული გაშვების შემდეგ შეიცვალა. მასკმა დარჩენილი 30 მლნ USD SpaceX-სა და Tesla-ს შორის გაყო და NASA-მ დეკემბერში SpaceX-ს პირველი კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტი გადასცა, რითაც 1,6 მლრდ USD SpaceX-ს გადასცა, რითაც კომპანია ფინანსურად გადაარჩინა. ამ ფაქტორებისა და მათ მიერ უზრუნველყოფილი შემდგომი ბიზნეს ოპერაციების საფუძველზე, Falcon 1 მალევე 2009 წლის ივლისში მეორე წარმატებული და მეხუთე გაშვების შემდეგ პენსიაზე გავიდა. ამან SpaceX-ს საშუალება მისცა, კომპანიის რესურსები უფრო დიდი ორბიტალური რაკეტის, Falcon 9-ის, განვითარებაზე გაემახვილებინა.<ref>{{cite web |last1=Graham |first1=William |title=SpaceX at 50 – From taming Falcon 1 to achieving cadence in Falcon 9 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |website=NASASpaceFlight.com |access-date=March 16, 2021 |date=December 20, 2017 |archive-date=December 31, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201231213716/https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |url-status=live }}</ref> გვინ შოტველი ასევე დაწინაურდა კომპანიის პრეზიდენტად NASA-ს ასოცირებულ ადმინისტრატორ ბილ გერსტენმაიერთან CRS-ის კონტრაქტის წარმატებით მოლაპარაკებაში მისი წვლილისთვის.<ref>{{cite news |last1=Bergin |first1=Chris |title= Planetspace officially protest NASA's CRS selection |url= https://www.nasaspaceflight.com/2009/01/planetspace-officially-protest-nasas-crs-selection/ |access-date=August 22, 2023 |work=NSF |date=January 15, 2009}}</ref> === Falcon 9, Dragon და NASA-ს კონტრაქტები === [[File:SpaceX Falcon 9 Flight 1 launch.ogv|thumb|thumbtime=0:18|Falcon 9-ის პირველი გაშვების ვიდეო]] თავდაპირველად, SpaceX-ს ჰქონდა განზრახული, თავისი მსუბუქი რაკეტა-მატარებელი Falcon 1-ის შემდეგ, საშუალო სიმძლავრის მქონე Falcon 5-ით გაეგრძელებინა მუშაობა.<ref name="msnbc2005">{{cite web|last=David|first=Leonard|title=SpaceX tackles reusable heavy launch vehicle|date=September 9, 2005 |url=https://www.nbcnews.com/id/9262092|publisher=MSNBC|access-date=March 14, 2021|archive-date=May 21, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210521101625/https://www.nbcnews.com/id/wbna9262092|url-status=dead}}</ref> კომპანიამ, 2005 წელს, გადაწყვიტა, გაეგრძელებინა Falcon 9-ის, მრავალჯერადი გამოყენების მძიმე რაკეტა-მატარებლის, შემუშავება. Falcon 9-ის შემუშავება დააჩქარა NASA-მ, რომელმაც აიღო ვალდებულება, რომ კონკრეტული შესაძლებლობების დემონსტრირების შემთხვევაში რამდენიმე კომერციული ფრენა შეესყიდა. ეს დაიწყო 2006 წელს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის საწყისი დაფინანსებით.<ref name="Lindenmoyer quoted">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|title=Minutes of the NAC Commercial Space Committee|date=April 26, 2010|author=David J. Frankel|publisher=NASA|access-date=June 24, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archive-date=March 13, 2017|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archivedate=მარტი 13, 2017}} }}</ref> კონტრაქტის საერთო მინიჭება იყო 278 million USD, რათა უზრუნველყოფილიყო Dragon კოსმოსური ხომალდის, Falcon 9-ის, განვითარების დაფინანსება და Falcon 9-ის დემონსტრაციული გაშვება Dragon-თან ერთად.<ref name="Lindenmoyer quoted"/> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, Falcon 9 პირველად გაუშვეს 2010 წლის ივნისში Dragon კოსმოსური ხომალდის კვალიფიკაციის განყოფილებით, Dragon კოსმოსური ხომალდის მაკეტის გამოყენებით. პირველი ოპერატიული Dragon კოსმოსური ხომალდი გაუშვეს 2010 წლის დეკემბერში COTS Demo Flight 1-ის ბორტზე, Falcon 9-ის მეორე ფრენაზე და უსაფრთხოდ დაბრუნდა დედამიწაზე ორი ორბიტის შემდეგ, რითაც შეასრულა მისიის ყველა მიზანი.<ref name="BBCLaunchDec2010">{{cite web|title=Private space capsule's maiden voyage ends with a splash|work=BBC News|date=December 8, 2010|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|access-date=March 1, 2017|archive-date=November 15, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161115123326/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|url-status=live}}</ref> 2010 წლის დეკემბრისთვის, SpaceX-ის საწარმოო ხაზი ყოველ სამ თვეში ერთხელ აწარმოებდა ერთ Falcon 9-ს და Dragon-ს.<ref name="spacedotcom20101209">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=December 8, 2010 |title=Q & A with SpaceX CEO Elon Musk: Master of Private Space Dragons |url=https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170818154057/https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |archive-date=August 18, 2017 |access-date=June 24, 2017 |website=Space.com}}</ref> 2011 წლის აპრილში, მეორე რაუნდის კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში, NASA-მ SpaceX-ს გაუფორმა 75 million USD კონტრაქტი Dragon-ისთვის ინტეგრირებული გაშვების სისტემის შესაქმნელად, რათა მოემზადებინა იგი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ეკიპაჟის ტრანსპორტირების საშუალებად.<ref name="sdc20110418">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=April 18, 2011 |title=Private Spaceship Builders Split Nearly $270{{spaces}}Million in NASA Funds |url=http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111231133929/http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-date=December 31, 2011 |access-date=March 1, 2017 |website=Space.com}}</ref> NASA-მ SpaceX-ს 2012 წლის აგვისტოში მიანიჭა ფიქსირებული ფასის კოსმოსური აქტის შეთანხმება (SAA), რათა შეექმნა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის დეტალური დიზაინი.<ref name="Koenigsmann 2018">{{cite web |url=https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|title=Statement of Dr. Hans Koeningsmann Vice President, Build and Flight Reliability Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Koenigsmann|first=Hans|date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180923081317/https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|archive-date=September 23, 2018}}</ref> 2012 წლის დასაწყისში, SpaceX-ის აქციების დაახლოებით ორი მესამედი მასკს ეკუთვნოდა<ref>{{cite web |author=Melby |first=Caleb |date=March 12, 2012 |title=How Elon Musk Became A Billionaire Twice Over |url=https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306042204/https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Forbes}}</ref> და მისი სამოცდაათი მილიონი აქცია კერძო ბაზრებზე 875 million USD ღირდა,<ref name="IPO">{{cite news |date=February 11, 2012 |title=Elon Musk Anticipates Third IPO in Three Years With SpaceX |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160721114244/http://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |archive-date=July 21, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> SpaceX-ის ფასი 1.3 billion USD იყო.<ref name="cnbc20120427">{{cite web |author=Watts |first=Jane |date=April 27, 2012 |title=Elon Musk on Why SpaceX Has the Right Stuff to Win the Space Race |url=https://www.cnbc.com/2012/04/27/elon-musk-on-why-spacex-has-the-right-stuff-to-win-the-space-race.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161216213440/http://www.cnbc.com/id/47207833 |archive-date=December 16, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CNBC}}</ref> 2012 წლის მაისში, Dragon C2+-ის გაშვებით, Dragon გახდა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელმაც ტვირთი მიიტანა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე.<ref name="cbcnews" /> ფრენის შემდეგ, კომპანიის კერძო კაპიტალის შეფასება თითქმის გაორმაგდა და 2.4 billion USD შეადგინა.<ref>{{cite web|website=privco.com|title=Privately-held SpaceX Worth Nearly $2.4{{spaces}}Billion or $20/Share, Double Its Pre-Mission Secondary Market Value Following Historic Success at the International Space Station|url=http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|date=June 7, 2012|access-date=March 1, 2017|archive-date=August 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archivedate=აგვისტო 6, 2017}}</ref><ref>{{cite web |author=Bilton |first=Ricardo |date=June 10, 2012 |title=SpaceX's worth skyrockets to $4.8{{spaces}}billion after successful mission |url=https://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306125528/http://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |archive-date=March 6, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=VentureBeat}}</ref> ამ დროისთვის, SpaceX-ს ოპერირების პირველი ათწლეულის განმავლობაში დაახლოებით 200 million USD-ის მთლიანი დაფინანსება ჰქონდა. აქედან, კერძო კაპიტალმა დაახლოებით 100 million USD უზრუნველყო, მასკმა დაახლოებით 100 million USD ინვესტიცია ჩადო, სხვა ინვესტორებმა კი დაახლოებით 200 million USD.<ref>{{cite web|title=SpaceX overview on second market |publisher=SecondMarket|url=https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-url=https://archive.today/20121217191301/https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-date=December 17, 2012}}</ref> SpaceX-ის აქტიური ხელახალი გამოყენების ტესტირების პროგრამა 2012 წლის ბოლოს დაიწყო დაშვების ტექნოლოგიის დაბალ სიმაღლეზე და დაბალ სიჩქარეზე ტესტირებით.<ref name="qz_2017">{{cite news |last1=Fernholz |first1=Tim |title=The complete visual history of SpaceX's single-minded pursuit of rocket reusability |url=https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |access-date=March 16, 2021 |work=Quartz |language=en |archive-date=March 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210312230832/https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |url-status=live }}</ref> Falcon 9-ის პროტოტიპებმა ვერტიკალური აფრენა და დაშვება (VTOL) განახორციელეს. გამაძლიერებელი ატმოსფერული დაბრუნების ტექნოლოგიის მაღალი სიჩქარის და მაღალ სიმაღლეზე ტესტირება 2013 წლის ბოლოს დაიწყო.<ref name="qz_2017" /> === კომერციული გაშვება და სწრაფი ზრდა === [[File:Launch of Falcon 9 carrying ORBCOMM OG2-M1 (16601442698).jpg|thumb|upright|Launch of Falcon 9 carrying [[Orbcomm-OG2|ORBCOMM OG2]]-M1, July 2014]] SpaceX-მა პირველი კომერციული მისია კერძო მომხმარებლისთვის 2013 წელს გაუშვა. 2014 წელს SpaceX-მა მსოფლიოს მასშტაბით ღიად გამოცხადებული 20 კონტრაქტიდან ცხრა მოიგო.<ref name="sn20150112">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 12, 2015 |title=Arianespace, SpaceX Battled to a Draw for 2014 Launch Contracts |url=http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150113095457/http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |archive-date=January 13, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმ წელს Arianespace-მა ევროპის მთავრობებს დამატებითი სუბსიდიები მოსთხოვა SpaceX-ის კონკურენციის დასაძლევად.<ref name="aw20140211">{{cite web |author=Svitak |first=Amy |date=February 11, 2014 |title=Arianespace To ESA: We Need Help |url=http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305200010/http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Aviation Week}}</ref><ref name="sn20140414">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=April 14, 2014 |title=Satellite Operators Press ESA for Reduction in Ariane Launch Costs |url=https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163706/https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> 2014 წლიდან SpaceX-ის შესაძლებლობებმა და ფასებმა ასევე გავლენა მოახდინა აშშ-ის სამხედრო ტვირთის გაშვების ბაზარზე, რომელსაც თითქმის ათი წლის განმავლობაში დომინირებდა აშშ-ის მსხვილი გამშვები პროვაიდერი United Launch Alliance (ULA).<ref name="lat20141125">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=November 25, 2014 |title=SpaceX may upset firm's monopoly in launching Air Force satellites |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170421194744/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |archive-date=April 21, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> მონოპოლიის გამო, აშშ-ის მიმწოდებლის მიერ გაშვების ხარჯები წლების განმავლობაში 400 მლნ აშშ დოლარზე მეტს აჭარბებდა.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|title=Air Force budget reveals how much SpaceX undercuts launch prices|publisher=Ars Technica|access-date=March 29, 2018|archive-date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180117040352/https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-ს კომერციული კოსმოსური ფრენების დირექტორმა, კევინ კრიგლერმა, SpaceX-ს კომერციული ეკიპაჟის ტრანსპორტირების შესაძლებლობების (CCtCap) კონტრაქტი მიანიჭა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის შემუშავების დასასრულებლად. კონტრაქტი მოიცავდა რამდენიმე ტექნიკურ და სერტიფიცირების ეტაპს, უპილოტო ფრენის ტესტს, ეკიპაჟის ფრენის ტესტს და სერტიფიცირების შემდეგ ექვს ოპერატიულ მისიას.<ref name="Koenigsmann 2018" /> 2015 წლის იანვარში SpaceX-მა Google-ისა და Fidelity Investments-ისგან 1 billion USD დაფინანსება მოიზიდა კომპანიის 8.33%-ის სანაცვლოდ, რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 12 billion USD-ზე დაადგინა.<ref>{{cite web |author=Berger |first=Brian |date=January 20, 2015 |title=SpaceX Confirms Google Investment |url=http://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155735/https://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |archive-date=February 20, 2023 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმავე თვეში SpaceX-მა გამოაცხადა ახალი თანამგზავრული თანავარსკვლავედის, Starlink-ის, შემუშავების შესახებ, რათა უზრუნველყოს გლობალური ფართოზოლოვანი ინტერნეტ სერვისი 4000 თანამგზავრით.<ref>{{cite web|first1=Cecilia |last1=Kang |first2=Christian |last2=Davenport |title=SpaceX founder files with government to provide Internet service from space |url=https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|newspaper=The Washington Post|date=June 9, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 23, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170223183501/https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|url-status=live}}</ref> Falcon 9-ს პირველი სერიოზული მარცხი 2015 წლის ივნისის ბოლოს ჰქონდა, როდესაც საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის მეშვიდე მომარაგების მისია, CRS-7, ფრენის დაწყებიდან ორ წუთში აფეთქდა. პრობლემა დაკავშირებული იყო ორი ფუტის სიგრძის ფოლადის საყრდენთან, რომელიც იჭერდა ჰელიუმის წნევის ჭურჭელს, რომელიც აჩქარების ძალის გამო გატყდა. ამან გამოიწვია გარღვევა და მაღალი წნევის ჰელიუმი დაბალი წნევის საწვავის ავზში გაჟონა, რამაც მარცხი გამოიწვია.<ref>{{cite web |author=Masunaga |first1=Samantha |last2=Petersen |first2=Melody |date=September 2, 2016 |title=SpaceX rocket exploded in an instant. Figuring out why involves a mountain of data |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219040426/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> === მეორადი გამოყენება === [[File:CRS-8 (26239020092).jpg|thumb|Falcon 9-ის პირველი საფეხური ავტონომიური კოსმოსური დრონის (ASDS) ბარჟაზე, ზღვაში პირველი წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX CRS-8 მისია]] SpaceX-მა პირველი ეტაპის წარმატებული დაშვება და აღდგენა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, Falcon 9-ის მე-20 რეისით განახორციელა.<ref>{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=December 21, 2015 |title=Background on tonight's launch |url=http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-url=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-date=March 8, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceX |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archivedate=მარტი 8, 2017 }}</ref> 2016 წლის აპრილში კომპანიამ პირველი წარმატებული დაშვება განახორციელა ავტონომიურ კოსმოსურ დრონზე (ASDS) „რა თქმა უნდა, მე ისევ მიყვარხარ“ ატლანტის ოკეანეში.<ref>{{cite news |last1=Wright |first1=Robert |title=SpaceX rocket lands on drone ship |url=https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |access-date=March 16, 2021 |publisher=CNBC |date=April 9, 2016 |language=en |archive-date=September 21, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190921055220/https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |url-status=live }}</ref> 2016 წლის ოქტომბრისთვის, წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX-მა განაცხადა, რომ მომხმარებლებს 10%-იან ფასდაკლებას სთავაზობდა, თუ ისინი გადაწყვეტდნენ თავიანთი ტვირთის ხელახლა გამოყენებას Falcon 9-ის პირველ ეტაპზე.<ref name="sn20161005">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=October 5, 2016 |title=SpaceX's Shotwell on Falcon 9 inquiry, discounts for reused rockets and Silicon Valley's test-and-fail ethos |url=http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20161017122758/http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |archive-date=October 17, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> რაკეტის მეორე მნიშვნელოვანი ავარია 2016 წლის სექტემბრის დასაწყისში მოხდა, როდესაც Falcon 9 აფეთქდა სტანდარტული გაშვებისწინა სტატიკური ცეცხლის ტესტისთვის საწვავის შევსების ოპერაციის დროს. ტვირთი, AMOS-6 საკომუნიკაციო თანამგზავრი, რომლის ღირებულებაც 200 მლნ USD იყო, განადგურდა.<ref>{{cite web |author=Santana |first=Marco |date=September 6, 2016 |title=SpaceX customer vows to rebuild satellite in explosion aftermath |url=http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160435/http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Orlando Sentinel}}</ref> აფეთქება გამოწვეული იყო თხევადი ჟანგბადით, რომელიც საწვავის სახით გამოიყენება და იმდენად გაცივდა, რომ გამაგრდა და აალდა ნახშირბადის კომპოზიტური ჰელიუმის ჭურჭლებით.<ref name="verge-sept-explod-cause">{{cite web |author=Grush |first=Loren |date=November 5, 2016 |title=Elon Musk says SpaceX finally knows what caused the latest rocket failure |url=https://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219013804/http://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Verge}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ რაკეტის აფეთქება წარუმატებელ ფრენად არ ჩაითვალა, კომპანია ოთხთვიან შესვენებაზე გავიდა, სანამ არ დადგინდებოდა, თუ რა იყო არასწორი. SpaceX-მა ფრენები 2017 წლის იანვარში განაახლა.<ref name="plarson">{{cite web|url=http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|title=Anomaly Updates|publisher=SpaceX|date=September 1, 2016|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 16, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archivedate=თებერვალი 16, 2017}}</ref> 2017 წლის მარტში SpaceX-მა SES-10 თანამგზავრისთვის დაბრუნებული Falcon 9 გაუშვა. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც ტვირთის გადამტანი ორბიტალური რაკეტა კოსმოსში ხელახლა გაუშვა.<ref name="Davenport2017">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|first1=Christian|last1=Davenport|url-access=subscription|title=Elon Musk's SpaceX makes history by launching a 'flight-proven' rocket|newspaper=The Washington Post|date=March 30, 2017|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170331015137/https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|url-status=live}}</ref> პირველი ეტაპი ხელახლა აღდგა, რაც ასევე ხელახლა გამოყენებული ორბიტალური კლასის რაკეტის პირველ დაშვებად აქცევს.<ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|title=SpaceX successfully launches, lands a recycled rocket.|publisher=NBC News|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170331004317/http://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|url-status=live}}</ref> === წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი === 2017 წლის ივლისში კომპანიამ გაზარდა 350 მლნ USD, რამაც მისი შეფასება 21 ბილიონი USD-მდე გაზარდა.<ref>{{cite news|date=July 27, 2017|title=SpaceX Is Now One of the World's Most Valuable Privately Held Companies|url=https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20171129115140/https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html|archive-date=November 29, 2017|access-date=November 16, 2017|newspaper=The New York Times}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა მიაღწია 45%-იან გლობალურ საბაზრო წილს კომერციული გაშვების კონტრაქტებში.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|title=As the SpaceX steamroller surges, European rocket industry vows to resist|date=July 20, 2018|access-date=July 21, 2018|archive-date=July 20, 2018|archive-url= https://web.archive.org/web/20180720141110/https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტის მონაცემებით, SpaceX-ს მანიფესტში 100-ზე მეტი გაშვება ჰქონდა, რაც დაახლოებით 12 ბილიონ USD-ის კონტრაქტით შემოსავალს წარმოადგენს.<ref>{{cite news|url=http://www.spacex.com/about|title=Company|last=spacexcmsadmin |date=November 27, 2012|publisher=SpaceX|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 22, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about}}</ref> კონტრაქტები მოიცავდა როგორც კომერციულ, ასევე სამთავრობო (NASA/DOD) მომხმარებლებს.<ref name="about">{{cite web |title=Company {{!}} SpaceX |work=SpaceX |date=November 27, 2012 |url=http://www.spacex.com/about |archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archive-date=February 22, 2017 |access-date=March 1, 2017 |author1=Spacexcmsadmin |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archivedate=თებერვალი 22, 2017 }}</ref> ამან SpaceX გახადა წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი, რომელიც გაზომილია მანიფესტირებული გაშვების მიხედვით.<ref>{{cite web|url=https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|title=Statement of Tim Hughes Senior Vice President for Global Business and Government Affairs Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Hughes|first=Tim|date=July 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archive-date=October 23, 2017|url-status=live|accessdate=მაისი 31, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archivedate=ოქტომბერი 23, 2017}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა დააარსა შვილობილი კომპანია, The Boring Company,<ref name="hawthore20180911">[http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783 Agenda Item No. 9, City of Hawthorne City Council, Agenda Bill] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210224164217/http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783|date=February 24, 2021}}, September 11, 2018, Planning and Community Development Department, City of Hawthorne. Retrieved September 13, 2018.</ref> და დაიწყო მუშაობა SpaceX-ის შტაბ-ბინასა და საწარმოო ობიექტთან და მიმდებარე ტერიტორიაზე მოკლე სატესტო გვირაბის მშენებლობაზე, SpaceX-ის მცირე რაოდენობის თანამშრომლების გამოყენებით,<ref name=lat20171121>{{cite news|url=https://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|title=Elon Musk's tunneling company wants to dig through L.A.|first=Laura J.|last=Nelson|website=[[Los Angeles Times]]|date=November 21, 2017|access-date=September 13, 2018|archive-date=March 27, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180327084136/http://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|url-status=live}}</ref> რომელიც დასრულდა 2018 წლის მაისში,<ref name=wsj20181217 /> და საზოგადოებისთვის გაიხსნა 2018 წლის დეკემბერში.<ref>{{cite web|url=https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/ |title=Nothing "Boring" About Elon Musk's Newly Revealed Underground Tunnel|date=May 11, 2018|website=cbslocal.com|access-date=February 2, 2019|archive-date=December 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181203163806/https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის განმავლობაში, The Boring Company ცალკე კორპორატიულ ერთეულად გამოიყო, რომლის კაპიტალის 6% SpaceX-ს ეკუთვნოდა, 10%-ზე ნაკლები ადრეულ თანამშრომლებს, ხოლო კაპიტალის დარჩენილი ნაწილი ილონ მასკს.<ref name=wsj20181217>{{cite news|last=Copeland|first=Rob|url=https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|title=Elon Musk's New Boring Co. Faced Questions Over SpaceX Financial Ties|newspaper=The Wall Street Journal|date=December 17, 2018|access-date=December 18, 2018|quote=''When the Boring Co. was earlier this year spun into its own firm, more than 90% of the equity went to Mr. Musk and the rest to early employees... The Boring Co. has since given some equity to SpaceX as compensation for the help... about 6% of Boring stock, "based on the value of land, time and other resources contributed since the creation of the company".''|archive-date=December 18, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181218044810/https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|url-status=live}}</ref> === Starship, პირველი ეკიპაჟიანი გაშვება, Starlink და სხვა === 2019 წელს SpaceX-მა სამი დაფინანსების შედეგად 1.33 მილიარდი დოლარის კაპიტალი მოიზიდა.<ref name="cnbc20200221">{{cite news|url=https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|title=SpaceX is looking to raise about $250{{spaces}}million, valuing Elon Musk's space company at $36{{spaces}}billion|last=Sheetz|first=Michael|publisher=CNBC|date=February 21, 2020|access-date=May 15, 2020|archive-date=May 29, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529204116/https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|url-status=live}}</ref> 2019 წლის მაისისთვის SpaceX-ის ღირებულება 33.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა,<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|title=SpaceX valuation rises to $33.3{{spaces}}billion as investors look to satellite opportunity|publisher=CNBC|date=May 31, 2019|access-date=June 17, 2019|archive-date=June 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611234718/https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|url-status=live}}</ref> ხოლო 2020 წლის მარტისთვის 36 მილიარდ დოლარს მიაღწია.<ref>{{cite web|last1=Cao|first1=Sissi |title=As SpaceX Reaches $36 Billion Valuation, Elon Musk Clarifies Starlink IPO Rumors|date=March 10, 2020 |url=https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|work=Observer|access-date=May 29, 2020 |archive-date=June 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200617193654/https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის 19 აგვისტოს, 1.9 მილიარდი დოლარის დაფინანსების შემდეგ, რომელიც კერძო კომპანიის მიერ განხორციელებული ერთ-ერთი უდიდესი ერთჯერადი დაფინანსების აქცია იყო, SpaceX-ის ღირებულება 46 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite news|title=Elon Musk's SpaceX raises $1.9{{spaces}}billion in funding|url=https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|work=Reuters|date=August 19, 2020|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820203147/https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last1=Wattles|first1=Jackie|title=SpaceX is now a $46{{spaces}}billion 'unicorn'|url=https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|publisher=CNN Business|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820201149/https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|url-status=live}}</ref><ref name=cnbc20210216 /> 2021 წლის თებერვალში SpaceX-მა 99 ინვესტორისგან დამატებით 1.61 მილიარდი დოლარი მოიზიდა,<ref name=sn20210415 /> დაახლოებით 420 დოლარის ღირებულების ერთ აქციაზე,<ref name=cnbc20210216>{{cite news |title=Elon Musk's SpaceX raised $850{{spaces}}million, jumping valuation to about $74{{spaces}}billion |url=https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |last=Sheetz |first=Michael |publisher=[[CNBC]] |date=February 16, 2021 |access-date=February 17, 2021 |archive-date=February 17, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210217003959/https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |url-status=live }}</ref> რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 74 მილიარდ დოლარამდე გაზარდა. 2021 წლისთვის SpaceX-მა სააქციო დაფინანსების სახით 6 მილიარდ დოლარზე მეტი მოიზიდა. 2019 წლიდან მოზიდული კაპიტალის უმეტესი ნაწილი გამოყენებული იქნა Starlink-ის თანამგზავრული თანავარსკვლავედის ოპერატიული გაშვების და Starship გამშვები აპარატის შემუშავებისა და წარმოების მხარდასაჭერად.<ref name=sn20210415>{{cite news |title=SpaceX adds to latest funding round |url=https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 15, 2021 |access-date=April 15, 2021 |archive-date=June 20, 2021 |archive-url=https://archive.today/20210620013106/https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლის ოქტომბრისთვის SpaceX-ის ღირებულება 100.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite web|last1=Sheetz|first1=Michael|title=Elon Musk's SpaceX hits $100{{spaces}}billion valuation after secondary share sale|url=https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|publisher=CNBC|date=October 8, 2021|access-date=October 30, 2021|language=en|archive-date=October 29, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211029214353/https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 16 აპრილს Starship HLS-მა მოიგო კონტრაქტი, რათა კრიტიკული როლი ეთამაშა NASA-ს ეკიპაჟიანი კოსმოსური ფრენების Artemis პროგრამაში.<ref name="sn20210416">{{cite news |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 16, 2021 |access-date=April 18, 2021 |archive-date=May 23, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლისთვის SpaceX-მა დადო შეთანხმებები Google Cloud Platform-თან და Microsoft Azure-თან Starlink-ისთვის მიწისზედა კომპიუტერული და ქსელური სერვისების მიწოდების შესახებ.<ref>{{Cite news |title=Google wins cloud deal from Elon Musk's SpaceX for Starlink internet connectivity |url=https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |archive-url=https://archive.today/20210513202004/https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |date=May 13, 2021 |archive-date=May 13, 2021 |last=Novet |first=Jordan |publisher=CNBC |access-date=May 14, 2021 |url-status=live }}</ref> 2022 წელს დაფინანსების ახალმა რაუნდმა SpaceX 127 მილიარდ დოლარად შეაფასა.<ref>{{Cite web|title=SpaceX raises another $250{{spaces}}million in equity, lifts total to $2{{spaces}}billion in 2022|date=August 5, 2022|url=https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|publisher=CNBC|access-date=August 9, 2022|archive-date=August 9, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809204948/https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა წარმოადგინა კიდევ ერთი დრონი სახელწოდებით A Shortfall of Gravitas, რომელზეც პირველად 2021 წლის 29 აგვისტოს CRS-23-ის გამაძლიერებელი დაეშვა.<ref>{{cite web |last=Howell |first=Elizabeth |url=https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |title=Elon Musk unveils SpaceX's newest drone ship for rocket landings at sea |website=Space |date= July 12, 2021|access-date=February 7, 2022 |archive-date=August 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210827202150/https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |url-status=live }}</ref> 2022 წლის პირველი 130 დღის განმავლობაში, SpaceX-მა 18 რაკეტის გაშვება და ორი ასტრონავტის დაშვება განახორციელა. 2021 წლის 13 დეკემბერს, კომპანიის აღმასრულებელმა დირექტორმა ილონ მასკმა გამოაცხადა, რომ კომპანია იწყებდა ნახშირორჟანგის მოცილების პროგრამას, რომელიც შეკავებულ ნახშირბადს რაკეტის საწვავად გარდაქმნიდა,<ref>{{cite news|last=Whittington|first=Mark R.|date=January 9, 2022|title=SpaceX's Elon Musk is going into the carbon capture business|work=[[The Hill (newspaper)|The Hill]]|publisher=[[Nexstar Media Group]]|url=https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190717/https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chiland|first=Elijah|date=January 24, 2022|title=SpaceX Has Big Projects in the Works for 2022|work=[[Los Angeles Business Journal]]|url=https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190712/https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც მან წინა წლის თებერვალში გამოაცხადა 100 მილიონი დოლარის შემოწირულობა X Prize Foundation-ისთვის, რათა ფულადი ჯილდოები გადაეცათ ნახშირბადის შთანთქმის საუკეთესო ტექნოლოგიის შემუშავების კონკურსში გამარჯვებულებისთვის.<ref>{{cite news|last=Clifford|first=Catherine|date=February 8, 2021|title=The who, what and where of Elon Musk's $100{{spaces}}million prize money for carbon capture innovation|publisher=CNBC|url=https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190714/https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chappell|first=Bill|date=February 8, 2021|title=Elon Musk Funds $100 Million XPrize For Pursuit Of New Carbon Removal Ideas|publisher=[[NPR]]|url=https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|access-date=July 7, 2022|archive-date=February 24, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224031203/https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|url-status=live}}</ref> 2022 წლის აგვისტოში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ (ESA) დაიწყო საწყისი მოლაპარაკებები SpaceX-თან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კომპანიის გამშვები მოწყობილობების დროებით გამოყენება, იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთმა უკრაინაში რუსეთის შეჭრის ფონზე დაბლოკა Soyuz-ის რაკეტებზე წვდომა.<ref>{{Cite news|title=Europe eyes Musk's SpaceX to replace Russian rockets|publisher=[[CNBC]]|url=https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|agency=Reuters|access-date=August 12, 2022|archive-date=August 12, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220812173935/https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|url-status=live}}</ref> ამ შეჭრისა და რუსეთსა და უკრაინას შორის ომის შემდეგ, Starlink ფართოდ გამოიყენებოდა.<ref>{{Cite web |last1=Sheetz |first1=Amanda |last2=Macias |first2=Michael |date=June 1, 2023 |title=Pentagon awards SpaceX with Ukraine contract for Starlink satellite internet |url=https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230915160713/https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |archive-date=September 15, 2023 |access-date=September 15, 2023 |website=CNBC |language=en}}</ref> 2022 წელს SpaceX-ის Falcon 9 ასევე გახდა მსოფლიო რეკორდსმენი ერთი ტიპის სატრანსპორტო საშუალების ერთ წელიწადში ყველაზე მეტი გაშვებით.<ref name="Wall 2023">{{Cite web |author1=Wall |first=Mike |date=January 4, 2023 |title=61 rocket launches! SpaceX celebrates record-breaking 2022 |url=https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108040630/https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |archive-date=January 8, 2023 |access-date=January 8, 2023 |website=Space.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite tweet |title=Falcon 9 launched the @ImageSatIntl EROS C-3 mission to orbit overnight, completing SpaceX's 61st and final launch of 2022{{snd}}nearly double our record of 31 launches set last year |number=1608888254761422851 |user=SpaceX |access-date=January 8, 2023 |language=en}}</ref> SpaceX-მა რაკეტა დაახლოებით ყოველ ექვს დღეში გაუშვა 2022 წელს, სულ 61 გაშვება. ერთის გარდა (ნოემბერში Falcon Heavy) ყველა გაშვება Falcon 9 რაკეტით განხორციელდა.<ref name="Wall 2023" /> 2023 წლის ნოემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ თავის პარაშუტის მიმწოდებელ Pioneer Aerospace-ს გაკოტრებიდან 2.2 მილიონ დოლარად გამოისყიდდა.<ref>{{Cite web |last=Carter |first=Tom |title=Elon Musk's SpaceX is buying a company that makes parachutes for spacecraft for $2.2 million |url=https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |access-date=November 30, 2023 |website=Business Insider |language=en-US |archive-date=November 30, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231130151135/https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last=Peterson |first=Becky |url=https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |title=SpaceX Acquires Parachute Maker Pioneer Aerospace for $2.2 Million |date=November 28, 2023 |website=The Information |access-date=January 18, 2024 |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118191941/https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |url-status=live }}</ref> 2024 წლის 16 ივლისს ილონ მასკმა X-ზე გამოაქვეყნა, რომ SpaceX თავის შტაბ-ბინას ჰოთორნიდან, კალიფორნია, SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილში, ტეხასის შტატში გადაიტანდა. მასკმა თქვა, რომ ეს გამოწვეული იყო ცოტა ხნის წინ მიღებული California AB1955 კანონპროექტით „და მრავალი სხვა კანონპროექტით, რომელიც მას წინ უძღოდა, რომელიც თავს ესხმოდა როგორც ოჯახებს, ასევე კომპანიებს“.<ref>{{Cite tweet |number=1813290895334383820 |user=elonmusk |last=Musk |first=Elon |date=July 16, 2024 |title=This is the final straw. Because of this law and the many others that preceded it, attacking both families and companies, SpaceX will now move its HQ from Hawthorne, California, to Starbase, Texas. |access-date=July 17, 2024}}</ref> კალიფორნიაში ეს ახალი კანონი კრძალავს სკოლის ოლქებს, მოითხოვონ მასწავლებლებისგან მშობლებისთვის მოსწავლის სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის ცვლილებების შესახებ ინფორმირება.<ref>{{Cite news |last1=Wagner |first1=Kurt |last2=Grush |first2=Loren |date=July 16, 2024 |title=Musk to Move X, SpaceX to Texas in Deepening Rightward Shift |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-07-16/musk-says-spacex-to-move-headquarters-to-texas-from-california |access-date=July 16, 2024 |work=[[Bloomberg News]]}}</ref> კალიფორნიის სახელმწიფო მდივანთან წარდგენილი ჩანაწერების თანახმად, შტაბ-ბინა ოფიციალურად 2024 წლის აგვისტოში ბრაუნსვილში, ტეხასში გადავიდა.<ref>{{Cite web| title=Statement of information - Space Exploration Technologies Corp. | url=https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20240817182827/https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-date=August 17, 2024}}</ref> SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად იქნა მიჩნეული, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში. ჰოთორნის ობიექტი კვლავაც უზრუნველყოფს კომპანიის Falcon-ის გამშვებ აპარატებს, რომლებიც SpaceX-ის მთავარი სამუშაო პროდუქტი იყო 2024 წელს. SpaceX-ის 2024 წლის Polaris Dawn-ის მისიამ წარმოადგინა პირველი კერძო კოსმოსური გასეირნება, რაც კომერციული კოსმოსური კვლევის მნიშვნელოვან ეტაპს აღნიშნავდა.<ref>{{Cite news |last=Chang |first=Kenneth |date=September 11, 2024 |title=First Private Spacewalk in SpaceX Capsule Achieves New Milestone |url=https://www.nytimes.com/2024/09/11/science/spacex-polaris-dawn-astronauts-spacewalk.html |access-date=September 21, 2024 |work=The New York Times}}</ref> 2025 წელს ProPublica-მ განაცხადა, რომ ჩინელმა ინვესტორებმა SpaceX-ში შესასვლელი იპოვეს და კერძო კომპანიაში დიდი ინვესტიციები ჩადეს მესამე ქვეყნებში, როგორიცაა კაიმანის კუნძულები, განლაგებული საინვესტიციო ინსტრუმენტების მეშვეობით. ამან ეროვნული უსაფრთხოების მნიშვნელოვანი შეშფოთება გამოიწვია.<ref>{{cite web |last1=Kaplan |first1=Joshua |last2=Elliott |first2=Justin |title=How Elon Musk’s SpaceX Secretly Allows Investment From China |url=https://www.propublica.org/article/elon-musk-spacex-allows-china-investment-cayman-islands-secrecy |website=propublica.org |publisher=ProPublica |access-date=March 26, 2025}}</ref> ==== Starship ==== [[File:Starship full stack.jpg|thumb|upright|alt=refer to caption|Starship გაშვების წინ]] [[File:SpaceX Crew-10 launches aboard a SpaceX Falcon 9 rocket carrying the Dragon spacecraft at Kennedy Space Center, FL, March 2025.jpg|thumb|დრაკონის ფრენა: SpaceX Crew-10-ის გაშვება SpaceX Falcon 9 რაკეტით, რომელზეც გადაჰყავთ Dragon კოსმოსური ხომალდი, რომელსაც პილოტირებს ასტრონავტი და საჰაერო ძალების მაიორი ნიკოლ „ვეიპორ“ აიერი, კენედის კოსმოსურ ცენტრში, ფლორიდა, 2025 წლის 14 მარტი.]] 2019 წლის იანვარში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ Starship-ისა და Starlink-ის პროექტების დაფინანსების მიზნით, თავისი სამუშაო ძალის 10%-ს გაათავისუფლებდა.<ref>{{cite news |url=https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|title=SpaceX to lay off 10% of its workers|last=Wattles|first=Jackie|date=January 11, 2019|publisher=CNN|archive-url=https://web.archive.org/web/20190716164723/https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|archive-date=July 16, 2019|url-status=live}}</ref> Starship-ის დანიშნულებაა ადამიანებისა და ტვირთის ფართომასშტაბიანი ტრანზიტის უზრუნველყოფა მთვარეზე, მარსზე და მის ფარგლებს გარეთ.<ref>{{Cite web |last1=Steve |first1=Ganyard |last2=Kekatos |first2=Steve |date=April 20, 2023 |title=Why SpaceX's Starship rocket matters even after self-destruction |url=https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240128034303/https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |archive-date=January 28, 2024 |access-date=January 27, 2024 |website=ABC News}}</ref> SpaceX-ის Starship არის ყველაზე დიდი და მძლავრი რაკეტა, რომელიც კი ოდესმე უფრენიათ, 100+ ტონა ტვირთამწეობით.<ref name="starship-flight-3">Mike Wall. [https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives SpaceX to push the envelope on 3rd Starship test flight] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240307112417/https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives|date=March 7, 2024}} Space.com. Retrieved March 7, 2024.</ref><ref name="starship-press-kit">[https://www.spacex.com/vehicles/starship/ Starship Service to Earth Orbit, Moon, Mars, and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200522145915/https://www.spacex.com/vehicles/starship/ |date=May 22, 2020 }} Spacex.com. 2024. Retrieved March 7, 2024.</ref> Starship-ის საწყისი პროტოტიპების მშენებლობა და ტესტები 2019 წლის დასაწყისში ფლორიდასა და ტეხასში დაიწყო. Starship-ის ყველა მშენებლობა და ტესტირება იმავე წლის ბოლოს SpaceX-ის ახალ სამხრეთ ტეხასის გაშვების ადგილზე გადავიდა. 2023 წლის 20 აპრილს, Starship-ის პირველი ორბიტალური ფრენის ტესტირება მექსიკის ყურეში ჰაერში აფეთქებით დასრულდა, სანამ გამაძლიერებელი გამოეყო. გაშვების შემდეგ, გამაძლიერებელში არსებული მრავალი ძრავა თანდათანობით გაფუჭდა, რის გამოც აპარატმა მაქსიმალური q დაგეგმილზე გვიან მიაღწია. „მაქსიმალური q“ არის მაქსიმალური მექანიკური სტრესის თეორიული წერტილი, რომელიც კოსმოსური აპარატის გაშვების თანმიმდევრობის დროს ხდება. რაკეტის შემთხვევაში, რომელიც ასვლის დროს თვითგანადგურებას საჭიროებს, მაქსიმალური q თვითგანადგურების წერტილში ხდება. საბოლოოდ, ხომალდმა კონტროლი დაკარგა და არასტაბილურად ბრუნავდა მანამ, სანამ ავტომატური ფრენის შეწყვეტის სისტემა არ გააქტიურდა, რამაც განზრახ გაანადგურა რაკეტა. ილონ მასკი, SpaceX და კოსმოსური ინდუსტრიის სხვა წარმომადგენლები სატესტო ფრენას წარმატებულად მიიჩნევენ.<ref>{{cite web |last1=Olson |first1=Emily |last2=Archie |first2=Ayana |date= April 20, 2023 |title=SpaceX's massive rocket Starship explodes 4 minutes after liftoff |url=https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |website=[[NPR]] |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420070436/https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |url-status=live }}</ref><ref name="berger-ift1-fail-or-success">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |author-link=Eric Berger (meteorologist) |date=April 20, 2023 |title=So what was that? Was Starship's launch a failure or a success? |url=https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |access-date=November 15, 2023 |website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=April 21, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230421123110/https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |url-status=live}}</ref> მასკმა იმ დროს განაცხადა, რომ ინფრასტრუქტურის კიდევ ერთი გაშვებისთვის მომზადებას „ექვსიდან რვა კვირამდე“ დასჭირდებოდა. 2023 წლის ოქტომბერში SpaceX-ის მაღალჩინოსანმა აღმასრულებელმა განაცხადა, რომ კომპანია სექტემბრიდან მზად იყო შემდეგი სატესტო ფრენის განსახორციელებლად. მან მთავრობის მარეგულირებელი ორგანოები პროექტის პროგრესის ჩაშლაში დაადანაშაულა და დასძინა, რომ შეფერხებამ შეიძლება გამოიწვიოს ის, რომ ჩინეთი ამერიკელ ასტრონავტებს მთვარეზე დაბრუნებამდე აჯობებს.<ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Danya |first2=Gainor |date=April 29, 2023 |title=Starship could be ready to launch again in 'six to eight weeks,' Elon Musk says |url=https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175817/https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fisher |first2=Kristin |date=October 19, 2023 |title=SpaceX slams regulatory 'headwinds' for holding up Starship, risking US dominance in space |url=https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175816/https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref> 2023 წლის 18 ნოემბერს SpaceX-მა Starship მეორე სატესტო ფრენა ჩაატარა, ორივე ხომალდი რამდენიმე წუთის განმავლობაში იფრინა, სანამ ცალ-ცალკე აფეთქდებოდა.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|title=SpaceX Starship Launch Ends in Explosion|work=The New York Times|date=November 18, 2023|access-date=November 19, 2023|archive-date=April 3, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194420/https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|title=SpaceX poised to launch 22 Starlink satellites early Nov. 19|date=November 18, 2023 |publisher=Space.com|access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|title=SpaceX launches giant new rocket but a pair of explosions ends the second test flight|work=The Hindu|date=November 18, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|title=Rows and rockets blow up as Elon Musk's firms endure turbulent weekend|work=The Guardian|date=November 19, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119083143/https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|url-status=live |last1=Thorpe |first1=Vanessa }}</ref> 2024 წლის მარტის დასაწყისში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ 14 მარტს გეგმავდა, როგორც Starship-ის შემდეგი უპილოტო გაშვების კონფიგურაციის სატესტო ფრენის სავარაუდო თარიღს, FAA-ს მიერ „გაშვების ლიცენზიის“ გაცემამდე. ეს ლიცენზია გაიცა 2024 წლის 13 მარტს.<ref>{{Cite web |last=Wall |first=Mike |date=March 13, 2024 |title=FAA grants license for SpaceX's March 14 Starship launch |url=https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194348/https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |archive-date=April 3, 2024 |access-date=March 21, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 14 მარტს, UTC-ის 13:25 საათზე, Starship-მა მესამედ გაისროლა და პირველად მიაღწია დაგეგმილ სუბორბიტალურ ტრაექტორიას. ფრენა დასრულდა გამაძლიერებლის გაუმართაობით დაშვებამდე ცოტა ხნით ადრე და ხომალდის დაკარგვით ინდოეთის ოკეანეში ხელახლა შესვლისას.<ref name="starship-flight-3"/><ref name="starship-press-kit"/> 2024 წლის 4 ივნისს SpaceX-მა მიიღო Starship-ის მეოთხე სატესტო ფრენის გაშვების ლიცენზია. თავად ლიცენზია აღსანიშნავია იმით, რომ ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც FAA-მ შეიტანა პუნქტი, რომელიც SpaceX-ს საშუალებას მისცემდა განეხორციელებინა შემდგომი სატესტო ფრენები უბედური შემთხვევების გამოძიების გარეშე, იმ პირობით, რომ ისინი აკმაყოფილებდნენ მსგავს გაშვების პროფილს და იყენებდნენ აპარატურის იგივე სპეციფიკაციას. ეს დებულება შესაძლოა დააჩქაროს განვითარების ვადები.<ref>{{Cite web |author1=Tariq Malik |date=June 4, 2024 |title=SpaceX lands FAA license for next Starship megarocket launch on June 6 |url=https://www.space.com/spacex-starship-flight-4-faa-launch-license |access-date=June 5, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 12 ოქტომბერს SpaceX-მა მიიღო FAA-ს თანხმობა Starship-ის მეხუთე სატესტო ფრენისთვის.<ref>{{Cite web |last=Wattles |first=Jackie |date=October 12, 2024 |title=SpaceX gets regulatory approval for fifth test flight of Starship rocket |url=https://edition.cnn.com/2024/10/12/science/faa-spacex-starship-test-flight-5/index.html |access-date=November 5, 2024 |website=CNN |language=en}}</ref> ეს იყო პირველი ფრენა ძრავის გაუმართაობის გარეშე და პირველი წარმატებული დაჭერა კოშკში.<ref name="nsf20241012">{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=October 12, 2024 |title=SpaceX Catches a Super Heavy Booster During a Milestone Flight 5 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/10/starship-flight-5-catch/ |access-date=October 14, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> SpaceX-მა Starship-ი მეექვსე სატესტო ფრენაზე 2024 წლის 19 ნოემბერს გაუშვა.<ref>{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=November 18, 2024 |title=SpaceX lands Ship 31 in the Indian Ocean but miss the Booster Catch |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/11/starship-flight-6-launch/ |access-date=November 20, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> გამაძლიერებელმა შეწყვიტა დაჭერა, სანამ ხომალდი კოსმოსში ხელახლა დაწვას განახორციელებდა.<ref name=":02">{{Cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=6yd_cpPP4fE |title=SpaceX Launches Starship Flight 6 (and Catches a Booster) |date=November 16, 2024 |last=NASASpaceflight |access-date=November 19, 2024 |via=YouTube}}</ref><ref>{{cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fatahi |first2=Kia |title=Regulators are investigating reports of property damage from SpaceX Starship's explosion |url=https://edition.cnn.com/2025/01/17/science/spacex-starship-explosion-investigation/index.html |work=CNN |date=January 17, 2025 |language=en}}</ref> 2025 წლის 16 იანვარს SpaceX-მა Starship-ი მეშვიდე სატესტო ფრენაზე გაუშვა, პირველი Block 2 ხომალდით, Ship 33 (403 ფუტის ან 123 მეტრის სიმაღლეზე). ამ ტესტში ასევე შედიოდა სადემონსტრაციო ტვირთი, Starlink V3 სიმულატორი. ტესტი დაიწყო 22:37 UTC-ზე. ტესტის შედეგად მეორედ დაიჭირეს სუპერმძიმე გამაძლიერებელი B14, თუმცა 8 წუთის შემდეგ SpaceX-მა დაკარგა კონტაქტი „გემთან“, რომელიც Starship-ის ზედა საფეხურია, რამაც გამოიწვია ხომალდის აფეთქება ასვლის დროს. როგორც ამბობენ, კოსმოსური ხომალდი აფეთქდა გაშვებიდან დაახლოებით 8,5 წუთში ატლანტის ოკეანეში, ტერქსისა და კაიკოსის კუნძულების მახლობლად. 18 იანვარს, ფედერალური საავიაციო სამსახურის (FAA) შეცდომის გამოძიებას ითხოვდა.<ref>{{Cite web |last1=Tingley |first1=Brett |last2=published |first2=Mike Wall |date=January 17, 2025 |title=Watch SpaceX Starship explode over Atlantic Ocean on Flight Test 7 (videos) |url=https://www.space.com/space-exploration/private-spaceflight/watch-spacex-starship-explode-over-atlantic-ocean-on-flight-test-7-videos |access-date=January 24, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2025 წლის 7 მარტს, SpaceX-მა კიდევ ერთი Starship რაკეტა გაუშვა, ამჯერად ტეხასიდან. კონტაქტი დაიკარგა სატესტო ფრენის დაწყებიდან რამდენიმე წუთში და კოსმოსური ხომალდი ჩამოინგრა და დაიშალა, ნამსხვრევები კი ფლორიდის ცაზე ჩანდა.<ref>{{Cite web |date=March 6, 2025 |title=SpaceX's latest Starship test flight ends with another explosion |url=https://apnews.com/article/spacex-starship-elon-musk-0c260a324f597a172300315c6486b9df |access-date=March 7, 2025 |website=AP News |language=en}}</ref> წინასწარი გამოძიების თანახმად, Starship-ის მე-7 სატესტო ფრენა შეფერხდა ჟანგბადის გაჟონვის, ციმციმებისა და მის უკანა ნაწილში ხანგრძლივი ხანძრის გამო, რამაც გამოიწვია რაკეტის ძრავების გამორთვა და კოსმოსური ხომალდის თვითგანადგურების სისტემის ჩართვა.<ref>{{Cite web |last=Roush |first=Ty |title=Elon Musk Defends Second-Straight Explosion For SpaceX's Starship As 'Minor Setback' |url=https://www.forbes.com/sites/tylerroush/2025/03/07/elon-musk-defends-second-straight-explosion-for-spacexs-starship-as-minor-setback/ |access-date=March 7, 2025 |website=Forbes |language=en}}</ref> ==== მართვადი გაშვებები ==== [[File:KSC-20200523-PH-KLS03 0011.jpg|thumb|NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში]] NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში. მნიშვნელოვანი ეტაპი 2020 წლის მაისში მოხდა, როდესაც SpaceX-მა წარმატებით გაუშვა NASA-ს ორი ასტრონავტი (დუგ ჰარლი და ბობ ბენკენი) ორბიტაზე Crew Dragon-ის კოსმოსური ხომალდით Crew Dragon Demo-2-ის დროს, რითაც SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც ასტრონავტები გაგზავნა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე და აღნიშნა პირველი ეკიპაჟის მიერ გაშვებული კოსმოსური ხომალდი ამერიკული მიწიდან 9 წლის განმავლობაში.<ref name="NYT-20200530">{{cite news|title=SpaceX Lifts NASA Astronauts to Orbit, Launching New Era of Spaceflight{{snd}}The trip to the space station was the first from American soil since 2011 when the space shuttles were retired|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|newspaper=The New York Times|last=Chang|first=Kenneth|date=May 30, 2020|access-date=May 31, 2020|archive-date=August 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200810172446/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|url-status=live}}</ref><ref name="CNN-20200530">{{cite news|last=Wattles|first=Jackie |title=SpaceX Falcon 9 launches two NASA astronauts into the space CNN|url=https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|date=May 30, 2020|publisher=CNN|access-date=May 31, 2020|archive-date=May 31, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200531001954/https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|url-status=live}}</ref> მისია ფლორიდაში, კენედის კოსმოსური ცენტრის გაშვების კომპლექსიდან 39A (LC-39A) გაეშვა.<ref>{{cite web|title=SpaceX-NASA Dragon Demo-2 launch: All your questions answered |url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|website=The Indian Express|date=June 2, 2020|access-date=June 2, 2020|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035924/https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|url-status=live}}</ref> ==== Starlink ==== 2019 წლის მაისში, SpaceX-მა გაუშვა Starlink-ის 60 თანამგზავრის პირველი დიდი პარტია, რითაც მომდევნო წელს დაიწყო მსოფლიოში უდიდესი კომერციული თანამგზავრების თანავარსკვლავედის განლაგება.<ref name=mittr_2020>{{cite web|last1=Patel|first1=Neel|title=SpaceX now operates the world's biggest commercial satellite network |url=https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/|publisher=MIT Technology Review |archive-url=https://web.archive.org/web/20231006164834/https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/ |archive-date=October 6, 2023 |access-date=May 19, 2024|url-status=live}}</ref> 2022 წელს, SpaceX-ის გაშვების უმეტესობა ფოკუსირებული იყო Starlink-ზე, სამომხმარებლო ინტერნეტ ბიზნესზე, რომელიც აგზავნის ინტერნეტის გამოსხივების თანამგზავრების პარტიებს და ამჟამად ორბიტაზე 6000-ზე მეტი თანამგზავრი ჰყავს.<ref name="sn2674441">{{Cite web |last=McDowell |first=Jonathan |date= May 19, 2024 |title=Starlink Launch Statistics |url=https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240517045125/https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |archive-date=May 17, 2024 |access-date=May 19, 2024 |website=Jonathan's Space Pages }}</ref> 2021 წლის 16 ივლისს, SpaceX-მა დადო შეთანხმება Swarm Technologies-ის, კერძო კომპანიის შეძენის შესახებ, რომელიც აშენებს დედამიწის დაბალი ორბიტის თანამგზავრების თანავარსკვლავედს ნივთების ინტერნეტის (IoT) მოწყობილობებთან კომუნიკაციისთვის, ტ524 მლნ USD-ისთვის.<ref>{{cite web |last=Foust |first=Jeff |url=https://spacenews.com/spacex-to-acquire-swarm-technologies/ |title=SpaceX to acquire Swarm Technologies |work=[[SpaceNews]] |date=August 9, 2021 |access-date=May 9, 2023 |archive-date=August 12, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210812153424/http://spacenews.com/spacex%2Dto%2Dacquire%2Dswarm%2Dtechnologies/ |url-status=live }}</ref><ref name="wsj-fr" /> 2022 წლის დეკემბერში, აშშ-ის ფედერალურმა კომუნიკაციების კომისიამ (FCC) დაამტკიცა SpaceX-ის 7500-მდე ახალი თაობის თანამგზავრის გაშვება მის Starlink ინტერნეტ ქსელში.<ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=December 1, 2022 |title=SpaceX gets U.S. approval to deploy up to 7,500 satellites |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |access-date=December 2, 2022 |archive-date=December 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221202062556/https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |url-status=live }}</ref> === მიღწევების შეჯამება === {| class="wikitable sticky-header" ! თარიღი ! მიღწევები ! გაშვებები |- | {{Nowrap|28 სექტემბერი, 2008}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to reach orbit.<ref name="nasa2008" /> | [[RatSat|Falcon 1 Flight 4]] |- | {{Nowrap|14 ივლისი, 2009}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to put a commercial satellite in orbit. | [[RazakSAT|Falcon 1 Flight 5]] |- | {{Nowrap|9 დეკემბერი, 2010}} | First private company to successfully launch, orbit, and recover a spacecraft. | [[SpaceX COTS Demo Flight 1]] |- | {{Nowrap|25 მაისი, 2012}} | First private company to send a spacecraft to the [[International Space Station]] (ISS).<ref name="NYT-20120525">{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 25, 2012 |title=Space X Capsule Docks at Space Station |url=https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210809014738/https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |archive-date=August 9, 2021 |access-date=May 25, 2012 |newspaper=The New York Times}}</ref> | [[SpaceX COTS Demo Flight 2]] |- | {{Nowrap|22 დეკემბერი, 2015}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on land. | [[Falcon 9 Flight 20]] |- | {{Nowrap|8 აპრილი, 2016}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on an ocean platform. | [[SpaceX CRS-8]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მარტი, 2017}} | First reuse and (second) landing of an orbital first stage.<ref name="Davenport2017" /> | rowspan="2" | [[SES-10]] |- | First controlled flyback and recovery of a payload fairing.<ref name="fairingrec2">{{cite web |title=SpaceX, In Another First, Recovers $6{{spaces}}Million Nose Cone From Reused Falcon 9 |url=http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170512073231/http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |archive-date=May 12, 2017 |access-date=May 2, 2017 |work=Fortune}}</ref> |- | {{Nowrap|3 ივნისი, 2017}} | First reuse of a commercial cargo spacecraft.<ref>{{cite web|last=spacexcmsadmin|date=January 29, 2016|title=Zuma mission|url=http://www.spacex.com/webcast|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131126023622/http://www.spacex.com/webcast/|archive-date=November 26, 2013|access-date=June 4, 2017|publisher=SpaceX}}</ref> | [[SpaceX CRS-11]] |- | {{Nowrap|6 თებერვალი, 2018}} | First [[Elon Musk's Tesla Roadster|private spacecraft]] launched into [[heliocentric orbit]]. | [[Falcon Heavy test flight]] |- | {{Nowrap|2 მარტი, 2019}} | First private company to send a human-rated spacecraft to orbit. | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-1]] |- | {{Nowrap|3 მარტი, 2019}} | First private company to autonomously dock a human-rated spacecraft to the ISS. |- | {{Nowrap|25 ივლისი, 2019}} | First flight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref>{{cite web|last=Burghardt|first=Thomas|date=July 25, 2019|title=Starhopper successfully conducts debut Boca Chica Hop|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|access-date=January 1, 2021|website=NASASpaceFlight.com|archive-date=July 26, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190726081430/https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|url-status=live}}</ref> | ''[[SpaceX Starship|Starhopper]]'' |- | {{Nowrap|11 ნოემბერი, 2019}} | First reuse of a payload fairing.<ref>{{cite news |last1=Clark |first1=Stephen |title=SpaceX to reuse payload fairing for first time on Nov. 11 launch{{snd}}Spaceflight Now |url=https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |access-date=May 6, 2022 |archive-date=December 5, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201205122215/https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 2 v1.0 |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მაისი, 2020}} | First private company to send humans into orbit.<ref name="30 May 2020">{{cite news|title=SpaceX Launches|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200530202004/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|archive-date=May 30, 2020|access-date=May 30, 2020|newspaper=The New York Times|date=May 30, 2020}}</ref> | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-2]] |- | First private company to send humans to the ISS.<ref>{{cite web|title=SpaceX's 1st Crew Dragon with astronauts docks at space station in historic rendezvous |date=May 31, 2020|url=https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035927/https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|archive-date=June 3, 2020|access-date=June 2, 2020|publisher=Space.com}}</ref> |- | {{Nowrap|24 იანვარი, 2021}} | Most spacecraft launched on a single mission, 143 satellites.<ref>{{cite news |last1=Hennessy |first1=Paul |title=SpaceX launches record number of spacecraft in cosmic rideshare program |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |access-date=January 26, 2021 |publisher=NBC News |date=January 25, 2021 |archive-date=February 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210228005845/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |url-status=live }}</ref> | [[Transporter-1 (spaceflight)|Transporter-1]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|23 აპრილი, 2021}} | First reuse of a crewed [[space capsule]].<ref>{{cite web |title=SpaceX launches its third astronaut crew, the first on a used Crew Dragon capsule |url=https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |website=The Verge |date=April 23, 2021 |access-date=April 23, 2021 |archive-date=April 23, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423100217/https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |url-status=live }}</ref> | rowspan="2" | [[SpaceX Crew-2]] / [[Crew Dragon Endeavour|''Endeavour'']] |- | First reused booster to send humans into orbit. |- | {{Nowrap|17 ივნისი, 2021}} | First reused booster to launch a '[[National Security Space Launch|national security]]' mission.<ref>{{Cite news|url=https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|title=SpaceX cleared to launch reused rockets for 'national security' missions|date=June 15, 2021|first=Steve|last=Dent|access-date=June 17, 2021|archive-date=June 17, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210617061526/https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|url-status=live}}</ref> | [[GPS Block III|GPS III-05]] |- | {{Nowrap|16 სექტემბერი, 2021}} | First orbital launch of an all-private crew.<ref>{{cite web |title=SpaceX makes history with first all-civilian spaceflight |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |website=NBC |date=September 16, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919004910/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Gorman |first1=Steve |title=SpaceX capsule with world's first all-civilian orbital crew returns safely |url=https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |work=Reuters |date=September 19, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919011251/https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |url-status=live }}</ref> | [[Inspiration4]] |- | {{Nowrap|24 ნოემბერი, 2021}} | Longest streak of orbital launches without a mission failure or partial failure for a single rocket type (Falcon 9, 101 launches).<ref>{{cite web |title=Most consecutive successful orbital launches by a rocket model |url=https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |access-date=April 22, 2022 |website=Guinness World Records |date=April 21, 2022 |language=en-gb |archive-date=April 22, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422213237/https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |url-status=live }}</ref> | [[Double Asteroid Redirection Test]] |- | {{Nowrap|9 აპრილი, 2022}} | First all-private crew to dock with the [[International Space Station]].<ref>{{cite news |title=First all-civilian crew launches on mission to International Space Station |url=https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |access-date=May 6, 2022 |publisher=NBC News |language=en |archive-date=May 5, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220505201823/https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |url-status=live }}</ref> | [[Axiom Mission 1]] |- | {{Nowrap|20 ოქტომბერი, 2022}} | Highest number of launches of a single rocket type in a calendar year (Falcon 9, 48 launches).<ref>{{Cite web |date=July 4, 2021 |title=Soyuz-U: Holding Multiple World Records! |url=https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |access-date=October 20, 2022 |website=The Space Techie |language=en-US |archive-date=October 20, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221020164656/https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 4-36 |- | {{Nowrap|20 აპრილი, 2023}} | Tallest, most massive, most powerful rocket to ever launch.<ref>{{Cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=April 20, 2023 |title=SpaceX Starship: Elon Musk's big rocket explodes on test flight |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420202244/https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |url-status=live }}</ref><ref name="Amos-2021">{{cite web |last=Amos |first=Jonathan |date=August 6, 2021 |title=Biggest ever rocket is assembled briefly in Texas |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210811063944/https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |archive-date=August 11, 2021 |access-date=April 25, 2023|work=[[BBC News]] |language=en-GB}}</ref> | [[SpaceX Starship orbital test flight]] |- |{{Nowrap|14 მარტი, 2024}} |Starship reaches intended orbital velocity for the first time.<ref>{{Cite web |last1=Sullivan |first1=Will |title=Starship Reaches Orbit in Third Test Flight, a Success for SpaceX and the Future of Lunar Travel |url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240329120341/https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |archive-date=March 29, 2024 |access-date=April 9, 2024 |website=Smithsonian Magazine |publisher=Smithsonian Institution |language=en}}</ref> |[[SpaceX Starship integrated flight test 3]] |- |{{Nowrap|12 აპრილი, 2024}} |A single Falcon 9 booster reused for the 20th time.<ref>{{Cite web |date=April 11, 2024 |title=SpaceX all set for a record-breaking rocket launch on Friday |url=https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |access-date=April 13, 2024 |website=Digital Trends |language=en |archive-date=April 12, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412190432/https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |url-status=live }}</ref> |[[List of Falcon 9 first-stage boosters#Booster 1062|Booster 1062]] |- |{{Nowrap|12 სექტემბერი, 2024}} |First commercial spacewalk |[[Polaris Dawn]] |- |{{Nowrap|13 ოქტომბერი, 2024}} |First Super Heavy booster catch |[[Starship flight test 5]] |- |{{Nowrap|19 ნოემბერი, 2024}} |First in space relight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref name=":02"/> |[[Starship flight test 6]] |} == ტექნიკური საშუალებები== === გამშვები საშუალებები === [[File:CRS-18 Mission (48380511427).jpg|thumb|upright=1.2|The landing of a [[Falcon 9 Block 5]] first stage at Cape Canaveral in July 2019. [[VTVL]] technologies are used in many of SpaceX's launch vehicles.]] SpaceX-მა შეიმუშავა სამი გამშვები მოწყობილობა. მცირე ამწევი Falcon 1 იყო პირველი გამშვები მოწყობილობა, რომელიც შემუშავებული იქნა და 2009 წელს ამოიღეს მწყობრიდან. საშუალო ამწევი Falcon 9 და მძიმე ამწევი Falcon Heavy ორივე ფუნქციონირებს. Falcon 1 იყო პატარა რაკეტა, რომელსაც შეეძლო რამდენიმე ასეული კილოგრამის დაბალ დედამიწის ორბიტაზე გადატანა. ის ხუთჯერ გაუშვეს 2006-დან 2009 წლამდე, რომელთაგან ორი წარმატებით დასრულდა.<ref name="Falcon9 overview">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon9.php|title=Falcon 9 Overview|year=2011|publisher=SpaceX|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20070210095458/http://spacex.com/falcon9.php|archive-date=February 10, 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501002858/http://www.spacex.com/falcon9.php|archivedate=მაისი 1, 2013}}</ref> Falcon 1 იყო პირველი კერძო დაფინანსებით, თხევადი საწვავით მომუშავე რაკეტა, რომელმაც ორბიტაზე მიაღწია.<ref name="nasa2008">{{cite web |title=NASA – SpaceX Successfully Launches Falcon 1 to Orbit |date=September 28, 2008 |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |website=nasa.gov |access-date=December 30, 2021 |language=en |archive-date=September 3, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |archivedate=სექტემბერი 3, 2021 }}</ref> Falcon 9 არის საშუალო ამწევი გამშვები მოწყობილობა, რომელსაც შეუძლია 22,800 კილოგრამამდე (50,265 ფუნტი) ტვირთის გადატანა ორბიტაზე, კონკურენციას უწევს Delta IV და Atlas V რაკეტებს, ასევე მსოფლიოს სხვა გამშვები პროვაიდერებს. მას პირველ ეტაპზე ცხრა Merlin ძრავა აქვს. Falcon 9 v1.0 რაკეტა წარმატებით გავიდა ორბიტაზე პირველივე ცდაზე 2010 წლის 4 ივნისს. მისი მესამე ფრენა, COTS Demo Flight 2, 2012 წლის 22 მაისს დაიწყო და გაუშვა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელიც მიაღწია და დაუკავშირდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს (ISS).<ref name="cbcnews">{{cite news|url=http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|title=Private SpaceX rocket blasts off for space station Cargo ship reaches orbit 9 minutes after launch|agency=The Canadian Press|date=May 22, 2012|access-date=March 1, 2017|publisher=CBC News|archive-date=March 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313042620/http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|url-status=live}}</ref> 2013 წელს აპარატი განახლდა Falcon 9 v1.1-მდე, 2015 წელს Falcon 9 Full Thrust-მდე და ბოლოს 2018 წელს Falcon 9 Block 5-მდე. Falcon 9-ის პირველი ეტაპი შექმნილია რეტრო-პროპულსიური დაშვებისთვის, მისი ამოღებისა და ხელახლა გაფრენისთვის.<ref>{{cite web |access-date=February 3, 2021 |archive-date=July 21, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |quote=The v1.2 design was constantly improved upon over time, leading to different sub-versions or "Blocks". The initial design, flying on the maiden flight was thus referred to as Block 1. The final design which has largely stayed static since 2018 is the Block 5 variant. |title=Falcon 9 & Falcon Heavy |work=SpaceX Info |url=https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |archivedate=ივლისი 21, 2020 }}</ref> Falcon Heavy არის მძიმე ამწევი აპარატი, რომელსაც შეუძლია 63,800 კგ-მდე (140,700 ფუნტი) ტვირთის გადატანა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე (LEO) ან 26,700 კგ-მდე (58,900 ფუნტი) გეოსინქრონული გადაცემის ორბიტაზე (GTO). ის იყენებს სამ ოდნავ მოდიფიცირებულ Falcon 9-ის პირველი ეტაპის ბირთვს სულ 27 Merlin 1D ძრავით.<ref name="sxfh2011">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|title=Falcon Heavy Overview|publisher=Space.com|year=2011|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archive-date=October 5, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archivedate=ოქტომბერი 5, 2011}}</ref><ref name="nsw20130103">{{cite web |author=Lindsey |first=Clark |date=January 4, 2013 |title=NewSpace flights in 2013 |url=http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archive-date=May 26, 2013 |access-date=January 3, 2013 |publisher=NewSpace Watch |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archivedate=მაისი 26, 2013 }}</ref> Falcon Heavy-მ წარმატებით შეასრულა თავისი პირველი მისია 2018 წლის 6 თებერვალს, რითაც მასკის პერსონალური Tesla Roadster ჰელიოცენტრულ ორბიტაზე გაუშვა.<ref>{{cite news |url=http://www.spacex.com/falcon-heavy|title=Falcon Heavy|last=spacexcmsadmin|date=November 15, 2012|publisher=SpaceX|access-date=April 5, 2017|archive-date=April 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170406182002/http://www.spacex.com/falcon-heavy}}</ref> როგორც Falcon 9, ასევე Falcon Heavy სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) გაშვების ჩასატარებლად.<ref name="NSSL1" /><ref>{{cite web|last1=Erwin|first1=Sandra|title=Air Force certified Falcon Heavy for national security launch but more work needed to meet required orbits|date=September 21, 2019|url=https://spacenews.com/air-force-certified-falcon-heavy-for-national-security-launch-but-more-work-needed-to-meet-required-orbits/|publisher=SpaceNews|access-date=September 22, 2019|archive-date=April 27, 2021|archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210427122608/https://spacenews.com/air%2Dforce%2Dcertified%2Dfalcon%2Dheavy%2Dfor%2Dnational%2Dsecurity%2Dlaunch%2Dbut%2Dmore%2Dwork%2Dneeded%2Dto%2Dmeet%2Drequired%2Dorbits/|url-status=live}}</ref> 2025 წლის 4 ივნისის მონაცემებით, Falcon 9 და Falcon Heavy 496-ჯერ იქნა გაშვებული, რამაც 493 სრული მისია წარმატებით, ერთი ნაწილობრივი წარმატებით და ერთი ფრენის დროს წარუმატებლობით დაასრულა. გარდა ამისა, Falcon 9-მა 2016 წელს სტატიკური ცეცხლსასროლი იარაღის ტესტირებამდე ფრენამდე წარუმატებლობა განიცადა.<ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/launch-list/|title=SpaceX Missions Summary|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/stats/|title=Total Mission Counter|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref> SpaceX ავითარებს სრულად მრავალჯერად სუპერმძიმე ამწევი ამწევი სისტემის გაშვებას, რომელიც ცნობილია როგორც Starship. ის შედგება მრავალჯერადი გამოყენების პირველი ეტაპისგან, სახელწოდებით Super Heavy, და მრავალჯერადი გამოყენების Starship მეორე ეტაპის კოსმოსური ხომალდისგან. 2017 წლის მდგომარეობით, სისტემა 2020-იანი წლების დასაწყისისთვის კომპანიის არსებული გამშვები აპარატურის ჩანაცვლებას აპირებდა.<ref name="nsf20170929">{{cite news |author=Gebhardt |first=Chris |date=September 29, 2017 |title=The Moon, Mars, and around the Earth{{snd}}Musk updates BFR architecture, plans |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001081759/https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |archive-date=October 1, 2017 |access-date=May 16, 2020}}</ref><ref>{{cite web |date=September 18, 2018 |title=Elon Musk says moon mission is "dangerous" but SpaceX's first passenger isn't scared |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181127031540/https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |archive-date=November 27, 2018 |access-date=February 2, 2019 |publisher=CBS News}}</ref> === სარაკეტო ძრავები === [[File: SpaceX Testing Merlin 1D Engine In Texas.jpg|thumb|upright=1.2|[[Merlin (rocket engine family)#Merlin 1D|Merlin 1D engine]] undergoes a test at SpaceX's Rocket Development and Test Facility in [[McGregor, Texas]]]] 2002 წელს SpaceX-ის დაარსების დღიდან, კომპანიამ შეიმუშავა რამდენიმე სარაკეტო ძრავა - Merlin, Kestrel და Raptor - გამშვები აპარატებისთვის,<ref name="raptor1" /><ref name="falcon1k" /> Draco კოსმოსური ხომალდების Dragon სერიის რეაქციის კონტროლის სისტემისთვის,<ref name="sxF9LVPUG2009" /> და SuperDraco Crew Dragon-ში შეწყვეტის შესაძლებლობისთვის.<ref name=nsf20140530>{{cite news |last=Bergin |first=Chris |title=SpaceX lifts the lid on the Dragon V2 crew spacecraft |url=http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |access-date=May 30, 2014 |newspaper=NASAspaceflight.com |date=May 30, 2014 |archive-date=May 31, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140531104755/http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |url-status=live }}</ref> Merlin არის სარაკეტო ძრავების ოჯახი, რომელიც იყენებს თხევად ჟანგბადს (LOX) და RP-1 საწვავ საწვავს. Merlin თავდაპირველად გამოიყენებოდა Falcon 1-ის პირველი ეტაპის კვებისთვის და ამჟამად გამოიყენება Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ის ორივე ეტაპზე.<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|title=Falcon 9 User's Guide|archive-url=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archive-date=February 20, 2019|access-date=February 25, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archivedate=თებერვალი 20, 2019}}</ref> Kestrel იყენებს იგივე საწვავ საწვავს და გამოიყენებოდა როგორც Falcon 1 რაკეტის მეორე ეტაპის მთავარი ძრავა.<ref name="falcon1k">{{cite web |url=http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 1 Flight Three Press Kit |access-date=September 30, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081001161901/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archive-date=October 1, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120306045545/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archivedate=მარტი 6, 2012 }}</ref><ref name="good_boy_astro">{{cite web |url=http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm |title=Encyclopedia Astronautica Kestrel |access-date=June 22, 2021 |archive-date=December 16, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131216104115/http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm }}</ref> Draco და SuperDraco არის ჰიპერგოლური თხევად-საწვავიანი სარაკეტო ძრავები. Draco ძრავები გამოიყენება Dragon-ისა და Dragon 2 კოსმოსური ხომალდების რეაქციის კონტროლის სისტემაში.<ref name="sxF9LVPUG2009">{{cite web |access-date=March 1, 2017 |archive-date=May 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 9 Launch Vehicle Payload User's Guide, 2009 |url=http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |year=2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |archivedate=მაისი 3, 2012 }}</ref> SuperDraco-ს ძრავა უფრო მძლავრია და რვა SuperDraco ძრავა უზრუნველყოფს გაშვების გაქცევის შესაძლებლობას ეკიპაჟიანი Dragon 2 კოსმოსური ხომალდისთვის შეწყვეტის სცენარის დროს.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=SpaceX's Dragon capsule has survived its greatest test{{snd}}returning to Earth |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |access-date=December 30, 2021 |work=Ars Technica |date=March 7, 2019 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230170631/https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |url-status=live }}</ref> Raptor არის თხევადი ჟანგბადითა და თხევადი მეთანით საწვავით მომუშავე სრული ნაკადის ეტაპობრივი წვის ციკლის ძრავების ახალი ოჯახი, რომელიც ემსახურება Starship-ის გაშვების სისტემის პირველ და მეორე ეტაპებს.<ref name="raptor1">{{cite magazine |last1=O'Callaghan |first1=Jonathan |title=The wild physics of Elon Musk's methane-guzzling super-rocket |url=https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |access-date=April 21, 2021 |magazine=Wired UK |date=July 31, 2019 |language=en-gb |archive-date=February 22, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210222232043/https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |url-status=live }}</ref> შემუშავების ვერსიები გამოსცადეს 2016 წლის ბოლოს,<ref>{{cite news|url=http://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|title=SpaceX performs first test of Raptor engine|date=September 26, 2016|publisher=SpaceNews|access-date=April 28, 2017|archive-date=February 20, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155808/https://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|url-status=live}}</ref> და ძრავა პირველად აფრინდა 2019 წელს, რამაც Starhopper-ის ხომალდი 20 მ (66 ფუტი) სიმაღლეზე ააფრინა.<ref>{{cite web|url=https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|title=Big News! SpaceX's Starhopper Test Vehicle Completes First Free Flight!|date=July 26, 2019|access-date=August 11, 2019|archive-date=August 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190811125745/https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|url-status=live}}</ref> === კოსმოსური ხომალდი Dragon === {{Main|Dragon 1|Dragon 2}} [[File:Iss065e162284.jpg|thumb|[[SpaceX Dragon 2]] spacecraft, designed to deliver crew and cargo to and from the International Space Station (cargo version shown)]] SpaceX-მა შეიმუშავა Dragon კოსმოსური ხომალდი ტვირთისა და ეკიპაჟის საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) გადასაზიდად. პირველი თაობის Dragon 1 კოსმოსური ხომალდი მხოლოდ ტვირთის გადასაზიდად გამოიყენებოდა. ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის ფარგლებში. 2010 წელს COTS-ის წარმატებული სადემონსტრაციო ფრენის შემდეგ, SpaceX შეირჩა კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტის მისაღებად.<ref name="BBCLaunchDec2010" /> ამჟამად მოქმედმა მეორე თაობის Dragon 2 კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი პირველი ფრენა, ეკიპაჟის გარეშე, ISS-ზე 2019 წლის დასაწყისში განახორციელა, რასაც მოჰყვა Dragon 2-ის ეკიპაჟით ფრენა 2020 წელს.<ref name="NYT-20200530" /> ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ეკიპაჟის პროგრამის პროგრამის ფარგლებში. Dragon 2-ის სატვირთო ვარიანტი პირველად 2020 წლის დეკემბერში გაფრინდა ISS-ზე მომარაგების მიზნით, NASA-სთან CRS კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{cite news |last1=Thompson |first1=Amy |title=Tissue chips and organoids: SpaceX is launching lots of science to space for NASA on Sunday |url=https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |access-date=December 26, 2021 |work=Space.com |date=December 5, 2020 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226115140/https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |url-status=live }}</ref> 2020 წლის მარტში SpaceX-მა წარმოადგინა Dragon XL, რომელიც შექმნილია NASA-ს დაგეგმილი Lunar Gateway კოსმოსური სადგურისთვის მომარაგების შესავსებად Gateway Logistics Services (GLS) კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|title=NASA Awards Artemis Contract for Gateway Logistics Services|last=Potter|first=Sean|date=March 27, 2020|publisher=NASA|access-date=March 28, 2020|archive-date=March 27, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327195418/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|url-status=live}} }}</ref> Dragon XL-ის გაშვება დაგეგმილია Falcon Heavy-ზე და მას შეუძლია Gateway-ზე 5000 კგ-ზე (11,000 ფუნტი) მეტი ტვირთის გადატანა. Dragon XL Gateway-ზე ექვსიდან თორმეტ თვემდე იქნება მიმაგრებული.<ref>{{cite web|access-date=March 28, 2020|title=Dragon XL revealed as NASA ties SpaceX to Lunar Gateway supply contract |work=NASA Spaceflight|url=https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|date=March 27, 2020|archive-date=March 28, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200328020206/https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|url-status=live}}</ref> SpaceX-მა შეიმუშავა კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც Dragon კოსმოსურ ხომალდში უნდა ჩაიცვათ შესაძლო დეპრესურიზაციისგან დასაცავად.<ref>{{Cite web |last=Howell |first=Elizabeth |date=June 10, 2020 |title=New SpaceX spacesuits get five-star rating from NASA astronauts |url=https://www.space.com/spacex-spacesuits-five-star-astronaut-review.html |access-date=May 4, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 4 მაისს SpaceX-მა წარმოადგინა მეორე კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც შექმნილია კოსმოსური ხომალდის გარეთ გასასვლელად და რომლის გამოყენებაც დაგეგმილია Polaris Dawn-ის მისიის დროს კოსმოსური გასეირნებისთვის.<ref>{{Cite web |title=Updates |url=https://www.spacex.com/updates |access-date=May 4, 2024 |website=SpaceX |language=en}}</ref> === ავტონომიური კოსმოსური დრონები === [[File:SpaceX ASDS in position prior to Falcon 9 Flight 17 carrying CRS-6 (17127808431).jpg|thumb|upright=1.2|[[Autonomous spaceport drone ship]] in position prior to [[SpaceX CRS-6|CRS-6]] mission]] SpaceX ორბიტალური გაშვების შემდეგ რეგულარულად აბრუნებს Falcon 9-ის და Falcon Heavy-ის რაკეტების პირველ ეტაპს. რაკეტა ეშვება წინასწარ განსაზღვრულ დაშვების ადგილას მხოლოდ მისი მამოძრავებელი სისტემების გამოყენებით.<ref name="pm20120207">{{cite web |author=Simberg |first=Rand |date=February 8, 2012 |title=Elon Musk on SpaceX's Reusable Rocket Plans |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170624061845/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |archive-date=June 24, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> როდესაც საწვავის მარჟები არ იძლევა გაშვების ადგილას (RTLS) დაბრუნების საშუალებას, რაკეტები ბრუნდებიან ოკეანეში მცურავ სადესანტო პლატფორმაზე, რომელსაც ავტონომიური კოსმოსური დრონები (ASDS) ეწოდება.<ref>{{citation|last=SpaceX|title=Elon Musk Names SpaceX Drone Ships in Honor of Sci-Fi Legend|date=February 4, 2015|url=https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|access-date=May 31, 2020|archive-date=June 2, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200602064617/https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|url-status=live}}</ref> SpaceX-ს ასევე ჰქონდა გეგმები მცურავი გამშვები პლატფორმების დანერგვის შესახებ, რომლებიც მოდიფიცირებული ნავთობის პლატფორმები იქნებოდა, რომლებიც უზრუნველყოფდა ზღვის გაშვების ვარიანტს მათი Starship გამშვები მანქანისთვის. 2023 წლის თებერვლის მდგომარეობით, SpaceX-მა გაყიდა ნავთობის პლატფორმები, მაგრამ არ გამორიცხა ზღვაზე დაფუძნებული პლატფორმები მომავალი გამოყენებისთვის.<ref name="Spacenews Oil Rig">{{cite web |last1=Foust |first1=Jeff |title=SpaceX drops plans to convert oil rigs into launch platforms |date=February 14, 2023|url=https://spacenews.com/spacex-drops-plans-to-covert-oil-rigs-into-launch-platforms/ |website=SpaceNews |access-date=November 29, 2024}}</ref> === Starlink === {{Main|Starlink}} [[File: Starlink Mission (47926144123).jpg|thumb|upright=1.2|სამოცი Starlink თანამგზავრი ერთად განლაგებამდე]] Starlink არის ინტერნეტ თანამგზავრების კონსტოლაცია, რომელიც Starlink Services, LLC-ის მიერ, SpaceX-ის სრულად საკუთრებაში არსებული შვილობილი კომპანიის მიერ არის შემუშავებული,<ref name=StarlinkServices>{{cite web |url=https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |title=Order on Review (FCC 23-105) |date=December 12, 2023 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |access-date=March 29, 2024 |quote=After the auction, SpaceX assigned its winning bids to its wholly-owned subsidiary, Starlink. |archive-date=December 24, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231224074601/https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |author=SpaceX |date=September 9, 2022 |title=Starlink Services LLC RDOF AFR – For Public Inspection |url=https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019183126/https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |archive-date=October 19, 2022 |access-date=March 29, 2024 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |quote=Starlink Services, LLC, a wholly-owned subsidiary of Space Exploration Technologies Corp.}}</ref> რომელიც შედგება ათასობით ურთიერთდაკავშირებული საკომუნიკაციო თანამგზავრისგან დაახლოებით 550 კმ ორბიტაზე. მისი მიზანია დააკმაყოფილოს მსოფლიოში დაბალი ღირებულების ფართოზოლოვანი ინტერნეტის შესაძლებლობების მნიშვნელოვანი დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნა.<ref name="sn20150119">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 19, 2015 |title=SpaceX To Build 4,425 Broadband Satellites in Seattle |url=http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150119210849/http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |archive-date=January 19, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> განვითარება 2015 წელს დაიწყო და პირველი პროტოტიპები სატესტო ფრენის თანამგზავრები SpaceX Paz თანამგზავრის მისიაზე 2017 წელს გაუშვეს. 2019 წლის მაისში SpaceX-მა Falcon 9-ზე 60 თანამგზავრისგან შემდგარი პირველი პარტია გაუშვა.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|title=Falcon 9 launches first Starlink mission{{snd}}heaviest payload launch by SpaceX to date|date=May 23, 2019|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=July 4, 2019|archive-date=June 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190603142831/https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|url-status=live}}</ref> კონსტოლაციის საწყისი სატესტო ოპერაციები 2020 წლის ბოლოს დაიწყო<ref>{{cite news |last1=Sheetz |first1=Michael |title=SpaceX prices Starlink satellite internet service at $99 per month, according to e-mail |url=https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |access-date=December 25, 2021 |publisher=CNBC |date=October 27, 2020 |language=en |archive-date=February 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210204222430/https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |url-status=live }}</ref> და პირველი შეკვეთები 2021 წლის დასაწყისში იქნა მიღებული.<ref>{{cite web|title=SpaceX opens Starlink satellite Internet pre-orders to the public|url=https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|work=Engadget|date=February 10, 2021 |access-date=February 10, 2021|archive-date=February 10, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210210134847/https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|url-status=live}}</ref> ​​მომხმარებლებს უთხრეს, რომ ინტერნეტის მომსახურების სიჩქარე 50 მბიტ/წმ-დან 150 მბიტ/წმ-მდე და შეყოვნება 20 მილიწამიდან 40 მილიწამამდე უნდა ელოდონ.<ref>{{cite news|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|title=SpaceX Reveals Monthly Cost Of Starlink Internet In Its 'Better Than Nothing Beta'|last=O'Callaghan|first=Jonathan|newspaper=Forbes|date=October 27, 2020 |access-date=October 30, 2020|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160314/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში Starlink-მა მსოფლიო მასშტაბით 1 მილიონზე მეტ აბონენტს მიაღწია.<ref>{{cite tweet|number=1604872936976154624|user=SpaceX |title=Starlink now has more than 1,000,000 active subscribers}}</ref> Starlink-ის დაგეგმილი დიდი რაოდენობით თანამგზავრები ასტრონომების მიერ გააკრიტიკეს სინათლის დაბინძურების შესახებ შეშფოთების გამო,<ref>{{cite news|title=After SpaceX Starlink Launch, a Fear of Satellites That Outnumber All Visible Stars|url=https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200821011421/https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|archive-date=August 21, 2020|access-date=June 3, 2019|work=The New York Times|date=June 2019|last1=Hall|first1=Shannon}}</ref><ref>{{cite news|title=The unexpected brightness of new satellites could ruin the night sky|url=https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160416/https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|newspaper=The Economist|date=May 30, 2019}}</ref><ref>{{cite web|title=SpaceX's Starlink Could Change The Night Sky Forever, And Astronomers Are Not Happy|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160330/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|work=Forbes}}</ref> Starlink-ის თანამგზავრების სიკაშკაშე როგორც ოპტიკურ, ასევე რადიო ტალღის სიგრძეებში ხელს უშლიდა სამეცნიერო დაკვირვებებს.<ref>{{cite web|title=Will Elon Musk's Starlink satellites harm astronomy? Here's what we know.|date=May 29, 2019|url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|access-date=March 12, 2021|work=National Geographic|archive-date=March 9, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210309192056/https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|url-status=dead}}</ref> საპასუხოდ, SpaceX-მა Starlink-ის თანამგზავრებზე რამდენიმე განახლება განახორციელა, რაც მიზნად ისახავდა მათი სიკაშკაშის შემცირებას.<ref>{{Cite news|last=SpaceX|date=April 28, 2020|title=Astronomy Discussion with National Academy of Sciences|url=https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html|url-status=live|access-date=April 4, 2021|archive-date=May 16, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210516183544/https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html}}</ref> Starlink-ის მიერ გამოყენებული თანამგზავრების დიდი რაოდენობა ასევე ქმნის კოსმოსური ნარჩენების შეჯახების გრძელვადიან საფრთხეს.<ref>{{cite web|last=O'Callaghan|first=Jonathan|date=May 13, 2019|title=SpaceX's Starlink Could Cause Cascades of Space Junk|url=https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160329/https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|archive-date=November 17, 2020|access-date=August 2, 2020|website=Scientific American}}</ref><ref>[https://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/starlink-space-debris/ Does Starlink Pose a Space Debris Threat? An Expert Answers.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201117160315/https://skyandtelescope.org/astronomy-news/starlink-space-debris/|date=November 17, 2020}} Jan Hattenbach, ''Sky & Telescope'', June 3, 2019.</ref> თუმცა, თანამგზავრები აღჭურვილია კრიპტონით მომუშავე ჰოლის ძრავებით, რომლებიც საშუალებას აძლევს მათ, სიცოცხლის ვადის ამოწურვის შემდეგ ორბიტიდან გავიდნენ. ისინი ასევე შექმნილია ისე, რომ ავტონომიურად აიცილონ თავიდან შეჯახებები აღმავალი თვალთვალის მონაცემების საფუძველზე.<ref>{{cite web|title=Starlink Block v1.0|url=https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|access-date=July 1, 2021|publisher=space.skyrocket.de|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160214/https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა Starshield, პროგრამა, რომელიც ითვალისწინებს სამხედრო ან სამთავრობო ორგანიზაციების ტვირთის ინტეგრირებას Starlink-ისგან წარმოებულ თანამგზავრულ ავტობუსში. კოსმოსური განვითარების სააგენტო კოსმოსური რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემისთვის თანამგზავრების მომწოდებელი მთავარი მომხმარებელია.<ref>{{cite news | url=https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | title=Musk's SpaceX wins Pentagon award for missile tracking satellites | work=Reuters | date=October 5, 2020 | access-date=December 13, 2022 | archive-date=December 11, 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221211175715/https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX – Starshield |url=https://www.spacex.com/starshield/ |access-date=December 13, 2022 |website=spacex.com |archive-date=December 14, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214061704/https://www.spacex.com/starshield/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის ივნისში SpaceX-მა წარმოადგინა Starlink-ის ანტენების კომპაქტური ვერსია, „Starlink Mini“, რომელიც შექმნილია მობილური თანამგზავრული ინტერნეტით სარგებლობისთვის. ადრეული წვდომის ვერსიაში ის 599 დოლარად იყო შემოთავაზებული და საბაზისო მოდელზე უფრო ძვირი ღირდა. Mini ანტენა, სტანდარტული ვერსიის ზომის ნახევარი და წონის ერთი მესამედი, აღჭურვილი იყო ჩაშენებული WiFi როუტერით, დაბალი ენერგომოხმარებით და 100 მბიტ/წმ-ზე მეტი ჩამოტვირთვის სიჩქარით.<ref>{{cite news|last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX unveils backpack-sized 'Starlink Mini' satellite internet antenna for $599 |date=June 20, 2024 |url=https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20240626174646/https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-date=June 26, 2024 |access-date=June 27, 2024}}</ref> == სხვა პროექტები == === Hyperloop === 2015 წლის ივნისში, SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ ის Hyperloop-ის შეჯიბრს დააფინანსებდა და SpaceX-ის შტაბ-ბინასთან ახლოს 1.6 კმ (0.99 მილი) სიგრძის ქვემასშტაბიან სატესტო ტრასას ააშენებდა შეჯიბრებითი ღონისძიებებისთვის.<ref name="nbc20150615">{{cite web |author=Boyle |first=Alan |date=June 15, 2015 |title=Elon Musk's SpaceX Plans Hyperloop Pod Races at California HQ in 2016 |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301034956/http://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |archive-date=March 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NBC}}</ref><ref name="spacex-competition201506">{{cite web|url=http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|title=Spacex Hyperloop Pod Competition|publisher=SpaceX|date=June 2015|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archive-date=July 14, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archivedate=ივლისი 14, 2015}}</ref> კომპანიამ ყოველწლიური შეჯიბრი 2017 წლიდან 2019 წლამდე ჩაატარა.<ref>{{cite news |last1=Bonasio |first1=Alice |title=Is it time to take the Hyperloop seriously? |url=https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |access-date=April 21, 2021 |work=Ars Technica |date=March 4, 2018 |language=en-us |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421143836/https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |url-status=live }}</ref> ===COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამა=== ექიმებთან და აკადემიურ მკვლევარებთან თანამშრომლობით, SpaceX-მა ყველა თანამშრომელი მიიწვია 2020 წელს COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამის შექმნაში მონაწილეობის მისაღებად. ამგვარად, 4300 თანამშრომელმა ნებაყოფლობით ჩააბარა სისხლის ნიმუშები, რის შედეგადაც გამოქვეყნდა რეცენზირებული სამეცნიერო ნაშრომი, რომელშიც SpaceX-ის რვა თანამშრომელი თანაავტორად იყო მიჩნეული და ვარაუდობდნენ, რომ COVID-19 ანტისხეულების გარკვეული დონე შეიძლება უზრუნველყოფდეს ვირუსის წინააღმდეგ ხანგრძლივ დაცვას.<ref>{{cite news |url= https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |title= Elon Musk got 4,000 SpaceX workers to join a COVID-19 study. Here's what he learned. |website= [[The Wall Street Journal]] |via= [[Fox Business]] |first= Sarah |last= Krouse |date= February 21, 2021 |access-date= February 21, 2021 |archive-date= February 23, 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20210223031740/https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |url-status= live }}</ref><ref>{{cite journal|title= Discrete SARS-CoV-2 antibody titers track with functional humoral stability |journal= [[Nature Communications]] | doi = 10.1038/s41467-021-21336-8 |first1= Yannic C. |last1= Bartsch |first2= Stephanie |last2= Fischinger |first3= Sameed M. |last3= Siddiqui |first4= Zhilin |last4= Chen |first5= Jingyou |last5= Yu |first6= Makda |last6= Gebre |first7= Caroline |last7= Atyeo |first8= Matthew J. |last8= Gorman |first9= Alex Lee |last9= Zhu |first10= Jaewon |last10= Kang |first11= John S. |last11= Burke |first12= Matthew |last12= Slein |first13= Matthew J. |last13= Gluck |first14= Samuel |last14= Beger |first15= Yiyuan |last15= Hu |first16=Justin |last16= Rhee |first17= Eric |last17= Petersen |first18= Benjamin |last18= Mormann |first19= Michael |last19= de St Aubin |first20= Mohammad A. |last20= Hasdianda |first21= Guruprasad |last21= Jambaulikar |first22=Edward W. |last22= Boyer |first23=Pardis C. |last23= Sabeti |author-link23= Pardis Sabeti |first24= Dan H. |last24= Barouch |author-link24= Dan Barouch |first25= Boris D. |last25= Julg |first26= Elon R. |last26= Musk |author-link26= Elon Musk |first27= Anil S. |last27= Menon |first28= Douglas A. |last28= Lauffenburger |author-link28= Doug Lauffenburger |first29= Eric J. |last29= Nilles |first30= Galit |last30= Alter |author-link30= Galit Alter |date=February 15, 2021 |volume= 12 |issue= 1 |page= 1018 |pmid= 33589636 |pmc= 7884400 |bibcode= 2021NatCo..12.1018B |doi-access= free | issn = 2041-1723}}</ref> ===სხვა=== 2018 წლის ივლისში, მასკმა თავის თანამშრომლებს მინი-წყალქვეშა ნავის აშენება მოაწყო, რათა ტაილანდში დატბორილ გამოქვაბულში ჩარჩენილი ბავშვების გადარჩენაში დახმარებოდა.<ref name="ArsTechSubmarine">{{Cite web |last=Lee |first=Timothy B. |date=July 10, 2018 |title=Thai official: Elon Musk's submarine "not practical for this mission" [Updated] |url=https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200919045304/https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |archive-date=September 19, 2020 |access-date=September 13, 2020 |website=Ars Technica}}</ref> საერთაშორისო სამაშველო მყვინთავთა ჯგუფის ხელმძღვანელმა, რიჩარდ სტენტონმა, მასკს მოუწოდა, წყალდიდობის გაუარესების შემთხვევაში, დამხმარე საშუალებად ემუშავა აპარატის აშენებაზე. თუმცა, სტენტონმა მოგვიანებით დაასკვნა, რომ მინი-წყალქვეშა ნავი არ იმუშავებდა და თქვა, რომ მასკის ჩართულობამ „სამაშველო სამუშაოებიდან ყურადღება გადაიტანა“.<ref>{{cite news |last1=Wong |first1=Julia Carrie |author-link=Julia Carrie Wong |date=December 5, 2019 |title=Elon Musk trial: Vernon Unsworth says entrepreneur's tweets 'humiliated' him |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |url-status=live |access-date=May 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220513154947/https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |archive-date=May 13, 2022}}</ref><ref>{{cite tweet |number=1016684366083190785 |user=elonmusk |title=The former Thai provincial governor (described inaccurately as "rescue chief") is not the subject matter expert. [...] |first=Elon |last=Musk |access-date=July 19, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180718112856/https://twitter.com/elonmusk/status/1016684366083190785 |archive-date=July 18, 2018 |url-status=live}}</ref> SpaceX-ისა და The Boring Company-ის ინჟინრებმა მინი-წყალქვეშა ნავი Falcon 9-ის თხევადი ჟანგბადის გადამცემი მილისგან რვა საათში ააშენეს და პირადად მიიტანეს ტაილანდში. <ref>{{cite news |last1=Ferris |first1=Robert |date=July 10, 2018 |title=Elon Musk says his 'mini-submarine' can be used for other things |publisher=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |url-status=live |access-date=July 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180713075037/https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |archive-date=July 13, 2018}}</ref><ref>{{cite web |date=July 8, 2018 |title=Tested for Thailand, SpaceX's makeshift mini-sub could serve as space escape pod |url=https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191207165300/https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |archive-date=December 7, 2019 |access-date=December 7, 2019 |website=GeekWire.com}}</ref> ტაილანდის ხელისუფლებამ საბოლოოდ უარი თქვა წყალქვეშა ნავის გამოყენებაზე, რადგან განაცხადა, რომ ის სამაშველო მისიისთვის პრაქტიკული არ იყო.<ref name="ArsTechSubmarine" /> == ობიექტები == SpaceX-ის შტაბ-ბინა მდებარეობს SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, სადაც ის აწარმოებს და უშვებს თავის Starship-ის ხომალდს. თუმცა, კომპანიის ოპერაციების უმეტესობა ხორციელდება ჰოთორნში, კალიფორნიის შტატში, მდებარე ოფისიდან, სადაც ადრე იყო მისი შტაბ-ბინა, სადაც ის ამზადებს Falcon-ის რაკეტებსა და Dragon-ის კოსმოსურ ხომალდს და სადაც განთავსებულია მისიის მართვის ცენტრი. კომპანია ასევე მართავს Starlink-ის თანამგზავრების წარმოების ობიექტს რედმონდში, ვაშინგტონის შტატში, რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ობიექტს მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში,<ref name="bloomberg2021">{{cite news |last1=Hull |first1=Dana |last2=Chapa |first2=Sergio |title=Elon's Texas Empire |url=https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105220210/https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |archive-date=November 5, 2021 |access-date=January 8, 2022 |work=bloomberg.com}}</ref> და ინარჩუნებს ოფისს ვაშინგტონის შტატში, ძირითადი სამთავრობო მომხმარებლების მახლობლად.<ref>{{Cite web |last=Hennigan |first=W.J. |date=January 31, 2011 |title=SpaceX to open a new office in the Washington, D.C., area |url=https://www.latimes.com/archives/blogs/money-company/story/2011-01-31/spacex-to-open-a-new-office-in-the-washington-d-c-area |access-date=August 22, 2024 |website=Los Angeles Times |language=en-US}}</ref> SpaceX-ს აქვს ორი აქტიური გაშვების წერტილი ფლორიდაში, ერთი აქტიური გაშვების წერტილი კალიფორნიაში და ერთი აქტიური გაშვების წერტილი Starbase-ში, ტეხასის შტატში. === Hawthorne, CA: Falcon and Dragon manufacturing, mission control === [[File:Iridium-4 Mission (25557986177).jpg|thumb|upright=1.2|SpaceX office in Hawthorne, California at night during a Falcon 9 launch from [[Vandenberg Space Force Base]]]] SpaceX ლოს-ანჯელესის გარეუბან ჰოთორნში, კალიფორნიაში, დიდ ობიექტს მართავს. სამსართულიან შენობაში, რომელიც თავდაპირველად Northrop Corporation-მა Boeing 747-ის ფიუზელაჟების ასაგებად ააშენა,<ref name="pm">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=January 20, 2012 |title=Inside SpaceX: We Visit the Company's California Headquarters{{snd}}Slide 3 |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306040700/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> განთავსებულია SpaceX-ის საოფისე სივრცე, მისიის კონტროლი და Falcon 9-ის წარმოების ობიექტები.<ref name="arstechnica_2019">{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |date=July 26, 2019 |title=SpaceX's Starship prototype has taken flight for the first time |url=https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190804140323/https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |archive-date=August 4, 2019 |access-date=March 16, 2021 |work=Ars Technica |language=en-us}}</ref> ამ ტერიტორიაზე აშშ-ში კოსმოსური სექტორის შტაბ-ბინების, ობიექტებისა და შვილობილი კომპანიების ერთ-ერთი უდიდესი კონცენტრაციაა, მათ შორის Boeing/McDonnell Douglas-ის მთავარი თანამგზავრული შენობის კამპუსები, The Aerospace Corporation, Raytheon, NASA-ს რეაქტიული ძრავების ლაბორატორია, აშშ-ის კოსმოსური ძალების კოსმოსური სისტემების სარდლობა ლოს-ანჯელესის საჰაერო ძალების ბაზაზე, Lockheed Martin, BAE Systems, Northrop Grumman და AECOM და ა.შ., აეროკოსმოსური ინჟინრებისა და კოლეჯის ინჟინერიის ბოლო კურსდამთავრებულების დიდი ჯგუფით.<ref name="pm" /> SpaceX თავისი რაკეტებისა და სარაკეტო ძრავების წარმოებაში მაღალი ხარისხის ვერტიკალურ ინტეგრაციას იყენებს. SpaceX რაკეტის ძრავებს, რაკეტის საფეხურებს, კოსმოსურ ხომალდებს, ძირითად ავიონიკას და ყველა პროგრამულ უზრუნველყოფას საკუთარ ჰოთორნის ქარხანაში ამზადებს, რაც უჩვეულოა კოსმოსური ინდუსტრიისთვის.<ref name=A&Ssmithsonian201201 /> ჰოთორნის ქარხანა SpaceX-ის შტაბ-ბინა 2024 წლის აგვისტომდე იყო. თუმცა, SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად აღიქმებოდა, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში, რადგან ობიექტი კომპანიის ოპერაციებს დაავალებს.<ref name="Clark 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=July 17, 2024 |title=Elon Musk says SpaceX and X will relocate their headquarters to Texas |url=https://arstechnica.com/space/2024/07/elon-musk-says-spacex-and-x-will-relocate-their-headquarters-to-texas/ |access-date=August 22, 2024 |website=Ars Technica |language=en-us}}</ref> === Boca Chica, TX: Starship manufacturing, launch === {{Main|SpaceX Starbase}} [[File:The Boca Chica Rocket Factory.jpg|thumb|The Starship assembly building at [[SpaceX Starbase]] in Texas]] SpaceX აწარმოებს და აფრენს Starship-ის სატესტო ხომალდებს SpaceX Starbase-დან ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, SpaceX-ის Starbase-დან, რომელიც მდებარეობს ბოკა ჩიკაში, ბრაუნსვილის მახლობლად. გამშვები ობიექტის პირველი გეგმები 2014 წლის აგვისტოში გამოაცხადა.<ref>{{cite web |date=August 4, 2014 |title=Gov. Perry Announces State Incentives Bringing SpaceX Commercial Launch Facility, 300 Jobs to the Brownsville Area |url=http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20140829013047/http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-date=August 29, 2014 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Office of the Governor Rick Perry}}</ref><ref>{{cite web |author=Berger |first=Eric |date=August 4, 2014 |title=Texas, SpaceX announce spaceport deal near Brownsville |url=http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170227052306/http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |archive-date=February 27, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=MySanAntonio.com}}</ref> ფედერალურმა ავიაციის ადმინისტრაციამ (FAA) ნებართვა 2014 წლის ივლისში გასცა.<ref>{{cite web |author=David |first=Leonard |date=July 15, 2014 |title=SpaceX receives FAA approval for proposed spaceport in Texas |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202014713/http://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |archive-date=February 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CBS News}}</ref> SpaceX-მა ახალი გამშვები ობიექტის მშენებლობა 2014 წელს დაიწყო, მშენებლობა კი 2015 წლის მეორე ნახევარში დაიწყო,<ref name="sn20140922">{{cite web |author=Foust |first=Jeff |date=September 22, 2014 |title=SpaceX Breaks Ground on Texas Spaceport |url=http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160529183729/http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |archive-date=May 29, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ობიექტიდან პირველი სუბორბიტალური გაშვებები 2019 წელს<ref name="arstechnica_2019" /> განხორციელდა, ხოლო ორბიტალური გაშვებები 2023 წელს დაიწყო. SpaceX-ს Starbase ობიექტის გარემოზე ზემოქმედების გამო გაზრდილი შემოწმება დაეკისრა.<ref>{{Cite news |last=Lingle |first=Brandon |date=August 16, 2024 |title=SpaceX's South Texas rocket operation facing international scrutiny |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-international-scrutiny-texas-19660601.php |work=San Antonio Express-News}}</ref><ref name="20210714cnbc-faa">{{cite news |last=Sheetz |first=Michael |date=July 14, 2021 |title=FAA warns SpaceX that massive Starship launch tower in Texas is unapproved |url=https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210904033047/https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |archive-date=September 4, 2021 |access-date=September 24, 2021 |publisher=CNBC}}</ref><ref>{{cite news |last=Koren |first=Marina |date=February 11, 2020 |title=Why SpaceX Wants a Tiny Texas Neighborhood So Badly |url=https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210815024453/https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |archive-date=August 15, 2021 |access-date=September 24, 2021 |work=The Atlantic}}</ref> 2024 წლის აგვისტოში, ტეხასის გარემოსდაცვითი ხარისხის კომისიამ SpaceX დაადანაშაულა გარემოსდაცვითი რეგულაციების დარღვევაში, ბოკა ჩიკას გამშვები ობიექტის მახლობლად წყალში დამაბინძურებლების განმეორებით გაშვებით.<ref>{{Cite web |last=Kolodny |first=Lora |date=August 12, 2024 |title=SpaceX repeatedly polluted waters in Texas this year, regulators found |url=https://www.cnbc.com/2024/08/12/spacex-repeatedly-polluted-waters-in-texas-tceq-epa-found.html |access-date=August 25, 2024 |website=CNBC |language=en}}</ref> გარემოს დაცვის სააგენტომ SpaceX-ს დაახლოებით 150,000 USD ოდენობის ჯარიმა დააკისრა „სამრეწველო ჩამდინარე წყლების“ სავარაუდო ჩაშვებისა და სუფთა წყლის შესახებ კანონის დარღვევისთვის.<ref>{{Cite web |last=Lingle |first=Brandon |date=September 12, 2024 |title=SpaceX fined nearly $150,000 by the EPA for wastewater violations |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-fine-epa-clean-water-violations-19757884.php |access-date=September 12, 2024 |website=San Antonio Express-News |language=en}}</ref> === McGregor, TX: Rocket Development and Test Facility === {{Main|SpaceX Rocket Development and Test Facility}} [[File:2008 SpaceX's Rocket Development facility, McGregor, TX.jpg|thumb|upright=1.2|Aerial view of the SpaceX McGregor engine testing facility, 2008]] SpaceX-ის რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ცენტრი მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში, რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრია. SpaceX-ის მიერ წარმოებული ყველა რაკეტის ძრავა და ძრავა საბოლოო ტესტირებისთვის მაკგრეგორში უნდა გაიაროს, რის შემდეგაც ისინი ფრენის მისიებში გამოიყენება.<ref name="wired201210102">{{cite news |last=Paur |first=Jason |date=October 10, 2012 |title=Inside SpaceX's Texas Rocket-Testing Facility |url=https://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130109012656/http://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |archive-date=January 9, 2013 |access-date=December 31, 2012 |newspaper=Wired}}</ref><ref name="nsfdc20130620">{{cite news |last=Bergin |first=Chris |date=June 20, 2013 |title=Reducing risk via ground testing is a recipe for SpaceX success |url=http://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118211052/https://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |archive-date=January 18, 2017 |access-date=August 21, 2013 |newspaper=NASAspaceflight.com}}</ref> ცენტრი ასევე სხვადასხვა კომპონენტისა და ძრავების ტესტირების ადგილს წარმოადგენს კვლევისა და განვითარების პროცესში.<ref name="wt20111222">{{cite news |last1=Sanchez |first1=Sandra |date=December 22, 2011 |title=SpaceX: Blasting into the future — A Waco Today interview with Elon Musk |url=http://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180730020838/https://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |archive-date=July 30, 2018 |access-date=October 7, 2015 |work=Waco Tribune}}</ref> ძრავების ტესტირების გარდა, დაშვებისა და აღდგენის შემდეგ, Dragon-ის კოსმოსური ხომალდი მაკგრეგორში ჩერდება, რათა მათი საშიში ჰიპერგოლური საწვავის ამოღება მოხდეს, სანამ კაფსულები ჰოთორნში განახლებისთვის გააგრძელებენ გზას.<ref name="wired201210102" /> SpaceX ცენტრს მსოფლიოში ყველაზე მოწინავე და აქტიურ რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრად მიიჩნევს და აცხადებს, რომ ტარიგი: გახსნის დღიდან ობიექტში 7000-ზე მეტი ტესტი ჩატარდა, შვიდი ძრავის ტესტირება ტიპიურ დღეს, ათზე მეტ სატესტო სტენდზე.<ref name="shotwell201503317">{{cite web |author=Gwynne Shotwell |date=March 17, 2015 |title=Statement Of Gwynne Shotwell, President & Chief Operating Officer, Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX) |url=http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160128041905/http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |archive-date=January 28, 2016 |access-date=January 11, 2016 |work=Congressional testimony |publisher=US House of Representatives, Committee On Armed Services Subcommittee On Strategic Forces |quote=''SpaceX’s 4,000 acre Rocket Development Facility in Central Texas includes 12 test stands that support engine component testing; design, qualification and acceptance testing of Merlin engines; structural testing of the first and second stages; and fully integrated stage testing for full mission durations. The state-of-the-art facility has remote and/or automatic controls and high-speed data acquisition systems, and post test data are available for analysis upon test completion.''}}</ref> კომპანიის სხვა ობიექტებთან შედარებით დაბალი პროფილის მიუხედავად, ის SpaceX-ის ოპერაციების კრიტიკულ ნაწილს წარმოადგენს და კომპანიის პრეზიდენტი და ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი თავის მთავარ ოფისს მაკგრეგორში ინარჩუნებს.<ref name=":0">{{Cite AV media |url=https://house.texas.gov/videos/20813 |title=Testimony to the Texas House of Representatives Committee on Appropriations |date=September 24, 2024 |last=Shotwell |first=Gwynne |type=video |language=en-US |time=28:23}}</ref><ref name="wired201210102" /> თავდაპირველად, მეორე მსოფლიო ომის დროს Bluebonnet Ordnance Plant-ის ადგილას მდებარეობდა,<ref name="wt20111222" /> ობიექტი მოგვიანებით Beal Aerospace-მა გამოიყენა, სანამ 2003 წელს SpaceX-მა არჩია.<ref>U.S. Federal Aviation Administration (November 2011) [https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf "Final Environmental Assessment for Issuing an Experimental Permit to SpaceX for Operation of the Grasshopper Vehicle at the McGregor Test Site, Texas"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170513140146/https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf|date=May 13, 2017}}, p. 1.</ref> კომპანიამ მას შემდეგ მნიშვნელოვნად გააფართოვა იგი 2003 წელს არსებული 256 აკრიდან (104 ჰა)<ref name="wt20111222" /> 2015 წლისთვის 4000 აკრიდან (1600 ჰა) <ref name="shotwell201503317" /> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა გამოაცხადა მაკგრეგორში Raptor ძრავების მეორე საწარმოო ობიექტის აშენების გეგმების შესახებ. მოსალოდნელია, რომ ეს გაფართოება მნიშვნელოვნად გაზრდის SpaceX-ის წარმოების სიმძლავრეს, რომლის მიზანიც წელიწადში 800-დან 1000-მდე Raptor ძრავის წარმოებაა.<ref name="dallasnews202107">Elon Musk says SpaceX’s next Texas venture will be a rocket engine factory near Waco, https://www.dallasnews.com/business/technology/2021/07/10/elon-musk-says-spacexs-next-texas-venture-will-be-a-rocket-engine-factory-near-waco/, [[Dallas Morning News]] July 10, 2021, access-date11 July 2021.</ref><ref name="spacex20210710">{{cite tweet |number=1413909599711907845 |user=elonmusk |title=We are breaking ground soon on a second Raptor factory at SpaceX Texas test site. This will focus on volume production of Raptor 2, while California factory will make Raptor Vacuum & new, experimental designs. |date=July 10, 2021}}</ref> === Starlink-ის წარმოების ობიექტები === [[File:Starlink dish 01.webp|upright|thumb|Starlink user terminal on the sidewalk of a residential home.]] SpaceX-ის Starlink-ის შვილობილი კომპანია ორ ძირითად ობიექტზე ოპერირებს. თანამგზავრების წარმოება ვაშინგტონის შტატის ქალაქ სიეტლთან ახლოს ხდება, ხოლო მომხმარებლის ტერმინალების წარმოება ტეხასის შტატის ქალაქ ოსტინთან ახლოს. Starlink-ის თანამგზავრების განვითარებისა და წარმოების ოპერაციების კამპუსი 314,000 კვადრატულ ფუტზე (29,200 მ2) მეტ ფართობს იკავებს, სულ მცირე ექვს შენობაში, რომლებიც რედმონდში, ვაშინგტონში, სიეტლის აღმოსავლეთით მდებარეობს. პირველი შენობა 2015 წლის დასაწყისში გაიხსნა,<ref>{{Cite news |last=Bishop |first=Todd |date=January 13, 2015 |title=SpaceX's new Seattle-area office is in Redmond; Elon Musk to visit region this week |url=https://www.geekwire.com/2015/spacexs-new-seattle-area-office-redmond-elon-musk-visit-region-week/ |access-date=August 22, 2024 |work=GeekWire}}</ref> ხოლო კომპანია მოგვიანებით ხუთ შენობაში გაფართოვდა რედმონდ რიჯის კორპორატიულ ცენტრში.<ref>{{cite news |date=January 27, 2017 |title=SpaceX adds a big new lab to its satellite development operation in Seattle area |url=https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181012053923/https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |archive-date=October 12, 2018 |access-date=October 11, 2018 |publisher=GeekWire}}</ref><ref>{{Cite web |date=April 8, 2021 |title=SpaceX expands its satellite operation in Redmond |url=https://www.seattletimes.com/business/boeing-aerospace/spacex-expands-its-satellite-operation-in-redmond/ |access-date=August 22, 2024 |website=The Seattle Times |language=en-US}}</ref> Starlink-მა მომხმარებლის ტერმინალების წარმოების ობიექტი ტეხასის შტატის ქალაქ ბასტროპში, ოსტინის აღმოსავლეთით, 2023 წლის დეკემბერში გახსნა. ოპერირების პირველი ცხრა თვის განმავლობაში, ერთი მილიონი კვადრატული ფუტის (93,000 მ2) ფართობის ობიექტმა ერთი მილიონი მომხმარებლის ტერმინალი გამოუშვა და შეერთებულ შტატებში ბეჭდური მიკროსქემების უდიდესი ქარხანა გამხდარიყო.<ref>{{Cite web |last=Kan |first=Michael |date=September 27, 2024 |title=Starlink Predicts Huge Growth for Printed Circuit Board Production in Texas |url=https://www.pcmag.com/news/starlink-predicts-huge-growth-for-printed-circuit-board-production-in-texas |access-date=September 29, 2024 |website=PCMAG |language=en}}</ref> === გაშვების ობიექტები === [[File:Falcon Heavy Side Boosters landing on LZ1 and LZ2 - 2018 (25254688767).jpg|thumb|Falcon Heavy Side Boosters landing on [[Landing Zones 1 and 2|LZ1]] and LZ2 at Cape Canaveral]] SpaceX მართავს ოთხ ორბიტალურ გაშვების ადგილს: კეიპ კანავერალის კოსმოსური ძალების სადგურსა და კენედის კოსმოსურ ცენტრში ფლორიდაში, ასევე ვანდენბერგის კოსმოსური ძალების ბაზაზე კალიფორნიაში Falcon-ის რაკეტებისთვის, და Starbase-ზე ბრაუნსვილთან ახლოს, ტეხასის შტატში, Starship-ისთვის. SpaceX-მა მიუთითა, რომ ისინი ხედავენ ნიშას ოთხივე ორბიტალური ობიექტისთვის და რომ მათ აქვთ საკმარისი გაშვების ბიზნესი თითოეული მოედნის შესავსებად.<ref name="sn20130802">{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=August 2, 2013 |title=SpaceX Appetite for U.S. Launch Sites Grows |url=http://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163708/https://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> ვანდენბერგის გაშვების ადგილი უზრუნველყოფს მაღალი დახრილობის ორბიტებს (66–145°), ხოლო კეიპ კანავერალი და კენედი უზრუნველყოფენ საშუალო დახრილობის ორბიტებს (28.5–55°).<ref>{{Cite book|last=SpaceX|title=Falcon User's Guide|publisher=SpaceX|year=2021|url=https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|page=11|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 8, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231208111712/https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|url-status=live}}</ref> უფრო დიდი დახრილობები, მათ შორის SSO, შესაძლებელია ფლორიდიდან კუბის გადაფრენით.<ref>{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|title=SpaceX launches first polar orbit mission from Florida in decades|date=August 31, 2020|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 24, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221224083425/https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც ის პენსიაზე გავიდა, Falcon 1-ის ყველა გაშვება განხორციელდა რონალდ რეიგანის სახელობის ბალისტიკური რაკეტების თავდაცვის სატესტო ადგილზე, მარშალის კუნძულების ომელეკის კუნძულზე.<ref>{{cite web |last1=Spudis |first1=Paul D. |title=The Tale of Falcon 1 |url=https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |website=Air & Space Magazine |access-date=May 20, 2021 |language=en |archive-date=March 2, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210302054826/https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |url-status=live }}</ref> 2007 წლის აპრილში პენტაგონმა დაამტკიცა SpaceX-ის მიერ კეიპ კანავერალის კოსმოსური გაშვების კომპლექსის 40-ის (SLC-40) გამოყენება.<ref>{{cite news |last1=Wolf |first1=Jim |title=U.S. lets SpaceX operate at Cape Canaveral |url=https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |access-date=April 21, 2021 |work=Reuters |date=April 26, 2007 |language=en |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421140153/https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |url-status=live }}</ref> ეს ადგილი 2010 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის გაშვებისთვის, ძირითადად დედამიწის დაბალ და გეოსტაციონარურ ორბიტებზე. კანავერალის კეიპში მდებარე ყოფილი გამშვები კომპლექსი 13, რომელსაც ამჟამად 1 და 2 სადესანტო ზონები ეწოდა, 2015 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის პირველი ეტაპის გამაძლიერებელი დაშვებისთვის.<ref>{{cite web |last1=Howell |first1=Elizabeth |title=See the Evolution of SpaceX's Rockets in Pictures |url=https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |website=Space.com |access-date=April 21, 2021 |language=en |date=May 21, 2020 |archive-date=April 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413052441/https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |url-status=live }}</ref> [[File:Launch of Falcon 9 carrying CASSIOPE (130929-F-ET475-012).jpg|thumb|SpaceX west coast launch facility at [[Vandenberg Space Force Base]], during the launch of [[CASSIOPE]]]] Vandenberg-ის კოსმოსური გამშვები კომპლექსი 4 (SLC-4E) სამხედროებისგან იჯარით იქნა აღებული 2011 წელს და გამოიყენება პოლარულ ორბიტებზე ტვირთის გადასატანად. ვანდენბერგის ადგილს შეუძლია როგორც Falcon 9-ის, ასევე Falcon Heavy-ის მანქანების გაშვება,<ref name="nsf20110405">{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=April 5, 2011 |title=SpaceX: Falcon Heavy, Falcon 9 tag team set to share 20 launches a year |url=https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306035528/https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref> მაგრამ არ შეუძლია დაბალი დახრილობის ორბიტებზე გაშვება. მეზობელი SLC-4W 2015 წელს გამაძლიერებელი დაშვებისთვის გადაკეთდა სადესანტო ზონა 4-ად.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|title=SpaceX Falcon 9 launches with SAOCOM 1A and nails first West Coast landing|date=October 7, 2018|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=February 11, 2019|archive-date=January 9, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190109031024/https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის 14 აპრილს SpaceX-მა ხელი მოაწერა 20-წლიან იჯარის ხელშეკრულებას კენედის კოსმოსური ცენტრის გამშვები კომპლექსი 39A-სთვის.<ref>{{citation-attribution|1={{cite news|url=https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad|title=NASA, SpaceX Sign Property Agreement for Historic Launch Pad|last=Granath|first=Bob|date=March 24, 2015|publisher=NASA|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 7, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180207070227/https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad/|url-status=live}} }}</ref> შემდგომში, პლატფორმა მოდიფიცირებული იქნა Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ს გაშვების მხარდასაჭერად. 2024 წლის მონაცემებით, ეს ერთადერთი პლატფორმაა, რომელიც მხარს უჭერს Falcon Heavy-ს გაშვებას. SpaceX-მა თავისი პირველი ეკიპაჟიანი მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 39A გაშვების პლატფორმიდან 2020 წლის 30 მაისს გაუშვა.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|title=NASA, Partners Update Commercial Crew Launch Dates{{snd}}Commercial Crew Program|website=blogs.nasa.gov|date=February 6, 2019 |access-date=February 11, 2019|archive-date=February 6, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190206231623/https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|url-status=live}} }}</ref> პლატფორმის 39A მომზადება 2019 წლიდან მიმდინარეობს Starship-ის გაშვების საბოლოო განსახორციელებლად. ტეხასის შტატის ქალაქ ბოკა ჩიკაში FAA-ს მიერ გაშვების ნებართვების გაცემის შეფერხების გამო, 39A Starship-ის მომზადება 2022 წელს დაჩქარდა.<ref>{{cite web |last=Ralph |first=Eric |date=February 16, 2022 |title=SpaceX preparing to assemble launch tower for Starship's first Florida pad |url=https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ |url-status=live |access-date=March 16, 2022 |website=Teslarati |archive-date=April 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220407070816/https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ }}</ref> == კონტრაქტები== SpaceX-მა NASA-სგან მოიპოვა საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის (ISS) სადემონსტრაციო და ფაქტობრივი მიწოდების კონტრაქტები კომპანიის მიერ შემუშავებული ტექნოლოგიით. SpaceX ასევე სერტიფიცირებულია აშშ-ის სამხედრო ძალებისთვის Evolved Expendable Launch Vehicle-ის კლასის (EELV) ტვირთის გაშვებისთვის. მხოლოდ 2018 წელს დაახლოებით ოცდაათი მისიით, SpaceX-მა კონტრაქტით 12 მილიარდ დოლარზე მეტი შეადგინა.<ref name="about" /> === ტვირთი სკს-ზე === [[File:COTS2 Dragon is berthed.jpg|thumb|The COTS 2 Dragon is berthed to the [[International Space Station]] (ISS) by [[Mobile Servicing System|Canadarm2]]]] 2006 წელს SpaceX-მა მოიგო NASA-ს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პირველი ფაზის კონტრაქტი, რათა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის მიწოდება ეჩვენებინა, ეკიპაჟის ტრანსპორტირებისთვის შესაძლო კონტრაქტის ვარიანტით.<ref>Dennis Stone, "NASA's Approach to Commercial cargo and Crew Transportation", ''Acta Astronautica'' 63, No. 1-4 (2008): 192–197.</ref> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, რომელიც NASA-მ შეიმუშავა კოსმოსური აქტის შეთანხმებების მეშვეობით ახალი შესაძლებლობების განვითარებისთვის „საწყისი თანხის“ უზრუნველსაყოფად, NASA-მ SpaceX-ს 396 მილიონი დოლარი გადაუხადა Dragon კოსმოსური ხომალდის ტვირთის კონფიგურაციის შესამუშავებლად, ხოლო SpaceX-მა თავისი რესურსებით შეიმუშავა Falcon 9 გამშვები მოწყობილობა.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=The numbers don't lie{{snd}}NASA's move to commercial space has saved money |url=https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |access-date=December 26, 2021 |work=Ars Technica |date=May 20, 2020 |language=en-us |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133101/https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |url-status=live }}</ref> როგორც აღმოჩნდა, კოსმოსური აქტის ამ შეთანხმებებმა NASA-ს მილიონობით დოლარი დაზოგა განვითარების ხარჯებიდან, რამაც რაკეტის განვითარება 4-10-ჯერ უფრო იაფი გახადა, ვიდრე მხოლოდ NASA-ს მიერ წარმოებულიყო.<ref name="Zapata 2017" /> 2010 წლის დეკემბერში, SpaceX COTS დემო ფრენის 1 მისიის გაშვებით, SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც წარმატებით გაუშვა, ორბიტაზე გაიყვანა და აღადგინა კოსმოსური ხომალდი.<ref name="nasa2010">{{cite web |last1=Siceloff |first1=Steven |title=NASA – SpaceX Launches Success with Falcon 9/Dragon Flight |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |access-date=December 30, 2021 |work=nasa.gov |language=en |archive-date=June 12, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |archivedate=ივნისი 12, 2020 }}</ref> Dragon წარმატებით დაამაგრა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს SpaceX COTS დემო ფრენის 2 დროს 2012 წლის მაისში, რაც კერძო კოსმოსური ხომალდისთვის პირველი შემთხვევა იყო.<ref>{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 22, 2012 |title=Big Day for a Space Entrepreneur Promising More |url=https://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701083413/http://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |archive-date=July 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=The New York Times}}</ref> კომერციული მიწოდების სერვისები (CRS) არის NASA-ს მიერ 2008 წლიდან 2016 წლამდე გაცემული კონტრაქტების სერია, რომელიც ითვალისწინებდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთისა და მარაგების მიწოდებას კომერციულად მართული კოსმოსური ხომალდებით. პირველი CRS კონტრაქტები 2008 წელს გაფორმდა და SpaceX-ს 1.6 მილიარდი დოლარი გადაეცა 12 ტვირთის ტრანსპორტირების მისიისთვის, რომლებიც მოიცავდა მიწოდებას 2016 წლამდე.<ref name="spaceflightinsider_2014" /> SpaceX CRS-1, 12 დაგეგმილი მიწოდების მისიიდან პირველი, რომელიც 2012 წლის ოქტომბერში გაეშვა, მიაღწია ორბიტას, დადგა და სადგურზე 20 დღის განმავლობაში დარჩა, სანამ ატმოსფეროში ხელახლა შევიდოდა და წყნარ ოკეანეში ჩავარდებოდა.<ref name=nasa20121028>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|title=NASA Celebrates Dragon's Return|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|archivedate=მარტი 5, 2016}}</ref> მას შემდეგ CRS მისიები საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე წელიწადში დაახლოებით ორჯერ დაფრინავდა. 2015 წელს NASA-მ გააგრძელა პირველი ფაზის კონტრაქტები SpaceX-ისგან დამატებითი სამი მიწოდების ფრენის შეკვეთით და შემდეგ კიდევ უფრო გააგრძელა კონტრაქტი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე სულ ოცი ტვირთის მისიისთვის.<ref>{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=March 3, 2015 |title=NASA lines up four additional CRS missions for Dragon and Cygnus |url=http://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170130164344/https://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |archive-date=January 30, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref><ref name="spaceflightinsider_2014">{{cite news |author=Rhian |first=Jason |date=September 27, 2014 |title=NASA continues Commercial 'push' with CRS extension |url=http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161020231358/http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |archive-date=October 20, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Spaceflight Insider}}</ref><ref>{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=February 24, 2016 |title=SpaceX wins 5 new space station cargo missions in NASA contract estimated at $700{{spaces}}million |url=http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160224170629/http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |archive-date=February 24, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> Dragon 1-ის ბოლო მისია, SpaceX CRS-20, საერთაშორისო კოსმოსური სადგურიდან 2020 წლის აპრილში გავიდა და Dragon შემდგომში ექსპლუატაციიდან ამოიღეს. კონტრაქტების მეორე ფაზა 2016 წლის იანვარში გაფორმდა, სადაც SpaceX ერთ-ერთი გამარჯვებული იყო. SpaceX განახლებული Dragon 2 კოსმოსური ხომალდით დამატებით ცხრა CRS ფრენას განახორციელებს.<ref name="NASA-SMSR">{{cite web|date=April 28, 2021|title=SMSR Integrated Master Schedule|url=https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|access-date=May 3, 2021|work=Office of Safety and Mission Assurance|publisher=[[NASA]]|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603205130/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210614003506/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020aab4a269d2a865b9a1a0ff0f003ca228.pdf?sfvrsn=8290faf8_26|archivedate=ივნისი 14, 2021}}</ref><ref name="grc-planned">{{cite web|date=February 25, 2021|title=Microgravity Research Flights|url=https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|access-date=February 27, 2021|work=[[Glenn Research Center]]|publisher=[[NASA]]|archive-date=March 18, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210318095946/https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის მარტში NASA-მ SpaceX-თან კონტრაქტი გააფორმა Dragon XL კოსმოსური ხომალდის Lunar Gateway-ის კოსმოსურ სადგურზე მარაგების გასაგზავნად. Dragon XL Falcon Heavy-ზე გაეშვება.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|title=SpaceX's most powerful rocket will send NASA cargo to the moon's orbit to supply astronauts|last=Sheetz|first=Michael|date=March 27, 2020|publisher=CNBC|access-date=April 1, 2020|archive-date=March 30, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200330205822/https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|url-status=live}}</ref> === Crewed === [[File:NASA astronauts work aboard the SpaceX Crew Dragon (iss064e004754).jpg|thumb|upright=1.2|NASA astronauts inside the Dragon spacecraft during the [[SpaceX Crew-1|Crew-1 mission]] rendezvous with the International Space Station ]] SpaceX პასუხისმგებელია NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირებაზე. NASA-ს კონტრაქტები კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში დაიწყო, რომელიც მიზნად ისახავდა კომერციულად მართვადი კოსმოსური ხომალდის შემუშავებას, რომელსაც შეეძლო ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადაყვანა. პირველი კონტრაქტი SpaceX-ს 2011 წელს მიენიჭა,<ref name="Space Abort System 20111028">{{cite web|title=Private Space Taxi's Crew Escape System Passes Big Hurdle |url=http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|access-date=March 1, 2017|publisher=Space.com|date=October 28, 2011|archive-date=December 27, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111227110412/http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|url-status=live}}</ref><ref name="aw20110422">{{cite web |first=Frank Jr.|last=Morring|title=Five Vehicles Vie For Future Of U.S. Human Spaceflight|url=http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|work=Aviation Week|date=April 25, 2011 |access-date=March 1, 2017|archive-date=May 9, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140509041748/http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|url-status=live}}</ref> რასაც მოჰყვა მეორე 2012 წელს, რათა გაეგრძელებინა Dragon 2 კოსმოსური ხომალდის შემუშავება და ტესტირება.<ref name="August 2012">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|title=NASA Announces Next Steps in Effort to Launch Americans from U.S. Soil|date=August 3, 2012|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170319023004/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archive-date=March 19, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201112011302/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archivedate=ნოემბერი 12, 2020}} }}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-მ SpaceX და Boeing აირჩია, როგორც ორი კომპანია, რომლებიც დაფინანსდებოდნენ აშშ-ს ეკიპაჟების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირების სისტემების შემუშავებისთვის.<ref name="September 2014" /> SpaceX-მა 2.6 მილიარდი დოლარი მოიგო Dragon 2-ის 2017 წლისთვის დასასრულებლად და სერტიფიცირებისთვის. კონტრაქტები ითვალისწინებდა მინიმუმ ერთ ეკიპაჟიან ფრენას, სულ მცირე ერთი NASA-ს ასტრონავტის ბორტზე ყოფნით. მას შემდეგ, რაც Crew Dragon-მა მიიღო NASA-ს ადამიანის კოსმოსური ფრენის სერტიფიკატი, კონტრაქტი SpaceX-ს ავალდებულებდა კოსმოსურ სადგურზე მინიმუმ ორი და მაქსიმუმ ექვსი ეკიპაჟიანი მისიის ჩატარებას.<ref name="September 2014">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|title=NASA Chooses American Companies to Transport U.S. Astronauts to International Space Station|date=September 16, 2014|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320051537/https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|url-status=live}} }}</ref> SpaceX-მა თავისი Crew Dragon კოსმოსური ხომალდის პირველი მნიშვნელოვანი ფრენის ტესტი, Pad Abort Test, 2015 წლის მაისში დაასრულა<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|title=Crew Dragon Completes Pad Abort Test|last=Post|first=Hannah|work=SpaceX|date=May 6, 2015|access-date=January 22, 2020|archive-date=July 10, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|archivedate=ივლისი 10, 2018}}</ref> და წარმატებით ჩაატარა სრული უპილოტო სატესტო ფრენა 2019 წლის დასაწყისში. კაფსულა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს მიუერთდა და შემდეგ ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა.<ref>{{cite web |last=Smith |first=K. |date=March 4, 2019 |title=Crew Dragon Docks at the ISS |work=SpaceX |url=https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archive-date=March 7, 2020 |access-date=January 22, 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archivedate=მარტი 7, 2020 }}</ref> 2020 წლის იანვარში SpaceX-მა ჩაატარა ფრენის დროს შეწყვეტის ტესტი, ეკიპაჟის გაფრენამდე ბოლო სატესტო ფრენა, რომლის დროსაც Dragon კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი გაშვების ძრავები ჩართო სიმულირებული შეწყვეტის სცენარით.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|title=NASA, SpaceX Complete Final Major Flight Test of Crew Spacecraft|last=Northon|first=Karen|date=January 19, 2020|publisher=NASA |access-date=January 22, 2020|archive-date=January 23, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200123115852/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|url-status=live}} }}</ref> 2020 წლის 30 მაისს, Crew Dragon Demo-2 მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან, ბობ ბენკენთან და დაგ ჰარლისთან ერთად გაუშვეს, რაც 2011 წლის შემდეგ აშშ-დან ეკიპაჟიანი ხომალდის გაშვების პირველი შემთხვევა იყო და საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე SpaceX-ის პირველი კომერციული ეკიპაჟიანი გაშვება.<ref>{{cite web|date=August 3, 2020|title=Demo-2 Success Lays Groundwork for Future Commercial Crew Missions|url=https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=December 4, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201204113739/https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|url-status=live}}</ref> Crew-1-ის მისია წარმატებით გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 2020 წლის 16 ნოემბერს, NASA-ს ასტრონავტებთან მაიკლ ჰოპკინსთან, ვიქტორ გლოვერთან და შენონ უოკერთან ერთად, JAXA-ს ასტრონავტ სოიჩი ნოგუჩისთან ერთად,<ref>{{cite news |author=Wattles |first=Jackie |title=SpaceX-NASA mission: Four astronauts arrive at International Space Station |url=https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201117092210/https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |archive-date=November 17, 2020 |access-date=November 17, 2020 |publisher=CNN}}</ref> რომლებიც ექსპედიცია 64-ის ეკიპაჟის წევრები იყვნენ.<ref>{{cite web|date=November 17, 2020|title=Dragon Resilience Docks at Space Station, Expands Expedition 64 to Seven Crew|url=https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117123857/https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 23 აპრილს Crew-2 გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან შეინ კიმბროსთან და კ. მეგან მაკარტურთან, JAXA-ს ასტრონავტ აკიჰიკო ჰოშიდესთან და ESA-ს ასტრონავტ თომას პესკესთან ერთად.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 23, 2021|title=SpaceX Crew-2 reaches orbit, with Elon Musk's company launching 10 astronauts in under a year|url=https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 13, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613053408/https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|url-status=live}}</ref> Crew-2-ის მისია წარმატებით დაეშვა 2021 წლის 24 აპრილს.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 24, 2021|title=Two SpaceX crew spacecraft are now docked to the space station, as the Crew-2 mission arrives|url=https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 2, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602213309/https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|url-status=live}}</ref> [[File:Resilience after splashdown.jpg|thumb|upright=1.2|''Resilience'' after splashdown]] SpaceX ასევე სთავაზობს ფასიან ეკიპაჟიან კოსმოსურ ფრენებს კერძო პირებისთვის. ამ მისიებიდან პირველი, Inspiration4, 2021 წელს დაიწყო Shift4 Payments-ის აღმასრულებელი დირექტორის, ჯარედ ისაკმენის სახელით. მისიამ Crew Dragon Resilience ფლორიდის კენედის კოსმოსური ცენტრის 39A გამშვები კომპლექსიდან Falcon 9 გამშვები რაკეტის თავზე გაუშვა, Dragon კაფსულა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გადაიტანა და დაახლოებით სამი დღის შემდეგ წარმატებით დასრულდა, როდესაც Resilience ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა. ეკიპაჟის ოთხივე წევრმა SpaceX-ისგან კომერციული ასტრონავტების მომზადება გაიარა. ტრენინგი მოიცავდა ორბიტალურ მექანიკას, მიკროგრავიტაციის გარემოში მუშაობას, დატვირთვის ტესტირებას, საგანგებო სიტუაციებისთვის მზადების ტრენინგს და მისიის სიმულაციებს.<ref>{{cite web |last=Stein |first=Vicky |date=September 23, 2021 |title=Inspiration4: The first all-civilian spaceflight on SpaceX Dragon |url=https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210928012153/https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |archive-date=September 28, 2021 |work=space.com |access-date=September 28, 2021}}</ref> === ეროვნული თავდაცვა === [[File: STP-2 Mission (48129211908).jpg|thumb|upright=1.2|Launch of the [[STP-2]] mission on a Falcon Heavy in June 2019]] 2005 წელს SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ მას მიენიჭა განუსაზღვრელი მიწოდების/განუსაზღვრელი რაოდენობის (IDIQ) კონტრაქტი, რომელიც აშშ-ის საჰაერო ძალებს საშუალებას აძლევდა კომპანიისგან შეეძინა 100 მილიონი დოლარის ღირებულების გაშვების თანხა.<ref>{{cite press release|url=http://www.spacex.com/press.php?page=15|title=SpaceX Awarded $100 Million Contract From U.S. Air Force for Falcon I|date=May 2, 2005|publisher=SpaceX |access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20080830032252/http://www.spacex.com/press.php?page=15|archive-date=August 30, 2008}}</ref> სამი წლის შემდეგ, NASA-მ გამოაცხადა, რომ მან SpaceX-ს მიენიჭა IDIQ გაშვების სერვისების კონტრაქტი 1 მილიარდ დოლარამდე, მინიჭებული მისიების რაოდენობის მიხედვით.<ref name="NASA presser 20080422">{{citation-attribution|1={{cite press release|url=https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|title=NASA Awards Launch Services Contract to SpaceX|publisher=NASA|date=April 22, 2008|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312055955/https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|url-status=live}} }}</ref> 2012 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა თავისი პირველი ორი გაშვების კონტრაქტი აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტთან (DoD). აშშ-ის საჰაერო ძალების კოსმოსური და სარაკეტო სისტემების ცენტრმა SpaceX-ს მიანიჭა ორი EELV კლასის მისია: ღრმა კოსმოსის კლიმატის ობსერვატორია (DSCOVR) და კოსმოსური ტესტირების პროგრამა 2 (STP-2). DSCOVR გაუშვეს Falcon 9 გამშვები მანქანით 2015 წელს, ხოლო STP-2 გაუშვეს Falcon Heavy-ზე 2019 წლის 25 ივნისს.<ref>{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |title=Why the third launch of SpaceX's Falcon Heavy rocket has the highest stakes yet |url=https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |access-date=December 26, 2021 |work=The Verge |date=June 24, 2019 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133416/https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |url-status=live }}</ref> Falcon 9 v1.1 სერტიფიცირებული იყო ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვებისთვის (NSSL) 2015 წელს, რამაც SpaceX-ს საშუალება მისცა, საჰაერო ძალებისთვის კონტრაქტით დაედო გაშვების მომსახურება ეროვნული უსაფრთხოების კლასიფიცირებული ნებისმიერი ტვირთისთვის.<ref name="NSSL1">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/589724/air-forces-space-and-missile-systems-center-certifies-spacex-for-national-secur/|title=Air Force's Space and Missile Systems Center Certifies SpaceX for National Security Space Missions|work=U.S. Air Force |publisher=USAF|date=May 26, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301072446/http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/589724/air-forces-space-and-missiles-system-center-certifies-spacex-for-national-secur.aspx|url-status=live}} }}</ref> ამან დაარღვია მონოპოლია, რომელიც 2006 წლიდან ეკავა United Launch Alliance-ს (ULA) აშშ-ს საჰაერო ძალების მიერ კლასიფიცირებული ტვირთის გაშვებაზე.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 26, 2015 |title=U.S. Air Force certifies SpaceX for national security launches |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190203085017/https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |archive-date=February 3, 2019 |access-date=February 2, 2019 |work=Reuters}}</ref> 2016 წლის აპრილში აშშ-ს საჰაერო ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების პირველი ასეთი გაშვება SpaceX-ს მიანიჭა მეორე GPS III თანამგზავრის გასაშვებად 82.7 მილიონ დოლარად.<ref>{{cite web |author=Gruss |first=Mike |date=April 27, 2016 |title=SpaceX wins $82{{spaces}}million contract for 2018 Falcon 9 launch of GPS 3 satellite |url=http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160428012049/http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |archive-date=April 28, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ეს დაახლოებით 40%-ით ნაკლები იყო მსგავსი წინა მისიების სავარაუდო ღირებულებაზე.<ref>{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=April 28, 2016 |title=SpaceX undercut ULA rocket launch pricing by 40 percent: U.S. Air Force |url=https://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216155948/http://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Reuters}}</ref> SpaceX-მა ასევე გაუშვა მესამე GPS III გაშვება 2020 წლის 20 ივნისს.<ref>{{cite web|url=https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|title=SpaceX's low cost won GPS 3 launch, Air Force says|date=March 15, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=November 24, 2022|archive-date=August 2, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163725/https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტში SpaceX-მა აშშ-ს საჰაერო ძალებისგან დამატებით 290 მილიონი დოლარის კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი GPS III თანამგზავრის გასაშვებად.<ref>{{cite news |author=Kelly |first=Emre |date=March 15, 2018 |title=ULA, SpaceX secure nearly $650{{spaces}}million in Air Force launch contracts |url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181104161146/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |archive-date=November 4, 2018 |access-date=March 29, 2018 |newspaper=Florida Today}}</ref> აშშ-ის ეროვნულმა დაზვერვის ოფისმა (NRO) ასევე შეიძინა SpaceX-ისგან გაშვების ინსტრუმენტები, რომელთაგან პირველი 2017 წლის 1 მაისს განხორციელდა.<ref>{{cite web |url=https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|title=SpaceX prepares for its first big NRO launch|date=April 26, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=February 2, 2019|archive-date=April 27, 2017|archive-url=https://archive.today/20170427224349/https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|url-status=live}}</ref> 2019 წლის თებერვალში SpaceX-მა აშშ-ის საჰაერო ძალებისგან 297 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი ეროვნული უსაფრთხოების მისიის გასაშვებად, რომელთა გაშვებაც არაუადრეს 2021 ფინანსური წლისა უნდა მომხდარიყო.<ref>{{cite news|url=https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|title=Air Force awards $739{{spaces}}million in launch contracts to ULA and SpaceX|last=Erwin|first=Sandra|date=February 19, 2019|publisher=SpaceNews|access-date=February 19, 2019|archive-date=June 2, 2019|archive-url=https://archive.today/20190602141950/https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის აგვისტოში აშშ-ის კოსმოსურმა ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) კონტრაქტები მომდევნო 5-7 წლის განმავლობაში გასცეს. SpaceX-მა ერთი გაშვებისთვის 316 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიგო. გარდა ამისა, SpaceX ამ პერიოდში აშშ-ის სამხედრო თანამგზავრების გაშვების მოთხოვნების 40%-ს დააკმაყოფილებს.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|title=SpaceX and ULA win military launch competition worth $653{{spaces}}million{{snd}}and that's just the start |publisher=CNN | first=Jackie |last=Wattles |date=August 7, 2020 |access-date=August 8, 2020|archive-date=August 8, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200808174639/https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|url-status=live}}</ref> SpaceX ასევე ქმნის და გაუშვებს სპეციალურ სამხედრო თანამგზავრებს კოსმოსური განვითარების სააგენტოსთვის, როგორც დედამიწის დაბალ ორბიტაზე ახალი რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემის ნაწილს.<ref>{{cite web|last=Erwin|first=Sandra|url=https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|title=L3Harris, SpaceX win Space Development Agency contracts to build missile-warning satellites|publisher=SpaceNews|date=October 5, 2020|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 6, 2020|archive-url=https://archive.today/20201006005733/https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|url-status=live}}</ref> ეს თანავარსკვლავედი შეერთებულ შტატებს დედამიწის ნებისმიერი ადგილიდან გაშვებული ბირთვული რაკეტების და ჰიპერბგერითი იარაღის აღმოჩენის, დამიზნების და პოტენციურად ჩაჭრის შესაძლებლობას მისცემს.<ref>{{cite web|url=https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|title=2019 Missile Defense Review|publisher=Office of the Secretary of Defense|date=November 1, 2019|access-date=June 21, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20190118011651/https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|archive-date=January 18, 2019|url-status=live}}</ref> ჩინეთმაც და რუსეთმაც გაეროში შეიტანეს შეშფოთება ამ პროგრამის შესახებ,<ref>{{cite web|url=https://russiaun.ru/en/news/261022_v|title=Statement by Deputy Head of the Russian Delegation on Outer Space Disarmament Aspects|publisher=Russian Federation to the United Nations|date=October 26, 2022|access-date=November 10, 2022|archive-date=November 10, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221110230506/https://russiaun.ru/en/news/261022_v|url-status=live}}</ref> და სხვადასხვა ორგანიზაცია აფრთხილებს, რომ მან შეიძლება დესტაბილიზაცია გამოიწვიოს და კოსმოსში შეიარაღების რბოლა გამოიწვიოს.<ref>{{cite web|url=https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|title=Approaching the Third Rail? A Trilateral Treaty to Prohibit Space-Based Missile Defenses|publisher=Carnegie Endowment for International Peace|date=December 16, 2021|access-date=November 1, 2022|archive-date=November 20, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221120230429/https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|title=Space-based Missile Defense|publisher=Union of Concerned Scientists|date=August 30, 2018|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 17, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221017223317/https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მარტში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 2021 წელს ეროვნულ სადაზვერვო ოფისთან ხელმოწერილი 1.8 მილიარდი დოლარის ღირებულების კონტრაქტის ფარგლებში, SpaceX ასობით ჯაშუშური თანამგზავრისგან შემდგარი ქსელს აშენებს. Reuters-ის ცნობით, ეს ახალი ქსელი დაბალ ორბიტაზე გუნდურად ფუნქციონირებას შეძლებს.<ref>{{cite news |last1=Roulette |first1=Joey |last2=Marisa |first2=Taylor |title=Exclusive: Musk's SpaceX is building spy satellite network for US intelligence agency, sources say |url=https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |access-date=April 6, 2024 |work=Reuters |date=March 16, 2024 |archive-date=March 27, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240327043544/https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის დეკემბერში, WSJ-მ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ მასკს სამთავრობო საიდუმლოებებზე წვდომა არ ჰქონდა.<ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/tech/musk-spacex-security-clearance-secrets-b9774346?st=6XXFYn&reflink=desktopwebshare_permalink|title=Why Musk Doesn't Have Access to SpaceX's Biggest Government Secrets|publisher=Wall Street Journal}}</ref> == ბაზარზე კონკურენციის დაწყება და ფასების ზეწოლა == SpaceX-ის დაბალმა გაშვების ფასებმა, განსაკუთრებით გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გამავალი საკომუნიკაციო თანამგზავრების შემთხვევაში, გამოიწვია ბაზრის ზეწოლა მის კონკურენტებზე, რათა შეემცირებინათ საკუთარი ფასები.<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> 2013 წლამდე, ღია კონკურენციის მქონე კომასოდიური გაშვების ბაზარზე დომინირებდა Arianespace (Ariane 5-ის გაშვება) და International Launch Services (Proton-ის გაშვება).<ref name="bbc20131203">{{cite web |author=Amos |first=Jonathan |date=December 3, 2013 |title=SpaceX launches SES commercial TV satellite for Asia |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170102045752/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |archive-date=January 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=BBC News}}</ref> დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გაშვების ფასით, Falcon 9 რაკეტები ინდუსტრიაში ყველაზე იაფი იყო.<ref name="fp20131209">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=December 9, 2013 |title=The Rocketeer |url=https://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170317221323/http://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |archive-date=March 17, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Foreign Policy}}</ref> ევროპელი თანამგზავრული ოპერატორები SpaceX-ის კონკურენციის შედეგად, ESA-ს მოუწოდებენ, შეამციროს Ariane 5 და Ariane 6 რაკეტების გაშვების ფასები.<ref name="smh20150519">{{cite web |author=Ramli |first=David |date=May 19, 2015 |title=NBN launcher Arianespace to cut jobs and costs to fight SpaceX |url=https://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archive-date=June 12, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Sydney Morning Herald Business Day |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archivedate=ივნისი 12, 2017 }}</ref> SpaceX-მა დაასრულა United Launch Alliance (ULA)-ს მონოპოლია აშშ-ის სამხედრო ტვირთებზე, როდესაც მან ეროვნული უსაფრთხოების გაშვებისთვის კონკურენცია დაიწყო. 2015 წელს, შიდა, სამხედრო და ჯაშუშური გაშვების შემცირების მოლოდინში, ULA-მ განაცხადა, რომ გაკოტრდებოდა, თუ კომერციული თანამგზავრის გაშვების შეკვეთებს არ მოიპოვებდა.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 21, 2015 |title=Lockheed-Boeing rocket venture needs commercial orders to survive |url=https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305042600/https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Yahoo}}</ref> ამ მიზნით, ULA-მ გამოაცხადა პროცესებისა და სამუშაო ძალის მასშტაბური რესტრუქტურიზაცია, რათა გაშვების ხარჯები განახევრებულიყო.<ref name="dbj20141016">{{cite web |author=Avery |first=Greg |date=December 14, 2014 |title=ULA plans new rocket, restructuring to cut launch costs in half |url=http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170315142232/http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |archive-date=March 15, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Denver Business Journal}}</ref><ref name="lat20141212">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=October 16, 2014 |title=Congress OKs bill banning purchases of Russian-made rocket engines |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170307165553/http://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |archive-date=March 7, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> SpaceX-ის მიერ 2017 წელს კონგრესის მიერ მიცემულ ჩვენებაში ნათქვამია, რომ NASA-ს კოსმოსური აქტის შეთანხმების პროცესმა, რომელიც „კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის ტრანსპორტირებისთვის მხოლოდ მაღალი დონის მოთხოვნის დაწესებას [და] დეტალების ინდუსტრიისთვის მიტოვებას“ გულისხმობდა, SpaceX-ს საშუალება მისცა, დამოუკიდებლად დაეპროექტებინა და განევითარებინა Falcon 9 რაკეტა მნიშვნელოვნად დაბალ ფასად. NASA-ს დამოუკიდებლად დამოწმებული ციფრების თანახმად, SpaceX-ის მიერ Falcon 9 რაკეტის, მათ შორის Falcon 1 რაკეტის, განვითარების მთლიანი ღირებულება შეფასდა 390 million USD-ად. 2011 წელს NASA-მ შეაფასა, რომ სააგენტოს დაახლოებით 4 ბილიონი USD დაუჯდებოდა ისეთი რაკეტის შემუშავება, როგორიცაა Falcon 9 გამაძლიერებელი, NASA-ს ტრადიციული კონტრაქტის პროცესების საფუძველზე, დაახლოებით ათჯერ მეტი.<ref name="Zapata 2017">{{cite conference |url=https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|title=An Assessment of Cost Improvements in the NASA COTS/CRS Program and Implications for Future NASA Missions |book-title=AIAA Space 2017 |last=Zapata|first=Edgar |date=September 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20190617200937/https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|archive-date=June 17, 2019|url-status=live |via=NASA}}</ref> 2020 წლის მაისში, NASA-ს ადმინისტრატორმა ჯიმ ბრაიდენსტინმა აღნიშნა, რომ NASA-ს SpaceX-ში ინვესტიციების წყალობით, შეერთებულ შტატებს კომერციული გაშვების ბაზრის 70% უჭირავს, რაც მნიშვნელოვანი გაუმჯობესებაა 2012 წლიდან, როდესაც ქვეყნიდან კომერციული გაშვების შემთხვევები არ არსებობდა.<ref>{{cite web|last1=Berger|first1=Eric|title=Forget Dragon, the Falcon 9 rocket is the secret sauce of SpaceX's success|date=June 3, 2020|url=https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|publisher=Ars Technica|access-date=August 21, 2020|archive-date=August 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200817223027/https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მდგომარეობით, SpaceX ახორციელებს Rideshare და Bandwagon (საშუალო დახრილობის) პროგრამებს. ეს დამატებით კონკურენციას უქმნის მცირე თანამგზავრების გამშვებებს.<ref>{{Cite web |last=Lentz |first=Danny |date=April 7, 2024 |title=SpaceX debuts new Bandwagon rideshare service |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |access-date=April 8, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US |archive-date=April 8, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240408002912/https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |url-status=live }}</ref> == კორპორატიული საქმეები == === დირექტორთა საბჭო === {| class="wikitable sortable" |+ SpaceX board of directors as of January 2021<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 4, 2020|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201125121916/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |- !Joined board !Name !Titles |- |2002<ref name="Musk Bio">{{cite web|title=Elon Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206141955/https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|url-status=live}}</ref> |[[Elon Musk]] |Founder, chairman, CEO and CTO of SpaceX; CEO, [[Chief product officer|Product Architect]], and former chairman of [[Tesla, Inc.|Tesla]]; former chairman of [[SolarCity]]<ref name="Musk Bio" /> |- |2002<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 19, 2002|title=SEC Form D: Notice of sale of securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|access-date=December 31, 2020|publisher=United States Securities and Exchange Commission (SEC)|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206211419/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|url-status=live}} }}</ref> |[[Kimbal Musk]] |Board member, Tesla<ref>{{cite web|title=Kimbal Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=October 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201025165828/https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |2009<ref name="SEC 2009">{{citation-attribution|1={{cite web|date=March 30, 2009|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 22, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122175939/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |[[Gwynne Shotwell]] |President and COO of SpaceX<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|last=Tzinis|first=Irene|date=June 12, 2020|title=Ms. Gwynne Shotwell|url=http://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell|access-date=December 31, 2020|publisher=NASA|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206033037/https://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell/|url-status=live}} }}</ref> |- |[[Luke Nosek]] |Co-founder, PayPal<ref>{{cite web |title=Luke Nosek, Gigafund: Profile and Biography |url=https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |website=bloomberg.com |publisher=Bloomberg Markets |access-date=December 24, 2021 |archive-date=December 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211224184445/https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |url-status=live }}</ref> |- |[[Steve Jurvetson]] |Co-founder, Future Ventures fund<ref>{{cite web|last=Schubarth|first=Cromwell|date=February 15, 2019|title=The Funded: Steve Jurvetson raises $200M for new venture fund|url=https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|access-date=December 31, 2020|work=Silicon Valley Business Journal|archive-date=February 28, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210228220552/https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|url-status=live}}</ref> |- |2010<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=November 9, 2010|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 11, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201111191613/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |Antonio Gracias |CEO and Chairman of the Investment Committee at Valor Equity Partners<ref>{{cite web|title=Antonio Gracias {{!}} Board of Directors|url=https://ir.tesla.com/board-directors/antonio-gracias|access-date=February 1, 2020|website=tesla.com|archive-date=January 7, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107174258/https://ir.tesla.com/corporate|url-status=live}}</ref> |- |2015<ref>{{cite news|last1=Hardy|first1=Quentin|last2=Dougherty|first2=Conor|date=January 20, 2015|title=Google and Fidelity Put $1{{spaces}}Billion into SpaceX (Published 2015)|newspaper=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|access-date=December 31, 2020|issn=0362-4331|archive-date=November 12, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112043026/https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|url-status=live}}</ref> |Donald Harrison |President of global partnerships and corporate development, Google<ref>{{cite news|last=Hagey|first=Keach|date=September 16, 2020|title=Google Executive Gets Grilling on Capitol Hill|newspaper=The Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|access-date=December 31, 2020|issn=0099-9660|archive-date=November 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201115221848/https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|url-status=live}}</ref> |} === ხელმძღვანელობის ცვლილებები === 2022 წლის ნოემბერში კომპანიამ გამოაცხადა, რომ ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი და ვიცე-პრეზიდენტი მარკ ჯუნკოსა Starbase-ს, მის ტეხასის რაკეტების გაშვების ობიექტს, უხელმძღვანელებდნენ ომეად აფშართან ერთად, რომელიც იმ დროს Tesla-ს ოპერაციებს ტეხასში ხელმძღვანელობდა. შაიმალ პატელი, რომელიც ადგილზე ოპერაციების უფროსი დირექტორი იყო, კეიპ კანავერალის ობიექტზე გადავიდოდა. CNBC-ის ცნობით, აღმასრულებელი დირექტორის ეს ნაბიჯები აჩვენებდა „კომპანიის შიგნით არსებულ სასწრაფო განცდას, რომ Starship-ი გაფრენილიყო“.<ref>{{Cite web |last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX shakes up Starship leadership in Texas as push for the rocket's next milestone intensifies |date=November 11, 2022 |url=https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |access-date=November 11, 2022 |publisher=CNBC |language=en |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183321/https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX's Gwynne Shotwell Takes Over Starbase Mars Mission |url=https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |access-date=November 11, 2022 |website=The Information |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183329/https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |title=Tesla Official Afshar Turns Up at SpaceX in New Starship Role |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |access-date=November 11, 2022 |newspaper=Bloomberg.com |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111161341/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |url-status=live }}</ref> === სამუშაო ადგილის კულტურა === NASA-ს ყოფილი მოადგილის ადმინისტრატორის, ლორი გარვერის თქმით, კომპანიას, ზოგადად, მამაკაცებით დომინირებული თანამშრომლების კულტურა აქვს, რაც კოსმოსური ფრენების ინდუსტრიის მსგავსია.<ref>{{Cite book |last=Garver |first=Lori B. |title=Escaping Gravity: My Quest to Transform NASA and Launch a New Space Age |url=https://archive.org/details/escapinggravitym0000lori |date=2022 |publisher=Diversion Publishing Corporation |others=Foreword by Walter Isaacson |isbn=978-1-63576-770-4 |location=New York |oclc=1328013856 |quote=As president and COO of SpaceX, Gwynne Shotwell is an effective and revered female leader in the space community [...] both companies have reputed "bro" cultures. Numerous charges of sexual harassment and discrimination have recently been made public by employees in both companies. [...] Progress toward diversity, equity, and inclusion has been much too slow. |author-link=Lori Garver}}</ref> 2021 წლის დეკემბერში გამოქვეყნდა SpaceX-ის ხუთი ყოფილი თანამშრომლის, სტაჟიორებიდან დაწყებული სრული ინჟინრებით დამთავრებული, სექსუალური შევიწროების შესახებ პრეტენზიები სამუშაო ადგილზე.<ref>{{cite web|title=Former SpaceX workers say company has a culture of sexual harassment|url=https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|access-date=December 14, 2021|website=Engadget|date=December 14, 2021 |language=en-US|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214205831/https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|url-status=live}}</ref> ყოფილმა თანამშრომლებმა განაცხადეს, რომ მათ არასასურველი წინადადებები და არასასიამოვნო ურთიერთქმედება განიცადეს.<ref>{{Cite news|last=Roulette|first=Joey|date=December 14, 2021|title=Former Interns Say SpaceX Ignored Sexual Harassment|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-date=December 28, 2021 |url-access=limited|access-date=December 15, 2021|issn=0362-4331}}{{cbignore}}</ref> გარდა ამისა, ანგარიშებში შედიოდა კომპანიაში არსებული სექსუალური შევიწროების კულტურის შესახებ პრეტენზიები და ის, რომ აღმასრულებლების, მენეჯერების და ადამიანური რესურსების ოფიცრების მიმართ შეტანილი საჩივრები დიდწილად უპასუხოდ რჩებოდა.<ref>{{cite web|last=Grush|first=Loren|date=December 14, 2021|title=Five former SpaceX employees speak out about harassment at the company|url=https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|access-date=December 14, 2021|website=The Verge|language=en|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214185427/https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|url-status=live}}</ref> 2022 წლის მაისში, Business Insider-ის სტატიაში ნათქვამი იყო, რომ მასკი 2016 წელს კერძო თვითმფრინავში SpaceX-ის ბორტგამცილებელთან სექსუალურ შევიწროებაში იყო ჩართული, ბორტგამცილებლის ანონიმურ მეგობარზე დაყრდნობით.<ref>{{cite web |last=McHugh |first=Rich |date=May 19, 2022 |title=A SpaceX flight attendant said Elon Musk exposed himself and propositioned her for sex, documents show. The company paid $250,000 for her silence. |url=https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220519235500/https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |archive-date=May 19, 2022 |access-date=June 17, 2021 |website=Insider |language=en}}</ref> საპასუხოდ, ზოგიერთმა თანამშრომელმა ღია წერილი დაწერა, რომელშიც დაგმო „ელონის Twitter-ის მავნე ქცევა“.<ref name="verge">{{cite web |last=Grush |first=Loren |date=June 16, 2022 |title=SpaceX employees draft open letter to company executives denouncing Elon Musk's behavior |url=https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616231618/https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |archive-date=June 16, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=The Verge |language=en}}</ref> ასევე კომპანიას სთხოვს, ნათლად განსაზღვროს SpaceX-ის „არანაირ იდიოტთან“ და „ნულოვანი ტოლერანტობის“ პოლიტიკა, რომელიც, მისი თქმით, არათანაბრად ხორციელდება ერთი თანამშრომლიდან მეორეზე. მეორე დღეს გვინ შოტველმა გამოაცხადა, რომ წერილში ჩართული თანამშრომლები სამსახურიდან გაათავისუფლეს და განაცხადა, რომ თანამშრომლებს სამუშაო დღის განმავლობაში უგზავნიდნენ არასპონსორირებულ, დაუკვეთავ გამოკითხვებს და ზოგიერთ მათგანს წერილზე ხელის მოწერის ზეწოლა აწუხებდა.<ref>{{cite web |last=Jacob |first=Nutson |date=June 17, 2022 |title=Reports: SpaceX fires employees who criticized Elon Musk in open letter |url=https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220619022231/https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |archive-date=June 19, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=Axios |language=en}}</ref> კომპანია ასევე აღწერილია, როგორც სამუშაო კულტურის მქონე, რომელიც თანამშრომლებს ზედმეტი მუშაობისკენ უბიძგებს და აღწერილია, როგორც გადაწვის კულტურის ხელშემწყობი.<ref name="theverge2021">{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |date=October 4, 2021 |title=Blue Origin's ideas to mimic SpaceX sound pretty brutal for employees |language=en |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |url-status=live |access-date=May 6, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220504190743/https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |archive-date=May 4, 2022}}</ref> Blue Origin-ის, კონკურენტი აერონავტიკული კომპანიის, მემორანდუმის თანახმად, რომელსაც სასამართლო პროცესებისა და SpaceX-ის საწინააღმდეგო პოლიტიკური ლობირების ისტორია აქვს,<ref>{{Cite web |title=Blue Origin vs. SpaceX – Which is Winning the Space Race? |url=https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |access-date=May 18, 2023 |website=Alphr |date=March 31, 2022 |language=en-US |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211702/https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX vs. Blue Origin vs. Virgin Galactic: What's the difference? |url=https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |access-date=May 18, 2023 |website=WhatIs.com |language=en |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=August 16, 2021 |title=Blue Origin sues U.S. government over SpaceX lunar lander contract |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |access-date=May 18, 2023 |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |url-status=live }}</ref> SpaceX-ს ძალიან გრძელი სამუშაო საათები, შაბათ-კვირას მუშაობა და არდადეგების შეზღუდულ გამოყენება ელიდა.<ref name="theverge2021" /> „SpaceX-ის თანამშრომლები აცხადებენ, რომ ისინი იხდიან ფასს მილიარდერის მიერ კოსმოსის კოლონიზაციის გასაოცარი სისწრაფით მცდელობისთვის“, - იტყობინება Reuters 2023 წელს. OSHA-ს ჩანაწერების შესწავლამ აჩვენა, რომ დაზიანებების მაჩვენებელი ინდუსტრიის საშუალო მაჩვენებელზე მაღალია. გარდა ამისა, Reuters-მა დოკუმენტირება მოახდინა SpaceX-ში სამუშაო ადგილზე მინიმუმ 600 აქამდე დაურეგისტრირებელი დაზიანების შესახებ, მათ შორის „კიდურების დამტვრევა, ამპუტაციები, ელექტროშოკი, თავისა და თვალის ჭრილობები და ერთი სიკვდილი“.<ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/investigates/special-report/spacex-musk-safety/|title=At SpaceX, worker injuries soar in Elon Musk's rush to Mars |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=November 10, 2023 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> <ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/technology/injury-rates-musks-spacex-exceed-industry-average-second-year-2024-04-22/|title=Exclusive: Injury rates for Musk's SpaceX exceed industry average for second year |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=April 23, 2024 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> გარდაცვლილი იყო ლონი ლებლანკი, ყოფილი აშშ-ის საზღვაო ქვეითი. 2024 წლის ივნისში, რვა ყოფილმა თანამშრომელმა, იგივე პირებმა, რომლებიც ადრე გაათავისუფლეს ილონ მასკის წინააღმდეგ ღია წერილის დაწერის გამო, სარჩელი შეიტანეს მასკისა და SpaceX-ის წინააღმდეგ სექსუალური შევიწროებისა და დისკრიმინაციის ბრალდებით.<ref>{{cite web|url=https://www.huffpost.com/entry/space-x-elon-musk-lawsuit-alleges-sexual-harassment-retaliation_n_666a5268e4b076909e1d13a6|title=Former Workers Accuse SpaceX And Elon Musk Of Sex Harassment, Retaliation In Lawsuit|date=June 13, 2024 |publisher=}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/science/article/2024/jun/12/elon-musk-spacex-lawsuit|title=Elon Musk sued by SpaceX engineers claiming they were illegally fired|work=The Guardian|date=June 12, 2024 }}</ref> == ფედერალური გამოძიებები == 2023 წლის აგვისტოში აშშ-ის იუსტიციის დეპარტამენტმა (DOJ) SpaceX-ის წინააღმდეგ სარჩელი შეიტანა ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მაძიებლების დისკრიმინაციისთვის დასაქმების პროცესში, იმ მოტივით, რომ კომპანიამ დაარღვია იმიგრაციისა და მოქალაქეობის შესახებ კანონი ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მიმღებების უარყოფით და მხოლოდ აშშ-ის მოქალაქეებისა და მუდმივი მაცხოვრებლების დაქირავებით.<ref>{{Cite news |last=Archie |first=Ayana |date=August 25, 2023 |title=The Justice Department is suing SpaceX for allegedly not hiring refugees and asylees |url=https://www.npr.org/2023/08/25/1196005433/space-x-justice-department-refugees-lawsuit |access-date=March 27, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> SpaceX-მა უარყო დანაშაული და მიუთითა აშშ-ის ექსპორტის კონტროლის კანონზე.<ref name=":1" /> 2025 წლის თებერვალში იუსტიციის დეპარტამენტმა შეიტანა შუამდგომლობა საქმის ცრურწმენით შეწყვეტის შესახებ.<ref name=":1">{{Cite news |last=Cohen |first=Luc |date=February 20, 2025 |title=US says it will drop immigration case against SpaceX |url=https://www.reuters.com/legal/us-says-it-will-drop-immigration-case-against-spacex-2025-02-21/ |access-date=March 27, 2025 |work=[[Reuters]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=DOJ drops lawsuit against SpaceX for discriminatory hiring practices against immigrants |url=https://immpolicytracking.org/policies/doj-drops-case-against-spacex-for-discriminatory-hiring-practices-against-immigrants/ |access-date=March 27, 2025 |website=Immigration Policy Tracking Project |language=en}}</ref> 2024 წლის დეკემბერში ფედერალურმა სააგენტოებმა გამოიძიეს SpaceX უსაფრთხოების დარღვევების, ასევე მასკის მიერ ნარკოტიკების სავარაუდო მოხმარების გამო.<ref>{{cite web |title=Elon Musk and SpaceX Face Federal Reviews After Violations of Security Reporting Rules |url=https://www.nytimes.com/2024/12/17/technology/elon-musk-spacex-national-security-reporting.html |website=New York Times|author=Kirsten Grind, Eric Lipton and Sheera Frenkel |date=December 18, 2024 |access-date=December 18, 2024 }}</ref><ref>{{cite web |title=SpaceX warned not to seek higher clearance for Elon Musk due to drug use: report |url=https://www.independent.co.uk/news/world/americas/elon-musk-security-clearance-putin-b2665462.html |website=Independent |author=Io Dodds|date=December 17, 2024|access-date=December 19, 2024 |language=en-gb}}</ref> == გარემოზე ზემოქმედება == NPR-ის მიერ ჩატარებული გამოძიების თანახმად, „SpaceX ზოგჯერ უგულებელყოფდა გარემოსდაცვით რეგულაციებს, რადგან ის ჩქარობდა თავისი დამფუძნებლის ხედვის ასრულებას. ჩანაწერები აჩვენებს, რომ თითოეული გაშვებისას კომპანია ათიათასობით გალონი სითხე, რომელსაც რეგულატორები ინდუსტრიულ ჩამდინარე წყლებად კლასიფიცირებენ, გარემოში ჩარეცხავდა“.<ref>{{Cite news |title=SpaceX wants to go to Mars. To get there, environmentalists say it’s trashing Texas |url=https://www.npr.org/2024/10/10/nx-s1-5145776/spacex-texas-wetlands |access-date=March 26, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> გარდა იმისა, რომ საფრთხეს უქმნის ახლომდებარე მოსახლეობას, ჩამდინარე წყლები მნიშვნელოვან საფრთხეს უქმნის ველურ ბუნებას.<ref>{{Cite web |date=October 17, 2024 |title=The Terrible Irony of Destroying Earth in Search of Plan(et) B: SpaceX’s Impacts to Boca Chica, Texas {{!}} Defenders of Wildlife |url=https://defenders.org/blog/2024/10/terrible-irony-of-destroying-earth-search-of-planet-b-spacexs-impacts-boca-chica-0 |access-date=March 26, 2025 |website=defenders.org |language=en}}</ref> 2025 წელს SpaceX Starship Flight 7-ის რაკეტის აფეთქების შედეგად ატმოსფეროში ნამსხვრევები გაიგზავნა, რომლებიც კარიბის ზღვაზე გავრცელდა. ინციდენტმა ასევე „დედამიწის ატმოსფეროს ზედა ფენებში მავნე ჰაერის დაბინძურების მნიშვნელოვანი რაოდენობა გაათავისუფლა“.<ref>{{Cite web |last=published |first=Tereza Pultarova |date=February 2, 2025 |title=How much did SpaceX's Starship Flight 7 explosion pollute the atmosphere? |url=https://www.space.com/space-exploration/how-much-did-spacexs-starship-flight-7-explosion-pollute-the-atmosphere |access-date=March 26, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> == რესურსები ინტერნეტში == *{{twitter|SpaceX}} *{{facebook|SpaceX}} *http://www.spacex.com - ოფიციალური ვებ გვერდი *http://waitbutwhy.com/2015/08/how-and-why-spacex-will-colonize-mars.html ==სქოლიო== {{reflist|refs= <ref name="Alejandra 2025">{{Cite news |last=Yañez |first=Alejandra |date=May 20, 2025 |title=Cameron County Commissioners Court approves Starbase as new city |url=https://www.valleycentral.com/news/local-news/cameron-county-commissioners-court-approves-starbase-as-new-city/ |access-date=May 20, 2025}}</ref> <ref name="Delaware 2016">{{cite web|title=Delaware Business Search (File # 3500808{{snd}}Space Exploration Technologies Corp)|url=https://icis.corp.delaware.gov/eCorp/EntitySearch/NameSearch.aspx|publisher=Delaware Department of State: Division of Corporations|access-date=February 1, 2022|url-status=live|archive-date=September 20, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920145319/https://icis.corp.delaware.gov/Ecorp/EntitySearch/NameSearch.aspx}}</ref> <ref name="Stephen 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=June 28, 2024 |title=Rocket Report: China flies reusable rocket hopper; Falcon Heavy dazzles |url=https://arstechnica.com/space/2024/06/rocket-report-china-tests-reusable-rocket-tech-spacex-booster-flies-22nd-time/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Berger 2024">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=March 1, 2019 |title=The marriage of SpaceX and NASA hasn't been easy—but it's been fruitful |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/together-nasa-and-spacex-are-stronger-and-so-is-america/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="sn202104162">{{Cite news |last=Foust |first=Jeff |date=April 16, 2021 |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |archive-date=May 23, 2021 |access-date=April 18, 2021 |work=[[SpaceNews]]}}</ref> <ref name="September 15">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=September 15, 2024 |title=So what are we to make of the highly ambitious, private Polaris spaceflight? |url=https://arstechnica.com/space/2024/09/after-five-demanding-days-in-space-polaris-dawn-splashes-down-safely/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Zubrin 2019">{{Cite book |last=Zubrin |first=Robert |title=The Case for Space: How the Revolution in Spaceflight Opens Up a Future of Limitless Possibility |url=https://archive.org/details/caseforspacehowr0000zubr |date=May 14, 2019 |publisher=[[Prometheus Books]] |isbn=978-1-63388-534-9 |location=Amherst, New York |oclc=1053572666 |author-link=Robert Zubrin}}</ref> <ref name="Convention">{{cite web|title=The Mars Society Inc. Fourth International Convention|author=Mars Society|date=August 23, 2001|access-date=August 23, 2021|publisher=Mars Society|url=https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|archive-date=March 30, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230330080642/https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|url-status=live}}</ref> <ref name="spectrum">{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=May 30, 2009 |title=Risky Business |url=https://spectrum.ieee.org/elon-musk-spacex |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223012225/http://spectrum.ieee.org/aerospace/space-flight/risky-business |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=IEEE Spectrum}}</ref> <ref name="Keith 2001">{{cite web |author=Cowing |first=Keith |date=August 30, 2001 |title=Millionaires and billionaires: the secret to sending humans to Mars? |url=http://www.spaceref.com/news/viewnews.html?id=383 |access-date=March 1, 2022 |publisher=SPACEREF}}{{dead link|date=August 2023|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> <ref name="A&Ssmithsonian201201">{{cite web |author=Chaikin |first=Andrew |date=January 2012 |title=Is SpaceX Changing the Rocket Equation? |url=http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223105751/http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Air & Space Smithsonian}}</ref> <ref name="Vance 2015">{{cite news |author=Vance |first=Ashlee |author-link=Ashlee Vance |date=May 14, 2015 |title=Elon Musk's space dream almost killed Tesla |url=https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180211071545/https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |archive-date=February 11, 2018 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> <ref name=Liftoff2021>{{Cite book|last=Berger|first=Eric|author-link=Eric Berger (meteorologist)| title=Liftoff|url=https://archive.org/details/liftoffelonmuskd0000berg|publisher=[[William Morrow and Company]]|year=2021|isbn=978-0-06-297997-1}}</ref> <ref name="Belfiore 2009" >{{cite news |author=Belfiore |first=Michael |date=September 1, 2009 |title=Behind the Scenes With the World's Most Ambitious Rocket Makers |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161213161703/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |archive-date=December 13, 2016 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Popular Mechanics}}</ref> <ref name="avweek20200527">[https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher Podcast: SpaceX COO On Prospects For Starship Launcher] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200610030402/https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher|date=June 10, 2020}}. Aviation Week, Irene Klotz, May 27, 2020. Retrieved June 10, 2020.</ref> <ref name="spacex.com 2012" >{{cite web|title=Space Exploration Technologies Corporation|url=http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|publisher=SpaceX|access-date=December 15, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archive-date=June 23, 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archivedate=ივნისი 23, 2013}}</ref> }} {{ავტორიტეტული წყაროები}} [[კატეგორია:SpaceX| ]] [[კატეგორია:2002 წელს დაარსებული კომპანიები]] 1mi3ri8dg2e6edev9noxvkju0gfbevr 4821730 4821729 2025-06-28T08:38:08Z Surprizi 14671 /* Falcon 1 და პირველი ორბიტალური გაშვება */ 4821730 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|Surprizi]].|21|06|2025}} {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = Space Exploration Technologies Corp. | ლოგო = [[File:SpaceX logo black.svg|frameless|upright=1.25|class=skin-invert]] | ლოგოს_ზომა = | ლოგოს_ტიტრი = | სურათი = Starbase.jpg | სურათის_ზომა = 300 | სურათის_ტიტრი = კომპანიის შტაბ-ბინა, [[SpaceX Starbase]] | სავაჭრო_სახელი = SpaceX | ყოფილი_სახელწოდება = | ტიპი = კერძო | დევიზი = | დაფუძნდა = 14 მარტი, 2002, აშშ, კალიფორნიის შტატი, ელ სეგუნდო<ref name="Delaware 2016"/> | დაიხურა = | დამაარსებელი = [[ილონ მასკი]] | მდებარეობა = | მფლობელი = | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = კოსმოსი<br />ტელეკომუნიკაციები | პროდუქცია = [[SpaceX რაკეტა-მატარებლები]]<br />[[Dragon 2|Dragon-ის ხომალდები]]<br />[[SpaceX Starshield|Starshield]] | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | თანამშრომელი = | შვილობილი = | ფილიალი = | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | საიტი = {{URL|https://www.spacex.com/|spacex.com}} }} '''Space Exploration Technologies Corporation''', ''SpaceX'' — ამერიკული ავიაკოსმოსური კომპანია, რომლის შტაბ-ბინა მდებარეობს [[აშშ]]-ის [[ტეხასის შტატი|ტეხასის შტატში]], ქალაქ სტარბეიზის (ყოფილი სოფელი ბოკა ჩიკა) შემუშავების საიტ [[SpaceX Starbase]]-ზე.<ref name="Alejandra 2025"/> კომპანია დაარსდა [[2002]] წლის 14 მარტს აშშ-ში, [[კალიფორნიის შტატი]]ს ქალაქ ელ სეგუნდოში.<ref name="Delaware 2016"/> დაარსებიდანვე კომპანიამ არაერთ წარმატებას მიაღწია: რაკეტების ძრავის, მრავალჯერადი გამოყენების გამშვები აპარატების, ადამიანის კოსმოსური ფრენების და [[თანამგზავრული დაჯგუფება|თანამგზავრული დაჯგუფების]] ტექნოლოგიების სფეროში. [[2024]] წლისთვის SpaceX მსოფლიოში კოსმოსური გაშვების დომინანტი პროვაიდერია და უსწრებს ბევრ კერძო თუ სახელმწიფო კომპანიას, მათ შორის ჩინურ კოსმოსურ პროგრამასაც.<ref name="Stephen 2024"/> SpaceX, [[NASA]] და [[აშშ-ის შეიარაღებული ძალები]] მჭიდროდ თანამშრომლობენ სამთავრობო კონტრაქტების საშუალებით.<ref name="Berger 2024"/> [[2002]] წელს [[ილონ მასკი|ილონ მასკმა]] კოსმოსური გაშვების ხარჯების შემცირების მიზნით დააარსა კომპანია SpaceX, რომელიც თავიდანვე მარსზე მდგრადი კოლონიის შექმნაზე იყო ორიენტირებული. [[2008]] წელს, სამი წარუმატებელი გაშვების მცდელობის შემდეგ [[Falcon 1]] წარმატებით გავიდა ორბიტაზე. შემდეგ, კომპანიამ NASA-ს COTS კონტრაქტების დასაკმაყოფილებლად, უფრო დიდი [[Falcon 9]] რაკეტისა და [[Dragon 1]] ხომალდის შემუშავებაზე გადაინაცვლა. [[2012]] წლისთვის SpaceX-მა დაასრულა ყველა [[Commercial Orbital Transportation Services|COTS]] სატესტო ფრენა და დაიწყო კომერციული სერვისების მისიების მიწოდება [[საერთაშორისო კოსმოსური სადგური]]სთვის. ასევე, დაახლოებით ამ პერიოდში, SpaceX-მა დაიწყო ტექნოლოგიების დახვეწა, რათა Falcon 9-ის პირველი საფეხური მრავალჯერადი გამოყენების ყოფილიყო. კომპანიამ [[2015]] წელს პირველი საფეხურის პირველი წარმატებული დაშვება და [[2017]] წელს პირველი საფეხურის ხელახლა გაშვება განახორციელა. [[Falcon Heavy]], რომელიც სამი Falcon 9 გამაძლიერებლისგან იყო აგებული, პირველად [[2018]] წელს გაფრინდა ათწლეულზე მეტი განვითარების შემდეგ. [[2025]] წლის მაისის მონაცემებით, კომპანიის Falcon 9 რაკეტები 450-ზე მეტჯერ დაეშვა, შესაბამისად თავიდან გაშვებამ, კვირაში 1-3 მიაღწია. ამ ეტაპებმა კომპანიას საჭირო ინვესტიცია მოუტანა და SpaceX-მა შემოსავლის წყაროების დივერსიფიკაცია დაიწყო. [[2019]] წელს [[Starlink]]-ის ინტერნეტ თანამგზავრული დაჯგუფების პირველი ოპერატიული თანამგზავრი ამოქმედდა. მომდევნო წლებში Starlink-მა SpaceX-ის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი გამოიმუშავა და გზა გაუხსნა მის [[Starshield]]-ის სამხედრო ანალოგს. [[2020]] წელს SpaceX-მა დაიწყო თავისი [[Dragon 2]] ხომალდების ექსპლუატაცია NASA-სა და კერძო ორგანიზაციებისთვის ეკიპაჟიანი მისიების განსახორციელებლად. დაახლოებით ამ პერიოდში SpaceX-მა დაიწყო Starship-ის სატესტო პროტოტიპების შექმნა, რომელიც ისტორიაში ყველაზე დიდი გამშვები მოწყობილობაა და მიზნად ისახავს კომპანიის ხედვის სრულად რეალიზებას სრულად მრავალჯერადი გამოყენების, ეკონომიური და ადაპტირებადი გამშვები მოწყობილობის შესახებ. SpaceX ასევე ქმნის საკუთარ კოსმოსურ კოსტუმს და ასტრონავტს [[Polaris პროგრამა|Polaris პროგრამის]] მეშვეობით,<ref name="September 15"/> ასევე ქმნის ადამიანის დასაფრენ აპარატს მთვარის მისიებისთვის NASA-ს [[Artemis პროგრამა|Artemis პროგრამის]] ფარგლებში.<ref name="sn202104162"/> ხარისხისა და ფასის უკეთ კონტროლისთვის, SpaceX თვითონ აწარმოებს რაკეტისა თუ ხომალდის ნაწილების უმეტესობას, მათ შორის Falcon და Dragon-ის ძრავებს Merlin, Kestrel, Draco და SuperDraco-ს. ამის გამო SpaceX-ს უკვე შეუძლია კლიენტებს შესთავაზოს ყველაზე დაბალი ფასები, ერთჯერადი გამოყენების რაკეტებითაც კი. == ისტორია == ===დაარსება=== [[2001]] წლის დასაწყისში [[ილონ მასკი]] შეხვდა [[რობერტ ზუბრინი|რობერტ ზუბრინს]] და [[მარსიანული საზოგადოება|მარსიანულ საზოგადოებას]] შესწირა 100 000 აშშ დოლარი, რითაც მცირე ხნით შეუერთდა დირექტორთა საბჭოს.<ref name="Zubrin 2019"/> იგი მეოთხე ყრილობაზე სიტყვით გამოვიდა, სადაც წარმოადგინა პროექტი „მარსის ოაზისი“, რომელიც [[მარსი|მარსზე]] [[სათბური]]ს განთავსებას და [[მცენარეები]]ს გაზრდას ითვალისწინებდა.<ref name="Convention"/><ref name="spectrum"/> თავდაპირველად მასკმა სცადა პროექტისთვის [[დნეპრი (რაკეტა-მატარებელი)|დნეპრის რაკეტა-მატაერებლის]] შეეძინა [[ჯიმ კანტრელი]]საგან რუსული კონტაქტების მეშვეობით.<ref name="Keith 2001"/> მასკი თავის გუნდთან ერთად ჩავიდა მოსკოვში, ამჯერად თან მაიკლ გრიფინი წაიყვანა, რომელიც მოგვიანებით NASA-ს მე-11 ადმინისტრატორი გახდა, მაგრამ ყოველ ჩასვლაზე რუსები სულ უფრო ნაკლებად ინტერესდებოდნენ გარიგებით.<ref name="A&Ssmithsonian201201"/><ref name="Vance 2015"/> ამერიკაში დაბრუნებისას მასკმა განაცხადა, რომ შეეძლო კომპანიის დაარსება, რათა აეშენებინა მათთვის საჭირო ხელმისაწვდომი რაკეტები.<ref name="Vance 2015" /> ვერტიკალური ინტეგრაციის გამოყენებით,<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> შესაძლებლობის შემთხვევაში იაფი კომერციული მზა კომპონენტებისა<ref name="Vance 2015" /> და თანამედროვე პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერიის მოდულური მიდგომის გამოყენებით. მასკი თვლიდა, რომ SpaceX-ს შეეძლო მნიშვნელოვნად შეემცირებინა გაშვების ხარჯები.<ref name="Vance 2015" /> [[2002]] წლის დასაწყისში ილონ მასკმა თავისი კომპანიისთვის, რომელსაც მალე SpaceX დაარქვა, თანამშრომლების ძებნა დაიწყო. მასკმა ახლადშექმნილ კომპანიაში საწყისი პოზიციებისთვის ხუთ ადამიანს მიმართა, მათ შორის გრიფინს, რომელმაც უარი თქვა მთავარი ინჟინრის თანამდებობაზე,<ref name=Liftoff2021/> ჯიმ კანტრელი და ჯონ გარვი (კანტრელმა და გარვიმ მოგვიანებით დააარსეს კომპანია [[Vector Launch]]), რაკეტების ინჟინერი ტომ მიულერი და კრის ტომპსონი.<ref name="Belfiore 2009" /> SpaceX-ის თავდაპირველად შტაბ-ბინა კალიფორნიის შტატის ქალაქ ელ სეგუნდოში მდებარე საწყობში იყო განთავსებული. SpaceX-ის ადრეული თანამშრომლები, როგორიც იყვნენ ტომ მიულერი (ტექნიკური დირექტორი), გვინ შოტველი (ოპერაციული დირექტორი) და კრის ტომპსონი (ოპერაციების ვიცე-პრეზიდენტი), მეზობელი TRW და [[Boeing]] კორპორაციებიდან იყვნენ. [[2005]] წლის ნოემბრისთვის კომპანიას 160 თანამშრომელი ჰყავდა.<ref name="avweek20200527"/> მასკმა პირადად გაესაუბრა და დაამტკიცა SpaceX-ის ყველა ადრეული თანამშრომელი. მასკმა განაცხადა, რომ SpaceX-თან დაკავშირებით მისი ერთ-ერთი მიზანია კოსმოსში წვდომის ხარჯების შემცირება და საბოლოო ჯამში საიმედოობის ათჯერ გაუმჯობესება.<ref name="spacex.com 2012" /> === Falcon 1 და პირველი ორბიტალური გაშვება === [[File:Falcon 1 Flight 4 liftoff.jpg|thumb|Falcon 1-ის პირველი წარმატებული გაშვება 2008 წლის სექტემბერში]] SpaceX-მა თავისი პირველი ორბიტალური [[რაკეტა-მატარებელი]] [[Falcon 1]], საკუთარი დაფინანსებით შექმნა.<ref name=usat20050617>{{cite news |first=Kevin |last=Maney |url=https://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |title=Private sector enticing public into final frontier |date=June 17, 2005 |work=USA Today |access-date=March 14, 2021 |archive-date=May 19, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120519074009/http://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |url-status=live }}</ref><ref name=wired20070522>{{cite news|last=Hoffman|first=Carl|title=Elon Musk Is Betting His Fortune on a Mission Beyond Earth's Orbit|url=https://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|access-date=March 14, 2014|newspaper=Wired|date=May 22, 2007|archive-date=November 14, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114052527/http://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|url-status=live}}</ref> Falcon 1 იყო ორსაფეხურიანი, ორბიტაზე გასასვლელი მცირე რაკეტა-მატარებელი. Falcon 1-ის განვითარების მთლიანი ღირებულება დაახლოებით 90 — 100 მლნ აშშ დოლარამდე შეადგინა.<ref name=nasa20110427>{{cite web |title=Commercial Market Assessment for Crew and Cargo Systems |url=http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |website=nasa.gov |publisher=NASA |access-date=June 10, 2015 |page=40 |date=April 27, 2011 |quote=''SpaceX has publicly indicated that the development cost for Falcon 9 launch vehicle was approximately $300{{spaces}}million. Additionally, approximately $90{{spaces}}million was spent developing the Falcon 1 launch vehicle which did contribute to some extent to the Falcon 9, for a total of $390{{spaces}}million. NASA has verified these costs.'' |archive-date=December 7, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |archivedate=დეკემბერი 7, 2014 }}</ref> Falcon-ის რაკეტების სერიას სახელი ვარსკვლავური ომების ათასწლეულის ფალკონის გამოგონილი კოსმოსური ხომალდის მიხედვით დაერქვა.<ref>{{Cite web |last=Ray |first=Justin |date=January 20, 2005 |title=Cape launch site could host new commercial rocket fleet |url=https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |access-date=October 7, 2023 |website=spaceflightnow.com |archive-date=October 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014082850/https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |url-status=live }}</ref> 2004 წელს SpaceX-მა NASA-ს წინააღმდეგ მთავრობის ანგარიშვალდებულების ოფისში (GAO) გააპროტესტა Kistler Aerospace-ისთვის მინიჭებული ერთადერთი წყაროს კონტრაქტის გამო. სანამ GAO პასუხს გასცემდა, NASA-მ კონტრაქტი გააუქმა და COTS პროგრამა შექმნა.<ref>{{Cite web |last=Berger |first=Brian |date=October 3, 2005 |title=Kistler Teeters on the Brink After Main Investor Withdraws Support |url=https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |access-date=October 7, 2023 |website=SpaceNews |language=en-US |archive-date=April 3, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194345/https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |url-status=live }}</ref> 2005 წელს SpaceX-მა გამოაცხადა გეგმები, რომ ათწლეულის ბოლომდე ადამიანის მიერ შეფასებული კომერციული კოსმოსური პროგრამის განხორციელებას აპირებდა, პროგრამა, რომელიც მოგვიანებით Dragon კოსმოსური ხომალდი გახდა.<ref>{{cite magazine |author=Belfiore |first=Michael |date=January 18, 2005 |title=Race for Next Space Prize Ignites |url=https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20081012095048/https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-date=October 12, 2008 |access-date=March 1, 2017 |magazine=Wired}}</ref> 2006 წელს კომპანია NASA-მ შეარჩია და მას ტარიგი:USD მიენიჭა COTS პროგრამის ფარგლებში საერთაშორისო კოსმოსური სადგურისთვის ეკიპაჟისა და ტვირთის მიწოდების სადემონსტრაციო კონტრაქტების უზრუნველსაყოფად.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=This is probably why Blue Origin keeps protesting NASA's lunar lander award |url=https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |access-date=December 30, 2021 |work=[[Ars Technica]] |date=August 11, 2021 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230172145/https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |url-status=live }}</ref> Falcon 1-ის პირველი ორი გაშვება შეერთებული შტატების თავდაცვის დეპარტამენტმა შეიძინა DARPA Falcon პროექტის ფარგლებში, რომელმაც შეაფასა ახალი აშშ-ის გამშვები მანქანები, რომლებიც შესაფერისი იყო ჰიპერბგერითი რაკეტების მიწოდებისთვის Prompt Global Strike-ისთვის.<ref name=wired20070522 /><ref>{{cite news |url=http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |publisher=Satnews.com |title=Falcon 1 Reaches Space But Loses Control and is Destroyed on Re-Entry |date=March 21, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928204503/http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |archive-date=September 28, 2007 }}</ref><ref>Graham Warwick and Guy Norris, "Blue Sky Thinking: DARPA at 50," ''Aviation Week & Space Technology,'' Aug 18–25, 2008, p. 18.</ref> რაკეტის პირველი სამი გაშვება, 2006-დან 2008 წლამდე, წარუმატებლობით დასრულდა, რამაც თითქმის კომპანიის დაშლა გამოიწვია. Tesla Motors-ის დაფინანსებაც ჩაიშალა<ref name="Levin2022">{{cite news |last1=Levin |first1=Steve |title=Elon Musk, man behind Tesla, Paypal, speaks to packed crowd at CSUB |url=https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |access-date=January 12, 2022 |work=The Bakersfield Californian |date=January 12, 2022 |language=en |archive-date=January 12, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220112031331/https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |url-status=live }}</ref>და შესაბამისად, Tesla, SolarCity და პირადად მასკი ერთდროულად თითქმის გაკოტრების პირას იყვნენ. ფინანსური მდგომარეობა 2008 წლის 28 სექტემბერს მეოთხე ცდაზე პირველი წარმატებული გაშვების შემდეგ შეიცვალა. მასკმა დარჩენილი 30 მლნ USD SpaceX-სა და Tesla-ს შორის გაყო და NASA-მ დეკემბერში SpaceX-ს პირველი კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტი გადასცა, რითაც 1,6 მლრდ USD SpaceX-ს გადასცა, რითაც კომპანია ფინანსურად გადაარჩინა. ამ ფაქტორებისა და მათ მიერ უზრუნველყოფილი შემდგომი ბიზნეს ოპერაციების საფუძველზე, Falcon 1 მალევე 2009 წლის ივლისში მეორე წარმატებული და მეხუთე გაშვების შემდეგ პენსიაზე გავიდა. ამან SpaceX-ს საშუალება მისცა, კომპანიის რესურსები უფრო დიდი ორბიტალური რაკეტის, Falcon 9-ის, განვითარებაზე გაემახვილებინა.<ref>{{cite web |last1=Graham |first1=William |title=SpaceX at 50 – From taming Falcon 1 to achieving cadence in Falcon 9 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |website=NASASpaceFlight.com |access-date=March 16, 2021 |date=December 20, 2017 |archive-date=December 31, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201231213716/https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |url-status=live }}</ref> გვინ შოტველი ასევე დაწინაურდა კომპანიის პრეზიდენტად NASA-ს ასოცირებულ ადმინისტრატორ ბილ გერსტენმაიერთან CRS-ის კონტრაქტის წარმატებით მოლაპარაკებაში მისი წვლილისთვის.<ref>{{cite news |last1=Bergin |first1=Chris |title= Planetspace officially protest NASA's CRS selection |url= https://www.nasaspaceflight.com/2009/01/planetspace-officially-protest-nasas-crs-selection/ |access-date=August 22, 2023 |work=NSF |date=January 15, 2009}}</ref> === Falcon 9, Dragon და NASA-ს კონტრაქტები === [[File:SpaceX Falcon 9 Flight 1 launch.ogv|thumb|thumbtime=0:18|Falcon 9-ის პირველი გაშვების ვიდეო]] თავდაპირველად, SpaceX-ს ჰქონდა განზრახული, თავისი მსუბუქი რაკეტა-მატარებელი Falcon 1-ის შემდეგ, საშუალო სიმძლავრის მქონე Falcon 5-ით გაეგრძელებინა მუშაობა.<ref name="msnbc2005">{{cite web|last=David|first=Leonard|title=SpaceX tackles reusable heavy launch vehicle|date=September 9, 2005 |url=https://www.nbcnews.com/id/9262092|publisher=MSNBC|access-date=March 14, 2021|archive-date=May 21, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210521101625/https://www.nbcnews.com/id/wbna9262092|url-status=dead}}</ref> კომპანიამ, 2005 წელს, გადაწყვიტა, გაეგრძელებინა Falcon 9-ის, მრავალჯერადი გამოყენების მძიმე რაკეტა-მატარებლის, შემუშავება. Falcon 9-ის შემუშავება დააჩქარა NASA-მ, რომელმაც აიღო ვალდებულება, რომ კონკრეტული შესაძლებლობების დემონსტრირების შემთხვევაში რამდენიმე კომერციული ფრენა შეესყიდა. ეს დაიწყო 2006 წელს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის საწყისი დაფინანსებით.<ref name="Lindenmoyer quoted">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|title=Minutes of the NAC Commercial Space Committee|date=April 26, 2010|author=David J. Frankel|publisher=NASA|access-date=June 24, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archive-date=March 13, 2017|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archivedate=მარტი 13, 2017}} }}</ref> კონტრაქტის საერთო მინიჭება იყო 278 million USD, რათა უზრუნველყოფილიყო Dragon კოსმოსური ხომალდის, Falcon 9-ის, განვითარების დაფინანსება და Falcon 9-ის დემონსტრაციული გაშვება Dragon-თან ერთად.<ref name="Lindenmoyer quoted"/> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, Falcon 9 პირველად გაუშვეს 2010 წლის ივნისში Dragon კოსმოსური ხომალდის კვალიფიკაციის განყოფილებით, Dragon კოსმოსური ხომალდის მაკეტის გამოყენებით. პირველი ოპერატიული Dragon კოსმოსური ხომალდი გაუშვეს 2010 წლის დეკემბერში COTS Demo Flight 1-ის ბორტზე, Falcon 9-ის მეორე ფრენაზე და უსაფრთხოდ დაბრუნდა დედამიწაზე ორი ორბიტის შემდეგ, რითაც შეასრულა მისიის ყველა მიზანი.<ref name="BBCLaunchDec2010">{{cite web|title=Private space capsule's maiden voyage ends with a splash|work=BBC News|date=December 8, 2010|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|access-date=March 1, 2017|archive-date=November 15, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161115123326/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|url-status=live}}</ref> 2010 წლის დეკემბრისთვის, SpaceX-ის საწარმოო ხაზი ყოველ სამ თვეში ერთხელ აწარმოებდა ერთ Falcon 9-ს და Dragon-ს.<ref name="spacedotcom20101209">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=December 8, 2010 |title=Q & A with SpaceX CEO Elon Musk: Master of Private Space Dragons |url=https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170818154057/https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |archive-date=August 18, 2017 |access-date=June 24, 2017 |website=Space.com}}</ref> 2011 წლის აპრილში, მეორე რაუნდის კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში, NASA-მ SpaceX-ს გაუფორმა 75 million USD კონტრაქტი Dragon-ისთვის ინტეგრირებული გაშვების სისტემის შესაქმნელად, რათა მოემზადებინა იგი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ეკიპაჟის ტრანსპორტირების საშუალებად.<ref name="sdc20110418">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=April 18, 2011 |title=Private Spaceship Builders Split Nearly $270{{spaces}}Million in NASA Funds |url=http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111231133929/http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-date=December 31, 2011 |access-date=March 1, 2017 |website=Space.com}}</ref> NASA-მ SpaceX-ს 2012 წლის აგვისტოში მიანიჭა ფიქსირებული ფასის კოსმოსური აქტის შეთანხმება (SAA), რათა შეექმნა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის დეტალური დიზაინი.<ref name="Koenigsmann 2018">{{cite web |url=https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|title=Statement of Dr. Hans Koeningsmann Vice President, Build and Flight Reliability Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Koenigsmann|first=Hans|date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180923081317/https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|archive-date=September 23, 2018}}</ref> 2012 წლის დასაწყისში, SpaceX-ის აქციების დაახლოებით ორი მესამედი მასკს ეკუთვნოდა<ref>{{cite web |author=Melby |first=Caleb |date=March 12, 2012 |title=How Elon Musk Became A Billionaire Twice Over |url=https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306042204/https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Forbes}}</ref> და მისი სამოცდაათი მილიონი აქცია კერძო ბაზრებზე 875 million USD ღირდა,<ref name="IPO">{{cite news |date=February 11, 2012 |title=Elon Musk Anticipates Third IPO in Three Years With SpaceX |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160721114244/http://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |archive-date=July 21, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> SpaceX-ის ფასი 1.3 billion USD იყო.<ref name="cnbc20120427">{{cite web |author=Watts |first=Jane |date=April 27, 2012 |title=Elon Musk on Why SpaceX Has the Right Stuff to Win the Space Race |url=https://www.cnbc.com/2012/04/27/elon-musk-on-why-spacex-has-the-right-stuff-to-win-the-space-race.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161216213440/http://www.cnbc.com/id/47207833 |archive-date=December 16, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CNBC}}</ref> 2012 წლის მაისში, Dragon C2+-ის გაშვებით, Dragon გახდა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელმაც ტვირთი მიიტანა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე.<ref name="cbcnews" /> ფრენის შემდეგ, კომპანიის კერძო კაპიტალის შეფასება თითქმის გაორმაგდა და 2.4 billion USD შეადგინა.<ref>{{cite web|website=privco.com|title=Privately-held SpaceX Worth Nearly $2.4{{spaces}}Billion or $20/Share, Double Its Pre-Mission Secondary Market Value Following Historic Success at the International Space Station|url=http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|date=June 7, 2012|access-date=March 1, 2017|archive-date=August 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archivedate=აგვისტო 6, 2017}}</ref><ref>{{cite web |author=Bilton |first=Ricardo |date=June 10, 2012 |title=SpaceX's worth skyrockets to $4.8{{spaces}}billion after successful mission |url=https://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306125528/http://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |archive-date=March 6, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=VentureBeat}}</ref> ამ დროისთვის, SpaceX-ს ოპერირების პირველი ათწლეულის განმავლობაში დაახლოებით 200 million USD-ის მთლიანი დაფინანსება ჰქონდა. აქედან, კერძო კაპიტალმა დაახლოებით 100 million USD უზრუნველყო, მასკმა დაახლოებით 100 million USD ინვესტიცია ჩადო, სხვა ინვესტორებმა კი დაახლოებით 200 million USD.<ref>{{cite web|title=SpaceX overview on second market |publisher=SecondMarket|url=https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-url=https://archive.today/20121217191301/https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-date=December 17, 2012}}</ref> SpaceX-ის აქტიური ხელახალი გამოყენების ტესტირების პროგრამა 2012 წლის ბოლოს დაიწყო დაშვების ტექნოლოგიის დაბალ სიმაღლეზე და დაბალ სიჩქარეზე ტესტირებით.<ref name="qz_2017">{{cite news |last1=Fernholz |first1=Tim |title=The complete visual history of SpaceX's single-minded pursuit of rocket reusability |url=https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |access-date=March 16, 2021 |work=Quartz |language=en |archive-date=March 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210312230832/https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |url-status=live }}</ref> Falcon 9-ის პროტოტიპებმა ვერტიკალური აფრენა და დაშვება (VTOL) განახორციელეს. გამაძლიერებელი ატმოსფერული დაბრუნების ტექნოლოგიის მაღალი სიჩქარის და მაღალ სიმაღლეზე ტესტირება 2013 წლის ბოლოს დაიწყო.<ref name="qz_2017" /> === კომერციული გაშვება და სწრაფი ზრდა === [[File:Launch of Falcon 9 carrying ORBCOMM OG2-M1 (16601442698).jpg|thumb|upright|Launch of Falcon 9 carrying [[Orbcomm-OG2|ORBCOMM OG2]]-M1, July 2014]] SpaceX-მა პირველი კომერციული მისია კერძო მომხმარებლისთვის 2013 წელს გაუშვა. 2014 წელს SpaceX-მა მსოფლიოს მასშტაბით ღიად გამოცხადებული 20 კონტრაქტიდან ცხრა მოიგო.<ref name="sn20150112">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 12, 2015 |title=Arianespace, SpaceX Battled to a Draw for 2014 Launch Contracts |url=http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150113095457/http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |archive-date=January 13, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმ წელს Arianespace-მა ევროპის მთავრობებს დამატებითი სუბსიდიები მოსთხოვა SpaceX-ის კონკურენციის დასაძლევად.<ref name="aw20140211">{{cite web |author=Svitak |first=Amy |date=February 11, 2014 |title=Arianespace To ESA: We Need Help |url=http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305200010/http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Aviation Week}}</ref><ref name="sn20140414">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=April 14, 2014 |title=Satellite Operators Press ESA for Reduction in Ariane Launch Costs |url=https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163706/https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> 2014 წლიდან SpaceX-ის შესაძლებლობებმა და ფასებმა ასევე გავლენა მოახდინა აშშ-ის სამხედრო ტვირთის გაშვების ბაზარზე, რომელსაც თითქმის ათი წლის განმავლობაში დომინირებდა აშშ-ის მსხვილი გამშვები პროვაიდერი United Launch Alliance (ULA).<ref name="lat20141125">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=November 25, 2014 |title=SpaceX may upset firm's monopoly in launching Air Force satellites |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170421194744/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |archive-date=April 21, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> მონოპოლიის გამო, აშშ-ის მიმწოდებლის მიერ გაშვების ხარჯები წლების განმავლობაში 400 მლნ აშშ დოლარზე მეტს აჭარბებდა.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|title=Air Force budget reveals how much SpaceX undercuts launch prices|publisher=Ars Technica|access-date=March 29, 2018|archive-date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180117040352/https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-ს კომერციული კოსმოსური ფრენების დირექტორმა, კევინ კრიგლერმა, SpaceX-ს კომერციული ეკიპაჟის ტრანსპორტირების შესაძლებლობების (CCtCap) კონტრაქტი მიანიჭა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის შემუშავების დასასრულებლად. კონტრაქტი მოიცავდა რამდენიმე ტექნიკურ და სერტიფიცირების ეტაპს, უპილოტო ფრენის ტესტს, ეკიპაჟის ფრენის ტესტს და სერტიფიცირების შემდეგ ექვს ოპერატიულ მისიას.<ref name="Koenigsmann 2018" /> 2015 წლის იანვარში SpaceX-მა Google-ისა და Fidelity Investments-ისგან 1 billion USD დაფინანსება მოიზიდა კომპანიის 8.33%-ის სანაცვლოდ, რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 12 billion USD-ზე დაადგინა.<ref>{{cite web |author=Berger |first=Brian |date=January 20, 2015 |title=SpaceX Confirms Google Investment |url=http://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155735/https://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |archive-date=February 20, 2023 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმავე თვეში SpaceX-მა გამოაცხადა ახალი თანამგზავრული თანავარსკვლავედის, Starlink-ის, შემუშავების შესახებ, რათა უზრუნველყოს გლობალური ფართოზოლოვანი ინტერნეტ სერვისი 4000 თანამგზავრით.<ref>{{cite web|first1=Cecilia |last1=Kang |first2=Christian |last2=Davenport |title=SpaceX founder files with government to provide Internet service from space |url=https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|newspaper=The Washington Post|date=June 9, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 23, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170223183501/https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|url-status=live}}</ref> Falcon 9-ს პირველი სერიოზული მარცხი 2015 წლის ივნისის ბოლოს ჰქონდა, როდესაც საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის მეშვიდე მომარაგების მისია, CRS-7, ფრენის დაწყებიდან ორ წუთში აფეთქდა. პრობლემა დაკავშირებული იყო ორი ფუტის სიგრძის ფოლადის საყრდენთან, რომელიც იჭერდა ჰელიუმის წნევის ჭურჭელს, რომელიც აჩქარების ძალის გამო გატყდა. ამან გამოიწვია გარღვევა და მაღალი წნევის ჰელიუმი დაბალი წნევის საწვავის ავზში გაჟონა, რამაც მარცხი გამოიწვია.<ref>{{cite web |author=Masunaga |first1=Samantha |last2=Petersen |first2=Melody |date=September 2, 2016 |title=SpaceX rocket exploded in an instant. Figuring out why involves a mountain of data |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219040426/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> === მეორადი გამოყენება === [[File:CRS-8 (26239020092).jpg|thumb|Falcon 9-ის პირველი საფეხური ავტონომიური კოსმოსური დრონის (ASDS) ბარჟაზე, ზღვაში პირველი წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX CRS-8 მისია]] SpaceX-მა პირველი ეტაპის წარმატებული დაშვება და აღდგენა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, Falcon 9-ის მე-20 რეისით განახორციელა.<ref>{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=December 21, 2015 |title=Background on tonight's launch |url=http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-url=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-date=March 8, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceX |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archivedate=მარტი 8, 2017 }}</ref> 2016 წლის აპრილში კომპანიამ პირველი წარმატებული დაშვება განახორციელა ავტონომიურ კოსმოსურ დრონზე (ASDS) „რა თქმა უნდა, მე ისევ მიყვარხარ“ ატლანტის ოკეანეში.<ref>{{cite news |last1=Wright |first1=Robert |title=SpaceX rocket lands on drone ship |url=https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |access-date=March 16, 2021 |publisher=CNBC |date=April 9, 2016 |language=en |archive-date=September 21, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190921055220/https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |url-status=live }}</ref> 2016 წლის ოქტომბრისთვის, წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX-მა განაცხადა, რომ მომხმარებლებს 10%-იან ფასდაკლებას სთავაზობდა, თუ ისინი გადაწყვეტდნენ თავიანთი ტვირთის ხელახლა გამოყენებას Falcon 9-ის პირველ ეტაპზე.<ref name="sn20161005">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=October 5, 2016 |title=SpaceX's Shotwell on Falcon 9 inquiry, discounts for reused rockets and Silicon Valley's test-and-fail ethos |url=http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20161017122758/http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |archive-date=October 17, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> რაკეტის მეორე მნიშვნელოვანი ავარია 2016 წლის სექტემბრის დასაწყისში მოხდა, როდესაც Falcon 9 აფეთქდა სტანდარტული გაშვებისწინა სტატიკური ცეცხლის ტესტისთვის საწვავის შევსების ოპერაციის დროს. ტვირთი, AMOS-6 საკომუნიკაციო თანამგზავრი, რომლის ღირებულებაც 200 მლნ USD იყო, განადგურდა.<ref>{{cite web |author=Santana |first=Marco |date=September 6, 2016 |title=SpaceX customer vows to rebuild satellite in explosion aftermath |url=http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160435/http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Orlando Sentinel}}</ref> აფეთქება გამოწვეული იყო თხევადი ჟანგბადით, რომელიც საწვავის სახით გამოიყენება და იმდენად გაცივდა, რომ გამაგრდა და აალდა ნახშირბადის კომპოზიტური ჰელიუმის ჭურჭლებით.<ref name="verge-sept-explod-cause">{{cite web |author=Grush |first=Loren |date=November 5, 2016 |title=Elon Musk says SpaceX finally knows what caused the latest rocket failure |url=https://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219013804/http://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Verge}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ რაკეტის აფეთქება წარუმატებელ ფრენად არ ჩაითვალა, კომპანია ოთხთვიან შესვენებაზე გავიდა, სანამ არ დადგინდებოდა, თუ რა იყო არასწორი. SpaceX-მა ფრენები 2017 წლის იანვარში განაახლა.<ref name="plarson">{{cite web|url=http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|title=Anomaly Updates|publisher=SpaceX|date=September 1, 2016|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 16, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archivedate=თებერვალი 16, 2017}}</ref> 2017 წლის მარტში SpaceX-მა SES-10 თანამგზავრისთვის დაბრუნებული Falcon 9 გაუშვა. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც ტვირთის გადამტანი ორბიტალური რაკეტა კოსმოსში ხელახლა გაუშვა.<ref name="Davenport2017">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|first1=Christian|last1=Davenport|url-access=subscription|title=Elon Musk's SpaceX makes history by launching a 'flight-proven' rocket|newspaper=The Washington Post|date=March 30, 2017|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170331015137/https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|url-status=live}}</ref> პირველი ეტაპი ხელახლა აღდგა, რაც ასევე ხელახლა გამოყენებული ორბიტალური კლასის რაკეტის პირველ დაშვებად აქცევს.<ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|title=SpaceX successfully launches, lands a recycled rocket.|publisher=NBC News|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170331004317/http://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|url-status=live}}</ref> === წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი === 2017 წლის ივლისში კომპანიამ გაზარდა 350 მლნ USD, რამაც მისი შეფასება 21 ბილიონი USD-მდე გაზარდა.<ref>{{cite news|date=July 27, 2017|title=SpaceX Is Now One of the World's Most Valuable Privately Held Companies|url=https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20171129115140/https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html|archive-date=November 29, 2017|access-date=November 16, 2017|newspaper=The New York Times}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა მიაღწია 45%-იან გლობალურ საბაზრო წილს კომერციული გაშვების კონტრაქტებში.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|title=As the SpaceX steamroller surges, European rocket industry vows to resist|date=July 20, 2018|access-date=July 21, 2018|archive-date=July 20, 2018|archive-url= https://web.archive.org/web/20180720141110/https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტის მონაცემებით, SpaceX-ს მანიფესტში 100-ზე მეტი გაშვება ჰქონდა, რაც დაახლოებით 12 ბილიონ USD-ის კონტრაქტით შემოსავალს წარმოადგენს.<ref>{{cite news|url=http://www.spacex.com/about|title=Company|last=spacexcmsadmin |date=November 27, 2012|publisher=SpaceX|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 22, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about}}</ref> კონტრაქტები მოიცავდა როგორც კომერციულ, ასევე სამთავრობო (NASA/DOD) მომხმარებლებს.<ref name="about">{{cite web |title=Company {{!}} SpaceX |work=SpaceX |date=November 27, 2012 |url=http://www.spacex.com/about |archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archive-date=February 22, 2017 |access-date=March 1, 2017 |author1=Spacexcmsadmin |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archivedate=თებერვალი 22, 2017 }}</ref> ამან SpaceX გახადა წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი, რომელიც გაზომილია მანიფესტირებული გაშვების მიხედვით.<ref>{{cite web|url=https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|title=Statement of Tim Hughes Senior Vice President for Global Business and Government Affairs Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Hughes|first=Tim|date=July 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archive-date=October 23, 2017|url-status=live|accessdate=მაისი 31, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archivedate=ოქტომბერი 23, 2017}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა დააარსა შვილობილი კომპანია, The Boring Company,<ref name="hawthore20180911">[http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783 Agenda Item No. 9, City of Hawthorne City Council, Agenda Bill] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210224164217/http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783|date=February 24, 2021}}, September 11, 2018, Planning and Community Development Department, City of Hawthorne. Retrieved September 13, 2018.</ref> და დაიწყო მუშაობა SpaceX-ის შტაბ-ბინასა და საწარმოო ობიექტთან და მიმდებარე ტერიტორიაზე მოკლე სატესტო გვირაბის მშენებლობაზე, SpaceX-ის მცირე რაოდენობის თანამშრომლების გამოყენებით,<ref name=lat20171121>{{cite news|url=https://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|title=Elon Musk's tunneling company wants to dig through L.A.|first=Laura J.|last=Nelson|website=[[Los Angeles Times]]|date=November 21, 2017|access-date=September 13, 2018|archive-date=March 27, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180327084136/http://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|url-status=live}}</ref> რომელიც დასრულდა 2018 წლის მაისში,<ref name=wsj20181217 /> და საზოგადოებისთვის გაიხსნა 2018 წლის დეკემბერში.<ref>{{cite web|url=https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/ |title=Nothing "Boring" About Elon Musk's Newly Revealed Underground Tunnel|date=May 11, 2018|website=cbslocal.com|access-date=February 2, 2019|archive-date=December 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181203163806/https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის განმავლობაში, The Boring Company ცალკე კორპორატიულ ერთეულად გამოიყო, რომლის კაპიტალის 6% SpaceX-ს ეკუთვნოდა, 10%-ზე ნაკლები ადრეულ თანამშრომლებს, ხოლო კაპიტალის დარჩენილი ნაწილი ილონ მასკს.<ref name=wsj20181217>{{cite news|last=Copeland|first=Rob|url=https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|title=Elon Musk's New Boring Co. Faced Questions Over SpaceX Financial Ties|newspaper=The Wall Street Journal|date=December 17, 2018|access-date=December 18, 2018|quote=''When the Boring Co. was earlier this year spun into its own firm, more than 90% of the equity went to Mr. Musk and the rest to early employees... The Boring Co. has since given some equity to SpaceX as compensation for the help... about 6% of Boring stock, "based on the value of land, time and other resources contributed since the creation of the company".''|archive-date=December 18, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181218044810/https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|url-status=live}}</ref> === Starship, პირველი ეკიპაჟიანი გაშვება, Starlink და სხვა === 2019 წელს SpaceX-მა სამი დაფინანსების შედეგად 1.33 მილიარდი დოლარის კაპიტალი მოიზიდა.<ref name="cnbc20200221">{{cite news|url=https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|title=SpaceX is looking to raise about $250{{spaces}}million, valuing Elon Musk's space company at $36{{spaces}}billion|last=Sheetz|first=Michael|publisher=CNBC|date=February 21, 2020|access-date=May 15, 2020|archive-date=May 29, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529204116/https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|url-status=live}}</ref> 2019 წლის მაისისთვის SpaceX-ის ღირებულება 33.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა,<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|title=SpaceX valuation rises to $33.3{{spaces}}billion as investors look to satellite opportunity|publisher=CNBC|date=May 31, 2019|access-date=June 17, 2019|archive-date=June 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611234718/https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|url-status=live}}</ref> ხოლო 2020 წლის მარტისთვის 36 მილიარდ დოლარს მიაღწია.<ref>{{cite web|last1=Cao|first1=Sissi |title=As SpaceX Reaches $36 Billion Valuation, Elon Musk Clarifies Starlink IPO Rumors|date=March 10, 2020 |url=https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|work=Observer|access-date=May 29, 2020 |archive-date=June 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200617193654/https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის 19 აგვისტოს, 1.9 მილიარდი დოლარის დაფინანსების შემდეგ, რომელიც კერძო კომპანიის მიერ განხორციელებული ერთ-ერთი უდიდესი ერთჯერადი დაფინანსების აქცია იყო, SpaceX-ის ღირებულება 46 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite news|title=Elon Musk's SpaceX raises $1.9{{spaces}}billion in funding|url=https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|work=Reuters|date=August 19, 2020|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820203147/https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last1=Wattles|first1=Jackie|title=SpaceX is now a $46{{spaces}}billion 'unicorn'|url=https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|publisher=CNN Business|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820201149/https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|url-status=live}}</ref><ref name=cnbc20210216 /> 2021 წლის თებერვალში SpaceX-მა 99 ინვესტორისგან დამატებით 1.61 მილიარდი დოლარი მოიზიდა,<ref name=sn20210415 /> დაახლოებით 420 დოლარის ღირებულების ერთ აქციაზე,<ref name=cnbc20210216>{{cite news |title=Elon Musk's SpaceX raised $850{{spaces}}million, jumping valuation to about $74{{spaces}}billion |url=https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |last=Sheetz |first=Michael |publisher=[[CNBC]] |date=February 16, 2021 |access-date=February 17, 2021 |archive-date=February 17, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210217003959/https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |url-status=live }}</ref> რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 74 მილიარდ დოლარამდე გაზარდა. 2021 წლისთვის SpaceX-მა სააქციო დაფინანსების სახით 6 მილიარდ დოლარზე მეტი მოიზიდა. 2019 წლიდან მოზიდული კაპიტალის უმეტესი ნაწილი გამოყენებული იქნა Starlink-ის თანამგზავრული თანავარსკვლავედის ოპერატიული გაშვების და Starship გამშვები აპარატის შემუშავებისა და წარმოების მხარდასაჭერად.<ref name=sn20210415>{{cite news |title=SpaceX adds to latest funding round |url=https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 15, 2021 |access-date=April 15, 2021 |archive-date=June 20, 2021 |archive-url=https://archive.today/20210620013106/https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლის ოქტომბრისთვის SpaceX-ის ღირებულება 100.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite web|last1=Sheetz|first1=Michael|title=Elon Musk's SpaceX hits $100{{spaces}}billion valuation after secondary share sale|url=https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|publisher=CNBC|date=October 8, 2021|access-date=October 30, 2021|language=en|archive-date=October 29, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211029214353/https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 16 აპრილს Starship HLS-მა მოიგო კონტრაქტი, რათა კრიტიკული როლი ეთამაშა NASA-ს ეკიპაჟიანი კოსმოსური ფრენების Artemis პროგრამაში.<ref name="sn20210416">{{cite news |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 16, 2021 |access-date=April 18, 2021 |archive-date=May 23, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლისთვის SpaceX-მა დადო შეთანხმებები Google Cloud Platform-თან და Microsoft Azure-თან Starlink-ისთვის მიწისზედა კომპიუტერული და ქსელური სერვისების მიწოდების შესახებ.<ref>{{Cite news |title=Google wins cloud deal from Elon Musk's SpaceX for Starlink internet connectivity |url=https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |archive-url=https://archive.today/20210513202004/https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |date=May 13, 2021 |archive-date=May 13, 2021 |last=Novet |first=Jordan |publisher=CNBC |access-date=May 14, 2021 |url-status=live }}</ref> 2022 წელს დაფინანსების ახალმა რაუნდმა SpaceX 127 მილიარდ დოლარად შეაფასა.<ref>{{Cite web|title=SpaceX raises another $250{{spaces}}million in equity, lifts total to $2{{spaces}}billion in 2022|date=August 5, 2022|url=https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|publisher=CNBC|access-date=August 9, 2022|archive-date=August 9, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809204948/https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა წარმოადგინა კიდევ ერთი დრონი სახელწოდებით A Shortfall of Gravitas, რომელზეც პირველად 2021 წლის 29 აგვისტოს CRS-23-ის გამაძლიერებელი დაეშვა.<ref>{{cite web |last=Howell |first=Elizabeth |url=https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |title=Elon Musk unveils SpaceX's newest drone ship for rocket landings at sea |website=Space |date= July 12, 2021|access-date=February 7, 2022 |archive-date=August 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210827202150/https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |url-status=live }}</ref> 2022 წლის პირველი 130 დღის განმავლობაში, SpaceX-მა 18 რაკეტის გაშვება და ორი ასტრონავტის დაშვება განახორციელა. 2021 წლის 13 დეკემბერს, კომპანიის აღმასრულებელმა დირექტორმა ილონ მასკმა გამოაცხადა, რომ კომპანია იწყებდა ნახშირორჟანგის მოცილების პროგრამას, რომელიც შეკავებულ ნახშირბადს რაკეტის საწვავად გარდაქმნიდა,<ref>{{cite news|last=Whittington|first=Mark R.|date=January 9, 2022|title=SpaceX's Elon Musk is going into the carbon capture business|work=[[The Hill (newspaper)|The Hill]]|publisher=[[Nexstar Media Group]]|url=https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190717/https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chiland|first=Elijah|date=January 24, 2022|title=SpaceX Has Big Projects in the Works for 2022|work=[[Los Angeles Business Journal]]|url=https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190712/https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც მან წინა წლის თებერვალში გამოაცხადა 100 მილიონი დოლარის შემოწირულობა X Prize Foundation-ისთვის, რათა ფულადი ჯილდოები გადაეცათ ნახშირბადის შთანთქმის საუკეთესო ტექნოლოგიის შემუშავების კონკურსში გამარჯვებულებისთვის.<ref>{{cite news|last=Clifford|first=Catherine|date=February 8, 2021|title=The who, what and where of Elon Musk's $100{{spaces}}million prize money for carbon capture innovation|publisher=CNBC|url=https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190714/https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chappell|first=Bill|date=February 8, 2021|title=Elon Musk Funds $100 Million XPrize For Pursuit Of New Carbon Removal Ideas|publisher=[[NPR]]|url=https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|access-date=July 7, 2022|archive-date=February 24, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224031203/https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|url-status=live}}</ref> 2022 წლის აგვისტოში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ (ESA) დაიწყო საწყისი მოლაპარაკებები SpaceX-თან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კომპანიის გამშვები მოწყობილობების დროებით გამოყენება, იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთმა უკრაინაში რუსეთის შეჭრის ფონზე დაბლოკა Soyuz-ის რაკეტებზე წვდომა.<ref>{{Cite news|title=Europe eyes Musk's SpaceX to replace Russian rockets|publisher=[[CNBC]]|url=https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|agency=Reuters|access-date=August 12, 2022|archive-date=August 12, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220812173935/https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|url-status=live}}</ref> ამ შეჭრისა და რუსეთსა და უკრაინას შორის ომის შემდეგ, Starlink ფართოდ გამოიყენებოდა.<ref>{{Cite web |last1=Sheetz |first1=Amanda |last2=Macias |first2=Michael |date=June 1, 2023 |title=Pentagon awards SpaceX with Ukraine contract for Starlink satellite internet |url=https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230915160713/https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |archive-date=September 15, 2023 |access-date=September 15, 2023 |website=CNBC |language=en}}</ref> 2022 წელს SpaceX-ის Falcon 9 ასევე გახდა მსოფლიო რეკორდსმენი ერთი ტიპის სატრანსპორტო საშუალების ერთ წელიწადში ყველაზე მეტი გაშვებით.<ref name="Wall 2023">{{Cite web |author1=Wall |first=Mike |date=January 4, 2023 |title=61 rocket launches! SpaceX celebrates record-breaking 2022 |url=https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108040630/https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |archive-date=January 8, 2023 |access-date=January 8, 2023 |website=Space.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite tweet |title=Falcon 9 launched the @ImageSatIntl EROS C-3 mission to orbit overnight, completing SpaceX's 61st and final launch of 2022{{snd}}nearly double our record of 31 launches set last year |number=1608888254761422851 |user=SpaceX |access-date=January 8, 2023 |language=en}}</ref> SpaceX-მა რაკეტა დაახლოებით ყოველ ექვს დღეში გაუშვა 2022 წელს, სულ 61 გაშვება. ერთის გარდა (ნოემბერში Falcon Heavy) ყველა გაშვება Falcon 9 რაკეტით განხორციელდა.<ref name="Wall 2023" /> 2023 წლის ნოემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ თავის პარაშუტის მიმწოდებელ Pioneer Aerospace-ს გაკოტრებიდან 2.2 მილიონ დოლარად გამოისყიდდა.<ref>{{Cite web |last=Carter |first=Tom |title=Elon Musk's SpaceX is buying a company that makes parachutes for spacecraft for $2.2 million |url=https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |access-date=November 30, 2023 |website=Business Insider |language=en-US |archive-date=November 30, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231130151135/https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last=Peterson |first=Becky |url=https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |title=SpaceX Acquires Parachute Maker Pioneer Aerospace for $2.2 Million |date=November 28, 2023 |website=The Information |access-date=January 18, 2024 |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118191941/https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |url-status=live }}</ref> 2024 წლის 16 ივლისს ილონ მასკმა X-ზე გამოაქვეყნა, რომ SpaceX თავის შტაბ-ბინას ჰოთორნიდან, კალიფორნია, SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილში, ტეხასის შტატში გადაიტანდა. მასკმა თქვა, რომ ეს გამოწვეული იყო ცოტა ხნის წინ მიღებული California AB1955 კანონპროექტით „და მრავალი სხვა კანონპროექტით, რომელიც მას წინ უძღოდა, რომელიც თავს ესხმოდა როგორც ოჯახებს, ასევე კომპანიებს“.<ref>{{Cite tweet |number=1813290895334383820 |user=elonmusk |last=Musk |first=Elon |date=July 16, 2024 |title=This is the final straw. Because of this law and the many others that preceded it, attacking both families and companies, SpaceX will now move its HQ from Hawthorne, California, to Starbase, Texas. |access-date=July 17, 2024}}</ref> კალიფორნიაში ეს ახალი კანონი კრძალავს სკოლის ოლქებს, მოითხოვონ მასწავლებლებისგან მშობლებისთვის მოსწავლის სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის ცვლილებების შესახებ ინფორმირება.<ref>{{Cite news |last1=Wagner |first1=Kurt |last2=Grush |first2=Loren |date=July 16, 2024 |title=Musk to Move X, SpaceX to Texas in Deepening Rightward Shift |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-07-16/musk-says-spacex-to-move-headquarters-to-texas-from-california |access-date=July 16, 2024 |work=[[Bloomberg News]]}}</ref> კალიფორნიის სახელმწიფო მდივანთან წარდგენილი ჩანაწერების თანახმად, შტაბ-ბინა ოფიციალურად 2024 წლის აგვისტოში ბრაუნსვილში, ტეხასში გადავიდა.<ref>{{Cite web| title=Statement of information - Space Exploration Technologies Corp. | url=https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20240817182827/https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-date=August 17, 2024}}</ref> SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად იქნა მიჩნეული, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში. ჰოთორნის ობიექტი კვლავაც უზრუნველყოფს კომპანიის Falcon-ის გამშვებ აპარატებს, რომლებიც SpaceX-ის მთავარი სამუშაო პროდუქტი იყო 2024 წელს. SpaceX-ის 2024 წლის Polaris Dawn-ის მისიამ წარმოადგინა პირველი კერძო კოსმოსური გასეირნება, რაც კომერციული კოსმოსური კვლევის მნიშვნელოვან ეტაპს აღნიშნავდა.<ref>{{Cite news |last=Chang |first=Kenneth |date=September 11, 2024 |title=First Private Spacewalk in SpaceX Capsule Achieves New Milestone |url=https://www.nytimes.com/2024/09/11/science/spacex-polaris-dawn-astronauts-spacewalk.html |access-date=September 21, 2024 |work=The New York Times}}</ref> 2025 წელს ProPublica-მ განაცხადა, რომ ჩინელმა ინვესტორებმა SpaceX-ში შესასვლელი იპოვეს და კერძო კომპანიაში დიდი ინვესტიციები ჩადეს მესამე ქვეყნებში, როგორიცაა კაიმანის კუნძულები, განლაგებული საინვესტიციო ინსტრუმენტების მეშვეობით. ამან ეროვნული უსაფრთხოების მნიშვნელოვანი შეშფოთება გამოიწვია.<ref>{{cite web |last1=Kaplan |first1=Joshua |last2=Elliott |first2=Justin |title=How Elon Musk’s SpaceX Secretly Allows Investment From China |url=https://www.propublica.org/article/elon-musk-spacex-allows-china-investment-cayman-islands-secrecy |website=propublica.org |publisher=ProPublica |access-date=March 26, 2025}}</ref> ==== Starship ==== [[File:Starship full stack.jpg|thumb|upright|alt=refer to caption|Starship გაშვების წინ]] [[File:SpaceX Crew-10 launches aboard a SpaceX Falcon 9 rocket carrying the Dragon spacecraft at Kennedy Space Center, FL, March 2025.jpg|thumb|დრაკონის ფრენა: SpaceX Crew-10-ის გაშვება SpaceX Falcon 9 რაკეტით, რომელზეც გადაჰყავთ Dragon კოსმოსური ხომალდი, რომელსაც პილოტირებს ასტრონავტი და საჰაერო ძალების მაიორი ნიკოლ „ვეიპორ“ აიერი, კენედის კოსმოსურ ცენტრში, ფლორიდა, 2025 წლის 14 მარტი.]] 2019 წლის იანვარში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ Starship-ისა და Starlink-ის პროექტების დაფინანსების მიზნით, თავისი სამუშაო ძალის 10%-ს გაათავისუფლებდა.<ref>{{cite news |url=https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|title=SpaceX to lay off 10% of its workers|last=Wattles|first=Jackie|date=January 11, 2019|publisher=CNN|archive-url=https://web.archive.org/web/20190716164723/https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|archive-date=July 16, 2019|url-status=live}}</ref> Starship-ის დანიშნულებაა ადამიანებისა და ტვირთის ფართომასშტაბიანი ტრანზიტის უზრუნველყოფა მთვარეზე, მარსზე და მის ფარგლებს გარეთ.<ref>{{Cite web |last1=Steve |first1=Ganyard |last2=Kekatos |first2=Steve |date=April 20, 2023 |title=Why SpaceX's Starship rocket matters even after self-destruction |url=https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240128034303/https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |archive-date=January 28, 2024 |access-date=January 27, 2024 |website=ABC News}}</ref> SpaceX-ის Starship არის ყველაზე დიდი და მძლავრი რაკეტა, რომელიც კი ოდესმე უფრენიათ, 100+ ტონა ტვირთამწეობით.<ref name="starship-flight-3">Mike Wall. [https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives SpaceX to push the envelope on 3rd Starship test flight] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240307112417/https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives|date=March 7, 2024}} Space.com. Retrieved March 7, 2024.</ref><ref name="starship-press-kit">[https://www.spacex.com/vehicles/starship/ Starship Service to Earth Orbit, Moon, Mars, and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200522145915/https://www.spacex.com/vehicles/starship/ |date=May 22, 2020 }} Spacex.com. 2024. Retrieved March 7, 2024.</ref> Starship-ის საწყისი პროტოტიპების მშენებლობა და ტესტები 2019 წლის დასაწყისში ფლორიდასა და ტეხასში დაიწყო. Starship-ის ყველა მშენებლობა და ტესტირება იმავე წლის ბოლოს SpaceX-ის ახალ სამხრეთ ტეხასის გაშვების ადგილზე გადავიდა. 2023 წლის 20 აპრილს, Starship-ის პირველი ორბიტალური ფრენის ტესტირება მექსიკის ყურეში ჰაერში აფეთქებით დასრულდა, სანამ გამაძლიერებელი გამოეყო. გაშვების შემდეგ, გამაძლიერებელში არსებული მრავალი ძრავა თანდათანობით გაფუჭდა, რის გამოც აპარატმა მაქსიმალური q დაგეგმილზე გვიან მიაღწია. „მაქსიმალური q“ არის მაქსიმალური მექანიკური სტრესის თეორიული წერტილი, რომელიც კოსმოსური აპარატის გაშვების თანმიმდევრობის დროს ხდება. რაკეტის შემთხვევაში, რომელიც ასვლის დროს თვითგანადგურებას საჭიროებს, მაქსიმალური q თვითგანადგურების წერტილში ხდება. საბოლოოდ, ხომალდმა კონტროლი დაკარგა და არასტაბილურად ბრუნავდა მანამ, სანამ ავტომატური ფრენის შეწყვეტის სისტემა არ გააქტიურდა, რამაც განზრახ გაანადგურა რაკეტა. ილონ მასკი, SpaceX და კოსმოსური ინდუსტრიის სხვა წარმომადგენლები სატესტო ფრენას წარმატებულად მიიჩნევენ.<ref>{{cite web |last1=Olson |first1=Emily |last2=Archie |first2=Ayana |date= April 20, 2023 |title=SpaceX's massive rocket Starship explodes 4 minutes after liftoff |url=https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |website=[[NPR]] |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420070436/https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |url-status=live }}</ref><ref name="berger-ift1-fail-or-success">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |author-link=Eric Berger (meteorologist) |date=April 20, 2023 |title=So what was that? Was Starship's launch a failure or a success? |url=https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |access-date=November 15, 2023 |website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=April 21, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230421123110/https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |url-status=live}}</ref> მასკმა იმ დროს განაცხადა, რომ ინფრასტრუქტურის კიდევ ერთი გაშვებისთვის მომზადებას „ექვსიდან რვა კვირამდე“ დასჭირდებოდა. 2023 წლის ოქტომბერში SpaceX-ის მაღალჩინოსანმა აღმასრულებელმა განაცხადა, რომ კომპანია სექტემბრიდან მზად იყო შემდეგი სატესტო ფრენის განსახორციელებლად. მან მთავრობის მარეგულირებელი ორგანოები პროექტის პროგრესის ჩაშლაში დაადანაშაულა და დასძინა, რომ შეფერხებამ შეიძლება გამოიწვიოს ის, რომ ჩინეთი ამერიკელ ასტრონავტებს მთვარეზე დაბრუნებამდე აჯობებს.<ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Danya |first2=Gainor |date=April 29, 2023 |title=Starship could be ready to launch again in 'six to eight weeks,' Elon Musk says |url=https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175817/https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fisher |first2=Kristin |date=October 19, 2023 |title=SpaceX slams regulatory 'headwinds' for holding up Starship, risking US dominance in space |url=https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175816/https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref> 2023 წლის 18 ნოემბერს SpaceX-მა Starship მეორე სატესტო ფრენა ჩაატარა, ორივე ხომალდი რამდენიმე წუთის განმავლობაში იფრინა, სანამ ცალ-ცალკე აფეთქდებოდა.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|title=SpaceX Starship Launch Ends in Explosion|work=The New York Times|date=November 18, 2023|access-date=November 19, 2023|archive-date=April 3, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194420/https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|title=SpaceX poised to launch 22 Starlink satellites early Nov. 19|date=November 18, 2023 |publisher=Space.com|access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|title=SpaceX launches giant new rocket but a pair of explosions ends the second test flight|work=The Hindu|date=November 18, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|title=Rows and rockets blow up as Elon Musk's firms endure turbulent weekend|work=The Guardian|date=November 19, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119083143/https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|url-status=live |last1=Thorpe |first1=Vanessa }}</ref> 2024 წლის მარტის დასაწყისში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ 14 მარტს გეგმავდა, როგორც Starship-ის შემდეგი უპილოტო გაშვების კონფიგურაციის სატესტო ფრენის სავარაუდო თარიღს, FAA-ს მიერ „გაშვების ლიცენზიის“ გაცემამდე. ეს ლიცენზია გაიცა 2024 წლის 13 მარტს.<ref>{{Cite web |last=Wall |first=Mike |date=March 13, 2024 |title=FAA grants license for SpaceX's March 14 Starship launch |url=https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194348/https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |archive-date=April 3, 2024 |access-date=March 21, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 14 მარტს, UTC-ის 13:25 საათზე, Starship-მა მესამედ გაისროლა და პირველად მიაღწია დაგეგმილ სუბორბიტალურ ტრაექტორიას. ფრენა დასრულდა გამაძლიერებლის გაუმართაობით დაშვებამდე ცოტა ხნით ადრე და ხომალდის დაკარგვით ინდოეთის ოკეანეში ხელახლა შესვლისას.<ref name="starship-flight-3"/><ref name="starship-press-kit"/> 2024 წლის 4 ივნისს SpaceX-მა მიიღო Starship-ის მეოთხე სატესტო ფრენის გაშვების ლიცენზია. თავად ლიცენზია აღსანიშნავია იმით, რომ ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც FAA-მ შეიტანა პუნქტი, რომელიც SpaceX-ს საშუალებას მისცემდა განეხორციელებინა შემდგომი სატესტო ფრენები უბედური შემთხვევების გამოძიების გარეშე, იმ პირობით, რომ ისინი აკმაყოფილებდნენ მსგავს გაშვების პროფილს და იყენებდნენ აპარატურის იგივე სპეციფიკაციას. ეს დებულება შესაძლოა დააჩქაროს განვითარების ვადები.<ref>{{Cite web |author1=Tariq Malik |date=June 4, 2024 |title=SpaceX lands FAA license for next Starship megarocket launch on June 6 |url=https://www.space.com/spacex-starship-flight-4-faa-launch-license |access-date=June 5, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 12 ოქტომბერს SpaceX-მა მიიღო FAA-ს თანხმობა Starship-ის მეხუთე სატესტო ფრენისთვის.<ref>{{Cite web |last=Wattles |first=Jackie |date=October 12, 2024 |title=SpaceX gets regulatory approval for fifth test flight of Starship rocket |url=https://edition.cnn.com/2024/10/12/science/faa-spacex-starship-test-flight-5/index.html |access-date=November 5, 2024 |website=CNN |language=en}}</ref> ეს იყო პირველი ფრენა ძრავის გაუმართაობის გარეშე და პირველი წარმატებული დაჭერა კოშკში.<ref name="nsf20241012">{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=October 12, 2024 |title=SpaceX Catches a Super Heavy Booster During a Milestone Flight 5 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/10/starship-flight-5-catch/ |access-date=October 14, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> SpaceX-მა Starship-ი მეექვსე სატესტო ფრენაზე 2024 წლის 19 ნოემბერს გაუშვა.<ref>{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=November 18, 2024 |title=SpaceX lands Ship 31 in the Indian Ocean but miss the Booster Catch |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/11/starship-flight-6-launch/ |access-date=November 20, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> გამაძლიერებელმა შეწყვიტა დაჭერა, სანამ ხომალდი კოსმოსში ხელახლა დაწვას განახორციელებდა.<ref name=":02">{{Cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=6yd_cpPP4fE |title=SpaceX Launches Starship Flight 6 (and Catches a Booster) |date=November 16, 2024 |last=NASASpaceflight |access-date=November 19, 2024 |via=YouTube}}</ref><ref>{{cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fatahi |first2=Kia |title=Regulators are investigating reports of property damage from SpaceX Starship's explosion |url=https://edition.cnn.com/2025/01/17/science/spacex-starship-explosion-investigation/index.html |work=CNN |date=January 17, 2025 |language=en}}</ref> 2025 წლის 16 იანვარს SpaceX-მა Starship-ი მეშვიდე სატესტო ფრენაზე გაუშვა, პირველი Block 2 ხომალდით, Ship 33 (403 ფუტის ან 123 მეტრის სიმაღლეზე). ამ ტესტში ასევე შედიოდა სადემონსტრაციო ტვირთი, Starlink V3 სიმულატორი. ტესტი დაიწყო 22:37 UTC-ზე. ტესტის შედეგად მეორედ დაიჭირეს სუპერმძიმე გამაძლიერებელი B14, თუმცა 8 წუთის შემდეგ SpaceX-მა დაკარგა კონტაქტი „გემთან“, რომელიც Starship-ის ზედა საფეხურია, რამაც გამოიწვია ხომალდის აფეთქება ასვლის დროს. როგორც ამბობენ, კოსმოსური ხომალდი აფეთქდა გაშვებიდან დაახლოებით 8,5 წუთში ატლანტის ოკეანეში, ტერქსისა და კაიკოსის კუნძულების მახლობლად. 18 იანვარს, ფედერალური საავიაციო სამსახურის (FAA) შეცდომის გამოძიებას ითხოვდა.<ref>{{Cite web |last1=Tingley |first1=Brett |last2=published |first2=Mike Wall |date=January 17, 2025 |title=Watch SpaceX Starship explode over Atlantic Ocean on Flight Test 7 (videos) |url=https://www.space.com/space-exploration/private-spaceflight/watch-spacex-starship-explode-over-atlantic-ocean-on-flight-test-7-videos |access-date=January 24, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2025 წლის 7 მარტს, SpaceX-მა კიდევ ერთი Starship რაკეტა გაუშვა, ამჯერად ტეხასიდან. კონტაქტი დაიკარგა სატესტო ფრენის დაწყებიდან რამდენიმე წუთში და კოსმოსური ხომალდი ჩამოინგრა და დაიშალა, ნამსხვრევები კი ფლორიდის ცაზე ჩანდა.<ref>{{Cite web |date=March 6, 2025 |title=SpaceX's latest Starship test flight ends with another explosion |url=https://apnews.com/article/spacex-starship-elon-musk-0c260a324f597a172300315c6486b9df |access-date=March 7, 2025 |website=AP News |language=en}}</ref> წინასწარი გამოძიების თანახმად, Starship-ის მე-7 სატესტო ფრენა შეფერხდა ჟანგბადის გაჟონვის, ციმციმებისა და მის უკანა ნაწილში ხანგრძლივი ხანძრის გამო, რამაც გამოიწვია რაკეტის ძრავების გამორთვა და კოსმოსური ხომალდის თვითგანადგურების სისტემის ჩართვა.<ref>{{Cite web |last=Roush |first=Ty |title=Elon Musk Defends Second-Straight Explosion For SpaceX's Starship As 'Minor Setback' |url=https://www.forbes.com/sites/tylerroush/2025/03/07/elon-musk-defends-second-straight-explosion-for-spacexs-starship-as-minor-setback/ |access-date=March 7, 2025 |website=Forbes |language=en}}</ref> ==== მართვადი გაშვებები ==== [[File:KSC-20200523-PH-KLS03 0011.jpg|thumb|NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში]] NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში. მნიშვნელოვანი ეტაპი 2020 წლის მაისში მოხდა, როდესაც SpaceX-მა წარმატებით გაუშვა NASA-ს ორი ასტრონავტი (დუგ ჰარლი და ბობ ბენკენი) ორბიტაზე Crew Dragon-ის კოსმოსური ხომალდით Crew Dragon Demo-2-ის დროს, რითაც SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც ასტრონავტები გაგზავნა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე და აღნიშნა პირველი ეკიპაჟის მიერ გაშვებული კოსმოსური ხომალდი ამერიკული მიწიდან 9 წლის განმავლობაში.<ref name="NYT-20200530">{{cite news|title=SpaceX Lifts NASA Astronauts to Orbit, Launching New Era of Spaceflight{{snd}}The trip to the space station was the first from American soil since 2011 when the space shuttles were retired|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|newspaper=The New York Times|last=Chang|first=Kenneth|date=May 30, 2020|access-date=May 31, 2020|archive-date=August 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200810172446/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|url-status=live}}</ref><ref name="CNN-20200530">{{cite news|last=Wattles|first=Jackie |title=SpaceX Falcon 9 launches two NASA astronauts into the space CNN|url=https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|date=May 30, 2020|publisher=CNN|access-date=May 31, 2020|archive-date=May 31, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200531001954/https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|url-status=live}}</ref> მისია ფლორიდაში, კენედის კოსმოსური ცენტრის გაშვების კომპლექსიდან 39A (LC-39A) გაეშვა.<ref>{{cite web|title=SpaceX-NASA Dragon Demo-2 launch: All your questions answered |url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|website=The Indian Express|date=June 2, 2020|access-date=June 2, 2020|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035924/https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|url-status=live}}</ref> ==== Starlink ==== 2019 წლის მაისში, SpaceX-მა გაუშვა Starlink-ის 60 თანამგზავრის პირველი დიდი პარტია, რითაც მომდევნო წელს დაიწყო მსოფლიოში უდიდესი კომერციული თანამგზავრების თანავარსკვლავედის განლაგება.<ref name=mittr_2020>{{cite web|last1=Patel|first1=Neel|title=SpaceX now operates the world's biggest commercial satellite network |url=https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/|publisher=MIT Technology Review |archive-url=https://web.archive.org/web/20231006164834/https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/ |archive-date=October 6, 2023 |access-date=May 19, 2024|url-status=live}}</ref> 2022 წელს, SpaceX-ის გაშვების უმეტესობა ფოკუსირებული იყო Starlink-ზე, სამომხმარებლო ინტერნეტ ბიზნესზე, რომელიც აგზავნის ინტერნეტის გამოსხივების თანამგზავრების პარტიებს და ამჟამად ორბიტაზე 6000-ზე მეტი თანამგზავრი ჰყავს.<ref name="sn2674441">{{Cite web |last=McDowell |first=Jonathan |date= May 19, 2024 |title=Starlink Launch Statistics |url=https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240517045125/https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |archive-date=May 17, 2024 |access-date=May 19, 2024 |website=Jonathan's Space Pages }}</ref> 2021 წლის 16 ივლისს, SpaceX-მა დადო შეთანხმება Swarm Technologies-ის, კერძო კომპანიის შეძენის შესახებ, რომელიც აშენებს დედამიწის დაბალი ორბიტის თანამგზავრების თანავარსკვლავედს ნივთების ინტერნეტის (IoT) მოწყობილობებთან კომუნიკაციისთვის, ტ524 მლნ USD-ისთვის.<ref>{{cite web |last=Foust |first=Jeff |url=https://spacenews.com/spacex-to-acquire-swarm-technologies/ |title=SpaceX to acquire Swarm Technologies |work=[[SpaceNews]] |date=August 9, 2021 |access-date=May 9, 2023 |archive-date=August 12, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210812153424/http://spacenews.com/spacex%2Dto%2Dacquire%2Dswarm%2Dtechnologies/ |url-status=live }}</ref><ref name="wsj-fr" /> 2022 წლის დეკემბერში, აშშ-ის ფედერალურმა კომუნიკაციების კომისიამ (FCC) დაამტკიცა SpaceX-ის 7500-მდე ახალი თაობის თანამგზავრის გაშვება მის Starlink ინტერნეტ ქსელში.<ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=December 1, 2022 |title=SpaceX gets U.S. approval to deploy up to 7,500 satellites |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |access-date=December 2, 2022 |archive-date=December 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221202062556/https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |url-status=live }}</ref> === მიღწევების შეჯამება === {| class="wikitable sticky-header" ! თარიღი ! მიღწევები ! გაშვებები |- | {{Nowrap|28 სექტემბერი, 2008}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to reach orbit.<ref name="nasa2008" /> | [[RatSat|Falcon 1 Flight 4]] |- | {{Nowrap|14 ივლისი, 2009}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to put a commercial satellite in orbit. | [[RazakSAT|Falcon 1 Flight 5]] |- | {{Nowrap|9 დეკემბერი, 2010}} | First private company to successfully launch, orbit, and recover a spacecraft. | [[SpaceX COTS Demo Flight 1]] |- | {{Nowrap|25 მაისი, 2012}} | First private company to send a spacecraft to the [[International Space Station]] (ISS).<ref name="NYT-20120525">{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 25, 2012 |title=Space X Capsule Docks at Space Station |url=https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210809014738/https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |archive-date=August 9, 2021 |access-date=May 25, 2012 |newspaper=The New York Times}}</ref> | [[SpaceX COTS Demo Flight 2]] |- | {{Nowrap|22 დეკემბერი, 2015}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on land. | [[Falcon 9 Flight 20]] |- | {{Nowrap|8 აპრილი, 2016}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on an ocean platform. | [[SpaceX CRS-8]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მარტი, 2017}} | First reuse and (second) landing of an orbital first stage.<ref name="Davenport2017" /> | rowspan="2" | [[SES-10]] |- | First controlled flyback and recovery of a payload fairing.<ref name="fairingrec2">{{cite web |title=SpaceX, In Another First, Recovers $6{{spaces}}Million Nose Cone From Reused Falcon 9 |url=http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170512073231/http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |archive-date=May 12, 2017 |access-date=May 2, 2017 |work=Fortune}}</ref> |- | {{Nowrap|3 ივნისი, 2017}} | First reuse of a commercial cargo spacecraft.<ref>{{cite web|last=spacexcmsadmin|date=January 29, 2016|title=Zuma mission|url=http://www.spacex.com/webcast|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131126023622/http://www.spacex.com/webcast/|archive-date=November 26, 2013|access-date=June 4, 2017|publisher=SpaceX}}</ref> | [[SpaceX CRS-11]] |- | {{Nowrap|6 თებერვალი, 2018}} | First [[Elon Musk's Tesla Roadster|private spacecraft]] launched into [[heliocentric orbit]]. | [[Falcon Heavy test flight]] |- | {{Nowrap|2 მარტი, 2019}} | First private company to send a human-rated spacecraft to orbit. | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-1]] |- | {{Nowrap|3 მარტი, 2019}} | First private company to autonomously dock a human-rated spacecraft to the ISS. |- | {{Nowrap|25 ივლისი, 2019}} | First flight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref>{{cite web|last=Burghardt|first=Thomas|date=July 25, 2019|title=Starhopper successfully conducts debut Boca Chica Hop|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|access-date=January 1, 2021|website=NASASpaceFlight.com|archive-date=July 26, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190726081430/https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|url-status=live}}</ref> | ''[[SpaceX Starship|Starhopper]]'' |- | {{Nowrap|11 ნოემბერი, 2019}} | First reuse of a payload fairing.<ref>{{cite news |last1=Clark |first1=Stephen |title=SpaceX to reuse payload fairing for first time on Nov. 11 launch{{snd}}Spaceflight Now |url=https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |access-date=May 6, 2022 |archive-date=December 5, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201205122215/https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 2 v1.0 |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მაისი, 2020}} | First private company to send humans into orbit.<ref name="30 May 2020">{{cite news|title=SpaceX Launches|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200530202004/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|archive-date=May 30, 2020|access-date=May 30, 2020|newspaper=The New York Times|date=May 30, 2020}}</ref> | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-2]] |- | First private company to send humans to the ISS.<ref>{{cite web|title=SpaceX's 1st Crew Dragon with astronauts docks at space station in historic rendezvous |date=May 31, 2020|url=https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035927/https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|archive-date=June 3, 2020|access-date=June 2, 2020|publisher=Space.com}}</ref> |- | {{Nowrap|24 იანვარი, 2021}} | Most spacecraft launched on a single mission, 143 satellites.<ref>{{cite news |last1=Hennessy |first1=Paul |title=SpaceX launches record number of spacecraft in cosmic rideshare program |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |access-date=January 26, 2021 |publisher=NBC News |date=January 25, 2021 |archive-date=February 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210228005845/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |url-status=live }}</ref> | [[Transporter-1 (spaceflight)|Transporter-1]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|23 აპრილი, 2021}} | First reuse of a crewed [[space capsule]].<ref>{{cite web |title=SpaceX launches its third astronaut crew, the first on a used Crew Dragon capsule |url=https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |website=The Verge |date=April 23, 2021 |access-date=April 23, 2021 |archive-date=April 23, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423100217/https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |url-status=live }}</ref> | rowspan="2" | [[SpaceX Crew-2]] / [[Crew Dragon Endeavour|''Endeavour'']] |- | First reused booster to send humans into orbit. |- | {{Nowrap|17 ივნისი, 2021}} | First reused booster to launch a '[[National Security Space Launch|national security]]' mission.<ref>{{Cite news|url=https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|title=SpaceX cleared to launch reused rockets for 'national security' missions|date=June 15, 2021|first=Steve|last=Dent|access-date=June 17, 2021|archive-date=June 17, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210617061526/https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|url-status=live}}</ref> | [[GPS Block III|GPS III-05]] |- | {{Nowrap|16 სექტემბერი, 2021}} | First orbital launch of an all-private crew.<ref>{{cite web |title=SpaceX makes history with first all-civilian spaceflight |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |website=NBC |date=September 16, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919004910/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Gorman |first1=Steve |title=SpaceX capsule with world's first all-civilian orbital crew returns safely |url=https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |work=Reuters |date=September 19, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919011251/https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |url-status=live }}</ref> | [[Inspiration4]] |- | {{Nowrap|24 ნოემბერი, 2021}} | Longest streak of orbital launches without a mission failure or partial failure for a single rocket type (Falcon 9, 101 launches).<ref>{{cite web |title=Most consecutive successful orbital launches by a rocket model |url=https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |access-date=April 22, 2022 |website=Guinness World Records |date=April 21, 2022 |language=en-gb |archive-date=April 22, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422213237/https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |url-status=live }}</ref> | [[Double Asteroid Redirection Test]] |- | {{Nowrap|9 აპრილი, 2022}} | First all-private crew to dock with the [[International Space Station]].<ref>{{cite news |title=First all-civilian crew launches on mission to International Space Station |url=https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |access-date=May 6, 2022 |publisher=NBC News |language=en |archive-date=May 5, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220505201823/https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |url-status=live }}</ref> | [[Axiom Mission 1]] |- | {{Nowrap|20 ოქტომბერი, 2022}} | Highest number of launches of a single rocket type in a calendar year (Falcon 9, 48 launches).<ref>{{Cite web |date=July 4, 2021 |title=Soyuz-U: Holding Multiple World Records! |url=https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |access-date=October 20, 2022 |website=The Space Techie |language=en-US |archive-date=October 20, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221020164656/https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 4-36 |- | {{Nowrap|20 აპრილი, 2023}} | Tallest, most massive, most powerful rocket to ever launch.<ref>{{Cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=April 20, 2023 |title=SpaceX Starship: Elon Musk's big rocket explodes on test flight |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420202244/https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |url-status=live }}</ref><ref name="Amos-2021">{{cite web |last=Amos |first=Jonathan |date=August 6, 2021 |title=Biggest ever rocket is assembled briefly in Texas |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210811063944/https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |archive-date=August 11, 2021 |access-date=April 25, 2023|work=[[BBC News]] |language=en-GB}}</ref> | [[SpaceX Starship orbital test flight]] |- |{{Nowrap|14 მარტი, 2024}} |Starship reaches intended orbital velocity for the first time.<ref>{{Cite web |last1=Sullivan |first1=Will |title=Starship Reaches Orbit in Third Test Flight, a Success for SpaceX and the Future of Lunar Travel |url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240329120341/https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |archive-date=March 29, 2024 |access-date=April 9, 2024 |website=Smithsonian Magazine |publisher=Smithsonian Institution |language=en}}</ref> |[[SpaceX Starship integrated flight test 3]] |- |{{Nowrap|12 აპრილი, 2024}} |A single Falcon 9 booster reused for the 20th time.<ref>{{Cite web |date=April 11, 2024 |title=SpaceX all set for a record-breaking rocket launch on Friday |url=https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |access-date=April 13, 2024 |website=Digital Trends |language=en |archive-date=April 12, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412190432/https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |url-status=live }}</ref> |[[List of Falcon 9 first-stage boosters#Booster 1062|Booster 1062]] |- |{{Nowrap|12 სექტემბერი, 2024}} |First commercial spacewalk |[[Polaris Dawn]] |- |{{Nowrap|13 ოქტომბერი, 2024}} |First Super Heavy booster catch |[[Starship flight test 5]] |- |{{Nowrap|19 ნოემბერი, 2024}} |First in space relight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref name=":02"/> |[[Starship flight test 6]] |} == ტექნიკური საშუალებები== === გამშვები საშუალებები === [[File:CRS-18 Mission (48380511427).jpg|thumb|upright=1.2|The landing of a [[Falcon 9 Block 5]] first stage at Cape Canaveral in July 2019. [[VTVL]] technologies are used in many of SpaceX's launch vehicles.]] SpaceX-მა შეიმუშავა სამი გამშვები მოწყობილობა. მცირე ამწევი Falcon 1 იყო პირველი გამშვები მოწყობილობა, რომელიც შემუშავებული იქნა და 2009 წელს ამოიღეს მწყობრიდან. საშუალო ამწევი Falcon 9 და მძიმე ამწევი Falcon Heavy ორივე ფუნქციონირებს. Falcon 1 იყო პატარა რაკეტა, რომელსაც შეეძლო რამდენიმე ასეული კილოგრამის დაბალ დედამიწის ორბიტაზე გადატანა. ის ხუთჯერ გაუშვეს 2006-დან 2009 წლამდე, რომელთაგან ორი წარმატებით დასრულდა.<ref name="Falcon9 overview">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon9.php|title=Falcon 9 Overview|year=2011|publisher=SpaceX|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20070210095458/http://spacex.com/falcon9.php|archive-date=February 10, 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501002858/http://www.spacex.com/falcon9.php|archivedate=მაისი 1, 2013}}</ref> Falcon 1 იყო პირველი კერძო დაფინანსებით, თხევადი საწვავით მომუშავე რაკეტა, რომელმაც ორბიტაზე მიაღწია.<ref name="nasa2008">{{cite web |title=NASA – SpaceX Successfully Launches Falcon 1 to Orbit |date=September 28, 2008 |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |website=nasa.gov |access-date=December 30, 2021 |language=en |archive-date=September 3, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |archivedate=სექტემბერი 3, 2021 }}</ref> Falcon 9 არის საშუალო ამწევი გამშვები მოწყობილობა, რომელსაც შეუძლია 22,800 კილოგრამამდე (50,265 ფუნტი) ტვირთის გადატანა ორბიტაზე, კონკურენციას უწევს Delta IV და Atlas V რაკეტებს, ასევე მსოფლიოს სხვა გამშვები პროვაიდერებს. მას პირველ ეტაპზე ცხრა Merlin ძრავა აქვს. Falcon 9 v1.0 რაკეტა წარმატებით გავიდა ორბიტაზე პირველივე ცდაზე 2010 წლის 4 ივნისს. მისი მესამე ფრენა, COTS Demo Flight 2, 2012 წლის 22 მაისს დაიწყო და გაუშვა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელიც მიაღწია და დაუკავშირდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს (ISS).<ref name="cbcnews">{{cite news|url=http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|title=Private SpaceX rocket blasts off for space station Cargo ship reaches orbit 9 minutes after launch|agency=The Canadian Press|date=May 22, 2012|access-date=March 1, 2017|publisher=CBC News|archive-date=March 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313042620/http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|url-status=live}}</ref> 2013 წელს აპარატი განახლდა Falcon 9 v1.1-მდე, 2015 წელს Falcon 9 Full Thrust-მდე და ბოლოს 2018 წელს Falcon 9 Block 5-მდე. Falcon 9-ის პირველი ეტაპი შექმნილია რეტრო-პროპულსიური დაშვებისთვის, მისი ამოღებისა და ხელახლა გაფრენისთვის.<ref>{{cite web |access-date=February 3, 2021 |archive-date=July 21, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |quote=The v1.2 design was constantly improved upon over time, leading to different sub-versions or "Blocks". The initial design, flying on the maiden flight was thus referred to as Block 1. The final design which has largely stayed static since 2018 is the Block 5 variant. |title=Falcon 9 & Falcon Heavy |work=SpaceX Info |url=https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |archivedate=ივლისი 21, 2020 }}</ref> Falcon Heavy არის მძიმე ამწევი აპარატი, რომელსაც შეუძლია 63,800 კგ-მდე (140,700 ფუნტი) ტვირთის გადატანა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე (LEO) ან 26,700 კგ-მდე (58,900 ფუნტი) გეოსინქრონული გადაცემის ორბიტაზე (GTO). ის იყენებს სამ ოდნავ მოდიფიცირებულ Falcon 9-ის პირველი ეტაპის ბირთვს სულ 27 Merlin 1D ძრავით.<ref name="sxfh2011">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|title=Falcon Heavy Overview|publisher=Space.com|year=2011|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archive-date=October 5, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archivedate=ოქტომბერი 5, 2011}}</ref><ref name="nsw20130103">{{cite web |author=Lindsey |first=Clark |date=January 4, 2013 |title=NewSpace flights in 2013 |url=http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archive-date=May 26, 2013 |access-date=January 3, 2013 |publisher=NewSpace Watch |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archivedate=მაისი 26, 2013 }}</ref> Falcon Heavy-მ წარმატებით შეასრულა თავისი პირველი მისია 2018 წლის 6 თებერვალს, რითაც მასკის პერსონალური Tesla Roadster ჰელიოცენტრულ ორბიტაზე გაუშვა.<ref>{{cite news |url=http://www.spacex.com/falcon-heavy|title=Falcon Heavy|last=spacexcmsadmin|date=November 15, 2012|publisher=SpaceX|access-date=April 5, 2017|archive-date=April 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170406182002/http://www.spacex.com/falcon-heavy}}</ref> როგორც Falcon 9, ასევე Falcon Heavy სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) გაშვების ჩასატარებლად.<ref name="NSSL1" /><ref>{{cite web|last1=Erwin|first1=Sandra|title=Air Force certified Falcon Heavy for national security launch but more work needed to meet required orbits|date=September 21, 2019|url=https://spacenews.com/air-force-certified-falcon-heavy-for-national-security-launch-but-more-work-needed-to-meet-required-orbits/|publisher=SpaceNews|access-date=September 22, 2019|archive-date=April 27, 2021|archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210427122608/https://spacenews.com/air%2Dforce%2Dcertified%2Dfalcon%2Dheavy%2Dfor%2Dnational%2Dsecurity%2Dlaunch%2Dbut%2Dmore%2Dwork%2Dneeded%2Dto%2Dmeet%2Drequired%2Dorbits/|url-status=live}}</ref> 2025 წლის 4 ივნისის მონაცემებით, Falcon 9 და Falcon Heavy 496-ჯერ იქნა გაშვებული, რამაც 493 სრული მისია წარმატებით, ერთი ნაწილობრივი წარმატებით და ერთი ფრენის დროს წარუმატებლობით დაასრულა. გარდა ამისა, Falcon 9-მა 2016 წელს სტატიკური ცეცხლსასროლი იარაღის ტესტირებამდე ფრენამდე წარუმატებლობა განიცადა.<ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/launch-list/|title=SpaceX Missions Summary|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/stats/|title=Total Mission Counter|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref> SpaceX ავითარებს სრულად მრავალჯერად სუპერმძიმე ამწევი ამწევი სისტემის გაშვებას, რომელიც ცნობილია როგორც Starship. ის შედგება მრავალჯერადი გამოყენების პირველი ეტაპისგან, სახელწოდებით Super Heavy, და მრავალჯერადი გამოყენების Starship მეორე ეტაპის კოსმოსური ხომალდისგან. 2017 წლის მდგომარეობით, სისტემა 2020-იანი წლების დასაწყისისთვის კომპანიის არსებული გამშვები აპარატურის ჩანაცვლებას აპირებდა.<ref name="nsf20170929">{{cite news |author=Gebhardt |first=Chris |date=September 29, 2017 |title=The Moon, Mars, and around the Earth{{snd}}Musk updates BFR architecture, plans |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001081759/https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |archive-date=October 1, 2017 |access-date=May 16, 2020}}</ref><ref>{{cite web |date=September 18, 2018 |title=Elon Musk says moon mission is "dangerous" but SpaceX's first passenger isn't scared |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181127031540/https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |archive-date=November 27, 2018 |access-date=February 2, 2019 |publisher=CBS News}}</ref> === სარაკეტო ძრავები === [[File: SpaceX Testing Merlin 1D Engine In Texas.jpg|thumb|upright=1.2|[[Merlin (rocket engine family)#Merlin 1D|Merlin 1D engine]] undergoes a test at SpaceX's Rocket Development and Test Facility in [[McGregor, Texas]]]] 2002 წელს SpaceX-ის დაარსების დღიდან, კომპანიამ შეიმუშავა რამდენიმე სარაკეტო ძრავა - Merlin, Kestrel და Raptor - გამშვები აპარატებისთვის,<ref name="raptor1" /><ref name="falcon1k" /> Draco კოსმოსური ხომალდების Dragon სერიის რეაქციის კონტროლის სისტემისთვის,<ref name="sxF9LVPUG2009" /> და SuperDraco Crew Dragon-ში შეწყვეტის შესაძლებლობისთვის.<ref name=nsf20140530>{{cite news |last=Bergin |first=Chris |title=SpaceX lifts the lid on the Dragon V2 crew spacecraft |url=http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |access-date=May 30, 2014 |newspaper=NASAspaceflight.com |date=May 30, 2014 |archive-date=May 31, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140531104755/http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |url-status=live }}</ref> Merlin არის სარაკეტო ძრავების ოჯახი, რომელიც იყენებს თხევად ჟანგბადს (LOX) და RP-1 საწვავ საწვავს. Merlin თავდაპირველად გამოიყენებოდა Falcon 1-ის პირველი ეტაპის კვებისთვის და ამჟამად გამოიყენება Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ის ორივე ეტაპზე.<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|title=Falcon 9 User's Guide|archive-url=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archive-date=February 20, 2019|access-date=February 25, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archivedate=თებერვალი 20, 2019}}</ref> Kestrel იყენებს იგივე საწვავ საწვავს და გამოიყენებოდა როგორც Falcon 1 რაკეტის მეორე ეტაპის მთავარი ძრავა.<ref name="falcon1k">{{cite web |url=http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 1 Flight Three Press Kit |access-date=September 30, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081001161901/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archive-date=October 1, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120306045545/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archivedate=მარტი 6, 2012 }}</ref><ref name="good_boy_astro">{{cite web |url=http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm |title=Encyclopedia Astronautica Kestrel |access-date=June 22, 2021 |archive-date=December 16, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131216104115/http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm }}</ref> Draco და SuperDraco არის ჰიპერგოლური თხევად-საწვავიანი სარაკეტო ძრავები. Draco ძრავები გამოიყენება Dragon-ისა და Dragon 2 კოსმოსური ხომალდების რეაქციის კონტროლის სისტემაში.<ref name="sxF9LVPUG2009">{{cite web |access-date=March 1, 2017 |archive-date=May 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 9 Launch Vehicle Payload User's Guide, 2009 |url=http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |year=2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |archivedate=მაისი 3, 2012 }}</ref> SuperDraco-ს ძრავა უფრო მძლავრია და რვა SuperDraco ძრავა უზრუნველყოფს გაშვების გაქცევის შესაძლებლობას ეკიპაჟიანი Dragon 2 კოსმოსური ხომალდისთვის შეწყვეტის სცენარის დროს.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=SpaceX's Dragon capsule has survived its greatest test{{snd}}returning to Earth |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |access-date=December 30, 2021 |work=Ars Technica |date=March 7, 2019 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230170631/https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |url-status=live }}</ref> Raptor არის თხევადი ჟანგბადითა და თხევადი მეთანით საწვავით მომუშავე სრული ნაკადის ეტაპობრივი წვის ციკლის ძრავების ახალი ოჯახი, რომელიც ემსახურება Starship-ის გაშვების სისტემის პირველ და მეორე ეტაპებს.<ref name="raptor1">{{cite magazine |last1=O'Callaghan |first1=Jonathan |title=The wild physics of Elon Musk's methane-guzzling super-rocket |url=https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |access-date=April 21, 2021 |magazine=Wired UK |date=July 31, 2019 |language=en-gb |archive-date=February 22, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210222232043/https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |url-status=live }}</ref> შემუშავების ვერსიები გამოსცადეს 2016 წლის ბოლოს,<ref>{{cite news|url=http://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|title=SpaceX performs first test of Raptor engine|date=September 26, 2016|publisher=SpaceNews|access-date=April 28, 2017|archive-date=February 20, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155808/https://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|url-status=live}}</ref> და ძრავა პირველად აფრინდა 2019 წელს, რამაც Starhopper-ის ხომალდი 20 მ (66 ფუტი) სიმაღლეზე ააფრინა.<ref>{{cite web|url=https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|title=Big News! SpaceX's Starhopper Test Vehicle Completes First Free Flight!|date=July 26, 2019|access-date=August 11, 2019|archive-date=August 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190811125745/https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|url-status=live}}</ref> === კოსმოსური ხომალდი Dragon === {{Main|Dragon 1|Dragon 2}} [[File:Iss065e162284.jpg|thumb|[[SpaceX Dragon 2]] spacecraft, designed to deliver crew and cargo to and from the International Space Station (cargo version shown)]] SpaceX-მა შეიმუშავა Dragon კოსმოსური ხომალდი ტვირთისა და ეკიპაჟის საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) გადასაზიდად. პირველი თაობის Dragon 1 კოსმოსური ხომალდი მხოლოდ ტვირთის გადასაზიდად გამოიყენებოდა. ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის ფარგლებში. 2010 წელს COTS-ის წარმატებული სადემონსტრაციო ფრენის შემდეგ, SpaceX შეირჩა კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტის მისაღებად.<ref name="BBCLaunchDec2010" /> ამჟამად მოქმედმა მეორე თაობის Dragon 2 კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი პირველი ფრენა, ეკიპაჟის გარეშე, ISS-ზე 2019 წლის დასაწყისში განახორციელა, რასაც მოჰყვა Dragon 2-ის ეკიპაჟით ფრენა 2020 წელს.<ref name="NYT-20200530" /> ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ეკიპაჟის პროგრამის პროგრამის ფარგლებში. Dragon 2-ის სატვირთო ვარიანტი პირველად 2020 წლის დეკემბერში გაფრინდა ISS-ზე მომარაგების მიზნით, NASA-სთან CRS კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{cite news |last1=Thompson |first1=Amy |title=Tissue chips and organoids: SpaceX is launching lots of science to space for NASA on Sunday |url=https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |access-date=December 26, 2021 |work=Space.com |date=December 5, 2020 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226115140/https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |url-status=live }}</ref> 2020 წლის მარტში SpaceX-მა წარმოადგინა Dragon XL, რომელიც შექმნილია NASA-ს დაგეგმილი Lunar Gateway კოსმოსური სადგურისთვის მომარაგების შესავსებად Gateway Logistics Services (GLS) კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|title=NASA Awards Artemis Contract for Gateway Logistics Services|last=Potter|first=Sean|date=March 27, 2020|publisher=NASA|access-date=March 28, 2020|archive-date=March 27, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327195418/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|url-status=live}} }}</ref> Dragon XL-ის გაშვება დაგეგმილია Falcon Heavy-ზე და მას შეუძლია Gateway-ზე 5000 კგ-ზე (11,000 ფუნტი) მეტი ტვირთის გადატანა. Dragon XL Gateway-ზე ექვსიდან თორმეტ თვემდე იქნება მიმაგრებული.<ref>{{cite web|access-date=March 28, 2020|title=Dragon XL revealed as NASA ties SpaceX to Lunar Gateway supply contract |work=NASA Spaceflight|url=https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|date=March 27, 2020|archive-date=March 28, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200328020206/https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|url-status=live}}</ref> SpaceX-მა შეიმუშავა კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც Dragon კოსმოსურ ხომალდში უნდა ჩაიცვათ შესაძლო დეპრესურიზაციისგან დასაცავად.<ref>{{Cite web |last=Howell |first=Elizabeth |date=June 10, 2020 |title=New SpaceX spacesuits get five-star rating from NASA astronauts |url=https://www.space.com/spacex-spacesuits-five-star-astronaut-review.html |access-date=May 4, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 4 მაისს SpaceX-მა წარმოადგინა მეორე კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც შექმნილია კოსმოსური ხომალდის გარეთ გასასვლელად და რომლის გამოყენებაც დაგეგმილია Polaris Dawn-ის მისიის დროს კოსმოსური გასეირნებისთვის.<ref>{{Cite web |title=Updates |url=https://www.spacex.com/updates |access-date=May 4, 2024 |website=SpaceX |language=en}}</ref> === ავტონომიური კოსმოსური დრონები === [[File:SpaceX ASDS in position prior to Falcon 9 Flight 17 carrying CRS-6 (17127808431).jpg|thumb|upright=1.2|[[Autonomous spaceport drone ship]] in position prior to [[SpaceX CRS-6|CRS-6]] mission]] SpaceX ორბიტალური გაშვების შემდეგ რეგულარულად აბრუნებს Falcon 9-ის და Falcon Heavy-ის რაკეტების პირველ ეტაპს. რაკეტა ეშვება წინასწარ განსაზღვრულ დაშვების ადგილას მხოლოდ მისი მამოძრავებელი სისტემების გამოყენებით.<ref name="pm20120207">{{cite web |author=Simberg |first=Rand |date=February 8, 2012 |title=Elon Musk on SpaceX's Reusable Rocket Plans |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170624061845/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |archive-date=June 24, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> როდესაც საწვავის მარჟები არ იძლევა გაშვების ადგილას (RTLS) დაბრუნების საშუალებას, რაკეტები ბრუნდებიან ოკეანეში მცურავ სადესანტო პლატფორმაზე, რომელსაც ავტონომიური კოსმოსური დრონები (ASDS) ეწოდება.<ref>{{citation|last=SpaceX|title=Elon Musk Names SpaceX Drone Ships in Honor of Sci-Fi Legend|date=February 4, 2015|url=https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|access-date=May 31, 2020|archive-date=June 2, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200602064617/https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|url-status=live}}</ref> SpaceX-ს ასევე ჰქონდა გეგმები მცურავი გამშვები პლატფორმების დანერგვის შესახებ, რომლებიც მოდიფიცირებული ნავთობის პლატფორმები იქნებოდა, რომლებიც უზრუნველყოფდა ზღვის გაშვების ვარიანტს მათი Starship გამშვები მანქანისთვის. 2023 წლის თებერვლის მდგომარეობით, SpaceX-მა გაყიდა ნავთობის პლატფორმები, მაგრამ არ გამორიცხა ზღვაზე დაფუძნებული პლატფორმები მომავალი გამოყენებისთვის.<ref name="Spacenews Oil Rig">{{cite web |last1=Foust |first1=Jeff |title=SpaceX drops plans to convert oil rigs into launch platforms |date=February 14, 2023|url=https://spacenews.com/spacex-drops-plans-to-covert-oil-rigs-into-launch-platforms/ |website=SpaceNews |access-date=November 29, 2024}}</ref> === Starlink === {{Main|Starlink}} [[File: Starlink Mission (47926144123).jpg|thumb|upright=1.2|სამოცი Starlink თანამგზავრი ერთად განლაგებამდე]] Starlink არის ინტერნეტ თანამგზავრების კონსტოლაცია, რომელიც Starlink Services, LLC-ის მიერ, SpaceX-ის სრულად საკუთრებაში არსებული შვილობილი კომპანიის მიერ არის შემუშავებული,<ref name=StarlinkServices>{{cite web |url=https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |title=Order on Review (FCC 23-105) |date=December 12, 2023 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |access-date=March 29, 2024 |quote=After the auction, SpaceX assigned its winning bids to its wholly-owned subsidiary, Starlink. |archive-date=December 24, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231224074601/https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |author=SpaceX |date=September 9, 2022 |title=Starlink Services LLC RDOF AFR – For Public Inspection |url=https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019183126/https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |archive-date=October 19, 2022 |access-date=March 29, 2024 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |quote=Starlink Services, LLC, a wholly-owned subsidiary of Space Exploration Technologies Corp.}}</ref> რომელიც შედგება ათასობით ურთიერთდაკავშირებული საკომუნიკაციო თანამგზავრისგან დაახლოებით 550 კმ ორბიტაზე. მისი მიზანია დააკმაყოფილოს მსოფლიოში დაბალი ღირებულების ფართოზოლოვანი ინტერნეტის შესაძლებლობების მნიშვნელოვანი დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნა.<ref name="sn20150119">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 19, 2015 |title=SpaceX To Build 4,425 Broadband Satellites in Seattle |url=http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150119210849/http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |archive-date=January 19, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> განვითარება 2015 წელს დაიწყო და პირველი პროტოტიპები სატესტო ფრენის თანამგზავრები SpaceX Paz თანამგზავრის მისიაზე 2017 წელს გაუშვეს. 2019 წლის მაისში SpaceX-მა Falcon 9-ზე 60 თანამგზავრისგან შემდგარი პირველი პარტია გაუშვა.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|title=Falcon 9 launches first Starlink mission{{snd}}heaviest payload launch by SpaceX to date|date=May 23, 2019|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=July 4, 2019|archive-date=June 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190603142831/https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|url-status=live}}</ref> კონსტოლაციის საწყისი სატესტო ოპერაციები 2020 წლის ბოლოს დაიწყო<ref>{{cite news |last1=Sheetz |first1=Michael |title=SpaceX prices Starlink satellite internet service at $99 per month, according to e-mail |url=https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |access-date=December 25, 2021 |publisher=CNBC |date=October 27, 2020 |language=en |archive-date=February 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210204222430/https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |url-status=live }}</ref> და პირველი შეკვეთები 2021 წლის დასაწყისში იქნა მიღებული.<ref>{{cite web|title=SpaceX opens Starlink satellite Internet pre-orders to the public|url=https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|work=Engadget|date=February 10, 2021 |access-date=February 10, 2021|archive-date=February 10, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210210134847/https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|url-status=live}}</ref> ​​მომხმარებლებს უთხრეს, რომ ინტერნეტის მომსახურების სიჩქარე 50 მბიტ/წმ-დან 150 მბიტ/წმ-მდე და შეყოვნება 20 მილიწამიდან 40 მილიწამამდე უნდა ელოდონ.<ref>{{cite news|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|title=SpaceX Reveals Monthly Cost Of Starlink Internet In Its 'Better Than Nothing Beta'|last=O'Callaghan|first=Jonathan|newspaper=Forbes|date=October 27, 2020 |access-date=October 30, 2020|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160314/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში Starlink-მა მსოფლიო მასშტაბით 1 მილიონზე მეტ აბონენტს მიაღწია.<ref>{{cite tweet|number=1604872936976154624|user=SpaceX |title=Starlink now has more than 1,000,000 active subscribers}}</ref> Starlink-ის დაგეგმილი დიდი რაოდენობით თანამგზავრები ასტრონომების მიერ გააკრიტიკეს სინათლის დაბინძურების შესახებ შეშფოთების გამო,<ref>{{cite news|title=After SpaceX Starlink Launch, a Fear of Satellites That Outnumber All Visible Stars|url=https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200821011421/https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|archive-date=August 21, 2020|access-date=June 3, 2019|work=The New York Times|date=June 2019|last1=Hall|first1=Shannon}}</ref><ref>{{cite news|title=The unexpected brightness of new satellites could ruin the night sky|url=https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160416/https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|newspaper=The Economist|date=May 30, 2019}}</ref><ref>{{cite web|title=SpaceX's Starlink Could Change The Night Sky Forever, And Astronomers Are Not Happy|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160330/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|work=Forbes}}</ref> Starlink-ის თანამგზავრების სიკაშკაშე როგორც ოპტიკურ, ასევე რადიო ტალღის სიგრძეებში ხელს უშლიდა სამეცნიერო დაკვირვებებს.<ref>{{cite web|title=Will Elon Musk's Starlink satellites harm astronomy? Here's what we know.|date=May 29, 2019|url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|access-date=March 12, 2021|work=National Geographic|archive-date=March 9, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210309192056/https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|url-status=dead}}</ref> საპასუხოდ, SpaceX-მა Starlink-ის თანამგზავრებზე რამდენიმე განახლება განახორციელა, რაც მიზნად ისახავდა მათი სიკაშკაშის შემცირებას.<ref>{{Cite news|last=SpaceX|date=April 28, 2020|title=Astronomy Discussion with National Academy of Sciences|url=https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html|url-status=live|access-date=April 4, 2021|archive-date=May 16, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210516183544/https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html}}</ref> Starlink-ის მიერ გამოყენებული თანამგზავრების დიდი რაოდენობა ასევე ქმნის კოსმოსური ნარჩენების შეჯახების გრძელვადიან საფრთხეს.<ref>{{cite web|last=O'Callaghan|first=Jonathan|date=May 13, 2019|title=SpaceX's Starlink Could Cause Cascades of Space Junk|url=https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160329/https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|archive-date=November 17, 2020|access-date=August 2, 2020|website=Scientific American}}</ref><ref>[https://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/starlink-space-debris/ Does Starlink Pose a Space Debris Threat? An Expert Answers.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201117160315/https://skyandtelescope.org/astronomy-news/starlink-space-debris/|date=November 17, 2020}} Jan Hattenbach, ''Sky & Telescope'', June 3, 2019.</ref> თუმცა, თანამგზავრები აღჭურვილია კრიპტონით მომუშავე ჰოლის ძრავებით, რომლებიც საშუალებას აძლევს მათ, სიცოცხლის ვადის ამოწურვის შემდეგ ორბიტიდან გავიდნენ. ისინი ასევე შექმნილია ისე, რომ ავტონომიურად აიცილონ თავიდან შეჯახებები აღმავალი თვალთვალის მონაცემების საფუძველზე.<ref>{{cite web|title=Starlink Block v1.0|url=https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|access-date=July 1, 2021|publisher=space.skyrocket.de|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160214/https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა Starshield, პროგრამა, რომელიც ითვალისწინებს სამხედრო ან სამთავრობო ორგანიზაციების ტვირთის ინტეგრირებას Starlink-ისგან წარმოებულ თანამგზავრულ ავტობუსში. კოსმოსური განვითარების სააგენტო კოსმოსური რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემისთვის თანამგზავრების მომწოდებელი მთავარი მომხმარებელია.<ref>{{cite news | url=https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | title=Musk's SpaceX wins Pentagon award for missile tracking satellites | work=Reuters | date=October 5, 2020 | access-date=December 13, 2022 | archive-date=December 11, 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221211175715/https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX – Starshield |url=https://www.spacex.com/starshield/ |access-date=December 13, 2022 |website=spacex.com |archive-date=December 14, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214061704/https://www.spacex.com/starshield/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის ივნისში SpaceX-მა წარმოადგინა Starlink-ის ანტენების კომპაქტური ვერსია, „Starlink Mini“, რომელიც შექმნილია მობილური თანამგზავრული ინტერნეტით სარგებლობისთვის. ადრეული წვდომის ვერსიაში ის 599 დოლარად იყო შემოთავაზებული და საბაზისო მოდელზე უფრო ძვირი ღირდა. Mini ანტენა, სტანდარტული ვერსიის ზომის ნახევარი და წონის ერთი მესამედი, აღჭურვილი იყო ჩაშენებული WiFi როუტერით, დაბალი ენერგომოხმარებით და 100 მბიტ/წმ-ზე მეტი ჩამოტვირთვის სიჩქარით.<ref>{{cite news|last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX unveils backpack-sized 'Starlink Mini' satellite internet antenna for $599 |date=June 20, 2024 |url=https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20240626174646/https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-date=June 26, 2024 |access-date=June 27, 2024}}</ref> == სხვა პროექტები == === Hyperloop === 2015 წლის ივნისში, SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ ის Hyperloop-ის შეჯიბრს დააფინანსებდა და SpaceX-ის შტაბ-ბინასთან ახლოს 1.6 კმ (0.99 მილი) სიგრძის ქვემასშტაბიან სატესტო ტრასას ააშენებდა შეჯიბრებითი ღონისძიებებისთვის.<ref name="nbc20150615">{{cite web |author=Boyle |first=Alan |date=June 15, 2015 |title=Elon Musk's SpaceX Plans Hyperloop Pod Races at California HQ in 2016 |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301034956/http://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |archive-date=March 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NBC}}</ref><ref name="spacex-competition201506">{{cite web|url=http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|title=Spacex Hyperloop Pod Competition|publisher=SpaceX|date=June 2015|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archive-date=July 14, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archivedate=ივლისი 14, 2015}}</ref> კომპანიამ ყოველწლიური შეჯიბრი 2017 წლიდან 2019 წლამდე ჩაატარა.<ref>{{cite news |last1=Bonasio |first1=Alice |title=Is it time to take the Hyperloop seriously? |url=https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |access-date=April 21, 2021 |work=Ars Technica |date=March 4, 2018 |language=en-us |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421143836/https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |url-status=live }}</ref> ===COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამა=== ექიმებთან და აკადემიურ მკვლევარებთან თანამშრომლობით, SpaceX-მა ყველა თანამშრომელი მიიწვია 2020 წელს COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამის შექმნაში მონაწილეობის მისაღებად. ამგვარად, 4300 თანამშრომელმა ნებაყოფლობით ჩააბარა სისხლის ნიმუშები, რის შედეგადაც გამოქვეყნდა რეცენზირებული სამეცნიერო ნაშრომი, რომელშიც SpaceX-ის რვა თანამშრომელი თანაავტორად იყო მიჩნეული და ვარაუდობდნენ, რომ COVID-19 ანტისხეულების გარკვეული დონე შეიძლება უზრუნველყოფდეს ვირუსის წინააღმდეგ ხანგრძლივ დაცვას.<ref>{{cite news |url= https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |title= Elon Musk got 4,000 SpaceX workers to join a COVID-19 study. Here's what he learned. |website= [[The Wall Street Journal]] |via= [[Fox Business]] |first= Sarah |last= Krouse |date= February 21, 2021 |access-date= February 21, 2021 |archive-date= February 23, 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20210223031740/https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |url-status= live }}</ref><ref>{{cite journal|title= Discrete SARS-CoV-2 antibody titers track with functional humoral stability |journal= [[Nature Communications]] | doi = 10.1038/s41467-021-21336-8 |first1= Yannic C. |last1= Bartsch |first2= Stephanie |last2= Fischinger |first3= Sameed M. |last3= Siddiqui |first4= Zhilin |last4= Chen |first5= Jingyou |last5= Yu |first6= Makda |last6= Gebre |first7= Caroline |last7= Atyeo |first8= Matthew J. |last8= Gorman |first9= Alex Lee |last9= Zhu |first10= Jaewon |last10= Kang |first11= John S. |last11= Burke |first12= Matthew |last12= Slein |first13= Matthew J. |last13= Gluck |first14= Samuel |last14= Beger |first15= Yiyuan |last15= Hu |first16=Justin |last16= Rhee |first17= Eric |last17= Petersen |first18= Benjamin |last18= Mormann |first19= Michael |last19= de St Aubin |first20= Mohammad A. |last20= Hasdianda |first21= Guruprasad |last21= Jambaulikar |first22=Edward W. |last22= Boyer |first23=Pardis C. |last23= Sabeti |author-link23= Pardis Sabeti |first24= Dan H. |last24= Barouch |author-link24= Dan Barouch |first25= Boris D. |last25= Julg |first26= Elon R. |last26= Musk |author-link26= Elon Musk |first27= Anil S. |last27= Menon |first28= Douglas A. |last28= Lauffenburger |author-link28= Doug Lauffenburger |first29= Eric J. |last29= Nilles |first30= Galit |last30= Alter |author-link30= Galit Alter |date=February 15, 2021 |volume= 12 |issue= 1 |page= 1018 |pmid= 33589636 |pmc= 7884400 |bibcode= 2021NatCo..12.1018B |doi-access= free | issn = 2041-1723}}</ref> ===სხვა=== 2018 წლის ივლისში, მასკმა თავის თანამშრომლებს მინი-წყალქვეშა ნავის აშენება მოაწყო, რათა ტაილანდში დატბორილ გამოქვაბულში ჩარჩენილი ბავშვების გადარჩენაში დახმარებოდა.<ref name="ArsTechSubmarine">{{Cite web |last=Lee |first=Timothy B. |date=July 10, 2018 |title=Thai official: Elon Musk's submarine "not practical for this mission" [Updated] |url=https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200919045304/https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |archive-date=September 19, 2020 |access-date=September 13, 2020 |website=Ars Technica}}</ref> საერთაშორისო სამაშველო მყვინთავთა ჯგუფის ხელმძღვანელმა, რიჩარდ სტენტონმა, მასკს მოუწოდა, წყალდიდობის გაუარესების შემთხვევაში, დამხმარე საშუალებად ემუშავა აპარატის აშენებაზე. თუმცა, სტენტონმა მოგვიანებით დაასკვნა, რომ მინი-წყალქვეშა ნავი არ იმუშავებდა და თქვა, რომ მასკის ჩართულობამ „სამაშველო სამუშაოებიდან ყურადღება გადაიტანა“.<ref>{{cite news |last1=Wong |first1=Julia Carrie |author-link=Julia Carrie Wong |date=December 5, 2019 |title=Elon Musk trial: Vernon Unsworth says entrepreneur's tweets 'humiliated' him |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |url-status=live |access-date=May 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220513154947/https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |archive-date=May 13, 2022}}</ref><ref>{{cite tweet |number=1016684366083190785 |user=elonmusk |title=The former Thai provincial governor (described inaccurately as "rescue chief") is not the subject matter expert. [...] |first=Elon |last=Musk |access-date=July 19, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180718112856/https://twitter.com/elonmusk/status/1016684366083190785 |archive-date=July 18, 2018 |url-status=live}}</ref> SpaceX-ისა და The Boring Company-ის ინჟინრებმა მინი-წყალქვეშა ნავი Falcon 9-ის თხევადი ჟანგბადის გადამცემი მილისგან რვა საათში ააშენეს და პირადად მიიტანეს ტაილანდში. <ref>{{cite news |last1=Ferris |first1=Robert |date=July 10, 2018 |title=Elon Musk says his 'mini-submarine' can be used for other things |publisher=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |url-status=live |access-date=July 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180713075037/https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |archive-date=July 13, 2018}}</ref><ref>{{cite web |date=July 8, 2018 |title=Tested for Thailand, SpaceX's makeshift mini-sub could serve as space escape pod |url=https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191207165300/https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |archive-date=December 7, 2019 |access-date=December 7, 2019 |website=GeekWire.com}}</ref> ტაილანდის ხელისუფლებამ საბოლოოდ უარი თქვა წყალქვეშა ნავის გამოყენებაზე, რადგან განაცხადა, რომ ის სამაშველო მისიისთვის პრაქტიკული არ იყო.<ref name="ArsTechSubmarine" /> == ობიექტები == SpaceX-ის შტაბ-ბინა მდებარეობს SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, სადაც ის აწარმოებს და უშვებს თავის Starship-ის ხომალდს. თუმცა, კომპანიის ოპერაციების უმეტესობა ხორციელდება ჰოთორნში, კალიფორნიის შტატში, მდებარე ოფისიდან, სადაც ადრე იყო მისი შტაბ-ბინა, სადაც ის ამზადებს Falcon-ის რაკეტებსა და Dragon-ის კოსმოსურ ხომალდს და სადაც განთავსებულია მისიის მართვის ცენტრი. კომპანია ასევე მართავს Starlink-ის თანამგზავრების წარმოების ობიექტს რედმონდში, ვაშინგტონის შტატში, რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ობიექტს მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში,<ref name="bloomberg2021">{{cite news |last1=Hull |first1=Dana |last2=Chapa |first2=Sergio |title=Elon's Texas Empire |url=https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105220210/https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |archive-date=November 5, 2021 |access-date=January 8, 2022 |work=bloomberg.com}}</ref> და ინარჩუნებს ოფისს ვაშინგტონის შტატში, ძირითადი სამთავრობო მომხმარებლების მახლობლად.<ref>{{Cite web |last=Hennigan |first=W.J. |date=January 31, 2011 |title=SpaceX to open a new office in the Washington, D.C., area |url=https://www.latimes.com/archives/blogs/money-company/story/2011-01-31/spacex-to-open-a-new-office-in-the-washington-d-c-area |access-date=August 22, 2024 |website=Los Angeles Times |language=en-US}}</ref> SpaceX-ს აქვს ორი აქტიური გაშვების წერტილი ფლორიდაში, ერთი აქტიური გაშვების წერტილი კალიფორნიაში და ერთი აქტიური გაშვების წერტილი Starbase-ში, ტეხასის შტატში. === Hawthorne, CA: Falcon and Dragon manufacturing, mission control === [[File:Iridium-4 Mission (25557986177).jpg|thumb|upright=1.2|SpaceX office in Hawthorne, California at night during a Falcon 9 launch from [[Vandenberg Space Force Base]]]] SpaceX ლოს-ანჯელესის გარეუბან ჰოთორნში, კალიფორნიაში, დიდ ობიექტს მართავს. სამსართულიან შენობაში, რომელიც თავდაპირველად Northrop Corporation-მა Boeing 747-ის ფიუზელაჟების ასაგებად ააშენა,<ref name="pm">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=January 20, 2012 |title=Inside SpaceX: We Visit the Company's California Headquarters{{snd}}Slide 3 |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306040700/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> განთავსებულია SpaceX-ის საოფისე სივრცე, მისიის კონტროლი და Falcon 9-ის წარმოების ობიექტები.<ref name="arstechnica_2019">{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |date=July 26, 2019 |title=SpaceX's Starship prototype has taken flight for the first time |url=https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190804140323/https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |archive-date=August 4, 2019 |access-date=March 16, 2021 |work=Ars Technica |language=en-us}}</ref> ამ ტერიტორიაზე აშშ-ში კოსმოსური სექტორის შტაბ-ბინების, ობიექტებისა და შვილობილი კომპანიების ერთ-ერთი უდიდესი კონცენტრაციაა, მათ შორის Boeing/McDonnell Douglas-ის მთავარი თანამგზავრული შენობის კამპუსები, The Aerospace Corporation, Raytheon, NASA-ს რეაქტიული ძრავების ლაბორატორია, აშშ-ის კოსმოსური ძალების კოსმოსური სისტემების სარდლობა ლოს-ანჯელესის საჰაერო ძალების ბაზაზე, Lockheed Martin, BAE Systems, Northrop Grumman და AECOM და ა.შ., აეროკოსმოსური ინჟინრებისა და კოლეჯის ინჟინერიის ბოლო კურსდამთავრებულების დიდი ჯგუფით.<ref name="pm" /> SpaceX თავისი რაკეტებისა და სარაკეტო ძრავების წარმოებაში მაღალი ხარისხის ვერტიკალურ ინტეგრაციას იყენებს. SpaceX რაკეტის ძრავებს, რაკეტის საფეხურებს, კოსმოსურ ხომალდებს, ძირითად ავიონიკას და ყველა პროგრამულ უზრუნველყოფას საკუთარ ჰოთორნის ქარხანაში ამზადებს, რაც უჩვეულოა კოსმოსური ინდუსტრიისთვის.<ref name=A&Ssmithsonian201201 /> ჰოთორნის ქარხანა SpaceX-ის შტაბ-ბინა 2024 წლის აგვისტომდე იყო. თუმცა, SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად აღიქმებოდა, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში, რადგან ობიექტი კომპანიის ოპერაციებს დაავალებს.<ref name="Clark 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=July 17, 2024 |title=Elon Musk says SpaceX and X will relocate their headquarters to Texas |url=https://arstechnica.com/space/2024/07/elon-musk-says-spacex-and-x-will-relocate-their-headquarters-to-texas/ |access-date=August 22, 2024 |website=Ars Technica |language=en-us}}</ref> === Boca Chica, TX: Starship manufacturing, launch === {{Main|SpaceX Starbase}} [[File:The Boca Chica Rocket Factory.jpg|thumb|The Starship assembly building at [[SpaceX Starbase]] in Texas]] SpaceX აწარმოებს და აფრენს Starship-ის სატესტო ხომალდებს SpaceX Starbase-დან ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, SpaceX-ის Starbase-დან, რომელიც მდებარეობს ბოკა ჩიკაში, ბრაუნსვილის მახლობლად. გამშვები ობიექტის პირველი გეგმები 2014 წლის აგვისტოში გამოაცხადა.<ref>{{cite web |date=August 4, 2014 |title=Gov. Perry Announces State Incentives Bringing SpaceX Commercial Launch Facility, 300 Jobs to the Brownsville Area |url=http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20140829013047/http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-date=August 29, 2014 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Office of the Governor Rick Perry}}</ref><ref>{{cite web |author=Berger |first=Eric |date=August 4, 2014 |title=Texas, SpaceX announce spaceport deal near Brownsville |url=http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170227052306/http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |archive-date=February 27, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=MySanAntonio.com}}</ref> ფედერალურმა ავიაციის ადმინისტრაციამ (FAA) ნებართვა 2014 წლის ივლისში გასცა.<ref>{{cite web |author=David |first=Leonard |date=July 15, 2014 |title=SpaceX receives FAA approval for proposed spaceport in Texas |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202014713/http://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |archive-date=February 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CBS News}}</ref> SpaceX-მა ახალი გამშვები ობიექტის მშენებლობა 2014 წელს დაიწყო, მშენებლობა კი 2015 წლის მეორე ნახევარში დაიწყო,<ref name="sn20140922">{{cite web |author=Foust |first=Jeff |date=September 22, 2014 |title=SpaceX Breaks Ground on Texas Spaceport |url=http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160529183729/http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |archive-date=May 29, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ობიექტიდან პირველი სუბორბიტალური გაშვებები 2019 წელს<ref name="arstechnica_2019" /> განხორციელდა, ხოლო ორბიტალური გაშვებები 2023 წელს დაიწყო. SpaceX-ს Starbase ობიექტის გარემოზე ზემოქმედების გამო გაზრდილი შემოწმება დაეკისრა.<ref>{{Cite news |last=Lingle |first=Brandon |date=August 16, 2024 |title=SpaceX's South Texas rocket operation facing international scrutiny |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-international-scrutiny-texas-19660601.php |work=San Antonio Express-News}}</ref><ref name="20210714cnbc-faa">{{cite news |last=Sheetz |first=Michael |date=July 14, 2021 |title=FAA warns SpaceX that massive Starship launch tower in Texas is unapproved |url=https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210904033047/https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |archive-date=September 4, 2021 |access-date=September 24, 2021 |publisher=CNBC}}</ref><ref>{{cite news |last=Koren |first=Marina |date=February 11, 2020 |title=Why SpaceX Wants a Tiny Texas Neighborhood So Badly |url=https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210815024453/https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |archive-date=August 15, 2021 |access-date=September 24, 2021 |work=The Atlantic}}</ref> 2024 წლის აგვისტოში, ტეხასის გარემოსდაცვითი ხარისხის კომისიამ SpaceX დაადანაშაულა გარემოსდაცვითი რეგულაციების დარღვევაში, ბოკა ჩიკას გამშვები ობიექტის მახლობლად წყალში დამაბინძურებლების განმეორებით გაშვებით.<ref>{{Cite web |last=Kolodny |first=Lora |date=August 12, 2024 |title=SpaceX repeatedly polluted waters in Texas this year, regulators found |url=https://www.cnbc.com/2024/08/12/spacex-repeatedly-polluted-waters-in-texas-tceq-epa-found.html |access-date=August 25, 2024 |website=CNBC |language=en}}</ref> გარემოს დაცვის სააგენტომ SpaceX-ს დაახლოებით 150,000 USD ოდენობის ჯარიმა დააკისრა „სამრეწველო ჩამდინარე წყლების“ სავარაუდო ჩაშვებისა და სუფთა წყლის შესახებ კანონის დარღვევისთვის.<ref>{{Cite web |last=Lingle |first=Brandon |date=September 12, 2024 |title=SpaceX fined nearly $150,000 by the EPA for wastewater violations |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-fine-epa-clean-water-violations-19757884.php |access-date=September 12, 2024 |website=San Antonio Express-News |language=en}}</ref> === McGregor, TX: Rocket Development and Test Facility === {{Main|SpaceX Rocket Development and Test Facility}} [[File:2008 SpaceX's Rocket Development facility, McGregor, TX.jpg|thumb|upright=1.2|Aerial view of the SpaceX McGregor engine testing facility, 2008]] SpaceX-ის რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ცენტრი მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში, რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრია. SpaceX-ის მიერ წარმოებული ყველა რაკეტის ძრავა და ძრავა საბოლოო ტესტირებისთვის მაკგრეგორში უნდა გაიაროს, რის შემდეგაც ისინი ფრენის მისიებში გამოიყენება.<ref name="wired201210102">{{cite news |last=Paur |first=Jason |date=October 10, 2012 |title=Inside SpaceX's Texas Rocket-Testing Facility |url=https://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130109012656/http://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |archive-date=January 9, 2013 |access-date=December 31, 2012 |newspaper=Wired}}</ref><ref name="nsfdc20130620">{{cite news |last=Bergin |first=Chris |date=June 20, 2013 |title=Reducing risk via ground testing is a recipe for SpaceX success |url=http://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118211052/https://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |archive-date=January 18, 2017 |access-date=August 21, 2013 |newspaper=NASAspaceflight.com}}</ref> ცენტრი ასევე სხვადასხვა კომპონენტისა და ძრავების ტესტირების ადგილს წარმოადგენს კვლევისა და განვითარების პროცესში.<ref name="wt20111222">{{cite news |last1=Sanchez |first1=Sandra |date=December 22, 2011 |title=SpaceX: Blasting into the future — A Waco Today interview with Elon Musk |url=http://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180730020838/https://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |archive-date=July 30, 2018 |access-date=October 7, 2015 |work=Waco Tribune}}</ref> ძრავების ტესტირების გარდა, დაშვებისა და აღდგენის შემდეგ, Dragon-ის კოსმოსური ხომალდი მაკგრეგორში ჩერდება, რათა მათი საშიში ჰიპერგოლური საწვავის ამოღება მოხდეს, სანამ კაფსულები ჰოთორნში განახლებისთვის გააგრძელებენ გზას.<ref name="wired201210102" /> SpaceX ცენტრს მსოფლიოში ყველაზე მოწინავე და აქტიურ რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრად მიიჩნევს და აცხადებს, რომ ტარიგი: გახსნის დღიდან ობიექტში 7000-ზე მეტი ტესტი ჩატარდა, შვიდი ძრავის ტესტირება ტიპიურ დღეს, ათზე მეტ სატესტო სტენდზე.<ref name="shotwell201503317">{{cite web |author=Gwynne Shotwell |date=March 17, 2015 |title=Statement Of Gwynne Shotwell, President & Chief Operating Officer, Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX) |url=http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160128041905/http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |archive-date=January 28, 2016 |access-date=January 11, 2016 |work=Congressional testimony |publisher=US House of Representatives, Committee On Armed Services Subcommittee On Strategic Forces |quote=''SpaceX’s 4,000 acre Rocket Development Facility in Central Texas includes 12 test stands that support engine component testing; design, qualification and acceptance testing of Merlin engines; structural testing of the first and second stages; and fully integrated stage testing for full mission durations. The state-of-the-art facility has remote and/or automatic controls and high-speed data acquisition systems, and post test data are available for analysis upon test completion.''}}</ref> კომპანიის სხვა ობიექტებთან შედარებით დაბალი პროფილის მიუხედავად, ის SpaceX-ის ოპერაციების კრიტიკულ ნაწილს წარმოადგენს და კომპანიის პრეზიდენტი და ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი თავის მთავარ ოფისს მაკგრეგორში ინარჩუნებს.<ref name=":0">{{Cite AV media |url=https://house.texas.gov/videos/20813 |title=Testimony to the Texas House of Representatives Committee on Appropriations |date=September 24, 2024 |last=Shotwell |first=Gwynne |type=video |language=en-US |time=28:23}}</ref><ref name="wired201210102" /> თავდაპირველად, მეორე მსოფლიო ომის დროს Bluebonnet Ordnance Plant-ის ადგილას მდებარეობდა,<ref name="wt20111222" /> ობიექტი მოგვიანებით Beal Aerospace-მა გამოიყენა, სანამ 2003 წელს SpaceX-მა არჩია.<ref>U.S. Federal Aviation Administration (November 2011) [https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf "Final Environmental Assessment for Issuing an Experimental Permit to SpaceX for Operation of the Grasshopper Vehicle at the McGregor Test Site, Texas"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170513140146/https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf|date=May 13, 2017}}, p. 1.</ref> კომპანიამ მას შემდეგ მნიშვნელოვნად გააფართოვა იგი 2003 წელს არსებული 256 აკრიდან (104 ჰა)<ref name="wt20111222" /> 2015 წლისთვის 4000 აკრიდან (1600 ჰა) <ref name="shotwell201503317" /> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა გამოაცხადა მაკგრეგორში Raptor ძრავების მეორე საწარმოო ობიექტის აშენების გეგმების შესახებ. მოსალოდნელია, რომ ეს გაფართოება მნიშვნელოვნად გაზრდის SpaceX-ის წარმოების სიმძლავრეს, რომლის მიზანიც წელიწადში 800-დან 1000-მდე Raptor ძრავის წარმოებაა.<ref name="dallasnews202107">Elon Musk says SpaceX’s next Texas venture will be a rocket engine factory near Waco, https://www.dallasnews.com/business/technology/2021/07/10/elon-musk-says-spacexs-next-texas-venture-will-be-a-rocket-engine-factory-near-waco/, [[Dallas Morning News]] July 10, 2021, access-date11 July 2021.</ref><ref name="spacex20210710">{{cite tweet |number=1413909599711907845 |user=elonmusk |title=We are breaking ground soon on a second Raptor factory at SpaceX Texas test site. This will focus on volume production of Raptor 2, while California factory will make Raptor Vacuum & new, experimental designs. |date=July 10, 2021}}</ref> === Starlink-ის წარმოების ობიექტები === [[File:Starlink dish 01.webp|upright|thumb|Starlink user terminal on the sidewalk of a residential home.]] SpaceX-ის Starlink-ის შვილობილი კომპანია ორ ძირითად ობიექტზე ოპერირებს. თანამგზავრების წარმოება ვაშინგტონის შტატის ქალაქ სიეტლთან ახლოს ხდება, ხოლო მომხმარებლის ტერმინალების წარმოება ტეხასის შტატის ქალაქ ოსტინთან ახლოს. Starlink-ის თანამგზავრების განვითარებისა და წარმოების ოპერაციების კამპუსი 314,000 კვადრატულ ფუტზე (29,200 მ2) მეტ ფართობს იკავებს, სულ მცირე ექვს შენობაში, რომლებიც რედმონდში, ვაშინგტონში, სიეტლის აღმოსავლეთით მდებარეობს. პირველი შენობა 2015 წლის დასაწყისში გაიხსნა,<ref>{{Cite news |last=Bishop |first=Todd |date=January 13, 2015 |title=SpaceX's new Seattle-area office is in Redmond; Elon Musk to visit region this week |url=https://www.geekwire.com/2015/spacexs-new-seattle-area-office-redmond-elon-musk-visit-region-week/ |access-date=August 22, 2024 |work=GeekWire}}</ref> ხოლო კომპანია მოგვიანებით ხუთ შენობაში გაფართოვდა რედმონდ რიჯის კორპორატიულ ცენტრში.<ref>{{cite news |date=January 27, 2017 |title=SpaceX adds a big new lab to its satellite development operation in Seattle area |url=https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181012053923/https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |archive-date=October 12, 2018 |access-date=October 11, 2018 |publisher=GeekWire}}</ref><ref>{{Cite web |date=April 8, 2021 |title=SpaceX expands its satellite operation in Redmond |url=https://www.seattletimes.com/business/boeing-aerospace/spacex-expands-its-satellite-operation-in-redmond/ |access-date=August 22, 2024 |website=The Seattle Times |language=en-US}}</ref> Starlink-მა მომხმარებლის ტერმინალების წარმოების ობიექტი ტეხასის შტატის ქალაქ ბასტროპში, ოსტინის აღმოსავლეთით, 2023 წლის დეკემბერში გახსნა. ოპერირების პირველი ცხრა თვის განმავლობაში, ერთი მილიონი კვადრატული ფუტის (93,000 მ2) ფართობის ობიექტმა ერთი მილიონი მომხმარებლის ტერმინალი გამოუშვა და შეერთებულ შტატებში ბეჭდური მიკროსქემების უდიდესი ქარხანა გამხდარიყო.<ref>{{Cite web |last=Kan |first=Michael |date=September 27, 2024 |title=Starlink Predicts Huge Growth for Printed Circuit Board Production in Texas |url=https://www.pcmag.com/news/starlink-predicts-huge-growth-for-printed-circuit-board-production-in-texas |access-date=September 29, 2024 |website=PCMAG |language=en}}</ref> === გაშვების ობიექტები === [[File:Falcon Heavy Side Boosters landing on LZ1 and LZ2 - 2018 (25254688767).jpg|thumb|Falcon Heavy Side Boosters landing on [[Landing Zones 1 and 2|LZ1]] and LZ2 at Cape Canaveral]] SpaceX მართავს ოთხ ორბიტალურ გაშვების ადგილს: კეიპ კანავერალის კოსმოსური ძალების სადგურსა და კენედის კოსმოსურ ცენტრში ფლორიდაში, ასევე ვანდენბერგის კოსმოსური ძალების ბაზაზე კალიფორნიაში Falcon-ის რაკეტებისთვის, და Starbase-ზე ბრაუნსვილთან ახლოს, ტეხასის შტატში, Starship-ისთვის. SpaceX-მა მიუთითა, რომ ისინი ხედავენ ნიშას ოთხივე ორბიტალური ობიექტისთვის და რომ მათ აქვთ საკმარისი გაშვების ბიზნესი თითოეული მოედნის შესავსებად.<ref name="sn20130802">{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=August 2, 2013 |title=SpaceX Appetite for U.S. Launch Sites Grows |url=http://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163708/https://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> ვანდენბერგის გაშვების ადგილი უზრუნველყოფს მაღალი დახრილობის ორბიტებს (66–145°), ხოლო კეიპ კანავერალი და კენედი უზრუნველყოფენ საშუალო დახრილობის ორბიტებს (28.5–55°).<ref>{{Cite book|last=SpaceX|title=Falcon User's Guide|publisher=SpaceX|year=2021|url=https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|page=11|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 8, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231208111712/https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|url-status=live}}</ref> უფრო დიდი დახრილობები, მათ შორის SSO, შესაძლებელია ფლორიდიდან კუბის გადაფრენით.<ref>{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|title=SpaceX launches first polar orbit mission from Florida in decades|date=August 31, 2020|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 24, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221224083425/https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც ის პენსიაზე გავიდა, Falcon 1-ის ყველა გაშვება განხორციელდა რონალდ რეიგანის სახელობის ბალისტიკური რაკეტების თავდაცვის სატესტო ადგილზე, მარშალის კუნძულების ომელეკის კუნძულზე.<ref>{{cite web |last1=Spudis |first1=Paul D. |title=The Tale of Falcon 1 |url=https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |website=Air & Space Magazine |access-date=May 20, 2021 |language=en |archive-date=March 2, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210302054826/https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |url-status=live }}</ref> 2007 წლის აპრილში პენტაგონმა დაამტკიცა SpaceX-ის მიერ კეიპ კანავერალის კოსმოსური გაშვების კომპლექსის 40-ის (SLC-40) გამოყენება.<ref>{{cite news |last1=Wolf |first1=Jim |title=U.S. lets SpaceX operate at Cape Canaveral |url=https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |access-date=April 21, 2021 |work=Reuters |date=April 26, 2007 |language=en |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421140153/https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |url-status=live }}</ref> ეს ადგილი 2010 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის გაშვებისთვის, ძირითადად დედამიწის დაბალ და გეოსტაციონარურ ორბიტებზე. კანავერალის კეიპში მდებარე ყოფილი გამშვები კომპლექსი 13, რომელსაც ამჟამად 1 და 2 სადესანტო ზონები ეწოდა, 2015 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის პირველი ეტაპის გამაძლიერებელი დაშვებისთვის.<ref>{{cite web |last1=Howell |first1=Elizabeth |title=See the Evolution of SpaceX's Rockets in Pictures |url=https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |website=Space.com |access-date=April 21, 2021 |language=en |date=May 21, 2020 |archive-date=April 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413052441/https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |url-status=live }}</ref> [[File:Launch of Falcon 9 carrying CASSIOPE (130929-F-ET475-012).jpg|thumb|SpaceX west coast launch facility at [[Vandenberg Space Force Base]], during the launch of [[CASSIOPE]]]] Vandenberg-ის კოსმოსური გამშვები კომპლექსი 4 (SLC-4E) სამხედროებისგან იჯარით იქნა აღებული 2011 წელს და გამოიყენება პოლარულ ორბიტებზე ტვირთის გადასატანად. ვანდენბერგის ადგილს შეუძლია როგორც Falcon 9-ის, ასევე Falcon Heavy-ის მანქანების გაშვება,<ref name="nsf20110405">{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=April 5, 2011 |title=SpaceX: Falcon Heavy, Falcon 9 tag team set to share 20 launches a year |url=https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306035528/https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref> მაგრამ არ შეუძლია დაბალი დახრილობის ორბიტებზე გაშვება. მეზობელი SLC-4W 2015 წელს გამაძლიერებელი დაშვებისთვის გადაკეთდა სადესანტო ზონა 4-ად.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|title=SpaceX Falcon 9 launches with SAOCOM 1A and nails first West Coast landing|date=October 7, 2018|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=February 11, 2019|archive-date=January 9, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190109031024/https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის 14 აპრილს SpaceX-მა ხელი მოაწერა 20-წლიან იჯარის ხელშეკრულებას კენედის კოსმოსური ცენტრის გამშვები კომპლექსი 39A-სთვის.<ref>{{citation-attribution|1={{cite news|url=https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad|title=NASA, SpaceX Sign Property Agreement for Historic Launch Pad|last=Granath|first=Bob|date=March 24, 2015|publisher=NASA|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 7, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180207070227/https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad/|url-status=live}} }}</ref> შემდგომში, პლატფორმა მოდიფიცირებული იქნა Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ს გაშვების მხარდასაჭერად. 2024 წლის მონაცემებით, ეს ერთადერთი პლატფორმაა, რომელიც მხარს უჭერს Falcon Heavy-ს გაშვებას. SpaceX-მა თავისი პირველი ეკიპაჟიანი მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 39A გაშვების პლატფორმიდან 2020 წლის 30 მაისს გაუშვა.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|title=NASA, Partners Update Commercial Crew Launch Dates{{snd}}Commercial Crew Program|website=blogs.nasa.gov|date=February 6, 2019 |access-date=February 11, 2019|archive-date=February 6, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190206231623/https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|url-status=live}} }}</ref> პლატფორმის 39A მომზადება 2019 წლიდან მიმდინარეობს Starship-ის გაშვების საბოლოო განსახორციელებლად. ტეხასის შტატის ქალაქ ბოკა ჩიკაში FAA-ს მიერ გაშვების ნებართვების გაცემის შეფერხების გამო, 39A Starship-ის მომზადება 2022 წელს დაჩქარდა.<ref>{{cite web |last=Ralph |first=Eric |date=February 16, 2022 |title=SpaceX preparing to assemble launch tower for Starship's first Florida pad |url=https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ |url-status=live |access-date=March 16, 2022 |website=Teslarati |archive-date=April 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220407070816/https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ }}</ref> == კონტრაქტები== SpaceX-მა NASA-სგან მოიპოვა საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის (ISS) სადემონსტრაციო და ფაქტობრივი მიწოდების კონტრაქტები კომპანიის მიერ შემუშავებული ტექნოლოგიით. SpaceX ასევე სერტიფიცირებულია აშშ-ის სამხედრო ძალებისთვის Evolved Expendable Launch Vehicle-ის კლასის (EELV) ტვირთის გაშვებისთვის. მხოლოდ 2018 წელს დაახლოებით ოცდაათი მისიით, SpaceX-მა კონტრაქტით 12 მილიარდ დოლარზე მეტი შეადგინა.<ref name="about" /> === ტვირთი სკს-ზე === [[File:COTS2 Dragon is berthed.jpg|thumb|The COTS 2 Dragon is berthed to the [[International Space Station]] (ISS) by [[Mobile Servicing System|Canadarm2]]]] 2006 წელს SpaceX-მა მოიგო NASA-ს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პირველი ფაზის კონტრაქტი, რათა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის მიწოდება ეჩვენებინა, ეკიპაჟის ტრანსპორტირებისთვის შესაძლო კონტრაქტის ვარიანტით.<ref>Dennis Stone, "NASA's Approach to Commercial cargo and Crew Transportation", ''Acta Astronautica'' 63, No. 1-4 (2008): 192–197.</ref> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, რომელიც NASA-მ შეიმუშავა კოსმოსური აქტის შეთანხმებების მეშვეობით ახალი შესაძლებლობების განვითარებისთვის „საწყისი თანხის“ უზრუნველსაყოფად, NASA-მ SpaceX-ს 396 მილიონი დოლარი გადაუხადა Dragon კოსმოსური ხომალდის ტვირთის კონფიგურაციის შესამუშავებლად, ხოლო SpaceX-მა თავისი რესურსებით შეიმუშავა Falcon 9 გამშვები მოწყობილობა.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=The numbers don't lie{{snd}}NASA's move to commercial space has saved money |url=https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |access-date=December 26, 2021 |work=Ars Technica |date=May 20, 2020 |language=en-us |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133101/https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |url-status=live }}</ref> როგორც აღმოჩნდა, კოსმოსური აქტის ამ შეთანხმებებმა NASA-ს მილიონობით დოლარი დაზოგა განვითარების ხარჯებიდან, რამაც რაკეტის განვითარება 4-10-ჯერ უფრო იაფი გახადა, ვიდრე მხოლოდ NASA-ს მიერ წარმოებულიყო.<ref name="Zapata 2017" /> 2010 წლის დეკემბერში, SpaceX COTS დემო ფრენის 1 მისიის გაშვებით, SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც წარმატებით გაუშვა, ორბიტაზე გაიყვანა და აღადგინა კოსმოსური ხომალდი.<ref name="nasa2010">{{cite web |last1=Siceloff |first1=Steven |title=NASA – SpaceX Launches Success with Falcon 9/Dragon Flight |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |access-date=December 30, 2021 |work=nasa.gov |language=en |archive-date=June 12, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |archivedate=ივნისი 12, 2020 }}</ref> Dragon წარმატებით დაამაგრა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს SpaceX COTS დემო ფრენის 2 დროს 2012 წლის მაისში, რაც კერძო კოსმოსური ხომალდისთვის პირველი შემთხვევა იყო.<ref>{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 22, 2012 |title=Big Day for a Space Entrepreneur Promising More |url=https://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701083413/http://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |archive-date=July 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=The New York Times}}</ref> კომერციული მიწოდების სერვისები (CRS) არის NASA-ს მიერ 2008 წლიდან 2016 წლამდე გაცემული კონტრაქტების სერია, რომელიც ითვალისწინებდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთისა და მარაგების მიწოდებას კომერციულად მართული კოსმოსური ხომალდებით. პირველი CRS კონტრაქტები 2008 წელს გაფორმდა და SpaceX-ს 1.6 მილიარდი დოლარი გადაეცა 12 ტვირთის ტრანსპორტირების მისიისთვის, რომლებიც მოიცავდა მიწოდებას 2016 წლამდე.<ref name="spaceflightinsider_2014" /> SpaceX CRS-1, 12 დაგეგმილი მიწოდების მისიიდან პირველი, რომელიც 2012 წლის ოქტომბერში გაეშვა, მიაღწია ორბიტას, დადგა და სადგურზე 20 დღის განმავლობაში დარჩა, სანამ ატმოსფეროში ხელახლა შევიდოდა და წყნარ ოკეანეში ჩავარდებოდა.<ref name=nasa20121028>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|title=NASA Celebrates Dragon's Return|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|archivedate=მარტი 5, 2016}}</ref> მას შემდეგ CRS მისიები საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე წელიწადში დაახლოებით ორჯერ დაფრინავდა. 2015 წელს NASA-მ გააგრძელა პირველი ფაზის კონტრაქტები SpaceX-ისგან დამატებითი სამი მიწოდების ფრენის შეკვეთით და შემდეგ კიდევ უფრო გააგრძელა კონტრაქტი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე სულ ოცი ტვირთის მისიისთვის.<ref>{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=March 3, 2015 |title=NASA lines up four additional CRS missions for Dragon and Cygnus |url=http://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170130164344/https://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |archive-date=January 30, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref><ref name="spaceflightinsider_2014">{{cite news |author=Rhian |first=Jason |date=September 27, 2014 |title=NASA continues Commercial 'push' with CRS extension |url=http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161020231358/http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |archive-date=October 20, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Spaceflight Insider}}</ref><ref>{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=February 24, 2016 |title=SpaceX wins 5 new space station cargo missions in NASA contract estimated at $700{{spaces}}million |url=http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160224170629/http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |archive-date=February 24, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> Dragon 1-ის ბოლო მისია, SpaceX CRS-20, საერთაშორისო კოსმოსური სადგურიდან 2020 წლის აპრილში გავიდა და Dragon შემდგომში ექსპლუატაციიდან ამოიღეს. კონტრაქტების მეორე ფაზა 2016 წლის იანვარში გაფორმდა, სადაც SpaceX ერთ-ერთი გამარჯვებული იყო. SpaceX განახლებული Dragon 2 კოსმოსური ხომალდით დამატებით ცხრა CRS ფრენას განახორციელებს.<ref name="NASA-SMSR">{{cite web|date=April 28, 2021|title=SMSR Integrated Master Schedule|url=https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|access-date=May 3, 2021|work=Office of Safety and Mission Assurance|publisher=[[NASA]]|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603205130/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210614003506/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020aab4a269d2a865b9a1a0ff0f003ca228.pdf?sfvrsn=8290faf8_26|archivedate=ივნისი 14, 2021}}</ref><ref name="grc-planned">{{cite web|date=February 25, 2021|title=Microgravity Research Flights|url=https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|access-date=February 27, 2021|work=[[Glenn Research Center]]|publisher=[[NASA]]|archive-date=March 18, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210318095946/https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის მარტში NASA-მ SpaceX-თან კონტრაქტი გააფორმა Dragon XL კოსმოსური ხომალდის Lunar Gateway-ის კოსმოსურ სადგურზე მარაგების გასაგზავნად. Dragon XL Falcon Heavy-ზე გაეშვება.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|title=SpaceX's most powerful rocket will send NASA cargo to the moon's orbit to supply astronauts|last=Sheetz|first=Michael|date=March 27, 2020|publisher=CNBC|access-date=April 1, 2020|archive-date=March 30, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200330205822/https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|url-status=live}}</ref> === Crewed === [[File:NASA astronauts work aboard the SpaceX Crew Dragon (iss064e004754).jpg|thumb|upright=1.2|NASA astronauts inside the Dragon spacecraft during the [[SpaceX Crew-1|Crew-1 mission]] rendezvous with the International Space Station ]] SpaceX პასუხისმგებელია NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირებაზე. NASA-ს კონტრაქტები კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში დაიწყო, რომელიც მიზნად ისახავდა კომერციულად მართვადი კოსმოსური ხომალდის შემუშავებას, რომელსაც შეეძლო ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადაყვანა. პირველი კონტრაქტი SpaceX-ს 2011 წელს მიენიჭა,<ref name="Space Abort System 20111028">{{cite web|title=Private Space Taxi's Crew Escape System Passes Big Hurdle |url=http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|access-date=March 1, 2017|publisher=Space.com|date=October 28, 2011|archive-date=December 27, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111227110412/http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|url-status=live}}</ref><ref name="aw20110422">{{cite web |first=Frank Jr.|last=Morring|title=Five Vehicles Vie For Future Of U.S. Human Spaceflight|url=http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|work=Aviation Week|date=April 25, 2011 |access-date=March 1, 2017|archive-date=May 9, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140509041748/http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|url-status=live}}</ref> რასაც მოჰყვა მეორე 2012 წელს, რათა გაეგრძელებინა Dragon 2 კოსმოსური ხომალდის შემუშავება და ტესტირება.<ref name="August 2012">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|title=NASA Announces Next Steps in Effort to Launch Americans from U.S. Soil|date=August 3, 2012|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170319023004/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archive-date=March 19, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201112011302/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archivedate=ნოემბერი 12, 2020}} }}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-მ SpaceX და Boeing აირჩია, როგორც ორი კომპანია, რომლებიც დაფინანსდებოდნენ აშშ-ს ეკიპაჟების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირების სისტემების შემუშავებისთვის.<ref name="September 2014" /> SpaceX-მა 2.6 მილიარდი დოლარი მოიგო Dragon 2-ის 2017 წლისთვის დასასრულებლად და სერტიფიცირებისთვის. კონტრაქტები ითვალისწინებდა მინიმუმ ერთ ეკიპაჟიან ფრენას, სულ მცირე ერთი NASA-ს ასტრონავტის ბორტზე ყოფნით. მას შემდეგ, რაც Crew Dragon-მა მიიღო NASA-ს ადამიანის კოსმოსური ფრენის სერტიფიკატი, კონტრაქტი SpaceX-ს ავალდებულებდა კოსმოსურ სადგურზე მინიმუმ ორი და მაქსიმუმ ექვსი ეკიპაჟიანი მისიის ჩატარებას.<ref name="September 2014">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|title=NASA Chooses American Companies to Transport U.S. Astronauts to International Space Station|date=September 16, 2014|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320051537/https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|url-status=live}} }}</ref> SpaceX-მა თავისი Crew Dragon კოსმოსური ხომალდის პირველი მნიშვნელოვანი ფრენის ტესტი, Pad Abort Test, 2015 წლის მაისში დაასრულა<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|title=Crew Dragon Completes Pad Abort Test|last=Post|first=Hannah|work=SpaceX|date=May 6, 2015|access-date=January 22, 2020|archive-date=July 10, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|archivedate=ივლისი 10, 2018}}</ref> და წარმატებით ჩაატარა სრული უპილოტო სატესტო ფრენა 2019 წლის დასაწყისში. კაფსულა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს მიუერთდა და შემდეგ ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა.<ref>{{cite web |last=Smith |first=K. |date=March 4, 2019 |title=Crew Dragon Docks at the ISS |work=SpaceX |url=https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archive-date=March 7, 2020 |access-date=January 22, 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archivedate=მარტი 7, 2020 }}</ref> 2020 წლის იანვარში SpaceX-მა ჩაატარა ფრენის დროს შეწყვეტის ტესტი, ეკიპაჟის გაფრენამდე ბოლო სატესტო ფრენა, რომლის დროსაც Dragon კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი გაშვების ძრავები ჩართო სიმულირებული შეწყვეტის სცენარით.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|title=NASA, SpaceX Complete Final Major Flight Test of Crew Spacecraft|last=Northon|first=Karen|date=January 19, 2020|publisher=NASA |access-date=January 22, 2020|archive-date=January 23, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200123115852/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|url-status=live}} }}</ref> 2020 წლის 30 მაისს, Crew Dragon Demo-2 მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან, ბობ ბენკენთან და დაგ ჰარლისთან ერთად გაუშვეს, რაც 2011 წლის შემდეგ აშშ-დან ეკიპაჟიანი ხომალდის გაშვების პირველი შემთხვევა იყო და საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე SpaceX-ის პირველი კომერციული ეკიპაჟიანი გაშვება.<ref>{{cite web|date=August 3, 2020|title=Demo-2 Success Lays Groundwork for Future Commercial Crew Missions|url=https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=December 4, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201204113739/https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|url-status=live}}</ref> Crew-1-ის მისია წარმატებით გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 2020 წლის 16 ნოემბერს, NASA-ს ასტრონავტებთან მაიკლ ჰოპკინსთან, ვიქტორ გლოვერთან და შენონ უოკერთან ერთად, JAXA-ს ასტრონავტ სოიჩი ნოგუჩისთან ერთად,<ref>{{cite news |author=Wattles |first=Jackie |title=SpaceX-NASA mission: Four astronauts arrive at International Space Station |url=https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201117092210/https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |archive-date=November 17, 2020 |access-date=November 17, 2020 |publisher=CNN}}</ref> რომლებიც ექსპედიცია 64-ის ეკიპაჟის წევრები იყვნენ.<ref>{{cite web|date=November 17, 2020|title=Dragon Resilience Docks at Space Station, Expands Expedition 64 to Seven Crew|url=https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117123857/https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 23 აპრილს Crew-2 გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან შეინ კიმბროსთან და კ. მეგან მაკარტურთან, JAXA-ს ასტრონავტ აკიჰიკო ჰოშიდესთან და ESA-ს ასტრონავტ თომას პესკესთან ერთად.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 23, 2021|title=SpaceX Crew-2 reaches orbit, with Elon Musk's company launching 10 astronauts in under a year|url=https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 13, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613053408/https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|url-status=live}}</ref> Crew-2-ის მისია წარმატებით დაეშვა 2021 წლის 24 აპრილს.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 24, 2021|title=Two SpaceX crew spacecraft are now docked to the space station, as the Crew-2 mission arrives|url=https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 2, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602213309/https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|url-status=live}}</ref> [[File:Resilience after splashdown.jpg|thumb|upright=1.2|''Resilience'' after splashdown]] SpaceX ასევე სთავაზობს ფასიან ეკიპაჟიან კოსმოსურ ფრენებს კერძო პირებისთვის. ამ მისიებიდან პირველი, Inspiration4, 2021 წელს დაიწყო Shift4 Payments-ის აღმასრულებელი დირექტორის, ჯარედ ისაკმენის სახელით. მისიამ Crew Dragon Resilience ფლორიდის კენედის კოსმოსური ცენტრის 39A გამშვები კომპლექსიდან Falcon 9 გამშვები რაკეტის თავზე გაუშვა, Dragon კაფსულა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გადაიტანა და დაახლოებით სამი დღის შემდეგ წარმატებით დასრულდა, როდესაც Resilience ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა. ეკიპაჟის ოთხივე წევრმა SpaceX-ისგან კომერციული ასტრონავტების მომზადება გაიარა. ტრენინგი მოიცავდა ორბიტალურ მექანიკას, მიკროგრავიტაციის გარემოში მუშაობას, დატვირთვის ტესტირებას, საგანგებო სიტუაციებისთვის მზადების ტრენინგს და მისიის სიმულაციებს.<ref>{{cite web |last=Stein |first=Vicky |date=September 23, 2021 |title=Inspiration4: The first all-civilian spaceflight on SpaceX Dragon |url=https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210928012153/https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |archive-date=September 28, 2021 |work=space.com |access-date=September 28, 2021}}</ref> === ეროვნული თავდაცვა === [[File: STP-2 Mission (48129211908).jpg|thumb|upright=1.2|Launch of the [[STP-2]] mission on a Falcon Heavy in June 2019]] 2005 წელს SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ მას მიენიჭა განუსაზღვრელი მიწოდების/განუსაზღვრელი რაოდენობის (IDIQ) კონტრაქტი, რომელიც აშშ-ის საჰაერო ძალებს საშუალებას აძლევდა კომპანიისგან შეეძინა 100 მილიონი დოლარის ღირებულების გაშვების თანხა.<ref>{{cite press release|url=http://www.spacex.com/press.php?page=15|title=SpaceX Awarded $100 Million Contract From U.S. Air Force for Falcon I|date=May 2, 2005|publisher=SpaceX |access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20080830032252/http://www.spacex.com/press.php?page=15|archive-date=August 30, 2008}}</ref> სამი წლის შემდეგ, NASA-მ გამოაცხადა, რომ მან SpaceX-ს მიენიჭა IDIQ გაშვების სერვისების კონტრაქტი 1 მილიარდ დოლარამდე, მინიჭებული მისიების რაოდენობის მიხედვით.<ref name="NASA presser 20080422">{{citation-attribution|1={{cite press release|url=https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|title=NASA Awards Launch Services Contract to SpaceX|publisher=NASA|date=April 22, 2008|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312055955/https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|url-status=live}} }}</ref> 2012 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა თავისი პირველი ორი გაშვების კონტრაქტი აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტთან (DoD). აშშ-ის საჰაერო ძალების კოსმოსური და სარაკეტო სისტემების ცენტრმა SpaceX-ს მიანიჭა ორი EELV კლასის მისია: ღრმა კოსმოსის კლიმატის ობსერვატორია (DSCOVR) და კოსმოსური ტესტირების პროგრამა 2 (STP-2). DSCOVR გაუშვეს Falcon 9 გამშვები მანქანით 2015 წელს, ხოლო STP-2 გაუშვეს Falcon Heavy-ზე 2019 წლის 25 ივნისს.<ref>{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |title=Why the third launch of SpaceX's Falcon Heavy rocket has the highest stakes yet |url=https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |access-date=December 26, 2021 |work=The Verge |date=June 24, 2019 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133416/https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |url-status=live }}</ref> Falcon 9 v1.1 სერტიფიცირებული იყო ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვებისთვის (NSSL) 2015 წელს, რამაც SpaceX-ს საშუალება მისცა, საჰაერო ძალებისთვის კონტრაქტით დაედო გაშვების მომსახურება ეროვნული უსაფრთხოების კლასიფიცირებული ნებისმიერი ტვირთისთვის.<ref name="NSSL1">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/589724/air-forces-space-and-missile-systems-center-certifies-spacex-for-national-secur/|title=Air Force's Space and Missile Systems Center Certifies SpaceX for National Security Space Missions|work=U.S. Air Force |publisher=USAF|date=May 26, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301072446/http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/589724/air-forces-space-and-missiles-system-center-certifies-spacex-for-national-secur.aspx|url-status=live}} }}</ref> ამან დაარღვია მონოპოლია, რომელიც 2006 წლიდან ეკავა United Launch Alliance-ს (ULA) აშშ-ს საჰაერო ძალების მიერ კლასიფიცირებული ტვირთის გაშვებაზე.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 26, 2015 |title=U.S. Air Force certifies SpaceX for national security launches |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190203085017/https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |archive-date=February 3, 2019 |access-date=February 2, 2019 |work=Reuters}}</ref> 2016 წლის აპრილში აშშ-ს საჰაერო ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების პირველი ასეთი გაშვება SpaceX-ს მიანიჭა მეორე GPS III თანამგზავრის გასაშვებად 82.7 მილიონ დოლარად.<ref>{{cite web |author=Gruss |first=Mike |date=April 27, 2016 |title=SpaceX wins $82{{spaces}}million contract for 2018 Falcon 9 launch of GPS 3 satellite |url=http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160428012049/http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |archive-date=April 28, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ეს დაახლოებით 40%-ით ნაკლები იყო მსგავსი წინა მისიების სავარაუდო ღირებულებაზე.<ref>{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=April 28, 2016 |title=SpaceX undercut ULA rocket launch pricing by 40 percent: U.S. Air Force |url=https://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216155948/http://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Reuters}}</ref> SpaceX-მა ასევე გაუშვა მესამე GPS III გაშვება 2020 წლის 20 ივნისს.<ref>{{cite web|url=https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|title=SpaceX's low cost won GPS 3 launch, Air Force says|date=March 15, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=November 24, 2022|archive-date=August 2, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163725/https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტში SpaceX-მა აშშ-ს საჰაერო ძალებისგან დამატებით 290 მილიონი დოლარის კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი GPS III თანამგზავრის გასაშვებად.<ref>{{cite news |author=Kelly |first=Emre |date=March 15, 2018 |title=ULA, SpaceX secure nearly $650{{spaces}}million in Air Force launch contracts |url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181104161146/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |archive-date=November 4, 2018 |access-date=March 29, 2018 |newspaper=Florida Today}}</ref> აშშ-ის ეროვნულმა დაზვერვის ოფისმა (NRO) ასევე შეიძინა SpaceX-ისგან გაშვების ინსტრუმენტები, რომელთაგან პირველი 2017 წლის 1 მაისს განხორციელდა.<ref>{{cite web |url=https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|title=SpaceX prepares for its first big NRO launch|date=April 26, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=February 2, 2019|archive-date=April 27, 2017|archive-url=https://archive.today/20170427224349/https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|url-status=live}}</ref> 2019 წლის თებერვალში SpaceX-მა აშშ-ის საჰაერო ძალებისგან 297 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი ეროვნული უსაფრთხოების მისიის გასაშვებად, რომელთა გაშვებაც არაუადრეს 2021 ფინანსური წლისა უნდა მომხდარიყო.<ref>{{cite news|url=https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|title=Air Force awards $739{{spaces}}million in launch contracts to ULA and SpaceX|last=Erwin|first=Sandra|date=February 19, 2019|publisher=SpaceNews|access-date=February 19, 2019|archive-date=June 2, 2019|archive-url=https://archive.today/20190602141950/https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის აგვისტოში აშშ-ის კოსმოსურმა ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) კონტრაქტები მომდევნო 5-7 წლის განმავლობაში გასცეს. SpaceX-მა ერთი გაშვებისთვის 316 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიგო. გარდა ამისა, SpaceX ამ პერიოდში აშშ-ის სამხედრო თანამგზავრების გაშვების მოთხოვნების 40%-ს დააკმაყოფილებს.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|title=SpaceX and ULA win military launch competition worth $653{{spaces}}million{{snd}}and that's just the start |publisher=CNN | first=Jackie |last=Wattles |date=August 7, 2020 |access-date=August 8, 2020|archive-date=August 8, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200808174639/https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|url-status=live}}</ref> SpaceX ასევე ქმნის და გაუშვებს სპეციალურ სამხედრო თანამგზავრებს კოსმოსური განვითარების სააგენტოსთვის, როგორც დედამიწის დაბალ ორბიტაზე ახალი რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემის ნაწილს.<ref>{{cite web|last=Erwin|first=Sandra|url=https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|title=L3Harris, SpaceX win Space Development Agency contracts to build missile-warning satellites|publisher=SpaceNews|date=October 5, 2020|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 6, 2020|archive-url=https://archive.today/20201006005733/https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|url-status=live}}</ref> ეს თანავარსკვლავედი შეერთებულ შტატებს დედამიწის ნებისმიერი ადგილიდან გაშვებული ბირთვული რაკეტების და ჰიპერბგერითი იარაღის აღმოჩენის, დამიზნების და პოტენციურად ჩაჭრის შესაძლებლობას მისცემს.<ref>{{cite web|url=https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|title=2019 Missile Defense Review|publisher=Office of the Secretary of Defense|date=November 1, 2019|access-date=June 21, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20190118011651/https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|archive-date=January 18, 2019|url-status=live}}</ref> ჩინეთმაც და რუსეთმაც გაეროში შეიტანეს შეშფოთება ამ პროგრამის შესახებ,<ref>{{cite web|url=https://russiaun.ru/en/news/261022_v|title=Statement by Deputy Head of the Russian Delegation on Outer Space Disarmament Aspects|publisher=Russian Federation to the United Nations|date=October 26, 2022|access-date=November 10, 2022|archive-date=November 10, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221110230506/https://russiaun.ru/en/news/261022_v|url-status=live}}</ref> და სხვადასხვა ორგანიზაცია აფრთხილებს, რომ მან შეიძლება დესტაბილიზაცია გამოიწვიოს და კოსმოსში შეიარაღების რბოლა გამოიწვიოს.<ref>{{cite web|url=https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|title=Approaching the Third Rail? A Trilateral Treaty to Prohibit Space-Based Missile Defenses|publisher=Carnegie Endowment for International Peace|date=December 16, 2021|access-date=November 1, 2022|archive-date=November 20, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221120230429/https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|title=Space-based Missile Defense|publisher=Union of Concerned Scientists|date=August 30, 2018|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 17, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221017223317/https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მარტში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 2021 წელს ეროვნულ სადაზვერვო ოფისთან ხელმოწერილი 1.8 მილიარდი დოლარის ღირებულების კონტრაქტის ფარგლებში, SpaceX ასობით ჯაშუშური თანამგზავრისგან შემდგარი ქსელს აშენებს. Reuters-ის ცნობით, ეს ახალი ქსელი დაბალ ორბიტაზე გუნდურად ფუნქციონირებას შეძლებს.<ref>{{cite news |last1=Roulette |first1=Joey |last2=Marisa |first2=Taylor |title=Exclusive: Musk's SpaceX is building spy satellite network for US intelligence agency, sources say |url=https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |access-date=April 6, 2024 |work=Reuters |date=March 16, 2024 |archive-date=March 27, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240327043544/https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის დეკემბერში, WSJ-მ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ მასკს სამთავრობო საიდუმლოებებზე წვდომა არ ჰქონდა.<ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/tech/musk-spacex-security-clearance-secrets-b9774346?st=6XXFYn&reflink=desktopwebshare_permalink|title=Why Musk Doesn't Have Access to SpaceX's Biggest Government Secrets|publisher=Wall Street Journal}}</ref> == ბაზარზე კონკურენციის დაწყება და ფასების ზეწოლა == SpaceX-ის დაბალმა გაშვების ფასებმა, განსაკუთრებით გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გამავალი საკომუნიკაციო თანამგზავრების შემთხვევაში, გამოიწვია ბაზრის ზეწოლა მის კონკურენტებზე, რათა შეემცირებინათ საკუთარი ფასები.<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> 2013 წლამდე, ღია კონკურენციის მქონე კომასოდიური გაშვების ბაზარზე დომინირებდა Arianespace (Ariane 5-ის გაშვება) და International Launch Services (Proton-ის გაშვება).<ref name="bbc20131203">{{cite web |author=Amos |first=Jonathan |date=December 3, 2013 |title=SpaceX launches SES commercial TV satellite for Asia |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170102045752/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |archive-date=January 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=BBC News}}</ref> დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გაშვების ფასით, Falcon 9 რაკეტები ინდუსტრიაში ყველაზე იაფი იყო.<ref name="fp20131209">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=December 9, 2013 |title=The Rocketeer |url=https://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170317221323/http://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |archive-date=March 17, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Foreign Policy}}</ref> ევროპელი თანამგზავრული ოპერატორები SpaceX-ის კონკურენციის შედეგად, ESA-ს მოუწოდებენ, შეამციროს Ariane 5 და Ariane 6 რაკეტების გაშვების ფასები.<ref name="smh20150519">{{cite web |author=Ramli |first=David |date=May 19, 2015 |title=NBN launcher Arianespace to cut jobs and costs to fight SpaceX |url=https://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archive-date=June 12, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Sydney Morning Herald Business Day |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archivedate=ივნისი 12, 2017 }}</ref> SpaceX-მა დაასრულა United Launch Alliance (ULA)-ს მონოპოლია აშშ-ის სამხედრო ტვირთებზე, როდესაც მან ეროვნული უსაფრთხოების გაშვებისთვის კონკურენცია დაიწყო. 2015 წელს, შიდა, სამხედრო და ჯაშუშური გაშვების შემცირების მოლოდინში, ULA-მ განაცხადა, რომ გაკოტრდებოდა, თუ კომერციული თანამგზავრის გაშვების შეკვეთებს არ მოიპოვებდა.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 21, 2015 |title=Lockheed-Boeing rocket venture needs commercial orders to survive |url=https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305042600/https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Yahoo}}</ref> ამ მიზნით, ULA-მ გამოაცხადა პროცესებისა და სამუშაო ძალის მასშტაბური რესტრუქტურიზაცია, რათა გაშვების ხარჯები განახევრებულიყო.<ref name="dbj20141016">{{cite web |author=Avery |first=Greg |date=December 14, 2014 |title=ULA plans new rocket, restructuring to cut launch costs in half |url=http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170315142232/http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |archive-date=March 15, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Denver Business Journal}}</ref><ref name="lat20141212">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=October 16, 2014 |title=Congress OKs bill banning purchases of Russian-made rocket engines |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170307165553/http://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |archive-date=March 7, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> SpaceX-ის მიერ 2017 წელს კონგრესის მიერ მიცემულ ჩვენებაში ნათქვამია, რომ NASA-ს კოსმოსური აქტის შეთანხმების პროცესმა, რომელიც „კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის ტრანსპორტირებისთვის მხოლოდ მაღალი დონის მოთხოვნის დაწესებას [და] დეტალების ინდუსტრიისთვის მიტოვებას“ გულისხმობდა, SpaceX-ს საშუალება მისცა, დამოუკიდებლად დაეპროექტებინა და განევითარებინა Falcon 9 რაკეტა მნიშვნელოვნად დაბალ ფასად. NASA-ს დამოუკიდებლად დამოწმებული ციფრების თანახმად, SpaceX-ის მიერ Falcon 9 რაკეტის, მათ შორის Falcon 1 რაკეტის, განვითარების მთლიანი ღირებულება შეფასდა 390 million USD-ად. 2011 წელს NASA-მ შეაფასა, რომ სააგენტოს დაახლოებით 4 ბილიონი USD დაუჯდებოდა ისეთი რაკეტის შემუშავება, როგორიცაა Falcon 9 გამაძლიერებელი, NASA-ს ტრადიციული კონტრაქტის პროცესების საფუძველზე, დაახლოებით ათჯერ მეტი.<ref name="Zapata 2017">{{cite conference |url=https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|title=An Assessment of Cost Improvements in the NASA COTS/CRS Program and Implications for Future NASA Missions |book-title=AIAA Space 2017 |last=Zapata|first=Edgar |date=September 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20190617200937/https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|archive-date=June 17, 2019|url-status=live |via=NASA}}</ref> 2020 წლის მაისში, NASA-ს ადმინისტრატორმა ჯიმ ბრაიდენსტინმა აღნიშნა, რომ NASA-ს SpaceX-ში ინვესტიციების წყალობით, შეერთებულ შტატებს კომერციული გაშვების ბაზრის 70% უჭირავს, რაც მნიშვნელოვანი გაუმჯობესებაა 2012 წლიდან, როდესაც ქვეყნიდან კომერციული გაშვების შემთხვევები არ არსებობდა.<ref>{{cite web|last1=Berger|first1=Eric|title=Forget Dragon, the Falcon 9 rocket is the secret sauce of SpaceX's success|date=June 3, 2020|url=https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|publisher=Ars Technica|access-date=August 21, 2020|archive-date=August 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200817223027/https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მდგომარეობით, SpaceX ახორციელებს Rideshare და Bandwagon (საშუალო დახრილობის) პროგრამებს. ეს დამატებით კონკურენციას უქმნის მცირე თანამგზავრების გამშვებებს.<ref>{{Cite web |last=Lentz |first=Danny |date=April 7, 2024 |title=SpaceX debuts new Bandwagon rideshare service |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |access-date=April 8, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US |archive-date=April 8, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240408002912/https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |url-status=live }}</ref> == კორპორატიული საქმეები == === დირექტორთა საბჭო === {| class="wikitable sortable" |+ SpaceX board of directors as of January 2021<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 4, 2020|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201125121916/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |- !Joined board !Name !Titles |- |2002<ref name="Musk Bio">{{cite web|title=Elon Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206141955/https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|url-status=live}}</ref> |[[Elon Musk]] |Founder, chairman, CEO and CTO of SpaceX; CEO, [[Chief product officer|Product Architect]], and former chairman of [[Tesla, Inc.|Tesla]]; former chairman of [[SolarCity]]<ref name="Musk Bio" /> |- |2002<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 19, 2002|title=SEC Form D: Notice of sale of securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|access-date=December 31, 2020|publisher=United States Securities and Exchange Commission (SEC)|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206211419/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|url-status=live}} }}</ref> |[[Kimbal Musk]] |Board member, Tesla<ref>{{cite web|title=Kimbal Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=October 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201025165828/https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |2009<ref name="SEC 2009">{{citation-attribution|1={{cite web|date=March 30, 2009|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 22, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122175939/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |[[Gwynne Shotwell]] |President and COO of SpaceX<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|last=Tzinis|first=Irene|date=June 12, 2020|title=Ms. Gwynne Shotwell|url=http://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell|access-date=December 31, 2020|publisher=NASA|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206033037/https://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell/|url-status=live}} }}</ref> |- |[[Luke Nosek]] |Co-founder, PayPal<ref>{{cite web |title=Luke Nosek, Gigafund: Profile and Biography |url=https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |website=bloomberg.com |publisher=Bloomberg Markets |access-date=December 24, 2021 |archive-date=December 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211224184445/https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |url-status=live }}</ref> |- |[[Steve Jurvetson]] |Co-founder, Future Ventures fund<ref>{{cite web|last=Schubarth|first=Cromwell|date=February 15, 2019|title=The Funded: Steve Jurvetson raises $200M for new venture fund|url=https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|access-date=December 31, 2020|work=Silicon Valley Business Journal|archive-date=February 28, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210228220552/https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|url-status=live}}</ref> |- |2010<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=November 9, 2010|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 11, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201111191613/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |Antonio Gracias |CEO and Chairman of the Investment Committee at Valor Equity Partners<ref>{{cite web|title=Antonio Gracias {{!}} Board of Directors|url=https://ir.tesla.com/board-directors/antonio-gracias|access-date=February 1, 2020|website=tesla.com|archive-date=January 7, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107174258/https://ir.tesla.com/corporate|url-status=live}}</ref> |- |2015<ref>{{cite news|last1=Hardy|first1=Quentin|last2=Dougherty|first2=Conor|date=January 20, 2015|title=Google and Fidelity Put $1{{spaces}}Billion into SpaceX (Published 2015)|newspaper=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|access-date=December 31, 2020|issn=0362-4331|archive-date=November 12, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112043026/https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|url-status=live}}</ref> |Donald Harrison |President of global partnerships and corporate development, Google<ref>{{cite news|last=Hagey|first=Keach|date=September 16, 2020|title=Google Executive Gets Grilling on Capitol Hill|newspaper=The Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|access-date=December 31, 2020|issn=0099-9660|archive-date=November 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201115221848/https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|url-status=live}}</ref> |} === ხელმძღვანელობის ცვლილებები === 2022 წლის ნოემბერში კომპანიამ გამოაცხადა, რომ ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი და ვიცე-პრეზიდენტი მარკ ჯუნკოსა Starbase-ს, მის ტეხასის რაკეტების გაშვების ობიექტს, უხელმძღვანელებდნენ ომეად აფშართან ერთად, რომელიც იმ დროს Tesla-ს ოპერაციებს ტეხასში ხელმძღვანელობდა. შაიმალ პატელი, რომელიც ადგილზე ოპერაციების უფროსი დირექტორი იყო, კეიპ კანავერალის ობიექტზე გადავიდოდა. CNBC-ის ცნობით, აღმასრულებელი დირექტორის ეს ნაბიჯები აჩვენებდა „კომპანიის შიგნით არსებულ სასწრაფო განცდას, რომ Starship-ი გაფრენილიყო“.<ref>{{Cite web |last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX shakes up Starship leadership in Texas as push for the rocket's next milestone intensifies |date=November 11, 2022 |url=https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |access-date=November 11, 2022 |publisher=CNBC |language=en |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183321/https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX's Gwynne Shotwell Takes Over Starbase Mars Mission |url=https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |access-date=November 11, 2022 |website=The Information |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183329/https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |title=Tesla Official Afshar Turns Up at SpaceX in New Starship Role |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |access-date=November 11, 2022 |newspaper=Bloomberg.com |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111161341/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |url-status=live }}</ref> === სამუშაო ადგილის კულტურა === NASA-ს ყოფილი მოადგილის ადმინისტრატორის, ლორი გარვერის თქმით, კომპანიას, ზოგადად, მამაკაცებით დომინირებული თანამშრომლების კულტურა აქვს, რაც კოსმოსური ფრენების ინდუსტრიის მსგავსია.<ref>{{Cite book |last=Garver |first=Lori B. |title=Escaping Gravity: My Quest to Transform NASA and Launch a New Space Age |url=https://archive.org/details/escapinggravitym0000lori |date=2022 |publisher=Diversion Publishing Corporation |others=Foreword by Walter Isaacson |isbn=978-1-63576-770-4 |location=New York |oclc=1328013856 |quote=As president and COO of SpaceX, Gwynne Shotwell is an effective and revered female leader in the space community [...] both companies have reputed "bro" cultures. Numerous charges of sexual harassment and discrimination have recently been made public by employees in both companies. [...] Progress toward diversity, equity, and inclusion has been much too slow. |author-link=Lori Garver}}</ref> 2021 წლის დეკემბერში გამოქვეყნდა SpaceX-ის ხუთი ყოფილი თანამშრომლის, სტაჟიორებიდან დაწყებული სრული ინჟინრებით დამთავრებული, სექსუალური შევიწროების შესახებ პრეტენზიები სამუშაო ადგილზე.<ref>{{cite web|title=Former SpaceX workers say company has a culture of sexual harassment|url=https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|access-date=December 14, 2021|website=Engadget|date=December 14, 2021 |language=en-US|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214205831/https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|url-status=live}}</ref> ყოფილმა თანამშრომლებმა განაცხადეს, რომ მათ არასასურველი წინადადებები და არასასიამოვნო ურთიერთქმედება განიცადეს.<ref>{{Cite news|last=Roulette|first=Joey|date=December 14, 2021|title=Former Interns Say SpaceX Ignored Sexual Harassment|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-date=December 28, 2021 |url-access=limited|access-date=December 15, 2021|issn=0362-4331}}{{cbignore}}</ref> გარდა ამისა, ანგარიშებში შედიოდა კომპანიაში არსებული სექსუალური შევიწროების კულტურის შესახებ პრეტენზიები და ის, რომ აღმასრულებლების, მენეჯერების და ადამიანური რესურსების ოფიცრების მიმართ შეტანილი საჩივრები დიდწილად უპასუხოდ რჩებოდა.<ref>{{cite web|last=Grush|first=Loren|date=December 14, 2021|title=Five former SpaceX employees speak out about harassment at the company|url=https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|access-date=December 14, 2021|website=The Verge|language=en|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214185427/https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|url-status=live}}</ref> 2022 წლის მაისში, Business Insider-ის სტატიაში ნათქვამი იყო, რომ მასკი 2016 წელს კერძო თვითმფრინავში SpaceX-ის ბორტგამცილებელთან სექსუალურ შევიწროებაში იყო ჩართული, ბორტგამცილებლის ანონიმურ მეგობარზე დაყრდნობით.<ref>{{cite web |last=McHugh |first=Rich |date=May 19, 2022 |title=A SpaceX flight attendant said Elon Musk exposed himself and propositioned her for sex, documents show. The company paid $250,000 for her silence. |url=https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220519235500/https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |archive-date=May 19, 2022 |access-date=June 17, 2021 |website=Insider |language=en}}</ref> საპასუხოდ, ზოგიერთმა თანამშრომელმა ღია წერილი დაწერა, რომელშიც დაგმო „ელონის Twitter-ის მავნე ქცევა“.<ref name="verge">{{cite web |last=Grush |first=Loren |date=June 16, 2022 |title=SpaceX employees draft open letter to company executives denouncing Elon Musk's behavior |url=https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616231618/https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |archive-date=June 16, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=The Verge |language=en}}</ref> ასევე კომპანიას სთხოვს, ნათლად განსაზღვროს SpaceX-ის „არანაირ იდიოტთან“ და „ნულოვანი ტოლერანტობის“ პოლიტიკა, რომელიც, მისი თქმით, არათანაბრად ხორციელდება ერთი თანამშრომლიდან მეორეზე. მეორე დღეს გვინ შოტველმა გამოაცხადა, რომ წერილში ჩართული თანამშრომლები სამსახურიდან გაათავისუფლეს და განაცხადა, რომ თანამშრომლებს სამუშაო დღის განმავლობაში უგზავნიდნენ არასპონსორირებულ, დაუკვეთავ გამოკითხვებს და ზოგიერთ მათგანს წერილზე ხელის მოწერის ზეწოლა აწუხებდა.<ref>{{cite web |last=Jacob |first=Nutson |date=June 17, 2022 |title=Reports: SpaceX fires employees who criticized Elon Musk in open letter |url=https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220619022231/https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |archive-date=June 19, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=Axios |language=en}}</ref> კომპანია ასევე აღწერილია, როგორც სამუშაო კულტურის მქონე, რომელიც თანამშრომლებს ზედმეტი მუშაობისკენ უბიძგებს და აღწერილია, როგორც გადაწვის კულტურის ხელშემწყობი.<ref name="theverge2021">{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |date=October 4, 2021 |title=Blue Origin's ideas to mimic SpaceX sound pretty brutal for employees |language=en |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |url-status=live |access-date=May 6, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220504190743/https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |archive-date=May 4, 2022}}</ref> Blue Origin-ის, კონკურენტი აერონავტიკული კომპანიის, მემორანდუმის თანახმად, რომელსაც სასამართლო პროცესებისა და SpaceX-ის საწინააღმდეგო პოლიტიკური ლობირების ისტორია აქვს,<ref>{{Cite web |title=Blue Origin vs. SpaceX – Which is Winning the Space Race? |url=https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |access-date=May 18, 2023 |website=Alphr |date=March 31, 2022 |language=en-US |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211702/https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX vs. Blue Origin vs. Virgin Galactic: What's the difference? |url=https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |access-date=May 18, 2023 |website=WhatIs.com |language=en |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=August 16, 2021 |title=Blue Origin sues U.S. government over SpaceX lunar lander contract |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |access-date=May 18, 2023 |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |url-status=live }}</ref> SpaceX-ს ძალიან გრძელი სამუშაო საათები, შაბათ-კვირას მუშაობა და არდადეგების შეზღუდულ გამოყენება ელიდა.<ref name="theverge2021" /> „SpaceX-ის თანამშრომლები აცხადებენ, რომ ისინი იხდიან ფასს მილიარდერის მიერ კოსმოსის კოლონიზაციის გასაოცარი სისწრაფით მცდელობისთვის“, - იტყობინება Reuters 2023 წელს. OSHA-ს ჩანაწერების შესწავლამ აჩვენა, რომ დაზიანებების მაჩვენებელი ინდუსტრიის საშუალო მაჩვენებელზე მაღალია. გარდა ამისა, Reuters-მა დოკუმენტირება მოახდინა SpaceX-ში სამუშაო ადგილზე მინიმუმ 600 აქამდე დაურეგისტრირებელი დაზიანების შესახებ, მათ შორის „კიდურების დამტვრევა, ამპუტაციები, ელექტროშოკი, თავისა და თვალის ჭრილობები და ერთი სიკვდილი“.<ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/investigates/special-report/spacex-musk-safety/|title=At SpaceX, worker injuries soar in Elon Musk's rush to Mars |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=November 10, 2023 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> <ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/technology/injury-rates-musks-spacex-exceed-industry-average-second-year-2024-04-22/|title=Exclusive: Injury rates for Musk's SpaceX exceed industry average for second year |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=April 23, 2024 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> გარდაცვლილი იყო ლონი ლებლანკი, ყოფილი აშშ-ის საზღვაო ქვეითი. 2024 წლის ივნისში, რვა ყოფილმა თანამშრომელმა, იგივე პირებმა, რომლებიც ადრე გაათავისუფლეს ილონ მასკის წინააღმდეგ ღია წერილის დაწერის გამო, სარჩელი შეიტანეს მასკისა და SpaceX-ის წინააღმდეგ სექსუალური შევიწროებისა და დისკრიმინაციის ბრალდებით.<ref>{{cite web|url=https://www.huffpost.com/entry/space-x-elon-musk-lawsuit-alleges-sexual-harassment-retaliation_n_666a5268e4b076909e1d13a6|title=Former Workers Accuse SpaceX And Elon Musk Of Sex Harassment, Retaliation In Lawsuit|date=June 13, 2024 |publisher=}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/science/article/2024/jun/12/elon-musk-spacex-lawsuit|title=Elon Musk sued by SpaceX engineers claiming they were illegally fired|work=The Guardian|date=June 12, 2024 }}</ref> == ფედერალური გამოძიებები == 2023 წლის აგვისტოში აშშ-ის იუსტიციის დეპარტამენტმა (DOJ) SpaceX-ის წინააღმდეგ სარჩელი შეიტანა ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მაძიებლების დისკრიმინაციისთვის დასაქმების პროცესში, იმ მოტივით, რომ კომპანიამ დაარღვია იმიგრაციისა და მოქალაქეობის შესახებ კანონი ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მიმღებების უარყოფით და მხოლოდ აშშ-ის მოქალაქეებისა და მუდმივი მაცხოვრებლების დაქირავებით.<ref>{{Cite news |last=Archie |first=Ayana |date=August 25, 2023 |title=The Justice Department is suing SpaceX for allegedly not hiring refugees and asylees |url=https://www.npr.org/2023/08/25/1196005433/space-x-justice-department-refugees-lawsuit |access-date=March 27, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> SpaceX-მა უარყო დანაშაული და მიუთითა აშშ-ის ექსპორტის კონტროლის კანონზე.<ref name=":1" /> 2025 წლის თებერვალში იუსტიციის დეპარტამენტმა შეიტანა შუამდგომლობა საქმის ცრურწმენით შეწყვეტის შესახებ.<ref name=":1">{{Cite news |last=Cohen |first=Luc |date=February 20, 2025 |title=US says it will drop immigration case against SpaceX |url=https://www.reuters.com/legal/us-says-it-will-drop-immigration-case-against-spacex-2025-02-21/ |access-date=March 27, 2025 |work=[[Reuters]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=DOJ drops lawsuit against SpaceX for discriminatory hiring practices against immigrants |url=https://immpolicytracking.org/policies/doj-drops-case-against-spacex-for-discriminatory-hiring-practices-against-immigrants/ |access-date=March 27, 2025 |website=Immigration Policy Tracking Project |language=en}}</ref> 2024 წლის დეკემბერში ფედერალურმა სააგენტოებმა გამოიძიეს SpaceX უსაფრთხოების დარღვევების, ასევე მასკის მიერ ნარკოტიკების სავარაუდო მოხმარების გამო.<ref>{{cite web |title=Elon Musk and SpaceX Face Federal Reviews After Violations of Security Reporting Rules |url=https://www.nytimes.com/2024/12/17/technology/elon-musk-spacex-national-security-reporting.html |website=New York Times|author=Kirsten Grind, Eric Lipton and Sheera Frenkel |date=December 18, 2024 |access-date=December 18, 2024 }}</ref><ref>{{cite web |title=SpaceX warned not to seek higher clearance for Elon Musk due to drug use: report |url=https://www.independent.co.uk/news/world/americas/elon-musk-security-clearance-putin-b2665462.html |website=Independent |author=Io Dodds|date=December 17, 2024|access-date=December 19, 2024 |language=en-gb}}</ref> == გარემოზე ზემოქმედება == NPR-ის მიერ ჩატარებული გამოძიების თანახმად, „SpaceX ზოგჯერ უგულებელყოფდა გარემოსდაცვით რეგულაციებს, რადგან ის ჩქარობდა თავისი დამფუძნებლის ხედვის ასრულებას. ჩანაწერები აჩვენებს, რომ თითოეული გაშვებისას კომპანია ათიათასობით გალონი სითხე, რომელსაც რეგულატორები ინდუსტრიულ ჩამდინარე წყლებად კლასიფიცირებენ, გარემოში ჩარეცხავდა“.<ref>{{Cite news |title=SpaceX wants to go to Mars. To get there, environmentalists say it’s trashing Texas |url=https://www.npr.org/2024/10/10/nx-s1-5145776/spacex-texas-wetlands |access-date=March 26, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> გარდა იმისა, რომ საფრთხეს უქმნის ახლომდებარე მოსახლეობას, ჩამდინარე წყლები მნიშვნელოვან საფრთხეს უქმნის ველურ ბუნებას.<ref>{{Cite web |date=October 17, 2024 |title=The Terrible Irony of Destroying Earth in Search of Plan(et) B: SpaceX’s Impacts to Boca Chica, Texas {{!}} Defenders of Wildlife |url=https://defenders.org/blog/2024/10/terrible-irony-of-destroying-earth-search-of-planet-b-spacexs-impacts-boca-chica-0 |access-date=March 26, 2025 |website=defenders.org |language=en}}</ref> 2025 წელს SpaceX Starship Flight 7-ის რაკეტის აფეთქების შედეგად ატმოსფეროში ნამსხვრევები გაიგზავნა, რომლებიც კარიბის ზღვაზე გავრცელდა. ინციდენტმა ასევე „დედამიწის ატმოსფეროს ზედა ფენებში მავნე ჰაერის დაბინძურების მნიშვნელოვანი რაოდენობა გაათავისუფლა“.<ref>{{Cite web |last=published |first=Tereza Pultarova |date=February 2, 2025 |title=How much did SpaceX's Starship Flight 7 explosion pollute the atmosphere? |url=https://www.space.com/space-exploration/how-much-did-spacexs-starship-flight-7-explosion-pollute-the-atmosphere |access-date=March 26, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> == რესურსები ინტერნეტში == *{{twitter|SpaceX}} *{{facebook|SpaceX}} *http://www.spacex.com - ოფიციალური ვებ გვერდი *http://waitbutwhy.com/2015/08/how-and-why-spacex-will-colonize-mars.html ==სქოლიო== {{reflist|refs= <ref name="Alejandra 2025">{{Cite news |last=Yañez |first=Alejandra |date=May 20, 2025 |title=Cameron County Commissioners Court approves Starbase as new city |url=https://www.valleycentral.com/news/local-news/cameron-county-commissioners-court-approves-starbase-as-new-city/ |access-date=May 20, 2025}}</ref> <ref name="Delaware 2016">{{cite web|title=Delaware Business Search (File # 3500808{{snd}}Space Exploration Technologies Corp)|url=https://icis.corp.delaware.gov/eCorp/EntitySearch/NameSearch.aspx|publisher=Delaware Department of State: Division of Corporations|access-date=February 1, 2022|url-status=live|archive-date=September 20, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920145319/https://icis.corp.delaware.gov/Ecorp/EntitySearch/NameSearch.aspx}}</ref> <ref name="Stephen 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=June 28, 2024 |title=Rocket Report: China flies reusable rocket hopper; Falcon Heavy dazzles |url=https://arstechnica.com/space/2024/06/rocket-report-china-tests-reusable-rocket-tech-spacex-booster-flies-22nd-time/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Berger 2024">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=March 1, 2019 |title=The marriage of SpaceX and NASA hasn't been easy—but it's been fruitful |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/together-nasa-and-spacex-are-stronger-and-so-is-america/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="sn202104162">{{Cite news |last=Foust |first=Jeff |date=April 16, 2021 |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |archive-date=May 23, 2021 |access-date=April 18, 2021 |work=[[SpaceNews]]}}</ref> <ref name="September 15">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=September 15, 2024 |title=So what are we to make of the highly ambitious, private Polaris spaceflight? |url=https://arstechnica.com/space/2024/09/after-five-demanding-days-in-space-polaris-dawn-splashes-down-safely/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Zubrin 2019">{{Cite book |last=Zubrin |first=Robert |title=The Case for Space: How the Revolution in Spaceflight Opens Up a Future of Limitless Possibility |url=https://archive.org/details/caseforspacehowr0000zubr |date=May 14, 2019 |publisher=[[Prometheus Books]] |isbn=978-1-63388-534-9 |location=Amherst, New York |oclc=1053572666 |author-link=Robert Zubrin}}</ref> <ref name="Convention">{{cite web|title=The Mars Society Inc. Fourth International Convention|author=Mars Society|date=August 23, 2001|access-date=August 23, 2021|publisher=Mars Society|url=https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|archive-date=March 30, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230330080642/https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|url-status=live}}</ref> <ref name="spectrum">{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=May 30, 2009 |title=Risky Business |url=https://spectrum.ieee.org/elon-musk-spacex |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223012225/http://spectrum.ieee.org/aerospace/space-flight/risky-business |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=IEEE Spectrum}}</ref> <ref name="Keith 2001">{{cite web |author=Cowing |first=Keith |date=August 30, 2001 |title=Millionaires and billionaires: the secret to sending humans to Mars? |url=http://www.spaceref.com/news/viewnews.html?id=383 |access-date=March 1, 2022 |publisher=SPACEREF}}{{dead link|date=August 2023|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> <ref name="A&Ssmithsonian201201">{{cite web |author=Chaikin |first=Andrew |date=January 2012 |title=Is SpaceX Changing the Rocket Equation? |url=http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223105751/http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Air & Space Smithsonian}}</ref> <ref name="Vance 2015">{{cite news |author=Vance |first=Ashlee |author-link=Ashlee Vance |date=May 14, 2015 |title=Elon Musk's space dream almost killed Tesla |url=https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180211071545/https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |archive-date=February 11, 2018 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> <ref name=Liftoff2021>{{Cite book|last=Berger|first=Eric|author-link=Eric Berger (meteorologist)| title=Liftoff|url=https://archive.org/details/liftoffelonmuskd0000berg|publisher=[[William Morrow and Company]]|year=2021|isbn=978-0-06-297997-1}}</ref> <ref name="Belfiore 2009" >{{cite news |author=Belfiore |first=Michael |date=September 1, 2009 |title=Behind the Scenes With the World's Most Ambitious Rocket Makers |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161213161703/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |archive-date=December 13, 2016 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Popular Mechanics}}</ref> <ref name="avweek20200527">[https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher Podcast: SpaceX COO On Prospects For Starship Launcher] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200610030402/https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher|date=June 10, 2020}}. Aviation Week, Irene Klotz, May 27, 2020. Retrieved June 10, 2020.</ref> <ref name="spacex.com 2012" >{{cite web|title=Space Exploration Technologies Corporation|url=http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|publisher=SpaceX|access-date=December 15, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archive-date=June 23, 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archivedate=ივნისი 23, 2013}}</ref> }} {{ავტორიტეტული წყაროები}} [[კატეგორია:SpaceX| ]] [[კატეგორია:2002 წელს დაარსებული კომპანიები]] 15zudkpxj0s1y1h7efuxxciylu1v9tf 4821731 4821730 2025-06-28T08:52:33Z Surprizi 14671 4821731 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|Surprizi]].|21|06|2025}} {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = Space Exploration Technologies Corp. | ლოგო = [[File:SpaceX logo black.svg|frameless|upright=1.25|class=skin-invert]] | ლოგოს_ზომა = | ლოგოს_ტიტრი = | სურათი = Starbase.jpg | სურათის_ზომა = 300 | სურათის_ტიტრი = კომპანიის შტაბ-ბინა, [[SpaceX Starbase]] | სავაჭრო_სახელი = SpaceX | ყოფილი_სახელწოდება = | ტიპი = კერძო | დევიზი = | დაფუძნდა = 14 მარტი, 2002, აშშ, კალიფორნიის შტატი, ელ სეგუნდო<ref name="Delaware 2016"/> | დაიხურა = | დამაარსებელი = [[ილონ მასკი]] | მდებარეობა = | მფლობელი = | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = კოსმოსი<br />ტელეკომუნიკაციები | პროდუქცია = [[SpaceX რაკეტა-მატარებლები]]<br />[[Dragon 2|Dragon-ის ხომალდები]]<br />[[SpaceX Starshield|Starshield]] | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | თანამშრომელი = | შვილობილი = | ფილიალი = | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | საიტი = {{URL|https://www.spacex.com/|spacex.com}} }} '''Space Exploration Technologies Corporation''', ''SpaceX'' — ამერიკული ავიაკოსმოსური კომპანია, რომლის შტაბ-ბინა მდებარეობს [[აშშ]]-ის [[ტეხასის შტატი|ტეხასის შტატში]], ქალაქ სტარბეიზის (ყოფილი სოფელი ბოკა ჩიკა) შემუშავების საიტ [[SpaceX Starbase]]-ზე.<ref name="Alejandra 2025"/> კომპანია დაარსდა [[2002]] წლის 14 მარტს აშშ-ში, [[კალიფორნიის შტატი]]ს ქალაქ ელ სეგუნდოში.<ref name="Delaware 2016"/> დაარსებიდანვე კომპანიამ არაერთ წარმატებას მიაღწია: რაკეტების ძრავის, მრავალჯერადი გამოყენების გამშვები აპარატების, ადამიანის კოსმოსური ფრენების და [[თანამგზავრული დაჯგუფება|თანამგზავრული დაჯგუფების]] ტექნოლოგიების სფეროში. [[2024]] წლისთვის SpaceX მსოფლიოში კოსმოსური გაშვების დომინანტი პროვაიდერია და უსწრებს ბევრ კერძო თუ სახელმწიფო კომპანიას, მათ შორის ჩინურ კოსმოსურ პროგრამასაც.<ref name="Stephen 2024"/> SpaceX, [[NASA]] და [[აშშ-ის შეიარაღებული ძალები]] მჭიდროდ თანამშრომლობენ სამთავრობო კონტრაქტების საშუალებით.<ref name="Berger 2024"/> [[2002]] წელს [[ილონ მასკი|ილონ მასკმა]] კოსმოსური გაშვების ხარჯების შემცირების მიზნით დააარსა კომპანია SpaceX, რომელიც თავიდანვე მარსზე მდგრადი კოლონიის შექმნაზე იყო ორიენტირებული. [[2008]] წელს, სამი წარუმატებელი გაშვების მცდელობის შემდეგ [[Falcon 1]] წარმატებით გავიდა ორბიტაზე. შემდეგ, კომპანიამ NASA-ს COTS კონტრაქტების დასაკმაყოფილებლად, უფრო დიდი [[Falcon 9]] რაკეტისა და [[Dragon 1]] ხომალდის შემუშავებაზე გადაინაცვლა. [[2012]] წლისთვის SpaceX-მა დაასრულა ყველა [[Commercial Orbital Transportation Services|COTS]] სატესტო ფრენა და დაიწყო კომერციული სერვისების მისიების მიწოდება [[საერთაშორისო კოსმოსური სადგური]]სთვის. ასევე, დაახლოებით ამ პერიოდში, SpaceX-მა დაიწყო ტექნოლოგიების დახვეწა, რათა Falcon 9-ის პირველი საფეხური მრავალჯერადი გამოყენების ყოფილიყო. კომპანიამ [[2015]] წელს პირველი საფეხურის პირველი წარმატებული დაშვება და [[2017]] წელს პირველი საფეხურის ხელახლა გაშვება განახორციელა. [[Falcon Heavy]], რომელიც სამი Falcon 9 გამაძლიერებლისგან იყო აგებული, პირველად [[2018]] წელს გაფრინდა ათწლეულზე მეტი განვითარების შემდეგ. [[2025]] წლის მაისის მონაცემებით, კომპანიის Falcon 9 რაკეტები 450-ზე მეტჯერ დაეშვა, შესაბამისად თავიდან გაშვებამ, კვირაში 1-3 მიაღწია. ამ ეტაპებმა კომპანიას საჭირო ინვესტიცია მოუტანა და SpaceX-მა შემოსავლის წყაროების დივერსიფიკაცია დაიწყო. [[2019]] წელს [[Starlink]]-ის ინტერნეტ თანამგზავრული დაჯგუფების პირველი ოპერატიული თანამგზავრი ამოქმედდა. მომდევნო წლებში Starlink-მა SpaceX-ის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი გამოიმუშავა და გზა გაუხსნა მის [[Starshield]]-ის სამხედრო ანალოგს. [[2020]] წელს SpaceX-მა დაიწყო თავისი [[Dragon 2]] ხომალდების ექსპლუატაცია NASA-სა და კერძო ორგანიზაციებისთვის ეკიპაჟიანი მისიების განსახორციელებლად. დაახლოებით ამ პერიოდში SpaceX-მა დაიწყო Starship-ის სატესტო პროტოტიპების შექმნა, რომელიც ისტორიაში ყველაზე დიდი გამშვები მოწყობილობაა და მიზნად ისახავს კომპანიის ხედვის სრულად რეალიზებას სრულად მრავალჯერადი გამოყენების, ეკონომიური და ადაპტირებადი გამშვები მოწყობილობის შესახებ. SpaceX ასევე ქმნის საკუთარ კოსმოსურ კოსტუმს და ასტრონავტს [[Polaris პროგრამა|Polaris პროგრამის]] მეშვეობით,<ref name="September 15"/> ასევე ქმნის ადამიანის დასაფრენ აპარატს მთვარის მისიებისთვის NASA-ს [[Artemis პროგრამა|Artemis პროგრამის]] ფარგლებში.<ref name="sn202104162"/> ხარისხისა და ფასის უკეთ კონტროლისთვის, SpaceX თვითონ აწარმოებს რაკეტისა თუ ხომალდის ნაწილების უმეტესობას, მათ შორის Falcon და Dragon-ის ძრავებს Merlin, Kestrel, Draco და SuperDraco-ს. ამის გამო SpaceX-ს უკვე შეუძლია კლიენტებს შესთავაზოს ყველაზე დაბალი ფასები, ერთჯერადი გამოყენების რაკეტებითაც კი. == ისტორია == ===დაარსება=== [[2001]] წლის დასაწყისში [[ილონ მასკი]] შეხვდა [[რობერტ ზუბრინი|რობერტ ზუბრინს]] და [[მარსიანული საზოგადოება|მარსიანულ საზოგადოებას]] შესწირა 100 000 აშშ დოლარი, რითაც მცირე ხნით შეუერთდა დირექტორთა საბჭოს.<ref name="Zubrin 2019"/> იგი მეოთხე ყრილობაზე სიტყვით გამოვიდა, სადაც წარმოადგინა პროექტი „მარსის ოაზისი“, რომელიც [[მარსი|მარსზე]] [[სათბური]]ს განთავსებას და [[მცენარეები]]ს გაზრდას ითვალისწინებდა.<ref name="Convention"/><ref name="spectrum"/> თავდაპირველად მასკმა სცადა პროექტისთვის [[დნეპრი (რაკეტა-მატარებელი)|დნეპრის რაკეტა-მატაერებლის]] შეეძინა [[ჯიმ კანტრელი]]საგან რუსული კონტაქტების მეშვეობით.<ref name="Keith 2001"/> მასკი თავის გუნდთან ერთად ჩავიდა მოსკოვში, ამჯერად თან მაიკლ გრიფინი წაიყვანა, რომელიც მოგვიანებით NASA-ს მე-11 ადმინისტრატორი გახდა, მაგრამ ყოველ ჩასვლაზე რუსები სულ უფრო ნაკლებად ინტერესდებოდნენ გარიგებით.<ref name="A&Ssmithsonian201201"/><ref name="Vance 2015"/> ამერიკაში დაბრუნებისას მასკმა განაცხადა, რომ შეეძლო კომპანიის დაარსება, რათა აეშენებინა მათთვის საჭირო ხელმისაწვდომი რაკეტები.<ref name="Vance 2015" /> ვერტიკალური ინტეგრაციის გამოყენებით,<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> შესაძლებლობის შემთხვევაში იაფი კომერციული მზა კომპონენტებისა<ref name="Vance 2015" /> და თანამედროვე პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერიის მოდულური მიდგომის გამოყენებით. მასკი თვლიდა, რომ SpaceX-ს შეეძლო მნიშვნელოვნად შეემცირებინა გაშვების ხარჯები.<ref name="Vance 2015" /> [[2002]] წლის დასაწყისში ილონ მასკმა თავისი კომპანიისთვის, რომელსაც მალე SpaceX დაარქვა, თანამშრომლების ძებნა დაიწყო. მასკმა ახლადშექმნილ კომპანიაში საწყისი პოზიციებისთვის ხუთ ადამიანს მიმართა, მათ შორის გრიფინს, რომელმაც უარი თქვა მთავარი ინჟინრის თანამდებობაზე,<ref name=Liftoff2021/> ჯიმ კანტრელი და ჯონ გარვი (კანტრელმა და გარვიმ მოგვიანებით დააარსეს კომპანია [[Vector Launch]]), რაკეტების ინჟინერი ტომ მიულერი და კრის ტომპსონი.<ref name="Belfiore 2009" /> SpaceX-ის თავდაპირველად შტაბ-ბინა კალიფორნიის შტატის ქალაქ ელ სეგუნდოში მდებარე საწყობში იყო განთავსებული. SpaceX-ის ადრეული თანამშრომლები, როგორიც იყვნენ ტომ მიულერი (ტექნიკური დირექტორი), გვინ შოტველი (ოპერაციული დირექტორი) და კრის ტომპსონი (ოპერაციების ვიცე-პრეზიდენტი), მეზობელი TRW და [[Boeing]] კორპორაციებიდან იყვნენ. [[2005]] წლის ნოემბრისთვის კომპანიას 160 თანამშრომელი ჰყავდა.<ref name="avweek20200527"/> მასკმა პირადად გაესაუბრა და დაამტკიცა SpaceX-ის ყველა ადრეული თანამშრომელი. მასკმა განაცხადა, რომ SpaceX-თან დაკავშირებით მისი ერთ-ერთი მიზანია კოსმოსში წვდომის ხარჯების შემცირება და საბოლოო ჯამში საიმედოობის ათჯერ გაუმჯობესება.<ref name="spacex.com 2012" /> === Falcon 1 და პირველი ორბიტალური გაშვება === [[File:Falcon 1 Flight 4 liftoff.jpg|thumb|Falcon 1-ის პირველი წარმატებული გაშვება 2008 წლის სექტემბერში]] SpaceX-მა თავისი პირველი ორბიტალური [[რაკეტა-მატარებელი]] [[Falcon 1]], საკუთარი დაფინანსებით შექმნა.<ref name=usat20050617/><ref name=wired20070522/> Falcon 1 იყო ორსაფეხურიანი, ორბიტაზე გასასვლელი მცირე რაკეტა-მატარებელი. Falcon 1-ის განვითარების მთლიანი ღირებულება დაახლოებით 90 — 100 მლნ აშშ დოლარამდე შეადგინა.<ref name=nasa20110427/> Falcon-ის რაკეტების სერიას სახელი ვარსკვლავური ომების ათასწლეულის ფალკონის გამოგონილი კოსმოსური ხომალდის მიხედვით დაერქვა.<ref name=Ray Justin /> 2004 წელს SpaceX-მა NASA-ს წინააღმდეგ მთავრობის ანგარიშვალდებულების ოფისში (GAO) გააპროტესტა Kistler Aerospace-ისთვის მინიჭებული ერთადერთი წყაროს კონტრაქტის გამო. სანამ GAO პასუხს გასცემდა, NASA-მ კონტრაქტი გააუქმა და COTS პროგრამა შექმნა.<ref name=Berger Brian /> 2005 წელს SpaceX-მა გამოაცხადა გეგმები, რომ ათწლეულის ბოლომდე ადამიანის მიერ შეფასებული კომერციული კოსმოსური პროგრამის განხორციელებას აპირებდა, პროგრამა, რომელიც მოგვიანებით Dragon კოსმოსური ხომალდი გახდა.<ref name=Belfiore Michael /> 2006 წელს კომპანია NASA-მ შეარჩია და მას ტარიგი:USD მიენიჭა COTS პროგრამის ფარგლებში საერთაშორისო კოსმოსური სადგურისთვის ეკიპაჟისა და ტვირთის მიწოდების სადემონსტრაციო კონტრაქტების უზრუნველსაყოფად.<ref name=Berger Eric /> Falcon 1-ის პირველი ორი გაშვება შეერთებული შტატების თავდაცვის დეპარტამენტმა შეიძინა DARPA Falcon პროექტის ფარგლებში, რომელმაც შეაფასა ახალი აშშ-ის გამშვები მანქანები, რომლებიც შესაფერისი იყო ჰიპერბგერითი რაკეტების მიწოდებისთვის Prompt Global Strike-ისთვის.<ref name=wired20070522 /><ref name=Warwick /><ref name=satnews /> რაკეტის პირველი სამი გაშვება, 2006-დან 2008 წლამდე, წარუმატებლობით დასრულდა, რამაც თითქმის კომპანიის დაშლა გამოიწვია. Tesla Motors-ის დაფინანსებაც ჩაიშალა<ref name="Levin2022"/> და შესაბამისად, Tesla, SolarCity და პირადად მასკი ერთდროულად თითქმის გაკოტრების პირას იყვნენ. ფინანსური მდგომარეობა 2008 წლის 28 სექტემბერს მეოთხე ცდაზე პირველი წარმატებული გაშვების შემდეგ შეიცვალა. მასკმა დარჩენილი 30 მლნ USD SpaceX-სა და Tesla-ს შორის გაყო და NASA-მ დეკემბერში SpaceX-ს პირველი კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტი გადასცა, რითაც 1,6 მლრდ USD SpaceX-ს გადასცა, რითაც კომპანია ფინანსურად გადაარჩინა. ამ ფაქტორებისა და მათ მიერ უზრუნველყოფილი შემდგომი ბიზნეს ოპერაციების საფუძველზე, Falcon 1 მალევე 2009 წლის ივლისში მეორე წარმატებული და მეხუთე გაშვების შემდეგ პენსიაზე გავიდა. ამან SpaceX-ს საშუალება მისცა, კომპანიის რესურსები უფრო დიდი ორბიტალური რაკეტის, Falcon 9-ის, განვითარებაზე გაემახვილებინა.<ref name="Graham William"/> გვინ შოტველი ასევე დაწინაურდა კომპანიის პრეზიდენტად NASA-ს ასოცირებულ ადმინისტრატორ ბილ გერსტენმაიერთან CRS-ის კონტრაქტის წარმატებით მოლაპარაკებაში მისი წვლილისთვის.<ref name="Planetspace"/> === Falcon 9, Dragon და NASA-ს კონტრაქტები === [[File:SpaceX Falcon 9 Flight 1 launch.ogv|thumb|thumbtime=0:18|Falcon 9-ის პირველი გაშვების ვიდეო]] თავდაპირველად, SpaceX-ს ჰქონდა განზრახული, თავისი მსუბუქი რაკეტა-მატარებელი Falcon 1-ის შემდეგ, საშუალო სიმძლავრის მქონე Falcon 5-ით გაეგრძელებინა მუშაობა.<ref name="msnbc2005">{{cite web|last=David|first=Leonard|title=SpaceX tackles reusable heavy launch vehicle|date=September 9, 2005 |url=https://www.nbcnews.com/id/9262092|publisher=MSNBC|access-date=March 14, 2021|archive-date=May 21, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210521101625/https://www.nbcnews.com/id/wbna9262092|url-status=dead}}</ref> კომპანიამ, 2005 წელს, გადაწყვიტა, გაეგრძელებინა Falcon 9-ის, მრავალჯერადი გამოყენების მძიმე რაკეტა-მატარებლის, შემუშავება. Falcon 9-ის შემუშავება დააჩქარა NASA-მ, რომელმაც აიღო ვალდებულება, რომ კონკრეტული შესაძლებლობების დემონსტრირების შემთხვევაში რამდენიმე კომერციული ფრენა შეესყიდა. ეს დაიწყო 2006 წელს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის საწყისი დაფინანსებით.<ref name="Lindenmoyer quoted">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|title=Minutes of the NAC Commercial Space Committee|date=April 26, 2010|author=David J. Frankel|publisher=NASA|access-date=June 24, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archive-date=March 13, 2017|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archivedate=მარტი 13, 2017}} }}</ref> კონტრაქტის საერთო მინიჭება იყო 278 million USD, რათა უზრუნველყოფილიყო Dragon კოსმოსური ხომალდის, Falcon 9-ის, განვითარების დაფინანსება და Falcon 9-ის დემონსტრაციული გაშვება Dragon-თან ერთად.<ref name="Lindenmoyer quoted"/> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, Falcon 9 პირველად გაუშვეს 2010 წლის ივნისში Dragon კოსმოსური ხომალდის კვალიფიკაციის განყოფილებით, Dragon კოსმოსური ხომალდის მაკეტის გამოყენებით. პირველი ოპერატიული Dragon კოსმოსური ხომალდი გაუშვეს 2010 წლის დეკემბერში COTS Demo Flight 1-ის ბორტზე, Falcon 9-ის მეორე ფრენაზე და უსაფრთხოდ დაბრუნდა დედამიწაზე ორი ორბიტის შემდეგ, რითაც შეასრულა მისიის ყველა მიზანი.<ref name="BBCLaunchDec2010">{{cite web|title=Private space capsule's maiden voyage ends with a splash|work=BBC News|date=December 8, 2010|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|access-date=March 1, 2017|archive-date=November 15, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161115123326/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|url-status=live}}</ref> 2010 წლის დეკემბრისთვის, SpaceX-ის საწარმოო ხაზი ყოველ სამ თვეში ერთხელ აწარმოებდა ერთ Falcon 9-ს და Dragon-ს.<ref name="spacedotcom20101209">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=December 8, 2010 |title=Q & A with SpaceX CEO Elon Musk: Master of Private Space Dragons |url=https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170818154057/https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |archive-date=August 18, 2017 |access-date=June 24, 2017 |website=Space.com}}</ref> 2011 წლის აპრილში, მეორე რაუნდის კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში, NASA-მ SpaceX-ს გაუფორმა 75 million USD კონტრაქტი Dragon-ისთვის ინტეგრირებული გაშვების სისტემის შესაქმნელად, რათა მოემზადებინა იგი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ეკიპაჟის ტრანსპორტირების საშუალებად.<ref name="sdc20110418">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=April 18, 2011 |title=Private Spaceship Builders Split Nearly $270{{spaces}}Million in NASA Funds |url=http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111231133929/http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-date=December 31, 2011 |access-date=March 1, 2017 |website=Space.com}}</ref> NASA-მ SpaceX-ს 2012 წლის აგვისტოში მიანიჭა ფიქსირებული ფასის კოსმოსური აქტის შეთანხმება (SAA), რათა შეექმნა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის დეტალური დიზაინი.<ref name="Koenigsmann 2018">{{cite web |url=https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|title=Statement of Dr. Hans Koeningsmann Vice President, Build and Flight Reliability Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Koenigsmann|first=Hans|date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180923081317/https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|archive-date=September 23, 2018}}</ref> 2012 წლის დასაწყისში, SpaceX-ის აქციების დაახლოებით ორი მესამედი მასკს ეკუთვნოდა<ref>{{cite web |author=Melby |first=Caleb |date=March 12, 2012 |title=How Elon Musk Became A Billionaire Twice Over |url=https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306042204/https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Forbes}}</ref> და მისი სამოცდაათი მილიონი აქცია კერძო ბაზრებზე 875 million USD ღირდა,<ref name="IPO">{{cite news |date=February 11, 2012 |title=Elon Musk Anticipates Third IPO in Three Years With SpaceX |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160721114244/http://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |archive-date=July 21, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> SpaceX-ის ფასი 1.3 billion USD იყო.<ref name="cnbc20120427">{{cite web |author=Watts |first=Jane |date=April 27, 2012 |title=Elon Musk on Why SpaceX Has the Right Stuff to Win the Space Race |url=https://www.cnbc.com/2012/04/27/elon-musk-on-why-spacex-has-the-right-stuff-to-win-the-space-race.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161216213440/http://www.cnbc.com/id/47207833 |archive-date=December 16, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CNBC}}</ref> 2012 წლის მაისში, Dragon C2+-ის გაშვებით, Dragon გახდა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელმაც ტვირთი მიიტანა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე.<ref name="cbcnews" /> ფრენის შემდეგ, კომპანიის კერძო კაპიტალის შეფასება თითქმის გაორმაგდა და 2.4 billion USD შეადგინა.<ref>{{cite web|website=privco.com|title=Privately-held SpaceX Worth Nearly $2.4{{spaces}}Billion or $20/Share, Double Its Pre-Mission Secondary Market Value Following Historic Success at the International Space Station|url=http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|date=June 7, 2012|access-date=March 1, 2017|archive-date=August 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archivedate=აგვისტო 6, 2017}}</ref><ref>{{cite web |author=Bilton |first=Ricardo |date=June 10, 2012 |title=SpaceX's worth skyrockets to $4.8{{spaces}}billion after successful mission |url=https://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306125528/http://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |archive-date=March 6, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=VentureBeat}}</ref> ამ დროისთვის, SpaceX-ს ოპერირების პირველი ათწლეულის განმავლობაში დაახლოებით 200 million USD-ის მთლიანი დაფინანსება ჰქონდა. აქედან, კერძო კაპიტალმა დაახლოებით 100 million USD უზრუნველყო, მასკმა დაახლოებით 100 million USD ინვესტიცია ჩადო, სხვა ინვესტორებმა კი დაახლოებით 200 million USD.<ref>{{cite web|title=SpaceX overview on second market |publisher=SecondMarket|url=https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-url=https://archive.today/20121217191301/https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-date=December 17, 2012}}</ref> SpaceX-ის აქტიური ხელახალი გამოყენების ტესტირების პროგრამა 2012 წლის ბოლოს დაიწყო დაშვების ტექნოლოგიის დაბალ სიმაღლეზე და დაბალ სიჩქარეზე ტესტირებით.<ref name="qz_2017">{{cite news |last1=Fernholz |first1=Tim |title=The complete visual history of SpaceX's single-minded pursuit of rocket reusability |url=https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |access-date=March 16, 2021 |work=Quartz |language=en |archive-date=March 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210312230832/https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |url-status=live }}</ref> Falcon 9-ის პროტოტიპებმა ვერტიკალური აფრენა და დაშვება (VTOL) განახორციელეს. გამაძლიერებელი ატმოსფერული დაბრუნების ტექნოლოგიის მაღალი სიჩქარის და მაღალ სიმაღლეზე ტესტირება 2013 წლის ბოლოს დაიწყო.<ref name="qz_2017" /> === კომერციული გაშვება და სწრაფი ზრდა === [[File:Launch of Falcon 9 carrying ORBCOMM OG2-M1 (16601442698).jpg|thumb|upright|Launch of Falcon 9 carrying [[Orbcomm-OG2|ORBCOMM OG2]]-M1, July 2014]] SpaceX-მა პირველი კომერციული მისია კერძო მომხმარებლისთვის 2013 წელს გაუშვა. 2014 წელს SpaceX-მა მსოფლიოს მასშტაბით ღიად გამოცხადებული 20 კონტრაქტიდან ცხრა მოიგო.<ref name="sn20150112">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 12, 2015 |title=Arianespace, SpaceX Battled to a Draw for 2014 Launch Contracts |url=http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150113095457/http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |archive-date=January 13, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმ წელს Arianespace-მა ევროპის მთავრობებს დამატებითი სუბსიდიები მოსთხოვა SpaceX-ის კონკურენციის დასაძლევად.<ref name="aw20140211">{{cite web |author=Svitak |first=Amy |date=February 11, 2014 |title=Arianespace To ESA: We Need Help |url=http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305200010/http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Aviation Week}}</ref><ref name="sn20140414">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=April 14, 2014 |title=Satellite Operators Press ESA for Reduction in Ariane Launch Costs |url=https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163706/https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> 2014 წლიდან SpaceX-ის შესაძლებლობებმა და ფასებმა ასევე გავლენა მოახდინა აშშ-ის სამხედრო ტვირთის გაშვების ბაზარზე, რომელსაც თითქმის ათი წლის განმავლობაში დომინირებდა აშშ-ის მსხვილი გამშვები პროვაიდერი United Launch Alliance (ULA).<ref name="lat20141125">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=November 25, 2014 |title=SpaceX may upset firm's monopoly in launching Air Force satellites |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170421194744/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |archive-date=April 21, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> მონოპოლიის გამო, აშშ-ის მიმწოდებლის მიერ გაშვების ხარჯები წლების განმავლობაში 400 მლნ აშშ დოლარზე მეტს აჭარბებდა.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|title=Air Force budget reveals how much SpaceX undercuts launch prices|publisher=Ars Technica|access-date=March 29, 2018|archive-date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180117040352/https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-ს კომერციული კოსმოსური ფრენების დირექტორმა, კევინ კრიგლერმა, SpaceX-ს კომერციული ეკიპაჟის ტრანსპორტირების შესაძლებლობების (CCtCap) კონტრაქტი მიანიჭა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის შემუშავების დასასრულებლად. კონტრაქტი მოიცავდა რამდენიმე ტექნიკურ და სერტიფიცირების ეტაპს, უპილოტო ფრენის ტესტს, ეკიპაჟის ფრენის ტესტს და სერტიფიცირების შემდეგ ექვს ოპერატიულ მისიას.<ref name="Koenigsmann 2018" /> 2015 წლის იანვარში SpaceX-მა Google-ისა და Fidelity Investments-ისგან 1 billion USD დაფინანსება მოიზიდა კომპანიის 8.33%-ის სანაცვლოდ, რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 12 billion USD-ზე დაადგინა.<ref>{{cite web |author=Berger |first=Brian |date=January 20, 2015 |title=SpaceX Confirms Google Investment |url=http://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155735/https://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |archive-date=February 20, 2023 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმავე თვეში SpaceX-მა გამოაცხადა ახალი თანამგზავრული თანავარსკვლავედის, Starlink-ის, შემუშავების შესახებ, რათა უზრუნველყოს გლობალური ფართოზოლოვანი ინტერნეტ სერვისი 4000 თანამგზავრით.<ref>{{cite web|first1=Cecilia |last1=Kang |first2=Christian |last2=Davenport |title=SpaceX founder files with government to provide Internet service from space |url=https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|newspaper=The Washington Post|date=June 9, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 23, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170223183501/https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|url-status=live}}</ref> Falcon 9-ს პირველი სერიოზული მარცხი 2015 წლის ივნისის ბოლოს ჰქონდა, როდესაც საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის მეშვიდე მომარაგების მისია, CRS-7, ფრენის დაწყებიდან ორ წუთში აფეთქდა. პრობლემა დაკავშირებული იყო ორი ფუტის სიგრძის ფოლადის საყრდენთან, რომელიც იჭერდა ჰელიუმის წნევის ჭურჭელს, რომელიც აჩქარების ძალის გამო გატყდა. ამან გამოიწვია გარღვევა და მაღალი წნევის ჰელიუმი დაბალი წნევის საწვავის ავზში გაჟონა, რამაც მარცხი გამოიწვია.<ref>{{cite web |author=Masunaga |first1=Samantha |last2=Petersen |first2=Melody |date=September 2, 2016 |title=SpaceX rocket exploded in an instant. Figuring out why involves a mountain of data |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219040426/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> === მეორადი გამოყენება === [[File:CRS-8 (26239020092).jpg|thumb|Falcon 9-ის პირველი საფეხური ავტონომიური კოსმოსური დრონის (ASDS) ბარჟაზე, ზღვაში პირველი წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX CRS-8 მისია]] SpaceX-მა პირველი ეტაპის წარმატებული დაშვება და აღდგენა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, Falcon 9-ის მე-20 რეისით განახორციელა.<ref>{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=December 21, 2015 |title=Background on tonight's launch |url=http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-url=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-date=March 8, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceX |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archivedate=მარტი 8, 2017 }}</ref> 2016 წლის აპრილში კომპანიამ პირველი წარმატებული დაშვება განახორციელა ავტონომიურ კოსმოსურ დრონზე (ASDS) „რა თქმა უნდა, მე ისევ მიყვარხარ“ ატლანტის ოკეანეში.<ref>{{cite news |last1=Wright |first1=Robert |title=SpaceX rocket lands on drone ship |url=https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |access-date=March 16, 2021 |publisher=CNBC |date=April 9, 2016 |language=en |archive-date=September 21, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190921055220/https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |url-status=live }}</ref> 2016 წლის ოქტომბრისთვის, წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX-მა განაცხადა, რომ მომხმარებლებს 10%-იან ფასდაკლებას სთავაზობდა, თუ ისინი გადაწყვეტდნენ თავიანთი ტვირთის ხელახლა გამოყენებას Falcon 9-ის პირველ ეტაპზე.<ref name="sn20161005">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=October 5, 2016 |title=SpaceX's Shotwell on Falcon 9 inquiry, discounts for reused rockets and Silicon Valley's test-and-fail ethos |url=http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20161017122758/http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |archive-date=October 17, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> რაკეტის მეორე მნიშვნელოვანი ავარია 2016 წლის სექტემბრის დასაწყისში მოხდა, როდესაც Falcon 9 აფეთქდა სტანდარტული გაშვებისწინა სტატიკური ცეცხლის ტესტისთვის საწვავის შევსების ოპერაციის დროს. ტვირთი, AMOS-6 საკომუნიკაციო თანამგზავრი, რომლის ღირებულებაც 200 მლნ USD იყო, განადგურდა.<ref>{{cite web |author=Santana |first=Marco |date=September 6, 2016 |title=SpaceX customer vows to rebuild satellite in explosion aftermath |url=http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160435/http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Orlando Sentinel}}</ref> აფეთქება გამოწვეული იყო თხევადი ჟანგბადით, რომელიც საწვავის სახით გამოიყენება და იმდენად გაცივდა, რომ გამაგრდა და აალდა ნახშირბადის კომპოზიტური ჰელიუმის ჭურჭლებით.<ref name="verge-sept-explod-cause">{{cite web |author=Grush |first=Loren |date=November 5, 2016 |title=Elon Musk says SpaceX finally knows what caused the latest rocket failure |url=https://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219013804/http://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Verge}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ რაკეტის აფეთქება წარუმატებელ ფრენად არ ჩაითვალა, კომპანია ოთხთვიან შესვენებაზე გავიდა, სანამ არ დადგინდებოდა, თუ რა იყო არასწორი. SpaceX-მა ფრენები 2017 წლის იანვარში განაახლა.<ref name="plarson">{{cite web|url=http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|title=Anomaly Updates|publisher=SpaceX|date=September 1, 2016|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 16, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archivedate=თებერვალი 16, 2017}}</ref> 2017 წლის მარტში SpaceX-მა SES-10 თანამგზავრისთვის დაბრუნებული Falcon 9 გაუშვა. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც ტვირთის გადამტანი ორბიტალური რაკეტა კოსმოსში ხელახლა გაუშვა.<ref name="Davenport2017">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|first1=Christian|last1=Davenport|url-access=subscription|title=Elon Musk's SpaceX makes history by launching a 'flight-proven' rocket|newspaper=The Washington Post|date=March 30, 2017|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170331015137/https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|url-status=live}}</ref> პირველი ეტაპი ხელახლა აღდგა, რაც ასევე ხელახლა გამოყენებული ორბიტალური კლასის რაკეტის პირველ დაშვებად აქცევს.<ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|title=SpaceX successfully launches, lands a recycled rocket.|publisher=NBC News|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170331004317/http://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|url-status=live}}</ref> === წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი === 2017 წლის ივლისში კომპანიამ გაზარდა 350 მლნ USD, რამაც მისი შეფასება 21 ბილიონი USD-მდე გაზარდა.<ref>{{cite news|date=July 27, 2017|title=SpaceX Is Now One of the World's Most Valuable Privately Held Companies|url=https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20171129115140/https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html|archive-date=November 29, 2017|access-date=November 16, 2017|newspaper=The New York Times}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა მიაღწია 45%-იან გლობალურ საბაზრო წილს კომერციული გაშვების კონტრაქტებში.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|title=As the SpaceX steamroller surges, European rocket industry vows to resist|date=July 20, 2018|access-date=July 21, 2018|archive-date=July 20, 2018|archive-url= https://web.archive.org/web/20180720141110/https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტის მონაცემებით, SpaceX-ს მანიფესტში 100-ზე მეტი გაშვება ჰქონდა, რაც დაახლოებით 12 ბილიონ USD-ის კონტრაქტით შემოსავალს წარმოადგენს.<ref>{{cite news|url=http://www.spacex.com/about|title=Company|last=spacexcmsadmin |date=November 27, 2012|publisher=SpaceX|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 22, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about}}</ref> კონტრაქტები მოიცავდა როგორც კომერციულ, ასევე სამთავრობო (NASA/DOD) მომხმარებლებს.<ref name="about">{{cite web |title=Company {{!}} SpaceX |work=SpaceX |date=November 27, 2012 |url=http://www.spacex.com/about |archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archive-date=February 22, 2017 |access-date=March 1, 2017 |author1=Spacexcmsadmin |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archivedate=თებერვალი 22, 2017 }}</ref> ამან SpaceX გახადა წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი, რომელიც გაზომილია მანიფესტირებული გაშვების მიხედვით.<ref>{{cite web|url=https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|title=Statement of Tim Hughes Senior Vice President for Global Business and Government Affairs Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Hughes|first=Tim|date=July 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archive-date=October 23, 2017|url-status=live|accessdate=მაისი 31, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archivedate=ოქტომბერი 23, 2017}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა დააარსა შვილობილი კომპანია, The Boring Company,<ref name="hawthore20180911">[http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783 Agenda Item No. 9, City of Hawthorne City Council, Agenda Bill] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210224164217/http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783|date=February 24, 2021}}, September 11, 2018, Planning and Community Development Department, City of Hawthorne. Retrieved September 13, 2018.</ref> და დაიწყო მუშაობა SpaceX-ის შტაბ-ბინასა და საწარმოო ობიექტთან და მიმდებარე ტერიტორიაზე მოკლე სატესტო გვირაბის მშენებლობაზე, SpaceX-ის მცირე რაოდენობის თანამშრომლების გამოყენებით,<ref name=lat20171121>{{cite news|url=https://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|title=Elon Musk's tunneling company wants to dig through L.A.|first=Laura J.|last=Nelson|website=[[Los Angeles Times]]|date=November 21, 2017|access-date=September 13, 2018|archive-date=March 27, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180327084136/http://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|url-status=live}}</ref> რომელიც დასრულდა 2018 წლის მაისში,<ref name=wsj20181217 /> და საზოგადოებისთვის გაიხსნა 2018 წლის დეკემბერში.<ref>{{cite web|url=https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/ |title=Nothing "Boring" About Elon Musk's Newly Revealed Underground Tunnel|date=May 11, 2018|website=cbslocal.com|access-date=February 2, 2019|archive-date=December 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181203163806/https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის განმავლობაში, The Boring Company ცალკე კორპორატიულ ერთეულად გამოიყო, რომლის კაპიტალის 6% SpaceX-ს ეკუთვნოდა, 10%-ზე ნაკლები ადრეულ თანამშრომლებს, ხოლო კაპიტალის დარჩენილი ნაწილი ილონ მასკს.<ref name=wsj20181217>{{cite news|last=Copeland|first=Rob|url=https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|title=Elon Musk's New Boring Co. Faced Questions Over SpaceX Financial Ties|newspaper=The Wall Street Journal|date=December 17, 2018|access-date=December 18, 2018|quote=''When the Boring Co. was earlier this year spun into its own firm, more than 90% of the equity went to Mr. Musk and the rest to early employees... The Boring Co. has since given some equity to SpaceX as compensation for the help... about 6% of Boring stock, "based on the value of land, time and other resources contributed since the creation of the company".''|archive-date=December 18, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181218044810/https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|url-status=live}}</ref> === Starship, პირველი ეკიპაჟიანი გაშვება, Starlink და სხვა === 2019 წელს SpaceX-მა სამი დაფინანსების შედეგად 1.33 მილიარდი დოლარის კაპიტალი მოიზიდა.<ref name="cnbc20200221">{{cite news|url=https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|title=SpaceX is looking to raise about $250{{spaces}}million, valuing Elon Musk's space company at $36{{spaces}}billion|last=Sheetz|first=Michael|publisher=CNBC|date=February 21, 2020|access-date=May 15, 2020|archive-date=May 29, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529204116/https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|url-status=live}}</ref> 2019 წლის მაისისთვის SpaceX-ის ღირებულება 33.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა,<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|title=SpaceX valuation rises to $33.3{{spaces}}billion as investors look to satellite opportunity|publisher=CNBC|date=May 31, 2019|access-date=June 17, 2019|archive-date=June 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611234718/https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|url-status=live}}</ref> ხოლო 2020 წლის მარტისთვის 36 მილიარდ დოლარს მიაღწია.<ref>{{cite web|last1=Cao|first1=Sissi |title=As SpaceX Reaches $36 Billion Valuation, Elon Musk Clarifies Starlink IPO Rumors|date=March 10, 2020 |url=https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|work=Observer|access-date=May 29, 2020 |archive-date=June 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200617193654/https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის 19 აგვისტოს, 1.9 მილიარდი დოლარის დაფინანსების შემდეგ, რომელიც კერძო კომპანიის მიერ განხორციელებული ერთ-ერთი უდიდესი ერთჯერადი დაფინანსების აქცია იყო, SpaceX-ის ღირებულება 46 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite news|title=Elon Musk's SpaceX raises $1.9{{spaces}}billion in funding|url=https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|work=Reuters|date=August 19, 2020|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820203147/https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last1=Wattles|first1=Jackie|title=SpaceX is now a $46{{spaces}}billion 'unicorn'|url=https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|publisher=CNN Business|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820201149/https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|url-status=live}}</ref><ref name=cnbc20210216 /> 2021 წლის თებერვალში SpaceX-მა 99 ინვესტორისგან დამატებით 1.61 მილიარდი დოლარი მოიზიდა,<ref name=sn20210415 /> დაახლოებით 420 დოლარის ღირებულების ერთ აქციაზე,<ref name=cnbc20210216>{{cite news |title=Elon Musk's SpaceX raised $850{{spaces}}million, jumping valuation to about $74{{spaces}}billion |url=https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |last=Sheetz |first=Michael |publisher=[[CNBC]] |date=February 16, 2021 |access-date=February 17, 2021 |archive-date=February 17, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210217003959/https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |url-status=live }}</ref> რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 74 მილიარდ დოლარამდე გაზარდა. 2021 წლისთვის SpaceX-მა სააქციო დაფინანსების სახით 6 მილიარდ დოლარზე მეტი მოიზიდა. 2019 წლიდან მოზიდული კაპიტალის უმეტესი ნაწილი გამოყენებული იქნა Starlink-ის თანამგზავრული თანავარსკვლავედის ოპერატიული გაშვების და Starship გამშვები აპარატის შემუშავებისა და წარმოების მხარდასაჭერად.<ref name=sn20210415>{{cite news |title=SpaceX adds to latest funding round |url=https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 15, 2021 |access-date=April 15, 2021 |archive-date=June 20, 2021 |archive-url=https://archive.today/20210620013106/https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლის ოქტომბრისთვის SpaceX-ის ღირებულება 100.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite web|last1=Sheetz|first1=Michael|title=Elon Musk's SpaceX hits $100{{spaces}}billion valuation after secondary share sale|url=https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|publisher=CNBC|date=October 8, 2021|access-date=October 30, 2021|language=en|archive-date=October 29, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211029214353/https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 16 აპრილს Starship HLS-მა მოიგო კონტრაქტი, რათა კრიტიკული როლი ეთამაშა NASA-ს ეკიპაჟიანი კოსმოსური ფრენების Artemis პროგრამაში.<ref name="sn20210416">{{cite news |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 16, 2021 |access-date=April 18, 2021 |archive-date=May 23, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლისთვის SpaceX-მა დადო შეთანხმებები Google Cloud Platform-თან და Microsoft Azure-თან Starlink-ისთვის მიწისზედა კომპიუტერული და ქსელური სერვისების მიწოდების შესახებ.<ref>{{Cite news |title=Google wins cloud deal from Elon Musk's SpaceX for Starlink internet connectivity |url=https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |archive-url=https://archive.today/20210513202004/https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |date=May 13, 2021 |archive-date=May 13, 2021 |last=Novet |first=Jordan |publisher=CNBC |access-date=May 14, 2021 |url-status=live }}</ref> 2022 წელს დაფინანსების ახალმა რაუნდმა SpaceX 127 მილიარდ დოლარად შეაფასა.<ref>{{Cite web|title=SpaceX raises another $250{{spaces}}million in equity, lifts total to $2{{spaces}}billion in 2022|date=August 5, 2022|url=https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|publisher=CNBC|access-date=August 9, 2022|archive-date=August 9, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809204948/https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა წარმოადგინა კიდევ ერთი დრონი სახელწოდებით A Shortfall of Gravitas, რომელზეც პირველად 2021 წლის 29 აგვისტოს CRS-23-ის გამაძლიერებელი დაეშვა.<ref>{{cite web |last=Howell |first=Elizabeth |url=https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |title=Elon Musk unveils SpaceX's newest drone ship for rocket landings at sea |website=Space |date= July 12, 2021|access-date=February 7, 2022 |archive-date=August 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210827202150/https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |url-status=live }}</ref> 2022 წლის პირველი 130 დღის განმავლობაში, SpaceX-მა 18 რაკეტის გაშვება და ორი ასტრონავტის დაშვება განახორციელა. 2021 წლის 13 დეკემბერს, კომპანიის აღმასრულებელმა დირექტორმა ილონ მასკმა გამოაცხადა, რომ კომპანია იწყებდა ნახშირორჟანგის მოცილების პროგრამას, რომელიც შეკავებულ ნახშირბადს რაკეტის საწვავად გარდაქმნიდა,<ref>{{cite news|last=Whittington|first=Mark R.|date=January 9, 2022|title=SpaceX's Elon Musk is going into the carbon capture business|work=[[The Hill (newspaper)|The Hill]]|publisher=[[Nexstar Media Group]]|url=https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190717/https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chiland|first=Elijah|date=January 24, 2022|title=SpaceX Has Big Projects in the Works for 2022|work=[[Los Angeles Business Journal]]|url=https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190712/https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც მან წინა წლის თებერვალში გამოაცხადა 100 მილიონი დოლარის შემოწირულობა X Prize Foundation-ისთვის, რათა ფულადი ჯილდოები გადაეცათ ნახშირბადის შთანთქმის საუკეთესო ტექნოლოგიის შემუშავების კონკურსში გამარჯვებულებისთვის.<ref>{{cite news|last=Clifford|first=Catherine|date=February 8, 2021|title=The who, what and where of Elon Musk's $100{{spaces}}million prize money for carbon capture innovation|publisher=CNBC|url=https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190714/https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chappell|first=Bill|date=February 8, 2021|title=Elon Musk Funds $100 Million XPrize For Pursuit Of New Carbon Removal Ideas|publisher=[[NPR]]|url=https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|access-date=July 7, 2022|archive-date=February 24, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224031203/https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|url-status=live}}</ref> 2022 წლის აგვისტოში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ (ESA) დაიწყო საწყისი მოლაპარაკებები SpaceX-თან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კომპანიის გამშვები მოწყობილობების დროებით გამოყენება, იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთმა უკრაინაში რუსეთის შეჭრის ფონზე დაბლოკა Soyuz-ის რაკეტებზე წვდომა.<ref>{{Cite news|title=Europe eyes Musk's SpaceX to replace Russian rockets|publisher=[[CNBC]]|url=https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|agency=Reuters|access-date=August 12, 2022|archive-date=August 12, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220812173935/https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|url-status=live}}</ref> ამ შეჭრისა და რუსეთსა და უკრაინას შორის ომის შემდეგ, Starlink ფართოდ გამოიყენებოდა.<ref>{{Cite web |last1=Sheetz |first1=Amanda |last2=Macias |first2=Michael |date=June 1, 2023 |title=Pentagon awards SpaceX with Ukraine contract for Starlink satellite internet |url=https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230915160713/https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |archive-date=September 15, 2023 |access-date=September 15, 2023 |website=CNBC |language=en}}</ref> 2022 წელს SpaceX-ის Falcon 9 ასევე გახდა მსოფლიო რეკორდსმენი ერთი ტიპის სატრანსპორტო საშუალების ერთ წელიწადში ყველაზე მეტი გაშვებით.<ref name="Wall 2023">{{Cite web |author1=Wall |first=Mike |date=January 4, 2023 |title=61 rocket launches! SpaceX celebrates record-breaking 2022 |url=https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108040630/https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |archive-date=January 8, 2023 |access-date=January 8, 2023 |website=Space.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite tweet |title=Falcon 9 launched the @ImageSatIntl EROS C-3 mission to orbit overnight, completing SpaceX's 61st and final launch of 2022{{snd}}nearly double our record of 31 launches set last year |number=1608888254761422851 |user=SpaceX |access-date=January 8, 2023 |language=en}}</ref> SpaceX-მა რაკეტა დაახლოებით ყოველ ექვს დღეში გაუშვა 2022 წელს, სულ 61 გაშვება. ერთის გარდა (ნოემბერში Falcon Heavy) ყველა გაშვება Falcon 9 რაკეტით განხორციელდა.<ref name="Wall 2023" /> 2023 წლის ნოემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ თავის პარაშუტის მიმწოდებელ Pioneer Aerospace-ს გაკოტრებიდან 2.2 მილიონ დოლარად გამოისყიდდა.<ref>{{Cite web |last=Carter |first=Tom |title=Elon Musk's SpaceX is buying a company that makes parachutes for spacecraft for $2.2 million |url=https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |access-date=November 30, 2023 |website=Business Insider |language=en-US |archive-date=November 30, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231130151135/https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last=Peterson |first=Becky |url=https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |title=SpaceX Acquires Parachute Maker Pioneer Aerospace for $2.2 Million |date=November 28, 2023 |website=The Information |access-date=January 18, 2024 |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118191941/https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |url-status=live }}</ref> 2024 წლის 16 ივლისს ილონ მასკმა X-ზე გამოაქვეყნა, რომ SpaceX თავის შტაბ-ბინას ჰოთორნიდან, კალიფორნია, SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილში, ტეხასის შტატში გადაიტანდა. მასკმა თქვა, რომ ეს გამოწვეული იყო ცოტა ხნის წინ მიღებული California AB1955 კანონპროექტით „და მრავალი სხვა კანონპროექტით, რომელიც მას წინ უძღოდა, რომელიც თავს ესხმოდა როგორც ოჯახებს, ასევე კომპანიებს“.<ref>{{Cite tweet |number=1813290895334383820 |user=elonmusk |last=Musk |first=Elon |date=July 16, 2024 |title=This is the final straw. Because of this law and the many others that preceded it, attacking both families and companies, SpaceX will now move its HQ from Hawthorne, California, to Starbase, Texas. |access-date=July 17, 2024}}</ref> კალიფორნიაში ეს ახალი კანონი კრძალავს სკოლის ოლქებს, მოითხოვონ მასწავლებლებისგან მშობლებისთვის მოსწავლის სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის ცვლილებების შესახებ ინფორმირება.<ref>{{Cite news |last1=Wagner |first1=Kurt |last2=Grush |first2=Loren |date=July 16, 2024 |title=Musk to Move X, SpaceX to Texas in Deepening Rightward Shift |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-07-16/musk-says-spacex-to-move-headquarters-to-texas-from-california |access-date=July 16, 2024 |work=[[Bloomberg News]]}}</ref> კალიფორნიის სახელმწიფო მდივანთან წარდგენილი ჩანაწერების თანახმად, შტაბ-ბინა ოფიციალურად 2024 წლის აგვისტოში ბრაუნსვილში, ტეხასში გადავიდა.<ref>{{Cite web| title=Statement of information - Space Exploration Technologies Corp. | url=https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20240817182827/https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-date=August 17, 2024}}</ref> SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად იქნა მიჩნეული, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში. ჰოთორნის ობიექტი კვლავაც უზრუნველყოფს კომპანიის Falcon-ის გამშვებ აპარატებს, რომლებიც SpaceX-ის მთავარი სამუშაო პროდუქტი იყო 2024 წელს. SpaceX-ის 2024 წლის Polaris Dawn-ის მისიამ წარმოადგინა პირველი კერძო კოსმოსური გასეირნება, რაც კომერციული კოსმოსური კვლევის მნიშვნელოვან ეტაპს აღნიშნავდა.<ref>{{Cite news |last=Chang |first=Kenneth |date=September 11, 2024 |title=First Private Spacewalk in SpaceX Capsule Achieves New Milestone |url=https://www.nytimes.com/2024/09/11/science/spacex-polaris-dawn-astronauts-spacewalk.html |access-date=September 21, 2024 |work=The New York Times}}</ref> 2025 წელს ProPublica-მ განაცხადა, რომ ჩინელმა ინვესტორებმა SpaceX-ში შესასვლელი იპოვეს და კერძო კომპანიაში დიდი ინვესტიციები ჩადეს მესამე ქვეყნებში, როგორიცაა კაიმანის კუნძულები, განლაგებული საინვესტიციო ინსტრუმენტების მეშვეობით. ამან ეროვნული უსაფრთხოების მნიშვნელოვანი შეშფოთება გამოიწვია.<ref>{{cite web |last1=Kaplan |first1=Joshua |last2=Elliott |first2=Justin |title=How Elon Musk’s SpaceX Secretly Allows Investment From China |url=https://www.propublica.org/article/elon-musk-spacex-allows-china-investment-cayman-islands-secrecy |website=propublica.org |publisher=ProPublica |access-date=March 26, 2025}}</ref> ==== Starship ==== [[File:Starship full stack.jpg|thumb|upright|alt=refer to caption|Starship გაშვების წინ]] [[File:SpaceX Crew-10 launches aboard a SpaceX Falcon 9 rocket carrying the Dragon spacecraft at Kennedy Space Center, FL, March 2025.jpg|thumb|დრაკონის ფრენა: SpaceX Crew-10-ის გაშვება SpaceX Falcon 9 რაკეტით, რომელზეც გადაჰყავთ Dragon კოსმოსური ხომალდი, რომელსაც პილოტირებს ასტრონავტი და საჰაერო ძალების მაიორი ნიკოლ „ვეიპორ“ აიერი, კენედის კოსმოსურ ცენტრში, ფლორიდა, 2025 წლის 14 მარტი.]] 2019 წლის იანვარში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ Starship-ისა და Starlink-ის პროექტების დაფინანსების მიზნით, თავისი სამუშაო ძალის 10%-ს გაათავისუფლებდა.<ref>{{cite news |url=https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|title=SpaceX to lay off 10% of its workers|last=Wattles|first=Jackie|date=January 11, 2019|publisher=CNN|archive-url=https://web.archive.org/web/20190716164723/https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|archive-date=July 16, 2019|url-status=live}}</ref> Starship-ის დანიშნულებაა ადამიანებისა და ტვირთის ფართომასშტაბიანი ტრანზიტის უზრუნველყოფა მთვარეზე, მარსზე და მის ფარგლებს გარეთ.<ref>{{Cite web |last1=Steve |first1=Ganyard |last2=Kekatos |first2=Steve |date=April 20, 2023 |title=Why SpaceX's Starship rocket matters even after self-destruction |url=https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240128034303/https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |archive-date=January 28, 2024 |access-date=January 27, 2024 |website=ABC News}}</ref> SpaceX-ის Starship არის ყველაზე დიდი და მძლავრი რაკეტა, რომელიც კი ოდესმე უფრენიათ, 100+ ტონა ტვირთამწეობით.<ref name="starship-flight-3">Mike Wall. [https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives SpaceX to push the envelope on 3rd Starship test flight] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240307112417/https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives|date=March 7, 2024}} Space.com. Retrieved March 7, 2024.</ref><ref name="starship-press-kit">[https://www.spacex.com/vehicles/starship/ Starship Service to Earth Orbit, Moon, Mars, and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200522145915/https://www.spacex.com/vehicles/starship/ |date=May 22, 2020 }} Spacex.com. 2024. Retrieved March 7, 2024.</ref> Starship-ის საწყისი პროტოტიპების მშენებლობა და ტესტები 2019 წლის დასაწყისში ფლორიდასა და ტეხასში დაიწყო. Starship-ის ყველა მშენებლობა და ტესტირება იმავე წლის ბოლოს SpaceX-ის ახალ სამხრეთ ტეხასის გაშვების ადგილზე გადავიდა. 2023 წლის 20 აპრილს, Starship-ის პირველი ორბიტალური ფრენის ტესტირება მექსიკის ყურეში ჰაერში აფეთქებით დასრულდა, სანამ გამაძლიერებელი გამოეყო. გაშვების შემდეგ, გამაძლიერებელში არსებული მრავალი ძრავა თანდათანობით გაფუჭდა, რის გამოც აპარატმა მაქსიმალური q დაგეგმილზე გვიან მიაღწია. „მაქსიმალური q“ არის მაქსიმალური მექანიკური სტრესის თეორიული წერტილი, რომელიც კოსმოსური აპარატის გაშვების თანმიმდევრობის დროს ხდება. რაკეტის შემთხვევაში, რომელიც ასვლის დროს თვითგანადგურებას საჭიროებს, მაქსიმალური q თვითგანადგურების წერტილში ხდება. საბოლოოდ, ხომალდმა კონტროლი დაკარგა და არასტაბილურად ბრუნავდა მანამ, სანამ ავტომატური ფრენის შეწყვეტის სისტემა არ გააქტიურდა, რამაც განზრახ გაანადგურა რაკეტა. ილონ მასკი, SpaceX და კოსმოსური ინდუსტრიის სხვა წარმომადგენლები სატესტო ფრენას წარმატებულად მიიჩნევენ.<ref>{{cite web |last1=Olson |first1=Emily |last2=Archie |first2=Ayana |date= April 20, 2023 |title=SpaceX's massive rocket Starship explodes 4 minutes after liftoff |url=https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |website=[[NPR]] |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420070436/https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |url-status=live }}</ref><ref name="berger-ift1-fail-or-success">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |author-link=Eric Berger (meteorologist) |date=April 20, 2023 |title=So what was that? Was Starship's launch a failure or a success? |url=https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |access-date=November 15, 2023 |website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=April 21, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230421123110/https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |url-status=live}}</ref> მასკმა იმ დროს განაცხადა, რომ ინფრასტრუქტურის კიდევ ერთი გაშვებისთვის მომზადებას „ექვსიდან რვა კვირამდე“ დასჭირდებოდა. 2023 წლის ოქტომბერში SpaceX-ის მაღალჩინოსანმა აღმასრულებელმა განაცხადა, რომ კომპანია სექტემბრიდან მზად იყო შემდეგი სატესტო ფრენის განსახორციელებლად. მან მთავრობის მარეგულირებელი ორგანოები პროექტის პროგრესის ჩაშლაში დაადანაშაულა და დასძინა, რომ შეფერხებამ შეიძლება გამოიწვიოს ის, რომ ჩინეთი ამერიკელ ასტრონავტებს მთვარეზე დაბრუნებამდე აჯობებს.<ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Danya |first2=Gainor |date=April 29, 2023 |title=Starship could be ready to launch again in 'six to eight weeks,' Elon Musk says |url=https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175817/https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fisher |first2=Kristin |date=October 19, 2023 |title=SpaceX slams regulatory 'headwinds' for holding up Starship, risking US dominance in space |url=https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175816/https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref> 2023 წლის 18 ნოემბერს SpaceX-მა Starship მეორე სატესტო ფრენა ჩაატარა, ორივე ხომალდი რამდენიმე წუთის განმავლობაში იფრინა, სანამ ცალ-ცალკე აფეთქდებოდა.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|title=SpaceX Starship Launch Ends in Explosion|work=The New York Times|date=November 18, 2023|access-date=November 19, 2023|archive-date=April 3, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194420/https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|title=SpaceX poised to launch 22 Starlink satellites early Nov. 19|date=November 18, 2023 |publisher=Space.com|access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|title=SpaceX launches giant new rocket but a pair of explosions ends the second test flight|work=The Hindu|date=November 18, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|title=Rows and rockets blow up as Elon Musk's firms endure turbulent weekend|work=The Guardian|date=November 19, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119083143/https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|url-status=live |last1=Thorpe |first1=Vanessa }}</ref> 2024 წლის მარტის დასაწყისში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ 14 მარტს გეგმავდა, როგორც Starship-ის შემდეგი უპილოტო გაშვების კონფიგურაციის სატესტო ფრენის სავარაუდო თარიღს, FAA-ს მიერ „გაშვების ლიცენზიის“ გაცემამდე. ეს ლიცენზია გაიცა 2024 წლის 13 მარტს.<ref>{{Cite web |last=Wall |first=Mike |date=March 13, 2024 |title=FAA grants license for SpaceX's March 14 Starship launch |url=https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194348/https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |archive-date=April 3, 2024 |access-date=March 21, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 14 მარტს, UTC-ის 13:25 საათზე, Starship-მა მესამედ გაისროლა და პირველად მიაღწია დაგეგმილ სუბორბიტალურ ტრაექტორიას. ფრენა დასრულდა გამაძლიერებლის გაუმართაობით დაშვებამდე ცოტა ხნით ადრე და ხომალდის დაკარგვით ინდოეთის ოკეანეში ხელახლა შესვლისას.<ref name="starship-flight-3"/><ref name="starship-press-kit"/> 2024 წლის 4 ივნისს SpaceX-მა მიიღო Starship-ის მეოთხე სატესტო ფრენის გაშვების ლიცენზია. თავად ლიცენზია აღსანიშნავია იმით, რომ ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც FAA-მ შეიტანა პუნქტი, რომელიც SpaceX-ს საშუალებას მისცემდა განეხორციელებინა შემდგომი სატესტო ფრენები უბედური შემთხვევების გამოძიების გარეშე, იმ პირობით, რომ ისინი აკმაყოფილებდნენ მსგავს გაშვების პროფილს და იყენებდნენ აპარატურის იგივე სპეციფიკაციას. ეს დებულება შესაძლოა დააჩქაროს განვითარების ვადები.<ref>{{Cite web |author1=Tariq Malik |date=June 4, 2024 |title=SpaceX lands FAA license for next Starship megarocket launch on June 6 |url=https://www.space.com/spacex-starship-flight-4-faa-launch-license |access-date=June 5, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 12 ოქტომბერს SpaceX-მა მიიღო FAA-ს თანხმობა Starship-ის მეხუთე სატესტო ფრენისთვის.<ref>{{Cite web |last=Wattles |first=Jackie |date=October 12, 2024 |title=SpaceX gets regulatory approval for fifth test flight of Starship rocket |url=https://edition.cnn.com/2024/10/12/science/faa-spacex-starship-test-flight-5/index.html |access-date=November 5, 2024 |website=CNN |language=en}}</ref> ეს იყო პირველი ფრენა ძრავის გაუმართაობის გარეშე და პირველი წარმატებული დაჭერა კოშკში.<ref name="nsf20241012">{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=October 12, 2024 |title=SpaceX Catches a Super Heavy Booster During a Milestone Flight 5 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/10/starship-flight-5-catch/ |access-date=October 14, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> SpaceX-მა Starship-ი მეექვსე სატესტო ფრენაზე 2024 წლის 19 ნოემბერს გაუშვა.<ref>{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=November 18, 2024 |title=SpaceX lands Ship 31 in the Indian Ocean but miss the Booster Catch |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/11/starship-flight-6-launch/ |access-date=November 20, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> გამაძლიერებელმა შეწყვიტა დაჭერა, სანამ ხომალდი კოსმოსში ხელახლა დაწვას განახორციელებდა.<ref name=":02">{{Cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=6yd_cpPP4fE |title=SpaceX Launches Starship Flight 6 (and Catches a Booster) |date=November 16, 2024 |last=NASASpaceflight |access-date=November 19, 2024 |via=YouTube}}</ref><ref>{{cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fatahi |first2=Kia |title=Regulators are investigating reports of property damage from SpaceX Starship's explosion |url=https://edition.cnn.com/2025/01/17/science/spacex-starship-explosion-investigation/index.html |work=CNN |date=January 17, 2025 |language=en}}</ref> 2025 წლის 16 იანვარს SpaceX-მა Starship-ი მეშვიდე სატესტო ფრენაზე გაუშვა, პირველი Block 2 ხომალდით, Ship 33 (403 ფუტის ან 123 მეტრის სიმაღლეზე). ამ ტესტში ასევე შედიოდა სადემონსტრაციო ტვირთი, Starlink V3 სიმულატორი. ტესტი დაიწყო 22:37 UTC-ზე. ტესტის შედეგად მეორედ დაიჭირეს სუპერმძიმე გამაძლიერებელი B14, თუმცა 8 წუთის შემდეგ SpaceX-მა დაკარგა კონტაქტი „გემთან“, რომელიც Starship-ის ზედა საფეხურია, რამაც გამოიწვია ხომალდის აფეთქება ასვლის დროს. როგორც ამბობენ, კოსმოსური ხომალდი აფეთქდა გაშვებიდან დაახლოებით 8,5 წუთში ატლანტის ოკეანეში, ტერქსისა და კაიკოსის კუნძულების მახლობლად. 18 იანვარს, ფედერალური საავიაციო სამსახურის (FAA) შეცდომის გამოძიებას ითხოვდა.<ref>{{Cite web |last1=Tingley |first1=Brett |last2=published |first2=Mike Wall |date=January 17, 2025 |title=Watch SpaceX Starship explode over Atlantic Ocean on Flight Test 7 (videos) |url=https://www.space.com/space-exploration/private-spaceflight/watch-spacex-starship-explode-over-atlantic-ocean-on-flight-test-7-videos |access-date=January 24, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2025 წლის 7 მარტს, SpaceX-მა კიდევ ერთი Starship რაკეტა გაუშვა, ამჯერად ტეხასიდან. კონტაქტი დაიკარგა სატესტო ფრენის დაწყებიდან რამდენიმე წუთში და კოსმოსური ხომალდი ჩამოინგრა და დაიშალა, ნამსხვრევები კი ფლორიდის ცაზე ჩანდა.<ref>{{Cite web |date=March 6, 2025 |title=SpaceX's latest Starship test flight ends with another explosion |url=https://apnews.com/article/spacex-starship-elon-musk-0c260a324f597a172300315c6486b9df |access-date=March 7, 2025 |website=AP News |language=en}}</ref> წინასწარი გამოძიების თანახმად, Starship-ის მე-7 სატესტო ფრენა შეფერხდა ჟანგბადის გაჟონვის, ციმციმებისა და მის უკანა ნაწილში ხანგრძლივი ხანძრის გამო, რამაც გამოიწვია რაკეტის ძრავების გამორთვა და კოსმოსური ხომალდის თვითგანადგურების სისტემის ჩართვა.<ref>{{Cite web |last=Roush |first=Ty |title=Elon Musk Defends Second-Straight Explosion For SpaceX's Starship As 'Minor Setback' |url=https://www.forbes.com/sites/tylerroush/2025/03/07/elon-musk-defends-second-straight-explosion-for-spacexs-starship-as-minor-setback/ |access-date=March 7, 2025 |website=Forbes |language=en}}</ref> ==== მართვადი გაშვებები ==== [[File:KSC-20200523-PH-KLS03 0011.jpg|thumb|NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში]] NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში. მნიშვნელოვანი ეტაპი 2020 წლის მაისში მოხდა, როდესაც SpaceX-მა წარმატებით გაუშვა NASA-ს ორი ასტრონავტი (დუგ ჰარლი და ბობ ბენკენი) ორბიტაზე Crew Dragon-ის კოსმოსური ხომალდით Crew Dragon Demo-2-ის დროს, რითაც SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც ასტრონავტები გაგზავნა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე და აღნიშნა პირველი ეკიპაჟის მიერ გაშვებული კოსმოსური ხომალდი ამერიკული მიწიდან 9 წლის განმავლობაში.<ref name="NYT-20200530">{{cite news|title=SpaceX Lifts NASA Astronauts to Orbit, Launching New Era of Spaceflight{{snd}}The trip to the space station was the first from American soil since 2011 when the space shuttles were retired|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|newspaper=The New York Times|last=Chang|first=Kenneth|date=May 30, 2020|access-date=May 31, 2020|archive-date=August 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200810172446/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|url-status=live}}</ref><ref name="CNN-20200530">{{cite news|last=Wattles|first=Jackie |title=SpaceX Falcon 9 launches two NASA astronauts into the space CNN|url=https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|date=May 30, 2020|publisher=CNN|access-date=May 31, 2020|archive-date=May 31, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200531001954/https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|url-status=live}}</ref> მისია ფლორიდაში, კენედის კოსმოსური ცენტრის გაშვების კომპლექსიდან 39A (LC-39A) გაეშვა.<ref>{{cite web|title=SpaceX-NASA Dragon Demo-2 launch: All your questions answered |url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|website=The Indian Express|date=June 2, 2020|access-date=June 2, 2020|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035924/https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|url-status=live}}</ref> ==== Starlink ==== 2019 წლის მაისში, SpaceX-მა გაუშვა Starlink-ის 60 თანამგზავრის პირველი დიდი პარტია, რითაც მომდევნო წელს დაიწყო მსოფლიოში უდიდესი კომერციული თანამგზავრების თანავარსკვლავედის განლაგება.<ref name=mittr_2020>{{cite web|last1=Patel|first1=Neel|title=SpaceX now operates the world's biggest commercial satellite network |url=https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/|publisher=MIT Technology Review |archive-url=https://web.archive.org/web/20231006164834/https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/ |archive-date=October 6, 2023 |access-date=May 19, 2024|url-status=live}}</ref> 2022 წელს, SpaceX-ის გაშვების უმეტესობა ფოკუსირებული იყო Starlink-ზე, სამომხმარებლო ინტერნეტ ბიზნესზე, რომელიც აგზავნის ინტერნეტის გამოსხივების თანამგზავრების პარტიებს და ამჟამად ორბიტაზე 6000-ზე მეტი თანამგზავრი ჰყავს.<ref name="sn2674441">{{Cite web |last=McDowell |first=Jonathan |date= May 19, 2024 |title=Starlink Launch Statistics |url=https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240517045125/https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |archive-date=May 17, 2024 |access-date=May 19, 2024 |website=Jonathan's Space Pages }}</ref> 2021 წლის 16 ივლისს, SpaceX-მა დადო შეთანხმება Swarm Technologies-ის, კერძო კომპანიის შეძენის შესახებ, რომელიც აშენებს დედამიწის დაბალი ორბიტის თანამგზავრების თანავარსკვლავედს ნივთების ინტერნეტის (IoT) მოწყობილობებთან კომუნიკაციისთვის, ტ524 მლნ USD-ისთვის.<ref>{{cite web |last=Foust |first=Jeff |url=https://spacenews.com/spacex-to-acquire-swarm-technologies/ |title=SpaceX to acquire Swarm Technologies |work=[[SpaceNews]] |date=August 9, 2021 |access-date=May 9, 2023 |archive-date=August 12, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210812153424/http://spacenews.com/spacex%2Dto%2Dacquire%2Dswarm%2Dtechnologies/ |url-status=live }}</ref><ref name="wsj-fr" /> 2022 წლის დეკემბერში, აშშ-ის ფედერალურმა კომუნიკაციების კომისიამ (FCC) დაამტკიცა SpaceX-ის 7500-მდე ახალი თაობის თანამგზავრის გაშვება მის Starlink ინტერნეტ ქსელში.<ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=December 1, 2022 |title=SpaceX gets U.S. approval to deploy up to 7,500 satellites |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |access-date=December 2, 2022 |archive-date=December 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221202062556/https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |url-status=live }}</ref> === მიღწევების შეჯამება === {| class="wikitable sticky-header" ! თარიღი ! მიღწევები ! გაშვებები |- | {{Nowrap|28 სექტემბერი, 2008}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to reach orbit.<ref name="nasa2008" /> | [[RatSat|Falcon 1 Flight 4]] |- | {{Nowrap|14 ივლისი, 2009}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to put a commercial satellite in orbit. | [[RazakSAT|Falcon 1 Flight 5]] |- | {{Nowrap|9 დეკემბერი, 2010}} | First private company to successfully launch, orbit, and recover a spacecraft. | [[SpaceX COTS Demo Flight 1]] |- | {{Nowrap|25 მაისი, 2012}} | First private company to send a spacecraft to the [[International Space Station]] (ISS).<ref name="NYT-20120525">{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 25, 2012 |title=Space X Capsule Docks at Space Station |url=https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210809014738/https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |archive-date=August 9, 2021 |access-date=May 25, 2012 |newspaper=The New York Times}}</ref> | [[SpaceX COTS Demo Flight 2]] |- | {{Nowrap|22 დეკემბერი, 2015}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on land. | [[Falcon 9 Flight 20]] |- | {{Nowrap|8 აპრილი, 2016}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on an ocean platform. | [[SpaceX CRS-8]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მარტი, 2017}} | First reuse and (second) landing of an orbital first stage.<ref name="Davenport2017" /> | rowspan="2" | [[SES-10]] |- | First controlled flyback and recovery of a payload fairing.<ref name="fairingrec2">{{cite web |title=SpaceX, In Another First, Recovers $6{{spaces}}Million Nose Cone From Reused Falcon 9 |url=http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170512073231/http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |archive-date=May 12, 2017 |access-date=May 2, 2017 |work=Fortune}}</ref> |- | {{Nowrap|3 ივნისი, 2017}} | First reuse of a commercial cargo spacecraft.<ref>{{cite web|last=spacexcmsadmin|date=January 29, 2016|title=Zuma mission|url=http://www.spacex.com/webcast|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131126023622/http://www.spacex.com/webcast/|archive-date=November 26, 2013|access-date=June 4, 2017|publisher=SpaceX}}</ref> | [[SpaceX CRS-11]] |- | {{Nowrap|6 თებერვალი, 2018}} | First [[Elon Musk's Tesla Roadster|private spacecraft]] launched into [[heliocentric orbit]]. | [[Falcon Heavy test flight]] |- | {{Nowrap|2 მარტი, 2019}} | First private company to send a human-rated spacecraft to orbit. | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-1]] |- | {{Nowrap|3 მარტი, 2019}} | First private company to autonomously dock a human-rated spacecraft to the ISS. |- | {{Nowrap|25 ივლისი, 2019}} | First flight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref>{{cite web|last=Burghardt|first=Thomas|date=July 25, 2019|title=Starhopper successfully conducts debut Boca Chica Hop|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|access-date=January 1, 2021|website=NASASpaceFlight.com|archive-date=July 26, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190726081430/https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|url-status=live}}</ref> | ''[[SpaceX Starship|Starhopper]]'' |- | {{Nowrap|11 ნოემბერი, 2019}} | First reuse of a payload fairing.<ref>{{cite news |last1=Clark |first1=Stephen |title=SpaceX to reuse payload fairing for first time on Nov. 11 launch{{snd}}Spaceflight Now |url=https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |access-date=May 6, 2022 |archive-date=December 5, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201205122215/https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 2 v1.0 |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მაისი, 2020}} | First private company to send humans into orbit.<ref name="30 May 2020">{{cite news|title=SpaceX Launches|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200530202004/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|archive-date=May 30, 2020|access-date=May 30, 2020|newspaper=The New York Times|date=May 30, 2020}}</ref> | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-2]] |- | First private company to send humans to the ISS.<ref>{{cite web|title=SpaceX's 1st Crew Dragon with astronauts docks at space station in historic rendezvous |date=May 31, 2020|url=https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035927/https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|archive-date=June 3, 2020|access-date=June 2, 2020|publisher=Space.com}}</ref> |- | {{Nowrap|24 იანვარი, 2021}} | Most spacecraft launched on a single mission, 143 satellites.<ref>{{cite news |last1=Hennessy |first1=Paul |title=SpaceX launches record number of spacecraft in cosmic rideshare program |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |access-date=January 26, 2021 |publisher=NBC News |date=January 25, 2021 |archive-date=February 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210228005845/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |url-status=live }}</ref> | [[Transporter-1 (spaceflight)|Transporter-1]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|23 აპრილი, 2021}} | First reuse of a crewed [[space capsule]].<ref>{{cite web |title=SpaceX launches its third astronaut crew, the first on a used Crew Dragon capsule |url=https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |website=The Verge |date=April 23, 2021 |access-date=April 23, 2021 |archive-date=April 23, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423100217/https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |url-status=live }}</ref> | rowspan="2" | [[SpaceX Crew-2]] / [[Crew Dragon Endeavour|''Endeavour'']] |- | First reused booster to send humans into orbit. |- | {{Nowrap|17 ივნისი, 2021}} | First reused booster to launch a '[[National Security Space Launch|national security]]' mission.<ref>{{Cite news|url=https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|title=SpaceX cleared to launch reused rockets for 'national security' missions|date=June 15, 2021|first=Steve|last=Dent|access-date=June 17, 2021|archive-date=June 17, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210617061526/https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|url-status=live}}</ref> | [[GPS Block III|GPS III-05]] |- | {{Nowrap|16 სექტემბერი, 2021}} | First orbital launch of an all-private crew.<ref>{{cite web |title=SpaceX makes history with first all-civilian spaceflight |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |website=NBC |date=September 16, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919004910/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Gorman |first1=Steve |title=SpaceX capsule with world's first all-civilian orbital crew returns safely |url=https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |work=Reuters |date=September 19, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919011251/https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |url-status=live }}</ref> | [[Inspiration4]] |- | {{Nowrap|24 ნოემბერი, 2021}} | Longest streak of orbital launches without a mission failure or partial failure for a single rocket type (Falcon 9, 101 launches).<ref>{{cite web |title=Most consecutive successful orbital launches by a rocket model |url=https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |access-date=April 22, 2022 |website=Guinness World Records |date=April 21, 2022 |language=en-gb |archive-date=April 22, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422213237/https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |url-status=live }}</ref> | [[Double Asteroid Redirection Test]] |- | {{Nowrap|9 აპრილი, 2022}} | First all-private crew to dock with the [[International Space Station]].<ref>{{cite news |title=First all-civilian crew launches on mission to International Space Station |url=https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |access-date=May 6, 2022 |publisher=NBC News |language=en |archive-date=May 5, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220505201823/https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |url-status=live }}</ref> | [[Axiom Mission 1]] |- | {{Nowrap|20 ოქტომბერი, 2022}} | Highest number of launches of a single rocket type in a calendar year (Falcon 9, 48 launches).<ref>{{Cite web |date=July 4, 2021 |title=Soyuz-U: Holding Multiple World Records! |url=https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |access-date=October 20, 2022 |website=The Space Techie |language=en-US |archive-date=October 20, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221020164656/https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 4-36 |- | {{Nowrap|20 აპრილი, 2023}} | Tallest, most massive, most powerful rocket to ever launch.<ref>{{Cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=April 20, 2023 |title=SpaceX Starship: Elon Musk's big rocket explodes on test flight |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420202244/https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |url-status=live }}</ref><ref name="Amos-2021">{{cite web |last=Amos |first=Jonathan |date=August 6, 2021 |title=Biggest ever rocket is assembled briefly in Texas |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210811063944/https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |archive-date=August 11, 2021 |access-date=April 25, 2023|work=[[BBC News]] |language=en-GB}}</ref> | [[SpaceX Starship orbital test flight]] |- |{{Nowrap|14 მარტი, 2024}} |Starship reaches intended orbital velocity for the first time.<ref>{{Cite web |last1=Sullivan |first1=Will |title=Starship Reaches Orbit in Third Test Flight, a Success for SpaceX and the Future of Lunar Travel |url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240329120341/https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |archive-date=March 29, 2024 |access-date=April 9, 2024 |website=Smithsonian Magazine |publisher=Smithsonian Institution |language=en}}</ref> |[[SpaceX Starship integrated flight test 3]] |- |{{Nowrap|12 აპრილი, 2024}} |A single Falcon 9 booster reused for the 20th time.<ref>{{Cite web |date=April 11, 2024 |title=SpaceX all set for a record-breaking rocket launch on Friday |url=https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |access-date=April 13, 2024 |website=Digital Trends |language=en |archive-date=April 12, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412190432/https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |url-status=live }}</ref> |[[List of Falcon 9 first-stage boosters#Booster 1062|Booster 1062]] |- |{{Nowrap|12 სექტემბერი, 2024}} |First commercial spacewalk |[[Polaris Dawn]] |- |{{Nowrap|13 ოქტომბერი, 2024}} |First Super Heavy booster catch |[[Starship flight test 5]] |- |{{Nowrap|19 ნოემბერი, 2024}} |First in space relight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref name=":02"/> |[[Starship flight test 6]] |} == ტექნიკური საშუალებები== === გამშვები საშუალებები === [[File:CRS-18 Mission (48380511427).jpg|thumb|upright=1.2|The landing of a [[Falcon 9 Block 5]] first stage at Cape Canaveral in July 2019. [[VTVL]] technologies are used in many of SpaceX's launch vehicles.]] SpaceX-მა შეიმუშავა სამი გამშვები მოწყობილობა. მცირე ამწევი Falcon 1 იყო პირველი გამშვები მოწყობილობა, რომელიც შემუშავებული იქნა და 2009 წელს ამოიღეს მწყობრიდან. საშუალო ამწევი Falcon 9 და მძიმე ამწევი Falcon Heavy ორივე ფუნქციონირებს. Falcon 1 იყო პატარა რაკეტა, რომელსაც შეეძლო რამდენიმე ასეული კილოგრამის დაბალ დედამიწის ორბიტაზე გადატანა. ის ხუთჯერ გაუშვეს 2006-დან 2009 წლამდე, რომელთაგან ორი წარმატებით დასრულდა.<ref name="Falcon9 overview">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon9.php|title=Falcon 9 Overview|year=2011|publisher=SpaceX|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20070210095458/http://spacex.com/falcon9.php|archive-date=February 10, 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501002858/http://www.spacex.com/falcon9.php|archivedate=მაისი 1, 2013}}</ref> Falcon 1 იყო პირველი კერძო დაფინანსებით, თხევადი საწვავით მომუშავე რაკეტა, რომელმაც ორბიტაზე მიაღწია.<ref name="nasa2008">{{cite web |title=NASA – SpaceX Successfully Launches Falcon 1 to Orbit |date=September 28, 2008 |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |website=nasa.gov |access-date=December 30, 2021 |language=en |archive-date=September 3, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |archivedate=სექტემბერი 3, 2021 }}</ref> Falcon 9 არის საშუალო ამწევი გამშვები მოწყობილობა, რომელსაც შეუძლია 22,800 კილოგრამამდე (50,265 ფუნტი) ტვირთის გადატანა ორბიტაზე, კონკურენციას უწევს Delta IV და Atlas V რაკეტებს, ასევე მსოფლიოს სხვა გამშვები პროვაიდერებს. მას პირველ ეტაპზე ცხრა Merlin ძრავა აქვს. Falcon 9 v1.0 რაკეტა წარმატებით გავიდა ორბიტაზე პირველივე ცდაზე 2010 წლის 4 ივნისს. მისი მესამე ფრენა, COTS Demo Flight 2, 2012 წლის 22 მაისს დაიწყო და გაუშვა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელიც მიაღწია და დაუკავშირდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს (ISS).<ref name="cbcnews">{{cite news|url=http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|title=Private SpaceX rocket blasts off for space station Cargo ship reaches orbit 9 minutes after launch|agency=The Canadian Press|date=May 22, 2012|access-date=March 1, 2017|publisher=CBC News|archive-date=March 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313042620/http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|url-status=live}}</ref> 2013 წელს აპარატი განახლდა Falcon 9 v1.1-მდე, 2015 წელს Falcon 9 Full Thrust-მდე და ბოლოს 2018 წელს Falcon 9 Block 5-მდე. Falcon 9-ის პირველი ეტაპი შექმნილია რეტრო-პროპულსიური დაშვებისთვის, მისი ამოღებისა და ხელახლა გაფრენისთვის.<ref>{{cite web |access-date=February 3, 2021 |archive-date=July 21, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |quote=The v1.2 design was constantly improved upon over time, leading to different sub-versions or "Blocks". The initial design, flying on the maiden flight was thus referred to as Block 1. The final design which has largely stayed static since 2018 is the Block 5 variant. |title=Falcon 9 & Falcon Heavy |work=SpaceX Info |url=https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |archivedate=ივლისი 21, 2020 }}</ref> Falcon Heavy არის მძიმე ამწევი აპარატი, რომელსაც შეუძლია 63,800 კგ-მდე (140,700 ფუნტი) ტვირთის გადატანა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე (LEO) ან 26,700 კგ-მდე (58,900 ფუნტი) გეოსინქრონული გადაცემის ორბიტაზე (GTO). ის იყენებს სამ ოდნავ მოდიფიცირებულ Falcon 9-ის პირველი ეტაპის ბირთვს სულ 27 Merlin 1D ძრავით.<ref name="sxfh2011">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|title=Falcon Heavy Overview|publisher=Space.com|year=2011|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archive-date=October 5, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archivedate=ოქტომბერი 5, 2011}}</ref><ref name="nsw20130103">{{cite web |author=Lindsey |first=Clark |date=January 4, 2013 |title=NewSpace flights in 2013 |url=http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archive-date=May 26, 2013 |access-date=January 3, 2013 |publisher=NewSpace Watch |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archivedate=მაისი 26, 2013 }}</ref> Falcon Heavy-მ წარმატებით შეასრულა თავისი პირველი მისია 2018 წლის 6 თებერვალს, რითაც მასკის პერსონალური Tesla Roadster ჰელიოცენტრულ ორბიტაზე გაუშვა.<ref>{{cite news |url=http://www.spacex.com/falcon-heavy|title=Falcon Heavy|last=spacexcmsadmin|date=November 15, 2012|publisher=SpaceX|access-date=April 5, 2017|archive-date=April 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170406182002/http://www.spacex.com/falcon-heavy}}</ref> როგორც Falcon 9, ასევე Falcon Heavy სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) გაშვების ჩასატარებლად.<ref name="NSSL1" /><ref>{{cite web|last1=Erwin|first1=Sandra|title=Air Force certified Falcon Heavy for national security launch but more work needed to meet required orbits|date=September 21, 2019|url=https://spacenews.com/air-force-certified-falcon-heavy-for-national-security-launch-but-more-work-needed-to-meet-required-orbits/|publisher=SpaceNews|access-date=September 22, 2019|archive-date=April 27, 2021|archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210427122608/https://spacenews.com/air%2Dforce%2Dcertified%2Dfalcon%2Dheavy%2Dfor%2Dnational%2Dsecurity%2Dlaunch%2Dbut%2Dmore%2Dwork%2Dneeded%2Dto%2Dmeet%2Drequired%2Dorbits/|url-status=live}}</ref> 2025 წლის 4 ივნისის მონაცემებით, Falcon 9 და Falcon Heavy 496-ჯერ იქნა გაშვებული, რამაც 493 სრული მისია წარმატებით, ერთი ნაწილობრივი წარმატებით და ერთი ფრენის დროს წარუმატებლობით დაასრულა. გარდა ამისა, Falcon 9-მა 2016 წელს სტატიკური ცეცხლსასროლი იარაღის ტესტირებამდე ფრენამდე წარუმატებლობა განიცადა.<ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/launch-list/|title=SpaceX Missions Summary|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/stats/|title=Total Mission Counter|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref> SpaceX ავითარებს სრულად მრავალჯერად სუპერმძიმე ამწევი ამწევი სისტემის გაშვებას, რომელიც ცნობილია როგორც Starship. ის შედგება მრავალჯერადი გამოყენების პირველი ეტაპისგან, სახელწოდებით Super Heavy, და მრავალჯერადი გამოყენების Starship მეორე ეტაპის კოსმოსური ხომალდისგან. 2017 წლის მდგომარეობით, სისტემა 2020-იანი წლების დასაწყისისთვის კომპანიის არსებული გამშვები აპარატურის ჩანაცვლებას აპირებდა.<ref name="nsf20170929">{{cite news |author=Gebhardt |first=Chris |date=September 29, 2017 |title=The Moon, Mars, and around the Earth{{snd}}Musk updates BFR architecture, plans |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001081759/https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |archive-date=October 1, 2017 |access-date=May 16, 2020}}</ref><ref>{{cite web |date=September 18, 2018 |title=Elon Musk says moon mission is "dangerous" but SpaceX's first passenger isn't scared |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181127031540/https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |archive-date=November 27, 2018 |access-date=February 2, 2019 |publisher=CBS News}}</ref> === სარაკეტო ძრავები === [[File: SpaceX Testing Merlin 1D Engine In Texas.jpg|thumb|upright=1.2|[[Merlin (rocket engine family)#Merlin 1D|Merlin 1D engine]] undergoes a test at SpaceX's Rocket Development and Test Facility in [[McGregor, Texas]]]] 2002 წელს SpaceX-ის დაარსების დღიდან, კომპანიამ შეიმუშავა რამდენიმე სარაკეტო ძრავა - Merlin, Kestrel და Raptor - გამშვები აპარატებისთვის,<ref name="raptor1" /><ref name="falcon1k" /> Draco კოსმოსური ხომალდების Dragon სერიის რეაქციის კონტროლის სისტემისთვის,<ref name="sxF9LVPUG2009" /> და SuperDraco Crew Dragon-ში შეწყვეტის შესაძლებლობისთვის.<ref name=nsf20140530>{{cite news |last=Bergin |first=Chris |title=SpaceX lifts the lid on the Dragon V2 crew spacecraft |url=http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |access-date=May 30, 2014 |newspaper=NASAspaceflight.com |date=May 30, 2014 |archive-date=May 31, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140531104755/http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |url-status=live }}</ref> Merlin არის სარაკეტო ძრავების ოჯახი, რომელიც იყენებს თხევად ჟანგბადს (LOX) და RP-1 საწვავ საწვავს. Merlin თავდაპირველად გამოიყენებოდა Falcon 1-ის პირველი ეტაპის კვებისთვის და ამჟამად გამოიყენება Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ის ორივე ეტაპზე.<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|title=Falcon 9 User's Guide|archive-url=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archive-date=February 20, 2019|access-date=February 25, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archivedate=თებერვალი 20, 2019}}</ref> Kestrel იყენებს იგივე საწვავ საწვავს და გამოიყენებოდა როგორც Falcon 1 რაკეტის მეორე ეტაპის მთავარი ძრავა.<ref name="falcon1k">{{cite web |url=http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 1 Flight Three Press Kit |access-date=September 30, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081001161901/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archive-date=October 1, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120306045545/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archivedate=მარტი 6, 2012 }}</ref><ref name="good_boy_astro">{{cite web |url=http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm |title=Encyclopedia Astronautica Kestrel |access-date=June 22, 2021 |archive-date=December 16, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131216104115/http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm }}</ref> Draco და SuperDraco არის ჰიპერგოლური თხევად-საწვავიანი სარაკეტო ძრავები. Draco ძრავები გამოიყენება Dragon-ისა და Dragon 2 კოსმოსური ხომალდების რეაქციის კონტროლის სისტემაში.<ref name="sxF9LVPUG2009">{{cite web |access-date=March 1, 2017 |archive-date=May 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 9 Launch Vehicle Payload User's Guide, 2009 |url=http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |year=2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |archivedate=მაისი 3, 2012 }}</ref> SuperDraco-ს ძრავა უფრო მძლავრია და რვა SuperDraco ძრავა უზრუნველყოფს გაშვების გაქცევის შესაძლებლობას ეკიპაჟიანი Dragon 2 კოსმოსური ხომალდისთვის შეწყვეტის სცენარის დროს.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=SpaceX's Dragon capsule has survived its greatest test{{snd}}returning to Earth |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |access-date=December 30, 2021 |work=Ars Technica |date=March 7, 2019 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230170631/https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |url-status=live }}</ref> Raptor არის თხევადი ჟანგბადითა და თხევადი მეთანით საწვავით მომუშავე სრული ნაკადის ეტაპობრივი წვის ციკლის ძრავების ახალი ოჯახი, რომელიც ემსახურება Starship-ის გაშვების სისტემის პირველ და მეორე ეტაპებს.<ref name="raptor1">{{cite magazine |last1=O'Callaghan |first1=Jonathan |title=The wild physics of Elon Musk's methane-guzzling super-rocket |url=https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |access-date=April 21, 2021 |magazine=Wired UK |date=July 31, 2019 |language=en-gb |archive-date=February 22, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210222232043/https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |url-status=live }}</ref> შემუშავების ვერსიები გამოსცადეს 2016 წლის ბოლოს,<ref>{{cite news|url=http://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|title=SpaceX performs first test of Raptor engine|date=September 26, 2016|publisher=SpaceNews|access-date=April 28, 2017|archive-date=February 20, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155808/https://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|url-status=live}}</ref> და ძრავა პირველად აფრინდა 2019 წელს, რამაც Starhopper-ის ხომალდი 20 მ (66 ფუტი) სიმაღლეზე ააფრინა.<ref>{{cite web|url=https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|title=Big News! SpaceX's Starhopper Test Vehicle Completes First Free Flight!|date=July 26, 2019|access-date=August 11, 2019|archive-date=August 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190811125745/https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|url-status=live}}</ref> === კოსმოსური ხომალდი Dragon === {{Main|Dragon 1|Dragon 2}} [[File:Iss065e162284.jpg|thumb|[[SpaceX Dragon 2]] spacecraft, designed to deliver crew and cargo to and from the International Space Station (cargo version shown)]] SpaceX-მა შეიმუშავა Dragon კოსმოსური ხომალდი ტვირთისა და ეკიპაჟის საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) გადასაზიდად. პირველი თაობის Dragon 1 კოსმოსური ხომალდი მხოლოდ ტვირთის გადასაზიდად გამოიყენებოდა. ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის ფარგლებში. 2010 წელს COTS-ის წარმატებული სადემონსტრაციო ფრენის შემდეგ, SpaceX შეირჩა კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტის მისაღებად.<ref name="BBCLaunchDec2010" /> ამჟამად მოქმედმა მეორე თაობის Dragon 2 კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი პირველი ფრენა, ეკიპაჟის გარეშე, ISS-ზე 2019 წლის დასაწყისში განახორციელა, რასაც მოჰყვა Dragon 2-ის ეკიპაჟით ფრენა 2020 წელს.<ref name="NYT-20200530" /> ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ეკიპაჟის პროგრამის პროგრამის ფარგლებში. Dragon 2-ის სატვირთო ვარიანტი პირველად 2020 წლის დეკემბერში გაფრინდა ISS-ზე მომარაგების მიზნით, NASA-სთან CRS კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{cite news |last1=Thompson |first1=Amy |title=Tissue chips and organoids: SpaceX is launching lots of science to space for NASA on Sunday |url=https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |access-date=December 26, 2021 |work=Space.com |date=December 5, 2020 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226115140/https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |url-status=live }}</ref> 2020 წლის მარტში SpaceX-მა წარმოადგინა Dragon XL, რომელიც შექმნილია NASA-ს დაგეგმილი Lunar Gateway კოსმოსური სადგურისთვის მომარაგების შესავსებად Gateway Logistics Services (GLS) კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|title=NASA Awards Artemis Contract for Gateway Logistics Services|last=Potter|first=Sean|date=March 27, 2020|publisher=NASA|access-date=March 28, 2020|archive-date=March 27, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327195418/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|url-status=live}} }}</ref> Dragon XL-ის გაშვება დაგეგმილია Falcon Heavy-ზე და მას შეუძლია Gateway-ზე 5000 კგ-ზე (11,000 ფუნტი) მეტი ტვირთის გადატანა. Dragon XL Gateway-ზე ექვსიდან თორმეტ თვემდე იქნება მიმაგრებული.<ref>{{cite web|access-date=March 28, 2020|title=Dragon XL revealed as NASA ties SpaceX to Lunar Gateway supply contract |work=NASA Spaceflight|url=https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|date=March 27, 2020|archive-date=March 28, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200328020206/https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|url-status=live}}</ref> SpaceX-მა შეიმუშავა კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც Dragon კოსმოსურ ხომალდში უნდა ჩაიცვათ შესაძლო დეპრესურიზაციისგან დასაცავად.<ref>{{Cite web |last=Howell |first=Elizabeth |date=June 10, 2020 |title=New SpaceX spacesuits get five-star rating from NASA astronauts |url=https://www.space.com/spacex-spacesuits-five-star-astronaut-review.html |access-date=May 4, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 4 მაისს SpaceX-მა წარმოადგინა მეორე კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც შექმნილია კოსმოსური ხომალდის გარეთ გასასვლელად და რომლის გამოყენებაც დაგეგმილია Polaris Dawn-ის მისიის დროს კოსმოსური გასეირნებისთვის.<ref>{{Cite web |title=Updates |url=https://www.spacex.com/updates |access-date=May 4, 2024 |website=SpaceX |language=en}}</ref> === ავტონომიური კოსმოსური დრონები === [[File:SpaceX ASDS in position prior to Falcon 9 Flight 17 carrying CRS-6 (17127808431).jpg|thumb|upright=1.2|[[Autonomous spaceport drone ship]] in position prior to [[SpaceX CRS-6|CRS-6]] mission]] SpaceX ორბიტალური გაშვების შემდეგ რეგულარულად აბრუნებს Falcon 9-ის და Falcon Heavy-ის რაკეტების პირველ ეტაპს. რაკეტა ეშვება წინასწარ განსაზღვრულ დაშვების ადგილას მხოლოდ მისი მამოძრავებელი სისტემების გამოყენებით.<ref name="pm20120207">{{cite web |author=Simberg |first=Rand |date=February 8, 2012 |title=Elon Musk on SpaceX's Reusable Rocket Plans |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170624061845/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |archive-date=June 24, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> როდესაც საწვავის მარჟები არ იძლევა გაშვების ადგილას (RTLS) დაბრუნების საშუალებას, რაკეტები ბრუნდებიან ოკეანეში მცურავ სადესანტო პლატფორმაზე, რომელსაც ავტონომიური კოსმოსური დრონები (ASDS) ეწოდება.<ref>{{citation|last=SpaceX|title=Elon Musk Names SpaceX Drone Ships in Honor of Sci-Fi Legend|date=February 4, 2015|url=https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|access-date=May 31, 2020|archive-date=June 2, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200602064617/https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|url-status=live}}</ref> SpaceX-ს ასევე ჰქონდა გეგმები მცურავი გამშვები პლატფორმების დანერგვის შესახებ, რომლებიც მოდიფიცირებული ნავთობის პლატფორმები იქნებოდა, რომლებიც უზრუნველყოფდა ზღვის გაშვების ვარიანტს მათი Starship გამშვები მანქანისთვის. 2023 წლის თებერვლის მდგომარეობით, SpaceX-მა გაყიდა ნავთობის პლატფორმები, მაგრამ არ გამორიცხა ზღვაზე დაფუძნებული პლატფორმები მომავალი გამოყენებისთვის.<ref name="Spacenews Oil Rig">{{cite web |last1=Foust |first1=Jeff |title=SpaceX drops plans to convert oil rigs into launch platforms |date=February 14, 2023|url=https://spacenews.com/spacex-drops-plans-to-covert-oil-rigs-into-launch-platforms/ |website=SpaceNews |access-date=November 29, 2024}}</ref> === Starlink === {{Main|Starlink}} [[File: Starlink Mission (47926144123).jpg|thumb|upright=1.2|სამოცი Starlink თანამგზავრი ერთად განლაგებამდე]] Starlink არის ინტერნეტ თანამგზავრების კონსტოლაცია, რომელიც Starlink Services, LLC-ის მიერ, SpaceX-ის სრულად საკუთრებაში არსებული შვილობილი კომპანიის მიერ არის შემუშავებული,<ref name=StarlinkServices>{{cite web |url=https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |title=Order on Review (FCC 23-105) |date=December 12, 2023 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |access-date=March 29, 2024 |quote=After the auction, SpaceX assigned its winning bids to its wholly-owned subsidiary, Starlink. |archive-date=December 24, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231224074601/https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |author=SpaceX |date=September 9, 2022 |title=Starlink Services LLC RDOF AFR – For Public Inspection |url=https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019183126/https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |archive-date=October 19, 2022 |access-date=March 29, 2024 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |quote=Starlink Services, LLC, a wholly-owned subsidiary of Space Exploration Technologies Corp.}}</ref> რომელიც შედგება ათასობით ურთიერთდაკავშირებული საკომუნიკაციო თანამგზავრისგან დაახლოებით 550 კმ ორბიტაზე. მისი მიზანია დააკმაყოფილოს მსოფლიოში დაბალი ღირებულების ფართოზოლოვანი ინტერნეტის შესაძლებლობების მნიშვნელოვანი დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნა.<ref name="sn20150119">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 19, 2015 |title=SpaceX To Build 4,425 Broadband Satellites in Seattle |url=http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150119210849/http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |archive-date=January 19, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> განვითარება 2015 წელს დაიწყო და პირველი პროტოტიპები სატესტო ფრენის თანამგზავრები SpaceX Paz თანამგზავრის მისიაზე 2017 წელს გაუშვეს. 2019 წლის მაისში SpaceX-მა Falcon 9-ზე 60 თანამგზავრისგან შემდგარი პირველი პარტია გაუშვა.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|title=Falcon 9 launches first Starlink mission{{snd}}heaviest payload launch by SpaceX to date|date=May 23, 2019|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=July 4, 2019|archive-date=June 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190603142831/https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|url-status=live}}</ref> კონსტოლაციის საწყისი სატესტო ოპერაციები 2020 წლის ბოლოს დაიწყო<ref>{{cite news |last1=Sheetz |first1=Michael |title=SpaceX prices Starlink satellite internet service at $99 per month, according to e-mail |url=https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |access-date=December 25, 2021 |publisher=CNBC |date=October 27, 2020 |language=en |archive-date=February 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210204222430/https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |url-status=live }}</ref> და პირველი შეკვეთები 2021 წლის დასაწყისში იქნა მიღებული.<ref>{{cite web|title=SpaceX opens Starlink satellite Internet pre-orders to the public|url=https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|work=Engadget|date=February 10, 2021 |access-date=February 10, 2021|archive-date=February 10, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210210134847/https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|url-status=live}}</ref> ​​მომხმარებლებს უთხრეს, რომ ინტერნეტის მომსახურების სიჩქარე 50 მბიტ/წმ-დან 150 მბიტ/წმ-მდე და შეყოვნება 20 მილიწამიდან 40 მილიწამამდე უნდა ელოდონ.<ref>{{cite news|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|title=SpaceX Reveals Monthly Cost Of Starlink Internet In Its 'Better Than Nothing Beta'|last=O'Callaghan|first=Jonathan|newspaper=Forbes|date=October 27, 2020 |access-date=October 30, 2020|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160314/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში Starlink-მა მსოფლიო მასშტაბით 1 მილიონზე მეტ აბონენტს მიაღწია.<ref>{{cite tweet|number=1604872936976154624|user=SpaceX |title=Starlink now has more than 1,000,000 active subscribers}}</ref> Starlink-ის დაგეგმილი დიდი რაოდენობით თანამგზავრები ასტრონომების მიერ გააკრიტიკეს სინათლის დაბინძურების შესახებ შეშფოთების გამო,<ref>{{cite news|title=After SpaceX Starlink Launch, a Fear of Satellites That Outnumber All Visible Stars|url=https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200821011421/https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|archive-date=August 21, 2020|access-date=June 3, 2019|work=The New York Times|date=June 2019|last1=Hall|first1=Shannon}}</ref><ref>{{cite news|title=The unexpected brightness of new satellites could ruin the night sky|url=https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160416/https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|newspaper=The Economist|date=May 30, 2019}}</ref><ref>{{cite web|title=SpaceX's Starlink Could Change The Night Sky Forever, And Astronomers Are Not Happy|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160330/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|work=Forbes}}</ref> Starlink-ის თანამგზავრების სიკაშკაშე როგორც ოპტიკურ, ასევე რადიო ტალღის სიგრძეებში ხელს უშლიდა სამეცნიერო დაკვირვებებს.<ref>{{cite web|title=Will Elon Musk's Starlink satellites harm astronomy? Here's what we know.|date=May 29, 2019|url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|access-date=March 12, 2021|work=National Geographic|archive-date=March 9, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210309192056/https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|url-status=dead}}</ref> საპასუხოდ, SpaceX-მა Starlink-ის თანამგზავრებზე რამდენიმე განახლება განახორციელა, რაც მიზნად ისახავდა მათი სიკაშკაშის შემცირებას.<ref>{{Cite news|last=SpaceX|date=April 28, 2020|title=Astronomy Discussion with National Academy of Sciences|url=https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html|url-status=live|access-date=April 4, 2021|archive-date=May 16, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210516183544/https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html}}</ref> Starlink-ის მიერ გამოყენებული თანამგზავრების დიდი რაოდენობა ასევე ქმნის კოსმოსური ნარჩენების შეჯახების გრძელვადიან საფრთხეს.<ref>{{cite web|last=O'Callaghan|first=Jonathan|date=May 13, 2019|title=SpaceX's Starlink Could Cause Cascades of Space Junk|url=https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160329/https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|archive-date=November 17, 2020|access-date=August 2, 2020|website=Scientific American}}</ref><ref>[https://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/starlink-space-debris/ Does Starlink Pose a Space Debris Threat? An Expert Answers.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201117160315/https://skyandtelescope.org/astronomy-news/starlink-space-debris/|date=November 17, 2020}} Jan Hattenbach, ''Sky & Telescope'', June 3, 2019.</ref> თუმცა, თანამგზავრები აღჭურვილია კრიპტონით მომუშავე ჰოლის ძრავებით, რომლებიც საშუალებას აძლევს მათ, სიცოცხლის ვადის ამოწურვის შემდეგ ორბიტიდან გავიდნენ. ისინი ასევე შექმნილია ისე, რომ ავტონომიურად აიცილონ თავიდან შეჯახებები აღმავალი თვალთვალის მონაცემების საფუძველზე.<ref>{{cite web|title=Starlink Block v1.0|url=https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|access-date=July 1, 2021|publisher=space.skyrocket.de|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160214/https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა Starshield, პროგრამა, რომელიც ითვალისწინებს სამხედრო ან სამთავრობო ორგანიზაციების ტვირთის ინტეგრირებას Starlink-ისგან წარმოებულ თანამგზავრულ ავტობუსში. კოსმოსური განვითარების სააგენტო კოსმოსური რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემისთვის თანამგზავრების მომწოდებელი მთავარი მომხმარებელია.<ref>{{cite news | url=https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | title=Musk's SpaceX wins Pentagon award for missile tracking satellites | work=Reuters | date=October 5, 2020 | access-date=December 13, 2022 | archive-date=December 11, 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221211175715/https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX – Starshield |url=https://www.spacex.com/starshield/ |access-date=December 13, 2022 |website=spacex.com |archive-date=December 14, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214061704/https://www.spacex.com/starshield/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის ივნისში SpaceX-მა წარმოადგინა Starlink-ის ანტენების კომპაქტური ვერსია, „Starlink Mini“, რომელიც შექმნილია მობილური თანამგზავრული ინტერნეტით სარგებლობისთვის. ადრეული წვდომის ვერსიაში ის 599 დოლარად იყო შემოთავაზებული და საბაზისო მოდელზე უფრო ძვირი ღირდა. Mini ანტენა, სტანდარტული ვერსიის ზომის ნახევარი და წონის ერთი მესამედი, აღჭურვილი იყო ჩაშენებული WiFi როუტერით, დაბალი ენერგომოხმარებით და 100 მბიტ/წმ-ზე მეტი ჩამოტვირთვის სიჩქარით.<ref>{{cite news|last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX unveils backpack-sized 'Starlink Mini' satellite internet antenna for $599 |date=June 20, 2024 |url=https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20240626174646/https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-date=June 26, 2024 |access-date=June 27, 2024}}</ref> == სხვა პროექტები == === Hyperloop === 2015 წლის ივნისში, SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ ის Hyperloop-ის შეჯიბრს დააფინანსებდა და SpaceX-ის შტაბ-ბინასთან ახლოს 1.6 კმ (0.99 მილი) სიგრძის ქვემასშტაბიან სატესტო ტრასას ააშენებდა შეჯიბრებითი ღონისძიებებისთვის.<ref name="nbc20150615">{{cite web |author=Boyle |first=Alan |date=June 15, 2015 |title=Elon Musk's SpaceX Plans Hyperloop Pod Races at California HQ in 2016 |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301034956/http://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |archive-date=March 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NBC}}</ref><ref name="spacex-competition201506">{{cite web|url=http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|title=Spacex Hyperloop Pod Competition|publisher=SpaceX|date=June 2015|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archive-date=July 14, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archivedate=ივლისი 14, 2015}}</ref> კომპანიამ ყოველწლიური შეჯიბრი 2017 წლიდან 2019 წლამდე ჩაატარა.<ref>{{cite news |last1=Bonasio |first1=Alice |title=Is it time to take the Hyperloop seriously? |url=https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |access-date=April 21, 2021 |work=Ars Technica |date=March 4, 2018 |language=en-us |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421143836/https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |url-status=live }}</ref> ===COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამა=== ექიმებთან და აკადემიურ მკვლევარებთან თანამშრომლობით, SpaceX-მა ყველა თანამშრომელი მიიწვია 2020 წელს COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამის შექმნაში მონაწილეობის მისაღებად. ამგვარად, 4300 თანამშრომელმა ნებაყოფლობით ჩააბარა სისხლის ნიმუშები, რის შედეგადაც გამოქვეყნდა რეცენზირებული სამეცნიერო ნაშრომი, რომელშიც SpaceX-ის რვა თანამშრომელი თანაავტორად იყო მიჩნეული და ვარაუდობდნენ, რომ COVID-19 ანტისხეულების გარკვეული დონე შეიძლება უზრუნველყოფდეს ვირუსის წინააღმდეგ ხანგრძლივ დაცვას.<ref>{{cite news |url= https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |title= Elon Musk got 4,000 SpaceX workers to join a COVID-19 study. Here's what he learned. |website= [[The Wall Street Journal]] |via= [[Fox Business]] |first= Sarah |last= Krouse |date= February 21, 2021 |access-date= February 21, 2021 |archive-date= February 23, 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20210223031740/https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |url-status= live }}</ref><ref>{{cite journal|title= Discrete SARS-CoV-2 antibody titers track with functional humoral stability |journal= [[Nature Communications]] | doi = 10.1038/s41467-021-21336-8 |first1= Yannic C. |last1= Bartsch |first2= Stephanie |last2= Fischinger |first3= Sameed M. |last3= Siddiqui |first4= Zhilin |last4= Chen |first5= Jingyou |last5= Yu |first6= Makda |last6= Gebre |first7= Caroline |last7= Atyeo |first8= Matthew J. |last8= Gorman |first9= Alex Lee |last9= Zhu |first10= Jaewon |last10= Kang |first11= John S. |last11= Burke |first12= Matthew |last12= Slein |first13= Matthew J. |last13= Gluck |first14= Samuel |last14= Beger |first15= Yiyuan |last15= Hu |first16=Justin |last16= Rhee |first17= Eric |last17= Petersen |first18= Benjamin |last18= Mormann |first19= Michael |last19= de St Aubin |first20= Mohammad A. |last20= Hasdianda |first21= Guruprasad |last21= Jambaulikar |first22=Edward W. |last22= Boyer |first23=Pardis C. |last23= Sabeti |author-link23= Pardis Sabeti |first24= Dan H. |last24= Barouch |author-link24= Dan Barouch |first25= Boris D. |last25= Julg |first26= Elon R. |last26= Musk |author-link26= Elon Musk |first27= Anil S. |last27= Menon |first28= Douglas A. |last28= Lauffenburger |author-link28= Doug Lauffenburger |first29= Eric J. |last29= Nilles |first30= Galit |last30= Alter |author-link30= Galit Alter |date=February 15, 2021 |volume= 12 |issue= 1 |page= 1018 |pmid= 33589636 |pmc= 7884400 |bibcode= 2021NatCo..12.1018B |doi-access= free | issn = 2041-1723}}</ref> ===სხვა=== 2018 წლის ივლისში, მასკმა თავის თანამშრომლებს მინი-წყალქვეშა ნავის აშენება მოაწყო, რათა ტაილანდში დატბორილ გამოქვაბულში ჩარჩენილი ბავშვების გადარჩენაში დახმარებოდა.<ref name="ArsTechSubmarine">{{Cite web |last=Lee |first=Timothy B. |date=July 10, 2018 |title=Thai official: Elon Musk's submarine "not practical for this mission" [Updated] |url=https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200919045304/https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |archive-date=September 19, 2020 |access-date=September 13, 2020 |website=Ars Technica}}</ref> საერთაშორისო სამაშველო მყვინთავთა ჯგუფის ხელმძღვანელმა, რიჩარდ სტენტონმა, მასკს მოუწოდა, წყალდიდობის გაუარესების შემთხვევაში, დამხმარე საშუალებად ემუშავა აპარატის აშენებაზე. თუმცა, სტენტონმა მოგვიანებით დაასკვნა, რომ მინი-წყალქვეშა ნავი არ იმუშავებდა და თქვა, რომ მასკის ჩართულობამ „სამაშველო სამუშაოებიდან ყურადღება გადაიტანა“.<ref>{{cite news |last1=Wong |first1=Julia Carrie |author-link=Julia Carrie Wong |date=December 5, 2019 |title=Elon Musk trial: Vernon Unsworth says entrepreneur's tweets 'humiliated' him |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |url-status=live |access-date=May 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220513154947/https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |archive-date=May 13, 2022}}</ref><ref>{{cite tweet |number=1016684366083190785 |user=elonmusk |title=The former Thai provincial governor (described inaccurately as "rescue chief") is not the subject matter expert. [...] |first=Elon |last=Musk |access-date=July 19, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180718112856/https://twitter.com/elonmusk/status/1016684366083190785 |archive-date=July 18, 2018 |url-status=live}}</ref> SpaceX-ისა და The Boring Company-ის ინჟინრებმა მინი-წყალქვეშა ნავი Falcon 9-ის თხევადი ჟანგბადის გადამცემი მილისგან რვა საათში ააშენეს და პირადად მიიტანეს ტაილანდში. <ref>{{cite news |last1=Ferris |first1=Robert |date=July 10, 2018 |title=Elon Musk says his 'mini-submarine' can be used for other things |publisher=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |url-status=live |access-date=July 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180713075037/https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |archive-date=July 13, 2018}}</ref><ref>{{cite web |date=July 8, 2018 |title=Tested for Thailand, SpaceX's makeshift mini-sub could serve as space escape pod |url=https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191207165300/https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |archive-date=December 7, 2019 |access-date=December 7, 2019 |website=GeekWire.com}}</ref> ტაილანდის ხელისუფლებამ საბოლოოდ უარი თქვა წყალქვეშა ნავის გამოყენებაზე, რადგან განაცხადა, რომ ის სამაშველო მისიისთვის პრაქტიკული არ იყო.<ref name="ArsTechSubmarine" /> == ობიექტები == SpaceX-ის შტაბ-ბინა მდებარეობს SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, სადაც ის აწარმოებს და უშვებს თავის Starship-ის ხომალდს. თუმცა, კომპანიის ოპერაციების უმეტესობა ხორციელდება ჰოთორნში, კალიფორნიის შტატში, მდებარე ოფისიდან, სადაც ადრე იყო მისი შტაბ-ბინა, სადაც ის ამზადებს Falcon-ის რაკეტებსა და Dragon-ის კოსმოსურ ხომალდს და სადაც განთავსებულია მისიის მართვის ცენტრი. კომპანია ასევე მართავს Starlink-ის თანამგზავრების წარმოების ობიექტს რედმონდში, ვაშინგტონის შტატში, რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ობიექტს მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში,<ref name="bloomberg2021">{{cite news |last1=Hull |first1=Dana |last2=Chapa |first2=Sergio |title=Elon's Texas Empire |url=https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105220210/https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |archive-date=November 5, 2021 |access-date=January 8, 2022 |work=bloomberg.com}}</ref> და ინარჩუნებს ოფისს ვაშინგტონის შტატში, ძირითადი სამთავრობო მომხმარებლების მახლობლად.<ref>{{Cite web |last=Hennigan |first=W.J. |date=January 31, 2011 |title=SpaceX to open a new office in the Washington, D.C., area |url=https://www.latimes.com/archives/blogs/money-company/story/2011-01-31/spacex-to-open-a-new-office-in-the-washington-d-c-area |access-date=August 22, 2024 |website=Los Angeles Times |language=en-US}}</ref> SpaceX-ს აქვს ორი აქტიური გაშვების წერტილი ფლორიდაში, ერთი აქტიური გაშვების წერტილი კალიფორნიაში და ერთი აქტიური გაშვების წერტილი Starbase-ში, ტეხასის შტატში. === Hawthorne, CA: Falcon and Dragon manufacturing, mission control === [[File:Iridium-4 Mission (25557986177).jpg|thumb|upright=1.2|SpaceX office in Hawthorne, California at night during a Falcon 9 launch from [[Vandenberg Space Force Base]]]] SpaceX ლოს-ანჯელესის გარეუბან ჰოთორნში, კალიფორნიაში, დიდ ობიექტს მართავს. სამსართულიან შენობაში, რომელიც თავდაპირველად Northrop Corporation-მა Boeing 747-ის ფიუზელაჟების ასაგებად ააშენა,<ref name="pm">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=January 20, 2012 |title=Inside SpaceX: We Visit the Company's California Headquarters{{snd}}Slide 3 |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306040700/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> განთავსებულია SpaceX-ის საოფისე სივრცე, მისიის კონტროლი და Falcon 9-ის წარმოების ობიექტები.<ref name="arstechnica_2019">{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |date=July 26, 2019 |title=SpaceX's Starship prototype has taken flight for the first time |url=https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190804140323/https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |archive-date=August 4, 2019 |access-date=March 16, 2021 |work=Ars Technica |language=en-us}}</ref> ამ ტერიტორიაზე აშშ-ში კოსმოსური სექტორის შტაბ-ბინების, ობიექტებისა და შვილობილი კომპანიების ერთ-ერთი უდიდესი კონცენტრაციაა, მათ შორის Boeing/McDonnell Douglas-ის მთავარი თანამგზავრული შენობის კამპუსები, The Aerospace Corporation, Raytheon, NASA-ს რეაქტიული ძრავების ლაბორატორია, აშშ-ის კოსმოსური ძალების კოსმოსური სისტემების სარდლობა ლოს-ანჯელესის საჰაერო ძალების ბაზაზე, Lockheed Martin, BAE Systems, Northrop Grumman და AECOM და ა.შ., აეროკოსმოსური ინჟინრებისა და კოლეჯის ინჟინერიის ბოლო კურსდამთავრებულების დიდი ჯგუფით.<ref name="pm" /> SpaceX თავისი რაკეტებისა და სარაკეტო ძრავების წარმოებაში მაღალი ხარისხის ვერტიკალურ ინტეგრაციას იყენებს. SpaceX რაკეტის ძრავებს, რაკეტის საფეხურებს, კოსმოსურ ხომალდებს, ძირითად ავიონიკას და ყველა პროგრამულ უზრუნველყოფას საკუთარ ჰოთორნის ქარხანაში ამზადებს, რაც უჩვეულოა კოსმოსური ინდუსტრიისთვის.<ref name=A&Ssmithsonian201201 /> ჰოთორნის ქარხანა SpaceX-ის შტაბ-ბინა 2024 წლის აგვისტომდე იყო. თუმცა, SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად აღიქმებოდა, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში, რადგან ობიექტი კომპანიის ოპერაციებს დაავალებს.<ref name="Clark 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=July 17, 2024 |title=Elon Musk says SpaceX and X will relocate their headquarters to Texas |url=https://arstechnica.com/space/2024/07/elon-musk-says-spacex-and-x-will-relocate-their-headquarters-to-texas/ |access-date=August 22, 2024 |website=Ars Technica |language=en-us}}</ref> === Boca Chica, TX: Starship manufacturing, launch === {{Main|SpaceX Starbase}} [[File:The Boca Chica Rocket Factory.jpg|thumb|The Starship assembly building at [[SpaceX Starbase]] in Texas]] SpaceX აწარმოებს და აფრენს Starship-ის სატესტო ხომალდებს SpaceX Starbase-დან ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, SpaceX-ის Starbase-დან, რომელიც მდებარეობს ბოკა ჩიკაში, ბრაუნსვილის მახლობლად. გამშვები ობიექტის პირველი გეგმები 2014 წლის აგვისტოში გამოაცხადა.<ref>{{cite web |date=August 4, 2014 |title=Gov. Perry Announces State Incentives Bringing SpaceX Commercial Launch Facility, 300 Jobs to the Brownsville Area |url=http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20140829013047/http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-date=August 29, 2014 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Office of the Governor Rick Perry}}</ref><ref>{{cite web |author=Berger |first=Eric |date=August 4, 2014 |title=Texas, SpaceX announce spaceport deal near Brownsville |url=http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170227052306/http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |archive-date=February 27, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=MySanAntonio.com}}</ref> ფედერალურმა ავიაციის ადმინისტრაციამ (FAA) ნებართვა 2014 წლის ივლისში გასცა.<ref>{{cite web |author=David |first=Leonard |date=July 15, 2014 |title=SpaceX receives FAA approval for proposed spaceport in Texas |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202014713/http://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |archive-date=February 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CBS News}}</ref> SpaceX-მა ახალი გამშვები ობიექტის მშენებლობა 2014 წელს დაიწყო, მშენებლობა კი 2015 წლის მეორე ნახევარში დაიწყო,<ref name="sn20140922">{{cite web |author=Foust |first=Jeff |date=September 22, 2014 |title=SpaceX Breaks Ground on Texas Spaceport |url=http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160529183729/http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |archive-date=May 29, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ობიექტიდან პირველი სუბორბიტალური გაშვებები 2019 წელს<ref name="arstechnica_2019" /> განხორციელდა, ხოლო ორბიტალური გაშვებები 2023 წელს დაიწყო. SpaceX-ს Starbase ობიექტის გარემოზე ზემოქმედების გამო გაზრდილი შემოწმება დაეკისრა.<ref>{{Cite news |last=Lingle |first=Brandon |date=August 16, 2024 |title=SpaceX's South Texas rocket operation facing international scrutiny |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-international-scrutiny-texas-19660601.php |work=San Antonio Express-News}}</ref><ref name="20210714cnbc-faa">{{cite news |last=Sheetz |first=Michael |date=July 14, 2021 |title=FAA warns SpaceX that massive Starship launch tower in Texas is unapproved |url=https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210904033047/https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |archive-date=September 4, 2021 |access-date=September 24, 2021 |publisher=CNBC}}</ref><ref>{{cite news |last=Koren |first=Marina |date=February 11, 2020 |title=Why SpaceX Wants a Tiny Texas Neighborhood So Badly |url=https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210815024453/https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |archive-date=August 15, 2021 |access-date=September 24, 2021 |work=The Atlantic}}</ref> 2024 წლის აგვისტოში, ტეხასის გარემოსდაცვითი ხარისხის კომისიამ SpaceX დაადანაშაულა გარემოსდაცვითი რეგულაციების დარღვევაში, ბოკა ჩიკას გამშვები ობიექტის მახლობლად წყალში დამაბინძურებლების განმეორებით გაშვებით.<ref>{{Cite web |last=Kolodny |first=Lora |date=August 12, 2024 |title=SpaceX repeatedly polluted waters in Texas this year, regulators found |url=https://www.cnbc.com/2024/08/12/spacex-repeatedly-polluted-waters-in-texas-tceq-epa-found.html |access-date=August 25, 2024 |website=CNBC |language=en}}</ref> გარემოს დაცვის სააგენტომ SpaceX-ს დაახლოებით 150,000 USD ოდენობის ჯარიმა დააკისრა „სამრეწველო ჩამდინარე წყლების“ სავარაუდო ჩაშვებისა და სუფთა წყლის შესახებ კანონის დარღვევისთვის.<ref>{{Cite web |last=Lingle |first=Brandon |date=September 12, 2024 |title=SpaceX fined nearly $150,000 by the EPA for wastewater violations |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-fine-epa-clean-water-violations-19757884.php |access-date=September 12, 2024 |website=San Antonio Express-News |language=en}}</ref> === McGregor, TX: Rocket Development and Test Facility === {{Main|SpaceX Rocket Development and Test Facility}} [[File:2008 SpaceX's Rocket Development facility, McGregor, TX.jpg|thumb|upright=1.2|Aerial view of the SpaceX McGregor engine testing facility, 2008]] SpaceX-ის რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ცენტრი მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში, რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრია. SpaceX-ის მიერ წარმოებული ყველა რაკეტის ძრავა და ძრავა საბოლოო ტესტირებისთვის მაკგრეგორში უნდა გაიაროს, რის შემდეგაც ისინი ფრენის მისიებში გამოიყენება.<ref name="wired201210102">{{cite news |last=Paur |first=Jason |date=October 10, 2012 |title=Inside SpaceX's Texas Rocket-Testing Facility |url=https://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130109012656/http://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |archive-date=January 9, 2013 |access-date=December 31, 2012 |newspaper=Wired}}</ref><ref name="nsfdc20130620">{{cite news |last=Bergin |first=Chris |date=June 20, 2013 |title=Reducing risk via ground testing is a recipe for SpaceX success |url=http://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118211052/https://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |archive-date=January 18, 2017 |access-date=August 21, 2013 |newspaper=NASAspaceflight.com}}</ref> ცენტრი ასევე სხვადასხვა კომპონენტისა და ძრავების ტესტირების ადგილს წარმოადგენს კვლევისა და განვითარების პროცესში.<ref name="wt20111222">{{cite news |last1=Sanchez |first1=Sandra |date=December 22, 2011 |title=SpaceX: Blasting into the future — A Waco Today interview with Elon Musk |url=http://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180730020838/https://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |archive-date=July 30, 2018 |access-date=October 7, 2015 |work=Waco Tribune}}</ref> ძრავების ტესტირების გარდა, დაშვებისა და აღდგენის შემდეგ, Dragon-ის კოსმოსური ხომალდი მაკგრეგორში ჩერდება, რათა მათი საშიში ჰიპერგოლური საწვავის ამოღება მოხდეს, სანამ კაფსულები ჰოთორნში განახლებისთვის გააგრძელებენ გზას.<ref name="wired201210102" /> SpaceX ცენტრს მსოფლიოში ყველაზე მოწინავე და აქტიურ რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრად მიიჩნევს და აცხადებს, რომ ტარიგი: გახსნის დღიდან ობიექტში 7000-ზე მეტი ტესტი ჩატარდა, შვიდი ძრავის ტესტირება ტიპიურ დღეს, ათზე მეტ სატესტო სტენდზე.<ref name="shotwell201503317">{{cite web |author=Gwynne Shotwell |date=March 17, 2015 |title=Statement Of Gwynne Shotwell, President & Chief Operating Officer, Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX) |url=http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160128041905/http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |archive-date=January 28, 2016 |access-date=January 11, 2016 |work=Congressional testimony |publisher=US House of Representatives, Committee On Armed Services Subcommittee On Strategic Forces |quote=''SpaceX’s 4,000 acre Rocket Development Facility in Central Texas includes 12 test stands that support engine component testing; design, qualification and acceptance testing of Merlin engines; structural testing of the first and second stages; and fully integrated stage testing for full mission durations. The state-of-the-art facility has remote and/or automatic controls and high-speed data acquisition systems, and post test data are available for analysis upon test completion.''}}</ref> კომპანიის სხვა ობიექტებთან შედარებით დაბალი პროფილის მიუხედავად, ის SpaceX-ის ოპერაციების კრიტიკულ ნაწილს წარმოადგენს და კომპანიის პრეზიდენტი და ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი თავის მთავარ ოფისს მაკგრეგორში ინარჩუნებს.<ref name=":0">{{Cite AV media |url=https://house.texas.gov/videos/20813 |title=Testimony to the Texas House of Representatives Committee on Appropriations |date=September 24, 2024 |last=Shotwell |first=Gwynne |type=video |language=en-US |time=28:23}}</ref><ref name="wired201210102" /> თავდაპირველად, მეორე მსოფლიო ომის დროს Bluebonnet Ordnance Plant-ის ადგილას მდებარეობდა,<ref name="wt20111222" /> ობიექტი მოგვიანებით Beal Aerospace-მა გამოიყენა, სანამ 2003 წელს SpaceX-მა არჩია.<ref>U.S. Federal Aviation Administration (November 2011) [https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf "Final Environmental Assessment for Issuing an Experimental Permit to SpaceX for Operation of the Grasshopper Vehicle at the McGregor Test Site, Texas"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170513140146/https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf|date=May 13, 2017}}, p. 1.</ref> კომპანიამ მას შემდეგ მნიშვნელოვნად გააფართოვა იგი 2003 წელს არსებული 256 აკრიდან (104 ჰა)<ref name="wt20111222" /> 2015 წლისთვის 4000 აკრიდან (1600 ჰა) <ref name="shotwell201503317" /> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა გამოაცხადა მაკგრეგორში Raptor ძრავების მეორე საწარმოო ობიექტის აშენების გეგმების შესახებ. მოსალოდნელია, რომ ეს გაფართოება მნიშვნელოვნად გაზრდის SpaceX-ის წარმოების სიმძლავრეს, რომლის მიზანიც წელიწადში 800-დან 1000-მდე Raptor ძრავის წარმოებაა.<ref name="dallasnews202107">Elon Musk says SpaceX’s next Texas venture will be a rocket engine factory near Waco, https://www.dallasnews.com/business/technology/2021/07/10/elon-musk-says-spacexs-next-texas-venture-will-be-a-rocket-engine-factory-near-waco/, [[Dallas Morning News]] July 10, 2021, access-date11 July 2021.</ref><ref name="spacex20210710">{{cite tweet |number=1413909599711907845 |user=elonmusk |title=We are breaking ground soon on a second Raptor factory at SpaceX Texas test site. This will focus on volume production of Raptor 2, while California factory will make Raptor Vacuum & new, experimental designs. |date=July 10, 2021}}</ref> === Starlink-ის წარმოების ობიექტები === [[File:Starlink dish 01.webp|upright|thumb|Starlink user terminal on the sidewalk of a residential home.]] SpaceX-ის Starlink-ის შვილობილი კომპანია ორ ძირითად ობიექტზე ოპერირებს. თანამგზავრების წარმოება ვაშინგტონის შტატის ქალაქ სიეტლთან ახლოს ხდება, ხოლო მომხმარებლის ტერმინალების წარმოება ტეხასის შტატის ქალაქ ოსტინთან ახლოს. Starlink-ის თანამგზავრების განვითარებისა და წარმოების ოპერაციების კამპუსი 314,000 კვადრატულ ფუტზე (29,200 მ2) მეტ ფართობს იკავებს, სულ მცირე ექვს შენობაში, რომლებიც რედმონდში, ვაშინგტონში, სიეტლის აღმოსავლეთით მდებარეობს. პირველი შენობა 2015 წლის დასაწყისში გაიხსნა,<ref>{{Cite news |last=Bishop |first=Todd |date=January 13, 2015 |title=SpaceX's new Seattle-area office is in Redmond; Elon Musk to visit region this week |url=https://www.geekwire.com/2015/spacexs-new-seattle-area-office-redmond-elon-musk-visit-region-week/ |access-date=August 22, 2024 |work=GeekWire}}</ref> ხოლო კომპანია მოგვიანებით ხუთ შენობაში გაფართოვდა რედმონდ რიჯის კორპორატიულ ცენტრში.<ref>{{cite news |date=January 27, 2017 |title=SpaceX adds a big new lab to its satellite development operation in Seattle area |url=https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181012053923/https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |archive-date=October 12, 2018 |access-date=October 11, 2018 |publisher=GeekWire}}</ref><ref>{{Cite web |date=April 8, 2021 |title=SpaceX expands its satellite operation in Redmond |url=https://www.seattletimes.com/business/boeing-aerospace/spacex-expands-its-satellite-operation-in-redmond/ |access-date=August 22, 2024 |website=The Seattle Times |language=en-US}}</ref> Starlink-მა მომხმარებლის ტერმინალების წარმოების ობიექტი ტეხასის შტატის ქალაქ ბასტროპში, ოსტინის აღმოსავლეთით, 2023 წლის დეკემბერში გახსნა. ოპერირების პირველი ცხრა თვის განმავლობაში, ერთი მილიონი კვადრატული ფუტის (93,000 მ2) ფართობის ობიექტმა ერთი მილიონი მომხმარებლის ტერმინალი გამოუშვა და შეერთებულ შტატებში ბეჭდური მიკროსქემების უდიდესი ქარხანა გამხდარიყო.<ref>{{Cite web |last=Kan |first=Michael |date=September 27, 2024 |title=Starlink Predicts Huge Growth for Printed Circuit Board Production in Texas |url=https://www.pcmag.com/news/starlink-predicts-huge-growth-for-printed-circuit-board-production-in-texas |access-date=September 29, 2024 |website=PCMAG |language=en}}</ref> === გაშვების ობიექტები === [[File:Falcon Heavy Side Boosters landing on LZ1 and LZ2 - 2018 (25254688767).jpg|thumb|Falcon Heavy Side Boosters landing on [[Landing Zones 1 and 2|LZ1]] and LZ2 at Cape Canaveral]] SpaceX მართავს ოთხ ორბიტალურ გაშვების ადგილს: კეიპ კანავერალის კოსმოსური ძალების სადგურსა და კენედის კოსმოსურ ცენტრში ფლორიდაში, ასევე ვანდენბერგის კოსმოსური ძალების ბაზაზე კალიფორნიაში Falcon-ის რაკეტებისთვის, და Starbase-ზე ბრაუნსვილთან ახლოს, ტეხასის შტატში, Starship-ისთვის. SpaceX-მა მიუთითა, რომ ისინი ხედავენ ნიშას ოთხივე ორბიტალური ობიექტისთვის და რომ მათ აქვთ საკმარისი გაშვების ბიზნესი თითოეული მოედნის შესავსებად.<ref name="sn20130802">{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=August 2, 2013 |title=SpaceX Appetite for U.S. Launch Sites Grows |url=http://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163708/https://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> ვანდენბერგის გაშვების ადგილი უზრუნველყოფს მაღალი დახრილობის ორბიტებს (66–145°), ხოლო კეიპ კანავერალი და კენედი უზრუნველყოფენ საშუალო დახრილობის ორბიტებს (28.5–55°).<ref>{{Cite book|last=SpaceX|title=Falcon User's Guide|publisher=SpaceX|year=2021|url=https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|page=11|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 8, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231208111712/https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|url-status=live}}</ref> უფრო დიდი დახრილობები, მათ შორის SSO, შესაძლებელია ფლორიდიდან კუბის გადაფრენით.<ref>{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|title=SpaceX launches first polar orbit mission from Florida in decades|date=August 31, 2020|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 24, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221224083425/https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც ის პენსიაზე გავიდა, Falcon 1-ის ყველა გაშვება განხორციელდა რონალდ რეიგანის სახელობის ბალისტიკური რაკეტების თავდაცვის სატესტო ადგილზე, მარშალის კუნძულების ომელეკის კუნძულზე.<ref>{{cite web |last1=Spudis |first1=Paul D. |title=The Tale of Falcon 1 |url=https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |website=Air & Space Magazine |access-date=May 20, 2021 |language=en |archive-date=March 2, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210302054826/https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |url-status=live }}</ref> 2007 წლის აპრილში პენტაგონმა დაამტკიცა SpaceX-ის მიერ კეიპ კანავერალის კოსმოსური გაშვების კომპლექსის 40-ის (SLC-40) გამოყენება.<ref>{{cite news |last1=Wolf |first1=Jim |title=U.S. lets SpaceX operate at Cape Canaveral |url=https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |access-date=April 21, 2021 |work=Reuters |date=April 26, 2007 |language=en |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421140153/https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |url-status=live }}</ref> ეს ადგილი 2010 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის გაშვებისთვის, ძირითადად დედამიწის დაბალ და გეოსტაციონარურ ორბიტებზე. კანავერალის კეიპში მდებარე ყოფილი გამშვები კომპლექსი 13, რომელსაც ამჟამად 1 და 2 სადესანტო ზონები ეწოდა, 2015 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის პირველი ეტაპის გამაძლიერებელი დაშვებისთვის.<ref>{{cite web |last1=Howell |first1=Elizabeth |title=See the Evolution of SpaceX's Rockets in Pictures |url=https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |website=Space.com |access-date=April 21, 2021 |language=en |date=May 21, 2020 |archive-date=April 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413052441/https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |url-status=live }}</ref> [[File:Launch of Falcon 9 carrying CASSIOPE (130929-F-ET475-012).jpg|thumb|SpaceX west coast launch facility at [[Vandenberg Space Force Base]], during the launch of [[CASSIOPE]]]] Vandenberg-ის კოსმოსური გამშვები კომპლექსი 4 (SLC-4E) სამხედროებისგან იჯარით იქნა აღებული 2011 წელს და გამოიყენება პოლარულ ორბიტებზე ტვირთის გადასატანად. ვანდენბერგის ადგილს შეუძლია როგორც Falcon 9-ის, ასევე Falcon Heavy-ის მანქანების გაშვება,<ref name="nsf20110405">{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=April 5, 2011 |title=SpaceX: Falcon Heavy, Falcon 9 tag team set to share 20 launches a year |url=https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306035528/https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref> მაგრამ არ შეუძლია დაბალი დახრილობის ორბიტებზე გაშვება. მეზობელი SLC-4W 2015 წელს გამაძლიერებელი დაშვებისთვის გადაკეთდა სადესანტო ზონა 4-ად.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|title=SpaceX Falcon 9 launches with SAOCOM 1A and nails first West Coast landing|date=October 7, 2018|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=February 11, 2019|archive-date=January 9, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190109031024/https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის 14 აპრილს SpaceX-მა ხელი მოაწერა 20-წლიან იჯარის ხელშეკრულებას კენედის კოსმოსური ცენტრის გამშვები კომპლექსი 39A-სთვის.<ref>{{citation-attribution|1={{cite news|url=https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad|title=NASA, SpaceX Sign Property Agreement for Historic Launch Pad|last=Granath|first=Bob|date=March 24, 2015|publisher=NASA|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 7, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180207070227/https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad/|url-status=live}} }}</ref> შემდგომში, პლატფორმა მოდიფიცირებული იქნა Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ს გაშვების მხარდასაჭერად. 2024 წლის მონაცემებით, ეს ერთადერთი პლატფორმაა, რომელიც მხარს უჭერს Falcon Heavy-ს გაშვებას. SpaceX-მა თავისი პირველი ეკიპაჟიანი მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 39A გაშვების პლატფორმიდან 2020 წლის 30 მაისს გაუშვა.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|title=NASA, Partners Update Commercial Crew Launch Dates{{snd}}Commercial Crew Program|website=blogs.nasa.gov|date=February 6, 2019 |access-date=February 11, 2019|archive-date=February 6, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190206231623/https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|url-status=live}} }}</ref> პლატფორმის 39A მომზადება 2019 წლიდან მიმდინარეობს Starship-ის გაშვების საბოლოო განსახორციელებლად. ტეხასის შტატის ქალაქ ბოკა ჩიკაში FAA-ს მიერ გაშვების ნებართვების გაცემის შეფერხების გამო, 39A Starship-ის მომზადება 2022 წელს დაჩქარდა.<ref>{{cite web |last=Ralph |first=Eric |date=February 16, 2022 |title=SpaceX preparing to assemble launch tower for Starship's first Florida pad |url=https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ |url-status=live |access-date=March 16, 2022 |website=Teslarati |archive-date=April 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220407070816/https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ }}</ref> == კონტრაქტები== SpaceX-მა NASA-სგან მოიპოვა საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის (ISS) სადემონსტრაციო და ფაქტობრივი მიწოდების კონტრაქტები კომპანიის მიერ შემუშავებული ტექნოლოგიით. SpaceX ასევე სერტიფიცირებულია აშშ-ის სამხედრო ძალებისთვის Evolved Expendable Launch Vehicle-ის კლასის (EELV) ტვირთის გაშვებისთვის. მხოლოდ 2018 წელს დაახლოებით ოცდაათი მისიით, SpaceX-მა კონტრაქტით 12 მილიარდ დოლარზე მეტი შეადგინა.<ref name="about" /> === ტვირთი სკს-ზე === [[File:COTS2 Dragon is berthed.jpg|thumb|The COTS 2 Dragon is berthed to the [[International Space Station]] (ISS) by [[Mobile Servicing System|Canadarm2]]]] 2006 წელს SpaceX-მა მოიგო NASA-ს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პირველი ფაზის კონტრაქტი, რათა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის მიწოდება ეჩვენებინა, ეკიპაჟის ტრანსპორტირებისთვის შესაძლო კონტრაქტის ვარიანტით.<ref>Dennis Stone, "NASA's Approach to Commercial cargo and Crew Transportation", ''Acta Astronautica'' 63, No. 1-4 (2008): 192–197.</ref> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, რომელიც NASA-მ შეიმუშავა კოსმოსური აქტის შეთანხმებების მეშვეობით ახალი შესაძლებლობების განვითარებისთვის „საწყისი თანხის“ უზრუნველსაყოფად, NASA-მ SpaceX-ს 396 მილიონი დოლარი გადაუხადა Dragon კოსმოსური ხომალდის ტვირთის კონფიგურაციის შესამუშავებლად, ხოლო SpaceX-მა თავისი რესურსებით შეიმუშავა Falcon 9 გამშვები მოწყობილობა.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=The numbers don't lie{{snd}}NASA's move to commercial space has saved money |url=https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |access-date=December 26, 2021 |work=Ars Technica |date=May 20, 2020 |language=en-us |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133101/https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |url-status=live }}</ref> როგორც აღმოჩნდა, კოსმოსური აქტის ამ შეთანხმებებმა NASA-ს მილიონობით დოლარი დაზოგა განვითარების ხარჯებიდან, რამაც რაკეტის განვითარება 4-10-ჯერ უფრო იაფი გახადა, ვიდრე მხოლოდ NASA-ს მიერ წარმოებულიყო.<ref name="Zapata 2017" /> 2010 წლის დეკემბერში, SpaceX COTS დემო ფრენის 1 მისიის გაშვებით, SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც წარმატებით გაუშვა, ორბიტაზე გაიყვანა და აღადგინა კოსმოსური ხომალდი.<ref name="nasa2010">{{cite web |last1=Siceloff |first1=Steven |title=NASA – SpaceX Launches Success with Falcon 9/Dragon Flight |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |access-date=December 30, 2021 |work=nasa.gov |language=en |archive-date=June 12, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |archivedate=ივნისი 12, 2020 }}</ref> Dragon წარმატებით დაამაგრა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს SpaceX COTS დემო ფრენის 2 დროს 2012 წლის მაისში, რაც კერძო კოსმოსური ხომალდისთვის პირველი შემთხვევა იყო.<ref>{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 22, 2012 |title=Big Day for a Space Entrepreneur Promising More |url=https://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701083413/http://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |archive-date=July 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=The New York Times}}</ref> კომერციული მიწოდების სერვისები (CRS) არის NASA-ს მიერ 2008 წლიდან 2016 წლამდე გაცემული კონტრაქტების სერია, რომელიც ითვალისწინებდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთისა და მარაგების მიწოდებას კომერციულად მართული კოსმოსური ხომალდებით. პირველი CRS კონტრაქტები 2008 წელს გაფორმდა და SpaceX-ს 1.6 მილიარდი დოლარი გადაეცა 12 ტვირთის ტრანსპორტირების მისიისთვის, რომლებიც მოიცავდა მიწოდებას 2016 წლამდე.<ref name="spaceflightinsider_2014" /> SpaceX CRS-1, 12 დაგეგმილი მიწოდების მისიიდან პირველი, რომელიც 2012 წლის ოქტომბერში გაეშვა, მიაღწია ორბიტას, დადგა და სადგურზე 20 დღის განმავლობაში დარჩა, სანამ ატმოსფეროში ხელახლა შევიდოდა და წყნარ ოკეანეში ჩავარდებოდა.<ref name=nasa20121028>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|title=NASA Celebrates Dragon's Return|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|archivedate=მარტი 5, 2016}}</ref> მას შემდეგ CRS მისიები საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე წელიწადში დაახლოებით ორჯერ დაფრინავდა. 2015 წელს NASA-მ გააგრძელა პირველი ფაზის კონტრაქტები SpaceX-ისგან დამატებითი სამი მიწოდების ფრენის შეკვეთით და შემდეგ კიდევ უფრო გააგრძელა კონტრაქტი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე სულ ოცი ტვირთის მისიისთვის.<ref>{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=March 3, 2015 |title=NASA lines up four additional CRS missions for Dragon and Cygnus |url=http://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170130164344/https://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |archive-date=January 30, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref><ref name="spaceflightinsider_2014">{{cite news |author=Rhian |first=Jason |date=September 27, 2014 |title=NASA continues Commercial 'push' with CRS extension |url=http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161020231358/http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |archive-date=October 20, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Spaceflight Insider}}</ref><ref>{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=February 24, 2016 |title=SpaceX wins 5 new space station cargo missions in NASA contract estimated at $700{{spaces}}million |url=http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160224170629/http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |archive-date=February 24, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> Dragon 1-ის ბოლო მისია, SpaceX CRS-20, საერთაშორისო კოსმოსური სადგურიდან 2020 წლის აპრილში გავიდა და Dragon შემდგომში ექსპლუატაციიდან ამოიღეს. კონტრაქტების მეორე ფაზა 2016 წლის იანვარში გაფორმდა, სადაც SpaceX ერთ-ერთი გამარჯვებული იყო. SpaceX განახლებული Dragon 2 კოსმოსური ხომალდით დამატებით ცხრა CRS ფრენას განახორციელებს.<ref name="NASA-SMSR">{{cite web|date=April 28, 2021|title=SMSR Integrated Master Schedule|url=https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|access-date=May 3, 2021|work=Office of Safety and Mission Assurance|publisher=[[NASA]]|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603205130/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210614003506/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020aab4a269d2a865b9a1a0ff0f003ca228.pdf?sfvrsn=8290faf8_26|archivedate=ივნისი 14, 2021}}</ref><ref name="grc-planned">{{cite web|date=February 25, 2021|title=Microgravity Research Flights|url=https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|access-date=February 27, 2021|work=[[Glenn Research Center]]|publisher=[[NASA]]|archive-date=March 18, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210318095946/https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის მარტში NASA-მ SpaceX-თან კონტრაქტი გააფორმა Dragon XL კოსმოსური ხომალდის Lunar Gateway-ის კოსმოსურ სადგურზე მარაგების გასაგზავნად. Dragon XL Falcon Heavy-ზე გაეშვება.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|title=SpaceX's most powerful rocket will send NASA cargo to the moon's orbit to supply astronauts|last=Sheetz|first=Michael|date=March 27, 2020|publisher=CNBC|access-date=April 1, 2020|archive-date=March 30, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200330205822/https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|url-status=live}}</ref> === Crewed === [[File:NASA astronauts work aboard the SpaceX Crew Dragon (iss064e004754).jpg|thumb|upright=1.2|NASA astronauts inside the Dragon spacecraft during the [[SpaceX Crew-1|Crew-1 mission]] rendezvous with the International Space Station ]] SpaceX პასუხისმგებელია NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირებაზე. NASA-ს კონტრაქტები კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში დაიწყო, რომელიც მიზნად ისახავდა კომერციულად მართვადი კოსმოსური ხომალდის შემუშავებას, რომელსაც შეეძლო ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადაყვანა. პირველი კონტრაქტი SpaceX-ს 2011 წელს მიენიჭა,<ref name="Space Abort System 20111028">{{cite web|title=Private Space Taxi's Crew Escape System Passes Big Hurdle |url=http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|access-date=March 1, 2017|publisher=Space.com|date=October 28, 2011|archive-date=December 27, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111227110412/http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|url-status=live}}</ref><ref name="aw20110422">{{cite web |first=Frank Jr.|last=Morring|title=Five Vehicles Vie For Future Of U.S. Human Spaceflight|url=http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|work=Aviation Week|date=April 25, 2011 |access-date=March 1, 2017|archive-date=May 9, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140509041748/http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|url-status=live}}</ref> რასაც მოჰყვა მეორე 2012 წელს, რათა გაეგრძელებინა Dragon 2 კოსმოსური ხომალდის შემუშავება და ტესტირება.<ref name="August 2012">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|title=NASA Announces Next Steps in Effort to Launch Americans from U.S. Soil|date=August 3, 2012|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170319023004/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archive-date=March 19, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201112011302/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archivedate=ნოემბერი 12, 2020}} }}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-მ SpaceX და Boeing აირჩია, როგორც ორი კომპანია, რომლებიც დაფინანსდებოდნენ აშშ-ს ეკიპაჟების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირების სისტემების შემუშავებისთვის.<ref name="September 2014" /> SpaceX-მა 2.6 მილიარდი დოლარი მოიგო Dragon 2-ის 2017 წლისთვის დასასრულებლად და სერტიფიცირებისთვის. კონტრაქტები ითვალისწინებდა მინიმუმ ერთ ეკიპაჟიან ფრენას, სულ მცირე ერთი NASA-ს ასტრონავტის ბორტზე ყოფნით. მას შემდეგ, რაც Crew Dragon-მა მიიღო NASA-ს ადამიანის კოსმოსური ფრენის სერტიფიკატი, კონტრაქტი SpaceX-ს ავალდებულებდა კოსმოსურ სადგურზე მინიმუმ ორი და მაქსიმუმ ექვსი ეკიპაჟიანი მისიის ჩატარებას.<ref name="September 2014">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|title=NASA Chooses American Companies to Transport U.S. Astronauts to International Space Station|date=September 16, 2014|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320051537/https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|url-status=live}} }}</ref> SpaceX-მა თავისი Crew Dragon კოსმოსური ხომალდის პირველი მნიშვნელოვანი ფრენის ტესტი, Pad Abort Test, 2015 წლის მაისში დაასრულა<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|title=Crew Dragon Completes Pad Abort Test|last=Post|first=Hannah|work=SpaceX|date=May 6, 2015|access-date=January 22, 2020|archive-date=July 10, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|archivedate=ივლისი 10, 2018}}</ref> და წარმატებით ჩაატარა სრული უპილოტო სატესტო ფრენა 2019 წლის დასაწყისში. კაფსულა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს მიუერთდა და შემდეგ ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა.<ref>{{cite web |last=Smith |first=K. |date=March 4, 2019 |title=Crew Dragon Docks at the ISS |work=SpaceX |url=https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archive-date=March 7, 2020 |access-date=January 22, 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archivedate=მარტი 7, 2020 }}</ref> 2020 წლის იანვარში SpaceX-მა ჩაატარა ფრენის დროს შეწყვეტის ტესტი, ეკიპაჟის გაფრენამდე ბოლო სატესტო ფრენა, რომლის დროსაც Dragon კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი გაშვების ძრავები ჩართო სიმულირებული შეწყვეტის სცენარით.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|title=NASA, SpaceX Complete Final Major Flight Test of Crew Spacecraft|last=Northon|first=Karen|date=January 19, 2020|publisher=NASA |access-date=January 22, 2020|archive-date=January 23, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200123115852/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|url-status=live}} }}</ref> 2020 წლის 30 მაისს, Crew Dragon Demo-2 მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან, ბობ ბენკენთან და დაგ ჰარლისთან ერთად გაუშვეს, რაც 2011 წლის შემდეგ აშშ-დან ეკიპაჟიანი ხომალდის გაშვების პირველი შემთხვევა იყო და საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე SpaceX-ის პირველი კომერციული ეკიპაჟიანი გაშვება.<ref>{{cite web|date=August 3, 2020|title=Demo-2 Success Lays Groundwork for Future Commercial Crew Missions|url=https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=December 4, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201204113739/https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|url-status=live}}</ref> Crew-1-ის მისია წარმატებით გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 2020 წლის 16 ნოემბერს, NASA-ს ასტრონავტებთან მაიკლ ჰოპკინსთან, ვიქტორ გლოვერთან და შენონ უოკერთან ერთად, JAXA-ს ასტრონავტ სოიჩი ნოგუჩისთან ერთად,<ref>{{cite news |author=Wattles |first=Jackie |title=SpaceX-NASA mission: Four astronauts arrive at International Space Station |url=https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201117092210/https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |archive-date=November 17, 2020 |access-date=November 17, 2020 |publisher=CNN}}</ref> რომლებიც ექსპედიცია 64-ის ეკიპაჟის წევრები იყვნენ.<ref>{{cite web|date=November 17, 2020|title=Dragon Resilience Docks at Space Station, Expands Expedition 64 to Seven Crew|url=https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117123857/https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 23 აპრილს Crew-2 გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან შეინ კიმბროსთან და კ. მეგან მაკარტურთან, JAXA-ს ასტრონავტ აკიჰიკო ჰოშიდესთან და ESA-ს ასტრონავტ თომას პესკესთან ერთად.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 23, 2021|title=SpaceX Crew-2 reaches orbit, with Elon Musk's company launching 10 astronauts in under a year|url=https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 13, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613053408/https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|url-status=live}}</ref> Crew-2-ის მისია წარმატებით დაეშვა 2021 წლის 24 აპრილს.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 24, 2021|title=Two SpaceX crew spacecraft are now docked to the space station, as the Crew-2 mission arrives|url=https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 2, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602213309/https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|url-status=live}}</ref> [[File:Resilience after splashdown.jpg|thumb|upright=1.2|''Resilience'' after splashdown]] SpaceX ასევე სთავაზობს ფასიან ეკიპაჟიან კოსმოსურ ფრენებს კერძო პირებისთვის. ამ მისიებიდან პირველი, Inspiration4, 2021 წელს დაიწყო Shift4 Payments-ის აღმასრულებელი დირექტორის, ჯარედ ისაკმენის სახელით. მისიამ Crew Dragon Resilience ფლორიდის კენედის კოსმოსური ცენტრის 39A გამშვები კომპლექსიდან Falcon 9 გამშვები რაკეტის თავზე გაუშვა, Dragon კაფსულა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გადაიტანა და დაახლოებით სამი დღის შემდეგ წარმატებით დასრულდა, როდესაც Resilience ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა. ეკიპაჟის ოთხივე წევრმა SpaceX-ისგან კომერციული ასტრონავტების მომზადება გაიარა. ტრენინგი მოიცავდა ორბიტალურ მექანიკას, მიკროგრავიტაციის გარემოში მუშაობას, დატვირთვის ტესტირებას, საგანგებო სიტუაციებისთვის მზადების ტრენინგს და მისიის სიმულაციებს.<ref>{{cite web |last=Stein |first=Vicky |date=September 23, 2021 |title=Inspiration4: The first all-civilian spaceflight on SpaceX Dragon |url=https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210928012153/https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |archive-date=September 28, 2021 |work=space.com |access-date=September 28, 2021}}</ref> === ეროვნული თავდაცვა === [[File: STP-2 Mission (48129211908).jpg|thumb|upright=1.2|Launch of the [[STP-2]] mission on a Falcon Heavy in June 2019]] 2005 წელს SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ მას მიენიჭა განუსაზღვრელი მიწოდების/განუსაზღვრელი რაოდენობის (IDIQ) კონტრაქტი, რომელიც აშშ-ის საჰაერო ძალებს საშუალებას აძლევდა კომპანიისგან შეეძინა 100 მილიონი დოლარის ღირებულების გაშვების თანხა.<ref>{{cite press release|url=http://www.spacex.com/press.php?page=15|title=SpaceX Awarded $100 Million Contract From U.S. Air Force for Falcon I|date=May 2, 2005|publisher=SpaceX |access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20080830032252/http://www.spacex.com/press.php?page=15|archive-date=August 30, 2008}}</ref> სამი წლის შემდეგ, NASA-მ გამოაცხადა, რომ მან SpaceX-ს მიენიჭა IDIQ გაშვების სერვისების კონტრაქტი 1 მილიარდ დოლარამდე, მინიჭებული მისიების რაოდენობის მიხედვით.<ref name="NASA presser 20080422">{{citation-attribution|1={{cite press release|url=https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|title=NASA Awards Launch Services Contract to SpaceX|publisher=NASA|date=April 22, 2008|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312055955/https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|url-status=live}} }}</ref> 2012 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა თავისი პირველი ორი გაშვების კონტრაქტი აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტთან (DoD). აშშ-ის საჰაერო ძალების კოსმოსური და სარაკეტო სისტემების ცენტრმა SpaceX-ს მიანიჭა ორი EELV კლასის მისია: ღრმა კოსმოსის კლიმატის ობსერვატორია (DSCOVR) და კოსმოსური ტესტირების პროგრამა 2 (STP-2). DSCOVR გაუშვეს Falcon 9 გამშვები მანქანით 2015 წელს, ხოლო STP-2 გაუშვეს Falcon Heavy-ზე 2019 წლის 25 ივნისს.<ref>{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |title=Why the third launch of SpaceX's Falcon Heavy rocket has the highest stakes yet |url=https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |access-date=December 26, 2021 |work=The Verge |date=June 24, 2019 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133416/https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |url-status=live }}</ref> Falcon 9 v1.1 სერტიფიცირებული იყო ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვებისთვის (NSSL) 2015 წელს, რამაც SpaceX-ს საშუალება მისცა, საჰაერო ძალებისთვის კონტრაქტით დაედო გაშვების მომსახურება ეროვნული უსაფრთხოების კლასიფიცირებული ნებისმიერი ტვირთისთვის.<ref name="NSSL1">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/589724/air-forces-space-and-missile-systems-center-certifies-spacex-for-national-secur/|title=Air Force's Space and Missile Systems Center Certifies SpaceX for National Security Space Missions|work=U.S. Air Force |publisher=USAF|date=May 26, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301072446/http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/589724/air-forces-space-and-missiles-system-center-certifies-spacex-for-national-secur.aspx|url-status=live}} }}</ref> ამან დაარღვია მონოპოლია, რომელიც 2006 წლიდან ეკავა United Launch Alliance-ს (ULA) აშშ-ს საჰაერო ძალების მიერ კლასიფიცირებული ტვირთის გაშვებაზე.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 26, 2015 |title=U.S. Air Force certifies SpaceX for national security launches |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190203085017/https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |archive-date=February 3, 2019 |access-date=February 2, 2019 |work=Reuters}}</ref> 2016 წლის აპრილში აშშ-ს საჰაერო ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების პირველი ასეთი გაშვება SpaceX-ს მიანიჭა მეორე GPS III თანამგზავრის გასაშვებად 82.7 მილიონ დოლარად.<ref>{{cite web |author=Gruss |first=Mike |date=April 27, 2016 |title=SpaceX wins $82{{spaces}}million contract for 2018 Falcon 9 launch of GPS 3 satellite |url=http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160428012049/http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |archive-date=April 28, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ეს დაახლოებით 40%-ით ნაკლები იყო მსგავსი წინა მისიების სავარაუდო ღირებულებაზე.<ref>{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=April 28, 2016 |title=SpaceX undercut ULA rocket launch pricing by 40 percent: U.S. Air Force |url=https://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216155948/http://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Reuters}}</ref> SpaceX-მა ასევე გაუშვა მესამე GPS III გაშვება 2020 წლის 20 ივნისს.<ref>{{cite web|url=https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|title=SpaceX's low cost won GPS 3 launch, Air Force says|date=March 15, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=November 24, 2022|archive-date=August 2, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163725/https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტში SpaceX-მა აშშ-ს საჰაერო ძალებისგან დამატებით 290 მილიონი დოლარის კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი GPS III თანამგზავრის გასაშვებად.<ref>{{cite news |author=Kelly |first=Emre |date=March 15, 2018 |title=ULA, SpaceX secure nearly $650{{spaces}}million in Air Force launch contracts |url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181104161146/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |archive-date=November 4, 2018 |access-date=March 29, 2018 |newspaper=Florida Today}}</ref> აშშ-ის ეროვნულმა დაზვერვის ოფისმა (NRO) ასევე შეიძინა SpaceX-ისგან გაშვების ინსტრუმენტები, რომელთაგან პირველი 2017 წლის 1 მაისს განხორციელდა.<ref>{{cite web |url=https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|title=SpaceX prepares for its first big NRO launch|date=April 26, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=February 2, 2019|archive-date=April 27, 2017|archive-url=https://archive.today/20170427224349/https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|url-status=live}}</ref> 2019 წლის თებერვალში SpaceX-მა აშშ-ის საჰაერო ძალებისგან 297 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი ეროვნული უსაფრთხოების მისიის გასაშვებად, რომელთა გაშვებაც არაუადრეს 2021 ფინანსური წლისა უნდა მომხდარიყო.<ref>{{cite news|url=https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|title=Air Force awards $739{{spaces}}million in launch contracts to ULA and SpaceX|last=Erwin|first=Sandra|date=February 19, 2019|publisher=SpaceNews|access-date=February 19, 2019|archive-date=June 2, 2019|archive-url=https://archive.today/20190602141950/https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის აგვისტოში აშშ-ის კოსმოსურმა ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) კონტრაქტები მომდევნო 5-7 წლის განმავლობაში გასცეს. SpaceX-მა ერთი გაშვებისთვის 316 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიგო. გარდა ამისა, SpaceX ამ პერიოდში აშშ-ის სამხედრო თანამგზავრების გაშვების მოთხოვნების 40%-ს დააკმაყოფილებს.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|title=SpaceX and ULA win military launch competition worth $653{{spaces}}million{{snd}}and that's just the start |publisher=CNN | first=Jackie |last=Wattles |date=August 7, 2020 |access-date=August 8, 2020|archive-date=August 8, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200808174639/https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|url-status=live}}</ref> SpaceX ასევე ქმნის და გაუშვებს სპეციალურ სამხედრო თანამგზავრებს კოსმოსური განვითარების სააგენტოსთვის, როგორც დედამიწის დაბალ ორბიტაზე ახალი რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემის ნაწილს.<ref>{{cite web|last=Erwin|first=Sandra|url=https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|title=L3Harris, SpaceX win Space Development Agency contracts to build missile-warning satellites|publisher=SpaceNews|date=October 5, 2020|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 6, 2020|archive-url=https://archive.today/20201006005733/https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|url-status=live}}</ref> ეს თანავარსკვლავედი შეერთებულ შტატებს დედამიწის ნებისმიერი ადგილიდან გაშვებული ბირთვული რაკეტების და ჰიპერბგერითი იარაღის აღმოჩენის, დამიზნების და პოტენციურად ჩაჭრის შესაძლებლობას მისცემს.<ref>{{cite web|url=https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|title=2019 Missile Defense Review|publisher=Office of the Secretary of Defense|date=November 1, 2019|access-date=June 21, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20190118011651/https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|archive-date=January 18, 2019|url-status=live}}</ref> ჩინეთმაც და რუსეთმაც გაეროში შეიტანეს შეშფოთება ამ პროგრამის შესახებ,<ref>{{cite web|url=https://russiaun.ru/en/news/261022_v|title=Statement by Deputy Head of the Russian Delegation on Outer Space Disarmament Aspects|publisher=Russian Federation to the United Nations|date=October 26, 2022|access-date=November 10, 2022|archive-date=November 10, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221110230506/https://russiaun.ru/en/news/261022_v|url-status=live}}</ref> და სხვადასხვა ორგანიზაცია აფრთხილებს, რომ მან შეიძლება დესტაბილიზაცია გამოიწვიოს და კოსმოსში შეიარაღების რბოლა გამოიწვიოს.<ref>{{cite web|url=https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|title=Approaching the Third Rail? A Trilateral Treaty to Prohibit Space-Based Missile Defenses|publisher=Carnegie Endowment for International Peace|date=December 16, 2021|access-date=November 1, 2022|archive-date=November 20, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221120230429/https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|title=Space-based Missile Defense|publisher=Union of Concerned Scientists|date=August 30, 2018|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 17, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221017223317/https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მარტში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 2021 წელს ეროვნულ სადაზვერვო ოფისთან ხელმოწერილი 1.8 მილიარდი დოლარის ღირებულების კონტრაქტის ფარგლებში, SpaceX ასობით ჯაშუშური თანამგზავრისგან შემდგარი ქსელს აშენებს. Reuters-ის ცნობით, ეს ახალი ქსელი დაბალ ორბიტაზე გუნდურად ფუნქციონირებას შეძლებს.<ref>{{cite news |last1=Roulette |first1=Joey |last2=Marisa |first2=Taylor |title=Exclusive: Musk's SpaceX is building spy satellite network for US intelligence agency, sources say |url=https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |access-date=April 6, 2024 |work=Reuters |date=March 16, 2024 |archive-date=March 27, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240327043544/https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის დეკემბერში, WSJ-მ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ მასკს სამთავრობო საიდუმლოებებზე წვდომა არ ჰქონდა.<ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/tech/musk-spacex-security-clearance-secrets-b9774346?st=6XXFYn&reflink=desktopwebshare_permalink|title=Why Musk Doesn't Have Access to SpaceX's Biggest Government Secrets|publisher=Wall Street Journal}}</ref> == ბაზარზე კონკურენციის დაწყება და ფასების ზეწოლა == SpaceX-ის დაბალმა გაშვების ფასებმა, განსაკუთრებით გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გამავალი საკომუნიკაციო თანამგზავრების შემთხვევაში, გამოიწვია ბაზრის ზეწოლა მის კონკურენტებზე, რათა შეემცირებინათ საკუთარი ფასები.<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> 2013 წლამდე, ღია კონკურენციის მქონე კომასოდიური გაშვების ბაზარზე დომინირებდა Arianespace (Ariane 5-ის გაშვება) და International Launch Services (Proton-ის გაშვება).<ref name="bbc20131203">{{cite web |author=Amos |first=Jonathan |date=December 3, 2013 |title=SpaceX launches SES commercial TV satellite for Asia |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170102045752/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |archive-date=January 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=BBC News}}</ref> დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გაშვების ფასით, Falcon 9 რაკეტები ინდუსტრიაში ყველაზე იაფი იყო.<ref name="fp20131209">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=December 9, 2013 |title=The Rocketeer |url=https://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170317221323/http://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |archive-date=March 17, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Foreign Policy}}</ref> ევროპელი თანამგზავრული ოპერატორები SpaceX-ის კონკურენციის შედეგად, ESA-ს მოუწოდებენ, შეამციროს Ariane 5 და Ariane 6 რაკეტების გაშვების ფასები.<ref name="smh20150519">{{cite web |author=Ramli |first=David |date=May 19, 2015 |title=NBN launcher Arianespace to cut jobs and costs to fight SpaceX |url=https://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archive-date=June 12, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Sydney Morning Herald Business Day |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archivedate=ივნისი 12, 2017 }}</ref> SpaceX-მა დაასრულა United Launch Alliance (ULA)-ს მონოპოლია აშშ-ის სამხედრო ტვირთებზე, როდესაც მან ეროვნული უსაფრთხოების გაშვებისთვის კონკურენცია დაიწყო. 2015 წელს, შიდა, სამხედრო და ჯაშუშური გაშვების შემცირების მოლოდინში, ULA-მ განაცხადა, რომ გაკოტრდებოდა, თუ კომერციული თანამგზავრის გაშვების შეკვეთებს არ მოიპოვებდა.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 21, 2015 |title=Lockheed-Boeing rocket venture needs commercial orders to survive |url=https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305042600/https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Yahoo}}</ref> ამ მიზნით, ULA-მ გამოაცხადა პროცესებისა და სამუშაო ძალის მასშტაბური რესტრუქტურიზაცია, რათა გაშვების ხარჯები განახევრებულიყო.<ref name="dbj20141016">{{cite web |author=Avery |first=Greg |date=December 14, 2014 |title=ULA plans new rocket, restructuring to cut launch costs in half |url=http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170315142232/http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |archive-date=March 15, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Denver Business Journal}}</ref><ref name="lat20141212">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=October 16, 2014 |title=Congress OKs bill banning purchases of Russian-made rocket engines |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170307165553/http://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |archive-date=March 7, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> SpaceX-ის მიერ 2017 წელს კონგრესის მიერ მიცემულ ჩვენებაში ნათქვამია, რომ NASA-ს კოსმოსური აქტის შეთანხმების პროცესმა, რომელიც „კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის ტრანსპორტირებისთვის მხოლოდ მაღალი დონის მოთხოვნის დაწესებას [და] დეტალების ინდუსტრიისთვის მიტოვებას“ გულისხმობდა, SpaceX-ს საშუალება მისცა, დამოუკიდებლად დაეპროექტებინა და განევითარებინა Falcon 9 რაკეტა მნიშვნელოვნად დაბალ ფასად. NASA-ს დამოუკიდებლად დამოწმებული ციფრების თანახმად, SpaceX-ის მიერ Falcon 9 რაკეტის, მათ შორის Falcon 1 რაკეტის, განვითარების მთლიანი ღირებულება შეფასდა 390 million USD-ად. 2011 წელს NASA-მ შეაფასა, რომ სააგენტოს დაახლოებით 4 ბილიონი USD დაუჯდებოდა ისეთი რაკეტის შემუშავება, როგორიცაა Falcon 9 გამაძლიერებელი, NASA-ს ტრადიციული კონტრაქტის პროცესების საფუძველზე, დაახლოებით ათჯერ მეტი.<ref name="Zapata 2017">{{cite conference |url=https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|title=An Assessment of Cost Improvements in the NASA COTS/CRS Program and Implications for Future NASA Missions |book-title=AIAA Space 2017 |last=Zapata|first=Edgar |date=September 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20190617200937/https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|archive-date=June 17, 2019|url-status=live |via=NASA}}</ref> 2020 წლის მაისში, NASA-ს ადმინისტრატორმა ჯიმ ბრაიდენსტინმა აღნიშნა, რომ NASA-ს SpaceX-ში ინვესტიციების წყალობით, შეერთებულ შტატებს კომერციული გაშვების ბაზრის 70% უჭირავს, რაც მნიშვნელოვანი გაუმჯობესებაა 2012 წლიდან, როდესაც ქვეყნიდან კომერციული გაშვების შემთხვევები არ არსებობდა.<ref>{{cite web|last1=Berger|first1=Eric|title=Forget Dragon, the Falcon 9 rocket is the secret sauce of SpaceX's success|date=June 3, 2020|url=https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|publisher=Ars Technica|access-date=August 21, 2020|archive-date=August 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200817223027/https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მდგომარეობით, SpaceX ახორციელებს Rideshare და Bandwagon (საშუალო დახრილობის) პროგრამებს. ეს დამატებით კონკურენციას უქმნის მცირე თანამგზავრების გამშვებებს.<ref>{{Cite web |last=Lentz |first=Danny |date=April 7, 2024 |title=SpaceX debuts new Bandwagon rideshare service |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |access-date=April 8, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US |archive-date=April 8, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240408002912/https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |url-status=live }}</ref> == კორპორატიული საქმეები == === დირექტორთა საბჭო === {| class="wikitable sortable" |+ SpaceX board of directors as of January 2021<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 4, 2020|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201125121916/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |- !Joined board !Name !Titles |- |2002<ref name="Musk Bio">{{cite web|title=Elon Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206141955/https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|url-status=live}}</ref> |[[Elon Musk]] |Founder, chairman, CEO and CTO of SpaceX; CEO, [[Chief product officer|Product Architect]], and former chairman of [[Tesla, Inc.|Tesla]]; former chairman of [[SolarCity]]<ref name="Musk Bio" /> |- |2002<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 19, 2002|title=SEC Form D: Notice of sale of securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|access-date=December 31, 2020|publisher=United States Securities and Exchange Commission (SEC)|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206211419/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|url-status=live}} }}</ref> |[[Kimbal Musk]] |Board member, Tesla<ref>{{cite web|title=Kimbal Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=October 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201025165828/https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |2009<ref name="SEC 2009">{{citation-attribution|1={{cite web|date=March 30, 2009|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 22, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122175939/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |[[Gwynne Shotwell]] |President and COO of SpaceX<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|last=Tzinis|first=Irene|date=June 12, 2020|title=Ms. Gwynne Shotwell|url=http://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell|access-date=December 31, 2020|publisher=NASA|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206033037/https://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell/|url-status=live}} }}</ref> |- |[[Luke Nosek]] |Co-founder, PayPal<ref>{{cite web |title=Luke Nosek, Gigafund: Profile and Biography |url=https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |website=bloomberg.com |publisher=Bloomberg Markets |access-date=December 24, 2021 |archive-date=December 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211224184445/https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |url-status=live }}</ref> |- |[[Steve Jurvetson]] |Co-founder, Future Ventures fund<ref>{{cite web|last=Schubarth|first=Cromwell|date=February 15, 2019|title=The Funded: Steve Jurvetson raises $200M for new venture fund|url=https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|access-date=December 31, 2020|work=Silicon Valley Business Journal|archive-date=February 28, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210228220552/https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|url-status=live}}</ref> |- |2010<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=November 9, 2010|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 11, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201111191613/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |Antonio Gracias |CEO and Chairman of the Investment Committee at Valor Equity Partners<ref>{{cite web|title=Antonio Gracias {{!}} Board of Directors|url=https://ir.tesla.com/board-directors/antonio-gracias|access-date=February 1, 2020|website=tesla.com|archive-date=January 7, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107174258/https://ir.tesla.com/corporate|url-status=live}}</ref> |- |2015<ref>{{cite news|last1=Hardy|first1=Quentin|last2=Dougherty|first2=Conor|date=January 20, 2015|title=Google and Fidelity Put $1{{spaces}}Billion into SpaceX (Published 2015)|newspaper=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|access-date=December 31, 2020|issn=0362-4331|archive-date=November 12, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112043026/https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|url-status=live}}</ref> |Donald Harrison |President of global partnerships and corporate development, Google<ref>{{cite news|last=Hagey|first=Keach|date=September 16, 2020|title=Google Executive Gets Grilling on Capitol Hill|newspaper=The Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|access-date=December 31, 2020|issn=0099-9660|archive-date=November 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201115221848/https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|url-status=live}}</ref> |} === ხელმძღვანელობის ცვლილებები === 2022 წლის ნოემბერში კომპანიამ გამოაცხადა, რომ ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი და ვიცე-პრეზიდენტი მარკ ჯუნკოსა Starbase-ს, მის ტეხასის რაკეტების გაშვების ობიექტს, უხელმძღვანელებდნენ ომეად აფშართან ერთად, რომელიც იმ დროს Tesla-ს ოპერაციებს ტეხასში ხელმძღვანელობდა. შაიმალ პატელი, რომელიც ადგილზე ოპერაციების უფროსი დირექტორი იყო, კეიპ კანავერალის ობიექტზე გადავიდოდა. CNBC-ის ცნობით, აღმასრულებელი დირექტორის ეს ნაბიჯები აჩვენებდა „კომპანიის შიგნით არსებულ სასწრაფო განცდას, რომ Starship-ი გაფრენილიყო“.<ref>{{Cite web |last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX shakes up Starship leadership in Texas as push for the rocket's next milestone intensifies |date=November 11, 2022 |url=https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |access-date=November 11, 2022 |publisher=CNBC |language=en |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183321/https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX's Gwynne Shotwell Takes Over Starbase Mars Mission |url=https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |access-date=November 11, 2022 |website=The Information |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183329/https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |title=Tesla Official Afshar Turns Up at SpaceX in New Starship Role |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |access-date=November 11, 2022 |newspaper=Bloomberg.com |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111161341/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |url-status=live }}</ref> === სამუშაო ადგილის კულტურა === NASA-ს ყოფილი მოადგილის ადმინისტრატორის, ლორი გარვერის თქმით, კომპანიას, ზოგადად, მამაკაცებით დომინირებული თანამშრომლების კულტურა აქვს, რაც კოსმოსური ფრენების ინდუსტრიის მსგავსია.<ref>{{Cite book |last=Garver |first=Lori B. |title=Escaping Gravity: My Quest to Transform NASA and Launch a New Space Age |url=https://archive.org/details/escapinggravitym0000lori |date=2022 |publisher=Diversion Publishing Corporation |others=Foreword by Walter Isaacson |isbn=978-1-63576-770-4 |location=New York |oclc=1328013856 |quote=As president and COO of SpaceX, Gwynne Shotwell is an effective and revered female leader in the space community [...] both companies have reputed "bro" cultures. Numerous charges of sexual harassment and discrimination have recently been made public by employees in both companies. [...] Progress toward diversity, equity, and inclusion has been much too slow. |author-link=Lori Garver}}</ref> 2021 წლის დეკემბერში გამოქვეყნდა SpaceX-ის ხუთი ყოფილი თანამშრომლის, სტაჟიორებიდან დაწყებული სრული ინჟინრებით დამთავრებული, სექსუალური შევიწროების შესახებ პრეტენზიები სამუშაო ადგილზე.<ref>{{cite web|title=Former SpaceX workers say company has a culture of sexual harassment|url=https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|access-date=December 14, 2021|website=Engadget|date=December 14, 2021 |language=en-US|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214205831/https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|url-status=live}}</ref> ყოფილმა თანამშრომლებმა განაცხადეს, რომ მათ არასასურველი წინადადებები და არასასიამოვნო ურთიერთქმედება განიცადეს.<ref>{{Cite news|last=Roulette|first=Joey|date=December 14, 2021|title=Former Interns Say SpaceX Ignored Sexual Harassment|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-date=December 28, 2021 |url-access=limited|access-date=December 15, 2021|issn=0362-4331}}{{cbignore}}</ref> გარდა ამისა, ანგარიშებში შედიოდა კომპანიაში არსებული სექსუალური შევიწროების კულტურის შესახებ პრეტენზიები და ის, რომ აღმასრულებლების, მენეჯერების და ადამიანური რესურსების ოფიცრების მიმართ შეტანილი საჩივრები დიდწილად უპასუხოდ რჩებოდა.<ref>{{cite web|last=Grush|first=Loren|date=December 14, 2021|title=Five former SpaceX employees speak out about harassment at the company|url=https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|access-date=December 14, 2021|website=The Verge|language=en|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214185427/https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|url-status=live}}</ref> 2022 წლის მაისში, Business Insider-ის სტატიაში ნათქვამი იყო, რომ მასკი 2016 წელს კერძო თვითმფრინავში SpaceX-ის ბორტგამცილებელთან სექსუალურ შევიწროებაში იყო ჩართული, ბორტგამცილებლის ანონიმურ მეგობარზე დაყრდნობით.<ref>{{cite web |last=McHugh |first=Rich |date=May 19, 2022 |title=A SpaceX flight attendant said Elon Musk exposed himself and propositioned her for sex, documents show. The company paid $250,000 for her silence. |url=https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220519235500/https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |archive-date=May 19, 2022 |access-date=June 17, 2021 |website=Insider |language=en}}</ref> საპასუხოდ, ზოგიერთმა თანამშრომელმა ღია წერილი დაწერა, რომელშიც დაგმო „ელონის Twitter-ის მავნე ქცევა“.<ref name="verge">{{cite web |last=Grush |first=Loren |date=June 16, 2022 |title=SpaceX employees draft open letter to company executives denouncing Elon Musk's behavior |url=https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616231618/https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |archive-date=June 16, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=The Verge |language=en}}</ref> ასევე კომპანიას სთხოვს, ნათლად განსაზღვროს SpaceX-ის „არანაირ იდიოტთან“ და „ნულოვანი ტოლერანტობის“ პოლიტიკა, რომელიც, მისი თქმით, არათანაბრად ხორციელდება ერთი თანამშრომლიდან მეორეზე. მეორე დღეს გვინ შოტველმა გამოაცხადა, რომ წერილში ჩართული თანამშრომლები სამსახურიდან გაათავისუფლეს და განაცხადა, რომ თანამშრომლებს სამუშაო დღის განმავლობაში უგზავნიდნენ არასპონსორირებულ, დაუკვეთავ გამოკითხვებს და ზოგიერთ მათგანს წერილზე ხელის მოწერის ზეწოლა აწუხებდა.<ref>{{cite web |last=Jacob |first=Nutson |date=June 17, 2022 |title=Reports: SpaceX fires employees who criticized Elon Musk in open letter |url=https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220619022231/https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |archive-date=June 19, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=Axios |language=en}}</ref> კომპანია ასევე აღწერილია, როგორც სამუშაო კულტურის მქონე, რომელიც თანამშრომლებს ზედმეტი მუშაობისკენ უბიძგებს და აღწერილია, როგორც გადაწვის კულტურის ხელშემწყობი.<ref name="theverge2021">{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |date=October 4, 2021 |title=Blue Origin's ideas to mimic SpaceX sound pretty brutal for employees |language=en |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |url-status=live |access-date=May 6, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220504190743/https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |archive-date=May 4, 2022}}</ref> Blue Origin-ის, კონკურენტი აერონავტიკული კომპანიის, მემორანდუმის თანახმად, რომელსაც სასამართლო პროცესებისა და SpaceX-ის საწინააღმდეგო პოლიტიკური ლობირების ისტორია აქვს,<ref>{{Cite web |title=Blue Origin vs. SpaceX – Which is Winning the Space Race? |url=https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |access-date=May 18, 2023 |website=Alphr |date=March 31, 2022 |language=en-US |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211702/https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX vs. Blue Origin vs. Virgin Galactic: What's the difference? |url=https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |access-date=May 18, 2023 |website=WhatIs.com |language=en |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=August 16, 2021 |title=Blue Origin sues U.S. government over SpaceX lunar lander contract |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |access-date=May 18, 2023 |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |url-status=live }}</ref> SpaceX-ს ძალიან გრძელი სამუშაო საათები, შაბათ-კვირას მუშაობა და არდადეგების შეზღუდულ გამოყენება ელიდა.<ref name="theverge2021" /> „SpaceX-ის თანამშრომლები აცხადებენ, რომ ისინი იხდიან ფასს მილიარდერის მიერ კოსმოსის კოლონიზაციის გასაოცარი სისწრაფით მცდელობისთვის“, - იტყობინება Reuters 2023 წელს. OSHA-ს ჩანაწერების შესწავლამ აჩვენა, რომ დაზიანებების მაჩვენებელი ინდუსტრიის საშუალო მაჩვენებელზე მაღალია. გარდა ამისა, Reuters-მა დოკუმენტირება მოახდინა SpaceX-ში სამუშაო ადგილზე მინიმუმ 600 აქამდე დაურეგისტრირებელი დაზიანების შესახებ, მათ შორის „კიდურების დამტვრევა, ამპუტაციები, ელექტროშოკი, თავისა და თვალის ჭრილობები და ერთი სიკვდილი“.<ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/investigates/special-report/spacex-musk-safety/|title=At SpaceX, worker injuries soar in Elon Musk's rush to Mars |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=November 10, 2023 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> <ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/technology/injury-rates-musks-spacex-exceed-industry-average-second-year-2024-04-22/|title=Exclusive: Injury rates for Musk's SpaceX exceed industry average for second year |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=April 23, 2024 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> გარდაცვლილი იყო ლონი ლებლანკი, ყოფილი აშშ-ის საზღვაო ქვეითი. 2024 წლის ივნისში, რვა ყოფილმა თანამშრომელმა, იგივე პირებმა, რომლებიც ადრე გაათავისუფლეს ილონ მასკის წინააღმდეგ ღია წერილის დაწერის გამო, სარჩელი შეიტანეს მასკისა და SpaceX-ის წინააღმდეგ სექსუალური შევიწროებისა და დისკრიმინაციის ბრალდებით.<ref>{{cite web|url=https://www.huffpost.com/entry/space-x-elon-musk-lawsuit-alleges-sexual-harassment-retaliation_n_666a5268e4b076909e1d13a6|title=Former Workers Accuse SpaceX And Elon Musk Of Sex Harassment, Retaliation In Lawsuit|date=June 13, 2024 |publisher=}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/science/article/2024/jun/12/elon-musk-spacex-lawsuit|title=Elon Musk sued by SpaceX engineers claiming they were illegally fired|work=The Guardian|date=June 12, 2024 }}</ref> == ფედერალური გამოძიებები == 2023 წლის აგვისტოში აშშ-ის იუსტიციის დეპარტამენტმა (DOJ) SpaceX-ის წინააღმდეგ სარჩელი შეიტანა ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მაძიებლების დისკრიმინაციისთვის დასაქმების პროცესში, იმ მოტივით, რომ კომპანიამ დაარღვია იმიგრაციისა და მოქალაქეობის შესახებ კანონი ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მიმღებების უარყოფით და მხოლოდ აშშ-ის მოქალაქეებისა და მუდმივი მაცხოვრებლების დაქირავებით.<ref>{{Cite news |last=Archie |first=Ayana |date=August 25, 2023 |title=The Justice Department is suing SpaceX for allegedly not hiring refugees and asylees |url=https://www.npr.org/2023/08/25/1196005433/space-x-justice-department-refugees-lawsuit |access-date=March 27, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> SpaceX-მა უარყო დანაშაული და მიუთითა აშშ-ის ექსპორტის კონტროლის კანონზე.<ref name=":1" /> 2025 წლის თებერვალში იუსტიციის დეპარტამენტმა შეიტანა შუამდგომლობა საქმის ცრურწმენით შეწყვეტის შესახებ.<ref name=":1">{{Cite news |last=Cohen |first=Luc |date=February 20, 2025 |title=US says it will drop immigration case against SpaceX |url=https://www.reuters.com/legal/us-says-it-will-drop-immigration-case-against-spacex-2025-02-21/ |access-date=March 27, 2025 |work=[[Reuters]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=DOJ drops lawsuit against SpaceX for discriminatory hiring practices against immigrants |url=https://immpolicytracking.org/policies/doj-drops-case-against-spacex-for-discriminatory-hiring-practices-against-immigrants/ |access-date=March 27, 2025 |website=Immigration Policy Tracking Project |language=en}}</ref> 2024 წლის დეკემბერში ფედერალურმა სააგენტოებმა გამოიძიეს SpaceX უსაფრთხოების დარღვევების, ასევე მასკის მიერ ნარკოტიკების სავარაუდო მოხმარების გამო.<ref>{{cite web |title=Elon Musk and SpaceX Face Federal Reviews After Violations of Security Reporting Rules |url=https://www.nytimes.com/2024/12/17/technology/elon-musk-spacex-national-security-reporting.html |website=New York Times|author=Kirsten Grind, Eric Lipton and Sheera Frenkel |date=December 18, 2024 |access-date=December 18, 2024 }}</ref><ref>{{cite web |title=SpaceX warned not to seek higher clearance for Elon Musk due to drug use: report |url=https://www.independent.co.uk/news/world/americas/elon-musk-security-clearance-putin-b2665462.html |website=Independent |author=Io Dodds|date=December 17, 2024|access-date=December 19, 2024 |language=en-gb}}</ref> == გარემოზე ზემოქმედება == NPR-ის მიერ ჩატარებული გამოძიების თანახმად, „SpaceX ზოგჯერ უგულებელყოფდა გარემოსდაცვით რეგულაციებს, რადგან ის ჩქარობდა თავისი დამფუძნებლის ხედვის ასრულებას. ჩანაწერები აჩვენებს, რომ თითოეული გაშვებისას კომპანია ათიათასობით გალონი სითხე, რომელსაც რეგულატორები ინდუსტრიულ ჩამდინარე წყლებად კლასიფიცირებენ, გარემოში ჩარეცხავდა“.<ref>{{Cite news |title=SpaceX wants to go to Mars. To get there, environmentalists say it’s trashing Texas |url=https://www.npr.org/2024/10/10/nx-s1-5145776/spacex-texas-wetlands |access-date=March 26, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> გარდა იმისა, რომ საფრთხეს უქმნის ახლომდებარე მოსახლეობას, ჩამდინარე წყლები მნიშვნელოვან საფრთხეს უქმნის ველურ ბუნებას.<ref>{{Cite web |date=October 17, 2024 |title=The Terrible Irony of Destroying Earth in Search of Plan(et) B: SpaceX’s Impacts to Boca Chica, Texas {{!}} Defenders of Wildlife |url=https://defenders.org/blog/2024/10/terrible-irony-of-destroying-earth-search-of-planet-b-spacexs-impacts-boca-chica-0 |access-date=March 26, 2025 |website=defenders.org |language=en}}</ref> 2025 წელს SpaceX Starship Flight 7-ის რაკეტის აფეთქების შედეგად ატმოსფეროში ნამსხვრევები გაიგზავნა, რომლებიც კარიბის ზღვაზე გავრცელდა. ინციდენტმა ასევე „დედამიწის ატმოსფეროს ზედა ფენებში მავნე ჰაერის დაბინძურების მნიშვნელოვანი რაოდენობა გაათავისუფლა“.<ref>{{Cite web |last=published |first=Tereza Pultarova |date=February 2, 2025 |title=How much did SpaceX's Starship Flight 7 explosion pollute the atmosphere? |url=https://www.space.com/space-exploration/how-much-did-spacexs-starship-flight-7-explosion-pollute-the-atmosphere |access-date=March 26, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> == რესურსები ინტერნეტში == *{{twitter|SpaceX}} *{{facebook|SpaceX}} *http://www.spacex.com - ოფიციალური ვებ გვერდი *http://waitbutwhy.com/2015/08/how-and-why-spacex-will-colonize-mars.html ==სქოლიო== {{reflist|refs= <ref name="Alejandra 2025">{{Cite news |last=Yañez |first=Alejandra |date=May 20, 2025 |title=Cameron County Commissioners Court approves Starbase as new city |url=https://www.valleycentral.com/news/local-news/cameron-county-commissioners-court-approves-starbase-as-new-city/ |access-date=May 20, 2025}}</ref> <ref name="Delaware 2016">{{cite web|title=Delaware Business Search (File # 3500808{{snd}}Space Exploration Technologies Corp)|url=https://icis.corp.delaware.gov/eCorp/EntitySearch/NameSearch.aspx|publisher=Delaware Department of State: Division of Corporations|access-date=February 1, 2022|url-status=live|archive-date=September 20, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920145319/https://icis.corp.delaware.gov/Ecorp/EntitySearch/NameSearch.aspx}}</ref> <ref name="Stephen 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=June 28, 2024 |title=Rocket Report: China flies reusable rocket hopper; Falcon Heavy dazzles |url=https://arstechnica.com/space/2024/06/rocket-report-china-tests-reusable-rocket-tech-spacex-booster-flies-22nd-time/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Berger 2024">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=March 1, 2019 |title=The marriage of SpaceX and NASA hasn't been easy—but it's been fruitful |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/together-nasa-and-spacex-are-stronger-and-so-is-america/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="sn202104162">{{Cite news |last=Foust |first=Jeff |date=April 16, 2021 |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |archive-date=May 23, 2021 |access-date=April 18, 2021 |work=[[SpaceNews]]}}</ref> <ref name="September 15">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=September 15, 2024 |title=So what are we to make of the highly ambitious, private Polaris spaceflight? |url=https://arstechnica.com/space/2024/09/after-five-demanding-days-in-space-polaris-dawn-splashes-down-safely/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Zubrin 2019">{{Cite book |last=Zubrin |first=Robert |title=The Case for Space: How the Revolution in Spaceflight Opens Up a Future of Limitless Possibility |url=https://archive.org/details/caseforspacehowr0000zubr |date=May 14, 2019 |publisher=[[Prometheus Books]] |isbn=978-1-63388-534-9 |location=Amherst, New York |oclc=1053572666 |author-link=Robert Zubrin}}</ref> <ref name="Convention">{{cite web|title=The Mars Society Inc. Fourth International Convention|author=Mars Society|date=August 23, 2001|access-date=August 23, 2021|publisher=Mars Society|url=https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|archive-date=March 30, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230330080642/https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|url-status=live}}</ref> <ref name="spectrum">{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=May 30, 2009 |title=Risky Business |url=https://spectrum.ieee.org/elon-musk-spacex |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223012225/http://spectrum.ieee.org/aerospace/space-flight/risky-business |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=IEEE Spectrum}}</ref> <ref name="Keith 2001">{{cite web |author=Cowing |first=Keith |date=August 30, 2001 |title=Millionaires and billionaires: the secret to sending humans to Mars? |url=http://www.spaceref.com/news/viewnews.html?id=383 |access-date=March 1, 2022 |publisher=SPACEREF}}{{dead link|date=August 2023|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> <ref name="A&Ssmithsonian201201">{{cite web |author=Chaikin |first=Andrew |date=January 2012 |title=Is SpaceX Changing the Rocket Equation? |url=http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223105751/http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Air & Space Smithsonian}}</ref> <ref name="Vance 2015">{{cite news |author=Vance |first=Ashlee |author-link=Ashlee Vance |date=May 14, 2015 |title=Elon Musk's space dream almost killed Tesla |url=https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180211071545/https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |archive-date=February 11, 2018 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> <ref name=Liftoff2021>{{Cite book|last=Berger|first=Eric|author-link=Eric Berger (meteorologist)| title=Liftoff|url=https://archive.org/details/liftoffelonmuskd0000berg|publisher=[[William Morrow and Company]]|year=2021|isbn=978-0-06-297997-1}}</ref> <ref name="Belfiore 2009" >{{cite news |author=Belfiore |first=Michael |date=September 1, 2009 |title=Behind the Scenes With the World's Most Ambitious Rocket Makers |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161213161703/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |archive-date=December 13, 2016 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Popular Mechanics}}</ref> <ref name="avweek20200527">[https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher Podcast: SpaceX COO On Prospects For Starship Launcher] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200610030402/https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher|date=June 10, 2020}}. Aviation Week, Irene Klotz, May 27, 2020. Retrieved June 10, 2020.</ref> <ref name="spacex.com 2012" >{{cite web|title=Space Exploration Technologies Corporation|url=http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|publisher=SpaceX|access-date=December 15, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archive-date=June 23, 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archivedate=ივნისი 23, 2013}}</ref> <ref name=usat20050617>{{cite news |first=Kevin |last=Maney |url=https://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |title=Private sector enticing public into final frontier |date=June 17, 2005 |work=USA Today |access-date=March 14, 2021 |archive-date=May 19, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120519074009/http://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |url-status=live }}</ref> <ref name=wired20070522>{{cite news|last=Hoffman|first=Carl|title=Elon Musk Is Betting His Fortune on a Mission Beyond Earth's Orbit|url=https://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|access-date=March 14, 2014|newspaper=Wired|date=May 22, 2007|archive-date=November 14, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114052527/http://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|url-status=live}}</ref> <ref name=nasa20110427>{{cite web |title=Commercial Market Assessment for Crew and Cargo Systems |url=http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |website=nasa.gov |publisher=NASA |access-date=June 10, 2015 |page=40 |date=April 27, 2011 |quote=''SpaceX has publicly indicated that the development cost for Falcon 9 launch vehicle was approximately $300{{spaces}}million. Additionally, approximately $90{{spaces}}million was spent developing the Falcon 1 launch vehicle which did contribute to some extent to the Falcon 9, for a total of $390{{spaces}}million. NASA has verified these costs.'' |archive-date=December 7, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |archivedate=დეკემბერი 7, 2014 }}</ref> <ref name=Ray Justin >{{Cite web |last=Ray |first=Justin |date=January 20, 2005 |title=Cape launch site could host new commercial rocket fleet |url=https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |access-date=October 7, 2023 |website=spaceflightnow.com |archive-date=October 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014082850/https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |url-status=live }}</ref> <ref name=Berger Brian >{{Cite web |last=Berger |first=Brian |date=October 3, 2005 |title=Kistler Teeters on the Brink After Main Investor Withdraws Support |url=https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |access-date=October 7, 2023 |website=SpaceNews |language=en-US |archive-date=April 3, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194345/https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |url-status=live }}</ref> <ref name=Belfiore Michael >{{cite magazine |author=Belfiore |first=Michael |date=January 18, 2005 |title=Race for Next Space Prize Ignites |url=https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20081012095048/https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-date=October 12, 2008 |access-date=March 1, 2017 |magazine=Wired}}</ref> <ref name=Berger Eric >{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=This is probably why Blue Origin keeps protesting NASA's lunar lander award |url=https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |access-date=December 30, 2021 |work=[[Ars Technica]] |date=August 11, 2021 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230172145/https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |url-status=live }}</ref> <ref name=satnews >{{cite news |url=http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |publisher=Satnews.com |title=Falcon 1 Reaches Space But Loses Control and is Destroyed on Re-Entry |date=March 21, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928204503/http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |archive-date=September 28, 2007 }}</ref> <ref name=Warwick >Graham Warwick and Guy Norris, "Blue Sky Thinking: DARPA at 50," ''Aviation Week & Space Technology,'' Aug 18–25, 2008, p. 18.</ref> <ref name="Levin2022">{{cite news |last1=Levin |first1=Steve |title=Elon Musk, man behind Tesla, Paypal, speaks to packed crowd at CSUB |url=https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |access-date=January 12, 2022 |work=The Bakersfield Californian |date=January 12, 2022 |language=en |archive-date=January 12, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220112031331/https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |url-status=live }}</ref> <ref name="Graham William">{{cite web |last1=Graham |first1=William |title=SpaceX at 50 – From taming Falcon 1 to achieving cadence in Falcon 9 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |website=NASASpaceFlight.com |access-date=March 16, 2021 |date=December 20, 2017 |archive-date=December 31, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201231213716/https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |url-status=live }}</ref> <ref name="Planetspace">{{cite news |last1=Bergin |first1=Chris |title= Planetspace officially protest NASA's CRS selection |url= https://www.nasaspaceflight.com/2009/01/planetspace-officially-protest-nasas-crs-selection/ |access-date=August 22, 2023 |work=NSF |date=January 15, 2009}}</ref> }} {{ავტორიტეტული წყაროები}} [[კატეგორია:SpaceX| ]] [[კატეგორია:2002 წელს დაარსებული კომპანიები]] oah73wz1s5ygk1ff0z25abvm69cwkbt 4821734 4821731 2025-06-28T09:11:17Z Surprizi 14671 /* Falcon 1 და პირველი ორბიტალური გაშვება */ 4821734 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|Surprizi]].|21|06|2025}} {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = Space Exploration Technologies Corp. | ლოგო = [[File:SpaceX logo black.svg|frameless|upright=1.25|class=skin-invert]] | ლოგოს_ზომა = | ლოგოს_ტიტრი = | სურათი = Starbase.jpg | სურათის_ზომა = 300 | სურათის_ტიტრი = კომპანიის შტაბ-ბინა, [[SpaceX Starbase]] | სავაჭრო_სახელი = SpaceX | ყოფილი_სახელწოდება = | ტიპი = კერძო | დევიზი = | დაფუძნდა = 14 მარტი, 2002, აშშ, კალიფორნიის შტატი, ელ სეგუნდო<ref name="Delaware 2016"/> | დაიხურა = | დამაარსებელი = [[ილონ მასკი]] | მდებარეობა = | მფლობელი = | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = კოსმოსი<br />ტელეკომუნიკაციები | პროდუქცია = [[SpaceX რაკეტა-მატარებლები]]<br />[[Dragon 2|Dragon-ის ხომალდები]]<br />[[SpaceX Starshield|Starshield]] | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | თანამშრომელი = | შვილობილი = | ფილიალი = | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | საიტი = {{URL|https://www.spacex.com/|spacex.com}} }} '''Space Exploration Technologies Corporation''', ''SpaceX'' — ამერიკული ავიაკოსმოსური კომპანია, რომლის შტაბ-ბინა მდებარეობს [[აშშ]]-ის [[ტეხასის შტატი|ტეხასის შტატში]], ქალაქ სტარბეიზის (ყოფილი სოფელი ბოკა ჩიკა) შემუშავების საიტ [[SpaceX Starbase]]-ზე.<ref name="Alejandra 2025"/> კომპანია დაარსდა [[2002]] წლის 14 მარტს აშშ-ში, [[კალიფორნიის შტატი]]ს ქალაქ ელ სეგუნდოში.<ref name="Delaware 2016"/> დაარსებიდანვე კომპანიამ არაერთ წარმატებას მიაღწია: რაკეტების ძრავის, მრავალჯერადი გამოყენების გამშვები აპარატების, ადამიანის კოსმოსური ფრენების და [[თანამგზავრული დაჯგუფება|თანამგზავრული დაჯგუფების]] ტექნოლოგიების სფეროში. [[2024]] წლისთვის SpaceX მსოფლიოში კოსმოსური გაშვების დომინანტი პროვაიდერია და უსწრებს ბევრ კერძო თუ სახელმწიფო კომპანიას, მათ შორის ჩინურ კოსმოსურ პროგრამასაც.<ref name="Stephen 2024"/> SpaceX, [[NASA]] და [[აშშ-ის შეიარაღებული ძალები]] მჭიდროდ თანამშრომლობენ სამთავრობო კონტრაქტების საშუალებით.<ref name="Berger 2024"/> [[2002]] წელს [[ილონ მასკი|ილონ მასკმა]] კოსმოსური გაშვების ხარჯების შემცირების მიზნით დააარსა კომპანია SpaceX, რომელიც თავიდანვე მარსზე მდგრადი კოლონიის შექმნაზე იყო ორიენტირებული. [[2008]] წელს, სამი წარუმატებელი გაშვების მცდელობის შემდეგ [[Falcon 1]] წარმატებით გავიდა ორბიტაზე. შემდეგ, კომპანიამ NASA-ს COTS კონტრაქტების დასაკმაყოფილებლად, უფრო დიდი [[Falcon 9]] რაკეტისა და [[Dragon 1]] ხომალდის შემუშავებაზე გადაინაცვლა. [[2012]] წლისთვის SpaceX-მა დაასრულა ყველა [[Commercial Orbital Transportation Services|COTS]] სატესტო ფრენა და დაიწყო კომერციული სერვისების მისიების მიწოდება [[საერთაშორისო კოსმოსური სადგური]]სთვის. ასევე, დაახლოებით ამ პერიოდში, SpaceX-მა დაიწყო ტექნოლოგიების დახვეწა, რათა Falcon 9-ის პირველი საფეხური მრავალჯერადი გამოყენების ყოფილიყო. კომპანიამ [[2015]] წელს პირველი საფეხურის პირველი წარმატებული დაშვება და [[2017]] წელს პირველი საფეხურის ხელახლა გაშვება განახორციელა. [[Falcon Heavy]], რომელიც სამი Falcon 9 გამაძლიერებლისგან იყო აგებული, პირველად [[2018]] წელს გაფრინდა ათწლეულზე მეტი განვითარების შემდეგ. [[2025]] წლის მაისის მონაცემებით, კომპანიის Falcon 9 რაკეტები 450-ზე მეტჯერ დაეშვა, შესაბამისად თავიდან გაშვებამ, კვირაში 1-3 მიაღწია. ამ ეტაპებმა კომპანიას საჭირო ინვესტიცია მოუტანა და SpaceX-მა შემოსავლის წყაროების დივერსიფიკაცია დაიწყო. [[2019]] წელს [[Starlink]]-ის ინტერნეტ თანამგზავრული დაჯგუფების პირველი ოპერატიული თანამგზავრი ამოქმედდა. მომდევნო წლებში Starlink-მა SpaceX-ის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი გამოიმუშავა და გზა გაუხსნა მის [[Starshield]]-ის სამხედრო ანალოგს. [[2020]] წელს SpaceX-მა დაიწყო თავისი [[Dragon 2]] ხომალდების ექსპლუატაცია NASA-სა და კერძო ორგანიზაციებისთვის ეკიპაჟიანი მისიების განსახორციელებლად. დაახლოებით ამ პერიოდში SpaceX-მა დაიწყო Starship-ის სატესტო პროტოტიპების შექმნა, რომელიც ისტორიაში ყველაზე დიდი გამშვები მოწყობილობაა და მიზნად ისახავს კომპანიის ხედვის სრულად რეალიზებას სრულად მრავალჯერადი გამოყენების, ეკონომიური და ადაპტირებადი გამშვები მოწყობილობის შესახებ. SpaceX ასევე ქმნის საკუთარ კოსმოსურ კოსტუმს და ასტრონავტს [[Polaris პროგრამა|Polaris პროგრამის]] მეშვეობით,<ref name="September 15"/> ასევე ქმნის ადამიანის დასაფრენ აპარატს მთვარის მისიებისთვის NASA-ს [[Artemis პროგრამა|Artemis პროგრამის]] ფარგლებში.<ref name="sn202104162"/> ხარისხისა და ფასის უკეთ კონტროლისთვის, SpaceX თვითონ აწარმოებს რაკეტისა თუ ხომალდის ნაწილების უმეტესობას, მათ შორის Falcon და Dragon-ის ძრავებს Merlin, Kestrel, Draco და SuperDraco-ს. ამის გამო SpaceX-ს უკვე შეუძლია კლიენტებს შესთავაზოს ყველაზე დაბალი ფასები, ერთჯერადი გამოყენების რაკეტებითაც კი. == ისტორია == ===დაარსება=== [[2001]] წლის დასაწყისში [[ილონ მასკი]] შეხვდა [[რობერტ ზუბრინი|რობერტ ზუბრინს]] და [[მარსიანული საზოგადოება|მარსიანულ საზოგადოებას]] შესწირა 100 000 აშშ დოლარი, რითაც მცირე ხნით შეუერთდა დირექტორთა საბჭოს.<ref name="Zubrin 2019"/> იგი მეოთხე ყრილობაზე სიტყვით გამოვიდა, სადაც წარმოადგინა პროექტი „მარსის ოაზისი“, რომელიც [[მარსი|მარსზე]] [[სათბური]]ს განთავსებას და [[მცენარეები]]ს გაზრდას ითვალისწინებდა.<ref name="Convention"/><ref name="spectrum"/> თავდაპირველად მასკმა სცადა პროექტისთვის [[დნეპრი (რაკეტა-მატარებელი)|დნეპრის რაკეტა-მატაერებლის]] შეეძინა [[ჯიმ კანტრელი]]საგან რუსული კონტაქტების მეშვეობით.<ref name="Keith 2001"/> მასკი თავის გუნდთან ერთად ჩავიდა მოსკოვში, ამჯერად თან მაიკლ გრიფინი წაიყვანა, რომელიც მოგვიანებით NASA-ს მე-11 ადმინისტრატორი გახდა, მაგრამ ყოველ ჩასვლაზე რუსები სულ უფრო ნაკლებად ინტერესდებოდნენ გარიგებით.<ref name="A&Ssmithsonian201201"/><ref name="Vance 2015"/> ამერიკაში დაბრუნებისას მასკმა განაცხადა, რომ შეეძლო კომპანიის დაარსება, რათა აეშენებინა მათთვის საჭირო ხელმისაწვდომი რაკეტები.<ref name="Vance 2015" /> ვერტიკალური ინტეგრაციის გამოყენებით,<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> შესაძლებლობის შემთხვევაში იაფი კომერციული მზა კომპონენტებისა<ref name="Vance 2015" /> და თანამედროვე პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერიის მოდულური მიდგომის გამოყენებით. მასკი თვლიდა, რომ SpaceX-ს შეეძლო მნიშვნელოვნად შეემცირებინა გაშვების ხარჯები.<ref name="Vance 2015" /> [[2002]] წლის დასაწყისში ილონ მასკმა თავისი კომპანიისთვის, რომელსაც მალე SpaceX დაარქვა, თანამშრომლების ძებნა დაიწყო. მასკმა ახლადშექმნილ კომპანიაში საწყისი პოზიციებისთვის ხუთ ადამიანს მიმართა, მათ შორის გრიფინს, რომელმაც უარი თქვა მთავარი ინჟინრის თანამდებობაზე,<ref name=Liftoff2021/> ჯიმ კანტრელი და ჯონ გარვი (კანტრელმა და გარვიმ მოგვიანებით დააარსეს კომპანია [[Vector Launch]]), რაკეტების ინჟინერი ტომ მიულერი და კრის ტომპსონი.<ref name="Belfiore 2009" /> SpaceX-ის თავდაპირველად შტაბ-ბინა კალიფორნიის შტატის ქალაქ ელ სეგუნდოში მდებარე საწყობში იყო განთავსებული. SpaceX-ის ადრეული თანამშრომლები, როგორიც იყვნენ ტომ მიულერი (ტექნიკური დირექტორი), გვინ შოტველი (ოპერაციული დირექტორი) და კრის ტომპსონი (ოპერაციების ვიცე-პრეზიდენტი), მეზობელი TRW და [[Boeing]] კორპორაციებიდან იყვნენ. [[2005]] წლის ნოემბრისთვის კომპანიას 160 თანამშრომელი ჰყავდა.<ref name="avweek20200527"/> მასკმა პირადად გაესაუბრა და დაამტკიცა SpaceX-ის ყველა ადრეული თანამშრომელი. მასკმა განაცხადა, რომ SpaceX-თან დაკავშირებით მისი ერთ-ერთი მიზანია კოსმოსში წვდომის ხარჯების შემცირება და საბოლოო ჯამში საიმედოობის ათჯერ გაუმჯობესება.<ref name="spacex.com 2012" /> === Falcon 1 და პირველი ორბიტალური გაშვება === [[File:Falcon 1 Flight 4 liftoff.jpg|thumb|Falcon 1-ის პირველი წარმატებული გაშვება 2008 წლის სექტემბერში]] SpaceX-მა თავისი პირველი ორბიტალური [[რაკეტა-მატარებელი]] [[Falcon 1]], საკუთარი დაფინანსებით შექმნა.<ref name=usat20050617/><ref name=wired20070522/> Falcon 1 იყო ორსაფეხურიანი, ორბიტაზე გასასვლელი მცირე რაკეტა-მატარებელი. Falcon 1-ის განვითარების მთლიანი ღირებულება დაახლოებით 90-100 მლნ აშშ დოლარამდე შეადგინა.<ref name=nasa20110427/> Falcon-ის რაკეტების სერიას, ვარსკვლავური ომების ათასწლეულის ფელკონის გამოგონილი კოსმოსური ხომალდის სახელის მიხედვით დაერქვა.<ref name=Ray Justin /> [[2004]] წელს SpaceX-მა [[NASA]]-ს წინააღმდეგ მთავრობის ანგარიშვალდებულების ოფისში (GAO) გააპროტესტა Kistler Aerospace-ისთვის მინიჭებული ერთადერთი წყაროს კონტრაქტის გამო. სანამ GAO პასუხს გასცემდა, NASA-მ კონტრაქტი გააუქმა და [[Commercial Orbital Transportation Services|COTS პროგრამა]] შექმნა.<ref name=Berger Brian /> [[2005]] წელს SpaceX-მა განაცხადა, რომ ათწლეულის ბოლომდე ადამიანის მიერ შეფასებული კომერციული კოსმოსური პროგრამის განხორციელებას აპირებდა, პროგრამა, რომელიც მოგვიანებით Dragon კოსმოსური ხომალდი გახდა.<ref name=Belfiore Michael /> [[2006]] წელს კომპანია NASA-მ შეარჩია და მას 396 მლნ აშშ დოლარი მიენიჭა COTS პროგრამის ფარგლებში საერთაშორისო კოსმოსური სადგურისთვის ეკიპაჟისა და ტვირთის მიწოდების სადემონსტრაციო კონტრაქტების უზრუნველსაყოფად.<ref name=Berger Eric /> Falcon 1-ის პირველი ორი გაშვება შეერთებული შტატების თავდაცვის დეპარტამენტმა შეიძინა DARPA Falcon პროექტის ფარგლებში, რომელმაც შეაფასა ახალი აშშ-ის რაკეტა-მატარებლები, რომლებიც შესაფერისი იყო ჰიპერბგერითი რაკეტების მიწოდებისთვის [[სწრაფი გლობალური დარტყმა|სწრაფი გლობალური დარტყმისთვის]].<ref name=wired20070522 /><ref name=Warwick /><ref name=satnews /> 2006-2008 წლებში რაკეტის პირველი სამი გაშვება წარუმატებლად დასრულდა, რამაც თითქმის კომპანიის დაშლა გამოიწვია. Tesla Motors-ის დაფინანსებაც ჩაიშალა<ref name="Levin2022"/> და შესაბამისად, [[Tesla, Inc.|Tesla]], [[SolarCity]] და პირადად მასკი ერთდროულად თითქმის გაკოტრების პირას იყვნენ. ფინანსური მდგომარეობა [[2008]] წლის 28 სექტემბერს მეოთხე ცდაზე პირველი წარმატებული გაშვების შემდეგ შეიცვალა. მასკმა დარჩენილი 30 მლნ აშშ დოლარი SpaceX-სა და Tesla-ს შორის გაყო, ასევე NASA-მ დეკემბერში SpaceX-ს პირველი კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტი 1.6 მლრდ აშშ დოლარი SpaceX-ს გადასცა, რითაც კომპანია ფინანსურად გადაარჩინა. ამ ფაქტორებისა და მათ მიერ უზრუნველყოფილი შემდგომი ბიზნეს ოპერაციების საფუძველზე, Falcon 1 მალევე [[2009]] წლის ივლისში მეორე წარმატებული — მეხუთე გაშვების შემდეგ, წარმოებიდან მოიხსნა. ამან SpaceX-ს საშუალება მისცა, კომპანიის რესურსები უფრო დიდი ორბიტალური რაკეტა-მატარებლის, [[Falcon 9]]-ის, განვითარებისთვის მოეგროვა.<ref name="Graham William"/> გვინ შოტველი ასევე დაწინაურებულ იქნა კომპანიის პრეზიდენტად, NASA-ს ადმინისტრატორის მოადგის ბილ გერსტენმაიერთან CRS-ის კონტრაქტის წარმატებით მოლაპარაკებაში მისი წვლილის გამო.<ref name="Planetspace"/> === Falcon 9, Dragon და NASA-ს კონტრაქტები === [[File:SpaceX Falcon 9 Flight 1 launch.ogv|thumb|thumbtime=0:18|Falcon 9-ის პირველი გაშვების ვიდეო]] თავდაპირველად, SpaceX-ს ჰქონდა განზრახული, თავისი მსუბუქი რაკეტა-მატარებელი Falcon 1-ის შემდეგ, საშუალო სიმძლავრის მქონე Falcon 5-ით გაეგრძელებინა მუშაობა.<ref name="msnbc2005">{{cite web|last=David|first=Leonard|title=SpaceX tackles reusable heavy launch vehicle|date=September 9, 2005 |url=https://www.nbcnews.com/id/9262092|publisher=MSNBC|access-date=March 14, 2021|archive-date=May 21, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210521101625/https://www.nbcnews.com/id/wbna9262092|url-status=dead}}</ref> კომპანიამ, 2005 წელს, გადაწყვიტა, გაეგრძელებინა Falcon 9-ის, მრავალჯერადი გამოყენების მძიმე რაკეტა-მატარებლის, შემუშავება. Falcon 9-ის შემუშავება დააჩქარა NASA-მ, რომელმაც აიღო ვალდებულება, რომ კონკრეტული შესაძლებლობების დემონსტრირების შემთხვევაში რამდენიმე კომერციული ფრენა შეესყიდა. ეს დაიწყო 2006 წელს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის საწყისი დაფინანსებით.<ref name="Lindenmoyer quoted">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|title=Minutes of the NAC Commercial Space Committee|date=April 26, 2010|author=David J. Frankel|publisher=NASA|access-date=June 24, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archive-date=March 13, 2017|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archivedate=მარტი 13, 2017}} }}</ref> კონტრაქტის საერთო მინიჭება იყო 278 million USD, რათა უზრუნველყოფილიყო Dragon კოსმოსური ხომალდის, Falcon 9-ის, განვითარების დაფინანსება და Falcon 9-ის დემონსტრაციული გაშვება Dragon-თან ერთად.<ref name="Lindenmoyer quoted"/> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, Falcon 9 პირველად გაუშვეს 2010 წლის ივნისში Dragon კოსმოსური ხომალდის კვალიფიკაციის განყოფილებით, Dragon კოსმოსური ხომალდის მაკეტის გამოყენებით. პირველი ოპერატიული Dragon კოსმოსური ხომალდი გაუშვეს 2010 წლის დეკემბერში COTS Demo Flight 1-ის ბორტზე, Falcon 9-ის მეორე ფრენაზე და უსაფრთხოდ დაბრუნდა დედამიწაზე ორი ორბიტის შემდეგ, რითაც შეასრულა მისიის ყველა მიზანი.<ref name="BBCLaunchDec2010">{{cite web|title=Private space capsule's maiden voyage ends with a splash|work=BBC News|date=December 8, 2010|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|access-date=March 1, 2017|archive-date=November 15, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161115123326/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|url-status=live}}</ref> 2010 წლის დეკემბრისთვის, SpaceX-ის საწარმოო ხაზი ყოველ სამ თვეში ერთხელ აწარმოებდა ერთ Falcon 9-ს და Dragon-ს.<ref name="spacedotcom20101209">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=December 8, 2010 |title=Q & A with SpaceX CEO Elon Musk: Master of Private Space Dragons |url=https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170818154057/https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |archive-date=August 18, 2017 |access-date=June 24, 2017 |website=Space.com}}</ref> 2011 წლის აპრილში, მეორე რაუნდის კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში, NASA-მ SpaceX-ს გაუფორმა 75 million USD კონტრაქტი Dragon-ისთვის ინტეგრირებული გაშვების სისტემის შესაქმნელად, რათა მოემზადებინა იგი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ეკიპაჟის ტრანსპორტირების საშუალებად.<ref name="sdc20110418">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=April 18, 2011 |title=Private Spaceship Builders Split Nearly $270{{spaces}}Million in NASA Funds |url=http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111231133929/http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-date=December 31, 2011 |access-date=March 1, 2017 |website=Space.com}}</ref> NASA-მ SpaceX-ს 2012 წლის აგვისტოში მიანიჭა ფიქსირებული ფასის კოსმოსური აქტის შეთანხმება (SAA), რათა შეექმნა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის დეტალური დიზაინი.<ref name="Koenigsmann 2018">{{cite web |url=https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|title=Statement of Dr. Hans Koeningsmann Vice President, Build and Flight Reliability Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Koenigsmann|first=Hans|date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180923081317/https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|archive-date=September 23, 2018}}</ref> 2012 წლის დასაწყისში, SpaceX-ის აქციების დაახლოებით ორი მესამედი მასკს ეკუთვნოდა<ref>{{cite web |author=Melby |first=Caleb |date=March 12, 2012 |title=How Elon Musk Became A Billionaire Twice Over |url=https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306042204/https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Forbes}}</ref> და მისი სამოცდაათი მილიონი აქცია კერძო ბაზრებზე 875 million USD ღირდა,<ref name="IPO">{{cite news |date=February 11, 2012 |title=Elon Musk Anticipates Third IPO in Three Years With SpaceX |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160721114244/http://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |archive-date=July 21, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> SpaceX-ის ფასი 1.3 billion USD იყო.<ref name="cnbc20120427">{{cite web |author=Watts |first=Jane |date=April 27, 2012 |title=Elon Musk on Why SpaceX Has the Right Stuff to Win the Space Race |url=https://www.cnbc.com/2012/04/27/elon-musk-on-why-spacex-has-the-right-stuff-to-win-the-space-race.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161216213440/http://www.cnbc.com/id/47207833 |archive-date=December 16, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CNBC}}</ref> 2012 წლის მაისში, Dragon C2+-ის გაშვებით, Dragon გახდა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელმაც ტვირთი მიიტანა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე.<ref name="cbcnews" /> ფრენის შემდეგ, კომპანიის კერძო კაპიტალის შეფასება თითქმის გაორმაგდა და 2.4 billion USD შეადგინა.<ref>{{cite web|website=privco.com|title=Privately-held SpaceX Worth Nearly $2.4{{spaces}}Billion or $20/Share, Double Its Pre-Mission Secondary Market Value Following Historic Success at the International Space Station|url=http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|date=June 7, 2012|access-date=March 1, 2017|archive-date=August 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archivedate=აგვისტო 6, 2017}}</ref><ref>{{cite web |author=Bilton |first=Ricardo |date=June 10, 2012 |title=SpaceX's worth skyrockets to $4.8{{spaces}}billion after successful mission |url=https://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306125528/http://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |archive-date=March 6, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=VentureBeat}}</ref> ამ დროისთვის, SpaceX-ს ოპერირების პირველი ათწლეულის განმავლობაში დაახლოებით 200 million USD-ის მთლიანი დაფინანსება ჰქონდა. აქედან, კერძო კაპიტალმა დაახლოებით 100 million USD უზრუნველყო, მასკმა დაახლოებით 100 million USD ინვესტიცია ჩადო, სხვა ინვესტორებმა კი დაახლოებით 200 million USD.<ref>{{cite web|title=SpaceX overview on second market |publisher=SecondMarket|url=https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-url=https://archive.today/20121217191301/https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-date=December 17, 2012}}</ref> SpaceX-ის აქტიური ხელახალი გამოყენების ტესტირების პროგრამა 2012 წლის ბოლოს დაიწყო დაშვების ტექნოლოგიის დაბალ სიმაღლეზე და დაბალ სიჩქარეზე ტესტირებით.<ref name="qz_2017">{{cite news |last1=Fernholz |first1=Tim |title=The complete visual history of SpaceX's single-minded pursuit of rocket reusability |url=https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |access-date=March 16, 2021 |work=Quartz |language=en |archive-date=March 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210312230832/https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |url-status=live }}</ref> Falcon 9-ის პროტოტიპებმა ვერტიკალური აფრენა და დაშვება (VTOL) განახორციელეს. გამაძლიერებელი ატმოსფერული დაბრუნების ტექნოლოგიის მაღალი სიჩქარის და მაღალ სიმაღლეზე ტესტირება 2013 წლის ბოლოს დაიწყო.<ref name="qz_2017" /> === კომერციული გაშვება და სწრაფი ზრდა === [[File:Launch of Falcon 9 carrying ORBCOMM OG2-M1 (16601442698).jpg|thumb|upright|Launch of Falcon 9 carrying [[Orbcomm-OG2|ORBCOMM OG2]]-M1, July 2014]] SpaceX-მა პირველი კომერციული მისია კერძო მომხმარებლისთვის 2013 წელს გაუშვა. 2014 წელს SpaceX-მა მსოფლიოს მასშტაბით ღიად გამოცხადებული 20 კონტრაქტიდან ცხრა მოიგო.<ref name="sn20150112">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 12, 2015 |title=Arianespace, SpaceX Battled to a Draw for 2014 Launch Contracts |url=http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150113095457/http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |archive-date=January 13, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმ წელს Arianespace-მა ევროპის მთავრობებს დამატებითი სუბსიდიები მოსთხოვა SpaceX-ის კონკურენციის დასაძლევად.<ref name="aw20140211">{{cite web |author=Svitak |first=Amy |date=February 11, 2014 |title=Arianespace To ESA: We Need Help |url=http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305200010/http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Aviation Week}}</ref><ref name="sn20140414">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=April 14, 2014 |title=Satellite Operators Press ESA for Reduction in Ariane Launch Costs |url=https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163706/https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> 2014 წლიდან SpaceX-ის შესაძლებლობებმა და ფასებმა ასევე გავლენა მოახდინა აშშ-ის სამხედრო ტვირთის გაშვების ბაზარზე, რომელსაც თითქმის ათი წლის განმავლობაში დომინირებდა აშშ-ის მსხვილი გამშვები პროვაიდერი United Launch Alliance (ULA).<ref name="lat20141125">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=November 25, 2014 |title=SpaceX may upset firm's monopoly in launching Air Force satellites |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170421194744/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |archive-date=April 21, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> მონოპოლიის გამო, აშშ-ის მიმწოდებლის მიერ გაშვების ხარჯები წლების განმავლობაში 400 მლნ აშშ დოლარზე მეტს აჭარბებდა.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|title=Air Force budget reveals how much SpaceX undercuts launch prices|publisher=Ars Technica|access-date=March 29, 2018|archive-date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180117040352/https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-ს კომერციული კოსმოსური ფრენების დირექტორმა, კევინ კრიგლერმა, SpaceX-ს კომერციული ეკიპაჟის ტრანსპორტირების შესაძლებლობების (CCtCap) კონტრაქტი მიანიჭა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის შემუშავების დასასრულებლად. კონტრაქტი მოიცავდა რამდენიმე ტექნიკურ და სერტიფიცირების ეტაპს, უპილოტო ფრენის ტესტს, ეკიპაჟის ფრენის ტესტს და სერტიფიცირების შემდეგ ექვს ოპერატიულ მისიას.<ref name="Koenigsmann 2018" /> 2015 წლის იანვარში SpaceX-მა Google-ისა და Fidelity Investments-ისგან 1 billion USD დაფინანსება მოიზიდა კომპანიის 8.33%-ის სანაცვლოდ, რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 12 billion USD-ზე დაადგინა.<ref>{{cite web |author=Berger |first=Brian |date=January 20, 2015 |title=SpaceX Confirms Google Investment |url=http://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155735/https://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |archive-date=February 20, 2023 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმავე თვეში SpaceX-მა გამოაცხადა ახალი თანამგზავრული თანავარსკვლავედის, Starlink-ის, შემუშავების შესახებ, რათა უზრუნველყოს გლობალური ფართოზოლოვანი ინტერნეტ სერვისი 4000 თანამგზავრით.<ref>{{cite web|first1=Cecilia |last1=Kang |first2=Christian |last2=Davenport |title=SpaceX founder files with government to provide Internet service from space |url=https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|newspaper=The Washington Post|date=June 9, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 23, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170223183501/https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|url-status=live}}</ref> Falcon 9-ს პირველი სერიოზული მარცხი 2015 წლის ივნისის ბოლოს ჰქონდა, როდესაც საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის მეშვიდე მომარაგების მისია, CRS-7, ფრენის დაწყებიდან ორ წუთში აფეთქდა. პრობლემა დაკავშირებული იყო ორი ფუტის სიგრძის ფოლადის საყრდენთან, რომელიც იჭერდა ჰელიუმის წნევის ჭურჭელს, რომელიც აჩქარების ძალის გამო გატყდა. ამან გამოიწვია გარღვევა და მაღალი წნევის ჰელიუმი დაბალი წნევის საწვავის ავზში გაჟონა, რამაც მარცხი გამოიწვია.<ref>{{cite web |author=Masunaga |first1=Samantha |last2=Petersen |first2=Melody |date=September 2, 2016 |title=SpaceX rocket exploded in an instant. Figuring out why involves a mountain of data |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219040426/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> === მეორადი გამოყენება === [[File:CRS-8 (26239020092).jpg|thumb|Falcon 9-ის პირველი საფეხური ავტონომიური კოსმოსური დრონის (ASDS) ბარჟაზე, ზღვაში პირველი წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX CRS-8 მისია]] SpaceX-მა პირველი ეტაპის წარმატებული დაშვება და აღდგენა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, Falcon 9-ის მე-20 რეისით განახორციელა.<ref>{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=December 21, 2015 |title=Background on tonight's launch |url=http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-url=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-date=March 8, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceX |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archivedate=მარტი 8, 2017 }}</ref> 2016 წლის აპრილში კომპანიამ პირველი წარმატებული დაშვება განახორციელა ავტონომიურ კოსმოსურ დრონზე (ASDS) „რა თქმა უნდა, მე ისევ მიყვარხარ“ ატლანტის ოკეანეში.<ref>{{cite news |last1=Wright |first1=Robert |title=SpaceX rocket lands on drone ship |url=https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |access-date=March 16, 2021 |publisher=CNBC |date=April 9, 2016 |language=en |archive-date=September 21, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190921055220/https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |url-status=live }}</ref> 2016 წლის ოქტომბრისთვის, წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX-მა განაცხადა, რომ მომხმარებლებს 10%-იან ფასდაკლებას სთავაზობდა, თუ ისინი გადაწყვეტდნენ თავიანთი ტვირთის ხელახლა გამოყენებას Falcon 9-ის პირველ ეტაპზე.<ref name="sn20161005">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=October 5, 2016 |title=SpaceX's Shotwell on Falcon 9 inquiry, discounts for reused rockets and Silicon Valley's test-and-fail ethos |url=http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20161017122758/http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |archive-date=October 17, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> რაკეტის მეორე მნიშვნელოვანი ავარია 2016 წლის სექტემბრის დასაწყისში მოხდა, როდესაც Falcon 9 აფეთქდა სტანდარტული გაშვებისწინა სტატიკური ცეცხლის ტესტისთვის საწვავის შევსების ოპერაციის დროს. ტვირთი, AMOS-6 საკომუნიკაციო თანამგზავრი, რომლის ღირებულებაც 200 მლნ USD იყო, განადგურდა.<ref>{{cite web |author=Santana |first=Marco |date=September 6, 2016 |title=SpaceX customer vows to rebuild satellite in explosion aftermath |url=http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160435/http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Orlando Sentinel}}</ref> აფეთქება გამოწვეული იყო თხევადი ჟანგბადით, რომელიც საწვავის სახით გამოიყენება და იმდენად გაცივდა, რომ გამაგრდა და აალდა ნახშირბადის კომპოზიტური ჰელიუმის ჭურჭლებით.<ref name="verge-sept-explod-cause">{{cite web |author=Grush |first=Loren |date=November 5, 2016 |title=Elon Musk says SpaceX finally knows what caused the latest rocket failure |url=https://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219013804/http://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Verge}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ რაკეტის აფეთქება წარუმატებელ ფრენად არ ჩაითვალა, კომპანია ოთხთვიან შესვენებაზე გავიდა, სანამ არ დადგინდებოდა, თუ რა იყო არასწორი. SpaceX-მა ფრენები 2017 წლის იანვარში განაახლა.<ref name="plarson">{{cite web|url=http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|title=Anomaly Updates|publisher=SpaceX|date=September 1, 2016|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 16, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archivedate=თებერვალი 16, 2017}}</ref> 2017 წლის მარტში SpaceX-მა SES-10 თანამგზავრისთვის დაბრუნებული Falcon 9 გაუშვა. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც ტვირთის გადამტანი ორბიტალური რაკეტა კოსმოსში ხელახლა გაუშვა.<ref name="Davenport2017">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|first1=Christian|last1=Davenport|url-access=subscription|title=Elon Musk's SpaceX makes history by launching a 'flight-proven' rocket|newspaper=The Washington Post|date=March 30, 2017|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170331015137/https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|url-status=live}}</ref> პირველი ეტაპი ხელახლა აღდგა, რაც ასევე ხელახლა გამოყენებული ორბიტალური კლასის რაკეტის პირველ დაშვებად აქცევს.<ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|title=SpaceX successfully launches, lands a recycled rocket.|publisher=NBC News|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170331004317/http://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|url-status=live}}</ref> === წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი === 2017 წლის ივლისში კომპანიამ გაზარდა 350 მლნ USD, რამაც მისი შეფასება 21 ბილიონი USD-მდე გაზარდა.<ref>{{cite news|date=July 27, 2017|title=SpaceX Is Now One of the World's Most Valuable Privately Held Companies|url=https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20171129115140/https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html|archive-date=November 29, 2017|access-date=November 16, 2017|newspaper=The New York Times}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა მიაღწია 45%-იან გლობალურ საბაზრო წილს კომერციული გაშვების კონტრაქტებში.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|title=As the SpaceX steamroller surges, European rocket industry vows to resist|date=July 20, 2018|access-date=July 21, 2018|archive-date=July 20, 2018|archive-url= https://web.archive.org/web/20180720141110/https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტის მონაცემებით, SpaceX-ს მანიფესტში 100-ზე მეტი გაშვება ჰქონდა, რაც დაახლოებით 12 ბილიონ USD-ის კონტრაქტით შემოსავალს წარმოადგენს.<ref>{{cite news|url=http://www.spacex.com/about|title=Company|last=spacexcmsadmin |date=November 27, 2012|publisher=SpaceX|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 22, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about}}</ref> კონტრაქტები მოიცავდა როგორც კომერციულ, ასევე სამთავრობო (NASA/DOD) მომხმარებლებს.<ref name="about">{{cite web |title=Company {{!}} SpaceX |work=SpaceX |date=November 27, 2012 |url=http://www.spacex.com/about |archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archive-date=February 22, 2017 |access-date=March 1, 2017 |author1=Spacexcmsadmin |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archivedate=თებერვალი 22, 2017 }}</ref> ამან SpaceX გახადა წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი, რომელიც გაზომილია მანიფესტირებული გაშვების მიხედვით.<ref>{{cite web|url=https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|title=Statement of Tim Hughes Senior Vice President for Global Business and Government Affairs Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Hughes|first=Tim|date=July 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archive-date=October 23, 2017|url-status=live|accessdate=მაისი 31, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archivedate=ოქტომბერი 23, 2017}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა დააარსა შვილობილი კომპანია, The Boring Company,<ref name="hawthore20180911">[http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783 Agenda Item No. 9, City of Hawthorne City Council, Agenda Bill] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210224164217/http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783|date=February 24, 2021}}, September 11, 2018, Planning and Community Development Department, City of Hawthorne. Retrieved September 13, 2018.</ref> და დაიწყო მუშაობა SpaceX-ის შტაბ-ბინასა და საწარმოო ობიექტთან და მიმდებარე ტერიტორიაზე მოკლე სატესტო გვირაბის მშენებლობაზე, SpaceX-ის მცირე რაოდენობის თანამშრომლების გამოყენებით,<ref name=lat20171121>{{cite news|url=https://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|title=Elon Musk's tunneling company wants to dig through L.A.|first=Laura J.|last=Nelson|website=[[Los Angeles Times]]|date=November 21, 2017|access-date=September 13, 2018|archive-date=March 27, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180327084136/http://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|url-status=live}}</ref> რომელიც დასრულდა 2018 წლის მაისში,<ref name=wsj20181217 /> და საზოგადოებისთვის გაიხსნა 2018 წლის დეკემბერში.<ref>{{cite web|url=https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/ |title=Nothing "Boring" About Elon Musk's Newly Revealed Underground Tunnel|date=May 11, 2018|website=cbslocal.com|access-date=February 2, 2019|archive-date=December 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181203163806/https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის განმავლობაში, The Boring Company ცალკე კორპორატიულ ერთეულად გამოიყო, რომლის კაპიტალის 6% SpaceX-ს ეკუთვნოდა, 10%-ზე ნაკლები ადრეულ თანამშრომლებს, ხოლო კაპიტალის დარჩენილი ნაწილი ილონ მასკს.<ref name=wsj20181217>{{cite news|last=Copeland|first=Rob|url=https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|title=Elon Musk's New Boring Co. Faced Questions Over SpaceX Financial Ties|newspaper=The Wall Street Journal|date=December 17, 2018|access-date=December 18, 2018|quote=''When the Boring Co. was earlier this year spun into its own firm, more than 90% of the equity went to Mr. Musk and the rest to early employees... The Boring Co. has since given some equity to SpaceX as compensation for the help... about 6% of Boring stock, "based on the value of land, time and other resources contributed since the creation of the company".''|archive-date=December 18, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181218044810/https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|url-status=live}}</ref> === Starship, პირველი ეკიპაჟიანი გაშვება, Starlink და სხვა === 2019 წელს SpaceX-მა სამი დაფინანსების შედეგად 1.33 მილიარდი დოლარის კაპიტალი მოიზიდა.<ref name="cnbc20200221">{{cite news|url=https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|title=SpaceX is looking to raise about $250{{spaces}}million, valuing Elon Musk's space company at $36{{spaces}}billion|last=Sheetz|first=Michael|publisher=CNBC|date=February 21, 2020|access-date=May 15, 2020|archive-date=May 29, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529204116/https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|url-status=live}}</ref> 2019 წლის მაისისთვის SpaceX-ის ღირებულება 33.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა,<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|title=SpaceX valuation rises to $33.3{{spaces}}billion as investors look to satellite opportunity|publisher=CNBC|date=May 31, 2019|access-date=June 17, 2019|archive-date=June 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611234718/https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|url-status=live}}</ref> ხოლო 2020 წლის მარტისთვის 36 მილიარდ დოლარს მიაღწია.<ref>{{cite web|last1=Cao|first1=Sissi |title=As SpaceX Reaches $36 Billion Valuation, Elon Musk Clarifies Starlink IPO Rumors|date=March 10, 2020 |url=https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|work=Observer|access-date=May 29, 2020 |archive-date=June 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200617193654/https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის 19 აგვისტოს, 1.9 მილიარდი დოლარის დაფინანსების შემდეგ, რომელიც კერძო კომპანიის მიერ განხორციელებული ერთ-ერთი უდიდესი ერთჯერადი დაფინანსების აქცია იყო, SpaceX-ის ღირებულება 46 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite news|title=Elon Musk's SpaceX raises $1.9{{spaces}}billion in funding|url=https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|work=Reuters|date=August 19, 2020|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820203147/https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last1=Wattles|first1=Jackie|title=SpaceX is now a $46{{spaces}}billion 'unicorn'|url=https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|publisher=CNN Business|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820201149/https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|url-status=live}}</ref><ref name=cnbc20210216 /> 2021 წლის თებერვალში SpaceX-მა 99 ინვესტორისგან დამატებით 1.61 მილიარდი დოლარი მოიზიდა,<ref name=sn20210415 /> დაახლოებით 420 დოლარის ღირებულების ერთ აქციაზე,<ref name=cnbc20210216>{{cite news |title=Elon Musk's SpaceX raised $850{{spaces}}million, jumping valuation to about $74{{spaces}}billion |url=https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |last=Sheetz |first=Michael |publisher=[[CNBC]] |date=February 16, 2021 |access-date=February 17, 2021 |archive-date=February 17, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210217003959/https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |url-status=live }}</ref> რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 74 მილიარდ დოლარამდე გაზარდა. 2021 წლისთვის SpaceX-მა სააქციო დაფინანსების სახით 6 მილიარდ დოლარზე მეტი მოიზიდა. 2019 წლიდან მოზიდული კაპიტალის უმეტესი ნაწილი გამოყენებული იქნა Starlink-ის თანამგზავრული თანავარსკვლავედის ოპერატიული გაშვების და Starship გამშვები აპარატის შემუშავებისა და წარმოების მხარდასაჭერად.<ref name=sn20210415>{{cite news |title=SpaceX adds to latest funding round |url=https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 15, 2021 |access-date=April 15, 2021 |archive-date=June 20, 2021 |archive-url=https://archive.today/20210620013106/https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლის ოქტომბრისთვის SpaceX-ის ღირებულება 100.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite web|last1=Sheetz|first1=Michael|title=Elon Musk's SpaceX hits $100{{spaces}}billion valuation after secondary share sale|url=https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|publisher=CNBC|date=October 8, 2021|access-date=October 30, 2021|language=en|archive-date=October 29, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211029214353/https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 16 აპრილს Starship HLS-მა მოიგო კონტრაქტი, რათა კრიტიკული როლი ეთამაშა NASA-ს ეკიპაჟიანი კოსმოსური ფრენების Artemis პროგრამაში.<ref name="sn20210416">{{cite news |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 16, 2021 |access-date=April 18, 2021 |archive-date=May 23, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლისთვის SpaceX-მა დადო შეთანხმებები Google Cloud Platform-თან და Microsoft Azure-თან Starlink-ისთვის მიწისზედა კომპიუტერული და ქსელური სერვისების მიწოდების შესახებ.<ref>{{Cite news |title=Google wins cloud deal from Elon Musk's SpaceX for Starlink internet connectivity |url=https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |archive-url=https://archive.today/20210513202004/https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |date=May 13, 2021 |archive-date=May 13, 2021 |last=Novet |first=Jordan |publisher=CNBC |access-date=May 14, 2021 |url-status=live }}</ref> 2022 წელს დაფინანსების ახალმა რაუნდმა SpaceX 127 მილიარდ დოლარად შეაფასა.<ref>{{Cite web|title=SpaceX raises another $250{{spaces}}million in equity, lifts total to $2{{spaces}}billion in 2022|date=August 5, 2022|url=https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|publisher=CNBC|access-date=August 9, 2022|archive-date=August 9, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809204948/https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა წარმოადგინა კიდევ ერთი დრონი სახელწოდებით A Shortfall of Gravitas, რომელზეც პირველად 2021 წლის 29 აგვისტოს CRS-23-ის გამაძლიერებელი დაეშვა.<ref>{{cite web |last=Howell |first=Elizabeth |url=https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |title=Elon Musk unveils SpaceX's newest drone ship for rocket landings at sea |website=Space |date= July 12, 2021|access-date=February 7, 2022 |archive-date=August 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210827202150/https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |url-status=live }}</ref> 2022 წლის პირველი 130 დღის განმავლობაში, SpaceX-მა 18 რაკეტის გაშვება და ორი ასტრონავტის დაშვება განახორციელა. 2021 წლის 13 დეკემბერს, კომპანიის აღმასრულებელმა დირექტორმა ილონ მასკმა გამოაცხადა, რომ კომპანია იწყებდა ნახშირორჟანგის მოცილების პროგრამას, რომელიც შეკავებულ ნახშირბადს რაკეტის საწვავად გარდაქმნიდა,<ref>{{cite news|last=Whittington|first=Mark R.|date=January 9, 2022|title=SpaceX's Elon Musk is going into the carbon capture business|work=[[The Hill (newspaper)|The Hill]]|publisher=[[Nexstar Media Group]]|url=https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190717/https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chiland|first=Elijah|date=January 24, 2022|title=SpaceX Has Big Projects in the Works for 2022|work=[[Los Angeles Business Journal]]|url=https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190712/https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც მან წინა წლის თებერვალში გამოაცხადა 100 მილიონი დოლარის შემოწირულობა X Prize Foundation-ისთვის, რათა ფულადი ჯილდოები გადაეცათ ნახშირბადის შთანთქმის საუკეთესო ტექნოლოგიის შემუშავების კონკურსში გამარჯვებულებისთვის.<ref>{{cite news|last=Clifford|first=Catherine|date=February 8, 2021|title=The who, what and where of Elon Musk's $100{{spaces}}million prize money for carbon capture innovation|publisher=CNBC|url=https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190714/https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chappell|first=Bill|date=February 8, 2021|title=Elon Musk Funds $100 Million XPrize For Pursuit Of New Carbon Removal Ideas|publisher=[[NPR]]|url=https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|access-date=July 7, 2022|archive-date=February 24, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224031203/https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|url-status=live}}</ref> 2022 წლის აგვისტოში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ (ESA) დაიწყო საწყისი მოლაპარაკებები SpaceX-თან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კომპანიის გამშვები მოწყობილობების დროებით გამოყენება, იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთმა უკრაინაში რუსეთის შეჭრის ფონზე დაბლოკა Soyuz-ის რაკეტებზე წვდომა.<ref>{{Cite news|title=Europe eyes Musk's SpaceX to replace Russian rockets|publisher=[[CNBC]]|url=https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|agency=Reuters|access-date=August 12, 2022|archive-date=August 12, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220812173935/https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|url-status=live}}</ref> ამ შეჭრისა და რუსეთსა და უკრაინას შორის ომის შემდეგ, Starlink ფართოდ გამოიყენებოდა.<ref>{{Cite web |last1=Sheetz |first1=Amanda |last2=Macias |first2=Michael |date=June 1, 2023 |title=Pentagon awards SpaceX with Ukraine contract for Starlink satellite internet |url=https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230915160713/https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |archive-date=September 15, 2023 |access-date=September 15, 2023 |website=CNBC |language=en}}</ref> 2022 წელს SpaceX-ის Falcon 9 ასევე გახდა მსოფლიო რეკორდსმენი ერთი ტიპის სატრანსპორტო საშუალების ერთ წელიწადში ყველაზე მეტი გაშვებით.<ref name="Wall 2023">{{Cite web |author1=Wall |first=Mike |date=January 4, 2023 |title=61 rocket launches! SpaceX celebrates record-breaking 2022 |url=https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108040630/https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |archive-date=January 8, 2023 |access-date=January 8, 2023 |website=Space.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite tweet |title=Falcon 9 launched the @ImageSatIntl EROS C-3 mission to orbit overnight, completing SpaceX's 61st and final launch of 2022{{snd}}nearly double our record of 31 launches set last year |number=1608888254761422851 |user=SpaceX |access-date=January 8, 2023 |language=en}}</ref> SpaceX-მა რაკეტა დაახლოებით ყოველ ექვს დღეში გაუშვა 2022 წელს, სულ 61 გაშვება. ერთის გარდა (ნოემბერში Falcon Heavy) ყველა გაშვება Falcon 9 რაკეტით განხორციელდა.<ref name="Wall 2023" /> 2023 წლის ნოემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ თავის პარაშუტის მიმწოდებელ Pioneer Aerospace-ს გაკოტრებიდან 2.2 მილიონ დოლარად გამოისყიდდა.<ref>{{Cite web |last=Carter |first=Tom |title=Elon Musk's SpaceX is buying a company that makes parachutes for spacecraft for $2.2 million |url=https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |access-date=November 30, 2023 |website=Business Insider |language=en-US |archive-date=November 30, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231130151135/https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last=Peterson |first=Becky |url=https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |title=SpaceX Acquires Parachute Maker Pioneer Aerospace for $2.2 Million |date=November 28, 2023 |website=The Information |access-date=January 18, 2024 |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118191941/https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |url-status=live }}</ref> 2024 წლის 16 ივლისს ილონ მასკმა X-ზე გამოაქვეყნა, რომ SpaceX თავის შტაბ-ბინას ჰოთორნიდან, კალიფორნია, SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილში, ტეხასის შტატში გადაიტანდა. მასკმა თქვა, რომ ეს გამოწვეული იყო ცოტა ხნის წინ მიღებული California AB1955 კანონპროექტით „და მრავალი სხვა კანონპროექტით, რომელიც მას წინ უძღოდა, რომელიც თავს ესხმოდა როგორც ოჯახებს, ასევე კომპანიებს“.<ref>{{Cite tweet |number=1813290895334383820 |user=elonmusk |last=Musk |first=Elon |date=July 16, 2024 |title=This is the final straw. Because of this law and the many others that preceded it, attacking both families and companies, SpaceX will now move its HQ from Hawthorne, California, to Starbase, Texas. |access-date=July 17, 2024}}</ref> კალიფორნიაში ეს ახალი კანონი კრძალავს სკოლის ოლქებს, მოითხოვონ მასწავლებლებისგან მშობლებისთვის მოსწავლის სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის ცვლილებების შესახებ ინფორმირება.<ref>{{Cite news |last1=Wagner |first1=Kurt |last2=Grush |first2=Loren |date=July 16, 2024 |title=Musk to Move X, SpaceX to Texas in Deepening Rightward Shift |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-07-16/musk-says-spacex-to-move-headquarters-to-texas-from-california |access-date=July 16, 2024 |work=[[Bloomberg News]]}}</ref> კალიფორნიის სახელმწიფო მდივანთან წარდგენილი ჩანაწერების თანახმად, შტაბ-ბინა ოფიციალურად 2024 წლის აგვისტოში ბრაუნსვილში, ტეხასში გადავიდა.<ref>{{Cite web| title=Statement of information - Space Exploration Technologies Corp. | url=https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20240817182827/https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-date=August 17, 2024}}</ref> SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად იქნა მიჩნეული, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში. ჰოთორნის ობიექტი კვლავაც უზრუნველყოფს კომპანიის Falcon-ის გამშვებ აპარატებს, რომლებიც SpaceX-ის მთავარი სამუშაო პროდუქტი იყო 2024 წელს. SpaceX-ის 2024 წლის Polaris Dawn-ის მისიამ წარმოადგინა პირველი კერძო კოსმოსური გასეირნება, რაც კომერციული კოსმოსური კვლევის მნიშვნელოვან ეტაპს აღნიშნავდა.<ref>{{Cite news |last=Chang |first=Kenneth |date=September 11, 2024 |title=First Private Spacewalk in SpaceX Capsule Achieves New Milestone |url=https://www.nytimes.com/2024/09/11/science/spacex-polaris-dawn-astronauts-spacewalk.html |access-date=September 21, 2024 |work=The New York Times}}</ref> 2025 წელს ProPublica-მ განაცხადა, რომ ჩინელმა ინვესტორებმა SpaceX-ში შესასვლელი იპოვეს და კერძო კომპანიაში დიდი ინვესტიციები ჩადეს მესამე ქვეყნებში, როგორიცაა კაიმანის კუნძულები, განლაგებული საინვესტიციო ინსტრუმენტების მეშვეობით. ამან ეროვნული უსაფრთხოების მნიშვნელოვანი შეშფოთება გამოიწვია.<ref>{{cite web |last1=Kaplan |first1=Joshua |last2=Elliott |first2=Justin |title=How Elon Musk’s SpaceX Secretly Allows Investment From China |url=https://www.propublica.org/article/elon-musk-spacex-allows-china-investment-cayman-islands-secrecy |website=propublica.org |publisher=ProPublica |access-date=March 26, 2025}}</ref> ==== Starship ==== [[File:Starship full stack.jpg|thumb|upright|alt=refer to caption|Starship გაშვების წინ]] [[File:SpaceX Crew-10 launches aboard a SpaceX Falcon 9 rocket carrying the Dragon spacecraft at Kennedy Space Center, FL, March 2025.jpg|thumb|დრაკონის ფრენა: SpaceX Crew-10-ის გაშვება SpaceX Falcon 9 რაკეტით, რომელზეც გადაჰყავთ Dragon კოსმოსური ხომალდი, რომელსაც პილოტირებს ასტრონავტი და საჰაერო ძალების მაიორი ნიკოლ „ვეიპორ“ აიერი, კენედის კოსმოსურ ცენტრში, ფლორიდა, 2025 წლის 14 მარტი.]] 2019 წლის იანვარში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ Starship-ისა და Starlink-ის პროექტების დაფინანსების მიზნით, თავისი სამუშაო ძალის 10%-ს გაათავისუფლებდა.<ref>{{cite news |url=https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|title=SpaceX to lay off 10% of its workers|last=Wattles|first=Jackie|date=January 11, 2019|publisher=CNN|archive-url=https://web.archive.org/web/20190716164723/https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|archive-date=July 16, 2019|url-status=live}}</ref> Starship-ის დანიშნულებაა ადამიანებისა და ტვირთის ფართომასშტაბიანი ტრანზიტის უზრუნველყოფა მთვარეზე, მარსზე და მის ფარგლებს გარეთ.<ref>{{Cite web |last1=Steve |first1=Ganyard |last2=Kekatos |first2=Steve |date=April 20, 2023 |title=Why SpaceX's Starship rocket matters even after self-destruction |url=https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240128034303/https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |archive-date=January 28, 2024 |access-date=January 27, 2024 |website=ABC News}}</ref> SpaceX-ის Starship არის ყველაზე დიდი და მძლავრი რაკეტა, რომელიც კი ოდესმე უფრენიათ, 100+ ტონა ტვირთამწეობით.<ref name="starship-flight-3">Mike Wall. [https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives SpaceX to push the envelope on 3rd Starship test flight] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240307112417/https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives|date=March 7, 2024}} Space.com. Retrieved March 7, 2024.</ref><ref name="starship-press-kit">[https://www.spacex.com/vehicles/starship/ Starship Service to Earth Orbit, Moon, Mars, and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200522145915/https://www.spacex.com/vehicles/starship/ |date=May 22, 2020 }} Spacex.com. 2024. Retrieved March 7, 2024.</ref> Starship-ის საწყისი პროტოტიპების მშენებლობა და ტესტები 2019 წლის დასაწყისში ფლორიდასა და ტეხასში დაიწყო. Starship-ის ყველა მშენებლობა და ტესტირება იმავე წლის ბოლოს SpaceX-ის ახალ სამხრეთ ტეხასის გაშვების ადგილზე გადავიდა. 2023 წლის 20 აპრილს, Starship-ის პირველი ორბიტალური ფრენის ტესტირება მექსიკის ყურეში ჰაერში აფეთქებით დასრულდა, სანამ გამაძლიერებელი გამოეყო. გაშვების შემდეგ, გამაძლიერებელში არსებული მრავალი ძრავა თანდათანობით გაფუჭდა, რის გამოც აპარატმა მაქსიმალური q დაგეგმილზე გვიან მიაღწია. „მაქსიმალური q“ არის მაქსიმალური მექანიკური სტრესის თეორიული წერტილი, რომელიც კოსმოსური აპარატის გაშვების თანმიმდევრობის დროს ხდება. რაკეტის შემთხვევაში, რომელიც ასვლის დროს თვითგანადგურებას საჭიროებს, მაქსიმალური q თვითგანადგურების წერტილში ხდება. საბოლოოდ, ხომალდმა კონტროლი დაკარგა და არასტაბილურად ბრუნავდა მანამ, სანამ ავტომატური ფრენის შეწყვეტის სისტემა არ გააქტიურდა, რამაც განზრახ გაანადგურა რაკეტა. ილონ მასკი, SpaceX და კოსმოსური ინდუსტრიის სხვა წარმომადგენლები სატესტო ფრენას წარმატებულად მიიჩნევენ.<ref>{{cite web |last1=Olson |first1=Emily |last2=Archie |first2=Ayana |date= April 20, 2023 |title=SpaceX's massive rocket Starship explodes 4 minutes after liftoff |url=https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |website=[[NPR]] |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420070436/https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |url-status=live }}</ref><ref name="berger-ift1-fail-or-success">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |author-link=Eric Berger (meteorologist) |date=April 20, 2023 |title=So what was that? Was Starship's launch a failure or a success? |url=https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |access-date=November 15, 2023 |website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=April 21, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230421123110/https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |url-status=live}}</ref> მასკმა იმ დროს განაცხადა, რომ ინფრასტრუქტურის კიდევ ერთი გაშვებისთვის მომზადებას „ექვსიდან რვა კვირამდე“ დასჭირდებოდა. 2023 წლის ოქტომბერში SpaceX-ის მაღალჩინოსანმა აღმასრულებელმა განაცხადა, რომ კომპანია სექტემბრიდან მზად იყო შემდეგი სატესტო ფრენის განსახორციელებლად. მან მთავრობის მარეგულირებელი ორგანოები პროექტის პროგრესის ჩაშლაში დაადანაშაულა და დასძინა, რომ შეფერხებამ შეიძლება გამოიწვიოს ის, რომ ჩინეთი ამერიკელ ასტრონავტებს მთვარეზე დაბრუნებამდე აჯობებს.<ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Danya |first2=Gainor |date=April 29, 2023 |title=Starship could be ready to launch again in 'six to eight weeks,' Elon Musk says |url=https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175817/https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fisher |first2=Kristin |date=October 19, 2023 |title=SpaceX slams regulatory 'headwinds' for holding up Starship, risking US dominance in space |url=https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175816/https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref> 2023 წლის 18 ნოემბერს SpaceX-მა Starship მეორე სატესტო ფრენა ჩაატარა, ორივე ხომალდი რამდენიმე წუთის განმავლობაში იფრინა, სანამ ცალ-ცალკე აფეთქდებოდა.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|title=SpaceX Starship Launch Ends in Explosion|work=The New York Times|date=November 18, 2023|access-date=November 19, 2023|archive-date=April 3, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194420/https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|title=SpaceX poised to launch 22 Starlink satellites early Nov. 19|date=November 18, 2023 |publisher=Space.com|access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|title=SpaceX launches giant new rocket but a pair of explosions ends the second test flight|work=The Hindu|date=November 18, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|title=Rows and rockets blow up as Elon Musk's firms endure turbulent weekend|work=The Guardian|date=November 19, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119083143/https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|url-status=live |last1=Thorpe |first1=Vanessa }}</ref> 2024 წლის მარტის დასაწყისში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ 14 მარტს გეგმავდა, როგორც Starship-ის შემდეგი უპილოტო გაშვების კონფიგურაციის სატესტო ფრენის სავარაუდო თარიღს, FAA-ს მიერ „გაშვების ლიცენზიის“ გაცემამდე. ეს ლიცენზია გაიცა 2024 წლის 13 მარტს.<ref>{{Cite web |last=Wall |first=Mike |date=March 13, 2024 |title=FAA grants license for SpaceX's March 14 Starship launch |url=https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194348/https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |archive-date=April 3, 2024 |access-date=March 21, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 14 მარტს, UTC-ის 13:25 საათზე, Starship-მა მესამედ გაისროლა და პირველად მიაღწია დაგეგმილ სუბორბიტალურ ტრაექტორიას. ფრენა დასრულდა გამაძლიერებლის გაუმართაობით დაშვებამდე ცოტა ხნით ადრე და ხომალდის დაკარგვით ინდოეთის ოკეანეში ხელახლა შესვლისას.<ref name="starship-flight-3"/><ref name="starship-press-kit"/> 2024 წლის 4 ივნისს SpaceX-მა მიიღო Starship-ის მეოთხე სატესტო ფრენის გაშვების ლიცენზია. თავად ლიცენზია აღსანიშნავია იმით, რომ ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც FAA-მ შეიტანა პუნქტი, რომელიც SpaceX-ს საშუალებას მისცემდა განეხორციელებინა შემდგომი სატესტო ფრენები უბედური შემთხვევების გამოძიების გარეშე, იმ პირობით, რომ ისინი აკმაყოფილებდნენ მსგავს გაშვების პროფილს და იყენებდნენ აპარატურის იგივე სპეციფიკაციას. ეს დებულება შესაძლოა დააჩქაროს განვითარების ვადები.<ref>{{Cite web |author1=Tariq Malik |date=June 4, 2024 |title=SpaceX lands FAA license for next Starship megarocket launch on June 6 |url=https://www.space.com/spacex-starship-flight-4-faa-launch-license |access-date=June 5, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 12 ოქტომბერს SpaceX-მა მიიღო FAA-ს თანხმობა Starship-ის მეხუთე სატესტო ფრენისთვის.<ref>{{Cite web |last=Wattles |first=Jackie |date=October 12, 2024 |title=SpaceX gets regulatory approval for fifth test flight of Starship rocket |url=https://edition.cnn.com/2024/10/12/science/faa-spacex-starship-test-flight-5/index.html |access-date=November 5, 2024 |website=CNN |language=en}}</ref> ეს იყო პირველი ფრენა ძრავის გაუმართაობის გარეშე და პირველი წარმატებული დაჭერა კოშკში.<ref name="nsf20241012">{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=October 12, 2024 |title=SpaceX Catches a Super Heavy Booster During a Milestone Flight 5 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/10/starship-flight-5-catch/ |access-date=October 14, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> SpaceX-მა Starship-ი მეექვსე სატესტო ფრენაზე 2024 წლის 19 ნოემბერს გაუშვა.<ref>{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=November 18, 2024 |title=SpaceX lands Ship 31 in the Indian Ocean but miss the Booster Catch |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/11/starship-flight-6-launch/ |access-date=November 20, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> გამაძლიერებელმა შეწყვიტა დაჭერა, სანამ ხომალდი კოსმოსში ხელახლა დაწვას განახორციელებდა.<ref name=":02">{{Cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=6yd_cpPP4fE |title=SpaceX Launches Starship Flight 6 (and Catches a Booster) |date=November 16, 2024 |last=NASASpaceflight |access-date=November 19, 2024 |via=YouTube}}</ref><ref>{{cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fatahi |first2=Kia |title=Regulators are investigating reports of property damage from SpaceX Starship's explosion |url=https://edition.cnn.com/2025/01/17/science/spacex-starship-explosion-investigation/index.html |work=CNN |date=January 17, 2025 |language=en}}</ref> 2025 წლის 16 იანვარს SpaceX-მა Starship-ი მეშვიდე სატესტო ფრენაზე გაუშვა, პირველი Block 2 ხომალდით, Ship 33 (403 ფუტის ან 123 მეტრის სიმაღლეზე). ამ ტესტში ასევე შედიოდა სადემონსტრაციო ტვირთი, Starlink V3 სიმულატორი. ტესტი დაიწყო 22:37 UTC-ზე. ტესტის შედეგად მეორედ დაიჭირეს სუპერმძიმე გამაძლიერებელი B14, თუმცა 8 წუთის შემდეგ SpaceX-მა დაკარგა კონტაქტი „გემთან“, რომელიც Starship-ის ზედა საფეხურია, რამაც გამოიწვია ხომალდის აფეთქება ასვლის დროს. როგორც ამბობენ, კოსმოსური ხომალდი აფეთქდა გაშვებიდან დაახლოებით 8,5 წუთში ატლანტის ოკეანეში, ტერქსისა და კაიკოსის კუნძულების მახლობლად. 18 იანვარს, ფედერალური საავიაციო სამსახურის (FAA) შეცდომის გამოძიებას ითხოვდა.<ref>{{Cite web |last1=Tingley |first1=Brett |last2=published |first2=Mike Wall |date=January 17, 2025 |title=Watch SpaceX Starship explode over Atlantic Ocean on Flight Test 7 (videos) |url=https://www.space.com/space-exploration/private-spaceflight/watch-spacex-starship-explode-over-atlantic-ocean-on-flight-test-7-videos |access-date=January 24, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2025 წლის 7 მარტს, SpaceX-მა კიდევ ერთი Starship რაკეტა გაუშვა, ამჯერად ტეხასიდან. კონტაქტი დაიკარგა სატესტო ფრენის დაწყებიდან რამდენიმე წუთში და კოსმოსური ხომალდი ჩამოინგრა და დაიშალა, ნამსხვრევები კი ფლორიდის ცაზე ჩანდა.<ref>{{Cite web |date=March 6, 2025 |title=SpaceX's latest Starship test flight ends with another explosion |url=https://apnews.com/article/spacex-starship-elon-musk-0c260a324f597a172300315c6486b9df |access-date=March 7, 2025 |website=AP News |language=en}}</ref> წინასწარი გამოძიების თანახმად, Starship-ის მე-7 სატესტო ფრენა შეფერხდა ჟანგბადის გაჟონვის, ციმციმებისა და მის უკანა ნაწილში ხანგრძლივი ხანძრის გამო, რამაც გამოიწვია რაკეტის ძრავების გამორთვა და კოსმოსური ხომალდის თვითგანადგურების სისტემის ჩართვა.<ref>{{Cite web |last=Roush |first=Ty |title=Elon Musk Defends Second-Straight Explosion For SpaceX's Starship As 'Minor Setback' |url=https://www.forbes.com/sites/tylerroush/2025/03/07/elon-musk-defends-second-straight-explosion-for-spacexs-starship-as-minor-setback/ |access-date=March 7, 2025 |website=Forbes |language=en}}</ref> ==== მართვადი გაშვებები ==== [[File:KSC-20200523-PH-KLS03 0011.jpg|thumb|NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში]] NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში. მნიშვნელოვანი ეტაპი 2020 წლის მაისში მოხდა, როდესაც SpaceX-მა წარმატებით გაუშვა NASA-ს ორი ასტრონავტი (დუგ ჰარლი და ბობ ბენკენი) ორბიტაზე Crew Dragon-ის კოსმოსური ხომალდით Crew Dragon Demo-2-ის დროს, რითაც SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც ასტრონავტები გაგზავნა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე და აღნიშნა პირველი ეკიპაჟის მიერ გაშვებული კოსმოსური ხომალდი ამერიკული მიწიდან 9 წლის განმავლობაში.<ref name="NYT-20200530">{{cite news|title=SpaceX Lifts NASA Astronauts to Orbit, Launching New Era of Spaceflight{{snd}}The trip to the space station was the first from American soil since 2011 when the space shuttles were retired|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|newspaper=The New York Times|last=Chang|first=Kenneth|date=May 30, 2020|access-date=May 31, 2020|archive-date=August 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200810172446/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|url-status=live}}</ref><ref name="CNN-20200530">{{cite news|last=Wattles|first=Jackie |title=SpaceX Falcon 9 launches two NASA astronauts into the space CNN|url=https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|date=May 30, 2020|publisher=CNN|access-date=May 31, 2020|archive-date=May 31, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200531001954/https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|url-status=live}}</ref> მისია ფლორიდაში, კენედის კოსმოსური ცენტრის გაშვების კომპლექსიდან 39A (LC-39A) გაეშვა.<ref>{{cite web|title=SpaceX-NASA Dragon Demo-2 launch: All your questions answered |url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|website=The Indian Express|date=June 2, 2020|access-date=June 2, 2020|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035924/https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|url-status=live}}</ref> ==== Starlink ==== 2019 წლის მაისში, SpaceX-მა გაუშვა Starlink-ის 60 თანამგზავრის პირველი დიდი პარტია, რითაც მომდევნო წელს დაიწყო მსოფლიოში უდიდესი კომერციული თანამგზავრების თანავარსკვლავედის განლაგება.<ref name=mittr_2020>{{cite web|last1=Patel|first1=Neel|title=SpaceX now operates the world's biggest commercial satellite network |url=https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/|publisher=MIT Technology Review |archive-url=https://web.archive.org/web/20231006164834/https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/ |archive-date=October 6, 2023 |access-date=May 19, 2024|url-status=live}}</ref> 2022 წელს, SpaceX-ის გაშვების უმეტესობა ფოკუსირებული იყო Starlink-ზე, სამომხმარებლო ინტერნეტ ბიზნესზე, რომელიც აგზავნის ინტერნეტის გამოსხივების თანამგზავრების პარტიებს და ამჟამად ორბიტაზე 6000-ზე მეტი თანამგზავრი ჰყავს.<ref name="sn2674441">{{Cite web |last=McDowell |first=Jonathan |date= May 19, 2024 |title=Starlink Launch Statistics |url=https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240517045125/https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |archive-date=May 17, 2024 |access-date=May 19, 2024 |website=Jonathan's Space Pages }}</ref> 2021 წლის 16 ივლისს, SpaceX-მა დადო შეთანხმება Swarm Technologies-ის, კერძო კომპანიის შეძენის შესახებ, რომელიც აშენებს დედამიწის დაბალი ორბიტის თანამგზავრების თანავარსკვლავედს ნივთების ინტერნეტის (IoT) მოწყობილობებთან კომუნიკაციისთვის, ტ524 მლნ USD-ისთვის.<ref>{{cite web |last=Foust |first=Jeff |url=https://spacenews.com/spacex-to-acquire-swarm-technologies/ |title=SpaceX to acquire Swarm Technologies |work=[[SpaceNews]] |date=August 9, 2021 |access-date=May 9, 2023 |archive-date=August 12, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210812153424/http://spacenews.com/spacex%2Dto%2Dacquire%2Dswarm%2Dtechnologies/ |url-status=live }}</ref><ref name="wsj-fr" /> 2022 წლის დეკემბერში, აშშ-ის ფედერალურმა კომუნიკაციების კომისიამ (FCC) დაამტკიცა SpaceX-ის 7500-მდე ახალი თაობის თანამგზავრის გაშვება მის Starlink ინტერნეტ ქსელში.<ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=December 1, 2022 |title=SpaceX gets U.S. approval to deploy up to 7,500 satellites |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |access-date=December 2, 2022 |archive-date=December 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221202062556/https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |url-status=live }}</ref> === მიღწევების შეჯამება === {| class="wikitable sticky-header" ! თარიღი ! მიღწევები ! გაშვებები |- | {{Nowrap|28 სექტემბერი, 2008}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to reach orbit.<ref name="nasa2008" /> | [[RatSat|Falcon 1 Flight 4]] |- | {{Nowrap|14 ივლისი, 2009}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to put a commercial satellite in orbit. | [[RazakSAT|Falcon 1 Flight 5]] |- | {{Nowrap|9 დეკემბერი, 2010}} | First private company to successfully launch, orbit, and recover a spacecraft. | [[SpaceX COTS Demo Flight 1]] |- | {{Nowrap|25 მაისი, 2012}} | First private company to send a spacecraft to the [[International Space Station]] (ISS).<ref name="NYT-20120525">{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 25, 2012 |title=Space X Capsule Docks at Space Station |url=https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210809014738/https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |archive-date=August 9, 2021 |access-date=May 25, 2012 |newspaper=The New York Times}}</ref> | [[SpaceX COTS Demo Flight 2]] |- | {{Nowrap|22 დეკემბერი, 2015}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on land. | [[Falcon 9 Flight 20]] |- | {{Nowrap|8 აპრილი, 2016}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on an ocean platform. | [[SpaceX CRS-8]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მარტი, 2017}} | First reuse and (second) landing of an orbital first stage.<ref name="Davenport2017" /> | rowspan="2" | [[SES-10]] |- | First controlled flyback and recovery of a payload fairing.<ref name="fairingrec2">{{cite web |title=SpaceX, In Another First, Recovers $6{{spaces}}Million Nose Cone From Reused Falcon 9 |url=http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170512073231/http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |archive-date=May 12, 2017 |access-date=May 2, 2017 |work=Fortune}}</ref> |- | {{Nowrap|3 ივნისი, 2017}} | First reuse of a commercial cargo spacecraft.<ref>{{cite web|last=spacexcmsadmin|date=January 29, 2016|title=Zuma mission|url=http://www.spacex.com/webcast|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131126023622/http://www.spacex.com/webcast/|archive-date=November 26, 2013|access-date=June 4, 2017|publisher=SpaceX}}</ref> | [[SpaceX CRS-11]] |- | {{Nowrap|6 თებერვალი, 2018}} | First [[Elon Musk's Tesla Roadster|private spacecraft]] launched into [[heliocentric orbit]]. | [[Falcon Heavy test flight]] |- | {{Nowrap|2 მარტი, 2019}} | First private company to send a human-rated spacecraft to orbit. | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-1]] |- | {{Nowrap|3 მარტი, 2019}} | First private company to autonomously dock a human-rated spacecraft to the ISS. |- | {{Nowrap|25 ივლისი, 2019}} | First flight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref>{{cite web|last=Burghardt|first=Thomas|date=July 25, 2019|title=Starhopper successfully conducts debut Boca Chica Hop|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|access-date=January 1, 2021|website=NASASpaceFlight.com|archive-date=July 26, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190726081430/https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|url-status=live}}</ref> | ''[[SpaceX Starship|Starhopper]]'' |- | {{Nowrap|11 ნოემბერი, 2019}} | First reuse of a payload fairing.<ref>{{cite news |last1=Clark |first1=Stephen |title=SpaceX to reuse payload fairing for first time on Nov. 11 launch{{snd}}Spaceflight Now |url=https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |access-date=May 6, 2022 |archive-date=December 5, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201205122215/https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 2 v1.0 |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მაისი, 2020}} | First private company to send humans into orbit.<ref name="30 May 2020">{{cite news|title=SpaceX Launches|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200530202004/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|archive-date=May 30, 2020|access-date=May 30, 2020|newspaper=The New York Times|date=May 30, 2020}}</ref> | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-2]] |- | First private company to send humans to the ISS.<ref>{{cite web|title=SpaceX's 1st Crew Dragon with astronauts docks at space station in historic rendezvous |date=May 31, 2020|url=https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035927/https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|archive-date=June 3, 2020|access-date=June 2, 2020|publisher=Space.com}}</ref> |- | {{Nowrap|24 იანვარი, 2021}} | Most spacecraft launched on a single mission, 143 satellites.<ref>{{cite news |last1=Hennessy |first1=Paul |title=SpaceX launches record number of spacecraft in cosmic rideshare program |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |access-date=January 26, 2021 |publisher=NBC News |date=January 25, 2021 |archive-date=February 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210228005845/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |url-status=live }}</ref> | [[Transporter-1 (spaceflight)|Transporter-1]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|23 აპრილი, 2021}} | First reuse of a crewed [[space capsule]].<ref>{{cite web |title=SpaceX launches its third astronaut crew, the first on a used Crew Dragon capsule |url=https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |website=The Verge |date=April 23, 2021 |access-date=April 23, 2021 |archive-date=April 23, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423100217/https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |url-status=live }}</ref> | rowspan="2" | [[SpaceX Crew-2]] / [[Crew Dragon Endeavour|''Endeavour'']] |- | First reused booster to send humans into orbit. |- | {{Nowrap|17 ივნისი, 2021}} | First reused booster to launch a '[[National Security Space Launch|national security]]' mission.<ref>{{Cite news|url=https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|title=SpaceX cleared to launch reused rockets for 'national security' missions|date=June 15, 2021|first=Steve|last=Dent|access-date=June 17, 2021|archive-date=June 17, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210617061526/https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|url-status=live}}</ref> | [[GPS Block III|GPS III-05]] |- | {{Nowrap|16 სექტემბერი, 2021}} | First orbital launch of an all-private crew.<ref>{{cite web |title=SpaceX makes history with first all-civilian spaceflight |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |website=NBC |date=September 16, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919004910/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Gorman |first1=Steve |title=SpaceX capsule with world's first all-civilian orbital crew returns safely |url=https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |work=Reuters |date=September 19, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919011251/https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |url-status=live }}</ref> | [[Inspiration4]] |- | {{Nowrap|24 ნოემბერი, 2021}} | Longest streak of orbital launches without a mission failure or partial failure for a single rocket type (Falcon 9, 101 launches).<ref>{{cite web |title=Most consecutive successful orbital launches by a rocket model |url=https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |access-date=April 22, 2022 |website=Guinness World Records |date=April 21, 2022 |language=en-gb |archive-date=April 22, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422213237/https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |url-status=live }}</ref> | [[Double Asteroid Redirection Test]] |- | {{Nowrap|9 აპრილი, 2022}} | First all-private crew to dock with the [[International Space Station]].<ref>{{cite news |title=First all-civilian crew launches on mission to International Space Station |url=https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |access-date=May 6, 2022 |publisher=NBC News |language=en |archive-date=May 5, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220505201823/https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |url-status=live }}</ref> | [[Axiom Mission 1]] |- | {{Nowrap|20 ოქტომბერი, 2022}} | Highest number of launches of a single rocket type in a calendar year (Falcon 9, 48 launches).<ref>{{Cite web |date=July 4, 2021 |title=Soyuz-U: Holding Multiple World Records! |url=https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |access-date=October 20, 2022 |website=The Space Techie |language=en-US |archive-date=October 20, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221020164656/https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 4-36 |- | {{Nowrap|20 აპრილი, 2023}} | Tallest, most massive, most powerful rocket to ever launch.<ref>{{Cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=April 20, 2023 |title=SpaceX Starship: Elon Musk's big rocket explodes on test flight |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420202244/https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |url-status=live }}</ref><ref name="Amos-2021">{{cite web |last=Amos |first=Jonathan |date=August 6, 2021 |title=Biggest ever rocket is assembled briefly in Texas |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210811063944/https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |archive-date=August 11, 2021 |access-date=April 25, 2023|work=[[BBC News]] |language=en-GB}}</ref> | [[SpaceX Starship orbital test flight]] |- |{{Nowrap|14 მარტი, 2024}} |Starship reaches intended orbital velocity for the first time.<ref>{{Cite web |last1=Sullivan |first1=Will |title=Starship Reaches Orbit in Third Test Flight, a Success for SpaceX and the Future of Lunar Travel |url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240329120341/https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |archive-date=March 29, 2024 |access-date=April 9, 2024 |website=Smithsonian Magazine |publisher=Smithsonian Institution |language=en}}</ref> |[[SpaceX Starship integrated flight test 3]] |- |{{Nowrap|12 აპრილი, 2024}} |A single Falcon 9 booster reused for the 20th time.<ref>{{Cite web |date=April 11, 2024 |title=SpaceX all set for a record-breaking rocket launch on Friday |url=https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |access-date=April 13, 2024 |website=Digital Trends |language=en |archive-date=April 12, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412190432/https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |url-status=live }}</ref> |[[List of Falcon 9 first-stage boosters#Booster 1062|Booster 1062]] |- |{{Nowrap|12 სექტემბერი, 2024}} |First commercial spacewalk |[[Polaris Dawn]] |- |{{Nowrap|13 ოქტომბერი, 2024}} |First Super Heavy booster catch |[[Starship flight test 5]] |- |{{Nowrap|19 ნოემბერი, 2024}} |First in space relight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref name=":02"/> |[[Starship flight test 6]] |} == ტექნიკური საშუალებები== === გამშვები საშუალებები === [[File:CRS-18 Mission (48380511427).jpg|thumb|upright=1.2|The landing of a [[Falcon 9 Block 5]] first stage at Cape Canaveral in July 2019. [[VTVL]] technologies are used in many of SpaceX's launch vehicles.]] SpaceX-მა შეიმუშავა სამი გამშვები მოწყობილობა. მცირე ამწევი Falcon 1 იყო პირველი გამშვები მოწყობილობა, რომელიც შემუშავებული იქნა და 2009 წელს ამოიღეს მწყობრიდან. საშუალო ამწევი Falcon 9 და მძიმე ამწევი Falcon Heavy ორივე ფუნქციონირებს. Falcon 1 იყო პატარა რაკეტა, რომელსაც შეეძლო რამდენიმე ასეული კილოგრამის დაბალ დედამიწის ორბიტაზე გადატანა. ის ხუთჯერ გაუშვეს 2006-დან 2009 წლამდე, რომელთაგან ორი წარმატებით დასრულდა.<ref name="Falcon9 overview">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon9.php|title=Falcon 9 Overview|year=2011|publisher=SpaceX|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20070210095458/http://spacex.com/falcon9.php|archive-date=February 10, 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501002858/http://www.spacex.com/falcon9.php|archivedate=მაისი 1, 2013}}</ref> Falcon 1 იყო პირველი კერძო დაფინანსებით, თხევადი საწვავით მომუშავე რაკეტა, რომელმაც ორბიტაზე მიაღწია.<ref name="nasa2008">{{cite web |title=NASA – SpaceX Successfully Launches Falcon 1 to Orbit |date=September 28, 2008 |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |website=nasa.gov |access-date=December 30, 2021 |language=en |archive-date=September 3, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |archivedate=სექტემბერი 3, 2021 }}</ref> Falcon 9 არის საშუალო ამწევი გამშვები მოწყობილობა, რომელსაც შეუძლია 22,800 კილოგრამამდე (50,265 ფუნტი) ტვირთის გადატანა ორბიტაზე, კონკურენციას უწევს Delta IV და Atlas V რაკეტებს, ასევე მსოფლიოს სხვა გამშვები პროვაიდერებს. მას პირველ ეტაპზე ცხრა Merlin ძრავა აქვს. Falcon 9 v1.0 რაკეტა წარმატებით გავიდა ორბიტაზე პირველივე ცდაზე 2010 წლის 4 ივნისს. მისი მესამე ფრენა, COTS Demo Flight 2, 2012 წლის 22 მაისს დაიწყო და გაუშვა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელიც მიაღწია და დაუკავშირდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს (ISS).<ref name="cbcnews">{{cite news|url=http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|title=Private SpaceX rocket blasts off for space station Cargo ship reaches orbit 9 minutes after launch|agency=The Canadian Press|date=May 22, 2012|access-date=March 1, 2017|publisher=CBC News|archive-date=March 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313042620/http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|url-status=live}}</ref> 2013 წელს აპარატი განახლდა Falcon 9 v1.1-მდე, 2015 წელს Falcon 9 Full Thrust-მდე და ბოლოს 2018 წელს Falcon 9 Block 5-მდე. Falcon 9-ის პირველი ეტაპი შექმნილია რეტრო-პროპულსიური დაშვებისთვის, მისი ამოღებისა და ხელახლა გაფრენისთვის.<ref>{{cite web |access-date=February 3, 2021 |archive-date=July 21, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |quote=The v1.2 design was constantly improved upon over time, leading to different sub-versions or "Blocks". The initial design, flying on the maiden flight was thus referred to as Block 1. The final design which has largely stayed static since 2018 is the Block 5 variant. |title=Falcon 9 & Falcon Heavy |work=SpaceX Info |url=https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |archivedate=ივლისი 21, 2020 }}</ref> Falcon Heavy არის მძიმე ამწევი აპარატი, რომელსაც შეუძლია 63,800 კგ-მდე (140,700 ფუნტი) ტვირთის გადატანა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე (LEO) ან 26,700 კგ-მდე (58,900 ფუნტი) გეოსინქრონული გადაცემის ორბიტაზე (GTO). ის იყენებს სამ ოდნავ მოდიფიცირებულ Falcon 9-ის პირველი ეტაპის ბირთვს სულ 27 Merlin 1D ძრავით.<ref name="sxfh2011">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|title=Falcon Heavy Overview|publisher=Space.com|year=2011|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archive-date=October 5, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archivedate=ოქტომბერი 5, 2011}}</ref><ref name="nsw20130103">{{cite web |author=Lindsey |first=Clark |date=January 4, 2013 |title=NewSpace flights in 2013 |url=http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archive-date=May 26, 2013 |access-date=January 3, 2013 |publisher=NewSpace Watch |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archivedate=მაისი 26, 2013 }}</ref> Falcon Heavy-მ წარმატებით შეასრულა თავისი პირველი მისია 2018 წლის 6 თებერვალს, რითაც მასკის პერსონალური Tesla Roadster ჰელიოცენტრულ ორბიტაზე გაუშვა.<ref>{{cite news |url=http://www.spacex.com/falcon-heavy|title=Falcon Heavy|last=spacexcmsadmin|date=November 15, 2012|publisher=SpaceX|access-date=April 5, 2017|archive-date=April 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170406182002/http://www.spacex.com/falcon-heavy}}</ref> როგორც Falcon 9, ასევე Falcon Heavy სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) გაშვების ჩასატარებლად.<ref name="NSSL1" /><ref>{{cite web|last1=Erwin|first1=Sandra|title=Air Force certified Falcon Heavy for national security launch but more work needed to meet required orbits|date=September 21, 2019|url=https://spacenews.com/air-force-certified-falcon-heavy-for-national-security-launch-but-more-work-needed-to-meet-required-orbits/|publisher=SpaceNews|access-date=September 22, 2019|archive-date=April 27, 2021|archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210427122608/https://spacenews.com/air%2Dforce%2Dcertified%2Dfalcon%2Dheavy%2Dfor%2Dnational%2Dsecurity%2Dlaunch%2Dbut%2Dmore%2Dwork%2Dneeded%2Dto%2Dmeet%2Drequired%2Dorbits/|url-status=live}}</ref> 2025 წლის 4 ივნისის მონაცემებით, Falcon 9 და Falcon Heavy 496-ჯერ იქნა გაშვებული, რამაც 493 სრული მისია წარმატებით, ერთი ნაწილობრივი წარმატებით და ერთი ფრენის დროს წარუმატებლობით დაასრულა. გარდა ამისა, Falcon 9-მა 2016 წელს სტატიკური ცეცხლსასროლი იარაღის ტესტირებამდე ფრენამდე წარუმატებლობა განიცადა.<ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/launch-list/|title=SpaceX Missions Summary|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/stats/|title=Total Mission Counter|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref> SpaceX ავითარებს სრულად მრავალჯერად სუპერმძიმე ამწევი ამწევი სისტემის გაშვებას, რომელიც ცნობილია როგორც Starship. ის შედგება მრავალჯერადი გამოყენების პირველი ეტაპისგან, სახელწოდებით Super Heavy, და მრავალჯერადი გამოყენების Starship მეორე ეტაპის კოსმოსური ხომალდისგან. 2017 წლის მდგომარეობით, სისტემა 2020-იანი წლების დასაწყისისთვის კომპანიის არსებული გამშვები აპარატურის ჩანაცვლებას აპირებდა.<ref name="nsf20170929">{{cite news |author=Gebhardt |first=Chris |date=September 29, 2017 |title=The Moon, Mars, and around the Earth{{snd}}Musk updates BFR architecture, plans |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001081759/https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |archive-date=October 1, 2017 |access-date=May 16, 2020}}</ref><ref>{{cite web |date=September 18, 2018 |title=Elon Musk says moon mission is "dangerous" but SpaceX's first passenger isn't scared |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181127031540/https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |archive-date=November 27, 2018 |access-date=February 2, 2019 |publisher=CBS News}}</ref> === სარაკეტო ძრავები === [[File: SpaceX Testing Merlin 1D Engine In Texas.jpg|thumb|upright=1.2|[[Merlin (rocket engine family)#Merlin 1D|Merlin 1D engine]] undergoes a test at SpaceX's Rocket Development and Test Facility in [[McGregor, Texas]]]] 2002 წელს SpaceX-ის დაარსების დღიდან, კომპანიამ შეიმუშავა რამდენიმე სარაკეტო ძრავა - Merlin, Kestrel და Raptor - გამშვები აპარატებისთვის,<ref name="raptor1" /><ref name="falcon1k" /> Draco კოსმოსური ხომალდების Dragon სერიის რეაქციის კონტროლის სისტემისთვის,<ref name="sxF9LVPUG2009" /> და SuperDraco Crew Dragon-ში შეწყვეტის შესაძლებლობისთვის.<ref name=nsf20140530>{{cite news |last=Bergin |first=Chris |title=SpaceX lifts the lid on the Dragon V2 crew spacecraft |url=http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |access-date=May 30, 2014 |newspaper=NASAspaceflight.com |date=May 30, 2014 |archive-date=May 31, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140531104755/http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |url-status=live }}</ref> Merlin არის სარაკეტო ძრავების ოჯახი, რომელიც იყენებს თხევად ჟანგბადს (LOX) და RP-1 საწვავ საწვავს. Merlin თავდაპირველად გამოიყენებოდა Falcon 1-ის პირველი ეტაპის კვებისთვის და ამჟამად გამოიყენება Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ის ორივე ეტაპზე.<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|title=Falcon 9 User's Guide|archive-url=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archive-date=February 20, 2019|access-date=February 25, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archivedate=თებერვალი 20, 2019}}</ref> Kestrel იყენებს იგივე საწვავ საწვავს და გამოიყენებოდა როგორც Falcon 1 რაკეტის მეორე ეტაპის მთავარი ძრავა.<ref name="falcon1k">{{cite web |url=http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 1 Flight Three Press Kit |access-date=September 30, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081001161901/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archive-date=October 1, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120306045545/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archivedate=მარტი 6, 2012 }}</ref><ref name="good_boy_astro">{{cite web |url=http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm |title=Encyclopedia Astronautica Kestrel |access-date=June 22, 2021 |archive-date=December 16, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131216104115/http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm }}</ref> Draco და SuperDraco არის ჰიპერგოლური თხევად-საწვავიანი სარაკეტო ძრავები. Draco ძრავები გამოიყენება Dragon-ისა და Dragon 2 კოსმოსური ხომალდების რეაქციის კონტროლის სისტემაში.<ref name="sxF9LVPUG2009">{{cite web |access-date=March 1, 2017 |archive-date=May 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 9 Launch Vehicle Payload User's Guide, 2009 |url=http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |year=2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |archivedate=მაისი 3, 2012 }}</ref> SuperDraco-ს ძრავა უფრო მძლავრია და რვა SuperDraco ძრავა უზრუნველყოფს გაშვების გაქცევის შესაძლებლობას ეკიპაჟიანი Dragon 2 კოსმოსური ხომალდისთვის შეწყვეტის სცენარის დროს.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=SpaceX's Dragon capsule has survived its greatest test{{snd}}returning to Earth |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |access-date=December 30, 2021 |work=Ars Technica |date=March 7, 2019 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230170631/https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |url-status=live }}</ref> Raptor არის თხევადი ჟანგბადითა და თხევადი მეთანით საწვავით მომუშავე სრული ნაკადის ეტაპობრივი წვის ციკლის ძრავების ახალი ოჯახი, რომელიც ემსახურება Starship-ის გაშვების სისტემის პირველ და მეორე ეტაპებს.<ref name="raptor1">{{cite magazine |last1=O'Callaghan |first1=Jonathan |title=The wild physics of Elon Musk's methane-guzzling super-rocket |url=https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |access-date=April 21, 2021 |magazine=Wired UK |date=July 31, 2019 |language=en-gb |archive-date=February 22, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210222232043/https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |url-status=live }}</ref> შემუშავების ვერსიები გამოსცადეს 2016 წლის ბოლოს,<ref>{{cite news|url=http://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|title=SpaceX performs first test of Raptor engine|date=September 26, 2016|publisher=SpaceNews|access-date=April 28, 2017|archive-date=February 20, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155808/https://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|url-status=live}}</ref> და ძრავა პირველად აფრინდა 2019 წელს, რამაც Starhopper-ის ხომალდი 20 მ (66 ფუტი) სიმაღლეზე ააფრინა.<ref>{{cite web|url=https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|title=Big News! SpaceX's Starhopper Test Vehicle Completes First Free Flight!|date=July 26, 2019|access-date=August 11, 2019|archive-date=August 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190811125745/https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|url-status=live}}</ref> === კოსმოსური ხომალდი Dragon === {{Main|Dragon 1|Dragon 2}} [[File:Iss065e162284.jpg|thumb|[[SpaceX Dragon 2]] spacecraft, designed to deliver crew and cargo to and from the International Space Station (cargo version shown)]] SpaceX-მა შეიმუშავა Dragon კოსმოსური ხომალდი ტვირთისა და ეკიპაჟის საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) გადასაზიდად. პირველი თაობის Dragon 1 კოსმოსური ხომალდი მხოლოდ ტვირთის გადასაზიდად გამოიყენებოდა. ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის ფარგლებში. 2010 წელს COTS-ის წარმატებული სადემონსტრაციო ფრენის შემდეგ, SpaceX შეირჩა კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტის მისაღებად.<ref name="BBCLaunchDec2010" /> ამჟამად მოქმედმა მეორე თაობის Dragon 2 კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი პირველი ფრენა, ეკიპაჟის გარეშე, ISS-ზე 2019 წლის დასაწყისში განახორციელა, რასაც მოჰყვა Dragon 2-ის ეკიპაჟით ფრენა 2020 წელს.<ref name="NYT-20200530" /> ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ეკიპაჟის პროგრამის პროგრამის ფარგლებში. Dragon 2-ის სატვირთო ვარიანტი პირველად 2020 წლის დეკემბერში გაფრინდა ISS-ზე მომარაგების მიზნით, NASA-სთან CRS კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{cite news |last1=Thompson |first1=Amy |title=Tissue chips and organoids: SpaceX is launching lots of science to space for NASA on Sunday |url=https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |access-date=December 26, 2021 |work=Space.com |date=December 5, 2020 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226115140/https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |url-status=live }}</ref> 2020 წლის მარტში SpaceX-მა წარმოადგინა Dragon XL, რომელიც შექმნილია NASA-ს დაგეგმილი Lunar Gateway კოსმოსური სადგურისთვის მომარაგების შესავსებად Gateway Logistics Services (GLS) კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|title=NASA Awards Artemis Contract for Gateway Logistics Services|last=Potter|first=Sean|date=March 27, 2020|publisher=NASA|access-date=March 28, 2020|archive-date=March 27, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327195418/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|url-status=live}} }}</ref> Dragon XL-ის გაშვება დაგეგმილია Falcon Heavy-ზე და მას შეუძლია Gateway-ზე 5000 კგ-ზე (11,000 ფუნტი) მეტი ტვირთის გადატანა. Dragon XL Gateway-ზე ექვსიდან თორმეტ თვემდე იქნება მიმაგრებული.<ref>{{cite web|access-date=March 28, 2020|title=Dragon XL revealed as NASA ties SpaceX to Lunar Gateway supply contract |work=NASA Spaceflight|url=https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|date=March 27, 2020|archive-date=March 28, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200328020206/https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|url-status=live}}</ref> SpaceX-მა შეიმუშავა კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც Dragon კოსმოსურ ხომალდში უნდა ჩაიცვათ შესაძლო დეპრესურიზაციისგან დასაცავად.<ref>{{Cite web |last=Howell |first=Elizabeth |date=June 10, 2020 |title=New SpaceX spacesuits get five-star rating from NASA astronauts |url=https://www.space.com/spacex-spacesuits-five-star-astronaut-review.html |access-date=May 4, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 4 მაისს SpaceX-მა წარმოადგინა მეორე კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც შექმნილია კოსმოსური ხომალდის გარეთ გასასვლელად და რომლის გამოყენებაც დაგეგმილია Polaris Dawn-ის მისიის დროს კოსმოსური გასეირნებისთვის.<ref>{{Cite web |title=Updates |url=https://www.spacex.com/updates |access-date=May 4, 2024 |website=SpaceX |language=en}}</ref> === ავტონომიური კოსმოსური დრონები === [[File:SpaceX ASDS in position prior to Falcon 9 Flight 17 carrying CRS-6 (17127808431).jpg|thumb|upright=1.2|[[Autonomous spaceport drone ship]] in position prior to [[SpaceX CRS-6|CRS-6]] mission]] SpaceX ორბიტალური გაშვების შემდეგ რეგულარულად აბრუნებს Falcon 9-ის და Falcon Heavy-ის რაკეტების პირველ ეტაპს. რაკეტა ეშვება წინასწარ განსაზღვრულ დაშვების ადგილას მხოლოდ მისი მამოძრავებელი სისტემების გამოყენებით.<ref name="pm20120207">{{cite web |author=Simberg |first=Rand |date=February 8, 2012 |title=Elon Musk on SpaceX's Reusable Rocket Plans |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170624061845/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |archive-date=June 24, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> როდესაც საწვავის მარჟები არ იძლევა გაშვების ადგილას (RTLS) დაბრუნების საშუალებას, რაკეტები ბრუნდებიან ოკეანეში მცურავ სადესანტო პლატფორმაზე, რომელსაც ავტონომიური კოსმოსური დრონები (ASDS) ეწოდება.<ref>{{citation|last=SpaceX|title=Elon Musk Names SpaceX Drone Ships in Honor of Sci-Fi Legend|date=February 4, 2015|url=https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|access-date=May 31, 2020|archive-date=June 2, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200602064617/https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|url-status=live}}</ref> SpaceX-ს ასევე ჰქონდა გეგმები მცურავი გამშვები პლატფორმების დანერგვის შესახებ, რომლებიც მოდიფიცირებული ნავთობის პლატფორმები იქნებოდა, რომლებიც უზრუნველყოფდა ზღვის გაშვების ვარიანტს მათი Starship გამშვები მანქანისთვის. 2023 წლის თებერვლის მდგომარეობით, SpaceX-მა გაყიდა ნავთობის პლატფორმები, მაგრამ არ გამორიცხა ზღვაზე დაფუძნებული პლატფორმები მომავალი გამოყენებისთვის.<ref name="Spacenews Oil Rig">{{cite web |last1=Foust |first1=Jeff |title=SpaceX drops plans to convert oil rigs into launch platforms |date=February 14, 2023|url=https://spacenews.com/spacex-drops-plans-to-covert-oil-rigs-into-launch-platforms/ |website=SpaceNews |access-date=November 29, 2024}}</ref> === Starlink === {{Main|Starlink}} [[File: Starlink Mission (47926144123).jpg|thumb|upright=1.2|სამოცი Starlink თანამგზავრი ერთად განლაგებამდე]] Starlink არის ინტერნეტ თანამგზავრების კონსტოლაცია, რომელიც Starlink Services, LLC-ის მიერ, SpaceX-ის სრულად საკუთრებაში არსებული შვილობილი კომპანიის მიერ არის შემუშავებული,<ref name=StarlinkServices>{{cite web |url=https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |title=Order on Review (FCC 23-105) |date=December 12, 2023 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |access-date=March 29, 2024 |quote=After the auction, SpaceX assigned its winning bids to its wholly-owned subsidiary, Starlink. |archive-date=December 24, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231224074601/https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |author=SpaceX |date=September 9, 2022 |title=Starlink Services LLC RDOF AFR – For Public Inspection |url=https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019183126/https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |archive-date=October 19, 2022 |access-date=March 29, 2024 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |quote=Starlink Services, LLC, a wholly-owned subsidiary of Space Exploration Technologies Corp.}}</ref> რომელიც შედგება ათასობით ურთიერთდაკავშირებული საკომუნიკაციო თანამგზავრისგან დაახლოებით 550 კმ ორბიტაზე. მისი მიზანია დააკმაყოფილოს მსოფლიოში დაბალი ღირებულების ფართოზოლოვანი ინტერნეტის შესაძლებლობების მნიშვნელოვანი დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნა.<ref name="sn20150119">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 19, 2015 |title=SpaceX To Build 4,425 Broadband Satellites in Seattle |url=http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150119210849/http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |archive-date=January 19, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> განვითარება 2015 წელს დაიწყო და პირველი პროტოტიპები სატესტო ფრენის თანამგზავრები SpaceX Paz თანამგზავრის მისიაზე 2017 წელს გაუშვეს. 2019 წლის მაისში SpaceX-მა Falcon 9-ზე 60 თანამგზავრისგან შემდგარი პირველი პარტია გაუშვა.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|title=Falcon 9 launches first Starlink mission{{snd}}heaviest payload launch by SpaceX to date|date=May 23, 2019|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=July 4, 2019|archive-date=June 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190603142831/https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|url-status=live}}</ref> კონსტოლაციის საწყისი სატესტო ოპერაციები 2020 წლის ბოლოს დაიწყო<ref>{{cite news |last1=Sheetz |first1=Michael |title=SpaceX prices Starlink satellite internet service at $99 per month, according to e-mail |url=https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |access-date=December 25, 2021 |publisher=CNBC |date=October 27, 2020 |language=en |archive-date=February 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210204222430/https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |url-status=live }}</ref> და პირველი შეკვეთები 2021 წლის დასაწყისში იქნა მიღებული.<ref>{{cite web|title=SpaceX opens Starlink satellite Internet pre-orders to the public|url=https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|work=Engadget|date=February 10, 2021 |access-date=February 10, 2021|archive-date=February 10, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210210134847/https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|url-status=live}}</ref> ​​მომხმარებლებს უთხრეს, რომ ინტერნეტის მომსახურების სიჩქარე 50 მბიტ/წმ-დან 150 მბიტ/წმ-მდე და შეყოვნება 20 მილიწამიდან 40 მილიწამამდე უნდა ელოდონ.<ref>{{cite news|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|title=SpaceX Reveals Monthly Cost Of Starlink Internet In Its 'Better Than Nothing Beta'|last=O'Callaghan|first=Jonathan|newspaper=Forbes|date=October 27, 2020 |access-date=October 30, 2020|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160314/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში Starlink-მა მსოფლიო მასშტაბით 1 მილიონზე მეტ აბონენტს მიაღწია.<ref>{{cite tweet|number=1604872936976154624|user=SpaceX |title=Starlink now has more than 1,000,000 active subscribers}}</ref> Starlink-ის დაგეგმილი დიდი რაოდენობით თანამგზავრები ასტრონომების მიერ გააკრიტიკეს სინათლის დაბინძურების შესახებ შეშფოთების გამო,<ref>{{cite news|title=After SpaceX Starlink Launch, a Fear of Satellites That Outnumber All Visible Stars|url=https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200821011421/https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|archive-date=August 21, 2020|access-date=June 3, 2019|work=The New York Times|date=June 2019|last1=Hall|first1=Shannon}}</ref><ref>{{cite news|title=The unexpected brightness of new satellites could ruin the night sky|url=https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160416/https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|newspaper=The Economist|date=May 30, 2019}}</ref><ref>{{cite web|title=SpaceX's Starlink Could Change The Night Sky Forever, And Astronomers Are Not Happy|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160330/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|work=Forbes}}</ref> Starlink-ის თანამგზავრების სიკაშკაშე როგორც ოპტიკურ, ასევე რადიო ტალღის სიგრძეებში ხელს უშლიდა სამეცნიერო დაკვირვებებს.<ref>{{cite web|title=Will Elon Musk's Starlink satellites harm astronomy? Here's what we know.|date=May 29, 2019|url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|access-date=March 12, 2021|work=National Geographic|archive-date=March 9, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210309192056/https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|url-status=dead}}</ref> საპასუხოდ, SpaceX-მა Starlink-ის თანამგზავრებზე რამდენიმე განახლება განახორციელა, რაც მიზნად ისახავდა მათი სიკაშკაშის შემცირებას.<ref>{{Cite news|last=SpaceX|date=April 28, 2020|title=Astronomy Discussion with National Academy of Sciences|url=https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html|url-status=live|access-date=April 4, 2021|archive-date=May 16, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210516183544/https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html}}</ref> Starlink-ის მიერ გამოყენებული თანამგზავრების დიდი რაოდენობა ასევე ქმნის კოსმოსური ნარჩენების შეჯახების გრძელვადიან საფრთხეს.<ref>{{cite web|last=O'Callaghan|first=Jonathan|date=May 13, 2019|title=SpaceX's Starlink Could Cause Cascades of Space Junk|url=https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160329/https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|archive-date=November 17, 2020|access-date=August 2, 2020|website=Scientific American}}</ref><ref>[https://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/starlink-space-debris/ Does Starlink Pose a Space Debris Threat? An Expert Answers.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201117160315/https://skyandtelescope.org/astronomy-news/starlink-space-debris/|date=November 17, 2020}} Jan Hattenbach, ''Sky & Telescope'', June 3, 2019.</ref> თუმცა, თანამგზავრები აღჭურვილია კრიპტონით მომუშავე ჰოლის ძრავებით, რომლებიც საშუალებას აძლევს მათ, სიცოცხლის ვადის ამოწურვის შემდეგ ორბიტიდან გავიდნენ. ისინი ასევე შექმნილია ისე, რომ ავტონომიურად აიცილონ თავიდან შეჯახებები აღმავალი თვალთვალის მონაცემების საფუძველზე.<ref>{{cite web|title=Starlink Block v1.0|url=https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|access-date=July 1, 2021|publisher=space.skyrocket.de|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160214/https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა Starshield, პროგრამა, რომელიც ითვალისწინებს სამხედრო ან სამთავრობო ორგანიზაციების ტვირთის ინტეგრირებას Starlink-ისგან წარმოებულ თანამგზავრულ ავტობუსში. კოსმოსური განვითარების სააგენტო კოსმოსური რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემისთვის თანამგზავრების მომწოდებელი მთავარი მომხმარებელია.<ref>{{cite news | url=https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | title=Musk's SpaceX wins Pentagon award for missile tracking satellites | work=Reuters | date=October 5, 2020 | access-date=December 13, 2022 | archive-date=December 11, 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221211175715/https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX – Starshield |url=https://www.spacex.com/starshield/ |access-date=December 13, 2022 |website=spacex.com |archive-date=December 14, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214061704/https://www.spacex.com/starshield/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის ივნისში SpaceX-მა წარმოადგინა Starlink-ის ანტენების კომპაქტური ვერსია, „Starlink Mini“, რომელიც შექმნილია მობილური თანამგზავრული ინტერნეტით სარგებლობისთვის. ადრეული წვდომის ვერსიაში ის 599 დოლარად იყო შემოთავაზებული და საბაზისო მოდელზე უფრო ძვირი ღირდა. Mini ანტენა, სტანდარტული ვერსიის ზომის ნახევარი და წონის ერთი მესამედი, აღჭურვილი იყო ჩაშენებული WiFi როუტერით, დაბალი ენერგომოხმარებით და 100 მბიტ/წმ-ზე მეტი ჩამოტვირთვის სიჩქარით.<ref>{{cite news|last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX unveils backpack-sized 'Starlink Mini' satellite internet antenna for $599 |date=June 20, 2024 |url=https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20240626174646/https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-date=June 26, 2024 |access-date=June 27, 2024}}</ref> == სხვა პროექტები == === Hyperloop === 2015 წლის ივნისში, SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ ის Hyperloop-ის შეჯიბრს დააფინანსებდა და SpaceX-ის შტაბ-ბინასთან ახლოს 1.6 კმ (0.99 მილი) სიგრძის ქვემასშტაბიან სატესტო ტრასას ააშენებდა შეჯიბრებითი ღონისძიებებისთვის.<ref name="nbc20150615">{{cite web |author=Boyle |first=Alan |date=June 15, 2015 |title=Elon Musk's SpaceX Plans Hyperloop Pod Races at California HQ in 2016 |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301034956/http://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |archive-date=March 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NBC}}</ref><ref name="spacex-competition201506">{{cite web|url=http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|title=Spacex Hyperloop Pod Competition|publisher=SpaceX|date=June 2015|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archive-date=July 14, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archivedate=ივლისი 14, 2015}}</ref> კომპანიამ ყოველწლიური შეჯიბრი 2017 წლიდან 2019 წლამდე ჩაატარა.<ref>{{cite news |last1=Bonasio |first1=Alice |title=Is it time to take the Hyperloop seriously? |url=https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |access-date=April 21, 2021 |work=Ars Technica |date=March 4, 2018 |language=en-us |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421143836/https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |url-status=live }}</ref> ===COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამა=== ექიმებთან და აკადემიურ მკვლევარებთან თანამშრომლობით, SpaceX-მა ყველა თანამშრომელი მიიწვია 2020 წელს COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამის შექმნაში მონაწილეობის მისაღებად. ამგვარად, 4300 თანამშრომელმა ნებაყოფლობით ჩააბარა სისხლის ნიმუშები, რის შედეგადაც გამოქვეყნდა რეცენზირებული სამეცნიერო ნაშრომი, რომელშიც SpaceX-ის რვა თანამშრომელი თანაავტორად იყო მიჩნეული და ვარაუდობდნენ, რომ COVID-19 ანტისხეულების გარკვეული დონე შეიძლება უზრუნველყოფდეს ვირუსის წინააღმდეგ ხანგრძლივ დაცვას.<ref>{{cite news |url= https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |title= Elon Musk got 4,000 SpaceX workers to join a COVID-19 study. Here's what he learned. |website= [[The Wall Street Journal]] |via= [[Fox Business]] |first= Sarah |last= Krouse |date= February 21, 2021 |access-date= February 21, 2021 |archive-date= February 23, 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20210223031740/https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |url-status= live }}</ref><ref>{{cite journal|title= Discrete SARS-CoV-2 antibody titers track with functional humoral stability |journal= [[Nature Communications]] | doi = 10.1038/s41467-021-21336-8 |first1= Yannic C. |last1= Bartsch |first2= Stephanie |last2= Fischinger |first3= Sameed M. |last3= Siddiqui |first4= Zhilin |last4= Chen |first5= Jingyou |last5= Yu |first6= Makda |last6= Gebre |first7= Caroline |last7= Atyeo |first8= Matthew J. |last8= Gorman |first9= Alex Lee |last9= Zhu |first10= Jaewon |last10= Kang |first11= John S. |last11= Burke |first12= Matthew |last12= Slein |first13= Matthew J. |last13= Gluck |first14= Samuel |last14= Beger |first15= Yiyuan |last15= Hu |first16=Justin |last16= Rhee |first17= Eric |last17= Petersen |first18= Benjamin |last18= Mormann |first19= Michael |last19= de St Aubin |first20= Mohammad A. |last20= Hasdianda |first21= Guruprasad |last21= Jambaulikar |first22=Edward W. |last22= Boyer |first23=Pardis C. |last23= Sabeti |author-link23= Pardis Sabeti |first24= Dan H. |last24= Barouch |author-link24= Dan Barouch |first25= Boris D. |last25= Julg |first26= Elon R. |last26= Musk |author-link26= Elon Musk |first27= Anil S. |last27= Menon |first28= Douglas A. |last28= Lauffenburger |author-link28= Doug Lauffenburger |first29= Eric J. |last29= Nilles |first30= Galit |last30= Alter |author-link30= Galit Alter |date=February 15, 2021 |volume= 12 |issue= 1 |page= 1018 |pmid= 33589636 |pmc= 7884400 |bibcode= 2021NatCo..12.1018B |doi-access= free | issn = 2041-1723}}</ref> ===სხვა=== 2018 წლის ივლისში, მასკმა თავის თანამშრომლებს მინი-წყალქვეშა ნავის აშენება მოაწყო, რათა ტაილანდში დატბორილ გამოქვაბულში ჩარჩენილი ბავშვების გადარჩენაში დახმარებოდა.<ref name="ArsTechSubmarine">{{Cite web |last=Lee |first=Timothy B. |date=July 10, 2018 |title=Thai official: Elon Musk's submarine "not practical for this mission" [Updated] |url=https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200919045304/https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |archive-date=September 19, 2020 |access-date=September 13, 2020 |website=Ars Technica}}</ref> საერთაშორისო სამაშველო მყვინთავთა ჯგუფის ხელმძღვანელმა, რიჩარდ სტენტონმა, მასკს მოუწოდა, წყალდიდობის გაუარესების შემთხვევაში, დამხმარე საშუალებად ემუშავა აპარატის აშენებაზე. თუმცა, სტენტონმა მოგვიანებით დაასკვნა, რომ მინი-წყალქვეშა ნავი არ იმუშავებდა და თქვა, რომ მასკის ჩართულობამ „სამაშველო სამუშაოებიდან ყურადღება გადაიტანა“.<ref>{{cite news |last1=Wong |first1=Julia Carrie |author-link=Julia Carrie Wong |date=December 5, 2019 |title=Elon Musk trial: Vernon Unsworth says entrepreneur's tweets 'humiliated' him |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |url-status=live |access-date=May 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220513154947/https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |archive-date=May 13, 2022}}</ref><ref>{{cite tweet |number=1016684366083190785 |user=elonmusk |title=The former Thai provincial governor (described inaccurately as "rescue chief") is not the subject matter expert. [...] |first=Elon |last=Musk |access-date=July 19, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180718112856/https://twitter.com/elonmusk/status/1016684366083190785 |archive-date=July 18, 2018 |url-status=live}}</ref> SpaceX-ისა და The Boring Company-ის ინჟინრებმა მინი-წყალქვეშა ნავი Falcon 9-ის თხევადი ჟანგბადის გადამცემი მილისგან რვა საათში ააშენეს და პირადად მიიტანეს ტაილანდში. <ref>{{cite news |last1=Ferris |first1=Robert |date=July 10, 2018 |title=Elon Musk says his 'mini-submarine' can be used for other things |publisher=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |url-status=live |access-date=July 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180713075037/https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |archive-date=July 13, 2018}}</ref><ref>{{cite web |date=July 8, 2018 |title=Tested for Thailand, SpaceX's makeshift mini-sub could serve as space escape pod |url=https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191207165300/https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |archive-date=December 7, 2019 |access-date=December 7, 2019 |website=GeekWire.com}}</ref> ტაილანდის ხელისუფლებამ საბოლოოდ უარი თქვა წყალქვეშა ნავის გამოყენებაზე, რადგან განაცხადა, რომ ის სამაშველო მისიისთვის პრაქტიკული არ იყო.<ref name="ArsTechSubmarine" /> == ობიექტები == SpaceX-ის შტაბ-ბინა მდებარეობს SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, სადაც ის აწარმოებს და უშვებს თავის Starship-ის ხომალდს. თუმცა, კომპანიის ოპერაციების უმეტესობა ხორციელდება ჰოთორნში, კალიფორნიის შტატში, მდებარე ოფისიდან, სადაც ადრე იყო მისი შტაბ-ბინა, სადაც ის ამზადებს Falcon-ის რაკეტებსა და Dragon-ის კოსმოსურ ხომალდს და სადაც განთავსებულია მისიის მართვის ცენტრი. კომპანია ასევე მართავს Starlink-ის თანამგზავრების წარმოების ობიექტს რედმონდში, ვაშინგტონის შტატში, რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ობიექტს მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში,<ref name="bloomberg2021">{{cite news |last1=Hull |first1=Dana |last2=Chapa |first2=Sergio |title=Elon's Texas Empire |url=https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105220210/https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |archive-date=November 5, 2021 |access-date=January 8, 2022 |work=bloomberg.com}}</ref> და ინარჩუნებს ოფისს ვაშინგტონის შტატში, ძირითადი სამთავრობო მომხმარებლების მახლობლად.<ref>{{Cite web |last=Hennigan |first=W.J. |date=January 31, 2011 |title=SpaceX to open a new office in the Washington, D.C., area |url=https://www.latimes.com/archives/blogs/money-company/story/2011-01-31/spacex-to-open-a-new-office-in-the-washington-d-c-area |access-date=August 22, 2024 |website=Los Angeles Times |language=en-US}}</ref> SpaceX-ს აქვს ორი აქტიური გაშვების წერტილი ფლორიდაში, ერთი აქტიური გაშვების წერტილი კალიფორნიაში და ერთი აქტიური გაშვების წერტილი Starbase-ში, ტეხასის შტატში. === Hawthorne, CA: Falcon and Dragon manufacturing, mission control === [[File:Iridium-4 Mission (25557986177).jpg|thumb|upright=1.2|SpaceX office in Hawthorne, California at night during a Falcon 9 launch from [[Vandenberg Space Force Base]]]] SpaceX ლოს-ანჯელესის გარეუბან ჰოთორნში, კალიფორნიაში, დიდ ობიექტს მართავს. სამსართულიან შენობაში, რომელიც თავდაპირველად Northrop Corporation-მა Boeing 747-ის ფიუზელაჟების ასაგებად ააშენა,<ref name="pm">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=January 20, 2012 |title=Inside SpaceX: We Visit the Company's California Headquarters{{snd}}Slide 3 |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306040700/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> განთავსებულია SpaceX-ის საოფისე სივრცე, მისიის კონტროლი და Falcon 9-ის წარმოების ობიექტები.<ref name="arstechnica_2019">{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |date=July 26, 2019 |title=SpaceX's Starship prototype has taken flight for the first time |url=https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190804140323/https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |archive-date=August 4, 2019 |access-date=March 16, 2021 |work=Ars Technica |language=en-us}}</ref> ამ ტერიტორიაზე აშშ-ში კოსმოსური სექტორის შტაბ-ბინების, ობიექტებისა და შვილობილი კომპანიების ერთ-ერთი უდიდესი კონცენტრაციაა, მათ შორის Boeing/McDonnell Douglas-ის მთავარი თანამგზავრული შენობის კამპუსები, The Aerospace Corporation, Raytheon, NASA-ს რეაქტიული ძრავების ლაბორატორია, აშშ-ის კოსმოსური ძალების კოსმოსური სისტემების სარდლობა ლოს-ანჯელესის საჰაერო ძალების ბაზაზე, Lockheed Martin, BAE Systems, Northrop Grumman და AECOM და ა.შ., აეროკოსმოსური ინჟინრებისა და კოლეჯის ინჟინერიის ბოლო კურსდამთავრებულების დიდი ჯგუფით.<ref name="pm" /> SpaceX თავისი რაკეტებისა და სარაკეტო ძრავების წარმოებაში მაღალი ხარისხის ვერტიკალურ ინტეგრაციას იყენებს. SpaceX რაკეტის ძრავებს, რაკეტის საფეხურებს, კოსმოსურ ხომალდებს, ძირითად ავიონიკას და ყველა პროგრამულ უზრუნველყოფას საკუთარ ჰოთორნის ქარხანაში ამზადებს, რაც უჩვეულოა კოსმოსური ინდუსტრიისთვის.<ref name=A&Ssmithsonian201201 /> ჰოთორნის ქარხანა SpaceX-ის შტაბ-ბინა 2024 წლის აგვისტომდე იყო. თუმცა, SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად აღიქმებოდა, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში, რადგან ობიექტი კომპანიის ოპერაციებს დაავალებს.<ref name="Clark 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=July 17, 2024 |title=Elon Musk says SpaceX and X will relocate their headquarters to Texas |url=https://arstechnica.com/space/2024/07/elon-musk-says-spacex-and-x-will-relocate-their-headquarters-to-texas/ |access-date=August 22, 2024 |website=Ars Technica |language=en-us}}</ref> === Boca Chica, TX: Starship manufacturing, launch === {{Main|SpaceX Starbase}} [[File:The Boca Chica Rocket Factory.jpg|thumb|The Starship assembly building at [[SpaceX Starbase]] in Texas]] SpaceX აწარმოებს და აფრენს Starship-ის სატესტო ხომალდებს SpaceX Starbase-დან ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, SpaceX-ის Starbase-დან, რომელიც მდებარეობს ბოკა ჩიკაში, ბრაუნსვილის მახლობლად. გამშვები ობიექტის პირველი გეგმები 2014 წლის აგვისტოში გამოაცხადა.<ref>{{cite web |date=August 4, 2014 |title=Gov. Perry Announces State Incentives Bringing SpaceX Commercial Launch Facility, 300 Jobs to the Brownsville Area |url=http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20140829013047/http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-date=August 29, 2014 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Office of the Governor Rick Perry}}</ref><ref>{{cite web |author=Berger |first=Eric |date=August 4, 2014 |title=Texas, SpaceX announce spaceport deal near Brownsville |url=http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170227052306/http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |archive-date=February 27, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=MySanAntonio.com}}</ref> ფედერალურმა ავიაციის ადმინისტრაციამ (FAA) ნებართვა 2014 წლის ივლისში გასცა.<ref>{{cite web |author=David |first=Leonard |date=July 15, 2014 |title=SpaceX receives FAA approval for proposed spaceport in Texas |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202014713/http://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |archive-date=February 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CBS News}}</ref> SpaceX-მა ახალი გამშვები ობიექტის მშენებლობა 2014 წელს დაიწყო, მშენებლობა კი 2015 წლის მეორე ნახევარში დაიწყო,<ref name="sn20140922">{{cite web |author=Foust |first=Jeff |date=September 22, 2014 |title=SpaceX Breaks Ground on Texas Spaceport |url=http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160529183729/http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |archive-date=May 29, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ობიექტიდან პირველი სუბორბიტალური გაშვებები 2019 წელს<ref name="arstechnica_2019" /> განხორციელდა, ხოლო ორბიტალური გაშვებები 2023 წელს დაიწყო. SpaceX-ს Starbase ობიექტის გარემოზე ზემოქმედების გამო გაზრდილი შემოწმება დაეკისრა.<ref>{{Cite news |last=Lingle |first=Brandon |date=August 16, 2024 |title=SpaceX's South Texas rocket operation facing international scrutiny |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-international-scrutiny-texas-19660601.php |work=San Antonio Express-News}}</ref><ref name="20210714cnbc-faa">{{cite news |last=Sheetz |first=Michael |date=July 14, 2021 |title=FAA warns SpaceX that massive Starship launch tower in Texas is unapproved |url=https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210904033047/https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |archive-date=September 4, 2021 |access-date=September 24, 2021 |publisher=CNBC}}</ref><ref>{{cite news |last=Koren |first=Marina |date=February 11, 2020 |title=Why SpaceX Wants a Tiny Texas Neighborhood So Badly |url=https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210815024453/https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |archive-date=August 15, 2021 |access-date=September 24, 2021 |work=The Atlantic}}</ref> 2024 წლის აგვისტოში, ტეხასის გარემოსდაცვითი ხარისხის კომისიამ SpaceX დაადანაშაულა გარემოსდაცვითი რეგულაციების დარღვევაში, ბოკა ჩიკას გამშვები ობიექტის მახლობლად წყალში დამაბინძურებლების განმეორებით გაშვებით.<ref>{{Cite web |last=Kolodny |first=Lora |date=August 12, 2024 |title=SpaceX repeatedly polluted waters in Texas this year, regulators found |url=https://www.cnbc.com/2024/08/12/spacex-repeatedly-polluted-waters-in-texas-tceq-epa-found.html |access-date=August 25, 2024 |website=CNBC |language=en}}</ref> გარემოს დაცვის სააგენტომ SpaceX-ს დაახლოებით 150,000 USD ოდენობის ჯარიმა დააკისრა „სამრეწველო ჩამდინარე წყლების“ სავარაუდო ჩაშვებისა და სუფთა წყლის შესახებ კანონის დარღვევისთვის.<ref>{{Cite web |last=Lingle |first=Brandon |date=September 12, 2024 |title=SpaceX fined nearly $150,000 by the EPA for wastewater violations |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-fine-epa-clean-water-violations-19757884.php |access-date=September 12, 2024 |website=San Antonio Express-News |language=en}}</ref> === McGregor, TX: Rocket Development and Test Facility === {{Main|SpaceX Rocket Development and Test Facility}} [[File:2008 SpaceX's Rocket Development facility, McGregor, TX.jpg|thumb|upright=1.2|Aerial view of the SpaceX McGregor engine testing facility, 2008]] SpaceX-ის რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ცენტრი მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში, რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრია. SpaceX-ის მიერ წარმოებული ყველა რაკეტის ძრავა და ძრავა საბოლოო ტესტირებისთვის მაკგრეგორში უნდა გაიაროს, რის შემდეგაც ისინი ფრენის მისიებში გამოიყენება.<ref name="wired201210102">{{cite news |last=Paur |first=Jason |date=October 10, 2012 |title=Inside SpaceX's Texas Rocket-Testing Facility |url=https://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130109012656/http://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |archive-date=January 9, 2013 |access-date=December 31, 2012 |newspaper=Wired}}</ref><ref name="nsfdc20130620">{{cite news |last=Bergin |first=Chris |date=June 20, 2013 |title=Reducing risk via ground testing is a recipe for SpaceX success |url=http://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118211052/https://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |archive-date=January 18, 2017 |access-date=August 21, 2013 |newspaper=NASAspaceflight.com}}</ref> ცენტრი ასევე სხვადასხვა კომპონენტისა და ძრავების ტესტირების ადგილს წარმოადგენს კვლევისა და განვითარების პროცესში.<ref name="wt20111222">{{cite news |last1=Sanchez |first1=Sandra |date=December 22, 2011 |title=SpaceX: Blasting into the future — A Waco Today interview with Elon Musk |url=http://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180730020838/https://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |archive-date=July 30, 2018 |access-date=October 7, 2015 |work=Waco Tribune}}</ref> ძრავების ტესტირების გარდა, დაშვებისა და აღდგენის შემდეგ, Dragon-ის კოსმოსური ხომალდი მაკგრეგორში ჩერდება, რათა მათი საშიში ჰიპერგოლური საწვავის ამოღება მოხდეს, სანამ კაფსულები ჰოთორნში განახლებისთვის გააგრძელებენ გზას.<ref name="wired201210102" /> SpaceX ცენტრს მსოფლიოში ყველაზე მოწინავე და აქტიურ რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრად მიიჩნევს და აცხადებს, რომ ტარიგი: გახსნის დღიდან ობიექტში 7000-ზე მეტი ტესტი ჩატარდა, შვიდი ძრავის ტესტირება ტიპიურ დღეს, ათზე მეტ სატესტო სტენდზე.<ref name="shotwell201503317">{{cite web |author=Gwynne Shotwell |date=March 17, 2015 |title=Statement Of Gwynne Shotwell, President & Chief Operating Officer, Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX) |url=http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160128041905/http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |archive-date=January 28, 2016 |access-date=January 11, 2016 |work=Congressional testimony |publisher=US House of Representatives, Committee On Armed Services Subcommittee On Strategic Forces |quote=''SpaceX’s 4,000 acre Rocket Development Facility in Central Texas includes 12 test stands that support engine component testing; design, qualification and acceptance testing of Merlin engines; structural testing of the first and second stages; and fully integrated stage testing for full mission durations. The state-of-the-art facility has remote and/or automatic controls and high-speed data acquisition systems, and post test data are available for analysis upon test completion.''}}</ref> კომპანიის სხვა ობიექტებთან შედარებით დაბალი პროფილის მიუხედავად, ის SpaceX-ის ოპერაციების კრიტიკულ ნაწილს წარმოადგენს და კომპანიის პრეზიდენტი და ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი თავის მთავარ ოფისს მაკგრეგორში ინარჩუნებს.<ref name=":0">{{Cite AV media |url=https://house.texas.gov/videos/20813 |title=Testimony to the Texas House of Representatives Committee on Appropriations |date=September 24, 2024 |last=Shotwell |first=Gwynne |type=video |language=en-US |time=28:23}}</ref><ref name="wired201210102" /> თავდაპირველად, მეორე მსოფლიო ომის დროს Bluebonnet Ordnance Plant-ის ადგილას მდებარეობდა,<ref name="wt20111222" /> ობიექტი მოგვიანებით Beal Aerospace-მა გამოიყენა, სანამ 2003 წელს SpaceX-მა არჩია.<ref>U.S. Federal Aviation Administration (November 2011) [https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf "Final Environmental Assessment for Issuing an Experimental Permit to SpaceX for Operation of the Grasshopper Vehicle at the McGregor Test Site, Texas"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170513140146/https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf|date=May 13, 2017}}, p. 1.</ref> კომპანიამ მას შემდეგ მნიშვნელოვნად გააფართოვა იგი 2003 წელს არსებული 256 აკრიდან (104 ჰა)<ref name="wt20111222" /> 2015 წლისთვის 4000 აკრიდან (1600 ჰა) <ref name="shotwell201503317" /> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა გამოაცხადა მაკგრეგორში Raptor ძრავების მეორე საწარმოო ობიექტის აშენების გეგმების შესახებ. მოსალოდნელია, რომ ეს გაფართოება მნიშვნელოვნად გაზრდის SpaceX-ის წარმოების სიმძლავრეს, რომლის მიზანიც წელიწადში 800-დან 1000-მდე Raptor ძრავის წარმოებაა.<ref name="dallasnews202107">Elon Musk says SpaceX’s next Texas venture will be a rocket engine factory near Waco, https://www.dallasnews.com/business/technology/2021/07/10/elon-musk-says-spacexs-next-texas-venture-will-be-a-rocket-engine-factory-near-waco/, [[Dallas Morning News]] July 10, 2021, access-date11 July 2021.</ref><ref name="spacex20210710">{{cite tweet |number=1413909599711907845 |user=elonmusk |title=We are breaking ground soon on a second Raptor factory at SpaceX Texas test site. This will focus on volume production of Raptor 2, while California factory will make Raptor Vacuum & new, experimental designs. |date=July 10, 2021}}</ref> === Starlink-ის წარმოების ობიექტები === [[File:Starlink dish 01.webp|upright|thumb|Starlink user terminal on the sidewalk of a residential home.]] SpaceX-ის Starlink-ის შვილობილი კომპანია ორ ძირითად ობიექტზე ოპერირებს. თანამგზავრების წარმოება ვაშინგტონის შტატის ქალაქ სიეტლთან ახლოს ხდება, ხოლო მომხმარებლის ტერმინალების წარმოება ტეხასის შტატის ქალაქ ოსტინთან ახლოს. Starlink-ის თანამგზავრების განვითარებისა და წარმოების ოპერაციების კამპუსი 314,000 კვადრატულ ფუტზე (29,200 მ2) მეტ ფართობს იკავებს, სულ მცირე ექვს შენობაში, რომლებიც რედმონდში, ვაშინგტონში, სიეტლის აღმოსავლეთით მდებარეობს. პირველი შენობა 2015 წლის დასაწყისში გაიხსნა,<ref>{{Cite news |last=Bishop |first=Todd |date=January 13, 2015 |title=SpaceX's new Seattle-area office is in Redmond; Elon Musk to visit region this week |url=https://www.geekwire.com/2015/spacexs-new-seattle-area-office-redmond-elon-musk-visit-region-week/ |access-date=August 22, 2024 |work=GeekWire}}</ref> ხოლო კომპანია მოგვიანებით ხუთ შენობაში გაფართოვდა რედმონდ რიჯის კორპორატიულ ცენტრში.<ref>{{cite news |date=January 27, 2017 |title=SpaceX adds a big new lab to its satellite development operation in Seattle area |url=https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181012053923/https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |archive-date=October 12, 2018 |access-date=October 11, 2018 |publisher=GeekWire}}</ref><ref>{{Cite web |date=April 8, 2021 |title=SpaceX expands its satellite operation in Redmond |url=https://www.seattletimes.com/business/boeing-aerospace/spacex-expands-its-satellite-operation-in-redmond/ |access-date=August 22, 2024 |website=The Seattle Times |language=en-US}}</ref> Starlink-მა მომხმარებლის ტერმინალების წარმოების ობიექტი ტეხასის შტატის ქალაქ ბასტროპში, ოსტინის აღმოსავლეთით, 2023 წლის დეკემბერში გახსნა. ოპერირების პირველი ცხრა თვის განმავლობაში, ერთი მილიონი კვადრატული ფუტის (93,000 მ2) ფართობის ობიექტმა ერთი მილიონი მომხმარებლის ტერმინალი გამოუშვა და შეერთებულ შტატებში ბეჭდური მიკროსქემების უდიდესი ქარხანა გამხდარიყო.<ref>{{Cite web |last=Kan |first=Michael |date=September 27, 2024 |title=Starlink Predicts Huge Growth for Printed Circuit Board Production in Texas |url=https://www.pcmag.com/news/starlink-predicts-huge-growth-for-printed-circuit-board-production-in-texas |access-date=September 29, 2024 |website=PCMAG |language=en}}</ref> === გაშვების ობიექტები === [[File:Falcon Heavy Side Boosters landing on LZ1 and LZ2 - 2018 (25254688767).jpg|thumb|Falcon Heavy Side Boosters landing on [[Landing Zones 1 and 2|LZ1]] and LZ2 at Cape Canaveral]] SpaceX მართავს ოთხ ორბიტალურ გაშვების ადგილს: კეიპ კანავერალის კოსმოსური ძალების სადგურსა და კენედის კოსმოსურ ცენტრში ფლორიდაში, ასევე ვანდენბერგის კოსმოსური ძალების ბაზაზე კალიფორნიაში Falcon-ის რაკეტებისთვის, და Starbase-ზე ბრაუნსვილთან ახლოს, ტეხასის შტატში, Starship-ისთვის. SpaceX-მა მიუთითა, რომ ისინი ხედავენ ნიშას ოთხივე ორბიტალური ობიექტისთვის და რომ მათ აქვთ საკმარისი გაშვების ბიზნესი თითოეული მოედნის შესავსებად.<ref name="sn20130802">{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=August 2, 2013 |title=SpaceX Appetite for U.S. Launch Sites Grows |url=http://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163708/https://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> ვანდენბერგის გაშვების ადგილი უზრუნველყოფს მაღალი დახრილობის ორბიტებს (66–145°), ხოლო კეიპ კანავერალი და კენედი უზრუნველყოფენ საშუალო დახრილობის ორბიტებს (28.5–55°).<ref>{{Cite book|last=SpaceX|title=Falcon User's Guide|publisher=SpaceX|year=2021|url=https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|page=11|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 8, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231208111712/https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|url-status=live}}</ref> უფრო დიდი დახრილობები, მათ შორის SSO, შესაძლებელია ფლორიდიდან კუბის გადაფრენით.<ref>{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|title=SpaceX launches first polar orbit mission from Florida in decades|date=August 31, 2020|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 24, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221224083425/https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც ის პენსიაზე გავიდა, Falcon 1-ის ყველა გაშვება განხორციელდა რონალდ რეიგანის სახელობის ბალისტიკური რაკეტების თავდაცვის სატესტო ადგილზე, მარშალის კუნძულების ომელეკის კუნძულზე.<ref>{{cite web |last1=Spudis |first1=Paul D. |title=The Tale of Falcon 1 |url=https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |website=Air & Space Magazine |access-date=May 20, 2021 |language=en |archive-date=March 2, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210302054826/https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |url-status=live }}</ref> 2007 წლის აპრილში პენტაგონმა დაამტკიცა SpaceX-ის მიერ კეიპ კანავერალის კოსმოსური გაშვების კომპლექსის 40-ის (SLC-40) გამოყენება.<ref>{{cite news |last1=Wolf |first1=Jim |title=U.S. lets SpaceX operate at Cape Canaveral |url=https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |access-date=April 21, 2021 |work=Reuters |date=April 26, 2007 |language=en |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421140153/https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |url-status=live }}</ref> ეს ადგილი 2010 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის გაშვებისთვის, ძირითადად დედამიწის დაბალ და გეოსტაციონარურ ორბიტებზე. კანავერალის კეიპში მდებარე ყოფილი გამშვები კომპლექსი 13, რომელსაც ამჟამად 1 და 2 სადესანტო ზონები ეწოდა, 2015 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის პირველი ეტაპის გამაძლიერებელი დაშვებისთვის.<ref>{{cite web |last1=Howell |first1=Elizabeth |title=See the Evolution of SpaceX's Rockets in Pictures |url=https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |website=Space.com |access-date=April 21, 2021 |language=en |date=May 21, 2020 |archive-date=April 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413052441/https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |url-status=live }}</ref> [[File:Launch of Falcon 9 carrying CASSIOPE (130929-F-ET475-012).jpg|thumb|SpaceX west coast launch facility at [[Vandenberg Space Force Base]], during the launch of [[CASSIOPE]]]] Vandenberg-ის კოსმოსური გამშვები კომპლექსი 4 (SLC-4E) სამხედროებისგან იჯარით იქნა აღებული 2011 წელს და გამოიყენება პოლარულ ორბიტებზე ტვირთის გადასატანად. ვანდენბერგის ადგილს შეუძლია როგორც Falcon 9-ის, ასევე Falcon Heavy-ის მანქანების გაშვება,<ref name="nsf20110405">{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=April 5, 2011 |title=SpaceX: Falcon Heavy, Falcon 9 tag team set to share 20 launches a year |url=https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306035528/https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref> მაგრამ არ შეუძლია დაბალი დახრილობის ორბიტებზე გაშვება. მეზობელი SLC-4W 2015 წელს გამაძლიერებელი დაშვებისთვის გადაკეთდა სადესანტო ზონა 4-ად.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|title=SpaceX Falcon 9 launches with SAOCOM 1A and nails first West Coast landing|date=October 7, 2018|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=February 11, 2019|archive-date=January 9, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190109031024/https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის 14 აპრილს SpaceX-მა ხელი მოაწერა 20-წლიან იჯარის ხელშეკრულებას კენედის კოსმოსური ცენტრის გამშვები კომპლექსი 39A-სთვის.<ref>{{citation-attribution|1={{cite news|url=https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad|title=NASA, SpaceX Sign Property Agreement for Historic Launch Pad|last=Granath|first=Bob|date=March 24, 2015|publisher=NASA|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 7, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180207070227/https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad/|url-status=live}} }}</ref> შემდგომში, პლატფორმა მოდიფიცირებული იქნა Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ს გაშვების მხარდასაჭერად. 2024 წლის მონაცემებით, ეს ერთადერთი პლატფორმაა, რომელიც მხარს უჭერს Falcon Heavy-ს გაშვებას. SpaceX-მა თავისი პირველი ეკიპაჟიანი მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 39A გაშვების პლატფორმიდან 2020 წლის 30 მაისს გაუშვა.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|title=NASA, Partners Update Commercial Crew Launch Dates{{snd}}Commercial Crew Program|website=blogs.nasa.gov|date=February 6, 2019 |access-date=February 11, 2019|archive-date=February 6, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190206231623/https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|url-status=live}} }}</ref> პლატფორმის 39A მომზადება 2019 წლიდან მიმდინარეობს Starship-ის გაშვების საბოლოო განსახორციელებლად. ტეხასის შტატის ქალაქ ბოკა ჩიკაში FAA-ს მიერ გაშვების ნებართვების გაცემის შეფერხების გამო, 39A Starship-ის მომზადება 2022 წელს დაჩქარდა.<ref>{{cite web |last=Ralph |first=Eric |date=February 16, 2022 |title=SpaceX preparing to assemble launch tower for Starship's first Florida pad |url=https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ |url-status=live |access-date=March 16, 2022 |website=Teslarati |archive-date=April 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220407070816/https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ }}</ref> == კონტრაქტები== SpaceX-მა NASA-სგან მოიპოვა საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის (ISS) სადემონსტრაციო და ფაქტობრივი მიწოდების კონტრაქტები კომპანიის მიერ შემუშავებული ტექნოლოგიით. SpaceX ასევე სერტიფიცირებულია აშშ-ის სამხედრო ძალებისთვის Evolved Expendable Launch Vehicle-ის კლასის (EELV) ტვირთის გაშვებისთვის. მხოლოდ 2018 წელს დაახლოებით ოცდაათი მისიით, SpaceX-მა კონტრაქტით 12 მილიარდ დოლარზე მეტი შეადგინა.<ref name="about" /> === ტვირთი სკს-ზე === [[File:COTS2 Dragon is berthed.jpg|thumb|The COTS 2 Dragon is berthed to the [[International Space Station]] (ISS) by [[Mobile Servicing System|Canadarm2]]]] 2006 წელს SpaceX-მა მოიგო NASA-ს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პირველი ფაზის კონტრაქტი, რათა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის მიწოდება ეჩვენებინა, ეკიპაჟის ტრანსპორტირებისთვის შესაძლო კონტრაქტის ვარიანტით.<ref>Dennis Stone, "NASA's Approach to Commercial cargo and Crew Transportation", ''Acta Astronautica'' 63, No. 1-4 (2008): 192–197.</ref> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, რომელიც NASA-მ შეიმუშავა კოსმოსური აქტის შეთანხმებების მეშვეობით ახალი შესაძლებლობების განვითარებისთვის „საწყისი თანხის“ უზრუნველსაყოფად, NASA-მ SpaceX-ს 396 მილიონი დოლარი გადაუხადა Dragon კოსმოსური ხომალდის ტვირთის კონფიგურაციის შესამუშავებლად, ხოლო SpaceX-მა თავისი რესურსებით შეიმუშავა Falcon 9 გამშვები მოწყობილობა.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=The numbers don't lie{{snd}}NASA's move to commercial space has saved money |url=https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |access-date=December 26, 2021 |work=Ars Technica |date=May 20, 2020 |language=en-us |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133101/https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |url-status=live }}</ref> როგორც აღმოჩნდა, კოსმოსური აქტის ამ შეთანხმებებმა NASA-ს მილიონობით დოლარი დაზოგა განვითარების ხარჯებიდან, რამაც რაკეტის განვითარება 4-10-ჯერ უფრო იაფი გახადა, ვიდრე მხოლოდ NASA-ს მიერ წარმოებულიყო.<ref name="Zapata 2017" /> 2010 წლის დეკემბერში, SpaceX COTS დემო ფრენის 1 მისიის გაშვებით, SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც წარმატებით გაუშვა, ორბიტაზე გაიყვანა და აღადგინა კოსმოსური ხომალდი.<ref name="nasa2010">{{cite web |last1=Siceloff |first1=Steven |title=NASA – SpaceX Launches Success with Falcon 9/Dragon Flight |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |access-date=December 30, 2021 |work=nasa.gov |language=en |archive-date=June 12, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |archivedate=ივნისი 12, 2020 }}</ref> Dragon წარმატებით დაამაგრა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს SpaceX COTS დემო ფრენის 2 დროს 2012 წლის მაისში, რაც კერძო კოსმოსური ხომალდისთვის პირველი შემთხვევა იყო.<ref>{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 22, 2012 |title=Big Day for a Space Entrepreneur Promising More |url=https://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701083413/http://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |archive-date=July 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=The New York Times}}</ref> კომერციული მიწოდების სერვისები (CRS) არის NASA-ს მიერ 2008 წლიდან 2016 წლამდე გაცემული კონტრაქტების სერია, რომელიც ითვალისწინებდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთისა და მარაგების მიწოდებას კომერციულად მართული კოსმოსური ხომალდებით. პირველი CRS კონტრაქტები 2008 წელს გაფორმდა და SpaceX-ს 1.6 მილიარდი დოლარი გადაეცა 12 ტვირთის ტრანსპორტირების მისიისთვის, რომლებიც მოიცავდა მიწოდებას 2016 წლამდე.<ref name="spaceflightinsider_2014" /> SpaceX CRS-1, 12 დაგეგმილი მიწოდების მისიიდან პირველი, რომელიც 2012 წლის ოქტომბერში გაეშვა, მიაღწია ორბიტას, დადგა და სადგურზე 20 დღის განმავლობაში დარჩა, სანამ ატმოსფეროში ხელახლა შევიდოდა და წყნარ ოკეანეში ჩავარდებოდა.<ref name=nasa20121028>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|title=NASA Celebrates Dragon's Return|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|archivedate=მარტი 5, 2016}}</ref> მას შემდეგ CRS მისიები საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე წელიწადში დაახლოებით ორჯერ დაფრინავდა. 2015 წელს NASA-მ გააგრძელა პირველი ფაზის კონტრაქტები SpaceX-ისგან დამატებითი სამი მიწოდების ფრენის შეკვეთით და შემდეგ კიდევ უფრო გააგრძელა კონტრაქტი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე სულ ოცი ტვირთის მისიისთვის.<ref>{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=March 3, 2015 |title=NASA lines up four additional CRS missions for Dragon and Cygnus |url=http://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170130164344/https://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |archive-date=January 30, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref><ref name="spaceflightinsider_2014">{{cite news |author=Rhian |first=Jason |date=September 27, 2014 |title=NASA continues Commercial 'push' with CRS extension |url=http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161020231358/http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |archive-date=October 20, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Spaceflight Insider}}</ref><ref>{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=February 24, 2016 |title=SpaceX wins 5 new space station cargo missions in NASA contract estimated at $700{{spaces}}million |url=http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160224170629/http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |archive-date=February 24, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> Dragon 1-ის ბოლო მისია, SpaceX CRS-20, საერთაშორისო კოსმოსური სადგურიდან 2020 წლის აპრილში გავიდა და Dragon შემდგომში ექსპლუატაციიდან ამოიღეს. კონტრაქტების მეორე ფაზა 2016 წლის იანვარში გაფორმდა, სადაც SpaceX ერთ-ერთი გამარჯვებული იყო. SpaceX განახლებული Dragon 2 კოსმოსური ხომალდით დამატებით ცხრა CRS ფრენას განახორციელებს.<ref name="NASA-SMSR">{{cite web|date=April 28, 2021|title=SMSR Integrated Master Schedule|url=https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|access-date=May 3, 2021|work=Office of Safety and Mission Assurance|publisher=[[NASA]]|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603205130/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210614003506/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020aab4a269d2a865b9a1a0ff0f003ca228.pdf?sfvrsn=8290faf8_26|archivedate=ივნისი 14, 2021}}</ref><ref name="grc-planned">{{cite web|date=February 25, 2021|title=Microgravity Research Flights|url=https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|access-date=February 27, 2021|work=[[Glenn Research Center]]|publisher=[[NASA]]|archive-date=March 18, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210318095946/https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის მარტში NASA-მ SpaceX-თან კონტრაქტი გააფორმა Dragon XL კოსმოსური ხომალდის Lunar Gateway-ის კოსმოსურ სადგურზე მარაგების გასაგზავნად. Dragon XL Falcon Heavy-ზე გაეშვება.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|title=SpaceX's most powerful rocket will send NASA cargo to the moon's orbit to supply astronauts|last=Sheetz|first=Michael|date=March 27, 2020|publisher=CNBC|access-date=April 1, 2020|archive-date=March 30, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200330205822/https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|url-status=live}}</ref> === Crewed === [[File:NASA astronauts work aboard the SpaceX Crew Dragon (iss064e004754).jpg|thumb|upright=1.2|NASA astronauts inside the Dragon spacecraft during the [[SpaceX Crew-1|Crew-1 mission]] rendezvous with the International Space Station ]] SpaceX პასუხისმგებელია NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირებაზე. NASA-ს კონტრაქტები კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში დაიწყო, რომელიც მიზნად ისახავდა კომერციულად მართვადი კოსმოსური ხომალდის შემუშავებას, რომელსაც შეეძლო ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადაყვანა. პირველი კონტრაქტი SpaceX-ს 2011 წელს მიენიჭა,<ref name="Space Abort System 20111028">{{cite web|title=Private Space Taxi's Crew Escape System Passes Big Hurdle |url=http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|access-date=March 1, 2017|publisher=Space.com|date=October 28, 2011|archive-date=December 27, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111227110412/http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|url-status=live}}</ref><ref name="aw20110422">{{cite web |first=Frank Jr.|last=Morring|title=Five Vehicles Vie For Future Of U.S. Human Spaceflight|url=http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|work=Aviation Week|date=April 25, 2011 |access-date=March 1, 2017|archive-date=May 9, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140509041748/http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|url-status=live}}</ref> რასაც მოჰყვა მეორე 2012 წელს, რათა გაეგრძელებინა Dragon 2 კოსმოსური ხომალდის შემუშავება და ტესტირება.<ref name="August 2012">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|title=NASA Announces Next Steps in Effort to Launch Americans from U.S. Soil|date=August 3, 2012|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170319023004/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archive-date=March 19, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201112011302/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archivedate=ნოემბერი 12, 2020}} }}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-მ SpaceX და Boeing აირჩია, როგორც ორი კომპანია, რომლებიც დაფინანსდებოდნენ აშშ-ს ეკიპაჟების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირების სისტემების შემუშავებისთვის.<ref name="September 2014" /> SpaceX-მა 2.6 მილიარდი დოლარი მოიგო Dragon 2-ის 2017 წლისთვის დასასრულებლად და სერტიფიცირებისთვის. კონტრაქტები ითვალისწინებდა მინიმუმ ერთ ეკიპაჟიან ფრენას, სულ მცირე ერთი NASA-ს ასტრონავტის ბორტზე ყოფნით. მას შემდეგ, რაც Crew Dragon-მა მიიღო NASA-ს ადამიანის კოსმოსური ფრენის სერტიფიკატი, კონტრაქტი SpaceX-ს ავალდებულებდა კოსმოსურ სადგურზე მინიმუმ ორი და მაქსიმუმ ექვსი ეკიპაჟიანი მისიის ჩატარებას.<ref name="September 2014">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|title=NASA Chooses American Companies to Transport U.S. Astronauts to International Space Station|date=September 16, 2014|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320051537/https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|url-status=live}} }}</ref> SpaceX-მა თავისი Crew Dragon კოსმოსური ხომალდის პირველი მნიშვნელოვანი ფრენის ტესტი, Pad Abort Test, 2015 წლის მაისში დაასრულა<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|title=Crew Dragon Completes Pad Abort Test|last=Post|first=Hannah|work=SpaceX|date=May 6, 2015|access-date=January 22, 2020|archive-date=July 10, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|archivedate=ივლისი 10, 2018}}</ref> და წარმატებით ჩაატარა სრული უპილოტო სატესტო ფრენა 2019 წლის დასაწყისში. კაფსულა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს მიუერთდა და შემდეგ ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა.<ref>{{cite web |last=Smith |first=K. |date=March 4, 2019 |title=Crew Dragon Docks at the ISS |work=SpaceX |url=https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archive-date=March 7, 2020 |access-date=January 22, 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archivedate=მარტი 7, 2020 }}</ref> 2020 წლის იანვარში SpaceX-მა ჩაატარა ფრენის დროს შეწყვეტის ტესტი, ეკიპაჟის გაფრენამდე ბოლო სატესტო ფრენა, რომლის დროსაც Dragon კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი გაშვების ძრავები ჩართო სიმულირებული შეწყვეტის სცენარით.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|title=NASA, SpaceX Complete Final Major Flight Test of Crew Spacecraft|last=Northon|first=Karen|date=January 19, 2020|publisher=NASA |access-date=January 22, 2020|archive-date=January 23, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200123115852/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|url-status=live}} }}</ref> 2020 წლის 30 მაისს, Crew Dragon Demo-2 მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან, ბობ ბენკენთან და დაგ ჰარლისთან ერთად გაუშვეს, რაც 2011 წლის შემდეგ აშშ-დან ეკიპაჟიანი ხომალდის გაშვების პირველი შემთხვევა იყო და საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე SpaceX-ის პირველი კომერციული ეკიპაჟიანი გაშვება.<ref>{{cite web|date=August 3, 2020|title=Demo-2 Success Lays Groundwork for Future Commercial Crew Missions|url=https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=December 4, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201204113739/https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|url-status=live}}</ref> Crew-1-ის მისია წარმატებით გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 2020 წლის 16 ნოემბერს, NASA-ს ასტრონავტებთან მაიკლ ჰოპკინსთან, ვიქტორ გლოვერთან და შენონ უოკერთან ერთად, JAXA-ს ასტრონავტ სოიჩი ნოგუჩისთან ერთად,<ref>{{cite news |author=Wattles |first=Jackie |title=SpaceX-NASA mission: Four astronauts arrive at International Space Station |url=https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201117092210/https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |archive-date=November 17, 2020 |access-date=November 17, 2020 |publisher=CNN}}</ref> რომლებიც ექსპედიცია 64-ის ეკიპაჟის წევრები იყვნენ.<ref>{{cite web|date=November 17, 2020|title=Dragon Resilience Docks at Space Station, Expands Expedition 64 to Seven Crew|url=https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117123857/https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 23 აპრილს Crew-2 გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან შეინ კიმბროსთან და კ. მეგან მაკარტურთან, JAXA-ს ასტრონავტ აკიჰიკო ჰოშიდესთან და ESA-ს ასტრონავტ თომას პესკესთან ერთად.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 23, 2021|title=SpaceX Crew-2 reaches orbit, with Elon Musk's company launching 10 astronauts in under a year|url=https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 13, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613053408/https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|url-status=live}}</ref> Crew-2-ის მისია წარმატებით დაეშვა 2021 წლის 24 აპრილს.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 24, 2021|title=Two SpaceX crew spacecraft are now docked to the space station, as the Crew-2 mission arrives|url=https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 2, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602213309/https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|url-status=live}}</ref> [[File:Resilience after splashdown.jpg|thumb|upright=1.2|''Resilience'' after splashdown]] SpaceX ასევე სთავაზობს ფასიან ეკიპაჟიან კოსმოსურ ფრენებს კერძო პირებისთვის. ამ მისიებიდან პირველი, Inspiration4, 2021 წელს დაიწყო Shift4 Payments-ის აღმასრულებელი დირექტორის, ჯარედ ისაკმენის სახელით. მისიამ Crew Dragon Resilience ფლორიდის კენედის კოსმოსური ცენტრის 39A გამშვები კომპლექსიდან Falcon 9 გამშვები რაკეტის თავზე გაუშვა, Dragon კაფსულა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გადაიტანა და დაახლოებით სამი დღის შემდეგ წარმატებით დასრულდა, როდესაც Resilience ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა. ეკიპაჟის ოთხივე წევრმა SpaceX-ისგან კომერციული ასტრონავტების მომზადება გაიარა. ტრენინგი მოიცავდა ორბიტალურ მექანიკას, მიკროგრავიტაციის გარემოში მუშაობას, დატვირთვის ტესტირებას, საგანგებო სიტუაციებისთვის მზადების ტრენინგს და მისიის სიმულაციებს.<ref>{{cite web |last=Stein |first=Vicky |date=September 23, 2021 |title=Inspiration4: The first all-civilian spaceflight on SpaceX Dragon |url=https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210928012153/https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |archive-date=September 28, 2021 |work=space.com |access-date=September 28, 2021}}</ref> === ეროვნული თავდაცვა === [[File: STP-2 Mission (48129211908).jpg|thumb|upright=1.2|Launch of the [[STP-2]] mission on a Falcon Heavy in June 2019]] 2005 წელს SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ მას მიენიჭა განუსაზღვრელი მიწოდების/განუსაზღვრელი რაოდენობის (IDIQ) კონტრაქტი, რომელიც აშშ-ის საჰაერო ძალებს საშუალებას აძლევდა კომპანიისგან შეეძინა 100 მილიონი დოლარის ღირებულების გაშვების თანხა.<ref>{{cite press release|url=http://www.spacex.com/press.php?page=15|title=SpaceX Awarded $100 Million Contract From U.S. Air Force for Falcon I|date=May 2, 2005|publisher=SpaceX |access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20080830032252/http://www.spacex.com/press.php?page=15|archive-date=August 30, 2008}}</ref> სამი წლის შემდეგ, NASA-მ გამოაცხადა, რომ მან SpaceX-ს მიენიჭა IDIQ გაშვების სერვისების კონტრაქტი 1 მილიარდ დოლარამდე, მინიჭებული მისიების რაოდენობის მიხედვით.<ref name="NASA presser 20080422">{{citation-attribution|1={{cite press release|url=https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|title=NASA Awards Launch Services Contract to SpaceX|publisher=NASA|date=April 22, 2008|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312055955/https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|url-status=live}} }}</ref> 2012 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა თავისი პირველი ორი გაშვების კონტრაქტი აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტთან (DoD). აშშ-ის საჰაერო ძალების კოსმოსური და სარაკეტო სისტემების ცენტრმა SpaceX-ს მიანიჭა ორი EELV კლასის მისია: ღრმა კოსმოსის კლიმატის ობსერვატორია (DSCOVR) და კოსმოსური ტესტირების პროგრამა 2 (STP-2). DSCOVR გაუშვეს Falcon 9 გამშვები მანქანით 2015 წელს, ხოლო STP-2 გაუშვეს Falcon Heavy-ზე 2019 წლის 25 ივნისს.<ref>{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |title=Why the third launch of SpaceX's Falcon Heavy rocket has the highest stakes yet |url=https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |access-date=December 26, 2021 |work=The Verge |date=June 24, 2019 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133416/https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |url-status=live }}</ref> Falcon 9 v1.1 სერტიფიცირებული იყო ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვებისთვის (NSSL) 2015 წელს, რამაც SpaceX-ს საშუალება მისცა, საჰაერო ძალებისთვის კონტრაქტით დაედო გაშვების მომსახურება ეროვნული უსაფრთხოების კლასიფიცირებული ნებისმიერი ტვირთისთვის.<ref name="NSSL1">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/589724/air-forces-space-and-missile-systems-center-certifies-spacex-for-national-secur/|title=Air Force's Space and Missile Systems Center Certifies SpaceX for National Security Space Missions|work=U.S. Air Force |publisher=USAF|date=May 26, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301072446/http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/589724/air-forces-space-and-missiles-system-center-certifies-spacex-for-national-secur.aspx|url-status=live}} }}</ref> ამან დაარღვია მონოპოლია, რომელიც 2006 წლიდან ეკავა United Launch Alliance-ს (ULA) აშშ-ს საჰაერო ძალების მიერ კლასიფიცირებული ტვირთის გაშვებაზე.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 26, 2015 |title=U.S. Air Force certifies SpaceX for national security launches |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190203085017/https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |archive-date=February 3, 2019 |access-date=February 2, 2019 |work=Reuters}}</ref> 2016 წლის აპრილში აშშ-ს საჰაერო ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების პირველი ასეთი გაშვება SpaceX-ს მიანიჭა მეორე GPS III თანამგზავრის გასაშვებად 82.7 მილიონ დოლარად.<ref>{{cite web |author=Gruss |first=Mike |date=April 27, 2016 |title=SpaceX wins $82{{spaces}}million contract for 2018 Falcon 9 launch of GPS 3 satellite |url=http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160428012049/http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |archive-date=April 28, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ეს დაახლოებით 40%-ით ნაკლები იყო მსგავსი წინა მისიების სავარაუდო ღირებულებაზე.<ref>{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=April 28, 2016 |title=SpaceX undercut ULA rocket launch pricing by 40 percent: U.S. Air Force |url=https://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216155948/http://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Reuters}}</ref> SpaceX-მა ასევე გაუშვა მესამე GPS III გაშვება 2020 წლის 20 ივნისს.<ref>{{cite web|url=https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|title=SpaceX's low cost won GPS 3 launch, Air Force says|date=March 15, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=November 24, 2022|archive-date=August 2, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163725/https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტში SpaceX-მა აშშ-ს საჰაერო ძალებისგან დამატებით 290 მილიონი დოლარის კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი GPS III თანამგზავრის გასაშვებად.<ref>{{cite news |author=Kelly |first=Emre |date=March 15, 2018 |title=ULA, SpaceX secure nearly $650{{spaces}}million in Air Force launch contracts |url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181104161146/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |archive-date=November 4, 2018 |access-date=March 29, 2018 |newspaper=Florida Today}}</ref> აშშ-ის ეროვნულმა დაზვერვის ოფისმა (NRO) ასევე შეიძინა SpaceX-ისგან გაშვების ინსტრუმენტები, რომელთაგან პირველი 2017 წლის 1 მაისს განხორციელდა.<ref>{{cite web |url=https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|title=SpaceX prepares for its first big NRO launch|date=April 26, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=February 2, 2019|archive-date=April 27, 2017|archive-url=https://archive.today/20170427224349/https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|url-status=live}}</ref> 2019 წლის თებერვალში SpaceX-მა აშშ-ის საჰაერო ძალებისგან 297 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი ეროვნული უსაფრთხოების მისიის გასაშვებად, რომელთა გაშვებაც არაუადრეს 2021 ფინანსური წლისა უნდა მომხდარიყო.<ref>{{cite news|url=https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|title=Air Force awards $739{{spaces}}million in launch contracts to ULA and SpaceX|last=Erwin|first=Sandra|date=February 19, 2019|publisher=SpaceNews|access-date=February 19, 2019|archive-date=June 2, 2019|archive-url=https://archive.today/20190602141950/https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის აგვისტოში აშშ-ის კოსმოსურმა ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) კონტრაქტები მომდევნო 5-7 წლის განმავლობაში გასცეს. SpaceX-მა ერთი გაშვებისთვის 316 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიგო. გარდა ამისა, SpaceX ამ პერიოდში აშშ-ის სამხედრო თანამგზავრების გაშვების მოთხოვნების 40%-ს დააკმაყოფილებს.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|title=SpaceX and ULA win military launch competition worth $653{{spaces}}million{{snd}}and that's just the start |publisher=CNN | first=Jackie |last=Wattles |date=August 7, 2020 |access-date=August 8, 2020|archive-date=August 8, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200808174639/https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|url-status=live}}</ref> SpaceX ასევე ქმნის და გაუშვებს სპეციალურ სამხედრო თანამგზავრებს კოსმოსური განვითარების სააგენტოსთვის, როგორც დედამიწის დაბალ ორბიტაზე ახალი რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემის ნაწილს.<ref>{{cite web|last=Erwin|first=Sandra|url=https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|title=L3Harris, SpaceX win Space Development Agency contracts to build missile-warning satellites|publisher=SpaceNews|date=October 5, 2020|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 6, 2020|archive-url=https://archive.today/20201006005733/https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|url-status=live}}</ref> ეს თანავარსკვლავედი შეერთებულ შტატებს დედამიწის ნებისმიერი ადგილიდან გაშვებული ბირთვული რაკეტების და ჰიპერბგერითი იარაღის აღმოჩენის, დამიზნების და პოტენციურად ჩაჭრის შესაძლებლობას მისცემს.<ref>{{cite web|url=https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|title=2019 Missile Defense Review|publisher=Office of the Secretary of Defense|date=November 1, 2019|access-date=June 21, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20190118011651/https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|archive-date=January 18, 2019|url-status=live}}</ref> ჩინეთმაც და რუსეთმაც გაეროში შეიტანეს შეშფოთება ამ პროგრამის შესახებ,<ref>{{cite web|url=https://russiaun.ru/en/news/261022_v|title=Statement by Deputy Head of the Russian Delegation on Outer Space Disarmament Aspects|publisher=Russian Federation to the United Nations|date=October 26, 2022|access-date=November 10, 2022|archive-date=November 10, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221110230506/https://russiaun.ru/en/news/261022_v|url-status=live}}</ref> და სხვადასხვა ორგანიზაცია აფრთხილებს, რომ მან შეიძლება დესტაბილიზაცია გამოიწვიოს და კოსმოსში შეიარაღების რბოლა გამოიწვიოს.<ref>{{cite web|url=https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|title=Approaching the Third Rail? A Trilateral Treaty to Prohibit Space-Based Missile Defenses|publisher=Carnegie Endowment for International Peace|date=December 16, 2021|access-date=November 1, 2022|archive-date=November 20, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221120230429/https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|title=Space-based Missile Defense|publisher=Union of Concerned Scientists|date=August 30, 2018|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 17, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221017223317/https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მარტში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 2021 წელს ეროვნულ სადაზვერვო ოფისთან ხელმოწერილი 1.8 მილიარდი დოლარის ღირებულების კონტრაქტის ფარგლებში, SpaceX ასობით ჯაშუშური თანამგზავრისგან შემდგარი ქსელს აშენებს. Reuters-ის ცნობით, ეს ახალი ქსელი დაბალ ორბიტაზე გუნდურად ფუნქციონირებას შეძლებს.<ref>{{cite news |last1=Roulette |first1=Joey |last2=Marisa |first2=Taylor |title=Exclusive: Musk's SpaceX is building spy satellite network for US intelligence agency, sources say |url=https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |access-date=April 6, 2024 |work=Reuters |date=March 16, 2024 |archive-date=March 27, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240327043544/https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის დეკემბერში, WSJ-მ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ მასკს სამთავრობო საიდუმლოებებზე წვდომა არ ჰქონდა.<ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/tech/musk-spacex-security-clearance-secrets-b9774346?st=6XXFYn&reflink=desktopwebshare_permalink|title=Why Musk Doesn't Have Access to SpaceX's Biggest Government Secrets|publisher=Wall Street Journal}}</ref> == ბაზარზე კონკურენციის დაწყება და ფასების ზეწოლა == SpaceX-ის დაბალმა გაშვების ფასებმა, განსაკუთრებით გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გამავალი საკომუნიკაციო თანამგზავრების შემთხვევაში, გამოიწვია ბაზრის ზეწოლა მის კონკურენტებზე, რათა შეემცირებინათ საკუთარი ფასები.<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> 2013 წლამდე, ღია კონკურენციის მქონე კომასოდიური გაშვების ბაზარზე დომინირებდა Arianespace (Ariane 5-ის გაშვება) და International Launch Services (Proton-ის გაშვება).<ref name="bbc20131203">{{cite web |author=Amos |first=Jonathan |date=December 3, 2013 |title=SpaceX launches SES commercial TV satellite for Asia |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170102045752/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |archive-date=January 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=BBC News}}</ref> დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გაშვების ფასით, Falcon 9 რაკეტები ინდუსტრიაში ყველაზე იაფი იყო.<ref name="fp20131209">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=December 9, 2013 |title=The Rocketeer |url=https://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170317221323/http://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |archive-date=March 17, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Foreign Policy}}</ref> ევროპელი თანამგზავრული ოპერატორები SpaceX-ის კონკურენციის შედეგად, ESA-ს მოუწოდებენ, შეამციროს Ariane 5 და Ariane 6 რაკეტების გაშვების ფასები.<ref name="smh20150519">{{cite web |author=Ramli |first=David |date=May 19, 2015 |title=NBN launcher Arianespace to cut jobs and costs to fight SpaceX |url=https://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archive-date=June 12, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Sydney Morning Herald Business Day |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archivedate=ივნისი 12, 2017 }}</ref> SpaceX-მა დაასრულა United Launch Alliance (ULA)-ს მონოპოლია აშშ-ის სამხედრო ტვირთებზე, როდესაც მან ეროვნული უსაფრთხოების გაშვებისთვის კონკურენცია დაიწყო. 2015 წელს, შიდა, სამხედრო და ჯაშუშური გაშვების შემცირების მოლოდინში, ULA-მ განაცხადა, რომ გაკოტრდებოდა, თუ კომერციული თანამგზავრის გაშვების შეკვეთებს არ მოიპოვებდა.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 21, 2015 |title=Lockheed-Boeing rocket venture needs commercial orders to survive |url=https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305042600/https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Yahoo}}</ref> ამ მიზნით, ULA-მ გამოაცხადა პროცესებისა და სამუშაო ძალის მასშტაბური რესტრუქტურიზაცია, რათა გაშვების ხარჯები განახევრებულიყო.<ref name="dbj20141016">{{cite web |author=Avery |first=Greg |date=December 14, 2014 |title=ULA plans new rocket, restructuring to cut launch costs in half |url=http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170315142232/http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |archive-date=March 15, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Denver Business Journal}}</ref><ref name="lat20141212">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=October 16, 2014 |title=Congress OKs bill banning purchases of Russian-made rocket engines |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170307165553/http://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |archive-date=March 7, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> SpaceX-ის მიერ 2017 წელს კონგრესის მიერ მიცემულ ჩვენებაში ნათქვამია, რომ NASA-ს კოსმოსური აქტის შეთანხმების პროცესმა, რომელიც „კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის ტრანსპორტირებისთვის მხოლოდ მაღალი დონის მოთხოვნის დაწესებას [და] დეტალების ინდუსტრიისთვის მიტოვებას“ გულისხმობდა, SpaceX-ს საშუალება მისცა, დამოუკიდებლად დაეპროექტებინა და განევითარებინა Falcon 9 რაკეტა მნიშვნელოვნად დაბალ ფასად. NASA-ს დამოუკიდებლად დამოწმებული ციფრების თანახმად, SpaceX-ის მიერ Falcon 9 რაკეტის, მათ შორის Falcon 1 რაკეტის, განვითარების მთლიანი ღირებულება შეფასდა 390 million USD-ად. 2011 წელს NASA-მ შეაფასა, რომ სააგენტოს დაახლოებით 4 ბილიონი USD დაუჯდებოდა ისეთი რაკეტის შემუშავება, როგორიცაა Falcon 9 გამაძლიერებელი, NASA-ს ტრადიციული კონტრაქტის პროცესების საფუძველზე, დაახლოებით ათჯერ მეტი.<ref name="Zapata 2017">{{cite conference |url=https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|title=An Assessment of Cost Improvements in the NASA COTS/CRS Program and Implications for Future NASA Missions |book-title=AIAA Space 2017 |last=Zapata|first=Edgar |date=September 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20190617200937/https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|archive-date=June 17, 2019|url-status=live |via=NASA}}</ref> 2020 წლის მაისში, NASA-ს ადმინისტრატორმა ჯიმ ბრაიდენსტინმა აღნიშნა, რომ NASA-ს SpaceX-ში ინვესტიციების წყალობით, შეერთებულ შტატებს კომერციული გაშვების ბაზრის 70% უჭირავს, რაც მნიშვნელოვანი გაუმჯობესებაა 2012 წლიდან, როდესაც ქვეყნიდან კომერციული გაშვების შემთხვევები არ არსებობდა.<ref>{{cite web|last1=Berger|first1=Eric|title=Forget Dragon, the Falcon 9 rocket is the secret sauce of SpaceX's success|date=June 3, 2020|url=https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|publisher=Ars Technica|access-date=August 21, 2020|archive-date=August 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200817223027/https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მდგომარეობით, SpaceX ახორციელებს Rideshare და Bandwagon (საშუალო დახრილობის) პროგრამებს. ეს დამატებით კონკურენციას უქმნის მცირე თანამგზავრების გამშვებებს.<ref>{{Cite web |last=Lentz |first=Danny |date=April 7, 2024 |title=SpaceX debuts new Bandwagon rideshare service |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |access-date=April 8, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US |archive-date=April 8, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240408002912/https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |url-status=live }}</ref> == კორპორატიული საქმეები == === დირექტორთა საბჭო === {| class="wikitable sortable" |+ SpaceX board of directors as of January 2021<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 4, 2020|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201125121916/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |- !Joined board !Name !Titles |- |2002<ref name="Musk Bio">{{cite web|title=Elon Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206141955/https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|url-status=live}}</ref> |[[Elon Musk]] |Founder, chairman, CEO and CTO of SpaceX; CEO, [[Chief product officer|Product Architect]], and former chairman of [[Tesla, Inc.|Tesla]]; former chairman of [[SolarCity]]<ref name="Musk Bio" /> |- |2002<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 19, 2002|title=SEC Form D: Notice of sale of securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|access-date=December 31, 2020|publisher=United States Securities and Exchange Commission (SEC)|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206211419/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|url-status=live}} }}</ref> |[[Kimbal Musk]] |Board member, Tesla<ref>{{cite web|title=Kimbal Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=October 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201025165828/https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |2009<ref name="SEC 2009">{{citation-attribution|1={{cite web|date=March 30, 2009|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 22, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122175939/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |[[Gwynne Shotwell]] |President and COO of SpaceX<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|last=Tzinis|first=Irene|date=June 12, 2020|title=Ms. Gwynne Shotwell|url=http://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell|access-date=December 31, 2020|publisher=NASA|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206033037/https://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell/|url-status=live}} }}</ref> |- |[[Luke Nosek]] |Co-founder, PayPal<ref>{{cite web |title=Luke Nosek, Gigafund: Profile and Biography |url=https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |website=bloomberg.com |publisher=Bloomberg Markets |access-date=December 24, 2021 |archive-date=December 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211224184445/https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |url-status=live }}</ref> |- |[[Steve Jurvetson]] |Co-founder, Future Ventures fund<ref>{{cite web|last=Schubarth|first=Cromwell|date=February 15, 2019|title=The Funded: Steve Jurvetson raises $200M for new venture fund|url=https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|access-date=December 31, 2020|work=Silicon Valley Business Journal|archive-date=February 28, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210228220552/https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|url-status=live}}</ref> |- |2010<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=November 9, 2010|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 11, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201111191613/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |Antonio Gracias |CEO and Chairman of the Investment Committee at Valor Equity Partners<ref>{{cite web|title=Antonio Gracias {{!}} Board of Directors|url=https://ir.tesla.com/board-directors/antonio-gracias|access-date=February 1, 2020|website=tesla.com|archive-date=January 7, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107174258/https://ir.tesla.com/corporate|url-status=live}}</ref> |- |2015<ref>{{cite news|last1=Hardy|first1=Quentin|last2=Dougherty|first2=Conor|date=January 20, 2015|title=Google and Fidelity Put $1{{spaces}}Billion into SpaceX (Published 2015)|newspaper=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|access-date=December 31, 2020|issn=0362-4331|archive-date=November 12, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112043026/https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|url-status=live}}</ref> |Donald Harrison |President of global partnerships and corporate development, Google<ref>{{cite news|last=Hagey|first=Keach|date=September 16, 2020|title=Google Executive Gets Grilling on Capitol Hill|newspaper=The Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|access-date=December 31, 2020|issn=0099-9660|archive-date=November 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201115221848/https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|url-status=live}}</ref> |} === ხელმძღვანელობის ცვლილებები === 2022 წლის ნოემბერში კომპანიამ გამოაცხადა, რომ ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი და ვიცე-პრეზიდენტი მარკ ჯუნკოსა Starbase-ს, მის ტეხასის რაკეტების გაშვების ობიექტს, უხელმძღვანელებდნენ ომეად აფშართან ერთად, რომელიც იმ დროს Tesla-ს ოპერაციებს ტეხასში ხელმძღვანელობდა. შაიმალ პატელი, რომელიც ადგილზე ოპერაციების უფროსი დირექტორი იყო, კეიპ კანავერალის ობიექტზე გადავიდოდა. CNBC-ის ცნობით, აღმასრულებელი დირექტორის ეს ნაბიჯები აჩვენებდა „კომპანიის შიგნით არსებულ სასწრაფო განცდას, რომ Starship-ი გაფრენილიყო“.<ref>{{Cite web |last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX shakes up Starship leadership in Texas as push for the rocket's next milestone intensifies |date=November 11, 2022 |url=https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |access-date=November 11, 2022 |publisher=CNBC |language=en |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183321/https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX's Gwynne Shotwell Takes Over Starbase Mars Mission |url=https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |access-date=November 11, 2022 |website=The Information |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183329/https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |title=Tesla Official Afshar Turns Up at SpaceX in New Starship Role |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |access-date=November 11, 2022 |newspaper=Bloomberg.com |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111161341/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |url-status=live }}</ref> === სამუშაო ადგილის კულტურა === NASA-ს ყოფილი მოადგილის ადმინისტრატორის, ლორი გარვერის თქმით, კომპანიას, ზოგადად, მამაკაცებით დომინირებული თანამშრომლების კულტურა აქვს, რაც კოსმოსური ფრენების ინდუსტრიის მსგავსია.<ref>{{Cite book |last=Garver |first=Lori B. |title=Escaping Gravity: My Quest to Transform NASA and Launch a New Space Age |url=https://archive.org/details/escapinggravitym0000lori |date=2022 |publisher=Diversion Publishing Corporation |others=Foreword by Walter Isaacson |isbn=978-1-63576-770-4 |location=New York |oclc=1328013856 |quote=As president and COO of SpaceX, Gwynne Shotwell is an effective and revered female leader in the space community [...] both companies have reputed "bro" cultures. Numerous charges of sexual harassment and discrimination have recently been made public by employees in both companies. [...] Progress toward diversity, equity, and inclusion has been much too slow. |author-link=Lori Garver}}</ref> 2021 წლის დეკემბერში გამოქვეყნდა SpaceX-ის ხუთი ყოფილი თანამშრომლის, სტაჟიორებიდან დაწყებული სრული ინჟინრებით დამთავრებული, სექსუალური შევიწროების შესახებ პრეტენზიები სამუშაო ადგილზე.<ref>{{cite web|title=Former SpaceX workers say company has a culture of sexual harassment|url=https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|access-date=December 14, 2021|website=Engadget|date=December 14, 2021 |language=en-US|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214205831/https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|url-status=live}}</ref> ყოფილმა თანამშრომლებმა განაცხადეს, რომ მათ არასასურველი წინადადებები და არასასიამოვნო ურთიერთქმედება განიცადეს.<ref>{{Cite news|last=Roulette|first=Joey|date=December 14, 2021|title=Former Interns Say SpaceX Ignored Sexual Harassment|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-date=December 28, 2021 |url-access=limited|access-date=December 15, 2021|issn=0362-4331}}{{cbignore}}</ref> გარდა ამისა, ანგარიშებში შედიოდა კომპანიაში არსებული სექსუალური შევიწროების კულტურის შესახებ პრეტენზიები და ის, რომ აღმასრულებლების, მენეჯერების და ადამიანური რესურსების ოფიცრების მიმართ შეტანილი საჩივრები დიდწილად უპასუხოდ რჩებოდა.<ref>{{cite web|last=Grush|first=Loren|date=December 14, 2021|title=Five former SpaceX employees speak out about harassment at the company|url=https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|access-date=December 14, 2021|website=The Verge|language=en|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214185427/https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|url-status=live}}</ref> 2022 წლის მაისში, Business Insider-ის სტატიაში ნათქვამი იყო, რომ მასკი 2016 წელს კერძო თვითმფრინავში SpaceX-ის ბორტგამცილებელთან სექსუალურ შევიწროებაში იყო ჩართული, ბორტგამცილებლის ანონიმურ მეგობარზე დაყრდნობით.<ref>{{cite web |last=McHugh |first=Rich |date=May 19, 2022 |title=A SpaceX flight attendant said Elon Musk exposed himself and propositioned her for sex, documents show. The company paid $250,000 for her silence. |url=https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220519235500/https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |archive-date=May 19, 2022 |access-date=June 17, 2021 |website=Insider |language=en}}</ref> საპასუხოდ, ზოგიერთმა თანამშრომელმა ღია წერილი დაწერა, რომელშიც დაგმო „ელონის Twitter-ის მავნე ქცევა“.<ref name="verge">{{cite web |last=Grush |first=Loren |date=June 16, 2022 |title=SpaceX employees draft open letter to company executives denouncing Elon Musk's behavior |url=https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616231618/https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |archive-date=June 16, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=The Verge |language=en}}</ref> ასევე კომპანიას სთხოვს, ნათლად განსაზღვროს SpaceX-ის „არანაირ იდიოტთან“ და „ნულოვანი ტოლერანტობის“ პოლიტიკა, რომელიც, მისი თქმით, არათანაბრად ხორციელდება ერთი თანამშრომლიდან მეორეზე. მეორე დღეს გვინ შოტველმა გამოაცხადა, რომ წერილში ჩართული თანამშრომლები სამსახურიდან გაათავისუფლეს და განაცხადა, რომ თანამშრომლებს სამუშაო დღის განმავლობაში უგზავნიდნენ არასპონსორირებულ, დაუკვეთავ გამოკითხვებს და ზოგიერთ მათგანს წერილზე ხელის მოწერის ზეწოლა აწუხებდა.<ref>{{cite web |last=Jacob |first=Nutson |date=June 17, 2022 |title=Reports: SpaceX fires employees who criticized Elon Musk in open letter |url=https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220619022231/https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |archive-date=June 19, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=Axios |language=en}}</ref> კომპანია ასევე აღწერილია, როგორც სამუშაო კულტურის მქონე, რომელიც თანამშრომლებს ზედმეტი მუშაობისკენ უბიძგებს და აღწერილია, როგორც გადაწვის კულტურის ხელშემწყობი.<ref name="theverge2021">{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |date=October 4, 2021 |title=Blue Origin's ideas to mimic SpaceX sound pretty brutal for employees |language=en |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |url-status=live |access-date=May 6, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220504190743/https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |archive-date=May 4, 2022}}</ref> Blue Origin-ის, კონკურენტი აერონავტიკული კომპანიის, მემორანდუმის თანახმად, რომელსაც სასამართლო პროცესებისა და SpaceX-ის საწინააღმდეგო პოლიტიკური ლობირების ისტორია აქვს,<ref>{{Cite web |title=Blue Origin vs. SpaceX – Which is Winning the Space Race? |url=https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |access-date=May 18, 2023 |website=Alphr |date=March 31, 2022 |language=en-US |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211702/https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX vs. Blue Origin vs. Virgin Galactic: What's the difference? |url=https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |access-date=May 18, 2023 |website=WhatIs.com |language=en |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=August 16, 2021 |title=Blue Origin sues U.S. government over SpaceX lunar lander contract |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |access-date=May 18, 2023 |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |url-status=live }}</ref> SpaceX-ს ძალიან გრძელი სამუშაო საათები, შაბათ-კვირას მუშაობა და არდადეგების შეზღუდულ გამოყენება ელიდა.<ref name="theverge2021" /> „SpaceX-ის თანამშრომლები აცხადებენ, რომ ისინი იხდიან ფასს მილიარდერის მიერ კოსმოსის კოლონიზაციის გასაოცარი სისწრაფით მცდელობისთვის“, - იტყობინება Reuters 2023 წელს. OSHA-ს ჩანაწერების შესწავლამ აჩვენა, რომ დაზიანებების მაჩვენებელი ინდუსტრიის საშუალო მაჩვენებელზე მაღალია. გარდა ამისა, Reuters-მა დოკუმენტირება მოახდინა SpaceX-ში სამუშაო ადგილზე მინიმუმ 600 აქამდე დაურეგისტრირებელი დაზიანების შესახებ, მათ შორის „კიდურების დამტვრევა, ამპუტაციები, ელექტროშოკი, თავისა და თვალის ჭრილობები და ერთი სიკვდილი“.<ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/investigates/special-report/spacex-musk-safety/|title=At SpaceX, worker injuries soar in Elon Musk's rush to Mars |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=November 10, 2023 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> <ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/technology/injury-rates-musks-spacex-exceed-industry-average-second-year-2024-04-22/|title=Exclusive: Injury rates for Musk's SpaceX exceed industry average for second year |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=April 23, 2024 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> გარდაცვლილი იყო ლონი ლებლანკი, ყოფილი აშშ-ის საზღვაო ქვეითი. 2024 წლის ივნისში, რვა ყოფილმა თანამშრომელმა, იგივე პირებმა, რომლებიც ადრე გაათავისუფლეს ილონ მასკის წინააღმდეგ ღია წერილის დაწერის გამო, სარჩელი შეიტანეს მასკისა და SpaceX-ის წინააღმდეგ სექსუალური შევიწროებისა და დისკრიმინაციის ბრალდებით.<ref>{{cite web|url=https://www.huffpost.com/entry/space-x-elon-musk-lawsuit-alleges-sexual-harassment-retaliation_n_666a5268e4b076909e1d13a6|title=Former Workers Accuse SpaceX And Elon Musk Of Sex Harassment, Retaliation In Lawsuit|date=June 13, 2024 |publisher=}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/science/article/2024/jun/12/elon-musk-spacex-lawsuit|title=Elon Musk sued by SpaceX engineers claiming they were illegally fired|work=The Guardian|date=June 12, 2024 }}</ref> == ფედერალური გამოძიებები == 2023 წლის აგვისტოში აშშ-ის იუსტიციის დეპარტამენტმა (DOJ) SpaceX-ის წინააღმდეგ სარჩელი შეიტანა ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მაძიებლების დისკრიმინაციისთვის დასაქმების პროცესში, იმ მოტივით, რომ კომპანიამ დაარღვია იმიგრაციისა და მოქალაქეობის შესახებ კანონი ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მიმღებების უარყოფით და მხოლოდ აშშ-ის მოქალაქეებისა და მუდმივი მაცხოვრებლების დაქირავებით.<ref>{{Cite news |last=Archie |first=Ayana |date=August 25, 2023 |title=The Justice Department is suing SpaceX for allegedly not hiring refugees and asylees |url=https://www.npr.org/2023/08/25/1196005433/space-x-justice-department-refugees-lawsuit |access-date=March 27, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> SpaceX-მა უარყო დანაშაული და მიუთითა აშშ-ის ექსპორტის კონტროლის კანონზე.<ref name=":1" /> 2025 წლის თებერვალში იუსტიციის დეპარტამენტმა შეიტანა შუამდგომლობა საქმის ცრურწმენით შეწყვეტის შესახებ.<ref name=":1">{{Cite news |last=Cohen |first=Luc |date=February 20, 2025 |title=US says it will drop immigration case against SpaceX |url=https://www.reuters.com/legal/us-says-it-will-drop-immigration-case-against-spacex-2025-02-21/ |access-date=March 27, 2025 |work=[[Reuters]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=DOJ drops lawsuit against SpaceX for discriminatory hiring practices against immigrants |url=https://immpolicytracking.org/policies/doj-drops-case-against-spacex-for-discriminatory-hiring-practices-against-immigrants/ |access-date=March 27, 2025 |website=Immigration Policy Tracking Project |language=en}}</ref> 2024 წლის დეკემბერში ფედერალურმა სააგენტოებმა გამოიძიეს SpaceX უსაფრთხოების დარღვევების, ასევე მასკის მიერ ნარკოტიკების სავარაუდო მოხმარების გამო.<ref>{{cite web |title=Elon Musk and SpaceX Face Federal Reviews After Violations of Security Reporting Rules |url=https://www.nytimes.com/2024/12/17/technology/elon-musk-spacex-national-security-reporting.html |website=New York Times|author=Kirsten Grind, Eric Lipton and Sheera Frenkel |date=December 18, 2024 |access-date=December 18, 2024 }}</ref><ref>{{cite web |title=SpaceX warned not to seek higher clearance for Elon Musk due to drug use: report |url=https://www.independent.co.uk/news/world/americas/elon-musk-security-clearance-putin-b2665462.html |website=Independent |author=Io Dodds|date=December 17, 2024|access-date=December 19, 2024 |language=en-gb}}</ref> == გარემოზე ზემოქმედება == NPR-ის მიერ ჩატარებული გამოძიების თანახმად, „SpaceX ზოგჯერ უგულებელყოფდა გარემოსდაცვით რეგულაციებს, რადგან ის ჩქარობდა თავისი დამფუძნებლის ხედვის ასრულებას. ჩანაწერები აჩვენებს, რომ თითოეული გაშვებისას კომპანია ათიათასობით გალონი სითხე, რომელსაც რეგულატორები ინდუსტრიულ ჩამდინარე წყლებად კლასიფიცირებენ, გარემოში ჩარეცხავდა“.<ref>{{Cite news |title=SpaceX wants to go to Mars. To get there, environmentalists say it’s trashing Texas |url=https://www.npr.org/2024/10/10/nx-s1-5145776/spacex-texas-wetlands |access-date=March 26, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> გარდა იმისა, რომ საფრთხეს უქმნის ახლომდებარე მოსახლეობას, ჩამდინარე წყლები მნიშვნელოვან საფრთხეს უქმნის ველურ ბუნებას.<ref>{{Cite web |date=October 17, 2024 |title=The Terrible Irony of Destroying Earth in Search of Plan(et) B: SpaceX’s Impacts to Boca Chica, Texas {{!}} Defenders of Wildlife |url=https://defenders.org/blog/2024/10/terrible-irony-of-destroying-earth-search-of-planet-b-spacexs-impacts-boca-chica-0 |access-date=March 26, 2025 |website=defenders.org |language=en}}</ref> 2025 წელს SpaceX Starship Flight 7-ის რაკეტის აფეთქების შედეგად ატმოსფეროში ნამსხვრევები გაიგზავნა, რომლებიც კარიბის ზღვაზე გავრცელდა. ინციდენტმა ასევე „დედამიწის ატმოსფეროს ზედა ფენებში მავნე ჰაერის დაბინძურების მნიშვნელოვანი რაოდენობა გაათავისუფლა“.<ref>{{Cite web |last=published |first=Tereza Pultarova |date=February 2, 2025 |title=How much did SpaceX's Starship Flight 7 explosion pollute the atmosphere? |url=https://www.space.com/space-exploration/how-much-did-spacexs-starship-flight-7-explosion-pollute-the-atmosphere |access-date=March 26, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> == რესურსები ინტერნეტში == *{{twitter|SpaceX}} *{{facebook|SpaceX}} *http://www.spacex.com - ოფიციალური ვებ გვერდი *http://waitbutwhy.com/2015/08/how-and-why-spacex-will-colonize-mars.html ==სქოლიო== {{reflist|refs= <ref name="Alejandra 2025">{{Cite news |last=Yañez |first=Alejandra |date=May 20, 2025 |title=Cameron County Commissioners Court approves Starbase as new city |url=https://www.valleycentral.com/news/local-news/cameron-county-commissioners-court-approves-starbase-as-new-city/ |access-date=May 20, 2025}}</ref> <ref name="Delaware 2016">{{cite web|title=Delaware Business Search (File # 3500808{{snd}}Space Exploration Technologies Corp)|url=https://icis.corp.delaware.gov/eCorp/EntitySearch/NameSearch.aspx|publisher=Delaware Department of State: Division of Corporations|access-date=February 1, 2022|url-status=live|archive-date=September 20, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920145319/https://icis.corp.delaware.gov/Ecorp/EntitySearch/NameSearch.aspx}}</ref> <ref name="Stephen 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=June 28, 2024 |title=Rocket Report: China flies reusable rocket hopper; Falcon Heavy dazzles |url=https://arstechnica.com/space/2024/06/rocket-report-china-tests-reusable-rocket-tech-spacex-booster-flies-22nd-time/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Berger 2024">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=March 1, 2019 |title=The marriage of SpaceX and NASA hasn't been easy—but it's been fruitful |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/together-nasa-and-spacex-are-stronger-and-so-is-america/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="sn202104162">{{Cite news |last=Foust |first=Jeff |date=April 16, 2021 |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |archive-date=May 23, 2021 |access-date=April 18, 2021 |work=[[SpaceNews]]}}</ref> <ref name="September 15">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=September 15, 2024 |title=So what are we to make of the highly ambitious, private Polaris spaceflight? |url=https://arstechnica.com/space/2024/09/after-five-demanding-days-in-space-polaris-dawn-splashes-down-safely/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Zubrin 2019">{{Cite book |last=Zubrin |first=Robert |title=The Case for Space: How the Revolution in Spaceflight Opens Up a Future of Limitless Possibility |url=https://archive.org/details/caseforspacehowr0000zubr |date=May 14, 2019 |publisher=[[Prometheus Books]] |isbn=978-1-63388-534-9 |location=Amherst, New York |oclc=1053572666 |author-link=Robert Zubrin}}</ref> <ref name="Convention">{{cite web|title=The Mars Society Inc. Fourth International Convention|author=Mars Society|date=August 23, 2001|access-date=August 23, 2021|publisher=Mars Society|url=https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|archive-date=March 30, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230330080642/https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|url-status=live}}</ref> <ref name="spectrum">{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=May 30, 2009 |title=Risky Business |url=https://spectrum.ieee.org/elon-musk-spacex |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223012225/http://spectrum.ieee.org/aerospace/space-flight/risky-business |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=IEEE Spectrum}}</ref> <ref name="Keith 2001">{{cite web |author=Cowing |first=Keith |date=August 30, 2001 |title=Millionaires and billionaires: the secret to sending humans to Mars? |url=http://www.spaceref.com/news/viewnews.html?id=383 |access-date=March 1, 2022 |publisher=SPACEREF}}{{dead link|date=August 2023|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> <ref name="A&Ssmithsonian201201">{{cite web |author=Chaikin |first=Andrew |date=January 2012 |title=Is SpaceX Changing the Rocket Equation? |url=http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223105751/http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Air & Space Smithsonian}}</ref> <ref name="Vance 2015">{{cite news |author=Vance |first=Ashlee |author-link=Ashlee Vance |date=May 14, 2015 |title=Elon Musk's space dream almost killed Tesla |url=https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180211071545/https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |archive-date=February 11, 2018 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> <ref name=Liftoff2021>{{Cite book|last=Berger|first=Eric|author-link=Eric Berger (meteorologist)| title=Liftoff|url=https://archive.org/details/liftoffelonmuskd0000berg|publisher=[[William Morrow and Company]]|year=2021|isbn=978-0-06-297997-1}}</ref> <ref name="Belfiore 2009" >{{cite news |author=Belfiore |first=Michael |date=September 1, 2009 |title=Behind the Scenes With the World's Most Ambitious Rocket Makers |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161213161703/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |archive-date=December 13, 2016 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Popular Mechanics}}</ref> <ref name="avweek20200527">[https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher Podcast: SpaceX COO On Prospects For Starship Launcher] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200610030402/https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher|date=June 10, 2020}}. Aviation Week, Irene Klotz, May 27, 2020. Retrieved June 10, 2020.</ref> <ref name="spacex.com 2012" >{{cite web|title=Space Exploration Technologies Corporation|url=http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|publisher=SpaceX|access-date=December 15, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archive-date=June 23, 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archivedate=ივნისი 23, 2013}}</ref> <ref name=usat20050617>{{cite news |first=Kevin |last=Maney |url=https://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |title=Private sector enticing public into final frontier |date=June 17, 2005 |work=USA Today |access-date=March 14, 2021 |archive-date=May 19, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120519074009/http://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |url-status=live }}</ref> <ref name=wired20070522>{{cite news|last=Hoffman|first=Carl|title=Elon Musk Is Betting His Fortune on a Mission Beyond Earth's Orbit|url=https://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|access-date=March 14, 2014|newspaper=Wired|date=May 22, 2007|archive-date=November 14, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114052527/http://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|url-status=live}}</ref> <ref name=nasa20110427>{{cite web |title=Commercial Market Assessment for Crew and Cargo Systems |url=http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |website=nasa.gov |publisher=NASA |access-date=June 10, 2015 |page=40 |date=April 27, 2011 |quote=''SpaceX has publicly indicated that the development cost for Falcon 9 launch vehicle was approximately $300{{spaces}}million. Additionally, approximately $90{{spaces}}million was spent developing the Falcon 1 launch vehicle which did contribute to some extent to the Falcon 9, for a total of $390{{spaces}}million. NASA has verified these costs.'' |archive-date=December 7, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |archivedate=დეკემბერი 7, 2014 }}</ref> <ref name=Ray Justin >{{Cite web |last=Ray |first=Justin |date=January 20, 2005 |title=Cape launch site could host new commercial rocket fleet |url=https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |access-date=October 7, 2023 |website=spaceflightnow.com |archive-date=October 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014082850/https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |url-status=live }}</ref> <ref name=Berger Brian >{{Cite web |last=Berger |first=Brian |date=October 3, 2005 |title=Kistler Teeters on the Brink After Main Investor Withdraws Support |url=https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |access-date=October 7, 2023 |website=SpaceNews |language=en-US |archive-date=April 3, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194345/https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |url-status=live }}</ref> <ref name=Belfiore Michael >{{cite magazine |author=Belfiore |first=Michael |date=January 18, 2005 |title=Race for Next Space Prize Ignites |url=https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20081012095048/https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-date=October 12, 2008 |access-date=March 1, 2017 |magazine=Wired}}</ref> <ref name=Berger Eric >{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=This is probably why Blue Origin keeps protesting NASA's lunar lander award |url=https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |access-date=December 30, 2021 |work=[[Ars Technica]] |date=August 11, 2021 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230172145/https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |url-status=live }}</ref> <ref name=satnews >{{cite news |url=http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |publisher=Satnews.com |title=Falcon 1 Reaches Space But Loses Control and is Destroyed on Re-Entry |date=March 21, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928204503/http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |archive-date=September 28, 2007 }}</ref> <ref name=Warwick >Graham Warwick and Guy Norris, "Blue Sky Thinking: DARPA at 50," ''Aviation Week & Space Technology,'' Aug 18–25, 2008, p. 18.</ref> <ref name="Levin2022">{{cite news |last1=Levin |first1=Steve |title=Elon Musk, man behind Tesla, Paypal, speaks to packed crowd at CSUB |url=https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |access-date=January 12, 2022 |work=The Bakersfield Californian |date=January 12, 2022 |language=en |archive-date=January 12, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220112031331/https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |url-status=live }}</ref> <ref name="Graham William">{{cite web |last1=Graham |first1=William |title=SpaceX at 50 – From taming Falcon 1 to achieving cadence in Falcon 9 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |website=NASASpaceFlight.com |access-date=March 16, 2021 |date=December 20, 2017 |archive-date=December 31, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201231213716/https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |url-status=live }}</ref> <ref name="Planetspace">{{cite news |last1=Bergin |first1=Chris |title= Planetspace officially protest NASA's CRS selection |url= https://www.nasaspaceflight.com/2009/01/planetspace-officially-protest-nasas-crs-selection/ |access-date=August 22, 2023 |work=NSF |date=January 15, 2009}}</ref> }} {{ავტორიტეტული წყაროები}} [[კატეგორია:SpaceX| ]] [[კატეგორია:2002 წელს დაარსებული კომპანიები]] 3qbx150glk0t2105rjel0swn2yvtzsm 4821736 4821734 2025-06-28T09:16:39Z Surprizi 14671 /* Falcon 9, Dragon და NASA-ს კონტრაქტები */ 4821736 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|Surprizi]].|21|06|2025}} {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = Space Exploration Technologies Corp. | ლოგო = [[File:SpaceX logo black.svg|frameless|upright=1.25|class=skin-invert]] | ლოგოს_ზომა = | ლოგოს_ტიტრი = | სურათი = Starbase.jpg | სურათის_ზომა = 300 | სურათის_ტიტრი = კომპანიის შტაბ-ბინა, [[SpaceX Starbase]] | სავაჭრო_სახელი = SpaceX | ყოფილი_სახელწოდება = | ტიპი = კერძო | დევიზი = | დაფუძნდა = 14 მარტი, 2002, აშშ, კალიფორნიის შტატი, ელ სეგუნდო<ref name="Delaware 2016"/> | დაიხურა = | დამაარსებელი = [[ილონ მასკი]] | მდებარეობა = | მფლობელი = | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = კოსმოსი<br />ტელეკომუნიკაციები | პროდუქცია = [[SpaceX რაკეტა-მატარებლები]]<br />[[Dragon 2|Dragon-ის ხომალდები]]<br />[[SpaceX Starshield|Starshield]] | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | თანამშრომელი = | შვილობილი = | ფილიალი = | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | საიტი = {{URL|https://www.spacex.com/|spacex.com}} }} '''Space Exploration Technologies Corporation''', ''SpaceX'' — ამერიკული ავიაკოსმოსური კომპანია, რომლის შტაბ-ბინა მდებარეობს [[აშშ]]-ის [[ტეხასის შტატი|ტეხასის შტატში]], ქალაქ სტარბეიზის (ყოფილი სოფელი ბოკა ჩიკა) შემუშავების საიტ [[SpaceX Starbase]]-ზე.<ref name="Alejandra 2025"/> კომპანია დაარსდა [[2002]] წლის 14 მარტს აშშ-ში, [[კალიფორნიის შტატი]]ს ქალაქ ელ სეგუნდოში.<ref name="Delaware 2016"/> დაარსებიდანვე კომპანიამ არაერთ წარმატებას მიაღწია: რაკეტების ძრავის, მრავალჯერადი გამოყენების გამშვები აპარატების, ადამიანის კოსმოსური ფრენების და [[თანამგზავრული დაჯგუფება|თანამგზავრული დაჯგუფების]] ტექნოლოგიების სფეროში. [[2024]] წლისთვის SpaceX მსოფლიოში კოსმოსური გაშვების დომინანტი პროვაიდერია და უსწრებს ბევრ კერძო თუ სახელმწიფო კომპანიას, მათ შორის ჩინურ კოსმოსურ პროგრამასაც.<ref name="Stephen 2024"/> SpaceX, [[NASA]] და [[აშშ-ის შეიარაღებული ძალები]] მჭიდროდ თანამშრომლობენ სამთავრობო კონტრაქტების საშუალებით.<ref name="Berger 2024"/> [[2002]] წელს [[ილონ მასკი|ილონ მასკმა]] კოსმოსური გაშვების ხარჯების შემცირების მიზნით დააარსა კომპანია SpaceX, რომელიც თავიდანვე მარსზე მდგრადი კოლონიის შექმნაზე იყო ორიენტირებული. [[2008]] წელს, სამი წარუმატებელი გაშვების მცდელობის შემდეგ [[Falcon 1]] წარმატებით გავიდა ორბიტაზე. შემდეგ, კომპანიამ NASA-ს COTS კონტრაქტების დასაკმაყოფილებლად, უფრო დიდი [[Falcon 9]] რაკეტისა და [[Dragon 1]] ხომალდის შემუშავებაზე გადაინაცვლა. [[2012]] წლისთვის SpaceX-მა დაასრულა ყველა [[Commercial Orbital Transportation Services|COTS]] სატესტო ფრენა და დაიწყო კომერციული სერვისების მისიების მიწოდება [[საერთაშორისო კოსმოსური სადგური]]სთვის. ასევე, დაახლოებით ამ პერიოდში, SpaceX-მა დაიწყო ტექნოლოგიების დახვეწა, რათა Falcon 9-ის პირველი საფეხური მრავალჯერადი გამოყენების ყოფილიყო. კომპანიამ [[2015]] წელს პირველი საფეხურის პირველი წარმატებული დაშვება და [[2017]] წელს პირველი საფეხურის ხელახლა გაშვება განახორციელა. [[Falcon Heavy]], რომელიც სამი Falcon 9 გამაძლიერებლისგან იყო აგებული, პირველად [[2018]] წელს გაფრინდა ათწლეულზე მეტი განვითარების შემდეგ. [[2025]] წლის მაისის მონაცემებით, კომპანიის Falcon 9 რაკეტები 450-ზე მეტჯერ დაეშვა, შესაბამისად თავიდან გაშვებამ, კვირაში 1-3 მიაღწია. ამ ეტაპებმა კომპანიას საჭირო ინვესტიცია მოუტანა და SpaceX-მა შემოსავლის წყაროების დივერსიფიკაცია დაიწყო. [[2019]] წელს [[Starlink]]-ის ინტერნეტ თანამგზავრული დაჯგუფების პირველი ოპერატიული თანამგზავრი ამოქმედდა. მომდევნო წლებში Starlink-მა SpaceX-ის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი გამოიმუშავა და გზა გაუხსნა მის [[Starshield]]-ის სამხედრო ანალოგს. [[2020]] წელს SpaceX-მა დაიწყო თავისი [[Dragon 2]] ხომალდების ექსპლუატაცია NASA-სა და კერძო ორგანიზაციებისთვის ეკიპაჟიანი მისიების განსახორციელებლად. დაახლოებით ამ პერიოდში SpaceX-მა დაიწყო Starship-ის სატესტო პროტოტიპების შექმნა, რომელიც ისტორიაში ყველაზე დიდი გამშვები მოწყობილობაა და მიზნად ისახავს კომპანიის ხედვის სრულად რეალიზებას სრულად მრავალჯერადი გამოყენების, ეკონომიური და ადაპტირებადი გამშვები მოწყობილობის შესახებ. SpaceX ასევე ქმნის საკუთარ კოსმოსურ კოსტუმს და ასტრონავტს [[Polaris პროგრამა|Polaris პროგრამის]] მეშვეობით,<ref name="September 15"/> ასევე ქმნის ადამიანის დასაფრენ აპარატს მთვარის მისიებისთვის NASA-ს [[Artemis პროგრამა|Artemis პროგრამის]] ფარგლებში.<ref name="sn202104162"/> ხარისხისა და ფასის უკეთ კონტროლისთვის, SpaceX თვითონ აწარმოებს რაკეტისა თუ ხომალდის ნაწილების უმეტესობას, მათ შორის Falcon და Dragon-ის ძრავებს Merlin, Kestrel, Draco და SuperDraco-ს. ამის გამო SpaceX-ს უკვე შეუძლია კლიენტებს შესთავაზოს ყველაზე დაბალი ფასები, ერთჯერადი გამოყენების რაკეტებითაც კი. == ისტორია == ===დაარსება=== [[2001]] წლის დასაწყისში [[ილონ მასკი]] შეხვდა [[რობერტ ზუბრინი|რობერტ ზუბრინს]] და [[მარსიანული საზოგადოება|მარსიანულ საზოგადოებას]] შესწირა 100 000 აშშ დოლარი, რითაც მცირე ხნით შეუერთდა დირექტორთა საბჭოს.<ref name="Zubrin 2019"/> იგი მეოთხე ყრილობაზე სიტყვით გამოვიდა, სადაც წარმოადგინა პროექტი „მარსის ოაზისი“, რომელიც [[მარსი|მარსზე]] [[სათბური]]ს განთავსებას და [[მცენარეები]]ს გაზრდას ითვალისწინებდა.<ref name="Convention"/><ref name="spectrum"/> თავდაპირველად მასკმა სცადა პროექტისთვის [[დნეპრი (რაკეტა-მატარებელი)|დნეპრის რაკეტა-მატაერებლის]] შეეძინა [[ჯიმ კანტრელი]]საგან რუსული კონტაქტების მეშვეობით.<ref name="Keith 2001"/> მასკი თავის გუნდთან ერთად ჩავიდა მოსკოვში, ამჯერად თან მაიკლ გრიფინი წაიყვანა, რომელიც მოგვიანებით NASA-ს მე-11 ადმინისტრატორი გახდა, მაგრამ ყოველ ჩასვლაზე რუსები სულ უფრო ნაკლებად ინტერესდებოდნენ გარიგებით.<ref name="A&Ssmithsonian201201"/><ref name="Vance 2015"/> ამერიკაში დაბრუნებისას მასკმა განაცხადა, რომ შეეძლო კომპანიის დაარსება, რათა აეშენებინა მათთვის საჭირო ხელმისაწვდომი რაკეტები.<ref name="Vance 2015" /> ვერტიკალური ინტეგრაციის გამოყენებით,<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> შესაძლებლობის შემთხვევაში იაფი კომერციული მზა კომპონენტებისა<ref name="Vance 2015" /> და თანამედროვე პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერიის მოდულური მიდგომის გამოყენებით. მასკი თვლიდა, რომ SpaceX-ს შეეძლო მნიშვნელოვნად შეემცირებინა გაშვების ხარჯები.<ref name="Vance 2015" /> [[2002]] წლის დასაწყისში ილონ მასკმა თავისი კომპანიისთვის, რომელსაც მალე SpaceX დაარქვა, თანამშრომლების ძებნა დაიწყო. მასკმა ახლადშექმნილ კომპანიაში საწყისი პოზიციებისთვის ხუთ ადამიანს მიმართა, მათ შორის გრიფინს, რომელმაც უარი თქვა მთავარი ინჟინრის თანამდებობაზე,<ref name=Liftoff2021/> ჯიმ კანტრელი და ჯონ გარვი (კანტრელმა და გარვიმ მოგვიანებით დააარსეს კომპანია [[Vector Launch]]), რაკეტების ინჟინერი ტომ მიულერი და კრის ტომპსონი.<ref name="Belfiore 2009" /> SpaceX-ის თავდაპირველად შტაბ-ბინა კალიფორნიის შტატის ქალაქ ელ სეგუნდოში მდებარე საწყობში იყო განთავსებული. SpaceX-ის ადრეული თანამშრომლები, როგორიც იყვნენ ტომ მიულერი (ტექნიკური დირექტორი), გვინ შოტველი (ოპერაციული დირექტორი) და კრის ტომპსონი (ოპერაციების ვიცე-პრეზიდენტი), მეზობელი TRW და [[Boeing]] კორპორაციებიდან იყვნენ. [[2005]] წლის ნოემბრისთვის კომპანიას 160 თანამშრომელი ჰყავდა.<ref name="avweek20200527"/> მასკმა პირადად გაესაუბრა და დაამტკიცა SpaceX-ის ყველა ადრეული თანამშრომელი. მასკმა განაცხადა, რომ SpaceX-თან დაკავშირებით მისი ერთ-ერთი მიზანია კოსმოსში წვდომის ხარჯების შემცირება და საბოლოო ჯამში საიმედოობის ათჯერ გაუმჯობესება.<ref name="spacex.com 2012" /> === Falcon 1 და პირველი ორბიტალური გაშვება === [[File:Falcon 1 Flight 4 liftoff.jpg|thumb|Falcon 1-ის პირველი წარმატებული გაშვება 2008 წლის სექტემბერში]] SpaceX-მა თავისი პირველი ორბიტალური [[რაკეტა-მატარებელი]] [[Falcon 1]], საკუთარი დაფინანსებით შექმნა.<ref name=usat20050617/><ref name=wired20070522/> Falcon 1 იყო ორსაფეხურიანი, ორბიტაზე გასასვლელი მცირე რაკეტა-მატარებელი. Falcon 1-ის განვითარების მთლიანი ღირებულება დაახლოებით 90-100 მლნ აშშ დოლარამდე შეადგინა.<ref name=nasa20110427/> Falcon-ის რაკეტების სერიას, ვარსკვლავური ომების ათასწლეულის ფელკონის გამოგონილი კოსმოსური ხომალდის სახელის მიხედვით დაერქვა.<ref name=Ray Justin /> [[2004]] წელს SpaceX-მა [[NASA]]-ს წინააღმდეგ მთავრობის ანგარიშვალდებულების ოფისში (GAO) გააპროტესტა Kistler Aerospace-ისთვის მინიჭებული ერთადერთი წყაროს კონტრაქტის გამო. სანამ GAO პასუხს გასცემდა, NASA-მ კონტრაქტი გააუქმა და [[Commercial Orbital Transportation Services|COTS პროგრამა]] შექმნა.<ref name=Berger Brian /> [[2005]] წელს SpaceX-მა განაცხადა, რომ ათწლეულის ბოლომდე ადამიანის მიერ შეფასებული კომერციული კოსმოსური პროგრამის განხორციელებას აპირებდა, პროგრამა, რომელიც მოგვიანებით Dragon კოსმოსური ხომალდი გახდა.<ref name=Belfiore Michael /> [[2006]] წელს კომპანია NASA-მ შეარჩია და მას 396 მლნ აშშ დოლარი მიენიჭა COTS პროგრამის ფარგლებში საერთაშორისო კოსმოსური სადგურისთვის ეკიპაჟისა და ტვირთის მიწოდების სადემონსტრაციო კონტრაქტების უზრუნველსაყოფად.<ref name=Berger Eric /> Falcon 1-ის პირველი ორი გაშვება შეერთებული შტატების თავდაცვის დეპარტამენტმა შეიძინა DARPA Falcon პროექტის ფარგლებში, რომელმაც შეაფასა ახალი აშშ-ის რაკეტა-მატარებლები, რომლებიც შესაფერისი იყო ჰიპერბგერითი რაკეტების მიწოდებისთვის [[სწრაფი გლობალური დარტყმა|სწრაფი გლობალური დარტყმისთვის]].<ref name=wired20070522 /><ref name=Warwick /><ref name=satnews /> 2006-2008 წლებში რაკეტის პირველი სამი გაშვება წარუმატებლად დასრულდა, რამაც თითქმის კომპანიის დაშლა გამოიწვია. Tesla Motors-ის დაფინანსებაც ჩაიშალა<ref name="Levin2022"/> და შესაბამისად, [[Tesla, Inc.|Tesla]], [[SolarCity]] და პირადად მასკი ერთდროულად თითქმის გაკოტრების პირას იყვნენ. ფინანსური მდგომარეობა [[2008]] წლის 28 სექტემბერს მეოთხე ცდაზე პირველი წარმატებული გაშვების შემდეგ შეიცვალა. მასკმა დარჩენილი 30 მლნ აშშ დოლარი SpaceX-სა და Tesla-ს შორის გაყო, ასევე NASA-მ დეკემბერში SpaceX-ს პირველი კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტი 1.6 მლრდ აშშ დოლარი SpaceX-ს გადასცა, რითაც კომპანია ფინანსურად გადაარჩინა. ამ ფაქტორებისა და მათ მიერ უზრუნველყოფილი შემდგომი ბიზნეს ოპერაციების საფუძველზე, Falcon 1 მალევე [[2009]] წლის ივლისში მეორე წარმატებული — მეხუთე გაშვების შემდეგ, წარმოებიდან მოიხსნა. ამან SpaceX-ს საშუალება მისცა, კომპანიის რესურსები უფრო დიდი ორბიტალური რაკეტა-მატარებლის, [[Falcon 9]]-ის, განვითარებისთვის მოეგროვა.<ref name="Graham William"/> გვინ შოტველი ასევე დაწინაურებულ იქნა კომპანიის პრეზიდენტად, NASA-ს ადმინისტრატორის მოადგის ბილ გერსტენმაიერთან CRS-ის კონტრაქტის წარმატებით მოლაპარაკებაში მისი წვლილის გამო.<ref name="Planetspace"/> === Falcon 9, Dragon და NASA-ს კონტრაქტები === [[File:SpaceX Falcon 9 Flight 1 launch.ogv|thumb|thumbtime=0:18|Falcon 9-ის პირველი გაშვების ვიდეო]] თავდაპირველად, SpaceX-ს განზრახული ჰქონდა, თავისი მსუბუქი რაკეტა-მატარებელი Falcon 1-ის შემდეგ, მუშაობა საშუალო სიმძლავრის Falcon 5-ით გაეგრძელებინა.<ref name="msnbc2005">{{cite web|last=David|first=Leonard|title=SpaceX tackles reusable heavy launch vehicle|date=September 9, 2005 |url=https://www.nbcnews.com/id/9262092|publisher=MSNBC|access-date=March 14, 2021|archive-date=May 21, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210521101625/https://www.nbcnews.com/id/wbna9262092|url-status=dead}}</ref> 2005 წელს, კომპანიამ გადაწყვიტა, გაეგრძელებინა [[Falcon 9]]-ის მრავალჯერადი გამოყენების მძიმე რაკეტა-მატარებლის შემუშავება. Falcon 9-ის შემუშავება დააჩქარა NASA-მ, რომელმაც აიღო ვალდებულება, რომ კონკრეტული შესაძლებლობების დემონსტრირების შემთხვევაში რამდენიმე კომერციული ფრენა შეესყიდა. ეს დაიწყო [[2006]] წელს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის საწყისი დაფინანსებით.<ref name="Lindenmoyer quoted">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|title=Minutes of the NAC Commercial Space Committee|date=April 26, 2010|author=David J. Frankel|publisher=NASA|access-date=June 24, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archive-date=March 13, 2017|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archivedate=მარტი 13, 2017}} }}</ref> კონტრაქტის საერთო მინიჭება იყო 278 million USD, რათა უზრუნველყოფილიყო Dragon კოსმოსური ხომალდის, Falcon 9-ის, განვითარების დაფინანსება და Falcon 9-ის დემონსტრაციული გაშვება Dragon-თან ერთად.<ref name="Lindenmoyer quoted"/> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, Falcon 9 პირველად გაუშვეს 2010 წლის ივნისში Dragon კოსმოსური ხომალდის კვალიფიკაციის განყოფილებით, Dragon კოსმოსური ხომალდის მაკეტის გამოყენებით. პირველი ოპერატიული Dragon კოსმოსური ხომალდი გაუშვეს 2010 წლის დეკემბერში COTS Demo Flight 1-ის ბორტზე, Falcon 9-ის მეორე ფრენაზე და უსაფრთხოდ დაბრუნდა დედამიწაზე ორი ორბიტის შემდეგ, რითაც შეასრულა მისიის ყველა მიზანი.<ref name="BBCLaunchDec2010">{{cite web|title=Private space capsule's maiden voyage ends with a splash|work=BBC News|date=December 8, 2010|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|access-date=March 1, 2017|archive-date=November 15, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161115123326/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|url-status=live}}</ref> 2010 წლის დეკემბრისთვის, SpaceX-ის საწარმოო ხაზი ყოველ სამ თვეში ერთხელ აწარმოებდა ერთ Falcon 9-ს და Dragon-ს.<ref name="spacedotcom20101209">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=December 8, 2010 |title=Q & A with SpaceX CEO Elon Musk: Master of Private Space Dragons |url=https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170818154057/https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |archive-date=August 18, 2017 |access-date=June 24, 2017 |website=Space.com}}</ref> 2011 წლის აპრილში, მეორე რაუნდის კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში, NASA-მ SpaceX-ს გაუფორმა 75 million USD კონტრაქტი Dragon-ისთვის ინტეგრირებული გაშვების სისტემის შესაქმნელად, რათა მოემზადებინა იგი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ეკიპაჟის ტრანსპორტირების საშუალებად.<ref name="sdc20110418">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=April 18, 2011 |title=Private Spaceship Builders Split Nearly $270{{spaces}}Million in NASA Funds |url=http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111231133929/http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-date=December 31, 2011 |access-date=March 1, 2017 |website=Space.com}}</ref> NASA-მ SpaceX-ს 2012 წლის აგვისტოში მიანიჭა ფიქსირებული ფასის კოსმოსური აქტის შეთანხმება (SAA), რათა შეექმნა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის დეტალური დიზაინი.<ref name="Koenigsmann 2018">{{cite web |url=https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|title=Statement of Dr. Hans Koeningsmann Vice President, Build and Flight Reliability Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Koenigsmann|first=Hans|date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180923081317/https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|archive-date=September 23, 2018}}</ref> 2012 წლის დასაწყისში, SpaceX-ის აქციების დაახლოებით ორი მესამედი მასკს ეკუთვნოდა<ref>{{cite web |author=Melby |first=Caleb |date=March 12, 2012 |title=How Elon Musk Became A Billionaire Twice Over |url=https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306042204/https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Forbes}}</ref> და მისი სამოცდაათი მილიონი აქცია კერძო ბაზრებზე 875 million USD ღირდა,<ref name="IPO">{{cite news |date=February 11, 2012 |title=Elon Musk Anticipates Third IPO in Three Years With SpaceX |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160721114244/http://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |archive-date=July 21, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> SpaceX-ის ფასი 1.3 billion USD იყო.<ref name="cnbc20120427">{{cite web |author=Watts |first=Jane |date=April 27, 2012 |title=Elon Musk on Why SpaceX Has the Right Stuff to Win the Space Race |url=https://www.cnbc.com/2012/04/27/elon-musk-on-why-spacex-has-the-right-stuff-to-win-the-space-race.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161216213440/http://www.cnbc.com/id/47207833 |archive-date=December 16, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CNBC}}</ref> 2012 წლის მაისში, Dragon C2+-ის გაშვებით, Dragon გახდა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელმაც ტვირთი მიიტანა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე.<ref name="cbcnews" /> ფრენის შემდეგ, კომპანიის კერძო კაპიტალის შეფასება თითქმის გაორმაგდა და 2.4 billion USD შეადგინა.<ref>{{cite web|website=privco.com|title=Privately-held SpaceX Worth Nearly $2.4{{spaces}}Billion or $20/Share, Double Its Pre-Mission Secondary Market Value Following Historic Success at the International Space Station|url=http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|date=June 7, 2012|access-date=March 1, 2017|archive-date=August 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archivedate=აგვისტო 6, 2017}}</ref><ref>{{cite web |author=Bilton |first=Ricardo |date=June 10, 2012 |title=SpaceX's worth skyrockets to $4.8{{spaces}}billion after successful mission |url=https://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306125528/http://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |archive-date=March 6, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=VentureBeat}}</ref> ამ დროისთვის, SpaceX-ს ოპერირების პირველი ათწლეულის განმავლობაში დაახლოებით 200 million USD-ის მთლიანი დაფინანსება ჰქონდა. აქედან, კერძო კაპიტალმა დაახლოებით 100 million USD უზრუნველყო, მასკმა დაახლოებით 100 million USD ინვესტიცია ჩადო, სხვა ინვესტორებმა კი დაახლოებით 200 million USD.<ref>{{cite web|title=SpaceX overview on second market |publisher=SecondMarket|url=https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-url=https://archive.today/20121217191301/https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-date=December 17, 2012}}</ref> SpaceX-ის აქტიური ხელახალი გამოყენების ტესტირების პროგრამა 2012 წლის ბოლოს დაიწყო დაშვების ტექნოლოგიის დაბალ სიმაღლეზე და დაბალ სიჩქარეზე ტესტირებით.<ref name="qz_2017">{{cite news |last1=Fernholz |first1=Tim |title=The complete visual history of SpaceX's single-minded pursuit of rocket reusability |url=https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |access-date=March 16, 2021 |work=Quartz |language=en |archive-date=March 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210312230832/https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |url-status=live }}</ref> Falcon 9-ის პროტოტიპებმა ვერტიკალური აფრენა და დაშვება (VTOL) განახორციელეს. გამაძლიერებელი ატმოსფერული დაბრუნების ტექნოლოგიის მაღალი სიჩქარის და მაღალ სიმაღლეზე ტესტირება 2013 წლის ბოლოს დაიწყო.<ref name="qz_2017" /> === კომერციული გაშვება და სწრაფი ზრდა === [[File:Launch of Falcon 9 carrying ORBCOMM OG2-M1 (16601442698).jpg|thumb|upright|Launch of Falcon 9 carrying [[Orbcomm-OG2|ORBCOMM OG2]]-M1, July 2014]] SpaceX-მა პირველი კომერციული მისია კერძო მომხმარებლისთვის 2013 წელს გაუშვა. 2014 წელს SpaceX-მა მსოფლიოს მასშტაბით ღიად გამოცხადებული 20 კონტრაქტიდან ცხრა მოიგო.<ref name="sn20150112">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 12, 2015 |title=Arianespace, SpaceX Battled to a Draw for 2014 Launch Contracts |url=http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150113095457/http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |archive-date=January 13, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმ წელს Arianespace-მა ევროპის მთავრობებს დამატებითი სუბსიდიები მოსთხოვა SpaceX-ის კონკურენციის დასაძლევად.<ref name="aw20140211">{{cite web |author=Svitak |first=Amy |date=February 11, 2014 |title=Arianespace To ESA: We Need Help |url=http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305200010/http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Aviation Week}}</ref><ref name="sn20140414">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=April 14, 2014 |title=Satellite Operators Press ESA for Reduction in Ariane Launch Costs |url=https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163706/https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> 2014 წლიდან SpaceX-ის შესაძლებლობებმა და ფასებმა ასევე გავლენა მოახდინა აშშ-ის სამხედრო ტვირთის გაშვების ბაზარზე, რომელსაც თითქმის ათი წლის განმავლობაში დომინირებდა აშშ-ის მსხვილი გამშვები პროვაიდერი United Launch Alliance (ULA).<ref name="lat20141125">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=November 25, 2014 |title=SpaceX may upset firm's monopoly in launching Air Force satellites |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170421194744/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |archive-date=April 21, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> მონოპოლიის გამო, აშშ-ის მიმწოდებლის მიერ გაშვების ხარჯები წლების განმავლობაში 400 მლნ აშშ დოლარზე მეტს აჭარბებდა.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|title=Air Force budget reveals how much SpaceX undercuts launch prices|publisher=Ars Technica|access-date=March 29, 2018|archive-date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180117040352/https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-ს კომერციული კოსმოსური ფრენების დირექტორმა, კევინ კრიგლერმა, SpaceX-ს კომერციული ეკიპაჟის ტრანსპორტირების შესაძლებლობების (CCtCap) კონტრაქტი მიანიჭა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის შემუშავების დასასრულებლად. კონტრაქტი მოიცავდა რამდენიმე ტექნიკურ და სერტიფიცირების ეტაპს, უპილოტო ფრენის ტესტს, ეკიპაჟის ფრენის ტესტს და სერტიფიცირების შემდეგ ექვს ოპერატიულ მისიას.<ref name="Koenigsmann 2018" /> 2015 წლის იანვარში SpaceX-მა Google-ისა და Fidelity Investments-ისგან 1 billion USD დაფინანსება მოიზიდა კომპანიის 8.33%-ის სანაცვლოდ, რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 12 billion USD-ზე დაადგინა.<ref>{{cite web |author=Berger |first=Brian |date=January 20, 2015 |title=SpaceX Confirms Google Investment |url=http://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155735/https://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |archive-date=February 20, 2023 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმავე თვეში SpaceX-მა გამოაცხადა ახალი თანამგზავრული თანავარსკვლავედის, Starlink-ის, შემუშავების შესახებ, რათა უზრუნველყოს გლობალური ფართოზოლოვანი ინტერნეტ სერვისი 4000 თანამგზავრით.<ref>{{cite web|first1=Cecilia |last1=Kang |first2=Christian |last2=Davenport |title=SpaceX founder files with government to provide Internet service from space |url=https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|newspaper=The Washington Post|date=June 9, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 23, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170223183501/https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|url-status=live}}</ref> Falcon 9-ს პირველი სერიოზული მარცხი 2015 წლის ივნისის ბოლოს ჰქონდა, როდესაც საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის მეშვიდე მომარაგების მისია, CRS-7, ფრენის დაწყებიდან ორ წუთში აფეთქდა. პრობლემა დაკავშირებული იყო ორი ფუტის სიგრძის ფოლადის საყრდენთან, რომელიც იჭერდა ჰელიუმის წნევის ჭურჭელს, რომელიც აჩქარების ძალის გამო გატყდა. ამან გამოიწვია გარღვევა და მაღალი წნევის ჰელიუმი დაბალი წნევის საწვავის ავზში გაჟონა, რამაც მარცხი გამოიწვია.<ref>{{cite web |author=Masunaga |first1=Samantha |last2=Petersen |first2=Melody |date=September 2, 2016 |title=SpaceX rocket exploded in an instant. Figuring out why involves a mountain of data |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219040426/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> === მეორადი გამოყენება === [[File:CRS-8 (26239020092).jpg|thumb|Falcon 9-ის პირველი საფეხური ავტონომიური კოსმოსური დრონის (ASDS) ბარჟაზე, ზღვაში პირველი წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX CRS-8 მისია]] SpaceX-მა პირველი ეტაპის წარმატებული დაშვება და აღდგენა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, Falcon 9-ის მე-20 რეისით განახორციელა.<ref>{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=December 21, 2015 |title=Background on tonight's launch |url=http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-url=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-date=March 8, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceX |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archivedate=მარტი 8, 2017 }}</ref> 2016 წლის აპრილში კომპანიამ პირველი წარმატებული დაშვება განახორციელა ავტონომიურ კოსმოსურ დრონზე (ASDS) „რა თქმა უნდა, მე ისევ მიყვარხარ“ ატლანტის ოკეანეში.<ref>{{cite news |last1=Wright |first1=Robert |title=SpaceX rocket lands on drone ship |url=https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |access-date=March 16, 2021 |publisher=CNBC |date=April 9, 2016 |language=en |archive-date=September 21, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190921055220/https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |url-status=live }}</ref> 2016 წლის ოქტომბრისთვის, წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX-მა განაცხადა, რომ მომხმარებლებს 10%-იან ფასდაკლებას სთავაზობდა, თუ ისინი გადაწყვეტდნენ თავიანთი ტვირთის ხელახლა გამოყენებას Falcon 9-ის პირველ ეტაპზე.<ref name="sn20161005">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=October 5, 2016 |title=SpaceX's Shotwell on Falcon 9 inquiry, discounts for reused rockets and Silicon Valley's test-and-fail ethos |url=http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20161017122758/http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |archive-date=October 17, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> რაკეტის მეორე მნიშვნელოვანი ავარია 2016 წლის სექტემბრის დასაწყისში მოხდა, როდესაც Falcon 9 აფეთქდა სტანდარტული გაშვებისწინა სტატიკური ცეცხლის ტესტისთვის საწვავის შევსების ოპერაციის დროს. ტვირთი, AMOS-6 საკომუნიკაციო თანამგზავრი, რომლის ღირებულებაც 200 მლნ USD იყო, განადგურდა.<ref>{{cite web |author=Santana |first=Marco |date=September 6, 2016 |title=SpaceX customer vows to rebuild satellite in explosion aftermath |url=http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160435/http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Orlando Sentinel}}</ref> აფეთქება გამოწვეული იყო თხევადი ჟანგბადით, რომელიც საწვავის სახით გამოიყენება და იმდენად გაცივდა, რომ გამაგრდა და აალდა ნახშირბადის კომპოზიტური ჰელიუმის ჭურჭლებით.<ref name="verge-sept-explod-cause">{{cite web |author=Grush |first=Loren |date=November 5, 2016 |title=Elon Musk says SpaceX finally knows what caused the latest rocket failure |url=https://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219013804/http://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Verge}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ რაკეტის აფეთქება წარუმატებელ ფრენად არ ჩაითვალა, კომპანია ოთხთვიან შესვენებაზე გავიდა, სანამ არ დადგინდებოდა, თუ რა იყო არასწორი. SpaceX-მა ფრენები 2017 წლის იანვარში განაახლა.<ref name="plarson">{{cite web|url=http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|title=Anomaly Updates|publisher=SpaceX|date=September 1, 2016|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 16, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archivedate=თებერვალი 16, 2017}}</ref> 2017 წლის მარტში SpaceX-მა SES-10 თანამგზავრისთვის დაბრუნებული Falcon 9 გაუშვა. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც ტვირთის გადამტანი ორბიტალური რაკეტა კოსმოსში ხელახლა გაუშვა.<ref name="Davenport2017">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|first1=Christian|last1=Davenport|url-access=subscription|title=Elon Musk's SpaceX makes history by launching a 'flight-proven' rocket|newspaper=The Washington Post|date=March 30, 2017|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170331015137/https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|url-status=live}}</ref> პირველი ეტაპი ხელახლა აღდგა, რაც ასევე ხელახლა გამოყენებული ორბიტალური კლასის რაკეტის პირველ დაშვებად აქცევს.<ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|title=SpaceX successfully launches, lands a recycled rocket.|publisher=NBC News|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170331004317/http://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|url-status=live}}</ref> === წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი === 2017 წლის ივლისში კომპანიამ გაზარდა 350 მლნ USD, რამაც მისი შეფასება 21 ბილიონი USD-მდე გაზარდა.<ref>{{cite news|date=July 27, 2017|title=SpaceX Is Now One of the World's Most Valuable Privately Held Companies|url=https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20171129115140/https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html|archive-date=November 29, 2017|access-date=November 16, 2017|newspaper=The New York Times}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა მიაღწია 45%-იან გლობალურ საბაზრო წილს კომერციული გაშვების კონტრაქტებში.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|title=As the SpaceX steamroller surges, European rocket industry vows to resist|date=July 20, 2018|access-date=July 21, 2018|archive-date=July 20, 2018|archive-url= https://web.archive.org/web/20180720141110/https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტის მონაცემებით, SpaceX-ს მანიფესტში 100-ზე მეტი გაშვება ჰქონდა, რაც დაახლოებით 12 ბილიონ USD-ის კონტრაქტით შემოსავალს წარმოადგენს.<ref>{{cite news|url=http://www.spacex.com/about|title=Company|last=spacexcmsadmin |date=November 27, 2012|publisher=SpaceX|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 22, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about}}</ref> კონტრაქტები მოიცავდა როგორც კომერციულ, ასევე სამთავრობო (NASA/DOD) მომხმარებლებს.<ref name="about">{{cite web |title=Company {{!}} SpaceX |work=SpaceX |date=November 27, 2012 |url=http://www.spacex.com/about |archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archive-date=February 22, 2017 |access-date=March 1, 2017 |author1=Spacexcmsadmin |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archivedate=თებერვალი 22, 2017 }}</ref> ამან SpaceX გახადა წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი, რომელიც გაზომილია მანიფესტირებული გაშვების მიხედვით.<ref>{{cite web|url=https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|title=Statement of Tim Hughes Senior Vice President for Global Business and Government Affairs Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Hughes|first=Tim|date=July 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archive-date=October 23, 2017|url-status=live|accessdate=მაისი 31, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archivedate=ოქტომბერი 23, 2017}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა დააარსა შვილობილი კომპანია, The Boring Company,<ref name="hawthore20180911">[http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783 Agenda Item No. 9, City of Hawthorne City Council, Agenda Bill] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210224164217/http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783|date=February 24, 2021}}, September 11, 2018, Planning and Community Development Department, City of Hawthorne. Retrieved September 13, 2018.</ref> და დაიწყო მუშაობა SpaceX-ის შტაბ-ბინასა და საწარმოო ობიექტთან და მიმდებარე ტერიტორიაზე მოკლე სატესტო გვირაბის მშენებლობაზე, SpaceX-ის მცირე რაოდენობის თანამშრომლების გამოყენებით,<ref name=lat20171121>{{cite news|url=https://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|title=Elon Musk's tunneling company wants to dig through L.A.|first=Laura J.|last=Nelson|website=[[Los Angeles Times]]|date=November 21, 2017|access-date=September 13, 2018|archive-date=March 27, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180327084136/http://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|url-status=live}}</ref> რომელიც დასრულდა 2018 წლის მაისში,<ref name=wsj20181217 /> და საზოგადოებისთვის გაიხსნა 2018 წლის დეკემბერში.<ref>{{cite web|url=https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/ |title=Nothing "Boring" About Elon Musk's Newly Revealed Underground Tunnel|date=May 11, 2018|website=cbslocal.com|access-date=February 2, 2019|archive-date=December 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181203163806/https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის განმავლობაში, The Boring Company ცალკე კორპორატიულ ერთეულად გამოიყო, რომლის კაპიტალის 6% SpaceX-ს ეკუთვნოდა, 10%-ზე ნაკლები ადრეულ თანამშრომლებს, ხოლო კაპიტალის დარჩენილი ნაწილი ილონ მასკს.<ref name=wsj20181217>{{cite news|last=Copeland|first=Rob|url=https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|title=Elon Musk's New Boring Co. Faced Questions Over SpaceX Financial Ties|newspaper=The Wall Street Journal|date=December 17, 2018|access-date=December 18, 2018|quote=''When the Boring Co. was earlier this year spun into its own firm, more than 90% of the equity went to Mr. Musk and the rest to early employees... The Boring Co. has since given some equity to SpaceX as compensation for the help... about 6% of Boring stock, "based on the value of land, time and other resources contributed since the creation of the company".''|archive-date=December 18, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181218044810/https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|url-status=live}}</ref> === Starship, პირველი ეკიპაჟიანი გაშვება, Starlink და სხვა === 2019 წელს SpaceX-მა სამი დაფინანსების შედეგად 1.33 მილიარდი დოლარის კაპიტალი მოიზიდა.<ref name="cnbc20200221">{{cite news|url=https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|title=SpaceX is looking to raise about $250{{spaces}}million, valuing Elon Musk's space company at $36{{spaces}}billion|last=Sheetz|first=Michael|publisher=CNBC|date=February 21, 2020|access-date=May 15, 2020|archive-date=May 29, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529204116/https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|url-status=live}}</ref> 2019 წლის მაისისთვის SpaceX-ის ღირებულება 33.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა,<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|title=SpaceX valuation rises to $33.3{{spaces}}billion as investors look to satellite opportunity|publisher=CNBC|date=May 31, 2019|access-date=June 17, 2019|archive-date=June 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611234718/https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|url-status=live}}</ref> ხოლო 2020 წლის მარტისთვის 36 მილიარდ დოლარს მიაღწია.<ref>{{cite web|last1=Cao|first1=Sissi |title=As SpaceX Reaches $36 Billion Valuation, Elon Musk Clarifies Starlink IPO Rumors|date=March 10, 2020 |url=https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|work=Observer|access-date=May 29, 2020 |archive-date=June 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200617193654/https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის 19 აგვისტოს, 1.9 მილიარდი დოლარის დაფინანსების შემდეგ, რომელიც კერძო კომპანიის მიერ განხორციელებული ერთ-ერთი უდიდესი ერთჯერადი დაფინანსების აქცია იყო, SpaceX-ის ღირებულება 46 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite news|title=Elon Musk's SpaceX raises $1.9{{spaces}}billion in funding|url=https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|work=Reuters|date=August 19, 2020|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820203147/https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last1=Wattles|first1=Jackie|title=SpaceX is now a $46{{spaces}}billion 'unicorn'|url=https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|publisher=CNN Business|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820201149/https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|url-status=live}}</ref><ref name=cnbc20210216 /> 2021 წლის თებერვალში SpaceX-მა 99 ინვესტორისგან დამატებით 1.61 მილიარდი დოლარი მოიზიდა,<ref name=sn20210415 /> დაახლოებით 420 დოლარის ღირებულების ერთ აქციაზე,<ref name=cnbc20210216>{{cite news |title=Elon Musk's SpaceX raised $850{{spaces}}million, jumping valuation to about $74{{spaces}}billion |url=https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |last=Sheetz |first=Michael |publisher=[[CNBC]] |date=February 16, 2021 |access-date=February 17, 2021 |archive-date=February 17, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210217003959/https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |url-status=live }}</ref> რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 74 მილიარდ დოლარამდე გაზარდა. 2021 წლისთვის SpaceX-მა სააქციო დაფინანსების სახით 6 მილიარდ დოლარზე მეტი მოიზიდა. 2019 წლიდან მოზიდული კაპიტალის უმეტესი ნაწილი გამოყენებული იქნა Starlink-ის თანამგზავრული თანავარსკვლავედის ოპერატიული გაშვების და Starship გამშვები აპარატის შემუშავებისა და წარმოების მხარდასაჭერად.<ref name=sn20210415>{{cite news |title=SpaceX adds to latest funding round |url=https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 15, 2021 |access-date=April 15, 2021 |archive-date=June 20, 2021 |archive-url=https://archive.today/20210620013106/https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლის ოქტომბრისთვის SpaceX-ის ღირებულება 100.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite web|last1=Sheetz|first1=Michael|title=Elon Musk's SpaceX hits $100{{spaces}}billion valuation after secondary share sale|url=https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|publisher=CNBC|date=October 8, 2021|access-date=October 30, 2021|language=en|archive-date=October 29, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211029214353/https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 16 აპრილს Starship HLS-მა მოიგო კონტრაქტი, რათა კრიტიკული როლი ეთამაშა NASA-ს ეკიპაჟიანი კოსმოსური ფრენების Artemis პროგრამაში.<ref name="sn20210416">{{cite news |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 16, 2021 |access-date=April 18, 2021 |archive-date=May 23, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლისთვის SpaceX-მა დადო შეთანხმებები Google Cloud Platform-თან და Microsoft Azure-თან Starlink-ისთვის მიწისზედა კომპიუტერული და ქსელური სერვისების მიწოდების შესახებ.<ref>{{Cite news |title=Google wins cloud deal from Elon Musk's SpaceX for Starlink internet connectivity |url=https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |archive-url=https://archive.today/20210513202004/https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |date=May 13, 2021 |archive-date=May 13, 2021 |last=Novet |first=Jordan |publisher=CNBC |access-date=May 14, 2021 |url-status=live }}</ref> 2022 წელს დაფინანსების ახალმა რაუნდმა SpaceX 127 მილიარდ დოლარად შეაფასა.<ref>{{Cite web|title=SpaceX raises another $250{{spaces}}million in equity, lifts total to $2{{spaces}}billion in 2022|date=August 5, 2022|url=https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|publisher=CNBC|access-date=August 9, 2022|archive-date=August 9, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809204948/https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა წარმოადგინა კიდევ ერთი დრონი სახელწოდებით A Shortfall of Gravitas, რომელზეც პირველად 2021 წლის 29 აგვისტოს CRS-23-ის გამაძლიერებელი დაეშვა.<ref>{{cite web |last=Howell |first=Elizabeth |url=https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |title=Elon Musk unveils SpaceX's newest drone ship for rocket landings at sea |website=Space |date= July 12, 2021|access-date=February 7, 2022 |archive-date=August 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210827202150/https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |url-status=live }}</ref> 2022 წლის პირველი 130 დღის განმავლობაში, SpaceX-მა 18 რაკეტის გაშვება და ორი ასტრონავტის დაშვება განახორციელა. 2021 წლის 13 დეკემბერს, კომპანიის აღმასრულებელმა დირექტორმა ილონ მასკმა გამოაცხადა, რომ კომპანია იწყებდა ნახშირორჟანგის მოცილების პროგრამას, რომელიც შეკავებულ ნახშირბადს რაკეტის საწვავად გარდაქმნიდა,<ref>{{cite news|last=Whittington|first=Mark R.|date=January 9, 2022|title=SpaceX's Elon Musk is going into the carbon capture business|work=[[The Hill (newspaper)|The Hill]]|publisher=[[Nexstar Media Group]]|url=https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190717/https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chiland|first=Elijah|date=January 24, 2022|title=SpaceX Has Big Projects in the Works for 2022|work=[[Los Angeles Business Journal]]|url=https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190712/https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც მან წინა წლის თებერვალში გამოაცხადა 100 მილიონი დოლარის შემოწირულობა X Prize Foundation-ისთვის, რათა ფულადი ჯილდოები გადაეცათ ნახშირბადის შთანთქმის საუკეთესო ტექნოლოგიის შემუშავების კონკურსში გამარჯვებულებისთვის.<ref>{{cite news|last=Clifford|first=Catherine|date=February 8, 2021|title=The who, what and where of Elon Musk's $100{{spaces}}million prize money for carbon capture innovation|publisher=CNBC|url=https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190714/https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chappell|first=Bill|date=February 8, 2021|title=Elon Musk Funds $100 Million XPrize For Pursuit Of New Carbon Removal Ideas|publisher=[[NPR]]|url=https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|access-date=July 7, 2022|archive-date=February 24, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224031203/https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|url-status=live}}</ref> 2022 წლის აგვისტოში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ (ESA) დაიწყო საწყისი მოლაპარაკებები SpaceX-თან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კომპანიის გამშვები მოწყობილობების დროებით გამოყენება, იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთმა უკრაინაში რუსეთის შეჭრის ფონზე დაბლოკა Soyuz-ის რაკეტებზე წვდომა.<ref>{{Cite news|title=Europe eyes Musk's SpaceX to replace Russian rockets|publisher=[[CNBC]]|url=https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|agency=Reuters|access-date=August 12, 2022|archive-date=August 12, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220812173935/https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|url-status=live}}</ref> ამ შეჭრისა და რუსეთსა და უკრაინას შორის ომის შემდეგ, Starlink ფართოდ გამოიყენებოდა.<ref>{{Cite web |last1=Sheetz |first1=Amanda |last2=Macias |first2=Michael |date=June 1, 2023 |title=Pentagon awards SpaceX with Ukraine contract for Starlink satellite internet |url=https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230915160713/https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |archive-date=September 15, 2023 |access-date=September 15, 2023 |website=CNBC |language=en}}</ref> 2022 წელს SpaceX-ის Falcon 9 ასევე გახდა მსოფლიო რეკორდსმენი ერთი ტიპის სატრანსპორტო საშუალების ერთ წელიწადში ყველაზე მეტი გაშვებით.<ref name="Wall 2023">{{Cite web |author1=Wall |first=Mike |date=January 4, 2023 |title=61 rocket launches! SpaceX celebrates record-breaking 2022 |url=https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108040630/https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |archive-date=January 8, 2023 |access-date=January 8, 2023 |website=Space.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite tweet |title=Falcon 9 launched the @ImageSatIntl EROS C-3 mission to orbit overnight, completing SpaceX's 61st and final launch of 2022{{snd}}nearly double our record of 31 launches set last year |number=1608888254761422851 |user=SpaceX |access-date=January 8, 2023 |language=en}}</ref> SpaceX-მა რაკეტა დაახლოებით ყოველ ექვს დღეში გაუშვა 2022 წელს, სულ 61 გაშვება. ერთის გარდა (ნოემბერში Falcon Heavy) ყველა გაშვება Falcon 9 რაკეტით განხორციელდა.<ref name="Wall 2023" /> 2023 წლის ნოემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ თავის პარაშუტის მიმწოდებელ Pioneer Aerospace-ს გაკოტრებიდან 2.2 მილიონ დოლარად გამოისყიდდა.<ref>{{Cite web |last=Carter |first=Tom |title=Elon Musk's SpaceX is buying a company that makes parachutes for spacecraft for $2.2 million |url=https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |access-date=November 30, 2023 |website=Business Insider |language=en-US |archive-date=November 30, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231130151135/https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last=Peterson |first=Becky |url=https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |title=SpaceX Acquires Parachute Maker Pioneer Aerospace for $2.2 Million |date=November 28, 2023 |website=The Information |access-date=January 18, 2024 |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118191941/https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |url-status=live }}</ref> 2024 წლის 16 ივლისს ილონ მასკმა X-ზე გამოაქვეყნა, რომ SpaceX თავის შტაბ-ბინას ჰოთორნიდან, კალიფორნია, SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილში, ტეხასის შტატში გადაიტანდა. მასკმა თქვა, რომ ეს გამოწვეული იყო ცოტა ხნის წინ მიღებული California AB1955 კანონპროექტით „და მრავალი სხვა კანონპროექტით, რომელიც მას წინ უძღოდა, რომელიც თავს ესხმოდა როგორც ოჯახებს, ასევე კომპანიებს“.<ref>{{Cite tweet |number=1813290895334383820 |user=elonmusk |last=Musk |first=Elon |date=July 16, 2024 |title=This is the final straw. Because of this law and the many others that preceded it, attacking both families and companies, SpaceX will now move its HQ from Hawthorne, California, to Starbase, Texas. |access-date=July 17, 2024}}</ref> კალიფორნიაში ეს ახალი კანონი კრძალავს სკოლის ოლქებს, მოითხოვონ მასწავლებლებისგან მშობლებისთვის მოსწავლის სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის ცვლილებების შესახებ ინფორმირება.<ref>{{Cite news |last1=Wagner |first1=Kurt |last2=Grush |first2=Loren |date=July 16, 2024 |title=Musk to Move X, SpaceX to Texas in Deepening Rightward Shift |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-07-16/musk-says-spacex-to-move-headquarters-to-texas-from-california |access-date=July 16, 2024 |work=[[Bloomberg News]]}}</ref> კალიფორნიის სახელმწიფო მდივანთან წარდგენილი ჩანაწერების თანახმად, შტაბ-ბინა ოფიციალურად 2024 წლის აგვისტოში ბრაუნსვილში, ტეხასში გადავიდა.<ref>{{Cite web| title=Statement of information - Space Exploration Technologies Corp. | url=https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20240817182827/https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-date=August 17, 2024}}</ref> SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად იქნა მიჩნეული, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში. ჰოთორნის ობიექტი კვლავაც უზრუნველყოფს კომპანიის Falcon-ის გამშვებ აპარატებს, რომლებიც SpaceX-ის მთავარი სამუშაო პროდუქტი იყო 2024 წელს. SpaceX-ის 2024 წლის Polaris Dawn-ის მისიამ წარმოადგინა პირველი კერძო კოსმოსური გასეირნება, რაც კომერციული კოსმოსური კვლევის მნიშვნელოვან ეტაპს აღნიშნავდა.<ref>{{Cite news |last=Chang |first=Kenneth |date=September 11, 2024 |title=First Private Spacewalk in SpaceX Capsule Achieves New Milestone |url=https://www.nytimes.com/2024/09/11/science/spacex-polaris-dawn-astronauts-spacewalk.html |access-date=September 21, 2024 |work=The New York Times}}</ref> 2025 წელს ProPublica-მ განაცხადა, რომ ჩინელმა ინვესტორებმა SpaceX-ში შესასვლელი იპოვეს და კერძო კომპანიაში დიდი ინვესტიციები ჩადეს მესამე ქვეყნებში, როგორიცაა კაიმანის კუნძულები, განლაგებული საინვესტიციო ინსტრუმენტების მეშვეობით. ამან ეროვნული უსაფრთხოების მნიშვნელოვანი შეშფოთება გამოიწვია.<ref>{{cite web |last1=Kaplan |first1=Joshua |last2=Elliott |first2=Justin |title=How Elon Musk’s SpaceX Secretly Allows Investment From China |url=https://www.propublica.org/article/elon-musk-spacex-allows-china-investment-cayman-islands-secrecy |website=propublica.org |publisher=ProPublica |access-date=March 26, 2025}}</ref> ==== Starship ==== [[File:Starship full stack.jpg|thumb|upright|alt=refer to caption|Starship გაშვების წინ]] [[File:SpaceX Crew-10 launches aboard a SpaceX Falcon 9 rocket carrying the Dragon spacecraft at Kennedy Space Center, FL, March 2025.jpg|thumb|დრაკონის ფრენა: SpaceX Crew-10-ის გაშვება SpaceX Falcon 9 რაკეტით, რომელზეც გადაჰყავთ Dragon კოსმოსური ხომალდი, რომელსაც პილოტირებს ასტრონავტი და საჰაერო ძალების მაიორი ნიკოლ „ვეიპორ“ აიერი, კენედის კოსმოსურ ცენტრში, ფლორიდა, 2025 წლის 14 მარტი.]] 2019 წლის იანვარში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ Starship-ისა და Starlink-ის პროექტების დაფინანსების მიზნით, თავისი სამუშაო ძალის 10%-ს გაათავისუფლებდა.<ref>{{cite news |url=https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|title=SpaceX to lay off 10% of its workers|last=Wattles|first=Jackie|date=January 11, 2019|publisher=CNN|archive-url=https://web.archive.org/web/20190716164723/https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|archive-date=July 16, 2019|url-status=live}}</ref> Starship-ის დანიშნულებაა ადამიანებისა და ტვირთის ფართომასშტაბიანი ტრანზიტის უზრუნველყოფა მთვარეზე, მარსზე და მის ფარგლებს გარეთ.<ref>{{Cite web |last1=Steve |first1=Ganyard |last2=Kekatos |first2=Steve |date=April 20, 2023 |title=Why SpaceX's Starship rocket matters even after self-destruction |url=https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240128034303/https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |archive-date=January 28, 2024 |access-date=January 27, 2024 |website=ABC News}}</ref> SpaceX-ის Starship არის ყველაზე დიდი და მძლავრი რაკეტა, რომელიც კი ოდესმე უფრენიათ, 100+ ტონა ტვირთამწეობით.<ref name="starship-flight-3">Mike Wall. [https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives SpaceX to push the envelope on 3rd Starship test flight] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240307112417/https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives|date=March 7, 2024}} Space.com. Retrieved March 7, 2024.</ref><ref name="starship-press-kit">[https://www.spacex.com/vehicles/starship/ Starship Service to Earth Orbit, Moon, Mars, and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200522145915/https://www.spacex.com/vehicles/starship/ |date=May 22, 2020 }} Spacex.com. 2024. Retrieved March 7, 2024.</ref> Starship-ის საწყისი პროტოტიპების მშენებლობა და ტესტები 2019 წლის დასაწყისში ფლორიდასა და ტეხასში დაიწყო. Starship-ის ყველა მშენებლობა და ტესტირება იმავე წლის ბოლოს SpaceX-ის ახალ სამხრეთ ტეხასის გაშვების ადგილზე გადავიდა. 2023 წლის 20 აპრილს, Starship-ის პირველი ორბიტალური ფრენის ტესტირება მექსიკის ყურეში ჰაერში აფეთქებით დასრულდა, სანამ გამაძლიერებელი გამოეყო. გაშვების შემდეგ, გამაძლიერებელში არსებული მრავალი ძრავა თანდათანობით გაფუჭდა, რის გამოც აპარატმა მაქსიმალური q დაგეგმილზე გვიან მიაღწია. „მაქსიმალური q“ არის მაქსიმალური მექანიკური სტრესის თეორიული წერტილი, რომელიც კოსმოსური აპარატის გაშვების თანმიმდევრობის დროს ხდება. რაკეტის შემთხვევაში, რომელიც ასვლის დროს თვითგანადგურებას საჭიროებს, მაქსიმალური q თვითგანადგურების წერტილში ხდება. საბოლოოდ, ხომალდმა კონტროლი დაკარგა და არასტაბილურად ბრუნავდა მანამ, სანამ ავტომატური ფრენის შეწყვეტის სისტემა არ გააქტიურდა, რამაც განზრახ გაანადგურა რაკეტა. ილონ მასკი, SpaceX და კოსმოსური ინდუსტრიის სხვა წარმომადგენლები სატესტო ფრენას წარმატებულად მიიჩნევენ.<ref>{{cite web |last1=Olson |first1=Emily |last2=Archie |first2=Ayana |date= April 20, 2023 |title=SpaceX's massive rocket Starship explodes 4 minutes after liftoff |url=https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |website=[[NPR]] |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420070436/https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |url-status=live }}</ref><ref name="berger-ift1-fail-or-success">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |author-link=Eric Berger (meteorologist) |date=April 20, 2023 |title=So what was that? Was Starship's launch a failure or a success? |url=https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |access-date=November 15, 2023 |website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=April 21, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230421123110/https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |url-status=live}}</ref> მასკმა იმ დროს განაცხადა, რომ ინფრასტრუქტურის კიდევ ერთი გაშვებისთვის მომზადებას „ექვსიდან რვა კვირამდე“ დასჭირდებოდა. 2023 წლის ოქტომბერში SpaceX-ის მაღალჩინოსანმა აღმასრულებელმა განაცხადა, რომ კომპანია სექტემბრიდან მზად იყო შემდეგი სატესტო ფრენის განსახორციელებლად. მან მთავრობის მარეგულირებელი ორგანოები პროექტის პროგრესის ჩაშლაში დაადანაშაულა და დასძინა, რომ შეფერხებამ შეიძლება გამოიწვიოს ის, რომ ჩინეთი ამერიკელ ასტრონავტებს მთვარეზე დაბრუნებამდე აჯობებს.<ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Danya |first2=Gainor |date=April 29, 2023 |title=Starship could be ready to launch again in 'six to eight weeks,' Elon Musk says |url=https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175817/https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fisher |first2=Kristin |date=October 19, 2023 |title=SpaceX slams regulatory 'headwinds' for holding up Starship, risking US dominance in space |url=https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175816/https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref> 2023 წლის 18 ნოემბერს SpaceX-მა Starship მეორე სატესტო ფრენა ჩაატარა, ორივე ხომალდი რამდენიმე წუთის განმავლობაში იფრინა, სანამ ცალ-ცალკე აფეთქდებოდა.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|title=SpaceX Starship Launch Ends in Explosion|work=The New York Times|date=November 18, 2023|access-date=November 19, 2023|archive-date=April 3, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194420/https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|title=SpaceX poised to launch 22 Starlink satellites early Nov. 19|date=November 18, 2023 |publisher=Space.com|access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|title=SpaceX launches giant new rocket but a pair of explosions ends the second test flight|work=The Hindu|date=November 18, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|title=Rows and rockets blow up as Elon Musk's firms endure turbulent weekend|work=The Guardian|date=November 19, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119083143/https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|url-status=live |last1=Thorpe |first1=Vanessa }}</ref> 2024 წლის მარტის დასაწყისში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ 14 მარტს გეგმავდა, როგორც Starship-ის შემდეგი უპილოტო გაშვების კონფიგურაციის სატესტო ფრენის სავარაუდო თარიღს, FAA-ს მიერ „გაშვების ლიცენზიის“ გაცემამდე. ეს ლიცენზია გაიცა 2024 წლის 13 მარტს.<ref>{{Cite web |last=Wall |first=Mike |date=March 13, 2024 |title=FAA grants license for SpaceX's March 14 Starship launch |url=https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194348/https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |archive-date=April 3, 2024 |access-date=March 21, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 14 მარტს, UTC-ის 13:25 საათზე, Starship-მა მესამედ გაისროლა და პირველად მიაღწია დაგეგმილ სუბორბიტალურ ტრაექტორიას. ფრენა დასრულდა გამაძლიერებლის გაუმართაობით დაშვებამდე ცოტა ხნით ადრე და ხომალდის დაკარგვით ინდოეთის ოკეანეში ხელახლა შესვლისას.<ref name="starship-flight-3"/><ref name="starship-press-kit"/> 2024 წლის 4 ივნისს SpaceX-მა მიიღო Starship-ის მეოთხე სატესტო ფრენის გაშვების ლიცენზია. თავად ლიცენზია აღსანიშნავია იმით, რომ ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც FAA-მ შეიტანა პუნქტი, რომელიც SpaceX-ს საშუალებას მისცემდა განეხორციელებინა შემდგომი სატესტო ფრენები უბედური შემთხვევების გამოძიების გარეშე, იმ პირობით, რომ ისინი აკმაყოფილებდნენ მსგავს გაშვების პროფილს და იყენებდნენ აპარატურის იგივე სპეციფიკაციას. ეს დებულება შესაძლოა დააჩქაროს განვითარების ვადები.<ref>{{Cite web |author1=Tariq Malik |date=June 4, 2024 |title=SpaceX lands FAA license for next Starship megarocket launch on June 6 |url=https://www.space.com/spacex-starship-flight-4-faa-launch-license |access-date=June 5, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 12 ოქტომბერს SpaceX-მა მიიღო FAA-ს თანხმობა Starship-ის მეხუთე სატესტო ფრენისთვის.<ref>{{Cite web |last=Wattles |first=Jackie |date=October 12, 2024 |title=SpaceX gets regulatory approval for fifth test flight of Starship rocket |url=https://edition.cnn.com/2024/10/12/science/faa-spacex-starship-test-flight-5/index.html |access-date=November 5, 2024 |website=CNN |language=en}}</ref> ეს იყო პირველი ფრენა ძრავის გაუმართაობის გარეშე და პირველი წარმატებული დაჭერა კოშკში.<ref name="nsf20241012">{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=October 12, 2024 |title=SpaceX Catches a Super Heavy Booster During a Milestone Flight 5 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/10/starship-flight-5-catch/ |access-date=October 14, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> SpaceX-მა Starship-ი მეექვსე სატესტო ფრენაზე 2024 წლის 19 ნოემბერს გაუშვა.<ref>{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=November 18, 2024 |title=SpaceX lands Ship 31 in the Indian Ocean but miss the Booster Catch |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/11/starship-flight-6-launch/ |access-date=November 20, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> გამაძლიერებელმა შეწყვიტა დაჭერა, სანამ ხომალდი კოსმოსში ხელახლა დაწვას განახორციელებდა.<ref name=":02">{{Cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=6yd_cpPP4fE |title=SpaceX Launches Starship Flight 6 (and Catches a Booster) |date=November 16, 2024 |last=NASASpaceflight |access-date=November 19, 2024 |via=YouTube}}</ref><ref>{{cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fatahi |first2=Kia |title=Regulators are investigating reports of property damage from SpaceX Starship's explosion |url=https://edition.cnn.com/2025/01/17/science/spacex-starship-explosion-investigation/index.html |work=CNN |date=January 17, 2025 |language=en}}</ref> 2025 წლის 16 იანვარს SpaceX-მა Starship-ი მეშვიდე სატესტო ფრენაზე გაუშვა, პირველი Block 2 ხომალდით, Ship 33 (403 ფუტის ან 123 მეტრის სიმაღლეზე). ამ ტესტში ასევე შედიოდა სადემონსტრაციო ტვირთი, Starlink V3 სიმულატორი. ტესტი დაიწყო 22:37 UTC-ზე. ტესტის შედეგად მეორედ დაიჭირეს სუპერმძიმე გამაძლიერებელი B14, თუმცა 8 წუთის შემდეგ SpaceX-მა დაკარგა კონტაქტი „გემთან“, რომელიც Starship-ის ზედა საფეხურია, რამაც გამოიწვია ხომალდის აფეთქება ასვლის დროს. როგორც ამბობენ, კოსმოსური ხომალდი აფეთქდა გაშვებიდან დაახლოებით 8,5 წუთში ატლანტის ოკეანეში, ტერქსისა და კაიკოსის კუნძულების მახლობლად. 18 იანვარს, ფედერალური საავიაციო სამსახურის (FAA) შეცდომის გამოძიებას ითხოვდა.<ref>{{Cite web |last1=Tingley |first1=Brett |last2=published |first2=Mike Wall |date=January 17, 2025 |title=Watch SpaceX Starship explode over Atlantic Ocean on Flight Test 7 (videos) |url=https://www.space.com/space-exploration/private-spaceflight/watch-spacex-starship-explode-over-atlantic-ocean-on-flight-test-7-videos |access-date=January 24, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2025 წლის 7 მარტს, SpaceX-მა კიდევ ერთი Starship რაკეტა გაუშვა, ამჯერად ტეხასიდან. კონტაქტი დაიკარგა სატესტო ფრენის დაწყებიდან რამდენიმე წუთში და კოსმოსური ხომალდი ჩამოინგრა და დაიშალა, ნამსხვრევები კი ფლორიდის ცაზე ჩანდა.<ref>{{Cite web |date=March 6, 2025 |title=SpaceX's latest Starship test flight ends with another explosion |url=https://apnews.com/article/spacex-starship-elon-musk-0c260a324f597a172300315c6486b9df |access-date=March 7, 2025 |website=AP News |language=en}}</ref> წინასწარი გამოძიების თანახმად, Starship-ის მე-7 სატესტო ფრენა შეფერხდა ჟანგბადის გაჟონვის, ციმციმებისა და მის უკანა ნაწილში ხანგრძლივი ხანძრის გამო, რამაც გამოიწვია რაკეტის ძრავების გამორთვა და კოსმოსური ხომალდის თვითგანადგურების სისტემის ჩართვა.<ref>{{Cite web |last=Roush |first=Ty |title=Elon Musk Defends Second-Straight Explosion For SpaceX's Starship As 'Minor Setback' |url=https://www.forbes.com/sites/tylerroush/2025/03/07/elon-musk-defends-second-straight-explosion-for-spacexs-starship-as-minor-setback/ |access-date=March 7, 2025 |website=Forbes |language=en}}</ref> ==== მართვადი გაშვებები ==== [[File:KSC-20200523-PH-KLS03 0011.jpg|thumb|NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში]] NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში. მნიშვნელოვანი ეტაპი 2020 წლის მაისში მოხდა, როდესაც SpaceX-მა წარმატებით გაუშვა NASA-ს ორი ასტრონავტი (დუგ ჰარლი და ბობ ბენკენი) ორბიტაზე Crew Dragon-ის კოსმოსური ხომალდით Crew Dragon Demo-2-ის დროს, რითაც SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც ასტრონავტები გაგზავნა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე და აღნიშნა პირველი ეკიპაჟის მიერ გაშვებული კოსმოსური ხომალდი ამერიკული მიწიდან 9 წლის განმავლობაში.<ref name="NYT-20200530">{{cite news|title=SpaceX Lifts NASA Astronauts to Orbit, Launching New Era of Spaceflight{{snd}}The trip to the space station was the first from American soil since 2011 when the space shuttles were retired|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|newspaper=The New York Times|last=Chang|first=Kenneth|date=May 30, 2020|access-date=May 31, 2020|archive-date=August 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200810172446/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|url-status=live}}</ref><ref name="CNN-20200530">{{cite news|last=Wattles|first=Jackie |title=SpaceX Falcon 9 launches two NASA astronauts into the space CNN|url=https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|date=May 30, 2020|publisher=CNN|access-date=May 31, 2020|archive-date=May 31, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200531001954/https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|url-status=live}}</ref> მისია ფლორიდაში, კენედის კოსმოსური ცენტრის გაშვების კომპლექსიდან 39A (LC-39A) გაეშვა.<ref>{{cite web|title=SpaceX-NASA Dragon Demo-2 launch: All your questions answered |url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|website=The Indian Express|date=June 2, 2020|access-date=June 2, 2020|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035924/https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|url-status=live}}</ref> ==== Starlink ==== 2019 წლის მაისში, SpaceX-მა გაუშვა Starlink-ის 60 თანამგზავრის პირველი დიდი პარტია, რითაც მომდევნო წელს დაიწყო მსოფლიოში უდიდესი კომერციული თანამგზავრების თანავარსკვლავედის განლაგება.<ref name=mittr_2020>{{cite web|last1=Patel|first1=Neel|title=SpaceX now operates the world's biggest commercial satellite network |url=https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/|publisher=MIT Technology Review |archive-url=https://web.archive.org/web/20231006164834/https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/ |archive-date=October 6, 2023 |access-date=May 19, 2024|url-status=live}}</ref> 2022 წელს, SpaceX-ის გაშვების უმეტესობა ფოკუსირებული იყო Starlink-ზე, სამომხმარებლო ინტერნეტ ბიზნესზე, რომელიც აგზავნის ინტერნეტის გამოსხივების თანამგზავრების პარტიებს და ამჟამად ორბიტაზე 6000-ზე მეტი თანამგზავრი ჰყავს.<ref name="sn2674441">{{Cite web |last=McDowell |first=Jonathan |date= May 19, 2024 |title=Starlink Launch Statistics |url=https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240517045125/https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |archive-date=May 17, 2024 |access-date=May 19, 2024 |website=Jonathan's Space Pages }}</ref> 2021 წლის 16 ივლისს, SpaceX-მა დადო შეთანხმება Swarm Technologies-ის, კერძო კომპანიის შეძენის შესახებ, რომელიც აშენებს დედამიწის დაბალი ორბიტის თანამგზავრების თანავარსკვლავედს ნივთების ინტერნეტის (IoT) მოწყობილობებთან კომუნიკაციისთვის, ტ524 მლნ USD-ისთვის.<ref>{{cite web |last=Foust |first=Jeff |url=https://spacenews.com/spacex-to-acquire-swarm-technologies/ |title=SpaceX to acquire Swarm Technologies |work=[[SpaceNews]] |date=August 9, 2021 |access-date=May 9, 2023 |archive-date=August 12, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210812153424/http://spacenews.com/spacex%2Dto%2Dacquire%2Dswarm%2Dtechnologies/ |url-status=live }}</ref><ref name="wsj-fr" /> 2022 წლის დეკემბერში, აშშ-ის ფედერალურმა კომუნიკაციების კომისიამ (FCC) დაამტკიცა SpaceX-ის 7500-მდე ახალი თაობის თანამგზავრის გაშვება მის Starlink ინტერნეტ ქსელში.<ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=December 1, 2022 |title=SpaceX gets U.S. approval to deploy up to 7,500 satellites |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |access-date=December 2, 2022 |archive-date=December 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221202062556/https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |url-status=live }}</ref> === მიღწევების შეჯამება === {| class="wikitable sticky-header" ! თარიღი ! მიღწევები ! გაშვებები |- | {{Nowrap|28 სექტემბერი, 2008}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to reach orbit.<ref name="nasa2008" /> | [[RatSat|Falcon 1 Flight 4]] |- | {{Nowrap|14 ივლისი, 2009}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to put a commercial satellite in orbit. | [[RazakSAT|Falcon 1 Flight 5]] |- | {{Nowrap|9 დეკემბერი, 2010}} | First private company to successfully launch, orbit, and recover a spacecraft. | [[SpaceX COTS Demo Flight 1]] |- | {{Nowrap|25 მაისი, 2012}} | First private company to send a spacecraft to the [[International Space Station]] (ISS).<ref name="NYT-20120525">{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 25, 2012 |title=Space X Capsule Docks at Space Station |url=https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210809014738/https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |archive-date=August 9, 2021 |access-date=May 25, 2012 |newspaper=The New York Times}}</ref> | [[SpaceX COTS Demo Flight 2]] |- | {{Nowrap|22 დეკემბერი, 2015}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on land. | [[Falcon 9 Flight 20]] |- | {{Nowrap|8 აპრილი, 2016}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on an ocean platform. | [[SpaceX CRS-8]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მარტი, 2017}} | First reuse and (second) landing of an orbital first stage.<ref name="Davenport2017" /> | rowspan="2" | [[SES-10]] |- | First controlled flyback and recovery of a payload fairing.<ref name="fairingrec2">{{cite web |title=SpaceX, In Another First, Recovers $6{{spaces}}Million Nose Cone From Reused Falcon 9 |url=http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170512073231/http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |archive-date=May 12, 2017 |access-date=May 2, 2017 |work=Fortune}}</ref> |- | {{Nowrap|3 ივნისი, 2017}} | First reuse of a commercial cargo spacecraft.<ref>{{cite web|last=spacexcmsadmin|date=January 29, 2016|title=Zuma mission|url=http://www.spacex.com/webcast|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131126023622/http://www.spacex.com/webcast/|archive-date=November 26, 2013|access-date=June 4, 2017|publisher=SpaceX}}</ref> | [[SpaceX CRS-11]] |- | {{Nowrap|6 თებერვალი, 2018}} | First [[Elon Musk's Tesla Roadster|private spacecraft]] launched into [[heliocentric orbit]]. | [[Falcon Heavy test flight]] |- | {{Nowrap|2 მარტი, 2019}} | First private company to send a human-rated spacecraft to orbit. | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-1]] |- | {{Nowrap|3 მარტი, 2019}} | First private company to autonomously dock a human-rated spacecraft to the ISS. |- | {{Nowrap|25 ივლისი, 2019}} | First flight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref>{{cite web|last=Burghardt|first=Thomas|date=July 25, 2019|title=Starhopper successfully conducts debut Boca Chica Hop|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|access-date=January 1, 2021|website=NASASpaceFlight.com|archive-date=July 26, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190726081430/https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|url-status=live}}</ref> | ''[[SpaceX Starship|Starhopper]]'' |- | {{Nowrap|11 ნოემბერი, 2019}} | First reuse of a payload fairing.<ref>{{cite news |last1=Clark |first1=Stephen |title=SpaceX to reuse payload fairing for first time on Nov. 11 launch{{snd}}Spaceflight Now |url=https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |access-date=May 6, 2022 |archive-date=December 5, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201205122215/https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 2 v1.0 |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მაისი, 2020}} | First private company to send humans into orbit.<ref name="30 May 2020">{{cite news|title=SpaceX Launches|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200530202004/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|archive-date=May 30, 2020|access-date=May 30, 2020|newspaper=The New York Times|date=May 30, 2020}}</ref> | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-2]] |- | First private company to send humans to the ISS.<ref>{{cite web|title=SpaceX's 1st Crew Dragon with astronauts docks at space station in historic rendezvous |date=May 31, 2020|url=https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035927/https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|archive-date=June 3, 2020|access-date=June 2, 2020|publisher=Space.com}}</ref> |- | {{Nowrap|24 იანვარი, 2021}} | Most spacecraft launched on a single mission, 143 satellites.<ref>{{cite news |last1=Hennessy |first1=Paul |title=SpaceX launches record number of spacecraft in cosmic rideshare program |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |access-date=January 26, 2021 |publisher=NBC News |date=January 25, 2021 |archive-date=February 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210228005845/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |url-status=live }}</ref> | [[Transporter-1 (spaceflight)|Transporter-1]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|23 აპრილი, 2021}} | First reuse of a crewed [[space capsule]].<ref>{{cite web |title=SpaceX launches its third astronaut crew, the first on a used Crew Dragon capsule |url=https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |website=The Verge |date=April 23, 2021 |access-date=April 23, 2021 |archive-date=April 23, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423100217/https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |url-status=live }}</ref> | rowspan="2" | [[SpaceX Crew-2]] / [[Crew Dragon Endeavour|''Endeavour'']] |- | First reused booster to send humans into orbit. |- | {{Nowrap|17 ივნისი, 2021}} | First reused booster to launch a '[[National Security Space Launch|national security]]' mission.<ref>{{Cite news|url=https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|title=SpaceX cleared to launch reused rockets for 'national security' missions|date=June 15, 2021|first=Steve|last=Dent|access-date=June 17, 2021|archive-date=June 17, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210617061526/https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|url-status=live}}</ref> | [[GPS Block III|GPS III-05]] |- | {{Nowrap|16 სექტემბერი, 2021}} | First orbital launch of an all-private crew.<ref>{{cite web |title=SpaceX makes history with first all-civilian spaceflight |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |website=NBC |date=September 16, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919004910/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Gorman |first1=Steve |title=SpaceX capsule with world's first all-civilian orbital crew returns safely |url=https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |work=Reuters |date=September 19, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919011251/https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |url-status=live }}</ref> | [[Inspiration4]] |- | {{Nowrap|24 ნოემბერი, 2021}} | Longest streak of orbital launches without a mission failure or partial failure for a single rocket type (Falcon 9, 101 launches).<ref>{{cite web |title=Most consecutive successful orbital launches by a rocket model |url=https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |access-date=April 22, 2022 |website=Guinness World Records |date=April 21, 2022 |language=en-gb |archive-date=April 22, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422213237/https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |url-status=live }}</ref> | [[Double Asteroid Redirection Test]] |- | {{Nowrap|9 აპრილი, 2022}} | First all-private crew to dock with the [[International Space Station]].<ref>{{cite news |title=First all-civilian crew launches on mission to International Space Station |url=https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |access-date=May 6, 2022 |publisher=NBC News |language=en |archive-date=May 5, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220505201823/https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |url-status=live }}</ref> | [[Axiom Mission 1]] |- | {{Nowrap|20 ოქტომბერი, 2022}} | Highest number of launches of a single rocket type in a calendar year (Falcon 9, 48 launches).<ref>{{Cite web |date=July 4, 2021 |title=Soyuz-U: Holding Multiple World Records! |url=https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |access-date=October 20, 2022 |website=The Space Techie |language=en-US |archive-date=October 20, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221020164656/https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 4-36 |- | {{Nowrap|20 აპრილი, 2023}} | Tallest, most massive, most powerful rocket to ever launch.<ref>{{Cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=April 20, 2023 |title=SpaceX Starship: Elon Musk's big rocket explodes on test flight |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420202244/https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |url-status=live }}</ref><ref name="Amos-2021">{{cite web |last=Amos |first=Jonathan |date=August 6, 2021 |title=Biggest ever rocket is assembled briefly in Texas |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210811063944/https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |archive-date=August 11, 2021 |access-date=April 25, 2023|work=[[BBC News]] |language=en-GB}}</ref> | [[SpaceX Starship orbital test flight]] |- |{{Nowrap|14 მარტი, 2024}} |Starship reaches intended orbital velocity for the first time.<ref>{{Cite web |last1=Sullivan |first1=Will |title=Starship Reaches Orbit in Third Test Flight, a Success for SpaceX and the Future of Lunar Travel |url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240329120341/https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |archive-date=March 29, 2024 |access-date=April 9, 2024 |website=Smithsonian Magazine |publisher=Smithsonian Institution |language=en}}</ref> |[[SpaceX Starship integrated flight test 3]] |- |{{Nowrap|12 აპრილი, 2024}} |A single Falcon 9 booster reused for the 20th time.<ref>{{Cite web |date=April 11, 2024 |title=SpaceX all set for a record-breaking rocket launch on Friday |url=https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |access-date=April 13, 2024 |website=Digital Trends |language=en |archive-date=April 12, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412190432/https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |url-status=live }}</ref> |[[List of Falcon 9 first-stage boosters#Booster 1062|Booster 1062]] |- |{{Nowrap|12 სექტემბერი, 2024}} |First commercial spacewalk |[[Polaris Dawn]] |- |{{Nowrap|13 ოქტომბერი, 2024}} |First Super Heavy booster catch |[[Starship flight test 5]] |- |{{Nowrap|19 ნოემბერი, 2024}} |First in space relight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref name=":02"/> |[[Starship flight test 6]] |} == ტექნიკური საშუალებები== === გამშვები საშუალებები === [[File:CRS-18 Mission (48380511427).jpg|thumb|upright=1.2|The landing of a [[Falcon 9 Block 5]] first stage at Cape Canaveral in July 2019. [[VTVL]] technologies are used in many of SpaceX's launch vehicles.]] SpaceX-მა შეიმუშავა სამი გამშვები მოწყობილობა. მცირე ამწევი Falcon 1 იყო პირველი გამშვები მოწყობილობა, რომელიც შემუშავებული იქნა და 2009 წელს ამოიღეს მწყობრიდან. საშუალო ამწევი Falcon 9 და მძიმე ამწევი Falcon Heavy ორივე ფუნქციონირებს. Falcon 1 იყო პატარა რაკეტა, რომელსაც შეეძლო რამდენიმე ასეული კილოგრამის დაბალ დედამიწის ორბიტაზე გადატანა. ის ხუთჯერ გაუშვეს 2006-დან 2009 წლამდე, რომელთაგან ორი წარმატებით დასრულდა.<ref name="Falcon9 overview">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon9.php|title=Falcon 9 Overview|year=2011|publisher=SpaceX|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20070210095458/http://spacex.com/falcon9.php|archive-date=February 10, 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501002858/http://www.spacex.com/falcon9.php|archivedate=მაისი 1, 2013}}</ref> Falcon 1 იყო პირველი კერძო დაფინანსებით, თხევადი საწვავით მომუშავე რაკეტა, რომელმაც ორბიტაზე მიაღწია.<ref name="nasa2008">{{cite web |title=NASA – SpaceX Successfully Launches Falcon 1 to Orbit |date=September 28, 2008 |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |website=nasa.gov |access-date=December 30, 2021 |language=en |archive-date=September 3, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |archivedate=სექტემბერი 3, 2021 }}</ref> Falcon 9 არის საშუალო ამწევი გამშვები მოწყობილობა, რომელსაც შეუძლია 22,800 კილოგრამამდე (50,265 ფუნტი) ტვირთის გადატანა ორბიტაზე, კონკურენციას უწევს Delta IV და Atlas V რაკეტებს, ასევე მსოფლიოს სხვა გამშვები პროვაიდერებს. მას პირველ ეტაპზე ცხრა Merlin ძრავა აქვს. Falcon 9 v1.0 რაკეტა წარმატებით გავიდა ორბიტაზე პირველივე ცდაზე 2010 წლის 4 ივნისს. მისი მესამე ფრენა, COTS Demo Flight 2, 2012 წლის 22 მაისს დაიწყო და გაუშვა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელიც მიაღწია და დაუკავშირდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს (ISS).<ref name="cbcnews">{{cite news|url=http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|title=Private SpaceX rocket blasts off for space station Cargo ship reaches orbit 9 minutes after launch|agency=The Canadian Press|date=May 22, 2012|access-date=March 1, 2017|publisher=CBC News|archive-date=March 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313042620/http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|url-status=live}}</ref> 2013 წელს აპარატი განახლდა Falcon 9 v1.1-მდე, 2015 წელს Falcon 9 Full Thrust-მდე და ბოლოს 2018 წელს Falcon 9 Block 5-მდე. Falcon 9-ის პირველი ეტაპი შექმნილია რეტრო-პროპულსიური დაშვებისთვის, მისი ამოღებისა და ხელახლა გაფრენისთვის.<ref>{{cite web |access-date=February 3, 2021 |archive-date=July 21, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |quote=The v1.2 design was constantly improved upon over time, leading to different sub-versions or "Blocks". The initial design, flying on the maiden flight was thus referred to as Block 1. The final design which has largely stayed static since 2018 is the Block 5 variant. |title=Falcon 9 & Falcon Heavy |work=SpaceX Info |url=https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |archivedate=ივლისი 21, 2020 }}</ref> Falcon Heavy არის მძიმე ამწევი აპარატი, რომელსაც შეუძლია 63,800 კგ-მდე (140,700 ფუნტი) ტვირთის გადატანა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე (LEO) ან 26,700 კგ-მდე (58,900 ფუნტი) გეოსინქრონული გადაცემის ორბიტაზე (GTO). ის იყენებს სამ ოდნავ მოდიფიცირებულ Falcon 9-ის პირველი ეტაპის ბირთვს სულ 27 Merlin 1D ძრავით.<ref name="sxfh2011">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|title=Falcon Heavy Overview|publisher=Space.com|year=2011|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archive-date=October 5, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archivedate=ოქტომბერი 5, 2011}}</ref><ref name="nsw20130103">{{cite web |author=Lindsey |first=Clark |date=January 4, 2013 |title=NewSpace flights in 2013 |url=http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archive-date=May 26, 2013 |access-date=January 3, 2013 |publisher=NewSpace Watch |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archivedate=მაისი 26, 2013 }}</ref> Falcon Heavy-მ წარმატებით შეასრულა თავისი პირველი მისია 2018 წლის 6 თებერვალს, რითაც მასკის პერსონალური Tesla Roadster ჰელიოცენტრულ ორბიტაზე გაუშვა.<ref>{{cite news |url=http://www.spacex.com/falcon-heavy|title=Falcon Heavy|last=spacexcmsadmin|date=November 15, 2012|publisher=SpaceX|access-date=April 5, 2017|archive-date=April 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170406182002/http://www.spacex.com/falcon-heavy}}</ref> როგორც Falcon 9, ასევე Falcon Heavy სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) გაშვების ჩასატარებლად.<ref name="NSSL1" /><ref>{{cite web|last1=Erwin|first1=Sandra|title=Air Force certified Falcon Heavy for national security launch but more work needed to meet required orbits|date=September 21, 2019|url=https://spacenews.com/air-force-certified-falcon-heavy-for-national-security-launch-but-more-work-needed-to-meet-required-orbits/|publisher=SpaceNews|access-date=September 22, 2019|archive-date=April 27, 2021|archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210427122608/https://spacenews.com/air%2Dforce%2Dcertified%2Dfalcon%2Dheavy%2Dfor%2Dnational%2Dsecurity%2Dlaunch%2Dbut%2Dmore%2Dwork%2Dneeded%2Dto%2Dmeet%2Drequired%2Dorbits/|url-status=live}}</ref> 2025 წლის 4 ივნისის მონაცემებით, Falcon 9 და Falcon Heavy 496-ჯერ იქნა გაშვებული, რამაც 493 სრული მისია წარმატებით, ერთი ნაწილობრივი წარმატებით და ერთი ფრენის დროს წარუმატებლობით დაასრულა. გარდა ამისა, Falcon 9-მა 2016 წელს სტატიკური ცეცხლსასროლი იარაღის ტესტირებამდე ფრენამდე წარუმატებლობა განიცადა.<ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/launch-list/|title=SpaceX Missions Summary|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/stats/|title=Total Mission Counter|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref> SpaceX ავითარებს სრულად მრავალჯერად სუპერმძიმე ამწევი ამწევი სისტემის გაშვებას, რომელიც ცნობილია როგორც Starship. ის შედგება მრავალჯერადი გამოყენების პირველი ეტაპისგან, სახელწოდებით Super Heavy, და მრავალჯერადი გამოყენების Starship მეორე ეტაპის კოსმოსური ხომალდისგან. 2017 წლის მდგომარეობით, სისტემა 2020-იანი წლების დასაწყისისთვის კომპანიის არსებული გამშვები აპარატურის ჩანაცვლებას აპირებდა.<ref name="nsf20170929">{{cite news |author=Gebhardt |first=Chris |date=September 29, 2017 |title=The Moon, Mars, and around the Earth{{snd}}Musk updates BFR architecture, plans |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001081759/https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |archive-date=October 1, 2017 |access-date=May 16, 2020}}</ref><ref>{{cite web |date=September 18, 2018 |title=Elon Musk says moon mission is "dangerous" but SpaceX's first passenger isn't scared |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181127031540/https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |archive-date=November 27, 2018 |access-date=February 2, 2019 |publisher=CBS News}}</ref> === სარაკეტო ძრავები === [[File: SpaceX Testing Merlin 1D Engine In Texas.jpg|thumb|upright=1.2|[[Merlin (rocket engine family)#Merlin 1D|Merlin 1D engine]] undergoes a test at SpaceX's Rocket Development and Test Facility in [[McGregor, Texas]]]] 2002 წელს SpaceX-ის დაარსების დღიდან, კომპანიამ შეიმუშავა რამდენიმე სარაკეტო ძრავა - Merlin, Kestrel და Raptor - გამშვები აპარატებისთვის,<ref name="raptor1" /><ref name="falcon1k" /> Draco კოსმოსური ხომალდების Dragon სერიის რეაქციის კონტროლის სისტემისთვის,<ref name="sxF9LVPUG2009" /> და SuperDraco Crew Dragon-ში შეწყვეტის შესაძლებლობისთვის.<ref name=nsf20140530>{{cite news |last=Bergin |first=Chris |title=SpaceX lifts the lid on the Dragon V2 crew spacecraft |url=http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |access-date=May 30, 2014 |newspaper=NASAspaceflight.com |date=May 30, 2014 |archive-date=May 31, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140531104755/http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |url-status=live }}</ref> Merlin არის სარაკეტო ძრავების ოჯახი, რომელიც იყენებს თხევად ჟანგბადს (LOX) და RP-1 საწვავ საწვავს. Merlin თავდაპირველად გამოიყენებოდა Falcon 1-ის პირველი ეტაპის კვებისთვის და ამჟამად გამოიყენება Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ის ორივე ეტაპზე.<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|title=Falcon 9 User's Guide|archive-url=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archive-date=February 20, 2019|access-date=February 25, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archivedate=თებერვალი 20, 2019}}</ref> Kestrel იყენებს იგივე საწვავ საწვავს და გამოიყენებოდა როგორც Falcon 1 რაკეტის მეორე ეტაპის მთავარი ძრავა.<ref name="falcon1k">{{cite web |url=http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 1 Flight Three Press Kit |access-date=September 30, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081001161901/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archive-date=October 1, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120306045545/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archivedate=მარტი 6, 2012 }}</ref><ref name="good_boy_astro">{{cite web |url=http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm |title=Encyclopedia Astronautica Kestrel |access-date=June 22, 2021 |archive-date=December 16, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131216104115/http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm }}</ref> Draco და SuperDraco არის ჰიპერგოლური თხევად-საწვავიანი სარაკეტო ძრავები. Draco ძრავები გამოიყენება Dragon-ისა და Dragon 2 კოსმოსური ხომალდების რეაქციის კონტროლის სისტემაში.<ref name="sxF9LVPUG2009">{{cite web |access-date=March 1, 2017 |archive-date=May 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 9 Launch Vehicle Payload User's Guide, 2009 |url=http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |year=2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |archivedate=მაისი 3, 2012 }}</ref> SuperDraco-ს ძრავა უფრო მძლავრია და რვა SuperDraco ძრავა უზრუნველყოფს გაშვების გაქცევის შესაძლებლობას ეკიპაჟიანი Dragon 2 კოსმოსური ხომალდისთვის შეწყვეტის სცენარის დროს.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=SpaceX's Dragon capsule has survived its greatest test{{snd}}returning to Earth |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |access-date=December 30, 2021 |work=Ars Technica |date=March 7, 2019 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230170631/https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |url-status=live }}</ref> Raptor არის თხევადი ჟანგბადითა და თხევადი მეთანით საწვავით მომუშავე სრული ნაკადის ეტაპობრივი წვის ციკლის ძრავების ახალი ოჯახი, რომელიც ემსახურება Starship-ის გაშვების სისტემის პირველ და მეორე ეტაპებს.<ref name="raptor1">{{cite magazine |last1=O'Callaghan |first1=Jonathan |title=The wild physics of Elon Musk's methane-guzzling super-rocket |url=https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |access-date=April 21, 2021 |magazine=Wired UK |date=July 31, 2019 |language=en-gb |archive-date=February 22, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210222232043/https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |url-status=live }}</ref> შემუშავების ვერსიები გამოსცადეს 2016 წლის ბოლოს,<ref>{{cite news|url=http://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|title=SpaceX performs first test of Raptor engine|date=September 26, 2016|publisher=SpaceNews|access-date=April 28, 2017|archive-date=February 20, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155808/https://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|url-status=live}}</ref> და ძრავა პირველად აფრინდა 2019 წელს, რამაც Starhopper-ის ხომალდი 20 მ (66 ფუტი) სიმაღლეზე ააფრინა.<ref>{{cite web|url=https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|title=Big News! SpaceX's Starhopper Test Vehicle Completes First Free Flight!|date=July 26, 2019|access-date=August 11, 2019|archive-date=August 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190811125745/https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|url-status=live}}</ref> === კოსმოსური ხომალდი Dragon === {{Main|Dragon 1|Dragon 2}} [[File:Iss065e162284.jpg|thumb|[[SpaceX Dragon 2]] spacecraft, designed to deliver crew and cargo to and from the International Space Station (cargo version shown)]] SpaceX-მა შეიმუშავა Dragon კოსმოსური ხომალდი ტვირთისა და ეკიპაჟის საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) გადასაზიდად. პირველი თაობის Dragon 1 კოსმოსური ხომალდი მხოლოდ ტვირთის გადასაზიდად გამოიყენებოდა. ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის ფარგლებში. 2010 წელს COTS-ის წარმატებული სადემონსტრაციო ფრენის შემდეგ, SpaceX შეირჩა კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტის მისაღებად.<ref name="BBCLaunchDec2010" /> ამჟამად მოქმედმა მეორე თაობის Dragon 2 კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი პირველი ფრენა, ეკიპაჟის გარეშე, ISS-ზე 2019 წლის დასაწყისში განახორციელა, რასაც მოჰყვა Dragon 2-ის ეკიპაჟით ფრენა 2020 წელს.<ref name="NYT-20200530" /> ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ეკიპაჟის პროგრამის პროგრამის ფარგლებში. Dragon 2-ის სატვირთო ვარიანტი პირველად 2020 წლის დეკემბერში გაფრინდა ISS-ზე მომარაგების მიზნით, NASA-სთან CRS კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{cite news |last1=Thompson |first1=Amy |title=Tissue chips and organoids: SpaceX is launching lots of science to space for NASA on Sunday |url=https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |access-date=December 26, 2021 |work=Space.com |date=December 5, 2020 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226115140/https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |url-status=live }}</ref> 2020 წლის მარტში SpaceX-მა წარმოადგინა Dragon XL, რომელიც შექმნილია NASA-ს დაგეგმილი Lunar Gateway კოსმოსური სადგურისთვის მომარაგების შესავსებად Gateway Logistics Services (GLS) კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|title=NASA Awards Artemis Contract for Gateway Logistics Services|last=Potter|first=Sean|date=March 27, 2020|publisher=NASA|access-date=March 28, 2020|archive-date=March 27, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327195418/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|url-status=live}} }}</ref> Dragon XL-ის გაშვება დაგეგმილია Falcon Heavy-ზე და მას შეუძლია Gateway-ზე 5000 კგ-ზე (11,000 ფუნტი) მეტი ტვირთის გადატანა. Dragon XL Gateway-ზე ექვსიდან თორმეტ თვემდე იქნება მიმაგრებული.<ref>{{cite web|access-date=March 28, 2020|title=Dragon XL revealed as NASA ties SpaceX to Lunar Gateway supply contract |work=NASA Spaceflight|url=https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|date=March 27, 2020|archive-date=March 28, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200328020206/https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|url-status=live}}</ref> SpaceX-მა შეიმუშავა კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც Dragon კოსმოსურ ხომალდში უნდა ჩაიცვათ შესაძლო დეპრესურიზაციისგან დასაცავად.<ref>{{Cite web |last=Howell |first=Elizabeth |date=June 10, 2020 |title=New SpaceX spacesuits get five-star rating from NASA astronauts |url=https://www.space.com/spacex-spacesuits-five-star-astronaut-review.html |access-date=May 4, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 4 მაისს SpaceX-მა წარმოადგინა მეორე კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც შექმნილია კოსმოსური ხომალდის გარეთ გასასვლელად და რომლის გამოყენებაც დაგეგმილია Polaris Dawn-ის მისიის დროს კოსმოსური გასეირნებისთვის.<ref>{{Cite web |title=Updates |url=https://www.spacex.com/updates |access-date=May 4, 2024 |website=SpaceX |language=en}}</ref> === ავტონომიური კოსმოსური დრონები === [[File:SpaceX ASDS in position prior to Falcon 9 Flight 17 carrying CRS-6 (17127808431).jpg|thumb|upright=1.2|[[Autonomous spaceport drone ship]] in position prior to [[SpaceX CRS-6|CRS-6]] mission]] SpaceX ორბიტალური გაშვების შემდეგ რეგულარულად აბრუნებს Falcon 9-ის და Falcon Heavy-ის რაკეტების პირველ ეტაპს. რაკეტა ეშვება წინასწარ განსაზღვრულ დაშვების ადგილას მხოლოდ მისი მამოძრავებელი სისტემების გამოყენებით.<ref name="pm20120207">{{cite web |author=Simberg |first=Rand |date=February 8, 2012 |title=Elon Musk on SpaceX's Reusable Rocket Plans |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170624061845/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |archive-date=June 24, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> როდესაც საწვავის მარჟები არ იძლევა გაშვების ადგილას (RTLS) დაბრუნების საშუალებას, რაკეტები ბრუნდებიან ოკეანეში მცურავ სადესანტო პლატფორმაზე, რომელსაც ავტონომიური კოსმოსური დრონები (ASDS) ეწოდება.<ref>{{citation|last=SpaceX|title=Elon Musk Names SpaceX Drone Ships in Honor of Sci-Fi Legend|date=February 4, 2015|url=https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|access-date=May 31, 2020|archive-date=June 2, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200602064617/https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|url-status=live}}</ref> SpaceX-ს ასევე ჰქონდა გეგმები მცურავი გამშვები პლატფორმების დანერგვის შესახებ, რომლებიც მოდიფიცირებული ნავთობის პლატფორმები იქნებოდა, რომლებიც უზრუნველყოფდა ზღვის გაშვების ვარიანტს მათი Starship გამშვები მანქანისთვის. 2023 წლის თებერვლის მდგომარეობით, SpaceX-მა გაყიდა ნავთობის პლატფორმები, მაგრამ არ გამორიცხა ზღვაზე დაფუძნებული პლატფორმები მომავალი გამოყენებისთვის.<ref name="Spacenews Oil Rig">{{cite web |last1=Foust |first1=Jeff |title=SpaceX drops plans to convert oil rigs into launch platforms |date=February 14, 2023|url=https://spacenews.com/spacex-drops-plans-to-covert-oil-rigs-into-launch-platforms/ |website=SpaceNews |access-date=November 29, 2024}}</ref> === Starlink === {{Main|Starlink}} [[File: Starlink Mission (47926144123).jpg|thumb|upright=1.2|სამოცი Starlink თანამგზავრი ერთად განლაგებამდე]] Starlink არის ინტერნეტ თანამგზავრების კონსტოლაცია, რომელიც Starlink Services, LLC-ის მიერ, SpaceX-ის სრულად საკუთრებაში არსებული შვილობილი კომპანიის მიერ არის შემუშავებული,<ref name=StarlinkServices>{{cite web |url=https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |title=Order on Review (FCC 23-105) |date=December 12, 2023 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |access-date=March 29, 2024 |quote=After the auction, SpaceX assigned its winning bids to its wholly-owned subsidiary, Starlink. |archive-date=December 24, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231224074601/https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |author=SpaceX |date=September 9, 2022 |title=Starlink Services LLC RDOF AFR – For Public Inspection |url=https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019183126/https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |archive-date=October 19, 2022 |access-date=March 29, 2024 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |quote=Starlink Services, LLC, a wholly-owned subsidiary of Space Exploration Technologies Corp.}}</ref> რომელიც შედგება ათასობით ურთიერთდაკავშირებული საკომუნიკაციო თანამგზავრისგან დაახლოებით 550 კმ ორბიტაზე. მისი მიზანია დააკმაყოფილოს მსოფლიოში დაბალი ღირებულების ფართოზოლოვანი ინტერნეტის შესაძლებლობების მნიშვნელოვანი დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნა.<ref name="sn20150119">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 19, 2015 |title=SpaceX To Build 4,425 Broadband Satellites in Seattle |url=http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150119210849/http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |archive-date=January 19, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> განვითარება 2015 წელს დაიწყო და პირველი პროტოტიპები სატესტო ფრენის თანამგზავრები SpaceX Paz თანამგზავრის მისიაზე 2017 წელს გაუშვეს. 2019 წლის მაისში SpaceX-მა Falcon 9-ზე 60 თანამგზავრისგან შემდგარი პირველი პარტია გაუშვა.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|title=Falcon 9 launches first Starlink mission{{snd}}heaviest payload launch by SpaceX to date|date=May 23, 2019|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=July 4, 2019|archive-date=June 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190603142831/https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|url-status=live}}</ref> კონსტოლაციის საწყისი სატესტო ოპერაციები 2020 წლის ბოლოს დაიწყო<ref>{{cite news |last1=Sheetz |first1=Michael |title=SpaceX prices Starlink satellite internet service at $99 per month, according to e-mail |url=https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |access-date=December 25, 2021 |publisher=CNBC |date=October 27, 2020 |language=en |archive-date=February 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210204222430/https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |url-status=live }}</ref> და პირველი შეკვეთები 2021 წლის დასაწყისში იქნა მიღებული.<ref>{{cite web|title=SpaceX opens Starlink satellite Internet pre-orders to the public|url=https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|work=Engadget|date=February 10, 2021 |access-date=February 10, 2021|archive-date=February 10, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210210134847/https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|url-status=live}}</ref> ​​მომხმარებლებს უთხრეს, რომ ინტერნეტის მომსახურების სიჩქარე 50 მბიტ/წმ-დან 150 მბიტ/წმ-მდე და შეყოვნება 20 მილიწამიდან 40 მილიწამამდე უნდა ელოდონ.<ref>{{cite news|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|title=SpaceX Reveals Monthly Cost Of Starlink Internet In Its 'Better Than Nothing Beta'|last=O'Callaghan|first=Jonathan|newspaper=Forbes|date=October 27, 2020 |access-date=October 30, 2020|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160314/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში Starlink-მა მსოფლიო მასშტაბით 1 მილიონზე მეტ აბონენტს მიაღწია.<ref>{{cite tweet|number=1604872936976154624|user=SpaceX |title=Starlink now has more than 1,000,000 active subscribers}}</ref> Starlink-ის დაგეგმილი დიდი რაოდენობით თანამგზავრები ასტრონომების მიერ გააკრიტიკეს სინათლის დაბინძურების შესახებ შეშფოთების გამო,<ref>{{cite news|title=After SpaceX Starlink Launch, a Fear of Satellites That Outnumber All Visible Stars|url=https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200821011421/https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|archive-date=August 21, 2020|access-date=June 3, 2019|work=The New York Times|date=June 2019|last1=Hall|first1=Shannon}}</ref><ref>{{cite news|title=The unexpected brightness of new satellites could ruin the night sky|url=https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160416/https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|newspaper=The Economist|date=May 30, 2019}}</ref><ref>{{cite web|title=SpaceX's Starlink Could Change The Night Sky Forever, And Astronomers Are Not Happy|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160330/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|work=Forbes}}</ref> Starlink-ის თანამგზავრების სიკაშკაშე როგორც ოპტიკურ, ასევე რადიო ტალღის სიგრძეებში ხელს უშლიდა სამეცნიერო დაკვირვებებს.<ref>{{cite web|title=Will Elon Musk's Starlink satellites harm astronomy? Here's what we know.|date=May 29, 2019|url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|access-date=March 12, 2021|work=National Geographic|archive-date=March 9, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210309192056/https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|url-status=dead}}</ref> საპასუხოდ, SpaceX-მა Starlink-ის თანამგზავრებზე რამდენიმე განახლება განახორციელა, რაც მიზნად ისახავდა მათი სიკაშკაშის შემცირებას.<ref>{{Cite news|last=SpaceX|date=April 28, 2020|title=Astronomy Discussion with National Academy of Sciences|url=https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html|url-status=live|access-date=April 4, 2021|archive-date=May 16, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210516183544/https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html}}</ref> Starlink-ის მიერ გამოყენებული თანამგზავრების დიდი რაოდენობა ასევე ქმნის კოსმოსური ნარჩენების შეჯახების გრძელვადიან საფრთხეს.<ref>{{cite web|last=O'Callaghan|first=Jonathan|date=May 13, 2019|title=SpaceX's Starlink Could Cause Cascades of Space Junk|url=https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160329/https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|archive-date=November 17, 2020|access-date=August 2, 2020|website=Scientific American}}</ref><ref>[https://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/starlink-space-debris/ Does Starlink Pose a Space Debris Threat? An Expert Answers.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201117160315/https://skyandtelescope.org/astronomy-news/starlink-space-debris/|date=November 17, 2020}} Jan Hattenbach, ''Sky & Telescope'', June 3, 2019.</ref> თუმცა, თანამგზავრები აღჭურვილია კრიპტონით მომუშავე ჰოლის ძრავებით, რომლებიც საშუალებას აძლევს მათ, სიცოცხლის ვადის ამოწურვის შემდეგ ორბიტიდან გავიდნენ. ისინი ასევე შექმნილია ისე, რომ ავტონომიურად აიცილონ თავიდან შეჯახებები აღმავალი თვალთვალის მონაცემების საფუძველზე.<ref>{{cite web|title=Starlink Block v1.0|url=https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|access-date=July 1, 2021|publisher=space.skyrocket.de|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160214/https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა Starshield, პროგრამა, რომელიც ითვალისწინებს სამხედრო ან სამთავრობო ორგანიზაციების ტვირთის ინტეგრირებას Starlink-ისგან წარმოებულ თანამგზავრულ ავტობუსში. კოსმოსური განვითარების სააგენტო კოსმოსური რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემისთვის თანამგზავრების მომწოდებელი მთავარი მომხმარებელია.<ref>{{cite news | url=https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | title=Musk's SpaceX wins Pentagon award for missile tracking satellites | work=Reuters | date=October 5, 2020 | access-date=December 13, 2022 | archive-date=December 11, 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221211175715/https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX – Starshield |url=https://www.spacex.com/starshield/ |access-date=December 13, 2022 |website=spacex.com |archive-date=December 14, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214061704/https://www.spacex.com/starshield/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის ივნისში SpaceX-მა წარმოადგინა Starlink-ის ანტენების კომპაქტური ვერსია, „Starlink Mini“, რომელიც შექმნილია მობილური თანამგზავრული ინტერნეტით სარგებლობისთვის. ადრეული წვდომის ვერსიაში ის 599 დოლარად იყო შემოთავაზებული და საბაზისო მოდელზე უფრო ძვირი ღირდა. Mini ანტენა, სტანდარტული ვერსიის ზომის ნახევარი და წონის ერთი მესამედი, აღჭურვილი იყო ჩაშენებული WiFi როუტერით, დაბალი ენერგომოხმარებით და 100 მბიტ/წმ-ზე მეტი ჩამოტვირთვის სიჩქარით.<ref>{{cite news|last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX unveils backpack-sized 'Starlink Mini' satellite internet antenna for $599 |date=June 20, 2024 |url=https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20240626174646/https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-date=June 26, 2024 |access-date=June 27, 2024}}</ref> == სხვა პროექტები == === Hyperloop === 2015 წლის ივნისში, SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ ის Hyperloop-ის შეჯიბრს დააფინანსებდა და SpaceX-ის შტაბ-ბინასთან ახლოს 1.6 კმ (0.99 მილი) სიგრძის ქვემასშტაბიან სატესტო ტრასას ააშენებდა შეჯიბრებითი ღონისძიებებისთვის.<ref name="nbc20150615">{{cite web |author=Boyle |first=Alan |date=June 15, 2015 |title=Elon Musk's SpaceX Plans Hyperloop Pod Races at California HQ in 2016 |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301034956/http://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |archive-date=March 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NBC}}</ref><ref name="spacex-competition201506">{{cite web|url=http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|title=Spacex Hyperloop Pod Competition|publisher=SpaceX|date=June 2015|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archive-date=July 14, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archivedate=ივლისი 14, 2015}}</ref> კომპანიამ ყოველწლიური შეჯიბრი 2017 წლიდან 2019 წლამდე ჩაატარა.<ref>{{cite news |last1=Bonasio |first1=Alice |title=Is it time to take the Hyperloop seriously? |url=https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |access-date=April 21, 2021 |work=Ars Technica |date=March 4, 2018 |language=en-us |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421143836/https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |url-status=live }}</ref> ===COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამა=== ექიმებთან და აკადემიურ მკვლევარებთან თანამშრომლობით, SpaceX-მა ყველა თანამშრომელი მიიწვია 2020 წელს COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამის შექმნაში მონაწილეობის მისაღებად. ამგვარად, 4300 თანამშრომელმა ნებაყოფლობით ჩააბარა სისხლის ნიმუშები, რის შედეგადაც გამოქვეყნდა რეცენზირებული სამეცნიერო ნაშრომი, რომელშიც SpaceX-ის რვა თანამშრომელი თანაავტორად იყო მიჩნეული და ვარაუდობდნენ, რომ COVID-19 ანტისხეულების გარკვეული დონე შეიძლება უზრუნველყოფდეს ვირუსის წინააღმდეგ ხანგრძლივ დაცვას.<ref>{{cite news |url= https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |title= Elon Musk got 4,000 SpaceX workers to join a COVID-19 study. Here's what he learned. |website= [[The Wall Street Journal]] |via= [[Fox Business]] |first= Sarah |last= Krouse |date= February 21, 2021 |access-date= February 21, 2021 |archive-date= February 23, 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20210223031740/https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |url-status= live }}</ref><ref>{{cite journal|title= Discrete SARS-CoV-2 antibody titers track with functional humoral stability |journal= [[Nature Communications]] | doi = 10.1038/s41467-021-21336-8 |first1= Yannic C. |last1= Bartsch |first2= Stephanie |last2= Fischinger |first3= Sameed M. |last3= Siddiqui |first4= Zhilin |last4= Chen |first5= Jingyou |last5= Yu |first6= Makda |last6= Gebre |first7= Caroline |last7= Atyeo |first8= Matthew J. |last8= Gorman |first9= Alex Lee |last9= Zhu |first10= Jaewon |last10= Kang |first11= John S. |last11= Burke |first12= Matthew |last12= Slein |first13= Matthew J. |last13= Gluck |first14= Samuel |last14= Beger |first15= Yiyuan |last15= Hu |first16=Justin |last16= Rhee |first17= Eric |last17= Petersen |first18= Benjamin |last18= Mormann |first19= Michael |last19= de St Aubin |first20= Mohammad A. |last20= Hasdianda |first21= Guruprasad |last21= Jambaulikar |first22=Edward W. |last22= Boyer |first23=Pardis C. |last23= Sabeti |author-link23= Pardis Sabeti |first24= Dan H. |last24= Barouch |author-link24= Dan Barouch |first25= Boris D. |last25= Julg |first26= Elon R. |last26= Musk |author-link26= Elon Musk |first27= Anil S. |last27= Menon |first28= Douglas A. |last28= Lauffenburger |author-link28= Doug Lauffenburger |first29= Eric J. |last29= Nilles |first30= Galit |last30= Alter |author-link30= Galit Alter |date=February 15, 2021 |volume= 12 |issue= 1 |page= 1018 |pmid= 33589636 |pmc= 7884400 |bibcode= 2021NatCo..12.1018B |doi-access= free | issn = 2041-1723}}</ref> ===სხვა=== 2018 წლის ივლისში, მასკმა თავის თანამშრომლებს მინი-წყალქვეშა ნავის აშენება მოაწყო, რათა ტაილანდში დატბორილ გამოქვაბულში ჩარჩენილი ბავშვების გადარჩენაში დახმარებოდა.<ref name="ArsTechSubmarine">{{Cite web |last=Lee |first=Timothy B. |date=July 10, 2018 |title=Thai official: Elon Musk's submarine "not practical for this mission" [Updated] |url=https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200919045304/https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |archive-date=September 19, 2020 |access-date=September 13, 2020 |website=Ars Technica}}</ref> საერთაშორისო სამაშველო მყვინთავთა ჯგუფის ხელმძღვანელმა, რიჩარდ სტენტონმა, მასკს მოუწოდა, წყალდიდობის გაუარესების შემთხვევაში, დამხმარე საშუალებად ემუშავა აპარატის აშენებაზე. თუმცა, სტენტონმა მოგვიანებით დაასკვნა, რომ მინი-წყალქვეშა ნავი არ იმუშავებდა და თქვა, რომ მასკის ჩართულობამ „სამაშველო სამუშაოებიდან ყურადღება გადაიტანა“.<ref>{{cite news |last1=Wong |first1=Julia Carrie |author-link=Julia Carrie Wong |date=December 5, 2019 |title=Elon Musk trial: Vernon Unsworth says entrepreneur's tweets 'humiliated' him |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |url-status=live |access-date=May 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220513154947/https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |archive-date=May 13, 2022}}</ref><ref>{{cite tweet |number=1016684366083190785 |user=elonmusk |title=The former Thai provincial governor (described inaccurately as "rescue chief") is not the subject matter expert. [...] |first=Elon |last=Musk |access-date=July 19, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180718112856/https://twitter.com/elonmusk/status/1016684366083190785 |archive-date=July 18, 2018 |url-status=live}}</ref> SpaceX-ისა და The Boring Company-ის ინჟინრებმა მინი-წყალქვეშა ნავი Falcon 9-ის თხევადი ჟანგბადის გადამცემი მილისგან რვა საათში ააშენეს და პირადად მიიტანეს ტაილანდში. <ref>{{cite news |last1=Ferris |first1=Robert |date=July 10, 2018 |title=Elon Musk says his 'mini-submarine' can be used for other things |publisher=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |url-status=live |access-date=July 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180713075037/https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |archive-date=July 13, 2018}}</ref><ref>{{cite web |date=July 8, 2018 |title=Tested for Thailand, SpaceX's makeshift mini-sub could serve as space escape pod |url=https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191207165300/https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |archive-date=December 7, 2019 |access-date=December 7, 2019 |website=GeekWire.com}}</ref> ტაილანდის ხელისუფლებამ საბოლოოდ უარი თქვა წყალქვეშა ნავის გამოყენებაზე, რადგან განაცხადა, რომ ის სამაშველო მისიისთვის პრაქტიკული არ იყო.<ref name="ArsTechSubmarine" /> == ობიექტები == SpaceX-ის შტაბ-ბინა მდებარეობს SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, სადაც ის აწარმოებს და უშვებს თავის Starship-ის ხომალდს. თუმცა, კომპანიის ოპერაციების უმეტესობა ხორციელდება ჰოთორნში, კალიფორნიის შტატში, მდებარე ოფისიდან, სადაც ადრე იყო მისი შტაბ-ბინა, სადაც ის ამზადებს Falcon-ის რაკეტებსა და Dragon-ის კოსმოსურ ხომალდს და სადაც განთავსებულია მისიის მართვის ცენტრი. კომპანია ასევე მართავს Starlink-ის თანამგზავრების წარმოების ობიექტს რედმონდში, ვაშინგტონის შტატში, რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ობიექტს მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში,<ref name="bloomberg2021">{{cite news |last1=Hull |first1=Dana |last2=Chapa |first2=Sergio |title=Elon's Texas Empire |url=https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105220210/https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |archive-date=November 5, 2021 |access-date=January 8, 2022 |work=bloomberg.com}}</ref> და ინარჩუნებს ოფისს ვაშინგტონის შტატში, ძირითადი სამთავრობო მომხმარებლების მახლობლად.<ref>{{Cite web |last=Hennigan |first=W.J. |date=January 31, 2011 |title=SpaceX to open a new office in the Washington, D.C., area |url=https://www.latimes.com/archives/blogs/money-company/story/2011-01-31/spacex-to-open-a-new-office-in-the-washington-d-c-area |access-date=August 22, 2024 |website=Los Angeles Times |language=en-US}}</ref> SpaceX-ს აქვს ორი აქტიური გაშვების წერტილი ფლორიდაში, ერთი აქტიური გაშვების წერტილი კალიფორნიაში და ერთი აქტიური გაშვების წერტილი Starbase-ში, ტეხასის შტატში. === Hawthorne, CA: Falcon and Dragon manufacturing, mission control === [[File:Iridium-4 Mission (25557986177).jpg|thumb|upright=1.2|SpaceX office in Hawthorne, California at night during a Falcon 9 launch from [[Vandenberg Space Force Base]]]] SpaceX ლოს-ანჯელესის გარეუბან ჰოთორნში, კალიფორნიაში, დიდ ობიექტს მართავს. სამსართულიან შენობაში, რომელიც თავდაპირველად Northrop Corporation-მა Boeing 747-ის ფიუზელაჟების ასაგებად ააშენა,<ref name="pm">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=January 20, 2012 |title=Inside SpaceX: We Visit the Company's California Headquarters{{snd}}Slide 3 |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306040700/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> განთავსებულია SpaceX-ის საოფისე სივრცე, მისიის კონტროლი და Falcon 9-ის წარმოების ობიექტები.<ref name="arstechnica_2019">{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |date=July 26, 2019 |title=SpaceX's Starship prototype has taken flight for the first time |url=https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190804140323/https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |archive-date=August 4, 2019 |access-date=March 16, 2021 |work=Ars Technica |language=en-us}}</ref> ამ ტერიტორიაზე აშშ-ში კოსმოსური სექტორის შტაბ-ბინების, ობიექტებისა და შვილობილი კომპანიების ერთ-ერთი უდიდესი კონცენტრაციაა, მათ შორის Boeing/McDonnell Douglas-ის მთავარი თანამგზავრული შენობის კამპუსები, The Aerospace Corporation, Raytheon, NASA-ს რეაქტიული ძრავების ლაბორატორია, აშშ-ის კოსმოსური ძალების კოსმოსური სისტემების სარდლობა ლოს-ანჯელესის საჰაერო ძალების ბაზაზე, Lockheed Martin, BAE Systems, Northrop Grumman და AECOM და ა.შ., აეროკოსმოსური ინჟინრებისა და კოლეჯის ინჟინერიის ბოლო კურსდამთავრებულების დიდი ჯგუფით.<ref name="pm" /> SpaceX თავისი რაკეტებისა და სარაკეტო ძრავების წარმოებაში მაღალი ხარისხის ვერტიკალურ ინტეგრაციას იყენებს. SpaceX რაკეტის ძრავებს, რაკეტის საფეხურებს, კოსმოსურ ხომალდებს, ძირითად ავიონიკას და ყველა პროგრამულ უზრუნველყოფას საკუთარ ჰოთორნის ქარხანაში ამზადებს, რაც უჩვეულოა კოსმოსური ინდუსტრიისთვის.<ref name=A&Ssmithsonian201201 /> ჰოთორნის ქარხანა SpaceX-ის შტაბ-ბინა 2024 წლის აგვისტომდე იყო. თუმცა, SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად აღიქმებოდა, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში, რადგან ობიექტი კომპანიის ოპერაციებს დაავალებს.<ref name="Clark 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=July 17, 2024 |title=Elon Musk says SpaceX and X will relocate their headquarters to Texas |url=https://arstechnica.com/space/2024/07/elon-musk-says-spacex-and-x-will-relocate-their-headquarters-to-texas/ |access-date=August 22, 2024 |website=Ars Technica |language=en-us}}</ref> === Boca Chica, TX: Starship manufacturing, launch === {{Main|SpaceX Starbase}} [[File:The Boca Chica Rocket Factory.jpg|thumb|The Starship assembly building at [[SpaceX Starbase]] in Texas]] SpaceX აწარმოებს და აფრენს Starship-ის სატესტო ხომალდებს SpaceX Starbase-დან ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, SpaceX-ის Starbase-დან, რომელიც მდებარეობს ბოკა ჩიკაში, ბრაუნსვილის მახლობლად. გამშვები ობიექტის პირველი გეგმები 2014 წლის აგვისტოში გამოაცხადა.<ref>{{cite web |date=August 4, 2014 |title=Gov. Perry Announces State Incentives Bringing SpaceX Commercial Launch Facility, 300 Jobs to the Brownsville Area |url=http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20140829013047/http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-date=August 29, 2014 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Office of the Governor Rick Perry}}</ref><ref>{{cite web |author=Berger |first=Eric |date=August 4, 2014 |title=Texas, SpaceX announce spaceport deal near Brownsville |url=http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170227052306/http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |archive-date=February 27, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=MySanAntonio.com}}</ref> ფედერალურმა ავიაციის ადმინისტრაციამ (FAA) ნებართვა 2014 წლის ივლისში გასცა.<ref>{{cite web |author=David |first=Leonard |date=July 15, 2014 |title=SpaceX receives FAA approval for proposed spaceport in Texas |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202014713/http://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |archive-date=February 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CBS News}}</ref> SpaceX-მა ახალი გამშვები ობიექტის მშენებლობა 2014 წელს დაიწყო, მშენებლობა კი 2015 წლის მეორე ნახევარში დაიწყო,<ref name="sn20140922">{{cite web |author=Foust |first=Jeff |date=September 22, 2014 |title=SpaceX Breaks Ground on Texas Spaceport |url=http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160529183729/http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |archive-date=May 29, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ობიექტიდან პირველი სუბორბიტალური გაშვებები 2019 წელს<ref name="arstechnica_2019" /> განხორციელდა, ხოლო ორბიტალური გაშვებები 2023 წელს დაიწყო. SpaceX-ს Starbase ობიექტის გარემოზე ზემოქმედების გამო გაზრდილი შემოწმება დაეკისრა.<ref>{{Cite news |last=Lingle |first=Brandon |date=August 16, 2024 |title=SpaceX's South Texas rocket operation facing international scrutiny |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-international-scrutiny-texas-19660601.php |work=San Antonio Express-News}}</ref><ref name="20210714cnbc-faa">{{cite news |last=Sheetz |first=Michael |date=July 14, 2021 |title=FAA warns SpaceX that massive Starship launch tower in Texas is unapproved |url=https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210904033047/https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |archive-date=September 4, 2021 |access-date=September 24, 2021 |publisher=CNBC}}</ref><ref>{{cite news |last=Koren |first=Marina |date=February 11, 2020 |title=Why SpaceX Wants a Tiny Texas Neighborhood So Badly |url=https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210815024453/https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |archive-date=August 15, 2021 |access-date=September 24, 2021 |work=The Atlantic}}</ref> 2024 წლის აგვისტოში, ტეხასის გარემოსდაცვითი ხარისხის კომისიამ SpaceX დაადანაშაულა გარემოსდაცვითი რეგულაციების დარღვევაში, ბოკა ჩიკას გამშვები ობიექტის მახლობლად წყალში დამაბინძურებლების განმეორებით გაშვებით.<ref>{{Cite web |last=Kolodny |first=Lora |date=August 12, 2024 |title=SpaceX repeatedly polluted waters in Texas this year, regulators found |url=https://www.cnbc.com/2024/08/12/spacex-repeatedly-polluted-waters-in-texas-tceq-epa-found.html |access-date=August 25, 2024 |website=CNBC |language=en}}</ref> გარემოს დაცვის სააგენტომ SpaceX-ს დაახლოებით 150,000 USD ოდენობის ჯარიმა დააკისრა „სამრეწველო ჩამდინარე წყლების“ სავარაუდო ჩაშვებისა და სუფთა წყლის შესახებ კანონის დარღვევისთვის.<ref>{{Cite web |last=Lingle |first=Brandon |date=September 12, 2024 |title=SpaceX fined nearly $150,000 by the EPA for wastewater violations |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-fine-epa-clean-water-violations-19757884.php |access-date=September 12, 2024 |website=San Antonio Express-News |language=en}}</ref> === McGregor, TX: Rocket Development and Test Facility === {{Main|SpaceX Rocket Development and Test Facility}} [[File:2008 SpaceX's Rocket Development facility, McGregor, TX.jpg|thumb|upright=1.2|Aerial view of the SpaceX McGregor engine testing facility, 2008]] SpaceX-ის რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ცენტრი მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში, რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრია. SpaceX-ის მიერ წარმოებული ყველა რაკეტის ძრავა და ძრავა საბოლოო ტესტირებისთვის მაკგრეგორში უნდა გაიაროს, რის შემდეგაც ისინი ფრენის მისიებში გამოიყენება.<ref name="wired201210102">{{cite news |last=Paur |first=Jason |date=October 10, 2012 |title=Inside SpaceX's Texas Rocket-Testing Facility |url=https://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130109012656/http://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |archive-date=January 9, 2013 |access-date=December 31, 2012 |newspaper=Wired}}</ref><ref name="nsfdc20130620">{{cite news |last=Bergin |first=Chris |date=June 20, 2013 |title=Reducing risk via ground testing is a recipe for SpaceX success |url=http://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118211052/https://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |archive-date=January 18, 2017 |access-date=August 21, 2013 |newspaper=NASAspaceflight.com}}</ref> ცენტრი ასევე სხვადასხვა კომპონენტისა და ძრავების ტესტირების ადგილს წარმოადგენს კვლევისა და განვითარების პროცესში.<ref name="wt20111222">{{cite news |last1=Sanchez |first1=Sandra |date=December 22, 2011 |title=SpaceX: Blasting into the future — A Waco Today interview with Elon Musk |url=http://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180730020838/https://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |archive-date=July 30, 2018 |access-date=October 7, 2015 |work=Waco Tribune}}</ref> ძრავების ტესტირების გარდა, დაშვებისა და აღდგენის შემდეგ, Dragon-ის კოსმოსური ხომალდი მაკგრეგორში ჩერდება, რათა მათი საშიში ჰიპერგოლური საწვავის ამოღება მოხდეს, სანამ კაფსულები ჰოთორნში განახლებისთვის გააგრძელებენ გზას.<ref name="wired201210102" /> SpaceX ცენტრს მსოფლიოში ყველაზე მოწინავე და აქტიურ რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრად მიიჩნევს და აცხადებს, რომ ტარიგი: გახსნის დღიდან ობიექტში 7000-ზე მეტი ტესტი ჩატარდა, შვიდი ძრავის ტესტირება ტიპიურ დღეს, ათზე მეტ სატესტო სტენდზე.<ref name="shotwell201503317">{{cite web |author=Gwynne Shotwell |date=March 17, 2015 |title=Statement Of Gwynne Shotwell, President & Chief Operating Officer, Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX) |url=http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160128041905/http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |archive-date=January 28, 2016 |access-date=January 11, 2016 |work=Congressional testimony |publisher=US House of Representatives, Committee On Armed Services Subcommittee On Strategic Forces |quote=''SpaceX’s 4,000 acre Rocket Development Facility in Central Texas includes 12 test stands that support engine component testing; design, qualification and acceptance testing of Merlin engines; structural testing of the first and second stages; and fully integrated stage testing for full mission durations. The state-of-the-art facility has remote and/or automatic controls and high-speed data acquisition systems, and post test data are available for analysis upon test completion.''}}</ref> კომპანიის სხვა ობიექტებთან შედარებით დაბალი პროფილის მიუხედავად, ის SpaceX-ის ოპერაციების კრიტიკულ ნაწილს წარმოადგენს და კომპანიის პრეზიდენტი და ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი თავის მთავარ ოფისს მაკგრეგორში ინარჩუნებს.<ref name=":0">{{Cite AV media |url=https://house.texas.gov/videos/20813 |title=Testimony to the Texas House of Representatives Committee on Appropriations |date=September 24, 2024 |last=Shotwell |first=Gwynne |type=video |language=en-US |time=28:23}}</ref><ref name="wired201210102" /> თავდაპირველად, მეორე მსოფლიო ომის დროს Bluebonnet Ordnance Plant-ის ადგილას მდებარეობდა,<ref name="wt20111222" /> ობიექტი მოგვიანებით Beal Aerospace-მა გამოიყენა, სანამ 2003 წელს SpaceX-მა არჩია.<ref>U.S. Federal Aviation Administration (November 2011) [https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf "Final Environmental Assessment for Issuing an Experimental Permit to SpaceX for Operation of the Grasshopper Vehicle at the McGregor Test Site, Texas"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170513140146/https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf|date=May 13, 2017}}, p. 1.</ref> კომპანიამ მას შემდეგ მნიშვნელოვნად გააფართოვა იგი 2003 წელს არსებული 256 აკრიდან (104 ჰა)<ref name="wt20111222" /> 2015 წლისთვის 4000 აკრიდან (1600 ჰა) <ref name="shotwell201503317" /> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა გამოაცხადა მაკგრეგორში Raptor ძრავების მეორე საწარმოო ობიექტის აშენების გეგმების შესახებ. მოსალოდნელია, რომ ეს გაფართოება მნიშვნელოვნად გაზრდის SpaceX-ის წარმოების სიმძლავრეს, რომლის მიზანიც წელიწადში 800-დან 1000-მდე Raptor ძრავის წარმოებაა.<ref name="dallasnews202107">Elon Musk says SpaceX’s next Texas venture will be a rocket engine factory near Waco, https://www.dallasnews.com/business/technology/2021/07/10/elon-musk-says-spacexs-next-texas-venture-will-be-a-rocket-engine-factory-near-waco/, [[Dallas Morning News]] July 10, 2021, access-date11 July 2021.</ref><ref name="spacex20210710">{{cite tweet |number=1413909599711907845 |user=elonmusk |title=We are breaking ground soon on a second Raptor factory at SpaceX Texas test site. This will focus on volume production of Raptor 2, while California factory will make Raptor Vacuum & new, experimental designs. |date=July 10, 2021}}</ref> === Starlink-ის წარმოების ობიექტები === [[File:Starlink dish 01.webp|upright|thumb|Starlink user terminal on the sidewalk of a residential home.]] SpaceX-ის Starlink-ის შვილობილი კომპანია ორ ძირითად ობიექტზე ოპერირებს. თანამგზავრების წარმოება ვაშინგტონის შტატის ქალაქ სიეტლთან ახლოს ხდება, ხოლო მომხმარებლის ტერმინალების წარმოება ტეხასის შტატის ქალაქ ოსტინთან ახლოს. Starlink-ის თანამგზავრების განვითარებისა და წარმოების ოპერაციების კამპუსი 314,000 კვადრატულ ფუტზე (29,200 მ2) მეტ ფართობს იკავებს, სულ მცირე ექვს შენობაში, რომლებიც რედმონდში, ვაშინგტონში, სიეტლის აღმოსავლეთით მდებარეობს. პირველი შენობა 2015 წლის დასაწყისში გაიხსნა,<ref>{{Cite news |last=Bishop |first=Todd |date=January 13, 2015 |title=SpaceX's new Seattle-area office is in Redmond; Elon Musk to visit region this week |url=https://www.geekwire.com/2015/spacexs-new-seattle-area-office-redmond-elon-musk-visit-region-week/ |access-date=August 22, 2024 |work=GeekWire}}</ref> ხოლო კომპანია მოგვიანებით ხუთ შენობაში გაფართოვდა რედმონდ რიჯის კორპორატიულ ცენტრში.<ref>{{cite news |date=January 27, 2017 |title=SpaceX adds a big new lab to its satellite development operation in Seattle area |url=https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181012053923/https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |archive-date=October 12, 2018 |access-date=October 11, 2018 |publisher=GeekWire}}</ref><ref>{{Cite web |date=April 8, 2021 |title=SpaceX expands its satellite operation in Redmond |url=https://www.seattletimes.com/business/boeing-aerospace/spacex-expands-its-satellite-operation-in-redmond/ |access-date=August 22, 2024 |website=The Seattle Times |language=en-US}}</ref> Starlink-მა მომხმარებლის ტერმინალების წარმოების ობიექტი ტეხასის შტატის ქალაქ ბასტროპში, ოსტინის აღმოსავლეთით, 2023 წლის დეკემბერში გახსნა. ოპერირების პირველი ცხრა თვის განმავლობაში, ერთი მილიონი კვადრატული ფუტის (93,000 მ2) ფართობის ობიექტმა ერთი მილიონი მომხმარებლის ტერმინალი გამოუშვა და შეერთებულ შტატებში ბეჭდური მიკროსქემების უდიდესი ქარხანა გამხდარიყო.<ref>{{Cite web |last=Kan |first=Michael |date=September 27, 2024 |title=Starlink Predicts Huge Growth for Printed Circuit Board Production in Texas |url=https://www.pcmag.com/news/starlink-predicts-huge-growth-for-printed-circuit-board-production-in-texas |access-date=September 29, 2024 |website=PCMAG |language=en}}</ref> === გაშვების ობიექტები === [[File:Falcon Heavy Side Boosters landing on LZ1 and LZ2 - 2018 (25254688767).jpg|thumb|Falcon Heavy Side Boosters landing on [[Landing Zones 1 and 2|LZ1]] and LZ2 at Cape Canaveral]] SpaceX მართავს ოთხ ორბიტალურ გაშვების ადგილს: კეიპ კანავერალის კოსმოსური ძალების სადგურსა და კენედის კოსმოსურ ცენტრში ფლორიდაში, ასევე ვანდენბერგის კოსმოსური ძალების ბაზაზე კალიფორნიაში Falcon-ის რაკეტებისთვის, და Starbase-ზე ბრაუნსვილთან ახლოს, ტეხასის შტატში, Starship-ისთვის. SpaceX-მა მიუთითა, რომ ისინი ხედავენ ნიშას ოთხივე ორბიტალური ობიექტისთვის და რომ მათ აქვთ საკმარისი გაშვების ბიზნესი თითოეული მოედნის შესავსებად.<ref name="sn20130802">{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=August 2, 2013 |title=SpaceX Appetite for U.S. Launch Sites Grows |url=http://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163708/https://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> ვანდენბერგის გაშვების ადგილი უზრუნველყოფს მაღალი დახრილობის ორბიტებს (66–145°), ხოლო კეიპ კანავერალი და კენედი უზრუნველყოფენ საშუალო დახრილობის ორბიტებს (28.5–55°).<ref>{{Cite book|last=SpaceX|title=Falcon User's Guide|publisher=SpaceX|year=2021|url=https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|page=11|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 8, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231208111712/https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|url-status=live}}</ref> უფრო დიდი დახრილობები, მათ შორის SSO, შესაძლებელია ფლორიდიდან კუბის გადაფრენით.<ref>{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|title=SpaceX launches first polar orbit mission from Florida in decades|date=August 31, 2020|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 24, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221224083425/https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც ის პენსიაზე გავიდა, Falcon 1-ის ყველა გაშვება განხორციელდა რონალდ რეიგანის სახელობის ბალისტიკური რაკეტების თავდაცვის სატესტო ადგილზე, მარშალის კუნძულების ომელეკის კუნძულზე.<ref>{{cite web |last1=Spudis |first1=Paul D. |title=The Tale of Falcon 1 |url=https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |website=Air & Space Magazine |access-date=May 20, 2021 |language=en |archive-date=March 2, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210302054826/https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |url-status=live }}</ref> 2007 წლის აპრილში პენტაგონმა დაამტკიცა SpaceX-ის მიერ კეიპ კანავერალის კოსმოსური გაშვების კომპლექსის 40-ის (SLC-40) გამოყენება.<ref>{{cite news |last1=Wolf |first1=Jim |title=U.S. lets SpaceX operate at Cape Canaveral |url=https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |access-date=April 21, 2021 |work=Reuters |date=April 26, 2007 |language=en |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421140153/https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |url-status=live }}</ref> ეს ადგილი 2010 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის გაშვებისთვის, ძირითადად დედამიწის დაბალ და გეოსტაციონარურ ორბიტებზე. კანავერალის კეიპში მდებარე ყოფილი გამშვები კომპლექსი 13, რომელსაც ამჟამად 1 და 2 სადესანტო ზონები ეწოდა, 2015 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის პირველი ეტაპის გამაძლიერებელი დაშვებისთვის.<ref>{{cite web |last1=Howell |first1=Elizabeth |title=See the Evolution of SpaceX's Rockets in Pictures |url=https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |website=Space.com |access-date=April 21, 2021 |language=en |date=May 21, 2020 |archive-date=April 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413052441/https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |url-status=live }}</ref> [[File:Launch of Falcon 9 carrying CASSIOPE (130929-F-ET475-012).jpg|thumb|SpaceX west coast launch facility at [[Vandenberg Space Force Base]], during the launch of [[CASSIOPE]]]] Vandenberg-ის კოსმოსური გამშვები კომპლექსი 4 (SLC-4E) სამხედროებისგან იჯარით იქნა აღებული 2011 წელს და გამოიყენება პოლარულ ორბიტებზე ტვირთის გადასატანად. ვანდენბერგის ადგილს შეუძლია როგორც Falcon 9-ის, ასევე Falcon Heavy-ის მანქანების გაშვება,<ref name="nsf20110405">{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=April 5, 2011 |title=SpaceX: Falcon Heavy, Falcon 9 tag team set to share 20 launches a year |url=https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306035528/https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref> მაგრამ არ შეუძლია დაბალი დახრილობის ორბიტებზე გაშვება. მეზობელი SLC-4W 2015 წელს გამაძლიერებელი დაშვებისთვის გადაკეთდა სადესანტო ზონა 4-ად.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|title=SpaceX Falcon 9 launches with SAOCOM 1A and nails first West Coast landing|date=October 7, 2018|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=February 11, 2019|archive-date=January 9, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190109031024/https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის 14 აპრილს SpaceX-მა ხელი მოაწერა 20-წლიან იჯარის ხელშეკრულებას კენედის კოსმოსური ცენტრის გამშვები კომპლექსი 39A-სთვის.<ref>{{citation-attribution|1={{cite news|url=https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad|title=NASA, SpaceX Sign Property Agreement for Historic Launch Pad|last=Granath|first=Bob|date=March 24, 2015|publisher=NASA|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 7, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180207070227/https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad/|url-status=live}} }}</ref> შემდგომში, პლატფორმა მოდიფიცირებული იქნა Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ს გაშვების მხარდასაჭერად. 2024 წლის მონაცემებით, ეს ერთადერთი პლატფორმაა, რომელიც მხარს უჭერს Falcon Heavy-ს გაშვებას. SpaceX-მა თავისი პირველი ეკიპაჟიანი მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 39A გაშვების პლატფორმიდან 2020 წლის 30 მაისს გაუშვა.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|title=NASA, Partners Update Commercial Crew Launch Dates{{snd}}Commercial Crew Program|website=blogs.nasa.gov|date=February 6, 2019 |access-date=February 11, 2019|archive-date=February 6, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190206231623/https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|url-status=live}} }}</ref> პლატფორმის 39A მომზადება 2019 წლიდან მიმდინარეობს Starship-ის გაშვების საბოლოო განსახორციელებლად. ტეხასის შტატის ქალაქ ბოკა ჩიკაში FAA-ს მიერ გაშვების ნებართვების გაცემის შეფერხების გამო, 39A Starship-ის მომზადება 2022 წელს დაჩქარდა.<ref>{{cite web |last=Ralph |first=Eric |date=February 16, 2022 |title=SpaceX preparing to assemble launch tower for Starship's first Florida pad |url=https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ |url-status=live |access-date=March 16, 2022 |website=Teslarati |archive-date=April 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220407070816/https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ }}</ref> == კონტრაქტები== SpaceX-მა NASA-სგან მოიპოვა საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის (ISS) სადემონსტრაციო და ფაქტობრივი მიწოდების კონტრაქტები კომპანიის მიერ შემუშავებული ტექნოლოგიით. SpaceX ასევე სერტიფიცირებულია აშშ-ის სამხედრო ძალებისთვის Evolved Expendable Launch Vehicle-ის კლასის (EELV) ტვირთის გაშვებისთვის. მხოლოდ 2018 წელს დაახლოებით ოცდაათი მისიით, SpaceX-მა კონტრაქტით 12 მილიარდ დოლარზე მეტი შეადგინა.<ref name="about" /> === ტვირთი სკს-ზე === [[File:COTS2 Dragon is berthed.jpg|thumb|The COTS 2 Dragon is berthed to the [[International Space Station]] (ISS) by [[Mobile Servicing System|Canadarm2]]]] 2006 წელს SpaceX-მა მოიგო NASA-ს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პირველი ფაზის კონტრაქტი, რათა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის მიწოდება ეჩვენებინა, ეკიპაჟის ტრანსპორტირებისთვის შესაძლო კონტრაქტის ვარიანტით.<ref>Dennis Stone, "NASA's Approach to Commercial cargo and Crew Transportation", ''Acta Astronautica'' 63, No. 1-4 (2008): 192–197.</ref> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, რომელიც NASA-მ შეიმუშავა კოსმოსური აქტის შეთანხმებების მეშვეობით ახალი შესაძლებლობების განვითარებისთვის „საწყისი თანხის“ უზრუნველსაყოფად, NASA-მ SpaceX-ს 396 მილიონი დოლარი გადაუხადა Dragon კოსმოსური ხომალდის ტვირთის კონფიგურაციის შესამუშავებლად, ხოლო SpaceX-მა თავისი რესურსებით შეიმუშავა Falcon 9 გამშვები მოწყობილობა.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=The numbers don't lie{{snd}}NASA's move to commercial space has saved money |url=https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |access-date=December 26, 2021 |work=Ars Technica |date=May 20, 2020 |language=en-us |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133101/https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |url-status=live }}</ref> როგორც აღმოჩნდა, კოსმოსური აქტის ამ შეთანხმებებმა NASA-ს მილიონობით დოლარი დაზოგა განვითარების ხარჯებიდან, რამაც რაკეტის განვითარება 4-10-ჯერ უფრო იაფი გახადა, ვიდრე მხოლოდ NASA-ს მიერ წარმოებულიყო.<ref name="Zapata 2017" /> 2010 წლის დეკემბერში, SpaceX COTS დემო ფრენის 1 მისიის გაშვებით, SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც წარმატებით გაუშვა, ორბიტაზე გაიყვანა და აღადგინა კოსმოსური ხომალდი.<ref name="nasa2010">{{cite web |last1=Siceloff |first1=Steven |title=NASA – SpaceX Launches Success with Falcon 9/Dragon Flight |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |access-date=December 30, 2021 |work=nasa.gov |language=en |archive-date=June 12, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |archivedate=ივნისი 12, 2020 }}</ref> Dragon წარმატებით დაამაგრა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს SpaceX COTS დემო ფრენის 2 დროს 2012 წლის მაისში, რაც კერძო კოსმოსური ხომალდისთვის პირველი შემთხვევა იყო.<ref>{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 22, 2012 |title=Big Day for a Space Entrepreneur Promising More |url=https://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701083413/http://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |archive-date=July 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=The New York Times}}</ref> კომერციული მიწოდების სერვისები (CRS) არის NASA-ს მიერ 2008 წლიდან 2016 წლამდე გაცემული კონტრაქტების სერია, რომელიც ითვალისწინებდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთისა და მარაგების მიწოდებას კომერციულად მართული კოსმოსური ხომალდებით. პირველი CRS კონტრაქტები 2008 წელს გაფორმდა და SpaceX-ს 1.6 მილიარდი დოლარი გადაეცა 12 ტვირთის ტრანსპორტირების მისიისთვის, რომლებიც მოიცავდა მიწოდებას 2016 წლამდე.<ref name="spaceflightinsider_2014" /> SpaceX CRS-1, 12 დაგეგმილი მიწოდების მისიიდან პირველი, რომელიც 2012 წლის ოქტომბერში გაეშვა, მიაღწია ორბიტას, დადგა და სადგურზე 20 დღის განმავლობაში დარჩა, სანამ ატმოსფეროში ხელახლა შევიდოდა და წყნარ ოკეანეში ჩავარდებოდა.<ref name=nasa20121028>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|title=NASA Celebrates Dragon's Return|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|archivedate=მარტი 5, 2016}}</ref> მას შემდეგ CRS მისიები საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე წელიწადში დაახლოებით ორჯერ დაფრინავდა. 2015 წელს NASA-მ გააგრძელა პირველი ფაზის კონტრაქტები SpaceX-ისგან დამატებითი სამი მიწოდების ფრენის შეკვეთით და შემდეგ კიდევ უფრო გააგრძელა კონტრაქტი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე სულ ოცი ტვირთის მისიისთვის.<ref>{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=March 3, 2015 |title=NASA lines up four additional CRS missions for Dragon and Cygnus |url=http://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170130164344/https://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |archive-date=January 30, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref><ref name="spaceflightinsider_2014">{{cite news |author=Rhian |first=Jason |date=September 27, 2014 |title=NASA continues Commercial 'push' with CRS extension |url=http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161020231358/http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |archive-date=October 20, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Spaceflight Insider}}</ref><ref>{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=February 24, 2016 |title=SpaceX wins 5 new space station cargo missions in NASA contract estimated at $700{{spaces}}million |url=http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160224170629/http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |archive-date=February 24, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> Dragon 1-ის ბოლო მისია, SpaceX CRS-20, საერთაშორისო კოსმოსური სადგურიდან 2020 წლის აპრილში გავიდა და Dragon შემდგომში ექსპლუატაციიდან ამოიღეს. კონტრაქტების მეორე ფაზა 2016 წლის იანვარში გაფორმდა, სადაც SpaceX ერთ-ერთი გამარჯვებული იყო. SpaceX განახლებული Dragon 2 კოსმოსური ხომალდით დამატებით ცხრა CRS ფრენას განახორციელებს.<ref name="NASA-SMSR">{{cite web|date=April 28, 2021|title=SMSR Integrated Master Schedule|url=https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|access-date=May 3, 2021|work=Office of Safety and Mission Assurance|publisher=[[NASA]]|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603205130/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210614003506/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020aab4a269d2a865b9a1a0ff0f003ca228.pdf?sfvrsn=8290faf8_26|archivedate=ივნისი 14, 2021}}</ref><ref name="grc-planned">{{cite web|date=February 25, 2021|title=Microgravity Research Flights|url=https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|access-date=February 27, 2021|work=[[Glenn Research Center]]|publisher=[[NASA]]|archive-date=March 18, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210318095946/https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის მარტში NASA-მ SpaceX-თან კონტრაქტი გააფორმა Dragon XL კოსმოსური ხომალდის Lunar Gateway-ის კოსმოსურ სადგურზე მარაგების გასაგზავნად. Dragon XL Falcon Heavy-ზე გაეშვება.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|title=SpaceX's most powerful rocket will send NASA cargo to the moon's orbit to supply astronauts|last=Sheetz|first=Michael|date=March 27, 2020|publisher=CNBC|access-date=April 1, 2020|archive-date=March 30, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200330205822/https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|url-status=live}}</ref> === Crewed === [[File:NASA astronauts work aboard the SpaceX Crew Dragon (iss064e004754).jpg|thumb|upright=1.2|NASA astronauts inside the Dragon spacecraft during the [[SpaceX Crew-1|Crew-1 mission]] rendezvous with the International Space Station ]] SpaceX პასუხისმგებელია NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირებაზე. NASA-ს კონტრაქტები კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში დაიწყო, რომელიც მიზნად ისახავდა კომერციულად მართვადი კოსმოსური ხომალდის შემუშავებას, რომელსაც შეეძლო ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადაყვანა. პირველი კონტრაქტი SpaceX-ს 2011 წელს მიენიჭა,<ref name="Space Abort System 20111028">{{cite web|title=Private Space Taxi's Crew Escape System Passes Big Hurdle |url=http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|access-date=March 1, 2017|publisher=Space.com|date=October 28, 2011|archive-date=December 27, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111227110412/http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|url-status=live}}</ref><ref name="aw20110422">{{cite web |first=Frank Jr.|last=Morring|title=Five Vehicles Vie For Future Of U.S. Human Spaceflight|url=http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|work=Aviation Week|date=April 25, 2011 |access-date=March 1, 2017|archive-date=May 9, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140509041748/http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|url-status=live}}</ref> რასაც მოჰყვა მეორე 2012 წელს, რათა გაეგრძელებინა Dragon 2 კოსმოსური ხომალდის შემუშავება და ტესტირება.<ref name="August 2012">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|title=NASA Announces Next Steps in Effort to Launch Americans from U.S. Soil|date=August 3, 2012|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170319023004/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archive-date=March 19, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201112011302/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archivedate=ნოემბერი 12, 2020}} }}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-მ SpaceX და Boeing აირჩია, როგორც ორი კომპანია, რომლებიც დაფინანსდებოდნენ აშშ-ს ეკიპაჟების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირების სისტემების შემუშავებისთვის.<ref name="September 2014" /> SpaceX-მა 2.6 მილიარდი დოლარი მოიგო Dragon 2-ის 2017 წლისთვის დასასრულებლად და სერტიფიცირებისთვის. კონტრაქტები ითვალისწინებდა მინიმუმ ერთ ეკიპაჟიან ფრენას, სულ მცირე ერთი NASA-ს ასტრონავტის ბორტზე ყოფნით. მას შემდეგ, რაც Crew Dragon-მა მიიღო NASA-ს ადამიანის კოსმოსური ფრენის სერტიფიკატი, კონტრაქტი SpaceX-ს ავალდებულებდა კოსმოსურ სადგურზე მინიმუმ ორი და მაქსიმუმ ექვსი ეკიპაჟიანი მისიის ჩატარებას.<ref name="September 2014">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|title=NASA Chooses American Companies to Transport U.S. Astronauts to International Space Station|date=September 16, 2014|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320051537/https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|url-status=live}} }}</ref> SpaceX-მა თავისი Crew Dragon კოსმოსური ხომალდის პირველი მნიშვნელოვანი ფრენის ტესტი, Pad Abort Test, 2015 წლის მაისში დაასრულა<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|title=Crew Dragon Completes Pad Abort Test|last=Post|first=Hannah|work=SpaceX|date=May 6, 2015|access-date=January 22, 2020|archive-date=July 10, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|archivedate=ივლისი 10, 2018}}</ref> და წარმატებით ჩაატარა სრული უპილოტო სატესტო ფრენა 2019 წლის დასაწყისში. კაფსულა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს მიუერთდა და შემდეგ ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა.<ref>{{cite web |last=Smith |first=K. |date=March 4, 2019 |title=Crew Dragon Docks at the ISS |work=SpaceX |url=https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archive-date=March 7, 2020 |access-date=January 22, 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archivedate=მარტი 7, 2020 }}</ref> 2020 წლის იანვარში SpaceX-მა ჩაატარა ფრენის დროს შეწყვეტის ტესტი, ეკიპაჟის გაფრენამდე ბოლო სატესტო ფრენა, რომლის დროსაც Dragon კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი გაშვების ძრავები ჩართო სიმულირებული შეწყვეტის სცენარით.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|title=NASA, SpaceX Complete Final Major Flight Test of Crew Spacecraft|last=Northon|first=Karen|date=January 19, 2020|publisher=NASA |access-date=January 22, 2020|archive-date=January 23, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200123115852/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|url-status=live}} }}</ref> 2020 წლის 30 მაისს, Crew Dragon Demo-2 მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან, ბობ ბენკენთან და დაგ ჰარლისთან ერთად გაუშვეს, რაც 2011 წლის შემდეგ აშშ-დან ეკიპაჟიანი ხომალდის გაშვების პირველი შემთხვევა იყო და საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე SpaceX-ის პირველი კომერციული ეკიპაჟიანი გაშვება.<ref>{{cite web|date=August 3, 2020|title=Demo-2 Success Lays Groundwork for Future Commercial Crew Missions|url=https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=December 4, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201204113739/https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|url-status=live}}</ref> Crew-1-ის მისია წარმატებით გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 2020 წლის 16 ნოემბერს, NASA-ს ასტრონავტებთან მაიკლ ჰოპკინსთან, ვიქტორ გლოვერთან და შენონ უოკერთან ერთად, JAXA-ს ასტრონავტ სოიჩი ნოგუჩისთან ერთად,<ref>{{cite news |author=Wattles |first=Jackie |title=SpaceX-NASA mission: Four astronauts arrive at International Space Station |url=https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201117092210/https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |archive-date=November 17, 2020 |access-date=November 17, 2020 |publisher=CNN}}</ref> რომლებიც ექსპედიცია 64-ის ეკიპაჟის წევრები იყვნენ.<ref>{{cite web|date=November 17, 2020|title=Dragon Resilience Docks at Space Station, Expands Expedition 64 to Seven Crew|url=https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117123857/https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 23 აპრილს Crew-2 გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან შეინ კიმბროსთან და კ. მეგან მაკარტურთან, JAXA-ს ასტრონავტ აკიჰიკო ჰოშიდესთან და ESA-ს ასტრონავტ თომას პესკესთან ერთად.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 23, 2021|title=SpaceX Crew-2 reaches orbit, with Elon Musk's company launching 10 astronauts in under a year|url=https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 13, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613053408/https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|url-status=live}}</ref> Crew-2-ის მისია წარმატებით დაეშვა 2021 წლის 24 აპრილს.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 24, 2021|title=Two SpaceX crew spacecraft are now docked to the space station, as the Crew-2 mission arrives|url=https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 2, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602213309/https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|url-status=live}}</ref> [[File:Resilience after splashdown.jpg|thumb|upright=1.2|''Resilience'' after splashdown]] SpaceX ასევე სთავაზობს ფასიან ეკიპაჟიან კოსმოსურ ფრენებს კერძო პირებისთვის. ამ მისიებიდან პირველი, Inspiration4, 2021 წელს დაიწყო Shift4 Payments-ის აღმასრულებელი დირექტორის, ჯარედ ისაკმენის სახელით. მისიამ Crew Dragon Resilience ფლორიდის კენედის კოსმოსური ცენტრის 39A გამშვები კომპლექსიდან Falcon 9 გამშვები რაკეტის თავზე გაუშვა, Dragon კაფსულა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გადაიტანა და დაახლოებით სამი დღის შემდეგ წარმატებით დასრულდა, როდესაც Resilience ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა. ეკიპაჟის ოთხივე წევრმა SpaceX-ისგან კომერციული ასტრონავტების მომზადება გაიარა. ტრენინგი მოიცავდა ორბიტალურ მექანიკას, მიკროგრავიტაციის გარემოში მუშაობას, დატვირთვის ტესტირებას, საგანგებო სიტუაციებისთვის მზადების ტრენინგს და მისიის სიმულაციებს.<ref>{{cite web |last=Stein |first=Vicky |date=September 23, 2021 |title=Inspiration4: The first all-civilian spaceflight on SpaceX Dragon |url=https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210928012153/https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |archive-date=September 28, 2021 |work=space.com |access-date=September 28, 2021}}</ref> === ეროვნული თავდაცვა === [[File: STP-2 Mission (48129211908).jpg|thumb|upright=1.2|Launch of the [[STP-2]] mission on a Falcon Heavy in June 2019]] 2005 წელს SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ მას მიენიჭა განუსაზღვრელი მიწოდების/განუსაზღვრელი რაოდენობის (IDIQ) კონტრაქტი, რომელიც აშშ-ის საჰაერო ძალებს საშუალებას აძლევდა კომპანიისგან შეეძინა 100 მილიონი დოლარის ღირებულების გაშვების თანხა.<ref>{{cite press release|url=http://www.spacex.com/press.php?page=15|title=SpaceX Awarded $100 Million Contract From U.S. Air Force for Falcon I|date=May 2, 2005|publisher=SpaceX |access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20080830032252/http://www.spacex.com/press.php?page=15|archive-date=August 30, 2008}}</ref> სამი წლის შემდეგ, NASA-მ გამოაცხადა, რომ მან SpaceX-ს მიენიჭა IDIQ გაშვების სერვისების კონტრაქტი 1 მილიარდ დოლარამდე, მინიჭებული მისიების რაოდენობის მიხედვით.<ref name="NASA presser 20080422">{{citation-attribution|1={{cite press release|url=https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|title=NASA Awards Launch Services Contract to SpaceX|publisher=NASA|date=April 22, 2008|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312055955/https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|url-status=live}} }}</ref> 2012 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა თავისი პირველი ორი გაშვების კონტრაქტი აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტთან (DoD). აშშ-ის საჰაერო ძალების კოსმოსური და სარაკეტო სისტემების ცენტრმა SpaceX-ს მიანიჭა ორი EELV კლასის მისია: ღრმა კოსმოსის კლიმატის ობსერვატორია (DSCOVR) და კოსმოსური ტესტირების პროგრამა 2 (STP-2). DSCOVR გაუშვეს Falcon 9 გამშვები მანქანით 2015 წელს, ხოლო STP-2 გაუშვეს Falcon Heavy-ზე 2019 წლის 25 ივნისს.<ref>{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |title=Why the third launch of SpaceX's Falcon Heavy rocket has the highest stakes yet |url=https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |access-date=December 26, 2021 |work=The Verge |date=June 24, 2019 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133416/https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |url-status=live }}</ref> Falcon 9 v1.1 სერტიფიცირებული იყო ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვებისთვის (NSSL) 2015 წელს, რამაც SpaceX-ს საშუალება მისცა, საჰაერო ძალებისთვის კონტრაქტით დაედო გაშვების მომსახურება ეროვნული უსაფრთხოების კლასიფიცირებული ნებისმიერი ტვირთისთვის.<ref name="NSSL1">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/589724/air-forces-space-and-missile-systems-center-certifies-spacex-for-national-secur/|title=Air Force's Space and Missile Systems Center Certifies SpaceX for National Security Space Missions|work=U.S. Air Force |publisher=USAF|date=May 26, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301072446/http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/589724/air-forces-space-and-missiles-system-center-certifies-spacex-for-national-secur.aspx|url-status=live}} }}</ref> ამან დაარღვია მონოპოლია, რომელიც 2006 წლიდან ეკავა United Launch Alliance-ს (ULA) აშშ-ს საჰაერო ძალების მიერ კლასიფიცირებული ტვირთის გაშვებაზე.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 26, 2015 |title=U.S. Air Force certifies SpaceX for national security launches |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190203085017/https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |archive-date=February 3, 2019 |access-date=February 2, 2019 |work=Reuters}}</ref> 2016 წლის აპრილში აშშ-ს საჰაერო ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების პირველი ასეთი გაშვება SpaceX-ს მიანიჭა მეორე GPS III თანამგზავრის გასაშვებად 82.7 მილიონ დოლარად.<ref>{{cite web |author=Gruss |first=Mike |date=April 27, 2016 |title=SpaceX wins $82{{spaces}}million contract for 2018 Falcon 9 launch of GPS 3 satellite |url=http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160428012049/http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |archive-date=April 28, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ეს დაახლოებით 40%-ით ნაკლები იყო მსგავსი წინა მისიების სავარაუდო ღირებულებაზე.<ref>{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=April 28, 2016 |title=SpaceX undercut ULA rocket launch pricing by 40 percent: U.S. Air Force |url=https://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216155948/http://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Reuters}}</ref> SpaceX-მა ასევე გაუშვა მესამე GPS III გაშვება 2020 წლის 20 ივნისს.<ref>{{cite web|url=https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|title=SpaceX's low cost won GPS 3 launch, Air Force says|date=March 15, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=November 24, 2022|archive-date=August 2, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163725/https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტში SpaceX-მა აშშ-ს საჰაერო ძალებისგან დამატებით 290 მილიონი დოლარის კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი GPS III თანამგზავრის გასაშვებად.<ref>{{cite news |author=Kelly |first=Emre |date=March 15, 2018 |title=ULA, SpaceX secure nearly $650{{spaces}}million in Air Force launch contracts |url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181104161146/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |archive-date=November 4, 2018 |access-date=March 29, 2018 |newspaper=Florida Today}}</ref> აშშ-ის ეროვნულმა დაზვერვის ოფისმა (NRO) ასევე შეიძინა SpaceX-ისგან გაშვების ინსტრუმენტები, რომელთაგან პირველი 2017 წლის 1 მაისს განხორციელდა.<ref>{{cite web |url=https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|title=SpaceX prepares for its first big NRO launch|date=April 26, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=February 2, 2019|archive-date=April 27, 2017|archive-url=https://archive.today/20170427224349/https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|url-status=live}}</ref> 2019 წლის თებერვალში SpaceX-მა აშშ-ის საჰაერო ძალებისგან 297 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი ეროვნული უსაფრთხოების მისიის გასაშვებად, რომელთა გაშვებაც არაუადრეს 2021 ფინანსური წლისა უნდა მომხდარიყო.<ref>{{cite news|url=https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|title=Air Force awards $739{{spaces}}million in launch contracts to ULA and SpaceX|last=Erwin|first=Sandra|date=February 19, 2019|publisher=SpaceNews|access-date=February 19, 2019|archive-date=June 2, 2019|archive-url=https://archive.today/20190602141950/https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის აგვისტოში აშშ-ის კოსმოსურმა ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) კონტრაქტები მომდევნო 5-7 წლის განმავლობაში გასცეს. SpaceX-მა ერთი გაშვებისთვის 316 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიგო. გარდა ამისა, SpaceX ამ პერიოდში აშშ-ის სამხედრო თანამგზავრების გაშვების მოთხოვნების 40%-ს დააკმაყოფილებს.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|title=SpaceX and ULA win military launch competition worth $653{{spaces}}million{{snd}}and that's just the start |publisher=CNN | first=Jackie |last=Wattles |date=August 7, 2020 |access-date=August 8, 2020|archive-date=August 8, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200808174639/https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|url-status=live}}</ref> SpaceX ასევე ქმნის და გაუშვებს სპეციალურ სამხედრო თანამგზავრებს კოსმოსური განვითარების სააგენტოსთვის, როგორც დედამიწის დაბალ ორბიტაზე ახალი რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემის ნაწილს.<ref>{{cite web|last=Erwin|first=Sandra|url=https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|title=L3Harris, SpaceX win Space Development Agency contracts to build missile-warning satellites|publisher=SpaceNews|date=October 5, 2020|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 6, 2020|archive-url=https://archive.today/20201006005733/https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|url-status=live}}</ref> ეს თანავარსკვლავედი შეერთებულ შტატებს დედამიწის ნებისმიერი ადგილიდან გაშვებული ბირთვული რაკეტების და ჰიპერბგერითი იარაღის აღმოჩენის, დამიზნების და პოტენციურად ჩაჭრის შესაძლებლობას მისცემს.<ref>{{cite web|url=https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|title=2019 Missile Defense Review|publisher=Office of the Secretary of Defense|date=November 1, 2019|access-date=June 21, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20190118011651/https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|archive-date=January 18, 2019|url-status=live}}</ref> ჩინეთმაც და რუსეთმაც გაეროში შეიტანეს შეშფოთება ამ პროგრამის შესახებ,<ref>{{cite web|url=https://russiaun.ru/en/news/261022_v|title=Statement by Deputy Head of the Russian Delegation on Outer Space Disarmament Aspects|publisher=Russian Federation to the United Nations|date=October 26, 2022|access-date=November 10, 2022|archive-date=November 10, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221110230506/https://russiaun.ru/en/news/261022_v|url-status=live}}</ref> და სხვადასხვა ორგანიზაცია აფრთხილებს, რომ მან შეიძლება დესტაბილიზაცია გამოიწვიოს და კოსმოსში შეიარაღების რბოლა გამოიწვიოს.<ref>{{cite web|url=https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|title=Approaching the Third Rail? A Trilateral Treaty to Prohibit Space-Based Missile Defenses|publisher=Carnegie Endowment for International Peace|date=December 16, 2021|access-date=November 1, 2022|archive-date=November 20, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221120230429/https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|title=Space-based Missile Defense|publisher=Union of Concerned Scientists|date=August 30, 2018|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 17, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221017223317/https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მარტში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 2021 წელს ეროვნულ სადაზვერვო ოფისთან ხელმოწერილი 1.8 მილიარდი დოლარის ღირებულების კონტრაქტის ფარგლებში, SpaceX ასობით ჯაშუშური თანამგზავრისგან შემდგარი ქსელს აშენებს. Reuters-ის ცნობით, ეს ახალი ქსელი დაბალ ორბიტაზე გუნდურად ფუნქციონირებას შეძლებს.<ref>{{cite news |last1=Roulette |first1=Joey |last2=Marisa |first2=Taylor |title=Exclusive: Musk's SpaceX is building spy satellite network for US intelligence agency, sources say |url=https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |access-date=April 6, 2024 |work=Reuters |date=March 16, 2024 |archive-date=March 27, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240327043544/https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის დეკემბერში, WSJ-მ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ მასკს სამთავრობო საიდუმლოებებზე წვდომა არ ჰქონდა.<ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/tech/musk-spacex-security-clearance-secrets-b9774346?st=6XXFYn&reflink=desktopwebshare_permalink|title=Why Musk Doesn't Have Access to SpaceX's Biggest Government Secrets|publisher=Wall Street Journal}}</ref> == ბაზარზე კონკურენციის დაწყება და ფასების ზეწოლა == SpaceX-ის დაბალმა გაშვების ფასებმა, განსაკუთრებით გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გამავალი საკომუნიკაციო თანამგზავრების შემთხვევაში, გამოიწვია ბაზრის ზეწოლა მის კონკურენტებზე, რათა შეემცირებინათ საკუთარი ფასები.<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> 2013 წლამდე, ღია კონკურენციის მქონე კომასოდიური გაშვების ბაზარზე დომინირებდა Arianespace (Ariane 5-ის გაშვება) და International Launch Services (Proton-ის გაშვება).<ref name="bbc20131203">{{cite web |author=Amos |first=Jonathan |date=December 3, 2013 |title=SpaceX launches SES commercial TV satellite for Asia |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170102045752/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |archive-date=January 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=BBC News}}</ref> დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გაშვების ფასით, Falcon 9 რაკეტები ინდუსტრიაში ყველაზე იაფი იყო.<ref name="fp20131209">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=December 9, 2013 |title=The Rocketeer |url=https://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170317221323/http://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |archive-date=March 17, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Foreign Policy}}</ref> ევროპელი თანამგზავრული ოპერატორები SpaceX-ის კონკურენციის შედეგად, ESA-ს მოუწოდებენ, შეამციროს Ariane 5 და Ariane 6 რაკეტების გაშვების ფასები.<ref name="smh20150519">{{cite web |author=Ramli |first=David |date=May 19, 2015 |title=NBN launcher Arianespace to cut jobs and costs to fight SpaceX |url=https://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archive-date=June 12, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Sydney Morning Herald Business Day |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archivedate=ივნისი 12, 2017 }}</ref> SpaceX-მა დაასრულა United Launch Alliance (ULA)-ს მონოპოლია აშშ-ის სამხედრო ტვირთებზე, როდესაც მან ეროვნული უსაფრთხოების გაშვებისთვის კონკურენცია დაიწყო. 2015 წელს, შიდა, სამხედრო და ჯაშუშური გაშვების შემცირების მოლოდინში, ULA-მ განაცხადა, რომ გაკოტრდებოდა, თუ კომერციული თანამგზავრის გაშვების შეკვეთებს არ მოიპოვებდა.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 21, 2015 |title=Lockheed-Boeing rocket venture needs commercial orders to survive |url=https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305042600/https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Yahoo}}</ref> ამ მიზნით, ULA-მ გამოაცხადა პროცესებისა და სამუშაო ძალის მასშტაბური რესტრუქტურიზაცია, რათა გაშვების ხარჯები განახევრებულიყო.<ref name="dbj20141016">{{cite web |author=Avery |first=Greg |date=December 14, 2014 |title=ULA plans new rocket, restructuring to cut launch costs in half |url=http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170315142232/http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |archive-date=March 15, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Denver Business Journal}}</ref><ref name="lat20141212">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=October 16, 2014 |title=Congress OKs bill banning purchases of Russian-made rocket engines |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170307165553/http://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |archive-date=March 7, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> SpaceX-ის მიერ 2017 წელს კონგრესის მიერ მიცემულ ჩვენებაში ნათქვამია, რომ NASA-ს კოსმოსური აქტის შეთანხმების პროცესმა, რომელიც „კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის ტრანსპორტირებისთვის მხოლოდ მაღალი დონის მოთხოვნის დაწესებას [და] დეტალების ინდუსტრიისთვის მიტოვებას“ გულისხმობდა, SpaceX-ს საშუალება მისცა, დამოუკიდებლად დაეპროექტებინა და განევითარებინა Falcon 9 რაკეტა მნიშვნელოვნად დაბალ ფასად. NASA-ს დამოუკიდებლად დამოწმებული ციფრების თანახმად, SpaceX-ის მიერ Falcon 9 რაკეტის, მათ შორის Falcon 1 რაკეტის, განვითარების მთლიანი ღირებულება შეფასდა 390 million USD-ად. 2011 წელს NASA-მ შეაფასა, რომ სააგენტოს დაახლოებით 4 ბილიონი USD დაუჯდებოდა ისეთი რაკეტის შემუშავება, როგორიცაა Falcon 9 გამაძლიერებელი, NASA-ს ტრადიციული კონტრაქტის პროცესების საფუძველზე, დაახლოებით ათჯერ მეტი.<ref name="Zapata 2017">{{cite conference |url=https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|title=An Assessment of Cost Improvements in the NASA COTS/CRS Program and Implications for Future NASA Missions |book-title=AIAA Space 2017 |last=Zapata|first=Edgar |date=September 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20190617200937/https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|archive-date=June 17, 2019|url-status=live |via=NASA}}</ref> 2020 წლის მაისში, NASA-ს ადმინისტრატორმა ჯიმ ბრაიდენსტინმა აღნიშნა, რომ NASA-ს SpaceX-ში ინვესტიციების წყალობით, შეერთებულ შტატებს კომერციული გაშვების ბაზრის 70% უჭირავს, რაც მნიშვნელოვანი გაუმჯობესებაა 2012 წლიდან, როდესაც ქვეყნიდან კომერციული გაშვების შემთხვევები არ არსებობდა.<ref>{{cite web|last1=Berger|first1=Eric|title=Forget Dragon, the Falcon 9 rocket is the secret sauce of SpaceX's success|date=June 3, 2020|url=https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|publisher=Ars Technica|access-date=August 21, 2020|archive-date=August 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200817223027/https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მდგომარეობით, SpaceX ახორციელებს Rideshare და Bandwagon (საშუალო დახრილობის) პროგრამებს. ეს დამატებით კონკურენციას უქმნის მცირე თანამგზავრების გამშვებებს.<ref>{{Cite web |last=Lentz |first=Danny |date=April 7, 2024 |title=SpaceX debuts new Bandwagon rideshare service |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |access-date=April 8, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US |archive-date=April 8, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240408002912/https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |url-status=live }}</ref> == კორპორატიული საქმეები == === დირექტორთა საბჭო === {| class="wikitable sortable" |+ SpaceX board of directors as of January 2021<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 4, 2020|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201125121916/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |- !Joined board !Name !Titles |- |2002<ref name="Musk Bio">{{cite web|title=Elon Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206141955/https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|url-status=live}}</ref> |[[Elon Musk]] |Founder, chairman, CEO and CTO of SpaceX; CEO, [[Chief product officer|Product Architect]], and former chairman of [[Tesla, Inc.|Tesla]]; former chairman of [[SolarCity]]<ref name="Musk Bio" /> |- |2002<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 19, 2002|title=SEC Form D: Notice of sale of securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|access-date=December 31, 2020|publisher=United States Securities and Exchange Commission (SEC)|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206211419/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|url-status=live}} }}</ref> |[[Kimbal Musk]] |Board member, Tesla<ref>{{cite web|title=Kimbal Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=October 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201025165828/https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |2009<ref name="SEC 2009">{{citation-attribution|1={{cite web|date=March 30, 2009|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 22, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122175939/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |[[Gwynne Shotwell]] |President and COO of SpaceX<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|last=Tzinis|first=Irene|date=June 12, 2020|title=Ms. Gwynne Shotwell|url=http://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell|access-date=December 31, 2020|publisher=NASA|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206033037/https://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell/|url-status=live}} }}</ref> |- |[[Luke Nosek]] |Co-founder, PayPal<ref>{{cite web |title=Luke Nosek, Gigafund: Profile and Biography |url=https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |website=bloomberg.com |publisher=Bloomberg Markets |access-date=December 24, 2021 |archive-date=December 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211224184445/https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |url-status=live }}</ref> |- |[[Steve Jurvetson]] |Co-founder, Future Ventures fund<ref>{{cite web|last=Schubarth|first=Cromwell|date=February 15, 2019|title=The Funded: Steve Jurvetson raises $200M for new venture fund|url=https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|access-date=December 31, 2020|work=Silicon Valley Business Journal|archive-date=February 28, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210228220552/https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|url-status=live}}</ref> |- |2010<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=November 9, 2010|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 11, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201111191613/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |Antonio Gracias |CEO and Chairman of the Investment Committee at Valor Equity Partners<ref>{{cite web|title=Antonio Gracias {{!}} Board of Directors|url=https://ir.tesla.com/board-directors/antonio-gracias|access-date=February 1, 2020|website=tesla.com|archive-date=January 7, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107174258/https://ir.tesla.com/corporate|url-status=live}}</ref> |- |2015<ref>{{cite news|last1=Hardy|first1=Quentin|last2=Dougherty|first2=Conor|date=January 20, 2015|title=Google and Fidelity Put $1{{spaces}}Billion into SpaceX (Published 2015)|newspaper=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|access-date=December 31, 2020|issn=0362-4331|archive-date=November 12, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112043026/https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|url-status=live}}</ref> |Donald Harrison |President of global partnerships and corporate development, Google<ref>{{cite news|last=Hagey|first=Keach|date=September 16, 2020|title=Google Executive Gets Grilling on Capitol Hill|newspaper=The Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|access-date=December 31, 2020|issn=0099-9660|archive-date=November 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201115221848/https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|url-status=live}}</ref> |} === ხელმძღვანელობის ცვლილებები === 2022 წლის ნოემბერში კომპანიამ გამოაცხადა, რომ ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი და ვიცე-პრეზიდენტი მარკ ჯუნკოსა Starbase-ს, მის ტეხასის რაკეტების გაშვების ობიექტს, უხელმძღვანელებდნენ ომეად აფშართან ერთად, რომელიც იმ დროს Tesla-ს ოპერაციებს ტეხასში ხელმძღვანელობდა. შაიმალ პატელი, რომელიც ადგილზე ოპერაციების უფროსი დირექტორი იყო, კეიპ კანავერალის ობიექტზე გადავიდოდა. CNBC-ის ცნობით, აღმასრულებელი დირექტორის ეს ნაბიჯები აჩვენებდა „კომპანიის შიგნით არსებულ სასწრაფო განცდას, რომ Starship-ი გაფრენილიყო“.<ref>{{Cite web |last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX shakes up Starship leadership in Texas as push for the rocket's next milestone intensifies |date=November 11, 2022 |url=https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |access-date=November 11, 2022 |publisher=CNBC |language=en |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183321/https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX's Gwynne Shotwell Takes Over Starbase Mars Mission |url=https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |access-date=November 11, 2022 |website=The Information |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183329/https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |title=Tesla Official Afshar Turns Up at SpaceX in New Starship Role |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |access-date=November 11, 2022 |newspaper=Bloomberg.com |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111161341/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |url-status=live }}</ref> === სამუშაო ადგილის კულტურა === NASA-ს ყოფილი მოადგილის ადმინისტრატორის, ლორი გარვერის თქმით, კომპანიას, ზოგადად, მამაკაცებით დომინირებული თანამშრომლების კულტურა აქვს, რაც კოსმოსური ფრენების ინდუსტრიის მსგავსია.<ref>{{Cite book |last=Garver |first=Lori B. |title=Escaping Gravity: My Quest to Transform NASA and Launch a New Space Age |url=https://archive.org/details/escapinggravitym0000lori |date=2022 |publisher=Diversion Publishing Corporation |others=Foreword by Walter Isaacson |isbn=978-1-63576-770-4 |location=New York |oclc=1328013856 |quote=As president and COO of SpaceX, Gwynne Shotwell is an effective and revered female leader in the space community [...] both companies have reputed "bro" cultures. Numerous charges of sexual harassment and discrimination have recently been made public by employees in both companies. [...] Progress toward diversity, equity, and inclusion has been much too slow. |author-link=Lori Garver}}</ref> 2021 წლის დეკემბერში გამოქვეყნდა SpaceX-ის ხუთი ყოფილი თანამშრომლის, სტაჟიორებიდან დაწყებული სრული ინჟინრებით დამთავრებული, სექსუალური შევიწროების შესახებ პრეტენზიები სამუშაო ადგილზე.<ref>{{cite web|title=Former SpaceX workers say company has a culture of sexual harassment|url=https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|access-date=December 14, 2021|website=Engadget|date=December 14, 2021 |language=en-US|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214205831/https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|url-status=live}}</ref> ყოფილმა თანამშრომლებმა განაცხადეს, რომ მათ არასასურველი წინადადებები და არასასიამოვნო ურთიერთქმედება განიცადეს.<ref>{{Cite news|last=Roulette|first=Joey|date=December 14, 2021|title=Former Interns Say SpaceX Ignored Sexual Harassment|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-date=December 28, 2021 |url-access=limited|access-date=December 15, 2021|issn=0362-4331}}{{cbignore}}</ref> გარდა ამისა, ანგარიშებში შედიოდა კომპანიაში არსებული სექსუალური შევიწროების კულტურის შესახებ პრეტენზიები და ის, რომ აღმასრულებლების, მენეჯერების და ადამიანური რესურსების ოფიცრების მიმართ შეტანილი საჩივრები დიდწილად უპასუხოდ რჩებოდა.<ref>{{cite web|last=Grush|first=Loren|date=December 14, 2021|title=Five former SpaceX employees speak out about harassment at the company|url=https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|access-date=December 14, 2021|website=The Verge|language=en|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214185427/https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|url-status=live}}</ref> 2022 წლის მაისში, Business Insider-ის სტატიაში ნათქვამი იყო, რომ მასკი 2016 წელს კერძო თვითმფრინავში SpaceX-ის ბორტგამცილებელთან სექსუალურ შევიწროებაში იყო ჩართული, ბორტგამცილებლის ანონიმურ მეგობარზე დაყრდნობით.<ref>{{cite web |last=McHugh |first=Rich |date=May 19, 2022 |title=A SpaceX flight attendant said Elon Musk exposed himself and propositioned her for sex, documents show. The company paid $250,000 for her silence. |url=https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220519235500/https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |archive-date=May 19, 2022 |access-date=June 17, 2021 |website=Insider |language=en}}</ref> საპასუხოდ, ზოგიერთმა თანამშრომელმა ღია წერილი დაწერა, რომელშიც დაგმო „ელონის Twitter-ის მავნე ქცევა“.<ref name="verge">{{cite web |last=Grush |first=Loren |date=June 16, 2022 |title=SpaceX employees draft open letter to company executives denouncing Elon Musk's behavior |url=https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616231618/https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |archive-date=June 16, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=The Verge |language=en}}</ref> ასევე კომპანიას სთხოვს, ნათლად განსაზღვროს SpaceX-ის „არანაირ იდიოტთან“ და „ნულოვანი ტოლერანტობის“ პოლიტიკა, რომელიც, მისი თქმით, არათანაბრად ხორციელდება ერთი თანამშრომლიდან მეორეზე. მეორე დღეს გვინ შოტველმა გამოაცხადა, რომ წერილში ჩართული თანამშრომლები სამსახურიდან გაათავისუფლეს და განაცხადა, რომ თანამშრომლებს სამუშაო დღის განმავლობაში უგზავნიდნენ არასპონსორირებულ, დაუკვეთავ გამოკითხვებს და ზოგიერთ მათგანს წერილზე ხელის მოწერის ზეწოლა აწუხებდა.<ref>{{cite web |last=Jacob |first=Nutson |date=June 17, 2022 |title=Reports: SpaceX fires employees who criticized Elon Musk in open letter |url=https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220619022231/https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |archive-date=June 19, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=Axios |language=en}}</ref> კომპანია ასევე აღწერილია, როგორც სამუშაო კულტურის მქონე, რომელიც თანამშრომლებს ზედმეტი მუშაობისკენ უბიძგებს და აღწერილია, როგორც გადაწვის კულტურის ხელშემწყობი.<ref name="theverge2021">{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |date=October 4, 2021 |title=Blue Origin's ideas to mimic SpaceX sound pretty brutal for employees |language=en |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |url-status=live |access-date=May 6, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220504190743/https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |archive-date=May 4, 2022}}</ref> Blue Origin-ის, კონკურენტი აერონავტიკული კომპანიის, მემორანდუმის თანახმად, რომელსაც სასამართლო პროცესებისა და SpaceX-ის საწინააღმდეგო პოლიტიკური ლობირების ისტორია აქვს,<ref>{{Cite web |title=Blue Origin vs. SpaceX – Which is Winning the Space Race? |url=https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |access-date=May 18, 2023 |website=Alphr |date=March 31, 2022 |language=en-US |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211702/https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX vs. Blue Origin vs. Virgin Galactic: What's the difference? |url=https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |access-date=May 18, 2023 |website=WhatIs.com |language=en |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=August 16, 2021 |title=Blue Origin sues U.S. government over SpaceX lunar lander contract |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |access-date=May 18, 2023 |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |url-status=live }}</ref> SpaceX-ს ძალიან გრძელი სამუშაო საათები, შაბათ-კვირას მუშაობა და არდადეგების შეზღუდულ გამოყენება ელიდა.<ref name="theverge2021" /> „SpaceX-ის თანამშრომლები აცხადებენ, რომ ისინი იხდიან ფასს მილიარდერის მიერ კოსმოსის კოლონიზაციის გასაოცარი სისწრაფით მცდელობისთვის“, - იტყობინება Reuters 2023 წელს. OSHA-ს ჩანაწერების შესწავლამ აჩვენა, რომ დაზიანებების მაჩვენებელი ინდუსტრიის საშუალო მაჩვენებელზე მაღალია. გარდა ამისა, Reuters-მა დოკუმენტირება მოახდინა SpaceX-ში სამუშაო ადგილზე მინიმუმ 600 აქამდე დაურეგისტრირებელი დაზიანების შესახებ, მათ შორის „კიდურების დამტვრევა, ამპუტაციები, ელექტროშოკი, თავისა და თვალის ჭრილობები და ერთი სიკვდილი“.<ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/investigates/special-report/spacex-musk-safety/|title=At SpaceX, worker injuries soar in Elon Musk's rush to Mars |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=November 10, 2023 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> <ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/technology/injury-rates-musks-spacex-exceed-industry-average-second-year-2024-04-22/|title=Exclusive: Injury rates for Musk's SpaceX exceed industry average for second year |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=April 23, 2024 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> გარდაცვლილი იყო ლონი ლებლანკი, ყოფილი აშშ-ის საზღვაო ქვეითი. 2024 წლის ივნისში, რვა ყოფილმა თანამშრომელმა, იგივე პირებმა, რომლებიც ადრე გაათავისუფლეს ილონ მასკის წინააღმდეგ ღია წერილის დაწერის გამო, სარჩელი შეიტანეს მასკისა და SpaceX-ის წინააღმდეგ სექსუალური შევიწროებისა და დისკრიმინაციის ბრალდებით.<ref>{{cite web|url=https://www.huffpost.com/entry/space-x-elon-musk-lawsuit-alleges-sexual-harassment-retaliation_n_666a5268e4b076909e1d13a6|title=Former Workers Accuse SpaceX And Elon Musk Of Sex Harassment, Retaliation In Lawsuit|date=June 13, 2024 |publisher=}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/science/article/2024/jun/12/elon-musk-spacex-lawsuit|title=Elon Musk sued by SpaceX engineers claiming they were illegally fired|work=The Guardian|date=June 12, 2024 }}</ref> == ფედერალური გამოძიებები == 2023 წლის აგვისტოში აშშ-ის იუსტიციის დეპარტამენტმა (DOJ) SpaceX-ის წინააღმდეგ სარჩელი შეიტანა ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მაძიებლების დისკრიმინაციისთვის დასაქმების პროცესში, იმ მოტივით, რომ კომპანიამ დაარღვია იმიგრაციისა და მოქალაქეობის შესახებ კანონი ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მიმღებების უარყოფით და მხოლოდ აშშ-ის მოქალაქეებისა და მუდმივი მაცხოვრებლების დაქირავებით.<ref>{{Cite news |last=Archie |first=Ayana |date=August 25, 2023 |title=The Justice Department is suing SpaceX for allegedly not hiring refugees and asylees |url=https://www.npr.org/2023/08/25/1196005433/space-x-justice-department-refugees-lawsuit |access-date=March 27, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> SpaceX-მა უარყო დანაშაული და მიუთითა აშშ-ის ექსპორტის კონტროლის კანონზე.<ref name=":1" /> 2025 წლის თებერვალში იუსტიციის დეპარტამენტმა შეიტანა შუამდგომლობა საქმის ცრურწმენით შეწყვეტის შესახებ.<ref name=":1">{{Cite news |last=Cohen |first=Luc |date=February 20, 2025 |title=US says it will drop immigration case against SpaceX |url=https://www.reuters.com/legal/us-says-it-will-drop-immigration-case-against-spacex-2025-02-21/ |access-date=March 27, 2025 |work=[[Reuters]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=DOJ drops lawsuit against SpaceX for discriminatory hiring practices against immigrants |url=https://immpolicytracking.org/policies/doj-drops-case-against-spacex-for-discriminatory-hiring-practices-against-immigrants/ |access-date=March 27, 2025 |website=Immigration Policy Tracking Project |language=en}}</ref> 2024 წლის დეკემბერში ფედერალურმა სააგენტოებმა გამოიძიეს SpaceX უსაფრთხოების დარღვევების, ასევე მასკის მიერ ნარკოტიკების სავარაუდო მოხმარების გამო.<ref>{{cite web |title=Elon Musk and SpaceX Face Federal Reviews After Violations of Security Reporting Rules |url=https://www.nytimes.com/2024/12/17/technology/elon-musk-spacex-national-security-reporting.html |website=New York Times|author=Kirsten Grind, Eric Lipton and Sheera Frenkel |date=December 18, 2024 |access-date=December 18, 2024 }}</ref><ref>{{cite web |title=SpaceX warned not to seek higher clearance for Elon Musk due to drug use: report |url=https://www.independent.co.uk/news/world/americas/elon-musk-security-clearance-putin-b2665462.html |website=Independent |author=Io Dodds|date=December 17, 2024|access-date=December 19, 2024 |language=en-gb}}</ref> == გარემოზე ზემოქმედება == NPR-ის მიერ ჩატარებული გამოძიების თანახმად, „SpaceX ზოგჯერ უგულებელყოფდა გარემოსდაცვით რეგულაციებს, რადგან ის ჩქარობდა თავისი დამფუძნებლის ხედვის ასრულებას. ჩანაწერები აჩვენებს, რომ თითოეული გაშვებისას კომპანია ათიათასობით გალონი სითხე, რომელსაც რეგულატორები ინდუსტრიულ ჩამდინარე წყლებად კლასიფიცირებენ, გარემოში ჩარეცხავდა“.<ref>{{Cite news |title=SpaceX wants to go to Mars. To get there, environmentalists say it’s trashing Texas |url=https://www.npr.org/2024/10/10/nx-s1-5145776/spacex-texas-wetlands |access-date=March 26, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> გარდა იმისა, რომ საფრთხეს უქმნის ახლომდებარე მოსახლეობას, ჩამდინარე წყლები მნიშვნელოვან საფრთხეს უქმნის ველურ ბუნებას.<ref>{{Cite web |date=October 17, 2024 |title=The Terrible Irony of Destroying Earth in Search of Plan(et) B: SpaceX’s Impacts to Boca Chica, Texas {{!}} Defenders of Wildlife |url=https://defenders.org/blog/2024/10/terrible-irony-of-destroying-earth-search-of-planet-b-spacexs-impacts-boca-chica-0 |access-date=March 26, 2025 |website=defenders.org |language=en}}</ref> 2025 წელს SpaceX Starship Flight 7-ის რაკეტის აფეთქების შედეგად ატმოსფეროში ნამსხვრევები გაიგზავნა, რომლებიც კარიბის ზღვაზე გავრცელდა. ინციდენტმა ასევე „დედამიწის ატმოსფეროს ზედა ფენებში მავნე ჰაერის დაბინძურების მნიშვნელოვანი რაოდენობა გაათავისუფლა“.<ref>{{Cite web |last=published |first=Tereza Pultarova |date=February 2, 2025 |title=How much did SpaceX's Starship Flight 7 explosion pollute the atmosphere? |url=https://www.space.com/space-exploration/how-much-did-spacexs-starship-flight-7-explosion-pollute-the-atmosphere |access-date=March 26, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> == რესურსები ინტერნეტში == *{{twitter|SpaceX}} *{{facebook|SpaceX}} *http://www.spacex.com - ოფიციალური ვებ გვერდი *http://waitbutwhy.com/2015/08/how-and-why-spacex-will-colonize-mars.html ==სქოლიო== {{reflist|refs= <ref name="Alejandra 2025">{{Cite news |last=Yañez |first=Alejandra |date=May 20, 2025 |title=Cameron County Commissioners Court approves Starbase as new city |url=https://www.valleycentral.com/news/local-news/cameron-county-commissioners-court-approves-starbase-as-new-city/ |access-date=May 20, 2025}}</ref> <ref name="Delaware 2016">{{cite web|title=Delaware Business Search (File # 3500808{{snd}}Space Exploration Technologies Corp)|url=https://icis.corp.delaware.gov/eCorp/EntitySearch/NameSearch.aspx|publisher=Delaware Department of State: Division of Corporations|access-date=February 1, 2022|url-status=live|archive-date=September 20, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920145319/https://icis.corp.delaware.gov/Ecorp/EntitySearch/NameSearch.aspx}}</ref> <ref name="Stephen 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=June 28, 2024 |title=Rocket Report: China flies reusable rocket hopper; Falcon Heavy dazzles |url=https://arstechnica.com/space/2024/06/rocket-report-china-tests-reusable-rocket-tech-spacex-booster-flies-22nd-time/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Berger 2024">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=March 1, 2019 |title=The marriage of SpaceX and NASA hasn't been easy—but it's been fruitful |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/together-nasa-and-spacex-are-stronger-and-so-is-america/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="sn202104162">{{Cite news |last=Foust |first=Jeff |date=April 16, 2021 |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |archive-date=May 23, 2021 |access-date=April 18, 2021 |work=[[SpaceNews]]}}</ref> <ref name="September 15">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=September 15, 2024 |title=So what are we to make of the highly ambitious, private Polaris spaceflight? |url=https://arstechnica.com/space/2024/09/after-five-demanding-days-in-space-polaris-dawn-splashes-down-safely/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Zubrin 2019">{{Cite book |last=Zubrin |first=Robert |title=The Case for Space: How the Revolution in Spaceflight Opens Up a Future of Limitless Possibility |url=https://archive.org/details/caseforspacehowr0000zubr |date=May 14, 2019 |publisher=[[Prometheus Books]] |isbn=978-1-63388-534-9 |location=Amherst, New York |oclc=1053572666 |author-link=Robert Zubrin}}</ref> <ref name="Convention">{{cite web|title=The Mars Society Inc. Fourth International Convention|author=Mars Society|date=August 23, 2001|access-date=August 23, 2021|publisher=Mars Society|url=https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|archive-date=March 30, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230330080642/https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|url-status=live}}</ref> <ref name="spectrum">{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=May 30, 2009 |title=Risky Business |url=https://spectrum.ieee.org/elon-musk-spacex |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223012225/http://spectrum.ieee.org/aerospace/space-flight/risky-business |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=IEEE Spectrum}}</ref> <ref name="Keith 2001">{{cite web |author=Cowing |first=Keith |date=August 30, 2001 |title=Millionaires and billionaires: the secret to sending humans to Mars? |url=http://www.spaceref.com/news/viewnews.html?id=383 |access-date=March 1, 2022 |publisher=SPACEREF}}{{dead link|date=August 2023|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> <ref name="A&Ssmithsonian201201">{{cite web |author=Chaikin |first=Andrew |date=January 2012 |title=Is SpaceX Changing the Rocket Equation? |url=http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223105751/http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Air & Space Smithsonian}}</ref> <ref name="Vance 2015">{{cite news |author=Vance |first=Ashlee |author-link=Ashlee Vance |date=May 14, 2015 |title=Elon Musk's space dream almost killed Tesla |url=https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180211071545/https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |archive-date=February 11, 2018 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> <ref name=Liftoff2021>{{Cite book|last=Berger|first=Eric|author-link=Eric Berger (meteorologist)| title=Liftoff|url=https://archive.org/details/liftoffelonmuskd0000berg|publisher=[[William Morrow and Company]]|year=2021|isbn=978-0-06-297997-1}}</ref> <ref name="Belfiore 2009" >{{cite news |author=Belfiore |first=Michael |date=September 1, 2009 |title=Behind the Scenes With the World's Most Ambitious Rocket Makers |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161213161703/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |archive-date=December 13, 2016 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Popular Mechanics}}</ref> <ref name="avweek20200527">[https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher Podcast: SpaceX COO On Prospects For Starship Launcher] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200610030402/https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher|date=June 10, 2020}}. Aviation Week, Irene Klotz, May 27, 2020. Retrieved June 10, 2020.</ref> <ref name="spacex.com 2012" >{{cite web|title=Space Exploration Technologies Corporation|url=http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|publisher=SpaceX|access-date=December 15, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archive-date=June 23, 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archivedate=ივნისი 23, 2013}}</ref> <ref name=usat20050617>{{cite news |first=Kevin |last=Maney |url=https://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |title=Private sector enticing public into final frontier |date=June 17, 2005 |work=USA Today |access-date=March 14, 2021 |archive-date=May 19, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120519074009/http://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |url-status=live }}</ref> <ref name=wired20070522>{{cite news|last=Hoffman|first=Carl|title=Elon Musk Is Betting His Fortune on a Mission Beyond Earth's Orbit|url=https://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|access-date=March 14, 2014|newspaper=Wired|date=May 22, 2007|archive-date=November 14, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114052527/http://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|url-status=live}}</ref> <ref name=nasa20110427>{{cite web |title=Commercial Market Assessment for Crew and Cargo Systems |url=http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |website=nasa.gov |publisher=NASA |access-date=June 10, 2015 |page=40 |date=April 27, 2011 |quote=''SpaceX has publicly indicated that the development cost for Falcon 9 launch vehicle was approximately $300{{spaces}}million. Additionally, approximately $90{{spaces}}million was spent developing the Falcon 1 launch vehicle which did contribute to some extent to the Falcon 9, for a total of $390{{spaces}}million. NASA has verified these costs.'' |archive-date=December 7, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |archivedate=დეკემბერი 7, 2014 }}</ref> <ref name=Ray Justin >{{Cite web |last=Ray |first=Justin |date=January 20, 2005 |title=Cape launch site could host new commercial rocket fleet |url=https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |access-date=October 7, 2023 |website=spaceflightnow.com |archive-date=October 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014082850/https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |url-status=live }}</ref> <ref name=Berger Brian >{{Cite web |last=Berger |first=Brian |date=October 3, 2005 |title=Kistler Teeters on the Brink After Main Investor Withdraws Support |url=https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |access-date=October 7, 2023 |website=SpaceNews |language=en-US |archive-date=April 3, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194345/https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |url-status=live }}</ref> <ref name=Belfiore Michael >{{cite magazine |author=Belfiore |first=Michael |date=January 18, 2005 |title=Race for Next Space Prize Ignites |url=https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20081012095048/https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-date=October 12, 2008 |access-date=March 1, 2017 |magazine=Wired}}</ref> <ref name=Berger Eric >{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=This is probably why Blue Origin keeps protesting NASA's lunar lander award |url=https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |access-date=December 30, 2021 |work=[[Ars Technica]] |date=August 11, 2021 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230172145/https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |url-status=live }}</ref> <ref name=satnews >{{cite news |url=http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |publisher=Satnews.com |title=Falcon 1 Reaches Space But Loses Control and is Destroyed on Re-Entry |date=March 21, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928204503/http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |archive-date=September 28, 2007 }}</ref> <ref name=Warwick >Graham Warwick and Guy Norris, "Blue Sky Thinking: DARPA at 50," ''Aviation Week & Space Technology,'' Aug 18–25, 2008, p. 18.</ref> <ref name="Levin2022">{{cite news |last1=Levin |first1=Steve |title=Elon Musk, man behind Tesla, Paypal, speaks to packed crowd at CSUB |url=https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |access-date=January 12, 2022 |work=The Bakersfield Californian |date=January 12, 2022 |language=en |archive-date=January 12, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220112031331/https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |url-status=live }}</ref> <ref name="Graham William">{{cite web |last1=Graham |first1=William |title=SpaceX at 50 – From taming Falcon 1 to achieving cadence in Falcon 9 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |website=NASASpaceFlight.com |access-date=March 16, 2021 |date=December 20, 2017 |archive-date=December 31, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201231213716/https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |url-status=live }}</ref> <ref name="Planetspace">{{cite news |last1=Bergin |first1=Chris |title= Planetspace officially protest NASA's CRS selection |url= https://www.nasaspaceflight.com/2009/01/planetspace-officially-protest-nasas-crs-selection/ |access-date=August 22, 2023 |work=NSF |date=January 15, 2009}}</ref> }} {{ავტორიტეტული წყაროები}} [[კატეგორია:SpaceX| ]] [[კატეგორია:2002 წელს დაარსებული კომპანიები]] sqf9mk645528z9991h0p7lfa9qvhxnk 4821737 4821736 2025-06-28T09:18:37Z Surprizi 14671 4821737 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = Space Exploration Technologies Corp. | ლოგო = [[File:SpaceX logo black.svg|frameless|upright=1.25|class=skin-invert]] | ლოგოს_ზომა = | ლოგოს_ტიტრი = | სურათი = Starbase.jpg | სურათის_ზომა = 300 | სურათის_ტიტრი = კომპანიის შტაბ-ბინა, [[SpaceX Starbase]] | სავაჭრო_სახელი = SpaceX | ყოფილი_სახელწოდება = | ტიპი = კერძო | დევიზი = | დაფუძნდა = 14 მარტი, 2002, აშშ, კალიფორნიის შტატი, ელ სეგუნდო<ref name="Delaware 2016"/> | დაიხურა = | დამაარსებელი = [[ილონ მასკი]] | მდებარეობა = | მფლობელი = | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = კოსმოსი<br />ტელეკომუნიკაციები | პროდუქცია = [[SpaceX რაკეტა-მატარებლები]]<br />[[Dragon 2|Dragon-ის ხომალდები]]<br />[[SpaceX Starshield|Starshield]] | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | თანამშრომელი = | შვილობილი = | ფილიალი = | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | საიტი = {{URL|https://www.spacex.com/|spacex.com}} }} '''Space Exploration Technologies Corporation''', ''SpaceX'' — ამერიკული ავიაკოსმოსური კომპანია, რომლის შტაბ-ბინა მდებარეობს [[აშშ]]-ის [[ტეხასის შტატი|ტეხასის შტატში]], ქალაქ სტარბეიზის (ყოფილი სოფელი ბოკა ჩიკა) შემუშავების საიტ [[SpaceX Starbase]]-ზე.<ref name="Alejandra 2025"/> კომპანია დაარსდა [[2002]] წლის 14 მარტს აშშ-ში, [[კალიფორნიის შტატი]]ს ქალაქ ელ სეგუნდოში.<ref name="Delaware 2016"/> დაარსებიდანვე კომპანიამ არაერთ წარმატებას მიაღწია: რაკეტების ძრავის, მრავალჯერადი გამოყენების გამშვები აპარატების, ადამიანის კოსმოსური ფრენების და [[თანამგზავრული დაჯგუფება|თანამგზავრული დაჯგუფების]] ტექნოლოგიების სფეროში. [[2024]] წლისთვის SpaceX მსოფლიოში კოსმოსური გაშვების დომინანტი პროვაიდერია და უსწრებს ბევრ კერძო თუ სახელმწიფო კომპანიას, მათ შორის ჩინურ კოსმოსურ პროგრამასაც.<ref name="Stephen 2024"/> SpaceX, [[NASA]] და [[აშშ-ის შეიარაღებული ძალები]] მჭიდროდ თანამშრომლობენ სამთავრობო კონტრაქტების საშუალებით.<ref name="Berger 2024"/> [[2002]] წელს [[ილონ მასკი|ილონ მასკმა]] კოსმოსური გაშვების ხარჯების შემცირების მიზნით დააარსა კომპანია SpaceX, რომელიც თავიდანვე მარსზე მდგრადი კოლონიის შექმნაზე იყო ორიენტირებული. [[2008]] წელს, სამი წარუმატებელი გაშვების მცდელობის შემდეგ [[Falcon 1]] წარმატებით გავიდა ორბიტაზე. შემდეგ, კომპანიამ NASA-ს COTS კონტრაქტების დასაკმაყოფილებლად, უფრო დიდი [[Falcon 9]] რაკეტისა და [[Dragon 1]] ხომალდის შემუშავებაზე გადაინაცვლა. [[2012]] წლისთვის SpaceX-მა დაასრულა ყველა [[Commercial Orbital Transportation Services|COTS]] სატესტო ფრენა და დაიწყო კომერციული სერვისების მისიების მიწოდება [[საერთაშორისო კოსმოსური სადგური]]სთვის. ასევე, დაახლოებით ამ პერიოდში, SpaceX-მა დაიწყო ტექნოლოგიების დახვეწა, რათა Falcon 9-ის პირველი საფეხური მრავალჯერადი გამოყენების ყოფილიყო. კომპანიამ [[2015]] წელს პირველი საფეხურის პირველი წარმატებული დაშვება და [[2017]] წელს პირველი საფეხურის ხელახლა გაშვება განახორციელა. [[Falcon Heavy]], რომელიც სამი Falcon 9 გამაძლიერებლისგან იყო აგებული, პირველად [[2018]] წელს გაფრინდა ათწლეულზე მეტი განვითარების შემდეგ. [[2025]] წლის მაისის მონაცემებით, კომპანიის Falcon 9 რაკეტები 450-ზე მეტჯერ დაეშვა, შესაბამისად თავიდან გაშვებამ, კვირაში 1-3 მიაღწია. ამ ეტაპებმა კომპანიას საჭირო ინვესტიცია მოუტანა და SpaceX-მა შემოსავლის წყაროების დივერსიფიკაცია დაიწყო. [[2019]] წელს [[Starlink]]-ის ინტერნეტ თანამგზავრული დაჯგუფების პირველი ოპერატიული თანამგზავრი ამოქმედდა. მომდევნო წლებში Starlink-მა SpaceX-ის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი გამოიმუშავა და გზა გაუხსნა მის [[Starshield]]-ის სამხედრო ანალოგს. [[2020]] წელს SpaceX-მა დაიწყო თავისი [[Dragon 2]] ხომალდების ექსპლუატაცია NASA-სა და კერძო ორგანიზაციებისთვის ეკიპაჟიანი მისიების განსახორციელებლად. დაახლოებით ამ პერიოდში SpaceX-მა დაიწყო Starship-ის სატესტო პროტოტიპების შექმნა, რომელიც ისტორიაში ყველაზე დიდი გამშვები მოწყობილობაა და მიზნად ისახავს კომპანიის ხედვის სრულად რეალიზებას სრულად მრავალჯერადი გამოყენების, ეკონომიური და ადაპტირებადი გამშვები მოწყობილობის შესახებ. SpaceX ასევე ქმნის საკუთარ კოსმოსურ კოსტუმს და ასტრონავტს [[Polaris პროგრამა|Polaris პროგრამის]] მეშვეობით,<ref name="September 15"/> ასევე ქმნის ადამიანის დასაფრენ აპარატს მთვარის მისიებისთვის NASA-ს [[Artemis პროგრამა|Artemis პროგრამის]] ფარგლებში.<ref name="sn202104162"/> ხარისხისა და ფასის უკეთ კონტროლისთვის, SpaceX თვითონ აწარმოებს რაკეტისა თუ ხომალდის ნაწილების უმეტესობას, მათ შორის Falcon და Dragon-ის ძრავებს Merlin, Kestrel, Draco და SuperDraco-ს. ამის გამო SpaceX-ს უკვე შეუძლია კლიენტებს შესთავაზოს ყველაზე დაბალი ფასები, ერთჯერადი გამოყენების რაკეტებითაც კი. == ისტორია == ===დაარსება=== [[2001]] წლის დასაწყისში [[ილონ მასკი]] შეხვდა [[რობერტ ზუბრინი|რობერტ ზუბრინს]] და [[მარსიანული საზოგადოება|მარსიანულ საზოგადოებას]] შესწირა 100 000 აშშ დოლარი, რითაც მცირე ხნით შეუერთდა დირექტორთა საბჭოს.<ref name="Zubrin 2019"/> იგი მეოთხე ყრილობაზე სიტყვით გამოვიდა, სადაც წარმოადგინა პროექტი „მარსის ოაზისი“, რომელიც [[მარსი|მარსზე]] [[სათბური]]ს განთავსებას და [[მცენარეები]]ს გაზრდას ითვალისწინებდა.<ref name="Convention"/><ref name="spectrum"/> თავდაპირველად მასკმა სცადა პროექტისთვის [[დნეპრი (რაკეტა-მატარებელი)|დნეპრის რაკეტა-მატაერებლის]] შეეძინა [[ჯიმ კანტრელი]]საგან რუსული კონტაქტების მეშვეობით.<ref name="Keith 2001"/> მასკი თავის გუნდთან ერთად ჩავიდა მოსკოვში, ამჯერად თან მაიკლ გრიფინი წაიყვანა, რომელიც მოგვიანებით NASA-ს მე-11 ადმინისტრატორი გახდა, მაგრამ ყოველ ჩასვლაზე რუსები სულ უფრო ნაკლებად ინტერესდებოდნენ გარიგებით.<ref name="A&Ssmithsonian201201"/><ref name="Vance 2015"/> ამერიკაში დაბრუნებისას მასკმა განაცხადა, რომ შეეძლო კომპანიის დაარსება, რათა აეშენებინა მათთვის საჭირო ხელმისაწვდომი რაკეტები.<ref name="Vance 2015" /> ვერტიკალური ინტეგრაციის გამოყენებით,<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> შესაძლებლობის შემთხვევაში იაფი კომერციული მზა კომპონენტებისა<ref name="Vance 2015" /> და თანამედროვე პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერიის მოდულური მიდგომის გამოყენებით. მასკი თვლიდა, რომ SpaceX-ს შეეძლო მნიშვნელოვნად შეემცირებინა გაშვების ხარჯები.<ref name="Vance 2015" /> [[2002]] წლის დასაწყისში ილონ მასკმა თავისი კომპანიისთვის, რომელსაც მალე SpaceX დაარქვა, თანამშრომლების ძებნა დაიწყო. მასკმა ახლადშექმნილ კომპანიაში საწყისი პოზიციებისთვის ხუთ ადამიანს მიმართა, მათ შორის გრიფინს, რომელმაც უარი თქვა მთავარი ინჟინრის თანამდებობაზე,<ref name=Liftoff2021/> ჯიმ კანტრელი და ჯონ გარვი (კანტრელმა და გარვიმ მოგვიანებით დააარსეს კომპანია [[Vector Launch]]), რაკეტების ინჟინერი ტომ მიულერი და კრის ტომპსონი.<ref name="Belfiore 2009" /> SpaceX-ის თავდაპირველად შტაბ-ბინა კალიფორნიის შტატის ქალაქ ელ სეგუნდოში მდებარე საწყობში იყო განთავსებული. SpaceX-ის ადრეული თანამშრომლები, როგორიც იყვნენ ტომ მიულერი (ტექნიკური დირექტორი), გვინ შოტველი (ოპერაციული დირექტორი) და კრის ტომპსონი (ოპერაციების ვიცე-პრეზიდენტი), მეზობელი TRW და [[Boeing]] კორპორაციებიდან იყვნენ. [[2005]] წლის ნოემბრისთვის კომპანიას 160 თანამშრომელი ჰყავდა.<ref name="avweek20200527"/> მასკმა პირადად გაესაუბრა და დაამტკიცა SpaceX-ის ყველა ადრეული თანამშრომელი. მასკმა განაცხადა, რომ SpaceX-თან დაკავშირებით მისი ერთ-ერთი მიზანია კოსმოსში წვდომის ხარჯების შემცირება და საბოლოო ჯამში საიმედოობის ათჯერ გაუმჯობესება.<ref name="spacex.com 2012" /> === Falcon 1 და პირველი ორბიტალური გაშვება === [[File:Falcon 1 Flight 4 liftoff.jpg|thumb|Falcon 1-ის პირველი წარმატებული გაშვება 2008 წლის სექტემბერში]] SpaceX-მა თავისი პირველი ორბიტალური [[რაკეტა-მატარებელი]] [[Falcon 1]], საკუთარი დაფინანსებით შექმნა.<ref name=usat20050617/><ref name=wired20070522/> Falcon 1 იყო ორსაფეხურიანი, ორბიტაზე გასასვლელი მცირე რაკეტა-მატარებელი. Falcon 1-ის განვითარების მთლიანი ღირებულება დაახლოებით 90-100 მლნ აშშ დოლარამდე შეადგინა.<ref name=nasa20110427/> Falcon-ის რაკეტების სერიას, ვარსკვლავური ომების ათასწლეულის ფელკონის გამოგონილი კოსმოსური ხომალდის სახელის მიხედვით დაერქვა.<ref name=Ray Justin /> [[2004]] წელს SpaceX-მა [[NASA]]-ს წინააღმდეგ მთავრობის ანგარიშვალდებულების ოფისში (GAO) გააპროტესტა Kistler Aerospace-ისთვის მინიჭებული ერთადერთი წყაროს კონტრაქტის გამო. სანამ GAO პასუხს გასცემდა, NASA-მ კონტრაქტი გააუქმა და [[Commercial Orbital Transportation Services|COTS პროგრამა]] შექმნა.<ref name=Berger Brian /> [[2005]] წელს SpaceX-მა განაცხადა, რომ ათწლეულის ბოლომდე ადამიანის მიერ შეფასებული კომერციული კოსმოსური პროგრამის განხორციელებას აპირებდა, პროგრამა, რომელიც მოგვიანებით Dragon კოსმოსური ხომალდი გახდა.<ref name=Belfiore Michael /> [[2006]] წელს კომპანია NASA-მ შეარჩია და მას 396 მლნ აშშ დოლარი მიენიჭა COTS პროგრამის ფარგლებში საერთაშორისო კოსმოსური სადგურისთვის ეკიპაჟისა და ტვირთის მიწოდების სადემონსტრაციო კონტრაქტების უზრუნველსაყოფად.<ref name=Berger Eric /> Falcon 1-ის პირველი ორი გაშვება შეერთებული შტატების თავდაცვის დეპარტამენტმა შეიძინა DARPA Falcon პროექტის ფარგლებში, რომელმაც შეაფასა ახალი აშშ-ის რაკეტა-მატარებლები, რომლებიც შესაფერისი იყო ჰიპერბგერითი რაკეტების მიწოდებისთვის [[სწრაფი გლობალური დარტყმა|სწრაფი გლობალური დარტყმისთვის]].<ref name=wired20070522 /><ref name=Warwick /><ref name=satnews /> 2006-2008 წლებში რაკეტის პირველი სამი გაშვება წარუმატებლად დასრულდა, რამაც თითქმის კომპანიის დაშლა გამოიწვია. Tesla Motors-ის დაფინანსებაც ჩაიშალა<ref name="Levin2022"/> და შესაბამისად, [[Tesla, Inc.|Tesla]], [[SolarCity]] და პირადად მასკი ერთდროულად თითქმის გაკოტრების პირას იყვნენ. ფინანსური მდგომარეობა [[2008]] წლის 28 სექტემბერს მეოთხე ცდაზე პირველი წარმატებული გაშვების შემდეგ შეიცვალა. მასკმა დარჩენილი 30 მლნ აშშ დოლარი SpaceX-სა და Tesla-ს შორის გაყო, ასევე NASA-მ დეკემბერში SpaceX-ს პირველი კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტი 1.6 მლრდ აშშ დოლარი SpaceX-ს გადასცა, რითაც კომპანია ფინანსურად გადაარჩინა. ამ ფაქტორებისა და მათ მიერ უზრუნველყოფილი შემდგომი ბიზნეს ოპერაციების საფუძველზე, Falcon 1 მალევე [[2009]] წლის ივლისში მეორე წარმატებული — მეხუთე გაშვების შემდეგ, წარმოებიდან მოიხსნა. ამან SpaceX-ს საშუალება მისცა, კომპანიის რესურსები უფრო დიდი ორბიტალური რაკეტა-მატარებლის, [[Falcon 9]]-ის, განვითარებისთვის მოეგროვა.<ref name="Graham William"/> გვინ შოტველი ასევე დაწინაურებულ იქნა კომპანიის პრეზიდენტად, NASA-ს ადმინისტრატორის მოადგის ბილ გერსტენმაიერთან CRS-ის კონტრაქტის წარმატებით მოლაპარაკებაში მისი წვლილის გამო.<ref name="Planetspace"/> {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|Surprizi]].|28|06|2025}} === Falcon 9, Dragon და NASA-ს კონტრაქტები === [[File:SpaceX Falcon 9 Flight 1 launch.ogv|thumb|thumbtime=0:18|Falcon 9-ის პირველი გაშვების ვიდეო]] თავდაპირველად, SpaceX-ს განზრახული ჰქონდა, თავისი მსუბუქი რაკეტა-მატარებელი Falcon 1-ის შემდეგ, მუშაობა საშუალო სიმძლავრის Falcon 5-ით გაეგრძელებინა.<ref name="msnbc2005">{{cite web|last=David|first=Leonard|title=SpaceX tackles reusable heavy launch vehicle|date=September 9, 2005 |url=https://www.nbcnews.com/id/9262092|publisher=MSNBC|access-date=March 14, 2021|archive-date=May 21, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210521101625/https://www.nbcnews.com/id/wbna9262092|url-status=dead}}</ref> 2005 წელს, კომპანიამ გადაწყვიტა, გაეგრძელებინა [[Falcon 9]]-ის მრავალჯერადი გამოყენების მძიმე რაკეტა-მატარებლის შემუშავება. Falcon 9-ის შემუშავება დააჩქარა NASA-მ, რომელმაც აიღო ვალდებულება, რომ კონკრეტული შესაძლებლობების დემონსტრირების შემთხვევაში რამდენიმე კომერციული ფრენა შეესყიდა. ეს დაიწყო [[2006]] წელს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის საწყისი დაფინანსებით.<ref name="Lindenmoyer quoted">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|title=Minutes of the NAC Commercial Space Committee|date=April 26, 2010|author=David J. Frankel|publisher=NASA|access-date=June 24, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archive-date=March 13, 2017|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170313043013/https://www.nasa.gov/pdf/453605main_Commercial_Space_Minutes_4_26_2010.pdf|archivedate=მარტი 13, 2017}} }}</ref> კონტრაქტის საერთო მინიჭება იყო 278 million USD, რათა უზრუნველყოფილიყო Dragon კოსმოსური ხომალდის, Falcon 9-ის, განვითარების დაფინანსება და Falcon 9-ის დემონსტრაციული გაშვება Dragon-თან ერთად.<ref name="Lindenmoyer quoted"/> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, Falcon 9 პირველად გაუშვეს 2010 წლის ივნისში Dragon კოსმოსური ხომალდის კვალიფიკაციის განყოფილებით, Dragon კოსმოსური ხომალდის მაკეტის გამოყენებით. პირველი ოპერატიული Dragon კოსმოსური ხომალდი გაუშვეს 2010 წლის დეკემბერში COTS Demo Flight 1-ის ბორტზე, Falcon 9-ის მეორე ფრენაზე და უსაფრთხოდ დაბრუნდა დედამიწაზე ორი ორბიტის შემდეგ, რითაც შეასრულა მისიის ყველა მიზანი.<ref name="BBCLaunchDec2010">{{cite web|title=Private space capsule's maiden voyage ends with a splash|work=BBC News|date=December 8, 2010|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|access-date=March 1, 2017|archive-date=November 15, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161115123326/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11948329|url-status=live}}</ref> 2010 წლის დეკემბრისთვის, SpaceX-ის საწარმოო ხაზი ყოველ სამ თვეში ერთხელ აწარმოებდა ერთ Falcon 9-ს და Dragon-ს.<ref name="spacedotcom20101209">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=December 8, 2010 |title=Q & A with SpaceX CEO Elon Musk: Master of Private Space Dragons |url=https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170818154057/https://www.space.com/10443-spacex-ceo-elon-musk-master-private-space-dragons.html |archive-date=August 18, 2017 |access-date=June 24, 2017 |website=Space.com}}</ref> 2011 წლის აპრილში, მეორე რაუნდის კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში, NASA-მ SpaceX-ს გაუფორმა 75 million USD კონტრაქტი Dragon-ისთვის ინტეგრირებული გაშვების სისტემის შესაქმნელად, რათა მოემზადებინა იგი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ეკიპაჟის ტრანსპორტირების საშუალებად.<ref name="sdc20110418">{{cite web |author=Chow |first=Denise |date=April 18, 2011 |title=Private Spaceship Builders Split Nearly $270{{spaces}}Million in NASA Funds |url=http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111231133929/http://www.space.com/11421-nasa-private-spaceship-funding-astronauts.html |archive-date=December 31, 2011 |access-date=March 1, 2017 |website=Space.com}}</ref> NASA-მ SpaceX-ს 2012 წლის აგვისტოში მიანიჭა ფიქსირებული ფასის კოსმოსური აქტის შეთანხმება (SAA), რათა შეექმნა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის დეტალური დიზაინი.<ref name="Koenigsmann 2018">{{cite web |url=https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|title=Statement of Dr. Hans Koeningsmann Vice President, Build and Flight Reliability Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Koenigsmann|first=Hans|date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180923081317/https://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/HHRG-115-SY16-WState-HKoenigsmann-20180117.pdf|archive-date=September 23, 2018}}</ref> 2012 წლის დასაწყისში, SpaceX-ის აქციების დაახლოებით ორი მესამედი მასკს ეკუთვნოდა<ref>{{cite web |author=Melby |first=Caleb |date=March 12, 2012 |title=How Elon Musk Became A Billionaire Twice Over |url=https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306042204/https://www.forbes.com/sites/calebmelby/2012/03/12/how-elon-musk-became-a-billionaire-twice-over/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Forbes}}</ref> და მისი სამოცდაათი მილიონი აქცია კერძო ბაზრებზე 875 million USD ღირდა,<ref name="IPO">{{cite news |date=February 11, 2012 |title=Elon Musk Anticipates Third IPO in Three Years With SpaceX |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160721114244/http://www.bloomberg.com/news/articles/2012-02-09/musk-sees-good-chance-of-spacex-stock-offering-by-next-year |archive-date=July 21, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> SpaceX-ის ფასი 1.3 billion USD იყო.<ref name="cnbc20120427">{{cite web |author=Watts |first=Jane |date=April 27, 2012 |title=Elon Musk on Why SpaceX Has the Right Stuff to Win the Space Race |url=https://www.cnbc.com/2012/04/27/elon-musk-on-why-spacex-has-the-right-stuff-to-win-the-space-race.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161216213440/http://www.cnbc.com/id/47207833 |archive-date=December 16, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CNBC}}</ref> 2012 წლის მაისში, Dragon C2+-ის გაშვებით, Dragon გახდა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელმაც ტვირთი მიიტანა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე.<ref name="cbcnews" /> ფრენის შემდეგ, კომპანიის კერძო კაპიტალის შეფასება თითქმის გაორმაგდა და 2.4 billion USD შეადგინა.<ref>{{cite web|website=privco.com|title=Privately-held SpaceX Worth Nearly $2.4{{spaces}}Billion or $20/Share, Double Its Pre-Mission Secondary Market Value Following Historic Success at the International Space Station|url=http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|date=June 7, 2012|access-date=March 1, 2017|archive-date=August 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170806214559/http://www.privco.com/privately-held-spacex-worth-nearly-5-billion-or-20-share-double-its-pre-mission-secondary-market-pricing-following-historic-success-at-the-international-space-station|archivedate=აგვისტო 6, 2017}}</ref><ref>{{cite web |author=Bilton |first=Ricardo |date=June 10, 2012 |title=SpaceX's worth skyrockets to $4.8{{spaces}}billion after successful mission |url=https://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306125528/http://venturebeat.com/2012/06/07/privco-spacexs-worth-skyrockets-to-4-8-billion-after-successful-mission/ |archive-date=March 6, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=VentureBeat}}</ref> ამ დროისთვის, SpaceX-ს ოპერირების პირველი ათწლეულის განმავლობაში დაახლოებით 200 million USD-ის მთლიანი დაფინანსება ჰქონდა. აქედან, კერძო კაპიტალმა დაახლოებით 100 million USD უზრუნველყო, მასკმა დაახლოებით 100 million USD ინვესტიცია ჩადო, სხვა ინვესტორებმა კი დაახლოებით 200 million USD.<ref>{{cite web|title=SpaceX overview on second market |publisher=SecondMarket|url=https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-url=https://archive.today/20121217191301/https://www.secondmarket.com/company/spacex|archive-date=December 17, 2012}}</ref> SpaceX-ის აქტიური ხელახალი გამოყენების ტესტირების პროგრამა 2012 წლის ბოლოს დაიწყო დაშვების ტექნოლოგიის დაბალ სიმაღლეზე და დაბალ სიჩქარეზე ტესტირებით.<ref name="qz_2017">{{cite news |last1=Fernholz |first1=Tim |title=The complete visual history of SpaceX's single-minded pursuit of rocket reusability |url=https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |access-date=March 16, 2021 |work=Quartz |language=en |archive-date=March 12, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210312230832/https://qz.com/1016072/a-multimedia-history-of-every-single-one-of-spacexs-attempts-to-land-its-booster-rocket-back-on-earth/ |url-status=live }}</ref> Falcon 9-ის პროტოტიპებმა ვერტიკალური აფრენა და დაშვება (VTOL) განახორციელეს. გამაძლიერებელი ატმოსფერული დაბრუნების ტექნოლოგიის მაღალი სიჩქარის და მაღალ სიმაღლეზე ტესტირება 2013 წლის ბოლოს დაიწყო.<ref name="qz_2017" /> === კომერციული გაშვება და სწრაფი ზრდა === [[File:Launch of Falcon 9 carrying ORBCOMM OG2-M1 (16601442698).jpg|thumb|upright|Launch of Falcon 9 carrying [[Orbcomm-OG2|ORBCOMM OG2]]-M1, July 2014]] SpaceX-მა პირველი კომერციული მისია კერძო მომხმარებლისთვის 2013 წელს გაუშვა. 2014 წელს SpaceX-მა მსოფლიოს მასშტაბით ღიად გამოცხადებული 20 კონტრაქტიდან ცხრა მოიგო.<ref name="sn20150112">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 12, 2015 |title=Arianespace, SpaceX Battled to a Draw for 2014 Launch Contracts |url=http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150113095457/http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/ |archive-date=January 13, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმ წელს Arianespace-მა ევროპის მთავრობებს დამატებითი სუბსიდიები მოსთხოვა SpaceX-ის კონკურენციის დასაძლევად.<ref name="aw20140211">{{cite web |author=Svitak |first=Amy |date=February 11, 2014 |title=Arianespace To ESA: We Need Help |url=http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305200010/http://aviationweek.com/space/arianespace-esa-we-need-help |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Aviation Week}}</ref><ref name="sn20140414">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=April 14, 2014 |title=Satellite Operators Press ESA for Reduction in Ariane Launch Costs |url=https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163706/https://spacenews.com/40193satellite-operators-press-esa-for-reduction-in-ariane-launch-costs/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> 2014 წლიდან SpaceX-ის შესაძლებლობებმა და ფასებმა ასევე გავლენა მოახდინა აშშ-ის სამხედრო ტვირთის გაშვების ბაზარზე, რომელსაც თითქმის ათი წლის განმავლობაში დომინირებდა აშშ-ის მსხვილი გამშვები პროვაიდერი United Launch Alliance (ULA).<ref name="lat20141125">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=November 25, 2014 |title=SpaceX may upset firm's monopoly in launching Air Force satellites |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170421194744/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-satellites-20141126-story.html#page=1 |archive-date=April 21, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> მონოპოლიის გამო, აშშ-ის მიმწოდებლის მიერ გაშვების ხარჯები წლების განმავლობაში 400 მლნ აშშ დოლარზე მეტს აჭარბებდა.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|title=Air Force budget reveals how much SpaceX undercuts launch prices|publisher=Ars Technica|access-date=March 29, 2018|archive-date=January 17, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180117040352/https://arstechnica.com/science/2017/06/air-force-budget-reveals-how-much-spacex-undercuts-launch-prices/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-ს კომერციული კოსმოსური ფრენების დირექტორმა, კევინ კრიგლერმა, SpaceX-ს კომერციული ეკიპაჟის ტრანსპორტირების შესაძლებლობების (CCtCap) კონტრაქტი მიანიჭა ეკიპაჟის ტრანსპორტირების სისტემის შემუშავების დასასრულებლად. კონტრაქტი მოიცავდა რამდენიმე ტექნიკურ და სერტიფიცირების ეტაპს, უპილოტო ფრენის ტესტს, ეკიპაჟის ფრენის ტესტს და სერტიფიცირების შემდეგ ექვს ოპერატიულ მისიას.<ref name="Koenigsmann 2018" /> 2015 წლის იანვარში SpaceX-მა Google-ისა და Fidelity Investments-ისგან 1 billion USD დაფინანსება მოიზიდა კომპანიის 8.33%-ის სანაცვლოდ, რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 12 billion USD-ზე დაადგინა.<ref>{{cite web |author=Berger |first=Brian |date=January 20, 2015 |title=SpaceX Confirms Google Investment |url=http://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155735/https://spacenews.com/spacex-confirms-google-investment/ |archive-date=February 20, 2023 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> იმავე თვეში SpaceX-მა გამოაცხადა ახალი თანამგზავრული თანავარსკვლავედის, Starlink-ის, შემუშავების შესახებ, რათა უზრუნველყოს გლობალური ფართოზოლოვანი ინტერნეტ სერვისი 4000 თანამგზავრით.<ref>{{cite web|first1=Cecilia |last1=Kang |first2=Christian |last2=Davenport |title=SpaceX founder files with government to provide Internet service from space |url=https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|newspaper=The Washington Post|date=June 9, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 23, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170223183501/https://www.washingtonpost.com/business/economy/spacex-founder-files-with-government-to-provide-internet-service-from-space/2015/06/09/db8d8d02-0eb7-11e5-a0dc-2b6f404ff5cf_story.html|url-status=live}}</ref> Falcon 9-ს პირველი სერიოზული მარცხი 2015 წლის ივნისის ბოლოს ჰქონდა, როდესაც საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის მეშვიდე მომარაგების მისია, CRS-7, ფრენის დაწყებიდან ორ წუთში აფეთქდა. პრობლემა დაკავშირებული იყო ორი ფუტის სიგრძის ფოლადის საყრდენთან, რომელიც იჭერდა ჰელიუმის წნევის ჭურჭელს, რომელიც აჩქარების ძალის გამო გატყდა. ამან გამოიწვია გარღვევა და მაღალი წნევის ჰელიუმი დაბალი წნევის საწვავის ავზში გაჟონა, რამაც მარცხი გამოიწვია.<ref>{{cite web |author=Masunaga |first1=Samantha |last2=Petersen |first2=Melody |date=September 2, 2016 |title=SpaceX rocket exploded in an instant. Figuring out why involves a mountain of data |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219040426/http://www.latimes.com/business/la-fi-spacex-investigation-20160902-snap-story.html |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> === მეორადი გამოყენება === [[File:CRS-8 (26239020092).jpg|thumb|Falcon 9-ის პირველი საფეხური ავტონომიური კოსმოსური დრონის (ASDS) ბარჟაზე, ზღვაში პირველი წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX CRS-8 მისია]] SpaceX-მა პირველი ეტაპის წარმატებული დაშვება და აღდგენა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, Falcon 9-ის მე-20 რეისით განახორციელა.<ref>{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=December 21, 2015 |title=Background on tonight's launch |url=http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-url=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archive-date=March 8, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceX |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170308172650/http://www.spacex.com/news/2015/12/21/background-tonights-launch |archivedate=მარტი 8, 2017 }}</ref> 2016 წლის აპრილში კომპანიამ პირველი წარმატებული დაშვება განახორციელა ავტონომიურ კოსმოსურ დრონზე (ASDS) „რა თქმა უნდა, მე ისევ მიყვარხარ“ ატლანტის ოკეანეში.<ref>{{cite news |last1=Wright |first1=Robert |title=SpaceX rocket lands on drone ship |url=https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |access-date=March 16, 2021 |publisher=CNBC |date=April 9, 2016 |language=en |archive-date=September 21, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190921055220/https://www.cnbc.com/2016/04/09/spacex-rocket-lands-on-drone-ship.html |url-status=live }}</ref> 2016 წლის ოქტომბრისთვის, წარმატებული დაშვების შემდეგ, SpaceX-მა განაცხადა, რომ მომხმარებლებს 10%-იან ფასდაკლებას სთავაზობდა, თუ ისინი გადაწყვეტდნენ თავიანთი ტვირთის ხელახლა გამოყენებას Falcon 9-ის პირველ ეტაპზე.<ref name="sn20161005">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=October 5, 2016 |title=SpaceX's Shotwell on Falcon 9 inquiry, discounts for reused rockets and Silicon Valley's test-and-fail ethos |url=http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20161017122758/http://spacenews.com/spacexs-shotwell-on-falcon-9-inquiry-discounts-for-reused-rockets-and-silicon-valleys-test-and-fail-ethos/ |archive-date=October 17, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> რაკეტის მეორე მნიშვნელოვანი ავარია 2016 წლის სექტემბრის დასაწყისში მოხდა, როდესაც Falcon 9 აფეთქდა სტანდარტული გაშვებისწინა სტატიკური ცეცხლის ტესტისთვის საწვავის შევსების ოპერაციის დროს. ტვირთი, AMOS-6 საკომუნიკაციო თანამგზავრი, რომლის ღირებულებაც 200 მლნ USD იყო, განადგურდა.<ref>{{cite web |author=Santana |first=Marco |date=September 6, 2016 |title=SpaceX customer vows to rebuild satellite in explosion aftermath |url=http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160435/http://www.orlandosentinel.com/news/space/go-for-launch/os-spacex-spacecom-answers-20160906-story.html |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Orlando Sentinel}}</ref> აფეთქება გამოწვეული იყო თხევადი ჟანგბადით, რომელიც საწვავის სახით გამოიყენება და იმდენად გაცივდა, რომ გამაგრდა და აალდა ნახშირბადის კომპოზიტური ჰელიუმის ჭურჭლებით.<ref name="verge-sept-explod-cause">{{cite web |author=Grush |first=Loren |date=November 5, 2016 |title=Elon Musk says SpaceX finally knows what caused the latest rocket failure |url=https://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219013804/http://www.theverge.com/2016/11/5/13533900/elon-musk-spacex-falcon-9-failure-cause-solved |archive-date=February 19, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Verge}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ რაკეტის აფეთქება წარუმატებელ ფრენად არ ჩაითვალა, კომპანია ოთხთვიან შესვენებაზე გავიდა, სანამ არ დადგინდებოდა, თუ რა იყო არასწორი. SpaceX-მა ფრენები 2017 წლის იანვარში განაახლა.<ref name="plarson">{{cite web|url=http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|title=Anomaly Updates|publisher=SpaceX|date=September 1, 2016|access-date=March 1, 2017|archive-date=February 16, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170216160231/http://www.spacex.com/news/2016/09/01/anomaly-updates|archivedate=თებერვალი 16, 2017}}</ref> 2017 წლის მარტში SpaceX-მა SES-10 თანამგზავრისთვის დაბრუნებული Falcon 9 გაუშვა. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც ტვირთის გადამტანი ორბიტალური რაკეტა კოსმოსში ხელახლა გაუშვა.<ref name="Davenport2017">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|first1=Christian|last1=Davenport|url-access=subscription|title=Elon Musk's SpaceX makes history by launching a 'flight-proven' rocket|newspaper=The Washington Post|date=March 30, 2017|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170331015137/https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2017/03/30/elon-musks-spacex-makes-history-by-launching-a-flight-proven-rocket/|url-status=live}}</ref> პირველი ეტაპი ხელახლა აღდგა, რაც ასევე ხელახლა გამოყენებული ორბიტალური კლასის რაკეტის პირველ დაშვებად აქცევს.<ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|title=SpaceX successfully launches, lands a recycled rocket.|publisher=NBC News|access-date=March 31, 2017|archive-date=March 31, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170331004317/http://www.nbcnews.com/tech/tech-news/spacex-successfully-launches-lands-recycled-falcon-9-rocket-n740226|url-status=live}}</ref> === წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი === 2017 წლის ივლისში კომპანიამ გაზარდა 350 მლნ USD, რამაც მისი შეფასება 21 ბილიონი USD-მდე გაზარდა.<ref>{{cite news|date=July 27, 2017|title=SpaceX Is Now One of the World's Most Valuable Privately Held Companies|url=https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20171129115140/https://www.nytimes.com/2017/07/27/technology/spacex-is-now-one-of-the-worlds-most-valuable-privately-held-companies.html|archive-date=November 29, 2017|access-date=November 16, 2017|newspaper=The New York Times}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა მიაღწია 45%-იან გლობალურ საბაზრო წილს კომერციული გაშვების კონტრაქტებში.<ref>{{cite news|url=https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|title=As the SpaceX steamroller surges, European rocket industry vows to resist|date=July 20, 2018|access-date=July 21, 2018|archive-date=July 20, 2018|archive-url= https://web.archive.org/web/20180720141110/https://arstechnica.com/science/2018/07/as-the-spacex-steamroller-surges-european-rocket-industry-vows-to-resist/?amp=1|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტის მონაცემებით, SpaceX-ს მანიფესტში 100-ზე მეტი გაშვება ჰქონდა, რაც დაახლოებით 12 ბილიონ USD-ის კონტრაქტით შემოსავალს წარმოადგენს.<ref>{{cite news|url=http://www.spacex.com/about|title=Company|last=spacexcmsadmin |date=November 27, 2012|publisher=SpaceX|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 22, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about}}</ref> კონტრაქტები მოიცავდა როგორც კომერციულ, ასევე სამთავრობო (NASA/DOD) მომხმარებლებს.<ref name="about">{{cite web |title=Company {{!}} SpaceX |work=SpaceX |date=November 27, 2012 |url=http://www.spacex.com/about |archive-url=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archive-date=February 22, 2017 |access-date=March 1, 2017 |author1=Spacexcmsadmin |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170222061801/http://www.spacex.com/about |archivedate=თებერვალი 22, 2017 }}</ref> ამან SpaceX გახადა წამყვანი გლობალური კომერციული გაშვების პროვაიდერი, რომელიც გაზომილია მანიფესტირებული გაშვების მიხედვით.<ref>{{cite web|url=https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|title=Statement of Tim Hughes Senior Vice President for Global Business and Government Affairs Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX)|last=Hughes|first=Tim|date=July 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archive-date=October 23, 2017|url-status=live|accessdate=მაისი 31, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171023122656/https://www.hq.nasa.gov/legislative/hearings/7-13-17%20HUGHES.pdf|archivedate=ოქტომბერი 23, 2017}}</ref> 2017 წელს SpaceX-მა დააარსა შვილობილი კომპანია, The Boring Company,<ref name="hawthore20180911">[http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783 Agenda Item No. 9, City of Hawthorne City Council, Agenda Bill] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210224164217/http://hawthorne-ca.granicus.com/MetaViewer.php?view_id=&event_id=490&meta_id=35783|date=February 24, 2021}}, September 11, 2018, Planning and Community Development Department, City of Hawthorne. Retrieved September 13, 2018.</ref> და დაიწყო მუშაობა SpaceX-ის შტაბ-ბინასა და საწარმოო ობიექტთან და მიმდებარე ტერიტორიაზე მოკლე სატესტო გვირაბის მშენებლობაზე, SpaceX-ის მცირე რაოდენობის თანამშრომლების გამოყენებით,<ref name=lat20171121>{{cite news|url=https://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|title=Elon Musk's tunneling company wants to dig through L.A.|first=Laura J.|last=Nelson|website=[[Los Angeles Times]]|date=November 21, 2017|access-date=September 13, 2018|archive-date=March 27, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180327084136/http://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-elon-musk-boring-company-20171121-story.html|url-status=live}}</ref> რომელიც დასრულდა 2018 წლის მაისში,<ref name=wsj20181217 /> და საზოგადოებისთვის გაიხსნა 2018 წლის დეკემბერში.<ref>{{cite web|url=https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/ |title=Nothing "Boring" About Elon Musk's Newly Revealed Underground Tunnel|date=May 11, 2018|website=cbslocal.com|access-date=February 2, 2019|archive-date=December 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181203163806/https://losangeles.cbslocal.com/2018/05/11/elon-musk-la-traffic-tunnel-nearly-complete/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის განმავლობაში, The Boring Company ცალკე კორპორატიულ ერთეულად გამოიყო, რომლის კაპიტალის 6% SpaceX-ს ეკუთვნოდა, 10%-ზე ნაკლები ადრეულ თანამშრომლებს, ხოლო კაპიტალის დარჩენილი ნაწილი ილონ მასკს.<ref name=wsj20181217>{{cite news|last=Copeland|first=Rob|url=https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|title=Elon Musk's New Boring Co. Faced Questions Over SpaceX Financial Ties|newspaper=The Wall Street Journal|date=December 17, 2018|access-date=December 18, 2018|quote=''When the Boring Co. was earlier this year spun into its own firm, more than 90% of the equity went to Mr. Musk and the rest to early employees... The Boring Co. has since given some equity to SpaceX as compensation for the help... about 6% of Boring stock, "based on the value of land, time and other resources contributed since the creation of the company".''|archive-date=December 18, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181218044810/https://www.wsj.com/articles/elon-musks-new-boring-co-faced-questions-over-spacex-financial-ties-11545078371|url-status=live}}</ref> === Starship, პირველი ეკიპაჟიანი გაშვება, Starlink და სხვა === 2019 წელს SpaceX-მა სამი დაფინანსების შედეგად 1.33 მილიარდი დოლარის კაპიტალი მოიზიდა.<ref name="cnbc20200221">{{cite news|url=https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|title=SpaceX is looking to raise about $250{{spaces}}million, valuing Elon Musk's space company at $36{{spaces}}billion|last=Sheetz|first=Michael|publisher=CNBC|date=February 21, 2020|access-date=May 15, 2020|archive-date=May 29, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529204116/https://www.cnbc.com/2020/02/21/spacex-raising-250-million-elon-musks-company-valuation-36-billion.html|url-status=live}}</ref> 2019 წლის მაისისთვის SpaceX-ის ღირებულება 33.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა,<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|title=SpaceX valuation rises to $33.3{{spaces}}billion as investors look to satellite opportunity|publisher=CNBC|date=May 31, 2019|access-date=June 17, 2019|archive-date=June 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611234718/https://www.cnbc.com/2019/05/31/spacex-valuation-33point3-billion-after-starlink-satellites-fundraising.html|url-status=live}}</ref> ხოლო 2020 წლის მარტისთვის 36 მილიარდ დოლარს მიაღწია.<ref>{{cite web|last1=Cao|first1=Sissi |title=As SpaceX Reaches $36 Billion Valuation, Elon Musk Clarifies Starlink IPO Rumors|date=March 10, 2020 |url=https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|work=Observer|access-date=May 29, 2020 |archive-date=June 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200617193654/https://observer.com/2020/03/spacex-elon-musk-clarify-starlink-ipo-plan/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის 19 აგვისტოს, 1.9 მილიარდი დოლარის დაფინანსების შემდეგ, რომელიც კერძო კომპანიის მიერ განხორციელებული ერთ-ერთი უდიდესი ერთჯერადი დაფინანსების აქცია იყო, SpaceX-ის ღირებულება 46 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite news|title=Elon Musk's SpaceX raises $1.9{{spaces}}billion in funding|url=https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|work=Reuters|date=August 19, 2020|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820203147/https://www.reuters.com/article/us-spacex-funding-idUSKCN25E26E|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last1=Wattles|first1=Jackie|title=SpaceX is now a $46{{spaces}}billion 'unicorn'|url=https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|publisher=CNN Business|access-date=August 20, 2020|archive-date=August 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820201149/https://www.cnn.com/2020/08/19/tech/spacex-valuation-46-billion-scn/index.html|url-status=live}}</ref><ref name=cnbc20210216 /> 2021 წლის თებერვალში SpaceX-მა 99 ინვესტორისგან დამატებით 1.61 მილიარდი დოლარი მოიზიდა,<ref name=sn20210415 /> დაახლოებით 420 დოლარის ღირებულების ერთ აქციაზე,<ref name=cnbc20210216>{{cite news |title=Elon Musk's SpaceX raised $850{{spaces}}million, jumping valuation to about $74{{spaces}}billion |url=https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |last=Sheetz |first=Michael |publisher=[[CNBC]] |date=February 16, 2021 |access-date=February 17, 2021 |archive-date=February 17, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210217003959/https://www.cnbc.com/2021/02/16/elon-musks-spacex-raised-850-million-at-419point99-a-share.html |url-status=live }}</ref> რამაც კომპანიის შეფასება დაახლოებით 74 მილიარდ დოლარამდე გაზარდა. 2021 წლისთვის SpaceX-მა სააქციო დაფინანსების სახით 6 მილიარდ დოლარზე მეტი მოიზიდა. 2019 წლიდან მოზიდული კაპიტალის უმეტესი ნაწილი გამოყენებული იქნა Starlink-ის თანამგზავრული თანავარსკვლავედის ოპერატიული გაშვების და Starship გამშვები აპარატის შემუშავებისა და წარმოების მხარდასაჭერად.<ref name=sn20210415>{{cite news |title=SpaceX adds to latest funding round |url=https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 15, 2021 |access-date=April 15, 2021 |archive-date=June 20, 2021 |archive-url=https://archive.today/20210620013106/https://spacenews.com/spacex-adds-to-latest-funding-round/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლის ოქტომბრისთვის SpaceX-ის ღირებულება 100.3 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.<ref>{{cite web|last1=Sheetz|first1=Michael|title=Elon Musk's SpaceX hits $100{{spaces}}billion valuation after secondary share sale|url=https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|publisher=CNBC|date=October 8, 2021|access-date=October 30, 2021|language=en|archive-date=October 29, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211029214353/https://www.cnbc.com/2021/10/08/elon-musks-spacex-valuation-100-billion.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 16 აპრილს Starship HLS-მა მოიგო კონტრაქტი, რათა კრიტიკული როლი ეთამაშა NASA-ს ეკიპაჟიანი კოსმოსური ფრენების Artemis პროგრამაში.<ref name="sn20210416">{{cite news |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |last=Foust |first=Jeff |work=[[SpaceNews]] |date=April 16, 2021 |access-date=April 18, 2021 |archive-date=May 23, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |url-status=live }}</ref> 2021 წლისთვის SpaceX-მა დადო შეთანხმებები Google Cloud Platform-თან და Microsoft Azure-თან Starlink-ისთვის მიწისზედა კომპიუტერული და ქსელური სერვისების მიწოდების შესახებ.<ref>{{Cite news |title=Google wins cloud deal from Elon Musk's SpaceX for Starlink internet connectivity |url=https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |archive-url=https://archive.today/20210513202004/https://www.cnbc.com/2021/05/13/google-cloud-wins-spacex-deal-for-starlink-internet-connectivity.html |date=May 13, 2021 |archive-date=May 13, 2021 |last=Novet |first=Jordan |publisher=CNBC |access-date=May 14, 2021 |url-status=live }}</ref> 2022 წელს დაფინანსების ახალმა რაუნდმა SpaceX 127 მილიარდ დოლარად შეაფასა.<ref>{{Cite web|title=SpaceX raises another $250{{spaces}}million in equity, lifts total to $2{{spaces}}billion in 2022|date=August 5, 2022|url=https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|publisher=CNBC|access-date=August 9, 2022|archive-date=August 9, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809204948/https://www.cnbc.com/2022/08/05/elon-musks-spacex-raises-250-million-in-equity.html|url-status=live}}</ref> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა წარმოადგინა კიდევ ერთი დრონი სახელწოდებით A Shortfall of Gravitas, რომელზეც პირველად 2021 წლის 29 აგვისტოს CRS-23-ის გამაძლიერებელი დაეშვა.<ref>{{cite web |last=Howell |first=Elizabeth |url=https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |title=Elon Musk unveils SpaceX's newest drone ship for rocket landings at sea |website=Space |date= July 12, 2021|access-date=February 7, 2022 |archive-date=August 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210827202150/https://www.space.com/spacex-drone-ship-a-shortfall-of-gravitas |url-status=live }}</ref> 2022 წლის პირველი 130 დღის განმავლობაში, SpaceX-მა 18 რაკეტის გაშვება და ორი ასტრონავტის დაშვება განახორციელა. 2021 წლის 13 დეკემბერს, კომპანიის აღმასრულებელმა დირექტორმა ილონ მასკმა გამოაცხადა, რომ კომპანია იწყებდა ნახშირორჟანგის მოცილების პროგრამას, რომელიც შეკავებულ ნახშირბადს რაკეტის საწვავად გარდაქმნიდა,<ref>{{cite news|last=Whittington|first=Mark R.|date=January 9, 2022|title=SpaceX's Elon Musk is going into the carbon capture business|work=[[The Hill (newspaper)|The Hill]]|publisher=[[Nexstar Media Group]]|url=https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190717/https://thehill.com/opinion/technology/588784-spacexs-elon-musk-is-going-into-the-carbon-capture-business/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chiland|first=Elijah|date=January 24, 2022|title=SpaceX Has Big Projects in the Works for 2022|work=[[Los Angeles Business Journal]]|url=https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190712/https://labusinessjournal.com/manufacturing/aerospace/big-plans-spacex-2022/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც მან წინა წლის თებერვალში გამოაცხადა 100 მილიონი დოლარის შემოწირულობა X Prize Foundation-ისთვის, რათა ფულადი ჯილდოები გადაეცათ ნახშირბადის შთანთქმის საუკეთესო ტექნოლოგიის შემუშავების კონკურსში გამარჯვებულებისთვის.<ref>{{cite news|last=Clifford|first=Catherine|date=February 8, 2021|title=The who, what and where of Elon Musk's $100{{spaces}}million prize money for carbon capture innovation|publisher=CNBC|url=https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|access-date=July 7, 2022|archive-date=July 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220707190714/https://www.cnbc.com/2021/02/08/who-what-where-of-elon-musks-100-million-prize-for-carbon-capture.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chappell|first=Bill|date=February 8, 2021|title=Elon Musk Funds $100 Million XPrize For Pursuit Of New Carbon Removal Ideas|publisher=[[NPR]]|url=https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|access-date=July 7, 2022|archive-date=February 24, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224031203/https://www.npr.org/2021/02/08/965372754/elon-musk-funds-100-million-xprize-for-pursuit-of-new-carbon-removal-ideas|url-status=live}}</ref> 2022 წლის აგვისტოში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ (ESA) დაიწყო საწყისი მოლაპარაკებები SpaceX-თან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კომპანიის გამშვები მოწყობილობების დროებით გამოყენება, იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთმა უკრაინაში რუსეთის შეჭრის ფონზე დაბლოკა Soyuz-ის რაკეტებზე წვდომა.<ref>{{Cite news|title=Europe eyes Musk's SpaceX to replace Russian rockets|publisher=[[CNBC]]|url=https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|agency=Reuters|access-date=August 12, 2022|archive-date=August 12, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220812173935/https://www.cnbc.com/2022/08/12/europe-eyes-musks-spacex-to-replace-russian-rockets.html|url-status=live}}</ref> ამ შეჭრისა და რუსეთსა და უკრაინას შორის ომის შემდეგ, Starlink ფართოდ გამოიყენებოდა.<ref>{{Cite web |last1=Sheetz |first1=Amanda |last2=Macias |first2=Michael |date=June 1, 2023 |title=Pentagon awards SpaceX with Ukraine contract for Starlink satellite internet |url=https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230915160713/https://www.cnbc.com/2023/06/01/pentagon-awards-spacex-with-ukraine-contract-for-starlink-satellite-internet.html |archive-date=September 15, 2023 |access-date=September 15, 2023 |website=CNBC |language=en}}</ref> 2022 წელს SpaceX-ის Falcon 9 ასევე გახდა მსოფლიო რეკორდსმენი ერთი ტიპის სატრანსპორტო საშუალების ერთ წელიწადში ყველაზე მეტი გაშვებით.<ref name="Wall 2023">{{Cite web |author1=Wall |first=Mike |date=January 4, 2023 |title=61 rocket launches! SpaceX celebrates record-breaking 2022 |url=https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108040630/https://www.space.com/spacex-celebrates-2022-61-launches |archive-date=January 8, 2023 |access-date=January 8, 2023 |website=Space.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite tweet |title=Falcon 9 launched the @ImageSatIntl EROS C-3 mission to orbit overnight, completing SpaceX's 61st and final launch of 2022{{snd}}nearly double our record of 31 launches set last year |number=1608888254761422851 |user=SpaceX |access-date=January 8, 2023 |language=en}}</ref> SpaceX-მა რაკეტა დაახლოებით ყოველ ექვს დღეში გაუშვა 2022 წელს, სულ 61 გაშვება. ერთის გარდა (ნოემბერში Falcon Heavy) ყველა გაშვება Falcon 9 რაკეტით განხორციელდა.<ref name="Wall 2023" /> 2023 წლის ნოემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ თავის პარაშუტის მიმწოდებელ Pioneer Aerospace-ს გაკოტრებიდან 2.2 მილიონ დოლარად გამოისყიდდა.<ref>{{Cite web |last=Carter |first=Tom |title=Elon Musk's SpaceX is buying a company that makes parachutes for spacecraft for $2.2 million |url=https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |access-date=November 30, 2023 |website=Business Insider |language=en-US |archive-date=November 30, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231130151135/https://www.businessinsider.com/elon-musks-spacex-is-buying-a-spacecraft-parachute-company-2023-11 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last=Peterson |first=Becky |url=https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |title=SpaceX Acquires Parachute Maker Pioneer Aerospace for $2.2 Million |date=November 28, 2023 |website=The Information |access-date=January 18, 2024 |archive-date=January 18, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118191941/https://www.theinformation.com/articles/spacex-acquires-parachute-maker-pioneer-aerospace-for-2-2-million |url-status=live }}</ref> 2024 წლის 16 ივლისს ილონ მასკმა X-ზე გამოაქვეყნა, რომ SpaceX თავის შტაბ-ბინას ჰოთორნიდან, კალიფორნია, SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილში, ტეხასის შტატში გადაიტანდა. მასკმა თქვა, რომ ეს გამოწვეული იყო ცოტა ხნის წინ მიღებული California AB1955 კანონპროექტით „და მრავალი სხვა კანონპროექტით, რომელიც მას წინ უძღოდა, რომელიც თავს ესხმოდა როგორც ოჯახებს, ასევე კომპანიებს“.<ref>{{Cite tweet |number=1813290895334383820 |user=elonmusk |last=Musk |first=Elon |date=July 16, 2024 |title=This is the final straw. Because of this law and the many others that preceded it, attacking both families and companies, SpaceX will now move its HQ from Hawthorne, California, to Starbase, Texas. |access-date=July 17, 2024}}</ref> კალიფორნიაში ეს ახალი კანონი კრძალავს სკოლის ოლქებს, მოითხოვონ მასწავლებლებისგან მშობლებისთვის მოსწავლის სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის ცვლილებების შესახებ ინფორმირება.<ref>{{Cite news |last1=Wagner |first1=Kurt |last2=Grush |first2=Loren |date=July 16, 2024 |title=Musk to Move X, SpaceX to Texas in Deepening Rightward Shift |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-07-16/musk-says-spacex-to-move-headquarters-to-texas-from-california |access-date=July 16, 2024 |work=[[Bloomberg News]]}}</ref> კალიფორნიის სახელმწიფო მდივანთან წარდგენილი ჩანაწერების თანახმად, შტაბ-ბინა ოფიციალურად 2024 წლის აგვისტოში ბრაუნსვილში, ტეხასში გადავიდა.<ref>{{Cite web| title=Statement of information - Space Exploration Technologies Corp. | url=https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20240817182827/https://bizfileonline.sos.ca.gov/api/report/GetImageByNum/121076144140115220177004255237071119031243095007 | archive-date=August 17, 2024}}</ref> SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად იქნა მიჩნეული, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში. ჰოთორნის ობიექტი კვლავაც უზრუნველყოფს კომპანიის Falcon-ის გამშვებ აპარატებს, რომლებიც SpaceX-ის მთავარი სამუშაო პროდუქტი იყო 2024 წელს. SpaceX-ის 2024 წლის Polaris Dawn-ის მისიამ წარმოადგინა პირველი კერძო კოსმოსური გასეირნება, რაც კომერციული კოსმოსური კვლევის მნიშვნელოვან ეტაპს აღნიშნავდა.<ref>{{Cite news |last=Chang |first=Kenneth |date=September 11, 2024 |title=First Private Spacewalk in SpaceX Capsule Achieves New Milestone |url=https://www.nytimes.com/2024/09/11/science/spacex-polaris-dawn-astronauts-spacewalk.html |access-date=September 21, 2024 |work=The New York Times}}</ref> 2025 წელს ProPublica-მ განაცხადა, რომ ჩინელმა ინვესტორებმა SpaceX-ში შესასვლელი იპოვეს და კერძო კომპანიაში დიდი ინვესტიციები ჩადეს მესამე ქვეყნებში, როგორიცაა კაიმანის კუნძულები, განლაგებული საინვესტიციო ინსტრუმენტების მეშვეობით. ამან ეროვნული უსაფრთხოების მნიშვნელოვანი შეშფოთება გამოიწვია.<ref>{{cite web |last1=Kaplan |first1=Joshua |last2=Elliott |first2=Justin |title=How Elon Musk’s SpaceX Secretly Allows Investment From China |url=https://www.propublica.org/article/elon-musk-spacex-allows-china-investment-cayman-islands-secrecy |website=propublica.org |publisher=ProPublica |access-date=March 26, 2025}}</ref> ==== Starship ==== [[File:Starship full stack.jpg|thumb|upright|alt=refer to caption|Starship გაშვების წინ]] [[File:SpaceX Crew-10 launches aboard a SpaceX Falcon 9 rocket carrying the Dragon spacecraft at Kennedy Space Center, FL, March 2025.jpg|thumb|დრაკონის ფრენა: SpaceX Crew-10-ის გაშვება SpaceX Falcon 9 რაკეტით, რომელზეც გადაჰყავთ Dragon კოსმოსური ხომალდი, რომელსაც პილოტირებს ასტრონავტი და საჰაერო ძალების მაიორი ნიკოლ „ვეიპორ“ აიერი, კენედის კოსმოსურ ცენტრში, ფლორიდა, 2025 წლის 14 მარტი.]] 2019 წლის იანვარში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ Starship-ისა და Starlink-ის პროექტების დაფინანსების მიზნით, თავისი სამუშაო ძალის 10%-ს გაათავისუფლებდა.<ref>{{cite news |url=https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|title=SpaceX to lay off 10% of its workers|last=Wattles|first=Jackie|date=January 11, 2019|publisher=CNN|archive-url=https://web.archive.org/web/20190716164723/https://www.cnn.com/2019/01/11/tech/spacex-layoffs/index.html|archive-date=July 16, 2019|url-status=live}}</ref> Starship-ის დანიშნულებაა ადამიანებისა და ტვირთის ფართომასშტაბიანი ტრანზიტის უზრუნველყოფა მთვარეზე, მარსზე და მის ფარგლებს გარეთ.<ref>{{Cite web |last1=Steve |first1=Ganyard |last2=Kekatos |first2=Steve |date=April 20, 2023 |title=Why SpaceX's Starship rocket matters even after self-destruction |url=https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240128034303/https://abcnews.go.com/US/why-spacex-starship-rocket-matters-after-self-destruction/story?id=98733978 |archive-date=January 28, 2024 |access-date=January 27, 2024 |website=ABC News}}</ref> SpaceX-ის Starship არის ყველაზე დიდი და მძლავრი რაკეტა, რომელიც კი ოდესმე უფრენიათ, 100+ ტონა ტვირთამწეობით.<ref name="starship-flight-3">Mike Wall. [https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives SpaceX to push the envelope on 3rd Starship test flight] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240307112417/https://www.space.com/spacex-starship-third-test-flight-objectives|date=March 7, 2024}} Space.com. Retrieved March 7, 2024.</ref><ref name="starship-press-kit">[https://www.spacex.com/vehicles/starship/ Starship Service to Earth Orbit, Moon, Mars, and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200522145915/https://www.spacex.com/vehicles/starship/ |date=May 22, 2020 }} Spacex.com. 2024. Retrieved March 7, 2024.</ref> Starship-ის საწყისი პროტოტიპების მშენებლობა და ტესტები 2019 წლის დასაწყისში ფლორიდასა და ტეხასში დაიწყო. Starship-ის ყველა მშენებლობა და ტესტირება იმავე წლის ბოლოს SpaceX-ის ახალ სამხრეთ ტეხასის გაშვების ადგილზე გადავიდა. 2023 წლის 20 აპრილს, Starship-ის პირველი ორბიტალური ფრენის ტესტირება მექსიკის ყურეში ჰაერში აფეთქებით დასრულდა, სანამ გამაძლიერებელი გამოეყო. გაშვების შემდეგ, გამაძლიერებელში არსებული მრავალი ძრავა თანდათანობით გაფუჭდა, რის გამოც აპარატმა მაქსიმალური q დაგეგმილზე გვიან მიაღწია. „მაქსიმალური q“ არის მაქსიმალური მექანიკური სტრესის თეორიული წერტილი, რომელიც კოსმოსური აპარატის გაშვების თანმიმდევრობის დროს ხდება. რაკეტის შემთხვევაში, რომელიც ასვლის დროს თვითგანადგურებას საჭიროებს, მაქსიმალური q თვითგანადგურების წერტილში ხდება. საბოლოოდ, ხომალდმა კონტროლი დაკარგა და არასტაბილურად ბრუნავდა მანამ, სანამ ავტომატური ფრენის შეწყვეტის სისტემა არ გააქტიურდა, რამაც განზრახ გაანადგურა რაკეტა. ილონ მასკი, SpaceX და კოსმოსური ინდუსტრიის სხვა წარმომადგენლები სატესტო ფრენას წარმატებულად მიიჩნევენ.<ref>{{cite web |last1=Olson |first1=Emily |last2=Archie |first2=Ayana |date= April 20, 2023 |title=SpaceX's massive rocket Starship explodes 4 minutes after liftoff |url=https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |website=[[NPR]] |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420070436/https://www.npr.org/2023/04/20/1170983959/spacex-starship-launch-elon-musk |url-status=live }}</ref><ref name="berger-ift1-fail-or-success">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |author-link=Eric Berger (meteorologist) |date=April 20, 2023 |title=So what was that? Was Starship's launch a failure or a success? |url=https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |access-date=November 15, 2023 |website=Ars Technica |language=en-us |archive-date=April 21, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230421123110/https://arstechnica.com/science/2023/04/so-what-was-that-was-starships-launch-a-failure-or-a-success/ |url-status=live}}</ref> მასკმა იმ დროს განაცხადა, რომ ინფრასტრუქტურის კიდევ ერთი გაშვებისთვის მომზადებას „ექვსიდან რვა კვირამდე“ დასჭირდებოდა. 2023 წლის ოქტომბერში SpaceX-ის მაღალჩინოსანმა აღმასრულებელმა განაცხადა, რომ კომპანია სექტემბრიდან მზად იყო შემდეგი სატესტო ფრენის განსახორციელებლად. მან მთავრობის მარეგულირებელი ორგანოები პროექტის პროგრესის ჩაშლაში დაადანაშაულა და დასძინა, რომ შეფერხებამ შეიძლება გამოიწვიოს ის, რომ ჩინეთი ამერიკელ ასტრონავტებს მთვარეზე დაბრუნებამდე აჯობებს.<ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Danya |first2=Gainor |date=April 29, 2023 |title=Starship could be ready to launch again in 'six to eight weeks,' Elon Musk says |url=https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175817/https://edition.cnn.com/2023/04/29/world/spacex-starship-elon-musk-whats-next-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fisher |first2=Kristin |date=October 19, 2023 |title=SpaceX slams regulatory 'headwinds' for holding up Starship, risking US dominance in space |url=https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231111175816/https://edition.cnn.com/2023/10/18/world/spacex-testimony-senate-faa-regulations-scn/index.html |archive-date=November 11, 2023 |access-date=November 11, 2023 |work=CNN}}</ref> 2023 წლის 18 ნოემბერს SpaceX-მა Starship მეორე სატესტო ფრენა ჩაატარა, ორივე ხომალდი რამდენიმე წუთის განმავლობაში იფრინა, სანამ ცალ-ცალკე აფეთქდებოდა.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|title=SpaceX Starship Launch Ends in Explosion|work=The New York Times|date=November 18, 2023|access-date=November 19, 2023|archive-date=April 3, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194420/https://www.nytimes.com/video/science/space/100000009187670/spacex-starship-explosions.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|title=SpaceX poised to launch 22 Starlink satellites early Nov. 19|date=November 18, 2023 |publisher=Space.com|access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.space.com/spacex-starlink-launch-group-7-7|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|title=SpaceX launches giant new rocket but a pair of explosions ends the second test flight|work=The Hindu|date=November 18, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119043053/https://www.thehindu.com/sci-tech/science/spacex-launches-giant-new-rocket-but-a-pair-of-explosions-ends-the-second-test-flight/article67547917.ece|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|title=Rows and rockets blow up as Elon Musk's firms endure turbulent weekend|work=The Guardian|date=November 19, 2023 |access-date=November 19, 2023|archive-date=November 19, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231119083143/https://www.theguardian.com/technology/2023/nov/19/rows-and-rockets-blow-up-as-elon-musks-firms-endure-turbulent-weekend|url-status=live |last1=Thorpe |first1=Vanessa }}</ref> 2024 წლის მარტის დასაწყისში SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ 14 მარტს გეგმავდა, როგორც Starship-ის შემდეგი უპილოტო გაშვების კონფიგურაციის სატესტო ფრენის სავარაუდო თარიღს, FAA-ს მიერ „გაშვების ლიცენზიის“ გაცემამდე. ეს ლიცენზია გაიცა 2024 წლის 13 მარტს.<ref>{{Cite web |last=Wall |first=Mike |date=March 13, 2024 |title=FAA grants license for SpaceX's March 14 Starship launch |url=https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194348/https://www.space.com/spacex-starship-third-launch-faa-license |archive-date=April 3, 2024 |access-date=March 21, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 14 მარტს, UTC-ის 13:25 საათზე, Starship-მა მესამედ გაისროლა და პირველად მიაღწია დაგეგმილ სუბორბიტალურ ტრაექტორიას. ფრენა დასრულდა გამაძლიერებლის გაუმართაობით დაშვებამდე ცოტა ხნით ადრე და ხომალდის დაკარგვით ინდოეთის ოკეანეში ხელახლა შესვლისას.<ref name="starship-flight-3"/><ref name="starship-press-kit"/> 2024 წლის 4 ივნისს SpaceX-მა მიიღო Starship-ის მეოთხე სატესტო ფრენის გაშვების ლიცენზია. თავად ლიცენზია აღსანიშნავია იმით, რომ ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც FAA-მ შეიტანა პუნქტი, რომელიც SpaceX-ს საშუალებას მისცემდა განეხორციელებინა შემდგომი სატესტო ფრენები უბედური შემთხვევების გამოძიების გარეშე, იმ პირობით, რომ ისინი აკმაყოფილებდნენ მსგავს გაშვების პროფილს და იყენებდნენ აპარატურის იგივე სპეციფიკაციას. ეს დებულება შესაძლოა დააჩქაროს განვითარების ვადები.<ref>{{Cite web |author1=Tariq Malik |date=June 4, 2024 |title=SpaceX lands FAA license for next Starship megarocket launch on June 6 |url=https://www.space.com/spacex-starship-flight-4-faa-launch-license |access-date=June 5, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 12 ოქტომბერს SpaceX-მა მიიღო FAA-ს თანხმობა Starship-ის მეხუთე სატესტო ფრენისთვის.<ref>{{Cite web |last=Wattles |first=Jackie |date=October 12, 2024 |title=SpaceX gets regulatory approval for fifth test flight of Starship rocket |url=https://edition.cnn.com/2024/10/12/science/faa-spacex-starship-test-flight-5/index.html |access-date=November 5, 2024 |website=CNN |language=en}}</ref> ეს იყო პირველი ფრენა ძრავის გაუმართაობის გარეშე და პირველი წარმატებული დაჭერა კოშკში.<ref name="nsf20241012">{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=October 12, 2024 |title=SpaceX Catches a Super Heavy Booster During a Milestone Flight 5 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/10/starship-flight-5-catch/ |access-date=October 14, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> SpaceX-მა Starship-ი მეექვსე სატესტო ფრენაზე 2024 წლის 19 ნოემბერს გაუშვა.<ref>{{Cite web |last=Weber |first=Ryan |date=November 18, 2024 |title=SpaceX lands Ship 31 in the Indian Ocean but miss the Booster Catch |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/11/starship-flight-6-launch/ |access-date=November 20, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US}}</ref> გამაძლიერებელმა შეწყვიტა დაჭერა, სანამ ხომალდი კოსმოსში ხელახლა დაწვას განახორციელებდა.<ref name=":02">{{Cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=6yd_cpPP4fE |title=SpaceX Launches Starship Flight 6 (and Catches a Booster) |date=November 16, 2024 |last=NASASpaceflight |access-date=November 19, 2024 |via=YouTube}}</ref><ref>{{cite news |last1=Wattles |first1=Jackie |last2=Fatahi |first2=Kia |title=Regulators are investigating reports of property damage from SpaceX Starship's explosion |url=https://edition.cnn.com/2025/01/17/science/spacex-starship-explosion-investigation/index.html |work=CNN |date=January 17, 2025 |language=en}}</ref> 2025 წლის 16 იანვარს SpaceX-მა Starship-ი მეშვიდე სატესტო ფრენაზე გაუშვა, პირველი Block 2 ხომალდით, Ship 33 (403 ფუტის ან 123 მეტრის სიმაღლეზე). ამ ტესტში ასევე შედიოდა სადემონსტრაციო ტვირთი, Starlink V3 სიმულატორი. ტესტი დაიწყო 22:37 UTC-ზე. ტესტის შედეგად მეორედ დაიჭირეს სუპერმძიმე გამაძლიერებელი B14, თუმცა 8 წუთის შემდეგ SpaceX-მა დაკარგა კონტაქტი „გემთან“, რომელიც Starship-ის ზედა საფეხურია, რამაც გამოიწვია ხომალდის აფეთქება ასვლის დროს. როგორც ამბობენ, კოსმოსური ხომალდი აფეთქდა გაშვებიდან დაახლოებით 8,5 წუთში ატლანტის ოკეანეში, ტერქსისა და კაიკოსის კუნძულების მახლობლად. 18 იანვარს, ფედერალური საავიაციო სამსახურის (FAA) შეცდომის გამოძიებას ითხოვდა.<ref>{{Cite web |last1=Tingley |first1=Brett |last2=published |first2=Mike Wall |date=January 17, 2025 |title=Watch SpaceX Starship explode over Atlantic Ocean on Flight Test 7 (videos) |url=https://www.space.com/space-exploration/private-spaceflight/watch-spacex-starship-explode-over-atlantic-ocean-on-flight-test-7-videos |access-date=January 24, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2025 წლის 7 მარტს, SpaceX-მა კიდევ ერთი Starship რაკეტა გაუშვა, ამჯერად ტეხასიდან. კონტაქტი დაიკარგა სატესტო ფრენის დაწყებიდან რამდენიმე წუთში და კოსმოსური ხომალდი ჩამოინგრა და დაიშალა, ნამსხვრევები კი ფლორიდის ცაზე ჩანდა.<ref>{{Cite web |date=March 6, 2025 |title=SpaceX's latest Starship test flight ends with another explosion |url=https://apnews.com/article/spacex-starship-elon-musk-0c260a324f597a172300315c6486b9df |access-date=March 7, 2025 |website=AP News |language=en}}</ref> წინასწარი გამოძიების თანახმად, Starship-ის მე-7 სატესტო ფრენა შეფერხდა ჟანგბადის გაჟონვის, ციმციმებისა და მის უკანა ნაწილში ხანგრძლივი ხანძრის გამო, რამაც გამოიწვია რაკეტის ძრავების გამორთვა და კოსმოსური ხომალდის თვითგანადგურების სისტემის ჩართვა.<ref>{{Cite web |last=Roush |first=Ty |title=Elon Musk Defends Second-Straight Explosion For SpaceX's Starship As 'Minor Setback' |url=https://www.forbes.com/sites/tylerroush/2025/03/07/elon-musk-defends-second-straight-explosion-for-spacexs-starship-as-minor-setback/ |access-date=March 7, 2025 |website=Forbes |language=en}}</ref> ==== მართვადი გაშვებები ==== [[File:KSC-20200523-PH-KLS03 0011.jpg|thumb|NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში]] NASA-ს ასტრონავტები დუგლას ჰარლი (მარცხნივ) და რობერტ ბენკენი (მარჯვნივ) SpaceX-ის მიერ შექმნილ სპეციალურად მორგებულ კოსმოსურ კოსტიუმებში. მნიშვნელოვანი ეტაპი 2020 წლის მაისში მოხდა, როდესაც SpaceX-მა წარმატებით გაუშვა NASA-ს ორი ასტრონავტი (დუგ ჰარლი და ბობ ბენკენი) ორბიტაზე Crew Dragon-ის კოსმოსური ხომალდით Crew Dragon Demo-2-ის დროს, რითაც SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც ასტრონავტები გაგზავნა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე და აღნიშნა პირველი ეკიპაჟის მიერ გაშვებული კოსმოსური ხომალდი ამერიკული მიწიდან 9 წლის განმავლობაში.<ref name="NYT-20200530">{{cite news|title=SpaceX Lifts NASA Astronauts to Orbit, Launching New Era of Spaceflight{{snd}}The trip to the space station was the first from American soil since 2011 when the space shuttles were retired|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|newspaper=The New York Times|last=Chang|first=Kenneth|date=May 30, 2020|access-date=May 31, 2020|archive-date=August 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200810172446/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html|url-status=live}}</ref><ref name="CNN-20200530">{{cite news|last=Wattles|first=Jackie |title=SpaceX Falcon 9 launches two NASA astronauts into the space CNN|url=https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|date=May 30, 2020|publisher=CNN|access-date=May 31, 2020|archive-date=May 31, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200531001954/https://edition.cnn.com/2020/05/30/tech/spacex-nasa-launch-astronauts-scn/index.html|url-status=live}}</ref> მისია ფლორიდაში, კენედის კოსმოსური ცენტრის გაშვების კომპლექსიდან 39A (LC-39A) გაეშვა.<ref>{{cite web|title=SpaceX-NASA Dragon Demo-2 launch: All your questions answered |url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|website=The Indian Express|date=June 2, 2020|access-date=June 2, 2020|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035924/https://indianexpress.com/article/explained/explained-why-crew-dragon-demo-2-mission-nasa-spacex-is-important-and-how-it-will-take-place-6434723/|url-status=live}}</ref> ==== Starlink ==== 2019 წლის მაისში, SpaceX-მა გაუშვა Starlink-ის 60 თანამგზავრის პირველი დიდი პარტია, რითაც მომდევნო წელს დაიწყო მსოფლიოში უდიდესი კომერციული თანამგზავრების თანავარსკვლავედის განლაგება.<ref name=mittr_2020>{{cite web|last1=Patel|first1=Neel|title=SpaceX now operates the world's biggest commercial satellite network |url=https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/|publisher=MIT Technology Review |archive-url=https://web.archive.org/web/20231006164834/https://www.technologyreview.com/2020/01/07/130991/spacex-now-operates-the-worlds-biggest-commercial-satellite-network/ |archive-date=October 6, 2023 |access-date=May 19, 2024|url-status=live}}</ref> 2022 წელს, SpaceX-ის გაშვების უმეტესობა ფოკუსირებული იყო Starlink-ზე, სამომხმარებლო ინტერნეტ ბიზნესზე, რომელიც აგზავნის ინტერნეტის გამოსხივების თანამგზავრების პარტიებს და ამჟამად ორბიტაზე 6000-ზე მეტი თანამგზავრი ჰყავს.<ref name="sn2674441">{{Cite web |last=McDowell |first=Jonathan |date= May 19, 2024 |title=Starlink Launch Statistics |url=https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240517045125/https://planet4589.org/space/con/star/stats.html |archive-date=May 17, 2024 |access-date=May 19, 2024 |website=Jonathan's Space Pages }}</ref> 2021 წლის 16 ივლისს, SpaceX-მა დადო შეთანხმება Swarm Technologies-ის, კერძო კომპანიის შეძენის შესახებ, რომელიც აშენებს დედამიწის დაბალი ორბიტის თანამგზავრების თანავარსკვლავედს ნივთების ინტერნეტის (IoT) მოწყობილობებთან კომუნიკაციისთვის, ტ524 მლნ USD-ისთვის.<ref>{{cite web |last=Foust |first=Jeff |url=https://spacenews.com/spacex-to-acquire-swarm-technologies/ |title=SpaceX to acquire Swarm Technologies |work=[[SpaceNews]] |date=August 9, 2021 |access-date=May 9, 2023 |archive-date=August 12, 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210812153424/http://spacenews.com/spacex%2Dto%2Dacquire%2Dswarm%2Dtechnologies/ |url-status=live }}</ref><ref name="wsj-fr" /> 2022 წლის დეკემბერში, აშშ-ის ფედერალურმა კომუნიკაციების კომისიამ (FCC) დაამტკიცა SpaceX-ის 7500-მდე ახალი თაობის თანამგზავრის გაშვება მის Starlink ინტერნეტ ქსელში.<ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=December 1, 2022 |title=SpaceX gets U.S. approval to deploy up to 7,500 satellites |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |access-date=December 2, 2022 |archive-date=December 2, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221202062556/https://www.reuters.com/technology/us-fcc-partially-grants-spacexs-application-second-gen-satellite-system-2022-12-01/ |url-status=live }}</ref> === მიღწევების შეჯამება === {| class="wikitable sticky-header" ! თარიღი ! მიღწევები ! გაშვებები |- | {{Nowrap|28 სექტემბერი, 2008}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to reach orbit.<ref name="nasa2008" /> | [[RatSat|Falcon 1 Flight 4]] |- | {{Nowrap|14 ივლისი, 2009}} | First privately funded, fully liquid-fueled rocket to put a commercial satellite in orbit. | [[RazakSAT|Falcon 1 Flight 5]] |- | {{Nowrap|9 დეკემბერი, 2010}} | First private company to successfully launch, orbit, and recover a spacecraft. | [[SpaceX COTS Demo Flight 1]] |- | {{Nowrap|25 მაისი, 2012}} | First private company to send a spacecraft to the [[International Space Station]] (ISS).<ref name="NYT-20120525">{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 25, 2012 |title=Space X Capsule Docks at Space Station |url=https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210809014738/https://www.nytimes.com/2012/05/26/science/space/space-x-capsule-docks-at-space-station.html?_r=2&ref=science |archive-date=August 9, 2021 |access-date=May 25, 2012 |newspaper=The New York Times}}</ref> | [[SpaceX COTS Demo Flight 2]] |- | {{Nowrap|22 დეკემბერი, 2015}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on land. | [[Falcon 9 Flight 20]] |- | {{Nowrap|8 აპრილი, 2016}} | First landing of an orbital-class rocket's first stage on an ocean platform. | [[SpaceX CRS-8]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მარტი, 2017}} | First reuse and (second) landing of an orbital first stage.<ref name="Davenport2017" /> | rowspan="2" | [[SES-10]] |- | First controlled flyback and recovery of a payload fairing.<ref name="fairingrec2">{{cite web |title=SpaceX, In Another First, Recovers $6{{spaces}}Million Nose Cone From Reused Falcon 9 |url=http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170512073231/http://fortune.com/2017/04/01/spacex-nose-cone-falcon9/ |archive-date=May 12, 2017 |access-date=May 2, 2017 |work=Fortune}}</ref> |- | {{Nowrap|3 ივნისი, 2017}} | First reuse of a commercial cargo spacecraft.<ref>{{cite web|last=spacexcmsadmin|date=January 29, 2016|title=Zuma mission|url=http://www.spacex.com/webcast|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131126023622/http://www.spacex.com/webcast/|archive-date=November 26, 2013|access-date=June 4, 2017|publisher=SpaceX}}</ref> | [[SpaceX CRS-11]] |- | {{Nowrap|6 თებერვალი, 2018}} | First [[Elon Musk's Tesla Roadster|private spacecraft]] launched into [[heliocentric orbit]]. | [[Falcon Heavy test flight]] |- | {{Nowrap|2 მარტი, 2019}} | First private company to send a human-rated spacecraft to orbit. | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-1]] |- | {{Nowrap|3 მარტი, 2019}} | First private company to autonomously dock a human-rated spacecraft to the ISS. |- | {{Nowrap|25 ივლისი, 2019}} | First flight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref>{{cite web|last=Burghardt|first=Thomas|date=July 25, 2019|title=Starhopper successfully conducts debut Boca Chica Hop|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|access-date=January 1, 2021|website=NASASpaceFlight.com|archive-date=July 26, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190726081430/https://www.nasaspaceflight.com/2019/07/spacex-resume-starhopper-tests/|url-status=live}}</ref> | ''[[SpaceX Starship|Starhopper]]'' |- | {{Nowrap|11 ნოემბერი, 2019}} | First reuse of a payload fairing.<ref>{{cite news |last1=Clark |first1=Stephen |title=SpaceX to reuse payload fairing for first time on Nov. 11 launch{{snd}}Spaceflight Now |url=https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |access-date=May 6, 2022 |archive-date=December 5, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201205122215/https://spaceflightnow.com/2019/11/05/spacex-to-reuse-payload-fairing-for-first-time-on-nov-11-launch/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 2 v1.0 |- | rowspan="2" | {{Nowrap|30 მაისი, 2020}} | First private company to send humans into orbit.<ref name="30 May 2020">{{cite news|title=SpaceX Launches|url=https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200530202004/https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-launch-nasa.html#link-40d39c90|archive-date=May 30, 2020|access-date=May 30, 2020|newspaper=The New York Times|date=May 30, 2020}}</ref> | rowspan="2" | [[Crew Dragon Demo-2]] |- | First private company to send humans to the ISS.<ref>{{cite web|title=SpaceX's 1st Crew Dragon with astronauts docks at space station in historic rendezvous |date=May 31, 2020|url=https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603035927/https://www.space.com/spacex-crew-dragon-demo-2-docking-success.html|archive-date=June 3, 2020|access-date=June 2, 2020|publisher=Space.com}}</ref> |- | {{Nowrap|24 იანვარი, 2021}} | Most spacecraft launched on a single mission, 143 satellites.<ref>{{cite news |last1=Hennessy |first1=Paul |title=SpaceX launches record number of spacecraft in cosmic rideshare program |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |access-date=January 26, 2021 |publisher=NBC News |date=January 25, 2021 |archive-date=February 28, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210228005845/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-launches-record-number-spacecraft-cosmic-rideshare-program-rcna236 |url-status=live }}</ref> | [[Transporter-1 (spaceflight)|Transporter-1]] |- | rowspan="2" | {{Nowrap|23 აპრილი, 2021}} | First reuse of a crewed [[space capsule]].<ref>{{cite web |title=SpaceX launches its third astronaut crew, the first on a used Crew Dragon capsule |url=https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |website=The Verge |date=April 23, 2021 |access-date=April 23, 2021 |archive-date=April 23, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423100217/https://www.theverge.com/2021/4/23/22398981/spacex-launches-third-nasa-astronaut-crew-used-crew-dragon-capsule |url-status=live }}</ref> | rowspan="2" | [[SpaceX Crew-2]] / [[Crew Dragon Endeavour|''Endeavour'']] |- | First reused booster to send humans into orbit. |- | {{Nowrap|17 ივნისი, 2021}} | First reused booster to launch a '[[National Security Space Launch|national security]]' mission.<ref>{{Cite news|url=https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|title=SpaceX cleared to launch reused rockets for 'national security' missions|date=June 15, 2021|first=Steve|last=Dent|access-date=June 17, 2021|archive-date=June 17, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210617061526/https://www.engadget.com/space-x-cleared-to-launch-reused-rockets-for-space-force-military-missions-095503078.html|url-status=live}}</ref> | [[GPS Block III|GPS III-05]] |- | {{Nowrap|16 სექტემბერი, 2021}} | First orbital launch of an all-private crew.<ref>{{cite web |title=SpaceX makes history with first all-civilian spaceflight |url=https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |website=NBC |date=September 16, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919004910/https://www.nbcnews.com/science/space/spacex-makes-history-first-civilian-spaceflight-rcna2027 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Gorman |first1=Steve |title=SpaceX capsule with world's first all-civilian orbital crew returns safely |url=https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |work=Reuters |date=September 19, 2021 |access-date=September 19, 2021 |archive-date=September 19, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210919011251/https://www.reuters.com/lifestyle/science/spacex-capsule-with-worlds-first-all-civilian-orbital-crew-set-splashdown-2021-09-18/ |url-status=live }}</ref> | [[Inspiration4]] |- | {{Nowrap|24 ნოემბერი, 2021}} | Longest streak of orbital launches without a mission failure or partial failure for a single rocket type (Falcon 9, 101 launches).<ref>{{cite web |title=Most consecutive successful orbital launches by a rocket model |url=https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |access-date=April 22, 2022 |website=Guinness World Records |date=April 21, 2022 |language=en-gb |archive-date=April 22, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422213237/https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-successful-commercial-rocket-launcher |url-status=live }}</ref> | [[Double Asteroid Redirection Test]] |- | {{Nowrap|9 აპრილი, 2022}} | First all-private crew to dock with the [[International Space Station]].<ref>{{cite news |title=First all-civilian crew launches on mission to International Space Station |url=https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |access-date=May 6, 2022 |publisher=NBC News |language=en |archive-date=May 5, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220505201823/https://www.nbcnews.com/science/space/first-civilian-crew-set-launch-mission-international-space-station-rcna23391 |url-status=live }}</ref> | [[Axiom Mission 1]] |- | {{Nowrap|20 ოქტომბერი, 2022}} | Highest number of launches of a single rocket type in a calendar year (Falcon 9, 48 launches).<ref>{{Cite web |date=July 4, 2021 |title=Soyuz-U: Holding Multiple World Records! |url=https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |access-date=October 20, 2022 |website=The Space Techie |language=en-US |archive-date=October 20, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221020164656/https://www.thespacetechie.com/soyuz-u-holding-multiple-world-records/ |url-status=live }}</ref> | Starlink 4-36 |- | {{Nowrap|20 აპრილი, 2023}} | Tallest, most massive, most powerful rocket to ever launch.<ref>{{Cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=April 20, 2023 |title=SpaceX Starship: Elon Musk's big rocket explodes on test flight |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |access-date=April 20, 2023 |archive-date=April 20, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420202244/https://www.bbc.com/news/science-environment-65334810 |url-status=live }}</ref><ref name="Amos-2021">{{cite web |last=Amos |first=Jonathan |date=August 6, 2021 |title=Biggest ever rocket is assembled briefly in Texas |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210811063944/https://www.bbc.com/news/science-environment-58120874 |archive-date=August 11, 2021 |access-date=April 25, 2023|work=[[BBC News]] |language=en-GB}}</ref> | [[SpaceX Starship orbital test flight]] |- |{{Nowrap|14 მარტი, 2024}} |Starship reaches intended orbital velocity for the first time.<ref>{{Cite web |last1=Sullivan |first1=Will |title=Starship Reaches Orbit in Third Test Flight, a Success for SpaceX and the Future of Lunar Travel |url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240329120341/https://www.smithsonianmag.com/smart-news/starship-reaches-orbit-in-third-test-flight-a-success-for-spacex-and-the-future-of-lunar-travel-180983959/ |archive-date=March 29, 2024 |access-date=April 9, 2024 |website=Smithsonian Magazine |publisher=Smithsonian Institution |language=en}}</ref> |[[SpaceX Starship integrated flight test 3]] |- |{{Nowrap|12 აპრილი, 2024}} |A single Falcon 9 booster reused for the 20th time.<ref>{{Cite web |date=April 11, 2024 |title=SpaceX all set for a record-breaking rocket launch on Friday |url=https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |access-date=April 13, 2024 |website=Digital Trends |language=en |archive-date=April 12, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412190432/https://www.digitaltrends.com/space/spacex-all-set-for-a-record-breaking-rocket-launch/ |url-status=live }}</ref> |[[List of Falcon 9 first-stage boosters#Booster 1062|Booster 1062]] |- |{{Nowrap|12 სექტემბერი, 2024}} |First commercial spacewalk |[[Polaris Dawn]] |- |{{Nowrap|13 ოქტომბერი, 2024}} |First Super Heavy booster catch |[[Starship flight test 5]] |- |{{Nowrap|19 ნოემბერი, 2024}} |First in space relight of a [[full-flow staged combustion cycle]] engine ([[SpaceX Raptor|Raptor]]).<ref name=":02"/> |[[Starship flight test 6]] |} == ტექნიკური საშუალებები== === გამშვები საშუალებები === [[File:CRS-18 Mission (48380511427).jpg|thumb|upright=1.2|The landing of a [[Falcon 9 Block 5]] first stage at Cape Canaveral in July 2019. [[VTVL]] technologies are used in many of SpaceX's launch vehicles.]] SpaceX-მა შეიმუშავა სამი გამშვები მოწყობილობა. მცირე ამწევი Falcon 1 იყო პირველი გამშვები მოწყობილობა, რომელიც შემუშავებული იქნა და 2009 წელს ამოიღეს მწყობრიდან. საშუალო ამწევი Falcon 9 და მძიმე ამწევი Falcon Heavy ორივე ფუნქციონირებს. Falcon 1 იყო პატარა რაკეტა, რომელსაც შეეძლო რამდენიმე ასეული კილოგრამის დაბალ დედამიწის ორბიტაზე გადატანა. ის ხუთჯერ გაუშვეს 2006-დან 2009 წლამდე, რომელთაგან ორი წარმატებით დასრულდა.<ref name="Falcon9 overview">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon9.php|title=Falcon 9 Overview|year=2011|publisher=SpaceX|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20070210095458/http://spacex.com/falcon9.php|archive-date=February 10, 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501002858/http://www.spacex.com/falcon9.php|archivedate=მაისი 1, 2013}}</ref> Falcon 1 იყო პირველი კერძო დაფინანსებით, თხევადი საწვავით მომუშავე რაკეტა, რომელმაც ორბიტაზე მიაღწია.<ref name="nasa2008">{{cite web |title=NASA – SpaceX Successfully Launches Falcon 1 to Orbit |date=September 28, 2008 |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |website=nasa.gov |access-date=December 30, 2021 |language=en |archive-date=September 3, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210903082129/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacex_falcon1_flight_4.html |archivedate=სექტემბერი 3, 2021 }}</ref> Falcon 9 არის საშუალო ამწევი გამშვები მოწყობილობა, რომელსაც შეუძლია 22,800 კილოგრამამდე (50,265 ფუნტი) ტვირთის გადატანა ორბიტაზე, კონკურენციას უწევს Delta IV და Atlas V რაკეტებს, ასევე მსოფლიოს სხვა გამშვები პროვაიდერებს. მას პირველ ეტაპზე ცხრა Merlin ძრავა აქვს. Falcon 9 v1.0 რაკეტა წარმატებით გავიდა ორბიტაზე პირველივე ცდაზე 2010 წლის 4 ივნისს. მისი მესამე ფრენა, COTS Demo Flight 2, 2012 წლის 22 მაისს დაიწყო და გაუშვა პირველი კომერციული კოსმოსური ხომალდი, რომელიც მიაღწია და დაუკავშირდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს (ISS).<ref name="cbcnews">{{cite news|url=http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|title=Private SpaceX rocket blasts off for space station Cargo ship reaches orbit 9 minutes after launch|agency=The Canadian Press|date=May 22, 2012|access-date=March 1, 2017|publisher=CBC News|archive-date=March 13, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313042620/http://www.cbc.ca/news/world/private-spacex-rocket-blasts-off-for-space-station-1.1137129|url-status=live}}</ref> 2013 წელს აპარატი განახლდა Falcon 9 v1.1-მდე, 2015 წელს Falcon 9 Full Thrust-მდე და ბოლოს 2018 წელს Falcon 9 Block 5-მდე. Falcon 9-ის პირველი ეტაპი შექმნილია რეტრო-პროპულსიური დაშვებისთვის, მისი ამოღებისა და ხელახლა გაფრენისთვის.<ref>{{cite web |access-date=February 3, 2021 |archive-date=July 21, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |quote=The v1.2 design was constantly improved upon over time, leading to different sub-versions or "Blocks". The initial design, flying on the maiden flight was thus referred to as Block 1. The final design which has largely stayed static since 2018 is the Block 5 variant. |title=Falcon 9 & Falcon Heavy |work=SpaceX Info |url=https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200721035853/https://spacex-info.com/falcon-9-falcon-heavy/ |archivedate=ივლისი 21, 2020 }}</ref> Falcon Heavy არის მძიმე ამწევი აპარატი, რომელსაც შეუძლია 63,800 კგ-მდე (140,700 ფუნტი) ტვირთის გადატანა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე (LEO) ან 26,700 კგ-მდე (58,900 ფუნტი) გეოსინქრონული გადაცემის ორბიტაზე (GTO). ის იყენებს სამ ოდნავ მოდიფიცირებულ Falcon 9-ის პირველი ეტაპის ბირთვს სულ 27 Merlin 1D ძრავით.<ref name="sxfh2011">{{cite web|url=http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|title=Falcon Heavy Overview|publisher=Space.com|year=2011|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archive-date=October 5, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111005015956/http://www.spacex.com/falcon_heavy.php|archivedate=ოქტომბერი 5, 2011}}</ref><ref name="nsw20130103">{{cite web |author=Lindsey |first=Clark |date=January 4, 2013 |title=NewSpace flights in 2013 |url=http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archive-date=May 26, 2013 |access-date=January 3, 2013 |publisher=NewSpace Watch |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130526045649/http://www.newspacewatch.com/articles/newspace-flights-in-2013.html |archivedate=მაისი 26, 2013 }}</ref> Falcon Heavy-მ წარმატებით შეასრულა თავისი პირველი მისია 2018 წლის 6 თებერვალს, რითაც მასკის პერსონალური Tesla Roadster ჰელიოცენტრულ ორბიტაზე გაუშვა.<ref>{{cite news |url=http://www.spacex.com/falcon-heavy|title=Falcon Heavy|last=spacexcmsadmin|date=November 15, 2012|publisher=SpaceX|access-date=April 5, 2017|archive-date=April 6, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170406182002/http://www.spacex.com/falcon-heavy}}</ref> როგორც Falcon 9, ასევე Falcon Heavy სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) გაშვების ჩასატარებლად.<ref name="NSSL1" /><ref>{{cite web|last1=Erwin|first1=Sandra|title=Air Force certified Falcon Heavy for national security launch but more work needed to meet required orbits|date=September 21, 2019|url=https://spacenews.com/air-force-certified-falcon-heavy-for-national-security-launch-but-more-work-needed-to-meet-required-orbits/|publisher=SpaceNews|access-date=September 22, 2019|archive-date=April 27, 2021|archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210427122608/https://spacenews.com/air%2Dforce%2Dcertified%2Dfalcon%2Dheavy%2Dfor%2Dnational%2Dsecurity%2Dlaunch%2Dbut%2Dmore%2Dwork%2Dneeded%2Dto%2Dmeet%2Drequired%2Dorbits/|url-status=live}}</ref> 2025 წლის 4 ივნისის მონაცემებით, Falcon 9 და Falcon Heavy 496-ჯერ იქნა გაშვებული, რამაც 493 სრული მისია წარმატებით, ერთი ნაწილობრივი წარმატებით და ერთი ფრენის დროს წარუმატებლობით დაასრულა. გარდა ამისა, Falcon 9-მა 2016 წელს სტატიკური ცეცხლსასროლი იარაღის ტესტირებამდე ფრენამდე წარუმატებლობა განიცადა.<ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/launch-list/|title=SpaceX Missions Summary|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000151/https://spacex-info.com/launch-list/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://spacex-info.com/stats/|title=Total Mission Counter|access-date=June 6, 2021|archive-date=June 22, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210622000345/https://spacex-info.com/stats/|archivedate=ივნისი 22, 2021}}</ref> SpaceX ავითარებს სრულად მრავალჯერად სუპერმძიმე ამწევი ამწევი სისტემის გაშვებას, რომელიც ცნობილია როგორც Starship. ის შედგება მრავალჯერადი გამოყენების პირველი ეტაპისგან, სახელწოდებით Super Heavy, და მრავალჯერადი გამოყენების Starship მეორე ეტაპის კოსმოსური ხომალდისგან. 2017 წლის მდგომარეობით, სისტემა 2020-იანი წლების დასაწყისისთვის კომპანიის არსებული გამშვები აპარატურის ჩანაცვლებას აპირებდა.<ref name="nsf20170929">{{cite news |author=Gebhardt |first=Chris |date=September 29, 2017 |title=The Moon, Mars, and around the Earth{{snd}}Musk updates BFR architecture, plans |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001081759/https://www.nasaspaceflight.com/2017/09/the-moon-mars-earth-musk-updates-bfr-plans/ |archive-date=October 1, 2017 |access-date=May 16, 2020}}</ref><ref>{{cite web |date=September 18, 2018 |title=Elon Musk says moon mission is "dangerous" but SpaceX's first passenger isn't scared |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181127031540/https://www.cbsnews.com/news/spacex-announces-first-moon-passenger-yusaku-maezawa-elon-musk/ |archive-date=November 27, 2018 |access-date=February 2, 2019 |publisher=CBS News}}</ref> === სარაკეტო ძრავები === [[File: SpaceX Testing Merlin 1D Engine In Texas.jpg|thumb|upright=1.2|[[Merlin (rocket engine family)#Merlin 1D|Merlin 1D engine]] undergoes a test at SpaceX's Rocket Development and Test Facility in [[McGregor, Texas]]]] 2002 წელს SpaceX-ის დაარსების დღიდან, კომპანიამ შეიმუშავა რამდენიმე სარაკეტო ძრავა - Merlin, Kestrel და Raptor - გამშვები აპარატებისთვის,<ref name="raptor1" /><ref name="falcon1k" /> Draco კოსმოსური ხომალდების Dragon სერიის რეაქციის კონტროლის სისტემისთვის,<ref name="sxF9LVPUG2009" /> და SuperDraco Crew Dragon-ში შეწყვეტის შესაძლებლობისთვის.<ref name=nsf20140530>{{cite news |last=Bergin |first=Chris |title=SpaceX lifts the lid on the Dragon V2 crew spacecraft |url=http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |access-date=May 30, 2014 |newspaper=NASAspaceflight.com |date=May 30, 2014 |archive-date=May 31, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140531104755/http://www.nasaspaceflight.com/2014/05/spacex-lifts-the-lid-dragon-v2-crew-spacecraft/ |url-status=live }}</ref> Merlin არის სარაკეტო ძრავების ოჯახი, რომელიც იყენებს თხევად ჟანგბადს (LOX) და RP-1 საწვავ საწვავს. Merlin თავდაპირველად გამოიყენებოდა Falcon 1-ის პირველი ეტაპის კვებისთვის და ამჟამად გამოიყენება Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ის ორივე ეტაპზე.<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|title=Falcon 9 User's Guide|archive-url=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archive-date=February 20, 2019|access-date=February 25, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190220122638/https://www.spacex.com/sites/spacex/files/falcon_users_guide_02182019.pdf|archivedate=თებერვალი 20, 2019}}</ref> Kestrel იყენებს იგივე საწვავ საწვავს და გამოიყენებოდა როგორც Falcon 1 რაკეტის მეორე ეტაპის მთავარი ძრავა.<ref name="falcon1k">{{cite web |url=http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 1 Flight Three Press Kit |access-date=September 30, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081001161901/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archive-date=October 1, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120306045545/http://www.spacex.com/SpaceX_F1-003_PressKit.pdf |archivedate=მარტი 6, 2012 }}</ref><ref name="good_boy_astro">{{cite web |url=http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm |title=Encyclopedia Astronautica Kestrel |access-date=June 22, 2021 |archive-date=December 16, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131216104115/http://www.astronautix.com/engines/kestrel.htm }}</ref> Draco და SuperDraco არის ჰიპერგოლური თხევად-საწვავიანი სარაკეტო ძრავები. Draco ძრავები გამოიყენება Dragon-ისა და Dragon 2 კოსმოსური ხომალდების რეაქციის კონტროლის სისტემაში.<ref name="sxF9LVPUG2009">{{cite web |access-date=March 1, 2017 |archive-date=May 3, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |publisher=SpaceX |title=Falcon 9 Launch Vehicle Payload User's Guide, 2009 |url=http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |year=2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120503070101/http://www.spacex.com/Falcon9UsersGuide_2009.pdf |archivedate=მაისი 3, 2012 }}</ref> SuperDraco-ს ძრავა უფრო მძლავრია და რვა SuperDraco ძრავა უზრუნველყოფს გაშვების გაქცევის შესაძლებლობას ეკიპაჟიანი Dragon 2 კოსმოსური ხომალდისთვის შეწყვეტის სცენარის დროს.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=SpaceX's Dragon capsule has survived its greatest test{{snd}}returning to Earth |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |access-date=December 30, 2021 |work=Ars Technica |date=March 7, 2019 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230170631/https://arstechnica.com/science/2019/03/dragon-has-docked-but-the-real-pucker-moment-for-spacexs-capsule-awaits/ |url-status=live }}</ref> Raptor არის თხევადი ჟანგბადითა და თხევადი მეთანით საწვავით მომუშავე სრული ნაკადის ეტაპობრივი წვის ციკლის ძრავების ახალი ოჯახი, რომელიც ემსახურება Starship-ის გაშვების სისტემის პირველ და მეორე ეტაპებს.<ref name="raptor1">{{cite magazine |last1=O'Callaghan |first1=Jonathan |title=The wild physics of Elon Musk's methane-guzzling super-rocket |url=https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |access-date=April 21, 2021 |magazine=Wired UK |date=July 31, 2019 |language=en-gb |archive-date=February 22, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210222232043/https://www.wired.co.uk/article/spacex-raptor-engine-starship |url-status=live }}</ref> შემუშავების ვერსიები გამოსცადეს 2016 წლის ბოლოს,<ref>{{cite news|url=http://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|title=SpaceX performs first test of Raptor engine|date=September 26, 2016|publisher=SpaceNews|access-date=April 28, 2017|archive-date=February 20, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220155808/https://spacenews.com/spacex-performs-first-test-of-raptor-engine/|url-status=live}}</ref> და ძრავა პირველად აფრინდა 2019 წელს, რამაც Starhopper-ის ხომალდი 20 მ (66 ფუტი) სიმაღლეზე ააფრინა.<ref>{{cite web|url=https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|title=Big News! SpaceX's Starhopper Test Vehicle Completes First Free Flight!|date=July 26, 2019|access-date=August 11, 2019|archive-date=August 11, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190811125745/https://www.universetoday.com/142986/big-news-spacexs-starhopper-test-vehicle-completes-first-free-flight/|url-status=live}}</ref> === კოსმოსური ხომალდი Dragon === {{Main|Dragon 1|Dragon 2}} [[File:Iss065e162284.jpg|thumb|[[SpaceX Dragon 2]] spacecraft, designed to deliver crew and cargo to and from the International Space Station (cargo version shown)]] SpaceX-მა შეიმუშავა Dragon კოსმოსური ხომალდი ტვირთისა და ეკიპაჟის საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) გადასაზიდად. პირველი თაობის Dragon 1 კოსმოსური ხომალდი მხოლოდ ტვირთის გადასაზიდად გამოიყენებოდა. ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პროგრამის ფარგლებში. 2010 წელს COTS-ის წარმატებული სადემონსტრაციო ფრენის შემდეგ, SpaceX შეირჩა კომერციული მიწოდების სერვისების (CRS) კონტრაქტის მისაღებად.<ref name="BBCLaunchDec2010" /> ამჟამად მოქმედმა მეორე თაობის Dragon 2 კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი პირველი ფრენა, ეკიპაჟის გარეშე, ISS-ზე 2019 წლის დასაწყისში განახორციელა, რასაც მოჰყვა Dragon 2-ის ეკიპაჟით ფრენა 2020 წელს.<ref name="NYT-20200530" /> ის შეიქმნა NASA-ს ფინანსური მხარდაჭერით კომერციული ეკიპაჟის პროგრამის პროგრამის ფარგლებში. Dragon 2-ის სატვირთო ვარიანტი პირველად 2020 წლის დეკემბერში გაფრინდა ISS-ზე მომარაგების მიზნით, NASA-სთან CRS კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{cite news |last1=Thompson |first1=Amy |title=Tissue chips and organoids: SpaceX is launching lots of science to space for NASA on Sunday |url=https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |access-date=December 26, 2021 |work=Space.com |date=December 5, 2020 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226115140/https://www.space.com/spacex-nasa-crs-21-cargo-mission-launch-science-webcast |url-status=live }}</ref> 2020 წლის მარტში SpaceX-მა წარმოადგინა Dragon XL, რომელიც შექმნილია NASA-ს დაგეგმილი Lunar Gateway კოსმოსური სადგურისთვის მომარაგების შესავსებად Gateway Logistics Services (GLS) კონტრაქტის ფარგლებში.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|title=NASA Awards Artemis Contract for Gateway Logistics Services|last=Potter|first=Sean|date=March 27, 2020|publisher=NASA|access-date=March 28, 2020|archive-date=March 27, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327195418/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services|url-status=live}} }}</ref> Dragon XL-ის გაშვება დაგეგმილია Falcon Heavy-ზე და მას შეუძლია Gateway-ზე 5000 კგ-ზე (11,000 ფუნტი) მეტი ტვირთის გადატანა. Dragon XL Gateway-ზე ექვსიდან თორმეტ თვემდე იქნება მიმაგრებული.<ref>{{cite web|access-date=March 28, 2020|title=Dragon XL revealed as NASA ties SpaceX to Lunar Gateway supply contract |work=NASA Spaceflight|url=https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|date=March 27, 2020|archive-date=March 28, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200328020206/https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/dragon-xl-nasa-spacex-lunar-gateway-supply-contract/|url-status=live}}</ref> SpaceX-მა შეიმუშავა კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც Dragon კოსმოსურ ხომალდში უნდა ჩაიცვათ შესაძლო დეპრესურიზაციისგან დასაცავად.<ref>{{Cite web |last=Howell |first=Elizabeth |date=June 10, 2020 |title=New SpaceX spacesuits get five-star rating from NASA astronauts |url=https://www.space.com/spacex-spacesuits-five-star-astronaut-review.html |access-date=May 4, 2024 |website=Space.com |language=en}}</ref> 2024 წლის 4 მაისს SpaceX-მა წარმოადგინა მეორე კოსმოსური კოსტუმი, რომელიც შექმნილია კოსმოსური ხომალდის გარეთ გასასვლელად და რომლის გამოყენებაც დაგეგმილია Polaris Dawn-ის მისიის დროს კოსმოსური გასეირნებისთვის.<ref>{{Cite web |title=Updates |url=https://www.spacex.com/updates |access-date=May 4, 2024 |website=SpaceX |language=en}}</ref> === ავტონომიური კოსმოსური დრონები === [[File:SpaceX ASDS in position prior to Falcon 9 Flight 17 carrying CRS-6 (17127808431).jpg|thumb|upright=1.2|[[Autonomous spaceport drone ship]] in position prior to [[SpaceX CRS-6|CRS-6]] mission]] SpaceX ორბიტალური გაშვების შემდეგ რეგულარულად აბრუნებს Falcon 9-ის და Falcon Heavy-ის რაკეტების პირველ ეტაპს. რაკეტა ეშვება წინასწარ განსაზღვრულ დაშვების ადგილას მხოლოდ მისი მამოძრავებელი სისტემების გამოყენებით.<ref name="pm20120207">{{cite web |author=Simberg |first=Rand |date=February 8, 2012 |title=Elon Musk on SpaceX's Reusable Rocket Plans |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170624061845/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a7446/elon-musk-on-spacexs-reusable-rocket-plans-6653023/ |archive-date=June 24, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> როდესაც საწვავის მარჟები არ იძლევა გაშვების ადგილას (RTLS) დაბრუნების საშუალებას, რაკეტები ბრუნდებიან ოკეანეში მცურავ სადესანტო პლატფორმაზე, რომელსაც ავტონომიური კოსმოსური დრონები (ASDS) ეწოდება.<ref>{{citation|last=SpaceX|title=Elon Musk Names SpaceX Drone Ships in Honor of Sci-Fi Legend|date=February 4, 2015|url=https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|access-date=May 31, 2020|archive-date=June 2, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200602064617/https://www.space.com/28445-spacex-elon-musk-drone-ships-names.html|url-status=live}}</ref> SpaceX-ს ასევე ჰქონდა გეგმები მცურავი გამშვები პლატფორმების დანერგვის შესახებ, რომლებიც მოდიფიცირებული ნავთობის პლატფორმები იქნებოდა, რომლებიც უზრუნველყოფდა ზღვის გაშვების ვარიანტს მათი Starship გამშვები მანქანისთვის. 2023 წლის თებერვლის მდგომარეობით, SpaceX-მა გაყიდა ნავთობის პლატფორმები, მაგრამ არ გამორიცხა ზღვაზე დაფუძნებული პლატფორმები მომავალი გამოყენებისთვის.<ref name="Spacenews Oil Rig">{{cite web |last1=Foust |first1=Jeff |title=SpaceX drops plans to convert oil rigs into launch platforms |date=February 14, 2023|url=https://spacenews.com/spacex-drops-plans-to-covert-oil-rigs-into-launch-platforms/ |website=SpaceNews |access-date=November 29, 2024}}</ref> === Starlink === {{Main|Starlink}} [[File: Starlink Mission (47926144123).jpg|thumb|upright=1.2|სამოცი Starlink თანამგზავრი ერთად განლაგებამდე]] Starlink არის ინტერნეტ თანამგზავრების კონსტოლაცია, რომელიც Starlink Services, LLC-ის მიერ, SpaceX-ის სრულად საკუთრებაში არსებული შვილობილი კომპანიის მიერ არის შემუშავებული,<ref name=StarlinkServices>{{cite web |url=https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |title=Order on Review (FCC 23-105) |date=December 12, 2023 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |access-date=March 29, 2024 |quote=After the auction, SpaceX assigned its winning bids to its wholly-owned subsidiary, Starlink. |archive-date=December 24, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231224074601/https://docs.fcc.gov/public/attachments/FCC-23-105A1.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |author=SpaceX |date=September 9, 2022 |title=Starlink Services LLC RDOF AFR – For Public Inspection |url=https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019183126/https://www.fcc.gov/ecfs/document/10909050172096/1 |archive-date=October 19, 2022 |access-date=March 29, 2024 |publisher=[[Federal Communications Commission]] |quote=Starlink Services, LLC, a wholly-owned subsidiary of Space Exploration Technologies Corp.}}</ref> რომელიც შედგება ათასობით ურთიერთდაკავშირებული საკომუნიკაციო თანამგზავრისგან დაახლოებით 550 კმ ორბიტაზე. მისი მიზანია დააკმაყოფილოს მსოფლიოში დაბალი ღირებულების ფართოზოლოვანი ინტერნეტის შესაძლებლობების მნიშვნელოვანი დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნა.<ref name="sn20150119">{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=January 19, 2015 |title=SpaceX To Build 4,425 Broadband Satellites in Seattle |url=http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20150119210849/http://spacenews.com/spacex-opening-seattle-plant-to-build-4000-broadband-satellites/ |archive-date=January 19, 2015 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> განვითარება 2015 წელს დაიწყო და პირველი პროტოტიპები სატესტო ფრენის თანამგზავრები SpaceX Paz თანამგზავრის მისიაზე 2017 წელს გაუშვეს. 2019 წლის მაისში SpaceX-მა Falcon 9-ზე 60 თანამგზავრისგან შემდგარი პირველი პარტია გაუშვა.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|title=Falcon 9 launches first Starlink mission{{snd}}heaviest payload launch by SpaceX to date|date=May 23, 2019|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=July 4, 2019|archive-date=June 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190603142831/https://www.nasaspaceflight.com/2019/05/first-starlink-mission-heaviest-payload-launch-spacex/|url-status=live}}</ref> კონსტოლაციის საწყისი სატესტო ოპერაციები 2020 წლის ბოლოს დაიწყო<ref>{{cite news |last1=Sheetz |first1=Michael |title=SpaceX prices Starlink satellite internet service at $99 per month, according to e-mail |url=https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |access-date=December 25, 2021 |publisher=CNBC |date=October 27, 2020 |language=en |archive-date=February 4, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210204222430/https://www.cnbc.com/2020/10/27/spacex-starlink-service-priced-at-99-a-month-public-beta-test-begins.html |url-status=live }}</ref> და პირველი შეკვეთები 2021 წლის დასაწყისში იქნა მიღებული.<ref>{{cite web|title=SpaceX opens Starlink satellite Internet pre-orders to the public|url=https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|work=Engadget|date=February 10, 2021 |access-date=February 10, 2021|archive-date=February 10, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210210134847/https://www.engadget.com/spacex-starlink-internet-preorders-121427490.html|url-status=live}}</ref> ​​მომხმარებლებს უთხრეს, რომ ინტერნეტის მომსახურების სიჩქარე 50 მბიტ/წმ-დან 150 მბიტ/წმ-მდე და შეყოვნება 20 მილიწამიდან 40 მილიწამამდე უნდა ელოდონ.<ref>{{cite news|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|title=SpaceX Reveals Monthly Cost Of Starlink Internet In Its 'Better Than Nothing Beta'|last=O'Callaghan|first=Jonathan|newspaper=Forbes|date=October 27, 2020 |access-date=October 30, 2020|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160314/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2020/10/27/spacex-reveals-monthly-cost-of-starlink-internet-in-its-better-than-nothing-betabut-is-it-too-expensive/|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში Starlink-მა მსოფლიო მასშტაბით 1 მილიონზე მეტ აბონენტს მიაღწია.<ref>{{cite tweet|number=1604872936976154624|user=SpaceX |title=Starlink now has more than 1,000,000 active subscribers}}</ref> Starlink-ის დაგეგმილი დიდი რაოდენობით თანამგზავრები ასტრონომების მიერ გააკრიტიკეს სინათლის დაბინძურების შესახებ შეშფოთების გამო,<ref>{{cite news|title=After SpaceX Starlink Launch, a Fear of Satellites That Outnumber All Visible Stars|url=https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200821011421/https://www.nytimes.com/2019/06/01/science/starlink-spacex-astronomers.html|archive-date=August 21, 2020|access-date=June 3, 2019|work=The New York Times|date=June 2019|last1=Hall|first1=Shannon}}</ref><ref>{{cite news|title=The unexpected brightness of new satellites could ruin the night sky|url=https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160416/https://www.economist.com/science-and-technology/2019/05/30/the-unexpected-brightness-of-new-satellites-could-ruin-the-night-sky|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|newspaper=The Economist|date=May 30, 2019}}</ref><ref>{{cite web|title=SpaceX's Starlink Could Change The Night Sky Forever, And Astronomers Are Not Happy|url=https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160330/https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/05/27/spacexs-starlink-could-change-the-night-sky-forever-and-astronomers-are-not-happy/|archive-date=November 17, 2020|access-date=June 3, 2019|work=Forbes}}</ref> Starlink-ის თანამგზავრების სიკაშკაშე როგორც ოპტიკურ, ასევე რადიო ტალღის სიგრძეებში ხელს უშლიდა სამეცნიერო დაკვირვებებს.<ref>{{cite web|title=Will Elon Musk's Starlink satellites harm astronomy? Here's what we know.|date=May 29, 2019|url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|access-date=March 12, 2021|work=National Geographic|archive-date=March 9, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210309192056/https://www.nationalgeographic.com/science/article/elon-musk-starlink-internet-satellites-trouble-for-astronomy-light-pollution|url-status=dead}}</ref> საპასუხოდ, SpaceX-მა Starlink-ის თანამგზავრებზე რამდენიმე განახლება განახორციელა, რაც მიზნად ისახავდა მათი სიკაშკაშის შემცირებას.<ref>{{Cite news|last=SpaceX|date=April 28, 2020|title=Astronomy Discussion with National Academy of Sciences|url=https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html|url-status=live|access-date=April 4, 2021|archive-date=May 16, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210516183544/https://www.spacex.com/updates/starlink-update-04-28-2020/index.html}}</ref> Starlink-ის მიერ გამოყენებული თანამგზავრების დიდი რაოდენობა ასევე ქმნის კოსმოსური ნარჩენების შეჯახების გრძელვადიან საფრთხეს.<ref>{{cite web|last=O'Callaghan|first=Jonathan|date=May 13, 2019|title=SpaceX's Starlink Could Cause Cascades of Space Junk|url=https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160329/https://www.scientificamerican.com/article/spacexs-starlink-could-cause-cascades-of-space-junk/|archive-date=November 17, 2020|access-date=August 2, 2020|website=Scientific American}}</ref><ref>[https://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/starlink-space-debris/ Does Starlink Pose a Space Debris Threat? An Expert Answers.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201117160315/https://skyandtelescope.org/astronomy-news/starlink-space-debris/|date=November 17, 2020}} Jan Hattenbach, ''Sky & Telescope'', June 3, 2019.</ref> თუმცა, თანამგზავრები აღჭურვილია კრიპტონით მომუშავე ჰოლის ძრავებით, რომლებიც საშუალებას აძლევს მათ, სიცოცხლის ვადის ამოწურვის შემდეგ ორბიტიდან გავიდნენ. ისინი ასევე შექმნილია ისე, რომ ავტონომიურად აიცილონ თავიდან შეჯახებები აღმავალი თვალთვალის მონაცემების საფუძველზე.<ref>{{cite web|title=Starlink Block v1.0|url=https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|access-date=July 1, 2021|publisher=space.skyrocket.de|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117160214/https://space.skyrocket.de/doc_sdat/starlink-v1-0.htm|url-status=live}}</ref> 2022 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა Starshield, პროგრამა, რომელიც ითვალისწინებს სამხედრო ან სამთავრობო ორგანიზაციების ტვირთის ინტეგრირებას Starlink-ისგან წარმოებულ თანამგზავრულ ავტობუსში. კოსმოსური განვითარების სააგენტო კოსმოსური რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემისთვის თანამგზავრების მომწოდებელი მთავარი მომხმარებელია.<ref>{{cite news | url=https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | title=Musk's SpaceX wins Pentagon award for missile tracking satellites | work=Reuters | date=October 5, 2020 | access-date=December 13, 2022 | archive-date=December 11, 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221211175715/https://www.reuters.com/article/uk-space-exploration-spacex-satellites-idUKKBN26Q3A5 | url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX – Starshield |url=https://www.spacex.com/starshield/ |access-date=December 13, 2022 |website=spacex.com |archive-date=December 14, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214061704/https://www.spacex.com/starshield/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის ივნისში SpaceX-მა წარმოადგინა Starlink-ის ანტენების კომპაქტური ვერსია, „Starlink Mini“, რომელიც შექმნილია მობილური თანამგზავრული ინტერნეტით სარგებლობისთვის. ადრეული წვდომის ვერსიაში ის 599 დოლარად იყო შემოთავაზებული და საბაზისო მოდელზე უფრო ძვირი ღირდა. Mini ანტენა, სტანდარტული ვერსიის ზომის ნახევარი და წონის ერთი მესამედი, აღჭურვილი იყო ჩაშენებული WiFi როუტერით, დაბალი ენერგომოხმარებით და 100 მბიტ/წმ-ზე მეტი ჩამოტვირთვის სიჩქარით.<ref>{{cite news|last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX unveils backpack-sized 'Starlink Mini' satellite internet antenna for $599 |date=June 20, 2024 |url=https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20240626174646/https://www.cnbc.com/2024/06/20/spacex-unveils-starlink-mini-satellite-internet-antenna-for-599.html |archive-date=June 26, 2024 |access-date=June 27, 2024}}</ref> == სხვა პროექტები == === Hyperloop === 2015 წლის ივნისში, SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ ის Hyperloop-ის შეჯიბრს დააფინანსებდა და SpaceX-ის შტაბ-ბინასთან ახლოს 1.6 კმ (0.99 მილი) სიგრძის ქვემასშტაბიან სატესტო ტრასას ააშენებდა შეჯიბრებითი ღონისძიებებისთვის.<ref name="nbc20150615">{{cite web |author=Boyle |first=Alan |date=June 15, 2015 |title=Elon Musk's SpaceX Plans Hyperloop Pod Races at California HQ in 2016 |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301034956/http://www.nbcnews.com/tech/innovation/elon-musks-spacex-plans-hyperloop-pod-races-california-hq-2016-n375386 |archive-date=March 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NBC}}</ref><ref name="spacex-competition201506">{{cite web|url=http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|title=Spacex Hyperloop Pod Competition|publisher=SpaceX|date=June 2015|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archive-date=July 14, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150714105843/http://www.spacex.com/sites/spacex/files/spacex_hyperloop_pod_competition.pdf|archivedate=ივლისი 14, 2015}}</ref> კომპანიამ ყოველწლიური შეჯიბრი 2017 წლიდან 2019 წლამდე ჩაატარა.<ref>{{cite news |last1=Bonasio |first1=Alice |title=Is it time to take the Hyperloop seriously? |url=https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |access-date=April 21, 2021 |work=Ars Technica |date=March 4, 2018 |language=en-us |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421143836/https://arstechnica.com/cars/2018/03/is-it-time-to-take-the-hyperloop-seriously/ |url-status=live }}</ref> ===COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამა=== ექიმებთან და აკადემიურ მკვლევარებთან თანამშრომლობით, SpaceX-მა ყველა თანამშრომელი მიიწვია 2020 წელს COVID-19 ანტისხეულების ტესტირების პროგრამის შექმნაში მონაწილეობის მისაღებად. ამგვარად, 4300 თანამშრომელმა ნებაყოფლობით ჩააბარა სისხლის ნიმუშები, რის შედეგადაც გამოქვეყნდა რეცენზირებული სამეცნიერო ნაშრომი, რომელშიც SpaceX-ის რვა თანამშრომელი თანაავტორად იყო მიჩნეული და ვარაუდობდნენ, რომ COVID-19 ანტისხეულების გარკვეული დონე შეიძლება უზრუნველყოფდეს ვირუსის წინააღმდეგ ხანგრძლივ დაცვას.<ref>{{cite news |url= https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |title= Elon Musk got 4,000 SpaceX workers to join a COVID-19 study. Here's what he learned. |website= [[The Wall Street Journal]] |via= [[Fox Business]] |first= Sarah |last= Krouse |date= February 21, 2021 |access-date= February 21, 2021 |archive-date= February 23, 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20210223031740/https://www.foxbusiness.com/technology/elon-musk-got-4000-spacex-workers-to-join-a-covid-19-study-heres-what-he-learned |url-status= live }}</ref><ref>{{cite journal|title= Discrete SARS-CoV-2 antibody titers track with functional humoral stability |journal= [[Nature Communications]] | doi = 10.1038/s41467-021-21336-8 |first1= Yannic C. |last1= Bartsch |first2= Stephanie |last2= Fischinger |first3= Sameed M. |last3= Siddiqui |first4= Zhilin |last4= Chen |first5= Jingyou |last5= Yu |first6= Makda |last6= Gebre |first7= Caroline |last7= Atyeo |first8= Matthew J. |last8= Gorman |first9= Alex Lee |last9= Zhu |first10= Jaewon |last10= Kang |first11= John S. |last11= Burke |first12= Matthew |last12= Slein |first13= Matthew J. |last13= Gluck |first14= Samuel |last14= Beger |first15= Yiyuan |last15= Hu |first16=Justin |last16= Rhee |first17= Eric |last17= Petersen |first18= Benjamin |last18= Mormann |first19= Michael |last19= de St Aubin |first20= Mohammad A. |last20= Hasdianda |first21= Guruprasad |last21= Jambaulikar |first22=Edward W. |last22= Boyer |first23=Pardis C. |last23= Sabeti |author-link23= Pardis Sabeti |first24= Dan H. |last24= Barouch |author-link24= Dan Barouch |first25= Boris D. |last25= Julg |first26= Elon R. |last26= Musk |author-link26= Elon Musk |first27= Anil S. |last27= Menon |first28= Douglas A. |last28= Lauffenburger |author-link28= Doug Lauffenburger |first29= Eric J. |last29= Nilles |first30= Galit |last30= Alter |author-link30= Galit Alter |date=February 15, 2021 |volume= 12 |issue= 1 |page= 1018 |pmid= 33589636 |pmc= 7884400 |bibcode= 2021NatCo..12.1018B |doi-access= free | issn = 2041-1723}}</ref> ===სხვა=== 2018 წლის ივლისში, მასკმა თავის თანამშრომლებს მინი-წყალქვეშა ნავის აშენება მოაწყო, რათა ტაილანდში დატბორილ გამოქვაბულში ჩარჩენილი ბავშვების გადარჩენაში დახმარებოდა.<ref name="ArsTechSubmarine">{{Cite web |last=Lee |first=Timothy B. |date=July 10, 2018 |title=Thai official: Elon Musk's submarine "not practical for this mission" [Updated] |url=https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200919045304/https://arstechnica.com/science/2018/07/thai-official-elon-musks-submarine-not-practical-for-this-mission/ |archive-date=September 19, 2020 |access-date=September 13, 2020 |website=Ars Technica}}</ref> საერთაშორისო სამაშველო მყვინთავთა ჯგუფის ხელმძღვანელმა, რიჩარდ სტენტონმა, მასკს მოუწოდა, წყალდიდობის გაუარესების შემთხვევაში, დამხმარე საშუალებად ემუშავა აპარატის აშენებაზე. თუმცა, სტენტონმა მოგვიანებით დაასკვნა, რომ მინი-წყალქვეშა ნავი არ იმუშავებდა და თქვა, რომ მასკის ჩართულობამ „სამაშველო სამუშაოებიდან ყურადღება გადაიტანა“.<ref>{{cite news |last1=Wong |first1=Julia Carrie |author-link=Julia Carrie Wong |date=December 5, 2019 |title=Elon Musk trial: Vernon Unsworth says entrepreneur's tweets 'humiliated' him |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |url-status=live |access-date=May 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220513154947/https://www.theguardian.com/technology/2019/dec/04/elon-musk-trial-twitter-thai-rescue |archive-date=May 13, 2022}}</ref><ref>{{cite tweet |number=1016684366083190785 |user=elonmusk |title=The former Thai provincial governor (described inaccurately as "rescue chief") is not the subject matter expert. [...] |first=Elon |last=Musk |access-date=July 19, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180718112856/https://twitter.com/elonmusk/status/1016684366083190785 |archive-date=July 18, 2018 |url-status=live}}</ref> SpaceX-ისა და The Boring Company-ის ინჟინრებმა მინი-წყალქვეშა ნავი Falcon 9-ის თხევადი ჟანგბადის გადამცემი მილისგან რვა საათში ააშენეს და პირადად მიიტანეს ტაილანდში. <ref>{{cite news |last1=Ferris |first1=Robert |date=July 10, 2018 |title=Elon Musk says his 'mini-submarine' can be used for other things |publisher=[[CNBC]] |url=https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |url-status=live |access-date=July 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180713075037/https://www.cnbc.com/2018/07/10/elon-musk-says-his-mini-submarine-can-be-used-for-other-things.html |archive-date=July 13, 2018}}</ref><ref>{{cite web |date=July 8, 2018 |title=Tested for Thailand, SpaceX's makeshift mini-sub could serve as space escape pod |url=https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191207165300/https://www.geekwire.com/2018/tested-thailand-spacexs-makeshift-mini-sub-serve-space-escape-pod/ |archive-date=December 7, 2019 |access-date=December 7, 2019 |website=GeekWire.com}}</ref> ტაილანდის ხელისუფლებამ საბოლოოდ უარი თქვა წყალქვეშა ნავის გამოყენებაზე, რადგან განაცხადა, რომ ის სამაშველო მისიისთვის პრაქტიკული არ იყო.<ref name="ArsTechSubmarine" /> == ობიექტები == SpaceX-ის შტაბ-ბინა მდებარეობს SpaceX Starbase-ში, ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, სადაც ის აწარმოებს და უშვებს თავის Starship-ის ხომალდს. თუმცა, კომპანიის ოპერაციების უმეტესობა ხორციელდება ჰოთორნში, კალიფორნიის შტატში, მდებარე ოფისიდან, სადაც ადრე იყო მისი შტაბ-ბინა, სადაც ის ამზადებს Falcon-ის რაკეტებსა და Dragon-ის კოსმოსურ ხომალდს და სადაც განთავსებულია მისიის მართვის ცენტრი. კომპანია ასევე მართავს Starlink-ის თანამგზავრების წარმოების ობიექტს რედმონდში, ვაშინგტონის შტატში, რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ობიექტს მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში,<ref name="bloomberg2021">{{cite news |last1=Hull |first1=Dana |last2=Chapa |first2=Sergio |title=Elon's Texas Empire |url=https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105220210/https://www.bloomberg.com/features/elon-musk-texas-tesla-spacex-2021/ |archive-date=November 5, 2021 |access-date=January 8, 2022 |work=bloomberg.com}}</ref> და ინარჩუნებს ოფისს ვაშინგტონის შტატში, ძირითადი სამთავრობო მომხმარებლების მახლობლად.<ref>{{Cite web |last=Hennigan |first=W.J. |date=January 31, 2011 |title=SpaceX to open a new office in the Washington, D.C., area |url=https://www.latimes.com/archives/blogs/money-company/story/2011-01-31/spacex-to-open-a-new-office-in-the-washington-d-c-area |access-date=August 22, 2024 |website=Los Angeles Times |language=en-US}}</ref> SpaceX-ს აქვს ორი აქტიური გაშვების წერტილი ფლორიდაში, ერთი აქტიური გაშვების წერტილი კალიფორნიაში და ერთი აქტიური გაშვების წერტილი Starbase-ში, ტეხასის შტატში. === Hawthorne, CA: Falcon and Dragon manufacturing, mission control === [[File:Iridium-4 Mission (25557986177).jpg|thumb|upright=1.2|SpaceX office in Hawthorne, California at night during a Falcon 9 launch from [[Vandenberg Space Force Base]]]] SpaceX ლოს-ანჯელესის გარეუბან ჰოთორნში, კალიფორნიაში, დიდ ობიექტს მართავს. სამსართულიან შენობაში, რომელიც თავდაპირველად Northrop Corporation-მა Boeing 747-ის ფიუზელაჟების ასაგებად ააშენა,<ref name="pm">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=January 20, 2012 |title=Inside SpaceX: We Visit the Company's California Headquarters{{snd}}Slide 3 |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306040700/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/g768/inside-spacex-we-visit-the-companys-california-headquarters/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Popular Mechanics}}</ref> განთავსებულია SpaceX-ის საოფისე სივრცე, მისიის კონტროლი და Falcon 9-ის წარმოების ობიექტები.<ref name="arstechnica_2019">{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |date=July 26, 2019 |title=SpaceX's Starship prototype has taken flight for the first time |url=https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190804140323/https://arstechnica.com/science/2019/07/spacexs-starship-prototype-has-taken-flight-for-the-first-time/ |archive-date=August 4, 2019 |access-date=March 16, 2021 |work=Ars Technica |language=en-us}}</ref> ამ ტერიტორიაზე აშშ-ში კოსმოსური სექტორის შტაბ-ბინების, ობიექტებისა და შვილობილი კომპანიების ერთ-ერთი უდიდესი კონცენტრაციაა, მათ შორის Boeing/McDonnell Douglas-ის მთავარი თანამგზავრული შენობის კამპუსები, The Aerospace Corporation, Raytheon, NASA-ს რეაქტიული ძრავების ლაბორატორია, აშშ-ის კოსმოსური ძალების კოსმოსური სისტემების სარდლობა ლოს-ანჯელესის საჰაერო ძალების ბაზაზე, Lockheed Martin, BAE Systems, Northrop Grumman და AECOM და ა.შ., აეროკოსმოსური ინჟინრებისა და კოლეჯის ინჟინერიის ბოლო კურსდამთავრებულების დიდი ჯგუფით.<ref name="pm" /> SpaceX თავისი რაკეტებისა და სარაკეტო ძრავების წარმოებაში მაღალი ხარისხის ვერტიკალურ ინტეგრაციას იყენებს. SpaceX რაკეტის ძრავებს, რაკეტის საფეხურებს, კოსმოსურ ხომალდებს, ძირითად ავიონიკას და ყველა პროგრამულ უზრუნველყოფას საკუთარ ჰოთორნის ქარხანაში ამზადებს, რაც უჩვეულოა კოსმოსური ინდუსტრიისთვის.<ref name=A&Ssmithsonian201201 /> ჰოთორნის ქარხანა SpaceX-ის შტაბ-ბინა 2024 წლის აგვისტომდე იყო. თუმცა, SpaceX-ის შტაბ-ბინის გადატანის ნაბიჯი დიდწილად სიმბოლურად აღიქმებოდა, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში, რადგან ობიექტი კომპანიის ოპერაციებს დაავალებს.<ref name="Clark 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=July 17, 2024 |title=Elon Musk says SpaceX and X will relocate their headquarters to Texas |url=https://arstechnica.com/space/2024/07/elon-musk-says-spacex-and-x-will-relocate-their-headquarters-to-texas/ |access-date=August 22, 2024 |website=Ars Technica |language=en-us}}</ref> === Boca Chica, TX: Starship manufacturing, launch === {{Main|SpaceX Starbase}} [[File:The Boca Chica Rocket Factory.jpg|thumb|The Starship assembly building at [[SpaceX Starbase]] in Texas]] SpaceX აწარმოებს და აფრენს Starship-ის სატესტო ხომალდებს SpaceX Starbase-დან ბრაუნსვილის მახლობლად, ტეხასის შტატში, SpaceX-ის Starbase-დან, რომელიც მდებარეობს ბოკა ჩიკაში, ბრაუნსვილის მახლობლად. გამშვები ობიექტის პირველი გეგმები 2014 წლის აგვისტოში გამოაცხადა.<ref>{{cite web |date=August 4, 2014 |title=Gov. Perry Announces State Incentives Bringing SpaceX Commercial Launch Facility, 300 Jobs to the Brownsville Area |url=http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20140829013047/http://governor.state.tx.us/news/press-release/20001/ |archive-date=August 29, 2014 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Office of the Governor Rick Perry}}</ref><ref>{{cite web |author=Berger |first=Eric |date=August 4, 2014 |title=Texas, SpaceX announce spaceport deal near Brownsville |url=http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170227052306/http://www.mysanantonio.com/news/local/article/Texas-SpaceX-announce-spaceport-deal-near-5667434.php |archive-date=February 27, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=MySanAntonio.com}}</ref> ფედერალურმა ავიაციის ადმინისტრაციამ (FAA) ნებართვა 2014 წლის ივლისში გასცა.<ref>{{cite web |author=David |first=Leonard |date=July 15, 2014 |title=SpaceX receives FAA approval for proposed spaceport in Texas |url=https://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202014713/http://www.cbsnews.com/news/spacex-receives-faa-approval-for-proposed-spaceport-in-texas/ |archive-date=February 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=CBS News}}</ref> SpaceX-მა ახალი გამშვები ობიექტის მშენებლობა 2014 წელს დაიწყო, მშენებლობა კი 2015 წლის მეორე ნახევარში დაიწყო,<ref name="sn20140922">{{cite web |author=Foust |first=Jeff |date=September 22, 2014 |title=SpaceX Breaks Ground on Texas Spaceport |url=http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160529183729/http://spacenews.com/41957spacex-breaks-ground-on-texas-spaceport/ |archive-date=May 29, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ობიექტიდან პირველი სუბორბიტალური გაშვებები 2019 წელს<ref name="arstechnica_2019" /> განხორციელდა, ხოლო ორბიტალური გაშვებები 2023 წელს დაიწყო. SpaceX-ს Starbase ობიექტის გარემოზე ზემოქმედების გამო გაზრდილი შემოწმება დაეკისრა.<ref>{{Cite news |last=Lingle |first=Brandon |date=August 16, 2024 |title=SpaceX's South Texas rocket operation facing international scrutiny |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-international-scrutiny-texas-19660601.php |work=San Antonio Express-News}}</ref><ref name="20210714cnbc-faa">{{cite news |last=Sheetz |first=Michael |date=July 14, 2021 |title=FAA warns SpaceX that massive Starship launch tower in Texas is unapproved |url=https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210904033047/https://www.cnbc.com/2021/07/14/faa-warns-spacex-it-has-not-approved-new-texas-launch-site-tower.html |archive-date=September 4, 2021 |access-date=September 24, 2021 |publisher=CNBC}}</ref><ref>{{cite news |last=Koren |first=Marina |date=February 11, 2020 |title=Why SpaceX Wants a Tiny Texas Neighborhood So Badly |url=https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210815024453/https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/02/space-x-texas-village-boca-chica/606382/ |archive-date=August 15, 2021 |access-date=September 24, 2021 |work=The Atlantic}}</ref> 2024 წლის აგვისტოში, ტეხასის გარემოსდაცვითი ხარისხის კომისიამ SpaceX დაადანაშაულა გარემოსდაცვითი რეგულაციების დარღვევაში, ბოკა ჩიკას გამშვები ობიექტის მახლობლად წყალში დამაბინძურებლების განმეორებით გაშვებით.<ref>{{Cite web |last=Kolodny |first=Lora |date=August 12, 2024 |title=SpaceX repeatedly polluted waters in Texas this year, regulators found |url=https://www.cnbc.com/2024/08/12/spacex-repeatedly-polluted-waters-in-texas-tceq-epa-found.html |access-date=August 25, 2024 |website=CNBC |language=en}}</ref> გარემოს დაცვის სააგენტომ SpaceX-ს დაახლოებით 150,000 USD ოდენობის ჯარიმა დააკისრა „სამრეწველო ჩამდინარე წყლების“ სავარაუდო ჩაშვებისა და სუფთა წყლის შესახებ კანონის დარღვევისთვის.<ref>{{Cite web |last=Lingle |first=Brandon |date=September 12, 2024 |title=SpaceX fined nearly $150,000 by the EPA for wastewater violations |url=https://www.expressnews.com/business/article/spacex-fine-epa-clean-water-violations-19757884.php |access-date=September 12, 2024 |website=San Antonio Express-News |language=en}}</ref> === McGregor, TX: Rocket Development and Test Facility === {{Main|SpaceX Rocket Development and Test Facility}} [[File:2008 SpaceX's Rocket Development facility, McGregor, TX.jpg|thumb|upright=1.2|Aerial view of the SpaceX McGregor engine testing facility, 2008]] SpaceX-ის რაკეტების შემუშავებისა და ტესტირების ცენტრი მაკგრეგორში, ტეხასის შტატში, რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრია. SpaceX-ის მიერ წარმოებული ყველა რაკეტის ძრავა და ძრავა საბოლოო ტესტირებისთვის მაკგრეგორში უნდა გაიაროს, რის შემდეგაც ისინი ფრენის მისიებში გამოიყენება.<ref name="wired201210102">{{cite news |last=Paur |first=Jason |date=October 10, 2012 |title=Inside SpaceX's Texas Rocket-Testing Facility |url=https://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130109012656/http://www.wired.com/autopia/2012/10/spacex-texas-rocket-test/ |archive-date=January 9, 2013 |access-date=December 31, 2012 |newspaper=Wired}}</ref><ref name="nsfdc20130620">{{cite news |last=Bergin |first=Chris |date=June 20, 2013 |title=Reducing risk via ground testing is a recipe for SpaceX success |url=http://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118211052/https://www.nasaspaceflight.com/2013/06/reducing-risk-ground-testing-recipe-spacex-success/ |archive-date=January 18, 2017 |access-date=August 21, 2013 |newspaper=NASAspaceflight.com}}</ref> ცენტრი ასევე სხვადასხვა კომპონენტისა და ძრავების ტესტირების ადგილს წარმოადგენს კვლევისა და განვითარების პროცესში.<ref name="wt20111222">{{cite news |last1=Sanchez |first1=Sandra |date=December 22, 2011 |title=SpaceX: Blasting into the future — A Waco Today interview with Elon Musk |url=http://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180730020838/https://www.wacotrib.com/waco_today_magazine/spacex-blasting-into-the-future-a-waco-today-interview-with/article_6710295c-9151-59ba-b091-99aeade5beff.html |archive-date=July 30, 2018 |access-date=October 7, 2015 |work=Waco Tribune}}</ref> ძრავების ტესტირების გარდა, დაშვებისა და აღდგენის შემდეგ, Dragon-ის კოსმოსური ხომალდი მაკგრეგორში ჩერდება, რათა მათი საშიში ჰიპერგოლური საწვავის ამოღება მოხდეს, სანამ კაფსულები ჰოთორნში განახლებისთვის გააგრძელებენ გზას.<ref name="wired201210102" /> SpaceX ცენტრს მსოფლიოში ყველაზე მოწინავე და აქტიურ რაკეტების ძრავების ტესტირების ცენტრად მიიჩნევს და აცხადებს, რომ ტარიგი: გახსნის დღიდან ობიექტში 7000-ზე მეტი ტესტი ჩატარდა, შვიდი ძრავის ტესტირება ტიპიურ დღეს, ათზე მეტ სატესტო სტენდზე.<ref name="shotwell201503317">{{cite web |author=Gwynne Shotwell |date=March 17, 2015 |title=Statement Of Gwynne Shotwell, President & Chief Operating Officer, Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX) |url=http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160128041905/http://docs.house.gov/meetings/AS/AS29/20150317/103135/HHRG-114-AS29-Wstate-ShotwellG-20150317.pdf |archive-date=January 28, 2016 |access-date=January 11, 2016 |work=Congressional testimony |publisher=US House of Representatives, Committee On Armed Services Subcommittee On Strategic Forces |quote=''SpaceX’s 4,000 acre Rocket Development Facility in Central Texas includes 12 test stands that support engine component testing; design, qualification and acceptance testing of Merlin engines; structural testing of the first and second stages; and fully integrated stage testing for full mission durations. The state-of-the-art facility has remote and/or automatic controls and high-speed data acquisition systems, and post test data are available for analysis upon test completion.''}}</ref> კომპანიის სხვა ობიექტებთან შედარებით დაბალი პროფილის მიუხედავად, ის SpaceX-ის ოპერაციების კრიტიკულ ნაწილს წარმოადგენს და კომპანიის პრეზიდენტი და ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი თავის მთავარ ოფისს მაკგრეგორში ინარჩუნებს.<ref name=":0">{{Cite AV media |url=https://house.texas.gov/videos/20813 |title=Testimony to the Texas House of Representatives Committee on Appropriations |date=September 24, 2024 |last=Shotwell |first=Gwynne |type=video |language=en-US |time=28:23}}</ref><ref name="wired201210102" /> თავდაპირველად, მეორე მსოფლიო ომის დროს Bluebonnet Ordnance Plant-ის ადგილას მდებარეობდა,<ref name="wt20111222" /> ობიექტი მოგვიანებით Beal Aerospace-მა გამოიყენა, სანამ 2003 წელს SpaceX-მა არჩია.<ref>U.S. Federal Aviation Administration (November 2011) [https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf "Final Environmental Assessment for Issuing an Experimental Permit to SpaceX for Operation of the Grasshopper Vehicle at the McGregor Test Site, Texas"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170513140146/https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ast/media/20111110%20SpaceX%20Grasshopper%20Final%20EA.pdf|date=May 13, 2017}}, p. 1.</ref> კომპანიამ მას შემდეგ მნიშვნელოვნად გააფართოვა იგი 2003 წელს არსებული 256 აკრიდან (104 ჰა)<ref name="wt20111222" /> 2015 წლისთვის 4000 აკრიდან (1600 ჰა) <ref name="shotwell201503317" /> 2021 წლის ივლისში SpaceX-მა გამოაცხადა მაკგრეგორში Raptor ძრავების მეორე საწარმოო ობიექტის აშენების გეგმების შესახებ. მოსალოდნელია, რომ ეს გაფართოება მნიშვნელოვნად გაზრდის SpaceX-ის წარმოების სიმძლავრეს, რომლის მიზანიც წელიწადში 800-დან 1000-მდე Raptor ძრავის წარმოებაა.<ref name="dallasnews202107">Elon Musk says SpaceX’s next Texas venture will be a rocket engine factory near Waco, https://www.dallasnews.com/business/technology/2021/07/10/elon-musk-says-spacexs-next-texas-venture-will-be-a-rocket-engine-factory-near-waco/, [[Dallas Morning News]] July 10, 2021, access-date11 July 2021.</ref><ref name="spacex20210710">{{cite tweet |number=1413909599711907845 |user=elonmusk |title=We are breaking ground soon on a second Raptor factory at SpaceX Texas test site. This will focus on volume production of Raptor 2, while California factory will make Raptor Vacuum & new, experimental designs. |date=July 10, 2021}}</ref> === Starlink-ის წარმოების ობიექტები === [[File:Starlink dish 01.webp|upright|thumb|Starlink user terminal on the sidewalk of a residential home.]] SpaceX-ის Starlink-ის შვილობილი კომპანია ორ ძირითად ობიექტზე ოპერირებს. თანამგზავრების წარმოება ვაშინგტონის შტატის ქალაქ სიეტლთან ახლოს ხდება, ხოლო მომხმარებლის ტერმინალების წარმოება ტეხასის შტატის ქალაქ ოსტინთან ახლოს. Starlink-ის თანამგზავრების განვითარებისა და წარმოების ოპერაციების კამპუსი 314,000 კვადრატულ ფუტზე (29,200 მ2) მეტ ფართობს იკავებს, სულ მცირე ექვს შენობაში, რომლებიც რედმონდში, ვაშინგტონში, სიეტლის აღმოსავლეთით მდებარეობს. პირველი შენობა 2015 წლის დასაწყისში გაიხსნა,<ref>{{Cite news |last=Bishop |first=Todd |date=January 13, 2015 |title=SpaceX's new Seattle-area office is in Redmond; Elon Musk to visit region this week |url=https://www.geekwire.com/2015/spacexs-new-seattle-area-office-redmond-elon-musk-visit-region-week/ |access-date=August 22, 2024 |work=GeekWire}}</ref> ხოლო კომპანია მოგვიანებით ხუთ შენობაში გაფართოვდა რედმონდ რიჯის კორპორატიულ ცენტრში.<ref>{{cite news |date=January 27, 2017 |title=SpaceX adds a big new lab to its satellite development operation in Seattle area |url=https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181012053923/https://www.geekwire.com/2017/spacex-lab-satellite-development-redmond/ |archive-date=October 12, 2018 |access-date=October 11, 2018 |publisher=GeekWire}}</ref><ref>{{Cite web |date=April 8, 2021 |title=SpaceX expands its satellite operation in Redmond |url=https://www.seattletimes.com/business/boeing-aerospace/spacex-expands-its-satellite-operation-in-redmond/ |access-date=August 22, 2024 |website=The Seattle Times |language=en-US}}</ref> Starlink-მა მომხმარებლის ტერმინალების წარმოების ობიექტი ტეხასის შტატის ქალაქ ბასტროპში, ოსტინის აღმოსავლეთით, 2023 წლის დეკემბერში გახსნა. ოპერირების პირველი ცხრა თვის განმავლობაში, ერთი მილიონი კვადრატული ფუტის (93,000 მ2) ფართობის ობიექტმა ერთი მილიონი მომხმარებლის ტერმინალი გამოუშვა და შეერთებულ შტატებში ბეჭდური მიკროსქემების უდიდესი ქარხანა გამხდარიყო.<ref>{{Cite web |last=Kan |first=Michael |date=September 27, 2024 |title=Starlink Predicts Huge Growth for Printed Circuit Board Production in Texas |url=https://www.pcmag.com/news/starlink-predicts-huge-growth-for-printed-circuit-board-production-in-texas |access-date=September 29, 2024 |website=PCMAG |language=en}}</ref> === გაშვების ობიექტები === [[File:Falcon Heavy Side Boosters landing on LZ1 and LZ2 - 2018 (25254688767).jpg|thumb|Falcon Heavy Side Boosters landing on [[Landing Zones 1 and 2|LZ1]] and LZ2 at Cape Canaveral]] SpaceX მართავს ოთხ ორბიტალურ გაშვების ადგილს: კეიპ კანავერალის კოსმოსური ძალების სადგურსა და კენედის კოსმოსურ ცენტრში ფლორიდაში, ასევე ვანდენბერგის კოსმოსური ძალების ბაზაზე კალიფორნიაში Falcon-ის რაკეტებისთვის, და Starbase-ზე ბრაუნსვილთან ახლოს, ტეხასის შტატში, Starship-ისთვის. SpaceX-მა მიუთითა, რომ ისინი ხედავენ ნიშას ოთხივე ორბიტალური ობიექტისთვის და რომ მათ აქვთ საკმარისი გაშვების ბიზნესი თითოეული მოედნის შესავსებად.<ref name="sn20130802">{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=August 2, 2013 |title=SpaceX Appetite for U.S. Launch Sites Grows |url=http://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163708/https://spacenews.com/36587spacex-appetite-for-us-launch-sites-grows/ |archive-date=August 2, 2023 |access-date=November 24, 2022 |publisher=SpaceNews}}</ref> ვანდენბერგის გაშვების ადგილი უზრუნველყოფს მაღალი დახრილობის ორბიტებს (66–145°), ხოლო კეიპ კანავერალი და კენედი უზრუნველყოფენ საშუალო დახრილობის ორბიტებს (28.5–55°).<ref>{{Cite book|last=SpaceX|title=Falcon User's Guide|publisher=SpaceX|year=2021|url=https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|page=11|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 8, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231208111712/https://www.spacex.com/media/falcon-users-guide-2021-09.pdf|url-status=live}}</ref> უფრო დიდი დახრილობები, მათ შორის SSO, შესაძლებელია ფლორიდიდან კუბის გადაფრენით.<ref>{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|title=SpaceX launches first polar orbit mission from Florida in decades|date=August 31, 2020|access-date=January 21, 2024|archive-date=December 24, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221224083425/https://spaceflightnow.com/2020/08/31/spacex-launches-first-polar-orbit-mission-from-florida-in-decades/|url-status=live}}</ref> მას შემდეგ, რაც ის პენსიაზე გავიდა, Falcon 1-ის ყველა გაშვება განხორციელდა რონალდ რეიგანის სახელობის ბალისტიკური რაკეტების თავდაცვის სატესტო ადგილზე, მარშალის კუნძულების ომელეკის კუნძულზე.<ref>{{cite web |last1=Spudis |first1=Paul D. |title=The Tale of Falcon 1 |url=https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |website=Air & Space Magazine |access-date=May 20, 2021 |language=en |archive-date=March 2, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210302054826/https://www.airspacemag.com/daily-planet/the-tale-of-falcon-1-5193845/ |url-status=live }}</ref> 2007 წლის აპრილში პენტაგონმა დაამტკიცა SpaceX-ის მიერ კეიპ კანავერალის კოსმოსური გაშვების კომპლექსის 40-ის (SLC-40) გამოყენება.<ref>{{cite news |last1=Wolf |first1=Jim |title=U.S. lets SpaceX operate at Cape Canaveral |url=https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |access-date=April 21, 2021 |work=Reuters |date=April 26, 2007 |language=en |archive-date=April 21, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421140153/https://www.reuters.com/article/us-space-usa-launch-idUSWBT00688620070426 |url-status=live }}</ref> ეს ადგილი 2010 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის გაშვებისთვის, ძირითადად დედამიწის დაბალ და გეოსტაციონარურ ორბიტებზე. კანავერალის კეიპში მდებარე ყოფილი გამშვები კომპლექსი 13, რომელსაც ამჟამად 1 და 2 სადესანტო ზონები ეწოდა, 2015 წლიდან გამოიყენება Falcon 9-ის პირველი ეტაპის გამაძლიერებელი დაშვებისთვის.<ref>{{cite web |last1=Howell |first1=Elizabeth |title=See the Evolution of SpaceX's Rockets in Pictures |url=https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |website=Space.com |access-date=April 21, 2021 |language=en |date=May 21, 2020 |archive-date=April 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413052441/https://www.space.com/40547-spacex-rocket-evolution.html |url-status=live }}</ref> [[File:Launch of Falcon 9 carrying CASSIOPE (130929-F-ET475-012).jpg|thumb|SpaceX west coast launch facility at [[Vandenberg Space Force Base]], during the launch of [[CASSIOPE]]]] Vandenberg-ის კოსმოსური გამშვები კომპლექსი 4 (SLC-4E) სამხედროებისგან იჯარით იქნა აღებული 2011 წელს და გამოიყენება პოლარულ ორბიტებზე ტვირთის გადასატანად. ვანდენბერგის ადგილს შეუძლია როგორც Falcon 9-ის, ასევე Falcon Heavy-ის მანქანების გაშვება,<ref name="nsf20110405">{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=April 5, 2011 |title=SpaceX: Falcon Heavy, Falcon 9 tag team set to share 20 launches a year |url=https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306035528/https://www.nasaspaceflight.com/2011/04/spacex-falcon-heavy-tag-team-share-20-launches-year/ |archive-date=March 6, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref> მაგრამ არ შეუძლია დაბალი დახრილობის ორბიტებზე გაშვება. მეზობელი SLC-4W 2015 წელს გამაძლიერებელი დაშვებისთვის გადაკეთდა სადესანტო ზონა 4-ად.<ref>{{cite web|url=https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|title=SpaceX Falcon 9 launches with SAOCOM 1A and nails first West Coast landing|date=October 7, 2018|publisher=NASASpaceFlight.com|access-date=February 11, 2019|archive-date=January 9, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190109031024/https://www.nasaspaceflight.com/2018/10/spacex-falcon-9-saocom-1a-launch-west-coast-landing/|url-status=live}}</ref> 2014 წლის 14 აპრილს SpaceX-მა ხელი მოაწერა 20-წლიან იჯარის ხელშეკრულებას კენედის კოსმოსური ცენტრის გამშვები კომპლექსი 39A-სთვის.<ref>{{citation-attribution|1={{cite news|url=https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad|title=NASA, SpaceX Sign Property Agreement for Historic Launch Pad|last=Granath|first=Bob|date=March 24, 2015|publisher=NASA|access-date=March 29, 2018|archive-date=February 7, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180207070227/https://www.nasa.gov/content/nasa-spacex-sign-property-agreement-for-historic-launch-pad/|url-status=live}} }}</ref> შემდგომში, პლატფორმა მოდიფიცირებული იქნა Falcon 9-ისა და Falcon Heavy-ს გაშვების მხარდასაჭერად. 2024 წლის მონაცემებით, ეს ერთადერთი პლატფორმაა, რომელიც მხარს უჭერს Falcon Heavy-ს გაშვებას. SpaceX-მა თავისი პირველი ეკიპაჟიანი მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 39A გაშვების პლატფორმიდან 2020 წლის 30 მაისს გაუშვა.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|title=NASA, Partners Update Commercial Crew Launch Dates{{snd}}Commercial Crew Program|website=blogs.nasa.gov|date=February 6, 2019 |access-date=February 11, 2019|archive-date=February 6, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190206231623/https://blogs.nasa.gov/commercialcrew/2019/02/06/nasa-partners-update-commercial-crew-launch-dates/|url-status=live}} }}</ref> პლატფორმის 39A მომზადება 2019 წლიდან მიმდინარეობს Starship-ის გაშვების საბოლოო განსახორციელებლად. ტეხასის შტატის ქალაქ ბოკა ჩიკაში FAA-ს მიერ გაშვების ნებართვების გაცემის შეფერხების გამო, 39A Starship-ის მომზადება 2022 წელს დაჩქარდა.<ref>{{cite web |last=Ralph |first=Eric |date=February 16, 2022 |title=SpaceX preparing to assemble launch tower for Starship's first Florida pad |url=https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ |url-status=live |access-date=March 16, 2022 |website=Teslarati |archive-date=April 7, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220407070816/https://www.teslarati.com/spacex-starship-first-florida-pad-launch-tower/ }}</ref> == კონტრაქტები== SpaceX-მა NASA-სგან მოიპოვა საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის (ISS) სადემონსტრაციო და ფაქტობრივი მიწოდების კონტრაქტები კომპანიის მიერ შემუშავებული ტექნოლოგიით. SpaceX ასევე სერტიფიცირებულია აშშ-ის სამხედრო ძალებისთვის Evolved Expendable Launch Vehicle-ის კლასის (EELV) ტვირთის გაშვებისთვის. მხოლოდ 2018 წელს დაახლოებით ოცდაათი მისიით, SpaceX-მა კონტრაქტით 12 მილიარდ დოლარზე მეტი შეადგინა.<ref name="about" /> === ტვირთი სკს-ზე === [[File:COTS2 Dragon is berthed.jpg|thumb|The COTS 2 Dragon is berthed to the [[International Space Station]] (ISS) by [[Mobile Servicing System|Canadarm2]]]] 2006 წელს SpaceX-მა მოიგო NASA-ს კომერციული ორბიტალური ტრანსპორტირების სერვისების (COTS) პირველი ფაზის კონტრაქტი, რათა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის მიწოდება ეჩვენებინა, ეკიპაჟის ტრანსპორტირებისთვის შესაძლო კონტრაქტის ვარიანტით.<ref>Dennis Stone, "NASA's Approach to Commercial cargo and Crew Transportation", ''Acta Astronautica'' 63, No. 1-4 (2008): 192–197.</ref> ამ კონტრაქტის ფარგლებში, რომელიც NASA-მ შეიმუშავა კოსმოსური აქტის შეთანხმებების მეშვეობით ახალი შესაძლებლობების განვითარებისთვის „საწყისი თანხის“ უზრუნველსაყოფად, NASA-მ SpaceX-ს 396 მილიონი დოლარი გადაუხადა Dragon კოსმოსური ხომალდის ტვირთის კონფიგურაციის შესამუშავებლად, ხოლო SpaceX-მა თავისი რესურსებით შეიმუშავა Falcon 9 გამშვები მოწყობილობა.<ref>{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=The numbers don't lie{{snd}}NASA's move to commercial space has saved money |url=https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |access-date=December 26, 2021 |work=Ars Technica |date=May 20, 2020 |language=en-us |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133101/https://arstechnica.com/features/2020/05/the-numbers-dont-lie-nasas-move-to-commercial-space-has-saved-money/ |url-status=live }}</ref> როგორც აღმოჩნდა, კოსმოსური აქტის ამ შეთანხმებებმა NASA-ს მილიონობით დოლარი დაზოგა განვითარების ხარჯებიდან, რამაც რაკეტის განვითარება 4-10-ჯერ უფრო იაფი გახადა, ვიდრე მხოლოდ NASA-ს მიერ წარმოებულიყო.<ref name="Zapata 2017" /> 2010 წლის დეკემბერში, SpaceX COTS დემო ფრენის 1 მისიის გაშვებით, SpaceX გახდა პირველი კერძო კომპანია, რომელმაც წარმატებით გაუშვა, ორბიტაზე გაიყვანა და აღადგინა კოსმოსური ხომალდი.<ref name="nasa2010">{{cite web |last1=Siceloff |first1=Steven |title=NASA – SpaceX Launches Success with Falcon 9/Dragon Flight |url=https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |access-date=December 30, 2021 |work=nasa.gov |language=en |archive-date=June 12, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200612214903/https://www.nasa.gov/offices/c3po/home/spacexfeature.html |archivedate=ივნისი 12, 2020 }}</ref> Dragon წარმატებით დაამაგრა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს SpaceX COTS დემო ფრენის 2 დროს 2012 წლის მაისში, რაც კერძო კოსმოსური ხომალდისთვის პირველი შემთხვევა იყო.<ref>{{cite news |author=Chang |first=Kenneth |date=May 22, 2012 |title=Big Day for a Space Entrepreneur Promising More |url=https://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701083413/http://www.nytimes.com/2012/05/23/science/space/spacexs-private-cargo-rocket-heads-to-space-station.html |archive-date=July 1, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=The New York Times}}</ref> კომერციული მიწოდების სერვისები (CRS) არის NASA-ს მიერ 2008 წლიდან 2016 წლამდე გაცემული კონტრაქტების სერია, რომელიც ითვალისწინებდა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტვირთისა და მარაგების მიწოდებას კომერციულად მართული კოსმოსური ხომალდებით. პირველი CRS კონტრაქტები 2008 წელს გაფორმდა და SpaceX-ს 1.6 მილიარდი დოლარი გადაეცა 12 ტვირთის ტრანსპორტირების მისიისთვის, რომლებიც მოიცავდა მიწოდებას 2016 წლამდე.<ref name="spaceflightinsider_2014" /> SpaceX CRS-1, 12 დაგეგმილი მიწოდების მისიიდან პირველი, რომელიც 2012 წლის ოქტომბერში გაეშვა, მიაღწია ორბიტას, დადგა და სადგურზე 20 დღის განმავლობაში დარჩა, სანამ ატმოსფეროში ხელახლა შევიდოდა და წყნარ ოკეანეში ჩავარდებოდა.<ref name=nasa20121028>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|title=NASA Celebrates Dragon's Return|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305001245/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/multimedia/gallery/dragon_splashdown.html|archivedate=მარტი 5, 2016}}</ref> მას შემდეგ CRS მისიები საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე წელიწადში დაახლოებით ორჯერ დაფრინავდა. 2015 წელს NASA-მ გააგრძელა პირველი ფაზის კონტრაქტები SpaceX-ისგან დამატებითი სამი მიწოდების ფრენის შეკვეთით და შემდეგ კიდევ უფრო გააგრძელა კონტრაქტი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე სულ ოცი ტვირთის მისიისთვის.<ref>{{cite web |author=Bergin |first=Chris |date=March 3, 2015 |title=NASA lines up four additional CRS missions for Dragon and Cygnus |url=http://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170130164344/https://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/ |archive-date=January 30, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=NASASpaceFlight.com}}</ref><ref name="spaceflightinsider_2014">{{cite news |author=Rhian |first=Jason |date=September 27, 2014 |title=NASA continues Commercial 'push' with CRS extension |url=http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161020231358/http://www.spaceflightinsider.com/missions/commercial/nasa-continues-commercial-push-crs-extension/ |archive-date=October 20, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Spaceflight Insider}}</ref><ref>{{cite web |author=de Selding |first=Peter B. |date=February 24, 2016 |title=SpaceX wins 5 new space station cargo missions in NASA contract estimated at $700{{spaces}}million |url=http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160224170629/http://spacenews.com/spacex-wins-5-new-space-station-cargo-missions-in-nasa-contract-estimated-at-700-million/ |archive-date=February 24, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> Dragon 1-ის ბოლო მისია, SpaceX CRS-20, საერთაშორისო კოსმოსური სადგურიდან 2020 წლის აპრილში გავიდა და Dragon შემდგომში ექსპლუატაციიდან ამოიღეს. კონტრაქტების მეორე ფაზა 2016 წლის იანვარში გაფორმდა, სადაც SpaceX ერთ-ერთი გამარჯვებული იყო. SpaceX განახლებული Dragon 2 კოსმოსური ხომალდით დამატებით ცხრა CRS ფრენას განახორციელებს.<ref name="NASA-SMSR">{{cite web|date=April 28, 2021|title=SMSR Integrated Master Schedule|url=https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|access-date=May 3, 2021|work=Office of Safety and Mission Assurance|publisher=[[NASA]]|archive-date=June 3, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603205130/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210614003506/https://sma.nasa.gov/docs/default-source/sma-disciplines-and-programs/smsr/smsr-intergrated-master-schedule_24feb2020aab4a269d2a865b9a1a0ff0f003ca228.pdf?sfvrsn=8290faf8_26|archivedate=ივნისი 14, 2021}}</ref><ref name="grc-planned">{{cite web|date=February 25, 2021|title=Microgravity Research Flights|url=https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|access-date=February 27, 2021|work=[[Glenn Research Center]]|publisher=[[NASA]]|archive-date=March 18, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210318095946/https://www1.grc.nasa.gov/space/iss-research/microgravity-research-flights/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის მარტში NASA-მ SpaceX-თან კონტრაქტი გააფორმა Dragon XL კოსმოსური ხომალდის Lunar Gateway-ის კოსმოსურ სადგურზე მარაგების გასაგზავნად. Dragon XL Falcon Heavy-ზე გაეშვება.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|title=SpaceX's most powerful rocket will send NASA cargo to the moon's orbit to supply astronauts|last=Sheetz|first=Michael|date=March 27, 2020|publisher=CNBC|access-date=April 1, 2020|archive-date=March 30, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200330205822/https://www.cnbc.com/2020/03/27/nasa-picks-spacex-for-lunar-orbit-missions-with-dragon-xl-falocn-heavy.html|url-status=live}}</ref> === Crewed === [[File:NASA astronauts work aboard the SpaceX Crew Dragon (iss064e004754).jpg|thumb|upright=1.2|NASA astronauts inside the Dragon spacecraft during the [[SpaceX Crew-1|Crew-1 mission]] rendezvous with the International Space Station ]] SpaceX პასუხისმგებელია NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირებაზე. NASA-ს კონტრაქტები კომერციული ეკიპაჟის განვითარების (CCDev) პროგრამის ფარგლებში დაიწყო, რომელიც მიზნად ისახავდა კომერციულად მართვადი კოსმოსური ხომალდის შემუშავებას, რომელსაც შეეძლო ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადაყვანა. პირველი კონტრაქტი SpaceX-ს 2011 წელს მიენიჭა,<ref name="Space Abort System 20111028">{{cite web|title=Private Space Taxi's Crew Escape System Passes Big Hurdle |url=http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|access-date=March 1, 2017|publisher=Space.com|date=October 28, 2011|archive-date=December 27, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111227110412/http://www.space.com/13396-spacex-dragon-launch-abort-system-review.html|url-status=live}}</ref><ref name="aw20110422">{{cite web |first=Frank Jr.|last=Morring|title=Five Vehicles Vie For Future Of U.S. Human Spaceflight|url=http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|work=Aviation Week|date=April 25, 2011 |access-date=March 1, 2017|archive-date=May 9, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140509041748/http://aviationweek.com/awin/five-vehicles-vie-future-us-human-spaceflight|url-status=live}}</ref> რასაც მოჰყვა მეორე 2012 წელს, რათა გაეგრძელებინა Dragon 2 კოსმოსური ხომალდის შემუშავება და ტესტირება.<ref name="August 2012">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|title=NASA Announces Next Steps in Effort to Launch Americans from U.S. Soil|date=August 3, 2012|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170319023004/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archive-date=March 19, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201112011302/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/news/releases/2012/release-20120803.html|archivedate=ნოემბერი 12, 2020}} }}</ref> 2014 წლის სექტემბერში NASA-მ SpaceX და Boeing აირჩია, როგორც ორი კომპანია, რომლებიც დაფინანსდებოდნენ აშშ-ს ეკიპაჟების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ტრანსპორტირების სისტემების შემუშავებისთვის.<ref name="September 2014" /> SpaceX-მა 2.6 მილიარდი დოლარი მოიგო Dragon 2-ის 2017 წლისთვის დასასრულებლად და სერტიფიცირებისთვის. კონტრაქტები ითვალისწინებდა მინიმუმ ერთ ეკიპაჟიან ფრენას, სულ მცირე ერთი NASA-ს ასტრონავტის ბორტზე ყოფნით. მას შემდეგ, რაც Crew Dragon-მა მიიღო NASA-ს ადამიანის კოსმოსური ფრენის სერტიფიკატი, კონტრაქტი SpaceX-ს ავალდებულებდა კოსმოსურ სადგურზე მინიმუმ ორი და მაქსიმუმ ექვსი ეკიპაჟიანი მისიის ჩატარებას.<ref name="September 2014">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|title=NASA Chooses American Companies to Transport U.S. Astronauts to International Space Station|date=September 16, 2014|publisher=NASA|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320051537/https://www.nasa.gov/press/2014/september/nasa-chooses-american-companies-to-transport-us-astronauts-to-international/|url-status=live}} }}</ref> SpaceX-მა თავისი Crew Dragon კოსმოსური ხომალდის პირველი მნიშვნელოვანი ფრენის ტესტი, Pad Abort Test, 2015 წლის მაისში დაასრულა<ref>{{cite web|url=https://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|title=Crew Dragon Completes Pad Abort Test|last=Post|first=Hannah|work=SpaceX|date=May 6, 2015|access-date=January 22, 2020|archive-date=July 10, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710153717/http://www.spacex.com/news/2015/05/06/crew-dragon-completes-pad-abort-test|archivedate=ივლისი 10, 2018}}</ref> და წარმატებით ჩაატარა სრული უპილოტო სატესტო ფრენა 2019 წლის დასაწყისში. კაფსულა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს მიუერთდა და შემდეგ ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა.<ref>{{cite web |last=Smith |first=K. |date=March 4, 2019 |title=Crew Dragon Docks at the ISS |work=SpaceX |url=https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archive-date=March 7, 2020 |access-date=January 22, 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200307191556/https://www.spacex.com/news/2019/03/04/crew-dragon-docks-iss |archivedate=მარტი 7, 2020 }}</ref> 2020 წლის იანვარში SpaceX-მა ჩაატარა ფრენის დროს შეწყვეტის ტესტი, ეკიპაჟის გაფრენამდე ბოლო სატესტო ფრენა, რომლის დროსაც Dragon კოსმოსურმა ხომალდმა თავისი გაშვების ძრავები ჩართო სიმულირებული შეწყვეტის სცენარით.<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|title=NASA, SpaceX Complete Final Major Flight Test of Crew Spacecraft|last=Northon|first=Karen|date=January 19, 2020|publisher=NASA |access-date=January 22, 2020|archive-date=January 23, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200123115852/https://www.nasa.gov/press-release/nasa-spacex-complete-final-major-flight-test-of-crew-spacecraft|url-status=live}} }}</ref> 2020 წლის 30 მაისს, Crew Dragon Demo-2 მისია საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან, ბობ ბენკენთან და დაგ ჰარლისთან ერთად გაუშვეს, რაც 2011 წლის შემდეგ აშშ-დან ეკიპაჟიანი ხომალდის გაშვების პირველი შემთხვევა იყო და საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე SpaceX-ის პირველი კომერციული ეკიპაჟიანი გაშვება.<ref>{{cite web|date=August 3, 2020|title=Demo-2 Success Lays Groundwork for Future Commercial Crew Missions|url=https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=December 4, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201204113739/https://www.americaspace.com/2020/08/03/demo-2-success-lays-groundwork-for-future-commercial-crew-missions/|url-status=live}}</ref> Crew-1-ის მისია წარმატებით გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 2020 წლის 16 ნოემბერს, NASA-ს ასტრონავტებთან მაიკლ ჰოპკინსთან, ვიქტორ გლოვერთან და შენონ უოკერთან ერთად, JAXA-ს ასტრონავტ სოიჩი ნოგუჩისთან ერთად,<ref>{{cite news |author=Wattles |first=Jackie |title=SpaceX-NASA mission: Four astronauts arrive at International Space Station |url=https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201117092210/https://www.cnn.com/2020/11/16/tech/spacex-nasa-iss-docking-scn/index.html |archive-date=November 17, 2020 |access-date=November 17, 2020 |publisher=CNN}}</ref> რომლებიც ექსპედიცია 64-ის ეკიპაჟის წევრები იყვნენ.<ref>{{cite web|date=November 17, 2020|title=Dragon Resilience Docks at Space Station, Expands Expedition 64 to Seven Crew|url=https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|access-date=November 17, 2020|publisher=AmericaSpace|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117123857/https://www.americaspace.com/2020/11/17/dragon-resilience-docks-at-space-station-expands-expedition-64-to-seven-crew/|url-status=live}}</ref> 2021 წლის 23 აპრილს Crew-2 გაუშვეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე NASA-ს ასტრონავტებთან შეინ კიმბროსთან და კ. მეგან მაკარტურთან, JAXA-ს ასტრონავტ აკიჰიკო ჰოშიდესთან და ESA-ს ასტრონავტ თომას პესკესთან ერთად.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 23, 2021|title=SpaceX Crew-2 reaches orbit, with Elon Musk's company launching 10 astronauts in under a year|url=https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 13, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613053408/https://www.cnbc.com/2021/04/23/spacexs-crew-2-mission-for-nasa-launches-successfully-reaches-orbit.html|url-status=live}}</ref> Crew-2-ის მისია წარმატებით დაეშვა 2021 წლის 24 აპრილს.<ref>{{cite web|last=Sheetz|first=Michael|date=April 24, 2021|title=Two SpaceX crew spacecraft are now docked to the space station, as the Crew-2 mission arrives|url=https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|access-date=June 1, 2021|publisher=CNBC|language=en|archive-date=June 2, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602213309/https://www.cnbc.com/2021/04/24/spacex-crew-2-astronauts-dock-with-the-international-space-station.html|url-status=live}}</ref> [[File:Resilience after splashdown.jpg|thumb|upright=1.2|''Resilience'' after splashdown]] SpaceX ასევე სთავაზობს ფასიან ეკიპაჟიან კოსმოსურ ფრენებს კერძო პირებისთვის. ამ მისიებიდან პირველი, Inspiration4, 2021 წელს დაიწყო Shift4 Payments-ის აღმასრულებელი დირექტორის, ჯარედ ისაკმენის სახელით. მისიამ Crew Dragon Resilience ფლორიდის კენედის კოსმოსური ცენტრის 39A გამშვები კომპლექსიდან Falcon 9 გამშვები რაკეტის თავზე გაუშვა, Dragon კაფსულა დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გადაიტანა და დაახლოებით სამი დღის შემდეგ წარმატებით დასრულდა, როდესაც Resilience ატლანტის ოკეანეში ჩაეშვა. ეკიპაჟის ოთხივე წევრმა SpaceX-ისგან კომერციული ასტრონავტების მომზადება გაიარა. ტრენინგი მოიცავდა ორბიტალურ მექანიკას, მიკროგრავიტაციის გარემოში მუშაობას, დატვირთვის ტესტირებას, საგანგებო სიტუაციებისთვის მზადების ტრენინგს და მისიის სიმულაციებს.<ref>{{cite web |last=Stein |first=Vicky |date=September 23, 2021 |title=Inspiration4: The first all-civilian spaceflight on SpaceX Dragon |url=https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210928012153/https://www.space.com/inspiration4-spacex.html |archive-date=September 28, 2021 |work=space.com |access-date=September 28, 2021}}</ref> === ეროვნული თავდაცვა === [[File: STP-2 Mission (48129211908).jpg|thumb|upright=1.2|Launch of the [[STP-2]] mission on a Falcon Heavy in June 2019]] 2005 წელს SpaceX-მა გამოაცხადა, რომ მას მიენიჭა განუსაზღვრელი მიწოდების/განუსაზღვრელი რაოდენობის (IDIQ) კონტრაქტი, რომელიც აშშ-ის საჰაერო ძალებს საშუალებას აძლევდა კომპანიისგან შეეძინა 100 მილიონი დოლარის ღირებულების გაშვების თანხა.<ref>{{cite press release|url=http://www.spacex.com/press.php?page=15|title=SpaceX Awarded $100 Million Contract From U.S. Air Force for Falcon I|date=May 2, 2005|publisher=SpaceX |access-date=March 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20080830032252/http://www.spacex.com/press.php?page=15|archive-date=August 30, 2008}}</ref> სამი წლის შემდეგ, NASA-მ გამოაცხადა, რომ მან SpaceX-ს მიენიჭა IDIQ გაშვების სერვისების კონტრაქტი 1 მილიარდ დოლარამდე, მინიჭებული მისიების რაოდენობის მიხედვით.<ref name="NASA presser 20080422">{{citation-attribution|1={{cite press release|url=https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|title=NASA Awards Launch Services Contract to SpaceX|publisher=NASA|date=April 22, 2008|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312055955/https://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/apr/HQ_C08023_KSC_launch_services.html|url-status=live}} }}</ref> 2012 წლის დეკემბერში SpaceX-მა გამოაცხადა თავისი პირველი ორი გაშვების კონტრაქტი აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტთან (DoD). აშშ-ის საჰაერო ძალების კოსმოსური და სარაკეტო სისტემების ცენტრმა SpaceX-ს მიანიჭა ორი EELV კლასის მისია: ღრმა კოსმოსის კლიმატის ობსერვატორია (DSCOVR) და კოსმოსური ტესტირების პროგრამა 2 (STP-2). DSCOVR გაუშვეს Falcon 9 გამშვები მანქანით 2015 წელს, ხოლო STP-2 გაუშვეს Falcon Heavy-ზე 2019 წლის 25 ივნისს.<ref>{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |title=Why the third launch of SpaceX's Falcon Heavy rocket has the highest stakes yet |url=https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |access-date=December 26, 2021 |work=The Verge |date=June 24, 2019 |language=en |archive-date=December 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226133416/https://www.theverge.com/2019/6/24/18713988/spacex-falcon-heavy-rocket-stp-2-launch-air-force-certification |url-status=live }}</ref> Falcon 9 v1.1 სერტიფიცირებული იყო ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვებისთვის (NSSL) 2015 წელს, რამაც SpaceX-ს საშუალება მისცა, საჰაერო ძალებისთვის კონტრაქტით დაედო გაშვების მომსახურება ეროვნული უსაფრთხოების კლასიფიცირებული ნებისმიერი ტვირთისთვის.<ref name="NSSL1">{{citation-attribution|1={{cite web|url=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/589724/air-forces-space-and-missile-systems-center-certifies-spacex-for-national-secur/|title=Air Force's Space and Missile Systems Center Certifies SpaceX for National Security Space Missions|work=U.S. Air Force |publisher=USAF|date=May 26, 2015|access-date=March 1, 2017|archive-date=March 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301072446/http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/589724/air-forces-space-and-missiles-system-center-certifies-spacex-for-national-secur.aspx|url-status=live}} }}</ref> ამან დაარღვია მონოპოლია, რომელიც 2006 წლიდან ეკავა United Launch Alliance-ს (ULA) აშშ-ს საჰაერო ძალების მიერ კლასიფიცირებული ტვირთის გაშვებაზე.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 26, 2015 |title=U.S. Air Force certifies SpaceX for national security launches |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190203085017/https://www.reuters.com/article/us-usa-military-space-idUSKBN0OB2M020150526 |archive-date=February 3, 2019 |access-date=February 2, 2019 |work=Reuters}}</ref> 2016 წლის აპრილში აშშ-ს საჰაერო ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების პირველი ასეთი გაშვება SpaceX-ს მიანიჭა მეორე GPS III თანამგზავრის გასაშვებად 82.7 მილიონ დოლარად.<ref>{{cite web |author=Gruss |first=Mike |date=April 27, 2016 |title=SpaceX wins $82{{spaces}}million contract for 2018 Falcon 9 launch of GPS 3 satellite |url=http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20160428012049/http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/ |archive-date=April 28, 2016 |access-date=March 1, 2017 |publisher=SpaceNews}}</ref> ეს დაახლოებით 40%-ით ნაკლები იყო მსგავსი წინა მისიების სავარაუდო ღირებულებაზე.<ref>{{cite web |author=Klotz |first=Irene |date=April 28, 2016 |title=SpaceX undercut ULA rocket launch pricing by 40 percent: U.S. Air Force |url=https://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216155948/http://www.reuters.com/article/us-space-spacex-launch-ula-idUSKCN0XP2T2 |archive-date=February 16, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Reuters}}</ref> SpaceX-მა ასევე გაუშვა მესამე GPS III გაშვება 2020 წლის 20 ივნისს.<ref>{{cite web|url=https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|title=SpaceX's low cost won GPS 3 launch, Air Force says|date=March 15, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=November 24, 2022|archive-date=August 2, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230802163725/https://spacenews.com/spacexs-low-cost-won-gps-3-launch-air-force-says/|url-status=live}}</ref> 2018 წლის მარტში SpaceX-მა აშშ-ს საჰაერო ძალებისგან დამატებით 290 მილიონი დოლარის კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი GPS III თანამგზავრის გასაშვებად.<ref>{{cite news |author=Kelly |first=Emre |date=March 15, 2018 |title=ULA, SpaceX secure nearly $650{{spaces}}million in Air Force launch contracts |url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181104161146/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2018/03/15/spacex-ula-secure-nearly-650-million-air-force-launch-contracts-gps-afspc/427002002/ |archive-date=November 4, 2018 |access-date=March 29, 2018 |newspaper=Florida Today}}</ref> აშშ-ის ეროვნულმა დაზვერვის ოფისმა (NRO) ასევე შეიძინა SpaceX-ისგან გაშვების ინსტრუმენტები, რომელთაგან პირველი 2017 წლის 1 მაისს განხორციელდა.<ref>{{cite web |url=https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|title=SpaceX prepares for its first big NRO launch|date=April 26, 2017|publisher=SpaceNews|access-date=February 2, 2019|archive-date=April 27, 2017|archive-url=https://archive.today/20170427224349/https://spacenews.com/spacex-prepares-for-its-first-big-nro-launch/|url-status=live}}</ref> 2019 წლის თებერვალში SpaceX-მა აშშ-ის საჰაერო ძალებისგან 297 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიპოვა კიდევ სამი ეროვნული უსაფრთხოების მისიის გასაშვებად, რომელთა გაშვებაც არაუადრეს 2021 ფინანსური წლისა უნდა მომხდარიყო.<ref>{{cite news|url=https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|title=Air Force awards $739{{spaces}}million in launch contracts to ULA and SpaceX|last=Erwin|first=Sandra|date=February 19, 2019|publisher=SpaceNews|access-date=February 19, 2019|archive-date=June 2, 2019|archive-url=https://archive.today/20190602141950/https://spacenews.com/air-force-awards-739-million-in-launch-contracts-to-ula-and-spacex/|url-status=live}}</ref> 2020 წლის აგვისტოში აშშ-ის კოსმოსურმა ძალებმა ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების (NSSL) კონტრაქტები მომდევნო 5-7 წლის განმავლობაში გასცეს. SpaceX-მა ერთი გაშვებისთვის 316 მილიონი დოლარის ღირებულების კონტრაქტი მოიგო. გარდა ამისა, SpaceX ამ პერიოდში აშშ-ის სამხედრო თანამგზავრების გაშვების მოთხოვნების 40%-ს დააკმაყოფილებს.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|title=SpaceX and ULA win military launch competition worth $653{{spaces}}million{{snd}}and that's just the start |publisher=CNN | first=Jackie |last=Wattles |date=August 7, 2020 |access-date=August 8, 2020|archive-date=August 8, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200808174639/https://edition.cnn.com/2020/08/07/tech/spacex-ula-military-national-security-contract-scn/index.html|url-status=live}}</ref> SpaceX ასევე ქმნის და გაუშვებს სპეციალურ სამხედრო თანამგზავრებს კოსმოსური განვითარების სააგენტოსთვის, როგორც დედამიწის დაბალ ორბიტაზე ახალი რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემის ნაწილს.<ref>{{cite web|last=Erwin|first=Sandra|url=https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|title=L3Harris, SpaceX win Space Development Agency contracts to build missile-warning satellites|publisher=SpaceNews|date=October 5, 2020|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 6, 2020|archive-url=https://archive.today/20201006005733/https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/|url-status=live}}</ref> ეს თანავარსკვლავედი შეერთებულ შტატებს დედამიწის ნებისმიერი ადგილიდან გაშვებული ბირთვული რაკეტების და ჰიპერბგერითი იარაღის აღმოჩენის, დამიზნების და პოტენციურად ჩაჭრის შესაძლებლობას მისცემს.<ref>{{cite web|url=https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|title=2019 Missile Defense Review|publisher=Office of the Secretary of Defense|date=November 1, 2019|access-date=June 21, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20190118011651/https://www.defense.gov/Portals/1/Interactive/2018/11-2019-Missile-Defense-Review/The%202019%20MDR_Executive%20Summary.pdf|archive-date=January 18, 2019|url-status=live}}</ref> ჩინეთმაც და რუსეთმაც გაეროში შეიტანეს შეშფოთება ამ პროგრამის შესახებ,<ref>{{cite web|url=https://russiaun.ru/en/news/261022_v|title=Statement by Deputy Head of the Russian Delegation on Outer Space Disarmament Aspects|publisher=Russian Federation to the United Nations|date=October 26, 2022|access-date=November 10, 2022|archive-date=November 10, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221110230506/https://russiaun.ru/en/news/261022_v|url-status=live}}</ref> და სხვადასხვა ორგანიზაცია აფრთხილებს, რომ მან შეიძლება დესტაბილიზაცია გამოიწვიოს და კოსმოსში შეიარაღების რბოლა გამოიწვიოს.<ref>{{cite web|url=https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|title=Approaching the Third Rail? A Trilateral Treaty to Prohibit Space-Based Missile Defenses|publisher=Carnegie Endowment for International Peace|date=December 16, 2021|access-date=November 1, 2022|archive-date=November 20, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221120230429/https://carnegieendowment.org/2021/12/16/approaching-third-rail-trilateral-treaty-to-prohibit-space-based-missile-defenses-pub-85965|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|title=Space-based Missile Defense|publisher=Union of Concerned Scientists|date=August 30, 2018|access-date=December 1, 2021|archive-date=October 17, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221017223317/https://www.ucsusa.org/resources/space-based-missile-defense-0|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მარტში, Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 2021 წელს ეროვნულ სადაზვერვო ოფისთან ხელმოწერილი 1.8 მილიარდი დოლარის ღირებულების კონტრაქტის ფარგლებში, SpaceX ასობით ჯაშუშური თანამგზავრისგან შემდგარი ქსელს აშენებს. Reuters-ის ცნობით, ეს ახალი ქსელი დაბალ ორბიტაზე გუნდურად ფუნქციონირებას შეძლებს.<ref>{{cite news |last1=Roulette |first1=Joey |last2=Marisa |first2=Taylor |title=Exclusive: Musk's SpaceX is building spy satellite network for US intelligence agency, sources say |url=https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |access-date=April 6, 2024 |work=Reuters |date=March 16, 2024 |archive-date=March 27, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240327043544/https://www.reuters.com/technology/space/musks-spacex-is-building-spy-satellite-network-us-intelligence-agency-sources-2024-03-16/ |url-status=live }}</ref> 2024 წლის დეკემბერში, WSJ-მ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ მასკს სამთავრობო საიდუმლოებებზე წვდომა არ ჰქონდა.<ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/tech/musk-spacex-security-clearance-secrets-b9774346?st=6XXFYn&reflink=desktopwebshare_permalink|title=Why Musk Doesn't Have Access to SpaceX's Biggest Government Secrets|publisher=Wall Street Journal}}</ref> == ბაზარზე კონკურენციის დაწყება და ფასების ზეწოლა == SpaceX-ის დაბალმა გაშვების ფასებმა, განსაკუთრებით გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გამავალი საკომუნიკაციო თანამგზავრების შემთხვევაში, გამოიწვია ბაზრის ზეწოლა მის კონკურენტებზე, რათა შეემცირებინათ საკუთარი ფასები.<ref name="A&Ssmithsonian201201" /> 2013 წლამდე, ღია კონკურენციის მქონე კომასოდიური გაშვების ბაზარზე დომინირებდა Arianespace (Ariane 5-ის გაშვება) და International Launch Services (Proton-ის გაშვება).<ref name="bbc20131203">{{cite web |author=Amos |first=Jonathan |date=December 3, 2013 |title=SpaceX launches SES commercial TV satellite for Asia |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170102045752/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-25210742 |archive-date=January 2, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=BBC News}}</ref> დედამიწის დაბალ ორბიტაზე გაშვების ფასით, Falcon 9 რაკეტები ინდუსტრიაში ყველაზე იაფი იყო.<ref name="fp20131209">{{cite web |author=Belfiore |first=Michael |date=December 9, 2013 |title=The Rocketeer |url=https://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170317221323/http://foreignpolicy.com/2013/12/09/the-rocketeer/ |archive-date=March 17, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Foreign Policy}}</ref> ევროპელი თანამგზავრული ოპერატორები SpaceX-ის კონკურენციის შედეგად, ESA-ს მოუწოდებენ, შეამციროს Ariane 5 და Ariane 6 რაკეტების გაშვების ფასები.<ref name="smh20150519">{{cite web |author=Ramli |first=David |date=May 19, 2015 |title=NBN launcher Arianespace to cut jobs and costs to fight SpaceX |url=https://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archive-date=June 12, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=The Sydney Morning Herald Business Day |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170612103644/http://www.smh.com.au/business/nbn-launcher-arianespace-to-cut-jobs-and-costs-to-fight-spacex-20150518-gh4i4x |archivedate=ივნისი 12, 2017 }}</ref> SpaceX-მა დაასრულა United Launch Alliance (ULA)-ს მონოპოლია აშშ-ის სამხედრო ტვირთებზე, როდესაც მან ეროვნული უსაფრთხოების გაშვებისთვის კონკურენცია დაიწყო. 2015 წელს, შიდა, სამხედრო და ჯაშუშური გაშვების შემცირების მოლოდინში, ULA-მ განაცხადა, რომ გაკოტრდებოდა, თუ კომერციული თანამგზავრის გაშვების შეკვეთებს არ მოიპოვებდა.<ref>{{cite web |author=Shalal |first=Andrea |date=May 21, 2015 |title=Lockheed-Boeing rocket venture needs commercial orders to survive |url=https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305042600/https://www.yahoo.com/news/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html |archive-date=March 5, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Yahoo}}</ref> ამ მიზნით, ULA-მ გამოაცხადა პროცესებისა და სამუშაო ძალის მასშტაბური რესტრუქტურიზაცია, რათა გაშვების ხარჯები განახევრებულიყო.<ref name="dbj20141016">{{cite web |author=Avery |first=Greg |date=December 14, 2014 |title=ULA plans new rocket, restructuring to cut launch costs in half |url=http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170315142232/http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html |archive-date=March 15, 2017 |access-date=March 1, 2017 |work=Denver Business Journal}}</ref><ref name="lat20141212">{{cite web |author=Petersen |first=Melody |date=October 16, 2014 |title=Congress OKs bill banning purchases of Russian-made rocket engines |url=https://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170307165553/http://www.latimes.com/business/la-fi-russian-rocket-ban-20141213-story.html |archive-date=March 7, 2017 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Los Angeles Times}}</ref> SpaceX-ის მიერ 2017 წელს კონგრესის მიერ მიცემულ ჩვენებაში ნათქვამია, რომ NASA-ს კოსმოსური აქტის შეთანხმების პროცესმა, რომელიც „კოსმოსურ სადგურზე ტვირთის ტრანსპორტირებისთვის მხოლოდ მაღალი დონის მოთხოვნის დაწესებას [და] დეტალების ინდუსტრიისთვის მიტოვებას“ გულისხმობდა, SpaceX-ს საშუალება მისცა, დამოუკიდებლად დაეპროექტებინა და განევითარებინა Falcon 9 რაკეტა მნიშვნელოვნად დაბალ ფასად. NASA-ს დამოუკიდებლად დამოწმებული ციფრების თანახმად, SpaceX-ის მიერ Falcon 9 რაკეტის, მათ შორის Falcon 1 რაკეტის, განვითარების მთლიანი ღირებულება შეფასდა 390 million USD-ად. 2011 წელს NASA-მ შეაფასა, რომ სააგენტოს დაახლოებით 4 ბილიონი USD დაუჯდებოდა ისეთი რაკეტის შემუშავება, როგორიცაა Falcon 9 გამაძლიერებელი, NASA-ს ტრადიციული კონტრაქტის პროცესების საფუძველზე, დაახლოებით ათჯერ მეტი.<ref name="Zapata 2017">{{cite conference |url=https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|title=An Assessment of Cost Improvements in the NASA COTS/CRS Program and Implications for Future NASA Missions |book-title=AIAA Space 2017 |last=Zapata|first=Edgar |date=September 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20190617200937/https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20170008895.pdf|archive-date=June 17, 2019|url-status=live |via=NASA}}</ref> 2020 წლის მაისში, NASA-ს ადმინისტრატორმა ჯიმ ბრაიდენსტინმა აღნიშნა, რომ NASA-ს SpaceX-ში ინვესტიციების წყალობით, შეერთებულ შტატებს კომერციული გაშვების ბაზრის 70% უჭირავს, რაც მნიშვნელოვანი გაუმჯობესებაა 2012 წლიდან, როდესაც ქვეყნიდან კომერციული გაშვების შემთხვევები არ არსებობდა.<ref>{{cite web|last1=Berger|first1=Eric|title=Forget Dragon, the Falcon 9 rocket is the secret sauce of SpaceX's success|date=June 3, 2020|url=https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|publisher=Ars Technica|access-date=August 21, 2020|archive-date=August 17, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200817223027/https://arstechnica.com/science/2020/06/forget-dragon-the-falcon-9-rocket-is-the-secret-sauce-of-spacexs-success/|url-status=live}}</ref> 2024 წლის მდგომარეობით, SpaceX ახორციელებს Rideshare და Bandwagon (საშუალო დახრილობის) პროგრამებს. ეს დამატებით კონკურენციას უქმნის მცირე თანამგზავრების გამშვებებს.<ref>{{Cite web |last=Lentz |first=Danny |date=April 7, 2024 |title=SpaceX debuts new Bandwagon rideshare service |url=https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |access-date=April 8, 2024 |website=NASASpaceFlight.com |language=en-US |archive-date=April 8, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240408002912/https://www.nasaspaceflight.com/2024/04/bandwagon-1/ |url-status=live }}</ref> == კორპორატიული საქმეები == === დირექტორთა საბჭო === {| class="wikitable sortable" |+ SpaceX board of directors as of January 2021<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 4, 2020|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201125121916/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141220000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |- !Joined board !Name !Titles |- |2002<ref name="Musk Bio">{{cite web|title=Elon Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206141955/https://ir.tesla.com/corporate/elon-musk|url-status=live}}</ref> |[[Elon Musk]] |Founder, chairman, CEO and CTO of SpaceX; CEO, [[Chief product officer|Product Architect]], and former chairman of [[Tesla, Inc.|Tesla]]; former chairman of [[SolarCity]]<ref name="Musk Bio" /> |- |2002<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=August 19, 2002|title=SEC Form D: Notice of sale of securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|access-date=December 31, 2020|publisher=United States Securities and Exchange Commission (SEC)|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206211419/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/999999999702047442/9999999997-02-047442-index.htm|url-status=live}} }}</ref> |[[Kimbal Musk]] |Board member, Tesla<ref>{{cite web|title=Kimbal Musk|url=https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|access-date=December 31, 2020|website=tesla.com|archive-date=October 25, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201025165828/https://ir.tesla.com/corporate/kimbal-musk|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |2009<ref name="SEC 2009">{{citation-attribution|1={{cite web|date=March 30, 2009|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 22, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122175939/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141209000003/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |[[Gwynne Shotwell]] |President and COO of SpaceX<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|last=Tzinis|first=Irene|date=June 12, 2020|title=Ms. Gwynne Shotwell|url=http://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell|access-date=December 31, 2020|publisher=NASA|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206033037/https://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_g_shotwell/|url-status=live}} }}</ref> |- |[[Luke Nosek]] |Co-founder, PayPal<ref>{{cite web |title=Luke Nosek, Gigafund: Profile and Biography |url=https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |website=bloomberg.com |publisher=Bloomberg Markets |access-date=December 24, 2021 |archive-date=December 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211224184445/https://www.bloomberg.com/profile/person/15139446 |url-status=live }}</ref> |- |[[Steve Jurvetson]] |Co-founder, Future Ventures fund<ref>{{cite web|last=Schubarth|first=Cromwell|date=February 15, 2019|title=The Funded: Steve Jurvetson raises $200M for new venture fund|url=https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|access-date=December 31, 2020|work=Silicon Valley Business Journal|archive-date=February 28, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210228220552/https://www.bizjournals.com/sanjose/news/2019/02/15/the-funded-steve-jurvetson-raises-200m-for-new.html|url-status=live}}</ref> |- |2010<ref>{{citation-attribution|1={{cite web|date=November 9, 2010|title=SEC Form D: Notice of Exempt Offering of Securities|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|access-date=December 31, 2020|website=sec.gov|archive-date=November 11, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201111191613/https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1181412/000118141210000001/xslFormDX01/primary_doc.xml|url-status=live}} }}</ref> |Antonio Gracias |CEO and Chairman of the Investment Committee at Valor Equity Partners<ref>{{cite web|title=Antonio Gracias {{!}} Board of Directors|url=https://ir.tesla.com/board-directors/antonio-gracias|access-date=February 1, 2020|website=tesla.com|archive-date=January 7, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107174258/https://ir.tesla.com/corporate|url-status=live}}</ref> |- |2015<ref>{{cite news|last1=Hardy|first1=Quentin|last2=Dougherty|first2=Conor|date=January 20, 2015|title=Google and Fidelity Put $1{{spaces}}Billion into SpaceX (Published 2015)|newspaper=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|access-date=December 31, 2020|issn=0362-4331|archive-date=November 12, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201112043026/https://www.nytimes.com/2015/01/21/technology/google-makes-1-billion-investment-in-spacex.html|url-status=live}}</ref> |Donald Harrison |President of global partnerships and corporate development, Google<ref>{{cite news|last=Hagey|first=Keach|date=September 16, 2020|title=Google Executive Gets Grilling on Capitol Hill|newspaper=The Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|access-date=December 31, 2020|issn=0099-9660|archive-date=November 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201115221848/https://www.wsj.com/articles/google-executive-gets-grilling-on-capitol-hill-11600219717|url-status=live}}</ref> |} === ხელმძღვანელობის ცვლილებები === 2022 წლის ნოემბერში კომპანიამ გამოაცხადა, რომ ოპერაციების დირექტორი გვინ შოტველი და ვიცე-პრეზიდენტი მარკ ჯუნკოსა Starbase-ს, მის ტეხასის რაკეტების გაშვების ობიექტს, უხელმძღვანელებდნენ ომეად აფშართან ერთად, რომელიც იმ დროს Tesla-ს ოპერაციებს ტეხასში ხელმძღვანელობდა. შაიმალ პატელი, რომელიც ადგილზე ოპერაციების უფროსი დირექტორი იყო, კეიპ კანავერალის ობიექტზე გადავიდოდა. CNBC-ის ცნობით, აღმასრულებელი დირექტორის ეს ნაბიჯები აჩვენებდა „კომპანიის შიგნით არსებულ სასწრაფო განცდას, რომ Starship-ი გაფრენილიყო“.<ref>{{Cite web |last=Sheetz |first=Michael |title=SpaceX shakes up Starship leadership in Texas as push for the rocket's next milestone intensifies |date=November 11, 2022 |url=https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |access-date=November 11, 2022 |publisher=CNBC |language=en |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183321/https://www.cnbc.com/2022/11/11/spacex-shakes-up-starbase-leadership-in-starship-push.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX's Gwynne Shotwell Takes Over Starbase Mars Mission |url=https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |access-date=November 11, 2022 |website=The Information |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111183329/https://www.theinformation.com/articles/spacexs-gwynne-shotwell-takes-over-starbase-mars-mission |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |title=Tesla Official Afshar Turns Up at SpaceX in New Starship Role |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |access-date=November 11, 2022 |newspaper=Bloomberg.com |date=November 10, 2022 |archive-date=November 11, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221111161341/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/tesla-official-afshar-turns-up-at-spacex-in-new-starship-role |url-status=live }}</ref> === სამუშაო ადგილის კულტურა === NASA-ს ყოფილი მოადგილის ადმინისტრატორის, ლორი გარვერის თქმით, კომპანიას, ზოგადად, მამაკაცებით დომინირებული თანამშრომლების კულტურა აქვს, რაც კოსმოსური ფრენების ინდუსტრიის მსგავსია.<ref>{{Cite book |last=Garver |first=Lori B. |title=Escaping Gravity: My Quest to Transform NASA and Launch a New Space Age |url=https://archive.org/details/escapinggravitym0000lori |date=2022 |publisher=Diversion Publishing Corporation |others=Foreword by Walter Isaacson |isbn=978-1-63576-770-4 |location=New York |oclc=1328013856 |quote=As president and COO of SpaceX, Gwynne Shotwell is an effective and revered female leader in the space community [...] both companies have reputed "bro" cultures. Numerous charges of sexual harassment and discrimination have recently been made public by employees in both companies. [...] Progress toward diversity, equity, and inclusion has been much too slow. |author-link=Lori Garver}}</ref> 2021 წლის დეკემბერში გამოქვეყნდა SpaceX-ის ხუთი ყოფილი თანამშრომლის, სტაჟიორებიდან დაწყებული სრული ინჟინრებით დამთავრებული, სექსუალური შევიწროების შესახებ პრეტენზიები სამუშაო ადგილზე.<ref>{{cite web|title=Former SpaceX workers say company has a culture of sexual harassment|url=https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|access-date=December 14, 2021|website=Engadget|date=December 14, 2021 |language=en-US|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214205831/https://www.engadget.com/spacex-sexual-harassment-claims-204712046.html|url-status=live}}</ref> ყოფილმა თანამშრომლებმა განაცხადეს, რომ მათ არასასურველი წინადადებები და არასასიამოვნო ურთიერთქმედება განიცადეს.<ref>{{Cite news|last=Roulette|first=Joey|date=December 14, 2021|title=Former Interns Say SpaceX Ignored Sexual Harassment|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/12/14/science/spacex-sexual-harassment.html |archive-date=December 28, 2021 |url-access=limited|access-date=December 15, 2021|issn=0362-4331}}{{cbignore}}</ref> გარდა ამისა, ანგარიშებში შედიოდა კომპანიაში არსებული სექსუალური შევიწროების კულტურის შესახებ პრეტენზიები და ის, რომ აღმასრულებლების, მენეჯერების და ადამიანური რესურსების ოფიცრების მიმართ შეტანილი საჩივრები დიდწილად უპასუხოდ რჩებოდა.<ref>{{cite web|last=Grush|first=Loren|date=December 14, 2021|title=Five former SpaceX employees speak out about harassment at the company|url=https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|access-date=December 14, 2021|website=The Verge|language=en|archive-date=December 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211214185427/https://www.theverge.com/22831380/spacex-employees-harassment-workplace-misconduct-elon-musk|url-status=live}}</ref> 2022 წლის მაისში, Business Insider-ის სტატიაში ნათქვამი იყო, რომ მასკი 2016 წელს კერძო თვითმფრინავში SpaceX-ის ბორტგამცილებელთან სექსუალურ შევიწროებაში იყო ჩართული, ბორტგამცილებლის ანონიმურ მეგობარზე დაყრდნობით.<ref>{{cite web |last=McHugh |first=Rich |date=May 19, 2022 |title=A SpaceX flight attendant said Elon Musk exposed himself and propositioned her for sex, documents show. The company paid $250,000 for her silence. |url=https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220519235500/https://www.businessinsider.com/spacex-paid-250000-to-a-flight-attendant-who-accused-elon-musk-of-sexual-misconduct-2022-5 |archive-date=May 19, 2022 |access-date=June 17, 2021 |website=Insider |language=en}}</ref> საპასუხოდ, ზოგიერთმა თანამშრომელმა ღია წერილი დაწერა, რომელშიც დაგმო „ელონის Twitter-ის მავნე ქცევა“.<ref name="verge">{{cite web |last=Grush |first=Loren |date=June 16, 2022 |title=SpaceX employees draft open letter to company executives denouncing Elon Musk's behavior |url=https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616231618/https://www.theverge.com/2022/6/16/23170228/spacex-elon-musk-internal-open-letter-behavior |archive-date=June 16, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=The Verge |language=en}}</ref> ასევე კომპანიას სთხოვს, ნათლად განსაზღვროს SpaceX-ის „არანაირ იდიოტთან“ და „ნულოვანი ტოლერანტობის“ პოლიტიკა, რომელიც, მისი თქმით, არათანაბრად ხორციელდება ერთი თანამშრომლიდან მეორეზე. მეორე დღეს გვინ შოტველმა გამოაცხადა, რომ წერილში ჩართული თანამშრომლები სამსახურიდან გაათავისუფლეს და განაცხადა, რომ თანამშრომლებს სამუშაო დღის განმავლობაში უგზავნიდნენ არასპონსორირებულ, დაუკვეთავ გამოკითხვებს და ზოგიერთ მათგანს წერილზე ხელის მოწერის ზეწოლა აწუხებდა.<ref>{{cite web |last=Jacob |first=Nutson |date=June 17, 2022 |title=Reports: SpaceX fires employees who criticized Elon Musk in open letter |url=https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220619022231/https://www.axios.com/2022/06/17/spacex-fires-employees-criticized-musk |archive-date=June 19, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=Axios |language=en}}</ref> კომპანია ასევე აღწერილია, როგორც სამუშაო კულტურის მქონე, რომელიც თანამშრომლებს ზედმეტი მუშაობისკენ უბიძგებს და აღწერილია, როგორც გადაწვის კულტურის ხელშემწყობი.<ref name="theverge2021">{{cite news |last1=Grush |first1=Loren |date=October 4, 2021 |title=Blue Origin's ideas to mimic SpaceX sound pretty brutal for employees |language=en |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |url-status=live |access-date=May 6, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220504190743/https://www.theverge.com/2021/10/4/22704784/blue-origin-2018-memo-spacex-success-long-hours-weekends |archive-date=May 4, 2022}}</ref> Blue Origin-ის, კონკურენტი აერონავტიკული კომპანიის, მემორანდუმის თანახმად, რომელსაც სასამართლო პროცესებისა და SpaceX-ის საწინააღმდეგო პოლიტიკური ლობირების ისტორია აქვს,<ref>{{Cite web |title=Blue Origin vs. SpaceX – Which is Winning the Space Race? |url=https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |access-date=May 18, 2023 |website=Alphr |date=March 31, 2022 |language=en-US |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211702/https://www.alphr.com/blue-origin-vs-spacex/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=SpaceX vs. Blue Origin vs. Virgin Galactic: What's the difference? |url=https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |access-date=May 18, 2023 |website=WhatIs.com |language=en |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.techtarget.com/whatis/feature/SpaceX-vs-Blue-Origin-vs-Virgin-Galactic-Whats-the-difference |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |last=Shepardson |first=David |date=August 16, 2021 |title=Blue Origin sues U.S. government over SpaceX lunar lander contract |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |access-date=May 18, 2023 |archive-date=May 18, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230518211701/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/blue-origin-sues-us-government-over-spacex-lunar-lander-contract-2021-08-16/ |url-status=live }}</ref> SpaceX-ს ძალიან გრძელი სამუშაო საათები, შაბათ-კვირას მუშაობა და არდადეგების შეზღუდულ გამოყენება ელიდა.<ref name="theverge2021" /> „SpaceX-ის თანამშრომლები აცხადებენ, რომ ისინი იხდიან ფასს მილიარდერის მიერ კოსმოსის კოლონიზაციის გასაოცარი სისწრაფით მცდელობისთვის“, - იტყობინება Reuters 2023 წელს. OSHA-ს ჩანაწერების შესწავლამ აჩვენა, რომ დაზიანებების მაჩვენებელი ინდუსტრიის საშუალო მაჩვენებელზე მაღალია. გარდა ამისა, Reuters-მა დოკუმენტირება მოახდინა SpaceX-ში სამუშაო ადგილზე მინიმუმ 600 აქამდე დაურეგისტრირებელი დაზიანების შესახებ, მათ შორის „კიდურების დამტვრევა, ამპუტაციები, ელექტროშოკი, თავისა და თვალის ჭრილობები და ერთი სიკვდილი“.<ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/investigates/special-report/spacex-musk-safety/|title=At SpaceX, worker injuries soar in Elon Musk's rush to Mars |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=November 10, 2023 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> <ref> {{cite news|url=https://www.reuters.com/technology/injury-rates-musks-spacex-exceed-industry-average-second-year-2024-04-22/|title=Exclusive: Injury rates for Musk's SpaceX exceed industry average for second year |website=Reuters.com |author= Marisa Taylor |date=April 23, 2024 |accessdate=February 22, 2025}}</ref> გარდაცვლილი იყო ლონი ლებლანკი, ყოფილი აშშ-ის საზღვაო ქვეითი. 2024 წლის ივნისში, რვა ყოფილმა თანამშრომელმა, იგივე პირებმა, რომლებიც ადრე გაათავისუფლეს ილონ მასკის წინააღმდეგ ღია წერილის დაწერის გამო, სარჩელი შეიტანეს მასკისა და SpaceX-ის წინააღმდეგ სექსუალური შევიწროებისა და დისკრიმინაციის ბრალდებით.<ref>{{cite web|url=https://www.huffpost.com/entry/space-x-elon-musk-lawsuit-alleges-sexual-harassment-retaliation_n_666a5268e4b076909e1d13a6|title=Former Workers Accuse SpaceX And Elon Musk Of Sex Harassment, Retaliation In Lawsuit|date=June 13, 2024 |publisher=}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/science/article/2024/jun/12/elon-musk-spacex-lawsuit|title=Elon Musk sued by SpaceX engineers claiming they were illegally fired|work=The Guardian|date=June 12, 2024 }}</ref> == ფედერალური გამოძიებები == 2023 წლის აგვისტოში აშშ-ის იუსტიციის დეპარტამენტმა (DOJ) SpaceX-ის წინააღმდეგ სარჩელი შეიტანა ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მაძიებლების დისკრიმინაციისთვის დასაქმების პროცესში, იმ მოტივით, რომ კომპანიამ დაარღვია იმიგრაციისა და მოქალაქეობის შესახებ კანონი ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მიმღებების უარყოფით და მხოლოდ აშშ-ის მოქალაქეებისა და მუდმივი მაცხოვრებლების დაქირავებით.<ref>{{Cite news |last=Archie |first=Ayana |date=August 25, 2023 |title=The Justice Department is suing SpaceX for allegedly not hiring refugees and asylees |url=https://www.npr.org/2023/08/25/1196005433/space-x-justice-department-refugees-lawsuit |access-date=March 27, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> SpaceX-მა უარყო დანაშაული და მიუთითა აშშ-ის ექსპორტის კონტროლის კანონზე.<ref name=":1" /> 2025 წლის თებერვალში იუსტიციის დეპარტამენტმა შეიტანა შუამდგომლობა საქმის ცრურწმენით შეწყვეტის შესახებ.<ref name=":1">{{Cite news |last=Cohen |first=Luc |date=February 20, 2025 |title=US says it will drop immigration case against SpaceX |url=https://www.reuters.com/legal/us-says-it-will-drop-immigration-case-against-spacex-2025-02-21/ |access-date=March 27, 2025 |work=[[Reuters]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=DOJ drops lawsuit against SpaceX for discriminatory hiring practices against immigrants |url=https://immpolicytracking.org/policies/doj-drops-case-against-spacex-for-discriminatory-hiring-practices-against-immigrants/ |access-date=March 27, 2025 |website=Immigration Policy Tracking Project |language=en}}</ref> 2024 წლის დეკემბერში ფედერალურმა სააგენტოებმა გამოიძიეს SpaceX უსაფრთხოების დარღვევების, ასევე მასკის მიერ ნარკოტიკების სავარაუდო მოხმარების გამო.<ref>{{cite web |title=Elon Musk and SpaceX Face Federal Reviews After Violations of Security Reporting Rules |url=https://www.nytimes.com/2024/12/17/technology/elon-musk-spacex-national-security-reporting.html |website=New York Times|author=Kirsten Grind, Eric Lipton and Sheera Frenkel |date=December 18, 2024 |access-date=December 18, 2024 }}</ref><ref>{{cite web |title=SpaceX warned not to seek higher clearance for Elon Musk due to drug use: report |url=https://www.independent.co.uk/news/world/americas/elon-musk-security-clearance-putin-b2665462.html |website=Independent |author=Io Dodds|date=December 17, 2024|access-date=December 19, 2024 |language=en-gb}}</ref> == გარემოზე ზემოქმედება == NPR-ის მიერ ჩატარებული გამოძიების თანახმად, „SpaceX ზოგჯერ უგულებელყოფდა გარემოსდაცვით რეგულაციებს, რადგან ის ჩქარობდა თავისი დამფუძნებლის ხედვის ასრულებას. ჩანაწერები აჩვენებს, რომ თითოეული გაშვებისას კომპანია ათიათასობით გალონი სითხე, რომელსაც რეგულატორები ინდუსტრიულ ჩამდინარე წყლებად კლასიფიცირებენ, გარემოში ჩარეცხავდა“.<ref>{{Cite news |title=SpaceX wants to go to Mars. To get there, environmentalists say it’s trashing Texas |url=https://www.npr.org/2024/10/10/nx-s1-5145776/spacex-texas-wetlands |access-date=March 26, 2025 |work=NPR |language=en}}</ref> გარდა იმისა, რომ საფრთხეს უქმნის ახლომდებარე მოსახლეობას, ჩამდინარე წყლები მნიშვნელოვან საფრთხეს უქმნის ველურ ბუნებას.<ref>{{Cite web |date=October 17, 2024 |title=The Terrible Irony of Destroying Earth in Search of Plan(et) B: SpaceX’s Impacts to Boca Chica, Texas {{!}} Defenders of Wildlife |url=https://defenders.org/blog/2024/10/terrible-irony-of-destroying-earth-search-of-planet-b-spacexs-impacts-boca-chica-0 |access-date=March 26, 2025 |website=defenders.org |language=en}}</ref> 2025 წელს SpaceX Starship Flight 7-ის რაკეტის აფეთქების შედეგად ატმოსფეროში ნამსხვრევები გაიგზავნა, რომლებიც კარიბის ზღვაზე გავრცელდა. ინციდენტმა ასევე „დედამიწის ატმოსფეროს ზედა ფენებში მავნე ჰაერის დაბინძურების მნიშვნელოვანი რაოდენობა გაათავისუფლა“.<ref>{{Cite web |last=published |first=Tereza Pultarova |date=February 2, 2025 |title=How much did SpaceX's Starship Flight 7 explosion pollute the atmosphere? |url=https://www.space.com/space-exploration/how-much-did-spacexs-starship-flight-7-explosion-pollute-the-atmosphere |access-date=March 26, 2025 |website=Space.com |language=en}}</ref> == რესურსები ინტერნეტში == *{{twitter|SpaceX}} *{{facebook|SpaceX}} *http://www.spacex.com - ოფიციალური ვებ გვერდი *http://waitbutwhy.com/2015/08/how-and-why-spacex-will-colonize-mars.html ==სქოლიო== {{reflist|refs= <ref name="Alejandra 2025">{{Cite news |last=Yañez |first=Alejandra |date=May 20, 2025 |title=Cameron County Commissioners Court approves Starbase as new city |url=https://www.valleycentral.com/news/local-news/cameron-county-commissioners-court-approves-starbase-as-new-city/ |access-date=May 20, 2025}}</ref> <ref name="Delaware 2016">{{cite web|title=Delaware Business Search (File # 3500808{{snd}}Space Exploration Technologies Corp)|url=https://icis.corp.delaware.gov/eCorp/EntitySearch/NameSearch.aspx|publisher=Delaware Department of State: Division of Corporations|access-date=February 1, 2022|url-status=live|archive-date=September 20, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920145319/https://icis.corp.delaware.gov/Ecorp/EntitySearch/NameSearch.aspx}}</ref> <ref name="Stephen 2024">{{Cite web |last=Clark |first=Stephen |date=June 28, 2024 |title=Rocket Report: China flies reusable rocket hopper; Falcon Heavy dazzles |url=https://arstechnica.com/space/2024/06/rocket-report-china-tests-reusable-rocket-tech-spacex-booster-flies-22nd-time/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Berger 2024">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=March 1, 2019 |title=The marriage of SpaceX and NASA hasn't been easy—but it's been fruitful |url=https://arstechnica.com/science/2019/03/together-nasa-and-spacex-are-stronger-and-so-is-america/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="sn202104162">{{Cite news |last=Foust |first=Jeff |date=April 16, 2021 |title=NASA selects SpaceX to develop crewed lunar lander |url=https://spacenews.com/nasa-selects-spacex-to-develop-crewed-lunar-lander/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20210523015710/https://spacenews.com/nasa%2Dselects%2Dspacex%2Dto%2Ddevelop%2Dcrewed%2Dlunar%2Dlander/ |archive-date=May 23, 2021 |access-date=April 18, 2021 |work=[[SpaceNews]]}}</ref> <ref name="September 15">{{Cite web |last=Berger |first=Eric |date=September 15, 2024 |title=So what are we to make of the highly ambitious, private Polaris spaceflight? |url=https://arstechnica.com/space/2024/09/after-five-demanding-days-in-space-polaris-dawn-splashes-down-safely/ |access-date=October 28, 2024 |website=Ars Technica |language=en-US}}</ref> <ref name="Zubrin 2019">{{Cite book |last=Zubrin |first=Robert |title=The Case for Space: How the Revolution in Spaceflight Opens Up a Future of Limitless Possibility |url=https://archive.org/details/caseforspacehowr0000zubr |date=May 14, 2019 |publisher=[[Prometheus Books]] |isbn=978-1-63388-534-9 |location=Amherst, New York |oclc=1053572666 |author-link=Robert Zubrin}}</ref> <ref name="Convention">{{cite web|title=The Mars Society Inc. Fourth International Convention|author=Mars Society|date=August 23, 2001|access-date=August 23, 2021|publisher=Mars Society|url=https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|archive-date=March 30, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230330080642/https://marspedia.org/images/9/99/2001_TMS_Conv_Sched.pdf|url-status=live}}</ref> <ref name="spectrum">{{cite web |author=Musk |first=Elon |date=May 30, 2009 |title=Risky Business |url=https://spectrum.ieee.org/elon-musk-spacex |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223012225/http://spectrum.ieee.org/aerospace/space-flight/risky-business |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=IEEE Spectrum}}</ref> <ref name="Keith 2001">{{cite web |author=Cowing |first=Keith |date=August 30, 2001 |title=Millionaires and billionaires: the secret to sending humans to Mars? |url=http://www.spaceref.com/news/viewnews.html?id=383 |access-date=March 1, 2022 |publisher=SPACEREF}}{{dead link|date=August 2023|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> <ref name="A&Ssmithsonian201201">{{cite web |author=Chaikin |first=Andrew |date=January 2012 |title=Is SpaceX Changing the Rocket Equation? |url=http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-url=https://web.archive.org/web/20170223105751/http://www.airspacemag.com/space/is-spacex-changing-the-rocket-equation-132285884/?no-ist |archive-date=February 23, 2017 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Air & Space Smithsonian}}</ref> <ref name="Vance 2015">{{cite news |author=Vance |first=Ashlee |author-link=Ashlee Vance |date=May 14, 2015 |title=Elon Musk's space dream almost killed Tesla |url=https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180211071545/https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/ |archive-date=February 11, 2018 |access-date=March 1, 2017 |publisher=Bloomberg L. P.}}</ref> <ref name=Liftoff2021>{{Cite book|last=Berger|first=Eric|author-link=Eric Berger (meteorologist)| title=Liftoff|url=https://archive.org/details/liftoffelonmuskd0000berg|publisher=[[William Morrow and Company]]|year=2021|isbn=978-0-06-297997-1}}</ref> <ref name="Belfiore 2009" >{{cite news |author=Belfiore |first=Michael |date=September 1, 2009 |title=Behind the Scenes With the World's Most Ambitious Rocket Makers |url=http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161213161703/http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a5073/4328638/ |archive-date=December 13, 2016 |access-date=March 1, 2017 |newspaper=Popular Mechanics}}</ref> <ref name="avweek20200527">[https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher Podcast: SpaceX COO On Prospects For Starship Launcher] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200610030402/https://aviationweek.com/defense-space/space/podcast-spacex-coo-prospects-starship-launcher|date=June 10, 2020}}. Aviation Week, Irene Klotz, May 27, 2020. Retrieved June 10, 2020.</ref> <ref name="spacex.com 2012" >{{cite web|title=Space Exploration Technologies Corporation|url=http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|publisher=SpaceX|access-date=December 15, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archive-date=June 23, 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130623215759/http://www.spacex.com/press.php?page=20100616|archivedate=ივნისი 23, 2013}}</ref> <ref name=usat20050617>{{cite news |first=Kevin |last=Maney |url=https://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |title=Private sector enticing public into final frontier |date=June 17, 2005 |work=USA Today |access-date=March 14, 2021 |archive-date=May 19, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120519074009/http://www.usatoday.com/educate/college/careers/Entreps/6-17-05.htm |url-status=live }}</ref> <ref name=wired20070522>{{cite news|last=Hoffman|first=Carl|title=Elon Musk Is Betting His Fortune on a Mission Beyond Earth's Orbit|url=https://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|access-date=March 14, 2014|newspaper=Wired|date=May 22, 2007|archive-date=November 14, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114052527/http://www.wired.com/science/space/magazine/15-06/ff_space_musk?currentPage=all|url-status=live}}</ref> <ref name=nasa20110427>{{cite web |title=Commercial Market Assessment for Crew and Cargo Systems |url=http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |website=nasa.gov |publisher=NASA |access-date=June 10, 2015 |page=40 |date=April 27, 2011 |quote=''SpaceX has publicly indicated that the development cost for Falcon 9 launch vehicle was approximately $300{{spaces}}million. Additionally, approximately $90{{spaces}}million was spent developing the Falcon 1 launch vehicle which did contribute to some extent to the Falcon 9, for a total of $390{{spaces}}million. NASA has verified these costs.'' |archive-date=December 7, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141207085554/http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Section403(b)CommercialMarketAssessmentReportFinal.pdf |archivedate=დეკემბერი 7, 2014 }}</ref> <ref name=Ray Justin >{{Cite web |last=Ray |first=Justin |date=January 20, 2005 |title=Cape launch site could host new commercial rocket fleet |url=https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |access-date=October 7, 2023 |website=spaceflightnow.com |archive-date=October 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014082850/https://spaceflightnow.com/falcon/050120lc36/ |url-status=live }}</ref> <ref name=Berger Brian >{{Cite web |last=Berger |first=Brian |date=October 3, 2005 |title=Kistler Teeters on the Brink After Main Investor Withdraws Support |url=https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |access-date=October 7, 2023 |website=SpaceNews |language=en-US |archive-date=April 3, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403194345/https://spacenews.com/kistler-teeters-brink-after-main-investor-withdraws-support/ |url-status=live }}</ref> <ref name=Belfiore Michael >{{cite magazine |author=Belfiore |first=Michael |date=January 18, 2005 |title=Race for Next Space Prize Ignites |url=https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20081012095048/https://www.wired.com/news/space/0%2C2697%2C66308%2C00.html |archive-date=October 12, 2008 |access-date=March 1, 2017 |magazine=Wired}}</ref> <ref name=Berger Eric >{{cite news |last1=Berger |first1=Eric |title=This is probably why Blue Origin keeps protesting NASA's lunar lander award |url=https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |access-date=December 30, 2021 |work=[[Ars Technica]] |date=August 11, 2021 |language=en-us |archive-date=December 30, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211230172145/https://arstechnica.com/science/2021/08/this-is-probably-why-blue-origin-keeps-protesting-nasas-lunar-lander-award/ |url-status=live }}</ref> <ref name=satnews >{{cite news |url=http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |publisher=Satnews.com |title=Falcon 1 Reaches Space But Loses Control and is Destroyed on Re-Entry |date=March 21, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928204503/http://www.satnews.com/stories2007/4156/ |archive-date=September 28, 2007 }}</ref> <ref name=Warwick >Graham Warwick and Guy Norris, "Blue Sky Thinking: DARPA at 50," ''Aviation Week & Space Technology,'' Aug 18–25, 2008, p. 18.</ref> <ref name="Levin2022">{{cite news |last1=Levin |first1=Steve |title=Elon Musk, man behind Tesla, Paypal, speaks to packed crowd at CSUB |url=https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |access-date=January 12, 2022 |work=The Bakersfield Californian |date=January 12, 2022 |language=en |archive-date=January 12, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220112031331/https://www.bakersfield.com/news/elon-musk-man-behind-tesla-paypal-speaks-to-packed-crowd-at-csub/article_8b815494-fefe-511c-8d0c-b6aa61601c0b.html |url-status=live }}</ref> <ref name="Graham William">{{cite web |last1=Graham |first1=William |title=SpaceX at 50 – From taming Falcon 1 to achieving cadence in Falcon 9 |url=https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |website=NASASpaceFlight.com |access-date=March 16, 2021 |date=December 20, 2017 |archive-date=December 31, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201231213716/https://www.nasaspaceflight.com/2017/12/spacex-50-taming-falcon-1-achieving-cadence-falcon-9/ |url-status=live }}</ref> <ref name="Planetspace">{{cite news |last1=Bergin |first1=Chris |title= Planetspace officially protest NASA's CRS selection |url= https://www.nasaspaceflight.com/2009/01/planetspace-officially-protest-nasas-crs-selection/ |access-date=August 22, 2023 |work=NSF |date=January 15, 2009}}</ref> }} {{ავტორიტეტული წყაროები}} [[კატეგორია:SpaceX| ]] [[კატეგორია:2002 წელს დაარსებული კომპანიები]] a2sb2blvbvz81wy5mx1ajgblxz53id0 ალექსანდრე ჯეჯელავა 0 341834 4821574 4821495 2025-06-27T14:23:37Z Otogi 27089 4821574 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი =ალექსანდრე ჯეჯელავა | სურათი= | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = [[24 მაისი]], [[1973]] | დაბადების ადგილი= [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა ={{დროშა|საქართველო}} | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | საარჩევნო ოლქი = | მამა = | დედა = | მეუღლე = | შვილები= | განათლება = | პროფესია = | საქმიანობა = | რელიგია =[[მართლმადიდებელი ქრისტიანი]] | ჯილდოები = | პარტია = | საიტი= | რიგი = [[ფაილი:Flag of Georgia.svg|left|25px]][[ფაილი:Greater coat of arms of Georgia.svg|right|25px]][[საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო|საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი]] | თანამდებობა დაიკავა = [[3 ივნისი]], [[2016]] | თანამდებობა დატოვა = [[13 ნოემბერი]], [[2017]] | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი =[[გიორგი მარგველაშვილი]] | პრემიერ-მინისტრი =[[გიორგი კვირიკაშვილი]] | წინამორბედი = [[თამარ სანიკიძე]] | მემკვიდრე = [[მიხეილ ჩხენკელი]] | რიგი2 = | თანამდებობა დაიკავა2 = | თანამდებობა დატოვა2 = | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = | პრეზიდენტი2= | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრეზიდენტი3 = | პრემიერ-მინისტრი3= | რიგი4 = | თანამდებობა დაიკავა4 = | თანამდებობა დატოვა4 = | წინამორბედი4 = | მემკვიდრე4 = | პრეზიდენტი4 = | პრემიერ-მინისტრი4= | რიგი5 = | თანამდებობა დაიკავა5 = | თანამდებობა დატოვა5 = | წინამორბედი5 = | მემკვიდრე5 = | პრეზიდენტი5 = | პრემიერ-მინისტრი5= }} '''ალექსანდრე ჯეჯელავა''' (დ. [[24 მაისი]], [[1973]]) — [[საქართველო]]ს [[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი]] [[2016]] წლის ივნისიდან — 2017 წლის 13 ნოემბრამდე. ==ბიოგრაფია== ალექსანდრე ჯეჯელავა დაიბადა [[თბილისი|თბილისში]]. მან 1990 წელს დაამთავრა [[კომაროვის სკოლა]], ხოლო 1995 წელს [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]], სპეციალობა — გამოყენებითი მათემატიკა, კომპიუტერული მეცნიერებები. 2003-2005 წლებში მაგისტრის ხარისხი მოიპოვა  ზოგადი მართვის მიმართულებით — ბიზნესის სკოლა (ESM) — [[თბილისი]]. 2009-2010 წლებში სწავლობდა ჯორჯ ვაშინგტონის უნივერსიტეტში, სადაც მოიპოვა მაგისტრის ხარისხი პროექტების მართვის მიმართულებით. [[2015]] წლიდან არის სერტიფიცირებული საერთაშორისო ტრენერი, ტრანსფორმაციული ტრენერი.   [[2016]] წლის [[3 ივნისი|3 ივნისიდან]] ალექსანდრე ჯეჯელავა იკავებს [[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის]] პოსტს. [[2010]]-[[2016]] წლებში იყო მართვის აკადემიის თავმჯდომარე და მთავარი ტრენერი. ამავდროულად ლექციებს კითხულობდა საქართველოს ბანკის უნივერსიტეტსა და კავკასიის ბიზნესის სკოლაში. იყო ლექტორი [[თავისუფალი უნივერსიტეტი|თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტში]], [[კავკასიის უნივერსიტეტი|კავკასიის უნივერსიტეტში]] და სამაგისტრო პროგრამის ხელმძღვანელი [[საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტი|საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტში]]. მუშაობდა ბიზნესის განვითარების მიმართულებით ფონდ ღია საზოგადოება საქართველოში, სხვადასხვა პოზიციებზე საქართველოს ეროვნულ ბანკში, [[თიბისი ბანკი|თიბისი ბანკსა]] და ინტელექტ ბანკში 2018 წელს, მინისტრის პოსტის დატოვების შემდეგ, ალექსანდრე ჯეჯელავამ დააარსა კომპანია „ფლომასტერი“. კომპანიის საქმიანობის ძირითადი სფეროა კორპორატიული ტრენინგები, ქოუჩინგი და საკონსულტაციო მომსახურება მართვისა და პროფესიული უნარების განვითარების მიმართულებით.. აქვს გამოცდილება  საინფორმაციო ტექნოლოგიების სტრატეგიული განვითარების მიმართულებით. იყო სპიკერი TEDx თბილისი; [[2009]]-[[2011]] წლებში იყო სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარე ვ. კომაროვის ფიზიკა-მათემატიკის N199 საჯარო სკოლაში. იყო საინფორმაციო ტექნოლოგიების სტრატეგიული განვითარების კონსულტანტი საქართველოს ლატარიის კომპანიაში. ჰყავს მეუღლე და ორი ქალიშვილი. ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://web.archive.org/web/20170416232131/http://mes.gov.ge/content.php?id=8&lang=geo მინისტრი – mes.gov.ge] {{დაარქივებულის ნიშანი}} * [https://ge.linkedin.com/in/alexanderjejelava Join LinkedIn and access Aleksandre’s full profile.]{{Dead link|date=დეკემბერი 2020 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://flowmaster.ge/ ,,ფლომასტერის" ოფიციალური ვებგვერდი] {{დაიწყე ყუთი}}{{s-off}} {{მემკვიდრეობის ყუთი | წინამორბედი=[[თამარ სანიკიძე]] | ტიტული=[[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|საქართველოს განათლების მინისტრი]] | წლები=2016 – 2017 | შემდეგი= [[მიხეილ ჩხენკელი]] }} {{დაასრულე ყუთი}} {{გიორგი კვირიკაშვილის კაბინეტი}} {{საქართველოს განათლების მინისტრები}} {{DEFAULTSORT:ჯეჯელავა, ალექსანდრ}} [[კატეგორია:საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1973]] [[კატეგორია:დაბადებული 24 მაისი]] 2g15c5nxht29pe9te8e0ij57pmivur3 4821575 4821574 2025-06-27T14:24:07Z Otogi 27089 4821575 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი =ალექსანდრე ჯეჯელავა | სურათი= | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = [[24 მაისი]], [[1973]] | დაბადების ადგილი= [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა ={{დროშა|საქართველო}} | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | საარჩევნო ოლქი = | მამა = | დედა = | მეუღლე = | შვილები= | განათლება = | პროფესია = | საქმიანობა = | რელიგია =[[მართლმადიდებელი ქრისტიანი]] | ჯილდოები = | პარტია = | საიტი= | რიგი = [[ფაილი:Flag of Georgia.svg|left|25px]][[ფაილი:Greater coat of arms of Georgia.svg|right|25px]][[საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო|საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი]] | თანამდებობა დაიკავა = [[3 ივნისი]], [[2016]] | თანამდებობა დატოვა = [[13 ნოემბერი]], [[2017]] | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი =[[გიორგი მარგველაშვილი]] | პრემიერ-მინისტრი =[[გიორგი კვირიკაშვილი]] | წინამორბედი = [[თამარ სანიკიძე]] | მემკვიდრე = [[მიხეილ ჩხენკელი]] | რიგი2 = | თანამდებობა დაიკავა2 = | თანამდებობა დატოვა2 = | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = | პრეზიდენტი2= | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრეზიდენტი3 = | პრემიერ-მინისტრი3= | რიგი4 = | თანამდებობა დაიკავა4 = | თანამდებობა დატოვა4 = | წინამორბედი4 = | მემკვიდრე4 = | პრეზიდენტი4 = | პრემიერ-მინისტრი4= | რიგი5 = | თანამდებობა დაიკავა5 = | თანამდებობა დატოვა5 = | წინამორბედი5 = | მემკვიდრე5 = | პრეზიდენტი5 = | პრემიერ-მინისტრი5= }} '''ალექსანდრე ჯეჯელავა''' (დ. [[24 მაისი]], [[1973]]) — [[საქართველო]]ს [[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი]] [[2016]] წლის ივნისიდან — 2017 წლის 13 ნოემბრამდე. ==ბიოგრაფია== ალექსანდრე ჯეჯელავა დაიბადა [[თბილისი|თბილისში]]. მან 1990 წელს დაამთავრა [[კომაროვის სკოლა]], ხოლო 1995 წელს [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]], სპეციალობა — გამოყენებითი მათემატიკა, კომპიუტერული მეცნიერებები. 2003-2005 წლებში მაგისტრის ხარისხი მოიპოვა  ზოგადი მართვის მიმართულებით — ბიზნესის სკოლა (ESM) — [[თბილისი]]. 2009-2010 წლებში სწავლობდა ჯორჯ ვაშინგტონის უნივერსიტეტში, სადაც მოიპოვა მაგისტრის ხარისხი პროექტების მართვის მიმართულებით. [[2015]] წლიდან არის სერტიფიცირებული საერთაშორისო ტრენერი, ტრანსფორმაციული ტრენერი.   [[2016]] წლის [[3 ივნისი|3 ივნისიდან]] ალექსანდრე ჯეჯელავა იკავებს [[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის]] პოსტს. [[2010]]-[[2016]] წლებში იყო მართვის აკადემიის თავმჯდომარე და მთავარი ტრენერი. ამავდროულად ლექციებს კითხულობდა საქართველოს ბანკის უნივერსიტეტსა და კავკასიის ბიზნესის სკოლაში. იყო ლექტორი [[თავისუფალი უნივერსიტეტი|თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტში]], [[კავკასიის უნივერსიტეტი|კავკასიის უნივერსიტეტში]] და სამაგისტრო პროგრამის ხელმძღვანელი [[საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტი|საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტში]]. მუშაობდა ბიზნესის განვითარების მიმართულებით ფონდ ღია საზოგადოება საქართველოში, სხვადასხვა პოზიციებზე საქართველოს ეროვნულ ბანკში, [[თიბისი ბანკი|თიბისი ბანკსა]] და ინტელექტ ბანკში 2018 წელს, მინისტრის პოსტის დატოვების შემდეგ, ალექსანდრე ჯეჯელავამ დააარსა კომპანია „ფლომასტერი“. კომპანიის საქმიანობის ძირითადი სფეროა კორპორატიული ტრენინგები, ქოუჩინგი და საკონსულტაციო მომსახურება მართვისა და პროფესიული უნარების განვითარების მიმართულებით. აქვს გამოცდილება  საინფორმაციო ტექნოლოგიების სტრატეგიული განვითარების მიმართულებით. იყო სპიკერი TEDx თბილისი; [[2009]]-[[2011]] წლებში იყო სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარე ვ. კომაროვის ფიზიკა-მათემატიკის N199 საჯარო სკოლაში. იყო საინფორმაციო ტექნოლოგიების სტრატეგიული განვითარების კონსულტანტი საქართველოს ლატარიის კომპანიაში. ჰყავს მეუღლე და ორი ქალიშვილი. ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://web.archive.org/web/20170416232131/http://mes.gov.ge/content.php?id=8&lang=geo მინისტრი – mes.gov.ge] {{დაარქივებულის ნიშანი}} * [https://ge.linkedin.com/in/alexanderjejelava Join LinkedIn and access Aleksandre’s full profile.]{{Dead link|date=დეკემბერი 2020 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://flowmaster.ge/ ,,ფლომასტერის" ოფიციალური ვებგვერდი] {{დაიწყე ყუთი}}{{s-off}} {{მემკვიდრეობის ყუთი | წინამორბედი=[[თამარ სანიკიძე]] | ტიტული=[[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|საქართველოს განათლების მინისტრი]] | წლები=2016 – 2017 | შემდეგი= [[მიხეილ ჩხენკელი]] }} {{დაასრულე ყუთი}} {{გიორგი კვირიკაშვილის კაბინეტი}} {{საქართველოს განათლების მინისტრები}} {{DEFAULTSORT:ჯეჯელავა, ალექსანდრ}} [[კატეგორია:საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1973]] [[კატეგორია:დაბადებული 24 მაისი]] pxwtlov0596al22lronsuz76pmtzpgq 4821576 4821575 2025-06-27T14:24:45Z Otogi 27089 4821576 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი =ალექსანდრე ჯეჯელავა | სურათი= | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = [[24 მაისი]], [[1973]] | დაბადების ადგილი= [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა ={{დროშა|საქართველო}} | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | საარჩევნო ოლქი = | მამა = | დედა = | მეუღლე = | შვილები= | განათლება = | პროფესია = | საქმიანობა = | რელიგია =[[მართლმადიდებელი ქრისტიანი]] | ჯილდოები = | პარტია = | საიტი= | რიგი = [[ფაილი:Flag of Georgia.svg|left|25px]][[ფაილი:Greater coat of arms of Georgia.svg|right|25px]][[საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო|საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი]] | თანამდებობა დაიკავა = [[3 ივნისი]], [[2016]] | თანამდებობა დატოვა = [[13 ნოემბერი]], [[2017]] | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი =[[გიორგი მარგველაშვილი]] | პრემიერ-მინისტრი =[[გიორგი კვირიკაშვილი]] | წინამორბედი = [[თამარ სანიკიძე]] | მემკვიდრე = [[მიხეილ ჩხენკელი]] | რიგი2 = | თანამდებობა დაიკავა2 = | თანამდებობა დატოვა2 = | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = | პრეზიდენტი2= | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრეზიდენტი3 = | პრემიერ-მინისტრი3= | რიგი4 = | თანამდებობა დაიკავა4 = | თანამდებობა დატოვა4 = | წინამორბედი4 = | მემკვიდრე4 = | პრეზიდენტი4 = | პრემიერ-მინისტრი4= | რიგი5 = | თანამდებობა დაიკავა5 = | თანამდებობა დატოვა5 = | წინამორბედი5 = | მემკვიდრე5 = | პრეზიდენტი5 = | პრემიერ-მინისტრი5= }} '''ალექსანდრე ჯეჯელავა''' (დ. [[24 მაისი]], [[1973]]) — [[საქართველო]]ს [[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი]] [[2016]] წლის ივნისიდან — 2017 წლის 13 ნოემბრამდე. ==ბიოგრაფია== ალექსანდრე ჯეჯელავა დაიბადა [[თბილისი|თბილისში]]. მან 1990 წელს დაამთავრა [[კომაროვის სკოლა]], ხოლო 1995 წელს [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]], სპეციალობა — გამოყენებითი მათემატიკა, კომპიუტერული მეცნიერებები. 2003-2005 წლებში მაგისტრის ხარისხი მოიპოვა  ზოგადი მართვის მიმართულებით — ბიზნესის სკოლა (ESM) — [[თბილისი]]. 2009-2010 წლებში სწავლობდა ჯორჯ ვაშინგტონის უნივერსიტეტში, სადაც მოიპოვა მაგისტრის ხარისხი პროექტების მართვის მიმართულებით. [[2015]] წლიდან არის სერტიფიცირებული საერთაშორისო ტრენერი, ტრანსფორმაციული ტრენერი.   [[2016]] წლის [[3 ივნისი|3 ივნისიდან]] ალექსანდრე ჯეჯელავა იკავებს [[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის]] პოსტს. [[2010]]-[[2016]] წლებში იყო მართვის აკადემიის თავმჯდომარე და მთავარი ტრენერი. ამავდროულად ლექციებს კითხულობდა საქართველოს ბანკის უნივერსიტეტსა და კავკასიის ბიზნესის სკოლაში. იყო ლექტორი [[თავისუფალი უნივერსიტეტი|თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტში]], [[კავკასიის უნივერსიტეტი|კავკასიის უნივერსიტეტში]] და სამაგისტრო პროგრამის ხელმძღვანელი [[საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტი|საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტში]]. მუშაობდა ბიზნესის განვითარების მიმართულებით ფონდ ღია საზოგადოება საქართველოში, სხვადასხვა პოზიციებზე საქართველოს ეროვნულ ბანკში, [[თიბისი ბანკი|თიბისი ბანკსა]] და ინტელექტ ბანკში. 2018 წელს, მინისტრის პოსტის დატოვების შემდეგ, ალექსანდრე ჯეჯელავამ დააარსა კომპანია „ფლომასტერი“. კომპანიის საქმიანობის ძირითადი სფეროა კორპორატიული ტრენინგები, ქოუჩინგი და საკონსულტაციო მომსახურება მართვისა და პროფესიული უნარების განვითარების მიმართულებით. აქვს გამოცდილება  საინფორმაციო ტექნოლოგიების სტრატეგიული განვითარების მიმართულებით. იყო სპიკერი TEDx თბილისი; [[2009]]-[[2011]] წლებში იყო სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარე ვ. კომაროვის ფიზიკა-მათემატიკის N199 საჯარო სკოლაში. იყო საინფორმაციო ტექნოლოგიების სტრატეგიული განვითარების კონსულტანტი საქართველოს ლატარიის კომპანიაში. ჰყავს მეუღლე და ორი ქალიშვილი. ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://web.archive.org/web/20170416232131/http://mes.gov.ge/content.php?id=8&lang=geo მინისტრი – mes.gov.ge] {{დაარქივებულის ნიშანი}} * [https://ge.linkedin.com/in/alexanderjejelava Join LinkedIn and access Aleksandre’s full profile.]{{Dead link|date=დეკემბერი 2020 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://flowmaster.ge/ ,,ფლომასტერის" ოფიციალური ვებგვერდი] {{დაიწყე ყუთი}}{{s-off}} {{მემკვიდრეობის ყუთი | წინამორბედი=[[თამარ სანიკიძე]] | ტიტული=[[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|საქართველოს განათლების მინისტრი]] | წლები=2016 – 2017 | შემდეგი= [[მიხეილ ჩხენკელი]] }} {{დაასრულე ყუთი}} {{გიორგი კვირიკაშვილის კაბინეტი}} {{საქართველოს განათლების მინისტრები}} {{DEFAULTSORT:ჯეჯელავა, ალექსანდრ}} [[კატეგორია:საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1973]] [[კატეგორია:დაბადებული 24 მაისი]] q08aoohzgupzowpnm7nyl9d7vrts4q2 4821577 4821576 2025-06-27T14:25:53Z Otogi 27089 4821577 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი =ალექსანდრე ჯეჯელავა | სურათი= | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = [[24 მაისი]], [[1973]] | დაბადების ადგილი= [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა ={{დროშა|საქართველო}} | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | საარჩევნო ოლქი = | მამა = | დედა = | მეუღლე = | შვილები= | განათლება = | პროფესია = | საქმიანობა = | რელიგია =[[მართლმადიდებელი ქრისტიანი]] | ჯილდოები = | პარტია = | საიტი= | რიგი = [[ფაილი:Flag of Georgia.svg|left|25px]][[ფაილი:Greater coat of arms of Georgia.svg|right|25px]][[საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო|საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი]] | თანამდებობა დაიკავა = [[3 ივნისი]], [[2016]] | თანამდებობა დატოვა = [[13 ნოემბერი]], [[2017]] | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი =[[გიორგი მარგველაშვილი]] | პრემიერ-მინისტრი =[[გიორგი კვირიკაშვილი]] | წინამორბედი = [[თამარ სანიკიძე]] | მემკვიდრე = [[მიხეილ ჩხენკელი]] | რიგი2 = | თანამდებობა დაიკავა2 = | თანამდებობა დატოვა2 = | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = | პრეზიდენტი2= | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრეზიდენტი3 = | პრემიერ-მინისტრი3= | რიგი4 = | თანამდებობა დაიკავა4 = | თანამდებობა დატოვა4 = | წინამორბედი4 = | მემკვიდრე4 = | პრეზიდენტი4 = | პრემიერ-მინისტრი4= | რიგი5 = | თანამდებობა დაიკავა5 = | თანამდებობა დატოვა5 = | წინამორბედი5 = | მემკვიდრე5 = | პრეზიდენტი5 = | პრემიერ-მინისტრი5= }} '''ალექსანდრე ჯეჯელავა''' (დ. [[24 მაისი]], [[1973]]) — [[საქართველო]]ს [[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი]] [[2016]] წლის ივნისიდან — 2017 წლის 13 ნოემბრამდე. ==ბიოგრაფია== ალექსანდრე ჯეჯელავა დაიბადა [[თბილისი|თბილისში]]. მან 1990 წელს დაამთავრა [[კომაროვის სკოლა]], ხოლო 1995 წელს [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]], სპეციალობა — გამოყენებითი მათემატიკა, კომპიუტერული მეცნიერებები. 2003-2005 წლებში მაგისტრის ხარისხი მოიპოვა  ზოგადი მართვის მიმართულებით — ბიზნესის სკოლა (ESM) — [[თბილისი]]. 2009-2010 წლებში სწავლობდა ჯორჯ ვაშინგტონის უნივერსიტეტში, სადაც მოიპოვა მაგისტრის ხარისხი პროექტების მართვის მიმართულებით. [[2015]] წლიდან არის სერტიფიცირებული საერთაშორისო ტრენერი, ტრანსფორმაციული ტრენერი.   [[2016]] წლის [[3 ივნისი|3 ივნისიდან]] ალექსანდრე ჯეჯელავა იკავებს [[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის]] პოსტს. [[2010]]-[[2016]] წლებში იყო მართვის აკადემიის თავმჯდომარე და მთავარი ტრენერი. ამავდროულად ლექციებს კითხულობდა საქართველოს ბანკის უნივერსიტეტსა და კავკასიის ბიზნესის სკოლაში. იყო ლექტორი [[თავისუფალი უნივერსიტეტი|თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტში]], [[კავკასიის უნივერსიტეტი|კავკასიის უნივერსიტეტში]] და სამაგისტრო პროგრამის ხელმძღვანელი [[საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტი|საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტში]]. მუშაობდა ბიზნესის განვითარების მიმართულებით ფონდ ღია საზოგადოება საქართველოში, სხვადასხვა პოზიციებზე საქართველოს ეროვნულ ბანკში, [[თიბისი ბანკი|თიბისი ბანკსა]] და ინტელექტ ბანკში. 2018 წელს, მინისტრის პოსტის დატოვების შემდეგ, ალექსანდრე ჯეჯელავამ დააარსა კომპანია „ფლომასტერი“. კომპანიის საქმიანობის ძირითადი სფეროა კორპორატიული ტრენინგები, ქოუჩინგი და საკონსულტაციო მომსახურება მართვისა და პროფესიული უნარების განვითარების მიმართულებით. აქვს გამოცდილება  საინფორმაციო ტექნოლოგიების სტრატეგიული განვითარების მიმართულებით. იყო სპიკერი TEDx თბილისი; [[2009]]-[[2011]] წლებში იყო სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარე ვ. კომაროვის ფიზიკა-მათემატიკის N199 საჯარო სკოლაში. იყო საინფორმაციო ტექნოლოგიების სტრატეგიული განვითარების კონსულტანტი საქართველოს ლატარიის კომპანიაში. ჰყავს მეუღლე და ორი ქალიშვილი. ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://web.archive.org/web/20170416232131/http://mes.gov.ge/content.php?id=8&lang=geo მინისტრი – mes.gov.ge] {{დაარქივებულის ნიშანი}} * [https://flowmaster.ge/ ,,ფლომასტერის" ოფიციალური ვებგვერდი] {{დაიწყე ყუთი}}{{s-off}} {{მემკვიდრეობის ყუთი | წინამორბედი=[[თამარ სანიკიძე]] | ტიტული=[[საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო|საქართველოს განათლების მინისტრი]] | წლები=2016 – 2017 | შემდეგი= [[მიხეილ ჩხენკელი]] }} {{დაასრულე ყუთი}} {{გიორგი კვირიკაშვილის კაბინეტი}} {{საქართველოს განათლების მინისტრები}} {{DEFAULTSORT:ჯეჯელავა, ალექსანდრ}} [[კატეგორია:საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1973]] [[კატეგორია:დაბადებული 24 მაისი]] 7d3ulsplm61cmxk9h2ct8vkm4ypx8wm ბარბარე ყიფიანი 0 341925 4821637 4508033 2025-06-27T15:41:05Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]]; დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ფიზიოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821637 wikitext text/x-wiki {{მმ*|ყიფიანი}} {{ინფოდაფა პიროვნება |სახელი = ბარბარე ყიფიანი |მშობსახელი = |დაბსახელი = |პორტრეტი =Barbara Kipiani in 1913 03.png |ზომა = |წარწერა = |მოღვაწეობა = ექიმი, მეცნიერი, პედაგოგი |დაბ თარიღი = [[4 თებერვალი]], [[1879]] |დაბ ადგილი = [[ქუთაისი]] | გარდ თარიღი = [[1965]] | გარდ ადგილი = [[ბრიუსელი]], [[ბელგია]] |მოქალაქეობა = |მამა = [[ნიკოლოზ ყიფიანი]] |დედა = [[ანასტასია ერისთავი]] |მეუღლე = |შვილები = |ჯილდოები = |საიტი = |სხვადასხვა = }} '''ბარბარე ნიკოლოზის ასული ყიფიანი''' (დ. [[4 თებერვალი]], [[1879]], [[ქუთაისი]] — გ. [[1965]], [[ბრიუსელი]], [[ბელგია]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი, მეცნიერი, პედაგოგი, მრავალი ფუნდამენტური ნაშრომის ავტორი და [[საფრანგეთი|საფრანგეთის]] სამედიცინო აკადემიის წევრი, [[ევროპა|ევროპაში]] მოღვაწე პირველი ქართველი ფსიქო-ფიზიოლოგი, ბავშვთა ფიზიოლოგიისა და პათოლოგიის საკითხებზე მინიჭებული აქვს ოქროს მედლის პრემიები. ==ბიოგრაფია== ბარბარე (ვარა) ყიფიანი დაიბადა [[1879]] წლის [[4 თებერვალი|4 თებერვალს]] [[ქუთაისი|ქუთაისში]], ქართველი საზოგადო მოღვაწის, თავადაზნაურთა წინამძღოლის, [[დიმიტრი ყიფიანი|დიმიტრი ყიფიანის]] უფროსი ვაჟის, [[ნიკოლოზ ყიფიანი|ნიკოლოზ ყიფიანის]] ოჯახში. დედა – ანასტასია ერისთავი [[ქეთევან წამებული|ქეთევან წამებულის]] პირდაპირი შთამომავალი იყო. ბარბარე ძირითადად [[ქვიშხეთი|ქვიშხეთში]], პაპისეულ ოჯახში იზრდებოდა. მშობლების განქორწინების შემდეგ, ბარბარე და მისი დები მამამ ბათუმში წაიყვანა, სადაც [[1883]]-[[1890]] წლებში სასამართლო უწყებაში მსახურობდა. [[1899]] წელს ბარბარე ყიფიანმა წარჩინებით დაამთავრა [[თბილისი|თბილისის]] [[წმიდა ნინო|წმიდა ნინოს]] სასწავლებელი, სადაც სათავადაზნაურო–საადგილმამულო ბანკის ხარჯით სწავლობდა. რამდენიმე წელი [[ხონი|ხონის]] [[მარიამ ღვთისმშობელი|წმიდა მარიამის]] სასწავლებელში პედაგოგად იმუშავა. [[1901]] წელს სწავლის გასაგრძელებლად მამასთან გაემგზავრა [[ბელგია|ბელგიაში]] (მამა [[ნიკოლოზ ყიფიანი]] [[1887]] წელს ყიფიანების ოჯახს თავს დატეხილმა უბედურებამ, [[დიმიტრი ყიფიანი|დიმიტრი ყიფიანის]] მკვლელობამ, ნევროგენული დიაბეტით დააავადა. [[1890]] წელს იგი სამკურნალოდ [[ევროპა|ევროპაში]] გაემგზავრა და უკან აღარ დაბრუნებულა). [[1902]] წელს ჩაირიცხა [[ბრიუსელი|ბრიუსელის]] უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე. სწავლის პერიოდშივე გამოიჩინა თავი, როგორც უაღრესად ნიჭიერმა, შრომისმოყვარე, ფართო ერუდიციის მქონე სტუდენტმა. [[1904]] წლის [[აგვისტო|აგვისტოში]] [[ბრიუსელი|ბრიუსელში]] შედგა ფიზიოლოგთა მეექვსე საერთაშორისო კონგრესი, რომელშიც ორმა ქართველმა მიიღო მონაწილეობა – ბარბარე ყიფიანმა და რუსეთიდან პროფესორმა [[ივანე თარხნიშვილი|ივანე თარხნიშვილმა]]. ორივეს მოხსენებას მოწონება და ხანგრძლივი ტაში დაუმსახურებია. მათი გამოსვლით აღტაცებული რევაზ გაბაშვილი იმავე წლის "ცნობის ფურცელში" წერდა, რომ ბარბარე ყიფიანის მეცნიერად ჩამოყალიბებაში დიდი წვლილი მიუძღოდა პროფესორ იოტეკოს, ეროვნებით პოლონელ ქალბატონს. მან ბარბარე თავის ლაბორატორიაში სამუშაოდ მიიღო და საშუალება მისცა სწავლის ფული გადაეხადა, როცა იგი საფასურის გადაუხდელობის გამო უნივერსიტეტიდან გარიცხეს. რევაზ გაბაშვილი გულისტკივილით აღნიშნავდა: "მგონია საჭიროა ჩვენმა საზოგადოებამ იცოდეს, რომ, სათავადაზნაურო ბანკის დამაარსებლის [[დიმიტრი ყიფიანი|დიმიტრი ყიფიანის]] შვილიშვილებს უცხოელნი პატრონობენ და თავის შინაურობამ კი მათ უარი უთხრა სტიპენდიაზე. ალბათ, ასე ესმის თავადაზნაურობას მადლის გადახდა და თავის მოვალეობა". ბარბარე ყიფიანი წლების განმავლობაში მოღვაწეობდა [[ბრიუსელი|ბრიუსელის]] უნივერსიტეტში, იკვლევდა ადამიანის მეხსიერების სახეობათა განსაზღვრის ხერხებს, აღზრდის ფსიქოლოგიურ საფუძვლებს, ტროპიზმს, ამბიდექსტრიას (ორივე ხელის ერთნაირად მომარჯვება) მოსწავლეთა შორის და სხვა. [[1908]] წლიდან [[ბრიუსელი|ბრიუსელის]] უნივერსიტეტის ჟურნალ "Revue Psycholigique"–ის სწავლული მდივანი გახდა. მონაწილეობდა ფიზიოლოგთა და პედოლოგთა საერთაშორისო კონგრესების მუშაობაში. მისი საინტერესო კვლევების შესახებ იწერებოდა [[ევროპა|ევროპის]] პრესაში, სხვადასხვა ენაზე იბეჭდებოდა მისი შრომები სტატიების, ბროშურებისა და მონოგრაფიების სახით. ბარბარე ყიფიანი, როგორც მეცნიერი ფიზიოლოგი, დაჯილდოებულია სხვადასხვა ქვეყნის სიგელებით, ვერცხლისა და ოქროს მედლებით. იყო რამდენიმე სამეცნიერო პრემიის ლაურეატი. ლექციებს კითხულობდა [[ბრიუსელი|ბრიუსელის]], [[ლიეჟი|ლიეჟის]], [[პარიზი|პარიზისა]] და [[ჟენევა|ჟენევის]] უნივერსიტეტებში. წერდა ქართულ, რუსულ და ფრანგულ ენებზე. გარდა სპეციალური ფსიქოფიზიოლოგიური დისციპლინებისა, ბრიუსელის უნივერსიტეტში ქართული და რუსული სიტყვიერების კურსიც მიჰყავდა. [[1910]] წელს ბარბარე ყიფიანის თაოსნობით [[ბრიუსელი|ბრიუსელის]] საერთაშორისო მუზეუმში დაარსდა მსოფლიო ხალხთა ისტორიისა და ეთნოგრაფიის ქართული სექცია, რასაც დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა საზღვარგარეთ ქართული სულიერებისა და კულტურის პოპულარიზაციისათვის. [[1912]] წელს, [[დიმიტრი ყიფიანი|დიმიტრი ყიფიანის]] გარდაცვალების 25 წლისთავთან დაკავშირებით, ბარბარემ [[ბრიუსელი|ბრიუსელიდან]] თბილისში შემდეგი შინაარსის დეპეშა გამოაგზავნა: "მუხლმოდრეკით ვამკობ დიდებული პაპაჩემის საფლავს 25 წლის განმავლობაში ნაგრძნობ მწუხარებისაგან დაწნულ თაიგულით". გარკვეული ხნის შემდეგ ბარბარე ყიფიანი სამშობლოში დაბრუნდა. ეწოდა ნაყოფიერ პედაგოგიურ და საზოგადოებრივ–კულტურულ მოღვაწეობას. ასწავლიდა ფრანგულ ენას თბილისის ქართულ სათავადაზნაურო გიმნაზიაში, ქალთა მე-5 გიმნაზიაში, იუნკერთა სამხედრო სასწავლებელში, მსახურობდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის წიგნსაცავის გამგის, აკაკი შანიძის თანაშემწედ, იყო ქართველთა სამხედრო კავშირის, აგრეთვე საქართველოს ხელოვნებათა კავშირის წევრი. [[1921]] წელს, [[რუსეთი|რუსეთის]] მიერ [[საქართველო|საქართველოს]] ოკუპაციის შემდეგ, ახალი ხელისუფლებისაგან უკიდურესად შევიწროებული, იძულებული გახდა კვლავ [[ბრიუსელი|ბრიუსელში]] გახიზნულიყო. [[1940]] წელს, როდესაც [[ევროპა]] [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] ხანძარში გაეხვა, როგორც [[სალომე დადიანი|სალომე დადიანისა]] და [[მიურატები|მიურატების]] ქონების მეურვემ, მიუნხენიდან გამოიძახა ქართველოლოგი, ქართული დამწერლობისა და კულტურის მკვლევარი [[მიხეილ თარხნიშვილი]] და შესთავაზა ნაანდერძევი სახსრებით (ფულითა და ნივთებით) დაეარსებინა [[რომის კათოლიკური მონასტერი]] ქართული კულტურის ძეგლების შესანარჩუნებლად. მიხეილ თარხნიშვილს მიუღია ეს წინადადება, შეუძენია სამონასტრო შენობა და ბარბარე ყიფიანისაგან მიღებული ნივთები და დოკუმენტები იქ დაუბინავებია. ამავე მონასტერში გადმოუტანია [[კონსტანტინეპოლის ქართული კათოლიკური მონასტერი|კონსტანტინეპოლის ქართული კათოლიკური მონასტრიდან]] წამოღებული უნიკალური მასალები, ჩამოუყალიბებია ქართული არქივი, ქართული კათოლიკური სასულიერო სემინარია და თვითონ დამდგარა რექტორად. საერთაშორისო შეთანხმებით რომი დაცული უნდა ყოფილიყო ომებისგან. ბარბარე ყიფიანი დიდად უწყობდა ხელს ქართული კულტურისადმი ინტერესის ზრდას ევროპაში, სწორედ მისი დამსახურებაა, რომ ბევრმა ქართველმა ახალგაზრდამ უმაღლესი განათლება ევროპის უნივერსიტეტებში მიიღო. ბარბარე ყიფიანი გარდაიცვალა [[1965]] წელს ღრმად მოხუცებული, 85 წლის ასაკში, დაკრძალულია ქალაქ [[ბრიუსელი|ბრიუსელში]].<ref>[http://www.nplg.gov.ge/emigrants/ka/00000148/ ბარბარე ყიფიანი]</ref> ==ლიტერატურა== * ''ჯოლოგუა თამაზ'', დიმიტრი ყიფიანი (1830-1860 წლები), თბ., ,2002, გვ. 45-49. * [[მურად მთვარელიძე|''მთვარელიძე მურად'']], ყიფიანები, თბ., 2002, გვ. 69-74. ==რესურსები ინტერნეტში== *{{Nplg ემიგრანტი|00000148}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{დიმიტრი ყიფიანი}} {{DEFAULTSORT:ყიფიანი, ბარბარე}} [[კატეგორია:ქართველი საზოგადო მოღვაწეები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1879]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1965]] [[კატეგორია:ქართველი ფიზიოლოგები]] [[კატეგორია:დაბადებული 4 თებერვალი]] [[კატეგორია:ყიფიანები|ბარბარე]] [[კატეგორია:დიმიტრი ყიფიანი]] [[კატეგორია:ქუთაისში დაბადებულები]] bh2kmemek8a2v8i1z0sdor7nmk4s79w ნურგულ იეშილჩაი 0 379526 4821606 4472551 2025-06-27T14:54:49Z 149.3.96.6 /* სერიალები */ 4821606 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნურგულ იეშილჩაი | ფოტო = Nurgül_Yeşilçay.jpg | ფოტოს სიგანე = 280px | წარწერა = ნურგულ ეშილჩაი 2017 წელს, სერიალში „[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]]“ | ალტ = | მშობლსახელი = Nurgül Yeşilçay | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი ={{Birth date and age|1976|03|26}} | დაბადგილი = [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = თურქი | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = | აქტიურობის წლები = 1998-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = 160 [[სმ]] | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = [[ისლამი]] | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = ჯემ ოზერი (2004-2010 | პარტნიორები = | შვილები = ოსმან ნეჯათ ოზერი | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = Golden Boll Award for Best Actress (2005), Golden Orange Award for Best Actress (2008) }} '''ნურგულ იეშილჩაი''' ({{lang-tr|Nurgül yeşilçay}}; დ. [[26 მარტი]], [[1976]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]) — თურქეთის კინოსა და თეატრის მსახიობი. ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1976]] წლის [[26 მარტი|26 მარტს]], [[თურქეთი|თურქეთში]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]ში. სწავლის დამთავრების შემდეგ თეატრში შეასრულა რამდენიმე მთავარი როლი. თეატრიდან წამოსვლის შემდეგ გამოჩნდა სამ ყველაზე რეიტინგულ სერიალში. დებიუტი [[2001]] წლის „ჩანჩქერში“ შედგა. რამდენიმე ხნის შემდეგ მან ანტალიის კინოფესტივალზე მიიღო ჯილდო საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის. ==პირადი ცხოვრება== [[2004]] წელს ნურგული ცოლად გაჰყვა მსახიობ ჯემ ოზერს. 2005 წელს დაიბადა მათი შვილი ოსმან ნეჟათ ოზერი. მათმა ქორწინებამ დიდხანს ვერ გასტანა და [[2010]] წელს გაეყარნენ. ==ფილმები== {| class="wikitable" ! ფილმი ! წელი ! როლი |- |მეორე შანსი |2016 |იასემინი |- |მალე |2014 |ჰასთანე |- |ღამე |2014 |სიუზენი |- |წითელი სიყვარული |2013 |ნაზლიგიული |- |? |2010 |სონაი |- |? |2009 |ჰურმუზი |- |სინდისი |2008 |აიდანური |- |? |2007 |აითენ ოზთურქი |- |ადამი და ეშმაკი |2007 |ჰაჯერი |- |? |2004 |სალიჰა |- |დროებითი პატარძალი |2004 |ემინე |- |? |2002 |ფატიმა |- |ჩანჩქერი |2001 |ნერგიზი |- |ყველაფერი იქნება ჯარიმა |1998 |ჰემშირე |} ==სერიალები== {| class="wikitable" ! სახელი ! წელი !როლი |-[[წერილი-veda mektubu]] [2023 [[ალანურ ილდიზი]] |[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]] |2016-2017 |[[ქიოსემ სულთანი|ვალიდე ქიოსემ სულთანი]] |- |[[ნამსხვრევები]] |2014-2016 |გულსერენ სონმეზი/გურფინარი |- |მკვლელობა |2014 |ზეჰრა ქაია |- |გალიფ დერვიში |2013-2014 |შეიდა სონმეზი |- |ბავშვობის ოცნება |2013 |ჯანდანი |- |სულთანი |2012 |სულთანი |- |მის გარეშე არაფერი გამოვა |2011 |ფერიალი |- |სიყვარული და სასჯელი |2010-2011 |იასემინი |- |ეზო პატარძალი |2006 |ეზო გუნდოღლუ |- |იმედი და რწმენა |2005 |არზუ ფარლაქი |- |ანგელოზი |2004 |აიშე |- |? |2003 |ბაჰარ ქარადა |- |? |2002 |ბაჰარ ქარადა |- |90-96-90 |2001 |დენიზი |- |სხვა გაზაფხულზე |2001 |გულსუმი |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.biyografi.info/ მსახიობის ბიოგრაფია] [[კატეგორია:თურქი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1976]] [[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]] svo3lcobpkihlugbcsf3uuza46yl6dq 4821608 4821606 2025-06-27T14:56:02Z 149.3.96.6 /* სერიალები */ 4821608 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნურგულ იეშილჩაი | ფოტო = Nurgül_Yeşilçay.jpg | ფოტოს სიგანე = 280px | წარწერა = ნურგულ ეშილჩაი 2017 წელს, სერიალში „[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]]“ | ალტ = | მშობლსახელი = Nurgül Yeşilçay | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი ={{Birth date and age|1976|03|26}} | დაბადგილი = [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = თურქი | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = | აქტიურობის წლები = 1998-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = 160 [[სმ]] | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = [[ისლამი]] | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = ჯემ ოზერი (2004-2010 | პარტნიორები = | შვილები = ოსმან ნეჯათ ოზერი | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = Golden Boll Award for Best Actress (2005), Golden Orange Award for Best Actress (2008) }} '''ნურგულ იეშილჩაი''' ({{lang-tr|Nurgül yeşilçay}}; დ. [[26 მარტი]], [[1976]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]) — თურქეთის კინოსა და თეატრის მსახიობი. ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1976]] წლის [[26 მარტი|26 მარტს]], [[თურქეთი|თურქეთში]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]ში. სწავლის დამთავრების შემდეგ თეატრში შეასრულა რამდენიმე მთავარი როლი. თეატრიდან წამოსვლის შემდეგ გამოჩნდა სამ ყველაზე რეიტინგულ სერიალში. დებიუტი [[2001]] წლის „ჩანჩქერში“ შედგა. რამდენიმე ხნის შემდეგ მან ანტალიის კინოფესტივალზე მიიღო ჯილდო საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის. ==პირადი ცხოვრება== [[2004]] წელს ნურგული ცოლად გაჰყვა მსახიობ ჯემ ოზერს. 2005 წელს დაიბადა მათი შვილი ოსმან ნეჟათ ოზერი. მათმა ქორწინებამ დიდხანს ვერ გასტანა და [[2010]] წელს გაეყარნენ. ==ფილმები== {| class="wikitable" ! ფილმი ! წელი ! როლი |- |მეორე შანსი |2016 |იასემინი |- |მალე |2014 |ჰასთანე |- |ღამე |2014 |სიუზენი |- |წითელი სიყვარული |2013 |ნაზლიგიული |- |? |2010 |სონაი |- |? |2009 |ჰურმუზი |- |სინდისი |2008 |აიდანური |- |? |2007 |აითენ ოზთურქი |- |ადამი და ეშმაკი |2007 |ჰაჯერი |- |? |2004 |სალიჰა |- |დროებითი პატარძალი |2004 |ემინე |- |? |2002 |ფატიმა |- |ჩანჩქერი |2001 |ნერგიზი |- |ყველაფერი იქნება ჯარიმა |1998 |ჰემშირე |} ==სერიალები== {| class="wikitable" ! სახელი ! წელი !როლი</code>[[წერილი-veda mektubu]] [2023 [[ალანურ ილდიზი]] |[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]] |2016-2017 |[[ქიოსემ სულთანი|ვალიდე ქიოსემ სულთანი]] |- |[[ნამსხვრევები]] |2014-2016 |გულსერენ სონმეზი/გურფინარი |- |მკვლელობა |2014 |ზეჰრა ქაია |- |გალიფ დერვიში |2013-2014 |შეიდა სონმეზი |- |ბავშვობის ოცნება |2013 |ჯანდანი |- |სულთანი |2012 |სულთანი |- |მის გარეშე არაფერი გამოვა |2011 |ფერიალი |- |სიყვარული და სასჯელი |2010-2011 |იასემინი |- |ეზო პატარძალი |2006 |ეზო გუნდოღლუ |- |იმედი და რწმენა |2005 |არზუ ფარლაქი |- |ანგელოზი |2004 |აიშე |- |? |2003 |ბაჰარ ქარადა |- |? |2002 |ბაჰარ ქარადა |- |90-96-90 |2001 |დენიზი |- |სხვა გაზაფხულზე |2001 |გულსუმი |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.biyografi.info/ მსახიობის ბიოგრაფია] [[კატეგორია:თურქი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1976]] [[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]] c0dwn630x02vupsv5v8cmmhuizcqimi 4821610 4821608 2025-06-27T14:58:21Z 149.3.96.6 /* სერიალები */ 4821610 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნურგულ იეშილჩაი | ფოტო = Nurgül_Yeşilçay.jpg | ფოტოს სიგანე = 280px | წარწერა = ნურგულ ეშილჩაი 2017 წელს, სერიალში „[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]]“ | ალტ = | მშობლსახელი = Nurgül Yeşilçay | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი ={{Birth date and age|1976|03|26}} | დაბადგილი = [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = თურქი | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = | აქტიურობის წლები = 1998-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = 160 [[სმ]] | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = [[ისლამი]] | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = ჯემ ოზერი (2004-2010 | პარტნიორები = | შვილები = ოსმან ნეჯათ ოზერი | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = Golden Boll Award for Best Actress (2005), Golden Orange Award for Best Actress (2008) }} '''ნურგულ იეშილჩაი''' ({{lang-tr|Nurgül yeşilçay}}; დ. [[26 მარტი]], [[1976]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]) — თურქეთის კინოსა და თეატრის მსახიობი. ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1976]] წლის [[26 მარტი|26 მარტს]], [[თურქეთი|თურქეთში]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]ში. სწავლის დამთავრების შემდეგ თეატრში შეასრულა რამდენიმე მთავარი როლი. თეატრიდან წამოსვლის შემდეგ გამოჩნდა სამ ყველაზე რეიტინგულ სერიალში. დებიუტი [[2001]] წლის „ჩანჩქერში“ შედგა. რამდენიმე ხნის შემდეგ მან ანტალიის კინოფესტივალზე მიიღო ჯილდო საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის. ==პირადი ცხოვრება== [[2004]] წელს ნურგული ცოლად გაჰყვა მსახიობ ჯემ ოზერს. 2005 წელს დაიბადა მათი შვილი ოსმან ნეჟათ ოზერი. მათმა ქორწინებამ დიდხანს ვერ გასტანა და [[2010]] წელს გაეყარნენ. ==ფილმები== {| class="wikitable" ! ფილმი ! წელი ! როლი |- |მეორე შანსი |2016 |იასემინი |- |მალე |2014 |ჰასთანე |- |ღამე |2014 |სიუზენი |- |წითელი სიყვარული |2013 |ნაზლიგიული |- |? |2010 |სონაი |- |? |2009 |ჰურმუზი |- |სინდისი |2008 |აიდანური |- |? |2007 |აითენ ოზთურქი |- |ადამი და ეშმაკი |2007 |ჰაჯერი |- |? |2004 |სალიჰა |- |დროებითი პატარძალი |2004 |ემინე |- |? |2002 |ფატიმა |- |ჩანჩქერი |2001 |ნერგიზი |- |ყველაფერი იქნება ჯარიმა |1998 |ჰემშირე |} ==სერიალები== {| class="wikitable" ! სახელი ! წელი !როლი ![[წერილი-veda mektubu]] !2023 ![[ალანურ ილდიზი]] |[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]] |2016-2017 |[[ქიოსემ სულთანი|ვალიდე ქიოსემ სულთანი]] |- |[[ნამსხვრევები]] |2014-2016 |გულსერენ სონმეზი/გურფინარი |- |მკვლელობა |2014 |ზეჰრა ქაია |- |გალიფ დერვიში |2013-2014 |შეიდა სონმეზი |- |ბავშვობის ოცნება |2013 |ჯანდანი |- |სულთანი |2012 |სულთანი |- |მის გარეშე არაფერი გამოვა |2011 |ფერიალი |- |სიყვარული და სასჯელი |2010-2011 |იასემინი |- |ეზო პატარძალი |2006 |ეზო გუნდოღლუ |- |იმედი და რწმენა |2005 |არზუ ფარლაქი |- |ანგელოზი |2004 |აიშე |- |? |2003 |ბაჰარ ქარადა |- |? |2002 |ბაჰარ ქარადა |- |90-96-90 |2001 |დენიზი |- |სხვა გაზაფხულზე |2001 |გულსუმი |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.biyografi.info/ მსახიობის ბიოგრაფია] [[კატეგორია:თურქი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1976]] [[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]] 6dq6z049kp1tkb60gh2t8tx1xnu190p 4821612 4821610 2025-06-27T14:59:02Z 149.3.96.6 /* სერიალები */ 4821612 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნურგულ იეშილჩაი | ფოტო = Nurgül_Yeşilçay.jpg | ფოტოს სიგანე = 280px | წარწერა = ნურგულ ეშილჩაი 2017 წელს, სერიალში „[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]]“ | ალტ = | მშობლსახელი = Nurgül Yeşilçay | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი ={{Birth date and age|1976|03|26}} | დაბადგილი = [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = თურქი | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = | აქტიურობის წლები = 1998-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = 160 [[სმ]] | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = [[ისლამი]] | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = ჯემ ოზერი (2004-2010 | პარტნიორები = | შვილები = ოსმან ნეჯათ ოზერი | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = Golden Boll Award for Best Actress (2005), Golden Orange Award for Best Actress (2008) }} '''ნურგულ იეშილჩაი''' ({{lang-tr|Nurgül yeşilçay}}; დ. [[26 მარტი]], [[1976]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]) — თურქეთის კინოსა და თეატრის მსახიობი. ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1976]] წლის [[26 მარტი|26 მარტს]], [[თურქეთი|თურქეთში]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]ში. სწავლის დამთავრების შემდეგ თეატრში შეასრულა რამდენიმე მთავარი როლი. თეატრიდან წამოსვლის შემდეგ გამოჩნდა სამ ყველაზე რეიტინგულ სერიალში. დებიუტი [[2001]] წლის „ჩანჩქერში“ შედგა. რამდენიმე ხნის შემდეგ მან ანტალიის კინოფესტივალზე მიიღო ჯილდო საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის. ==პირადი ცხოვრება== [[2004]] წელს ნურგული ცოლად გაჰყვა მსახიობ ჯემ ოზერს. 2005 წელს დაიბადა მათი შვილი ოსმან ნეჟათ ოზერი. მათმა ქორწინებამ დიდხანს ვერ გასტანა და [[2010]] წელს გაეყარნენ. ==ფილმები== {| class="wikitable" ! ფილმი ! წელი ! როლი |- |მეორე შანსი |2016 |იასემინი |- |მალე |2014 |ჰასთანე |- |ღამე |2014 |სიუზენი |- |წითელი სიყვარული |2013 |ნაზლიგიული |- |? |2010 |სონაი |- |? |2009 |ჰურმუზი |- |სინდისი |2008 |აიდანური |- |? |2007 |აითენ ოზთურქი |- |ადამი და ეშმაკი |2007 |ჰაჯერი |- |? |2004 |სალიჰა |- |დროებითი პატარძალი |2004 |ემინე |- |? |2002 |ფატიმა |- |ჩანჩქერი |2001 |ნერგიზი |- |ყველაფერი იქნება ჯარიმა |1998 |ჰემშირე |} ==სერიალები== {| class="wikitable" ! სახელი ! წელი !როლი |[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]] |2016-2017 |[[ქიოსემ სულთანი|ვალიდე ქიოსემ სულთანი]] |- |[[ნამსხვრევები]] |2014-2016 |გულსერენ სონმეზი/გურფინარი |- |მკვლელობა |2014 |ზეჰრა ქაია |- |გალიფ დერვიში |2013-2014 |შეიდა სონმეზი |- |ბავშვობის ოცნება |2013 |ჯანდანი |- |სულთანი |2012 |სულთანი |- |მის გარეშე არაფერი გამოვა |2011 |ფერიალი |- |სიყვარული და სასჯელი |2010-2011 |იასემინი |- |ეზო პატარძალი |2006 |ეზო გუნდოღლუ |- |იმედი და რწმენა |2005 |არზუ ფარლაქი |- |ანგელოზი |2004 |აიშე |- |? |2003 |ბაჰარ ქარადა |- |? |2002 |ბაჰარ ქარადა |- |90-96-90 |2001 |დენიზი |- |სხვა გაზაფხულზე |2001 |გულსუმი |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.biyografi.info/ მსახიობის ბიოგრაფია] [[კატეგორია:თურქი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1976]] [[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]] keny9v4rydzayw53h211ponwv8lj7lb 4821617 4821612 2025-06-27T15:05:19Z 149.3.96.6 /* პირადი ცხოვრება */ 4821617 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნურგულ იეშილჩაი | ფოტო = Nurgül_Yeşilçay.jpg | ფოტოს სიგანე = 280px | წარწერა = ნურგულ ეშილჩაი 2017 წელს, სერიალში „[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]]“ | ალტ = | მშობლსახელი = Nurgül Yeşilçay | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი ={{Birth date and age|1976|03|26}} | დაბადგილი = [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = თურქი | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = | აქტიურობის წლები = 1998-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = 160 [[სმ]] | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = [[ისლამი]] | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = ჯემ ოზერი (2004-2010 | პარტნიორები = | შვილები = ოსმან ნეჯათ ოზერი | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = Golden Boll Award for Best Actress (2005), Golden Orange Award for Best Actress (2008) }} '''ნურგულ იეშილჩაი''' ({{lang-tr|Nurgül yeşilçay}}; დ. [[26 მარტი]], [[1976]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]) — თურქეთის კინოსა და თეატრის მსახიობი. ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1976]] წლის [[26 მარტი|26 მარტს]], [[თურქეთი|თურქეთში]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]ში. სწავლის დამთავრების შემდეგ თეატრში შეასრულა რამდენიმე მთავარი როლი. თეატრიდან წამოსვლის შემდეგ გამოჩნდა სამ ყველაზე რეიტინგულ სერიალში. დებიუტი [[2001]] წლის „ჩანჩქერში“ შედგა. რამდენიმე ხნის შემდეგ მან ანტალიის კინოფესტივალზე მიიღო ჯილდო საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის. ==პირადი ცხოვრება== [[2004]] წელს ნურგული ცოლად გაჰყვა მსახიობ ჯემ ოზერს. 2005 წელს დაიბადა მათი შვილი ოსმან ნეჟათ ოზერი. მათმა ქორწინებამ დიდხანს ვერ გასტანა და [[2010]] წელს გაეყარნენ. ნურგულ იეშლიჩაის ამჟამინდელი პარტნიორი არის თურქი პროდიუსერი, Necati Kocabay (ნეჯათი კოჩაბაი) — წყვილი უკვე 7 წელია ერთად არიან. ==ფილმები== {| class="wikitable" ! ფილმი ! წელი ! როლი |- |მეორე შანსი |2016 |იასემინი |- |მალე |2014 |ჰასთანე |- |ღამე |2014 |სიუზენი |- |წითელი სიყვარული |2013 |ნაზლიგიული |- |? |2010 |სონაი |- |? |2009 |ჰურმუზი |- |სინდისი |2008 |აიდანური |- |? |2007 |აითენ ოზთურქი |- |ადამი და ეშმაკი |2007 |ჰაჯერი |- |? |2004 |სალიჰა |- |დროებითი პატარძალი |2004 |ემინე |- |? |2002 |ფატიმა |- |ჩანჩქერი |2001 |ნერგიზი |- |ყველაფერი იქნება ჯარიმა |1998 |ჰემშირე |} ==სერიალები== {| class="wikitable" ! სახელი ! წელი !როლი |[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]] |2016-2017 |[[ქიოსემ სულთანი|ვალიდე ქიოსემ სულთანი]] |- |[[ნამსხვრევები]] |2014-2016 |გულსერენ სონმეზი/გურფინარი |- |მკვლელობა |2014 |ზეჰრა ქაია |- |გალიფ დერვიში |2013-2014 |შეიდა სონმეზი |- |ბავშვობის ოცნება |2013 |ჯანდანი |- |სულთანი |2012 |სულთანი |- |მის გარეშე არაფერი გამოვა |2011 |ფერიალი |- |სიყვარული და სასჯელი |2010-2011 |იასემინი |- |ეზო პატარძალი |2006 |ეზო გუნდოღლუ |- |იმედი და რწმენა |2005 |არზუ ფარლაქი |- |ანგელოზი |2004 |აიშე |- |? |2003 |ბაჰარ ქარადა |- |? |2002 |ბაჰარ ქარადა |- |90-96-90 |2001 |დენიზი |- |სხვა გაზაფხულზე |2001 |გულსუმი |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.biyografi.info/ მსახიობის ბიოგრაფია] [[კატეგორია:თურქი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1976]] [[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]] fan5jf1qq3tz7y152p84b6lc5irwaa5 4821618 4821617 2025-06-27T15:09:48Z 149.3.96.6 /* სერიალები */ 4821618 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნურგულ იეშილჩაი | ფოტო = Nurgül_Yeşilçay.jpg | ფოტოს სიგანე = 280px | წარწერა = ნურგულ ეშილჩაი 2017 წელს, სერიალში „[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]]“ | ალტ = | მშობლსახელი = Nurgül Yeşilçay | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი ={{Birth date and age|1976|03|26}} | დაბადგილი = [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = თურქი | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = | აქტიურობის წლები = 1998-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = 160 [[სმ]] | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = [[ისლამი]] | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = ჯემ ოზერი (2004-2010 | პარტნიორები = | შვილები = ოსმან ნეჯათ ოზერი | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = Golden Boll Award for Best Actress (2005), Golden Orange Award for Best Actress (2008) }} '''ნურგულ იეშილჩაი''' ({{lang-tr|Nurgül yeşilçay}}; დ. [[26 მარტი]], [[1976]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]) — თურქეთის კინოსა და თეატრის მსახიობი. ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1976]] წლის [[26 მარტი|26 მარტს]], [[თურქეთი|თურქეთში]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]ში. სწავლის დამთავრების შემდეგ თეატრში შეასრულა რამდენიმე მთავარი როლი. თეატრიდან წამოსვლის შემდეგ გამოჩნდა სამ ყველაზე რეიტინგულ სერიალში. დებიუტი [[2001]] წლის „ჩანჩქერში“ შედგა. რამდენიმე ხნის შემდეგ მან ანტალიის კინოფესტივალზე მიიღო ჯილდო საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის. ==პირადი ცხოვრება== [[2004]] წელს ნურგული ცოლად გაჰყვა მსახიობ ჯემ ოზერს. 2005 წელს დაიბადა მათი შვილი ოსმან ნეჟათ ოზერი. მათმა ქორწინებამ დიდხანს ვერ გასტანა და [[2010]] წელს გაეყარნენ. ნურგულ იეშლიჩაის ამჟამინდელი პარტნიორი არის თურქი პროდიუსერი, Necati Kocabay (ნეჯათი კოჩაბაი) — წყვილი უკვე 7 წელია ერთად არიან. ==ფილმები== {| class="wikitable" ! ფილმი ! წელი ! როლი |- |მეორე შანსი |2016 |იასემინი |- |მალე |2014 |ჰასთანე |- |ღამე |2014 |სიუზენი |- |წითელი სიყვარული |2013 |ნაზლიგიული |- |? |2010 |სონაი |- |? |2009 |ჰურმუზი |- |სინდისი |2008 |აიდანური |- |? |2007 |აითენ ოზთურქი |- |ადამი და ეშმაკი |2007 |ჰაჯერი |- |? |2004 |სალიჰა |- |დროებითი პატარძალი |2004 |ემინე |- |? |2002 |ფატიმა |- |ჩანჩქერი |2001 |ნერგიზი |- |ყველაფერი იქნება ჯარიმა |1998 |ჰემშირე |} ==სერიალები== {| class="wikitable" ! სახელი ! წელი !როლი |[[წერილი/veda mektubu]] |2023 |[[ალანურ ილდიზი]] |- |[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]] |2016-2017 |[[ქიოსემ სულთანი|ვალიდე ქიოსემ სულთანი]] |- |[[ნამსხვრევები]] |2014-2016 |გულსერენ სონმეზი/გურფინარი |- |მკვლელობა |2014 |ზეჰრა ქაია |- |გალიფ დერვიში |2013-2014 |შეიდა სონმეზი |- |ბავშვობის ოცნება |2013 |ჯანდანი |- |სულთანი |2012 |სულთანი |- |მის გარეშე არაფერი გამოვა |2011 |ფერიალი |- |სიყვარული და სასჯელი |2010-2011 |იასემინი |- |ეზო პატარძალი |2006 |ეზო გუნდოღლუ |- |იმედი და რწმენა |2005 |არზუ ფარლაქი |- |ანგელოზი |2004 |აიშე |- |? |2003 |ბაჰარ ქარადა |- |? |2002 |ბაჰარ ქარადა |- |90-96-90 |2001 |დენიზი |- |სხვა გაზაფხულზე |2001 |გულსუმი |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.biyografi.info/ მსახიობის ბიოგრაფია] [[კატეგორია:თურქი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1976]] [[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]] 3lh7kphdjxhr8g5ccm4n7v3gje1a7pb 4821619 4821618 2025-06-27T15:10:57Z 149.3.96.6 /* სერიალები */ 4821619 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნურგულ იეშილჩაი | ფოტო = Nurgül_Yeşilçay.jpg | ფოტოს სიგანე = 280px | წარწერა = ნურგულ ეშილჩაი 2017 წელს, სერიალში „[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]]“ | ალტ = | მშობლსახელი = Nurgül Yeşilçay | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი ={{Birth date and age|1976|03|26}} | დაბადგილი = [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = თურქი | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = | აქტიურობის წლები = 1998-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = 160 [[სმ]] | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = [[ისლამი]] | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = ჯემ ოზერი (2004-2010 | პარტნიორები = | შვილები = ოსმან ნეჯათ ოზერი | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = Golden Boll Award for Best Actress (2005), Golden Orange Award for Best Actress (2008) }} '''ნურგულ იეშილჩაი''' ({{lang-tr|Nurgül yeşilçay}}; დ. [[26 მარტი]], [[1976]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]) — თურქეთის კინოსა და თეატრის მსახიობი. ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1976]] წლის [[26 მარტი|26 მარტს]], [[თურქეთი|თურქეთში]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]ში. სწავლის დამთავრების შემდეგ თეატრში შეასრულა რამდენიმე მთავარი როლი. თეატრიდან წამოსვლის შემდეგ გამოჩნდა სამ ყველაზე რეიტინგულ სერიალში. დებიუტი [[2001]] წლის „ჩანჩქერში“ შედგა. რამდენიმე ხნის შემდეგ მან ანტალიის კინოფესტივალზე მიიღო ჯილდო საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის. ==პირადი ცხოვრება== [[2004]] წელს ნურგული ცოლად გაჰყვა მსახიობ ჯემ ოზერს. 2005 წელს დაიბადა მათი შვილი ოსმან ნეჟათ ოზერი. მათმა ქორწინებამ დიდხანს ვერ გასტანა და [[2010]] წელს გაეყარნენ. ნურგულ იეშლიჩაის ამჟამინდელი პარტნიორი არის თურქი პროდიუსერი, Necati Kocabay (ნეჯათი კოჩაბაი) — წყვილი უკვე 7 წელია ერთად არიან. ==ფილმები== {| class="wikitable" ! ფილმი ! წელი ! როლი |- |მეორე შანსი |2016 |იასემინი |- |მალე |2014 |ჰასთანე |- |ღამე |2014 |სიუზენი |- |წითელი სიყვარული |2013 |ნაზლიგიული |- |? |2010 |სონაი |- |? |2009 |ჰურმუზი |- |სინდისი |2008 |აიდანური |- |? |2007 |აითენ ოზთურქი |- |ადამი და ეშმაკი |2007 |ჰაჯერი |- |? |2004 |სალიჰა |- |დროებითი პატარძალი |2004 |ემინე |- |? |2002 |ფატიმა |- |ჩანჩქერი |2001 |ნერგიზი |- |ყველაფერი იქნება ჯარიმა |1998 |ჰემშირე |} ==სერიალები== {| class="wikitable" ! სახელი ! წელი !როლი |[[სინანული]] |2020 |[[ზეინეფი]] |- |[[წერილი/veda mektubu]] |2023 |[[ალანურ ილდიზი]] |- |[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]] |2016-2017 |[[ქიოსემ სულთანი|ვალიდე ქიოსემ სულთანი]] |- |[[ნამსხვრევები]] |2014-2016 |გულსერენ სონმეზი/გურფინარი |- |მკვლელობა |2014 |ზეჰრა ქაია |- |გალიფ დერვიში |2013-2014 |შეიდა სონმეზი |- |ბავშვობის ოცნება |2013 |ჯანდანი |- |სულთანი |2012 |სულთანი |- |მის გარეშე არაფერი გამოვა |2011 |ფერიალი |- |სიყვარული და სასჯელი |2010-2011 |იასემინი |- |ეზო პატარძალი |2006 |ეზო გუნდოღლუ |- |იმედი და რწმენა |2005 |არზუ ფარლაქი |- |ანგელოზი |2004 |აიშე |- |? |2003 |ბაჰარ ქარადა |- |? |2002 |ბაჰარ ქარადა |- |90-96-90 |2001 |დენიზი |- |სხვა გაზაფხულზე |2001 |გულსუმი |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.biyografi.info/ მსახიობის ბიოგრაფია] [[კატეგორია:თურქი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1976]] [[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]] an4yc1egf1tq7v6fx95ocwb3sbombc7 4821620 4821619 2025-06-27T15:11:50Z 149.3.96.6 /* სერიალები */ 4821620 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნურგულ იეშილჩაი | ფოტო = Nurgül_Yeşilçay.jpg | ფოტოს სიგანე = 280px | წარწერა = ნურგულ ეშილჩაი 2017 წელს, სერიალში „[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]]“ | ალტ = | მშობლსახელი = Nurgül Yeşilçay | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი ={{Birth date and age|1976|03|26}} | დაბადგილი = [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = თურქი | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = | აქტიურობის წლები = 1998-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = 160 [[სმ]] | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = [[ისლამი]] | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = ჯემ ოზერი (2004-2010 | პარტნიორები = | შვილები = ოსმან ნეჯათ ოზერი | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = Golden Boll Award for Best Actress (2005), Golden Orange Award for Best Actress (2008) }} '''ნურგულ იეშილჩაი''' ({{lang-tr|Nurgül yeşilçay}}; დ. [[26 მარტი]], [[1976]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]) — თურქეთის კინოსა და თეატრის მსახიობი. ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1976]] წლის [[26 მარტი|26 მარტს]], [[თურქეთი|თურქეთში]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]ში. სწავლის დამთავრების შემდეგ თეატრში შეასრულა რამდენიმე მთავარი როლი. თეატრიდან წამოსვლის შემდეგ გამოჩნდა სამ ყველაზე რეიტინგულ სერიალში. დებიუტი [[2001]] წლის „ჩანჩქერში“ შედგა. რამდენიმე ხნის შემდეგ მან ანტალიის კინოფესტივალზე მიიღო ჯილდო საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის. ==პირადი ცხოვრება== [[2004]] წელს ნურგული ცოლად გაჰყვა მსახიობ ჯემ ოზერს. 2005 წელს დაიბადა მათი შვილი ოსმან ნეჟათ ოზერი. მათმა ქორწინებამ დიდხანს ვერ გასტანა და [[2010]] წელს გაეყარნენ. ნურგულ იეშლიჩაის ამჟამინდელი პარტნიორი არის თურქი პროდიუსერი, Necati Kocabay (ნეჯათი კოჩაბაი) — წყვილი უკვე 7 წელია ერთად არიან. ==ფილმები== {| class="wikitable" ! ფილმი ! წელი ! როლი |- |მეორე შანსი |2016 |იასემინი |- |მალე |2014 |ჰასთანე |- |ღამე |2014 |სიუზენი |- |წითელი სიყვარული |2013 |ნაზლიგიული |- |? |2010 |სონაი |- |? |2009 |ჰურმუზი |- |სინდისი |2008 |აიდანური |- |? |2007 |აითენ ოზთურქი |- |ადამი და ეშმაკი |2007 |ჰაჯერი |- |? |2004 |სალიჰა |- |დროებითი პატარძალი |2004 |ემინე |- |? |2002 |ფატიმა |- |ჩანჩქერი |2001 |ნერგიზი |- |ყველაფერი იქნება ჯარიმა |1998 |ჰემშირე |} ==სერიალები== {| class="wikitable" ! სახელი ! წელი !როლი |[[სინანული/kefaret]] |2020 |[[ზეინეფი]] |- |[[წერილი/veda mektubu]] |2023 |[[ალანურ ილდიზი]] |- |[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]] |2016-2017 |[[ქიოსემ სულთანი|ვალიდე ქიოსემ სულთანი]] |- |[[ნამსხვრევები]] |2014-2016 |გულსერენ სონმეზი/გურფინარი |- |მკვლელობა |2014 |ზეჰრა ქაია |- |გალიფ დერვიში |2013-2014 |შეიდა სონმეზი |- |ბავშვობის ოცნება |2013 |ჯანდანი |- |სულთანი |2012 |სულთანი |- |მის გარეშე არაფერი გამოვა |2011 |ფერიალი |- |სიყვარული და სასჯელი |2010-2011 |იასემინი |- |ეზო პატარძალი |2006 |ეზო გუნდოღლუ |- |იმედი და რწმენა |2005 |არზუ ფარლაქი |- |ანგელოზი |2004 |აიშე |- |? |2003 |ბაჰარ ქარადა |- |? |2002 |ბაჰარ ქარადა |- |90-96-90 |2001 |დენიზი |- |სხვა გაზაფხულზე |2001 |გულსუმი |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.biyografi.info/ მსახიობის ბიოგრაფია] [[კატეგორია:თურქი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1976]] [[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]] nz3m9u1wxkcw39ty7qbwnk0qgbwiwpb 4821621 4821620 2025-06-27T15:14:14Z 149.3.96.6 /* ბიოგრაფია */ 4821621 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნურგულ იეშილჩაი | ფოტო = Nurgül_Yeşilçay.jpg | ფოტოს სიგანე = 280px | წარწერა = ნურგულ ეშილჩაი 2017 წელს, სერიალში „[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]]“ | ალტ = | მშობლსახელი = Nurgül Yeşilçay | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი ={{Birth date and age|1976|03|26}} | დაბადგილი = [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = თურქი | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = | აქტიურობის წლები = 1998-დან დღემდე | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = 160 [[სმ]] | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = [[ისლამი]] | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = ჯემ ოზერი (2004-2010 | პარტნიორები = | შვილები = ოსმან ნეჯათ ოზერი | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = Golden Boll Award for Best Actress (2005), Golden Orange Award for Best Actress (2008) }} '''ნურგულ იეშილჩაი''' ({{lang-tr|Nurgül yeşilçay}}; დ. [[26 მარტი]], [[1976]], [[აფიონ-ყარაჰისარის პროვინცია]]) — თურქეთის კინოსა და თეატრის მსახიობი. ==ბიოგრაფია== ნურგულ იეშლიჩაი (Nurgül Yeşilçay) — თურქი მსახიობი, რომელიც თანამედროვე თურქული კინოსა და ტელესერიალების ერთ-ერთი გამორჩეული ვარსკვლავია. ის დაიბადა 1976 წლის 26 მარტს თურქეთის ქალაქ აფიონქარაჰისარში, თუმცა ბავშვობა გაატარა იზმირში. სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩააბარა ესქიშეჰირის ანადოლუს უნივერსიტეტის თეატრალურ ფაკულტეტზე, სადაც აქტიურად ჩაერთო თეატრალურ ცხოვრებაში და შეასრულა ისეთი კლასიკური როლები, როგორიცაა ოფელია შექსპირის "ჰამლეტში". მისი კარიერა ტელევიზიით დაიწყო 1998 წელს სერიალით "İkinci Bahar", ხოლო შემდგომ დიდი წარმატება მოუტანა სერიალმა "Asmalı Konak", რომელმაც მას თურქეთში და მის ფარგლებს გარეთ პოპულარობა მოუპოვა. ამ სერიალმა ნურგული ფართო აუდიტორიის ყურადღების ცენტრში მოაქცია. შემდეგ წლებში მან ითამაშა უამრავ პოპულარულ სერიალში, მათ შორის: „Ezo Gelin“, „Paramparça“, „Aşk ve Ceza“, „Gülperi“, „Muhteşem Yüzyıl: Kösem“ და სხვ. კინოში მისი ერთ-ერთი გამორჩეული როლი იყო 2007 წლის ფილმში The Edge of Heaven („სამოთხის კიდე“), რომელმაც საერთაშორისო აღიარება მოიპოვა და კანის კინოფესტივალზეც დაიმსახურა ჯილდო. ასევე ითამაშა ისეთ ფილმებში, როგორიცაა „Eğreti Gelin“, „Vicdan“, „Gece“ და სხვა. ნურგულს არაერთი კინოჯილდო აქვს მოპოვებული, მათ შორის — ოქროს ფორთოხლისა და ოქროს ბურთის პრემია საუკეთესო მსახიობი ქალის კატეგორიაში. მისი პირადი ცხოვრებაც ხშირად იყო მედიის ყურადღების ქვეშ. 2004 წელს დაქორწინდა მსახიობ ჯემ ოზერზე, რომელთანაც 2005 წელს შეეძინა ვაჟი — ოსმან ნეჯათი. წყვილი 2010 წელს განქორწინდა. ამჟამად ნურგული ურთიერთობაშია პროდიუსერ ნეჯათი კოჩაბაისთან, რომელთანაც სტაბილური და თბილი ურთიერთობა აქვს. ნურგულ იეშლიჩაი გამოირჩევა მრავალფეროვანი როლებით, სიძლიერით, დახვეწილი სტილითა და განსაკუთრებული ემოციური თამაშით. ის დღემდე რჩება ერთ-ერთ ყველაზე საყვარელ და პატივსაცემ თურქ მსახიობად, როგორც საკუთარ ქვეყანაში, ისე მის ფარგლებს გარეთ. ==პირადი ცხოვრება== [[2004]] წელს ნურგული ცოლად გაჰყვა მსახიობ ჯემ ოზერს. 2005 წელს დაიბადა მათი შვილი ოსმან ნეჟათ ოზერი. მათმა ქორწინებამ დიდხანს ვერ გასტანა და [[2010]] წელს გაეყარნენ. ნურგულ იეშლიჩაის ამჟამინდელი პარტნიორი არის თურქი პროდიუსერი, Necati Kocabay (ნეჯათი კოჩაბაი) — წყვილი უკვე 7 წელია ერთად არიან. ==ფილმები== {| class="wikitable" ! ფილმი ! წელი ! როლი |- |მეორე შანსი |2016 |იასემინი |- |მალე |2014 |ჰასთანე |- |ღამე |2014 |სიუზენი |- |წითელი სიყვარული |2013 |ნაზლიგიული |- |? |2010 |სონაი |- |? |2009 |ჰურმუზი |- |სინდისი |2008 |აიდანური |- |? |2007 |აითენ ოზთურქი |- |ადამი და ეშმაკი |2007 |ჰაჯერი |- |? |2004 |სალიჰა |- |დროებითი პატარძალი |2004 |ემინე |- |? |2002 |ფატიმა |- |ჩანჩქერი |2001 |ნერგიზი |- |ყველაფერი იქნება ჯარიმა |1998 |ჰემშირე |} ==სერიალები== {| class="wikitable" ! სახელი ! წელი !როლი |[[სინანული/kefaret]] |2020 |[[ზეინეფი]] |- |[[წერილი/veda mektubu]] |2023 |[[ალანურ ილდიზი]] |- |[[დიდებული საუკუნე: ქიოსემი]] |2016-2017 |[[ქიოსემ სულთანი|ვალიდე ქიოსემ სულთანი]] |- |[[ნამსხვრევები]] |2014-2016 |გულსერენ სონმეზი/გურფინარი |- |მკვლელობა |2014 |ზეჰრა ქაია |- |გალიფ დერვიში |2013-2014 |შეიდა სონმეზი |- |ბავშვობის ოცნება |2013 |ჯანდანი |- |სულთანი |2012 |სულთანი |- |მის გარეშე არაფერი გამოვა |2011 |ფერიალი |- |სიყვარული და სასჯელი |2010-2011 |იასემინი |- |ეზო პატარძალი |2006 |ეზო გუნდოღლუ |- |იმედი და რწმენა |2005 |არზუ ფარლაქი |- |ანგელოზი |2004 |აიშე |- |? |2003 |ბაჰარ ქარადა |- |? |2002 |ბაჰარ ქარადა |- |90-96-90 |2001 |დენიზი |- |სხვა გაზაფხულზე |2001 |გულსუმი |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.biyografi.info/ მსახიობის ბიოგრაფია] [[კატეგორია:თურქი მსახიობები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1976]] [[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]] cwqsurj1aivfatkq7pl5lab8kwsq3j2 პეტროვკის ღვთისმშობლის ხატის ცხოველმყოფელი წყაროს ეკლესია 0 382848 4821754 4554987 2025-06-28T09:31:38Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821754 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ტაძარი | ტაძრის_სახელი =პეტროვკის ღვთისმშობლის ხატის ცხოველმყოფელი წყაროს ეკლესია | infobox_width = 250px | სურათი =Петровка Храм.jpg | სურათი_ზომა = 250პქ | წარწერა = | რუკა_ტიპი = რუსეთი | რუკა_ზომა =250 | რუკა_წარწერა = | ადგილმდებარეობა = [[პეტროვკა (მიასნიკოვის რაიონი)|პეტროვკა]] | გეო = | რელიგიური_წევრობა = [[რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესია]] | წესჩვეულება = | პროვინცია = [[როსტოვის ოლქი]] | რაიონი = | კურთხევის_წელი = | სტატუსი = მოქმედი | ფუნქციური_სტატუსი = | მემკვიდრეობითი_ადგილმდებარეობა = | ხელმძღვანელობა = | საიტი = | ხუროთმოძღვრება =დიახ | ხუროთმოძღვარი = ივან ვალპრედე | ხუროთმოძღვრული_ტიპი = | ხუროთმოძღვრული_სტილი = | ფასადის_მიმართულება = | ნოვატორული = | თარიღდება = [[1850]]-[[1858]] | მშენებლობის_ფასი = | დეტალები = დიახ | ტევადობა = | სიგრძე = | სიგანე = | ნავის_სიგანე = | სიმაღლე_მაქსიმალური = | გუმბათის_რაოდენობა = | გუმბათის_სიმაღლე_გარე = | გუმბათის_სიმაღლე_შიდა = | გუმბათის_დიაგ_გარე = | გუმბათის_დიაგ_შიდა = | მინარეთი_რაოდენობა = | მინარეთის_სიმაღლე = | წვეტის_რაოდენობა = | წვეტის_სიმაღლე = | მასალა = აგური | nrhp = | added = | refnum = | designated = | განედი = 47.455393 | გრძედი = 39.663751 | საერთო_მოიჯარე = | ქვეყანა={{RUS}} | გეგმა= | გეგმა_ზომა= | გეგმა_წარწერა= }} '''პეტროვკის ღვთისმშობლის ხატის ცხოველმყოფელი წყაროს ეკლესია''' ({{lang-ru|Церковь иконы Божией Матери «Живоносный источник»}}) — ეკლესია სოფელ [[პეტროვკა (მიასნიკოვის რაიონი)|პეტროვკაში]], [[როსტოვის ოლქი]], [[რუსეთის ფედერაცია]]. მიეკუთვნება რუსეთის მართლმადიებელი ეკლესიის მოსკოვის საპატრიარქოს როსტოვისა და ნოვოჩერკასკის ეპარქიას. ეკლესიის მისამართი: [[რუსეთი]], [[როსტოვის ოლქი]], [[მიასნიკოვის რაიონი]], სოფელი პეტროვკა, ლუგოვაიის ქუჩა № 12. == ისტორია == ღვთისმშობლის ცხოველმყოფელი წყაროს ხატის ეკლესიის ისტორია სათავეს იღებს [[1841]] წლიდან. [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნეში]] ადგილზე, სადაც ახლა ეკლესია დგას, წყაროსთან მოხდა ღვთისმშობლის ხატის გამოცხადება, წყარო გახდა ცნობილი ავადმყოფთა განკურნების სასწაულებრივი თვისებების გამო. ლეგენდის თანახმად, [[1841]] წლის აგვისტოში აქ გლეხებს გაუთენებიათ ღამე. მეორე დღეს ერთ-ერთი მათგანი წასულა წყალზე და უხილავს ღვთისმშობლის ხატი ყრმით მარჯვენა ხელში. გლეხმა ამის შესახებ უამბო გარშემო მყოფთ, ამის შემდეგ ყველა გლეხი გაემართა წყაროსკენ და იგივე იხილეს საკუთარი თვალით. ეს ამბავი გლეხებმა ბაბინსკის დასახლების მმართველს უამბეს. ღვთისმშობლის გამოცხადების ამბავი მალევე მოედო გარშემო მდებარე სოფლებს. გამოცხადების მეორე დღეს ბაბინსკის წყარომ განკურნა მძიმედ ავადმყოფი ადგილობრივი მცხოვრები მატრონა ზოტოვა. მორწმუნე ადამიანებმა თანდათან დაიწყეს სიარული ახალი სიწმინდისაკენ. [[1848]] წელს წყაროსთან ააშენეს სამლოცველო. [[1849]] წელს კი ხის ეკლესია ღვთისმშბლის ხატის [[ცხოველმყოფელი წყარო]]ს სახელზე. [[1850]] წლის 6 აგვისტოს ატამან მიხეილ ხომუტოვის ინიციატივით საფუძველი ჩაეყარა ღვთისმშობლის ხატის ცხოველმყოფელი წყაროს ეკლესიას<ref>Указ Св. Синода от 5 авг. 1842 г. за №11981 в Донскую духовную Консисторию</ref>. თავდაპირველად უნდოდათ ეკლესია აეშენებინათ ისე, რომ წყარო მოექციათ ეკლესიის შუაში, მაგრამ გადაიფიქრეს, რადგან ამას შეიძლება დროთა განმავლობაში დაეზიანებინა ეკლესიის კედლები. ამის გამო ეკლესია ააშენეს წყაროს ზემოთ ბუნებრივ მოედანზე და წყარომდე ჩასასვლელად კიბეები გააკეთეს. ეკლესია ააგეს ივან ვალპრედეს პროექტის მიხედვით. მშენებლობა გაგრძელდა 8 წელი და დასრულდა [[1858]] წელს. [[1911]] წელს, რუსეთში გატარებული საგლეხო რეფორმის 50-ე წლისთავზე წყარსთან გაიხსნა იმპერატორ [[ალექსანდრე II (რუსეთი)|ალექსანდრე II-ის]] ძეგლი<ref>{{Cite web|url=http://www.donvrem.dspl.ru/Files/article/m8/1/art.aspx?art_id=163|title=Живоносный источник Петровка Бабинский Целебный Источник Описание кринички|publisher=www.donvrem.dspl.ru|accessdate=2017-03-25}}</ref>. [[ოქტომბრის რევოლუცია|ოქტომბრის რევოლუციის]] შემდეგ ძეგლი დაანგრიეს. ეკლესიაში კი გახსნეს საწყობი და სოფლის მეურნეობის ტექნიკის სარემონტო სახელოსნო. მორწმუნეების დევნა ახალი ძალებით დაიწყო [[ნიკიტა ხრუშჩოვი]]ს ხელისუფლბაში მოსვლის შემდეგ. ეკლესიასთან საეკლესიო დღესასწაულებში აიკრძალა ხალხმრავლობა. ხელისუფლებამ ბრძანა დაენგრიათ სამლოცველო და ჭაში ქვები ჩაეყარათ. წყაროსთან მომლოცველობა შეწყდა. პერესტროიკის წლებში მოსახლეობამ ეკლესია გაასუფთავა ნაგვისაგან და წყარო გაწმინდეს<ref name=":0">{{Cite web|url=http://meotyda.ru/node/481|title=Крыничка {{!}} Меотида: История, культура, природа нижнего Дона и приазовья|publisher=meotyda.ru|lang=ru|accessdate=2017-03-25}}</ref>. [[2012]] წლის 20 აპრილს როსტოვისა და ნოვოჩერკასკის მიტროპოლიტ მერკურის ბრძანებით ეკლესია გადაეცა ივერიის ღვთისმშობლის ხატის დედათა მონასტერს. ამ დღიდან მოყოლებული მიმდინარეობს მონასტრის აღდგენითი სამუშაოები. ეკლესიაში მიმდინარეობს წირვა-ლოცვა<ref>[http://www.liveinternet.ru/users/luiza23/post327213650/ Живоносный целебный источник. Петровка.]</ref>. == იხილეთ აგრეთვე == * [[ბაბინსკის სამკურნალო წყარო]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://sobory.ru/article/?object=32446 Петровка. Церковь иконы Божией Матери "Живоносный источник"] * [http://kang-v.ru/petrovka-tserkov-ikonyi-bozhey-materi Петровка. Церковь иконы Божией Матери «Живоносный Источник»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180610061958/http://kang-v.ru/petrovka-tserkov-ikonyi-bozhey-materi |date=2018-06-10 }} * [http://rostoveparhia.ru/eparkhija-segodnja/blagochinija-i-prikhody/mjasnikovskoe-blagochinie/prikhody/ikony-bozhiei-materi-zhivonosnyi-istochnik-sl-petrovka/istorija-prihoda/ История прихода]{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:როსტოვის ოლქის ეკლესიები]] 833m5wojeq6med3bvkqv1047pjwkkqy ოდრი აზულაი 0 384402 4821706 4531934 2025-06-28T02:21:00Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821706 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი = ოდრი აზულაი | სურათი= Didier_Plowy_-_Audrey_Azoulay.jpg | სურათის ზომა =250პქ | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1972|8|4}} | დაბადების ადგილი= [[ლე სელ-სენ-კლუ]], [[საფრანგეთი]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა = | ეროვნება = | რეზიდენცია = | საარჩევნო ოლქი = | მამა = ანდრე აზულაი | დედა =კატია ბრამი | მეუღლე = | შვილები= | განათლება = [[პარიზ-დოფინის უნივერსიტეტი]], [[ლანკასტერის უნივერსიტეტი]], [[პარიზის პოლიტიკური მეცნიერებების ინსტიტუტი]], ადმინისტრაციის ნაციონალური სკოლა | პროფესია = | საქმიანობა = პოლიტიკოსი | რელიგია = | ჯილდოები = | პარტია = [[საფრანგეთის სოციალისტური პარტია]] | საიტი= | რიგი = [[იუნესკო]]ს გენერალური დირექტორი | თანამდებობა დაიკავა = [[10 ნოემბერი]], [[2017]] | თანამდებობა დატოვა = | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი = | პრემიერ-მინისტრი = | წინამორბედი = [[ირინა ბოკოვა]] | მემკვიდრე = | რიგი2 = საფრანგეთის კულტურისა და კომუნიკაციის მინისტრი | თანამდებობა დაიკავა2 = [[12 თებერვალი]], [[2016]] | თანამდებობა დატოვა2= [[17 მაისი]], [[2017]] | წინამორბედი2 = [[ფლიორ პელრენი]] | მემკვიდრე2 = [[ფრანსუაზ ნისენი]] | პრეზიდენტი2=[[ფრანსუა ოლანდი]] | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2=[[მანუელ ვალსი]], [[ბერნარ კაზნიოვი]] | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრეზიდენტი3 = | პრემიერ-მინისტრი3= }} '''ოდრი აზულაი''' ({{lang-fr|Audrey Azoulay}}; დ. [[4 აგვისტო]] [[1972]], [[ლე სელ-სენ-კლუ]]) — ფრანგი პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე, [[იუნესკო]]ს გენერალური დირექტორი, რომელმაც თანამდებობა დაიკავა [[2017]] წლის 10 ნოემბერს. იყო საფრანგეთის კულტურისა და კომუნიკაციის მინისტრი (2016-2017 წწ.). == ბიოგრაფია == === ადრეული წლები === დაიბადა [[1972]] წლის 4 აგვისტოს პარიზში, მაროკოელი ებრაელის ოჯახში. მაროკოს მეფეების [[ჰასან II]]-ისა და [[მუჰამედ VI]]-ის მრჩევლის, [[ანდრე აზულაი]]ს შვილი (ბავშვობაში ოდრი არდადეგებს ატარება სამეფო სასახლეში). მეცნიერებათა მაგისტრის სტატუსი მიიღო პარიზის დოფინის უნივერსიტეტში და საქმიანი ადმინისტრირების მაგისტრის სტატუსი ლანკასტერის უნივერსიტეტში. დაასრულა პარიზის პოლიტიკური მეცნიერებების ინსტიტუტი და ადმინისტრირების ეროვნული სკოლა პარიზში<ref>{{cite web|url= http://evene.lefigaro.fr/celebre/biographie/audrey-azoulay-4185288.php |title= Audrey Azoulay. Ministre de la culture |author = |date =|work= |publisher= Le Figaro|accessdate= 2017-03-01|lang= fr|archiveurl= |archivedate= }}</ref>. === პოლიტიკური კარიერა === [[2000]] წელს დაასრულა ადმინისტრაციის ეროვნული სკოლა. [[2006]] წელს გადავიდა კინოსა და ანიმაციის ეროვნულ ცენტრში. [[2014]] წელს გახდა საფრანგეთის პრეზიდენტის [[ფრანსუა ოლანდი]]ს მრჩეველი<ref>{{cite web|url= https://www.lesechos.fr/11/02/2016/lesechos.fr/021690905642_qui-est-audrey-azoulay--la-nouvelle-ministre-de-la-culture-et-de-la-communication--.htm|title= Qui est Audrey Azoulay, la nouvelle ministre de la Culture et de la Communication ?|author= Anaelle Grondin|date= 2016-02-11|work= |publisher= Les Echos|accessdate= 2017-03-01|lang= fr|archiveurl= https://web.archive.org/web/20170303201049/https://www.lesechos.fr/11/02/2016/lesechos.fr/021690905642_qui-est-audrey-azoulay--la-nouvelle-ministre-de-la-culture-et-de-la-communication--.htm|archivedate= 2017-03-03}}</ref>. [[2016]] წლის 12 თებერვალს გახდა საფრანგეთის კულტურის მინისტრი [[მანუელ ვალსი]]ს მეორე კაბინეტში<ref>{{cite web|url= https://www.letemps.ch/2016/02/12/audrey-azoulay-ministre-culture-service-francois-hollande|title= Audrey Azoulay, ministre de la culture au service de François Hollande|author= |date= 2016-02-12|work= |publisher= Le Temps|accessdate= 2017-03-01|lang= fr|archiveurl= https://web.archive.org/web/20160213092512/https://www.letemps.ch/2016/02/12/audrey-azoulay-ministre-culture-service-francois-hollande|archivedate= 2016-02-13}}</ref>. [[2016]] წლის 6 დეკემბერს შევიდა [[ბერნარ კაზნიოვი]]ს მთავრობის შემადგენლობაში და მიიღო კულტურისა და კომუნიკაციების მინისტრის პორტფელი<ref>{{cite web|url= http://www.lcp.fr/actualites/la-composition-du-gouvernement-de-bernard-cazeneuve|title= La composition du gouvernement de Bernard Cazeneuve|author= |date= 2016-12-06|work= |publisher= [[:fr:LCP (chaîne de télévision)|LCP]]|accessdate= 2017-02-16|lang= fr|archiveurl= https://web.archive.org/web/20170217064507/http://www.lcp.fr/actualites/la-composition-du-gouvernement-de-bernard-cazeneuve|archivedate= 2017-02-17}}</ref>. === იუნესკოს გენერალური დირექტორი === [[2017]] წლის 13 ოქტომბერს აირჩიეს [[იუნესკო|იუნესკოს]] გენერალურ დირექტორად 30 ხმით 28-ის წინააღმდეგ. თანამდებობა დაიკავა [[2017]] წლის 10 ნოემბერს იუნესკოს გენერალური კონფერენციის სესიაზე<ref>{{cite web|url= http://www.lemonde.fr/organisations-internationales/article/2017/10/13/direction-de-l-unesco-le-dernier-tour-se-jouera-entre-la-candidate-francaise-et-le-qatari_5200645_3220.html|title= La Française Audrey Azoulay est la nouvelle directrice générale de l’Unesco |author = |date =2017-10-13|work= |publisher= Le Monde|accessdate= 2017-10-13|lang= fr|archiveurl= |archivedate= }}</ref>. [[2021]] წელს აირჩიეს მეორე ოთხწლიანი ვადით.<ref>John Irish (9 November 2021), [https://www.reuters.com/world/unesco-chief-re-elected-second-term-2021-11-09/ UNESCO chief re-elected for second-term] ''[[Reuters]]''.</ref> ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://www.audreyazoulay-unesco2017.fr/en/ Audrey Azoulay’s website as Candidate for Director-General for UNESCO] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170827045135/https://www.audreyazoulay-unesco2017.fr/en/ |date=2017-08-27 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{იუნესკოს გენერალური დირექტორები}} {{DEFAULTSORT:აზულაი, ოდრი}} [[კატეგორია:იუნესკოს გენერალური დირექტორები]] [[კატეგორია:საფრანგეთის კულტურის მინისტრები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1972]] [[კატეგორია:დაბადებული 4 აგვისტო]] kveut7ei2tf5kdw4zbe77bfa9i8tk7f ნეიროფილოსოფია 0 394378 4821694 4597847 2025-06-27T22:25:32Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821694 wikitext text/x-wiki {{ვიკი}} '''ნეიროფილოსოფია''' ან ნეირომეცნიერების ფილოსოფია — ნეირომეცნიერებისა და ფილოსოფიის ინტერდისციპლინარული კვლევა, რომელიც შეისწავლის თუ რა მნიშვნელობის მატარებელი შეიძლება იყოს ნეირომეცნიერული კვლევები ისეთი ფილოსოფიური არგუმენეტების თვალსაზრისით, რომლებსაც, როგორც წესი, გონის ფილოსოფია იკვლევდა. ნეირომეცნიერების ფილოსოფია ცდილობს გამოიკვლიოს ნეირომეცნიერული კვლევების მეთოდები და შედეგები მეცნიერების ფილოსოფიის მკაცრი კონცეპტუალური მეთოდების გამოყენებით. ქვემოთ ჩამოთვლილია ნეირომეცნიერების ფილოსოფიის კვლევის მნიშვნელოვანი სპეციფიკური საკითხები: * გონებისა და ტვინის შესახებ კვლევების არაპირდაპირი ხასიათი{{sfn|Bechtel|Mandik|Mundale|2001|p=15}} * ტვინის პროცესინგის გამოანგარიშებადი ან რეპრეზენტაციული ანალიზი{{sfn|Bechtel|Mandik|Mundale|2001|pp=15–16, 18–19}} * ფსიქოლოგიურ და ნეირომეცნიერულ კვლევებს შორის კავშირი{{sfn|Bechtel|Mandik|Mundale|2001|p=16}} * გონების მოდულარობა{{sfn|Bechtel|Mandik|Mundale|2001|pp=15–16, 18–19}} * რას წარმოადგენს ნეირომეცნიერულად ადეკვატური ახსნა-განმარტება?<ref>Craver, "Explaining the Brain: Mechanisms and Mosaic Unity of Neuroscience" 2007, Oxford University Press, citation: preface vii</ref> * კოგნიტური ფუნქციის ლოკაცია<ref>Bickle, John, Mandik, Peter and Landreth, Anthony, "The Philosophy of Neuroscience", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2010 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <http://plato.stanford.edu/archives/sum2010/entries/neuroscience/</ref> ==გონებისა და ტვინის შესახებ კვლევების არაპირდაპირი ხასიათი== ნეირომეცნიერული აღმოჩენებისთვის ცენტრალური მეთოდებისა და ტექნიკების უმრავლესობა ისეთ დაშვებებს ეყრდნობა, რომლებმაც შეიძლება შეზღუდონ მონაცემების ინტერპრეტაცია. ნეირომეცნიერების ფილოსოფოსები განიხილავენ ასეთ დაშვებებს ფუნქციური მაგნიტურ–რეზონანსული დიაგნოსტიკის გამოყენებისას კოგნიტურ ნეიროფსიქოლოგიაში დისოციაციასთან, ცალკეული ერთეულების ჩანაწერებსა და გამოანგარიშებად ნეირომეცნიერებასთან მიმართებით. ქვემოთ აღწერილია თანამედროვე დაპირისპირებები და დებატები ნეირომეცნიერებაში გამოყენებული მეთოდების შესახებ. ===fMRI (ფუნქციური მაგნიტურ-რეზონანსური დიაგნოსტიკა)=== ბევრი fMRI კვლევა ეყრდნობა დაშვებას ფუნქციის ლოკალიზაციის, ანუ ფუნქციური სპეციალიზაციის შესახებ. ფუნქციის ლოკალიზაცია ნიშნავს იმას, რომ სხვადასხვა კოგნიტური ფუნქცია ლოკაცლიზებულია ტვინის სხვადასხვა რეგიონში. ფუნქციური ლოკალიზაციის კარგი მაგალითია მოტორული კორტექსის (თავის ტვინის ქერქის მამოძრავებელი ზონის) შესახებ კვლევები. როგორც ჩანს, მოტორულ კორტექსში უჯრედთა სხვადასხვა ჯგუფებია პასუხისმგებელი კუნთების სხვადასხვა ჯგუფების კონტროლზე. ბევრი ნეირომცნიერების ფილოსოფოსი აკრიტიკებს fMRI-ს სწორედ ამ დაშვებაზე ზედმეტად დაყრდნობისთვის. მაიკლ ანდერსონი ხაზს უსვამს იმას, რომ სუბტრაქციულ fMRI -ს გამორჩება ტვინში კოგნიტური პროცესების შესახებ არსებული მნიშვნელოვანი ინფორმაცია. სუბტრაქციული fMRI აჩვენებს განსხვავებებს ამოცანის უბნის აქტივაციასა და კონტროლის უბნის აქტივაციას შორის, მაგრამ, როგორც წესი, კონტროლის უბნის გააქტიურება, ცხადაია, ამოცანის უბანზეც მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს. ზოგიერთი ფილოსოფოსი მთლიანად უარყოფს ფუნქციური ლოკალიზაციის ცნებას და აქედან გამომდინარე მათ მიაჩნიათ, რომ fMRI კვლევები უკიდურესად მცდარია. ამ ფილოსოფოსების მიხედვით, ტვინი ერთიანად, ჰოლისტურად მუშაობს და მისი ვრცელი ნაწილები ჩართულია კოგნიტური ამოცანების უმეტესობის შესრულებაში. იმის უკეთ გაგებაში, თუ რატომ ეწინააღმდეგებიან ისინი ფუნქციური ლოკალიზაციის იდეას, დაგვეხმარება რადიოს ხელოსნის შესახებ თეორიული ექსპერიმენტი: წარმოვიდგინოთ, რომ რადიოს ხელოსანი ხსნის რადიოს და ამოგლეჯს მავთულს. რადიო იწყებს ხმამღლა შიშინს და ხელოსანი აცხადებს, რომ მას ალბათ შიშინის საწინააღმდეგო მავთული ამოუგლიჯავს. მაგრამ რადიოში რეალურად არ არის შიშინის საწინააღმდეგო მავთული და ცხადია, რომ ხელოსანს ერთმანეთში ერევა ფუნქცია და შედეგი. ეს კრიტიკა თავდაპირველად მიმართული იყო ტვინის ნეიროფსიქოლოგიური დაზიანების ექსპერიმენეტებში გამოყენებული ლოგიკის წინააღმდეგ, მაგრამ მისი გამოყენება შესაძლებელია ნეიროვიზუალიზაციასთან მიმართებაშიც. ეს დაკვირვება ჰგავს ვანორდენისა და პააპის ნეიროვიზუალიზაციის ლოგიკის წრიულობის კრიტიკას. ამ კრიტიკის მიხედვით, ნეიროვიზუალიზაციის თეორია ეყრდნობა დაშვებას, რომ კოგნიტური კომპონენტების დანაწევრება სწორი მიდგომაა და რომ ეს კომპონენტები ზუსტად იყოფა მოდულებად. ეს დაშვება აუცილებელია ტვინის ლოკალიზაციის დასკვნის გასამართლებლად. კრიტიკის მიხედვით, ეს ლოგიკა წრიულია მაშინ, როდესაც მკვლევარები იყენებენ ტვინის კონკრეტული რეგიონის აქტივირებას, როგორც მათი კოგნიტური თეორიების მართებულობის სისწორეს. fMRI კვლევებთან მიმართებაში არსებული მეორე პრობლემატური მეთოდოლოგიური დაშვებაა რევერსიული დასკვნის (უკუსვლით მოქმედებით დასკვნის) გამოტანა (reverse inference). უკუსვლით დასკვნის გამოტანა ხდება მაშინ, როდესაც ტვინის კონკრეტული რეგიონის აქტივაცია გამოიყენება იმისთვის, რომ კონკრეტული კოგნიტური პროცესის არსებობა დამტკიცდეს. პოლდრაკი აღნიშნავს, რომ ამ დასკვნის სიძლიერე დამოკიდებულია იმის ალბათობაზე, რომ კონკრეტული ამოცანისთვის საჭიროა ეს კონკრეტული კოგნიტური პროცესი, და ასევე იმის ალბათობაზე, რომ კონკრეტული ტვინის აქტივობის პატერნი გამოხატავს კონკრეტულ კოგნიტურ პროცესს. სხვა სიტყვებით, რევერსიული დასკვნის სიძლიერე დამოკიდებულია როგორც კონკრეტუილი ამოცანის სელექციურობაზე, ასევე ტვინის რეგიონის აქტივაციის სელექციურობაზე. 2011 წელს ნიუ-იორკ თაიმსში გამოქვეყნებული სტატია უკიდურესად გააკრიტიკეს სწორედ რევერსიული დასკვნების არასწორად გამოყენებისთვის. კვლევაში მონაწილეებს აჩვენებდნენ მათი აიფონების ფოტოებს და მკვლევარები ზომავდნენ ტვინის ცენტრალური წილის (insula) აქტივობას, რომელსაც მიიჩნევდნენ სიყვარულის შეგრძნებების დამადასტურებელ საბუთად და გამოჰქონდათ დასკვნა, რომ ადამიანებს უყვარდათ მათი აიფონები. კრიტიკოსებმა ხაზი გაუსვეს, რომ ტვინის ცენტრალური წილი თავის ტვინის ქერქის არც ისე სელექტიური ნაწილია, შესაბამისად ის ვერ დაექვემდებარება რევერსიულ დასკვნას. ნეიროფსიქოლოგმა მაქს კოჰარტმა რევერსიული დასკვენის შესახებ დისკუსია ერთი ნაბიჯით წინ წაწია და გამოიწვია ნეიროვიზუალიზაციის თეორეტიკოსები, მოეყვანათ მაგალითი, როდესაც ნეიროვიზუალიზაციამ რაიმე შემატა ფსიქოლოგიურ თეორიებს. კოლჰარტი ამის დამტკიცებისთვის საჭიროდ თვლის ისეთი მაგალითის მოყვანას, როდესაც ნეიროვიზუალიზაციის მონაცემები შესაბამისობაში იქნება ერთ კონკრეტულ თეორიასთან მაგრამ ამავდროულად შეუსაბამო იქნება მეორე თეორიასთან. როსკიე ამბობს, რომ კოლჰარტის ულტრაკოგნიტური პოზიცია მისი გამოწვევის მოგებას შეუძლებელს ხდის, რადგან კოლჰარტის მიხედვით, კოგნიტური მდგომარეობა თვითონ მის ფუნქციაზე არაფერს ამბობს. აქედან გამომდინარე, შეუძლებელი გამოდის ნეიროვიზუალიზაციის მონაცემებმა რაიმე გავლენა მოახდინონ ფსიქოლოგიურ თეორიებზე იმ ფორმით, როგორც კოლჰარტი ამას ითხოვს. ისინი ყოველთვის ჩამოქვეითებული იქნება კოგნიტური მდგომარეობის განხორციელების დონემდე და შეუძლებელია განისაზღვროს ესა თუ ის კოგნიტური თეორია, რომელიც მას ახსნის. 2006 წელს დაწერილ სტატიაში რიჩარდ ჰენსონს ახალი წინადადება შემოაქვს, რომ რევერსიული, ანუ უკუსვლის გზით დასკვნის მაგივრად, პირდაპირი დასკვნები შეიძლება იქნას გამოყენებული ფუნქციების დისოციაციის შესახებ ფსიქოლოგიურ დონეზე დასკვნების გამოსატანად. მისი თქმით, ასეთი დასკვნები შეიძლება გაკეთდეს მაშინ, როდესაც ტვინის ორი რეგიონი ერთდროულად აქტიურდება ორი ტიპის ამოცანებისთვის, ხოლო საერთო კონტროლის რეგიონში ცვლილება არ არის. ბოლო ვარაუდი ამ თემასთან დაკავშირებით, რომელიც უნდა ვახსენოთ არის FMRI-ის პირდაპირი ჩასმა. ამ დაშვების მიხედვით, კონკრეტული კოგნიტური პროცესი შეიძლება ჩაისვას სხვა კოგნიტური პროცესების კომპლექტში ისე, რომ მათ ფუნქციონირებაზე გავლენა არ მოახდინოს. მაგალითად, თუ თქვენ გინდათ იპოვოთ წაკითხულის აღქმის უნარის შესაბამისი რეგიონი ტვინში, თქვენ შეგიძლიათ ტომოგრამა გადაუღოთ მონაწილეებს, როდესაც მათ წარმოუდგენთ შინაარსიან სიტყვას, ან უშინაარსო ასოებს (მაგ. ფდჯლ). თუ თქვენ გამოიტანთ დასკვნას, რომ განსხვავებები ტვინის აქტივობის შედეგებში ასახავს ტვინის იმ რეგიონებს, რომლებიც წაკითხულის აღქმის პროცესშია ჩართული, თქვენ დაეყრდნობით დაშვებას, რომ ეს განსხვავებები არ ასახავს ამოცანის სირთულეებს შორის განსხვავებებს. პირდაპირი ჩასმის მეთოდი დონდერსის ტერმინია, რომლითაც მან გააკრიტიკა რეაქციის დროის გაზომვის მეთოდი. ახლახან მკვლევარებმა ფუნქციური მაგნიტურ-რეზონანსური დიაგნოსტიკის ახალი ტექნიკის - დასვენების მდგომარეობის ფუნქციური კავშირის მაგნიტურ-რეზონანსური დიაგნოსტიკის გამოყენება დაიწყეს - ტომოგრამის გადაღება ხდება მაშინ, როდესაც ადამიანი უმოქმედოდ იმყოფება აპარატში. ტვინის ბუნებრივ აქტივობაზე დაკვირვებით მაშინ, როდესაც ადამიანი ისვენებს, მკვლევარებს შეუძლიათ დაინახონ, თუ ტვინის რომელი რეგიონები არიან ერთდროულად გააქტიურებულები და რომლები ეცვლებიან ერთმანეთს, რის მიხედვითაც მათ შეუძლიათ ფუნქციურად დაკავშირებული ტვინის რეგიონების ასახვა. ეს კარგი მეთოდია ტვინში ვრცელი კავშირების შესასწავლად, თუმცა მონაცემები პირდაპირ მხოლოდ ერთდროულად გააქტიურებაზე ან ერთმანეთის ჩანაცვლებაზე მეტყველებს და არა ფუნქციურ კავშირზე. მეთოდოლოგიურადაც სხვადასხვა პრობლემებიც იქმნება. მაგალითად, ზუსტად როგორ დავყოთ ტვინი სხვადასხვა რეგიონებად ან რომელი მათემატიკური ტექნიკები გამოვიყენოთ ამ რეგიონების დასახასიათებლად. ===დისოციაცია კოგნიტურ ნეიროფსიქოლოგიაში=== კოგნიტური ნეიროფსიქოლოგია შეისწავლის ტვინის დაზიანების მქონე პაციენტებს და სელექტიური გაუარესების ინფორმაციას იყენებს მისი საფუძველმდებარე კოგნიტური სტრუქტურების შესახებ დასკვნების გასაკეთებლად. კოგნიტურ ფუნქციებს შორის დისოციაცია ამავე ფუნქციების ერთმანეთისგან დამოუკიდებელი მოქმედების გამოხატულებაა. თუმცა თეორეტიკოსების მიხედვით, ამ დასკვნების გასაკეთებლად აუცილებელია შემდეგი დაშვებების გაკეთება: 1) ფუნქციონალური მოდულარობა - გონება შედგება ფუნქციურად განსხვავებული კოგნიტური მოდულებისგან. 2) ანატომიური მოდულარობა - ტვინი შედგება ფუნქციურად განსხვავებული მოდულებისგან - ეს დაშვება ძალიან ჰგავს ფუნქციური ლოკალიზაციის შესახებ დაშვებას და ორივე განსხვავდება ფუნქციონალური მოდულარობის დაშვებისგან, რადგან შესაძლებელია განსხვავებული კოგნიტური მოდულების არსებობა, რომლებიც ტვინის გაფანტული აქტივირებით რეალიზდება. 3) უნივერსალურობა - ფუნქციონალური და ანატომიური მოდულარობა დამახასიათებელია ყველა ნორმალური ადამიანისთვის. ეს დაშვება აუცილებელია, თუ ფუნქციური ორგანიზების შესახებ დისოციაციიდან გამომდინარე რაიმე ისეთი დასკვნის გაკეთება გვინდა, რომელიც განზოგადდება კონკრეტული მაგალითიდან მთელ საზოგადოებაზე. 4) გამჭვირვალობა / სუბტრაქციულობა - ტვინი ტრავმის შემდეგ არსებითად არ რეორგანიზდება, და ერთი ფუნქციური მოდულის ამოღება შესაძლებელია ისე, რომ მნიშვნელოვნად არ დაზიანდეს მთლიანი სტრუქტურა. ეს აუცილებელი დაშვებაა იმისთვის, რომ გამართლდეს ტვინის ტრავმის მქონე პაციენტების გამოყენება ჯანმრთელი ადამიანის კოგნიტური სისტემის შესახებ დასკვენის გაკეთებისთვის. კოგნიტურ ფსიქოლოგიაში სამი ძირითადი ტიპის მტკიცებულება არსებობს: ასოციაცია, ცალკეული დისოციაცია და ორმაგი დისოციაცია. ასოციაციიდან გამომდინარე დასკვნების მიხედვით, რაღაც ტიპის ნაკლოვანებები დიდი ალბათობით ერთდროულად ხდება. მაგალითად, ტვინის დაზიანების შემდეგ ხშირად ერთდროულად ჩნდება პრობლემები როგორც აბსტრაქტული, ისე კონკრეტული სიტყვების გაგების უნარის მხრივ. ასოციაციის კვლევები ყველაზე სუსტი ტიპის მტკიცებულებად მიიჩნევა, რადგან შედეგები შეიძლება გამოწვეული იყოს გვერდიგვერდ მყოფი რეგიონების დაზიანებით და არა ერთი კოგნიტური სისტემის დაზიანებით. ცალკეული დისოციაციის დასკვნების მიხედვით, ტვინის დაზიანების შედეგად ერთი კოგნიტური უნარი შეიძლება გადარჩეს, ხოლო მეორე დაზიანდეს, რაც ნიშნავს იმას, რომ ან სხვადასხვა ეს სხვადასხვა უნარები სხვადასხვა კოგნიტურ სისტემას იყენებენ, ან ისინი ერთსა და იმავე სისტემას იყენებენ მაგრამ დაზიანებული ნაწილი გადარჩენილის ქვემოთ არის, ან რომ გადარჩენილი უნარი დაზიანებულზე ნაკლებ კოგნიტურ რესურსს საჭიროებს. კოგნიტური ნეიროფსიქოლოგიის „ოქროს სტანდარტი“ ორმაგი დისოციაციაა. ორმაგი დისოციაცია ხდება მაშინ, როდესაც ტვინის დაზიანება აზიანებს A უნარს და არ აზიანებს B უნარს ერთ პაციენტში, მაგრამ მეორე პაციენტში პირიქით - აზიანებს B უნარს და არ აზიანებს A უნარს. მიჩნეულია, რომ ასეთი ორმაგი დისოციაციის ერთი შემთხვევა სხვადასხვა ცალკეული კოგნიტური მოდულების არსებობის საკმარისი მტკიცებულებაა. თუმცა მრავალი თეორეტიკოსი აკრიტიკებს კოგნიტურ ნეიროფსიქოლოგიას სწორედ იმის გამო, რომ ის ზედმეტად ეყრდნობა ორმაგ დისოციაციას. მათი თქმით, ორმაგი დისოციაციისთვის დამახასიათებელი ქცევითი პატერნები შეიძლება ერთი მოდულის შიგნით მომხდარმა შემთხვევითმა დაზიანებებმაც გამოიწვიოს და ორმაგი დისოციაციის ერთი მაგალითი არ არის საკმარისი მტკიცებულება მრავალი მოდულის არსებობისა. ==ლიტერატურა== * {{cite book|last1=Bechtel |first1=W. |last2=Mandik |first2=P. |last3=Mundale |first3=J. |year=2001 |chapter=Philosophy meets the neurosciences. |editor1-last=Bechtel |editor1-first=W. |editor2-last=Mandik |editor2-first=P. |editor3-last=Mundale |editor3-first=J. |display-editors = 3 |editor4-last=Stufflebeam |editor4-first=R. S. |url=https://books.google.com/books?id=S5GoWZPc_zMC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |title=Philosophy and the Neurosciences: A Reader |location=Malden, MA, USA |publisher=Blackwell |ref=harv |isbn=9780631210450}} * {{cite book|last=Clark |first=Andy |year=2000 |title=Mindware: An Introduction to the Philosophy of Cognitive Science |location=New York |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-513857-3 |ref=harv}} * {{cite book |first=Patricia Smith|last=Churchland | title=Brain-Wise : Studies in Neurophilosophy| year=2002 | publisher=[[The MIT Press]] | isbn=978-0-262-53200-6}} * {{cite book |first=Patricia Smith|last=Churchland | title=Neurophilosophy : Toward a Unified Science of the Mind-Brain |url=https://archive.org/details/neurophilosophyt0000chur| year=1989 | publisher=[[The MIT Press]] | isbn=978-0-262-53085-9}} * {{cite book |first=Carl|last=Craver | title=Explaining the brain : mechanisms and the mosaic unity of neuroscience |url=https://archive.org/details/explainingbrainm0000crav| year=2007 | publisher=Oxford University Press}} * {{cite book | first=Georg | last=Northoff | title=Philosophy of the Brain: The brain problem | url=http://www.benjamins.com/cgi-bin/t_bookview.cgi?bookid=AiCR%2052 | year=2004 | publisher=John Benjamins | isbn=978-0-262-23214-2 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110927144259/http://www.benjamins.com/cgi-bin/t_bookview.cgi?bookid=AiCR%2052 |date=2011-09-27 }} * {{cite book |first=Henrik|last=Walter | title=Neurophilosophy of Free Will: From Libertarian Illusions to a Concept of Natural Autonomy | year=2001 | publisher=[[The MIT Press]] | isbn=1-58811-417-1}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://plato.stanford.edu/entries/neuroscience/ Neuroscience. Stanford Encyclopedia of Philosophy] * [http://www.petemandik.com/neurophil/neurophil.html Philosophy and the Neurosciences Online Resources] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060202035812/http://www.petemandik.com/neurophil/neurophil.html |date=2006-02-02 }} * [http://artsci.wustl.edu/~neuro/PhilNeuroBiblio.html Philosophy of Neuroscience Resources] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131029043758/http://artsci.wustl.edu/~neuro/PhilNeuroBiblio.html |date=2013-10-29 }} * [http://www.immaginidellamente.it/ Immagini della Mente] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111005150559/http://www.immaginidellamente.it/ |date=2011-10-05 }}: annual interdisciplinary meeting on Neurophilosophy at the University of Milan * [http://neurophilosophy.unimi.it/ Neurophilosophy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160818092718/http://neurophilosophy.unimi.it/ |date=2016-08-18 }}: Research in Philosophy of Neuroscience&nbsp;– University of Milan *[http://pnp.artsci.wustl.edu Philosophy-Neuroscience-Psychology] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180202183340/http://pnp.artsci.wustl.edu/ |date=2018-02-02 }} Program at Washington University in St. Louis ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ესკიზი}} [[კატეგორია:შემეცნების ფილოსოფია]] [[კატეგორია:მეცნიერების ფილოსოფია]] [[კატეგორია:ანალიტიკური ფილოსოფია]] [[კატეგორია:კოგნიტური ნეირომეცნიერება]] hskxqel3q3xzpls7pdsi3ypx0ilc7d6 წიგნების თარო 0 400405 4821766 4798377 2025-06-28T10:17:52Z 176.221.142.81 /* [6]სტუდენტური სეზონები */ 4821766 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ტელევიზია | გადაცემის_სახელი = წიგნების თარო | სურათი = წიგნების თარო.jpeg | ჟანრი = ლიტერატურული | ფორმატი = შოუ, ლიტერატურული კონკურსი | ავტორი = ნინო კელაურიძე | სცენარი = ანა ჯაფარიძე, თორნიკე კობალაძე, სანდრო ქართველიშვილი, ლუკა ლომსაძე, ნიკა ვარდიაშვილი, ალექსანდრე გუნია, ანა მოლოდინი, ზურა აბაშიძე | რეჟისორი = მაკა როსტიაშვილი | რედაქტორი = | წამყვანი = [[ალექსანდრე ლორთქიფანიძე]] მარიამ ნიჟარაძე (საახალწლო თამაში) | მონაწილეობენ = | გახმოვანება = | ჟიური = | მთხრობელი = | თემის_კომპოზიტორი = | მთავარი_თემა = | ფინალური_თემა | კომპოზიტორი = | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}} | ენა = [[ქართული ენა|ქართული]] | სეზონი = 14 სასკოლო, 13 (მიმდინარე) სტუდენტური | სერია = | ეპიზოდი = | ეპიზოდების_სია = | პროდიუსერის_ასისტენტი =თეკლა ქანთარია | მონტაჟი = გურამ ჯიჯეიშვილი, ზურა ხოფერია | კამერა = | ხანგრძლივობა = 40-45 წუთი | არხი = [[საქართველოს პირველი არხი]] | კომპანია = | დისტრიბუტორი = | ორიგინალური არხი = [[საქართველოს პირველი არხი]] | აუდიო_ფორმატი = | პირველად = [[16 იანვარი]], [[2016]] | სტატუსი = | დაკავშირებული_შოუები = | ბოლო = | საიტი = https://1tv.ge/show/tsignebis-taro/ |პროდიუსერი=მარიამ ნიჟარაძე, სანდრო ქართველიშვილი }} '''„წიგნების თარო“''' — სატელევიზიო ფორმატის ორიგინალური ქართული თამაში, რომლის თემატიკას [[ლიტერატურა]]სთან ერთად სხვადასხვა შემეცნებითი სფერო წარმოადგენს. შოუ გრძელდება ერთი სატელევიზიო სეზონის განმავლობაში, ოლიმპიური სისტემით. პირველი ფორმატი 2015 წელს შეიქმნა და 2016 წლის 16 იანვარს [[საქართველოს პირველი არხი]]ს ეთერში ჩაეშვა. ამჟამად (2025 წელს) ეთერი უკვე 14 სასკოლოსა და 13 სტუდენტურ სეზონს მოიცავს. შოუს გამარჯვებული გუნდი [[გაერთიანებული სამეფო|დიდ ბრიტანეთში]], კემბრიჯის საზაფხულო სკოლაში მიემგზავრება. მეოთხე სეზონიდან კი გამარჯვებულ გუნდთან ერთად კემბრიჯში ხალხის რჩეული მონაწილეც მიდის, რომელსაც მაყურებელი ავლენს. == ფორმატი == მონაწილეები ერთმანეთს ლიტერატურასთან და სხვა სფეროებთან დაკავშირებული კითხვების გამოცნობაში ეჯიბრებიან. სასკოლო სეზონში 32 რჩეული სკოლის გუნდი მონაწილეობს. თითოეულ გუნდში სამი, მე-10, მე-11, ან მე-12 კლასის მოსწავლეა. სასკოლო სეზონების პარალელურად მიმდინარეობს სტუდენტური სეზონებიც, რომელში მონაწილეობის  მიღება ნებისმიერი უნივერსიტეტის ბალაკავრიატის საფეხურის სტუდენტებს შეუძლიათ. სტუდენტურ სეზონში 16 გუნდი მონაწილეობს. ===პირველი ეტაპი=== პირველ ეტაპზე გუნდები 9 ლიტერატურულ რაუნდს თამაშობენ. კითხვის დასმისთანავე გაცემული თითოეული სწორი პასუხი 3 ქულით ფასდება, დამატებითი დროის (30 წამის) განმავლობაში გამოცნობის შემთხვევაში - 2 ქულით, ხოლო თუ ამის შემდეგ პასუხის გასაცემად წამყვანის მინიშნება გახდა საჭირო, სწორი პასუხი 1 ქულით შეფასდება. ===მეორე ეტაპი=== მეორე ეტაპი წარმოადგენს ქართულ რაუნდებს: ისტორიას, გეოგრაფიას და კულტურას. მოთამაშეები გუნდურად თამაშობენ და ცდილობენ საქართველოს შესახებ დასმული კითხვების გამოცნობას შესაბამისი სფეროებიდან. თითოეული სწორი პასუხი 2 ქულით ფასდება. === მესამე ეტაპი === მესამე ეტაპი შედგება სამი ზოგადი რაუნდისგან, სადაც მოთამაშეები ინდივიდუალურად ეჯიბრებიან ერთმანეთს ხელოვნებაში, მეცნიერებასა და სპორტში. კითხვის დასმისთანავე გაცემული სწორი პასუხი ფასდება 2 ქულით, დამატებითი დრო და წამყვანის მინიშნება ამ ეტაპზე არ მოქმედებს. ===მეოთხე ეტაპი=== მეოთხე ეტაპით თამაშს ასრულებს ბლიც-ტური. ბლიცში მხოლოდ ერთი მოსწავლე მონაწილეობს, რომელსაც გუნდი თავად ირჩევს. მისი ამოცანაა, რაც შეიძლება მეტ კითხვას უპასუხოს ერთი წუთის განმავლობაში. თითოეული სწორი პასუხი ფასდება 1 ქულით. გამარჯვებულია ის გუნდი, რომელიც ჯამურად მეტ ქულას დააგროვებს. == „წიგნების თაროს“ სხვა პროექტები == {{ვიკი}} 2017 წელს „წიგნების თარომ“ წამოიწყო ლიტერატურული პროექტი, რომლის მეშვეობითაც გამოვლინდა 21-ე საუკუნის მოსწავლეების საყვარელი ქართული წიგნი.<ref>{{Cite web|url=https://1tv.ge/video/mostsavleebis-archevani/?fbclid=IwAR3oKwBaFKbODW_0F1w8R4yX2jlwYEO5FhwXjZiBsnqhnKLXoB4NHKH76C0|title=მოსწავლეების არჩევანი}}</ref> „წიგნების თაროს“ ორგანიზებით, პროექტის გუნდის წევრები ხშირად ატარებენ ლექციებს სხვადასხვა თემაზე, როგორც თბილისში, ისე საქართველოს რეგიონებში. 2019 წლის 11 მაისს „წიგნების თარომ“ დააარსა წიგნების კითხვის ფესტივალი — პერმანენტული ღონისძიება, რომელიც უკვე ორჯერ გაიმართა, თბილისსა და ბათუმში. 2020 წლიდან "წიგნების თარომ" წამოიწყო ახალგაზრდული კონფერენციების ციკლი "საოცარი ახალი სამყარო" - საინტერესო და ინოვაციური ფორუმი მომავლის მოლოდინებისა და პერსპექტივების შესახებ, რომლის ფარგლებშიც გამოცდილი პროფესიონალებისა და ახალგაზრდების მოხსენებების მოსმენაა შესაძლებელი. ამავე წლიდან მსოფლიო პანდემიის პირობებში "წიგნების თაროს ონლაინ სკოლა" დაარსდა, რომელმაც კარანტინის პერიოდში დაწყებითი კლასების ათასობით მოსწავლეს მრავალფეროვანი გაკვეთილები შესთავაზა. 2023 წლის 10 ივნისიდან "წიგნების თარომ" დაიწყო სამოყვარულო ჩემპიონატი, რომელმაც იმავე წლის 7 ოქტომბერს რეგულარული ჩემპიონატის სახე მიიღო. თამაშები თვეში ერთხელ იმართება და მასში მონაწილეობა სამი მონაწილისგან შემდგარ გუნდებს შეუძლიათ. გუნდი შეიძლება მოიცავდეს ნებისმიერ მსურველს, განურჩევლად ასაკისა, სასწავლებლისა, სამუშაო ადგილისა, სქესისა, რასისა, ეთნიკური, რელიგიური, სექსუალური ორიენტაციისა და ა.შ. სამოყვარულო "წიგნების თაროს" თამაშისას გუნდები ერთ სივრცეში განლაგდებიან, კითხვებზე პასუხებს კი მათთვის დარიგებულ ფურცლებზე წერენ. ფურცლებს ასისტენტები აგროვებენ. თუ გუნდი პასუხის ფურცელს კითხვის დასმიდან 10 წამში ჩააბარებს - 3 ქულას მიიღებს, დამატებითი მინიშნებიდან 10 წამში - 1 ქულას. სულ თამაშდება 3 სრული პაკეტი, ანუ 39 კითხვა (შეკითხვების პაკეტი არ მოიცავს სატელევიზიო ფორმატის თამაშში შემავალ ორ რაუნდს - ვიდეოშეკითხვას და ეკრანიზაციას) და 2 თხუთმეტკითხვიანი ბლიცი. პაკეტებს შორის ცხადდება ბლიც-ტური, თითოეული გუნდიდან მაგიდასთან დარჩება თითო მოთამაშე, რომელსაც ექნება ბლიცის შესავსები ანკეტა. წამყვანი გაუჩერებლად კითხულობს 15 კითხვას, რის შემდეგაც 10 წამის განმავლობაში მოთამაშეები აბარებენ ანკეტებს. მათი მიზანია ბლიც-კითხვების პასუხები ანკეტაში შეიყვანონ. სწორი პასუხი - 1 ქულა, არასწორი პასუხი მინუსად არ ითვლება. როგორც ტურის, ისე ჩემპიონატის პრიზიორები ჩემპიონატის სპონსორებისგან სხვადასხვა პრიზით ჯილდოვდებიან.<ref>{{Cite web|url=https://www.facebook.com/groups/6650108115037935/permalink/6685129408202472/|title=ინფორმაცია "წიგნების თაროს" სამოყვარულო ტურნირზე}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.facebook.com/events/1794676947596650/?ti=ls|title="წიგნების თაროს" სამოყვარულო ტურნირი (ღონისძიება ფეისბუქზე)}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.facebook.com/groups/6650108115037935|title="წიგნების თაროს" სამოყვარულო ტურნირი - ჯგუფი ფეისბუქზე}}</ref> == სეზონები == === <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.youtube.com/@wignebistaro/playlists|title="წიგნების თაროს" იუთუბ გვერდი}}</ref>სასკოლო სეზონები === {| class="wikitable" !სეზონი !წელი !გამარჯვებული სკოლა !ანგარიში !ფინალისტი სკოლა !ხალხის რჩეული !ფინალისტი მოთამაშეები |- |I |2016 |'''თბილისის ილია ვეკუას 42-ე საჯარო სკოლა''' |22-15 |ბათუმის სკოლა "ევრო-2000" |N/A |'''ვეკუა:''' '''ანასტასია კვინიკაძე;''' '''ქეთევან არაბული;''' '''თამარ მესხია;''' ევრო-2000: გიორგი კვანტალიანი; მარიამ ოსიტაშვილი; ტატო ჭიაბერაშვილი; |- |II |2016-2017 |'''ქუთაისის ანდრია რაზმაძის 41-ე საჯარო სკოლა''' |31-30 |თბილისის პირველი ექსპერიმენტული საჯარო სკოლა |N/A |'''რაზმაძე:''' '''ბექა მარგველაშვილი;''' '''ლუკა უშვერიძე;''' '''ბექა იობიძე;''' ექსპერიმენტული: სანდრო მეტრეველი; თორნიკე კობალაძე; ანი სეთურიძე; |- |III |2017 |'''თბილისის კომაროვის 199-ე საჯარო სკოლა''' |42-33 |თბილისის პირველი ექსპერიმენტული საჯარო სკოლა |N/A |'''კომაროვი:''' '''მარიამ კვირკვაია;''' '''ანი ჯანელიძე;''' '''გიგი გიორგაძე;''' ექსპერიმენტული: თიკო ბაბლიძე; თორნიკე კობალაძე; ანი სეთურიძე; |- |IV |2018 |'''თბილისის კომაროვის 199-ე საჯარო სკოლა''' |47-33 |თბილისის ილია ვეკუას 42-ე საჯარო სკოლა |'''ლაშა მაჭარაშვილი''' |'''კომაროვი:''' '''ლევან შაყულაშვილი;''' '''გიორგი ქიტუაშვილი;''' '''ანა დავითაშვილი;''' ვეკუა: ნიკუშა სოხაძე; ზურა ჯაში; მარი წამალაშვილი; |- |V |2018-2019 |'''თბილისის 32-ე საჯარო სკოლა''' |41-39 |თბილისის კომაროვის 199-ე საჯარო სკოლა |'''გიორგი საყვარელიძე''' |'''32-ე:''' '''ლუკა გომარელი;''' '''დათა კუპატაძე;''' '''თათა გრძელიშვილი;''' კომაროვი: გიორგი პაპულაშვილი; მარიამ ტყეშელაძე; თამარ კორკოტაშვილი;  |- |VI |2019 |'''რუსთავის მე-11 საჯარო სკოლა''' |37-36 |ქართულ-ამერიკული უმაღლესი სკოლა |'''ანა ჯაფარიძე''' |'''რუსთავის მე-11:''' '''ნინი ჩარკვიანი;''' '''ნატალი ჩარკვიანი;''' '''მარიამ ზურაბიშვილი;''' ქართულ-ამერიკული: დაჩი აბულაძე; თამარ ბასიაშვილი; ლევან აბაშიძე; |- |VII |2019 |'''თბილისის ილია ვეკუას 42-ე საჯარო სკოლა''' |36-26 |თბილისის 141-ე საჯარო სკოლა |'''გუგუა გოგოსაშვილი''' |'''ვეკუა:''' '''გიორგი მეფარიშვილი;''' '''ალექსანდრე გუნია;''' '''თამარ კარიჭაშვილი;''' 141-ე: ნინი მაღრაძე; მარიამ კუპრაძე; ქეთევან შარაშენიძე; |- |VIII |2020 |'''თბილისის კომაროვის 199-ე საჯარო სკოლა''' |47-33 |შუმანის ევროპული სასწავლებელი |'''სოსო ჩინჩალაძე''' |'''კომაროვი:''' '''გიორგი უგულავა;''' '''ოთო ირემაძე;''' '''დავით მოდებაძე;''' შუმანი: ნეკა ნათელაშვილი; ნატალი მთავრიშვილი; ტასო მხეიძე; |- |IX |2020-2021 |'''თბილისის 52-ე საჯარო სკოლა''' |38-33 |თბილისის ილია ვეკუას 42-ე საჯარო სკოლა |'''მურო ექიზაშვილი''' |'''52-ე:''' '''კესო სიდამონიძე;''' '''აკაკი ელიაშვილი;''' '''მარიამ სვანიძე;''' ვეკუა: თინანო ლაგვილავა; ანა მოლოდინი; თორნიკე კუკულაშვილი; |- |X |2021 |'''სამტრედიის მე-2 საჯარო სკოლა''' |43-40 |ქართულ-ამერიკული უმაღლესი სკოლა |'''ანა მოლოდინი''' |'''სამტრედიის მე-2:''' '''თამთა კეკელიძე;''' '''საბა ართქმელაძე;''' '''თემო გერაძე;''' ქართულ-ამერიკული: მარიამ ქათამაშვილი; გიორგი ხაინდრავა; ლუკა ზვიადაური; |- |XI |2021-2022 |'''თბილისის 39-ე საჯარო სკოლა''' |39-34 |ქართულ-ამერიკული უმაღლესი სკოლა |'''ერეკლე ჯოხაძე''' |'''39-ე:''' '''ანა ღურწკაია;''' '''ელენე ფანჩულიძე;''' '''ქეთი ფანჩულიძე;''' ქართულ-ამერიკული: გიორგი ხაინდრავა; ლუკა ზვიადაური; მარიტა დათიაშვილი; |- |XII |2022 |'''თბილისის 117-ე საჯარო სკოლა''' |36-34 |თბილისის ილია ვეკუას 42-ე საჯარო სკოლა |'''თევდორე ყარაგვეზაშვილი''' |'''117-ე:''' '''ნინო ხატისაშვილი;''' '''ანდრია ბეჭვაია;''' '''ანა ქარჩავა;''' ვეკუა: ლევან ხვედელიძე; ალექს სიდამონიძე; ალექსანდრე დავითაშვილი; |- |XIII |2023 |'''ქუთაისის რაზმაძის სახელობის 41-ე სკოლა''' |47-40 |ზუგდიდის მეორე სკოლა |'''დაჩი შინჯიკაშვილი''' |'''რაზმაძე:''' '''გიორგი ჯუღელი;''' '''ლუკა ლიკლიკაძე;''' '''მათე გიორბელაძე;''' ზუგდიდის მეორე: თიკო ნარმანია; საბა ჩარგაზია; სალომე ნარმანია; |- |XIV |2024 |'''ვანის მართლმადიდებლური გიმნაზია''' |42-40 |ბათუმის პირველი სკოლა |'''ბესო მეტრეველი''' |'''ვანი:''' '''მირიან სვანაძე; გაბრიელ გიორგაძე; ლუკა ჯოჯუა;''' ბათუმი: თეგა ხალვაში; დავით ონიანი; ანდრო ვარშალომიძე |} === <ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/@wignebistaro/playlists|title="წიგნების თაროს" იუთუბ გვერდი}}</ref>სტუდენტური სეზონები === {| class="wikitable" !სეზონი !წელი !გამარჯვებული გუნდი !ანგარიში !ფინალისტი გუნდი !ფინალისტი მოთამაშეები |- |I |2016 |'''ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი''' |21-17 |GIPA |'''ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი:''' '''ზურაბ აბაშიძე;''' '''თემუკა ზოიძე;''' '''ელენა ქერდიყოშვილი;''' GIPA: ილია შათირიშვილი; ნატუკა ლომაძე; რუსა ნიკოლაიშვილი; |- |II |2019 |'''„აველუმი“ (თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი)''' |38-34 |„ფრანკენშტეინი“ (თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი) |'''"აველუმი":''' '''დავით ჭკადუა;''' '''დემე ქარდავა;''' '''იაკობ მახარაძე;''' "ფრანკენშტეინი": დავით კვარაცხელია; ცოტნე გვასალია; ბესო დავითაშვილი; |- |III |2019 |'''„ოზიმანდიასი“ (თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი)''' |47-31 |„გოლკონდა“ (თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი) |'''"ოზიმანდიასი":''' '''მამუკა კიღურაძე;''' '''ლევან თეთრაული;''' '''ლუკა ლომსაძე;''' "გოლკონდა": გიორგი ანდრონიკაშვილი; შანშე ქენქაძე; თორნიკე ჩოგოვაძე; |- |IV |2020 |'''„შავი მამბა“ (თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი)''' |37-34 |„ექსელი“ (თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტი) |'''"შავი მამბა":''' '''გიორგი მერკვილიშვილი;''' '''ლაშა საცერაძე;''' '''თორნიკე ჩოგოვაძე;''' "ექსელი" ნიკა გურასპიშვილი; ცისია ხაჩიძე; გიორგი ვარაზაშვილი; |- |V |2021 |'''„ექსელი“ (თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტი)''' |44-42 |„ანკალაგონი“ (თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი) |'''"ექსელი"''' '''ნიკა გურასპიშვილი;''' '''ცისია ხაჩიძე;''' '''გიორგი ვარაზაშვილი;''' "ანკალაგონი" ეთუნა კაცაძე; ონისე ხუციშვილი; ლადი სამადაშვილი; |- |VI |2021 |'''„ანკალაგონი“ (თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი)''' |44-37 |„ანიმუსი“ (თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტი) |'''"ანკალაგონი"''' '''ეთუნა კაცაძე;''' '''ონისე ხუციშვილი;''' '''ლადი სამადაშვილი;''' "ანიმუსი": ბექა გიოშვილი; თედო მენაბდე; ალექსანდრე ძიმისტარიშვილი; |- |VII |2022 |'''„ართანა“ (ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი)''' |39-36 |„მნემოსინე“ (თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი) |'''"ართანა":''' '''გოგა გუგავა;''' '''თაკო წულაია;''' '''მარიამ ბარბაქაძე;''' "მნემოსინე": სანდრო მიქელაშვილი; ხატია წურწუმია; თანანო გურგენიძე; |- |VIII |2022 |'''„აკრონი“ (თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი)''' |40-19 |„მონსტრების კორპორაცია“ (საქართველოს საავიაციო უნივერსიტეტი) |'''"აკრონი":''' '''დავით ცააძე;''' '''დავით ქანთარია;''' '''ნიკა დევდარიანი;''' "მონსტრების კორპორაცია": გიორგი ქენქაძე; ცოტნე მამალაძე; გოგა მამულაშვილი; |- |IX |2023 |'''"რადიატორ სპრინგსი" (საქართველოს საავიაციო უნივერსიტეტი)''' |42-38 |"კარიატიდა" (კავკასიის უნივერსიტეტი) |'''"რადიატორ სპრინგსი":''' '''გოგა მამულაშვილი;''' '''ცოტნე მამალაძე;''' '''გიორგი ქენქაძე;''' "კარიატიდა": ლუკა მირგატია; მარიამ ჯანუაშვილი; მარიამ ქურციკიძე" |- |X |2023 |'''"ჯუმპა" (ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტი)''' |43-38 |"328 ფრანკი" (კავკასიის უნივერსიტეტი) |'''"ჯუმპა":''' '''ნიკა რუსიშვილი;''' '''გეგა ხაჩიძე;''' '''დაჩი ჩადუნელი;''' "328 ფრანკი": მარი პაპაშვილი; მიშო ლაგვილავა; ნინი კიკვაძე; |- |XI |2023- 2024 |'''"ჰაგაკურე" (თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტი)''' |44-43 |"ეიაფიალაიოკული" (თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი) |'''"ჰაგაკურე":''' '''ნინი დვალი;''' '''თამარ გელაშვილი;''' '''საბა გელაშვილი;''' "ეიაფიალაიოკული": ალექს სიდამონიძე; გიორგი სანიკიძე; სანდრო ქართველიშვილი; |- |XII |2024 |'''"კრატა რეპოა" (თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი)''' |47-46 |"Indie Aura" (თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტი) |'''"კრატა რეპოა":''' '''ალექს სიდამონიძე;''' '''სანდრო ქართველიშვილი;''' '''გიორგი ადამაშვილი;''' <nowiki>:</nowiki>"Indie Aura": გიორგი წიკლაური; გუკა აბრამიშვილი; ნიკა შუბითიძე; |- |XIII |2025 |'''"აბერტო" (თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი)''' |54-43 |"კარიატიდა" (კავკასიის უნივერსიტეტი) |'''"აბერტო":''' '''ნიკა სიჭინავა;''' '''მარიამ ხაზალია;''' '''გიორგი ხაინდრავა;''' "კარიატიდა": ლუკა მირგატია; მარიამ ჯანუაშვილი; ნიკა ბერიძე" |} == სპეციალური გადაცემები == {| class="wikitable" |+ !გადაცემის თარიღი !თამაში !პირველი გუნდი !ანგარიში !მეორე გუნდი |- |30 აპრილი, 2016 |"ბონუს თამაში! ბლოგერების ორი გუნდი ერთმანეთის წინააღმდეგ" |ლევან ჭყონია ლუკა ფადიურაშვილი ანრი შენგელია |23-26 |დავით ჭკადუა გიორგი მაჭარაშვილი მარიამ სისაური |- |31 დეკემბერი, 2016 |„მსახიობები vs. მწერლები“ |[[ამირან ქაჩიბაია]] [[ნინუცა მაყაშვილი]] [[გიორგი გიორგანაშვილი]] |9-9 |[[პაატა შამუგია]] [[სალომე ბენიძე]] [[Toresa Mossy]] |- |11 თებერვალი, 2017 |"ბლოგერების თამაში!" |გივი აბაშვილი ლანა ლაკირბაია ლუკა ბერაია |25-15 |გაბრიელ ხურციძე დავით ჭკადუა თამარ ხუჯაძე |- |8 ივლისი, 2017 |"ტრადიციად ქცეული ბონუს თამაში!" |ლუკა ჭყოიძე გიორგი მერკვილიშვილი იკო გეჯაძე |27-20 |ნინო კეკენაძე სანდრო მეტრეველი ლუკა გომარელი |- |7 ივლისი, 2018 |"ლიტერატურული კონკურსის გამარჯვებულების ბონუს თამაში" |ნატალია მათურელი ნონა ბუჟღულაშვილი ანი დიდიშვილი |33-21 |ლაზარე ერქომაიშვილი თეკლა გოცაძე ილია ჭანტურია |- |29 დეკემბერი, 2018 |"მეხუთე სეზონის ბონუს თამაში!" |ლუკა ჭყოიძე ალექსანდრე გუნია თამუნა ჯინჭველეიშვილი |35-26 |ლიკა ლომთაძე გიორგი საჩეჩელაშვილი ანა ტეფნაძე |- |26 მაისი, 2019 |„საქართველოს დამოუკიდებლობის დღე“ |[[იაკო ჭილაია]] [[თათია დოლიძე]] [[ბექა ადამაშვილი]] |14-16 |[[დავით გორგილაძე|დათო გორგილაძე]] [[ელენე კალანდაძე]] [[გიორგი ჯანელიძე]] |- |12 ოქტომბერი, 2019 |„ჩემპიონების თამაში“ |თათა გრძელიშვილი დათა კუპატაძე ლუკა გომარელი |40-39 |ნინი ჩარკვიანი ნატა ჩარკვიანი ანა ჯაფარიძე |- |2 იანვარი, 2020 |„საახალწლო თამაში“ |[[გიორგი გვიმრაძე]] [[ნინო ვარდოსანიძე]] [[ლუკა ჭოჭუა]] |10-23 |[[დათო ევგენიძე]] [[ნინუცა კახნიაური]] [[ვასილ მაღლაფერიძე]] |- |30 დეკემბერი, 2020 |„ელფები“ VS „ჰობიტები“ |ანდრია კობალაძე ნინია სხირტლაძე ლუკა კალანდარიშვილი |15-29 |გაბრიელ კალანდაძე ბარბარე წაქაძე ალექსანდრე ქანთარია |- |31 დეკემბერი, 2021 |[[რა? სად? როდის? (ტელეგადაცემა)|რა? სად? როდის?]] VS [[წიგნების თარო]] |[[ნიკა აგლაძე|ნიკოლოზ აგლაძე]] [[გიორგი ბაქრაძე (მოაზროვნე)|გიორგი ბაქრაძე]] [[ანი მარდალეიშვილი]] |30-33 |[[ალექსანდრე ლორთქიფანიძე]] ანანო ბურდულაძე ლევან თეთრაული |- |1 იანვარი, 2023 |"საფეხბურთო ⚽🏆 #წიგნებისთარო! „ვასკო და გამა“ VS „რონალდო“" |[[ლუკა ჭოჭუა]] [[ნიკუშა ლობილაძე]] [[ტატო ბაციკაძე]] |33-24 |[[გიორგი თვალაბეიშვილი]] [[სანდრო რაჩკოვსკი]] [[გიორგი კალატოზი (კომენტატორი)|გიორგი კალატოზი]] |- |31 დეკემბერი, 2023 |"საახალწლო გადაცემა (სცენარისტების თამაში)" |ნიკა ვარდიაშვილი ანა ჯაფარიძე ალექსანდრე გუნია |53-58 |თორნიკე კობალაძე ანა მოლოდინი დათა კუპატაძე |} == სკოლები და უნივერსიტეტები, რომლებმაც ნახევარფინალს მიაღწიეს == === სკოლები === {| class="wikitable" !სკოლა !გამარჯვებული !მეორე ადგილი !ნახევარფინალი |- |თბილისი-ვლადიმირ კომაროვის სახელობის ფიზიკა-მათემატიკის 199-ე საჯარო სკოლა |'''3''' (III, IV,VIII) |1 (V) |2 (IX,X) |- |თბილისი-ილია ვეკუას სახელობის ფიზიკა-მათემატიკის 42-ე საჯარო სკოლა |2 (I,VII) |3 (IV,IX,XII) |'''5''' (III,V,VI,XI,XIII) |- |ქუთაისი-ანდრია რაზმაძის სახელობის ფიზიკა-მათემატიკის 41-ე საჯარო სკოლა |2 (II,XIII) | |1 (I) |- |თბილისი-52-ე საჯარო სკოლა |1 (IX) | |2 (XII,XIII) |- |თბილისი-39-ე საჯარო სკოლა |1 (XI) | |1 (X) |- |თბილისი-32-ე საჯარო სკოლა |1 (V) | | |- |რუსთავი-მე-11 საჯარო სკოლა |1 (VI) | | |- |სამტრედია-მე-2 საჯარო სკოლა |1 (X) | | |- |თბილისი-117-ე საჯარო სკოლა |1 (XII) | | |- |ვანის მართლმადიდებლური გიმნაზია |1 (XIV) | | |- |თბილისი-ქართულ-ამერიკული უმაღლესი სკოლა | |'''3''' (VI,X,XI) |1 (IV) |- |თბილისი-პირველი ექსპერიმენტული საჯარო სკოლა | |2 (II,III) | |- |ბათუმი-"ევრო 2000" | |1 (I) |1 (VII) |- |შუმანის ევროპული სასწავლებელი | |1 (VIII) |1 (VII) |- |თბილისი-141-ე საჯარო სკოლა | |1 (VII) | |- |ზუგდიდი-მე-2 საჯარო სკოლა | |1 (XIII) | |- |ბათუმი-1-ელი საჯარო სკოლა | |1 (XIV) | |- |ჩაქვი-1-ელი საჯარო სკოლა | | |2 (IV,V) |- |თბილისი-"ჯეჯილი" | | |1 (I) |- |საგარეჯო-1-ელი საჯარო სკოლა | | |1 (II) |- |ხობი-მე-2 საჯარო სკოლა | | |1 (II) |- |ქუთაისი-23-ე საჯარო სკოლა | | |1 (III) |- |თბილისი-50-ე საჯარო სკოლა | | |1 (VI) |- |თბილისი-149-ე საჯარო სკოლა | | |1 (VIII) |- |ქუთაისი-მე-7 საჯარო სკოლა | | |1 (VIII) |- |ჩუმლაყის საჯარო სკოლა | | |1 (IX) |- |ზუგდიდი-პრინც მიურარტის ქართულ-ფრანგული კოლეჯი | | |1 (XI) |- |ფოთი-მე-2 საჯარო სკოლა | | |1 (XII) |- |თბილისი-მე-11 საჯარო სკოლა | | |1 (XIV) |- |ბორის საჯარო სკოლა | | |1 (XIV) |} === უნივერსიტეტები === {| class="wikitable" |+ !უნივერსიტეტი !გამარჯვებული !მეორე ადგილი !ნახევარფინალი |- |თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი |'''6''' (აველუმი, II ოზიმანდიასი, III შავი მამბა, IV აკრონი, VIII, კრატა რეპოა, XII, აბერტო, XIII) |'''3''' (გოლკონდა, III მნემოსინე,VII ეიაფიალაიოკული, XI) |6 (თეთრი თამბი, II დიადი ინკვიზიტორები, III მნემოსინე, V მნემოსინე, VI აბერტო, XII, ანდურილი, XIII) |- |თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტი |2 (ექსელი, V ჰაგაკურე, XI) |3(ექსელი, IV, ანიმუსი, VI Indie Aura, XII) |'''6''' (I Mouse Rat, V, ანიმუსი, VII Tatakae, VIII Tatakae, IX LED TASSO, X, Indie Aura, XIII) |- |ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი |2 (I, ართანა, VII) | | |- |თბილისის სახელმწფო სამედიცინო უნივერსიტეტი |1 (ანკალგონი, VI) |2 (ფრანკენშტაინი, II ანკალგონი, V) |3 (Thompson & Thompson, III ანკალგონი, IV მედიკო, IV) |- |საქართველოს საავიაციო უნივერსიტეტი |1 (რადიატორ სპრინგსი, IX) |1 (მონსტრების კორპორაცია, VIII) | |- |ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტი |1 (ჯუმპა, X) | |4 (აკაკაური, VII კატა ბეთჰოვენი, VIII ჯუმპა, IX სამნი ტანკში, XI) |- |კავკასიის უნივერსიტეტი | |3(კარიატიდა, IX 328 ფრანკი, X კარიატიდა, XIII) |4 (ხაფანგი 122, II კარიატიდა, X კარიატიდა, XI კარიატიდა, XII) |- |GIPA | |1 (I) | |- |აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტი | | |1 (FRONDA, VI) |} == მიღწევები == [[ფაილი:ალექსანდრე ლორთქიფანიძე "წიგნის ქომაგი 2020" ჯილდოსთან ერთად.jpg|მინი|[[ალექსანდრე ლორთქიფანიძე]] „წიგნის ქომაგი 2020-ის“ დაჯილდოებაზე]] „წიგნების თაროს“ საქართველოს წიგნის გამომცემელთა და გამავრცელებელთა ასოციაციამ ჯილდო, „წლის წიგნის ქომაგი“, 2020 წელს გადასცა.<ref>{{Cite web|url=http://www.gpba.ge/ge/new/134/|title=წლის წიგნის ქომაგი 2020}}</ref> ==რესურსები ინტერნეტში== *[https://www.facebook.com/wignebistaro/ „წიგნების თარო“ Facebook-ზე] *„[https://1tv.ge/show/tsignebis-taro/ წიგნების თარო“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის საიტზე] *[https://www.youtube.com/channel/UCVGPQbg3vsvlfZi_QLxNE1Q „წიგნების თარო“ Youtube-ზე] *[https://www.instagram.com/wignebistaro/ „წიგნების თარო“ Instagram-ზე] *[https://1tv.ge/project/wignebistaromedia/ #წიგნებისთაროMEDIA] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:საქართველოს ტელეგადაცემები]] lr0yc0ey56j3659thk61skjoc00nq42 ნახიჩევანის ღირსშესანიშნაობები 0 416518 4821692 4454222 2025-06-27T21:40:29Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 2 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821692 wikitext text/x-wiki [[ნახიჩევანის ავტონომიური რესპუბლიკა|'''ნახიჩევანის ავტონომიური რესპუბლიკა''']] — აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ავტონომიური რესპუბლიკა. რეგიონის ადმინისტრაციული ცენტრი ქალაქი [[ნახიჩევანი|ნახიჩევანია]], დაარსდა დაახლოებით 1500 წ. ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე არსებობს ისტორიული ძეგლები, მავზოლეუმები, მუზეუმები, რომელთა უმრავლესობა ახლა გახდა ღირშესანიშნაობები<ref>{{Cite web |url=http://foreignpolicynews.org/2015/08/30/monuments-of-nakhchivan/ |title=Monuments of Nakhchivan |accessdate=2018-09-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200620211339/https://foreignpolicynews.org/2015/08/30/monuments-of-nakhchivan/ |archivedate=2020-06-20 }}</ref>. == ღირსშესანიშნაობები == === VI - XV საუკუნეების ძეგლები === {| class="wikitable" |'''დასახელება''' |'''თარიღი''' |'''ცნობა''' |- |[[ალინჯას კოშკი]] |VII-IX საუკუნეები |2014 წლის 11 თებერვალს ვასიფ თალიბოვმა გამოსცა ბრძანება “ისტორიული ძეგლის ალიჯას კოშკის აღდგენის შესახებ”. ამ ბრძანების ხელმოწერის შემდეგ აღმოჩენილ იქნა VII საუკუნის ვერცხლისა და სპილენძის მონეტები, ასევე ციხის არქიტექტურულ სტილთან დაკავშირებული ფაქტები<ref>{{Cite web |url=http://elinceqala.naxcivan.az/en/index.php/2016-08-23-13-18-07 |title=Nakhchivan - Alinjagala |accessdate=2018-09-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180826183028/http://elinceqala.naxcivan.az/en/index.php/2016-08-23-13-18-07 |archivedate=2018-08-26 }}</ref>. |- |[[ნოეს მავზოლეუმი]](ნახიჩევანი) |VIII საუკუნე |მავზოლეუმის რეკონსტრუქცია ჩატარდა 2006 წელს<ref>{{Cite web |url=http://www.interfax-religion.ru/aze/?act=news&div=12437 |title=В Нахичевани будет отреставрирован мавзолей пророка Ноя |accessdate=2018-09-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180122071854/http://www.interfax-religion.ru/aze/?act=news&div=12437 |archivedate=2018-01-22 }}</ref>. |- |[[იუსუფ იბნ კუსეირის აკლდამა]] |1161–1162 წწ |იუსუფ იბნ კუსეირის მავზოლეუმი ნახიჩევანის არქიტექტურული სკოლის ერთ-ერთი მაგალითია. მავზოლეუმი შედგება მიწისქვეშა და ზედაპირული ნაწილისაგან და აშენებულია რვაკუთხა ფორმით<ref name=":0">[https://books.google.az/books?id=zL5jDwAAQBAJ&pg=PA198&dq=Yusif+ibn+Kuseyir+Mausoleum&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjl9eOO8YrdAhWvsqQKHeeACb4Q6AEIOzAE#v=onepage&q=Yusif%20ibn%20Kuseyir%20Mausoleum&f=false ETHNIC AND POLITICAL HISTORY OF AZERBAIJAN]</ref>. |- |[[მომინე ხათუნის მავზოლეუმი]] |XII საუკუნე |მომინე ხათუნის მავზოლეუმი დაარსდა არქიტექტორ აჯამი ნახიჩევანის მიერ. იგი მდებარეობს ქალაქ ნახიჩევანში<ref name=":0" />. |- |[[ყარაბაღლარის მავზოლეუმი]] |XII-XIV საუკუნეები |ყარაბაღლარის მავზოლეუმი მდებარეობს კანგარლის რაიონში, სოფელ ყარაბაღლარში. |- |[[გილანის მავზოლეუმი]] |XII საუკუნე |ქალაქ გილანში რამდენიმე სამარხია. ერთი მათგანი იპოვეს 1979 წელს. პოვნისას საფლავის ზედა ნაწილი დაზიანებული იყო<ref>[http://nakhchivan.preslib.az/en_d1.html Historical monuments]</ref>. |- |[[გიულიუსტანის მავზოლეუმი]] |XII საუკუნე |XX საუკუნის აზერბაიჯანული არქიტექტურის ერთ-ერთი მაგალითია გულისტანის საფლავი, რომელიც მდებარეობს ქალაქ ჯლფას მახლობლად. სხვა ძეგლებისაგან განსხვავებით, იგი ქვისგანაა აშენებული<ref>[https://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_pictures/2204/%D0%9D%D0%B0%D1%85%D0%B8%D1%87%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F Нахичеванская Автономная Советская Социалистическая республика]</ref>. |- |[[ხანეგას სამარხი]] |XII-XV საუკუნეები |სპარსი პოეტისა და ფილოსოფოსის ნაიმის საფლავი, მეჩეთი, უცნობი ძეგლის ნანგრევები და სხვა ნაგებობები გადარჩა ისტორიულ არქიტექტურულ კომპლექსში, რომელიც დათარიღებულია შუა საუკუნეებით და  რომელიც მდებარეობს სოფელ ხანეგაში. |- |[[იეზიდაბადის ციხე]] |VII საუკუნე |ძველი შუასაუკუნის ციხე ქალაქ ნახიჩევანის სამხრეთ-აღმოსავლეთით. სავარაუდოდ, ციხე აშენდა სასანიდთა მმართველის იეზდეგერდ III-ის (632/633 — 651/652) ბრძანების საფუძველზე. |} === XVI-XVIII საუკუნეების ძეგლები === {| class="wikitable" |'''დასახელება''' |'''თარიღი''' |'''ცნობა''' |- |[[გეისარიეს ძეგლი]] |XVII საუკუნე |გეისარიის ძეგლი, მე -17 საუკუნის  ძეგლი ორდუბადში. საბჭოთა ეპოქის დროს შენობის ერთი ნაწილი საწყობად იყო გამოყენებული, მეორე მხარეს სასადილო ოთახად. ძეგლი ააშნა  1978 წელს ორდუბადელმა არქიტექტორმა ზაქირ ბაბაევმა. შენობა 1981 წლიდან ფუნქციონირებს როგორც ორდუბადის რაიონის ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მუზეუმი. |- |[[ჯუმა მეჩეთი (ორდუბადი)|ჯუმა-მეჩეთი, ორდუბადი]] |1604 |ჯუმა მეჩეთი აშენდა ქალაქის უმაღლეს ნაწილში. |- |[[იმამ-ზადეს მავზოლეუმი]] |1722-1732 |მავზოლეუმი კვადრატული ფორმისაა. მშენებლობის თარიღი მავზოლეუმის შესასვლელშია ამოტვიფრული. კომპლექსის ტერიტორიაზე არსებული წყაროების მიხედვით, რამდენიმე საფლავის კონსტრუქცია იყო, რომელიც ჩვენამდე არ შემორჩა. 2004 წელს კომპლექსი დარესტავრირდა. |} === XIX - XXI საუკუნის ძეგლები === {| class="wikitable" |'''დასახელება''' |'''დაარსდა''' |- |[[ნახიჩევანის სახელმწიფო ისტორიის მუზეუმი]] |1924 წ |- |[[ჯალილ მამმად-გულუზადეს სახლ-მუზეუმი]] |დეკემბერი 31, 1998 წ |- |[[ჰუსეინ ჯავიდის მავზოლეუმი]] |1996 წ |- |მუზეუმი ღია ცის ქვეშ |2002 წ |} == რესურსები ინტერნეტში == * [http://imp.nakhchivan.az/ İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı Naxçıvan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180820152937/http://imp.nakhchivan.az/ |date=2018-08-20 }} '''(აზერბაიჯანული)''' == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:აზერბაიჯანის ღირსშესანიშნაობები]] [[კატეგორია:ნახიჩევანის ავტონომიური რესპუბლიკა]] [[კატეგორია:აზერბაიჯანული კულტურა]] agp2uhhai7ezejoxljyvgf383ib99qn გაიოზ ვასაძე 0 427770 4821602 4291629 2025-06-27T14:50:57Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821602 wikitext text/x-wiki '''გაიოზ ვასაძე''' (დ. [[14 მაისი]], [[1928]], [[ქუთაისი]], [[საქართველოს სსრ]], [[სსრკ]] — გ. [[ნოემბერი]], [[2016]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]]. == ბიოგრაფია == დაიბადა ქალაქ [[ქუთაისი|ქუთაისში]]. დაამთავრა [[პეტერბურგი|ლენინგრადის]] სამხედრო-სამედიცინო აკადემია [[1952]] წელს. [[1960]]-[[1963]] წლებში ხელმძღვანელობდა ექსპერიმენტული ქირურგიის ლაბორატორიას, თავდაპირველად ქალის ფიზიოლოგიისა და პათოლოგიის, შემდეგ კი ტრამვატოლოგიისა და ორთოპედიის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტებში. [[1963]]-[[1968]] წლებში იყო ექსპერიმენტული და კლინიკური ქირურგიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის პათოფიზიოლოგიის განყოფილების გამგე, [[1968]]-[[1984]] წლებში სამედიცინი კიბერნეტიკის განყოფილების გამგე, [[1971]]-[[1984]] წლებში ამავე ინსტიტუტის დირექტორის მოადგილე, [[1984]]-[[1987]] წლებში [[საქართველოს ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტრო]]-ს IV სამმართველოს ცენტრალური სამეცნიერო-კვლევითი ლაბორატორიის დირექტორი, [[1985]]-[[1990]] წლებში თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტში კიბერნეტიკისა და ინფორმატიკის კათედრის გამგე. [[1964]]-[[1984]] წლებში იყო რესპუბლიკის დარგობრივი ავტომატიზებული მართვის სისტემის მთავარი კონსტრუქტორი. [[1987]]-[[1994]] წლებში სამედიცინო ინფორმატიკისა და კომპლექსური ავტომატიზაციის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორი და ამავე დასახელების საწარმოო-სამეცნიერო პრაქტიკული ცენტრის გენერალური დირექტორი. [[1994]]-[[2006]] წლებში [[საქართველოს სოციალური და ჯანმრთელობის ინსტიტუტი]]-ს (ყოფილი [[საქართველოს ჯანმრთელობის დაცვის მართვის ეროვნული ცენტრი]]) მრჩეველი. შეისწავლიდა შოკის, სისხლის დაკარგვისა და ტერმინალურ მდგომარეობათა პათოფიზიოლოგიას, სამედიცინო კიბერნეტიკის, ინფორმატიკის, ბიომათემატიკის, ცოდნის მართვის სისტემათა და საქართველოში სამედიცინო მეცნიერებების ორგანიზაციის საკითხებს. მიღებული აქვს სახელმწიფო ჯილდოები. [[მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი]] (1963), [[პროფესორი]] ([[1967]]), სამედიცინო კიბერნეტიკის ფუძემდებელი [[საქართველო|საქართველოში]].<ref>[http://www.nplg.gov.ge/medics/ka/00001606/ გაიოზ ვასაძე — საქართველოს ექიმები]</ref> იყო სამედიცინო ინფორმატიკისა და ბიოსამედიცინო ინჟინერიის ასოციაციის პრეზიდენტი ([[1991]]–[[2016]]) და საქართველოს მედიცინის მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილი წევრი ([[1994]]–გარდაცვალებამდე) მიღებული აქვს ღირსების მედალი ([[1998]]). ==ბიბლიოგრაფია== * სამედიცინო ინფორმატიკისა და ბიოსტატისტიკის საფუძვლები : სამედ. უნ-ტის სტუდეტებისათვის (რედაქტორი). გვ. 268, თბ., 2003 == ლიტერატურა == {{ქე|3|191}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00008152}} == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ვასაძე, გაიოზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 14 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1928]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2016]] [[კატეგორია:საქართველოს ღირსების მედლით დაჯილდოებულები]] 7cxb51y39wkjbatplbnh7gn29cubc0c 4821603 4821602 2025-06-27T14:51:08Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ქირურგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821603 wikitext text/x-wiki '''გაიოზ ვასაძე''' (დ. [[14 მაისი]], [[1928]], [[ქუთაისი]], [[საქართველოს სსრ]], [[სსრკ]] — გ. [[ნოემბერი]], [[2016]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]]. == ბიოგრაფია == დაიბადა ქალაქ [[ქუთაისი|ქუთაისში]]. დაამთავრა [[პეტერბურგი|ლენინგრადის]] სამხედრო-სამედიცინო აკადემია [[1952]] წელს. [[1960]]-[[1963]] წლებში ხელმძღვანელობდა ექსპერიმენტული ქირურგიის ლაბორატორიას, თავდაპირველად ქალის ფიზიოლოგიისა და პათოლოგიის, შემდეგ კი ტრამვატოლოგიისა და ორთოპედიის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტებში. [[1963]]-[[1968]] წლებში იყო ექსპერიმენტული და კლინიკური ქირურგიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის პათოფიზიოლოგიის განყოფილების გამგე, [[1968]]-[[1984]] წლებში სამედიცინი კიბერნეტიკის განყოფილების გამგე, [[1971]]-[[1984]] წლებში ამავე ინსტიტუტის დირექტორის მოადგილე, [[1984]]-[[1987]] წლებში [[საქართველოს ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტრო]]-ს IV სამმართველოს ცენტრალური სამეცნიერო-კვლევითი ლაბორატორიის დირექტორი, [[1985]]-[[1990]] წლებში თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტში კიბერნეტიკისა და ინფორმატიკის კათედრის გამგე. [[1964]]-[[1984]] წლებში იყო რესპუბლიკის დარგობრივი ავტომატიზებული მართვის სისტემის მთავარი კონსტრუქტორი. [[1987]]-[[1994]] წლებში სამედიცინო ინფორმატიკისა და კომპლექსური ავტომატიზაციის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორი და ამავე დასახელების საწარმოო-სამეცნიერო პრაქტიკული ცენტრის გენერალური დირექტორი. [[1994]]-[[2006]] წლებში [[საქართველოს სოციალური და ჯანმრთელობის ინსტიტუტი]]-ს (ყოფილი [[საქართველოს ჯანმრთელობის დაცვის მართვის ეროვნული ცენტრი]]) მრჩეველი. შეისწავლიდა შოკის, სისხლის დაკარგვისა და ტერმინალურ მდგომარეობათა პათოფიზიოლოგიას, სამედიცინო კიბერნეტიკის, ინფორმატიკის, ბიომათემატიკის, ცოდნის მართვის სისტემათა და საქართველოში სამედიცინო მეცნიერებების ორგანიზაციის საკითხებს. მიღებული აქვს სახელმწიფო ჯილდოები. [[მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი]] (1963), [[პროფესორი]] ([[1967]]), სამედიცინო კიბერნეტიკის ფუძემდებელი [[საქართველო|საქართველოში]].<ref>[http://www.nplg.gov.ge/medics/ka/00001606/ გაიოზ ვასაძე — საქართველოს ექიმები]</ref> იყო სამედიცინო ინფორმატიკისა და ბიოსამედიცინო ინჟინერიის ასოციაციის პრეზიდენტი ([[1991]]–[[2016]]) და საქართველოს მედიცინის მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილი წევრი ([[1994]]–გარდაცვალებამდე) მიღებული აქვს ღირსების მედალი ([[1998]]). ==ბიბლიოგრაფია== * სამედიცინო ინფორმატიკისა და ბიოსტატისტიკის საფუძვლები : სამედ. უნ-ტის სტუდეტებისათვის (რედაქტორი). გვ. 268, თბ., 2003 == ლიტერატურა == {{ქე|3|191}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00008152}} == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ვასაძე, გაიოზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 14 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1928]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2016]] [[კატეგორია:საქართველოს ღირსების მედლით დაჯილდოებულები]] [[კატეგორია:ქართველი ქირურგები]] jbe1t6i4j5di94c1majecu85y43eupq ბესელია 0 444329 4821750 4524211 2025-06-28T09:24:15Z Irmaguru 118553 4821750 wikitext text/x-wiki საკუთარი სახელი '''ბესელია''' შეიძლება აღნიშნავდეს ერთ-ერთ შემდეგ პიროვნებათაგანს: * [[ბესო ბესელია]] — ქართველი მხატვარი და პედაგოგი * [[ეკა ბესელია]] — ქართველი იურისტი და პოლიტიკოსი * [[ვასილ ბესელია]] — ქართველი ინჟინერი, მწერალი, პოეტი * [[კახა ბესელია]] — ქართველი ექიმი * [[კორნელი ბესელია]] — ქართველი სამხედრო პირი {{მრავალმნიშვნელოვანი}} [[კატეგორია:ქართული გვარები]] f4uxsbtvrwubzzdwmr79cysee85jili ლაშა ბექაური 0 452471 4821762 4691119 2025-06-28T10:00:05Z 5.44.132.31 ამხელა სპორტსმენია, ამხელა ისტორიის მატარებელი და რამხელა მომავალიაქვს წინ, ჩვენი ქვეყნის სიამაყეა, ამ ტექსტის ავტორს კი რაღაც სისულელეაქვს გადმოთრეული ინტერნეტიდან, პროპაგანდა რომელიც უნდა შეიცვალოს! ტეხავს. 4821762 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ლაშა ბექაური | სურათი = Lasha Bekauri.jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = | მეტსახელი = | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|2000|07|26}} | დაბადების ადგილი = [[არხილოსკალო]], [[საქართველო]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = | წონა = 90 | საიტი = | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}} | სპორტი = [[ძიუდო]] | სახეობა = | კლუბი = | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = {{მედალიშეჯიბრი |ოლიმპიური თამაშები}} {{ოქროს მედალი |[[ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები 2020|ტოკიო 2020]] | -90 კგ}} {{ოქროს მედალი |[[ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები 2024|პარიზი 2024]] | -90 კგ}} {{მედალიშეჯიბრი |ძიუდოს მსოფლიო}} {{ბრინჯაოს მედალი|[[ძიუდოს მსოფლიო ჩემპიონატი 2022|ტაშკენტი 2022]]| -90 კგ}} {{ვერცხლის მედალი|[[ძიუდოს მსოფლიო ჩემპიონატი 2023|დოჰა 2023]]| -90 კგ}} {{მედალიშეჯიბრი |ძიუდოს ევროპა}} {{ოქროს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი 2021|ლისაბონი 2021]] | -90 კგ}} {{მედალიშეჯიბრი |მსოფლიოს ახალგაზრდული ჩემპიონატი}} {{ოქროს მედალი|[[ძიუდოს მსოფლიოს ახალგაზრდული ჩემპიონატი 2018|ნასაუ 2018]]| -90 კგ}} {{ოქროს მედალი |[[ძიუდოს მსოფლიოს ახალგაზრდული ჩემპიონატი 2019|მარაქეში 2019]] | -90 კგ}} {{მედალიშეჯიბრი |ევროპის ახალგაზრდული ჩემპიონატი}} {{ოქროს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ახალგაზრდული ჩემპიონატი 2019|ვანტაა 2019]] | -90 კგ}} {{მედალიშეჯიბრი |კადეტთა მსოფლიო ჩემპიონატი}} {{ოქროს მედალი|[[ძიუდოს მსოფლიოს კადეტთა ჩემპიონატი 2017|სანტიაგო 2017]]| -73 კგ}} {{მედალიშეჯიბრი |კადეტთა ევროპის ჩემპიონატი}} {{ოქროს მედალი|[[ძიუდოს მსოფლიოს კადეტთა ჩემპიონატი 2017|კაუნასი 2017]]| -73 კგ}} {{მედალიშეჯიბრი |ევროპის ახალგაზრდული თასი}} {{ოქროს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ახალგაზრდული თასი 2018 - ბერლინი|ბერლინი 2018]] | -90 კგ}} {{ბრინჯაოს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ახალგაზრდული თასი 2018 - სანქტ-პეტერბურგი|სანქტ-პეტერბურგი 2018]] | -81 კგ}} | მედლები = }} {| class="wikitable" !'''დაბადების თარიღი:''' |26 ივლისი, 2000  (24 წლის) |- !'''კატეგორია:''' |ჯუდოკა |} == '''ბიოგრაფია''' == დაბადების ადგილი: სოფელი არხილოსკალო, დედოფლისწყაროს მუნიციპალიტეტი. ევროპის ახალგაზრდული თასის ბრინჯაოს მედალი (სანქტ-პეტერბურგი, -81 კგ.); კადეტთა ევროპისა (კაუნასი, -73კგ.) და მსოფლიოს (სანტიაგო, -73კგ.) ჩემპიონატების ოქროს მედლის მფლობელი (2017); ევროპის ახალგაზრდული თასის ოქროს მედალი (ბერლინი, -90 კგ.); 2019 წლის მსოფლიოს ახალგაზრდულ ჩემპიონატზე 90კგ წონით კატეგორიაში მოიპოვა პირველი ადგილი; 2019 წლის ევროპის ახალგაზრდულ ჩემპიონატზე 90კგ წონით კატეგორიაში, პირველი ადგილი; ტოკიოს 2020 წლის ოლიმპიადაზე, 2021 წლის 28 ივლისს, -90კგ წონით კატეგორიაში, ლაშა ბექაური ოქროს მედლის მფლობელი გახდა. ძიუდოისტი. == '''ჯილდოები, პრემიები და პრიზები''' == * 2021 - ევროპის ჩემპიონი (ლისაბონი, -90კგ.) * 2019 - ევროპის ჩემპიონი (ვანტაა, -90 კგ., ახალგაზრდული ჩემპიონატი) * 2019 - მსოფლიო ჩემპიონი (მარაქეში, -90კგ., ახალგაზრდული ჩემპიონატი) * 2018 - მსოფლიო ჩემპიონი (ნასაუ, -90კგ., ახალგაზრდული ჩემპიონატი) ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.les-sports.info/lasha-bekauri-judo-spf499820.html Judo - Lasha Bekauri] {{fr}} *[https://www.the-sports.org/lasha-bekauri-judo-spf499820.html ლაშა ბექაურის ტიტულების სია] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბექაური, ლაშა}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 ივლისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 2000]] [[კატეგორია:დედოფლისწყაროს მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:ქართველი ძიუდოისტები]] [[კატეგორია:ქართველი ოლიმპიური ჩემპიონები]] [[კატეგორია:2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიური თამაშების მედალოსნები]] [[კატეგორია:2024 წლის ზაფხულის ოლიმპიური თამაშების მედალოსნები]] 0fyzr0stx03zizcmooqtavq4wceqjs5 ნატრიუმის ჰიპოქლორიტი 0 453296 4821690 4298714 2025-06-27T21:22:36Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821690 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ნივთიერება | სათაური = <!-- ინფოდაფის სათაური (ნაგულისხმევად, ემთხვევა გვერდის სახელწოდებას) -->ნატრიუმის ჰიპოქლორიტი | სურათი = <!-- ფაილის სახელი -->Sodium-hypochlorite.png | სურათი3D = <!-- ფაილის სახელი -->[[file:Sodium-3D.png|90px]][[file:Hypochlorite-3D-vdW.png|90px]] | სურათი მცირე = <!-- ფაილის სახელი --> | სახელწოდება = <!-- ქიმიური კლასიფიკაციის მიხედვით -->ნატრიუმის ჰიპოქლორიტი | ტრადიციული სახელწოდება = <!-- ასეთის არსებობის შემთხვევაში --> | შემოკლება = <!-- მიღებული შემოკლებული სახელწოდება --> | ქიმიური ფორმულა = <!-- მაგალითად: С<sub>2</sub>H<sub>5</sub>(OH) -->NaOCl | ემპირიული ფორმულა = <!-- მაგალითად: С<sub>2</sub>H<sub>6</sub>O --> | ფარდ. მოლეკ. მასა = <!-- რიცხვი, მ.ა.ე. --> | მოლური მასა = <!-- რიცხვი, გ/მოლი -->74.442 | სიმკვრივე = <!-- რიცხვი, გ/სმ³ -->1.11 | სიმტკიცის ზღვარი = <!-- რიცხვი, ნ/მმ² --> | სიმაგრე = <!-- რიცხვი (განზომილების ერთეულის გარეშე) --> | მინარევები = <!-- ტიპიური რაოდენობა, ნაჩვენები ერთეულებში --> | მდგომარეობა = <!-- მყარი/თხევადი/აირი --> | დინამიური სიბლანტე = <!-- რიცხვი, პ·წმ (20 °C-ზე) --> | კინემატიკური სიბლანტე = <!-- რიცხვი, სმ²/წმ (20 °C-ზე) --> | დნობის ტემპერატურა = <!-- რიცხვი, °C -->18 | დუღილის ტემპერატურა = <!-- რიცხვი, °C -->101 | დაშლის ტემპერატურა = <!-- რიცხვი, °C --> | აფეთქების ტემპერატურა = <!-- რიცხვი, °C --> | აალების ტემპერატურა = <!-- რიცხვი, °C --> | თვითაალების ტემპერატურა = <!-- რიცხვი, °C --> | სამმაგი წერტილი = <!-- ? კ (? °C), ? პ --> | კრიტიკული წერტილი = <!-- ? კ (? °C), ? პ --> | თბოტევადობა = <!-- რიცხვი, ჯ/(მოლი·კ) (მოლური თბოტევადობა) --> | თბოტევადობა2 = <!-- რიცხვი, ჯ/(კგ·კ) (კუთრი თბოტევადობა) --> | თბოგამტარობა = <!-- რიცხვი, ვტ/(მ·კ) --> | წარმოქმნის ენტალპია = <!-- რიცხვი, კჯ/მოლი --> | აორთქლების კუთრი სითბო = <!-- რიცხვი, ჯ/ჯგ --> | აორთქლების კუთრი სითბო2= <!-- რიცხვი, ზომადობა --> | დნობის კუთრი სითბო = <!-- რიცხვი, ჯ/კგ --> | დნობის კუთრი სითბო2 = <!-- რიცხვი, ზომადობა --> | სითბური გაფართოება = <!-- რიცხვი (განზომილების ერთეულის გარეშე) --> | ტრანსფორმაციის ინტერვალი = <!-- რიცხვი, ° --> | დარბილების ტემპერატურა = <!-- რიცხვი, ° --> | ორთქლის წნევა = <!-- რიცხვი (განზომილების ერთეულის მითითებით!); შესაძლებელია ნებისმიერი ტექსტის დამატება --> | მჟავის დისოციაციის მუდმივა = <!-- რიცხვი (განზომილების ერთეულის გარეშე) -->7.5185 | ხსნადობა = <!-- რიცხვი, გ/100 მლ --> | ხსნადობა1 = <!-- რიცხვი, გ/100 მლ --> | ნივთიერება1 = <!-- ნივთიერება 1 --> | ხსნადობა2 = <!-- რიცხვი, გ/100 მლ --> | ნივთიერება2 = <!-- ნივთიერება 2 --> | ხსნადობა3 = <!-- რიცხვი, გ/100 მლ --> | ნივთიერება3 = <!-- ნივთიერება 3 --> | ხსნადობა4 = <!-- რიცხვი, გ/100 მლ --> | ნივთიერება4 = <!-- ნივთიერება 4 --> | ხვედრითი ბრუნვა = <!-- რიცხვი, в ° --> | იზოელექტრული წერტილი = <!-- რიცხვი (განზომილების ერთეულის გარეშე) --> | გამჭვირვალობის დიაპაზონი = <!-- რიცხვი-რიცხვი, ნმ --> | გარდატეხის მაჩვენებელი = <!-- რიცხვი (განზომილების ერთეულის გარეშე) --> | ბრიუსტერის კუთხე = <!-- რიცხვი, ° --> | ჰიბრიდიზაცია = <!-- ? --> | კოორდინაციული გეომეტრია = <!-- ? --> | კრისტალური სტრუქტურა = <!-- სტრუქტურის აღწერა --> | დიპოლური მომენტი = <!-- რიცხვი, დებაი --> | CAS = <!-- ნომერი CAS-ის მიხედვით --> | PubChem = <!-- ნომერი PubChem-ის მიხედვით --> | EINECS = <!-- ნომერი EINECS-ის მიხედვით --> | SMILES = <!-- ქიმიური ფორმულა SMILES-ის მიხედვით --> | ЕС = <!-- სარეგისტრაციო ნომერი EC კლასიფიკაციის მიხედვით --> | RTECS = <!-- ნომერი RTECS-ის მიხედვით --> | ტოკსიკურობა = <!-- მოკლე აღწერა --> | LD50 = <!-- რიცხვი --> | რისკის ფრაზები = <!-- მაგ. R12(განსაკუთრებულად ცეცხლსაშიში) --> | უსაფრთხოების ფრაზები = <!-- მაგ. S2(შეინახეთ ბავშვისათვის მიუწვდომელ ადგილას) --> | NFPA 704 = <!-- (აშშ-ის სტანდარტი, ხანძარსაწინააღმდეგო დაცვის ეროვნული ასოციაცია) --> }} '''ნატრიუმის ჰიპოქლორიტი''' — [[არაორგანული ნივთიერებები|არაორგანული ნივთიერება]], [[ქიმიური ფორმულა|ქიმიური ფორმულით]] '''LiClO''' ან '''NaOCl'''. ანჰიდრიტი ნაერთი არის არასტაბილური და შეიძლება დაიშალოს აფეთქებით.<ref name=bret>Peter Urben, editor (2006), ''Bretherick's Handbook of Reactive Chemical Hazards''. 4th edition, p. 984; 7th Edition; vol. 1, pg 1433. {{ISBN|9780123725639}}, 9780080523408</ref><ref name=hamano1>Arihiro Hamano (1997): "The formation and decomposition of sodium hypochlorite anhydrous salt and its pentahydrate". ''Science and Technology of Energetic Materials'', volume 58, issue 4, pages 152-155.</ref> იგი კრისტალირდება როგორც პენტაჰიდრატი {{chem|NaOCl}}·5{{chem|H|2|O}}. არის მომწვანო-მოყვითალო ფერის, მყარი, რომელიც არ არის ფეთქებადი და სტაბილურია, თუ კი ინახება მაცივარში.<ref name=apple>Malcolm Percival Applebey (1919): "Sodium hypochlorite". ''Journal of the Chemical Society, Transactions'', volume 115, article XCVI, pages 1106-1109. {{doi|10.1039/CT9191501106}}</ref><ref name=okada1>Masayuki Kirihara, Tomohide Okada, Yukihiro Sugiyama, Miyako Akiyoshi, Takehiro Matsunaga, and Yoshikazu Kimura (2017): "Sodium Hypochlorite Pentahydrate Crystals (NaOCl·5H2O): A Convenient and Environmentally Benign Oxidant for Organic Synthesis". ''Organochemistry Process Research and Development'', volume 21, pages 1925–1937. {{doi|10.1021/acs.oprd.7b00288}}</ref> ნატრიუმის ჰიპოქლორიტი ყველაზე ხშირად გვხვდება, როგორც ღია ფერის მომწვანო-მოყვითელი განზავებული ხსნარი, რომელიც ცნობილია როგორც მათეთრებელი. იგი საყოფაცხოვრებო ქიმიკატია, რომელიც ფართოდ გამოიყენება მე -18 საუკუნიდან, სადეზინფექციო საშუალებად ან მათეთრებლად. ხსნარში ნივთიერება არასტაბილურია და ადვილად იშლება, [[ქლორი|ქლორის]] გამოთავისუფლებით. ნატრიუმის ჰიპოქლორიტი არის ყველაზე ძველი და ყველაზე მნიშვნელოვანი ქლორიანი მათეთრებელი.<ref name="OxyChem">{{cite web|title=OxyChem Sodium Hypochlorite Handbook|url=http://www.oxy.com/OurBusinesses/Chemicals/Products/Documents/sodiumhypochlorite/bleach.pdf|website=oxy.com|publisher=OxyChem|accessdate=2019-12-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180418020605/http://www.oxy.com/OurBusinesses/Chemicals/Products/Documents/sodiumhypochlorite/bleach.pdf|archivedate=2018-04-18}}</ref><ref>{{cite web|title=Pamphlet 96, The Sodium Hypochorite Manual|url=http://bookstore.chlorineinstitute.org/mm5/merchant.mvc?Session_ID=85fbe8684bca6b6014d4def834848a2d&Store_Code=ci2store&Screen=PROD&Product_Code=SPHP0096-HC&|website=www.chlorineinstitute.org|publisher=The Chlorine Institute|accessdate=2019-12-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200404062052/https://bookstore.chlorineinstitute.org/mm5/merchant.mvc?Session_ID=85fbe8684bca6b6014d4def834848a2d&Store_Code=ci2store&Screen=PROD&Product_Code=SPHP0096-HC&|archivedate=2020-04-04}}</ref> ==მიღება== *ნატრიუმის ჰიპოქლორიტი მიიღება [[ნატრიუმის ქლორიდი|ნატრიუმის ქლორიდისა]] და [[ოზონი|ოზონის]] რეაქციით, რომელიც მიმდინარეობს ოთახის ტემპერატურაზე: :NaCl + O<sub>3</sub> → NaClO + O<sub>2</sub> *მიიღება [[ნატრიუმის ჰიდროქსიდი|ნატრიუმის ჰიდროქსიდისა]] და [[ქლორი|ქლორის]] რეაქციით: :NaOH + Cl<sub>2</sub> → NaCl + NaClO + H<sub>2</sub>O *სხვა მეთოდი მოიცავს [[ნატრიუმის კარბონატი|ნატრიუმის კარბონატისა]] და [[კალციუმის ჰიპოქლორიტი|კალციუმის ჰიპოქლორიტს]] შორის რეაქციას: :Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> + Ca(OCl)<sub>2</sub> → CaCO<sub>3</sub> + 2NaOCl ==რესურსები ინტერნეტში== {{Commonscat|Sodium hypochlorite}} * [http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics0482.htm International Chemical Safety Card 0482] * [http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics1119.htm International Chemical Safety Card 1119] * [https://web.archive.org/web/20100428080243/http://www.inrs.fr/fichetox/ft157.html Institut national de recherche et de sécurité] * [https://web.archive.org/web/20060112074931/http://www.hassandlass.org.uk/query/reports/2002data.pdf Home and Leisure Accident Statistics 2002] * [http://www.epa.gov/safewater/faq/emerg.html Emergency Disinfection of Drinking Water] * [https://web.archive.org/web/20051012231045/http://www-cie.iarc.fr/htdocs/monographs/vol52/01-water.htm Chlorinated Drinking Water] * [http://ntp.niehs.nih.gov/ntp/htdocs/LT_rpts/tr392.pdf NTP Study Report TR-392: Chlorinated & Chloraminated Water] * [http://pods.dasnr.okstate.edu/docushare/dsweb/Get/Document-963/FAPC-116web.pdf Guidelines for the Use of Chlorine Bleach as a Sanitizer in Food Processing Operations] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210211042720/http://pods.dasnr.okstate.edu/docushare/dsweb/Get/Document-963/FAPC-116web.pdf |date=2021-02-11 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ნატრიუმის ნაერთები]] [[კატეგორია:ჰიპოქლორიტები]] [[კატეგორია:მარილები]] betb5w6jgth28eamx3tusidn4i8jb7q ოლივია ჰოლტი 0 460393 4821709 4667411 2025-06-28T03:04:55Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821709 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება |სახელი = ოლივია ჰოლტი |პორტრეტი = Olivia_Holt_by_Gage_Skidmore.jpg |წარწერა = ჰოლტი 2018 წელს |ფოტოს სიგანე = 250პქ |დაბთარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1997|8|5}} |საქმიანობა = მსახიობი |მოქალაქეობა = {{დროშა|აშშ}} }} '''ოლივია ჰოლტი'''<ref name=video>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=m4g2Ds8wkDg&feature=autoplay&list=UUg9wsCh4F0i4wt54BTAtVGw&playnext=5|title=Olivia Holt ~ Child Like Faith|publisher=|accessdate=October 5, 2014}}</ref> (დ. [[1 დეკემბერი]], [[1988]])<ref>{{cite web |url=http://www.hollywood.com/celebrities/olivia-holt-58287475/ |title=Olivia Holt |website=Hollywood.com |access-date=January 31, 2017}}</ref> — არის [[ამერიკელი]] მსახიობი და მომღერალი. ოლივია ჰოლტმა ითამაშა ''Disney XD''-ის სერიალში ''Kickin' It'', ''Disney Channel Original Movie''-სთვის კომედიურ ფილმში ''Girl vs. Monster'', და ასევე შეასრუა როლი Disney Channel-ისთვის სერიალში ''I Didn't Do It''. [[2018]] წლიდან [[2019]] წლამდე განასახიერებდა პერსონაჟს ''Tandy Bowen'' სერიალში ''Cloak & Dagger''. ოლივიას ასევე ახმოვანებდა ანიმაციურ ფილმებს ''Tinker Bell and Legend of the NeverBeast'' ([[2014]]) და ''Gnome Alone'' ([[2017]]), [[2017]] წელს ითამაშა მხატვრულ ფილმებში ''Class Rank'' ([[2017]]) და S''ame Kind of Different as Me'' ([[2017]]), [[2018]] წელს ფილმში ''Status Update'' ([[2018]]). ==ადრეული წლები== ჰოლტი დაიბადა [[ტენესის შტატი|ტენესის შტატში]], მარკისა და კიმ ჰოლტის ოჯახში. ოლივია ჰოლტს ჰყავს ორი ძმა <ref name="jbeifuss">{{cite web|author=John Beifuss |url=http://www.commercialappeal.com/go-memphis/got-kicks |title=DeSoto County's Olivia Holt is the breakout star on Disney's martial-arts 'tween' comedy |publisher=[[The Commercial Appeal]] |date= |accessdate=February 26, 2012}}</ref>.სამი წლის ასაკში მისი ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა მისისიპიში,ცხოვრების ადრეული წლები მისისიპიში გაატარა, მისისიპიში ცხოვრების დროს შვიდი წლის განმავლობაში დადიოდა ტანვარჯიშზე <ref>[http://www.seventeen.com/celebrity/a17758/olivia-holt-kickin-it-interview/ "Get to Know Kickin' It's Olivia Holt,"] ''[[Seventeen (American magazine)|Seventeen]]'', March 6, 2012.</ref>. [[2011]] წელს, ოჯახთან ერთად საცხოვრებლად ლოს-ანჯელესში გადავიდა,ამ დროს ოლივია [[14]] წლის იყო.<ref name="jbeifuss"/><ref name=medianet>{{cite web |url=http://www.disneyxdmedianet.com/web/showpage/showpage.aspx?program_id=900078&type=holt |title=Disney XD Medianet |publisher=Disney XD Medianet |year=2012 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6C4pc8LdW?url=http://www.disneyxdmedianet.com/web/showpage/showpage.aspx?program_id=900078 |archivedate=ნოემბერი 10, 2012 |accessdate=თებერვალი 27, 2020 }}</ref>''ს'' ==კარიერა== ოლივია ჰოლტმა თავისი სამსახიობო კარიერა დაიწყო მისისიპის ადგილობრივ თეატრალურ სპექტაკლებში.<ref>{{cite web |author= |url=http://www.kidzworld.com/article/26115-olivia-holt-qanda |title=Olivia Holt Q&A |website=Kidzworld.com |date= |accessdate=February 26, 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131109143541/http://www.kidzworld.com/article/26115-olivia-holt-qanda |archivedate=ნოემბერი 9, 2013 }}</ref> როდესაც ოლივია 10 წლის იყო დაიწყო მონაწილეობის მიღება სატელევიზიო რეკლამებში,ოლივია რეკლამებში მონაწილეობდა კომპანიებისთვის ''Hasbro, Kidz Bop 14, Mattel, Bratz dolls, Littlest Pet Shop,'' და ''Girl Gourmet''.<ref>{{cite web|last=Andreeva|first=Nellie|title=''Marvel's Cloak & Dagger'' Canceled By Freeform After 2 Seasons|url=https://deadline.com/2019/10/marvels-cloak-dagger-canceled-freeform-2-seasons-1202768643/|website=Deadline|date=October 24, 2019}}</ref> ბავშვობის ასაკში მიღებული ტანვარჯიშის გამოცდილება ოლივიას დაეხმარა ''Disney XD''-ის გადაღებულ ფილმში საბრძოლო ხელოვნებაზე ''Kickin 'It'', კარგად განესახიერებინა თავისი,ფილმის პრემიერა შედგა [[2011]] წლის [[13]] ივნისს.<ref>[http://tigerbeat.com/video/exclusive-kim-comes-back-on-disney-xds-kickin-it/ "Exclusive: Kim Comes Back On Disney XD's Kickin' It!"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200227160301/https://tigerbeat.com/video/exclusive-kim-comes-back-on-disney-xds-kickin-it/ |date=2020-02-27 }} ''[[Tiger Beat]]'', August 4, 2014.</ref> ფილმ ''Kickin 'It-''ის შემდეგ ოლივიას თანამშრომლობა ''Disney XD''-სთან გაგრძელდა. [[2012]] წლეს ითამაშა ფილმში ''Girl vs Monster'', სადაც ასრულებდა ''Skylar Lewis'' როლს. ''Kickin 'It''-ის მესამე სეზონში ოლივიამ სერიალი დატოვა.2014 წელს ოლივია ''Disney-იმ'' გადაიღო სერიალში ''I Didn't Do It ,'' რომლის პრემიერა შედგა [[2014]] წლის [[17]] იანვარს. სერიალის მთავარი გმირები არიან ხუთი მეგობარი, მათ შორის ჰოლტის პერსონაჟი, ლინდი უოტსონი.სერიალი დასრულდა [[2015]] წლის [[16]] ოქტომბერს, ორი სეზონის შემდეგ. [[2017]] წლის იანვარში, ჰოლტმა განასახიერა ''Tandy Bowen'' , ''Marvel Comics''-ის სატელევიზიო სერიალში ''Cloak & Dagger''. სერიალის პრემიერა შედგა [[2018]] წლის ივნისში ორი სეზონის შემდეგ სერიალი დასრულდა [[2019]] წლის მაისში. [[2014]] წლის ნოემბერში, ჰოლტი გადაიღეს ფილმში ''Same kind of Different'', რეჟისორი მაიკლ კარნი და ასევე ფილმში მონაწილეობენ გრეგ კინნეარი და რენე ზელვეგერი,რომლებიც ფილმში ასრულებენ ოლივიას პერსონაჟის მშობლებს. ფილმი [[2017]] წლის ოქტომბერში გამოვიდა. [[2013]] წელს ჰოლტმა პარტნიორობა გაუწია მობილური თამაშების სისტემის მწარმოებელ ''PlayMG''– ს ==რესურსები ინტერნეტში== * {{Commons-inline|Category: Olivia Holt}} == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ოლივია, ჰოლტი}} [[კატეგორია:დაბადებული 1997]] [[კატეგორია:დაბადებული 5 აგვისტო]] [[კატეგორია:ამერიკელი მსახიობები]] qbykss8opmquofiyuh6bteduj03xzpb თამაზ ყურაშვილი (ექიმი) 0 472487 4821632 4327007 2025-06-27T15:35:31Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]]; დაემატა [[კატეგორია:ქართველი პედიატრები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821632 wikitext text/x-wiki {{მმ*|თამაზ ყურაშვილი (მრავალმნიშვნელოვანი)}} {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი | სახელი= თამაზ ყურაშვილი | მშობლიურ ენაზე= | სურათი= | სურათის ზომა= | წარწერა= | დაბადების სახელი= | ფსევდონიმი= | დაბადების თარიღი= {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1937|6|17}} | დაბადების ადგილი= | გარდაცვალების თარიღი= | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა= {{დროშა|სსრკ}} →<br />{{დროშა|საქართველო}} | განათლება= [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]] | სამეცნიერო ხარისხი= | ეროვნება= [[ქართველები|ქართველი]] | რელიგია= | პარტია= | ძირითადი იდეები= | საქმიანობა= ექიმი | მამა= | დედა= | მეუღლე= | შვილები= | ჯილდოები= | ხელმოწერა= | საიტი= }} '''თამაზ ყურაშვილი''' (დ. [[17 ივნისი]], [[1937]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი. დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]. 1960-[[1967]] წლებში იყო [[ტყიბული]]ს მაღაროთსამმართველოს სამედიცინო-სანიტარიული ნაწილის ექიმი, რაიონული საავადმყოფოს ექიმი-ორდინატორი, [[რუსთავი]]ს საქალაქო საავადმყოფოს ექიმი, თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტის ასპირანტი, ლაბორანტი, 1967 წლიდან იყო [[საქართველოს ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტრო|საქართველოს რესპუბლიკის ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტრო]]ს პედიატრიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის მეცნიერ-მუშაკი, განყოფილების ხელმძღვანელი. 1990-1991 წლებში იყო [[საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭოს წევრები|საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭო]]ს წევრი, ხელი აქვს მოწერილი [[საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტი|საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტზე]] (1991 წლის 9 აპრილი). ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.parliament.ge/ge/parlamentarebi/wina-mowvevis-parlamentebi/saqartvelos-respublikis-pirveli-mowvevis-uzenaesi-sabcho-1990-1991-ww/tamaz-yurasvili-45023.page თამაზ ყურაშვილი — საქართველოს პარლამენტის ოფიციალური საიტი] {{საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭოს წევრები}} {{DEFAULTSORT:ყურაშვილი, თამაზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1937]] [[კატეგორია:საქართველოს რესპუბლიკის I მოწვევის უზენაესი საბჭოს წევრები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი პედიატრები]] [[კატეგორია:ყურაშვილები|თ]] 6qrepwk00dtgnnanbdmnk6mg5ajvmxz პოლიტიკის დოკუმენტი 0 477028 4821699 3941445 2025-06-27T23:53:03Z Xqbot 8347 ორმაგი გადამისამართების გასწორება → [[პოლიტიკა (მმართველობის პრინციპი)]] 4821699 wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[პოლიტიკა (მმართველობის პრინციპი)]] c9nh5edk6f2le7iyo0lccrewa7ffxgs პერჩ ზეიტუნციანი 0 483863 4821732 4007701 2025-06-28T09:00:57Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821732 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მწერალი|სახელი=პერჩ ზეიტუნციანი}} '''პერჩ ზეიტუნციანი''' ([[სომხური ენა|სომხურად:]] Պերճ Արմենակի Զեյթունցյան დ. 18 ივლისი, 1938 — 21 აგვისტო, 2017)<ref>[https://www.panorama.am/en/society/2008/07/18/president/ "Perch Zeytuntsyan is 70. The president congratulated him".] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924065810/http://www.panorama.am/en/society/2008/07/18/president/ |date=2015-09-24 }} ''Panorama.am''. July 18, 2008. Retrieved August 6, 2010.</ref> — სომეხი დრამატურგი და სცენარისტი, რომელიც 1990 –1991 წლებში სომხეთის კულტურის მინისტრის მოვალეობას ასრულებდა.<ref>[https://www.panarmenian.net/eng/culture/news/47816/Perch_Zeytuntsyan_high_and_mighties_are_not_touched_by_art "Perch Zeytuntsyan: high and mighties are not touched by art"]. ''PanARMENIAN.Net''. April 26, 2010. Retrieved August 6, 2010.</ref> == ადრეული წლები და შემოქმედება == ზეიტუნციანი დაიბადა ალექსანდრიაში, ეგვიპტეში 1938 წელს. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, ძლიერი ეკონომიკური სიდუხჭირის პერიოდში მისი ოჯახი საბჭოთა სომხეთში გადავიდა საცხოვრებლად. ზეითუნციანი ერევნის აღაიანის სკოლაში სწავლობდა და სწორედ ამ პერიოდში გამოსცა მან პირველი მოთხრობა ,,ნვერე" (საჩუქარი) (1953). რამდენიმე წლის შემდეგ მან გამოაქვეყნა თავისი პირველი კრებული ,,ნრა არაჯინ ენკერე" (მისი პირველი თანამგზავრი). ამ უკანასკნელმა ბევრი ადამიანის მოწონება დაიმსახურა, რის შემდეგაც მან გამოაქვეყნა რომანებისა და ნოველების სერია, მათ შორის ,,მერ ტაღი ძაინერე" (ჩვენი მეზობლების ხმა) (1959), ,,მეზანიტზ ჰეტო" (ჩვენს შემდეგ) (1963), პარიზი ჰამარ (პარიზისთვის) (1965), ,,კლოდ რობერტ ისრლი კამ ხ დარი ლეგენდ" (კლოდ რობერტი ან მეოცე საუკუნის ლეგენდა) (1975), ,,არშაკ ერკრორდ: (არშაკ მეორე), ,,ვერჯინ არევაგალე" (ბოლო ცისკარი) (1989) და ,,გოღაცვაც ძიუნე<nowiki>''</nowiki> (მოპარული თოვლი) (1995). == თეატრალური შემოქმედება == ზეიტუნციანმა დაწერა პირველი თეატრალური ნაწარმოები "ამენათხურ მარდე" (ყველაზე მწუხარე ადამიანი) 1974 წელს. ნაწარმოები იყო ტრაგიკომედია, რომელიც ერევანში დაიდგა და მას შემდეგ, მისი ათი პიესა შეიქმნა, რომლებიც მოგვიანებით სომხეთის რესპუბლიკაში გამოცა. მათ შორისაა: ,,ავერვაც კაღაკი არასპელე" (დანგრეული ქალაქის ლეგენდა) (1975), ,,არცვაცნერი კანჩე" (ღმერთების ძახილი), ,,ანვარტ მენახოსიტიუნ" (დაუსრულებელი მონოლოგი) (1981), ,,მექ ირუტიუნე" (დიდებული სიჩუმე) (1984), ,,ოტკი დატარანნ ე გალის" (ყველას აღზევება, სასამართლო სხდომა) (1988) და ,,ცნველ ე ი მაჰაცელ" (დაბადებული და გადაცვლილი) (1995). == მისი შემოქმედების მნიშვნელობა == ზეიტუნციანის ნამუშევრების უმეტესობაში განმეორებადი თემა იყო ცალკეულ ინდივიდებსა და საზოგადოების შორის დამოკიდებულება. მისი პიესების უმეტესობა ინსპირირებულია სომხეთის ისტორიიდან, განსაკუთრებით ისტორიული ეპიზოდებიდან, რომლებიც თანამედროვე თემებს ეხება. მის ბოლოდროინდელ პროზაულ და თეატრალურ ნაწარმოებებში ერთ-ერთი მთავარი თემაა სომეხთა გენოციდი ოსმალეთის იმპერიაში. მისი რომანი „ბოლო ცისკარი“, ასევე პიესები „დიდი სიჩუმე და აღზევება“ სასამართლო პროცესს ასახავს. ეს სპექტაკლები ხშირად შესრულებულა როგორც სომხეთში, ასევე ისეთ ქვეყნებში სადაც სომხური დიასპორის წარმომადგენლები ცხოვრობენ. == ფილმი და უკანასკნელი ნამუშევრები == 1964 წელს მოსკოვში სცენარისტის შემსწავლელი კურსის დასრულების შემდეგ, ზეითუნციანი მუშაობდა ერევნის ჰაიფილმის ცენტრში, რის შემდეგაც შემდეგ გახდა 1968-1975 წლებში ერევნის სტუდიის სამხატვრო ფილმების განყოფილების უფროსი რედაქტორი. ფილმი ერევანიან ორერი ხრონიკა (ერევნის დღეების ქრონიკა) (1973) გადაღებულია მისი სცენარის მიხედვით. მან ასევე დაწერა არაერთი სიტყვით გამოსვლა და საგაზეთო სტატიები, რომლებიც ფოკუსირებული იყო სომეხ პოლიტიკურ თემებზე, რომლებიც სომხეთის რესპუბლიკას ეხება. ამ ნამუშევრების ერთმა კრებულმა, სახელწოდებით ცულერე დერ აინტეღ ენ (ხარები ჯერ კიდევ აქ არიან) (1990) მოიგო რესპუბლიკის ჟურნალისტთა კავშირის ოქროს კალმის პრემია. პერჩმა მას შემდეგ მიიღო მრავალი ჯილდო, მათ შორის სომხეთის სახელმწიფო პრემია, სომხეთის რესპუბლიკის უმაღლესი ჯილდო. 1975 წელს ზეიტუნციანი გახდა სომხეთის მწერალთა კავშირის აღმასრულებელი მდივანი, სადაც თანამდებობა 1981 წლამდე ეკავა. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ პერჩ ზეიტუნციანი სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის პირველი მინისტრი გახდა.<ref>Parlakian, Nishanm and Cowe, S. Peter, eds. Modern Armenian Drama: An Anthology. New York: Columbia University Press, 2001. Print.</ref> == რესურსები ინტერნეტში == * [https://facts.kiddle.co/Perch_Zeytuntsyan Perch Zeytuntsyan facts for kids] * [https://www.degruyter.com/columbia/view/book/9780231502665/10.7312/parl11630-008.xml Perch Zeytuntsyan in: Modern Armenian Drama] == სქოლიო == <references /> [[კატეგორია:სომეხი რეჟისორები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1938]] [[კატეგორია:დაბადებული 18 ივლისი]] [[კატეგორია:სომეხი მთარგმნელები]] [[კატეგორია:სომეხი საზოგადო მოღვაწეები]] ldptyaprj2bzjqarmj8k5hkhsaqdew0 კურდღელი ჯოჯო 0 491262 4821530 4810888 2025-06-27T12:36:46Z M. 10110 წაიშალა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომზე]]; დაემატა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821530 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კინოფილმი|სახელი=კურდღელი ჯოჯო|მშობლიური სახელწოდება=Jojo Rabbit |სურათი=Jojo Rabbit (2019) poster.jpg |რეჟისორი=ტაიკა ვაიტიტი|სცენარის ავტორი=ქართიუ ნიალი ტაიკა ვაიტიტი ჩელსი ვინსტანლი|ჟანრი=კომედია, დრამა|როლებში=*რომან გრიფინ დევისი *თომასინ მაკკენზი *ტაიკა ვაიტიტი *მეამბოხე ვილსონი *სტივენ მერჩანტი *ალფი ალენი *სემ როკველი *[[სკარლეტ იოჰანსონი]]|კომპოზიტორი=[[მაიკლ ჯაკინო]]|კომპანია=Fox Searchlight Pictures TSG Entertainment Defender Films Piki Films|დისტრიბუტორი=Fox Searchlight Pictures|გამოსვლის თარიღი=8 სექტემბერი, 2019 (ტორონტოს საერთაშორისო კინოფესტივალი)|ქვეყანა=[[აშშ]] [[ახალი ზელანდია]] [[ჩეხეთი]]|ხანგრძლივობა=108 წუთი|ბიუჯეტი=14 მილიონი აშშ დოლარი|შემოსავალი=90.3 მილიონი აშშ დოლარი}} '''''კურდღელი ჯოჯო''''' ([[ინგლისური ენა|ინგ.]] Jojo Rabbit) —2019 წლის კომედიური დრამატული ფილმი,<ref name="RT">{{Cite web|url=https://www.rottentomatoes.com/m/jojo_rabbit|title=Jojo Rabbit (2019)|publisher=[[Fandango (company)|Fandango]]|access-date=July 31, 2020}}</ref> რომლის ავტორი და რეჟისორია ტაიკა ვაიტიტი. ფილმი დაფუძნებულია ქრისტინე ლეუნენსის 2008 წლის წიგნზე ''გალიაში ჩაკეტილი ცანი''. <ref>{{Cite web|url=https://www.vulture.com/2019/09/jojo-rabbit-trailer-taika-waititi-hitler.html|title=The Jojo Rabbit Trailer Stars Taika Waititi As a Dancing Hitler|publisher=[[New York Media]]|access-date=September 21, 2019}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.latimes.com/entertainment-arts/movies/story/2019-09-08/taika-waititi-jojo-rabbit-nazi-comedy|title=Why 'Jojo Rabbit' takes aim at Nazis and Hitler in Taika Waititi's 'anti-hate' satire|date=September 9, 2019|newspaper=[[Los Angeles Times]]|publisher=[[Tronc]]|location=Los Angeles, California|language=en-US|access-date=September 21, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190920044742/https://www.latimes.com/entertainment-arts/movies/story/2019-09-08/taika-waititi-jojo-rabbit-nazi-comedy|archive-date=September 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://booktrib.com/2019/08/in-conversation-with-christine-leunens/|title="Caging Skies" Author Talks WWII, Hitler Youth and Upcoming Film "Jojo Rabbit" - BookTrib Christine Leunens Caging Skies Jojo Rabbit|access-date=September 21, 2019}}</ref> რომან გრიფინ დევისი თამაშობს ტიტულოვანი პერსონაჟის, იოჯანეს ,,ჯოჯო" ბეტცლერის როლს, რომელიც ჰიტლერის ახალგაზრდა მომხრეების წევრია. ის შეიტყობს შეიტყობს, რომ მისი დედა ([[სკარლეტ იოჰანსონი]] ) მალავდა ებრაელ გოგონას ( ტომასინ მაკკენზი) სხვენში. შემდეგ მან ეჭვქვეშ უნდა დააყენოს თავისი მრწამსი, ხოლო გაუმკლავდეს თავისი წარმოსახვითი მეგობრის, [[ადოლფ ჰიტლერი|ადოლფ ჰიტლერის]] (ვაიტიტი) შეხედულებებს. ფილმში ასევე მონაწილეობენ მეამბოხე ვილსონი, სტივენ მერჩანტი, ალფი ალენი და სემ როკველი . ფილმი ერთობლივად გადაღებულია შეერთებულ შტატების, ახალ ზელანდიასა და ჩეხეთის მხარდაჭერით. მისი მსოფლიო პრემიერა შედგა ტორონტოს 44-ე საერთაშორისო კინოფესტივალზე, 2019 წლის 8 სექტემბერს, სადაც მან მოიგო მთავარი პრიზი, გროლშის ხალხის არჩევნის ჯილდო (Grolsch People Choice Award) . <ref name="tiff">{{Cite web|url=https://deadline.com/2019/09/jojo-rabbit-wins-torontos-grolsch-peoples-choice-award-best-picture-oscar-predictor-1202735101/|title=Jojo Rabbit' Wins Toronto's Grolsch People's Choice Award; Best Picture Oscar Predictor?|work=[[Deadline Hollywood]]|date=September 16, 2019|access-date=September 15, 2019}}</ref> ''კურდღელი ჯოჯო'' კინოთატრებში გამოვიდა შეერთებულ შტატებში 2019 წლის 18 ოქტომბერს, ხოლო ახალ ზელანდიაში 2019 წლის 24 ოქტომბერს. ფილს განსაკუთრებით აქებდნენ შესრულების, რეჟისურის, სცენარის, ვიზუალური სტილის, მუსიკალური ნაწარმოებებისა და საპროდიუსერო ფასეულობებისთვის. ფილმს აკრიტიკებდნენ ნაცისტების კომედიური სახით წარმოდგენისთვის. <ref>{{Cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/films/2019/09/09/disney-hitler-movie-jojo-rabbit-divides-critics-angers-germany/|title=Disney Hitler movie Jojo Rabbit divides critics and angers Germany|work=[[The Daily Telegraph]]|date=September 9, 2019|access-date=September 11, 2019}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.indiewire.com/2019/09/jojo-rabbit-divides-tiff-oscar-buzz-negative-reviews-1202172101/|title='Jojo Rabbit' Sharply Divides TIFF With Oscar Buzz and Uproar Over Nazi Storyline|work=[[IndieWire]]|date=September 9, 2019|access-date=September 11, 2019}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.flicks.co.nz/news/jojo-rabbit-tickets-are-now-on-sale/|title=Jojo Rabbit tickets are now on sale|work=www.flicks.co.nz|access-date=2019-11-08}}</ref> ''ჯოჯო კურდღელი'' აირჩია მიმოხილვის ეროვნულმა საბჭომ და [[ამერიკის კინოინსტიტუტი|ამერიკის კინო ინსტიტუტმა,]] როგორც წლის ათი საუკეთესო ფილმიდან ერთ-ერთი. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiewire.com/2019/12/national-board-of-review-2019-winners-irishman-1202193897/|title=National Board of Review 2019: 'The Irishman' Wins Best Film, Adam Sandler Named Best Actor|publisher=[[National Board of Review]]|date=December 3, 2019|accessdate=December 3, 2019}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.afi.com/news/afi-awards-2019-honorees-announced/|title=AFI AWARDS 2019 Honorees Announced|publisher=[[American Film Institute]]|date=December 4, 2019|accessdate=December 4, 2019}}</ref> ოქროს გლობუსის 77-ე დაჯილდოებაზე ფილმი იყო ნომინირებული ორ კატეგორიაში: [[ოქროს გლობუსი საუკეთესო მიუზიკლისა ან კომედიისთვის|საუკეთესო ფილმი - მიუზიკლი ან კომედია]] და [[ოქროს გლობუსი საუკეთესო მსახიობი კაცისთვის მიუზიკლსა ან კომედიაში|საუკეთესო მსახიობი კაცი - მიუზიკლი ან კომედია]] დევისისთვის. ოსკარის 92-ე დაჯილდოებაზე მან მიიღო ექვსი ნომინაცია, მათ შორის [[ოსკარი საუკეთესო სურათისთვის|საუკეთესო სურათის]] და [[ოსკარი საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის მეორეხარისხოვან როლში|საუკეთესო მეორეხარისხოვანი მსახიობი]] ქალი იოჰანსონისთვის და მოიგო [[ოსკარი საუკეთესო ადაპტირებული სცენარისთვის|საუკეთესო ადაპტირებული სცენარის]] ნომინაცია. მან ასევე გაიმარჯვა საუკეთესო ადაპტირებული სცენარის კატეგორიაში ამერიკის 72-ე მწერალთა გილდიის ჯილდოებზე და ბრიტანეთის აკადემიის 73-ე კინო პრემიაზე. == სამსახიობო ჯგუფი == * რომან გრიფინ დევისი ჯოჯოს როლში, ახალგაზრდა გერმანელი ბიჭი, რომელიც არის ''[[ჰიტლერიუგენდი|ჰიტლერიუგენდის]]'' წევრი * თომასინ მაკკენზი, როგორც ელზა, ებრაელი გოგონა, რომელსაც როზი თავის სახლში მალავს * ტაიკა ვაიტიტი ადოლფად, ჯოჯოს წარმოსახვითი [[ადოლფ ჰიტლერი|ადოლფ ჰიტლერის]] მეგობრული ვერსიაა * მეამბოხე ვილსონი, ფრეულეინ რაჰმის როლში, გერმანელი გოგონების ლიგის სასტიკი ინსტრუქტორი ''ჰიტლერიუგენდის'' ბანაკში * სტივენ მერჩანტი, როგორც დეერცი, [[გესტაპო|გესტაპოს]] აგენტი * ალფი ალენი, როგორც ფინკელი, კაპიტან კლენზენდორფის მეორე დამხმარე * სემ როკველი კაპიტან კლენზენდორფის როლში, არმიის ოფიცერი, რომელიც მართავს ჰიტლერის ახალგაზრდულ ბანაკს * [[სკარლეტ იოჰანსონი]] როზის როლში, ჯოჯოს დედა, რომელიც ფარულად ანტინაცისტური იდეოლოგიისაა. * არჩი იატესი როგორც იორკი, ჯოჯოს საუკეთესო მეგობარი და ''ჰიტლერიუგენდის'' წევრი. [[ფაილი:Thomasin McKenzie (cropped).jpg|მარცხნივ|მინი|თომასინ მაკკენზი]] == წარმოება == 2018 წლის მარტში გაირკვა, რომ ტაიკა ვაიტიტი ფილმში რეჟისორის, ავტორის, თანამწარმოებლის და და მსახიობის როლებს მოირგებდა.მან შეასრულა ჯოჯოს წარმოსახვითი მეგობრის, [[ადოლფ ჰიტლერი|ადოლფ ჰიტლერის]] როლი. როლის კონტექსტზე საუბრისას, ვაითტიმ თქვა: „ ეს არის ჩემი ვერსია თუ როგორ წარმოუდგენია ახალგაზრდა, მარტოსულ ბიჭს თავისი გმირის ვერსია, რომელიც ნამდვილად მისი მამაა ". ფილმის მთავარი გმირი, ათი წლის ბიჭი, სასოწარკვეთილია რის გამოც შეუერთდა ჰიტლერის რიგებს მეორე მსოფლიო ომის დროს. <ref>{{Cite web|url=https://www.thewrap.com/thor-ragnarok-director-taika-waititi-play-imaginary-hitler-jojo-rabbit-exclusive/|title='Jojo Rabbit': Taika Waititi to Play Imaginary Hitler in 'Thor: Ragnarok' Director's New Film (Exclusive)|last=Donnelly|first=Matt|date=March 14, 2018|access-date=May 7, 2018}}</ref> ამავე პერიოდში [[სკარლეტ იოჰანსონი]] შეუერთდა მსახიობების ჯგუფს ბავშვის დედის როლისთვის, რომელიც ფარულად ანტი-ნაცისტია.<ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2018/film/news/scarlett-johansson-taika-waititis-jojo-rabbit-fox-searchlight-1202668807/|title=Scarlett Johansson to Star in Taika Waititi's 'Jojo Rabbit' for Fox Searchlight (Exclusive)|last=Kroll|first=Justin|date=29 March 2018|access-date=March 29, 2018}}</ref> 2018 წლის აპრილში სემ როკველი შეუერთდა ჯგუფს, როგორც ,,ნაცისტების კაპიტანი, რომელიც მართავს ჰიტლერის ახალგაზრდულ ბანაკს". <ref>{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/news/sam-rockwell-joining-scarlett-johansson-taika-waititis-jojo-rabbit-1105058|title=Sam Rockwell Joining Scarlett Johansson in Taika Waititi's 'Jojo Rabbit' (Exclusive)|last=Galuppo|first=Mia|date=April 23, 2018|access-date=May 7, 2018}}</ref> 2018 წლის მაისში რებელ ვილსონი აირჩა, და მან ითამაშა „სასტიკი ინსტრუქტორი ჰიტლერის ახალგაზრდულ ბანაკში". მალევე გადაღებები დაიწყო [[პრაღა|პრაღაში]] <ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/2018/05/rebel-wilson-jojo-rabbit-taika-waititi-wwii-satire-frightening-fraulein-fox-searchlight-1202395823/|title=Rebel Wilson Joins Taika Waititi's WWII Satire 'Jojo Rabbit' As Frightful Fraulein|last=Fleming Jr|first=Mike|date=May 22, 2018|access-date=September 5, 2019}}</ref> ხოლო ექსტერიერის კადრები შედგა ჟატეკსა და უშტეკში. <ref>{{Cite web|url=https://www.architecturaldigest.com/story/jojo-rabbit-set-design-interview|title=Jojo Rabbit Is Anything but a Typical World War II Movie|first=Mara|last=Reinstein|date=October 14, 2019}}</ref> მაისის ბოლოს, ახალბედა რომან გრიფინ დევისი ოფიციალურად აირჩიეს მთავარ როლში, იოჰანსონის პერსონაჟის ვაჟისთვის, ხოლო ახალზელანდიელი თომასინ მაკკენზი სამსახიობო ჯგუფს დაემატა ელზა კორრის, ებრაელი გოგონას როლით, რომელსაც იოჰანსონის პერსონაჟი როზი თავის სახლში მალავდა. <ref name="FilmingBegins">{{Cite web|url=https://deadline.com/2018/05/taika-waititi-jojo-rabbit-movie-thomasin-mckenzie-1202401194/|title=Taika Waititi's WWII Pic 'Jojo Rabbit' Adds Thomasin McKenzie|last=N'Duka|first=Amanda|date=May 31, 2018|access-date=September 5, 2019}}</ref> 2018 წლის ივნისში ალფი ალენი შეირჩა ფინკელის როლში, რომელიც კაპიტანი კლენზენდორფის მეორე წარმომადგენელია, ხოლო სტივენ მერჩანტი - [[გესტაპო|გესტაპოს]] აგენტი კაპიტანი დეერცი გახდა. <ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/2018/06/alfie-allen-game-of-thrones-jojo-rabbit-taika-waititi-how-to-build-a-girl-1202409830/|title='Game Of Thrones' Alfie Allen Joins 'JoJo Rabbit' & 'How To Build A Girl'|last=Fleming Jr.|first=Mike|date=June 15, 2018|access-date=June 15, 2018}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/2018/06/stephen-merchant-gestapo-taika-waititi-jojo-rabbit-scarlett-johansson-1202413120/|title=Stephen Merchant To Play Gestapo Agent in Taika Waititi's WWII Satire 'Jojo Rabbit'|last=Wiseman|first=Andreas|date=June 19, 2018|access-date=September 5, 2019}}</ref> ძირითადი წარმოება დაიწყო 2018 წლის 28 მაისს. <ref name="FilmingBegins"/> ხელმეორე გადაღებები კი დასრულდა 2019 წლის თებერვალში. <ref>{{Cite web|url=https://www.slashfilm.com/jojo-rabbit-reshoots/|title=Taika Waititi is Finishing 'Jojo Rabbit' Reshoots, Movie Will Be Released This Fall [TCA 2019]|last=Topel|first=Fred|date=February 4, 2019|access-date=September 5, 2019}}</ref> == ფილმის გამოსვლა == ''კურდღელი ჯოჯო-'' ს მსოფლიო პრემიერა შედგა ტორონტოს 44-ე საერთაშორისო კინოფესტივალზე, 2019 წლის 8 სექტემბერს. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2019/film/news/toronto-film-festival-joker-ford-v-ferrari-hustlers-lineup-1203275868/|title=Toronto Film Festival: 'Joker,' 'Ford v Ferrari,' 'Hustlers' Among Big Premieres|last=Lang|first=Brent|date=July 23, 2019|access-date=July 23, 2019}}</ref> 2019 წლის 19 სექტემბერს ფილმი [[ოსტინი|ოსტინში]], ფანტასტიკურ ფესტივალზე აჩვენეს <ref>{{Cite web|url=https://birthmoviesdeath.com/2019/09/20/fantastic-fest-review-jojo-rabbit-empire-of-the-sun|title=Fantastic Fest Review: JOJO RABBIT - Empire Of The Son|last=Gilchrist|first=Todd|date=September 20, 2019|access-date=October 3, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190923002115/https://birthmoviesdeath.com/2019/09/20/fantastic-fest-review-jojo-rabbit-empire-of-the-sun|archivedate=სექტემბერი 23, 2019}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.syfy.com/syfywire/taika-waititi-jojo-rabbit-fantastic-fest|title=Jojo Rabbit broke and healed Fantastic Fest's collective heart|last=Long|first=Christian|date=September 19, 2019|access-date=October 3, 2019}}</ref> და მან გახსნა სან დიეგოს საერთაშორისო კინოფესტივალი 2019 წლის 15 ოქტომბერს. <ref>{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/fantastic-fest-2019-lineup-includes-taika-waititis-jojo-rabbit-1227745|title=Taika Waititi's 'Jojo Rabbit' to Premiere at Fantastic Fest|last=Couch|first=Aaron|date=July 30, 2019|access-date=July 30, 2019}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://secure.sdiff.com/e/films|title=2019 San Diego Intl Film Festival|access-date=September 15, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190917100649/https://secure.sdiff.com/e/films|archivedate=სექტემბერი 17, 2019}}</ref> ის ასევე აჩვენეს კინოფესტივალებზე ჩიკაგოში, <ref>{{Cite web|url=https://www.chicagotribune.com/entertainment/movies/michael-phillips/ct-mov-film-chi-fest-lineup-0918-20190918-xte5ynwf6jhqvma3bkpsii2jmm-story.html|title=Chicago Film Fest lineup: Gael Garcia Bernal, Hitler satire 'Jojo Rabbit' and a 'Star Wars' director|last=Phillips|first=Michael|date=September 18, 2019|access-date=October 15, 2019}}</ref> ფილადელფიაში, <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2019/film/festivals/philadelphia-film-festival-2019-1203360270/|title=Philadelphia Film Festival Sets Program Including 'Knives Out,' 'Jojo Rabbit,' 'Waves'|last=Variety Staff|date=October 5, 2019|access-date=October 15, 2019}}</ref> ჰავაიში, <ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/2019/10/john-woo-jojo-rabbit-taika-waititi-just-mercy-destin-daniel-cretton-hawaii-international-film-festival-1202757809/|title=John Woo To Be Honored at Hawaii International Film Festival; 'Jojo Rabbit', 'Just Mercy' Set For Lineup|last=Ramos|first=Dino-Ray|date=October 11, 2019|access-date=October 15, 2019}}</ref> ახალ ორლეანში, <ref>{{Cite web|url=https://www.nola.com/entertainment_life/movies_tv/article_e5976934-eba4-11e9-9392-6fc55e6605e2.html|title=The New Orleans Film Festival turns 30: Three decades later, it's become a film lover's dream|last=Scott|first=Mike|date=October 14, 2019|access-date=October 15, 2019}}</ref> ჩეპელ ჰილზე, ჩრდილოეთ კაროლინაში, <ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.awardsdaily.com/2019/10/13/film-fest-919-closes/|title=AwardsDaily|date=October 14, 2019|access-date=October 15, 2019}}</ref> მიდელბურგში, ვირჯინიაში, <ref>{{Cite web|url=https://www.awardscircuit.com/2019/10/01/2019-middleburg-film-festival-unveils-its-full-lineup-including-marriage-story-jojo-rabbit-and-ford-v-ferrari/|title=2019 Middleburg Film Festival Unveils Its Full Lineup, Including 'Marriage Story,' 'Jojo Rabbit,' and 'Ford v Ferrari'|last=Peterson|first=Karen M.|date=October 2, 2019|access-date=October 15, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191015025327/https://www.awardscircuit.com/2019/10/01/2019-middleburg-film-festival-unveils-its-full-lineup-including-marriage-story-jojo-rabbit-and-ford-v-ferrari/|archivedate=ოქტომბერი 15, 2019}}</ref> და ბრიტანეთის ებრაული ფილმების ფესტივალზე . <ref>{{Cite web|url=https://ukjewishfilm.org/film/jojo-rabbit/|title=Jojo Rabbit}}</ref> ფილმი თეატრალურად გამოვიდა ახალ ზელანდიასა და შეერთებულ შტატებში, 2019 წლის 18 ოქტომბერს. <ref>{{Cite web|url=https://www.thewrap.com/taika-waititis-hitler-satire-jojo-rabbit-lands-fall-release-date/|title=Taika Waititi's Hitler Satire 'Jojo Rabbit' Lands Fall Release Date|last=Welk|first=Brian|date=May 13, 2019|access-date=May 13, 2019}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/2019/10/jojo-rabbit-fox-searchlight-taika-waititi-the-lighthouse-a24-robert-eggers-robert-pattinson-willem-dafoe-parasite-neon-bon-joon-ho-specialty-box-office-1202764508/|title='Jojo Rabbit' Opens Strong; 'The Lighthouse' Shines; 'Parasite' Continues To Thrive – Specialty Box Office|last=Ramos|first=Dino-Ray|date=2019-10-20|access-date=2019-10-23}}</ref> == ჯილდოები == {| class="wikitable sortable plainrowheaders" style="width: 99%;" ! scope="col" |ჯილდო ! scope="col" |Date of ceremony ! scope="col" |Category ! scope="col" |Recipient(s) ! scope="col" |Result ! class="unsortable" scope="col" |{{Abbr|Ref(s)|Reference(s)}} |- ! scope="row" |AACTA ჯილდო |3 იანვარი, 2020 |საუკეთესო საერთაშორისო სცენარი |ტაიკა ვაიტიტი | {{Won}} | style="text-align:center;" | |- ! rowspan="6" scope="row" |[[ოსკარი]] | rowspan="6" |9 თებერვალი, 2020 |[[ოსკარი საუკეთესო სურათისთვის]] |კართუ ნილი, ტაიკა ვაიტიტი და ჩელსი უინსტალი | {{Nom}} | rowspan="6" style="text-align:center;" | |- |[[ოსკარი საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის მეორეხარისხოვან როლში|საუკეთესო მეორეხარისხოვანი როლის შემსრულებელი ქალისთვის]] |[[სკარლეტ იოჰანსონი]] | {{Nom}} |- |[[ოსკარი საუკეთესო ადაპტირებული სცენარისთვის|საუკეთესო ადაპტირებული სცენარი]] |ტაიკა ვაიტიტი | {{Won}} |- |[[ოსკარი საუკეთესო მხატვრული გაფორმებისთვის|საუკეთესო მხატვრული გაფორმება]] |რა ვინსენტი და ნორა სოპკოვა | {{Nom}} |- |[[ოსკარი საუკეთესო კოსტიუმების დიზაინისთვის|საუკეთესო კოსტუმების დიზაინი]] |მაიეს რუბეო | {{Nom}} |- |[[ოსკარი საუკეთესო მონტაჟისთვის|საუკეთესო მონტაჟი]] | rowspan="2" |ტომ იგლსი | {{Nom}} |- ! scope="row" |ამერიკული კინოთეატრების რედაქტორები |17 იანვარი, 2020 |საუკეთესოდ დამონტაჟებული ფილმი - კომედია და მიუზიკლი | {{Won}} | style="text-align:center;" | |- ! scope="row" |ხელვოვანთა გილდიის ჯილდო |1 თებერვალი, 2020 |საუკეთესო პროდუქციის დიზაინი |რა ვინსენტი | {{Nom}} | style="text-align:center;" | |- ! rowspan="6" scope="row" |[[ბრიტანული აკადემიის ფილმების დაჯილდოება]] | rowspan="6" |2 თებერვალი, 2020 |[[BAFTA საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის მეორეხარისხოვან როლში|საუკეთესო მეორეხარისხოვანი როლის შემსრულებელი ქალისთვის]] |[[სკარლეტ იოჰანსონი]] | {{Nom}} | rowspan="6" style="text-align:center;" | |- |[[BAFTA საუკეთესო ადაპტირებული სცენარისთვის|საუკეთესო ადაპტირებული სცენარი]] |ტაიკა ვაიტიტი | {{Won}} |- |[[BAFTA საუკეთესო კოსტიუმების დიზაინისთვის|საუკეთესო კოსტუმების დიზაინი]] |მაიეს რუბეო | {{Nom}} |- |[[BAFTA საუკეთესო მონტაჟისთვის|საუკეთესო მონტაჟი]] |ტომ იგლსი | {{Nom}} |- |[[BAFTA საუკეთესო მუსიკისთვის|საუკეთესო მუსიკა]] |[[მაიკლ ჯაკინო]] | {{Nom}} |- |[[BAFTA საუკეთესო დიზაინისთვის|საუკეთესო დიზაინი]] |რა ვინსენტი და ნორა სოპკოვა | {{Nom}} |- ! scope="row" |ამერიკის სამსახიობო ჯგუფთა ასოციაცია |30 იანვარი, 2020 |საუკეთესო კომედია |დეს ჰამილტონი | {{Won}} | style="text-align:center;" | |- ! scope="row" |კოსტუმის დიზაინერთა გილდიის ჯილდო |28 იანვარი, 2020 |საუკეთესო პერიოდული ფილმი |მაიეს რუბეო | {{Won}} | style="text-align:center;" | |- ! rowspan="7" scope="row" |კრიტიკოსთა არჩევანის ჯილდო | rowspan="7" |12 იანვარი, 2020 |საუკეთესო სურათი |''კურდღელი ჯოჯო'' | {{Nom}} | rowspan="7" style="text-align:center;" | |- |საუკეთესო მეორეხარისხოვანი როლი |[[სკარლეტ იოჰანსონი]] | {{Nom}} |- | rowspan="3" |საუკეთესო ახალგაზრდა მსახიობი |რომან გრიფინ დეივისი | {{Won}} |- |თომასინ მაკკენზი | {{Nom}} |- |არჩი იატესი | {{Nom}} |- |საუკეთესო ადაპტირებული სცენარი |ტაიკა ვაიტიტი | {{Nom}} |- |Best Comedy |''კურდღელი ჯოჯო'' | {{Nom}} |- ! scope="row" |გილდიის დირექტორთა პრიზი |25 იანვარი, 2020 |Outstanding Directing – Feature Film |ტაიკა ვაიტიტი | {{Nom}} | style="text-align:center;" | |- ! rowspan="2" scope="row" |[[ოქროს გლობუსი]] | rowspan="2" |5 იანვარი, 2020 |[[ოქროს გლობუსი საუკეთესო მიუზიკლისა ან კომედიისთვის|საუკეთესო მიუზიკლი ან კომედია]] |''კურდღელი ჯოჯო'' | {{Nom}} | rowspan="2" style="text-align:center;" | |- |[[ოქროს გლობუსი საუკეთესო მსახიობი კაცისთვის მიუზიკლსა ან კომედიაში|საუკეთესო მსახიობი მამაკაცი მიუზიკლსა ან კომედიაში]] |როან გრიფინ დეივისი | {{Nom}} |- ! scope="row" |[[გრემის ჯილდო|გრემი]] |31 იანვარი, 2021 |საუკეთესო მუსიკა |''კურდღელი ჯოჯო'' | {{მოსალოდნელი 2}} | style="text-align:center;" | |- ! rowspan="5" scope="row" |ჰოლივუდის კრიტიკოსთა ასოციაციის ჯილდო | rowspan="5" |9 იანვარი, 2020 |საუკეთესო სურატი |''კურდღელი ჯოჯო'' | {{Nom}} | rowspan="5" style="text-align:center;" | |- |საუკეთესო მამაკაცი რეჟისორი | rowspan="2" |ტაიკა ვაიტიტი | {{Nom}} |- |საუკეთესო ადაპტირებულის ცენარი | {{Won}} |- | rowspan="2" |23 წელზე ახალგაზრდა მსახიობის საუკეთესო შესრულება |რომან გრიფინ დეივისი | {{Nom}} |- |თომასინ მაკკენზი | {{Nom}} |- ! rowspan="2" scope="row" |ჰოლივუდის ფილმების ჯილდო | rowspan="2" |3 ნოემბერი, 2019 |კინომატოგრაფიის ჯილდო |მიჰაი მალაიმარე უმცროსი | {{Won}} | rowspan="2" style="text-align:center;" | |- |დიზაინის ჯილდო |რა ვინსენტი | {{Won}} |- ! scope="row" |ჰოლივუდის მედიის მუსიკალური გაფორმების ჯილდო |23 ნოემბერი, 2019 |საუკეთესო მუსიკა მხატვრულ ფილმში |[[მაიკლ ჯაკინო]] | {{Nom}} | style="text-align:center;" | |- ! scope="row" |ჰუმანიტასის ჯილდო |24 იანვარი 2020 |საუკეთესო მხატვრული კომედია/ მიუზიკლი |''კურდღელი ჯოჯო'' | {{Won}} | style="text-align:center;" | |- ! scope="row" |პროდიუსერების გილდიის ჯილდო |18 იანვარი, 2020 |საუკეთესო ფილმი |''კურდღელი ჯოჯო'' | {{Nom}} | style="text-align:center;" | |- ! rowspan="2" scope="row" |[[სატელიტის ჯილდო]] | rowspan="2" |19 დეკემბერი, 2019 |საუკეთესო მსახიობი - კომედია/ მიუზიკლი | rowspan="2" |ტაიკა ვაიტიტი | {{Nom}} | rowspan="2" style="text-align:center;" | |- |საუკეთესო ადაპტირებული სცენარი | {{Nom}} |- ! rowspan="2" scope="row" |[[კინომსახიობთა გილდიის ჯილდო]] | rowspan="2" |19 იანვარი, 2020 |სამსახიობო ჯგუფის საუკეთესო შესრულება |ალფი ალენი, რომან გრიფინ დევისი, სკარლეტ იოჰანსონი, თომასინ მაკკენზი, სტივენ მერჩანტი, სემ როკველი, ტაიკა ვაიტიტი და მეამბოხე უილსონი | {{Nom}} | rowspan="2" style="text-align:center;" | |- |ქალი მსახიობის საუკეთესო შესრულება მეორეხარისხოვან როლში |სკარლეტ იოჰანსონი | {{Nom}} |- ! scope="row" |[[ტორონტოს საერთაშორისო კინოფესტივალი]] |15 სექტემბერი, 2019 |გღოლშის ხალხთა არჩევანის ჯილდო |''კურდღელი ჯოჯო'' | {{Won}} | style="text-align:center;" | |- ! scope="row" |მწერალთა გილდიის ჯილდო |1 თებერვალი, 2020 |საუკეთესო ადაპტირებული სცენარი |ტაიკა ვაიტიტი | {{Won}} | style="text-align:center;" |<br /><br /> |} == რესურსები ინტერნეტში == {{Imdb სათაური}} * {{AllMovie სახელწოდება}} == სქოლიო == [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] [[კატეგორია:Fox Searchlight Pictures-ის ფილმები]] [[კატეგორია:ფილმები ანტისემიტიზმის შესახებ]] [[კატეგორია:ჩეხური ფილმები]] [[კატეგორია:BAFTA-ს გამარჯვებულები (ფილმები)]] [[კატეგორია:ამერიკული სატირული ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული კომედიურ-დრამატული ფილმები გარდატეხის ასაკში მყოფი პერსონაჟების შესახებ]] [[კატეგორია:ამერიკული შავი კომედიური ფილმები]] [[კატეგორია:2019 წლის ფილმები]] [[კატეგორია:ინგლისურენოვანი ფილმები]] <references responsive="" /> t3ge6dh37mhdqqxkhmeh6ttgw7zhdhc ხიდი მდინარე კვაიზე (ფილმი) 0 492709 4821527 4234576 2025-06-27T12:34:15Z M. 10110 დაემატა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821527 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კინოფილმი | სახელი = ხიდი მდინარე კვაიზე | სურათი = The Bridge on the River Kwai (1958 US poster - Style A).jpg | სურათის ზომა = | ჩარჩო = | ტიპი = | ჟანრი = | რეჟისორი = [[დევიდ ლინი]] | პროდიუსერი = [[სემ შპიგელი]] | სცენარის ავტორი = [[კარლ ფორმანი]] <br > [[მაიკლ უილსონი]] | ნაწარმოები = [[ხიდი მდინარე კვაიზე (რომანი)|ხიდი მდინარე კვაიზე]] | ოპერატორი = | მონტაჟი = | როლებში = [[ალეკ გინესი]] <br > [[უილიამ ჰოლდენი]] <br > [[ჯეკ ჰოკინსი]] <br > [[სასუ ჰაიაკავა]] | მთხრობელი = | კომპოზიტორი = [[მალკოლმ არნოლდი]] | ანიმატორები = | კინოსტუდია = [[Horizon Pictures]] | კომპანია = | დისტრიბუტორი = [[Columbia Pictures]] | ქვეყანა = [[გაერთიანებული სამეფო]] <br > [[აშშ]] | ფერები = | ხანგრძლივობა = 161 წთ. | წელი = [[1957]] | ენა = [[ინგლისური ენა]] | ბიუჯეტი = 2.8 მილიონი $ | შემოსავალი = 30.6 მილიონი $ | წინა = | შემდეგი = |საიტი = }} '''ხიდი მდინარე კვაიზე''' — რეჟისორ [[დევიდ ლინი]]ს [[1957]] წელს გადაღებული [[ეპიკური ფილმი|ეპიკური]] [[საომარი ფილმი]], რომელიც დაფუძნებულია [[პიერ ბული]]ს მიერ [[1952]] წელს გამოქვეყნებულ [[ხიდი მდინარე კვაიზე (რომანი)|იმავე სახელწოდების]] რომანზე. ფილმში მოქმედება [[1942]]-[[1943]] წლებში [[ბირმის რკინიგზა|ბირმის რკინიგზის]] მშენებლობისას ვითარდება. მონაწილეობენ: [[ალეკ გინესი]], [[უილიამ ჰოლდენი]], [[ჯეკ ჰოკინსი]] და [[სესუ ჰაიაკავა]]. ფილმის თავდაპირველი სცენარი [[კარლ ფორმანი|კარლ ფორმანს]] ეკუთვნოდა, რომელიც შემდეგში [[მაიკლ უილსონი (მწერალი)|მაიკლ უილსონმა]] შეცვალა. ორივე სცენარისტს საიდუმლოდ მუშაობა უწევდათ, რადგანაც [[ჰოლივუდის შავი სია|ჰოლივუდის შავ სიაში]] იყვნენ და მუშაობის გასაგრძელებლად [[გაერთიანებული სამეფო|გაერთიანებულ სამეფოში]] გაქცევა მოუხდათ. პიერ ბულმა, რომელიც ინგლისურად ვერ საუბრობდა, [[ოსკარი საუკეთესო ადაპტირებული სცენარისთვის]] მიიღო. ფორმანმა და უილსონმა ოსკარი გარდაცვალების შემდეგ მიიღეს.<ref>{{cite news |title=Oscars Go to Writers of 'Kwai' |author=Aljean Harmetz |newspaper=[[The New York Times]] |date=16 March 1985 |url=https://www.nytimes.com/1985/03/16/movies/oscars-go-to-writers-for-kwai.html |accessdate=14 March 2019 |author-link=Aljean Harmetz }}</ref> ხიდი მდინარე კვაიზე [[1957 წელი კინოში|1945 წლის ყველაზე მაღალშემოსავლიანი ფილმი]] იყო და კრიტიკოსთაგან დადებითი შეფასებები დაიმსახურა. ფილმმა [[ოსკარის 30-ე დაჯილდოება]]ზე 7 ჯილდო (მათ შორის [[ოსკარი საუკეთესო სურათისთვის]]) დაიმსახურა. [[1997]] წელს ''ხიდი მდინარე კვაიზე'' „კულტურული, ისტორიული და ესთეტიკური მნიშვნელობის“ მქონე ფილმად დაასახელეს და აშშ-ის კონგრესის ბიბლიოთეკამ [[ფილმების ეროვნული რეესტრი|ფილმების ეროვნულ რეესტრში]] შეიტანა.<ref>{{Cite web|title=Complete National Film Registry Listing {{!}} Film Registry {{!}} National Film Preservation Board {{!}} Programs at the Library of Congress {{!}} Library of Congress|url=https://www.loc.gov/programs/national-film-preservation-board/film-registry/complete-national-film-registry-listing/|access-date=2020-09-18|website=Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA}}</ref><ref>{{Cite web|title=New to the National Film Registry (December 1997) - Library of Congress Information Bulletin|url=https://www.loc.gov/loc/lcib/9712/nfr.html|access-date=2020-09-18|website=www.loc.gov}}</ref> [[ამერიკის კინოისტიტუტი|ამერიკის კინოინსტიტუტმა]] ფილმი ყველა დროის საუკეთესო ამერიკულ ფილმებს შორის დაასახელა.<ref>On the [[AFI's 100 Years...100 Movies]] lists, in 1998 (#13) and 2007 (#36)</ref><ref>{{cite web |url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/section?category=greatmovies_first100 |title=Great Movies: The First 100 |author=Roger Ebert |access-date=25 February 2013 |author-link=Roger Ebert |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130129195745/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/section?category=greatmovies_first100 |archivedate=29 იანვარი 2013 }}</ref> [[1999]] წელს [[ბრიტანეთის კინოისტიტუტი|ბრიტანეთის კინოინსტიტუტმა]] ''ხიდი მდინარე კვაიზე'' XX საუკუნის 100 საუკეთესო ბრიტანულ ფილმს შორის მე-11 ადგილას დაასახელა. ==როლებში== * [[უილიამ ჰოლდენი]] — მაიორი შირსი * [[ალეკ გინესი]] — პოლკოვნიკ-ლეიტენანტი ნიკოლსონი * [[ჯეკ ჰოკინსი]] — მაიორი უორდენი * [[სესუ ჰაიაკავა]] — პოლკოვნიკი საიტო * [[ჯეიმზ დონალდი]] — მაიორი კლიპტონი * [[ჯოფრი ჰორნი]] — ლეიტენანტი ჯოისი * [[ანდრე მორელი]] — პოლკოვნიკი გრინი * [[პიტერ უილიამსი (ამერიკელი მსახიობი)|პიტერ უილიამსი]] — კაპიტანი რივზი * [[ჯონ ბოქსერი (ბრიტანელი მსახიობი)|ჯონ ბოქსერი]] — მაიორი ჰიუ * [[პერსი ჰერბეტი (მსახიობი)|პერსი ჰერბერტი]] — რიგითი გროგანი * [[ჰაროლდ გუდვინი (ინგლისელი მსახიობი)|ჰაროლდ გუდვინი]] — რიგითი ბეიკერი * ენ სირსი — მედდა * [[ჰეიჰაჩირო ოკავა|ჰენრი ოკავა]] — კაპიტანი კინემაცუ * კეიიჩირო კაცუმოტო — ლეიტენანტი მიურა * [[პოლ ლამბერტი (მსახიობი)|პოლ ლამბერტი]] — ბრიტანელი ოფიცერი ==წარმოება== ===სცენარი=== სცენარისტები: [[კარლ ფორმანი]] და [[მაიკლ უილსონი]] ჰოლივუდის შავ სიაში იყვნენ, რის გამოც [[ინგლისი|ინგლისში]] ცხოვრობდნენ და ფილმზე მხოლოდ საიდუმლოდ მუშაობა შეეძლოთ. სცენარისტებს ერთად არ უმუშვიათ. ფორმანის ნამუშევრით ლინი კმაყოფილი არ იყო, რის შემდეგაც მასზე მუშაობა უილსონმა გააგრძელა. ოფიციალურად სცენარი [[პიერ ბული|პიერ ბულს]] მიეკუთვნა (რომელიც ინგლისურად ვერ საუბრობდა), რომელსაც შედეგად [[ოსკარი საუკეთესო ადაპტირებული სცენარისთვის]] გადაეცა. [[1984]] წელს [[კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემია]]მ სიტუაცია გამოასწორა და ფორმანსა და უილსონს ოსკარი გარდაცვალების შემდეგ მიენიჭათ.<ref>''The Guardian'', 17 April 1991</ref> ==რესურსები ინტერნეტში== {{wikiquote}} * {{IMDb title|0050212}} * {{Allrovi movie|7112}} * {{mojo title|bridgeontheriverkwai}} * {{tcmdb title|69690}} * {{rotten-tomatoes|bridge_on_the_river_kwai}} * ''The Bridge on the River Kwai'' essay by Daniel Eagan in America's Film Legacy: The Authoritative Guide to the Landmark Movies in the National Film Registry, A&C Black, 2010 {{ISBN|0826429777}}, pages 537-538 [https://www.google.com/books/edition/_/deq3xI8OmCkC?hl=en] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:1957 წლის ფილმები]] [[კატეგორია:ინგლისურენოვანი ფილმები]] [[კატეგორია:ბრიტანული ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული ეპიკური ფილმები]] [[კატეგორია:დევიდ ლინის ფილმები]] [[კატეგორია:Columbia Pictures-ის ფილმები]] [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] g32k603rizlfcoqvbsibiincazauwu9 კრისტოფერ რობინი (ფილმი) 0 495673 4821534 4592381 2025-06-27T12:37:20Z M. 10110 წაიშალა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომზე]]; დაემატა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821534 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კინოფილმი|სახელი=კრისტოფერ რობინი|მშობლიური სახელწოდება={{lang-en|Christopher Robin}}|რეჟისორი=[[მარკ ფორსტერი]]|პროდიუსერი=ბრიგჰამ ტეილორი<br/>კრისტენ ბური|როლებში=*[[იუან მაკგრეგორი]] *[[ჰეილი ატველი]] *ჯიმ ქამინგსი *ბრედ გარეტი|კომპოზიტორი=ჯეოფ ზანელი<br/>ჯონ ბრაიონი|კომპანია=Walt Disney Pictures<br/>2DUX²|დისტრიბუტორი=[[Walt Disney Studios Motion Pictures]]|გამოსვლის თარიღი=[[30 ივლისი]], [[2018]] (ბარბენკი) [[3 აგვისტო]], 2018 ([[აშშ]])|ხანგრძლივობა=104 წუთი|ქვეყანა={{დროშა|ამერიკის შეერთებული შტატები}}|ენა=[[ინგლისური ენა|ინგლისური]]|ბიუჯეტი=75 მილიონი [[აშშ დოლარი]]|სურათი=Christopher Robin poster.png|შემოსავალი=197.7 მილიონი აშშ დოლარი}} '''''კრისტოფერ რობინი''''' ([[ინგლ.]] Christopher Robin) — ამერიკული ფანტასტიკური კომედიურ-დრამატული ფილმი, რომლის რეჟისორია [[მარკ ფორსტერი|მარკ ფორსტერი,]] სცენარის ავტორები ალექს როს პერი, ტომ მაკარტი და ალისონ შრედერი. ფილმი შთაგონებულია [[ალან ალექსანდრ მილნი|ალან ალექსანდრ მილნისა]] და შეპარდის ''[[ვინი პუჰი|ვინი პუჰის]]'' წიგნებიდან <ref>{{Cite web|url=http://www.wdsmediafile.com/media/ChristopherRobin/writen-material/ChristopherRobin5b087f2ba1cd8.pdf|title=Disney's Christopher Robin|publisher=[[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios]]|date=May 4, 2018|accessdate=დეკემბერი 30, 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200216020602/http://www.wdsmediafile.com/media/ChristopherRobin/writen-material/ChristopherRobin5b087f2ba1cd8.pdf|archivedate=თებერვალი 16, 2020}}</ref> და წარმოადგენს [[Walt Disney Animation Studios|დისნეის]] ამავე სახელწოდების ფრენჩაიზის გაცოცხლებულ ვარიანტს. ფილმში მთავარ როლს ასრულებს [[იუან მაკგრეგორი]], ხოლო მისი მეუღლის, ეველინის როლს [[ჰეილი ატველი]]. ფილმში ასევე მონაწილეობენ: ჯუმ ქამინგსი, ბრედ გარეტი, ნიკ მოჰამედი, პიტერ კაბალდი, სოფი ოკონედო, სარა შინი და ტობი ჯოუნსი. ფილმი მოგვითხრობს კრისტოფერ რობინის ისტორიას, რომელიც კარგავს წარმოსახვის უნარს, ერთადერთ გზას, რომლითაც თავის მეგობარს, [[ვინი პუჰი|ვინი-პუჰს]] უკავშირდება. ''ვინი პუჰის'' გაცოცხლებული ვარიანტის შექმნის შესახებ [[2015]] წლის აპრილში გამოცხადდა, ხოლო ფორსტერი დამტკიცდა დირექტორის პოსტზე [[2016]] წლის ნოემბერში. მაკგრეგორმა ხელი მოაწერა კრისტოფერ რობინის როლს 2017 წლის აპრილში და ძირითადი გადაღებები დაიწყო იმავე წლის აგვისტოში [[გაერთიანებული სამეფო|გაერთიანებულ სამეფოში]] და გაგრძელდა ნოემბრამდე. ''კრისტოფერ რობინის'' პრემიერა შედგა ბირბანკში, [[კალიფორნია|კალიფორნიაში]], 2018 წლის 30 ივლისს. <ref name="auto">{{Cite web|url=http://www.averagesocialite.com/2018/01/christopher-robin-premiere-la.html|title=Christopher Robin Premiere, LA|access-date=July 30, 2018|date=July 30, 2018}}</ref> [[აშშ]]-ში ფილმი გამოვიდა 2018 წლის 3 აგვისტოს, [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios Motion Pictures– ის მიერ]]. ფილმის მთლიანმა შემოსავალმა 197 მილიონ დოლარს გადააჭარბა და გახდა ყველაზე შემოსავლიანი ფილმი დისნეის ''ვინი პუჰი-''ს ფრანჩაიზში. ფილმმა კრიტიკოსების მხრიდან ზოგადად დადებითი შეფასებები მიიღო, რომლებიც აქებდნენ მსახიობთა შესრულებას, მუსიკალურ გაფორმებას და ვიზუალურ ეფექტებს.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/hollywood/christopher-robin-review-roundup-disney-5290464/|date=August 10, 2018|title=Christopher Robin review roundup: This Disney film receives mostly positive reviews|access-date=August 21, 2018}}</ref> ფილმმა მიიღო [[ოსკარი|ოსკარის]] ნომინაცია საუკეთესო ვიზუალური ეფექტებისთვის კატეგორიაში ოსკარის 91-ე დაჯილდოებაზე. == წარმოება == === განვითარება === 2003 წელს, ''სახლი პუჰის კუთხეში-''ით ინსპირირებულმა ბრიგამ ტეილორმა, დისნეის მიაწოდა იდეა ვინი პუჰის შესახებ, რომელიც ზრდასრული კრისტოფერ რობინის შესახებ იქნებოდა. ამასთან, იმ პერიოდში პუჰის სხვა პროექტების გამო, ეს მოსაზრება არ განიხილეს. <ref name="prodnotes">{{Cite web|url=http://www.wdsmediafile.com/media/ChristopherRobin/writen-material/ChristopherRobin5b5a465f530ff.pdf|title=''Christopher Robin'' Press Kit|publisher=[[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios]]|accessdate=დეკემბერი 30, 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190422113651/http://www.wdsmediafile.com/media/ChristopherRobin/writen-material/ChristopherRobin5b5a465f530ff.pdf|archivedate=აპრილი 22, 2019}}</ref> 2015 წელს, კრისტინ ბური ტეილორმა დაარწმუნა, რომ პროექტზე მუშაობა დაეწყო. შედეგად ამ ორმა პიროვნებამ პროექტზე მუშაობა 2015 წელს დაიწყო.<ref name="prodnotes" /> 2015 წლის 2 აპრილს, [[Walt Disney Pictures|Walt Disney Pictures- მ]] გამოაცხადა, რომ მუშავდებოდა ანიმაციის გაცოცხლებული ვარიანტი, რომელიც შექმნილი იქნებოდა ვინი პუჰის ფრანჩაიზის პერსონაჟების მიხედვით, რომელიც მსგავსი სახის იქნებოდა, როგორიცაა: 2010 წლის ''[[ალისა საოცრებათა ქვეყანაში (2010 წლის ფილმი)|ალისა საოცრებათა ქვეყანაში]]'', 2014 წლის ''[[მალეფისენტი]]'' და 2015 [[კონკია (2015 წლის ფილმი)|კონკია.]] ალექს როს პერი დაიქირავეს სცენარის შესაქმნელად.<ref>{{cite news|first=Mike Jr.|last=Fleming|title=Disney Sets Live-Action 'Winnie The Pooh' Film; Alex Ross Perry To Write|url=https://deadline.com/2015/04/winnie-the-pooh-disney-live-action-feature-alex-ross-perry-1201392427/|access-date=September 17, 2017|website=[[Deadline Hollywood]]|publisher=[[Penske Business Media]]|date=April 2, 2015}}</ref> 2016 წლის 18 ნოემბერს გავრცელდა ინფორმაცია, რომ სტუდიამ დაიქირავა [[მარკ ფორსტერი]] რეჟისორის პოსტზე და ფილმს ''კრისტოფერ რობინი'' უწოდეს. ფილმს ექნებოდა „ჯადოსნური რეალიზმის ძლიერი ელემენტები და იგი მოიცავს ემოციურ მოგზაურობასა გულისამაჩუყებელ თავგადასავალს".<ref>{{cite news|first=Borys|last=Kit|title=Marc Forster to Direct Live-Action Movie About Winnie the Pooh's Pal, 'Christopher Robin' (Exclusive)|work=[[The Hollywood Reporter]]|publisher=[[Prometheus Global Media]]|url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marc-forster-direct-disneys-live-action-winnie-pooh-movie-948831|access-date=September 17, 2017|date=November 18, 2016}}</ref> 2017 წლის 1 მარტს ტომ მაკარტი დაიქირავეს არსებული სცენარის დასარედაქტირებლად.<ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2017/film/awards/spotlight-tom-mccarthy-disney-christopher-robin-movie-1202000303/|title='Spotlight's' Tom McCarthy to Re-Write Disney's Live-Action 'Christopher Robin'|publisher=[[Penske Business Media]]|access-date=September 17, 2017}}</ref> === გადაღებები === ფილმის ძირითადი გადაღებები დაიწყო 2017 წლის აგვისტოს დასაწყისში, [[გაერთიანებული სამეფო|გაერთიანებულ სამეფოში]]<ref>{{cite news|first=Nia|last=Daniels|title=Disney's Christopher Robin starts filming in the UK|url=http://www.kftv.com/news/2017/08/09/disneys-christopher-robin-starts-filming-in-the-uk-|access-date=September 17, 2017|work=[[Kemps Film and TV Production Services Handbook|KFTV]]|publisher=Media Business Insight|date=August 9, 2017}}</ref><ref>{{cite news|first=Callum|last=Wilson|title=Disney is shooting a film in Dover and you could be a paid extra|publisher=[[Local World]]|url=http://www.kentlive.news/disney-is-shooting-a-feature-film-in-dover-and-you-could-get-paid-to-star-as-an-extra/story-30472274-detail/story.html|access-date=September 17, 2017|work=Kent Live|date=August 7, 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170807183030/http://www.kentlive.news/disney-is-shooting-a-feature-film-in-dover-and-you-could-get-paid-to-star-as-an-extra/story-30472274-detail/story.html|archivedate=აგვისტო 7, 2017}}</ref><ref name="ArtertonNotCast2">{{cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/news/gemma-arterton-no-longer-talks-join-christopher-robin-1016138|first=Borys|last=Kit|title=Gemma Arterton No Longer In Talks to Join 'Christopher Robin'|work=[[The Hollywood Reporter]]|publisher=[[Prometheus Global Media]]|date=June 22, 2017|access-date=September 17, 2017}}</ref> და დასრულდა 2017 წლის 4 ნოემბერს. ფილმის სცენების უდიდესი ნაწილი გადაიღეს აშდაუნის ტყეში, ასევე უინძორის დიდ პარკში, შეპერტონის კინოსტუდიებში და [[დუვრი|დოვერის]] სანაპიროზე.<ref name="prodnotes2">{{Cite web|url=http://www.wdsmediafile.com/media/ChristopherRobin/writen-material/ChristopherRobin5b5a465f530ff.pdf|title=''Christopher Robin'' Press Kit|publisher=[[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios]]|accessdate=დეკემბერი 30, 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190422113651/http://www.wdsmediafile.com/media/ChristopherRobin/writen-material/ChristopherRobin5b5a465f530ff.pdf|archivedate=აპრილი 22, 2019}}</ref> === მუსიკალური გაფორმება === ჯოჰან ჯოჰანსონი დაიქირავეს ფილმისთვის მუსიკალური კომპოზიციის შესაქმელად, გარდაცვალებამდე ცოტა ხნით ადრე, 2018 წლის 9 თებერვალს. <ref>{{Cite journal|url=https://www.hollywoodreporter.com/news/johann-johannssons-death-leaves-friends-shocked-questions-unanswered-1084815|title=Johann Johannsson's Death Leaves Friends Shocked, Questions Unanswered|access-date=May 7, 2018|publisher=[[Prometheus Global Media]]}}</ref> ფილმი ეძღვნება მის ხსოვნას. <ref name="prodnotes3">{{Cite web|url=http://www.wdsmediafile.com/media/ChristopherRobin/writen-material/ChristopherRobin5b5a465f530ff.pdf|title=''Christopher Robin'' Press Kit|publisher=[[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios]]|accessdate=დეკემბერი 30, 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190422113651/http://www.wdsmediafile.com/media/ChristopherRobin/writen-material/ChristopherRobin5b5a465f530ff.pdf|archivedate=აპრილი 22, 2019}}</ref> მუსიკალური კომპოზიცია საბოლოოდ შექმნა ჯონ ბრაიონმა <ref>{{Cite web|url=http://filmmusicreporter.com/2018/05/24/jon-brion-to-score-marc-forsters-christopher-robin/|title=Jon Brion to Score Marc Forster's 'Christopher Robin' - Film Music Reporter|access-date=January 12, 2019}}</ref> და ჯეფ ზანელიმ.<ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/GeoffZanelli/status/1018999820415975424|title=I'm happy I could step into the Hundred Acre Wood and be part of this special movie! Loved spending time with these three, and working alongside the uber-talented Jon Brion. Christopher Robin comes out August 3rd! — Geoff Zanellipic.twitter.com/jUP8PdaN6G|publisher=[[Twitter]]|access-date=January 12, 2019}}</ref> == რესურსები ინტერნეტში == {{ოფიციალური|https://movies.disney.com/christopher-robin}} {{Imdb სათაური|4575576}} == სქოლიო == <references responsive="" /> [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] [[კატეგორია:ფილმები ვინი პუჰის შესახებ]] [[კატეგორია:ამერიკული კომედიურ-დრამატული ფილმები]] [[კატეგორია:მარკ ფორსტერის ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული ფილმები]] [[კატეგორია:ინგლისურენოვანი ფილმები]] [[კატეგორია:2018 წლის ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული საბავშვო ფენტეზი ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული საბავშვო სათავგადასავლო ფილმები]] [[კატეგორია:Walt Disney Pictures-ის ფილმები]] dtpp441wu8bv1nj5rz637sh5vr1fxua პია კრამლინგი 0 501238 4821755 4734609 2025-06-28T09:35:15Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821755 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მოჭადრაკე | სახელი = პია კრამლინგი | სურათი = Pia_Cramling.jpg | სურათისზომა = | წარწერა = 2008 წელი, კალითეა. ევროპის ქალთა საკლუბო თასი | დაბადების სახელი = | მეტსახელი = | ქვეყანა = {{დროშა|შვედეთი}} | ეროვნება = [[შვედი]] | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1963|23|04}} | დაბადების ადგილი = [[სტოკჰოლმი]], [[შვედეთი]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | წოდება = [[დიდოსტატი (ჭადრაკი)|დიდოსტატი]] 1992 | მაქსიმალური რეიტინგი = 2550 (ოქტომბერი 2008) | ფიდე რეიტინგი = 2459 (თებერვალი 2021)<ref>[https://ratings.fide.com/profile/1700030].PROFILE INFO Cramling, Pia.</ref> | ჯილდოები და პრემიები = | საიტი = }} '''პია კრამლინგი''' ({{lang-en|Pia Ann Rosa-Della Cramling}}, {{lang-sv|Pia Cramling}}; დ. [[22 აპრილი]], [[1963]], [[სტოკჰოლმი]], [[შვედეთი]]) — [[შვედები|შვედი]] მოჭადრაკე, ევროპის ორგზის ჩემპიონი ქალთა შორის (2003, 2010).<ref>[https://en.chessbase.com/post/rijeka-nepomniachtchi-cramling-european-champions].Rijeka: Nepomniachtchi, Cramling European champions.</ref> საჭადრაკო ოსკარის მფლობელი (1983). 1992 წელს დიდოსტატის წოდება მიიღო და იმ დროსითვის გახდა მეხუთე ქალი ვისაც ეს პატივი ერგო. 1980-იანი წლებიდან იყო ერთ-ერთი უძლიერესი ქალი მოჭადრაკე და [[ფიდე|ფიდეს]] ქალთა რეიტინგში სამჯერ იყო პირველ ადგილზე. 1984 წლის იანვარში,<ref>[http://www.olimpbase.org/Elo/Elo198401e.html].FIDE Rating List :: January 1984.</ref> ივლისში<ref>[http://www.olimpbase.org/Elo/Elo198407e.html].FIDE Rating List :: July 1984.</ref> და 1986 წლის იანვარში.<ref>[http://www.olimpbase.org/Elo/Elo198601e.html].FIDE Rating List :: January 1986.</ref> 1992 წელს საერთო რეიტინგში 178-ე ადგილს იკავებდა. ==ბიოგრაფია== [[შვედეთი|შვედეთის]] ჩემპიონი გოგონებში 1976 წელს გახდა. ევროპის ახალგაზრდულში (1982/1983) მე-6-11-ე ადგილები აიღო.1980-იან წლებში იყო შვედეთის უძლიერესი მოჭადრაკე და 1987 წელს მამაკაცების ჩემპიონატში მეორე-მესამე ადგილები გაიყო. ვაჟთა ტურნირებზე საერთაშორისო შეჯიბრებებშიც გამოდიოდა, 1983 წელს [[კოპენჰაგენი|კოპენჰაგენში]] მესამე-მეოთხე ადგილებზე გავიდა, გაუსდალში მეოთხე-მერვე, [[სტოკჰოლმი|სტოკჰოლმში]] (1983/1984) მესამე-მეექვსე, [[რეიკიავიკი|რეიკიავიკში]] (1984) - მეხუთე-მეექვსე, იმავე წელს ბილში მეექვსე-მერვე. ქალებში უფრო უკეთესი შედეგები ჰქონდა. 1984 წელს [[თბილისი|თბილისში]] მე-6 იყო, ხოლო იმავე წელს ბარსელონაში იპირველა. იმარჯვა მომდევნო წელსაც სმედერევსკა-პალანკაში, სადაც ყველას აჯობა. კრამლინგი [[ჟუჟა პოლგარი|ჟუჟა პოლგარის]] მსგავსად (რომელიც მამაკაცთა ტურნირებზე გამოსვლას ამჯობინებდა) 2000 წლამდე იყო ერთადერთი მანდილოსანი რომელიც მსოფლიოს ჩემპიონატის მოუგებლად გახდა [[დიდოსტატი (ჭადრაკი)|დიდოსტატი]]. კრამლინგის აზრით ჩემპიონი მარტო ვერ გახდები და ამისთვის გუნდი და ხელშეწყობაა საჭირო, ამიტომაც ეს ჭადრაკში უფრო ძლიერ და განვითარებულ ქვეყნებს გამოსდით. ისინი თავიათ მოჭადრაკეებს უფრო უკეთ ამზადებენ და წარმოაჩენენ გათამაშებაზე. მიუხედავად ამისა, კრამლინგი ოთხჯერ იყო ახლოს სანუკვარ ჯილოდოსთან. 1986 და 1996 წელს როგორც კანდიდატი, ხოლო 2008 და 2015-ში ნახევარფინალში იასპარეზა. ასეთმა კარგმა თამაშმა და ქულებმა საშუალება მისცა ფიდეს ქალთა გრან-პრიზე ეასპარეზა 2009-2011 და 2015-2016 წლებში. 2006 წელს ბილში Accentus Ladies Tournament მოიგო,<ref>[https://en.chessbase.com/post/the-remarkable-alexander-morozevich-wins-biel].The remarkable Alexander Morozevich wins Biel.</ref> ხოლო 2003 და 2010 წლებში ევროპის ჩემპიონატზე იპირველა. ==შვედეთის ნაკრები== ნაკრების შემადგენლობაში ოლიმპიადაზე პირველ დაფაზე თამაშობდა, თუმც საუკეთესო შედეგი [[ლუცერნი|ლუცერნში]] 1982 წელს, ქალთა შორის გუნდური მე-7 ადგილია. სამაგიეროდ იყოჩაღა ინდივიდუალურად. 1984 წელს [[თესალონიკი|თესალონიკში]] 13 შესაძლებლობიდან 10,5 ქულა დააგროვა და პირველ დაფაზე მცირე ოქროც მოიგო. ოთხი წლის შემდეგ ოლიმპიადას კვლავ თესალონიკმა უმასპინძლა და კრამლინგმა პირველ დაფაზე ისევ ოქრო მოიგო. 14 შესაძლებლობიდან 12,5 ქულა დააგროვა. კრამლინგი შვედეთის ვაჟთა ნაკრების შემადგენლობაშიც ასპარეზობდა ოლიმპიადებზე და ევროპის გუნდურ ჩემპიონატებზე. ==კლუბი== ევროპის საკლუბო ჩემპიონატში Cercle d'Echecs Monte Carlo-ში გამოდიოდა და ოქროს მედალი 7-ჯერ მოიპოვა. (2007, 2008, 2010, 2012, 2013, 2016, 2018 წლებში) ==ქალთა მსოფლიოს ჩემპიონატი== ===1986=== მსოფლიოს ჩემპიონატის ციკლში მონაწილეობა 1985 წელს დაიწყო. [[ჰავანა|ჰავანაში]] საერთაშორისო ზონალურ ტურნირზე, შვეიცარიული სისტემით, 14 მონაწილეს შორის 8,5 ქულით მესამეზე გავიდა და მომდევნო წელს 8 ქალიან კანდიდატთა ტურნირის საგზურიც მიიღო, რომლის გამარჯვებულიც მსოფლიოს ჩემპიონს ტიტულისთვის დაუპირისპირდებოდა. შეჯიბრი მომდევნო წელს [[მალმე|მალმეში]] წრიული სისტემით გაიმართა და შვედმა 7 ქულით მეოთხე ადგილი დაიკავა. ===1996=== საერთაშორისო ზონალური ტურნირზე 1993 წელს [[ჯაკარტა|ჯაკარტაში]], 39 მოჭადრაკეს შორის პიამ მე-6 ადგილი დაიკავა და კანდიდატთა ტურნირის საგზურიც მიიღო. 9 კანდიდატი 1994 წელს [[ტილბურგი|ტილბურგში]] დაუპირისპირდნენ ერთმანეთს. კრამლინგმა 8,5 ქულით მესამე ადგილი დაიკავა და ცოტა დააკლდა მომდევნო ეტაპზე გასასვლელად. პირველ მეორეზე გასულმა მოჭადრაკეებმა და ფინალური მატჩი ითამაშეს და გამარჯვებულიც მსოფლიოს ჩემპიონს დაუპირისპირდა. ===1999=== წინა კანდიდატთა ტურნირზე მესამე ადგილის დაკავებისთვის, მომდევნო საჩემპიონი ციკლში, ზონალური გამოატოვებინეს და პირდაპირ კანდიდატებზე დაუშვეს, სადაც 10 მონაწილეს შორის 8,5 ქულით მე-8 ადგილს დასჯერდა. ===2000=== 2000 წელს ფიდემ ქალთა მსოფლიოს ჩემპიონატის წესები შეცვალა და ჩემპიონის გამოსავლენად 64 ქალიანი ტურნირი დაგეგმა, სადაც შეჯიბრი ნოკაუტ-სისტემით მიმდინარეობდა. კრამლინგი [[ნიუ-დელი|ნიუ-დელიში]] მეექვსე ნომერი იყო და მეორე წრემდე მივიდა. [[უნგრელები|უნგრელი]] ნიკოლეტა ლაკოსის (4:3) ძლევის შემდეგ ელენა ზაიაცთან 0,5:1,5 დამარცხდა. ===2004=== რეიტინგით ისევ მეექვსე იყო [[ელისტა|ელისტაში]], და სამი ეტაპის გადალახვა შეძლო. ჯერ ანა ჰაჰნის სძლია 1,5:0,5, შემდეგ [[სომხები|სომეხი]] ლილიტ მკრტჩიანი 1,5:0,5 დაამარცხა, მაგრამ შემდეგ [[ლიეტუველები|ლიეტუველ]] [[ვიქტორია ჩმილიტე|ვიკტორია ჩმილიტთან]] დამარცხდა 2:4. ===[[ქალთა მსოფლიო ჩემპიონატი ჭადრაკში 2006|2006]]=== ისევ მეორე ეტაპზე გააჩერეს [[ეკატერინბურგი|ეკატერინბურგში]], სადაც მე-3 ნომრად იყო განთესილი. პირველ ეტაპზე [[ეგვიპტელები|ეგვიპტელ]] ფაბინა ბასტა სოჰაირს მოუგო 2:0, თუმც პენ ჩაოცინთან დამარცხდა 0,5:1,5 ===2008=== ნახევარფინალამდე მივიდა [[ნალჩიკი|ნალჩიკში]], სადაც მე-5 ნომრად იყო განთესილი. ერთნაირი ანგარიშებით 1,5:0,5 ჩამოიცილა [[ვენესუელელები|ვენესუელელი]] სარაი სანჩეს კასტილიო, ჩინელები ტან ჟონგი და რუან ლუფეი, [[ბულგარელი]] [[ანტოანეტა სტეფანოვა]] და ნახევარფინალში მომავალ ჩემპიონ რუს [[ალეკსანდრა კოსტენიუკი|ალეკსანდრე კოსტენიუკთან]] გამოვარდა 0,5:1,5. ===2010=== მეცხრე ნომერი იყო [[ანთაქია|ანთაქიაში]] და პირველივე მატჩში [[თურქები|თურქ]] ბეთულ გემრე ილდიზისგან ძლეულ იქნა 0,5:1,5 ===2012=== მეორე ეტაპიდან გამოვარდა [[ხანტი-მანსიისკი|ხანტი-მანსიისკში]], სადაც მე-10 ნომერი იყო. პირველ წრეში [[ირანელები|ირანელი]] შაიესტეჰ გადერ პოური დაამარცხა 2:0, თუმც შემდეგ [[ამერიკელები|ამერიკელ]] ირინა კრუშთან 1:3 წააგო. ===2015=== ნახევარფინალს უწია [[სოჭი (ქალაქი)|სოჭში]], სადაც მე-11 იყო. ჯერ ირანელ მიტრა ჰეჟაზიპოურს მოუგო 2:0, შემდეგ შოტლანდიის სახელით მოასპარეზე [[ქეთევან არახამია-გრანტი|ქეთევან არახამია-გრანტს]] 1,5:0,5. მესამე ეტაპზე რუსი ვალენტინა გუნინა გამოაგდო 1,5:0,5 და მეოთხედან უკრაინელი [[ანა მუზიჩუკი|ანა მუზიჩუკიც]] მიაყოლა 3,5:2,5, თუმც ნახევარფინალში რუსმა ნატალია პოგონინამ გამოაგდო 1,5:2,5. ===2017=== მე-19 ნომერი იყო [[თეირანი|თეირანში]] და ორი ეტაპი გაიარა. ჯერ აშშ-ელ კატერინა ნემცოვას სძლია 1,5:0,5, შემდეგ [[გერმანელი|გერმანელ]] ელიზაბეტ პეტცს 3:1, ხოლო მესამეში [[ალეკსანდრა კოსტენიუკი|კოსტენიუკთან]] გამოვარდა 2:4. ===ფიდეს ქალთა გრან-პრი=== კარგი თამაშის წყალობით ორჯერ გრან-პრის საგზური მოიპოვა, რომლის გამარჯვებულიც მსოფლიოს ჩემპიონს ტიტულისთვის დაუპირისპირდებოდა. 2009-2011 წლის გათამაშებაში ოთხ ტურნირზე იასპარეზა, თუმც 20 ქალში მე-10 ადგილს დასჯერდა. 20015-2016 წლებში სამ ტურნირზე გამოვიდა, თუმც უშედეგოდ. 21 გოგოში მე-17 ადგილზე გავიდა. ==ოჯახი== კრამლინგი ცოლად გაყვა ესპანელ დიდოსტატ ხუან მანუელ ბელონ ლოპესს და რამდენიმე წელი ესპანეთშიც გადაცხოვრდა, მაგრამ შემდეგ კვლავ შვედეთს დაუბრუნდა. 2002 წელს მათ შეეძინათ გოგონა, ანა კრამლინგ-ბელონი,<ref>[https://ratings.fide.com/profile/32009232].Cramling Bellon, Anna.</ref> რომელიც ფიდეს ოსტატია ქალთა შორის. იგი 2006 წელს ბაქოში საჭადრაკო ოლიმპიადაზე შვედეთის ქალთა ნაკრების შემადგენლობაში სათადარიგო დაფაზე თამაშობდა.<ref>[https://chesshive.com/2016/09/the-family-team-of-sweden/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221109115519/https://chesshive.com/2016/09/the-family-team-of-sweden/ |date=2022-11-09 }}.The Family Team of Sweden.</ref> მისი თამაშის რეპორტაჟი ანას [[ტვიტერი|ტვიტერზე]] მიმდინარეობდა.<ref>[https://www.twitch.tv/annacramling].</ref> ==ლიტერატურა== * Шахматы: энциклопедический словарь / гл. ред. А. Е. Карпов. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — С. 180—181. — 621 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-005-3. ==სქოლიო== {{reflist}} ==რესურსები ინტერნეტში== *https://www.365chess.com/players/Pia_Cramling *https://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=14280 *https://ratings.fide.com/profile/1700030 *https://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=14280 *http://www.olimpbase.org/playersw/jz1xrvfd.html *http://www.olimpbase.org/players/jz1xrvfd.html {{DEFAULTSORT:კრამლინგი, პია}} [[კატეგორია:მსოფლიო ჩემპიონატი ჭადრაკში ქალთა შორის]] [[კატეგორია:ჭადრაკის დიდოსტატები ქალთა შორის]] [[კატეგორია:ჭადრაკის დიდოსტატები]] 5nvt8k223zl20dqwscdkknwh689c142 ნავარის მუნიციპალიტეტები 0 507744 4821675 4700358 2025-06-27T19:39:22Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 2 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821675 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Localización_de_Navarra.svg|300px|მინი|ნავარის მდებარეობა ესპანეთის რუკაზე]] [[ესპანეთის ავტონომიური გაერთიანება]] და [[ესპანეთის პროვინციები|პროვინცია]] [[ნავარა]] ({{lang-es|Navarra}}, {{lang-eu|Nafarroa Garaia}}) შედგება 272 მუნიციპალიტეტისაგან. ნავარამ ავტონომიური გაერთიანების სტატუსი მიიღო [[1978]] წლის კონსტიტუციის თანახმად.<ref>{{Cite web |url=http://vivovoco.astronet.ru/VV/LAW/SPAIN.HTM#83 |title=ესპანეთის კონსტიტუცია, მუხლი მერვე, „სახელმწიფოს ტერიტორიული მოწყობა“ |accessdate=2020-11-17 |archive-date=2020-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200511193517/http://vivovoco.astronet.ru/VV/LAW/SPAIN.HTM#83 |dead-url=no }}</ref> ესპანეთის ადგილობრივი თვითმმართველობის კანონის ({{lang-es|Ley reguladora de las Bases del Régimen Local}}) თანახმად მუნიციპალიტეტი წარმოადგენს სახელმწიფოს ტერიტორიული მოწყობის ძირითად სუბიექტს, რომლის ძირითადი ელემენტებია ტერიტორია, მოსახლეობა და ადგილობრივი ადმინისტრაცია. თითოეულ მუნიციპალიტეტს აქვს საბჭო, კომისია (მინისტრთა კაბინეტის მსგავსი) და მერი (ალკალდი). მუნიციპალური საბჭოს წევრებს ირჩევენ პროპორციული არჩევნების გზით.<ref>[http://noticias.juridicas.com/base_datos/Admin/l7-1985.html Ley 7/1985, de 2 de abril, Reguladora de las Bases del Régimen Local] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201029162123/http://noticias.juridicas.com/base_datos/Admin/l7-1985.html |date=2020-10-29 }} art.11</ref><ref>{{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Spain/Government-and-society#ref70305|title=Spain. Local government|publisher=''britannica.com''|lang=en|accessdate=2020-11-17|archive-date=2020-09-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20200914224528/https://www.britannica.com/place/Spain/Government-and-society#ref70305|dead-url=no}}</ref> ნავარის მუნიციპალიტეტები ერთიანდებიან შემდეგ კომარკაში: [[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]], [[აიოსის კომარკა|აიოსი]], [[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]], [[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]], [[ბასტანის კომარკა|ბასტანი]], [[ვალდისარბეს კომარკა|ვალდისარბე]], [[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]], [[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]], [[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]], [[ლუმბიერის კომარკა|ლუმბიერი]], [[ნორტე-დე-არალარის კომარკა|ნორტე-დე-არალარი]], [[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]], [[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]], [[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]], [[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]], [[სინკო-ვილიასის კომარკა|სინკო-ვილიასი]], [[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]], [[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]], [[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]] და [[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]] ნავარის ავტონომიური გაერთიანების ფართობია 10 391 კმ² და [[2019]] წლის მონაცემებით მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 661 197 მაცხოვრებელს.<ref name="ine.es"></ref> დედაქალაქია [[პამპლონა]], რომელიც ასევე მოსახლეობის მიხედვით ყველაზე დიდი მუნიციპალიტეტია. ფართობით ყველაზე დიდი მუნიციპალიტეტია [[ბასტანი]] (373,55 კმ²), ხოლო ყველაზე პატარა — [[ვილიავა]] (1,06 კმ²)<ref name="infolaso"></ref>. ==მუნიციპალიტეტების სია== {| class="sortable wikitable" style="text-align: center; font-size: 95%" |- !class="unsortable"|სახელწოდება !class="unsortable"|ფოტო !class="unsortable"|გერბი !ფართობი (კმ²)<ref name="infolaso">{{cite web|url=https://www.infolaso.com/geografia/114-geografia-de-espana/1159-extension-geografica-de-los-municipios-de-asturias.html|title=Extensión Geográfica de los Municipios de Asturias|author=|lang=es|date=|work=|publisher=infolaso.com|description=список муниципалитетов Астурии по площади|accessdate=2020-11-18|archive-date=2020-11-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233218/https://www.infolaso.com/geografia/114-geografia-de-espana/1159-extension-geografica-de-los-municipios-de-asturias.html|dead-url=no}}</ref> !მოსახლეობა (2019)<ref name="ine.es">{{cite web|url=https://www.ine.es/jaxiT3/Datos.htm?t=2886#!tabs-tabla|title=Asturias: Población por municipios y sexo|publisher=''ine.es''|lang=es|accessdate=2020-11-18}}</ref> !class="unsortable"|კოორდინატები !კომარკა !class="unsortable"|რუკა !class="unsortable"|სქოლიო |-align="center" |[[აბაიგარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Abáigar'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Abaigar''</small> |align=center|[[ფაილი:Abáigar 01.jpg|170px|[[Абайгар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Abaigar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Абайгар]]]]||4,9||82||{{coord|42.64843745730941|-2.1412811161100986}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Abaigar.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2106|title=Abáigar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155030/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2106|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[აბარსუსა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Abárzuza'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Abartzuza''</small> |align=center|[[ფაილი:Monasterio de Santa María la Real de Iranzu. Abárzuza.jpg|170px|[[Абарсуса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Abárzuza.svg|80px|Герб муниципалитета [[Абарсуса]]]]||14,7||544||{{coord|42.725972816212455|-2.0220218621316928}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Abarzuza.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2124|title=Abartzuza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201013070646/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2124|archivedate=2020-10-13}}</ref> |-align="center" |[[აბაურეა-ალტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Abaurrea Alta'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Abaurregaina''</small> |align=center|[[ფაილი:Abaurregaina.jpg|170px|[[Абаурреа-Альта]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aezkoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Абаурреа-Альта]]]]||21,36||127||{{coord|42.90345383140431|-1.2080877314426044}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Abaurrea Alta.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.animsa.es/abaurreaalta|title=Официальный сайт муниципалитета Абаурреа-Альта|publisher=''animsa.es/abaurreaalta''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://archive.today/20121218014454/http://www.animsa.es/abaurreaalta|archivedate=2012-12-18}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2133|title=Abaurregaina/Abaurrea Alta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210305013400/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2133|archivedate=2021-03-05}}</ref> |-align="center" |[[აბაურეა-ბახა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Abaurrea Baja'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Abaurrepea''</small> |align=center|[[ფაილი:Abaurrepea 01.JPG|170px|[[Абаурреа-Баха]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aezkoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Абаурреа-Баха]]]]||10,89||31||{{coord|42.909986613041276|-1.2168390187904747}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Abaurrea Baja.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2134|title=Abaurrepea/Abaurrea Baja|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200921103109/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2134|archivedate=2020-09-21}}</ref> |-align="center" |[[აბერინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Aberin''</small> |align=center|[[ფაილი:Iglesia de San Juan Bautista - Aberin (Navarra) 1.jpg|170px|[[Аберин]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aberin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Аберин]]]]||21,25||340||{{coord|42.61969467906271|-2.0125721719343233}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Aberin.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2168|title=Aberin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210131124602/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2168|archivedate=2021-01-31}}</ref> |-align="center" |[[აბლიტასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ablitas''</small> |align=center|[[ფაილი:Ablitas49.JPG|170px|[[Аблитас]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ablitas.svg|80px|Герб муниципалитета [[Аблитас]]]]||77,48||2484||{{coord|41.97236297817085|-1.6428290179810388}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Ablitas.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.ablitas.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Аблитас|publisher=''ablitas.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2178|title=Ablitas|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210129180721/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2178|archivedate=2021-01-29}}</ref> |-align="center" |[[ადიოსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Adiós''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista de Adiós, Navarra.jpg|170px|[[Адиос]]]]||[[ფაილი:Escudo de Adiós.svg|80px|Герб муниципалитета [[Адиос]]]]||8,3||152||{{coord|42.68716292398873|-1.7355286486391224}}||[[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Adios.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2305|title=Adiós|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210130055319/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2305|archivedate=2021-01-30}}</ref> |-align="center" |[[აგილარ-დე-კოდესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Aguilar de Codés''</small> |align=center|[[ფაილი:Aguilar de Codés. Navarra. Spanien.jpg|170px|[[Агилар-де-Кодес]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aguilar de Codes.svg|80px|Герб муниципалитета [[Агилар-де-Кодес]]]]||18,16||66||{{coord|42.612944746120704|-2.389526016111326}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Aguilar de Codes.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2443|title=Aguilar de Codés|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155124/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2443|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[აიბარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Aibar'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Oibar''</small> |align=center|[[ფაილი:2015 oibar 001.JPG|170px|[[Айбар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aibar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Айбар]]]]||43,96||794||{{coord|42.591224606394434|-1.3600723682402858}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Aibar.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.aibar.org/|title=Официальный сайт муниципалитета Айбар|publisher=''aibar.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2504|title=Aibar/Oibar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428010951/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2504|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ალიინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Allín''</small> |align=center|[[ფაილი:Allín - Centro de Salud 01.jpg|170px|[[Альин]]]]||[[ფაილი:Escudo de Allin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Альин]]]]||43||874||{{coord|42.71511723348691|-2.072916433296702}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Allin.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3095|title=Allín/Allin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082209/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3095|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ალიო (მუნიციპალიტეტი)|ალიო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Allo''</small> |align=center|[[ფაილი:Allo, Navarra3.jpg|170px|[[Альо (муниципалитет)|Альо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Allo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Альо (муниципалитет)|Альо]]]]||36,3||960||{{coord|42.567817160737924|-2.0198160198079593}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Allo.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3097|title=Allo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201025190712/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3097|archivedate=2020-10-25}}</ref> |-align="center" |[[ალსასუა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Alsasua'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Altsasu''</small> |align=center|[[ფაილი:Alsasua - Iglesia de Nuestra Señora de la Asuncion 01.jpg|170px|[[Альсасуа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Alsasua2.svg|80px|Герб муниципалитета [[Альсасуа]]]]||26,8||7465||{{coord|42.89491313937146|-2.168940808150086}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Alsasua.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.alsasua.net/|title=Официальный сайт муниципалитета Альсасуа|publisher=''alsasua.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210129112058/http://www.alsasua.net/|archivedate=2021-01-29}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2965|title=Altsasu/Alsasua|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201130135143/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=2965|archivedate=2020-11-30}}</ref> |-align="center" |[[ამესკოა-ბახა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Améscoa Baja'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ameskoabarren''</small> |align=center|[[ფაილი:Bakedanoko eliza - ameskoabarren.jpg|170px|[[Амескоа-Баха]]]]||[[ფაილი:Escudo de Amescoa Baja.svg|80px|Герб муниципалитета [[Амескоа-Баха]]]]||46,8||711||{{coord|42.772442899054795|-2.1335265467886435}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Amescoa Baja.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3152|title=Améscoa Baja|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428005719/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3152|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ანსინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ancín''</small> |align=center|[[ფაილი:Ancín 01.jpg|170px|[[Ансин]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ancín.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ансин]]]]||8,8||338||{{coord|42.661068964374394|-2.1899998430975054}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Ancin.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.ancin-antzin.com|title=Официальный сайт муниципалитета Ансин|publisher=''ancin-antzin.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3225|title=Ancín, Antzin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200927025105/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3225|archivedate=2020-09-27}}</ref> |-align="center" |[[ანდოსილია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Andosilla''</small> |align=center|[[ფაილი:Andosilla.jpg|170px|[[Андосилья]]]]||[[ფაილი:Escudo de Andosilla.svg|80px|Герб муниципалитета [[Андосилья]]]]||51,51||2784||{{coord|42.377810644690655|-1.9442136044731035}}||[[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Andosilla.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.andosilla.net/|title=Официальный сайт муниципалитета Андосилья|publisher=''andosilla.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3269|title=Andosilla|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200922002850/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3269|archivedate=2020-09-22}}</ref> |-align="center" |[[ანსოაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ansoáin'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Antsoain''</small> |align=center|[[ფაილი:Ansoáin desde las murallas.JPG|170px|[[Ансоайн]]]]||[[ფაილი:Escudo Ansoáin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ансоайн]]]]||2||10 836||{{coord|42.833909782421635|-1.6391197928108059}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.ansoain.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Ансоайн|publisher=''ansoain.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3362|title=Ansoáin, Antsoain|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210427234915/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3362|archivedate=2021-04-27}}</ref> |-align="center" |[[ანუე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Anue''</small> |align=center|[[ფაილი:Anué - Olagüe 02.jpg|170px|[[Ануэ]]]]||[[ფაილი:Escudo de Salinas de Oro.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ануэ]]]]||61,4||481||{{coord|42.960741033916854|-1.6169643393919944}}||[[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Anue.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]|| |-align="center" |[[ანიორბე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Añorbe''</small> |align=center|[[ფაილი:Añorbe.jpg|170px|[[Аньорбе]]]]||[[ფაილი:Escudo Añorbe (con casco).svg|80px|Герб муниципалитета [[Аньорбе]]]]||24,1||595||{{coord|42.658250128209|-1.71382663450313}}||[[ვალდისარბეს კომარკა|ვალდისარბე]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Añorbe.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.anorbe.es/es/|title=Официальный сайт муниципалитета Аньорбе|publisher=''anorbe.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081201192644/http://www.anorbe.es/es/|archivedate=2008-12-01}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3441|title=Añorbe|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200820105845/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3441|archivedate=2020-08-20}}</ref> |-align="center" |[[აოისი (ნავარა)|აოისი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Aoiz''</small> |align=center|[[ფაილი:3 Ardanatz Iriso Itzagaondoa Agoitz Itoiz.jpg|170px|[[Аойс (Наварра)|Аойс]]]]||||13,2||2777||{{coord|42.78573564716826|-1.3680648866677172}}||[[აიოსის კომარკა|აიოსი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.aoiz.es|title=Официальный сайт муниципалитета Аойс|publisher=''aoiz.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3446|title=Aoiz/Agoitz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127200624/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3446|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[არაისი (ნავარა)|არაისი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Araiz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Araitz''</small> |align=center|[[ფაილი:Arribe.JPG|170px|[[Арайс (Наварра)|Арайс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Araiz.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арайс (Наварра)|Арайс]]]]||39,3||523||{{coord|43.034842531640784|-1.9841573639683525}}||[[ნორტე-დე-არალარის კომარკა|ნორტე-დე-არალარი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Araitz.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3548|title=Araitz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122010142/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3548|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[არაკილი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Araquil'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Arakil''</small> |align=center|[[ფაილი:Zuhatzu arakil.jpg|170px|[[Аракиль]]]]||[[ფაილი:Escudo de Arakil-Irutzun.svg|80px|Герб муниципалитета [[Аракиль]]]]||52,4||962||{{coord|42.90229999993325|-1.8296506351686235}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Arakil.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3553|title=Arakil|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210121232439/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3553|archivedate=2021-01-21}}</ref> |-align="center" |[[არანარაჩე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Aranarache'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Aranaratxe''</small> |align=center|[[ფაილი:Aranaratxeko pilotalekua eta eliza, Ameskoa Harana, Nafarroa, Euskal Herria. 2015-05-07.jpg|170px|[[Аранараче]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aranache.svg|80px|Герб муниципалитета [[Аранараче]]]]||5,1||70||{{coord|42.77937087191768|-2.2284472474315136}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3581|title=Aranarache|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127184557/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3581|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[არანგურენი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Aranguren''</small> |align=center|[[ფაილი:Mutiloa Aranguren.jpg|170px|[[Арангурен]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aranguren.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арангурен]]]]||40,60||11 306||{{coord|42.78921499796547|-1.6173948105626361}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Aranguren.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.aranguren.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Арангурен|publisher=''aranguren.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3609|title=Aranguren|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210708194544/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3609|archivedate=2021-07-08}}</ref> |-align="center" |[[არანო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Arano''</small> |align=center|[[ფაილი:Arano.JPG|170px|[[Арано]]]]||[[ფაილი:Escudo de Arano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арано]]]]||13,3||116||{{coord|43.19943247386887|-1.8949716970542685}}||[[ნორტე-დე-არალარის კომარკა|ნორტე-დე-არალარი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Arano.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3617|title=Arano|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201009090104/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3617|archivedate=2020-10-09}}</ref> |-align="center" |[[არანასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Aranaz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Arantza''</small> |align=center|[[ფაილი:Arantzako udaletxea 2011-4-27.JPG|170px|[[Аранас]]]]||[[ფაილი:Escudo de Vera de Bidasoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Аранас]]]]||31,2||608||{{coord|43.196413450495136|-1.7262107258897366}}||[[სინკო-ვილიასის კომარკა|სინკო-ვილიასი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.arantza.eus/es/|title=Официальный сайт муниципалитета Аранас|publisher=''arantza.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3583|title=Arantza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122001231/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3583|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[არასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Aras''</small> |align=center|[[ფაილი:Plaza de Aras, Navarra.jpg|170px|[[Арас]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aras.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арас]]]]||17,72||147||{{coord|42.56218646341171|-2.354944531454553}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||[[ფაილი:Arasmapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3642|title=Aras, tres Aras|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201013094043/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3642|archivedate=2020-10-13}}</ref> |-align="center" |[[არბისუ]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Arbizu''</small> |align=center|[[ფაილი:Arbizuko udaletxea.jpg|170px|[[Арбису]]]]||[[ფაილი:Escudo de Arbizu.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арбису]]]]||14||1109||{{coord|42.913922161179634|-2.039425331442245}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3688|title=Arbizu|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210130023908/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3688|archivedate=2021-01-30}}</ref> |-align="center" |[[არსე (ნავარა)|არსე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Arce'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Artzi''</small> |align=center|[[ფაილი:Hórreo de Lusarreta.JPG|170px|[[Арсе (Наварра)|Арсе]]]]||[[ფაილი:Escudo de Arce.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арсе (Наварра)|Арсе]]]]||146,3||262||{{coord|42.85270868801805|-1.3754117940145723}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||[[ფაილი:Arcemap.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3709|title=Arce|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122003510/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3709|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[ლოს-არკოსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Los Arcos''</small> |align=center|[[ფაილი:Los Arcos Harresiko atea.jpg|170px|[[Лос-Аркос]]]]||[[ფაილი:Escudo de Los Arcos.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лос-Аркос]]]]||57,67||1127||{{coord|42.57021756561363|-2.1926789737835404}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Los Arcos.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.losarcos.es/es/|title=Официальный сайт муниципалитета Лос-Аркос|publisher=''losarcos.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140304220455/http://www.losarcos.es/es/|archivedate=2014-03-04}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13428|title=Arcos, Los|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011151/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13428|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[არელიანო (მუნიციპალიტეტი)|არელიანო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Arellano''</small> |align=center|[[ფაილი:Arellano.1.jpg|170px|[[Арельяно (муниципалитет)|Арельяно]]]]||[[ფაილი:Escudo de Arellano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арельяно (муниципалитет)|Арельяно]]]]||16,8||148||{{coord|42.60624086264438|-2.046714987276209}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Arellanomapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3772|title=Arellano|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201011190521/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3772|archivedate=2020-10-11}}</ref> |-align="center" |[[არესო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Areso''</small> |align=center|[[ფაილი:Areso 01.jpg|170px|[[Аресо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Areso.svg|80px|Герб муниципалитета [[Аресо]]]]||12||283||{{coord|43.081045744630956|-1.9518206989059683}}||[[ნორტე-დე-არალარის კომარკა|ნორტე-დე-არალარი]]||[[ფაილი:Aresomapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3789|title=Areso|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210129175921/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3789|archivedate=2021-01-29}}</ref> |-align="center" |[[არგედასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Arguedas''</small> |align=center|[[ფაილი:Arguedas.jpg|170px|[[Аргедас]]]]||[[ფაილი:Escudo de Arguedas.svg|80px|Герб муниципалитета [[Аргедас]]]]||88,4||2287||{{coord|42.176620819244285|-1.598008010583947}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Arguedas.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.arguedas.es/es/|title=Официальный сайт муниципалитета Аргедас|publisher=''arguedas.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090222225338/http://www.arguedas.es/es/|archivedate=2009-02-22}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3831|title=Arguedas|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011214/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3831|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[არია (ნავარა)|არია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Aria''</small> |align=center|[[ფაილი:Horreo.Casa.Etxeberri.JPG|170px|[[Ария (Наварра)|Ария]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aezkoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ария (Наварра)|Ария]]]]||8,7||51||{{coord|42.953521569136605|-1.2674270295933447}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3851|title=Aria|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210614211701/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3851|archivedate=2021-06-14}}</ref> |-align="center" |[[არივე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Arive'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Aribe''</small> |align=center|[[ფაილი:Calle de Arive, Navarra.jpg|170px|[[Ариве]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aezkoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ариве]]]]||4,3||32||{{coord|42.943765658831296|-1.2635078863326497}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3857|title=Aribe|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210613165639/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3857|archivedate=2021-06-13}}</ref> |-align="center" |[[არმანიანსასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Armañanzas''</small> |align=center|[[ფაილი:Armañanzas01.JPG|170px|[[Арманьянсас]]]]||[[ფაილი:Escudo de Armañanzas.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арманьянсас]]]]||12,3||52||{{coord|42.559726066353534|-2.2849444277596147}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||[[ფაილი:Armañanzasmapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.armananzas.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Арманьянсас|publisher=''armananzas.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3940|title=Armañanzas|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210129235503/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=3940|archivedate=2021-01-29}}</ref> |-align="center" |[[არონისი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Arróniz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Arronitz''</small> |align=center|[[ფაილი:Arróniz 01.jpg|170px|[[Арронис]]]]||[[ფაილი:Escudo de Arroniz.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арронис]]]]||55,2||1038||{{coord|42.58884969271341|-2.0912575467950605}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Arronizmapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.arroniz.org|title=Официальный сайт муниципалитета Арронис|publisher=''arroniz.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4175|title=Arróniz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082138/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4175|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[არუასუ]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Arruazu''</small> |align=center|[[ფაილი:Arruazuko kaleak.jpg|170px|[[Арруасу]]]]||[[ფაილი:Escudo de Arruazu.svg|80px|Герб муниципалитета [[Арруасу]]]]||5,7||106||{{coord|42.92188741378762|-1.9989994909601652}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4190|title=Arruazu|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210131085916/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4190|archivedate=2021-01-31}}</ref> |-align="center" |[[არტახონა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Artajona''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista de Artajona, Navarra, España, 2015-01-06, DD 01.JPG|170px|[[Артахона]]]]||[[ფაილი:Escudo de Artajona.svg|80px|Герб муниципалитета [[Артахона]]]]||66,9||1691||{{coord|42.58999029316959|-1.7642239737828622}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Artajona.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.animsa.es/artajona|title=Официальный сайт муниципалитета Артахона|publisher=''animsa.es/artajona''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4210|title=Artajona|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008112220/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4210|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[არტასუ]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Artazu''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista de Artazu, Navarra.jpg|170px|[[Артасу]]]]||[[ფაილი:Escudo de Guirguillano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Артасу]]]]||6||111||{{coord|42.691712838430995|-1.8407107388400679}}||[[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]]||[[ფაილი:Artazumapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4232|title=Artazu|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210207163509/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4232|archivedate=2021-02-07}}</ref> |-align="center" |[[ატესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Atez'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Atetz''</small> |align=center|[[ფაილი:Atetz.jpg|170px|[[Атес]]]]||[[ფაილი:Escudo de Atez.svg|80px|Герб муниципалитета [[Атес]]]]||17,1||225||{{coord|42.969117773281255|-1.7227101977568067}}||[[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4497|title=Atez|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210528054626/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4497|archivedate=2021-05-28}}</ref> |-align="center" |[[ბურგეტე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Burguete'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Auritz''</small> |align=center|[[ფაილი:Auritz - Udaletxea.jpg|170px|[[Бургете]]]]||[[ფაილი:Escudo de Burguete.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бургете]]]]||19,19||227||{{coord|42.989346694219215|-1.335763271236133}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Burguete.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.burguete.es/es/|title=Официальный сайт муниципалитета Бургете|publisher=''burguete.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070625145603/http://www.burguete.es/es/|archivedate=2007-06-25}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5973|title=Auritz/Burguete|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428005725/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5973|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[აიეგი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ayegui'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Aiegi''</small> |align=center|[[ფაილი:Monasterio de Irache, Ayegui. Fachada.jpg|170px|[[Айеги]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ayegui.svg|80px|Герб муниципалитета [[Айеги]]]]||9,6||2395||{{coord|42.65664834723049|-2.0385390756280346}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4634|title=Ayegui|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201013041711/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4634|archivedate=2020-10-13}}</ref> |-align="center" |[[ასაგრა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Azagra''</small> |align=center|[[ფაილი:Azagra11.jpg|170px|[[Асагра]]]]||[[ფაილი:Escudo de Azagra.svg|80px|Герб муниципалитета [[Асагра]]]]||33,52||3840||{{coord|42.30771750396326|-1.8944476296158848}}||[[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Azagra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.azagra.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Асагра|publisher=''azagra.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4662|title=Azagra|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122004344/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4662|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[ასუელო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Azuelo''</small> |align=center|[[ფაილი:Azuelo - panoramio.jpg|170px|[[Асуэло]]]]||[[ფაილი:Escudo de Azuelo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Асуэло]]]]||10,5||26||{{coord|42.597099398724545|-2.303994577477618}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||[[ფაილი:Azuelomapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.azuelo.com|title=Официальный сайт муниципалитета Асуэло|publisher=''azuelo.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4766|title=Azuelo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210130034517/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4766|archivedate=2021-01-30}}</ref> |-align="center" |[[ბაკაიკოა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Bacáicoa'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Bakuaiku''</small> |align=center|[[ფაილი:Bakaiku.JPG|170px|[[Бакайкоа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Bakaiku.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бакайкоа]]]]||11,7||360||{{coord|42.8925417352933|-2.1020716719247674}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Bakaiku.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4839|title=Bakuaiku|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200901074727/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4839|archivedate=2020-09-01}}</ref> |-align="center" |[[ბარანიაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Barañáin'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Barañain''</small> |align=center|[[ფაილი:Barañain 04.jpg|170px|[[Бараньяйн]]]]||[[ფაილი:Escudo de Barañáin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бараньяйн]]]]||1,39||20167||{{coord|42.80455064990087|-1.684439646787506}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.baranain.com|title=Официальный сайт муниципалитета Бараньяйн|publisher=''baranain.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190823200743/http://baranain.com/|archivedate=2019-08-23}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4983|title=Barañáin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210710140059/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4983|archivedate=2021-07-10}}</ref> |-align="center" |[[ბარასოაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Barásoain'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Barasoain''</small> |align=center|[[ფაილი:Birth house of Martín de Azpilicueta in Barásoain, Navarre.jpg|170px|[[Барасоайн]]]]||[[ფაილი:Escudo de Barásoain.svg|80px|Герб муниципалитета [[Барасоайн]]]]||13,94||613||{{coord|42.60345437323162|-1.6466733369956457}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Barasoain.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.barasoain.ne|title=Официальный сайт муниципалитета Барасоайн|publisher=''barasoain.ne''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}{{Dead link|date=აპრილი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4986|title=Barásoain, Barasoain|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210305013042/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=4986|archivedate=2021-03-05}}</ref> |-align="center" |[[ბარბარინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Barbarin''</small> |align=center|[[ფაილი:Barbarin 01.jpg|170px|[[Барбарин]]]]||[[ფაილი:Escudo de Barbarin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Барбарин]]]]||8,53||49||{{coord|42.602108105963296|-2.10131444208012}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5001|title=Barbarin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201010200927/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5001|archivedate=2020-10-10}}</ref> |-align="center" |[[ბარგოტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Bargota''</small> |align=center|[[ფაილი:Bargota.jpg|170px|[[Баргота]]]]||[[ფაილი:Escudo de Bargota.svg|80px|Герб муниципалитета [[Баргота]]]]||25,4||255||{{coord|42.55958186336905|-2.309864600771746}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Bargota.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.bargota.org/|title=Официальный сайт муниципалитета Баргота|publisher=''bargota.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180918185910/http://www.bargota.org/|archivedate=2018-09-18}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5046|title=Bargota|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210131011116/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5046|archivedate=2021-01-31}}</ref> |-align="center" |[[ბარილიასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Barillas''</small> |align=center|[[ფაილი:Barillas, Navarra, España, 2017-05-23, DD 72.jpg|170px|[[Барильяс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Barillas.svg|80px|Герб муниципалитета [[Барильяс]]]]||3||221||{{coord|41.970147619789174|-1.6637429063347278}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Barillasmapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5052|title=Barillas|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428001919/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5052|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ბასაბურუა-მაიორი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Basaburúa Mayor'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Basaburua''</small> |align=center|[[ფაილი:Basaburúa Mayor - Jauntsarats 02.jpg|170px|[[Басабуруа-Майор]]]]||[[ფაილი:Escudo de Basaburúa Mayor.svg|80px|Герб муниципалитета [[Басабуруа-Майор]]]]||82,3||828||{{coord|43.02650619680437|-1.8256487723400716}}||[[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5135|title=Basaburúa Mayor|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201009114529/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5135|archivedate=2020-10-09}}</ref> |-align="center" |[[ბასტანი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Baztán'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Baztan''</small> |align=center|[[ფაილი:Arizkun.jpg|170px|[[Бастан]]]]||[[ფაილი:Escudo de Baztán (con casco).svg|80px|Герб муниципалитета [[Бастан]]]]||373,55||7850||{{coord|43.146700873258965|-1.5171681025986792}}||[[ბასტანის კომარკა|ბასტანი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Baztan.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.baztan.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Бастан|publisher=''baztan.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140911164222/http://www.baztan.es/|archivedate=2014-09-11}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5222|title=Baztán|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127195646/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5222|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[ბეინსა-ლაბაიენი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Beinza-Labayen'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Beintza-Labaien''</small> |align=center|[[ფაილი:Beintza-Labaien. Euskal Herria.JPG|170px|[[Бейнса-Лабайен]]]]||[[ფაილი:Escudo de Beinza-Labayen.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бейнса-Лабайен]]]]||28||217||{{coord|43.08710644574204|-1.7418757362683073}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12484|title=Labaien|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200927034702/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12484|archivedate=2020-09-27}}</ref> |-align="center" |[[ბეირე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Beire''</small> |align=center|[[ფაილი:Beire - Vista general.jpg|170px|[[Бейре]]]]||[[ფაილი:Escudo de Beire.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бейре]]]]||22,25||287||{{coord|42.4546846889642|-1.6216363026229241}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Beiremapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5299|title=Beire|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428021142/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5299|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ბელასკოაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Belascoáin'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Belaskoain''</small> |align=center|[[ფაილი:Belascoaín 02.jpg|170px|[[Беласкоайн]]]]||[[ფაილი:Escudo de Belascoain.svg|80px|Герб муниципалитета [[Беласкоайн]]]]||6||119||{{coord|42.755852289547086|-1.832248453536188}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5320|title=Belascoáin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008094003/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5320|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ვერა-დე-ბიდასოა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Vera de Bidasoa'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Bera''</small> |align=center|[[ფაილი:Berako elizaren inguruak, hegoaldetik ikusita.jpg|170px|[[Вера-де-Бидасоа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Vera de Bidasoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Вера-де-Бидасоа]]]]||35,60||3753||{{coord|43.28191047825538|-1.686968425886753}}||[[სინკო-ვილიასის კომარკა|სინკო-ვილიასი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Bera.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://bera.eus/|title=Официальный сайт муниципалитета Вера-де-Бидасоа|publisher=''bera.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20587|title=Vera de Bidasoa|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122011447/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20587|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[ბერბინსანა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Berbinzana''</small> |align=center|[[ფაილი:Berbinzana.2.Navarra.Spain.JPG|170px|[[Бербинсана]]]]||[[ფაილი:Escudo de Berbinzana.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бербинсана]]]]||13||666||{{coord|42.52643142668554|-1.8340529504922425}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.berbinzana.info|title=Официальный сайт муниципалитета Бербинсана|publisher=''berbinzana.info''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5437|title=Berbinzana|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210208064051/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5437|archivedate=2021-02-08}}</ref> |-align="center" |[[ბერიაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Beriáin'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Beriain''</small> |align=center|[[ფაილი:Beriáin, Navarra.jpg|170px|[[Бериайн]]]]||[[ფაილი:Escudo de Beriáin (con casco).svg|80px|Герб муниципалитета [[Бериайн]]]]||5,43||4113||{{coord|42.734181889495154|-1.644252841890524}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.beriain.es|title=Официальный сайт муниципалитета Бериайн|publisher=''beriain.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5458|title=Beriáin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201012055517/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5458|archivedate=2020-10-12}}</ref> |-align="center" |[[ბერიოპლანო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Berrioplano'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Berriobeiti''</small> |align=center|[[ფაილი:Berrioplano 06.jpg|170px|[[Берриоплано]]]]||[[ფაილი:Escudo Ansoáin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Берриоплано]]]]||26||7457||{{coord|42.85286186049916|-1.6930102124079074}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Berriobeiti.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.berrioplano.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Берриоплано|publisher=''berrioplano.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5503|title=Berrioplano|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210208055309/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5503|archivedate=2021-02-08}}</ref> |-align="center" |[[ბერიოსარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Berriozar''</small> |align=center|[[ფაილი:Berriozar.JPG|170px|[[Берриосар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Berriozar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Берриосар]]]]||2,71||10 651||{{coord|42.835532401161196|-1.6741026124085348}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Berriozar.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.berriozar.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Берриосар|publisher=''berriozar.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5506|title=Berriozar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210208064045/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5506|archivedate=2021-02-08}}</ref> |-align="center" |[[ბერტის-არანა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Bértiz-Arana'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Bertizarana''</small> |align=center|[[ფაილი:Cedro de Bértiz.jpg|170px|[[Бертис-Арана]]]]||[[ფაილი:Escudo de Bértiz-Arana.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бертис-Арана]]]]||39,56||603||{{coord|43.13366465766742|-1.6273679283825675}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Bertizarana.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5543|title=Bertizarana|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200916123015/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5543|archivedate=2020-09-16}}</ref> |-align="center" |[[ბეტელუ]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Betelu''</small> |align=center|[[ფაილი:Betelu1.JPG|170px|[[Бетелу]]]]||[[ფაილი:Escudo de Betelu.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бетелу]]]]||6,9||374||{{coord|43.02557727463233|-1.9805947289477397}}||[[ნორტე-დე-არალარის კომარკა|ნორტე-დე-არალარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5562|title=Betelu|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428010612/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5562|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ვიდაურეტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Vidaurreta'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Bidaurreta''</small> |align=center|[[ფაილი:Bidaurreta 01.jpg|170px|[[Видауррета]]]]||[[ფაილი:Escudo de Bidaurreta.svg|80px|Герб муниципалитета [[Видауррета]]]]||5||164||{{coord|42.77497207075969|-1.8351408130537457}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20675|title=Bidaurreta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201012054457/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20675|archivedate=2020-10-12}}</ref> |-align="center" |[[ბიურუნ-ოლკოსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Biurrun-Olcoz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Biurrun-Olkotz''</small> |align=center|[[ფაილი:Medieval tower at Olcoz (Navarra).JPG|170px|[[Биуррун-Олькос]]]]||[[ფაილი:Escudo de Biurrun-Olcoz.svg|80px|Герб муниципалитета [[Биуррун-Олькос]]]]||15,69||223||{{coord|42.69262116489832|-1.6794994044621474}}||[[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]]||[[ფაილი:Biurrun-olcozmapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5682|title=Biurrun-Olcoz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210710140055/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5682|archivedate=2021-07-10}}</ref> |-align="center" |[[ბუნიუელი (მუნიციპალიტეტი)|ბუნიუელი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Buñuel''</small> |align=center|[[ფაილი:BuñuelFiestas.jpg|170px|[[Буньюэль (муниципалитет)|Буньюэль]]]]||[[ფაილი:Escudo de Buñuel.svg|80px|Герб муниципалитета [[Буньюэль (муниципалитет)|Буньюэль]]]]||36,16||2195||{{coord|41.9802126258907|-1.4422862296271866}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.bunuel.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Буньуэль|publisher=''bunuel.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5948|title=Buñuel|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210305020025/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5948|archivedate=2021-03-05}}</ref> |-align="center" |[[ბურგი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Burgui'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Burgi''</small> |align=center|[[ფაილი:Puente de Burgui.jpg|170px|[[Бурги]]]]||[[ფაილი:Escudo de Roncal.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бурги]]]]||64,6||203||{{coord|42.720436664379186|-1.0045859565893493}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Burgui.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5977|title=Burgui/Burgi|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082133/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5977|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ბურლადა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Burlada'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Burlata''</small> |align=center|[[ფაილი:Burlada 03.jpg|170px|[[Бурлада]]]]||[[ფაილი:Escudo de Burlada.svg|80px|Герб муниципалитета [[Бурлада]]]]||2,12||19 541||{{coord|42.82311771116556|-1.6143308377023176}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Burlata.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.burlada.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Бурлада|publisher=''burlada.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5989|title=Burlada|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201011190703/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=5989|archivedate=2020-10-11}}</ref> |-align="center" |[[ელ-ბუსტო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''El Busto''</small> |align=center|[[ფაილი:El Busto 01.jpg|170px|[[Эль-Бусто]]]]||[[ფაილი:Escudo de El Busto.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эль-Бусто]]]]||7||54||{{coord|42.54870253464468|-2.241416156595364}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||[[ფაილი:Elbustomapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8535|title=Busto, El|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210130050727/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8535|archivedate=2021-01-30}}</ref> |-align="center" |[[კაბანილიასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cabanillas''</small> |align=center|[[ფაილი:Cabanillas San-Juan-de-Jerusalen.jpg|170px|[[Кабанильяс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Cabanillas.svg|80px|Герб муниципалитета [[Кабанильяс]]]]||35,66||1351||{{coord|42.03040206315116|-1.5243471906900157}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6050|title=Cabanillas|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210113221029/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6050|archivedate=2021-01-13}}</ref> |-align="center" |[[კაბრედო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cabredo''</small> |align=center|[[ფაილი:Cabredo (Navarra) (01).jpg|170px|[[Кабредо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Guirguillano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Кабредо]]]]||12||87||{{coord|42.62979971701752|-2.411936223740607}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.cabredo.org|title=Официальный сайт муниципалитета Кабредо|publisher=''cabredo.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171108210429/http://www.cabredo.org/|archivedate=2017-11-08}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6110|title=Cabredo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082051/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6110|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[კადრეიტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cadreita''</small> |align=center|[[ფაილი:Cadreita.jpg|170px|[[Кадрейта]]]]||[[ფაილი:Escudo de Cadréita.svg|80px|Герб муниципалитета [[Кадрейта]]]]||27,3||2045||{{coord|42.217590633443784|-1.6952882547593362}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Cadreitamapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.cadreita.es/es/presentacion.php|title=Официальный сайт муниципалитета Кадрейта|publisher=''cadreita.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090212154425/http://www.cadreita.es/es/presentacion.php|archivedate=2009-02-12}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6137|title=Cadreita|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210114034504/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6137|archivedate=2021-01-14}}</ref> |-align="center" |[[კაპაროსო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Caparroso''</small> |align=center|[[ფაილი:Caparroso.jpg|170px|[[Капарросо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Caparroso.svg|80px|Герб муниципалитета [[Капарросо]]]]||80,80||2801||{{coord|42.34132492615585|-1.6491779972230143}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Caparroso.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6403|title=Caparroso|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082203/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6403|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[კარკარი (ესპანეთი)|კარკარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cárcar''</small> |align=center|[[ფაილი:Cárcar (Navarra) - Vista aérea.png|170px|[[Каркар (Испания)|Каркар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Carcar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Каркар (Испания)|Каркар]]]]||40,45||1104||{{coord|42.393558795356554|-1.9770354510990997}}||[[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]]||[[ფაილი:Carcarmapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.carcar.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Каркар|publisher=''carcar.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6473|title=Cárcar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210131132151/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6473|archivedate=2021-01-31}}</ref> |-align="center" |[[კარკასტილიო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Carcastillo''</small> |align=center|[[ფაილი:Carcastillo.jpg|170px|[[Каркастильо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Carcastillo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Каркастильо]]]]||97,3||2502||{{coord|42.379877710944506|-1.4449675719426671}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Carcastillomapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6478|title=Carcastillo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155008/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6478|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[კასკანტე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cascante''</small> |align=center|[[ფაილი:Ayuntamiento de Cascante.jpg|170px|[[Касканте]]]]||[[ფაილი:Escudo Cascante.svg|80px|Герб муниципалитета [[Касканте]]]]||63,1||3952||{{coord|41.999242586990185|-1.678989591594487}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.cascante.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Касканте|publisher=''cascante.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6669|title=Cascante|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200901235411/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6669|archivedate=2020-09-01}}</ref> |-align="center" |[[კასედა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cáseda''</small> |align=center|[[ფაილი:Kaseda eta Aragon ibaia.jpg|170px|[[Каседа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Cáseda.svg|80px|Герб муниципалитета [[Каседа]]]]||85,61||951||{{coord|42.523962071157726|-1.3683622872300563}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Caseda.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.caseda.es|title=Официальный сайт муниципалитета Каседа|publisher=''caseda.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6677|title=Cáseda|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082129/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6677|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[კასტეხონი (ნავარა)|კასტეხონი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Castejón''</small> |align=center|[[ფაილი:Castejón (Navarra) - Central térmica Elerebro, Grupos I (Castejón 1) y II (Castejón 3) 05.jpg|170px|[[Кастехон (Наварра)|Кастехон]]]]||[[ფაილი:Escudo de Castejón.svg|80px|Герб муниципалитета [[Кастехон (Наварра)|Кастехон]]]]||18,07||4251||{{coord|42.170795681964805|-1.6925302247211629}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Castejonmapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.castejon.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Кастехон|publisher=''castejon.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6713|title=Castejón|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210131171010/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6713|archivedate=2021-01-31}}</ref> |-align="center" |[[კასტილიონუევო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Castillonuevo''</small> |align=center|[[ფაილი:Castillonuevo 000.jpg|170px|[[Кастильонуэво]]]]||[[ფაილი:Escudo de Castillo Nuevo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Кастильонуэво]]]]||26,34||13||{{coord|42.67846286974462|-1.0442278774747986}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Castillonuevo.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6763|title=Castillonuevo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210131034520/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=6763|archivedate=2021-01-31}}</ref> |-align="center" |[[სინტრუენიგო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cintruénigo''</small> |align=center|[[ფაილი:Cintruénigo.JPG|170px|[[Синтруэниго]]]]||[[ფაილი:Escudo de Cintruénigo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Синтруэниго]]]]||35,4||8026||{{coord|42.08202283968133|-1.8077773142822346}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Cintruenigo.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.cintruenigo.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Синтруэниго|publisher=''cintruenigo.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7003|title=Cintruénigo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428005806/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7003|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[სირაუკი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cirauqui'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Zirauki''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista de Cirauqui.jpg|170px|[[Сирауки]]]]||[[ფაილი:Escudo de Cirauqui.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сирауки]]]]||41,4||480||{{coord|42.675538935755654|-1.8911805559887118}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Cirauquimapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7012|title=Cirauqui|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201002172411/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7012|archivedate=2020-10-02}}</ref> |-align="center" |[[სირისა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ciriza''</small> |align=center|[[ფაილი:Ziritza.JPG|170px|[[Сириса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ciriza.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сириса]]]]||4||153||{{coord|42.79061057488585|-1.8269013029348022}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7020|title=Ciriza/Ziritza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210129235459/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7020|archivedate=2021-01-29}}</ref> |-align="center" |[[სისური]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cendea de Cizur'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Zizur''</small> |align=center|[[ფაილი:Ayuntamiento de la Cendea de Cizur.jpg|170px|[[Сисур]]]]||[[ფაილი:Escudo de Cizur.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сисур]]]]||52,50||3924||{{coord|42.75673964253458|-1.7406865444822543}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.cendeadecizur.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Сисур|publisher=''cendeadecizur.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7042|title=Cizur|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008094051/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7042|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[კორელია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Corella''</small> |align=center|[[ფაილი:Ermita de Nuestra Señora del Villar Corella.JPG|170px|[[Корелья]]]]||[[ფაილი:Escudo de Corella.svg|80px|Герб муниципалитета [[Корелья]]]]||81,35||8100||{{coord|42.114183180283995|-1.784692211229201}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Corella.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.corella.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Корелья|publisher=''corella.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7348|title=Corella|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210420040455/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7348|archivedate=2021-04-20}}</ref> |-align="center" |[[კორტესი (ნავარა)|კორტესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Cortes''</small> |align=center|[[ფაილი:Castillo de Cortes 3.JPG|170px|[[Кортес (Наварра)|Кортес]]]]||[[ფაილი:Escudo de Cortes.svg|80px|Герб муниципалитета [[Кортес (Наварра)|Кортес]]]]||36,54||3178||{{coord|41.921497272050324|-1.4200690633640298}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Cortesmapa.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.ayuntamientodecortes.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Кортес|publisher=''ayuntamientodecortes.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080514052416/http://www.ayuntamientodecortes.com/|archivedate=2008-05-14}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7464|title=Cortes|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210130232422/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=7464|archivedate=2021-01-30}}</ref> |-align="center" |[[დესოხო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Desojo''</small> |align=center|[[ფაილი:Desojo 01.jpg|170px|[[Десохо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Desojo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Десохо]]]]||14,12||76||{{coord|42.58727783310479|-2.273443009967496}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8102|title=Desojo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210130074045/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8102|archivedate=2021-01-30}}</ref> |-align="center" |[[დიკასტილიო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Dicastillo''</small> |align=center|[[ფაილი:Deikaztelu.jpg|170px|[[Дикастильо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Dicastillo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Дикастильо]]]]||33,32||591||{{coord|42.595832811411206|-2.0283726664334756}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Dicastillo.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8141|title=Dicastillo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201009115202/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8141|archivedate=2020-10-09}}</ref> |-align="center" |[[დონამარია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Donamaría''</small> |align=center|[[ფაილი:Jauregia Donamaria.JPG|170px|[[Донамариа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Donamaria.svg|80px|Герб муниципалитета [[Донамариа]]]]||23,83||442||{{coord|43.11121671738082|-1.672904477459609}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Donamaria.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.donamaria.org|title=Официальный сайт муниципалитета Донамариа|publisher=''donamaria.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8229|title=Donamaría|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201009081939/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8229|archivedate=2020-10-09}}</ref> |-align="center" |[[სანტესტებანი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Santesteban'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Doneztebe''</small> |align=center|[[ფაილი:Doneztebe. Euskal Herria.jpg|170px|[[Сантестебан]]]]||[[ფაილი:Escudo de Santesteban.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сантестебан]]]]||9||1763||{{coord|43.13104299009511|-1.6687685265351582}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Ultzama.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.doneztebe.eus|title=Официальный сайт муниципалитета Сантестебан|publisher=''doneztebe.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18550|title=Doneztebe/Santesteban|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201130140151/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18550|archivedate=2020-11-30}}</ref> |-align="center" |[[ეჩარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Echarri'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Etxarri''</small> |align=center|[[ფაილი:Etxarri.JPG|170px|[[Эчарри]]]]||[[ფაილი:Escudo de Echarri.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эчарри]]]]||2,2||75||{{coord|42.79426880717852|-1.7922876658243239}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8349|title=Echarri|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210708194709/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8349|archivedate=2021-07-08}}</ref> |-align="center" |[[ეგუესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Valle de Egüés'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Eguesibar''</small> |align=center|[[ფაილი:Uztarrotz.jpg|170px|[[Эгуэс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Egües.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эгуэс]]]]||53,5||21 418||{{coord|42.81147065590915|-1.5944846351408593}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Eguesibar.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.valledeegues.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Эгуэс|publisher=''valledeegues.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8463|title=Egüés|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210716090945/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8463|archivedate=2021-07-16}}</ref> |-align="center" |[[ელგორიაგა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Elgorriaga''</small> |align=center|[[ფაილი:Elgorriaga,bherrigunea. Euskal Herria.JPG|170px|[[Эльгорриага]]]]||[[ფაილი:Escudo de Elgorriaga.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эльгорриага]]]]||4||220||{{coord|43.13842711497402|-1.6872636817558964}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Elgorriaga.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.elgorriaga.biaizpe.net|title=Официальный сайт муниципалитета Эльгорриага|publisher=''elgorriaga.biaizpe.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151022123501/http://elgorriaga.biaizpe.net/|archivedate=2015-10-22}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8638|title=Elgorriaga|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008094152/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8638|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ენერისი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Enériz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Eneritz''</small> |align=center|[[ფაილი:Enériz, Navarra, España, 2017-03-08, DD 01.jpg|170px|[[Энерис]]]]||[[ფაილი:Escudo de Enériz.svg|80px|Герб муниципалитета [[Энерис]]]]||9,45||292||{{coord|42.6709598250372|-1.7285362228562826}}||[[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Eneriz.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8808|title=Enériz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201011193946/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8808|archivedate=2020-10-11}}</ref> |-align="center" |[[ერასუნი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Erasun'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Eratsun''</small> |align=center|[[ფაილი:Eratsun, Euskal Herria.JPG|170px|[[Эрасун]]]]||[[ფაილი:Escudo de Erasun.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эрасун]]]]||26||150||{{coord|43.08246027806607|-1.7958270934042542}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Eratsun.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8910|title=Eratsun|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210528054647/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8910|archivedate=2021-05-28}}</ref> |-align="center" |[[ერგოიენა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ergoyena'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ergoiena''</small> |align=center|[[ფაილი:Cami a Dorrao-Torrano.jpg|170px|[[Эргойена]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ergoiena.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эргойена]]]]||41,81||370||{{coord|42.875596045252294|-2.038090908653578}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Ergoiena.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8946|title=Ergoien|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210616102146/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8946|archivedate=2021-06-16}}</ref> |-align="center" |[[ერო (მუნიციპალიტეტი)|ერო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Erro''</small> |align=center|[[ფაილი:Lintzoain.jpg|170px|[[Эрро (муниципалитет)|Эрро]]]]||[[ფაილი:Escudo de Erro.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эрро (муниципалитет)|Эрро]]]]||144,28||793||{{coord|42.942151108659175|-1.449995845781472}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Erroibar.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.erroibar.net/|title=Официальный сайт муниципалитета Эрро|publisher=''erroibar.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9015|title=Erro|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008094216/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9015|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ესლავა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Eslava'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Eslaba''</small> |align=center|[[ფაილი:Eslava - Panorámica desde Santa Criz.jpg|170px|[[Эслава]]]]||[[ფაილი:Escudo de Eslava.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эслава]]]]||19,26||105||{{coord|42.56421814875758|-1.4587084686691136}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9184|title=Eslava|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210130041153/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9184|archivedate=2021-01-30}}</ref> |-align="center" |[[ესპარსა-დე-სალასარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Esparza de Salazar'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Espartza Zaraitzu''</small> |align=center|[[ფაილი:Espartza zaraitzu.jpg|170px|[[Эспарса-де-Саласар]]]]||[[ფაილი:Escudo del valle de Salazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эспарса-де-Саласар]]]]||27||72||{{coord|42.854088066766415|-1.100397530801245}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9239|title=Esparza de Salazar/Espartza Zaraitzu|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210129235504/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9239|archivedate=2021-01-29}}</ref> |-align="center" |[[ესპრონსედა (ნავარა)|ესპრონსედა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Espronceda''</small> |align=center|[[ფაილი:Espronceda 02.jpg|170px|[[Эспронседа (Наварра)|Эспронседа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Espronceda.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эспронседа (Наварра)|Эспронседа]]]]||9||101||{{coord|42.59709016619583|-2.304090796514086}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.espronceda.org|title=Официальный сайт муниципалитета Эспронседа|publisher=''espronceda.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180307140844/http://espronceda.org/|archivedate=2018-03-07}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9296|title=Espronceda|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210708194549/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9296|archivedate=2021-07-08}}</ref> |-align="center" |[[ესტელია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Estella'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Lizarra''</small> |align=center|[[ფაილი:Puente Estella.jpg|170px|[[Эстелья]]]]||[[ფაილი:Escudo de Estella.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эстелья]]]]||15||13991||{{coord|42.670597090661296|-2.030355610566791}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Estella.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.estella-lizarra.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Эстелья|publisher=''estella-lizarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9345|title=Estella|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127191503/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9345|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[ესტერიბარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Esteríbar'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Esteribar''</small> |align=center|[[ფაილი:Erreako eliza.jpg|170px|[[Эстерибар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Esteribar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эстерибар]]]]||146,77||2726||{{coord|42.92659239275607|-1.507018368228541}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Esteribar.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.esteribar.org/|title=Официальный сайт муниципалитета Эстерибар|publisher=''esteribar.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9366|title=Esteríbar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200910034302/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9366|archivedate=2020-09-10}}</ref> |-align="center" |[[ეტაიო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Etayo'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Etaio''</small> |align=center|[[ფაილი:Etayo en 1954.jpg|170px|[[Этайо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Etayo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Этайо]]]]||13,02||61||{{coord|42.61675774842998|-2.1545131117751595}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9410|title=Etayo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210519151221/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9410|archivedate=2021-05-19}}</ref> |-align="center" |[[ეჩალარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Echalar'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Etxalar''</small> |align=center|[[ფაილი:Etxalar.jpg|170px|[[Эчалар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Vera de Bidasoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эчалар]]]]||47,05||827||{{coord|43.23402426314076|-1.6369361449248772}}||[[სინკო-ვილიასის კომარკა|სინკო-ვილიასი]]||||<ref>{{cite web|url=http://etxalar.eus/es/index_e.htm|title=Официальный сайт муниципалитета Эчалар|publisher=''etxalar.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191218220731/http://etxalar.eus/es/index_e.htm|archivedate=2019-12-18}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9424|title=Etxalar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201130150034/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9424|archivedate=2020-11-30}}</ref> |-align="center" |[[ეჩარი-არანასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Echarri-Aranaz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Etxarri-Aranatz''</small> |align=center|[[ფაილი:Etxarri Aranatz Udaletxea.jpg|170px|[[Эчарри-Аранас]]]]||[[ფაილი:Escudo de Etxarri-Aranatz (2007).svg|80px|Герб муниципалитета [[Эчарри-Аранас]]]]||33||2497||{{coord|42.90729994485535|-2.064777933289982}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Etxarri-Aranatz.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.etxarriaranatz.eus/|title=Официальный сайт муниципалитета Эчарри-Аранас|publisher=''etxarriaranatz.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9434|title=Etxarri Aranatz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428014443/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9434|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ეჩაური]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Echauri'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Etxauri''</small> |align=center|[[ფაილი:Echauri.JPG|170px|[[Эчаури]]]]||[[ფაილი:Escudo de Echauri.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эчаури]]]]||13,64||649||{{coord|42.79404049566169|-1.791987258434281}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8364|title=Echauri|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008094133/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=8364|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ეულატე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Eulate''</small> |align=center|[[ფაილი:Ermita de San Juan Bautista (Eulate, Navarra).jpg|170px|[[Эулате]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aranache.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эулате]]]]||8||282||{{coord|42.776534922414186|-2.2080645467884796}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9450|title=Eulate|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008110535/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9450|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ესკაბარტე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ezcabarte'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ezkabarte''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista Sorauren.jpg|170px|[[Эскабарте]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ezcabarte.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эскабарте]]]]||34||1811||{{coord|42.850118547787794|-1.622474156584761}}||[[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9521|title=Ezcabarte|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008094238/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9521|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ესკაროსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ezcároz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ezkaroze''</small> |align=center|[[ფაილი:Ezkaroze.JPG|170px|[[Эскарос]]]]||[[ფაილი:Escudo del valle de Salazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эскарос]]]]||29,27||314||{{coord|42.88618667370678|-1.097083054736016}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]|||| |-align="center" |[[ესკურა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ezcurra'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ezkurra''</small> |align=center|[[ფაილი:Ezkurra. Euskal Herria..JPG|170px|[[Эскурра]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ezkurra.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эскурра]]]]||24||138||{{coord|43.08519081213976|-1.823950497701386}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Ezkurra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9547|title=Ezkurra|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428010519/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9547|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ესპროგი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ezprogui'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ezprogi''</small> |align=center|[[ფაილი:46 Ageza orokorra.jpg|170px|[[Эспроги]]]]||[[ფაილი:Escudo de Guirguillano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Эспроги]]]]||46,55||44||{{coord|42.57136636721451|-1.421555902618871}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9574|title=Ezprogui|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155043/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9574|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[ფალსესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Falces''</small> |align=center|[[ფაილი:Falces (vista general).jpg|170px|[[Фальсес]]]]||[[ფაილი:Escudo de Falces.svg|80px|Герб муниципалитета [[Фальсес]]]]||115||2336||{{coord|42.38839220649897|-1.7955799835887905}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Falces.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9628|title=Falces|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210519011802/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9628|archivedate=2021-05-19}}</ref> |-align="center" |[[ფიტერო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Fitero''</small> |align=center|[[ფაილი:Fitero Santa María la Real 5757.JPG|170px|[[Фитеро]]]]||[[ფაილი:Escudo de Fitero.svg|80px|Герб муниципалитета [[Фитеро]]]]||43,01||2080||{{coord|42.05583732516786|-1.8568848787008254}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9810|title=Fitero|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201025192311/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9810|archivedate=2020-10-25}}</ref> |-align="center" |[[ფონტელიასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Fontellas''</small> |align=center|[[ფაილი:El Bocal de Fontellas-Navarra Spain-Palacio de Carlos V.JPG|170px|[[Фонтельяс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Fontellas.svg|80px|Герб муниципалитета [[Фонтельяс]]]]||22||993||{{coord|42.02807997883198|-1.5750821725570396}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Fontellas.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9855|title=Fontellas|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210121235115/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=9855|archivedate=2021-01-21}}</ref> |-align="center" |[[ფუნესი (ესპანეთი)|ფუნესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Funes''</small> |align=center|[[ფაილი:El rio Aragon visto desde lo alto del barranco de Penalen.jpg|170px|[[Фунес (Испания)|Фунес]]]]||[[ფაილი:Escudo de Funes.svg|80px|Герб муниципалитета [[Фунес (Испания)|Фунес]]]]||53||2444||{{coord|42.31411069466933|-1.8035399639935727}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.villadefunes.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Фунес|publisher=''villadefunes.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10034|title=Funes|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155100/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10034|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[ფუსტინიანა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Fustiñana''</small> |align=center|[[ფაილი:Grupo de molinos en parque fustiñana.JPG|170px|[[Фустиньяна]]]]||[[ფაილი:Escudo de Fustiñana.svg|80px|Герб муниципалитета [[Фустиньяна]]]]||67||2483||{{coord|42.01992224470676|-1.4864128382203037}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.fustinana.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Фустиньяна|publisher=''fustinana.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080225033857/http://www.fustinana.es/|archivedate=2008-02-25}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10044|title=Fustiñana|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428005925/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10044|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[გალარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Galar''</small> |align=center|[[ფაილი:Erreleku Cordobilla 2010-5-16 022.jpg|170px|[[Галар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Galar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Галар]]]]||44,81||2290||{{coord|42.76171898690583|-1.6989662632418514}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.cendeadegalar.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Галар|publisher=''cendeadegalar.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210120153330/http://www.cendeadegalar.es/|archivedate=2021-01-20}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10071|title=Galar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200922002822/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10071|archivedate=2020-09-22}}</ref> |-align="center" |[[გალიიპიენსო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Gallipienzo''</small> |align=center|[[ფაილი:Gallipienzo y el rio Aragón.JPG|170px|[[Гальипьенсо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Gallipienzo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гальипьенсо]]]]||56,29||94||{{coord|42.5237531926499|-1.4101852118172231}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10132|title=Gallipienzo, Galipentzu|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011057/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10132|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[გალიუესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Gallués'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Galoze''</small> |align=center|[[ფაილი:Galoze (kartela).jpg|170px|[[Гальуэс]]]]||[[ფაილი:Escudo del valle de Salazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гальуэс]]]]||43,41||94||{{coord|42.7842205196|-1.0960863890852748}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10139|title=Gallués/Galoze|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210129235509/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10139|archivedate=2021-01-29}}</ref> |-align="center" |[[გარაიოა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Garayoa'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Garaioa''</small> |align=center|[[ფაილი:Aribe, Navarra.jpg|170px|[[Гарайоа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aezkoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гарайоа]]]]||21,42||94||{{coord|42.92996574903496|-1.2448099798711665}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.garaioa.es|title=Официальный сайт муниципалитета Гарайоа|publisher=''garaioa.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10194|title=Garaioa|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201025195215/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10194|archivedate=2020-10-25}}</ref> |-align="center" |[[გარდე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Garde''</small> |align=center|[[ფაილი:Gardeko kale bat.jpg|170px|[[Гарде]]]]||[[ფაილი:Escudo de Roncal.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гарде]]]]||43,4||142||{{coord|42.788710524925506|-0.9240801651814395}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Garde.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10310|title=Garde|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201014040524/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10310|archivedate=2020-10-14}}</ref> |-align="center" |[[გარინოაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Garínoain'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Garinoain''</small> |align=center|[[ფაილი:Valdorba Sto cristo Catalain.jpg|170px|[[Гариноайн]]]]||[[ფაილი:Escudo de Garínoain.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гариноайн]]]]||10,26||498||{{coord|42.60004489537112|-1.6444667314532382}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Garinoain.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10327|title=Garinoain|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201012224621/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10327|archivedate=2020-10-12}}</ref> |-align="center" |[[გარალდა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Garralda''</small> |align=center|[[ფაილი:Garralda 01.jpg|170px|[[Гарральда]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aezkoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гарральда]]]]||21,24||191||{{coord|42.94839536652069|-1.286145485416726}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Garralda.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10340|title=Garralda|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210708194603/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10340|archivedate=2021-07-08}}</ref> |-align="center" |[[ხენევილია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Genevilla''</small> |align=center|[[ფაილი:Genevilla.JPG|170px|[[Хеневилья]]]]||[[ფაილი:Escudo de Genevilla.svg|80px|Герб муниципалитета [[Хеневилья]]]]||9||66||{{coord|42.6447791237114|-2.3910000756284644}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10464|title=Genevilla|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428010510/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10464|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[გოისუეტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Goizueta''</small> |align=center|[[ფაილი:Goizueta. Euskal Herria.JPG|170px|[[Гойсуэта]]]]||[[ფაილი:Escudo de Goizueta.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гойсуэта]]]]||8,86||689||{{coord|43.17112482882867|-1.8640076608707357}}||[[ნორტე-დე-არალარის კომარკა|ნორტე-დე-არალარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.goizueta.eus/|title=Официальный сайт муниципалитета Гойсуэта|publisher=''goizueta.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10580|title=Goizueta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201016081450/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10580|archivedate=2020-10-16}}</ref> |-align="center" |[[გონიი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Goñi''</small> |align=center|[[ფაილი:Goñi2.JPG|170px|[[Гоньи]]]]||[[ფაილი:Escudo de Goñi.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гоньи]]]]||42,23||157||{{coord|42.85162641147052|-1.902859670359372}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10660|title=Goñi|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200819043441/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10660|archivedate=2020-08-19}}</ref> |-align="center" |[[გუესა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Güesa'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Gorza''</small> |align=center|[[ფაილი:Gorza errepidetik.jpg|170px|[[Гуэса]]]]||[[ფაილი:Escudo del valle de Salazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гуэса]]]]||27||36||{{coord|42.80652282222722|-1.0947642776622728}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Gorza.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10891|title=Güesa|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210131161846/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10891|archivedate=2021-01-31}}</ref> |-align="center" |[[გესალასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Guesálaz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Gesalatz''</small> |align=center|[[ფაილი:Elimendi 09-6-21 002.jpg|170px|[[Гесалас]]]]||[[ფაილი:Escudo de Guesálaz.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гесалас]]]]||76,82||421||{{coord|42.7524825038658|-1.933481927150661}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10892|title=Guesálaz, Gesalatz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082224/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10892|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[გირგილიანო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Guirguillano''</small> |align=center|[[ფაილი:Guirguillano municipio.jpg|170px|[[Гиргильяно]]]]||[[ფაილი:Escudo de Guirguillano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Гиргильяно]]]]||24,6||83||{{coord|42.72453158094576|-1.8784975007660119}}||[[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Guirguillano.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=10953|title=Guirguillano|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref> |-align="center" |[[ვილიანუევა-დე-აესკოა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Villanueva de Aezcoa'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Hiriberri''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista de Villanueva de Aézcoa (Navarra).jpg|170px|[[Вильянуэва-де-Аэскоа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aezkoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Вильянуэва-де-Аэскоа]]]]||21,30||100||{{coord|42.94531473658152|-1.2304422124046666}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.hiriberri-villanuevadeaezkoa.es|title=Официальный сайт муниципалитета Вильянуэва-де-Аэскоа|publisher=''hiriberri-villanuevadeaezkoa.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20732|title=Villanueva de Aézcoa|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201130143448/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20732|archivedate=2020-11-30}}</ref> |-align="center" |[[უარტე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Huarte'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Uharte''</small> |align=center|[[ფაილი:Huarte - 12.JPG|170px|[[Уарте]]]]||[[ფაილი:Escudo de Huarte.svg|80px|Герб муниципалитета [[Уарте]]]]||3,7||7278||{{coord|42.83165722919364|-1.591015921646233}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Nafarroa municipalities Uharte.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.huarte.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Уарте|publisher=''huarte.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11232|title=Huarte/Uharte|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082141/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11232|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[იბარგოიტი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ibargoiti''</small> |align=center|[[ფაილი:Iglesiadesanmiguel.JPG|170px|[[Ибаргойти]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ibargoiti.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ибаргойти]]]]||54,053||248||{{coord|42.68826310223549|-1.4716968161087152}}||[[აიოსის კომარკა|აიოსი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.ibargoiti.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Ибаргойти|publisher=''ibargoiti.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090614051835/http://www.ibargoiti.es/|archivedate=2009-06-14}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11318|title=Ibargoiti|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201013094051/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11318|archivedate=2020-10-13}}</ref> |-align="center" |[[იანსი (ნავარა)|იანსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Yanci'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Igantzi''</small> |align=center|[[ფაილი:Igantzi. Euskal Herria.JPG|170px|[[Янси (Наварра)|Янси]]]]||[[ფაილი:Escudo de Vera de Bidasoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Янси (Наварра)|Янси]]]]||16,63||631||{{coord|43.22487507522635|-1.7003502946036613}}||[[სინკო-ვილიასის კომარკა|სინკო-ვილიასი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Igantzi.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11425|title=Igantzi|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201009103522/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11425|archivedate=2020-10-09}}</ref> |-align="center" |[[იგუსკისა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Igúzquiza'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Iguzkitza''</small> |align=center|[[ფაილი:Labeaga.jpg|170px|[[Игускиса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Navarra (sin esmeralda y corona real abierta).svg|80px|Герб муниципалитета [[Игускиса]]]]||18||318||{{coord|42.64635079662602|-2.085333503272632}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Igúzquiza.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11455|title=Igúzquiza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428005536/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11455|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[იმოსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Imoz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Imotz''</small> |align=center|[[ფაილი:Latasa imotz nafarroa 0001.jpg|170px|[[Имос]]]]||[[ფაილი:Escudo de Imotz.svg|80px|Герб муниципалитета [[Имос]]]]||42,4||430||{{coord|42.95446261330604|-1.8232758835690142}}||[[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]]||||<ref>{{cite web|url=https://www.imotz.eus|title=Официальный сайт муниципалитета Имос|publisher=''https://www.imotz.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210426010827/https://www.imotz.eus/|archivedate=2021-04-26}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11531|title=Imotz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201015230252/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11531|archivedate=2020-10-15}}</ref> |-align="center" |[[ირანიეტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Irañeta''</small> |align=center|[[ფაილი:Irañeta 01.jpg|170px|[[Ираньета]]]]||[[ფაილი:Escudo de Irañeta.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ираньета]]]]||8||169||{{coord|42.922311415035544|-1.9449840842132002}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11708|title=Irañeta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210305002457/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11708|archivedate=2021-03-05}}</ref> |-align="center" |[[ირურსუნი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Irurzun'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Irurtzun''</small> |align=center|[[ფაილი:Irurtzun.jpg|170px|[[Ирурсун]]]]||[[ფაილი:Escudo de Arakil-Irutzun.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ирурсун]]]]||3,5||2247||{{coord|42.91839862568875|-1.8287193105581003}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Nafarroa municipalities Irurtzun.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.irurtzun.eus|title=Официальный сайт муниципалитета Ирурсун|publisher=''irurtzun.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11870|title=Irurtzun|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210604124641/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11870|archivedate=2021-06-04}}</ref> |-align="center" |[[ისაბა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Isaba'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Izaba''</small> |align=center|[[ფაილი:VistaDeIsaba2.jpeg|170px|[[Исаба]]]]||[[ფაილი:Escudo de Roncal.svg|80px|Герб муниципалитета [[Исаба]]]]||147,41||403||{{coord|42.8611659392362|-0.9230821866650839}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Isaba.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11880|title=Isaba/Izaba|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201130135931/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11880|archivedate=2020-11-30}}</ref> |-align="center" |[[იტურენი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ituren''</small> |align=center|[[ფაილი:Aurtiz-rue.jpg|170px|[[Итурен]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ituren.svg|80px|Герб муниципалитета [[Итурен]]]]||15||507||{{coord|43.12887475435084|-1.7070514559727794}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.ituren.eus|title=Официальный сайт муниципалитета Итурен|publisher=''ituren.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11949|title=Ituren|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200921103011/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11949|archivedate=2020-09-21}}</ref> |-align="center" |[[იტურმენდი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Iturmendi''</small> |align=center|[[ფაილი:Iturmendi herriko etxe bat.jpg|170px|[[Итурменди]]]]||[[ფაილი:Escudo de la Burunda.svg|80px|Герб муниципалитета [[Итурменди]]]]||10||411||{{coord|42.889519381240305|-2.118593864528721}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Nafarroa municipalities Iturmendi.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11957|title=Iturmendi|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210121233058/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=11957|archivedate=2021-01-21}}</ref> |-align="center" |[[ისა (ნავარა)|ისა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Iza'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Itza''</small> |align=center|[[ფაილი:Saratsate itza 0001.jpg|170px|[[Иса (Наварра)|Иса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Iza (nuevo).svg|80px|Герб муниципалитета [[Иса (Наварра)|Иса]]]]||52,03||1262||{{coord|42.88213076243415|-1.7677207954951155}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Iza.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12025|title=Iza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008085838/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12025|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ისაგაონდოა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Izagaondoa''</small> |align=center|[[ფაილი:3 Ardanatz Iriso Itzagaondoa Agoitz Itoiz.jpg|170px|[[Исагаондоа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Izagaondoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Исагаондоа]]]]||59,63||172||{{coord|42.73541111597181|-1.422020699561199}}||[[აიოსის კომარკა|აიოსი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12035|title=Izagaondoa|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210528054625/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12035|archivedate=2021-05-28}}</ref> |-align="center" |[[ისალსუ]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Izalzu'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Itzaltzu''</small> |align=center|[[ფაილი:Itzaltzu.jpg|170px|[[Исальсу]]]]||[[ფაილი:Escudo del valle de Salazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Исальсу]]]]||7||37||{{coord|42.91371968685832|-1.0534731978278904}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12042|title=Izalzu|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210710140046/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12042|archivedate=2021-07-10}}</ref> |-align="center" |[[ხაურიეტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Jaurrieta''</small> |align=center|[[ფაილი:Col de Remendia 01.JPG|170px|[[Хауррьета]]]]||[[ფაილი:Escudo del valle de Salazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Хауррьета]]]]||31||186||{{coord|42.88711167373426|-1.1359633197967558}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12142|title=Jaurrieta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011030/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12142|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ხავიერი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Javier'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Xabier''</small> |align=center|[[ფაილი:Fachada ayuntamiento de Javier.jpg|170px|[[Хавьер]]]]||[[ფაილი:Escudo de Javier.svg|80px|Герб муниципалитета [[Хавьер]]]]||46,7||128||{{coord|42.59158039390751|-1.2097989835816891}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||[[ფაილი:Villa Javier.jpg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12148|title=Javier|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210128225854/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12148|archivedate=2021-01-28}}</ref> |-align="center" |[[ხუსლაპენია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Juslapeña'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Txulipain''</small> |align=center|[[ფაილი:Markalain ojanguren 1957.jpg|170px|[[Хуслапения]]]]||[[ფაილი:Escudo de Juslapeña.svg|80px|Герб муниципалитета [[Хуслапения]]]]||31,51||568||{{coord|42.89753541783324|-1.6954952805190528}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12351|title=Juslapeña|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200901235224/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12351|archivedate=2020-09-01}}</ref> |-align="center" |[[ლაკუნსა (მუნიციპალიტეტი)|ლაკუნსა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lacunza'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Lakuntza''</small> |align=center|[[ფაილი:Lakuntzako erdigunea.jpg|170px|[[Лакунса (муниципалитет)|Лакунса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lakuntza.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лакунса (муниципалитет)|Лакунса]]]]||11,03||1275||{{coord|42.922024510142634|-2.022988152928127}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Nafarroa municipalities Lakuntza.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.lakuntzakoudala.com/indexErd.asp|title=Официальный сайт муниципалитета Лакунса|publisher=''lakuntzakoudala.com/indexErd.asp''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12607|title=Lakuntza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008112123/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12607|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ლანა (ესპანეთი)|ლანა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lana''</small> |align=center|[[ფაილი:Lana - Galbarra - Casa Consitorial 01.jpg|170px|[[Лана (Испания)|Лана]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lana.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лана (Испания)|Лана]]]]||41,43||163||{{coord|42.70813285527744|-2.2482675412483486}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12622|title=Lana|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428021644/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12622|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ლანსი (ნავარა)|ლანსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lanz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Lantz''</small> |align=center|[[ფაილი:Lantz 2015 inauteriak 001.jpg|170px|[[Ланс (Наварра)|Ланс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lanz.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ланс (Наварра)|Ланс]]]]||16,94||152||{{coord|42.99781577870294|-1.6204407528846052}}||[[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12669|title=Lantz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210129235507/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12669|archivedate=2021-01-29}}</ref> |-align="center" |[[ლაპობლასიონი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lapoblación''</small> |align=center|[[ფაილი:Lapoblaciongo eliza.jpg|170px|[[Лапобласион]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lapoblación.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лапобласион]]]]||20,65||122||{{coord|42.56829666944987|-2.4704771262842184}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12705|title=Lapoblación|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155056/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12705|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[ლარაგა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Larraga''</small> ||||[[ფაილი:Escudo de Larraga.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ларрага]]]]||77,201||2123||{{coord|42.55845437645052|-1.8485891584425214}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Larraga.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12758|title=Larraga|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122012727/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12758|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[ლარაონა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Larraona''</small> |align=center|[[ფაილი:Larraona 01.jpg|170px|[[Ларраона]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aranache.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ларраона]]]]||8||96||{{coord|42.77833442744717|-2.2516468523309685}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12793|title=Larraona|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201013070806/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12793|archivedate=2020-10-13}}</ref> |-align="center" |[[ლარაუნი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Larráun'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Larraun''</small> |align=center|[[ფაილი:Azpiroz Navarra Spain 513.JPG|170px|[[Ларраун]]]]||[[ფაილი:Escudo de Larraun.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ларраун]]]]||107,08||928||{{coord|43.009626938949836|-1.8601065748085885}}||[[ნორტე-დე-არალარის კომარკა|ნორტე-დე-არალარი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Larraun.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.larraun.com|title=Официальный сайт муниципалитета Ларраун|publisher=''larraun.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12806|title=Larraun|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201009005618/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12806|archivedate=2020-10-09}}</ref> |-align="center" |[[ლასაგურია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lazagurría'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Lezagurria''</small> |align=center|[[ფაილი:Lazagurría vista general.JPG|170px|[[Ласагурриа]]]]||[[ფაილი:Escudo Lazagurría.png|80px|Герб муниципалитета [[Ласагурриа]]]]||17||185||{{coord|42.49266040174612|-2.2404531247100037}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12939|title=Lazagurría|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210716090955/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12939|archivedate=2021-07-16}}</ref> |-align="center" |[[ლეაჩე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Leache''</small> |align=center|[[ფაილი:Leache 000.jpg|170px|[[Леаче]]]]||[[ფაილი:Escudo de Leache.svg|80px|Герб муниципалитета [[Леаче]]]]||14,63||33||{{coord|42.60704573201564|-1.4072714786817428}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12949|title=Leache|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210512120031/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=12949|archivedate=2021-05-12}}</ref> |-align="center" |[[ლეგარდა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Legarda''</small> |align=center|[[ფაილი:Legarda.JPG|170px|[[Легарда]]]]||[[ფაილი:Escudo de Legarda.svg|80px|Герб муниципалитета [[Легарда]]]]||8||125||{{coord|42.7113291124874|-1.7717689602847104}}||[[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Legarda.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13000|title=Legarda|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201015230447/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13000|archivedate=2020-10-15}}</ref> |-align="center" |[[ლეგარია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Legaria''</small> |align=center|[[ფაილი:Legaria 01.jpg|170px|[[Легариа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Legaria.svg|80px|Герб муниципалитета [[Легариа]]]]||5||115||{{coord|42.64838033121146|-2.1736645467929683}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13004|title=Legaria|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008085927/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13004|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ლეისა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Leiza'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Leitza''</small> |align=center|[[ფაილი:Leitza, Euskal Herria.jpg|170px|[[Лейса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Leiza.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лейса]]]]||58,49||2965||{{coord|43.07856465822967|-1.9144847430828573}}||[[ნორტე-დე-არალარის კომარკა|ნორტე-დე-არალარი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Leitza.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.leitza.eus|title=Официальный сайт муниципалитета Лейса|publisher=''leitza.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13035|title=Leitza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200927024739/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13035|archivedate=2020-09-27}}</ref> |-align="center" |[[ლეკუმბერი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lecumberri'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Lekunberri''</small> |align=center|[[ფაილი:Plazaola 007.JPG|170px|[[Лекумберри]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lekunberri.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лекумберри]]]]||6,61||1574||{{coord|43.00518168812881|-1.8955564565793535}}||[[ნორტე-დე-არალარის კომარკა|ნორტე-დე-არალარი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Lekunberri.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.lekunberri.net|title=Официальный сайт муниципалитета Лекумберри|publisher=''lekunberri.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13047|title=Lekunberri|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210215024506/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13047|archivedate=2021-02-15}}</ref> |-align="center" |[[ლეოსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Leoz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Leotz''</small> |align=center|[[ფაილი:Amatriain.jpg|170px|[[Леос]]]]||[[ფაილი:Escudo de Leoz.svg|80px|Герб муниципалитета [[Леос]]]]||96,23||224||{{coord|42.64514361131426|-1.5194208954279933}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.valdorba.net/|title=Официальный сайт муниципалитета Леос|publisher=''valdorba.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030422000100/http://valdorba.net/|archivedate=2003-04-22}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13077|title=Leoz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201015230500/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13077|archivedate=2020-10-15}}</ref> |-align="center" |[[ლერგა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lerga''</small> |align=center|[[ფაილი:Lerga Church 5699.JPG|170px|[[Лерга]]]]||[[ფაილი:Escudo de Navarra (sin esmeralda y corona real abierta).svg|80px|Герб муниципалитета [[Лерга]]]]||21,75||46||{{coord|42.56709424884513|-1.501011120222695}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13107|title=Lerga|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428010354/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13107|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ლერინი (ესპანეთი)|ლერინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lerín''</small> |align=center|[[ფაილი:Lerin.jpg|170px|[[Лерин (Испания)|Лерин]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lerín.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лерин (Испания)|Лерин]]]]||18,6||1746||{{coord|42.48404612320914|-1.97152398852579}}||[[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.lerin.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Лерин|publisher=''lerin.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13112|title=Lerín|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428020410/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13112|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ლესაკა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lesaca'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Lesaka''</small> |align=center|[[ფაილი:Eskol Ttiki etxea eta Onin erreka (Lesaka)..jpg|170px|[[Лесака]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lesaka.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лесака]]]]||55,54||2744||{{coord|43.24677001855045|-1.7040777130371392}}||[[სინკო-ვილიასის კომარკა|სინკო-ვილიასი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Lesaka.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.lesaka.eus/|title=Официальный сайт муниципалитета Лесака|publisher=''lesaka.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13124|title=Lesaka|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210614211703/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13124|archivedate=2021-06-14}}</ref> |-align="center" |[[ლესაუნი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lezáun'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Lezaun''</small> |align=center|[[ფაილი:Lezáun 01.jpg|170px|[[Лесаун]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lezáun.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лесаун]]]]||19||238||{{coord|42.77783755650517|-1.9941181854227157}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.lezaun.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Лесаун|publisher=''lezaun.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13150|title=Lezáun|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210708194711/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13150|archivedate=2021-07-08}}</ref> |-align="center" |[[ლიედენა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Liédena'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ledea''</small> |align=center|[[ფაილი:Liedena.JPG|170px|[[Льедена]]]]||[[ფაილი:Escudo de Liédena.svg|80px|Герб муниципалитета [[Льедена]]]]||19,28||295||{{coord|42.61992453654803|-1.275239331452529}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13186|title=Liédena|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428023026/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13186|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ლისოაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lizoáin'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Litzoain''</small> |align=center|[[ფაილი:Zunzarren2.JPG|170px|[[Лисоайн]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lizoáin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лисоайн]]]]||65,53||294||{{coord|42.79935030244521|-1.467804976225237}}||[[აიოსის კომარკა|აიოსი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13299|title=Lizoáin-Arriasgoiti|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210716090929/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13299|archivedate=2021-07-16}}</ref> |-align="center" |[[ლოდოსა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lodosa''</small> |align=center|[[ფაილი:Lodosa.jpg|170px|[[Лодоса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lodosa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лодоса]]]]||45,34||4837||{{coord|42.42419953960448|-2.0781714348737297}}||[[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.lodosa.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Лодоса|publisher=''lodosa.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13319|title=Lodosa|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127205802/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13319|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[ლონგიდა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lónguida'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Longida''</small> |align=center|[[ფაილი:Nafarroako Billabeta herriko eliza erromanikoa.jpg|170px|[[Лонгида]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lónguida.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лонгида]]]]||99,80||297||{{coord|42.75655696933611|-1.3871232063074477}}||[[აიოსის კომარკა|აიოსი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Lónguida.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13365|title=Lónguida/Longida|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082105/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13365|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ლუმბიერი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Lumbier'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ilunberri''</small> |align=center|[[ფაილი:Puente Lumbier.JPG|170px|[[Лумбьер]]]]||[[ფაილი:Escudo de Lumbier.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лумбьер]]]]||57,40||1299||{{coord|42.652719016062825|-1.3066711504878523}}||[[ლუმბიერის კომარკა|ლუმბიერი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.lumbier.es/es/|title=Официальный сайт муниципалитета Лумбьер|publisher=''lumbier.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151113022317/http://www.lumbier.es/es/|archivedate=2015-11-13}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13502|title=Lumbier|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200901072931/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13502|archivedate=2020-09-01}}</ref> |-align="center" |[[ლუკინი (ნავარა)|ლუკინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Luquin'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Lukin''</small> |align=center|[[ფაილი:Luquin 01.jpg|170px|[[Лукин (Наварра)|Лукин]]]]||[[ფაილი:Escudo de Luquin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Лукин (Наварра)|Лукин]]]]||8||131||{{coord|42.61235249969278|-2.100211766392045}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13529|title=Luquin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201015060938/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13529|archivedate=2020-10-15}}</ref> |-align="center" |[[ვალკარლოსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Valcarlos'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Luzaide''</small> |align=center|[[ფაილი:Luzaide - centre.jpg|170px|[[Валькарлос]]]]||[[ფაილი:Escudo de Baztan.svg|80px|Герб муниципалитета [[Валькарлос]]]]||44,66||323||{{coord|43.091838111447174|-1.3023378940061363}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Valcarlos.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.luzaide-valcarlos.net|title=Официальный сайт муниципалитета Валькарлос|publisher=''luzaide-valcarlos.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20306|title=Luzaide/Valcarlos|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201010141625/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20306|archivedate=2020-10-10}}</ref> |-align="center" |[[მანიერუ]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Mañeru''</small> |align=center|[[ფაილი:Mañeru, Navarra3.jpg|170px|[[Маньеру]]]]||[[ფაილი:Escudo de Mañeru.svg|80px|Герб муниципалитета [[Маньеру]]]]||13||426||{{coord|42.66909384402506|-1.8636902388000047}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Mañeru.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.maneru.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Маньеру|publisher=''maneru.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13803|title=Mañeru|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428021835/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13803|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[მარანიონი (ნავარა)|მარანიონი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Marañón''</small> |align=center|[[ფაილი:Marañón 01.jpg|170px|[[Мараньон (Наварра)|Мараньон]]]]||[[ფაილი:Escudo de Marañón.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мараньон (Наварра)|Мараньон]]]]||6||51||{{coord|42.62918269031758|-2.4384447553881174}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13823|title=Marañón|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127194354/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13823|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[მარსილია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Marcilla''</small> |align=center|[[ფაილი:Marcilla - Plaza de España - DSC 1040.JPG|170px|[[Марсилья]]]]||[[ფაილი:Escudo de Marcilla.svg|80px|Герб муниципалитета [[Марсилья]]]]||21,9||2864||{{coord|42.326574338008875|-1.738977711864939}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Marcillamapa.png|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13841|title=Marcilla|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011241/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=13841|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[მელიდა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Mélida''</small> |align=center|[[ფაილი:Melida.jpg|170px|[[Мелида]]]]||[[ფაილი:Escudo de Mélida.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мелида]]]]||26,2||731||{{coord|42.35935931226897|-1.54740285049806}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Mélida.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.melida.es|title=Официальный сайт муниципалитета Мелида|publisher=''melida.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14188|title=Mélida|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082038/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14188|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[მენდავია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Mendavia'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Mendabia''</small> |align=center|[[ფაილი:Image-Mendavia. Navarra. Spanien.jpg|170px|[[Мендавиа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Mendavia.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мендавиа]]]]||78||3526||{{coord|42.441818169451956|-2.19954580133723}}||[[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.mendavia.org/|title=Официальный сайт муниципалитета Мендавиа|publisher=''mendavia.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14224|title=Mendavia|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200201052416/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14224|archivedate=2020-02-01}}</ref> |-align="center" |[[მენდასა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Mendaza''</small> |align=center|[[ფაილი:Mendaza, Navarra Spanien-Steineiche.jpg|170px|[[Мендаса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Atez.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мендаса]]]]||32,77||291||{{coord|42.6414064194727|-2.235058339403166}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Mendaza.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.mendaza.es|title=Официальный сайт муниципалитета Мендаса|publisher=''mendaza.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14226|title=Mendaza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201009114522/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14226|archivedate=2020-10-09}}</ref> |-align="center" |[[მენდიგორია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Mendigorría'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Mendigorria''</small> |align=center|[[ფაილი:Mendigorria.jpg|170px|[[Мендигорриа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Mendigorria.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мендигорриа]]]]||39,1||1094||{{coord|42.6283841159948|-1.8354634621351051}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:LocationMendigorría.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.mendigorria.es|title=Официальный сайт муниципалитета Мендигорриа|publisher=''mendigorria.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14262|title=Mendigorria|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082048/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14262|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[მეტაუტენი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Metauten''</small> |align=center|[[ფაილი:Metauten - Ayuntamiento 01.jpg|170px|[[Метаутен]]]]||[[ფაილი:Escudo de Guirguillano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Метаутен]]]]||22,16||283||{{coord|42.67651280362484|-2.129052784985739}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.metauten.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Метаутен|publisher=''metauten.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14352|title=Metauten|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428020529/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14352|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[მილაგრო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Milagro''</small> |align=center|[[ფაილი:Milagro. Navarra. Spanien.jpg|170px|[[Милагро]]]]||[[ფაილი:Escudo de Milagro.svg|80px|Герб муниципалитета [[Милагро]]]]||28,5||3450||{{coord|42.24057255109541|-1.7623840786944707}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.milagro.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Милагро|publisher=''milagro.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14405|title=Milagro|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122012009/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14405|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[მირაფუენტესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Mirafuentes''</small> |align=center|[[ფაილი:Mirafuentes - Casas 01.jpg|170px|[[Мирафуэнтес]]]]||[[ფაილი:Escudo de Mirafuentes.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мирафуэнтес]]]]||3||55||{{coord|42.62253913738152|-2.279395422255758}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.mirafuentes.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Мирафуэнтес|publisher=''mirafuentes.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14446|title=Mirafuentes|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201016060110/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14446|archivedate=2020-10-16}}</ref> |-align="center" |[[მირანდა-დე-არგა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Miranda de Arga''</small> |align=center|[[ფაილი:Ayuntamiento de Miranda de Arga (Navarra), Casa de las Torres.jpg|170px|[[Миранда-де-Арга]]]]||[[ფაილი:Escudo de Miranda de Arga.svg|80px|Герб муниципалитета [[Миранда-де-Арга]]]]||60||863||{{coord|42.48316329340782|-1.8270633970794028}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Miranda de Arga.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14405|title=Miranda de Arga|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122012009/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14405|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[მონრეალი (ნავარა)|მონრეალი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Monreal'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Elo''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista de Monreal (Navarra).jpg|170px|[[Монреаль (Наварра)|Монреаль]]]]||[[ფაილი:Escudo de Monreal.svg|80px|Герб муниципалитета [[Монреаль (Наварра)|Монреаль]]]]||22,5||472||{{coord|42.70502276955938|-1.5077966449434834}}||[[აიოსის კომარკა|აიოსი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Monreal.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=https://monrealnavarra.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Монреаль|publisher=''https://monrealnavarra.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14581|title=Monreal/Elo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201014191501/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14581|archivedate=2020-10-14}}</ref> |-align="center" |[[მონტეაგუდო (ნავარა)|მონტეაგუდო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Monteagudo''</small> |align=center|[[ფაილი:Convento agustino recoleto de Nuestra Señora del Camino. Monteagudo, Navarra España.jpg|170px|[[Монтеагудо (Наварра)|Монтеагудо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Monteagudo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Монтеагудо (Наварра)|Монтеагудо]]]]||11||1093||{{coord|41.96274710689612|-1.6917469640056817}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.monteagudo.es/es/|title=Официальный сайт муниципалитета Монтеагудо|publisher=''monteagudo.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090408054803/http://www.monteagudo.es/es/|archivedate=2009-04-08}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14649|title=Monteagudo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082116/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14649|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[მორენტინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Morentin''</small> |align=center|[[ფაილი:Morentin, Navarra2.jpg|170px|[[Морентин]]]]||[[ფაილი:Escudo de Morentin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Морентин]]]]||9||115||{{coord|42.613082474105894|-2.014100994022928}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14743|title=Morentin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210716091545/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14743|archivedate=2021-07-16}}</ref> |-align="center" |[[მუესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Mues''</small> |align=center|[[ფაილი:Mués - DSC 8924.JPG|170px|[[Муэс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Mués.svg|80px|Герб муниципалитета [[Муэс]]]]||14,39||73||{{coord|42.60371881532638|-2.2241093486420414}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14839|title=Mues|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200901072946/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14839|archivedate=2020-09-01}}</ref> |-align="center" |[[მურჩანტე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Murchante''</small> |align=center|[[ფაილი:Murchante.jpg|170px|[[Мурчанте]]]]||[[ფაილი:Escudo de Murchante.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мурчанте]]]]||13,23||4131||{{coord|42.0290952652653|-1.6574519505094796}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Nafarroa municipalities Murchante.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.murchante.com|title=Официальный сайт муниципалитета Мурчанте|publisher=''murchante.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14937|title=Murchante|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210511152653/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14937|archivedate=2021-05-11}}</ref> |-align="center" |[[მურიეტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Murieta''</small> |align=center|[[ფაილი:Murietako Udaletxea.jpg|170px|[[Мурьета]]]]||[[ფაილი:Escudo de Murieta.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мурьета]]]]||4||338||{{coord|42.65602573703106|-2.154374417957347}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.murieta.org|title=Официальный сайт муниципалитета Мурьета|publisher=''murieta.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14947|title=Murieta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008090118/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14947|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[მურილიო-ელ-კუენდე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Murillo el Cuende''</small> |align=center|[[ფაილი:Murillo el Cuende - Casa del Concejo.jpg|170px|[[Мурильо-эль-Куэнде]]]]||[[ფაილი:Escudo de Murillo El Cuende.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мурильо-эль-Куэнде]]]]||59,4||673||{{coord|42.32101122104182|-1.5739573222253609}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.murilloelcuende.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Мурильо-эль-Куэнде|publisher=''murilloelcuende.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14956|title=Murillo el Cuende|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008112153/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14956|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[მურილიო-ელ-ფრუტო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Murillo el Fruto''</small> |align=center|[[ფაილი:Murillo-el-fruto.jpg|170px|[[Мурильо-эль-Фруто]]]]||[[ფაილი:Escudo de Murillo el Fruto.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мурильо-эль-Фруто]]]]||33,4||662||{{coord|42.39241093686144|-1.4618998933875373}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Murillo el Fruto.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.murilloelfruto.com|title=Официальный сайт муниципалитета Мурильо-эль-Фруто|publisher=''murilloelfruto.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200320011402/http://murilloelfruto.com/|archivedate=2020-03-20}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14959|title=Murillo el Fruto|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011622/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14959|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[მურუსაბალი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Muruzábal'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Muruzabal''</small> |align=center|[[ფაილი:Muruzábal - Ayuntamiento.jpg|170px|[[Мурусабаль]]]]||[[ფაილი:Escudo de Muruzabal.svg|80px|Герб муниципалитета [[Мурусабаль]]]]||6||235||{{coord|42.6894181180037|-1.771290414261164}}||[[ვალდისარბეს კომარკა|ვალდისარბე]]||[[ფაილი:560px-Muruzabal - Mapa municipal 1 .png|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14979|title=Muruzábal|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428015614/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=14979|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ნავასკუესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Navascués'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Nabazkoze''</small> |align=center|[[ფაილი:CarreteraWalker.jpg|170px|[[Наваскуэс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Navascués.svg|80px|Герб муниципалитета [[Наваскуэс]]]]||96,03||126||{{coord|42.71852445874876|-1.1160017230274095}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||[[ფაილი:Navarra mapa navascués.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.ayuntamientodenavascues.net|title=Официальный сайт муниципалитета Наваскуэс|publisher=''ayuntamientodenavascues.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15173|title=Navascués/Nabaskoze|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011613/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15173|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ნასარი (ნავარა)|ნასარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Nazar''</small> |align=center|[[ფაილი:Nazar - Ayuntamiento 01.jpg|170px|[[Насар (Наварра)|Насар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Nazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Насар (Наварра)|Насар]]]]||9||30||{{coord|42.637321775295554|-2.2794761756287287}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Nazar.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15190|title=Nazar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011250/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15190|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ნოაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Noáin'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Noain''</small> |align=center|[[ფაილი:Noain.JPG|170px|[[Ноайн]]]]||[[ფაილი:Escudo de Noáin (con yelmo).svg|80px|Герб муниципалитета [[Ноайн]]]]||48,24||8354||{{coord|42.76275137771163|-1.6353380875514294}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of NavarraElortzibar.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.noain.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Ноайн|publisher=''noain.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15248|title=Noáin|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210716091546/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15248|archivedate=2021-07-16}}</ref> |-align="center" |[[ობანოსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Obanos''</small> |align=center|[[ფაილი:Obanos - Ayuntamiento.JPG|170px|[[Обанос]]]]||[[ფაილი:Escudo de Obanos.svg|80px|Герб муниципалитета [[Обанос]]]]||19,7||940||{{coord|42.67945915487326|-1.7859702063101222}}||[[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15330|title=Obanos|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201011001718/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15330|archivedate=2020-10-11}}</ref> |-align="center" |[[ოჩაგავია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ochagavía'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Otsagi''</small> |align=center|[[ფაილი:Otsagabia Iribarren 2007.JPG|170px|[[Очагавиа]]]]||[[ფაილი:Escudo del valle de Salazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Очагавиа]]]]||115,03||501||{{coord|42.905719217398115|-1.0906341161010824}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.ochagavia.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Очагавиа|publisher=''ochagavia.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15366|title=Ochagavía/Otsagabia|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201011053433/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15366|archivedate=2020-10-11}}</ref> |-align="center" |[[ოკო (ნავარა)|ოკო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Oco''</small> |align=center|[[ფაილი:Oco 01.jpg|170px|[[Око (Наварра)|Око]]]]||[[ფაილი:Escudo de Oco.svg|80px|Герб муниципалитета [[Око (Наварра)|Око]]]]||3||75||{{coord|42.638336927425755|-2.1649370854275856}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15352|title=Oco|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210528054641/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15352|archivedate=2021-05-28}}</ref> |-align="center" |[[ოდიეტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Odieta''</small> |align=center|[[ფაილი:Odietako udaletxea.jpg|170px|[[Одьета]]]]||[[ფაილი:Escudo de Odieta.svg|80px|Герб муниципалитета [[Одьета]]]]||24||355||{{coord|42.93858499829436|-1.6390640682281243}}||[[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Odieta.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15414|title=Odieta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201009130110/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15414|archivedate=2020-10-09}}</ref> |-align="center" |[[ოისი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Oitz (Oiz)''</small> |align=center|[[ფაილი:Oiz 03.jpg|170px|[[Ойс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Oitz.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ойс]]]]||8||128||{{coord|43.10929070267988|-1.686684287324995}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||[[ფაილი:Nafarroa municipalities Oitz.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15438|title=Oiz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201013041533/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15438|archivedate=2020-10-13}}</ref> |-align="center" |[[ოლაიბარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Oláibar'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Olaibar''</small> |align=center|[[ფაილი:Osacáin, municipio de Oláibar.jpg|170px|[[Олайбар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Olaibar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Олайбар]]]]||15,72||392||{{coord|42.885423183769845|-1.603753133290745}}||[[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15472|title=Oláibar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210708194547/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15472|archivedate=2021-07-08}}</ref> |-align="center" |[[ოლასაგუტია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Olazagutía'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Olazti''</small> |align=center|[[ფაილი:Olazagutia Cement Plant 2.JPG|170px|[[Оласагутиа]]]]||[[ფაილი:Escudo de la Burunda.svg|80px|Герб муниципалитета [[Оласагутиа]]]]||19,6||1490||{{coord|42.87664459382243|-2.19599107192533}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Nafarroa municipalities Olazti.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15520|title=Olazagutía|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122002112/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15520|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[ოლეხუა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Olejua''</small> |align=center|[[ფაილი:Olejua 000.jpg|170px|[[Олехуа]]]]||[[ფაილი:Escudo de Olejua.svg|80px|Герб муниципалитета [[Олехуа]]]]||4||49||{{coord|42.62316892846687|-2.141880731452404}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15537|title=Olejua|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200901235256/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15537|archivedate=2020-09-01}}</ref> |-align="center" |[[ოლიტე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Olite'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Erriberri''</small> |align=center|[[ფაილი:WLM14ES - Castle of Olite -Castillo de Olite - Multimaniaco.jpg|170px|[[Олите]]]]||[[ფაილი:Escudo de Olite.svg|80px|Герб муниципалитета [[Олите]]]]||83,20||3981||{{coord|42.481374291824174|-1.6513817565976932}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Olite.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.olite.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Олите|publisher=''olite.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15551|title=Olite|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210708194534/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15551|archivedate=2021-07-08}}</ref> |-align="center" |[[ოლიო (ნავარა)|ოლიო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ollo''</small> |align=center|[[ფაილი:Ollo.jpg|170px|[[Ольо (Наварра)|Ольо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Atez.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ольо (Наварра)|Ольо]]]]||36,98||422||{{coord|42.86647987097518|-1.8588123363433586}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15633|title=Valle de Ollo, Ollaran|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210716091609/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15633|archivedate=2021-07-16}}</ref> |-align="center" |[[ოლორისი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Olóriz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Oloritz''</small> |align=center|[[ფაილი:Solchaga (Iglesia).JPG|170px|[[Олорис]]]]||[[ფაილი:Escudo de Guirguillano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Олорис]]]]||41||204||{{coord|42.635353167649875|-1.6131746676365326}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Oloriz.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15587|title=Olóriz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008090151/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15587|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ოლსა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Olza'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Oltza''</small> |align=center|[[ფაილი:Castillo Arazuri.JPG|170px|[[Ольса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Olza.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ольса]]]]||40,7||1860||{{coord|42.816134199062|-1.747025631445658}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Olza.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15603|title=Olza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201014191605/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15603|archivedate=2020-10-14}}</ref> |-align="center" |[[ორბაისეტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Orbaiceta'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Orbaitzeta''</small> |align=center|[[ფაილი:Orbaitzeta eliza.JPG|170px|[[Орбайсета]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aezkoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Орбайсета]]]]||82,31||192||{{coord|42.974536180587315|-1.2287335449340218}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15728|title=Orbaitzeta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127194049/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15728|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[ორბარა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Orbara''</small> |align=center|[[ფაილი:OrbaraDesdeLaLaderaDelBerrendi.JPG|170px|[[Орбара]]]]||[[ფაილი:Escudo de Aezkoa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Орбара]]]]||9||32||{{coord|42.966824001371236|-1.2418446396724427}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15733|title=Orbara|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210208000004/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15733|archivedate=2021-02-08}}</ref> |-align="center" |[[ორისოაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Orísoain'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Orisoain''</small> |align=center|[[ფაილი:Orisoaingo ikuspegia.jpg|170px|[[Орисоайн]]]]||[[ფაილი:Escudo de Orisoáin.svg|80px|Герб муниципалитета [[Орисоайн]]]]||7||79||{{coord|42.60131432253226|-1.6042824430995926}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15814|title=Orisoain|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008112258/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15814|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ორკოიენი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Orcoyen'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Orkoien''</small> |align=center|[[ფაილი:Pamplona-Estella (Etxauri), Orcoyen - Mapillary (T6KuCQTX66DFRuRbsM-d5w).jpg|170px|[[Оркойен]]]]||[[ფაილი:Escudo de Orcoyen.svg|80px|Герб муниципалитета [[Оркойен]]]]||5,26||4145||{{coord|42.82334838949962|-1.695913531445426}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.orkoien.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Оркойен|publisher=''orkoien.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref> |-align="center" |[[ორონსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Oronz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Orontze''</small> |align=center|[[ფაილი:Orontze.jpg|170px|[[Оронс]]]]||[[ფაილი:Escudo del valle de Salazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Оронс]]]]||11,1||48||{{coord|42.86874166911218|-1.097040760279192}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15852|title=Oronz/Orontze|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210708194553/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15852|archivedate=2021-07-08}}</ref> |-align="center" |[[ოროს-ბეტელუ]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Oroz-Betelu'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Orotz-Betelu''</small> |align=center|[[ფაილი:Oroz-Betelu 000.jpg|170px|[[Орос-Бетелу]]]]||[[ფაილი:Escudo de Oroz-Betelu.svg|80px|Герб муниципалитета [[Орос-Бетелу]]]]||23,46||147||{{coord|42.895364263295725|-1.3041530290340115}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15872|title=Oroz-Betelu|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210526190957/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=15872|archivedate=2021-05-26}}</ref> |-align="center" |[[რონსესვალიესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Roncesvalles'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Orreaga''</small> ||||[[ფაილი:Escudo de Roncesvalles.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ронсесвальес]]]]||15,1||18||{{coord|43.00941059849775|-1.3192262982654344}}||[[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Roncesvalles.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.roncesvalles.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Ронсесвальес|publisher=''roncesvalles.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17808|title=Orreaga/Roncesvalles|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127205304/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17808|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[ოტეისა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Oteiza'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Oteitza''</small> |align=center|[[ფაილი:Iglesia de San Miguel - Oteiza de la Solana (Navarra) 1.jpg|170px|[[Отейса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Oteiza.svg|80px|Герб муниципалитета [[Отейса]]]]||48||930||{{coord|42.61906690890662|-1.9531122105686047}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Oteiza.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16002|title=Oteiza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428003912/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16002|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[პამპლონა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Pamplona'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Iruñea''</small> |align=center|[[ფაილი:Iruñerria - 2017-04-03.jpg|170px|[[Памплона]]]]||[[ფაილი:Escudo de Pamplona.svg|80px|Герб муниципалитета [[Памплона]]]]||23,55||203 944||{{coord|42.81837289108232|-1.644108816104128}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.pamplona.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Памплона|publisher=''pamplona.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110226013720/http://pamplona.es/|archivedate=2011-02-26}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16184|title=Pamplona/Iruña, Pamplona/Iruña|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210420040430/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16184|archivedate=2021-04-20}}</ref> |-align="center" |[[პერალტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Peralta'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Azkoien''</small> |align=center|[[ფაილი:Peralta 03.jpg|170px|[[Перальта]]]]||[[ფაილი:Escudo de Peralta.svg|80px|Герб муниципалитета [[Перальта]]]]||88,4||5951||{{coord|42.338484895316085|-1.79718448913303}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Peralta.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.aytoperalta.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Перальта|publisher=''aytoperalta.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16570|title=Peralta, Azkoien|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011342/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16570|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[პეტილია-დე-არაგონი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Petilla de Aragón''</small> |align=center|[[ფაილი:Casa natal de Ramón y Cajal JLP120121 (34).jpg|170px|[[Петилья-де-Арагон]]]]||[[ფაილი:Escudo de Petilla de Aragón.svg|80px|Герб муниципалитета [[Петилья-де-Арагон]]]]||28||31||{{coord|42.46147691257599|-1.0923588857124258}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Petilla de Aragón.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=https://www.petilladearagon.org/|title=Официальный сайт муниципалитета Петилья-де-Арагон|publisher=''https://www.petilladearagon.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16673|title=Petilla de Aragón|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428005809/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16673|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[პიედრამილიერა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Piedramillera''</small> |align=center|[[ფაილი:Nafarroako Piedramillera eta Lokiz goi-ordokia.jpg|170px|[[Пьедрамильера]]]]||[[ფაილი:Escudo de Piedramillera.svg|80px|Герб муниципалитета [[Пьедрамильера]]]]||11,25||37||{{coord|42.631732672017385|-2.2038405700863706}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16719|title=Piedramillera|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428004157/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16719|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[პიტილიასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Pitillas''</small> |align=center|[[ფაილი:Pitillas.jpg|170px|[[Питильяс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Pitillas.svg|80px|Герб муниципалитета [[Питильяс]]]]||42,3||502||{{coord|42.42124281855247|-1.6227586314594555}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.animsa.es/navarra/pitillas|title=Официальный сайт муниципалитета Питильяс|publisher=''animsa.es/navarra/pitillas''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080424105838/http://www.animsa.es/navarra/pitillas/|archivedate=2008-04-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16821|title=Pitillas|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201130143156/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=16821|archivedate=2020-11-30}}</ref> |-align="center" |[[პუენტე-ლა-რეინა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Puente la Reina'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Gares''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista de Puente la Reina.jpg|170px|[[Пуэнте-ла-Рейна]]]]||[[ფაილი:Escudo de Puente la Reina.svg|80px|Герб муниципалитета [[Пуэнте-ла-Рейна]]]]||39,7||2889||{{coord|42.67157353724968|-1.8153824105667637}}||[[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Puente la Reina.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.puentelareina-gares.es/es/|title=Официальный сайт муниципалитета Пуэнте-ла-Рейна|publisher=''puentelareina-gares.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180505222102/http://www.puentelareina-gares.es/es/|archivedate=2018-05-05}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17107|title=Puente la Reina/Gares|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127201936/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17107|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[პუეიო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Pueyo''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista de Pueyo, Navarra, España, 20160213.jpg|170px|[[Пуэйо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Pueyo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Пуэйо]]]]||21,22||361||{{coord|42.56477635658858|-1.6474857921771173}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Pueyo.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17140|title=Pueyo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201015230445/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17140|archivedate=2020-10-15}}</ref> |-align="center" |[[რიბაფორადა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ribaforada''</small> |align=center|[[ფაილი:Ribaforada - Ayuntamiento 3.jpg|170px|[[Рибафорада]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ribaforada.svg|80px|Герб муниципалитета [[Рибафорада]]]]||29||3738||{{coord|41.997946059213206|-1.509219464004478}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Ribaforada.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.ribaforada.es|title=Официальный сайт муниципалитета Рибафорада|publisher=''ribaforada.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17596|title=Ribaforada|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155130/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17596|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[რომანსადო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Romanzado''</small> |align=center|[[ფაილი:Domeño, Romanzado, Navarra - Mapillary (YS2jYTb0adBzxOXs8tSJdA).jpg|170px|[[Романсадо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Romanzado.svg|80px|Герб муниципалитета [[Романсадо]]]]||91,69||171||{{coord|42.675492951852846|-1.2383400063102465}}||[[ლუმბიერის კომარკა|ლუმბიერი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17779|title=Romanzado|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210208063936/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17779|archivedate=2021-02-08}}</ref> |-align="center" |[[რონკალი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Roncal'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Erronkari''</small> |align=center|[[ფაილი:Panorámica de Roncal.jpg|170px|[[Ронкаль]]]]||[[ფაილი:Escudo de Roncal.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ронкаль]]]]||38,8||211||{{coord|42.80738233571367|-0.9558450026106079}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17796|title=Roncal/Erronkari|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201009184149/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17796|archivedate=2020-10-09}}</ref> |-align="center" |[[სადა (ნავარა)|სადა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Sada''</small> |align=center|[[ფაილი:Sada, Navarra, img 0041.jpg|170px|[[Сада (Наварра)|Сада]]]]||[[ფაილი:Escudo de Sada.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сада (Наварра)|Сада]]]]||13||135||{{coord|42.58600429081794|-1.3977992707310611}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17947|title=Sada|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428004930/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=17947|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[სალდიასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Saldías'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Saldias''</small> |align=center|[[ფაილი:Saldias Euskal Herria.JPG|170px|[[Сальдиас]]]]||[[ფაილი:Escudo de Guirguillano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сальдиас]]]]||9||116||{{coord|43.088678835221195|-1.7803508492272542}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18041|title=Saldías|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210604124644/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18041|archivedate=2021-06-04}}</ref> |-align="center" |[[სალინას-დე-ორო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Salinas de Oro'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Jatzi''</small> |align=center|[[ფაილი:Salinas de oro.JPG|170px|[[Салинас-де-Оро]]]]||[[ფაილი:Escudo de Salinas de Oro.svg|80px|Герб муниципалитета [[Салинас-де-Оро]]]]||14,28||109||{{coord|42.77529383034036|-1.8894010764253635}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18065|title=Salinas de Oro|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201013065906/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18065|archivedate=2020-10-13}}</ref> |-align="center" |[[სან-ადრიანი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''San Adrián''</small> |align=center|[[ფაილი:22312042.jpg|170px|[[Сан-Адриан]]]]||[[ფაილი:Escudo de San Adrián.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сан-Адриан]]]]||20,77||6344||{{coord|42.33170512228679|-1.9335700676879486}}||[[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal San Adrián.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.sanadrian.net/|title=Официальный сайт муниципалитета Сан-Адриан|publisher=''sanadrian.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18116|title=San Adrián|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082100/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18116|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[სან-მარტინ-დე-უნქსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''San Martín de Unx''</small> |align=center|[[ფაილი:San Martín de Unx-PM 32359.jpg|170px|[[Сан-Мартин-де-Ункс]]]]||[[ფაილი:Escudo de San Martín de Unx.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сан-Мартин-де-Ункс]]]]||50,14||389||{{coord|42.52370828444215|-1.5614184682160006}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal San Martín de Unx.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18257|title=San Martín de Unx|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127184314/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18257|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[სანგუესა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Sangüesa'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Zangotza''</small> |align=center|[[ფაილი:Image-Iglesia Sta María. Sangüesa. Navarre (cropped).jpg|170px|[[Сангуэса]]]]||[[ფაილი:Escudo Sangüesa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сангуэса]]]]||69,8||4933||{{coord|42.57657197616671|-1.2837641719357935}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Sangüesa.png|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.sanguesa.org/|title=Официальный сайт муниципалитета Сангуэса|publisher=''sanguesa.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141218090606/http://sanguesa.org/|archivedate=2014-12-18}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18416|title=Sangüesa/Zangoza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210121230933/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18416|archivedate=2021-01-21}}</ref> |-align="center" |[[სანსოლი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Sansol''</small> |align=center|[[ფაილი:Sansol.jpg|170px|[[Сансоль]]]]||[[ფაილი:Escudo de Sansol.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сансоль]]]]||13,31||97||{{coord|42.554159424845366|-2.266408403180857}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18448|title=Sansol|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155129/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18448|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[სანტაკარა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Santacara''</small> |align=center|[[ფაილი:Castillo de Santacara - Vista frontal.jpg|170px|[[Сантакара]]]]||[[ფაილი:Escudo de Santacara.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сантакара]]]]||34,3||870||{{coord|42.37522525368968|-1.5527429392246632}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Santacara.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18542|title=Santacara|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155105/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18542|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[სარიესი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Sarriés'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Sartze''</small> |align=center|[[ფაილი:Ibiltzieta sarrera.jpg|170px|[[Саррьес]]]]||[[ფაილი:Escudo del valle de Salazar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Саррьес]]]]||23||60||{{coord|42.83511615590517|-1.1006755449950294}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Sartze.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18690|title=Sarriés/Sartze|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210215024202/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18690|archivedate=2021-02-15}}</ref> |-align="center" |[[სარტაგუდა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Sartaguda''</small> |align=center|[[ფაილი:ParqueMemoria1.JPG|170px|[[Сартагуда]]]]||[[ფაილი:Escudo de Sartaguda.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сартагуда]]]]||15±0||1281||{{coord|42.380887851948856|-2.058355070095103}}||[[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]]||||<ref>{{cite web|url=https://sartaguda.net/|title=Официальный сайт муниципалитета Сартагуда|publisher=''https://sartaguda.net''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18701|title=Sartaguda|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201003083612/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18701|archivedate=2020-10-03}}</ref> |-align="center" |[[სესმა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Sesma''</small> |align=center|[[ფაილი:Sesma, Navarra2.jpg|170px|[[Сесма]]]]||[[ფაილი:Escudo de Sesma.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сесма]]]]||71,22||1161||{{coord|42.47904664988721|-2.0846289326618788}}||[[რიბერა-დელ-ალტო-ებროს კომარკა|რიბერა-დელ-ალტო-ებრო]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18856|title=Sesma|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082050/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=18856|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[სორლადა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Sorlada''</small> |align=center|[[ფაილი:Sorlada San Gregorio Ostiensetik.jpg|170px|[[Сорлада]]]]||[[ფაილი:Escudo de Mélida.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сорлада]]]]||6,41||57||{{coord|42.61560628014427|-2.2155512602880365}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19115|title=Sorlada|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201025191939/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19115|archivedate=2020-10-25}}</ref> |-align="center" |[[სუმბილია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Sumbilla'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Sunbilla''</small> |align=center|[[ფაილი:Sunbilla. Euskal Herria.JPG|170px|[[Сумбилья]]]]||[[ფაილი:Escudo de Sunbilla.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сумбилья]]]]||10,33||665||{{coord|43.16357508563226|-1.6695037579637246}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Sumbilla.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19242|title=Sunbilla|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082056/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19242|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ტაფალია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Tafalla''</small> |align=center|[[ფაილი:Tafalla 41.JPG|170px|[[Тафалья]]]]||[[ფაილი:Escudo Tafalla.svg|80px|Герб муниципалитета [[Тафалья]]]]||98,29||10 621||{{coord|42.52771580641699|-1.6746484700900062}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.tafalla.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Тафалья|publisher=''tafalla.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19286|title=Tafalla|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082103/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19286|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ტიებას-მურუარტე-დე-რეტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Tiebas-Muruarte de Reta'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Tiebas-Muru Artederreta''</small> |align=center|[[ფაილი:Tiebas - Santa Eufemia Outside.jpg|170px|[[Тьебас-Муруарте-де-Рета]]]]||[[ფაილი:Escudo de Tiebas Muruarte de Reta.svg|80px|Герб муниципалитета [[Тьебас-Муруарте-де-Рета]]]]||21,7||636||{{coord|42.69311845048203|-1.6403987546853236}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.tiebas-muruarte.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Тьебас-Муруарте-де-Рета|publisher=''tiebas-muruarte.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19478|title=Tiebas-Muruarte de Reta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200901235329/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19478|archivedate=2020-09-01}}</ref> |-align="center" |[[ტირაპუ]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Tirapu''</small> |align=center|[[ფაილი:52 Vision del entorno y los molinos.jpg|170px|[[Тирапу]]]]||||6||42||{{coord|42.65705812989155|-1.7023786932263023}}||[[ვალდისარბეს კომარკა|ვალდისარბე]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19502|title=Tirapu|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200901074613/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19502|archivedate=2020-09-01}}</ref> |-align="center" |[[ტორალბა-დელ-რიო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Torralba del Río''</small> |align=center|[[ფაილი:Torralba del Río - DSC 9009.JPG|170px|[[Торральба-дель-Рио]]]]||[[ფაილი:Escudo de Torralba del Río.svg|80px|Герб муниципалитета [[Торральба-дель-Рио]]]]||17,69||96||{{coord|42.607872476503196|-2.330954548237759}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Torralba del Río.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.torralbadelrio.org|title=Официальный сайт муниципалитета Торральба-дель-Рио|publisher=''torralbadelrio.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19576|title=Torralba del Río|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200921174138/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19576|archivedate=2020-09-21}}</ref> |-align="center" |[[ტორეს-დელ-რიო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Torres del Río''</small> |align=center|[[ფაილი:Torres del rio.jpg|170px|[[Торрес-дель-Рио]]]]||[[ფაილი:Escudo de Torres del Río.svg|80px|Герб муниципалитета [[Торрес-дель-Рио]]]]||12,81||124||{{coord|42.55185002202995|-2.2709790658327966}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19597|title=Torres del Río|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201002173918/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19597|archivedate=2020-10-02}}</ref> |-align="center" |[[ტუდელა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Tudela''</small> |align=center|[[ფაილი:Tudela view 7755v.jpg|170px|[[Тудела]]]]||[[ფაილი:Escudo de Tudela.svg|80px|Герб муниципалитета [[Тудела]]]]||215,7||37 042||{{coord|42.06389934186057|-1.605690883600029}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.tudela.com|title=Официальный сайт муниципалитета Тудела|publisher=''tudela.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19741|title=Tudela|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210418235859/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19741|archivedate=2021-04-18}}</ref> |-align="center" |[[ტულებრასი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Tulebras''</small> |align=center|[[ფაილი:Tulebras - Mº Sta Maria Caridad 01.JPG|170px|[[Тулебрас]]]]||[[ფაილი:Escudo de Navarra (sin esmeralda).svg|80px|Герб муниципалитета [[Тулебрас]]]]||3,82||132||{{coord|41.97593047893344|-1.677963027779837}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19759|title=Tulebras|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210121230647/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19759|archivedate=2021-01-21}}</ref> |-align="center" |[[უკარი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Úcar'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ukar''</small> |align=center|[[ფაილი:Úcar, Navarra, España, 2017-03-08, DD 02.jpg|170px|[[Укар]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ucar.svg|80px|Герб муниципалитета [[Укар]]]]||12||176||{{coord|42.67556792468444|-1.7064497970726908}}||[[ვალდისარბეს კომარკა|ვალდისარბე]]||[[ფაილი:Nafarroa municipalities Ukar.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19822|title=Ucar|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011246/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19822|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[უარტე-არაკილი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Huarte-Araquil'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Uharte-Arakil''</small> |align=center|[[ფაილი:Uharte-arakil2.jpg|170px|[[Уарте-Аракиль]]]]||[[ფაილი:Escudo de Uharte-Arakil.svg|80px|Герб муниципалитета [[Уарте-Аракиль]]]]||38||789||{{coord|42.920486488244826|-1.9694199719237742}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19860|title=Uharte Arakil|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122005046/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19860|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[უხუე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ujué'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Uxue''</small> |align=center|[[ფაილი:Ujué.jpg|170px|[[Ухуэ]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ujué.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ухуэ]]]]||112,57||175||{{coord|42.50528504135424|-1.498575446797953}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||[[ფაილი:Navarra municipalities Ujue.png|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19864|title=Ujué, Uxue|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210305201206/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19864|archivedate=2021-03-05}}</ref> |-align="center" |[[ულსამა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ulzama'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ultzama''</small> |align=center|[[ფაილი:Ultzama vue 12.jpg|170px|[[Ульсама]]]]||[[ფაილი:Escudo de Ultzama.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ульсама]]]]||96,57||1674||{{coord|42.97985337707524|-1.6893932056565084}}||[[ულცამალდეის კომარკა|ულცამალდეა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19893|title=Ultzama|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428093108/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19893|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[უნსიტი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Unciti'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Untziti''</small> |align=center|[[ფაილი:16 Untzitibar herri guztiak edo Itzagatik.jpg|170px|[[Унсити]]]]||[[ფაილი:Escudo de Unciti.svg|80px|Герб муниципалитета [[Унсити]]]]||37,34||209||{{coord|42.74765869406819|-1.5015009928138006}}||[[აიოსის კომარკა|აიოსი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Untziti.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19934|title=Unciti|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200806170359/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19934|archivedate=2020-08-06}}</ref> |-align="center" |[[უნსუე]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Unzué'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Untzue''</small> |align=center|[[ფაილი:Unzue primavera.jpg|170px|[[Унсуэ]]]]||[[ფაილი:Escudo de Guirguillano.svg|80px|Герб муниципалитета [[Унсуэ]]]]||18,5||154||{{coord|42.65200742404586|-1.6260901842226922}}||[[ტაფალიის კომარკა)|ტაფალია]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19982|title=Unzué|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008092011/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=19982|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[ურდაკსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Urdax'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Urdazubi''</small> |align=center|[[ფაილი:Urdazubi-05-03-20.JPG|170px|[[Урдакс]]]]||[[ფაილი:Escudo de Urdax.svg|80px|Герб муниципалитета [[Урдакс]]]]||8||356||{{coord|43.26764505775387|-1.5039563430761866}}||[[ბასტანის კომარკა|ბასტანი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.urdax.es|title=Официальный сайт муниципалитета Урдакс|publisher=''urdax.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20044|title=Urdazubi/Urdax|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428082219/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20044|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ურდიაინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Urdiáin'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Urdiain''</small> |align=center|[[ფაილი:Urdiain herriaren kale bat.jpg|170px|[[Урдиайн]]]]||[[ფაილი:Escudo de la Burunda.svg|80px|Герб муниципалитета [[Урдиайн]]]]||15,37||661||{{coord|42.88688817415378|-2.1364532682299386}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Urdiain.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20049|title=Urdiain|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122004127/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20049|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[ურაულ-ალტო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Urraúl Alto'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Urraulgoiti''</small> |align=center|[[ფაილი:Santa fe navarra claustro.jpg|170px|[[Уррауль-Альто]]]]||[[ფაილი:Escudo de Urraúl Alto.svg|80px|Герб муниципалитета [[Уррауль-Альто]]]]||137,7||137||{{coord|42.75799549213259|-1.2560180179537903}}||[[ლუმბიერის კომარკა|ლუმბიერი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Urraulgoiti.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20117|title=Urraul Alto|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210519151327/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20117|archivedate=2021-05-19}}</ref> |-align="center" |[[ურაულ-ბახო]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Urraúl Bajo'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Urraulbeiti''</small> |align=center|[[ფაილი:43 Apardoze (Apardués) Urraulbeiti.jpg|170px|[[Уррауль-Бахо]]]]||[[ფაილი:Escudo de Urraúl Bajo.svg|80px|Герб муниципалитета [[Уррауль-Бахо]]]]||59,41||317||{{coord|42.7126084769659|-1.3241157285113538}}||[[ლუმბიერის კომარკა|ლუმბიერი]]||[[ფაილი:Maps of municipalities of Navarra Urraulbeiti.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20118|title=Urraúl Bajo|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210528054639/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20118|archivedate=2021-05-28}}</ref> |-align="center" |[[უროს-დე-სანტესტებანი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Urroz de Santesteban'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Urrotz''</small> |align=center|[[ფაილი:Urroz de Santesteban 02.jpg|170px|[[Уррос-де-Сантестебан]]]]||[[ფაილი:Escudo de Urroz de Santesteban.svg|80px|Герб муниципалитета [[Уррос-де-Сантестебан]]]]||10,46||184||{{coord|43.10019557402631|-1.7073462719174233}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20159|title=Urrotz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201013061607/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20159|archivedate=2020-10-13}}</ref> |-align="center" |[[უროს-ვილია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Urroz-Villa''</small> |align=center|[[ფაილი:Urroz Villa - Edificios.jpg|170px|[[Уррос-Вилья]]]]||[[ფაილი:Escudo de Urroz Villa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Уррос-Вилья]]]]||11,4||386||{{coord|42.77744037271555|-1.4588447265475724}}||[[აიოსის კომარკა|აიოსი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20161|title=Urroz-Villa|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201003083602/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20161|archivedate=2020-10-03}}</ref> |-align="center" |[[ურსაინკი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Urzainqui'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Urtzainki''</small> |align=center|[[ფაილი:Urzainqui rio.jpg|170px|[[Урсайнки]]]]||[[ფაილი:Escudo de Roncal.svg|80px|Герб муниципалитета [[Урсайнки]]]]||20,61||87||{{coord|42.83176310894126|-0.9454664314450993}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20198|title=Urzainqui/Urzainki|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428015449/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20198|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[უტერგა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Uterga''</small> |align=center|[[ფაილი:Utergaaerea.jpg|170px|[[Утерга]]]]||[[ფაილი:Escudo de Uterga.svg|80px|Герб муниципалитета [[Утерга]]]]||9||163||{{coord|42.70987804292074|-1.75975158912011}}||[[პუენტე-ლა-რეინის კომარკა|პუენტე-ლა-რეინა]]||[[ფაილი:Navarra municipalities Uterga.JPG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20234|title=Uterga|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008093532/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20234|archivedate=2020-10-08}}</ref> |-align="center" |[[უსტაროსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Uztárroz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Uztarroze''</small> |align=center|[[ფაილი:Uztarroze01.jpg|170px|[[Устаррос]]]]||[[ფაილი:Escudo de Roncal.svg|80px|Герб муниципалитета [[Устаррос]]]]||58||144||{{coord|42.892116315609805|-0.9404724063026627}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Uztárroz.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20256|title=Uztárroz/Uztarroze|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428021454/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20256|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ვალტიერა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Valtierra''</small> |align=center|[[ფაილი:Valtierra.jpg|170px|[[Вальтьерра]]]]||[[ფაილი:Escudo Valtierra.svg|80px|Герб муниципалитета [[Вальтьерра]]]]||49,891||2430||{{coord|42.19506783343349|-1.6341000505037375}}||[[ტუდელის კომარკა|ტუდელა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.valtierra.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Вальтьерра|publisher=''valtierra.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20423|title=Valtierra|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428010557/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20423|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ვიანა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Viana''</small> |align=center|[[ფაილი:Viana church.jpg|170px|[[Виана]]]]||[[ფაილი:Escudo de Viana.svg|80px|Герб муниципалитета [[Виана]]]]||78,62||4260||{{coord|42.51428129602528|-2.374362802620839}}||[[ესტელია-ოქსიდენტალის კომარკა|ესტელია-ოქსიდენტალი]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.viana.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Виана|publisher=''viana.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127124346/http://www.viana.es/|archivedate=2021-01-27}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20640|title=Viana|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210122000258/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20640|archivedate=2021-01-22}}</ref> |-align="center" |[[ვიდანგოსი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Vidángoz'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Bidankoze''</small> |align=center|[[ფაილი:Vidángoz -BT- 01.jpg|170px|[[Видангос]]]]||[[ფაილი:Escudo de Roncal.svg|80px|Герб муниципалитета [[Видангос]]]]||39,20||85||{{coord|42.80149624761122|-1.0142641719279473}}||[[რონკალ-სალასარის კომარკა|რონკალ-სალასარი]]||[[ფაილი:Vidangoz.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20670|title=Vidángoz|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201014191728/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20670|archivedate=2020-10-14}}</ref> |-align="center" |[[ვილიაფრანკა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Villafranca''</small> |align=center|[[ფაილი:Alesbes.jpg|170px|[[Вильяфранка]]]]||[[ფაილი:Escudo de Villafranca.svg|80px|Герб муниципалитета [[Вильяфранка]]]]||46,43||2883||{{coord|42.279315855172456|-1.7499200835925726}}||[[რიბერა-აგრა-არაგონის კომარკა|რიბერა-აგრა-არაგონი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Villafranca.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.villafranca.es|title=Официальный сайт муниципалитета Вильяфранка|publisher=''villafranca.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20712|title=Villafranca|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210512120035/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20712|archivedate=2021-05-12}}</ref> |-align="center" |[[ვილიამაიორ-დე-მონხარდინი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Villamayor de Monjardín''</small> |align=center|[[ფაილი:Villamayor de Monjardín - DSC 9753.JPG|170px|[[Вильямайор-де-Монхардин]]]]||[[ფაილი:Escudo de Villamayor de Monjardín.svg|80px|Герб муниципалитета [[Вильямайор-де-Монхардин]]]]||13,10||120||{{coord|42.62931244800112|-2.103915890970425}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Villamayor de Monjardín.png|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.villamayordemonjardin.com/|title=Официальный сайт муниципалитета Вильямайор-де-Монхардин|publisher=''villamayordemonjardin.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080517051436/http://www.villamayordemonjardin.com/|archivedate=2008-05-17}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20727|title=Villamayor de Monjardín|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428011124/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20727|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[ვილიატუერტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Villatuerta''</small> |align=center|[[ფაილი:Villatuerta.jpg|170px|[[Вильятуэрта]]]]||[[ფაილი:Escudo de Villatuerta.svg|80px|Герб муниципалитета [[Вильятуэрта]]]]||23,59||1220||{{coord|42.65875891951057|-1.9932024928169252}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra Mapa Municipal Villatuerta.PNG|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.villatuerta.org/|title=Официальный сайт муниципалитета Вильятуэрта|publisher=''villatuerta.org''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080706034419/http://www.villatuerta.org/|archivedate=2008-07-06}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20755|title=Villatuerta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127185103/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20755|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[ვილიავა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Villava'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Atarrabia''</small> |align=center|[[ფაილი:Ikurriñavillava2007.jpg|170px|[[Вильява]]]]||[[ფაილი:Escudo de Villava.svg|80px|Герб муниципалитета [[Вильява]]]]||1,06||10 245||{{coord|42.83200550775593|-1.6071367259025646}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.villava.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Вильява|publisher=''villava.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20757|title=Villava/Atarrabia|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201003083533/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20757|archivedate=2020-10-03}}</ref> |-align="center" |[[ერი (მუნიციპალიტეტი)|ერი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Yerri'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Deierri''</small> |align=center|[[ფაილი:Vista sur desde Ibiricu.JPG|170px|[[Ерри]]]]||[[ფაილი:Escudo de Yerri.svg|80px|Герб муниципалитета [[Ерри]]]]||93,45||1543||{{coord|42.72657231636455|-1.999049663979185}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Yerri.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.yerri.es/es/|title=Официальный сайт муниципалитета Ерри|publisher=''yerri.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091226134954/http://www.yerri.es/es/|archivedate=2009-12-26}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20917|title=Valle de Yerri/Deierri|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210626155018/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20917|archivedate=2021-06-26}}</ref> |-align="center" |[[ესა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Yesa''</small> |align=center|[[ფაილი:Yesa San Esteban 5640.JPG|170px|[[Еса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Yesa.svg|80px|Герб муниципалитета [[Еса]]]]||22,22||285||{{coord|42.62040339454449|-1.2017431351475458}}||[[სანგუესის კომარკა|სანგუესა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20918|title=Yesa|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210528054643/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20918|archivedate=2021-05-28}}</ref> |-align="center" |[[საბალსა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Zabalza'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Zabaltza''</small> |align=center|[[ფაილი:Ayuntamiento de Zabalza (Arraiza, Navarra).jpg|170px|[[Сабальса]]]]||[[ფაილი:Escudo de Zabalza.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сабальса]]]]||14||301||{{coord|42.76772307516535|-1.8064312565877017}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||[[ფაილი:Localizaciones de España y Navarra.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.zabalza.es|title=Официальный сайт муниципалитета Сабальса|publisher=''zabalza.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20980|title=Zabalza, Zabaltza|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210127202326/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=20980|archivedate=2021-01-27}}</ref> |-align="center" |[[სიორდია]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Ciordia'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Ziordia''</small> |align=center|[[ფაილი:Ziordia - Fuente 01.jpg|170px|[[Сиордиа]]]]||[[ფაილი:Escudo de la Burunda.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сиордиа]]]]||14,22||350||{{coord|42.870568771868825|-2.228888973773013}}||[[ლა-ბარანკის კომარკა|ლა-ბარანკა]]||[[ფაილი:Navarra (Ziordia).svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=21180|title=Ziordia|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201011183427/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=21180|archivedate=2020-10-11}}</ref> |-align="center" |[[სისურ-მაიორი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Zizur Mayor'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Zizur Nagusia''</small> |align=center|[[ფაილი:Zizur Mayor 03.jpg|170px|[[Сисур-Майор]]]]||[[ფაილი:Escudo de Zizur Mayor (con casco).svg|80px|Герб муниципалитета [[Сисур-Майор]]]]||5,6||15 088||{{coord|42.78716079267619|-1.6924399036258493}}||[[კუენკა-დე-პამპლონის კომარკა|კუენკა-დე-პამპლონა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.zizurmayor.es/|title=Официальный сайт муниципалитета Сисур-Майор|publisher=''zizurmayor.es''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref> |-align="center" |[[სუბიეტა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Zubieta''</small> |align=center|[[ფაილი:Zubieta. Euskal Herria.JPG|170px|[[Субьета]]]]||[[ფაილი:Escudo de Zubieta.svg|80px|Герб муниципалитета [[Субьета]]]]||18,6||302||{{coord|43.12493075209815|-1.7424909332823022}}||[[ალტო-ბიდასოის კომარკა|ალტო-ბიდასოა]]||||<ref>{{cite web|url=http://www.zubieta.eus|title=Официальный сайт муниципалитета Субьета|publisher=''zubieta.eus''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=21240|title=Zubieta|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201130135304/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=21240|archivedate=2020-11-30}}</ref> |-align="center" |[[სუგარამურდი]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Zugarramurdi''</small> |align=center|[[ფაილი:Zugarramurdi. Euskal Herria.jpg|170px|[[Сугаррамурди]]]]||[[ფაილი:Escudo de Baztan.svg|80px|Герб муниципалитета [[Сугаррамурди]]]]||5,649||217||{{coord|43.269430858399794|-1.5410860486186446}}||[[ბასტანის კომარკა|ბასტანი]]||[[ფაილი:Navarra - Mapa municipal Zugarramurdi.svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.zugarramurdi.es:80/|title=Официальный сайт муниципалитета Сугаррамурди|publisher=''zugarramurdi.es:80''|lang=es|accessdate=2021-01-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=21263|title=Zugarramurdi|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210428004153/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=21263|archivedate=2021-04-28}}</ref> |-align="center" |[[სუნიიგა (ნავარა)|სუნიიგა]]<br><small>[[ესპანური ენა|ესპ.]] ''Zúñiga'', [[ბასკური ენა|ბასკ.]] ''Zuñiga''</small> |align=center|[[ფაილი:7034-3 Zúñiga.jpg|170px|[[Суньига (Наварра)|Суньига]]]]||[[ფაილი:Escudo de Zúñiga.svg|80px|Герб муниципалитета [[Суньига (Наварра)|Суньига]]]]||11,86||99||{{coord|42.69323077973164|-2.3003932277549444}}||[[ესტელია-ორიენტალის კომარკა|ესტელია-ორიენტალი]]||[[ფაილი:Navarra (Zúñiga).svg|140px|Расположение муниципалитета на карте провинции]]||<ref>{{cite web|url=http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=21292|title=Zúñiga|publisher=''enciclopedianavarra.com''|lang=es|accessdate=2021-01-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210208064049/http://www.enciclopedianavarra.com/?page_id=21292|archivedate=2021-02-08}}</ref> |} ==რუკა== {{პოზრუკა+|ესპანეთი ნავარა|width=1100|float=center|caption=ნავარის მუნიციპალიტეტები|places= {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აბაიგარი|1]]|lat=42.64843745730941|long=-2.1412811161100986|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აბარსუსა|2]]|lat=42.725972816212455|long=-2.0220218621316928|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აბაურეა-ალტა|3]]|lat=42.90345383140431|long=-1.2080877314426044|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აბაურეა-ბახა|4]]|lat=42.909986613041276|long=-1.2168390187904747|background=#FEFEE9|position=left}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აბერინი|5]]|lat=42.61969467906271|long=-2.0125721719343233|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აბლიტასი|6]]|lat=41.97236297817085|long=-1.6428290179810388|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ადიოსი|7]]|lat=42.68716292398873|long=-1.7355286486391224|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აგილარ-დე-კოდესი|8]]|lat=42.612944746120704|long=-2.389526016111326|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აიბარი|9]]|lat=42.591224606394434|long=-1.3600723682402858|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ალიინი|10]]|lat=42.71511723348691|long=-2.072916433296702|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ალიო (მუნიციპალიტეტი)|11]]|lat=42.567817160737924|long=-2.0198160198079593|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ალსასუა|12]]|lat=42.89491313937146|long=-2.168940808150086|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ამესკოა-ბახა|13]]|lat=42.772442899054795|long=-2.1335265467886435|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ანსინი|14]]|lat=42.661068964374394|long=-2.1899998430975054|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ანდოსილია|15]]|lat=42.377810644690655|long=-1.9442136044731035|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ანსოაინი|16]]|lat=42.833909782421635|long=-1.6391197928108059|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ანუე|17]]|lat=42.960741033916854|long=-1.6169643393919944|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ანიორბე|18]]|lat=42.658250128209|long=-1.71382663450313|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აოისი (ნავარა)|19]]|lat=42.78573564716826|long=-1.3680648866677172|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არაისი (ნავარა)|20]]|lat=43.034842531640784|long=-1.9841573639683525|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არაკილი|21]]|lat=42.90229999993325|long=-1.8296506351686235|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არანარაჩე|22]]|lat=42.77937087191768|long=-2.2284472474315136|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არანგურენი|23]]|lat=42.78921499796547|long=-1.6173948105626361|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არანო|24]]|lat=43.19943247386887|long=-1.8949716970542685|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არანასი|25]]|lat=43.196413450495136|long=-1.7262107258897366|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არასი|26]]|lat=42.56218646341171|long=-2.354944531454553|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არბისუ|27]]|lat=42.913922161179634|long=-2.039425331442245|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არსე (ნავარა)|28]]|lat=42.85270868801805|long=-1.3754117940145723|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლოს-არკოსი|29]]|lat=42.57021756561363|long=-2.1926789737835404|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არელიანო (მუნიციპალიტეტი)|30]]|lat=42.60624086264438|long=-2.046714987276209|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არესო|31]]|lat=43.081045744630956|long=-1.9518206989059683|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არგედასი|32]]|lat=42.176620819244285|long=-1.598008010583947|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არია (ნავარა)|33]]|lat=42.953521569136605|long=-1.2674270295933447|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არივე|34]]|lat=42.943765658831296|long=-1.2635078863326497|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არმანიანსასი|35]]|lat=42.559726066353534|long=-2.2849444277596147|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არონისი|36]]|lat=42.58884969271341|long=-2.0912575467950605|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არუასუ|37]]|lat=42.92188741378762|long=-1.9989994909601652|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არტახონა|38]]|lat=42.58999029316959|long=-1.7642239737828622|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[არტასუ|39]]|lat=42.691712838430995|long=-1.8407107388400679|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ატესი|40]]|lat=42.969117773281255|long=-1.7227101977568067|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბურგეტე|41]]|lat=42.989346694219215|long=-1.335763271236133|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[აიეგი|42]]|lat=42.65664834723049|long=-2.0385390756280346|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ასაგრა|43]]|lat=42.30771750396326|long=-1.8944476296158848|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ასუელო|44]]|lat=42.597099398724545|long=-2.303994577477618|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბაკაიკოა|45]]|lat=42.8925417352933|long=-2.1020716719247674|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბარანიაინი|46]]|lat=42.80455064990087|long=-1.684439646787506|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბარასოაინი|47]]|lat=42.60345437323162|long=-1.6466733369956457|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბარბარინი|48]]|lat=42.602108105963296|long=-2.10131444208012|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბარგოტა|49]]|lat=42.55958186336905|long=-2.309864600771746|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბარილიასი|50]]|lat=41.970147619789174|long=-1.6637429063347278|background=#FEFEE9|position=bottom}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბასაბურუა-მაიორი|51]]|lat=43.02650619680437|long=-1.8256487723400716|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბასტანი|52]]|lat=43.146700873258965|long=-1.5171681025986792|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბეინსა-ლაბაიენი|53]]|lat=43.08710644574204|long=-1.7418757362683073|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბეირე|54]]|lat=42.4546846889642|long=-1.6216363026229241|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბელასკოაინი|55]]|lat=42.755852289547086|long=-1.832248453536188|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვერა-დე-ბიდასოა|56]]|lat=43.28191047825538|long=-1.686968425886753|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბერბინსანა|57]]|lat=42.52643142668554|long=-1.8340529504922425|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბერიაინი|58]]|lat=42.734181889495154|long=-1.644252841890524|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბერიოპლანო|59]]|lat=42.85286186049916|long=-1.6930102124079074|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბერიოსარი|60]]|lat=42.835532401161196|long=-1.6741026124085348|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბერტის-არანა|61]]|lat=43.13366465766742|long=-1.6273679283825675|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბეტელუ|62]]|lat=43.02557727463233|long=-1.9805947289477397|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვიდაურეტა|63]]|lat=42.77497207075969|long=-1.8351408130537457|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბიურუნ-ოლკოსი|64]]|lat=42.69262116489832|long=-1.6794994044621474|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბუნიუელი (მუნიციპალიტეტი)|65]]|lat=41.9802126258907|long=-1.4422862296271866|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბურგი|66]]|lat=42.720436664379186|long=-1.0045859565893493|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ბურლადა|67]]|lat=42.82311771116556|long=-1.6143308377023176|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ელ-ბუსტო|68]]|lat=42.54870253464468|long=-2.241416156595364|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კაბანილიასი|69]]|lat=42.03040206315116|long=-1.5243471906900157|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კაბრედო|70]]|lat=42.62979971701752|long=-2.411936223740607|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კადრეიტა|71]]|lat=42.217590633443784|long=-1.6952882547593362|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კაპაროსო|72]]|lat=42.34132492615585|long=-1.6491779972230143|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კარკარი (ესპანეთი)|73]]|lat=42.393558795356554|long=-1.9770354510990997|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კარკასტილიო|74]]|lat=42.379877710944506|long=-1.4449675719426671|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კასკანტე|75]]|lat=41.999242586990185|long=-1.678989591594487|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კასედა|76]]|lat=42.523962071157726|long=-1.3683622872300563|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კასტეხონი (ნავარა)|77]]|lat=42.170795681964805|long=-1.6925302247211629|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კასტილიონუევო|78]]|lat=42.67846286974462|long=-1.0442278774747986|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სინტრუენიგო|79]]|lat=42.08202283968133|long=-1.8077773142822346|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სირაუკი|80]]|lat=42.675538935755654|long=-1.8911805559887118|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სირისა|81]]|lat=42.79061057488585|long=-1.8269013029348022|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სისური|82]]|lat=42.75673964253458|long=-1.7406865444822543|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კორელია|83]]|lat=42.114183180283995|long=-1.784692211229201|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[კორტესი (ნავარა)|84]]|lat=41.921497272050324|long=-1.4200690633640298|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[დესოხო|85]]|lat=42.58727783310479|long=-2.273443009967496|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[დიკასტილიო|86]]|lat=42.595832811411206|long=-2.0283726664334756|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[დონამარია|87]]|lat=43.11121671738082|long=-1.672904477459609|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სანტესტებანი|88]]|lat=43.13104299009511|long=-1.6687685265351582|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ეჩარი|89]]|lat=42.79426880717852|long=-1.7922876658243239|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ეგუესი|90]]|lat=42.81147065590915|long=-1.5944846351408593|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ელგორიაგა|91]]|lat=43.13842711497402|long=-1.6872636817558964|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ენერისი|92]]|lat=42.6709598250372|long=-1.7285362228562826|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ერასუნი|93]]|lat=43.08246027806607|long=-1.7958270934042542|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ერგოიენა|94]]|lat=42.875596045252294|long=-2.038090908653578|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ერო (მუნიციპალიტეტი)|95]]|lat=42.942151108659175|long=-1.449995845781472|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესლავა|96]]|lat=42.56421814875758|long=-1.4587084686691136|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესპარსა-დე-სალასარი|97]]|lat=42.854088066766415|long=-1.100397530801245|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესპრონსედა (ნავარა)|98]]|lat=42.59709016619583|long=-2.304090796514086|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესტელია|99]]|lat=42.670597090661296|long=-2.030355610566791|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესტერიბარი|100]]|lat=42.92659239275607|long=-1.507018368228541|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ეტაიო|101]]|lat=42.61675774842998|long=-2.1545131117751595|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ეჩალარი|102]]|lat=43.23402426314076|long=-1.6369361449248772|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ეჩარი-არანასი|103]]|lat=42.90729994485535|long=-2.064777933289982|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ეჩაური|104]]|lat=42.79404049566169|long=-1.791987258434281|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ეულატე|105]]|lat=42.776534922414186|long=-2.2080645467884796|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესკაბარტე|106]]|lat=42.850118547787794|long=-1.622474156584761|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესკაროსი|107]]|lat=42.88618667370678|long=-1.097083054736016|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესკურა|108]]|lat=43.08519081213976|long=-1.823950497701386|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესპროგი|109]]|lat=42.57136636721451|long=-1.421555902618871|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ფალსესი|110]]|lat=42.38839220649897|long=-1.7955799835887905|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ფიტერო|111]]|lat=42.05583732516786|long=-1.8568848787008254|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ფონტელიასი|112]]|lat=42.02807997883198|long=-1.5750821725570396|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ფუნესი (ესპანეთი)|113]]|lat=42.31411069466933|long=-1.8035399639935727|background=#FEFEE9|position=bottom}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ფუსტინიანა|114]]|lat=42.01992224470676|long=-1.4864128382203037|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გალარი|115]]|lat=42.76171898690583|long=-1.6989662632418514|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გალიიპიენსო|116]]|lat=42.5237531926499|long=-1.4101852118172231|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გალიუესი|117]]|lat=42.7842205196|long=-1.0960863890852748|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გარაიოა|118]]|lat=42.92996574903496|long=-1.2448099798711665|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გარდე|119]]|lat=42.788710524925506|long=-0.9240801651814395|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გარინოაინი|120]]|lat=42.60004489537112|long=-1.6444667314532382|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გარალდა|121]]|lat=42.94839536652069|long=-1.286145485416726|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ხენევილია|122]]|lat=42.6447791237114|long=-2.3910000756284644|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გოისუეტა|123]]|lat=43.17112482882867|long=-1.8640076608707357|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გონიი|124]]|lat=42.85162641147052|long=-1.902859670359372|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გუესა|125]]|lat=42.80652282222722|long=-1.0947642776622728|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გესალასი|126]]|lat=42.7524825038658|long=-1.933481927150661|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[გირგილიანო|127]]|lat=42.72453158094576|long=-1.8784975007660119|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვილიანუევა-დე-აესკოა|128]]|lat=42.94531473658152|long=-1.2304422124046666|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უარტე|129]]|lat=42.83165722919364|long=-1.591015921646233|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[იბარგოიტი|130]]|lat=42.68826310223549|long=-1.4716968161087152|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[იანსი (ნავარა)|131]]|lat=43.22487507522635|long=-1.7003502946036613|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[იგუსკისა|132]]|lat=42.64635079662602|long=-2.085333503272632|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[იმოსი|133]]|lat=42.95446261330604|long=-1.8232758835690142|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ირანიეტა|134]]|lat=42.922311415035544|long=-1.9449840842132002|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ირურსუნი|135]]|lat=42.91839862568875|long=-1.8287193105581003|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ისაბა|136]]|lat=42.8611659392362|long=-0.9230821866650839|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[იტურენი|137]]|lat=43.12887475435084|long=-1.7070514559727794|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[იტურმენდი|138]]|lat=42.889519381240305|long=-2.118593864528721|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ისა (ნავარა)|139]]|lat=42.88213076243415|long=-1.7677207954951155|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ისაგაონდოა|140]]|lat=42.73541111597181|long=-1.422020699561199|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ისალსუ|141]]|lat=42.91371968685832|long=-1.0534731978278904|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ხაურიეტა|142]]|lat=42.88711167373426|long=-1.1359633197967558|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ხავიერი|143]]|lat=42.59158039390751|long=-1.2097989835816891|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ხუსლაპენია|144]]|lat=42.89753541783324|long=-1.6954952805190528|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლაკუნსა (მუნიციპალიტეტი)|145]]|lat=42.922024510142634|long=-2.022988152928127|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლანა (ესპანეთი)|146]]|lat=42.70813285527744|long=-2.2482675412483486|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლანსი (ნავარა)|147]]|lat=42.99781577870294|long=-1.6204407528846052|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლაპობლასიონი|148]]|lat=42.56829666944987|long=-2.4704771262842184|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლარაგა|149]]|lat=42.55845437645052|long=-1.8485891584425214|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლარაონა|150]]|lat=42.77833442744717|long=-2.2516468523309685|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლარაუნი|151]]|lat=43.009626938949836|long=-1.8601065748085885|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლასაგურია|152]]|lat=42.49266040174612|long=-2.2404531247100037|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლეაჩე|153]]|lat=42.60704573201564|long=-1.4072714786817428|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლეგარდა|154]]|lat=42.7113291124874|long=-1.7717689602847104|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლეგარია|155]]|lat=42.64838033121146|long=-2.1736645467929683|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლეისა|156]]|lat=43.07856465822967|long=-1.9144847430828573|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლეკუმბერი|157]]|lat=43.00518168812881|long=-1.8955564565793535|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლეოსი|158]]|lat=42.64514361131426|long=-1.5194208954279933|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლერგა|159]]|lat=42.56709424884513|long=-1.501011120222695|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლერინი (ესპანეთი)|160]]|lat=42.48404612320914|long=-1.97152398852579|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლესაკა|161]]|lat=43.24677001855045|long=-1.7040777130371392|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლესაუნი|162]]|lat=42.77783755650517|long=-1.9941181854227157|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლიედენა|163]]|lat=42.61992453654803|long=-1.275239331452529|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლისოაინი|164]]|lat=42.79935030244521|long=-1.467804976225237|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლოდოსა|165]]|lat=42.42419953960448|long=-2.0781714348737297|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლონგიდა|166]]|lat=42.75655696933611|long=-1.3871232063074477|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლუმბიერი|167]]|lat=42.652719016062825|long=-1.3066711504878523|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ლუკინი (ნავარა)|168]]|lat=42.61235249969278|long=-2.100211766392045|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვალკარლოსი|169]]|lat=43.091838111447174|long=-1.3023378940061363|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მანიერუ|170]]|lat=42.66909384402506|long=-1.8636902388000047|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მარანიონი (ნავარა)|171]]|lat=42.62918269031758|long=-2.4384447553881174|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მარსილია|172]]|lat=42.326574338008875|long=-1.738977711864939|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მელიდა|173]]|lat=42.35935931226897|long=-1.54740285049806|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მენდავია|174]]|lat=42.441818169451956|long=-2.19954580133723|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მენდასა|175]]|lat=42.6414064194727|long=-2.235058339403166|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მენდიგორია|176]]|lat=42.6283841159948|long=-1.8354634621351051|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მეტაუტენი|177]]|lat=42.67651280362484|long=-2.129052784985739|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მილაგრო|178]]|lat=42.24057255109541|long=-1.7623840786944707|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მირაფუენტესი|179]]|lat=42.62253913738152|long=-2.279395422255758|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მირანდა-დე-არგა|180]]|lat=42.48316329340782|long=-1.8270633970794028|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მონრეალი (ნავარა)|181]]|lat=42.70502276955938|long=-1.5077966449434834|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მონტეაგუდო (ნავარა)|182]]|lat=41.96274710689612|long=-1.6917469640056817|background=#FEFEE9|position=bottom}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მორენტინი|183]]|lat=42.613082474105894|long=-2.014100994022928|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მუესი|184]]|lat=42.60371881532638|long=-2.2241093486420414|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მურჩანტე|185]]|lat=42.0290952652653|long=-1.6574519505094796|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მურიეტა|186]]|lat=42.65602573703106|long=-2.154374417957347|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მურილიო-ელ-კუენდე|187]]|lat=42.32101122104182|long=-1.5739573222253609|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მურილიო-ელ-ფრუტო|188]]|lat=42.39241093686144|long=-1.4618998933875373|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[მურუსაბალი|189]]|lat=42.6894181180037|long=-1.771290414261164|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ნავასკუესი|190]]|lat=42.71852445874876|long=-1.1160017230274095|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ნასარი (ნავარა)|191]]|lat=42.637321775295554|long=-2.2794761756287287|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ნოაინი|192]]|lat=42.76275137771163|long=-1.6353380875514294|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ობანოსი|193]]|lat=42.67945915487326|long=-1.7859702063101222|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოჩაგავია|194]]|lat=42.905719217398115|long=-1.0906341161010824|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოკო (ნავარა)|195]]|lat=42.638336927425755|long=-2.1649370854275856|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოდიეტა|196]]|lat=42.93858499829436|long=-1.6390640682281243|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოისი|197]]|lat=43.10929070267988|long=-1.686684287324995|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოლაიბარი|198]]|lat=42.885423183769845|long=-1.603753133290745|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოლასაგუტია|199]]|lat=42.87664459382243|long=-2.19599107192533|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოლეხუა|200]]|lat=42.62316892846687|long=-2.141880731452404|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოლიტე|201]]|lat=42.481374291824174|long=-1.6513817565976932|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოლიო (ნავარა)|202]]|lat=42.86647987097518|long=-1.8588123363433586|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოლორისი|203]]|lat=42.635353167649875|long=-1.6131746676365326|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოლსა|204]]|lat=42.816134199062|long=-1.747025631445658|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ორბაისეტა|205]]|lat=42.974536180587315|long=-1.2287335449340218|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ორბარა|206]]|lat=42.966824001371236|long=-1.2418446396724427|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ორისოაინი|207]]|lat=42.60131432253226|long=-1.6042824430995926|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ორკოიენი|208]]|lat=42.82334838949962|long=-1.695913531445426|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ორონსი|209]]|lat=42.86874166911218|long=-1.097040760279192|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოროს-ბეტელუ|210]]|lat=42.895364263295725|long=-1.3041530290340115|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[რონსესვალიესი|211]]|lat=43.00941059849775|long=-1.3192262982654344|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ოტეისა|212]]|lat=42.61906690890662|long=-1.9531122105686047|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[პამპლონა|213]]|lat=42.81837289108232|long=-1.644108816104128|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[პერალტა|214]]|lat=42.338484895316085|long=-1.79718448913303|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[პეტილია-დე-არაგონი|215]]|lat=42.46147691257599|long=-1.0923588857124258|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[პიედრამილიერა|216]]|lat=42.631732672017385|long=-2.2038405700863706|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[პიტილიასი|217]]|lat=42.42124281855247|long=-1.6227586314594555|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[პუენტე-ლა-რეინა|218]]|lat=42.67157353724968|long=-1.8153824105667637|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[პუეიო|219]]|lat=42.56477635658858|long=-1.6474857921771173|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[რიბაფორადა|220]]|lat=41.997946059213206|long=-1.509219464004478|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[რომანსადო|221]]|lat=42.675492951852846|long=-1.2383400063102465|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[რონკალი|222]]|lat=42.80738233571367|long=-0.9558450026106079|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სადა (ნავარა)|223]]|lat=42.58600429081794|long=-1.3977992707310611|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სალდიასი|224]]|lat=43.088678835221195|long=-1.7803508492272542|background=#FEFEE9|position=bottom}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სალინას-დე-ორო|225]]|lat=42.77529383034036|long=-1.8894010764253635|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სან-ადრიანი|226]]|lat=42.33170512228679|long=-1.9335700676879486|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სან-მარტინ-დე-უნქსი|227]]|lat=42.52370828444215|long=-1.5614184682160006|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სანგუესა|228]]|lat=42.57657197616671|long=-1.2837641719357935|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სანსოლი|229]]|lat=42.554159424845366|long=-2.266408403180857|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სანტაკარა|230]]|lat=42.37522525368968|long=-1.5527429392246632|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სარიესი|231]]|lat=42.83511615590517|long=-1.1006755449950294|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სარტაგუდა|232]]|lat=42.380887851948856|long=-2.058355070095103|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სესმა|233]]|lat=42.47904664988721|long=-2.0846289326618788|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სორლადა|234]]|lat=42.61560628014427|long=-2.2155512602880365|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სუმბილია|235]]|lat=43.16357508563226|long=-1.6695037579637246|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ტაფალია|236]]|lat=42.52771580641699|long=-1.6746484700900062|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ტიებას-მურუარტე-დე-რეტა|237]]|lat=42.69311845048203|long=-1.6403987546853236|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ტირაპუ|238]]|lat=42.65705812989155|long=-1.7023786932263023|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ტორალბა-დელ-რიო|239]]|lat=42.607872476503196|long=-2.330954548237759|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ტორეს-დელ-რიო|240]]|lat=42.55185002202995|long=-2.2709790658327966|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ტუდელა|241]]|lat=42.06389934186057|long=-1.605690883600029|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ტულებრასი|242]]|lat=41.97593047893344|long=-1.677963027779837|background=#FEFEE9|position=left}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უკარი|243]]|lat=42.67556792468444|long=-1.7064497970726908|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უარტე-არაკილი|244]]|lat=42.920486488244826|long=-1.9694199719237742|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უხუე|245]]|lat=42.50528504135424|long=-1.498575446797953|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ულსამა|246]]|lat=42.97985337707524|long=-1.6893932056565084|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უნსიტი|247]]|lat=42.74765869406819|long=-1.5015009928138006|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უნსუე|248]]|lat=42.65200742404586|long=-1.6260901842226922|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ურდაკსი|249]]|lat=43.26764505775387|long=-1.5039563430761866|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ურდიაინი|250]]|lat=42.88688817415378|long=-2.1364532682299386|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ურაულ-ალტო|251]]|lat=42.75799549213259|long=-1.2560180179537903|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ურაულ-ბახო|252]]|lat=42.7126084769659|long=-1.3241157285113538|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უროს-დე-სანტესტებანი|253]]|lat=43.10019557402631|long=-1.7073462719174233|background=#FEFEE9|position=bottom}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უროს-ვილია|254]]|lat=42.77744037271555|long=-1.4588447265475724|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ურსაინკი|255]]|lat=42.83176310894126|long=-0.9454664314450993|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უტერგა|256]]|lat=42.70987804292074|long=-1.75975158912011|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[უსტაროსი|257]]|lat=42.892116315609805|long=-0.9404724063026627|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვალტიერა|258]]|lat=42.19506783343349|long=-1.6341000505037375|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვიანა|259]]|lat=42.51428129602528|long=-2.374362802620839|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვიდანგოსი|260]]|lat=42.80149624761122|long=-1.0142641719279473|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვილიაფრანკა|261]]|lat=42.279315855172456|long=-1.7499200835925726|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვილიამაიორ-დე-მონხარდინი|262]]|lat=42.62931244800112|long=-2.103915890970425|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვილიატუერტა|263]]|lat=42.65875891951057|long=-1.9932024928169252|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ვილიავა|264]]|lat=42.83200550775593|long=-1.6071367259025646|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ერი (მუნიციპალიტეტი)|265]]|lat=42.72657231636455|long=-1.999049663979185|background=#FEFEE9|position=bottom}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[ესა|266]]|lat=42.62040339454449|long=-1.2017431351475458|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[საბალსა|267]]|lat=42.76772307516535|long=-1.8064312565877017|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სიორდია|268]]|lat=42.870568771868825|long=-2.228888973773013|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სისურ-მაიორი|269]]|lat=42.78716079267619|long=-1.6924399036258493|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სუბიეტა|270]]|lat=43.12493075209815|long=-1.7424909332823022|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სუგარამურდი|271]]|lat=43.269430858399794|long=-1.5410860486186446|background=#FEFEE9|position=top}} {{პოზრუკა~|ესპანეთი ნავარა|label=[[სუნიიგა (ნავარა)|272]]|lat=42.69323077973164|long=-2.3003932277549444|background=#FEFEE9|position=top}} }} ==რესურსები ინტერნეტში== * {{cite web|url=https://www.infolaso.com/geografia/114-geografia-de-espana/1186-extension-geografica-de-los-municipios-de-navarra-nafarroa.html|title=Extensión Geográfica de los Municipios de Navarra/Nafarroa|author= |lang=es|date= |work= |publisher=infolaso.com|description=список муниципалитетов Наварры по площади|accessdate=2021-02-07}} * {{cite web|url=https://www.ine.es/jaxiT3/Datos.htm?t=2884#!tabs-tabla|title=Navarra: Población por municipios y sexo|publisher=''ine.es''|lang=es|accessdate=2021-02-07}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ესპანეთის მუნიციპალიტეტები}} [[კატეგორია:ნავარის მუნიციპალიტეტები|*]] kdoqrmd7zebvjhujshf6lea38w97ktb ორბაისეტა 0 507898 4821712 4295638 2025-06-28T03:58:55Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821712 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = ქალაქი |ქართული სახელი = ორბაისეტა |ქვეყანა = ესპანეთი |რეგიონის ტიპი = ავტონომიური გაერთიანება |რეგიონი = ნავარა |რეგიონი2 = |რეგიონი ცხრილში = |რაიონის ტიპი = კომარკა |რაიონი = აუნიამენდის კომარკა |რაიონი2 = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |add1n= |add1= }} '''ორბაისეტა''' ({{lang-es|Orbaiceta}}; {{lang-eu|Orbaitzeta}}) — ქალაქი და მუნიციპალიტეტი [[ესპანეთი|ესპანეთში]], შედის [[ნავარა|ნავარის]] პროვინციის [[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდის კომარკის]] შემადგენლობაში. ფართობი — 82,31 კმ². მოსახლეობა — 192 კაცი ([[2020]] წ.). ==იხილეთ აგრეთვე== * [[ნავარის მუნიციპალიტეტები]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.enciclopedianavarra.com ორბაისეტის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210418145508/http://www.enciclopedianavarra.com/ |date=2021-04-18 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ნავარის მუნიციპალიტეტები]] [[კატეგორია:ნავარის ქალაქები]] 9e29qmv0sige8vt11q59nfn5mytmck0 ორბარა 0 507901 4821713 4295639 2025-06-28T03:59:18Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821713 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = ქალაქი |ქართული სახელი = ორბარა |ქვეყანა = ესპანეთი |რეგიონის ტიპი = ავტონომიური გაერთიანება |რეგიონი = ნავარა |რეგიონი2 = |რეგიონი ცხრილში = |რაიონის ტიპი = კომარკა |რაიონი = აუნიამენდის კომარკა |რაიონი2 = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |add1n= |add1= }} '''ორბარა''' ({{lang-es|Orbara}}) — ქალაქი და მუნიციპალიტეტი [[ესპანეთი|ესპანეთში]], შედის [[ნავარა|ნავარის]] პროვინციის [[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდის კომარკის]] შემადგენლობაში. ფართობი — 9 კმ². მოსახლეობა — 32 კაცი ([[2020]] წ.). ==იხილეთ აგრეთვე== * [[ნავარის მუნიციპალიტეტები]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.enciclopedianavarra.com ორბარის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210418145508/http://www.enciclopedianavarra.com/ |date=2021-04-18 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ნავარის მუნიციპალიტეტები]] [[კატეგორია:ნავარის ქალაქები]] scfzubye7rrsqrcsn79tuyyu9ent0t8 ოროს-ბეტელუ 0 507902 4821715 4295658 2025-06-28T04:21:17Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821715 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = ქალაქი |ქართული სახელი = ოროს-ბეტელუ |ქვეყანა = ესპანეთი |რეგიონის ტიპი = ავტონომიური გაერთიანება |რეგიონი = ნავარა |რეგიონი2 = |რეგიონი ცხრილში = |რაიონის ტიპი = კომარკა |რაიონი = აუნიამენდის კომარკა |რაიონი2 = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |add1n= |add1= }} '''ოროს-ბეტელუ''' ({{lang-es|Oroz-Betelu}}; {{lang-eu|Orotz-Betelu}}) — ქალაქი და მუნიციპალიტეტი [[ესპანეთი|ესპანეთში]], შედის [[ნავარა|ნავარის]] პროვინციის [[აუნიამენდის კომარკა|აუნიამენდის კომარკის]] შემადგენლობაში. ფართობი — 23,46 კმ². მოსახლეობა — 147 კაცი ([[2020]] წ.). ==იხილეთ აგრეთვე== * [[ნავარის მუნიციპალიტეტები]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.enciclopedianavarra.com ოროს-ბეტელუს მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210418145508/http://www.enciclopedianavarra.com/ |date=2021-04-18 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ნავარის მუნიციპალიტეტები]] [[კატეგორია:ნავარის ქალაქები]] 8t206lpx09q43h4ll4u099wpg83rmkz ანთროპოიდი (ფილმი) 0 509140 4821532 4649666 2025-06-27T12:37:03Z M. 10110 წაიშალა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომზე]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821532 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კინოფილმი | სახელი = ანთროპოიდი | სურათი = Anthropoid (film).png | სურათის ზომა = | ჩარჩო = | წარწერა = | ჟანრი = მძაფრსიუჟეტიანი | კინოსტუდია = * [[LD Entertainment]] * 22h22 * Lucky Man Films * Silver | კომპანია = | დისტრიბუტორი = | სცენარის ავტორი = | ნაწარმოები = | ეფუძნება = | ისტორია = ანთროპოიდის გეგმა | ტექსტს კითხულობს = | დამდგმელი რეჟისორი = | მონტაჟი =[[რიჩარდ მეტლერი]] | როლებში = | ოპერატორი = | რეჟისორი = | მხატვარი = | კომპოზიტორი = | მუსიკა = * [[გაი ფარლი]] * [[რობინ ფოსტერი]] | სიმღერის ტექსტის ავტორი = | ხმის ოპერატორი = | პროდიუსერი = * [[შონ ელისი]] * [[მიკი ლიდელი]] * [[პიტ შილაიმონი]] | გამოსვლის თარიღი = 2016 | ხანგრძლივობა = | ქვეყანა = | ენა = | ბიუჯეტი = 9 მილიონი დოლარი | შემოსავალი =5,3 მილიონი დოლარი | წინა = | შემდეგი = | საიტი ={{Official website|http://www.bleeckerstreetmedia.com/anthropoid}} }} ანთროპოიდი — [[2016]] წლის [[ჩეხური ენა|ჩეხურ]]-[[გაერთიანებული სამეფო|ბრიტანულ]]-[[ფრანგული]] ეპიკური ომის ფილმი, რომლის რეჟისორია [[შონ ელისი]] და მთავარ როლებს ასრულებენ [[კილიან მერფი]], [[ჯეიმი დორნანი]], [[შარლოტა ლე ბონი]], [[ანა გეისლეროვა]], [[ჰარი ლოიდი]] და [[ტობი ჯონსი]]. ფილმის ავტორია ელისი და [[ენტონი ფრევინი]]. იგი მოგვითხრობს ოპერაციაზე „ანთროპოიდი“, [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს მკვლელობა [[რაინჰარდ ჰაიდრიხი|რეინჰარდ ჰაიდრიხზე]], რომელიც განხორციელებულ იქნა გადასახლებული ჩეხოსლოვაკიელი ჯარისკაცების მიერ [[1942]] წლის [[27 მაისი|27 მაისს]].<ref>Burgess 1983, p. 160.</ref><ref>Ramen 2001, p. 8.</ref> იგი გამოვიდა [[2016]] წლის [[12 აგვისტო|12 აგვისტოს]] [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებში]] და [[2016]] წლის [[9 სექტემბერი|9 სექტემბერს]] [[დიდი ბრიტანეთის სამეფო|დიდ ბრიტანეთში]]. == სცენარი == [[1941]] წლის დეკემბერში ევროპაში [[გერმანია|გერმანიის]] ოკუპაციამ თავის სიმაღლეს მიაღწია. [[ჩეხოსლოვაკია|ჩეხოსლოვაკიის]] დევნილობის მთავრობის ორი აგენტი, სლოვაკი ჯარისკაცი, [[იოზეფ გებჩიკი|იოზეფ გაბჩიკი]] ([[კილიან მერფი]]) და ჩეხი, [[იან კუბიჩი]] ([[ჯეიმი დორნანი]]) პარაშუტით დაეშვნენ თავიანთ ოკუპირებულ ქვეყანაში. ჯოზეფი დაშავდა, როდესაც იგი დაეცა ხეზე ჩასვლისთანავე. ცოტა ხნის შემდეგ მათ აღმოაჩენს ორი მებრძოლი, რომლებიც აღმოჩნდებიან მოღალატეები; ერთს ჯოზეფმა ესროლა, ხოლო მეორე კაცი გაიქცა. მათი სატვირთო მანქანა მოიპარეს, აგენტები [[პრაღა|პრაღისკენ]] გაემართნენ. როდესაც ისინი კონტაქტს ეძებენ, ისინი მიემართებიან დოქტორ ედუარდისკენ (შონ მაჰონი), რომელიც ჯოზეფს ფეხზე უმკურნალებს და არიგებს აგენტებს, რომ შეხვდნენ წინააღმდეგობის სხვა წევრებს, რომელსაც ხელმძღვანელობს "ბიძია" იან ზელენკა-ჰაისკი (ტობი ჯონსი). აგენტები ცხადყოფენ, რომ მათ უნდა შეასრულონ "ოპერაცია ანთროპოიდი", [[რაინჰარდ ჰაიდრიხი|რეინჰარდ ჰეიდრიხის]] (დეტლეფ ბოტე) მკვლელობა. ჯოზეფმა და იანმა შეზღუდული დაზვერვისა და მცირე აღჭურვილობის მქონე [[ქალაქი|ქალაქში]], ჩაკეტილი ქალაქის ქვეშ უნდა იპოვნონ ჰეიდრიხის მკვლელობის გზა, ოპერაცია, რომელიც, მათი იმედით, შეცვლის ევროპის სახეს. ორი ახალგაზრდა ქალის, მარი კოვარნიკოვას ([[შარლოტა ლე ბონი]]) და ლენკა ფაფკოვას ([[ანა გეისლეროვა]]) დახმარებით, სხვა შეთქმულებებთან ერთად, აგენტები გეგმავენ ჩასაფრებას [[რაინჰარდ ჰაიდრიხი|ჰეიდრიხზე]], რადგან ის მის შტაბში მიდის მანქანით. როდესაც აგენტები შეიტყობენ, რომ [[რაინჰარდ ჰაიდრიხი|ჰეიდრიხი]] [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] უნდა გადაიყვანონ, გეგმა ძალაში შედის იმ დუეტთან ერთად, რომელსაც დაემატება სხვა აგენტები, რომლებიც პარაშუტით იყვნენ [[ჩეხოსლოვაკია]]ში და დარჩენილი წინააღმდეგობის მებრძოლები [[პრაღა]]ში. [[1942]] წლის [[27 მაისი|27 მაისს]] ხორციელდება მკვლელობის მცდელობა; მათ მოახერხეს [[რაინჰარდ ჰაიდრიხი|ჰაინდრიხის]] დაჭრა. შემდეგ მკვლელები გარბიან. ამის საპასუხოდ, SS უსაფრთხოების ძალებმა შემოიკრიბეს [[ჩეხეთი]]ს ათასობით მოქალაქე და განახორციელეს საშინელი ანგარიშსწორება. ლენკა მოკლეს ქუჩაში ნაცისტი ჯარისკაცების გაქცევის მცდელობისას. წინააღმდეგობის გამანადგურებელი [[კარელ შურდა]] (ჟირჟი შიმეკი) აგენტებს ეძებს და ხოცავს იმ ოჯახს რომელმაც ისინი დამალა. ამასობაში, აგენტები დაიმალნენ [[პრაღა|პრაღის]] წმინდა კირილესა ტაძარში. [[რაინჰარდ ჰაიდრიხი|ჰეიდრიხი]] ტრავმებისგან მალე საავადმყოფოში გარდაიცვალა. რეპრესიები გრძელდება სოფელ [[ლიდიცე]]ში. ოჯახი, რომელმაც აგენტები შეიფარა სატიკად უსწპრდებიან, მათ სახლს თავს დაესხნენ [[გესტაპო]]ს ოფიცრები. დედა თავს იკლავს აბაზანაში [[ციანიდი]]ს ტაბლეტის მიღებით. ვაჟი სასტიკად აწამეს. მათ გაიგეს აგენტების ადგილსამყოფელი. ასისტთა ნაცისტური ჯარი შეიჭრა ტაძარში და ყველა აგენტი, მათ შორის იოზეფი და იანი მოკლეს სასტიკი 6-საათიან ბრძოლაში. საბოლოო ჯამში, "ჰეიდრიხის ტერორის" შედეგად სულ 5000 ჩეკი და სლოვაკი მოკლეს. == შეფასება == ვებსაიტზე [[Rotten Tomatoes]], ფილმს აქვს დამტკიცების რეიტინგი 66%, 102 მიმოხილვის საფუძველზე, საშუალო ნიშანი 6.39 / 10.<ref>{{cite web|url=https://www.rottentomatoes.com/m/anthropoid|title=Anthropoid (2016)|website=[[Rotten Tomatoes]]|access-date=1 March 2019}}</ref> [[Metacritic]]– ზე ფილმის საშუალო ქულაა 59 100–დან, 29 შეფასებაზე დაყრდნობით, რაც მიუთითებს „არაერთგვაროვან ან საშუალო მიმოხილვაზე“.<ref>{{cite web|url=https://www.metacritic.com/movie/anthropoid|title=Anthropoid reviews|website=[[Metacritic]]|access-date=15 February 2017}}</ref> ფილმმა დიდება მოიპოვა რეალიზმისადმი ერთგულებისა და ჭეშმარიტი მოვლენებისადმი.<ref name="Guardian">{{cite news|last=Bradshaw|first=Peter|author-link=Peter Bradshaw|date=8 September 2016|title=Anthropoid review – gruelling, gripping account of Nazi assassins|newspaper=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/film/2016/sep/08/anthropoid-review-second-world-war-czech-resistant-cillian-murphy|access-date=22 September 2016}}</ref> [[The Guardian]]-ისთვის თავის მოხსენებაში პიტერ ბრედშოუმ დაწერა: ”ინტელექტუალური, მკაცრი და მომაბეზრებელი ფილმი.”<ref>Kompanek, Christopher (11 August 2016). [https://www.washingtonpost.com/goingoutguide/movies/anthropoid-a-world-war-ii-thriller-that-stands-out-from-the-pack/2016/08/11/c810b382-5a6d-11e6-9767-f6c947fd0cb8_story.html "{{'}}Anthropoid': A World War II thriller that stands out from the pack"]. ''[[The Washington Post]]''. Retrieved 15 August 2016.</ref> == ლიტერატურა == * Burgess, Alan. ''Seven Men at Daybreak''. New York: Bantam Books, 1983. {{ISBN|978-0-5532-3508-1}}. * Ramen, Fred. ''Reinhard Heydrich: Hangman of the Third Reich''. New York: Rosen Publishing Group, 2001. {{ISBN|978-0-8239-3379-2}}. == რესურსები ინტერნეტში == *{{Official website|http://www.bleeckerstreetmedia.com/anthropoid}} *{{IMDb title|4190530}} *{{Rotten Tomatoes|anthropoid|Anthropoid}} * {{Mojo title|id=anthropoid|title=Anthropoid}} * {{Metacritic film|anthropoid|Anthropoid}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ანთროპოიდი,(ფილმი)}} [[კატეგორია:ფილმები ომზე]] [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] [[კატეგორია:ამერიკული ფილმები]] [[კატეგორია:ფილმები ქვეყნის მიხედვით]] [[კატეგორია:ფილმები ჟანრის და ქვეყნის მიხედვით]] [[კატეგორია:2016 წლის ფილმები]] [[კატეგორია:Universal Pictures-ის ფილმები]] [[კატეგორია:ბრიტანული ისტორიული ფილმები]] s9suik7pjc2ys1a864z3qtkrkitescj მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე 0 511902 4821555 4209035 2025-06-27T13:38:42Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821555 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ოლიმპიური სახეობა |სახეობა = მძლეოსნობა |თამაში = 2020 წლის ზაფხულის |სურათი = |წარწერა = |ადგილი = [[იაპონიის ეროვნული სტადიონი]]<br />[[ოდორის პარკი]] |თარიღი = 30 ივლისი – 8 აგვისტო, 2021 |მეტოქეები = |დისციპლინები = 48 |ქვეყნები = |ოქრო = |ოქროსოკ = |ვერცხლი = |ვერცხლისოკ = |ბრინჯაო = |ბრინჯაოსოკ = }} {{მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე}} '''[[ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები 2020|2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებში]] [[მძლეოსნობა|მძლეოსნობის]]''' შეჯიბრები ჩატარდება თამაშების ბოლო ათი დღის განმავლობაში. ისინი უნდა გამართულიყო 2020 წლის 31 ივლისიდან 9 აგვისტომდე, [[იაპონია|იაპონიის]] [[ტოკიო|ქალაქ ტოკიოში]], [[იაპონიის ეროვნული სტადიონი|ოლიმპიურ სტადიონზე]]. [[კორონავირუსის პანდემია 2019-2020|COVID-19-ის პანდემიის გამო]], თამაშები გადავადდა 2021 წლის 30 ივლისიდან 8 აგვისტომდე.<ref name="Postponement">{{Cite news|last=McCurry, Justin; Ingle, Sean|date=2020-03-24|title=Tokyo Olympics postponed to 2021 due to coronavirus pandemic|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/sport/2020/mar/24/tokyo-olympics-to-be-postponed-to-2021-due-to-coronavirus-pandemic|access-date=2020-03-24|issn=0261-3077}}</ref> ამ თამაშებზე მძლეოსნობა იყოფა სამ განსხვავებულ მიმართულებად [[ბილიკი და მოედანი]], გზაზე რბენა და სპორტული სიარული. შეჯიბრები სულ ჩატარდება 48 დისციპლინაში, ერთით მეტში ვიდრე 2016 წელს (დაემატა შერეული ესტაფეტა).<ref>{{cite web|url=https://tokyo2020.org/en/games/sport/olympic/athletics/ |title=Tokyo 2020: Athletics |access-date=20 ივლისი, 2018 }}</ref> == კვალიფიკაცია == {{მთავარი|მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კვალიფიკაცია}} 2020 წლის მძლეოსნობის საკვალიფიკაციო სისტემა ინდივიდუალური ღონისძიებებისთვის არსებითად განსხვავდებოდა წინა ვერსიებისგან. იმის ნაცვლად, რომ ემყარებოდეს მხოლოდ საკვალიფიკაციო სტანდარტებს, ახალი საკვალიფიკაციო სისტემა ასევე დაფუძნებულია [[მსოფლიო მძლეოსნობა|მსოფლიო მძლეოსნობის]] (World Athletics) ფედერაციის რეიტინგს. საკვალიფიკაციო სტანდარტები ითვალისწინებს ამ ალტერნატიულ გზასაც, მაგრამ რეიტინგი საკმაოდ მაღალი უნდა იყოს და მხოლოდ განსაკუთრებული შედეგითაა შესაძლებელი ამ სტანდარტების დაკმაყოფილება. მას შემდეგ, რაც დაწესდა მონაწილეთა მაქსიმალური რაოდენობა ყოველი დისციპლინისათვის (წინა წლებისგან განსხვავებით, როდესაც ეს ემყარებოდა იმის, თუ რამდენი სპორტსმენი აკმაყოფილებდა საკვალიფიკაციო სტანდარტს), მსოფლიო რეიტინგი გამოიყენება თავისუფალი ადგილების შესავსებად, მხოლოდ მას შემდეგ, რაც სტანდარტებზე დაფუძნებული მონაწილეები მთლიანად იქნებიან ადგილმიჩენილნი.<ref name="ITG">{{Cite news|title=Qualification system for Tokyo 2020 Olympics published by IAAF|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1068198/qualification-system-for-tokyo-2020-olympics-published-by-iaaf/|access-date=2 აგვისტო, 2018}}</ref><ref name=iaaf-qual>{{cite web|url=https://www.worldathletics.org/news/press-release/council-march-2019-olympic-qualification|title=IAAF Council has approved the qualification system and entry standards |publisher=[[World Athletics|IAAF]]|date=10 March 2019|access-date=12 იანვარი, 2020}}</ref><ref>{{cite web|url= https://media.aws.iaaf.org/competitioninfo/372a6e80-61d7-4f6f-b35e-f99929e2bd47.pdf|title=Qualification system, amended 2020|publisher=[[World Athletics]]|date=28 May 2020|access-date=2 ივნისი, 2021}}</ref> 2021 წლის 2 ივნისს, [[მსოფლიო მძლეოსნობა|მსოფლიო მძლეოსნობის]] პრეზიდენტმა [[სებასტიან კოუ|სებასტიან კოუმ]] განაცხადა, რომ მისი თვალსაზრისით, დისციპლინათა უდიდეს ნაწილში სპორტსმენების 70 პროცენტი კვალიფიკაციას მიიღებდა გამსვლელი სტანდარტით. ეს აღემატებოდა იმ 50-პროცენტიან მაჩვენებელს, რომელსაც ახალი სისტემის შემუშავებისას ივარაუდებდნენ, მაგრამ ზრდა, სავარაუდოდ, გამოწვეული იყო გაფართოებული საკვალიფიკაციო პერიოდით, რომელიც გამოიწვია ოლიმპიური თამაშების გადავადებამ 2020 წლიდან 2021 წლამდე.<ref>{{Cite web|url=https://www.worldathletics.org/competitions/olympic-games/news/qualification-period-marathon-50km-walk-ends|title=Olympic qualification period ends for marathons and 50km race walk|publisher=[[World Athletics]]|date=2 June 2021|access-date=2 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210603145444/https://worldathletics.org/competitions/olympic-games/news/qualification-period-marathon-50km-walk-ends|archivedate=3 ივნისი 2021}}</ref> ესტაფეტების კვალიფიკაცია გარკვეულწილად მსგავსია წინა წლების ვარიანტებთან. რვა გუნდი შეირჩევა [[მძლეოსნობის მსოფლიო ჩემპიონატი 2019|მძლეოსნობაში 2019 წლის მსოფლიო ჩემპიონატის შედეგებით]], შემდეგ ემატება [[მსოფლიო მძლეოსნობის ესტაფეტები 2021|2021 წლის მსოფლიო მძლეოსნობის ესტაფეტების]] ფინალისტები, თუკი ისინი სხვა ეგევე პიროვნებები არ არიან, და ზოგიც შეირჩევა თანადროული რეიტინგის მიხედვით; ჯამში სულ 16 გუნდი დისციპლინის მიხედვით.<ref name=ITG/><ref name=iaaf-qual/> {| class="wikitable" |- !colspan="2"|კაცების და შერეული დისციპლინები !colspan="2"|ქალების დისციპლინები |- style="font-size:95%" ! დისციპლინა !! გასასვლელი ნიშნული ! დისციპლინა !! გასასვლელი ნიშნული |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 100 მეტრზე|100 მ]] |10.05 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 100 მეტრზე|100 მ]] |11.15 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 200 მეტრზე|200 მ]] |20.24 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 200 მეტრზე|200 მ]] |22.80 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 400 მეტრზე|400 მ]] |44.90 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 400 მეტრზე|400 მ]] |51.35 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 800 მეტრზე|800 მ]] |1:45.20 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 800 მეტრზე|800 მ]] |1:59.50 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 1500 მეტრზე|1500 მ]] |3:35.00 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 1500 მეტრზე|1500 მ]] |4:04.20 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 5000 მეტრზე|5000 მ]] |13:13.50 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 5000 მეტრზე|5000 მ]] |15:10.00 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 10000 მეტრზე|10000 მ]] |27:28.00 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 10000 მეტრზე|10000 მ]] |31:25.00 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების თარჯრბენი 110 მეტრზე|თარჯრბენი 110 მ]] |13.32 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების თარჯრბენი 100 მეტრზე|თარჯრბენი 100 მ]] |12.84 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების თარჯრბენი 400 მეტრზე|თარჯრბენი 400 მ]] |48.90 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების თარჯრბენი 400 მეტრზე|თარჯრბენი 400 მ]] |55.40 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სტიპლჩეიზი 3000 მეტრზე|სტიპლჩეიზი 3000 მ]] |8:22.00 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების სტიპლჩეიზი 3000 მეტრზე|სტიპლჩეიზი 3000 მ]] |9:30.00 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების მარათონი|მარათონი]] |2:11:30 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების მარათონი|მარათონი]] |2:29:30 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 20 kilometres walk|20 km walk]] |1:21:00 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 20 kilometres walk|20 km walk]] |1:31:00 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 50 kilometres walk|50 km walk]] |3:50:00 |{{n/a}} |{{n/a}} |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სიგრძეზე ხტომა|სიგრძეზე ხტომა]] |8.22 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების სიგრძეზე ხტომა|სიგრძეზე ხტომა]] |6.82 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სამხტომი|სამხტომი]] |17.14 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების სამხტომი|სამხტომი]] |14.32 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სიმაღლეზე ხტომა|სიმაღლეზე ხტომა]] |2.33 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების სიმაღლეზე ხტომა|სიმაღლეზე ხტომა]] |1.96 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ჭოკით ხტომა|ჭოკით ხტომა]] |5.80 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ჭოკით ხტომა|ჭოკით ხტომა]] |4.70 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ბირთვის კვრა|ბირთვის კვრა]] |21.10 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ბირთვის კვრა|ბირთვის კვრა]] |18.50 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ბადროს ტყორცნა|ბადროს ტყორცნა]] |66.00 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ბადროს ტყორცნა|ბადროს ტყორცნა]] |63.50 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების უროს ტყორცნა|უროს ტყორცნა]] |77.50 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების უროს ტყორცნა|უროს ტყორცნა]] |72.50 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების შუბის ტყორცნა|შუბის ტყორცნა]] |85.00 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების შუბის ტყორცნა|შუბის ტყორცნა]] |64.00 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ათჭიდი|ათჭიდი]] |8350 |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების შვიდჭიდი|შვიდჭიდი]] |6420 |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ესტაფეტა 4 × 100 მეტრზე|ესტაფეტა 4 × 100 მ]] |rowspan=2|8 საუკეთესო მძლეოსნობის მსოფლიო ჩემპიონატზე +<br>ნებისმიერი არაკვალიფიცირებული ქვეყანა, რომელმაც მიაღწია 2021 წლის მსოფლიო მძლეოსნობის ესტაფეტების ფინალს + მსოფლიო რეიტინგში შემდეგი საუკეთესო, მაქსიმუმის — 16 გუნდის შევსებამდე |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ესტაფეტა 4 × 100 მეტრზე|ესტაფეტა 4 × 100 მ]] |rowspan=2|8 საუკეთესო მძლეოსნობის მსოფლიო ჩემპიონატზე +<br>ნებისმიერი არაკვალიფიცირებული ქვეყანა, რომელმაც მიაღწია 2021 წლის მსოფლიო მძლეოსნობის ესტაფეტების ფინალს + მსოფლიო რეიტინგში შემდეგი საუკეთესო, მაქსიმუმის — 16 გუნდის შევსებამდე |- |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე|ესტაფეტა 4 × 400 მ]] <br>[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – შერეული ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე|ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე (შერეული)]] |[[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე|ესტაფეტა 4 × 400 მ]] |} == განრიგი == [[ბილიკი და მოედანი|ბილიკი და მოედნის]] შეჯიბრებები გაიმართება [[იაპონიის ეროვნული სტადიონი|ოლიმპიურ სტადიონზე]], ხოლო სპორტული სიარული და მარათონი, სავარაუდოდ, [[საპორო|საპოროში]], [[ოდორის პარკი|ოდორის პარკში]].<ref>{{Cite news|date=4 December 2019|title=Venue and schedule approved for 2020 Olympic marathon and race walks|publisher=[[World Athletics]]|url=https://www.worldathletics.org/news/news/2020-olympic-games-marathon-walk-venue-sappor|access-date=19 ივლისი, 2020}}</ref> გარდა სპრტული სიარულისა და მარათონისა, ბილიკი და მოედნის ცხრა დისციპლინის შეჯიბრების ფინალები გაიმართება დილის სესიაზე, რათა ყველა სასაათო სარტყელში იყოს უზრუნველყოფილი მაქსიმალური ყურებადობა.<ref>{{Cite news|date=1 June 2018|title=Tokyo 2020 marathon and race walking courses announced|publisher=[[World Athletics]]|url=https://www.worldathletics.org/news/news/tokyo-2020-marathon-and-race-walk-courses-ann|access-date=12 იანვარი, 2020}}</ref><ref name="olympic-schedule">{{Cite news|date=16 April 2019|title=Athletics timetable for Tokyo 2020 Olympic Games released|publisher=[[World Athletics]]|url=https://www.worldathletics.org/news/press-release/athletics-timetable-tokyo-2020-released|access-date=12 იანვარი, 2020}}</ref> 2019 წლის 16 ოქტომბერს, [[საერთაშორისო ოლიმპიური კომიტეტი|საერთაშორისო ოლიმპიურმა კომიტეტმა]] გამოაცხადა, რომ დაგეგმილი იყო მარათონისა და სპორტული სიარულის ღონისძიებების [[საპორო|საპოროში]] გადატანის შესახებ, რაც დაკავშირებული იყო სიცხის პრობლემასთან.<ref>{{Cite news|date=16 October 2019|title=IOC planning to move Tokyo Olympic marathon north to Sapporo in bid to avoid heat|language=en-US|work=[[The Japan Times]]|url=https://www.japantimes.co.jp/sports/2019/10/16/more-sports/track-field/ioc-planning-move-tokyo-olympic-marathon-north-sapporo-bid-avoid-heat/|url-status=live|access-date=16 October 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191016164012/https://www.japantimes.co.jp/sports/2019/10/16/more-sports/track-field/ioc-planning-move-tokyo-olympic-marathon-north-sapporo-bid-avoid-heat/|archive-date=16 October 2019|issn=0447-5763}}</ref> ეს გეგმა ოფიციალურად 2019 წლის 1 ნოემბერს მას შემდეგ დამტკიცდა, რაც ტოკიოს გუბერნატორი [[იურიკო კოიკე]] დაეთანხმა სოკ-ის გადაწყვეტილება, მიუხედავად მისი აზრისა, რომ შეჯიბრებები ტოკიოში უნდა გამართულიყო.<ref name=WP110119>{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/cool-runnings-after-heated-dispute-tokyo-agrees-to-shift-olympic-marathons-to-more-clement-climes/2019/11/01/3d7ae294-fc57-11e9-9e02-1d45cb3dfa8f_story.html|title=Cool runnings: After heated dispute, Tokyo agrees to shift Olympic marathons to more clement climes|last1=Denyer|first1=Simon|last2=Kashiwagi|first2=Akiko|date=1 November 2019|work=Washington Post|access-date=1 ნოემბერი, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191101121019/https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/cool-runnings-after-heated-dispute-tokyo-agrees-to-shift-olympic-marathons-to-more-clement-climes/2019/11/01/3d7ae294-fc57-11e9-9e02-1d45cb3dfa8f_story.html|archive-date=1 November 2019|url-status=live}}</ref> {{ოლიმპიური განრიგის ლეგენდა|სპორტი=მძლეოსნობა}} {| class="wikitable olympic-schedule athletics" |+კაცები<ref name=olympic-schedule/><ref name="Athletics">{{cite web |title=Schedule - Athletics Tokyo 2020 Olympics |url=http://www.olympiandatabase.com/index.php?id=245373&L=1 |website=Olympian Database |access-date=24 თებერვალი, 2020}}</ref> |- ! თარიღი || colspan="2"| ივლ., 30 || colspan="2"|ივლ., 31 || colspan="3"|აგვ., 1 || colspan="2"|აგვ., 2 || colspan="2"|აგვ., 3 || colspan="2"|აგვ., 4 || colspan="2"|აგვ., 5 || colspan="2"|აგვ., 6 || colspan="2"|აგვ., 7 || colspan="2"|აგვ., 8 |- !დისციპლინა || {{comment|დ|დილა}} || {{comment|ს|საღამო}} || დ || ს || დ || colspan="2"| ს || ს || ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 100 მეტრზე|100 მ]] || colspan="2"| || class="prelims" | წ || class="heats" | ჰ || || class="semifinals" | ½ || class="final" | ფ ||colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 200 მეტრზე|200 მ]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || class="semifinals" | ½ || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 400 მეტრზე|400 მ]] || colspan="2"| || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || colspan="2"| || || class="semifinals" | ½ || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 800 მეტრზე|800 მ]] || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || || || colspan="2" class="semifinals" | ½ || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 1500 მეტრზე|1500 მ]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || || colspan="2"| || || class="semifinals" | ½ || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 5000 მეტრზე|5000 მ]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || || class="heats" | ჰ || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების 10000 მეტრზე|10000 მ]] || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების თარჯრბენი 110 მეტრზე|თარჯრბენი 110 მ]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || || class="heats" | ჰ || class="semifinals" | ½ || || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების თარჯრბენი 400 მეტრზე|თარჯრბენი 400 მ]] || class="heats" | ჰ || || colspan="2"| || || colspan="2" class="semifinals" | ½ || colspan="2"| || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სტიპლჩეიზი 3000 მეტრზე|სტიპლჩეიზი 3000 მ]] || class="heats" | ჰ || || colspan="2"| || colspan="3"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ესტაფეტა 4 × 100 მეტრზე|ესტაფეტა 4 × 100 მ]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე|ესტაფეტა 4 × 400 მ]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="heats" | ჰ || || class="final" | ფ || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების მარათონი|მარათონი]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || class="final" | ფ || |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სპორტული სიარული 20 კილომეტრზე|სპორტული სიარული 20 კმ]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სპორტული სიარული 50 კილომეტრზე|სპორტული სიარული 50 კმ]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სიგრძეზე ხტომა|სიგრძეზე ხტომა]] || colspan="2"| || || class="qualifiers" | კ || colspan="3"| || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სამხტომი|სამხტომი]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || class="qualifiers" | კ || || colspan="2"| || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების სიმაღლეზე ხტომა|სიმაღლეზე ხტომა]] || class="qualifiers" | კ || || colspan="2"| || || colspan="2" class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ჭოკით ხტომა|ჭოკით ხტომა]] || colspan="2"| || class="qualifiers" | კ || || colspan="3"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ბირთვის კვრა|ბირთვის კვრა]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || || class="qualifiers" | კ || colspan="2"| || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ბადროს ტყორცნა|ბადროს ტყორცნა]] || class="qualifiers" | კ || || || class="final" | ფ || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების შუბის ტყორცნა|შუბის ტყორცნა]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || class="qualifiers" | კ || || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების უროს ტყორცნა|უროს ტყორცნა]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || class="qualifiers" | კ || || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – კაცების ათჭიდი|ათჭიდი]] || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan=4 class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |} {| class="wikitable olympic-schedule athletics" |+ქალები<ref name=olympic-schedule/><ref name="Athletics"/> |- ! თარიღი || colspan="2"|ივლ., 30 || colspan="2"|ივლ., 31 || colspan="3"|აგვ., 1 || colspan="2"|აგვ., 2 || colspan="2"|აგვ., 3 || colspan="2"|აგვ., 4 || colspan="2"|აგვ., 5 || colspan="2"|აგვ., 6 || colspan="2"|აგვ., 7 || colspan="2"|აგვ., 8 |- !დისციპლინა || {{comment|დ|დილა}} || {{comment|ს|საღამო}} || დ || colspan="2"| ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს || დ || ს |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 100 მეტრზე|100 მ]] || class="heats" | ჰ || || || class="semifinals" | ½ || class="final" | ფ ||colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 200 მეტრზე|200 მ]] || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || class="semifinals" | ½ || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 400 მეტრზე|400 მ]] || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || || || class="semifinals" | ½ || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 800 მეტრზე|800 მ]] || class="heats" | ჰ || || || colspan="2" class="semifinals" | ½ || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 1500 მეტრზე|1500 მ]] || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || || colspan="2"| || || class="semifinals" | ½ || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 5000 მეტრზე|5000 მ]] || || class="heats" | ჰ || colspan="3"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების 10000 მეტრზე|10000 მ]] || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების თარჯრბენი 100 მეტრზე|თარჯრბენი 100 მ]] || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || colspan="2"| || || class="semifinals" | ½ || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების თარჯრბენი 400 მეტრზე|თარჯრბენი 400 მ]] || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="semifinals" | ½ || colspan="2"| || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების სტიპლჩეიზი 3000 მეტრზე|სტიპლჩეიზი 3000 მ]] || colspan="2"| || colspan="3"| || class="heats" | ჰ || || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ესტაფეტა 4 × 100 მეტრზე|ესტაფეტა 4&nbsp;×&nbsp;100 მ]] || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || class="heats" | ჰ || || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე|ესტაფეტა 4&nbsp;×&nbsp;400 მ]] || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="heats" | ჰ || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების მარათონი|მარათონი]] ||colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| ||colspan="2"| ||colspan="2"| ||class="final" | ფ || || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების სპორტული სიარული 20 კილომეტრზე|სპორტული სიარული 20 კმ]] ||colspan="2"| ||colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების სიგრძეზე ხტომა|სიგრძეზე ხტომა]] || colspan="2"| || colspan="3"| || class="qualifiers" | კ || || colspan="2"| || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების სამხტომი|სამხტომი]] || || class="qualifiers" | კ || colspan="3"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების სიმაღლეზე ხტომა|სიმაღლეზე ხტომა]] || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || class="qualifiers" | კ || || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ჭოკით ხტომა|ჭოკით ხტომა]] ||colspan="2"| ||colspan="3"| ||colspan="2"| || || class="qualifiers" | კ || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ბირთვის კვრა|ბირთვის კვრა]] || ||class="qualifiers" | კ || colspan="3"| || class="final" | ფ || || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების ბადროს ტყორცნა|ბადროს ტყორცნა]] || colspan=2| || class="qualifiers" | კ || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების შუბის ტყორცნა|შუბის ტყორცნა]] || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || class="qualifiers" | კ || || colspan="2"| || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების უროს ტყორცნა|უროს ტყორცნა]] || colspan="2"| || colspan="3"| || class="qualifiers" | კ || || colspan="2"| || || class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – ქალების შვიდჭიდი|შვიდჭიდი]] || colspan="2"| || colspan="3"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan=4 class="final" | ფ || colspan="2"| || colspan="2"| || colspan="2"| |} {| class="wikitable olympic-schedule athletics" |+შერეული<ref name=olympic-schedule/><ref name="Athletics"/> |- ! თარიღი || colspan="2"| ივლ., 30 || colspan="2"| ივლ., 31 |- !დისციპლინა || {{comment|დ|დილა}} || {{comment|ს|საღამო}} || დ || ს |- | class="event" | [[მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე – შერეული ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე|ესტაფეტა 4&nbsp;×&nbsp;400 მ]] || || class="heats" | ჰ || || class="final" | ფ |} == მედლები == === მედლების ცხრილი === === კაცები === {| {{საპრიზომედლები|width=225|labelwidth=200|type=დისციპლინა}} |- | {{დისციპლინის ბმული|100 მეტრზე|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|200 მეტრზე|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|400 მეტრზე|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|800 მეტრზე|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|1500 მეტრზე|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|5000 მეტრზე|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|10000 მეტრზე|კაცები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |- | {{დისციპლინის ბმული|თარჯრბენი 110 მეტრზე|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|თარჯრბენი 400 მეტრზე|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|სტიპლჩეიზი 3000 მეტრზე|კაცები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |-valign="top" | {{დისციპლინის ბმული|ესტაფეტა 4 × 100 მეტრზე|კაცები}} | | | |-valign="top" | {{დისციპლინის ბმული|ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე|კაცები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |- | {{დისციპლინის ბმული|მარათონი|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|სპორტული სიარული 20 კილომეტრზე|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|სპორტული სიარული 50 კილომეტრზე|კაცები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |- | {{დისციპლინის ბმული|სიმაღლეზე ხტომა|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|ჭოკით ხტომა|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|სიგრძეზე ხტომა|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|სამხტომი|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|ბირთვის კვრა|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|ბადროს ტყორცნა|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|უროს ტყორცნა|კაცები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|შუბის ტყორცნა|კაცები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |- | {{დისციპლინის ბმული|ათჭიდი|კაცები}} | | | |}<small><nowiki>*</nowiki> მიუთითებს, რომ სპორტსმენი მხოლოდ წინასწარ გარბენზე მონაწილეობდა და მედლები მიიღო.</small> === ქალები === {| {{MedalistTable|width=225|labelwidth=200|type=დისციპლინა}} |- | {{დისციპლინის ბმული|100 მეტრზე|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|200 მეტრზე|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|400 მეტრზე|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|800 მეტრზე|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|1500 მეტრზე|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|5000 მეტრზე|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|10000 მეტრზე|ქალები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |- | {{დისციპლინის ბმული|თარჯრბენი 100 მეტრზე|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|თარჯრბენი 400 მეტრზე|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|სტიპლჩეიზი 3000 მეტრზე|ქალები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |-valign="top" | {{დისციპლინის ბმული|ესტაფეტა 4 × 100 მეტრზე|ქალები}} | | | |-valign="top" | {{დისციპლინის ბმული|ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე|ქალები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |- | {{დისციპლინის ბმული|მარათონი|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|სპორტული სიარული 20&nbsp;კილომეტრზე|ქალები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |- | {{დისციპლინის ბმული|სიმაღლეზე ხტომა|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|ჭოკით ხტომა|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|სიგრძეზე ხტომა|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|სამხტომი|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|ბირთვის კვრა|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|ბადროს ტყორცნა|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|უროს ტყორცნა|ქალები}} | | | |- | {{დისციპლინის ბმული|შუბის ტყორცნა|ქალები}} | | | |-bgcolor=#DDDDDD |colspan=7| |- | {{დისციპლინის ბმული|შვიდჭიდი|ქალები}} | | | |}<small><nowiki>*</nowiki> მიუთითებს, რომ სპორტსმენი მხოლოდ წინასწარ გარბენზე მონაწილეობდა და მედლები მიიღო.</small> === შერეული === {| {{MedalistTable|width=225|labelwidth=200|type=დისციპლინა}} |- | {{დისციპლინის ბმული|ესტაფეტა 4 × 400 მეტრზე|შერეული}} | | | |}<small><nowiki>*</nowiki> მიუთითებს, რომ სპორტსმენი მხოლოდ წინასწარ გარბენზე მონაწილეობდა და მედლები მიიღო.</small> == მონაწილეობა == === მონაწილე ერები === {{div col|colwidth=20em}} *{{flagIOC|ALB|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|ALG|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|ARG|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|AUS|2020 წლის ზაფხულის|5}} *{{flagIOC|AUT|2020 წლის ზაფხულის|5}} *{{flagIOC|AZE|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|BAH|2020 წლის ზაფხულის|6}} *{{flagIOC|BRN|2020 წლის ზაფხულის|10}} *{{flagIOC|BAR|2020 წლის ზაფხულის|5}} *{{flagIOC|BLR|2020 წლის ზაფხულის|14}} *{{flagIOC|BEL|2020 წლის ზაფხულის|6}} *{{flagIOC|BIH|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|BOT|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|BRA|2020 წლის ზაფხულის|15}} *{{flagIOC|IVB|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|BUL|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|BUR|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|BDI|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|CAN|2020 წლის ზაფხულის|22}} *{{flagIOC|CAY|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|CHN|2020 წლის ზაფხულის|26}} *{{flagIOC|TPE|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|COL|2020 წლის ზაფხულის|19}} *{{flagIOC|CRC|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|CRO|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|CUB|2020 წლის ზაფხულის|11}} *{{flagIOC|CYP|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|CZE|2020 წლის ზაფხულის|4}} *{{flagIOC|DEN|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|DJI|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|ECU|2020 წლის ზაფხულის|4}} *{{flagIOC|ERI|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|EST|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|ETH|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|FIN|2020 წლის ზაფხულის|8}} *{{flagIOC|FRA|2020 წლის ზაფხულის|50}} *{{flagIOC|GAM|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|GER|2020 წლის ზაფხულის|29}} *{{flagIOC|GHA|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|GBR|2020 წლის ზაფხულის|30}} *{{flagIOC|GRE|2020 წლის ზაფხულის|4}} *{{flagIOC|GRN|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|GUA|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|GUY|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|HUN|2020 წლის ზაფხულის|5}} *{{flagIOC|IND|2020 წლის ზაფხულის|7}} *{{flagIOC|INA|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|IRI|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|IRL|2020 წლის ზაფხულის|4}} *{{flagIOC|ISR|2020 წლის ზაფხულის|5}} *{{flagIOC|ITA|2020 წლის ზაფხულის|55}} *{{flagIOC|CIV|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|JAM|2020 წლის ზაფხულის|23}} *{{flagIOC|JPN|2020 წლის ზაფხულის|14}} *{{flagIOC|KAZ|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|KEN|2020 წლის ზაფხულის|11}} *{{flagIOC|KGZ|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|LAT|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|LES|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|LBR|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|LTU|2020 წლის ზაფხულის|4}} *{{flagIOC|LUX|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|MEX|2020 წლის ზაფხულის|9}} *{{flagIOC|MDA|2020 წლის ზაფხულის|4}} *{{flagIOC|MGL|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|MAR|2020 წლის ზაფხულის|8}} *{{flagIOC|NAM|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|NED|2020 წლის ზაფხულის|8}} *{{flagIOC|NZL|2020 წლის ზაფხულის|5}} *{{flagIOC|NIG|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|NGR|2020 წლის ზაფხულის|9}} *{{flagIOC|PRK|2020 წლის ზაფხულის|4}} *{{flagIOC|NOR|2020 წლის ზაფხულის|11}} *{{flagIOC|QAT|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|PAK|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|PAR|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|PER|2020 წლის ზაფხულის|4}} *{{flagIOC|PHI|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|POL|2020 წლის ზაფხულის|27}} *{{flagIOC|POR|2020 წლის ზაფხულის|5}} *{{flagIOC|PUR|2020 წლის ზაფხულის|4}} *{{flagIOC|ROU|2020 წლის ზაფხულის|5}} *{{flagIOC|RWA|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|SAM|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|SEN|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|SOL|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|SRB|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|SLO|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|RSA|2020 წლის ზაფხულის|15}} *{{flagIOC|KOR|2020 წლის ზაფხულის|3}} *{{flagIOC|ESP|2020 წლის ზაფხულის|18}} *{{flagIOC|SWE|2020 წლის ზაფხულის|13}} *{{flagIOC|SUI|2020 წლის ზაფხულის|7}} *{{flagIOC|SYR|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|TAN|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|TTO|2020 წლის ზაფხულის|6}} *{{flagIOC|TUN|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|TUR|2020 წლის ზაფხულის|11}} *{{flagIOC|UGA|2020 წლის ზაფხულის|10}} *{{flagIOC|UKR|2020 წლის ზაფხულის|14}} *{{flagIOC|USA|2020 წლის ზაფხულის|35}} *{{flagIOC|UZB|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|VEN|2020 წლის ზაფხულის|2}} *{{flagIOC|ZAM|2020 წლის ზაფხულის|1}} *{{flagIOC|ROT|2020 წლის ზაფხულის|1}} {{div col end}} === მონაწილეები === == სქოლიო == {{სქოლიო}}  [[კატეგორია:მძლეოსნობა ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე| 2020]] [[კატეგორია:მძლეოსნობა 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე|*]] [[კატეგორია:2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიური თამაშების შეჯიბრებები]] 6kxt3af9usbvwa3kjt91rerfk4v3nze ზაქარია ზუბალაშვილი 0 515659 4821611 4236132 2025-06-27T14:58:36Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821611 wikitext text/x-wiki {{მმ*|ზუბალაშვილი}} '''ზაქარია ზუბალაშვილი''' (დ. [[1810]] — გ. [[1877]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი. ==ბიოგრაფია== 1835 წელს დაამთავრა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი]]ს სამედიცინო ფაკულტეტი და მიიღო მედიცინისა და ქირურგის დოქტორის ხარისხი. 1836 წელს მიიღო ექიმის წოდება დერპტის უნივერსიტეტში. 1837 წლიდან მუშაობდა [[დუშეთის მაზრა|დუშეთისა]] და [[ახალციხის მაზრა|ახალციხის მაზრებში]] ექიმად. 1844 წელს სადისერტაციო ნაშრომისა და საექიმო დსამსახურებისათვის მიენიჭა შტაბ–მკურნალის წოდება. მან უშუალო მონაწილეობა მიიღო საქართველოში [[ქოლერა|ქოლერის]] (1838, 1842, 1854) და [[შავი ჭირი|შავი ჭირის]] (1865) ეპიდემიების წინააღმდეგ ბრძოლაში. 1846 წელს პირველად ქართულ ენაზე გამოსცა „შემოკლებითი დარიგება ჯეროვანის ხმარებისათვის ქინაქინის მარილისა ადვილმოსარჩენად დღეგამოშვებითის ცივებისა“. ==ლიტერატურა== {{ქსე|4|540|ჯიჯეიშვილი ზ.}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00005482}} {{nplg ექიმი|1652}} {{DEFAULTSORT:ზუბალაშვილი, ზაქარია}} [[კატეგორია:დაბადებული 1810]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1877]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] 7ud9yimjvialapfzrd81xmt7a0eltmu 4821613 4821611 2025-06-27T14:59:03Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ქირურგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821613 wikitext text/x-wiki {{მმ*|ზუბალაშვილი}} '''ზაქარია ზუბალაშვილი''' (დ. [[1810]] — გ. [[1877]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი. ==ბიოგრაფია== 1835 წელს დაამთავრა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი]]ს სამედიცინო ფაკულტეტი და მიიღო მედიცინისა და ქირურგის დოქტორის ხარისხი. 1836 წელს მიიღო ექიმის წოდება დერპტის უნივერსიტეტში. 1837 წლიდან მუშაობდა [[დუშეთის მაზრა|დუშეთისა]] და [[ახალციხის მაზრა|ახალციხის მაზრებში]] ექიმად. 1844 წელს სადისერტაციო ნაშრომისა და საექიმო დსამსახურებისათვის მიენიჭა შტაბ–მკურნალის წოდება. მან უშუალო მონაწილეობა მიიღო საქართველოში [[ქოლერა|ქოლერის]] (1838, 1842, 1854) და [[შავი ჭირი|შავი ჭირის]] (1865) ეპიდემიების წინააღმდეგ ბრძოლაში. 1846 წელს პირველად ქართულ ენაზე გამოსცა „შემოკლებითი დარიგება ჯეროვანის ხმარებისათვის ქინაქინის მარილისა ადვილმოსარჩენად დღეგამოშვებითის ცივებისა“. ==ლიტერატურა== {{ქსე|4|540|ჯიჯეიშვილი ზ.}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00005482}} {{nplg ექიმი|1652}} {{DEFAULTSORT:ზუბალაშვილი, ზაქარია}} [[კატეგორია:დაბადებული 1810]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1877]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი ქირურგები]] r5o3yzlpysbqkxs2ssccedyyiyybb7d ნაბიჰ ბერი 0 521067 4821556 4308040 2025-06-27T13:44:31Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821556 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი|სახელი=ნაბიჰ ბერი  <br />[[არაბული ენა|არაბ.]] نبيه بري|სურათი=Nabih Berri.jpg|რიგი=ლიბანის პარლამენტის სპიკერი|თანამდებობა დაიკავა=[[1992]] წლის 20 ნოემბრიდან|წინამორბედი=[[ჰუსეინ ჰუსეინი]]|დაბადების თარიღი=[[1938]], [[28 იანვარი]] (83 წლის)|დაბადების ადგილი=[[ფრიტაუნი]], [[სიერა-ლეონე]]|პარტია=[[ამალი]]|განათლება=[[ლიბანი]]ს უნივერსიტეტი|მოქალაქეობა={{დროშა|ლიბანი}}|რელიგია=[[შიიტი]], [[მუსლიმი]]|საიტი=[[https://www.nabihberry.com/]]}} '''ნაბიჰ ბერი''' ([[არაბული ენა|არაბ]]. '''نبيه بري'''; დ. 28 იანვარი 1938, [[ფრიტაუნი]], [[სიერა-ლეონე]]) — [[ლიბანი|ლიბანელი]] წამყვანი [[შიიზმი|შიიტი]] პოლიტიკოსი. 1980 წლიდან [[ამალი|ამალის]] [[შიიზმი|შიიტური]] მოძრაობის ხელმძღვანელია. 1992 წლიდან— პარლამენტის სპიკერი.  ცნობილია, როგორც [[სირია|სირიასთან]] [[ლიბანი|ლიბანის]] ალიანსის ერთ -ერთი მთავარი მხარდამჭერი.<ref>Mamoun Fandy (2007). [https://books.google.ge/books?id=5QfURgCJmekC&pg=PA75&redir_esc=y ''(Un)civil war of words: media and politics in the Arab world''.] Greenwood Publishing Group. p. 75. [[ISBN]] [[:en:Special:BookSources/978-0-275-99393-1|<bdi>978-0-275-99393-1</bdi>.]]</ref><ref>Omri Nir (15 February 2011). [https://books.google.ge/books?id=H5KxcQAACAAJ&redir_esc=y ''Nabih Berri and Lebanese Politics''.] Palgrave Macmillan. [[ISBN]] [[:en:Special:BookSources/978-0-230-10535-5|<bdi>978-0-230-10535-5</bdi>.]]</ref> == ბიოგრაფია == ნაბიჰ ბერი დაიბადა 1938 წლის 28 იანვარს [[სიერა-ლეონე|სიერა-ლეონეს]] დედაქალაქ [[ფრიტაუნი|ფრიტაუნში]] (სხვა წყაროების თანახმად ქალაქ ბოში) [[შიიზმი|შიიტი]] [[ლიბანი|ლიბანელი]] ემიგრანტების ოჯახში. <ref>[http://wars.meskawi.nl/people.html#6 "Nabih Berri".] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171010024129/http://wars.meskawi.nl/people.html#6 |date=2017-10-10 }} Wars of Lebanon. Retrieved 27 January 2013.</ref> [[ლიბანი|ლიბანში]] გადასვლის შემდეგ ის სწავლობდა ტიბნინის დაწყებით სკოლაში, შემდეგ „ალ-მაკასედის სკოლასა“ და [[ბეირუთი|ბეირუთის]]  "სიბრძნის სკოლაში" (Ecole de la Sagesse). სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩაირიცხა ლიბანის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე. ცნობილი გახდა როგორც პოლიტიკური აქტივისტი, ხელმძღვანელობდა სტუდენტურ საბჭოს. 1963 წელს [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხის მიღების შემდეგ ის სასწავლებლად გაემგზავრა [[სორბონის უნივერსიტეტი|სორბონში]], სადაც მიიღო მაგისტრის ხარისხი. 1960 -იან წლებში ნაბიჰ ბერი შეუერთდა [[არაბები|არაბულ]] ნაციონალისტურ მოძრაობას. 1970 -იანი წლების პირველი ნახევრიდან ის მუშაობდა იურისტად General Motors Corporation– ში, ჯერ [[ბეირუთი|ბეირუთის]] ოფისში, შემდეგ კი [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებში]]. 1976 წლიდან 1978 წლამდე ცხოვრობდა  ქალაქ დირბორნში ([[მიჩიგანის შტატი|მიჩიგანი]]). 1970 -იან წლებში ის იყო [[ამალი|ამალის]] [[შიიზმი|შიიტური]] მოძრაობის იურიდიული მრჩეველი, რომელსაც ხელმძღვანელობდა  [[მუსა სადრი|სადრი მუსა.]] 1978 წელს, [[მუსა სადრი|სადრის]] იდუმალი გაუჩინარების შემდეგ, ბერი დაბრუნდა [[ლიბანი|ლიბანში]] და 1980 წელს გახდა [[ამალი|ამალის]] ლიდერი. 1975 წელს [[ლიბანის სამოქალაქო ომი|ლიბანის სამოქალაქო ომის]] დაწყების შემდეგ, [[ამალი|ამალმა]] ბერის ხელმძღვანელობით  შეინარჩუნა მჭიდრო კავშირი [[სირია|სირიასთან.]] [[ჰაფეზ ასადი|ჰაფეზ ასადის]] რეჟიმი მოძრაობის ბოევიკებს იარაღით ამარაგებდა და მათი საბრძოლო მომზადებით იყო დაკავებული. 1982 წელს [[ისრაელი|ისრაელის]]  [[ლიბანი|ლიბანში]] შეჭრის შემდეგ, ამალი, ისევე როგორც სხვა პრო-სირიული ჯგუფები, იბრძოდა [[ამერიკის შეერთებული შტატები|აშშ-]]<nowiki/>ს ხელმძღვანელობით საერთაშორისო ძალების წინააღმდეგ და ცდილობდა ცენტრალური ხელისუფლების შესუსტებას, რომელსაც მოუწია უარი ეთქვა [[ისრაელი|ისრაელთან]] მიღწეულ შეთანხმებებზე. 1984 წლის თებერვალში ბერის მებრძოლებმა მონაწილეობა მიიღეს [[ლიბანი|ლიბანის]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] ძალების განდევნაში დასავლეთ [[ბეირუთი|ბეირუთიდან.]] შედეგად მნიშვნელოვნად გაზარდა [[ამალი|ამალის]] ლიდერის გავლენა. <ref>[http://countrystudies.us/lebanon/88.htm Amal.] Countrystudies.us. Retrieved on 5 August 2014.</ref>ის ფაქტობრივად გახდა [[შიიზმი|შიიტების]] წამყვანი ლიდერი და მთავრობაში შევიდა როგორც სამხრეთ [[ლიბანი|ლიბანის]] რეკონსტრუქციის მინისტრი, შემდეგ კი იუსტიციის და ელექტრო და ჰიდრავლიკური რესურსების მინისტრი. .1980-იანი წლების შუა პერიოდში ბერიმ, [[სირია|სირიის]] მხარდაჭერით, მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა [[პალესტინის გათავისუფლების ორგანიზაცია|პალესტინის გათავისუფლების ორგანიზაციის]] გავლენის წინააღმდეგ ბრძოლაში. [[ამალი|ამალის]] ბოევიკები თავს ესხმოდნენ [[პალესტინელები|პალესტინელ]] ლტოლვილთა ბანაკებს, რომლებიც მხარს უჭერდნენ [[იასირ არაფატი|იასირ არაფატს]]; შედეგად, რამდენიმე ათასი ადამიანი დაიღუპა.1985 წელს [[ამალი|ამალის]] მებრძოლებმა მძევლად აიყვანეს კომპანია TWA– ს ავიარესისის 153 მგზავრი. ერთ -ერთი მათგანი მოკლეს მანამ, სანამ ბერი მოლაპარაკებების შუამავლობას შეძლებდა. როგორც  პრესა იუწყებოდა,  მოლაპარაკებების დეტალები არასოდეს გახმაურებულა, მაგრამ დარჩენილი მძევლები გაათავისუფლეს 17 დღის შემდეგ. 1985 წლის სექტემბერში, [[ლიბანი|ლიბანის]] პროსირიული დაჯგუფებების ორ სხვა ლიდერთან —<nowiki/>[[ვალიდ ჯუმბლატი|ვალიდ ჯუმბლატთან]] და [[ელი ჰობეიკა|ელი ჰობეიკასთან]] ერთად —ბერიმ ხელი მოაწერა [[დამასკო|დამასკოს]] მიერ შემუშავებულ შეთანხმებას, რომელმაც ფაქტობრივად გააძლიერა [[სირია|სირიის]] კონტროლი [[ლიბანი|ლიბანის]] სახელმწიფოზე. შეთანხმებამ გამოიწვია ძლიერი უკმაყოფილება [[მარონიტები|მარონიტ]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებსა]] და [[სუნიზმი|სუნიტ]] [[ისლამი|მუსლიმებს]] შორის და არ იქნა რატიფიცირებული [[ლიბანი|ლიბანის]] პრეზიდენტის [[ამინ ჟმაიელი|ამინ ჯემაიელის]] მიერ.<ref>[http://people.famouswhy.com/nabih_berri/#6 "Minister of justice".] FamousWhy.</ref> ბერის სურვილმა, ყოფილიყო მოძრაობის ერთადერთი ლიდერი და სირიელებისადმი უდავო მორჩილებამ , გამოიწვია [[ამალი|ამალის]] პოპულარობის დაქვეითება და ორგანიზაციიდან სხვა ლიდერებს წასვლა. საკუთარი თავდაცვის მიზნით, ბერი 1986 წელს [[დამასკო|დამასკოში]] გაემგზავრა, სადაც ცხრა თვე გაატარა. 1980 -იანი წლების მეორე ნახევარში [[სირია|სირიის]] ძალები არაერთხელ მივიდნენ ამალის მებრძოლების დასახმარებლად, რომლებიც სხვა დაჯგუფებების, მათ შორის მეტოქე [[შიიზმი|შიიტურ]] ორგანიზაცია [[ჰეზბოლა (ლიბანი)|ჰეზბოლას]] წინააღმდეგ იბრძოდნენ. 2005 წლის მაის-ივნისში, ეგრეთ წოდებული "კედრების რევოლუციის" შემდეგ, რამაც გამოიწვია [[სირია|სირიის]] ჯარების გაყვანა [[ლიბანი|ლიბანიდან]], ანტისირიულმა ძალებმა გაიმარჯვეს საპარლამენტო არჩევნებში. ბერის მხარდამჭერებმა შექმნეს ერთიანი ბლოკი თავიანთ კონკურენტ [[ჰეზბოლა (ლიბანი)|ჰეზბოლასთან]] ერთად [[შიიზმი|შიიტურ]] ბანაკში. [[შიიზმი|შიიტურმა]] პარტიებმა ერთად მოიპოვეს 35 ადგილი პარლამენტში —მათგან 14 დაიკავეს [[ამალი|ამალის]] წარმომადგენლებმა.  <nowiki/>[[ჰეზბოლა (ლიბანი)|ჰეზბოლას]] და ამალის წარმომადგენლები შევიდნენ [[ფუად სინიორა|ფუად სინიორას]] ახალ მთავრობაში, რომელიც შეიქმნა 2006 წლის ივნისში. 28 ივნისს ბერი, რომელსაც [[სირია|სირიის]] უმრავლესობა უოწინააღმდეგეთა უმრავლესობა ჭერდა მხარს, სპიკერად დაამტკიცეს  ახალი ოთხწლიანი ვადით.<ref>[http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-7956.html official website of the Lebanese parliament]. Country-data.com. Retrieved on 5 August 2014.</ref><ref>Joseph A. Kechichian (6 May 2014). [https://gulfnews.com/world/mena/no-change-in-power-sharing-formula-in-lebanon-1.1328924 "No change in power-sharing formula in Lebanon".]</ref> [[ფაილი:Iranian FM Javad Zarif meeting Nabih Berri in his office.jpg|მინი|ნაბიჰ ბერი და [[ირანი|ირანის]] საგარეო საქმეთა მინისტრი [[მუჰამედ ჯავად ზარიფი]]]] 2009 წლის 7 ივნისს გამართულ საპარლამენტო არჩევნებში პარტიების პროდასავლურმა ბლოკმა [[საად ჰარირი|საად ჰარირის]] მეთაურობით დიდი გამარჯვება მოიპოვა, ხოლო ოპოზიციამ 128 ადგილიან პარლამენტში  57 ადგილი მიიღო. ამავდროულად, ყველა ოპოზიციური პარტიიდან [[ამალი|ამალმა]] მიიღო ყველაზე   დიდი (12 ადგილიანი) ფრაქციის შექმნის შესაძლებლობა. 25 ივნისს ბერი ხელახლა აირჩიეს [[ლიბანი|ლიბანის]] პარლამენტის სპიკერად 90 ხმით, მათ შორის ჰარირის  პროდასავლური და ანტისირიული ბლოკის  წევრებმა. როგორც ჰარირმა განაცხადა, ეს გადაწყვეტილება [[ლიბანი|ლიბანში]] სტაბილურობის შესანარჩუნებლად მიიღო. ამის შემდეგ,  [[ამალი|ამალის]] ფრაქციამ პარლამენტში მხარი დაუჭირა ჰარირის კანდიდატურას ახალი პრემიერ -მინისტრის პოსტზე, თუმცა, როგორც ბერიმ თქვა, მისი მოძრაობა არ აპირებდა ახალ მთავრობაში მონაწილეობას, თუკი იგი კონსენსუსის საფუძველზე არ იმოქმედებდა.<ref>[http://www.dailystar.com.lb/News/Lebanon-News/1998/Apr-21/16858-deputies-of-leba "Deputies of Lebanese origin say diaspora should be citizens too"]{{Dead link|date=იანვარი 2022 |bot=InternetArchiveBot }}. ''The Daily Star''. 21 April 1998. Retrieved 5 August 2014.</ref> == პირადი ცხოვრება == ბერი ორჯერ იყო დაქორწინებული, პირველი ცოლთან, ლილასთან, ექვსი შვილი ჰყავდა  და  მეორე — რანდა ასი ბერისთან—ოთხი.<ref>[https://www.bbc.com/arabic/middleeast-44239601 "من هو نبيه بري الذي يرأس برلمان لبنان للمرة السادسة؟"]. ''BBC News عربي'' ( [[არაბული ენა|არაბ]]). Retrieved 9 November 2020.</ref><ref>[https://www.nytimes.com/1985/06/18/world/man-in-the-news-pivotal-figure-in-the-beiru "Man in the News; pivotal figure in the Beirut crisis: Nabih Berri".] ''The New York Times''. 18 June 1985.</ref> == სქოლიო == [[კატეგორია:დაბადებული 1938]] [[კატეგორია:დაბადებული 28 იანვარი]] [[კატეგორია:ლიბანელი პოლიტიკოსები]] es4iqhg5f96q2hqupzy1nqp916nn36t პალესტინელი ქრისტიანები 0 521313 4821722 4559266 2025-06-28T06:50:34Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821722 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ეთნიკური ჯგუფი|ჯგუფი=პალესტინელი ქრისტიანები<br />مسيحيون فلسطينيون|რეგიონი8={{დროშა|აშშ}}|სურათი=55.Bethlehem.jpg|რელ=[[ქრისტიანობა]]|ენები=[[არაბული ენა|არაბული]] (პალესტინური დიალექტი), [[ინგლისური ენა|ინგლისური]], [[ესპანური ენა|ესპანური]], [[ებრაული ენა|ივრითი]], [[ბერძნული ენა|ბერძნული]] და სხვ.|მოს12=15 000|რეგიონი12={{დროშა|ავსტრალია}}|მოს11=24 000|რეგიონი11={{დროშა|კანადა}}|მოს10=50 000|რეგიონი10={{დროშა|ბრაზილია}}|მოს9=70 000|რეგიონი9={{დროშა|სალვადორი}}|მოს8=50 000|მოს7=5 000|მოსახლეობა=დაახლ.1 000 000|რეგიონი7={{დროშა|ეგვიპტე}}|მოს6=100 000|რეგიონი6={{დროშა|მექსიკა}}|მოს5=16 000|რეგიონი5={{დროშა|ერაყი}}|მოს4=100 000|რეგიონი4={{დროშა|იორდანია}}|მოს3=450 000|რეგიონი3={{დროშა|ჩილე}}|მოს2=158 000|რეგიონი2={{დროშა|ისრაელი}}|მოს1=47 000|რეგიონი1={{დროშა|პალესტინა}}|სურათის_წარწერა=ქრისტიანები ბეთლემიდან - 1911 წ.}} '''პალესტინელი ქრისტიანები''' ([[არაბული ენა|არაბ]]. مسيحيون فلسطينيون) —<nowiki/>[[პალესტინელები|პალესტინელი]] ხალხის ნაწილი, რომელიც აღიარებს [[ქრისტიანობა|ქრისტიანობას]] და ცხოვრობს ისტორიული [[პალესტინა|პალესტინის]] ტერიტორიაზე [[მდინარე იორდანეს დასავლეთი ნაპირი|მდინარე იორდანეს დასავლეთ ნაპირზე]], [[ღაზის სექტორი|ღაზას სექტორში]], [[გალილეა|გალილეაში]] და [[იორდანე|იორდანეს]] რეგიონში. მათ შორის არიან [[პალესტინელები|პალესტინელი]] ლტოლვილები, დიასპორის წევრები. [[2000]] წლის მონაცემებით, მთელს [[მსოფლიო|მსოფლიოში]] 500,000 ასეთი პირია. ქრისტიანი პალესტინელები მიეკუთვნებიან სხვადასხვა [[ქრისტიანობა|ქრისტიანულ]] კონფესიას.<ref>''Samih K. Farsoun.'' [https://books.google.com.tr/books/about/Culture_and_Customs_of_the_Palestinians.html? Culture and Customs of the Palestinians]. — Greenwood Publishing Group, 2004. — 200 с. — [[ISBN]] [[:ru:Служебная:Источники_книг/9780313320514|9780313320514]].</ref> მათ შორისაა: [[მართლმადიდებლობა]], ძველი აღმოსავლეთის მართლმადიდებლური ეკლესიები, [[კათოლიციზმი]], [[ანგლიკანიზმი|ანგლიკანიზმი,]] [[ლუთერანიზმი]] და [[პროტესტანტიზმი|პროტესტანტიზმის]] სხვა განშტოებები. 12 მილიონი [[პალესტინელები|პალესტინელიდან]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანთა]] საერთო რაოდენობა 6-7% -ს შეადგენს.  70% ცხოვრობს [[მდინარე იორდანეს დასავლეთი ნაპირი|დასავლეთ ნაპირსა]] და [[ისრაელი|ისრაელის]] გარეთ. კლასიკურ [[არაბული ენა|არაბულ ენაზე]] ან თანამედროვე არაბულ ლიტერატურულ ენაზე [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებს]] უწოდებენ ნაზარეველებს  <nowiki/>[[არაბული ენა|(არაბული]] სიტყვიდან [[ნაზარეთი|ნაზარეთი)]] ან მასიჰი-ს (მრ.რ. მასიჰიუნა) (მომდინარეობს არაბული სიტყვიდან მასიჰ, რაც ნიშნავს "მესიას"), [[ებრაული ენა|ებრაულად]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებს]] უწოდებენ notzri (ასევე წერია ნოზრი), რაც ნიშნავს ნაზარეველს.<ref>Bromiley, Geoffrey W., "Nazarene," ''The International Standard Bible Encyclopedia: K-P'', pp. 499–500.</ref><ref>[https://press.uchicago.edu/ucp/books/book/chicago/B/bo3630872.html Beyond the Basilica].</ref><ref>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazarene_(title)&oldid=811079726 Nazarene (title)] // Wikipedia. — 2017-11-19.</ref> [[გაერთიანებული სამეფო|ბრიტანეთის]] ადმინისტრაციის მონაცემებით, [[1922]] წელს,  [[პალესტინა|პალესტინის]] სამანდატო ტერიტორიაზე  <nowiki/>[[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] მოსახლეობა პალესტინის მთლიანი მოსახლეობის 9.5% -ს (პალესტინის არაბულენოვანი მოსახლეობის 10.8%) შეადგენდა, ხოლო [[1946]] წელს— 7.9% -ს. პალესტინელი ქრისტიანების ნაწილმა დატოვა [[ისრაელი|ისრაელის]] მიერ კონტროლირებადი ტერიტორია [[პალესტინის ომი (1947-1949)|არაბ-ისრაელის ომის]] დროს, ხოლო ნაწილი სხვაგან გაემგზავრა  <nowiki/>[[იორდანია|იორდანიის]] მიერ   [[მდინარე იორდანეს დასავლეთი ნაპირი|მდინარე იორდანეს დასავლეთ ნაპირის]] ტერიტორიების მმართველობის  დროს ([[1948]]-[[1967]] წწ). [[1967]] წლიდან, ემიგრაციის შედეგად,  [[ისრაელი|ისრაელში]] პალესტინელ ქრისტიანთა რაოდენობა გაიზარდა  და შეიქმნა დიდი თემი. [[2015]] წელს პალესტინელმა ქრისტიანებმა შეადგინეს დასავლეთ სანაპიროზე მოსახლეობის დაახლოებით 1%, ხოლო [[ღაზის სექტორი|ღაზას სექტორში]] 1% -ზე ნაკლები.<ref>IMEU. [https://imeu.org/article/palestinian-christians-in-the-holy-land "Palestinian Christians in the Holy Land"]. Retrieved 21 January 2016.</ref><ref>[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/west-bank/ "The World Factbook".] Retrieved 21 January 2016.</ref><ref>[https://unispal.un.org/UNISPAL.NSF/0/7BDD2C11C15B54C2052565D10057251E Mandate for Palestine - Report of the Mandatory to the LoN (31 December 1937)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130923061547/http://unispal.un.org/UNISPAL.NSF/0/7BDD2C11C15B54C2052565D10057251E |date=23 სექტემბერი 2013 }} (23 სექტემბერი 2013). ციტირების თ<small>არიღი12 დეკემბერი 2017.</small> დაარქივებულია <small>23 სექტემბერი 2013.</small></ref> მრავალი ქრისტიანი პალესტინელი  [[პალესტინის ომი (1947-1949)|არაბ-ისრაელის ომის]] შემდგომი პალესტინელი ლტოლვილების შთამომავალია. მათ შექმნეს დიდი თემები სხვადასხვა ქვეყანაში [[მსოფლიო|მსოფლიოში]] დაახლოებით ერთი მილიონი  პალესტინელი ქრისტიანი ცხოვრობს, რაც [[პალესტინა|პალესტინის]] მთლიანი მოსახლეობის დაახლოებით 6-7% -ს შეადგენს. ისტორიული პალესტინის გარეთ, პალესტინელი ქრისტიანები ძირითადად ცხოვრობენ [[ლათინური ამერიკა|ლათინურ ამერიკაში]], [[ევროპა|ევროპასა]] და [[ჩრდილოეთი ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკაში]].<ref>''Chronicles - Volume 26''. ''Rockford Institute''. 2002. p. 7.</ref><ref>''The Palestinian Diaspora'', p. 43, Helena Lindholm Schulz, 2005</ref> == დემოგრაფია და კონფესიები == [[ფაილი:Christian sects in Palestine from the 1922 Palestine census.png|მინი|ქრისტიანული კონფესიები [[პალესტინა|პალესტინაში]] 1922 წლის აღწერა]] [[პალესტინა|პალესტინის]] 1922 წლის აღწერის თანახმად,  დაახლოებით 73,000 პალესტინელი ქრისტიანი იყო, მათგან: 46% [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებელი,]] 20% [[კათოლიკეები|კათოლიკე]] და 20% [[ბერძნები|ბერძენი]] [[კათოლიკეები|კათოლიკე]] (უნიათები). აღწერისას დარეგისტრირდა [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებით]] დასახლებული 200 -ზე მეტი პუნქტი. პალესტინის სამანდატო ტერიტორიაზე მყოფი [[ქრისტიანობა|ქრისტიანი]] მოსახლეობის საბოლოო მონაცემები ამგვარი გახლდათ: [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებელი]] 33 369, სირო-იაკობიტები ([[სირია|სირიის]] [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებლური]] ეკლესია) 813, [[კათოლიკეები]] 14 245, [[მელქიტ|მელქიტები]] ([[ახლო აღმოსავლეთი|ახლო აღმოსავლეთის]] [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებელი ქრისტიანები]]) 11 191, [[სირია|სირიელი]] [[კათოლიციზმი|კათოლიკეები]] 323, [[სომხები|სომეხი]] [[კათოლიციზმი|კათოლიკეები]] 271, [[მარონიტები]] 2 382, ​​<nowiki/>[[სომხური სამოციქულო ეკლესია]] 2 939, [[კოპტები]] 297, [[ეთიოპიის მართლმადიდებელი ეკლესია]] 85, [[ანგლიკანიზმი|ანგლიკანები]] 4 553, [[პრესვიტერიანობა|პრესვიტერიანელები]] 361, [[ლუთერანობა|ლუთერანები]] 437, სხვები 208.<ref>J. B. Barron, ed. (1923). ''Palestine: Report and General Abstracts of the Census of 1922''. Government of Palestine. Tables XII–XVI.</ref> <ref>[[:en:File:J._B._Barron,_ed._Palestine,_Report_and_General_Abstracts_|File:J. B. Barron, ed. Palestine, Report and General Abstracts of the Census of 1922. Government of Palestine.djvu]] // Wikipedia.</ref> === თანამედროვეობა === [[ფაილი:Jerusalem Holy Sepulchre BW 20.JPG|მინი|ხედი მაცხოვრის წმინდა საფლავზე [[იერუსალიმი|იერუსალიმში]]]] [[2009]] წელს, სხვადასხვა შეფასებით, დაახლოებით 50,000 [[ქრისტიანობა|ქრისტიანი]] იყო [[პალესტინა|პალესტინის]] ტერიტორიებზე, ძირითადად [[მდინარე იორდანეს დასავლეთი ნაპირი|დასავლეთანაპირზე]], დაახლოებით 3,000 [[ღაზის სექტორი|ღაზას სექტორში]]. [[ისრაელი|ისრაელში]] 154,000 [[ქრისტიანობა|ქრისტიანი]] ცხოვრობს, მათგან დაახლოებით 80% [[არაბები|არაბია]] , რომელთაგან უმეტესობა [[პალესტინელები|პალესტინელია]]. პალესტინელი ქრისტიანების უმეტესობა (56%) პალესტინის დიასპორაშია წარმოდგენილი. პალესტინელი ქრისტიანების დაახლოებით 50% ეკუთვნის [[იერუსალიმის მართლმადიდებელი ეკლესია|იერუსალიმის მართლმადიდებელ ეკლესიას]]. იგი ერთ-ერთია  15 მართლმადიდებლური ეკლესიიდან.  ესენია: [[კონსტანტინოპოლის მართლმადიდებელი ეკლესია|კონსტანტინოპოლის]], [[ალექსანდრიის მართლმადიდებელი ეკლესია|ალექსანდრიის]], [[ანტიოქიის მართლმადიდებელი ეკლესია|ანტიოქიის]], [[ქართული მართლმადიდებელი ეკლესია|ქართული]], [[რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესია|რუსული,]]  [[სერბეთის მართლმადიდებელი ეკლესია|სერბეთის,]] [[რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესია|რუმინეთის]], [[ბულგარეთის მართლმადიდებელი ეკლესია|ბულგარეთის]], [[კვიპროსის მართლმადიდებელი ეკლესია|კვიპროსის]], [[ბერძნული მართლმადიდებელი ეკლესია|ბერძნული]], [[პოლონეთის მართლმადიდებელი ეკლესია|პოლონეთის]], [[ალბანეთის მართლმადიდებელი ეკლესია|ალბანეთის]], [[უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესია|უკრაინის]], [[ჩეხეთი|ჩეხეთის]] მიწები და [[სლოვაკეთი]]. [[იერუსალიმი|იერუსალიმის]] პატრიარქი [[თეოფილე III]] გახლავთ [[იერუსალიმის მართლმადიდებელი ეკლესია|იერუსალიმის მართლმადიდებელი ეკლესიის]] წინამძღოლი, მაგრამ ორი წლის განმავლობაში მან ვერ მიიღო [[ისრაელი|ისრაელის]] მთავრობის ოფიციალური აღიარება. [[2005]] წლის 14 თებერვალს, პატრიარქად არჩევიდან სულ რაღაც ექვსი თვით ადრე, იგი ხელდასხმულ იქნა [[ეპისკოპოსი|ეპისკოპოსად]] და აირჩიეს თაბორის მთავარეპისკოპოსად. იმავე წლის მაისში, მისი წინამორბედი, პატრიარქი [[ირინეოს I]], არაერთი უძრავი ქონების სკანდალურ გარიგებებში მონაწილეობის ბრალდებების გამო, თანამდებობიდან გადააყენა ჯერ [[სინოდი|სინოდმა]], შემდეგ კი [[ფანარი|ფანარის]] (ფანარიონი) მართლმადიდებლურმა საბჭომ.<ref>[https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2006/index.htm#occterr Israel and the Occupied Territories] , ''U.S. Department of State''. ციტირების თარიღი <small>12 დეკემბერი 2017.</small></ref> [[რომის კათოლიკური ეკლესია|რომის კათოლიკური ეკლესიის]] ლათინური მოძღვრების  [[იერუსალიმი|იერუსალიმის]] პატრიარქი [[ფუად ტვალი]] გახლავთ [[იერუსალიმი|იერუსალიმის]], [[პალესტინა|პალესტინის]], [[იორდანია|იორდანიის]], [[ისრაელი|ისრაელისა]] და [[კვიპროსი|კვიპროსის]] კათოლიკების ლიდერი. [[იერუსალიმი|იერუსალიმის]] [[ანგლიკანიზმი|ანგლიკანი]] ეპისკოპოსია [[სუჰილ დავანი]], რომელმაც შეცვალა ეპისკოპოსი [[რიახ აბუ ალ ასალი]].  <nowiki/>[[ელიას შაკური]], პალესტინელი ლტოლვილი, რომელიც [[მელქიტი]] იყო,  <nowiki/>[[ხაიფა|ჰაიფას]], აკკოსა და [[გალილეია|გალილეის]] მთავარეპისკოპოსია. ეპისკოპოსი დოქტორი [[მუნიბ იუნანი]] არის მსოფლიო [[ლუთერანობა|ლუთერანული]] ფედერაციის პრეზიდენტი და ევანგელურ -ლუთერანული ეკლესიის ეპისკოპოსი [[იორდანია|იორდანიასა]] და [[წმინდა მიწა|წმინდა მიწაზე]].<ref>[https://forward.com/news/breaking-news/188529/arab-israeli-village-celebrates-chechnya- "Arab Israeli Village Celebrates Chechnya Roots]". ''The Forward''.</ref><ref>[https://2001-2009.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/71423.htm#occterr International Religious Freedom Report 2006: Israel and the Occupied Territories]. [[:en:United_States_State_Department|United States State Department.]] Accessed 10 May 2009.</ref><ref>See, Come and. [http://www.comeandsee.com/view.php?sid=797 "Suheil Dawani enthroned as Anglican Bishop of Jerusalem"]. ''Come And See''.</ref> === ადრეული ისტორია === [[ფაილი:Spas vsederzhitel sinay.jpg|მარცხნივ|მინი|[[იესო ქრისტე|ქრისტეს]] პანტოკრატორის უძველესი ხატი, VI საუკუნე, [[სინის მთა|სინას]] მონასტერი]] [[ფაილი:Christ pantocrator daphne1090-1100.jpg|მინი|[[იესო ქრისტე|ქრისტეს]] ხატი XI საუკუნის ბოლოს]] პირველი ქრისტიანული თემები, რომლებიც [[რომაული პალესტინა|რომაულ პალესტინაში]] გამოჩნდნენ, [[არამეული ენები|არამეულ ენაზე]] საუბრობდნენ.  უმეტესობა [[ებრაელები|ებრაელი]] იყო, რომლებმაც [[ქრისტიანობა]] მიიღეს. [[მისიონერობა|მისიონერული]] საქმიანობის წყალობით, მათ შეუერთდნენ [[რომაელები]] და [[ბერძნები|ბერძნები,]] რომლებიც ხელს უწყობდნენ [[ქრისტიანობა|ქრისტიანობის]] გავრცელებას რეგიონის სხვა  მაცხოვრებლებში, მათ შორის: [[ფინიკიელები|ფინიკიელებში]], [[სირიელები|სირიელებში]], [[სპარსელები|სპარსელებში]], [[არაბები|არაბებში]] და ა.შ. 395 წელს [[რომის იმპერია]] ორად ([[აღმოსავლეთ რომის იმპერია|აღმოსავლეთ]] და [[დასავლეთ რომის იმპერია]])  გაიყო.  [[პალესტინა]] გახდა [[ბიზანტიის იმპერია|აღმოსავლეთ რომის იმპერიის]] პროვინცია.<ref>Theissen, G (1978). [https://books.google.ge/books?id=NovYAAAAMAAJ&redir_esc=y ''Sociology of early Palestinian Christianity''.] Fortress Press. p. 1. [[წიგნის საერთაშორისო სტანდარტული ნომერი|ISBN]] [[:en:Special:BookSources/978-0-8006-1330-3|<bdi>978-0-8006-1330-3</bdi>.]]</ref><ref>Thomas, D. R. (2001). [https://books.google.ge/books?id=E51_-Js-bZwC&redir_esc=y ''Syrian Christians under Islam: The First Thousand Years''.] BRILL. pp. 16–18. [[წიგნის საერთაშორისო სტანდარტული ნომერი|ISBN]] [[:en:Special:BookSources/978-90-04-12055-6|<bdi>978-90-04-12055-6</bdi>.]]</ref> დროთა განმავლობაში [[პალესტინა|პალესტინაში]] ჩამოყალიბდა ძლიერი ქრისტიანული საზოგადოება, რომელმაც შეძლო საკუთარი ეკლესიის ორგანიზება და ამჟამად [[იერუსალიმის მართლმადიდებელი ეკლესია|იერუსალიმის მართლმადიდებელი ეკლესიის]] სახელითაა ცნობილი. რეგიონში, [[აღმოსავლეთ რომის იმპერია|აღმოსავლეთ იმპერიის]] ბატონობის პერიოდში, მიმდინარეობდა მოსახლეობის გაქრისტიანების აქტიური პროცესი. შესაბამისად მცირდებოდა  <nowiki/>[[ებრაელები|ებრაული]] და წარმართული მოსახლეობის წილი. განსხვავებით აღმოსავლეთ ქრისტიანთა სხვა ჯგუფებისაგან, როგორებიც არიან [[ასურელები|ასურელი]] [[ნესტორიანელობა|ნესტორიანელები,]] პალესტინელი ქრისტიანების დიდი უმრავლესობა იმყოფებოდა [[კონსტანტინოპოლი|კონსტანტინოპოლის]] მსოფლიო საპატრიარქოს და აღმოსავლეთ რომაელი იმპერატორების სულიერი იურისდიქციის ქვეშ  [[451]] წლის [[ქალკედონის საეკლესიო კრება|ქალკედონის კრებამდე]]  რის შემდეგაც [[იერუსალიმი|იერუსალიმის]] ეპისკოპოსს მიენიჭა პატრიარქის წოდება, ხოლო იერუსალიმის ეკლესიამ მეხუთე ადგილი დაიკავა მსოფლიო მართლმადიდებლურ [[დიპტიქი|დიპტიქში]], [[რომის კათოლიკური ეკლესია|რომის]], [[კონსტანტინოპოლის მართლმადიდებელი ეკლესია|კონსტანტინოპოლის]], [[ალექსანდრიის მართლმადიდებელი ეკლესია|ალექსანდრიისა]] და [[ანტიოქიის მართლმადიდებელი ეკლესია|ანტიოქიის]] ეკლესიების შემდეგ. ამ დროისთვის [[პალესტინა|პალესტინის]] მკვიდრნი ძლიერ [[ელინიზმი|ელინიზებულნი]] იყვნენ, მათ შორის, ეკლესიაში არსებული [[ბერძნული ენა|ბერძნული ენის]] წყალობით, მომდევნო საუკუნეებში მათი [[არამეული ენები|არამეული ენა]] შეიცვალა [[ბერძნული ენა|ბერძნულით]], მიუხედავად იმისა, რომ  <nowiki/>[[ლათინური ენა|ლათინური]] შეინარჩუნეს, როგორც  სახელმწიფო ენა.  VII საუკუნისათვის [[იერუსალიმი]] და [[პალესტინა]] აღმოსავლეთში  ბერძნული კულტურის ეპიცენტრი გახდა.<ref>[http://www.globalpolitician.com/2851-palestinians/ "Palestinian Genes Show Arab, Jewish, European and Black-African Ancestry".]</ref> [[ილარიონ დიდი|ღირსი ილარიონ დიდის]] თაოსნობით პალესტინაში დაიწყო სამონასტრო მოძრაობა.  ეს პერიოდი პალესტინელი ქრისტიანებისთვის "ოქროს ხანად“ ითვლება, რადგან რომის იმპერიის დროს [[პალესტინა]] უდიდესი ქრისტიანული ცენტრი გახდა, რამაც გამოიწვია მნიშვნელოვანი ეკონომიკური და დემოგრაფიული ზრდა. რომის ხანაში პალესტინის მოსახლეობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა. <ref>Lance D.Laird,'Boundaries and ''Baraka'': Christians, Muslims, and a Palestinian Saint,' in Margaret Cormack (ed.), ''[https://books.google.it/books?id=B0Y8o_lAnUAC&pg=PA61#v=onepage&q&f=false Muslims and Others in Sacred Space,]'' Oxford University Press, 2013 pp. 40–73, p. 61.</ref> პირველი სერიოზული გამოცდა პალესტინელი ქრისტიანებისთვის იყო [[სპარსელები|სპარსელთა]] შემოჭრა  [[რომის იმპერია|რომის]] და [[სპარსეთის იმპერია|სპარსეთის იმპერიებს]] შორის  გაჩაღებული ომის დროს 602-628 წლებში. [[614]] წელს [[სპარსეთის იმპერია|სპარსეთის]] ჯარებმა ადგილობრივი [[ებრაელები|ებრაელების]] მხარდაჭერით დაიპყრეს [[პალესტინა]] და შეუერთეს  [[სასანიდთა იმპერია|სასანიდთა იმპერიას]]. ოკუპაციის სპარსულ ხანმოკლე პერიოდს თან ახლდა [[ებრაელები|ებრაელთა]] გავლენის ზრდა რეგიონში და [[ქრისტიანობა|ქრისტიანთა]] დევნა, რომლებიც პოტენციურ მოღალატეებად ითვლებოდნენ: ეკლესიები დაინგრა, ბევრი ქრისტიანი მოკლეს ან მონებად გაყიდეს. მრავალი რელიქვია გადაიტანეს [[ირანის ისტორია|სპარსეთში]]. 629 წელს სპარსეთზე გამარჯვების შემდეგ იმპერატორი ჰერაკლი I საზეიმოდ შევიდა [[იერუსალიმი|იერუსალიმში]] — [[პალესტინა]] კვლავ [[რომის იმპერია|რომის იმპერიის]] პროვინციად იქცა, წმინდა ნაწილები დაუბრუნდა და პატიმრებმა შეძლეს სამშობლოში დაბრუნება. დამღუპველი ომის შემდეგ დაიწყო აღდგენის ხანმოკლე პერიოდი. [[634]] წელს [[პალესტინა|პალესტინაში]] [[არაბები]] შეიჭრნენ, ხალიფა [[აბუ ბაქრი|აბუ ბაქრის]] ჯარებმა დაიპყრეს ბიზანტიური ციხე ბოსრა [[მდინარე იორდანეს დასავლეთი ნაპირი|მდინარე იორდანეს დასავლეთ ნაპირზე]]. მათ მოახერხეს [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიელთა]] სრულად განდევნა მხოლოდ [[იარმუკის ბრძოლა|იარმუკის ბრძოლის]] შემდეგ, რის შემდეგაც [[637]] წელს პატრიარქმა [[სოფრონი I (იერუსალიმის პატრიარქი)|სოფრონმა]] გადასცა იერუსალიმის გასაღებები ხალიფა [[უმარ იბნ ალ-ხატაბი|ომარს]]. [[არაბები|არაბთა]] პერიოდში, მსოფლიოში ცნობილი [[ალ-აქსას მეჩეთი]] და კლდის გუმბათი აშენდა [[სოლომონის ტაძარი|იერუსალიმის ტაძრის]] მთაზე. [[არაბები|არაბთა]] დაპყრობების შემდეგ, ქრისტიანი პალესტინელები  [[ბერძნული ენა|ბერძნული]] და [[არამეული ენები|არამეული ენებიდან]]  თანდათანობით  <nowiki/>[[არაბული ენა|არაბულზე]] გადავიდნენ. ადრეული არაბული პერიოდი ხასიათდებოდა რეგიონის ქრისტიანული და ებრაული თემების მიმართ შედარებით შემწყნარებლობით, ამავე დროს, წარმართობა აქტიურად იდევნებოდა. თუმცა, მოგვიანებით ამ თემების წევრები, არსებითად, მეორე კლასის მოქალაქეები გახდნენ: ისინი ღრმად იყვნენ დისკრიმინირებულნი და იძულებულნი იყვნენ ეცხოვრათ "დამოკიდებულების და დამცირების" პირობებში. [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებსა]] და [[ებრაელები|ებრაელებს,]] [[მუსლიმები|მუსლიმური]] კანონების თანახმად, მიენიჭათ  "ზიმიების"(ქვეშევრდომების) სტატუსი — ანუ მათ მოჩვენებით ჰქონდათ  სამოქალაქო და რელიგიური თავისუფლება, მაგრამ  არ ჰქონდათ უფლება ეტარებინათ იარაღი, ემსახურათ ჯარში და ცხენზე მჯდარიყვნენ, ისინი ვალდებულები იყვნენ  სპეციალური გადასახადები გადაეხადათ. [[ფაილი:Jerusalem Cross.svg|მინი|[[იერუსალიმის ჯვარი]]]] [[პალესტინა|პალესტინაში]] [[არაბები|არაბთა]] თითქმის 500 წლიანი მმართველობის შემდეგ, 1099 წელს, [[პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა|პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობის]] დროს, მოვიდნენ ევროპელი [[ჯვაროსნები]], რომლებმაც დაიკავეს ეს მიწები. მათმა ლიდერმა [[გოდფრუა ბუიონელი|გოტფრიდ ბულონელმა]] ჩამოაყალიბა [[იერუსალიმის სამეფო]]. [[პალესტინა|პალესტინის]] გარდა, სამეფოს ძალაუფლება ვრცელდებოდა [[ლიბანი|ლიბანსა]] და  [[სირია|სირიის]] ზღვისპირეთზე. ამ პერიოდში [[პალესტინა|პალესტინაში]] მრავალი ციხესიმაგრე აშენდა. [[ლევანტი|ლევანტში]] დაბადებული და გაზრდილი ახალი თაობა [[წმინდა მიწა|წმინდა მიწას]] მიიჩნევდა თავის სამშობლოდ და უარყოფითად რეაგირებდა ახლად ჩამოსულ [[ჯვაროსნები|ჯვაროსნებზე]]. ბევრმა იცოდა [[ბერძნული ენა|ბერძნული]], [[არაბული ენა|არაბული]] და სხვა აღმოსავლური ენები, ქორწინდებოდნენ [[ბერძნები|ბერძენ]] ან [[სომხები|სომეხ]] ქალებზე, რითაც უფრო მეტად დაემგვანენ  სირიელებს, ვიდრე [[ფრანკები|ფრანკებს]]. მოსახლეობა დაიყო სამ არათანაბარ ჯგუფად, რაოდენობრივად და სტატუსით. ზედა ფენა შედგებოდა ჩამოსული [[ფრანკები|ფრანკებისგან]], შემდეგ მოდიოდნენ ადგილობრივი [[ქრისტიანობა|ქრისტიანების]], ხოლო ქვედა ჯგუფს შეადგენდნენ არაქრისტიანები. ევროპელებს მიეცათ სოციალურ კიბეზე  ასვლის კარგი შესაძლებლობა,ზოგიერთი შეფასებით, [[ჯვაროსნები|ჯვაროსნებმა]], რომლებმაც მიაღწიეს [[იერუსალიმი|იერუსალიმში]] [[პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა|პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობისას]] და დარჩნენ [[წმინდა მიწა|წმინდა მიწაზე]], მიიღეს ფეიდების  და ფეოდალის სტატუსი. [[1187]] წელს [[სალაჰ ად-დინი|სალაჰ ად-დინმა]] მნიშვნელოვანი დარტყმა მიაყენა [[ჯვაროსნები|ჯვაროსნებს]] და  მოახერხა [[იერუსალიმის სამეფო|იერუსალიმის]] დაპყრობა ცოტა ხნით. შემდეგ მან დააარსა საკუთარი [[აიუბიდები|აიუბიდების დინასტია]] [[ეგვიპტე|ეგვიპტეში]]. [[სალადინი|სალადინის]] მეფობის დასაწყისში [[ეგვიპტე|ეგვიპტეში]], მისი მრჩეველის კადი ალ-ფადილის დაჟინებული მოთხოვნით, [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებს]] ეკრძალებოდათ მუშაობა ფისკალურ ადმინისტრაციაში, მაგრამ [[აიუბიდები|აიუბიდების]] სხვადასხვა [[ამირა|ამირები]]  [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებს]] მაღალი თანამდებობების დაკავების უფლებას აძლევდნენ. შემოიღეს რიგი სხვა წესები, მათ შორის აკრძალეს [[ალკოჰოლიზმი|ალკოჰოლის]] მოხმარება,  რელიგიური მსვლელობები და ეკლესიის ზარების რეკვა. [[ფაილი:Interior of the House of a Christian Family in Jerusalem.jpg|მარცხნივ|მინი|ქრისტიანული ოჯახის სახლის ინტერიერი [[იერუსალიმი|იერუსალიმში]]. უილიამ [[ჰენრი ბარტლეტის]] გრავიურა, დაახლოებით [[1850]] წ]] [[1517]] წელს პალესტინის ტერიტორია დაიპყრეს თურქ-ოსმალებმა სულთან [[სელიმ I]] -ის ([[1512]]-[[1520]]) ხელმძღვანელობით. 400 წლის განმავლობაში ის დარჩა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]] იმ ნაწილის შემადგენლობაში, რომელიც მოიცავდა სამხრეთ -აღმოსავლეთ [[ევროპა|ევროპის]] დიდ ნაწილს, მთელ [[მცირე აზია|მცირე აზიას]] და [[ახლო აღმოსავლეთი|ახლო აღმოსავლეთს]], [[ეგვიპტე|ეგვიპტესა]] და [[ჩრდილოეთი აფრიკა|ჩრდილოეთ აფრიკას]]. მე -18 საუკუნეში დაიწყო ახალი ქრისტიანული მოძრაობა, რომელიც რომთან გაერთიანების მომხრე იყო. მოგვიანებით, [[რომის პაპი|რომის პაპის]] [[ბენედიქტე XIII]]-ის მხარდაჭერით შეიქმნა მელქიტური ბერძნული კათოლიკური ეკლესია, რომლის მრევლის მნიშვნელოვან რაოდენობას დღეს   პალესტინელი ქრისტიანები შეადგენენ. [[1800]] წელს [[პალესტინელები|პალესტინის]] მოსახლეობა არ აღემატებოდა 300 ათასს, რომელთაგან 25 ათასი [[ქრისტიანობა|ქრისტიანი]] იყო, რომლებიც მიმოფანტულები იყვნენ მთელ [[პალესტინა|პალესტინაში]]. ქრისტიანული მოსახლეობა ძირითად კონცენტრირებული იყო [[იერუსალიმი|იერუსალიმში]], [[ნაზარეთი|ნაზარეთსა]] და [[ბეთლემი|ბეთლემში]]. იმართებოდნენ  <nowiki/>[[მართლმადიდებლური ეკლესია|მართლმადიდებლური]] და [[რომის კათოლიკური ეკლესია|კათოლიკური ეკლესიების]] მიერ. [[ებრაელები]] (ძირითადად [[სეფარდები]]), რომელთა რაოდენობა  5 ათასს შეადგენდა, უფრო მეტად კონცენტრირებულნი იყვნენ [[იერუსალიმი|იერუსალიმში]], სეფედში, [[ტიბერია|ტიბერიასა]] და [[ხერონის პროვინცია|ხებრონში]]. ქვეყნის დანარჩენი მოსახლეობა (დაახლოებით 270 ათასი) [[მუსლიმი|მუსულიმი]] გახლდათ, (თითქმის ყველა [[სუნიზმი|სუნიტი]]). [[ფაილი:A Christian Girl of Nazareth, Palestine (29492978796) (cropped).jpg|მინი|ქრისტიანი გოგონა [[ნაზარეთი|ნაზარეთიდან]], [[პალესტინა]]]] მე -19 საუკუნეში, როდესაც პალესტინის მიმართ საერთაშორისო ინტერესი გაიზარდა და იქ უცხოური ინსტიტუტები გამოჩნდა, წარმოიშვა კონცეფცია "პალესტინელი ქრისტიანები". [[1839]] წლიდან იმპერიაში დაიწყო "თანზიმათის" (რეორგანიზაცია) ეპოქა, რომელიც გაგრძელდა სამი [[სულთანი|სულთნის]] —  [[აბდულმეჯიდ I|აბდულ მეჯიდის]], [[აბდულაზიზი|აბდულ აზიზის]] და [[აბდულჰამიდ II|აბდულჰამიდის]] მმართველობის პერიოდში. ამ რეფორმებმა ასევე იმოქმედა [[პალესტინა|პალესტინაზეც]]. ახალმა კანონებმა გაათანაბრა სულთნის ქვეშევრდომთა უფლებები რელიგიის მიუხედავად და  ხელი შეუწყო კერძო საკუთრების, სასოფლო -სამეურნეო პროდუქციისა და ცხოვრების დონის განვითარებას. შედეგად, პალესტინელი ქრისტიანების  საკმაოდ მდიდარი ფენა წარმოიშვა. თუმცა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის]] ხელისუფლების რეფორმებმა ვერ შეძლო სიტუაციის რადიკალური გაუმჯობესება. [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველმა მსოფლიო ომმა]] შეარყია პროვინციის განვითარება,  მოსახლეობა განიცდიდა შიმშილს. სულთანი იბრძოდა [[გერმანიის იმპერია|გერმანიის]] მხარეს ომში, რამაც წინასწარ განსაზღვრა ქვეყნის დამარცხება და დანაწევრება. [[1917]] წლის ოქტომბრის ბოლოსთვის [[ბრიტანეთის არმია|ბრიტანეთის არმიამ]] [[პალესტინა|პალესტინას]] სამხრეთიდან შეუტია და აიღო [[ბეერ-შევა]], [[ღაზა]] და [[იაფა]]. [[1917]] წლის 11 დეკემბერს გენერალ ალენბის ჯარები შევიდნენ [[იერუსალიმი|იერუსალიმში]]. ქვეყნის ჩრდილოეთი დარჩა [[თურქეთი|თურქეთის]] მმართველობის ქვეშ [[1918]] წლის სექტემბრამდე, შემდეგ კი [[პალესტინა]] მთლიანად დაექვემდებარა [[გაერთიანებული სამეფო|ბრიტანეთის]] კონტროლს და ამით დასრულდა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის]] მმართველობა [[პალესტინა|პალესტინაში]].<ref>[[:en:File:J._B._Barron,_ed._Palestine,_Report_and_General_Abstracts_of_the|''Michael Talbot.'' Review: Erik Freas, Muslim-Christian Relations in Late-Ottoman Palestine: Where Nationalism and Religion Intersect. New York: Palgrave Macmillan, 2016]] // Studies in Ethnicity and Nationalism 16:3 (2016), pp526-529.</ref> === თანამედროვე პერიოდი === [[ფაილი:Архиепископ Иорданский Феофилакт (Георгиадис).jpg|მინი|[[იორდანია|იორდანიის]] არქიეპისკოპოსი თეოფილაქთე (გეორგიადისი)]] როდესაც [[ბრიტანელები|ბრიტანელებმა]] [[ერთა ლიგა|ერთა ლიგიდან]] [[პალესტინა|პალესტინის]] მართვის მანდატი მიიღეს [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველი მსოფლიო ომის]] შემდეგ, [[ლონდონი|ლონდონში]] დიდებულების უმრავლესობა გაოცებული დარჩა, ვინაიდან  პალესტინის არაბულ პოლიტიკურ მოძრაობებში ბევრი ქრისტიანი ლიდერი აღმოაჩინა.[[ბრიტანეთის იმპერია|ბრიტანეთის]] ხელისუფლებისთვის გაუგებარი იყო პალესტინის სამანდატო ტერიტორიაზე პალესტინელი ქრისტიანების ერთგულება არაბული ნაციონალიზმისადმი. <ref>Laura Robson, ''Colonialism and Christianity in Mandate Palestine,'' University of Texas Press, 2011 p. 159</ref> პალესტინელ ქრისტიანებს ეკუთვნოდათ  ერთ -ერთი ყველაზე გავლენიანი გაზეთი Falastin, რომელიც დაარსდა [[1911]] წელს ქალაქ [[იაფა|იაფაში]]. მან ხელი შეუწყო პალესტინის იდენტობის ჩამოყალიბებას  და ეროვნული სულისკვეთების გაღვივებას. გაზეთი რამდენჯერმე დაიხურა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთისა]] და [[ბრიტანეთის იმპერია|ბრიტანეთის]] ხელისუფლებების მიერ.<ref>Rashid Khalidi (9 January 2006). [[iarchive:ironcagestoryofp00khal|''The Iron Cage: The Story of the Palestinian Struggle for Statehood''.]] Beacon Press. Retrieved 25 January 2016. <q>rashid khalidi the iron cage.</q> </ref> როგორც [[ილინოისი|ილინოისის]] უნივერსიტეტის ეკონომიკის დეპარტამენტის პროფესორი ფრედ გოტაილი აღნიშნავს, [[1922]]-[[1931]] წლებში პალესტინის  სამანდატო ტერიტორიამ განიცადა სწრაფი ეკონომიკური ზრდა, რასაც მოჰყვა [[ახლო აღმოსავლეთი|ახლო აღმოსავლეთისათვის]]  უპრეცედენტო ცხოვრების დონის  ზრდა. ამის მიზეზები გახლდათ: [[ევროპა|ევროპელი]] [[ებრაელები|ებრაელების]] მიგრაცია [[პალესტინა|პალესტინაში,]] ევროპული კაპიტალის და ევროპული ტექნოლოგიების თანხლებით; [[ბრიტანეთის სამანდატო მთავრობ|ბრიტანეთის სამანდატო მთავრობის]] შექმნა [[პალესტინა|პალესტინაში]], რომელიც პასუხისმგებლობას იღებდა  <nowiki/>[[პალესტინა|პალესტინის]] ეკონომიკურ განვითარებაზე. მანდატს ბრიტანულ დროშასთან ერთად  ბრიტანული კაპიტალი და ბრიტანული ტექნოლოგიები მიჰყვა. ეს ზრდა, გოტაილის თანახმად, იყო მიზეზი [[არაბები|არაბთა]] მასიური მიგრირებისა მეზობელი ქვეყნებიდან [[პალესტინა|პალესტინაში]].<ref>Nur Masalha, Lisa Isherwood, ''[https://books.google.it/books?id=wKVbBAAAQBAJ&pg=PA22&lpg=PA22 Theologies of Liberation in Palestine-Israel: Indigenous, Contextual, and Postcolonial Perspectives],'' The Lutterworth Press, 2014 pp. 21–22</ref> პალესტინელი ქრისტიანებისთვის სერიოზული გამოცდა გახდა ომი [[ისრაელი|ისრაელის]] დამოუკიდებლობისათვის ან [[პალესტინის ქართული წარწერები|არაბ-ისრაელის ომი]], პალესტინელი ქრისტიანები რთულ სიტუაციაში ჩავარდნენ,  ბევრი უბრალოდ გადარჩენას ცდილობდა. [[ისრაელი|ისრაელის]] დამოუკიდებლობის ომის დროს ბევრმა ადამიანმა დატოვა სახლი და აღარ დაბრუნებულა. [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებს]] უფლება ჰქონდათ დაბრუნებულიყვნენ, ხოლო [[ისლამი|მუსლიმებს]] ამის გაკეთება ყოველგვარი გზით ეკრძალებოდათ. მაგრამ იყო ადგილები, რომლებიც ქრისტიანმა მოსახლეობამ სამუდამოდ დატოვა. მაგალითად, [[იკრიტში]] და [[კაფრ-ბირიმი|კაფრ-ბირიმში,]] [[ცაჰალი|ცაჰალმა]] "საზღვარზე სახიფათო სიტუაციის" გამო, ბრძანა ქრისტიანული მოსახლეობის ევაკუაცია და ხალხი სხვაგან გადაასახლა. პატრიარქ ჰაკიმის თხოვნით, ომის შემდგომ ბევრ ქრისტიანულ ოჯახს მიეცა უფლება დაბრუნებულიყო  თავდაპირველ საცხოვრებელ ადგილას.<ref>Laura Robson, ''Colonialism and Christianity in Mandate Palestine'', p. 162</ref> 1948 წლის [[პალესტინის ომი (1947-1949)|არაბ-ისრაელის ომის]] შემდეგ, დასავლეთ სანაპიროზე, [[იორდანია|იორდანიის]] კონტროლის ქვეშ მყოფი ქრისტიანული მოსახლეობა მნიშვნელოვნად შემცირდა ომის შემდგომ რეგიონში არსებული მძიმე ეკონომიკური მდგომარეობისა და [[მუსლიმი]]  მეზობლებისა და [[იორდანია|იორდანიის]] ხელისუფლების მხრიდან ჩაგვრის გამო, რომლებიც [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებს]] ბრალს სდებენ ომის დროს [[სიონიზმი|სიონისტების]] მხარდაჭერაში. ამჟამად  <nowiki/>[[პალესტინის სახელმწიფო|პალესტინის ავტონომიურ რესპუბლიკაში]] ქრისტიანთა 1% -ზე ნაკლები ცხოვრობს. [[ისრაელი|ისრაელში]], ომის შემდეგ ქრისტიანული მოსახლეობაც შემცირდა, 1950 წელს მათი რაოდენობა  შეადგენდა ისრაელის არაბული მოსახლეობის 21%-ს, ახლა კი ისინი [[არაბები|არაბული]] მოსახლეობის მხოლოდ 9% -ს შეადგენენ. პალესტინიდან ქრისტიანთა ემიგრაციის ტენდენციები დღეს ძლიერდება მეზობელ [[ისრაელი|ისრაელთან]] შედარებით, სადაც მათი რიცხვი თითქმის უცვლელი რჩება. == 1967 წლის ომის შემდგომი ხანა == [[ფაილი:Palestinian Christian Scouts Nativity Church in Bethlehem Christmas Eve 2006.jpg|მარცხნივ|მინი|პალესტინელი ქრისტიანი სკაუტები [[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემში]] შობის წინ [[ქრისტეს შობა|ქრისტეს შობის]] ტაძართან [[2006]] წ. ]] 2009 წელს, Reuters იტყობინებოდა, რომ [[მდინარე იორდანეს დასავლეთი ნაპირი|დასავლეთ ნაპირზე]] დარჩა 47,000-50,000 [[ქრისტიანობა|ქრისტიანი,]]  მათგან დაახლოებით 17,000  [[კათოლიკეები|კათოლიკეა]], ხოლო დანარჩენები [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებლური]]  და აღმოსავლეთის  სხვა ეკლესიების მრევლს წარმოადგენენ. [[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემსა]] და [[ნაზარეთი|ნაზარეთში]], სადაც ოდესღაც უმეტესობა [[ქრისტიანობა|ქრისტიანები]] იყვნენ, ახლა  უმრავლესობა [[მუსლიმი|მუსლიმია]]. დღესდღეობით, [[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემის]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანთა]] დაახლოებით სამი მეოთხედი საზღვარგარეთ ცხოვრობს, ხოლო [[იერუსალიმი|იერუსალიმის]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანების]] დიდი ნაწილი  ცხოვრობს [[სიდნეი|სიდნეიში]], [[ავსტრალია|ავსტრალიაში]]. ქრისტიანები ამჟამად [[იერუსალიმი|იერუსალიმის]] მოსახლეობის 2.5% -ს შეადგენენ. კონგრესმენმა [[ჰენრი ჰაიდი|ჰენრი ჰაიდმა]] [[2007]] წელს  პრეზიდენტ [[ჯორჯ უოკერ ბუში|ჯორჯ უოკერ ბუშს]] გაუგზავნა მიმართვა, სადაც აღნიშნა: {{ციტატა|ქრისტიანული საზოგადოება ისრაელ-პალესტინის მწარე კონფლიქტის წისქვილში იფქვება და  მეომარ მხარეებს შორის  ყოველთვის მსხვერპლის როლშია.}} ვრცელდებოდა  ინფორმაცია [[ღაზის სექტორი|ღაზას სექტორში]] პალესტინელ ქრისტიანებზე თავდასხმების შესახებ [[მუსლიმი|მუსლიმური]] [[ექსტრემიზმი|ექსტრემისტული]] დაჯგუფებების მხრიდან. პალესტინის ეროვნული ადმინისტრაციის  თავმჯდომარეები, პრემიერ მინისტრები და მრავალი სხვა პოლიტიკური და რელიგიური ლიდერი ჩვეულებრივ უარყოფენ თავდასხმებს.<ref>Shelah, Ofer (29 May [[2006]]). [https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3256347,00.html "Jesus and the Separation Fence".] [[:en:Ynet|YNET.]] Retrieved 7 May 2007.</ref> [[2014]] წლის აპრილიდან [[ცაჰალი]]  [[არაბები|არაბ]] ქრისტიან ახალგაზრდებს უგზავნიდა შეტყობინებებს და ინფორმაციას აწვდიდა მათ ჯარში მოხალისედ მუშაობის შესაძლებლობის შესახებ. [[2013]] წლის განმავლობაში ჯარში გაიზარდა ქრისტიან მოხალისეთა რიცხვი. [[2013]] წლის დეკემბრის მონაცემებით, დაახლოებით 140 ქრისტიანი მსახურობდა [[ცაჰალი|ცაჰალში]] და კიდევ 400 [[ქრისტიანობა|ქრისტიანი]] რეზერვში იმყოფებოდა.<ref>Jonathan Adelman and Agota Kuperman (24 May [[2006]]). [https://web.archive.org/web/20060524055344/http://www.defenddemocracy.org/usr_doc/Christia "The Christian Exodus from the Middle East"] (PDF). Foundation for the Defense of Democracies. Archived from the original (PDF) on 24 May 2006. Retrieved 17 August 2009.</ref><ref>[[:en:Robert_Novak|Robert Novak]] (25 May, 2006) [https://web.archive.org/web/20070407181632/http://www.cmep.org/Alerts/2006May25.ht Plea for Palestinian Christians.] [[The Washington Post]]. Archieved from the [https://cmep.org/Alerts/2006May25.htm Original] on 7 April 2007. Retrieved 7 May 2007.Reprinted at 'Churches for Middle East'.</ref> [[2014]] წლის ივლისში, ოპერაცია Enduring Rock– ის მსვლელობისას [[ისრაელი|ისრაელის]] [[არაბები|არაბმა]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანებმა]]  ქალაქ [[ხაიფა|ჰაიფაში]] დემონსტრაცია  მოაწყვეს [[ახლო აღმოსავლეთი|ახლო აღმოსავლეთში]] ისლამისტური ექსტრემიზმის გასაპროტესტებლად, აგრეთვე [[ისრაელი|ისრაელისა]] და [[ცაჰალი|ცაჰალის]] მხარდასაჭერად. [[2014]] წლის სექტემბერში [[ისრაელი|ისრაელის]] შინაგან საქმეთა მინისტრმა ხელი მოაწერა ბრძანებას, რომლის მიხედვითაც [[ისრაელი|ისრაელში]] ქრისტიანი უმცირესობის წარმომადგენლებს შეეძლოთ დარეგისტრირებულიყვნენ როგორც [[არამეელები]] და არა  როგორც [[არაბები]]. ახალი ბრძანება ეხებოდა 200 -მდე ოჯახს.<ref>[https://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/239745 "An inside look at Israel's Christian minority"]. ''Israel National News''.</ref> [[2018]] წლის თებერვალში [[პალესტინა|პალესტინის]] მართლმადიდებელი საზოგადოების რიგმა წარმომადგენლებმა ყურადღება გაამახვილეს იმ ფაქტზე, რომ მთელ [[ახლო აღმოსავლეთი|ახლო აღმოსავლეთში]] ქრისტიანებისთვის არ არის არც ერთი უმაღლესი სულიერი საგანმანათლებლო დაწესებულება. აქედან გამომდინარე, ბევრს სჯერა და იმედი აქვს, რომ [[საბერძნეთი]] და სხვა [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებლური]] ქვეყნები ხელს შეუწყობენ [[ახლო აღმოსავლეთი|ახლო აღმოსავლეთში]] პირველი ქრისტიანული ინსტიტუტის შექმნას სასულიერო პირების მოსამზადებლად.<ref>[https://www.maannews.net/ 'Israel's Palestinian schools strike in support of Christians],' ([[არაბული ენა|არაბ.]]).)Ma'an News Agency 7 September 2015.</ref> დღეს  პალესტინელი ქრისტიანების  უმეტესობა თავებს, როგორც კულტურულად, ასევე ენობრივად [[ქრისტიანობა|ქრისტიან]] [[არაბები|არაბებად]] მიიჩნევენ, რომელთა წინაპრები ცხოვრობდნენ [[იესო ქრისტე|იესო ქრისტეს]] პირველი მიმდევრების დროს. ისინი ემიჯნებიან  <nowiki/>[[რომაელები|რომაელებს]], [[არაბები|არაბებს]], [[ბერძნები|ბერძნებს]] და [[ჯვაროსნები|ჯვაროსნებს.]] რეგიონი, რომელიც შედგება ძირითადად თანამედროვე [[ისრაელი|ისრაელისა]] და [[მდინარე იორდანეს დასავლეთი ნაპირი|დასავლეთ ნაპირისგან]], ითვლება [[წმინდა მიწა|წმინდა მიწად]] ყველა ქრისტიანისათვის. ქრისტიანული წმინდა ქალაქების უმეტესობა— [[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემი]], [[ნაზარეთი]] და [[იერუსალიმი]], მდებარეობს [[ისრაელი|ისრაელსა]] და [[მდინარე იორდანეს დასავლეთი ნაპირი|დასავლეთ ნაპირზე]].<ref>[https://www.timesofisrael.com/christian-arabs-top-countrys-matriculation-charts/ "Christian Arabs top country's matriculation charts"]. ''The Times of Israel''. Retrieved 24 December 2013.</ref> პალესტინრლი ქრისტიანები (ანუ ისრაელის ქრისტიანი არაბები) [[ისრაელი|ისრაელის]] ერთ -ერთი ყველაზე განათლებული ეთნიკური ჯგუფია. „მაარივი“ აღწერს ქრისტიანულ არაბულ სექტორს, როგორც "ყველაზე წარმატებულს საგანმანათლებლო სისტემაში," რადგან სხვა სოციალურ და ეთნიკურ ჯგუფებთან შედარებით, მათ ყველაზე მაღალი ნიშნები და მიღწევები აქვთ. <ref>[https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702303849604579278722657163880 "Christians in Israel: A minority within a minority"]. ''Jewish Telegraphic Agency''. Retrieved 4 May 2009.</ref><ref>[https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702303849604579278722657163880 "Israel's Christian Awakening".] ''Wall Street Journal''. Retrieved 27 December 2013.</ref><ref>[https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4323529,00.html "Christians in Israel: Strong in education - Israel News, Ynetnews"]. Ynetnews.com. 20 June 1995. Retrieved 24 February 2015.</ref><ref>''Jacob Edelist.'' [https://www.jewishpress.com/news/breaking-news/report-european-canadian-a Report: Western Governments Fund Anti-Israel Church Activism | The Jewish Press - JewishPress.com | Jacob Edelist | 13 Tammuz 5772 – July 3, 2012 | JewishPress.com] . www.jewishpress.com. ციტირების თარიღი<small>: 20 დეკემბერი 2017.</small></ref> == პოლიტიკური და სხვა საკითხები == [[2018]] წლის მონაცემებით, [[პალესტინის ავტონომია|პალესტინის ავტონომიის]] მთავრობაში 17-დან  5 [[ქრისტიანი]] მინისტრი გახლდათ. ქრისტიანები იკავებენ მერის თანამდებობას [[რამალა|რამალაში]], [[ბირზეითი|ბირზეითში]], [[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემში]], [[ზაბაბდე|ზაბაბდეში]], [[ჯიფნა|ჯიფნაში]], [[იენ არიკიმი|იენ არიკიში]], [[აბუდაში]], [[თეიბაჰ|თეიბაჰში]], [[ბეით ჯალა|ბეით ჯალასა]] და [[ბეით საურა|ბეით საურაში]]. [[ტუბასა|ტუბასას]] გუბერნატორი მარვან ტუბასი ქრისტიანია. [[პალესტინის სახელმწიფო|პალესტინის]] ყოფილი წარმომადგენელი [[ამერიკის შეერთებული შტატები|ამერიკის შეერთებულ შტატებში]] აფიფ სალეჰი  ქრისტიანი გახლავთ, ისევე როგორც [[პალესტინის სახელმწიფო|პალესტინის ავტონომიის]] ელჩი [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]], ჰინდ ჰური. [[პალესტინის სახელმწიფო|პალესტინის]] ქალთა ფეხბურთის გუნდში გოგონების უმრავლესობა [[მუსლიმი|მუსლიმია]], მაგრამ კაპიტანი, ჰონაი ტალიეჰი არის ქრისტიანი [[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემიდან.]] ქრისტიანების ნაწილმა, რომლებიც პალესტინელთა მდიდარ ფენას ეკუთვნოდნენ,  დატოვა ქვეყანა [[1948]] წელს [[პალესტინის ომი (1947-1949)|არაბ-ისრაელის ომის]] შემდეგ. ზოგიერთი მათგანი დასახლდა დასავლეთ [[იერუსალიმი|იერუსალიმში]]. == ქრისტიანობაზე ახლად მოქცეული მუსლიმები == პალესტინელ ქრისტიანთა შორის არიან ისეთებიც, ვინც  <nowiki/>[[ისლამი|ისლამიდან]] მოექცნენ [[ქრისტიანობა|ქრისტიანობაზე]]. ისინი არ არიან კონცენტრირებული ერთ რომელიმე ქალაქში და უმეტესწილად  სხვადასხვა თემებს მიეკუთვნებიან. გამომდინარე იქიდან, რომ [[ისლამი|ისლამიდან]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანობაზე]] გადასვლა დანაშაულია ისლამური [[შარიათი|შარიათის]] კანონის შესაბამისად, ეს ადამიანები ცხოვრობენ მშვიდად, საკუთარი თავის აფიშირების გარეშე.<ref>Miller, Duane Alexander (April 2014). [https://www.academia.edu/6928461 "Freedom of Religion in Israel-Palestine: may Muslims become Christians, and do Christians have the freedom to welcome such converts?"]. ''St Francis Magazine''. '''10''' (1): 17–24. Retrieved 16 December 2014.</ref><ref>[https://www.academia.edu/6928461/Freedom_of_Religion_in_Israel-Palestine_may_M ''Duane A Miller.'' Freedom of Religion in Israel-Palestine: may Muslims become Christians, and do Christians have the freedom to welcome such converts?'] // St Francis Magazine.</ref> == წმინდა მიწის ქრისტიანების ფონდი == [[წმინდა მიწა|წმინდა მიწის]] ქრისტიანების [[ეკუმენიზმი|ეკუმენური]] ფონდი (HCEF) დაარსდა [[1999]] წელს [[ამერიკელები|ამერიკელი]] ქრისტიანების [[ეკუმენიზმი|ეკუმენური]] ჯგუფის მიერ. მისი მიზანია შეინარჩუნოს არაბ ქრისტიანთა ყოფნა და კეთილდღეობა წმინდა მიწაზე და განავითაროს სოლიდარობის კავშირი მათსა და სხვა ქვეყნების ქრისტიანებს შორის. HCEF მატერიალურ დახმარებას  უწევს პალესტინელ ქრისტიანებს და ეკლესიებს. <ref>[https://web.archive.org/web/20130920063122/http://www.sabeel.org/ourstory.php "About Sabeel".] Archived from the original on 20 September 2013.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20070505213742/http://www.sabeel.org/etemplate.php?id=2 "sabeel.org".] Archived from the original on 5 May 2007.</ref><ref>[https://www.ngo-monitor.org/ngos/holy_land_christian_ecumenical_foundation_hcef_/ "Holy Land Christian Ecumenical Foundation (HCEF)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180401213847/https://www.ngo-monitor.org/ngos/holy_land_christian_ecumenical_foundation_hcef_/ |date=2018-04-01 }}". Retrieved 21 January 2016.</ref><ref>[https://www.volunteermatch.org/search/org41532.jsp "Holy Land Christian Ecumenical Foundation Volunteer Opportunities"]. Volunteer Match. Retrieved 21 January 2016.</ref> === დევნა === ==== ღაზაში მცხოვრები ქრისტიანები ==== [[2018]] წლის მონაცემებით, [[ღაზა|ღაზაში]] დაახლოებით [[2000]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანი]] ცხოვრობს, რომელთა უმეტესობა [[პალესტინელები|პალესტინელია]] და მათი რიცხვი სტაბილურად მცირდება. [[ღაზა|ღაზას]] ქრისტიანული თემი ძირითადად ცხოვრობს ქალაქში, განსაკუთრებით სამი მთავარი ეკლესიის მიმდებარე რაიონებში. აღწერამ აჩვენა, რომ ქრისტიანული საზოგადოების 40% მუშაობს სამედიცინო, საგანმანათლებლო, საინჟინრო და იურიდიულ სექტორებში. გარდა ამისა, [[ღაზა|ღაზას]] ეკლესიები ცნობილია ჰუმანიტარული და საგანმანათლებლო საქმიანობით. მაგალითად, ლათინური საპატრიარქოს სკოლა დახმარებას უწევს მოსახლეობას მედიკამენტების, სოციალური და საგანმანათლებლო მომსახურების სახით. სკოლა თითქმის 150 წელია სთავაზობს თავის მომსახურებას ადგილობრივებს. [[1974]] წელს ახალი სკოლის შექმნის იდეა წამოაყენა მამაო ჯალილ აუადმა, [[ღაზა|ღაზას]] ყოფილმა მღვდელმა, რომელმაც აღიარა ლათინური საპატრიარქოს სკოლის გაფართოებისა და ახალი კომპლექსის მშენებლობის აუცილებლობა. [[2011]] წელს Sagrada Familia– ს ჰყავდა 1,250 მოსწავლე, ხოლო რომის კათოლიკური დაწყებითი სკოლა, რომელიც ლათინური საპატრიარქოს სკოლის გაგრძელებაა, კვლავ იღებს უფრო ახალგაზრდა სტუდენტებს. დაწყებითი სკოლა დაარსდა დაახლოებით 20 წლის წინ. განათლების გარდა, დისკრიმინაციის გარეშე, ქალთა ჯგუფებს, სტუდენტურ ჯგუფებს და ახალგაზრდულ ჯგუფებს სთავაზობენ სხვადასხვა სერვისებს. <ref>[https://bokra.net/Article-1155836 "المسيحيون العرب يتفوقون على يهود إسرائيل في التعليم"].([[არაბული ენები|არაბ]].) ''Bokra''. Retrieved 28 December 2011.</ref> [[2007]] წლის ოქტომბერში [[რამი აიადი,]] [[ბაპტიზმი|ბაპტისტი]] მასწავლებელი, რომელიც [[ღაზის სექტორი|ღაზას სექტორში]] ერთადერთი ქრისტიანული წიგნების მაღაზიის მფლობელი გახლდათ, მუქარის შემდეგ  მოკლეს (თავი მოკვეთეს)   <nowiki/>[[ისლამი|მუსლიმმა]] [[ექსტრემიზმი|ექსტრემისტებმა]] და დაწვეს მისი წიგნების მაღაზია.<ref>BST, Ruth Gledhill Mon 11 Aug 2014 13:21. [https://www.christiantoday.com/article/gazas-tiny-christian-community-under-siege/3949 "Gaza\'s tiny Christian community under siege"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211123232900/https://www.christiantoday.com/article/gazas-tiny-christian-community-under-siege/3949 |date=2021-11-23 }}. ''www.christiantoday.com''.</ref><ref>[https://www.persecution.org/2007/12/25/gaza-christians-observe-somber-christmas-after "Gaza Christians Observe Somber Christmas after Murder".] Retrieved 21 January 2016.</ref><ref>Rizq, Philip (15 October 2007). [http://www.mideastweb.org/Rami_Ayyad_Murder.htm "The murder of Rami Ayyad]". ''Palestine Chronicle''.</ref> ==== ბეთლემი ==== ქრისტიანული ოჯახები ბეთლემის მიწების უმსხვილესი მესაკუთრეები არიან და ხშირად თავდასხმის მსხვერპლნი ხდებიან. [[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემში]] მცხოვრები ქრისტიანი ოჯახები საუბრობენ ქალაქის ტრადიციული რელიგიური იდენტობის ცვლილებაზე, ასევე სოფლებზე, სადაც  <nowiki/>[[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემთან]] ახლოს დომინირებენ [[არაბი ბედუინები|ბედუინთა]] კლანები. [[ისლამი|მუსლიმების]] მიერ ხდება მიწების შესყიდვა, რასაც, როგორც ამბობენ, [[საუდის არაბეთი]] აფინანსებს და ყალბი დოკუმენტების გამოყენებით ადგილი აქვს მიწების ჩამორთმევის შემთხვევებს. როგორც ქრისტიანები მიიჩნევენ, ეს მოვლებენი ძირს უთხრის მათ დემოგრაფიულ ყოფას რეგიონში [[ბეით საჰური|ბეით საჰურის]] გარდა, სადაც ქრისტიანები და მუსლიმები იზიარებენ ადგილობრივი იდენტობის ძლიერ გრძნობას. ქრისტიანები ფრთხილობენ ამ საკითხების საჯაროდ განხილვისას საერთაშორისო მედიაში, რადგან არსებობს დიდი რისკი, რომ მათმა განცხადებებმა შეიძლება გამოიწვიოს [[მუსლიმი]] [[ექსტრემიზმი|ექსტრემისტების]] უარყოფითი რეაქცია.<ref>[https://www.cbn.com/tv/1627252503001?mobile=false "Why Are Christians Really Leaving Bethlehem?".] CBN.</ref> [[ისრაელი|ისრაელსა]] და [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებში]] რამდენიმე მედიასაშუალება ამტკიცებდა, რომ პალესტინელი ქრისტიანები სისტემატიურად არიან დისკრიმინირებული და დევნილნი ძირითადად მუსლიმური მოსახლეობისა და [[პალესტინის სახელმწიფო|პალესტინის ავტონომიური რესპუბლიკის]] მთავრობის მიერ, რომელიც ყველაფერზე თვალებს ხუჭავს  ქრისტიანების სამშობლოდან განდევნის მიზნით. [[2015]] წლის 26 სექტემბერს დაიწვა [[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემის]] მარ-შარბელის მონასტერი, რის შედეგადაც  დაზიანდა შენობის სხვადასხვა ნაწილი და სხვა  ნაგებობები.  დაიწყო ხანძრის გამომწვევი მიზეზების დასადგენად სისხლის სამართლის გამოძიება.  [[მარონიტები|მარონიტული]] ეკლესიის წარმომადგენლებმა  ცეცხლის წაკიდებაში დაადანაშაულეს [[მუსლიმი]] [[ექსტრემიზმი|ექსტრემისტები]].<ref>[https://web.archive.org/web/20151008020801/http://en.lpj.org/2015/09/30/bethlehem-mar-ch "Bethlehem: Mar Charbel Monastery set on fire"]. ''Latin Patriarchate of Jerusalem''. Archived from the original on 8 October 2015. Retrieved 21 January 2016.</ref> == ქრისტიანი ემიგრანტები == მეზობელი ქვეყნების გარდა, როგორიცაა [[ლიბანი]] და [[იორდანია|იორდანია,]] ბევრი პალესტინელი ქრისტიანი ემიგრაციაში წავიდა [[ლათინური ამერიკა|ლათინური ამერიკის]] ქვეყნებში (განსაკუთრებით [[არგენტინა|არგენტინასა]] და [[ჩილე|ჩილეში]]), ასევე [[ავსტრალია|ავსტრალიაში]], [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებსა]] და [[კანადა|კანადაში]]. Independent– ის ანგარიშის თანახმად, ათასობით ქრისტიანი [[პალესტინელები|პალესტინელი]] ემიგრაციაში წავიდა [[ლათინური ამერიკა|ლათინურ ამერიკაში]] [[1920]] – იან წლებში, როდესაც [[პალესტინა]] განიცდიდა გვალვას და მძიმე ეკონომიკურ დეპრესიას. [[ლევანტი|ლევანტის]] გარეთ მსოფლიოში ყველაზე დიდი პალესტინელი ქრისტიანების თემი [[ჩილე|ჩილეში]]<nowiki/>ა, სადაც ამჟამად ცხოვრობს 450,000 პალესტინელი ქრისტიანი, რომელთა უმეტესობა  არის [[ბეით ჯალა|ბეით ჯალადან]], [[ბეით-ლაჰმი|ბეთლემიდან]] და [[ბეით საჰური|ბეით საჰურიდან.]] გარდა ამისა, [[ელ-სალვადორი|ელ სალვადორში]], [[ჰონდურასი|ჰონდურასში]], [[ბრაზილია|ბრაზილიაში]], [[კოლუმბია|კოლუმბიაში]], [[არგენტინა|არგენტინაში]], [[ვენესუელა|ვენესუელაში]] და [[ლათინური ამერიკა|ლათინური ამერიკის]] სხვა ქვეყნებში არის პალესტინელთა ქრისტიანული თემები, რომელთაგან ზოგი ემიგრაციაში წავიდა თითქმის ერთი საუკუნის წინ [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]] პერიოდში.<ref>''Copyright (c) 2006-2011 METAMORF S.A. All Rights Reserved.'' [http://www.vivatravelguides.com/south-america/chile/chile-articles/palestine-in-chile/ Palestine in Chile - Chile, V!VA Travel Guides - Articles about traveling to Chile.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180318183514/http://www.vivatravelguides.com/south-america/chile/chile-articles/palestine-in-chile/ |date=2018-03-18 }} . www.vivatravelguides.com. ციტირების თარიღი<small>: 5 აპრილი 201</small></ref> ქრისტიანებზე გავლენას ახდენს სხვადასხვა ფაქტორი: ქრისტიანების უმეტესობა, რომლებიც ტოვებენ [[პალესტინის ავტონომია|პალესტინის ავტონომიის]] ტერიტორიას, თავს უსაფრთხოდ ვერ გრძნობენ, განიცდიან  შევიწროებას და მუქარას მათი [[მუსლიმი]] მეზობლების მხრიდან. ასევე დამატებითი ფაქტორებია სოციალური არასტაბილურობა და ეკონომიკური შესაძლებლობების ნაკლებობა რაც იწვევს ქრისტიანი მოსახლეობის გადინებას.<ref>[https://books.google.it/books?id=B0Y8o_lAnUAC&pg=PA61#v=onepage&q&f= ''Margaret Cormack.'' Muslims and Others in Sacred Space]. — OUP USA, 2013-01-10. — 252 с. — [[:ru:Служебная:Источники_книг/9780199925063|ISBN 9780199925063.]]</ref> ქრისტიანთა წილი პალესტინის ავტონომიის მთლიან მოსახლეობაში ასევე მცირდება შობადობის შედარებით დაბალი მაჩვენებლის გამო. ქრისტიანების პოზიციას [[პალესტინის ავტონომია|პალესტინის ავტონომიაში]] ამწვავებს ისიც, რომ წამყვანი [[მსოფლიო|მსოფლიოს]] სახელმწიფოები, სადაც [[ქრისტიანობა]] წამყვანი რელიგიაა, უარს ამბობენ ჩარევაზე,  ვინაიდან არ სურთ [[მუსლიმი|მუსლიმურ]] ქვეყნებთან, მათ შორის არაბულ სახელმწიფოებთან ურთიერთობების გაფუჭება. == ლიტერატურა == * Morris, Benny, ''1948: A History of the First Arab-Israeli War'', (2009) Yale University Press. [[ISBN]] 978-0-300-15112-1 * Reiter, Yitzhak, ''National Minority, Regional Majority: Palestinian Arabs Versus Jews in Israel (Syracuse Studies on Peace and Conflict Resolution)'', (2009) Syracuse Univ Press (Sd). [[წიგნის საერთაშორისო სტანდარტული ნომერი|ISBN]] 978-0-8156-3230-6 == რესურსები ინტერნეტში == * [https://web.archive.org/web/20150811101759/http://en.lpj.org/2014/10/21/palestinian-christian ''Palestinian Christians in the Holy Land and the Diaspora''. Latin Patriarchate of Jerusalem], 21 October 2014 * ''[https://imeu.org/article/palestinian-christians-in-the-holy-land Palestinian Christians in the Holy Land]''. Institute for Middle East Understanding, 17 December 2012 * [https://web.archive.org/web/20100415005256/http://www.al-bushra.org/holyland/sabella.h Palestinian Christians: Challenges and Hopes] by Bernard Sabella == სქოლიო == {{სქოლიო|2}} [[კატეგორია:ეთნიკური ჯგუფები]] [[კატეგორია:ქრისტიანობა ადგილმდებარეობის მიხედვით]] [[კატეგორია:ქრისტიანობა აზიაში ქვეყნის მიხედვით]] [[კატეგორია:პალესტინელი ქრისტიანები]] [[კატეგორია:პალესტინელები]] 24d91vi3p2rn2dscacrnss88j90z9if ედუარდ ყაზაიშვილი 0 524397 4821638 4320683 2025-06-27T15:41:21Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821638 wikitext text/x-wiki '''ედუარდ ყაზაიშვილი''' (დ. [[15 მარტი]], [[1935]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], უროლოგი, მედიცინის [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] კანდიდატი. [[1959]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს [[სანიტარია|სანიტარულ]]-[[ჰიგიენა|ჰიგიენური]] ფაკულტეტი. 1959-[[1961]] წლებში მუშაობდა [[მოსკოვი]]ს [[რკინიგზა|რკინიგზის]] პოლიკლინიკაში [[თერაპევტი|თერაპევტად]]. 1961-[[1964]] წლებში იყო [[საქართველო]]ს სამოქალაქო ავიაციის უფროსი სანიტარული ექიმი. 1964-[[1972]] წლებში იყო [[სსრკ]] სამედიცინო აკადემიის უროლოგიის ინსტიტუტის უმცროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. 1972-[[1976]] წლებში I კლინიკური საავადმყოფოს ექიმი-[[უროლოგი]]. 1976-[[1996]] წლებში იყო [[ექიმთა დახელოვნების ინსტიტუტი]]ს უფროსი [[ლაბორანტი]], 1996 წლიდან ექიმთა დიპლომისშემდგომი განათლების სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიის უროლოგიის კათედრის ასისტენტი. არის 26 სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი. აქვს შრომის ვეტერანის მედალი. საკანდიდატო დისერტაციის თემა − „წინამდებარე ჯირკვლის [[ადენომი]]ს სტრუქტურულ-[[ჰისტოქიმიური]] თავისებურებანი“, დაიცვა 1972 წელს. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006286}} {{DEFAULTSORT:ყაზაიშვილი, ედუარდ}} [[კატეგორია:დაბადებული 15 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1935]] [[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]] banpyv096yimw5l17h9v0f9jv6ejlna 4821639 4821638 2025-06-27T15:41:32Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი უროლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821639 wikitext text/x-wiki '''ედუარდ ყაზაიშვილი''' (დ. [[15 მარტი]], [[1935]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], უროლოგი, მედიცინის [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] კანდიდატი. [[1959]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს [[სანიტარია|სანიტარულ]]-[[ჰიგიენა|ჰიგიენური]] ფაკულტეტი. 1959-[[1961]] წლებში მუშაობდა [[მოსკოვი]]ს [[რკინიგზა|რკინიგზის]] პოლიკლინიკაში [[თერაპევტი|თერაპევტად]]. 1961-[[1964]] წლებში იყო [[საქართველო]]ს სამოქალაქო ავიაციის უფროსი სანიტარული ექიმი. 1964-[[1972]] წლებში იყო [[სსრკ]] სამედიცინო აკადემიის უროლოგიის ინსტიტუტის უმცროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. 1972-[[1976]] წლებში I კლინიკური საავადმყოფოს ექიმი-[[უროლოგი]]. 1976-[[1996]] წლებში იყო [[ექიმთა დახელოვნების ინსტიტუტი]]ს უფროსი [[ლაბორანტი]], 1996 წლიდან ექიმთა დიპლომისშემდგომი განათლების სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიის უროლოგიის კათედრის ასისტენტი. არის 26 სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი. აქვს შრომის ვეტერანის მედალი. საკანდიდატო დისერტაციის თემა − „წინამდებარე ჯირკვლის [[ადენომი]]ს სტრუქტურულ-[[ჰისტოქიმიური]] თავისებურებანი“, დაიცვა 1972 წელს. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006286}} {{DEFAULTSORT:ყაზაიშვილი, ედუარდ}} [[კატეგორია:დაბადებული 15 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1935]] [[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:ქართველი უროლოგები]] j6yxc3dgqw9vsr6qfzi7f20rd431toq ირინე ჭაბაშვილი 0 524835 4821641 4323130 2025-06-27T15:45:06Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი კურორტოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821641 wikitext text/x-wiki '''ირინე ჭაბაშვილი''' (დ. [[5 მაისი]], [[1951]], [[სიღნაღი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], [[კურორტოლოგი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება]]თა კანდიდატი. [[1974]] წელს დაამთავრა [[ბაქოს სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1974]]–[[1976]] წლებში იყო [[სიღნაღის რაიონული საავადმყოფო]]ს სასწრაფო დახმარების ექიმი. [[1976]]–[[1978]] წლებში [[ფიზიოთერაპია|ფიზიოთერაპიული]] [[საავადმყოფო|საავადმყოფოს]] ექიმი–[[ორთოპედია|ორთოპედი]]. [[1978]] წლიდან მუშაობს ფიზიოთერაპიისა და კურორტოლოგიის სამეცნიერო კვლევით ინსტიტუტში ექიმ–კურორტოლოგად. ავტორია 32 სამეცნიერო ნაშრომის. იყო კურორტების — [[ლაშიჭალა|ლაშიჭალის]], [[ნაბეღლავი (ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი)|ნაბეღლავის]], [[საირმე|საირმის]] კონსულტანტი. საკანდიდატო დისერტაციის თემა — „[[საჭმლის მომნელებელი სისტემა|საჭმლის მომნელებელი]] [[ორგანო|ორგანოები]]ს შეუღლებული [[დაავადება|დაავადებებით]] შეპყრობილ ავადმყოფთა დიფერენცირებული მკურნალობა „[[ფლატე|ფლატეს]]“, „[[ლაშიჭალა|ლაშიჭალისა]]“ და „[[ნაბეღლავი (წყალი)|ნაბეღლავის]]“ წყლებით“, დაიცვა [[1991]] წელს. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006501}} {{DEFAULTSORT:ჭაბაშვილი, ირინე}} [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] [[კატეგორია:სიღნაღში დაბადებულები]] [[კატეგორია:დაბადებული 5 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1951]] [[კატეგორია:ქართველი კურორტოლოგები]] 7wuzyenrkeqb5xg0q1guf8pqeo00b5i 4821642 4821641 2025-06-27T15:45:10Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821642 wikitext text/x-wiki '''ირინე ჭაბაშვილი''' (დ. [[5 მაისი]], [[1951]], [[სიღნაღი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], [[კურორტოლოგი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება]]თა კანდიდატი. [[1974]] წელს დაამთავრა [[ბაქოს სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1974]]–[[1976]] წლებში იყო [[სიღნაღის რაიონული საავადმყოფო]]ს სასწრაფო დახმარების ექიმი. [[1976]]–[[1978]] წლებში [[ფიზიოთერაპია|ფიზიოთერაპიული]] [[საავადმყოფო|საავადმყოფოს]] ექიმი–[[ორთოპედია|ორთოპედი]]. [[1978]] წლიდან მუშაობს ფიზიოთერაპიისა და კურორტოლოგიის სამეცნიერო კვლევით ინსტიტუტში ექიმ–კურორტოლოგად. ავტორია 32 სამეცნიერო ნაშრომის. იყო კურორტების — [[ლაშიჭალა|ლაშიჭალის]], [[ნაბეღლავი (ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი)|ნაბეღლავის]], [[საირმე|საირმის]] კონსულტანტი. საკანდიდატო დისერტაციის თემა — „[[საჭმლის მომნელებელი სისტემა|საჭმლის მომნელებელი]] [[ორგანო|ორგანოები]]ს შეუღლებული [[დაავადება|დაავადებებით]] შეპყრობილ ავადმყოფთა დიფერენცირებული მკურნალობა „[[ფლატე|ფლატეს]]“, „[[ლაშიჭალა|ლაშიჭალისა]]“ და „[[ნაბეღლავი (წყალი)|ნაბეღლავის]]“ წყლებით“, დაიცვა [[1991]] წელს. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006501}} {{DEFAULTSORT:ჭაბაშვილი, ირინე}} [[კატეგორია:სიღნაღში დაბადებულები]] [[კატეგორია:დაბადებული 5 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1951]] [[კატეგორია:ქართველი კურორტოლოგები]] 4po46l2r4bvtfsvwgbcq3cfqcxyc913 მირა ღადუა 0 524844 4821624 4323105 2025-06-27T15:31:45Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821624 wikitext text/x-wiki '''მირა ღადუა''' (დ. [[15 თებერვალი]], [[1944]], ბაია) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], [[ეპიდემიოლოგია|ეპიდემიოლოგი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] კანდიდატი, ჰოსპიტალური [[ინფექცია|ინფექციების]] განყოფილების გამგე. [[1972]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს [[სანიტარია|სანიტარულ]]-[[ჰიგიენა|ჰიგიენური]] ფაკულტეტი. [[1972]]-[[1974]] წლებში იყო [[საქართველოს ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტრო]]ს რესპუბლიკური სანეპიდსადგურის კომუნალური ჰიგიენის ექიმი. [[1978]]-[[1992]] წლებში [[პარაზიტოლოგია|პარაზიტოლოგიისა]] და [[ტროპიკული მედიცინის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი]]ს სალმონელოზური ინფექციების ეპიდემიოლოგიის განყოფილების უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. [[1992]] წლიდან [[დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრი]]ს ჰოსპიტალური [[ლაბორატორია|ლაბორატორიის]] ექიმი. ავტორია 14 სამეცნიერო ნაშრომისა საავადმყოფოსშიდა(ჰოსპიტალური სალმონელოზი) ინფექციების პრობლემებზე. საკანდიდატო დისერტაციის თემა — „სალმონელოზის ეპიდემიოლოგია ბავშვთა შორის საქართველოს რესპუბლიკაში“, დაიცვა [[1989]] წელს. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006252}} {{DEFAULTSORT:ღადუა, მირა}} [[კატეგორია:დაბადებული 15 თებერვალი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1944]] 81rn2fammvwsrh3pct54x14k17n8lhc 4821625 4821624 2025-06-27T15:31:57Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ეპიდემიოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821625 wikitext text/x-wiki '''მირა ღადუა''' (დ. [[15 თებერვალი]], [[1944]], ბაია) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], [[ეპიდემიოლოგია|ეპიდემიოლოგი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] კანდიდატი, ჰოსპიტალური [[ინფექცია|ინფექციების]] განყოფილების გამგე. [[1972]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს [[სანიტარია|სანიტარულ]]-[[ჰიგიენა|ჰიგიენური]] ფაკულტეტი. [[1972]]-[[1974]] წლებში იყო [[საქართველოს ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტრო]]ს რესპუბლიკური სანეპიდსადგურის კომუნალური ჰიგიენის ექიმი. [[1978]]-[[1992]] წლებში [[პარაზიტოლოგია|პარაზიტოლოგიისა]] და [[ტროპიკული მედიცინის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი]]ს სალმონელოზური ინფექციების ეპიდემიოლოგიის განყოფილების უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. [[1992]] წლიდან [[დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრი]]ს ჰოსპიტალური [[ლაბორატორია|ლაბორატორიის]] ექიმი. ავტორია 14 სამეცნიერო ნაშრომისა საავადმყოფოსშიდა(ჰოსპიტალური სალმონელოზი) ინფექციების პრობლემებზე. საკანდიდატო დისერტაციის თემა — „სალმონელოზის ეპიდემიოლოგია ბავშვთა შორის საქართველოს რესპუბლიკაში“, დაიცვა [[1989]] წელს. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006252}} {{DEFAULTSORT:ღადუა, მირა}} [[კატეგორია:დაბადებული 15 თებერვალი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1944]] [[კატეგორია:ქართველი ეპიდემიოლოგები]] 6774gu968hokpoh9g4rx4xspijp9yjl ნათელა ქუქიშვილი 0 526437 4821596 4334139 2025-06-27T14:47:00Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821596 wikitext text/x-wiki '''ნათელა ქუქიშვილი''' (დ. [[1 მაისი]], [[1939]], ქ. [[ვლადიკავკაზი|ორჯონიკიძე]], ამჟამად ვლადიკავკაზი) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], [[ტრავმატოლოგია|ტრავმატოლოგ]]–[[ორთოპედია|ორთოპედი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] კანდიდატი. [[1963]] წელს დაამთავრა [[ჩრდილოეთ ოსეთის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს (ამჟამად ჩრდილოეთ ოსეთის სახელმწიფო სამედიცინო აკადემია ({{lang-ru|Северо-Осетинскую государственную медицинскую академию}}) სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1964]]–[[1970]] წლებში იყო [[თბილისი|თბილისის]] პირველი კლინიკური საავადმყოფოს [[გული|გულ]]–მკერდის ქირურგიის ანესთეზიოლოგ–რეანიმატორი. [[1970]] წლიდან [[თბილისის სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს ტრავმატოლოგიის–ორთოპედიისა და ქირურგიის კათედრის ასისტენტი. ავტორია 60 სამეცნიერო ნაშრომის. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „აღდგენითი ოპერაციები დეფორმიული კოკსართროზის დროს“, დაიცვა [[1982]] წელს. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006251}} {{DEFAULTSORT:ქუქიშვილი, ნათელა}} [[კატეგორია:დაბადებული 1 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1939]] 5qjbzw4jwdygjiykm03433vctfh8azy 4821597 4821596 2025-06-27T14:47:14Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ტრავმატოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821597 wikitext text/x-wiki '''ნათელა ქუქიშვილი''' (დ. [[1 მაისი]], [[1939]], ქ. [[ვლადიკავკაზი|ორჯონიკიძე]], ამჟამად ვლადიკავკაზი) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], [[ტრავმატოლოგია|ტრავმატოლოგ]]–[[ორთოპედია|ორთოპედი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] კანდიდატი. [[1963]] წელს დაამთავრა [[ჩრდილოეთ ოსეთის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს (ამჟამად ჩრდილოეთ ოსეთის სახელმწიფო სამედიცინო აკადემია ({{lang-ru|Северо-Осетинскую государственную медицинскую академию}}) სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1964]]–[[1970]] წლებში იყო [[თბილისი|თბილისის]] პირველი კლინიკური საავადმყოფოს [[გული|გულ]]–მკერდის ქირურგიის ანესთეზიოლოგ–რეანიმატორი. [[1970]] წლიდან [[თბილისის სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს ტრავმატოლოგიის–ორთოპედიისა და ქირურგიის კათედრის ასისტენტი. ავტორია 60 სამეცნიერო ნაშრომის. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „აღდგენითი ოპერაციები დეფორმიული კოკსართროზის დროს“, დაიცვა [[1982]] წელს. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006251}} {{DEFAULTSORT:ქუქიშვილი, ნათელა}} [[კატეგორია:დაბადებული 1 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1939]] [[კატეგორია:ქართველი ტრავმატოლოგები]] 1um7m31x9liqlp349xf37mwcjjjcup3 4821598 4821597 2025-06-27T14:47:26Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ორთოპედები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821598 wikitext text/x-wiki '''ნათელა ქუქიშვილი''' (დ. [[1 მაისი]], [[1939]], ქ. [[ვლადიკავკაზი|ორჯონიკიძე]], ამჟამად ვლადიკავკაზი) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], [[ტრავმატოლოგია|ტრავმატოლოგ]]–[[ორთოპედია|ორთოპედი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] კანდიდატი. [[1963]] წელს დაამთავრა [[ჩრდილოეთ ოსეთის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს (ამჟამად ჩრდილოეთ ოსეთის სახელმწიფო სამედიცინო აკადემია ({{lang-ru|Северо-Осетинскую государственную медицинскую академию}}) სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1964]]–[[1970]] წლებში იყო [[თბილისი|თბილისის]] პირველი კლინიკური საავადმყოფოს [[გული|გულ]]–მკერდის ქირურგიის ანესთეზიოლოგ–რეანიმატორი. [[1970]] წლიდან [[თბილისის სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს ტრავმატოლოგიის–ორთოპედიისა და ქირურგიის კათედრის ასისტენტი. ავტორია 60 სამეცნიერო ნაშრომის. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „აღდგენითი ოპერაციები დეფორმიული კოკსართროზის დროს“, დაიცვა [[1982]] წელს. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006251}} {{DEFAULTSORT:ქუქიშვილი, ნათელა}} [[კატეგორია:დაბადებული 1 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1939]] [[კატეგორია:ქართველი ტრავმატოლოგები]] [[კატეგორია:ქართველი ორთოპედები]] bazp58417lsld4k25vqubow679olkqw ოთარ ღამბაშიძე 0 529243 4821626 4352977 2025-06-27T15:32:32Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821626 wikitext text/x-wiki '''ოთარ ღამბაშიძე''' (დ. [[5 ივნისი]], [[1924]], [[თბილისი]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]]. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის]] სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1947]]-[[1949]] წლებში იყო [[კურორტი|კურორტ]] ტებერდის ([[ქლუხორის რაიონი]]) ტუბსანატორიუმის მთავარი ექიმი, საქართველოს [[ტუბერკულოზი|ტუბერკულოზის]] [[მეცნიერება|სამეცნიერო]]-კვლევითი ინსტიტუტის ფილტვის განყოფილების ორდინატორი, განყოფილების გამგე, №2, №1 და №6 ტუბსანატორიუმების ორდინატორი, [[ასპირატი|ასპირანტი]], [[ეპიდემიოლოგია|ეპიდემიოლოგიისა]] და საორგანიზაციო განყოფილების უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი, [[1959]]-[[1968]] წლებში სწავლული მდივანი. 1968 წლიდან თბილისის ექიმთა და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] ინსტიტუტის ტუბერკულოზის [[კათედრა|კათედრის]] ასისტენტი, დოცენტი. ავტორია 56 სამეცნიერო ნაშრომისა, რომლებიც ეხება [[სუნთქვა|სასუნთქი]] სისტემის ტუბერკულოზის კლინიკას, დიაგნოსტიკას, თანმხლებ დაავადებებს, დიფერენციალურ დიაგნოსტიკას, მკურნალობას და ტუბერკულოზთან ბრძოლის ორგანიზებულ საკითხებს. გამოქვეყნებული აქვს [[მონოგრაფია]]: „ტუბერკულოზური ექსუდატიური პლევრიტების მკურნალობა“ ([[1963]]). სამეცნიერო-პრაქტიკულ ხელმძღვანელობას უწევდა კლინიკურ ორდინატორებს. ფტიზიატრი, მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი. თბილისის სამედიცინო [[აკადემია|აკადემიის]] ფტიზიატრიის კათედრის დოცენტი. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „ტუბერკულოზური ექსუდაციური პლევრიტების [[ჰორმონი|ჰორმონალური]] და ანტიბაქტერიული თერაპია“, დაიცვა 1963 წელს. ==ჯილდოები== * 1955 — მედალი „ჯანმრთელობის დაცვის ფრიადოსანი“ ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 293 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006257}} {{DEFAULTSORT:ღამბაშიძე, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 5 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1924]] g80yv7shbqsaz73vvzqx2zn9tjj286k 4821627 4821626 2025-06-27T15:32:43Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ფთიზიატრები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821627 wikitext text/x-wiki '''ოთარ ღამბაშიძე''' (დ. [[5 ივნისი]], [[1924]], [[თბილისი]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]]. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის]] სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1947]]-[[1949]] წლებში იყო [[კურორტი|კურორტ]] ტებერდის ([[ქლუხორის რაიონი]]) ტუბსანატორიუმის მთავარი ექიმი, საქართველოს [[ტუბერკულოზი|ტუბერკულოზის]] [[მეცნიერება|სამეცნიერო]]-კვლევითი ინსტიტუტის ფილტვის განყოფილების ორდინატორი, განყოფილების გამგე, №2, №1 და №6 ტუბსანატორიუმების ორდინატორი, [[ასპირატი|ასპირანტი]], [[ეპიდემიოლოგია|ეპიდემიოლოგიისა]] და საორგანიზაციო განყოფილების უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი, [[1959]]-[[1968]] წლებში სწავლული მდივანი. 1968 წლიდან თბილისის ექიმთა და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] ინსტიტუტის ტუბერკულოზის [[კათედრა|კათედრის]] ასისტენტი, დოცენტი. ავტორია 56 სამეცნიერო ნაშრომისა, რომლებიც ეხება [[სუნთქვა|სასუნთქი]] სისტემის ტუბერკულოზის კლინიკას, დიაგნოსტიკას, თანმხლებ დაავადებებს, დიფერენციალურ დიაგნოსტიკას, მკურნალობას და ტუბერკულოზთან ბრძოლის ორგანიზებულ საკითხებს. გამოქვეყნებული აქვს [[მონოგრაფია]]: „ტუბერკულოზური ექსუდატიური პლევრიტების მკურნალობა“ ([[1963]]). სამეცნიერო-პრაქტიკულ ხელმძღვანელობას უწევდა კლინიკურ ორდინატორებს. ფტიზიატრი, მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი. თბილისის სამედიცინო [[აკადემია|აკადემიის]] ფტიზიატრიის კათედრის დოცენტი. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „ტუბერკულოზური ექსუდაციური პლევრიტების [[ჰორმონი|ჰორმონალური]] და ანტიბაქტერიული თერაპია“, დაიცვა 1963 წელს. ==ჯილდოები== * 1955 — მედალი „ჯანმრთელობის დაცვის ფრიადოსანი“ ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 293 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006257}} {{DEFAULTSORT:ღამბაშიძე, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 5 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1924]] [[კატეგორია:ქართველი ფთიზიატრები]] 845lhas6h829mg40n2tr7gbmkpxs86a დოდო ქართველიშვილი 0 530461 4821582 4390658 2025-06-27T14:37:26Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი რევმატოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821582 wikitext text/x-wiki '''დოდო ქართველიშვილი''' (დ. [[29 სექტემბერი]], [[1943]], [[სამტრედია]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]], [[პროფესორი]]. ==ბიგრაფია== [[1965]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის]] სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1966]]-[[1978]] წლებში იყო [[კურორტი|კურორტოლოგიისა]] და [[ფიზიოთერაპია|ფიზიოთერაპიის]] სამედიცინო კლინიკური კვლევითი ინსტიტუტის განყოფილების უმცროსი [[მეცნიერი|მეცნიერ]]-თანამშრომელი, ექსპერიმენტული და კლინიკური თერაპიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის ართროლოგიური განყოფილების უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. 1978-[[1993]] წლებში ანთებითი რევმატული დაავადებების განყოფილების გამგე. 1993-[[1995]] წლებში რესპუბლიკური სამეცნიერო-პრაქტიკული რევმატოლოგიური ცენტრის ანთებითი რევმატული დაავადებების განყოფილების გამგე, [[1996]]-[[1998]] წლებში ამავე ცენტრის დირექტორის მოადგილე სამეცნიერო დარგში, 1998 წლიდან აღნიშნული ცენტრის დირექტორი. ავტორია 115 სამეცნიერო ნაშრომისა ართროლოგიური და [[შემაერთებელი ქსოვილი|შემაერთებელი ქსოვილის]] სისტემური დაავადებების მკურნალობისა და დიაგნოსტიკის, ეპიდემიოლოგიის საკითხებზე. გამოქვეყნებული აქვს „რევმატოლოგიის ცნობარი“ (1996). არის 4 საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] ხელმძღვანელი და ერთი სადოქტორო დისერტაციის კონსულტანტი. [[რევმატოლოგია|რევმატოლოგი]], მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი. აკადემიკოს ვ. წითლანაძის სახელობის საქართველოს ს/პ რევმატოლოგიური ცენტრის დირექტორი. ექიმთა დიპლომის შემდგომი განათლების თბილისის სახელმწიფო აკადემიის კათედრის გამგე. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „რევმატოლოგიური ართრიტით დაავადებულთა ბალნეოთერაპიის ზოგიერთი მეთოდებით მკურნალობის შედარებითი ეფექტურობა“, დაიცვა [[1974]] წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „მენჯ-ბარძაყის [[სახსრები|სახსრების]] დაზიანება ანთებითი რევმატული დაავადებებით შეპყრობილ ავადმყოფებში (კლინიკო-რენტგენოლოგიური სიმპტომატიკა, ადრეული დიაგნოსტიკა, პროგნოზი“, დაიცვა [[1990]] წელს. ==ბიბლიოგრაფია== * რევმატოლოგიის ცნობარი, თბილისი, მეცნიერება, 1996, გვ. 404 ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 282 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006220}} {{DEFAULTSORT:ქართველიშვილი, დოდო}} [[კატეგორია:დაბადებული 29 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1943]] [[კატეგორია:სამტრედიაში დაბადებულები]] [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი რევმატოლოგები]] hrhyl7pi2i8ov3dzyjndcgz572z90wz 4821583 4821582 2025-06-27T14:37:33Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821583 wikitext text/x-wiki '''დოდო ქართველიშვილი''' (დ. [[29 სექტემბერი]], [[1943]], [[სამტრედია]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]], [[პროფესორი]]. ==ბიგრაფია== [[1965]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის]] სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1966]]-[[1978]] წლებში იყო [[კურორტი|კურორტოლოგიისა]] და [[ფიზიოთერაპია|ფიზიოთერაპიის]] სამედიცინო კლინიკური კვლევითი ინსტიტუტის განყოფილების უმცროსი [[მეცნიერი|მეცნიერ]]-თანამშრომელი, ექსპერიმენტული და კლინიკური თერაპიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის ართროლოგიური განყოფილების უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. 1978-[[1993]] წლებში ანთებითი რევმატული დაავადებების განყოფილების გამგე. 1993-[[1995]] წლებში რესპუბლიკური სამეცნიერო-პრაქტიკული რევმატოლოგიური ცენტრის ანთებითი რევმატული დაავადებების განყოფილების გამგე, [[1996]]-[[1998]] წლებში ამავე ცენტრის დირექტორის მოადგილე სამეცნიერო დარგში, 1998 წლიდან აღნიშნული ცენტრის დირექტორი. ავტორია 115 სამეცნიერო ნაშრომისა ართროლოგიური და [[შემაერთებელი ქსოვილი|შემაერთებელი ქსოვილის]] სისტემური დაავადებების მკურნალობისა და დიაგნოსტიკის, ეპიდემიოლოგიის საკითხებზე. გამოქვეყნებული აქვს „რევმატოლოგიის ცნობარი“ (1996). არის 4 საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] ხელმძღვანელი და ერთი სადოქტორო დისერტაციის კონსულტანტი. [[რევმატოლოგია|რევმატოლოგი]], მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი. აკადემიკოს ვ. წითლანაძის სახელობის საქართველოს ს/პ რევმატოლოგიური ცენტრის დირექტორი. ექიმთა დიპლომის შემდგომი განათლების თბილისის სახელმწიფო აკადემიის კათედრის გამგე. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „რევმატოლოგიური ართრიტით დაავადებულთა ბალნეოთერაპიის ზოგიერთი მეთოდებით მკურნალობის შედარებითი ეფექტურობა“, დაიცვა [[1974]] წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „მენჯ-ბარძაყის [[სახსრები|სახსრების]] დაზიანება ანთებითი რევმატული დაავადებებით შეპყრობილ ავადმყოფებში (კლინიკო-რენტგენოლოგიური სიმპტომატიკა, ადრეული დიაგნოსტიკა, პროგნოზი“, დაიცვა [[1990]] წელს. ==ბიბლიოგრაფია== * რევმატოლოგიის ცნობარი, თბილისი, მეცნიერება, 1996, გვ. 404 ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 282 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006220}} {{DEFAULTSORT:ქართველიშვილი, დოდო}} [[კატეგორია:დაბადებული 29 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1943]] [[კატეგორია:სამტრედიაში დაბადებულები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი რევმატოლოგები]] 84gtfdda0ei831xuaph813n645qslwe გურამ ქარაზანაშვილი 0 530854 4821584 4666290 2025-06-27T14:38:00Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821584 wikitext text/x-wiki '''გურამ ქარაზანაშვილი''' (დ. [[11 ივნისი]], [[1964]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]] და [[მეცნიერი]]. [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერებათა დოქტორი]] ([[2002]]), პროფესორი. ==ბიოგრაფია== [[1987]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. 1987 წელს გაიარა ინტერნატურა [[ქირურგია]]ში რესპუბლიკური ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს ბაზაზე. 1987-[[1989]] წლებში იყო კლინიკური ორდინატორი უროლოგიის კათედრაზე [[მოსკოვი]]ს ცენტრალურ ექიმთა დახელოვნების ინსტიტუტში. 1989-[[1991]] წლებში — ამავე ინსტიტუტის უროლოგიის კათედრის [[ასპირატი|ასპირანტი]]. [[1995]] წელს გაიარა კლინიკური სტაჟირება ონკოუროლოგიასა და ზოგად უროლოგიაში [[ნაიმეგენი]]ს ([[ნიდერლანდები]]) [[უნივერსიტეტი|საუნივერსიტეტო]] ჰოსპიტალის უროლოგიურ დეპარტამენტში. [[1996]] წელს — კლინიკური სტაჟირება ოპერაციულ უროლოგიაში და ენდოუროლოგიაში [[მაინის ოფენბახი]]ს ([[გერმანია]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგირ დეპარტამენტში. [[1997]]-[[1998]] წლებში - კლინიკური და სამეცნიერო მუშობა უროლოგიაში [[ბონი]]ს (გერმანია) საუნივერსიტეტო კლინიკაში. [[2000]]-[[2001]] წლებში — კლინიკური და სამეცნიერო მუშობა [[მალმე]]ს ([[შვედეთი]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიურ დეპარტამენტში. [[2003]] წელს — აკადემიური გაცვლა [[ამერიკა|ამერიკისა]] და [[ევროპა|ევროპის]] უროლოგთა ასოციაციებს შორის (მეიოს კლინიკა, დუკის უნივერსიტეტი, [[ჩიკაგოს უნივერსიტეტი]], [[ვანდერბილტის უნივერსიტეტი]], [[აშშ]]) და კლინიკური სტაჟირება ზოგად უროლოგიაში [[ვენა|ვენის]] ([[ავსტრია]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიური დეპარტამენტში. [[2005]]-[[2007]] წლებში — კლინიკური-სამეცნიერო მუშობა ონკოუროლოგიასა და ბავშვთა უროლოგიაში ქალაქი [[ბონი]]ს (გერმანია) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიურ კლინიკაში. [[2012]] წელს — კლინიკური სტაჟირება ლაპარასკოპიულ უროლოგიაში [[ბერლინი]]ს (გერმანია) ვივანტეს კლინიკებში ფრიდრიხზაინსა და ურბანში. [[2017]] წელს — კლინიკური სტაჟირება [[ონკოლოგია|ონკოლოგიურ]], რობოტულ ქირურგიაში ფლორიდის (ორლანდო, აშშ) ჰოსპიტალში. 1991–2001 წლებში — [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკური]] ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს უროლოგიის განყოფილების უროლოგი. [[1993]]-[[1999]] წლებში — [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს ექსპერიმენტული და კლინიკური მედიცინის ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. [[1994]] წლიდან — საქართველოს ჯანმრთელობის სამინისტროს საატესტაციო კომიტეტის უმაღლესი კატეგორიის უროლოგი. [[1996]] წლიდან — სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ცენტრის უროლოგიური სამსახურის უფროსი. 2001-[[2004]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის ასისტენტი. 2004 წელს — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის დოცენტი. 2005-[[2006]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის [[პროფესორი]]. 2005-[[2010]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ცენტრის გენერალური დირექტორი. [[2006]] წლიდან — ჟურნალ „European Urology“-ს რეცენზენტი. 2006-[[2009]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის უროლოგიის ასოცირებული პროფესორი. 2007-2012 წლებში — [[შპს]] „თანამედროვე სამედიცინო ტექნოლოგიების“ წამყვანი სპეციალისტი უროლოგიაში. 2010-[[2011]] წლებში — „ლეჩკომბინატ N1-ის“ სამედიცინო დირექტორი. 2012 წელს — „ემ-ემ-ტე ჰოსპიტალის“ წამყვანი სპეციალისტი უროლოგიაში. 2012 წლიდან — უნივერსიტეტ „[[გეომედი]]ს“ სრული პროფესორი. [[2015]] წლიდან — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კლინიკური პროფესორი. [[2018]] წლიდან — სს „თანამედროვე სამედიცინო ტექნოლოგიების“ გენერალური დირექტორი. მისი სამეცნიერო ნაშრომები იბეჭდება ევროპისა და ამერიკის პროფესიონალურ, სამეცნიერო ჟურნალებში: researchgate.net. არის „[[შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდი]]ს“ [[გრანტი]]ს მფლობელი ([[2014]], [[2016]], [[2018]]). არაერთი სახელობითი [[სტიპენდია|სტიპენდიის]] და ჯილდოს მფლობელი. საქართველოს [[ოკუპირებული ტერიტორიები]]დან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ექსპერტი უროლოგიაში. ექიმი-უროლოგი, ონკოუროლოგი, ბავშვთა უროლოგი. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „ზედა საშარდე გზების ობსტრუქციული უროპათიის დიაგნოსტიკა და მკურნალობა საშვილოსნოს ყელის კიბოს დროს“, დაიცვა 1991 წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „პროსტატ-სპეციფიკური ანტიგენი პროსტატის კიბოს დიაგნოსტიკაში“, დაიცვა 2002 წელს. ==ჯილდოები== * 2011 — საქართველოს ეროვნული პრემია ==ბიბლიოგრაფია== * სამეცნიერო სემინარი-კონფერენცია „სხვადასხვა ნოზოლოგიების ეპიდემიოლოგიური მახასიათებლები საქართველოში“ = Medical conference „Epidemiological characteristics of different nosologies in Georgia“, ბაკურიანი, 6-7 თებერვალი, თბილისი, მერიდიანი, 2010, გვ. 56 ISBN 9789941102554 ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 282 * საქართველოს მეცნიერებათა დოქტორები, 1992-2006, ირინა ჯაფარიძე, თბ., 2012, გვ. 373 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00001893}} * [http://www.vidal.ge/doctors/guram-qarazanashvili*გურამ ქარაზანაშვილი]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mmt.ge/*გურამ ქარაზანაშვილი]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022 |bot=InternetArchiveBot }} {{DEFAULTSORT:ქარაზანაშვილი, გურამ}} [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] agqbyyhj3ikewgthiirnmhpj3xt1pat 4821585 4821584 2025-06-27T14:38:23Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 11 ივნისი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821585 wikitext text/x-wiki '''გურამ ქარაზანაშვილი''' (დ. [[11 ივნისი]], [[1964]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]] და [[მეცნიერი]]. [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერებათა დოქტორი]] ([[2002]]), პროფესორი. ==ბიოგრაფია== [[1987]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. 1987 წელს გაიარა ინტერნატურა [[ქირურგია]]ში რესპუბლიკური ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს ბაზაზე. 1987-[[1989]] წლებში იყო კლინიკური ორდინატორი უროლოგიის კათედრაზე [[მოსკოვი]]ს ცენტრალურ ექიმთა დახელოვნების ინსტიტუტში. 1989-[[1991]] წლებში — ამავე ინსტიტუტის უროლოგიის კათედრის [[ასპირატი|ასპირანტი]]. [[1995]] წელს გაიარა კლინიკური სტაჟირება ონკოუროლოგიასა და ზოგად უროლოგიაში [[ნაიმეგენი]]ს ([[ნიდერლანდები]]) [[უნივერსიტეტი|საუნივერსიტეტო]] ჰოსპიტალის უროლოგიურ დეპარტამენტში. [[1996]] წელს — კლინიკური სტაჟირება ოპერაციულ უროლოგიაში და ენდოუროლოგიაში [[მაინის ოფენბახი]]ს ([[გერმანია]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგირ დეპარტამენტში. [[1997]]-[[1998]] წლებში - კლინიკური და სამეცნიერო მუშობა უროლოგიაში [[ბონი]]ს (გერმანია) საუნივერსიტეტო კლინიკაში. [[2000]]-[[2001]] წლებში — კლინიკური და სამეცნიერო მუშობა [[მალმე]]ს ([[შვედეთი]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიურ დეპარტამენტში. [[2003]] წელს — აკადემიური გაცვლა [[ამერიკა|ამერიკისა]] და [[ევროპა|ევროპის]] უროლოგთა ასოციაციებს შორის (მეიოს კლინიკა, დუკის უნივერსიტეტი, [[ჩიკაგოს უნივერსიტეტი]], [[ვანდერბილტის უნივერსიტეტი]], [[აშშ]]) და კლინიკური სტაჟირება ზოგად უროლოგიაში [[ვენა|ვენის]] ([[ავსტრია]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიური დეპარტამენტში. [[2005]]-[[2007]] წლებში — კლინიკური-სამეცნიერო მუშობა ონკოუროლოგიასა და ბავშვთა უროლოგიაში ქალაქი [[ბონი]]ს (გერმანია) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიურ კლინიკაში. [[2012]] წელს — კლინიკური სტაჟირება ლაპარასკოპიულ უროლოგიაში [[ბერლინი]]ს (გერმანია) ვივანტეს კლინიკებში ფრიდრიხზაინსა და ურბანში. [[2017]] წელს — კლინიკური სტაჟირება [[ონკოლოგია|ონკოლოგიურ]], რობოტულ ქირურგიაში ფლორიდის (ორლანდო, აშშ) ჰოსპიტალში. 1991–2001 წლებში — [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკური]] ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს უროლოგიის განყოფილების უროლოგი. [[1993]]-[[1999]] წლებში — [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს ექსპერიმენტული და კლინიკური მედიცინის ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. [[1994]] წლიდან — საქართველოს ჯანმრთელობის სამინისტროს საატესტაციო კომიტეტის უმაღლესი კატეგორიის უროლოგი. [[1996]] წლიდან — სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ცენტრის უროლოგიური სამსახურის უფროსი. 2001-[[2004]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის ასისტენტი. 2004 წელს — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის დოცენტი. 2005-[[2006]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის [[პროფესორი]]. 2005-[[2010]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ცენტრის გენერალური დირექტორი. [[2006]] წლიდან — ჟურნალ „European Urology“-ს რეცენზენტი. 2006-[[2009]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის უროლოგიის ასოცირებული პროფესორი. 2007-2012 წლებში — [[შპს]] „თანამედროვე სამედიცინო ტექნოლოგიების“ წამყვანი სპეციალისტი უროლოგიაში. 2010-[[2011]] წლებში — „ლეჩკომბინატ N1-ის“ სამედიცინო დირექტორი. 2012 წელს — „ემ-ემ-ტე ჰოსპიტალის“ წამყვანი სპეციალისტი უროლოგიაში. 2012 წლიდან — უნივერსიტეტ „[[გეომედი]]ს“ სრული პროფესორი. [[2015]] წლიდან — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კლინიკური პროფესორი. [[2018]] წლიდან — სს „თანამედროვე სამედიცინო ტექნოლოგიების“ გენერალური დირექტორი. მისი სამეცნიერო ნაშრომები იბეჭდება ევროპისა და ამერიკის პროფესიონალურ, სამეცნიერო ჟურნალებში: researchgate.net. არის „[[შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდი]]ს“ [[გრანტი]]ს მფლობელი ([[2014]], [[2016]], [[2018]]). არაერთი სახელობითი [[სტიპენდია|სტიპენდიის]] და ჯილდოს მფლობელი. საქართველოს [[ოკუპირებული ტერიტორიები]]დან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ექსპერტი უროლოგიაში. ექიმი-უროლოგი, ონკოუროლოგი, ბავშვთა უროლოგი. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „ზედა საშარდე გზების ობსტრუქციული უროპათიის დიაგნოსტიკა და მკურნალობა საშვილოსნოს ყელის კიბოს დროს“, დაიცვა 1991 წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „პროსტატ-სპეციფიკური ანტიგენი პროსტატის კიბოს დიაგნოსტიკაში“, დაიცვა 2002 წელს. ==ჯილდოები== * 2011 — საქართველოს ეროვნული პრემია ==ბიბლიოგრაფია== * სამეცნიერო სემინარი-კონფერენცია „სხვადასხვა ნოზოლოგიების ეპიდემიოლოგიური მახასიათებლები საქართველოში“ = Medical conference „Epidemiological characteristics of different nosologies in Georgia“, ბაკურიანი, 6-7 თებერვალი, თბილისი, მერიდიანი, 2010, გვ. 56 ISBN 9789941102554 ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 282 * საქართველოს მეცნიერებათა დოქტორები, 1992-2006, ირინა ჯაფარიძე, თბ., 2012, გვ. 373 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00001893}} * [http://www.vidal.ge/doctors/guram-qarazanashvili*გურამ ქარაზანაშვილი]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mmt.ge/*გურამ ქარაზანაშვილი]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022 |bot=InternetArchiveBot }} {{DEFAULTSORT:ქარაზანაშვილი, გურამ}} [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:დაბადებული 11 ივნისი]] ifx5knz0cym1h8ar5lrdr7nc0cwe3r3 4821586 4821585 2025-06-27T14:38:36Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 1964]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821586 wikitext text/x-wiki '''გურამ ქარაზანაშვილი''' (დ. [[11 ივნისი]], [[1964]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]] და [[მეცნიერი]]. [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერებათა დოქტორი]] ([[2002]]), პროფესორი. ==ბიოგრაფია== [[1987]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. 1987 წელს გაიარა ინტერნატურა [[ქირურგია]]ში რესპუბლიკური ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს ბაზაზე. 1987-[[1989]] წლებში იყო კლინიკური ორდინატორი უროლოგიის კათედრაზე [[მოსკოვი]]ს ცენტრალურ ექიმთა დახელოვნების ინსტიტუტში. 1989-[[1991]] წლებში — ამავე ინსტიტუტის უროლოგიის კათედრის [[ასპირატი|ასპირანტი]]. [[1995]] წელს გაიარა კლინიკური სტაჟირება ონკოუროლოგიასა და ზოგად უროლოგიაში [[ნაიმეგენი]]ს ([[ნიდერლანდები]]) [[უნივერსიტეტი|საუნივერსიტეტო]] ჰოსპიტალის უროლოგიურ დეპარტამენტში. [[1996]] წელს — კლინიკური სტაჟირება ოპერაციულ უროლოგიაში და ენდოუროლოგიაში [[მაინის ოფენბახი]]ს ([[გერმანია]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგირ დეპარტამენტში. [[1997]]-[[1998]] წლებში - კლინიკური და სამეცნიერო მუშობა უროლოგიაში [[ბონი]]ს (გერმანია) საუნივერსიტეტო კლინიკაში. [[2000]]-[[2001]] წლებში — კლინიკური და სამეცნიერო მუშობა [[მალმე]]ს ([[შვედეთი]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიურ დეპარტამენტში. [[2003]] წელს — აკადემიური გაცვლა [[ამერიკა|ამერიკისა]] და [[ევროპა|ევროპის]] უროლოგთა ასოციაციებს შორის (მეიოს კლინიკა, დუკის უნივერსიტეტი, [[ჩიკაგოს უნივერსიტეტი]], [[ვანდერბილტის უნივერსიტეტი]], [[აშშ]]) და კლინიკური სტაჟირება ზოგად უროლოგიაში [[ვენა|ვენის]] ([[ავსტრია]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიური დეპარტამენტში. [[2005]]-[[2007]] წლებში — კლინიკური-სამეცნიერო მუშობა ონკოუროლოგიასა და ბავშვთა უროლოგიაში ქალაქი [[ბონი]]ს (გერმანია) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიურ კლინიკაში. [[2012]] წელს — კლინიკური სტაჟირება ლაპარასკოპიულ უროლოგიაში [[ბერლინი]]ს (გერმანია) ვივანტეს კლინიკებში ფრიდრიხზაინსა და ურბანში. [[2017]] წელს — კლინიკური სტაჟირება [[ონკოლოგია|ონკოლოგიურ]], რობოტულ ქირურგიაში ფლორიდის (ორლანდო, აშშ) ჰოსპიტალში. 1991–2001 წლებში — [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკური]] ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს უროლოგიის განყოფილების უროლოგი. [[1993]]-[[1999]] წლებში — [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს ექსპერიმენტული და კლინიკური მედიცინის ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. [[1994]] წლიდან — საქართველოს ჯანმრთელობის სამინისტროს საატესტაციო კომიტეტის უმაღლესი კატეგორიის უროლოგი. [[1996]] წლიდან — სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ცენტრის უროლოგიური სამსახურის უფროსი. 2001-[[2004]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის ასისტენტი. 2004 წელს — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის დოცენტი. 2005-[[2006]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის [[პროფესორი]]. 2005-[[2010]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ცენტრის გენერალური დირექტორი. [[2006]] წლიდან — ჟურნალ „European Urology“-ს რეცენზენტი. 2006-[[2009]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის უროლოგიის ასოცირებული პროფესორი. 2007-2012 წლებში — [[შპს]] „თანამედროვე სამედიცინო ტექნოლოგიების“ წამყვანი სპეციალისტი უროლოგიაში. 2010-[[2011]] წლებში — „ლეჩკომბინატ N1-ის“ სამედიცინო დირექტორი. 2012 წელს — „ემ-ემ-ტე ჰოსპიტალის“ წამყვანი სპეციალისტი უროლოგიაში. 2012 წლიდან — უნივერსიტეტ „[[გეომედი]]ს“ სრული პროფესორი. [[2015]] წლიდან — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კლინიკური პროფესორი. [[2018]] წლიდან — სს „თანამედროვე სამედიცინო ტექნოლოგიების“ გენერალური დირექტორი. მისი სამეცნიერო ნაშრომები იბეჭდება ევროპისა და ამერიკის პროფესიონალურ, სამეცნიერო ჟურნალებში: researchgate.net. არის „[[შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდი]]ს“ [[გრანტი]]ს მფლობელი ([[2014]], [[2016]], [[2018]]). არაერთი სახელობითი [[სტიპენდია|სტიპენდიის]] და ჯილდოს მფლობელი. საქართველოს [[ოკუპირებული ტერიტორიები]]დან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ექსპერტი უროლოგიაში. ექიმი-უროლოგი, ონკოუროლოგი, ბავშვთა უროლოგი. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „ზედა საშარდე გზების ობსტრუქციული უროპათიის დიაგნოსტიკა და მკურნალობა საშვილოსნოს ყელის კიბოს დროს“, დაიცვა 1991 წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „პროსტატ-სპეციფიკური ანტიგენი პროსტატის კიბოს დიაგნოსტიკაში“, დაიცვა 2002 წელს. ==ჯილდოები== * 2011 — საქართველოს ეროვნული პრემია ==ბიბლიოგრაფია== * სამეცნიერო სემინარი-კონფერენცია „სხვადასხვა ნოზოლოგიების ეპიდემიოლოგიური მახასიათებლები საქართველოში“ = Medical conference „Epidemiological characteristics of different nosologies in Georgia“, ბაკურიანი, 6-7 თებერვალი, თბილისი, მერიდიანი, 2010, გვ. 56 ISBN 9789941102554 ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 282 * საქართველოს მეცნიერებათა დოქტორები, 1992-2006, ირინა ჯაფარიძე, თბ., 2012, გვ. 373 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00001893}} * [http://www.vidal.ge/doctors/guram-qarazanashvili*გურამ ქარაზანაშვილი]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mmt.ge/*გურამ ქარაზანაშვილი]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022 |bot=InternetArchiveBot }} {{DEFAULTSORT:ქარაზანაშვილი, გურამ}} [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:დაბადებული 11 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1964]] 65vo1cl7fekybzizn2da2zy57zqbk8o 4821587 4821586 2025-06-27T14:38:47Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი უროლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821587 wikitext text/x-wiki '''გურამ ქარაზანაშვილი''' (დ. [[11 ივნისი]], [[1964]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]] და [[მეცნიერი]]. [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერებათა დოქტორი]] ([[2002]]), პროფესორი. ==ბიოგრაფია== [[1987]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. 1987 წელს გაიარა ინტერნატურა [[ქირურგია]]ში რესპუბლიკური ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს ბაზაზე. 1987-[[1989]] წლებში იყო კლინიკური ორდინატორი უროლოგიის კათედრაზე [[მოსკოვი]]ს ცენტრალურ ექიმთა დახელოვნების ინსტიტუტში. 1989-[[1991]] წლებში — ამავე ინსტიტუტის უროლოგიის კათედრის [[ასპირატი|ასპირანტი]]. [[1995]] წელს გაიარა კლინიკური სტაჟირება ონკოუროლოგიასა და ზოგად უროლოგიაში [[ნაიმეგენი]]ს ([[ნიდერლანდები]]) [[უნივერსიტეტი|საუნივერსიტეტო]] ჰოსპიტალის უროლოგიურ დეპარტამენტში. [[1996]] წელს — კლინიკური სტაჟირება ოპერაციულ უროლოგიაში და ენდოუროლოგიაში [[მაინის ოფენბახი]]ს ([[გერმანია]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგირ დეპარტამენტში. [[1997]]-[[1998]] წლებში - კლინიკური და სამეცნიერო მუშობა უროლოგიაში [[ბონი]]ს (გერმანია) საუნივერსიტეტო კლინიკაში. [[2000]]-[[2001]] წლებში — კლინიკური და სამეცნიერო მუშობა [[მალმე]]ს ([[შვედეთი]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიურ დეპარტამენტში. [[2003]] წელს — აკადემიური გაცვლა [[ამერიკა|ამერიკისა]] და [[ევროპა|ევროპის]] უროლოგთა ასოციაციებს შორის (მეიოს კლინიკა, დუკის უნივერსიტეტი, [[ჩიკაგოს უნივერსიტეტი]], [[ვანდერბილტის უნივერსიტეტი]], [[აშშ]]) და კლინიკური სტაჟირება ზოგად უროლოგიაში [[ვენა|ვენის]] ([[ავსტრია]]) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიური დეპარტამენტში. [[2005]]-[[2007]] წლებში — კლინიკური-სამეცნიერო მუშობა ონკოუროლოგიასა და ბავშვთა უროლოგიაში ქალაქი [[ბონი]]ს (გერმანია) საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის უროლოგიურ კლინიკაში. [[2012]] წელს — კლინიკური სტაჟირება ლაპარასკოპიულ უროლოგიაში [[ბერლინი]]ს (გერმანია) ვივანტეს კლინიკებში ფრიდრიხზაინსა და ურბანში. [[2017]] წელს — კლინიკური სტაჟირება [[ონკოლოგია|ონკოლოგიურ]], რობოტულ ქირურგიაში ფლორიდის (ორლანდო, აშშ) ჰოსპიტალში. 1991–2001 წლებში — [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკური]] ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს უროლოგიის განყოფილების უროლოგი. [[1993]]-[[1999]] წლებში — [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს ექსპერიმენტული და კლინიკური მედიცინის ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. [[1994]] წლიდან — საქართველოს ჯანმრთელობის სამინისტროს საატესტაციო კომიტეტის უმაღლესი კატეგორიის უროლოგი. [[1996]] წლიდან — სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ცენტრის უროლოგიური სამსახურის უფროსი. 2001-[[2004]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის ასისტენტი. 2004 წელს — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის დოცენტი. 2005-[[2006]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის [[პროფესორი]]. 2005-[[2010]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ცენტრის გენერალური დირექტორი. [[2006]] წლიდან — ჟურნალ „European Urology“-ს რეცენზენტი. 2006-[[2009]] წლებში — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის უროლოგიური კლინიკის უროლოგიის ასოცირებული პროფესორი. 2007-2012 წლებში — [[შპს]] „თანამედროვე სამედიცინო ტექნოლოგიების“ წამყვანი სპეციალისტი უროლოგიაში. 2010-[[2011]] წლებში — „ლეჩკომბინატ N1-ის“ სამედიცინო დირექტორი. 2012 წელს — „ემ-ემ-ტე ჰოსპიტალის“ წამყვანი სპეციალისტი უროლოგიაში. 2012 წლიდან — უნივერსიტეტ „[[გეომედი]]ს“ სრული პროფესორი. [[2015]] წლიდან — თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კლინიკური პროფესორი. [[2018]] წლიდან — სს „თანამედროვე სამედიცინო ტექნოლოგიების“ გენერალური დირექტორი. მისი სამეცნიერო ნაშრომები იბეჭდება ევროპისა და ამერიკის პროფესიონალურ, სამეცნიერო ჟურნალებში: researchgate.net. არის „[[შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდი]]ს“ [[გრანტი]]ს მფლობელი ([[2014]], [[2016]], [[2018]]). არაერთი სახელობითი [[სტიპენდია|სტიპენდიის]] და ჯილდოს მფლობელი. საქართველოს [[ოკუპირებული ტერიტორიები]]დან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ექსპერტი უროლოგიაში. ექიმი-უროლოგი, ონკოუროლოგი, ბავშვთა უროლოგი. საკანდიდატო [[დისერტაცია|დისერტაციის]] თემა — „ზედა საშარდე გზების ობსტრუქციული უროპათიის დიაგნოსტიკა და მკურნალობა საშვილოსნოს ყელის კიბოს დროს“, დაიცვა 1991 წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „პროსტატ-სპეციფიკური ანტიგენი პროსტატის კიბოს დიაგნოსტიკაში“, დაიცვა 2002 წელს. ==ჯილდოები== * 2011 — საქართველოს ეროვნული პრემია ==ბიბლიოგრაფია== * სამეცნიერო სემინარი-კონფერენცია „სხვადასხვა ნოზოლოგიების ეპიდემიოლოგიური მახასიათებლები საქართველოში“ = Medical conference „Epidemiological characteristics of different nosologies in Georgia“, ბაკურიანი, 6-7 თებერვალი, თბილისი, მერიდიანი, 2010, გვ. 56 ISBN 9789941102554 ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 282 * საქართველოს მეცნიერებათა დოქტორები, 1992-2006, ირინა ჯაფარიძე, თბ., 2012, გვ. 373 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00001893}} * [http://www.vidal.ge/doctors/guram-qarazanashvili*გურამ ქარაზანაშვილი]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mmt.ge/*გურამ ქარაზანაშვილი]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2022 |bot=InternetArchiveBot }} {{DEFAULTSORT:ქარაზანაშვილი, გურამ}} [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:დაბადებული 11 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1964]] [[კატეგორია:ქართველი უროლოგები]] rm8jj5ddf375dj0h8nohjzm2jnvn4jl ნიკოლოზ ქარსანოვი 0 531045 4821590 4389464 2025-06-27T14:41:16Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821590 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნიკოლოზ ქარსანოვი | ფოტო = | ფოტოს სიგანე = |წარწერა = | ალტ = | მშობლსახელი = | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1923|10|3}} | დაბადგილი = | მოქალაქეობა = {{დროშა|სსრკ}} →<br />{{დროშა|საქართველო}} | განათლება = | ალმა-მატერი = [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]] | აქტიურობის წლები = | სიმაღლე = | წონა = | მეუღლეები = | პარტნიორები = | შვილები = | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = | საიტი = | ხელმოწერა = | ხელმოწერის ზომა = | ხელმოწერა ალტ = | შენიშვნები = }} '''ნიკოლოზ ქარსანოვი''' (დ. [[3 ოქტომბერი]], [[1923]], [[ცხინვალი]] — გ. [[2001]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი და მეცნიერი. ==ბიოგრაფია== [[1946]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1946]]-[[1949]] წლებში იყო [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს ჰოსპიტალური თერაპიის კათედრის ორდინატორი. [[1949]]-[[1954]] წლებში კარდიოლოგიის უნივერსიტეტის კლინიკური განყოფილების კლინიკური ორდინატორი. [[1954]]-[[1956]] წლებში უმცროსი, [[1956]]-[[1965]] წლებში უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. [[1965]]-[[1967]] წლებში კლინიკური და ექსპერიმენტული კარდიოლოგიის უნივერსიტეტის ლაბორატორიის გამგის მოვალეობის შემსრულებელი; [[1967]]-[[1972]] წლებში ლაბორატორიის გამგე. [[1972]] წლიდან სამედიცინო ბიოფიზიკის სამეცნიერო კვლევითი რესპუბლიკური ცენტრის ხელმძღვანელი. არის 250-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი, სამედიცინო ბიოფიზიკის სამეცნიერო კვლევითი რესპუბლიკური ცენტრის დამაარსებელი, სამედიცინო ბიოფიზიკოსთა სკოლის შემქმნელი. სადოქტორო დისერტაციის თემა — დაიცვა 1964 წელს "მიოკარდიუმის შეკუმშვადი და სარკორლაზმური ცილები გულის ნაკლოვანების დროს და პრაქტიკულად ჯანმრთელ ადამიანებში". ==ორგანიზაციის წევრი== * რუსეთის ფედერაციის სამედიცინო აკადემია, აკადემიკოსი * საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია, წევრ-კორესპონდენტი (1996-) * საქართველოს სამედიცინო აკადემია, აკადემიკოსი * საქართველოს სამედიცინო ბიოფიზიკოსთა სამეცნიერო საზოგადოება, თავმჯდომარე (1972-) ==ჯილდოები== * 1984 — საქართველოს მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე * 1981 — შრომის წითელი დროშის ორდენი ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა საქართველოში: ქართული ბიოგრაფიული ცნობარი, თბ., 1998-1999, გვ. 322 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00002818}} {{DEFAULTSORT:ქარსანოვი, ნიკოლოზი}} [[კატეგორია:დაბადებული 3 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1923]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2001]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] 498rnlod1x2u1edfnrsazabt01iwnmr 4821591 4821590 2025-06-27T14:41:26Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი კარდიოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821591 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნიკოლოზ ქარსანოვი | ფოტო = | ფოტოს სიგანე = |წარწერა = | ალტ = | მშობლსახელი = | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1923|10|3}} | დაბადგილი = | მოქალაქეობა = {{დროშა|სსრკ}} →<br />{{დროშა|საქართველო}} | განათლება = | ალმა-მატერი = [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]] | აქტიურობის წლები = | სიმაღლე = | წონა = | მეუღლეები = | პარტნიორები = | შვილები = | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = | საიტი = | ხელმოწერა = | ხელმოწერის ზომა = | ხელმოწერა ალტ = | შენიშვნები = }} '''ნიკოლოზ ქარსანოვი''' (დ. [[3 ოქტომბერი]], [[1923]], [[ცხინვალი]] — გ. [[2001]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი და მეცნიერი. ==ბიოგრაფია== [[1946]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1946]]-[[1949]] წლებში იყო [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს ჰოსპიტალური თერაპიის კათედრის ორდინატორი. [[1949]]-[[1954]] წლებში კარდიოლოგიის უნივერსიტეტის კლინიკური განყოფილების კლინიკური ორდინატორი. [[1954]]-[[1956]] წლებში უმცროსი, [[1956]]-[[1965]] წლებში უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. [[1965]]-[[1967]] წლებში კლინიკური და ექსპერიმენტული კარდიოლოგიის უნივერსიტეტის ლაბორატორიის გამგის მოვალეობის შემსრულებელი; [[1967]]-[[1972]] წლებში ლაბორატორიის გამგე. [[1972]] წლიდან სამედიცინო ბიოფიზიკის სამეცნიერო კვლევითი რესპუბლიკური ცენტრის ხელმძღვანელი. არის 250-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი, სამედიცინო ბიოფიზიკის სამეცნიერო კვლევითი რესპუბლიკური ცენტრის დამაარსებელი, სამედიცინო ბიოფიზიკოსთა სკოლის შემქმნელი. სადოქტორო დისერტაციის თემა — დაიცვა 1964 წელს "მიოკარდიუმის შეკუმშვადი და სარკორლაზმური ცილები გულის ნაკლოვანების დროს და პრაქტიკულად ჯანმრთელ ადამიანებში". ==ორგანიზაციის წევრი== * რუსეთის ფედერაციის სამედიცინო აკადემია, აკადემიკოსი * საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია, წევრ-კორესპონდენტი (1996-) * საქართველოს სამედიცინო აკადემია, აკადემიკოსი * საქართველოს სამედიცინო ბიოფიზიკოსთა სამეცნიერო საზოგადოება, თავმჯდომარე (1972-) ==ჯილდოები== * 1984 — საქართველოს მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე * 1981 — შრომის წითელი დროშის ორდენი ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა საქართველოში: ქართული ბიოგრაფიული ცნობარი, თბ., 1998-1999, გვ. 322 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00002818}} {{DEFAULTSORT:ქარსანოვი, ნიკოლოზი}} [[კატეგორია:დაბადებული 3 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1923]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2001]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი კარდიოლოგები]] 6pwejvkvw2067y66g40sm3j8qb9dcm3 თეიმურაზ ღიბრაძე 0 531275 4821628 4389469 2025-06-27T15:33:55Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821628 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = თეიმურაზ ღიბრაძე | ფოტო = | ფოტოს სიგანე = |წარწერა = | ალტ = | მშობლსახელი = | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1925|9|12}} | დაბადგილი = | მოქალაქეობა = {{დროშა|სსრკ}} →<br />{{დროშა|საქართველო}} | განათლება = | ალმა-მატერი = [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]] | აქტიურობის წლები = | სიმაღლე = | წონა = | მეუღლეები = | პარტნიორები = | შვილები = | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = | საიტი = | ხელმოწერა = | ხელმოწერის ზომა = | ხელმოწერა ალტ = | შენიშვნები = }} '''თეიმურაზ ღიბრაძე''' (დ. [[12 სექტემბერი]], [[1925]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი და მეცნიერი. ==ბიოგრაფია== [[1949]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1950]]–[[1953]] ელრბში იყო საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის, ალ. ნათიშვილის სახელობის ექსპერიმენტული მორფოლოგიის უნივერსიტეტის ასპირანტი; [[1954]]–[[1960]] წლებში უფროსი მეცნიერ–თანამშრომელი; [[1960]] წლიდან ხელმძღვანელობს განყოფილებას. ავტორია 205 სამეცნიერო ნაშრომის გულსისხლძარღვთა სისტემის მორფოლოგიის საკითხებზე. გამოქვეყნებული აქვს მონოგრაფიები. მისი ხელმძღვანელობით დაცულია 19 სადოქტორო და საკანდიდატო დისერტაცია. ექიმი-ანატომი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. საკანდიდატო დისერტაციის თემა — დაიცვა 1954 წელს „ფარისებრი ჯირკვლის არტერიები და კაპილარები“. სადოქტორო დისერტაციის თემა — დაიცვა 1963 წელს „ბრონქების და ფილტვის სისხლძარღვები ნორმის, ექსპერიმენტისა და პათოლოგიის პირობებში“. ==ორგანიზაციის წევრი== * აზერბაიჯანის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი, საპატიო დოქტორი (1998-) * ნიუ–იორკის მეცნიერებათა აკადემია, აკადემიკოსი * საქართველოს მედიკო-ბიოლოგიური აკადემია, აკადემია * უკრაინის მორფოლოგთა საზოგადოება, საპატიო წევრი * ჩეხოსლოვაკიის სამედიცინო საზოგადოება, წევრი ==ჯილდოები== * 1980 — საქართველოს სახელმწიფო პრემია * 1980 — საქართველოს მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე ==ბიბლიოგრაფია== * ადამიანის ნორმალური ანატომიის მოკლე კურსი : სამედიცინო კოლეჯებისათვის (ავტორი), თბ., 1997, გვ. 75 * ადამიანის ნორმალური ანატომიის მოკლე კურსი სამედიცინო კოლეჯებისათვის (ავტორი), თბ., მ/ა სტ., 1993, გვ. 75 * ფარისებრი ჯირკვლის არტერიები და კაპილარები (ავტორი), თბ., საქ. სსრ მეცნ. აკად. გამ-ბა, 1957, გვ. 145 ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში : თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 295 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00001904}} {{DEFAULTSORT:ღიბრაძე, თეიმურაზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 12 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1925]] [[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] 6bu66kavd32h7lnv02okiak5ei30n01 4821629 4821628 2025-06-27T15:34:09Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ანატომები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821629 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = თეიმურაზ ღიბრაძე | ფოტო = | ფოტოს სიგანე = |წარწერა = | ალტ = | მშობლსახელი = | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1925|9|12}} | დაბადგილი = | მოქალაქეობა = {{დროშა|სსრკ}} →<br />{{დროშა|საქართველო}} | განათლება = | ალმა-მატერი = [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]] | აქტიურობის წლები = | სიმაღლე = | წონა = | მეუღლეები = | პარტნიორები = | შვილები = | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = | საიტი = | ხელმოწერა = | ხელმოწერის ზომა = | ხელმოწერა ალტ = | შენიშვნები = }} '''თეიმურაზ ღიბრაძე''' (დ. [[12 სექტემბერი]], [[1925]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი და მეცნიერი. ==ბიოგრაფია== [[1949]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1950]]–[[1953]] ელრბში იყო საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის, ალ. ნათიშვილის სახელობის ექსპერიმენტული მორფოლოგიის უნივერსიტეტის ასპირანტი; [[1954]]–[[1960]] წლებში უფროსი მეცნიერ–თანამშრომელი; [[1960]] წლიდან ხელმძღვანელობს განყოფილებას. ავტორია 205 სამეცნიერო ნაშრომის გულსისხლძარღვთა სისტემის მორფოლოგიის საკითხებზე. გამოქვეყნებული აქვს მონოგრაფიები. მისი ხელმძღვანელობით დაცულია 19 სადოქტორო და საკანდიდატო დისერტაცია. ექიმი-ანატომი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. საკანდიდატო დისერტაციის თემა — დაიცვა 1954 წელს „ფარისებრი ჯირკვლის არტერიები და კაპილარები“. სადოქტორო დისერტაციის თემა — დაიცვა 1963 წელს „ბრონქების და ფილტვის სისხლძარღვები ნორმის, ექსპერიმენტისა და პათოლოგიის პირობებში“. ==ორგანიზაციის წევრი== * აზერბაიჯანის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი, საპატიო დოქტორი (1998-) * ნიუ–იორკის მეცნიერებათა აკადემია, აკადემიკოსი * საქართველოს მედიკო-ბიოლოგიური აკადემია, აკადემია * უკრაინის მორფოლოგთა საზოგადოება, საპატიო წევრი * ჩეხოსლოვაკიის სამედიცინო საზოგადოება, წევრი ==ჯილდოები== * 1980 — საქართველოს სახელმწიფო პრემია * 1980 — საქართველოს მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე ==ბიბლიოგრაფია== * ადამიანის ნორმალური ანატომიის მოკლე კურსი : სამედიცინო კოლეჯებისათვის (ავტორი), თბ., 1997, გვ. 75 * ადამიანის ნორმალური ანატომიის მოკლე კურსი სამედიცინო კოლეჯებისათვის (ავტორი), თბ., მ/ა სტ., 1993, გვ. 75 * ფარისებრი ჯირკვლის არტერიები და კაპილარები (ავტორი), თბ., საქ. სსრ მეცნ. აკად. გამ-ბა, 1957, გვ. 145 ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში : თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 295 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00001904}} {{DEFAULTSORT:ღიბრაძე, თეიმურაზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 12 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1925]] [[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი ანატომები]] c5den31opq6afji5a1m5zvswtru0lk6 ვიტალი ყურაშვილი 0 531802 4821633 4367786 2025-06-27T15:35:45Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821633 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''ვიტალი ყურაშვილი''' (დ. [[8 სექტემბერი]], [[1920]], [[ჯოლევი (მარტვილის მუნიციპალიტეტი)|ჯოლევი]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]], [[ვირუსოლოგია|ვირუსოლოგი]], [[ეპიდემიოლოგია|ეპიდემიოლოგი]], [[მიკრობიოლოგია|მიკრობიოლოგი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] [[დოქტორი]] და [[პროფესორი]]. ==ბიგრაფია== [[1942]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]. [[1948]]-[[1951]] წლებში [[ლენინგრადი|ლენინგრადის]] ექსპერიმენტული მედიცინის [[ინსტიტუტი|ინსტიტუტში]] გაიარა [[ასპირატი|ასპირანტურა]] ვირუსოლოგიის სპეციალობით. 1942-1948 წლებში მსახურობდა საბჭოთა არმიის რიგებში. 1951-[[1954]] წლებში იყო ექსპერიმენტული მედიცინის ინსტიტუტის ვირუსოლოგი. 1954-[[1967]] წლებში თბილისის [[ვაქცინა|ვაქცინებისა]] და შრატების სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის ვირუსოლოგიის ლაბორატორიის გამგე. 1967-[[1988]] წლებში თბილისის ექიმთა და ხელოვნების ინსტიტუტის მიკრობიოლოგიის და ეპიდემიოლოგიის კათედრის გამგე. 1988 წლიდან ამავე კათედრის [[პროფესორი]]. ავტორია 120 სამეცნიერო ნაშრომისა [[გრიპი|გრიპის]], იმუნოლოგიის, ეპიდემიოლოგიის, პოლიომელიტის, ეპიდემიოლოგიის პროფილაქტიკის, მართვადი ინფექციების პროფილაქტიკის საკითხებზე, ზოგიერთ ბაქტერიაზე, მათი ბაქტერიოლოგიის, ეპიდემიოლოგიის პროფილაქტიკის შესახებ. მისი ხელმძღვანელობით დაცულია 14 საკანდიდატო და 2 [[სადოქტორო დისერტაცია]]. საკანდიდატო დისერტაციის თეა — „Влияние нервной системы на течение экспериментальной гриппозной инфекции“, დაიცვა [[1953]] წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „Экспериментальнное изучение патогенеза гриппа и формирования противогриппозного иммунитета“, დაიცვა [[1966]] წელს. ==ჯილდოები== * მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 302 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006302}} {{DEFAULTSORT:ყურაშვილი, ვიტალი}} [[კატეგორია:დაბადებული 8 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1920]] [[კატეგორია:ქართველი ვირუსოლოგები]] qyb2jzf3ntxs6hvckqrx78s4639yxrt 4821634 4821633 2025-06-27T15:35:59Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ეპიდემიოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821634 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''ვიტალი ყურაშვილი''' (დ. [[8 სექტემბერი]], [[1920]], [[ჯოლევი (მარტვილის მუნიციპალიტეტი)|ჯოლევი]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]], [[ვირუსოლოგია|ვირუსოლოგი]], [[ეპიდემიოლოგია|ეპიდემიოლოგი]], [[მიკრობიოლოგია|მიკრობიოლოგი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] [[დოქტორი]] და [[პროფესორი]]. ==ბიგრაფია== [[1942]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]. [[1948]]-[[1951]] წლებში [[ლენინგრადი|ლენინგრადის]] ექსპერიმენტული მედიცინის [[ინსტიტუტი|ინსტიტუტში]] გაიარა [[ასპირატი|ასპირანტურა]] ვირუსოლოგიის სპეციალობით. 1942-1948 წლებში მსახურობდა საბჭოთა არმიის რიგებში. 1951-[[1954]] წლებში იყო ექსპერიმენტული მედიცინის ინსტიტუტის ვირუსოლოგი. 1954-[[1967]] წლებში თბილისის [[ვაქცინა|ვაქცინებისა]] და შრატების სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის ვირუსოლოგიის ლაბორატორიის გამგე. 1967-[[1988]] წლებში თბილისის ექიმთა და ხელოვნების ინსტიტუტის მიკრობიოლოგიის და ეპიდემიოლოგიის კათედრის გამგე. 1988 წლიდან ამავე კათედრის [[პროფესორი]]. ავტორია 120 სამეცნიერო ნაშრომისა [[გრიპი|გრიპის]], იმუნოლოგიის, ეპიდემიოლოგიის, პოლიომელიტის, ეპიდემიოლოგიის პროფილაქტიკის, მართვადი ინფექციების პროფილაქტიკის საკითხებზე, ზოგიერთ ბაქტერიაზე, მათი ბაქტერიოლოგიის, ეპიდემიოლოგიის პროფილაქტიკის შესახებ. მისი ხელმძღვანელობით დაცულია 14 საკანდიდატო და 2 [[სადოქტორო დისერტაცია]]. საკანდიდატო დისერტაციის თეა — „Влияние нервной системы на течение экспериментальной гриппозной инфекции“, დაიცვა [[1953]] წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „Экспериментальнное изучение патогенеза гриппа и формирования противогриппозного иммунитета“, დაიცვა [[1966]] წელს. ==ჯილდოები== * მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 302 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006302}} {{DEFAULTSORT:ყურაშვილი, ვიტალი}} [[კატეგორია:დაბადებული 8 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1920]] [[კატეგორია:ქართველი ვირუსოლოგები]] [[კატეგორია:ქართველი ეპიდემიოლოგები]] 8e77bpy52o96yot2af9gp9rlfedio75 4821635 4821634 2025-06-27T15:36:14Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ბიოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821635 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''ვიტალი ყურაშვილი''' (დ. [[8 სექტემბერი]], [[1920]], [[ჯოლევი (მარტვილის მუნიციპალიტეტი)|ჯოლევი]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]], [[ვირუსოლოგია|ვირუსოლოგი]], [[ეპიდემიოლოგია|ეპიდემიოლოგი]], [[მიკრობიოლოგია|მიკრობიოლოგი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] [[დოქტორი]] და [[პროფესორი]]. ==ბიგრაფია== [[1942]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]. [[1948]]-[[1951]] წლებში [[ლენინგრადი|ლენინგრადის]] ექსპერიმენტული მედიცინის [[ინსტიტუტი|ინსტიტუტში]] გაიარა [[ასპირატი|ასპირანტურა]] ვირუსოლოგიის სპეციალობით. 1942-1948 წლებში მსახურობდა საბჭოთა არმიის რიგებში. 1951-[[1954]] წლებში იყო ექსპერიმენტული მედიცინის ინსტიტუტის ვირუსოლოგი. 1954-[[1967]] წლებში თბილისის [[ვაქცინა|ვაქცინებისა]] და შრატების სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის ვირუსოლოგიის ლაბორატორიის გამგე. 1967-[[1988]] წლებში თბილისის ექიმთა და ხელოვნების ინსტიტუტის მიკრობიოლოგიის და ეპიდემიოლოგიის კათედრის გამგე. 1988 წლიდან ამავე კათედრის [[პროფესორი]]. ავტორია 120 სამეცნიერო ნაშრომისა [[გრიპი|გრიპის]], იმუნოლოგიის, ეპიდემიოლოგიის, პოლიომელიტის, ეპიდემიოლოგიის პროფილაქტიკის, მართვადი ინფექციების პროფილაქტიკის საკითხებზე, ზოგიერთ ბაქტერიაზე, მათი ბაქტერიოლოგიის, ეპიდემიოლოგიის პროფილაქტიკის შესახებ. მისი ხელმძღვანელობით დაცულია 14 საკანდიდატო და 2 [[სადოქტორო დისერტაცია]]. საკანდიდატო დისერტაციის თეა — „Влияние нервной системы на течение экспериментальной гриппозной инфекции“, დაიცვა [[1953]] წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „Экспериментальнное изучение патогенеза гриппа и формирования противогриппозного иммунитета“, დაიცვა [[1966]] წელს. ==ჯილდოები== * მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 302 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006302}} {{DEFAULTSORT:ყურაშვილი, ვიტალი}} [[კატეგორია:დაბადებული 8 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1920]] [[კატეგორია:ქართველი ვირუსოლოგები]] [[კატეგორია:ქართველი ეპიდემიოლოგები]] [[კატეგორია:ქართველი ბიოლოგები]] 62w0py7p3tvtq0rykqoowm9oe7vfshf 4821636 4821635 2025-06-27T15:36:28Z Otogi 27089 4821636 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''ვიტალი ყურაშვილი''' (დ. [[8 სექტემბერი]], [[1920]], [[ჯოლევი (მარტვილის მუნიციპალიტეტი)|ჯოლევი]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]], [[ვირუსოლოგია|ვირუსოლოგი]], [[ეპიდემიოლოგია|ეპიდემიოლოგი]], [[მიკრობიოლოგია|მიკრობიოლოგი]], [[მედიცინა|მედიცინის]] [[მეცნიერება|მეცნიერებათა]] [[დოქტორი]] და [[პროფესორი]]. ==ბიგრაფია== [[1942]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი]]. [[1948]]-[[1951]] წლებში [[ლენინგრადი|ლენინგრადის]] ექსპერიმენტული მედიცინის [[ინსტიტუტი|ინსტიტუტში]] გაიარა [[ასპირატი|ასპირანტურა]] ვირუსოლოგიის სპეციალობით. 1942-1948 წლებში მსახურობდა საბჭოთა არმიის რიგებში. 1951-[[1954]] წლებში იყო ექსპერიმენტული მედიცინის ინსტიტუტის ვირუსოლოგი. 1954-[[1967]] წლებში თბილისის [[ვაქცინა|ვაქცინებისა]] და შრატების სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის ვირუსოლოგიის ლაბორატორიის გამგე. 1967-[[1988]] წლებში თბილისის ექიმთა და ხელოვნების ინსტიტუტის მიკრობიოლოგიის და ეპიდემიოლოგიის კათედრის გამგე. 1988 წლიდან ამავე კათედრის [[პროფესორი]]. ავტორია 120 სამეცნიერო ნაშრომისა [[გრიპი|გრიპის]], იმუნოლოგიის, ეპიდემიოლოგიის, პოლიომელიტის, ეპიდემიოლოგიის პროფილაქტიკის, მართვადი ინფექციების პროფილაქტიკის საკითხებზე, ზოგიერთ ბაქტერიაზე, მათი ბაქტერიოლოგიის, ეპიდემიოლოგიის პროფილაქტიკის შესახებ. მისი ხელმძღვანელობით დაცულია 14 საკანდიდატო და 2 [[სადოქტორო დისერტაცია]]. საკანდიდატო დისერტაციის თეა — „Влияние нервной системы на течение экспериментальной гриппозной инфекции“, დაიცვა [[1953]] წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა — „Экспериментальнное изучение патогенеза гриппа и формирования противогриппозного иммунитета“, დაიცვა [[1966]] წელს. ==ჯილდოები== * მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 302 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006302}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ყურაშვილი, ვიტალი}} [[კატეგორია:დაბადებული 8 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1920]] [[კატეგორია:ქართველი ვირუსოლოგები]] [[კატეგორია:ქართველი ეპიდემიოლოგები]] [[კატეგორია:ქართველი ბიოლოგები]] 07s313xs3f0yo17z66mxtb84ctut5vt გიორგი ზუბადალაშვილი 0 533049 4821614 4575365 2025-06-27T14:59:47Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821614 wikitext text/x-wiki {{ვიკი}} '''გიორგი ზუბადალაშვილი''' (დ. [[1915]], [[არბოშიკი]] — გ. [[1993]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]]. ==ბიოგრაფია== საქართველოს დამსახურებული ექიმი გიორგი ზუბადალაშვილი 1915 წელს [[სიღნაღის მაზრა]]ში, სოფელ არბოშიკში დაიბადა. გიორგის მამა, პავლე, შეძლებული [[გლეხობა|გლეხი]] იყო. ექვსი შვილიდან სამი ვაჟი და ერთი ქალიშვილი შერჩა. ბავშვებს დედა ნაადრევად წაართვა [[ტუბერკულოზი|ტუბერკულოზმა]] და მათი გაზრდა ბებიამ ითავა. დედის გარდაცვალების შემდეგ გიორგი ექიმობაზე ოცნებობდა. [[თბილისი|თბილისში]] 12 წლის ასაკში ჩამოვიდა. თავდაპირველად პროფტექნიკურ სასწავლებელში ჩაირიცხა, მერე კი ბავშვობის ოცნებაც აიხდინა — [[1939]] წელს [[თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს პედიატრიული ფაკულტეტი დაამთავრა და სიღნაღის ახლოს, სოფელ [[ტიბაანი|ტიბაანში]], საექიმო უბნის გამგედ დაიწყო მუშაობა. საუბედუროდ იმავე წელს [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირ]]–[[ფინეთის ომი]] დაიწყო და ახალგაზრდა ექიმი ჯარში გაიწვიეს, თუმცა ომი მანამდე დამთავრდა, სანამ მისი ნაწილი ფრონტამდე ჩააღწევდა. ახალწვეულები [[ბელორუსია]]-[[პოლონეთი]]ს საზღვარზე, ქალაქ [[გროდნო]]ში გადაისროლეს. გიორგი მედსანნაწილის უფროსად დანიშნეს. მეორე მსოფლიო ომმა სწორედ იქ მოუსწრო. ომის დაწყებიდან რამდენიმე საათში სამხედრო ნაწილი ალყაში აღმოჩნდა და ყველა იქ მყოფი [[გერმანელები]]ს ტყვეობაში აღმოჩნდა. ჯერ სულავკის ბანაკში იჯდა, მერე — ვუსტრავში. გერმანელები უფრთხილდებოდნენ ექიმებს, გიორგიც სხვებთან შედარებით უკეთეს პირობებში იყო, თუმცა მძიმე სნეულებას მაინც ვერ გადაურჩა — [[ტიფი]] შეეყარა. ჯერ კიდევ ცოცხალი, მიცვალებულებთან ერთად დააგდეს, მაინც ვერ გადარჩებაო. ერთ [[ებრაელები|ებრაელ]] ტყვეს შეეცოდა, მალულად წაათრია ბარაკში, მოუარა, მოასულიერა და გამოაკეთა. ვუსტრავის ბანაკიდან გიორგი ზუბადალაშვილი ემიგრანტებმა გაანთავისუფლეს. ისინი გერმანიის მხარეს მებრძოლ ქართველ პოლიტიკოსთა იმ ჯგუფს წარმოადგენდნენ, რომელთაც იმედი ჰქონდათ, გერმანელების დახმარებით დაამხობდნენ საქართველოში საბჭოთა ხელისუფლებას. ბანაკიდან დახსნის შემდეგ [[ბერლინი|ბერლინელმა]] ქართველებმა გიორგი ორგანიზაცია „თეთრ გიორგიში“ გააწევრიანეს და სამსახურის შოვნაშიც დაეხმარნენ. გიორგი პოლიტიკისგან შორს იყო. ერთი-ორჯერ დაესწრო კრებას და მერე თავის საქმეში გადაეშვა, თუმცა მოგვიანებით „თეთრი გიორგის“ წევრობა არასაიმედო პოლიტიკურ წარსულად ექცა... [[რევაზ გაბაშვილი|რევაზ გაბაშვილის]] რეკომენდაციით გიორგი ზუბადალაშვილმა ბერლინის პათანატომიის [[ინსტიტუტი|ინსტიტუტში]], [[პროფესორი|პროფესორ]] როსლესთან დაიწყო მუშაობა. თავი მალე გამოიჩინა, სრულყოფილად შეისწავლა გერმანული და მალე გერმანელ სტუდენტებს უტარებდა მეცადინეობებს. ექვსი თვის თავზე გიორგი [[ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტი]]ს [[ქირურგია|ქირურგიულ]] კლინიკაში მიიწვიეს პროფესორ პაულ როსტოკის ასისტენტად. ხანდახან არც კი სჯეროდა, რომ [[ევროპა|ევროპის]] ერთ-ერთ საუკეთესო კლინიკაში მუშაობდა. არ იცოდა, მისი იძულებითი [[ემიგრაცია]] რამდენ ხანს გასტანდა, ამიტომ თავს არ ზოგავდა, დროს არ კარგავდა და სწავლობდა, ღრუბელივით ისრუტავდა ცოდნას. მართალია, ქირურგის ასისტენტად მუშაობდა, მაგრამ საკმაოდ რთულ ოპერაციებს დამოუკიდებლადაც ანდობდნენ. გერმანელების თვალში კარგი ექიმის სახელი მოიხვეჭა, მაგრამ თავს მაინც უცხოდ გრძნობდა. წლების შემდეგ ქალიშვილმა ჰკითხა: გერმანიაში რატომ არ დარჩიო? რომ დავრჩენილიყავი, ჯერ ერთი, შენ არ მეყოლებოდი, მეორე — რა დიდი წარმატებისთვისაც არ უნდა მიმეღწია, იქ ყოველთვის უცხო ვიქნებოდიო, — ასე უპასუხა გიორგიმ. ომის დაწყების დროს გიორგი უკვე დაოჯახებული იყო. სამშობლოში ცოლი და პატარა გოგონა — ნანი დარჩა. საქართველოში ეგულებოდა და-ძმაც, ნათესავებიც... ერთი სული ჰქონდა, შინ როდის დაბრუნდებოდა. თუმცა უცხოეთში ერთ გერმანელ ქალს ძალიან დაუახლოვდა. ქეთე ბარტსმა იცოდა, რომ მისი რჩეული გერმანიაში ვერ დარჩებოდა, მაგრამ საყვარელი მამაკაცისგან შვილი მაინც გააჩინა. როლანდი [[1944]] წელს დაიბადა. წლინახევრისაც არ იყო, ომი რომ დამთავრდა. გიორგიმ პრესტიჟული სამსახური მიატოვა და სარეპატრიაციო ბანაკში გამოცხადდა. ბანაკში ექიმები სჭირდებოდათ და გიორგი იქვე დაიტოვეს. მოგვიანებით ოდერის ფრანკფურტში გადაიყვანეს ქირურგად. [[1945]] წლის მიწურულსღა დაბრუნდა საქართველოში, მომდევნო წლის იანვარში კი დააპატიმრეს. სამხედრო ტრიბუნალმა, როგორც მოღალატეს, ათი წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა. ესეც არ აკმარეს — ცოლს მასთან განქორწინება აიძულეს... გიორგი ირკუტსკის [[ოლქი|ოლქში]] გადაასახლეს. ჯერ რიგით ექიმად მუშაობდა, მერე, როცა თავისუფალ დასახლებაში გადაიყვანეს, სადგურ ჩუნის საავადმყოფოს ქირურგიული განყოფილების გამგე გახდა. თავდაუზოგავი შრომითა და გაბედულებით თავი აქაც გამოიჩინა. გადასახლებაში გაიცნო უკრაინელი ადა კოლოდინა. ახალგაზრდებს ერთმანეთი შეუყვარდათ. მალე დაქორწინდნენ და გოგონა შეეძინათ. თამარი სამი თვის იყო, როცა ოჯახი გადასახლებიდან დაბრუნდა. გიორგის თბილისში ცხოვრების უფლება არ მისცეს, ზნაურის რაიონული საავადმყოფოს ქირურგიული განყოფილების გამგედ გაანაწილეს. რამდენიმე თვეში კი [[ბორჯომი|ბორჯომში]] გადასვლა შესთავაზეს, რაზეც სიხარულით დათანხმდა და სიცოცხლის ბოლომდე აქ მოღვაწეობდა. არ არსებობდა ქირურგიის დარგი, მას რომ არ ემუშავა — ატარებდა გულმკერდის, მუცლის ღრუს, უროლოგიურ, [[გინეკოლოგია|გინეკოლოგიურ]], [[ტრავმატოლოგია|ტრავმატოლოგიურ]] ოპერაციებს, ტრეპანაციასაც კი აკეთებდა. მისი კოლეგები იხსენებდნენ: გვინახავს, როგორ მოუყვანიათ მძიმე პაციენტი ქალასშიდა ტრავმებით, რომელსაც [[ძვალი]] და [[ტვინი]] ერთმანეთში ჰქონდა არეული. თავიდან აუწყვია და გადაურჩენიაო. ბედმა ისე ინება, რომ გიორგი ზუბადალაშვილი გერმანიაში დარჩენილმა შვილმა იპოვა. [[უშიშროება|უშიშროებიდან]] მიღებულ წერილში როლანდი წერდა: დედა მეუბნებოდა, რომ მფრინავი იყავი და დაიღუპე, ცოტა ხნის წინ გამიმხილა სიმართლე. თუ ცოცხალი ხარ, მინდა, გაგიცნოო. გიორგის ქვეყნის დატოვების უფლება არ ჰქონდა, მაგრამ როლანდს საქართველოში ჩამოსვლის ნება დართეს.[[მოსკოვი]]დან ჩამოიყვანეს გიორგიმ და ადამ 16 წლის ბიჭი. მოატარეს [[კახეთი]], ბორჯომი... როლანდს ორ წელიწადში ერთხელ მისცეს ჩამოსვლის უფლება. გიორგიმ გაიგო, რომ შვილს უმაღლესში ჩაბარების საშუალება არ ჰქონდა, უფლება მიიღო და კვარტალში ერთხელ გერმანიაში უგზავნიდა თანხას სწავლის დასაფინანსებლად.ძალიან ყურადღებიანი და მზრუნველი მამა იყო, სამივე შვილს მხარში ედგა. გიორგი ზუბადალიშვილმა ბევრი კარგი ქირურგი გაზარდა. მისი უმცროსი ქალიშვილი, თამარიც ექიმი გახდა. საინტერესო სამეცნიერო ნაშრომებიც ჰქონდა, რომლებიც მუცლის ღრუს [[პათოლოგია|პათოლოგიებს]] ეძღვნებოდა. ბეჭდავდა სტატიებს როგორც [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკურ]], ისე საკავშირო ჟურნალებში. [[საკანდიდატო დისერტაცია]] გასტროეიუნოპლასტიკის საკითხებზე დაიცვა. მონაწილეობდა ქირურგთა ყველა საკავშირო ყრილობაში. აქტიურ საზოგადოებრივ საქმიანობასაც ეწეოდა. იყო საქართველოს დამსახურებული ექიმი, არაერთი საზოგადოების წევრი თუ თავმჯდომარე, მრავალი საპატიო სიგელისა და მედლის მფლობელი. ერთხანს ბორჯომის სახალხო უნივერსიტეტსაც ხელმძღვანელობდა. ასაკი რომ დაეტყო, გიორგიმ ქირურგობას თავი დაანება, თუმცა ადმინისტრაციულ სამუშაოზე უარი არ უთქვამს, მთავარი ექიმის მოადგილედ გადავიდა სამკურნალო დარგში. 1993 წლის იანვარში მეუღლე გარდაეცვალა. მძიმე წლები იდგა, არ იყო [[დენი]], [[გაზი]]... როლანდისა და მისი მეუღლისგან სამძიმრის წერილი მიიღო. შვილი სწერდა, ვიცი, თამრიკო არაფერს გაგიჭირვებს, მაგრამ თუ შეგიძლია და გინდა, ჩამოდი და დარჩენილი წლები ჩვენთან გაატარეო.წასვლაზე არც უფიქრია, როცა ჯანმრთელობა მოსდევდა, მაშინ არ დარჩენილა უცხო ქვეყანაში, ახლა სადღა წავიდოდა... დიდხანს აღარც უცოცხლია, მეუღლეზე დარდს გადაჰყვა იმავე წლის მიწურულს, 76 წლისა. დაკრძალულია ბორჯომის ცენტრალურ სასაფლაოზე. ==ლიტერატურა== * ავერსი: ჯანმრთელი სიცოცხლე, შემეცნებით-გასართობი სამედიცინო ჟურნალი, თბილისი, 2018, N 4 (154), გვ. 66-68 ==რესურსები ინტერნეტში== {{Nplg ემიგრანტი|00000820}} *[https://www.geonecropol.com/446830988 გიორგი ზუბადალაშვილი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220528173453/https://www.geonecropol.com/446830988 |date=2022-05-28 }} {{DEFAULTSORT:ზუბადალაშვილი, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 1915]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1993]] 1pgwl62tl5790ms6wboujo72ky52b8s 4821615 4821614 2025-06-27T14:59:58Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი პედიატრები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821615 wikitext text/x-wiki {{ვიკი}} '''გიორგი ზუბადალაშვილი''' (დ. [[1915]], [[არბოშიკი]] — გ. [[1993]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]]. ==ბიოგრაფია== საქართველოს დამსახურებული ექიმი გიორგი ზუბადალაშვილი 1915 წელს [[სიღნაღის მაზრა]]ში, სოფელ არბოშიკში დაიბადა. გიორგის მამა, პავლე, შეძლებული [[გლეხობა|გლეხი]] იყო. ექვსი შვილიდან სამი ვაჟი და ერთი ქალიშვილი შერჩა. ბავშვებს დედა ნაადრევად წაართვა [[ტუბერკულოზი|ტუბერკულოზმა]] და მათი გაზრდა ბებიამ ითავა. დედის გარდაცვალების შემდეგ გიორგი ექიმობაზე ოცნებობდა. [[თბილისი|თბილისში]] 12 წლის ასაკში ჩამოვიდა. თავდაპირველად პროფტექნიკურ სასწავლებელში ჩაირიცხა, მერე კი ბავშვობის ოცნებაც აიხდინა — [[1939]] წელს [[თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტი]]ს პედიატრიული ფაკულტეტი დაამთავრა და სიღნაღის ახლოს, სოფელ [[ტიბაანი|ტიბაანში]], საექიმო უბნის გამგედ დაიწყო მუშაობა. საუბედუროდ იმავე წელს [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირ]]–[[ფინეთის ომი]] დაიწყო და ახალგაზრდა ექიმი ჯარში გაიწვიეს, თუმცა ომი მანამდე დამთავრდა, სანამ მისი ნაწილი ფრონტამდე ჩააღწევდა. ახალწვეულები [[ბელორუსია]]-[[პოლონეთი]]ს საზღვარზე, ქალაქ [[გროდნო]]ში გადაისროლეს. გიორგი მედსანნაწილის უფროსად დანიშნეს. მეორე მსოფლიო ომმა სწორედ იქ მოუსწრო. ომის დაწყებიდან რამდენიმე საათში სამხედრო ნაწილი ალყაში აღმოჩნდა და ყველა იქ მყოფი [[გერმანელები]]ს ტყვეობაში აღმოჩნდა. ჯერ სულავკის ბანაკში იჯდა, მერე — ვუსტრავში. გერმანელები უფრთხილდებოდნენ ექიმებს, გიორგიც სხვებთან შედარებით უკეთეს პირობებში იყო, თუმცა მძიმე სნეულებას მაინც ვერ გადაურჩა — [[ტიფი]] შეეყარა. ჯერ კიდევ ცოცხალი, მიცვალებულებთან ერთად დააგდეს, მაინც ვერ გადარჩებაო. ერთ [[ებრაელები|ებრაელ]] ტყვეს შეეცოდა, მალულად წაათრია ბარაკში, მოუარა, მოასულიერა და გამოაკეთა. ვუსტრავის ბანაკიდან გიორგი ზუბადალაშვილი ემიგრანტებმა გაანთავისუფლეს. ისინი გერმანიის მხარეს მებრძოლ ქართველ პოლიტიკოსთა იმ ჯგუფს წარმოადგენდნენ, რომელთაც იმედი ჰქონდათ, გერმანელების დახმარებით დაამხობდნენ საქართველოში საბჭოთა ხელისუფლებას. ბანაკიდან დახსნის შემდეგ [[ბერლინი|ბერლინელმა]] ქართველებმა გიორგი ორგანიზაცია „თეთრ გიორგიში“ გააწევრიანეს და სამსახურის შოვნაშიც დაეხმარნენ. გიორგი პოლიტიკისგან შორს იყო. ერთი-ორჯერ დაესწრო კრებას და მერე თავის საქმეში გადაეშვა, თუმცა მოგვიანებით „თეთრი გიორგის“ წევრობა არასაიმედო პოლიტიკურ წარსულად ექცა... [[რევაზ გაბაშვილი|რევაზ გაბაშვილის]] რეკომენდაციით გიორგი ზუბადალაშვილმა ბერლინის პათანატომიის [[ინსტიტუტი|ინსტიტუტში]], [[პროფესორი|პროფესორ]] როსლესთან დაიწყო მუშაობა. თავი მალე გამოიჩინა, სრულყოფილად შეისწავლა გერმანული და მალე გერმანელ სტუდენტებს უტარებდა მეცადინეობებს. ექვსი თვის თავზე გიორგი [[ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტი]]ს [[ქირურგია|ქირურგიულ]] კლინიკაში მიიწვიეს პროფესორ პაულ როსტოკის ასისტენტად. ხანდახან არც კი სჯეროდა, რომ [[ევროპა|ევროპის]] ერთ-ერთ საუკეთესო კლინიკაში მუშაობდა. არ იცოდა, მისი იძულებითი [[ემიგრაცია]] რამდენ ხანს გასტანდა, ამიტომ თავს არ ზოგავდა, დროს არ კარგავდა და სწავლობდა, ღრუბელივით ისრუტავდა ცოდნას. მართალია, ქირურგის ასისტენტად მუშაობდა, მაგრამ საკმაოდ რთულ ოპერაციებს დამოუკიდებლადაც ანდობდნენ. გერმანელების თვალში კარგი ექიმის სახელი მოიხვეჭა, მაგრამ თავს მაინც უცხოდ გრძნობდა. წლების შემდეგ ქალიშვილმა ჰკითხა: გერმანიაში რატომ არ დარჩიო? რომ დავრჩენილიყავი, ჯერ ერთი, შენ არ მეყოლებოდი, მეორე — რა დიდი წარმატებისთვისაც არ უნდა მიმეღწია, იქ ყოველთვის უცხო ვიქნებოდიო, — ასე უპასუხა გიორგიმ. ომის დაწყების დროს გიორგი უკვე დაოჯახებული იყო. სამშობლოში ცოლი და პატარა გოგონა — ნანი დარჩა. საქართველოში ეგულებოდა და-ძმაც, ნათესავებიც... ერთი სული ჰქონდა, შინ როდის დაბრუნდებოდა. თუმცა უცხოეთში ერთ გერმანელ ქალს ძალიან დაუახლოვდა. ქეთე ბარტსმა იცოდა, რომ მისი რჩეული გერმანიაში ვერ დარჩებოდა, მაგრამ საყვარელი მამაკაცისგან შვილი მაინც გააჩინა. როლანდი [[1944]] წელს დაიბადა. წლინახევრისაც არ იყო, ომი რომ დამთავრდა. გიორგიმ პრესტიჟული სამსახური მიატოვა და სარეპატრიაციო ბანაკში გამოცხადდა. ბანაკში ექიმები სჭირდებოდათ და გიორგი იქვე დაიტოვეს. მოგვიანებით ოდერის ფრანკფურტში გადაიყვანეს ქირურგად. [[1945]] წლის მიწურულსღა დაბრუნდა საქართველოში, მომდევნო წლის იანვარში კი დააპატიმრეს. სამხედრო ტრიბუნალმა, როგორც მოღალატეს, ათი წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა. ესეც არ აკმარეს — ცოლს მასთან განქორწინება აიძულეს... გიორგი ირკუტსკის [[ოლქი|ოლქში]] გადაასახლეს. ჯერ რიგით ექიმად მუშაობდა, მერე, როცა თავისუფალ დასახლებაში გადაიყვანეს, სადგურ ჩუნის საავადმყოფოს ქირურგიული განყოფილების გამგე გახდა. თავდაუზოგავი შრომითა და გაბედულებით თავი აქაც გამოიჩინა. გადასახლებაში გაიცნო უკრაინელი ადა კოლოდინა. ახალგაზრდებს ერთმანეთი შეუყვარდათ. მალე დაქორწინდნენ და გოგონა შეეძინათ. თამარი სამი თვის იყო, როცა ოჯახი გადასახლებიდან დაბრუნდა. გიორგის თბილისში ცხოვრების უფლება არ მისცეს, ზნაურის რაიონული საავადმყოფოს ქირურგიული განყოფილების გამგედ გაანაწილეს. რამდენიმე თვეში კი [[ბორჯომი|ბორჯომში]] გადასვლა შესთავაზეს, რაზეც სიხარულით დათანხმდა და სიცოცხლის ბოლომდე აქ მოღვაწეობდა. არ არსებობდა ქირურგიის დარგი, მას რომ არ ემუშავა — ატარებდა გულმკერდის, მუცლის ღრუს, უროლოგიურ, [[გინეკოლოგია|გინეკოლოგიურ]], [[ტრავმატოლოგია|ტრავმატოლოგიურ]] ოპერაციებს, ტრეპანაციასაც კი აკეთებდა. მისი კოლეგები იხსენებდნენ: გვინახავს, როგორ მოუყვანიათ მძიმე პაციენტი ქალასშიდა ტრავმებით, რომელსაც [[ძვალი]] და [[ტვინი]] ერთმანეთში ჰქონდა არეული. თავიდან აუწყვია და გადაურჩენიაო. ბედმა ისე ინება, რომ გიორგი ზუბადალაშვილი გერმანიაში დარჩენილმა შვილმა იპოვა. [[უშიშროება|უშიშროებიდან]] მიღებულ წერილში როლანდი წერდა: დედა მეუბნებოდა, რომ მფრინავი იყავი და დაიღუპე, ცოტა ხნის წინ გამიმხილა სიმართლე. თუ ცოცხალი ხარ, მინდა, გაგიცნოო. გიორგის ქვეყნის დატოვების უფლება არ ჰქონდა, მაგრამ როლანდს საქართველოში ჩამოსვლის ნება დართეს.[[მოსკოვი]]დან ჩამოიყვანეს გიორგიმ და ადამ 16 წლის ბიჭი. მოატარეს [[კახეთი]], ბორჯომი... როლანდს ორ წელიწადში ერთხელ მისცეს ჩამოსვლის უფლება. გიორგიმ გაიგო, რომ შვილს უმაღლესში ჩაბარების საშუალება არ ჰქონდა, უფლება მიიღო და კვარტალში ერთხელ გერმანიაში უგზავნიდა თანხას სწავლის დასაფინანსებლად.ძალიან ყურადღებიანი და მზრუნველი მამა იყო, სამივე შვილს მხარში ედგა. გიორგი ზუბადალიშვილმა ბევრი კარგი ქირურგი გაზარდა. მისი უმცროსი ქალიშვილი, თამარიც ექიმი გახდა. საინტერესო სამეცნიერო ნაშრომებიც ჰქონდა, რომლებიც მუცლის ღრუს [[პათოლოგია|პათოლოგიებს]] ეძღვნებოდა. ბეჭდავდა სტატიებს როგორც [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკურ]], ისე საკავშირო ჟურნალებში. [[საკანდიდატო დისერტაცია]] გასტროეიუნოპლასტიკის საკითხებზე დაიცვა. მონაწილეობდა ქირურგთა ყველა საკავშირო ყრილობაში. აქტიურ საზოგადოებრივ საქმიანობასაც ეწეოდა. იყო საქართველოს დამსახურებული ექიმი, არაერთი საზოგადოების წევრი თუ თავმჯდომარე, მრავალი საპატიო სიგელისა და მედლის მფლობელი. ერთხანს ბორჯომის სახალხო უნივერსიტეტსაც ხელმძღვანელობდა. ასაკი რომ დაეტყო, გიორგიმ ქირურგობას თავი დაანება, თუმცა ადმინისტრაციულ სამუშაოზე უარი არ უთქვამს, მთავარი ექიმის მოადგილედ გადავიდა სამკურნალო დარგში. 1993 წლის იანვარში მეუღლე გარდაეცვალა. მძიმე წლები იდგა, არ იყო [[დენი]], [[გაზი]]... როლანდისა და მისი მეუღლისგან სამძიმრის წერილი მიიღო. შვილი სწერდა, ვიცი, თამრიკო არაფერს გაგიჭირვებს, მაგრამ თუ შეგიძლია და გინდა, ჩამოდი და დარჩენილი წლები ჩვენთან გაატარეო.წასვლაზე არც უფიქრია, როცა ჯანმრთელობა მოსდევდა, მაშინ არ დარჩენილა უცხო ქვეყანაში, ახლა სადღა წავიდოდა... დიდხანს აღარც უცოცხლია, მეუღლეზე დარდს გადაჰყვა იმავე წლის მიწურულს, 76 წლისა. დაკრძალულია ბორჯომის ცენტრალურ სასაფლაოზე. ==ლიტერატურა== * ავერსი: ჯანმრთელი სიცოცხლე, შემეცნებით-გასართობი სამედიცინო ჟურნალი, თბილისი, 2018, N 4 (154), გვ. 66-68 ==რესურსები ინტერნეტში== {{Nplg ემიგრანტი|00000820}} *[https://www.geonecropol.com/446830988 გიორგი ზუბადალაშვილი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220528173453/https://www.geonecropol.com/446830988 |date=2022-05-28 }} {{DEFAULTSORT:ზუბადალაშვილი, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 1915]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1993]] [[კატეგორია:ქართველი პედიატრები]] odtdh31vdgxrfly1a7d2kh2uq5wjik6 გიორგი ჭაჭიაშვილი 0 533364 4821644 4504468 2025-06-27T15:46:17Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]]; დაემატა [[კატეგორია:ქართველი უროლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821644 wikitext text/x-wiki '''გიორგი (გოგი) ჭაჭიაშვილი''' (დ. [[1 აგვისტო]], [[1898]], [[არგვეთა]] — გ. [[1943]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]]. ==ბიოგრაფია== გიორგი (გოგი) ნიკოლოზის ძე ჭაჭიაშვილი დაიბადა [[ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი|ზესტაფონის რაიონი]]ს სოფელ არგვეთაში შეძლებული აზნაურის ოჯახში. დედა გახლდათ პაშა აბაშიძე. ჭაჭიაშვილების ადგილ–მამული, რომელიც სოფელ არგვეთიდან თითქმის მდინარე ყვირილამდე იყო განფენილი, იმდენად ლამაზი და ტრადიციული იყო, რომ დიდ რეჟისორ [[კოტე მარჯანიშვილი|კოტე მარჯანიშვილს]] კინოფირზე გადაუღია. ამ კინოკადრებს წლების შემდეგაც აჩვენებდნენ კინოთეატრებში კინოჟურნალის სახით. დაწყებითი განათლება გიორგიმ იმპერატორ ალექსანდრე პირველის სახელობის თბილისის კეთილშობილთა გიმნაზიაში მიიღო. სწავლის პერიოდში იგი თბილისში ცხოვრობდა მამიდასა და ბიძასთან, ცნობილ მათემატიკოს ოქროპირ ხევსურიანთან. ასევე ცნობილი ფიზიკოსი იყო მეორე მამიდის, ლუბას მეუღლე დავით ჩარკვიანიც. ცხადია, რომ ამ ღირსეულმა და განათლებულმა ოჯახებმა ფრიად დადებითი ზეგავლენა მოახდინეს ჭაბუკის აღზრდა-ჩამოყალიბებაზე. გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ გიორგი ჭაჭიაშვილმა [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის უნივერსიტეტი]]ს სამედიცინო ფაკულტეტზე განაგრძო სწავლა. უნივერსიტეტი ახალდაარსებული იყო, მაგრამ ღირსეული კადრების სიმცირეს არ უჩიოდა. სამკურნალო ფაკულტეტზეც მრავალი თვალსაჩინო მეცნიერი და პედაგოგი მოღვაწეობდა. მათ შორის: ალექსანდრე ნათიშვილი, ალექსანდრე ალადაშვილი, სპირიდონ ვირსალაძე, ვლადიმერ ჟღენტი და ბევრი სხვა. სწავლების დონე მაღალი რომ იყო ისიც მოწმობს, რომ მე-5 კურსის სტუდენტმა გიორგი ჭაჭიაშვილმა აქ მიღებული ცოდნის მარაგით შეძლო სწავლის გაგრძელება [[პარიზი]]ს ერთ-ერთ პრესტიჟულ უნივერსიტეტში სამედიცინო ფაკულტეტზე. ხოლო, რამდენიმე წლის შემდეგ მაგისტრის სამეცნიერო ხარისხი დაიცვა და მუშაობა დაიწყო პარიზის სენ ჟოზეფის სახელობის კლინიკის უროლოგიურ განყოფილებაში, პროფესორ ედმონდ პაპენის ხელმძღვანელობით. ამავე კლინიკის უროლოგიურ მასალაზე დაყრდნობით დაიცვა დისერტაცია თემაზე „თირკმლის ფიალებისა და შარდსაწვეთის დვრილების სიმსივნეები“, რომელიც [[1935]] წელს მონოგრაფიად გამოსცა და მიუძღვნა თავის პირველ მასწავლებელს საქართველოში – პროფესორ [[ალექსანდრე ნათიშვილი|ალექსანდრე ნათიშვილს]]. აღსანიშნავია, რომ გიორგი ჭაჭიაშვილი სტუდენტობის პერიოდშიც ხმალამოღებული იდგა სამშობლოს სადარაჯოზე და თუ საქართველოს მტერი თავს დაესხმოდა, იგი უმალ დგებოდა მის დამცველთა რიგებში. ასე მოხდა მაგალითად, [[1920]] წელს, როდესაც [[სომხეთი]]ს ჯარებმა საქართველოს სახელმწიფო საზღვარი გადმოლახეს და მესხეთის ნაწილის ოკუპირება მოახდინეს. მან მონაწილეობა მიიღო, აგრეთვე, თურქების წინააღმდეგ ასპინძასთან გამართულ ბრძოლებშიც, რომელიც ქართული ჯარის ბრწყინვალე გამარჯვებით დამთავრდა. ფრონტიდან გამოგზავნილ წერილში ჭაბუკი სიამაყით ამცნობს თავის სატრფოს, რომ ბრძოლაში გამოჩენილი სიმამაცისა და მოსაზრებულობისთვის მან ლეიტენანტის სამხედრო წოდება დაიმსახურა. გიორგის რჩეული მისივე თანაკურსელი, მშვენიერი ელენე მაჭავარიანი გახლდათ, რომელიც მალე, [[1922]] წლის 3 ოქტომბერს მისი მეუღლე გახდა. [[1921]] წლის თებერვალში გიორგი ჭაჭიაშვილი სხვა სტუდენტებთან ერთად ტაბახმელასთან იბრძოდა რუსი ოკუპანტების წინააღმდეგ. ქართველთა ლაშქრის დამარცხების შემდეგ იმალებოდა, მაგრამ დაპატიმრებას მაინც ვერ ასცდა. პატიმრობიდან გათავისუფლების შემდეგ, პოლიტიკური ვითარების გამო იძულებული იყო სამშობლოდან გახიზნულიყო. არალეგალურად გადაკვეთა თურქეთის საზღვარი და საბოლოოდ შუაგულ ევროპაში, პარიზში დამკვიდრდა. საფრანგეთში გიორგი ჭაჭიაშვილის საექიმო მოღვაწეობის შესახებ ბევრი არაფერია ცნობილი, მაგრამ ბატონი გიორგის სამეცნიერო და კლინიკურ მიღწევებს თვალსაჩინოდ წარმოგვიდგენს მისი სადისერტაციო ნაშრომი. მონოგრაფია ყურადღებას იქცევს შესწავლილი მასალის სიუხვით (400 ავადმყოფი) და ფილიგრანული ოპერაციების სრულყოფილი აღწერით. [[მეორე მსოფლიო ომი|II მსოფლიო ომი]]ს დროს გიორგი ჭაჭიაშვილი გაწევრიანდა ვერმახტის ქართულ ქვედანაყოფ „ბერგმანში“. იგი მიეკუთვნებოდა ემიგრანტთა იმ ნაწილს, რომლებიც კარგად ხედავდნენ ნაციზმის ნამდვილ სახეს, მაგრამ ფიქრობდნენ, რომ ჰიტლერი არ იქნებოდა გერმანიის მუდმივი მმართველი და მის შემდეგ გერმანიის პოლიტიკა დაპყრობილ ტერიტორიებზე შეიცვლებოდა. „ბერგმანში“ გაერთიანებული ქართველები უცხო დროშის ქვეშ მხოლოდ იმ მიზნით იბრძოდნენ, რომ საქართველოსთვის დამოუკიდებლობა დაებრუნებინათ. ჯარში გიორგი ჭაჭიაშვილის პირობითი გვარი იყო „შაცი“. იგი სანიტარული სამსახურის უფროსად მუშაობდა. მისი მიზანი დაჭრილ-დასახიჩრებულ მეომართა გადარჩენა იყო და შეიძლება ითქვას, რომ სწორედ ამ კეთილშობილ მიზანს შეეწირა. ყირიმის ფრონტზე ქალაქ ევპატორიასთან ერთ-ერთი ბრძოლის დროს მძიმედ დაჭრილის გამოყვანისას სასიკვდილოდ დაიჭრა და ადგილზე გარდაიცვალა. იგი იქვე დაუკრძალავთ, თუმცა მოუხერხებიათ და ხის ჯვარის ნაცვლად ქვის ობელისკი დაუდგამთ, რომელზეც ლათინური ასოებით ორი სიტყვაა გამოყვანილი „დოქტორი შაცი“ (“Doktor Schatz”). ბედის უკუღმართობით დაშორებული ახალგაზრდა ცოლ-ქმარი, ბატონი გიორგი და ქალბატონი ელენე, ერთმანეთს ვეღარასოდეს შეხვდნენ, თუმცა მიმოწერა ჰქონდათ. ელენე მაჭავარიანი მეან-გინეკოლოგი გახდა და წლების მანძილზე ხელმძღვანელ თანამდებობებზე მუშაობდა თბილისის კლინიკებში. სამედიცინო სფეროში მოღვაწეობდა მათი შვილი, ლევან ჭაჭიაშვილიც – უმაღლესი კატეგორიის ქირურგი და ტრავმატოლოგი, რესპუბლიკის დამსახურებული ექიმი. == ბიბლიოგრაფია == * Tumeurs papillaires du bassinet et de l'uretere / Georges Tchatchiachvili ; La Fac. de med. de Paris. - Paris, 1935. - 130 p. : tab.. - Bibliogr.: pp. 111-130. ==ლიტერატურა== * რაჭველიშვილი ბ., მას რომ სამშობლო უყვარდა, თბ., 2006 ==რესურსები ინტერნეტში== {{Nplg ემიგრანტი|00000237}} * [https://mtavari.tv/news/34163-citeli-armiis-cinaaghmdeg-mebrdzoli-giorgi წითელი არმიის წინააღმდეგ მებრძოლი გიორგი ჭაჭიაშვილის ისტორია]. „მთავარი არხი“, 2021. {{DEFAULTSORT:ჭაჭიაშვილი, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 1 აგვისტო]] [[კატეგორია:დაბადებული 1898]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1943]] [[კატეგორია:ქართველი უროლოგები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი ემიგრანტები]] dsqr9q5pav0t79k3863rliw1ntnnzwa ნატაშა პირც-მუსარი 0 541314 4821689 4817811 2025-06-27T21:11:12Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821689 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი = ნატაშა პირც-მუსარი | სურათი= Nataša_Pirc_Musar_02_(cropped).jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1968|5|9}} | დაბადების ადგილი= [[ლიუბლიანა]], [[სლოვენიის სოციალისტური რესპუბლიკა|სლოვენიის სრ]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|იუგოსლავიის სფრ]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა = | ეროვნება = | რეზიდენცია = | საარჩევნო ოლქი = | მამა = | დედა = | მეუღლე = ალეშ მუსარი | შვილები= 1 | განათლება = | პროფესია = | საქმიანობა = | რელიგია = | ჯილდოები = | პარტია = დამოუკიდებელი | საიტი= [https://pirc-musar.si pirc-musar.si] | რიგი = [[სლოვენიის პრეზიდენტი]] | თანამდებობა დაიკავა = [[22 დეკემბერი]], [[2022]] | თანამდებობა დატოვა = | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი = | პრემიერ-მინისტრი = | წინამორბედი = [[ბორუტ პაჰორი]] | მემკვიდრე = | რიგი2 = სლოვენიის წითელი ჯვრის პრეზიდენტი | თანამდებობა დაიკავა2 = [[2015]] | თანამდებობა დატოვა2= [[2016]] | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = | პრეზიდენტი2= | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრეზიდენტი3 = | პრემიერ-მინისტრი3= }} '''ნატაშა პირც-მუსარი''' ({{lang-sl|Nataša Pirc Musar}}; დ. [[9 მაისი]], [[1968]], [[ლიუბლიანა]]) — სლოვენიელი იურისტი, მწერალი, ჟურნალისტი და [[სლოვენიის პრეზიდენტი]] [[2022]] წლის 23 დეკემბრიდან. 2022 წლის სლოვენიის საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურში გაიმარჯვა და თანამდებობის დაკავების შემდეგ გახდა სლოვენიის პირველი [[ქალი პრეზიდენტების სია|ქალი პრეზიდენტი]].<ref>{{Cite web |title=Wahlkommission: Slowenen küren Pirc-Musar zur Präsidentin |url=https://www.zeit.de/zustimmung?url=https%3A%2F%2Fwww.zeit.de%2Fnews%2F2022-11%2F13%2Fwahlkommission-slowenen-kueren-pirc-musar-zur-praesidentin |access-date=2022-11-13 |website=www.zeit.de |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221113202821/https://www.zeit.de/zustimmung?url=https%3A%2F%2Fwww.zeit.de%2Fnews%2F2022-11%2F13%2Fwahlkommission-slowenen-kueren-pirc-musar-zur-praesidentin |archivedate=2022-11-13 }}</ref> ==ბიოგრაფია== ===ადრეული ცხოვრება და განათლება=== პირც-მუსარმა [[1992]] წელს დაამთავრა ლიუბლიანის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი, სადაც მისი ხელმძღვანელი იყო [[მარკო ილეშიჩი]].<ref name=":0" /> [[1997]] წელს მან ჩააბარა ადვოკატთა გამოცდა, შემდეგ კი მუშაობა დაიწყო სლოვენიის ტელევიზიაში, სადაც ექვსი წლის განმავლობაში მუშაობდა ჟურნალისტად და ცენტრალურ საინფორმაციო გამოშვების წამყვანად.<ref name=":0" /> შემდეგ, ხუთი წლის განმავლობაში, იგი იყო კომერციული ტელევიზიის POP TV-ის ცენტრალური საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი.<ref name=":0">{{Cite web |title=Življenjepis |url=https://predsednica.bo/zivljenjepis/ |access-date=2022-09-01 |website=Nataša Pirc Musar - Kandidatka za predsednico |language=sl-SI |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220831202246/https://predsednica.bo/zivljenjepis/ |archivedate=2022-08-31 }}</ref> კვალიფიკაციის ასამაღლებლად სწავლობდა [[CNN]]-ში, [[ატლანტა]].<ref name=":1">{{Cite web |title=EXCLUSIVE, NATASA PIRC MUSAR: How I became Melania Trump's attorney, and we never met! |url=https://www.telegraf.rs/english/2899588-exclusive-natasa-pirc-musar-how-i-became-melania-trumps-attorney-and-we-never-met |access-date=2022-09-01 |website=Telegraf.rs |language=sr}}</ref> შემდეგ მან სწავლა განაგრძო მანჩესტერის სალფორდის უნივერსიტეტში ორი სემესტრის განმავლობაში, რომლის დროსაც გაიარა სტაჟირება [[BBC]]-ში, [[Granada TV]]-ში, [[Sky News]]-ში, [[Reuters TV]]-სა და [[Border TV]]-ში.<ref name=":1" /> დოქტორის ხარისხი დაიცვა ვენის უნივერსიტეტში.<ref>{{Cite web |title=dr. NATAŠA PIRC MUSAR |url=https://privacy-days.com/speaker/natasa-pirc-musar/ |access-date=2022-08-31 |website=Privacy Days |language=sl-SI |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221201230857/https://privacy-days.com/speaker/natasa-pirc-musar/ |archivedate=2022-12-01 }}</ref> [[2001]] წელს იგი გახდა Aktiva Group-ის კორპორატიული კომუნიკაციის განყოფილების ხელმძღვანელი, სადაც მუშაობდა მისი მეუღლე ალეშ მუსარი.<ref>{{Cite web |date=2022-06-23 |title=Kdo je srčni izbranec Nataše Pirc Musar? |url=https://www.metropolitan.si/scena/traci/to-je-srcni-izbranec-natase-pirc-musar/ |access-date=2022-09-01 |website=Metropolitan.si |language=en}}</ref> [[2015]] წელს ფილოსოფიის დოქტორის ხარისხი დაიცვა ვენის უნივერსიტეტში.<ref name=":4">{{Cite web |title=Nataša Pirc Musar |url=https://www.eipa.eu/expert/natasa-pirc-musar/ |access-date=2022-09-23 |website=European Institution of Public Administration |language=en-US |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220710050122/https://www.eipa.eu/expert/natasa-pirc-musar/ |archivedate=2022-07-10 }}</ref> ===იურიდიული და ბიზნეს კარიერა=== [[2003]] წლის აპრილში იგი შეუერთდა [[სლოვენიის უზენაესი სასამართლო|სლოვენიის უზენაეს სასამართლოს]] როგორც განათლებისა და ინფორმაციის ცენტრის დირექტორი.<ref>{{Cite web|lang=sr|url=https://www.telegraf.rs/english/2899588-exclusive-natasa-pirc-musar-how-i-became-melania-trumps-attorney-and-we-never-met|title=EXCLUSIVE, NATASA PIRC MUSAR: How I became Melania Trump's attorney, and we never met!|website=Telegraf.rs|access-date=2022-09-01}}</ref> 2011 წლის მარტიდან იყო [[ევროპოლი]]ს გაერთიანებული სამეთვალყურეო ორგანოს ვიცე-პრეზიდენტი, ხოლო 2012 წლიდან ინფორმაციის კომისრის მანდატის დასრულებამდე იყო [[ევროკავშირი|ევროკავშირის]] ამ ორგანოს პრეზიდენტი.<ref>{{Cite web |title=Nataša Pirc Musar |url=https://www.advisoryexcellence.com/experts/natasa-pirc-musar/ |access-date=2022-09-01 |website=Advisory Excellence |language=en-US}}</ref> ინფორმაციის კომისრის მანდატის დასრულების შემდეგ მან დააარსა საკუთარი იურიდიული ფირმა, რომელსაც 2016 წლიდან ეწოდა ''Pirc Musar & Lamut Strle''.<ref name=":5">{{Cite web |title=Law firm in Slovenia |url=https://pirc-musar.si/en/law-firm-in-slovenia/ |access-date=2022-09-23 |website=Law Firm Pirc Musar & Lemut Strle |language=en-US}}</ref> იგი იყო სლოვენიაში დაბადებული [[მელანია ტრამპი]]ს ადვოკატი, მაშინ როდესაც ამ უკანასკნელის [[დონალდ ტრამპი|მეუღლე]] იყო [[აშშ-ის პრეზიდენტი]].<ref>{{Cite web |last=Zerdin |first=Ali |title=No more ‘Melania Trump’ underwear, honey for Slovenians |url=https://www.detroitnews.com/story/news/world/2016/12/02/slovenia-melania-trump-trademark/94799910/ |access-date=2022-09-23 |website=[[The Detroit News]] |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news |last=Nemtsova |first=Anna |date=2017-08-09 |title=Melania Trump’s Lawyer Back Home Says You Better Not Say She Was an ‘Escort’ |language=en |work=The Daily Beast|url=https://www.thedailybeast.com/melania-trumps-lawyer-back-home-says-you-better-not-say-she-was-an-escort |access-date=2022-09-23}}</ref> ფართოდ გახმაურებულ შემთხვევებში იგი სლოვენიელი სოციალ-დემოკრატი პოლიტიკოსების,<ref>{{Cite web |title=Janez Janša javno objavil pismo, ki ga je dobil od Nataše Pirc Musar (FOTO) |url=https://www.slovenskenovice.si/novice/slovenija/janez-jansa-javno-objavil-pismo-ki-ga-je-dobil-od-natase-pirc-musar-foto/ |access-date=2022-09-03 |website=www.slovenskenovice.si |language=sl-si}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-02-10 |title=Bo ustavno sodišče o pobudi za izbris SD in Levice odločalo še pred volitvami? |url=https://n1info.si/novice/slovenija/bo-ustavno-sodisce-o-pobudi-za-izbris-sd-in-levice-odlocalo-se-pred-volitvami/ |access-date=2022-09-03 |website=N1 |language=sl-SI}}</ref> [[აშშ]]-ში სლოვენიის ელჩის სტანისლავ ვიდოვიჩის<ref>{{Cite web |last=Požar |first=Bojan |title=Stanislav Vidovič, diplomat, politik SMC in-bivši tajni agent prek Nataše Pirc Musar tožil Bojana Požarja in izgubil |url=https://pozareport.si/pravosodje/post/439704/stanislav-vidovic-diplomat-politik-smc-in-bivsi-tajni-agent-prek-natase-pirc-musar-tozil-bojana-pozarja-in-izgubil |website=Požareport}}</ref> და სხვათა ადვოკატია. 2010-დან 2021 წლამდე ნატაშა პირც-მუსარი არაერთხელ მოხვდა ქვეყნის ყველაზე გავლენიანი იურისტების ათეულში.<ref>{{Cite web |title=Najvplivnejši pravniki o pravni korektnosti, politični všečnosti pravnikov, arbitraži in Wikileaksu |url=https://www.dnevnik.si/1042409175 |access-date=2022-09-02 |website=Dnevnik}}</ref><ref>{{Cite web |title=Vsak dan prvi - 24ur.com |url=https://www.24ur.com/novice/slovenija/matoz-je-najvplivnejsi-pravnik.html |access-date=2022-09-02 |website=www.24ur.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=Kdo je najvplivnejši pravnik? |url=http://www.mladina.si/117686/kdo-je-najvplivnejsi-pravnik/ |access-date=2022-09-02 |website=Mladina.si}}</ref><ref>{{Cite web |title=ZNANIH JE 10 NAJVPLIVNEJŠIH PRAVNIKOV 2021 |url=https://www.iusinfo.si/medijsko-sredisce/dnevne-novice/289477 |access-date=2022-09-02 |website=IUS-INFO |language=sl}}</ref> მან დააარსა ასოციაცია OnaVe, რათა დააკავშიროს ქალი ექსპერტები და ხელი შეუწყოს განათლებას.<ref>{{Cite web |last=itmelona |title=Kdo smo |url=https://onave.si/kdo-smo/ |access-date=2022-09-01 |website=ONA VE |language=sl-SI}}</ref><ref name="demokracija.si">{{Cite web |date=2022-07-20 |title=Med Marto Kos in Natašo Pirc Musar se že iskri; ali je to v resnici samo predstava za javnosti, preberite v jutrišnji reviji Demokracija |url=https://demokracija.si/fokus/med-marto-kos-in-nataso-pirc-musar-se-ze-iskri/ |access-date=2022-09-01 |website=Demokracija |language=sl-SI}}</ref> 2015-2016 წლებში ის იყო სლოვენიის წითელი ჯვრის პრეზიდენტი.<ref>{{Cite web |last=Delo.si |first=Ti K. |date=2015-06-29 |title=Nataša Pirc Musar na čelu Rdečega križa |url=https://old.delo.si/novice/slovenija/natasa-pirc-musar-na-celu-rdecega-kriza.html |access-date=2022-09-03 |website=old.delo.si |language=sl-si}}</ref> პირც-მუსარი არის ექვსი წიგნის ავტორი ან თანაავტორი ინფორმაციის თავისუფლებისა და კონფიდენციალურობის შესახებ [[სლოვენური ენა|სლოვენურ]], [[ინგლისური ენა|ინგლისურ]] და [[ხორვატული ენა|ხორვატულ]] ენებზე.<ref>{{Cite web |last=Maribor |first=IZUM-Institut informacijskih znanosti |title=Vstop v zasebnost prepovedan! : varstvo osebnih podatkov :: COBISS+ |url=https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/bib/225103360 |access-date=2022-09-03 |website=plus.cobiss.net |language=sl |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220922205251/https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/bib/225103360 |archivedate=2022-09-22 }}</ref><ref name="Maribor">{{Cite web |last=Maribor |first=IZUM-Institut informacijskih znanosti |title=Kako in kdaj uporabljati test javnega interesa? : novela Zakona o dostopu do informacij javnega značaja :: COBISS+ |url=https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/bib/221224448 |access-date=2022-09-03 |website=plus.cobiss.net |language=sl}}</ref><ref>{{Cite web |last=Maribor |first=IZUM-Institut informacijskih znanosti |title=Zaštita podataka i nadležnosti institucija Evropske unije : priručnik; Data protection and competencies of European Union institutions :: COBISS+ |url=https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/bib/255002636 |access-date=2022-09-03 |website=plus.cobiss.net |language=sl}}</ref><ref>{{Cite web |last=Maribor |first=IZUM-Institut informacijskih znanosti |title=Tudi danes imate pravico vedeti :: COBISS+ |url=https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/bib/1698273 |access-date=2022-09-03 |website=plus.cobiss.net |language=sl}}</ref><ref>{{Cite web |last=Maribor |first=IZUM-Institut informacijskih znanosti |title=Samo ti odločaš : komu lahko zaupam osebne podatke in kdaj? :: COBISS+ |url=https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/bib/236076032 |access-date=2022-09-03 |website=plus.cobiss.net |language=sl}}</ref><ref name="plus.cobiss.net">{{Cite web |last=Maribor |first=IZUM-Institut informacijskih znanosti |title=Zasebnost in varovanje osebnih podatkov v organizaciji :: COBISS+ |url=https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/bib/513258370 |access-date=2022-09-03 |website=plus.cobiss.net |language=sl}}</ref> ===პოლიტიკური კარიერა=== 2022 წლის 23 ივნისს მან წამოაყენა თავისი კანდიდატურა სლოვენიის პრეზიდენტის თანამდებობაზე 2022 წლის ოქტომბრის საპრეზიდენტო არჩევნებზე, მონაწილეობას მიიღებდა, როგორც დამოუკიდებელი კანდიდატი.<ref>{{Cite web |title=Nataša Pirc Musar bo v Ruski dači sporočila, ali bo kandidirala za predsednico države |url=https://siol.net/novice/slovenija/natasa-pirc-musar-bo-v-ruski-daci-sporocila-ali-bo-kandidirala-za-predsednico-drzave-582249 |access-date=2022-09-01 |website=siol.net |language=sl}}</ref><ref>{{Cite web |last=Maček |first=Sebastijan R. |date=2022-08-23 |title=Former information commissioner top contender in Slovenia’s presidential race |url=https://www.euractiv.com/section/politics/short_news/former-information-commissioner-top-contender-in-slovenias-presidential-race/ |access-date=2022-08-31 |website=www.euractiv.com |language=en-GB}}</ref> მას მხარი დაუჭირეს სლოვენიის ყოფილმა პრეზიდენტებმა [[მილან კუჩანი|მილან კუჩანმა]] და [[დანილო ტიურკი|დანილო ტიურკმა]].<ref>{{Cite web |title=Pirc Musar the first candidate to formally announce her presidential bid |url=https://www.rtvslo.si/radio-si/news/pirc-musar-the-first-candidate-to-formally-announce-her-presidential-bid/631965 |access-date=2022-09-23 |website=rtvslo.si |language=en}}</ref> პირც-მუსარი არასოდეს ყოფილა არცერთი პოლიტიკური პარტიის წევრი.<ref name=":6">{{Cite web |date=2022-09-21 |title=A week before the deadline, five candidates |url=https://slovenia.postsen.com/local/30039/A-week-before-the-deadline-five-candidates.html |access-date=2022-09-23 |website=Slovenia Posts English |language=en-us}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ იგი დამოუკიდებელი კადიდატია მას მხარს უჭერენ [[სლოვენიის პირატების პარტია]]<ref name=":3">{{Cite web |last= |date=2022-07-26 |title=Pirate Party endorses Pirc Musar for president |url=https://sloveniatimes.com/pirate-party-endorses-pirc-musar-for-president/ |access-date=2022-09-23 |website=Slovenia Times |language=en-US |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220809163650/https://sloveniatimes.com/pirate-party-endorses-pirc-musar-for-president/ |archivedate=2022-08-09 }}</ref> და [[ახალგაზრდული პარტია — ევროპელი მწვანეები]].<ref>{{Cite web |title=Pirc Musarjeva: I don’t want punches below the belt and attacks to order |url=https://slovenia.postsen.com/trends/amp/30042 |access-date=2022-09-23 |website=slovenia.postsen.com}}</ref> საპრეზიდენტო არჩევნების პირველ ტურში მიიღო ხმების 26,88 %, დაიკავა მეორე ადგილი და გადავიდა მეორე ტურში.<ref>{{Cite web |url=https://volitve.dvk-rs.si/vp2022/#/rezultati |title=Izidi glasovanja |accessdate=2022-11-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221026204642/https://volitve.dvk-rs.si/vp2022/#/rezultati |archivedate=2022-10-26 }}</ref> 13 ნოემბრის მეორე ტურში ნატაშა პირც-მუსარმა დაამარცხა [[ანჟე ლოგარი]] და აირჩიეს სლოვენიის პირველ ქალ პრეზიდენტად.<ref>{{Cite news |date=2022-11-13 |title=Slovenia elects Natasa Pirc Musar to become first female president |language=en |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/en/elections/article/2022/11/13/slovenia-elects-natasa-pirc-musar-to-become-first-female-president_6004144_84.html |access-date=2022-11-14}}</ref> ==პირადი ცხოვრება== მისი მეუღლეა ბიზნესმენი ალეშ მუსარი. მათ ჰყავთ ვაჟი. ისინი არიან რუსული დაჩის სახელით ცნობილი ქონების მფლობელები [[ზგორნე-გამელნე]]ში და ასევე ფლობენ Rolls Royce Phantom VI ლიმუზინს, რომელიც დამზადებულია [[1971]] წელს და ოდესღაც ფლობდა ბრიტანეთის სამეფო ოჯახის წევრი, [[ალექსანდრა ოგილვი|პრინცესა ალექსანდრა]].<ref>{{Cite news |title=Ruska dača je dolgo propadala, po dveh letih prenove pa spet živi #video #foto |language=sl |url=https://siol.net/trendi/potovanja/ruska-daca-je-dolgo-propadala-po-dveh-letih-prenove-pa-spet-zivi-foto-499325 |access-date=2022-08-31}}</ref><ref>{{Cite web |title=Rolls Royce {{!}} Najem limuzine Ruska dača {{!}} Kraljevski Rolls Royce |url=https://www.ruska-daca.si/limuzine/rolls-royce/ |access-date=2022-08-31 |website=Ruska dača |language=sl-SI}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{სლოვენიის პრეზიდენტები}} {{DEFAULTSORT:პირც-მუსარი, ნატაშა}} [[კატეგორია:დაბადებული 9 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1968]] [[კატეგორია:სლოვენიელი პოლიტიკოსი ქალები]] [[კატეგორია:სლოვენიის პრეზიდენტები]] [[კატეგორია:ქალი პრეზიდენტები]] [[კატეგორია:XXI საუკუნის ქალი პრეზიდენტები]] [[კატეგორია:პირველი ქალი პრეზიდენტები]] 1bfgek2xqh3svdxno7cohzpx9b3p22c ნარგიზ უმუდოვა 0 542385 4821686 4445944 2025-06-27T20:54:46Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821686 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მოჭადრაკე | სახელი = ნარგიზ უმუდოვა | სურათი = | სურათისზომა = | წარწერა = | სრული სახელი = ნარგიზ მამმადაღა ყიზი უმუდოვა | დაბადების სახელი = | მეტსახელი = | ქვეყანა = [[აზერბაიჯანი]] | ეროვნება = [[აზერბაიჯანელები|აზერბაიჯანელი]] | დაბადების თარიღი = 20 ივნისი, 1989 წ (33 წლის) | დაბადების ადგილი = [[აზერბაიჯანი]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | წოდება = გროსმეისტერი (2015) | მაქსიმალური რეიტინგი = 2301 (2019) | ფიდე რეიტინგი = 2284 (2021) | ჯილდოები და პრემიები = | საიტი = }} '''ნარგიზ მამმადაღა ყიზი უმუდოვა''' ({{Lang-az|Nərgiz Məmmədağa qızı Umudova}}; დ. 1989 წლის 20 ივნისს) — აზერბაიჯანელი მოჭადრაკე, რომელსაც აქვს [[ფიდე]]-ს ტიტული ქალი დიდოსტატის. 2005 და 2009 წლებში უმუდოვამ მოიგო აზერბაიჯანის გოგონათა ჩემპიონატი ჭადრაკში. 2001 წელს [[კალითეა|კალითეაში]] მოიპოვა ბრინჯაოს მედალი ევროპის ახალგაზრდულ ჩემპიონატზე 12 წლამდე გოგონებს შორის. 2008 წელს ბათუმში მოიპოვა ვერცხლის მედალი ჭადრაკის მსოფლიო ჩემპიონატზე 18 წლამდე გოგონათა ასაკობრივ ჯგუფში<ref>http://chess-results.com/tnr4608.aspx?lan=1&art=4&flag=30</ref>. უმუდოვამ ითამაშა აზერბაიჯანისა და აზერბაიჯანის 2 გუნდში ქალთა საჭადრაკო ოლიმპიადებში<ref>http://www.olimpbase.org/playersw/sougiwkf.html</ref>. მან ასევე ითამაშა აზერბაიჯანის შემადგენლობაში ევროპის ქალთა გუნდურ ჩემპიონატზე ჭადრაკში<ref>[http://www.olimpbase.org/playersu/sougiwkf.html Umudova, Nargiz]</ref>. 2007 წელს მან მიიღო ფიდე-ს ქალთა საერთაშორისო ოსტატის (WIM) ტიტული და 2015 წელს მიიღო ფიდე ქალი დიდოსტატის (WGM) წოდება<ref>{{Cite web |url=https://ratings.fide.com/title_applications.phtml?details=1&id=13402137&title=WGM&pb=33 |title=2nd quarter Presidential Board 2012, 4-7 April, Elista, Russian Federation |accessdate=2022-11-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418094124/https://ratings.fide.com/title_applications.phtml?details=1&id=13402137&title=WGM&pb=33 |archivedate=2022-04-18 }}</ref>. 2016 წელს უმუდოვა დაქორწინდა ჰოლანდიელ დიდოსტატ ტვან ბურგზე. == რესურსები ინერნეტში == * [https://ratings.fide.com/profile/13402137 Umudova, Nargiz] * [https://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=54913 Nargiz Umudova] * [https://www.365chess.com/players/Nargiz_Umudova Nargiz Umudova] == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:აზერბაიჯანელი ქალები]] [[კატეგორია:ჭადრაკი]] 63r2431yufz3twcsqfvsg16ofhmr7fy კახაბერ რობაქიძე 0 543252 4821599 4465966 2025-06-27T14:48:17Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ბიოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821599 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = კახაბერ რობაქიძე | ფოტო = | ფოტოს სიგანე = |წარწერა = | ალტ = | მშობლსახელი = | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1970|2|17}} | დაბადგილი = | მოქალაქეობა = {{დროშა|სსრკ}} →<br />{{დროშა|საქართველო}} | განათლება = | ალმა-მატერი = [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]] | აქტიურობის წლები = | სიმაღლე = | წონა = | მეუღლეები = | პარტნიორები = | შვილები = | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = | საიტი = | ხელმოწერა = | ხელმოწერის ზომა = | ხელმოწერა ალტ = | შენიშვნები = }} '''კახაბერ რობაქიძე''' (დ. [[17 თებერვალი]], [[1970]], [[ქუთაისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი და მეცნიერი. ==ბიოგრაფია== [[1992]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს პროფილაქტიკური მედიცინის ფაკულტეტი. [[1992]]-[[1994]] წლებში მუშაობდა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს მიკრობიოლოგიის კათედრაზე(იმუნოლოგია, ვირუსოლოგია), [[1994]] წლიდან არის მ. იაშვილის სახელობის ბავშვთა მრავალპროფილური საავადმყოფოს ინფექციურ-ბოქსირებული განყოფილების თანამშრომელი. ავტორია 26 სამეცნიერო ნაშრომისა, რომლებიც ეხება მიკრობთა ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობას. მიკრობიოლოგი, მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი. საკანდიდარო დისერტაციის თემა — დაიცვა 1995 წელს „მიკრობთა ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის გავლენა ნეიტროფილების ფუნქციურ აქტივობაზე ოპერაციის შემდგომი ჩირქოვანი გართულების დროს“. ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში : თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 238 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00005979}} {{DEFAULTSORT:რობაქიძე, კახაბერ}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 თებერვალი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1970]] [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] [[კატეგორია:ქუთაისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი ბიოლოგები]] fyxobgb2fhqjmqh89khlsymsty5egp7 4821600 4821599 2025-06-27T14:48:30Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821600 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = კახაბერ რობაქიძე | ფოტო = | ფოტოს სიგანე = |წარწერა = | ალტ = | მშობლსახელი = | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1970|2|17}} | დაბადგილი = | მოქალაქეობა = {{დროშა|სსრკ}} →<br />{{დროშა|საქართველო}} | განათლება = | ალმა-მატერი = [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]] | აქტიურობის წლები = | სიმაღლე = | წონა = | მეუღლეები = | პარტნიორები = | შვილები = | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = | საიტი = | ხელმოწერა = | ხელმოწერის ზომა = | ხელმოწერა ალტ = | შენიშვნები = }} '''კახაბერ რობაქიძე''' (დ. [[17 თებერვალი]], [[1970]], [[ქუთაისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ექიმი და მეცნიერი. ==ბიოგრაფია== [[1992]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს პროფილაქტიკური მედიცინის ფაკულტეტი. [[1992]]-[[1994]] წლებში მუშაობდა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი]]ს მიკრობიოლოგიის კათედრაზე(იმუნოლოგია, ვირუსოლოგია), [[1994]] წლიდან არის მ. იაშვილის სახელობის ბავშვთა მრავალპროფილური საავადმყოფოს ინფექციურ-ბოქსირებული განყოფილების თანამშრომელი. ავტორია 26 სამეცნიერო ნაშრომისა, რომლებიც ეხება მიკრობთა ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობას. მიკრობიოლოგი, მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი. საკანდიდარო დისერტაციის თემა — დაიცვა 1995 წელს „მიკრობთა ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის გავლენა ნეიტროფილების ფუნქციურ აქტივობაზე ოპერაციის შემდგომი ჩირქოვანი გართულების დროს“. ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში : თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 238 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00005979}} {{DEFAULTSORT:რობაქიძე, კახაბერ}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 თებერვალი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1970]] [[კატეგორია:ქუთაისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი ბიოლოგები]] tvbuisxojpe2xxdeqkezoifylzd80ah პანტერა (წიგნი) 0 543829 4821724 4459441 2025-06-28T07:13:22Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821724 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა წიგნი|სახელწოდება=პანტერა|მშობ_სახელი=Wampir|მთარგმნელი=ამბროსი გრიშიკაშვილი|სურათი=პანტერა.jpg|სურათის ზომა=|ტიტრი=ქართული გამოცემის გარეკანი|ჩარჩო=|წარწერა=|ავტორი=[[ვლადისლავ რეიმონტი]]|რედაქტორი=|ილუსტრატორი=|გარეკანის_მხატვარი=|ქვეყანა=[[პოლონეთი]]|ენა=[[პოლონური]]|სერია=|თემა=|ჟანრი=რომანი, მოდერნისტული საშინელებათა რომანი|გამომცემელი=|გამოც_თარიღი=[[1911]]|ქართულად_გამოც_თარიღი=[[2012]]|მედია=ბეჭდური|გვერდი=212|isbn=978-9941-439-47-6|oclc=|წინამორბედი=|მომდევნო=}}'''პანტერა''' ({{lang-pl|Wampir}}) 一 პოლონელი ნობელიანტი ავტორის, [[ვლადისლავ რეიმონტი|ვლადისლავ რეიმონტის]] [[1911]] წლის მოდერნისტული [[საშინელებათა ლიტერატურა|საშინელებათა]] რომანი.<ref>{{Cite web |url=https://intelekti.ge/book_ge.php?id=124 |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2023-01-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230101141853/https://intelekti.ge/book_ge.php?id=124 |archivedate=2023-01-01 }}</ref><ref>https://www.goodreads.com/book/show/6899052-wampir</ref> == სათაური == ნაწარმოები რამდენიმე წლის განმავლობაში ეტაპობრივად იქმნებოდა. [[1904]] წელს პირველად გამოჩნდა ნაწარმოები ''კურიერ ვარშავსკიში­'', სახელწოდებით ''ნისლებში,'' რითაც ავტორი ხაზს უსვამდა ნაწარმოებში მოქმედების არეალის 一 ლონდონის კლიმატურ მდგომარეობას, თუმცა შვიდი წლის შემდეგ, მრავარი რედაქტირებისა და შესწორების ფონზე, ავტორმა ნაწარმოებს სახელი შეუცვალა და დაარქვა ''ვამპირი''. == ფონი == მე-19 საუკუნის [[ვროცლავი|ვროცლავში]]  სპირიტუალური საზოგადოება აყვავებულიყო, რამაც დიდი დაღი დაასვა თავად ავტორსაც. ვლადისლავი გატაცებული იყო სპირიტუალური სეანსებით და თავად მკითხავებთანაც საკმაოდ ახლო შეხება ჰქონდა. ერთხელ, ერთი ასეთი სეანსისას, რიგითმა მკითხავმა მას დიდი ქონება და [[ნობელის პრემია]] უწინასწარმეტყველა. ავტორის ბიოგრაფები ღრმად არიან დარწმუნებულნი, რომ [[ვროცლავი|ვროცლავში]] გატარებულმა პერიოდმა და მისმა ოკულტისტური თემებით დაინტერესებამ შთააგონა მას შეექმნა ეს საშინელებათა ჟანრის ნაწარმოები. ცნობილ ჰომეოპათ ექიმ იოზეფ დრჟევიცკიესთან ერთად, [[1894]] წლის ივლისში მომავალი ნობელის პრემიის ლაურეატი გაემგზავრა ლონდონში, თეოსოფიური საზოგადოების კონგრესზე. თეოსოფისტების შეხვედრისას რეიმონტი გაეცნო ოკულტისტ თეოსოფოსსა და მწერალს, [[ელენა ბლავატსკაია|ელენა პეტროვნა ბლავატსკაიას]] და მისი გავლენის ქვეშ მოექცა. მისმა თეოსოფიურმა იდეებმა მყისვე მიიპყრო რეიმონტის ყურადღება და მისი გავლენის ქვეშ მყოფმა, ბლავაცკაიას ნააზრევიც საკუთარ ნაწარმოებშიც ასახა. == მდებარეობა == რეიმონტმა მოქმედების არეალად აირჩია [[ლონდონი]] 一 შეიძლება ითქვას, იმდროინდელი მსოფლიოს დედაქალაქი და კულტურული ცენტრი, სადაც წარმატების, სიყვარულისა და ფულის მაძებარი ემიგრანტები ჩადიოდნენ. ავტორმა ქალაქი წარმოაჩინა, როგორც საიდუმლო დაწასაბეულებების მქონე ადგილი, სავსე ქუჩის მქადაგებლებითა და [[მასონთა ლოჟა|მასონური ლოჟებით]]. ეს არის ერთგვარი ლაბირინთი, საიდანაც, ავტორის თქმით, დახვეული დერეფნებიდან გამოსვლა რთულია. თავის მხრივ, ქალაქში გაბატონებული სპეციფიკური კლიმატი ამ ადგილს უსიამოვნოსა და შემზარავს ხდის. ნისლიანი ლონდონი ემსგავსება უფსკრულს, რომელშიც ადგილობრივიც კი მარტივად იკარგება. == სიუჟეტი == ნაწარმოების მთავარი გმირი 一 ზენონი 一 ლონდონში მცხოვრები პოლონელი ემიგრანტია, რომელიც ყოველდღიურად ეწევა ლიტერატურულ საქმიანობას. მალე, ის საკუთარი საცოლის, ბეცის ძმის 一 ჯონის 一 გავლენით უერთდება ადგილობრივ სპირიტუალისტურ დაჯგუფებას. აქ იგი შეხვდება მშვენიერ, იდუმალებით მოცულ დეიზის, რომელიც ყოველთვის თან შავ პანტერასთან ერთად დადის. სეანსის წევრები განიცდიან ჰალუცინაციებს, შფოთვებს, ხილვებს, ტრანსებს, გაორებას 一 შედეგად, ზღვარი რეალობასა და სიზმარს შორის ბუნდოვანი ხდება. ზენონი ავტომატურად ემორჩილება დეიზის ხიბლს, რომელიც, როგორც ვამპირი საშინელებათა რომანიდან, იწოვს მის შინაგან ენერგეტიკას და ხდება მისი უბედურებისა და არასწორი არჩევანის მიზეზი. თანდათანობით, მწერალი სატანიზმის გავლენის ქვეშ ექცევა, ესწრება შავ მესას. როგორც ერთ-ერთი ლიტერატურათმცოდნე წერს: „ის ხდება არა იმდენად სატანის მიმდევარი, რამდენადაც სატანის მქადაგებლისა“.<ref>Piasecka E., ''Dolina mroku. Groza i niesamowitość w prozie polskiej lat 1890-1918''., Opole 2006, s. 157.</ref> საქმე იქამდეც მიდიც, რომ ზენონი საკუთარ სიყვარულსაც უარყოფს იმისთვის, რომ დეიზისთან ყოველდღიურ სიახლოვეში იყოს. მას აღარც ის ადარდებს, რომ მამაა და წითური ქალბატონით დატყვევებული ზენონი სამშობლოში დაბრუნებაზეც კი უარს ამბობს, რომ მიხედოს საკუთარ ქალიშვილ ვანძიას და დედას 一 ადას. == იხილეთ ასევე == * [[ვლადისლავ რეიმონტი]] * [[ელენა ბლავატსკაია]] * [[ოკულტიზმი]] == რესურსები ინტერნეტში == * ''[https://polona.pl/item/wampir-powiesc,Mjc1NDk4NTA/ Wampir]'' w bibliotece [[Polona]] * Dolnośląska Biblioteka Publiczna (wbp.wroc.pl) - https://www.wbp.wroc.pl/wbp/index.php/pl/?option=com_content&view=article&id=3106 * [https://www.goodreads.com/book/show/6899052-wampir Goodreads - The Vampire by Wladyslaw Reymont] * [https://intelekti.ge/author_ge.php?id=164 intelekti.ge - მიმოხილვა] == სქოლიო == <references /> [[კატეგორია:პოლონური წიგნები]] [[კატეგორია:1911 წლის ლიტერატურული ნაწარმოებები]] [[კატეგორია:1911 წლის რომანები]] [[კატეგორია:1911 წლის წიგნები]] 923y5eyegt1vkab2q1997d20ez2t4d6 ოქმი 0 543876 4821716 4613866 2025-06-28T05:12:38Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821716 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა წიგნი|სახელწოდება=ოქმი|მშობ_სახელი=Le Procès-Verbal|მთარგმნელი=ვლადიმერ რაქვიაშვილი|სურათი=ოქმი.jpg|სურათის ზომა=|ტიტრი=ქართული გამოცემის გარეკანი|ჩარჩო=|წარწერა=|ავტორი=[[ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო]]|რედაქტორი=|ილუსტრატორი=|გარეკანის_მხატვარი=|ქვეყანა=[[საფრანგეთი]]|ენა=[[ფრანგული]]|სერია=|თემა=|ჟანრი=|გამომცემელი=|გამოც_თარიღი=[[1963]]|ქართულად_გამოც_თარიღი=[[2017]]|მედია=ბეჭდური|გვერდი=252|isbn=9789941466861|oclc=27088925|წინამორბედი=|მომდევნო=}}'''ოქმი''' ({{lang-fr|Le Procès-Verbal}}) 一 ფრანგი ნობელიანტი ავტორის, [[ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო|ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიოს]] სადებიუტო რომანი, რომელიც [[1963]] წელს გამოიცა. ნაწარმოების სიუჟეტი ახალგაზრდა პრობლემატური მამაკაცის, ადამ პოლოს ცხოვრებას მიუყვება, რომელიც მზარდ გაუცხოებას განიცდის გარშემომყოფთა და მათი ქცევების მიმართ.<ref name="review">{{cite web|url=http://www.bookslut.com/fiction/2009_01_014006.php|title=The Interrogation by J. M. G. Le Clézio, translated by Daphne Woodward|last=|first=|date=2009-01-01|publisher=John Madera fiction|access-date=2009-02-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090210180624/http://www.bookslut.com/fiction/2009_01_014006.php|archivedate=2009-02-10}}</ref> ნაწარმოებმა გამოცემის წელსვე დაიმსახურა რენოდოს პრემია მას შემდეგ, რაც [[გონკურის პრემია|გონკურის პრემიის]] აღებამდე ავტორს ცოტა დააკლდა.<ref>https://www.babelio.com/prix/1/Goncourt</ref> ავტორმა, რომელიც ნაწარმოების გამოცემის წელს სულ რაღაც ოცდასამი წლის იყო, ამ უნიკალური სადებიუტო რომანის წყალობით მყისიერ წარმატებას მიაღწია. მას შემდეგ, რაც ლე კლეზიოს ნაწარმოებისთვის [[გონკურის პრემია|გონკურის პრემიის]] დაუფლებამდე ცოტა დააკლდა, მან რენოდოს არანაკლებ პრესტიჟული პრემია დაიმსახურა.<ref>{{Cite web |url=https://francearchives.fr/fr/facomponent/483cd9ec35a52c87b393c325acf00cb3ef7c2dfc |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2023-01-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230102235944/https://francearchives.fr/fr/facomponent/483cd9ec35a52c87b393c325acf00cb3ef7c2dfc |archivedate=2023-01-02 }}</ref> მწერლის ორიგინალურმა სტილმა და არანაკლებ განსაკუთრებულმა სიუჟეტმა (ავტორის აზრით, „ხუმრობაზე ცოტა მეტი“<ref>https://www.complete-review.com/reviews/leclezio/interrog.htm</ref>) საყოველთაო მოწონება დაიმსახურა როგორც საფრანგეთში, ისე მის გარეთაც, რითაც ლე კლეზიომ შესანიშნავი ნიჭის მქონე ნოველისტის რეპუტაცია მოიხვეჭა. ზოგიერთი კრიტიკოსი ავტორის ამ დებიუტს ლიტერატურულ ასპარეზზე [[ალბერ კამიუ|ალბერ კამიუს]] გამოჩენას, თავისი პირველი ნაწარმოებით 一 [[უცხო (რომანი)|უცხო]], ადარებს.<ref>https://www.scribd.com/book/224404892/The-Interrogation-A-Novel</ref> წიგნი შესულია [[საუკუნის 100 წიგნი (Le Monde)|ლე მონდის საუკუნის 100 ნაწარმოების]] სიაში, 72-ე ადგილზე.<ref>https://thegreatestbooks.org/lists/108</ref> [[2022]] წელს წიგნი შეიტანეს დიდი საიუბილეო საკითხავი რომანების 70-ეულში, რომელიც შერჩეული იყო [[ელისაბედ II|ელისაბედ II-ის]] პლატინის იუბილეს აღსანიშნავად.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2Ynpj933DJ2YG5nsMS6fn8k/a-literary-celebration-of-queen-elizabeth-iis-record-breaking-reign|title=The Big Jubilee Read: A literary celebration of Queen Elizabeth II's record-breaking reign|website=BBC|date=17 April 2022|access-date=14 July 2022}}</ref> == სიუჟეტი == ოცდაათი წლის ახალგაზრდა მამაკაცი, სახელად ადამ პოლო, რომელიც საკუთარი მარგინალიზებული იდეებით გამოირჩევა, სამხრეთ საფრანგეთის ერთ მიტოვებულ სახლში, სანაპიროსთან ახლოს ცხოვრობს. გრძელი თმითა და წვერით იგი მათხოვარს ემსგავსება. მას ამნეზია აწუხებს და არ ახსოვს, იგი არმიიდან დაითხოვეს, თუ ფსიქიატრიულიდან გამოიქცა. ქალაქს იგი იშვიათად სტუმრობს, საკუთარ დროს იგი მზის ქვეშ ბანაობასა და  ბუნების დაკვირვებაში ატარებს. ამის პარალელურად, იგი წერს და პერიოდულად ფურცელზე საკუთარ ფილოსოფიურ და მეტაფიზიკურ აკვიატებებს გამოხატავს (რაც ნაწარმოების არსებით მასალას წარმოადგენს). იგი ხშირად იხედება საკუთარი ფანჯრიდან და, მსგავსად ჩაფიქრებული, მის წინ გადაშლილ პეიზაჟს გასცქერის. მალე ის ურთიერთობაში შედის ახალგაზრდა ქალთან, სახელად მიშელთან, რომელიც ისურვებდა, დახმარებოდა ადამს, თუმცა, უცნობი მიზეზის გამო, არ შეუძლია. ადამიანური კონტაქტის ნაკლებობა გავლენას ახდენს მასზე, როგორც ფიზიკურად, ისე მენტალურად. მალე მას ჰალუცინაციები დაეწყება და იგი სამყაროს განსხვავებული რაკურსით, სახელდობრ ძაღლისა თუ ვირთხის თვალსაწიერიდან, უყურებს. ერთხელაც, იგი გადის ქალაქში და პროსპექტზე სიტყვით გამოდის. მისი შემაშფოთებელი გამომეტყველების მქონე საუბარი გახდება მისი დაპატიმრების მიზეზი. მას მალე ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში გადაიყვანენ. აქ ის თავს, ყოვლადგასაკვირად, ცუდად არ გრძნობს 一 ყოველდღიური შეხება ფსიქოლოგიის სტუდენტებთან მას საშუალებას მისცემს, რაც შეიძლება ხშირად ისაუბროს მეტაფიზიკურ, ფსიქოლოგიურ თუ ფილოსოფიურ საკითხებზე, თუმცა მისი მცდელობა, ახსნას საკუთარი თავი, სასურველ შედეგს ვერ იღებს. როგორც ჩანს, ასეთია მისი ბედისწერა. სიუჟეტი მთავრდება ადამ პოლოს სევდიანი და უიმედო მონოლოგით, რომელიც უშედეგოდ ცდილობდა, დამკვიდრებულიყო საზოგადოებაში, თუმცა მისი ეს მცდელობა კრახით მთავრდება, იგი გიჟდება და საზოგადოებისგან უარყოფილი ხდება.   == იხილეთ აგრეთვე == * [[ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო]] * [[საუკუნის 100 წიგნი (Le Monde)]] == რესურსები ინტერნეტში == * [https://intelekti.ge/book_ge.php?id=569 მიმოხილვა intelekti.ge-ზე]{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }} == სქოლიო == <references /> [[კატეგორია:1963 წლის რომანები]] [[კატეგორია:XX საუკუნის ფრანგული ლიტერატურა]] 7p3nxy5z1mjoode4z5z61mydaos2hxg ნანა გაბელია 0 544360 4821684 4703713 2025-06-27T20:27:49Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821684 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი = ნანა გაბელია | სურათი= Nana Gabelia.jpg | სურათის ზომა = 300პქ | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1985|02|21}} | დაბადების ადგილი = [[გალი]], [[აფხაზეთის ასსრ]], [[საქართველოს სსრ]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა = {{დროშა|საქართველო}} | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | საარჩევნო ოლქი = | მამა = | დედა = | მეუღლე = | შვილები= 2 | განათლება = [[საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი]]<br />[[ამერიკული ჰუმანიტარული უნივერსიტეტი]] | პროფესია = იურისტი, პოლიტიკოსი | საქმიანობა = | რელიგია = | ჯილდოები = | პარტია = | ვებ-საიტი = | შენიშვნა = | რიგი = [[აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო|აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი]] | თანამდებობა დაიკავა = [[1 აგვისტო]], [[2023]] | თანამდებობა დატოვა = [[18 სექტემბერი]], [[2024]] | ვიცე-პრეზიდენტი = | მონარქი = | პრეზიდენტი = [[სალომე ზურაბიშვილი]] | კანცლერი = | პრემიერ-მინისტრი = [[ირაკლი ღარიბაშვილი]]<br/>[[ირაკლი კობახიძე]] | თავმჯდომარე= | წინამორბედი= [[ეკა ხოფერია]] | მემკვიდრე = [[დავით მორგოშია]] | რიგი2 = [[იუსტიციისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებში აფხაზეთის მინისტრის აპარატი|იუსტიციისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მინისტრი]] | თანამდებობა დაიკავა2 = 15 სექტემბერი 2021 | თანამდებობა დატოვა2 = | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | მონარქი2 = | პრეზიდენტი2 = [[სალომე ზურაბიშვილი]] | კანცლერი2 = | პრემიერ-მინისტრი2 = [[ირაკლი ღარიბაშვილი]] | თავმჯდომარე2= | წინამორბედი2= [[დავით ფაცაცია]] | მემკვიდრე2 = [[გიორგი გაბედავა (მინისტრი)|გიორგი გაბედავა]] | რიგი3 = [[აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ფინანსთა და დარგობრივი ეკონომიკის სამინისტრო|ფინანსთა და დარგობრივი ეკონომიკის მინისტრის მოადგილე]] | თანამდებობა დაიკავა3 = 16 აგვისტო 2021 | თანამდებობა დატოვა3 = 15 სექტემბერი 2021 | ვიცე-პრეზიდენტი3 = | მონარქი3 = | პრეზიდენტი3 = [[სალომე ზურაბიშვილი]] | კანცლერი3 = | პრემიერ-მინისტრი3 = [[ირაკლი ღარიბაშვილი]] | თავმჯდომარე3= | წინამორბედი3= | მემკვიდრე3 = }} '''ნანა გაბელია''' (დ. [[21 თებერვალი]], [[1985]], [[გალი]], [[აფხაზეთის ასსრ]], [[საქართველოს სსრ]]) — [[ქართველები|ქართველი]] იურისტი და პოლიტიკოსი. [[2021]] წლის [[15 სექტემბერი|15 სექტემბერს]] დაინიშნა [[იუსტიციისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებში აფხაზეთის მინისტრის აპარატი|იუსტიციისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებში აფხაზეთის მინისტრად]].<ref>{{cite news |title=იუსტიციისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მინისტრად ნანა გაბელია დაინიშნა |url=http://abkhazia.gov.ge/saministro/OFFICE-OF-THE-MINISTER-OF-JUSTICE-AND-CIVIL-INTEGRATION-ISSUES-OF-THE-AUTONOMOUS-REPUBLIC-OF-ABKHAZIA/news/9650/ge |access-date=15 სექტემბერი, 2021 |work=abkhazia.gov.ge |publisher=აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობა }}{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[2023]] წლის 1 აგვისტოდან [[2024]] წლის 18 სექტემბრამდე იყო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი.<ref>[http://kvira.ge/855035 ნანა გაბელია აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრად დაინიშნა]</ref> == ბიოგრაფია == [[2002]] წელს სწავლობდა [[საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი|საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტში]]. 2002 წელსვე ჩაირიცხა [[ამერიკული ჰუმანიტარული უნივერსიტეტი|ამერიკულ ჰუმანიტარულ უნივერსიტეტში]] სამართალმცოდნეობის მიმართულებით. [[2005]] წელს იყო არასამთავრობო ორგანიზაცია „რესურს ცენტრის“ წამყვანი სპეციალისტი. [[2006]]-[[2007]] წლებში მუშაობდა [[საქართველოს ენერგეტიკის მარეგულირებელი ეროვნული კომისია|საქართველოს ენერგეტიკის მარეგულირებელ ეროვნულ კომისიაში]] კომისიასთან დამოუკიდებლად არსებული მომხმარებელთა ინტერესების საზოგადოებრივი დამცველის მოადგილედ, ხოლო [[2007]]-[[2008]] წლებში მომხმარებელთა ინტერესების საზოგადოებრივ დამცველად. [[2008]]-[[2013]] წლებში მუშაობდა საქართველოს პარლამენტის განათლების, კულტურისა და მეცნიერების კომიტეტში იურისტად. [[2013]]-[[2019]] წლებში იყო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის აპარატის იურიდიულ საკითხთა და ადამიანური რესურსების მართვის დეპარტამენტის იურისტი. [[2014]]-[[2019]] იყო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ფინანსთა და დარგობრივი ეკონომიკის სამინისტროს იურიდიულ საკითხთა და ადამიანური რესურსების მართვის სამმართველოს უფროსი, ხოლო [[2019]]-[[2020]] წლებში იურიდიული დეპარტამენტის უფროსი. [[2020]]-[[2021]] წლებში ეკავა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა - დევნილთა მინისტრის მთავარი მრჩევლის თანამდებობა. [[2021]] წელს იყო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ფინანსთა და დარგობრივი ეკონომიკის მინისტრის მოადგილე. [[2021]] წლის 15 სექტემბრიდან [[2023]] წლის [[31 ივლისი|31 ივლისამდე]] იყო [[იუსტიციისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებში აფხაზეთის მინისტრი]]. ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://abkhazia.gov.ge/saministro/OFFICE-OF-THE-MINISTER-OF-JUSTICE-AND-CIVIL-INTEGRATION-ISSUES-OF-THE-AUTONOMOUS-REPUBLIC-OF-ABKHAZIA/structure/Nana-Gabelia/ge ნანა გაბელიას ბიოგრაფია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230115093453/http://abkhazia.gov.ge/saministro/OFFICE-OF-THE-MINISTER-OF-JUSTICE-AND-CIVIL-INTEGRATION-ISSUES-OF-THE-AUTONOMOUS-REPUBLIC-OF-ABKHAZIA/structure/Nana-Gabelia/ge |date=2023-01-15 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{დაიწყე ყუთი}} {{მემკვიდრეობის ყუთი| წინამორბედი= [[დავით ფაცაცია]] | ტიტული=[[იუსტიციისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებში აფხაზეთის მინისტრის აპარატი|იუსტიციისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მინისტრი]] | წლები=2021-31 აგვისტო, 2023 | შემდეგი = [[გიორგი გაბედავა (მინისტრი)|გიორგი გაბედავა]] }} {{მემკვიდრეობის ყუთი| წინამორბედი= [[ეკა ხოფერია]] | ტიტული=[[აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო|აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი]] | წლები=1 აგვისტო, 2023-18 სექტემბერი, 2024 | შემდეგი = [[დავით მორგოშია]] }} {{დაასრულე ყუთი}} {{DEFAULTSORT:გაბელია, ნანა}} [[კატეგორია:ქართველი იურისტები]] [[კატეგორია:ქართველი პოლიტიკოსები]] [[კატეგორია:აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წევრები]] [[კატეგორია:დაბადებული 21 თებერვალი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1985]] kdv3dx0eqnmjd7lb7yi4shgeg0mxp27 ამირან ქანთარია 0 553886 4821581 4607992 2025-06-27T14:36:38Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821581 wikitext text/x-wiki '''ამირან ქანთარია''' (დ. [[12 სექტემბერი]], [[1953]], [[ლანჩხუთი]]) — [[ქართველი]] [[ექიმი]], [[თერაპევტი]], მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი, ლანჩხუთის რაიონის მთავარი თერაპევტი. ==ბიოგრაფია== [[1978]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის]] სამკურნალო ფაკულტეტი. [[1981]]-[[1983]] წლებში იყო [[მოსკოვი|მოსკოვის]] სეჩენოვის სახელობის პირველი სამედიცინო ინსტიტუტის ჰოსპიტალური თერაპიის კათედრის კლინიკური ორდინატორი. [[1985]]-[[1990]] წლებში მოსკოვის ბაკულევის სახელობის გულ-სისხლძარღვთა [[ქირურგია|ქირურგიის]] ინსტიტუტის ასპირანტი. ავტორია 7 სამეცნიერო ნაშრომისა დისერტაციის თემაზე. 1990 წელს ლანჩხუთში აღმოაჩინა და შეისწავლა სამკურნალო მინერალური წყალი. [[საკანდიდატო დისერტაცია|საკანდიდატო დისერტაციის]] თემა — „ებშტეინის ანომალიით დაავადებულთა ტაქიკარდიის რადიკალური მოცილების დიაგნოსტიკა და შედეგები“, დაიცვა 1990 წელს. ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში: თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 281 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006218}} {{DEFAULTSORT:ქანთარია, ამირან}} [[კატეგორია:დაბადებული 12 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1953]] [[კატეგორია:ქართველი თერაპევტები]] [[კატეგორია:მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატები]] qgdks29iozjd2vkz00wuv86do7cd5xl მუნა ალ-ჰუსეინი 0 557698 4821550 4612719 2025-06-27T12:53:39Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821550 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მმართველი|أميرة|სურათი=Princess Muna with sons 1964.jpg|ორიგინალური სახელი={{lang-ar|منى الحسين}}|რიგი=იორდანიის დედოფალი|მმართველობის დასაწყისი=[[25 მაისი]] [[1961]]|მმართველობის დასასრული=[[21 დეკემბერი]] [[1972]]|წინამორბედი=დინა ბინთ აბდულ ჰამიდი|მემკვიდრე=[[ალია ალ-ჰუსეინი]]|დაბადების თარიღი=[[25 აპრილი]] [[1941]]|დაბადების ადგილი=ჩელმოდისტონი, საფოლკი, [[დიდი ბრიტანეთი]]|მამა=უოლტერ პერსი გარდინერი|დედა=დორის ელიზაბეტ სატონი|ქორწინება=მეუღლე [[ჰუსეინი (იორდანია)]]|წარწერა=მუნა ალ ჰუსეინი ვაჟებთან ერთად [[1964]]|შვილები=4|დინასტია=გარდინერები - ქორწინებაში [[ჰაშიმიდები]]|მონარქი=[[ჰუსეინი (იორდანია)]]}} პრინცესა '''მუნა ალ-ჰუსეინი ''([[არაბული ენა|არაბ]].''''' ''منى الحسين''')''''' ან '''ანტუანეტა ავრილ გარდინერი''' ([[ინგლისური ენა|ინგლ]]. ''Antoinette Avril Gardiner'' ,დ. [[1941]] წლის [[25 აპრილი]], სოფ. ჩელმონდისტონი, სუფოლკი, [[დიდი ბრიტანეთი]]) — [[იორდანია|იორდანიის]] გარდაცვლილი მეფის [[ჰუსეინი (იორდანია)|, ჰუსეინ ბინ ტალალის]] მეორე ცოლი და [[იორდანია|იორდანიის]] ამჟამინდელი მეფის [[აბდულა II|, აბდულა II ბინ ალ-ჰუსეინის]] დედა. ქორწინების შემდეგ ატარებს მისი სამეფო უდიდებულესობის, იორდანიის პრინცესას ტიტულს.<ref>[http://www.kinghussein.gov.jo/rfamily_immediate.html The Hashemite Royal Family] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190406191800/http://www.kinghussein.gov.jo/rfamily_immediate.html |date=2019-04-06 }} The Office of King Hussein. Retrieved 24 May 2021</ref> == ბიოგრაფია == მუნა ალ ჰუსეინი დაიბადა ჩელმონდისტონში, სუფოლკში, [[ინგლისი|ინგლისში]], დორის ელიზაბეტისა და ვიცე-პოლკოვნიკ უოლტერ პერსი გარდნერის ოჯახში. განათლება მიიღო ბურნეს საშუალო სკოლაში [[კუალა-ლუმპური|კუალა ლუმპურში]], [[მალაიზია|(მალაიზია)]], რომელსაც ხელმძღვანელობდა [[დიდი ბრიტანეთის სამეფო|ბრიტანეთის]] საოჯახო განათლების სამსახური საზღვარგარეთ დისლოცირებული ბრიტანელი სამხედრო პერსონალის შვილებისთვის. ანტუანეტა მისდევდა სპორტს, იყო A კლასის [[ბალახის ჰოკეი|ჰოკეის]] მოთამაშე. სკოლა დაიხურა, როდესაც [[დიდი ბრიტანეთი]]ს ძალებმა ბრიტანეთის მალაია დატოვეს. ანტუანეტას მამა, ეგერ არტურ გარდინერის და დიასახლისის ვაჟი ბრიტანეთის არმიის ოფიცერი იყო, რომელმაც სამსახური ლეიტენანტ- პოლკოვნიკის წოდებით დაასრულა. ჩვიდმეტი წლის ასაკში ჩაირიცხა სამეფო საინჟინრო არმიაში. [[1930-იანები|1930-]]<nowiki/>იან წლებში მსახურობდა პალესტინის სამანდატო ტერიტორიაზე. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს მონაწილეობა მიიღო საომარ მოქმედებებში [[ჩრდილოეთ აფრიკა]]ში, [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] და [[იტალია]]ში. იმყოფებოდა [[გაერთიანებული სამეფო|ბრიტანეთის]] სასწავლო მისიაში [[იორდანია|იორდანიაში]]. სასწავლო პერიოდის დასრულების შემდეგ, [[გაერთიანებული სამეფო|ბრიტანეთის]] საელჩოს მოთხოვნით დარჩა იქ, რათა გადაეჭრა გვალვის შედეგად გამოწვეული წყლის დეფიციტის პრობლემა, რომელსაც [[იორდანია]] იმ დროს განიცდიდა. <ref>{{Cite news|date=4 January 2011|title=Lieutenant-Colonel Tony Gardiner|work=[[ديلي تلغراف|The Telegraph]]|url=https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/military-obituaries/army-obituaries/8239834/Lieutenant-Colonel-Tony-Gardiner.html|access-date=13 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20230416023719/https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/military-obituaries/army-obituaries/8239834/Lieutenant-Colonel-Tony-Gardiner.html|archive-date=2023-04-16}}</ref> <ref name="ric5feb">{{Cite news|last=Ewing|first=Richard|date=5 February 1999|title=Prince's secretary mum who married a king|work=Coventy Evening Telegraph|url=http://www.thefreelibrary.com/JORDAN+HEIR'S+STRATFORD+LINKS%3b+Prince's+secretary+mum+who+married+a...-a060460850|access-date=29 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20230421124855/https://www.thefreelibrary.com/JORDAN+HEIR%27S+STRATFORD+LINKS%3b+Prince%27s+secretary+mum+who+married+a...-a060460850|archive-date=2023-04-21}}</ref> ანტუანეტას მამა გარდაიცვალა [[ამანი|ამანში]] [[2010]] წლის [[1 დეკემბერი|1 დეკემბერს]] გადმოცემის მიხედვით, ანტუანეტა გარდინერმა [[იორდანია|იორდანიის]] მეფე [[ჰუსეინი (იორდანია)|ჰუსეინი]] გაიცნო ფილმის „<nowiki/>[[ლოურენს არაბი (ფილმი)|ლოურენს არაბის]]<nowiki/>“ გადაღებებზე, სადაც მდივან-რეფერენტის ფუნქციას ასრულებდა. მეფემ იორდანიის არმიის წევრებს უფლება მისცა მონაწილეობა მიეღოთ მასობრივ გადაღებებში. ზოგჯერ თავად მოდიოდა გადასაღებ მოედანზე ფილმის წარმოების პროცესის საყურებლად. სხვა ვერსიით, გარდინერი და მეფე შეხვდნენ, როდესაც მისი მამა [[იორდანია]]ში სამხედრო მრჩევლად ჩავიდა.<ref>[https://rhc.jo/en/media/news/statement-royal-hashemite-court-12 Statement from the Royal Hashemite Court] ''The Royal Hashemite Court''. 1 June 2023. Retrieved 1 June 2023 </ref> == ქორწინება, ტიტულები, შთამომავლობა == [[1961]] წლის [[25 მაისი|25 მაისს]], [[ამანი|ამანში]] გაიმართა საქორწინო ცერემონია ანტუანეტა ავრილ გარდინერსა და [[იორდანია|იორდანიის]] მეფე [[ჰუსეინი (იორდანია)|ჰუსეინ იბნ ტალალს]] ([[1935]]–[[1999]]), შორის. . იორდანიის კონსტიტუციის თანახმად, მომავალი ტახტის მემკვიდრის ორივე მშობელი მუსლიმი უნდა ყოფილიყო. გარდინერმა მიიღო [[ისლამი]] და ახალი სახელი — მუნა ალ-ჰუსეინი. ანტუანეტ ავრილ გარდინერის ტიტული და სახელი ქორწინების შემდეგ გახდა დედოფალი მუნა. წყვილს შეეძინა ოთხი შვილი: * პრინცი [[აბდულა II|აბდალა იბნ ჰუსეინი]] ( <small>დაიბადა [[1962]] წელს</small> ).იორდანიის მეფე აბდულა II 1999 წლის 7 თებერვლიდან, 06/10/[[1993]] დაქორწინდა [[რანია ალ-აბდულა|რანია ფეისალ ალ-იასინზე]] (დაიბადა 08/31/[[1977]]) * პრინცი ფეისალი ( <small>დაიბადა [[1963]] წელს</small> ). * [[აიშა ბინტ ჰუსეინი|პრინცესა აიშა]] ( <small>დაიბადა [[1968]] წელს</small> ). * პრინცესა ზეინი ( <small>დაიბადა [[1968]] წელს</small> ). პრინცესა მუნა მეუღლეს დაშორდა [[1971]] წლის [[21 დეკემბერი|21 დეკემბერს]], მაგრამ ჰუსეინმა მას უფლება მიეცა შეენარჩუნებინა სამეფო ტიტული.<ref>[https://www.nytimes.com/1972/12/26/archives/husseins-exwife-is-given-her-4-children-and-palace.html "Hussein's Ex‐Wife Is Given Her 4 Children and Palace"]. ''The New York Times''. 26 December 1972. Retrieved 23 February 2021.</ref> == სოციალური საქმიანობა == პრინცესა მუნა დაკავებულია სოციალური აქტივობებით. მისი საქმიანობა გაიზარდა მას შემდეგ, რაც მისი ვაჟი [[აბდულა II|აბდულა]] გამეფდა. მუნა არის [[გაერო]]ს ჯანდაცვის დასაქმებისა და ეკონომიკური ზრდის უმაღლესი დონის კომისიის წევრი, სამეფო საექთნო კოლეჯის ვიცე პრეზიდენტი, [[გაერთიანებული სამეფო|დიდი ბრიტანეთი]]<nowiki/>ს და [[ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია|ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის]] საექთნო განვითარების ცენტრის საპატიო თავმჯდომარე [[იორდანია|იორდანიაში]]. პრინცესა მუნა განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობს საექთნო საქმის და მეანობის განვითარებას ჯანმრთელობის დაცვის ხარისხის გასაუმჯობესებლად.<ref>Ewing, Richard (5 February 1999). [https://www.thefreelibrary.com/ "Prince's secretary mum who married a king]". ''Coventy Evening Telegraph''. Retrieved 29 June 2013</ref> == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} [[კატეგორია:დაბადებული 25 აპრილი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1941]] [[კატეგორია:იორდანიის პრინცესები]] [[კატეგორია:ჰაშიმიდები]] j22qpoyah7a6psz8r2fma2ivel9wtci მუარი (ქალაქი) 0 557779 4821535 4577174 2025-06-27T12:37:24Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821535 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება}} '''მუარი''' ან '''ბანდარ-მაჰარანი''' ([[ჯავი]]: ''موار'') ― ისტორიული ქალაქი და მუარის რაიონის დედაქალაქი [[მალაიზია|მალაიზიის]] [[მალაიზიის შტატები და ფედერალური ტერიტორიები|შტატ]] [[ჯოჰორი (შტატი)|ჯოჰორში]]. ქვეყნის ერთ-ერთი მთავარი ტურისტული დანიშნულების ადგილი.<ref>{{Cite web|url=https://asean.org/wp-content/uploads/2012/05/19037_ATF2018_Directory_610118.pdf|title=ASEAN TOURISM FORUM 2018|access-date=1 January 2019|website=asean.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20190101023908/https://asean.org/wp-content/uploads/2012/05/19037_ATF2018_Directory_610118.pdf|archive-date=1 January 2019|url-status=live|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190101023908/https://asean.org/wp-content/uploads/2012/05/19037_ATF2018_Directory_610118.pdf|archivedate=1 იანვარი 2019}}</ref> მუარი ცნობილია კერძებით, ყავითა და ისტორიული ომისწინა ნაგებობებით. შტატის მეოთხე უდიდესი ურბანული ტერიტორია (ჯოჰორ-ბარუს, ბატუ-პაჰატისა და [[კლუანგი]]ს შემდეგ) ჯოჰორის სამეფო დედაქალაქად სულთანმა იბრაჰიმ ისმაილმა გამოაცხადა. მუარი ამავე სახელწოდების მქონე უფრო დიდი რეგიონის დედაქალაქია, რომელიც მუარის რაიონად და ტანგკაკის რაიონად იყოფა.<ref>[http://www.thestar.com.my/news/story.asp?file=/2006/11/20/nation/16075342&sec=nation Muar to say goodbye to Tangkak] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120901175413/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2006%2F11%2F20%2Fnation%2F16075342&sec=nation|date=1 September 2012}}, 20 November 2006, [[The Star (Malaysia)]]</ref> ტანგკაკის რაიონის განვითარებისა და გაფართოების შემდეგ, ამჟამად მუარის რაიონი მდინარე მუარის სამხრეთ ნაწილს მოიცავს, ხოლო ჩრდილოეთი ნაწილი ტანგკაკის რაიონის შემადგენლობაშია. ორივე ადმინისტრაციული რაიონი დღემდე კოლექტიურად მუარის რეგიონად ან ტერიტორიად იწოდება. მუარი სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ერთ-ერთი ყველაზე სუფთა ქალაქია. [[2017]] წელს ქალაქს აზიის სუფთა ტურისტული ქალაქის სტანდარტული ჯილდო გადაეცა.<ref>{{cite web |url=https://mix.my/article/trending-on-mix/muar-gets-clean-tourist-city-award |title=Muar Gets Honoured With Asean Clean Tourist City Award |publisher=MIX |access-date=29 May 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180612142028/https://mix.my/article/trending-on-mix/muar-gets-clean-tourist-city-award |archivedate=12 ივნისი 2018 }}</ref> ==ეტიმოლოგია== მუარი ასევე ცნობილია როგორც ''ბანდარ-მაჰარანი''. გადმოცემის მიხედვით, ქალაქი წარსულში სხვა სახელებით იყო ცნობილი და დღევანდელი სახელი მდინარე მუარის [[ესტუარი|ესტუარში]] მდებარეობის გამო მიენიჭა. ქალაქის სხვა სახელწოდებებს შორისაა: '''ტელუკ-დალამი''' ― ნიშნავს „ღრმა ყურეს“. ქალაქი მდინარე მუარის შესართავთან მდებარეობს, რომელიც ფართო და ღრმაა; '''მუარა''' ― წარმოადგენს ქალაქის მალაიურ სახელწოდებას, რაც „ფართო ღია ესტუარს“ ნიშნავს; '''მუაკი''' ― ნიშნავს „მოწყენილს“ ან „დაღლილს“, რაც იმაზე მიანიშნებს, რომ დიდ და დახლართულ მდინარეზე ცურვისას ნავებზე ნიჩბების მოსმა დამღლელი იყო; '''ბუკიტ-მორი''' ― სახელწოდების წარმოშობა შეიძლება დაკავშირებული იყოს მორის მთასთან (ბუკიტ მორი), რომელიც მუარიდან არც თუ ისე შორს, პარიტ-იავაში მდებარეობს; თანამედროვე მუარს თავდაპირველად '''ბანდარ-მაჰარანი''' ეწოდებოდა, რომელიც მაჰარაჯა აბუ ბაქარმა უწოდა. ქალაქის ინაუგურაცია [[1887]] წლის 13 აგვისტოს შედგა. ==გეოგრაფია== [[File:Map of Muar District, Johor.svg|thumb|left|ბანდარ-მაჰარანი მუარის რაიონში]] წარსულში მუარის რაიონის ფართობი 2 346.12 კმ² იყო. [[2000]] წლის აღწერის მიხედვით, ქალაქის მოსახლეობა 328 695 ადამიანს შეადგენდა. მუარი ამავე სახელწოდების მქონე მდინარის შესართავთან მდებარეობს. ქალაქს ვაკე რელიეფი აქვს, რის გამოც წარსულში ველოსიპედები და ტრიციკლები ტრანსპორტის მთავარი სახე იყო. ქალაქის საბჭო ველოსიპედების ქონისა და მართვის გამო მათი მართვის მოწმობას ითხოვს. ===კლიმატი=== ნახევარკუნძულის მალაიზიის დანარჩენი ნაწილის მსგავსად, მუარი [[ეკვატორული კლიმატური სარტყელი|ეკვატორულ კლიმატურ სარტყელშია]] მოქეცული, რომელიც თბილი და მზიანი კლიმატით ხასიათდება. ქალაქი უხვი ნალექიანობით გამოირჩევა, განსაკუთრებით, სამხრეთ-დასავლეთ მუსონის დროს, რომელიც აპრილიდან სექტემბრამდე გრძელდება. კლიმატის ჩამოყალიბებაზე დიდ გავლენას ახდენს მიმდებარე ზღვა და ქარების სისტემა. 2006-2007 წლებში უჩვეულოდ ხშირმა წვიმებმა ჯოჰორსა და მალაკის შტატებში ნახევარკუნძულის მალაიზიის სამხრეთ ნაწილის მასშტაბით ყველაზე დიდი წყალდიდობა გამოიწვია. წყალდიდობა ერთ თვეს გაგრძელდა და მუარის ბევრი ტერიტორია, როგორებიცაა: პაგოჰი, ლენგა, კუნდანგ-ულუ, ბუკიტ-გამბირი და სავაჰ-რინგი, ძალიან დაიტბორა. ზოგან წყლის სიმაღლემ 3 მეტრს მიაღწია. წყალდიდობის ცენტრიდან 22 933 ადამიანის ევაკუაცია გახდა საჭირო.<ref>[http://www.thestar.com.my/ The Star], 25 December 2006.</ref> ==დემოგრაფია== [[File:Muar Municipal Council.JPG|thumb|მუარის მუნიციპალური საბჭო]] [[2010]] წლის აღწერის მიხედვით, ქალაქის მოსახლეობა 239 027 ადამიანს შეადგენს.<ref>Department of Statistics, Malaysia: Population Distribution and Basic Demographic Characteristics, 2010, pg 232, Table 18.1: Total population by ethnic group, mukim and state, Malaysia, 2010 (cont'd)</ref> მოსახლეობის უმრავლესობას (55.9%) ბუმიპუტერები შეადგენდნენ (55.3% ― მალაიები), 35.7% ჩინური წარმომავლობის იყო, 2.4% ― ინდური, ხოლო 0.2% სხვა ეთნიკური ჯგუფის წარმომადგენელი იყო.<ref>Department of Statistics, Malaysia: Population Distribution and Basic Demographic Characteristics, 2010, pg 11, Table 1 : Key summary statistics for Local Authority areas, Malaysia, 2010 (cont'd)</ref> [[2010]] წლის აღწერის მიხედვით, მოსახლეობის 26.6% 15 წლამდე ასაკის კატეგორიას მიეკუთვნებოდა, 65.2% ― 15-64 ასაკობრივ ჯგუფს, ხოლო 8.2% ― 65 წელს გადაცილებულ კატეგორიას. ==ეკონომიკა== მუარი საერთაშორისოდ ცნობილია როგორც მალაიზიის ავეჯის მრეწველობის კერა. სამრეწველო ცენტრები მდებარეობს: ტანჯუნგ-აგასში, ბუკიტ-ბაკრიში, ჯორაკში, პარიტ-ბაკარში, პაგოჰსა და ტანგკაკში. ქალაქში მდებარეობს მრავალეროვნული კომპანიების: ''STMicroelectronics'', ''Micron Technology'' და ''Pioneer Corporation-ის'' ქარხნები. ==დაძმობილებული ქალაქები== *{{დროშანიშანი|მალაიზია}} [[კლანგი (ქალაქი)|კლანგი]], [[სელანგორი]], [[მალაიზია]] *{{დროშანიშანი|მალაიზია}} [[ტელუკ-ინტანი]], [[პერაკი]], [[მალაიზია]] *{{დროშანიშანი|მალაიზია}} [[კულიმის რაიონი]], [[კედაჰი]], [[მალაიზია]] ==რესურსები ინტერნეტში== {{Wikivoyage|Muar}} *[http://www.mpmuar.gov.my Municipal Council of Muar/Majlis Perbandaran Muar(MPM)] *[http://www.muar.net/ Muar Food and Tourism Portal with Muar city maps] *[https://web.archive.org/web/20020605070300/http://www.geocities.com/jazlany/history.htm History of Muar] *[https://web.archive.org/web/20100611160836/http://www.chiyangmuar.org.my/ Chua Clan Chiyang Association Muar] *[https://web.archive.org/web/20221028130325/https://www.facebook.com/groups/muartalent Muar Talent] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:მალაიზიის სამეფო ქალაქები]] [[კატეგორია:ჯოჰორის ქალაქები]] [[კატეგორია:მუარის რაიონი]] 6c7isty15bxlnv08t9vaq16xjbctpjy თამარ ქავთარაძე 0 558058 4821579 4578492 2025-06-27T14:36:05Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821579 wikitext text/x-wiki '''თამარ ქავთარაძე''' (დ. [[5 სექტემბერი]], [[1927]], [[ფასანაური]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]]. პედიატრი, მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი. ი. ფაღავას სახელობის პედიატრიის სამეცნიერო–კვლევითი ინსტიტუტის კარდიორევმატოლოგიური განყოფილების უფროსი მეცნიერ–თანამშრომელი. ==ბიოგრაფია== [[1952]] წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის პედიატრიული ფაკულტეტი. [[1952]]–[[1956]] წლებში მუშაობდა დუშეთში სკოლის ექიმად, პედიატრად, პედიარტიული განყოფილების გამგედ, [[1956]]–[[1958]] წლებში იყო თბილისის რესპუბლიკური დედათა და ბავშვთა სამეცნიერო–კვლევითი ინსტიტუტის კლინიკური ორდინატორი პედიატრიაში, [[1961]]–[[1966]] წლებში საქართველოს ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროს პედიატრიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის პათომორფოლოგიური ლაბორატორიის უმცროსი მეცნიერ–თანამშრომელი, [[1966]]–[[1969]] წლებში კლინიკო–ჰემატოლოგიური ლაბორატორიის, [[1969]] წელს ნეიროენდოკრინოლოგიური განყოფილების, [[1969]]–[[1981]] წლებში მოზრდილ ბავშვთა განყოფილების უმცროსი, [[1981]]–[[1988]] წლებში უფროსი მეცნიერ–თანამშრომელი, [[1988]] წლიდან კარდიორევმატოლოგიური განყოფილების უფროსი მეცნიერ–თანამშრომელი. ავტორია 78 სამეცნიერო ნაშრომისა, რომლებიც ეხება ნივთიერებათა ცვლის დარღვევებს, სასუნთქი და გულ–სისხლძარღვთა დაავადებებს ბავშვებში. მისი ხელმძღვანელობით მომზადებულია ინტერნები, კლინიკური ორდინატორები. აგრეთვე მისი ხელმძღვანელობით სამუშაო ადგილზე კვალიფიკაცია აიმაღლეს პრაქტიკოსმა ექიმებმა. [[1970]] წელს დაიცვა, საკანდიდატო დისერტაციის თემა – „ნუკლეინის მჟავების შემცველობა ზოგიერთ ორგანოში ექსპერიმენტული რაქიტის დროს“. ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში, თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 281 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006216}} {{DEFAULTSORT: ქავთარაძე, თამარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 5 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1927]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის კურსდამთავრებულები]] p64qeewtz279z5rftr09edc52shfppl 4821580 4821579 2025-06-27T14:36:20Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი პედიატრები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821580 wikitext text/x-wiki '''თამარ ქავთარაძე''' (დ. [[5 სექტემბერი]], [[1927]], [[ფასანაური]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]]. პედიატრი, მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი. ი. ფაღავას სახელობის პედიატრიის სამეცნიერო–კვლევითი ინსტიტუტის კარდიორევმატოლოგიური განყოფილების უფროსი მეცნიერ–თანამშრომელი. ==ბიოგრაფია== [[1952]] წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის პედიატრიული ფაკულტეტი. [[1952]]–[[1956]] წლებში მუშაობდა დუშეთში სკოლის ექიმად, პედიატრად, პედიარტიული განყოფილების გამგედ, [[1956]]–[[1958]] წლებში იყო თბილისის რესპუბლიკური დედათა და ბავშვთა სამეცნიერო–კვლევითი ინსტიტუტის კლინიკური ორდინატორი პედიატრიაში, [[1961]]–[[1966]] წლებში საქართველოს ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროს პედიატრიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის პათომორფოლოგიური ლაბორატორიის უმცროსი მეცნიერ–თანამშრომელი, [[1966]]–[[1969]] წლებში კლინიკო–ჰემატოლოგიური ლაბორატორიის, [[1969]] წელს ნეიროენდოკრინოლოგიური განყოფილების, [[1969]]–[[1981]] წლებში მოზრდილ ბავშვთა განყოფილების უმცროსი, [[1981]]–[[1988]] წლებში უფროსი მეცნიერ–თანამშრომელი, [[1988]] წლიდან კარდიორევმატოლოგიური განყოფილების უფროსი მეცნიერ–თანამშრომელი. ავტორია 78 სამეცნიერო ნაშრომისა, რომლებიც ეხება ნივთიერებათა ცვლის დარღვევებს, სასუნთქი და გულ–სისხლძარღვთა დაავადებებს ბავშვებში. მისი ხელმძღვანელობით მომზადებულია ინტერნები, კლინიკური ორდინატორები. აგრეთვე მისი ხელმძღვანელობით სამუშაო ადგილზე კვალიფიკაცია აიმაღლეს პრაქტიკოსმა ექიმებმა. [[1970]] წელს დაიცვა, საკანდიდატო დისერტაციის თემა – „ნუკლეინის მჟავების შემცველობა ზოგიერთ ორგანოში ექსპერიმენტული რაქიტის დროს“. ==ლიტერატურა== * ვინ ვინაა თანამედროვე ქართულ სამედიცინო მეცნიერებაში, თანამედროვე ქართველ მედიკოსთა ბიოგრაფიული ენციკლოპედია, თბ., 2000, გვ. 281 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00006216}} {{DEFAULTSORT: ქავთარაძე, თამარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 5 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1927]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:ქართველი პედიატრები]] mdnoh82n89n8vccwbz2cmv2jb92bpi2 ნიკოლოზ ძიძიშვილი 0 558345 4821604 4610039 2025-06-27T14:52:33Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821604 wikitext text/x-wiki '''ნიკოლოზ ძიძიშვილი''' (დ. [[31 მარტი]], [[1907]], [[ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი|ოზურგეთი]] — გ. [[აგვისტო]], [[1987]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], [[მეცნიერი]], [[ფიზიოლოგია|ფიზიოლოგი]]. ნიკოლოზ ძიძიშვილის ძირითადი შრომები ეხება რეცეპტორთა [[ფიზიოლოგია|ფიზიოლოგიას]]. იკვლევდა [[ნერვული სისტემა|ნერვული სისტემის]] მოქმედების ონტოგენეზის, ემოციათა ფიზიოლოგიის და სხვა საკითხებს. არის ლირიკული ლექსების ავტორი. ბიოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი([[1947]]), [[პროფესორი]]([[1948]]). საქართველოში ელექტროენცეფალოგრაფიული გამოკვლევების წამომწყები, რეცეპტორთა ფიზიოლოგიის პირველი სახელმძღვანელოს ავტორი. ==ჯილდოები== * 1961 — საქართველოს მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე * 1947 — ივანე თარხნიშვილის სახელობის პრემია * შრომის წითელი დროშის ორდენი ==ბიბლიოგრაფია== * რეცეპტორთა ფიზიოლოგია: სახელმძღვ. თბილ. უნ-ტის ფაკ-ტის სტუდენტებისათვის, თბილისი, ცოდნა, 1964, გვ. 226 * ივანე ბერიტაშვილი: ცხოვრება და მოღვაწეობა, თბილისი, ნაკადული, 1962, გვ. 89 ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|278}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00010493}} {{DEFAULTSORT:ძიძიშვილი, ნიკოლოზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 31 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1907]] [[კატეგორია:დაბადებული 1987]] oxom7o5k3pjoz75c6i16woqzjd3823e 4821605 4821604 2025-06-27T14:54:39Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ფიზიოლოგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821605 wikitext text/x-wiki '''ნიკოლოზ ძიძიშვილი''' (დ. [[31 მარტი]], [[1907]], [[ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი|ოზურგეთი]] — გ. [[აგვისტო]], [[1987]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ექიმი]], [[მეცნიერი]], [[ფიზიოლოგია|ფიზიოლოგი]]. ნიკოლოზ ძიძიშვილის ძირითადი შრომები ეხება რეცეპტორთა [[ფიზიოლოგია|ფიზიოლოგიას]]. იკვლევდა [[ნერვული სისტემა|ნერვული სისტემის]] მოქმედების ონტოგენეზის, ემოციათა ფიზიოლოგიის და სხვა საკითხებს. არის ლირიკული ლექსების ავტორი. ბიოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი([[1947]]), [[პროფესორი]]([[1948]]). საქართველოში ელექტროენცეფალოგრაფიული გამოკვლევების წამომწყები, რეცეპტორთა ფიზიოლოგიის პირველი სახელმძღვანელოს ავტორი. ==ჯილდოები== * 1961 — საქართველოს მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე * 1947 — ივანე თარხნიშვილის სახელობის პრემია * შრომის წითელი დროშის ორდენი ==ბიბლიოგრაფია== * რეცეპტორთა ფიზიოლოგია: სახელმძღვ. თბილ. უნ-ტის ფაკ-ტის სტუდენტებისათვის, თბილისი, ცოდნა, 1964, გვ. 226 * ივანე ბერიტაშვილი: ცხოვრება და მოღვაწეობა, თბილისი, ნაკადული, 1962, გვ. 89 ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|278}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00010493}} {{DEFAULTSORT:ძიძიშვილი, ნიკოლოზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 31 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1907]] [[კატეგორია:დაბადებული 1987]] [[კატეგორია:ქართველი ფიზიოლოგები]] 97ikbqekyzh4jx9vdfjvnjfiijml57x 4821607 4821605 2025-06-27T14:54:59Z Otogi 27089 4821607 wikitext text/x-wiki '''ნიკოლოზ ძიძიშვილი''' (დ. [[31 მარტი]], [[1907]], [[ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი|ოზურგეთი]] — გ. [[აგვისტო]], [[1987]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ფიზიოლოგი. ნიკოლოზ ძიძიშვილის ძირითადი შრომები ეხება რეცეპტორთა [[ფიზიოლოგია|ფიზიოლოგიას]]. იკვლევდა [[ნერვული სისტემა|ნერვული სისტემის]] მოქმედების ონტოგენეზის, ემოციათა ფიზიოლოგიის და სხვა საკითხებს. არის ლირიკული ლექსების ავტორი. ბიოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი([[1947]]), [[პროფესორი]]([[1948]]). საქართველოში ელექტროენცეფალოგრაფიული გამოკვლევების წამომწყები, რეცეპტორთა ფიზიოლოგიის პირველი სახელმძღვანელოს ავტორი. ==ჯილდოები== * 1961 — საქართველოს მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე * 1947 — ივანე თარხნიშვილის სახელობის პრემია * შრომის წითელი დროშის ორდენი ==ბიბლიოგრაფია== * რეცეპტორთა ფიზიოლოგია: სახელმძღვ. თბილ. უნ-ტის ფაკ-ტის სტუდენტებისათვის, თბილისი, ცოდნა, 1964, გვ. 226 * ივანე ბერიტაშვილი: ცხოვრება და მოღვაწეობა, თბილისი, ნაკადული, 1962, გვ. 89 ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|278}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00010493}} {{DEFAULTSORT:ძიძიშვილი, ნიკოლოზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 31 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1907]] [[კატეგორია:დაბადებული 1987]] [[კატეგორია:ქართველი ფიზიოლოგები]] fcexaih90t9ucvlly0b6c95xhlti2eg 4821609 4821607 2025-06-27T14:57:55Z Otogi 27089 4821609 wikitext text/x-wiki '''ნიკოლოზ ძიძიშვილი''' (დ. [[31 მარტი]], [[1907]], [[ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი|ოზურგეთი]] — გ. [[აგვისტო]], [[1987]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ფიზიოლოგი. ბიოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი ([[1947]]), [[პროფესორი]] ([[1948]]). == ბიოგრაფია == ნიკოლოზ ძიძიშვილის ძირითადი შრომები ეხება რეცეპტორთა [[ფიზიოლოგია|ფიზიოლოგიას]]. იკვლევდა [[ნერვული სისტემა|ნერვული სისტემის]] მოქმედების ონტოგენეზის, ემოციათა ფიზიოლოგიის და სხვა საკითხებს. არის ლირიკული ლექსების ავტორი. საქართველოში ელექტროენცეფალოგრაფიული გამოკვლევების წამომწყები, რეცეპტორთა ფიზიოლოგიის პირველი სახელმძღვანელოს ავტორი. ==ჯილდოები== * 1961 — საქართველოს მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე * 1947 — ივანე თარხნიშვილის სახელობის პრემია * შრომის წითელი დროშის ორდენი ==ბიბლიოგრაფია== * რეცეპტორთა ფიზიოლოგია: სახელმძღვ. თბილ. უნ-ტის ფაკ-ტის სტუდენტებისათვის, თბილისი, ცოდნა, 1964, გვ. 226 * ივანე ბერიტაშვილი: ცხოვრება და მოღვაწეობა, თბილისი, ნაკადული, 1962, გვ. 89 ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|278}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00010493}} {{DEFAULTSORT:ძიძიშვილი, ნიკოლოზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 31 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1907]] [[კატეგორია:დაბადებული 1987]] [[კატეგორია:ქართველი ფიზიოლოგები]] imx998rcnb6o1uau1ph9xejwpax8m35 ჯვარცმული კუნძული 0 561323 4821531 4698746 2025-06-27T12:36:57Z M. 10110 წაიშალა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომზე]]; დაემატა [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821531 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კინოფილმი | სახელი = ჯვარცმული კუნძული | სურათი = ჯვარცმული კუნძული.jpg | სურათის ზომა = | წარწერა = კადრი ფილმიდან | კინოსტუდია = სს „[[ქართული ფილმი]]“ | სცენარის ავტორი = [[რეზო თაბუკაშვილი]] | დამდგმელი რეჟისორი = [[შოთა მანაგაძე]] | მონტაჟი = | როლებში = [[თენგიზ არჩვაძე]]<br />[[ლევან ფილფანი|ლეო ფილფანი]]<br />[[ზურაბ ქაფიანიძე]] | ოპერატორი = [[გიორგი ჭელიძე]] | რეჟისორი = | მხატვარი = [[დიმიტრი თაყაიშვილი]] | კომპოზიტორი = [[რევაზ ლაღიძე]] | სიმღერის ტექსტის ავტორი = | ხმის ოპერატორი = [[რაფიელ კეზელი]] | პროდიუსერი = | გამოსვლის თარიღი = [[1968]] | ხანგრძლივობა = 83 წთ | ქვეყანა = [[საქართველოს სსრ]], [[სსრკ]] | ენა = [[ქართული ენა|ქართული]] | ბიუჯეტი = | საიტი = | amg_id = | imdb_id = 0274592 }} '''„ჯვარცმული კუნძული“''' — სს „[[ქართული ფილმი]]ს“ [[1968]] წლის მხატვრული ფილმი, რომლის რეჟისორია [[შოთა მანაგაძე]]. ==სიუჟეტი== ფილმს საფუძვლად დაედო [[ნიდერლანდები]]ს კუნძულ [[ტექსელი|ტექსელზე]] [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროინდელი ამბები. საბჭოთა ტყვეების ცალკეული ჯგუფები ევროპის ქვეყნებში გადაჰყავდათ. სხვადასხვა საკონცენტრაციო ბანაკებიდან შეკრებილი ქართველ სამხედრო ტყვეთა ბატალიონი [[ჰოლანდია]]ში აღმოჩნდა, სადაც [[ქართველთა აჯანყება ტექსელზე|აჯანყება]] მოაწყვეს და კუნძულზე ჰოლანდიის სახელმწიფო დროშა აღმართეს. ამბოხის ჩასახშობად ფაშისტებმა დესანტი გადმოსხეს. აჯანყებულებმა დახმარებისთვის [[ინგლისი|ინგლისს]] მიმართეს, მაგრამ მოკავშირეების დახმარებას დააგვიანდა. უთანასწორო ბრძოლამ ხუთასზე მეტი ქართველის სიცოცხლე შეიწირა. მათი დახმარებისათვის კი ფაშისტები ადგილობრივ მოსახლეობასაც სასტიკად გაუსწორდნენ. დაღუპულები კუნძულ ტექსელის ძმათა სასაფლაოზე განისვენებენ. ==როლებში== * [[თენგიზ არჩვაძე]] — გიორგი * [[გრიგოლ ტყაბლაძე]] — სიპიტო * [[ლევან ფილფანი|ლეო (ლევან) ფილფანი]] — რეზო * [[ზურაბ ქაფიანიძე]] — სიმონა * [[მალხაზ ბებურიშვილი]] — ოთარი * [[გურამ ფირცხალავა]] — გუჯა * [[გეიდარ ფალავანდიშვილი]] — სოსო * თამაზ გამყრელიძე — გაიოზი * ნუგზარ მაჭავარიანი — ზურიკელა * ნუგზარ ხიდურელი — მოშე * [[არიადნა შენგელაია]] — ლოტა * [[გრიგოლ თალაკვაძე|გრიგოლ (გიგოლა) თალაკვაძე]] * [[გივი თოხაძე]] * [[სოსო ლაღიძე|იოსებ (სოსო) ლაღიძე]] — ოტია * [[კარლო საკანდელიძე]] — გიოლება ==რესურსები ინტერნეტში== * {{Geocinema|217|ჯვარცმული კუნძული}} * {{imdb title|0274592|ჯვარცმული კუნძული}} {{შოთა მანაგაძის ფილმები}} [[კატეგორია:ქართულენოვანი ფილმები]] [[კატეგორია:1968 წლის ქართული ფილმები]] [[კატეგორია:კინოსტუდია „ქართული ფილმის“ ფილმები]] [[კატეგორია:ფილმები ანბანის მიხედვით]] [[კატეგორია:შოთა მანაგაძის ფილმები]] [[კატეგორია:რეალურ მოვლენებზე დაფუძნებული დრამატული ფილმები]] [[კატეგორია:ფილმები მეორე მსოფლიო ომის შესახებ]] 8tratm7zg1j6m7z00gee2phxm485rrg ილია თოფურია 0 561737 4821567 4813126 2025-06-27T14:02:47Z Otogi 27089 4821567 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ილია თოფურია | სურათი =Salome Zourabichvili awards Ilia Topuria with the Order of Honor (cropped).jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = | მეტსახელი = მატადორი | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1997|1|21}} | დაბადების ადგილი = [[ჰალე]], [[გერმანია]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = 173 | წონა = 65 | საიტი = | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}}<ref>{{cite news |last1=Lee |first1=Alexander K. |title=Watch Ilia Topuria get swarmed by fans at crazy Georgia homecoming |url=https://www.mmafighting.com/2024/3/18/24104914/video-ilia-topuria-swarmed-by-fans-at-georgia-homecoming |work=MMA Fighting |date=18 მარტი, 2024 |language=en |access-date=22 მარტი, 2024}}</ref> | სპორტი = [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება]] | სახეობა = [[აბსოლუტური საბძოლო ჩემპიონატი]] (UFC) | კლუბი = კლიმენტ კლუბი | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = | ჯილდოები = {{ღირსების ორდენი}} | მედლები = }} '''ილია თოფურია''' (დ. [[21 იანვარი]], [[1997]], [[ჰალე (ვესტფალია)|ჰალე]], [[გერმანია]]) — [[ქართველები|ქართველი]] პროფესიონალი მებრძოლი. ამჟამად ასპარეზობს ქვემსუბუქი წონითი დივიზიონის „აბსოლუტურ საბრძოლო ჩემპიონატში“ (Ultimate Fighting Championship, UFC). 2024 წლის 18 თებერვალს, [[ალექსანდრე ვოლკანოვსკი]]ს დამარცხების შემდეგ, ილია თოფურია გახდა UFC-ის ჩემპიონი. 2025 წლის 10 ივნისის მონაცემებით, UFC-ის მამაკაცთა შორის pound-for-pound რეიტინგში მე-4 ადგილზეა.<ref>[https://www.ufc.com/rankings UFC Rankings, Division Rankings, P4P rankings, UFC Champions | UFC.com]</ref> == ბიოგრაფია == ილია თოფურია დაიბადა გერმანიაში, ვესტფალიის ქალაქ [[ჰალე (ვესტფალია)|ჰალეში]], ქართველი მშობლების ოჯახში. შვიდი წლის ასაკში ოჯახთან ერთად საცხოვრებლად საქართველოში გადავიდა, სადაც სკოლაში ბერძნულ-რომაულ ჭიდაობაში ვარჯიში დაიწყო. 2013 წელს, როცა თოფურია თხუთმეტი წლის იყო, მისი ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა [[ესპანეთი]]ს ქალაქ [[ალიკანტე]]ში, სადაც მან ვარჯიში საბრძოლო ხელოვნებაში „კლიმენტ კლუბში“ დაიწყო. ის და მისი ძმა ალექსანდრე პირველი ქართველები არიან, ვინც ჯიუ-ჯიცუს შავი ქამრის მფლობელები გახდნენ. 2015 წელს შედგა მისი დებიუტი პროფესიონალთა ადგილობრივ შეჯიბრებებში. 27 წლის ილია თოფურია პირველად შევიდა ტიტულოვან წრეში: ის UFC-ში 2020 წლიდან ასპარეზობს და რეკორდი 6-0 აქვს დამყარებული. 2020 წლის 11 ოქტომბერს თოფურია „მაროკოელ ეშმაკს“ იუსეფ ზალალს დაუპირისპრდა და სამრაუნდიან ორთაბრძოლაში გამარჯვება მოიპოვა. 2022 წლის 19 მარტს, ლონდონში, UFC-ის ღონისძიებაზე, ორგანიზაციაში მეოთხე ორთაბრძოლა გამართა ილია თოფურიამ და ინგლისელი მეტოქე ჯეი ჰერბერტი მეორე რაუნდში ნოკაუტით დაამარცხა<ref>[https://www.ambebi.ge/article/274174-chemi-kartvelebi-ixocebodnen-vigaca-ki-amaze-icin/ "ჩემი ქართველები იხოცებოდნენ, ვიღაცა კი ამაზე იცინის... ილოცოს, არსად გადამეყაროს" - რატომ დაუპირისპირდა ქართველი "მატადორი" ბრიტანელ მებრძოლს ოქტაგონს მიღმა?]</ref>. 2024 წელს UFC 298-ზე ქვემსბუქი დივიზიონის ქამრისთვის ილია თოფურია დაუპირისპირდა ამ დივიზონის ჩემპიონ ალექსანდერ ვოლკანოვსკის და ბრძოლა მეორე რაუნდში ნოკაუტით მოუგო. ამავე წელს მიანიჭეს ესპანეთის მოქალაქეობა.<ref>{{cite news |last1=ჩიჩუა |first1=ნინო |title=ილია თოფურია ესპანეთის მოქალაქე გახდა - Netgazeti |url=https://netgazeti.ge/news/712373/ |access-date=13 ივლისი, 2024 |work=NETGAZETI.ge |date=5 მარტი, 2024 |language=ka}}</ref> == ჯილდოები == * 2024 — [[ღირსების ორდენი (საქართველო)|ღირსების ორდენი]]<ref>{{cite news |title=პრეზიდენტმა ილია თოფურია ღირსების ორდენით დააჯილდოვა |url=https://www.radiotavisupleba.ge/a/32871850.html |access-date=21 მარტი, 2024 |work=რადიო თავისუფლება |date=21 მარტი, 2024 |language=ka}}</ref> <small>„საქართველოში შერეული საბრძოლო ხელოვნების პოპულარიზაციის საქმეში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისა და წარმატებული სპორტული საქმიანობისთვის“.</small> == რესურსები ინტერნეტში == * [https://www.ambebi.ge/article/305741-sakartveloshi-rom-vcxovrobdi-vicodi-mis-shesaxeb-k/ საქართველოში რომ ვცხოვრობდი...] * [https://www.ambebi.ge/article/286671-ukompromiso-brzola-dapirispireba-pedi-pimblettan/ უკომპრომისო ბრძოლა, დაპირისპირება პედი პიმბლეტთან და შურისძიება ქართველების შეურაცხყოფის გამო - როგორია ილია თოფურიას წარმატების გზა] * [https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154617-.html "მე შენ გაგაფრთხილე..." - თოფურიამ პედი პიმბლეტს სცემა (ვიდეო)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240217104622/https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154617-.html |date=2024-02-17 }} * [https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154624-.html "ილია, ჯიგარი ხარ..." - დვალიშვილი მომხდარ ინციდენტს გამოეხმაურა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240217132933/https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154624-.html |date=2024-02-17 }} * [https://europop.ge/article/59704-chamoitane-eg-kamari-rogor-amkhneveben-ilia-topurias-legendebi?fbclid=IwAR0CQdKFkskf2vTDjTVHfG0SAtqev9qE9PoVqCKwkFlY2o0dfrL9bml5G0k 'ჩამოიტანე ეგ ქამარი!' - როგორ ამხნევებენ ილია თოფურიას ლეგენდები] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240217062645/https://europop.ge/article/59704-chamoitane-eg-kamari-rogor-amkhneveben-ilia-topurias-legendebi?fbclid=IwAR0CQdKFkskf2vTDjTVHfG0SAtqev9qE9PoVqCKwkFlY2o0dfrL9bml5G0k |date=2024-02-17 }} * [https://www.ufc.com/athlete/ilia-topuria ილია თოფურია UFC-ის საიტზე] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:თოფურია, ილია}} [[კატეგორია:დაბადებული 21 იანვარი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1997]] [[კატეგორია:ქართველი შერეული საბრძოლო ხელოვნების მებრძოლები]] [[კატეგორია:საქართველოს ღირსების ორდენის კავალრები]] 9uph3b1zyju5eokdo4kdgfsx5ai9qky 4821568 4821567 2025-06-27T14:05:06Z Otogi 27089 4821568 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ილია თოფურია | სურათი =Salome Zourabichvili awards Ilia Topuria with the Order of Honor (cropped).jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = | მეტსახელი = მატადორი | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1997|1|21}} | დაბადების ადგილი = [[ჰალე]], [[გერმანია]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = 173 | წონა = 65 | საიტი = | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}}<ref>{{cite news |last1=Lee |first1=Alexander K. |title=Watch Ilia Topuria get swarmed by fans at crazy Georgia homecoming |url=https://www.mmafighting.com/2024/3/18/24104914/video-ilia-topuria-swarmed-by-fans-at-georgia-homecoming |work=MMA Fighting |date=18 მარტი, 2024 |language=en |access-date=22 მარტი, 2024}}</ref> | სპორტი = [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება]] | სახეობა = [[აბსოლუტური საბძოლო ჩემპიონატი]] (UFC) | კლუბი = კლიმენტ კლუბი | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = | ჯილდოები = {{ღირსების ორდენი}} | მედლები = }} '''ილია თოფურია''' (დ. [[21 იანვარი]], [[1997]], [[ჰალე (ვესტფალია)|ჰალე]], [[გერმანია]]) — [[ქართველები|ქართველი]] პროფესიონალი მებრძოლი. ამჟამად ასპარეზობს ქვემსუბუქი წონითი დივიზიონის „აბსოლუტურ საბრძოლო ჩემპიონატში“ (Ultimate Fighting Championship, UFC). 2024 წლის 18 თებერვალს, [[ალექსანდრ ვოლკანოვსკი]]ს დამარცხების შემდეგ, ილია თოფურია გახდა UFC-ის ჩემპიონი. 2025 წლის 10 ივნისის მონაცემებით, UFC-ის მამაკაცთა შორის pound-for-pound რეიტინგში მე-4 ადგილზეა.<ref>[https://www.ufc.com/rankings UFC Rankings, Division Rankings, P4P rankings, UFC Champions | UFC.com]</ref> == ბიოგრაფია == ილია თოფურია დაიბადა გერმანიაში, ვესტფალიის ქალაქ [[ჰალე (ვესტფალია)|ჰალეში]], ქართველი მშობლების ოჯახში. შვიდი წლის ასაკში ოჯახთან ერთად საცხოვრებლად საქართველოში გადავიდა, სადაც სკოლაში ბერძნულ-რომაულ ჭიდაობაში ვარჯიში დაიწყო. 2013 წელს, როცა თოფურია თხუთმეტი წლის იყო, მისი ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა [[ესპანეთი]]ს ქალაქ [[ალიკანტე]]ში, სადაც მან ვარჯიში საბრძოლო ხელოვნებაში „კლიმენტ კლუბში“ დაიწყო. ის და მისი ძმა ალექსანდრე პირველი ქართველები არიან, ვინც ჯიუ-ჯიცუს შავი ქამრის მფლობელები გახდნენ. 2015 წელს შედგა მისი დებიუტი პროფესიონალთა ადგილობრივ შეჯიბრებებში. 27 წლის ილია თოფურია პირველად შევიდა ტიტულოვან წრეში: ის UFC-ში 2020 წლიდან ასპარეზობს და რეკორდი 6-0 აქვს დამყარებული. 2020 წლის 11 ოქტომბერს თოფურია „მაროკოელ ეშმაკს“ იუსეფ ზალალს დაუპირისპრდა და სამრაუნდიან ორთაბრძოლაში გამარჯვება მოიპოვა. 2022 წლის 19 მარტს, ლონდონში, UFC-ის ღონისძიებაზე, ორგანიზაციაში მეოთხე ორთაბრძოლა გამართა ილია თოფურიამ და ინგლისელი მეტოქე ჯეი ჰერბერტი მეორე რაუნდში ნოკაუტით დაამარცხა<ref>[https://www.ambebi.ge/article/274174-chemi-kartvelebi-ixocebodnen-vigaca-ki-amaze-icin/ "ჩემი ქართველები იხოცებოდნენ, ვიღაცა კი ამაზე იცინის... ილოცოს, არსად გადამეყაროს" - რატომ დაუპირისპირდა ქართველი "მატადორი" ბრიტანელ მებრძოლს ოქტაგონს მიღმა?]</ref>. 2024 წელს UFC 298-ზე ქვემსბუქი დივიზიონის ქამრისთვის ილია თოფურია დაუპირისპირდა ამ დივიზონის ჩემპიონ ალექსანდერ ვოლკანოვსკის და ბრძოლა მეორე რაუნდში ნოკაუტით მოუგო. ამავე წელს მიანიჭეს ესპანეთის მოქალაქეობა.<ref>{{cite news |last1=ჩიჩუა |first1=ნინო |title=ილია თოფურია ესპანეთის მოქალაქე გახდა - Netgazeti |url=https://netgazeti.ge/news/712373/ |access-date=13 ივლისი, 2024 |work=NETGAZETI.ge |date=5 მარტი, 2024 |language=ka}}</ref> == ჯილდოები == * 2024 — [[ღირსების ორდენი (საქართველო)|ღირსების ორდენი]]<ref>{{cite news |title=პრეზიდენტმა ილია თოფურია ღირსების ორდენით დააჯილდოვა |url=https://www.radiotavisupleba.ge/a/32871850.html |access-date=21 მარტი, 2024 |work=რადიო თავისუფლება |date=21 მარტი, 2024 |language=ka}}</ref> <small>„საქართველოში შერეული საბრძოლო ხელოვნების პოპულარიზაციის საქმეში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისა და წარმატებული სპორტული საქმიანობისთვის“.</small> == რესურსები ინტერნეტში == * [https://www.ambebi.ge/article/305741-sakartveloshi-rom-vcxovrobdi-vicodi-mis-shesaxeb-k/ საქართველოში რომ ვცხოვრობდი...] * [https://www.ambebi.ge/article/286671-ukompromiso-brzola-dapirispireba-pedi-pimblettan/ უკომპრომისო ბრძოლა, დაპირისპირება პედი პიმბლეტთან და შურისძიება ქართველების შეურაცხყოფის გამო - როგორია ილია თოფურიას წარმატების გზა] * [https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154617-.html "მე შენ გაგაფრთხილე..." - თოფურიამ პედი პიმბლეტს სცემა (ვიდეო)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240217104622/https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154617-.html |date=2024-02-17 }} * [https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154624-.html "ილია, ჯიგარი ხარ..." - დვალიშვილი მომხდარ ინციდენტს გამოეხმაურა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240217132933/https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154624-.html |date=2024-02-17 }} * [https://europop.ge/article/59704-chamoitane-eg-kamari-rogor-amkhneveben-ilia-topurias-legendebi?fbclid=IwAR0CQdKFkskf2vTDjTVHfG0SAtqev9qE9PoVqCKwkFlY2o0dfrL9bml5G0k 'ჩამოიტანე ეგ ქამარი!' - როგორ ამხნევებენ ილია თოფურიას ლეგენდები] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240217062645/https://europop.ge/article/59704-chamoitane-eg-kamari-rogor-amkhneveben-ilia-topurias-legendebi?fbclid=IwAR0CQdKFkskf2vTDjTVHfG0SAtqev9qE9PoVqCKwkFlY2o0dfrL9bml5G0k |date=2024-02-17 }} * [https://www.ufc.com/athlete/ilia-topuria ილია თოფურია UFC-ის საიტზე] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:თოფურია, ილია}} [[კატეგორია:დაბადებული 21 იანვარი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1997]] [[კატეგორია:ქართველი შერეული საბრძოლო ხელოვნების მებრძოლები]] [[კატეგორია:საქართველოს ღირსების ორდენის კავალრები]] k4bwij32mtcpv8ma53bvko6x92v0w5g Marvel-ის კინოსამყაროს ტელესერიალების სია 0 562087 4821601 4800982 2025-06-27T14:48:53Z Lado85 35378 /* მეხუთე ფაზა */ 4821601 wikitext text/x-wiki [[Marvel-ის კინოსამყარო]]ს (MCU) ტელესერიალებში შედის ამერიკული სუპერგმირული ტელესერიალები, დაფუძნებული [[Marvel Comics]]-ის სხვადასხვა გამოშვების პერსონაჟებზე. Marvel-ის კინოსამყარო არის საერთო სამყარო, რომელშიც ვითარდება ყველა ფილმის მოქმედება. == ტელესერიალები == === Marvel Television-ის სერიალები === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" width="99%" border="1" |- ! rowspan="2" |სერიალი ! colspan="2" rowspan="2" |სეზონი ! rowspan="2" |ეპიზოდები ! colspan="3" |საპრემიერო ჩვენება ! rowspan="2" |შოურანერ(ებ)ი |- ! პირველად ! ბოლოს !ქსელი |- ! colspan="8" style="background-color:#ccccff;" | Marvel-ის გმირები |- <section begin=ABC /> ! rowspan="7" scope="row" |''S.H.I.E.L.D.-ის აგენტები'' ! scope="row" style="width:12px; background:#F77F00;" | |1 | 22 |{{Start date|2013|9|24|df=yes}} |{{End date|2014|5|13|df=yes}} | rowspan="10" |ABC | rowspan="7" |ჯედ უიდონი, მორისა ტანჩაროენი და ჯეფრი ბელი<ref name="AoSShowrunners">{{cite web | url=http://www.variety.com/article/VR1118058399 | title=ABC orders Marvel 'S.H.I.E.L.D' pilot | last=Littleton | first=Cynthia | work=[[Variety (ჟურნალი)|Variety]] | date=August 28, 2012 | accessdate=August 29, 2012 | archiveurl=https://www.webcitation.org/6AHlU4huV?url=http://www.variety.com/article/VR1118058399 | archivedate=აგვისტო 29, 2012 | deadurl=no }}</ref> |- ! scope="row" style="width:12px; background:#9E1B1B;" | |2 | 22 |{{Start date|2014|9|23|df=yes}} |{{End date|2015|5|12|df=yes}} |- ! scope="row" style="width:12px; background:#BEBEBE;" | |3 | 22 |{{Start date|2015|9|29|df=yes}} |{{End date|2016|3|1|df=yes}} |- ! scope="row" style="width:12px; background:#663F38;" | |4 | 22 |{{Start date|2016|9|20|df=yes}} | 16 მაისი 2017 |- ! scope="row" style="width:12px; background:#322D39;" | |5 |22 |1 დეკემბერი 2017 |18 მაისი 2018 |- ! scope="row" style="width:12px; background:#25427D;" | |6 |13 |10 მაისი 2019 |2 აგვისტო 2019 |- ! scope="row" style="width:12px; background:#EEDAC4;" | |7 |13 | 27 მაისი 2020 | 12 აგვისტო 2020 |- ! rowspan="2" scope="row" |''[[აგენტი კარტერი (ტელესერიალი)|აგენტი კარტერი]]'' ! scope="row" style="width:12px; background:#A6C5C8;" | |1 | 8 |{{Start date|2015|1|6|df=yes}} |{{End date|2015|2|24|df=yes}} | rowspan="2" | ტარა ბატერსი, მიშელ ფაზეკასი და კრის დინგესი<ref name="CarterShowrunners">{{cite web|url=http://herocomplex.latimes.com/tv/agent-carter-hayley-atwell-reprises-capable-1940s-spy-for-marvel-tv-show/#/0|title=‘Agent Carter': Hayley Atwell reprises capable 1940s spy for Marvel TV show|last=McIntrye|first=Gina|work=[[Los Angeles Times]]|date=January 2, 2015|accessdate=January 3, 2015|archiveurl=https://www.webcitation.org/6VJSpovgW?url=http://herocomplex.latimes.com/tv/agent-carter-hayley-atwell-reprises-capable-1940s-spy-for-marvel-tv-show/#/0|archivedate=იანვარი 3, 2015|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" style="width:12px; background:#3F4B60;" | |2 | 10 |{{Start date|2016|1|19|df=yes}} |{{End date|2016|3|1|df=yes}} |- ! scope="row" |''არაადამიანები'' ! scope="row" style="width:12px; background:#271338;" | | 1 | 8 |29 სექტემბერი 2017 |10 ნოემბერი 2017 |სკოტ ბაკი |- <section end=ABC /> ! colspan="8" style="background-color:#ccccff;" | Marvel-ის რაინდები |- <section begin=Netflix /> ! rowspan="3" scope="row" |''[[თავზეხელაღებული (ტელესერიალი)|თავზეხელაღებული]]'' ! scope="row" style="width:12px; background:#0A2252;" | |[[თავზეხელაღებული (სეზონი 1)|1]] | 13 | colspan="2" |{{Start date|2015|4|10|df=yes}} | rowspan="13" |[[Netflix]] |სტივენ ს. დენაითი<ref name="GoddardDaredevilExit">{{cite web|url=http://marvel.com/news/tv/2014/5/24/22578/steven_s_deknight_joins_marvels_daredevil|title=Steven S. DeKnight Joins 'Marvel's Daredevil'|publisher=[[Marvel Comics|Marvel.com]]|date=May 24, 2014|accessdate=May 24, 2014|archiveurl=https://www.webcitation.org/6PoioSo02?url=http://marvel.com/news/tv/2014/5/24/22578/steven_s_deknight_joins_marvels_daredevil|archivedate=მაისი 24, 2014|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" style="width:12px; background:#395971;" | |[[თავზეხელაღებული (სეზონი 2)|2]] | 13 | colspan="2" |{{Start date|2016|3|18|df=yes}} |დაგ პეტრი და მარკო რამირესი<ref name="DaredevilS2">{{cite web|url=http://marvel.com/news/tv/24478/netflix_orders_a_second_season_of_marvels_daredevil|title=Netflix Orders a Second Season of 'Marvel's Daredevil'|last=Cavanaugh|first=Patrick|publisher=[[Marvel Comics|Marvel.com]]|date=April 21, 2015|accessdate=April 21, 2015|archiveurl=https://www.webcitation.org/6Xy1H2ouq?url=http://marvel.com/news/tv/24478/netflix_orders_a_second_season_of_marvels_daredevil|archivedate=აპრილი 22, 2015|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" style="width:12px; background:#AA0506;" | | 3 |13 | colspan="2" |19 ოქტომბერი 2018 |ერიკ ოლესონი |- ! rowspan="3" scope="row" |''ჯესიკა ჯოუნზი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#6A498D;" | | 1 | 13 | colspan="2" |{{Start date|2015|11|20|df=yes}} | rowspan="3" |მელისა როსენბერგი<ref name="THRTVNov2013">{{cite web|url=http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/melissa-rosenberg-oversee-marvels-jessica-655571|title=Melissa Rosenberg to Oversee Marvel's Jessica Jones Series for Netflix|last=Couch|first=Aaron|work=[[The Hollywood Reporter]]|date=November 12, 2013|accessdate=February 6, 2014|archiveurl=https://www.webcitation.org/6QfiFJtwR?url=http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/melissa-rosenberg-oversee-marvels-jessica-655571|archivedate=ივნისი 28, 2014|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" style="width:12px; background:#242217;" | | 2 | 13 | colspan="2" |8 მარტი 2018 |- ! scope="row" style="width:12px; background:#461447;" | | 3 |13 | colspan="2" | 14 ივნისი 2019 |- ! rowspan="2" scope="row" |''ლუკ კეიჯი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#3E290C;" | | 1 | 13 | colspan="2" | 30 სექტემბერი 2016 | rowspan="2" | ჩეო ჰოდარი კოკერი<ref name="CageCoker">{{cite web|url=http://variety.com/2015/digital/news/netflix-marvel-pick-luke-cage-showrunner-cheo-hodari-coker-1201463456/|title=Netflix, Marvel Pick ‘Luke Cage’ Showrunner, Cheo Hodari Coker|last=Spangler|first=Todd|work=[[Variety (ჟურნალი)|Variety]]|date=March 31, 2015|accessdate=March 31, 2015|archiveurl=https://www.webcitation.org/6XRgthlOw?url=http://variety.com/2015/digital/news/netflix-marvel-pick-luke-cage-showrunner-cheo-hodari-coker-1201463456/|archivedate=მარტი 31, 2015|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" style="width:12px; background:#93a9a7;" | | 2 |13 | colspan="2" |22 ივნისი 2018 |- ! rowspan="2" scope="row" |[[რკინის მუშტი (ტელესერიალი)|''რკინის მუშტი'']] ! scope="row" style="width:12px; background:#6A543F;" | | 1 | 13 | colspan="2" |17 მარტი 2017 |სკოტ ბაკი<ref name="FistBuck">{{cite web|url=http://marvel.com/news/tv/25516/scott_buck_to_showrun_the_netflix_original_series_marvels_iron_fist?linkId=19388163|title=Scott Buck to Showrun the Netflix Original Series 'Marvel's Iron Fist'|last=Strom|first=Marc|publisher=[[Marvel Comics|Marvel.com]]|date=December 7, 2015|accessdate=December 7, 2015|archiveurl=https://www.webcitation.org/6dbbtixml?url=http://marvel.com/news/tv/25516/scott_buck_to_showrun_the_netflix_original_series_marvels_iron_fist|archivedate=დეკემბერი 7, 2015|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" style="width:12px; background:#314548;" | | 2 |10 | colspan="2" |7 სექტემბერი 2018 |რეივენ მეცნერი |- ! scope="row" |''მცველები'' ! scope="row" style="width:12px; background:#020D1B;" | | 1 | 8 | colspan="2" |18 აგვისტო 2017 |დაგ პეტრი და მარკო რამირესი |- ! rowspan="2" scope="row" |''დამსჯელი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#161719;" | | 1 | 13 | colspan="2" |17 ნოემბერი 2017 | rowspan="2" |სტივ ლაითფუტი |- ! scope="row" style="width:12px; background:#2A2C27;" | | 2 |13 | colspan="2" |18 იანვარი 2019 |- <section end=Netflix /> ! colspan="8" style="background-color:#ccccff;" | ახალგაზრდული სერიალები |- <section begin=HULU /> ! rowspan="3" |''გაქცეულები'' ! scope="row" style="width:12px; background:#D8DAC5;" | | 1 |10 |21 ნოემბერი 2017 |9 იანვარი 2018 | rowspan="3" |Hulu | rowspan="3" |ჯო შვარცი და სტეფანი სევაჯი |- ! scope="row" style="width:12px; background:#5E4530;" | |2 |13 | colspan="2" |21 დეკემბერი 2018 |- ! scope="row" style="width:12px; background:#191970;" | | 3 | 10 | colspan="2" |13 დეკემბერი 2019 |- ! rowspan="2" scope="row" |''მოსასხამი და სატევარი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#51505a;" | | 1 | 10 | 7 ივნისი 2018 |2 აგვისტო | rowspan="2" |Freeform | rowspan="2" |ჯო პოკასკი |- ! scope="row" style="width:12px; background:#0BB10D;" | |2 |10 |4 აპრილი 2019 |30 მაისი 2019 |- ! colspan="8" style="background-color:#ccccff;" | თავგადასავალი შიშში |- ! scope="row" |''ჰელსტრომი''{{efn|name="test"|Marvel Television-ის დახურვის შემდეგ ''ჰელსტრომის'' წარმოება გადავიდა Marvel Studios-თან, მაგრამ მას აკონტროლებს Marvel Television-ის ხელმძვანელობა.<ref name="MarvelTVFolded">{{Cite web |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvel-tv-division-folded-studio-unit-layoffs-expected-1261586 |title=Marvel TV Division Folded Into Studio Unit, Layoffs Expected |last=Goldberg |first=Lesley |date=December 8, 2019 |work=[[The Hollywood Reporter]] |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191211034642/https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvel-tv-division-folded-studio-unit-layoffs-expected-1261586 |archive-date=December 11, 2019 |access-date=December 11, 2019}}</ref>}} ! scope="row" style="width:12px; background:#b41900;" | | 1 | 10 | colspan="2" | 16 ოქტომბერი 2020 |Hulu | პოლ ზბიშევსკი |} {{reflist|group=georgian}} === Marvel Studios-ს სერიალები === ==== მეოთხე ფაზა ==== {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" width="99%" border="1" |- ! rowspan="2" |სერიალი ! colspan="2" rowspan="2" |სეზონი ! rowspan="2" |ეპიზოდები ! colspan="3" |საპრემიერო ჩვენება ! rowspan="2" |მთავარი სცენარისტ(ებ)ი ! rowspan="2" |რეჟისორ(ებ)ი |- ! პირველად ! ბოლოს !ქსელი |- ! scope="row" |''[[ვანდავიჟენი]]'' ! scope="row" style="width:12px; background:#B30E0E" | | 1 | 9 | 15 იანვრი 2021 | 19 თებერვალი 2021 | rowspan="8" |Disney+ | ჟაკ შეფერი<ref name="SchaefferVSW">{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-vision-scarlet-witch-disney-series-lands-captain-marvel-writer-1174937|title=Marvel's 'Vision and Scarlet Witch' Series Lands 'Captain Marvel' Writer (Exclusive)|last=Kit|first=Borys|work=[[The Hollywood Reporter]]|date=January 9, 2019|accessdate=January 10, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190110011254/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-vision-scarlet-witch-disney-series-lands-captain-marvel-writer-1174937|archivedate=იანვარი 10, 2019|url-status=dead}}</ref> |მეტ შეკმანი |- ! scope="row" |''შავარდენი და ზამთრის ჯარისკაცი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#814140;" | | 1 | 6 |19 მარტი 2021 | 23 აპრილი 2021 | მალკოლმ სპელმანი<ref name="FalconWinterSoldier">{{cite web|url=https://variety.com/2018/tv/news/falcon-winter-soldier-limited-series-marvel-1203015438/|title=Falcon-Winter Soldier Limited Series in the Works With ‘Empire’ Writer (EXCLUSIVE)|last1=Kroll|first1=Justin|last2=Otterson|first2=Joe|work=[[Variety (magazine)|Variety]]|date=October 30, 2018|accessdate=October 31, 2018|archiveurl=https://www.webcitation.org/73ZWax4zv?url=https://variety.com/2018/tv/news/falcon-winter-soldier-limited-series-marvel-1203015438/#|archivedate=October 31, 2018|url-status=live|df=mdy-all}}</ref> |კარი სკოგლანდი |- ! scope="row" |''ლოკი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#754925;" | | 1 | 6 | 11 ივნისი 2021 | 14 ივლისი 2021 |მაიკლ ვალდრონი<ref name="WaldronLoki">{{cite web |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-loki-series-adds-rick-morty-writer-1187204 |title=Marvel's 'Loki' Series Lands 'Rick and Morty' Writer (Exclusive) |work=[[Hollywood Reporter]] |first=Borys |last=Kit |date=February 15, 2019 |accessdate=February 16, 2019}}</ref> |კეიტ ხერონი |- ! scope="row" |''რა იქნებოდა თუ...?'' ! scope="row" style="width:12px; background:#281C3A;" | | 1 | 9 | 11 აგვისტო 2021 | 6 ოქტომბერი 2021 |ეი. სი. ბრედლი<ref name="WhatIfBradleyAndrews">{{cite web|url=https://www.polygon.com/2019/8/24/20830613/d23-2019-disney-plus-marvel-she-hulk-wyatt-russell-star-wars-mandalorian-werner-herzog-new-shows|title=Everything we learned at D23’s Disney Plus presentation|last=Radulovic|first=Petrana|work=[[Polygon (website)|Polygon]]|date=August 24, 2019|accessdate=August 24, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190824170847/https://www.polygon.com/2019/8/24/20830613/d23-2019-disney-plus-marvel-she-hulk-wyatt-russell-star-wars-mandalorian-werner-herzog-new-shows|archivedate=August 24, 2019|deadurl=no}}</ref> |ბრაიან ენდრიუსი |- ! scope="row" |''ქორისთვალა'' ! scope="row" style="width:12px; background:#D3C743;" | | 1 | 6 | 24 ნოემბერი 2021 | 29 დეკემბერი 2021 | ჯონატანი იგლა<ref name="HawkeyeIgla">{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-hawkeye-series-finds-showrunner-1237432|title=Marvel's 'Hawkeye' Series Finds Its Writer With 'Mad Men' Scribe (Exclusive)|last=Kit|first=Borys|website=[[The Hollywood Reporter]]|date=September 6, 2019|accessdate=September 6, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190906222232/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-hawkeye-series-finds-showrunner-1237432|archivedate=September 6, 2019|url-status=live}}</ref> |რიზ ტომასი და „ბერტი და ბერტი“ |- ! scope="row" |''მთვარის რაინდი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#5B9BCF;" | | 1 | 6 | 30 მარტი 2022 | 4 მაისი 2022 | ჯერემი სლეიტერი<ref name="SlaterMoonKnight">{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-moon-knight-series-finds-head-writer-umbrella-academy-series-creator-1252850|title=Marvel's 'Moon Knight' Series Finds Its Head Writer With 'Umbrella Academy' Series Creator (Exclusive)|last1=Kit|first1=Borys|last2=Goldberg|first2=Lesley|work=[[The Hollywood Reporter]]|date=November 8, 2019|accessdate=November 8, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191108213615/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-moon-knight-series-finds-head-writer-umbrella-academy-series-creator-1252850|archivedate=November 8, 2019|url-status=live}}</ref> | მოჰამედ დიაბი, ჯასტინ ბენსონი და აარონ მურჰედი |- ! scope="row" |''მის მარველი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#334075;" | | 1 | 6 | 8 ივნისი 2022 | 13 ივლისი 2022 | ბიშა კ. ალი<ref name="MsMarvelTHR">{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/ms-marvel-series-works-disney-1234216|title='Ms. Marvel' Series in the Works for Disney+ (Exclusive)|last1=Kit|first1=Borys|last2=Goldberg|first2=Lesley|work=[[The Hollywood Reporter]]|date=August 23, 2019|accessdate=August 23, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190823211208/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/ms-marvel-series-works-disney-1234216|archivedate=აგვისტო 23, 2019|url-status=live}}</ref> | ტომას ბეზუჩა და ალი სელიმი |- ! scope="row" |''ქალი-ჰალკი: ადვოკატი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#03AE09;" | | 1 | 9 | 17 აგვისტო 2022 | 12 ოქტომბერი 2022 | ჯესიკა გაო<ref name="GaoSheHulk">{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/rick-morty-scribe-write-marvels-she-hulk-1253300|title=Marvel's 'She-Hulk' Finds Its Head Writer With 'Rick and Morty' Scribe (Exclusive)|last=Kit|first=Borys|website=[[The Hollywood Reporter]]|date=November 8, 2019|accessdate=November 8, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191108214846/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/rick-morty-scribe-write-marvels-she-hulk-1253300|archivedate=November 8, 2019|url-status=live}}</ref> | კეტ კოირო და ანუ ვალია |} ==== მეხუთე ფაზა ==== {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" width="99%" border="1" |- ! rowspan="2" |სერიალი ! colspan="2" rowspan="2" |სეზონი ! rowspan="2" |ეპიზოდები ! colspan="3" |საპრემიერო ჩვენება ! rowspan="2" |მთავარი სცენარისტ(ებ)ი / შოურანერი{{efn|name="ShowrunnersOverhaul"| "თავზეხელაღებული: ახლიდან დაბადებულიდან" დაწყებული, Marvel Studios-მა შეცვალა შემოქმედებითი ფილოსოფია უფრო ტრადიციულ სატელევიზიო წარმოების პროცესით.უარი თქვეს მთავარი სცენარისტებზე და დაიწყეს უფრო სპეციალიზებული შოურანერების აყვანა. შოურანერები არიან დარიო სკარდაპეინი "თავზეხელაღებული: ახლიდან დაბადებულში" და ენდრიუ გესტი "ადამიანი-საოცრებაში".}} ! rowspan="2" |რეჟისორ(ებ)ი ! rowspan="2" |სტატუსი |- ! პირველად ! ბოლოს !ქსელი |- ! scope="row" |''საიდუმლო შემოსევა'' ! scope="row" style="width:12px; background:#7CA13C;" | | 1 |6 | 21 ივნისი 2023 | 26 ივლისი 2023 | rowspan="4" |Disney+ | კაილი ბრედსტრიტი<ref name="FurySeries">{{Cite web|last=Otterson|first=Joe|date=September 25, 2020|title=Samuel L. Jackson to Play Nick Fury in New Marvel Disney Plus Series (Exclusive)|url=https://variety.com/2020/tv/news/nick-fury-series-samuel-l-jackson-disney-plus-1234782313/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200925180006/https://variety.com/2020/tv/news/nick-fury-series-samuel-l-jackson-disney-plus-1234782313/|archive-date=September 25, 2020|access-date=September 25, 2020|website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref> |ალი სელიმი | rowspan="8" |გამოვიდა |- ! scope="row" |''ლოკი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#32332C;" | |2 | 6 | 5 ოქტომბერი 2023 | 9 ნოემბერი 2023 | ერიკ მარტინი | ჯასტინ ბენსონი & არონ მურჰედი, დენი დელიო და კასრა ფარახანი |- ! scope="row" rowspan="2" |''რა იქნებოდა თუ...?'' ! scope="row" style="width:12px; background:#FF631A;" | | 2 | 9 | 22 დეკემბერი 2023 | 30 დეკემბერი 2023 |ეი. სი. ბრედლი | rowspan="2" |სტეფან ფრანკი და ბრაიან ენდრიუსი |- ! scope="row" style="width:12px; background:#3D2F94;" | | 3 | 8 | 22 დეკემბერი 2024 | 29 დეკემბერი 2024 | მეთიუ ჩონსი<ref name="ChaunceyWIFS3">{{Cite web |last=Bennett |first=Tara |date=December 31, 2023 |title=Marvel's What If...? Head Writer Breaks Down Every Episode of Season 2 |url=https://www.ign.com/articles/marvels-what-if-head-writer-breaks-down-every-episode-of-season-2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231231205012/https://www.ign.com/articles/marvels-what-if-head-writer-breaks-down-every-episode-of-season-2 |archive-date=December 31, 2023 |access-date=December 31, 2023 |website=[[IGN]]}}</ref> |- ! scope="row" |''ექო'' ! scope="row" style="width:12px; background:#B5B7B7;" | | 1 | 5 | colspan="2" | 10 იანვარი 2024 |Disney+<br>Hulu | მერიონ დეიერი და ემი რარდინი | სიდნი ფრილენდი და კატრიონა მაკკენზი |- ! scope="row" |''ეს სულ აგატაა'' ! scope="row" style="width:12px; background:#3D2F94;" | | 1 | 9 | 18 სექტემბერი 2024 | 30 ოქტომბერი 2024 | rowspan="4" |Disney+ | ჟაკ შეფერი<ref name="WVSpinoffSeries">{{Cite web |last=Otterson |first=Joe |date=October 7, 2021 |title='WandaVision' Spinoff Starring Kathryn Hahn in the Works at Disney Plus (Exclusive) |url=https://variety.com/2021/tv/news/wandavision-spinoff-kathryn-hahn-1235082445/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211007151103/https://variety.com/2021/tv/news/wandavision-spinoff-kathryn-hahn-1235082445/ |archive-date=October 7, 2021 |access-date=October 7, 2021 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref> | ჟაკ შეფერი, რეიჩელ გოლდბერგი და განჯა მონტეირო |- ! scope="row" |''თქვენი მეგობრული მეზობელი ადამიანი ობობა'' ! scope="row" style="width:12px; background:#B22222;" | | 1 | 10 | 29 იანავრი 2025 | 19 თებერვალი 2025 | ჯეფ ტრამელი | მელ ცვიერი, ლიზა სინგერი და სტიუარტი ლივინგსტონი<ref name="YFNSMProjectProfile">{{Cite web|date=November 15, 2024|title=YOUR FRIENDLY NEIGHBORHOOD SPIDER-MAN Project Profile 11-13-24|url=https://dam.gettyimages.com/thewaltdisneystudios/allaccess/#!asset/f73vkh76nwjw44fzrtnf5j|url-status=live|archive-url=https://archive.today/20241115120425/https://dam.gettyimages.com/thewaltdisneystudios/allaccess/%23!asset/f73vkh76nwjw44fzrtnf5j|archive-date=November 15, 2024|access-date=November 15, 2024|publisher=[[Walt Disney Studios (division)|The Walt Disney Studios]]|via=[[Getty Images]]}}</ref><ref name="LivingstonYFNSM">{{Cite web|title=About|url=http://www.stuartlivingston.com/about-me|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220101221552/http://www.stuartlivingston.com/about-me|archive-date=January 1, 2022|access-date=January 1, 2021|website=StuartLivingston.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220101221552/http://www.stuartlivingston.com/about-me|archivedate=იანვარი 1, 2022}}</ref> |- !scope="row" |''თავზეხელაღებული: ახლიდან დაბადებული''<ref name="DaredevilRebootComicBook">{{Cite web |last=Barnhardt |first=Adam |date=March 17, 2022 |title=Daredevil Reboot Series Reported to Begin Filming This Year |url=https://comicbook.com/marvel/news/daredevil-reboot-series-may-begin-filming-this-year/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220317152647/https://comicbook.com/marvel/news/daredevil-reboot-series-may-begin-filming-this-year/ |archive-date=March 17, 2022 |access-date=March 17, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref> ! scope="row" style="width:12px; background:#800000;" | | 1 |9 | 4 მარტი 2025 | 15 აპრილი 2025 | დარიო სკარდაპეინი | ჯასტინ ბენსონი & არონ მურჰედი, მაიკლ კუესტა, ჯეფრი ნაჩმანოფი და დევიდ ბოიდი<ref name="BornAgainDirectors">{{Cite web|date=August 9, 2024|title=The Unmatched Power of Disney Storytelling on Display from Disney Entertainment on Night One of D23: The Ultimate Disney Fan Event|url=https://thewaltdisneycompany.com/disney-entertainment-d23-night-one-storytelling/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240811101226/https://thewaltdisneycompany.com/disney-entertainment-d23-night-one-storytelling/|archive-date=August 11, 2024|access-date=August 11, 2024|publisher=[[The Walt Disney Company]]}}</ref> |- ! scope="row" |''რკინის გული'' ! scope="row" style="width:12px; background:#C9AE83;" | | 1<ref name="DisneyInvestorDayNewSeries">{{cite web|url=https://tvline.com/2020/12/10/secret-invasion-samuel-l-jackson-marvel-disney-plus-series/|title=Secret Invasion, Marvel Series Starring Samuel L. Jackson, Coming to Disney+|last=Gelman|first=Vlada|work=[[TV Line]]|date=December 10, 2020|accessdate=December 10, 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201211030539/https://tvline.com/2020/12/10/secret-invasion-samuel-l-jackson-marvel-disney-plus-series/|archivedate=December 11, 2020|url-status=live}}</ref> | 6<ref name="HodgeIH" /> |24 ივნისი 2025<ref name="Oct2024ReleaseDates">{{Cite web|last=Lussier|first=Germain|date=October 30, 2024|title=Marvel Just Revealed Its TV Release Dates for the Next Year|url=https://gizmodo.com/marvel-disney-plus-release-dates-daredevil-spiderman-2000518262|url-status=live|archive-url=https://archive.today/20241030095717/https://gizmodo.com/marvel-disney-plus-release-dates-daredevil-spiderman-2000518262|archive-date=October 30, 2024|access-date=October 30, 2024|website=[[Gizmodo]]}}</ref> | 1 ივლისი 2025<ref name="IHReleaseDates">{{Cite web |last=Oddo |first=Marco Vito |date=June 18, 2025 |title=Ironheart Official Episode Guide Teases the Arrival of One of Marvel's Best Characters |url=https://comicbook.com/tv-shows/news/marvel-ironheart-episode-title-release-strategy-mephisto-easter-egg/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250618084458/https://comicbook.com/tv-shows/news/marvel-ironheart-episode-title-release-strategy-mephisto-easter-egg/ |archive-date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref> | infoA1 = [[Chinaka Hodge]]<ref name="HodgeIH">{{Cite web |last1=Couch |first1=Aaron |last2=Goldberg |first2=Lesley |date=April 27, 2021 |title=Marvel's 'Ironheart' Enlists Chinaka Hodge as Head Writer for Disney+ Series |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-ironheart-enlists-chinaka-hodge-as-head-writer-for-disney-series |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210427220015/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-ironheart-enlists-chinaka-hodge-as-head-writer-for-disney-series |archive-date=April 27, 2021 |access-date=April 27, 2021 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref> | ჩინაკა ჰოჯი<ref name="HodgeIH">{{Cite web |last1=Couch |first1=Aaron |last2=Goldberg |first2=Lesley |date=April 27, 2021 |title=Marvel's 'Ironheart' Enlists Chinaka Hodge as Head Writer for Disney+ Series |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-ironheart-enlists-chinaka-hodge-as-head-writer-for-disney-series |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210427220015/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-ironheart-enlists-chinaka-hodge-as-head-writer-for-disney-series |archive-date=April 27, 2021 |access-date=April 27, 2021 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref> |სემ ბეილი და ანჯელა ბარნსი |ეთერში |} ==== მეექვსე ფაზა ==== {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" width="99%" border="1" |- ! rowspan="2" |სერიალი ! colspan="2" rowspan="2" |სეზონი ! rowspan="2" |ეპიზოდები ! colspan="3" |საპრემიერო ჩვენება ! rowspan="2" |შოურანერი ! rowspan="2" |რეჟისორ(ებ)ი ! rowspan="2" |სტატუსი |- ! პირველად ! ბოლოს !ქსელი |- ! scope="row" |''ვაკანდას თვალები'' ! scope="row" style="width:12px; background:#553C74;" | | 1 | 4 | 6 აგვისტო 2025<ref name="Oct2024ReleaseDates"/> | ცნობილი გახდება | rowspan="6" |Disney+ | ტოდ ჰარისი<ref name="DisneyJan2025">{{Cite web|date=January 10, 2025|title=Marvel Animation 2025 Preview: 'Your Friendly Neighborhood Spider-Man,' 'Eyes of Wakanda,' and 'Marvel Zombies'|url=https://thewaltdisneycompany.com/marvel-animation-2025-sneak-peek/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20250112135232/https://thewaltdisneycompany.com/marvel-animation-2025-sneak-peek/|archive-date=January 12, 2025|access-date=January 12, 2025|publisher=[[The Walt Disney Company]]}}</ref> | ტოდ ჰარისი<ref name="HarrisEyesConfirm">{{Cite magazine |last=Polk |first=Milan |date=March 20, 2024 |title=''X-Men '97'' Has Been In The Works Since ''What If...?'' Season 1 |url=https://www.menshealth.com/entertainment/a60229150/x-men-97-brad-winderbaum-interview/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240320193746/https://www.menshealth.com/entertainment/a60229150/x-men-97-brad-winderbaum-interview/ |archive-date=March 20, 2024 |access-date=March 20, 2024 |magazine=[[Men's Health]]}}</ref> | rowspan="2" |წარმოება |- ! scope="row" |''Marvel ზომბები'' ! scope="row" style="width:12px; background:#E3DE3A;" | | 1 | 4<ref name="MZEpisodeCount">{{Cite web |last=Nattrass |first=JJ |date=October 14, 2022 |title=MCU Marvel Zombies Writer Reveals the Spinoff's Surprising Episode Count |url=https://www.cbr.com/mcu-marvel-zombies-writer-reveals-surprising-episode-count/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221014233843/https://www.cbr.com/mcu-marvel-zombies-writer-reveals-surprising-episode-count/ |archive-date=October 14, 2022 |access-date=October 14, 2022 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref> |3 ოქტომბერი 2025<ref name="ZombiesProjectProfile">{{Cite web |last=Fang |first=Sam |date=November 15, 2024 |title=Marvel Zombies' Main Voice Cast Revealed With Many MCU Fan Favorites Confirmed |url=https://www.cbr.com/marvel-zombies-main-voice-cast/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20241116212444/https://www.cbr.com/marvel-zombies-main-voice-cast/ |archive-date=November 16, 2024 |access-date=November 15, 2024 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref> |ცნობილი გახდება |ბრაიან ენდრიუსი<ref name="DisneyJan2025" /> |ბრაიან ენდრიუსი<ref name="Disney+DayDeadline">{{Cite web |last=Hipes |first=Patrick |date=November 12, 2021 |title=Disney+ Day: All The Streamer's Film & TV News From Premiere Dates To Series Orders |url=https://deadline.com/2021/11/disney-plus-day-news-release-dates-marvel-star-wars-pixar-movies-series-1234872661/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211112182942/https://deadline.com/2021/11/disney-plus-day-news-release-dates-marvel-star-wars-pixar-movies-series-1234872661/ |archive-date=November 12, 2021 |access-date=November 12, 2021 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref> |- ! scope="row" |''ადამიანი-საოცრება'' ! scope="row" style="width:12px; background:#FDFD01;" | | 1 | 8<ref name="WonderManEps">{{Cite web |last=Mishra |first=Shirshty |date=November 14, 2024 |title=Yahya Abdul Mateen II's 'Wonder Man' Gets Above Average Episode Count For MCU Series |url=https://collider.com/wonder-man-episode-count/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20241116223840/https://collider.com/wonder-man-episode-count/ |archive-date=November 16, 2024 |access-date=November 16, 2024 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref> | დეკემბერი 2025<ref name="Oct2024ReleaseDatesPhase">{{Cite web |last=Power |first=Tom |date=October 31, 2024 |title=Marvel Phase 6: new MCU movies and Disney Plus shows, plus confirmed release dates |url=https://www.techradar.com/streaming/entertainment/marvel-phase-6-hub/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20241111194720/https://www.techradar.com/streaming/entertainment/marvel-phase-6-hub |archive-date=November 11, 2024 |access-date=November 11, 2024 |website=[[TechRadar]]}}</ref> | დეკემბერი 2025<ref name="Oct2024ReleaseDates" /> | ენდრიუ გესტი<ref name="WonderManSpotlight">{{Cite web |last=D'Alessasndro |first=Anthony |date=November 15, 2023 |title=Destin Daniel Cretton Departs As Director On 'Avengers: The Kang Dynasty'; Remains Aboard 'Wonder Man', 'Shang-Chi 2' & More In MCU |url=https://deadline.com/2023/11/marvel-destin-daniel-cretton-avengers-kang-dynasty-exits-1235612901/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231115194634/https://deadline.com/2023/11/marvel-destin-daniel-cretton-avengers-kang-dynasty-exits-1235612901/ |archive-date=November 15, 2023 |access-date=November 15, 2023 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref> | დესტინ დენიელ კრეტონი, სტელა მეგი, ჯეიმზ პონსოლდტი და ტიფანი ჯონსონი<ref name="WonderManSpotlight" /><ref name="MeghieWM">{{Cite web |last=Kroll |first=Justin |date=February 22, 2023 |title=Stella Meghie To Direct Episodes Of Marvel Studios' 'Wonder Man' Starring Yahya Abdul-Mateen II |url=https://deadline.com/2023/02/stella-meghie-marvel-studios-wonder-man-yahya-abdul-mateen-ii-1235267228/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230222191911/https://deadline.com/2023/02/stella-meghie-marvel-studios-wonder-man-yahya-abdul-mateen-ii-1235267228/ |archive-date=February 22, 2023 |access-date=February 22, 2023 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref><ref name="PonsoldtWMConfirm">{{Cite web |last=Anderson |first=Jenna |title=Marvel's Wonder Man Series Adds Mindhunter Favorite to Cast |url=https://comicbook.com/tv-shows/news/marvels-wonder-man-series-mindhunter-lauren-glazier-cast/ |date=February 24, 2023 |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20241013220845/https://comicbook.com/tv-shows/news/marvels-wonder-man-series-mindhunter-lauren-glazier-cast/ |archive-date=October 13, 2024 |access-date=October 13, 2024 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref><ref name="JohnsonWM">{{Cite web |title=Christopher Arata Resume |url=https://static1.squarespace.com/static/64ac0fddd446d76a30ac8881/t/671846d55b44016f9cc82ff3/1729644245676/Arata+2024+Camera+Op+Resume.pdf |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20241029215120/https://static1.squarespace.com/static/64ac0fddd446d76a30ac8881/t/671846d55b44016f9cc82ff3/1729644245676/Arata+2024+Camera+Op+Resume.pdf |archive-date=October 29, 2024 |access-date=October 29, 2024 |via=[[Squarespace]]}}</ref> |საბოლოო მონტაჟი |- ! scope="row" |''თავზეხელაღებული: ახლიდან დაბადებული''<ref name="DaredevilRebootComicBook"/> ! scope="row" style="width:12px; background:#000000;" | | 2 | 8<ref name="DDBAS2EpisodeCount">{{Cite web |last1=Massoto |first1=Erick |last2=Weintraub |first2=Steven |date=February 27, 2025 |title='Daredevil: Born Again' Showrunner Reveals New Season 2 Episode Count and Teases Show's Future [Exclusive] |url=https://collider.com/daredevil-born-again-season-2-how-many-episodes-and-future/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227185210/https://collider.com/daredevil-born-again-season-2-how-many-episodes-and-future/ |archive-date=February 27, 2025 |access-date=March 1, 2025 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref> | მარტი 2026<ref name="DDBAS2Release">{{Cite web |last=Bonomolo |first=Cameron |date=April 16, 2025 |title=Daredevil: Born Again Season 2 Release Date Confirmed by Marvel (& It's Sooner Than We Thought) |url=https://comicbook.com/tv-shows/news/marvel-daredevil-born-again-season-2-release-date-disney-plus-2026/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250416231046/https://comicbook.com/tv-shows/news/marvel-daredevil-born-again-season-2-release-date-disney-plus-2026/ |archive-date=April 16, 2025 |access-date=April 16, 2025 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref> | ცნობილი გახდება | დარიო სკარდაპეინი<ref name="DDBASFXMagFeature">{{Cite magazine |last=Shepherd |first=Jack |date=February 2025 |title=Dancing with the Devil |magazine=[[SFX (magazine)|SFX]] |location=United Kingdom |issue=388 |publisher=[[Future plc]] |pages=24, 31 |quote=The other six episodes were retooled, new scenes were shot, the 18-episode season was split into two nine-episode seasons...; When ''SFX'' catches up with Scardapane, work has just started on season two...}}</ref> | ჯასტინ ბენსონი და არონ მურჰედი<ref name="DDBAS2EpisodeCount">{{Cite web |last1=Massoto |first1=Erick |last2=Weintraub |first2=Steven |date=February 27, 2025 |title='Daredevil: Born Again' Showrunner Reveals New Season 2 Episode Count and Teases Show's Future [Exclusive] |url=https://collider.com/daredevil-born-again-season-2-how-many-episodes-and-future/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227185210/https://collider.com/daredevil-born-again-season-2-how-many-episodes-and-future/ |archive-date=February 27, 2025 |access-date=March 1, 2025 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>, სოლვან ნაიმი, იენ ბ. მაკდონალდი<ref name="DDBAS2Directors">{{Cite web |title=Jeffrey Waldron Resume |url=https://admin.wp-a.com/wp-content/uploads/2025/03/WALDRON-Jeffrey-DP.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250429101122/https://admin.wp-a.com/wp-content/uploads/2025/03/WALDRON-Jeffrey-DP.pdf |archive-date=April 29, 2025 |access-date=April 29, 2025 |publisher=Worldwide Production Agency}}</ref> და აჰჯელა ბარნსი<ref name="BarnesDDS2">{{Cite web |last=Russell |first=Bradley |date=May 15, 2025 |title=Marvel enters the YouTube reacts game with Daredevil and Kingpin actors giving their thoughts on the Ironheart trailer: "That's gonna be great" |url=https://www.gamesradar.com/entertainment/marvel-tv-shows/marvel-enters-the-youtube-reacts-game-with-daredevil-and-kingpin-actors-giving-their-thoughts-on-the-ironheart-trailer-thats-gonna-be-great/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250515150947/https://www.gamesradar.com/entertainment/marvel-tv-shows/marvel-enters-the-youtube-reacts-game-with-daredevil-and-kingpin-actors-giving-their-thoughts-on-the-ironheart-trailer-thats-gonna-be-great/ |archive-date=May 15, 2025 |access-date=May 15, 2025 |website=[[Total Film]] |publisher=[[GamesRadar+]]}}</ref> | rowspan="2" |გადაღება |- ! scope="row" | ''ვიჟენის ქვესტი'' ! scope="row" style="width:12px; background:#C4BEC8;" | | 1 | ცნობილი გახდება | 2026<ref name="MatalasVision" /> | ცნობილი გახდება | ტერი მატალასი<ref name="MatalasVision">{{Cite web |last1=Vary |first1=Adam B. |last2=Otterson |first2=Joe |date=May 22, 2024 |title=Marvel Sets Vision Series for 2026 With Paul Bettany, 'Star Trek: Picard' EP Terry Matalas as Showrunner (Exclusive) |url=https://variety.com/2024/tv/news/marvel-vision-paul-bettany-terry-matalas-1236003735/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240522165050/https://variety.com/2024/tv/news/marvel-vision-paul-bettany-terry-matalas-1236003735// |archive-date=May 22, 2024 |access-date=May 22, 2024 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref> | ტერი მატალასი, კრისტოფერი ჯ. ბირნი და ვინჩენცო ნატალი<ref name="VQDirectors">{{Cite web |last=Poe |first=Arthur S. |date=February 7, 2025 |title=Marvel's 'Vision Quest' Series Confirms Three Directors |url=https://www.comicbasics.com/marvels-vision-quest-series-confirms-three-directors/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250208224104/https://www.comicbasics.com/marvels-vision-quest-series-confirms-three-directors/ |archive-date=February 8, 2025 |access-date=February 8, 2025 |website=Comic Basics}}</ref> |- ! scope="row" |''თქვენი მეგობრული მეზობელი ადამიანი ობობა'' ! scope="row" style="width:12px; background:#B22222;" | | 2 | ცნობილი გახდება | 2026<ref name="YFNSMS2Release">{{Cite web |last1=O'Rourke |first1=Ryan |last2=Weintraub |first2=Steven |date=February 26, 2025 |title="We Will Have a Spider-Man Season Every Year": Marvel Executive Producer Discusses the Future of 'Your Friendly Neighborhood Spider-Man" |url=https://collider.com/your-friendly-neighborhood-spider-man-season-release-plan-brad-winderbaum/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250226211811/https://collider.com/your-friendly-neighborhood-spider-man-season-release-plan-brad-winderbaum/ |archive-date=February 26, 2025 |access-date=February 26, 2025 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref> | ცნობილი გახდება | ჯეფ ტრამელი<ref name="YFNSMSeasonSchoolYears">{{Cite web |last=Bennett |first=Tara |date=January 6, 2025 |title=Toon In: Animated TV Highlights for January, from Harley Quinn to Spider-Man |url=https://www.pastemagazine.com/tv/animation/toon-in-animation-preview-january-2025 |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20250107213858/https://www.pastemagazine.com/tv/animation/toon-in-animation-preview-january-2025 |archive-date=January 7, 2025 |access-date=January 7, 2025 |website=[[Paste (magazine)|Paste]]}}</ref> | ცნობილი გახდება | წარმოება |} ==== მომავალი ==== {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" width="99%" border="1" |- ! rowspan="2" |სერიალი ! colspan="2" rowspan="2" |სეზონი ! rowspan="2" |ეპიზოდები ! colspan="3" |საპრემიერო ჩვენება ! rowspan="2" |შოურანერი ! rowspan="2" |რეჟისორ(ებ)ი ! rowspan="2" |სტატუსი |- ! პირველად ! ბოლოს !ქსელი |- ! scope="row" |''თქვენი მეგობრული მეზობელი ადამიანი ობობა'' ! scope="row" style="width:12px; background:#C97343;" | |3<ref name="YFNSMS3">{{Cite web |last=Garbutt |first=Emily |date=January 27, 2025 |title=Marvel's new Spider-Man show has already been renewed for season 3, even though season 1 hasn't even started yet |url=https://www.gamesradar.com/entertainment/marvel-tv-shows/marvels-new-spider-man-show-has-already-been-renewed-for-season-3-even-though-season-1-hasnt-even-started-yet/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250127162920/https://www.gamesradar.com/entertainment/marvel-tv-shows/marvels-new-spider-man-show-has-already-been-renewed-for-season-3-even-though-season-1-hasnt-even-started-yet/ |archive-date=January 27, 2025 |access-date=January 27, 2025 |website=[[Total Film]] |publisher=[[GamesRadar+]]}}</ref> |ცნობილი გახდება |ცნობილი გახდება |ცნობილი გახდება | Disney+ |ჯეფ ტრამელი<ref name="TrammellShowrunner">{{Cite web |last=Coggan |first=Devan |date=January 29, 2025 |title='Your Friendly Neighborhood Spider-Man' Swings onto Disney+ |url=https://www.marvel.com/articles/tv-shows/your-friendly-neighborhood-spider-man-jeff-trammell-hudson-thames |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250129200247/https://www.marvel.com/articles/tv-shows/your-friendly-neighborhood-spider-man-jeff-trammell-hudson-thames |archive-date=January 29, 2025 |access-date=February 1, 2025 |website=[[Marvel.com]]}}</ref> |ცნობილი გახდება |მუშავდება |} ==სქოლიო== === კომენტარები === {{reflist|group=georgian}} === წყაროები === {{სქოლიო}} {{Marvel-ის კინოსამყარო|selected=ტელესერიალები}} [[კატეგორია:ტელესერიალების სიები]] [[კატეგორია:Marvel-ის კინოსამყაროს სიები|ტელესერიალები]] [[კატეგორია:Marvel-ის კინოსამყაროს ტელესერიალები| ]] qc1qjglf7in0j90ze07q1nk1h8mic02 ნალიბოკის ტყე 0 566415 4821682 4813250 2025-06-27T19:58:37Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821682 wikitext text/x-wiki   {{ინფოდაფა დაცული ტერიტორია|სახელი=ნალიბოკის ტყე|სურათი=Nalibotskaya Pushcha.jpg|წარწერა=ნალიბოკის ტყე გაზაფხულზე|მშობლიური სახელი={{lang-be|Налібоцкая пушча}}|ქვეყანა={{დროშა|ბელარუსი}}|კოორდინატები={{coord|53|53|04|N|26|26|33|E}}|ფართობი=1400 - დან 2400 კმ²- მდე}} '''ნალიბოკის ტყე, ნალიბოკის პუშჩა''' ( {{Lang-be|Налібоцкая пушча}} ) — [[ბელარუსი|ბელარუსის]] უდიდესი ტყე, რომელიც მდებარეობს [[ნემანი|ნემანის]] მარჯვენა შენაკადების დასავლეთ ბერეზინას და უსის აუზებში, ჩრდილოეთით ოშმიანის ზეგანიდან აღმოსავლეთით მინსკის მაღლობამდე. დღესდღეობით ტყე დაყოფილია [[მინსკის ოლქი|მინსკის ოლქის]] ვოლოჟინის და სტოლბცის რაიონებს შორის, აგრეთვე [[გროდნოს ოლქი|გროდნოს ოლქის]] ნოვოგრუდოკის, კორელიჩისა და ივევსკის ოლქებს შორის. ნალიბოკის ტყე უნიკალური რეგიონია ბელარუსში ისტორიული და კულტურული თვალსაზრისით, სადაც ერთმანეთს ერწყმის სლავური, ბალტიისპირული და ევროპული ტრადიციები. [[2005]] წლიდან პუშჩა შევიდა რესპუბლიკური ლანდშაფტის ნაკრძალ „ნალიბოკის“ შემადგენლობაში. ნაკრძალი ატარებს საკვანძო ბოტანიკური ტერიტორიის საერთაშორისო და რეგიონული მნიშვნელობის მნიშვნელოვანი ორინტოლოგიური ტერიტორიის საერთაშორისო სტატუსს. <ref>{{Cite web|url=http://www.zapovednytur.by/oopt/zakazniki-respublikanskogo-znacheniya/nalibokskij.html|title=zapovednytur.by|access-date=2023-01-14}}</ref> == გეოგრაფია == ნალიბოკის ტყე წარმოადგენს უწყვეტ მასივს დასავლეთ ბერეზინასა და უსის აუზებში. მიეკუთვნება რცხილნარ-მუხა-ბნელი წიწვოვანი ტყეების ქვეზონის ნემან-პერედპოლესკის გეობოტანიკურ ოლქს. <ref>Беларуская ССР. Кароткая энцыклапедыя. Т. 2. Мн., БелСЭ. 1979. С. 464.</ref> ტერიტორიის ფართობი მერყეობს 1400 კმ²-დან 2400 კმ²-მდე, თუმცა მიმდებარე ტერიტორიებთან ერთად, კრიტერიუმებიდან გამომდინარე, ბევრად მეტია. <ref>Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл.ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. С. 91.</ref> ნალიბოკის ტყის რელიეფი ტალღოვანია. ლანდშაფტის სტრუქტურა ძირითადად სწორია დიუნებიანი, მორენულ-ბორცვიანი ფორმებით და ჭაობიანი დაბლობებით. ზედაპირი დაქსელილია მდინარეებით, ნაკადულებით, ხოლო სამხრეთით — სამელიორაციო არხებით. მცირე უბნებში გამოიყოფა ბრტყელი მყინვარული ტბიანი [[ტორფი|ტორფიანი]] დაბლობები. მდინარის ხეობებზე გადაჭიმულია ეოლური წარმონაქმნების მასივები. ტყის ტერიტოტორიაზე მიედინება მდინარეები ბერეზინა, უსა, ისლოჩი, ვოლკა და იზლედი ტყის სამხრეთით, ბერეზინასა და [[ნემანი]]ს შესართავთან, ტერასებზე გადაჭიმულია ალუვიური დაბლობი, დიდი რაოდენობით ტბის აუზებით. ყველაზე ღრმად მდებარეობს კრომანის ტბა. <ref>Природа Беларуси. Энциклопедия. В 3 томах. Том 1. Земля и недра. — Минск: Беларуская энцыклапедыя, 2010. — С. 230</ref> ძირითადი ადგილი უკავია გარდამავალი ზონისთვის დამახასიათებელ ტყეებს სამხრეთ ტაიგის მუქი წიწვოვანიდან დასავლეთ ევროპის ფართოფოთლოვანამდე. ჭარბობს ბორები. ფიჭვნარში გვხვდება შერეული [[ნაძვი]]ს, [[არყი]]ს და ასპენის ტყეები.ცოტაა [[მუხა]]. [[რცხილა|რცხილას]] უწყვეტი გავრცელების ჩრდილოეთი საზღვარი გადის ნალიბოკის პუშჩას სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილზე. ნიადაგები უპირატესად ქვიშიანი და ქვიშიანი თიხნარიანია. ყველაზე დაჭაობებული ტერიტორია მდებარეობს მდინარეების ბერეზინას, ისლოხის, ვოლკას ხეობების გასწვრივ და უსის ქვედა დინებაში, სადაც [[მურყანი]] და [[არყი]] იზრდება [[ტორფი]]ან ნიადაგებზე. [[ნაძვი]]ს ტყეებს შორის ბევრია [[მოცვი]] და კისლიცა (ოქსალისი). პუშჩას ცენტრალური და აღმოსავლეთი მხარეები ნაკლებად დაჭაობებულია, აქ გავრცელებულია [[ფიჭვნარი]]ს სხვადასხვა სახეობები. [[ნემანი]]ს გასწვრივ გავრცელებულია წვრილბალახიანი მდელოები. <ref name="ЭПБ">Энцыклапедыя прыроды Беларусі. Т. 3. — С. 455</ref> == ფლორა == ტყის ფლორა მოიცავს უმაღლესი მცენარეების 820 სახეობას (ბრიოფიტების გარდა). <ref name="ЭПБ">Энцыклапедыя прыроды Беларусі. Т. 3. — С. 455</ref> ხეების იარუსში გვხვდება: [[სოსნოვსკის ფიჭვი|ფიჭვი]], [[ჩვეულებრივი ნაძვი|ნაძვი]], [[შავი მურყანი]], [[მთრთოლავი ვერხვი]], [[Quercus robur|''Quercus robur'']], გულის ფორმის ცაცხვი. ქვეტყეში იზრდება [[ხეჭრელი]], [[ტირიფი]], [[ჭანჭყატი]], [[თხილი]], [[ცირცელი (გვარი)|ცირცელი]] და სხვა. იშვიათი მცენარეებიდან: [[არნიკა|მთის არნიკა]], [[კავკასიის მთის შროშანი|ხვეული შროშანა]], ჭაობის ხმალი, ლინეუსი და სხვა. <ref name="ЭПБ" /> == ფაუნა == ნალიბოკის ტყეში ბინადრობს ცენტრალური ბელარუსის ტყეებისთვის დამახასიათებელი ცხოველთა სახეობები. [[ფაილი:Пейзаж_Республиканского_ландшафтного_заказника_"Налибокский".jpg|მარცხნივ|მინი| ტარპანის ცხენები.]] [[კეთილშობილი ირემი|კეთილშობილი ირემის]] რეაკლიმატიზაცია [[1975]] წლიდან დაიწყო. [[1994]] წლიდან [[დომბა]] დააბრუნეს ნალიბოკის ნაკრძალის ტერიტორიაზე. <ref name="EBCN 2012">Vasili Shakun (Васіль Шакун): [http://www.smz.waw.pl/wp-content/uploads/2012/10/zu12.pdf «European bison (''Bison bonasus'') in the central Belarus: current state and prospects of conservation of the free-ranging population ‚Volozhinskaya’.»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240510113511/https://www.smz.waw.pl/wp-content/uploads/2012/10/zu12.pdf |date=2024-05-10 }} ''European Bison Conservation Newsletter'', Vol 5 (2012) pp: 95-102. (английский язык)</ref> თავიდან ჩვიდმეტი ჩაიყვანეს, ამჟამად მათი რაოდენობა ასამდეა. მაგრამ საველე მიწის არარსებობის გამო, ცხოველებმა დაიწყეს ჯგუფებად დაყოფა და გავრცელება ნოვოგრუდოკისა და კორელიჩის მიმართულებით. ცხოველები ზიანს აყენებედნენ სასოფლო-სამეურნეო მიწებს და ასევე ქმნიან საფრთხეს ტრანსპორტის მოძრაობისთვის. ამასთან დაკავშირებით გადაწყდა პროექტის განხორციელება სახნავ-სათესი მიწების შექმნის შესახებ, რომელიც გამოდგებოდა [[ირემი|ირმებისა]] და [[დომბა|დომბების]] კვების წყაროდ. ამავდროულად, საჭირო იყო სისტემა გამხდარიყო სტაბილური და თვითრეგულირებადი, რათა ცხოველების პირობებში შესაძლებელი გამხდარიყო სახნავ-სათესი მიწების პროდუქტიულ მდგომარეობაში შეენარჩუნება და მათი გამოკვება დიდი ხნის განმავლობაში ადამიანის ჩარევის გარეშე. ამიტომ გადაწყდა [[ტარპანი|ტარპანების]] დაბრუნება ნალიბოკის პუშჩაში. ასევე ზომები იქნა მიღებული ჰოლანდიის სახელმწიფო სატყეო სამსახურში ველური ცხენების პოპულაციის აღდგენის ხელშეწყობისთვის. [[2019]] წელს იყო 151 სული, <ref>{{Cite web|url=https://greenbelarus.info/articles/11-09-2019/gazonakasilka-z-niderlandau-yak-u-nalibokskuyu-pushchu-vyartayuc-starazhytnuyu|title=greenbelarus.info|access-date=2023-01-14}}</ref> რომელიც შემდეგ გაიზარდა. [[XXI საუკუნე|21-ე საუკუნის]] დასაწყისში, თითქმის ერთი საუკუნის შემდეგ, [[მურა დათვი|მურა დათვები]] დაბრუნდნენ ნალიბოკის პუშჩაში, ვარაუდობენ, რომ ისინი გადავიდნენ პუშჩაში ბერეზინსკის ნაკრძალიდან. <ref>{{Cite web|url=http://www.nalibaki.org/2016/05/blog-post_31.html#more|title=nalibaki.org|access-date=2018-05-22}}</ref> სხვა ძუძუმწოვრებს მიეკუთვნება: [[ლოსი]], გარეული [[გარეული ღორი|ღორი]], [[ჩვეულებრივი მელა|მელა]], [[ენოტისმსგავსი ძაღლი]], [[ტყის კვერნა]], [[ევროპული ქრცვინი]], [[წაულა]], [[ყარყუმი]], [[რუხი კურდღელი]], ფოცხვერი, [[მგელი]]; წყალსაცავებსა და ჭალებში ბინადრობს [[თახვი]], [[წავი|წავი.]] <ref name="EBCN 2012"/> [[2020]] წელს ნალიბოკის პუშჩაში პირველად დაფიქსირდა [[ტურა]], რომელიც ტყის ტერიტორიაზე ბუნებრივად გამოჩნდა სამხრეთიდან თანდათანობითი ექსპანსიის შედეგად. <ref>{{Cite web|url=https://www.nalibokiforest.info/post/%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D1%8F-%D1%80%D1%8D%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F-%D1%88%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0-%D1%9E-%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%B1%D0%BE%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B9-%D0%BF%D1%83%D1%88%D1%87%D1%8B|title=nalibokiforest.info|access-date=2023-01-14}}</ref> .ტერიტორია მნიშვნელოვანია მცირე მყივანი არწივის, ჩვეულებრივი ქინგფიშერის და [[იშხვარი]]<nowiki/>ს ბუდეების შესანარჩუნებლად. <ref>{{Cite web|url=http://iba.ptushki.org/be/iba/41/full|title=iba.ptushki.org|access-date=2023-01-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230114154527/http://iba.ptushki.org/be/iba/41/full|archivedate=2023-01-14}}</ref> თევზის სახეობებიდან მდინარეებსა და არხებში გვხვდება [[თეთრულა]], [[ჩვეულებრივი ციმორი]], ბისტრიანკა, [[ჩვეულებრივი ქაშაპი]], [[წერი]] და ბელორუსისთვის იშვიათი თევზის სახეობა — ხარიუსი. [[ფაილი:48-2014-11-17-m.jpg|ცენტრი|მინი|449x449პქ| ბელორუსის საფოსტო მარკების სერია "Nalibokskaya Pushcha"]] == ისტორია == === XI-XVII სს === [[ფაილი:Litva_(Yermalovich)_be.svg|მინი| ისტორიული ლიტვის ლოკალიზაცია ნიკოლაი ერმოლოვიჩის მიხედვით.]] [[X საუკუნე|მე-X]]—<nowiki/>[[XI საუკუნე]]<nowiki/>ებში [[ლიეტუვა|ლიეტუვის]] და [[რუსეთი]]ს საზღვარი გადიოდა პუშჩას აღმოსავლეთ კიდეზე; სასაზღვრო ციხესიმაგრეები [[მინსკი]] და ზასლავია რეალურად გაჩნდა ამ დიდი ტყის პირას, სადაც ცხოვრობდნენ წარმართი [[ბალტები]]. დიდი ტყის ტერიტორია [[XIII საუკუნე|XIII საუკუნის]] შუა ხანებში რთულ ბარიერს ქმნიდა აგრესორებისთვის, გალიციურ-ვოლინური ჯარებისთვის და თათრებისთვის, რამაც დიდი კვალი დატოვა ზეპირ ფოლკლორში (კოიდანოვის, მოგილნოს ბრძოლები და სხვ.). [[ლიეტუვა|ლიეტუვის]] და [[რუსეთი|რუსეთის]] ყოფილმა საზღვარმა შემდგომში წინასწარ განსაზღვრა [[ლიტვის დიდი სამთავრო|ლიტვის დიდი საჰერცოგოს]] დაყოფა კულტურულ და იურიდიულ რეგიონებად. მჭიდროდ დასახლებული ტერიტორიების გვერდით მნიშვნელოვანი უწყვეტი ტყის არეალის შენარჩუნება აიხსნება უკიდურესად ღარიბი ნიადაგებით, რაც საუკუნეების განმავლობაში ამ რეგიონში მეურნეობას ეკონომიკურად წამგებიანს ხდიდა. ცნობილია, რომ [[1409]] წელს [[გრიუნვალდის ბრძოლა|გრიუნვალდის ბრძოლის]] დაწყებამდე მთავარი [[ვიტოვტი]] ნალიბოკის პუშჩას ტერიტორიაზე [[ტარპანი|ტარპანებს]] იჭრდა. <ref>{{Cite web|url=https://zviazda.by/be/news/20190910/1568091608-navoshta-nalibockay-pushchy-patrebny-polskiya-koniki-z-niderlandau|title=zviazda.by|access-date=2023-01-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230121142421/https://zviazda.by/be/news/20190910/1568091608-navoshta-nalibockay-pushchy-patrebny-polskiya-koniki-z-niderlandau|archivedate=2023-01-21}}</ref> [[ფაილი:Mikałaj_Radzivił_Sirotka._Мікалай_Радзівіл_Сіротка_(1590-1604).jpg|მინი| ნიკოლას ქრისტოფორ რაძივილი "ობოლი", [[1590-იანები|1590]]-იანი წლები.|მარცხნივ]] ნალიბოკის ტყის ტერიტორიის კონსოლიდაციას ხელი შეუწყო ამ მიწების კონცენტრაციამ რაძივილების ოჯახის საკუთრებაში. ჯერ კიდევ [[1555]] წელს ნიკოლაი რაძივილმა (ნიკოლაი რაძივილ შავი) გამოისყიდა ნალიბოკის ტერიტორია მიწებითა და ტყეებით შემეტებისა და ზავისას [[შლიახტა|შლიახტებისგან]]. [[1586]] წელს რაძივილების სამფლობელოების ოჯახის სამ შტოს შორის გაიყო. შეიქმნა ნესვიჟის, კლეცკის და ოლიცკის მაიორატები. ნალიბოკი გახდა ოლიცკის [[მაიორატი|მაიორატის]] ნაწილი, რომლის მფლობელი იყო სტანისლავ რაძივილი. მაგრამ ნალიბოკი იმ დროს უზარმაზარი ტყის მხოლოდ ნაწილს წარმოადგენდა, რომლის მნიშვნელოვანი ნაწილი [[XVI საუკუნე|XVI საუკუნის]] ბოლომდე სხვა მფლობელების ხელში იყო. ნესვიჟის ორდინატმა ნიკოლაი ქრისტეფორე რაძივილ ობოლმა, [[1594]]-[[1596]] წლებში ქალაქები დერევნაია და ხოტოვა ნაწილობრივ შეიძინა, ნაწილობრივ მიიღო მზითვად მეუღლისგან. ამის შედეგად, ნალიბოკის პუშჩას ძირითადი ნაწილი გახდა რაძივილის ლატიფუნდიის ნაწილი, მაგრამ გაიყო სხვადასხვა მიწის მესაკუთრეებს შორის, ძირითადად ნესვიჟისა და ოლიცკის ორდინაციებს შორის. როდესაც სტანისლავ რაძივილი გარდაიცვალა, მემკვიდრე არ დარჩენია. ნალიბოკი თავისი მიწებითა და ტყეებით გახდა ნესვიჟის ორდინაციის ნაწილი, რომელმაც რეალურად გააერთიანა იმჟამინდელი ნალიბოკის პუშჩა ერთი მფლობელის ხელში. მაგრამ ნესვიჟის ორდინატები ამ საკუთრებას ერთ მთლიანობად არ განიხილავდნენ, ამიტომ ცალკეულ ტყეებად დაყოფის სისტემა კვლავ შენარჩუნდა. იმ პერიოდში ტყე ნადირობის (მისდევდნენ სამრეწველო ნადირობას, ძირითადად თახვებზე, წავებზე, [[წაულა]]ზე და ა.შ.) და [[მეფუტკრეობა|მეფუტკრეობის]] გარდა, გამოიყენებოდა ძირითადად ხის საჭრელად. კომერციული ხის პირველადი დამუშავება ხდებოდა თავად პუშჩაში მდებარე სახერხ საამქროებში. არაერთი ასეთი საწარმო მოქმედებდა ნალიბოკის, დერევნოს და ხოტოვის პუშჩებში. თავად სახერხ საამქროებში ხშირად მოწყობილი იყო სახელოსნოები, სადაც დაფებს ხეხავდნენ და აპრიალებდნენ. მათი პროდუქცია მოთხოვნადი იყო როგორც შიდა ბაზარზე, ასევე მთავართა მეურნეობაში. სახერხი საამქროების ძირითადი პროდუქტები იყო დაფები. მათი უმეტესობა მზადდებოდა ფიჭვისგან და მხოლოდ დარჩენილი ნაწილი — ცაცხვის, არყის, მუხის და ზოგჯერ მურყნისგან. მორები მზადდებოდა მხოლოდ მუხის ან [[ფიჭვი]]სგან. წარმოებული ხე-ტყე, სახერხ საამქროში პირველადი დამუშავების შემდეგ და ხშირად ამ ეტაპის გავლის გარეშე, ნაწილდებოდა სასაწყობე-ოთახებში, შემდეგ ფასდებოდა ხარისხი და ხდებოდა სავარაუდო ღირებულების დადგენა, რის შემდეგაც საქონელი გადიოდა საზღვარგარეთ. თავად პუშჩა მიმაგრებული იყო გდანსკის ბაზარზე. უკანასკნელი პოზიცია სპეციალურად იყო მითითებული დოკუმენტებში. === XX საუკუნე === [[ფაილი:Friedrich-Eduardowitsch-Falz-Fein.jpg|მარცხნივ|მინი| ფრიდრიხ ფალც-ფეინი.]] ცნობილი ნატურალისტი ფრიდრიხ ფალც-ფეინი, [[ასკანია-ნოვა|ასკანია-ნოვას]] სტეპური ნაკრძალის შემქმნელი, ნალიბოკის ტერიტორიაზე ფლობდა მამულს და გეგმავდა ნაკრძალის შექმნას თახვების დასაცავად მიმდებარე ტყეებში. ნალიბოკის პუშჩა შეიძლება გამხდარიყო პირველი ოფიციალური ნაკრძალი რუსეთში, მაგრამ [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველმა მსოფლიო ომმა]] ჩაშალა გეგმები. [[1932]] წელს ნალიბოკის პუშჩაში შეიქმნა ვიალოვსკის ნაკრძალი ძვირფასი ჩლიქოსნების ([[ირემი]], [[ირემლაღი]], [[შველი]], [[გარეული ღორი]]), აგრეთვე მდინარის თახვების დასაცავად და შესასწავლად. გერმანიიდან ჩამოიყვანეს რვა [[ირემლაღი]], რომლებიც გამრავლდნენ [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] დაწყებამდე, მაგრამ ომის დროს ისინი განადგურდნენ, ხოლო ვიალოვსკის ნაკრძალი ლიკვიდირებული იქნა [[1951]] წელს. <ref>Харэўскі С. Зьвяры-суайчыньнікі…</ref> [[დიდი სამამულო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] დროს ნალიბოკის პუშჩა გახდა 20 ათასამდე პარტიზანის (მათი უმეტესობა ძირითადად [[საბჭოთა კავშირი]]დან იყო) თავშესაფარი, რომელსაც აკონტროლებდა [[ბელარუსი]]ს პარტიზანული მოძრაობის შტაბი განვითარებული ინფრასტრუქტურით, სტაბილური აეროდრომების ჩათვლით. ტერიტორია იყო ერთგვარი ხსნა გეტოდან ათასობით გაქცეულისთვის ბარანოვიჩის, ნოვოგრუდოკის, [[მინსკი|მინსკის]], მირის და პუშჩას სხვა ქალაქებისა მათი უშუალო შემოგარენიდან. პუშჩამ და მისმა შემოგარენმა დიდი როლი შეასრულა ებრაელი ხალხის ისტორიაში. ამ ადგილებიდანაა წარმოშობით ვოლოჟინ იეშვას არაერთი მოღვაწე, მათ შორის, ფუნდამენტალისტური მოძრაობა "Agudath Israel"- ის დამფუძნებელი იცხაკ ჰა ლევი რაბინოვიჩი (დაიბადა ივენეცში [[1847]] წელს). პუშჩას უკავშირდება ცნობილი ებრაელი კათოლიკე მოღვაწის, კარმელიტი დანიელ სტეინის (ოსვალდ რუფეისენის) საქმიანობა, რომელიც ფართოდ გახდა ცნობილი [[ლუდმილა ულიცკაია|ლუდმილა ულიცკაიას]] რომანის „მთარგმნელი დანიელ შტაინის“ წყალობით, რომელმაც კათოლიციზმი მიიღო ზუსტად პუშჩაში დატრიალებული სამხედრო მოვლენების გავლენის შედეგად. [[1960]] წელს ნალიბოკის სანადირო ნაკრძალი დაარსდა ყოფილი ვიალოვსკის ნაკრძალის ტერიტორიაზე [[ნემანი]]სა და ბერეზინას მარჯვენა შენაკადების აუზებში. [[ჩერნობილის კატასტროფა|ჩერნობილის ატომურ ელექტროსადგურზე მომხდარი ავარიის დროს,]] ნალიბოკის პუშჩას ტერიტორია რადიოაქტიურად დაბინძურდა, ამიტომ მიმდებარე მრავალი სოფელი განსახლებას დაექვემდებარა. <ref>{{Cite web|url=https://vetliva.by/belarus/what-to-see/nalibokskaya-pushcha/|title=Налібоцкая пушча|first=|last=|author=|authorlink=|coauthors=|date=|month=|year=|work=|publisher=VETLIVA|pages=|language=|format=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902163419/https://vetliva.by/belarus/what-to-see/nalibokskaya-pushcha/|archivedate=2021-09-02|accessdate=2021-09-02|quote=|ref=vet}}</ref> პუშჩას ტერიტორიის ზოგიერთ რაიონში შეგროვებული კენკრისა და სოკოსთვის სავალდებულოა რადიაციული მონიტორინგის გავლა. === XXI საუკუნე === [[2005]] წელს ნალიბოკის ტყის ტერიტორიაზე შეიქმნა რესპუბლიკური ლანდშაფტის ნაკრძალი და ტყის მასივმა ეროვნული კონსერვაციის სტატუსი შეიძინა. საერთაშორისო კონსერვაციის სტატუსი კლასიფიცირებულია, როგორც რეგიონული მნიშვნელობის „მნიშვნელოვანი ორინტოლოგიური ტერიტორია,“ რომელიც დაარსდა [[2010]] წელს. <ref>{{Cite web|url=http://iba.ptushki.org/be/iba/41/full|title=Налібоцкая пушча|first=|last=|author=|authorlink=|coauthors=|date=|month=|year=|work=|publisher=[[Ахова птушак Бацькаўшчыны]]|pages=|language=|format=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210902165541/http://iba.ptushki.org/be/iba/41/full|archivedate=2021-09-02|accessdate=2021-09-02|quote=|ref=iba}}</ref> [[2009]] წლიდან ნალიბოკის პუშჩაში იმართება ყოველწლიური მარათონი „ნალიბოკი.“ <ref>{{Cite web|url=http://promwadtour.com/?md=events&action=view&id=57|title=Марафон "Налибоки" / Промвад Тур '13 / Promwad Tour|publisher=promwadtour.com|language=ru|accessdate=2018-05-22|archivedate=2017-07-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170723155429/http://promwadtour.com/?md=events&action=view&id=57}}</ref> == ლიტერატურა == * ''Турецкий С. И.'' [http://kciroohs.info/books/tureckij_po_verhnemu_nemanu_i_nalibokskoj_pusche.htm По Верхнему Неману и Налибокской пуще] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150518103210/http://kciroohs.info/books/tureckij_po_verhnemu_nemanu_i_nalibokskoj_pusche.htm |date=2015-05-18 }}. — Минск, 1988. * Бібікаў Ю. А. Налібоцкі паляўнічы заказнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — 588 с., іл. — 10 000 экз. * Гельтман В. С. Налібоцкія лясы // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — 588 с., іл. — 10 000 экз. * Крывашэеў Дз. Налібоцкая пушча князёў Радзівілаў у ХVІ—ХVІІІ стст.: фармаванне тэрыторыі, адміністрацыя і службоўцы // Верхняе Панямонне. — Мінск: І. П. Логвінаў, 2012. — № Вып. 1. — С. 7—29. * Крывашэеў Дз. С. Арганізацыя кіравання Налібоцкай пушчай у XVIII ст. // Сборник работ 65-й научной конференции студентов и аспирантов Белорусского госуд. университета. — БГУ, 2008. — Т. Ч. 1. — № 12—16 мая 2008. — С. 88—92. * Крывашэеў Дз. Аб чым сведчаць архівы: [з гісторыі Налібоцкай пушчы] // Белорусская лесная газета. — заснавальнік: Міністэрства лясной гаспадаркі Рэспублікі Беларусь, 2008. — № 3 крас. (№ 14). * Naliboki Forest: land, wildlife and human: in three volumes / compilation, illustrations: V. Sidorovich; prefacereview by M. Nikiforov. — Minsk: Chatyry chverci, 2016. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} [[კატეგორია:დაცული ტერიტორიები ქვეყნების მიხედვით]] [[კატეგორია:ბელარუსის გეოგრაფია]] [[კატეგორია:ბელარუსის ტყეები]] 3pghzn7zx5o47qoc6qddx1hpkoc1ogj ნანა ფურცელაძე 0 569423 4821685 4689416 2025-06-27T20:43:14Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821685 wikitext text/x-wiki '''ნანა ფურცელაძე''' (დ. [[1930]], [[თბილისი]] — გ. [[19 ივლისი]], [[2024]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[მთარგმნელი]], [[პედაგოგი]]. == ბიოგრაფია == დამთავრებული აქვს [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის]] [[აღმოსავლეთმცოდნეობა|აღმოსავლეთმცოდნეობის]] ფაკულტეტი.<ref name="ნანა ფურცელაძის ბიოგრაფია">http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00019374/</ref> ორმოცდათხუთმეტ წელზე მეტია, რაც ეწეოდა ''[[მასწავლებელი|პედაგოგურ]]'' მოღვაწეობას და სამოცდაათამდე [[მეცნიერება|სამეცნიერო]] სტატიის ''ავტორია'' ისლამურ [[პოეზია|პოეზიაში]], კლასიკურ თუ ახალ არაბულ [[ლიტერატურა|ლიტერატურაში]].<ref name="ნანა ფურცელაძის ბიოგრაფია" /> მინიჭებული აქვს [[ივანე მაჩაბელი|ივანე მაჩაბლის]] პრემია. == ბიბლიოგრაფია == *ნანა ფურცელაძე, „ნარკვევები და ნიმუშები“, 2020, აკადემიური წიგნი, გვ. 374 *ნანა ფირცელიძე, „ნარკვევები და ნიმუშები“, 2017, გვ. 316 *ნანა ფურცელაძე, „არაბი პოეტები V - XXსს.“ 2013, აკადემიური წიგნი, გვ. 88 == რესურსები ინტერნეტში == *{{nplg ბიოგრაფია|00019374}} *[https://old.tsu.ge/ge/faculties/humanities/news/mTXUhLaXKYSf02YF/?p=2/ თსუ ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ემერიტუს პროფესორი ნანა ფურცელაძე 90 წლისაა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240720214424/https://old.tsu.ge/ge/faculties/humanities/news/mTXUhLaXKYSf02YF/?p=2/ |date=2024-07-20 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ფურცელაძე, ნანა}} [[კატეგორია:ქართველი პოეტები]] [[კატეგორია:ქართველი მთარგმნელები]] [[კატეგორია:ფურცელაძეები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1930]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2024]] dabn3o3croxqfn2um0q36arkfycbdit ელგუჯა ქუთელია 0 569454 4821592 4684110 2025-06-27T14:41:37Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821592 wikitext text/x-wiki '''ელგუჯა ქუთელია''' (დ. [[7 დეკემბერი]], [[1941]], [[ბანძა]]) — [[ქართველი]] მათემატიკოსი, [[პედაგოგი]], [[ფიზიკოსი]]. == ბიოგრაფია == [[1964]] წელს დაამთავრა [[ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს ფიზიკის ფაკულტეტი. [[1964]]-[[1970]] წლებში მუშაობდა [[საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი]]ს უმცროს მეცნიერ თანამშრომლად. [[1967]]-[[1970]] წლებში იყო ბარდინის სახელობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის ასპირანტი, [[1973]]-[[1976]] წლებში [[საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი]]ს დოცენტი. [[1977]]-[[1987]] წლებში ამავე ინსტიტუტის ელექტრონული მიკროსკოპიის რესპუბლიკური ცენტრის ხელმძღვანელი, [[1987]]-[[1999]] წლებში ინსტიტუტის სტრუქტურული კვლევის რესპუბლიკური ცენტრის ხელმძღვანელი, [[1993]] წლიდან კი საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ფიზიკური მასალათამცოდნეობის კათედრის გამგე. ავტორია 220-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის, მათ შორის 3 მონოგრაფიის, 35-ზე მეტი პატენტის. მისი ხელმძღვანელობით და უშუალო მონაწილეობით ბოლო 10 წლის მანძილზე შესრულდა 10 საერთაშორისო საგრანტო პროექტი.<ref>[http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00014419/ ელგუჯა ქუთელია]</ref> ==ჯილდოები== * 2004 - საქართველოს სახელმწიფო პრემია, მეცნიერებისა და ტექნიკის დარგში (ერთობლივი გამარჯვება) * 2000 წელს რუსულ ენაზე გამოცემული მონოგრაფიისათვის - "ავტომობილების ხანგამძლეობის, ეკონომიურობისა და ეკოლოგიურობის ამაღლება ახალი თაობის ზეთების დამუშავებითა და გამოყენებით" * 2001 - ღირსების ორდენი * 1998 - ღირსების ორდენი * 1998 - ღირსების მედალი * ქართული ტექნიკური მეცნიერების განვითარებისა და საინჟინრო კადრების აღზრდის საქმეში შეტანილი თვალსაჩინო პირადი წვლილისათვის * 1986 - მედალი „შრომითი მამაცობისთვის“ ==ლიტერატურა== * საქართველოს მეცნიერებისა და ტექნიკის დარგის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატები 1993-2004 წლებში თბ., 2012 გვ. 200 * წიგნი ღირსებისა: ტ. 6/ შემდგ.: თამაზ ყიფიანი (რედ.), თენგიზ გაჩეჩილაძე, გურამ სიმონიშვილი.- თბ., 2003. გვ. 301 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00014419}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ქუთელია, ელგუჯა}} [[კატეგორია:დაბადებული 7 დეკემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1941]] [[კატეგორია:ქართველი პედაგოგები]] [[კატეგორია:ქართველი მათემატიკოსები]] oxnb721ohfpmmnhqs3vw23j6t9attz4 4821593 4821592 2025-06-27T14:41:58Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ფიზიკოსები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821593 wikitext text/x-wiki '''ელგუჯა ქუთელია''' (დ. [[7 დეკემბერი]], [[1941]], [[ბანძა]]) — [[ქართველი]] მათემატიკოსი, [[პედაგოგი]], [[ფიზიკოსი]]. == ბიოგრაფია == [[1964]] წელს დაამთავრა [[ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს ფიზიკის ფაკულტეტი. [[1964]]-[[1970]] წლებში მუშაობდა [[საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი]]ს უმცროს მეცნიერ თანამშრომლად. [[1967]]-[[1970]] წლებში იყო ბარდინის სახელობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის ასპირანტი, [[1973]]-[[1976]] წლებში [[საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი]]ს დოცენტი. [[1977]]-[[1987]] წლებში ამავე ინსტიტუტის ელექტრონული მიკროსკოპიის რესპუბლიკური ცენტრის ხელმძღვანელი, [[1987]]-[[1999]] წლებში ინსტიტუტის სტრუქტურული კვლევის რესპუბლიკური ცენტრის ხელმძღვანელი, [[1993]] წლიდან კი საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ფიზიკური მასალათამცოდნეობის კათედრის გამგე. ავტორია 220-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის, მათ შორის 3 მონოგრაფიის, 35-ზე მეტი პატენტის. მისი ხელმძღვანელობით და უშუალო მონაწილეობით ბოლო 10 წლის მანძილზე შესრულდა 10 საერთაშორისო საგრანტო პროექტი.<ref>[http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00014419/ ელგუჯა ქუთელია]</ref> ==ჯილდოები== * 2004 - საქართველოს სახელმწიფო პრემია, მეცნიერებისა და ტექნიკის დარგში (ერთობლივი გამარჯვება) * 2000 წელს რუსულ ენაზე გამოცემული მონოგრაფიისათვის - "ავტომობილების ხანგამძლეობის, ეკონომიურობისა და ეკოლოგიურობის ამაღლება ახალი თაობის ზეთების დამუშავებითა და გამოყენებით" * 2001 - ღირსების ორდენი * 1998 - ღირსების ორდენი * 1998 - ღირსების მედალი * ქართული ტექნიკური მეცნიერების განვითარებისა და საინჟინრო კადრების აღზრდის საქმეში შეტანილი თვალსაჩინო პირადი წვლილისათვის * 1986 - მედალი „შრომითი მამაცობისთვის“ ==ლიტერატურა== * საქართველოს მეცნიერებისა და ტექნიკის დარგის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატები 1993-2004 წლებში თბ., 2012 გვ. 200 * წიგნი ღირსებისა: ტ. 6/ შემდგ.: თამაზ ყიფიანი (რედ.), თენგიზ გაჩეჩილაძე, გურამ სიმონიშვილი.- თბ., 2003. გვ. 301 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00014419}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ქუთელია, ელგუჯა}} [[კატეგორია:დაბადებული 7 დეკემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1941]] [[კატეგორია:ქართველი პედაგოგები]] [[კატეგორია:ქართველი მათემატიკოსები]] [[კატეგორია:ქართველი ფიზიკოსები]] 8gfi1njz91h2jqimvpcz3imt2st0l3d ელგუჯა ღონღაძე 0 570951 4821630 4699333 2025-06-27T15:34:39Z Otogi 27089 წაიშალა [[კატეგორია:ქართველი ექიმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821630 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''ელგუჯა ღონღაძე''' (დ.[[23 ივლისი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|სსრკ]] — გ.[[მარტი]], [[2013]], [[საქართველო]]) — ქართველი ექიმი, მეცნიერი. == ბიოგრაფია == დაიბადა [[თბილისი|თბილისში]]. დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის]] სამკურნალო ფაკულტეტი, [[1980]] წელს. [[1981]]–[[1985]] წლებში იყო [[რუსთავი|რუსთავის]] ქალაქის საავადმყოფოს ქირურგი. [[1985]]–[[1987]] წლებში კლინიკური ორდინატურის კურსი გაიარა რესპუბლიკის ცენტრალურ კლინიკურ საავადმყოფოში. [[1987]]–[[1991]] წლებში გახდა რესპუბლიკური კლინიკური საავადმყოფოს ხელოვნური თირკმლის განყოფილების ქირურგი. [[1992]]–[[1993]] წლებში სტაჟირებაზე იმყოფებოდა [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]], თირკმლის ტრანსპლანტაციის ცენტრში. [[1995]]–[[1997]] წლებში მუშაობა დაიწყო ბავშვთა რესპუბლიკურ საავადმყოფოში ტრანსპლანტოლოგად. [[1997]] წლიდან გახდა ქირურგიის ინსტიტუტის ტრანსპლანტაციის განყოფილების გამგე. [[საქართველო|საქართველოში]] თირკმლის ტრანსპლანტაციის პიონერი, მან [[1995]] წელს საქართველოში პირველად ცოცხალი ნათესაური დონაციით თირკმლის გადანერგვის 4 ოპერაცია ჩაატარა. ავტორია 56 სამეცნიერო ნაშრომის და 2 რაციონალური წინადადების. [[ნანტი|ნანტის]] საპატიო მოქალაქე, ექიმი-ქირურგი, ტრანსპლანტოლოგი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. საკანდიდატო დისერტაციის თემა - "კოაგულაციურ–ლიზისური სისტემის დარღვევები თიაქარკვეთის დროს ჭარბი წონის მწონე პირებში", დაიცვა [[1992]] წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა - "კლინიკურ-იმუნოლოგიური მახასიათებლების დინამიკა და იმუნოსუპრესიული მკურნალობის ოპტიმალური რეჟიმის დადგენა თირკმლის ტრანსპლატაციის დროს", დაიცვა [[1999]] წელს.<ref>[http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00006279/]</ref> == რესურსები ინტერნეტში == {{nplg ბიოგრაფია|00006279}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ღონღაძე, ელგუჯა}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ივლისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1956]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2013]] kk631bat91x58fgb1ps22i452bu47e0 4821631 4821630 2025-06-27T15:34:53Z Otogi 27089 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი ქირურგები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821631 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''ელგუჯა ღონღაძე''' (დ.[[23 ივლისი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|სსრკ]] — გ.[[მარტი]], [[2013]], [[საქართველო]]) — ქართველი ექიმი, მეცნიერი. == ბიოგრაფია == დაიბადა [[თბილისი|თბილისში]]. დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტის]] სამკურნალო ფაკულტეტი, [[1980]] წელს. [[1981]]–[[1985]] წლებში იყო [[რუსთავი|რუსთავის]] ქალაქის საავადმყოფოს ქირურგი. [[1985]]–[[1987]] წლებში კლინიკური ორდინატურის კურსი გაიარა რესპუბლიკის ცენტრალურ კლინიკურ საავადმყოფოში. [[1987]]–[[1991]] წლებში გახდა რესპუბლიკური კლინიკური საავადმყოფოს ხელოვნური თირკმლის განყოფილების ქირურგი. [[1992]]–[[1993]] წლებში სტაჟირებაზე იმყოფებოდა [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]], თირკმლის ტრანსპლანტაციის ცენტრში. [[1995]]–[[1997]] წლებში მუშაობა დაიწყო ბავშვთა რესპუბლიკურ საავადმყოფოში ტრანსპლანტოლოგად. [[1997]] წლიდან გახდა ქირურგიის ინსტიტუტის ტრანსპლანტაციის განყოფილების გამგე. [[საქართველო|საქართველოში]] თირკმლის ტრანსპლანტაციის პიონერი, მან [[1995]] წელს საქართველოში პირველად ცოცხალი ნათესაური დონაციით თირკმლის გადანერგვის 4 ოპერაცია ჩაატარა. ავტორია 56 სამეცნიერო ნაშრომის და 2 რაციონალური წინადადების. [[ნანტი|ნანტის]] საპატიო მოქალაქე, ექიმი-ქირურგი, ტრანსპლანტოლოგი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. საკანდიდატო დისერტაციის თემა - "კოაგულაციურ–ლიზისური სისტემის დარღვევები თიაქარკვეთის დროს ჭარბი წონის მწონე პირებში", დაიცვა [[1992]] წელს. სადოქტორო დისერტაციის თემა - "კლინიკურ-იმუნოლოგიური მახასიათებლების დინამიკა და იმუნოსუპრესიული მკურნალობის ოპტიმალური რეჟიმის დადგენა თირკმლის ტრანსპლატაციის დროს", დაიცვა [[1999]] წელს.<ref>[http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00006279/]</ref> == რესურსები ინტერნეტში == {{nplg ბიოგრაფია|00006279}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ღონღაძე, ელგუჯა}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ივლისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1956]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2013]] [[კატეგორია:ქართველი ქირურგები]] 2wxgu8f6ts9g4kciuz86g3e8wrzbnmr ნეილა 0 578852 4821693 4749235 2025-06-27T22:09:29Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821693 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = მუნიციპალიტეტი |ქართული სახელი = ნეილა |ქვეყანა = ესპანეთი |რეგიონის ტიპი = ავტონომიური გაერთიანება |რეგიონი = კასტილია და ლეონი |რეგიონი2 = |რეგიონი ცხრილში = |რაიონის ტიპი = პროვინცია |რაიონი = ბურგოსის პროვინცია |თემის ტიპი = კომარკა |თემი =სიერა-დე-ლა-დემანდის კომარკა |რაიონი2 = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |add1n= |add1= }} '''ნეილა''' ({{lang-es|Neila}}) — მუნიციპალიტეტი [[ესპანეთი|ესპანეთში]], შედის [[კასტილია და ლეონი]]ს ავტონომიური გაერთიანების [[ბურგოსის პროვინცია|ბურგოსის პროვინციის]] [[სიერა-დე-ლა-დემანდის კომარკა|სიერა-დე-ლა-დემანდის კომარკის]] შემადგენლობაში. ფართობი — 68,59 კმ². მოსახლეობა — 153 კაცი ([[2020]] წ.). ==იხილეთ აგრეთვე== * [[ბურგოსის მუნიციპალიტეტები]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.villaneila.es/ ნეილის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი]{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ბურგოსის მუნიციპალიტეტები]] i0zd31bbny5lo04ow7e72bwa78n3lm8 ორკახო-დე-ლოს-მონტესი 0 579816 4821714 4756036 2025-06-28T04:11:03Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821714 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = მუნიციპალიტეტი |ქართული სახელი = ორკახო-დე-ლოს-მონტესი |ქვეყანა = ესპანეთი |რეგიონის ტიპი = ავტონომიური გაერთიანება |რეგიონი = კასტილია-ლა-მანჩა |რეგიონი2 = |რეგიონი ცხრილში = |რაიონის ტიპი = პროვინცია |რაიონი = სიუდად-რეალის პროვინცია |თემის ტიპი = კომარკა |თემი =მონტესის კომარკა |რაიონი2 = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |add1n= |add1= }} '''ორკახო-დე-ლოს-მონტესი''' ({{lang-es|Horcajo de los Montes}}) — ქალაქი და მუნიციპალიტეტი [[ესპანეთი|ესპანეთში]], შედის [[კასტილია-ლა-მანჩა|კასტილია-ლა-მანჩის]] ავტონომიური გაერთიანების [[სიუდად-რეალის პროვინცია|სიუდად-რეალის პროვინციის]] [[მონტესის კომარკა|მონტესის კომარკის]] შემადგენლობაში. ფართობი — 208,44 კმ². მოსახლეობა — 833 კაცი ([[2020]] წ.). ==იხილეთ აგრეთვე== * [[სიუდად-რეალის მუნიციპალიტეტები]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://fhorcajodelosmontes.com/ ორკახო-დე-ლოს-მონტესის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი]{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:სიუდად-რეალის მუნიციპალიტეტები]] [[კატეგორია:სიუდად-რეალის ქალაქები]] b58qg3r8ns1owcvtzbr3if2vsg39148 პიკონი 0 579828 4821765 4756243 2025-06-28T10:04:23Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821765 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = მუნიციპალიტეტი |ქართული სახელი = პიკონი |ქვეყანა = ესპანეთი |რეგიონის ტიპი = ავტონომიური გაერთიანება |რეგიონი = კასტილია-ლა-მანჩა |რეგიონი2 = |რეგიონი ცხრილში = |რაიონის ტიპი = პროვინცია |რაიონი = სიუდად-რეალის პროვინცია |თემის ტიპი = კომარკა |თემი =კამპო-დე-კალატრავის კომარკა |რაიონი2 = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |add1n= |add1= }} '''პიკონი''' ({{lang-es|Picón}}) — მუნიციპალიტეტი [[ესპანეთი|ესპანეთში]], შედის [[კასტილია-ლა-მანჩა|კასტილია-ლა-მანჩის]] ავტონომიური გაერთიანების [[სიუდად-რეალის პროვინცია|სიუდად-რეალის პროვინციის]] [[კამპო-დე-კალატრავის კომარკა|კამპო-დე-კალატრავის კომარკის]] შემადგენლობაში. ფართობი — 59,57 კმ². მოსახლეობა — 668 კაცი ([[2020]] წ.). ==იხილეთ აგრეთვე== * [[სიუდად-რეალის მუნიციპალიტეტები]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://aytopicon.es/ პიკონის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230306152757/http://www.aytopicon.es/ |date=2023-03-06 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:სიუდად-რეალის მუნიციპალიტეტები]] dwluimg9px3hujynjlxquh17s95iu7t პიედრაბუენა 0 579829 4821757 4756081 2025-06-28T09:44:12Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821757 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = მუნიციპალიტეტი |ქართული სახელი = პიედრაბუენა |ქვეყანა = ესპანეთი |რეგიონის ტიპი = ავტონომიური გაერთიანება |რეგიონი = კასტილია-ლა-მანჩა |რეგიონი2 = |რეგიონი ცხრილში = |რაიონის ტიპი = პროვინცია |რაიონი = სიუდად-რეალის პროვინცია |თემის ტიპი = კომარკა |თემი =მონტესის კომარკა |რაიონი2 = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |add1n= |add1= }} '''პიედრაბუენა''' ({{lang-es|Piedrabuena}}) — მუნიციპალიტეტი [[ესპანეთი|ესპანეთში]], შედის [[კასტილია-ლა-მანჩა|კასტილია-ლა-მანჩის]] ავტონომიური გაერთიანების [[სიუდად-რეალის პროვინცია|სიუდად-რეალის პროვინციის]] [[მონტესის კომარკა|მონტესის კომარკის]] შემადგენლობაში. ფართობი — 565,36 კმ². მოსახლეობა — 4379 კაცი ([[2020]] წ.). ==იხილეთ აგრეთვე== * [[სიუდად-რეალის მუნიციპალიტეტები]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://piedrabuena.es/ პიედრაბუენის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201128171230/http://piedrabuena.es/ |date=2020-11-28 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:სიუდად-რეალის მუნიციპალიტეტები]] [[კატეგორია:სიუდად-რეალის ქალაქები]] s6772q7uqdgguk0aazrdua14mzn14on პავლე I-ის მკვლელობა 0 581813 4821719 4805921 2025-06-28T05:49:34Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 0 წყარო და 1 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821719 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Убийство Павла I в Михайловском замке.jpg|thumb|300px| იმპერატორ პავლე I-ის მკვლელობა (გრავიურა Bettmann-ის კოლექციიდან, [[1900]] წ.). პავლე, რომელიც სინამდვილეში თავისი დროისთვის საკმაოდ დიდი აღნაგობისა იყო (სიმაღლე 168 სანტიმეტრი) და ფიზიკურად ძალიან ძლიერი, გარკვეული დროის განმავლობაში ენერგიულად ებრძოდა მის მოსაკლავად მოსულ შეიარაღებულ, მთვრალ შეთქმულებს, რომლებიც ცდილობდნენ მის მოკვლას მაქსიმალურად უხმაუროდ და უსისხლოდ — გასროლებისა და სისხლიანი ჭრილობების გარეშე.]] [[ფაილი:Убийство Павла I . Французская гравюра.jpg|thumb|300px|ჯ. ჯ. უტუაიტი (J.-J. Outhwaite). ინგლისელი მხატვარი და გრავიორი [[XVIII საუკუნე|XVIII საუკუნის]] ბოლოსა და [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პირველ ნახევარში. [[პავლე I (რუსეთი)|პავლე I]]-ის [[სიკვდილი]] (ფრანსუა-ელექსანდრ ფილიპოტოს ნახატის მიხედვით). [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნი]]ს პირველი ნახევარი. [[ქაღალდი]], [[გრავიურა]] ფოლადზე. რუსეთის მუზეუმი, [[სანქტ-პეტერბურგი|სანქტ-პეტერბურგი.]]]] '''პავლე I-ის მკვლელობა''' (ასევე ცნობილი, როგორც ''[[1801]] წლის გადატრიალება'') — [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის]] იმპერატორ [[პავლე I|პავლე I-ის]] მკვლელობა, რომელიც დაიწყო ორშაბათს, [[1801]] წლის, [[23 მარტი|23 მარტს]]და მკვლელმა, მისი აქტი, სისრულეში მოიყვანა სამშაბათს, [[24 მარტი|24 მარტის]] ღამეს, (00:45–01:45 სთ.) [[მიხაილოვსკის სასახლე|მიხაილოვსკის სასახლეში]], გვარდიის ოფიცრების მონაწილეობით მომზადებული შეთქმულების შედეგად. ღამის პირველ ნახევარში 12 ნასვამი ოფიცრისგან შემდგარი ჯგუფი შეიჭრა იმპერატორის საძინებელში და შეეცადა, მას ხელი მოეწერინებინა წინასწარ მომზადებულ ტახტიდან გადადგომის აქტზე, რათა იმპერატორი გამხდარიყო მისი უფროსი ვაჟი ალექსანდრე. მას შემდეგ, რაც პავლემ უარი განაცხადა დოკუმენტზე ხელმოწერაზე, დაპირისპირებისას იმპერატორი მძიმედ დაშავდა: მას საფეთქელთან ოქროს [[ტაბაკერა|ტაბაკერით]] დაარტყეს, სასტიკად სცემეს და ოფიცრის შარფით გაგუდეს. შეთქმულების ინიციატორები იყვნენ [[ნიკიტა პეტრეს ძე პანინი]] — პავლეს გარდაცვლილი აღმზრდელის [[ნიკიტა ივანეს ძე პანინი|ნიკიტა ივანეს ძე პანინის]] ძმისშვილი და მოსახელე, ასევე [[პეტრე ალექსის ძე პალენი]], ხოლო უშუალო მკვლელობის („ნასვამი გვარდიელების“) ჯგუფს ხელმძღვანელობდნენ [[ნიკოლოზ ალექსანდრეს ძე ზუბოვი]] და ინგლისის მოქალაქე, წარმოშობით [[ჰანოვერი|ჰანოვერელი]], მსუბუქი კავალერიის ([[ჰუსარები|ჰუსართა]]) პოლკის მეთაური [[ლეონტი ლეონტის ძე ბენიგსენი]].<ref>ნაპოლეონის ომებამდე [[ჰანოვერის საამომრჩევლო]] იმართებოდა ინგლისის მეფის მიერ პერსონალური უნიის ფარგლებში.</ref> შეთქმულების მიზეზები იყო იმპერატორ [[პავლე I (რუსეთი)|პავლე I]]-ის მიერ გატარებული არაპროგნოზირებადი პოლიტიკით გამოწვეული უკმაყოფილება და განსაკუთრებით ის შეურაცხყოფა და [[ოპალა]], რომელსაც მისი ხელისუფლებისას ბევრი შეთქმული განიცდიდა და რაც ნებისმიერ მომენტში შესაძლოა სხვებსაც შეხებოდათ; შესაბამისად, შეთქმულები ცდილობდნენ, იმპერატორი შეეცვალათ უფრო „დამყოლი“ მმართველით. არსებობს მოსაზრება, რომ შეთქმულება შესაძლოა დაფინანსებული ყოფილიყო [[დიდი ბრიტანეთი|დიდი ბრიტანეთის]] მიერ, რომელიც უკმაყოფილო იყო რუსეთის მიერ ურთიერთობის გაწყვეტითა და მის მიერ [[ნაპოლეონ I|ნაპოლეონთან]] კავშირის დამყარებით. დღემდე სადავოა, იცოდა თუ არა შეთქმულების შესახებ ტახტის მემკვიდრემ, ცესარევიჩმა [[ალექსანდრე I (რუსეთი)|ალექსანდრე]] პავლეს ძემ. რუსეთის იმპერიაში აღნიშნული მოვლენის შესახებ ინფორმაცია მკაცრი ცენზურის ქვეშ იყო და საჯაროდ არ განიხილებოდა [[1905]] წლის [[რევოლუცია|რევოლუციამდე]], თუმცა საზღვარგარეთისა და ემიგრანტულ პრესაში ის აქტიურად შუქდებოდა. რუსეთის იმპერიაში 100 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ოფიციალურად პავლეს გარდაცვალების მიზეზად აღინიშნებოდა ბუნებრივი დაავადება — ''„აპოპლექსიური დარტყმა“'' ([[ინსულტი]]). ნებისმიერი პუბლიკაცია, სადაც მიანიშნებდნენ იმპერატორის ძალადობრივ სიკვდილზე, იკრძალებოდა ცენზურის მიერ. == წყაროები == იმპერატორის მკვლელობის გარემოებები ცნობილია თანამედროვეების მოგონებებიდან, რომლებიც უშუალოდ ურთიერთობდნენ შეთქმულების მონაწილეებთან. უშუალოდ შეთქმულების მიერ შექმნილი ერთადერთი წერილობითი წყაროებია ლ. ლ. ბენიგსენის წერილი და კ. მ. პოლტორაცკის ჩანაწერი. მემუარისტების მიერ მოყვანილი ცნობები ხშირად ეწინააღმდეგება ერთმანეთს დეტალებში<ref name="соб">{{Cite web|url=http://www.historichka.ru/works/pavel1/|title=Убийство Павла|author=Юрий Максимович Макарцев|website=|date=|publisher=www.historichka.ru|lang=ru|accessdate=2018-03-30|archive-date=2018-03-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324023053/http://www.historichka.ru/works/pavel1/|url-status=live}}</ref>. თანამედროვე ისტორიკოსი, იუ. ა. სოროკინი, რომელიც სპეციალიზებულია აღნიშნულ პერიოდზე, წერს, რომ „ალბათ არასოდეს მოხერხდება სრული ჭეშმარიტების დადგენა და ფაქტების გამიჯვნა თვითმხილველთა გამონაგონიდან“. ამ თემაზე არსებულ წყაროებს შორისაა<ref name="соб"/>: ♦ძირითადი მემუარული წყაროების სია *[[ნიკოლაი ალექსანდრეს ძე საბლუკოვი]] ([[1776]]—[[1848]]). მკვლელობისას იმყოფებოდა სასახლეში განლაგებულ ნაწილებში, თუმცა შეთქმულებაში მონაწილეობა არ მიუღია. „მოგონებები რუსეთის იმპერატორ [[პავლე I (რუსეთი)|პავლე I]]-ის კარისა და ეპოქის შესახებ მისი გარდაცვალებამდე. გარდაცვლილი რუსი გენერლის ჩანაწერებიდან“. ''// Fraser`s Magazine for Town and Country,'' ლონდონი. *[[ლეონტი ლეონტის ძე ბენიგსენი]] – შეთქმულების მონაწილე. შემორჩენილია მისი წერილი ა. ბ. ფოკისადმი, რომელშიც აღწერს [[1801]] წლის გადატრიალებასა და [[1807]] წელს ნაპოლეონის წინააღმდეგ კამპანიას. მისი მონათხრობები ასევე ცნობილია სხვათა ჩანაწერებიდან: ''** ლანჟერონის ჩანაწერი (შედგენილი [[1804]] წელს)'', ბენიგსენის მონათხრობი გენერალ კაისაროვისთვის, რომელიც ჩაიწერა ვოეიკოვმა ([[1812]] წ.); ადამ ჩარტორიისკის, აუგუსტ ფონ კოცებუს (იხ. ქვემოთ), ექიმ გრივეისა და ბენიგსენის დისშვილის, ფონ ვედელის მოგონებები. *[[კონსტანტინ მარკის ძე პოლტორაცკი]] – შეთქმულთა მესამე, ქვედა ჯგუფის წარმომადგენელი, დატოვა ჩანაწერები, სადაც აღწერს მოვლენებს. ამავე დროს იგი ამტკიცებს, რომ შეთქმულების ზუსტი თარიღი არ იცოდა, რადგან ხელმძღვანელმა, გენერალმა [[ლეონტი ივანეს ძე დეპრერადოვიჩი|დეპრერადოვიჩს]] მისი გაფრთხილება დაავიწყდა (ეიდელმანი თვლის, რომ ის სიმართლეს არ ამბობს). მკვლელობისას სასახლის დაცვის რიგებში იდგა. *[[ალექსანდრე ფიოდორის ძე ლანჟერონი]] ([[1763]]—[[1831]]). გადატრიალების შემდეგ მალე ჩავიდა დედაქალაქში და აგროვებდა ინფორმაციას თემაზე. მის ჩანაწერებში შედის საუბრები პალენთან ([[1804]] წ.), ბენიგსენთან და დიდ მთავარ კონსტანტინთან ([[1826]] წ.), ასევე ავტორის საბოლოო მოსაზრებები. *[[დარია ქრისტოფორის ასული ლივენი]]. მისი დედამთილი, გრაფინია [[შარლოტა კარლის ასული ფონ ლივენი]] იყო [[პავლე I (რუსეთი)|პავლე I]]-ის შვილების აღმზრდელი და [[1801]] წლის 11-12 მარტის ღამეს იმყოფებოდა მიხაილოვსკის სასახლეში. *თავადიშვილი [[ადამ ჩარტორიისკი]] ([[1770]]—[[1861]]), დედაქალაქში ჩავიდა გადატრიალების შემდეგ მალევე. ალექსანდრე I-ის მეგობარი და თანამოაზრე. *[[კარლ-ჰაინრიხ გეიკინგი]] ([[1751]]—[[1809]]). ჩამოვიდა დედაქალაქში გადატრიალების შემდეგ. *[[აუგუსტ ფონ კოცებუ]], მკვლელობის დროს იმყოფებოდა დედაქალაქში. [[1872]] წლის შემოდგომაზე მისმა შვილმა, ნოვოროსიის გენერალ-გუბერნატორმა ნ. ე. კოცებუმ [[ალექსანდრე II (რუსეთი)|ალექსანდრე II]]-ს გადასცა პავლეს მკვლელობის ჩანაწერი. ჩანაწერი თარგმნა და გამოსაცემად მოამზადა დიპლომატმა ა. ბ. ლობანოვ-როსტოვსკიმ. *[[მიხეილ ალექსანდრეს ძე ფონვიზინი]] ([[1787]]—[[1854]]), მკვლელობის დროს 14 წლის იყო. მოგვიანებით დაწერა ისტორიული კვლევა, შეთქმულებთან საუბრების საფუძველზე, რომელთა სახელებს არ ასახელებს<ref>[[Фонвизин, Михаил Александрович|Фонвизин М. А.]]|часть=Из записок Фонвизина|заглавие=Цареубийство 11 марта 1801 года. Записки участников и современников: репринт издания 1907 года|ссылка=http://mikv1.narod.ru/text/FonVisin.htm|место=М.|издательство=Вся Москва|год=1990|страницы=155—169.|archive-date=2010-02-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20100207183104/http://mikv1.narod.ru/text/FonVisin.htm}}</ref>. *[[ნიკიტა მიხეილის ძე მურავიოვი]], 8 წლის იყო პავლეს მკვლელობის დროს, მოგვიანებით დაწერა დეტალური აღწერა პოლტორაცკისა და არგამაკოვის მონათხრობებზე დაყრდნობით. *ანონიმური „თანამედროვის დღიური“ ''(Notice sur la mort de Paul 1er, Empereur de Russie),'' პარიზი, [[1806]]. *პრინცი [[ევგენი ვიურტემბერგელი]], რომელმაც დატოვა ჩანაწერები. == მკვლელობას წინმსწრები მოვლენები == [[ფაილი:Paul i russia.jpg|thumb|250px|პავლე I, მხატვარ ს. შუკინის პორტრეტი]] === წინაპირობები და მიზეზები === [[პეტრე III]]-ის მიერ გაუქმებული ფიზიკური სასჯელის დაბრუნება, რომელიც შეეხო თავადაზნაურებს მძიმე დანაშაულების შემთხვევაში, ატმოსფერო შიშისა და გაურკვევლობისა იმპერიის არისტოკრატიულ წრეებში, მაღალი თავადაზნაურობისა და გვარდიის ოფიცრების უკმაყოფილება დაკარგული თავისუფლებებისა და პრივილეგიების გამო, აგრეთვე პოლიტიკური კურსის არასტაბილურობა — ყოველივე ამან გამოიწვია იმპერატორის წინააღმდეგ შეთქმულების ჩამოყალიბება. პავლე სჯიდა არა მხოლოდ უშუალოდ დამნაშავეებს, არამედ მათ ნათესავებსაც, საფრთხეს უქმნიდა თავად რომანოვების დინასტიის წევრებსაც, რამაც შეთქმულებს საშუალება მისცა, თავიანთი ქმედებები მიეჩნიათ ერთგულებად [[რომანოვები|რომანოვებისადმი]]. საზოგადოებაში აქტიურად ვრცელდებოდა ხმები პავლეს [[ფსიქიკური დაავადება|ფსიქიკური]] აშლილობისა და მისი არაპოპულარული ბრძანებების შესახებ, როგორიც იყო სამოსისა და ვარცხნილობების წესები. მაგალითად: ** [[1800]] წლის [[13 დეკემბერი|13 დეკემბერს]] პავლემ რომის პაპს შესთავაზა, საფრთხის შემთხვევაში რუსეთში გადმოსახლება (ერთი წლით ადრე ანალოგიური შეთავაზება გაუკეთა [[ჰოსპიტალიერები|მალტის ორდენი]]ს პრიორსაც), რადგან [[1800]] წლის მაისში ნაპოლეონის არმიამ გადაკვეთა ალპები და შევიდა ჩრდილოეთ იტალიაში. ** [[1799]] წლიდან, [[ჩარტორისკის მუზეუმი|ჩარტორიისკის]] ცნობით: {{ციტატა|პავლეს ათასობით ეჭვი დაეუფლა. მას ეგონა, რომ შვილები არასაკმარისად ერთგულნი იყვნენ, ხოლო მის [[მარია თედორეს ასული|ცოლს]] სურდა, მის ნაცვლად ემართა [[იმპერია]]. იმპერატორს ეფექტურად შთააგონეს უნდობლობა იმპერატრიცის და ძველი მსახურების მიმართ. ამ დროიდან ყველამ, ვინც ახლოს იყო სასახლესთან, შიშსა და გაურკვევლობაში დაიწყო ცხოვრება.}} იმპერატორის ურთიერთობა თავადაზნაურობასთან და გვარდიასთან მკვეთრად გაუარესდა. ** [[1800]] წლის [[2 მაისი|2 მაისს]] შტაბ-კაპიტან კირპიჩნიკოვს, მკაცრი სიტყვების გამო [[წმინდა ანას ორდენი|გოლშტინური წმ. ანას ორდენის]] მიმართ, დაეკისრა 1000 ჯოხის დარტყმა. [[ნათან ეიდელმანი]] აღნიშნავს, რომ ამ ეპიზოდმა მნიშვნელოვანი მორალური როლი ითამაშა შეთქმულების ფორმირებაში, რადგან „თანამედროვენი კირპიჩნიკოვის შემთხვევას შეთქმულთა გამართლების საბუთად მიიჩნევდნენ“. „პავლეს მმართველობის პერიოდში ამ ბრძანებაზე მკაცრი სხვა ბრძანება არ ყოფილა“, აღნიშნავს თანამედროვე, „ამ გარემოებამ მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია იმ მოვლენაზე, რომელმაც დაასრულა მისი მმართველობა“<ref name="эй">Н. Эйдельман. Грань веков</ref>. პავლეს საგარეო პოლიტიკა ეწინააღმდეგებოდა [[ინგლისი|ინგლისის]] ინტერესებს. არსებობს მოსაზრება, რომ ინგლისი ფინანსურად ეხმარებოდა შეთქმულებს<ref name="эй"/>. ** „ინგლისთან ომი სწრაფად უახლოვდებოდა. ამავე დროს აქტიურდებოდა ისტორიული პარალელები [[1762]] წელთან, როდესაც [[პეტრე III]]-მ არაპოპულარული ომი დაგეგმა [[დანია|დანიასთან]], ხოლო თავდაპირველად დაგეგმილი გადატრიალება დაკავშირებული იყო მეფის ჯარში წასვლასთან და დედაქალაქის შესაძლო დაპყრობასთან“<ref name="эй"/>. არსებობს გავრცელებული ხმები იმის შესახებ, თითქოს იმპერატორს სურდა მეუღლისა და უფროსი შვილების ციხეში გამომწყვდევა და დაქორწინება ანა გაგარინაზე ან [[მადამ შევალიეზე]]: {{ციტატა|ეს დიდი დარტყმა მოიცავდა იმპერატრიცის [[ხოლმოგორი|ხოლმოგორში]] გამოკეტვას ([[არხანგელსკი|არხანგელსკიდან]] 80 ვერსტზე, სადაც ულრიხ ბრაუნშვეიგელის ოჯახი გრძელ პერიოდს ტყვეობაში ატარებდა [[ეკატერინე II]]-ის დროს), [[შლისელბურგი]] იყო განკუთვნილი დიდი მთავარი [[ალექსანდრე I|ალექსანდრესთვის]], ხოლო [[პეტრე-პავლეს ციხე]] – დიდი მთავარი [[კონსტანტინე პავლეს ძე|კონსტანტინესთვის]]. პალენი და სხვები, სავარაუდოდ, სიკვდილით დასჯას დაექვემდებარებოდნენ.}} უცნობია, რამდენად შეესაბამება ეს ჭეშმარიტებას, თუმცა სავარაუდოდ, ეს იყო პალენის ინტრიგების შედეგი. **იმპერატორის მიერ გამოცემული ბრძანება მომავალი არაკანონიერი შვილების ლეგიტიმაციის შესახებ (იხილეთ: [[მარფა პავლეს ასული მუსინა-იურევა]]). **13 წლის [[ევგენი ვიურტემბერგელი|ევგენი ვიურტემბერგელის]] ჩამოსვლა, რომელსაც თითქოს იმპერატორი უპირებდა საკუთარ ქალიშვილზე დაქორწინებასა და ტახტის მემკვიდრედ გამოცხადებას. **საუბრები პალენისათვის განსაკუთრებული უფლებამოსილების მინიჭებაზე იმპერატრიცისა და დიდი მთავრების დაპატიმრების შესახებ. სემიონ ვორონცოვის წერილიდან, რომელიც დაწერილია [[ეზოპეს ენა|ეზოპეს ენით]]: {{ციტატა|ჩვენ ხომალდზე ვართ, რომლის კაპიტანი და ეკიპაჟი ლაპარაკობენ ენაზე, რომელიც ჩვენ არ გვესმის. მე ზღვის ავადმყოფი ვარ და საწოლიდან ვერ ვდგები. შენ მოდიხარ და მეუბნები, რომ შტორმი ძლიერდება, ხოლო ხომალდის ეკიპაჟი იღუპება, რადგან კაპიტანი შეიშალა, ეკიპაჟს სცემს და უკვე ერთი მეზღვაური ზღვაში გადააგდო, მეორე მოკლა. ვფიქრობ, ხომალდი დაიღუპება, მაგრამ შენ ამბობ, რომ გადარჩენის იმედი ჯერ კიდევ არსებობს, რადგან კაპიტნის პირველი თანაშემწე ახალგაზრდა, ჭკვიანი და კეთილია, რომელსაც ეკიპაჟი ენდობა. გევედრები დაბრუნდე ზემოთ და აუხსნა მათ, რომ საჭიროა ხომალდის გადარჩენა... მაგრამ შენ მეუბნები, რომ ვერ ახერხებ მათთან საუბარს, რადგან მათი ენა არ გესმის. ნახვამდის! შენ ჩემზე ბედნიერი ხარ, რადგან მე უკვე იმედი აღარ მაქვს“<ref name="эй"/>.}} === შეთქმულთა გეგმა === შეთქმულთა ჯგუფის ჩამოყალიბება, რომლებიც დარწმუნებულნი იყვნენ ცვლილებების აუცილებლობაში, დაიწყო ჯერ კიდევ [[1799]] წლის ზაფხულში<ref name="эй"/>. ცოტა უფრო ადრე, [[1798]] წლის [[ნოემბერი|ნოემბერში]], [[სმოლენსკი|სმოლენსკში]] გამოვლინდა ოფიცერთა საიდუმლო ორგანიზაცია, რომელიც გეგმავდა [[პავლე I (რუსეთი)|პავლე I]]-ის ჩამოშორებას ან შესაძლოა მის მკვლელობასაც (ე. წ. [[კანალსკის გილდია|კანალსკის გილდია]]). თავდაპირველად შეთქმულთა ჩანაფიქრი, მათი განცხადებების მიხედვით, შემოიფარგლებოდა მხოლოდ პავლეს დაპატიმრებით, რათა მისი იძულებით გადადგომა მომხდარიყო უფროსი შვილის სასარგებლოდ. პანინი და პალენი ეთანხმებოდნენ ერთმანეთს კონსტიტუციის შემოღების აუცილებლობაში, თუმცა პანინი ხედავდა გამოსავალს რეგენტობაში, პალენი კი – პავლეს მკვლელობაში. ეიდელმანი წერს, რომ პალენი: {{ციტატა|ცდილობდა უკმაყოფილოთა ფარული ჯგუფის შეკრებას და შექმნას, წინასწარ არ ამჟღავნებდა თავის რეალურ გეგმებს, არავის ამცნობდა კონკრეტულ გეგმასა და ვადებს, და ახლო თანამზრახველებსაც კი ეუბნებოდა მხოლოდ რეგენტობის შესახებ, მაგრამ სინამდვილეში დარწმუნებული იყო, რომ მეფე აუცილებლად უნდა მოკლულიყო“<ref name="эй"/>.}} ბენიგსენი წერდა: {{ციტატა|შეთანხმდნენ, დაეპატიმრებინათ იმპერატორი და გადაეყვანათ ისეთ ადგილას, სადაც ის იქნებოდა სათანადო მეთვალყურეობის ქვეშ და აღარ შეეძლებოდა ბოროტების ჩადენა“<ref name="соб"/>.}} არსებობს მოსაზრება, რომ შეთქმულთა უმეტესობას სწორედ ეს აზრი ჰქონდა და მათთვის რთული იყო მონარქზე ხელის აღმართვა, თუმცა შეთქმულების ორგანიზატორები თავიდანვე სისხლიან ფინალს გეგმავდნენ. === შეთქმულების მონაწილენი === [[ფაილი:Panin Nikita Petrovich.jpg|thumb|ნიკიტა პეტრეს ძე პანინი, პავლე I-ის აღმზრდელის [[ნიკიტა ივანეს ძე პანინი|ნიკიტა ივანეს ძე პანინის]] ძმისშვილი და მოსახელე]] [[ფაილი:Граф Пален в екатерининском мундире.jpg|thumb|[[პეტრე ალექსის ძე პალენი]]]] [[ფაილი:Platon Zubov2.jpg|thumb|პლატონ ზუბოვი]] [[ფაილი:Nikolay Zubov1.jpg|thumb|ნიკოლოზ ზუბოვი]] შეთქმულებაში ჩართული ადამიანების საერთო რაოდენობა, სხვადასხვა შეფასებებით, მერყეობს 180-დან 300-მდე. ეიდელმანი პირობითად სამ ძირითად ჯგუფად ყოფს შეთქმულებს<ref name="эй"/>: *პირველი ჯგუფი — ლიდერები, რომლებიც ბოლომდე იყვნენ ინფორმირებულნი მკვლელობის გეგმაზე, მათ შორის ზუბოვებიც. ##[[ნიკიტა პეტრეს ძე პანინი]] — ვიცე-კანცლერი, შეთქმულების იდეური ხელმძღვანელი. ადრე გააძევეს პეტერბურგიდან, ამიტომ მკვლელობის დროს ქალაქში არ იმყოფებოდა. ##[[პეტრე ალექსის ძე პალენი]] — სანქტ-პეტერბურგის გენერალ-გუბერნატორი, შეთქმულების ტექნიკური ხელმძღვანელი. [[1800]] წლის ნოემბერში პავლემ ის არაკეთილსასურველთა სიაში შეიყვანა. ##[[ოსიპ მიხეილის ძე დერიბასი]] — თავდაპირველად მონაწილეობდა შეთქმულებაში, მაგრამ გარდაიცვალა [[1800]] წლის დეკემბერში. არსებობს ვერსია, რომ ის მოწამლა პალენმა, რათა დერიბასს არ გაემჟღავნებინა შეთქმულება. ##ძმები ზუბოვები: ###[[პლატონ ალექსანდრეს ძე ზუბოვი]] — ეკატერინე II-ის უკანასკნელი ფავორიტი. შეთქმულებაში ჩართეს თავისი დიდი გავლენისა და კავშირების გამო. ის იყო ეკატერინეს დროის სიმბოლო. ###[[ნიკოლოზ ალექსანდრეს ძე ზუბოვი]] — პლატონის ძმა, სუვოროვის სიძე. ფიზიკურად ძლიერი ადამიანი, თუმცა სულელი. ჩართეს ნათესაური კავშირების გამო. ###[[ვალერიან ალექსანდრეს ძე ზუბოვი]] — ძმა, რომელმაც ომში ფეხი დაკარგა, ამიტომ სასახლეში არ იყო. ###[[ოლღა ალექსანდრეს ასული ჟერებცოვა]] — და, ბრიტანეთის ელჩ უიტვორტის საყვარელი, მისი სახლი შეთქმულთა თავშეყრის ადგილს წარმოადგენდა. **მეორე ჯგუფი — ოფიცრები, რომლებიც სტრატეგიას არ ქმნიდნენ, თუმცა ხელმძღვანელობდნენ უფრო დაბალი დონის მონაწილეებს. #[[ლეონტი ლეონტის ძე ბენიგსენი]] — შეთქმულების აქტიური მონაწილე, ჯგუფის ლიდერი, რომელიც სასახლეში შეიჭრა. #[[ალექსანდრე ვასილის ძე არგამაკოვი]] — სასახლის ოფიცერი, რომლის დახმარებით შეთქმულები სასახლეში შევიდნენ. #[[პავლე ვასილის ძე გოლენიშჩევ-კუტუზოვი]] — იმპერატორის ადიუტანტი, შეთქმულების მონაწილე. ***მესამე ჯგუფი — საშუალო და უმცროსი ოფიცრები, რომლებსაც კონკრეტული გეგმები არ იცოდნენ და უშუალოდ მონაწილეობდნენ ან უბრალოდ იცავდნენ შეთქმულებს: #[[კონსტანტინ მარკის ძე პოლტორაცკი]] — დაწერა მემუარები, მაგრამ სასახლეში მორიგეობდა და უშუალოდ მკვლელობაში არ მონაწილეობდა. #[[სერგეი ნიკიფორეს ძე მარინი]] — სასახლის დაცვის მეთაური. #ბიბიკოვი — ოფიცერი, რომლის როლიც მკვლელობაში გაურკვეველია. #სხვა ოფიცრები: პრეობრაჟენსკის პოლკის პოლკოვნიკი ზაპოლსკი (პოლკის მეოთხე ბატალიონის მეთაური); პრეობრაჟენსკის პოლკის კაპიტანი შენშინი; პრეობრაჟენსკის პოლკის შტაბ-კაპიტანი, ბარონი როზენი; პრეობრაჟენსკის პოლკის პორუჩიკი [[ივან სერგეის ძე ლეონტიევი (გენერალი)|ივან სერგეის ძე ლეონტიევი]] (შეთქმულის, გრაფ ნიკოლოზ ზუბოვის სიძე; თუმცა შესაძლოა, ეს იყოს [[ვლადიმერ ალექსეის ძე ლეონტიევი]], სემიონოვსკის პოლკის მესამე ბატალიონის ოფიცერი, რომელიც მკვლელობის ღამეს მიხაილოვსკის სასახლის მორიგე იყო; ამის შესახებ დაწვრილებით მოგვითხრობს მისი უმცროსი ძმა, [[მიხეილ ალექსეის ძე ლეონტიევი]], რომელიც ასევე ირიბი მონაწილე იყო იმ მოვლენებისა<ref>''Леонтьев М. А.'' Мои воспоминания или события в моей жизни. // Русский архив, 1913, вып. 9-13.</ref>); პრეობრაჟენსკის პოლკის პორუჩიკი არგამაკოვი; პრეობრაჟენსკის პოლკის პორუჩიკი არგამაკოვი (წინა პიროვნების ღვიძლი ძმა); სემიონოვსკის პოლკის პოლკოვნიკი, გრაფი ტოლსტოი; დიდი მთავარი ალექსანდრე პავლეს ძის ადიუტანტი, თავადი ვოლკონსკი; სემიონოვსკის პოლკის (სავარაუდოდ) პორუჩიკი საველიევი; სემიონოვსკის პოლკის (სავარაუდოდ) პორუჩიკი კიკინი; სემიონოვსკის პოლკის (სავარაუდოდ) პორუჩიკი პისარევი; სემიონოვსკის პოლკის (სავარაუდოდ) პორუჩიკი პოლტორაცკი (ავტორი მას სხვა ადგილას პრაპორშჩიკს უწოდებს); სემიონოვსკის პოლკის (სავარაუდოდ) პორუჩიკი ეფიმოვიჩი; იზმაილოვსკის პოლკის პორუჩიკი დმიტრი ნიკოლოზის ძე ბოლოგოვსკი; იზმაილოვსკის პოლკის პორუჩიკი კუტუზოვი; კავალერგარდების პოლკის როტმისტრი ტიტოვი; კავალერგარდების პოლკის (სავარაუდოდ) პორუჩიკი გორბატოვი; ფლოტის კაპიტან-კომანდორი კლოკაჩოვი. <gallery> ფაილი:Valerian Alexandrovich Zubov by Jean-Louis Voille.jpg|ვალერიან ზუბოვი ფაილი:Olga Zherebtsova by Jean-Louis Voille.jpg|ოლღა ჟერებცოვა ფაილი:Bennigsen.jpg|ლეონტი ბენიგსენი ფაილი:Lampi Portrait of DeRibas Hermitage 1796.jpg|ოსიპ დერიბასი ფაილი:Depreradovich Nikolay Ivanovich.jpg|ნიკოლაი დეპრერადოვიჩი ფაილი:Uvarov Fedor.jpg|ფიოდორ უვაროვი ფაილი:Golenistchev-Kutuzov PV.jpg|პავლე გოლენიშჩევ-კუტუზოვი ფაილი:Ivan Matveevich Muraviev-Apostol.jpg|ივან მურავიოვ-აპოსტოლი ფაილი:Tuchkov 3 P A.jpg|პავლე ტუჩკოვი ფაილი:Poltoratsky Konstantin Markovich.jpg|კონსტანტინ პოლტორაცკი ფაილი:Marin.JPG|სერგეი მარინი </gallery> ==== ოთახში მყოფნი მკვლელობის მომენტში ==== <gallery> ფაილი:Vladimir Yashvil.jpg|[[ვლადიმერ მიხეილის ძე იაშვილი (იაშვილი)|თავადი ვლადიმერ იაშვილი]] ფაილი:Borozdin 2 Nikolay Mikhailovich.jpg|ნიკოლაი ბოროზდინი ფაილი:J. F. Skaryatin.jpeg|იაკობ სკარიატინი ფაილი:Bologovsky Dmitry Nikolaevich (1775 - 80-1852) - Vologda governor (1836-1840).jpg|დიმიტრი ბოლოგოვსკი </gallery> ტრადიციული მოსაზრების მიხედვით, პირველი ჯგუფის შეთქმულთაგან უშუალოდ მკვლელობაში არავის მიუღია მონაწილეობა. მართალია, ბენიგსენი და ძმები ზუბოვები იმ 12 ადამიანთა შორის იყვნენ, რომლებიც იმპერატორის საძინებელში შეიჭრნენ, თუმცა ითვლება, რომ ისინი ოთახიდან მკვლელობამდე წინასწარ გავიდნენ. ზოგიერთი ისტორიკოსი კი მიიჩნევს, რომ მათი განცხადებები ოთახში არყოფნის შესახებ გამოგონილია, რათა საკუთარი რეპუტაცია შეენარჩუნებინათ. საძინებელში შესული ადამიანების სია მემუარებში სხვადასხვა ვარიაციით გვხვდება: #ლეონტი ლეონტის ძე ბენიგსენი #პლატონ ალექსანდრეს ძე ზუბოვი #ნიკოლოზ ალექსანდრეს ძე ზუბოვი — ოქროს საბედისწერო ტაბაკერის მფლობელი. ზოგიერთი ცნობით, კონფლიქტის დაწყებისას ის ადგილზე იმყოფებოდა, თუმცა შემდეგ გავიდა ოთახიდან. #ალექსანდრე ვასილის ძე არგამაკოვი| #თავადი ვლადიმერ მიხეილის ძე იაშვილი(რუსულად: Яшвиль) — ქართველი თავადი, პოლკოვნიკი, კავალერიის გვარდიის არტილერიის მეთაური. გენერლების გასვლის შემდეგ ყველაზე მაღალი ჩინოსანი ოთახში. ბევრ წყაროში მითითებულია, რომ მან მიაყენა პავლეს პირველი დარტყმა საფეთქელში<ref name=":0">{{Cite web|url=http://history-gatchina.ru/paul/zagovor/yashvil.htm|title=Заговор против Павла I. История в лицах. Грузинский князь Яшвиль|author=Михаил Сафонов|publisher=Гатчина сквозь столетия|accessdate=2018-03-30|archive-date=2010-07-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20100716203918/http://history-gatchina.ru/paul/zagovor/yashvil.htm|url-status=live}}</ref>. #ი. მ. ტატარინოვი, არტილერიის პორუჩიკი (ან პოლკოვნიკი?). ბენიგსენისა და ფონვიზინის ცნობით, იმპერატორს ერთდროულად დაესხა თავს თავადი იაშვილთან ერთად. #[[ევსეი სტეფანეს ძე გორდანოვი]] (გორდონოვი, გარდანოვი), კავალერგარდების ადიუტანტი. #[[იაკობ თედორეს ძე სკარიატინი]] — ოფიცერი, რომელსაც მკვლელობისთვის გამოყენებული შარფი ეკუთვნოდა (თუმცა სხვა ვერსიით შარფი შესაძლოა ბენიგსენს ან თავად იმპერატორს ეკუთვნოდა). იზმაილოვსკის პოლკის შტაბ-კაპიტანი. #[[ნიკოლაი მიხეილის ძე ბოროზდინი]] — ჟერებცოვას სიძე. #[[დმიტრი ნიკოლოზის ძე ბოლოგოვსკი]]. #მანსუროვი — იზმაილოვსკის პოლკის პოლკოვნიკი (ა. კოცებუსა და ფონვიზინის ცნობით). #გენერალი ჩიჩერინი (პრინცი [[ევგენი ვიურტემბერგელი]] შეცდომით ასახელებს თავადი ვიაზემსკის). #ადიუტანტი ლეშერ დე გერცფელდტი, პოლკოვნიკის ყოფილი მოადგილე, რომელიც მკვლელობის შემდეგ კვლავ სამსახურში აღადგინეს<ref name=":0"/>. #ვინმე ფრანგი — ზუბოვის კამერდინერი. === შეთქმულების შესახებ ინფორმირებულნი === [[ჩარლზ უიტვორტი, პირველი გრაფი|ლორდი ჩარლზ უიტვორტი]] (მხოლოდ ზოგიერთი ცნობით) — ბრიტანეთის ყოფილი ელჩი რუსეთში. მისი [[1800]] წლის [[18 მარტი|18 მარტის]] დეპეშა, სადაც ის წერდა, რომ {{ციტატა|„იმპერატორი ფაქტობრივად ჭკუიდან შეიშალა“}}, იმპერატორ პავლეს აგენტებმა ჩაიგდეს ხელში. პავლემ მალევე გააძევა უიტვორტი რუსეთიდან და რეალურად გაწყვიტა ურთიერთობა დიდ ბრიტანეთთან<ref name="эй"/>. [[სემიონ რომანის ძე ვორონცოვი]] — რუსეთის ელჩი ლონდონში, რომელმაც იცოდა შეთქმულების შესახებ და იყო ე.წ. „დაუსწრებელი შეთქმული“<ref name="эй"/>. [[დმიტრი პროკოფის ძე ტროშჩინსკი]] — ჩინოვნიკი, რომელიც ბენიგსენის ცნობით, მკვლელობის წინა დღეს იმყოფებოდა პლატონ ზუბოვის ბინაში. ცნობილია იმით, რომ სწორედ მან დაწერა ცნობილი მანიფესტი [[ალექსანდრე I-ის მანიფესტი|ალექსანდრე I]]-ის ტახტზე ასვლის შესახებ, რომელშიც ახალი იმპერატორი უარყოფდა პავლეს პოლიტიკას და საზეიმოდ იფიცებდა, რომ {{ციტატა|გააგრძელებდა მმართველობას ღმერთის მიერ მონიჭებული ხალხის კეთილდღეობისთვის, კანონებისა და განსვენებული ჩვენი ბებიის, იმპერატრიცა ეკატერინე დიდის გულის კარნახის მიხედვით.}} ცესარევიჩი [[ალექსანდრე I|ალექსანდრე პავლეს ძე]] — პანინი ცდილობდა, ის საკუთარ მხარეს მიემხრო. გავრცელებული მოსაზრების მიხედვით, ცესარევიჩმა, თავისი დუმილით, თანხმობა მისცა მამის ტახტიდან ჩამოგდებას. [[ალექსანდრე ფიოდორის ძე ლანჟერონი|ლანჟერონი]] წერს: {{ციტატა|ალექსანდრე აღმოჩნდა მამის ტახტიდან ჩამოგდების აუცილებლობასა და დარწმუნებულობას შორის, რომ მამამისი აუცილებლად დაღუპავდა იმპერიას}}. პალენის თქმით, ალექსანდრემ: {{ციტატა|იცოდა — და არ უნდოდა ცოდნა.}} ასევე პალენმა ლანჟერონს უთხრა: {{ციტატა|სიმართლის ინტერესებიდან გამომდინარე, უნდა გითხრათ, რომ დიდი მთავარი ალექსანდრე არაფერზე არ თანხმდებოდა, სანამ წინასწარ ჩემგან ფიცით არ მიიღებდა პირობას, რომ მისი მამის სიცოცხლეს საფრთხე არ დაემუქრებოდა. მე მას სიტყვა მივეცი, [...] მე დავარწმუნე იგი, თუმცა დარწმუნებული ვიყავი, რომ დაპირებას ვერ შევასრულებდი. კარგად ვიცოდი, რომ რევოლუცია ან ბოლომდე უნდა დასრულებულიყო, ან საერთოდ არ უნდა დაწყებულიყო, და რომ თუ პავლეს სიცოცხლე არ დასრულდებოდა, მალე მისი საკნის კარი გაიღებოდა, საშინელი რეპრესიები დაიწყებოდა, და უდანაშაულოთა სისხლი დამნაშავეთა სისხლთან ერთად დედაქალაქსა და მთელ გუბერნიებს წალეკავდა.}} <gallery> ფაილი:Charles-Whitworth-Earl-Whitworth.jpg|ლორდი ჩარლზ უიტვორტი ფაილი:S.R.Woronzov by T.Lawrence (1805-6, Hermitage).jpg|სემიონ ვორონცოვი ფაილი:Trostschchinsky.jpg|დმიტრი ტროშჩინსკი </gallery> === მკვლელობის ადგილი === [[ფაილი:Moika St Mikhail.jpg|thumb|300px|მიხაილოვსკის სასახლე]] {{main|მიხაილოვსკის სასახლე}} აღსანიშნავია, რომ იმპერატორი იმავე ადგილზე გარდაიცვალა, სადაც დაიბადა კიდეც — მიხაილოვსკის სასახლე აშენდა იმ ხის საზაფხულო სასახლის ადგილზე, რომელიც ეკუთვნოდა იმპერატრიცა [[ელისაბედ პეტრეს ასული|ელისაბედ პეტრეს ასულს]], და რომელიც შექმნა არქიტექტორმა [[ფრანჩესკო ბართოლომეო რასტრელიმ]]. სწორედ აქ, —20.9.1754— წელს დიდმა მთავარმა [[ეკატერინე II|ეკატერინე ალექსეს ასულმა]] გააჩინა დიდი მთავარი პავლე პეტრეს ძე მიხაილოვსკის სასახლე, პავლე I-ის მკვლელობის ადგილი, მრავალი წლის განმავლობაში მისი სანუკვარი ოცნება იყო. სასახლის საერთო ჩანაფიქრი და პირველადი ესკიზები თავად იმპერატორს ეკუთვნის. მომავალი რეზიდენციის პროექტზე მუშაობა დაიწყო ჯერ კიდევ [[1784]] წელს, როდესაც პავლე დიდი მთავარი იყო. პროექტირების პროცესში, რომელიც თითქმის 12 წელი გაგრძელდა, ის იყენებდა საზღვარგარეთული მოგზაურობის დროს ([[1781]]—[[1782]]) ნანახ სხვადასხვა არქიტექტურულ ნიმუშებს. სასახლის მშენებლობის ბრძანება გაიცა პავლე I-ის გამეფების პირველივე თვეში —28.11.1796—. მისი მშენებლობისთვის შეჩერდა მრავალი სხვა მშენებლობა, საიდანაც იღებდნენ სამშენებლო მასალებს. იმპერატორის ბრძანებით, სასახლეს დღე და ღამე აშენებდნენ. „სასახლის“ ''(რუსულ არქიტექტურაში უჩვეულო სახელია: замок)'' კონცეფცია პასუხობდა პავლეს რაინდულ იდეალებს. მასში აისახა მისი სტატუსი, როგორც მალტის ორდენის მაგისტრისა, ხოლო სასახლის კედლების ფერი (არსებული ლეგენდის მიხედვით) დაკავშირებულია იმპერატორის რაინდულ ჟესტთან: თითქოს სასახლის ფერი ემთხვევა იმ ხელთათმანს, რომელიც მან ბალზე თავისი ფავორიტის გამო ასწია. გარდა ამისა, პავლეს სურდა სასახლის მტკიცე კედლებს მიღმა დამალულიყო, რადგან არ აპირებდა დარჩენას ზამთრის სასახლეში, სადაც ასე ხშირად ხდებოდა გადატრიალებები. ცნობილია, რომ იმპერატორს ბევრი შიში ჰქონდა, მათ შორის მოწამვლის შიშიც. —1.2.1801— წელს პავლე ოჯახთან ერთად ახალ სასახლეში გადავიდა. ბოლო კონცერტი სასახლის დიდ სასადილო დარბაზში გაიმართა —10.3.1801— წელს, სადაც სხვა შემსრულებლებთან ერთად გამოდიოდა [[მადამ შევალიე]] (რომელსაც ერთხელ მოახერხა იმპერატორის გულის დაპყრობა, რადგან სცენაზე გამოვიდა კაბაში, რომლის ფერიც მიხაილოვსკის სასახლის კედლების ფერს ემთხვეოდა). თუმცა, ზუსტად 39 დღის შემდეგ, [[23 მარტი]]ს ღამეს —12.3.1801—(ძველი სტილით), ასე ნანატრი გადასვლის შემდეგ, პავლე საკუთარ საძინებელ ოთახში მოკლეს. პავლეს სიკვდილის შემდეგ, სამეფო ოჯახი კვლავ დაუბრუნდა [[ზამთრის სასახლე|ზამთრის სასახლეს]]. მიხაილოვსკის სასახლემ დაკარგა საზეიმო რეზიდენციის სტატუსი, გადავიდა იმპერატორის კარის სამინისტროს დაქვემდებარებაში და თანდათანობით მიტოვებულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა. === მოვლენათა განვითარება === შეთქმულებამ საბოლოო სახე მიიღო [[1800]] წლის ბოლოს. [[24 თებერვალი|24 თებერვალს]], [[ფიოდორ ვასილის ძე როსტომჩინი|როსტომჩინის]] ინტრიგების შედეგად, პავლემ თანამდებობიდან გააძევა პალენის მთავარი მეტოქე, რაც პალენს საშუალებას აძლევდა, შეთქმულების საბოლოო ეტაპზე გადასულიყო. [[1801]] წლის [[3 მარტი|3 მარტს]] [[ალექსანდრე ივანეს ძე რიბოპიერი]] დუელში შეხვდა ახალგაზრდა თავად [[ბორის ანტონის ძე სვიატოპოლკ-ჩეტვერტინსკის]]. იმპერატორმა ჩათვალა, რომ ეს მისი ფავორიტის, ანა გაგარინას გამო მოხდა. პავლემ გადაასახლა სვიატოპოლკ-ჩეტვერტინსკის დედა და მისი დები, დააპატიმრა ერთი დღით ტახტის მემკვიდრე ალექსანდრე, დასაჯა პალენი, თავად რიბოპიერი კი ციხეში გამოკეტა. პალენი ამ ეპიზოდს შეთქმულებისთვის საბაბად იყენებდა<ref name="эй"/>. შეთქმულები ალბათ ცდილობდნენ, რომ გადატრიალება [[15 მარტი|15 მარტისთვის]] დაეგეგმათ — „მარტის იდებისთვის“, რომელიც ცნობილია იულიუს კეისრის მკვლელობით. თუმცა, სხვა მოვლენებმა გეგმის დაჩქარება გამოიწვია, რადგან [[8 მარტი|8 მარტის]] საღამოს იმპერატორს ეჭვი გაუჩნდა, რომ შესაძლოა „გადატრიალება, როგორც [[1762]] წელს“ განმეორებულიყო. შესაძლოა ეს ინფორმაცია პავლეს მიაწოდა ვ. პ. მეშჩერსკიმ, შესაძლოა — გენერალ-პროკურორმა [[პეტრე ხრისანთეს ძე ობოლიანინოვმა]]. გეიკინგი წერს, სავარაუდოდ პალენის ცნობებზე დაყრდნობით, რომ „გენერალ-პროკურორმა ობოლიანინოვი, როგორც ჩანს, რაღაცას მაინც მიხვდა. მან ირიბად აცნობა იმპერატორს, რომელმაც ეს საქმე კუტაისოვთან განიხილა. მაგრამ კუტაისოვმა დარწმუნებით უთხრა, რომ ეს უბრალო ცილისწამება იყო“. პალენის ცნობით, [[9 მარტი|9 მარტს]] იმპერატორმა ის საკუთარ კაბინეტში გამოიძახა და შეთქმულების შესახებ ჰკითხა. პალენმა აღიარა, მაგრამ განაცხადა, რომ შეთქმულებაში მხოლოდ იმიტომ მონაწილეობდა, რათა შიგნიდან გაერკვია შეთქმულთა გეგმები და ასე დაეცვა იმპერატორი. ამასთან დაკავშირებით მოხსენიებულია პალენის აგენტი, [[ოსები|ოსური]] წარმოშობის თავადი მიხეილ ვალიევი, რომელსაც პალენი „თავის თვალებად და ყურებად“ მიიჩნევდა შეთქმულთა შორის. საბოლოოდ, პალენმა მოახერხა იმპერატორის დარწმუნება, რომ საფრთხე არ არსებობდა. თანამედროვე, ტოლი, წერს:{{ციტატა| იმპერატორისა და პალენის სცენა თუ არა გამოგონება, მაშინ ლეგენდაა, რომელსაც თავად პალენი სიცილით იხსენებდა. სინამდვილეში, როდესაც იმპერატორმა თქვა: „ამბობენ, ჩემს წინააღმდეგ შეთქმულება არსებობს და შენც შეთქმულებს შორის ხარ“, დაბნეულმა პალენმა თავდაპირველად თავი დახარა, რათა ემოცია დაემალა. ბოლოს, მან უპასუხა: „როგორ შეიძლება, როცა ჩვენ საიდუმლო ექსპედიცია გვაქვს?“ ამ პასუხმა იმპერატორი დაამშვიდა“. ჩარტორიისკის თქმით, პავლემ პალენს უთხრა, რომ შეთქმულების შესახებ იცოდა. „ეს შეუძლებელია, იმპერატორო,“ უპასუხა პალენმა მშვიდად, „თორემ მეც შეთქმულთა შორის ვიქნებოდი“. პავლე ამ პასუხმა და პალენის მშვიდმა ღიმილმა დაამშვიდა<ref name="эй"/>.}} [[ფაილი:Jean-Louis Voille 004.jpg|thumb|250px|ახალგაზრდა ალექსანდრე [[1802]] წელს]] არსებობს ცნობები, რომ პავლეს ეჭვი გაუჩნდა მეუღლის მიმართაც, რადგან მას ეშინოდა, რომ ის მას მოექცეოდა ისევე, როგორც დედამისი ეკატერინე მამამისს მოექცა. ამიტომ, იმპერატრიცის ოთახის კარი ჩაკეტეს. ასევე, იმპერატორს ეშინოდა მოწამვლის და საჭმელს მხოლოდ მის პირად, [[შვედები|შვედ]] მზარეულს ანდობდა, რომელიც მის გვერდით ოთახში ცხოვრობდა. უსაფრთხოების მიზნით პავლემ დედაქალაქში გამოიძახა ორი გავლენიანი გენერალი — [[თედორე ივანეს ძე ლინდენერი|ლინდენერი]] და [[ალექსეი ანდრეს ძე არაკჩეევი|არაკჩეევი]], რამაც შეთქმულების დასრულება მხოლოდ დააჩქარა. ეიდელმანი ეჭვქვეშ აყენებს ამ ამბის ნამდვილობას და მიიჩნევს, რომ ესეც პალენის პროვოკაცია იყო. პალენი იმპერატორთან საუბრის შემდეგ შეხვდა ალექსანდრეს და თითქოს აჩვენა ბრძანება, რომელიც მას, დედამისსა და კონსტანტინეს სჯიდა. პალენი თითქოს ითხოვდა გადატრიალების თარიღს [[10 მარტი|10 მარტისთვის]], მაგრამ ალექსანდრემ [[11 მარტი]] ითხოვა, რასაც პალენი დასთანხმდა, თუმცა ნერვიულობდა ორი დღის განმავლობაში<ref name="эй"/>. [[10 მარტი|10 მარტს]] პავლემ გაათავისუფლა ციხიდან რიბოპიერი. იმავე დღეს პეტერბურგის მთავარეპისკოპოსი ამბროსი (პოდობედოვი) მიტროპოლიტად დაინიშნა, რამაც გააჩინა ჭორი, თითქოს ახალი მეუფე საჭირო იყო, რათა ძველი სამეფო ქორწინება გაეუქმებინათ. იმ საღამოს, მიხაილოვსკის სასახლეში გაიმართა უკანასკნელი კონცერტი. პრინცი ვიურტემბერგელის ცნობით, **„იმპერატრიცა შეშინებული იყურებოდა გარშემო, იმპერატორი კი სახიფათო გამომეტყველებით ყველას აჩერებდა თვალს, ოჯახი პანიკაში იყო, ხოლო იმპერატრიცა ტიროდა და მთელი ოჯახი დიდ მწუხარებაში გაემართა დარბაზიდან“. ==== უშუალო გადატრიალების გეგმა ==== ეიდელმანის რეკონსტრუქციით, უშუალო გადატრიალების გეგმას წარმოადგენდა შემდეგი პუნქტები<ref name="эй" />: #„გვარდიის პოლკების აუცილებელი გადაადგილებები: ნაკლებად სანდო კავალერგარდებისა და იზმაილოვსკის პოლკების მოშორება სასახლიდან, და უფრო საიმედო პრეობრაჟენსკისა (ტალიზინის) და სემიონოვსკის (დეპრერადოვიჩის) პოლკების სასახლესთან მოახლოება. თითოეულ გვარდიულ პოლკში უნდა ყოფილიყვნენ საიმედო ოფიცრები, რომლებიც ან პოლკებში დარჩებოდნენ, რათა შესაძლო საპასუხო დარტყმა აეცილებინათ, ან უშუალოდ სასახლეში შეიჭრებოდნენ (აქედან გამომდინარეობს ინფორმაცია შეთქმულების მონაწილეთა რაოდენობის განსხვავებულობაზე).“ #„სალდატებმა არაფერი არ უნდა იცოდნენ, თუმცა საჭირო დროს სასახლის მიმდებარე ტერიტორიაზე უნდა იმყოფებოდეს შედარებით საიმედო გვარდიული ნაწილები, რომლებიც მეტად ერთგულნი არიან ტახტის მემკვიდრის მიმართ და ოფიცრებით გაჯერებულნი არიან. ესენი პირველ რიგში პრეობრაჟენსკის პოლკის მესამე და მეოთხე ბატალიონები, ასევე სემიონოვსკის პოლკის პირველი და მესამე ბატალიონები იყვნენ. ამ ბატალიონებზე, დაახლოებით, მოდიოდა 30-მდე შეთქმული ოფიცერი, ანუ თითოეულ ბატალიონზე საშუალოდ 7-8 ადამიანი.“ #„ოფიცრებისა და გენერლების შეხვედრების სერია შეთქმულების მსვლელობისას, თანდათანობით მოწვეული ადამიანების რაოდენობის გაზრდით, სანამ არ დადგებოდა ის მომენტი, როდესაც შესაძლებელი იქნებოდა ფართო წრეში საბოლოოდ გამოცხადებულიყო პავლეს წინააღმდეგ აჯანყება. (აქედან გამომდინარეობდა რამდენიმე ვახშმის ორგანიზება, რომელიც შემდეგ უნდა გამართულიყო ტალიზინის სახლში, ყველაზე ახლოს სასახლესთან.)“ #„გეგმავდა ორი ოფიცრული კოლონის შეჭრას სასახლეში: ერთი კოლონა პალენის მეთაურობით, მეორე კი ბენიგსენის მეთაურობით“ – პირველი „ოფიციალური ჯგუფი“ იქნებოდა, ხოლო მეორე – „შეტევითი, საბრძოლო ჯგუფი“. #„შედგენილი იყო იმ პირთა სია, რომლებიც მნიშვნელოვან თანამდებობებს იკავებდნენ და პავლეს ერთგულნი იყვნენ. საჭირო დროს ეს ადამიანები უნდა დაეპატიმრებინათ ან გაენეიტრალებინათ. სენატორ ტროშჩინსკის ევალებოდა, იმპერატორის დაპატიმრებისთანავე სხვა სენატორებისთვის მიეტანა ბრძანება, სასწრაფოდ შეკრებილიყვნენ.“ === წინასწარმეტყველებები და ნიშნები === არსებობს მრავალი ლეგენდა, რომელიც [[პავლე I (რუსეთი)|პავლე I]]-ის მიხაილოვსკის სასახლეში მკვლელობას უკავშირდება. ერთ-ერთი მათგანის მიხედვით, იმპერატორის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე პეტერბურგში გამოჩნდა [[წმინდა ქსენია პეტერბურგელი|წმინდა ქსენია პეტერბურგელის]], რომელმაც იწინასწარმეტყველა, რომ პავლე იცოცხლებდა იმდენ წელს, რამდენი ასოც ეწერა მიხაილოვსკის სასახლის აღდგომის კარიბჭის თავზე გამოკვეთილ ბიბლიურ აფორიზმში: ''„ДОМУ ТВОЕМУ ПОДОБАЕТЪ СВЯТЫНЯ ГОСПОДНЯ ВЪ ДОЛГОТУ ДНЕЙ“ („შენს სახლს შეჰფერის უფლის სიწმინდე დღეთა სიგრძედ“).'' ამ ფრაზაში სულ 47 ასო იყო, სწორედ იმდენი, რამდენ წელსაც იმპერატორი სიკვდილის მომენტში ითვლიდა [[1901]] წელს [[სანქტ-პეტერბურგი]]ს 200 წლისთავისადმი მიძღვნილ წერილებში ვ. მ. სუხოდრევი ამ წარწერის არსებობას აღნიშნავს; იგივე იმეორებს [[1913]] წელს ვ. ი. კურბატოვი. მოგვიანებით ეს წარწერა გაქრა, მხოლოდ ასოების დამაგრების შავი წერტილები დარჩა<ref name="лег">[http://archifact.ru/legendy-mixajlovskogo-zamka/ Легенды Михайловского замка] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100608064155/http://archifact.ru/legendy-mixajlovskogo-zamka/ |date=2010-06-08 }} =http://archifact.ru/legendy-mixajlovskogo-zamka/|id=20100503}}{{Dead link|date=ივნისი 2025 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. ბოლო რესტავრაციის შედეგად წარწერა აღდგენილია. {{ციტატა|„1801 წლის 11 მარტს პავლე მთელი დღის განმავლობაში სასახლის სარკეებთან მიდიოდა და თავის გამოსახულებას დამახინჯებული პირით ხედავდა. კარისკაცებმა ეს იმ ნიშნად მიიღეს, რომ სასახლეების ზედამხედველი თავადი იუსუპოვი სამეფო წყრომაში ჩავარდებოდა. იმავე საღამოს პავლე დიდხანს ესაუბრებოდა [[მიხეილ ილარიონის ძე კუტუზოვი|მიხეილ კუტუზოვს]]. საუბრის ბოლოს თემა სიკვდილზე გადავიდა. „იმ ქვეყნად წასვლა — ტყავის ჩანთების შეკერვა არ არის“, უთხრა პავლემ კუტუზოვს გამოსამშვიდობებლად“<ref name="мур"/>.}} ს. მ. [[გოლიცინი]] უკანასკნელ სადილზე წერს: {{ციტატა|„ვახშამი, როგორც ყოველთვის, საღამოს ათის ნახევარზე დასრულდა. ჩვეულებრივ, ყველა სხვა ოთახში გადიოდა და იმპერატორს ემშვიდობებოდა, რომელიც ათ საათზე უკვე დასაძინებლად მიდიოდა. იმ საღამოსაც ის გავიდა სხვა ოთახში, თუმცა არავის დაემშვიდობა, მხოლოდ თქვა: „რაც მოსახდენია, არ აგვცდება“. სწორედ ასეთი წინათგრძნობა ჰქონდა იმპერატორ პავლეს.“}} ლანჟერონი წერს:{{ციტატა| „აი, რას მიყვებოდა კუტუზოვი: „ვახშმის შემდეგ იმპერატორმა სარკეში ჩაიხედა, რომელიც გამოსახულებას ამრუდებდა. მან გაიცინა და მითხრა: „ნახეთ, როგორი სასაცილო სარკეა, თავს გვერდულად ვხედავ“. ეს მოხდა მისი სიკვდილიდან საათნახევრით ადრე.““}} == მოვლენების ქრონოლოგია == === 11 მარტი === იმპერატორი ადგა დილის 4-დან 5 საათამდე პერიოდში, 5-დან 9-მდე მუშაობდა. პალენის დილის მოხსენება საერთაშორისო საკითხებზე. დილის 9 საათზე პავლე, ტახტის მემკვიდრესთან ერთად, ჯარების დასათვალიერებლად გაემართა. 10 საათზე ჩატარდა ტრადიციული სამხედრო აღლუმი. [[საბლუკოვი]] აღწერს პალენის პასუხს იმპერატორის შეკითხვაზე უსაფრთხოების ზომების შესახებ: {{ციტატა|აღარაფერი საჭირო არაა. მხოლოდ ეს იაკობინელები მოაშორეთ, (ამ დროს მან მიუთითა კავალერგარდების კარისკენ), და ამ კარის ჩაკეტვაც ბრძანეთ (საუბარია იმ კარზე, რომელიც იმპერატრიცის საძინებელში შედიოდა).“ ეს ორივე რჩევა, როგორც ცნობილია, იმპერატორმა საკუთარი საზიანოდ შეასრულა<ref name="эй" />.}} ველიამინოვ-ზერნოვი: {{ციტატა|ოფიცრები პალენმა თავის ბინაზე შეკრიბა, გამოაცხადა, რომ იმპერატორი უკმაყოფილო იყო მათი სამსახურით და ყველა მათგანს გადასახლებით ემუქრებოდა. ყველანი გულდამძიმებულნი და მოწყენილნი წავიდნენ, ყველანი ცვლილებას ელოდნენ.}} 11 საათიდან პავლე ცხენით სეირნობდა კუტაისოვთან ერთად. იმპერატორმა ისადილა ახლო პირებთან ერთად დღის პირველ საათზე. პალენმა იმ დროისთვის შეთქმულებს გაუგზავნა მოსაწვევები, რათა საღამოს მასთან ესადილათ. [[ფაილი:Lopukhina.jpg|thumb|250px|ანა ლოპუხინა (გაგარინა), იმპერატორის ფავორიტი]] პავლეს ერთგული ჯარების მოშორება სასახლიდან: {{ციტატა|ღამით, როდესაც უკვე დილის ზარი გაჟღერდა, სემიონოვსკის პოლკის მესამე ბატალიონმა (რომლის მეთაურიც იყო ალექსანდრე) მიიღო ბრძანება, ჩაეცვათ და მიხაილოვსკის სასახლეში წასულიყვნენ. მათ უნდა შეეცვალათ პრეობრაჟენსკის პოლკის ბატალიონი, რომელიც სასახლეში იყო განლაგებული. ეს შეიცვალა იმ საბაბით, რომ პავლე მომდევნო დილით პრეობრაჟენსკის პოლკის შემოწმებას გეგმავდა. სემიონოვსკის ჯარებმა სასახლეში ყველა პოსტი დაიკავეს, გარდა იმპერატორის უშუალო დაცვითი პოსტებისა, რათა იმპერატორს არ გაღვიძებოდა“<ref name="мур">{{Cite web|url=http://www.hrono.ru/libris/lib_m/mu_ap_pav1.html|title=Никита Муравьев. Воспоминания и письма|publisher=www.hrono.ru|accessdate=2018-03-30|archive-date=2018-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180327013709/http://www.hrono.ru/libris/lib_m/mu_ap_pav1.html|url-status=live}}</ref>.}} [[იაკობ დე სანგლენი|დე სანგლენმა]] თავის მემუარებში აღნიშნა, რომ ამ დღეს „პავლემ მთელი სამეფო ოჯახი აიძულა ფიცი დაედოთ, რომ შეთქმულებთან კავშირში არასოდეს შევიდოდნენ“. იმპერატორმა თავის შვილებს (რომლებიც დაპატიმრებული იყვნენ) ნება მისცა, მასთან ერთად ესადილათ. საღამოს 9 საათზე პავლე ვახშამზე გავიდა. ვახშამზე მოწვეულნი იყვნენ: ალექსანდრე და კონსტანტინე თავიანთ მეუღლეებთან ერთად, დიდი მთავრის ასული მარია პავლეს ასული, შეთქმულის პალენის მეუღლე და მისი ქალიშვილი, კამერ-ფრეილინა პროტასოვა, ფრეილინა კუტუზოვა (მეორე), სტატს-დამა რენე, გრაფინია ლივენი, კუტუზოვი, სტროგანოვი, ნარიშკინი, გრაფი შერემეტევი, შტალმეისტერი მუხანოვი, სენატორი იუსუპოვი<ref name="эй" />. ვახშამი საღამოს ათის ნახევარზე დასრულდა და პავლე დასაძინებლად წავიდა. საღამოს 10 საათზე, პლატონ ზუბოვთან გაიმართა საიდუმლო შეხვედრა. ბენიგსენი: {{ციტატა|პალენიდან გენერალ-პროკურორ ობოლიანინოვთან წავედი გამოსამშვიდობებლად, იქიდან კი 10 საათზე ზუბოვთან მივედი. იქ მხოლოდ მისი ძმა ნიკოლოზი და სამი შეთქმული იყო. ზუბოვმა მაცნობა, რომ გადატრიალება შუაღამისთვის იყო დაგეგმილი. ჩემი პირველი კითხვა იყო: ვინ ხელმძღვანელობს შეთქმულებას? როდესაც ტახტის მემკვიდრე დამისახელეს, დაუფიქრებლად დავთანხმდი“. თუმცა ბენიგსენის სხვა ჩანაწერებში 3-ის ნაცვლად 30 ადამიანი იყო მითითებული.}} საღამოს 11 საათზე პავლემ პაჟები წერილებით გაგზავნა და მიხაილოვსკის სასახლეში რამდენიმე პოსტი მოინახულა. იმპერატორმა ჩაკეტა გარეთა კარი. მორიგე ჯარისკაცი აგაპეევი იხსენებდა, რომ იმპერატორი ფოიეში ხატის წინ ლოცულობდა. იმპერატორის პირადმა ექიმმა გრივე-მ მას ლიმონ-მენთოლის ნაყენი მისცა. პავლემ დაახლოებით ერთი საათი თავის ფავორიტ გაგარინასთან გაატარა, საიდუმლო კიბით ჩასული. შესაძლოა, ამავე დროს მას გაგარინას მეუღლესთანაც ჰქონდა საუბარი. შეთქმულები პალენთან ვახშმობდნენ. პალენის ბრძანებით ყველა ფორმებში, ორდენებითა და მედლებით გამოცხადდა. ბენიგსენი წერს: {{ციტატა|ოთახი ოფიცრებით იყო სავსე, მათი უმეტესობა მთვრალი იყო“. ზუბოვმა ყველა შეკრებილს აუწყა გადატრიალების ნამდვილი გეგმა. საბლუკოვის თქმით, პალენმა საღამოს ბოლოს თქვა: „ბატონებო, გირჩევთ, გახსოვდეთ, რომ ომლეტის გასაკეთებლად კვერცხების გატეხვაა საჭირო“. თავდაპირველად პავლეს შლისელბურგში გამოკეტვას გეგმავდნენ.}} === შეთქმულები სასახლეში აღწევენ === პოლკების გადაადგილების სიგნალის მიღებისთანავე, პალენმა შეთქმულები ორ ჯგუფად დაყო. ველიამინოვ-ზერნოვი წერს: {{ციტატა|პალენმა თქვა: „ბატონებო, თქვენ ახლა უნდა გაიყოთ. ნაწილი ჩემთან წამოვა, ნაწილი კი თავად პლატონ ალექსანდრეს ძესთან. გაიყავით...“ რადგან არავინ დაიძრა ადგილიდან, პალენმა თვითონ დაიწყო მათი დაყოფა: ზოგი მარჯვნივ, ზოგი მარცხნივ, შემდეგ ზუბოვს უთხრა: „ეს ბატონები თქვენთან იქნებიან, დანარჩენები კი ჩემთან“. ყველა მიხაილოვსკის სასახლისკენ გაემართა.“ პალენის ჯგუფი სასახლის ცენტრალურ შესასვლელთან მივიდა („ოფიციალური ჯგუფი“), ზუბოვის ჯგუფი კი — გვერდით, საიდუმლო შესასვლელთან.}} * ***************************************** ოდა „თავისუფლება“ (ფრაგმენტი) ''ალექსანდრე პუშკინი'' {{ციტატა|როცა მდუმარე ნევაზე შუაღამის მნათე ბრწყინავს, და უდარდელ მეფურ თავზე სიზმრის სიმშვიდე გადმოდის, პოეტი ფიქრით შეპყრობილი, ხედავს ნისლში მძინარე ტირანის ცარიელ სასახლეს, დავიწყებისთვის განწირულ კარებს — და ესმის კლიოს მძიმე ხმა მკაცრი კედლების მიღმა დგომილი, კალიგულას ბოლო წამი ისახება მის თვალებში ცოცხლად, ხედავს იგი — ორდენებსა და ლენტებში, ღვინითა და ღვარძლით გაჟღენთილნი, მოდიან მკვლელები ფარულად, სახეზე სითამამე, გულში კი შიში. დუმს მოღალატე გუშაგი, ხიდიც ჩუმად დაშვებულია, კარიბჭე ღამის წყვდიადში ღალატის დაქირავებული ხელით ღიაა...}} * ***************************************** ზუბოვ-ბენიგსენის კოლონამ კაპიტან არგამაკოვის ხელმძღვანელობით, სასახლის საშობაო ჭიშკრის (рождественские ворота) გავლით შეაღწია სასახლეში, პალენის ჯგუფი კი, ნევის პროსპექტიდან, აღდგომის ჭიშკრის გავლით შევიდა. საბოლოოდ, სასახლის მეორე სართულამდე მიღწევისას, მკვლელთა ჯგუფში 10-12 ადამიანი დარჩა. '''00:00 საათზე''' შეთქმულები სასახლეში აღწევენ. ხმაურის გამო ჯარები პანიკაში ჩავარდნენ (2 განგაში: პრეობრაჟენსკის პოლკი დაამშვიდა ს. მარინმა, ხოლო სემიონოვსკის პოლკი — კ. მ. პოლტორაცკიმ). შეთქმულები იმპერატორის ოთახებს მიუახლოვდნენ. {{ციტატა|ბნელ დერეფანში, პავლეს საძინებელ კართან იდგა ხატი, რომლის წინ რიგითი აგაპეევი ყარაულობდა. შეთქმულები დერეფანში შესვლისას, ერთ-ერთმა მათგანმა, გრაფმა ზუბოვმა, აგაპეევს ხმლის ტარი კეფაზე ძლიერად ჩაარტყა, რის შედეგადაც ჯარისკაცი სისხლისგან დაიცალა. შემდეგ ისინი საძინებელში შეიჭრნენ. ოთახის გუსარმა [კირილოვმა] კარი შეაღო, რათა გაეგო, ვინ აკაკუნებდა, მაგრამ აგაპეევის ბედი გაიზიარა“(ორივე გადარჩა).}} არგამაკოვმა, რომელსაც სასახლეში თავისუფლად შესვლის უფლება ჰქონდა, დაკეტილ კარზე დააკაკუნა. როდესაც მძინარე კამერდინერმა კარის გაღება არ ისურვა, არგამაკოვმა უთხრა, რომ უკვე 6 საათი იყო და ჯარების მდგომარეობაზე უნდა მოეხსენებინა. „6 როგორ არის, — უპასუხა კამერდინერმა, — 12 საათიც არაა, ცოტა ხნის წინ დავიძინეთ.“ არგამაკოვმა ის დაარწმუნა, რომ საათი გაუჩერდა. მოტყუებულმა კამერდინერმა კარი გააღო სხვა ვერსიით, კამერდინერს ხანძრის შესახებ უთხრეს. ამ დროს პლატონ ზუბოვს პანიკა დაეწუყო, მას გაქცევა სურდა, მაგრამ ბენიგსენმა შეაჩერა. ჩარტორიისკი წერს: {{ციტატა|როდესაც სასახლეში ხმაური ატყდა, ზუბოვმა, რომელიც ჯგუფს ხელმძღვანელობდა, უკან დახევა გადაწყვიტა, მაგრამ ამ დროს ბენიგსენმა ხელი მკლავში ჩაავლო და უთხრა: „როგორ? აქამდე მოგვიყვანეთ და უკან დახევა გინდათ? შეუძლებელია. უკვე გვიანია, წინ!“ ეს სიტყვები თავად ბენიგსენისგან მოვისმინე.}} პავლემ, ხმაურის გაგონებაზე, გაქცევა სცადა მეუღლის ოთახისკენ, საიდუმლო კიბით, მაგრამ კარი ჩაკეტილი აღმოჩნდა (სხვა ვერსიით, პავლემ თავად გააკეთა ეს პალენის რჩევით). მაშინ პავლე ფანჯრისკენ გაიქცა და ფარდის უკან დაიმალა (სხვა ვერსიით, ბუხრის უკან<ref name="мур"/>). „პავლეს შეეძლო გაეღწია და გაგარინასთან ჩასულიყო, მაგრამ ის იმდენად შეშინდა, რომ კუთხეში, საწოლის უკან დაიმალა“. ** ა. ბ. ლობანოვ-როსტოვსკი: „შეთქმული ოფიცრები სასახლის ყველა კიბესა და დერეფანს იცავდნენ. პავლეს გაქცევა ან განგაშის ატეხვა შეუძლებელი იყო. სასახლე მთლიანად შეთქმულთა ხელში იყო.“ === შეთქმულები საძინებელში === [[ფაილი:Paul I of Russia's night shirt by shakko.jpg|thumb|პავლე I-ის ღამის პერანგი და გვარდიის შარფი (მსგავსი იარაღი, რომლითაც მოხდა მკვლელობა)]] [[ფაილი:Paul I of Russia's shoes by shakko.jpg|thumb|პავლეს სახლის ჩუსტები ადასტურებს, რომ მას ვიწრო და პატარა ფეხი ჰქონდა]] 00:30: ღამის პირველის ნახევარზე, 12 შეთქმული შეიჭრა იმპერატორის საძინებელში. როცა იმპერატორი საწოლში ვერ იპოვეს, შეთქმულები დაბნეულნი დარჩნენ. პლატონ ზუბოვმა თქვა: „ჩიტი გაფრინდა“ (ფრანგულად: L’oiseau s’est envolé), მაგრამ ბენიგსენმა, „სატანური სიმშვიდით“ საწოლი შეამოწმა და თქვა: „ბუდე თბილია — ჩიტი შორს არ წასულა“. ოთახი გაჩხრიკეს და პავლე ღამის პერანგით იპოვეს (სხვა ვერსიით, იგი ჩექმებმა გასცა). „მათ ის ბუხრის უკანიდან გამოიყვანეს, საწოლზე დააწვინეს და გადაადგომის აქტის ხელმოწერა მოსთხოვეს“<ref name="мур" />. „პავლე დუმდა; ლამპარის შუქზე სახეზე დაბნეულობა და შიში იკითხებოდა. ბენიგსენმა დრო არ დაკარგა და სხვა ოთახების დათვალიერება დაიწყო…“ ამ მომენტისთვის პლატონ ზუბოვი უკვე გავიდა ოთახიდან, ოფიცრების ნაწილიც წავიდა, ზოგი შორიდან მოსული ხმაურის შეშინდა და გაიქცა. ბენიგსენი გარკვეული დროით პავლესთან მარტო დარჩა (ზოგი წყაროს მიხედვით 10-დან 45 წუთამდე). შემდეგ ოთახში კვლავ ბრუნდებიან დანარჩენები — ბენიგსენიც ბრუნდება მათთან ერთად. ა. კოცებუ წერს:{{ციტატა|ზუბოვმა ჯიბიდან გამოიღო გადადგომის აქტი. გასაკვირი არ იქნებოდა, იმ მომენტში, როგორც ბევრს სწამდა, რომ იმპერატორს აპოპლექსიური შეტევა დამართნოდა. ის ძლივს ლაპარაკობდა და ცხადად თქვა: 'არა, არა, არ მოვაწერ ხელს'. შემდეგ თქვა: 'რა დაგიშავეთ?' როცა ერთ შეთქმულს თავისი შვილი კონსტანტინე ეგონა, დაუყვირა: 'თქვენც აქ ბრძანდებით, თავადო?'}} ჩარტორიისკი წერს: {{ციტატა|პავლე სამალავიდან გამოჰყავთ. გენერალი ბენიგსენი, თავზე ქუდითა და შიშველი მახვილით, ეუბნება იმპერატორს: 'ბატონო, თქვენ ტყვედ ხართ, თქვენი მეფობა დასრულდა; გადააბარეთ ტახტი დიდ თავად ალექსანდრეს და დაუყოვნებლივ მოაწერეთ ხელი გადადგომის აქტს'.}} იმპერატორს აცნობეს, რომ დაპატიმრებულია. მ. ფონვიზინი წერს:{{ციტატა|პავლემ ქაღალდი დაკუჭა … მკაცრად უპასუხა. მან პლატონ ზუბოვი მკლავით უკან უკრა და მისი უმადურობა და თავხედობა გაკიცხა. ზუბოვმა უპასუხა: 'შენ აღარ ხარ იმპერატორი — ალექსანდრეა ჩვენი მეფე'. ამ თავხედობამ გააბრაზა პავლე, მან ზუბოვს დაარტყა. ეს სიმამაცე შეთქმულებს შეაფერხებს, წუთით გააბნევს მათ. ბენიგსენმა ეს შენიშნა და თქვა: 'საუბარია ჩვენზე — თუ ის გადარჩა, დავიღუპეთ'.}} ლეონტიევი ყვება იაშვილს სიტყვებს: „თავადო! კმარა ლაპარაკი! ახლა ხელს მოაწერს ყველაფერს, რასაც მოითხოვთ, — ხვალ კი ჩვენი თავები ეშაფოტზე დაგორდება.“ სანგლენთან იდენტურ სიტყვებს ნიკოლოზ ზუბოვი ამბობს: „რას ელოდებით? სამოქალაქო ომს? გატჩინელები მის მხარეს არიან. ყველაფერი აქ უნდა დასრულდეს.“ ზოგი წყაროს მიხედვით, იმპერატორი — ზუბოვს ხმამაღლა უპასუხებს, რაზეც მას დაარტყამენ, ხმაურის გამო შენიშვნით: „რატომ ყვირი ასე?“ (საბლუკოვის მიხედვით). === მკვლელობა === [[ფაილი:Paul_I_of_Russia_by_Stepan_Shchukin_(1797,_Tretyakov_gallery).jpg|thumb|200px|ს. შჩუკინი – „პავლე I-ის პორტრეტი“. იმპერატორის ქამარზე იყო ოფიცრის შარფი „ვერცხლის ძაფისგან, სამი ვიწრო შავ-ნარინჯისფერი ზოლით და შავ-ნარინჯისფერი ფუნჯებით“. სწორედ ასეთი შარფით იქნა ის დახრჩობილი — ან საკუთარით, ან სკარიანინის შარფით]] [[ფაილი:Zubov's Snuffbox.jpg|thumb|200px| ნიკოლოზ ზუბოვის ოქროს თუთუნის კოლოფი. შიგნით წერია: „''Getragen von Fürsten Platon Alexandrowitsch Subow am 11 März 1801“'' — „იყო თავადი პლატონ ზუბოვთან [[1801]] წლის [[11 მარტი|11 მარტს]]“. კოლოფი [[ნიკოლოზ II (რუსეთი)|ნიკოლოზ II]]-მ შეიძინა ტალიზინების შთამომავლებისგან (ოქრო, ტყავი, ქაღალდი — ერმიტაჟი, სანქტ-პეტერბურგი). (თანამედროვე მოგონებების თანახმად, კოლოფის ერთ-ერთი კუთხე დარტყმისგან იყო დეფორმირებული. შესაძლოა, ზუბოვების ძმებს მსგავსი კოლოფები ჰქონდათ)სახელმწიფო ერმიტაჟის არქივში ინახება დოკუმენტები ნიკოლოზ ზუბოვის ოქროს თუთუნის კოლოფზე, რომელიც ამჟამად ინახება „ოქროს განძეულობაში“. ითვლება, რომ სწორედ ამით მიაყენეს პავლეს პირველი დარტყმა. თუმცა, ნ. ზუბოვის შვილიშვილმა, როცა [[1897]] წელს კოლოფი ერმიტაჟს გადასცა, წერდა: „1844 წელს მოსკოვში გარდაიცვალა ჩემი ბებია, გრაფი ნიკოლოზ ზუბოვის მეუღლე, გრაფინია ნატალია ალექსანდრეს ასული, სუვოროვა-რიმნიკის ძე; მისი სიკვდილის შემდეგ მისმა შვილებმა ნივთები დაინაწილეს, და მე, წილის შედეგად, მივიღე ეს კოლოფი. მხოლოდ ის ვიცი ზუსტად, რომ ის ეკუთვნოდა ჩემს პაპას, რომელიც [[1805]] წელს გარდაიცვალა. რაც შეეხება ჭორს, თითქოს ამ კოლოფს მკვლელობა უკავშირდებოდა, არაფერი ვიცოდი — ამგვარი საუბრები ჩვენს ოჯახში დაუშვებელი იყო და უფროსები ყოველთვის აჩუმებდნენ ამ თემაზე მსჯელობისას ყველას“. — ''АГЭ. Ф. 1. Оп. 5. Д. 16. 1897. Лл. 146-148''. (მითითებულია მ. ბ. ასვარისის მიერ) პავლე მოკლეს ღამით, დაახლოებით 00:30-დან 02:00-მდე, რაც ზუსტი დროის ფარგლებში მოიაზრებს 00:45-დან 01:45-მდე. მკვლელობის შესახებ არსებული ცნობები დეტალებში განსხვავდება: [[საბლუკოვი, ნიკოლაი ალექსანდროვიჩი|ნ. ა. საბლუკოვი]] წერს: „იმპერატორს გულწრფელად სურდა თავისი ხალხისთვის ბედნიერების მოტანა, კანონის დაცვა და სამართლიანობის დამყარება. მან ზუბოვთან კამათი დაიწყო, რაც ნახევარი საათი გაგრძელდა და საბოლოოდ ხმაურიან ჩხუბად გადაიქცა. შეთქმულთა შორის ზოგი გადაჭარბებულად იყო ნასვამი შამპანურით და საბოლოოდ მოთმინება დაკარგეს. იმავდროულად, იმპერატორი უფრო და უფრო ხმამაღლა ლაპარაკობდა და ხელებით ენერგიულად ჟესტიკულირებდა. სწორედ მაშინ, როცა პავლე გაბრაზდა, გიგანტური აღნაგობის, უზარმაზარი ძალის მქონე ნიკოლოზ ზუბოვმა, მთლად მთვრალმა, მას ხელზე ხელი დაარტყა და წამოიძახა: „რა გაყვირებს ასე!“ გაბრაზებულმა იმპერატორმა მისი ხელი უკან გააგდო, რაზეც ზუბოვმა მას მძიმე ოქროს თუთუნის კოლოფით მარცხენა საფეთქელზე ძლიერად დაარტყა, რის გამოც პავლე უგონოდ ძირს დაეცა. იმავე წამს ზუბოვის ფრანგი კამერდინერი მუცელზე დაახტა, ხოლო სკარიანინმა — იმპერატორის საწოლის თავზე დაკიდებული შარფი მოხსნა და მისივე შარფით დაახრჩო. ასე მოკლეს ის…“ მთავარი შეუსაბამობები უკავშირდება ბენინგსენის მონაყოლს, რომელიც ცდილობდა თავი დაეძვრინა პასუხისმგებლობისგან და ამტკიცბდა, რომ მკვლელობის დროს ოთახში არ იმყოფებოდა. ბენინგსენი ყვება: {{ციტატა|…ჩემი თანამგზავრები სხვა შეთქმულებს შეეფეთნენ და დაბრუნდნენ იმპერატორის ოთახში. დაიწყო საშინელი ჩხუბი, სანთლის შუქი ოთახს მოედო. მე გარეთ გავედი, რომ მეზობელი ოთახიდან შუქი მომეტანა. ამ მოკლე დროს… პავლე აღარ იყო ცოცხალი.}} ლანჟერონი დასძენს: {{ციტატა|როგორც ჩანს, ბენინგსენი იმპერატორის სიკვდილის მოწმე იყო, თუმცა უშუალოდ მკვლელობაში მონაწილეობა არ მიუღია… პავლეს თავს დაესხნენ, იგი მცირედითაც კი იბრძოდა, ევედრებოდა მოწყალებას და ითხოვდა ლოცვის დროს… მან ოფიცერი დაინახა, რომელიც თავად კონსტანტინეს ჰგავდა და წამოიძახა, როგორც კეისარი ბრუტსს ეტყოდა: „შენც, თავადო?}} გერმანელი ისტორიკოსი ბერნგარდი ბენინგსენის მონაყოლზე დაყრდნობით წერს: {{ციტატა|პავლე ცდილობდა გაქცევას. იგი ყვიროდა: „დაპატიმრებული ვარ? რას ნიშნავს — დაპატიმრებული!“ შეთქმულებმა იგი ძალით შეაკავეს — განსაკუთრებით უხეშად იაშვილმა და ტატარინოვმა. ბენინგსენმა ორჯერ წამოიძახა: „ნუ ეწინააღმდეგებით, ბატონო, საქმე თქვენს სიცოცხლეს ეხება!“ პავლე ცდილობდა წინააღმდეგობას, დაპირისპირება კი გამწვავდა — ჩხუბი დაიწყო. ოფიცერთაგან ერთმა დაიძახა: „უკვე ოთხი წელია, რაც ეს უნდა მომხდარიყო“. ბენინგსენი კარებთან მივიდა და დაიყვირა: „გვიანაა უკან დახევისთვის!}} [[ფონვიზინი, მიხეილ ალექსანდროვიჩი|მ. ფონვიზინი]] წერს: {{ციტატა|პავლესგან წამოსულმა მუქარებმა გააღიზიანა ნ. ზუბოვი, რომელიც ფიზიკურად ძლიერიც იყო. მან ხელში ოქროს კოლოფი დაიჭირა და იმპერატორს საფეთქელში დაარტყა. ეს იყო სიგნალი — იაშვილი, ტატარინოვი, გორდანოვი და სკარიანინი თავზარდამცემი ძალით დაესხნენ თავს. პავლე ძლიერი იყო, მათ ის ძირს დააგდეს, ფეხებით დაჩეხეს, მახვილების ტარით თავიც გაუბზარეს და ბოლოს სკარიანინის შარფით დაახრჩვეს. ამ ბინძური სცენის დასაწყისში ბენინგსენი გასული იყო მეზობელ ოთახში და კედელზე დაკიდებულ სურათებს სანთლის შუქზე მშვიდად ათვალიერებდა — საოცარი სიცივე და სიჩუმე იყო.}} ===თეზა წყაროები=== *აღწერა '''განზრახ მკვლელობა''' ველამინოვ-ზერნოვი, მურავიოვი, ვოეიკოვი, ლეონტიევი, დავიდოვი, რუნიჩი, ლანჟერონი მთვრალი ოფიცრების მიერ განხორციელებული, ზემოდან მართული მკვლელობა - *''ვარიანტი A'' — პავლემ ყველაფერი დათმო, ხელი მოაწერა გადადგომას, რის შემდეგაც ზუბოვმა ან ბენინგსენმა უბრძანა მასზე ძალადობა და მოკლეს. - *''ვარიანტი B'' საეჭვო წყაროები ხელმოწერის შემდეგ მთვრალმა შეთქმულებმა, ზუბოვის ხელმძღვანელობით, დამოუკიდებლად მოკლეს იგი - *'''გაუთვლელი მკვლელობა''' საბლუკოვი, კოცებუ, გეიკინგი, ფონვიზინი, კარი, ბარანტი, ბინიონი, ნაპოლეონი, სერა-კაპრიოლა, ანონიმი (23 მარტის აღწერის ავტორი), ლოკატელი, არმფელტი, სტედინკი, როზენცვიგი, ლა როშ-ემონი, როსი, ჩარტორიისკი, ჩიჩაგოვი პავლემ უარი თქვა გადადგომაზე, წინააღმდეგობა გაუწია და ბრძოლისას მოკლეს - *''ვარიანტი C'' — თავდაპირველად იმპერატორი მუქარით გამოვიდა, შემდეგ ეცადა მათზე გავლენა მოეხდინა, რის შემდეგაც ლიდერებმა გადაწყვიტეს დაესრულებინათ ეს საქმე. === ღამის დარჩენილი ნაწილი === [[ფაილი:Kügelgen Maria Fjodorowna@Weimar Schlossmuseum.JPG|მინი|პავლეს ქვრივი იმპერატრიცა მარია ფიოდოროვნა საკუთარი ხელით დამზადებული მედალიონით, რომელზეც მისი მეუღლის პროფილია გამოსახული. 1802 წლის ზაფხულში იგი წერდა: „ყველაფერი ჩემს გარშემო ცარიელი და მკვდარი მეჩვენება; ჩემი თვალები ყველგან ეძებენ მას; გული მეკუმშება იმ საშინელი სიჩუმისგან, რომელიც სუფევს ოთახში, სადაც ის ცხოვრობდა და რომელიც აღძრავს უმძიმეს მოგონებებს.“]] პავლეს სიკვდილის შესახებ ცნობას ალექსანდრესთვის შესაძლოა ნიკოლოზ ზუბოვი, კ. მ. პოლტორაცკი, ან თავად პალენი და ბენინგსენი გადასცემდნენ. ამის შემდეგ ისინი აღვიძებენ [[კონსტანტინე პავლეს ძე|კონსტანტინეს]]. ალექსანდრე აგზავნის თავის მეუღლეს, [[ელისაბედ ალექსეევნა|ელისაბედ ალექსეევნას]], დედასთან — [[მარია ფიოდოროვნა (პაველ I-ის მეუღლე)|მარიასთან]], და, როგორც ჩანს, იმეორებს პალენისა და ბენინგსენის რეკომენდაციებს: {{ციტატა|ვერაფერს ვგრძნობ, ვერც ვაცნობიერებ რას ვაკეთებ — აზრების მოკრებას ვერ ვახერხებ; უნდა დავტოვო ეს სასახლე. წადით დედასთან და სთხოვეთ, რაც შეიძლება მალე ჩამოვიდეს ზამთრის სასახლეში“<ref name="эй" />.}} იმპერატრიცა მარია ფიოდოროვნას ტრაგიკულ ამბავს აცნობებს გრაფინია [[შარლოტა ლივენი]]. მემუარისტების თქმით, მან გონება დაკარგა, თუმცა მალევე გამოფხიზლდა. ზოგიერთი თვითმხილველის მონათხრობით, მარიამ ასევე განაცხადა, რომ თავად იყო კურთხეული და ახლა მას უნდა ემეფა — გერმანულად: ''„Ich will regieren!“'' ღამის პირველიდან - ხუთ საათამდე, იგი უარს ამბობდა დაპატრონებოდა შვილის — ახალი იმპერატორის — ხელისუფლებას. მარიამ სცადა სიტუაციის გაკონტროლება სამჯერ. ველამინოვ-ზერნოვი წერს: {{ციტატა|უცებ იმპერატრიცა მარია ფიოდოროვნა დაესხა კარს და ყვიროდა: 'გამომიშვით, გამომიშვით!' ზუბოვთაგან ერთმა თქვა: 'ეს ქალი გაიყვანეთ აქედან!' ფიზიკურად ძლიერი ევსეი გორდანოვი მას მკლავებში აიტაცებს და როგორც ტვირთს, აბრუნებს უკან საძინებელში.}} შემდეგ იგი ცდილობს აივანზე გასვლას, რათა ჯარს გააგონოს მისი ხმა, მაგრამ მას პალენი აჩერებს. მისი ბოლო მცდელობაა — სხვა ოთახებიდან მიაღწიოს მისი ქმრის ცხედარს. თავდაპირველად პოლტორაცკი მას არ უშვებს, თუმცა ბოლოს იღებს ბენინგსენის თანხმობას, რომელმაც მიმართა სიტყვებით: {{ციტატა|მადამ, ნუ აწყობთ სპექტაკლს“<ref name="эй" />.}} ელისაბედ ალექსეევნა მას მუდმივად ახლდა, რაც ძალიან აღიზიანებდა დედამთილს. საბლუკოვი აღწერს იმპერატრიცას შემდეგ ვიზიტს ქმრის ცხედართან, ამჯერად შვილის თანხლებით: {{ციტატა|ალექსანდრე პავლეს ძე, რომელმაც პირველად იხილა მამის დამახინჯებული, მაკიაჟით დაფარული სახე, მოჩვენებითად დამორჩილებული იდგა და უგონო სიჩუმეში იყო. მაშინ იმპერატრიცამ თავი შეაბრუნა შვილისკენ, ღრმა მწუხარებითა და უმაღლესი ღირსებით წარმოთქვა: 'ახლა გილოცავ — შენ ხარ იმპერატორი'. ამ სიტყვებზე ალექსანდრე, როგორც მეზვერე თასმა, დაეცა უგონოდ“<ref name="соб" />}} 02:00 საათზე ალექსანდრე და კონსტანტინე ტოვებენ მიქაილოვის სასახლეს, რომელიც მთვრალი ოფიცრებით იყო სავსე. ალექსანდრე დედას იხმობს, თუმცა მარია უარს ამბობს. ეიდელმანის მიხედვით, დაქვრივებული იმპერატრიცა, რომელსაც ძალაუფლების მოპოვება სურდა, სასახლეში ბოდიალობდა მანამ, სანამ ბენინგსენმა არ მოახერხა მისი გაჩერება და იზოლირება. მხოლოდ დილის მეექვსე საათზე იგი თანხმდება ზამთრის სასახლეში გადასვლას. == მკვლელობის შემდეგ == დილით გამოცხადდა მანიფესტი, რომელიც დაწერა [[დმიტრი ტროშჩინსკი|დ. პ. ტროშჩინსკიმ]] და რომლითაც მოქალაქეებს აცნობეს, რომ პავლე გარდაიცვალა აპოპლექსიური (ინსულტის) დარტყმის შედეგად. === რუსეთის ქვეშევრდომთა რეაქცია === სანქტ-პეტერბურგელები აღნიშნავდნენ: {{ციტატა|როგორც კი იმპერატორის გარდაცვალების ამბავი გავრცელდა ქალაქში, მაშინვე გამოჩნდა 'ა ლა ტიტუსის' ვარცხნილობები, გაქრა კოსები, შეიკვეცა ბუკლები და პანტალონები; ქუჩები აივსო მრგვალი ქუდებითა და ლაპებით.}} სხვა წყაროები გვამცნობენ: {{ციტატა|განთიადზე ქუჩები გაივსო ხალხით. ნაცნობები და უცნობები ერთმანეთს ეხუტებოდნენ და ერთმანეთს ულოცავდნენ ბედნიერებას — როგორც ზოგადს, ისე თითოეულის პირადს“.}} {{ციტატა|უცნობები ერთმანეთს კოცნიდნენ, როგორც აღდგომის დღესასწაულზე — და, მართლაც, ეს იყო რუსეთის აღდგომა ახალ სიცოცხლეში“<ref name="соб" />. თუმცა ბევრი ადამიანი აღშფოთებასა და ზიზღს განიცდიდა მომხდარის გამო.}} [[მიხეილ ფონვიზინი]] თავის მემუარებში აღნიშნავს: {{ციტატა|სამეფო კარზე მყოფი მლიქვნელების შორის ამაყად დადიოდნენ პავლეს შეთქმულები და მკვლელები. ისინი უძინარები, ნახევრად მთვრალები და აბურდულები, როგორც კი თავიანთი დანაშაულით ამაყობდნენ, ფიქრობდნენ, რომ ალექსანდრესთან ერთად იბატონებდნენ. რუსეთში პატიოსანი ადამიანები, მიუხედავად იმისა, რომ არ ამართლებდნენ ასეთ გზას ტირანიისგან გათავისუფლებისას, მაინც უხაროდათ პავლეს დაცემა.}} ისტორიოგრაფი [[კარამზინი]] ამბობდა: {{ციტატა|მთელი იმპერიის მასშტაბით ეს ამბავი იქცა გამოსყიდვის ცნობად: სახლებში, ქუჩებში, ხალხი ტიროდა და ერთმანეთს ეხვეოდა, თითქოს ეს იყო ნათლისღების დღე. თუმცა ეს აღფრთოვანება მხოლოდ დიდგვაროვან წრეებში იგრძნობოდა — დანარჩენი ფენები კი ამბავს საკმაოდ გულგრილად შეხვდნენ.}} === გარდაცვლილის ცხედარი === ზოგი წყაროს მიხედვით, ღამის დარჩენილი ნაწილი [[იაკობ ვასილის ძე ვილიე|ლეიბ-მედიკმა ვილიემ]] ცხედრის დამუშავებას დაუთმო, რათა დილით ჯარების წინაშე ნატურალური სიკვდილის მტკიცებულებად წარედგინათ. მიუხედავად დიდი მცდელობისა, სახეზე მაინც აშკარად ჩანდა სილურჯეები და სისხლჩაქცევები. ვილიეს ეხმარებოდნენ ექიმები გრივე და [[მეთიუ გატრი]]. ასევე ცნობილია, რომ [[გატჩინა|გატჩინიდან]] გამოიძახეს კარის მხატვარი [[იაკობ მეტტენლეიტერი]], რათა ტუჩების ფერი და სახის ნაკვთები გრიმით შეესწორებინა<ref name=":0" />. [[ანტონ კოცებუ]] გადმოსცემს [[გრივე|ლეიბ-მედიკ გრივეს]] სიტყვებით ცხედრის მდგომარეობას: {{ციტატა|„მთელ სხეულზე ჩანდა ძალადობის კვალი. კისერზე ფართო ზოლი; თავზე ძლიერი სისხლჩაქცევა (ჩნდებოდა იარაღით დარტყმისგან); წელზე წითელი ლაქა — მაგრამ არც ერთი ჭრილობა ბასრი იარაღით. ბარძაყებზე ორი წითელი ნაიარევი. მუხლებზე და მის გარშემო მძიმე დაზიანებები, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ მას აიძულეს დაეჩოქებინა, რათა უფრო მარტივად დაეხრჩოთ. ასევე მთელ სხეულზე იყო მცირე სისხლჩაქცევები — სავარაუდოდ, მიყენებული სიკვდილის შემდეგ“<ref name=":0" />.}} როცა იმპერატორი გდამაში ესვენა, მისი სამკუთხა ქუდი შუბლზე ჰქონდა ჩამოწეული, რათა მარცხენა თვალი და დაზიანებული საფეთქელი დაეფარა. [[ნიკოლაი გრეჩი]] იხსენებს: {{ციტატა|კარში როგორც კი შედიოდი, გთხოვდნენ სხვა კარიდან გადაგევლო. ორჯერ ან სამჯერ წავედი მიქაილოვის სასახლეში — და ვხედავდი მხოლოდ იმპერატორის ჩექმების ძირებს და ქუდის ველოს, რომელიც ღრმად შუბლზე ჰქონდა ჩამოსმული“<ref name=":0" />.}} ===პანაშვიდი=== [[ფაილი:RussianTzarsTumbs-p1030590.jpg|250px|thumb|პავლე I-ისა და მარია ფიოდოროვნას საფლავი პეტრე-პავლეს ტაძარში]] [[წესი]] და დაკრძალვა გაიმართა [[23 მარტი|23 მარტს]], [[დიდი შაბათი|დიდ შაბათს]] — პანაშვიდი შესრულდა წმინდა სინოდის ყველა წევრის მიერ, სათავეში კი იდგა სანქტ-პეტერბურგის [[მიტროპოლიტი]] [[ამბროსი (პოდობედოვი)]]<ref>''იმპერატორ პავლე I-ის აღსასრულისა და დაკრძალვის შესახებ.'' // «ეკლესიური უწყებანი», 1901 წლის 10 მარტი, № 10, გვ. 341.</ref>. იმისათვის, რომ უკანასკნელი პატივი მიეგოთ გარდაცვლილი იმპერატორისთვის, ცხედართან დაიშვნენ ყველა წოდების წარმომადგენლები. მათ მხოლოდ უნდა გაევლოთ მიცვალებულის სხეულთან და ღრმა თაყვანი ეცათ. ზუსტად არის დათვლილი, რომ იმპერატორ პავლე I-ის გარდაცვალებიდან დაკრძალვამდე მის ცხედართან მივიდა 109,321 ადამიანი. როგორც იუბილეურ სტატისტიკურ კრებულში „სანქტ-პეტერბურგიშია [[1703]]–[[2003]]“- მითითებული, [[1800]] წელს ქალაქის საერთო მოსახლეობა შეადგენდა 220,200 ადამიანს<ref>სანქტ-პეტერბურგი. [[1703]]−[[2003]]: იუბილეორი სტატისტიკური კრებული. / რედ. ი. ი. ელისეევასა და ე. ი. გრიბოვას ხელმძღვანელობით. — გამოცემა 2. — სანქტ-პეტერბურგი: გემთმშენებლობა, 2003. გვ. 16−17.</ref>. შესაბამისად, გარდაცვლილ იმპერატორთან მოსასალმებლად მივიდა ქალაქის მოსახლეობის ნახევარი, ხოლო ბავშვების გამოკლებით — თითქმის მთელი ზრდასრული მოსახლეობა. როგორც [[პროტოპრესვიტერი]] ვ. ი. ჟმაკინი გადმოგვცემს, „წესის შესრულებისას ქალაქის ყველა ეკლესიაში დაირეკა ზარები, როგორც ჩვეულებრივ ხდება მღვდელმსახურის დაკრძალვისას“<ref>ვ. ი. ჟმაკინი, პროტ. იმპერატორ პავლე I-ის გარდაცვალება და დაკრძალვა. „დამატება ეკლესიურ უწყებებთან“. № 10, 1901. გვ. 342.</ref>. მისი აღმატებულება იმპერატორ პავლე პეტრეს ძის ანდერძის თანახმად, მოწყალებად გადაეცათ ღარიბთათვის 16,666 რუბლი და 66 ½ კაპიკი<ref>წერილთა კრებული უმაღლესი პირთა მიერ მიწერილი მიტროპოლიტ ამბროსისთვის, დაცულია ალექსანდრე ნეველის ლავრის ბიბლიოთეკაში. იხ. ვ. ი. ჟმაკინი, პროტ. ზემოხსენებული ნაწარმოები, გვ. 342.</ref>. ===ხმები და ცენზურა=== [[პავლე I (რუსეთი)|პავლე I]]-ის ოფიციალურ სიკვდილის ვერსიად აპოპლექსიური შეტევა ([[ინსულტი]]) იყო გამოცხადებული, რის გამოც შემდგომში გაჩნდა ცინიკური ხუმრობა, თითქოს იგი ტაბაკერის დარტყმით გამოწვეული აპოპლექსიური შეტევით დაიღუპა. [[1852]] წელს, გატჩინაში გაიხსნა [[პავლე I (რუსეთი)|პავლე I]]-ის ძეგლი. გახსნისას იმპერატორი [[ნიკოლოზ I]] ატირდა: {{ციტატა|მოსასხამი მოიხსნა, მაგრამ ძეგლს ყელზე დარჩა თოკი — და მეფის შვილმა, ეს რომ დაინახა, ატირდა. ყველას დაამახსოვრდა ეს შემთხვევითი დეტალი“<ref name=":0" />.}} ცარის მკვლელობის შესახებ ცენზურაში მოქცეულ პრესაში [[1905]] წლამდე არაფერს წერდნენ. შეთქმულებაში მონაწილე პირთა წერილები სახელმწიფო განძში გადადიოდა მათი გარდაცვალების შემდეგ. ამასთანავე, ემიგრანტული და უცხოური პრესა აქტიურად აშუქებდა თემას. ===პავლე I-ის მოჩვენება=== მეორე, უფრო ცნობილი ლეგენდის თანახმად, შეთქმულთა მიერ მოკლული იმპერატორის მოჩვენებამ ვეღარ შეძლო იმ ადგილის დატოვება, სადაც იგი სიცოცხლეს გამოასალმეს. პავლეს მოჩვენებას თითქოს ხედავდნენ სანქტ-პეტერბურგის გარნიზონის ჯარისკაცები, რომლებსაც სამხედრო ქონება გადაჰქონდათ, ახალმოსახლე ოფიცრები, მ. შ. სამხედრო სასწავლებლის უფროსი [[ეფრეიტორი]] ლიამინი და გამვლელები, რომლებიც შენობის ფანჯრებში ნათელ ფიგურას და მოსიარულე ნათელს ამჩნევდნენ და სჯეროდათ, რომ ეს იყო პავლე I. ამ ლეგენდის პირველი წერილობითი მტკიცებულებები [[1840]]-იანი წლების ბოლოს ჩნდება ნეჟინსკი ი. ვ., პაშკოვი ა. ო. „მისტიკური პეტერბურგი: ისტორიული გამოძიება“. მონრეალი: ''Accent Graphics Communications, 2013. გვ. 10. '' ეს მოჩვენება აქტიურად გამოიყენებოდა (თუ არა გამოგონილი) ნიკოლაევის სახელობის საინჟინრო სასწავლებლის უფროსკურსელების მიერ უმცროსკურსელების შესაშინებლად მოჩვენებას ფართო საზოგადოებაში სახელი მოუხვეჭა [[ნიკოლაი ლესკოვი|ნ. ს. ლესკოვის]] მოთხრობამ „მოჩვენება საინჟინრო სასახლეში“, რომელშიც მიზნად დასახული იყო ყურადღების მიპყრობა სამხედრო სასწავლებელში არსებულ სასტიკ დამოკიდებულებაზე ახალბედების მიმართ. [[1980]]-იან წლებში რუსეთის გეოგრაფიული საზოგადოების [[ანომალია|ანომალიური]] მოვლენების კომისიის თანამშრომლებმა ჩაატარეს არაოფიციალური კვლევა შენობაში შესაძლო პარანორმალური აქტივობის შესახებ. გამოკითხეს პატენტული ბიბლიოთეკის რამდენიმე თანამშრომელი (რომელიც იმ დროს სასახლეში იყო განთავსებული), გადაიღეს ფოტომასალა და გაზომეს მაგნიტური ველები. გამოიყენეს მაგნიტური სიხშირის საცნობი მეთოდიც [[1918]] წელს [[ალექსანდრე კუპრინი]] წერს მოთხრობას „გატჩინის მოჩვენება“, სადაც მოჩვენება წარმოთქვამს პირქუშ, წინასწარმეტყველურ მონოლოგს: {{ციტატა|მხოლოდ მე ვყოფილვარ მართალი სახელმწიფო საქმეებში, ახლა ეს სრულად მესმის. დიახ, როგორც ადამიანი, მიწიერი სისუსტეები მქონდა – ბრაზი, ეჭვიანობა, ხანდახან სისასტიკე. მაგრამ როგორც ღვთის რჩეული, მხოლოდ მის წინაშე ვაგებდი პასუხს. ჩემთვის არ არსებობდა სხვაობა დიდებულ არისტოკრატსა და უკანასკნელ გლეხს შორის. მინდოდა, ხალხს სიკეთე ჰქონოდა. მაგრამ მათ, ვინც მე მომკლა, ჩემი სახელით თავიანთი საქციელი გაამართლეს. ისტორია? ისტორია ხშირად მონური და ყალბია. ხალხის მეხსიერება კი – უფრო სამართლიანია.}} ==შედეგები== ტახტზე ავიდა [[ალექსანდრე I]], რომელმაც სახელმწიფოში მყისიერად შეცვალა საერთო ატმოსფერო. თუმცა თავად ალექსანდრეზე მამის მკვლელობამ ღრმა [[ფსიქოლოგია|ფსიქოლოგიური]] კვალი დატოვა, რაც შესაძლოა, მის სიცოცხლის ბოლოსკენ მის [[მისტიციზმი|მისტიციზმში]] ჩაფლვით აიხსნას. [[მიხეილ ფონვიზინი]] აღნიშნავდა: {{ციტატა|როცა მან სიმართლე შეიტყო, მისი მწუხარება გამოუთქმელი იყო და სასოწარკვეთილებას უახლოვდებოდა}}. ცოლი, [[ელიზავეტა ალექსეევნა]], წერდა: {{ციტატა|ეს საშინელი ჭრილობა მის სულში არასდროს მოშუშდება.}} საბოლოოდ, მარია ფიოდოროვნა (პავლე I-ის ცოლი)გადაბარგდა [[პავლოვსკი|პავლოვსკში]], ხოლო შვილთან ურთიერთობა გაუფუჭდა. დაზარალდა პავლეს უახლოესი გარემოცვა: *[[კუტაისოვი, ივანე პავლეს ძე|ივანე კუტაისოვი]] — დააპატიმრეს; *[[მადამ შევალიე]] — გადაასახლეს. შეთქმულები თვლიდნენ, რომ ახალი იმპერატორის დროს მაღალ თანამდებობებს დაიკავებდნენ. [[ჩარტორისკი]] წერდა: {{ციტატა|ალექსანდრე თანდათანობით ჩამოშორდა შეთქმულების ყველა ხელმძღვანელს — არა იმიტომ, რომ საშიშად მიიჩნია, არამედ იმიტომ, რომ მათთან ურთიერთობა სიბინძურისა და ზიზღის გრძნობას უჩენდა.}} პირველი, ვინც ჩამოშორდა, იყო [[პალენი]], რასაც [[მარია ფიოდოროვნა|დედოფლის]] მრისხანება განაპირობებდა. [[ნაპოლეონ ბონაპარტმა]] პავლეს მკვლელობის წინა დღეს, მასთან თითქმის მიაღწია შეთანხმებას. პავლეს მკვლელობამ ეს პროცესი შეაფერხა — ვიდრე არ დაიდო [[ტილზიტის ზავი]] [[1807]] წელს ინგლისთან კი ურთიერთობები მაშინვე განახლდა. == ხსოვნა == [[1858]] წელს, იმპერატორ [[პავლე I (რუსეთი)|პავლე I]]-ის ყოფილი აპარტამენტების ადგილზე მიქაილოვის სასახლეში, სადაც ის მოკლეს, მისი შვილიშვილის, იმპერატორ [[ალექსანდრე II|ალექსანდრე II-ის]] ბრძანებით დაარსდა [[წმინდა მოციქულ პეტრესა და პავლეს ეკლესია ნიკოლაევის საინჟინრო სასწავლებელში|წმინდა მოციქულების პეტრესა და პავლეს ეკლესია]]<ref>მიქაილოვის სასახლე: ძეგლის ბიოგრაფიის გვერდები დოკუმენტებსა და ლიტერატურაში / შემდგენლები და კომენტარების ავტორები: ნ. იუ. ბახარევა, ე. ია. კალნიცკაია, ვ. ვ. პუჩკოვი და სხვ. მ., 2003. გვ. 347—348</ref>. [[File:Памятник Павлу I в день 220-летия его смерти.jpg|320x320px|thumb|პავლე I-ის ძეგლი მიქაილოვის სასახლის ეზოში, მისი გარდაცვალების 220 წლისთავზე]] [[ერმიტაჟი|ერმიტაჟში]] დაცულია ოქროს ტაბაკერკა, რომლის შიგნით არის წითელი ზამშის ქარვილი და ოქროთი დამბეჭდავი წარწერა: «ეკუთვნოდა უფროს შტალმაისტერ გრაფ ნიკოლაი ალექსანდროვიჩ ზუბოვს». მასთან ერთად დართული იყო გერმანულ ენაზე დაწერილი ბარათი: ''«Getragen von Fürsten Platon Alexandrowitsch Subow am 11 März 1801»'' — „ეკუთვნოდა უფლისწულ პლატონ ალექსანდრეს ძე ზუბოვს [[1801]] წლის [[11 მარტი|11 მარტს]]“. თუმცა, პირველი მკვლევარის ო. გ. კოსტიუკის თქმით, ეს ექსპონატი იწონის მხოლოდ 84.74 გრამს, რის გამოც იმ ვერსიას, რომ სწორედ ამ ტაბაკერკით დაარტყა ნ. ზუბოვმა იმპერატორს, ზოგიერთები ეჭვქვეშ აყენებენ<ref>{{Cite web |url=https://rg.ru/2019/03/28/rodina-sokrovishcha-ermitazha-tabakerka-grafa-nikolaia-zubova.html |title=გრაფ ზუბოვის ტაბაკერკა |access-date=2021-02-20 |archive-date=2021-04-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210410144436/https://rg.ru/2019/03/28/rodina-sokrovishcha-ermitazha-tabakerka-grafa-nikolaia-zubova.html |url-status=live }}</ref>. === მკვლელობის ასახვა კულტურაში === #ა. ს. პუშკინი — ოდა „[[თავისუფლება (ოდა)|თავისუფლება]]“ #ს. ბობროვი — „1801 წლის მარტის ღამე“ #ე. ვ. პოლიანსკაია — „მიქაილოვის სასახლე: დრამატული სცენები“ #მ. ა. ალდანოვი — „შეთქმულება“ ===კინო=== #სერგეი სოლოვიოვი — [[ასა (ფილმი)|ასა]], 1987 #დმიტრი სვეტოზაროვი — სერიალი [[ეროვნული უსაფრთხოების აგენტი]]-3 (სერია „პადიშაჰი“), 2001 #ილია ხოტინენკო — [[ოქროს საუკუნე (ფილმი, 2003)|ოქროს საუკუნე]], 2003 #ვიტალი მელნიკოვი — [[საწყალი, საწყალი პავლე]], 2003 #ავანგარდ ლეონტევი — სერიალი [[სიყვარულის ადიუტანტები]], 2005 #სერიალი „ეკატერინე“ — 2014 #პავლე ტაბაკოვი — სერიალი „ეკატერინე. აფრენა“, 2016 #პავლე ტაბაკოვი — სერიალი „ეკატერინე. თვითმარქვიები“, 2019 [[კატეგორია:პავლე I-ის მკვლელობა|*]] [[კატეგორია:მეფის მკვლელობები]] [[კატეგორია:გაუსხლელებელი მკვლელობები რუსეთის იმპერიაში]] [[კატეგორია:1801 წელი]] [[კატეგორია:1801 წლის მარტი]] [[კატეგორია:დიდი თამაში]] [[კატეგორია:პოლიტიკური მკვლელობები რუსეთის იმპერიაში]] == ლიტერატურა== * ''[[Шиман, Теодор|Шиман Т.]]'' [http://elib.shpl.ru/ru/nodes/3983-shiman-t-ubienie-pavla-i-i-vosshestvie-na-prestol-nikolaya-i-berlin-1902#page/1/mode/grid/zoom/1 Убиение Павла I и восшествие на престол Николая I.] — Берлин, 1902. — 420 с. * ''А. Г. Брикнер.'' Смерть Павла I, Штутгарт, 1897 * ''Н. Я. Эйдельман.'' Грань веков. * ''Н. Я. Эйдельман.'' Из потаённой истории России XVIII—XIX веков. * [http://memoirs.ru/files/1457VrPavla.rar Время Павла и его смерть. Записки современников и участников события 11-го марта 1801 года / Сост. Г. Балицкий. 2 — Ч. 1, 2 — М.: Русская быль, Образование, 1908. — 315 с.] * [http://memoirs.ru/files/1456Careub.rar Цареубийство 11 марта 1801 года. Записки участников и современников. — Изд. 2-е. — Спб.: А. С. Суворин, 1908. — 458 с.]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160405001050/http://memoirs.ru/files/1456Careub.rar |date=2016-04-05 }} * [http://elib.shpl.ru/ru/nodes/8890-ubiystvo-imperatora-pavla-rasskazy-sovremennikov-rostov-n-d-1907-russkaya-istoricheskaya-biblioteka-14#page/1/mode/grid/zoom/1 Убийство императора Павла: Рассказы современников.] — Ростов Н/Д: Донская речь, 1907. — 96 с. * Цареубийство 11 марта 1801 года. Записки участников и современников. М., 1990. (Репринт издания 1907 года.) [[კატეგორია:პავლე I-ის მკვლელობა|*]] [[კატეგორია:მეფეთა მკვლელობები]] [[კატეგორია:გამოუძიებელი მკვლელობები რუსეთის იმპერიაში]] [[კატეგორია:1801 წლის მარტი]] [[კატეგორია:დიდი თამაში]] [[კატეგორია:პოლიტიკური მკვლელობები რუსეთის იმპერიაში]] [[კატეგორია:1801]] [[კატეგორია:მკვლელობა]] [[კატეგორია:მკვლელობები]] [[კატეგორია:მეფეები]] [[კატეგორია:რუსეთის მეფეები]] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} rwobi676guol3lrwt01e9fdo2iybvi6 მომხმარებლის განხილვა:ლაზარე ზანგური 3 586231 4821504 4821400 2025-06-27T12:09:10Z Jaba1977 3604 /* სათაურები */ პასუხი 4821504 wikitext text/x-wiki {{გამარჯობა}}— [[User:Otogi|<span style="color:#0018A8; font-family:Neuropol"><b>OTOGI</b></span>]] <small><sup>[[User talk:Otogi|<span style="color:#0018A8">Messages</span>]]</sup></small> 01:42, 10 მაისი 2025 (UTC) ==სათაურები== ლაზარე გამარჯობა, სტატიას ამ სათაურით არ ვწერთ ([[მთა ჯინინი]]). ხომ არ ვწერთ სოფელი ხოვლე, ქალაქი კასპი? ამიტომ არ იწერება მთა ჯინინი. ქართულში უნდა დაიწეროს სტატია სათაურით '''ჯინინი'''. --[[მომხმარებელი:Jaba1977|<span style="color:#006400;">'''''Wiki -'''''</span>]] [[მომხმარებელი განხილვა:Jaba1977|<span style="color:#006400">'''''ჯაბა'''''</span>]] 04:19, 27 ივნისი 2025 (UTC) :ლაზარე, როცა სათაური შეცდომითაა, ჩვენ ახალ სტატიას კი არ ვწერთ, არამედ გადაგვაქვს სათაური. ახლა ასე დარჩეს როგორცაა და სხვა დროს გაითვალისწინე. [[მომხმარებელი:Jaba1977|<span style="color:#006400;">'''''Wiki -'''''</span>]] [[მომხმარებელი განხილვა:Jaba1977|<span style="color:#006400">'''''ჯაბა'''''</span>]] 12:09, 27 ივნისი 2025 (UTC) ih39fe38i37t5qod4tvhiuvsvie2lq8 4821557 4821504 2025-06-27T13:53:02Z Otogi 27089 4821557 wikitext text/x-wiki {{გამარჯობა}}— [[User:Otogi|<span style="color:#0018A8; font-family:Neuropol"><b>OTOGI</b></span>]] <small><sup>[[User talk:Otogi|<span style="color:#0018A8">Messages</span>]]</sup></small> 01:42, 10 მაისი 2025 (UTC) ==სათაურები== ლაზარე გამარჯობა, სტატიას ამ სათაურით არ ვწერთ ([[მთა ჯინინი]]). ხომ არ ვწერთ სოფელი ხოვლე, ქალაქი კასპი? ამიტომ არ იწერება მთა ჯინინი. ქართულში უნდა დაიწეროს სტატია სათაურით '''ჯინინი'''. --[[მომხმარებელი:Jaba1977|<span style="color:#006400;">'''''Wiki -'''''</span>]] [[მომხმარებელი განხილვა:Jaba1977|<span style="color:#006400">'''''ჯაბა'''''</span>]] 04:19, 27 ივნისი 2025 (UTC) :ლაზარე, როცა სათაური შეცდომითაა, ჩვენ ახალ სტატიას კი არ ვწერთ, არამედ გადაგვაქვს სათაური. ახლა ასე დარჩეს როგორცაა და სხვა დროს გაითვალისწინე. [[მომხმარებელი:Jaba1977|<span style="color:#006400;">'''''Wiki -'''''</span>]] [[მომხმარებელი განხილვა:Jaba1977|<span style="color:#006400">'''''ჯაბა'''''</span>]] 12:09, 27 ივნისი 2025 (UTC) == Warning / ყურადღება == {{OTW/ძირი}}— [[User:Otogi|<span style="color:#0018A8; font-family:Neuropol"><b>OTOGI</b></span>]] <small><sup>[[User talk:Otogi|<span style="color:#0018A8">Messages</span>]]</sup></small> 13:53, 27 ივნისი 2025 (UTC) gh4ok5wa0tpkzzqtrjrzla27zymgucr ნიკ რატიგანი 0 586541 4821696 4813303 2025-06-27T23:23:37Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 2 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821696 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუსიკოსი |სახელი = Nick Rattigan |ორიგინალური სახელი= |სურათი =[[File:Nick Rattigan for Surf Curse, 2022.jpg||220px|frameless|Nick Rattigan with Surf Curse, 2022]] |ფოტოს_სიგანე = <!-- მიუთითეთ მხოლოდ ციფრები, 250-დან 300-მდე, პიქსელების (პქ) ხსენების გარეშე --> |სათაური = Surf Curse, 2022 წელი |ნამდვილისახელი = ნიკოლას ფოსტერ რეტიგანი |მეტსახელი = |დაიბადა =1992 წლის 6 აგვისტო (32 წლის)<ref>Fernandez, Ivan (August 7, 2017). [http://www.laweekly.com/content/printView/8509719 "The Future of SoCal Indie Music Looks Bright – and Latino – at Viva! Pomona"]. LA Weekly. Retrieved March 4, 2018.</ref><ref>[https://currentjoys.tumblr.com/post/122414868067/how-old-r-u "Current Joys"]. Currentjoys.tumblr.com. Retrieved May 14, 2021.</ref> ჰენდერსონი, ნევადა, აშშ |გარდ = |გარდ ადგილი = |წარმოშობა = რინო, ნევადა, აშშ |ინსტრუმენტი = გიტარა, დასარტყამი ინსტრუმენტები, ვოკალი, კლავიშები<ref>[https://m.youtube.com/watch?v=OwxT_wKDABg "Current Joys live at Daytrotter Studios"]. YouTube.</ref> |დისკოგრაფია = |მიმართულება = მუსიკოსი, ჟურნალისტი, მუსიკალური ვიდეოს რეჟისორი |ჟანრი = ნიუ ვეივი, ინდი როკი, ექსპერიმენტული, ბედრუმ პოპი |საქმიანობა = |აქტიურობის წლები = 2011–დღემდე |ლეიბლი = Danger Collective, Secretly Canadian |ამჟამინდელი_წევრობა = |ყოფილი_წევრობა = |წარმოქმნილი ჯგუფები = |წარმოქმნილი ჯგუფებიდან = |მეუღლე = |პარტნიორი = |საიტი = |წევრები = დენ ბარეტი, ტიმ მაკუგა |ყოფილი წევრები = |აღსანიშნავი ინსტრუმენტები = }} '''ნიკოლას ფოსტერ რეტიგანი''' (დაბ. [[6 აგვისტო]] [[1992 წლის ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები|1992]]) — ამერიკელი მუსიკოსი, მულტიინსტრუმენტალისტი, ჟურნალისტი და მუსიკალური ვიდეოების რეჟისორი რენოდან, ნევადის შტატიდან. ამჟამად ის მუსიკას გამოსცემს ფსევდონიმით Current Joys. იგი ასევე არის ინდიური სერფ როკ ჯგუფის Surf Curse-ის დრამერი და წამყვანი ვოკალისტი. როგორც არტისტმა, რეტიგანმა მუსიკის გამოქვეყნება დაიწყო ფსევდონიმით The Nicholas Project 2011-2012 წლებში, რის შემდეგაც აგრძელებდა მუსიკის გამოქვეყნებას სახელით TELE/VISIONS. მან სადებიუტო ალბომი Wild Heart გამოსცა 2013 წლის 2 იანვარს და მუსიკას აქვეყნებდა პლატფორმა Bandcamp-ზე. 2015 წლის შემდეგ რეტიგანი მუსიკალურად იდენტიფიცირდება როგორც Current Joys. მისი მეორე სტუდიური ალბომი Me Oh My Mirror გამოვიდა 2015 წლის 16 თებერვალს და ასახავდა მის მუსიკალურ სტილში მნიშვნელოვან ცვლილებას. მესამე ალბომი, A Different Age, გამოიცა 2018 წლის 2 მარტს. მეოთხე ალბომი, Voyager, გამოვიდა 2021 წლის 14 მაისს. მეხუთე ალბომი, LOVE + POP, გამოვიდა 2023 წლის 4 აგვისტოს. მისი გაგრძელება, LOVE + POP Pt 2, გამოვიდა 2024 წლის 3 მაისს. მეშვიდე ალბომი, East My Love, გამოიცა 2024 წლის 11 ოქტომბერს. == კარიერა == === '''2011–2015''' === რეტიგანმა მუსიკის ინდივიდუალურად წერა და გამოქვეყნება დაიწყო ფსევდონიმით The Nicholas Project, მას შემდეგ, რაც მას ანონიმურმა შეტყობინებამ [[Myspace]]-ზე შთააგონა მუსიკის შექმნა. მან დამოუკიდებლად გამოაქვეყნა რამდენიმე დამოუკიდებლად ჩაწერილი ჩანაწერი Bandcamp-ზე 2011 წლის ნოემბრიდან 2012 წლის ოქტომბრამდე ამ ფსევდონიმით.<ref>[https://thenicholasproject.bandcamp.com/album/the-basement-tapes "The Basement Tapes by The Nicholas Project"]. Bandcamp. November 14, 2011. Retrieved March 4, 2018.</ref><ref>[https://thenicholasproject.bandcamp.com/track/la-dream "LA Dream by The Nicholas Project"]. Bandcamp. October 11, 2012. Retrieved March 4, 2018</ref> როგორც TELE/VISIONS, რეტიგანმა საკუთარი ძალებით გამოსცა სადებიუტო ალბომი Wild Heart 2013 წლის 2 იანვარს.<ref>[https://televisionsss.bandcamp.com/album/wild-heart "Wild Heart by TELE/VISIONS"]. Bandcamp. January 2, 2013. Retrieved March 4, 2018.</ref> ფსევდონიმის შეცვლის მიზეზად მან დაასახელა გავლენა ფილმიდან Videodrome. ჟურნალ FORGE Magazine-თან ინტერვიუში მან თქვა: „ვწერდი ამ სიმღერას და ჩემმა ოთახის მეზობელმა დრამ მანქანა მაჩუქა. ვთქვი – 'ეს იდეალურია! ახლა ცოცხლადაც შევძლებ დაკვრას!' – და ისინი მითხრეს – 'ჰო, მაგრამ არავინ დაგიბუქავს, თუ შენს სახელს The Nicholas Project-ს ეძახი' – და მართალნი იყვნენ."<ref>James-Wilson, Matthew (April 27, 2015). [https://issuu.com/forgeartmag/docs/issuu7_small_/67 "FORGE. Issue 7: Recovery"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250123160643/https://issuu.com/forgeartmag/docs/issuu7_small_/67 |date=2025-01-23 }}. FORGE. issuu. Retrieved March 4, 2018.</ref> 2013 წელს რეტიგანმა და მისმა თანაკლასელმა ჯეიკობ რუბეკმა, რომელიც მუსიკას ფსევდონიმით Gap Girls (ადრე ცნობილი იყო როგორც Casino Hearts)<ref>[https://casinohearts.bandcamp.com/ "Casino Hearts on Bandcamp"]. Bandcamp. Retrieved March 4, 2018.</ref> გამოსცემს, ჩამოაყალიბეს ჯგუფი Surf Curse. ეს სერფ პანკ ჯგუფი მათი მეორე მნიშვნელოვანი პროექტი იყო მას შემდეგ, რაც მცირე პროექტი ჰქონდათ სახელად Buffalo 66. ლოს-ანჯელესში მდებარე დამოუკიდებელი ლეიბლის Big Joy Records მეშვეობით მათ გამოუშვეს სადებიუტო ალბომი Buds 2013 წლის ივნისში და [[EP|გაფართოებული ჩანაწერი]] (EP]) Sad Boys EP ოქტომბერში.<ref>[https://surfcurse.bandcamp.com/album/sad-boys-ep "Sad Boys EP, by Surf Curse"]. Surf Curse. Retrieved September 30, 2020.</ref> 2013 წელს გამოვიდა სამი EP: Young Luv — იანვარში,<ref>[https://televisionsss.bandcamp.com/album/young-luv-ep "Young Luv EP by TELE/VISIONS".] Bandcamp. January 19, 2013. Retrieved March 4, 2018.</ref> No One Will Dance — თებერვალში,<ref>[https://televisionsss.bandcamp.com/album/no-one-will-dance "No One Will Dance by TELE/VISIONS"]. Bandcamp. February 13, 2013. Retrieved March 4, 2018.</ref> Neon Gold — ივნისში.<ref>[https://web.archive.org/web/20180305142908/https://noisey.vice.com/en_us/contributor/nick-rattigan "Nick Rattigan – Noisey"]. Noisey. Archived from [https://noisey.vice.com/en_us/contributor/nick-rattigan the original] on March 5, 2018. Retrieved March 4, 2018.</ref> ასევე, 2013 წლის მაისიდან ივლისამდე, რეტიგანი წერდა Noisey-ისთვის, რომელიც არის ბრენდი Vice-ის ქვეშ. გაფართოებული ჩანაწერი სახელწოდებით 2013 გამოვიდა 2014 წლის იანვარში.<ref>[https://televisionsss.bandcamp.com/album/2013 "2013 by TELE/VISIONS"]. Bandcamp. January 21, 2014. Retrieved March 4, 2018.</ref> კომპილაციური ალბომი 2008–2010, რომელიც იყო ბოლო ნამუშევარი ფსევდონიმით The Nicholas Project, გამოვიდა მაისში.<ref>[https://thenicholasproject.bandcamp.com/album/2008-2010 "2008–2010 by The Nicholas Project"]. Bandcamp. Retrieved March 4, 2018.</ref> B-საიდებისა და გამოუქვეყნებელი ტრეკების კომპილაცია, B-Sides, Rarities and Demos, გამოვიდა ერთი თვით შემდეგ.<ref>[https://televisionsss.bandcamp.com/album/b-sides-rarities-and-demos "B-Sides, Rarities and Demos by TELE/VISIONS".] Bandcamp. June 5, 2014. Retrieved March 4, 2018.</ref> რეტიგანი ასევე მუშაობდა ინტერნად Impose-ში 2014 წლის სექტემბრიდან ოქტომბრამდე.<ref>[http://www.imposemagazine.com/profile/nick-rattigan "Nick Rattigan"]. Impose. Retrieved March 4, 2018.</ref> მის [[YouTube]] არხზე ჩანს, რომ ის დამატებით გამოდიოდა სხვა ფსევდონიმებითაც: Franco Years და Devil Worship. ორივე პროექტი ხელმისაწვდომია Bandcamp-ზე. === '''2015 – დღემდე''' === 2015 წლის თებერვალში რეტიგანმა განაცხადა, რომ Wild Heart-ის შემდეგი ალბომი თითქმის დასრულებული იყო.<ref>[https://www.facebook.com/currentjoys/photos/a.791257194228467.1073741829.628160127204842/902966913057494/ "Current Joys – New album is almost done. Should be out..."] Facebook. February 4, 2015. Retrieved March 4, 2018</ref> ამ ალბომი, Me Oh My Mirror, შემდეგ გამოაქვეყნა დამოუკიდებლად 2015 წლის 16 თებერვალს.<ref>[https://currentjoys.bandcamp.com/album/me-oh-my-mirror "Me Oh My Mirror by Current Joys"]. Bandcamp. February 16, 2015. Retrieved March 4, 2018.</ref> 2016 წლის იანვარში გამოცხადდა შეზღუდული ედიციის ზინი Alabama (2000 Light Years), რომელიც გამოუშვეს თებერვალში.<ref>[https://www.facebook.com/currentjoys/photos/a.654552841232237.1073741828.628160127204842/1076592839028233/ "Current Joys – Zine release show Feb 13th at The Smell..."] Facebook. January 24, 2016. Retrieved March 4, 2018.</ref> 2016 წლის 6 მარტს, სიმღერა "New Flesh" Wild Heart-იდან გამოიყენეს შორტ ვიდეოში სახელწოდებით "Flesh", რომელიც შექმნა ინტერნეტ-celebrity ემა გრირმა თავისი ონლაინ ფსევდონიმით GIBBERTON. ეს ვიდეო იყო მისი უკანასკნელი, რადგან იგი 21 დღის შემდეგ გარდაიცვალა სიმსივნისგან, რაც გამოიწვია სიმღერისადმი დაინტერესების ზრდა.<ref>[https://twitter.com/alyssa6hogan/status/714978164410228736 "@emmagreerie I want to know the songg".] Twitter. March 29, 2016. Retrieved March 4, 2018.</ref> ორი დღის შემდეგ რეტიგანმა გამოუშვა სიმღერა "Kids" და გამოაცხადა სახელის ცვლილება TELE/VISIONS-დან Current Joys-ად, განაცხადა: „მიუხედავად იმისა, რომ ეს სახელი უკვე აღარ გამოხატავს იმ მუსიკას, რომელსაც მინდა შევქმნა, არსებობს ბევრი კონფლიქტი ჯგუფთან Television, რაც მომავალში პრობლემებს გამოიწვევს." ამ ცვლილების შესაბამისად, რეტიგანმა ოქტომბერში თავიდან გამოაქვეყნა ყველა მისი მუსიკა ახალი ფსევდონიმით.<ref>https://www.facebook.com/currentjoys/photos/a.654552841232237.1073741828.628160127204842/1273336362687212/?type=3</ref> 2017 წლის მარტში რეტიგანმა დებიუტი გააკეთა მუსიკალურ ვიდეოების რეჟისორად და გადაიღო მუსიკალური ვიდეო "123" ჯგუფ Girlpool-ის ფოლკ პანკ სიმღერისთვის.<ref>Rettig, James (March 6, 2017). [https://www.stereogum.com/1928100/girlpool-123-video/video/ "Girlpool – "123" Video"]. Stereogum. Retrieved March 4, 2018.</ref><ref>Cook-Wilson, Winston (March 6, 2017). [https://www.spin.com/2017/03/girlpool-new-album-powerplant-123/ "New Music: Girlpool Announce New Album Powerplant, Share "123"".] Spin. Retrieved March 5, 2018.</ref> ივლისში რეტიგანმა გამოუშვა მეორე შეზღუდული ედიციის ზინი სახელწოდებით Days, რომელიც შეიცავდა გამოუქვეყნებელ ხუთ სიმღერიან EP-ს.<ref>[https://www.facebook.com/currentjoys/photos/a.654552841232237.1073741828.628160127204842/1544960932191419/ "Current Joys – Hey everyone! Sorry I've been quiet on..."] Facebook. July 11, 2017. Retrieved March 4, 2018.</ref> ასევე, მან ითანამშრომლა ლეიბლთან BOYO და გამოუშვა ოთხი სიმღერიანი EP Split, რომელიც გამოუშვა Danger Collective და Terrible Records-მა 6 სექტემბერს.<ref>[http://store.dangercollective.com/products/599294-current-joys-boyo-split "Current Joys / BOYO – Split"]. Danger Collective. Retrieved March 4, 2018.</ref> 2018 წლის 8 იანვარს გამოქვეყნდა "Become The Warm Jets" და "Fear" როგორც მთავარ სინგლები მისი ალბომიდან A Different Age, რომელიც გამოვიდა Danger Collective-ის ლეიბლზე. <ref>Israelsohn, Sophie (January 8, 2018). [https://www.stereogum.com/1977239/current-joys-become-the-warm-jets-fear-videos/video/ "Current Joys – "Become The Warm Jets" & "Fear" Videos"]. Stereogum. Retrieved March 4, 2018.</ref>მუსიკალური ვიდეო სიმღერის "In a Year of 13 Moons"-ისთვის, რომელიც 1978 წლის ფილმზე დაყრდნობით იყო სახელწოდებული [[რაინერ უერნერ ფასბინდერი|რაინერ უერნერ ფასბინდერის ფილმზე]], გამოვიდა 30 იანვარს, როგორც მესამე სინგლი.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Ozs2pnP0gq8 "Current Joys – In a Year of 13 Moons"]. YouTube. January 30, 2018. Retrieved March 4, 2018.</ref> თებერვალში ალბომის მეოთხე სინგლი "My Nights Are More Beautiful Than Your Days", რომელიც ასევე იყო 1970-იანი წლების ფილმის სახელწოდებით, დაიძრა L.A. Record-ზე.<ref>[http://larecord.com/news/2018/02/14/video-premiere-current-joys-my-nights-are-more-beautiful-than-your-days "VIDEO PREMIERE: CURRENT JOYS "MY NIGHTS ARE MORE BEAUTIFUL THAN YOUR DAYS""] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230409225900/https://larecord.com/news/2018/02/14/video-premiere-current-joys-my-nights-are-more-beautiful-than-your-days |date=2023-04-09 }}. L.A. Record. February 14, 2018. Retrieved March 4, 2018.</ref> ალბომი გამოვიდა 2 მარტს. იმავე თვეში NPR-მა შეიყვანა სიმღერა "Fear" სიის "The Austin 100", რომელიც მოიცავდა სიმღერებს შემსრულებლებისგან, რომლებიც მონაწილეობდნენ SXSW-ში.<ref>Thompson, Steven (March 1, 2018). [https://www.npr.org/2018/03/01/588748343/the-austin-100-current-joys "The Austin 100: Current Joys"]. NPR. Retrieved March 4, 2018.</ref> მის 2023 წლის ალბომში LOVE + POP მოხვდა მოულოდნელი მონაწილეობა პოპულარული ამერიკელი რეპერის და მომღერლის [[Lil Yachty]]-სგან სიმღერაში "Gatsby". მისი 2024 წლის ალბომში LOVE + POP Pt 2 შედიოდა კოლაბორაციები Gonerville, Brutus VIII, FearDorian და 1nonly-თან. == პირადი ცხოვრება == რეტიგანი დაიბადა ჰენდერსონში, ნევადა, მაგრამ სწავლა დაიწყო რენოში. კარიერის დასაწყისში ის გადავიდა [[ბრუკლინი|ბრუკლინში]], ნიუ-იორკში. ამჟამად იგი ცხოვრობს ლოს-ანჯელესში, კალიფორნია და დალასში, ტეხასში. როგორც რეტიგანი ამბობს, გიტარაზე თავად ისწავლა ძირითადად ინტერნეტზე განთავსებული გიტარის ტაბულატურების საშუალებით, არტისტების, როგორიცაა [[System of a Down]] და Flogging Molly. ის ასევე დადიოდა დრამის გაკვეთილებზე რვა წლის ასაკში.<ref>James-Wilson, Matthew (April 27, 2015). [https://issuu.com/forgeartmag/docs/issuu7_small_/67 "FORGE. Issue 7: Recovery".] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250123160643/https://issuu.com/forgeartmag/docs/issuu7_small_/67 |date=2025-01-23 }} FORGE. issuu. Retrieved March 4, 2018.</ref> რეტიგანმა გამჟღავნა, რომ ის იტანჯება ზოგადი [[შფოთვითი აშლილობები|შფოთვის დარღვევის]] ერთ-ერთი ფორმით.<ref>Israelsohn, Sophie (January 8, 2018). [https://www.stereogum.com/1977239/current-joys-become-the-warm-jets-fear-videos/video/ "Current Joys – "Become The Warm Jets" & "Fear" Videos"]. Stereogum. Retrieved March 4, 2018.</ref><ref>Rutherford, Madison (March 10, 2018). [http://www.ecollegetimes.com/a-q-a-with-current-joys-nick-rattigan "A Q & A with Current Joys' Nick Rattigan"]. College Times. Retrieved March 12, 2018.</ref> == დისკოგრაფია == === '''სტუდიური ალბომები'''=== Wild Heart (2013) * 2013 (2014) * Me Oh My Mirror (2015) * A Different Age (2018) * Voyager (2021) * Love + Pop (2023) * Love + Pop Pt.2 (2024) * East My Love (2024) === '''კომპილაციური ალბომები''' === * B-Sides, Rarities and Demos (2014) === '''ლაივ ალბომები''' === * Current Joys on Audiotree Live (2018) * Live at Kilby Court (2020) * The Phantom of the Highland Park Ebell (2021) === '''EPs''' === * Young Luv (2013) * No One Will Dance (2013) * Neon Gold (2013) * Split (2017) * Covers from Across the Sea (2022) === '''სინგლები ''' === * "Kids" (2015) * "Shake That Devil" (2021) * "Cooking" (2022) ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ინდი-როკი]] [[კატეგორია:ინდი როკ-ჯგუფები]] [[კატეგორია:ინდი-როკ მუსიკოსები]] [[კატეგორია:ამერიკელი ინდი-როკ მუსიკოსები]] [[კატეგორია:ამერიკული ინდი როკ-ჯგუფები]] hty0ouze3s4pr1h6woa1chcc7yairep ჩარლზ ოლივეირა 0 586919 4821521 4796533 2025-06-27T12:27:12Z 45.153.24.6 4821521 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ჩარლზ ოლივეირა | სურათი =Charles Oliveira do Bronxs.jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა | მეტსახელი = | ეროვნება = [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] | დაბადების თარიღი = [[17 ოქტომბერი]], [[1989]] | დაბადების ადგილი = [[სან-პაულუ|სან პაულო]], [[ბრაზილია]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = 178 | წონა = 70 | საიტი = | ქვეყანა = | სპორტი = [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება]] | სახეობა = [[აბსოლუტური საბძოლო ჩემპიონატი]] (UFC) | კლუბი = | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = | ჯილდოები = | მედლები = }} '''ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა''' (დ. [[17 ოქტომბერი]], [[1989]]) — [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება|შერეული საბრძოლო ხელოვნების]] მებრძოლი და ბრაზილიური [[ჯუჯუცუ|ჯიუ-ჯიცუს]] შავი ქამრის მფლობელი. ოლივეირა ამჟამად ასპარეზობს მსუბუქ წონით დივიზიონში ([[UFC]]), სადაც ამავე წონის ყოფილი ჩემპიონია. [[2024]] წლის [[16 აპრილი|16 აპრილის]] მონაცემებით იგი იკავებს მეორე ადგილს მსუბუქ წონით კატეგორიაში.<ref>[https://www.ufc.com/rankings UFCRanking]</ref> ოლივეირამ ბრაზილიური ჯიუ-ჯიცუს ვარჯიში ახალგაზრდობაში დაიწყო და [[2007]] წელს MMA-ში გადასვლამდე რამდენიმე ტიტული მოიპოვა. ოლივეირას UFC-ის რამდენიმე რეკორდი ეკუთვნის, მათ შორის ორგანიზაციის ისტორიაში ყველაზე მეტი გამარჯვება 16 წლის ასაკში, ყველაზე მეტი ფინიშის მაჩვენებელი 20 წლის ასაკში და ყველაზე მეტი ბონუსი 20 წლის ასაკში.<ref>[https://mmajunkie.usatoday.com/lists/ufc-charles-oliveira-submission-wins-ranked "All of Charles Oliveira's UFC submission wins, ranked"]</ref> ==''UFC''-ის კარიერა== მისი დებიუტი UFC-ში დარენ ელკინსის წინააღმდეგ [[2010]] წელს შედგა. მან მოწინააღმდეგე დაამარცხა პირველ რაუნში საბმიშენით. ოლივეირამ ამ ორგანიზაციაში დიდი დრო გაატარა, რის შემდეგაც [[2021]] წლის [[15 მაისი|15 მაისს]] UFC 262-ზე, ყოფილი ჩემპიონის, [[ხაბიბ ნურმაგომედოვი|ხაბიბ ნურმაგომედოვის]] კარიერის შემდეგ, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ჩემპიონობისთვის [[მაიკლ ჩენდლერი|მაიკლ ჩენდლერს]] დაუპირისპირდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩენდლერი პირველ რაუნდში დამარცხდა, ოლივეირამ მეორე რაუნდის დასაწყისში ტექნიკური ნოკაუტით მოიგო ბრძოლა და ტიტული მოიპოვა. ნოკაუტით გამარჯვებით მან კიდევ ერთი რეკორდი მოხსნა და UFC-ის ისტორიაში ფინიშის ყველაზე მეტი რაოდენობა დააფიქსირა. მან ქამარი ორჯერ, [[დასტინ პორიე|დასტინ პორიეს]] და ჯასტინ გეიჯის წინააღმდეგ დაიცვა. [[2022]] წლის [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] კი მან გამართა ორთაბრძოლა [[ისლამ მახაჩევი|ისლამ მახაჩევთან]], სადაც დამარცხდა და ქამარი დაკარგა. ოლივეირა [[2025]] წლის [[28 ივნისი|28 ივნისს]], UFC 317-ზე, UFC-ის ყოფილ ზემსუბუქი წონის ჩემპიონ ილია თოფურიას დაუპირისპირდება, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ტიტულისთვის. მისი სტატისტიკა დღესდღეობით ასე გამოიყურება: ''35-10-0''. <ref>[http://ufcstats.com/fighter-details/07225ba28ae309b6 UFCStats]</ref> ==რესურსები ინერნეტში== *[https://www.espn.com/mma/fighter/_/id/2504169/charles-oliveira ESPN] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ოლივეირა, ჩარლზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1989]] [[კატეგორია:დაბადებული 17 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:ბრაზილიელი სპორტსმენები]] sgyfylb9h9sez95b9t8tptbf0kpb4d9 4821561 4821521 2025-06-27T13:56:32Z Otogi 27089 4821561 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ჩარლზ ოლივეირა | სურათი =Charles Oliveira do Bronxs.jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა | მეტსახელი = | ეროვნება = [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] | დაბადების თარიღი = [[17 ოქტომბერი]], [[1989]] | დაბადების ადგილი = [[სან-პაულუ|სან პაულო]], [[ბრაზილია]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = 178 | წონა = 70 | საიტი = | ქვეყანა = | სპორტი = [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება]] | სახეობა = [[აბსოლუტური საბძოლო ჩემპიონატი]] (UFC) | კლუბი = | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = | ჯილდოები = | მედლები = }} '''ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა''' ({{lang-pt-br|Charles Oliveira da Silva;}} დ. [[17 ოქტომბერი]], [[1989]]) — [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება|შერეული საბრძოლო ხელოვნების]] მებრძოლი და ბრაზილიური [[ჯუჯუცუ|ჯიუ-ჯიცუს]] შავი ქამრის მფლობელი. ოლივეირა ამჟამად ასპარეზობს მსუბუქ წონით დივიზიონში ([[UFC]]), სადაც ამავე წონის ყოფილი ჩემპიონია. [[2024]] წლის [[16 აპრილი|16 აპრილის]] მონაცემებით იგი იკავებს მეორე ადგილს მსუბუქ წონით კატეგორიაში.<ref>[https://www.ufc.com/rankings UFCRanking]</ref> ოლივეირამ ბრაზილიური ჯიუ-ჯიცუს ვარჯიში ახალგაზრდობაში დაიწყო და [[2007]] წელს MMA-ში გადასვლამდე რამდენიმე ტიტული მოიპოვა. ოლივეირას UFC-ის რამდენიმე რეკორდი ეკუთვნის, მათ შორის ორგანიზაციის ისტორიაში ყველაზე მეტი გამარჯვება 16 წლის ასაკში, ყველაზე მეტი ფინიშის მაჩვენებელი 20 წლის ასაკში და ყველაზე მეტი ბონუსი 20 წლის ასაკში.<ref>[https://mmajunkie.usatoday.com/lists/ufc-charles-oliveira-submission-wins-ranked "All of Charles Oliveira's UFC submission wins, ranked"]</ref> ==''UFC''-ის კარიერა== მისი დებიუტი UFC-ში დარენ ელკინსის წინააღმდეგ [[2010]] წელს შედგა. მან მოწინააღმდეგე დაამარცხა პირველ რაუნში საბმიშენით. ოლივეირამ ამ ორგანიზაციაში დიდი დრო გაატარა, რის შემდეგაც [[2021]] წლის [[15 მაისი|15 მაისს]] UFC 262-ზე, ყოფილი ჩემპიონის, [[ხაბიბ ნურმაგომედოვი|ხაბიბ ნურმაგომედოვის]] კარიერის შემდეგ, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ჩემპიონობისთვის [[მაიკლ ჩენდლერი|მაიკლ ჩენდლერს]] დაუპირისპირდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩენდლერი პირველ რაუნდში დამარცხდა, ოლივეირამ მეორე რაუნდის დასაწყისში ტექნიკური ნოკაუტით მოიგო ბრძოლა და ტიტული მოიპოვა. ნოკაუტით გამარჯვებით მან კიდევ ერთი რეკორდი მოხსნა და UFC-ის ისტორიაში ფინიშის ყველაზე მეტი რაოდენობა დააფიქსირა. მან ქამარი ორჯერ, [[დასტინ პორიე|დასტინ პორიეს]] და ჯასტინ გეიჯის წინააღმდეგ დაიცვა. [[2022]] წლის [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] კი მან გამართა ორთაბრძოლა [[ისლამ მახაჩევი|ისლამ მახაჩევთან]], სადაც დამარცხდა და ქამარი დაკარგა. ოლივეირა [[2025]] წლის [[28 ივნისი|28 ივნისს]], UFC 317-ზე, UFC-ის ყოფილ ზემსუბუქი წონის ჩემპიონ ილია თოფურიას დაუპირისპირდება, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ტიტულისთვის. მისი სტატისტიკა დღესდღეობით ასე გამოიყურება: ''35-10-0''. <ref>[http://ufcstats.com/fighter-details/07225ba28ae309b6 UFCStats]</ref> ==რესურსები ინერნეტში== *[https://www.espn.com/mma/fighter/_/id/2504169/charles-oliveira ESPN] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ოლივეირა, ჩარლზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1989]] [[კატეგორია:დაბადებული 17 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:ბრაზილიელი სპორტსმენები]] 4n668bj7v9a129ipcbufd1q8y5m5e3f 4821562 4821561 2025-06-27T13:57:54Z Otogi 27089 /* UFC-ის კარიერა */ 4821562 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ჩარლზ ოლივეირა | სურათი =Charles Oliveira do Bronxs.jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა | მეტსახელი = | ეროვნება = [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] | დაბადების თარიღი = [[17 ოქტომბერი]], [[1989]] | დაბადების ადგილი = [[სან-პაულუ|სან პაულო]], [[ბრაზილია]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = 178 | წონა = 70 | საიტი = | ქვეყანა = | სპორტი = [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება]] | სახეობა = [[აბსოლუტური საბძოლო ჩემპიონატი]] (UFC) | კლუბი = | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = | ჯილდოები = | მედლები = }} '''ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა''' ({{lang-pt-br|Charles Oliveira da Silva;}} დ. [[17 ოქტომბერი]], [[1989]]) — [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება|შერეული საბრძოლო ხელოვნების]] მებრძოლი და ბრაზილიური [[ჯუჯუცუ|ჯიუ-ჯიცუს]] შავი ქამრის მფლობელი. ოლივეირა ამჟამად ასპარეზობს მსუბუქ წონით დივიზიონში ([[UFC]]), სადაც ამავე წონის ყოფილი ჩემპიონია. [[2024]] წლის [[16 აპრილი|16 აპრილის]] მონაცემებით იგი იკავებს მეორე ადგილს მსუბუქ წონით კატეგორიაში.<ref>[https://www.ufc.com/rankings UFCRanking]</ref> ოლივეირამ ბრაზილიური ჯიუ-ჯიცუს ვარჯიში ახალგაზრდობაში დაიწყო და [[2007]] წელს MMA-ში გადასვლამდე რამდენიმე ტიტული მოიპოვა. ოლივეირას UFC-ის რამდენიმე რეკორდი ეკუთვნის, მათ შორის ორგანიზაციის ისტორიაში ყველაზე მეტი გამარჯვება 16 წლის ასაკში, ყველაზე მეტი ფინიშის მაჩვენებელი 20 წლის ასაკში და ყველაზე მეტი ბონუსი 20 წლის ასაკში.<ref>[https://mmajunkie.usatoday.com/lists/ufc-charles-oliveira-submission-wins-ranked "All of Charles Oliveira's UFC submission wins, ranked"]</ref> ==''UFC''-ის კარიერა== მისი დებიუტი UFC-ში დარენ ელკინსის წინააღმდეგ [[2010]] წელს შედგა. მან მოწინააღმდეგე დაამარცხა პირველ რაუნდში საბმიშენით. ოლივეირამ ამ ორგანიზაციაში დიდი დრო გაატარა, რის შემდეგაც [[2021]] წლის [[15 მაისი|15 მაისს]] UFC 262-ზე, ყოფილი ჩემპიონის, [[ხაბიბ ნურმაგომედოვი|ხაბიბ ნურმაგომედოვის]] კარიერის შემდეგ, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ჩემპიონობისთვის [[მაიკლ ჩენდლერი|მაიკლ ჩენდლერს]] დაუპირისპირდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩენდლერი პირველ რაუნდში დამარცხდა, ოლივეირამ მეორე რაუნდის დასაწყისში ტექნიკური ნოკაუტით მოიგო ბრძოლა და ტიტული მოიპოვა. ნოკაუტით გამარჯვებით მან კიდევ ერთი რეკორდი მოხსნა და UFC-ის ისტორიაში ფინიშის ყველაზე მეტი რაოდენობა დააფიქსირა. მან ქამარი ორჯერ, [[დასტინ პორიე|დასტინ პორიეს]] და ჯასტინ გეიჯის წინააღმდეგ დაიცვა. [[2022]] წლის [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] კი მან გამართა ორთაბრძოლა [[ისლამ მახაჩევი|ისლამ მახაჩევთან]], სადაც დამარცხდა და ქამარი დაკარგა. ოლივეირა [[2025]] წლის [[28 ივნისი|28 ივნისს]], UFC 317-ზე, UFC-ის ყოფილ ზემსუბუქი წონის ჩემპიონ ილია თოფურიას დაუპირისპირდება, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ტიტულისთვის. მისი სტატისტიკა დღესდღეობით ასე გამოიყურება: ''35-10-0''. <ref>[http://ufcstats.com/fighter-details/07225ba28ae309b6 UFCStats]</ref> ==რესურსები ინერნეტში== *[https://www.espn.com/mma/fighter/_/id/2504169/charles-oliveira ESPN] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ოლივეირა, ჩარლზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1989]] [[კატეგორია:დაბადებული 17 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:ბრაზილიელი სპორტსმენები]] j2dvo7co1tyr6ozzku7qt6tlyzcny0w 4821563 4821562 2025-06-27T13:59:03Z Otogi 27089 4821563 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ჩარლზ ოლივეირა | სურათი =Charles Oliveira do Bronxs.jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა | მეტსახელი = | ეროვნება = [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] | დაბადების თარიღი = [[17 ოქტომბერი]], [[1989]] | დაბადების ადგილი = [[სან-პაულუ|სან პაულო]], [[ბრაზილია]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = 178 | წონა = 70 | საიტი = | ქვეყანა = | სპორტი = [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება]] | სახეობა = [[აბსოლუტური საბძოლო ჩემპიონატი]] (UFC) | კლუბი = | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = | ჯილდოები = | მედლები = }} '''ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა''' ({{lang-pt-br|Charles Oliveira da Silva;}} დ. [[17 ოქტომბერი]], [[1989]]) — [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება|შერეული საბრძოლო ხელოვნების]] მებრძოლი და ბრაზილიური [[ჯუჯუცუ|ჯიუ-ჯიცუს]] შავი ქამრის მფლობელი. ოლივეირა ამჟამად ასპარეზობს მსუბუქ წონით დივიზიონში ([[UFC]]), სადაც ამავე წონის ყოფილი ჩემპიონია. [[2024]] წლის [[16 აპრილი|16 აპრილის]] მონაცემებით იგი იკავებს მეორე ადგილს მსუბუქ წონით კატეგორიაში.<ref>[https://www.ufc.com/rankings UFCRanking]</ref> ოლივეირამ ბრაზილიური ჯიუ-ჯიცუს ვარჯიში ახალგაზრდობაში დაიწყო და [[2007]] წელს MMA-ში გადასვლამდე რამდენიმე ტიტული მოიპოვა. ოლივეირას UFC-ის რამდენიმე რეკორდი ეკუთვნის, მათ შორის ორგანიზაციის ისტორიაში ყველაზე მეტი გამარჯვება 16 წლის ასაკში, ყველაზე მეტი ფინიშის მაჩვენებელი 20 წლის ასაკში და ყველაზე მეტი ბონუსი 20 წლის ასაკში.<ref>[https://mmajunkie.usatoday.com/lists/ufc-charles-oliveira-submission-wins-ranked "All of Charles Oliveira's UFC submission wins, ranked"]</ref> ==''UFC''-ის კარიერა== მისი დებიუტი UFC-ში დარენ ელკინსის წინააღმდეგ [[2010]] წელს შედგა. მან მოწინააღმდეგე დაამარცხა პირველ რაუნდში საბმიშენით. ოლივეირამ ამ ორგანიზაციაში დიდი დრო გაატარა, რის შემდეგაც [[2021]] წლის [[15 მაისი|15 მაისს]] UFC 262-ზე, ყოფილი ჩემპიონის, [[ხაბიბ ნურმაგომედოვი|ხაბიბ ნურმაგომედოვის]] კარიერის შემდეგ, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ჩემპიონობისთვის [[მაიკლ ჩენდლერი|მაიკლ ჩენდლერს]] დაუპირისპირდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩენდლერი პირველ რაუნდში დამარცხდა, ოლივეირამ მეორე რაუნდის დასაწყისში ტექნიკური ნოკაუტით მოიგო ბრძოლა და ტიტული მოიპოვა. ნოკაუტით გამარჯვებით მან კიდევ ერთი რეკორდი მოხსნა და UFC-ის ისტორიაში ფინიშის ყველაზე მეტი რაოდენობა დააფიქსირა. მან ქამარი ორჯერ, [[დასტინ პორიე|დასტინ პორიეს]] და ჯასტინ გეიჯის წინააღმდეგ დაიცვა. [[2022]] წლის [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] კი მან გამართა ორთაბრძოლა [[ისლამ მახაჩევი|ისლამ მახაჩევთან]], სადაც დამარცხდა და ქამარი დაკარგა. ოლივეირა [[2025]] წლის [[28 ივნისი|28 ივნისს]], UFC 317-ზე, UFC-ის ყოფილ ზემსუბუქი წონის ჩემპიონ [[ილია თოფურია]]ს დაუპირისპირდება, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ტიტულისთვის. მისი სტატისტიკა დღესდღეობით ასე გამოიყურება: ''35-10-0''. <ref>[http://ufcstats.com/fighter-details/07225ba28ae309b6 UFCStats]</ref> ==რესურსები ინერნეტში== *[https://www.espn.com/mma/fighter/_/id/2504169/charles-oliveira ESPN] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ოლივეირა, ჩარლზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1989]] [[კატეგორია:დაბადებული 17 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:ბრაზილიელი სპორტსმენები]] scs2x6x9cc1ypn4x5adxvjxzapmq73e 4821564 4821563 2025-06-27T13:59:13Z Otogi 27089 4821564 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ჩარლზ ოლივეირა | სურათი =Charles Oliveira do Bronxs.jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა | მეტსახელი = | ეროვნება = [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] | დაბადების თარიღი = [[17 ოქტომბერი]], [[1989]] | დაბადების ადგილი = [[სან-პაულუ|სან პაულო]], [[ბრაზილია]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = 178 | წონა = 70 | საიტი = | ქვეყანა = | სპორტი = [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება]] | სახეობა = [[აბსოლუტური საბძოლო ჩემპიონატი]] (UFC) | კლუბი = | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = | ჯილდოები = | მედლები = }} '''ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა''' ({{lang-pt-br|Charles Oliveira da Silva;}} დ. [[17 ოქტომბერი]], [[1989]]) — [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება|შერეული საბრძოლო ხელოვნების]] მებრძოლი და ბრაზილიური [[ჯუჯუცუ|ჯიუ-ჯიცუს]] შავი ქამრის მფლობელი. ოლივეირა ამჟამად ასპარეზობს მსუბუქ წონით დივიზიონში ([[UFC]]), სადაც ამავე წონის ყოფილი ჩემპიონია. [[2024]] წლის [[16 აპრილი|16 აპრილის]] მონაცემებით იგი იკავებს მეორე ადგილს მსუბუქ წონით კატეგორიაში.<ref>[https://www.ufc.com/rankings UFCRanking]</ref> ოლივეირამ ბრაზილიური ჯიუ-ჯიცუს ვარჯიში ახალგაზრდობაში დაიწყო და [[2007]] წელს MMA-ში გადასვლამდე რამდენიმე ტიტული მოიპოვა. ოლივეირას UFC-ის რამდენიმე რეკორდი ეკუთვნის, მათ შორის ორგანიზაციის ისტორიაში ყველაზე მეტი გამარჯვება 16 წლის ასაკში, ყველაზე მეტი ფინიშის მაჩვენებელი 20 წლის ასაკში და ყველაზე მეტი ბონუსი 20 წლის ასაკში.<ref>[https://mmajunkie.usatoday.com/lists/ufc-charles-oliveira-submission-wins-ranked "All of Charles Oliveira's UFC submission wins, ranked"]</ref> ==''UFC''-ის კარიერა== მისი დებიუტი UFC-ში დარენ ელკინსის წინააღმდეგ [[2010]] წელს შედგა. მან მოწინააღმდეგე დაამარცხა პირველ რაუნდში საბმიშენით. ოლივეირამ ამ ორგანიზაციაში დიდი დრო გაატარა, რის შემდეგაც [[2021]] წლის [[15 მაისი|15 მაისს]] UFC 262-ზე, ყოფილი ჩემპიონის, [[ხაბიბ ნურმაგომედოვი|ხაბიბ ნურმაგომედოვის]] კარიერის შემდეგ, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ჩემპიონობისთვის [[მაიკლ ჩენდლერი|მაიკლ ჩენდლერს]] დაუპირისპირდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩენდლერი პირველ რაუნდში დამარცხდა, ოლივეირამ მეორე რაუნდის დასაწყისში ტექნიკური ნოკაუტით მოიგო ბრძოლა და ტიტული მოიპოვა. ნოკაუტით გამარჯვებით მან კიდევ ერთი რეკორდი მოხსნა და UFC-ის ისტორიაში ფინიშის ყველაზე მეტი რაოდენობა დააფიქსირა. მან ქამარი ორჯერ, [[დასტინ პორიე|დასტინ პორიეს]] და ჯასტინ გეიჯის წინააღმდეგ დაიცვა. [[2022]] წლის [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] კი მან გამართა ორთაბრძოლა [[ისლამ მახაჩევი|ისლამ მახაჩევთან]], სადაც დამარცხდა და ქამარი დაკარგა. ოლივეირა [[2025]] წლის [[28 ივნისი|28 ივნისს]], UFC 317-ზე, UFC-ის ყოფილ ზემსუბუქი წონის ჩემპიონ [[ილია თოფურია]]ს დაუპირისპირდება, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ტიტულისთვის. მისი სტატისტიკა დღესდღეობით ასე გამოიყურება: ''35-10-0''.<ref>[http://ufcstats.com/fighter-details/07225ba28ae309b6 UFCStats]</ref> ==რესურსები ინერნეტში== *[https://www.espn.com/mma/fighter/_/id/2504169/charles-oliveira ESPN] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ოლივეირა, ჩარლზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 1989]] [[კატეგორია:დაბადებული 17 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:ბრაზილიელი სპორტსმენები]] p783h4kz9cbkm6w31yv8goqcdh9eekf 4821565 4821564 2025-06-27T13:59:55Z Otogi 27089 4821565 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ჩარლზ ოლივეირა | სურათი =Charles Oliveira do Bronxs.jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა | მეტსახელი = | ეროვნება = [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] | დაბადების თარიღი = [[17 ოქტომბერი]], [[1989]] | დაბადების ადგილი = [[სან-პაულუ|სან პაულო]], [[ბრაზილია]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = 178 | წონა = 70 | საიტი = | ქვეყანა = | სპორტი = [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება]] | სახეობა = [[აბსოლუტური საბძოლო ჩემპიონატი]] (UFC) | კლუბი = | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = | ჯილდოები = | მედლები = }} '''ჩარლზ ოლივეირა დე სილვა''' ({{lang-pt-br|Charles Oliveira da Silva;}} დ. [[17 ოქტომბერი]], [[1989]]) — [[ბრაზილიელები|ბრაზილიელი]] [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება|შერეული საბრძოლო ხელოვნების]] მებრძოლი და ბრაზილიური [[ჯუჯუცუ|ჯიუ-ჯიცუს]] შავი ქამრის მფლობელი. ოლივეირა ამჟამად ასპარეზობს მსუბუქ წონით დივიზიონში ([[UFC]]), სადაც ამავე წონის ყოფილი ჩემპიონია. [[2024]] წლის [[16 აპრილი|16 აპრილის]] მონაცემებით იგი იკავებს მეორე ადგილს მსუბუქ წონით კატეგორიაში.<ref>[https://www.ufc.com/rankings UFCRanking]</ref> ოლივეირამ ბრაზილიური ჯიუ-ჯიცუს ვარჯიში ახალგაზრდობაში დაიწყო და [[2007]] წელს MMA-ში გადასვლამდე რამდენიმე ტიტული მოიპოვა. ოლივეირას UFC-ის რამდენიმე რეკორდი ეკუთვნის, მათ შორის ორგანიზაციის ისტორიაში ყველაზე მეტი გამარჯვება 16 წლის ასაკში, ყველაზე მეტი ფინიშის მაჩვენებელი 20 წლის ასაკში და ყველაზე მეტი ბონუსი 20 წლის ასაკში.<ref>[https://mmajunkie.usatoday.com/lists/ufc-charles-oliveira-submission-wins-ranked "All of Charles Oliveira's UFC submission wins, ranked"]</ref> ==''UFC''-ის კარიერა== მისი დებიუტი UFC-ში დარენ ელკინსის წინააღმდეგ [[2010]] წელს შედგა. მან მოწინააღმდეგე დაამარცხა პირველ რაუნდში საბმიშენით. ოლივეირამ ამ ორგანიზაციაში დიდი დრო გაატარა, რის შემდეგაც [[2021]] წლის [[15 მაისი|15 მაისს]] UFC 262-ზე, ყოფილი ჩემპიონის, [[ხაბიბ ნურმაგომედოვი|ხაბიბ ნურმაგომედოვის]] კარიერის შემდეგ, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ჩემპიონობისთვის [[მაიკლ ჩენდლერი|მაიკლ ჩენდლერს]] დაუპირისპირდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩენდლერი პირველ რაუნდში დამარცხდა, ოლივეირამ მეორე რაუნდის დასაწყისში ტექნიკური ნოკაუტით მოიგო ბრძოლა და ტიტული მოიპოვა. ნოკაუტით გამარჯვებით მან კიდევ ერთი რეკორდი მოხსნა და UFC-ის ისტორიაში ფინიშის ყველაზე მეტი რაოდენობა დააფიქსირა. მან ქამარი ორჯერ, [[დასტინ პორიე|დასტინ პორიეს]] და ჯასტინ გეიჯის წინააღმდეგ დაიცვა. [[2022]] წლის [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]] კი მან გამართა ორთაბრძოლა [[ისლამ მახაჩევი|ისლამ მახაჩევთან]], სადაც დამარცხდა და ქამარი დაკარგა. ოლივეირა [[2025]] წლის [[28 ივნისი|28 ივნისს]], UFC 317-ზე, UFC-ის ყოფილ ზემსუბუქი წონის ჩემპიონ [[ილია თოფურია]]ს დაუპირისპირდება, ვაკანტური UFC-ის მსუბუქი წონის ტიტულისთვის. მისი სტატისტიკა დღესდღეობით ასე გამოიყურება: ''35-10-0''.<ref>[http://ufcstats.com/fighter-details/07225ba28ae309b6 UFCStats]</ref> ==რესურსები ინერნეტში== *[https://www.espn.com/mma/fighter/_/id/2504169/charles-oliveira ESPN] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ოლივეირა, ჩარლზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1989]] [[კატეგორია:ბრაზილიელი სპორტსმენები]] 1ofgld7uybz6lestynp7e3z1ikmgtsd ნიღდეს არქეოლოგიური მუზეუმი 0 588813 4821701 4806360 2025-06-28T00:56:47Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821701 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი |სურათი = NigdeMuseum1.jpg }} '''ნიღდეს არქეოლოგიური მუზეუმი''' ({{lang-tr|Niğde Archaeological Museum}}) — თურქეთის პროვინციული დედაქალაქის, [[ნიღდე|ნიღდეს]] ცენტრში, დიშარის ჯამისა და ეღრეთმენლერის ქუჩებს შორის. იგი შეიცავს ნივთებს, რომლებიც ნაპოვნია მიმდებარე ტერიტორიებზე არსებულ ადგილებში, მათ შორის კიოშკ ჰიოიუკის ნაქალაქარსა და ბერძნულ-რომაულ ქალაქ [[ტიანა|ტიანაში]], რომლებიც მდებარეობს ახლომდებარე ქალაქ კემერჰისარში. ==ისტორია== [[მეორე მსოფლიო ომი]]დან [[1950]] წლამდე, სტამბოლის არქეოლოგიური მუზეუმის კოლექციის ნაწილი ინახებოდა აკმედრესეში, [[ნიღდე|ნიღდეს]] მთავარ [[ყურანი|ყურანის]] სკოლაში, აკ მედრესე ჯადესზე. შენობა განაგრძობდა [[მუზეუმი|მუზეუმად]] გამოყენებას ამის შემდეგაც. იმის გამო, რომ ეს სივრცე აღარ იყო საკმარისი კოლექციისთვის, [[1971]] წელს დაიწყო ახალი [[მუზეუმი|მუზეუმის]] შენობის მშენებლობა. აკმედრესე დაიხურა [[1977]] წელს და ახალი [[მუზეუმი]] ვიზიტორებისთვის გაიხსნა [[1982]] წლის 12 ნოემბერს. მალე კოლექცია ამ შენობასაც გადაუზარდა და შესაბამისად იგი ხელახლა აშენდა და რეკონსტრუქცია გაუკეთდა. ამჟამინდელი [[მუზეუმი|მუზეუმის]] ხელახალი გახსნა მოხდა [[2001]] წელს. [[მუზეუმი]] მონაწილეობს ან მონაწილეობდა არქეოლოგიურ გათხრებში კიოშკ ჰიოიუკში, პორსუკ ჰიუიუკში, კესთელში, გიოლლუ დაღში, ანდავალში, ესკიგუმუშში და კინიკ ჰიოიუკში.<ref>[http://www.nigdekulturturizm.gov.tr/belge/1-99386/oren-yerleri.html Niğde - İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120615234823/http://www.nigdekulturturizm.gov.tr/belge/1-99386/oren-yerleri.html |date=2012-06-15 }}.</ref> ==კოლექცია== [[მუზეუმი|მუზეუმის]] კოლექცია მოიცავს მასალას, რომელიც ქრონოლოგიურად არის გამოფენილი. ოთახი 1 შეიცავს ქვის ხანის არტეფაქტებს, მათ შორის ობსიდიანის შუბისპირებსა და ისრისპირებს გიოლლუ დაღიდან, კიოშკ ჰიოიუკიდან, პინარბაში გიოლუდან, კალეთეპედან და სხვა ადგილებიდან, რომლებიც [[ძვ. წ. XII ათასწლეული|ძვ.წ. XII ათასწლეული]]თ თარიღდება. ასევე გამოფენილია [[ნეოლითი|ნეოლითისა]] და [[ქალკოლითი|ქალკოლითის]] მრავალი კერამიკული ნივთი (ძვ.წ. VI და V ათასწლეულები), რომელთა უმეტესობა მოდის კიოშკ ჰიოიუკში ჩატარებული გათხრებიდან. ასევე არის ამ დასახლებიდან სახლის რეკონსტრუქცია. ოთახი 2 შეიცავს ნივთებს ადრეული [[ბრინჯაოს ხანა|ბრინჯაოს ხან]]იდან ([[ძვ. წ. III ათასწლეული|ძვ.წ. III ათასწლეული]]) გიოლთეპედან და კესთელის კალის მაღაროებიდან, ასევე შუა ბრინჯაოს ხანის კერამიკას ასურული სავაჭრო კოლონიებიდან აჯემჰიოიუკში, ჩამარდის მახლობლად. ოთახ 3-ში არის [[სტელა|სტელები]] და სხვა ნივთები ნეო-ხეთური/ლუვიური პერიოდიდან. ესენი დაკავშირებულია ხეთების ქალაქებთან ნაჰიტა (ნიღდე) და ტუვანუვა (კემერჰისარი) და ნეო-ხეთურ მემკვიდრე სახელმწიფო ტუვანასთან. მათ შორისაა [[ნიღდე|ნიღდეს]] [[სტელა]], რომელიც გამოსახავს ამინდის ღმერთ ტაჰრჰუნზას და ატარებს წარწერას, რომელიც ჩაწერს მის მიძღვნას მუვაჰარანისის მიერ, ვარფალავასის ვაჟისა, ტუვანას მეფისა [[ძვ. წ. VIII საუკუნე|ძვ.წ. VIII საუკუნ]]ის ბოლოს.<ref>{{cite book |last=Hawkins |first=John David |title= Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions I: Inscriptions of the Iron Age |location=Berlin |publisher=De Gruyter |ISBN = 311010864-X |volume=1.2 |pages=526-527|url=https://books.google.com/books?id=kl4s-G2b3p0C&pg=PA527}}</ref> მეორე [[სტელა]] კეშლიკიდან, დაახლოებით 30 კმ-ით დასავლეთით [[ნიღდე|ნიღდესგან]], ალთუნჰისართან ახლოს, ანალოგიურად გვიჩვენებს ამინდის ღმერთს, მაგრამ მისი წარწერა აღარ იკითხება.<ref>[http://www.hittitemonuments.com/keslik/ Stele of Keşlik] (with bibliography).</ref> ასევე გამოფენილია ანდავალის სტელის თოვლის ასლი, რომელიც იპოვეს ანდავალში (თანამედროვე აქთაში), ნიღდეს ჩრდილო-აღმოსავლეთით, რომელიც ახსენებს ვარფალავას, ასევე სხვა ლუვიურ იეროგლიფურ წარწერებს პორსუკიდან და ველიისიდან. ოთახში ასევე ინახება ნეო-ხეთური კარის ლომების წყვილი გიოლლუ დაღიდან, ასევე [[კერამიკა]], [[ბრინჯაო]] და სხვა მცირე ნივთები ფრიგიული პერიოდიდან პორსუკიდან და სხვა ადგილებიდან. ოთახი 4 შეიცავს ნივთებს ბერძნულ-რომაული პერიოდიდან, ძირითადად ტიანიდან. მათ შორისაა წარწერები, ქანდაკებები, რელიეფები, ტერაკოტისა და მარმარილოს სარკოფაგები, მცირე ნიმუშები და კერამიკა. ოთახი 5-ის შესასვლელთან არის მცირე ოთახი მონეტებით ელინისტური, რომაული, ბიზანტიური და ისლამური პერიოდებიდან. ოთახები 5 და 6 ეძღვნება შუასაუკუნოვან და თანამედროვე მასალას. ოთახი 5 შეიცავს ქალისა და ოთხი ბავშვის მუმიებს, რომლებიც იპოვეს ილარის ველის ილანლი ეკლესიაში და თარიღდება [[X საუკუნე|X საუკუნით]]. ოთახი 6 შეიცავს ეთნოგრაფიულ გამოფენას წიგნებით, ხალიჩებით, იარაღითა და ტრადიციული კოსტიუმებით. ==გალერეა== <gallery> NigdeMuseumKöskHaus.jpg|სახლის რეკონსტრუქცია Köşk Höyük-დან NigdeMuseumKöskVase.jpg|ცხოველის ვაზა Köşk Höyük-ისგან Nigde museum Kosk Hoyuk Gods and goddesses 0892.jpg|ქალღმერთი Köşk Höyük-დან Nigde museum Assyrian colonies 0897.jpg|კერამიკა ასურეთის კოლონიიდან Acemhöyük-ში Nigde museum Porsuk inscription 0920 orig colour.jpg|ლუვიური წარწერა პორსუკიდან Neo-Hittite stele from Niğde (Niğde Arch Mus 22.1.75).jpg|ნეოხეთური სტელა ნიგდედან Nigde museum Late Hittite 8th BC 0942.jpg|ნეოხეთური ლომები Göllü Dağ-დან Niğde museum Cauldron with handles Phrygian 0939.jpg|ფირგიული ბრინჯაო ქვაბი NigdeMuseumTyana.jpg|რომაული ქანდაკება ტიანადან NigdeMuseumMumieIhlara2.jpg|ბიზანტიელი ბავშვის მუმია იჰლარას ხეობიდან </gallery> ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.kultur.gov.tr/EN,39613/nigde-museum.html Niğde Museum] * [http://www.nigdekulturturizm.gov.tr/belge/1-98845/nigde-muzesi.html Niğde Müzesi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170124054055/http://www.nigdekulturturizm.gov.tr/belge/1-98845/nigde-muzesi.html |date=2017-01-24 }} (Turkish) * [https://pbase.com/dosseman/nigdemuseum Many pictures of museum objects] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{თურქეთის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:თურქეთის არქეოლოგიური მუზეუმები]] 7hzqtdw0dhpuuy483bkzz0fwuejlzbv მომხმარებელი:Geagea/nplg 2 589354 4821616 4818624 2025-06-27T15:04:43Z Geagea 783 4821616 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |+ nplg |- ! P !! NO !! თარგი !! ლინკი !! in use on ka.wiki !! Mix'n'match !! in use on Wikidata !! proposal |- |[https://www.wikidata.org/wiki/Property:P11628 P11628] || 1,613 || [[თარგი:nplg ემიგრანტი]] || http://www.nplg.gov.ge/emigrants/en/ || [https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:%E1%83%91%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90&limit=500&offset=0&target=http%3A%2F%2Fwww.nplg.gov.ge%2Femigrants%2F ლინკები (415)] || [https://mix-n-match.toolforge.org/#/catalog/5784 5784] || [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Special:WhatLinksHere/Property:P11628&limit=5000 579] || - |- | || 15,302 || [[თარგი:Nplg ილია]] || http://www.nplg.gov.ge/ilia/en/ || [https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:%E1%83%91%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90&limit=500&offset=0&target=http%3A%2F%2Fwww.nplg.gov.ge%2Filia ლინკები (135)] || || || [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Affiliated Dissemination of Literacy among Georgians ID|Biographical Dictionary of Affiliated Dissemination of Literacy among Georgians ID]] |- | || 2,084 || [[თარგი:Nplg ექიმი]] || http://www.nplg.gov.ge/medics/en/ || [https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:%E1%83%91%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90&limit=500&offset=0&target=http%3A%2F%2Fwww.nplg.gov.ge%2Fmedics%2F ლინკები (54)] || || || [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Physicians of Georgia ID|Property proposal/Biographical Dictionary of Physicians of Georgia ID]] |- | [https://www.wikidata.org/wiki/Property:P4991 P4991] || 22,441 || [[თარგი:Nplg ბიოგრაფია]] || http://www.nplg.gov.ge/bios/en/ || [https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:%E1%83%91%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90&limit=5000&offset=5000&target=http%3A%2F%2Fwww.nplg.gov.ge%2Fbios ლინკები (6,316)] || [https://mix-n-match.toolforge.org/#/catalog/1084 1084] || [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Special:WhatLinksHere/Property:P4991&limit=5000&dir=next&offset=0%7C60990487 9,270] || - |- | || 5,895 || [[თარგი:Nplg სპორტსმენი]] || http://www.nplg.gov.ge/athletes/en/ || [https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:%E1%83%91%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90&limit=500&offset=0&target=http%3A%2F%2Fwww.nplg.gov.ge%2Fathletes ლინკები (318)] || || || [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Athletes of Georgia ID|Property proposal/Biographical Dictionary of Athletes of Georgia ID]] |- | || 2,059 || [[თარგი:Nplg მეღვინე]] || http://www.nplg.gov.ge/winemakers/en/ || [https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:%E1%83%91%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90&limit=500&offset=0&target=http%3A%2F%2Fwww.nplg.gov.ge%2Fwinemakers ლინკები (23)] || || || [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Winemakers of Georgia ID|Property proposal/Biographical Dictionary of Winemakers of Georgia ID]] |- | || ?? || [[თარგი:Nplg გაზეთი]] || http://www.nplg.gov.ge/paperge/en/ || [https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:%E1%83%91%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90&limit=500&offset=0&target=http%3A%2F%2Fwww.nplg.gov.ge%2Fpaperge ლინკები (53)] || || || |- | [https://www.wikidata.org/wiki/Property:P11853 P11853] || 83 || [[თარგი:Nplg ქართველოლოგი]] || http://www.nplg.gov.ge/kartv/en/ || [https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:%E1%83%91%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90&limit=500&offset=0&target=http%3A%2F%2Fwww.nplg.gov.ge%2Fkartv%2F ლინკები (29)] || || [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Special:WhatLinksHere/Property:P11853&limit=5000 24] || - |} * [[:d:Template:Georgia (Republic) properties|Georgia (Republic) properties]] q78ykcv0m3yh6yazr7n163nvmo8chr4 მუდანიის ზავის სახლი 0 590111 4821544 4811558 2025-06-27T12:44:32Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 2 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821544 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 1937 წელი }} '''მუდანიის ზავის სახლი''' ({{lang-tr|Mudanya Mütareke Evi}}) — [[მუზეუმი]] მუდანიაში, [[თურქეთი]]. [[მუზეუმი]] განთავსებულია იმ სახლში, სადაც ხელი მოეწერა ხელშეკრულებას, რომელმაც აღიარა [[თურქეთის რესპუბლიკა]]. ==მდებარეობა და ისტორია== ეს ორსართულიანი ქვის [[მუზეუმი]] მდებარეობს [[ბურსის პროვინცია|ბურსის პროვინცი]]ის მუდანიის რაიონში. ის განთავსებულია ონიკი ეილულის ქუჩაზე, რომელიც გადის მარმარისა ზღვის სანაპიროზე.<ref>[http://www.muze.gov.tr/tr/muzeler/mudanya-mutareke-evi-muzesi Dösim page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171122063034/http://www.muze.gov.tr/tr/muzeler/mudanya-mutareke-evi-muzesi |date=2017-11-22 }}. ''www.muze.gov.tr''. {{in lang|tr}}</ref> სახლი ააშენა [[XIX საუკუნე]]ში რუსმა ვაჭარმა ალექსანდრ განიანოვმა, შემდეგ კი იგი შეიძინა კონტრაქტორმა ჰაირი იფარმა. მიწის საერთო ფართობი 800 მეტრია (2,600 ფუტი), ხოლო სახლის ძირითადი ფართობი 400 კვადრატული მეტრია (4,300 კვადრატული ფუტი). მას აქვს 13 ოთახი და ორი დიდი დარბაზი.<ref>[http://www.mudanyamutarekeevi.org/en/component/content/article/56-muze-evi-mudanya.html Museum page].''www.mudanyamutarekeevi.org''. {{in lang|tr}}</ref> [[1936]] წელს, რესტავრაციის შემდეგ, იფარმა გააღო სახლი [[მუზეუმი|მუზეუმად]] გამოსაყენებლად, ხოლო მომდევნო წელს [[მუზეუმი]] გაიხსნა საზოგადოებისთვის. ==მნიშვნელობა== ეს სახლი არის ადგილი, სადაც მუდანიის ზავი ხელი მოეწერა [[თურქეთი|თურქეთის]] დამოუკიდებლობის ომის შემდეგ [[1922]] წლის 11 ოქტომბერს. ამ ხელშეკრულებით [[თურქეთის რესპუბლიკა]] საერთაშორისოდ იქნა აღიარებული. მოლაპარაკებების დროს თურქული მხარე წარმოადგენდა დელეგაცია, რომელსაც ხელმძღვანელობდა ისმეთ ინონუ (თურქეთის პრეზიდენტი 1938-1950 წლებში). [[ფაილი:Mudanya ateşkes anlaşmasının yapıldığı tarihi bina.JPG|250px|მინი]] ==ექსპონატები== პირველ სართულზე განთავსებულია ხელისმომწერების ოთახები ([[პირველი მსოფლიო ომი]]ს მოკავშირეები და თურქეთი). ზედა სართულზე არის თურქული დელეგაციის საცხოვრებელი ოთახები (ისმეთ ინონუ, ასიმ გუნდუზი და სხვები). ერთ-ერთი შესანიშნავი ნივთია მარმარილოს მაგიდა, რომელსაც ისმეთ ინონუ ცხარე კამათის დროს დაარტყა.<ref>[http://www.ismetinonu.org.tr/index.php/mudanya-mutareke-evi-muzesi İnönü Foundation page]. ''www.ismetinonu.org.tr''. {{in lang|tr}}</ref> ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.bursa.com.tr/mudanya-mutareke-evi-muzesi-26695.html#.WEaKARqLQb5 Virtual tour] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210127153308/http://www.bursa.com.tr/mudanya-mutareke-evi-muzesi-26695.html#.WEaKARqLQb5 |date=2021-01-27 }} {{in lang|tr}} {{commons category|Mudanya Armistice House}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{თურქეთის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:1937 წელს დაარსებული მუზეუმები]] 4gsczukcnly7vnkgckda4g4jazo7jj9 ნათანზი 0 590582 4821678 4818321 2025-06-27T19:51:19Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821678 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება}} '''ნათანზი''' ({{lang-fa|نطنز}}) — ქალაქი [[ირანი|ირანში]], ნათანზის შაჰრესტანის ცენტრალურ რაიონში, [[ისპაჰანის ოსტანი]], რომელიც წარმოადგენს როგორც ოლქის, ასევე რაიონის დედაქალაქს.<ref name="Isfahan Province Structure">{{cite report|title=Approval of the organization and chain of citizenship of the elements and units of the national divisions of Isfahan province, centered in the city of Isfahan|language=fa|website=lamtakam.com|via=Lam ta Kam|url=https://lamtakam.com/law/council_of_ministers/113034|archive-url=https://web.archive.org/web/20240204010546/https://lamtakam.com/law/council_of_ministers/113034|publisher=Ministry of the Interior, Defense Political Commission of the Government Board|last=Habibi|first=Hassan|archive-date=4 February 2024|date=c. 2024|orig-date=Approved 21 June 1369|id=Proposal 3233.1.5.53; Letter 93808-907; Notification 82838/T131K|access-date=4 February 2024}}</ref> მდებარეობს ქაშანიდან 70 კილომეტრში სამხრეთ-აღმოსავლეთით. ==დემოგრაფია== [[2006]] წლის ეროვნული აღწერის დროს ქალაქის მოსახლეობა შეადგენდა 12 060 ადამიანს, რომლებიც ცხოვრობდა 3 411 ოჯახში.<ref name="2006 Isfahan Province">{{cite report|title=Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006): Isfahan Province|language=fa|publisher=The Statistical Center of Iran|website=amar.org.ir|url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/10.xls|access-date=25 September 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20110920083455/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/10.xls|format=Excel|archive-date=20 September 2011}}</ref> 2011 წლის შემდეგმა აღწერამ დაითვალა 12 281 ადამიანი და 3 829 ოჯახი.<ref name="2011 Isfahan Province">{{cite report|title=Census of the Islamic Republic of Iran, 1390 (2011): Isfahan Province|language=fa|publisher=The Statistical Center of Iran|website=irandataportal.syr.edu|via=Iran Data Portal, Syracuse University|url=https://irandataportal.syr.edu/wp-content/uploads/Esfahan.xls|archive-url=https://web.archive.org/web/20230117221845/https://irandataportal.syr.edu/wp-content/uploads/Esfahan.xls|archive-date=17 January 2023|access-date=19 December 2022|format=Excel}}</ref> 2016 წლის აღწერით ქალაქის მოსახლეობა შეადგენდა 14 122 ადამიანს 4 564 ოჯახში.<ref name="2016 Isfahan Province">{{cite report|title=Census of the Islamic Republic of Iran, 1395 (2016): Isfahan Province|language=fa|publisher=The Statistical Center of Iran|website=amar.org.ir|url=https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/abadi/CN95_HouseholdPopulationVillage_10.xlsx|access-date=19 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201019041954/https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/abadi/CN95_HouseholdPopulationVillage_10.xlsx|format=Excel|archive-date=19 October 2020}}</ref> ==გეოგრაფია== ნათანზი მდებარეობს [[ისპაჰანი]]დან 120 კმ-ზე ჩრდილო-აღმოსავლეთით და [[ირანი]]ს მთავარ ჩრდილოეთ-სამხრეთის გზაზე. მისი სიმაღლე ზღვის დონიდან 1666 მეტრია. თეირანსა და ნათანზს შორის მანძილი 326 კმ-ია და მანქანით დაახლოებით 4 საათი სჭირდება. კარკასის მთების ქედი (კუჰ-ე კარკასი) (რაც ნიშნავს „სვავების მთას“), 3 899 მეტრის სიმაღლეზე მდებარეობს ქალაქთან ახლოს. ==კლიმატი== ქალაქის საშუალო ტემპერატურა არის 15,5 °C და საშუალო წლიური ნალექი 195 მმ-ია.<ref>{{Cite web |date=2019-09-14 |title=Visit Natanz Tourist Attractions, Historical & Natural {{!}} Destination Iran |url=https://www.destinationiran.com/natanz-tourist-attractions.htm |access-date=2023-03-01 |website=www.destinationiran.com |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=NATANZ Geography Population Map cities coordinates location - Tageo.com |url=https://www.tageo.com/index-e-ir-v-28-d-m4329449.htm |access-date=2023-03-01 |website=tageo.com}}</ref> {{Weather box| location = Natanz (1992-2005) | metric first = yes | single line = yes | Jan mean C =2.1 | Feb mean C =4.4 | Mar mean C =8.5 | Apr mean C =15.0 | May mean C =19.7 | Jun mean C =25.4 | Jul mean C =28.2 | Aug mean C =27.7 | Sep mean C =23.4 | Oct mean C =17.0 | Nov mean C =9.5 | Dec mean C =4.6 | year mean C = | Jan dew point C =-5.4 | Feb dew point C =-6.2 | Mar dew point C =-4.4 | Apr dew point C =0.0 | May dew point C =1.8 | Jun dew point C =1.7 | Jul dew point C =4.1 | Aug dew point C =1.6 | Sep dew point C =0.0 | Oct dew point C =-0.7 | Nov dew point C =-2.5 | Dec dew point C =-4.0 | Jan humidity =57 | Feb humidity =47 | Mar humidity =42 | Apr humidity =37 | May humidity =31 | Jun humidity =21 | Jul humidity =22 | Aug humidity =18 | Sep humidity =21 | Oct humidity =31 | Nov humidity =45 | Dec humidity =55 | year humidity = | precipitation colour =green | Jan precipitation mm =34.0 | Feb precipitation mm =23.2 | Mar precipitation mm =43.3 | Apr precipitation mm =28.6 | May precipitation mm =19.8 | Jun precipitation mm =2.1 | Jul precipitation mm =0.5 | Aug precipitation mm =0.9 | Sep precipitation mm =0.1 | Oct precipitation mm =5.6 | Nov precipitation mm =16.6 | Dec precipitation mm =20.6 | year precipitation mm = | source = IRIMO<ref>{{Cite web |title=FORM 5: AVERAGE OF MEAN DAILY TEMPERATURE IN C. Station: Natanz(99241) |url=http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/5.asp |url-status=unfit |archive-url=https://web.archive.org/web/20160321073019/http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/5.asp |archive-date=21 March 2016 |access-date=12 February 2025 |website=Chaharmahalmet |publisher=Iran Meteorological Organization |type=asp}}</ref><ref>{{Cite web |title=FORM 10: AVERAGE OF DEW POINT TEMPERATURE IN C. Station: Natanz(99241) |url=http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/10.asp |url-status=unfit |archive-url=https://web.archive.org/web/20130518093900/http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/10.asp |archive-date=18 May 2013 |access-date=12 February 2025 |website=Chaharmahalmet |publisher=Iran Meteorological Organization |type=asp}}</ref><ref>{{Cite web |title=FORM 14: AVERAGE OF RELATIVE HUMIDITY IN PERCENT Station: Natanz(99241) |url=http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/14.asp |url-status=unfit |archive-url=https://web.archive.org/web/20160322031147/http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/14.asp |archive-date=22 March 2016 |access-date=12 February 2025 |website=Chaharmahalmet |publisher=Iran Meteorological Organization |type=asp}}</ref><ref>{{Cite web |title=FORM 25: MONTHLY TOTAL OF PRECIPITATION IN MM. Station: Natanz(99241) |url=http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/25.asp |url-status=unfit |archive-url=https://web.archive.org/web/20160116152158/http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/25.asp |archive-date=16 January 2016 |access-date=12 February 2025 |website=Chaharmahalmet |publisher=Iran Meteorological Organization |type=asp}}</ref><ref>{{Cite web |title=FORM 32: NO. OF DAYS WITH SNOW OR SLEET Station: Natanz(99241) |url=http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/32.asp |url-status=unfit |archive-url=https://web.archive.org/web/20160320013126/http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/esf/NATANZ/32.asp |archive-date=20 March 2016 |access-date=12 February 2025 |website=Chaharmahalmet |publisher=Iran Meteorological Organization |type=asp}}</ref> }} ==ბირთვული ობიექტი== [[2002]] წელს ირანის წინააღმდეგობის ეროვნულმა საბჭომ გაამხილა ნათანზში [[ურანი]]ს გამდიდრების გამოუცხადებელი ობიექტის არსებობა, რამაც გამოიწვია შეშფოთება ირანის ბირთვული პროგრამის შესახებ.<ref>{{cite book |pages=115-120|title=Nuclear Safeguards, Security, and Nonproliferation: Achieving Security with Technology and Policy |year=2019 |publisher=Butterworth-Heinemann}}</ref><ref>{{cite book |page=148 |title=The Trajectory of Iran's Nuclear Program|year=2015 |publisher=Palgrave Macmillan}}</ref><ref>{{citation|url=https://books.google.com/books?id=0zW5BgAAQBAJ&q=national+council+resistance+iran&pg=PA47 |title=Smart Security Council? Analyzing the effectiveness of targeted sanctions|isbn=978-3-95489-521-2|last1=Friedrichs|first1=Gordon|date=February 2014|publisher=Anchor Academic }}</ref> ნათანზის ბირთვული ობიექტი ირანის ბირთვული პროგრამის ნაწილია. იგი მდებარეობს ქალაქიდან დაახლოებით 33 კმ ჩრდილო-დასავლეთითმთავარი გზის მახლობლად და ზოგადად აღიარებულია, როგორც ირანის ცენტრალური ობიექტი ურანის გამდიდრების საქმეში, სადაც ამჟამად ფუნქციონირებს 19 000-ზე მეტი გაზური ცენტრიფუგა და მათი თითქმის ნახევარი იკვებება ურანის ჰექსაფლუორიდით.<ref>{{cite web|url=http://www.iaea.org/Publications/Documents/Board/2008/gov2008-38.pdf |title=Implementation of the NPT Safeguards Agreement and relevant provisions of Security Council Resolutions 1737 (2006), 1747 (2007) and 1803 (2008) in the Islamic Republic of Iran|date=15 September 2008 |access-date=2012-06-19}}</ref> ===2025=== „როიტერის“ ცნობით, 2025 წლის ივნისში ირანზე [[2025 წლის ივნისის ისრაელის დარტყმები ირანზე|თავდასხმის]] დროს ამ ტერიტორიაზე აფეთქებები მოხდა.<ref>{{Cite news |date=2025-06-13 |title=Israel says it strikes Iran amid nuclear tensions |url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-says-it-strikes-iran-amid-nuclear-tensions-2025-06-13/ |access-date=2025-06-13 |work=Reuters |language=en}}</ref> [[2025]] წლის 22 ივნისის ღამე [[აშშ]]-მა დაბომბა ნათანზის ბირთვული ობიექტი.<ref name="auto">{{Cite web|last1=Brennan|first1=Eve|last2=Tanno|first2=Sophie|last3=Lockwood|first3=Pauline|last4=Vogt|first4=Adrienne|last5=Powell|first5=Tori|last6=Meyer|first6=Matt|last7=Saltman|first7=Max|date=June 21, 2025 |title=Israel claims killing of Iranian commander as conflict enters second week |url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-conflict-06-21-25-intl-hnk |access-date=June 22, 2025 |website=CNN |language=en}}</ref><ref>[https://ghn.ge/news/331906-ashsh-ma-iranis-3-birtvul-obiekts-daartqa-trampi აშშ-მა ირანის 3 ბირთვულ ობიექტს დაარტყა - ტრამპი]</ref> ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.isis-online.org/publications/iran/natanz03_02.html Institute for Science and International Security] * [https://web.archive.org/web/20041211011922/http://tehran.stanford.edu/imagemap/natanz.html Stanford University entry on Natanz] * [http://www.globalsecurity.org/wmd/world/iran/natanz.htm Entry on Natanz], globalsecurity.org * [http://www.persiancarpetguide.com/sw-asia/Rugs/Persian/Natanz_Rugs/Sheikh_Abdolsamad_Mosque_Natanz.htm The Sheikh Abdolsamad Mosque in Natanz Iran], persiancarpetguide.com * [https://web.archive.org/web/20140721021444/http://www.natanz.org/ Natanz County], natanz.org * [http://www.natanznews.ir Natanz News] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200329123823/http://www.natanznews.ir/ |date=2020-03-29 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ირანის ქალაქები]] [[კატეგორია:ირანის ბირთვული პროგრამა]] d6a00hjoh9vndy497kjpxugvbo1cjtt ნამიქ ქემალის სახლ-მუზეუმი 0 590744 4821683 4815855 2025-06-27T20:18:15Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 2 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821683 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 21 დეკემბერი, 1993 წელი }} '''ნამიქ ქემალის სახლ-მუზეუმი''' ({{lang-tr|Namık Kemal Evi Müzesi}}) — [[ისტორიული სახლ-მუზეუმი]] [[თექირდაღი|თექირდაღში]], ჩრდილო-დასავლეთ [[თურქეთი]], რომელიც ეძღვნება [[ნამიქ ქემალი|ნამიქ ქემალს]] ([[1840]]-[[1888]]), თურქი [[ნაციონალიზმი|ნაციონალისტი]] პოეტის, ცხოვრებასა და ნაშრომებს. ეს არის ხელახლა აშენებული [[XIX საუკუნე|საუკუნის]] სახლი, რომელიც [[1993]] წელს გადაკეთდა მუზეუმად. ==შენობა== სახლი ხელახლა აშენდა [[1992]] წელს ადგილობრივი ოფიციალური და საქველმოქმედო ორგანიზაციების შემოწირულობებით. ეს არის სამსართულიანი სახლი [[ოსმალური არქიტექტურა|ოსმალური არქიტექტურული]] სტილით, რომელიც შექმნილია პირდაპირ მეზობლად მდგომი ძველი სახლების მიხედვით.<ref name="kh"/><ref name="t">{{cite web |url=http://tekirdag.sehriweb.com/2009/10/nakm-kemal-evi-muzesi.html |publisher=Tekirdağ Şehri Web Sitesi |title=Namık Kemal Evi Müzesi |language=tr |access-date=2011-01-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716033812/http://tekirdag.sehriweb.com/2009/10/nakm-kemal-evi-muzesi.html |archivedate=2011-07-16 }}</ref><ref name="tkt">{{cite web |url=http://www.tekirdagkulturturizm.gov.tr/belge/1-57780/eski2yeni.html |publisher=Tekirdağ İli Kültür ve Turizm Müdürlüğü |title=Namık Kemal Evi |language=tr |access-date=2011-01-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120316212007/http://www.tekirdagkulturturizm.gov.tr/belge/1-57780/eski2yeni.html |archivedate=2012-03-16 }}</ref><ref name="te"/><ref name="br">{{cite web |url=http://www.binrota.com/PageDetail.aspx?PageID=18825 |publisher=Binrota |title=Namık Kemal'in Tekirdağı |language=tr |access-date=2011-01-08 }}*</ref> სახლი, რომელიც ბორცვზე მდებარეობს, გარშემორტყმულია კედლებიანი დიდი ბაღით. დიდი ბაღის [[კარიბჭე]] იხსნება სახლის წინ მდებარე ქუჩაზე, რომელსაც მისი სახელი ეწოდება - ნამიქ ქემალ კადესი. ბაღში არის მცირე ღია თეატრი სცენისა და მაყურებელთა სივრცით.<ref name="t"/><ref name="br"/> შენობის გარე ნაწილი ხითაა დაფარული ძველი ხის სახლის იერსახის მისაცემად. სახლში ასევე შესაძლებელია შესვლა რამდენიმე საფეხურით სარდაფის დონეზე. პირველი სართული [[მარმარილო]]თია მოკირწყლული. სახლის ექვსი ოთახი ხისგან არის დამზადებული.<ref name="t"/><ref name="te"/> ==მუზეუმი== მუზეუმში, რომელიც ოფიციალურად გაიხსნა [[1993]] წლის 21 დეკემბერს, ნამიქ ქემალთან დაკავშირებული ნივთების გარდა, რეგიონიდან შეგროვებული [[ეთნოგრაფია|ეთნოგრაფიული]] ექსპონატებიც არის გამოფენილი.<ref name="kh"/><ref name="tkt"/><ref name="te"/> სარდაფი, რომელიც დიდი დაფებითაა აღჭურვილი, გამოფენებისთვისაა განკუთვნილი.<ref name="kh"/><ref name="t"/><ref name="te"/> პირველი სართულის შესასვლელი დარბაზი პოეტის პორტრეტებითაა მორთული. აქ არის ნახატები, რომლებიც [[გელიბოლუს ნახევარკუნძული|გალიპოლის ნახევარკუნძულზე]], [[ბოლაირი|ბოლაირში]] მდებარე ნამიქ ქემალის საფლავს ასახავს, ასევე [[უნგრეთი|უნგრელი]] ეროვნული გმირის [[ფერენც II რაკოცი]]ს ([[1676]]–[[1735]]) პორტრეტი, რომელმაც თავისი ცხოვრების ბოლო წლები თექირდაღში გადასახლებაში გაატარა. ბინის ოთახის ორ დაფაზე განთავსებულია იმ ადგილების სია, რომლებიც [[ნამიქ ქემალი]]ს ხსოვნისადმი დაერქვა, მედიაში მასთან დაკავშირებული ამბებია, დოკუმენტები, მისი ოჯახის წევრების ფოტოები, ასევე ძველი თექირდაღის სურათები. [[XIX საუკუნე|საუკუნის]] ტრადიციული ხელნაკეთი ნამუშევრები, განათების მოწყობილობები, [[თურქული ყავა|თურქული ყავისა]] და [[თურქული ჩაი|ჩაის]] მომზადების და მიწოდების საშუალებები დამატებითი საინტერესო ექსპონატებია.<ref name="kh"/><ref name="te"/> ბინის ოთახის გვერდით არის სამზარეულო, სადაც თექირდაღსა და მის მიდამოებში გამოყენებული თითქმის ყველა კერძის ჭურჭელია გამოფენილი - საკვების დაფქვისა და მომზადების ხელსაწყოები, საქონლის ჭურჭელი და სხვადასხვა [[საკვების შესანახი კონტეინერი|საკვების შესანახი კონტეინერები]].<ref name="kh"/><ref name="te">{{cite web |url=http://www.e-tarih.org/sayfam.php?m=teser&id=1605 |publisher=Tarihi Eserler |title=Namık Kemal Evi Müzesi (Merkez) |language=tr |access-date=2011-01-08 }}</ref> შენობის თავდაპირველი სალარო [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] სამხედრო კარიერისადმი მიძღვნილ საგამოფენო დარბაზად არის მოწყობილი გალიპოლის ბრძოლის ([[1915]]–[[1916]]) დროინდელი პერიოდიდან. აქ ასევე გამოფენილია დოკუმენტები და ფოტოები, რომლებიც ათათურქსა და თექირდაღს უკავშირდება [[თურქეთი]]ს რესპუბლიკის დაარსების შემდგომ.<ref name="kh"/><ref name="te"/> პირველ სართულზე ასასვლელი კიბის კედელი მორთულია [[ნამიქ ქემალი]]ს შვილიშვილთან ერთად გადაღებული ფოტოთი და ნახატებით, რომლებიც ასახავენ [[ალფ-არსლანი|ალფ-არსლანს]] ([[1029]]–[[1072]]), სელჩუკი დინასტიის მესამე სულთანს, ასევე [[ანატოლია|ანატოლიის]] დამპყრობელს, [[სულეიმან ფაშა]]ს ([[1316]]–[[1357]]), [[რუმელია|რუმელიის]] დამპყრობელს მისი [[დარდანელის სრუტე|დარდანელი]]ს ნაპრალზე გადაკვეთისას, და ოსმალეთის სულთან [[სელიმ I]]-ს ([[1465]]–[[1520]]), რომელიც გარდაიცვალა [[ჩორლუ]]ში, [[თექირდაღის პროვინცია]]ში [[ევროპა]]ში სამხედრო კამპანიის გზაზე.<ref name="kh"/><ref name="te"/> მეორე სართული ტიპიური თექირდაღული სახლის მისაღები ოთახის სახითაა მოწყობილი. ოთახი აღჭურვილია [[დივნი]]თ, კუთხის ბალიშებით, [[ქილიმი|ქილიმებით]], [[სალონიკი|სალონიკური]] [[მანგლი]]თ, კაკლისფერი ხისგან დამზადებული კარადითა და მისი დიდი სარკით, აგრეთვე კარადებით. ამასთან ერთად, გამოფენილია ისეთი ნივთები, როგორებიცაა თექირდაღისთვის დამახასიათებელი საქორწილო კაბები, [[საკმეველი|საკმეველები]], [[ზეთის ჭურჭელი]], [[სათავნო|მზითვების]] შეკვრები, [[ფულის ტომარა|ფულის ტომრები]] და სხვა.<ref name="kh"/><ref name="te"/> კიდევ ერთი ოთახი თვალსაჩინო ადამიანებს, მუსიკოსებს და მხატვრებს ეძღვნება, რომლებიც თექირდაღში დაიბადნენ ან იქ მუშაობდნენ.<ref name="kh"/><ref name="te"/> დარბაზში კედლებზე ჩამოკიდებულია ნახატები, რომლებიც ნამიქ ქემალს, ძველ თექირდაღულ სასახლეს და [[უზუნქიოპრუ]]ს ქუჩას ასახავს. მინის ვიტრინაში [[1883]] წელს გადაღებული ფოტოებია გამოფენილი ისეთი ადგილებიდან, როგორებიცაა [[გელიბოლუს ნახევარკუნძული|გალიპოლი]], [[ლესბოსი]], [[როდოსი]] და [[ქიოსი]], სადაც [[ნამიქ ქემალი]] გუბერნატორად მსახურობდა და [[1888]] წელს გარდაიცვალა. სხვა დიდ ვიტრინაში ნაჩვენებია გაზეთ „ჰურიეთის“ („თავისუფლება“) პირველი ნომრის ასლი, რომელიც მან [[ლონდონი|ლონდონში]] გამოსცა, ასევე მისი წერილები, თარგმანები და [[სალოცავი ხალიჩა]].<ref name="kh"/><ref name="te"/> თავად [[ნამიქ ქემალი]]სადმი მიძღვნილი ოთახი შედგება მისი პაპის აბდულლათიფ ბეის, ოლქის გუბერნატორის სურათისგან მასთან ერთად, როდესაც ის ექვსი წლის იყო, თოქათელი ალი რიზა ჰაფიზის ნაცრისფერი ნახატი, რომელმაც მას [[პირადი სახელი]] მისცა, მისი გენეალოგიური ცხრილი და მისი ცხოვრების ისტორია. ამ ოთახში ასევე არის პიანინო და სალოცავი ხალიჩები.<ref name="kh">{{cite web |url=http://www.kenthaber.com/marmara/tekirdag/merkez/Rehber/muzeler/namik-kemal-evi-muzesi |publisher=Kent Haber - Merkez Tekirdağ |title=Namık Kemal Evi Müzesi |language=tr |access-date=2011-01-08 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110107051201/http://www.kenthaber.com/marmara/tekirdag/merkez/Rehber/muzeler/namik-kemal-evi-muzesi |archive-date=2011-01-07 }}</ref><ref name="te"/> ნამიქ ქემალის სახლ-მუზეუმი საზოგადოებისთვის გახსნილია სამუშაო დღებში.<ref name="tkt"/> ==ლიტერატურა== *{{cite book |title=Tekirdağ Namık Kemal Evi |author=Serez, Metin |place=Ankara |language=tr |url=http://www.nadirkitap.com/tekirdag-namik-kemal-evi-metin-serez-kitap394591.html }} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.binrota.com/PageDetail.aspx?PageID=18825 Images of the museum] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{თურქეთის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:1993 წელს დაარსებული მუზეუმები]] 7ra08f5hmdo2orkolhq5c66gmopqpfs მეზოციკლონი 0 590796 4821691 4817013 2025-06-27T21:34:27Z საგარეჯოს 1 საჯარო სკოლა 171435 გამონაკლისი ისედაც იშვიათს გულისხმობს რამოდენიმეს 4821691 wikitext text/x-wiki {{გასწორება}}{{ვიკი}}[[ფაილი:Kansas_Supercell_(45290454).jpeg|მარჯვნივ|მინი|მესოციკლონი, კანზასის შტატი, აშშ.]] '''მეზოციკლონი''' - ეს არის '''მეზომასშტაბური''' (ქარიშხლის მაშსტაბური) ბრუნვის რეგიონი, რომელსაც 3-9 კილომეტრიანი რადიუსი აქვს. ის ძირითადად წარმოიქმნება [[სუპერუჯრედი|სუპერუჯრედული ქარიშხლის]] უკანა (სამხრეთ-აღმოსავლეთ, სამხრეთ) მხარეს.<ref>{{Cite web|title=NOAA's National Weather Service - Glossary|url=https://forecast.weather.gov/glossary.php?word=meso|access-date=2025-06-17|website=forecast.weather.gov}}</ref> ხშირად ერევათ [[ქარბორბალა|ქარბორბალაში]], მაგრამ მეზოციკლონი მასზე დიდია. ქარბორბალა, უშუალოდ მეზოციკლონში მდებარეობს. == მახასიათებლები == [[ფაილი:Pilger,_NE_twin_EF4_tornadoes.jpg|მარჯვნივ|მინი|ცნობილი ტორნადოები პილგერში, ნებრასკას შტატში. მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ამ მომენტში ორმა მეზოციკლონმა წარმოქმნა ორი ტორნადო.]] მეზოციკლონი ხშირად დაბალი ატმოსფერული წნევის რეგიონებთან წარმოიქმნება. მათი ბრუნვა მიმართულია საათის ისრის საწინააღმდეგო მიმართულებით, ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში და საათის ისრის მიმართულებით, სამხრეთ ნახევარსფეროში. გამონაკლისია ყველაზე მცირე მასშტაბის მეზოციკლონები. [[სუპერუჯრედი|მეზოანტიციკლონები]], რომლებიც მეზოციკლონის საპირისპირო მიმართულებით ბრუნავენ, შეიძლება თან ახლდეს მეზოციკლონებს, სუპერუჯრედში. მაგრამ ისინი, როგორც წესი, უფრო სუსტია, ვიდრე მეზოციკლონები. მეზოანტიციკლონი შეიძლება შენარჩუნდეს ათობით წუთის ან რამოდენიმე საათის განმავლობაში. სუპერუჯრედში მეზოციკლონები ციკლურად ყალიბდება. ყველაზე ხშირად, პირველივე ციკლში ქრება. მაგრამ, როდესაც ქარიშხლის განვითარებისთვის კარგი პირობები დიდი ხნის განმავლობაში ნარჩუნდება, ასეთ შემთხვევაში მეზოციკლონის ციკლური პროცესი თვალსაჩინოდ ვლინდება. რაც გამოიხატება იმაში, რომ ძველი მეზოციკლონი ქრება, იშლება და ახალი, უფრო ძლიერი მეზოციკლონი ჩნდება. როდესაც ეს ხდება, შეიძლება ერთდროულად ორი ტორნადო გაჩნდეს<ref>{{Cite web|last=US Department of Commerce|first=NOAA|title=June 16, 2014 Pilger Tornado Event|url=https://www.weather.gov/oax/event_archive_20140616|access-date=2025-06-17|website=www.weather.gov|language=EN-US}}</ref> - ეს ულამაზესი, მაგრამ ძალიან იშვიათი სანახაობაა. == წარმოქმნის პროცესი == მეზოციკლონური ბრუნვა წარმოიქმნება როდესაც ატმოსფეროშია ქარის ძვრა (ტროპოპაუზში ზედაპირულ ქართან შედარებით  ძლიერი ან სხვანაირი მიმართულების ქარი). ამ დროს ჰორიზონტალური ბრუნვის სისტემა ჩნდება. როდესაც ხვდება ჰაერის აღმავალ ნაკადს, ის ვერტიკალურად იწევა და იჭიმება.<ref>{{Cite web|title=About Mesocyclones - Severe Weather|url=https://severewarningsystems.com/about_meso.html|access-date=2025-06-17|website=severewarningsystems.com}}</ref> როდესაც უკანა ფლანგის ნაკადი წარმოიქმნება, ის მარცხენა მხრიდან ეჯახება მეზოციკლონს, ნალექებს ჩრდილო-დასავლეთისკენ ატარებს და ყოფს მეზოციკლონს ორ ნაწილად - მეზოციკლონად და მეზოანტიციკლონად. მეზოციკლონში ჰაერის მასები საათის ისრის საწინააღმდეგო მიმართულებით ტრიალებს, მეზოანტიციკლონი - პირიქით. <gallery mode="packed"> ფაილი:Meso-1.svg|ქარის ძვრა და ბრუნვა ფაილი:Meso-2.svg|აღმავალი ნაკადი წევს ფაილი:Meso-3.svg|იჭიმება და ძლიერდება ფაილი:Greensburg3_small.gif|როგორ ჩანს რადარში </gallery> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} 51wcul6r80jcrqr1xjtkr6vs24f9i83 თარგი:ინფოდაფა ტაძარი1 10 591196 4821773 4820231 2025-06-28T11:43:19Z Surprizi 14671 4821773 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{ინფოდაფა |კურსივისახელი = |სახელწოდება = |ზევით = {{{ტაძრის_სახელი|}}} |ზედა სტილი = background:#ccf; |ზედა კლასი = |სურათი = [[ფაილი:{{{სურათი||}}}|{{{სურათი ზომა|250პქ|}}}]] |სურათის სტილი = |სურათის კლასი = |ტიტრი = {{{წარწერა|}}} |ტიტრის სტილი = <!--სხეული--> |თავის სტილი = background:#ccf; |სახელის სტილი = |მონაცემის სტილი = |სხეულის სტილი = font-size: 90% |სხეულის კლასი = vevent |თავი1 = ძირითადი ინფორმაცია |სახელი1 = |მონაცემი1 = |თავი2 = |სახელი2 = გეოგრაფიული კოორდინატები |მონაცემი2 = {{coord|41|54|14|N|44|05|40|E|}} |თავი3 = |სახელი3 = რელიგიური წევრობა |მონაცემი3 = {{{რელიგიური_წევრობა|}}} |თავი4 = |სახელი4 = ქვეყანა |მონაცემი4 = {{{ქვეყანა|}}} |თავი5 = ხუროთმოძღვრების აღწერა |სახელი5 = |მონაცემი5 = |თავი6 = |სახელი6 = |მონაცემი6 = |თავი7 =დეტალები |სახელი7 = |მონაცემი7 = | თავი29 = {{#if:{{{pushpin_map|}}}{{{map_type|}}}{{{image_map|}}}||{{If declined|{{{mapframe|}}}||{{Infobox mapframe |zoom=15 |frame-width={{{mapframe-width|}}} |frame-height={{{mapframe-height|}}} |marker={{{mapframe-marker|church}}} |marker-color={{{mapframe-marker-color|{{{mapframe-marker-colour|}}}}}} |frame-lat={{{mapframe-lat|{{{mapframe-latitude|}}}}}} |frame-long={{{mapframe-long|{{{mapframe-longitude|}}}}}} }}}}}} | სახელი29 = | მონაცემი29 = |ქვედა კლასი = |ქვედა სტილი = background:#ddf; | ქვედა= {{#if:{{wikidata|p373|}}|<div style="border:solid #ddd;border-width:1px 0px 0px 0px;width:100%;background:#eee"> [[ფაილი:Commons-logo.svg|12px|link=Commons:{{{1|Special:Search/{{wikidata|p373|}}}}}]] [[:commons:Category:{{wikidata|p373||plain=true}}|'''{{PAGENAMEBASE|{{PAGENAME}}}}''']]</div>}}}}</includeonly><noinclude> {{თარგის ინფო}}</noinclude> p2yugywb7x5ke90oml7um1m21ayt9hc თარგი:ინფოდაფა ტაძარი1/ინფო 10 591197 4821775 4820229 2025-06-28T11:50:56Z Surprizi 14671 4821775 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ტაძარი1 | ტაძრის_სახელი = სვეტიცხოველი | სურათი = Svetitskhoveli Cathedral in Georgia, Europe.jpg | infobox_width = 300px | წარწერა = სვეტიცხოველი | რაიონი = [[მცხეთის მუნიციპალიტეტი]] | ადგილმდებარეობა = ქ. [[მცხეთა]] | ხუროთმოძღვარი = [[არსუკისძე]] | ქვეყანა = {{GEO}} | ხუროთმოძღვრული_ტიპი = | ხუროთმოძღვრული_სტილი = ჯვარ-გუმბათოვანი | სტატუსი = მოქმედი | თარიღდება = XI ს. | რელიგიური_წევრობა = {{დროშა|საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია}} | გეო = {{coord|41|50|33|N|44|43|15|E|}} | რუკა_წარწერა = | გეგმა = | გეგმა_ზომა = 250px | გეგმა_წარწერა = ტაძრის გეგმა }} <pre> {{ინფოდაფა ტაძარი | ტაძრის_სახელი = | infobox_width = 250px | სურათი = | სურათი_ზომა = | წარწერა = | ადგილმდებარეობა = | გეო = {{coord|41|54|14|N|44|05|40|E|}} | რელიგიური_წევრობა ={{დროშა|საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია}} | წესჩვეულება = | პროვინცია = | რაიონი = | კურთხევის_წელი = | სტატუსი =მოქმედი | ფუნქციური_სტატუსი = | მემკვიდრეობითი_ადგილმდებარეობა = | ხელმძღვანელობა = | საიტი = | ხუროთმოძღვრება =დიახ | ხუროთმოძღვარი = | ხუროთმოძღვრული_ტიპი = | ხუროთმოძღვრული_სტილი = | ფასადის_მიმართულება = | ნოვატორული = | თარიღდება = | მშენებლობის_ფასი = | დეტალები =დიახ | ტევადობა = | სიგრძე = | სიგანე = | ნავის_სიგანე = | სიმაღლე_მაქსიმალური = | გუმბათის_რაოდენობა = | გუმბათის_სიმაღლე_გარე = | გუმბათის_სიმაღლე_შიდა = | გუმბათის_დიაგ_გარე = | გუმბათის_დიაგ_შიდა = | მინარეთი_რაოდენობა = | მინარეთის_სიმაღლე = | წვეტის_რაოდენობა = | წვეტის_სიმაღლე = | მასალა = | nrhp = | added = | refnum = | designated = | საერთო_მოიჯარე = | ქვეყანა= | გეგმა= | გეგმა_ზომა= | გეგმა_წარწერა= }} </pre> d0ve62uhs8jmjoiyasudf1ugvv8hljl უშგულის ლამარიას მიქაელ მთავარანგელოზის ხატები 0 591430 4821622 4821127 2025-06-27T15:20:31Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:ქართული ხატები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821622 wikitext text/x-wiki '''უშგულის ლამარიას მიქაელ მთავარანგელოზის ხატები''' — [[უშგულის ლამარია]]ში არსებული [[მიქაელ მთავარანგელოზი]]ს ოთხი ხატი, რომლებიც აღწერილი იქნა [[მარი ბროსე]]ს მიერ [[1871]] წელს მხოლოდ დიმიტრი ერმაკოვის [[1870]] წლის ფოტოების მიხედვით,<ref>[https://books.google.ge/books?id=TSAYAAAAYAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0&fbclid=IwAR0lEBkm_M4Y_H59dktQ_mTlto1cgueMELztitt4NeY58EXJZlTS868XvFw#v=onepage&q&f=false Marriebbrosset, Mélanges asiatiques tirés du bulletin de l'Academie Imperiale des sciences, Volume 6, St.-Petersbourg, 1873, page 472-480]</ref> ხოლო [[ექვთიმე თაყაიშვილი]]ს მიერ [[ექვთიმე თაყაიშვილის არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში|1910 წლის ექსპედიციის]] დროს. ==პირველი ხატი== [[ფაილი:Ermakov 185. Сванетия. Три серебрянной иконы находящиеся въ Ушкульчкой церкви.jpg|მინი|მიქაელ მთავარანგელოზის ხატი (მარჯვნივ). დ. ერმაკოვი (№185), დაახლოებით 1870 წ.]] აღნიშნული ხატი (ფოტო №185), [[დიმიტრი ერმაკოვი]]ს ნეგატივების მიხედვით პირველად აღწერა [[მარი ბროსე]]მ [[1871]] წელს გამოქვეყნებულ ნაშრომში. ექვთიმე თაყაიშვილის მიხედვით — ხატი მთავარანგელოზ მიქაელისა, ვერცხლისა, მოოქრული, ნაჭედი, 49X41 სმ. (№185 და 17314). მთავარანგელოზი წარმოდგენილია სრულის ტანით. მარჯვენა ხელში ლაბარუმი აქვს, მარცხენაში ბურთი. ტანი მისი მოკლეა, თავი დიდი, დიდის ნიმბით, შემკობილი ორი ლალით; ქვემოდ ორი ადამიანია დაჩოქილი, ვედრების ნიშნით და სვანურის ტანისამოსით; ეზო ხატისა ვაზოვანი ორნამენტით არის შემკობილი; აშიები რომბ-ლურსმული, ექვსი მედალიონით წმიდანებისა; რვას სურათები არ ჰქონია. ხელობა დაბალია, სვანური, მე-15-16 საუკუნისა უნდა იყოს. წარწერა სახელისა ზემოთ: {{ციტატა|ქ {{ქარაგმა|მქ}}ელ {{ქარაგმა|მთგე}}ჲ“.}} წარწერა დაჩოქილ პირთა ძნელი გასარჩევია: {{ციტატა|ქ წმჲო მ (მარცხნივ); ო შევეედ ვბსმჲნ (მარჯვნივ)|წმიდაო მთავარ ანგელოზო, შეივედრე ერისთავი დავბასმინ [ანუ დევბასმინ]}} ე. თაყაიშვილის ეს ამოკითხვა, მისივე სიტყვებით საეჭვოა, მაგრამ ცდა ყოველთვის საჭიროა. ეხლა ეს ხატი ცოტა დაზიანებულია აშიებზე. (№17314), ხოლო წინა გადაღებულზე უფრო შენახული მოსჩანს (№185). ==მეორე ხატი== [[ფაილი:Ermakov 183. Сванетия. Серебрянный образъ находящийся в деревне Ушкуль.jpg|მინი|მიქაელ მთავარანგელოზის ხატი. დ. ერმაკოვი (№183), დაახლოებით 1870 წ.]] აღნიშნული ხატი (ფოტო №183), [[დიმიტრი ერმაკოვი]]ს ნეგატივების მიხედვით პირველად აღწერა [[მარი ბროსე]]მ [[1871]] წელს გამოქვეყნებულ ნაშრომში. ექვთიმე თაყაიშვილის მიხედვით — ხატი მთავარ ანგელოზის მიქაელისა, ვერცხლისა, ნაჭედი, 101X61 სმ. თავი ოქროთ დაფერილი აქვს (№183 და 17320). მთავარ ანგელოზი სრულის ტანით არის წარმოდგენილი, ლაბარუმით მარჯვენა ხელში და ბურთით მარცხენაში. ეს სვანური მიბაძვაა კარგი ორიგინალისა, მაგრამ ჯეროვანად ვერ გამოსვლია ოქრომჭედელს. ტანი ანგელოზისა ერთობ გრძელია; თავი შედარებით პატარა. ტანისამოსი სამეფო ბიზანტიური დამახინჯებულია. ეზო და მაღალი ფეხის დასადგამი შემკობილია ძლივს შესამჩნევი ბალახოვანი მოხატულობით. აშია გაყოფილია ოთხკუთხედებად და მოცულია კვადრატული ნაჭედი შემკობილობით. სადა ოთხკუთხედებში ჩატანებულია სიმრგვალეები წერტილების შემკობილობით. სიმრგვალეებში მინიატურული სახეები წმიდანებისა, ზემოთ: ვედრება, ქვემოდ, მარცხნივ და მარჯვნივ, მთავარ ანგელოზი და წმ. გიორგი ცხენით. ზემოთ წარწერა ასომთავრული: {{ციტატა|ქ. {{ქარაგმა|წჲ}} მთვრნგელოზჲ მჲქელ}} მარცხნივ ქვემოდ მეორე წარწერა, რომელიც არც დ. ბაქრაძის<ref>(გვ. 124)</ref> და არც ა. ხახანაშვილის მიერ<ref>(გვ. 34)</ref> ჯეროვანად არ არის გარჩეული. წარწერა თაყაიშვილმა შემდეგნაირად წაიკითხა: {{ციტატა|ქ. {{ქარაგმა|წო}} მთვრნგლ<br />ოო :შეჲწყლე : მა<br /> შენებელჲ შენჲ : სო<br />ფელჲ ესე : ცენა : დე<br />დნჲ და მამანჲ ყვლ<br />კსნჲ (sic) და : მეოხ : ექმენ :<br />წჲშენ ქრჲთეს დღ<br /> ეს მას : განკჲთხვსს|ქ. წმიდაო მთავარანგელოზო, შეიწყალე მაშენებელი შენი სოფელი ესე ცენა, დედანი და მამანი, ყოველ(ნი) კაცნი, და მეოხ ექმენ წინაშე ქრისთეს(ა) დღეს(ა) მას განკითხვისას(ა).}} მე-6 სტრიქონში აშკარად წერია კსნჲ(=კასნი, კაცნის მაგიერ); იმავე სტრიქონში, სიტყვაში: მეოხ, უკანასკნელი ასო წააგავს ბ-ს, მაგრამ ეს უკუღმა დაწერილი ხ-ნი უნდა იყოს. რომ აქ „მეოხ“ იგულისხმება, ამას მისი მიმყოლი სიტყვები ამტკიცებენ აზრის მიხედვით. ამას გარდა წარწერაში ი-ს მაგიერ ყოველგან იხმარება ჲ. სიტყვა „ქრისტე“ გადმოცემულია ჩვეულებრივ სვანური წარწერებისა, როგორც „ქრისტე“, აგრეთვე ნ-მეტია სიტყვაში „წინაშენ“. გრაფინია უვაროვისა ემყარება დ. ბაქრაძის და ა. ხახანაშვილის წაკითხვას და სოფელ „ცენას“ არც ის იხსენიებს (გვ. 111, სურათი XXVIII). სოფელი ცენა მდებარეობს ზეკარზე ანუ უღელტეხილზე, რომელიც არის გადასავალი უშკულიდან ენგურის ანუ სადადიანო სვანეთში. ეხლა იქ ცხოვრობს მხოლოდ ექვსი კომლი სვანი, რომელნიც უშკულის საზოგადოებაზე არიან მიწერილნი, ვინაიდან ეს სოფელი ცხენის წყლის სათავეშია, ამიტომ ხშირად იყო გამოთქმული აზრი, რომ მდინარეს ცხენის წყალი კი არ უნდა ერქვას, არამედ ცენის წყალიო, და მდინარის სახელი ამით დაუმახინჯებიათო, მაგრამ ეს აზრი მიუღებელია, ვინაიდან უძველესი დროიდან ბერძნები ამ წყალს „ღიპპოს“ ეძახდნენ, რაც ცხენს ნიშნავს, და მათ ეს სახელი ქართულიდან უთარგმნიათ. ეჭვს გარეშეა, რომ ჩვენი ხატი ადგილობრივ სვანის ოქრომჭედელის მიერ არის გკეთებული, კარგი კლასიკური დროის ხატის მიბაძვით, მაგრამ სუსტად შესრულებული დაცემის ხანაში. მიუხედავად ამისა ის ორიგინალურია და არც სილამაზეს მოკლებული. და ის თვით სოფელ ცენის საზოგადოების საფასით არის შეკვეთილი. ხატი მე-15-16 საუკ. უნდა ეკუთვნოდეს. ==მესამე ხატი== [[ფაილი:Ermakov 17323. Ушкульское общество село Жибиани, церковь во имя богородицы, два архангела, Богородица, Архангелъ и Спаситель.jpg|მინი|მიქაელ მთავარანგელოზის ხატი (მარცხნივ ქვევით). დ. ერმაკოვი (№17323), 1910 წ.]] ხატი მთავარ ანგელოზ მიქელისა, ვერცხლისა, ნაჭედი, 16X13 სმ. მთავარანგელოზი სრულის ტანით არის: წარმოდგენილი ლაბარუმით და ბურთით; თმა ხუჭუჭი აქვს. აშია რომბ-ლურსმული; ხელობა ტლანქია, სვანური, მე-17-18 საუკუნეები (№17323). ==მეოთხე ხატი== ხატი მთავარ ანგელოზის მიქაელისა, ვერცხლისა, ნაჭედი, 17X14 სმ. ტლანქი ხელობისა, მე-18 საუკუნე, აშია რომბ-ლურსმული (№17327). ==ლიტერატურა== *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8729/1/Emigrantuli_Nashromebi%20%282%29.pdf თაყაიშვილი ე., „ემიგრანტული ნაშრომები“, თბ., 1991] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:უშგულის ლამარია]] [[კატეგორია:ქართული ხატები]] 8zbchw7y07nopq6ff6oois47lkadlfe მყარსხეულიანი დამხსომებელი მოწყობილობა 0 591547 4821553 4821442 2025-06-27T13:28:27Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 4821553 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა | სახელწოდება = მყარსხეულიანი დამხსომებელი მოწყობილობა | სურათი = [[ფაილი:2023 Dysk SSD Patriot P210 2TB.jpg|250px]] | ტიტრი =SanDisk-ის 2.5-ინჩიანი Serial ATA მყარსხეულიანი დისკი. | ქვეთავი = ფლეშ-მეხსიერების გამოყენება | სახელი2 = შემოღებულია: | მონაცემი2 = [[SanDisk]] | სახელი3 = გამოშვების თარიღი: | მონაცემი3 = {{Start date and age|1991|||df=yes}} | სახელი4 = ტევადობა: | მონაცემი4 = 20 MB (2.5-ინჩიანი ფორმ-ფაქტორი) | თავი5 = პირვანდელი კონცეფცია | სახელი6 = ვის მიერ: | მონაცემი6 = Storage Technology Corporation | სახელი7 = ჩაფიქრებული: | მონაცემი7 = {{Start date and age|1978|||df=yes}} | სახელი8 = ტევადობა: | მონაცემი8 = 45 MB | თავი9 = 2025 წლის მონაცემით<ref name="SN8100-EN">{{cite web |author=Stephen Warwick |url=https://www.tomshardware.com/pc-components/ssds/sandisks-new-wd-black-sn8100-claims-to-be-the-worlds-fastest-nvme-ssd-14-900mb-s-read-speeds-and-up-to-8tb-in-capacity |title=Sandisk's new WD Black SN8100 claims to be the world's fastest NVMe SSD — 14,900MB/s read speeds and up to 8TB in capacity |lang=en |website=[[Tom's Hardware]] |date=2025-05-13 |access-date=2025-05-18}}</ref> | სახელი10 = ტევადობა: | მონაცემი10 =100TB-მდე }} '''მყარსხეულიანი დამხსომებელი მოწყობილობა'''<ref name="techdict"/> ({{lang-en|solid-state drive}}, '''SSD''') — მყარსხეულიანი შესანახი მოწყობილობის ტიპი, რომელიც მონაცემების მუდმივად შესანახად [[ინტეგრირებული მიკროსქემა|ინტეგრირებულ მიკროსქემებს]] იყენებს. მას ზოგჯერ '''ნახევარგამტარულ შესანახ მოწყობილობას''', '''მყარსხეულიან მოწყობილობას '''ან '''მყარსხეულიან დისკს''' უწოდებენ.<ref name="iBgF2">{{cite web |last=Whittaker |first=Zack |title=Solid-State Disk Prices Falling, Still More Costly than Hard Disks |url=https://www.zdnet.com/article/solid-state-disk-prices-falling-still-more-costly-than-hard-disks/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121202165909/http://www.zdnet.com/solid-state-disk-prices-falling-still-more-costly-than-hard-disks-7000007793/ |archive-date=2 December 2012 |access-date=14 December 2012 |work=Between the Lines |publisher=ZDNet}}</ref><ref name="STEC">{{cite web |title=SSD Power Savings Render Significant Reduction to TCO |url=http://www.stec-inc.com/downloads/whitepapers/Performance_Power_Advantages.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20100704203915/http://www.stec-inc.com/downloads/whitepapers/Performance_Power_Advantages.pdf |archive-date=2010-07-04 |access-date=October 25, 2010 |publisher=[[STEC, Inc.|STEC]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120905051209/http://stec-inc.com/downloads/whitepapers/Performance_Power_Advantages.pdf |archivedate=2012-09-05 }}</ref><ref name="techdict">{{cite web|url=https://techdict.ge/ka/word/solid-state%20drive/|title=solid-state drive|publisher=ტექნიკური ლექსიკონი|access-date=27 ივნისი, 2025}}</ref> SSD-ები მონაცემთა უჯრედებში შესანახად არამყარ მეხსიერებას, ჩვეულებრივ NAND-ის ტიპის ფლეშ-მეხსიერებას იყენებენ. SSD-ების მუშაობის სიჩქარე და გამძლეობა დამოკიდებულია უჯრედში შენახული ბიტების რაოდენობაზე, რაც მოიცავს როგორც მაღალსიჩქარიან ერთდონიან უჯრედებს (SLC), ისე უფრო ხელმისაწვდომ, მაგრამ ნელ ოთხდონიან უჯრედებს (QLC). გარდა ფლეშ-მეხსიერებაზე დაფუძნებული SSD-ებისა, ისეთი ტექნოლოგიები, როგორიცაა [[3D XPoint]], მონაცემთა შენახვის განსხვავებული მიდგომებით უფრო მაღალ სიჩქარესა და გამძლეობას გვთავაზობს. ტრადიციული [[მყარი დისკი|მყარი დისკებისგან]] (HDD) განსხვავებით, SSD-ებს არ გააჩნიათ მოძრავი ნაწილები, რაც მათ საშუალებას აძლევს უზრუნველყონ მონაცემებზე წვდომის უფრო მაღალი სიჩქარე, დაყოვნების შემცირება, მეტი მდგრადობა ფიზიკური დარტყმების მიმართ, ელექტროენერგიის დაბალი მოხმარება და ხმაურის გარეშე მუშაობა. SSD, რომელიც ხშირად ისევე უკავშირდება სისტემას, როგორც HDD, ფართოდ გამოიყენება [[პერსონალური კომპიუტერი|პერსონალურ კომპიუტერებში]], [[სერვერი (კომპიუტერი)|საწარმოო სერვერებსა]] და [[მობილური ტელეფონი|მობილურ მოწყობილობებში]]. თუმცა, SSD-ები ზოგადად უფრო ძვირია ვიდრე მყარი დისკები და აქვთ ჩაწერის შეზღუდული რაოდენობის ციკლი, რამაც დროთა განმავლობაში შეიძლება მონაცემთა დაკარგვა გამოიწვიოს. მიუხედავად აღნიშნული შეზღუდვებისა, SSD-ები მზარდი ტემპით ანაცვლებენ HDD-ებს, განსაკუთრებით მაღალი წარმადობის აპლიკაციებში და მრავალი მომხმარებლისთვის განკუთვნილ მოწყობილობაში, როგორც ძირითადი საცავი. SSD-ები ხელმისაწვდომია სხვადასხვა ფორმ-ფაქტორებითა და ინტერფეისის ტიპებით, მათ შორის [[SATA]], [[PCIe]] და [[NVM Express|NVMe]], რომელთაგან თითოეული მუშაობის განსხვავებულ წარმადობას გვთავაზობს. ჰიბრიდული შესანახი მოწყობილობები, როგორიცაა [[ჰიბრიდული დისკი|მყარსხეულიანი ჰიბრიდული დისკები]] (SSHDs), აერთიანებს SSD-სა და HDD-ის ტექნოლოგიებს,<ref name="vQDKb">{{cite web |author=The SSD Guy |url=http://thessdguy.com/seagate-upgrades-sshd-phases-out-7200rpm-hdds/ |title=Seagate Upgrades Hybrids, Phases Out 7,200RPM HDDs |publisher=The SSD Guy |date=2013-03-30 |access-date=2014-01-20 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131216204943/http://thessdguy.com/seagate-upgrades-sshd-phases-out-7200rpm-hdds/ |archive-date=2013-12-16}}</ref><ref name="ouSAC">{{cite web|url=http://www.storagesearch.com/hybriddisks-art.html|title=Hybrid Storage Drives|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20130606153429/http://www.storagesearch.com/hybriddisks-art.html|archive-date=2013-06-06|publisher=storagesearch.com|access-date=27 ივნისი, 2025}}</ref> რათა უზრუნველყოს გაუმჯობესებული წარმადობა სუფთა SSD-ებთან შედარებით დაბალ ფასად. ==რესურსები ინტერნეტში== {{Commonscat-inline|Solid-state drives}} * [http://www.jedec.org/news/pressreleases/jedec-continues-ssd-standardization-efforts JEDEC Continues SSD Standardization Efforts] * [http://snia.org/sites/default/files/NVM13-Wheeler_Linux_and_NVM.pdf Linux & NVM: File and Storage System Challenges] (PDF) * [https://www.usenix.org/system/files/conference/fast13/fast13-final80.pdf Understanding the Robustness of SSDs under Power Fault] ==სქოლიო== {{სქოლიო|2}} [[კატეგორია:ინფორმაციის მატარებლები]] befoleonswq3e2v5ocv5xapksca2p4y მყარსხეულიან დისკი 0 591554 4821735 4821444 2025-06-28T09:14:29Z EmausBot 21283 ორმაგი გადამისამართების გასწორება → [[მყარსხეულიანი დამხსომებელი მოწყობილობა]] 4821735 wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[მყარსხეულიანი დამხსომებელი მოწყობილობა]] ek12b6i0hzexs7a0ls05qyx0b9tw2k8 ადამ მიცკევიჩის მუზეუმი (სტამბოლი) 0 591555 4821506 4821485 2025-06-27T12:10:39Z Jaba1977 3604 /* რესურსები ინტერნეტში */ 4821506 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 1955 წელი }} '''ადამ მიცკევიჩის მუზეუმი''' ({{lang-tr| Adam Mickiewicz Müzesi}}) არის ისტორიული სახლ-მუზეუმი, რომელიც ეძღვნება ცნობილი [[პოლონეთი|პოლონელი]] პოეტის, [[ადამ მიცკევიჩი|ადამ მიცკევიჩის]] ცხოვრებას. იგი მდებარეობს ბეიოღლუს რაიონში, [[სტამბოლი|სტამბოლის]] ევროპულ მხარეს, [[თურქეთი|თურქეთში]]. მუზეუმი მდებარეობს იმ სახლში, სადაც ადამ მიცკევიჩი ცხოვრობდა და გარდაიცვალა. მიცკევიჩი თურქეთში ჩამოვიდა [[1855]] წლის სექტემბერში, რათა დახმარებოდა ოსმალეთის არმიის გავლენის ქვეშ პოლონურ ძალებს ორგანიზებაში. იგი დამეგობრდა მიხაილ ჩაიკოვსკისთან (სადიკ ფაშა), რომელიც იქ პოლონურ ძალებს მეთაურობდა. მიცკევიჩი ავადმყოფობისგან გარდაიცვალა [[1855]] წლის 26 ნოემბერს. სახლი [[1870]] წლის ხანძრის შემდეგ განახლდა. გაიხსნა [[1955]] წელს [[ვარშავა|ვარშავის]] ლიტერატურის მუზეუმის დახმარებით. სარდაფში მდებარეობს კრიპტა, სადაც მიცკევიჩი დროებით, ერთი თვის განმავლობაში იყო დაკრძალული. მუზეუმი ინახავს ადამ მიცკევიჩის ზოგიერთ ხელნაწერს, ისტორიულ დოკუმენტებსა და ნახატებს. ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://web.archive.org/web/20100626060316/http://www.stambulkg.polemb.net/index.php?document=85 Adam Mickiewicz Museum] სტამბოლში პოლონეთის რესპუბლიკის გენერალური საკონსულოს ვებსაიტი {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:1955 წელს დაარსებული მუზეუმები]] [[კატეგორია:სტამბოლის მუზეუმები]] chndpknzhtn09wgtkqm8xj4r1mqfp9l 4821507 4821506 2025-06-27T12:11:56Z Jaba1977 3604 4821507 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი |სახელი = ადამ მიჩკევიცის მუზეუმი | დაარსდა = 1955 წელი }} '''ადამ მიცკევიჩის მუზეუმი''' ({{lang-tr| Adam Mickiewicz Müzesi}}) — ისტორიული სახლ-მუზეუმი, რომელიც ეძღვნება ცნობილი [[პოლონეთი|პოლონელი]] პოეტის, [[ადამ მიცკევიჩი|ადამ მიცკევიჩის]] ცხოვრებას. იგი მდებარეობს ბეიოღლუს რაიონში, [[სტამბოლი|სტამბოლის]] ევროპულ მხარეს, [[თურქეთი]]. მუზეუმი მდებარეობს იმ სახლში, სადაც ადამ მიცკევიჩი ცხოვრობდა და გარდაიცვალა. მიცკევიჩი თურქეთში ჩამოვიდა [[1855]] წლის სექტემბერში, რათა დახმარებოდა ოსმალეთის არმიის გავლენის ქვეშ პოლონურ ძალებს ორგანიზებაში. იგი დამეგობრდა მიხაილ ჩაიკოვსკისთან (სადიკ ფაშა), რომელიც იქ პოლონურ ძალებს მეთაურობდა. მიცკევიჩი ავადმყოფობისგან გარდაიცვალა [[1855]] წლის 26 ნოემბერს. სახლი [[1870]] წლის ხანძრის შემდეგ განახლდა. გაიხსნა [[1955]] წელს [[ვარშავა|ვარშავის]] ლიტერატურის მუზეუმის დახმარებით. სარდაფში მდებარეობს კრიპტა, სადაც მიცკევიჩი დროებით, ერთი თვის განმავლობაში იყო დაკრძალული. მუზეუმი ინახავს ადამ მიცკევიჩის ზოგიერთ ხელნაწერს, ისტორიულ დოკუმენტებსა და ნახატებს. ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://web.archive.org/web/20100626060316/http://www.stambulkg.polemb.net/index.php?document=85 Adam Mickiewicz Museum] სტამბოლში პოლონეთის რესპუბლიკის გენერალური საკონსულოს ვებსაიტი {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:1955 წელს დაარსებული მუზეუმები]] [[კატეგორია:სტამბოლის მუზეუმები]] er4bwgd32t4ialsjup8hwu96s5n0bup ისმეთ ინენიუს სახლ-მუზეუმი 0 591561 4821508 4821472 2025-06-27T12:13:02Z Jaba1977 3604 4821508 wikitext text/x-wiki '''ისმეთ ინონუს სახლ-მუზეუმი''' — სახლ-მუზეუმი [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი|თურქეთში]]. სახლი მდებარეობს ჰეიბელიადაზე, რომელიც არის [[ადალარი|ადალარის]] მეორე ყველაზე დიდი კუნძული სტამბოლში. სახლი, რომელიც მაშინ ცნობილი იყო როგორც მავრომატისის სასახლე, აშენდა [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნეში]].<ref>[http://www.adalarturizm.org/cms/tr/component/k2/item/67-heybeliada-inonu-evi-ve-muzesi Adalar Tourism page {{in lang|tr}}]</ref> [[1924]] წელს იგი დაიქირავა ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა [[ისმეთ ინენიუ|ისმეთ ფაშამ]], თურქეთის მესამე მთავრობის დროს, სადაც მან თავისი პოსტი ფეთი ბეისთვის დათმო. თუმცა, [[1925]] წელს, ის ისევ დაბრუნდა ყოფილ თანამდებობაზე. [[1925]] წლიდან დაწყებული, სახლი გამოიყენებოდა ისმეთ ფაშას ოჯახის მიერ, როგორც საზაფხულო რეზიდენცია. [[1934]] წელს ისმეთ ფაშამ, რომელმაც მიიღო გვარი „ინონუ“, იყიდა ეს სახლი. საოჯახო ავეჯი იყო [[ქემალ ათათურქი|ათათურქის]], პრეზიდენტის საჩუქარი. [[1937]] წელს ისმეთ ინონუმ თავისი თანამდებობა დატოვა და ძირითადად ჰეიბელიადაზე დაიწყო ცხოვრება. თუმცა შემდეგ წელს, ის აირჩიეს პრეზიდენტად და დაიწყო შვებულებების სხვა ადგილებში გატარება, ამიტომ სახლმა დაკარგა წარსული სიცოცხლისუნარიანობა. როდესაც ისმეთ ინონუმ წააგო [[1950]] წლის საყოველთაო არჩევნები, სახლს კვლავ დაბრუნდა ყოფილ სიცოცხლისუნარიანობა.<ref>[http://www.ismetinonu.org.tr/index.php/heybeliada-ismet-inonu-house İnönü foundation page]</ref> ისმეთ ინონუ გარდაიცვალა [[1973]] წლის 25 დეკემბერს. ოჯახმა შეინარჩუნა სახლი. საბოლოოდ, გადაწყდა სახლის სახლ-მუზეუმად ქცევა, ორიგინალური ავეჯის შენარჩუნებით. სახლის ბაღი გამოიყენება ადალარის მუზეუმის მიერ. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:სტამბოლის მუზეუმები]] 25xha3v8vbtwp29sl0u3o2vfv45bmfh 4821511 4821508 2025-06-27T12:14:54Z Jaba1977 3604 4821511 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Adalar 6949.jpg|250px|მინი]] '''ისმეთ ინონუს სახლ-მუზეუმი''' — სახლ-მუზეუმი [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი|თურქეთში]]. სახლი მდებარეობს ჰეიბელიადაზე, რომელიც არის [[ადალარი|ადალარის]] მეორე ყველაზე დიდი კუნძული სტამბოლში. სახლი, რომელიც მაშინ ცნობილი იყო როგორც მავრომატისის სასახლე, აშენდა [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნეში]].<ref>[http://www.adalarturizm.org/cms/tr/component/k2/item/67-heybeliada-inonu-evi-ve-muzesi Adalar Tourism page {{in lang|tr}}]</ref> [[1924]] წელს იგი დაიქირავა ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა [[ისმეთ ინენიუ|ისმეთ ფაშამ]], თურქეთის მესამე მთავრობის დროს, სადაც მან თავისი პოსტი ფეთი ბეისთვის დათმო. თუმცა, [[1925]] წელს, ის ისევ დაბრუნდა ყოფილ თანამდებობაზე. [[1925]] წლიდან დაწყებული, სახლი გამოიყენებოდა ისმეთ ფაშას ოჯახის მიერ, როგორც საზაფხულო რეზიდენცია. [[1934]] წელს ისმეთ ფაშამ, რომელმაც მიიღო გვარი „ინონუ“, იყიდა ეს სახლი. საოჯახო ავეჯი იყო [[ქემალ ათათურქი|ათათურქის]], პრეზიდენტის საჩუქარი. [[1937]] წელს ისმეთ ინონუმ თავისი თანამდებობა დატოვა და ძირითადად ჰეიბელიადაზე დაიწყო ცხოვრება. თუმცა შემდეგ წელს, ის აირჩიეს პრეზიდენტად და დაიწყო შვებულებების სხვა ადგილებში გატარება, ამიტომ სახლმა დაკარგა წარსული სიცოცხლისუნარიანობა. როდესაც ისმეთ ინონუმ წააგო [[1950]] წლის საყოველთაო არჩევნები, სახლს კვლავ დაბრუნდა ყოფილ სიცოცხლისუნარიანობა.<ref>[http://www.ismetinonu.org.tr/index.php/heybeliada-ismet-inonu-house İnönü foundation page]</ref> ისმეთ ინონუ გარდაიცვალა [[1973]] წლის 25 დეკემბერს. ოჯახმა შეინარჩუნა სახლი. საბოლოოდ, გადაწყდა სახლის სახლ-მუზეუმად ქცევა, ორიგინალური ავეჯის შენარჩუნებით. სახლის ბაღი გამოიყენება ადალარის მუზეუმის მიერ. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:სტამბოლის მუზეუმები]] 6lwyd09tu9cchtogxbixgmf34hu8ftb 4821512 4821511 2025-06-27T12:15:40Z Jaba1977 3604 4821512 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Adalar 6949.jpg|250px|მინი]] '''ისმეთ ინენიუს სახლ-მუზეუმი''' — სახლ-მუზეუმი [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი|თურქეთში]]. სახლი მდებარეობს ჰეიბელიადაზე, რომელიც არის [[ადალარი|ადალარის]] მეორე ყველაზე დიდი კუნძული სტამბოლში. სახლი, რომელიც მაშინ ცნობილი იყო როგორც მავრომატისის სასახლე, აშენდა [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნეში]].<ref>[http://www.adalarturizm.org/cms/tr/component/k2/item/67-heybeliada-inonu-evi-ve-muzesi Adalar Tourism page {{in lang|tr}}]</ref> [[1924]] წელს იგი დაიქირავა ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა [[ისმეთ ინენიუ|ისმეთ ფაშამ]], თურქეთის მესამე მთავრობის დროს, სადაც მან თავისი პოსტი ფეთი ბეისთვის დათმო. თუმცა, [[1925]] წელს, ის ისევ დაბრუნდა ყოფილ თანამდებობაზე. [[1925]] წლიდან დაწყებული, სახლი გამოიყენებოდა ისმეთ ფაშას ოჯახის მიერ, როგორც საზაფხულო რეზიდენცია. [[1934]] წელს ისმეთ ფაშამ, რომელმაც მიიღო გვარი „ინენიუ“, იყიდა ეს სახლი. საოჯახო ავეჯი იყო [[ქემალ ათათურქი|ათათურქის]], პრეზიდენტის საჩუქარი. [[1937]] წელს ისმეთ ინენიუმ თავისი თანამდებობა დატოვა და ძირითადად ჰეიბელიადაზე დაიწყო ცხოვრება. თუმცა შემდეგ წელს, ის აირჩიეს პრეზიდენტად და დაიწყო შვებულებების სხვა ადგილებში გატარება, ამიტომ სახლმა დაკარგა წარსული სიცოცხლისუნარიანობა. როდესაც ისმეთ ინენიუმ წააგო [[1950]] წლის საყოველთაო არჩევნები, სახლს კვლავ დაბრუნდა ყოფილ სიცოცხლისუნარიანობა.<ref>[http://www.ismetinonu.org.tr/index.php/heybeliada-ismet-inonu-house İnönü foundation page]</ref> ისმეთ ინენიუ გარდაიცვალა [[1973]] წლის 25 დეკემბერს. ოჯახმა შეინარჩუნა სახლი. საბოლოოდ, გადაწყდა სახლის სახლ-მუზეუმად ქცევა, ორიგინალური ავეჯის შენარჩუნებით. სახლის ბაღი გამოიყენება ადალარის მუზეუმის მიერ. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:სტამბოლის მუზეუმები]] 689v6llukbo7dmqf3dc9x0oggqzt89h ისლამური წვლილი ევროპულ ცივილიზაციაში 0 591563 4821503 4821502 2025-06-27T12:06:38Z Sunlight35 98738 /* ისტორია */ 4821503 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Sunlight35|Sunlight35]].|27|06|2025}} [[ფაილი:ChristianAndMuslimPlayingChess.JPG|მინი|ქრისტიანი და მუსულმანი ჭადრაკს თამაშობენ]] '''შუა საუკუნეებში მუსლიმურმა სამყარომ''' მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა '''ევროპული ცივილიზაციის''' ფორმირებაში. [[ალ-ანდალუსია|ალ-ანდალუსისა]] და [[სიცილიის საემირო|სიცილიის]] [[სიცილიის საემირო|საემიროს]] გზით ევროპაში XII საუკუნის არაბული სამეცნიერო ტექსტების ლათინური თარგმანები გავრცელდა, რომლებიც [[ასტრონომია|ასტრონომიას]], [[მათემატიკა|მათემატიკას]], [[საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები|საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებსა]] და [[მედიცინა|მედიცინას]] ეხებოდა. მუსლიმური გავლენა ხელოვნებაში, სოფლის მეურნეობაში, ალქიმიაში, მუსიკასა და კერამიკაში გამოვლინდა. არაბული ფილოსოფიის თარგმნებმა მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეიტანა ლათინურ ფილოსოფიაში — განსაკუთრებით ბუნებრივი ფილოსოფიის, ფსიქოლოგიისა და მეტაფიზიკის სფეროში<ref>[https://plato.stanford.edu/entries/arabic-islamic-influence/ Influence of Arabic and Islamic Philosophy on the Latin West]</ref>. მნიშვნელოვანი იყო აბრეშუმის გზით შემოტანილი ტექნოლოგიებიც — [[ქაღალდი]], [[კომპასი]], [[დენთი]]<ref>''McEachren, Justin W.'' General Science Quarterly, Volumes 5-6. — University of California Press. — P. 337. — «From the Chinese, the Arabs in all probability learned to use the magnetic needle, and in this round-about fashion it was brought to Europe».</ref>. ისლამური ოქროს ხანის ინოვაციებმა გავლენა მოახდინა შუა საუკუნეების ევროპულ კულტურაზეც. ამ პერიოდში დასავლეთ ევროპის ენებში გავრცელდა მრავალი არაბული წარმომავლობის სიტყვა ძველი ფრანგულის გავლით<ref>Lebedel, p.113</ref> — მათ შორის სამეცნიერო ტერმინები (ალქიმია, ალგებრა, ალგორითმი) და პროდუქტები (შაქარი, ბამბა, ყავა და სხვა). == ისტორია == შუა საუკუნეებში ევროპასა და ისლამურ სამყაროს შორის ინტელექტუალური გაცვლა ძირითადად მიმდინარეობდა სიცილიისა და ესპანეთის მეშვეობით — განსაკუთრებით ტოლედოში (კრემონელ ჟერართან, 1085 წლის დაპყრობის შემდეგ). სიცილიაში ნორმანულ-არაბულ-ბიზანტიური სინკრეტული კულტურა ჩამოყალიბდა, რომლის მაგალითი იყო [[როჯერ II]], მუსლიმი მეცნიერებისა და პოეტების მფარველი. [[ალ-იდრისი|ალ-იდრისის]] მიერ მისთვის შექმნილი „ტაბულა როჯერიანა“ გეოგრაფიის გამორჩეული ნაშრომია<ref>Lewis, p.148</ref>. [[ანტიოქია|ანტიოქიაში]], არაბული და ლათინური კულტურები ინტენსიურად ერთდებოდა<ref>Lebedel, p.109–111</ref>. XI–XII სს. ევროპელი სწავლულები, როგორებიც იყვნენ ფიბონაჩი, ადელარ ბათელი და კონსტანტინე აფრიკელი, მუსლიმურ მიწებზე მიემგზავრებოდნენ სწავლების მიზნით. XI–XIV საუკუნეებში მრავალი ევროპელი სტუდენტი ისლამურ სასწავლებლებში მედიცინას, ფილოსოფიას, მათემატიკასა და კოსმოგრაფიას ეუფლებოდა<ref>''Ghazanfar, Shaikh M.'' Medieval Islamic economic thought: filling the "great gap" in European economics. — Psychology Press, 2007. — P. 126. — <nowiki>ISBN 978-0-415-44451-4</nowiki>.</ref>. კლასიკური ბერძნული ტექსტების, განსაკუთრებით არისტოტელეს ნაშრომების, ქრისტიანმა ბერებმა VI–VII საუკუნეებში თარგმნეს. ისლამურმა ცენტრებმა, განსაკუთრებით „სიბრძნის სახლმა“, შეინარჩუნეს, განავითარეს და ლათინურად თარგმნეს ეს ტექსტები<ref>Lebedel, p.109</ref>. ამ ტექსტების ევროპაში გავრცელების ძირითადი კერები კვლავ ტოლედო და სიცილია იყო. ბურგუნდიელმა პიზიდან ანტიოქიაში არისტოტელეს დაკარგული ტექსტები აღმოაჩინა და ლათინურად თარგმნა. ისლამური ესპანეთიდან არაბული ფილოსოფიური ლიტერატურა ითარგმნა [[ებრაული ენა|ებრაულ]], [[ლათინური ენა|ლათინურ]] და [[ლადინო|ლადინოს]] ენებზე. იმ პერიოდში მნიშვნელოვან ფიგურებად ითვლებიან მოსე მაიმონიდე, [[იბნ ხალდუნი]], კონსტანტინე აფრიკელი და [[მუჰამად ბენ მუსა ალ-ხვარაზმი|ალ-ხორეზმი]]. [[იბნ სინა|ავიცენა]] არისტოტელეს გავლენიანი კომენტატორი იყო, განსაკუთრებით [[ლოგიკა|ლოგიკაში]]. ავიცენიზმის ევროპულ ინტერპრეტაციებში იკვეთება იდეები სულის ბუნებასა და არსება-არსებობის დიფერენციაზე, რაც პარიზში კრიტიკას დაექვემდებარა, თუმცა გავლენა იქონია ფილოსოფოსებზე, როგორებიც იყვნენ უილიამ ოვერნი და ალბერტუს მაგნუსი<ref>"Avicenna", Lenn Evan Goodman, 2006, p. 209</ref><ref>[https://books.google.ge/books?id=2ZnhAQAAQBAJ&pg=PA1017&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false History of Islamic Philosophy]</ref>. == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ისლამური კულტურა]] emv9nopwsbd66livztt9qsgyipo7hd2 4821519 4821503 2025-06-27T12:24:46Z Sunlight35 98738 /* ისტორია */ 4821519 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Sunlight35|Sunlight35]].|27|06|2025}} [[ფაილი:ChristianAndMuslimPlayingChess.JPG|მინი|ქრისტიანი და მუსულმანი ჭადრაკს თამაშობენ]] '''შუა საუკუნეებში მუსლიმურმა სამყარომ''' მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა '''ევროპული ცივილიზაციის''' ფორმირებაში. [[ალ-ანდალუსია|ალ-ანდალუსისა]] და [[სიცილიის საემირო|სიცილიის]] [[სიცილიის საემირო|საემიროს]] გზით ევროპაში XII საუკუნის არაბული სამეცნიერო ტექსტების ლათინური თარგმანები გავრცელდა, რომლებიც [[ასტრონომია|ასტრონომიას]], [[მათემატიკა|მათემატიკას]], [[საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები|საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებსა]] და [[მედიცინა|მედიცინას]] ეხებოდა. მუსლიმური გავლენა ხელოვნებაში, სოფლის მეურნეობაში, ალქიმიაში, მუსიკასა და კერამიკაში გამოვლინდა. არაბული ფილოსოფიის თარგმნებმა მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეიტანა ლათინურ ფილოსოფიაში — განსაკუთრებით ბუნებრივი ფილოსოფიის, ფსიქოლოგიისა და მეტაფიზიკის სფეროში<ref>[https://plato.stanford.edu/entries/arabic-islamic-influence/ Influence of Arabic and Islamic Philosophy on the Latin West]</ref>. მნიშვნელოვანი იყო აბრეშუმის გზით შემოტანილი ტექნოლოგიებიც — [[ქაღალდი]], [[კომპასი]], [[დენთი]]<ref>''McEachren, Justin W.'' General Science Quarterly, Volumes 5-6. — University of California Press. — P. 337. — «From the Chinese, the Arabs in all probability learned to use the magnetic needle, and in this round-about fashion it was brought to Europe».</ref>. ისლამური ოქროს ხანის ინოვაციებმა გავლენა მოახდინა შუა საუკუნეების ევროპულ კულტურაზეც. ამ პერიოდში დასავლეთ ევროპის ენებში გავრცელდა მრავალი არაბული წარმომავლობის სიტყვა ძველი ფრანგულის გავლით<ref>Lebedel, p.113</ref> — მათ შორის სამეცნიერო ტერმინები (ალქიმია, ალგებრა, ალგორითმი) და პროდუქტები (შაქარი, ბამბა, ყავა და სხვა). == ისტორია == შუა საუკუნეებში ევროპასა და ისლამურ სამყაროს შორის ინტელექტუალური გაცვლა ძირითადად მიმდინარეობდა სიცილიისა და ესპანეთის მეშვეობით — განსაკუთრებით ტოლედოში (კრემონელ ჟერართან, 1085 წლის დაპყრობის შემდეგ). სიცილიაში ნორმანულ-არაბულ-ბიზანტიური სინკრეტული კულტურა ჩამოყალიბდა, რომლის მაგალითი იყო [[როჯერ II]], მუსლიმი მეცნიერებისა და პოეტების მფარველი. [[ალ-იდრისი|ალ-იდრისის]] მიერ მისთვის შექმნილი „ტაბულა როჯერიანა“ გეოგრაფიის გამორჩეული ნაშრომია<ref>Lewis, p.148</ref>. [[ანტიოქია|ანტიოქიაში]], არაბული და ლათინური კულტურები ინტენსიურად ერთდებოდა<ref>Lebedel, p.109–111</ref>. XI–XII სს. ევროპელი სწავლულები, როგორებიც იყვნენ ფიბონაჩი, ადელარ ბათელი და კონსტანტინე აფრიკელი, მუსლიმურ მიწებზე მიემგზავრებოდნენ სწავლების მიზნით. XI–XIV საუკუნეებში მრავალი ევროპელი სტუდენტი ისლამურ სასწავლებლებში მედიცინას, ფილოსოფიას, მათემატიკასა და კოსმოგრაფიას ეუფლებოდა<ref>''Ghazanfar, Shaikh M.'' Medieval Islamic economic thought: filling the "great gap" in European economics. — Psychology Press, 2007. — P. 126. — <nowiki>ISBN 978-0-415-44451-4</nowiki>.</ref>. კლასიკური ბერძნული ტექსტების, განსაკუთრებით არისტოტელეს ნაშრომების, ქრისტიანმა ბერებმა VI–VII საუკუნეებში თარგმნეს. ისლამურმა ცენტრებმა, განსაკუთრებით „სიბრძნის სახლმა“, შეინარჩუნეს, განავითარეს და ლათინურად თარგმნეს ეს ტექსტები<ref>Lebedel, p.109</ref>. ამ ტექსტების ევროპაში გავრცელების ძირითადი კერები კვლავ ტოლედო და სიცილია იყო. ბურგუნდიელმა პიზიდან ანტიოქიაში არისტოტელეს დაკარგული ტექსტები აღმოაჩინა და ლათინურად თარგმნა. ისლამური ესპანეთიდან არაბული ფილოსოფიური ლიტერატურა ითარგმნა [[ებრაული ენა|ებრაულ]], [[ლათინური ენა|ლათინურ]] და [[ლადინო|ლადინოს]] ენებზე. იმ პერიოდში მნიშვნელოვან ფიგურებად ითვლებიან მოსე მაიმონიდე, [[იბნ ხალდუნი]], კონსტანტინე აფრიკელი და [[მუჰამად ბენ მუსა ალ-ხვარაზმი|ალ-ხორეზმი]]. [[იბნ სინა|ავიცენა]] არისტოტელეს გავლენიანი კომენტატორი იყო, განსაკუთრებით [[ლოგიკა|ლოგიკაში]]. ავიცენიზმის ევროპულ ინტერპრეტაციებში იკვეთება იდეები სულის ბუნებასა და არსება-არსებობის დიფერენციაზე, რაც პარიზში კრიტიკას დაექვემდებარა, თუმცა გავლენა იქონია ფილოსოფოსებზე, როგორებიც იყვნენ უილიამ ოვერნი და ალბერტუს მაგნუსი<ref>"Avicenna", Lenn Evan Goodman, 2006, p. 209</ref><ref>[https://books.google.ge/books?id=2ZnhAQAAQBAJ&pg=PA1017&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false History of Islamic Philosophy]</ref>. შემდგომ ავიცენიზმი დაჩრდილა ავეროიზმმა — [[იბნ რუშდი|ავეროესის]] არისტოტელიზმმა, რომელმაც უდიდესი გავლენა იქონია ევროპულ [[სქოლასტიკა|სკოლასტიკაზე]]<ref>Corbin, History of Islamic Philosophy (1993), p.174</ref>. ის უარყოფდა ავიცენას ინტერპრეტაციებს და ავითარებდა იდეებს ინტელექტის ერთიანობაზე და არსებობის პრიორიტეტზე არსზე<ref>Majid Fakhry (2001). ''Averroes: His Life, Works and Influence'' p. 135 Oneworld Publications. <nowiki>ISBN 1-85168-269-4</nowiki>.</ref>. [[ალ-ღაზალი|ალ-ღაზალიმაც]] მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა შუა საუკუნეების ქრისტიანულ ფილოსოფიაზე, ებრაელ მოაზროვნე მაიმონიდესთან ერთად. ჯორჯ მაკდისის მიხედვით, რენესანსული ჰუმანიზმის ორი ასპექტი — [[კარნახი|კარნახის]] ხელოვნება და კლასიკური ენისადმი ჰუმანისტური დამოკიდებულება — ისლამურ სამყაროშია ფესვგადგმული. კარნახის მეთოდი არაბულ ფილოლოგიაში იყო გავრცელებული, ხოლო კლასიკური ლათინურის პრიორიტეტი შეიძლება განიმარტოს [[ყურანი|ყურანთან]] დაკავშირებული ანალოგიური დამოკიდებულების გავლენით<ref>[http://www.ansar.ru/history/obrazovanie-v-islame-rol-mecheti Образование в исламе — роль мечети]</ref>. == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ისლამური კულტურა]] h5gbo3fd0rwqz2w0ywh489gaqx7vt2u 4821595 4821519 2025-06-27T14:45:46Z Sunlight35 98738 4821595 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Sunlight35|Sunlight35]].|27|06|2025}} [[ფაილი:ChristianAndMuslimPlayingChess.JPG|მინი|ქრისტიანი და მუსულმანი ჭადრაკს თამაშობენ]] '''შუა საუკუნეებში მუსლიმურმა სამყარომ''' მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა '''ევროპული ცივილიზაციის''' ფორმირებაში. [[ალ-ანდალუსია|ალ-ანდალუსისა]] და [[სიცილიის საემირო|სიცილიის]] [[სიცილიის საემირო|საემიროს]] გზით ევროპაში XII საუკუნის არაბული სამეცნიერო ტექსტების ლათინური თარგმანები გავრცელდა, რომლებიც [[ასტრონომია|ასტრონომიას]], [[მათემატიკა|მათემატიკას]], [[საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები|საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებსა]] და [[მედიცინა|მედიცინას]] ეხებოდა. მუსლიმური გავლენა ხელოვნებაში, სოფლის მეურნეობაში, ალქიმიაში, მუსიკასა და კერამიკაში გამოვლინდა. არაბული ფილოსოფიის თარგმნებმა მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეიტანა ლათინურ ფილოსოფიაში — განსაკუთრებით ბუნებრივი ფილოსოფიის, ფსიქოლოგიისა და მეტაფიზიკის სფეროში<ref>[https://plato.stanford.edu/entries/arabic-islamic-influence/ Influence of Arabic and Islamic Philosophy on the Latin West]</ref>. მნიშვნელოვანი იყო აბრეშუმის გზით შემოტანილი ტექნოლოგიებიც — [[ქაღალდი]], [[კომპასი]], [[დენთი]]<ref>''McEachren, Justin W.'' General Science Quarterly, Volumes 5-6. — University of California Press. — P. 337. — «From the Chinese, the Arabs in all probability learned to use the magnetic needle, and in this round-about fashion it was brought to Europe».</ref>. ისლამური ოქროს ხანის ინოვაციებმა გავლენა მოახდინა შუა საუკუნეების ევროპულ კულტურაზეც. ამ პერიოდში დასავლეთ ევროპის ენებში გავრცელდა მრავალი არაბული წარმომავლობის სიტყვა ძველი ფრანგულის გავლით<ref>Lebedel, p.113</ref> — მათ შორის სამეცნიერო ტერმინები (ალქიმია, ალგებრა, ალგორითმი) და პროდუქტები (შაქარი, ბამბა, ყავა და სხვა). == ისტორია == შუა საუკუნეებში ევროპასა და ისლამურ სამყაროს შორის ინტელექტუალური გაცვლა ძირითადად მიმდინარეობდა სიცილიისა და ესპანეთის მეშვეობით — განსაკუთრებით ტოლედოში (კრემონელ ჟერართან, 1085 წლის დაპყრობის შემდეგ). სიცილიაში ნორმანულ-არაბულ-ბიზანტიური სინკრეტული კულტურა ჩამოყალიბდა, რომლის მაგალითი იყო [[როჯერ II]], მუსლიმი მეცნიერებისა და პოეტების მფარველი. [[ალ-იდრისი|ალ-იდრისის]] მიერ მისთვის შექმნილი „ტაბულა როჯერიანა“ გეოგრაფიის გამორჩეული ნაშრომია<ref>Lewis, p.148</ref>. [[ანტიოქია|ანტიოქიაში]], არაბული და ლათინური კულტურები ინტენსიურად ერთდებოდა<ref>Lebedel, p.109–111</ref>. XI–XII სს. ევროპელი სწავლულები, როგორებიც იყვნენ ფიბონაჩი, ადელარ ბათელი და კონსტანტინე აფრიკელი, მუსლიმურ მიწებზე მიემგზავრებოდნენ სწავლების მიზნით. XI–XIV საუკუნეებში მრავალი ევროპელი სტუდენტი ისლამურ სასწავლებლებში მედიცინას, ფილოსოფიას, მათემატიკასა და კოსმოგრაფიას ეუფლებოდა<ref>''Ghazanfar, Shaikh M.'' Medieval Islamic economic thought: filling the "great gap" in European economics. — Psychology Press, 2007. — P. 126. — <nowiki>ISBN 978-0-415-44451-4</nowiki>.</ref>. კლასიკური ბერძნული ტექსტების, განსაკუთრებით არისტოტელეს ნაშრომების, ქრისტიანმა ბერებმა VI–VII საუკუნეებში თარგმნეს. ისლამურმა ცენტრებმა, განსაკუთრებით „სიბრძნის სახლმა“, შეინარჩუნეს, განავითარეს და ლათინურად თარგმნეს ეს ტექსტები<ref>Lebedel, p.109</ref>. ამ ტექსტების ევროპაში გავრცელების ძირითადი კერები კვლავ ტოლედო და სიცილია იყო. ბურგუნდიელმა პიზიდან ანტიოქიაში არისტოტელეს დაკარგული ტექსტები აღმოაჩინა და ლათინურად თარგმნა. ისლამური ესპანეთიდან არაბული ფილოსოფიური ლიტერატურა ითარგმნა [[ებრაული ენა|ებრაულ]], [[ლათინური ენა|ლათინურ]] და [[ლადინო|ლადინოს]] ენებზე. იმ პერიოდში მნიშვნელოვან ფიგურებად ითვლებიან მოსე მაიმონიდე, [[იბნ ხალდუნი]], კონსტანტინე აფრიკელი და [[მუჰამად ბენ მუსა ალ-ხვარაზმი|ალ-ხორეზმი]]. [[იბნ სინა|ავიცენა]] არისტოტელეს გავლენიანი კომენტატორი იყო, განსაკუთრებით [[ლოგიკა|ლოგიკაში]]. ავიცენიზმის ევროპულ ინტერპრეტაციებში იკვეთება იდეები სულის ბუნებასა და არსება-არსებობის დიფერენციაზე, რაც პარიზში კრიტიკას დაექვემდებარა, თუმცა გავლენა იქონია ფილოსოფოსებზე, როგორებიც იყვნენ უილიამ ოვერნი და ალბერტუს მაგნუსი<ref>"Avicenna", Lenn Evan Goodman, 2006, p. 209</ref><ref>[https://books.google.ge/books?id=2ZnhAQAAQBAJ&pg=PA1017&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false History of Islamic Philosophy]</ref>. შემდგომ ავიცენიზმი დაჩრდილა ავეროიზმმა — [[იბნ რუშდი|ავეროესის]] არისტოტელიზმმა, რომელმაც უდიდესი გავლენა იქონია ევროპულ [[სქოლასტიკა|სკოლასტიკაზე]]<ref>Corbin, History of Islamic Philosophy (1993), p.174</ref>. ის უარყოფდა ავიცენას ინტერპრეტაციებს და ავითარებდა იდეებს ინტელექტის ერთიანობაზე და არსებობის პრიორიტეტზე არსზე<ref>Majid Fakhry (2001). ''Averroes: His Life, Works and Influence'' p. 135 Oneworld Publications. <nowiki>ISBN 1-85168-269-4</nowiki>.</ref>. [[ალ-ღაზალი|ალ-ღაზალიმაც]] მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა შუა საუკუნეების ქრისტიანულ ფილოსოფიაზე, ებრაელ მოაზროვნე მაიმონიდესთან ერთად. ჯორჯ მაკდისის მიხედვით, რენესანსული ჰუმანიზმის ორი ასპექტი — [[კარნახი|კარნახის]] ხელოვნება და კლასიკური ენისადმი ჰუმანისტური დამოკიდებულება — ისლამურ სამყაროშია ფესვგადგმული. კარნახის მეთოდი არაბულ ფილოლოგიაში იყო გავრცელებული, ხოლო კლასიკური ლათინურის პრიორიტეტი შეიძლება განიმარტოს [[ყურანი|ყურანთან]] დაკავშირებული ანალოგიური დამოკიდებულების გავლენით<ref>[http://www.ansar.ru/history/obrazovanie-v-islame-rol-mecheti Образование в исламе — роль мечети]</ref>. == მეცნიერება == ისლამური ოქროს ხანის პერიოდში მნიშვნელოვან პროგრესს მიაღწიეს მათემატიკაში (ალგებრა, სფერული ტრიგონომეტრია), ასტრონომიაში, ქიმიასა და მედიცინაში. ეს საგნები მოგვიანებით ევროპაში გავრცელდა<ref>Fielding H. Garrison, ''An Introduction to the History of Medicine: with Medical Chronology, Suggestions for Study and Bibliographic Data'', p. 86</ref>. IX საუკუნეში ალ-ხორეზმიმ შეიმუშავა არითმეტიკული ოპერაციების ალგორითმული მეთოდი ინდურ-არაბული რიცხვების სისტემით, რომელიც ლეონარდო ფიბონაჩიმ ევროპაში გაავრცელა<ref>Lebedel, p.111</ref>. ოპტიკაში იბნ ალ-ჰაითამის ტრაქტატები მნიშვნელოვან წყაროდ იქცა ნიუტონისა და დეკარტისთვის. ჯვაროსნები ხშირად მიმართავდნენ არაბი ექიმების დახმარებას, რაც ადასტურებს მუსლიმურ მედიცინის მაღალ დონეს<ref>Lebedel, p.112</ref>. კრემონელმა ჟერარდმა, რომელიც არაბული ტექსტების შესწავლის მიზნით [[ტოლედო|ტოლედოში]] იმყოფებოდა, 87 ნაშრომი თარგმნა, მათ შორის „ალმაგესტი“, ალ-ხორეზმის „ალგებრა“, ჯაბირ იბნ აფლაჰის და ალ-ფარღანის ასტრონომიული ნაშრომები, რაზესის ქიმიური და სამედიცინო ტექსტები, ალ-კინდისა და იბნ ალ-ჰაითამის ოპტიკის ნაშრომები, და სხვები<ref>C. Burnett, "Arabic-Latin Translation Program in Toledo", p. 255.</ref>. == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ისლამური კულტურა]] hree8344kx14j1c2rc4e6fm7g0iks18 4821647 4821595 2025-06-27T17:11:54Z Sunlight35 98738 4821647 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Sunlight35|Sunlight35]].|27|06|2025}} [[ფაილი:ChristianAndMuslimPlayingChess.JPG|მინი|ქრისტიანი და მუსულმანი ჭადრაკს თამაშობენ]] '''შუა საუკუნეებში მუსლიმურმა სამყარომ''' მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა '''ევროპული ცივილიზაციის''' ფორმირებაში. [[ალ-ანდალუსია|ალ-ანდალუსისა]] და [[სიცილიის საემირო|სიცილიის]] [[სიცილიის საემირო|საემიროს]] გზით ევროპაში XII საუკუნის არაბული სამეცნიერო ტექსტების ლათინური თარგმანები გავრცელდა, რომლებიც [[ასტრონომია|ასტრონომიას]], [[მათემატიკა|მათემატიკას]], [[საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები|საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებსა]] და [[მედიცინა|მედიცინას]] ეხებოდა. მუსლიმური გავლენა ხელოვნებაში, სოფლის მეურნეობაში, ალქიმიაში, მუსიკასა და კერამიკაში გამოვლინდა. არაბული ფილოსოფიის თარგმნებმა მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეიტანა ლათინურ ფილოსოფიაში — განსაკუთრებით ბუნებრივი ფილოსოფიის, ფსიქოლოგიისა და მეტაფიზიკის სფეროში<ref>[https://plato.stanford.edu/entries/arabic-islamic-influence/ Influence of Arabic and Islamic Philosophy on the Latin West]</ref>. მნიშვნელოვანი იყო აბრეშუმის გზით შემოტანილი ტექნოლოგიებიც — [[ქაღალდი]], [[კომპასი]], [[დენთი]]<ref>''McEachren, Justin W.'' General Science Quarterly, Volumes 5-6. — University of California Press. — P. 337. — «From the Chinese, the Arabs in all probability learned to use the magnetic needle, and in this round-about fashion it was brought to Europe».</ref>. ისლამური ოქროს ხანის ინოვაციებმა გავლენა მოახდინა შუა საუკუნეების ევროპულ კულტურაზეც. ამ პერიოდში დასავლეთ ევროპის ენებში გავრცელდა მრავალი არაბული წარმომავლობის სიტყვა ძველი ფრანგულის გავლით<ref>Lebedel, p.113</ref> — მათ შორის სამეცნიერო ტერმინები (ალქიმია, ალგებრა, ალგორითმი) და პროდუქტები (შაქარი, ბამბა, ყავა და სხვა). == ისტორია == შუა საუკუნეებში ევროპასა და ისლამურ სამყაროს შორის ინტელექტუალური გაცვლა ძირითადად მიმდინარეობდა სიცილიისა და ესპანეთის მეშვეობით — განსაკუთრებით ტოლედოში (კრემონელ ჟერართან, 1085 წლის დაპყრობის შემდეგ). სიცილიაში ნორმანულ-არაბულ-ბიზანტიური სინკრეტული კულტურა ჩამოყალიბდა, რომლის მაგალითი იყო [[როჯერ II]], მუსლიმი მეცნიერებისა და პოეტების მფარველი. [[ალ-იდრისი|ალ-იდრისის]] მიერ მისთვის შექმნილი „ტაბულა როჯერიანა“ გეოგრაფიის გამორჩეული ნაშრომია<ref>Lewis, p.148</ref>. [[ანტიოქია|ანტიოქიაში]], არაბული და ლათინური კულტურები ინტენსიურად ერთდებოდა<ref>Lebedel, p.109–111</ref>. XI–XII სს. ევროპელი სწავლულები, როგორებიც იყვნენ ფიბონაჩი, ადელარ ბათელი და კონსტანტინე აფრიკელი, მუსლიმურ მიწებზე მიემგზავრებოდნენ სწავლების მიზნით. XI–XIV საუკუნეებში მრავალი ევროპელი სტუდენტი ისლამურ სასწავლებლებში მედიცინას, ფილოსოფიას, მათემატიკასა და კოსმოგრაფიას ეუფლებოდა<ref>''Ghazanfar, Shaikh M.'' Medieval Islamic economic thought: filling the "great gap" in European economics. — Psychology Press, 2007. — P. 126. — <nowiki>ISBN 978-0-415-44451-4</nowiki>.</ref>. კლასიკური ბერძნული ტექსტების, განსაკუთრებით არისტოტელეს ნაშრომების, ქრისტიანმა ბერებმა VI–VII საუკუნეებში თარგმნეს. ისლამურმა ცენტრებმა, განსაკუთრებით „სიბრძნის სახლმა“, შეინარჩუნეს, განავითარეს და ლათინურად თარგმნეს ეს ტექსტები<ref>Lebedel, p.109</ref>. ამ ტექსტების ევროპაში გავრცელების ძირითადი კერები კვლავ ტოლედო და სიცილია იყო. ბურგუნდიელმა პიზიდან ანტიოქიაში არისტოტელეს დაკარგული ტექსტები აღმოაჩინა და ლათინურად თარგმნა. ისლამური ესპანეთიდან არაბული ფილოსოფიური ლიტერატურა ითარგმნა [[ებრაული ენა|ებრაულ]], [[ლათინური ენა|ლათინურ]] და [[ლადინო|ლადინოს]] ენებზე. იმ პერიოდში მნიშვნელოვან ფიგურებად ითვლებიან მოსე მაიმონიდე, [[იბნ ხალდუნი]], კონსტანტინე აფრიკელი და [[მუჰამად ბენ მუსა ალ-ხვარაზმი|ალ-ხორეზმი]]. [[იბნ სინა|ავიცენა]] არისტოტელეს გავლენიანი კომენტატორი იყო, განსაკუთრებით [[ლოგიკა|ლოგიკაში]]. ავიცენიზმის ევროპულ ინტერპრეტაციებში იკვეთება იდეები სულის ბუნებასა და არსება-არსებობის დიფერენციაზე, რაც პარიზში კრიტიკას დაექვემდებარა, თუმცა გავლენა იქონია ფილოსოფოსებზე, როგორებიც იყვნენ უილიამ ოვერნი და ალბერტუს მაგნუსი<ref>"Avicenna", Lenn Evan Goodman, 2006, p. 209</ref><ref>[https://books.google.ge/books?id=2ZnhAQAAQBAJ&pg=PA1017&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false History of Islamic Philosophy]</ref>. შემდგომ ავიცენიზმი დაჩრდილა ავეროიზმმა — [[იბნ რუშდი|ავეროესის]] არისტოტელიზმმა, რომელმაც უდიდესი გავლენა იქონია ევროპულ [[სქოლასტიკა|სკოლასტიკაზე]]<ref>Corbin, History of Islamic Philosophy (1993), p.174</ref>. ის უარყოფდა ავიცენას ინტერპრეტაციებს და ავითარებდა იდეებს ინტელექტის ერთიანობაზე და არსებობის პრიორიტეტზე არსზე<ref>Majid Fakhry (2001). ''Averroes: His Life, Works and Influence'' p. 135 Oneworld Publications. <nowiki>ISBN 1-85168-269-4</nowiki>.</ref>. [[ალ-ღაზალი|ალ-ღაზალიმაც]] მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა შუა საუკუნეების ქრისტიანულ ფილოსოფიაზე, ებრაელ მოაზროვნე მაიმონიდესთან ერთად. ჯორჯ მაკდისის მიხედვით, რენესანსული ჰუმანიზმის ორი ასპექტი — [[კარნახი|კარნახის]] ხელოვნება და კლასიკური ენისადმი ჰუმანისტური დამოკიდებულება — ისლამურ სამყაროშია ფესვგადგმული. კარნახის მეთოდი არაბულ ფილოლოგიაში იყო გავრცელებული, ხოლო კლასიკური ლათინურის პრიორიტეტი შეიძლება განიმარტოს [[ყურანი|ყურანთან]] დაკავშირებული ანალოგიური დამოკიდებულების გავლენით<ref>[http://www.ansar.ru/history/obrazovanie-v-islame-rol-mecheti Образование в исламе — роль мечети]</ref>. == მეცნიერება == ისლამური ოქროს ხანის პერიოდში მნიშვნელოვან პროგრესს მიაღწიეს მათემატიკაში (ალგებრა, სფერული ტრიგონომეტრია), ასტრონომიაში, ქიმიასა და მედიცინაში. ეს საგნები მოგვიანებით ევროპაში გავრცელდა<ref>Fielding H. Garrison, ''An Introduction to the History of Medicine: with Medical Chronology, Suggestions for Study and Bibliographic Data'', p. 86</ref>. IX საუკუნეში ალ-ხორეზმიმ შეიმუშავა არითმეტიკული ოპერაციების ალგორითმული მეთოდი ინდურ-არაბული რიცხვების სისტემით, რომელიც ლეონარდო ფიბონაჩიმ ევროპაში გაავრცელა<ref>Lebedel, p.111</ref>. ოპტიკაში იბნ ალ-ჰაითამის ტრაქტატები მნიშვნელოვან წყაროდ იქცა ნიუტონისა და დეკარტისთვის. ჯვაროსნები ხშირად მიმართავდნენ არაბი ექიმების დახმარებას, რაც ადასტურებს მუსლიმურ მედიცინის მაღალ დონეს<ref>Lebedel, p.112</ref>. კრემონელმა ჟერარდმა, რომელიც არაბული ტექსტების შესწავლის მიზნით [[ტოლედო|ტოლედოში]] იმყოფებოდა, 87 ნაშრომი თარგმნა, მათ შორის „ალმაგესტი“, ალ-ხორეზმის „ალგებრა“, ჯაბირ იბნ აფლაჰის და ალ-ფარღანის ასტრონომიული ნაშრომები, რაზესის ქიმიური და სამედიცინო ტექსტები, ალ-კინდისა და იბნ ალ-ჰაითამის ოპტიკის ნაშრომები, და სხვები<ref>C. Burnett, "Arabic-Latin Translation Program in Toledo", p. 255.</ref>. დასავლური '''ალქიმია''' მნიშვნელოვნად ეყრდნობოდა არაბულ წყაროებს<ref>''Debus, Allen G.'' The Chemical Philosophy: Paracelsian Science and Medicine in the Sixteenth and Seventeenth Centuries. — Dover Publ., 2002. — P. 11. — <nowiki>ISBN 0486421759</nowiki>.</ref>. ყველაზე გავლენიანი იყო ხალიდ იბნ იაზიდის, ჯაბირ იბნ ჰაიანის, აბუ ბაქრ ალ-რაზის და იბნ უმაილის ტექსტები. გარდა ამისა, გავრცელდა არაბული ტექსტების საფუძველზე შედგენილი ნაშრომები, რომლებიც სხვა ავტორებს მიეწერებოდა<ref>Principe, 2013.</ref>. არაბული წარმოშობის ტერმინები გავრცელდა ევროპულ სამეცნიერო ლექსიკაში<ref>[https://stepfeed.com/9-english-chemistry-words-that-are-from-arabic-5549 9 English chemistry words that are from Arabic]</ref>. ალ-ხორეზმის ნაშრომების თარგმანებმა ევროპულ მათემატიკაზე დიდი ზეგავლენა მოახდინა. ალგებრისა და ტრიგონომეტრიის მრავალი ელემენტი ისლამურ ავტორებს მიეწერება<ref>[https://web.archive.org/web/20161001214903/http://press.princeton.edu/chapters/i8583.html The Mathematics of Egypt, Mesopotamia, China, India, and Islam:]</ref>. ტერმინები „ალგორითმი“ და „ალგებრა“ სწორედ ალ-ხორეზმის სახელთანაა დაკავშირებული. XII საუკუნეში ლათინურად ითარგმნა არაბული ასტრონომიული და მათემატიკური ტექსტები, მათ შორის ალ-ბატანისა<ref>V. J. Katz, ''A History of Mathematics: An Introduction'', p. 291.</ref> და ალ-ფაზარის „დიდი სინჰინდი“<ref>G. G. Joseph, ''The Crest of the Peacock'', p. 306</ref>. == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ისლამური კულტურა]] m3zgphx2zw856p8dfmeloxkyjf86v5c ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი 0 591565 4821509 2025-06-27T12:14:13Z დათო2010 165421 ახალი გვერდი: {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს... 4821509 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი გამოფენს]] დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. 6vlht301y8chirbdgqugkb6amrev3sq 4821510 4821509 2025-06-27T12:14:42Z დათო2010 165421 4821510 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== hbvzok7awlhyok30mzced4c10o5aiol 4821513 4821510 2025-06-27T12:20:18Z დათო2010 165421 /* ისტორია */ 4821513 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. gy54x9qx4n3b5lva9pc8mup42p9h3ht 4821514 4821513 2025-06-27T12:21:53Z დათო2010 165421 4821514 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== gb5nazrn7s7p28zl1k5z8sdyegajqbj 4821515 4821514 2025-06-27T12:22:32Z დათო2010 165421 /* კოლექცია */ 4821515 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. o75g1y3x2z86o26berwb6vj17mqhl7w 4821517 4821515 2025-06-27T12:23:39Z დათო2010 165421 /* კოლექცია */ 4821517 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)]] m1wzbgb7uks5qz0bmjph7zdb2ytg62c 4821518 4821517 2025-06-27T12:24:19Z დათო2010 165421 /* კოლექცია */ 4821518 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== 0qsa2znaz4yd9eii1uu5cud77fijosr 4821520 4821518 2025-06-27T12:25:00Z დათო2010 165421 /* კოლექცია */ 4821520 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== h7e7io8yd9u26ocl380l8m4l813arty 4821522 4821520 2025-06-27T12:27:32Z დათო2010 165421 /* თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930) */ 4821522 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ta46x4wtsvzfhz71e0pre0rpceleyut 4821523 4821522 2025-06-27T12:28:21Z დათო2010 165421 /* კოლექცია */ 4821523 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== g1p40hq8dq53gt7pj4m0kkqvhgxv2av 4821524 4821523 2025-06-27T12:30:24Z დათო2010 165421 /* სასამართლოს მხატვრების ნახატები */ 4821524 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. byc32a29wnw3pgibsplqwlh0afu16h9 4821525 4821524 2025-06-27T12:32:18Z დათო2010 165421 /* სასამართლოს მხატვრების ნახატები */ 4821525 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ou04gw0o89qcray0kmbm1wgv3od913j 4821526 4821525 2025-06-27T12:33:02Z დათო2010 165421 /* კოლექცია */ 4821526 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== bxs476wn02qj2iyrn4zszt9fw43rd1e 4821528 4821526 2025-06-27T12:35:27Z დათო2010 165421 /* სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები */ 4821528 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. fc2m79dcjlep0d7g2rsoufntsx9dtui 4821529 4821528 2025-06-27T12:36:24Z დათო2010 165421 /* სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები */ 4821529 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== 8dfw6ry5k478b9yv82dm701yhjjx71o 4821538 4821529 2025-06-27T12:39:00Z დათო2010 165421 /* ივანე აივაზოვსკის ნახატები */ 4821538 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. jrtngh4fhj2wpsof91sqpbsqnnaxjro 4821539 4821538 2025-06-27T12:40:12Z დათო2010 165421 /* ივანე აივაზოვსკის ნახატები */ 4821539 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. ===[[აბდულმეჯიდ II]] ნახატები=== edvos1ggrrp5okg0imhsg4xzb4awbef 4821540 4821539 2025-06-27T12:42:25Z დათო2010 165421 /* აბდულმეჯიდ II ნახატები */ 4821540 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. ===[[აბდულმეჯიდ II]] ნახატები=== დარბაზი, რომელიც გამოფენს ამ კოლექციას, თავდაპირველად იყო თავად [[აბდულმეჯიდ II]] [[ბიბლიოთეკა]], რომელიც დაიბადა, რომ გამხდარიყო ოსმალეთის დინასტიის ბოლო გვირგვინოსანი და [[ხალიფა]]. დაინტერესებული იყო ხელოვნების თითქმის ყველა დარგით, განსაკუთრებით კალიგრაფიითა და მუსიკით, იგი დარჩა თურქული ხატვის აღიარებულ მხატვრად. rtmkj5friqlp3ywyd1ivf6a2u5xk5ml 4821542 4821540 2025-06-27T12:42:53Z დათო2010 165421 /* აბდულმეჯიდ II ნახატები */ 4821542 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. ===[[აბდულმეჯიდ II]] ნახატები=== დარბაზი, რომელიც გამოფენს ამ კოლექციას, თავდაპირველად იყო თავად [[აბდულმეჯიდ II]] [[ბიბლიოთეკა]], რომელიც დაიბადა, რომ გამხდარიყო ოსმალეთის დინასტიის ბოლო გვირგვინოსანი და [[ხალიფა]]. დაინტერესებული იყო ხელოვნების თითქმის ყველა დარგით, განსაკუთრებით კალიგრაფიითა და მუსიკით, იგი დარჩა თურქული ხატვის აღიარებულ მხატვრად. ===ორიენტალისტური ნახატები=== hrlpiksf2mhe0y7fsktmyk5nf1l0f9e 4821543 4821542 2025-06-27T12:44:09Z დათო2010 165421 4821543 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. ===[[აბდულმეჯიდ II]] ნახატები=== დარბაზი, რომელიც გამოფენს ამ კოლექციას, თავდაპირველად იყო თავად [[აბდულმეჯიდ II]] [[ბიბლიოთეკა]], რომელიც დაიბადა, რომ გამხდარიყო ოსმალეთის დინასტიის ბოლო გვირგვინოსანი და [[ხალიფა]]. დაინტერესებული იყო ხელოვნების თითქმის ყველა დარგით, განსაკუთრებით კალიგრაფიითა და მუსიკით, იგი დარჩა თურქული ხატვის აღიარებულ მხატვრად. ===ორიენტალისტური ნახატები=== [[მუზეუმს]] აქვს [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ორიენტალისტი მხატვრების ნამუშევრების მდიდარი კოლექცია. 1els0s2c6unwmbn9brff6kmc1zyt6tu 4821545 4821543 2025-06-27T12:45:02Z დათო2010 165421 4821545 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. ===[[აბდულმეჯიდ II]] ნახატები=== დარბაზი, რომელიც გამოფენს ამ კოლექციას, თავდაპირველად იყო თავად [[აბდულმეჯიდ II]] [[ბიბლიოთეკა]], რომელიც დაიბადა, რომ გამხდარიყო ოსმალეთის დინასტიის ბოლო გვირგვინოსანი და [[ხალიფა]]. დაინტერესებული იყო ხელოვნების თითქმის ყველა დარგით, განსაკუთრებით კალიგრაფიითა და მუსიკით, იგი დარჩა თურქული ხატვის აღიარებულ მხატვრად. ===ორიენტალისტური ნახატები=== [[მუზეუმს]] აქვს [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ორიენტალისტი მხატვრების ნამუშევრების მდიდარი კოლექცია. ==იხილეთ აგრეთვე== ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] 5jny9r5dgacc55ga23w1l74a30984x2 4821546 4821545 2025-06-27T12:45:47Z დათო2010 165421 /* იხილეთ აგრეთვე */ 4821546 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],[1] გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. ===[[აბდულმეჯიდ II]] ნახატები=== დარბაზი, რომელიც გამოფენს ამ კოლექციას, თავდაპირველად იყო თავად [[აბდულმეჯიდ II]] [[ბიბლიოთეკა]], რომელიც დაიბადა, რომ გამხდარიყო ოსმალეთის დინასტიის ბოლო გვირგვინოსანი და [[ხალიფა]]. დაინტერესებული იყო ხელოვნების თითქმის ყველა დარგით, განსაკუთრებით კალიგრაფიითა და მუსიკით, იგი დარჩა თურქული ხატვის აღიარებულ მხატვრად. ===ორიენტალისტური ნახატები=== [[მუზეუმს]] აქვს [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ორიენტალისტი მხატვრების ნამუშევრების მდიდარი კოლექცია. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სტამბოლის ფერწერისა და ქანდაკების მუზეუმი]] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] 0i0gjjg22zqec7ogfabr8vhz3asr84h 4821547 4821546 2025-06-27T12:46:59Z დათო2010 165421 4821547 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],<ref>{{Cite web |title=Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığı |url=https://www.millisaraylar.gov.tr/Lokasyon/11/topkapi-sarayi |archive-url=http://web.archive.org/web/20250120052244/https://millisaraylar.gov.tr/Lokasyon/11/topkapi-sarayi |archive-date=2025-01-20 |access-date=2025-01-22 |website=www.millisaraylar.gov.tr |language=en}}</ref> გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. ===[[აბდულმეჯიდ II]] ნახატები=== დარბაზი, რომელიც გამოფენს ამ კოლექციას, თავდაპირველად იყო თავად [[აბდულმეჯიდ II]] [[ბიბლიოთეკა]], რომელიც დაიბადა, რომ გამხდარიყო ოსმალეთის დინასტიის ბოლო გვირგვინოსანი და [[ხალიფა]]. დაინტერესებული იყო ხელოვნების თითქმის ყველა დარგით, განსაკუთრებით კალიგრაფიითა და მუსიკით, იგი დარჩა თურქული ხატვის აღიარებულ მხატვრად. ===ორიენტალისტური ნახატები=== [[მუზეუმს]] აქვს [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ორიენტალისტი მხატვრების ნამუშევრების მდიდარი კოლექცია. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სტამბოლის ფერწერისა და ქანდაკების მუზეუმი]] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] n2079nrs8i3umngdl48pwyshmq5lewp 4821548 4821547 2025-06-27T12:47:19Z დათო2010 165421 დაემატა [[კატეგორია:2014 წელს დაარსებული მუზეუმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821548 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],<ref>{{Cite web |title=Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığı |url=https://www.millisaraylar.gov.tr/Lokasyon/11/topkapi-sarayi |archive-url=http://web.archive.org/web/20250120052244/https://millisaraylar.gov.tr/Lokasyon/11/topkapi-sarayi |archive-date=2025-01-20 |access-date=2025-01-22 |website=www.millisaraylar.gov.tr |language=en}}</ref> გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. ===[[აბდულმეჯიდ II]] ნახატები=== დარბაზი, რომელიც გამოფენს ამ კოლექციას, თავდაპირველად იყო თავად [[აბდულმეჯიდ II]] [[ბიბლიოთეკა]], რომელიც დაიბადა, რომ გამხდარიყო ოსმალეთის დინასტიის ბოლო გვირგვინოსანი და [[ხალიფა]]. დაინტერესებული იყო ხელოვნების თითქმის ყველა დარგით, განსაკუთრებით კალიგრაფიითა და მუსიკით, იგი დარჩა თურქული ხატვის აღიარებულ მხატვრად. ===ორიენტალისტური ნახატები=== [[მუზეუმს]] აქვს [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ორიენტალისტი მხატვრების ნამუშევრების მდიდარი კოლექცია. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სტამბოლის ფერწერისა და ქანდაკების მუზეუმი]] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:2014 წელს დაარსებული მუზეუმები]] kg8up0nuax9lj1cll55l668lpl67x2g 4821549 4821548 2025-06-27T12:47:35Z დათო2010 165421 დაემატა [[კატეგორია:სტამბოლის მუზეუმები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821549 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუზეუმი | დაარსდა = 2014 წელი }} '''ეროვნული სასახლის ფერწერის მუზეუმი''' ({{lang-tr|Millî Saraylar Resim Müzesi}}) — [[ხელოვნების მუზეუმი]] [[სტამბოლი|სტამბოლში]], [[თურქეთი]],<ref>{{Cite web |title=Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığı |url=https://www.millisaraylar.gov.tr/Lokasyon/11/topkapi-sarayi |archive-url=http://web.archive.org/web/20250120052244/https://millisaraylar.gov.tr/Lokasyon/11/topkapi-sarayi |archive-date=2025-01-20 |access-date=2025-01-22 |website=www.millisaraylar.gov.tr |language=en}}</ref> გაიხსნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლის გვირგვინოსნის რეზიდენციაში [[2014]] წელს. [[მუზეუმი]] გამოფენს დაახლოებით 200 ნაწარმოებს სასახლის ნახატების კოლექციიდან, რომლებიც შექმნილია როგორც თურქი, ისე საერთაშორისო მხატვრების მიერ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პერიოდში. მუზეუმს აფინანსებს [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|TBMM]]. ==ისტორია== ისტორიული შენობა ადრე იყო [[სტამბოლი]]ს ხელოვნებისა და ქანდაკებების სახლ—მუზეუმი, რომელიც დაარსდა [[თურქეთი]]ს პირველი პრეზიდენტის [[ქემალ ათათურქი|მუსტაფა ქემალ ათათურქის]] ბრძანებით [[1937]] წელს და მუშაობდა [[მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი]]ს ნაწილად. [[2010]]-[[2014]] წლებში რეკონსტრუქციის შემდეგ იგი გარდაიქმნა ახალ მუზეუმად, რომელშიც განთავსდა [[XIX საუკუნე|XIX]] და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისის ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც ძირითადად შეგროვდა [[ოსმანები|ოსმალეთის დინასტიის]] სასახლეებიდან. ==კოლექცია== [[ფაილი:OttomanNavy.jpg|300px|მინი]] [[ფაილი:GalataBridgeOttomanEra.jpg|200px|მინი]] მუზეუმს აქვს 200-ზე მეტი ნახატი, რომლებიც გამოფენილია 11 სექციაში. ზოგიერთი გამოფენილი კოლექცია ჩამოთვლილია ქვემოთ. ===თურქი მხატვრების ნახატები (1870-1930)=== ეს კოლექცია შედგება ოსმალეთის/თურქი მხატვრების ნამუშევრებისგან, როგორიცაა [[შეკერ აჰმედ ფაშა]], [[ოსმან ჰამდი-ბეი]], [[ჰუსეინ ზეკაი ფაშა]] და [[ხოჯა ალი რიზა]], რომლებიც წარმოადგენენ თურქული ხატვის მეორე, მესამე და მეოთხე თაობას დასავლური გაგებით. ===სასამართლოს მხატვრების ნახატები=== ისეთი მხატვრების ნამუშევრები, როგორიცაა [[სტანისლავ ხლებოვსკი]] და [[ფაუსტო ზონარო]], რომლებიც შესაბამისად ემსახურებოდნენ [[აბდულაზიზი|აბდულაზიზს]] და [[აბდულჰამიდ II]] როგორც მათი სასამართლო მხატვრები. <gallery> File:Zonaro_GatesofConst.jpg| File:Kusatma_Zonaro.jpg| File:The_Ertugrul_Cavalry_Regiment_crossing_the_Galata_Bridge.jpg| </gallery> ===სასახლისთვის გუპილის გალერეიდან ნაყიდი ნახატები=== ორი სექცია შედგება ნახატებისაგან, რომლებიც ნაყიდი იყო [[პარიზი]]ს [[გუპილის გალერეა|გუპილის გალერეიდან]] [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ამ ეპოქაში ნაყიდი ნახატები ასახავს სულთან აბდულაზიზისა და მისი ასისტენტის [[შეკერ აჰმედ ფაშა]]ს გემოვნებას. დასავლური სტილის ნახატების კოლექცია პირველად შეიქმნა [[დოლმაბაჰჩე]]ს სასახლეში სულთან [[აბდულაზიზი]]ს მეფობის დროს. ===[[ივანე აივაზოვსკი]]ს ნახატები=== საზეიმო დარბაზი, რომელიც არის სტრუქტურის ყველაზე ბრწყინვალე ოთახი თავისი [[სტუკი]]თ მოპირკეთებული კედლებითა და კომპოზიტური კაპიტელებიანი პილასტრებით, გამოყოფილია [[რუსეთი|რუსი]] მხატვრის [[ივანე აივაზოვსკი|აივაზოვსკისთვის]]. ===[[აბდულმეჯიდ II]] ნახატები=== დარბაზი, რომელიც გამოფენს ამ კოლექციას, თავდაპირველად იყო თავად [[აბდულმეჯიდ II]] [[ბიბლიოთეკა]], რომელიც დაიბადა, რომ გამხდარიყო ოსმალეთის დინასტიის ბოლო გვირგვინოსანი და [[ხალიფა]]. დაინტერესებული იყო ხელოვნების თითქმის ყველა დარგით, განსაკუთრებით კალიგრაფიითა და მუსიკით, იგი დარჩა თურქული ხატვის აღიარებულ მხატვრად. ===ორიენტალისტური ნახატები=== [[მუზეუმს]] აქვს [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ორიენტალისტი მხატვრების ნამუშევრების მდიდარი კოლექცია. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სტამბოლის ფერწერისა და ქანდაკების მუზეუმი]] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{სტამბოლის მუზეუმები}} [[კატეგორია:თურქეთის მუზეუმები]] [[კატეგორია:2014 წელს დაარსებული მუზეუმები]] [[კატეგორია:სტამბოლის მუზეუმები]] alkp8mlykwwlb2kg8ook3lai23uny8u მომხმარებლის განხილვა:ალეხ72მესხი 3 591566 4821560 2025-06-27T13:54:52Z Otogi 27089 ახალი გვერდი: {{გამარჯობა}}— ~~~~ 4821560 wikitext text/x-wiki {{გამარჯობა}}— [[User:Otogi|<span style="color:#0018A8; font-family:Neuropol"><b>OTOGI</b></span>]] <small><sup>[[User talk:Otogi|<span style="color:#0018A8">Messages</span>]]</sup></small> 13:54, 27 ივნისი 2025 (UTC) okvjy4uy33h7qn8jroasou8d3nkeh48 მომხმარებლის განხილვა:Mishachitashvili 3 591568 4821623 2025-06-27T15:30:05Z Otogi 27089 ახალი გვერდი: {{გამარჯობა}}— ~~~~ 4821623 wikitext text/x-wiki {{გამარჯობა}}— [[User:Otogi|<span style="color:#0018A8; font-family:Neuropol"><b>OTOGI</b></span>]] <small><sup>[[User talk:Otogi|<span style="color:#0018A8">Messages</span>]]</sup></small> 15:30, 27 ივნისი 2025 (UTC) hwu3s1m88uflvn2jlgp15944vmllrpk ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა 0 591569 4821652 2025-06-27T18:36:27Z Gobrona 28077 ახალი გვერდი: '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრა... 4821652 wikitext text/x-wiki '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოქონდა. მოწყობილობა შეიმუშავეს თომას ტ. გოლდსმით უმცროსმა და ესტლ რეი მანმა [[1947]] წელს,<ref>აშშ-ის პატენტი № 2 455 992, 1948 წლის 14 დეკემბერი. [https://patents.google.com/patent/US2455992 Cathode ray tube amusement device] [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?patentnumber=2455992 პატენტის აღწერა] აშშ-ის პატენტებისა და სასაქონლო ნიშნების ოფისის ვებგვერდზე.</ref>მათ მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს შექმნილი რადარის ეკრანების გავლენით.<ref name="CRTAD_about.com"/><ref>{{Cite web|url=https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|title=Thomas Goldsmith, an oral history conducted in 1973 by Frank Polkinghorn|author=Thomas Goldsmith, Frank Polkinghorn|date=2015-01-15|publisher=IEEE History Center|accessdate=2019-05-26|archive-date=2021-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320141225/https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|deadlink=no}}</ref>. hatwidbeaaqfcz2gkll435854yrvikc 4821653 4821652 2025-06-27T18:37:05Z Gobrona 28077 4821653 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაში | სახელი = ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა | სურათი = Cathode_ray_tube_amusement_device_-_schematic.jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა = მოწყობილობის სქემა პატენტიდან | დეველოპერები = თომას ტ. გოლდსმით უმცროსი და ესტლ რეი მანი | თარიღი = 1947 | ჟანრი = [[სიმულატორი]] | რეჟიმები = ერთმოთამაშიანი }} '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოქონდა. მოწყობილობა შეიმუშავეს თომას ტ. გოლდსმით უმცროსმა და ესტლ რეი მანმა [[1947]] წელს,<ref>აშშ-ის პატენტი № 2 455 992, 1948 წლის 14 დეკემბერი. [https://patents.google.com/patent/US2455992 Cathode ray tube amusement device] [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?patentnumber=2455992 პატენტის აღწერა] აშშ-ის პატენტებისა და სასაქონლო ნიშნების ოფისის ვებგვერდზე.</ref>მათ მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს შექმნილი რადარის ეკრანების გავლენით.<ref name="CRTAD_about.com"/><ref>{{Cite web|url=https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|title=Thomas Goldsmith, an oral history conducted in 1973 by Frank Polkinghorn|author=Thomas Goldsmith, Frank Polkinghorn|date=2015-01-15|publisher=IEEE History Center|accessdate=2019-05-26|archive-date=2021-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320141225/https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|deadlink=no}}</ref>. cf3dy1c8djnjd9u6lfq3v48klii8qpz 4821654 4821653 2025-06-27T18:37:21Z Gobrona 28077 4821654 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაში | სახელი = ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა | სურათი = Cathode_ray_tube_amusement_device_-_schematic.jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა = მოწყობილობის სქემა პატენტიდან | დეველოპერები = თომას ტ. გოლდსმით უმცროსი და ესტლ რეი მანი | თარიღი = 1947 | ჟანრი = [[სიმულატორი]] | რეჟიმები = ერთმოთამაშიანი }} '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოქონდა. მოწყობილობა შეიმუშავეს თომას ტ. გოლდსმით უმცროსმა და ესტლ რეი მანმა [[1947]] წელს,<ref>აშშ-ის პატენტი № 2 455 992, 1948 წლის 14 დეკემბერი. [https://patents.google.com/patent/US2455992 Cathode ray tube amusement device] [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?patentnumber=2455992 პატენტის აღწერა] აშშ-ის პატენტებისა და სასაქონლო ნიშნების ოფისის ვებგვერდზე.</ref>მათ მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს შექმნილი რადარის ეკრანების გავლენით.<ref name="CRTAD_about.com"/><ref>{{Cite web|url=https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|title=Thomas Goldsmith, an oral history conducted in 1973 by Frank Polkinghorn|author=Thomas Goldsmith, Frank Polkinghorn|date=2015-01-15|publisher=IEEE History Center|accessdate=2019-05-26|archive-date=2021-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320141225/https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|deadlink=no}}</ref>. ეს მოწყობილობა აგებულია ანალოგურ ელექტრონულ კომპონენტებზე, რომელთა კონტროლიც მექანიკური საშუალებებით ხდება. მასში არ არის ციფრული ელექტრონიკა, შესრულებადი პროგრამა და მეხსიერების მოწყობილობა.<ref name="CRTAD_about.com">{{cite web|lang=en|url=https://www.lifewire.com/cathode-ray-tube-amusement-device-729579|title=Cathode-Ray Tube Amusement Device: The First Electronic Game|first=D. S.|last=Cohen|work=Lifewire|date=2019-03-14|publisher=Dotdash Meredith|accessdate=2023-03-19|archive-date=2015-09-06|archive-url=web.archive.org/web/20150906020915/classicgames.about.com/od/classicvideogames101/p/CathodeDevice.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="TVGD">{{წიგნი|სათაური=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |გამომცემელი=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6 |გვერდნი=3 |ენა=en |ავტორი=Kowert, Rachel; Quandt, Thorsten |თარიღი=27 აგვისტო, 2015}}</ref> მოწყობილობა ახდენდა არტილერიის ჭურვის ფრენის სიმულაციას ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოსახული სამიზნეების მიმართ. მოთამაშე მას მართვის ბერკეტებით აკონტროლებდა, რითაც ცვლიდა სხივის წერტილის მოძრაობას ეკრანზე, რათა დაერტყა ეკრანზე გადაფარებული პლასტიკური სამიზნეებისთვის. fi6ur1k2aka3hnjatu6odygudnl87lm 4821655 4821654 2025-06-27T18:37:38Z Gobrona 28077 4821655 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაში | სახელი = ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა | სურათი = Cathode_ray_tube_amusement_device_-_schematic.jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა = მოწყობილობის სქემა პატენტიდან | დეველოპერები = თომას ტ. გოლდსმით უმცროსი და ესტლ რეი მანი | თარიღი = 1947 | ჟანრი = [[სიმულატორი]] | რეჟიმები = ერთმოთამაშიანი }} '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოქონდა. მოწყობილობა შეიმუშავეს თომას ტ. გოლდსმით უმცროსმა და ესტლ რეი მანმა [[1947]] წელს,<ref>აშშ-ის პატენტი № 2 455 992, 1948 წლის 14 დეკემბერი. [https://patents.google.com/patent/US2455992 Cathode ray tube amusement device] [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?patentnumber=2455992 პატენტის აღწერა] აშშ-ის პატენტებისა და სასაქონლო ნიშნების ოფისის ვებგვერდზე.</ref>მათ მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს შექმნილი რადარის ეკრანების გავლენით.<ref name="CRTAD_about.com"/><ref>{{Cite web|url=https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|title=Thomas Goldsmith, an oral history conducted in 1973 by Frank Polkinghorn|author=Thomas Goldsmith, Frank Polkinghorn|date=2015-01-15|publisher=IEEE History Center|accessdate=2019-05-26|archive-date=2021-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320141225/https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|deadlink=no}}</ref>. ეს მოწყობილობა აგებულია ანალოგურ ელექტრონულ კომპონენტებზე, რომელთა კონტროლიც მექანიკური საშუალებებით ხდება. მასში არ არის ციფრული ელექტრონიკა, შესრულებადი პროგრამა და მეხსიერების მოწყობილობა.<ref name="CRTAD_about.com">{{cite web|lang=en|url=https://www.lifewire.com/cathode-ray-tube-amusement-device-729579|title=Cathode-Ray Tube Amusement Device: The First Electronic Game|first=D. S.|last=Cohen|work=Lifewire|date=2019-03-14|publisher=Dotdash Meredith|accessdate=2023-03-19|archive-date=2015-09-06|archive-url=web.archive.org/web/20150906020915/classicgames.about.com/od/classicvideogames101/p/CathodeDevice.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="TVGD">{{წიგნი|სათაური=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |გამომცემელი=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6 |გვერდნი=3 |ენა=en |ავტორი=Kowert, Rachel; Quandt, Thorsten |თარიღი=27 აგვისტო, 2015}}</ref> მოწყობილობა ახდენდა არტილერიის ჭურვის ფრენის სიმულაციას ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოსახული სამიზნეების მიმართ. მოთამაშე მას მართვის ბერკეტებით აკონტროლებდა, რითაც ცვლიდა სხივის წერტილის მოძრაობას ეკრანზე, რათა დაერტყა ეკრანზე გადაფარებული პლასტიკური სამიზნეებისთვის. რასტრული გამოსახულების არქონის გამო, რაც დამახასიათებელია ვიდეომონიტორებისა და ტელევიზორებისთვის, ეს მოწყობილობა, როგორც წესი, არ განიხილება [[ვიდეო თამაში|ვიდეო თამაშად]], თუმცა იგი არის პირველი ცნობილი თამაში, რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ ეკრანზე გამოქონდა.<ref name="TVGD" /><ref name="PopMech">{{cite web|url=http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|title=The Unlikely Story of the First Video Game|first=Mark|last=Blitz|work=Popular Mechanics|date=2016-03-28|publisher=Hearst Corporation|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160330043442/http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|archivedate=2016-03-30|accessdate=2016-03-30}}</ref> bmbest0jymfixj43yhez8yvqxzop79z 4821656 4821655 2025-06-27T18:37:51Z Gobrona 28077 4821656 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაში | სახელი = ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა | სურათი = Cathode_ray_tube_amusement_device_-_schematic.jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა = მოწყობილობის სქემა პატენტიდან | დეველოპერები = თომას ტ. გოლდსმით უმცროსი და ესტლ რეი მანი | თარიღი = 1947 | ჟანრი = [[სიმულატორი]] | რეჟიმები = ერთმოთამაშიანი }} '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოქონდა. მოწყობილობა შეიმუშავეს თომას ტ. გოლდსმით უმცროსმა და ესტლ რეი მანმა [[1947]] წელს,<ref>აშშ-ის პატენტი № 2 455 992, 1948 წლის 14 დეკემბერი. [https://patents.google.com/patent/US2455992 Cathode ray tube amusement device] [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?patentnumber=2455992 პატენტის აღწერა] აშშ-ის პატენტებისა და სასაქონლო ნიშნების ოფისის ვებგვერდზე.</ref>მათ მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს შექმნილი რადარის ეკრანების გავლენით.<ref name="CRTAD_about.com"/><ref>{{Cite web|url=https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|title=Thomas Goldsmith, an oral history conducted in 1973 by Frank Polkinghorn|author=Thomas Goldsmith, Frank Polkinghorn|date=2015-01-15|publisher=IEEE History Center|accessdate=2019-05-26|archive-date=2021-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320141225/https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|deadlink=no}}</ref>. ეს მოწყობილობა აგებულია ანალოგურ ელექტრონულ კომპონენტებზე, რომელთა კონტროლიც მექანიკური საშუალებებით ხდება. მასში არ არის ციფრული ელექტრონიკა, შესრულებადი პროგრამა და მეხსიერების მოწყობილობა.<ref name="CRTAD_about.com">{{cite web|lang=en|url=https://www.lifewire.com/cathode-ray-tube-amusement-device-729579|title=Cathode-Ray Tube Amusement Device: The First Electronic Game|first=D. S.|last=Cohen|work=Lifewire|date=2019-03-14|publisher=Dotdash Meredith|accessdate=2023-03-19|archive-date=2015-09-06|archive-url=web.archive.org/web/20150906020915/classicgames.about.com/od/classicvideogames101/p/CathodeDevice.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="TVGD">{{წიგნი|სათაური=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |გამომცემელი=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6 |გვერდნი=3 |ენა=en |ავტორი=Kowert, Rachel; Quandt, Thorsten |თარიღი=27 აგვისტო, 2015}}</ref> მოწყობილობა ახდენდა არტილერიის ჭურვის ფრენის სიმულაციას ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოსახული სამიზნეების მიმართ. მოთამაშე მას მართვის ბერკეტებით აკონტროლებდა, რითაც ცვლიდა სხივის წერტილის მოძრაობას ეკრანზე, რათა დაერტყა ეკრანზე გადაფარებული პლასტიკური სამიზნეებისთვის. რასტრული გამოსახულების არქონის გამო, რაც დამახასიათებელია ვიდეომონიტორებისა და ტელევიზორებისთვის, ეს მოწყობილობა, როგორც წესი, არ განიხილება [[ვიდეო თამაში|ვიდეო თამაშად]], თუმცა იგი არის პირველი ცნობილი თამაში, რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ ეკრანზე გამოქონდა.<ref name="TVGD" /><ref name="PopMech">{{cite web|url=http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|title=The Unlikely Story of the First Video Game|first=Mark|last=Blitz|work=Popular Mechanics|date=2016-03-28|publisher=Hearst Corporation|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160330043442/http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|archivedate=2016-03-30|accessdate=2016-03-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pong-story.com/intro.htm|title=Pong-Story : Main page|publisher=David Winter|deadlink=no|accessdate=2017-05-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170205155620/http://www.pong-story.com/intro.htm#|archivedate=2017-02-05}}</ref>. გამომგონებლებმა პატენტზე განაცხადი [[1947]] წლის [[25 იანვარი|25 იანვარს]] შეიტანეს. მიუხედავად ამისა, არ მომხდარა ამ გასართობი აპარატის მასობრივი წარმოება და შესაბამისად, არც არასდროს გამოსულა გაყიდვაში.<ref name="CRTAD_about.com" />. 1kf780jinedqscft48cswqrundip5af 4821657 4821656 2025-06-27T18:38:01Z Gobrona 28077 4821657 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაში | სახელი = ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა | სურათი = Cathode_ray_tube_amusement_device_-_schematic.jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა = მოწყობილობის სქემა პატენტიდან | დეველოპერები = თომას ტ. გოლდსმით უმცროსი და ესტლ რეი მანი | თარიღი = 1947 | ჟანრი = [[სიმულატორი]] | რეჟიმები = ერთმოთამაშიანი }} '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოქონდა. მოწყობილობა შეიმუშავეს თომას ტ. გოლდსმით უმცროსმა და ესტლ რეი მანმა [[1947]] წელს,<ref>აშშ-ის პატენტი № 2 455 992, 1948 წლის 14 დეკემბერი. [https://patents.google.com/patent/US2455992 Cathode ray tube amusement device] [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?patentnumber=2455992 პატენტის აღწერა] აშშ-ის პატენტებისა და სასაქონლო ნიშნების ოფისის ვებგვერდზე.</ref>მათ მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს შექმნილი რადარის ეკრანების გავლენით.<ref name="CRTAD_about.com"/><ref>{{Cite web|url=https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|title=Thomas Goldsmith, an oral history conducted in 1973 by Frank Polkinghorn|author=Thomas Goldsmith, Frank Polkinghorn|date=2015-01-15|publisher=IEEE History Center|accessdate=2019-05-26|archive-date=2021-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320141225/https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|deadlink=no}}</ref>. ეს მოწყობილობა აგებულია ანალოგურ ელექტრონულ კომპონენტებზე, რომელთა კონტროლიც მექანიკური საშუალებებით ხდება. მასში არ არის ციფრული ელექტრონიკა, შესრულებადი პროგრამა და მეხსიერების მოწყობილობა.<ref name="CRTAD_about.com">{{cite web|lang=en|url=https://www.lifewire.com/cathode-ray-tube-amusement-device-729579|title=Cathode-Ray Tube Amusement Device: The First Electronic Game|first=D. S.|last=Cohen|work=Lifewire|date=2019-03-14|publisher=Dotdash Meredith|accessdate=2023-03-19|archive-date=2015-09-06|archive-url=web.archive.org/web/20150906020915/classicgames.about.com/od/classicvideogames101/p/CathodeDevice.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="TVGD">{{წიგნი|სათაური=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |გამომცემელი=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6 |გვერდნი=3 |ენა=en |ავტორი=Kowert, Rachel; Quandt, Thorsten |თარიღი=27 აგვისტო, 2015}}</ref> მოწყობილობა ახდენდა არტილერიის ჭურვის ფრენის სიმულაციას ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოსახული სამიზნეების მიმართ. მოთამაშე მას მართვის ბერკეტებით აკონტროლებდა, რითაც ცვლიდა სხივის წერტილის მოძრაობას ეკრანზე, რათა დაერტყა ეკრანზე გადაფარებული პლასტიკური სამიზნეებისთვის. რასტრული გამოსახულების არქონის გამო, რაც დამახასიათებელია ვიდეომონიტორებისა და ტელევიზორებისთვის, ეს მოწყობილობა, როგორც წესი, არ განიხილება [[ვიდეო თამაში|ვიდეო თამაშად]], თუმცა იგი არის პირველი ცნობილი თამაში, რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ ეკრანზე გამოქონდა.<ref name="TVGD" /><ref name="PopMech">{{cite web|url=http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|title=The Unlikely Story of the First Video Game|first=Mark|last=Blitz|work=Popular Mechanics|date=2016-03-28|publisher=Hearst Corporation|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160330043442/http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|archivedate=2016-03-30|accessdate=2016-03-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pong-story.com/intro.htm|title=Pong-Story : Main page|publisher=David Winter|deadlink=no|accessdate=2017-05-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170205155620/http://www.pong-story.com/intro.htm#|archivedate=2017-02-05}}</ref>. გამომგონებლებმა პატენტზე განაცხადი [[1947]] წლის [[25 იანვარი|25 იანვარს]] შეიტანეს. მიუხედავად ამისა, არ მომხდარა ამ გასართობი აპარატის მასობრივი წარმოება და შესაბამისად, არც არასდროს გამოსულა გაყიდვაში.<ref name="CRTAD_about.com" />. ==ლიტერატურა== * {{anchor|Donovan}}{{cite book |title=Replay: The History of Video Games|last=Donovan |first=Tristan |publisher=Yellow Ant |date=April 20, 2010 |isbn=978-0-9565072-0-4}} * {{anchor|Kowert}}{{cite book |title=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |last1=Kowert |first1=Rachel |last2=Quandt |first2=Thorsten |date=August 27, 2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6}} * {{anchor|Smith}}{{cite book |title=They Create Worlds: The Story of the People and Companies That Shaped the Video Game Industry |volume=1: 1971 – 1982 |last=Smith |first=Alexander |publisher=CRC Press|date=November 27, 2019 |isbn=978-1-138-38990-8}} sd7vzuerfolgn07ek9365trtdogfnvm 4821658 4821657 2025-06-27T18:38:11Z Gobrona 28077 4821658 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაში | სახელი = ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა | სურათი = Cathode_ray_tube_amusement_device_-_schematic.jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა = მოწყობილობის სქემა პატენტიდან | დეველოპერები = თომას ტ. გოლდსმით უმცროსი და ესტლ რეი მანი | თარიღი = 1947 | ჟანრი = [[სიმულატორი]] | რეჟიმები = ერთმოთამაშიანი }} '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოქონდა. მოწყობილობა შეიმუშავეს თომას ტ. გოლდსმით უმცროსმა და ესტლ რეი მანმა [[1947]] წელს,<ref>აშშ-ის პატენტი № 2 455 992, 1948 წლის 14 დეკემბერი. [https://patents.google.com/patent/US2455992 Cathode ray tube amusement device] [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?patentnumber=2455992 პატენტის აღწერა] აშშ-ის პატენტებისა და სასაქონლო ნიშნების ოფისის ვებგვერდზე.</ref>მათ მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს შექმნილი რადარის ეკრანების გავლენით.<ref name="CRTAD_about.com"/><ref>{{Cite web|url=https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|title=Thomas Goldsmith, an oral history conducted in 1973 by Frank Polkinghorn|author=Thomas Goldsmith, Frank Polkinghorn|date=2015-01-15|publisher=IEEE History Center|accessdate=2019-05-26|archive-date=2021-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320141225/https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|deadlink=no}}</ref>. ეს მოწყობილობა აგებულია ანალოგურ ელექტრონულ კომპონენტებზე, რომელთა კონტროლიც მექანიკური საშუალებებით ხდება. მასში არ არის ციფრული ელექტრონიკა, შესრულებადი პროგრამა და მეხსიერების მოწყობილობა.<ref name="CRTAD_about.com">{{cite web|lang=en|url=https://www.lifewire.com/cathode-ray-tube-amusement-device-729579|title=Cathode-Ray Tube Amusement Device: The First Electronic Game|first=D. S.|last=Cohen|work=Lifewire|date=2019-03-14|publisher=Dotdash Meredith|accessdate=2023-03-19|archive-date=2015-09-06|archive-url=web.archive.org/web/20150906020915/classicgames.about.com/od/classicvideogames101/p/CathodeDevice.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="TVGD">{{წიგნი|სათაური=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |გამომცემელი=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6 |გვერდნი=3 |ენა=en |ავტორი=Kowert, Rachel; Quandt, Thorsten |თარიღი=27 აგვისტო, 2015}}</ref> მოწყობილობა ახდენდა არტილერიის ჭურვის ფრენის სიმულაციას ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოსახული სამიზნეების მიმართ. მოთამაშე მას მართვის ბერკეტებით აკონტროლებდა, რითაც ცვლიდა სხივის წერტილის მოძრაობას ეკრანზე, რათა დაერტყა ეკრანზე გადაფარებული პლასტიკური სამიზნეებისთვის. რასტრული გამოსახულების არქონის გამო, რაც დამახასიათებელია ვიდეომონიტორებისა და ტელევიზორებისთვის, ეს მოწყობილობა, როგორც წესი, არ განიხილება [[ვიდეო თამაში|ვიდეო თამაშად]], თუმცა იგი არის პირველი ცნობილი თამაში, რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ ეკრანზე გამოქონდა.<ref name="TVGD" /><ref name="PopMech">{{cite web|url=http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|title=The Unlikely Story of the First Video Game|first=Mark|last=Blitz|work=Popular Mechanics|date=2016-03-28|publisher=Hearst Corporation|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160330043442/http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|archivedate=2016-03-30|accessdate=2016-03-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pong-story.com/intro.htm|title=Pong-Story : Main page|publisher=David Winter|deadlink=no|accessdate=2017-05-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170205155620/http://www.pong-story.com/intro.htm#|archivedate=2017-02-05}}</ref>. გამომგონებლებმა პატენტზე განაცხადი [[1947]] წლის [[25 იანვარი|25 იანვარს]] შეიტანეს. მიუხედავად ამისა, არ მომხდარა ამ გასართობი აპარატის მასობრივი წარმოება და შესაბამისად, არც არასდროს გამოსულა გაყიდვაში.<ref name="CRTAD_about.com" />. ==ლიტერატურა== * {{anchor|Donovan}}{{cite book |title=Replay: The History of Video Games|last=Donovan |first=Tristan |publisher=Yellow Ant |date=April 20, 2010 |isbn=978-0-9565072-0-4}} * {{anchor|Kowert}}{{cite book |title=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |last1=Kowert |first1=Rachel |last2=Quandt |first2=Thorsten |date=August 27, 2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6}} * {{anchor|Smith}}{{cite book |title=They Create Worlds: The Story of the People and Companies That Shaped the Video Game Industry |volume=1: 1971 – 1982 |last=Smith |first=Alexander |publisher=CRC Press|date=November 27, 2019 |isbn=978-1-138-38990-8}} [[კატეგორია:ელექტრონული თამაშები]] [[კატეგორია:ელექტრონულ-სხივური მილაკი]] [[კატეგორია:ადრეული ვიდეო თამაშების ისტორია]] a1ow9hhq8faezwnnr88fn58kdtyi0mb 4821659 4821658 2025-06-27T18:38:22Z Gobrona 28077 4821659 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაში | სახელი = ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა | სურათი = Cathode_ray_tube_amusement_device_-_schematic.jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა = მოწყობილობის სქემა პატენტიდან | დეველოპერები = თომას ტ. გოლდსმით უმცროსი და ესტლ რეი მანი | თარიღი = 1947 | ჟანრი = [[სიმულატორი]] | რეჟიმები = ერთმოთამაშიანი }} '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოქონდა. მოწყობილობა შეიმუშავეს თომას ტ. გოლდსმით უმცროსმა და ესტლ რეი მანმა [[1947]] წელს,<ref>აშშ-ის პატენტი № 2 455 992, 1948 წლის 14 დეკემბერი. [https://patents.google.com/patent/US2455992 Cathode ray tube amusement device] [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?patentnumber=2455992 პატენტის აღწერა] აშშ-ის პატენტებისა და სასაქონლო ნიშნების ოფისის ვებგვერდზე.</ref>მათ მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს შექმნილი რადარის ეკრანების გავლენით.<ref name="CRTAD_about.com"/><ref>{{Cite web|url=https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|title=Thomas Goldsmith, an oral history conducted in 1973 by Frank Polkinghorn|author=Thomas Goldsmith, Frank Polkinghorn|date=2015-01-15|publisher=IEEE History Center|accessdate=2019-05-26|archive-date=2021-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320141225/https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|deadlink=no}}</ref>. ეს მოწყობილობა აგებულია ანალოგურ ელექტრონულ კომპონენტებზე, რომელთა კონტროლიც მექანიკური საშუალებებით ხდება. მასში არ არის ციფრული ელექტრონიკა, შესრულებადი პროგრამა და მეხსიერების მოწყობილობა.<ref name="CRTAD_about.com">{{cite web|lang=en|url=https://www.lifewire.com/cathode-ray-tube-amusement-device-729579|title=Cathode-Ray Tube Amusement Device: The First Electronic Game|first=D. S.|last=Cohen|work=Lifewire|date=2019-03-14|publisher=Dotdash Meredith|accessdate=2023-03-19|archive-date=2015-09-06|archive-url=web.archive.org/web/20150906020915/classicgames.about.com/od/classicvideogames101/p/CathodeDevice.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="TVGD">{{წიგნი|სათაური=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |გამომცემელი=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6 |გვერდნი=3 |ენა=en |ავტორი=Kowert, Rachel; Quandt, Thorsten |თარიღი=27 აგვისტო, 2015}}</ref> მოწყობილობა ახდენდა არტილერიის ჭურვის ფრენის სიმულაციას ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოსახული სამიზნეების მიმართ. მოთამაშე მას მართვის ბერკეტებით აკონტროლებდა, რითაც ცვლიდა სხივის წერტილის მოძრაობას ეკრანზე, რათა დაერტყა ეკრანზე გადაფარებული პლასტიკური სამიზნეებისთვის. რასტრული გამოსახულების არქონის გამო, რაც დამახასიათებელია ვიდეომონიტორებისა და ტელევიზორებისთვის, ეს მოწყობილობა, როგორც წესი, არ განიხილება [[ვიდეო თამაში|ვიდეო თამაშად]], თუმცა იგი არის პირველი ცნობილი თამაში, რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ ეკრანზე გამოქონდა.<ref name="TVGD" /><ref name="PopMech">{{cite web|url=http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|title=The Unlikely Story of the First Video Game|first=Mark|last=Blitz|work=Popular Mechanics|date=2016-03-28|publisher=Hearst Corporation|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160330043442/http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|archivedate=2016-03-30|accessdate=2016-03-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pong-story.com/intro.htm|title=Pong-Story : Main page|publisher=David Winter|deadlink=no|accessdate=2017-05-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170205155620/http://www.pong-story.com/intro.htm#|archivedate=2017-02-05}}</ref>. გამომგონებლებმა პატენტზე განაცხადი [[1947]] წლის [[25 იანვარი|25 იანვარს]] შეიტანეს. მიუხედავად ამისა, არ მომხდარა ამ გასართობი აპარატის მასობრივი წარმოება და შესაბამისად, არც არასდროს გამოსულა გაყიდვაში.<ref name="CRTAD_about.com" />. ==ლიტერატურა== * {{anchor|Donovan}}{{cite book |title=Replay: The History of Video Games|last=Donovan |first=Tristan |publisher=Yellow Ant |date=April 20, 2010 |isbn=978-0-9565072-0-4}} * {{anchor|Kowert}}{{cite book |title=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |last1=Kowert |first1=Rachel |last2=Quandt |first2=Thorsten |date=August 27, 2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6}} * {{anchor|Smith}}{{cite book |title=They Create Worlds: The Story of the People and Companies That Shaped the Video Game Industry |volume=1: 1971 – 1982 |last=Smith |first=Alexander |publisher=CRC Press|date=November 27, 2019 |isbn=978-1-138-38990-8}} ==სქოლიო== {{სქოლიო|2}} [[კატეგორია:ელექტრონული თამაშები]] [[კატეგორია:ელექტრონულ-სხივური მილაკი]] [[კატეგორია:ადრეული ვიდეო თამაშების ისტორია]] afys6ilvw7ls6fn4397kqtuupxl2fse 4821660 4821659 2025-06-27T18:38:55Z Gobrona 28077 4821660 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაში | სახელი = ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა | სურათი = Cathode_ray_tube_amusement_device_-_schematic.jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა = მოწყობილობის სქემა პატენტიდან | დეველოპერები = თომას ტ. გოლდსმით უმცროსი და ესტლ რეი მანი | თარიღი = 1947 | ჟანრი = [[სიმულატორი]] | რეჟიმები = ერთმოთამაშიანი }} '''ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა''' ({{lang-en|The Cathode-ray tube amusement device}}) — ისტორიაში პირველი [[ელექტრონული თამაში]], რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოქონდა. მოწყობილობა შეიმუშავეს თომას ტ. გოლდსმით უმცროსმა და ესტლ რეი მანმა [[1947]] წელს,<ref>აშშ-ის პატენტი № 2 455 992, 1948 წლის 14 დეკემბერი. [https://patents.google.com/patent/US2455992 Cathode ray tube amusement device] [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?patentnumber=2455992 პატენტის აღწერა] აშშ-ის პატენტებისა და სასაქონლო ნიშნების ოფისის ვებგვერდზე.</ref>მათ მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს შექმნილი რადარის ეკრანების გავლენით.<ref name="CRTAD_about.com"/><ref>{{Cite web|url=https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|title=Thomas Goldsmith, an oral history conducted in 1973 by Frank Polkinghorn|author=Thomas Goldsmith, Frank Polkinghorn|date=2015-01-15|publisher=IEEE History Center|accessdate=2019-05-26|archive-date=2021-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320141225/https://ethw.org/Oral-History:Thomas_Goldsmith|deadlink=no}}</ref>. ეს მოწყობილობა აგებულია ანალოგურ ელექტრონულ კომპონენტებზე, რომელთა კონტროლიც მექანიკური საშუალებებით ხდება. მასში არ არის ციფრული ელექტრონიკა, შესრულებადი პროგრამა და მეხსიერების მოწყობილობა.<ref name="CRTAD_about.com">{{cite web|lang=en|url=https://www.lifewire.com/cathode-ray-tube-amusement-device-729579|title=Cathode-Ray Tube Amusement Device: The First Electronic Game|first=D. S.|last=Cohen|work=Lifewire|date=2019-03-14|publisher=Dotdash Meredith|accessdate=2023-03-19|archive-date=2015-09-06|archive-url=web.archive.org/web/20150906020915/classicgames.about.com/od/classicvideogames101/p/CathodeDevice.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="TVGD">{{წიგნი|სათაური=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |გამომცემელი=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6 |გვერდნი=3 |ენა=en |ავტორი=Kowert, Rachel; Quandt, Thorsten |თარიღი=27 აგვისტო, 2015}}</ref> მოწყობილობა ახდენდა არტილერიის ჭურვის ფრენის სიმულაციას ელექტრონულ-სხივური მილაკის ეკრანზე გამოსახული სამიზნეების მიმართ. მოთამაშე მას მართვის ბერკეტებით აკონტროლებდა, რითაც ცვლიდა სხივის წერტილის მოძრაობას ეკრანზე, რათა დაერტყა ეკრანზე გადაფარებული პლასტიკური სამიზნეებისთვის. რასტრული გამოსახულების არქონის გამო, რაც დამახასიათებელია ვიდეომონიტორებისა და ტელევიზორებისთვის, ეს მოწყობილობა, როგორც წესი, არ განიხილება [[ვიდეო თამაში|ვიდეო თამაშად]], თუმცა იგი არის პირველი ცნობილი თამაში, რომელსაც გამოსახულება ელექტრონულ ეკრანზე გამოქონდა.<ref name="TVGD" /><ref name="PopMech">{{cite web|url=http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|title=The Unlikely Story of the First Video Game|first=Mark|last=Blitz|work=Popular Mechanics|date=2016-03-28|publisher=Hearst Corporation|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160330043442/http://www.popularmechanics.com/culture/gaming/a20129/the-very-first-video-game/|archivedate=2016-03-30|accessdate=2016-03-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pong-story.com/intro.htm|title=Pong-Story : Main page|publisher=David Winter|deadlink=no|accessdate=2017-05-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170205155620/http://www.pong-story.com/intro.htm#|archivedate=2017-02-05}}</ref>. გამომგონებლებმა პატენტზე განაცხადი [[1947]] წლის [[25 იანვარი|25 იანვარს]] შეიტანეს. მიუხედავად ამისა, არ მომხდარა ამ გასართობი აპარატის მასობრივი წარმოება და შესაბამისად, არც არასდროს გამოსულა გაყიდვაში.<ref name="CRTAD_about.com" />. ==ლიტერატურა== * {{anchor|Donovan}}{{cite book |title=Replay: The History of Video Games|last=Donovan |first=Tristan |publisher=Yellow Ant |date=April 20, 2010 |isbn=978-0-9565072-0-4}} * {{anchor|Kowert}}{{cite book |title=The Video Game Debate: Unravelling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games |last1=Kowert |first1=Rachel |last2=Quandt |first2=Thorsten |date=August 27, 2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-138-83163-6}} * {{anchor|Smith}}{{cite book |title=They Create Worlds: The Story of the People and Companies That Shaped the Video Game Industry |volume=1: 1971 – 1982 |last=Smith |first=Alexander |publisher=CRC Press|date=November 27, 2019 |isbn=978-1-138-38990-8}} ==სქოლიო== {{სქოლიო|2}} [[კატეგორია:ელექტრონული თამაშები]] [[კატეგორია:ელექტრონულ-სხივური მილაკი]] [[კატეგორია:ადრეული ვიდეო თამაშების ისტორია]] 8ryutkoy8ok9ldasjupsvgsvyx7bgtu ელექტრონულ-სხივურ მილაკზე დაფუძნებული გასართობი მოწყობილობა 0 591570 4821661 2025-06-27T18:45:17Z Gobrona 28077 გადამისამართება გვერდზე „[[ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა]]“ 4821661 wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა]] j5syc4qnrsmhe0fjnycor5h6m5e4nx7 Cathode ray tube amusement device 0 591571 4821662 2025-06-27T18:45:42Z Gobrona 28077 გადამისამართება გვერდზე „[[ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა]]“ 4821662 wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[ელექტრონულ-სხივური მილაკის გასართობი მოწყობილობა]] j5syc4qnrsmhe0fjnycor5h6m5e4nx7 ოსცილოსკოპი 0 591572 4821665 2025-06-27T19:00:10Z Gobrona 28077 გადამისამართება გვერდზე „[[ოსცილოგრაფი]]“ 4821665 wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[ოსცილოგრაფი]] ac8pob3fox37zm3r1t827n1rd8ysi39 მანანა სამყურაშვილი 0 591573 4821666 2025-06-27T19:13:02Z მანანა სამყურაშვილი 171431 ახალი გვერდი: <nowiki>'''მანანა სამყურაშვილი'''</nowiki> (დ. 1 ივლისი, 1960, სოფელი საბუე, ყვარლის რაიონი) — ქართველი — სამართალმცოდნე, პედაგოგი, მწერალი და პოეტი. შოთა რუსთაველის სახელობის მეცნიერთა, მწერალ... 4821666 wikitext text/x-wiki <nowiki>'''მანანა სამყურაშვილი'''</nowiki> (დ. 1 ივლისი, 1960, სოფელი საბუე, ყვარლის რაიონი) — ქართველი — სამართალმცოდნე, პედაგოგი, მწერალი და პოეტი. შოთა რუსთაველის სახელობის მეცნიერთა, მწერალთა, პოეტთა და საზოგადო მოღვაწეთა კავშირის — „პოეტები საქართველოსი“ — პრეზიდენტი. ასევე არის ამავე სახელწოდების მრავალტომეული კრებულის შემდგენელი რედაქტორი და ავტორი.[https://www.facebook.com/share/1FFwmS2HJ5/] 9nvax7zh3ps08scacmevsftwqprplpf 4821669 4821666 2025-06-27T19:30:35Z 2A0B:6204:F1E8:ED00:D8FC:B835:3E4:6E10 ტიპოგრაფიული შესწორება 4821669 wikitext text/x-wiki <nowiki>'''მანანა სამყურაშვილი'''</nowiki> (დ. 1 ივლისი, 1960, სოფელი საბუე, ყვარლის რაიონი) — ქართველი — სამართალმცოდნე, პედაგოგი, მწერალი და პოეტი. შოთა რუსთაველის სახელობის მეცნიერთა, მწერალთა, პოეტთა და საზოგადო მოღვაწეთა კავშირის — „პოეტები საქართველოსი“ — პრეზიდენტი. ასევე არის ამავე სახელწოდების მრავალტომეული კრებულის შემდგენელი რედაქტორი და ავტორი.[https://www.facebook.com/share/1FFwmS2HJ5/] [[File:მანანა სამყურაშვილი.jpg|thumb|მანანა სამყურაშვილი,2024 წელი]] rvzeqs99psgj7qol1rfovnxqgnzzpoq 4821670 4821669 2025-06-27T19:32:07Z 2A0B:6204:F1E8:ED00:D8FC:B835:3E4:6E10 ტიპოგრაფიული შესწორება 4821670 wikitext text/x-wiki მანანა სამყურაშვილი(დ. 1 ივლისი, 1960, სოფელი საბუე, ყვარლის რაიონი) — ქართველი — სამართალმცოდნე, პედაგოგი, მწერალი და პოეტი. შოთა რუსთაველის სახელობის მეცნიერთა, მწერალთა, პოეტთა და საზოგადო მოღვაწეთა კავშირის — „პოეტები საქართველოსი“ — პრეზიდენტი. ასევე არის ამავე სახელწოდების მრავალტომეული კრებულის შემდგენელი რედაქტორი და ავტორი.[https://www.facebook.com/share/1FFwmS2HJ5/] [[File:მანანა სამყურაშვილი.jpg|thumb|მანანა სამყურაშვილი,2024 წელი]] glclahj5zsswknm3jrdrd62imhi5sop 4821671 4821670 2025-06-27T19:34:36Z 2A0B:6204:F1E8:ED00:D8FC:B835:3E4:6E10 ტიპოგრაფიული შესწორება 4821671 wikitext text/x-wiki მანანა სამყურაშვილი(დ. 1 ივლისი, 1960, სოფელი საბუე, ყვარლის რაიონი) — ქართველი — სამართალმცოდნე, პედაგოგი, მწერალი და პოეტი. შოთა რუსთაველის სახელობის მეცნიერთა, მწერალთა, პოეტთა და საზოგადო მოღვაწეთა კავშირის — „პოეტები საქართველოსი“ — პრეზიდენტი. ასევე არის ამავე სახელწოდების მრავალტომეული კრებულის შემდგენელი რედაქტორი და ავტორი.[https://www.facebook.com/share/1FFwmS2HJ5/] == ბიოგრაფია == მანანა სამყურაშვილი დაიბადა 1960 წლის 1 ივლისს ყვარლის რაიონის სოფელ საბუეში. მისი მშობლები იყვნენ სახალხო მთქმელი და ჟურნალისტი [[ნანი ბერიაშვილი]] და მელიორატორი [[ზაქრო სამყურაშვილი]]. 1986 წელს დაამთავრა სულხან-საბა ორბელიანის სახელობის პედაგოგიური ინსტიტუტის დაწყებითი განათლების პედაგოგიკისა და მეთოდიკის ფაკულტეტი. 1991 წელს კი დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი სამართალმცოდნეობის სპეციალობით. == კარიერა და შემოქმედება == მანანა სამყურაშვილი აქტიურად მოღვაწეობს როგორც ლიტერატურულ, ისე სამართლებრივ სფეროში. არის მრავალტომეული კრებულის „პოეტები საქართველოსი“ მთავარი რედაქტორი და ავტორი. მისი ლიტერატურული მოღვაწეობა მოიცავს: * **8 პოეტურ კრებულს** * **30-ზე მეტ მოთხრობას** * **საბავშვო ჩანახატებსა და ზღაპრებს** მისი ნამუშევრები გამოირჩევა ლირიკული სტილით, ეროვნულ-ჰუმანისტური თემატიკით და ბავშვთა სამყაროსადმი თბილი მიდგომით. == ოჯახი == მანანა სამყურაშვილს ჰყავს ორი შვილი: * გიორგი ტუგუნიძე — იურისტი * ბექა ტუგუნიძე — გეოგრაფიის სპეციალისტი მას ჰყავს შვილიშვილებიც. [[კატეგორია:ქართველი მწერლები]] [[კატეგორია:სამართალმცოდნეები]] [[კატეგორია:პოეტები]] [[კატეგორია:საბავშვო ლიტერატურა]] [[File:მანანა სამყურაშვილი.jpg|thumb|მანანა სამყურაშვილი,2024 წელი]] atzoxfpnidbteaz9ihu98yjsf7e1nok 4821672 4821671 2025-06-27T19:37:26Z 2A0B:6204:F1E8:ED00:D8FC:B835:3E4:6E10 ტიპოგრაფიული შესწორება 4821672 wikitext text/x-wiki მანანა სამყურაშვილი(დ. 1 ივლისი, 1960, სოფელი საბუე, ყვარლის რაიონი) — ქართველი — სამართალმცოდნე, პედაგოგი, მწერალი და პოეტი. შოთა რუსთაველის სახელობის მეცნიერთა, მწერალთა, პოეტთა და საზოგადო მოღვაწეთა კავშირის — „პოეტები საქართველოსი“ — პრეზიდენტი. ასევე არის ამავე სახელწოდების მრავალტომეული კრებულის შემდგენელი რედაქტორი და ავტორი.[https://www.facebook.com/share/1FFwmS2HJ5/] == ბიოგრაფია == მანანა სამყურაშვილი დაიბადა 1960 წლის 1 ივლისს ყვარლის რაიონის სოფელ საბუეში. მისი მშობლები იყვნენ სახალხო მთქმელი და ჟურნალისტი [[ნანი ბერიაშვილი]] და მელიორატორი [[ზაქრო სამყურაშვილი]]. 1986 წელს დაამთავრა სულხან-საბა ორბელიანის სახელობის პედაგოგიური ინსტიტუტის დაწყებითი განათლების პედაგოგიკისა და მეთოდიკის ფაკულტეტი. 1991 წელს კი დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი სამართალმცოდნეობის სპეციალობით. == კარიერა და შემოქმედება == მანანა სამყურაშვილი აქტიურად მოღვაწეობს როგორც ლიტერატურულ, ისე სამართლებრივ სფეროში. არის მრავალტომეული კრებულის „პოეტები საქართველოსი“ მთავარი რედაქტორი და ავტორი. მისი ლიტერატურული მოღვაწეობა მოიცავს: * **8 პოეტურ კრებულს** * **30-ზე მეტ მოთხრობას** * **საბავშვო ჩანახატებსა და ზღაპრებს** მისი ნამუშევრები გამოირჩევა ლირიკული სტილით, ეროვნულ-ჰუმანისტური თემატიკით და ბავშვთა სამყაროსადმი თბილი მიდგომით. == ოჯახი == მანანა სამყურაშვილს ჰყავს ორი შვილი: * გიორგი ტუგუნიძე — იურისტი * ბექა ტუგუნიძე — გეოგრაფიის სპეციალისტი მას ჰყავს შვილიშვილებიც. [[კატეგორია:ქართველი მწერლები]] [[კატეგორია:სამართალმცოდნეები]] [[კატეგორია:პოეტები]] [[კატეგორია:საბავშვო ლიტერატურა]] 71unv8smqjmkkhd4crhp1j8ig48we1x 4821674 4821672 2025-06-27T19:38:53Z 2A0B:6204:F1E8:ED00:D8FC:B835:3E4:6E10 ტიპოგრაფიული შესწორება 4821674 wikitext text/x-wiki მანანა სამყურაშვილი(დ. 1 ივლისი, 1960, სოფელი საბუე, ყვარლის რაიონი) — ქართველი — სამართალმცოდნე, პედაგოგი, მწერალი და პოეტი. შოთა რუსთაველის სახელობის მეცნიერთა, მწერალთა, პოეტთა და საზოგადო მოღვაწეთა კავშირის — „პოეტები საქართველოსი“ — პრეზიდენტი. ასევე არის ამავე სახელწოდების მრავალტომეული კრებულის შემდგენელი რედაქტორი და ავტორი.[https://www.facebook.com/share/1FFwmS2HJ5/] [[File:მანანა სამყურაშვილი.jpg|thumb|მანანა სამყურაშვილი,2024 წელი]] == ბიოგრაფია == მანანა სამყურაშვილი დაიბადა 1960 წლის 1 ივლისს ყვარლის რაიონის სოფელ საბუეში. მისი მშობლები იყვნენ სახალხო მთქმელი და ჟურნალისტი [[ნანი ბერიაშვილი]] და მელიორატორი [[ზაქრო სამყურაშვილი]]. 1986 წელს დაამთავრა სულხან-საბა ორბელიანის სახელობის პედაგოგიური ინსტიტუტის დაწყებითი განათლების პედაგოგიკისა და მეთოდიკის ფაკულტეტი. 1991 წელს კი დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი სამართალმცოდნეობის სპეციალობით. == კარიერა და შემოქმედება == მანანა სამყურაშვილი აქტიურად მოღვაწეობს როგორც ლიტერატურულ, ისე სამართლებრივ სფეროში. არის მრავალტომეული კრებულის „პოეტები საქართველოსი“ მთავარი რედაქტორი და ავტორი. მისი ლიტერატურული მოღვაწეობა მოიცავს: * **8 პოეტურ კრებულს** * **30-ზე მეტ მოთხრობას** * **საბავშვო ჩანახატებსა და ზღაპრებს** მისი ნამუშევრები გამოირჩევა ლირიკული სტილით, ეროვნულ-ჰუმანისტური თემატიკით და ბავშვთა სამყაროსადმი თბილი მიდგომით. == ოჯახი == მანანა სამყურაშვილს ჰყავს ორი შვილი: * გიორგი ტუგუნიძე — იურისტი * ბექა ტუგუნიძე — გეოგრაფიის სპეციალისტი მას ჰყავს შვილიშვილებიც. [[კატეგორია:ქართველი მწერლები]] [[კატეგორია:სამართალმცოდნეები]] [[კატეგორია:პოეტები]] [[კატეგორია:საბავშვო ლიტერატურა]] p7zt7bhyu9o1ujgtqn8nv0pocc8lfjm 4821677 4821674 2025-06-27T19:50:52Z მანანა სამყურაშვილი 171431 4821677 wikitext text/x-wiki მანანა სამყურაშვილი(დ. 1 ივლისი, 1960, სოფელი საბუე, ყვარლის რაიონი) — ქართველი — სამართალმცოდნე, პედაგოგი, მწერალი და პოეტი. შოთა რუსთაველის სახელობის მეცნიერთა, მწერალთა, პოეტთა და საზოგადო მოღვაწეთა კავშირის — „პოეტები საქართველოსი“ — პრეზიდენტი. ასევე არის ამავე სახელწოდების მრავალტომეული კრებულის შემდგენელი რედაქტორი და ავტორი.[https://www.facebook.com/share/1FFwmS2HJ5/] [[File:მანანა სამყურაშვილი.jpg|thumb|მანანა სამყურაშვილი,2024 წელი]] == ბიოგრაფია == მანანა სამყურაშვილი დაიბადა 1960 წლის 1 ივლისს ყვარლის რაიონის სოფელ საბუეში. მისი მშობლები არიან სახალხო მთქმელი და ჟურნალისტი [[ნანი ბერიაშვილი]] და მელიორატორი [[ზაქრო სამყურაშვილი]]. 1986 წელს დაამთავრა სულხან-საბა ორბელიანის სახელობის პედაგოგიური ინსტიტუტის დაწყებითი განათლების პედაგოგიკისა და მეთოდიკის ფაკულტეტი. 1991 წელს კი დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი სამართალმცოდნეობის სპეციალობით. == კარიერა და შემოქმედება == მანანა სამყურაშვილი აქტიურად მოღვაწეობს როგორც ლიტერატურულ, ისე სამართლებრივ სფეროში. არის მრავალტომეული კრებულის „პოეტები საქართველოსი“ მთავარი რედაქტორი და ავტორი. მისი ლიტერატურული მოღვაწეობა მოიცავს: * **8 პოეტურ კრებულს** * **30-ზე მეტ მოთხრობას** * **საბავშვო ჩანახატებსა და ზღაპრებს** მისი ნამუშევრები გამოირჩევა ლირიკული სტილით, ეროვნულ-ჰუმანისტური თემატიკით და ბავშვთა სამყაროსადმი თბილი მიდგომით. == ოჯახი == მანანა სამყურაშვილს ჰყავს ორი შვილი: * გიორგი ტუგუნიძე — იურისტი * ბექა ტუგუნიძე — გეოგრაფიის სპეციალისტი მას ჰყავს შვილიშვილებიც. [[კატეგორია:ქართველი მწერლები]] [[კატეგორია:სამართალმცოდნეები]] [[კატეგორია:პოეტები]] [[კატეგორია:საბავშვო ლიტერატურა]] qnzenfc738qtj0f2lj0zmsuy2pt3bjp 4821772 4821677 2025-06-28T10:45:50Z Gobrona 28077 4821772 wikitext text/x-wiki {{წასაშლელი|წყაროს გარეშე}} მანანა სამყურაშვილი(დ. 1 ივლისი, 1960, სოფელი საბუე, ყვარლის რაიონი) — ქართველი — სამართალმცოდნე, პედაგოგი, მწერალი და პოეტი. შოთა რუსთაველის სახელობის მეცნიერთა, მწერალთა, პოეტთა და საზოგადო მოღვაწეთა კავშირის — „პოეტები საქართველოსი“ — პრეზიდენტი. ასევე არის ამავე სახელწოდების მრავალტომეული კრებულის შემდგენელი რედაქტორი და ავტორი.[https://www.facebook.com/share/1FFwmS2HJ5/] [[File:მანანა სამყურაშვილი.jpg|thumb|მანანა სამყურაშვილი,2024 წელი]] == ბიოგრაფია == მანანა სამყურაშვილი დაიბადა 1960 წლის 1 ივლისს ყვარლის რაიონის სოფელ საბუეში. მისი მშობლები არიან სახალხო მთქმელი და ჟურნალისტი [[ნანი ბერიაშვილი]] და მელიორატორი [[ზაქრო სამყურაშვილი]]. 1986 წელს დაამთავრა სულხან-საბა ორბელიანის სახელობის პედაგოგიური ინსტიტუტის დაწყებითი განათლების პედაგოგიკისა და მეთოდიკის ფაკულტეტი. 1991 წელს კი დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი სამართალმცოდნეობის სპეციალობით. == კარიერა და შემოქმედება == მანანა სამყურაშვილი აქტიურად მოღვაწეობს როგორც ლიტერატურულ, ისე სამართლებრივ სფეროში. არის მრავალტომეული კრებულის „პოეტები საქართველოსი“ მთავარი რედაქტორი და ავტორი. მისი ლიტერატურული მოღვაწეობა მოიცავს: * **8 პოეტურ კრებულს** * **30-ზე მეტ მოთხრობას** * **საბავშვო ჩანახატებსა და ზღაპრებს** მისი ნამუშევრები გამოირჩევა ლირიკული სტილით, ეროვნულ-ჰუმანისტური თემატიკით და ბავშვთა სამყაროსადმი თბილი მიდგომით. == ოჯახი == მანანა სამყურაშვილს ჰყავს ორი შვილი: * გიორგი ტუგუნიძე — იურისტი * ბექა ტუგუნიძე — გეოგრაფიის სპეციალისტი მას ჰყავს შვილიშვილებიც. [[კატეგორია:ქართველი მწერლები]] [[კატეგორია:სამართალმცოდნეები]] [[კატეგორია:პოეტები]] [[კატეგორია:საბავშვო ლიტერატურა]] 2cev111f18swa8fhuo3uvifmjka2666 დენდი 0 591574 4821680 2025-06-27T19:53:25Z Gobrona 28077 გადამისამართება გვერდზე „[[Dendy]]“ 4821680 wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[Dendy]] rcjs1qujay7irut8blv74jmjrdu2j1j მიხეილ ჭითაშვილი 0 591575 4821698 2025-06-27T23:32:06Z Mishachitashvili 171428 ახალი გვერდი: {{ინფობოქსი ადამიანი|სახელი=მიხეილ ჭითაშვილი|სურათი=|აღწერა=არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელი|დაბადების თარიღი=|დაბადების ადგილი=[[საქართველო]]|პროფესია=არასამთავრ... 4821698 wikitext text/x-wiki {{ინფობოქსი ადამიანი|სახელი=მიხეილ ჭითაშვილი|სურათი=|აღწერა=არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელი|დაბადების თარიღი=|დაბადების ადგილი=[[საქართველო]]|პროფესია=არასამთავრობო სექტორის ხელმძღვანელი}} '''მიხეილ ჭითაშვილი''' — ქართველი საზოგადო მოღვაწე, არასამთავრობო ორგანიზაციის [[დემოკრატიული განვითარებისა და ინიციატივების ცენტრი|„დემოკრატიული განვითარებისა და ინიციატივების ცენტრი“]] (CDD) ხელმძღვანელი. 2016 წლიდან არის ორგანიზაციის დირექტორი და გამგეობის თავმჯდომარე. იგი წლების განმავლობაში მუშაობს დემოკრატიის განვითარებისა და ადამიანის უფლებების დაცვაზე, ახორციელებს სოციალურ და კვლევით პროექტებს მოწყვლადი ჯგუფების მხარდაჭერისა და სამოქალაქო საზოგადოების გაძლიერების მიმართულებით. == ბიოგრაფია == მიხეილ ჭითაშვილი საქართველოში დაიბადა. 1980 წლის 3 სექტემბერი . პროფესიული გამოცდილება მოიცავს სამოქალაქო სექტორის მენეჯმენტს, ადამიანის უფლებების დაცვის სფეროს, სოციალური ინკლუზიისა და დემოკრატიული მონიტორინგის პროგრამებს. == პროფესიული საქმიანობა == 2016 წლიდან ხელმძღვანელობს ააიპ „დემოკრატიული განვითარებისა და ინიციატივების ცენტრს“. ორგანიზაცია ახორციელებს მრავალ პროექტს, მათ შორის: * უფასო სასადილო სოციალურად დაუცველი პირებისთვის (2020–დღემდე); * შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა სოციალური საწარმო (2016–2020); * თავშესაფარი ქალებისა და ბავშვებისთვის (2014–2016); * არჩევნების მონიტორინგი, დემოკრატიული პრაქტიკის ანალიზი და საზოგადოებრივი კვლევები; * ადვოკატირება „უცხოეთის გავლენის აგენტების“ კანონპროექტის წინააღმდეგ. ჭითაშვილი აქტიურად მონაწილეობს საჯარო დისკუსიებში დემოკრატიული ინსტიტუტების დაცვისა და სამოქალაქო სექტორის თავისუფლების შენარჩუნების თემებზე. === ე.წ. აგენტების კანონის შეფასება === CDD და მისი ხელმძღვანელი გამოდიან ე.წ. „უცხოეთის გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის წინააღმდეგ. ჭითაშვილის თქმით, მისი ამოქმედების შემთხვევაში, არაერთი NGO, მათ შორის CDD, იძულებული გახდება შეწყვიტოს ფუნქციონირება. : ''„თუ ეს კანონი ამოქმედდება, ჩვენი ორგანიზაცია, ისევე როგორც სხვები, იძულებული იქნება დაიხუროს.“'' == წყაროები == * [https://www.08.ge/organizations/view/268378/ დემოკრატიული განვითარებისა და ინიციატივების ცენტრი — ორგანიზაციის პროფილი] * [https://www.radiotavisupleba.ge/a/32296414.html რადიო თავისუფლება — აგენტების კანონის შეფასება NGO-ების მხრიდან] * [https://www.companyinfo.ge/ka/people/207004 Companyinfo.ge — მიხეილ ჭითაშვილის სამართლებრივი სტატუსი] 2sfvi89n3z2hl8elzscavud97doaxtz 4821771 4821698 2025-06-28T10:42:50Z Gobrona 28077 4821771 wikitext text/x-wiki {{წასაშლელი|წყაროს გარეშე}} {{ინფობოქსი ადამიანი|სახელი=მიხეილ ჭითაშვილი|სურათი=|აღწერა=არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელი|დაბადების თარიღი=|დაბადების ადგილი=[[საქართველო]]|პროფესია=არასამთავრობო სექტორის ხელმძღვანელი}} '''მიხეილ ჭითაშვილი''' — ქართველი საზოგადო მოღვაწე, არასამთავრობო ორგანიზაციის [[დემოკრატიული განვითარებისა და ინიციატივების ცენტრი|„დემოკრატიული განვითარებისა და ინიციატივების ცენტრი“]] (CDD) ხელმძღვანელი. 2016 წლიდან არის ორგანიზაციის დირექტორი და გამგეობის თავმჯდომარე. იგი წლების განმავლობაში მუშაობს დემოკრატიის განვითარებისა და ადამიანის უფლებების დაცვაზე, ახორციელებს სოციალურ და კვლევით პროექტებს მოწყვლადი ჯგუფების მხარდაჭერისა და სამოქალაქო საზოგადოების გაძლიერების მიმართულებით. == ბიოგრაფია == მიხეილ ჭითაშვილი საქართველოში დაიბადა. 1980 წლის 3 სექტემბერი . პროფესიული გამოცდილება მოიცავს სამოქალაქო სექტორის მენეჯმენტს, ადამიანის უფლებების დაცვის სფეროს, სოციალური ინკლუზიისა და დემოკრატიული მონიტორინგის პროგრამებს. == პროფესიული საქმიანობა == 2016 წლიდან ხელმძღვანელობს ააიპ „დემოკრატიული განვითარებისა და ინიციატივების ცენტრს“. ორგანიზაცია ახორციელებს მრავალ პროექტს, მათ შორის: * უფასო სასადილო სოციალურად დაუცველი პირებისთვის (2020–დღემდე); * შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა სოციალური საწარმო (2016–2020); * თავშესაფარი ქალებისა და ბავშვებისთვის (2014–2016); * არჩევნების მონიტორინგი, დემოკრატიული პრაქტიკის ანალიზი და საზოგადოებრივი კვლევები; * ადვოკატირება „უცხოეთის გავლენის აგენტების“ კანონპროექტის წინააღმდეგ. ჭითაშვილი აქტიურად მონაწილეობს საჯარო დისკუსიებში დემოკრატიული ინსტიტუტების დაცვისა და სამოქალაქო სექტორის თავისუფლების შენარჩუნების თემებზე. === ე.წ. აგენტების კანონის შეფასება === CDD და მისი ხელმძღვანელი გამოდიან ე.წ. „უცხოეთის გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის წინააღმდეგ. ჭითაშვილის თქმით, მისი ამოქმედების შემთხვევაში, არაერთი NGO, მათ შორის CDD, იძულებული გახდება შეწყვიტოს ფუნქციონირება. : ''„თუ ეს კანონი ამოქმედდება, ჩვენი ორგანიზაცია, ისევე როგორც სხვები, იძულებული იქნება დაიხუროს.“'' == წყაროები == * [https://www.08.ge/organizations/view/268378/ დემოკრატიული განვითარებისა და ინიციატივების ცენტრი — ორგანიზაციის პროფილი] * [https://www.radiotavisupleba.ge/a/32296414.html რადიო თავისუფლება — აგენტების კანონის შეფასება NGO-ების მხრიდან] * [https://www.companyinfo.ge/ka/people/207004 Companyinfo.ge — მიხეილ ჭითაშვილის სამართლებრივი სტატუსი] cs478txhhw3xmfkg8n51ncwu40btoxz კლადი 0 591576 4821738 2025-06-28T09:20:13Z Gobrona 28077 ახალი გვერდი: '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომ... 4821738 wikitext text/x-wiki '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ihz2nl1x4ugi7dt1ftedkvc8tvcfyiu 4821739 4821738 2025-06-28T09:20:27Z Gobrona 28077 4821739 wikitext text/x-wiki '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. nhbyvxb50esu95a3je0y1z0ku6i56c7 4821740 4821739 2025-06-28T09:20:45Z Gobrona 28077 4821740 wikitext text/x-wiki '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. გასული ათწლეულის განმავლობაში, კლადისტიკამ რევოლუცია მოახდინა ბიოლოგიურ კლასიფიკაციაში, რამაც ორგანიზმებს შორის გასაოცარი ევოლუციური კავშირები გამოავლინა.<ref name="Palmer-2009"/> ტაქსონომისტები სულ უფრო ხშირად ცდილობენ თავი აარიდონ იმ ტაქსონების დასახელებას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან კლადებს; ანუ იმ ტაქსონებს, რომლებიც არ არიან მონოფილეტურები. i2mvxtqd1nyujv9fxnbokrdvu0m2mq9 4821741 4821740 2025-06-28T09:20:54Z Gobrona 28077 4821741 wikitext text/x-wiki '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. გასული ათწლეულის განმავლობაში, კლადისტიკამ რევოლუცია მოახდინა ბიოლოგიურ კლასიფიკაციაში, რამაც ორგანიზმებს შორის გასაოცარი ევოლუციური კავშირები გამოავლინა.<ref name="Palmer-2009"/> ტაქსონომისტები სულ უფრო ხშირად ცდილობენ თავი აარიდონ იმ ტაქსონების დასახელებას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან კლადებს; ანუ იმ ტაქსონებს, რომლებიც არ არიან მონოფილეტურები. კლადისტიკის მოლეკულურ-ბიოლოგიურმა დარგმა ორგანიზმებს შორის ისეთი კავშირები გამოავლინა რომელთა მიხედვითაც, [[სოკოები]] [[ცხოველები|ცხოველებთან]] უფრო ახლოს დგანან, ვიდრე [[მცენარეები|მცენარეებთან]]; [[არქეები]] დღეისთვის [[ბაქტერია|ბაქტერიებისგან]] განცალკევებულად ითვლება; და მრავალუჯრედიანი ორგანიზმები, შესაძლოა, არქეებისგან განვითარდნენ.<ref name="Nature"/> i8nqkqf2t11mmk7ug9srzzi60iot83k 4821742 4821741 2025-06-28T09:21:06Z Gobrona 28077 4821742 wikitext text/x-wiki '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. გასული ათწლეულის განმავლობაში, კლადისტიკამ რევოლუცია მოახდინა ბიოლოგიურ კლასიფიკაციაში, რამაც ორგანიზმებს შორის გასაოცარი ევოლუციური კავშირები გამოავლინა.<ref name="Palmer-2009"/> ტაქსონომისტები სულ უფრო ხშირად ცდილობენ თავი აარიდონ იმ ტაქსონების დასახელებას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან კლადებს; ანუ იმ ტაქსონებს, რომლებიც არ არიან მონოფილეტურები. კლადისტიკის მოლეკულურ-ბიოლოგიურმა დარგმა ორგანიზმებს შორის ისეთი კავშირები გამოავლინა რომელთა მიხედვითაც, [[სოკოები]] [[ცხოველები|ცხოველებთან]] უფრო ახლოს დგანან, ვიდრე [[მცენარეები|მცენარეებთან]]; [[არქეები]] დღეისთვის [[ბაქტერია|ბაქტერიებისგან]] განცალკევებულად ითვლება; და მრავალუჯრედიანი ორგანიზმები, შესაძლოა, არქეებისგან განვითარდნენ.<ref name="Nature"/> ==სქოლიო== {{reflist|30em|refs= <ref name="bio.dict.ge">{{cite web|url=https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/|title=Clade|publisher=ბიოლოგიური ლექსიკონი|access-date=28 ივნისი, 2025|archivedate=28 ივნისი, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628085338/https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/}}</ref> <ref name="Dictionary of Biology">{{cite book |last1=Martin |first1=Elizabeth |title=A Dictionary of Biology |last2=Hin |first2=Robert |publisher=Oxford University Press |year=2008}}</ref> <ref name="ATTOL>{{cite book |title=Assembling the Tree of Life |url=https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335 |url-access=limited |editor-first=Joel |editor-last=Cracraft |editor2-first=Michael J. |editor2-last=Donoghue |chapter=Introduction |page=[https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335/page/n18 1] |publisher=Oxford University Press |year=2004 |isbn=978-0-19-972960-9}}</ref> 9utduoekz051hzhxfpiww7w7b1br1j4 4821743 4821742 2025-06-28T09:21:16Z Gobrona 28077 4821743 wikitext text/x-wiki '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. გასული ათწლეულის განმავლობაში, კლადისტიკამ რევოლუცია მოახდინა ბიოლოგიურ კლასიფიკაციაში, რამაც ორგანიზმებს შორის გასაოცარი ევოლუციური კავშირები გამოავლინა.<ref name="Palmer-2009"/> ტაქსონომისტები სულ უფრო ხშირად ცდილობენ თავი აარიდონ იმ ტაქსონების დასახელებას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან კლადებს; ანუ იმ ტაქსონებს, რომლებიც არ არიან მონოფილეტურები. კლადისტიკის მოლეკულურ-ბიოლოგიურმა დარგმა ორგანიზმებს შორის ისეთი კავშირები გამოავლინა რომელთა მიხედვითაც, [[სოკოები]] [[ცხოველები|ცხოველებთან]] უფრო ახლოს დგანან, ვიდრე [[მცენარეები|მცენარეებთან]]; [[არქეები]] დღეისთვის [[ბაქტერია|ბაქტერიებისგან]] განცალკევებულად ითვლება; და მრავალუჯრედიანი ორგანიზმები, შესაძლოა, არქეებისგან განვითარდნენ.<ref name="Nature"/> ==სქოლიო== {{reflist|30em|refs= <ref name="bio.dict.ge">{{cite web|url=https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/|title=Clade|publisher=ბიოლოგიური ლექსიკონი|access-date=28 ივნისი, 2025|archivedate=28 ივნისი, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628085338/https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/}}</ref> <ref name="Dictionary of Biology">{{cite book |last1=Martin |first1=Elizabeth |title=A Dictionary of Biology |last2=Hin |first2=Robert |publisher=Oxford University Press |year=2008}}</ref> <ref name="ATTOL>{{cite book |title=Assembling the Tree of Life |url=https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335 |url-access=limited |editor-first=Joel |editor-last=Cracraft |editor2-first=Michael J. |editor2-last=Donoghue |chapter=Introduction |page=[https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335/page/n18 1] |publisher=Oxford University Press |year=2004 |isbn=978-0-19-972960-9}}</ref> <ref name="Dupuis-1984">{{cite journal | last=Dupuis | first=Claude | year=1984 | title=Willi Hennig's impact on taxonomic thought | journal=Annual Review of Ecology and Systematics | volume=15 | pages=1–24 | doi=10.1146/annurev.es.15.110184.000245| doi-access=free }}</ref> <ref name="Huxley-1957">{{cite journal | last = Huxley | first = J. S. | year =1957 | title = The three types of evolutionary process | journal=Nature | volume=180 | issue = 4584 | pages=454–455 | doi=10.1038/180454a0| bibcode=1957Natur.180..454H | s2cid = 4174182 }}</ref> qvenku8hjlsoqn4kszqobssxdjdc5bp 4821744 4821743 2025-06-28T09:21:27Z Gobrona 28077 4821744 wikitext text/x-wiki '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. გასული ათწლეულის განმავლობაში, კლადისტიკამ რევოლუცია მოახდინა ბიოლოგიურ კლასიფიკაციაში, რამაც ორგანიზმებს შორის გასაოცარი ევოლუციური კავშირები გამოავლინა.<ref name="Palmer-2009"/> ტაქსონომისტები სულ უფრო ხშირად ცდილობენ თავი აარიდონ იმ ტაქსონების დასახელებას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან კლადებს; ანუ იმ ტაქსონებს, რომლებიც არ არიან მონოფილეტურები. კლადისტიკის მოლეკულურ-ბიოლოგიურმა დარგმა ორგანიზმებს შორის ისეთი კავშირები გამოავლინა რომელთა მიხედვითაც, [[სოკოები]] [[ცხოველები|ცხოველებთან]] უფრო ახლოს დგანან, ვიდრე [[მცენარეები|მცენარეებთან]]; [[არქეები]] დღეისთვის [[ბაქტერია|ბაქტერიებისგან]] განცალკევებულად ითვლება; და მრავალუჯრედიანი ორგანიზმები, შესაძლოა, არქეებისგან განვითარდნენ.<ref name="Nature"/> ==სქოლიო== {{reflist|30em|refs= <ref name="bio.dict.ge">{{cite web|url=https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/|title=Clade|publisher=ბიოლოგიური ლექსიკონი|access-date=28 ივნისი, 2025|archivedate=28 ივნისი, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628085338/https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/}}</ref> <ref name="Dictionary of Biology">{{cite book |last1=Martin |first1=Elizabeth |title=A Dictionary of Biology |last2=Hin |first2=Robert |publisher=Oxford University Press |year=2008}}</ref> <ref name="ATTOL>{{cite book |title=Assembling the Tree of Life |url=https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335 |url-access=limited |editor-first=Joel |editor-last=Cracraft |editor2-first=Michael J. |editor2-last=Donoghue |chapter=Introduction |page=[https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335/page/n18 1] |publisher=Oxford University Press |year=2004 |isbn=978-0-19-972960-9}}</ref> <ref name="Dupuis-1984">{{cite journal | last=Dupuis | first=Claude | year=1984 | title=Willi Hennig's impact on taxonomic thought | journal=Annual Review of Ecology and Systematics | volume=15 | pages=1–24 | doi=10.1146/annurev.es.15.110184.000245| doi-access=free }}</ref> <ref name="Huxley-1957">{{cite journal | last = Huxley | first = J. S. | year =1957 | title = The three types of evolutionary process | journal=Nature | volume=180 | issue = 4584 | pages=454–455 | doi=10.1038/180454a0| bibcode=1957Natur.180..454H | s2cid = 4174182 }}</ref> <ref name="Palmer-2009">{{Cite book |title=Evolution: The Story of Life |last=Palmer |first=Douglas |publisher=University of California Press |year=2009 |location=Berkeley |pages=13}}</ref> <ref name="Nature">{{Cite journal |last=Pace |first=Norman R. |date=2006-05-18 |title=Time for a change |journal=Nature |volume=441 |issue=7091 |pages=289 |bibcode=2006Natur.441..289P |doi=10.1038/441289a |issn=1476-4687 |pmid=16710401|s2cid=4431143 |doi-access=free }}</ref> }} psf5iawuz1ihl1nrymop4pk3ozk0qna 4821745 4821744 2025-06-28T09:21:39Z Gobrona 28077 4821745 wikitext text/x-wiki '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. გასული ათწლეულის განმავლობაში, კლადისტიკამ რევოლუცია მოახდინა ბიოლოგიურ კლასიფიკაციაში, რამაც ორგანიზმებს შორის გასაოცარი ევოლუციური კავშირები გამოავლინა.<ref name="Palmer-2009"/> ტაქსონომისტები სულ უფრო ხშირად ცდილობენ თავი აარიდონ იმ ტაქსონების დასახელებას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან კლადებს; ანუ იმ ტაქსონებს, რომლებიც არ არიან მონოფილეტურები. კლადისტიკის მოლეკულურ-ბიოლოგიურმა დარგმა ორგანიზმებს შორის ისეთი კავშირები გამოავლინა რომელთა მიხედვითაც, [[სოკოები]] [[ცხოველები|ცხოველებთან]] უფრო ახლოს დგანან, ვიდრე [[მცენარეები|მცენარეებთან]]; [[არქეები]] დღეისთვის [[ბაქტერია|ბაქტერიებისგან]] განცალკევებულად ითვლება; და მრავალუჯრედიანი ორგანიზმები, შესაძლოა, არქეებისგან განვითარდნენ.<ref name="Nature"/> ==ლიტერატურა== * {{cite web |last1=Harmon |first1=Luke J |title=11.2: Clade Age and Diversity |url=https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Evolutionary_Developmental_Biology/Phylogenetic_Comparative_Methods_(Harmon)/11%3A_Fitting_Birth-Death_Models/11.02%3A_Clade_Age_and_Diversity |work=Biology LibreTexts: Evolutionary Developmental Biology |publisher=University of California Davis |access-date=7 July 2021 |date=3 January 2021}} ==სქოლიო== {{reflist|30em|refs= <ref name="bio.dict.ge">{{cite web|url=https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/|title=Clade|publisher=ბიოლოგიური ლექსიკონი|access-date=28 ივნისი, 2025|archivedate=28 ივნისი, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628085338/https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/}}</ref> <ref name="Dictionary of Biology">{{cite book |last1=Martin |first1=Elizabeth |title=A Dictionary of Biology |last2=Hin |first2=Robert |publisher=Oxford University Press |year=2008}}</ref> <ref name="ATTOL>{{cite book |title=Assembling the Tree of Life |url=https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335 |url-access=limited |editor-first=Joel |editor-last=Cracraft |editor2-first=Michael J. |editor2-last=Donoghue |chapter=Introduction |page=[https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335/page/n18 1] |publisher=Oxford University Press |year=2004 |isbn=978-0-19-972960-9}}</ref> <ref name="Dupuis-1984">{{cite journal | last=Dupuis | first=Claude | year=1984 | title=Willi Hennig's impact on taxonomic thought | journal=Annual Review of Ecology and Systematics | volume=15 | pages=1–24 | doi=10.1146/annurev.es.15.110184.000245| doi-access=free }}</ref> <ref name="Huxley-1957">{{cite journal | last = Huxley | first = J. S. | year =1957 | title = The three types of evolutionary process | journal=Nature | volume=180 | issue = 4584 | pages=454–455 | doi=10.1038/180454a0| bibcode=1957Natur.180..454H | s2cid = 4174182 }}</ref> <ref name="Palmer-2009">{{Cite book |title=Evolution: The Story of Life |last=Palmer |first=Douglas |publisher=University of California Press |year=2009 |location=Berkeley |pages=13}}</ref> <ref name="Nature">{{Cite journal |last=Pace |first=Norman R. |date=2006-05-18 |title=Time for a change |journal=Nature |volume=441 |issue=7091 |pages=289 |bibcode=2006Natur.441..289P |doi=10.1038/441289a |issn=1476-4687 |pmid=16710401|s2cid=4431143 |doi-access=free }}</ref> }} klksmu36xbn5p6o5cut800voq63mfpu 4821746 4821745 2025-06-28T09:21:46Z Gobrona 28077 4821746 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Clade-grade_II.svg|მინი|250პქ|კლადები არის ლურჯი და წითელი ფერებით აღნიშნული ჯგუფები. მწვანე და ლურჯი ჯგუფები ერთად, თავის მხრივ, აგრეთვე ქმნიან კლადს]] '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. გასული ათწლეულის განმავლობაში, კლადისტიკამ რევოლუცია მოახდინა ბიოლოგიურ კლასიფიკაციაში, რამაც ორგანიზმებს შორის გასაოცარი ევოლუციური კავშირები გამოავლინა.<ref name="Palmer-2009"/> ტაქსონომისტები სულ უფრო ხშირად ცდილობენ თავი აარიდონ იმ ტაქსონების დასახელებას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან კლადებს; ანუ იმ ტაქსონებს, რომლებიც არ არიან მონოფილეტურები. კლადისტიკის მოლეკულურ-ბიოლოგიურმა დარგმა ორგანიზმებს შორის ისეთი კავშირები გამოავლინა რომელთა მიხედვითაც, [[სოკოები]] [[ცხოველები|ცხოველებთან]] უფრო ახლოს დგანან, ვიდრე [[მცენარეები|მცენარეებთან]]; [[არქეები]] დღეისთვის [[ბაქტერია|ბაქტერიებისგან]] განცალკევებულად ითვლება; და მრავალუჯრედიანი ორგანიზმები, შესაძლოა, არქეებისგან განვითარდნენ.<ref name="Nature"/> ==ლიტერატურა== * {{cite web |last1=Harmon |first1=Luke J |title=11.2: Clade Age and Diversity |url=https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Evolutionary_Developmental_Biology/Phylogenetic_Comparative_Methods_(Harmon)/11%3A_Fitting_Birth-Death_Models/11.02%3A_Clade_Age_and_Diversity |work=Biology LibreTexts: Evolutionary Developmental Biology |publisher=University of California Davis |access-date=7 July 2021 |date=3 January 2021}} ==სქოლიო== {{reflist|30em|refs= <ref name="bio.dict.ge">{{cite web|url=https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/|title=Clade|publisher=ბიოლოგიური ლექსიკონი|access-date=28 ივნისი, 2025|archivedate=28 ივნისი, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628085338/https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/}}</ref> <ref name="Dictionary of Biology">{{cite book |last1=Martin |first1=Elizabeth |title=A Dictionary of Biology |last2=Hin |first2=Robert |publisher=Oxford University Press |year=2008}}</ref> <ref name="ATTOL>{{cite book |title=Assembling the Tree of Life |url=https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335 |url-access=limited |editor-first=Joel |editor-last=Cracraft |editor2-first=Michael J. |editor2-last=Donoghue |chapter=Introduction |page=[https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335/page/n18 1] |publisher=Oxford University Press |year=2004 |isbn=978-0-19-972960-9}}</ref> <ref name="Dupuis-1984">{{cite journal | last=Dupuis | first=Claude | year=1984 | title=Willi Hennig's impact on taxonomic thought | journal=Annual Review of Ecology and Systematics | volume=15 | pages=1–24 | doi=10.1146/annurev.es.15.110184.000245| doi-access=free }}</ref> <ref name="Huxley-1957">{{cite journal | last = Huxley | first = J. S. | year =1957 | title = The three types of evolutionary process | journal=Nature | volume=180 | issue = 4584 | pages=454–455 | doi=10.1038/180454a0| bibcode=1957Natur.180..454H | s2cid = 4174182 }}</ref> <ref name="Palmer-2009">{{Cite book |title=Evolution: The Story of Life |last=Palmer |first=Douglas |publisher=University of California Press |year=2009 |location=Berkeley |pages=13}}</ref> <ref name="Nature">{{Cite journal |last=Pace |first=Norman R. |date=2006-05-18 |title=Time for a change |journal=Nature |volume=441 |issue=7091 |pages=289 |bibcode=2006Natur.441..289P |doi=10.1038/441289a |issn=1476-4687 |pmid=16710401|s2cid=4431143 |doi-access=free }}</ref> }} lp53o2m2d55u5c7tunoq2s8rfnap0oh 4821747 4821746 2025-06-28T09:22:52Z Gobrona 28077 4821747 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Clade-grade_II.svg|მინი|250პქ|კლადები არის ლურჯი და წითელი ფერებით აღნიშნული ჯგუფები. მწვანე და ლურჯი ჯგუფები ერთად, თავის მხრივ, აგრეთვე ქმნიან კლადს]] '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. გასული ათწლეულის განმავლობაში, კლადისტიკამ რევოლუცია მოახდინა ბიოლოგიურ კლასიფიკაციაში, რამაც ორგანიზმებს შორის გასაოცარი ევოლუციური კავშირები გამოავლინა.<ref name="Palmer-2009"/> ტაქსონომისტები სულ უფრო ხშირად ცდილობენ თავი აარიდონ იმ ტაქსონების დასახელებას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან კლადებს; ანუ იმ ტაქსონებს, რომლებიც არ არიან მონოფილეტურები. კლადისტიკის მოლეკულურ-ბიოლოგიურმა დარგმა ორგანიზმებს შორის ისეთი კავშირები გამოავლინა რომელთა მიხედვითაც, [[სოკოები]] [[ცხოველები|ცხოველებთან]] უფრო ახლოს დგანან, ვიდრე [[მცენარეები|მცენარეებთან]]; [[არქეები]] დღეისთვის [[ბაქტერია|ბაქტერიებისგან]] განცალკევებულად ითვლება; და მრავალუჯრედიანი ორგანიზმები, შესაძლოა, არქეებისგან განვითარდნენ.<ref name="Nature"/> ==ლიტერატურა== * {{cite web |last1=Harmon |first1=Luke J |title=11.2: Clade Age and Diversity |url=https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Evolutionary_Developmental_Biology/Phylogenetic_Comparative_Methods_(Harmon)/11%3A_Fitting_Birth-Death_Models/11.02%3A_Clade_Age_and_Diversity |work=Biology LibreTexts: Evolutionary Developmental Biology |publisher=University of California Davis |access-date=7 July 2021 |date=3 January 2021}} ==სქოლიო== {{reflist|30em|refs= <ref name="bio.dict.ge">{{cite web|url=https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/|title=Clade|publisher=ბიოლოგიური ლექსიკონი|access-date=28 ივნისი, 2025|archivedate=28 ივნისი, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628085338/https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/}}</ref> <ref name="Dictionary of Biology">{{cite book |last1=Martin |first1=Elizabeth |title=A Dictionary of Biology |last2=Hin |first2=Robert |publisher=Oxford University Press |year=2008}}</ref> <ref name="ATTOL>{{cite book |title=Assembling the Tree of Life |url=https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335 |url-access=limited |editor-first=Joel |editor-last=Cracraft |editor2-first=Michael J. |editor2-last=Donoghue |chapter=Introduction |page=[https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335/page/n18 1] |publisher=Oxford University Press |year=2004 |isbn=978-0-19-972960-9}}</ref> <ref name="Dupuis-1984">{{cite journal | last=Dupuis | first=Claude | year=1984 | title=Willi Hennig's impact on taxonomic thought | journal=Annual Review of Ecology and Systematics | volume=15 | pages=1–24 | doi=10.1146/annurev.es.15.110184.000245| doi-access=free }}</ref> <ref name="Huxley-1957">{{cite journal | last = Huxley | first = J. S. | year =1957 | title = The three types of evolutionary process | journal=Nature | volume=180 | issue = 4584 | pages=454–455 | doi=10.1038/180454a0| bibcode=1957Natur.180..454H | s2cid = 4174182 }}</ref> <ref name="Palmer-2009">{{Cite book |title=Evolution: The Story of Life |last=Palmer |first=Douglas |publisher=University of California Press |year=2009 |location=Berkeley |pages=13}}</ref> <ref name="Nature">{{Cite journal |last=Pace |first=Norman R. |date=2006-05-18 |title=Time for a change |journal=Nature |volume=441 |issue=7091 |pages=289 |bibcode=2006Natur.441..289P |doi=10.1038/441289a |issn=1476-4687 |pmid=16710401|s2cid=4431143 |doi-access=free }}</ref> }} [[კატეგორია:ბიოლოგიური სისტემატიკა]] [[კატეგორია:ბიოლოგიური ფილოსოფია]] [[კატეგორია:ფილოგენეტიკა]] f20jw8xqnb1dqx0s4pufks5aixxu7hh 4821749 4821747 2025-06-28T09:23:17Z Gobrona 28077 4821749 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Clade-grade_II.svg|მინი|250პქ|კლადები არის ლურჯი და წითელი ფერებით აღნიშნული ჯგუფები. მწვანე და ლურჯი ჯგუფები ერთად, თავის მხრივ, აგრეთვე ქმნიან კლადს]] '''კლადი'''<ref name="bio.dict.ge"/> ({{lang-el|[[wikt:κλάδος#Греческий|κλάδος]]}} (კლადოს) ''შტო''), აგრეთვე ცნობილი როგორც მონოფილეტური '''ჯგუფი''' ან '''ბუნებრივი ჯგუფი'''<ref name="Dictionary of Biology"/> — [[ორგანიზმი|ორგანიზმთა]] ჯგუფი, რომელიც შედგება საერთო წინაპრისა და მისი ყველა პირდაპირი შთამომავლისგან.<ref name="ATTOL"/> კლადები წარმოადგენენ [[კლადისტიკა|კლადისტიკის]] ფუნდამენტურ ქვაკუთხედს. კლადისტიკა არის ტაქსონომიის თანამედროვე მიდგომა, რომელიც აღიარებულია [[ბიოლოგია|ბიოლოგიის]] უმეტესი დარგის მიერ. ტერმინი „კლადი“ [[1957]] წელს ბიოლოგმა [[ჯულიან ჰაქსლი]]მ შემოიღო.<ref name="Dupuis-1984"/><ref name="Huxley-1957"/> ტერმინი კლადი მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება ბიოლოგიის გარდა სხვა სფეროებშიც, მაგალითად, ისტორიულ [[ლინგვისტიკა]]ში. საერთო წინაპრად შეიძლება გვევლინებოდეს ინდივიდუალური ორგანიზმი, [[პოპულაცია]], ან [[სახეობა]], მიუხედავად იმისა, [[ამოწყდომა|გადაშენებულია]] თუ დღემდე არსებობს. კლადები ერთი მეორეში არიან მოთავსებული, რადგან თითოეული განშტოება, თავის მხრივ, იყოფა უფრო პატარა განშტოებებად. ეს დაყოფები [[ევოლუცია|ევოლუციურ]] ისტორიას ასახავს, რადგან პოპულაციები განცალკევდნენ და დამოუკიდებლად იწყეს განვითარება. კლადებს მონოფილეტურ ჯგუფებს უწოდებენ. გასული ათწლეულის განმავლობაში, კლადისტიკამ რევოლუცია მოახდინა ბიოლოგიურ კლასიფიკაციაში, რამაც ორგანიზმებს შორის გასაოცარი ევოლუციური კავშირები გამოავლინა.<ref name="Palmer-2009"/> ტაქსონომისტები სულ უფრო ხშირად ცდილობენ თავი აარიდონ იმ ტაქსონების დასახელებას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან კლადებს; ანუ იმ ტაქსონებს, რომლებიც არ არიან მონოფილეტურები. კლადისტიკის მოლეკულურ-ბიოლოგიურმა დარგმა ორგანიზმებს შორის ისეთი კავშირები გამოავლინა რომელთა მიხედვითაც, [[სოკოები]] [[ცხოველები|ცხოველებთან]] უფრო ახლოს დგანან, ვიდრე [[მცენარეები|მცენარეებთან]]; [[არქეები]] დღეისთვის [[ბაქტერია|ბაქტერიებისგან]] განცალკევებულად ითვლება; და მრავალუჯრედიანი ორგანიზმები, შესაძლოა, არქეებისგან განვითარდნენ.<ref name="Nature"/> ==ლიტერატურა== * {{cite web |last1=Harmon |first1=Luke J |title=11.2: Clade Age and Diversity |url=https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Evolutionary_Developmental_Biology/Phylogenetic_Comparative_Methods_(Harmon)/11%3A_Fitting_Birth-Death_Models/11.02%3A_Clade_Age_and_Diversity |work=Biology LibreTexts: Evolutionary Developmental Biology |publisher=University of California Davis |access-date=7 July 2021 |date=3 January 2021}} ==რესურსები ინტერნეტში== *{{britannica|clade}} ==სქოლიო== {{reflist|30em|refs= <ref name="bio.dict.ge">{{cite web|url=https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/|title=Clade|publisher=ბიოლოგიური ლექსიკონი|access-date=28 ივნისი, 2025|archivedate=28 ივნისი, 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628085338/https://bio.dict.ge/ka/word/55493/clade/}}</ref> <ref name="Dictionary of Biology">{{cite book |last1=Martin |first1=Elizabeth |title=A Dictionary of Biology |last2=Hin |first2=Robert |publisher=Oxford University Press |year=2008}}</ref> <ref name="ATTOL>{{cite book |title=Assembling the Tree of Life |url=https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335 |url-access=limited |editor-first=Joel |editor-last=Cracraft |editor2-first=Michael J. |editor2-last=Donoghue |chapter=Introduction |page=[https://archive.org/details/assemblingtreeli00crac_335/page/n18 1] |publisher=Oxford University Press |year=2004 |isbn=978-0-19-972960-9}}</ref> <ref name="Dupuis-1984">{{cite journal | last=Dupuis | first=Claude | year=1984 | title=Willi Hennig's impact on taxonomic thought | journal=Annual Review of Ecology and Systematics | volume=15 | pages=1–24 | doi=10.1146/annurev.es.15.110184.000245| doi-access=free }}</ref> <ref name="Huxley-1957">{{cite journal | last = Huxley | first = J. S. | year =1957 | title = The three types of evolutionary process | journal=Nature | volume=180 | issue = 4584 | pages=454–455 | doi=10.1038/180454a0| bibcode=1957Natur.180..454H | s2cid = 4174182 }}</ref> <ref name="Palmer-2009">{{Cite book |title=Evolution: The Story of Life |last=Palmer |first=Douglas |publisher=University of California Press |year=2009 |location=Berkeley |pages=13}}</ref> <ref name="Nature">{{Cite journal |last=Pace |first=Norman R. |date=2006-05-18 |title=Time for a change |journal=Nature |volume=441 |issue=7091 |pages=289 |bibcode=2006Natur.441..289P |doi=10.1038/441289a |issn=1476-4687 |pmid=16710401|s2cid=4431143 |doi-access=free }}</ref> }} [[კატეგორია:ბიოლოგიური სისტემატიკა]] [[კატეგორია:ბიოლოგიური ფილოსოფია]] [[კატეგორია:ფილოგენეტიკა]] n31du5lkfspphcloqpbsm6kqyioj7ad Falcon 9 0 591577 4821751 2025-06-28T09:25:09Z Surprizi 14671 ახალი გვერდი: '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], რომელიც შექმნილია და წარმოებულია შეერთებულ შტატებში SpaceX-ის მიერ. Falcon 9-ის პირვე... 4821751 wikitext text/x-wiki '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], რომელიც შექმნილია და წარმოებულია შეერთებულ შტატებში SpaceX-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა 2010 წლის 4 ივნისს, ხოლო საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) პირველი კომერციული მომარაგების მისია 2012 წლის 8 ოქტომბერს გაუშვეს.[1] 2020 წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომელმაც ადამიანები ორბიტაზე გაუშვა.[2] Falcon 9 ცნობილია თავისი საიმედოობითა და მაღალი გაშვების კადენციით,[3][4][5] წარმატებული გაშვებით, ორი ფრენის დროს წარუმატებლობით, ერთი ნაწილობრივი წარუმატებლობით და ერთი ფრენამდელი განადგურებით. ეს არის ისტორიაში ყველაზე ხშირად გაშვებული ამერიკული ორბიტალური რაკეტა. რაკეტას ორი ეტაპი აქვს. პირველი (ბუსტერი) ეტაპი მეორე ეტაპს და დატვირთვას წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გადაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე ეტაპი დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, მე-20 რეისზე შედგა. თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მონაცემებით, SpaceX-მა წარმატებით დაუშვა Falcon 9-ის გამაძლიერებლები.[ბ] ცალკეულმა გამაძლიერებლებმა იმდენივე ფრენა განახორციელეს, თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მიხედვით.[6] ორივე ეტაპი აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით,[გ] რომლებიც იყენებენ კრიოგენულ თხევად ჟანგბადს და რაკეტული ხარისხის ნავთს (RP-1) როგორც საწვავებს.[7][8] გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გაფრენილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო Intelsat 35e, რომელიც თარგი:Cvt-ს ატარებდა, და Telstar 19V თარგი:Cvt-ით. პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,[9] ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, აპოგეით გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი.[10] 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებული თანამგზავრების რაოდენობით, ორბიტაზე 143 თანამგზავრის გადაყვანით.[11] Falcon 9-ს ადამიანური შეფასება აქვს NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის[12] და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.[13] Falcon 9-ის რამდენიმე ვერსია აშენდა და გაფრინდა: v1.0 გაფრინდა 2010 წლიდან 2013 წლამდე, v1.1 გაფრინდა 2013 წლიდან 2016 წლამდე, ხოლო v1.2 Full Thrust პირველად 2015 წელს გაუშვეს, რაც მოიცავს Block 5 ვარიანტს, რომელიც 2018 წლის მაისიდან მუშაობს. '''Falcon 9''' is a [[Reusable launch system#Partial reusable launch systems|partially reusable]], [[two-stage-to-orbit]], [[medium-lift launch vehicle]]{{efn|If launched in expendable configuration, Falcon 9 has a theoretical payload capability of a [[heavy-lift launch vehicle]]}} designed and manufactured in the United States by [[SpaceX]]. The first Falcon 9 launch was on June 4, 2010, and the first commercial resupply mission to the [[International Space Station]] (ISS) launched on October 8, 2012.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> In 2020, it became the first commercial rocket to launch humans to orbit.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> The Falcon 9 has been noted for its reliability and high launch cadence,<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> with {{Falcon rocket statistics|F9success}} successful launches, two in-flight failures, one partial failure and one pre-flight destruction. It is the most-launched American orbital rocket in history. The rocket has [[two-stage-to-orbit|two stages]]. The first (booster) stage carries the second stage and payload to a predetermined speed and altitude, after which the second stage accelerates the payload to its target orbit. The [[Booster (rocketry)|booster]] is capable of [[Vertical takeoff, vertical landing|landing vertically]] to facilitate reuse. This feat was first achieved on [[Falcon 9 flight 20|flight 20]] in December 2015. As of {{Falcon rocket statistics|statsdate}}, SpaceX has successfully landed Falcon 9 boosters {{Falcon rocket statistics|F9Landingsuccess}} times.{{efn|Landing success details at [[List of Falcon 9 and Falcon Heavy launches]]}} Individual boosters have flown as many as {{Falcon rocket statistics|Mostflights}} flights.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> Both stages are powered by [[SpaceX Merlin]] engines,{{efn|Upper stage uses a different version of the engine, [[Merlin Vacuum (rocket engine)|Merlin Vacuum]], which is much larger due to nozzle extension, and cannot work at sea level}} using cryogenic [[liquid oxygen]] and rocket-grade [[kerosene]] ([[RP-1]]) as propellants.<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> The heaviest payloads flown to [[geostationary transfer orbit]] (GTO) were [[Intelsat 35e]] carrying {{cvt|6761|kg}}, and [[Telstar 19V]] with {{cvt|7075|kg}}. The former was launched into an advantageous [[Geostationary transfer orbit|super-synchronous transfer orbit]],<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> while the latter went into a lower-energy GTO, with an apogee well below the geostationary altitude.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> On January 24, 2021, Falcon 9 [[Transporter-1 (spaceflight)|set a record]] for the most satellites launched by a single rocket, carrying [[List of spaceflight launches in January–June 2021|143]] into orbit.<ref>{{cite web |last1=Wattles |first1=Jackie |date=January 24, 2021 |title=SpaceX launches 143 satellites on one rocket in record-setting mission |url=https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124154743/https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |archive-date=January 24, 2021 |access-date=January 24, 2021 |website=CNN}}</ref> Falcon 9 is [[Human-rating certification|human-rated]] for transporting [[NASA Astronaut Corps|NASA astronauts]] to the ISS, certified for the [[National Security Space Launch]] program<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> and the [[NASA Launch Services Program]] lists it as a "Category 3" (Low Risk) launch vehicle allowing it to launch the agency's most expensive, important, and complex missions.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Several versions of Falcon 9 have been built and flown: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] flew from 2010 to 2013, [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] flew from 2013 to 2016, while [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] first launched in 2015, encompassing the [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] variant, which has been in operation since May 2018.{{Toclimit}} eh229g2zlx164pgokmnoi3ra88oqh2c 4821752 4821751 2025-06-28T09:25:43Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით 4821752 wikitext text/x-wiki '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], რომელიც შექმნილია და წარმოებულია შეერთებულ შტატებში SpaceX-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა 2010 წლის 4 ივნისს, ხოლო საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) პირველი კომერციული მომარაგების მისია 2012 წლის 8 ოქტომბერს გაუშვეს.[1] 2020 წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომელმაც ადამიანები ორბიტაზე გაუშვა.[2] Falcon 9 ცნობილია თავისი საიმედოობითა და მაღალი გაშვების კადენციით,[3][4][5] წარმატებული გაშვებით, ორი ფრენის დროს წარუმატებლობით, ერთი ნაწილობრივი წარუმატებლობით და ერთი ფრენამდელი განადგურებით. ეს არის ისტორიაში ყველაზე ხშირად გაშვებული ამერიკული ორბიტალური რაკეტა. რაკეტას ორი ეტაპი აქვს. პირველი (ბუსტერი) ეტაპი მეორე ეტაპს და დატვირთვას წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გადაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე ეტაპი დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, მე-20 რეისზე შედგა. თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მონაცემებით, SpaceX-მა წარმატებით დაუშვა Falcon 9-ის გამაძლიერებლები.[ბ] ცალკეულმა გამაძლიერებლებმა იმდენივე ფრენა განახორციელეს, თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მიხედვით.[6] ორივე ეტაპი აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით,[გ] რომლებიც იყენებენ კრიოგენულ თხევად ჟანგბადს და რაკეტული ხარისხის ნავთს (RP-1) როგორც საწვავებს.[7][8] გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გაფრენილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო Intelsat 35e, რომელიც თარგი:Cvt-ს ატარებდა, და Telstar 19V თარგი:Cvt-ით. პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,[9] ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, აპოგეით გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი.[10] 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებული თანამგზავრების რაოდენობით, ორბიტაზე 143 თანამგზავრის გადაყვანით.[11] Falcon 9-ს ადამიანური შეფასება აქვს NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის[12] და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.[13] Falcon 9-ის რამდენიმე ვერსია აშენდა და გაფრინდა: v1.0 გაფრინდა 2010 წლიდან 2013 წლამდე, v1.1 გაფრინდა 2013 წლიდან 2016 წლამდე, ხოლო v1.2 Full Thrust პირველად 2015 წელს გაუშვეს, რაც მოიცავს Block 5 ვარიანტს, რომელიც 2018 წლის მაისიდან მუშაობს. '''Falcon 9''' is a [[Reusable launch system#Partial reusable launch systems|partially reusable]], [[two-stage-to-orbit]], [[medium-lift launch vehicle]]{{efn|If launched in expendable configuration, Falcon 9 has a theoretical payload capability of a [[heavy-lift launch vehicle]]}} designed and manufactured in the United States by [[SpaceX]]. The first Falcon 9 launch was on June 4, 2010, and the first commercial resupply mission to the [[International Space Station]] (ISS) launched on October 8, 2012.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> In 2020, it became the first commercial rocket to launch humans to orbit.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> The Falcon 9 has been noted for its reliability and high launch cadence,<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> with {{Falcon rocket statistics|F9success}} successful launches, two in-flight failures, one partial failure and one pre-flight destruction. It is the most-launched American orbital rocket in history. The rocket has [[two-stage-to-orbit|two stages]]. The first (booster) stage carries the second stage and payload to a predetermined speed and altitude, after which the second stage accelerates the payload to its target orbit. The [[Booster (rocketry)|booster]] is capable of [[Vertical takeoff, vertical landing|landing vertically]] to facilitate reuse. This feat was first achieved on [[Falcon 9 flight 20|flight 20]] in December 2015. As of {{Falcon rocket statistics|statsdate}}, SpaceX has successfully landed Falcon 9 boosters {{Falcon rocket statistics|F9Landingsuccess}} times.{{efn|Landing success details at [[List of Falcon 9 and Falcon Heavy launches]]}} Individual boosters have flown as many as {{Falcon rocket statistics|Mostflights}} flights.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> Both stages are powered by [[SpaceX Merlin]] engines,{{efn|Upper stage uses a different version of the engine, [[Merlin Vacuum (rocket engine)|Merlin Vacuum]], which is much larger due to nozzle extension, and cannot work at sea level}} using cryogenic [[liquid oxygen]] and rocket-grade [[kerosene]] ([[RP-1]]) as propellants.<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> The heaviest payloads flown to [[geostationary transfer orbit]] (GTO) were [[Intelsat 35e]] carrying {{cvt|6761|kg}}, and [[Telstar 19V]] with {{cvt|7075|kg}}. The former was launched into an advantageous [[Geostationary transfer orbit|super-synchronous transfer orbit]],<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> while the latter went into a lower-energy GTO, with an apogee well below the geostationary altitude.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> On January 24, 2021, Falcon 9 [[Transporter-1 (spaceflight)|set a record]] for the most satellites launched by a single rocket, carrying [[List of spaceflight launches in January–June 2021|143]] into orbit.<ref>{{cite web |last1=Wattles |first1=Jackie |date=January 24, 2021 |title=SpaceX launches 143 satellites on one rocket in record-setting mission |url=https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124154743/https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |archive-date=January 24, 2021 |access-date=January 24, 2021 |website=CNN}}</ref> Falcon 9 is [[Human-rating certification|human-rated]] for transporting [[NASA Astronaut Corps|NASA astronauts]] to the ISS, certified for the [[National Security Space Launch]] program<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> and the [[NASA Launch Services Program]] lists it as a "Category 3" (Low Risk) launch vehicle allowing it to launch the agency's most expensive, important, and complex missions.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Several versions of Falcon 9 have been built and flown: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] flew from 2010 to 2013, [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] flew from 2013 to 2016, while [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] first launched in 2015, encompassing the [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] variant, which has been in operation since May 2018.{{Toclimit}} [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] ayth09cpe31zci8ppj4r5vcgd8s2i3a 4821753 4821752 2025-06-28T09:29:58Z Surprizi 14671 4821753 wikitext text/x-wiki '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], წარმოებული აშშ-ის აეროკოსმოსური კომპანია SpaceX-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა 2010 წლის 4 ივნისს, ხოლო საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) პირველი კომერციული მომარაგების მისია 2012 წლის 8 ოქტომბერს შედგა.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> 2020 წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომელმაც ადამიანები ორბიტაზე გაიყვანეს.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> Falcon 9 ცნობილია თავისი მაღალი საიმედოობით.<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> რაკეტას ორი საფეხური აქვს. პირველი (ბუსტერი) ეტაპი მეორე ეტაპს და დატვირთვას წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გადაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე ეტაპი დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, მე-20 რეისზე შედგა. თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მონაცემებით, SpaceX-მა წარმატებით დაუშვა Falcon 9-ის გამაძლიერებლები.[ბ] ცალკეულმა გამაძლიერებლებმა იმდენივე ფრენა განახორციელეს, თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მიხედვით.[6] ორივე ეტაპი აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით,[გ] რომლებიც იყენებენ კრიოგენულ თხევად ჟანგბადს და რაკეტული ხარისხის ნავთს (RP-1) როგორც საწვავებს.[7][8] გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გაფრენილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო Intelsat 35e, რომელიც თარგი:Cvt-ს ატარებდა, და Telstar 19V თარგი:Cvt-ით. პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,[9] ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, აპოგეით გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი.[10] 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებული თანამგზავრების რაოდენობით, ორბიტაზე 143 თანამგზავრის გადაყვანით.[11] Falcon 9-ს ადამიანური შეფასება აქვს NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის[12] და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.[13] Falcon 9-ის რამდენიმე ვერსია აშენდა და გაფრინდა: v1.0 გაფრინდა 2010 წლიდან 2013 წლამდე, v1.1 გაფრინდა 2013 წლიდან 2016 წლამდე, ხოლო v1.2 Full Thrust პირველად 2015 წელს გაუშვეს, რაც მოიცავს Block 5 ვარიანტს, რომელიც 2018 წლის მაისიდან მუშაობს. The rocket has [[two-stage-to-orbit|two stages]]. The first (booster) stage carries the second stage and payload to a predetermined speed and altitude, after which the second stage accelerates the payload to its target orbit. The [[Booster (rocketry)|booster]] is capable of [[Vertical takeoff, vertical landing|landing vertically]] to facilitate reuse. This feat was first achieved on [[Falcon 9 flight 20|flight 20]] in December 2015. As of {{Falcon rocket statistics|statsdate}}, SpaceX has successfully landed Falcon 9 boosters {{Falcon rocket statistics|F9Landingsuccess}} times.{{efn|Landing success details at [[List of Falcon 9 and Falcon Heavy launches]]}} Individual boosters have flown as many as {{Falcon rocket statistics|Mostflights}} flights.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> Both stages are powered by [[SpaceX Merlin]] engines,{{efn|Upper stage uses a different version of the engine, [[Merlin Vacuum (rocket engine)|Merlin Vacuum]], which is much larger due to nozzle extension, and cannot work at sea level}} using cryogenic [[liquid oxygen]] and rocket-grade [[kerosene]] ([[RP-1]]) as propellants.<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> The heaviest payloads flown to [[geostationary transfer orbit]] (GTO) were [[Intelsat 35e]] carrying {{cvt|6761|kg}}, and [[Telstar 19V]] with {{cvt|7075|kg}}. The former was launched into an advantageous [[Geostationary transfer orbit|super-synchronous transfer orbit]],<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> while the latter went into a lower-energy GTO, with an apogee well below the geostationary altitude.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> On January 24, 2021, Falcon 9 [[Transporter-1 (spaceflight)|set a record]] for the most satellites launched by a single rocket, carrying [[List of spaceflight launches in January–June 2021|143]] into orbit.<ref>{{cite web |last1=Wattles |first1=Jackie |date=January 24, 2021 |title=SpaceX launches 143 satellites on one rocket in record-setting mission |url=https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124154743/https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |archive-date=January 24, 2021 |access-date=January 24, 2021 |website=CNN}}</ref> Falcon 9 is [[Human-rating certification|human-rated]] for transporting [[NASA Astronaut Corps|NASA astronauts]] to the ISS, certified for the [[National Security Space Launch]] program<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> and the [[NASA Launch Services Program]] lists it as a "Category 3" (Low Risk) launch vehicle allowing it to launch the agency's most expensive, important, and complex missions.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Several versions of Falcon 9 have been built and flown: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] flew from 2010 to 2013, [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] flew from 2013 to 2016, while [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] first launched in 2015, encompassing the [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] variant, which has been in operation since May 2018.{{Toclimit}} [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] jrgewgz3ni4redc970zh3nfjefj15lu 4821756 4821753 2025-06-28T09:42:35Z Surprizi 14671 4821756 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:SpaceX Demo-2 Launch (NHQ202005300044) (cropped).jpg|მინი|Kennedy LC-39A-დან გაშვებულ Falcon 9 B1058-ის ორბიტაზე გაჰყავს Demo-2]] '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], წარმოებული აშშ-ის აეროკოსმოსური კომპანია SpaceX-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა 2010 წლის 4 ივნისს, ხოლო საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) პირველი კომერციული მომარაგების მისია 2012 წლის 8 ოქტომბერს შედგა.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> 2020 წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომელმაც ადამიანები ორბიტაზე გაიყვანეს.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> Falcon 9 ცნობილია თავისი მაღალი საიმედოობით.<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> რაკეტას ორი საფეხური აქვს. პირველი (ბუსტერი) ეტაპი მეორე ეტაპს და დატვირთვას წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გადაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე ეტაპი დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, მე-20 რეისზე შედგა. თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მონაცემებით, SpaceX-მა წარმატებით დაუშვა Falcon 9-ის გამაძლიერებლები.[ბ] ცალკეულმა გამაძლიერებლებმა იმდენივე ფრენა განახორციელეს, თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მიხედვით.[6] ორივე ეტაპი აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით,[გ] რომლებიც იყენებენ კრიოგენულ თხევად ჟანგბადს და რაკეტული ხარისხის ნავთს (RP-1) როგორც საწვავებს.[7][8] გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გაფრენილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო Intelsat 35e, რომელიც თარგი:Cvt-ს ატარებდა, და Telstar 19V თარგი:Cvt-ით. პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,[9] ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, აპოგეით გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი.[10] 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებული თანამგზავრების რაოდენობით, ორბიტაზე 143 თანამგზავრის გადაყვანით.[11] Falcon 9-ს ადამიანური შეფასება აქვს NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის[12] და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.[13] Falcon 9-ის რამდენიმე ვერსია აშენდა და გაფრინდა: v1.0 გაფრინდა 2010 წლიდან 2013 წლამდე, v1.1 გაფრინდა 2013 წლიდან 2016 წლამდე, ხოლო v1.2 Full Thrust პირველად 2015 წელს გაუშვეს, რაც მოიცავს Block 5 ვარიანტს, რომელიც 2018 წლის მაისიდან მუშაობს. The rocket has [[two-stage-to-orbit|two stages]]. The first (booster) stage carries the second stage and payload to a predetermined speed and altitude, after which the second stage accelerates the payload to its target orbit. The [[Booster (rocketry)|booster]] is capable of [[Vertical takeoff, vertical landing|landing vertically]] to facilitate reuse. This feat was first achieved on [[Falcon 9 flight 20|flight 20]] in December 2015. As of {{Falcon rocket statistics|statsdate}}, SpaceX has successfully landed Falcon 9 boosters {{Falcon rocket statistics|F9Landingsuccess}} times.{{efn|Landing success details at [[List of Falcon 9 and Falcon Heavy launches]]}} Individual boosters have flown as many as {{Falcon rocket statistics|Mostflights}} flights.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> Both stages are powered by [[SpaceX Merlin]] engines,{{efn|Upper stage uses a different version of the engine, [[Merlin Vacuum (rocket engine)|Merlin Vacuum]], which is much larger due to nozzle extension, and cannot work at sea level}} using cryogenic [[liquid oxygen]] and rocket-grade [[kerosene]] ([[RP-1]]) as propellants.<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> The heaviest payloads flown to [[geostationary transfer orbit]] (GTO) were [[Intelsat 35e]] carrying {{cvt|6761|kg}}, and [[Telstar 19V]] with {{cvt|7075|kg}}. The former was launched into an advantageous [[Geostationary transfer orbit|super-synchronous transfer orbit]],<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> while the latter went into a lower-energy GTO, with an apogee well below the geostationary altitude.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> On January 24, 2021, Falcon 9 [[Transporter-1 (spaceflight)|set a record]] for the most satellites launched by a single rocket, carrying [[List of spaceflight launches in January–June 2021|143]] into orbit.<ref>{{cite web |last1=Wattles |first1=Jackie |date=January 24, 2021 |title=SpaceX launches 143 satellites on one rocket in record-setting mission |url=https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124154743/https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |archive-date=January 24, 2021 |access-date=January 24, 2021 |website=CNN}}</ref> Falcon 9 is [[Human-rating certification|human-rated]] for transporting [[NASA Astronaut Corps|NASA astronauts]] to the ISS, certified for the [[National Security Space Launch]] program<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> and the [[NASA Launch Services Program]] lists it as a "Category 3" (Low Risk) launch vehicle allowing it to launch the agency's most expensive, important, and complex missions.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Several versions of Falcon 9 have been built and flown: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] flew from 2010 to 2013, [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] flew from 2013 to 2016, while [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] first launched in 2015, encompassing the [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] variant, which has been in operation since May 2018.{{Toclimit}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] 0hhrarfeffivn69cvlasv5d0ywvzx9u 4821760 4821756 2025-06-28T09:48:32Z Surprizi 14671 4821760 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:SpaceX Demo-2 Launch (NHQ202005300044) (cropped).jpg|მინი|[[LC-39A|კენედის LC-39A]]-დან გაშვებულ [[Falcon 9 B1058]]-ს, ორბიტაზე გაჰყავს Demo-2]] '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], წარმოებული აშშ-ის აეროკოსმოსური კომპანია SpaceX-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა 2010 წლის 4 ივნისს, ხოლო საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) პირველი კომერციული მომარაგების მისია 2012 წლის 8 ოქტომბერს შედგა.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> 2020 წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომელმაც ადამიანები ორბიტაზე გაიყვანეს.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> Falcon 9 ცნობილია თავისი მაღალი საიმედოობით.<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> რაკეტას ორი საფეხური აქვს. პირველი (ბუსტერი) ეტაპი მეორე ეტაპს და დატვირთვას წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გადაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე ეტაპი დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად 2015 წლის დეკემბერში, მე-20 რეისზე შედგა. თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მონაცემებით, SpaceX-მა წარმატებით დაუშვა Falcon 9-ის გამაძლიერებლები.[ბ] ცალკეულმა გამაძლიერებლებმა იმდენივე ფრენა განახორციელეს, თარგი:Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მიხედვით.[6] ორივე ეტაპი აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით,[გ] რომლებიც იყენებენ კრიოგენულ თხევად ჟანგბადს და რაკეტული ხარისხის ნავთს (RP-1) როგორც საწვავებს.[7][8] გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გაფრენილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო Intelsat 35e, რომელიც თარგი:Cvt-ს ატარებდა, და Telstar 19V თარგი:Cvt-ით. პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,[9] ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, აპოგეით გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი.[10] 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებული თანამგზავრების რაოდენობით, ორბიტაზე 143 თანამგზავრის გადაყვანით.[11] Falcon 9-ს ადამიანური შეფასება აქვს NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის[12] და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.[13] Falcon 9-ის რამდენიმე ვერსია აშენდა და გაფრინდა: v1.0 გაფრინდა 2010 წლიდან 2013 წლამდე, v1.1 გაფრინდა 2013 წლიდან 2016 წლამდე, ხოლო v1.2 Full Thrust პირველად 2015 წელს გაუშვეს, რაც მოიცავს Block 5 ვარიანტს, რომელიც 2018 წლის მაისიდან მუშაობს. The rocket has [[two-stage-to-orbit|two stages]]. The first (booster) stage carries the second stage and payload to a predetermined speed and altitude, after which the second stage accelerates the payload to its target orbit. The [[Booster (rocketry)|booster]] is capable of [[Vertical takeoff, vertical landing|landing vertically]] to facilitate reuse. This feat was first achieved on [[Falcon 9 flight 20|flight 20]] in December 2015. As of {{Falcon rocket statistics|statsdate}}, SpaceX has successfully landed Falcon 9 boosters {{Falcon rocket statistics|F9Landingsuccess}} times.{{efn|Landing success details at [[List of Falcon 9 and Falcon Heavy launches]]}} Individual boosters have flown as many as {{Falcon rocket statistics|Mostflights}} flights.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> Both stages are powered by [[SpaceX Merlin]] engines,{{efn|Upper stage uses a different version of the engine, [[Merlin Vacuum (rocket engine)|Merlin Vacuum]], which is much larger due to nozzle extension, and cannot work at sea level}} using cryogenic [[liquid oxygen]] and rocket-grade [[kerosene]] ([[RP-1]]) as propellants.<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> The heaviest payloads flown to [[geostationary transfer orbit]] (GTO) were [[Intelsat 35e]] carrying {{cvt|6761|kg}}, and [[Telstar 19V]] with {{cvt|7075|kg}}. The former was launched into an advantageous [[Geostationary transfer orbit|super-synchronous transfer orbit]],<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> while the latter went into a lower-energy GTO, with an apogee well below the geostationary altitude.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> On January 24, 2021, Falcon 9 [[Transporter-1 (spaceflight)|set a record]] for the most satellites launched by a single rocket, carrying [[List of spaceflight launches in January–June 2021|143]] into orbit.<ref>{{cite web |last1=Wattles |first1=Jackie |date=January 24, 2021 |title=SpaceX launches 143 satellites on one rocket in record-setting mission |url=https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124154743/https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |archive-date=January 24, 2021 |access-date=January 24, 2021 |website=CNN}}</ref> Falcon 9 is [[Human-rating certification|human-rated]] for transporting [[NASA Astronaut Corps|NASA astronauts]] to the ISS, certified for the [[National Security Space Launch]] program<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> and the [[NASA Launch Services Program]] lists it as a "Category 3" (Low Risk) launch vehicle allowing it to launch the agency's most expensive, important, and complex missions.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Several versions of Falcon 9 have been built and flown: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] flew from 2010 to 2013, [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] flew from 2013 to 2016, while [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] first launched in 2015, encompassing the [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] variant, which has been in operation since May 2018.{{Toclimit}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] q66iogjjlobyexjucvzik7p89v2a8a4 4821761 4821760 2025-06-28T09:56:08Z Surprizi 14671 4821761 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:SpaceX Demo-2 Launch (NHQ202005300044) (cropped).jpg|მინი|[[LC-39A|კენედის LC-39A]]-დან გაშვებულ [[Falcon 9 B1058]]-ს, ორბიტაზე გაჰყავს [[SpaceX Demo-2|Demo-2]]]] '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], წარმოებული აშშ-ის აეროკოსმოსური კომპანია SpaceX-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა 2010 წლის 4 ივნისს, ხოლო საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) პირველი კომერციული მომარაგების მისია 2012 წლის 8 ოქტომბერს შედგა.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> 2020 წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომელმაც ადამიანები ორბიტაზე გაიყვანეს.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> Falcon 9 ცნობილია თავისი მაღალი საიმედოობით.<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> რაკეტას ორი საფეხური აქვს. პირველი (ბუსტერი) საფეხური მეორე ეტაპს და დატვირთვას წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გადაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე საფეხური დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად [[2015]] წლის დეკემბერში, მე-20 რეისზე შედგა. Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მონაცემებით, SpaceX-მა წარმატებით დაუშვა Falcon 9-ის გამაძლიერებლები. ცალკეულმა გამაძლიერებლებმა იმდენივე ფრენა განახორციელეს, Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მიხედვით.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> ორივე ეტაპი აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით, რომლებიც იყენებენ კრიოგენულ თხევად ჟანგბადს და რაკეტული ხარისხის ნავთს (RP-1) როგორც საწვავებს.<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გაფრენილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო Intelsat 35e, რომელიც 6761 კგ-ს ატარებდა, და Telstar 19V 7075 კგ-ით. პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, აპოგეით გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებული თანამგზავრების რაოდენობით, ორბიტაზე 143 თანამგზავრის გადაყვანით.[11] Falcon 9-ს ადამიანური შეფასება აქვს NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის[12] და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.[13] Falcon 9-ის რამდენიმე ვერსია აშენდა და გაფრინდა: v1.0 გაფრინდა 2010 წლიდან 2013 წლამდე, v1.1 გაფრინდა 2013 წლიდან 2016 წლამდე, ხოლო v1.2 Full Thrust პირველად 2015 წელს გაუშვეს, რაც მოიცავს Block 5 ვარიანტს, რომელიც 2018 წლის მაისიდან მუშაობს. The rocket has [[two-stage-to-orbit|two stages]]. The first (booster) stage carries the second stage and payload to a predetermined speed and altitude, after which the second stage accelerates the payload to its target orbit. The [[Booster (rocketry)|booster]] is capable of [[Vertical takeoff, vertical landing|landing vertically]] to facilitate reuse. This feat was first achieved on [[Falcon 9 flight 20|flight 20]] in December 2015. As of {{Falcon rocket statistics|statsdate}}, SpaceX has successfully landed Falcon 9 boosters {{Falcon rocket statistics|F9Landingsuccess}} times.{{efn|Landing success details at [[List of Falcon 9 and Falcon Heavy launches]]}} Individual boosters have flown as many as {{Falcon rocket statistics|Mostflights}} flights. Both stages are powered by [[SpaceX Merlin]] engines,{{efn|Upper stage uses a different version of the engine, [[Merlin Vacuum (rocket engine)|Merlin Vacuum]], which is much larger due to nozzle extension, and cannot work at sea level}} using cryogenic [[liquid oxygen]] and rocket-grade [[kerosene]] ([[RP-1]]) as propellants. The heaviest payloads flown to [[geostationary transfer orbit]] (GTO) were [[Intelsat 35e]] carrying {{cvt|6761|kg}}, and [[Telstar 19V]] with {{cvt|7075|kg}}. The former was launched into an advantageous [[Geostationary transfer orbit|super-synchronous transfer orbit]], while the latter went into a lower-energy GTO, with an apogee well below the geostationary altitude. On January 24, 2021, Falcon 9 [[Transporter-1 (spaceflight)|set a record]] for the most satellites launched by a single rocket, carrying [[List of spaceflight launches in January–June 2021|143]] into orbit. Falcon 9 is [[Human-rating certification|human-rated]] for transporting [[NASA Astronaut Corps|NASA astronauts]] to the ISS, certified for the [[National Security Space Launch]] program<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> and the [[NASA Launch Services Program]] lists it as a "Category 3" (Low Risk) launch vehicle allowing it to launch the agency's most expensive, important, and complex missions.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Several versions of Falcon 9 have been built and flown: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] flew from 2010 to 2013, [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] flew from 2013 to 2016, while [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] first launched in 2015, encompassing the [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] variant, which has been in operation since May 2018.{{Toclimit}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] hqvvvxrm7rrf0tqavrcx8xddpibboyk 4821764 4821761 2025-06-28T10:03:33Z Surprizi 14671 4821764 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:SpaceX Demo-2 Launch (NHQ202005300044) (cropped).jpg|მინი|[[LC-39A|კენედის LC-39A]]-დან გაშვებულ [[Falcon 9 B1058]]-ს, ორბიტაზე გაჰყავს [[SpaceX Demo-2|Demo-2]]]] '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], წარმოებული აშშ-ის აეროკოსმოსური კომპანია SpaceX-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა 2010 წლის 4 ივნისს, ხოლო საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე (ISS) პირველი კომერციული მომარაგების მისია 2012 წლის 8 ოქტომბერს შედგა.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> 2020 წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომელმაც ადამიანები ორბიტაზე გაიყვანეს.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> Falcon 9 ცნობილია თავისი მაღალი საიმედოობით.<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> რაკეტას ორი საფეხური აქვს. პირველი (ბუსტერი) საფეხური მეორე ეტაპს და დატვირთვას წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გადაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე საფეხური დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად [[2015]] წლის დეკემბერში, მე-20 რეისზე შედგა. Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მონაცემებით, SpaceX-მა წარმატებით დაუშვა Falcon 9-ის გამაძლიერებლები. ცალკეულმა გამაძლიერებლებმა იმდენივე ფრენა განახორციელეს, Falcon-ის რაკეტების სტატისტიკის მიხედვით.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> ორივე ეტაპი აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით, რომლებიც იყენებენ კრიოგენულ თხევად ჟანგბადს და რაკეტული ხარისხის ნავთს (RP-1) როგორც საწვავებს.<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე (GTO) გაფრენილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო Intelsat 35e, რომელიც 6761 კგ-ს ატარებდა, და Telstar 19V 7075 კგ-ით. პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, აპოგეით გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებული თანამგზავრების რაოდენობით, ორბიტაზე 143 თანამგზავრის გადაყვანით.<ref>{{cite web |last1=Wattles |first1=Jackie |date=January 24, 2021 |title=SpaceX launches 143 satellites on one rocket in record-setting mission |url=https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124154743/https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |archive-date=January 24, 2021 |access-date=January 24, 2021 |website=CNN}}</ref> Falcon 9-ს ადამიანური შეფასება აქვს NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Falcon 9-ის რამდენიმე ვერსია აშენდა და გაფრინდა: v1.0 გაფრინდა 2010 წლიდან 2013 წლამდე, v1.1 გაფრინდა 2013 წლიდან 2016 წლამდე, ხოლო v1.2 Full Thrust პირველად 2015 წელს გაუშვეს, რაც მოიცავს Block 5 ვარიანტს, რომელიც 2018 წლის მაისიდან მუშაობს. The rocket has [[two-stage-to-orbit|two stages]]. The first (booster) stage carries the second stage and payload to a predetermined speed and altitude, after which the second stage accelerates the payload to its target orbit. The [[Booster (rocketry)|booster]] is capable of [[Vertical takeoff, vertical landing|landing vertically]] to facilitate reuse. This feat was first achieved on [[Falcon 9 flight 20|flight 20]] in December 2015. As of {{Falcon rocket statistics|statsdate}}, SpaceX has successfully landed Falcon 9 boosters {{Falcon rocket statistics|F9Landingsuccess}} times.{{efn|Landing success details at [[List of Falcon 9 and Falcon Heavy launches]]}} Individual boosters have flown as many as {{Falcon rocket statistics|Mostflights}} flights. Both stages are powered by [[SpaceX Merlin]] engines,{{efn|Upper stage uses a different version of the engine, [[Merlin Vacuum (rocket engine)|Merlin Vacuum]], which is much larger due to nozzle extension, and cannot work at sea level}} using cryogenic [[liquid oxygen]] and rocket-grade [[kerosene]] ([[RP-1]]) as propellants. The heaviest payloads flown to [[geostationary transfer orbit]] (GTO) were [[Intelsat 35e]] carrying {{cvt|6761|kg}}, and [[Telstar 19V]] with {{cvt|7075|kg}}. The former was launched into an advantageous [[Geostationary transfer orbit|super-synchronous transfer orbit]], while the latter went into a lower-energy GTO, with an apogee well below the geostationary altitude. On January 24, 2021, Falcon 9 [[Transporter-1 (spaceflight)|set a record]] for the most satellites launched by a single rocket, carrying [[List of spaceflight launches in January–June 2021|143]] into orbit. Falcon 9 is [[Human-rating certification|human-rated]] for transporting [[NASA Astronaut Corps|NASA astronauts]] to the ISS, certified for the [[National Security Space Launch]] program and the [[NASA Launch Services Program]] lists it as a "Category 3" (Low Risk) launch vehicle allowing it to launch the agency's most expensive, important, and complex missions. Several versions of Falcon 9 have been built and flown: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] flew from 2010 to 2013, [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] flew from 2013 to 2016, while [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] first launched in 2015, encompassing the [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] variant, which has been in operation since May 2018.{{Toclimit}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] gpc30fdrjdjtbizkfve9ytyj2o7das4 4821768 4821764 2025-06-28T10:39:09Z Surprizi 14671 4821768 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:SpaceX Demo-2 Launch (NHQ202005300044) (cropped).jpg|მინი|[[LC-39A|კენედის LC-39A]]-დან გაშვებულ [[Falcon 9 B1058]]-ს, ორბიტაზე გაჰყავს [[SpaceX Demo-2|Demo-2]]]] '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], წარმოებული აშშ-ის აეროკოსმოსური კომპანია [[SpaceX]]-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა [[2010]] წლის 4 ივნისს, ხოლო [[საერთაშორისო კოსმოსური სადგური|საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე]] პირველი კომერციული მიწოდების მისია [[2012]] წლის 8 ოქტომბერს შედგა.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> [[2020]] წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომლითაც ადამიანები ორბიტაზე გაიყვანეს.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> Falcon 9 ცნობილია თავისი საიმედოობითა და მაღალი კადენციით.<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> რაკეტას ორი საფეხური აქვს. პირველ (ბუსტერი) საფეხურს მეორე წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე საფეხური დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად [[2015]] წლის დეკემბერში, მე-20 გაშვებისას განხორციელდა. 2025 წლის 28 ივნისის მდგომარეობით SpaceX-მა Falcon 9 მრავალჯერადი გამოყენებისთვის 453-ჯერ წარმატებით დაუშვა დედამიწაზე. თითოეულ ბუსტერს შეუძლია 28-ზე მეტი გაშვებაში მიიღოს მონსაწილეობა.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> ორივე საფეხური აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით, ხოლო საწვავად იყენებენ კრიოგენულ [[თხევადი ჟანგბადი|თხევად ჟანგბადს]] და რაკეტულ ნავთს ([[RP-1]]).<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე გატანილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო [[Intelsat 35e]] (6761 კგ) და [[Telstar 19V]] (7075 კგ). პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი აპოგეით.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებულ თანამგზავრთა რაოდენობით — ორბიტაზე გაყვანილ იქნა 143 თანამგზავრი.<ref>{{cite web |last1=Wattles |first1=Jackie |date=January 24, 2021 |title=SpaceX launches 143 satellites on one rocket in record-setting mission |url=https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124154743/https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |archive-date=January 24, 2021 |access-date=January 24, 2021 |website=CNN}}</ref> NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, Falcon 9-ის ადამიანური შეფასება ({{lang-en|Human-rating certification}}) სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Falcon 9-ის რამდენიმე ვერსია აიწყო და გაფრინდა: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] (2010-2013), [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] (2013-2016), ხოლო [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] პირველად 2015 წელს გაუშვეს, რაც მოიცავს [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] ვარიანტს, რომელიც 2018 წლის მაისიდან მუშაობს. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] jmcejuyvcxsgfkvk4qaya0ntj178id0 4821769 4821768 2025-06-28T10:41:19Z Surprizi 14671 4821769 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:SpaceX Demo-2 Launch (NHQ202005300044) (cropped).jpg|მინი|[[LC-39A|კენედის LC-39A]]-დან გაშვებულ [[Falcon 9 B1058]]-ს, ორბიტაზე გაჰყავს [[SpaceX Demo-2|Demo-2]]]] '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], წარმოებული აშშ-ის აეროკოსმოსური კომპანია [[SpaceX]]-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა [[2010]] წლის 4 ივნისს, ხოლო [[საერთაშორისო კოსმოსური სადგური|საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე]] პირველი კომერციული მიწოდების მისია [[2012]] წლის 8 ოქტომბერს შედგა.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> [[2020]] წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომლითაც ადამიანები ორბიტაზე გაიყვანეს.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> Falcon 9 ცნობილია თავისი საიმედოობითა და მაღალი კადენციით.<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> რაკეტას ორი საფეხური აქვს. პირველ (ბუსტერი) საფეხურს მეორე წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე საფეხური დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად [[2015]] წლის დეკემბერში, მე-20 გაშვებისას განხორციელდა. 2025 წლის 28 ივნისის მდგომარეობით SpaceX-მა Falcon 9 მრავალჯერადი გამოყენებისთვის 453-ჯერ წარმატებით დაუშვა დედამიწაზე. თითოეულ ბუსტერს შეუძლია 28-ზე მეტი გაშვებაში მიიღოს მონსაწილეობა.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> ორივე საფეხური აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით, ხოლო საწვავად იყენებენ კრიოგენულ [[თხევადი ჟანგბადი|თხევად ჟანგბადს]] და რაკეტულ ნავთს ([[RP-1]]).<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე გატანილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო [[Intelsat 35e]] (6761 კგ) და [[Telstar 19V]] (7075 კგ). პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი აპოგეით.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებულ თანამგზავრთა რაოდენობით — ორბიტაზე გაყვანილ იქნა 143 თანამგზავრი.<ref>{{cite web |last1=Wattles |first1=Jackie |date=January 24, 2021 |title=SpaceX launches 143 satellites on one rocket in record-setting mission |url=https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124154743/https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |archive-date=January 24, 2021 |access-date=January 24, 2021 |website=CNN}}</ref> NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, Falcon 9-ის ადამიანური შეფასება ({{lang-en|Human-rating certification}}) სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Falcon 9-ის რამდენიმე ვერსია აიწყო და გაფრინდა: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] (2010-2013), [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] (2013-2016), ხოლო [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] პირველად [[2015]] წელს გაუშვეს, იგი მოიცავს [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] ვერსიასაც, რომელიც [[2018]] წლის მაისიდან გამოიყენება. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] 739ozenm0yhpnxna4v3zsqvifazrh3y 4821770 4821769 2025-06-28T10:42:19Z Surprizi 14671 4821770 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:SpaceX Demo-2 Launch (NHQ202005300044) (cropped).jpg|მინი|[[LC-39A|კენედის LC-39A]]-დან გაშვებულ [[Falcon 9 B1058]]-ს, ორბიტაზე გაჰყავს [[SpaceX Demo-2|Demo-2]]]] '''Falcon 9''' — ნაწილობრივ მრავალჯერადი გამოყენების, ორსაფეხურიანი, საშუალო წევის [[რაკეტა-მატარებელი]], წარმოებული აშშ-ის აეროკოსმოსური კომპანია [[SpaceX]]-ის მიერ. Falcon 9-ის პირველი გაშვება განხორციელდა [[2010]] წლის 4 ივნისს, ხოლო [[საერთაშორისო კოსმოსური სადგური|საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე]] პირველი კომერციული მიწოდების მისია [[2012]] წლის 8 ოქტომბერს შედგა.<ref>{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |date=October 8, 2012 |title=SpaceX lifts off with ISS cargo |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |url-status=live |access-date=June 3, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181120081146/https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-19867358 |archive-date=November 20, 2018}}</ref> [[2020]] წელს ის გახდა პირველი კომერციული რაკეტა, რომლითაც ადამიანები ორბიტაზე გაიყვანეს.<ref>{{cite news |date=May 30, 2020 |title=NASA and SpaceX launch astronauts into new era of private spaceflight |url=https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |url-status=live |access-date=December 8, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212001816/https://www.newscientist.com/article/2244889-nasa-and-spacex-launch-astronauts-into-new-era-of-private-spaceflight/ |archive-date=December 12, 2020}}</ref> Falcon 9 ცნობილია თავისი საიმედოობითა და მაღალი კადენციით.<ref>{{Cite news |url=https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |title=The Falcon 9 may now be the safest rocket ever launched |last=Berger |first=Eric |date=February 3, 2022 |work=Ars Technica |access-date=May 21, 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425164703/https://arstechnica.com/science/2022/02/spacexs-falcon-9-rocket-has-set-a-record-for-most-consecutive-successes/ |archive-date=April 25, 2023}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|title=The Download: Falcon 9's future, and Big Tech's climate goals|date=July 18, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.technologyreview.com/2024/07/18/1095115/the-download-falcon-9s-future-and-big-techs-climate-goals/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|title=SpaceX rocket failure highlights need for multiple launch options: 'Falcon 9 is not invulnerable'|date=July 25, 2024|access-date=August 19, 2024|archive-date=August 19, 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819095040/https://www.space.com/spacex-falcon-9-launch-failure-lessons|url-status=live}}</ref> რაკეტას ორი საფეხური აქვს. პირველ (ბუსტერი) საფეხურს მეორე წინასწარ განსაზღვრულ სიჩქარესა და სიმაღლეზე გაჰყავს, რის შემდეგაც მეორე საფეხური დატვირთვას სამიზნე ორბიტაზე აჩქარებს. ბუსტერს შეუძლია ვერტიკალურად დაშვება ხელახალი გამოყენების გასაადვილებლად. ეს მიღწევა პირველად [[2015]] წლის დეკემბერში, მე-20 გაშვებისას განხორციელდა. 2025 წლის 28 ივნისის მდგომარეობით SpaceX-მა Falcon 9 მრავალჯერადი გამოყენებისთვის 453-ჯერ წარმატებით დაუშვა დედამიწაზე. თითოეულ ბუსტერს შეუძლია 28-ზე მეტი გაშვებაში მიიღოს მონსაწილეობა.<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|title=SpaceX launches Falcon 9 first-stage booster on record-breaking 19th flight|publisher=Spaceflight Now|date=December 23, 2023|access-date=December 24, 2023|archive-date=December 23, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231223053344/https://spaceflightnow.com/2023/12/23/live-coverage-spacex-to-launch-falcon-9-rocket-from-cape-canaveral-with-23-starlink-satellites-2/|url-status=live}}</ref> ორივე საფეხური აღჭურვილია SpaceX Merlin-ის ძრავებით, ხოლო საწვავად იყენებენ კრიოგენულ [[თხევადი ჟანგბადი|თხევად ჟანგბადს]] და რაკეტულ ნავთს ([[RP-1]]).<ref>{{cite web|last1=Malik|first1=Tariq|title=These SpaceX Rocket Landing Photos Are Simply Jaw-Dropping|date=January 19, 2017 |url=https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html|publisher=Space.com|access-date=June 20, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190620103502/https://www.space.com/35381-spectacular-spacex-rocket-landing-photos.html |archive-date=June 20, 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Thomas|first1=Rachael L.|title=SpaceX's rockets and spacecraft have really cool names. But what do they mean?|url=https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/|publisher=Florida Today|access-date=June 20, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190625010334/https://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2019/04/29/spacex-names-of-course-i-still-love-you-millennium-falcon-dragon-meaning/3621453002/ |archive-date=June 25, 2019|url-status=live}}</ref> გეოსტაციონარული გადაცემის ორბიტაზე გატანილი ყველაზე მძიმე ტვირთები იყო [[Intelsat 35e]] (6761 კგ) და [[Telstar 19V]] (7075 კგ). პირველი გაშვებული იქნა ხელსაყრელ სუპერსინქრონულ გადაცემის ორბიტაზე,<ref>{{cite web |last1=Todd |first1=David |title=Intelsat 35e is launched into advantageous super-synchronous transfer orbit by Falcon 9 |date=July 6, 2017 |url=https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728024453/https://www.seradata.com/intelsat-35e-is-launched-into-advantageous-super-synchronous-transfer-orbit-by-falcon-9/ |archive-date=July 28, 2020 |access-date=July 28, 2020 |publisher=Seradata}}</ref> ხოლო მეორე დაბალი ენერგიის GTO-ზე, გეოსტაციონარული სიმაღლეზე გაცილებით დაბალი აპოგეით.<ref>{{cite web |last=Kyle |first=Ed |date=July 23, 2018 |title=2018 Space Launch Report |url=https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152321/https://www.spacelaunchreport.com/log2018.html |archive-date=July 23, 2018 |access-date=July 23, 2018 |publisher=Space Launch Report |quote=07/22/18 Falcon 9 v1.2 F9-59 Telstar 19V 7.075 CC 40 GTO-.}}</ref> 2021 წლის 24 იანვარს, Falcon 9-მა რეკორდი დაამყარა ერთი რაკეტით გაშვებულ თანამგზავრთა რაოდენობით — ორბიტაზე გაყვანილ იქნა 143 თანამგზავრი.<ref>{{cite web |last1=Wattles |first1=Jackie |date=January 24, 2021 |title=SpaceX launches 143 satellites on one rocket in record-setting mission |url=https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124154743/https://www.cnn.com/2021/01/24/tech/spacex-rideshare-transporter-mission-scn/index.html |archive-date=January 24, 2021 |access-date=January 24, 2021 |website=CNN}}</ref> NASA-ს ასტრონავტების საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე გადასაყვანად, Falcon 9-ის ადამიანური შეფასება ({{lang-en|Human-rating certification}}) სერტიფიცირებულია ეროვნული უსაფრთხოების კოსმოსური გაშვების პროგრამისთვის<ref>{{cite web |last1=Kucinski |first1=William |title=All four NSSL launch vehicle developers say they'll be ready in 2021 |url=https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%E2%80%99ll-be-ready-in-2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025820/https://saemobilus.sae.org/advanced-manufacturing/news/2019/08/all-four-nssl-launch-vehicle-developers-say-they%25E2%2580%2599ll-be-ready-in-2021 |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Sae Mobilus}}</ref> და NASA-ს გაშვების სერვისების პროგრამა მას „მე-3 კატეგორიის“ (დაბალი რისკის) გამშვებ აპარატად ასახელებს, რაც მას საშუალებას აძლევს გაუშვას სააგენტოს ყველაზე ძვირადღირებული, მნიშვნელოვანი და რთული მისიები.<ref>{{cite web |last1=Wall |first1=Mike |title=SpaceX's Falcon 9 Rocket Certified to Launch NASA's Most Precious Science Missions |date=November 9, 2018 |url=https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029025819/https://www.space.com/42387-spacex-falcon-9-rocket-nasa-certification.html |archive-date=October 29, 2019 |access-date=October 29, 2019 |publisher=Space.com}}</ref> Falcon 9-ის რამდენიმე მოდელი ააწყვეს და გაუშვეს: [[Falcon 9 v1.0|v1.0]] (2010-2013), [[Falcon 9 v1.1|v1.1]] (2013-2016), ხოლო [[Falcon 9 Full Thrust|v1.2 Full Thrust]] პირველად [[2015]] წელს გაუშვეს, იგი მოიცავს [[Falcon 9 Block 5|Block 5]] ვერსიასაც, რომელიც [[2018]] წლის მაისიდან გამოიყენება. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:SpaceX-ის რაკეტა-მატარებლები]] e2lxpegmfxhhrrgufldf7jq82bu2v8n თურქეთის ებრაული მუზეუმი 0 591579 4821774 2025-06-28T11:49:51Z თეკლა ბიჭიკაშვილი 166292 ახალი გვერდი: [[ფაილი:Location_map_Istanbul.png|200px|მინი]] '''თურქეთის ებრაული მუზეუმი''' ({{lang-tr|Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi}}) — (ოფიციალურად ხუთასწლოვანი ფონდის თურქი ებრაელების მუზეუმი; თურქულად: 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi) არის ებრაული... 4821774 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Location_map_Istanbul.png|200px|მინი]] '''თურქეთის ებრაული მუზეუმი''' ({{lang-tr|Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi}}) — (ოფიციალურად ხუთასწლოვანი ფონდის თურქი ებრაელების მუზეუმი; თურქულად: 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi) არის ებრაული მუზეუმი და კულტურული ცენტრი, რომელიც დაარსდა ხუთასწლოვანი ფონდის მიერ საზოგადოების ინფორმირების მიზნით თურქი [[ებრაელები]]ს ტრადიციებისა და ისტორიის შესახებ. იგი გაიხსნა [[2001]] წლის 25 ნოემბერს. ხუთასწლოვანი ფონდი [[1989]] წელს დაარსდა 113 თურქი მოქალაქის მიერ, როგორც ებრაელებმა, ასევე [[მუსლიმები|მუსლიმ]]ებმა, რათა აღენიშნათ სეფარდების [[ოსმალეთის იმპერია]]ში ჩამოსვლის ხუთასწლოვანი იუბილე.<ref>{{cite web |url=http://www.musevicemaati.com/index.php?contentId=10 |title=Chief Rabbinate of Turkey (Türkiye Hahambaşılığı) |access-date=20 April 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171212193556/http://www.musevicemaati.com/index.php?contentId=10 |archive-date=12 December 2017 |url-status=dead }}</ref> მუზეუმის იდეა შესთავაზა ნაიმ გიულერიუზმა, რომელიც ახლა მისი კურატორია, ხოლო ფონდი დაფინანსდა გამოჩენილი ებრაული კამჰის ოჯახის მიერ. ==შენობა== [[1856]] წლის სექტემბერში ზიულფარის [[სინაგოგა]]ში ჩატარდა ცერემონია, რომელიც ეძღვნებოდა ფრანგული არმიის ებრაელ ჯარისკაცებს, რომლებიც ომში მონაწილეობდნენ და დაეცნენ ოსმალების გვერდით რუსების წინააღმდეგ [[ყირიმის ომი]]ს დროს. ამ ცერემონიაში მონაწილეობდა სამხედრო ნაწილი შტაბის პოლკოვნიკ გარბი ბეის მეთაურობით. მუზეუმის შენობა, რომელიც ადრე იყო ცნობილი როგორც ზიულფარის სინაგოგა, აღადგინეს და გადააკეთეს მუზეუმისთვის შესაფერისად. არსებობს მტკიცებულება, რომ სინაგოგა [[1671]] წელს არსებობდა, ხოლო მისი საძირკვლები მიუთითებს, რომ სხვა სტრუქტურა აშენდა გენუის რესპუბლიკის კოლონიის დროს.<ref name="dergi">{{Cite news |last=Güleryüz |first=Naim |title=The Quincentennial Foundation Museum of Turkish Jews |magazine=Beyoğlu |issue=3 |pages=50–56 |date=June 2006 }}</ref>იგი ჩაწერილი იყო როგორც „წმინდა სინავი (სინაგოგა) გალატაში“ ან „კალ კადოშ გალატა“, მას „ზიულფარისს“ უწოდებდნენ, რაც სავარაუდოდ მომდინარეობს სპარსული სიტყვიდან „ზიულფ-უ არუსი“, რაც ნიშნავს „პატარძლის ნაქსოვს“. თუმცა, ფაქტობრივი შენობა ხელახლა აშენდა მისი თავდაპირველი საძირკვლების ზედ, სავარაუდოდ XIX საუკუნის დასაწყისში, ალბათ [[1823]] წელს.<ref name="The Zülfaris Synagogue">{{cite web|url=http://www.ayasofyahotel.com/zulfaris-synagogue/|title=The Zülfaris Synagogue|publisher=Ayasofya Hotel|access-date=2014-08-04|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808054531/http://www.ayasofyahotel.com/zulfaris-synagogue/|archive-date=2014-08-08}}</ref> ===დროის ხაზი=== [[ფაილი:Zulfaris illustration.jpg|250px|მინი]] * [[1882]] – მარმარილოს ჩარჩო, რომელიც [[ეჰალს]] (კიდობანს) გარს აკრავს, შეწირა სამუელ მალკიმ. * [[1890]] – აღდგენითი სამუშაოები ჩატარდა [[კამონდოს სახლი|კამონდოს ოჯახის]] ფინანსური დახმარებით. * [[1904]] – აღდგენითი სამუშაოები ჩაატარა [[გალატას]] ებრაულმა თემმა ჯაკ ბეი დე ლეონის თავმჯდომარეობით. * [[1968]] – გაიარა მნიშვნელოვანი შეკეთება. * [[1979]] – განკუთვნილი იქნა [[თრაკია|თრაკიული]] წარმოშობის ებრაელების ლოცვისთვის. * [[1983]] – ზიულფარისში ბოლო ებრაული ქორწინება. * [[1985]] – შეწყვიტა მუშაობა როგორც სინაგოგამ კრების ნაკლებობის გამო და გადაეცა ხუთასწლოვან ფონდს ნევე შალომ ფონდის მიერ. * [[2001]] – კამჰის ოჯახის ფინანსური მხარდაჭერითა და ჯაკ კამჰის შენატანებით გაიხსნა როგორც მუზეუმი.<ref name="dergi"/> l7mcr9rnnun74mgeodlkxl7dxaog5xo 4821776 4821774 2025-06-28T11:53:47Z თეკლა ბიჭიკაშვილი 166292 4821776 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Location_map_Istanbul.png|200px|მინი]] '''თურქეთის ებრაული მუზეუმი''' ({{lang-tr|Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi}}) — (ოფიციალურად ხუთასწლოვანი ფონდის თურქი ებრაელების მუზეუმი; თურქულად: 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi) არის ებრაული მუზეუმი და კულტურული ცენტრი, რომელიც დაარსდა ხუთასწლოვანი ფონდის მიერ საზოგადოების ინფორმირების მიზნით თურქი [[ებრაელები]]ს ტრადიციებისა და ისტორიის შესახებ. იგი გაიხსნა [[2001]] წლის 25 ნოემბერს. ხუთასწლოვანი ფონდი [[1989]] წელს დაარსდა 113 თურქი მოქალაქის მიერ, როგორც ებრაელებმა, ასევე [[მუსლიმები|მუსლიმ]]ებმა, რათა აღენიშნათ სეფარდების [[ოსმალეთის იმპერია]]ში ჩამოსვლის ხუთასწლოვანი იუბილე.<ref>{{cite web |url=http://www.musevicemaati.com/index.php?contentId=10 |title=Chief Rabbinate of Turkey (Türkiye Hahambaşılığı) |access-date=20 April 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171212193556/http://www.musevicemaati.com/index.php?contentId=10 |archive-date=12 December 2017 |url-status=dead }}</ref> მუზეუმის იდეა შესთავაზა ნაიმ გიულერიუზმა, რომელიც ახლა მისი კურატორია, ხოლო ფონდი დაფინანსდა გამოჩენილი ებრაული კამჰის ოჯახის მიერ. ==შენობა== [[1856]] წლის სექტემბერში ზიულფარის [[სინაგოგა]]ში ჩატარდა ცერემონია, რომელიც ეძღვნებოდა ფრანგული არმიის ებრაელ ჯარისკაცებს, რომლებიც ომში მონაწილეობდნენ და დაეცნენ ოსმალების გვერდით რუსების წინააღმდეგ [[ყირიმის ომი]]ს დროს. ამ ცერემონიაში მონაწილეობდა სამხედრო ნაწილი შტაბის პოლკოვნიკ გარბი ბეის მეთაურობით. მუზეუმის შენობა, რომელიც ადრე იყო ცნობილი როგორც ზიულფარის სინაგოგა, აღადგინეს და გადააკეთეს მუზეუმისთვის შესაფერისად. არსებობს მტკიცებულება, რომ სინაგოგა [[1671]] წელს არსებობდა, ხოლო მისი საძირკვლები მიუთითებს, რომ სხვა სტრუქტურა აშენდა გენუის რესპუბლიკის კოლონიის დროს.<ref name="dergi">{{Cite news |last=Güleryüz |first=Naim |title=The Quincentennial Foundation Museum of Turkish Jews |magazine=Beyoğlu |issue=3 |pages=50–56 |date=June 2006 }}</ref>იგი ჩაწერილი იყო როგორც „წმინდა სინავი (სინაგოგა) გალატაში“ ან „კალ კადოშ გალატა“, მას „ზიულფარისს“ უწოდებდნენ, რაც სავარაუდოდ მომდინარეობს სპარსული სიტყვიდან „ზიულფ-უ არუსი“, რაც ნიშნავს „პატარძლის ნაქსოვს“. თუმცა, ფაქტობრივი შენობა ხელახლა აშენდა მისი თავდაპირველი საძირკვლების ზედ, სავარაუდოდ XIX საუკუნის დასაწყისში, ალბათ [[1823]] წელს.<ref name="The Zülfaris Synagogue">{{cite web|url=http://www.ayasofyahotel.com/zulfaris-synagogue/|title=The Zülfaris Synagogue|publisher=Ayasofya Hotel|access-date=2014-08-04|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808054531/http://www.ayasofyahotel.com/zulfaris-synagogue/|archive-date=2014-08-08}}</ref> ===დროის ხაზი=== [[ფაილი:Zulfaris illustration.jpg|250px|მინი]] * [[1882]] – მარმარილოს ჩარჩო, რომელიც [[ეჰალს]] (კიდობანს) გარს აკრავს, შეწირა სამუელ მალკიმ. * [[1890]] – აღდგენითი სამუშაოები ჩატარდა [[კამონდოს სახლი|კამონდოს ოჯახის]] ფინანსური დახმარებით. * [[1904]] – აღდგენითი სამუშაოები ჩაატარა [[გალატას]] ებრაულმა თემმა ჯაკ ბეი დე ლეონის თავმჯდომარეობით. * [[1968]] – გაიარა მნიშვნელოვანი შეკეთება. * [[1979]] – განკუთვნილი იქნა [[თრაკია|თრაკიული]] წარმოშობის ებრაელების ლოცვისთვის. * [[1983]] – ზიულფარისში ბოლო ებრაული ქორწინება. * [[1985]] – შეწყვიტა მუშაობა როგორც სინაგოგამ კრების ნაკლებობის გამო და გადაეცა ხუთასწლოვან ფონდს ნევე შალომ ფონდის მიერ. * [[2001]] – კამჰის ოჯახის ფინანსური მხარდაჭერითა და ჯაკ კამჰის შენატანებით გაიხსნა როგორც მუზეუმი.<ref name="dergi"/> ==მუზეუმის დიზაინი== თურქეთის ებრაული მუზეუმი მოიცავს სექციებს ებრაელი და მუსლიმი თურქების ურთიერთშერწყმული კულტურების შესახებ და ეთნოგრაფიულ ნაწარმოებებს, რომლებიც ასახავს თურქი ებრაელების ტრადიციებს, ასევე ისტორიულ ამბებს ებრაელების ოდისეის შესახებ ესპანეთიდან თურქეთამდე. შენობაში შესვლა ხორციელდება რკინის კარიბჭიდან ეზოში, სადაც მდებარეობს ნადია არდიტის ლითონის ქანდაკება. სათაურით „აღმავალი ცეცხლის ქანდაკება“, იგი ეძღვნება თურქ ებრაელებს, რომლებიც დაიღუპნენ ბალკანეთის, დალმატიის, კავკასიის, პალესტინის, ტრიპოლიტანიის, დარდანელის, კორეისა და განთავისუფლების ომებში.<ref name="dergi"/> სასვლელი სართულის რვაკუთხა მთავარ დარბაზში გამოფენილია საინფორმაციო პანელები ზიულფარის სინაგოგის ისტორიის, ჰაჰამბაშის ინსტიტუტის, სტამბულსა და ანატოლიაში მცხოვრები ებრაელების ყოველდღიური ცხოვრების შესახებ, ასევე ისეთი ნაწარმოებები, როგორიცაა წერილები, რუკები, ტალიტები, ფერმანები (საიმპერატორო განკარგულებები). ლოზანის ხელშეკრულების ასლი, რომელმაც აღიარა თურქეთის რესპუბლიკის სუვერენიტეტი და რომლითაც თურქმა ებრაელებმა უარი თქვეს თავიანთ უმცირესობათა პრივილეგიებზე. იმავე სართულზე მდებარე ეჰალი (კიდობანი) იცავს ორ თორას რგოლს, რომელთა ნახვაც შესაძლებელია. სხვა საინფორმაციო პანელზე წარმოდგენილნი არიან ებრაელი აკადემიკოსები, რომლებიც მეორე მსოფლიო ომის დროს ევროპიდან თურქეთში გაიქცნენ და თურქი დიპლომატები, რომლებმაც დაეხმარნენ ებრაელებს [[ჰოლოკოსტი]]სგან გაქცევაში, რომელთაგან ზოგიერთი არის ერთა შორის მართალი. ბალკონზე, რომელიც ადრე ქალების სალოცავი განყოფილება იყო, ინახება რამდენიმე ნახატი, რომლებიც ასახავს ადგილობრივი ებრაული თემის ყოველდღიურ ცხოვრებას. ქვედა, პირველი სართული ქრონოლოგიურად არის ორგანიზებული როგორც ეთნოგრაფიული სექცია ფოტოებით, ნახატებითა და საგნებით, რომლებიც ეხება დაბადებას, წინადაცვეთას, ქორწინებას, ტანსაცმელს, სამკაულებს და ა.შ.<ref name="dergi"/> cljgvwb1uk2l54qd1lsl38f7fdys29i