វិគីភីឌា kmwiki https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9E%BE%E1%9E%98 MediaWiki 1.45.0-wmf.2 first-letter មេឌា ពិសេស ការពិភាក្សា អ្នកប្រើប្រាស់ ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់ វិគីភីឌា ការពិភាក្សាអំពីវិគីភីឌា ឯកសារ ការពិភាក្សាអំពីឯកសារ មេឌាវិគី ការពិភាក្សាអំពីមេឌាវិគី ទំព័រគំរូ ការពិភាក្សាអំពីទំព័រគំរូ ជំនួយ ការពិភាក្សាអំពីជំនួយ ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម ការពិភាក្សាអំពីចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម TimedText TimedText talk Module Module talk Event Event talk 0 2069 321294 321171 2025-05-31T04:19:24Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321294 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តសៀមរាប''' គឺជាខេត្តមួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]និងនៅក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តសៀមរាបគឺ[[ក្រុងសៀមរាប]]និង[[ក្រុងរុនតាឯក]]។ខេត្តសៀមរាបត្រូវបានដាក់ឈ្មោះបែបនេះគឺដើម្បីរំលឹកដល់ជ័យជម្នះរបស់កងទ័ព[[ខ្មែរ]]វាយឈ្នះលើកងទ័ព[[សៀម]]នៅ[[លង្វែក|សម័យលង្វែក]]ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។សព្វថ្ងៃខេត្តសៀមរាបត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងពិភពលោកថាជាទីតាំងនៃ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញ។ខេត្តនេះជាតំបន់ទេសចរណ៍ដ៍សំខាន់របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារខេត្តនេះមាន[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញនិងប្រាសាទបុរាណដទៃទៀតជាច្រើន។ថ្មីៗនេះក្រុងសៀមរាបកំពុងប្រែក្លាយរូបរាងជាក្រុងទំនើបតាមរយៈកំណើនសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ហាងលក់ទំនិញ ជាដើមដែលបម្រើឲ្យវិស័យទេសចរណ៍។រមណីយដ្ឋានបុរាណផ្សេងទៀតដែលនៅក្នុងក្រុងសៀមរាបនិងក្រៅក្រុងមាន[[អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]] [[ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង]] [[ប្រាសាទបាពួន]] [[ប្រាសាទភិមានអាកាស]] [[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទព្រះបាលីឡៃ]] [[ប្រាសាទតានៃ]] [[ប្រាសាទតាសោម]] [[ប្រាសាទតាកែវ]] [[ប្រាសាទធម្មនន្ទ]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទព្រះពិធូរ]] [[ប្រាសាទនាគព័ន្ធ]] ​[[ប្រាសាទសួព្រ័ត|ប្រាសាទសួព្រ័ត្រ]] [[ប្រាសាទបី]] [[ប្រាសាទព្រហ្មកិល]] [[ប្រាសាទរោងរមុង|ប្រាសាទរោងល្មុង]] [[ប្រាសាទតុប]] [[ប្រាសាទក្រវាន់|ប្រាសាទក្រវ៉ាន់]] [[ប្រាសាទថ្មបាយក្អែក]] [[ប្រាសាទបន្ទាយសំរែ]] [[ប្រាសាទបន្ទាយក្តី]] [[ប្រាសាទក្រោលគោ]] [[ប្រាសាទភ្នំក្រោម]] [[ប្រាសាទភ្នំបូក]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត]] [[ប្រាសាទទេពប្រណម]] [[ប្រាសាទទទឹងថ្ងៃ]] [[ប្រាសាទព្រៃមន្ទីរ]] [[ប្រាសាទព្រៃក្មេង]] [[ប្រាសាទបាតជុំ]] [[ប្រាសាទគោកត្រាង]] [[ប្រាសាទត្រពាំងផុង]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទលាក់នាង]] [[ប្រាសាទចៅសាយទេវតា]] [[ប្រាសាទប្រែរូប]] [[លានស្តេចគំលង់]] [[លានជល់ដំរី]] [[ប្រាសាទអកយំ]] [[ប្រាសាទគោគពោធិ|ប្រាសាទគោគពោធិ៍]] [[ប្រាសាទគោកគ្រញូង]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] [[ប្រាសាទត្រពាំងខ្យង]] [[ប្រាសាទផ្ទី]] [[ប្រាសាទទន្លេស្ងួត]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]] និង ប្រាសាទរាប់រយផ្សេងទៀត។តំបន់អង្គរត្រូវបានរងនូវការលុកលុយជាច្រើនដងពីពួក[[សៀម]]ហើយទីបំផុត[[ក្រុងអង្គរ|រាជធានីអង្គរ]]ត្រូវបានបោះបង់ចោលនៅឆ្នាំ ១៤៣១។គួររំលឹកផងដែរថារាជធានីរបស់ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានពីប្តូរពីអង្គរទៅរាជធានីចតុមុខនៅឆ្នាំ ១៤៣២ រួចបន្តទៅ[[លង្វែក|រាជធានីលង្វែក]] និង [[រាជធានីឧដុង្គមានជ័យ|រាជធានីឧដុង្គ]] ហើយត្រឡប់ទៅរាជធានីចតុមុខវិញនៅឆ្នាំ ១៨៦៦។ជនជាតិបទេសដែលបានមកដល់ប្រាសាទអង្គរវត្តមុនគេគឺអ្នករុករកជនជាតិបារាំង'''លោក [[ហង់រី មូហូ]]''' ក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ (នាសម័យលង្វែកនាសតវត្សរ៍ទី ១៦ ក៏មានជនបរទេសខាងបស្ចឹមលោកក៏បានមកមើលប្រាសាទអង្គររួចមកហើយដែរ)<ref>ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅជនជាតិខ្មែរសតវត្សទី១៥-១៩៥៣ (ភាគទី២)</ref>។តំបន់សៀមរាបអង្គរគឺជាគោលដៅចម្បងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរទូទាំងពិភពលោកហើយក៏ជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយសំណង់ប្រាសាទបុរាណតូចធំជាច្រើនអនែកដែលជាទីស្ថានរបស់ពពួកអាទិទេពទាំងឡាយទាំងពួងផងដែរ។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តសៀមរាប | native_name = Siem Reap Province | native_name_lang = khm<!-- ISO 639-2 code --> | settlement_type = [[ខេត្តនៃកម្ពុជា|ខេត្ត]] | image_skyline = D'Angkor.jpg | image_caption = ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទអង្គរវត្តនាពេលរសៀល | image_flag = | image_seal = | image_shield = | nickname = ទីក្រុងអង្គរ | motto = | image_map = Cambodia Siem Reap locator map.svg | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តសៀមរាប | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = Location of Siem Reap in Cambodia | coordinates_type = type:adm1st_region:KH | coordinates_display = title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[List of sovereign states|ប្រទេស]] | subdivision_name = {{CAM}} | established_title = | established_date = | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ក្រុងរុនតាឯក]] | leader_party = | leader_title = គណៈអភិបាល​ខេត្ត | leader_name = ប្រាក់ សោភ័ណ | area_footnotes = | area_total_km2 = 10299 | area_rank = ១០ | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title=General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher=[[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work=National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_total = ១,១១៤,៦១៦ នាក់ | population_rank = ០៤ | population_as_of = | population_density_km2 = ៩៨ | population_density_rank = ១៣ | population_demonym = | population_note = | blank_name_sec1 = ក្រុង និង ស្រុក | blank_info_sec1 = ១២ | blank1_name_sec1 = សង្កាត់ និង ឃុំ | blank1_info_sec1 = ១០០ | blank2_name_sec1 = ភូមិ | blank2_info_sec1 = ៩០៧ | timezone1 = [[:en:Time in Cambodia|ICT]] | utc_offset = +០៧:០០ | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧០១០១ -១៧១២១២ | area_code_type = លេខកូដតំបន់ | area_code = ០៦៣ | iso_code = KH-១៧ | website = {{URL|www.siemreap.gov.kh}} | footnotes = }} ខេត្តសៀមរាប គឺជា​ខេត្ត​ធំ​ទី ​១០ ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។ចំនួនប្រជាជននៅក្នុងខេត្តនេះកើនឡើងដល់ខ្ទង់លាននាក់ហើយជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។មួយផ្នែកធំនៃព្រំដែនភាគខាងត្បូងនៃខេត្តសៀមរាបជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]ដូច្នេះហើយបានជាខេត្តសៀមរាបជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តទាំងប្រាំបួនដែលបង្កើតបានជាតំបន់[[ទន់បម្រុងជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាប]]។នាពេលបច្ចុប្បន្នខេត្តនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទីតាំងនៃប្រាសាទអង្គរដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់[[យូណេស្កូ|អង្គការយូណេស្កូ]]និងជាអច្ឆរិយវត្ថុរបស់ពិភពលោកផងដែរ។ហើយក៏ជាទីតាំងប្រាសាទល្បាញល្បីៗជាច្រើនទៀតក្រៅពី[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]និងប្រាសាទនានាផ្សេងទៀតដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់[[អង្គការយូណេស្កូ]]ផងដែរ។[[ឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែន]]គឺជារមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនិងធម្មជាតិល្បីល្បាញមួយដែលជាទីពេញនិយមសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិនិងអន្តរជាតិទៅទស្សនាកម្សាន្តមិនអាចរំលងបាន។ == ឈ្មោះនៃខេត្ត == ខេត្តសៀមរាបជាអតីតខេត្តខ្មែរមួយឈ្មោះថា '''[[ខេត្តមហានគរ]]'''។ការប្ដូរឈ្មោះជាខេត្តសៀមរាបនេះក្នុងរជ្ជកាល[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស(តាមពង្សាវតា)មូលហេតុបានជាផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះខេត្តនេះបានបញ្ជាក់ថានៅឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស ស្ដេចអយុធ្យាបានបញ្ជាឲ្យកងទ័ពខ្លួនវាយលុកកម្ពុជានៅខេត្តមហានគរដើម្បីបង្ក្រាបការមិនចុះញ៉មរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។ទ័ពសៀមដណ្ដើមខេត្តមហានគរមួយរយៈហើយមេដឹកនាំបានទៅទស្សនាប្រាសាទគួរឲ្យយ៉ាងស្ងប់ស្ងែង។បន្ទាប់មកទ័ពស្ដេចសៀមនេះបានជួបនឹងទ័ពស្ដេចខ្មែរនៅតំបន់អង្គរហើយបានប្រយុទ្ធគ្នាធ្វើឲ្យកងទ័ពសៀមទទួលបរាជ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ក្រោយពីទទួលបានជ័យជំនះមក[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទចន្ទរាជា]]បានបរិញ្ញាតិ្តឲ្យប្ដូរឈ្មោះខេត្តមហានគរនេះទៅជាខេត្តសៀមរាបវិញដែលមានន័យថា ''"ទ័ពសៀមត្រូវបង្ក្រាបឲ្យរាប"'' នៅទីនេះ។ អ្នក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[ប្រទេសកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]បាន​ពន្យល់​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ថាពាក្យ '''សៀម''' គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ជាតិសាសន៍មួយដែល​បច្ចុប្បន្ន​បាន​ប្រែ​ឈ្មោះ​ទៅ​ជា​ '''ថៃ''' ទៅ​ហើយ។រីឯ​ពាក្យ​ថា '''រាប''' គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ចាញ់ខ្លបខ្លាច'''។ អនុ​ប្រធាន​ផ្នែក​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ|សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ]]និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅ​[[សាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា|សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា]]លោក '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ថាចាប់​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី ​៩ និង​ទី​ ១០ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជខេត្ត​សៀមរាបត្រូវបានគេ​​ប្រើ​ឈ្មោះ​ជា​​[[យសោធរបុរះ|ទីក្រុងយសោធបុរៈ]]ដោយសារ​តែ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោ​វរ្ម័ន​ទី​ ១]] ជាអ្នកបាន​កសាង។ក៏ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​មកត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា[[អាណាចក្រខ្មែរ|អាណាចក្រ​អង្គរ]]វិញ។នៅ​ក្នុង​រជ្ជកាល​នៃ​ព្រះរាជា​ក្រោយៗ​មកទៀតដែល​បានផ្លាស់​ប្ដូរ​រាជធានី​ទៅ​តាំង​នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូងនិង​[[​ទួល​បាសាន|ទួល​បាសាន]]រហូត​ដល់​[[ភ្នំពេញ|ចតុមុខ]]ជាដើមគឺ​[[ក្រុងអង្គរ|ទីក្រុង​អង្គរ]]ត្រូវ​បាន​បោះ​បង់​ចោល​មួយ​រយៈ។ជាច្រើន​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មកទើប​មាន​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​គ្រប់គ្រង​​ជារាជធានី​នេះឡើង​វិញ។ លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ទៀត​ថាបន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​គ្រប់គ្រង​ជា​រដ្ឋបាល​ឡើង​វិញ​នោះគឺ​តំបន់​អង្គរ​ត្រូវ​បាន​ទ័ព​សៀមនៃ​[[អាណាចក្រអយុធ្យា|នគរ​ស្រីអយុធ្យា]]ចូល​មក​លុកលុយ​ជា​ច្រើន​លើកចាប់​តាំង​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៤ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជ។នៅ​ក្នុង​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៥ ដល់ ១៦ មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​ខ្មែរ​មួយ​អង្គ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បាន​ធ្វើ​ចម្បាំង​ជាមួយកង​ទ័ព​សៀមដើម្បី​បណ្ដេញ​ឱ្យ​ពួកសៀមចេញ​ពី​តំបន់​អង្គរ។នៅក្នុង​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​កាល​នោះគឺកងទ័ពខ្មែរទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំំធេងហើយ​ពាក្យ​ថា '''សៀមរាប (អានថា:សៀមម៉ារាប)''' គឺ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​ឈ្មោះបន្ទាប់​ពី​ជ័យ​ជម្នះ​របស់​កងទ័ព​ខ្មែរលើពួកសៀម៖ ''«ពាក្យ​ថា សៀមរាប គឺ​មាន​ន័យ​ថា សៀម បាន​ខ្លបខ្លាច​លោក បាន​ចាញ់​លោក បាន​អស់​ឫទ្ធានុភាព ចាញ់រាបដលដី។ដូច្នេះគេ​ឲ្យឈ្មោះ​ថាតំបន់​សៀមរាបនេះ​ជា​ទស្សនៈ​របស់​ជាតិ​ខ្មែររបស់​អ្នក​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​ដំណែល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ​ផង​ដែរ។ចំណុច​នេះ​ហើយ បានជា​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ពាក្យ​ថា សៀមរាប»''។ ការ​អធិប្បាយ​របស់​លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' នេះគឺ​ដូច​គ្នា​នឹង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​ផ្សេង​ទៀតផងដែរ។ សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​សង្ខេប​មួយដែល​សរសេរ​ដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា​មន្ត្រី​រាជការ​នៅ​ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាន​អធិប្បាយ​ថានៅ​ក្នុងឆ្នាំ​ ១៥២៥ ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទ​រាជា]]​បាន​វាយ​បង្ក្រាប​កងទ័ព​សៀមដែល​ឈ្លាន​ពានឲ្យបរាជ័យ​យ៉ាងអាម៉ាស់នៅ​តំបន់​អង្គរ។ដូច្នេះ​ហើយបាន​ជា​ព្រះអង្គបាន​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា [[សៀមរាប]] គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ទ័ព​សៀមចាញ់​រាប​ដូចជា​កន្ទេល ឬ ទ័ពសៀមចាញ់រាបដល់ដី'''។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ[[ខេត្ត​សៀមរាប]]មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ជាតិ​ខ្មែរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេក៏ប៉ុន្តែវា​ក៏​កំពុង​នាំ​ប្រទេស​កម្ពុជាឲ្យទទួល​បាន​នាម​ថ្មី​មួយ​ទៀតគឺ​'''ព្រះរាជាណាចក្រ​អច្ឆរិយ'''ដោយសារ​តែ​ភាព​ល្បីល្បាញ​ខាង​វប្បធម៌​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។<ref>{{Cite web |title=អត្ថន័យ​នៃ​ឈ្មោះ​ខេត្ត​សៀមរាប |url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |access-date=2023-03-16 |website=www-rfa-org.cdn.ampproject.org |archivedate=2023-03-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230316035301/https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |url-status=dead }}</ref> == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == === មុនសម័យអង្គរ === [[file:Phnom Kulen8.JPG|thumb|ភ្នំគូលែន(មហេន្ទ្របវ៌ត ឬ មហិន្រ្ទបព៌ត)]] [[File:Cascade de la rivière sacrée (Phnom Kulen) (6825025205).jpg|right|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_017_Vishnu_and_Lakshmi_(8583651131).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_020_Brahma_(8583620385).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean,_sur_les_pentes_sud-ouest_du_mont_Kulen_(12).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge1.JPG|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_011_Lotuses_(8583641233).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge2.JPG|thumb]] [[ឯកសារ:2011-06-27-030 Phnom Kulen.jpg|រូបភាពតូច|នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ ជាឆ្នាំដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ប្រារព្ធពិធីទេវរាជនៅលើភ្នំគូលែន។ព្រះអង្គបានបើកស័ករាជថ្មីមួយដែលធ្វើអរិយធម៌វប្បធម៌ខ្មែររីកចម្រើនរុងរឿងនាសម័យមហានគរ]] អ្នកស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិវិទ្យានិងបុរាណវិទ្យាជាច្រើនបានអះអាងថាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រអង្គនេះបានយាងមកពី[[ឥណ្ឌូណេស៊ី|ប្រទេសជ្វា]]នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។តាមឯកសារខាងលើបានឲ្យដឹងថា[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] កាលនៅក្នុងដំណាក់កាលទី ២ ទ្រង់គង់នៅ '''ទីក្រុងឥន្រ្ទបុរៈ''' នៅ[[ខេត្តកំពង់ចាម]]បន្ទាប់មកទ្រង់គង់នៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្ទ្របព៌ត)និងចុងក្រោយបំផុតទ្រង់គង់នៅ '''[[ហរិហរាល័យ|ទីក្រុងហរិហរាល័យ ឬ ទីក្រុងរលួស]]''' ដែលជារាជធានីដើមនា[[សម័យអង្គរ]]។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថាវប្បធម៌អង្គរបានផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជគឺនៅពេលដែល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] បានអភិសេកជាព្រះមហាក្សត្រនៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្រ្ទបព៌ត)។ការអភិសេករបស់ព្រះអង្គគឺឈរនៅលើមូលដ្ឋាននៃពិធីទេវរាជដែលបានផ្តល់ចំពោះព្រះអង្គនូវមហិទ្ធិប្ញទ្ធិដើម្បីធ្វើការបង្រួបបង្រួមជាតិ។ការអះអាងក៏បានបង្អាញឲ្យដឹងទៀតថាវប្បធម៌‌សម័យបុរេអង្គរ(មុនអង្គរ)គឺឯកសារមួយចំនួនបាន ផែ្អកតាមកំណត់ហេតុរបស់[[ចិន]]។ឯកសាររបស់គេបានសំអាងលើកំណត់ត្រាផងនិងស្ថាបត្យកម្មប្រាង្គប្រាសាទមួយចំនួនផង។រីឯព្រឹត្តិការណ៍ដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ជាខ្លាំងមួយទៀតគឺក្នុងអំឡុង[[សម័យចេនឡា]]នៅលើទឹកដីបវរនៃខេត្តសៀមរាបអង្គរ។កំណត់ហេតុចិនបានឲ្យដឹងថាទីក្រុងដំបូងបំផុតនៅខេត្តសៀមរាបមានឈ្មោះថា '''"នគរគម្ពីរ"''' ដែលសិ្ថតនៅរវាងបារាយណ៍ខាងលិចនិងបារាយណ៍ខាងកើតនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរ។សេ្តចខែ្មរដែលសោយរាជ្យសម្បត្តិនៅ'''នគរគម្ពីរ'''នេះគឺ'''ព្រះបាទចន្រ្ទវរ្ម័ន'''។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងបនែ្ថមទៀតថាកាលពីសម័យបុរេអង្គរនាអំឡុងឆ្នាំ ៨០២ នេះសេដ្ឋកិច្ចនិងបរិយាកាសង្គមរបស់តំបន់សៀមរាបអង្គរមានការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមាន។គេបានឃើញមានការរៀបចំដែនដី ឬនគរូបនីយកម្មដែនដីក្នុងតំបន់នីមួយៗនៃខេត្តនេះយ៉ាងច្បាស់លាស់ទៅហើយចាប់តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី ៦ នៃដើមសតវត្សរ៍ទី ៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។ជនជាតិខែ្មរក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រនិងពួកព្រាហ្មបុរោហិតបានចាប់ផ្តើមគម្រោងការសាងសង់ប្រាសាទឥដ្ឋដំបូងបង្អស់ជាច្រើនមានជាអាទិ៍ ប្រាសាទព្រៃកេ្មង ប្រាសាទពោធិ៍ ប្រាសាទគោកតាសៀន ប្រាសាទវត្តខ្នាត និង ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទជាដើម។រីឯវិស័យសង្គមកិច្ចវិញគេបានដឹងថាបុព្វការីជនខែ្មរចូលចិត្តកសាងទីលំនៅរបស់ខ្លួននៅកែ្បរៗ[[បឹងទន្លេសាប|បឹងទនេ្លសាប]]កែ្បរអូរស្ទឹងធម្មជាតិជាដើម។ការកសាងប្រាសាទក៏ដូច្នោះដែរគឺបុព្វការីជនខែ្មរតែងតែជ្រើសរើសរកទីតាំងណាខ្ពស់មិនលិចទឹកនៅរដូវវស្សាគំនិតរបស់ខែ្មរក្នុងការជ្រើសរើសទីតាំងខ្ពស់សម្រាប់ការកសាងសំណង់ផេ្សងៗជាប្រយោជន៍រួមគឺនៅតែបន្តរហូតមកទល់សព្វថៃ្ងនេះ <ref>អត្ថបទដកស្រង់ពីកាសែតរស្មីកម្ពុជា</ref>។ === សម័យអង្គរ === [[ឯកសារ:Bas-relief du Bayon (Angkor Thom) (2341905162).jpg|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពការធ្វើម្ហូបចម្អិនអាហាររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Scène dépouillage (bas-relief du Bayon) (2334493467).jpg|រូបភាពតូច|វិស័យសុខាភិបាលខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Bayonmarket01.JPG|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពផ្សារលក់ដូររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] ខ្មែរបានជ្រើសរើសទីតាំងតំបន់អង្គរធ្វើជារាជធានីព្រោះស្ថិតនៅចំណុចកណ្ដាលនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]និងទីប្រជុំនៃជំនួញទាំងពីរគឺជើងគោកនិងជើងទឹកហើយសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិសព្វគ្រប់ដូចជា ត្រីក្នុង[[បឹងទន្លេសាប]] ព្រៃឈើ និងថ្មភក់សម្រាប់សំណង់ប្រាសាទ និង ដីមានជីវជាតិផងដែរខេត្តសៀមរាបនៅសតវត្សរ៍ទី ៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៥ បានបម្រើការរាជធានីជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់នៃអំណាចនយោបាយ វប្បធម៌និងសាសនារបស់អាណាចក្រខ្មែរ។ ភាពថ្កើងថ្កានរបស់ទីក្រុងគឺជារាជធានីនៃអាណាចក្រខ្មែរដែលគ្រប់គ្រងដោយស្តេចដែលមានអំណាចបន្តបន្ទាប់គ្នា។ខេត្តសៀមរាបមានទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រនៅចំចំណុចកណ្ដាលនៃអាណាចក្រហើយមានភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងត្រួតត្រានិងគ្រប់គ្រងទឹកដីដ៏ធំធេងមួយនេះ។ទីក្រុងនេះបានរីកចម្រើនក្លាយជាទីក្រុងដែលមានភាពអ៊ូអរបម្រើជាមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋបាល សេដ្ឋកិច្ច និង សាសនានៃតំបន់។ខេត្តសៀមរាបមានចំណុចគួរឲ្យទាក់ទាញជាច្រើនដូចជា [[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] ជាដើម។នៅ[[សម័យអង្គរ]]ខ្មែរបានអនុវត្តនយោបាយវាតទីទឹកដី ពង្រឹងអរិយធម៌ឲ្យរីកចម្រើនរុងរឿង និង កសាងសំណង់ប្រាសាទល្បីល្បាញមួយចំនួនទាំងធំទាំងតូចដែលបង្ហាញអំពីតម្លៃវប្បធម៌អរិយធម៌ខ្មែរពាសពេញ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]។តំបន់សៀមរាបត្រូវបានបម្រើការជារាជធានីអស់រយៈពេល ៦ សតវត្សរ៍មកហើយ។នៅតំបន់សៀមរាបមានការអភិវឌ្ឍរីកចម្រើនលូតលាស់គ្រប់វិស័យនិងមានភាពសម្បូរសប្បាយប្រជាជនខ្មែររស់នៅតំបន់សៀមរាបអង្គរភាគច្រើនប្រកបមុខរបរកសិកម្មនិងនេសាទជាធំ។តំបន់ជុំវិញ[[បឹងទន្លេសាប]]ជាដីដ៏សម្បូរជីវជាតិ។គេអាចធ្វើស្រែនៅតំបន់នេះប្រហែលជាពីរទៅបីដងក្នុងមួយឆ្នាំដូច្នេះហើយបានជាយើងឃើញមានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រមួយចំនួនដែលបន្សល់ទុកតាំងពី[[សម័យអង្គរ]]មកម្ល៉េះ។ === សម័យក្រោយអង្គរ === [[ឯកសារ:Western facade of the Temple of Ongau Wat ILN0-1868-0201-0004.jpg|រូបភាពតូច|250x250ភីកសែល|ប្រាសាទអង្គរវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨]] បើយោងតាមឯកសារក្រោយពីទ័ពខ្មែររបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានទទួលជ័យជម្នះលើកងទ័ពសៀមឈ្លានពានជាស្ថាពរនៅព្រះរាជនគរគឺ[[អង្គរធំ]]ពោលគឺបានវាយកម្ទេចទ័ពសៀមរាបស្មើនឹងដីបានជាខ្មែរដាក់ឈ្មោះថា[[ខេត្តសៀមរាប]]។ស្ថានការណ៍បែបនេះបានធ្វើឲ្យយើងយល់ថាជាដើមកំណើតនៃការកកើតឈ្មោះខេត្តសៀមរាបតាំងពីរជ្ជកាលរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះបើទោះបីជា'''[[ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ]]'''[[ច្បាប់ឧកញ៉ាព្រះឃ្លាំង]](នង)មិនបាននិយាយដោយចំហក៏ដោយ។ប្រសិនជាយើងបើកច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរខាងលើមកមើលយើងពិតជាស្លុតចិត្តដោយហេតុថាកងទ័ពសៀមបានឈ្លានពានរុករាន[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ឥតឈប់ឈរជាច្រើនលើក។ពួកវាក្រោយពីដណ្តើមបានអាណាខេត្តខ្មែរមួយចំនួនដែលសព្វថ្ងៃបានក្លាយទៅជាទឹកដី[[សៀម]]រួចទៅហើយនោះក៏បាននាំសង្គ្រាមចូលទៅយ៉ាងជ្រៅចំកណ្តាលបេះដូងនៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]តែម្តងគឺ'''ទីក្រុងមហានគរ'''ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តសៀមរាបតែពីមុនហៅថា'''ស្រុកនគរវត្ត'''ដែលធ្លាប់ជាសមរភូមិក្តៅពីមុនមក។ប៉ុន្តែលើកនេះពួកវាត្រូវបង្ខំចិត្តរត់ត្រឡប់ទៅ[[ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា|ក្រុងអយុធ្យា]]វិញក្រោយពីត្រូវចាញ់សង្គ្រាមនៅចុល្លសករាជ ៩០២ ត្រូវនឹងឆ្នាំ ១៥៤១ នៃគ.ស។កាលបើពិនិត្យលើទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រចាស់ដែលបានកើតឡើងនៅលើទឹកដីបវរដែលជាទីតាំងនៃព្រះរាជនគរយើងបានឲ្យដឹងថាក្នុងរាជ្យរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៨|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៨]] និងដើមរាជ្យរបស់[[ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី៣|ព្រះបាទស្រីឥន្ទ្រវរ្ម័ន]]រវាងឆ្នាំ ១២៩៦ សៀមបានបើកការវាយលុកមួយដ៏ធំសម្បើមនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបក្នុងបំណងយក[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ធ្វើជាស្រុកឬនគរចំណុះរបស់ខ្លួនហើយមហិច្ឆតានេះពួកវាបានសម្រេចជាស្ថាពរព្រោះថាអាណាខេត្តមួយចំនួនដែលស្ថិតក្នុងភូមិភាគកណ្តាលដូចជា[[ខេត្តសុខោទ័យ]] [[ខេត្តកំពែងពេជ្រ|កំពែងពេជ្រ]] និង ខេត្តរណបនៃខេត្តទាំងនោះព្រមទាំងអាណាខេត្តដទៃៗឯទៀតដែលស្ថិតនៅជ្រលងនៃដង[[ទន្លេចៅព្រះយា|ទន្លេមេណាម]]ដូចជា[[ខេត្តអយុធ្យា]] និង [[សុផាន់បុរី]] ។បន្ទាប់ពីបានទទួលជ័យជម្នះលើខេត្តទាំងឡាយនោះ ពួកវាក៏បានពង្រឹងបណ្តាញអំណាចរបស់ខ្លួន។សង្គ្រាមឈ្លានពានមួយដែលគេត្រូវកត់សម្គាល់ដែលបានកើតឡើងជាលើកដំបូងបង្អស់នៅលើទឹកដីខ្មែរត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងរាជ្យរបស់[[ព្រះបាទលំពង្សរាជា]]នៅឆ្នាំ ១៣៥២។ចំពោះចម្បាំងនេះច្បាប់ពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]បានបញ្ជាក់ថាគឺភាគីឈ្លានពាន[[សៀម]]បានទទួលជ័យជម្នះលើទ័ពខ្មែរដោយពួកវាបានកាន់កាប់[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ ។មុននឹងដកថយចេញពួកវាបានកេណ្ឌឈ្លើយសឹក[[ខ្មែរ]]ជាច្រើនម៉ឺននាក់នាំទៅកាន់[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។នៅក្នុងឱកាសនោះផងដែរពួកវាក៏បានលួចប្លន់យកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ជាតិ[[ខ្មែរ]]គ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ គឺជាឆ្នាំដែលកំណត់នូវឱនភាព[[ខ្មែរ]]ដែលប្រឈមនិងការវាតទីនិយមរបស់[[សៀម]]ដែលគ្មានទីបញ្ចប់។ពិតណាស់ទោះបីជាភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានបានកន្លងផុតជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយក្តីក៏ប៉ុន្តែវាបានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមរបួសដ៏ឈឺចាប់នៅក្នុងផ្នត់គំនិត[[ខ្មែរ]]គ្មានថ្ងៃបំភ្លេចបាន។បើតាមច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរគឺក្នុងរាជ្យរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]](១៥១៦ ដល់ ១៥៥៥ នៃគ.ស)កងទ័ពសៀមមកឈ្លានពានខ្មែរត្រូវបានបង្ក្រាបរាបស្មើទល់នឹងដីនៅត្រង់[[ស្ទឹងសៀមរាប|ស្ទឹងអង្គរ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៤១ ដោយហេតុនេះហើយបានជាព្រះអង្គត្រាស់បង្គាប់ឲ្យគេហៅតំបន់នេះជា «'''តំបន់សៀមរាប'''» ដើម្បីទុកជាការចងចាំរួមរបស់ជាតិខ្មែរអំពីជ័យជម្នះដ៏ត្រចះត្រចង់នេះមុនទីតាំងនេះបានក្លាយទៅជាស្រុកហើយបន្ទាប់មកទៀតក្លាយជាខេត្តនាសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង។ព្រឹត្តិការណ៍មួយគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺស្តេចអង្គនេះបានឆ្លាក់បង្ហើយនូវចម្លាក់មួយចំនួនដែល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] មិនទាន់ឆ្លាក់រួច។ទោះបីជាបានទទួលបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខនេះក្តីទ័ព[[សៀម]]ក៏នៅតែទន្ទ្រានមាតុភូមិ[[ខ្មែរ]]មិនស្រាកស្រាន្តឡើយហើយអំពើនេះត្រូវបានបន្តរហូតដល់[[បន្ទាយលង្វែក|សម័យលង្វែក]]។នៅឆ្នាំ ១៥៩៤ ទីក្រុងលង្វែកត្រូវដណ្តើមបានពី[[ខ្មែរ]]ដោយស្តេច[[សៀម]] «[[ព្រះបាទនរិន្ទសួន]]»។ចំពោះបរាជ័យនៃកងទ័ព[[សៀម]]ដែលដឹកនាំដោយស្តេច[[សៀម]]ដែលបានយកលេសថាដោយសារ[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មិនបានប្រគល់ដំរីសមួយក្បាលបានជាមកវាយលុក[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]។បើតាមប្រសាសន៍របស់លោក'''ហ្គ្រោរីយេ'''បានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]គឺជា[[ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ]]ដ៏ខ្លាំងពូកែជាងគេបំផុតនាសម័យក្រោយអង្គរដោយហេតុថាស្តេចអង្គនេះមិនគ្រាន់តែបានខិតខំស្តារប្រទេសជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេក៏ប៉ុន្តែទ្រង់ថែមទាំងមានមហិច្ឆិតាវាយដណ្តើមយកខេត្តខ្មែរមួយចំនួននៅក្នុង[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បច្ចុប្បន្នដូចជា[[ខេត្តនគររាជសីមា]] [[ខេត្តបុរីរម្យ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[ខេត្តសង្គឹត]] [[ខេត្តគោកខ័ណ្ឌ]] [[ខេត្តស៊ីសាកេត|ខេត្តសិរីសាកេត]] [[ខេត្តសុវណ៌ភូមិ ឬ សុវណ្ណភូមិ|ខេត្តសុវណ្ណភូមិ]] [[ខេត្តឧប្បលរាជធានី]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តត្រាច]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] [[ខេត្តរយ៉ង]] [[ខេត្តបស្ចឹមបុរី]]ជាដើមដែល[[សៀម]]បានដណ្តើមបានពីមុនមក។មានហេតុផលជាច្រើនដើម្បីបញ្ជាក់ថាហេតុដូចម្តេចបានជាក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារសៀមដូចជាច្បាប់របស់'''អ្នកអង្គម្ចាស់នព្វរ័ត្ន'''តែងឡើងនៅព.ស ២៤២០ ត្រូវនឹងគ.ស ១៨៧៧ បានប្រើពាក្យ «'''សៀមរ៉៉ាដ្ឋ'''» ជំនួសពាក្យសៀមរាបទៅវិញ។តាមពិតទៅការប្រើពាក្យសៀមរ៉ាដ្ឋ(សៀមម៉ារ៉ាត)ដើម្បីហៅទីប្រជុំជនមួយដែលពីមុនគឺជាសមរភូមិឬទីលានប្រយុទ្ធស៊ីសាច់ហុតឈាមរវាង[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកនគរវត្តគឺបណ្តាលមកពីអាជ្ញាធរ[[សៀម]]នៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់'''ព្រះបាទព្រះចៅថាយស្រះ'''មិនចង់រំឭកនូវភាពបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខរបស់កងទ័ពឈ្លានពាន[[សៀម]]របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះបើទោះបីជាសម័យនោះទ្រង់បានត្រួតត្រា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ក៏ដោយ។យ៉ាងណាមិញគឺដោយសារតែហេតុការណ៍នេះហើយទើប'''ព្រះបាទព្រះចោមក្លាវចៅយូហួ'''ដែលបានគ្រប់គ្រង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ជាមួយ[[អណ្ណាម|អាណ្ណាម]]ទ្រង់ក៏បានប្រើពាក្យស្រុកឬមឿងព្រះនគរវត្តជំនួសពាក្យស្រុកឬមឿងសៀមម៉ារ៉ាតផងដែរ។គ្មានឯកសាររបស់[[សៀម]]ណាមួយដែលបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះពីមឿងព្រះនគរវត្តទៅជាសៀមរាបនោះទេហើយបើមានក៏អាចស្ថិតក្នុងដើមសម័យរជ្ជកាលទី​ ០៣ ដែលជាសម័យបាងកកដែលគេហៅថា[[អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍|រតនកោសិន្ទ្រ]]។ប៉ុន្តែចំពោះ[[ជនជាតិខ្មែរ]]វិញឈ្មោះសៀមរាបពិតជាត្រូវបានផ្តើមឡើងក្នុងរជ្ជកាលរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]យ៉ាងពិតប្រាកដឥតក្លែងក្លាយបើទោះបីជាទឡ្ហីករណ៍មានខ្វះចន្លោះយ៉ាងណាក៏ដោយព្រោះថាការតាំងឈ្មោះសៀមរាបនេះមិនមែនជារឿងចៃដន្យឬជំនឿលេងសើចនោះទេជាពិសេសនៅក្នុងសម័យកាលមួយដែល[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]នៅច្បាំងគ្នាមិនឈប់មិនឈរ។ដូច្នេះការចង់យល់ឲ្យលម្អិតអំពីប្រវត្តិពិតនៃឈ្មោះសៀមរាបតម្រូវឲ្យយើងស្គាល់ពីបរិបទសង្គមនយោបាយហើយអំពើនេះគឺជាការចាំបាច់បំផុត។បើតាម'''សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ'''រៀបរៀងដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' បានអធិប្បាយថានៅឆ្នាំ ១៥២៥ នៃគ្រឹស្ដសករាជ[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានវាយបង្ក្រាបកងទ័ពសៀមដែលឈ្លានពានឲ្យបរាជ័យនៅតំបន់អង្គរ។ដូច្នេះហើយបានជាព្រះអង្គបានដាក់ឈ្មោះថា '''«សៀមរាប»''' គឺមានន័យថាទ័ពសៀមចាញ់រាបដូចកន្ទេល។ == សាសនា == {{Pie chart |thumb = right |caption = សាសនានៅក្នុងខេត្តសៀមរាប (ជំរឿនឆ្នាំ ២០១៩)<ref>{{cite web|title=General Population census of the Kingdom of Cambodia 2019|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|publisher=National Institute of Statistics Ministry of planning|date=October 2020}}</ref> |label1 = សាសនាព្រះពុទ្ធ |value1 = 99.3 |color1 = Gold |label2 = សាសនាគ្រិស្ត |value2 = 0.4 |color2 = DodgerBlue |label3 = សាសនាអុីស្លាម |value3 = 0.2 |color3 = Green |label4 = សាសនាផ្សេងៗ |value4 = 0.1 |color4 = Black }} សាសនារបស់រដ្ឋគឺ[[ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ|សាសនាព្រះពុទ្ធថេរវាទ]]។ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបជាង ៩៩.៣% ជាអ្នកកាន់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា|សាសនាព្រះពុទ្ធ]]។ប្រជាជនខេត្តសៀមរាបប្រមាណ ០.៤% កាន់[[សាសនាគ្រិស្ត]]។[[សាសនាឥស្លាម|សាសនាអុីស្លាម]]ដែលភាគច្រើនកាន់ដោយ[[ជនជាតិចាម]]គឺ ០.២% ។ == ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់ == [[Image:Royal Palace, Siem Reap.JPG|thumb|ទិដ្ឋភាពនៃព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]] '''[[ព្រះរាជដំណាក់|ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]]''' នៅ[[ក្រុងសៀមរាប]]គឺជាទីកន្លែងបណ្ដោះអាសន្នរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃយើងគឺ'''ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ[[នរោត្តម សីហនុ|ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ]] និង ព្រះរាជអគ្គមហេសី'''។ព្រះរាជដំណាក់នេះជាទីដែលព្រះអង្គស្នាក់នៅអាស្រ័យពេលស្ដេចយាងមកកាន់ទីក្រុងសៀមរាប។បើយើងធ្វើដំណើរពី[[ក្រុងភ្នំពេញ]]តាមផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ក្រុងសៀមរាបមើលមកខាងស្ដាំដៃយើងនឹងឃើញអគារពណ៌សមួយអមដោយរបងនិងដើមឈើត្រឈឹងត្រឈៃនិងបរិវេណស្រស់ស្រាយដែលមានសួនច្បារធំនៅខាងមុខ(សួនព្រះរាជដំណាក់ឬបឹងកាឡូ)នោះហើយជាព្រះរាជដំណាក់។ ព្រះរាជដំណាក់នេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុងសម័យបារាំងដាក់អាណានិគមនៅកម្ពុជាអំឡុងឆ្នាំ ១៨៦៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៥៣។ព្រះរាជដំណាក់នៅក្នុងសម័យ[[ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]គឺស្ថិតនៅវត្តដំណាក់ហើយវត្តដំណាក់គឺជាវត្តមួយដែលស្ថិតនៅខាងកើតដង[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ចំកណ្ដាលបេះដូងនៃក្រុងសៀមរាបតែម្ដង។វត្តដំណាក់ពីមុនជាទីតាំងព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩០៤ ដល់ឆ្នាំ ១៩២៧។លុះក្រោយមកព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះមហាក្សត្រ ត្រូវបានប្ដូរទីតាំងទៅនៅជិតអាស្រម[[ព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចម]]វិញ។ក្រោយពីព្រះរាជដំណាក់ត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងទីធ្លាបរិវេណព្រះរាជដំណាក់ចាស់ត្រូវបានប្រែក្លាយជាទីវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាម្ដងវិញ។ជាអកុសលនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមវត្តដំណាក់ត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ពួកគេ។បច្ចុប្បន្ននេះមិនត្រឹមតែជាទីអារាមរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាសម្រាប់ព្រះសង្ឃគង់នៅបដិបត្តិធម៌និងសម្រាប់ឲ្យពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យទានប៉ុណ្ណោះទេតែវត្តនេះក៏ជាថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជាដល់ព្រះសង្ឃផងដែរ ដោយសារតែនៅក្នុងវត្តមានពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រភាសាបាលី ភាសាសំស្ក្រឹត និង ព្រះធម៌នានា។លើសពីនេះនៅក្នុងបរិវេណវត្តក៏មានសាលាបឋមសិក្សាសម្រាប់ឲ្យកុមារសិក្សារៀនសូត្រផងដែរ។បន្ថែមពីលើនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃតែងតែមានជនានុជនជាច្រើនបានអានសៀវភៅឬធ្វើកិច្ចការសាលានៅទីនោះ។ដោយឡែកនៅក្នុងវត្តក៏មានបណ្ណាល័យមួយហៅថាបណ្ណាល័យខេមរៈសិក្សាដែលបានប្រើសម្រាប់ឲ្យសាធារណជនចូលធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារនិងអានសៀវភៅនានាយ៉ាងសម្បូរបែប។នៅតាមដងផ្លូវក្នុងវត្តមានរៀបចំពាក្យស្លោកនិងសុភាសិតជាច្រើនសម្រាប់ដាស់តឿនដល់សាធារណជនទាំងឡាយជាកន្លែងថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជា។វត្តនេះក៏បាននិងកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាផងដែរ។ ថ្មីៗនេះមានហេតុការណ៍ដ៏គួរឲ្យរន្ធត់និងសោកស្ដាយជាពន់ពេក ដោយកាលពីវេលាម៉ោងប្រមាណជា ១០ និង ០៥ នាទីយប់ ថ្ងៃទី ១២ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ អគ្គិភ័យបានឆាបឆេះអគារមួយនៃព្រះរាជដំណាក់សៀមរាបដែលជាកន្លែងទីសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត។ រូបសំណាកមេទ័ពពី[[សម័យអង្គរ]]ចំនួន ១២ រូបត្រូវបានដាក់តាំងជានិមិត្ដរូបនៅក្នុងសួនព្រះរាជដំណាក់[[ក្រុងសៀមរាប]]ដែលសុទ្ធតែជាមេទ័ពនិងរាជវង្សសានុវង្សដ៏អង់អាចក្លាហាននិងមានស្នាព្រះហស្ថយ៉ាងធំធេងចំពោះព្រះនគរកម្ពុជាដើម្បីបង្ហាញដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយគ្រប់ៗរូបបានស្គាល់។រូបចម្លាក់ចំនួន ១២ រូបនេះធ្វើពីលោហៈស្ពាន់សុទ្ធមានកំពស់ជាង ០២ ម៉ែត្រ ០១ តឹកដូចៗគ្នាដោយមិនគិតពីជើងទម្រនិងមានទម្ងន់ពី ២០០ ទៅ ៣០០ គ.ក្រទាំងរូបរាង សម្លៀកបំពាក់ ម៉ូដសក់ និង អាវុធបរិក្ខានៃមេទ័ពទាំង ១២ ត្រូវបានស្មូនរចនាតុបតែងឡើងទៅតាមលំនាំសម័យកាលនីមួយៗនៃមេទ័ពនោះហើយទ្រង់ទ្រាយមុខមាត់នៃរូបសំណាកទាំងនេះ គឺសូននិងច្នៃឡើងតាមទម្រង់មុខអត្តចរិតខ្មែរបុរាណទៅតាមសម័យកាលដែលមេទ័ពនោះរស់នៅនិងបម្រើការរាជការតាមរយ:រូបភាពនិងចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ។លោកជំទាវ'''គង់ បញ្ញា'''រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងមានប្រសាសន៍ថារូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរសម័យអង្គរទាំង ១២ រូបនេះត្រូវបានឆ្លងកាត់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិស្នាដៃរួមទាំងរចនាបថដោយដកស្រង់ចេញអំពីសិលាចារឹកផ្ទាំងចម្លាក់នៅតាមបណ្តាប្រាសាទនានាជាច្រើនមុននឹងត្រូវបានសាងសង់ចេញជារូបសំណាកនៅក្នុងនោះមានមេទ័ពជាង ៣០ រូបដែលបានបម្រើរាជការនៅក្នុងរជ្ជកាលនៃសម័យអង្គរត្រូវបានក្រុមការងារកំណត់និងប្រមូលទិន្នន័យ។លោកជំទាវក៏បានឲ្យដឹងទៀតថាការកំណត់យកចំនួនមេទ័ពទាំង ១២ រូបនេះគឺជាលេខដែលខ្មែរតែងប្រើញឹកញាប់និងតំណាងឲ្យនគរទាំង ១២ នៅ'''សម័យបាពួន''' '''សម័យអង្គរ''' និង '''សម័យបាយ័ន'''។បើទោះបីនេះជាសមិទ្ធផលនៃស្នាដៃកូនខ្មែរសម័យថ្មីប៉ុន្តែស្នាដៃដែលលេចឡើងនេះត្រូវបានរក្សានិងអនុលោមយោងទៅតាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រជានិច្ចដោយមិនចាកឆ្ងាយពីប្រវត្តិសាស្ត្រនោះឡើយ។រូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរទាំង ១២ រូបដែលបានស្ថាបនាឡើងនោះរួមមាន ៖ * '''ព្រះកំស្ដេងអញ ស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពដ៏អង់អាចមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]](គ.ស.១០០៦-១០៥០)។'''ព្រះស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន'''ក៏ជាអ្នកជាប់ខ្សែរាជវង្សខ្មែរនៅ[[វ្យាធបុរៈ|ទីក្រុងវ្យាធបុរៈ]]([[ស្រុកបាភ្នំ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]])ផងដែរហើយបានទទួលភារកិច្ចពីរាជការ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ(ក្រុងអង្គរ)]]ឲ្យទៅគ្រប់គ្រងនៅ[[ទ្វារវតី|ទីក្រុងទ្វារវតី្ត]]របស់ពួករាមន្យ([[ជនជាតិមន]])។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកំស្ដេងអញ»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់អភិជន មហាមន្ត្រី មហាសេនាបតី អ្នកអង្គម្ចាស់ ប្រធានតុលាការ បុព្វជិតសាសនាជាដើម * '''មហាសេនាបតី សង្គ្រាម''' ជាមេទ័ពដ៏ឆ្នើមមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១០៥០-១០៦៦)ដែលបានទទួលគោរម្យងារជា '''«មហាសេនាបតី»''' ពីព្រះរាជា។ដូនតាវង្សត្រកូលរបស់លោកក៏ជាអ្នកបម្រើរាជការនិងកងទ័ពច្រើនជំនាន់មកហើយពោលគឺតាំងពីរាជ្យ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.៨០២-៨៣៤)មកម្ល៉េះ។ គួរជម្រាបថា '''«មហាសេនាបតី»''' គឺជាឋារន្តរនាមខ្ពស់បំផុតនៃមន្ត្រីទ័ពនា[[សម័យអង្គរ]]។ * '''ព្រះកម្រតេងអញមហាសេនាបតី ស្រីវីរេន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាអ្នកសញ្ជកកវីស្វរៈនិងជាមេទ័ពដែលមានតួនាទីនិងឋានៈខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមមន្ត្រីកងទ័ពនារជ្ជកាល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកម្រតេងអញ»''' ជាឋានន្តរនាមសម្រាប់រាជវង្សានុវង្ស អភិជន មហាមន្ត្រីដែលមានន័យថា '''«ព្រះបាទ»'''។ ពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' ជាពាក្យខ្មែរបុរាណដោយពាក្យ '''«កម្រតេង»''' មានន័យថា '''«ម្ចាស់»''' រីឯពាក្យ '''«អញ»''' មានន័យថា '''«ខ្ញុំ»''' ដូច្នេះពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' គឺមានន័យថា '''«ម្ចាស់របស់ខ្ញុំ ឬ លោកម្ចាស់របស់ខ្ញុំ»''' * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីនរបតីន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែព្រះរាជវង្សមកពី'''តំបន់អ្នកចិះ'''(?)និងជាមន្ត្រីបម្រើរាជការតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)រហូតដល់រាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រ ជាព្រះរាជបុត្រារបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)ជាមួយ[[ជយរាជទេវី|ព្រះនាងជ័យរាជទេវី]]។ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះបានដឹកនាំទ័ពចេញច្បាំងជួយព្រះបិតា(កាលមិនទាន់សោយរាជ្យ)នៅក្នុងការទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនិងបានច្បាំងតទល់នឹងជនក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ហើយក៏បានពលីជីវិតក្នុងសង្គ្រាមជាមួយមេទ័ពដទៃទៀតផងដែរ។ដោយសារព្រះរាជបុត្រាមានស្នាដៃការពារព្រះនគរយ៉ាងដូច្នេះទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]បានត្រាស់បង្គាប់ឲ្យកសាង[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]([[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]])ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះរាជបុត្ររបស់ទ្រង់ហើយក៏បានកសាងរូបបដិមាទេពមួយអង្គនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីស្រិន្ទ្រទេវ»''' ជាតំណាងឲ្យ'''ព្រះស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''នៅឋានទេវលោកតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គកណ្ដាលនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]នោះ * '''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ''' គេហៅលោកម្យ៉ាងទៀតថា '''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' ជាមេទ័ពជំនិតរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''បានចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបល្ល័ង្ក[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ទប់ទល់នឹងពួកក្បត់ដឹកនាំដោយ'''ភរតរាហូ'''រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។ ដោយសារការពលីការពារព្រះនគរនេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)បានប្រទានងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតអជ៌នទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គអាគ្នេយ៍នៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] [[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]និងមួយទៀតនៅក្នុង[[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។គេក៏ឃើញមានចម្លាក់'''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ ឬ អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' នេះនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ត្រង់របៀងខាងត្បូងនៃ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នេះបញ្ជាក់ថាលោកក៏ធ្លាប់ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ផងដែរ។គួរជម្រាបថា '''«អំតេង»''' ជាឋានន្តរនាមរបស់វរជន យុទ្ធជន សេនាបតីដែលមានភក្តីភាពចំពោះព្រះមហាក្សត្រខណៈឋានន្តរនាមនេះគឺឃើញមានប្រើក្នុងរាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] សតវត្សរ៍ទី ១២ ដែលព្រះអង្គប្រោសប្រទានគោរម្យងារនេះចំពោះមេទ័ពដែលបានច្បាំងស្លាប់ក្នុងសមរភូមិការពារព្រះនគរនិងរាជបល្ល័ង្កស្របច្បាប់ * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់មួយរូបតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គេឃើញមានចម្លាក់រូបលោកនៅលើ'''ភ្នំសិវបាទ([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]])'''និងនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី​ ២]]។'''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' មានបងប្អូនម្នាក់ឈ្មោះ '''ស្រីទេវ''' ហើយបានប្ដេជ្ញាចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមរហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិតទាំងពីរនាក់តែម្ដង។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីវទ៌្ធនទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីទេវ''' ជាមេទ័ពនិងជាបងប្អូនរបស់មេទ័ព '''ស្រីវទ៌្ធន''' ដែលបានចេញច្បាំងជួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''ទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនៅ[[ប្រទេសចម្ប៉ា|ប្រទេសចាម្ប៉ា]] រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' ដូចបងប្អូនរបស់លោកដែរនិងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងអញជគតស្រីទេវ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គនិរតីនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរទេវបុរ''' ជាមេទ័ពដែលបម្រើការពារព្រះនគរ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ]]ដោយបានរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយ'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''ចេញច្បាំងទប់ទល់នឹងពួកក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]]។នៅក្នុងសង្គ្រាមការពារព្រះនគរនេះ'''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរៈ'''បានពលីជីវិតជាមួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''។ដោយសារស្នាដៃនិងការលះបង់ចំពោះជាតិយ៉ាងដូច្នេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីធរទេវបុរ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គឦសាននៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]។គួរជម្រាបថា '''«អ្នកសញ្ជក»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់មន្ត្រីកងទ័ពដែលព្រះរាជាទុកព្រះទ័យជាជំនិតរបស់ព្រះរាជាដោយសារពួកគេមានភក្តីភាពរហូតដល់ហ៊ានពលីបូជាជីវិតដើម្បីការពារព្រះរាជាតួយ៉ាងដូចជាអ្នកសញ្ជកនា[[សម័យអង្គរ]]ទាំងឡាយនេះជាដើម * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីជយសិង្ហវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែស្រឡាយព្រះរាជវង្សនិងមានគោរម្យងារជា '''«ខ្លោញវលល្វោ»''' ដែលជាមេទ័ពស្រួចមានជំនាញដឹកនាំទ័ពលុកព្រៃមកពី'''តំបន់ល្វោ'''([[ទ្វារវតី|ទ្វារវតី្ត]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីវិរេន្ទ្រធិបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពគ្រប់គ្រងនៅ'''តំបន់ឆោកព្កុល'''(?)ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)ទើបគេឃើញមានរូបចម្លាក់លោកនៅក្នុងក្បួនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២ ដែលចុះពី'''ភ្នំសិវបាទ'''([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]] [[ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន''' == ស្ទឹងសៀមរាប == [[File:រាត្រីនៅមាត់ស្ទឹងសៀមរាប.jpg|thumb|ស្ទឹងសៀមរាបនាពេលរាត្រី]] [[ស្ទឹងសៀមរាប]] ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់[[ខេត្តសៀមរាប]]។តាមពិតទៅស្ទឹងសៀមរាបគឺជាស្ទឹងសិប្បនិមិត្តដែលកកើតឡើងដោយស្នាដៃរបស់មនុស្ស។គ្មានឯកសារបញ្ជាក់ពីឆ្នាំនៃការបង្កើតស្ទឹងសៀមរាបឲ្យជាក់លាក់នោះទេប៉ុន្តែអ្នកស្រាវជ្រាវបានបញ្ជាក់ថាវាត្រូវគេបង្កើតនិងកែច្នៃជាច្រើនសារតម្រូវតាមការរៀបចំដែនដីនៅ[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងសៀមរាបកកើតឡើងដោយសារការប្រសព្វគ្នារវាងអូរធំៗចំនួន ០២ គឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។ស្ទឹងសៀមរាបស្ថិតនៅក្នុងចំណោមស្ទឹងសំខាន់ៗទាំងបីដែលហូរកាត់តំបន់អង្គរ ដោយធ្វើដំណើរពីជើងទៅត្បូង។ស្ទឹងនេះស្ថិតនៅខាងកើតស្ទឹងពួកនិងខាងលិចស្ទឹងរលួស។យោងតាមឯកសាររបស់លោក'''អ៊ឹម សុខរិទ្ធី'''អនុប្រធាននាយកដ្ឋានមជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវនិងតម្កល់ឯកសារអង្គរនៃ[[អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]បានសរសេរថាស្ទឹងសៀមរាបដែលគេឃើញសព្វថ្ងៃចាប់ពីចំណុច'''បំពេញរាជ'''មកជាសមិទ្ធិផលនៃស្នាដៃមនុស្សបង្កើតក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងនេះកើតពីអូរតូចៗដែលហូរពីភ្នំផ្សេងៗដែលស្ថិតនៅខាងជើងវាលរាបអង្គរបន្ទាប់មកវាជួបគ្នានៅច្រកមួយមុននឹងហូរធ្លាក់ទៅកាន់វាលរាប។ក្នុងនោះក៏មានដៃអូរតូចៗជាច្រើនបានហូរមកភ្ជាប់បន្ថែមទៀតដែលប្រភព ០២ សំខាន់ៗដែលគេស្គាល់ច្បាស់នោះគឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។'''អូរធំ'''មានប្រភពពី[[ភ្នំគូលែន]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៤០ គីឡូម៉ែត្រពីទិសឦសាននៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតក្នុងឯកសាររបស់លោកបន្ថែមទៀតថាភ្នំគូលែនដែលមានលក្ខណៈខ្ពង់រាបមានបណ្តោយ ២៥ គីឡូម៉ែត្រលាតសន្ធឹងពីទិសពាយ័ព្យមកទិសអាគ្នេយ៍និងមានទទឹង ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីទិសនិរតីមកឦសាននិងមានកម្ពស់ ៣០០ ម៉ែត្រទៅ ៤៥០ ម៉ែត្រប្រៀបនឹងវាលទំនាបជុំវិញ។ ជ្រលងចុងខាងកើតនៃខ្ពង់រាបគូលែនមានជប់ធំមួយដែលឲ្យកំណើតទៅផ្លូវទឹកសំខាន់ៗពីរគឺអូរថ្មដាប់និងអូរធំ។ចេញពីជប់អូរធំហូរធ្លាក់ចុះមកពីទិសពាយ័ព្យដោយទទួលទឹកពីអូរតូចៗជាច្រើនបត់បែនតាមជ្រលងថ្មហើយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីប្រភពទើបទៅដល់ទឹកធ្លាក់ម្តុំព្រះអង្គធំ។ជាបន្តបន្ទាប់វាបន្តដំណើរហូរទៅមុខហូរចុះយ៉ាងឆ្ងាយទើបទៅដល់ជើងភ្នំហប់ផ្នែកខាងកើត។ចុងក្រោយអូរធំហូរចុះមកខាងលិច ប្រសព្វនឹងស្ទឹងឫស្សីហើយហូរចុះមកត្បូងរួមគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងសៀមរាប។ចំណែក'''អូរក្បាលស្ពាន'''វិញអូរនេះមានប្រភពពីភ្នំក្បាលស្ពាននិងភ្នំក្រោល។ក្បាលស្ពានស្ថិតនៅ[[ភូមិឃុនរាម]] [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានចម្ងាយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រទិសឦសានពី[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]]។ឯកសាររបស់លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតទៀតថាអូរក្បាលស្ពានស្ថិតនៅលើកម្ពស់ប្រមាណ ២០០ ម៉ែត្រពីផ្ទៃទឹកសមុទ្រហូរចុះពីទិសពាយ័ព្យមកអាគ្នេយ៍បង្កើតជាទឹកធ្លាក់មួយមានកម្ពស់ពី ០៥ ទៅ ០៦ ម៉ែត្ររួចចូលទៅក្នុងអូរឫស្សីនិងបន្តហូរទៅជួបអូរធំស្ថិតនៅជើងភ្នំហប់។អូរធំនិងអូរឫស្សីក៏ហូរចូលគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងតែមួយគឺស្ទឹងសៀមរាប ដែលហូរចុះទៅខាងត្បូងស្រោចស្រពតំបន់អង្គរមុននឹងហូរចាក់ទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទឹកដែលហូរតាមអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពានទទួលមន្តពីចម្លាក់ជាច្រើនមានដូចជាសហស្រលិង្គហៅថាលិង្គមួយពាន់ដែលត្រូវបានឆ្លាក់នៅឆ្នាំ ១០៥៤ នៃគ.សក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័ន​ទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]]។ទឹកនេះហូរធ្លាក់ចូលទៅស្ទឹងសៀមរាបបន្តកាត់តាមអង្គរនិងធ្លាក់ចូលបឹងទន្លេសាប។តាមអ្នកមានជំនឿទឹកនេះជាប្រភពនៃសេចក្តីចម្រុងចម្រើននិងត្រជាក់ត្រជុំ។ ស្ទឹងសៀមរាប ប្រៀបដូចជា[[ទន្លេគង្គា]]នៅ[[ក្រុងពារាណសី]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ទន្លេគង្គាមានប្រភពពីភ្នំហិមពាន្ត។តាម[[សាសនាហិណ្ឌូ|សាសនាព្រាហ្មណ៍]]ទន្លេនេះមានកំណើតនៅឋានសួគ៌។ទន្លេគង្គាហូរធ្លាក់មកលើដីមានរូបរាងជាភ្លៀងរួចជ្រាបចូលទៅក្នុងដីនិងចុងបញ្ចប់ហូរចេញមកវិញផ្តល់ជាប្រភពទឹកទៅស្ទឹងទន្លេទាំងឡាយ។ភ្នំនៅក្បែរវាលនិងភ្នំហិមពាន្តទទួលទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាជាមួយគ្នាគឺរដូវមូសុងវស្សាភ្នំទាំងនោះជាអាងទឹកធម្មជាតិនិងជាប្រភពនៃស្ទឹងនិងទន្លេទាំងពូងដែលហូរមកកាន់តំបន់ទំនាប។បន្ទាប់មកមនុស្សបានចាត់ចែងរៀបចំយកទឹកស្ទឹងទន្លេទាំងនោះមកប្រើប្រាស់ទៅតាមតម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់ខ្លួន។នៅស្រុកខ្មែរគ្មានទន្លេគង្គាដូចឥណ្ឌាទេ។ដូច្នេះហើយខ្មែរបានកែច្នៃរៀបចំប្រភពស្ទឹងដើម្បីប្រដូចទៅនឹងទន្លេគង្គា។ដូចជានៅភ្នំគូលែននិងក្បាលស្ពានខ្មែរបានឆ្លាក់លិង្គនិងរូបទេពផ្សេងៗនៅតាមបណ្តោយអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។អូរទាំងពីរនេះជាប្រភពនៃស្ទឹងសៀមរាប។ទឹកហូរកាត់តាមលិង្គប្រៀបដូចជាភ្លៀងធ្លាក់មកពីភ្នួងព្រះកេសា[[ព្រះឥសូរ]]។ហេតុនេះហើយដែលគេថាស្ទឹងសៀមរាបប្រៀបដូចនឹងទន្លេគង្គា។ == ប្រជាសាស្រ្ត== ខេត្តសៀមរាប មានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ០៤ ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបមានផ្ទៃដីចំនួន ១០២៩៩ គីឡូម៉ែត្រការ៉េជាខេត្តដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេលំដាប់ទី ១០ នៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] មានក្រុងចំនួន ០២ ស្រុកមានចំនួន ១១ ឃុំមានចំនួន ៨៦ សង្កាត់ចំនួន ១៤ និងភូមិចំនួន ៨៧៥<ref>ព័ត៌មានរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍នៅដើមឆ្នាំ២០១៣</ref>។ប្រជាជនដែលរស់នៅទីក្រុងសៀមរាបភាគច្រើនជាអ្នកផ្លាស់ទីលំនៅមកពីខេត្តផ្សេងៗនិងពីស្រុកជនបទផ្សេងៗពីគ្នានៅក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបគឺជាតំបន់គោលដៅទេសចរណ៍សម្រាប់ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាជាចម្បង។ == លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ == ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយស្ថិតនៅតំបន់ពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ដែលមានចម្ងាយប្រវែង ៣១៤ គ.ម ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]មានពំ្រប្រទល់ខាងកើតជាប់នឹង[[ខេត្តកំពង់ធំ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] ខាងលិចជាប់នឹង[[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] ខាងជើងជាប់នឹង[[ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] និងខាងត្បូងជាប់នឹង[[ខេត្តបាត់ដំបង]] [[បឹងទន្លេសាប]]។ព្រំប្រទល់ជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]មានប្រវែង ៨២ គ.ម ដែលស្ថិតជាប់នឹង[[ស្រុកជីក្រែង]] [[ស្រុកសូត្រនិគម]] [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ស្រុកសៀមរាប]] [[ស្រុកពួក]] និង [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ស្របតាមលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រនៃតំបន់នេះគឺមានសីតុណ្ហភាព ក្ដៅហួតហែង រាំងស្ងួត មានសំណើម និង មានទឹកជំនន់ យើងអាចបែងចែកតំបន់ទាំងនេះជាបីផ្នែកគឺ ផ្នែកខាងលើមាន ១៣ ឃុំ ផ្នែកកណ្តាលមាន ៦៩ ឃុំ និង ផ្នែកខាងក្រោមជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]មាន ១៨ ឃុំ។តំបន់ខាងលើសម្បូរទៅដោយព្រៃភ្នំមានសណ្ឋានដូចជាដីទួលឬខ្ពង់រាបខ្វះខាតទឹកនិងជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតញឹកញាប់។តំបន់កណ្តាលជាវាលស្រែល្វឹងល្វើយនិងមានលំនៅឋានតបស់ប្រជាជនច្រើនព្រមទាំងប្រាង្គប្រាសាទនានានិងតំបន់ក្រោមជាវាលទំនាបរងទឹកជំនន់រៀងរាល់ឆ្នាំជាតំបន់ជលវេគពេលណាមានភ្លៀងធ្លាក់ជន់លិចលង់ពេលណាគ្មានភ្លៀងស្ងួតហួតហែងមានផ្ទៃក្រលាសរុបប្រមាណ ១២.០១៥ គីឡូម៉ែត្រការេចែកចេញជា ១២ ក្រុងនិងស្រុក ១០០ សង្កាត់និងឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ ដោយមានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ នាក់ ត្រូវនឹង ៦,៣២% នៃប្រជាជនសរុបទូទាំងប្រទេស។មុខរបរសំខាន់ៗនៃតំបន់ទាំងបីនេះមានភាពខុសៗគ្នាពោលគឺ ៖ :'''ក'''. ផ្នែកខាងលើធ្វើស្រូវចម្ការនិងរុករកអនុផលព្រៃឈើ :'''ខ'''. ផ្នែកកណ្តាលធ្វើស្រែនិងសេវាកម្មផ្សេងៗ :'''គ'''. ផ្នែកខាងក្រោមធ្វើស្រែនិងចម្ការដំំណាំតាមរដូវនិងប្រកបអាជីវកម្មនេសាទ។ ជាទូទៅខេត្តសៀមរាបជាតំបន់ជនបទ។ប្រជាជនប្រមាណ ៧០% រស់នៅតាមទីជនបទឆ្ងាយពីទីក្រុងដែលពឹងផ្អែកលើមុខរបរកសិកម្មជាអាជីព។ប្រជាជនប្រមាណ ១៨% រស់នៅតាមតំបន់ជាប់នឹងបឹងទន្លេសាបពឹងផ្អែកលើអាជីវកម្មនេសាទនិងធ្វើចម្ការដំណាំផ្សេងៗនិង ១២% ទៀតរស់នៅតាមទីប្រជុំជននិងទីក្រុងដែលមានមុខរបរជាពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និង បុគ្គលិករដ្ឋជាដើម។ [[File:TonleSapMap.png|thumb|ផែនទីខេត្តសៀមរាបជាប់នឹងបឹងទន្លេសាប]] ភ្នំនៅក្នុងក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]មានចំនួនសរុបប្រមាណ ៤១ ភ្នំហើយមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលមិនបានទៅដល់ចំណែកភ្នំមួយចំនួននៅតាមបណ្តាក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ នោះមានវត្តនៅពីលើនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដែលនៅសល់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានធម្មជាតិមួយចំនួនដែលនៅជាប់ជើងភ្នំកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិដែលបានចូលមកទស្សនានៅលើទឹកដីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃខេត្តសៀមរាប។ហើយមានផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជិតជើងភ្នំទាំងនោះដែលប្រកបមុខរបរលក់ដូរនិងធ្វើស្រែចម្ការគ្រាន់បានចំណូលយកមកចិញ្ចឹមក្នុងក្រុមគ្រួសារចៀសវាងចេញទៅធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។តាមរបាយការណ៍ពីអធិការក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ បានរៀបរាប់ប្រាប់ឲ្យដឹងអំពីភ្នំនីមួយៗរបស់ក្រុង-ស្រុកថាភ្នំចំនួន ៤១ ភ្នំនៅខេត្តសៀមរាបនោះមានដូចជា ៖ * [[ក្រុងសៀមរាប]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ[[ភ្នំក្រោម]]មានប្រាង្គប្រាសាទបុរាណនៅលើកំពូលភ្នំមានវត្តអារាមនៅលើកំពូលភ្នំនិងមានវត្តនៅតាមចំរ៉ាក់ជើងភ្នំក្រោមហើយមានផ្សារលក់ដូរព្រមទាំងមានទេសភាពស្រស់បំព្រងមើលពីលើភ្នំមកគួរឲ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិផងដែរហើយដែលបាននាំគ្នាបើកឡានជិះម៉ូតូកង់ឡើងទៅដល់កំពូលភ្នំដើម្បីថតផ្តិតយករូបភាពពីលើកំពូលភ្នំទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]និងទេសភាពនៅជុំវិញបរិវេណជើងភ្នំផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់សៀមរាប]] [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ភ្នំបាក់ខែង]]មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននៅលើកំពូលភ្នំដែលភ្ញៀវបរទេសនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃរះពេលព្រលឹមនៅពេលល្ងាចនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃលិចហើយនៅខាងក្រោមទល់មុខប្រាសាទមានអ្នកលក់ដូរជាច្រើនស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិត្រពាំងសេះ]] [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]]។ * [[ស្រុកជីក្រែង]] មានភ្នំចំនួន ០៧ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ុន ភ្នំពើង ភ្នំបាក់រទេះមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំក្បាលខ្មោច ភ្នំអាចម៍ស្រមោច ភ្នំខ្ទុំ និង ភ្នំល្អាង មានទីតាំងជាប់នឹងព្រំប្រទល់[[ស្រុកគូលែន]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]]ហើយភ្នំទាំង ០៧ នោះគឺស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំខ្វាវ]] [[ស្រុកជីក្រែង]]។ * [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]]មានភ្នំចំនួន ០២ គឺភ្នំចង្ហា និង ភ្នំកង្ហិតស្ថិតនៅក្នុងភូមិស្រាស្ត្រ[[ឃុំពពេល (ស្រុកសូទ្រនិគម)|ឃុំពពែល]] [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូត្រនិគម]]។ * [[ស្រុកស្វាយលើ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ[[ភ្នំគូលែន]]មានវត្តនៅលើកំពូលភ្នំគឺព្រះអង្គធំនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានថែមទៀតផងដែរ ភ្នំរាមមានព្រៃសហគមន៍ ភ្នំទំពូងនៅមានគ្រឹះថ្មប្រាសាទបុរាណដែលនៅសេសសល់ពីសង្គ្រាមហើយភ្នំទាំង ០៣ នេះមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំស្វាយលើ]] ភ្នំតាវ៉ាស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំតាសៀម]] និង ភ្នំខ្យងស្ថិតនៅ[[ឃុំកន្ទួត]]។ * [[ស្រុកស្រីស្នំ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំតាស ភ្នំតាប៉ែន ភ្នំធំ ភ្នំព្រះច្បារ និង ភ្នំមហាឥសី ពុំមានវត្តឬប្រាសាទបុរាណនៅទីនោះឡើយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅស្លែងស្ពាន[[ស្រុកស្រីស្នំ]]។ * [[ស្រុកអង្គរធំ]]មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំលាងដៃ]] ភ្នំឆ្កែកូនមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំតាទូស ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំពាក់ស្នែង]] និង ភ្នំកងរីមានវត្តនៅពីលើហើយមានប្រាសាទបុរាណបាក់បែកផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំជប់តាត្រាវ]]និងមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលយើងទៅមិនដល់។ * [[ស្រុកអង្គរជុំ]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំពើងតានន់ដែលមានសម្រស់ទេសភាពស្រស់ស្អាតជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ធម្មជាតិដែលមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតក្នុង[[ភូមិគោកដូង]] [[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជាង ៧០ គីឡូម៉ែត្រ ពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]តាមផ្លូវទៅផ្សារពាក់ស្នែង និង ភ្នំម្រេចស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]។ * [[ស្រុកវ៉ារិន]] មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំចង្ក្រានរយមានវត្តនៅពីលើហើយមានរមណីយដ្ឋានទឹកធ្លាក់ដែលមើលទៅគួរជាទីគយគន់ផងដែរស្ថិតនៅ[[ឃុំស្វាយស|ឃុំស្វាយសរ]] ភ្នំសង្កែ ភ្នំបាយដុតស្ថិតនៅ[[ឃុំល្វាក្រាំង|ឃុំល្វាវក្រាំង]] និង ភ្នំអាជ្ញារាមស្ថិតនៅ[[ឃុំប្រាសាទ]]។ * [[ស្រុកក្រឡាញ់]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំទ្រង់បាតដែលមានប្រាសាទតូចៗនិងមានអាស្រមនៅពីលើផងដែរមានភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅ[[ភូមិភ្នំទ្រង់បាត]] [[ឃុំកំពង់ថ្កូវ]] [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ * [[ស្រុកពួក]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ូងមានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ភូមិដូនកែវ]] និង ភ្នំដីដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]។ * [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំហប់មានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំក្បាលស្ពានមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននិងមានរមណីយដ្ឋានផងដែរស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំឃុនរាម]] ភ្នំទេវៈស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរំចេក]] និង [[ភ្នំគូលែន]]ជាប់ចំរ៉ាក់ជើងភ្នំស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំត្បែង]]ហើយក៏ជាភ្នំមួយដែលជាប់ពាក់កណ្តាលម្ខាងម្នាក់ នឹង[[ស្រុកស្វាយលើ]]ផងដែរ។ * [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]មានតែប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] ជាដើមហើយនៅមានវត្តចាស់ៗដល់បច្ចុប្បន្នហៅថាវត្តត្រាច។ *[[ក្រុងរុនតាឯក]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំបូកមានវត្តនិងប្រាសាទបុរាណនៅពីលើស្ថិតនៅ[[សង្កាត់រុនតាឯក]] [[ក្រុងរុនតាឯក]]។ == រដ្ឋបាល == ខេត្តសៀមរាប ចែកចេញជា ១២​ ក្រុង/ស្រុក ១០០ សង្កាត់/ ឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ |access-date=2008-08-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដក្រុងនិងស្រុក ! ក្រុងនិងស្រុក ! ឈ្មោះក្រុងនិងស្រុកជាអក្សរឡាតាំង ! ផែនទីក្រុងនិងស្រុក |- | ១៧០១ | [[ស្រុកអង្គរជុំ]] | Angkor Chum |[[File:1701 Angkor Chum District.svg|thumb]] |- | ១៧០២ | [[ស្រុកអង្គរធំ]] | Angkor Thum |[[File:1702 Angkor Thum District.svg|thumb]] |- | ១៧០៣ | [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] | Banteay Srei |[[File:1703 Banteay Srei District.svg|thumb]] |- | ១៧០៤ | [[ស្រុកជីក្រែង]] | Chi Kraeng |[[File:1704 Chi Kraeng District.svg|thumb]] |- | ១៧០៦ | [[ស្រុកក្រឡាញ់]] | Kralanh |[[File:1706 Kralanh District.svg|thumb]] |- | ១៧០៧ | [[ស្រុកពួក]] | Puok |[[File:1707 Puok District.svg|thumb]] |- | ១៧០៩ | [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] | Prasat Bakong |[[File:1709 Prasat Bakong District.svg|thumb]] |- | ១៧១០ | [[ក្រុងសៀមរាប]] | Siem Reab |[[File:1710 Siem Reap Municipality.svg|thumb]] |- | ១៧១១ | [[ស្រុកសូត្រនិគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]] | Soutr Nikom |[[File:1711 Soutr Nikom District.svg|thumb]] |- | ១៧១២ | [[ស្រុកស្រីស្នំ]] | Srei Snam |[[File:1712 Srei Snam District.svg|thumb]] |- | ១៧១៣ | [[ស្រុកស្វាយលើ]] | Svay Leu |[[File:1713 Svay Leu District.svg|thumb]] |- | ១៧១៤ | [[ស្រុកវ៉ារិន]] | Varin |[[File:1714 Varin District.svg|thumb]] |- | | [[ក្រុងរុនតាឯក]] | Run Ta Ek |- |} == អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ == '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលបម្រើឲ្យខេត្តសៀមរាបទឹកដីអង្គរវាមានទីតាំងស្ថិតនៅ[[សង្កាត់ទឹកវិល]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។វាត្រូវបានបើកដំណើរការនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣២ និងបានបិទទៅវិញនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នៅពេលដែលបើកដំណើរការអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរជាផ្លូវការ។វាជាអាកាសយានដ្ឋានដែលមមាញឹកជាងគេទី ០២ នៅ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ]]។ '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលមានទីតាំងនៅ[[ស្រុកសូទ្រនិគម]] និង [[ស្រុកជីក្រែង]] [[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្តសៀមរាប]]ដែលបម្រើឲ្យ[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ១៨ គីឡូម៉ែត្រភាគឦសាន[[ឃុំដំដែក]] [[ស្រុកសូទ្រនិគម]] ៤០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] និង ៥០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ក្រុងសៀមរាប]]។អាកាសយានដ្ឋានសៀមរាប-អង្គរ គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៧០០ ហិកតានិងមានផ្លូវរត់ប្រវែង ៣៦០០ ម៉ែត្រ។ == តំបន់ទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប== តាមប្រវត្តិសាស្ដ្រទឹកដីខេត្តសៀមរាបជាតំបន់រាជធានីរបស់[[ចក្រភពខ្មែរ]]អំឡុងពីសតវត្សរ៍ទី ៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៣។ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយទើបរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះគេនៅឃើញមានសំណង់ប្រាសាទបុរាណយ៉ាងច្រើននៅពាសពេញទឺកដីដ៏បវរនៃខេត្តសៀមរាបនេះ។ប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់អង្គរដែលមានឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភពលោកគឺស្ថិតនៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបដែលគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃក្រលា ៦០០ គ.មការ៉េ។សព្វថ្ងៃប្រាសាទចំនួនត្រូវបានរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់។ប្រាសាទទាំងឡាយត្រូវបានកសាងឡើងរវាងសតវត្សរ៍ទី ៩ និងទី ១៣។កម្មវិធីកសាងឥតឈប់ឈរត្រូវបានប្រកាន់ខ្ជាប់ដោយព្រះរាជាខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់ដែលអាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងសំណង់ប្រាសាទពីរ៉ាមីតដែលកសាងដោយ[[ព្រះចៅផារ៉ាអុង]]និងសំណង់ប្រាសាទដទៃទៀតនៅក្នុង[[អេហ្ស៊ីប|ប្រទេសអេហ្សីប]]។ព្រះរាជាខ្មែរបានសាងសង់ប្រាសាទទាំងនេះដោយប្រើកម្លាំងកម្មករយ៉ាងច្រើនតាមការប៉ាន់ស្មានការធ្វើសំណង់ថ្មីនីមួយៗអាចប្រើមនុស្សប្រហែល ៧៥០០០០ នាក់ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ១៣ ។ទោះបីជាបន្សល់ទុកនូវប្រាសាទជាច្រើនក៏ដោយសព្វថ្ងៃនេះគឺមានភស្តុតាងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះចំពោះមនុស្សដែលមករស់នៅពិតប្រាកដនៅទីក្រុងដ៏ចំណាស់មួយនេះកាលពីអតីតកាល។អ្នកធ្វើដំណើរ[[ព័រទុយហ្គាល់|ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់]]ត្រូវបានគេជឿថាជាជនជាតិបស្ចឹមប្រទេសដំបូងគេដែលបានសម្លឹងមិនដាក់ភ្នែកទៅលើភាពអស្ចារ្យនៃ[[ប្រាសាទអង្គរ]]នៅពេលទៅទស្សនាក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយកិត្តិយសធំបំផុតចំពោះការរកឃើញ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏អស្ចារ្យបានធ្លាក់ទៅអ្នកភូមិសាស្ដ្រជនជាតិបារាំងឈ្មោះ '''ហង់រី មូហូត (Henri Mouhot)'''​ ដែលបានមកទស្សនា[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ ដែលបានតម្កល់ទុកនូវឯកសារនៅឯ[[ទីក្រុងប៉ារីស]]ក្រោយមរណភាពនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨។ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ និង ២០ បេសកកម្មរបស់បារាំងជាច្រើនបានមកទស្សនាប្រាសាទបុរាណនិងធ្វើការកាប់ឆ្ការសម្អាតព្រៃពីប្រាសាទហើយបានប្រមូលនូវឯកសារបានយ៉ាងច្រើន។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៧ [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បានប្រគល់ទឹកដីអង្គរមកអោយខ្មែរគ្រប់គ្រងវិញដោយសារបារាំងគាបសង្កត់ខ្លាំងពេកហើយនៅក្នុងនោះបាននាំមកនូវភ្ញៀវទេសចរណ៍ឲ្យមកទស្សនា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ជាលើកដំបូងនៅលើទឹកដីអង្គរ។ភ្ញៀវទេសចរអាចជ្រើសរើសទស្សនាតាមវង់តូចដែលរួមមានទីក្រុងដ៏ល្បីល្បាញរបស់ព្រះរាជាគឺអង្គរធំនិងអង្គរតូចដែលមានប្រាសាទជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ស្រះស្រង់]]និងរមណីយដ្ឋានជាច្រើនទៀត។ភ្ញៀវទេសចរអាចបន្តដំណើរទៅទស្សនានៅវង់ធំនោះគេនឹងបានឃើញប្រាសាទមួយចំនួនផ្សេងទៀតនិង[[បារាយណ៍]]នៅ[[សម័យអង្គរ]]។ប្រសិនបើមានពេលវេលាភ្ញៀវទេសចរអាចទៅទស្សនាប្រាសាទល្បីល្បាញផ្សេងទៀតដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] ជាដើមដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរបន្តិច។ ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} {{Geographic location |Centre = ខេត្តសៀមរាប |North = [[ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ]] |Northeast = [[ខេត្តព្រះវិហារ]] |East = |Southeast = [[ខេត្តកំពង់ធំ]] |South = [[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Southwest = [[ខេត្តបាត់ដំបង]] |West = [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] |Northwest = }} {{ខេត្តសៀមរាប}} {{ខេត្តក្រុងខ្មែរ}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] [[Category:ខេត្តក្រុងខ្មែរ|សៀមរាប]] dr01cekj939b5hw26eaphjnu1cbaubn 321296 321294 2025-05-31T14:19:45Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321296 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តសៀមរាប''' គឺជាខេត្តមួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]និងនៅក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តសៀមរាបគឺ[[ក្រុងសៀមរាប]]និង[[ក្រុងរុនតាឯក]]។ខេត្តសៀមរាបត្រូវបានដាក់ឈ្មោះបែបនេះគឺដើម្បីរំលឹកដល់ជ័យជម្នះរបស់កងទ័ព[[ខ្មែរ]]វាយឈ្នះលើកងទ័ព[[សៀម]]នៅ[[លង្វែក|សម័យលង្វែក]]ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។សព្វថ្ងៃខេត្តសៀមរាបត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងពិភពលោកថាជាទីតាំងនៃ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញ។ខេត្តនេះជាតំបន់ទេសចរណ៍ដ៍សំខាន់របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារខេត្តនេះមាន[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញនិងប្រាសាទបុរាណដទៃទៀតជាច្រើន។ថ្មីៗនេះក្រុងសៀមរាបកំពុងប្រែក្លាយរូបរាងជាក្រុងទំនើបតាមរយៈកំណើនសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ហាងលក់ទំនិញ ជាដើមដែលបម្រើឲ្យវិស័យទេសចរណ៍។រមណីយដ្ឋានបុរាណផ្សេងទៀតដែលនៅក្នុងក្រុងសៀមរាបនិងក្រៅក្រុងមាន[[អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]] [[ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង]] [[ប្រាសាទបាពួន]] [[ប្រាសាទភិមានអាកាស]] [[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទព្រះបាលីឡៃ]] [[ប្រាសាទតានៃ]] [[ប្រាសាទតាសោម]] [[ប្រាសាទតាកែវ]] [[ប្រាសាទធម្មនន្ទ]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទព្រះពិធូរ]] [[ប្រាសាទនាគព័ន្ធ]] ​[[ប្រាសាទសួព្រ័ត|ប្រាសាទសួព្រ័ត្រ]] [[ប្រាសាទបី]] [[ប្រាសាទព្រហ្មកិល]] [[ប្រាសាទរោងរមុង|ប្រាសាទរោងល្មុង]] [[ប្រាសាទតុប]] [[ប្រាសាទក្រវាន់|ប្រាសាទក្រវ៉ាន់]] [[ប្រាសាទថ្មបាយក្អែក]] [[ប្រាសាទបន្ទាយសំរែ]] [[ប្រាសាទបន្ទាយក្តី]] [[ប្រាសាទក្រោលគោ]] [[ប្រាសាទភ្នំក្រោម]] [[ប្រាសាទភ្នំបូក]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត]] [[ប្រាសាទទេពប្រណម]] [[ប្រាសាទទទឹងថ្ងៃ]] [[ប្រាសាទព្រៃមន្ទីរ]] [[ប្រាសាទព្រៃក្មេង]] [[ប្រាសាទបាតជុំ]] [[ប្រាសាទគោកត្រាង]] [[ប្រាសាទត្រពាំងផុង]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទលាក់នាង]] [[ប្រាសាទចៅសាយទេវតា]] [[ប្រាសាទប្រែរូប]] [[លានស្តេចគំលង់]] [[លានជល់ដំរី]] [[ប្រាសាទអកយំ]] [[ប្រាសាទគោគពោធិ|ប្រាសាទគោគពោធិ៍]] [[ប្រាសាទគោកគ្រញូង]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] [[ប្រាសាទត្រពាំងខ្យង]] [[ប្រាសាទផ្ទី]] [[ប្រាសាទទន្លេស្ងួត]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]] និង ប្រាសាទរាប់រយផ្សេងទៀត។តំបន់អង្គរត្រូវបានរងនូវការលុកលុយជាច្រើនដងពីពួក[[សៀម]]ហើយទីបំផុត[[ក្រុងអង្គរ|រាជធានីអង្គរ]]ត្រូវបានបោះបង់ចោលនៅឆ្នាំ ១៤៣១។គួររំលឹកផងដែរថារាជធានីរបស់ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានពីប្តូរពីអង្គរទៅរាជធានីចតុមុខនៅឆ្នាំ ១៤៣២ រួចបន្តទៅ[[លង្វែក|រាជធានីលង្វែក]] និង [[រាជធានីឧដុង្គមានជ័យ|រាជធានីឧដុង្គ]] ហើយត្រឡប់ទៅរាជធានីចតុមុខវិញនៅឆ្នាំ ១៨៦៦។ជនជាតិបទេសដែលបានមកដល់ប្រាសាទអង្គរវត្តមុនគេគឺអ្នករុករកជនជាតិបារាំង'''លោក [[ហង់រី មូហូ]]''' ក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ (នាសម័យលង្វែកនាសតវត្សរ៍ទី ១៦ ក៏មានជនបរទេសខាងបស្ចឹមលោកក៏បានមកមើលប្រាសាទអង្គររួចមកហើយដែរ)<ref>ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅជនជាតិខ្មែរសតវត្សទី១៥-១៩៥៣ (ភាគទី២)</ref>។តំបន់សៀមរាបអង្គរគឺជាគោលដៅចម្បងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរទូទាំងពិភពលោកហើយក៏ជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយសំណង់ប្រាសាទបុរាណតូចធំជាច្រើនអនែកដែលជាទីស្ថានរបស់ពពួកអាទិទេពទាំងឡាយទាំងពួងផងដែរ។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តសៀមរាប | native_name = Siem Reap Province | native_name_lang = khm<!-- ISO 639-2 code --> | settlement_type = [[ខេត្តនៃកម្ពុជា|ខេត្ត]] | image_skyline = D'Angkor.jpg | image_caption = ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទអង្គរវត្តនាពេលរសៀល | image_flag = | image_seal = | image_shield = | nickname = ទីក្រុងអង្គរ | motto = | image_map = Cambodia Siem Reap locator map.svg | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តសៀមរាប | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = Location of Siem Reap in Cambodia | coordinates_type = type:adm1st_region:KH | coordinates_display = title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[List of sovereign states|ប្រទេស]] | subdivision_name = {{CAM}} | established_title = | established_date = | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ក្រុងរុនតាឯក]] | leader_party = | leader_title = គណៈអភិបាល​ខេត្ត | leader_name = ប្រាក់ សោភ័ណ | area_footnotes = | area_total_km2 = 10299 | area_rank = ១០ | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title=General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher=[[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work=National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_total = ១,១១៤,៦១៦ នាក់ | population_rank = ០៤ | population_as_of = | population_density_km2 = ៩៨ | population_density_rank = ១៣ | population_demonym = | population_note = | blank_name_sec1 = ក្រុង និង ស្រុក | blank_info_sec1 = ១២ | blank1_name_sec1 = សង្កាត់ និង ឃុំ | blank1_info_sec1 = ១០០ | blank2_name_sec1 = ភូមិ | blank2_info_sec1 = ៩០៧ | timezone1 = [[:en:Time in Cambodia|ICT]] | utc_offset = +០៧:០០ | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧០១០១ -១៧១២១២ | area_code_type = លេខកូដតំបន់ | area_code = ០៦៣ | iso_code = KH-១៧ | website = {{URL|www.siemreap.gov.kh}} | footnotes = }} ខេត្តសៀមរាប គឺជា​ខេត្ត​ធំ​ទី ​១០ ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។ចំនួនប្រជាជននៅក្នុងខេត្តនេះកើនឡើងដល់ខ្ទង់លាននាក់ហើយជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។មួយផ្នែកធំនៃព្រំដែនភាគខាងត្បូងនៃខេត្តសៀមរាបជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]ដូច្នេះហើយបានជាខេត្តសៀមរាបជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តទាំងប្រាំបួនដែលបង្កើតបានជាតំបន់[[ទន់បម្រុងជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាប]]។នាពេលបច្ចុប្បន្នខេត្តនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទីតាំងនៃប្រាសាទអង្គរដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់[[យូណេស្កូ|អង្គការយូណេស្កូ]]និងជាអច្ឆរិយវត្ថុរបស់ពិភពលោកផងដែរ។ហើយក៏ជាទីតាំងប្រាសាទល្បាញល្បីៗជាច្រើនទៀតក្រៅពី[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]និងប្រាសាទនានាផ្សេងទៀតដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់[[អង្គការយូណេស្កូ]]ផងដែរ។[[ឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែន]]គឺជារមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនិងធម្មជាតិល្បីល្បាញមួយដែលជាទីពេញនិយមសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិនិងអន្តរជាតិទៅទស្សនាកម្សាន្តមិនអាចរំលងបាន។ == ឈ្មោះនៃខេត្ត == ខេត្តសៀមរាបជាអតីតខេត្តខ្មែរមួយឈ្មោះថា '''[[ខេត្តមហានគរ]]'''។ការប្ដូរឈ្មោះជាខេត្តសៀមរាបនេះក្នុងរជ្ជកាល[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស(តាមពង្សាវតា)មូលហេតុបានជាផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះខេត្តនេះបានបញ្ជាក់ថានៅឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស ស្ដេចអយុធ្យាបានបញ្ជាឲ្យកងទ័ពខ្លួនវាយលុកកម្ពុជានៅខេត្តមហានគរដើម្បីបង្ក្រាបការមិនចុះញ៉មរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។ទ័ពសៀមដណ្ដើមខេត្តមហានគរមួយរយៈហើយមេដឹកនាំបានទៅទស្សនាប្រាសាទគួរឲ្យយ៉ាងស្ងប់ស្ងែង។បន្ទាប់មកទ័ពស្ដេចសៀមនេះបានជួបនឹងទ័ពស្ដេចខ្មែរនៅតំបន់អង្គរហើយបានប្រយុទ្ធគ្នាធ្វើឲ្យកងទ័ពសៀមទទួលបរាជ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ក្រោយពីទទួលបានជ័យជំនះមក[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទចន្ទរាជា]]បានបរិញ្ញាតិ្តឲ្យប្ដូរឈ្មោះខេត្តមហានគរនេះទៅជាខេត្តសៀមរាបវិញដែលមានន័យថា ''"ទ័ពសៀមត្រូវបង្ក្រាបឲ្យរាប"'' នៅទីនេះ។ អ្នក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[ប្រទេសកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]បាន​ពន្យល់​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ថាពាក្យ '''សៀម''' គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ជាតិសាសន៍មួយដែល​បច្ចុប្បន្ន​បាន​ប្រែ​ឈ្មោះ​ទៅ​ជា​ '''ថៃ''' ទៅ​ហើយ។រីឯ​ពាក្យ​ថា '''រាប''' គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ចាញ់ខ្លបខ្លាច'''។ អនុ​ប្រធាន​ផ្នែក​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ|សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ]]និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅ​[[សាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា|សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា]]លោក '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ថាចាប់​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី ​៩ និង​ទី​ ១០ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជខេត្ត​សៀមរាបត្រូវបានគេ​​ប្រើ​ឈ្មោះ​ជា​​[[យសោធរបុរះ|ទីក្រុងយសោធបុរៈ]]ដោយសារ​តែ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោ​វរ្ម័ន​ទី​ ១]] ជាអ្នកបាន​កសាង។ក៏ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​មកត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា[[អាណាចក្រខ្មែរ|អាណាចក្រ​អង្គរ]]វិញ។នៅ​ក្នុង​រជ្ជកាល​នៃ​ព្រះរាជា​ក្រោយៗ​មកទៀតដែល​បានផ្លាស់​ប្ដូរ​រាជធានី​ទៅ​តាំង​នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូងនិង​[[​ទួល​បាសាន|ទួល​បាសាន]]រហូត​ដល់​[[ភ្នំពេញ|ចតុមុខ]]ជាដើមគឺ​[[ក្រុងអង្គរ|ទីក្រុង​អង្គរ]]ត្រូវ​បាន​បោះ​បង់​ចោល​មួយ​រយៈ។ជាច្រើន​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មកទើប​មាន​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​គ្រប់គ្រង​​ជារាជធានី​នេះឡើង​វិញ។ លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ទៀត​ថាបន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​គ្រប់គ្រង​ជា​រដ្ឋបាល​ឡើង​វិញ​នោះគឺ​តំបន់​អង្គរ​ត្រូវ​បាន​ទ័ព​សៀមនៃ​[[អាណាចក្រអយុធ្យា|នគរ​ស្រីអយុធ្យា]]ចូល​មក​លុកលុយ​ជា​ច្រើន​លើកចាប់​តាំង​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៤ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជ។នៅ​ក្នុង​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៥ ដល់ ១៦ មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​ខ្មែរ​មួយ​អង្គ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បាន​ធ្វើ​ចម្បាំង​ជាមួយកង​ទ័ព​សៀមដើម្បី​បណ្ដេញ​ឱ្យ​ពួកសៀមចេញ​ពី​តំបន់​អង្គរ។នៅក្នុង​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​កាល​នោះគឺកងទ័ពខ្មែរទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំំធេងហើយ​ពាក្យ​ថា '''សៀមរាប (អានថា:សៀមម៉ារាប)''' គឺ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​ឈ្មោះបន្ទាប់​ពី​ជ័យ​ជម្នះ​របស់​កងទ័ព​ខ្មែរលើពួកសៀម៖ ''«ពាក្យ​ថា សៀមរាប គឺ​មាន​ន័យ​ថា សៀម បាន​ខ្លបខ្លាច​លោក បាន​ចាញ់​លោក បាន​អស់​ឫទ្ធានុភាព ចាញ់រាបដលដី។ដូច្នេះគេ​ឲ្យឈ្មោះ​ថាតំបន់​សៀមរាបនេះ​ជា​ទស្សនៈ​របស់​ជាតិ​ខ្មែររបស់​អ្នក​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​ដំណែល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ​ផង​ដែរ។ចំណុច​នេះ​ហើយ បានជា​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ពាក្យ​ថា សៀមរាប»''។ ការ​អធិប្បាយ​របស់​លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' នេះគឺ​ដូច​គ្នា​នឹង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​ផ្សេង​ទៀតផងដែរ។ សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​សង្ខេប​មួយដែល​សរសេរ​ដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា​មន្ត្រី​រាជការ​នៅ​ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាន​អធិប្បាយ​ថានៅ​ក្នុងឆ្នាំ​ ១៥២៥ ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទ​រាជា]]​បាន​វាយ​បង្ក្រាប​កងទ័ព​សៀមដែល​ឈ្លាន​ពានឲ្យបរាជ័យ​យ៉ាងអាម៉ាស់នៅ​តំបន់​អង្គរ។ដូច្នេះ​ហើយបាន​ជា​ព្រះអង្គបាន​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា [[សៀមរាប]] គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ទ័ព​សៀមចាញ់​រាប​ដូចជា​កន្ទេល ឬ ទ័ពសៀមចាញ់រាបដល់ដី'''។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ[[ខេត្ត​សៀមរាប]]មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ជាតិ​ខ្មែរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេក៏ប៉ុន្តែវា​ក៏​កំពុង​នាំ​ប្រទេស​កម្ពុជាឲ្យទទួល​បាន​នាម​ថ្មី​មួយ​ទៀតគឺ​'''ព្រះរាជាណាចក្រ​អច្ឆរិយ'''ដោយសារ​តែ​ភាព​ល្បីល្បាញ​ខាង​វប្បធម៌​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។<ref>{{Cite web |title=អត្ថន័យ​នៃ​ឈ្មោះ​ខេត្ត​សៀមរាប |url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |access-date=2023-03-16 |website=www-rfa-org.cdn.ampproject.org |archivedate=2023-03-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230316035301/https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |url-status=dead }}</ref> == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == === មុនសម័យអង្គរ === [[file:Phnom Kulen8.JPG|thumb|ភ្នំគូលែន(មហេន្ទ្របវ៌ត ឬ មហិន្រ្ទបព៌ត)]] [[File:Cascade de la rivière sacrée (Phnom Kulen) (6825025205).jpg|right|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_017_Vishnu_and_Lakshmi_(8583651131).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_020_Brahma_(8583620385).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean,_sur_les_pentes_sud-ouest_du_mont_Kulen_(12).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge1.JPG|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_011_Lotuses_(8583641233).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge2.JPG|thumb]] [[ឯកសារ:2011-06-27-030 Phnom Kulen.jpg|រូបភាពតូច|នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ ជាឆ្នាំដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ប្រារព្ធពិធីទេវរាជនៅលើភ្នំគូលែន។ព្រះអង្គបានបើកស័ករាជថ្មីមួយដែលធ្វើអរិយធម៌វប្បធម៌ខ្មែររីកចម្រើនរុងរឿងនាសម័យមហានគរ]] អ្នកស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិវិទ្យានិងបុរាណវិទ្យាជាច្រើនបានអះអាងថាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រអង្គនេះបានយាងមកពី[[ឥណ្ឌូណេស៊ី|ប្រទេសជ្វា]]នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។តាមឯកសារខាងលើបានឲ្យដឹងថា[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] កាលនៅក្នុងដំណាក់កាលទី ២ ទ្រង់គង់នៅ '''ទីក្រុងឥន្រ្ទបុរៈ''' នៅ[[ខេត្តកំពង់ចាម]]បន្ទាប់មកទ្រង់គង់នៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្ទ្របព៌ត)និងចុងក្រោយបំផុតទ្រង់គង់នៅ '''[[ហរិហរាល័យ|ទីក្រុងហរិហរាល័យ ឬ ទីក្រុងរលួស]]''' ដែលជារាជធានីដើមនា[[សម័យអង្គរ]]។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថាវប្បធម៌អង្គរបានផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជគឺនៅពេលដែល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] បានអភិសេកជាព្រះមហាក្សត្រនៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្រ្ទបព៌ត)។ការអភិសេករបស់ព្រះអង្គគឺឈរនៅលើមូលដ្ឋាននៃពិធីទេវរាជដែលបានផ្តល់ចំពោះព្រះអង្គនូវមហិទ្ធិប្ញទ្ធិដើម្បីធ្វើការបង្រួបបង្រួមជាតិ។ការអះអាងក៏បានបង្អាញឲ្យដឹងទៀតថាវប្បធម៌‌សម័យបុរេអង្គរ(មុនអង្គរ)គឺឯកសារមួយចំនួនបាន ផែ្អកតាមកំណត់ហេតុរបស់[[ចិន]]។ឯកសាររបស់គេបានសំអាងលើកំណត់ត្រាផងនិងស្ថាបត្យកម្មប្រាង្គប្រាសាទមួយចំនួនផង។រីឯព្រឹត្តិការណ៍ដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ជាខ្លាំងមួយទៀតគឺក្នុងអំឡុង[[សម័យចេនឡា]]នៅលើទឹកដីបវរនៃខេត្តសៀមរាបអង្គរ។កំណត់ហេតុចិនបានឲ្យដឹងថាទីក្រុងដំបូងបំផុតនៅខេត្តសៀមរាបមានឈ្មោះថា '''"នគរគម្ពីរ"''' ដែលសិ្ថតនៅរវាងបារាយណ៍ខាងលិចនិងបារាយណ៍ខាងកើតនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរ។សេ្តចខែ្មរដែលសោយរាជ្យសម្បត្តិនៅ'''នគរគម្ពីរ'''នេះគឺ'''ព្រះបាទចន្រ្ទវរ្ម័ន'''។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងបនែ្ថមទៀតថាកាលពីសម័យបុរេអង្គរនាអំឡុងឆ្នាំ ៨០២ នេះសេដ្ឋកិច្ចនិងបរិយាកាសង្គមរបស់តំបន់សៀមរាបអង្គរមានការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមាន។គេបានឃើញមានការរៀបចំដែនដី ឬនគរូបនីយកម្មដែនដីក្នុងតំបន់នីមួយៗនៃខេត្តនេះយ៉ាងច្បាស់លាស់ទៅហើយចាប់តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី ៦ នៃដើមសតវត្សរ៍ទី ៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។ជនជាតិខែ្មរក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រនិងពួកព្រាហ្មបុរោហិតបានចាប់ផ្តើមគម្រោងការសាងសង់ប្រាសាទឥដ្ឋដំបូងបង្អស់ជាច្រើនមានជាអាទិ៍ ប្រាសាទព្រៃកេ្មង ប្រាសាទពោធិ៍ ប្រាសាទគោកតាសៀន ប្រាសាទវត្តខ្នាត និង ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទជាដើម។រីឯវិស័យសង្គមកិច្ចវិញគេបានដឹងថាបុព្វការីជនខែ្មរចូលចិត្តកសាងទីលំនៅរបស់ខ្លួននៅកែ្បរៗ[[បឹងទន្លេសាប|បឹងទនេ្លសាប]]កែ្បរអូរស្ទឹងធម្មជាតិជាដើម។ការកសាងប្រាសាទក៏ដូច្នោះដែរគឺបុព្វការីជនខែ្មរតែងតែជ្រើសរើសរកទីតាំងណាខ្ពស់មិនលិចទឹកនៅរដូវវស្សាគំនិតរបស់ខែ្មរក្នុងការជ្រើសរើសទីតាំងខ្ពស់សម្រាប់ការកសាងសំណង់ផេ្សងៗជាប្រយោជន៍រួមគឺនៅតែបន្តរហូតមកទល់សព្វថៃ្ងនេះ <ref>អត្ថបទដកស្រង់ពីកាសែតរស្មីកម្ពុជា</ref>។ === សម័យអង្គរ === [[ឯកសារ:Bas-relief du Bayon (Angkor Thom) (2341905162).jpg|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពការធ្វើម្ហូបចម្អិនអាហាររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Scène dépouillage (bas-relief du Bayon) (2334493467).jpg|រូបភាពតូច|វិស័យសុខាភិបាលខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Bayonmarket01.JPG|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពផ្សារលក់ដូររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] ខ្មែរបានជ្រើសរើសទីតាំងតំបន់អង្គរធ្វើជារាជធានីព្រោះស្ថិតនៅចំណុចកណ្ដាលនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]និងទីប្រជុំនៃជំនួញទាំងពីរគឺជើងគោកនិងជើងទឹកហើយសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិសព្វគ្រប់ដូចជា ត្រីក្នុង[[បឹងទន្លេសាប]] ព្រៃឈើ និងថ្មភក់សម្រាប់សំណង់ប្រាសាទ និង ដីមានជីវជាតិផងដែរខេត្តសៀមរាបនៅសតវត្សរ៍ទី ៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៥ បានបម្រើការរាជធានីជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់នៃអំណាចនយោបាយ វប្បធម៌និងសាសនារបស់អាណាចក្រខ្មែរ។ ភាពថ្កើងថ្កានរបស់ទីក្រុងគឺជារាជធានីនៃអាណាចក្រខ្មែរដែលគ្រប់គ្រងដោយស្តេចដែលមានអំណាចបន្តបន្ទាប់គ្នា។ខេត្តសៀមរាបមានទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រនៅចំចំណុចកណ្ដាលនៃអាណាចក្រហើយមានភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងត្រួតត្រានិងគ្រប់គ្រងទឹកដីដ៏ធំធេងមួយនេះ។ទីក្រុងនេះបានរីកចម្រើនក្លាយជាទីក្រុងដែលមានភាពអ៊ូអរបម្រើជាមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋបាល សេដ្ឋកិច្ច និង សាសនានៃតំបន់។ខេត្តសៀមរាបមានចំណុចគួរឲ្យទាក់ទាញជាច្រើនដូចជា [[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] ជាដើម។នៅ[[សម័យអង្គរ]]ខ្មែរបានអនុវត្តនយោបាយវាតទីទឹកដី ពង្រឹងអរិយធម៌ឲ្យរីកចម្រើនរុងរឿង និង កសាងសំណង់ប្រាសាទល្បីល្បាញមួយចំនួនទាំងធំទាំងតូចដែលបង្ហាញអំពីតម្លៃវប្បធម៌អរិយធម៌ខ្មែរពាសពេញ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]។តំបន់សៀមរាបត្រូវបានបម្រើការជារាជធានីអស់រយៈពេល ៦ សតវត្សរ៍មកហើយ។នៅតំបន់សៀមរាបមានការអភិវឌ្ឍរីកចម្រើនលូតលាស់គ្រប់វិស័យនិងមានភាពសម្បូរសប្បាយប្រជាជនខ្មែររស់នៅតំបន់សៀមរាបអង្គរភាគច្រើនប្រកបមុខរបរកសិកម្មនិងនេសាទជាធំ។តំបន់ជុំវិញ[[បឹងទន្លេសាប]]ជាដីដ៏សម្បូរជីវជាតិ។គេអាចធ្វើស្រែនៅតំបន់នេះប្រហែលជាពីរទៅបីដងក្នុងមួយឆ្នាំដូច្នេះហើយបានជាយើងឃើញមានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រមួយចំនួនដែលបន្សល់ទុកតាំងពី[[សម័យអង្គរ]]មកម្ល៉េះ។ === សម័យក្រោយអង្គរ === [[ឯកសារ:Western facade of the Temple of Ongau Wat ILN0-1868-0201-0004.jpg|រូបភាពតូច|250x250ភីកសែល|ប្រាសាទអង្គរវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨]] បើយោងតាមឯកសារក្រោយពីទ័ពខ្មែររបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានទទួលជ័យជម្នះលើកងទ័ពសៀមឈ្លានពានជាស្ថាពរនៅព្រះរាជនគរគឺ[[អង្គរធំ]]ពោលគឺបានវាយកម្ទេចទ័ពសៀមរាបស្មើនឹងដីបានជាខ្មែរដាក់ឈ្មោះថា[[ខេត្តសៀមរាប]]។ស្ថានការណ៍បែបនេះបានធ្វើឲ្យយើងយល់ថាជាដើមកំណើតនៃការកកើតឈ្មោះខេត្តសៀមរាបតាំងពីរជ្ជកាលរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះបើទោះបីជា'''[[ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ]]'''[[ច្បាប់ឧកញ៉ាព្រះឃ្លាំង]](នង)មិនបាននិយាយដោយចំហក៏ដោយ។ប្រសិនជាយើងបើកច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរខាងលើមកមើលយើងពិតជាស្លុតចិត្តដោយហេតុថាកងទ័ពសៀមបានឈ្លានពានរុករាន[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ឥតឈប់ឈរជាច្រើនលើក។ពួកវាក្រោយពីដណ្តើមបានអាណាខេត្តខ្មែរមួយចំនួនដែលសព្វថ្ងៃបានក្លាយទៅជាទឹកដី[[សៀម]]រួចទៅហើយនោះក៏បាននាំសង្គ្រាមចូលទៅយ៉ាងជ្រៅចំកណ្តាលបេះដូងនៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]តែម្តងគឺ'''ទីក្រុងមហានគរ'''ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តសៀមរាបតែពីមុនហៅថា'''ស្រុកនគរវត្ត'''ដែលធ្លាប់ជាសមរភូមិក្តៅពីមុនមក។ប៉ុន្តែលើកនេះពួកវាត្រូវបង្ខំចិត្តរត់ត្រឡប់ទៅ[[ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា|ក្រុងអយុធ្យា]]វិញក្រោយពីត្រូវចាញ់សង្គ្រាមនៅចុល្លសករាជ ៩០២ ត្រូវនឹងឆ្នាំ ១៥៤១ នៃគ.ស។កាលបើពិនិត្យលើទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រចាស់ដែលបានកើតឡើងនៅលើទឹកដីបវរដែលជាទីតាំងនៃព្រះរាជនគរយើងបានឲ្យដឹងថាក្នុងរាជ្យរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៨|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៨]] និងដើមរាជ្យរបស់[[ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី៣|ព្រះបាទស្រីឥន្ទ្រវរ្ម័ន]]រវាងឆ្នាំ ១២៩៦ សៀមបានបើកការវាយលុកមួយដ៏ធំសម្បើមនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបក្នុងបំណងយក[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ធ្វើជាស្រុកឬនគរចំណុះរបស់ខ្លួនហើយមហិច្ឆតានេះពួកវាបានសម្រេចជាស្ថាពរព្រោះថាអាណាខេត្តមួយចំនួនដែលស្ថិតក្នុងភូមិភាគកណ្តាលដូចជា[[ខេត្តសុខោទ័យ]] [[ខេត្តកំពែងពេជ្រ|កំពែងពេជ្រ]] និង ខេត្តរណបនៃខេត្តទាំងនោះព្រមទាំងអាណាខេត្តដទៃៗឯទៀតដែលស្ថិតនៅជ្រលងនៃដង[[ទន្លេចៅព្រះយា|ទន្លេមេណាម]]ដូចជា[[ខេត្តអយុធ្យា]] និង [[សុផាន់បុរី]] ។បន្ទាប់ពីបានទទួលជ័យជម្នះលើខេត្តទាំងឡាយនោះ ពួកវាក៏បានពង្រឹងបណ្តាញអំណាចរបស់ខ្លួន។សង្គ្រាមឈ្លានពានមួយដែលគេត្រូវកត់សម្គាល់ដែលបានកើតឡើងជាលើកដំបូងបង្អស់នៅលើទឹកដីខ្មែរត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងរាជ្យរបស់[[ព្រះបាទលំពង្សរាជា]]នៅឆ្នាំ ១៣៥២។ចំពោះចម្បាំងនេះច្បាប់ពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]បានបញ្ជាក់ថាគឺភាគីឈ្លានពាន[[សៀម]]បានទទួលជ័យជម្នះលើទ័ពខ្មែរដោយពួកវាបានកាន់កាប់[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ ។មុននឹងដកថយចេញពួកវាបានកេណ្ឌឈ្លើយសឹក[[ខ្មែរ]]ជាច្រើនម៉ឺននាក់នាំទៅកាន់[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។នៅក្នុងឱកាសនោះផងដែរពួកវាក៏បានលួចប្លន់យកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ជាតិ[[ខ្មែរ]]គ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ គឺជាឆ្នាំដែលកំណត់នូវឱនភាព[[ខ្មែរ]]ដែលប្រឈមនិងការវាតទីនិយមរបស់[[សៀម]]ដែលគ្មានទីបញ្ចប់។ពិតណាស់ទោះបីជាភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានបានកន្លងផុតជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយក្តីក៏ប៉ុន្តែវាបានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមរបួសដ៏ឈឺចាប់នៅក្នុងផ្នត់គំនិត[[ខ្មែរ]]គ្មានថ្ងៃបំភ្លេចបាន។បើតាមច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរគឺក្នុងរាជ្យរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]](១៥១៦ ដល់ ១៥៥៥ នៃគ.ស)កងទ័ពសៀមមកឈ្លានពានខ្មែរត្រូវបានបង្ក្រាបរាបស្មើទល់នឹងដីនៅត្រង់[[ស្ទឹងសៀមរាប|ស្ទឹងអង្គរ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៤១ ដោយហេតុនេះហើយបានជាព្រះអង្គត្រាស់បង្គាប់ឲ្យគេហៅតំបន់នេះជា «'''តំបន់សៀមរាប'''» ដើម្បីទុកជាការចងចាំរួមរបស់ជាតិខ្មែរអំពីជ័យជម្នះដ៏ត្រចះត្រចង់នេះមុនទីតាំងនេះបានក្លាយទៅជាស្រុកហើយបន្ទាប់មកទៀតក្លាយជាខេត្តនាសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង។ព្រឹត្តិការណ៍មួយគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺស្តេចអង្គនេះបានឆ្លាក់បង្ហើយនូវចម្លាក់មួយចំនួនដែល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] មិនទាន់ឆ្លាក់រួច។ទោះបីជាបានទទួលបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខនេះក្តីទ័ព[[សៀម]]ក៏នៅតែទន្ទ្រានមាតុភូមិ[[ខ្មែរ]]មិនស្រាកស្រាន្តឡើយហើយអំពើនេះត្រូវបានបន្តរហូតដល់[[បន្ទាយលង្វែក|សម័យលង្វែក]]។នៅឆ្នាំ ១៥៩៤ ទីក្រុងលង្វែកត្រូវដណ្តើមបានពី[[ខ្មែរ]]ដោយស្តេច[[សៀម]] «[[ព្រះបាទនរិន្ទសួន]]»។ចំពោះបរាជ័យនៃកងទ័ព[[សៀម]]ដែលដឹកនាំដោយស្តេច[[សៀម]]ដែលបានយកលេសថាដោយសារ[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មិនបានប្រគល់ដំរីសមួយក្បាលបានជាមកវាយលុក[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]។បើតាមប្រសាសន៍របស់លោក'''ហ្គ្រោរីយេ'''បានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]គឺជា[[ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ]]ដ៏ខ្លាំងពូកែជាងគេបំផុតនាសម័យក្រោយអង្គរដោយហេតុថាស្តេចអង្គនេះមិនគ្រាន់តែបានខិតខំស្តារប្រទេសជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេក៏ប៉ុន្តែទ្រង់ថែមទាំងមានមហិច្ឆិតាវាយដណ្តើមយកខេត្តខ្មែរមួយចំនួននៅក្នុង[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បច្ចុប្បន្នដូចជា[[ខេត្តនគររាជសីមា]] [[ខេត្តបុរីរម្យ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[ខេត្តសង្គឹត]] [[ខេត្តគោកខ័ណ្ឌ]] [[ខេត្តស៊ីសាកេត|ខេត្តសិរីសាកេត]] [[ខេត្តសុវណ៌ភូមិ ឬ សុវណ្ណភូមិ|ខេត្តសុវណ្ណភូមិ]] [[ខេត្តឧប្បលរាជធានី]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តត្រាច]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] [[ខេត្តរយ៉ង]] [[ខេត្តបស្ចឹមបុរី]]ជាដើមដែល[[សៀម]]បានដណ្តើមបានពីមុនមក។មានហេតុផលជាច្រើនដើម្បីបញ្ជាក់ថាហេតុដូចម្តេចបានជាក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារសៀមដូចជាច្បាប់របស់'''អ្នកអង្គម្ចាស់នព្វរ័ត្ន'''តែងឡើងនៅព.ស ២៤២០ ត្រូវនឹងគ.ស ១៨៧៧ បានប្រើពាក្យ «'''សៀមរ៉៉ាដ្ឋ'''» ជំនួសពាក្យសៀមរាបទៅវិញ។តាមពិតទៅការប្រើពាក្យសៀមរ៉ាដ្ឋ(សៀមម៉ារ៉ាត)ដើម្បីហៅទីប្រជុំជនមួយដែលពីមុនគឺជាសមរភូមិឬទីលានប្រយុទ្ធស៊ីសាច់ហុតឈាមរវាង[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកនគរវត្តគឺបណ្តាលមកពីអាជ្ញាធរ[[សៀម]]នៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់'''ព្រះបាទព្រះចៅថាយស្រះ'''មិនចង់រំឭកនូវភាពបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខរបស់កងទ័ពឈ្លានពាន[[សៀម]]របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះបើទោះបីជាសម័យនោះទ្រង់បានត្រួតត្រា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ក៏ដោយ។យ៉ាងណាមិញគឺដោយសារតែហេតុការណ៍នេះហើយទើប'''ព្រះបាទព្រះចោមក្លាវចៅយូហួ'''ដែលបានគ្រប់គ្រង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ជាមួយ[[អណ្ណាម|អាណ្ណាម]]ទ្រង់ក៏បានប្រើពាក្យស្រុកឬមឿងព្រះនគរវត្តជំនួសពាក្យស្រុកឬមឿងសៀមម៉ារ៉ាតផងដែរ។គ្មានឯកសាររបស់[[សៀម]]ណាមួយដែលបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះពីមឿងព្រះនគរវត្តទៅជាសៀមរាបនោះទេហើយបើមានក៏អាចស្ថិតក្នុងដើមសម័យរជ្ជកាលទី​ ០៣ ដែលជាសម័យបាងកកដែលគេហៅថា[[អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍|រតនកោសិន្ទ្រ]]។ប៉ុន្តែចំពោះ[[ជនជាតិខ្មែរ]]វិញឈ្មោះសៀមរាបពិតជាត្រូវបានផ្តើមឡើងក្នុងរជ្ជកាលរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]យ៉ាងពិតប្រាកដឥតក្លែងក្លាយបើទោះបីជាទឡ្ហីករណ៍មានខ្វះចន្លោះយ៉ាងណាក៏ដោយព្រោះថាការតាំងឈ្មោះសៀមរាបនេះមិនមែនជារឿងចៃដន្យឬជំនឿលេងសើចនោះទេជាពិសេសនៅក្នុងសម័យកាលមួយដែល[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]នៅច្បាំងគ្នាមិនឈប់មិនឈរ។ដូច្នេះការចង់យល់ឲ្យលម្អិតអំពីប្រវត្តិពិតនៃឈ្មោះសៀមរាបតម្រូវឲ្យយើងស្គាល់ពីបរិបទសង្គមនយោបាយហើយអំពើនេះគឺជាការចាំបាច់បំផុត។បើតាម'''សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ'''រៀបរៀងដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' បានអធិប្បាយថានៅឆ្នាំ ១៥២៥ នៃគ្រឹស្ដសករាជ[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានវាយបង្ក្រាបកងទ័ពសៀមដែលឈ្លានពានឲ្យបរាជ័យនៅតំបន់អង្គរ។ដូច្នេះហើយបានជាព្រះអង្គបានដាក់ឈ្មោះថា '''«សៀមរាប»''' គឺមានន័យថាទ័ពសៀមចាញ់រាបដូចកន្ទេល។ == សាសនា == {{Pie chart |thumb = right |caption = សាសនានៅក្នុងខេត្តសៀមរាប (ជំរឿនឆ្នាំ ២០១៩)<ref>{{cite web|title=General Population census of the Kingdom of Cambodia 2019|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|publisher=National Institute of Statistics Ministry of planning|date=October 2020}}</ref> |label1 = សាសនាព្រះពុទ្ធ |value1 = 99.3 |color1 = Gold |label2 = សាសនាគ្រិស្ត |value2 = 0.4 |color2 = DodgerBlue |label3 = សាសនាអុីស្លាម |value3 = 0.2 |color3 = Green |label4 = សាសនាផ្សេងៗ |value4 = 0.1 |color4 = Black }} សាសនារបស់រដ្ឋគឺ[[ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ|សាសនាព្រះពុទ្ធថេរវាទ]]។ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបជាង ៩៩.៣% ជាអ្នកកាន់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា|សាសនាព្រះពុទ្ធ]]។ប្រជាជនខេត្តសៀមរាបប្រមាណ ០.៤% កាន់[[សាសនាគ្រិស្ត]]។[[សាសនាឥស្លាម|សាសនាអុីស្លាម]]ដែលភាគច្រើនកាន់ដោយ[[ជនជាតិចាម]]គឺ ០.២% ។ == ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់ == [[Image:Royal Palace, Siem Reap.JPG|thumb|ទិដ្ឋភាពនៃព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]] '''[[ព្រះរាជដំណាក់|ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]]''' នៅ[[ក្រុងសៀមរាប]]គឺជាទីកន្លែងបណ្ដោះអាសន្នរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃយើងគឺ'''ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ[[នរោត្តម សីហនុ|ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ]] និង ព្រះរាជអគ្គមហេសី'''។ព្រះរាជដំណាក់នេះជាទីដែលព្រះអង្គស្នាក់នៅអាស្រ័យពេលស្ដេចយាងមកកាន់ទីក្រុងសៀមរាប។បើយើងធ្វើដំណើរពី[[ក្រុងភ្នំពេញ]]តាមផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ក្រុងសៀមរាបមើលមកខាងស្ដាំដៃយើងនឹងឃើញអគារពណ៌សមួយអមដោយរបងនិងដើមឈើត្រឈឹងត្រឈៃនិងបរិវេណស្រស់ស្រាយដែលមានសួនច្បារធំនៅខាងមុខ(សួនព្រះរាជដំណាក់ឬបឹងកាឡូ)នោះហើយជាព្រះរាជដំណាក់។ ព្រះរាជដំណាក់នេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុងសម័យបារាំងដាក់អាណានិគមនៅកម្ពុជាអំឡុងឆ្នាំ ១៨៦៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៥៣។ព្រះរាជដំណាក់នៅក្នុងសម័យ[[ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]គឺស្ថិតនៅវត្តដំណាក់ហើយវត្តដំណាក់គឺជាវត្តមួយដែលស្ថិតនៅខាងកើតដង[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ចំកណ្ដាលបេះដូងនៃក្រុងសៀមរាបតែម្ដង។វត្តដំណាក់ពីមុនជាទីតាំងព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩០៤ ដល់ឆ្នាំ ១៩២៧។លុះក្រោយមកព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះមហាក្សត្រ ត្រូវបានប្ដូរទីតាំងទៅនៅជិតអាស្រម[[ព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចម]]វិញ។ក្រោយពីព្រះរាជដំណាក់ត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងទីធ្លាបរិវេណព្រះរាជដំណាក់ចាស់ត្រូវបានប្រែក្លាយជាទីវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាម្ដងវិញ។ជាអកុសលនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមវត្តដំណាក់ត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ពួកគេ។បច្ចុប្បន្ននេះមិនត្រឹមតែជាទីអារាមរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាសម្រាប់ព្រះសង្ឃគង់នៅបដិបត្តិធម៌និងសម្រាប់ឲ្យពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យទានប៉ុណ្ណោះទេតែវត្តនេះក៏ជាថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជាដល់ព្រះសង្ឃផងដែរ ដោយសារតែនៅក្នុងវត្តមានពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រភាសាបាលី ភាសាសំស្ក្រឹត និង ព្រះធម៌នានា។លើសពីនេះនៅក្នុងបរិវេណវត្តក៏មានសាលាបឋមសិក្សាសម្រាប់ឲ្យកុមារសិក្សារៀនសូត្រផងដែរ។បន្ថែមពីលើនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃតែងតែមានជនានុជនជាច្រើនបានអានសៀវភៅឬធ្វើកិច្ចការសាលានៅទីនោះ។ដោយឡែកនៅក្នុងវត្តក៏មានបណ្ណាល័យមួយហៅថាបណ្ណាល័យខេមរៈសិក្សាដែលបានប្រើសម្រាប់ឲ្យសាធារណជនចូលធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារនិងអានសៀវភៅនានាយ៉ាងសម្បូរបែប។នៅតាមដងផ្លូវក្នុងវត្តមានរៀបចំពាក្យស្លោកនិងសុភាសិតជាច្រើនសម្រាប់ដាស់តឿនដល់សាធារណជនទាំងឡាយជាកន្លែងថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជា។វត្តនេះក៏បាននិងកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាផងដែរ។ ថ្មីៗនេះមានហេតុការណ៍ដ៏គួរឲ្យរន្ធត់និងសោកស្ដាយជាពន់ពេក ដោយកាលពីវេលាម៉ោងប្រមាណជា ១០ និង ០៥ នាទីយប់ ថ្ងៃទី ១២ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ អគ្គិភ័យបានឆាបឆេះអគារមួយនៃព្រះរាជដំណាក់សៀមរាបដែលជាកន្លែងទីសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត។ រូបសំណាកមេទ័ពពី[[សម័យអង្គរ]]ចំនួន ១២ រូបត្រូវបានដាក់តាំងជានិមិត្ដរូបនៅក្នុងសួនព្រះរាជដំណាក់[[ក្រុងសៀមរាប]]ដែលសុទ្ធតែជាមេទ័ពនិងរាជវង្សសានុវង្សដ៏អង់អាចក្លាហាននិងមានស្នាព្រះហស្ថយ៉ាងធំធេងចំពោះព្រះនគរកម្ពុជាដើម្បីបង្ហាញដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយគ្រប់ៗរូបបានស្គាល់។រូបចម្លាក់ចំនួន ១២ រូបនេះធ្វើពីលោហៈស្ពាន់សុទ្ធមានកំពស់ជាង ០២ ម៉ែត្រ ០១ តឹកដូចៗគ្នាដោយមិនគិតពីជើងទម្រនិងមានទម្ងន់ពី ២០០ ទៅ ៣០០ គ.ក្រទាំងរូបរាង សម្លៀកបំពាក់ ម៉ូដសក់ និង អាវុធបរិក្ខានៃមេទ័ពទាំង ១២ ត្រូវបានស្មូនរចនាតុបតែងឡើងទៅតាមលំនាំសម័យកាលនីមួយៗនៃមេទ័ពនោះហើយទ្រង់ទ្រាយមុខមាត់នៃរូបសំណាកទាំងនេះ គឺសូននិងច្នៃឡើងតាមទម្រង់មុខអត្តចរិតខ្មែរបុរាណទៅតាមសម័យកាលដែលមេទ័ពនោះរស់នៅនិងបម្រើការរាជការតាមរយ:រូបភាពនិងចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ។លោកជំទាវ'''គង់ បញ្ញា'''រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងមានប្រសាសន៍ថារូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរសម័យអង្គរទាំង ១២ រូបនេះត្រូវបានឆ្លងកាត់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិស្នាដៃរួមទាំងរចនាបថដោយដកស្រង់ចេញអំពីសិលាចារឹកផ្ទាំងចម្លាក់នៅតាមបណ្តាប្រាសាទនានាជាច្រើនមុននឹងត្រូវបានសាងសង់ចេញជារូបសំណាកនៅក្នុងនោះមានមេទ័ពជាង ៣០ រូបដែលបានបម្រើរាជការនៅក្នុងរជ្ជកាលនៃសម័យអង្គរត្រូវបានក្រុមការងារកំណត់និងប្រមូលទិន្នន័យ។លោកជំទាវក៏បានឲ្យដឹងទៀតថាការកំណត់យកចំនួនមេទ័ពទាំង ១២ រូបនេះគឺជាលេខដែលខ្មែរតែងប្រើញឹកញាប់និងតំណាងឲ្យនគរទាំង ១២ នៅ'''សម័យបាពួន''' '''សម័យអង្គរ''' និង '''សម័យបាយ័ន'''។បើទោះបីនេះជាសមិទ្ធផលនៃស្នាដៃកូនខ្មែរសម័យថ្មីប៉ុន្តែស្នាដៃដែលលេចឡើងនេះត្រូវបានរក្សានិងអនុលោមយោងទៅតាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រជានិច្ចដោយមិនចាកឆ្ងាយពីប្រវត្តិសាស្ត្រនោះឡើយ។រូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរទាំង ១២ រូបដែលបានស្ថាបនាឡើងនោះរួមមាន ៖ * '''ព្រះកំស្ដេងអញ ស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពដ៏អង់អាចមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]](គ.ស.១០០៦-១០៥០)។'''ព្រះស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន'''ក៏ជាអ្នកជាប់ខ្សែរាជវង្សខ្មែរនៅ[[វ្យាធបុរៈ|ទីក្រុងវ្យាធបុរៈ]]([[ស្រុកបាភ្នំ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]])ផងដែរហើយបានទទួលភារកិច្ចពីរាជការ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ(ក្រុងអង្គរ)]]ឲ្យទៅគ្រប់គ្រងនៅ[[ទ្វារវតី|ទីក្រុងទ្វារវតី្ត]]របស់ពួករាមន្យ([[ជនជាតិមន]])។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកំស្ដេងអញ»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់អភិជន មហាមន្ត្រី មហាសេនាបតី អ្នកអង្គម្ចាស់ ប្រធានតុលាការ បុព្វជិតសាសនាជាដើម * '''មហាសេនាបតី សង្គ្រាម''' ជាមេទ័ពដ៏ឆ្នើមមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១០៥០-១០៦៦)ដែលបានទទួលគោរម្យងារជា '''«មហាសេនាបតី»''' ពីព្រះរាជា។ដូនតាវង្សត្រកូលរបស់លោកក៏ជាអ្នកបម្រើរាជការនិងកងទ័ពច្រើនជំនាន់មកហើយពោលគឺតាំងពីរាជ្យ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.៨០២-៨៣៤)មកម្ល៉េះ។ គួរជម្រាបថា '''«មហាសេនាបតី»''' គឺជាឋារន្តរនាមខ្ពស់បំផុតនៃមន្ត្រីទ័ពនា[[សម័យអង្គរ]]។ * '''ព្រះកម្រតេងអញមហាសេនាបតី ស្រីវីរេន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាអ្នកសញ្ជកកវីស្វរៈនិងជាមេទ័ពដែលមានតួនាទីនិងឋានៈខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមមន្ត្រីកងទ័ពនារជ្ជកាល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកម្រតេងអញ»''' ជាឋានន្តរនាមសម្រាប់រាជវង្សានុវង្ស អភិជន មហាមន្ត្រីដែលមានន័យថា '''«ព្រះបាទ»'''។ ពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' ជាពាក្យខ្មែរបុរាណដោយពាក្យ '''«កម្រតេង»''' មានន័យថា '''«ម្ចាស់»''' រីឯពាក្យ '''«អញ»''' មានន័យថា '''«ខ្ញុំ»''' ដូច្នេះពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' គឺមានន័យថា '''«ម្ចាស់របស់ខ្ញុំ ឬ លោកម្ចាស់របស់ខ្ញុំ»''' * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីនរបតីន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែព្រះរាជវង្សមកពី'''តំបន់អ្នកចិះ'''(?)និងជាមន្ត្រីបម្រើរាជការតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)រហូតដល់រាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រ ជាព្រះរាជបុត្រារបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)ជាមួយ[[ជយរាជទេវី|ព្រះនាងជ័យរាជទេវី]]។ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះបានដឹកនាំទ័ពចេញច្បាំងជួយព្រះបិតា(កាលមិនទាន់សោយរាជ្យ)នៅក្នុងការទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនិងបានច្បាំងតទល់នឹងជនក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ហើយក៏បានពលីជីវិតក្នុងសង្គ្រាមជាមួយមេទ័ពដទៃទៀតផងដែរ។ដោយសារព្រះរាជបុត្រាមានស្នាដៃការពារព្រះនគរយ៉ាងដូច្នេះទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]បានត្រាស់បង្គាប់ឲ្យកសាង[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]([[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]])ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះរាជបុត្ររបស់ទ្រង់ហើយក៏បានកសាងរូបបដិមាទេពមួយអង្គនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីស្រិន្ទ្រទេវ»''' ជាតំណាងឲ្យ'''ព្រះស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''នៅឋានទេវលោកតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គកណ្ដាលនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]នោះ * '''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ''' គេហៅលោកម្យ៉ាងទៀតថា '''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' ជាមេទ័ពជំនិតរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''បានចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបល្ល័ង្ក[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ទប់ទល់នឹងពួកក្បត់ដឹកនាំដោយ'''ភរតរាហូ'''រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។ ដោយសារការពលីការពារព្រះនគរនេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)បានប្រទានងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតអជ៌នទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គអាគ្នេយ៍នៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] [[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]និងមួយទៀតនៅក្នុង[[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។គេក៏ឃើញមានចម្លាក់'''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ ឬ អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' នេះនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ត្រង់របៀងខាងត្បូងនៃ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នេះបញ្ជាក់ថាលោកក៏ធ្លាប់ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ផងដែរ។គួរជម្រាបថា '''«អំតេង»''' ជាឋានន្តរនាមរបស់វរជន យុទ្ធជន សេនាបតីដែលមានភក្តីភាពចំពោះព្រះមហាក្សត្រខណៈឋានន្តរនាមនេះគឺឃើញមានប្រើក្នុងរាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] សតវត្សរ៍ទី ១២ ដែលព្រះអង្គប្រោសប្រទានគោរម្យងារនេះចំពោះមេទ័ពដែលបានច្បាំងស្លាប់ក្នុងសមរភូមិការពារព្រះនគរនិងរាជបល្ល័ង្កស្របច្បាប់ * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់មួយរូបតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គេឃើញមានចម្លាក់រូបលោកនៅលើ'''ភ្នំសិវបាទ([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]])'''និងនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី​ ២]]។'''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' មានបងប្អូនម្នាក់ឈ្មោះ '''ស្រីទេវ''' ហើយបានប្ដេជ្ញាចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមរហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិតទាំងពីរនាក់តែម្ដង។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីវទ៌្ធនទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីទេវ''' ជាមេទ័ពនិងជាបងប្អូនរបស់មេទ័ព '''ស្រីវទ៌្ធន''' ដែលបានចេញច្បាំងជួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''ទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនៅ[[ប្រទេសចម្ប៉ា|ប្រទេសចាម្ប៉ា]] រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' ដូចបងប្អូនរបស់លោកដែរនិងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងអញជគតស្រីទេវ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គនិរតីនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរទេវបុរ''' ជាមេទ័ពដែលបម្រើការពារព្រះនគរ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ]]ដោយបានរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយ'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''ចេញច្បាំងទប់ទល់នឹងពួកក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]]។នៅក្នុងសង្គ្រាមការពារព្រះនគរនេះ'''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរៈ'''បានពលីជីវិតជាមួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''។ដោយសារស្នាដៃនិងការលះបង់ចំពោះជាតិយ៉ាងដូច្នេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីធរទេវបុរ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គឦសាននៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]។គួរជម្រាបថា '''«អ្នកសញ្ជក»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់មន្ត្រីកងទ័ពដែលព្រះរាជាទុកព្រះទ័យជាជំនិតរបស់ព្រះរាជាដោយសារពួកគេមានភក្តីភាពរហូតដល់ហ៊ានពលីបូជាជីវិតដើម្បីការពារព្រះរាជាតួយ៉ាងដូចជាអ្នកសញ្ជកនា[[សម័យអង្គរ]]ទាំងឡាយនេះជាដើម * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីជយសិង្ហវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែស្រឡាយព្រះរាជវង្សនិងមានគោរម្យងារជា '''«ខ្លោញវលល្វោ»''' ដែលជាមេទ័ពស្រួចមានជំនាញដឹកនាំទ័ពលុកព្រៃមកពី'''តំបន់ល្វោ'''([[ទ្វារវតី|ទ្វារវតី្ត]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីវិរេន្ទ្រធិបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពគ្រប់គ្រងនៅ'''តំបន់ឆោកព្កុល'''(?)ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)ទើបគេឃើញមានរូបចម្លាក់លោកនៅក្នុងក្បួនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២ ដែលចុះពី'''ភ្នំសិវបាទ'''([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]] [[ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន''' == ស្ទឹងសៀមរាប == [[File:រាត្រីនៅមាត់ស្ទឹងសៀមរាប.jpg|thumb|ស្ទឹងសៀមរាបនាពេលរាត្រី]] [[ស្ទឹងសៀមរាប]] ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់[[ខេត្តសៀមរាប]]។តាមពិតទៅស្ទឹងសៀមរាបគឺជាស្ទឹងសិប្បនិមិត្តដែលកកើតឡើងដោយស្នាដៃរបស់មនុស្ស។គ្មានឯកសារបញ្ជាក់ពីឆ្នាំនៃការបង្កើតស្ទឹងសៀមរាបឲ្យជាក់លាក់នោះទេប៉ុន្តែអ្នកស្រាវជ្រាវបានបញ្ជាក់ថាវាត្រូវគេបង្កើតនិងកែច្នៃជាច្រើនសារតម្រូវតាមការរៀបចំដែនដីនៅ[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងសៀមរាបកកើតឡើងដោយសារការប្រសព្វគ្នារវាងអូរធំៗចំនួន ០២ គឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។ស្ទឹងសៀមរាបស្ថិតនៅក្នុងចំណោមស្ទឹងសំខាន់ៗទាំងបីដែលហូរកាត់តំបន់អង្គរ ដោយធ្វើដំណើរពីជើងទៅត្បូង។ស្ទឹងនេះស្ថិតនៅខាងកើតស្ទឹងពួកនិងខាងលិចស្ទឹងរលួស។យោងតាមឯកសាររបស់លោក'''អ៊ឹម សុខរិទ្ធី'''អនុប្រធាននាយកដ្ឋានមជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវនិងតម្កល់ឯកសារអង្គរនៃ[[អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]បានសរសេរថាស្ទឹងសៀមរាបដែលគេឃើញសព្វថ្ងៃចាប់ពីចំណុច'''បំពេញរាជ'''មកជាសមិទ្ធិផលនៃស្នាដៃមនុស្សបង្កើតក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងនេះកើតពីអូរតូចៗដែលហូរពីភ្នំផ្សេងៗដែលស្ថិតនៅខាងជើងវាលរាបអង្គរបន្ទាប់មកវាជួបគ្នានៅច្រកមួយមុននឹងហូរធ្លាក់ទៅកាន់វាលរាប។ក្នុងនោះក៏មានដៃអូរតូចៗជាច្រើនបានហូរមកភ្ជាប់បន្ថែមទៀតដែលប្រភព ០២ សំខាន់ៗដែលគេស្គាល់ច្បាស់នោះគឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។'''អូរធំ'''មានប្រភពពី[[ភ្នំគូលែន]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៤០ គីឡូម៉ែត្រពីទិសឦសាននៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតក្នុងឯកសាររបស់លោកបន្ថែមទៀតថាភ្នំគូលែនដែលមានលក្ខណៈខ្ពង់រាបមានបណ្តោយ ២៥ គីឡូម៉ែត្រលាតសន្ធឹងពីទិសពាយ័ព្យមកទិសអាគ្នេយ៍និងមានទទឹង ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីទិសនិរតីមកឦសាននិងមានកម្ពស់ ៣០០ ម៉ែត្រទៅ ៤៥០ ម៉ែត្រប្រៀបនឹងវាលទំនាបជុំវិញ។ ជ្រលងចុងខាងកើតនៃខ្ពង់រាបគូលែនមានជប់ធំមួយដែលឲ្យកំណើតទៅផ្លូវទឹកសំខាន់ៗពីរគឺអូរថ្មដាប់និងអូរធំ។ចេញពីជប់អូរធំហូរធ្លាក់ចុះមកពីទិសពាយ័ព្យដោយទទួលទឹកពីអូរតូចៗជាច្រើនបត់បែនតាមជ្រលងថ្មហើយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីប្រភពទើបទៅដល់ទឹកធ្លាក់ម្តុំព្រះអង្គធំ។ជាបន្តបន្ទាប់វាបន្តដំណើរហូរទៅមុខហូរចុះយ៉ាងឆ្ងាយទើបទៅដល់ជើងភ្នំហប់ផ្នែកខាងកើត។ចុងក្រោយអូរធំហូរចុះមកខាងលិច ប្រសព្វនឹងស្ទឹងឫស្សីហើយហូរចុះមកត្បូងរួមគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងសៀមរាប។ចំណែក'''អូរក្បាលស្ពាន'''វិញអូរនេះមានប្រភពពីភ្នំក្បាលស្ពាននិងភ្នំក្រោល។ក្បាលស្ពានស្ថិតនៅ[[ភូមិឃុនរាម]] [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានចម្ងាយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រទិសឦសានពី[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]]។ឯកសាររបស់លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតទៀតថាអូរក្បាលស្ពានស្ថិតនៅលើកម្ពស់ប្រមាណ ២០០ ម៉ែត្រពីផ្ទៃទឹកសមុទ្រហូរចុះពីទិសពាយ័ព្យមកអាគ្នេយ៍បង្កើតជាទឹកធ្លាក់មួយមានកម្ពស់ពី ០៥ ទៅ ០៦ ម៉ែត្ររួចចូលទៅក្នុងអូរឫស្សីនិងបន្តហូរទៅជួបអូរធំស្ថិតនៅជើងភ្នំហប់។អូរធំនិងអូរឫស្សីក៏ហូរចូលគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងតែមួយគឺស្ទឹងសៀមរាប ដែលហូរចុះទៅខាងត្បូងស្រោចស្រពតំបន់អង្គរមុននឹងហូរចាក់ទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទឹកដែលហូរតាមអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពានទទួលមន្តពីចម្លាក់ជាច្រើនមានដូចជាសហស្រលិង្គហៅថាលិង្គមួយពាន់ដែលត្រូវបានឆ្លាក់នៅឆ្នាំ ១០៥៤ នៃគ.សក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័ន​ទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]]។ទឹកនេះហូរធ្លាក់ចូលទៅស្ទឹងសៀមរាបបន្តកាត់តាមអង្គរនិងធ្លាក់ចូលបឹងទន្លេសាប។តាមអ្នកមានជំនឿទឹកនេះជាប្រភពនៃសេចក្តីចម្រុងចម្រើននិងត្រជាក់ត្រជុំ។ ស្ទឹងសៀមរាប ប្រៀបដូចជា[[ទន្លេគង្គា]]នៅ[[ក្រុងពារាណសី]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ទន្លេគង្គាមានប្រភពពីភ្នំហិមពាន្ត។តាម[[សាសនាហិណ្ឌូ|សាសនាព្រាហ្មណ៍]]ទន្លេនេះមានកំណើតនៅឋានសួគ៌។ទន្លេគង្គាហូរធ្លាក់មកលើដីមានរូបរាងជាភ្លៀងរួចជ្រាបចូលទៅក្នុងដីនិងចុងបញ្ចប់ហូរចេញមកវិញផ្តល់ជាប្រភពទឹកទៅស្ទឹងទន្លេទាំងឡាយ។ភ្នំនៅក្បែរវាលនិងភ្នំហិមពាន្តទទួលទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាជាមួយគ្នាគឺរដូវមូសុងវស្សាភ្នំទាំងនោះជាអាងទឹកធម្មជាតិនិងជាប្រភពនៃស្ទឹងនិងទន្លេទាំងពូងដែលហូរមកកាន់តំបន់ទំនាប។បន្ទាប់មកមនុស្សបានចាត់ចែងរៀបចំយកទឹកស្ទឹងទន្លេទាំងនោះមកប្រើប្រាស់ទៅតាមតម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់ខ្លួន។នៅស្រុកខ្មែរគ្មានទន្លេគង្គាដូចឥណ្ឌាទេ។ដូច្នេះហើយខ្មែរបានកែច្នៃរៀបចំប្រភពស្ទឹងដើម្បីប្រដូចទៅនឹងទន្លេគង្គា។ដូចជានៅភ្នំគូលែននិងក្បាលស្ពានខ្មែរបានឆ្លាក់លិង្គនិងរូបទេពផ្សេងៗនៅតាមបណ្តោយអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។អូរទាំងពីរនេះជាប្រភពនៃស្ទឹងសៀមរាប។ទឹកហូរកាត់តាមលិង្គប្រៀបដូចជាភ្លៀងធ្លាក់មកពីភ្នួងព្រះកេសា[[ព្រះឥសូរ]]។ហេតុនេះហើយដែលគេថាស្ទឹងសៀមរាបប្រៀបដូចនឹងទន្លេគង្គា។ == ប្រជាសាស្រ្ត== ខេត្តសៀមរាប មានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ០៤ ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបមានផ្ទៃដីចំនួន ១០២៩៩ គីឡូម៉ែត្រការ៉េជាខេត្តដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេលំដាប់ទី ១០ នៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] មានក្រុងចំនួន ០២ ស្រុកមានចំនួន ១១ ឃុំមានចំនួន ៨៦ សង្កាត់ចំនួន ១៤ និងភូមិចំនួន ៨៧៥<ref>ព័ត៌មានរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍នៅដើមឆ្នាំ២០១៣</ref>។ប្រជាជនដែលរស់នៅទីក្រុងសៀមរាបភាគច្រើនជាអ្នកផ្លាស់ទីលំនៅមកពីខេត្តផ្សេងៗនិងពីស្រុកជនបទផ្សេងៗពីគ្នានៅក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបគឺជាតំបន់គោលដៅទេសចរណ៍សម្រាប់ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាជាចម្បង។ == លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ == ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយស្ថិតនៅតំបន់ពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ដែលមានចម្ងាយប្រវែង ៣១៤ គ.ម ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]មានពំ្រប្រទល់ខាងកើតជាប់នឹង[[ខេត្តកំពង់ធំ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] ខាងលិចជាប់នឹង[[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] ខាងជើងជាប់នឹង[[ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] និងខាងត្បូងជាប់នឹង[[ខេត្តបាត់ដំបង]] [[បឹងទន្លេសាប]]។ព្រំប្រទល់ជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]មានប្រវែង ៨២ គ.ម ដែលស្ថិតជាប់នឹង[[ស្រុកជីក្រែង]] [[ស្រុកសូត្រនិគម]] [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ស្រុកសៀមរាប]] [[ស្រុកពួក]] និង [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ស្របតាមលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រនៃតំបន់នេះគឺមានសីតុណ្ហភាព ក្ដៅហួតហែង រាំងស្ងួត មានសំណើម និង មានទឹកជំនន់ យើងអាចបែងចែកតំបន់ទាំងនេះជាបីផ្នែកគឺ ផ្នែកខាងលើមាន ១៣ ឃុំ ផ្នែកកណ្តាលមាន ៦៩ ឃុំ និង ផ្នែកខាងក្រោមជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]មាន ១៨ ឃុំ។តំបន់ខាងលើសម្បូរទៅដោយព្រៃភ្នំមានសណ្ឋានដូចជាដីទួលឬខ្ពង់រាបខ្វះខាតទឹកនិងជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតញឹកញាប់។តំបន់កណ្តាលជាវាលស្រែល្វឹងល្វើយនិងមានលំនៅឋានតបស់ប្រជាជនច្រើនព្រមទាំងប្រាង្គប្រាសាទនានានិងតំបន់ក្រោមជាវាលទំនាបរងទឹកជំនន់រៀងរាល់ឆ្នាំជាតំបន់ជលវេគពេលណាមានភ្លៀងធ្លាក់ជន់លិចលង់ពេលណាគ្មានភ្លៀងស្ងួតហួតហែងមានផ្ទៃក្រលាសរុបប្រមាណ ១២.០១៥ គីឡូម៉ែត្រការេចែកចេញជា ១២ ក្រុងនិងស្រុក ១០០ សង្កាត់និងឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ ដោយមានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ នាក់ ត្រូវនឹង ៦,៣២% នៃប្រជាជនសរុបទូទាំងប្រទេស។មុខរបរសំខាន់ៗនៃតំបន់ទាំងបីនេះមានភាពខុសៗគ្នាពោលគឺ ៖ :'''ក'''. ផ្នែកខាងលើធ្វើស្រូវចម្ការនិងរុករកអនុផលព្រៃឈើ :'''ខ'''. ផ្នែកកណ្តាលធ្វើស្រែនិងសេវាកម្មផ្សេងៗ :'''គ'''. ផ្នែកខាងក្រោមធ្វើស្រែនិងចម្ការដំំណាំតាមរដូវនិងប្រកបអាជីវកម្មនេសាទ។ ជាទូទៅខេត្តសៀមរាបជាតំបន់ជនបទ។ប្រជាជនប្រមាណ ៧០% រស់នៅតាមទីជនបទឆ្ងាយពីទីក្រុងដែលពឹងផ្អែកលើមុខរបរកសិកម្មជាអាជីព។ប្រជាជនប្រមាណ ១៨% រស់នៅតាមតំបន់ជាប់នឹងបឹងទន្លេសាបពឹងផ្អែកលើអាជីវកម្មនេសាទនិងធ្វើចម្ការដំណាំផ្សេងៗនិង ១២% ទៀតរស់នៅតាមទីប្រជុំជននិងទីក្រុងដែលមានមុខរបរជាពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និង បុគ្គលិករដ្ឋជាដើម។ [[File:TonleSapMap.png|thumb|ផែនទីខេត្តសៀមរាបជាប់នឹងបឹងទន្លេសាប]] ភ្នំនៅក្នុងក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]មានចំនួនសរុបប្រមាណ ៤១ ភ្នំហើយមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលមិនបានទៅដល់ចំណែកភ្នំមួយចំនួននៅតាមបណ្តាក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ នោះមានវត្តនៅពីលើនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដែលនៅសល់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានធម្មជាតិមួយចំនួនដែលនៅជាប់ជើងភ្នំកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិដែលបានចូលមកទស្សនានៅលើទឹកដីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃខេត្តសៀមរាប។ហើយមានផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជិតជើងភ្នំទាំងនោះដែលប្រកបមុខរបរលក់ដូរនិងធ្វើស្រែចម្ការគ្រាន់បានចំណូលយកមកចិញ្ចឹមក្នុងក្រុមគ្រួសារចៀសវាងចេញទៅធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។តាមរបាយការណ៍ពីអធិការក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ បានរៀបរាប់ប្រាប់ឲ្យដឹងអំពីភ្នំនីមួយៗរបស់ក្រុង-ស្រុកថាភ្នំចំនួន ៤១ ភ្នំនៅខេត្តសៀមរាបនោះមានដូចជា ៖ * [[ក្រុងសៀមរាប]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ[[ភ្នំក្រោម]]មានប្រាង្គប្រាសាទបុរាណនៅលើកំពូលភ្នំមានវត្តអារាមនៅលើកំពូលភ្នំនិងមានវត្តនៅតាមចំរ៉ាក់ជើងភ្នំក្រោមហើយមានផ្សារលក់ដូរព្រមទាំងមានទេសភាពស្រស់បំព្រងមើលពីលើភ្នំមកគួរឲ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិផងដែរហើយដែលបាននាំគ្នាបើកឡានជិះម៉ូតូកង់ឡើងទៅដល់កំពូលភ្នំដើម្បីថតផ្តិតយករូបភាពពីលើកំពូលភ្នំទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]និងទេសភាពនៅជុំវិញបរិវេណជើងភ្នំផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់សៀមរាប]] [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ភ្នំបាក់ខែង]]មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននៅលើកំពូលភ្នំដែលភ្ញៀវបរទេសនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃរះពេលព្រលឹមនៅពេលល្ងាចនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃលិចហើយនៅខាងក្រោមទល់មុខប្រាសាទមានអ្នកលក់ដូរជាច្រើនស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិត្រពាំងសេះ]] [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]]។ * [[ស្រុកជីក្រែង]] មានភ្នំចំនួន ០៧ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ុន ភ្នំពើង ភ្នំបាក់រទេះមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំក្បាលខ្មោច ភ្នំអាចម៍ស្រមោច ភ្នំខ្ទុំ និង ភ្នំល្អាង មានទីតាំងជាប់នឹងព្រំប្រទល់[[ស្រុកគូលែន]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]]ហើយភ្នំទាំង ០៧ នោះគឺស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំខ្វាវ]] [[ស្រុកជីក្រែង]]។ * [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]]មានភ្នំចំនួន ០២ គឺភ្នំចង្ហា និង ភ្នំកង្ហិតស្ថិតនៅក្នុងភូមិស្រាស្ត្រ[[ឃុំពពេល (ស្រុកសូទ្រនិគម)|ឃុំពពែល]] [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូត្រនិគម]]។ * [[ស្រុកស្វាយលើ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ[[ភ្នំគូលែន]]មានវត្តនៅលើកំពូលភ្នំគឺព្រះអង្គធំនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានថែមទៀតផងដែរ ភ្នំរាមមានព្រៃសហគមន៍ ភ្នំទំពូងនៅមានគ្រឹះថ្មប្រាសាទបុរាណដែលនៅសេសសល់ពីសង្គ្រាមហើយភ្នំទាំង ០៣ នេះមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំស្វាយលើ]] ភ្នំតាវ៉ាស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំតាសៀម]] និង ភ្នំខ្យងស្ថិតនៅ[[ឃុំកន្ទួត]]។ * [[ស្រុកស្រីស្នំ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំតាស ភ្នំតាប៉ែន ភ្នំធំ ភ្នំព្រះច្បារ និង ភ្នំមហាឥសី ពុំមានវត្តឬប្រាសាទបុរាណនៅទីនោះឡើយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅស្លែងស្ពាន[[ស្រុកស្រីស្នំ]]។ * [[ស្រុកអង្គរធំ]]មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំលាងដៃ]] ភ្នំឆ្កែកូនមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំតាទូស ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំពាក់ស្នែង]] និង ភ្នំកងរីមានវត្តនៅពីលើហើយមានប្រាសាទបុរាណបាក់បែកផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំជប់តាត្រាវ]]និងមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលយើងទៅមិនដល់។ * [[ស្រុកអង្គរជុំ]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំពើងតានន់ដែលមានសម្រស់ទេសភាពស្រស់ស្អាតជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ធម្មជាតិដែលមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតក្នុង[[ភូមិគោកដូង]] [[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជាង ៧០ គីឡូម៉ែត្រ ពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]តាមផ្លូវទៅផ្សារពាក់ស្នែង និង ភ្នំម្រេចស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]។ * [[ស្រុកវ៉ារិន]] មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំចង្ក្រានរយមានវត្តនៅពីលើហើយមានរមណីយដ្ឋានទឹកធ្លាក់ដែលមើលទៅគួរជាទីគយគន់ផងដែរស្ថិតនៅ[[ឃុំស្វាយស|ឃុំស្វាយសរ]] ភ្នំសង្កែ ភ្នំបាយដុតស្ថិតនៅ[[ឃុំល្វាក្រាំង|ឃុំល្វាវក្រាំង]] និង ភ្នំអាជ្ញារាមស្ថិតនៅ[[ឃុំប្រាសាទ]]។ * [[ស្រុកក្រឡាញ់]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំទ្រង់បាតដែលមានប្រាសាទតូចៗនិងមានអាស្រមនៅពីលើផងដែរមានភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅ[[ភូមិភ្នំទ្រង់បាត]] [[ឃុំកំពង់ថ្កូវ]] [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ * [[ស្រុកពួក]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ូងមានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ភូមិដូនកែវ]] និង ភ្នំដីដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]។ * [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំហប់មានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំក្បាលស្ពានមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននិងមានរមណីយដ្ឋានផងដែរស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំឃុនរាម]] ភ្នំទេវៈស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរំចេក]] និង [[ភ្នំគូលែន]]ជាប់ចំរ៉ាក់ជើងភ្នំស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំត្បែង]]ហើយក៏ជាភ្នំមួយដែលជាប់ពាក់កណ្តាលម្ខាងម្នាក់ នឹង[[ស្រុកស្វាយលើ]]ផងដែរ។ * [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]មានតែប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] ជាដើមហើយនៅមានវត្តចាស់ៗដល់បច្ចុប្បន្នហៅថាវត្តត្រាច។ *[[ក្រុងរុនតាឯក]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំបូកមានវត្តនិងប្រាសាទបុរាណនៅពីលើស្ថិតនៅ[[សង្កាត់រុនតាឯក]] [[ក្រុងរុនតាឯក]]។ == រដ្ឋបាល == ខេត្តសៀមរាប ចែកចេញជា ១២​ ក្រុង/ស្រុក ១០០ សង្កាត់/ ឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ |access-date=2008-08-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដក្រុងនិងស្រុក ! ក្រុងនិងស្រុក ! ឈ្មោះក្រុងនិងស្រុកជាអក្សរឡាតាំង ! ផែនទីក្រុងនិងស្រុក |- | ១៧០១ | [[ស្រុកអង្គរជុំ]] | Angkor Chum |[[File:1701 Angkor Chum District.svg|thumb]] |- | ១៧០២ | [[ស្រុកអង្គរធំ]] | Angkor Thum |[[File:1702 Angkor Thum District.svg|thumb]] |- | ១៧០៣ | [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] | Banteay Srei |[[File:1703 Banteay Srei District.svg|thumb]] |- | ១៧០៤ | [[ស្រុកជីក្រែង]] | Chi Kraeng |[[File:1704 Chi Kraeng District.svg|thumb]] |- | ១៧០៦ | [[ស្រុកក្រឡាញ់]] | Kralanh |[[File:1706 Kralanh District.svg|thumb]] |- | ១៧០៧ | [[ស្រុកពួក]] | Puok |[[File:1707 Puok District.svg|thumb]] |- | ១៧០៩ | [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] | Prasat Bakong |[[File:1709 Prasat Bakong District.svg|thumb]] |- | ១៧១០ | [[ក្រុងសៀមរាប]] | Siem Reab |[[File:1710 Siem Reap Municipality.svg|thumb]] |- | ១៧១១ | [[ស្រុកសូត្រនិគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]] | Soutr Nikom |[[File:1711 Soutr Nikom District.svg|thumb]] |- | ១៧១២ | [[ស្រុកស្រីស្នំ]] | Srei Snam |[[File:1712 Srei Snam District.svg|thumb]] |- | ១៧១៣ | [[ស្រុកស្វាយលើ]] | Svay Leu |[[File:1713 Svay Leu District.svg|thumb]] |- | ១៧១៤ | [[ស្រុកវ៉ារិន]] | Varin |[[File:1714 Varin District.svg|thumb]] |- | | [[ក្រុងរុនតាឯក]] | Run Ta Ek |- |} == អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ == '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលបម្រើឲ្យខេត្តសៀមរាបទឹកដីអង្គរវាមានទីតាំងស្ថិតនៅ[[សង្កាត់ទឹកវិល]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។វាត្រូវបានបើកដំណើរការនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣២ និងបានបិទទៅវិញនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នៅពេលដែលបើកដំណើរការអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរជាផ្លូវការ។វាជាអាកាសយានដ្ឋានដែលមមាញឹកជាងគេទី ០២ នៅ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ]]។ '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលមានទីតាំងនៅ[[ស្រុកសូទ្រនិគម]] និង [[ស្រុកជីក្រែង]] [[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្តសៀមរាប]]ដែលបម្រើឲ្យ[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ១៨ គីឡូម៉ែត្រភាគឦសាន[[ឃុំដំដែក]] [[ស្រុកសូទ្រនិគម]] ៤០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] និង ៥០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ក្រុងសៀមរាប]]។អាកាសយានដ្ឋានសៀមរាប-អង្គរ គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៧០០ ហិកតានិងមានផ្លូវរត់ប្រវែង ៣៦០០ ម៉ែត្រ។ == តំបន់ទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប== តាមប្រវត្តិសាស្ដ្រទឹកដីខេត្តសៀមរាបជាតំបន់រាជធានីរបស់[[ចក្រភពខ្មែរ]]អំឡុងពីសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៣។ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយទើបរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះគេនៅឃើញមានសំណង់ប្រាសាទបុរាណយ៉ាងច្រើននៅពាសពេញទឹកដីដ៏បវរនៃខេត្តសៀមរាបនេះ។ប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់អង្គរដែលមានឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភពលោកគឺស្ថិតនៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបដែលគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃក្រលា ៦០០ គ.មការ៉េ។សព្វថ្ងៃប្រាសាទចំនួនត្រូវបានរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់។ប្រាសាទទាំងឡាយត្រូវបានកសាងឡើងរវាងសតវត្សរ៍ទី ៩ និងទី ១៣។កម្មវិធីកសាងឥតឈប់ឈរត្រូវបានប្រកាន់ខ្ជាប់ដោយព្រះរាជាខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់ដែលអាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងសំណង់ប្រាសាទពីរ៉ាមីតដែលកសាងដោយ[[ព្រះចៅផារ៉ាអុង]]និងសំណង់ប្រាសាទដទៃទៀតនៅក្នុង[[អេហ្ស៊ីប|ប្រទេសអេហ្សីប]]។ព្រះរាជា[[ខ្មែរ]]បានសាងសង់ប្រាសាទទាំងនេះដោយប្រើកម្លាំងកម្មករយ៉ាងច្រើនតាមការប៉ាន់ស្មានការធ្វើសំណង់ថ្មីនីមួយៗអាចប្រើមនុស្សប្រហែល ៧៥០០០០ នាក់ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ១៣ ។ទោះបីជាបន្សល់ទុកនូវប្រាសាទជាច្រើនក៏ដោយសព្វថ្ងៃនេះគឺមានភស្តុតាងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះចំពោះមនុស្សដែលមករស់នៅពិតប្រាកដនៅទីក្រុងដ៏ចំណាស់មួយនេះកាលពីអតីតកាល។អ្នកធ្វើដំណើរ[[ព័រទុយហ្គាល់|ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់]]ត្រូវបានគេជឿថាជាជនជាតិបស្ចឹមប្រទេសដំបូងគេដែលបានសម្លឹងមិនដាក់ភ្នែកទៅលើភាពអស្ចារ្យនៃ[[ប្រាសាទអង្គរ]]នៅពេលទៅទស្សនាក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយកិត្តិយសធំបំផុតចំពោះការរកឃើញ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏អស្ចារ្យបានធ្លាក់ទៅអ្នកភូមិសាស្ដ្រ[[បារាំង|ជនជាតិបារាំង]]ឈ្មោះ '''ហង់រី មូហូត (Henri Mouhot)'''​ ដែលបានមកទស្សនា[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ ដែលបានតម្កល់ទុកនូវឯកសារនៅឯ[[ទីក្រុងប៉ារីស]]ក្រោយមរណភាពនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨។ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ និង ២០ បេសកកម្មរបស់[[បារាំង]]ជាច្រើនបានមកទស្សនាប្រាសាទបុរាណនិងធ្វើការកាប់ឆ្ការសម្អាតព្រៃពីប្រាសាទហើយបានប្រមូលនូវឯកសារបានយ៉ាងច្រើន។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៧ [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បានប្រគល់ទឹកដីអង្គរមកឲ្យ[[ខ្មែរ]]គ្រប់គ្រងវិញដោយសារ[[បារាំង]]គាបសង្កត់ខ្លាំងពេកហើយនៅក្នុងនោះបាននាំមកនូវភ្ញៀវទេសចរឲ្យមកទស្សនា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ជាលើកដំបូងនៅលើទឹកដីអង្គរ។ភ្ញៀវទេសចរអាចជ្រើសរើសទស្សនាតាមវង់តូចដែលរួមមានទីក្រុងដ៏ល្បីល្បាញរបស់ព្រះរាជាគឺអង្គរធំនិងអង្គរតូចដែលមានប្រាសាទជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ស្រះស្រង់]]និងរមណីយដ្ឋានជាច្រើនទៀត។ភ្ញៀវទេសចរអាចបន្តដំណើរទៅទស្សនានៅវង់ធំនោះគេនឹងបានឃើញប្រាសាទមួយចំនួនផ្សេងទៀតនិង[[បារាយណ៍]]នៅ[[សម័យអង្គរ]]។ប្រសិនបើមានពេលវេលាភ្ញៀវទេសចរអាចទៅទស្សនាប្រាសាទល្បីល្បាញផ្សេងទៀតដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] ជាដើមដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរបន្តិច។ ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} {{Geographic location |Centre = ខេត្តសៀមរាប |North = [[ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ]] |Northeast = [[ខេត្តព្រះវិហារ]] |East = |Southeast = [[ខេត្តកំពង់ធំ]] |South = [[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Southwest = [[ខេត្តបាត់ដំបង]] |West = [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] |Northwest = }} {{ខេត្តសៀមរាប}} {{ខេត្តក្រុងខ្មែរ}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] [[Category:ខេត្តក្រុងខ្មែរ|សៀមរាប]] 9vx2repoyx0hfo3fzta0ty7st1cu46u 321297 321296 2025-05-31T14:20:27Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321297 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តសៀមរាប''' គឺជាខេត្តមួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]និងនៅក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តសៀមរាបគឺ[[ក្រុងសៀមរាប]]និង[[ក្រុងរុនតាឯក]]។ខេត្តសៀមរាបត្រូវបានដាក់ឈ្មោះបែបនេះគឺដើម្បីរំលឹកដល់ជ័យជម្នះរបស់កងទ័ព[[ខ្មែរ]]វាយឈ្នះលើកងទ័ព[[សៀម]]នៅ[[លង្វែក|សម័យលង្វែក]]ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។សព្វថ្ងៃខេត្តសៀមរាបត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងពិភពលោកថាជាទីតាំងនៃ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញ។ខេត្តនេះជាតំបន់ទេសចរណ៍ដ៍សំខាន់របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារខេត្តនេះមាន[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញនិងប្រាសាទបុរាណដទៃទៀតជាច្រើន។ថ្មីៗនេះក្រុងសៀមរាបកំពុងប្រែក្លាយរូបរាងជាក្រុងទំនើបតាមរយៈកំណើនសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ហាងលក់ទំនិញ ជាដើមដែលបម្រើឲ្យវិស័យទេសចរណ៍។រមណីយដ្ឋានបុរាណផ្សេងទៀតដែលនៅក្នុងក្រុងសៀមរាបនិងក្រៅក្រុងមាន[[អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]] [[ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង]] [[ប្រាសាទបាពួន]] [[ប្រាសាទភិមានអាកាស]] [[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទព្រះបាលីឡៃ]] [[ប្រាសាទតានៃ]] [[ប្រាសាទតាសោម]] [[ប្រាសាទតាកែវ]] [[ប្រាសាទធម្មនន្ទ]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទព្រះពិធូរ]] [[ប្រាសាទនាគព័ន្ធ]] ​[[ប្រាសាទសួព្រ័ត|ប្រាសាទសួព្រ័ត្រ]] [[ប្រាសាទបី]] [[ប្រាសាទព្រហ្មកិល]] [[ប្រាសាទរោងរមុង|ប្រាសាទរោងល្មុង]] [[ប្រាសាទតុប]] [[ប្រាសាទក្រវាន់|ប្រាសាទក្រវ៉ាន់]] [[ប្រាសាទថ្មបាយក្អែក]] [[ប្រាសាទបន្ទាយសំរែ]] [[ប្រាសាទបន្ទាយក្តី]] [[ប្រាសាទក្រោលគោ]] [[ប្រាសាទភ្នំក្រោម]] [[ប្រាសាទភ្នំបូក]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត]] [[ប្រាសាទទេពប្រណម]] [[ប្រាសាទទទឹងថ្ងៃ]] [[ប្រាសាទព្រៃមន្ទីរ]] [[ប្រាសាទព្រៃក្មេង]] [[ប្រាសាទបាតជុំ]] [[ប្រាសាទគោកត្រាង]] [[ប្រាសាទត្រពាំងផុង]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទលាក់នាង]] [[ប្រាសាទចៅសាយទេវតា]] [[ប្រាសាទប្រែរូប]] [[លានស្តេចគំលង់]] [[លានជល់ដំរី]] [[ប្រាសាទអកយំ]] [[ប្រាសាទគោគពោធិ|ប្រាសាទគោគពោធិ៍]] [[ប្រាសាទគោកគ្រញូង]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] [[ប្រាសាទត្រពាំងខ្យង]] [[ប្រាសាទផ្ទី]] [[ប្រាសាទទន្លេស្ងួត]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]] និង ប្រាសាទរាប់រយផ្សេងទៀត។តំបន់អង្គរត្រូវបានរងនូវការលុកលុយជាច្រើនដងពីពួក[[សៀម]]ហើយទីបំផុត[[ក្រុងអង្គរ|រាជធានីអង្គរ]]ត្រូវបានបោះបង់ចោលនៅឆ្នាំ ១៤៣១។គួររំលឹកផងដែរថារាជធានីរបស់ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានពីប្តូរពីអង្គរទៅរាជធានីចតុមុខនៅឆ្នាំ ១៤៣២ រួចបន្តទៅ[[លង្វែក|រាជធានីលង្វែក]] និង [[រាជធានីឧដុង្គមានជ័យ|រាជធានីឧដុង្គ]] ហើយត្រឡប់ទៅរាជធានីចតុមុខវិញនៅឆ្នាំ ១៨៦៦។ជនជាតិបទេសដែលបានមកដល់ប្រាសាទអង្គរវត្តមុនគេគឺអ្នករុករកជនជាតិបារាំង'''លោក [[ហង់រី មូហូ]]''' ក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ (នាសម័យលង្វែកនាសតវត្សរ៍ទី ១៦ ក៏មានជនបរទេសខាងបស្ចឹមលោកក៏បានមកមើលប្រាសាទអង្គររួចមកហើយដែរ)<ref>ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅជនជាតិខ្មែរសតវត្សទី១៥-១៩៥៣ (ភាគទី២)</ref>។តំបន់សៀមរាបអង្គរគឺជាគោលដៅចម្បងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរទូទាំងពិភពលោកហើយក៏ជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយសំណង់ប្រាសាទបុរាណតូចធំជាច្រើនអនែកដែលជាទីស្ថានរបស់ពពួកអាទិទេពទាំងឡាយទាំងពួងផងដែរ។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តសៀមរាប | native_name = Siem Reap Province | native_name_lang = khm<!-- ISO 639-2 code --> | settlement_type = [[ខេត្តនៃកម្ពុជា|ខេត្ត]] | image_skyline = D'Angkor.jpg | image_caption = ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទអង្គរវត្តនាពេលរសៀល | image_flag = | image_seal = | image_shield = | nickname = ទីក្រុងអង្គរ | motto = | image_map = Cambodia Siem Reap locator map.svg | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តសៀមរាប | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = Location of Siem Reap in Cambodia | coordinates_type = type:adm1st_region:KH | coordinates_display = title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[List of sovereign states|ប្រទេស]] | subdivision_name = {{CAM}} | established_title = | established_date = | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ក្រុងរុនតាឯក]] | leader_party = | leader_title = គណៈអភិបាល​ខេត្ត | leader_name = ប្រាក់ សោភ័ណ | area_footnotes = | area_total_km2 = 10299 | area_rank = ១០ | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title=General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher=[[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work=National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_total = ១,១១៤,៦១៦ នាក់ | population_rank = ០៤ | population_as_of = | population_density_km2 = ៩៨ | population_density_rank = ១៣ | population_demonym = | population_note = | blank_name_sec1 = ក្រុង និង ស្រុក | blank_info_sec1 = ១២ | blank1_name_sec1 = សង្កាត់ និង ឃុំ | blank1_info_sec1 = ១០០ | blank2_name_sec1 = ភូមិ | blank2_info_sec1 = ៩០៧ | timezone1 = [[:en:Time in Cambodia|ICT]] | utc_offset = +០៧:០០ | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧០១០១ -១៧១២១២ | area_code_type = លេខកូដតំបន់ | area_code = ០៦៣ | iso_code = KH-១៧ | website = {{URL|www.siemreap.gov.kh}} | footnotes = }} ខេត្តសៀមរាប គឺជា​ខេត្ត​ធំ​ទី ​១០ ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។ចំនួនប្រជាជននៅក្នុងខេត្តនេះកើនឡើងដល់ខ្ទង់លាននាក់ហើយជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។មួយផ្នែកធំនៃព្រំដែនភាគខាងត្បូងនៃខេត្តសៀមរាបជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]ដូច្នេះហើយបានជាខេត្តសៀមរាបជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តទាំងប្រាំបួនដែលបង្កើតបានជាតំបន់[[ទន់បម្រុងជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាប]]។នាពេលបច្ចុប្បន្នខេត្តនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទីតាំងនៃប្រាសាទអង្គរដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់[[យូណេស្កូ|អង្គការយូណេស្កូ]]និងជាអច្ឆរិយវត្ថុរបស់ពិភពលោកផងដែរ។ហើយក៏ជាទីតាំងប្រាសាទល្បាញល្បីៗជាច្រើនទៀតក្រៅពី[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]និងប្រាសាទនានាផ្សេងទៀតដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់[[អង្គការយូណេស្កូ]]ផងដែរ។[[ឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែន]]គឺជារមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនិងធម្មជាតិល្បីល្បាញមួយដែលជាទីពេញនិយមសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិទៅទស្សនាកម្សាន្តមិនអាចរំលងបាន។ == ឈ្មោះនៃខេត្ត == ខេត្តសៀមរាបជាអតីតខេត្តខ្មែរមួយឈ្មោះថា '''[[ខេត្តមហានគរ]]'''។ការប្ដូរឈ្មោះជាខេត្តសៀមរាបនេះក្នុងរជ្ជកាល[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស(តាមពង្សាវតា)មូលហេតុបានជាផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះខេត្តនេះបានបញ្ជាក់ថានៅឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស ស្ដេចអយុធ្យាបានបញ្ជាឲ្យកងទ័ពខ្លួនវាយលុកកម្ពុជានៅខេត្តមហានគរដើម្បីបង្ក្រាបការមិនចុះញ៉មរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។ទ័ពសៀមដណ្ដើមខេត្តមហានគរមួយរយៈហើយមេដឹកនាំបានទៅទស្សនាប្រាសាទគួរឲ្យយ៉ាងស្ងប់ស្ងែង។បន្ទាប់មកទ័ពស្ដេចសៀមនេះបានជួបនឹងទ័ពស្ដេចខ្មែរនៅតំបន់អង្គរហើយបានប្រយុទ្ធគ្នាធ្វើឲ្យកងទ័ពសៀមទទួលបរាជ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ក្រោយពីទទួលបានជ័យជំនះមក[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទចន្ទរាជា]]បានបរិញ្ញាតិ្តឲ្យប្ដូរឈ្មោះខេត្តមហានគរនេះទៅជាខេត្តសៀមរាបវិញដែលមានន័យថា ''"ទ័ពសៀមត្រូវបង្ក្រាបឲ្យរាប"'' នៅទីនេះ។ អ្នក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[ប្រទេសកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]បាន​ពន្យល់​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ថាពាក្យ '''សៀម''' គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ជាតិសាសន៍មួយដែល​បច្ចុប្បន្ន​បាន​ប្រែ​ឈ្មោះ​ទៅ​ជា​ '''ថៃ''' ទៅ​ហើយ។រីឯ​ពាក្យ​ថា '''រាប''' គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ចាញ់ខ្លបខ្លាច'''។ អនុ​ប្រធាន​ផ្នែក​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ|សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ]]និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅ​[[សាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា|សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា]]លោក '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ថាចាប់​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី ​៩ និង​ទី​ ១០ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជខេត្ត​សៀមរាបត្រូវបានគេ​​ប្រើ​ឈ្មោះ​ជា​​[[យសោធរបុរះ|ទីក្រុងយសោធបុរៈ]]ដោយសារ​តែ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោ​វរ្ម័ន​ទី​ ១]] ជាអ្នកបាន​កសាង។ក៏ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​មកត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា[[អាណាចក្រខ្មែរ|អាណាចក្រ​អង្គរ]]វិញ។នៅ​ក្នុង​រជ្ជកាល​នៃ​ព្រះរាជា​ក្រោយៗ​មកទៀតដែល​បានផ្លាស់​ប្ដូរ​រាជធានី​ទៅ​តាំង​នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូងនិង​[[​ទួល​បាសាន|ទួល​បាសាន]]រហូត​ដល់​[[ភ្នំពេញ|ចតុមុខ]]ជាដើមគឺ​[[ក្រុងអង្គរ|ទីក្រុង​អង្គរ]]ត្រូវ​បាន​បោះ​បង់​ចោល​មួយ​រយៈ។ជាច្រើន​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មកទើប​មាន​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​គ្រប់គ្រង​​ជារាជធានី​នេះឡើង​វិញ។ លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ទៀត​ថាបន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​គ្រប់គ្រង​ជា​រដ្ឋបាល​ឡើង​វិញ​នោះគឺ​តំបន់​អង្គរ​ត្រូវ​បាន​ទ័ព​សៀមនៃ​[[អាណាចក្រអយុធ្យា|នគរ​ស្រីអយុធ្យា]]ចូល​មក​លុកលុយ​ជា​ច្រើន​លើកចាប់​តាំង​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៤ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជ។នៅ​ក្នុង​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៥ ដល់ ១៦ មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​ខ្មែរ​មួយ​អង្គ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បាន​ធ្វើ​ចម្បាំង​ជាមួយកង​ទ័ព​សៀមដើម្បី​បណ្ដេញ​ឱ្យ​ពួកសៀមចេញ​ពី​តំបន់​អង្គរ។នៅក្នុង​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​កាល​នោះគឺកងទ័ពខ្មែរទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំំធេងហើយ​ពាក្យ​ថា '''សៀមរាប (អានថា:សៀមម៉ារាប)''' គឺ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​ឈ្មោះបន្ទាប់​ពី​ជ័យ​ជម្នះ​របស់​កងទ័ព​ខ្មែរលើពួកសៀម៖ ''«ពាក្យ​ថា សៀមរាប គឺ​មាន​ន័យ​ថា សៀម បាន​ខ្លបខ្លាច​លោក បាន​ចាញ់​លោក បាន​អស់​ឫទ្ធានុភាព ចាញ់រាបដលដី។ដូច្នេះគេ​ឲ្យឈ្មោះ​ថាតំបន់​សៀមរាបនេះ​ជា​ទស្សនៈ​របស់​ជាតិ​ខ្មែររបស់​អ្នក​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​ដំណែល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ​ផង​ដែរ។ចំណុច​នេះ​ហើយ បានជា​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ពាក្យ​ថា សៀមរាប»''។ ការ​អធិប្បាយ​របស់​លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' នេះគឺ​ដូច​គ្នា​នឹង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​ផ្សេង​ទៀតផងដែរ។ សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​សង្ខេប​មួយដែល​សរសេរ​ដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា​មន្ត្រី​រាជការ​នៅ​ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាន​អធិប្បាយ​ថានៅ​ក្នុងឆ្នាំ​ ១៥២៥ ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទ​រាជា]]​បាន​វាយ​បង្ក្រាប​កងទ័ព​សៀមដែល​ឈ្លាន​ពានឲ្យបរាជ័យ​យ៉ាងអាម៉ាស់នៅ​តំបន់​អង្គរ។ដូច្នេះ​ហើយបាន​ជា​ព្រះអង្គបាន​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា [[សៀមរាប]] គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ទ័ព​សៀមចាញ់​រាប​ដូចជា​កន្ទេល ឬ ទ័ពសៀមចាញ់រាបដល់ដី'''។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ[[ខេត្ត​សៀមរាប]]មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ជាតិ​ខ្មែរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេក៏ប៉ុន្តែវា​ក៏​កំពុង​នាំ​ប្រទេស​កម្ពុជាឲ្យទទួល​បាន​នាម​ថ្មី​មួយ​ទៀតគឺ​'''ព្រះរាជាណាចក្រ​អច្ឆរិយ'''ដោយសារ​តែ​ភាព​ល្បីល្បាញ​ខាង​វប្បធម៌​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។<ref>{{Cite web |title=អត្ថន័យ​នៃ​ឈ្មោះ​ខេត្ត​សៀមរាប |url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |access-date=2023-03-16 |website=www-rfa-org.cdn.ampproject.org |archivedate=2023-03-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230316035301/https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |url-status=dead }}</ref> == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == === មុនសម័យអង្គរ === [[file:Phnom Kulen8.JPG|thumb|ភ្នំគូលែន(មហេន្ទ្របវ៌ត ឬ មហិន្រ្ទបព៌ត)]] [[File:Cascade de la rivière sacrée (Phnom Kulen) (6825025205).jpg|right|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_017_Vishnu_and_Lakshmi_(8583651131).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_020_Brahma_(8583620385).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean,_sur_les_pentes_sud-ouest_du_mont_Kulen_(12).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge1.JPG|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_011_Lotuses_(8583641233).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge2.JPG|thumb]] [[ឯកសារ:2011-06-27-030 Phnom Kulen.jpg|រូបភាពតូច|នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ ជាឆ្នាំដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ប្រារព្ធពិធីទេវរាជនៅលើភ្នំគូលែន។ព្រះអង្គបានបើកស័ករាជថ្មីមួយដែលធ្វើអរិយធម៌វប្បធម៌ខ្មែររីកចម្រើនរុងរឿងនាសម័យមហានគរ]] អ្នកស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិវិទ្យានិងបុរាណវិទ្យាជាច្រើនបានអះអាងថាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រអង្គនេះបានយាងមកពី[[ឥណ្ឌូណេស៊ី|ប្រទេសជ្វា]]នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។តាមឯកសារខាងលើបានឲ្យដឹងថា[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] កាលនៅក្នុងដំណាក់កាលទី ២ ទ្រង់គង់នៅ '''ទីក្រុងឥន្រ្ទបុរៈ''' នៅ[[ខេត្តកំពង់ចាម]]បន្ទាប់មកទ្រង់គង់នៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្ទ្របព៌ត)និងចុងក្រោយបំផុតទ្រង់គង់នៅ '''[[ហរិហរាល័យ|ទីក្រុងហរិហរាល័យ ឬ ទីក្រុងរលួស]]''' ដែលជារាជធានីដើមនា[[សម័យអង្គរ]]។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថាវប្បធម៌អង្គរបានផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជគឺនៅពេលដែល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] បានអភិសេកជាព្រះមហាក្សត្រនៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្រ្ទបព៌ត)។ការអភិសេករបស់ព្រះអង្គគឺឈរនៅលើមូលដ្ឋាននៃពិធីទេវរាជដែលបានផ្តល់ចំពោះព្រះអង្គនូវមហិទ្ធិប្ញទ្ធិដើម្បីធ្វើការបង្រួបបង្រួមជាតិ។ការអះអាងក៏បានបង្អាញឲ្យដឹងទៀតថាវប្បធម៌‌សម័យបុរេអង្គរ(មុនអង្គរ)គឺឯកសារមួយចំនួនបាន ផែ្អកតាមកំណត់ហេតុរបស់[[ចិន]]។ឯកសាររបស់គេបានសំអាងលើកំណត់ត្រាផងនិងស្ថាបត្យកម្មប្រាង្គប្រាសាទមួយចំនួនផង។រីឯព្រឹត្តិការណ៍ដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ជាខ្លាំងមួយទៀតគឺក្នុងអំឡុង[[សម័យចេនឡា]]នៅលើទឹកដីបវរនៃខេត្តសៀមរាបអង្គរ។កំណត់ហេតុចិនបានឲ្យដឹងថាទីក្រុងដំបូងបំផុតនៅខេត្តសៀមរាបមានឈ្មោះថា '''"នគរគម្ពីរ"''' ដែលសិ្ថតនៅរវាងបារាយណ៍ខាងលិចនិងបារាយណ៍ខាងកើតនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរ។សេ្តចខែ្មរដែលសោយរាជ្យសម្បត្តិនៅ'''នគរគម្ពីរ'''នេះគឺ'''ព្រះបាទចន្រ្ទវរ្ម័ន'''។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងបនែ្ថមទៀតថាកាលពីសម័យបុរេអង្គរនាអំឡុងឆ្នាំ ៨០២ នេះសេដ្ឋកិច្ចនិងបរិយាកាសង្គមរបស់តំបន់សៀមរាបអង្គរមានការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមាន។គេបានឃើញមានការរៀបចំដែនដី ឬនគរូបនីយកម្មដែនដីក្នុងតំបន់នីមួយៗនៃខេត្តនេះយ៉ាងច្បាស់លាស់ទៅហើយចាប់តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី ៦ នៃដើមសតវត្សរ៍ទី ៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។ជនជាតិខែ្មរក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រនិងពួកព្រាហ្មបុរោហិតបានចាប់ផ្តើមគម្រោងការសាងសង់ប្រាសាទឥដ្ឋដំបូងបង្អស់ជាច្រើនមានជាអាទិ៍ ប្រាសាទព្រៃកេ្មង ប្រាសាទពោធិ៍ ប្រាសាទគោកតាសៀន ប្រាសាទវត្តខ្នាត និង ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទជាដើម។រីឯវិស័យសង្គមកិច្ចវិញគេបានដឹងថាបុព្វការីជនខែ្មរចូលចិត្តកសាងទីលំនៅរបស់ខ្លួននៅកែ្បរៗ[[បឹងទន្លេសាប|បឹងទនេ្លសាប]]កែ្បរអូរស្ទឹងធម្មជាតិជាដើម។ការកសាងប្រាសាទក៏ដូច្នោះដែរគឺបុព្វការីជនខែ្មរតែងតែជ្រើសរើសរកទីតាំងណាខ្ពស់មិនលិចទឹកនៅរដូវវស្សាគំនិតរបស់ខែ្មរក្នុងការជ្រើសរើសទីតាំងខ្ពស់សម្រាប់ការកសាងសំណង់ផេ្សងៗជាប្រយោជន៍រួមគឺនៅតែបន្តរហូតមកទល់សព្វថៃ្ងនេះ <ref>អត្ថបទដកស្រង់ពីកាសែតរស្មីកម្ពុជា</ref>។ === សម័យអង្គរ === [[ឯកសារ:Bas-relief du Bayon (Angkor Thom) (2341905162).jpg|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពការធ្វើម្ហូបចម្អិនអាហាររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Scène dépouillage (bas-relief du Bayon) (2334493467).jpg|រូបភាពតូច|វិស័យសុខាភិបាលខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Bayonmarket01.JPG|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពផ្សារលក់ដូររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] ខ្មែរបានជ្រើសរើសទីតាំងតំបន់អង្គរធ្វើជារាជធានីព្រោះស្ថិតនៅចំណុចកណ្ដាលនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]និងទីប្រជុំនៃជំនួញទាំងពីរគឺជើងគោកនិងជើងទឹកហើយសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិសព្វគ្រប់ដូចជា ត្រីក្នុង[[បឹងទន្លេសាប]] ព្រៃឈើ និងថ្មភក់សម្រាប់សំណង់ប្រាសាទ និង ដីមានជីវជាតិផងដែរខេត្តសៀមរាបនៅសតវត្សរ៍ទី ៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៥ បានបម្រើការរាជធានីជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់នៃអំណាចនយោបាយ វប្បធម៌និងសាសនារបស់អាណាចក្រខ្មែរ។ ភាពថ្កើងថ្កានរបស់ទីក្រុងគឺជារាជធានីនៃអាណាចក្រខ្មែរដែលគ្រប់គ្រងដោយស្តេចដែលមានអំណាចបន្តបន្ទាប់គ្នា។ខេត្តសៀមរាបមានទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រនៅចំចំណុចកណ្ដាលនៃអាណាចក្រហើយមានភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងត្រួតត្រានិងគ្រប់គ្រងទឹកដីដ៏ធំធេងមួយនេះ។ទីក្រុងនេះបានរីកចម្រើនក្លាយជាទីក្រុងដែលមានភាពអ៊ូអរបម្រើជាមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋបាល សេដ្ឋកិច្ច និង សាសនានៃតំបន់។ខេត្តសៀមរាបមានចំណុចគួរឲ្យទាក់ទាញជាច្រើនដូចជា [[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] ជាដើម។នៅ[[សម័យអង្គរ]]ខ្មែរបានអនុវត្តនយោបាយវាតទីទឹកដី ពង្រឹងអរិយធម៌ឲ្យរីកចម្រើនរុងរឿង និង កសាងសំណង់ប្រាសាទល្បីល្បាញមួយចំនួនទាំងធំទាំងតូចដែលបង្ហាញអំពីតម្លៃវប្បធម៌អរិយធម៌ខ្មែរពាសពេញ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]។តំបន់សៀមរាបត្រូវបានបម្រើការជារាជធានីអស់រយៈពេល ៦ សតវត្សរ៍មកហើយ។នៅតំបន់សៀមរាបមានការអភិវឌ្ឍរីកចម្រើនលូតលាស់គ្រប់វិស័យនិងមានភាពសម្បូរសប្បាយប្រជាជនខ្មែររស់នៅតំបន់សៀមរាបអង្គរភាគច្រើនប្រកបមុខរបរកសិកម្មនិងនេសាទជាធំ។តំបន់ជុំវិញ[[បឹងទន្លេសាប]]ជាដីដ៏សម្បូរជីវជាតិ។គេអាចធ្វើស្រែនៅតំបន់នេះប្រហែលជាពីរទៅបីដងក្នុងមួយឆ្នាំដូច្នេះហើយបានជាយើងឃើញមានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រមួយចំនួនដែលបន្សល់ទុកតាំងពី[[សម័យអង្គរ]]មកម្ល៉េះ។ === សម័យក្រោយអង្គរ === [[ឯកសារ:Western facade of the Temple of Ongau Wat ILN0-1868-0201-0004.jpg|រូបភាពតូច|250x250ភីកសែល|ប្រាសាទអង្គរវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨]] បើយោងតាមឯកសារក្រោយពីទ័ពខ្មែររបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានទទួលជ័យជម្នះលើកងទ័ពសៀមឈ្លានពានជាស្ថាពរនៅព្រះរាជនគរគឺ[[អង្គរធំ]]ពោលគឺបានវាយកម្ទេចទ័ពសៀមរាបស្មើនឹងដីបានជាខ្មែរដាក់ឈ្មោះថា[[ខេត្តសៀមរាប]]។ស្ថានការណ៍បែបនេះបានធ្វើឲ្យយើងយល់ថាជាដើមកំណើតនៃការកកើតឈ្មោះខេត្តសៀមរាបតាំងពីរជ្ជកាលរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះបើទោះបីជា'''[[ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ]]'''[[ច្បាប់ឧកញ៉ាព្រះឃ្លាំង]](នង)មិនបាននិយាយដោយចំហក៏ដោយ។ប្រសិនជាយើងបើកច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរខាងលើមកមើលយើងពិតជាស្លុតចិត្តដោយហេតុថាកងទ័ពសៀមបានឈ្លានពានរុករាន[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ឥតឈប់ឈរជាច្រើនលើក។ពួកវាក្រោយពីដណ្តើមបានអាណាខេត្តខ្មែរមួយចំនួនដែលសព្វថ្ងៃបានក្លាយទៅជាទឹកដី[[សៀម]]រួចទៅហើយនោះក៏បាននាំសង្គ្រាមចូលទៅយ៉ាងជ្រៅចំកណ្តាលបេះដូងនៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]តែម្តងគឺ'''ទីក្រុងមហានគរ'''ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តសៀមរាបតែពីមុនហៅថា'''ស្រុកនគរវត្ត'''ដែលធ្លាប់ជាសមរភូមិក្តៅពីមុនមក។ប៉ុន្តែលើកនេះពួកវាត្រូវបង្ខំចិត្តរត់ត្រឡប់ទៅ[[ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា|ក្រុងអយុធ្យា]]វិញក្រោយពីត្រូវចាញ់សង្គ្រាមនៅចុល្លសករាជ ៩០២ ត្រូវនឹងឆ្នាំ ១៥៤១ នៃគ.ស។កាលបើពិនិត្យលើទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រចាស់ដែលបានកើតឡើងនៅលើទឹកដីបវរដែលជាទីតាំងនៃព្រះរាជនគរយើងបានឲ្យដឹងថាក្នុងរាជ្យរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៨|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៨]] និងដើមរាជ្យរបស់[[ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី៣|ព្រះបាទស្រីឥន្ទ្រវរ្ម័ន]]រវាងឆ្នាំ ១២៩៦ សៀមបានបើកការវាយលុកមួយដ៏ធំសម្បើមនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបក្នុងបំណងយក[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ធ្វើជាស្រុកឬនគរចំណុះរបស់ខ្លួនហើយមហិច្ឆតានេះពួកវាបានសម្រេចជាស្ថាពរព្រោះថាអាណាខេត្តមួយចំនួនដែលស្ថិតក្នុងភូមិភាគកណ្តាលដូចជា[[ខេត្តសុខោទ័យ]] [[ខេត្តកំពែងពេជ្រ|កំពែងពេជ្រ]] និង ខេត្តរណបនៃខេត្តទាំងនោះព្រមទាំងអាណាខេត្តដទៃៗឯទៀតដែលស្ថិតនៅជ្រលងនៃដង[[ទន្លេចៅព្រះយា|ទន្លេមេណាម]]ដូចជា[[ខេត្តអយុធ្យា]] និង [[សុផាន់បុរី]] ។បន្ទាប់ពីបានទទួលជ័យជម្នះលើខេត្តទាំងឡាយនោះ ពួកវាក៏បានពង្រឹងបណ្តាញអំណាចរបស់ខ្លួន។សង្គ្រាមឈ្លានពានមួយដែលគេត្រូវកត់សម្គាល់ដែលបានកើតឡើងជាលើកដំបូងបង្អស់នៅលើទឹកដីខ្មែរត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងរាជ្យរបស់[[ព្រះបាទលំពង្សរាជា]]នៅឆ្នាំ ១៣៥២។ចំពោះចម្បាំងនេះច្បាប់ពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]បានបញ្ជាក់ថាគឺភាគីឈ្លានពាន[[សៀម]]បានទទួលជ័យជម្នះលើទ័ពខ្មែរដោយពួកវាបានកាន់កាប់[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ ។មុននឹងដកថយចេញពួកវាបានកេណ្ឌឈ្លើយសឹក[[ខ្មែរ]]ជាច្រើនម៉ឺននាក់នាំទៅកាន់[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។នៅក្នុងឱកាសនោះផងដែរពួកវាក៏បានលួចប្លន់យកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ជាតិ[[ខ្មែរ]]គ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ គឺជាឆ្នាំដែលកំណត់នូវឱនភាព[[ខ្មែរ]]ដែលប្រឈមនិងការវាតទីនិយមរបស់[[សៀម]]ដែលគ្មានទីបញ្ចប់។ពិតណាស់ទោះបីជាភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានបានកន្លងផុតជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយក្តីក៏ប៉ុន្តែវាបានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមរបួសដ៏ឈឺចាប់នៅក្នុងផ្នត់គំនិត[[ខ្មែរ]]គ្មានថ្ងៃបំភ្លេចបាន។បើតាមច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរគឺក្នុងរាជ្យរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]](១៥១៦ ដល់ ១៥៥៥ នៃគ.ស)កងទ័ពសៀមមកឈ្លានពានខ្មែរត្រូវបានបង្ក្រាបរាបស្មើទល់នឹងដីនៅត្រង់[[ស្ទឹងសៀមរាប|ស្ទឹងអង្គរ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៤១ ដោយហេតុនេះហើយបានជាព្រះអង្គត្រាស់បង្គាប់ឲ្យគេហៅតំបន់នេះជា «'''តំបន់សៀមរាប'''» ដើម្បីទុកជាការចងចាំរួមរបស់ជាតិខ្មែរអំពីជ័យជម្នះដ៏ត្រចះត្រចង់នេះមុនទីតាំងនេះបានក្លាយទៅជាស្រុកហើយបន្ទាប់មកទៀតក្លាយជាខេត្តនាសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង។ព្រឹត្តិការណ៍មួយគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺស្តេចអង្គនេះបានឆ្លាក់បង្ហើយនូវចម្លាក់មួយចំនួនដែល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] មិនទាន់ឆ្លាក់រួច។ទោះបីជាបានទទួលបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខនេះក្តីទ័ព[[សៀម]]ក៏នៅតែទន្ទ្រានមាតុភូមិ[[ខ្មែរ]]មិនស្រាកស្រាន្តឡើយហើយអំពើនេះត្រូវបានបន្តរហូតដល់[[បន្ទាយលង្វែក|សម័យលង្វែក]]។នៅឆ្នាំ ១៥៩៤ ទីក្រុងលង្វែកត្រូវដណ្តើមបានពី[[ខ្មែរ]]ដោយស្តេច[[សៀម]] «[[ព្រះបាទនរិន្ទសួន]]»។ចំពោះបរាជ័យនៃកងទ័ព[[សៀម]]ដែលដឹកនាំដោយស្តេច[[សៀម]]ដែលបានយកលេសថាដោយសារ[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មិនបានប្រគល់ដំរីសមួយក្បាលបានជាមកវាយលុក[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]។បើតាមប្រសាសន៍របស់លោក'''ហ្គ្រោរីយេ'''បានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]គឺជា[[ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ]]ដ៏ខ្លាំងពូកែជាងគេបំផុតនាសម័យក្រោយអង្គរដោយហេតុថាស្តេចអង្គនេះមិនគ្រាន់តែបានខិតខំស្តារប្រទេសជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេក៏ប៉ុន្តែទ្រង់ថែមទាំងមានមហិច្ឆិតាវាយដណ្តើមយកខេត្តខ្មែរមួយចំនួននៅក្នុង[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បច្ចុប្បន្នដូចជា[[ខេត្តនគររាជសីមា]] [[ខេត្តបុរីរម្យ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[ខេត្តសង្គឹត]] [[ខេត្តគោកខ័ណ្ឌ]] [[ខេត្តស៊ីសាកេត|ខេត្តសិរីសាកេត]] [[ខេត្តសុវណ៌ភូមិ ឬ សុវណ្ណភូមិ|ខេត្តសុវណ្ណភូមិ]] [[ខេត្តឧប្បលរាជធានី]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តត្រាច]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] [[ខេត្តរយ៉ង]] [[ខេត្តបស្ចឹមបុរី]]ជាដើមដែល[[សៀម]]បានដណ្តើមបានពីមុនមក។មានហេតុផលជាច្រើនដើម្បីបញ្ជាក់ថាហេតុដូចម្តេចបានជាក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារសៀមដូចជាច្បាប់របស់'''អ្នកអង្គម្ចាស់នព្វរ័ត្ន'''តែងឡើងនៅព.ស ២៤២០ ត្រូវនឹងគ.ស ១៨៧៧ បានប្រើពាក្យ «'''សៀមរ៉៉ាដ្ឋ'''» ជំនួសពាក្យសៀមរាបទៅវិញ។តាមពិតទៅការប្រើពាក្យសៀមរ៉ាដ្ឋ(សៀមម៉ារ៉ាត)ដើម្បីហៅទីប្រជុំជនមួយដែលពីមុនគឺជាសមរភូមិឬទីលានប្រយុទ្ធស៊ីសាច់ហុតឈាមរវាង[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកនគរវត្តគឺបណ្តាលមកពីអាជ្ញាធរ[[សៀម]]នៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់'''ព្រះបាទព្រះចៅថាយស្រះ'''មិនចង់រំឭកនូវភាពបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខរបស់កងទ័ពឈ្លានពាន[[សៀម]]របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះបើទោះបីជាសម័យនោះទ្រង់បានត្រួតត្រា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ក៏ដោយ។យ៉ាងណាមិញគឺដោយសារតែហេតុការណ៍នេះហើយទើប'''ព្រះបាទព្រះចោមក្លាវចៅយូហួ'''ដែលបានគ្រប់គ្រង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ជាមួយ[[អណ្ណាម|អាណ្ណាម]]ទ្រង់ក៏បានប្រើពាក្យស្រុកឬមឿងព្រះនគរវត្តជំនួសពាក្យស្រុកឬមឿងសៀមម៉ារ៉ាតផងដែរ។គ្មានឯកសាររបស់[[សៀម]]ណាមួយដែលបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះពីមឿងព្រះនគរវត្តទៅជាសៀមរាបនោះទេហើយបើមានក៏អាចស្ថិតក្នុងដើមសម័យរជ្ជកាលទី​ ០៣ ដែលជាសម័យបាងកកដែលគេហៅថា[[អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍|រតនកោសិន្ទ្រ]]។ប៉ុន្តែចំពោះ[[ជនជាតិខ្មែរ]]វិញឈ្មោះសៀមរាបពិតជាត្រូវបានផ្តើមឡើងក្នុងរជ្ជកាលរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]យ៉ាងពិតប្រាកដឥតក្លែងក្លាយបើទោះបីជាទឡ្ហីករណ៍មានខ្វះចន្លោះយ៉ាងណាក៏ដោយព្រោះថាការតាំងឈ្មោះសៀមរាបនេះមិនមែនជារឿងចៃដន្យឬជំនឿលេងសើចនោះទេជាពិសេសនៅក្នុងសម័យកាលមួយដែល[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]នៅច្បាំងគ្នាមិនឈប់មិនឈរ។ដូច្នេះការចង់យល់ឲ្យលម្អិតអំពីប្រវត្តិពិតនៃឈ្មោះសៀមរាបតម្រូវឲ្យយើងស្គាល់ពីបរិបទសង្គមនយោបាយហើយអំពើនេះគឺជាការចាំបាច់បំផុត។បើតាម'''សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ'''រៀបរៀងដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' បានអធិប្បាយថានៅឆ្នាំ ១៥២៥ នៃគ្រឹស្ដសករាជ[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានវាយបង្ក្រាបកងទ័ពសៀមដែលឈ្លានពានឲ្យបរាជ័យនៅតំបន់អង្គរ។ដូច្នេះហើយបានជាព្រះអង្គបានដាក់ឈ្មោះថា '''«សៀមរាប»''' គឺមានន័យថាទ័ពសៀមចាញ់រាបដូចកន្ទេល។ == សាសនា == {{Pie chart |thumb = right |caption = សាសនានៅក្នុងខេត្តសៀមរាប (ជំរឿនឆ្នាំ ២០១៩)<ref>{{cite web|title=General Population census of the Kingdom of Cambodia 2019|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|publisher=National Institute of Statistics Ministry of planning|date=October 2020}}</ref> |label1 = សាសនាព្រះពុទ្ធ |value1 = 99.3 |color1 = Gold |label2 = សាសនាគ្រិស្ត |value2 = 0.4 |color2 = DodgerBlue |label3 = សាសនាអុីស្លាម |value3 = 0.2 |color3 = Green |label4 = សាសនាផ្សេងៗ |value4 = 0.1 |color4 = Black }} សាសនារបស់រដ្ឋគឺ[[ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ|សាសនាព្រះពុទ្ធថេរវាទ]]។ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបជាង ៩៩.៣% ជាអ្នកកាន់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា|សាសនាព្រះពុទ្ធ]]។ប្រជាជនខេត្តសៀមរាបប្រមាណ ០.៤% កាន់[[សាសនាគ្រិស្ត]]។[[សាសនាឥស្លាម|សាសនាអុីស្លាម]]ដែលភាគច្រើនកាន់ដោយ[[ជនជាតិចាម]]គឺ ០.២% ។ == ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់ == [[Image:Royal Palace, Siem Reap.JPG|thumb|ទិដ្ឋភាពនៃព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]] '''[[ព្រះរាជដំណាក់|ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]]''' នៅ[[ក្រុងសៀមរាប]]គឺជាទីកន្លែងបណ្ដោះអាសន្នរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃយើងគឺ'''ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ[[នរោត្តម សីហនុ|ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ]] និង ព្រះរាជអគ្គមហេសី'''។ព្រះរាជដំណាក់នេះជាទីដែលព្រះអង្គស្នាក់នៅអាស្រ័យពេលស្ដេចយាងមកកាន់ទីក្រុងសៀមរាប។បើយើងធ្វើដំណើរពី[[ក្រុងភ្នំពេញ]]តាមផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ក្រុងសៀមរាបមើលមកខាងស្ដាំដៃយើងនឹងឃើញអគារពណ៌សមួយអមដោយរបងនិងដើមឈើត្រឈឹងត្រឈៃនិងបរិវេណស្រស់ស្រាយដែលមានសួនច្បារធំនៅខាងមុខ(សួនព្រះរាជដំណាក់ឬបឹងកាឡូ)នោះហើយជាព្រះរាជដំណាក់។ ព្រះរាជដំណាក់នេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុងសម័យបារាំងដាក់អាណានិគមនៅកម្ពុជាអំឡុងឆ្នាំ ១៨៦៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៥៣។ព្រះរាជដំណាក់នៅក្នុងសម័យ[[ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]គឺស្ថិតនៅវត្តដំណាក់ហើយវត្តដំណាក់គឺជាវត្តមួយដែលស្ថិតនៅខាងកើតដង[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ចំកណ្ដាលបេះដូងនៃក្រុងសៀមរាបតែម្ដង។វត្តដំណាក់ពីមុនជាទីតាំងព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩០៤ ដល់ឆ្នាំ ១៩២៧។លុះក្រោយមកព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះមហាក្សត្រ ត្រូវបានប្ដូរទីតាំងទៅនៅជិតអាស្រម[[ព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចម]]វិញ។ក្រោយពីព្រះរាជដំណាក់ត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងទីធ្លាបរិវេណព្រះរាជដំណាក់ចាស់ត្រូវបានប្រែក្លាយជាទីវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាម្ដងវិញ។ជាអកុសលនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមវត្តដំណាក់ត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ពួកគេ។បច្ចុប្បន្ននេះមិនត្រឹមតែជាទីអារាមរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាសម្រាប់ព្រះសង្ឃគង់នៅបដិបត្តិធម៌និងសម្រាប់ឲ្យពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យទានប៉ុណ្ណោះទេតែវត្តនេះក៏ជាថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជាដល់ព្រះសង្ឃផងដែរ ដោយសារតែនៅក្នុងវត្តមានពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រភាសាបាលី ភាសាសំស្ក្រឹត និង ព្រះធម៌នានា។លើសពីនេះនៅក្នុងបរិវេណវត្តក៏មានសាលាបឋមសិក្សាសម្រាប់ឲ្យកុមារសិក្សារៀនសូត្រផងដែរ។បន្ថែមពីលើនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃតែងតែមានជនានុជនជាច្រើនបានអានសៀវភៅឬធ្វើកិច្ចការសាលានៅទីនោះ។ដោយឡែកនៅក្នុងវត្តក៏មានបណ្ណាល័យមួយហៅថាបណ្ណាល័យខេមរៈសិក្សាដែលបានប្រើសម្រាប់ឲ្យសាធារណជនចូលធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារនិងអានសៀវភៅនានាយ៉ាងសម្បូរបែប។នៅតាមដងផ្លូវក្នុងវត្តមានរៀបចំពាក្យស្លោកនិងសុភាសិតជាច្រើនសម្រាប់ដាស់តឿនដល់សាធារណជនទាំងឡាយជាកន្លែងថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជា។វត្តនេះក៏បាននិងកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាផងដែរ។ ថ្មីៗនេះមានហេតុការណ៍ដ៏គួរឲ្យរន្ធត់និងសោកស្ដាយជាពន់ពេក ដោយកាលពីវេលាម៉ោងប្រមាណជា ១០ និង ០៥ នាទីយប់ ថ្ងៃទី ១២ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ អគ្គិភ័យបានឆាបឆេះអគារមួយនៃព្រះរាជដំណាក់សៀមរាបដែលជាកន្លែងទីសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត។ រូបសំណាកមេទ័ពពី[[សម័យអង្គរ]]ចំនួន ១២ រូបត្រូវបានដាក់តាំងជានិមិត្ដរូបនៅក្នុងសួនព្រះរាជដំណាក់[[ក្រុងសៀមរាប]]ដែលសុទ្ធតែជាមេទ័ពនិងរាជវង្សសានុវង្សដ៏អង់អាចក្លាហាននិងមានស្នាព្រះហស្ថយ៉ាងធំធេងចំពោះព្រះនគរកម្ពុជាដើម្បីបង្ហាញដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយគ្រប់ៗរូបបានស្គាល់។រូបចម្លាក់ចំនួន ១២ រូបនេះធ្វើពីលោហៈស្ពាន់សុទ្ធមានកំពស់ជាង ០២ ម៉ែត្រ ០១ តឹកដូចៗគ្នាដោយមិនគិតពីជើងទម្រនិងមានទម្ងន់ពី ២០០ ទៅ ៣០០ គ.ក្រទាំងរូបរាង សម្លៀកបំពាក់ ម៉ូដសក់ និង អាវុធបរិក្ខានៃមេទ័ពទាំង ១២ ត្រូវបានស្មូនរចនាតុបតែងឡើងទៅតាមលំនាំសម័យកាលនីមួយៗនៃមេទ័ពនោះហើយទ្រង់ទ្រាយមុខមាត់នៃរូបសំណាកទាំងនេះ គឺសូននិងច្នៃឡើងតាមទម្រង់មុខអត្តចរិតខ្មែរបុរាណទៅតាមសម័យកាលដែលមេទ័ពនោះរស់នៅនិងបម្រើការរាជការតាមរយ:រូបភាពនិងចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ។លោកជំទាវ'''គង់ បញ្ញា'''រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងមានប្រសាសន៍ថារូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរសម័យអង្គរទាំង ១២ រូបនេះត្រូវបានឆ្លងកាត់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិស្នាដៃរួមទាំងរចនាបថដោយដកស្រង់ចេញអំពីសិលាចារឹកផ្ទាំងចម្លាក់នៅតាមបណ្តាប្រាសាទនានាជាច្រើនមុននឹងត្រូវបានសាងសង់ចេញជារូបសំណាកនៅក្នុងនោះមានមេទ័ពជាង ៣០ រូបដែលបានបម្រើរាជការនៅក្នុងរជ្ជកាលនៃសម័យអង្គរត្រូវបានក្រុមការងារកំណត់និងប្រមូលទិន្នន័យ។លោកជំទាវក៏បានឲ្យដឹងទៀតថាការកំណត់យកចំនួនមេទ័ពទាំង ១២ រូបនេះគឺជាលេខដែលខ្មែរតែងប្រើញឹកញាប់និងតំណាងឲ្យនគរទាំង ១២ នៅ'''សម័យបាពួន''' '''សម័យអង្គរ''' និង '''សម័យបាយ័ន'''។បើទោះបីនេះជាសមិទ្ធផលនៃស្នាដៃកូនខ្មែរសម័យថ្មីប៉ុន្តែស្នាដៃដែលលេចឡើងនេះត្រូវបានរក្សានិងអនុលោមយោងទៅតាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រជានិច្ចដោយមិនចាកឆ្ងាយពីប្រវត្តិសាស្ត្រនោះឡើយ។រូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរទាំង ១២ រូបដែលបានស្ថាបនាឡើងនោះរួមមាន ៖ * '''ព្រះកំស្ដេងអញ ស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពដ៏អង់អាចមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]](គ.ស.១០០៦-១០៥០)។'''ព្រះស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន'''ក៏ជាអ្នកជាប់ខ្សែរាជវង្សខ្មែរនៅ[[វ្យាធបុរៈ|ទីក្រុងវ្យាធបុរៈ]]([[ស្រុកបាភ្នំ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]])ផងដែរហើយបានទទួលភារកិច្ចពីរាជការ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ(ក្រុងអង្គរ)]]ឲ្យទៅគ្រប់គ្រងនៅ[[ទ្វារវតី|ទីក្រុងទ្វារវតី្ត]]របស់ពួករាមន្យ([[ជនជាតិមន]])។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកំស្ដេងអញ»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់អភិជន មហាមន្ត្រី មហាសេនាបតី អ្នកអង្គម្ចាស់ ប្រធានតុលាការ បុព្វជិតសាសនាជាដើម * '''មហាសេនាបតី សង្គ្រាម''' ជាមេទ័ពដ៏ឆ្នើមមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១០៥០-១០៦៦)ដែលបានទទួលគោរម្យងារជា '''«មហាសេនាបតី»''' ពីព្រះរាជា។ដូនតាវង្សត្រកូលរបស់លោកក៏ជាអ្នកបម្រើរាជការនិងកងទ័ពច្រើនជំនាន់មកហើយពោលគឺតាំងពីរាជ្យ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.៨០២-៨៣៤)មកម្ល៉េះ។ គួរជម្រាបថា '''«មហាសេនាបតី»''' គឺជាឋារន្តរនាមខ្ពស់បំផុតនៃមន្ត្រីទ័ពនា[[សម័យអង្គរ]]។ * '''ព្រះកម្រតេងអញមហាសេនាបតី ស្រីវីរេន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាអ្នកសញ្ជកកវីស្វរៈនិងជាមេទ័ពដែលមានតួនាទីនិងឋានៈខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមមន្ត្រីកងទ័ពនារជ្ជកាល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកម្រតេងអញ»''' ជាឋានន្តរនាមសម្រាប់រាជវង្សានុវង្ស អភិជន មហាមន្ត្រីដែលមានន័យថា '''«ព្រះបាទ»'''។ ពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' ជាពាក្យខ្មែរបុរាណដោយពាក្យ '''«កម្រតេង»''' មានន័យថា '''«ម្ចាស់»''' រីឯពាក្យ '''«អញ»''' មានន័យថា '''«ខ្ញុំ»''' ដូច្នេះពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' គឺមានន័យថា '''«ម្ចាស់របស់ខ្ញុំ ឬ លោកម្ចាស់របស់ខ្ញុំ»''' * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីនរបតីន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែព្រះរាជវង្សមកពី'''តំបន់អ្នកចិះ'''(?)និងជាមន្ត្រីបម្រើរាជការតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)រហូតដល់រាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រ ជាព្រះរាជបុត្រារបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)ជាមួយ[[ជយរាជទេវី|ព្រះនាងជ័យរាជទេវី]]។ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះបានដឹកនាំទ័ពចេញច្បាំងជួយព្រះបិតា(កាលមិនទាន់សោយរាជ្យ)នៅក្នុងការទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនិងបានច្បាំងតទល់នឹងជនក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ហើយក៏បានពលីជីវិតក្នុងសង្គ្រាមជាមួយមេទ័ពដទៃទៀតផងដែរ។ដោយសារព្រះរាជបុត្រាមានស្នាដៃការពារព្រះនគរយ៉ាងដូច្នេះទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]បានត្រាស់បង្គាប់ឲ្យកសាង[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]([[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]])ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះរាជបុត្ររបស់ទ្រង់ហើយក៏បានកសាងរូបបដិមាទេពមួយអង្គនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីស្រិន្ទ្រទេវ»''' ជាតំណាងឲ្យ'''ព្រះស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''នៅឋានទេវលោកតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គកណ្ដាលនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]នោះ * '''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ''' គេហៅលោកម្យ៉ាងទៀតថា '''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' ជាមេទ័ពជំនិតរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''បានចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបល្ល័ង្ក[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ទប់ទល់នឹងពួកក្បត់ដឹកនាំដោយ'''ភរតរាហូ'''រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។ ដោយសារការពលីការពារព្រះនគរនេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)បានប្រទានងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតអជ៌នទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គអាគ្នេយ៍នៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] [[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]និងមួយទៀតនៅក្នុង[[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។គេក៏ឃើញមានចម្លាក់'''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ ឬ អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' នេះនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ត្រង់របៀងខាងត្បូងនៃ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នេះបញ្ជាក់ថាលោកក៏ធ្លាប់ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ផងដែរ។គួរជម្រាបថា '''«អំតេង»''' ជាឋានន្តរនាមរបស់វរជន យុទ្ធជន សេនាបតីដែលមានភក្តីភាពចំពោះព្រះមហាក្សត្រខណៈឋានន្តរនាមនេះគឺឃើញមានប្រើក្នុងរាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] សតវត្សរ៍ទី ១២ ដែលព្រះអង្គប្រោសប្រទានគោរម្យងារនេះចំពោះមេទ័ពដែលបានច្បាំងស្លាប់ក្នុងសមរភូមិការពារព្រះនគរនិងរាជបល្ល័ង្កស្របច្បាប់ * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់មួយរូបតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គេឃើញមានចម្លាក់រូបលោកនៅលើ'''ភ្នំសិវបាទ([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]])'''និងនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី​ ២]]។'''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' មានបងប្អូនម្នាក់ឈ្មោះ '''ស្រីទេវ''' ហើយបានប្ដេជ្ញាចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមរហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិតទាំងពីរនាក់តែម្ដង។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីវទ៌្ធនទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីទេវ''' ជាមេទ័ពនិងជាបងប្អូនរបស់មេទ័ព '''ស្រីវទ៌្ធន''' ដែលបានចេញច្បាំងជួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''ទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនៅ[[ប្រទេសចម្ប៉ា|ប្រទេសចាម្ប៉ា]] រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' ដូចបងប្អូនរបស់លោកដែរនិងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងអញជគតស្រីទេវ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គនិរតីនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរទេវបុរ''' ជាមេទ័ពដែលបម្រើការពារព្រះនគរ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ]]ដោយបានរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយ'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''ចេញច្បាំងទប់ទល់នឹងពួកក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]]។នៅក្នុងសង្គ្រាមការពារព្រះនគរនេះ'''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរៈ'''បានពលីជីវិតជាមួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''។ដោយសារស្នាដៃនិងការលះបង់ចំពោះជាតិយ៉ាងដូច្នេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីធរទេវបុរ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គឦសាននៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]។គួរជម្រាបថា '''«អ្នកសញ្ជក»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់មន្ត្រីកងទ័ពដែលព្រះរាជាទុកព្រះទ័យជាជំនិតរបស់ព្រះរាជាដោយសារពួកគេមានភក្តីភាពរហូតដល់ហ៊ានពលីបូជាជីវិតដើម្បីការពារព្រះរាជាតួយ៉ាងដូចជាអ្នកសញ្ជកនា[[សម័យអង្គរ]]ទាំងឡាយនេះជាដើម * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីជយសិង្ហវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែស្រឡាយព្រះរាជវង្សនិងមានគោរម្យងារជា '''«ខ្លោញវលល្វោ»''' ដែលជាមេទ័ពស្រួចមានជំនាញដឹកនាំទ័ពលុកព្រៃមកពី'''តំបន់ល្វោ'''([[ទ្វារវតី|ទ្វារវតី្ត]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីវិរេន្ទ្រធិបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពគ្រប់គ្រងនៅ'''តំបន់ឆោកព្កុល'''(?)ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)ទើបគេឃើញមានរូបចម្លាក់លោកនៅក្នុងក្បួនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២ ដែលចុះពី'''ភ្នំសិវបាទ'''([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]] [[ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន''' == ស្ទឹងសៀមរាប == [[File:រាត្រីនៅមាត់ស្ទឹងសៀមរាប.jpg|thumb|ស្ទឹងសៀមរាបនាពេលរាត្រី]] [[ស្ទឹងសៀមរាប]] ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់[[ខេត្តសៀមរាប]]។តាមពិតទៅស្ទឹងសៀមរាបគឺជាស្ទឹងសិប្បនិមិត្តដែលកកើតឡើងដោយស្នាដៃរបស់មនុស្ស។គ្មានឯកសារបញ្ជាក់ពីឆ្នាំនៃការបង្កើតស្ទឹងសៀមរាបឲ្យជាក់លាក់នោះទេប៉ុន្តែអ្នកស្រាវជ្រាវបានបញ្ជាក់ថាវាត្រូវគេបង្កើតនិងកែច្នៃជាច្រើនសារតម្រូវតាមការរៀបចំដែនដីនៅ[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងសៀមរាបកកើតឡើងដោយសារការប្រសព្វគ្នារវាងអូរធំៗចំនួន ០២ គឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។ស្ទឹងសៀមរាបស្ថិតនៅក្នុងចំណោមស្ទឹងសំខាន់ៗទាំងបីដែលហូរកាត់តំបន់អង្គរ ដោយធ្វើដំណើរពីជើងទៅត្បូង។ស្ទឹងនេះស្ថិតនៅខាងកើតស្ទឹងពួកនិងខាងលិចស្ទឹងរលួស។យោងតាមឯកសាររបស់លោក'''អ៊ឹម សុខរិទ្ធី'''អនុប្រធាននាយកដ្ឋានមជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវនិងតម្កល់ឯកសារអង្គរនៃ[[អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]បានសរសេរថាស្ទឹងសៀមរាបដែលគេឃើញសព្វថ្ងៃចាប់ពីចំណុច'''បំពេញរាជ'''មកជាសមិទ្ធិផលនៃស្នាដៃមនុស្សបង្កើតក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងនេះកើតពីអូរតូចៗដែលហូរពីភ្នំផ្សេងៗដែលស្ថិតនៅខាងជើងវាលរាបអង្គរបន្ទាប់មកវាជួបគ្នានៅច្រកមួយមុននឹងហូរធ្លាក់ទៅកាន់វាលរាប។ក្នុងនោះក៏មានដៃអូរតូចៗជាច្រើនបានហូរមកភ្ជាប់បន្ថែមទៀតដែលប្រភព ០២ សំខាន់ៗដែលគេស្គាល់ច្បាស់នោះគឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។'''អូរធំ'''មានប្រភពពី[[ភ្នំគូលែន]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៤០ គីឡូម៉ែត្រពីទិសឦសាននៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតក្នុងឯកសាររបស់លោកបន្ថែមទៀតថាភ្នំគូលែនដែលមានលក្ខណៈខ្ពង់រាបមានបណ្តោយ ២៥ គីឡូម៉ែត្រលាតសន្ធឹងពីទិសពាយ័ព្យមកទិសអាគ្នេយ៍និងមានទទឹង ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីទិសនិរតីមកឦសាននិងមានកម្ពស់ ៣០០ ម៉ែត្រទៅ ៤៥០ ម៉ែត្រប្រៀបនឹងវាលទំនាបជុំវិញ។ ជ្រលងចុងខាងកើតនៃខ្ពង់រាបគូលែនមានជប់ធំមួយដែលឲ្យកំណើតទៅផ្លូវទឹកសំខាន់ៗពីរគឺអូរថ្មដាប់និងអូរធំ។ចេញពីជប់អូរធំហូរធ្លាក់ចុះមកពីទិសពាយ័ព្យដោយទទួលទឹកពីអូរតូចៗជាច្រើនបត់បែនតាមជ្រលងថ្មហើយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីប្រភពទើបទៅដល់ទឹកធ្លាក់ម្តុំព្រះអង្គធំ។ជាបន្តបន្ទាប់វាបន្តដំណើរហូរទៅមុខហូរចុះយ៉ាងឆ្ងាយទើបទៅដល់ជើងភ្នំហប់ផ្នែកខាងកើត។ចុងក្រោយអូរធំហូរចុះមកខាងលិច ប្រសព្វនឹងស្ទឹងឫស្សីហើយហូរចុះមកត្បូងរួមគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងសៀមរាប។ចំណែក'''អូរក្បាលស្ពាន'''វិញអូរនេះមានប្រភពពីភ្នំក្បាលស្ពាននិងភ្នំក្រោល។ក្បាលស្ពានស្ថិតនៅ[[ភូមិឃុនរាម]] [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានចម្ងាយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រទិសឦសានពី[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]]។ឯកសាររបស់លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតទៀតថាអូរក្បាលស្ពានស្ថិតនៅលើកម្ពស់ប្រមាណ ២០០ ម៉ែត្រពីផ្ទៃទឹកសមុទ្រហូរចុះពីទិសពាយ័ព្យមកអាគ្នេយ៍បង្កើតជាទឹកធ្លាក់មួយមានកម្ពស់ពី ០៥ ទៅ ០៦ ម៉ែត្ររួចចូលទៅក្នុងអូរឫស្សីនិងបន្តហូរទៅជួបអូរធំស្ថិតនៅជើងភ្នំហប់។អូរធំនិងអូរឫស្សីក៏ហូរចូលគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងតែមួយគឺស្ទឹងសៀមរាប ដែលហូរចុះទៅខាងត្បូងស្រោចស្រពតំបន់អង្គរមុននឹងហូរចាក់ទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទឹកដែលហូរតាមអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពានទទួលមន្តពីចម្លាក់ជាច្រើនមានដូចជាសហស្រលិង្គហៅថាលិង្គមួយពាន់ដែលត្រូវបានឆ្លាក់នៅឆ្នាំ ១០៥៤ នៃគ.សក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័ន​ទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]]។ទឹកនេះហូរធ្លាក់ចូលទៅស្ទឹងសៀមរាបបន្តកាត់តាមអង្គរនិងធ្លាក់ចូលបឹងទន្លេសាប។តាមអ្នកមានជំនឿទឹកនេះជាប្រភពនៃសេចក្តីចម្រុងចម្រើននិងត្រជាក់ត្រជុំ។ ស្ទឹងសៀមរាប ប្រៀបដូចជា[[ទន្លេគង្គា]]នៅ[[ក្រុងពារាណសី]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ទន្លេគង្គាមានប្រភពពីភ្នំហិមពាន្ត។តាម[[សាសនាហិណ្ឌូ|សាសនាព្រាហ្មណ៍]]ទន្លេនេះមានកំណើតនៅឋានសួគ៌។ទន្លេគង្គាហូរធ្លាក់មកលើដីមានរូបរាងជាភ្លៀងរួចជ្រាបចូលទៅក្នុងដីនិងចុងបញ្ចប់ហូរចេញមកវិញផ្តល់ជាប្រភពទឹកទៅស្ទឹងទន្លេទាំងឡាយ។ភ្នំនៅក្បែរវាលនិងភ្នំហិមពាន្តទទួលទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាជាមួយគ្នាគឺរដូវមូសុងវស្សាភ្នំទាំងនោះជាអាងទឹកធម្មជាតិនិងជាប្រភពនៃស្ទឹងនិងទន្លេទាំងពូងដែលហូរមកកាន់តំបន់ទំនាប។បន្ទាប់មកមនុស្សបានចាត់ចែងរៀបចំយកទឹកស្ទឹងទន្លេទាំងនោះមកប្រើប្រាស់ទៅតាមតម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់ខ្លួន។នៅស្រុកខ្មែរគ្មានទន្លេគង្គាដូចឥណ្ឌាទេ។ដូច្នេះហើយខ្មែរបានកែច្នៃរៀបចំប្រភពស្ទឹងដើម្បីប្រដូចទៅនឹងទន្លេគង្គា។ដូចជានៅភ្នំគូលែននិងក្បាលស្ពានខ្មែរបានឆ្លាក់លិង្គនិងរូបទេពផ្សេងៗនៅតាមបណ្តោយអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។អូរទាំងពីរនេះជាប្រភពនៃស្ទឹងសៀមរាប។ទឹកហូរកាត់តាមលិង្គប្រៀបដូចជាភ្លៀងធ្លាក់មកពីភ្នួងព្រះកេសា[[ព្រះឥសូរ]]។ហេតុនេះហើយដែលគេថាស្ទឹងសៀមរាបប្រៀបដូចនឹងទន្លេគង្គា។ == ប្រជាសាស្រ្ត== ខេត្តសៀមរាប មានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ០៤ ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបមានផ្ទៃដីចំនួន ១០២៩៩ គីឡូម៉ែត្រការ៉េជាខេត្តដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេលំដាប់ទី ១០ នៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] មានក្រុងចំនួន ០២ ស្រុកមានចំនួន ១១ ឃុំមានចំនួន ៨៦ សង្កាត់ចំនួន ១៤ និងភូមិចំនួន ៨៧៥<ref>ព័ត៌មានរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍នៅដើមឆ្នាំ២០១៣</ref>។ប្រជាជនដែលរស់នៅទីក្រុងសៀមរាបភាគច្រើនជាអ្នកផ្លាស់ទីលំនៅមកពីខេត្តផ្សេងៗនិងពីស្រុកជនបទផ្សេងៗពីគ្នានៅក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបគឺជាតំបន់គោលដៅទេសចរណ៍សម្រាប់ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាជាចម្បង។ == លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ == ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយស្ថិតនៅតំបន់ពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ដែលមានចម្ងាយប្រវែង ៣១៤ គ.ម ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]មានពំ្រប្រទល់ខាងកើតជាប់នឹង[[ខេត្តកំពង់ធំ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] ខាងលិចជាប់នឹង[[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] ខាងជើងជាប់នឹង[[ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] និងខាងត្បូងជាប់នឹង[[ខេត្តបាត់ដំបង]] [[បឹងទន្លេសាប]]។ព្រំប្រទល់ជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]មានប្រវែង ៨២ គ.ម ដែលស្ថិតជាប់នឹង[[ស្រុកជីក្រែង]] [[ស្រុកសូត្រនិគម]] [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ស្រុកសៀមរាប]] [[ស្រុកពួក]] និង [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ស្របតាមលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រនៃតំបន់នេះគឺមានសីតុណ្ហភាព ក្ដៅហួតហែង រាំងស្ងួត មានសំណើម និង មានទឹកជំនន់ យើងអាចបែងចែកតំបន់ទាំងនេះជាបីផ្នែកគឺ ផ្នែកខាងលើមាន ១៣ ឃុំ ផ្នែកកណ្តាលមាន ៦៩ ឃុំ និង ផ្នែកខាងក្រោមជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]មាន ១៨ ឃុំ។តំបន់ខាងលើសម្បូរទៅដោយព្រៃភ្នំមានសណ្ឋានដូចជាដីទួលឬខ្ពង់រាបខ្វះខាតទឹកនិងជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតញឹកញាប់។តំបន់កណ្តាលជាវាលស្រែល្វឹងល្វើយនិងមានលំនៅឋានតបស់ប្រជាជនច្រើនព្រមទាំងប្រាង្គប្រាសាទនានានិងតំបន់ក្រោមជាវាលទំនាបរងទឹកជំនន់រៀងរាល់ឆ្នាំជាតំបន់ជលវេគពេលណាមានភ្លៀងធ្លាក់ជន់លិចលង់ពេលណាគ្មានភ្លៀងស្ងួតហួតហែងមានផ្ទៃក្រលាសរុបប្រមាណ ១២.០១៥ គីឡូម៉ែត្រការេចែកចេញជា ១២ ក្រុងនិងស្រុក ១០០ សង្កាត់និងឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ ដោយមានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ នាក់ ត្រូវនឹង ៦,៣២% នៃប្រជាជនសរុបទូទាំងប្រទេស។មុខរបរសំខាន់ៗនៃតំបន់ទាំងបីនេះមានភាពខុសៗគ្នាពោលគឺ ៖ :'''ក'''. ផ្នែកខាងលើធ្វើស្រូវចម្ការនិងរុករកអនុផលព្រៃឈើ :'''ខ'''. ផ្នែកកណ្តាលធ្វើស្រែនិងសេវាកម្មផ្សេងៗ :'''គ'''. ផ្នែកខាងក្រោមធ្វើស្រែនិងចម្ការដំំណាំតាមរដូវនិងប្រកបអាជីវកម្មនេសាទ។ ជាទូទៅខេត្តសៀមរាបជាតំបន់ជនបទ។ប្រជាជនប្រមាណ ៧០% រស់នៅតាមទីជនបទឆ្ងាយពីទីក្រុងដែលពឹងផ្អែកលើមុខរបរកសិកម្មជាអាជីព។ប្រជាជនប្រមាណ ១៨% រស់នៅតាមតំបន់ជាប់នឹងបឹងទន្លេសាបពឹងផ្អែកលើអាជីវកម្មនេសាទនិងធ្វើចម្ការដំណាំផ្សេងៗនិង ១២% ទៀតរស់នៅតាមទីប្រជុំជននិងទីក្រុងដែលមានមុខរបរជាពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និង បុគ្គលិករដ្ឋជាដើម។ [[File:TonleSapMap.png|thumb|ផែនទីខេត្តសៀមរាបជាប់នឹងបឹងទន្លេសាប]] ភ្នំនៅក្នុងក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]មានចំនួនសរុបប្រមាណ ៤១ ភ្នំហើយមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលមិនបានទៅដល់ចំណែកភ្នំមួយចំនួននៅតាមបណ្តាក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ នោះមានវត្តនៅពីលើនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដែលនៅសល់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានធម្មជាតិមួយចំនួនដែលនៅជាប់ជើងភ្នំកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិដែលបានចូលមកទស្សនានៅលើទឹកដីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃខេត្តសៀមរាប។ហើយមានផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជិតជើងភ្នំទាំងនោះដែលប្រកបមុខរបរលក់ដូរនិងធ្វើស្រែចម្ការគ្រាន់បានចំណូលយកមកចិញ្ចឹមក្នុងក្រុមគ្រួសារចៀសវាងចេញទៅធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។តាមរបាយការណ៍ពីអធិការក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ បានរៀបរាប់ប្រាប់ឲ្យដឹងអំពីភ្នំនីមួយៗរបស់ក្រុង-ស្រុកថាភ្នំចំនួន ៤១ ភ្នំនៅខេត្តសៀមរាបនោះមានដូចជា ៖ * [[ក្រុងសៀមរាប]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ[[ភ្នំក្រោម]]មានប្រាង្គប្រាសាទបុរាណនៅលើកំពូលភ្នំមានវត្តអារាមនៅលើកំពូលភ្នំនិងមានវត្តនៅតាមចំរ៉ាក់ជើងភ្នំក្រោមហើយមានផ្សារលក់ដូរព្រមទាំងមានទេសភាពស្រស់បំព្រងមើលពីលើភ្នំមកគួរឲ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិផងដែរហើយដែលបាននាំគ្នាបើកឡានជិះម៉ូតូកង់ឡើងទៅដល់កំពូលភ្នំដើម្បីថតផ្តិតយករូបភាពពីលើកំពូលភ្នំទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]និងទេសភាពនៅជុំវិញបរិវេណជើងភ្នំផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់សៀមរាប]] [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ភ្នំបាក់ខែង]]មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននៅលើកំពូលភ្នំដែលភ្ញៀវបរទេសនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃរះពេលព្រលឹមនៅពេលល្ងាចនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃលិចហើយនៅខាងក្រោមទល់មុខប្រាសាទមានអ្នកលក់ដូរជាច្រើនស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិត្រពាំងសេះ]] [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]]។ * [[ស្រុកជីក្រែង]] មានភ្នំចំនួន ០៧ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ុន ភ្នំពើង ភ្នំបាក់រទេះមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំក្បាលខ្មោច ភ្នំអាចម៍ស្រមោច ភ្នំខ្ទុំ និង ភ្នំល្អាង មានទីតាំងជាប់នឹងព្រំប្រទល់[[ស្រុកគូលែន]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]]ហើយភ្នំទាំង ០៧ នោះគឺស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំខ្វាវ]] [[ស្រុកជីក្រែង]]។ * [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]]មានភ្នំចំនួន ០២ គឺភ្នំចង្ហា និង ភ្នំកង្ហិតស្ថិតនៅក្នុងភូមិស្រាស្ត្រ[[ឃុំពពេល (ស្រុកសូទ្រនិគម)|ឃុំពពែល]] [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូត្រនិគម]]។ * [[ស្រុកស្វាយលើ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ[[ភ្នំគូលែន]]មានវត្តនៅលើកំពូលភ្នំគឺព្រះអង្គធំនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានថែមទៀតផងដែរ ភ្នំរាមមានព្រៃសហគមន៍ ភ្នំទំពូងនៅមានគ្រឹះថ្មប្រាសាទបុរាណដែលនៅសេសសល់ពីសង្គ្រាមហើយភ្នំទាំង ០៣ នេះមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំស្វាយលើ]] ភ្នំតាវ៉ាស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំតាសៀម]] និង ភ្នំខ្យងស្ថិតនៅ[[ឃុំកន្ទួត]]។ * [[ស្រុកស្រីស្នំ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំតាស ភ្នំតាប៉ែន ភ្នំធំ ភ្នំព្រះច្បារ និង ភ្នំមហាឥសី ពុំមានវត្តឬប្រាសាទបុរាណនៅទីនោះឡើយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅស្លែងស្ពាន[[ស្រុកស្រីស្នំ]]។ * [[ស្រុកអង្គរធំ]]មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំលាងដៃ]] ភ្នំឆ្កែកូនមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំតាទូស ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំពាក់ស្នែង]] និង ភ្នំកងរីមានវត្តនៅពីលើហើយមានប្រាសាទបុរាណបាក់បែកផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំជប់តាត្រាវ]]និងមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលយើងទៅមិនដល់។ * [[ស្រុកអង្គរជុំ]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំពើងតានន់ដែលមានសម្រស់ទេសភាពស្រស់ស្អាតជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ធម្មជាតិដែលមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតក្នុង[[ភូមិគោកដូង]] [[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជាង ៧០ គីឡូម៉ែត្រ ពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]តាមផ្លូវទៅផ្សារពាក់ស្នែង និង ភ្នំម្រេចស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]។ * [[ស្រុកវ៉ារិន]] មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំចង្ក្រានរយមានវត្តនៅពីលើហើយមានរមណីយដ្ឋានទឹកធ្លាក់ដែលមើលទៅគួរជាទីគយគន់ផងដែរស្ថិតនៅ[[ឃុំស្វាយស|ឃុំស្វាយសរ]] ភ្នំសង្កែ ភ្នំបាយដុតស្ថិតនៅ[[ឃុំល្វាក្រាំង|ឃុំល្វាវក្រាំង]] និង ភ្នំអាជ្ញារាមស្ថិតនៅ[[ឃុំប្រាសាទ]]។ * [[ស្រុកក្រឡាញ់]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំទ្រង់បាតដែលមានប្រាសាទតូចៗនិងមានអាស្រមនៅពីលើផងដែរមានភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅ[[ភូមិភ្នំទ្រង់បាត]] [[ឃុំកំពង់ថ្កូវ]] [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ * [[ស្រុកពួក]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ូងមានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ភូមិដូនកែវ]] និង ភ្នំដីដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]។ * [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំហប់មានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំក្បាលស្ពានមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននិងមានរមណីយដ្ឋានផងដែរស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំឃុនរាម]] ភ្នំទេវៈស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរំចេក]] និង [[ភ្នំគូលែន]]ជាប់ចំរ៉ាក់ជើងភ្នំស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំត្បែង]]ហើយក៏ជាភ្នំមួយដែលជាប់ពាក់កណ្តាលម្ខាងម្នាក់ នឹង[[ស្រុកស្វាយលើ]]ផងដែរ។ * [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]មានតែប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] ជាដើមហើយនៅមានវត្តចាស់ៗដល់បច្ចុប្បន្នហៅថាវត្តត្រាច។ *[[ក្រុងរុនតាឯក]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំបូកមានវត្តនិងប្រាសាទបុរាណនៅពីលើស្ថិតនៅ[[សង្កាត់រុនតាឯក]] [[ក្រុងរុនតាឯក]]។ == រដ្ឋបាល == ខេត្តសៀមរាប ចែកចេញជា ១២​ ក្រុង/ស្រុក ១០០ សង្កាត់/ ឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ |access-date=2008-08-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដក្រុងនិងស្រុក ! ក្រុងនិងស្រុក ! ឈ្មោះក្រុងនិងស្រុកជាអក្សរឡាតាំង ! ផែនទីក្រុងនិងស្រុក |- | ១៧០១ | [[ស្រុកអង្គរជុំ]] | Angkor Chum |[[File:1701 Angkor Chum District.svg|thumb]] |- | ១៧០២ | [[ស្រុកអង្គរធំ]] | Angkor Thum |[[File:1702 Angkor Thum District.svg|thumb]] |- | ១៧០៣ | [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] | Banteay Srei |[[File:1703 Banteay Srei District.svg|thumb]] |- | ១៧០៤ | [[ស្រុកជីក្រែង]] | Chi Kraeng |[[File:1704 Chi Kraeng District.svg|thumb]] |- | ១៧០៦ | [[ស្រុកក្រឡាញ់]] | Kralanh |[[File:1706 Kralanh District.svg|thumb]] |- | ១៧០៧ | [[ស្រុកពួក]] | Puok |[[File:1707 Puok District.svg|thumb]] |- | ១៧០៩ | [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] | Prasat Bakong |[[File:1709 Prasat Bakong District.svg|thumb]] |- | ១៧១០ | [[ក្រុងសៀមរាប]] | Siem Reab |[[File:1710 Siem Reap Municipality.svg|thumb]] |- | ១៧១១ | [[ស្រុកសូត្រនិគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]] | Soutr Nikom |[[File:1711 Soutr Nikom District.svg|thumb]] |- | ១៧១២ | [[ស្រុកស្រីស្នំ]] | Srei Snam |[[File:1712 Srei Snam District.svg|thumb]] |- | ១៧១៣ | [[ស្រុកស្វាយលើ]] | Svay Leu |[[File:1713 Svay Leu District.svg|thumb]] |- | ១៧១៤ | [[ស្រុកវ៉ារិន]] | Varin |[[File:1714 Varin District.svg|thumb]] |- | | [[ក្រុងរុនតាឯក]] | Run Ta Ek |- |} == អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ == '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលបម្រើឲ្យខេត្តសៀមរាបទឹកដីអង្គរវាមានទីតាំងស្ថិតនៅ[[សង្កាត់ទឹកវិល]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។វាត្រូវបានបើកដំណើរការនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣២ និងបានបិទទៅវិញនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នៅពេលដែលបើកដំណើរការអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរជាផ្លូវការ។វាជាអាកាសយានដ្ឋានដែលមមាញឹកជាងគេទី ០២ នៅ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ]]។ '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលមានទីតាំងនៅ[[ស្រុកសូទ្រនិគម]] និង [[ស្រុកជីក្រែង]] [[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្តសៀមរាប]]ដែលបម្រើឲ្យ[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ១៨ គីឡូម៉ែត្រភាគឦសាន[[ឃុំដំដែក]] [[ស្រុកសូទ្រនិគម]] ៤០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] និង ៥០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ក្រុងសៀមរាប]]។អាកាសយានដ្ឋានសៀមរាប-អង្គរ គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៧០០ ហិកតានិងមានផ្លូវរត់ប្រវែង ៣៦០០ ម៉ែត្រ។ == តំបន់ទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប== តាមប្រវត្តិសាស្ដ្រទឹកដីខេត្តសៀមរាបជាតំបន់រាជធានីរបស់[[ចក្រភពខ្មែរ]]អំឡុងពីសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៣។ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយទើបរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះគេនៅឃើញមានសំណង់ប្រាសាទបុរាណយ៉ាងច្រើននៅពាសពេញទឹកដីដ៏បវរនៃខេត្តសៀមរាបនេះ។ប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់អង្គរដែលមានឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភពលោកគឺស្ថិតនៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបដែលគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃក្រលា ៦០០ គ.មការ៉េ។សព្វថ្ងៃប្រាសាទចំនួនត្រូវបានរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់។ប្រាសាទទាំងឡាយត្រូវបានកសាងឡើងរវាងសតវត្សរ៍ទី ៩ និងទី ១៣។កម្មវិធីកសាងឥតឈប់ឈរត្រូវបានប្រកាន់ខ្ជាប់ដោយព្រះរាជាខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់ដែលអាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងសំណង់ប្រាសាទពីរ៉ាមីតដែលកសាងដោយ[[ព្រះចៅផារ៉ាអុង]]និងសំណង់ប្រាសាទដទៃទៀតនៅក្នុង[[អេហ្ស៊ីប|ប្រទេសអេហ្សីប]]។ព្រះរាជា[[ខ្មែរ]]បានសាងសង់ប្រាសាទទាំងនេះដោយប្រើកម្លាំងកម្មករយ៉ាងច្រើនតាមការប៉ាន់ស្មានការធ្វើសំណង់ថ្មីនីមួយៗអាចប្រើមនុស្សប្រហែល ៧៥០០០០ នាក់ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ១៣ ។ទោះបីជាបន្សល់ទុកនូវប្រាសាទជាច្រើនក៏ដោយសព្វថ្ងៃនេះគឺមានភស្តុតាងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះចំពោះមនុស្សដែលមករស់នៅពិតប្រាកដនៅទីក្រុងដ៏ចំណាស់មួយនេះកាលពីអតីតកាល។អ្នកធ្វើដំណើរ[[ព័រទុយហ្គាល់|ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់]]ត្រូវបានគេជឿថាជាជនជាតិបស្ចឹមប្រទេសដំបូងគេដែលបានសម្លឹងមិនដាក់ភ្នែកទៅលើភាពអស្ចារ្យនៃ[[ប្រាសាទអង្គរ]]នៅពេលទៅទស្សនាក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយកិត្តិយសធំបំផុតចំពោះការរកឃើញ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏អស្ចារ្យបានធ្លាក់ទៅអ្នកភូមិសាស្ដ្រ[[បារាំង|ជនជាតិបារាំង]]ឈ្មោះ '''ហង់រី មូហូត (Henri Mouhot)'''​ ដែលបានមកទស្សនា[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ ដែលបានតម្កល់ទុកនូវឯកសារនៅឯ[[ទីក្រុងប៉ារីស]]ក្រោយមរណភាពនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨។ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ និង ២០ បេសកកម្មរបស់[[បារាំង]]ជាច្រើនបានមកទស្សនាប្រាសាទបុរាណនិងធ្វើការកាប់ឆ្ការសម្អាតព្រៃពីប្រាសាទហើយបានប្រមូលនូវឯកសារបានយ៉ាងច្រើន។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៧ [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បានប្រគល់ទឹកដីអង្គរមកឲ្យ[[ខ្មែរ]]គ្រប់គ្រងវិញដោយសារ[[បារាំង]]គាបសង្កត់ខ្លាំងពេកហើយនៅក្នុងនោះបាននាំមកនូវភ្ញៀវទេសចរឲ្យមកទស្សនា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ជាលើកដំបូងនៅលើទឹកដីអង្គរ។ភ្ញៀវទេសចរអាចជ្រើសរើសទស្សនាតាមវង់តូចដែលរួមមានទីក្រុងដ៏ល្បីល្បាញរបស់ព្រះរាជាគឺអង្គរធំនិងអង្គរតូចដែលមានប្រាសាទជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ស្រះស្រង់]]និងរមណីយដ្ឋានជាច្រើនទៀត។ភ្ញៀវទេសចរអាចបន្តដំណើរទៅទស្សនានៅវង់ធំនោះគេនឹងបានឃើញប្រាសាទមួយចំនួនផ្សេងទៀតនិង[[បារាយណ៍]]នៅ[[សម័យអង្គរ]]។ប្រសិនបើមានពេលវេលាភ្ញៀវទេសចរអាចទៅទស្សនាប្រាសាទល្បីល្បាញផ្សេងទៀតដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] ជាដើមដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរបន្តិច។ ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} {{Geographic location |Centre = ខេត្តសៀមរាប |North = [[ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ]] |Northeast = [[ខេត្តព្រះវិហារ]] |East = |Southeast = [[ខេត្តកំពង់ធំ]] |South = [[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Southwest = [[ខេត្តបាត់ដំបង]] |West = [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] |Northwest = }} {{ខេត្តសៀមរាប}} {{ខេត្តក្រុងខ្មែរ}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] [[Category:ខេត្តក្រុងខ្មែរ|សៀមរាប]] 264dltwb7vhbbzr2k4g573ctenty5tj 321298 321297 2025-05-31T14:21:46Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321298 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តសៀមរាប''' គឺជាខេត្តមួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]និងនៅក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តសៀមរាបគឺ[[ក្រុងសៀមរាប]]និង[[ក្រុងរុនតាឯក]]។ខេត្តសៀមរាបត្រូវបានដាក់ឈ្មោះបែបនេះគឺដើម្បីរំលឹកដល់ជ័យជម្នះរបស់កងទ័ព[[ខ្មែរ]]វាយឈ្នះលើកងទ័ព[[សៀម]]នៅ[[លង្វែក|សម័យលង្វែក]]ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។សព្វថ្ងៃខេត្តសៀមរាបត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងពិភពលោកថាជាទីតាំងនៃ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញ។ខេត្តនេះជាតំបន់ទេសចរណ៍ដ៍សំខាន់របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារខេត្តនេះមាន[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញនិងប្រាសាទបុរាណដទៃទៀតជាច្រើន។ថ្មីៗនេះក្រុងសៀមរាបកំពុងប្រែក្លាយរូបរាងជាក្រុងទំនើបតាមរយៈកំណើនសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ហាងលក់ទំនិញ ជាដើមដែលបម្រើឲ្យវិស័យទេសចរណ៍។រមណីយដ្ឋានបុរាណផ្សេងទៀតដែលនៅក្នុងក្រុងសៀមរាបនិងក្រៅក្រុងមាន[[អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]] [[ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង]] [[ប្រាសាទបាពួន]] [[ប្រាសាទភិមានអាកាស]] [[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទព្រះបាលីឡៃ]] [[ប្រាសាទតានៃ]] [[ប្រាសាទតាសោម]] [[ប្រាសាទតាកែវ]] [[ប្រាសាទធម្មនន្ទ]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទព្រះពិធូរ]] [[ប្រាសាទនាគព័ន្ធ]] ​[[ប្រាសាទសួព្រ័ត|ប្រាសាទសួព្រ័ត្រ]] [[ប្រាសាទបី]] [[ប្រាសាទព្រហ្មកិល]] [[ប្រាសាទរោងរមុង|ប្រាសាទរោងល្មុង]] [[ប្រាសាទតុប]] [[ប្រាសាទក្រវាន់|ប្រាសាទក្រវ៉ាន់]] [[ប្រាសាទថ្មបាយក្អែក]] [[ប្រាសាទបន្ទាយសំរែ]] [[ប្រាសាទបន្ទាយក្តី]] [[ប្រាសាទក្រោលគោ]] [[ប្រាសាទភ្នំក្រោម]] [[ប្រាសាទភ្នំបូក]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត]] [[ប្រាសាទទេពប្រណម]] [[ប្រាសាទទទឹងថ្ងៃ]] [[ប្រាសាទព្រៃមន្ទីរ]] [[ប្រាសាទព្រៃក្មេង]] [[ប្រាសាទបាតជុំ]] [[ប្រាសាទគោកត្រាង]] [[ប្រាសាទត្រពាំងផុង]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទលាក់នាង]] [[ប្រាសាទចៅសាយទេវតា]] [[ប្រាសាទប្រែរូប]] [[លានស្តេចគំលង់]] [[លានជល់ដំរី]] [[ប្រាសាទអកយំ]] [[ប្រាសាទគោគពោធិ|ប្រាសាទគោគពោធិ៍]] [[ប្រាសាទគោកគ្រញូង]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] [[ប្រាសាទត្រពាំងខ្យង]] [[ប្រាសាទផ្ទី]] [[ប្រាសាទទន្លេស្ងួត]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]] និង ប្រាសាទរាប់រយផ្សេងទៀត។តំបន់អង្គរត្រូវបានរងនូវការលុកលុយជាច្រើនដងពីពួក[[សៀម]]ហើយទីបំផុត[[ក្រុងអង្គរ|រាជធានីអង្គរ]]ត្រូវបានបោះបង់ចោលនៅឆ្នាំ ១៤៣១។គួររំលឹកផងដែរថារាជធានីរបស់ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានពីប្តូរពីអង្គរទៅរាជធានីចតុមុខនៅឆ្នាំ ១៤៣២ រួចបន្តទៅ[[លង្វែក|រាជធានីលង្វែក]] និង [[រាជធានីឧដុង្គមានជ័យ|រាជធានីឧដុង្គ]] ហើយត្រឡប់ទៅរាជធានីចតុមុខវិញនៅឆ្នាំ ១៨៦៦។ជនជាតិបទេសដែលបានមកដល់ប្រាសាទអង្គរវត្តមុនគេគឺអ្នករុករកជនជាតិបារាំង'''លោក [[ហង់រី មូហូ]]''' ក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ (នាសម័យលង្វែកនាសតវត្សរ៍ទី ១៦ ក៏មានជនបរទេសខាងបស្ចឹមលោកក៏បានមកមើលប្រាសាទអង្គររួចមកហើយដែរ)<ref>ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅជនជាតិខ្មែរសតវត្សទី១៥-១៩៥៣ (ភាគទី២)</ref>។តំបន់សៀមរាបអង្គរគឺជាគោលដៅចម្បងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរទូទាំងពិភពលោកហើយក៏ជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយសំណង់ប្រាសាទបុរាណតូចធំជាច្រើនអនែកដែលជាទីស្ថានរបស់ពពួកអាទិទេពទាំងឡាយទាំងពួងផងដែរ។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តសៀមរាប | native_name = Siem Reap Province | native_name_lang = khm<!-- ISO 639-2 code --> | settlement_type = [[ខេត្តនៃកម្ពុជា|ខេត្ត]] | image_skyline = D'Angkor.jpg | image_caption = ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទអង្គរវត្តនាពេលរសៀល | image_flag = | image_seal = | image_shield = | nickname = ទីក្រុងអង្គរ | motto = | image_map = Cambodia Siem Reap locator map.svg | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តសៀមរាប | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = Location of Siem Reap in Cambodia | coordinates_type = type:adm1st_region:KH | coordinates_display = title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[List of sovereign states|ប្រទេស]] | subdivision_name = {{CAM}} | established_title = | established_date = | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ក្រុងរុនតាឯក]] | leader_party = | leader_title = គណៈអភិបាល​ខេត្ត | leader_name = ប្រាក់ សោភ័ណ | area_footnotes = | area_total_km2 = 10299 | area_rank = ១០ | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title=General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher=[[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work=National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_total = ១,១១៤,៦១៦ នាក់ | population_rank = ០៤ | population_as_of = | population_density_km2 = ៩៨ | population_density_rank = ១៣ | population_demonym = | population_note = | blank_name_sec1 = ក្រុង និង ស្រុក | blank_info_sec1 = ១២ | blank1_name_sec1 = សង្កាត់ និង ឃុំ | blank1_info_sec1 = ១០០ | blank2_name_sec1 = ភូមិ | blank2_info_sec1 = ៩០៧ | timezone1 = [[:en:Time in Cambodia|ICT]] | utc_offset = +០៧:០០ | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧០១០១ -១៧១២១២ | area_code_type = លេខកូដតំបន់ | area_code = ០៦៣ | iso_code = KH-១៧ | website = {{URL|www.siemreap.gov.kh}} | footnotes = }} ខេត្តសៀមរាប គឺជា​ខេត្ត​ធំ​ទី ​១០ ​នៅក្នុង​[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]។ចំនួនប្រជាជននៅក្នុងខេត្តនេះកើនឡើងដល់ខ្ទង់លាននាក់ហើយជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។មួយផ្នែកធំនៃព្រំដែនភាគខាងត្បូងនៃខេត្តសៀមរាបជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]ដូច្នេះហើយបានជាខេត្តសៀមរាបជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តទាំង ០៩ ដែលបង្កើតបានជាតំបន់[[ទន់បម្រុងជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាប]]។នាពេលបច្ចុប្បន្នខេត្តនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទីតាំងនៃប្រាសាទអង្គរដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់[[យូណេស្កូ|អង្គការយូណេស្កូ]]និងជាអច្ឆរិយវត្ថុរបស់ពិភពលោកផងដែរ។ហើយក៏ជាទីតាំងប្រាសាទល្បាញល្បីៗជាច្រើនទៀតក្រៅពី[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]និងប្រាសាទនានាផ្សេងទៀតដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់[[អង្គការយូណេស្កូ]]ផងដែរ។[[ឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែន]]គឺជារមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនិងធម្មជាតិល្បីល្បាញមួយដែលជាទីពេញនិយមសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិទៅទស្សនាកម្សាន្តមិនអាចរំលងបាន។ == ឈ្មោះនៃខេត្ត == ខេត្តសៀមរាបជាអតីតខេត្តខ្មែរមួយឈ្មោះថា '''[[ខេត្តមហានគរ]]'''។ការប្ដូរឈ្មោះជាខេត្តសៀមរាបនេះក្នុងរជ្ជកាល[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស(តាមពង្សាវតា)មូលហេតុបានជាផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះខេត្តនេះបានបញ្ជាក់ថានៅឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស ស្ដេចអយុធ្យាបានបញ្ជាឲ្យកងទ័ពខ្លួនវាយលុកកម្ពុជានៅខេត្តមហានគរដើម្បីបង្ក្រាបការមិនចុះញ៉មរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។ទ័ពសៀមដណ្ដើមខេត្តមហានគរមួយរយៈហើយមេដឹកនាំបានទៅទស្សនាប្រាសាទគួរឲ្យយ៉ាងស្ងប់ស្ងែង។បន្ទាប់មកទ័ពស្ដេចសៀមនេះបានជួបនឹងទ័ពស្ដេចខ្មែរនៅតំបន់អង្គរហើយបានប្រយុទ្ធគ្នាធ្វើឲ្យកងទ័ពសៀមទទួលបរាជ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ក្រោយពីទទួលបានជ័យជំនះមក[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទចន្ទរាជា]]បានបរិញ្ញាតិ្តឲ្យប្ដូរឈ្មោះខេត្តមហានគរនេះទៅជាខេត្តសៀមរាបវិញដែលមានន័យថា ''"ទ័ពសៀមត្រូវបង្ក្រាបឲ្យរាប"'' នៅទីនេះ។ អ្នក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[ប្រទេសកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]បាន​ពន្យល់​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ថាពាក្យ '''សៀម''' គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ជាតិសាសន៍មួយដែល​បច្ចុប្បន្ន​បាន​ប្រែ​ឈ្មោះ​ទៅ​ជា​ '''ថៃ''' ទៅ​ហើយ។រីឯ​ពាក្យ​ថា '''រាប''' គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ចាញ់ខ្លបខ្លាច'''។ អនុ​ប្រធាន​ផ្នែក​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ|សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ]]និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅ​[[សាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា|សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា]]លោក '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ថាចាប់​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី ​៩ និង​ទី​ ១០ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជខេត្ត​សៀមរាបត្រូវបានគេ​​ប្រើ​ឈ្មោះ​ជា​​[[យសោធរបុរះ|ទីក្រុងយសោធបុរៈ]]ដោយសារ​តែ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោ​វរ្ម័ន​ទី​ ១]] ជាអ្នកបាន​កសាង។ក៏ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​មកត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា[[អាណាចក្រខ្មែរ|អាណាចក្រ​អង្គរ]]វិញ។នៅ​ក្នុង​រជ្ជកាល​នៃ​ព្រះរាជា​ក្រោយៗ​មកទៀតដែល​បានផ្លាស់​ប្ដូរ​រាជធានី​ទៅ​តាំង​នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូងនិង​[[​ទួល​បាសាន|ទួល​បាសាន]]រហូត​ដល់​[[ភ្នំពេញ|ចតុមុខ]]ជាដើមគឺ​[[ក្រុងអង្គរ|ទីក្រុង​អង្គរ]]ត្រូវ​បាន​បោះ​បង់​ចោល​មួយ​រយៈ។ជាច្រើន​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មកទើប​មាន​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​គ្រប់គ្រង​​ជារាជធានី​នេះឡើង​វិញ។ លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ទៀត​ថាបន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​គ្រប់គ្រង​ជា​រដ្ឋបាល​ឡើង​វិញ​នោះគឺ​តំបន់​អង្គរ​ត្រូវ​បាន​ទ័ព​សៀមនៃ​[[អាណាចក្រអយុធ្យា|នគរ​ស្រីអយុធ្យា]]ចូល​មក​លុកលុយ​ជា​ច្រើន​លើកចាប់​តាំង​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៤ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជ។នៅ​ក្នុង​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៥ ដល់ ១៦ មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​ខ្មែរ​មួយ​អង្គ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បាន​ធ្វើ​ចម្បាំង​ជាមួយកង​ទ័ព​សៀមដើម្បី​បណ្ដេញ​ឱ្យ​ពួកសៀមចេញ​ពី​តំបន់​អង្គរ។នៅក្នុង​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​កាល​នោះគឺកងទ័ពខ្មែរទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំំធេងហើយ​ពាក្យ​ថា '''សៀមរាប (អានថា:សៀមម៉ារាប)''' គឺ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​ឈ្មោះបន្ទាប់​ពី​ជ័យ​ជម្នះ​របស់​កងទ័ព​ខ្មែរលើពួកសៀម៖ ''«ពាក្យ​ថា សៀមរាប គឺ​មាន​ន័យ​ថា សៀម បាន​ខ្លបខ្លាច​លោក បាន​ចាញ់​លោក បាន​អស់​ឫទ្ធានុភាព ចាញ់រាបដលដី។ដូច្នេះគេ​ឲ្យឈ្មោះ​ថាតំបន់​សៀមរាបនេះ​ជា​ទស្សនៈ​របស់​ជាតិ​ខ្មែររបស់​អ្នក​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​ដំណែល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ​ផង​ដែរ។ចំណុច​នេះ​ហើយ បានជា​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ពាក្យ​ថា សៀមរាប»''។ ការ​អធិប្បាយ​របស់​លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' នេះគឺ​ដូច​គ្នា​នឹង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​ផ្សេង​ទៀតផងដែរ។ សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​សង្ខេប​មួយដែល​សរសេរ​ដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា​មន្ត្រី​រាជការ​នៅ​ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាន​អធិប្បាយ​ថានៅ​ក្នុងឆ្នាំ​ ១៥២៥ ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទ​រាជា]]​បាន​វាយ​បង្ក្រាប​កងទ័ព​សៀមដែល​ឈ្លាន​ពានឲ្យបរាជ័យ​យ៉ាងអាម៉ាស់នៅ​តំបន់​អង្គរ។ដូច្នេះ​ហើយបាន​ជា​ព្រះអង្គបាន​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា [[សៀមរាប]] គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ទ័ព​សៀមចាញ់​រាប​ដូចជា​កន្ទេល ឬ ទ័ពសៀមចាញ់រាបដល់ដី'''។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ[[ខេត្ត​សៀមរាប]]មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ជាតិ​ខ្មែរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេក៏ប៉ុន្តែវា​ក៏​កំពុង​នាំ​ប្រទេស​កម្ពុជាឲ្យទទួល​បាន​នាម​ថ្មី​មួយ​ទៀតគឺ​'''ព្រះរាជាណាចក្រ​អច្ឆរិយ'''ដោយសារ​តែ​ភាព​ល្បីល្បាញ​ខាង​វប្បធម៌​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។<ref>{{Cite web |title=អត្ថន័យ​នៃ​ឈ្មោះ​ខេត្ត​សៀមរាប |url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |access-date=2023-03-16 |website=www-rfa-org.cdn.ampproject.org |archivedate=2023-03-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230316035301/https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |url-status=dead }}</ref> == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == === មុនសម័យអង្គរ === [[file:Phnom Kulen8.JPG|thumb|ភ្នំគូលែន(មហេន្ទ្របវ៌ត ឬ មហិន្រ្ទបព៌ត)]] [[File:Cascade de la rivière sacrée (Phnom Kulen) (6825025205).jpg|right|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_017_Vishnu_and_Lakshmi_(8583651131).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_020_Brahma_(8583620385).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean,_sur_les_pentes_sud-ouest_du_mont_Kulen_(12).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge1.JPG|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_011_Lotuses_(8583641233).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge2.JPG|thumb]] [[ឯកសារ:2011-06-27-030 Phnom Kulen.jpg|រូបភាពតូច|នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ ជាឆ្នាំដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ប្រារព្ធពិធីទេវរាជនៅលើភ្នំគូលែន។ព្រះអង្គបានបើកស័ករាជថ្មីមួយដែលធ្វើអរិយធម៌វប្បធម៌ខ្មែររីកចម្រើនរុងរឿងនាសម័យមហានគរ]] អ្នកស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិវិទ្យានិងបុរាណវិទ្យាជាច្រើនបានអះអាងថាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រអង្គនេះបានយាងមកពី[[ឥណ្ឌូណេស៊ី|ប្រទេសជ្វា]]នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។តាមឯកសារខាងលើបានឲ្យដឹងថា[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] កាលនៅក្នុងដំណាក់កាលទី ២ ទ្រង់គង់នៅ '''ទីក្រុងឥន្រ្ទបុរៈ''' នៅ[[ខេត្តកំពង់ចាម]]បន្ទាប់មកទ្រង់គង់នៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្ទ្របព៌ត)និងចុងក្រោយបំផុតទ្រង់គង់នៅ '''[[ហរិហរាល័យ|ទីក្រុងហរិហរាល័យ ឬ ទីក្រុងរលួស]]''' ដែលជារាជធានីដើមនា[[សម័យអង្គរ]]។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថាវប្បធម៌អង្គរបានផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជគឺនៅពេលដែល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] បានអភិសេកជាព្រះមហាក្សត្រនៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្រ្ទបព៌ត)។ការអភិសេករបស់ព្រះអង្គគឺឈរនៅលើមូលដ្ឋាននៃពិធីទេវរាជដែលបានផ្តល់ចំពោះព្រះអង្គនូវមហិទ្ធិប្ញទ្ធិដើម្បីធ្វើការបង្រួបបង្រួមជាតិ។ការអះអាងក៏បានបង្អាញឲ្យដឹងទៀតថាវប្បធម៌‌សម័យបុរេអង្គរ(មុនអង្គរ)គឺឯកសារមួយចំនួនបាន ផែ្អកតាមកំណត់ហេតុរបស់[[ចិន]]។ឯកសាររបស់គេបានសំអាងលើកំណត់ត្រាផងនិងស្ថាបត្យកម្មប្រាង្គប្រាសាទមួយចំនួនផង។រីឯព្រឹត្តិការណ៍ដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ជាខ្លាំងមួយទៀតគឺក្នុងអំឡុង[[សម័យចេនឡា]]នៅលើទឹកដីបវរនៃខេត្តសៀមរាបអង្គរ។កំណត់ហេតុចិនបានឲ្យដឹងថាទីក្រុងដំបូងបំផុតនៅខេត្តសៀមរាបមានឈ្មោះថា '''"នគរគម្ពីរ"''' ដែលសិ្ថតនៅរវាងបារាយណ៍ខាងលិចនិងបារាយណ៍ខាងកើតនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរ។សេ្តចខែ្មរដែលសោយរាជ្យសម្បត្តិនៅ'''នគរគម្ពីរ'''នេះគឺ'''ព្រះបាទចន្រ្ទវរ្ម័ន'''។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងបនែ្ថមទៀតថាកាលពីសម័យបុរេអង្គរនាអំឡុងឆ្នាំ ៨០២ នេះសេដ្ឋកិច្ចនិងបរិយាកាសង្គមរបស់តំបន់សៀមរាបអង្គរមានការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមាន។គេបានឃើញមានការរៀបចំដែនដី ឬនគរូបនីយកម្មដែនដីក្នុងតំបន់នីមួយៗនៃខេត្តនេះយ៉ាងច្បាស់លាស់ទៅហើយចាប់តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី ៦ នៃដើមសតវត្សរ៍ទី ៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។ជនជាតិខែ្មរក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រនិងពួកព្រាហ្មបុរោហិតបានចាប់ផ្តើមគម្រោងការសាងសង់ប្រាសាទឥដ្ឋដំបូងបង្អស់ជាច្រើនមានជាអាទិ៍ ប្រាសាទព្រៃកេ្មង ប្រាសាទពោធិ៍ ប្រាសាទគោកតាសៀន ប្រាសាទវត្តខ្នាត និង ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទជាដើម។រីឯវិស័យសង្គមកិច្ចវិញគេបានដឹងថាបុព្វការីជនខែ្មរចូលចិត្តកសាងទីលំនៅរបស់ខ្លួននៅកែ្បរៗ[[បឹងទន្លេសាប|បឹងទនេ្លសាប]]កែ្បរអូរស្ទឹងធម្មជាតិជាដើម។ការកសាងប្រាសាទក៏ដូច្នោះដែរគឺបុព្វការីជនខែ្មរតែងតែជ្រើសរើសរកទីតាំងណាខ្ពស់មិនលិចទឹកនៅរដូវវស្សាគំនិតរបស់ខែ្មរក្នុងការជ្រើសរើសទីតាំងខ្ពស់សម្រាប់ការកសាងសំណង់ផេ្សងៗជាប្រយោជន៍រួមគឺនៅតែបន្តរហូតមកទល់សព្វថៃ្ងនេះ <ref>អត្ថបទដកស្រង់ពីកាសែតរស្មីកម្ពុជា</ref>។ === សម័យអង្គរ === [[ឯកសារ:Bas-relief du Bayon (Angkor Thom) (2341905162).jpg|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពការធ្វើម្ហូបចម្អិនអាហាររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Scène dépouillage (bas-relief du Bayon) (2334493467).jpg|រូបភាពតូច|វិស័យសុខាភិបាលខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Bayonmarket01.JPG|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពផ្សារលក់ដូររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] ខ្មែរបានជ្រើសរើសទីតាំងតំបន់អង្គរធ្វើជារាជធានីព្រោះស្ថិតនៅចំណុចកណ្ដាលនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]និងទីប្រជុំនៃជំនួញទាំងពីរគឺជើងគោកនិងជើងទឹកហើយសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិសព្វគ្រប់ដូចជា ត្រីក្នុង[[បឹងទន្លេសាប]] ព្រៃឈើ និងថ្មភក់សម្រាប់សំណង់ប្រាសាទ និង ដីមានជីវជាតិផងដែរខេត្តសៀមរាបនៅសតវត្សរ៍ទី ៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៥ បានបម្រើការរាជធានីជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់នៃអំណាចនយោបាយ វប្បធម៌និងសាសនារបស់អាណាចក្រខ្មែរ។ ភាពថ្កើងថ្កានរបស់ទីក្រុងគឺជារាជធានីនៃអាណាចក្រខ្មែរដែលគ្រប់គ្រងដោយស្តេចដែលមានអំណាចបន្តបន្ទាប់គ្នា។ខេត្តសៀមរាបមានទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រនៅចំចំណុចកណ្ដាលនៃអាណាចក្រហើយមានភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងត្រួតត្រានិងគ្រប់គ្រងទឹកដីដ៏ធំធេងមួយនេះ។ទីក្រុងនេះបានរីកចម្រើនក្លាយជាទីក្រុងដែលមានភាពអ៊ូអរបម្រើជាមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋបាល សេដ្ឋកិច្ច និង សាសនានៃតំបន់។ខេត្តសៀមរាបមានចំណុចគួរឲ្យទាក់ទាញជាច្រើនដូចជា [[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] ជាដើម។នៅ[[សម័យអង្គរ]]ខ្មែរបានអនុវត្តនយោបាយវាតទីទឹកដី ពង្រឹងអរិយធម៌ឲ្យរីកចម្រើនរុងរឿង និង កសាងសំណង់ប្រាសាទល្បីល្បាញមួយចំនួនទាំងធំទាំងតូចដែលបង្ហាញអំពីតម្លៃវប្បធម៌អរិយធម៌ខ្មែរពាសពេញ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]។តំបន់សៀមរាបត្រូវបានបម្រើការជារាជធានីអស់រយៈពេល ៦ សតវត្សរ៍មកហើយ។នៅតំបន់សៀមរាបមានការអភិវឌ្ឍរីកចម្រើនលូតលាស់គ្រប់វិស័យនិងមានភាពសម្បូរសប្បាយប្រជាជនខ្មែររស់នៅតំបន់សៀមរាបអង្គរភាគច្រើនប្រកបមុខរបរកសិកម្មនិងនេសាទជាធំ។តំបន់ជុំវិញ[[បឹងទន្លេសាប]]ជាដីដ៏សម្បូរជីវជាតិ។គេអាចធ្វើស្រែនៅតំបន់នេះប្រហែលជាពីរទៅបីដងក្នុងមួយឆ្នាំដូច្នេះហើយបានជាយើងឃើញមានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រមួយចំនួនដែលបន្សល់ទុកតាំងពី[[សម័យអង្គរ]]មកម្ល៉េះ។ === សម័យក្រោយអង្គរ === [[ឯកសារ:Western facade of the Temple of Ongau Wat ILN0-1868-0201-0004.jpg|រូបភាពតូច|250x250ភីកសែល|ប្រាសាទអង្គរវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨]] បើយោងតាមឯកសារក្រោយពីទ័ពខ្មែររបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានទទួលជ័យជម្នះលើកងទ័ពសៀមឈ្លានពានជាស្ថាពរនៅព្រះរាជនគរគឺ[[អង្គរធំ]]ពោលគឺបានវាយកម្ទេចទ័ពសៀមរាបស្មើនឹងដីបានជាខ្មែរដាក់ឈ្មោះថា[[ខេត្តសៀមរាប]]។ស្ថានការណ៍បែបនេះបានធ្វើឲ្យយើងយល់ថាជាដើមកំណើតនៃការកកើតឈ្មោះខេត្តសៀមរាបតាំងពីរជ្ជកាលរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះបើទោះបីជា'''[[ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ]]'''[[ច្បាប់ឧកញ៉ាព្រះឃ្លាំង]](នង)មិនបាននិយាយដោយចំហក៏ដោយ។ប្រសិនជាយើងបើកច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរខាងលើមកមើលយើងពិតជាស្លុតចិត្តដោយហេតុថាកងទ័ពសៀមបានឈ្លានពានរុករាន[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ឥតឈប់ឈរជាច្រើនលើក។ពួកវាក្រោយពីដណ្តើមបានអាណាខេត្តខ្មែរមួយចំនួនដែលសព្វថ្ងៃបានក្លាយទៅជាទឹកដី[[សៀម]]រួចទៅហើយនោះក៏បាននាំសង្គ្រាមចូលទៅយ៉ាងជ្រៅចំកណ្តាលបេះដូងនៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]តែម្តងគឺ'''ទីក្រុងមហានគរ'''ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តសៀមរាបតែពីមុនហៅថា'''ស្រុកនគរវត្ត'''ដែលធ្លាប់ជាសមរភូមិក្តៅពីមុនមក។ប៉ុន្តែលើកនេះពួកវាត្រូវបង្ខំចិត្តរត់ត្រឡប់ទៅ[[ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា|ក្រុងអយុធ្យា]]វិញក្រោយពីត្រូវចាញ់សង្គ្រាមនៅចុល្លសករាជ ៩០២ ត្រូវនឹងឆ្នាំ ១៥៤១ នៃគ.ស។កាលបើពិនិត្យលើទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រចាស់ដែលបានកើតឡើងនៅលើទឹកដីបវរដែលជាទីតាំងនៃព្រះរាជនគរយើងបានឲ្យដឹងថាក្នុងរាជ្យរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៨|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៨]] និងដើមរាជ្យរបស់[[ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី៣|ព្រះបាទស្រីឥន្ទ្រវរ្ម័ន]]រវាងឆ្នាំ ១២៩៦ សៀមបានបើកការវាយលុកមួយដ៏ធំសម្បើមនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបក្នុងបំណងយក[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ធ្វើជាស្រុកឬនគរចំណុះរបស់ខ្លួនហើយមហិច្ឆតានេះពួកវាបានសម្រេចជាស្ថាពរព្រោះថាអាណាខេត្តមួយចំនួនដែលស្ថិតក្នុងភូមិភាគកណ្តាលដូចជា[[ខេត្តសុខោទ័យ]] [[ខេត្តកំពែងពេជ្រ|កំពែងពេជ្រ]] និង ខេត្តរណបនៃខេត្តទាំងនោះព្រមទាំងអាណាខេត្តដទៃៗឯទៀតដែលស្ថិតនៅជ្រលងនៃដង[[ទន្លេចៅព្រះយា|ទន្លេមេណាម]]ដូចជា[[ខេត្តអយុធ្យា]] និង [[សុផាន់បុរី]] ។បន្ទាប់ពីបានទទួលជ័យជម្នះលើខេត្តទាំងឡាយនោះ ពួកវាក៏បានពង្រឹងបណ្តាញអំណាចរបស់ខ្លួន។សង្គ្រាមឈ្លានពានមួយដែលគេត្រូវកត់សម្គាល់ដែលបានកើតឡើងជាលើកដំបូងបង្អស់នៅលើទឹកដីខ្មែរត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងរាជ្យរបស់[[ព្រះបាទលំពង្សរាជា]]នៅឆ្នាំ ១៣៥២។ចំពោះចម្បាំងនេះច្បាប់ពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]បានបញ្ជាក់ថាគឺភាគីឈ្លានពាន[[សៀម]]បានទទួលជ័យជម្នះលើទ័ពខ្មែរដោយពួកវាបានកាន់កាប់[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ ។មុននឹងដកថយចេញពួកវាបានកេណ្ឌឈ្លើយសឹក[[ខ្មែរ]]ជាច្រើនម៉ឺននាក់នាំទៅកាន់[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។នៅក្នុងឱកាសនោះផងដែរពួកវាក៏បានលួចប្លន់យកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ជាតិ[[ខ្មែរ]]គ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ គឺជាឆ្នាំដែលកំណត់នូវឱនភាព[[ខ្មែរ]]ដែលប្រឈមនិងការវាតទីនិយមរបស់[[សៀម]]ដែលគ្មានទីបញ្ចប់។ពិតណាស់ទោះបីជាភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានបានកន្លងផុតជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយក្តីក៏ប៉ុន្តែវាបានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមរបួសដ៏ឈឺចាប់នៅក្នុងផ្នត់គំនិត[[ខ្មែរ]]គ្មានថ្ងៃបំភ្លេចបាន។បើតាមច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរគឺក្នុងរាជ្យរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]](១៥១៦ ដល់ ១៥៥៥ នៃគ.ស)កងទ័ពសៀមមកឈ្លានពានខ្មែរត្រូវបានបង្ក្រាបរាបស្មើទល់នឹងដីនៅត្រង់[[ស្ទឹងសៀមរាប|ស្ទឹងអង្គរ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៤១ ដោយហេតុនេះហើយបានជាព្រះអង្គត្រាស់បង្គាប់ឲ្យគេហៅតំបន់នេះជា «'''តំបន់សៀមរាប'''» ដើម្បីទុកជាការចងចាំរួមរបស់ជាតិខ្មែរអំពីជ័យជម្នះដ៏ត្រចះត្រចង់នេះមុនទីតាំងនេះបានក្លាយទៅជាស្រុកហើយបន្ទាប់មកទៀតក្លាយជាខេត្តនាសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង។ព្រឹត្តិការណ៍មួយគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺស្តេចអង្គនេះបានឆ្លាក់បង្ហើយនូវចម្លាក់មួយចំនួនដែល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] មិនទាន់ឆ្លាក់រួច។ទោះបីជាបានទទួលបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខនេះក្តីទ័ព[[សៀម]]ក៏នៅតែទន្ទ្រានមាតុភូមិ[[ខ្មែរ]]មិនស្រាកស្រាន្តឡើយហើយអំពើនេះត្រូវបានបន្តរហូតដល់[[បន្ទាយលង្វែក|សម័យលង្វែក]]។នៅឆ្នាំ ១៥៩៤ ទីក្រុងលង្វែកត្រូវដណ្តើមបានពី[[ខ្មែរ]]ដោយស្តេច[[សៀម]] «[[ព្រះបាទនរិន្ទសួន]]»។ចំពោះបរាជ័យនៃកងទ័ព[[សៀម]]ដែលដឹកនាំដោយស្តេច[[សៀម]]ដែលបានយកលេសថាដោយសារ[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មិនបានប្រគល់ដំរីសមួយក្បាលបានជាមកវាយលុក[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]។បើតាមប្រសាសន៍របស់លោក'''ហ្គ្រោរីយេ'''បានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]គឺជា[[ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ]]ដ៏ខ្លាំងពូកែជាងគេបំផុតនាសម័យក្រោយអង្គរដោយហេតុថាស្តេចអង្គនេះមិនគ្រាន់តែបានខិតខំស្តារប្រទេសជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេក៏ប៉ុន្តែទ្រង់ថែមទាំងមានមហិច្ឆិតាវាយដណ្តើមយកខេត្តខ្មែរមួយចំនួននៅក្នុង[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បច្ចុប្បន្នដូចជា[[ខេត្តនគររាជសីមា]] [[ខេត្តបុរីរម្យ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[ខេត្តសង្គឹត]] [[ខេត្តគោកខ័ណ្ឌ]] [[ខេត្តស៊ីសាកេត|ខេត្តសិរីសាកេត]] [[ខេត្តសុវណ៌ភូមិ ឬ សុវណ្ណភូមិ|ខេត្តសុវណ្ណភូមិ]] [[ខេត្តឧប្បលរាជធានី]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តត្រាច]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] [[ខេត្តរយ៉ង]] [[ខេត្តបស្ចឹមបុរី]]ជាដើមដែល[[សៀម]]បានដណ្តើមបានពីមុនមក។មានហេតុផលជាច្រើនដើម្បីបញ្ជាក់ថាហេតុដូចម្តេចបានជាក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារសៀមដូចជាច្បាប់របស់'''អ្នកអង្គម្ចាស់នព្វរ័ត្ន'''តែងឡើងនៅព.ស ២៤២០ ត្រូវនឹងគ.ស ១៨៧៧ បានប្រើពាក្យ «'''សៀមរ៉៉ាដ្ឋ'''» ជំនួសពាក្យសៀមរាបទៅវិញ។តាមពិតទៅការប្រើពាក្យសៀមរ៉ាដ្ឋ(សៀមម៉ារ៉ាត)ដើម្បីហៅទីប្រជុំជនមួយដែលពីមុនគឺជាសមរភូមិឬទីលានប្រយុទ្ធស៊ីសាច់ហុតឈាមរវាង[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកនគរវត្តគឺបណ្តាលមកពីអាជ្ញាធរ[[សៀម]]នៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់'''ព្រះបាទព្រះចៅថាយស្រះ'''មិនចង់រំឭកនូវភាពបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខរបស់កងទ័ពឈ្លានពាន[[សៀម]]របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះបើទោះបីជាសម័យនោះទ្រង់បានត្រួតត្រា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ក៏ដោយ។យ៉ាងណាមិញគឺដោយសារតែហេតុការណ៍នេះហើយទើប'''ព្រះបាទព្រះចោមក្លាវចៅយូហួ'''ដែលបានគ្រប់គ្រង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ជាមួយ[[អណ្ណាម|អាណ្ណាម]]ទ្រង់ក៏បានប្រើពាក្យស្រុកឬមឿងព្រះនគរវត្តជំនួសពាក្យស្រុកឬមឿងសៀមម៉ារ៉ាតផងដែរ។គ្មានឯកសាររបស់[[សៀម]]ណាមួយដែលបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះពីមឿងព្រះនគរវត្តទៅជាសៀមរាបនោះទេហើយបើមានក៏អាចស្ថិតក្នុងដើមសម័យរជ្ជកាលទី​ ០៣ ដែលជាសម័យបាងកកដែលគេហៅថា[[អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍|រតនកោសិន្ទ្រ]]។ប៉ុន្តែចំពោះ[[ជនជាតិខ្មែរ]]វិញឈ្មោះសៀមរាបពិតជាត្រូវបានផ្តើមឡើងក្នុងរជ្ជកាលរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]យ៉ាងពិតប្រាកដឥតក្លែងក្លាយបើទោះបីជាទឡ្ហីករណ៍មានខ្វះចន្លោះយ៉ាងណាក៏ដោយព្រោះថាការតាំងឈ្មោះសៀមរាបនេះមិនមែនជារឿងចៃដន្យឬជំនឿលេងសើចនោះទេជាពិសេសនៅក្នុងសម័យកាលមួយដែល[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]នៅច្បាំងគ្នាមិនឈប់មិនឈរ។ដូច្នេះការចង់យល់ឲ្យលម្អិតអំពីប្រវត្តិពិតនៃឈ្មោះសៀមរាបតម្រូវឲ្យយើងស្គាល់ពីបរិបទសង្គមនយោបាយហើយអំពើនេះគឺជាការចាំបាច់បំផុត។បើតាម'''សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ'''រៀបរៀងដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' បានអធិប្បាយថានៅឆ្នាំ ១៥២៥ នៃគ្រឹស្ដសករាជ[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានវាយបង្ក្រាបកងទ័ពសៀមដែលឈ្លានពានឲ្យបរាជ័យនៅតំបន់អង្គរ។ដូច្នេះហើយបានជាព្រះអង្គបានដាក់ឈ្មោះថា '''«សៀមរាប»''' គឺមានន័យថាទ័ពសៀមចាញ់រាបដូចកន្ទេល។ == សាសនា == {{Pie chart |thumb = right |caption = សាសនានៅក្នុងខេត្តសៀមរាប (ជំរឿនឆ្នាំ ២០១៩)<ref>{{cite web|title=General Population census of the Kingdom of Cambodia 2019|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|publisher=National Institute of Statistics Ministry of planning|date=October 2020}}</ref> |label1 = សាសនាព្រះពុទ្ធ |value1 = 99.3 |color1 = Gold |label2 = សាសនាគ្រិស្ត |value2 = 0.4 |color2 = DodgerBlue |label3 = សាសនាអុីស្លាម |value3 = 0.2 |color3 = Green |label4 = សាសនាផ្សេងៗ |value4 = 0.1 |color4 = Black }} សាសនារបស់រដ្ឋគឺ[[ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ|សាសនាព្រះពុទ្ធថេរវាទ]]។ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបជាង ៩៩.៣% ជាអ្នកកាន់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា|សាសនាព្រះពុទ្ធ]]។ប្រជាជនខេត្តសៀមរាបប្រមាណ ០.៤% កាន់[[សាសនាគ្រិស្ត]]។[[សាសនាឥស្លាម|សាសនាអុីស្លាម]]ដែលភាគច្រើនកាន់ដោយ[[ជនជាតិចាម]]គឺ ០.២% ។ == ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់ == [[Image:Royal Palace, Siem Reap.JPG|thumb|ទិដ្ឋភាពនៃព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]] '''[[ព្រះរាជដំណាក់|ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]]''' នៅ[[ក្រុងសៀមរាប]]គឺជាទីកន្លែងបណ្ដោះអាសន្នរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃយើងគឺ'''ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ[[នរោត្តម សីហនុ|ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ]] និង ព្រះរាជអគ្គមហេសី'''។ព្រះរាជដំណាក់នេះជាទីដែលព្រះអង្គស្នាក់នៅអាស្រ័យពេលស្ដេចយាងមកកាន់ទីក្រុងសៀមរាប។បើយើងធ្វើដំណើរពី[[ក្រុងភ្នំពេញ]]តាមផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ក្រុងសៀមរាបមើលមកខាងស្ដាំដៃយើងនឹងឃើញអគារពណ៌សមួយអមដោយរបងនិងដើមឈើត្រឈឹងត្រឈៃនិងបរិវេណស្រស់ស្រាយដែលមានសួនច្បារធំនៅខាងមុខ(សួនព្រះរាជដំណាក់ឬបឹងកាឡូ)នោះហើយជាព្រះរាជដំណាក់។ ព្រះរាជដំណាក់នេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុងសម័យបារាំងដាក់អាណានិគមនៅកម្ពុជាអំឡុងឆ្នាំ ១៨៦៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៥៣។ព្រះរាជដំណាក់នៅក្នុងសម័យ[[ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]គឺស្ថិតនៅវត្តដំណាក់ហើយវត្តដំណាក់គឺជាវត្តមួយដែលស្ថិតនៅខាងកើតដង[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ចំកណ្ដាលបេះដូងនៃក្រុងសៀមរាបតែម្ដង។វត្តដំណាក់ពីមុនជាទីតាំងព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩០៤ ដល់ឆ្នាំ ១៩២៧។លុះក្រោយមកព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះមហាក្សត្រ ត្រូវបានប្ដូរទីតាំងទៅនៅជិតអាស្រម[[ព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចម]]វិញ។ក្រោយពីព្រះរាជដំណាក់ត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងទីធ្លាបរិវេណព្រះរាជដំណាក់ចាស់ត្រូវបានប្រែក្លាយជាទីវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាម្ដងវិញ។ជាអកុសលនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមវត្តដំណាក់ត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ពួកគេ។បច្ចុប្បន្ននេះមិនត្រឹមតែជាទីអារាមរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាសម្រាប់ព្រះសង្ឃគង់នៅបដិបត្តិធម៌និងសម្រាប់ឲ្យពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យទានប៉ុណ្ណោះទេតែវត្តនេះក៏ជាថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជាដល់ព្រះសង្ឃផងដែរ ដោយសារតែនៅក្នុងវត្តមានពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រភាសាបាលី ភាសាសំស្ក្រឹត និង ព្រះធម៌នានា។លើសពីនេះនៅក្នុងបរិវេណវត្តក៏មានសាលាបឋមសិក្សាសម្រាប់ឲ្យកុមារសិក្សារៀនសូត្រផងដែរ។បន្ថែមពីលើនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃតែងតែមានជនានុជនជាច្រើនបានអានសៀវភៅឬធ្វើកិច្ចការសាលានៅទីនោះ។ដោយឡែកនៅក្នុងវត្តក៏មានបណ្ណាល័យមួយហៅថាបណ្ណាល័យខេមរៈសិក្សាដែលបានប្រើសម្រាប់ឲ្យសាធារណជនចូលធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារនិងអានសៀវភៅនានាយ៉ាងសម្បូរបែប។នៅតាមដងផ្លូវក្នុងវត្តមានរៀបចំពាក្យស្លោកនិងសុភាសិតជាច្រើនសម្រាប់ដាស់តឿនដល់សាធារណជនទាំងឡាយជាកន្លែងថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជា។វត្តនេះក៏បាននិងកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាផងដែរ។ ថ្មីៗនេះមានហេតុការណ៍ដ៏គួរឲ្យរន្ធត់និងសោកស្ដាយជាពន់ពេក ដោយកាលពីវេលាម៉ោងប្រមាណជា ១០ និង ០៥ នាទីយប់ ថ្ងៃទី ១២ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ អគ្គិភ័យបានឆាបឆេះអគារមួយនៃព្រះរាជដំណាក់សៀមរាបដែលជាកន្លែងទីសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត។ រូបសំណាកមេទ័ពពី[[សម័យអង្គរ]]ចំនួន ១២ រូបត្រូវបានដាក់តាំងជានិមិត្ដរូបនៅក្នុងសួនព្រះរាជដំណាក់[[ក្រុងសៀមរាប]]ដែលសុទ្ធតែជាមេទ័ពនិងរាជវង្សសានុវង្សដ៏អង់អាចក្លាហាននិងមានស្នាព្រះហស្ថយ៉ាងធំធេងចំពោះព្រះនគរកម្ពុជាដើម្បីបង្ហាញដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយគ្រប់ៗរូបបានស្គាល់។រូបចម្លាក់ចំនួន ១២ រូបនេះធ្វើពីលោហៈស្ពាន់សុទ្ធមានកំពស់ជាង ០២ ម៉ែត្រ ០១ តឹកដូចៗគ្នាដោយមិនគិតពីជើងទម្រនិងមានទម្ងន់ពី ២០០ ទៅ ៣០០ គ.ក្រទាំងរូបរាង សម្លៀកបំពាក់ ម៉ូដសក់ និង អាវុធបរិក្ខានៃមេទ័ពទាំង ១២ ត្រូវបានស្មូនរចនាតុបតែងឡើងទៅតាមលំនាំសម័យកាលនីមួយៗនៃមេទ័ពនោះហើយទ្រង់ទ្រាយមុខមាត់នៃរូបសំណាកទាំងនេះ គឺសូននិងច្នៃឡើងតាមទម្រង់មុខអត្តចរិតខ្មែរបុរាណទៅតាមសម័យកាលដែលមេទ័ពនោះរស់នៅនិងបម្រើការរាជការតាមរយ:រូបភាពនិងចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ។លោកជំទាវ'''គង់ បញ្ញា'''រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងមានប្រសាសន៍ថារូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរសម័យអង្គរទាំង ១២ រូបនេះត្រូវបានឆ្លងកាត់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិស្នាដៃរួមទាំងរចនាបថដោយដកស្រង់ចេញអំពីសិលាចារឹកផ្ទាំងចម្លាក់នៅតាមបណ្តាប្រាសាទនានាជាច្រើនមុននឹងត្រូវបានសាងសង់ចេញជារូបសំណាកនៅក្នុងនោះមានមេទ័ពជាង ៣០ រូបដែលបានបម្រើរាជការនៅក្នុងរជ្ជកាលនៃសម័យអង្គរត្រូវបានក្រុមការងារកំណត់និងប្រមូលទិន្នន័យ។លោកជំទាវក៏បានឲ្យដឹងទៀតថាការកំណត់យកចំនួនមេទ័ពទាំង ១២ រូបនេះគឺជាលេខដែលខ្មែរតែងប្រើញឹកញាប់និងតំណាងឲ្យនគរទាំង ១២ នៅ'''សម័យបាពួន''' '''សម័យអង្គរ''' និង '''សម័យបាយ័ន'''។បើទោះបីនេះជាសមិទ្ធផលនៃស្នាដៃកូនខ្មែរសម័យថ្មីប៉ុន្តែស្នាដៃដែលលេចឡើងនេះត្រូវបានរក្សានិងអនុលោមយោងទៅតាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រជានិច្ចដោយមិនចាកឆ្ងាយពីប្រវត្តិសាស្ត្រនោះឡើយ។រូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរទាំង ១២ រូបដែលបានស្ថាបនាឡើងនោះរួមមាន ៖ * '''ព្រះកំស្ដេងអញ ស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពដ៏អង់អាចមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]](គ.ស.១០០៦-១០៥០)។'''ព្រះស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន'''ក៏ជាអ្នកជាប់ខ្សែរាជវង្សខ្មែរនៅ[[វ្យាធបុរៈ|ទីក្រុងវ្យាធបុរៈ]]([[ស្រុកបាភ្នំ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]])ផងដែរហើយបានទទួលភារកិច្ចពីរាជការ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ(ក្រុងអង្គរ)]]ឲ្យទៅគ្រប់គ្រងនៅ[[ទ្វារវតី|ទីក្រុងទ្វារវតី្ត]]របស់ពួករាមន្យ([[ជនជាតិមន]])។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកំស្ដេងអញ»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់អភិជន មហាមន្ត្រី មហាសេនាបតី អ្នកអង្គម្ចាស់ ប្រធានតុលាការ បុព្វជិតសាសនាជាដើម * '''មហាសេនាបតី សង្គ្រាម''' ជាមេទ័ពដ៏ឆ្នើមមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១០៥០-១០៦៦)ដែលបានទទួលគោរម្យងារជា '''«មហាសេនាបតី»''' ពីព្រះរាជា។ដូនតាវង្សត្រកូលរបស់លោកក៏ជាអ្នកបម្រើរាជការនិងកងទ័ពច្រើនជំនាន់មកហើយពោលគឺតាំងពីរាជ្យ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.៨០២-៨៣៤)មកម្ល៉េះ។ គួរជម្រាបថា '''«មហាសេនាបតី»''' គឺជាឋារន្តរនាមខ្ពស់បំផុតនៃមន្ត្រីទ័ពនា[[សម័យអង្គរ]]។ * '''ព្រះកម្រតេងអញមហាសេនាបតី ស្រីវីរេន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាអ្នកសញ្ជកកវីស្វរៈនិងជាមេទ័ពដែលមានតួនាទីនិងឋានៈខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមមន្ត្រីកងទ័ពនារជ្ជកាល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកម្រតេងអញ»''' ជាឋានន្តរនាមសម្រាប់រាជវង្សានុវង្ស អភិជន មហាមន្ត្រីដែលមានន័យថា '''«ព្រះបាទ»'''។ ពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' ជាពាក្យខ្មែរបុរាណដោយពាក្យ '''«កម្រតេង»''' មានន័យថា '''«ម្ចាស់»''' រីឯពាក្យ '''«អញ»''' មានន័យថា '''«ខ្ញុំ»''' ដូច្នេះពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' គឺមានន័យថា '''«ម្ចាស់របស់ខ្ញុំ ឬ លោកម្ចាស់របស់ខ្ញុំ»''' * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីនរបតីន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែព្រះរាជវង្សមកពី'''តំបន់អ្នកចិះ'''(?)និងជាមន្ត្រីបម្រើរាជការតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)រហូតដល់រាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រ ជាព្រះរាជបុត្រារបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)ជាមួយ[[ជយរាជទេវី|ព្រះនាងជ័យរាជទេវី]]។ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះបានដឹកនាំទ័ពចេញច្បាំងជួយព្រះបិតា(កាលមិនទាន់សោយរាជ្យ)នៅក្នុងការទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនិងបានច្បាំងតទល់នឹងជនក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ហើយក៏បានពលីជីវិតក្នុងសង្គ្រាមជាមួយមេទ័ពដទៃទៀតផងដែរ។ដោយសារព្រះរាជបុត្រាមានស្នាដៃការពារព្រះនគរយ៉ាងដូច្នេះទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]បានត្រាស់បង្គាប់ឲ្យកសាង[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]([[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]])ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះរាជបុត្ររបស់ទ្រង់ហើយក៏បានកសាងរូបបដិមាទេពមួយអង្គនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីស្រិន្ទ្រទេវ»''' ជាតំណាងឲ្យ'''ព្រះស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''នៅឋានទេវលោកតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គកណ្ដាលនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]នោះ * '''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ''' គេហៅលោកម្យ៉ាងទៀតថា '''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' ជាមេទ័ពជំនិតរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''បានចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបល្ល័ង្ក[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ទប់ទល់នឹងពួកក្បត់ដឹកនាំដោយ'''ភរតរាហូ'''រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។ ដោយសារការពលីការពារព្រះនគរនេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)បានប្រទានងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតអជ៌នទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គអាគ្នេយ៍នៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] [[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]និងមួយទៀតនៅក្នុង[[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។គេក៏ឃើញមានចម្លាក់'''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ ឬ អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' នេះនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ត្រង់របៀងខាងត្បូងនៃ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នេះបញ្ជាក់ថាលោកក៏ធ្លាប់ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ផងដែរ។គួរជម្រាបថា '''«អំតេង»''' ជាឋានន្តរនាមរបស់វរជន យុទ្ធជន សេនាបតីដែលមានភក្តីភាពចំពោះព្រះមហាក្សត្រខណៈឋានន្តរនាមនេះគឺឃើញមានប្រើក្នុងរាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] សតវត្សរ៍ទី ១២ ដែលព្រះអង្គប្រោសប្រទានគោរម្យងារនេះចំពោះមេទ័ពដែលបានច្បាំងស្លាប់ក្នុងសមរភូមិការពារព្រះនគរនិងរាជបល្ល័ង្កស្របច្បាប់ * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់មួយរូបតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គេឃើញមានចម្លាក់រូបលោកនៅលើ'''ភ្នំសិវបាទ([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]])'''និងនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី​ ២]]។'''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' មានបងប្អូនម្នាក់ឈ្មោះ '''ស្រីទេវ''' ហើយបានប្ដេជ្ញាចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមរហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិតទាំងពីរនាក់តែម្ដង។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីវទ៌្ធនទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីទេវ''' ជាមេទ័ពនិងជាបងប្អូនរបស់មេទ័ព '''ស្រីវទ៌្ធន''' ដែលបានចេញច្បាំងជួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''ទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនៅ[[ប្រទេសចម្ប៉ា|ប្រទេសចាម្ប៉ា]] រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' ដូចបងប្អូនរបស់លោកដែរនិងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងអញជគតស្រីទេវ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គនិរតីនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរទេវបុរ''' ជាមេទ័ពដែលបម្រើការពារព្រះនគរ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ]]ដោយបានរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយ'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''ចេញច្បាំងទប់ទល់នឹងពួកក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]]។នៅក្នុងសង្គ្រាមការពារព្រះនគរនេះ'''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរៈ'''បានពលីជីវិតជាមួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''។ដោយសារស្នាដៃនិងការលះបង់ចំពោះជាតិយ៉ាងដូច្នេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីធរទេវបុរ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គឦសាននៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]។គួរជម្រាបថា '''«អ្នកសញ្ជក»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់មន្ត្រីកងទ័ពដែលព្រះរាជាទុកព្រះទ័យជាជំនិតរបស់ព្រះរាជាដោយសារពួកគេមានភក្តីភាពរហូតដល់ហ៊ានពលីបូជាជីវិតដើម្បីការពារព្រះរាជាតួយ៉ាងដូចជាអ្នកសញ្ជកនា[[សម័យអង្គរ]]ទាំងឡាយនេះជាដើម * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីជយសិង្ហវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែស្រឡាយព្រះរាជវង្សនិងមានគោរម្យងារជា '''«ខ្លោញវលល្វោ»''' ដែលជាមេទ័ពស្រួចមានជំនាញដឹកនាំទ័ពលុកព្រៃមកពី'''តំបន់ល្វោ'''([[ទ្វារវតី|ទ្វារវតី្ត]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីវិរេន្ទ្រធិបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពគ្រប់គ្រងនៅ'''តំបន់ឆោកព្កុល'''(?)ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)ទើបគេឃើញមានរូបចម្លាក់លោកនៅក្នុងក្បួនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២ ដែលចុះពី'''ភ្នំសិវបាទ'''([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]] [[ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន''' == ស្ទឹងសៀមរាប == [[File:រាត្រីនៅមាត់ស្ទឹងសៀមរាប.jpg|thumb|ស្ទឹងសៀមរាបនាពេលរាត្រី]] [[ស្ទឹងសៀមរាប]] ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់[[ខេត្តសៀមរាប]]។តាមពិតទៅស្ទឹងសៀមរាបគឺជាស្ទឹងសិប្បនិមិត្តដែលកកើតឡើងដោយស្នាដៃរបស់មនុស្ស។គ្មានឯកសារបញ្ជាក់ពីឆ្នាំនៃការបង្កើតស្ទឹងសៀមរាបឲ្យជាក់លាក់នោះទេប៉ុន្តែអ្នកស្រាវជ្រាវបានបញ្ជាក់ថាវាត្រូវគេបង្កើតនិងកែច្នៃជាច្រើនសារតម្រូវតាមការរៀបចំដែនដីនៅ[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងសៀមរាបកកើតឡើងដោយសារការប្រសព្វគ្នារវាងអូរធំៗចំនួន ០២ គឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។ស្ទឹងសៀមរាបស្ថិតនៅក្នុងចំណោមស្ទឹងសំខាន់ៗទាំងបីដែលហូរកាត់តំបន់អង្គរ ដោយធ្វើដំណើរពីជើងទៅត្បូង។ស្ទឹងនេះស្ថិតនៅខាងកើតស្ទឹងពួកនិងខាងលិចស្ទឹងរលួស។យោងតាមឯកសាររបស់លោក'''អ៊ឹម សុខរិទ្ធី'''អនុប្រធាននាយកដ្ឋានមជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវនិងតម្កល់ឯកសារអង្គរនៃ[[អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]បានសរសេរថាស្ទឹងសៀមរាបដែលគេឃើញសព្វថ្ងៃចាប់ពីចំណុច'''បំពេញរាជ'''មកជាសមិទ្ធិផលនៃស្នាដៃមនុស្សបង្កើតក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងនេះកើតពីអូរតូចៗដែលហូរពីភ្នំផ្សេងៗដែលស្ថិតនៅខាងជើងវាលរាបអង្គរបន្ទាប់មកវាជួបគ្នានៅច្រកមួយមុននឹងហូរធ្លាក់ទៅកាន់វាលរាប។ក្នុងនោះក៏មានដៃអូរតូចៗជាច្រើនបានហូរមកភ្ជាប់បន្ថែមទៀតដែលប្រភព ០២ សំខាន់ៗដែលគេស្គាល់ច្បាស់នោះគឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។'''អូរធំ'''មានប្រភពពី[[ភ្នំគូលែន]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៤០ គីឡូម៉ែត្រពីទិសឦសាននៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតក្នុងឯកសាររបស់លោកបន្ថែមទៀតថាភ្នំគូលែនដែលមានលក្ខណៈខ្ពង់រាបមានបណ្តោយ ២៥ គីឡូម៉ែត្រលាតសន្ធឹងពីទិសពាយ័ព្យមកទិសអាគ្នេយ៍និងមានទទឹង ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីទិសនិរតីមកឦសាននិងមានកម្ពស់ ៣០០ ម៉ែត្រទៅ ៤៥០ ម៉ែត្រប្រៀបនឹងវាលទំនាបជុំវិញ។ ជ្រលងចុងខាងកើតនៃខ្ពង់រាបគូលែនមានជប់ធំមួយដែលឲ្យកំណើតទៅផ្លូវទឹកសំខាន់ៗពីរគឺអូរថ្មដាប់និងអូរធំ។ចេញពីជប់អូរធំហូរធ្លាក់ចុះមកពីទិសពាយ័ព្យដោយទទួលទឹកពីអូរតូចៗជាច្រើនបត់បែនតាមជ្រលងថ្មហើយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីប្រភពទើបទៅដល់ទឹកធ្លាក់ម្តុំព្រះអង្គធំ។ជាបន្តបន្ទាប់វាបន្តដំណើរហូរទៅមុខហូរចុះយ៉ាងឆ្ងាយទើបទៅដល់ជើងភ្នំហប់ផ្នែកខាងកើត។ចុងក្រោយអូរធំហូរចុះមកខាងលិច ប្រសព្វនឹងស្ទឹងឫស្សីហើយហូរចុះមកត្បូងរួមគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងសៀមរាប។ចំណែក'''អូរក្បាលស្ពាន'''វិញអូរនេះមានប្រភពពីភ្នំក្បាលស្ពាននិងភ្នំក្រោល។ក្បាលស្ពានស្ថិតនៅ[[ភូមិឃុនរាម]] [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានចម្ងាយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រទិសឦសានពី[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]]។ឯកសាររបស់លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតទៀតថាអូរក្បាលស្ពានស្ថិតនៅលើកម្ពស់ប្រមាណ ២០០ ម៉ែត្រពីផ្ទៃទឹកសមុទ្រហូរចុះពីទិសពាយ័ព្យមកអាគ្នេយ៍បង្កើតជាទឹកធ្លាក់មួយមានកម្ពស់ពី ០៥ ទៅ ០៦ ម៉ែត្ររួចចូលទៅក្នុងអូរឫស្សីនិងបន្តហូរទៅជួបអូរធំស្ថិតនៅជើងភ្នំហប់។អូរធំនិងអូរឫស្សីក៏ហូរចូលគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងតែមួយគឺស្ទឹងសៀមរាប ដែលហូរចុះទៅខាងត្បូងស្រោចស្រពតំបន់អង្គរមុននឹងហូរចាក់ទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទឹកដែលហូរតាមអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពានទទួលមន្តពីចម្លាក់ជាច្រើនមានដូចជាសហស្រលិង្គហៅថាលិង្គមួយពាន់ដែលត្រូវបានឆ្លាក់នៅឆ្នាំ ១០៥៤ នៃគ.សក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័ន​ទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]]។ទឹកនេះហូរធ្លាក់ចូលទៅស្ទឹងសៀមរាបបន្តកាត់តាមអង្គរនិងធ្លាក់ចូលបឹងទន្លេសាប។តាមអ្នកមានជំនឿទឹកនេះជាប្រភពនៃសេចក្តីចម្រុងចម្រើននិងត្រជាក់ត្រជុំ។ ស្ទឹងសៀមរាប ប្រៀបដូចជា[[ទន្លេគង្គា]]នៅ[[ក្រុងពារាណសី]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ទន្លេគង្គាមានប្រភពពីភ្នំហិមពាន្ត។តាម[[សាសនាហិណ្ឌូ|សាសនាព្រាហ្មណ៍]]ទន្លេនេះមានកំណើតនៅឋានសួគ៌។ទន្លេគង្គាហូរធ្លាក់មកលើដីមានរូបរាងជាភ្លៀងរួចជ្រាបចូលទៅក្នុងដីនិងចុងបញ្ចប់ហូរចេញមកវិញផ្តល់ជាប្រភពទឹកទៅស្ទឹងទន្លេទាំងឡាយ។ភ្នំនៅក្បែរវាលនិងភ្នំហិមពាន្តទទួលទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាជាមួយគ្នាគឺរដូវមូសុងវស្សាភ្នំទាំងនោះជាអាងទឹកធម្មជាតិនិងជាប្រភពនៃស្ទឹងនិងទន្លេទាំងពូងដែលហូរមកកាន់តំបន់ទំនាប។បន្ទាប់មកមនុស្សបានចាត់ចែងរៀបចំយកទឹកស្ទឹងទន្លេទាំងនោះមកប្រើប្រាស់ទៅតាមតម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់ខ្លួន។នៅស្រុកខ្មែរគ្មានទន្លេគង្គាដូចឥណ្ឌាទេ។ដូច្នេះហើយខ្មែរបានកែច្នៃរៀបចំប្រភពស្ទឹងដើម្បីប្រដូចទៅនឹងទន្លេគង្គា។ដូចជានៅភ្នំគូលែននិងក្បាលស្ពានខ្មែរបានឆ្លាក់លិង្គនិងរូបទេពផ្សេងៗនៅតាមបណ្តោយអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។អូរទាំងពីរនេះជាប្រភពនៃស្ទឹងសៀមរាប។ទឹកហូរកាត់តាមលិង្គប្រៀបដូចជាភ្លៀងធ្លាក់មកពីភ្នួងព្រះកេសា[[ព្រះឥសូរ]]។ហេតុនេះហើយដែលគេថាស្ទឹងសៀមរាបប្រៀបដូចនឹងទន្លេគង្គា។ == ប្រជាសាស្រ្ត== ខេត្តសៀមរាប មានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ០៤ ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបមានផ្ទៃដីចំនួន ១០២៩៩ គីឡូម៉ែត្រការ៉េជាខេត្តដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេលំដាប់ទី ១០ នៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] មានក្រុងចំនួន ០២ ស្រុកមានចំនួន ១១ ឃុំមានចំនួន ៨៦ សង្កាត់ចំនួន ១៤ និងភូមិចំនួន ៨៧៥<ref>ព័ត៌មានរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍នៅដើមឆ្នាំ២០១៣</ref>។ប្រជាជនដែលរស់នៅទីក្រុងសៀមរាបភាគច្រើនជាអ្នកផ្លាស់ទីលំនៅមកពីខេត្តផ្សេងៗនិងពីស្រុកជនបទផ្សេងៗពីគ្នានៅក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបគឺជាតំបន់គោលដៅទេសចរណ៍សម្រាប់ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាជាចម្បង។ == លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ == ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយស្ថិតនៅតំបន់ពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ដែលមានចម្ងាយប្រវែង ៣១៤ គ.ម ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]មានពំ្រប្រទល់ខាងកើតជាប់នឹង[[ខេត្តកំពង់ធំ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] ខាងលិចជាប់នឹង[[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] ខាងជើងជាប់នឹង[[ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] និងខាងត្បូងជាប់នឹង[[ខេត្តបាត់ដំបង]] [[បឹងទន្លេសាប]]។ព្រំប្រទល់ជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]មានប្រវែង ៨២ គ.ម ដែលស្ថិតជាប់នឹង[[ស្រុកជីក្រែង]] [[ស្រុកសូត្រនិគម]] [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ស្រុកសៀមរាប]] [[ស្រុកពួក]] និង [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ស្របតាមលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រនៃតំបន់នេះគឺមានសីតុណ្ហភាព ក្ដៅហួតហែង រាំងស្ងួត មានសំណើម និង មានទឹកជំនន់ យើងអាចបែងចែកតំបន់ទាំងនេះជាបីផ្នែកគឺ ផ្នែកខាងលើមាន ១៣ ឃុំ ផ្នែកកណ្តាលមាន ៦៩ ឃុំ និង ផ្នែកខាងក្រោមជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]មាន ១៨ ឃុំ។តំបន់ខាងលើសម្បូរទៅដោយព្រៃភ្នំមានសណ្ឋានដូចជាដីទួលឬខ្ពង់រាបខ្វះខាតទឹកនិងជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតញឹកញាប់។តំបន់កណ្តាលជាវាលស្រែល្វឹងល្វើយនិងមានលំនៅឋានតបស់ប្រជាជនច្រើនព្រមទាំងប្រាង្គប្រាសាទនានានិងតំបន់ក្រោមជាវាលទំនាបរងទឹកជំនន់រៀងរាល់ឆ្នាំជាតំបន់ជលវេគពេលណាមានភ្លៀងធ្លាក់ជន់លិចលង់ពេលណាគ្មានភ្លៀងស្ងួតហួតហែងមានផ្ទៃក្រលាសរុបប្រមាណ ១២.០១៥ គីឡូម៉ែត្រការេចែកចេញជា ១២ ក្រុងនិងស្រុក ១០០ សង្កាត់និងឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ ដោយមានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ នាក់ ត្រូវនឹង ៦,៣២% នៃប្រជាជនសរុបទូទាំងប្រទេស។មុខរបរសំខាន់ៗនៃតំបន់ទាំងបីនេះមានភាពខុសៗគ្នាពោលគឺ ៖ :'''ក'''. ផ្នែកខាងលើធ្វើស្រូវចម្ការនិងរុករកអនុផលព្រៃឈើ :'''ខ'''. ផ្នែកកណ្តាលធ្វើស្រែនិងសេវាកម្មផ្សេងៗ :'''គ'''. ផ្នែកខាងក្រោមធ្វើស្រែនិងចម្ការដំំណាំតាមរដូវនិងប្រកបអាជីវកម្មនេសាទ។ ជាទូទៅខេត្តសៀមរាបជាតំបន់ជនបទ។ប្រជាជនប្រមាណ ៧០% រស់នៅតាមទីជនបទឆ្ងាយពីទីក្រុងដែលពឹងផ្អែកលើមុខរបរកសិកម្មជាអាជីព។ប្រជាជនប្រមាណ ១៨% រស់នៅតាមតំបន់ជាប់នឹងបឹងទន្លេសាបពឹងផ្អែកលើអាជីវកម្មនេសាទនិងធ្វើចម្ការដំណាំផ្សេងៗនិង ១២% ទៀតរស់នៅតាមទីប្រជុំជននិងទីក្រុងដែលមានមុខរបរជាពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និង បុគ្គលិករដ្ឋជាដើម។ [[File:TonleSapMap.png|thumb|ផែនទីខេត្តសៀមរាបជាប់នឹងបឹងទន្លេសាប]] ភ្នំនៅក្នុងក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]មានចំនួនសរុបប្រមាណ ៤១ ភ្នំហើយមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលមិនបានទៅដល់ចំណែកភ្នំមួយចំនួននៅតាមបណ្តាក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ នោះមានវត្តនៅពីលើនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដែលនៅសល់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានធម្មជាតិមួយចំនួនដែលនៅជាប់ជើងភ្នំកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិដែលបានចូលមកទស្សនានៅលើទឹកដីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃខេត្តសៀមរាប។ហើយមានផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជិតជើងភ្នំទាំងនោះដែលប្រកបមុខរបរលក់ដូរនិងធ្វើស្រែចម្ការគ្រាន់បានចំណូលយកមកចិញ្ចឹមក្នុងក្រុមគ្រួសារចៀសវាងចេញទៅធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។តាមរបាយការណ៍ពីអធិការក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ បានរៀបរាប់ប្រាប់ឲ្យដឹងអំពីភ្នំនីមួយៗរបស់ក្រុង-ស្រុកថាភ្នំចំនួន ៤១ ភ្នំនៅខេត្តសៀមរាបនោះមានដូចជា ៖ * [[ក្រុងសៀមរាប]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ[[ភ្នំក្រោម]]មានប្រាង្គប្រាសាទបុរាណនៅលើកំពូលភ្នំមានវត្តអារាមនៅលើកំពូលភ្នំនិងមានវត្តនៅតាមចំរ៉ាក់ជើងភ្នំក្រោមហើយមានផ្សារលក់ដូរព្រមទាំងមានទេសភាពស្រស់បំព្រងមើលពីលើភ្នំមកគួរឲ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិផងដែរហើយដែលបាននាំគ្នាបើកឡានជិះម៉ូតូកង់ឡើងទៅដល់កំពូលភ្នំដើម្បីថតផ្តិតយករូបភាពពីលើកំពូលភ្នំទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]និងទេសភាពនៅជុំវិញបរិវេណជើងភ្នំផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់សៀមរាប]] [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ភ្នំបាក់ខែង]]មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននៅលើកំពូលភ្នំដែលភ្ញៀវបរទេសនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃរះពេលព្រលឹមនៅពេលល្ងាចនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃលិចហើយនៅខាងក្រោមទល់មុខប្រាសាទមានអ្នកលក់ដូរជាច្រើនស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិត្រពាំងសេះ]] [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]]។ * [[ស្រុកជីក្រែង]] មានភ្នំចំនួន ០៧ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ុន ភ្នំពើង ភ្នំបាក់រទេះមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំក្បាលខ្មោច ភ្នំអាចម៍ស្រមោច ភ្នំខ្ទុំ និង ភ្នំល្អាង មានទីតាំងជាប់នឹងព្រំប្រទល់[[ស្រុកគូលែន]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]]ហើយភ្នំទាំង ០៧ នោះគឺស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំខ្វាវ]] [[ស្រុកជីក្រែង]]។ * [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]]មានភ្នំចំនួន ០២ គឺភ្នំចង្ហា និង ភ្នំកង្ហិតស្ថិតនៅក្នុងភូមិស្រាស្ត្រ[[ឃុំពពេល (ស្រុកសូទ្រនិគម)|ឃុំពពែល]] [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូត្រនិគម]]។ * [[ស្រុកស្វាយលើ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ[[ភ្នំគូលែន]]មានវត្តនៅលើកំពូលភ្នំគឺព្រះអង្គធំនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានថែមទៀតផងដែរ ភ្នំរាមមានព្រៃសហគមន៍ ភ្នំទំពូងនៅមានគ្រឹះថ្មប្រាសាទបុរាណដែលនៅសេសសល់ពីសង្គ្រាមហើយភ្នំទាំង ០៣ នេះមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំស្វាយលើ]] ភ្នំតាវ៉ាស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំតាសៀម]] និង ភ្នំខ្យងស្ថិតនៅ[[ឃុំកន្ទួត]]។ * [[ស្រុកស្រីស្នំ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំតាស ភ្នំតាប៉ែន ភ្នំធំ ភ្នំព្រះច្បារ និង ភ្នំមហាឥសី ពុំមានវត្តឬប្រាសាទបុរាណនៅទីនោះឡើយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅស្លែងស្ពាន[[ស្រុកស្រីស្នំ]]។ * [[ស្រុកអង្គរធំ]]មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំលាងដៃ]] ភ្នំឆ្កែកូនមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំតាទូស ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំពាក់ស្នែង]] និង ភ្នំកងរីមានវត្តនៅពីលើហើយមានប្រាសាទបុរាណបាក់បែកផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំជប់តាត្រាវ]]និងមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលយើងទៅមិនដល់។ * [[ស្រុកអង្គរជុំ]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំពើងតានន់ដែលមានសម្រស់ទេសភាពស្រស់ស្អាតជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ធម្មជាតិដែលមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតក្នុង[[ភូមិគោកដូង]] [[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជាង ៧០ គីឡូម៉ែត្រ ពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]តាមផ្លូវទៅផ្សារពាក់ស្នែង និង ភ្នំម្រេចស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]។ * [[ស្រុកវ៉ារិន]] មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំចង្ក្រានរយមានវត្តនៅពីលើហើយមានរមណីយដ្ឋានទឹកធ្លាក់ដែលមើលទៅគួរជាទីគយគន់ផងដែរស្ថិតនៅ[[ឃុំស្វាយស|ឃុំស្វាយសរ]] ភ្នំសង្កែ ភ្នំបាយដុតស្ថិតនៅ[[ឃុំល្វាក្រាំង|ឃុំល្វាវក្រាំង]] និង ភ្នំអាជ្ញារាមស្ថិតនៅ[[ឃុំប្រាសាទ]]។ * [[ស្រុកក្រឡាញ់]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំទ្រង់បាតដែលមានប្រាសាទតូចៗនិងមានអាស្រមនៅពីលើផងដែរមានភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅ[[ភូមិភ្នំទ្រង់បាត]] [[ឃុំកំពង់ថ្កូវ]] [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ * [[ស្រុកពួក]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ូងមានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ភូមិដូនកែវ]] និង ភ្នំដីដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]។ * [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំហប់មានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំក្បាលស្ពានមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននិងមានរមណីយដ្ឋានផងដែរស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំឃុនរាម]] ភ្នំទេវៈស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរំចេក]] និង [[ភ្នំគូលែន]]ជាប់ចំរ៉ាក់ជើងភ្នំស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំត្បែង]]ហើយក៏ជាភ្នំមួយដែលជាប់ពាក់កណ្តាលម្ខាងម្នាក់ នឹង[[ស្រុកស្វាយលើ]]ផងដែរ។ * [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]មានតែប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] ជាដើមហើយនៅមានវត្តចាស់ៗដល់បច្ចុប្បន្នហៅថាវត្តត្រាច។ *[[ក្រុងរុនតាឯក]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំបូកមានវត្តនិងប្រាសាទបុរាណនៅពីលើស្ថិតនៅ[[សង្កាត់រុនតាឯក]] [[ក្រុងរុនតាឯក]]។ == រដ្ឋបាល == ខេត្តសៀមរាប ចែកចេញជា ១២​ ក្រុង/ស្រុក ១០០ សង្កាត់/ ឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ |access-date=2008-08-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដក្រុងនិងស្រុក ! ក្រុងនិងស្រុក ! ឈ្មោះក្រុងនិងស្រុកជាអក្សរឡាតាំង ! ផែនទីក្រុងនិងស្រុក |- | ១៧០១ | [[ស្រុកអង្គរជុំ]] | Angkor Chum |[[File:1701 Angkor Chum District.svg|thumb]] |- | ១៧០២ | [[ស្រុកអង្គរធំ]] | Angkor Thum |[[File:1702 Angkor Thum District.svg|thumb]] |- | ១៧០៣ | [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] | Banteay Srei |[[File:1703 Banteay Srei District.svg|thumb]] |- | ១៧០៤ | [[ស្រុកជីក្រែង]] | Chi Kraeng |[[File:1704 Chi Kraeng District.svg|thumb]] |- | ១៧០៦ | [[ស្រុកក្រឡាញ់]] | Kralanh |[[File:1706 Kralanh District.svg|thumb]] |- | ១៧០៧ | [[ស្រុកពួក]] | Puok |[[File:1707 Puok District.svg|thumb]] |- | ១៧០៩ | [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] | Prasat Bakong |[[File:1709 Prasat Bakong District.svg|thumb]] |- | ១៧១០ | [[ក្រុងសៀមរាប]] | Siem Reab |[[File:1710 Siem Reap Municipality.svg|thumb]] |- | ១៧១១ | [[ស្រុកសូត្រនិគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]] | Soutr Nikom |[[File:1711 Soutr Nikom District.svg|thumb]] |- | ១៧១២ | [[ស្រុកស្រីស្នំ]] | Srei Snam |[[File:1712 Srei Snam District.svg|thumb]] |- | ១៧១៣ | [[ស្រុកស្វាយលើ]] | Svay Leu |[[File:1713 Svay Leu District.svg|thumb]] |- | ១៧១៤ | [[ស្រុកវ៉ារិន]] | Varin |[[File:1714 Varin District.svg|thumb]] |- | | [[ក្រុងរុនតាឯក]] | Run Ta Ek |- |} == អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ == '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលបម្រើឲ្យខេត្តសៀមរាបទឹកដីអង្គរវាមានទីតាំងស្ថិតនៅ[[សង្កាត់ទឹកវិល]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។វាត្រូវបានបើកដំណើរការនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣២ និងបានបិទទៅវិញនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នៅពេលដែលបើកដំណើរការអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរជាផ្លូវការ។វាជាអាកាសយានដ្ឋានដែលមមាញឹកជាងគេទី ០២ នៅ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ]]។ '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលមានទីតាំងនៅ[[ស្រុកសូទ្រនិគម]] និង [[ស្រុកជីក្រែង]] [[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្តសៀមរាប]]ដែលបម្រើឲ្យ[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ១៨ គីឡូម៉ែត្រភាគឦសាន[[ឃុំដំដែក]] [[ស្រុកសូទ្រនិគម]] ៤០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] និង ៥០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ក្រុងសៀមរាប]]។អាកាសយានដ្ឋានសៀមរាប-អង្គរ គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៧០០ ហិកតានិងមានផ្លូវរត់ប្រវែង ៣៦០០ ម៉ែត្រ។ == តំបន់ទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប== តាមប្រវត្តិសាស្ដ្រទឹកដីខេត្តសៀមរាបជាតំបន់រាជធានីរបស់[[ចក្រភពខ្មែរ]]អំឡុងពីសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៣។ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយទើបរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះគេនៅឃើញមានសំណង់ប្រាសាទបុរាណយ៉ាងច្រើននៅពាសពេញទឹកដីដ៏បវរនៃខេត្តសៀមរាបនេះ។ប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់អង្គរដែលមានឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភពលោកគឺស្ថិតនៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបដែលគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃក្រលា ៦០០ គ.មការ៉េ។សព្វថ្ងៃប្រាសាទចំនួនត្រូវបានរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់។ប្រាសាទទាំងឡាយត្រូវបានកសាងឡើងរវាងសតវត្សរ៍ទី ៩ និងទី ១៣។កម្មវិធីកសាងឥតឈប់ឈរត្រូវបានប្រកាន់ខ្ជាប់ដោយព្រះរាជាខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់ដែលអាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងសំណង់ប្រាសាទពីរ៉ាមីតដែលកសាងដោយ[[ព្រះចៅផារ៉ាអុង]]និងសំណង់ប្រាសាទដទៃទៀតនៅក្នុង[[អេហ្ស៊ីប|ប្រទេសអេហ្សីប]]។ព្រះរាជា[[ខ្មែរ]]បានសាងសង់ប្រាសាទទាំងនេះដោយប្រើកម្លាំងកម្មករយ៉ាងច្រើនតាមការប៉ាន់ស្មានការធ្វើសំណង់ថ្មីនីមួយៗអាចប្រើមនុស្សប្រហែល ៧៥០០០០ នាក់ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ១៣ ។ទោះបីជាបន្សល់ទុកនូវប្រាសាទជាច្រើនក៏ដោយសព្វថ្ងៃនេះគឺមានភស្តុតាងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះចំពោះមនុស្សដែលមករស់នៅពិតប្រាកដនៅទីក្រុងដ៏ចំណាស់មួយនេះកាលពីអតីតកាល។អ្នកធ្វើដំណើរ[[ព័រទុយហ្គាល់|ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់]]ត្រូវបានគេជឿថាជាជនជាតិបស្ចឹមប្រទេសដំបូងគេដែលបានសម្លឹងមិនដាក់ភ្នែកទៅលើភាពអស្ចារ្យនៃ[[ប្រាសាទអង្គរ]]នៅពេលទៅទស្សនាក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយកិត្តិយសធំបំផុតចំពោះការរកឃើញ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏អស្ចារ្យបានធ្លាក់ទៅអ្នកភូមិសាស្ដ្រ[[បារាំង|ជនជាតិបារាំង]]ឈ្មោះ '''ហង់រី មូហូត (Henri Mouhot)'''​ ដែលបានមកទស្សនា[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ ដែលបានតម្កល់ទុកនូវឯកសារនៅឯ[[ទីក្រុងប៉ារីស]]ក្រោយមរណភាពនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨។ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ និង ២០ បេសកកម្មរបស់[[បារាំង]]ជាច្រើនបានមកទស្សនាប្រាសាទបុរាណនិងធ្វើការកាប់ឆ្ការសម្អាតព្រៃពីប្រាសាទហើយបានប្រមូលនូវឯកសារបានយ៉ាងច្រើន។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៧ [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បានប្រគល់ទឹកដីអង្គរមកឲ្យ[[ខ្មែរ]]គ្រប់គ្រងវិញដោយសារ[[បារាំង]]គាបសង្កត់ខ្លាំងពេកហើយនៅក្នុងនោះបាននាំមកនូវភ្ញៀវទេសចរឲ្យមកទស្សនា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ជាលើកដំបូងនៅលើទឹកដីអង្គរ។ភ្ញៀវទេសចរអាចជ្រើសរើសទស្សនាតាមវង់តូចដែលរួមមានទីក្រុងដ៏ល្បីល្បាញរបស់ព្រះរាជាគឺអង្គរធំនិងអង្គរតូចដែលមានប្រាសាទជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ស្រះស្រង់]]និងរមណីយដ្ឋានជាច្រើនទៀត។ភ្ញៀវទេសចរអាចបន្តដំណើរទៅទស្សនានៅវង់ធំនោះគេនឹងបានឃើញប្រាសាទមួយចំនួនផ្សេងទៀតនិង[[បារាយណ៍]]នៅ[[សម័យអង្គរ]]។ប្រសិនបើមានពេលវេលាភ្ញៀវទេសចរអាចទៅទស្សនាប្រាសាទល្បីល្បាញផ្សេងទៀតដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] ជាដើមដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរបន្តិច។ ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} {{Geographic location |Centre = ខេត្តសៀមរាប |North = [[ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ]] |Northeast = [[ខេត្តព្រះវិហារ]] |East = |Southeast = [[ខេត្តកំពង់ធំ]] |South = [[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Southwest = [[ខេត្តបាត់ដំបង]] |West = [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] |Northwest = }} {{ខេត្តសៀមរាប}} {{ខេត្តក្រុងខ្មែរ}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] [[Category:ខេត្តក្រុងខ្មែរ|សៀមរាប]] 1afvv2v8e68mpvdl4tj22u8p5toxmwe 321299 321298 2025-05-31T14:29:46Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321299 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តសៀមរាប''' គឺជាខេត្តមួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]និងនៅក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តសៀមរាបគឺ[[ក្រុងសៀមរាប]]និង[[ក្រុងរុនតាឯក]]។ខេត្តសៀមរាបត្រូវបានដាក់ឈ្មោះបែបនេះគឺដើម្បីរំលឹកដល់ជ័យជម្នះរបស់កងទ័ព[[ខ្មែរ]]វាយឈ្នះលើកងទ័ព[[សៀម]]នៅ[[លង្វែក|សម័យលង្វែក]]ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។សព្វថ្ងៃខេត្តសៀមរាបត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងពិភពលោកថាជាទីតាំងនៃ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញ។ខេត្តនេះជាតំបន់ទេសចរណ៍ដ៍សំខាន់របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារខេត្តនេះមាន[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញនិងប្រាសាទបុរាណដទៃទៀតជាច្រើន។ថ្មីៗនេះក្រុងសៀមរាបកំពុងប្រែក្លាយរូបរាងជាក្រុងទំនើបតាមរយៈកំណើនសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ហាងលក់ទំនិញ ជាដើមដែលបម្រើឲ្យវិស័យទេសចរណ៍។រមណីយដ្ឋានបុរាណផ្សេងទៀតដែលនៅក្នុងក្រុងសៀមរាបនិងក្រៅក្រុងមាន[[អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]] [[ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង]] [[ប្រាសាទបាពួន]] [[ប្រាសាទភិមានអាកាស]] [[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទព្រះបាលីឡៃ]] [[ប្រាសាទតានៃ]] [[ប្រាសាទតាសោម]] [[ប្រាសាទតាកែវ]] [[ប្រាសាទធម្មនន្ទ]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទព្រះពិធូរ]] [[ប្រាសាទនាគព័ន្ធ]] ​[[ប្រាសាទសួព្រ័ត|ប្រាសាទសួព្រ័ត្រ]] [[ប្រាសាទបី]] [[ប្រាសាទព្រហ្មកិល]] [[ប្រាសាទរោងរមុង|ប្រាសាទរោងល្មុង]] [[ប្រាសាទតុប]] [[ប្រាសាទក្រវាន់|ប្រាសាទក្រវ៉ាន់]] [[ប្រាសាទថ្មបាយក្អែក]] [[ប្រាសាទបន្ទាយសំរែ]] [[ប្រាសាទបន្ទាយក្តី]] [[ប្រាសាទក្រោលគោ]] [[ប្រាសាទភ្នំក្រោម]] [[ប្រាសាទភ្នំបូក]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត]] [[ប្រាសាទទេពប្រណម]] [[ប្រាសាទទទឹងថ្ងៃ]] [[ប្រាសាទព្រៃមន្ទីរ]] [[ប្រាសាទព្រៃក្មេង]] [[ប្រាសាទបាតជុំ]] [[ប្រាសាទគោកត្រាង]] [[ប្រាសាទត្រពាំងផុង]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទលាក់នាង]] [[ប្រាសាទចៅសាយទេវតា]] [[ប្រាសាទប្រែរូប]] [[លានស្តេចគំលង់]] [[លានជល់ដំរី]] [[ប្រាសាទអកយំ]] [[ប្រាសាទគោគពោធិ|ប្រាសាទគោគពោធិ៍]] [[ប្រាសាទគោកគ្រញូង]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] [[ប្រាសាទត្រពាំងខ្យង]] [[ប្រាសាទផ្ទី]] [[ប្រាសាទទន្លេស្ងួត]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]] និង ប្រាសាទរាប់រយផ្សេងទៀត។តំបន់អង្គរត្រូវបានរងនូវការលុកលុយជាច្រើនដងពីពួក[[សៀម]]ហើយទីបំផុត[[ក្រុងអង្គរ|រាជធានីអង្គរ]]ត្រូវបានបោះបង់ចោលនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១។គួររំលឹកផងដែរថារាជធានីរបស់[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]ត្រូវបានប្តូរពីអង្គរទៅ[[សម័យកាលចតុមុខ|រាជធានីចតុមុខ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣២ រួចបន្តទៅ[[លង្វែក|រាជធានីលង្វែក]] និង [[រាជធានីឧដុង្គមានជ័យ|រាជធានីឧដុង្គ]] ហើយត្រឡប់ទៅ[[សម័យកាលចតុមុខ|រាជធានីចតុមុខ]]វិញនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៦។ជនជាតិបទេសដែលបានមកដល់[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]មុនគេគឺអ្នករុករកជនជាតិបារាំង'''លោក [[ហង់រី មូហូ]]'''នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ (នាសម័យលង្វែកសតវត្សរ៍ទី ១៦ ក៏មានជនបរទេសខាងបស្ចឹមលោកក៏បានមកមើល[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]រួចមកហើយដែរ)<ref>ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅជនជាតិខ្មែរសតវត្សទី១៥-១៩៥៣ (ភាគទី២)</ref>។តំបន់សៀមរាបអង្គរគឺជាគោលដៅចម្បងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរទូទាំងពិភពលោកហើយក៏ជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយសំណង់ប្រាសាទបុរាណតូចធំជាច្រើនអនែកដែលជាទីស្ថានរបស់ពពួកអាទិទេពទាំងឡាយទាំងពួងផងដែរ។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តសៀមរាប | native_name = Siem Reap Province | native_name_lang = khm<!-- ISO 639-2 code --> | settlement_type = [[ខេត្តនៃកម្ពុជា|ខេត្ត]] | image_skyline = D'Angkor.jpg | image_caption = ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទអង្គរវត្តនាពេលរសៀល | image_flag = | image_seal = | image_shield = | nickname = ទីក្រុងអង្គរ | motto = | image_map = Cambodia Siem Reap locator map.svg | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តសៀមរាប | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = Location of Siem Reap in Cambodia | coordinates_type = type:adm1st_region:KH | coordinates_display = title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[List of sovereign states|ប្រទេស]] | subdivision_name = {{CAM}} | established_title = | established_date = | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ក្រុងរុនតាឯក]] | leader_party = | leader_title = គណៈអភិបាល​ខេត្ត | leader_name = ប្រាក់ សោភ័ណ | area_footnotes = | area_total_km2 = 10299 | area_rank = ១០ | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title=General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher=[[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work=National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_total = ១,១១៤,៦១៦ នាក់ | population_rank = ០៤ | population_as_of = | population_density_km2 = ៩៨ | population_density_rank = ១៣ | population_demonym = | population_note = | blank_name_sec1 = ក្រុង និង ស្រុក | blank_info_sec1 = ១២ | blank1_name_sec1 = សង្កាត់ និង ឃុំ | blank1_info_sec1 = ១០០ | blank2_name_sec1 = ភូមិ | blank2_info_sec1 = ៩០៧ | timezone1 = [[:en:Time in Cambodia|ICT]] | utc_offset = +០៧:០០ | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧០១០១ -១៧១២១២ | area_code_type = លេខកូដតំបន់ | area_code = ០៦៣ | iso_code = KH-១៧ | website = {{URL|www.siemreap.gov.kh}} | footnotes = }} ខេត្តសៀមរាប គឺជា​ខេត្ត​ធំ​ទី ​១០ ​នៅក្នុង​[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]។ចំនួនប្រជាជននៅក្នុងខេត្តនេះកើនឡើងដល់ខ្ទង់លាននាក់ហើយជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។មួយផ្នែកធំនៃព្រំដែនភាគខាងត្បូងនៃខេត្តសៀមរាបជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]ដូច្នេះហើយបានជាខេត្តសៀមរាបជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តទាំង ០៩ ដែលបង្កើតបានជាតំបន់[[ទន់បម្រុងជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាប]]។នាពេលបច្ចុប្បន្នខេត្តនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទីតាំងនៃប្រាសាទអង្គរដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់[[យូណេស្កូ|អង្គការយូណេស្កូ]]និងជាអច្ឆរិយវត្ថុរបស់ពិភពលោកផងដែរ។ហើយក៏ជាទីតាំងប្រាសាទល្បាញល្បីៗជាច្រើនទៀតក្រៅពី[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]និងប្រាសាទនានាផ្សេងទៀតដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់[[អង្គការយូណេស្កូ]]ផងដែរ។[[ឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែន]]គឺជារមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនិងធម្មជាតិល្បីល្បាញមួយដែលជាទីពេញនិយមសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិទៅទស្សនាកម្សាន្តមិនអាចរំលងបាន។ == ឈ្មោះនៃខេត្ត == ខេត្តសៀមរាបជាអតីតខេត្តខ្មែរមួយឈ្មោះថា '''[[ខេត្តមហានគរ]]'''។ការប្ដូរឈ្មោះជាខេត្តសៀមរាបនេះក្នុងរជ្ជកាល[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស(តាមពង្សាវតា)មូលហេតុបានជាផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះខេត្តនេះបានបញ្ជាក់ថានៅឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស ស្ដេចអយុធ្យាបានបញ្ជាឲ្យកងទ័ពខ្លួនវាយលុកកម្ពុជានៅខេត្តមហានគរដើម្បីបង្ក្រាបការមិនចុះញ៉មរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។ទ័ពសៀមដណ្ដើមខេត្តមហានគរមួយរយៈហើយមេដឹកនាំបានទៅទស្សនាប្រាសាទគួរឲ្យយ៉ាងស្ងប់ស្ងែង។បន្ទាប់មកទ័ពស្ដេចសៀមនេះបានជួបនឹងទ័ពស្ដេចខ្មែរនៅតំបន់អង្គរហើយបានប្រយុទ្ធគ្នាធ្វើឲ្យកងទ័ពសៀមទទួលបរាជ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ក្រោយពីទទួលបានជ័យជំនះមក[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទចន្ទរាជា]]បានបរិញ្ញាតិ្តឲ្យប្ដូរឈ្មោះខេត្តមហានគរនេះទៅជាខេត្តសៀមរាបវិញដែលមានន័យថា ''"ទ័ពសៀមត្រូវបង្ក្រាបឲ្យរាប"'' នៅទីនេះ។ អ្នក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[ប្រទេសកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]បាន​ពន្យល់​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ថាពាក្យ '''សៀម''' គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ជាតិសាសន៍មួយដែល​បច្ចុប្បន្ន​បាន​ប្រែ​ឈ្មោះ​ទៅ​ជា​ '''ថៃ''' ទៅ​ហើយ។រីឯ​ពាក្យ​ថា '''រាប''' គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ចាញ់ខ្លបខ្លាច'''។ អនុ​ប្រធាន​ផ្នែក​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ|សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ]]និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅ​[[សាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា|សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា]]លោក '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ថាចាប់​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី ​៩ និង​ទី​ ១០ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជខេត្ត​សៀមរាបត្រូវបានគេ​​ប្រើ​ឈ្មោះ​ជា​​[[យសោធរបុរះ|ទីក្រុងយសោធបុរៈ]]ដោយសារ​តែ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោ​វរ្ម័ន​ទី​ ១]] ជាអ្នកបាន​កសាង។ក៏ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​មកត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា[[អាណាចក្រខ្មែរ|អាណាចក្រ​អង្គរ]]វិញ។នៅ​ក្នុង​រជ្ជកាល​នៃ​ព្រះរាជា​ក្រោយៗ​មកទៀតដែល​បានផ្លាស់​ប្ដូរ​រាជធានី​ទៅ​តាំង​នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូងនិង​[[​ទួល​បាសាន|ទួល​បាសាន]]រហូត​ដល់​[[ភ្នំពេញ|ចតុមុខ]]ជាដើមគឺ​[[ក្រុងអង្គរ|ទីក្រុង​អង្គរ]]ត្រូវ​បាន​បោះ​បង់​ចោល​មួយ​រយៈ។ជាច្រើន​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មកទើប​មាន​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​គ្រប់គ្រង​​ជារាជធានី​នេះឡើង​វិញ។ លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' បាន​ពន្យល់​ទៀត​ថាបន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​គ្រប់គ្រង​ជា​រដ្ឋបាល​ឡើង​វិញ​នោះគឺ​តំបន់​អង្គរ​ត្រូវ​បាន​ទ័ព​សៀមនៃ​[[អាណាចក្រអយុធ្យា|នគរ​ស្រីអយុធ្យា]]ចូល​មក​លុកលុយ​ជា​ច្រើន​លើកចាប់​តាំង​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៤ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជ។នៅ​ក្នុង​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៥ ដល់ ១៦ មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​ខ្មែរ​មួយ​អង្គ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បាន​ធ្វើ​ចម្បាំង​ជាមួយកង​ទ័ព​សៀមដើម្បី​បណ្ដេញ​ឱ្យ​ពួកសៀមចេញ​ពី​តំបន់​អង្គរ។នៅក្នុង​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​កាល​នោះគឺកងទ័ពខ្មែរទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំំធេងហើយ​ពាក្យ​ថា '''សៀមរាប (អានថា:សៀមម៉ារាប)''' គឺ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​ឈ្មោះបន្ទាប់​ពី​ជ័យ​ជម្នះ​របស់​កងទ័ព​ខ្មែរលើពួកសៀម៖ ''«ពាក្យ​ថា សៀមរាប គឺ​មាន​ន័យ​ថា សៀម បាន​ខ្លបខ្លាច​លោក បាន​ចាញ់​លោក បាន​អស់​ឫទ្ធានុភាព ចាញ់រាបដលដី។ដូច្នេះគេ​ឲ្យឈ្មោះ​ថាតំបន់​សៀមរាបនេះ​ជា​ទស្សនៈ​របស់​ជាតិ​ខ្មែររបស់​អ្នក​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​ដំណែល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ​ផង​ដែរ។ចំណុច​នេះ​ហើយ បានជា​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ពាក្យ​ថា សៀមរាប»''។ ការ​អធិប្បាយ​របស់​លោក​សាស្ត្រាចារ្យ '''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា''' នេះគឺ​ដូច​គ្នា​នឹង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​ផ្សេង​ទៀតផងដែរ។ សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​សង្ខេប​មួយដែល​សរសេរ​ដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា​មន្ត្រី​រាជការ​នៅ​ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាន​អធិប្បាយ​ថានៅ​ក្នុងឆ្នាំ​ ១៥២៥ ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទ​រាជា]]​បាន​វាយ​បង្ក្រាប​កងទ័ព​សៀមដែល​ឈ្លាន​ពានឲ្យបរាជ័យ​យ៉ាងអាម៉ាស់នៅ​តំបន់​អង្គរ។ដូច្នេះ​ហើយបាន​ជា​ព្រះអង្គបាន​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា [[សៀមរាប]] គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ទ័ព​សៀមចាញ់​រាប​ដូចជា​កន្ទេល ឬ ទ័ពសៀមចាញ់រាបដល់ដី'''។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ[[ខេត្ត​សៀមរាប]]មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ជាតិ​ខ្មែរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេក៏ប៉ុន្តែវា​ក៏​កំពុង​នាំ​ប្រទេស​កម្ពុជាឲ្យទទួល​បាន​នាម​ថ្មី​មួយ​ទៀតគឺ​'''ព្រះរាជាណាចក្រ​អច្ឆរិយ'''ដោយសារ​តែ​ភាព​ល្បីល្បាញ​ខាង​វប្បធម៌​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។<ref>{{Cite web |title=អត្ថន័យ​នៃ​ឈ្មោះ​ខេត្ត​សៀមរាប |url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |access-date=2023-03-16 |website=www-rfa-org.cdn.ampproject.org |archivedate=2023-03-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230316035301/https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |url-status=dead }}</ref> == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == === មុនសម័យអង្គរ === [[file:Phnom Kulen8.JPG|thumb|ភ្នំគូលែន(មហេន្ទ្របវ៌ត ឬ មហិន្រ្ទបព៌ត)]] [[File:Cascade de la rivière sacrée (Phnom Kulen) (6825025205).jpg|right|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_017_Vishnu_and_Lakshmi_(8583651131).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_020_Brahma_(8583620385).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean,_sur_les_pentes_sud-ouest_du_mont_Kulen_(12).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge1.JPG|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_011_Lotuses_(8583641233).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge2.JPG|thumb]] [[ឯកសារ:2011-06-27-030 Phnom Kulen.jpg|រូបភាពតូច|នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ ជាឆ្នាំដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ប្រារព្ធពិធីទេវរាជនៅលើភ្នំគូលែន។ព្រះអង្គបានបើកស័ករាជថ្មីមួយដែលធ្វើអរិយធម៌វប្បធម៌ខ្មែររីកចម្រើនរុងរឿងនាសម័យមហានគរ]] អ្នកស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិវិទ្យានិងបុរាណវិទ្យាជាច្រើនបានអះអាងថាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រអង្គនេះបានយាងមកពី[[ឥណ្ឌូណេស៊ី|ប្រទេសជ្វា]]នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។តាមឯកសារខាងលើបានឲ្យដឹងថា[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] កាលនៅក្នុងដំណាក់កាលទី ២ ទ្រង់គង់នៅ '''ទីក្រុងឥន្រ្ទបុរៈ''' នៅ[[ខេត្តកំពង់ចាម]]បន្ទាប់មកទ្រង់គង់នៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្ទ្របព៌ត)និងចុងក្រោយបំផុតទ្រង់គង់នៅ '''[[ហរិហរាល័យ|ទីក្រុងហរិហរាល័យ ឬ ទីក្រុងរលួស]]''' ដែលជារាជធានីដើមនា[[សម័យអង្គរ]]។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថាវប្បធម៌អង្គរបានផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជគឺនៅពេលដែល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] បានអភិសេកជាព្រះមហាក្សត្រនៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្រ្ទបព៌ត)។ការអភិសេករបស់ព្រះអង្គគឺឈរនៅលើមូលដ្ឋាននៃពិធីទេវរាជដែលបានផ្តល់ចំពោះព្រះអង្គនូវមហិទ្ធិប្ញទ្ធិដើម្បីធ្វើការបង្រួបបង្រួមជាតិ។ការអះអាងក៏បានបង្អាញឲ្យដឹងទៀតថាវប្បធម៌‌សម័យបុរេអង្គរ(មុនអង្គរ)គឺឯកសារមួយចំនួនបាន ផែ្អកតាមកំណត់ហេតុរបស់[[ចិន]]។ឯកសាររបស់គេបានសំអាងលើកំណត់ត្រាផងនិងស្ថាបត្យកម្មប្រាង្គប្រាសាទមួយចំនួនផង។រីឯព្រឹត្តិការណ៍ដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ជាខ្លាំងមួយទៀតគឺក្នុងអំឡុង[[សម័យចេនឡា]]នៅលើទឹកដីបវរនៃខេត្តសៀមរាបអង្គរ។កំណត់ហេតុចិនបានឲ្យដឹងថាទីក្រុងដំបូងបំផុតនៅខេត្តសៀមរាបមានឈ្មោះថា '''"នគរគម្ពីរ"''' ដែលសិ្ថតនៅរវាងបារាយណ៍ខាងលិចនិងបារាយណ៍ខាងកើតនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរ។សេ្តចខែ្មរដែលសោយរាជ្យសម្បត្តិនៅ'''នគរគម្ពីរ'''នេះគឺ'''ព្រះបាទចន្រ្ទវរ្ម័ន'''។លោកបណ្ឌិត '''មីសែល ត្រាណេ''' បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងបនែ្ថមទៀតថាកាលពីសម័យបុរេអង្គរនាអំឡុងឆ្នាំ ៨០២ នេះសេដ្ឋកិច្ចនិងបរិយាកាសង្គមរបស់តំបន់សៀមរាបអង្គរមានការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមាន។គេបានឃើញមានការរៀបចំដែនដី ឬនគរូបនីយកម្មដែនដីក្នុងតំបន់នីមួយៗនៃខេត្តនេះយ៉ាងច្បាស់លាស់ទៅហើយចាប់តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី ៦ នៃដើមសតវត្សរ៍ទី ៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។ជនជាតិខែ្មរក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រនិងពួកព្រាហ្មបុរោហិតបានចាប់ផ្តើមគម្រោងការសាងសង់ប្រាសាទឥដ្ឋដំបូងបង្អស់ជាច្រើនមានជាអាទិ៍ ប្រាសាទព្រៃកេ្មង ប្រាសាទពោធិ៍ ប្រាសាទគោកតាសៀន ប្រាសាទវត្តខ្នាត និង ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទជាដើម។រីឯវិស័យសង្គមកិច្ចវិញគេបានដឹងថាបុព្វការីជនខែ្មរចូលចិត្តកសាងទីលំនៅរបស់ខ្លួននៅកែ្បរៗ[[បឹងទន្លេសាប|បឹងទនេ្លសាប]]កែ្បរអូរស្ទឹងធម្មជាតិជាដើម។ការកសាងប្រាសាទក៏ដូច្នោះដែរគឺបុព្វការីជនខែ្មរតែងតែជ្រើសរើសរកទីតាំងណាខ្ពស់មិនលិចទឹកនៅរដូវវស្សាគំនិតរបស់ខែ្មរក្នុងការជ្រើសរើសទីតាំងខ្ពស់សម្រាប់ការកសាងសំណង់ផេ្សងៗជាប្រយោជន៍រួមគឺនៅតែបន្តរហូតមកទល់សព្វថៃ្ងនេះ <ref>អត្ថបទដកស្រង់ពីកាសែតរស្មីកម្ពុជា</ref>។ === សម័យអង្គរ === [[ឯកសារ:Bas-relief du Bayon (Angkor Thom) (2341905162).jpg|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពការធ្វើម្ហូបចម្អិនអាហាររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Scène dépouillage (bas-relief du Bayon) (2334493467).jpg|រូបភាពតូច|វិស័យសុខាភិបាលខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ឯកសារ:Bayonmarket01.JPG|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពផ្សារលក់ដូររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] ខ្មែរបានជ្រើសរើសទីតាំងតំបន់អង្គរធ្វើជារាជធានីព្រោះស្ថិតនៅចំណុចកណ្ដាលនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]និងទីប្រជុំនៃជំនួញទាំងពីរគឺជើងគោកនិងជើងទឹកហើយសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិសព្វគ្រប់ដូចជា ត្រីក្នុង[[បឹងទន្លេសាប]] ព្រៃឈើ និងថ្មភក់សម្រាប់សំណង់ប្រាសាទ និង ដីមានជីវជាតិផងដែរខេត្តសៀមរាបនៅសតវត្សរ៍ទី ៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៥ បានបម្រើការរាជធានីជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់នៃអំណាចនយោបាយ វប្បធម៌និងសាសនារបស់អាណាចក្រខ្មែរ។ ភាពថ្កើងថ្កានរបស់ទីក្រុងគឺជារាជធានីនៃអាណាចក្រខ្មែរដែលគ្រប់គ្រងដោយស្តេចដែលមានអំណាចបន្តបន្ទាប់គ្នា។ខេត្តសៀមរាបមានទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រនៅចំចំណុចកណ្ដាលនៃអាណាចក្រហើយមានភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងត្រួតត្រានិងគ្រប់គ្រងទឹកដីដ៏ធំធេងមួយនេះ។ទីក្រុងនេះបានរីកចម្រើនក្លាយជាទីក្រុងដែលមានភាពអ៊ូអរបម្រើជាមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋបាល សេដ្ឋកិច្ច និង សាសនានៃតំបន់។ខេត្តសៀមរាបមានចំណុចគួរឲ្យទាក់ទាញជាច្រើនដូចជា [[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] ជាដើម។នៅ[[សម័យអង្គរ]]ខ្មែរបានអនុវត្តនយោបាយវាតទីទឹកដី ពង្រឹងអរិយធម៌ឲ្យរីកចម្រើនរុងរឿង និង កសាងសំណង់ប្រាសាទល្បីល្បាញមួយចំនួនទាំងធំទាំងតូចដែលបង្ហាញអំពីតម្លៃវប្បធម៌អរិយធម៌ខ្មែរពាសពេញ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]។តំបន់សៀមរាបត្រូវបានបម្រើការជារាជធានីអស់រយៈពេល ៦ សតវត្សរ៍មកហើយ។នៅតំបន់សៀមរាបមានការអភិវឌ្ឍរីកចម្រើនលូតលាស់គ្រប់វិស័យនិងមានភាពសម្បូរសប្បាយប្រជាជនខ្មែររស់នៅតំបន់សៀមរាបអង្គរភាគច្រើនប្រកបមុខរបរកសិកម្មនិងនេសាទជាធំ។តំបន់ជុំវិញ[[បឹងទន្លេសាប]]ជាដីដ៏សម្បូរជីវជាតិ។គេអាចធ្វើស្រែនៅតំបន់នេះប្រហែលជាពីរទៅបីដងក្នុងមួយឆ្នាំដូច្នេះហើយបានជាយើងឃើញមានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រមួយចំនួនដែលបន្សល់ទុកតាំងពី[[សម័យអង្គរ]]មកម្ល៉េះ។ === សម័យក្រោយអង្គរ === [[ឯកសារ:Western facade of the Temple of Ongau Wat ILN0-1868-0201-0004.jpg|រូបភាពតូច|250x250ភីកសែល|ប្រាសាទអង្គរវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨]] បើយោងតាមឯកសារក្រោយពីទ័ពខ្មែររបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានទទួលជ័យជម្នះលើកងទ័ពសៀមឈ្លានពានជាស្ថាពរនៅព្រះរាជនគរគឺ[[អង្គរធំ]]ពោលគឺបានវាយកម្ទេចទ័ពសៀមរាបស្មើនឹងដីបានជាខ្មែរដាក់ឈ្មោះថា[[ខេត្តសៀមរាប]]។ស្ថានការណ៍បែបនេះបានធ្វើឲ្យយើងយល់ថាជាដើមកំណើតនៃការកកើតឈ្មោះខេត្តសៀមរាបតាំងពីរជ្ជកាលរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះបើទោះបីជា'''[[ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ]]'''[[ច្បាប់ឧកញ៉ាព្រះឃ្លាំង]](នង)មិនបាននិយាយដោយចំហក៏ដោយ។ប្រសិនជាយើងបើកច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរខាងលើមកមើលយើងពិតជាស្លុតចិត្តដោយហេតុថាកងទ័ពសៀមបានឈ្លានពានរុករាន[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ឥតឈប់ឈរជាច្រើនលើក។ពួកវាក្រោយពីដណ្តើមបានអាណាខេត្តខ្មែរមួយចំនួនដែលសព្វថ្ងៃបានក្លាយទៅជាទឹកដី[[សៀម]]រួចទៅហើយនោះក៏បាននាំសង្គ្រាមចូលទៅយ៉ាងជ្រៅចំកណ្តាលបេះដូងនៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]តែម្តងគឺ'''ទីក្រុងមហានគរ'''ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តសៀមរាបតែពីមុនហៅថា'''ស្រុកនគរវត្ត'''ដែលធ្លាប់ជាសមរភូមិក្តៅពីមុនមក។ប៉ុន្តែលើកនេះពួកវាត្រូវបង្ខំចិត្តរត់ត្រឡប់ទៅ[[ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា|ក្រុងអយុធ្យា]]វិញក្រោយពីត្រូវចាញ់សង្គ្រាមនៅចុល្លសករាជ ៩០២ ត្រូវនឹងឆ្នាំ ១៥៤១ នៃគ.ស។កាលបើពិនិត្យលើទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រចាស់ដែលបានកើតឡើងនៅលើទឹកដីបវរដែលជាទីតាំងនៃព្រះរាជនគរយើងបានឲ្យដឹងថាក្នុងរាជ្យរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៨|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៨]] និងដើមរាជ្យរបស់[[ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី៣|ព្រះបាទស្រីឥន្ទ្រវរ្ម័ន]]រវាងឆ្នាំ ១២៩៦ សៀមបានបើកការវាយលុកមួយដ៏ធំសម្បើមនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបក្នុងបំណងយក[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ធ្វើជាស្រុកឬនគរចំណុះរបស់ខ្លួនហើយមហិច្ឆតានេះពួកវាបានសម្រេចជាស្ថាពរព្រោះថាអាណាខេត្តមួយចំនួនដែលស្ថិតក្នុងភូមិភាគកណ្តាលដូចជា[[ខេត្តសុខោទ័យ]] [[ខេត្តកំពែងពេជ្រ|កំពែងពេជ្រ]] និង ខេត្តរណបនៃខេត្តទាំងនោះព្រមទាំងអាណាខេត្តដទៃៗឯទៀតដែលស្ថិតនៅជ្រលងនៃដង[[ទន្លេចៅព្រះយា|ទន្លេមេណាម]]ដូចជា[[ខេត្តអយុធ្យា]] និង [[សុផាន់បុរី]] ។បន្ទាប់ពីបានទទួលជ័យជម្នះលើខេត្តទាំងឡាយនោះ ពួកវាក៏បានពង្រឹងបណ្តាញអំណាចរបស់ខ្លួន។សង្គ្រាមឈ្លានពានមួយដែលគេត្រូវកត់សម្គាល់ដែលបានកើតឡើងជាលើកដំបូងបង្អស់នៅលើទឹកដីខ្មែរត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងរាជ្យរបស់[[ព្រះបាទលំពង្សរាជា]]នៅឆ្នាំ ១៣៥២។ចំពោះចម្បាំងនេះច្បាប់ពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]បានបញ្ជាក់ថាគឺភាគីឈ្លានពាន[[សៀម]]បានទទួលជ័យជម្នះលើទ័ពខ្មែរដោយពួកវាបានកាន់កាប់[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ ។មុននឹងដកថយចេញពួកវាបានកេណ្ឌឈ្លើយសឹក[[ខ្មែរ]]ជាច្រើនម៉ឺននាក់នាំទៅកាន់[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។នៅក្នុងឱកាសនោះផងដែរពួកវាក៏បានលួចប្លន់យកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ជាតិ[[ខ្មែរ]]គ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ គឺជាឆ្នាំដែលកំណត់នូវឱនភាព[[ខ្មែរ]]ដែលប្រឈមនិងការវាតទីនិយមរបស់[[សៀម]]ដែលគ្មានទីបញ្ចប់។ពិតណាស់ទោះបីជាភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានបានកន្លងផុតជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយក្តីក៏ប៉ុន្តែវាបានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមរបួសដ៏ឈឺចាប់នៅក្នុងផ្នត់គំនិត[[ខ្មែរ]]គ្មានថ្ងៃបំភ្លេចបាន។បើតាមច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរគឺក្នុងរាជ្យរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]](១៥១៦ ដល់ ១៥៥៥ នៃគ.ស)កងទ័ពសៀមមកឈ្លានពានខ្មែរត្រូវបានបង្ក្រាបរាបស្មើទល់នឹងដីនៅត្រង់[[ស្ទឹងសៀមរាប|ស្ទឹងអង្គរ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៤១ ដោយហេតុនេះហើយបានជាព្រះអង្គត្រាស់បង្គាប់ឲ្យគេហៅតំបន់នេះជា «'''តំបន់សៀមរាប'''» ដើម្បីទុកជាការចងចាំរួមរបស់ជាតិខ្មែរអំពីជ័យជម្នះដ៏ត្រចះត្រចង់នេះមុនទីតាំងនេះបានក្លាយទៅជាស្រុកហើយបន្ទាប់មកទៀតក្លាយជាខេត្តនាសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង។ព្រឹត្តិការណ៍មួយគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺស្តេចអង្គនេះបានឆ្លាក់បង្ហើយនូវចម្លាក់មួយចំនួនដែល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] មិនទាន់ឆ្លាក់រួច។ទោះបីជាបានទទួលបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខនេះក្តីទ័ព[[សៀម]]ក៏នៅតែទន្ទ្រានមាតុភូមិ[[ខ្មែរ]]មិនស្រាកស្រាន្តឡើយហើយអំពើនេះត្រូវបានបន្តរហូតដល់[[បន្ទាយលង្វែក|សម័យលង្វែក]]។នៅឆ្នាំ ១៥៩៤ ទីក្រុងលង្វែកត្រូវដណ្តើមបានពី[[ខ្មែរ]]ដោយស្តេច[[សៀម]] «[[ព្រះបាទនរិន្ទសួន]]»។ចំពោះបរាជ័យនៃកងទ័ព[[សៀម]]ដែលដឹកនាំដោយស្តេច[[សៀម]]ដែលបានយកលេសថាដោយសារ[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មិនបានប្រគល់ដំរីសមួយក្បាលបានជាមកវាយលុក[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]។បើតាមប្រសាសន៍របស់លោក'''ហ្គ្រោរីយេ'''បានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]គឺជា[[ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ]]ដ៏ខ្លាំងពូកែជាងគេបំផុតនាសម័យក្រោយអង្គរដោយហេតុថាស្តេចអង្គនេះមិនគ្រាន់តែបានខិតខំស្តារប្រទេសជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេក៏ប៉ុន្តែទ្រង់ថែមទាំងមានមហិច្ឆិតាវាយដណ្តើមយកខេត្តខ្មែរមួយចំនួននៅក្នុង[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បច្ចុប្បន្នដូចជា[[ខេត្តនគររាជសីមា]] [[ខេត្តបុរីរម្យ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[ខេត្តសង្គឹត]] [[ខេត្តគោកខ័ណ្ឌ]] [[ខេត្តស៊ីសាកេត|ខេត្តសិរីសាកេត]] [[ខេត្តសុវណ៌ភូមិ ឬ សុវណ្ណភូមិ|ខេត្តសុវណ្ណភូមិ]] [[ខេត្តឧប្បលរាជធានី]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តត្រាច]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] [[ខេត្តរយ៉ង]] [[ខេត្តបស្ចឹមបុរី]]ជាដើមដែល[[សៀម]]បានដណ្តើមបានពីមុនមក។មានហេតុផលជាច្រើនដើម្បីបញ្ជាក់ថាហេតុដូចម្តេចបានជាក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារសៀមដូចជាច្បាប់របស់'''អ្នកអង្គម្ចាស់នព្វរ័ត្ន'''តែងឡើងនៅព.ស ២៤២០ ត្រូវនឹងគ.ស ១៨៧៧ បានប្រើពាក្យ «'''សៀមរ៉៉ាដ្ឋ'''» ជំនួសពាក្យសៀមរាបទៅវិញ។តាមពិតទៅការប្រើពាក្យសៀមរ៉ាដ្ឋ(សៀមម៉ារ៉ាត)ដើម្បីហៅទីប្រជុំជនមួយដែលពីមុនគឺជាសមរភូមិឬទីលានប្រយុទ្ធស៊ីសាច់ហុតឈាមរវាង[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកនគរវត្តគឺបណ្តាលមកពីអាជ្ញាធរ[[សៀម]]នៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់'''ព្រះបាទព្រះចៅថាយស្រះ'''មិនចង់រំឭកនូវភាពបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខរបស់កងទ័ពឈ្លានពាន[[សៀម]]របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះបើទោះបីជាសម័យនោះទ្រង់បានត្រួតត្រា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ក៏ដោយ។យ៉ាងណាមិញគឺដោយសារតែហេតុការណ៍នេះហើយទើប'''ព្រះបាទព្រះចោមក្លាវចៅយូហួ'''ដែលបានគ្រប់គ្រង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ជាមួយ[[អណ្ណាម|អាណ្ណាម]]ទ្រង់ក៏បានប្រើពាក្យស្រុកឬមឿងព្រះនគរវត្តជំនួសពាក្យស្រុកឬមឿងសៀមម៉ារ៉ាតផងដែរ។គ្មានឯកសាររបស់[[សៀម]]ណាមួយដែលបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះពីមឿងព្រះនគរវត្តទៅជាសៀមរាបនោះទេហើយបើមានក៏អាចស្ថិតក្នុងដើមសម័យរជ្ជកាលទី​ ០៣ ដែលជាសម័យបាងកកដែលគេហៅថា[[អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍|រតនកោសិន្ទ្រ]]។ប៉ុន្តែចំពោះ[[ជនជាតិខ្មែរ]]វិញឈ្មោះសៀមរាបពិតជាត្រូវបានផ្តើមឡើងក្នុងរជ្ជកាលរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]យ៉ាងពិតប្រាកដឥតក្លែងក្លាយបើទោះបីជាទឡ្ហីករណ៍មានខ្វះចន្លោះយ៉ាងណាក៏ដោយព្រោះថាការតាំងឈ្មោះសៀមរាបនេះមិនមែនជារឿងចៃដន្យឬជំនឿលេងសើចនោះទេជាពិសេសនៅក្នុងសម័យកាលមួយដែល[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]នៅច្បាំងគ្នាមិនឈប់មិនឈរ។ដូច្នេះការចង់យល់ឲ្យលម្អិតអំពីប្រវត្តិពិតនៃឈ្មោះសៀមរាបតម្រូវឲ្យយើងស្គាល់ពីបរិបទសង្គមនយោបាយហើយអំពើនេះគឺជាការចាំបាច់បំផុត។បើតាម'''សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ'''រៀបរៀងដោយលោក '''នួន សុធិមន្ត''' បានអធិប្បាយថានៅឆ្នាំ ១៥២៥ នៃគ្រឹស្ដសករាជ[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានវាយបង្ក្រាបកងទ័ពសៀមដែលឈ្លានពានឲ្យបរាជ័យនៅតំបន់អង្គរ។ដូច្នេះហើយបានជាព្រះអង្គបានដាក់ឈ្មោះថា '''«សៀមរាប»''' គឺមានន័យថាទ័ពសៀមចាញ់រាបដូចកន្ទេល។ == សាសនា == {{Pie chart |thumb = right |caption = សាសនានៅក្នុងខេត្តសៀមរាប (ជំរឿនឆ្នាំ ២០១៩)<ref>{{cite web|title=General Population census of the Kingdom of Cambodia 2019|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|publisher=National Institute of Statistics Ministry of planning|date=October 2020}}</ref> |label1 = សាសនាព្រះពុទ្ធ |value1 = 99.3 |color1 = Gold |label2 = សាសនាគ្រិស្ត |value2 = 0.4 |color2 = DodgerBlue |label3 = សាសនាអុីស្លាម |value3 = 0.2 |color3 = Green |label4 = សាសនាផ្សេងៗ |value4 = 0.1 |color4 = Black }} សាសនារបស់រដ្ឋគឺ[[ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ|សាសនាព្រះពុទ្ធថេរវាទ]]។ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបជាង ៩៩.៣% ជាអ្នកកាន់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា|សាសនាព្រះពុទ្ធ]]។ប្រជាជនខេត្តសៀមរាបប្រមាណ ០.៤% កាន់[[សាសនាគ្រិស្ត]]។[[សាសនាឥស្លាម|សាសនាអុីស្លាម]]ដែលភាគច្រើនកាន់ដោយ[[ជនជាតិចាម]]គឺ ០.២% ។ == ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់ == [[Image:Royal Palace, Siem Reap.JPG|thumb|ទិដ្ឋភាពនៃព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]] '''[[ព្រះរាជដំណាក់|ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]]''' នៅ[[ក្រុងសៀមរាប]]គឺជាទីកន្លែងបណ្ដោះអាសន្នរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃយើងគឺ'''ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ[[នរោត្តម សីហនុ|ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ]] និង ព្រះរាជអគ្គមហេសី'''។ព្រះរាជដំណាក់នេះជាទីដែលព្រះអង្គស្នាក់នៅអាស្រ័យពេលស្ដេចយាងមកកាន់ទីក្រុងសៀមរាប។បើយើងធ្វើដំណើរពី[[ក្រុងភ្នំពេញ]]តាមផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ក្រុងសៀមរាបមើលមកខាងស្ដាំដៃយើងនឹងឃើញអគារពណ៌សមួយអមដោយរបងនិងដើមឈើត្រឈឹងត្រឈៃនិងបរិវេណស្រស់ស្រាយដែលមានសួនច្បារធំនៅខាងមុខ(សួនព្រះរាជដំណាក់ឬបឹងកាឡូ)នោះហើយជាព្រះរាជដំណាក់។ ព្រះរាជដំណាក់នេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុងសម័យបារាំងដាក់អាណានិគមនៅកម្ពុជាអំឡុងឆ្នាំ ១៨៦៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៥៣។ព្រះរាជដំណាក់នៅក្នុងសម័យ[[ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]គឺស្ថិតនៅវត្តដំណាក់ហើយវត្តដំណាក់គឺជាវត្តមួយដែលស្ថិតនៅខាងកើតដង[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ចំកណ្ដាលបេះដូងនៃក្រុងសៀមរាបតែម្ដង។វត្តដំណាក់ពីមុនជាទីតាំងព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩០៤ ដល់ឆ្នាំ ១៩២៧។លុះក្រោយមកព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះមហាក្សត្រ ត្រូវបានប្ដូរទីតាំងទៅនៅជិតអាស្រម[[ព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចម]]វិញ។ក្រោយពីព្រះរាជដំណាក់ត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងទីធ្លាបរិវេណព្រះរាជដំណាក់ចាស់ត្រូវបានប្រែក្លាយជាទីវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាម្ដងវិញ។ជាអកុសលនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមវត្តដំណាក់ត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ពួកគេ។បច្ចុប្បន្ននេះមិនត្រឹមតែជាទីអារាមរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាសម្រាប់ព្រះសង្ឃគង់នៅបដិបត្តិធម៌និងសម្រាប់ឲ្យពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យទានប៉ុណ្ណោះទេតែវត្តនេះក៏ជាថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជាដល់ព្រះសង្ឃផងដែរ ដោយសារតែនៅក្នុងវត្តមានពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រភាសាបាលី ភាសាសំស្ក្រឹត និង ព្រះធម៌នានា។លើសពីនេះនៅក្នុងបរិវេណវត្តក៏មានសាលាបឋមសិក្សាសម្រាប់ឲ្យកុមារសិក្សារៀនសូត្រផងដែរ។បន្ថែមពីលើនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃតែងតែមានជនានុជនជាច្រើនបានអានសៀវភៅឬធ្វើកិច្ចការសាលានៅទីនោះ។ដោយឡែកនៅក្នុងវត្តក៏មានបណ្ណាល័យមួយហៅថាបណ្ណាល័យខេមរៈសិក្សាដែលបានប្រើសម្រាប់ឲ្យសាធារណជនចូលធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារនិងអានសៀវភៅនានាយ៉ាងសម្បូរបែប។នៅតាមដងផ្លូវក្នុងវត្តមានរៀបចំពាក្យស្លោកនិងសុភាសិតជាច្រើនសម្រាប់ដាស់តឿនដល់សាធារណជនទាំងឡាយជាកន្លែងថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជា។វត្តនេះក៏បាននិងកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាផងដែរ។ ថ្មីៗនេះមានហេតុការណ៍ដ៏គួរឲ្យរន្ធត់និងសោកស្ដាយជាពន់ពេក ដោយកាលពីវេលាម៉ោងប្រមាណជា ១០ និង ០៥ នាទីយប់ ថ្ងៃទី ១២ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ អគ្គិភ័យបានឆាបឆេះអគារមួយនៃព្រះរាជដំណាក់សៀមរាបដែលជាកន្លែងទីសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត។ រូបសំណាកមេទ័ពពី[[សម័យអង្គរ]]ចំនួន ១២ រូបត្រូវបានដាក់តាំងជានិមិត្ដរូបនៅក្នុងសួនព្រះរាជដំណាក់[[ក្រុងសៀមរាប]]ដែលសុទ្ធតែជាមេទ័ពនិងរាជវង្សសានុវង្សដ៏អង់អាចក្លាហាននិងមានស្នាព្រះហស្ថយ៉ាងធំធេងចំពោះព្រះនគរកម្ពុជាដើម្បីបង្ហាញដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយគ្រប់ៗរូបបានស្គាល់។រូបចម្លាក់ចំនួន ១២ រូបនេះធ្វើពីលោហៈស្ពាន់សុទ្ធមានកំពស់ជាង ០២ ម៉ែត្រ ០១ តឹកដូចៗគ្នាដោយមិនគិតពីជើងទម្រនិងមានទម្ងន់ពី ២០០ ទៅ ៣០០ គ.ក្រទាំងរូបរាង សម្លៀកបំពាក់ ម៉ូដសក់ និង អាវុធបរិក្ខានៃមេទ័ពទាំង ១២ ត្រូវបានស្មូនរចនាតុបតែងឡើងទៅតាមលំនាំសម័យកាលនីមួយៗនៃមេទ័ពនោះហើយទ្រង់ទ្រាយមុខមាត់នៃរូបសំណាកទាំងនេះ គឺសូននិងច្នៃឡើងតាមទម្រង់មុខអត្តចរិតខ្មែរបុរាណទៅតាមសម័យកាលដែលមេទ័ពនោះរស់នៅនិងបម្រើការរាជការតាមរយ:រូបភាពនិងចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ។លោកជំទាវ'''គង់ បញ្ញា'''រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងមានប្រសាសន៍ថារូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរសម័យអង្គរទាំង ១២ រូបនេះត្រូវបានឆ្លងកាត់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិស្នាដៃរួមទាំងរចនាបថដោយដកស្រង់ចេញអំពីសិលាចារឹកផ្ទាំងចម្លាក់នៅតាមបណ្តាប្រាសាទនានាជាច្រើនមុននឹងត្រូវបានសាងសង់ចេញជារូបសំណាកនៅក្នុងនោះមានមេទ័ពជាង ៣០ រូបដែលបានបម្រើរាជការនៅក្នុងរជ្ជកាលនៃសម័យអង្គរត្រូវបានក្រុមការងារកំណត់និងប្រមូលទិន្នន័យ។លោកជំទាវក៏បានឲ្យដឹងទៀតថាការកំណត់យកចំនួនមេទ័ពទាំង ១២ រូបនេះគឺជាលេខដែលខ្មែរតែងប្រើញឹកញាប់និងតំណាងឲ្យនគរទាំង ១២ នៅ'''សម័យបាពួន''' '''សម័យអង្គរ''' និង '''សម័យបាយ័ន'''។បើទោះបីនេះជាសមិទ្ធផលនៃស្នាដៃកូនខ្មែរសម័យថ្មីប៉ុន្តែស្នាដៃដែលលេចឡើងនេះត្រូវបានរក្សានិងអនុលោមយោងទៅតាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រជានិច្ចដោយមិនចាកឆ្ងាយពីប្រវត្តិសាស្ត្រនោះឡើយ។រូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរទាំង ១២ រូបដែលបានស្ថាបនាឡើងនោះរួមមាន ៖ * '''ព្រះកំស្ដេងអញ ស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពដ៏អង់អាចមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]](គ.ស.១០០៦-១០៥០)។'''ព្រះស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន'''ក៏ជាអ្នកជាប់ខ្សែរាជវង្សខ្មែរនៅ[[វ្យាធបុរៈ|ទីក្រុងវ្យាធបុរៈ]]([[ស្រុកបាភ្នំ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]])ផងដែរហើយបានទទួលភារកិច្ចពីរាជការ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ(ក្រុងអង្គរ)]]ឲ្យទៅគ្រប់គ្រងនៅ[[ទ្វារវតី|ទីក្រុងទ្វារវតី្ត]]របស់ពួករាមន្យ([[ជនជាតិមន]])។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកំស្ដេងអញ»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់អភិជន មហាមន្ត្រី មហាសេនាបតី អ្នកអង្គម្ចាស់ ប្រធានតុលាការ បុព្វជិតសាសនាជាដើម * '''មហាសេនាបតី សង្គ្រាម''' ជាមេទ័ពដ៏ឆ្នើមមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១០៥០-១០៦៦)ដែលបានទទួលគោរម្យងារជា '''«មហាសេនាបតី»''' ពីព្រះរាជា។ដូនតាវង្សត្រកូលរបស់លោកក៏ជាអ្នកបម្រើរាជការនិងកងទ័ពច្រើនជំនាន់មកហើយពោលគឺតាំងពីរាជ្យ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.៨០២-៨៣៤)មកម្ល៉េះ។ គួរជម្រាបថា '''«មហាសេនាបតី»''' គឺជាឋារន្តរនាមខ្ពស់បំផុតនៃមន្ត្រីទ័ពនា[[សម័យអង្គរ]]។ * '''ព្រះកម្រតេងអញមហាសេនាបតី ស្រីវីរេន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាអ្នកសញ្ជកកវីស្វរៈនិងជាមេទ័ពដែលមានតួនាទីនិងឋានៈខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមមន្ត្រីកងទ័ពនារជ្ជកាល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកម្រតេងអញ»''' ជាឋានន្តរនាមសម្រាប់រាជវង្សានុវង្ស អភិជន មហាមន្ត្រីដែលមានន័យថា '''«ព្រះបាទ»'''។ ពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' ជាពាក្យខ្មែរបុរាណដោយពាក្យ '''«កម្រតេង»''' មានន័យថា '''«ម្ចាស់»''' រីឯពាក្យ '''«អញ»''' មានន័យថា '''«ខ្ញុំ»''' ដូច្នេះពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' គឺមានន័យថា '''«ម្ចាស់របស់ខ្ញុំ ឬ លោកម្ចាស់របស់ខ្ញុំ»''' * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីនរបតីន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែព្រះរាជវង្សមកពី'''តំបន់អ្នកចិះ'''(?)និងជាមន្ត្រីបម្រើរាជការតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)រហូតដល់រាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រ ជាព្រះរាជបុត្រារបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)ជាមួយ[[ជយរាជទេវី|ព្រះនាងជ័យរាជទេវី]]។ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះបានដឹកនាំទ័ពចេញច្បាំងជួយព្រះបិតា(កាលមិនទាន់សោយរាជ្យ)នៅក្នុងការទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនិងបានច្បាំងតទល់នឹងជនក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ហើយក៏បានពលីជីវិតក្នុងសង្គ្រាមជាមួយមេទ័ពដទៃទៀតផងដែរ។ដោយសារព្រះរាជបុត្រាមានស្នាដៃការពារព្រះនគរយ៉ាងដូច្នេះទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]បានត្រាស់បង្គាប់ឲ្យកសាង[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]([[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]])ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះរាជបុត្ររបស់ទ្រង់ហើយក៏បានកសាងរូបបដិមាទេពមួយអង្គនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីស្រិន្ទ្រទេវ»''' ជាតំណាងឲ្យ'''ព្រះស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''នៅឋានទេវលោកតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គកណ្ដាលនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]នោះ * '''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ''' គេហៅលោកម្យ៉ាងទៀតថា '''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' ជាមេទ័ពជំនិតរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''បានចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបល្ល័ង្ក[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ទប់ទល់នឹងពួកក្បត់ដឹកនាំដោយ'''ភរតរាហូ'''រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។ ដោយសារការពលីការពារព្រះនគរនេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)បានប្រទានងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតអជ៌នទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គអាគ្នេយ៍នៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] [[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]និងមួយទៀតនៅក្នុង[[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។គេក៏ឃើញមានចម្លាក់'''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ ឬ អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' នេះនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ត្រង់របៀងខាងត្បូងនៃ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នេះបញ្ជាក់ថាលោកក៏ធ្លាប់ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ផងដែរ។គួរជម្រាបថា '''«អំតេង»''' ជាឋានន្តរនាមរបស់វរជន យុទ្ធជន សេនាបតីដែលមានភក្តីភាពចំពោះព្រះមហាក្សត្រខណៈឋានន្តរនាមនេះគឺឃើញមានប្រើក្នុងរាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] សតវត្សរ៍ទី ១២ ដែលព្រះអង្គប្រោសប្រទានគោរម្យងារនេះចំពោះមេទ័ពដែលបានច្បាំងស្លាប់ក្នុងសមរភូមិការពារព្រះនគរនិងរាជបល្ល័ង្កស្របច្បាប់ * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់មួយរូបតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គេឃើញមានចម្លាក់រូបលោកនៅលើ'''ភ្នំសិវបាទ([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]])'''និងនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី​ ២]]។'''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' មានបងប្អូនម្នាក់ឈ្មោះ '''ស្រីទេវ''' ហើយបានប្ដេជ្ញាចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមរហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិតទាំងពីរនាក់តែម្ដង។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីវទ៌្ធនទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីទេវ''' ជាមេទ័ពនិងជាបងប្អូនរបស់មេទ័ព '''ស្រីវទ៌្ធន''' ដែលបានចេញច្បាំងជួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''ទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនៅ[[ប្រទេសចម្ប៉ា|ប្រទេសចាម្ប៉ា]] រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' ដូចបងប្អូនរបស់លោកដែរនិងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងអញជគតស្រីទេវ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គនិរតីនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរទេវបុរ''' ជាមេទ័ពដែលបម្រើការពារព្រះនគរ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ]]ដោយបានរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយ'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''ចេញច្បាំងទប់ទល់នឹងពួកក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]]។នៅក្នុងសង្គ្រាមការពារព្រះនគរនេះ'''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរៈ'''បានពលីជីវិតជាមួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''។ដោយសារស្នាដៃនិងការលះបង់ចំពោះជាតិយ៉ាងដូច្នេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីធរទេវបុរ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គឦសាននៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]។គួរជម្រាបថា '''«អ្នកសញ្ជក»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់មន្ត្រីកងទ័ពដែលព្រះរាជាទុកព្រះទ័យជាជំនិតរបស់ព្រះរាជាដោយសារពួកគេមានភក្តីភាពរហូតដល់ហ៊ានពលីបូជាជីវិតដើម្បីការពារព្រះរាជាតួយ៉ាងដូចជាអ្នកសញ្ជកនា[[សម័យអង្គរ]]ទាំងឡាយនេះជាដើម * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីជយសិង្ហវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែស្រឡាយព្រះរាជវង្សនិងមានគោរម្យងារជា '''«ខ្លោញវលល្វោ»''' ដែលជាមេទ័ពស្រួចមានជំនាញដឹកនាំទ័ពលុកព្រៃមកពី'''តំបន់ល្វោ'''([[ទ្វារវតី|ទ្វារវតី្ត]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីវិរេន្ទ្រធិបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពគ្រប់គ្រងនៅ'''តំបន់ឆោកព្កុល'''(?)ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)ទើបគេឃើញមានរូបចម្លាក់លោកនៅក្នុងក្បួនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២ ដែលចុះពី'''ភ្នំសិវបាទ'''([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]] [[ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន''' == ស្ទឹងសៀមរាប == [[File:រាត្រីនៅមាត់ស្ទឹងសៀមរាប.jpg|thumb|ស្ទឹងសៀមរាបនាពេលរាត្រី]] [[ស្ទឹងសៀមរាប]] ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់[[ខេត្តសៀមរាប]]។តាមពិតទៅស្ទឹងសៀមរាបគឺជាស្ទឹងសិប្បនិមិត្តដែលកកើតឡើងដោយស្នាដៃរបស់មនុស្ស។គ្មានឯកសារបញ្ជាក់ពីឆ្នាំនៃការបង្កើតស្ទឹងសៀមរាបឲ្យជាក់លាក់នោះទេប៉ុន្តែអ្នកស្រាវជ្រាវបានបញ្ជាក់ថាវាត្រូវគេបង្កើតនិងកែច្នៃជាច្រើនសារតម្រូវតាមការរៀបចំដែនដីនៅ[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងសៀមរាបកកើតឡើងដោយសារការប្រសព្វគ្នារវាងអូរធំៗចំនួន ០២ គឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។ស្ទឹងសៀមរាបស្ថិតនៅក្នុងចំណោមស្ទឹងសំខាន់ៗទាំងបីដែលហូរកាត់តំបន់អង្គរ ដោយធ្វើដំណើរពីជើងទៅត្បូង។ស្ទឹងនេះស្ថិតនៅខាងកើតស្ទឹងពួកនិងខាងលិចស្ទឹងរលួស។យោងតាមឯកសាររបស់លោក'''អ៊ឹម សុខរិទ្ធី'''អនុប្រធាននាយកដ្ឋានមជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវនិងតម្កល់ឯកសារអង្គរនៃ[[អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]បានសរសេរថាស្ទឹងសៀមរាបដែលគេឃើញសព្វថ្ងៃចាប់ពីចំណុច'''បំពេញរាជ'''មកជាសមិទ្ធិផលនៃស្នាដៃមនុស្សបង្កើតក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងនេះកើតពីអូរតូចៗដែលហូរពីភ្នំផ្សេងៗដែលស្ថិតនៅខាងជើងវាលរាបអង្គរបន្ទាប់មកវាជួបគ្នានៅច្រកមួយមុននឹងហូរធ្លាក់ទៅកាន់វាលរាប។ក្នុងនោះក៏មានដៃអូរតូចៗជាច្រើនបានហូរមកភ្ជាប់បន្ថែមទៀតដែលប្រភព ០២ សំខាន់ៗដែលគេស្គាល់ច្បាស់នោះគឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។'''អូរធំ'''មានប្រភពពី[[ភ្នំគូលែន]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៤០ គីឡូម៉ែត្រពីទិសឦសាននៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតក្នុងឯកសាររបស់លោកបន្ថែមទៀតថាភ្នំគូលែនដែលមានលក្ខណៈខ្ពង់រាបមានបណ្តោយ ២៥ គីឡូម៉ែត្រលាតសន្ធឹងពីទិសពាយ័ព្យមកទិសអាគ្នេយ៍និងមានទទឹង ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីទិសនិរតីមកឦសាននិងមានកម្ពស់ ៣០០ ម៉ែត្រទៅ ៤៥០ ម៉ែត្រប្រៀបនឹងវាលទំនាបជុំវិញ។ ជ្រលងចុងខាងកើតនៃខ្ពង់រាបគូលែនមានជប់ធំមួយដែលឲ្យកំណើតទៅផ្លូវទឹកសំខាន់ៗពីរគឺអូរថ្មដាប់និងអូរធំ។ចេញពីជប់អូរធំហូរធ្លាក់ចុះមកពីទិសពាយ័ព្យដោយទទួលទឹកពីអូរតូចៗជាច្រើនបត់បែនតាមជ្រលងថ្មហើយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីប្រភពទើបទៅដល់ទឹកធ្លាក់ម្តុំព្រះអង្គធំ។ជាបន្តបន្ទាប់វាបន្តដំណើរហូរទៅមុខហូរចុះយ៉ាងឆ្ងាយទើបទៅដល់ជើងភ្នំហប់ផ្នែកខាងកើត។ចុងក្រោយអូរធំហូរចុះមកខាងលិច ប្រសព្វនឹងស្ទឹងឫស្សីហើយហូរចុះមកត្បូងរួមគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងសៀមរាប។ចំណែក'''អូរក្បាលស្ពាន'''វិញអូរនេះមានប្រភពពីភ្នំក្បាលស្ពាននិងភ្នំក្រោល។ក្បាលស្ពានស្ថិតនៅ[[ភូមិឃុនរាម]] [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានចម្ងាយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រទិសឦសានពី[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]]។ឯកសាររបស់លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលម្អិតទៀតថាអូរក្បាលស្ពានស្ថិតនៅលើកម្ពស់ប្រមាណ ២០០ ម៉ែត្រពីផ្ទៃទឹកសមុទ្រហូរចុះពីទិសពាយ័ព្យមកអាគ្នេយ៍បង្កើតជាទឹកធ្លាក់មួយមានកម្ពស់ពី ០៥ ទៅ ០៦ ម៉ែត្ររួចចូលទៅក្នុងអូរឫស្សីនិងបន្តហូរទៅជួបអូរធំស្ថិតនៅជើងភ្នំហប់។អូរធំនិងអូរឫស្សីក៏ហូរចូលគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងតែមួយគឺស្ទឹងសៀមរាប ដែលហូរចុះទៅខាងត្បូងស្រោចស្រពតំបន់អង្គរមុននឹងហូរចាក់ទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទឹកដែលហូរតាមអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពានទទួលមន្តពីចម្លាក់ជាច្រើនមានដូចជាសហស្រលិង្គហៅថាលិង្គមួយពាន់ដែលត្រូវបានឆ្លាក់នៅឆ្នាំ ១០៥៤ នៃគ.សក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័ន​ទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]]។ទឹកនេះហូរធ្លាក់ចូលទៅស្ទឹងសៀមរាបបន្តកាត់តាមអង្គរនិងធ្លាក់ចូលបឹងទន្លេសាប។តាមអ្នកមានជំនឿទឹកនេះជាប្រភពនៃសេចក្តីចម្រុងចម្រើននិងត្រជាក់ត្រជុំ។ ស្ទឹងសៀមរាប ប្រៀបដូចជា[[ទន្លេគង្គា]]នៅ[[ក្រុងពារាណសី]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ទន្លេគង្គាមានប្រភពពីភ្នំហិមពាន្ត។តាម[[សាសនាហិណ្ឌូ|សាសនាព្រាហ្មណ៍]]ទន្លេនេះមានកំណើតនៅឋានសួគ៌។ទន្លេគង្គាហូរធ្លាក់មកលើដីមានរូបរាងជាភ្លៀងរួចជ្រាបចូលទៅក្នុងដីនិងចុងបញ្ចប់ហូរចេញមកវិញផ្តល់ជាប្រភពទឹកទៅស្ទឹងទន្លេទាំងឡាយ។ភ្នំនៅក្បែរវាលនិងភ្នំហិមពាន្តទទួលទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាជាមួយគ្នាគឺរដូវមូសុងវស្សាភ្នំទាំងនោះជាអាងទឹកធម្មជាតិនិងជាប្រភពនៃស្ទឹងនិងទន្លេទាំងពូងដែលហូរមកកាន់តំបន់ទំនាប។បន្ទាប់មកមនុស្សបានចាត់ចែងរៀបចំយកទឹកស្ទឹងទន្លេទាំងនោះមកប្រើប្រាស់ទៅតាមតម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់ខ្លួន។នៅស្រុកខ្មែរគ្មានទន្លេគង្គាដូចឥណ្ឌាទេ។ដូច្នេះហើយខ្មែរបានកែច្នៃរៀបចំប្រភពស្ទឹងដើម្បីប្រដូចទៅនឹងទន្លេគង្គា។ដូចជានៅភ្នំគូលែននិងក្បាលស្ពានខ្មែរបានឆ្លាក់លិង្គនិងរូបទេពផ្សេងៗនៅតាមបណ្តោយអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។អូរទាំងពីរនេះជាប្រភពនៃស្ទឹងសៀមរាប។ទឹកហូរកាត់តាមលិង្គប្រៀបដូចជាភ្លៀងធ្លាក់មកពីភ្នួងព្រះកេសា[[ព្រះឥសូរ]]។ហេតុនេះហើយដែលគេថាស្ទឹងសៀមរាបប្រៀបដូចនឹងទន្លេគង្គា។ == ប្រជាសាស្រ្ត== ខេត្តសៀមរាប មានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ០៤ ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបមានផ្ទៃដីចំនួន ១០២៩៩ គីឡូម៉ែត្រការ៉េជាខេត្តដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេលំដាប់ទី ១០ នៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] មានក្រុងចំនួន ០២ ស្រុកមានចំនួន ១១ ឃុំមានចំនួន ៨៦ សង្កាត់ចំនួន ១៤ និងភូមិចំនួន ៨៧៥<ref>ព័ត៌មានរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍នៅដើមឆ្នាំ២០១៣</ref>។ប្រជាជនដែលរស់នៅទីក្រុងសៀមរាបភាគច្រើនជាអ្នកផ្លាស់ទីលំនៅមកពីខេត្តផ្សេងៗនិងពីស្រុកជនបទផ្សេងៗពីគ្នានៅក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបគឺជាតំបន់គោលដៅទេសចរណ៍សម្រាប់ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាជាចម្បង។ == លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ == ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយស្ថិតនៅតំបន់ពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ ០៦ ដែលមានចម្ងាយប្រវែង ៣១៤ គ.ម ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]មានពំ្រប្រទល់ខាងកើតជាប់នឹង[[ខេត្តកំពង់ធំ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] ខាងលិចជាប់នឹង[[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] ខាងជើងជាប់នឹង[[ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] និងខាងត្បូងជាប់នឹង[[ខេត្តបាត់ដំបង]] [[បឹងទន្លេសាប]]។ព្រំប្រទល់ជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]មានប្រវែង ៨២ គ.ម ដែលស្ថិតជាប់នឹង[[ស្រុកជីក្រែង]] [[ស្រុកសូត្រនិគម]] [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ស្រុកសៀមរាប]] [[ស្រុកពួក]] និង [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ស្របតាមលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រនៃតំបន់នេះគឺមានសីតុណ្ហភាព ក្ដៅហួតហែង រាំងស្ងួត មានសំណើម និង មានទឹកជំនន់ យើងអាចបែងចែកតំបន់ទាំងនេះជាបីផ្នែកគឺ ផ្នែកខាងលើមាន ១៣ ឃុំ ផ្នែកកណ្តាលមាន ៦៩ ឃុំ និង ផ្នែកខាងក្រោមជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]មាន ១៨ ឃុំ។តំបន់ខាងលើសម្បូរទៅដោយព្រៃភ្នំមានសណ្ឋានដូចជាដីទួលឬខ្ពង់រាបខ្វះខាតទឹកនិងជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតញឹកញាប់។តំបន់កណ្តាលជាវាលស្រែល្វឹងល្វើយនិងមានលំនៅឋានតបស់ប្រជាជនច្រើនព្រមទាំងប្រាង្គប្រាសាទនានានិងតំបន់ក្រោមជាវាលទំនាបរងទឹកជំនន់រៀងរាល់ឆ្នាំជាតំបន់ជលវេគពេលណាមានភ្លៀងធ្លាក់ជន់លិចលង់ពេលណាគ្មានភ្លៀងស្ងួតហួតហែងមានផ្ទៃក្រលាសរុបប្រមាណ ១២.០១៥ គីឡូម៉ែត្រការេចែកចេញជា ១២ ក្រុងនិងស្រុក ១០០ សង្កាត់និងឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ ដោយមានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ នាក់ ត្រូវនឹង ៦,៣២% នៃប្រជាជនសរុបទូទាំងប្រទេស។មុខរបរសំខាន់ៗនៃតំបន់ទាំងបីនេះមានភាពខុសៗគ្នាពោលគឺ ៖ :'''ក'''. ផ្នែកខាងលើធ្វើស្រូវចម្ការនិងរុករកអនុផលព្រៃឈើ :'''ខ'''. ផ្នែកកណ្តាលធ្វើស្រែនិងសេវាកម្មផ្សេងៗ :'''គ'''. ផ្នែកខាងក្រោមធ្វើស្រែនិងចម្ការដំំណាំតាមរដូវនិងប្រកបអាជីវកម្មនេសាទ។ ជាទូទៅខេត្តសៀមរាបជាតំបន់ជនបទ។ប្រជាជនប្រមាណ ៧០% រស់នៅតាមទីជនបទឆ្ងាយពីទីក្រុងដែលពឹងផ្អែកលើមុខរបរកសិកម្មជាអាជីព។ប្រជាជនប្រមាណ ១៨% រស់នៅតាមតំបន់ជាប់នឹងបឹងទន្លេសាបពឹងផ្អែកលើអាជីវកម្មនេសាទនិងធ្វើចម្ការដំណាំផ្សេងៗនិង ១២% ទៀតរស់នៅតាមទីប្រជុំជននិងទីក្រុងដែលមានមុខរបរជាពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និង បុគ្គលិករដ្ឋជាដើម។ [[File:TonleSapMap.png|thumb|ផែនទីខេត្តសៀមរាបជាប់នឹងបឹងទន្លេសាប]] ភ្នំនៅក្នុងក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]មានចំនួនសរុបប្រមាណ ៤១ ភ្នំហើយមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលមិនបានទៅដល់ចំណែកភ្នំមួយចំនួននៅតាមបណ្តាក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ នោះមានវត្តនៅពីលើនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដែលនៅសល់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានធម្មជាតិមួយចំនួនដែលនៅជាប់ជើងភ្នំកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិដែលបានចូលមកទស្សនានៅលើទឹកដីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃខេត្តសៀមរាប។ហើយមានផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជិតជើងភ្នំទាំងនោះដែលប្រកបមុខរបរលក់ដូរនិងធ្វើស្រែចម្ការគ្រាន់បានចំណូលយកមកចិញ្ចឹមក្នុងក្រុមគ្រួសារចៀសវាងចេញទៅធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។តាមរបាយការណ៍ពីអធិការក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ បានរៀបរាប់ប្រាប់ឲ្យដឹងអំពីភ្នំនីមួយៗរបស់ក្រុង-ស្រុកថាភ្នំចំនួន ៤១ ភ្នំនៅខេត្តសៀមរាបនោះមានដូចជា ៖ * [[ក្រុងសៀមរាប]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ[[ភ្នំក្រោម]]មានប្រាង្គប្រាសាទបុរាណនៅលើកំពូលភ្នំមានវត្តអារាមនៅលើកំពូលភ្នំនិងមានវត្តនៅតាមចំរ៉ាក់ជើងភ្នំក្រោមហើយមានផ្សារលក់ដូរព្រមទាំងមានទេសភាពស្រស់បំព្រងមើលពីលើភ្នំមកគួរឲ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិផងដែរហើយដែលបាននាំគ្នាបើកឡានជិះម៉ូតូកង់ឡើងទៅដល់កំពូលភ្នំដើម្បីថតផ្តិតយករូបភាពពីលើកំពូលភ្នំទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]និងទេសភាពនៅជុំវិញបរិវេណជើងភ្នំផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់សៀមរាប]] [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ភ្នំបាក់ខែង]]មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននៅលើកំពូលភ្នំដែលភ្ញៀវបរទេសនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃរះពេលព្រលឹមនៅពេលល្ងាចនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃលិចហើយនៅខាងក្រោមទល់មុខប្រាសាទមានអ្នកលក់ដូរជាច្រើនស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិត្រពាំងសេះ]] [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]]។ * [[ស្រុកជីក្រែង]] មានភ្នំចំនួន ០៧ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ុន ភ្នំពើង ភ្នំបាក់រទេះមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំក្បាលខ្មោច ភ្នំអាចម៍ស្រមោច ភ្នំខ្ទុំ និង ភ្នំល្អាង មានទីតាំងជាប់នឹងព្រំប្រទល់[[ស្រុកគូលែន]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]]ហើយភ្នំទាំង ០៧ នោះគឺស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំខ្វាវ]] [[ស្រុកជីក្រែង]]។ * [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]]មានភ្នំចំនួន ០២ គឺភ្នំចង្ហា និង ភ្នំកង្ហិតស្ថិតនៅក្នុងភូមិស្រាស្ត្រ[[ឃុំពពេល (ស្រុកសូទ្រនិគម)|ឃុំពពែល]] [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូត្រនិគម]]។ * [[ស្រុកស្វាយលើ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ[[ភ្នំគូលែន]]មានវត្តនៅលើកំពូលភ្នំគឺព្រះអង្គធំនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានថែមទៀតផងដែរ ភ្នំរាមមានព្រៃសហគមន៍ ភ្នំទំពូងនៅមានគ្រឹះថ្មប្រាសាទបុរាណដែលនៅសេសសល់ពីសង្គ្រាមហើយភ្នំទាំង ០៣ នេះមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំស្វាយលើ]] ភ្នំតាវ៉ាស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំតាសៀម]] និង ភ្នំខ្យងស្ថិតនៅ[[ឃុំកន្ទួត]]។ * [[ស្រុកស្រីស្នំ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំតាស ភ្នំតាប៉ែន ភ្នំធំ ភ្នំព្រះច្បារ និង ភ្នំមហាឥសី ពុំមានវត្តឬប្រាសាទបុរាណនៅទីនោះឡើយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅស្លែងស្ពាន[[ស្រុកស្រីស្នំ]]។ * [[ស្រុកអង្គរធំ]]មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំលាងដៃ]] ភ្នំឆ្កែកូនមានវត្តនៅពីលើ ភ្នំតាទូស ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំពាក់ស្នែង]] និង ភ្នំកងរីមានវត្តនៅពីលើហើយមានប្រាសាទបុរាណបាក់បែកផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំជប់តាត្រាវ]]និងមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលយើងទៅមិនដល់។ * [[ស្រុកអង្គរជុំ]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំពើងតានន់ដែលមានសម្រស់ទេសភាពស្រស់ស្អាតជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ធម្មជាតិដែលមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតក្នុង[[ភូមិគោកដូង]] [[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជាង ៧០ គីឡូម៉ែត្រ ពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]តាមផ្លូវទៅផ្សារពាក់ស្នែង និង ភ្នំម្រេចស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]។ * [[ស្រុកវ៉ារិន]] មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺភ្នំចង្ក្រានរយមានវត្តនៅពីលើហើយមានរមណីយដ្ឋានទឹកធ្លាក់ដែលមើលទៅគួរជាទីគយគន់ផងដែរស្ថិតនៅ[[ឃុំស្វាយស|ឃុំស្វាយសរ]] ភ្នំសង្កែ ភ្នំបាយដុតស្ថិតនៅ[[ឃុំល្វាក្រាំង|ឃុំល្វាវក្រាំង]] និង ភ្នំអាជ្ញារាមស្ថិតនៅ[[ឃុំប្រាសាទ]]។ * [[ស្រុកក្រឡាញ់]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំទ្រង់បាតដែលមានប្រាសាទតូចៗនិងមានអាស្រមនៅពីលើផងដែរមានភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅ[[ភូមិភ្នំទ្រង់បាត]] [[ឃុំកំពង់ថ្កូវ]] [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ * [[ស្រុកពួក]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺភ្នំរ៉ូងមានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ភូមិដូនកែវ]] និង ភ្នំដីដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]។ * [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺភ្នំដីស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំហប់មានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] ភ្នំក្បាលស្ពានមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននិងមានរមណីយដ្ឋានផងដែរស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំឃុនរាម]] ភ្នំទេវៈស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរំចេក]] និង [[ភ្នំគូលែន]]ជាប់ចំរ៉ាក់ជើងភ្នំស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំត្បែង]]ហើយក៏ជាភ្នំមួយដែលជាប់ពាក់កណ្តាលម្ខាងម្នាក់ នឹង[[ស្រុកស្វាយលើ]]ផងដែរ។ * [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]មានតែប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] ជាដើមហើយនៅមានវត្តចាស់ៗដល់បច្ចុប្បន្នហៅថាវត្តត្រាច។ *[[ក្រុងរុនតាឯក]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺភ្នំបូកមានវត្តនិងប្រាសាទបុរាណនៅពីលើស្ថិតនៅ[[សង្កាត់រុនតាឯក]] [[ក្រុងរុនតាឯក]]។ == រដ្ឋបាល == ខេត្តសៀមរាប ចែកចេញជា ១២​ ក្រុង/ស្រុក ១០០ សង្កាត់/ ឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ |access-date=2008-08-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដក្រុងនិងស្រុក ! ក្រុងនិងស្រុក ! ឈ្មោះក្រុងនិងស្រុកជាអក្សរឡាតាំង ! ផែនទីក្រុងនិងស្រុក |- | ១៧០១ | [[ស្រុកអង្គរជុំ]] | Angkor Chum |[[File:1701 Angkor Chum District.svg|thumb]] |- | ១៧០២ | [[ស្រុកអង្គរធំ]] | Angkor Thum |[[File:1702 Angkor Thum District.svg|thumb]] |- | ១៧០៣ | [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] | Banteay Srei |[[File:1703 Banteay Srei District.svg|thumb]] |- | ១៧០៤ | [[ស្រុកជីក្រែង]] | Chi Kraeng |[[File:1704 Chi Kraeng District.svg|thumb]] |- | ១៧០៦ | [[ស្រុកក្រឡាញ់]] | Kralanh |[[File:1706 Kralanh District.svg|thumb]] |- | ១៧០៧ | [[ស្រុកពួក]] | Puok |[[File:1707 Puok District.svg|thumb]] |- | ១៧០៩ | [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] | Prasat Bakong |[[File:1709 Prasat Bakong District.svg|thumb]] |- | ១៧១០ | [[ក្រុងសៀមរាប]] | Siem Reab |[[File:1710 Siem Reap Municipality.svg|thumb]] |- | ១៧១១ | [[ស្រុកសូត្រនិគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]] | Soutr Nikom |[[File:1711 Soutr Nikom District.svg|thumb]] |- | ១៧១២ | [[ស្រុកស្រីស្នំ]] | Srei Snam |[[File:1712 Srei Snam District.svg|thumb]] |- | ១៧១៣ | [[ស្រុកស្វាយលើ]] | Svay Leu |[[File:1713 Svay Leu District.svg|thumb]] |- | ១៧១៤ | [[ស្រុកវ៉ារិន]] | Varin |[[File:1714 Varin District.svg|thumb]] |- | | [[ក្រុងរុនតាឯក]] | Run Ta Ek |- |} == អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ == '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលបម្រើឲ្យខេត្តសៀមរាបទឹកដីអង្គរវាមានទីតាំងស្ថិតនៅ[[សង្កាត់ទឹកវិល]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។វាត្រូវបានបើកដំណើរការនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣២ និងបានបិទទៅវិញនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នៅពេលដែលបើកដំណើរការអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរជាផ្លូវការ។វាជាអាកាសយានដ្ឋានដែលមមាញឹកជាងគេទី ០២ នៅ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ]]។ '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលមានទីតាំងនៅ[[ស្រុកសូទ្រនិគម]] និង [[ស្រុកជីក្រែង]] [[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្តសៀមរាប]]ដែលបម្រើឲ្យ[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ១៨ គីឡូម៉ែត្រភាគឦសាន[[ឃុំដំដែក]] [[ស្រុកសូទ្រនិគម]] ៤០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] និង ៥០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ក្រុងសៀមរាប]]។អាកាសយានដ្ឋានសៀមរាប-អង្គរ គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៧០០ ហិកតានិងមានផ្លូវរត់ប្រវែង ៣៦០០ ម៉ែត្រ។ == តំបន់ទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប== តាមប្រវត្តិសាស្ដ្រទឹកដីខេត្តសៀមរាបជាតំបន់រាជធានីរបស់[[ចក្រភពខ្មែរ]]អំឡុងពីសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៣។ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយទើបរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះគេនៅឃើញមានសំណង់ប្រាសាទបុរាណយ៉ាងច្រើននៅពាសពេញទឹកដីដ៏បវរនៃខេត្តសៀមរាបនេះ។ប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់អង្គរដែលមានឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភពលោកគឺស្ថិតនៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបដែលគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃក្រលា ៦០០ គ.មការ៉េ។សព្វថ្ងៃប្រាសាទចំនួនត្រូវបានរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់។ប្រាសាទទាំងឡាយត្រូវបានកសាងឡើងរវាងសតវត្សរ៍ទី ៩ និងទី ១៣។កម្មវិធីកសាងឥតឈប់ឈរត្រូវបានប្រកាន់ខ្ជាប់ដោយព្រះរាជាខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់ដែលអាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងសំណង់ប្រាសាទពីរ៉ាមីតដែលកសាងដោយ[[ព្រះចៅផារ៉ាអុង]]និងសំណង់ប្រាសាទដទៃទៀតនៅក្នុង[[អេហ្ស៊ីប|ប្រទេសអេហ្សីប]]។ព្រះរាជា[[ខ្មែរ]]បានសាងសង់ប្រាសាទទាំងនេះដោយប្រើកម្លាំងកម្មករយ៉ាងច្រើនតាមការប៉ាន់ស្មានការធ្វើសំណង់ថ្មីនីមួយៗអាចប្រើមនុស្សប្រហែល ៧៥០០០០ នាក់ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ១៣ ។ទោះបីជាបន្សល់ទុកនូវប្រាសាទជាច្រើនក៏ដោយសព្វថ្ងៃនេះគឺមានភស្តុតាងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះចំពោះមនុស្សដែលមករស់នៅពិតប្រាកដនៅទីក្រុងដ៏ចំណាស់មួយនេះកាលពីអតីតកាល។អ្នកធ្វើដំណើរ[[ព័រទុយហ្គាល់|ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់]]ត្រូវបានគេជឿថាជាជនជាតិបស្ចឹមប្រទេសដំបូងគេដែលបានសម្លឹងមិនដាក់ភ្នែកទៅលើភាពអស្ចារ្យនៃ[[ប្រាសាទអង្គរ]]នៅពេលទៅទស្សនាក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយកិត្តិយសធំបំផុតចំពោះការរកឃើញ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏អស្ចារ្យបានធ្លាក់ទៅអ្នកភូមិសាស្ដ្រ[[បារាំង|ជនជាតិបារាំង]]ឈ្មោះ '''ហង់រី មូហូត (Henri Mouhot)'''​ ដែលបានមកទស្សនា[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ ដែលបានតម្កល់ទុកនូវឯកសារនៅឯ[[ទីក្រុងប៉ារីស]]ក្រោយមរណភាពនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨។ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ និង ២០ បេសកកម្មរបស់[[បារាំង]]ជាច្រើនបានមកទស្សនាប្រាសាទបុរាណនិងធ្វើការកាប់ឆ្ការសម្អាតព្រៃពីប្រាសាទហើយបានប្រមូលនូវឯកសារបានយ៉ាងច្រើន។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៧ [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បានប្រគល់ទឹកដីអង្គរមកឲ្យ[[ខ្មែរ]]គ្រប់គ្រងវិញដោយសារ[[បារាំង]]គាបសង្កត់ខ្លាំងពេកហើយនៅក្នុងនោះបាននាំមកនូវភ្ញៀវទេសចរឲ្យមកទស្សនា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ជាលើកដំបូងនៅលើទឹកដីអង្គរ។ភ្ញៀវទេសចរអាចជ្រើសរើសទស្សនាតាមវង់តូចដែលរួមមានទីក្រុងដ៏ល្បីល្បាញរបស់ព្រះរាជាគឺអង្គរធំនិងអង្គរតូចដែលមានប្រាសាទជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ស្រះស្រង់]]និងរមណីយដ្ឋានជាច្រើនទៀត។ភ្ញៀវទេសចរអាចបន្តដំណើរទៅទស្សនានៅវង់ធំនោះគេនឹងបានឃើញប្រាសាទមួយចំនួនផ្សេងទៀតនិង[[បារាយណ៍]]នៅ[[សម័យអង្គរ]]។ប្រសិនបើមានពេលវេលាភ្ញៀវទេសចរអាចទៅទស្សនាប្រាសាទល្បីល្បាញផ្សេងទៀតដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] ជាដើមដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរបន្តិច។ ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} {{Geographic location |Centre = ខេត្តសៀមរាប |North = [[ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ]] |Northeast = [[ខេត្តព្រះវិហារ]] |East = |Southeast = [[ខេត្តកំពង់ធំ]] |South = [[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Southwest = [[ខេត្តបាត់ដំបង]] |West = [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] |Northwest = }} {{ខេត្តសៀមរាប}} {{ខេត្តក្រុងខ្មែរ}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] [[Category:ខេត្តក្រុងខ្មែរ|សៀមរាប]] f7a7evyozrmmzsh01h1orqpr696e32x 4 2194 321361 317787 2025-06-02T10:10:42Z IKristiani-WMF 45884 321361 wikitext text/x-wiki {{ែដលកំពុងរឺកចំេរីន}} Welcome to the ''Khmer village pump''. This page is for discussions in any foreign language about technical issues, policies, and operations of Wikipedia. Please sign and date your post (by typing <nowiki>~~~~</nowiki> or clicking the signature icon in the edit toolbar). For discussions in Khmer language, please go to [[កែន្លងប្រជំុ]]. ===Phased deployment of the CampaignEvents extension across various Wikipedias=== Hello! I am writing on behalf of the [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation%20Product%20Team Campaigns product team] who are planning a global deployment of the [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:CampaignEvents CampaignEvents extension] to all Wikipedias, starting with a small batch in April 2025. The Khmer Wikipedia is one of the wikis proposed for this phase! This extension is designed to help organizers plan and manage events, wikiprojects, and other on-wiki collaborations. Also making these events/wikiprojects more discoverable. You can find out more here on the [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:CampaignEvents/FAQ FAQs page]. The three main features of this extension are: # '''Event Registration:''' A simple way to sign up for events on the wiki. # '''Event List:''' A calendar to show all events on your wiki. Soon, it will include WikiProjects too. # '''Invitation Lists:''' A tool to find editors who might want to join, based on their edits. '''Please Note:''' This extension comes with a new user right called "Event Organizer," which will be managed by the administrators of Khmer Wikipedia, allowing the admins to decide when and how the extension tools are used on the wikis. Once released, the organizer-facing tools (Event Registration and Invitation Lists) can only be used if someone is granted the Event-Organizer right, managed by the admins. The only tool that is available immediately after release is the ‘’Collaboration List’’, which is a read-only page that lists events and WikiProjects that people can join. The extension is already on some wikis,e.g Meta, Wikidata, English Wikipedia ([https://meta.wikimedia.org/wiki/CampaignEvents/Deployment_status see full list]). Check out the [https://meta.wikimedia.org/wiki/CampaignEvents/Deployment%20status phased deployment plan] and share your thoughts by March 31, 2025. '''To Admins,''' your feedback and thoughts are especially important because this extension includes a new user right called "Event Organizer," which will be managed by you. Once you take a look at the details above and on the linked pages, we suggest drafting a community policy outlining criteria for granting this right on Khmer Wikipedia. Check out [https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Event%20organizers Meta:Event_organizers] and [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Event_organizers Wikidata:Event_organizers] to see examples. For further enquiries, feel free to contact us via the [[m:Talk:CampaignEvents|extension talkpage]], or email ikristiani@wikimedia.org. [[អ្នកប្រើប្រាស់:IKristiani-WMF|IKristiani-WMF]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:IKristiani-WMF|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០៥:២៥ ថ្ងៃច័ន្ទ ទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) == CampaignEvents Extension Now Active on this Wiki! == Good news! The [[mw:Help:Extension:CampaignEvents| CampaignEvents extension]] is now active on this Wiki as part of [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Global_Deployment_Plan| Phase 2 of the global deployment]]! This extension empowers organizers to plan and promote events like edit-a-thons, data-a-thons, and meetups with ease. What You Can Do Now: * [[m:Event_Center/Registration| Event Registration]] & [[m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list| Invitation Lists]]: Organizers can ask this wiki’s admins for the Event-Organizer right. This gives access to tools for planning, managing events, Wikiprojects and finding editors who share similar interests to invite for your upcoming event or wikiproject. These tools make organizing events simple and smooth. * [[m:CampaignEvents/Collaboration_list| Collaboration List]]: You can now go to the “Special:AllEvents” page on this wiki to explore a global, automated calendar of upcoming and ongoing events, as well as WikiProjects on this wiki. It’s a great way to discover and promote collaborative activities! * Transclude Collaboration list: You can now add the Collaboration List to any page, like this wiki’s main page, WikiProject pages, or even User pages. This creates a calendar that updates automatically with events that match your wiki or topic. You can also transclude a list of the WikiProjects on the wiki. Learn more at: [[mw:Help:Extension:CampaignEvents/Collaboration_list/Transclusion]]. For further enquires, feel free to contact us via the [[metawiki:Talk:CampaignEvents|extension talkpage]] or email my colleague Benedict Udeh ([mailto:budeh-ctr@wikimedia.org budeh-ctr@wikimedia.org]) [[អ្នកប្រើប្រាស់:IKristiani-WMF|IKristiani-WMF]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:IKristiani-WMF|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង១០:១០ ថ្ងៃច័ន្ទ ទី០២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) fxqk5hc3fn5crudd1ib10p0sz7j520p 0 2195 321351 321161 2025-06-01T15:56:06Z 182.232.49.150 ខ្មែរ 321351 wikitext text/x-wiki ខ្មែរ ==ខ្មែរ((ភាសាខ្មែរលឿមដា))== * ថ្មីៗនេះមានបណ្ឌិតជាច្រើ ដើម្បីបង្អួតស្នាដៃរបស់ខ្លួន បានធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងផុសផុល ក្នុងការគាស់ក៏កាយអក្សរដូនតាពីសម័យកាលមុនៗ យកមកបង្ហាញ នេះជារឿងល្អណាស់ ក៏ប៉ុន្តែ ការដែលអស់លោក យកអក្សរដូនតាមកប្រើលាយឡំនិង ខេមរៈភាសា វាជារឿងផ្ដេសផ្ដាសបំផុត ជាពិសេសពួកមន្ត្រីផ្នែកច្បាប់មួយចំនួន ដែលរៀនជំនាញផ្សេងសោះ ចេះលើកយកអក្សរសាស្ត្រខ្មែរមកច្របល់ និង ខេមរៈភាសា ដែលព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ខំបង្កើតកិច្ចប្រែសម្រួលអស់រាប់សិបឆ្នាំ ដើម្បីកំណត់ជា ភាសារួម ក្នុងការកំណត់នៃរបៀបសរសេរ ឱ្យតាមគោលការណ៍តែមួយនៃព្រះរាជាអាណាចក្រកម្ពុជា ដើម្បីគ្រប់គ្រងលើជនជាតិភាគតិចទាំងអស់នៅកម្ពុជា មិនថា បុគ្គលណាមួយចង់យករបៀបសរសេរណាមួយ ពីសម័យអង្គរ ចតុមុខ លង្វែក ឧដុង្គ កួយ សួយ សម្រែ ឬ អក្សរផ្សេងៗទៀតនោះទេ តែអ្នកទាំងអស់នេះ មិនត្រូវលើកយករបៀបសរសេរផ្សេងៗដែលផ្ទុយពីរបៀបសរសេរនៃខេមរៈភាសា មកប្រើក្នុងសង្គមរដ្ឋបាល របស់កម្ពុជាបច្ចុប្បន្ននោះទេ ព្រោះវានិងធ្វើឱរបៀបសរសេរជារួម ក្លាយជារបៀបសរសេរដែលមិនមានលក្ខណៈជារួម ដូចនេះ កូនខ្មែរនិងឆ្គួតវង្វេងជាក់ជាពុំខាន ។ ថ្មីៗនេះមានពួកបណ្ឌិតច្បាប់មួយក្រុម បានយករបៀបសរសេរតាមលំនាំឧដុង្គឡើងវិញ ដែលសរសេរជាស្លាកថា សាលាយុត្តិធម្ម ដែលបណ្ឌិតទាំងអស់នេះចង់បញ្ចាក់ថា ពួកគេទៅយករបស់ដូនតាមកវិញ ។ ក្រុមបុរាណាចារ្យ ចង់សួរថា ជំនាញរបស់អស់លោកផ្នែកច្បាប់ ទាក់ទងអីទៅនិងការរៀបរៀងអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ ? សម័យឧដុង្គ ប្រទេសវឹកវរដោយសង្គ្រាម មានរដ្ឋប្រហារមិនឈប់ ស្ដេចជំនាន់នោះមានពេលឯណាប្រែសម្រួលអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ ? == អ្វីទៅជាខេមរៈភាសាខ្មែរ == ខេមរៈភាសា មានន័យថា ភាសាពេញនិយមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានចំនួនអ្នកប្រើច្រើន ដោយកំណត់ជាភាសារួមជាតិសាសន៍ខ្មែរ ឧទាហរណ៍: ខេមរៈភាសា ដែលមានរបៀបសរសេរផ្ទាល់ខ្លួន មានប្រជាជនខ្មែរ ប្រើប្រាស 10លាននាក់ និងទទួលស្គាល់ជាភាសាផ្លូវការណ៍ ដើម្បីប្រើប្រាសក្នុងសង្គមរដ្ឋបាលរបស់កម្ពុជា ដូចនេះ មិនថាលោកអ្នក សរសេរអក្សរ ក្នុងទម្រង់ជា ភាសាកួយ សម្រែ ភ្នង ទំពួន សំស្ក្រឹត បាលី លង្វែក ឧដុង្គក្ដី គឺមិនអាចញាត់បញ្ចូលក្នុងភាសាផ្លូវការណ៍បាននោះទេ ។ ឧទាហរណ៍ទី២ មិនថាពួករៀនច្បាប់មួយចំនួនក្ដី មិនថាជនជាតិភាគតិចខ្មែរក្ដី ដែលមានរបៀបសរសេរនៃការបក្របតាមក្រុមជនជាតិរបស់ខ្លួន មិនអាចប្រើប្រាសក្នុងសង្គមរដ្ឋបាលរបស់កម្ពុជាបាននោះទេ ពួកគេត្រូវ ប្រែសម្រួល របៀបសរសេររបស់ពួកគេមកជាខេរៈភាសាទាំងអស់ តាមរយៈ ស្មៀនភូមិ ឃុំសង្កាត់ របស់ពួកគេ ក្នុងប័ណ្ណសម្គាល់ណាមួយដូចជា៖ អត្តសញ្ញាណប័ណ សៀវភៅស្នាក់ ឬ សំបុត្រកំណើតផ្សេងៗ ត្រូវប្រើជាខេមរៈភាសា ដែលជាភាសារួម ។ បើអ្នកណាម្នាក់ ចង់យករចនាបទ នៃតួអក្សរខ្មែរណាមួយមកប្រើ វាមិនអីនោះទេ ដោយគ្រាន់តែអ្នកធ្វើការសរសេរជារបៀបនៃការប្រកបអក្សររបស់តួអក្សរ នៃខេមរៈភាសា ហើយគ្រាន់តែផ្លាសប្ដូរ នូវពុម្ពអក្សរ (Font) ដែលអស់លោកចង់ប្រើប្រាសទៅបានហើយ មានន័យថា អាននិងប្រកបជាខេមរៈភាសា តែពាក្យនោះសរសេរជារចនាបថ នៃ ពុម្ពអក្សរ សំស្ក្រឹត អង្គរ បាលី លង្វែក ឬ ឧដុង្គ ។ == យុត្តិ/ធម្ម == ពាក្យត្រូវគួរសរសេរថា {{យុត្តិធម៌}} ពីព្រោះពាក្យនេះមិនអាចថែមស្រៈណាមួយដើម្បីអានបន្តបានទេ ដែលមានន័យថា ពាក្យដែលមិនអាចប្រែប្រួល ចំណែកឯពាក្យយុត្តិធម្ម » ធម្ម អាចបន្ថែមស្រៈ អានបន្ត មានន័យថា ពាក្យ ធម្ម អាចប្រែទៅជា ធម្មា ដូចនេះ យុត្តិធម្មា និងក្លាយជាឃ្លាឆ្គង ដែលប្រែប្រួលទៅជាន័យផ្សេងទៀតដូចនេះហើយ ការសរសេរ យុត្តិធម្ម គឺខុសវេយ្យករណ៍ខ្មែរ ទាំងស្រុង ។ == <span lang="ខ្មែរ" dir="ltr">អ</span>ក្សរ[[ខ្មែរ|ខ្មែរ]] == អក្សរ តាម​ពាក្យ​សំស្ក្រឹត មាន​ន័យ​ថា ទន់​ភ្លន់​ អាច​បត់​បែន​បាន អាច​យក​ទៅ​ច្នៃ​បាន តាម​ការ​ផ្សំ​ជា​មួយ​ស្រៈ តាម​ការ​ប្រកប​ជា​មួយ​នឹង​ព្យញ្ជនៈ​មួយ​ទៀត ឬ​តាម​ការ​ផ្សំ​ជា​មួយ​ជើង​អក្សរ​ណា​មួយ ។ អក្សរ ​ឬ​អក្ខរៈ អាច​ហៅ​បាន​ម្យ៉ាង​ទៀត​ថា “វណ្ណៈ” មាន​ចែក​ជា​បី​ក្រុម​គឺ ៖ #ព្យញ្ជនៈ មាន ៣៣ តួ ។ #ស្រៈ​ពេញ​តួ ១២ តួ ។ #ស្រៈ​និស្ស័យ​ពី​មុន​​មាន ២១ តែ​ត្រូវ​បន្ថែម ៧ ទៀត​បាន​ទៅ​ជា​ ២៨​ តួ បើ​គិត​ទាំង​សំឡេង ។ តែ​បើ​គិត​តែ​រូប​មាន​ ២៧ តួ ព្រោះ​​ស្រៈ (អ) មាន​នៅ​គ្រប់​ព្យញ្ជនៈ​ទាំង​ឃោសៈ​ទាំង​អឃោសៈ ។ ===ព្យញ្ជនៈ​=== [[ឯកសារ:AncientKhmerScript.jpg|right|thumb|300px|សិលាចារឹកជាភាសាខ្មែរ។ ភាសាខ្មែរជាភាសាមួយដែលមានវ័យចំណាស់។]] {| {{tablabonita}} border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" |+ | ក | | ខ || គ || ឃ || ង |- | ច | | ​ឆ || ជ || ឈ || ញ |- | ដ | | ឋ || ឌ || ឍ || ណ |- | ត | | ថ || ទ ||​ ធ || ន |- | ប | | ផ || ព || ភ || ម |- | យ | | រ || ល || វ || ស |- | ||| || ហ | | ឡ || អ |- |} ===ជើងរបស់ព្យញ្ជនៈ === ព្យញ្ជនៈ​ប្រៀប​បាន​នឹង​មនុស្ស​ដែរ​ គឺ​មាន​សក់( ៊ )មាន​តួ​ខ្លួន (ក) មាន​ជើង (្ក) ។ រូប​នៃ​ជើង​ព្យញ្ជនៈ​មាន​ទ្រង់​ទ្រាយ​ដូច​គ្នា​នឹង​តួ​អង្គ​ព្យញ្ជនៈ​ដែរ ប៉ុន្តែ​គ្រាន់​តែ​តូច​ជាង​តួ និង​ពុំ​មាន​"សក់"ទេ ។ ខាង​ក្រោម​នេះ គឺ​ជើង​ព្យញ្ជនៈ ។ ្ក ្ខ ្គ ្ឃ ្ង , ្ច ្ឆ ្ជ ្ឈ ្ញ , ្ដ ្ឋ ្ឌ ្ឍ ្ណ , ្ត ្ថ ្ទ ្ធ ្ន ​, ្ប ្ផ ្ព ្ភ ្ម , ្យ ្រ ្ល ្វ ្ស , ្ឞ ្ឝ ្ហ ្ឡ ្ឬអ របៀប​សរសេរ ជើង​ព្យញ្ជនៈ ភ្ជាប់​ជា​មួយ​តួ​ព្យញ្ជនៈ ដូច​ខាង​ក្រោម​ ៖ {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"{{tablabonita}} |ក្ក || ខ្ខ || គ្គ || ឃ្ឃ|| ង្ង |- | ច្ច ||​ឆ្ឆ ||ជ្ជ || ឈ្ឈ || ញ្ញ |- | ដ្ដ ||ឋ្ឋ ||ឌ្ឌ || ឍ្ឍ || ណ្ណ |- | ត្ត || ថ្ថ || ទ្ទ ||​ធ្ធ || ន្ន |- | ប្ប || ផ្ផ ||ព្ព || ភ្ភ || ម្ម |- |យ្យ ||រ្រ ||ល្ល ||វ្វ ||ស្ស |- | || || ហ្ហ || ឡ ||អ្អ |- |} === ស្រៈនិស្ស័យ === ស្រៈនិស្ស័យ​គឺ​តួ​អក្សរ ដែល​ជា​ទី​ពឹង​ពាក់​អាស្រ័យ​នៃ​ព្យញ្ជនៈ ។ បើ​សរសេរ​តែ​រូប​វា​ដាច់​តែ​ឯង​នោះ នឹង​ពុំ​មាន​ន័យ​ប្រាកដ​ប្រជា​ថា​យ៉ាង​ណាៗ​នោះ​ឡើយ ។ ដូច​ជា​ស្រៈ ា ស្រៈ ៅ មាន​តែ​រូប និង​សំឡេង​ផ្សំ តែ​ពុំ​មាន​សារៈ​អ្វី​ទេ ។ ស្រៈ​និស្ស័យ​មាន ២១ តួ តាម​ការ​កំណត់​របស់​ក្បួន​ពី​មុន​នោះ​គឺ ្​ ា ិ ី ឹ ឺ ុ ូ ួ ើ ឿ ៀ េ ែ ៃ ោ ៅ ុំ ំ ាំ ះ ។ ប៉ុន្តែ​អស់​លោក​អ្នក​អក្សរសាស្រ្ត​ក្រោយ​មកសន្មត​ថា មាន​តែ២០តួវិញ ព្រោះ​ថា ស្រៈ​(អ) មាន​តែ​សំឡេង​តែ​គ្មាន​រូប​ មិន​គួរ​នឹង​រាប់​បញ្ចូល​ទេ ។ ស្រៈ​(អ) នេះ​មាន​បង្កប់​នៅ​គ្រប់​ព្យញ្ជនៈ​ទាំង​អស់ ទោះ​ជា​ឃោសៈ​ក្តី អឃោសៈ​ក្តី ប៉ុន្តែ​ប្រសិន​បើ​គេ​យក​ទៅ​ផ្សំ​ជា​មួយ​នឹង​ព្យញ្ជនៈ​សំឡេង​ឃោសៈ គេ​អាន​តាម​សំឡេង​ព្យញ្ជនៈ ឃោសៈ គឺ​សំឡេង(អ៊) ឧទាហរណ៍ ងា ងិ ងី ញោ ញៅ ទុំ ទាំ ទះ.... ។ បើ​ផ្សំ​ជា​មួយ​នឹង​ព្យញ្ជនៈ​អឃោសៈ ​វា​មាន​សំឡេង (អ) ដូច​ជា កា កី កោ ចូ ចើ ចេ ចែ ចៃ ចោ... ។ ចំពោះ​ស្រៈ ួ ឿ និង ៀ ទោះ​គេ​យក​ទៅ​ផ្សំ​នឹង​ព្យញ្ជនៈ ឃោសៈ​ក្តី អឃោសៈ​ក្តី វា​នៅ​តែ​មាន​សូរ​សំឡេង “អួ” (អឿ-អៀ) ដូច​គ្នា​ នេះ​វាជា​ករណី​លើក​លែង​សម្រាប់​ស្រៈ​និស្ស័យ​របស់​ខ្មែរ​យើង ។ រីឯ​ស្រៈ​៤​ទៀតដូច​ជា ស្រៈ ុះ ិះ ោះ វិញ​នោះ កាល​ពី​មុន​លោក​មិន​យក​មក​រាប់​បញ្ចូល​ក្នុង​ស្រៈ​និស្ស័យ​ទេ ។ ប៉ុន្តែ​នៅ​ពេល​ក្រោយ​មក​ ដោយ​បាន​ពិនិត្យ​ឃើញ​ថា មាន​ពាក្យ​ជា​ច្រើន ដែល​ត្រូវ​ការ​ប្រើ​ស្រៈ​ទាំង​នេះ នៅ​ក្នុង​ពាក្យ​ខ្មែរ​ជា​ចាំ​បាច់​នោះ ទើប​លោក​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ជាន់​ក្រោយ ​ក៏​បាន​សម្រេច​បញ្ចូល​បន្ថែម​ស្រៈ​ទាំង​៤នេះ ហើយ​ស្រៈ​និស្ស័យ​ក៏​បាន​កើន​ដល់ (២១-១)+៤ = ២៤ ហើយ​បើ​បន្ថែម​ស្រៈ ​ ឹះ ,ស្រៈ ើះ, ស្រៈែះ ពីលើស្រៈ​និស្ស័យ​ដែល​ធ្លាប់​ឃើញ​​មាន​នៅ​ក្នុង​វចនានុក្រម​សម្ដេច​ ជួន ណាត ក្ដី ក្នុង​អត្ថបទ​នានា​ក្ដី​ទៀត​នោះ ស្រៈ​និស្ស័យ​អាច​កើន​ឡើង​ដល់​ ២៦ ឬ ២៧។ {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"{{tablabonita}} {{ស្រៈនិស្ស័យខ្មែរមាន40តួរ}} || ស្រៈអ ||ស្រៈ អា || ស្រៈអិ || ស្រៈអី ||ស្រៈអឹ |- || ស្រៈអឺ ||ស្រៈ អុ || ស្រៈអូ || ស្រៈអួ ||ស្រៈអើ |- ||ស្រៈអឿ ||ស្រៈ អៀ ||ស្រៈ អេ ||ស្រៈ អែ ||ស្រៈអៃ |- || ស្រៈអោ ||ស្រៈ អៅ ||ស្រៈ អុំ ||ស្រៈអំ ||ស្រៈអាំ |- || ស្រៈអះ || ស្រៈអិះ ||ស្រៈ អុះ || ស្រៈអេះ ||ស្រៈអោះ |- || ស្រៈអៈ || ស្រៈអិៈ ||ស្រៈ អឹៈ || ស្រៈអីះ ||ស្រៈអឹះ |- ||ស្រអឺះ |ស្រៈអើះ |ស្រៈអែះ |ស្រៈអុៈ |ស្រៈអួៈ |- |ស្រៈអៅ |ស្រៈអូះ |ស្រៈអួះ |ស្រៈអក់ |ស្រៈអា័ |} === ស្រៈពេញតួ === អ្នក​ប្រាជ្ញ​ជំនាន់​មុន​ចែង​ថា ស្រៈ​ពេញ​តួ​មាន ១៦ តួ ដោយ​រាប់​យក​ អ អា មក​បញ្ចូល​ផង ។ ប៉ុន្តែ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​បច្ចុប្បន្ន​លោក​ដក​យក​ “៛អ” និង “អា” នេះ​ចេញ​ពី​ប្រព័ន្ធ​ស្រៈ​ពេញ​តួ ព្រោះ​លោក​យល់​ថា​​ “អ” គឺ​ជា​ព្យញ្ជនៈ ដែល​ត្រូប​រាប់​បញ្ចូល​ទៅ​ក្នុង​ក្រុម​ព្យញ្ជនៈ ទាំង​៣៣​ តួ​នោះ​វិញ ។ ឯ “អា” គឺ​តួ​ព្យញ្ជនៈ​បំបែក ​យក​តួ ​​​​​​​​​ “ អ” មក​ផ្សំ​ជា​មួយ​ស្រៈ “ ា ” ដូច្នេះ​ស្រៈ​ពេញ​តួ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ មាន​តែ ១៤​តួ​ទេ គឺ ឥ​ ឦ​ ឧ ​ឩ ឪ ឱ្យឫ ឬ ឭ ឮ ឯ ឰ ឱ ឳ ។ ចំពោះ​អស់​លោក​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ខ្លះ​ទៀត​យល់​ថា ​ក្នុង​ចំណោម​ស្រៈ​ពេញ​តួ​ទាំង​១៤ជាៗ​នេះ ស្រៈ ឩ គេ​មិន​សូវ​ប្រើ​ទេ ដូច្នេះ​ គួរ​រាប់​យក​ត្រឹម​តែ ១៣ តួវិញ ព្រោះ​គេ​ប្រើ​ស្រៈ​ពេញ​តួ ឩ នេះ​តែ​ពាក្យ “ព្រះ​ឩរូ” មួយម៉ាត់​គត់ ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ពាក្យ “ រាជ​ស័ព្ទ ” មាន​ន័យ​ថា “​ ភ្លៅ​ស្ដេច ” ។ {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"{{tablabonita}} |អ | អា || ឥ ||ឦ || ឧ || ឧុ\ឩ||ឪ||ឱ្យ |- |ឫ |ឬ ||ឭ ||ឮ ||ឯ ||ឰ ||ឱ ||ឩិ៏\ឳ |- |} == មុខងាររបស់ព្យញ្ជនៈ == *<u>ជាព្យញ្ជនៈដើម</u> * កាត់ ខាន គាស់ ឃើញ, ក ខ គ ឃ​ ជាព្យញ្ជនៈដើម * <u>ជាព្យញ្ជនៈសង្កត់</u> * កាត់ ខាន គាស់ ឃើញ, ត​ ន ស ញ ជាព្យញ្ជនៈសង្កត់ * === ស្រៈសំឡេងស្មើគ្នា === '''អៃ=អ័យ អេយ្យ''' * កៃ ដៃ ចៃ ហៃ ខៃ * គៃ លៃ មៃ រៃ វៃ ទៃ * ច័យ វិស័យ សម័យ អាយុខ័យ * ន័យ ជ័យ វ័យ ហទ័យ * អធិបតេយ្យ=អធិបតៃយ៍ ប្រជាធិបតេយ្យ =ប្រជាធិបតៃយ៍ ធម្មាម្មាធិបតៃយ៍ '''អាំ = អម្ម អ័ម''' * កាំ ចាំ ដាំ * មាំ គាំ លាំ រ;->ម្ម ចម្ម សម្មាទិដ្ឋិ អម្ម កម្ពុជា * ធម្ម គម្ម === តួលេខ ខ្មែរ === {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"{{tablabonita}} |០||១ || ២ || ៣||៤||៥||៦||៧||៨||៩ |- |} [១០ ១១ ១២ ១៣]<code>PHANNA1111</code> * នៅក្នុងភាសាខ្មែរមានពាក្យខ្លះក្លាយមកពីភាសាដូចទៅ​​៖ ===ភាសាបារាំង មក ភាសាខ្មែរ === *''ម៉ូតូ'' ដែលក្លាយមកពី ''moto'' ។ *''កាហ្វេ'' ដែល​ក្លាយ​មកពី ''café'' ។ *''កុងតាក់'' ដែលក្លាយមកពី ''contact'' ។ *''ហ្គាស្ទ្រិច'' រលាកក្រពះ ''gastrique'' ។ *''ម៉ាស៊ីន'' ដែលក្លាយមកពី ''machine'' ។ *វ៉ាកង ដែលក្លាយមកពីពាក្យ vacances។ * ភាសាបារាំងត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាទូទៅ នៅក្នុងវិទ្យាសាស្ត្រ និងពាក្យបច្ចេកទេសកម្ចី។ === ភាសាអង់គ្លេស === * [[កុំព្យូទ័រ]] ដែលក្លាយមកពី ''computer'' ។ * ''មីទិង'' ក្លាយមកពី​ ''meeting'' ។ * ក្បាលកុំព្យូទ័រ ក្លាយក្បាលមនុស្ស។ === ភាសាថៃ (សៀម) === * ''កាពិ'' កាពិផៅ * បៃតង * ហា ក្នុងពាក្យ [[ចោហារយ]] *កំផែង (សំដីថៃ) , កំពែង (ពាក្យខ្មែរ) *នេន (សំដីថៃ) , សាមណេរ (ពាក្យខ្មែរ) ===ពាក្យកម្ចីភាសាចិន=== * ចែ ហៅ បងស្រី *ហ៊ា ហៅ​ បងប្រុស *ពូថៅ ឬ ប៉ូវថៅ មកពីពាក្យថា ហ្វ៊ូថូវ (斧头) * ប៉ិកួៈ (ដំឡូង​រលួស) == រាជ្យ​សព្ទ == ៙ ក ៚ * ក = ព្រះសុរង * កជើង = ព្រះនិពន្ធបាទ, កព្រះបាទ * កដៃ = ព្រះករ, កព្រះហស្ត * កង = ព្រះវល័យ * កងកន់ = ព្រះពាហុរ័ក្ស, ព្រះពាហុរ័តន៍ (ព្រះពាហុរត្ន) * កង្វេរ = ព្រះអង្កុសា * កញ្ចក់​ឆ្លុះ = ព្រះឆាយ * កញ្ជ្រឹល = ព្រះទទ្ទុ * កន្តើយ​ព្រងើយ = ទ្រង់ព្រះឧបេក្ខា * កន្ត្រៃ = ព្រះទម្រង់សុក័ន្ត * កន្ថោរ​តូច = ព្រះសុពណ្ណស្រី * កន្ថោរ​ធំ = ព្រះសុពណ្ណរាជ * កន្ទក់​លាងដៃ = ព្រះកុណ្ឌកី * កន្ទូតអូង = ព្រះគីវង្គ * កន្លើត = ព្រះតាលុ * កន្សែង​ទ្រាប់​ថ្វាយបង្គំ = ព្រះកនិច្ឆាបង្គំ * កន្សែង​ជូត​ខ្លួន = ព្រះកនិច្ឆាព្រះអង្គ * កន្សែង​ជូត​ដៃ = ព្រះកនិច្ឆាព្រះហស្ត * កន្សែង​ជូត​មាត់ = ព្រះកនិច្ឆាព្រះឱស្ឋ * កន្សែងជូតមុខ = ព្រះកនិច្ឆាព្រះភក្ត្រ * កន្សែង​ជួត​ក្បាល = ស្នាប់ព្រះសិរ * កម្រាល, កន្ទេល, ចៀមចំ, ព្រំ = ព្រះនិសជ្ជនីយ៍ * កាត់សក់ = ចម្រើនព្រះកេសា * កាល់ចិញ្ចើម = វិចិត្រព្រះភូមោ * កាវ​ពាក់​ត្រចៀក = ព្រះកុណ្ឌល * កុណ្ឌី​ទឹក = ព្រះសុវណ្ណភិង្គារ * កូនប្រសា​ប្រុស = ព្រះធីតុបតី * កូនប្រសា​ស្រី = ព្រះសុណិសា * កូប​ដំរី = ព្រះនាគាសនៈ * កើតទុក្ខ = ទ្រង់សោយទុក្ខ * កោរសក់ = ដាក់ព្រះកេសា * កៅអី = ព្រះសុវណ្ណកោច្ឆៈ * កាំបិតកោរ = ព្រះទម្រង់ខុរៈ * កាំបិតបត់ = ព្រះទម្រង់បិប្ផលី * កាំបិតបន្ទោះ = ព្រះទម្រង់ដងវែង (ដងង) * កាំបិតព្រា = ព្រះទម្រង់វាសី * កាំបិតស្នៀត ឬ​ក្រឹស = ព្រះទម្រង់ឆុរិកា * កាំបិតស្លា = ព្រះទម្រង់បូគៈ * កំភួនជើង = កំភួនព្រះបាទ * កំភួនដៃ = កំភួនព្រះហស្ត * កម្លាំងកាយ = ព្រះកាយពល * កំហាក = ព្រះខេឡាសុចិ * កម្អួត = ព្រះអាចៀន, ព្រះវមកៈ * កាំភ្លើង = ព្រះទម្រង់អគ្គី * ក្នាញ់ = ទ្រង់បដិឃៈ * ក្បាល = ព្រះសិរ * ក្បាលជង្គង់ = ព្រះជានុ * ក្មួយប្រុស = ព្រះភាគិនេយ្យ * ក្មួយស្រី = ព្រះភាគិនេយ្យា * ក្រចក = ព្រះនខា * -ក្រដាស ​ប្រោះ​ទឹកមាស​បិទភ្ជាប់​នឹង​ព្រែ ឬ​ក្រដាស​បារាំង​សរសេរ​តាំង​តំណែង​យស​មន្ត្រី​ទាំងពួង តាំងពី​ឧកញ៉ា​ដរាប​ដល់​ឃុន ម៉ឺន = សញ្ញាប័ត្រ។ * -ក្រដាស​សេនាបតី​ធ្វើ​តាំង​តំណែង​យស ឲ្យ​ក្រមការ = ត្រាតាំង។ * -ក្រដាស​សរសេរ​តាំង​តំណែង​យស​ព្រះភិក្ខុ​សង្ឃ​ទាំងពួង = សមណប័ត្រ។ * ក្រមា​បង់ក = ព្រះសុភាក់ * ក្រពះ = ព្រះបិហកៈ * ក្រមួនមាត់ = នួនព្រះឱស្ឋ * ក្រយៅ = ព្រះបទរាជី * ក្រលៀន = ព្រះអនុជង្គ * ក្រឡេកមើល = ទ្រង់ឆ្មៀងព្រះនេត្រ * ក្រាស = ព្រះសម្អាងកេសី * ក្រោកពីដេក = ទ្រង់តើន, ទ្រង់បពុជ្ឈនាការ * ក្លស់ = ព្រះក្លស់ * ក្លាហាន = ព្រះវិសារទៈ * ក្លៀក = ព្រះកច្ឆៈ * ក្អក = ព្រះកាសៈ * ក្អមពួច = ព្រះសុវណ្ណកុម្ភៈ * ក្អួត = ទ្រង់អាចៀន * ក្អែល = ព្រះរជ្ជោជល _____________________________________________ ៙ ខ ៚ * ខាក = ទ្រង់កក្ខារី * ខឹងច្រើន = ទ្រង់ក្រោធ, ទ្រង់ពិរោធ * ខឹងតិច = ទ្រង់ខ្ញាល់ * ខឹមខាត់, ខ្សែក្រវាត់ = ព្រះកាយពន្ធន៍ * ខួរក្បាល = ព្រះមត្ថលុង្គ * ខោជើងវែង = ស្នាប់ព្រះជង្ឃ * ខោស្នាប់ភ្លៅ = ស្នាប់ព្រះឧរូ (ឧរុ) * ខ្ជិល = ទ្រង់កោសជ្ជៈ * ខ្នង = ព្រះប្រឹស្ដាង្គ * ខ្នើយ = រងព្រះបាទ * ខ្នើយផ្អែក = ព្រះខ្នល់ * ខ្នើយរងស្មង = រងព្រះជង្ឃ * ខ្នើយឱប = នែបព្រះអង្គ * ខ្នៀរអាចម៍ = ព្រះខ្នាច់ * ខ្ពុរមាត់ = ទ្រង់វិក្ខាលនៈ * ខ្មាស​របស់​ប្រុស = ព្រះសិដ្ឋលិង្គ * ខ្មាស​របស់​ស្ត្រី = ព្រះយោនី * ខ្មៅដុស = ព្រះមសិ * ខ្យល់ចាប់ = ព្រះវាយុរោគ * ខ្លាច = ទ្រង់ព្រះភិរុកា * ខ្លាញ់ខាប់ = ព្រះមេទោ * ខ្លាញ់រាវ = ព្រះវសា * ខ្លួន = ព្រះកាយ * ខ្សៀ = ព្រះទំរង់ធុមវដ្ដី _____________________________________________ ៙ គ ៚ * គក់ (វាយ) = ទ្រង់ប្រហារ * គិត = ទ្រង់ព្រះចិន្ដា * គជ, តេជ, នប់, កុយ, គាថា = ព្រះគ្រូ * គូរ = ទ្រង់ព្រះលេខា * គោ = ព្រះទីន័ងឧសភរាជ * គោម = ព្រះឃរបទីប * គុំកួន = ទ្រង់អាឃាដ * គុម្ពត្រចៀក = ព្រះកាណ៌ * គ្រឿងក្រអូប​សម្រាប់​លាប = ព្រះសុគន្ធវិលេបនៈ * គំហក = ទ្រង់តជ្ជនាការ * គ្រហែម = ទ្រង់ព្រះឧក្កាសិត * គ្រុន = ព្រះទាហរោគ, ឌាហរោគ * គ្រូ = រាជគ្រូ * គ្រែ = ព្រះមញ្ចៈ * គ្រែដេក = ព្រះទែនបន្ទំ * គ្រែ​យាន = ព្រះរាជយាននុម៉ាត * គ្រែ​យាន​មាស = ព្រះសុវណ្ណរាជយាន * គ្រែ​អង្គុយ = ក្រឡាព្រះគំនាល់ _____________________________________________ ៙ ឃ ៚ * ឃើញ = ទ្រង់ទស្សនាការ * ឃ្លង់ = ព្រះកុដ្ឋរោគ * ឃ្លាន = ទ្រង់ជិឃច្ឆា _____________________________________________ ៙ ង ៚ * ងងុយ = ទ្រង់ព្រះថីនៈ * ងូតទឹក = ស្រង់ព្រះវារី * ងោកងុយ = ទ្រង់ព្រះមិទ្ធៈ _____________________________________________ ៙ ច ៚ * ចង្កា = ព្រះហនុកា * ចង្កើះ = ព្រះយមកា * ចង្កៀង = ព្រះតេលបទីប * ចង្កៀល​ក្រចក = ព្រះទម្រង់សុពណ្ណនខា * ចង្កួយស្មា = ព្រះអង្សកូដ * ចង្កៀលត្រចៀក = ព្រះទម្រង់សុវណ្ណកាណ៌ * ចង្កេះ = ព្រះអង្កៈ, ព្រះកដី * ចន្ទាស = ព្រះសណ្ឌាស * ចង្អុល​ម្រាមដៃ = ព្រះតជ្ជនាបាទ * ចារុ៍​ចងដៃ = កែមព្រះករ * ចិញ្ចើម = ព្រះភូមោ, ព្រះភមុកា * ចិញ្ចៀន = ព្រះទម្រង់ * ចិត្ត = ព្រះហឫទ័យ * ចិត្តជា (បាត់ខឹង) = ទ្រង់ក្សាន្តព្រះហឫទ័យ * ចូលចិត្ត = ទ្រង់សន្និដ្ឋាន * ចែងថ្ងៃ = ព្រះខុទ្ទកបិឡកា * ចៅស្រី-ប្រុស = ព្រះរាជនត្តា * ចំណី​បង្អែម = ព្រះឱជា * ចំឡក = ព្រះបស្សការ * ច្របាច់ = សម្ពាហណៈ * ច្រមុះ = ព្រះនាសា * ច្រូច​ទឹក = ទ្រង់ទក្សិណោទក * ច្រៀង = ទ្រង់គីតាភិរម្យ _____________________________________________ ៙ ឆ ៚ * ឆត្រ = ព្រះក្លស់ * ឆ្លាក់ = ទ្រង់រចនា * ឆ្អឹង = ព្រះអដ្ឋិ * ឆ្អឹងដងកាំបិត = ព្រះអក្ខកា _____________________________________________ ៙ ជ ៚ * ជក់ = ទ្រង់សោយ * ជញ្ជឹង = ទ្រង់ព្រះវិចារណ៍ * ជន្លួញ = ព្រះបដោទ * ជាន់ = ទ្រង់អក្កមៈ * ជណ្ដើរ = ព្រះអឌ្ឍចន្ទ * ជីដូន = ព្រះអយ្យិកា * ជីដូនទួត = ព្រះអយ្យិកាទួត * ជីតា = ព្រះអយ្យកោ * ជីតាទួត = ព្រះអយ្យកោទួត * ជិនឆ្អន់ = ទ្រង់និព្វិទា * ជុក = ព្រះមោលី * ជុះ​អាចម៍ = ទ្រង់ចូល​ព្រះបង្គន់ធំ * ជម្រះ​ធ្មេញ = ទ្រង់សោយព្រះស្ទន្ត _____________________________________________ ៙ ឈ ៚ * ឈរ = ទ្រង់ស្ថិត * ឈមមុខ​ត្រង់ = ទ្រង់ឆ្ពោះព្រះភក្ត្រ * ឈានជើង = ស្ដេចឈានព្រះបាទ * ឈាម = ព្រះលោហិត * ឈឺ = ប្រឈួន, ទ្រង់ព្រះអាពាធ, ទ្រង់ព្រះអផាសុក * ឈើខ្នាត = ព្រះរាជមានៈ * ឈើខ្នោសអណ្ដាត = ព្រះជីវ្ហាវិសោធន៍ * ឈើចាក់ធ្មេញ = ធ្នាក់ព្រះទន្ត, ព្រះទន្តកដ្ឋ * ឈើច្រត់ = ព្រះទណ្ឌៈ * ឈ្នួត = ព្រះវេដ្ឋនៈ * ឈ្លី = ទ្រង់បរិមទ្ទៈ _____________________________________________ ៙ ញ ៚ * ញញឹម = ទ្រង់ព្រះសិតាការៈ * ញើស = ព្រះសេទោ _____________________________________________ ៙ ដ ៚ * ដន្លាប់ = ព្រះក្នក់ * ដប​កែវ = ព្រះករណ្ឌកៈ * ដប​តែ = ព្រះបានកោសៈ * ដាវ = ព្រះទម្រង់អសិ * ដាវ​វែង = ព្រះទម្រង់អសិដងវែង * ដីខ្មៅ​សរសេរ = ព្រះកាឡមត្តិកា * ដីស = ព្រះបុស្សមត្តិកា * ដឹង = ទ្រង់ជ្រាប * ដើមទ្រូង = ព្រះឧរា * ដើរ = ទ្រង់យាងព្រះបាទ * ដើរដំណើរ = ទ្រង់ព្រះរាជដំណើរ * ដេក = ទ្រង់ផ្ទំ * ដេកលក់ = ទ្រង់ផ្ទំស្កល់ * ដៃ = ព្រះហស្ត * ដំបង = ព្រះទម្រង់គទាវុធ * ដំរី​សម្រាប់​គង់ = ព្រះទីន័ងគជេន្ទ្រ * ដោះ = ព្រះថ័ន _____________________________________________ ៙ ត ៚ * តម = ទ្រង់ព្រហ្មចេត * តោក = ព្រះសុដ្ឋិការ * តាំង = ព្រះបីថំ * តែងរឿង-កាព្យ = ទ្រង់និពន្ធ * ត្បាល់បុក​ស្លា = ព្រះសុវណ្ណទន្ត, ស្នងព្រះទន្ត * ត្រកូល = រាជត្រកូល, ខត្តិយត្រកូល * ត្រចៀក = ព្រះស្រោត * ត្រា = ព្រះរាជវលញ្ឆករ * ត្រិះរិះ = ទ្រង់ព្រះតម្រិះ _____________________________________________ ៙ ថ ៚ * ថើប = ទ្រង់ចុម្ពិត * ថ្ងាស = ព្រះនលាត * ថ្ងូរ = ទ្រង់អដ្ដសរៈ * ថ្នាំ​រក្សា​រោគ = ព្រះឱសថ * ថ្ពាល់ = ព្រះគណ្ឌៈ * ថ្លើម = ព្រះយកនៈ _____________________________________________ ៙ ទ ៚ * ទាច = ព្រះវក្កៈ * ទិកោទឹក = ព្រះបានភិង្គារ * ទឹកកាម = ព្រះអសុចិ * ទឹកដោះ = ព្រះក្សីរ * ទឹកតែ = ព្រះបានរស * ទឹកត្រជាក់ = ព្រះសីតរស * ទឹកនោម = ព្រះមូត្រ * ទឹកភ្នែក = ព្រះអស្សុ * ទឹកមាត់ = ព្រះខេឡៈ * ទឹករំអិល = ព្រះលសិកា * ទឹកលាងអាចម៍ = ព្រះធារាបង្គន់ * ទឹកអប់ = ព្រះសុគន្ធ * ទឹកអប់សម្រាប់ងូត = ព្រះសុគន្ធវារី * ទូ = ព្រះកុញ្ជិកកោសៈ * ទូកគង់ = ព្រះទឺន័ងនាវា * ទួញ = ទ្រង់សោក * ទៀន = ព្រះសិខាទីប * ទៅលេង = ស្ដេចប្រពាត * ទ្រគាក = ព្រះសុសោណី * ទ្រហោយំ = ទ្រង់ពិលាប * ទ្វារជុះ = ព្រះវច្ចមគ្គ * ទ្វារនោម = ព្រះបស្សាវមគ្គ _____________________________________________ ៙ ធ ៚ * ធ្នូ = ព្រះទម្រង់កៅទណ្ឌ * ធាត់ = ព្រះថូលោ, មានព្រះអង្គ * ធូប = ព្រះធូប * ធ្មេញ = ព្រះទន្ត _____________________________________________ ៙ ន ៚ * និយាយ = ទ្រងមានព្រះបន្ទូល, ទ្រង់មានព្រះតម្រាស់, ព្រះសវនីយ (ព្រះអគ្គមហេសី) * និយាយ​ការ = ទ្រង់មានព្រះរាជឱង្ការ * និយាយ​ចំពោះ, ផ្ដើម​ឡើង, និយាយ​បន្លឺ​ឲ្យដឹង = ទ្រង់ប្រារព្ធ * ផ្សាយ​ទូទៅ = ព្រះបន្ទូលសុរសីហនាទ * នោម = ទ្រង់ចូលព្រះបង្គន់តូច, ទ្រង់បន្ទោបស្សាវៈ * នៅ = គង់ * នៅផ្ទះ = គង់ព្រះដំណាក់ _____________________________________________ ៙ ប ៚ * បបោសអង្អែល = ទ្រង់បរាមាស * បង = ព្រះរាម, ព្រះជេដ្ឋា * បង្គាប់ = ទ្រង់បញ្ជា * បង្អួច​មាន​គន្លឹះ = ព្រះសីហបញ្ជរ * បង្អួច​បើក​ទល់ = ព្រះកវាតា * បន្ទាត់ = ព្រះតន្តិ (ព្រះតន្តី) * បារី = ព្រះធុមវដ្ឋី, ព្រះស្រីសួង * បាយ = ព្រះក្រយាស្ងោយ * បេះដូង = ព្រះហទយៈ * ប្ដី = ព្រះស្វាមី, ព្រះភស្ដា * ប្រជុំចិញ្ចើម = ព្រះឧណ្ណាលោម * ប្រពន្ធ = ព្រះមហេសី, ព្រះជាយា * ប្រមាត់ = ព្រះបិត្តៈ * ប្រជ្រុយ = ព្រះតិលកា * ប្រឡែង (ប្រលែង) ​ឬ​លេង = ទ្រង់ក្រសាល * ប្រាប់ = ទ្រង់ត្រាស់ * ប្រេង = ព្រះតេលៈ * ប្អូន = ព្រះអនុជ _____________________________________________ ៙ ផ ៚ * -ផែន​ប្រាក់​ចារិក​អក្សរ​តាំង​តំណែង​យស​សេនាបតី​នូវ​ព្រះភិក្ខុ​រាជាគណៈ​ធំ = ហិរញ្ញបត្រ។ * -ផែន​មាស​ចារិក​អក្សរ​ទាំង​ព្រះនាម​ម្ចាស់​ផែនដី​នូវ​ក្សត្រិយ៍​ទាំងពួង និង​ព្រះសង្ឃនាយក = ព្រះសុវណ្ណប័ត្រ។ * ផើម (ស្ដេចស្រី) = ទ្រង់ព្រះគភ៌ * ផើម (ស្ត្រី​ទាំងពួង​ជា​ម្នាង​ស្ដេច) = មានគភ៌ * ផឹក = ទ្រង់សោយ * ផ្កា = ព្រះបុប្ផា * ផ្ចិត = ព្រះនាភី * ផ្ដាសាយ = ទ្រង់ព្រះបិនាសា * ផ្តិល = ព្រះស្រាពក៍ * ផ្នត់​ជង្គង់ = ផ្នត់ព្រះជានុ * ផ្ទះ = ព្រះទីន័ងដំណាក់ * ផ្លិត​កោង = ព្រះវីជនី * ផ្លិត​ដង​ង = ព្រះពាតវីជនី * ផ្លិត​ស្លឹក​ត្នោត = ព្រះតាលប័ត្រ * ផ្លិត​ស្លាប​សត្វ = ព្រះវាលវិជនី *ផាន់ណា= ទ្រាំ _____________________________________________ ៙ ព ៚ * ពក = ព្រះបីឡកា * ពុកមាត់ = ព្រះមស្ស * ពងស្វាស = ព្រះអណ្ឌៈ * ពាន = ព្រះពាន * ពានស្លា = ពានព្រះស្រី * ពិតាន = ព្រះពិតាន * ពូថៅ = ព្រះទម្រង់ផរសុ * ពូក = ព្រះសុខសេយ្យាស * ពែង​ផឹកទឹក = ព្រះមណិថាលកៈ * ពែងតែ = ព្រះបានថាលកៈ * ពោះ = ព្រះឧទរ * ពោះវៀនតូច = ព្រះអន្តគុណៈ * ពោះវៀនធំ = ព្រះអន្តៈ * ព្យាយាម = ទ្រង់ឧស្សាហ៍ * ព្រួញ = ព្រះទម្រង់កាំសរ * ព្រួយចិត្ត = ព្រួយព្រះហទ័យ (ព្រួយព្រះទ័យ, ព្រួយព្រះរាជហឫទ័យ) * ព្រះខាន់ = ព្រះខាន់ _____________________________________________ ៙ ភ ៚ * ភាជន៍​ព្រះស្ងោយ = ព្រះសុវណ្ណភាជន៍ * ភូមិ​មាន​ផ្ទះ​ដាក់​ស្វេតច្ឆត្រ = ព្រះបរមរាជវាំង * ភូមិ​មាន​ផ្ទះ​ឥត​ស្វេតច្ឆត្រ = ព្រះរាជនិវេសន៍ * ភូមិ​ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គ​ម្ចាស់​គង់ = វាំង * ភួយ = ព្រះឧណ្ហសុភាក់ * ភ្នែក = ព្រះនេត្រ * ភ្នែកគោ = ព្រះគោប្ផកៈ * ភ្លេច = ទ្រង់សម្មោសា _____________________________________________ ៙ ម ៚ * មកុដ = ព្រះមកុដ * មា​ ឬ​អាពុក​ធំ​ខាង​អាពុក = ព្រះបិតុលា * មាត់ = ព្រះឱស្ឋ * មុខ = ព្រះភក្ត្រ * មុង = ព្រះសុកល់ប្រសើរ * មុន (រោគ) = ព្រអសា * មួក = ព្រះមាលា * មើល = ទ្រង់ទត * មេជើង = ព្រះអង្គុដ្ឋបាទ * ម្ដាយ​ជា​ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់ = ព្រះមាតា * ម្ដាយ​ជា​សាស្ត្រ​កូន​ជា​ស្ដេច​ទ្រង់​រាជ្យ = សម្ដេចព្រះរាជជននី * ម្ដាយ​ជា​ស្ដេច​កូន​ជា​ស្ដេច​ទ្រង់រាជ្យ = សម្ដេចព្រះវររាជជននី * ម្ដាយមីង​ខាង​អាពុក = ព្រះបិតុច្ឆា * ម្ដាយមីង​ខាង​ម្ដាយ = ព្រះមាតុច្ឆា * ម្រាម​កណ្ដាល​ដៃ = ព្រះមជ្ឈិមមង្គុលី * ម្រាម​កូនជើង = ព្រះអនុជបាទ * ម្រាម​កូនដៃ = ព្រះអនុជង្គុលី * ម្រាមជើង​កណ្ដាល = ព្រះមជ្ឈិមបាទ * ម្រាមនាង​ជើង = ព្រះកនិដ្ឋបាទ * ម្រាម​នាងដៃ = ព្រះកនិដ្ឋង្គុលី * ម្រាម​មេដៃ = ព្រះអង្គុដ្ឋង្គុលី * ម្លូ​បាយ = ព្រះស្រីសន្លឹក * ម្លូ​លឿង = ព្រះស្រីបណ្ឌា * ម្សៅ = នួនព្រះភក្ត្រ * ម្សៅ​រមៀត = ព្រះហលិទ្ទចុណ្ណ * ម្ហូប = ព្រះឱជារស _____________________________________________ ៙ យ ៚ * យំ = ទ្រង់ព្រះកន្សែង _____________________________________________ ៙ រ ៚ * រទេះ = ព្រះទីន័ងរាជរថ * របស់​ទ្រព្យ​ស្ដេច​ទ្រង់រាជ្យ = ព្រះរាជទ្រព្យ * របស់​ទ្រព្យ​ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់​និង​​អ្នកអង្គម្ចាស់ = ព្រះធនទ្រព្យ * រង = ព្រះសថា * រង​ដាក់គ្រឿង​តែ = ព្រះបានភាជន៍ * រង​ដាក់គ្រឿង​បូជា = ព្រះសក្ការភាជន៍ * រាប់អាន = ទ្រង់ព្រះមេត្តា * រាស្ត្រ​ជា​ម្ដាយ​ក្សត្រ​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់ = ព្រះមាតា * រួម​ប្រវេណី = ទ្រង់ព្រះសយុម្ពរ, សយម្ពរ * រោង​សំណាក់ = ព្រះពន្លា * រោង​ទទួល​ភ្ញៀវ = ព្រះរាជរោង * រោមក្លៀក = ព្រះលោមកច្ឆៈ * រោមភ្នែក = ព្រះលោមនេត្រ * រោម​អស់ទាំង​ខ្លួន = ព្រះលោមា * រាំ = ទ្រង់ព្រះនច្ចា _____________________________________________ ៙ ល ៚ * លុប ឬ​លាង = ទ្រង់ស្រប់ * លម = ព្រះថវិកា * លាជ = ព្រះលាជ * លេងល្បែង​ផ្សេងៗ = ទ្រង់ក្រសាល, ទ្រង់កីឡា * លំពែង = ព្រះទម្រង់អសុឡី * វធម្មតា = ព្រះវ * វរចនា = ព្រះទីន័ងសិរិកា * វាយ = ទ្រង់ព្រះរាជទណ្ឌ * វាវ = ព្រះកិលោមកៈ * វែក​រាប់បាត្រ = ស្នងព្រះហស្ត * វាំងនន = ព្រះសាណិយា * វ៉ែនតា = ស្នងព្រះនេត្រ _____________________________________________ ៙ ស ៚ * សក់ = ព្រះកេសា * សម = ស្នងព្រះអង្គុលា * សលៀង = ព្រះសលៀង, ព្រះរាជយាន * សរសេរ = ទ្រង់លិខិត * សើច = ទ្រង់ព្រះសម្រួល * សរសៃ = ព្រះនហារូ * ស៊ង = ព្រះសុពណ៌កោស * សង្វារ = ព្រះកេយុរា * សង្ស័យ = ទ្រង់វិចិកិច្ឆា * សន្លប់ = ទ្រង់ព្រះវិសញ្ញី * សន្លាក់​កដៃ = ព្រះសន្ធិករ * សារពើ​បន្លែ = បន្លែព្រះស្ងោយ * សារពើ​អន្លក់ = អន្លក់ព្រះស្ងោយ * សាច់ = សាច់ព្រះស្ងោយ * សាច់ធ្មេញ (អញ្ចាញធ្មេញ) = អញ្ចាញព្រះទន្ត * សិតសក់ = ទ្រង់សិតព្រះកេសា * ស៊ី = ទ្រង់សោយ * សួត = ព្រះបប្ផាសៈ * -សេចក្ដី​ដែល​ម្ចាស់​ដែនដី​តាំង​ទុក​ឲ្យ​មហាជន​ប្រព្រឹត្ត​តាម = ព្រះរាជបញ្ញាត្តិ។ * -សេចក្ដី​ដែល​ម្ចាស់​ផែនដី​តែង​ដោយ​ព្រះអង្គ​ឯង = ព្រះរាជនិពន្ធ។ * -សេចក្ដី​បម្រាម​ឬ​បង្គាប់​ដល់​ខ្ញុំ​រាជការ​ឬ​អាណា​ប្រជាជន = ព្រះរាជប្រកាស។ * សេះគង់ = ព្រះទីន័ងអស្សតរ * ស៊ែ = ព្រះកសា * សម្ដី = ព្រះរាជតម្រាស់ -សំបុត្រ​ធម្មតា​ដែល​ប្រើ​ទៅ​មក​រក​គ្នា ឬ​ថ្វាយ​ម្ចាស់ផែនដី​និង​ក្សត្រិយ៍​ទាំងពួង = ចុតហ្មាយ។ -សំបុត្រ​បុគ្គល​គ្រង​នគរ​ប្រទេស​រាជ = អក្សរសារ។ -សំបុត្រ​បុគ្គល​គ្រង​ប្រទេស​ឯករាជ្យ មាន​អំណាច​ដូច​ក្សត្រិយ៍​ម្ចាស់ផែនដី​ប្រើ​ចេញ​ទៅ​ប្រទេស​ក្រៅ = សុភអក្សរសារ។ -សំបុត្រ ​មេទ័ព ឬ​ព្រះរាជ​អាជ្ញា​ហ្លួង​នូវ​ចៅហ្វាយស្រុក​ក្រមការ​ខេត្ត​ធ្វើ​ទៅ​ថ្វាយ​ ម្ចាស់ផែនដី ឬ​សេនាបតី​អំពី​រាជការ​ផ្សេងៗ = សំបុត្របក។ -សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី​ចេញ​ឲ្យ​ដឹង​ទូទៅ​គ្រប់គ្នា = ព្រះរាជឱង្ការ​នូវ​ព្រះបន្ទូល​សុរសីហនាទ។ -សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី​ផ្ញើ​ទៅ​មក​ដល់​ម្ចាស់ផែនដី​ដូចគ្នា = ព្រះបរមរាជសាសន៍។ -សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី ទ្រង់​សរសេរ​ដោយ​ព្រះហស្ត​ឯង​ពុំ​មែន​ជា​ផ្លូវ​រាជការ = ព្រះបរមរាជហត្ថលេខា។ -សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី ទ្រង់​សរសេរ​ដោយ​ព្រះហស្ត​ឯង​ក្នុង​កិច្ចរាជការ = ព្រះរាជឱង្ការលេខា។ -សំបុត្រ​រាជការ​ឲ្យ​កាន់​ទៅ​កោះ​មនុស្ស​ឬ​កេណ្ឌ​រាស្ត្រ​ឲ្យ​ធ្វើការ​ផ្សេងៗ = ហ្មាយ។ -សំបុត្រ​សរសេរ​សូម​បើក​របស់​ផ្សេងៗ ឬ​ធ្វើ​សេចក្ដី​ទុក​ថ្វាយ​ម្ចាស់ផែនដី = ដីកា។ -សំបុត្រ​សេនាបតី​ឬ​មេទ័ព ឬ​ព្រះរាជអាជ្ញា​ហ្លួង = ទងត្រា។ -សំបុត្រ​ព្រះ​រាជជននី ឬ​សម្ដេច​ព្រះអគ្គមហេសី = ព្រះរាជសវនីយលេខា។ -សំបុត្រ​សម្ដេច​ឧភយោរាជ, ព្រះ​ឧបរាជ​ប្រើ​ជា​ធម្មតា = ព្រះរាជបន្ទូលលេខា។ -សំបុត្រ​សម្ដេច​ឧភយោរាជ, ព្រះ​ឧបរាជ​ធ្វើ​ទៅ​ថ្វាយ​ម្ចាស់ផែនដី​ដទៃ​ក្រៅ = ព្រះបវររាជសាសន៍។ -សំបុត្រ​អគ្គមហាសេនាបតី ឬ​មេទ័ព​ធំ = សារត្រា។ * សម្បុរ = ព្រះឆវី * សំបោរ = ព្រះសិង្ឃានិកា * សំពត់ = ព្រះពស្ត្រ * សំពត់​ងូតទឹក = ព្រះឧទកសាដក, សុក្ខសាដក * សំពត់​ចាប់​ទឹក = ព្រះតេមិយសាដក * សំពត់​អង្កាញ់ = ព្រះបព្វកៈ * សម្រាលកូន = ទ្រង់ប្រសូត, ទ្រង់សម្ភព * សម្លក់ = ទ្រង់ឱលោកនៈ * សម្លឹង = ទ្រង់ឧលោកនៈ * សំឡេង = ព្រះសុរសៀង * ស្គម = ព្រះកីសោ * ស្ងៀម = ទ្រង់តុស្នី * ស្ដោះ = ទ្រង់នុដ្ឋហា * ស្ទាប = ទ្រង់អាមសនៈ * ស្និត (ក្រាស​ធ្មេញ​ល្អិត) = ព្រះសម្អាងកេសា * ស្បែក = ព្រះតចៈ * ស្បែកជើង = ព្រះសុពណ៌បាទ * ស្បៃ​ជ្រលក់​ទឹក = ព្រះសីតសុភាក់ * ស្បៃ​ដណ្ដប់ = ព្រះសុភាក់ * ស្ពាយឆៀង = ទ្រង់ព្រះសោវត្ថិកា * ស្មងជើង = ព្រះជង្ឃ * ស្មា = ព្រះអង្សា * ស្រឡាញ់ = ទ្រង់​សព្វព្រះរាជហឫទ័យ * ស្រា = ព្រះចណ្ឌរស * ស្រេក = ទ្រង់បិបាសា * ស្រែង = ព្រះកិលាសៈ * ស្រោមជើង = ព្រះសុពណ៌កោសបាទ * ស្លាក្រក = ព្រះស្រីខណ្ឌក៍ * ស្លាជីគ្រប (ស្លាជីប) = ព្រះបិធាន * ស្លា​ខ្ចី = ព្រះស្រីហរិត * ស្លាតម្ពុល = ព្រះស្រីតម្ពុល * ស្លា​បុក = ព្រះស្រីចុណ្ណៈ * ស្លាស្លឹង = ព្រះស្រីសុក្ខ * ស្លាបប៉ាកកា = ព្រះគរុកំ * ស្លាបប្រចៀវ = ព្រះវង្សកុបាត * ស្លាបព្រា = ស្នងព្រះអង្គុលី * ស្លាប់ (លោកសង្ឃ) = អនិច្ចកម្ម * ស្លាប់ (ស្ដេច​ទ្រង់រាជ្យ) = សោយព្រះទិវង្គត * ស្លាប់ (ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់) = សុគត * ស្លាប់ (ស្ដេច​ទី​អ្នកអង្គម្ចាស់) = ក្ស័យព្រះជន្ម * ស្លាប់ (អគ្គមហេសី) = សោយព្រះវិលាល័យ * ស្លេស្ម = ព្រះសេម្ហៈ * ស្វេតច្ឆត្រ = ស្វេតច្ឆត្រ * ស្អូច = ព្រះកិបិលកា _____________________________________________ ៙ ហ ៚ * ហិត = ទ្រង់ឃាយី * ហឹប = ព្រះមញ្ជូសា * ហឺត = ព្រះសាសរោគ * ហែម​ស្លា​ព្រះពរ = ស្រាពក៍ព្រះស្រី *ហ៊ុត _____________________________________________ ៙ អ ៚ -អក្សរ​ក្សត្រិយ៍​ខត្តិយត្រកូល​ផង​ទាំងពួង = ឡាយព្រះហស្តលេខា។ -អក្សរ​ម្ចាស់ផែនដី​ទ្រង់​សរសេរ ដោយ​ព្រះហស្ត​ឯង​ទុកជា​ចំណាំ​នៃ​ព្រះអង្គ = ព្រះរាជហត្ថលេខា។ * អង្គុយ = ទ្រង់គង់, ទ្រង់និសីទនាការ * អង្អែល = ទ្រង់បរាមាសៈ * អណ្ដាត = ព្រះជីវ្ហា * អផ្ទង់ = ព្រះសិទ្ធលិង្គរោគ * អផ្ទាញ = ព្រះរោគសិទ្ធលិង្គ * អំបែងក្បាល = ព្រះមត្ថកៈ * អាណិត = ទ្រង់ព្រះករុណា * អាចម៍ = ព្រះករីសៈ * អាចម៍ច្រមុះ = ព្រះឃានមលៈ * អាចម៍រុយ (ប្រជ្រុយ) = ព្រះកាឡកៈ * អាជ្ញា = ព្រះរាជអាជ្ញា * អាវ = ព្រះភូសា * អុតធំ = ព្រះគណ្ឌរោគ * អុតស្វាយ = ព្រះគណ្ឌយា * ឧស្សាហ៍ = ព្រះឧស្សាហ៍ * ឪពុកធំ ឬ​មា​ខាងម្ដាយ = ព្រះមាតុលា * ឱប = ទ្រង់អាលិង្គនៈ * អំពល់​ចិត្ត = ទ្រង់អនីឃៈ ==ឯកសារ​យោង== {{Reflist}} ប្រភព​ពី Cambodiadocument ក៏មាន​ជា​វចនានុក្រម online ផងដែរ​ នៅ[http://royalw.webonary.org/ ទីនេះ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190726185807/http://royalw.webonary.org/ |date=2019-07-26 }} ។ {{ក្រុមភាសានៅកម្ពុជា}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ភាសា]] 9ko9bj49esbbbtkkytow5hck6ieugx2 321352 321351 2025-06-01T15:57:56Z ASid 34504 បានត្រឡប់កំណែប្រែដោយ[[Special:Contributions/182.232.49.150|182.232.49.150]] ([[User talk:182.232.49.150|Talk]]) ទៅកំណែប្រែចុងក្រោយដោយ [[User:202.7.53.219|202.7.53.219]] 321161 wikitext text/x-wiki {{cleanup-rewrite}} {{Infobox language | name = ភាសារខ្មែរ | altname = ខ្មែរ | pronunciation = {{IPA-km|pʰiəsaː kʰmae|}}<br />{{IPA-km|kʰeːmarapʰiəsaː|}} | region = {{Plain list| * [[កម្ពុជា]] * [[ថៃ]] <small>([[ប្រទេសថៃខាងកើត|ខាងកើត]] និង [[ភាគឦសាន (ថៃ)|អ៊ីសាន]])</small> * [[វៀតណាម]] <small>([[ដីសណ្តមេគង្គ]] និង [[ភាគអាគ្នេយ៍ (វៀតណាម)|ភាគអាគ្នេយ៍]])</small> }} | ethnicity = [[ជនជាតិខ្មែរ|ខ្មែរ]] | date = ២០១៩ | speakers2 = ១៧​ លាននាក់ | familycolor = Austroasiatic | fam1 = [[អំបូរភាសាអូស្ត្រូអាស៊ី|អូស្ត្រូអាស៊ីទិក]] | ancestor = [[ភាសាប្រូតូ-ខ្មែរ]] | ancestor2 = [[ខ្មែរបុរាណ]] | ancestor3 = [[Middle Khmer]] | script = {{Plain list| [[អក្សរខ្មែរ]] }} | nation = {{Flag|កម្ពុជា}} ---- {{flag|អាស៊ាន}}<ref>{{cite web|url=http://asean.org/asean/asean-member-states|title=Languages of ASEAN|access-date=7 August 2017}}</ref> | minority = {{Flag|ថៃ}} </small> <br /> {{Flag|វៀតណាម}} <small> <br/> | agency = [[រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា]] | iso1 = km | iso2 = khm | lc1 = Khm | ld1 = Khmer | lc2 = Kxm | ld2 = [[ភាសាខ្មែរសុរិន្ទ]] | glotto = khme1253 | glottoname = Khmeric | glotto2 = cent1989 | glottoname2 = Central Khmer | lingua = 46-FBA-a | image = PhiesaKhmae.svg | imagecaption = Phéasa Khmêr "Khmer language" written in Khmer script | map = Austroasiatic-en.svg | mapcaption = {{legend|#61FFBC|Khmer}} | notice = IPA }} '''ភាសាខ្មែរ''' គឺជាភាសាកំណើតរបស់[[ខ្មែរ (ជនជាតិ)|ជនជាតិខ្មែរ]]និងជា[[ភាសាផ្លូវការ]]របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]។ [[ភាសាសំស្ក្រឹត]]និង[[ភាសាបាលី]]បាន​ជួយបង្កើតខេមរភាសា ព្រោះភាសាខ្មែរបានខ្ចីពាក្យច្រើនពីភាសាទាំងពីរនេះ។ ​មាន[[អក្សរក្រម]]វែងជាងគេនៅលើពិភពលោក ។​ វាជាភាសាមួយដ៏ចំណាស់​ ដែលប្រហែលជាមានដើមកំណើតតាំងតែពី​២០០០ឆ្នាំមុនមកម៉្លេះ។ [[ឯកសារ:ភាសាខ្មែរ DaunPenh.png|រូបភាពតូច|ភាសាខ្មែរជាអក្សរខ្មែរដោយប្រើពុម្ពអក្សរភាសាខ្មែ[[រចនាបថនៃស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ|រ]]]] [[ឯកសារ:Khmer Implementation ASEAN.png|រូបភាពតូច|ការអនុវត្តនិយាយភាសាខ្មែរ ពណ៌ខៀវដិតជាភាសានិយាផ្លូវការក្នុង ពណ៌ទឹកក្រូចជាភាសាជនជាតិខ្មែរក្រោម និង ខ្មែរសុរិន្ទ ដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសថៃ-វៀតណាម និងពណ៌លឿងមានវត្តមានជនភៀសខ្លួនតាមប្រទេសនានានៅពិភពលោក]] ភាសាខ្មែរមានឥទ្ធិពលទៅលើLlenguatgeនិង[[ភាសាឡាវ]]។ ​ភាសាពីរនេះបានខ្ចីពាក្យជាច្រើន ពីភាសាខ្មែរដែល នាំឲ្យពួកអឺរ៉ុបស្មានថាវានៅក្នុងអំបូរភាសាដូចគ្នា។ ភាសាថៃ និង ភាសាឡាវស្ថិតនៅក្នុង[[អំបូរភាសាក្រា-ដៃ]] ឯភាសាខ្មែរស្ថិតនៅក្នុង[[អំបូរភាសាអូស្ត្រូអាស៊ី]]​ជាមួយ[[ភាសាមន]]និង[[ភាសាវៀតណាម]]។ ភស្តុតាងមួយដែលបង្ហាញអំពីការប្រើតួអក្សរខ្មែរ គឺនៅក្នុងសិលាចារឹកវ៉ូកាញ់ វៀតណាមខាងត្បូង​ដែលក្នុងសិលាចារឹកនោះមានចុះ[[ការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហមនៅកម្ពុជា|កា]]លបរិច្ឆេទ​ឆ្នាំ៦១១ ។ ==ខ្មែរ((ភាសាខ្មែរលឿមដា))== * ថ្មីៗនេះមានបណ្ឌិតជាច្រើ ដើម្បីបង្អួតស្នាដៃរបស់ខ្លួន បានធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងផុសផុល ក្នុងការគាស់ក៏កាយអក្សរដូនតាពីសម័យកាលមុនៗ យកមកបង្ហាញ នេះជារឿងល្អណាស់ ក៏ប៉ុន្តែ ការដែលអស់លោក យកអក្សរដូនតាមកប្រើលាយឡំនិង ខេមរៈភាសា វាជារឿងផ្ដេសផ្ដាសបំផុត ជាពិសេសពួកមន្ត្រីផ្នែកច្បាប់មួយចំនួន ដែលរៀនជំនាញផ្សេងសោះ ចេះលើកយកអក្សរសាស្ត្រខ្មែរមកច្របល់ និង ខេមរៈភាសា ដែលព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ខំបង្កើតកិច្ចប្រែសម្រួលអស់រាប់សិបឆ្នាំ ដើម្បីកំណត់ជា ភាសារួម ក្នុងការកំណត់នៃរបៀបសរសេរ ឱ្យតាមគោលការណ៍តែមួយនៃព្រះរាជាអាណាចក្រកម្ពុជា ដើម្បីគ្រប់គ្រងលើជនជាតិភាគតិចទាំងអស់នៅកម្ពុជា មិនថា បុគ្គលណាមួយចង់យករបៀបសរសេរណាមួយ ពីសម័យអង្គរ ចតុមុខ លង្វែក ឧដុង្គ កួយ សួយ សម្រែ ឬ អក្សរផ្សេងៗទៀតនោះទេ តែអ្នកទាំងអស់នេះ មិនត្រូវលើកយករបៀបសរសេរផ្សេងៗដែលផ្ទុយពីរបៀបសរសេរនៃខេមរៈភាសា មកប្រើក្នុងសង្គមរដ្ឋបាល របស់កម្ពុជាបច្ចុប្បន្ននោះទេ ព្រោះវានិងធ្វើឱរបៀបសរសេរជារួម ក្លាយជារបៀបសរសេរដែលមិនមានលក្ខណៈជារួម ដូចនេះ កូនខ្មែរនិងឆ្គួតវង្វេងជាក់ជាពុំខាន ។ ថ្មីៗនេះមានពួកបណ្ឌិតច្បាប់មួយក្រុម បានយករបៀបសរសេរតាមលំនាំឧដុង្គឡើងវិញ ដែលសរសេរជាស្លាកថា សាលាយុត្តិធម្ម ដែលបណ្ឌិតទាំងអស់នេះចង់បញ្ចាក់ថា ពួកគេទៅយករបស់ដូនតាមកវិញ ។ ក្រុមបុរាណាចារ្យ ចង់សួរថា ជំនាញរបស់អស់លោកផ្នែកច្បាប់ ទាក់ទងអីទៅនិងការរៀបរៀងអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ ? សម័យឧដុង្គ ប្រទេសវឹកវរដោយសង្គ្រាម មានរដ្ឋប្រហារមិនឈប់ ស្ដេចជំនាន់នោះមានពេលឯណាប្រែសម្រួលអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ ? == អ្វីទៅជាខេមរៈភាសាខ្មែរ == ខេមរៈភាសា មានន័យថា ភាសាពេញនិយមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានចំនួនអ្នកប្រើច្រើន ដោយកំណត់ជាភាសារួមជាតិសាសន៍ខ្មែរ ឧទាហរណ៍: ខេមរៈភាសា ដែលមានរបៀបសរសេរផ្ទាល់ខ្លួន មានប្រជាជនខ្មែរ ប្រើប្រាស 10លាននាក់ និងទទួលស្គាល់ជាភាសាផ្លូវការណ៍ ដើម្បីប្រើប្រាសក្នុងសង្គមរដ្ឋបាលរបស់កម្ពុជា ដូចនេះ មិនថាលោកអ្នក សរសេរអក្សរ ក្នុងទម្រង់ជា ភាសាកួយ សម្រែ ភ្នង ទំពួន សំស្ក្រឹត បាលី លង្វែក ឧដុង្គក្ដី គឺមិនអាចញាត់បញ្ចូលក្នុងភាសាផ្លូវការណ៍បាននោះទេ ។ ឧទាហរណ៍ទី២ មិនថាពួករៀនច្បាប់មួយចំនួនក្ដី មិនថាជនជាតិភាគតិចខ្មែរក្ដី ដែលមានរបៀបសរសេរនៃការបក្របតាមក្រុមជនជាតិរបស់ខ្លួន មិនអាចប្រើប្រាសក្នុងសង្គមរដ្ឋបាលរបស់កម្ពុជាបាននោះទេ ពួកគេត្រូវ ប្រែសម្រួល របៀបសរសេររបស់ពួកគេមកជាខេរៈភាសាទាំងអស់ តាមរយៈ ស្មៀនភូមិ ឃុំសង្កាត់ របស់ពួកគេ ក្នុងប័ណ្ណសម្គាល់ណាមួយដូចជា៖ អត្តសញ្ញាណប័ណ សៀវភៅស្នាក់ ឬ សំបុត្រកំណើតផ្សេងៗ ត្រូវប្រើជាខេមរៈភាសា ដែលជាភាសារួម ។ បើអ្នកណាម្នាក់ ចង់យករចនាបទ នៃតួអក្សរខ្មែរណាមួយមកប្រើ វាមិនអីនោះទេ ដោយគ្រាន់តែអ្នកធ្វើការសរសេរជារបៀបនៃការប្រកបអក្សររបស់តួអក្សរ នៃខេមរៈភាសា ហើយគ្រាន់តែផ្លាសប្ដូរ នូវពុម្ពអក្សរ (Font) ដែលអស់លោកចង់ប្រើប្រាសទៅបានហើយ មានន័យថា អាននិងប្រកបជាខេមរៈភាសា តែពាក្យនោះសរសេរជារចនាបថ នៃ ពុម្ពអក្សរ សំស្ក្រឹត អង្គរ បាលី លង្វែក ឬ ឧដុង្គ ។ == យុត្តិ/ធម្ម == ពាក្យត្រូវគួរសរសេរថា {{យុត្តិធម៌}} ពីព្រោះពាក្យនេះមិនអាចថែមស្រៈណាមួយដើម្បីអានបន្តបានទេ ដែលមានន័យថា ពាក្យដែលមិនអាចប្រែប្រួល ចំណែកឯពាក្យយុត្តិធម្ម » ធម្ម អាចបន្ថែមស្រៈ អានបន្ត មានន័យថា ពាក្យ ធម្ម អាចប្រែទៅជា ធម្មា ដូចនេះ យុត្តិធម្មា និងក្លាយជាឃ្លាឆ្គង ដែលប្រែប្រួលទៅជាន័យផ្សេងទៀតដូចនេះហើយ ការសរសេរ យុត្តិធម្ម គឺខុសវេយ្យករណ៍ខ្មែរ ទាំងស្រុង ។ == <span lang="ខ្មែរ" dir="ltr">អ</span>ក្សរ[[ខ្មែរ|ខ្មែរ]] == អក្សរ តាម​ពាក្យ​សំស្ក្រឹត មាន​ន័យ​ថា ទន់​ភ្លន់​ អាច​បត់​បែន​បាន អាច​យក​ទៅ​ច្នៃ​បាន តាម​ការ​ផ្សំ​ជា​មួយ​ស្រៈ តាម​ការ​ប្រកប​ជា​មួយ​នឹង​ព្យញ្ជនៈ​មួយ​ទៀត ឬ​តាម​ការ​ផ្សំ​ជា​មួយ​ជើង​អក្សរ​ណា​មួយ ។ អក្សរ ​ឬ​អក្ខរៈ អាច​ហៅ​បាន​ម្យ៉ាង​ទៀត​ថា “វណ្ណៈ” មាន​ចែក​ជា​បី​ក្រុម​គឺ ៖ #ព្យញ្ជនៈ មាន ៣៣ តួ ។ #ស្រៈ​ពេញ​តួ ១២ តួ ។ #ស្រៈ​និស្ស័យ​ពី​មុន​​មាន ២១ តែ​ត្រូវ​បន្ថែម ៧ ទៀត​បាន​ទៅ​ជា​ ២៨​ តួ បើ​គិត​ទាំង​សំឡេង ។ តែ​បើ​គិត​តែ​រូប​មាន​ ២៧ តួ ព្រោះ​​ស្រៈ (អ) មាន​នៅ​គ្រប់​ព្យញ្ជនៈ​ទាំង​ឃោសៈ​ទាំង​អឃោសៈ ។ ===ព្យញ្ជនៈ​=== [[ឯកសារ:AncientKhmerScript.jpg|right|thumb|300px|សិលាចារឹកជាភាសាខ្មែរ។ ភាសាខ្មែរជាភាសាមួយដែលមានវ័យចំណាស់។]] {| {{tablabonita}} border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" |+ | ក | | ខ || គ || ឃ || ង |- | ច | | ​ឆ || ជ || ឈ || ញ |- | ដ | | ឋ || ឌ || ឍ || ណ |- | ត | | ថ || ទ ||​ ធ || ន |- | ប | | ផ || ព || ភ || ម |- | យ | | រ || ល || វ || ស |- | ||| || ហ | | ឡ || អ |- |} ===ជើងរបស់ព្យញ្ជនៈ === ព្យញ្ជនៈ​ប្រៀប​បាន​នឹង​មនុស្ស​ដែរ​ គឺ​មាន​សក់( ៊ )មាន​តួ​ខ្លួន (ក) មាន​ជើង (្ក) ។ រូប​នៃ​ជើង​ព្យញ្ជនៈ​មាន​ទ្រង់​ទ្រាយ​ដូច​គ្នា​នឹង​តួ​អង្គ​ព្យញ្ជនៈ​ដែរ ប៉ុន្តែ​គ្រាន់​តែ​តូច​ជាង​តួ និង​ពុំ​មាន​"សក់"ទេ ។ ខាង​ក្រោម​នេះ គឺ​ជើង​ព្យញ្ជនៈ ។ ្ក ្ខ ្គ ្ឃ ្ង , ្ច ្ឆ ្ជ ្ឈ ្ញ , ្ដ ្ឋ ្ឌ ្ឍ ្ណ , ្ត ្ថ ្ទ ្ធ ្ន ​, ្ប ្ផ ្ព ្ភ ្ម , ្យ ្រ ្ល ្វ ្ស , ្ឞ ្ឝ ្ហ ្ឡ ្ឬអ របៀប​សរសេរ ជើង​ព្យញ្ជនៈ ភ្ជាប់​ជា​មួយ​តួ​ព្យញ្ជនៈ ដូច​ខាង​ក្រោម​ ៖ {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"{{tablabonita}} |ក្ក || ខ្ខ || គ្គ || ឃ្ឃ|| ង្ង |- | ច្ច ||​ឆ្ឆ ||ជ្ជ || ឈ្ឈ || ញ្ញ |- | ដ្ដ ||ឋ្ឋ ||ឌ្ឌ || ឍ្ឍ || ណ្ណ |- | ត្ត || ថ្ថ || ទ្ទ ||​ធ្ធ || ន្ន |- | ប្ប || ផ្ផ ||ព្ព || ភ្ភ || ម្ម |- |យ្យ ||រ្រ ||ល្ល ||វ្វ ||ស្ស |- | || || ហ្ហ || ឡ ||អ្អ |- |} === ស្រៈនិស្ស័យ === ស្រៈនិស្ស័យ​គឺ​តួ​អក្សរ ដែល​ជា​ទី​ពឹង​ពាក់​អាស្រ័យ​នៃ​ព្យញ្ជនៈ ។ បើ​សរសេរ​តែ​រូប​វា​ដាច់​តែ​ឯង​នោះ នឹង​ពុំ​មាន​ន័យ​ប្រាកដ​ប្រជា​ថា​យ៉ាង​ណាៗ​នោះ​ឡើយ ។ ដូច​ជា​ស្រៈ ា ស្រៈ ៅ មាន​តែ​រូប និង​សំឡេង​ផ្សំ តែ​ពុំ​មាន​សារៈ​អ្វី​ទេ ។ ស្រៈ​និស្ស័យ​មាន ២១ តួ តាម​ការ​កំណត់​របស់​ក្បួន​ពី​មុន​នោះ​គឺ ្​ ា ិ ី ឹ ឺ ុ ូ ួ ើ ឿ ៀ េ ែ ៃ ោ ៅ ុំ ំ ាំ ះ ។ ប៉ុន្តែ​អស់​លោក​អ្នក​អក្សរសាស្រ្ត​ក្រោយ​មកសន្មត​ថា មាន​តែ២០តួវិញ ព្រោះ​ថា ស្រៈ​(អ) មាន​តែ​សំឡេង​តែ​គ្មាន​រូប​ មិន​គួរ​នឹង​រាប់​បញ្ចូល​ទេ ។ ស្រៈ​(អ) នេះ​មាន​បង្កប់​នៅ​គ្រប់​ព្យញ្ជនៈ​ទាំង​អស់ ទោះ​ជា​ឃោសៈ​ក្តី អឃោសៈ​ក្តី ប៉ុន្តែ​ប្រសិន​បើ​គេ​យក​ទៅ​ផ្សំ​ជា​មួយ​នឹង​ព្យញ្ជនៈ​សំឡេង​ឃោសៈ គេ​អាន​តាម​សំឡេង​ព្យញ្ជនៈ ឃោសៈ គឺ​សំឡេង(អ៊) ឧទាហរណ៍ ងា ងិ ងី ញោ ញៅ ទុំ ទាំ ទះ.... ។ បើ​ផ្សំ​ជា​មួយ​នឹង​ព្យញ្ជនៈ​អឃោសៈ ​វា​មាន​សំឡេង (អ) ដូច​ជា កា កី កោ ចូ ចើ ចេ ចែ ចៃ ចោ... ។ ចំពោះ​ស្រៈ ួ ឿ និង ៀ ទោះ​គេ​យក​ទៅ​ផ្សំ​នឹង​ព្យញ្ជនៈ ឃោសៈ​ក្តី អឃោសៈ​ក្តី វា​នៅ​តែ​មាន​សូរ​សំឡេង “អួ” (អឿ-អៀ) ដូច​គ្នា​ នេះ​វាជា​ករណី​លើក​លែង​សម្រាប់​ស្រៈ​និស្ស័យ​របស់​ខ្មែរ​យើង ។ រីឯ​ស្រៈ​៤​ទៀតដូច​ជា ស្រៈ ុះ ិះ ោះ វិញ​នោះ កាល​ពី​មុន​លោក​មិន​យក​មក​រាប់​បញ្ចូល​ក្នុង​ស្រៈ​និស្ស័យ​ទេ ។ ប៉ុន្តែ​នៅ​ពេល​ក្រោយ​មក​ ដោយ​បាន​ពិនិត្យ​ឃើញ​ថា មាន​ពាក្យ​ជា​ច្រើន ដែល​ត្រូវ​ការ​ប្រើ​ស្រៈ​ទាំង​នេះ នៅ​ក្នុង​ពាក្យ​ខ្មែរ​ជា​ចាំ​បាច់​នោះ ទើប​លោក​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ជាន់​ក្រោយ ​ក៏​បាន​សម្រេច​បញ្ចូល​បន្ថែម​ស្រៈ​ទាំង​៤នេះ ហើយ​ស្រៈ​និស្ស័យ​ក៏​បាន​កើន​ដល់ (២១-១)+៤ = ២៤ ហើយ​បើ​បន្ថែម​ស្រៈ ​ ឹះ ,ស្រៈ ើះ, ស្រៈែះ ពីលើស្រៈ​និស្ស័យ​ដែល​ធ្លាប់​ឃើញ​​មាន​នៅ​ក្នុង​វចនានុក្រម​សម្ដេច​ ជួន ណាត ក្ដី ក្នុង​អត្ថបទ​នានា​ក្ដី​ទៀត​នោះ ស្រៈ​និស្ស័យ​អាច​កើន​ឡើង​ដល់​ ២៦ ឬ ២៧។ {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"{{tablabonita}} {{ស្រៈនិស្ស័យខ្មែរមាន40តួរ}} || ស្រៈអ ||ស្រៈ អា || ស្រៈអិ || ស្រៈអី ||ស្រៈអឹ |- || ស្រៈអឺ ||ស្រៈ អុ || ស្រៈអូ || ស្រៈអួ ||ស្រៈអើ |- ||ស្រៈអឿ ||ស្រៈ អៀ ||ស្រៈ អេ ||ស្រៈ អែ ||ស្រៈអៃ |- || ស្រៈអោ ||ស្រៈ អៅ ||ស្រៈ អុំ ||ស្រៈអំ ||ស្រៈអាំ |- || ស្រៈអះ || ស្រៈអិះ ||ស្រៈ អុះ || ស្រៈអេះ ||ស្រៈអោះ |- || ស្រៈអៈ || ស្រៈអិៈ ||ស្រៈ អឹៈ || ស្រៈអីះ ||ស្រៈអឹះ |- ||ស្រអឺះ |ស្រៈអើះ |ស្រៈអែះ |ស្រៈអុៈ |ស្រៈអួៈ |- |ស្រៈអៅ |ស្រៈអូះ |ស្រៈអួះ |ស្រៈអក់ |ស្រៈអា័ |} === ស្រៈពេញតួ === អ្នក​ប្រាជ្ញ​ជំនាន់​មុន​ចែង​ថា ស្រៈ​ពេញ​តួ​មាន ១៦ តួ ដោយ​រាប់​យក​ អ អា មក​បញ្ចូល​ផង ។ ប៉ុន្តែ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​បច្ចុប្បន្ន​លោក​ដក​យក​ “៛អ” និង “អា” នេះ​ចេញ​ពី​ប្រព័ន្ធ​ស្រៈ​ពេញ​តួ ព្រោះ​លោក​យល់​ថា​​ “អ” គឺ​ជា​ព្យញ្ជនៈ ដែល​ត្រូប​រាប់​បញ្ចូល​ទៅ​ក្នុង​ក្រុម​ព្យញ្ជនៈ ទាំង​៣៣​ តួ​នោះ​វិញ ។ ឯ “អា” គឺ​តួ​ព្យញ្ជនៈ​បំបែក ​យក​តួ ​​​​​​​​​ “ អ” មក​ផ្សំ​ជា​មួយ​ស្រៈ “ ា ” ដូច្នេះ​ស្រៈ​ពេញ​តួ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ មាន​តែ ១៤​តួ​ទេ គឺ ឥ​ ឦ​ ឧ ​ឩ ឪ ឱ្យឫ ឬ ឭ ឮ ឯ ឰ ឱ ឳ ។ ចំពោះ​អស់​លោក​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ខ្លះ​ទៀត​យល់​ថា ​ក្នុង​ចំណោម​ស្រៈ​ពេញ​តួ​ទាំង​១៤ជាៗ​នេះ ស្រៈ ឩ គេ​មិន​សូវ​ប្រើ​ទេ ដូច្នេះ​ គួរ​រាប់​យក​ត្រឹម​តែ ១៣ តួវិញ ព្រោះ​គេ​ប្រើ​ស្រៈ​ពេញ​តួ ឩ នេះ​តែ​ពាក្យ “ព្រះ​ឩរូ” មួយម៉ាត់​គត់ ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ពាក្យ “ រាជ​ស័ព្ទ ” មាន​ន័យ​ថា “​ ភ្លៅ​ស្ដេច ” ។ {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"{{tablabonita}} |អ | អា || ឥ ||ឦ || ឧ || ឧុ\ឩ||ឪ||ឱ្យ |- |ឫ |ឬ ||ឭ ||ឮ ||ឯ ||ឰ ||ឱ ||ឩិ៏\ឳ |- |} == មុខងាររបស់ព្យញ្ជនៈ == *<u>ជាព្យញ្ជនៈដើម</u> * កាត់ ខាន គាស់ ឃើញ, ក ខ គ ឃ​ ជាព្យញ្ជនៈដើម * <u>ជាព្យញ្ជនៈសង្កត់</u> * កាត់ ខាន គាស់ ឃើញ, ត​ ន ស ញ ជាព្យញ្ជនៈសង្កត់ * === ស្រៈសំឡេងស្មើគ្នា === '''អៃ=អ័យ អេយ្យ''' * កៃ ដៃ ចៃ ហៃ ខៃ * គៃ លៃ មៃ រៃ វៃ ទៃ * ច័យ វិស័យ សម័យ អាយុខ័យ * ន័យ ជ័យ វ័យ ហទ័យ * អធិបតេយ្យ=អធិបតៃយ៍ ប្រជាធិបតេយ្យ =ប្រជាធិបតៃយ៍ ធម្មាម្មាធិបតៃយ៍ '''អាំ = អម្ម អ័ម''' * កាំ ចាំ ដាំ * មាំ គាំ លាំ រ;->ម្ម ចម្ម សម្មាទិដ្ឋិ អម្ម កម្ពុជា * ធម្ម គម្ម === តួលេខ ខ្មែរ === {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"{{tablabonita}} |០||១ || ២ || ៣||៤||៥||៦||៧||៨||៩ |- |} [១០ ១១ ១២ ១៣]<code>PHANNA1111</code> * នៅក្នុងភាសាខ្មែរមានពាក្យខ្លះក្លាយមកពីភាសាដូចទៅ​​៖ ===ភាសាបារាំង មក ភាសាខ្មែរ === *''ម៉ូតូ'' ដែលក្លាយមកពី ''moto'' ។ *''កាហ្វេ'' ដែល​ក្លាយ​មកពី ''café'' ។ *''កុងតាក់'' ដែលក្លាយមកពី ''contact'' ។ *''ហ្គាស្ទ្រិច'' រលាកក្រពះ ''gastrique'' ។ *''ម៉ាស៊ីន'' ដែលក្លាយមកពី ''machine'' ។ *វ៉ាកង ដែលក្លាយមកពីពាក្យ vacances។ * ភាសាបារាំងត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាទូទៅ នៅក្នុងវិទ្យាសាស្ត្រ និងពាក្យបច្ចេកទេសកម្ចី។ === ភាសាអង់គ្លេស === * [[កុំព្យូទ័រ]] ដែលក្លាយមកពី ''computer'' ។ * ''មីទិង'' ក្លាយមកពី​ ''meeting'' ។ * ក្បាលកុំព្យូទ័រ ក្លាយក្បាលមនុស្ស។ === ភាសាថៃ (សៀម) === * ''កាពិ'' កាពិផៅ * បៃតង * ហា ក្នុងពាក្យ [[ចោហារយ]] *កំផែង (សំដីថៃ) , កំពែង (ពាក្យខ្មែរ) *នេន (សំដីថៃ) , សាមណេរ (ពាក្យខ្មែរ) ===ពាក្យកម្ចីភាសាចិន=== * ចែ ហៅ បងស្រី *ហ៊ា ហៅ​ បងប្រុស *ពូថៅ ឬ ប៉ូវថៅ មកពីពាក្យថា ហ្វ៊ូថូវ (斧头) * ប៉ិកួៈ (ដំឡូង​រលួស) == រាជ្យ​សព្ទ == ៙ ក ៚ * ក = ព្រះសុរង * កជើង = ព្រះនិពន្ធបាទ, កព្រះបាទ * កដៃ = ព្រះករ, កព្រះហស្ត * កង = ព្រះវល័យ * កងកន់ = ព្រះពាហុរ័ក្ស, ព្រះពាហុរ័តន៍ (ព្រះពាហុរត្ន) * កង្វេរ = ព្រះអង្កុសា * កញ្ចក់​ឆ្លុះ = ព្រះឆាយ * កញ្ជ្រឹល = ព្រះទទ្ទុ * កន្តើយ​ព្រងើយ = ទ្រង់ព្រះឧបេក្ខា * កន្ត្រៃ = ព្រះទម្រង់សុក័ន្ត * កន្ថោរ​តូច = ព្រះសុពណ្ណស្រី * កន្ថោរ​ធំ = ព្រះសុពណ្ណរាជ * កន្ទក់​លាងដៃ = ព្រះកុណ្ឌកី * កន្ទូតអូង = ព្រះគីវង្គ * កន្លើត = ព្រះតាលុ * កន្សែង​ទ្រាប់​ថ្វាយបង្គំ = ព្រះកនិច្ឆាបង្គំ * កន្សែង​ជូត​ខ្លួន = ព្រះកនិច្ឆាព្រះអង្គ * កន្សែង​ជូត​ដៃ = ព្រះកនិច្ឆាព្រះហស្ត * កន្សែង​ជូត​មាត់ = ព្រះកនិច្ឆាព្រះឱស្ឋ * កន្សែងជូតមុខ = ព្រះកនិច្ឆាព្រះភក្ត្រ * កន្សែង​ជួត​ក្បាល = ស្នាប់ព្រះសិរ * កម្រាល, កន្ទេល, ចៀមចំ, ព្រំ = ព្រះនិសជ្ជនីយ៍ * កាត់សក់ = ចម្រើនព្រះកេសា * កាល់ចិញ្ចើម = វិចិត្រព្រះភូមោ * កាវ​ពាក់​ត្រចៀក = ព្រះកុណ្ឌល * កុណ្ឌី​ទឹក = ព្រះសុវណ្ណភិង្គារ * កូនប្រសា​ប្រុស = ព្រះធីតុបតី * កូនប្រសា​ស្រី = ព្រះសុណិសា * កូប​ដំរី = ព្រះនាគាសនៈ * កើតទុក្ខ = ទ្រង់សោយទុក្ខ * កោរសក់ = ដាក់ព្រះកេសា * កៅអី = ព្រះសុវណ្ណកោច្ឆៈ * កាំបិតកោរ = ព្រះទម្រង់ខុរៈ * កាំបិតបត់ = ព្រះទម្រង់បិប្ផលី * កាំបិតបន្ទោះ = ព្រះទម្រង់ដងវែង (ដងង) * កាំបិតព្រា = ព្រះទម្រង់វាសី * កាំបិតស្នៀត ឬ​ក្រឹស = ព្រះទម្រង់ឆុរិកា * កាំបិតស្លា = ព្រះទម្រង់បូគៈ * កំភួនជើង = កំភួនព្រះបាទ * កំភួនដៃ = កំភួនព្រះហស្ត * កម្លាំងកាយ = ព្រះកាយពល * កំហាក = ព្រះខេឡាសុចិ * កម្អួត = ព្រះអាចៀន, ព្រះវមកៈ * កាំភ្លើង = ព្រះទម្រង់អគ្គី * ក្នាញ់ = ទ្រង់បដិឃៈ * ក្បាល = ព្រះសិរ * ក្បាលជង្គង់ = ព្រះជានុ * ក្មួយប្រុស = ព្រះភាគិនេយ្យ * ក្មួយស្រី = ព្រះភាគិនេយ្យា * ក្រចក = ព្រះនខា * -ក្រដាស ​ប្រោះ​ទឹកមាស​បិទភ្ជាប់​នឹង​ព្រែ ឬ​ក្រដាស​បារាំង​សរសេរ​តាំង​តំណែង​យស​មន្ត្រី​ទាំងពួង តាំងពី​ឧកញ៉ា​ដរាប​ដល់​ឃុន ម៉ឺន = សញ្ញាប័ត្រ។ * -ក្រដាស​សេនាបតី​ធ្វើ​តាំង​តំណែង​យស ឲ្យ​ក្រមការ = ត្រាតាំង។ * -ក្រដាស​សរសេរ​តាំង​តំណែង​យស​ព្រះភិក្ខុ​សង្ឃ​ទាំងពួង = សមណប័ត្រ។ * ក្រមា​បង់ក = ព្រះសុភាក់ * ក្រពះ = ព្រះបិហកៈ * ក្រមួនមាត់ = នួនព្រះឱស្ឋ * ក្រយៅ = ព្រះបទរាជី * ក្រលៀន = ព្រះអនុជង្គ * ក្រឡេកមើល = ទ្រង់ឆ្មៀងព្រះនេត្រ * ក្រាស = ព្រះសម្អាងកេសី * ក្រោកពីដេក = ទ្រង់តើន, ទ្រង់បពុជ្ឈនាការ * ក្លស់ = ព្រះក្លស់ * ក្លាហាន = ព្រះវិសារទៈ * ក្លៀក = ព្រះកច្ឆៈ * ក្អក = ព្រះកាសៈ * ក្អមពួច = ព្រះសុវណ្ណកុម្ភៈ * ក្អួត = ទ្រង់អាចៀន * ក្អែល = ព្រះរជ្ជោជល _____________________________________________ ៙ ខ ៚ * ខាក = ទ្រង់កក្ខារី * ខឹងច្រើន = ទ្រង់ក្រោធ, ទ្រង់ពិរោធ * ខឹងតិច = ទ្រង់ខ្ញាល់ * ខឹមខាត់, ខ្សែក្រវាត់ = ព្រះកាយពន្ធន៍ * ខួរក្បាល = ព្រះមត្ថលុង្គ * ខោជើងវែង = ស្នាប់ព្រះជង្ឃ * ខោស្នាប់ភ្លៅ = ស្នាប់ព្រះឧរូ (ឧរុ) * ខ្ជិល = ទ្រង់កោសជ្ជៈ * ខ្នង = ព្រះប្រឹស្ដាង្គ * ខ្នើយ = រងព្រះបាទ * ខ្នើយផ្អែក = ព្រះខ្នល់ * ខ្នើយរងស្មង = រងព្រះជង្ឃ * ខ្នើយឱប = នែបព្រះអង្គ * ខ្នៀរអាចម៍ = ព្រះខ្នាច់ * ខ្ពុរមាត់ = ទ្រង់វិក្ខាលនៈ * ខ្មាស​របស់​ប្រុស = ព្រះសិដ្ឋលិង្គ * ខ្មាស​របស់​ស្ត្រី = ព្រះយោនី * ខ្មៅដុស = ព្រះមសិ * ខ្យល់ចាប់ = ព្រះវាយុរោគ * ខ្លាច = ទ្រង់ព្រះភិរុកា * ខ្លាញ់ខាប់ = ព្រះមេទោ * ខ្លាញ់រាវ = ព្រះវសា * ខ្លួន = ព្រះកាយ * ខ្សៀ = ព្រះទំរង់ធុមវដ្ដី _____________________________________________ ៙ គ ៚ * គក់ (វាយ) = ទ្រង់ប្រហារ * គិត = ទ្រង់ព្រះចិន្ដា * គជ, តេជ, នប់, កុយ, គាថា = ព្រះគ្រូ * គូរ = ទ្រង់ព្រះលេខា * គោ = ព្រះទីន័ងឧសភរាជ * គោម = ព្រះឃរបទីប * គុំកួន = ទ្រង់អាឃាដ * គុម្ពត្រចៀក = ព្រះកាណ៌ * គ្រឿងក្រអូប​សម្រាប់​លាប = ព្រះសុគន្ធវិលេបនៈ * គំហក = ទ្រង់តជ្ជនាការ * គ្រហែម = ទ្រង់ព្រះឧក្កាសិត * គ្រុន = ព្រះទាហរោគ, ឌាហរោគ * គ្រូ = រាជគ្រូ * គ្រែ = ព្រះមញ្ចៈ * គ្រែដេក = ព្រះទែនបន្ទំ * គ្រែ​យាន = ព្រះរាជយាននុម៉ាត * គ្រែ​យាន​មាស = ព្រះសុវណ្ណរាជយាន * គ្រែ​អង្គុយ = ក្រឡាព្រះគំនាល់ _____________________________________________ ៙ ឃ ៚ * ឃើញ = ទ្រង់ទស្សនាការ * ឃ្លង់ = ព្រះកុដ្ឋរោគ * ឃ្លាន = ទ្រង់ជិឃច្ឆា _____________________________________________ ៙ ង ៚ * ងងុយ = ទ្រង់ព្រះថីនៈ * ងូតទឹក = ស្រង់ព្រះវារី * ងោកងុយ = ទ្រង់ព្រះមិទ្ធៈ _____________________________________________ ៙ ច ៚ * ចង្កា = ព្រះហនុកា * ចង្កើះ = ព្រះយមកា * ចង្កៀង = ព្រះតេលបទីប * ចង្កៀល​ក្រចក = ព្រះទម្រង់សុពណ្ណនខា * ចង្កួយស្មា = ព្រះអង្សកូដ * ចង្កៀលត្រចៀក = ព្រះទម្រង់សុវណ្ណកាណ៌ * ចង្កេះ = ព្រះអង្កៈ, ព្រះកដី * ចន្ទាស = ព្រះសណ្ឌាស * ចង្អុល​ម្រាមដៃ = ព្រះតជ្ជនាបាទ * ចារុ៍​ចងដៃ = កែមព្រះករ * ចិញ្ចើម = ព្រះភូមោ, ព្រះភមុកា * ចិញ្ចៀន = ព្រះទម្រង់ * ចិត្ត = ព្រះហឫទ័យ * ចិត្តជា (បាត់ខឹង) = ទ្រង់ក្សាន្តព្រះហឫទ័យ * ចូលចិត្ត = ទ្រង់សន្និដ្ឋាន * ចែងថ្ងៃ = ព្រះខុទ្ទកបិឡកា * ចៅស្រី-ប្រុស = ព្រះរាជនត្តា * ចំណី​បង្អែម = ព្រះឱជា * ចំឡក = ព្រះបស្សការ * ច្របាច់ = សម្ពាហណៈ * ច្រមុះ = ព្រះនាសា * ច្រូច​ទឹក = ទ្រង់ទក្សិណោទក * ច្រៀង = ទ្រង់គីតាភិរម្យ _____________________________________________ ៙ ឆ ៚ * ឆត្រ = ព្រះក្លស់ * ឆ្លាក់ = ទ្រង់រចនា * ឆ្អឹង = ព្រះអដ្ឋិ * ឆ្អឹងដងកាំបិត = ព្រះអក្ខកា _____________________________________________ ៙ ជ ៚ * ជក់ = ទ្រង់សោយ * ជញ្ជឹង = ទ្រង់ព្រះវិចារណ៍ * ជន្លួញ = ព្រះបដោទ * ជាន់ = ទ្រង់អក្កមៈ * ជណ្ដើរ = ព្រះអឌ្ឍចន្ទ * ជីដូន = ព្រះអយ្យិកា * ជីដូនទួត = ព្រះអយ្យិកាទួត * ជីតា = ព្រះអយ្យកោ * ជីតាទួត = ព្រះអយ្យកោទួត * ជិនឆ្អន់ = ទ្រង់និព្វិទា * ជុក = ព្រះមោលី * ជុះ​អាចម៍ = ទ្រង់ចូល​ព្រះបង្គន់ធំ * ជម្រះ​ធ្មេញ = ទ្រង់សោយព្រះស្ទន្ត _____________________________________________ ៙ ឈ ៚ * ឈរ = ទ្រង់ស្ថិត * ឈមមុខ​ត្រង់ = ទ្រង់ឆ្ពោះព្រះភក្ត្រ * ឈានជើង = ស្ដេចឈានព្រះបាទ * ឈាម = ព្រះលោហិត * ឈឺ = ប្រឈួន, ទ្រង់ព្រះអាពាធ, ទ្រង់ព្រះអផាសុក * ឈើខ្នាត = ព្រះរាជមានៈ * ឈើខ្នោសអណ្ដាត = ព្រះជីវ្ហាវិសោធន៍ * ឈើចាក់ធ្មេញ = ធ្នាក់ព្រះទន្ត, ព្រះទន្តកដ្ឋ * ឈើច្រត់ = ព្រះទណ្ឌៈ * ឈ្នួត = ព្រះវេដ្ឋនៈ * ឈ្លី = ទ្រង់បរិមទ្ទៈ _____________________________________________ ៙ ញ ៚ * ញញឹម = ទ្រង់ព្រះសិតាការៈ * ញើស = ព្រះសេទោ _____________________________________________ ៙ ដ ៚ * ដន្លាប់ = ព្រះក្នក់ * ដប​កែវ = ព្រះករណ្ឌកៈ * ដប​តែ = ព្រះបានកោសៈ * ដាវ = ព្រះទម្រង់អសិ * ដាវ​វែង = ព្រះទម្រង់អសិដងវែង * ដីខ្មៅ​សរសេរ = ព្រះកាឡមត្តិកា * ដីស = ព្រះបុស្សមត្តិកា * ដឹង = ទ្រង់ជ្រាប * ដើមទ្រូង = ព្រះឧរា * ដើរ = ទ្រង់យាងព្រះបាទ * ដើរដំណើរ = ទ្រង់ព្រះរាជដំណើរ * ដេក = ទ្រង់ផ្ទំ * ដេកលក់ = ទ្រង់ផ្ទំស្កល់ * ដៃ = ព្រះហស្ត * ដំបង = ព្រះទម្រង់គទាវុធ * ដំរី​សម្រាប់​គង់ = ព្រះទីន័ងគជេន្ទ្រ * ដោះ = ព្រះថ័ន _____________________________________________ ៙ ត ៚ * តម = ទ្រង់ព្រហ្មចេត * តោក = ព្រះសុដ្ឋិការ * តាំង = ព្រះបីថំ * តែងរឿង-កាព្យ = ទ្រង់និពន្ធ * ត្បាល់បុក​ស្លា = ព្រះសុវណ្ណទន្ត, ស្នងព្រះទន្ត * ត្រកូល = រាជត្រកូល, ខត្តិយត្រកូល * ត្រចៀក = ព្រះស្រោត * ត្រា = ព្រះរាជវលញ្ឆករ * ត្រិះរិះ = ទ្រង់ព្រះតម្រិះ _____________________________________________ ៙ ថ ៚ * ថើប = ទ្រង់ចុម្ពិត * ថ្ងាស = ព្រះនលាត * ថ្ងូរ = ទ្រង់អដ្ដសរៈ * ថ្នាំ​រក្សា​រោគ = ព្រះឱសថ * ថ្ពាល់ = ព្រះគណ្ឌៈ * ថ្លើម = ព្រះយកនៈ _____________________________________________ ៙ ទ ៚ * ទាច = ព្រះវក្កៈ * ទិកោទឹក = ព្រះបានភិង្គារ * ទឹកកាម = ព្រះអសុចិ * ទឹកដោះ = ព្រះក្សីរ * ទឹកតែ = ព្រះបានរស * ទឹកត្រជាក់ = ព្រះសីតរស * ទឹកនោម = ព្រះមូត្រ * ទឹកភ្នែក = ព្រះអស្សុ * ទឹកមាត់ = ព្រះខេឡៈ * ទឹករំអិល = ព្រះលសិកា * ទឹកលាងអាចម៍ = ព្រះធារាបង្គន់ * ទឹកអប់ = ព្រះសុគន្ធ * ទឹកអប់សម្រាប់ងូត = ព្រះសុគន្ធវារី * ទូ = ព្រះកុញ្ជិកកោសៈ * ទូកគង់ = ព្រះទឺន័ងនាវា * ទួញ = ទ្រង់សោក * ទៀន = ព្រះសិខាទីប * ទៅលេង = ស្ដេចប្រពាត * ទ្រគាក = ព្រះសុសោណី * ទ្រហោយំ = ទ្រង់ពិលាប * ទ្វារជុះ = ព្រះវច្ចមគ្គ * ទ្វារនោម = ព្រះបស្សាវមគ្គ _____________________________________________ ៙ ធ ៚ * ធ្នូ = ព្រះទម្រង់កៅទណ្ឌ * ធាត់ = ព្រះថូលោ, មានព្រះអង្គ * ធូប = ព្រះធូប * ធ្មេញ = ព្រះទន្ត _____________________________________________ ៙ ន ៚ * និយាយ = ទ្រងមានព្រះបន្ទូល, ទ្រង់មានព្រះតម្រាស់, ព្រះសវនីយ (ព្រះអគ្គមហេសី) * និយាយ​ការ = ទ្រង់មានព្រះរាជឱង្ការ * និយាយ​ចំពោះ, ផ្ដើម​ឡើង, និយាយ​បន្លឺ​ឲ្យដឹង = ទ្រង់ប្រារព្ធ * ផ្សាយ​ទូទៅ = ព្រះបន្ទូលសុរសីហនាទ * នោម = ទ្រង់ចូលព្រះបង្គន់តូច, ទ្រង់បន្ទោបស្សាវៈ * នៅ = គង់ * នៅផ្ទះ = គង់ព្រះដំណាក់ _____________________________________________ ៙ ប ៚ * បបោសអង្អែល = ទ្រង់បរាមាស * បង = ព្រះរាម, ព្រះជេដ្ឋា * បង្គាប់ = ទ្រង់បញ្ជា * បង្អួច​មាន​គន្លឹះ = ព្រះសីហបញ្ជរ * បង្អួច​បើក​ទល់ = ព្រះកវាតា * បន្ទាត់ = ព្រះតន្តិ (ព្រះតន្តី) * បារី = ព្រះធុមវដ្ឋី, ព្រះស្រីសួង * បាយ = ព្រះក្រយាស្ងោយ * បេះដូង = ព្រះហទយៈ * ប្ដី = ព្រះស្វាមី, ព្រះភស្ដា * ប្រជុំចិញ្ចើម = ព្រះឧណ្ណាលោម * ប្រពន្ធ = ព្រះមហេសី, ព្រះជាយា * ប្រមាត់ = ព្រះបិត្តៈ * ប្រជ្រុយ = ព្រះតិលកា * ប្រឡែង (ប្រលែង) ​ឬ​លេង = ទ្រង់ក្រសាល * ប្រាប់ = ទ្រង់ត្រាស់ * ប្រេង = ព្រះតេលៈ * ប្អូន = ព្រះអនុជ _____________________________________________ ៙ ផ ៚ * -ផែន​ប្រាក់​ចារិក​អក្សរ​តាំង​តំណែង​យស​សេនាបតី​នូវ​ព្រះភិក្ខុ​រាជាគណៈ​ធំ = ហិរញ្ញបត្រ។ * -ផែន​មាស​ចារិក​អក្សរ​ទាំង​ព្រះនាម​ម្ចាស់​ផែនដី​នូវ​ក្សត្រិយ៍​ទាំងពួង និង​ព្រះសង្ឃនាយក = ព្រះសុវណ្ណប័ត្រ។ * ផើម (ស្ដេចស្រី) = ទ្រង់ព្រះគភ៌ * ផើម (ស្ត្រី​ទាំងពួង​ជា​ម្នាង​ស្ដេច) = មានគភ៌ * ផឹក = ទ្រង់សោយ * ផ្កា = ព្រះបុប្ផា * ផ្ចិត = ព្រះនាភី * ផ្ដាសាយ = ទ្រង់ព្រះបិនាសា * ផ្តិល = ព្រះស្រាពក៍ * ផ្នត់​ជង្គង់ = ផ្នត់ព្រះជានុ * ផ្ទះ = ព្រះទីន័ងដំណាក់ * ផ្លិត​កោង = ព្រះវីជនី * ផ្លិត​ដង​ង = ព្រះពាតវីជនី * ផ្លិត​ស្លឹក​ត្នោត = ព្រះតាលប័ត្រ * ផ្លិត​ស្លាប​សត្វ = ព្រះវាលវិជនី *ផាន់ណា= ទ្រាំ _____________________________________________ ៙ ព ៚ * ពក = ព្រះបីឡកា * ពុកមាត់ = ព្រះមស្ស * ពងស្វាស = ព្រះអណ្ឌៈ * ពាន = ព្រះពាន * ពានស្លា = ពានព្រះស្រី * ពិតាន = ព្រះពិតាន * ពូថៅ = ព្រះទម្រង់ផរសុ * ពូក = ព្រះសុខសេយ្យាស * ពែង​ផឹកទឹក = ព្រះមណិថាលកៈ * ពែងតែ = ព្រះបានថាលកៈ * ពោះ = ព្រះឧទរ * ពោះវៀនតូច = ព្រះអន្តគុណៈ * ពោះវៀនធំ = ព្រះអន្តៈ * ព្យាយាម = ទ្រង់ឧស្សាហ៍ * ព្រួញ = ព្រះទម្រង់កាំសរ * ព្រួយចិត្ត = ព្រួយព្រះហទ័យ (ព្រួយព្រះទ័យ, ព្រួយព្រះរាជហឫទ័យ) * ព្រះខាន់ = ព្រះខាន់ _____________________________________________ ៙ ភ ៚ * ភាជន៍​ព្រះស្ងោយ = ព្រះសុវណ្ណភាជន៍ * ភូមិ​មាន​ផ្ទះ​ដាក់​ស្វេតច្ឆត្រ = ព្រះបរមរាជវាំង * ភូមិ​មាន​ផ្ទះ​ឥត​ស្វេតច្ឆត្រ = ព្រះរាជនិវេសន៍ * ភូមិ​ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គ​ម្ចាស់​គង់ = វាំង * ភួយ = ព្រះឧណ្ហសុភាក់ * ភ្នែក = ព្រះនេត្រ * ភ្នែកគោ = ព្រះគោប្ផកៈ * ភ្លេច = ទ្រង់សម្មោសា _____________________________________________ ៙ ម ៚ * មកុដ = ព្រះមកុដ * មា​ ឬ​អាពុក​ធំ​ខាង​អាពុក = ព្រះបិតុលា * មាត់ = ព្រះឱស្ឋ * មុខ = ព្រះភក្ត្រ * មុង = ព្រះសុកល់ប្រសើរ * មុន (រោគ) = ព្រអសា * មួក = ព្រះមាលា * មើល = ទ្រង់ទត * មេជើង = ព្រះអង្គុដ្ឋបាទ * ម្ដាយ​ជា​ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់ = ព្រះមាតា * ម្ដាយ​ជា​សាស្ត្រ​កូន​ជា​ស្ដេច​ទ្រង់​រាជ្យ = សម្ដេចព្រះរាជជននី * ម្ដាយ​ជា​ស្ដេច​កូន​ជា​ស្ដេច​ទ្រង់រាជ្យ = សម្ដេចព្រះវររាជជននី * ម្ដាយមីង​ខាង​អាពុក = ព្រះបិតុច្ឆា * ម្ដាយមីង​ខាង​ម្ដាយ = ព្រះមាតុច្ឆា * ម្រាម​កណ្ដាល​ដៃ = ព្រះមជ្ឈិមមង្គុលី * ម្រាម​កូនជើង = ព្រះអនុជបាទ * ម្រាម​កូនដៃ = ព្រះអនុជង្គុលី * ម្រាមជើង​កណ្ដាល = ព្រះមជ្ឈិមបាទ * ម្រាមនាង​ជើង = ព្រះកនិដ្ឋបាទ * ម្រាម​នាងដៃ = ព្រះកនិដ្ឋង្គុលី * ម្រាម​មេដៃ = ព្រះអង្គុដ្ឋង្គុលី * ម្លូ​បាយ = ព្រះស្រីសន្លឹក * ម្លូ​លឿង = ព្រះស្រីបណ្ឌា * ម្សៅ = នួនព្រះភក្ត្រ * ម្សៅ​រមៀត = ព្រះហលិទ្ទចុណ្ណ * ម្ហូប = ព្រះឱជារស _____________________________________________ ៙ យ ៚ * យំ = ទ្រង់ព្រះកន្សែង _____________________________________________ ៙ រ ៚ * រទេះ = ព្រះទីន័ងរាជរថ * របស់​ទ្រព្យ​ស្ដេច​ទ្រង់រាជ្យ = ព្រះរាជទ្រព្យ * របស់​ទ្រព្យ​ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់​និង​​អ្នកអង្គម្ចាស់ = ព្រះធនទ្រព្យ * រង = ព្រះសថា * រង​ដាក់គ្រឿង​តែ = ព្រះបានភាជន៍ * រង​ដាក់គ្រឿង​បូជា = ព្រះសក្ការភាជន៍ * រាប់អាន = ទ្រង់ព្រះមេត្តា * រាស្ត្រ​ជា​ម្ដាយ​ក្សត្រ​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់ = ព្រះមាតា * រួម​ប្រវេណី = ទ្រង់ព្រះសយុម្ពរ, សយម្ពរ * រោង​សំណាក់ = ព្រះពន្លា * រោង​ទទួល​ភ្ញៀវ = ព្រះរាជរោង * រោមក្លៀក = ព្រះលោមកច្ឆៈ * រោមភ្នែក = ព្រះលោមនេត្រ * រោម​អស់ទាំង​ខ្លួន = ព្រះលោមា * រាំ = ទ្រង់ព្រះនច្ចា _____________________________________________ ៙ ល ៚ * លុប ឬ​លាង = ទ្រង់ស្រប់ * លម = ព្រះថវិកា * លាជ = ព្រះលាជ * លេងល្បែង​ផ្សេងៗ = ទ្រង់ក្រសាល, ទ្រង់កីឡា * លំពែង = ព្រះទម្រង់អសុឡី * វធម្មតា = ព្រះវ * វរចនា = ព្រះទីន័ងសិរិកា * វាយ = ទ្រង់ព្រះរាជទណ្ឌ * វាវ = ព្រះកិលោមកៈ * វែក​រាប់បាត្រ = ស្នងព្រះហស្ត * វាំងនន = ព្រះសាណិយា * វ៉ែនតា = ស្នងព្រះនេត្រ _____________________________________________ ៙ ស ៚ * សក់ = ព្រះកេសា * សម = ស្នងព្រះអង្គុលា * សលៀង = ព្រះសលៀង, ព្រះរាជយាន * សរសេរ = ទ្រង់លិខិត * សើច = ទ្រង់ព្រះសម្រួល * សរសៃ = ព្រះនហារូ * ស៊ង = ព្រះសុពណ៌កោស * សង្វារ = ព្រះកេយុរា * សង្ស័យ = ទ្រង់វិចិកិច្ឆា * សន្លប់ = ទ្រង់ព្រះវិសញ្ញី * សន្លាក់​កដៃ = ព្រះសន្ធិករ * សារពើ​បន្លែ = បន្លែព្រះស្ងោយ * សារពើ​អន្លក់ = អន្លក់ព្រះស្ងោយ * សាច់ = សាច់ព្រះស្ងោយ * សាច់ធ្មេញ (អញ្ចាញធ្មេញ) = អញ្ចាញព្រះទន្ត * សិតសក់ = ទ្រង់សិតព្រះកេសា * ស៊ី = ទ្រង់សោយ * សួត = ព្រះបប្ផាសៈ * -សេចក្ដី​ដែល​ម្ចាស់​ដែនដី​តាំង​ទុក​ឲ្យ​មហាជន​ប្រព្រឹត្ត​តាម = ព្រះរាជបញ្ញាត្តិ។ * -សេចក្ដី​ដែល​ម្ចាស់​ផែនដី​តែង​ដោយ​ព្រះអង្គ​ឯង = ព្រះរាជនិពន្ធ។ * -សេចក្ដី​បម្រាម​ឬ​បង្គាប់​ដល់​ខ្ញុំ​រាជការ​ឬ​អាណា​ប្រជាជន = ព្រះរាជប្រកាស។ * សេះគង់ = ព្រះទីន័ងអស្សតរ * ស៊ែ = ព្រះកសា * សម្ដី = ព្រះរាជតម្រាស់ -សំបុត្រ​ធម្មតា​ដែល​ប្រើ​ទៅ​មក​រក​គ្នា ឬ​ថ្វាយ​ម្ចាស់ផែនដី​និង​ក្សត្រិយ៍​ទាំងពួង = ចុតហ្មាយ។ -សំបុត្រ​បុគ្គល​គ្រង​នគរ​ប្រទេស​រាជ = អក្សរសារ។ -សំបុត្រ​បុគ្គល​គ្រង​ប្រទេស​ឯករាជ្យ មាន​អំណាច​ដូច​ក្សត្រិយ៍​ម្ចាស់ផែនដី​ប្រើ​ចេញ​ទៅ​ប្រទេស​ក្រៅ = សុភអក្សរសារ។ -សំបុត្រ ​មេទ័ព ឬ​ព្រះរាជ​អាជ្ញា​ហ្លួង​នូវ​ចៅហ្វាយស្រុក​ក្រមការ​ខេត្ត​ធ្វើ​ទៅ​ថ្វាយ​ ម្ចាស់ផែនដី ឬ​សេនាបតី​អំពី​រាជការ​ផ្សេងៗ = សំបុត្របក។ -សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី​ចេញ​ឲ្យ​ដឹង​ទូទៅ​គ្រប់គ្នា = ព្រះរាជឱង្ការ​នូវ​ព្រះបន្ទូល​សុរសីហនាទ។ -សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី​ផ្ញើ​ទៅ​មក​ដល់​ម្ចាស់ផែនដី​ដូចគ្នា = ព្រះបរមរាជសាសន៍។ -សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី ទ្រង់​សរសេរ​ដោយ​ព្រះហស្ត​ឯង​ពុំ​មែន​ជា​ផ្លូវ​រាជការ = ព្រះបរមរាជហត្ថលេខា។ -សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី ទ្រង់​សរសេរ​ដោយ​ព្រះហស្ត​ឯង​ក្នុង​កិច្ចរាជការ = ព្រះរាជឱង្ការលេខា។ -សំបុត្រ​រាជការ​ឲ្យ​កាន់​ទៅ​កោះ​មនុស្ស​ឬ​កេណ្ឌ​រាស្ត្រ​ឲ្យ​ធ្វើការ​ផ្សេងៗ = ហ្មាយ។ -សំបុត្រ​សរសេរ​សូម​បើក​របស់​ផ្សេងៗ ឬ​ធ្វើ​សេចក្ដី​ទុក​ថ្វាយ​ម្ចាស់ផែនដី = ដីកា។ -សំបុត្រ​សេនាបតី​ឬ​មេទ័ព ឬ​ព្រះរាជអាជ្ញា​ហ្លួង = ទងត្រា។ -សំបុត្រ​ព្រះ​រាជជននី ឬ​សម្ដេច​ព្រះអគ្គមហេសី = ព្រះរាជសវនីយលេខា។ -សំបុត្រ​សម្ដេច​ឧភយោរាជ, ព្រះ​ឧបរាជ​ប្រើ​ជា​ធម្មតា = ព្រះរាជបន្ទូលលេខា។ -សំបុត្រ​សម្ដេច​ឧភយោរាជ, ព្រះ​ឧបរាជ​ធ្វើ​ទៅ​ថ្វាយ​ម្ចាស់ផែនដី​ដទៃ​ក្រៅ = ព្រះបវររាជសាសន៍។ -សំបុត្រ​អគ្គមហាសេនាបតី ឬ​មេទ័ព​ធំ = សារត្រា។ * សម្បុរ = ព្រះឆវី * សំបោរ = ព្រះសិង្ឃានិកា * សំពត់ = ព្រះពស្ត្រ * សំពត់​ងូតទឹក = ព្រះឧទកសាដក, សុក្ខសាដក * សំពត់​ចាប់​ទឹក = ព្រះតេមិយសាដក * សំពត់​អង្កាញ់ = ព្រះបព្វកៈ * សម្រាលកូន = ទ្រង់ប្រសូត, ទ្រង់សម្ភព * សម្លក់ = ទ្រង់ឱលោកនៈ * សម្លឹង = ទ្រង់ឧលោកនៈ * សំឡេង = ព្រះសុរសៀង * ស្គម = ព្រះកីសោ * ស្ងៀម = ទ្រង់តុស្នី * ស្ដោះ = ទ្រង់នុដ្ឋហា * ស្ទាប = ទ្រង់អាមសនៈ * ស្និត (ក្រាស​ធ្មេញ​ល្អិត) = ព្រះសម្អាងកេសា * ស្បែក = ព្រះតចៈ * ស្បែកជើង = ព្រះសុពណ៌បាទ * ស្បៃ​ជ្រលក់​ទឹក = ព្រះសីតសុភាក់ * ស្បៃ​ដណ្ដប់ = ព្រះសុភាក់ * ស្ពាយឆៀង = ទ្រង់ព្រះសោវត្ថិកា * ស្មងជើង = ព្រះជង្ឃ * ស្មា = ព្រះអង្សា * ស្រឡាញ់ = ទ្រង់​សព្វព្រះរាជហឫទ័យ * ស្រា = ព្រះចណ្ឌរស * ស្រេក = ទ្រង់បិបាសា * ស្រែង = ព្រះកិលាសៈ * ស្រោមជើង = ព្រះសុពណ៌កោសបាទ * ស្លាក្រក = ព្រះស្រីខណ្ឌក៍ * ស្លាជីគ្រប (ស្លាជីប) = ព្រះបិធាន * ស្លា​ខ្ចី = ព្រះស្រីហរិត * ស្លាតម្ពុល = ព្រះស្រីតម្ពុល * ស្លា​បុក = ព្រះស្រីចុណ្ណៈ * ស្លាស្លឹង = ព្រះស្រីសុក្ខ * ស្លាបប៉ាកកា = ព្រះគរុកំ * ស្លាបប្រចៀវ = ព្រះវង្សកុបាត * ស្លាបព្រា = ស្នងព្រះអង្គុលី * ស្លាប់ (លោកសង្ឃ) = អនិច្ចកម្ម * ស្លាប់ (ស្ដេច​ទ្រង់រាជ្យ) = សោយព្រះទិវង្គត * ស្លាប់ (ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់) = សុគត * ស្លាប់ (ស្ដេច​ទី​អ្នកអង្គម្ចាស់) = ក្ស័យព្រះជន្ម * ស្លាប់ (អគ្គមហេសី) = សោយព្រះវិលាល័យ * ស្លេស្ម = ព្រះសេម្ហៈ * ស្វេតច្ឆត្រ = ស្វេតច្ឆត្រ * ស្អូច = ព្រះកិបិលកា _____________________________________________ ៙ ហ ៚ * ហិត = ទ្រង់ឃាយី * ហឹប = ព្រះមញ្ជូសា * ហឺត = ព្រះសាសរោគ * ហែម​ស្លា​ព្រះពរ = ស្រាពក៍ព្រះស្រី *ហ៊ុត _____________________________________________ ៙ អ ៚ -អក្សរ​ក្សត្រិយ៍​ខត្តិយត្រកូល​ផង​ទាំងពួង = ឡាយព្រះហស្តលេខា។ -អក្សរ​ម្ចាស់ផែនដី​ទ្រង់​សរសេរ ដោយ​ព្រះហស្ត​ឯង​ទុកជា​ចំណាំ​នៃ​ព្រះអង្គ = ព្រះរាជហត្ថលេខា។ * អង្គុយ = ទ្រង់គង់, ទ្រង់និសីទនាការ * អង្អែល = ទ្រង់បរាមាសៈ * អណ្ដាត = ព្រះជីវ្ហា * អផ្ទង់ = ព្រះសិទ្ធលិង្គរោគ * អផ្ទាញ = ព្រះរោគសិទ្ធលិង្គ * អំបែងក្បាល = ព្រះមត្ថកៈ * អាណិត = ទ្រង់ព្រះករុណា * អាចម៍ = ព្រះករីសៈ * អាចម៍ច្រមុះ = ព្រះឃានមលៈ * អាចម៍រុយ (ប្រជ្រុយ) = ព្រះកាឡកៈ * អាជ្ញា = ព្រះរាជអាជ្ញា * អាវ = ព្រះភូសា * អុតធំ = ព្រះគណ្ឌរោគ * អុតស្វាយ = ព្រះគណ្ឌយា * ឧស្សាហ៍ = ព្រះឧស្សាហ៍ * ឪពុកធំ ឬ​មា​ខាងម្ដាយ = ព្រះមាតុលា * ឱប = ទ្រង់អាលិង្គនៈ * អំពល់​ចិត្ត = ទ្រង់អនីឃៈ ==ឯកសារ​យោង== {{Reflist}} ប្រភព​ពី Cambodiadocument ក៏មាន​ជា​វចនានុក្រម online ផងដែរ​ នៅ[http://royalw.webonary.org/ ទីនេះ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190726185807/http://royalw.webonary.org/ |date=2019-07-26 }} ។ {{ក្រុមភាសានៅកម្ពុជា}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ភាសា]] aq90uf28hee1qqokqy28h43pp504tbl 0 2278 321221 300439 2025-05-30T10:12:09Z 175.100.53.98 /* ប្រាសាទកោះកែរ */ ប្រាសាទកោះកេរ 321221 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តព្រះវិហារ''' គឺជាខេត្តដែលស្ថិតនៅភាគខាងជើងបំផុតនៃប្រទេសកម្ពុជា ខេត្តនេះមានផ្ទៃដីធំជាងគេលំដាប់ទី២ និងមានប្រជាជនរស់នៅតិចនៅតំបន់ភ្នំ និងខ្ពង់រាប ដែលជាខេត្តមានលក្ខណៈវប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រនឹងធម្មជាតិ ។ នៅភាគខាងជើងនៃខេត្តជាប់នឹងប្រទេសថៃនិងឡាវ ដែលបង្កើតជាច្រកអន្តរជាតិសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មនិងទេសចរណ៍។ ខេត្តព្រះវិហារ គឺជាតំំបន់មួយនៅភាគខាងជើងនៃកម្ពុជាដែលអាចទាក់ទាញភ្ងៀរជាតិនិងអន្តរជាតិជាច្រើនសម្រាប់មកទស្សនាប្រាសាទបុរាណ នឹងទេសភាពព្រៃធម្មជាតិ រីឯទីរួមខេត្តព្រះវិហារគឺ [[ក្រុងព្រះវិហារ]]។ {{Infobox settlement | name = ព្រះវិហារ | native_name = | native_name_lang = khm<!-- ISO 639-2 code --> | settlement_type = [[បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា|ខេត្ត]] | image_skyline = Preah-vihear.jpg | image_caption = ប្រាសាទព្រះវិហារជាសម្បត្តិវប្បធម៌ខ្មែរ ដែលត្រូវបានចុះជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការ[[យូណេស្កូ]] | image_flag = | image_seal = | image_shield = | nickname = | motto = | image_map = Cambodia Preah Vihear locator map.svg | map_caption = ផែនទីកម្ពុជាដែលផ្ដិតពណ៌ក្រហមជាទីតាំងខេត្តព្រះវិហារ | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = ទីតាំងព្រះវិហាប្រសាទត្រាម់ព្រៀល | latd = 13 | latm = 47 | lats = | latNS = N | longd = 104 | longm = 58 | longs = | longEW = E | coordinates_type = type:adm1st_region:KH | coordinates_display = title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[បញ្ជីនៃរដ្ឋអធិបតេយ្យ|ប្រទេស]] | subdivision_name = {{CAM}} | established_title = | established_date = | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = [[ក្រុងព្រះវិហារ]] (អតីតស្រុកត្បែងមានជ័យ) | leader_party = [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា|គជក]] | leader_title = អភិបាលខេត្ត | leader_name = គីម រិទ្ធី | area_footnotes = | area_total_km2 = 13788 | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref>{{cite web|url = http://www.stat.go.jp/english/info/meetings/cambodia/pdf/pre_rep1.pdf|title = General Population Census of Cambodia 2008 - Provisional population totals|publisher = National Institute of Statistics, Ministry of Planning|date = 3 September 2008|format = PDF}}</ref> | population_total = 254,827 | population_as_of = ២០១៩ | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | blank_name_sec1 = [[ស្រុកនៃកម្ពុជា|ស្រុក]] | blank_info_sec1 = ៧ស្រុក នឹង ១ក្រុង | blank1_name_sec1 = ឃំុ<!-- Communes --> | blank1_info_sec1 = ៤៩ និង ២សង្កាត់ | blank2_name_sec1 = ភូមិ<!-- Villages --> | blank2_info_sec1 = | timezone1 = [[UTC+០៧]] | postal_code_type = | postal_code = ១៣ | area_code_type = លេខ​ក្រមទូរសព្ទ | area_code = +៨៥៥ | iso_code = KH-១៣ | website = | footnotes = }} == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == ខេត្តព្រះវិហារ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយក្រមលេខ១៩៤ ប រ នាថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៦៤ គឺក្រោយពេលព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឈ្នះក្តីលើប្រទេសថៃតាមសាលក្រមចុះថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ នៅ[[តុលាការអន្តរជាតិនាទីក្រុងឡាអេ]] ប្រទេសហូឡង់ ដោយបានដាក់ឈ្មោះថា «'''ខេត្តព្រះវិហារ'''» ។ បើយោងតាមឯកសាររដ្ឋបាលខេត្តបានឱ្យដឹងថាខេត្តព្រះវិហារកាលនោះមានចំនួន៤ស្រុកដែលរួមមាន៖[[ស្រុករវៀង]] [[ស្រុកឆែប]] [[ស្រុកជាំក្សាន្ត]] ដែលកាត់ចេញពីខេត្តកំពង់ធំ និង[[ស្រុកអង្គរធំ]]ដែលកាត់ចេញពីខេត្តសៀមរាបមាន ៣ឃុំគឺ៖[[ឃុំអន្លង់វែង]] [[ឃុំថ្កូវ]] និងឃុំកោះកែរ ។ខេត្តកំពង់ធំរួមមាន៖[[ស្រុកកំពង់ស្វាយ]]ដែលរួមមាន ឃុំស្តៅ ឃុំព្រំទេព ឃុំភ្នំត្បែង និងឃុំធ្មា កាត់ចេញពី[[ស្រុកសណ្ដាន់|ស្រុកសណ្តាន់]]ខេត្តកំពង់ធំ នឹងកាត់ដីផ្នែកខ្លះនៃខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ខេត្តព្រះវិហារមានទីរួមខេត្តនៅកំពង់ប្រណាកដោយមានឈ្មោះថា«'''ភ្នំត្បែងមានជ័យ'''»។ ក្រុងត្បែងមានជ័យគឺជាទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តព្រះវិហារ ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨២ រហូតដល់ថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៩។ ស្រុកត្បែងមានជ័យត្រូវបានប្តូរទៅជា[[ក្រុងព្រះវិហារ]]វិញនៅថ្ងៃទី១៧ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៩ ហើយខេត្តនេះមានស្ទឹងមួយដែលហូរកាត់គឺ[[ស្ទឹងសែន]] ។<ref>{{Cite web |last=Radio |first=VAYO FM |title=ប្រវត្តិខេត្តព្រះវិហាររបស់កម្ពុជា! - វិទ្យុវាយោ |url=https://vayofm.com/news/detail/115425-492.html |access-date=2023-08-13 |website=VAYO FM Radio |language=en}}</ref> == ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ == ខេត្តព្រះវិហារស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្រ្តទិសឧត្តរនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានចម្ងាយពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]] ប្រមាណចំងាយ ២៩៤គីឡូម៉ែត្រ ជាខេត្តស្ថិតនៅតំបន់ខ្ពង់រាប តំបន់ព្រៃភ្នំ ភូមិសាស្ត្រដែលមានភាពទូលាយ សំបូរព្រៃឈើធំៗជាជំរកសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទ រ៉ែ ធនធានធម្មជាតិ និងសំនង់ប្រវត្តិសាស្ត្រ ប្រាសាទបុរាណ។ ព្រំប្រទល់ខាងជើងទល់នឹង[[ប្រទេសថៃ]] និង[[ប្រទេសឡាវ]] ប៉ែកខាងត្បូងទល់នឹង[[ខេត្តកំពង់ធំ]] ប៉ែកខាងលិចទល់នឹង [[ខេត្តសៀមរាប]] និង[[ឧត្តរមានជ័យ]] ប៉ែកខាងកើតទល់នឹង [[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]]។ ខេត្តព្រះវិហារមានផ្ទៃដីសរុប ១៣.៧៨៨ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ក្នុងនោះផ្ទៃដីបង្ករបង្កើនផលមានចំនួន ៣០.០០០ហិចតា និងមានចំនួន៨៥%ជាព្រៃឈើ។ ខេត្តចែកចេញជា ៧ស្រុកក្រុងរួមមាន ៤៧ឃុំដែលមានភូមិសរុប ២០៨ភូមិ និងសង្កាត់មាន២។ ប្រជាពលរដ្ឋនៅខេត្តព្រះវិហារភាគច្រើនជាជនជាតិខ្មែរនិងមានជនជាតិភាគតិច កួយ មានប្រមាណ២០% មានរបរធ្វើស្រែចម្ការ រកជ័រ រកវល្លិ៍ លក់ដូរ និងនេសាទត្រីបន្តិចបន្តួច។ ការងារធ្វើស្រែចំការពុំសូវទទួលបានទិន្នផលខ្ពស់ឡើយ ព្រោះដោយបងប្អូនធ្វើតាមរបៀបអភិរក្សនិយម គឺធ្វើស្រែប្រវាស់មេឃ។ == គ្រប់គ្រងរដ្ឋបាល == ខេត្តព្រះវិហារត្រូវចែកជា '''៧'''ស្រុក និង ១ ក្រុង ក្នុងនោះមាន '''៤៨'''ឃុំ និង ២ សង្កាត់។ {| class="wikitable" |- ! កូដស្រុក ! ស្រុក ! ឈ្មោះស្រុកជាអក្សរឡាតាំង |- | | [[ក្រុងព្រះវិហារ]] | Preah Vihear city |- | ១៣០១ | [[ស្រុកជ័យសែន]] | Chey Saen |- | ១៣០២ | [[ស្រុកឆែប]] | Chhaeb |- | ១៣០៣ | [[ស្រុកជាំក្សាន្ត]] | Choam Khsant |- | ១៣០៤ | [[ស្រុកគូលែន]] | Kuleaen |- | ១៣០៥ | [[ស្រុករវៀង]] | Rovieng |- | ១៣០៦ | [[ស្រុកសង្គមថ្មី]] | Sangkom Thmei |- | ១៣០៧ | [[ស្រុកត្បែងមានជ័យ]] | Tbaeng Mean chey |} == តំបន់សក្តានុពលទេសចរណ៍ == ខេត្តព្រះវិហារជាខេត្តមួយសំបូរទៅដោយផលិតផលទេសចរណ៍ច្រើនជាងគេសំរាប់អភិវឌ្ឍ ដើម្បីទាក់ទាញទេសចរណ៍ឱ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ និងមកកំសាន្តប៉ុន្តែមានចំនុចលំបាកជាច្រើនដែលធ្វើឱ្យវិស័យទេសចរណ៍មានការធ្លាក់ចុះនិងរាំងស្ទះដល់ការអភិវឌ្ឍន៍គឺគ្មានមធ្យោបាយគ្រប់គ្រាន់សំរាប់ធ្វើការផ្សព្វផ្សាយលើឆាកអន្តរជាតិឱ្យទូលំទូលាយប៉ុន្តែប្រាសាទព្រះវិហារវិញក៏បានបើកឱ្យភ្ញៀវជាតិ អន្តរជាតិចូលទស្សនាយ៉ាងច្រើនកុះករ។ នាពេលបច្ចុប្បន្ន ខេត្តព្រះវិហារមានសន្តិសុខល្អគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឱ្យភ្ញៀវទេសចរណ៍មកទស្សនា។ ខេត្តព្រះវិហារមានតំបន់ទេសចរណ៍ទាក់ទាញជាច្រើននិងមានប្រាសាទបុរាណប្រហែល២៤៥ប្រាសាទ។ == [[ប្រាសាទព្រះវិហារ]] == * ប្រាសាទព្រះវិហារមានទីតាំងនៅភូមិធម្មជាតិ ឃុំស្រអែម ស្រុកជាំក្សាន្ត នៅលើជួរភ្នំដងរែក ជាប់ព្រំប្រទល់អន្តជាតិកម្ពុជានិងប្រទេសថៃ។ ប្រាសាទព្រះវិហារមានចំងាយផ្លូវ ៤០០គមពីភ្នំពេញ តាមផ្លូវជាតិលេខ៦២ និង១៥០គមពីទីរួមខេត្តព្រះវិហារ។ ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងសម័យអង្គរ ដោយព្រះមហាក្សត្រព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ នៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី១១ និងត្រូវបានកសាងដោយព្រះមហាក្សត្រជាច្រើនអង្គរទៀត។ ប្រាសាទព្រះវិហារមានឈ្មោះតាមសិវលិង្គនៅក្នុងប្រាសាទដែលមានឈ្មោះថា ស្រី សិខារិស្វរៈ ដែលមានន័យថាអំណាចនៃកំពូលភ្នំ។ សិវលិង្គដែលតម្កល់នៅក្នុងប្រាសាទនេះត្រូវបាននាំយកមកពីប្រាសាទវត្តភូ(ប្រទេសឡាវ)ដើម្បីតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាសាទនេះ។ ប្រាសាទព្រះវិហារមានគោបុរៈ(ខ្លោងទ្វារ)ចំនួន៥ ដែលរៀបចំពីគោបុរៈទី១នៅខាងលើរហូតដល់គោបុរៈទី៥ ប្រាសាទព្រះវិហារបែរមុខទៅទិសខាងជើង។ ភ្នំនេះមានកំពស់៧៤០ម ធៀបកំពស់ទឹកសមុទ្រ។ ដោយមានផ្ទៃក្រលា៨០០ម៤០០ម ចំនោតខ្លាំងពីទឹកដីកម្ពុជានិងរាងទេរទៅរកទឹកដីប្រទេសថៃ។ ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានដាក់បញ្ជូលក្នុងបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី៧ខែកក្កដាឆ្នាំ២០០៨។ == [[ប្រាសាទព្រះខ័ន (កំពង់ស្វាយ)|ប្រាសាទព្រះខ័ន(កំពង់ស្វាយ)]] == ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ(អ្នកស្រុកហៅថា ប្រាសាទបាកាណ)ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិតាសែង ឃុំរណសិរ្ស ស្រុកសង្គមថ្មី នៅជិតព្រំប្រទល់ខេត្តកំពង់ធំនិងសៀមរាប ស្ថិតនៅភាគនិរតីចំងាយចំនួន១០៥គម ពីទីរួមខេត្ត។ ប្រាសាទបាកានមានក្បូរក្បាច់រចនាប្រហាក់ប្រហែលនឹងប្រាសាទអង្គរវត្តដែរតែកសាងមុនពេលលើករាជធានីទៅអង្គរវត្ត។ ប្រាសាទបាកានមានឈ្មោះដើមហៅថាជ័យស្រីប្រាសាទនេះកសាងដោយព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី១ (គស១០០២) លើបូជនីយដ្ឋានចាស់របស់ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១និងមានបន្ថែមរចនាបថមុខ៤ខ្លះដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧មុនពេលឡើងគ្រងរាជនៅអង្គរ (គស១១៨១)ដែលព្រះអង្គបានកសាងប្រាសាទនេះដើម្បីតំកល់អដ្ឋិធាតុញាតិវង្សនិងព្រះបរមគ្រូរបស់ព្រះអង្គ។ ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយស្ថិតនៅលើទីតាំងយុទ្ធសាស្រ្តទ័ពដែលមានលក្ខណពិសេសដូចជាមានទឺកព័ន្ធជុំវិញនិងស្ថិតក្បែរប្រាសាទមានកន្លែងស្លដែកសម្រាប់ធ្វើជាអាវុធទៀតផង។ ប្រាសាទត្រូវបានកសាងដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ដើម្បីបង្ហាញពីការឈ្នះចម្បាំងជាមួយប្រទេសចម្ប៉ាផងដែរ។ ==[[ប្រាសាទកោះកែរ|ប្រាសាទកោះកេរ]] == តំបន់រមណីយដ្ឋានប្រាសាទកោះកែរមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិស្រយ៉ង់ជើងឃុំស្រយ៉ង់ [[ស្រុកគូលែន]] ដែលស្ថិតនៅជិតព្រំប្រទល់ខេត្តសៀមរាប មានចម្ងាយ៧២គីឡូម៉ែត្រ ពីទីរួមខេត្តព្រះវិហារ។ ក្រុមប្រាសាទកោះកែរមានប្រាសាទព័ទ្ធជុំវិញចំនួន៣៨ប្រាសាទដែលមានចំងាយពីប្រាសាទមួយទៅប្រាសាទមួយពី២ទៅ៥គម។ ប្រាសាទកោះកែរត្រូវបានកសាងកសាងឡើងដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ នៅក្នុងឆ្នាំ៩២១ដល់ ៩៤២ ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅ៨០គីឡូម៉ែត្រនៃទិសឥសានអង្គរធំ។ ប្រាសាទនេះមានលក្ខណៈជាប្រាសាទភ្នំមាន៧ថ្នាក់កំពស់៣៥ម។ តំបន់រមណីយដ្ឋានប្រាសាទកោះកែរ ដែលមានឈ្មោះដើមថាឆោគគីតាមរយៈសិលាចារឹកប្រាសាទដំរី។ រមណីយដ្ឋានប្រាសាទកោះកែរមានប្រាសាទជាច្រើននៅក្នុងនោះមានដូចជា ប្រាសាទធំ ប្រាសាទចិន ប្រាសាទដំរី ប្រាសាទលិង្គ ប្រាសាទច្រាប ប្រាសាទក្រចាប់។ល។ តំបន់រមណីយដ្ឋានប្រាសាទកោះកែរជារាជធានីរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ បន្ទាប់ពីព្រះអង្គបានផ្លាស់ប្តូររាជធានីពីយសោធរេបុរៈរបស់ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១។ ភាគច្រើនប្រាសាទនៅក្នុងតំបន់កោះកែរសាងសង់អំពីថ្មភក់។ ==[[ប្រាសាទក្រពុំឈូក]]== ប្រាសាទក្រពុំឈូកមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងរំដោះ ស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ។ ប្រាសាទនេះមានចំងាយប្រហែល ៤៥គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តព្រះវិហារ។ ប្រាសាទក្រពុំឈូកស្ថិតនៅក្នុងឃុំរំដោះ ស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ ចំងាយប្រមាណ៤៥គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តព្រះវិហារ។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានស្ថាបនាឡើងពីថ្មបាយក្រៀម និងថ្មភក់ ក្នុងសតវត្សទី១០ ដើម្បីឧទ្ទឹសថ្វាយដល់ព្រហ្មមញ្ញសាសនា។ ==[[ប្រាសាទអ្នកបួស]] == ប្រាសាទអ្នកបួស ដែលស្ថិតនៅលើកូនភ្នំមួយដើមឡើយ មានឈ្មោះថា ច័ន្ទគិរី ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ។ តាមពិតទៅគឺជាក្រុម ប្រាសាទដែលត្រូវបានកាន់កាប់កសាង និងគ្រប់គ្រងពីសតវត្សរ៍ទី៧ដល់ សតវត្សរ៍ទី១១នៃគ្រិស្តសករាជ។ ប្រាសាទអ្នកបួស ដែលស្ថិតនៅលើកូនភ្នំមួយ ដើមឡើយមានឈ្មោះថា ច័ន្ទនគីរី ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ តាមពិតគឺជាក្រុមប្រាសាទដែលសាងសង់ និងគ្រប់គ្រងកាន់កាប់តាំងពីសតវត្សរ៍ទី៧ដល់សតវត្សរ៍ទី៧នៃគ្រិស្តរាជ។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានសិក្សាដោយលោក ប៉ាម៉ង់ ទីយ៉េ និងលោកឡាហ្សង់ គីយ្យា លោកអៃម៉ូនីញ៉េ និងលោកបាកអស់រយៈពេលមួយសតវត្សរ៍មកហើយ ចុងក្រោយបំផុតសិលាចារឹកសំខាន់ៗទាំងនោះដែលមានរហូតដល់ទៅប្រាំបួនផ្ទាំង ត្រូវបានបកប្រែជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេសសិលាចារឹក K-៣៤១ និងបកប្រែដោយលោក ហ្សក សឺដេស នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤។ ចេញពីផ្លូវគ្រួសច្រកអានសេះមានផ្លូវបំបែកមួយទៅកាន់ផ្លូវប្រាសាទអ្នកបួស ឬប្រាសាទច័ន្ទនគីរីជាផ្លូវមួយមានចម្ងាយប្រហែល ៣គីឡូម៉ែត្រ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅជ្រលងភ្នំស្រះស្រង់ ឬបារាណ៍ទឹកបុរាណមួយនៅជើងភ្នំខាងក្រោមប្រាសាទ ដែលមានទំហំដ៏ធំល្វឹងល្វើយ ដែលមានទឹកថ្លាសម្រាប់ធ្វើពីធីសាសនាព្រហ្មញ្ញ និងសម្រាប់ការបង្ហូរទឹកស្រោចស្របស្រូវប្រាំនៃស្រែចម្ការរបស់សហគមន៍ខ្មែរតាំងបុរាណរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ ប្រាសាទច័ន្ទនគីរី ឬប្រាសាទអ្នកបួសមានជណ្តើរបែរមុខទីទិសខាត្បូងមានកាំជណ្តើរ១១កាំ មានទំហំ១១ម៉ែត្រ ផ្នែកជាន់ទី១ និងជាន់ទី២មានទំហំតូចជាងបន្តិចដោយពុំអាចវាស់វេងបានពីព្រោះដោយសារព្រៃក្រាស់ និងបាក់បែកពិបាកវាស់វែង។ នៅកាំជណ្តើរនៃគោបុរៈមានការបាក់បែកស្ទើរទាំងអស់។ ប្រាសាទនេះមានកំពែងថ្មបាយក្រៀម និងថ្មភក់ព័ន្ធជុំវិញចំនួនបីជាន់។ នៅក្នុងបរិវេណនោះមានប្រាង្គធំៗបែរមុខទិសខាងត្បូង ក្បាច់ផ្តែរបានបាក់បែកពាក់កណ្តាលធ្លាក់ចុះមកក្រោម ដោយមានការបំផ្លាញពីជនពាលតាមរយៈការដាក់រំសេវបំបែកយកវត្ថុបុរាណទៅលក់។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានសិក្សាដោយលោក ប៉ាម៉ង់ ទីយេ ,លោក ឡាហ្សង់ គីយ្យា ,លោក អៃ ម៉ូនីញ៉េ និងលោក បាក ជិតមួយសតវត្សរ៍មកហើយចុងក្រោយ បំផុតសិលាចារឹកដ៏សំខាន់ៗទាំងនោះ ដែលមានចំនួនរហូតដល់ទៅប្រាំបួន ផ្ទាំងត្រូវបានបកប្រែជាបន្តបន្ទាប់ ជា ពិសេសសិលាចារឹកK-៣៤១ និងបក ប្រែដោយលោក ហ្ស័ក សឺដេស នៅឆ្នាំ ១៩៥៤ ។ ចេញពីផ្លូវក្រួសក្រហមទៅ អានសេះ មានផ្លូវបំបែកមួយឆ្ពោះទៅ កាន់ផ្លូវប្រាសាទអ្នកបួសឬ ប្រាសាទ ច័ន្ទគិរី ជាផ្លូវលំមួយ មានចម្ងាយ ប្រមាណពីបីគីឡូម៉ែត្រទៅបួនគីឡូម៉ែត្រ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅជម្រៀលភ្នំមានស្រះសង់ ឬ បារាយណ៍ទឹកបុរាណនៅជើងភ្នំខាង ក្រោមប្រាសាទដ៏ធំល្វឹងល្វើយ មានទឹកថ្លាយង់សម្រាប់ពិធីកម្មព្រាហ្មសាសនា និងការបង្ហូរទឹកស្រោចស្រព ស្រូវប្រាំង និងចម្ការកសិករនៃសហគមន៍ខ្មែរនៅទីនោះតាំងពីបុរាណ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ ។ប្រាសាទអ្នកបួស ឬប្រាសាទ ច័ន្ទគិរីមានជណ្តើរបែរមុខទៅទិស ខាងត្បូងមានកាំជណ្តើរ១១កាំទំហំប្រាសាទអ្នកបួស១១ម៉ែត្រ ផ្នែកជាន់ទីមួយនិងទីពីរ មាន ទំហំតូច ជាងបន្តិចដោយពុំអាចវាស់ វែងបាន ពីព្រោះព្រៃក្រាស់ពេកបាក់ បែកខ្លាំង ។ នៅកាំជណ្តើរទីពីរគោបុរៈ បាក់បែកស្ទើរអស់ ។ ប្រាសាទនេះមាន កំពែងថ្មបាយក្រៀម និងថ្មភក់ព័ទ្ធជុំវិញ ចំនួនបីជាន់ ។ នៅក្នុងបរិវេណនេះ មានប្រាង្គធំនៅចំកណ្តាលបែរមុខទៅ ខាងត្បូងក្បាច់ផ្តែរបានបាក់បែកពាក់ កណ្តាលធ្លាក់ចុះមកដល់ដីដោយជនពាលបំផ្លាញតាមរយៈដាក់រំសេវបំផ្ទុះ យកវត្ថុបុរាណ(ក្បាលអ្នកតា)ទៅលក់។នៅក្បែរនោះដែរមានប្រាសាទ សំខាន់ៗជាច្រើនទៀត ។ នៅខាងក្រៅ កំពែងក៏មានក្រុមប្រាសាទតូចធំទាំង អស់យ៉ាងតិចចំនួនប្រាំបួនទៀតផងដែរ ។ ទំហំទីធ្លាកំពែងប្រាសាទព័ទ្ធ ជុំវិញទទឹងជាង១០០ម៉ែត្រ និង បណ្តោយប្រមាណជាង៣០០ម៉ែត្រ ។ ទាំងនៅក្នុងបរិវេណ និងនៅក្រៅ ប្រាសាទមានព្រៃដុះជុំជិតធំតូច និងមាន ស្រះតូចៗជាច្រើនទៀត ហើយមានធ្វើ ការដ្ឋានថ្មពីសម័យបុរាណនៅខាង លិចប្រាសាទនោះផងដែរ ។ នៅក្នុងបរិវេណប្រាសាទច័ន្ទគិរី មានការជីកគាស់កកាយរុករកវត្ថុ បុរាណធ្វើឱ្យបំណែកផ្ទាំងថ្មតូចធំរបើក ឡើងរាយប៉ាយខូចខាតស្ទើរ៩០ភាគរយ ។ ក្បាច់ផ្តែរប្រាង្គប្រាសាទ អ្នកបួសដ៏ ធំជាងគេត្រូវបានបំផ្លាញពីការដាក់ រំសេវបំផ្ទុះនៅក្នុងទសវត្សរ៍៩០។ វាជា ការសោកស្តាយរកអ្វី ប្រៀបផ្ទឹមពុំបានពី ការបំផ្លាញដ៏ប្រល័យនេះដោយរួមទាំង មិនទាន់បានសង្គ្រោះ វានៅឡើយ ។ == ប្រាសាទភ្នំព្រះលាន == ប្រាសាទភ្នំព្រះលានមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិក្រាំងដូង ឃុំព្រះឃ្លាំង ស្រុកត្បែងមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ។ប្រាសាទនេះមានចម្ងាយប្រហែល ២៥គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តព្រះវិហារ។ ប្រាសាទនេះស្ថិតលើកូនភ្នំមួយមានកម្ពស់ប្រហែល១៥០ម៉ែត្រនៅជិតផ្លូវជាតិលេខ៦២។ ប្រាសាទនេះកសាងឡើងដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មសាសនា។ ==សេដ្ឋកិច្ច== សេដ្ឋកិច្ចខេត្តព្រះវិហារដោយប្រជាជនប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ បរបាញ់សត្វ នេសាទ រកជ័រជាដើម។ ផ្សារ៖ [[ផ្សារកំពង់ប្រណាក់|កំពង់ប្រណាក់]] [[ផ្សារគូលែន|គូលែន]] [[ផ្សារភ្នំដែក|ភ្នំដែក]] [[ផ្សាររវៀង|រវៀង]] [[ផ្សាររ៉ាម្ម៉ស្រឯម|រ៉ាម្ម៉ស្រឯម]] [[ផ្សារស្រយ៉ង់|ស្រយ៉ង់]] [[ផ្សារស្រឯម|ស្រឯម]] == តំណភ្ជាប់ក្រៅ == * [http://en.wikivoyage.org/wiki/Preah_Vihear Wikivoyage: Preah Vihear] * [http://www.tharum.info/2006/05/27/preah-vihear-province-in-pictures-part-i/ ខេត្តព្រះវិហារតាមរូបភាព] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070311011456/http://www.tharum.info/2006/05/27/preah-vihear-province-in-pictures-part-i/ |date=2007-03-11 }} * [http://en.wikipedia.org/wiki/Preah_Vihear_Province/ អត្ថបទជាភាសាអង់គ្លេស] * [http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/province/preah_vihear.html វិបសាយគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាល] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081224050657/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/province/preah_vihear.html |date=2008-12-24 }} == ឯកសារយោង == {{reflist}} * [http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100911034133/http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm |date=2010-09-11 }} * [http://khetkrongofcambodia.blogspot.com ខេត្ត/ក្រុងនៅប្រទេសកម្ពុជា] * [http://www.tourismcambodia.com/TravelGuides/provinces.asp?ProvinceID=%2047 ក្រសួងទេសចរកម្ពុជា] {{ខេត្តព្រះវិហារ}} {{ខេត្តក្រុងខ្មែរ}} [[Category:ខេត្តព្រះវិហារ|ព្រះវិហារ]] [[Category:ខេត្តក្រុងខ្មែរ|ព្រះវិហារ]] 4wqroo6lg12m7f6nqpf1l0migima261 0 2491 321198 318026 2025-05-29T12:02:41Z Carter Corleone 45952 321198 wikitext text/x-wiki {{ប្រអប់ព័ត៌មាន ប្រទេស | conventional_long_name = សហរដ្ឋអាមេរិក | native_name = {{nobold|''United States of America''}} | common_name = សហរដ្ឋ / @BoVither មេរិក | image_flag = Flag of the United States.svg | flag_type = [[ទង់ជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក|ទង់ជាតិ]] | image_coat = Greater coat of arms of the United States.svg | symbol_type = [[មហាត្រានៃសហរដ្ឋអាមេរិក|វរលញ្ឆករ]] | national_motto = "[[In God We Trust]]"<br />{{small|[[ភាសាខ្មែរ|ខ្មែរ]]៖ យើងជឿជាក់លើព្រះជាម្ចាស់}} | national_anthem = {{center|"[[ទង់ផ្កាយដ៏ត្រចះត្រចង់|The Star-Spangled Banner]]"<ref>{{cite act |date=3 March 1931 |article=14 |article-type=H.R. |legislature=[[71st United States Congress]] |title=An Act To make The Star-Spangled Banner the national anthem of the United States of America |url=https://uscode.house.gov/statviewer.htm?volume=46&page=1508}}</ref><br />{{small|ខ្មែរ៖ "ទង់ផ្កាយដ៏ត្រចះត្រចង់"}} }}<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[File:"The Star-Spangled Banner" performed by the United States Navy Band.mp3]]}}</div> | march = {{center|"[[ផ្កាយនិងឆ្នូតជានិរន្ត|The Stars and Stripes Forever]]"{{sfn|Kidder|Oppenheim|2007|p=91}}<ref name="urluscode.house.gov">{{cite web |url=http://uscode.house.gov/statviewer.htm?volume=112&page=1263 |title=uscode.house.gov |date=August 12, 1999 |website=Public Law 105-225 |publisher=uscode.house.gov |pages=112 Stat. 1263 |quote=Section 304. "The composition by John Philip Sousa entitled 'The Stars and Stripes Forever' is the national march." |access-date=September 10, 2017}}</ref><br />{{small|ខ្មែរ៖ "ផ្កាយនិងឆ្នូតជានិរន្ត"}} }}<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[File:March, "The Stars and Stripes Forever" · Colonel John R. Bourgeois, Director · John Philip Sousa · United States Marine Band.ogg]]}}</div> | other_symbol = <div style="padding:0.3em;">[[File:Great Seal of the United States (obverse).svg|90px]] [[File:Great Seal of the United States (reverse).svg|90px]]</div> | other_symbol_type = [[មហាត្រានៃសហរដ្ឋអាមេរិក|មហាត្រា]]៖<ref name="de facto Motto"/> | image_map = United States on the globe (North America centered).svg | map_caption = ទីតាំងសហរដ្ឋអាមេរិក (ក្រហម) នៅលើភូគោល | capital_type = រដ្ឋធានី | capital = [[វ៉ាស៊ីនតោន]]<br/>{{coord|38|53|N|77|01|W|display=inline}} | largest_city = [[ទីក្រុងញូវយ៉ក]]<br/>{{coord|40|43|N|74|00|W|display=inline}} | official_languages = {{nowrap|គ្មាននៅ[[រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|កម្រិតសហព័ន្ធ]]{{refn|group=ស|ភាសាអង់គ្លេសគឺជា[[ភាសាផ្លូវការនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|ភាសាផ្លូវការ]]នៃរដ្ឋចំនួន ៣២។ ភាសាអង់គ្លេសនិង[[ភាសាហាវ៉ៃ]]គឺត្រូវជាភាសាផ្លូវការនៅរដ្ឋ[[ហាវ៉ៃ]] ហើយនៅរដ្ឋ[[អាឡាស្កា]]វិញគឺមានភាសាអង់គ្លេសនិង[[ភាសាកំណើតអាឡាស្កា|ភាសាអន្តោគ្រាមចំនួន ២០ ទៀត]]។ [[ភាសាអាហ្កនឃ្វាន]], [[ភាសាឆេរ៉ូគី]] និង[[ភាសាហ្ស៊ូ]]ជាដើមគឺជាភាសាផ្លូវការនៅក្នុងទឹកដីដើមនៃម្ចាស់ស្រុកក្នុងប្រទេស។ [[ភាសាបារាំង]]គឺជាភាសា ''de facto'' និងជាភាសាមិនផ្លូវការនៅក្នុងរដ្ឋ[[មេន]] និង[[ល្វីហ្ស៊ីណា]] ខណៈរដ្ឋ[[ញូវម៉ិកស៊ិក]] បានតាង[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]ជាភា សាពិសេស។ នៅក្នុងដែនដីចំនួនប្រាំបានកំណត់យកភាសាអង់គ្លេស ក៏ដូចជាភាសាជនជាតិដើមភាគតិចមួយ ឬច្រើនជាភាសាផ្លូវការ ដូចជា៖ [[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]នៅព័រតូរីកូ, [[ភាសាសាម័រ]]នៅសាម័រអាមេរិកាំង និង[[ភាសាឆាម៉ូរ៉ូ]]នៅក្វាម និងប្រជុំកោះម៉ារីយ៉ានខាងជើង។ [[ភាសាការ៉ូលីន]]ក៏ជាភាសាផ្លូវការនៅប្រជុំកោះម៉ារីយ៉ានខាងជើងដែរ។{{sfn|Cobarrubias|1983|p=195}}{{sfn|García|2011|p=167}}}}}} | languages_type = [[ភាសាជាតិ]] | languages = [[ភាសាអង់គ្លេស]] | ethnic_groups = {{plainlist|'''តាមពូជសាសន៍៖''' * ៧៦.៣% [[អាមេរិកាំងស្បែកស|ជនជាតិស្បែកស]] * ១៣.៤% [[អាហ្វ្រិកអាមេរិកាំង|ជនជាតិស្បែកខ្មៅ]] * ៥.៩% [[អាស៊ីអាមេរិកាំង|ជនជាតិអាស៊ី]] * ២.៨% [[ពហុសាសន៍អាមេកាំង|ផ្សេងៗទៀត/ពហុសាសន៍]] * ១.៣% [[អាមេរិកាំងដើមនៅសហរដ្ឋអាមេរិក|អាមេរិកាំងដើម]] * ០.២% [[អាមេរិកាំងកោះប៉ាស៊ីហ្វិក|អ្នកកោះប៉ាស៊ីហ្វិក]]}} | ethnic_groups_year = ២០១៩ | ethnic_groups_ref = <ref name="2019estimate">{{cite web |url=https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/US/PST045219 |title=U.S. Census Bureau QuickFacts: United States |work=[[United States Census]] |access-date=January 21, 2020}}</ref> | religion = {{unbulleted list|item_style=white-space:nowrap; |៦៣% [[គ្រិស្តសាសនានៅសហរដ្ឋអាមេរិក|គ្រិស្តសាសនា]]<br/>–៤០% [[ប្រូតេស្តង់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រូតេស្តង់]]<br/>–២១% [[ព្រះសហគមន៍កាតូលិកនៅសហរដ្ឋអាមេរិក|កាតូលិក]]<br/>–២% និកាយគ្រិស្តផ្សេងៗទៀត |២៩% គ្មានជំនឿសាសនា |៦% [[សាសនានៅសហរដ្ឋអាមេរិក|សាសនាផ្សេងៗទៀត]] |២% គ្មានចម្លើយ }} | religion_year = ២០២១ | religion_ref = <ref name="Pew2021">{{cite web|title=About Three-in-Ten U.S. Adults Are Now Religiously Unaffiliated|url=https://www.pewforum.org/2021/12/14/about-three-in-ten-u-s-adults-are-now-religiously-unaffiliated/|website=Measuring Religion in Pew Research Center's American Trends Panel|publisher=Pew Research Center|access-date=10 មករា 2022|date=December 14, 2021}}</ref> | government_type = [[សហព័ន្ធនិយមនៅសហរដ្ឋអាមេរិក|សហព័ន្ធរដ្ឋ]] សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រធានាធិបតី | leader_title1 = [[ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រធានាធិបតី]] | leader_name1 = {{nowrap|[[ដូណាល់ ត្រាំ]]}} | leader_title2 = [[អនុប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|អនុប្រធានាធិបតី]] | leader_name2 = {{nowrap|[[ជេឌី វ៉ែនស៍]]}} | leader_title3 = [[ប្រធានសភាតំណាងរាស្ត្រនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រធានសភា]] | leader_name3 = {{nowrap|[[ម៉ៃក៍ ចនសុន]]}} | leader_title4 = [[ប្រធានយុត្តិធម៌នៃសហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រធានតុលាការកំពូល]] | leader_name4 = [[ចន រ៉ូប៊ឺតស៍]] | legislature = [[រដ្ឋសភា (សហរដ្ឋ)|រដ្ឋសភា]] | upper_house = [[ព្រឹទ្ធសភា (សហរដ្ឋ)|ព្រឹទ្ធសភា]] | lower_house = [[សភាតំណាងរាស្ត្រ​ (សហរដ្ឋ)|សភាតំណាងរាស្ត្រ]] | sovereignty_type = [[ប្រវត្តិសាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក|ទទួលឯករាជ្យ]] | sovereignty_note = ពី[[រាជាណាចក្រនៃក្រង់ប្រឺតាញ|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | established_event2 = [[សេចក្តីប្រកាសឯករាជ្យភាពនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រកាស]] | established_date2 = ៤ កក្កដា ១៧៧៦ | established_event3 = [[សម័យសហព័ន្ធ]] | established_date3 = ១ មីនា ១៧៨១ | established_event4 = [[សន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីស (១៧៨៣)|សន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីស]] | established_date4 = ៣ កញ្ញា ១៧៨៣ | established_event5 = [[រដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | established_date5 = ២១ មិថុនា ១៧៨៨ | established_event6 = ការទទួលស្គាល់[[ហាវ៉ៃ|រដ្ឋចុងក្រោយបង្អស់]] | established_date6 = ២១ សីហា ១៩៥៩ | area_size = 1 E7 | area_km2 = ៩,៨៣៣,៥២០ | area_rank = ទី៣ | percent_water = ៤.៦៦ (គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៥)<ref>{{cite web|title=Surface water and surface water change|access-date=2020-10-11|publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development]] (OECD)|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref> | population_estimate = {{IncreaseNeutral}} ៣៣៣,២៨៧,៥៥៧<ref>{{Cite web |last=Bureau |first=US Census |title=Growth in U.S. Population Shows Early Indication of Recovery Amid COVID-19 Pandemic |url=https://www.census.gov/newsroom/press-releases/2022/2022-population-estimates.html |access-date=10 មករា 2023 |website=Census.gov}}</ref> | population_census = {{IncreaseNeutral}} ៣៣១,៤៤៩,២៨១{{refn|group=ស|name="pop"}}<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/newsroom/press-releases/2021/2020-census-apportionment-results.htmlpid=2020CENSUS&src=pt |url-status=dead |title=Census Bureau's 2020 Population Count |work=[[ជំរឿនសហរដ្ឋអាមេរិក]] |access-date=27 មករា 2022}} The 2020 census is as of April 1, 2020.</ref> | population_estimate_year = ២០២២ | population_estimate_rank = | population_census_year = ២០២០ | population_census_rank = ទី៣ | population_density_km2 = ៣៣.៦ | population_density_rank = ទី១៨៥ | GDP_PPP = {{increase}} {{nowrap|២៥.០៣៥ ទ្រីលានដុល្លារ}}<ref name="IMF.WEO.US">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/October|title=World Economic Outlook Database, October 2022|date=October 2022|website=IMF.org|publisher=[[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]]|access-date= 10 មករា 2023}}</ref> | GDP_PPP_year = ២០២២ | GDP_PPP_rank = ទី២ | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} ៧៥,១៨០ ដុល្លារ<ref name="IMF.WEO.US"/> | GDP_PPP_per_capita_rank = ទី៨ | GDP_nominal = {{increase}} {{nowrap|២៥.០៣៥ ទ្រីលានដុល្លារ}}<ref name="IMF.WEO.US"/> | GDP_nominal_year = ២០២២ | GDP_nominal_rank = ទី១ | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} ៧៥,១៨០ ដុល្លារ<ref name="IMF.WEO.US"/> | GDP_nominal_per_capita_rank = ទី៧ | Gini = ៤៦.៩<!-- អនុញ្ញាតតែតួលេខប៉ុណ្ណោះ។ --> | Gini_year = ២០២០ | Gini_change = increase | Gini_ref = <ref>{{Cite web|url=https://www.census.gov/data/tables/2021/demo/income-poverty/p60-273.html|title=Income and Poverty in the United States: 2020, Table A-3|first=US Census|last=Bureau|newspaper=Census.gov |access-date=10 មករា 2023}}</ref> | Gini_rank = | HDI = ០.៩២១<!-- អនុញ្ញាតតែតួលេខប៉ុណ្ណោះ។ --> | HDI_year = ២០២១ | HDI_change = increase<!-- Increase/decrease/steady. --> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|title=Human Development Report 2021/2022|publisher=[[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ]]|date=September 8, 2022|access-date=10 មករា 2023}}</ref> | HDI_rank = ទី២១ | currency = [[{{#property:p38}}]] ($) | currency_code = USD | utc_offset = −៤ ទៅ −១២, +១០, +១១ | utc_offset_DST = −៤ ទៅ −១០{{refn|group=ស|name="time"}} | date_format = {{plainlist| * {{abbr|mm|ខែ}}/{{abbr|dd|ថ្ងៃ}}/{{abbr|yyyy|ឆ្នាំ}} * {{abbr|yyyy|ឆ្នាំ}}-{{abbr|mm|ខែ}}-{{abbr|dd|ថ្ងៃ}}}} | electricity = [[អគ្គិសនីចម្បងតាមប្រទេស|១២០ V–៦០ Hz]] | drives_on = ស្តាំ{{refn|group=ស|name="drive"}} | calling_code = [[គម្រោងលេខទូរស័ព្ទអាមេរិកខាងជើង|+១]] | iso3166code = US | today = }} ''សហរដ្ឋអាមេរិក''' ('''ស.រ.អ.''' ឬជា[[ភាសាអង់គ្លេស]]៖ ''United States of America'') អាចហៅខ្លីបានថា '''អាមេរិក''' ឬ '''សហរដ្ឋ''' គឺជាប្រទេសមួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅទ្វីប[[អាមេរិកខាងជើង]]។ ​ប្រទេសនេះ​មាន​[[រដ្ឋ]]ចំនួន ៥០ ​និងមណ្ឌល​សហព័ន្ធមួយ។ រដ្ឋ​ចំនួន ៤៨ និង​មណ្ឌល​សហព័ន្ធ​ជាប់គ្នា​ជា​ដី​តែ​មួយ​ផ្ទាំង ស្ថិតនៅ​ផ្នែក​កណ្ដាល​នៃ​ទ្វីប​អាមេរិក​ខាងជើង ចន្លោះ​​[[មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក|មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក]] និង​[[មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក|អាត្លង់ទិក]] ប៉ែកខាងជើង​ជាប់​ជាមួយ​ប្រទេស​[[កាណាដា]] និង​ខាងត្បូង​ជាប់​ជាមួយ​ប្រទេស​[[មិកស៊ិក]]​។ [[អាឡាស្កា]] ជា​រដ្ឋ​មួយ​ស្ថិត​ប៉ែក​ពាយ័ព្យ​នៃ​ទ្វីប​អាមេរិក​ខាងជើង ខាងកើត​ជាប់​នឹង​ប្រទេស​[[កាណាដា]] និង​ខណ្ឌ​ពី​ប្រទេស​[[រុស្ស៊ី]]​ដោយ​[[ច្រក​សមុទ្រ​ប៊េរីង]]​។ [[​w:Hawaii|រដ្ឋ​ហាវៃ]] គឺជា​ប្រជុំកោះ​មួយ​ស្ថិតនៅ​កណ្ដាល​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក​។ ក្រៅ​ពី​នេះ សហរដ្ឋអាមេរិក​ក៏​នៅ​មាន​អាណាខេត្ត​ចំណុះ ឬ តំបន់​នៅ​លើ​កោះ​ដាច់ស្រយាល​មួយ​ចំនួន​ទៀត នៅ​លើ​[[​w:Caribbean Sea|សមុទ្រ​ការ៉ាអ៊ីប]] និង​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក​។ ជាមួយនឹង​ផ្ទៃដីសរុប ៩,៨៣៣,៥២០ គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ និង​ប្រជាជន​ប្រមាណ ៣៣៣ លាន​នាក់{{refn|group=ស|[[ការិយាល័យជំរឿនសហរដ្ឋអាមេរិក]]តែងផ្តល់ទិន្នន័យតាមរយៈនាឡិកាប្រជាជនដែលបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពជាបន្តបន្ទាប់ប៉ុន្តែវាមិនផ្លូវការទេបើប្រៀបនឹងជំរឿនដែលធ្វើឡើងរៀងរាល់ដប់ឆ្នាំម្តង និងការប៉ាន់ស្មានចំនួនប្រជាជនប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួនឡើយ៖ [https://www.census.gov/popclock/]|name=pop clock}} សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ជា​ប្រទេស​ធំ​ជាងគេ​លំដាប់​ទី​ ៣ និង​មាន​ប្រជាជន​ច្រើន​ជាងគេ​ទី ​៣ នៅ​លើ​ពិភពលោក​។ សហរដ្ឋអាមេរិក គឺជា​ប្រជាជាតិ​មាន​ប្រជាជន​ចម្រុះ​ជាតិសាសន៍និង​ពហុ​វប្បធម៌ច្រើន​ជាងគេ​លើ​ពិភពលោក ដែល​ជា​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ធ្វើ​អន្តោប្រវេសន៍​ដ៏​ច្រើន​លើសលប់​ចូល​មកកាន់​សហរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើន​សតវត្ស​មក​នេះ។ សេដ្ឋកិច្ច​សហរដ្ឋអាមេរិក គឺ​ឈរ​នៅ​លំដាប់​ទី​ ១ លើ​ពិភពលោក​។ បើ​គិត​តាម​ឆ្នាំ២០០៨ ផលទុនជាតិសរុប (GDP) របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក មាន​ប្រមាណ​ជា ១៤,៣ កោដិលានដុល្លារ (ដែល​ប្រមាណ​ជា ២៣% នៃ GDP និង​ជិត ២១% នៃ​អំណាច​ទិញ (PPP) ពិភពលោក)។ ប្រទេស​នេះ ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​រដ្ឋ​ដំបូង​បង្អស់​ចំនួន ១៣ នៃ​អាណានិគម​អង់គ្លេស ដែល​ស្ថិតនៅ​តាម​បណ្ដោយ​ឆ្នេរ​[[មហាសមុទ្រ​អាត្លង់ទិក]] នា​ថ្ងៃ​ទី៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៧៧៦ ដែល​ជា​ថ្ងៃ​ប្រកាស​ឯករាជ​ភាព ដើម្បី​ធ្វើការ​ទាមទារ​ឯករាជ្យ​របស់​ពួកគេ ពី​ពួក​អាណានិគម​អង់គ្លេស និង​បង្កើត​សាមគ្គីភាព​រួមគ្នា​ជា​ធ្លុង​មួយ។ បណ្ដា​រដ្ឋ​ដែល​បាន​ធ្វើការ​បះបោរ បាន​ទទួល​ជ័យជម្នះ​លើ​ពួក​អង់គ្លេស នៅ​ក្នុង​សង្គ្រាម​បដិវត្ត​អាមេរិក ដែល​ជា​ជ័យជម្នះ​លើក​ទី​១ នៃ​សង្គ្រាម​របស់​ជន​ក្រោម​អាណានិគម​ដើម្បី​ឯករាជ្យ​។ តាមរយៈ​[[សន្និបាត​ក្រុង​ហ្វីឡាដែលហ្វៀ]] កាលពី​ថ្ងៃ​ទី១៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៧៨៧ បាន​សម្រេច​អនុម័ត​បង្កើត​ឡើង​នូវ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​សហរដ្ឋអាមេរិក​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ដែល​ការ​ផ្ដល់​សច្ចាប័ន​នេះ គឺ​ធ្វើ​ឡើង​ក្រោយ​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ ដែល​ផ្នែក​នៃ​បណ្ដា​រដ្ឋ​មួយ​ទាំងនោះ ស្ថិតនៅ​ក្រោម​សាធារណរដ្ឋ​តែមួយ ដោយ​មាន​ការ​គ្រប់គ្រង​ដ៏​ខ្លាំង​ពី​រដ្ឋាភិបាល​កណ្ដាល​។ The Bills of Right ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ ១០មាត្រា ធានា​ដល់​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ស៊ីវិល​មូលដ្ឋាន​ជាច្រើន ដែល​ត្រូវ​បាន​ផ្ដល់​សច្ចាប័ន​នៅ​ឆ្នាំ១៧៩១​។ នៅ​សតវត្ស​ទី​១៩ សហរដ្ឋអាមេរិក​បាន​ទទួល​ទឹកដី​ប្រទេស​[[បារាំង]] [[អេស្ប៉ាញ]] [[រាជាណាចក្ររួម]] [[មិកស៊ិក]] និង​[[រុស្ស៊ី]] ហើយ​ថែមទាំង​បាន​ធ្វើ​ការ​បង្រួបបង្រួម​ជាមួយ​[[សាធារណរដ្ឋ​តិចសាស]] និង​[[សាធារណរដ្ឋ​ហាវៃ]]​ទៀត​ផង ។ ជម្លោះ​រវាង​បណ្ដា​រដ្ឋ​កសិកម្ម​នៅ​ភាគ​ខាងត្បូង និង​បណ្ដា​រដ្ឋ​ឧស្សាហកម្ម​នៅ​ភាគ​ខាងជើង លើ​បញ្ហា​សិទ្ធិ និង​ច្បាប់​ស្ដីពី​ទាសភាព បាន​បង្ក​ឱ្យ​មាន​សង្គ្រាមស៊ីវិល ឬ សង្គ្រាម​បំបែក​ស្រុក​នៅ​អាមេរិក ក្នុង​ទសវត្ស​ឆ្នាំ ១៨៦០ ។ ទីបំផុត​ទៅ ពួក​ខាងជើង​បាន​ទទួល​ជ័យជម្នះ បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​សហរដ្ឋអាមេរិក​រក្សា​បាន​នូវ​ឯកភាព និង​លុបបំបាត់​ចោល​ច្បាប់​ទាសភាព​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ទាំងមូល​។ [[សង្គ្រាម​អេស្ប៉ាញ-អាមេរិក]] និង​[[សង្គ្រាមលោក​លើក​ទី​១]] បាន​បង្ហាញ​ឱ្យ​ឃើញ​ថា​សហរដ្ឋអាមេរិក ជា​មហាអំណាច​យោធា​មួយ​លើ​ពិភពលោក​។ [[សង្គ្រាមលោកលើកទី២|សង្គ្រាមលោក​លើក​ទី​២]] នៅ​ឆ្នាំ ១៩៤៥ សហរដ្ឋអាមេរិក​ជា​ប្រទេស​ទី​១ ដែល​មាន​[[អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ]] ជា​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​[[ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​អង្គការសហប្រជាជាតិ]] និង​ជា​សមាជិក​ស្ថាបនិក​មួយ​នៃ​[[អង្គការ​ណាតូ]]​។ ក្រោយ​[[សង្គ្រាមត្រជាក់]] និង​ការ​ដួល​រលំ​នៃ​[[សហភាពសូវៀត]] បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ក្លាយ​ជា​កំពូល​មហាអំណាច​តែមួយគត់​។ នៅ​វិស័យ​យោធា សហរដ្ឋអាមេរិក​បាន​ចំណាយ​ជាង ៥០% នៃ​វិស័យ​យោធា​ទាំងអស់​លើ​ពិភពលោក និង​ភាព​នាំមុខ​គេ​ទាំង​សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និង​វប្បធម៌​។ == អំពី​និរុត្តិសាស្ត្រ == នៅ​ឆ្នាំ ១៥០៧ សិល្បករ​ខាង​ផែនទី​ជនជាតិ​[[អាល្លឺម៉ង់]] បាន​បង្កើត​ផែនទី​ពិភពលោក​មួយ ដែល​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា​ឈ្មោះ​ថា​ដី​នៃ​ពិភព​ខាងលិច "អាមេរិក" (America) ក្រោយពេល​អ្នករុករក និង​សិល្បករ​ផែនទីជន​ជាតិ​អ៊ីតាលី [[អាមេរិកូ វេស្ពូស៊ី (Amerigo Vespucci)|អាមេរីកូ វេសពូស៊ី]] (Amerigo Vespucci) ។ == តើសហរដ្ឋអាមេរិកពង្រិកទឹកដីប៉ះពាល់ដល់អ្វីខ្លះ? == {{ដើមចំបង|ប្រវត្តិសាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក}} === ជនជាតិដើមភាគតិចនិងប្រវត្តិសាស្ត្រមុនកូឡំបូស === អ្នកស្រុករស់នៅអាមេរិកខាងជើងមនុស្ស​ដំបូង ធ្វើចំណាកស្រុកពី[[ស៊ីបេរី]]ដោយនៅលើស្ពានប៊ែរីងនិងបានមកដល់យ៉ាងហោចណាស់ ១៥.០០០ ឆ្នាំមុន ទោះបីជាមានភស្តុតាងកាន់តែច្រើនឡើង ៗ ដែលបង្ហាញថាវាប្រហែលជាមកដល់សូម្បីតែមុននេះក៏ដោយ<ref name="earliest">{{cite news|title=Who was first? New info on North America's earliest residents|url=http://articles.latimes.com/2012/jul/12/science/la-sci-sn-paisley-caves-20120712|newspaper=Los Angeles Times|location=Los Angeles County, California|publisher=Los Angeles Times|date=July 12, 2012|first=Thomas H.|last=Maugh II|accessdate=February 25, 2015}}{{cite web|url=http://anthropology.si.edu/HumanOrigins/faq/americas.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071128083459/http://anthropology.si.edu/HumanOrigins/faq/americas.htm|archivedate=November 28, 2007|ref=HumanOrigins|title=What is the earliest evidence of the peopling of North and South America?|publisher=Smithsonian Institution, National Museum of Natural History|date=June 2004|accessdate=June 19, 2007}}{{cite web|first=Nicolas|last=Kudeba|url=http://www.thehistoryofcanadapodcast.com/chapter-1-first-big-steppe/|title=Chapter 1&nbsp;– The First Big Steppe&nbsp;– Aboriginal Canadian History|website=The History of Canada Podcast|date=February 28, 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140301013552/http://www.thehistoryofcanadapodcast.com/chapter-1-first-big-steppe/|archivedate=March 1, 2014|deadurl=no}}{{cite journal|author=Guy Gugliotta|title=When Did Humans Come to the Americas?|url=http://www.smithsonianmag.com/science-nature/when-did-humans-come-to-the-americas-4209273/?all|journal=Smithsonian Magazine|location=Washington, DC|publisher=Smithsonian Institution|date=February 2013|access-date=June 25, 2015}}</ref> បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់ស្ពាន ជនជាតិអាមេរិកដំបូងបានផ្លាស់ទៅភាគខាងត្បូង អាចនៅតាមបណ្តោយឆ្នេរប៉ាស៊ីហ្វិក<ref>{{cite journal|author=Fladmark, K.R., (1979)|title=Routes: alternate migration corridors for early man in North America|journal=American Antiquity|volume=44|pages=55–69|doi=10.2307/279189|jstor=279189|year=2017}}</ref><ref>{{cite web|publisher=Smithsonian|title=Found: One of the Oldest North American Settlements|url=http://www.smithsonianmag.com/smart-news/one-oldest-north-american-settlements-found-180962750/|first=Brigit|last=Katz|date=April 5, 2017|access-date=August 26, 2017}}</ref> ឬតាមរយៈធ្នើដែលគ្មានទឹកកកនៅក្នុងដីរវាងធ្នើទឹកកកខរឌីល្ល័ររ៉ែន (Cordilleran) និងឡូរ៉េនថាយដ៍​ (Laurentide)<ref name="Geotimes corridor">{{cite web|url=http://www.geotimes.org/feb04/feature_Revisited.html|title=The Ice-Free Corridor Revisited|first=Lisa|last=Pinsker|publisher=Geotimes|date=February 2004}}</ref> វប្បធម៌ក្លូវីសបង្ហាញខ្លួនប្រហែល ១១.០០០ ឆ្នាំមុន ហើយត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាបុព្វបុរសនៃវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិចភាគច្រើននៅទ្វីបអាមេរិច<ref name="Waters">{{cite journal|last=Waters|first=Michael|title=Redefining the Age of Clovis: Implications for the Peopling of the Americas|journal=Science|date=2007|issue=315|pages=1122–1126|doi=10.1126/Science.1127166|display-authors=etal|doi-broken-date=2017-09-29}}</ref> វាត្រូវបានគេគិតនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ២០ ថាវប្បធម៌ក្លូវីសតំណាងឱ្យការតាំងលំនៅដំបូងរបស់មនុស្សនៅអាមេរិក<ref name="TEF">{{cite book|author=Flannery, T.|year=2001|title=The Eternal Frontier: an ecological history of North America and its peoples|publisher=Grove Press|location=New York|pages=173–185|isbn=0-8021-3888-8}}</ref> ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំក្រោយវាបានផ្លាស់ប្តូរទៅជាការយល់ដឹងអំពីវប្បធម៌មុនក្លូវីស។<ref>{{cite book|last1=Waters|first1=Michael|authorlink=Michael R. Waters|last2=Stafford|first2=Tom|url=http://www.tamupress.com/product/Paleoamerican-Odyssey,7924.aspx|title=Paleoamerican Odyssey|chapter=The First Americans: A Review of the Evidence for the Late-Pleistocene Peopling of the Americas|chapter-url=https://www.researchgate.net/profile/Michael_Waters8/publication/268149509_The_First_Americans_A_Review_of_the_Evidence_for_the_Late-Pleistocene_Peopling_of_the_Americas/links/5462564d0cf2c0c6aec1af93.pdf|publisher=Texas A&M University Press|date=2014-08-18|isbn=978-1-62349-192-5|accessdate=2015-11-21}}</ref> ពេលក្រោយ វប្បធម៌ជនជាតិដើមនៅអាមេរិកខាងជើងកាន់តែស្មុគស្មាញ និងវប្បធម៌មួយចំនួនដូចជា វប្បធម៌មីស៊ីស៊ីពីសម័យមុនកូឡំបូសនៅភាគអាគ្នេយ៍ ការអភិវឌ្ន៍កសិកម្មវឌ្នភាព ស្ថាបត្យកម្មធំ និងសង្គមថ្នាក់រដ្ឋ<ref name="Lockard2010">{{cite book|author=Craig Lockard|title=Societies, Networks, and Transitions, Volume B: From 600 to 1750|url=https://books.google.com/books?id=k91sCgAAQBAJ&pg=PA315|year=2010|publisher=University of Wisconsin|isbn=978-1-111-79083-7|page=315}}</ref> ចាប់តាំងពីប្រហែលឆ្នាំ ៨០០ ដល់ឆ្នាំ ១៦០០<ref name="Mississippian Date Range2">{{cite web|url=http://www.georgiaencyclopedia.org/nge/Article.jsp?id=h-707|first=Adam|last=King|title=Mississippian Period: Overview|publisher=New Georgia Encyclopedia|date=2002|access-date=2021-10-09|archivedate=2012-03-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120301201548/http://www.georgiaencyclopedia.org/nge/Article.jsp?id=h-707|url-status=dead}}</ref> វប្បធម៌មីស៊ីស៊ីពីបានរីកចម្រើន និងទីក្រុង​ដ៏​ធំ កាហូគៀ (Cahokia) វាត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាកន្លែងបុរាណវិទ្យាមុនកូឡុំបៀដែលធំជាងគេនិងស្មុគស្មាញបំផុតនៅសហរដ្ឋអាមេរិកនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ<ref name="NGM Cahokia">{{Cite web|url=http://ngm.nationalgeographic.com/print/2011/01/cahokia/hodges-text|title=America's Forgotten City|publisher=National Geographic Magazine|first=Glenn|last=Hodges|date=January 2011|access-date=August 26, 2017}}</ref> នៅភូមិភាគហ្គ្រេតលេកស៍ខាងត្បូង​ មានការបង្កើតឡើងសមាព័ន្ធរដ្ឋអ៊ីរ៉ូក្វូយ នៅចំណុចខ្លះក្នុងកំឡុងសតវត្សទី ១២<ref>{{cite journal|last=Johansen|first=Bruce|year=1995|month=|title=Dating the Iroquois Confederacy|journal=Akwesasne Notes New Series|volume=1|issue=3|pages=62–63|id=|url=http://www.ratical.org/many_worlds/6Nations/DatingIC.html|accessdate=December 12, 2008|quote=}}</ref> ដល់ ១៥<ref name="Dean Snow">{{cite book|url=https://books.google.com/?id=P7e82KQoX6IC&pg=PA1&lpg=PA1&dq=iroquois+basque|title=The Iroquois|author=Dean R. Snow|publisher=Blackwell Publishers, Ltd.|year=1994|isbn=978-1-55786-938-8|accessdate=July 16, 2010}}</ref> ហើយនៅតែមានរហូតដល់ចុងបញ្ចប់នៃសង្គ្រាមបដិវត្តន៍។<ref name="Richter11-12">Richter, "Ordeals of the Longhouse", in Richter and Merrill, eds., ''Beyond the Covenant Chain'', 11–12.</ref> ការតាំងទីលំនៅកោះហាវ៉ៃលើកដំបូងពេលណានោះវានៅតែជាប្រធានបទនៃការពិភាក្សាដែលកំពុងបន្ត<ref name="PearcePearce2010">{{cite book|first1=Charles E.M.|last1=Pearce|first2=F. M.|last2=Pearce|title=Oceanic Migration: Paths, Sequence, Timing and Range of Prehistoric Migration in the Pacific and Indian Oceans|url={{google books |plainurl=y |id=rhQxc4GW8soC |page=167}}|date=17 June 2010|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-90-481-3826-5|page=167}}</ref> ភស្តុតាងបុរាណវិទ្យាហាក់ដូចជាបង្ហាញថាការតាំងទីលំនៅមានតាំងពីឆ្នាំ ១២៤<ref name="Whittaker1986">{{cite book|first=Elvi W.|last=Whittaker|title=The Mainland Haole: The White Experience in Hawaii|url={{google books |plainurl=y |id=JNM-A-QJ_o4C |page=3}}|date=January 1986|publisher=Columbia University Press|isbn=978-0-231-05316-7|page=3}}</ref> រវាងដំណើរទូកទីបីនិងពេលមុន កាបទែន [[ជេមស៍ ឃុក]] ជាជនជាតិអឺរ៉ុបដំបូងគេដែលបង្កើតទំនាក់ទំនងជាផ្លូវការជាមួយហាវ៉ៃ<ref name="Fish2011">{{cite book|first=Shirley|last=Fish|title=The Manila-Acapulco Galleons : The Treasure Ships of the Pacific: With An Annotated List of the Transpacific Galleons 1565–1815|url=https://books.google.com/books?id=kk_iU0f-iT8C&pg=PA360|date=2011|publisher=AuthorHouse|isbn=978-1-4567-7543-8|pages=360–}}</ref> បន្ទាប់ពីការឡើងគោកលើកដំបូងនៅខែមករាឆ្នាំ ១៧៧៨ នៅផែវ៉ាយមៀ​ កោះ[[កាវ៉ាយ]] ឃុកបានដាក់ឈ្មោះកោះនេះថា "កោះសាំងវិច" តាម[[ចន ម៉នថាហ្គូ អឺលទី ៤ នៃសាំងវិច|អឺលទី ៤ នៃសាំងវិច]] រដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីនៃកងទ័ពជើងទឹករបស់[[រាជនាវី|រាជនាវីប្រ៊ីទិស]]<ref>{{cite book|last=Collingridge|first=Vanessa|authorlink=Vanessa Collingridge|title=Captain Cook: The Life, Death and Legacy of History's Greatest Explorer|year=2003|publisher=Ebury Press|page=380|isbn=0-09-188898-0}}</ref> == ភូមិសាស្ត្រ និង បរិស្ថាន == ផ្ទៃដី​សរុប​បណ្ដា​រដ្ឋ​ខាងលើ​នៃ​សហរដ្ឋអាមេរិក (contiguous United States) មា​ប្រមាណ ១.៩ ពាន់​លាន [[acres]] ។ [[រដ្ឋ​អាឡាស្កា]] ដែល​ជា​រដ្ឋ​ធំ​ជាងគេ មាន​ប្រមាណ ៣៦៥ លាន [[acres]] បាន​នៅ​ដាច់​ពី​បណ្ដា​រដ្ឋ​ខាងលើ​ដោយ​ប្រទេស​[[កាណាដា]]​ ។ [[រដ្ឋ​ហាវៃ]] ជា​ទី​ប្រជុំ​កោះ​មួយ ស្ថិតនៅ​កណ្ដាល​[[មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក]] ប៉ែក​និរតី​នៃ​[[អាមេរិក​ខាងជើង]] ដែល​មាន​ក្រឡាផ្ទៃ ប្រមាណ​ជាង ៤ លាន [[acres]] ។ បន្ទាប់​ពី​ប្រទេស​[[រុស្ស៊ី]] និង​[[កាណាដា]] [[សហរដ្ឋអាមេរិក]]​គឺជា​ប្រទេស​ធំ​ជាងគេ​ទី​៣ ឬ ទី​៤ លើ​[[ពិភពលោក]] (ប្រហាក់​ប្រហែល​នឹង​ផ្ទៃដី​ប្រទេស​[[ចិន]]) ។ ចំណាត់ថ្នាក់​នេះ ក៏​អាស្រ័យ​ផង​ដែរ​លើ​ការ​រួមបញ្ចូល​តំបន់​ចំនួន​ពីរ ដែល​កំពុង​មាន​ជម្លោះ​ជាមួយ​ប្រទេស​[[ឥណ្ឌា]] ជាមួយ​ប្រទេស​[[ចិន]]​ដែរ​ឬ​យ៉ាងណា​ ។ ម្យ៉ាង​ទៀត ការ​ផ្ដល់​តួលេខ​ពី​ក្រឡាផ្ទៃ​នៃ​សហរដ្ឋអាមេរិក មាន​ភាព​ខុសគ្នា៖ CIA World Fackbook ផ្ដល់​តួលេខ ៣.៧៩៤.០៨៣ ម៉ាយ​ការ៉េ (៩.៨២៦.៦៣០ គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា) ផ្នែក​ស្ថិតិ​អង្គការសហប្រជាជាតិ (United Nations Statistics Division) ផ្ដល់​តួលេខ ៣.៧១៧.៨១៣ ម៉ាយ​ការ៉េ (៩.៦២៩.០៩១ គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា) និង Encyclopedia Britannica ផ្ដល់​តួលេខ ៣.៦៧៦.៤៨៦ ម៉ាយ​ការ៉េ (៩.៥២២.០៥៥ គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា) ។ ករណី​មួយទៀត ប្រសិនបើ គិត​បញ្ចូល​តែ​ផ្ទៃ​​ដីគោក​សុទ្ធសាធ​នោះ (មិន​រាប់បញ្ចូល​ដី​កោះ) សហរដ្ឋអាមេរិក​ជា​ប្រទេស​ធំ​ជាងគេ​ទី​៣ ក្រោយ​ប្រទេស​[[រុស្ស៊ី]] និង​[[ចិន]] ដោយ​នាំមុខ​ប្រទេស​[[កាណាដា]]​ ។ តំបន់​ឆ្នេរ​វាលរាប​នៃ​បណ្ដោយ​ឆ្នេរ​[[មហាសមុទ្រ​អាត្លង់ទិក]] ត្រូវ​បាន​គ្របដណ្ដប់​ដោយ​ព្រៃ​ក្រាស់ៗ និង​ហ៊ុមព័ទ្ធ​ដោយ​តំបន់​ភ្នំ​ ។ តំបន់​ភ្នំ Appalachian បាន​ខណ្ឌ​ចែក​ច្រាំង​សមុទ្រ​ភាគ​ខាងកើត ពី​បឹង​ធំៗ និង​វាលស្មៅ​នៃ​ពាក់កណ្ដាល​ខាងលិច ​។ ទន្លេ​មីស៊ីស៊ីពី-មីស៊ូរី ដែល​ជា​ប្រព័ន្ធ​ទន្លេ​វែង​ជាងគេ​ទី​ទី​៤ លើ​ពិភពលោក ហូរ​ពី​ជើង​ទៅ​ត្បូង កាត់​តាម​បេះដូង​នៃ​ប្រទេស ​។ ទំនាប ដែល​មាន​វាលស្មៅ​ដ៏​ធំ​ល្វឹងល្វើយ​ប្រកប​ដោយ​ជីជាតិ លាតសន្ធឹង​ឆ្ពោះ​ទៅ​ទិស​ខាងលិច ត្រូវ​បាន​កាត់ផ្ដាច់​ដោយ​តំបន់​ខ្ពង់រាប នៅ​ភាគ​អាគ្នេយ៍​។ បណ្ដា​ភ្នំ​ថ្ម​ជាច្រើន ដែល​ស្ថិតនៅ​ចុង​ខាងលិច​នៃ​ទំនាប លាតសន្ធឹង​ពី​ជើង​ទៅ​ត្បូង កាត់​ផ្ទៃ​ប្រទេស រហូត​ទៅដល់​តំបន់​ដែល​មាន​រយៈ​កម្ពស់​ជាង ៤.៣០០ ម៉ែត្រ​នៅ​[[កូឡូរ៉ាដូ]] (Colorado)​ ។ ចុង​បំផុត​នៃ​ភាគ​ខាងលិច គឺជា​អាង​ថ្ម​ដ៏​ធំ និង​វាលលំហ ដូចជា​វាលលំហ​ម៉ូចាវ (Mojave)​ ។ ជួរភ្នំ​ព្រិល​[[សៀរ៉ាណេវ៉ាដា]] និង​[[កាសកាដ]] គ្របដណ្ដប់​រហូត​ជិតដល់​ឆ្នេរ​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ ។ ភ្នំ McKinley នៃ​[[អាឡាស្កា]] ដែល​មាន​កម្ពស់ ៦.១៩៤ ម៉ែត្រ គឺជា​ចំណុច​ខ្ពស់​បំផុត​នៃ​ប្រទេស​ ។ ភ្នំភ្លើង​ដ៏​សកម្ម បាន​គ្រប​ពាសពេញ​កោះ Alexander និង Aleutian របស់​[[អាឡាស្កា]] ហើយ​[[រដ្ឋហាវៃ]] ក៏​មាន​កោះ​ភ្នំភ្លើង​ជាច្រើន​ផង​ដែរ​ ។ ភ្នំភ្លើង​ដ៏​ធំ​សម្បើម ក្រោម​ឧទ្យានជាតិ Yellowstone គឺ​ជា​ភ្នំភ្លើង​ធំ​បំផុត​នៃ​ទ្វីប​អាមេរិក ​។ <gallery> ឯកសារ:Uscapitolindaylight.jpg|វិមានកាពីតូល ឯកសារ:WhiteHouseSouthFacade.JPG|សេតវិមាន ឯកសារ:New York City skyline.jpg|បូរីញ៉ូវយ៉ក ឯកសារ:ឯកសា|តំបន់ថែមស្ខ្វ៊ែរ ទីក្រុងញ៉ូវយ៉ក ឯកសារ:Mount Rushmore.jpg|ភ្នំរ៉ាសម័រ ឯកសារ:Statue-de-la-liberte-new-york.jpg|រូបសំណាកសេរីភាព ឯកសារ:Las Vegas Paris Hotel By Night.jpg|សណ្ឋាគារឡាសវេហ្គាសប៉ារីសនៅពេលយប់ ឯកសារ:LandsEnd 664.JPG|ស្ពានហ្គោលដិនហ្គេត ទីក្រុងសង់ហ្រ្វង់ស៊ីស្កូ ឯកសារ:US Navy 081206-N-5549O-001 U.S. Naval Academy midshipmen salute during the national anthem.jpg|និស្សិតផ្នែកនាវាចរនៃកងទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក ឈរគោរពភ្លេងជាតិ ឯកសារ:MarineBand001b.jpg|ក្រុមតន្រ្តី ឯកសារ:Sears Tower ss.jpg|អាគារវីលីស ក្រុងឈីកាហ្គោ </gallery> == មើលផងដែរ == *[[រដ្ឋនៃសហរដ្ឋអាមេរិក]] ==កំណត់ចំណាំ== {{reflist|group=ស}} {{notelist}} ==ឯកសារយោង== {{reflist}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សហរដ្ឋអាមេរិក]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ទ្វីបអាមេរិក]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសនៅអាមេរិកខាងជើង]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ]] ft4afz86qdw944eifhpt827moydfm7r 0 3052 321264 319539 2025-05-31T02:05:52Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321264 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកអង្គរជុំ''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៧ ឃុំ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2008-09-14 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Angkor_Chum_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧០១០១ | [[ឃុំចារឈូក]] | Char Chhuk | ប្រាសាទ, យាង, អានូក, ព្រៃលៃ្វ, ព្រៃចេង, ក្បាលចាម, គោកល្វា, ចាររកា, ថ្នល់, ឈូក, គោកក្បាត់, តាទយ, ព្រៃទទឹង, ដូនស្វា, មាជា, គោកថ្នល់, ខ្លុង, ថ្មី, គោកធ្នង់, កត្រកៀត |- | ១៧០១០២ | [[ឃុំដូនពេង]] | Don Peaeng | រកា, បត់, គោកយាង, បុស្សល្អុង, បេង, ខ្ចាស់, ដូនពេង, រំដួលថ្មី |- | ១៧០១០៣ | [[ឃុំគោកដូង]] | Kouk Doung | ទំលាប់, ខ្ចារ, គោកដូងថ្មី, គោកព្នៅ, គោកត្របែក, អន្ទិតសុខ, រកា, គោកក្រោល, កប្តៀក, ចេកក្បូរ, គោកស្នួល, ប្រាសាទត្រាវ, កំប្លើប, ដូនឯម, គោកដូងចាស់, បុះក្រឡុក |- | ១៧០១០៤ | [[ឃុំគោល]] | Koul | ខ្វាវ, ខាន់សរ, គោល, អំពិលធ្នង់, ដូនមៀវ, តាគួយ, ព្រៃអារ |- | ១៧០១០៥ | [[ឃុំនគរភាស]] | Nokor Pheas | រមៀត, ល្បើក, សំបួរ, គោកថ្មី, ទនេ្លសរ, កុក, ពង្រ, នគរភាស ០១, នគរភាស ០២, ជំពូង |- | ១៧០១០៦ | [[ឃុំស្រែខ្វាវ]] | Srae Khvav | រាជជន្ទល់, រវៀងថ្មី, ស្រែខ្វាវ, គោកក្នាំង, គោកចាស់, ជំនុំរាជ្យ, ស្លាត, ស្រែប្រាំង, រណ្តាស, រលំ, ទឹកថ្លា |- | ១៧០១០៧ | [[ឃុំតាសោម]] | Ta Saom | ថ្នល់, ព្នៅ, ម្កាក់, គោកចាន់, ករលំ, ទំពូង, ប្រាំដំឡឹង, តាលាវ, បាយម៉ាត, ត្រពាំងភ្លោះ, តាសោម, គោកថ្មី, ស្វាយជុំ |} ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|2}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] jsgxoqvb5qs20iiwhyej3vp7h8c5pq2 0 3053 321265 319064 2025-05-31T02:07:27Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321265 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកអង្គរធំ''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៤ ឃុំ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2008-08-30 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Chi_Kraeng_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧០២០១ | [[ឃុំជប់តាត្រាវ]] | Chob Ta Trav | ត្រពាំងទូក, ជប់, ប្រាសាទ, ទ័ពស្វាយ, ពងទឹក |- | ១៧០២០២ | [[ឃុំលាងដៃ]] | Leang Dai | លាងដៃ, ដូនឪ, ភ្លង់, តាប្រុក, សំរោង, ត្រពាំងស្វាយ, បំពេញរាជ្យ, ស្ពានថ្មី, គោកគ្រើល |- | ១៧០២០៣ | [[ឃុំពាក់ស្នែង]] | Peak Snaeng | ពាក់សែ្នងថ្មី, ពាក់សែ្នងចាស់, លៀប, ខី្ទង, សណ្តាន់, ជប់សោម |- | ១៧០២០៤ | [[ឃុំស្វាយចេក]] | Svay Chek | គោកកក់, ស្វាយចេក, កណ្តោល, តាត្រាវ, បុស្សតាត្រាវ, ព្រះគោ |} ទីតាំងបុរាណវត្ថុអង្គរធំគឺមិនស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកអង្គរធំ]]នោះទេគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]]([[សង្កាត់គោកចក]] និង [[សង្កាត់នគរធំ]])។ ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] 1z3a0yz8p9bm6ax3kc6s03h333zflus 0 3054 321266 319104 2025-05-31T02:08:19Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321266 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកបន្ទាយស្រី''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៦ ឃុំ និង ៣៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧០៣០១ | [[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] | Khnar Sanday | បន្ទាយស្រី, ខ្នារ, ប្រីយ៍, សណ្ដាយ, កកោះជ្រុំ, ទួលក្រឡាញ់ |- | ១៧០៣០២ | [[ឃុំឃុនរាម]] | Khun Ream | ខ្នារង្វាស, កំព្រហ្ម, ឃុនរាម, ឈូកស, ទួលគ្រួស, ត្រពាំងថ្ម, ពើងឆ័ត្រ |- | ១៧០៣០៣ | [[ឃុំព្រះដាក់]] | Preak Dak | ព្រះដាក់, ថ្នល់បណ្តោយ, តាត្រៃ, ថ្នល់ទទឹង, តាកុះ, អូរទទឹង |- | ១៧០៣០៤ | [[ឃុំរំចេក|ឃុំរំចេក]] | Rumchek | រំចេក, សាលាក្រវ៉ាន់, រវៀងតាទុំ |- | ១៧០៣០៥ | [[ឃុំរុនតាឯក]] | Run Ta EK | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | ១៧០៣០៦ | [[ឃុំត្បែង|ឃុំត្បែង]] | Tbaeng | ត្បែងកើត, ត្បែងលិច, វត្ត, ស្រះខ្វាវ, គូលែនថ្មី, ស្គន់, ថ្មជល់ |} ==តំណភ្ជាប់ក្រៅ== *http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/province/siem_reap.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090527014607/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/province/siem_reap.html |date=2009-05-27 }} ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category: ខេត្តសៀមរាប]] 6mu71gy0uptu39i6cn1mcgoqrx6jh68 0 3055 321267 319066 2025-05-31T02:09:17Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321267 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកជីក្រែង''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១២ ឃុំ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2008-08-30 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Chi_Kraeng_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧០៤០១ | [[ឃុំអន្លង់សំណរ]] | Anlong Samnar | ស្តៅ, អន្លង់ព្រីងក្រោម, អន្លង់ព្រីងលើ, តាគឹមក្រោម, តាគឹមលើ, ត្រពាំងត្រស់, អន្លង់សំណរ, អន្លង់ប្ញស្សី, ស្វាយតាដោក, សំរោងធំ, ចែកខ្សាច់លើ, ចែកខ្សាច់ក្រោម, ល្បើក, ព្រែកអង្ករថ្មី, ស្ទឹងជ្រៅ, មាត់ខ្លា, មាត់ខ្លា |- | ១៧០៤០២ | [[ឃុំជីក្រែង]] | Chi Kraeng | កំពង់ស្នោលិច, សណ្តាន់, ជីក្រែង, ព្រីង, ស្រម៉, កំពង់, អន្លង់ត្នោត, អន្លង់ចំបក់, បេង, គរ, តារៀម, ភ្នៀត, បុស្សពក, កំពង់ស្នោកើត |- | ១៧០៤០៣ | [[ឃុំកំពង់ក្តី]] | Kampong Kdei | រកា, សាលា, សែ្លង, ចំបក់ធំ, ច្រាំងខ្ពស់, អន្សងពង, ត្រាចថ្មី, ប្រាសាទ, រំលង, កំពង់ក្តី១, កំពង់ក្តី២, ពោធិ៏សេរី, ពន្លឺព្រះផុស, សងែ្កមានជ័យ, តាពាម, ត្រពាំងជ្រៃ |- | ១៧០៤០៤ | [[ឃុំខ្វាវ(ស្រុកជីក្រែង)|ឃុំខ្វាវ ]] | Khvav | អូរ, ខ្វាវ, ព្រះធាតុ, ស្រោង, ក្រាំង, ពោធិ៍រីង, រវៀង, ចុងស្ពាន, កំបោអ |- | ១៧០៤០៥ | [[ឃុំគោកធ្លកក្រោម]] | Kouk Thlok Kraom | ថ្មី, ក្របីរៀល, ប៉ាតត, កកោះ, អន្លង់វិល, កំពង់ម្កាក់, ត្រពាំងត្រាវ, ដូនរាជ្យ, តាទរ, ថ្នល់តាសិត, ដូនសុខ, គីឡូតាឈឹម, បេង, បាក់អង្រុត, បុស្សគរ, គោករមាស, បឹងធំ, ទ័ពសៀម |- | ១៧០៤០៦ | [[ឃុំគោកធ្លកលើ]] | Kouk Thlok Leu | ខ្លាឃ្មុំ, សាលា, ត្រពាំងវែង, សងែ្ក, គោកធ្លក, ព្រៃធំ, ថ្លុកស្មាច់, សែ្លងកោង, ស្វាយពក, តាភ្ញា, ថ្នល់, តាលៀន, ម្កាក់ |- | ១៧០៤០៧ | [[ឃុំល្វែងឫស្សី]] | Lveaeng Ruessei | តាអុង, គោកអំពិល, រំជ័យច្រុះ, ថ្នល់, ក្នុង, ព្រៃទទឹង, ក្បាលក្តួច, បល្ល័ង្ក, ចំបក់ខ្ពស់, រូងថ្មី, លែ្វងប្ញស្សី, តាងួន, កកោះ |- | ១៧០៤០៨ | [[ឃុំពង្រក្រោម]] | Pongro Kraom | ពពេល, ពង្រ១, ពង្រ២, ថ្មី, សំបូរ, អូររូង, ពោធិ៏, ជ័យបូរ, ផ្លុង, តាព័រ1, តាព័រ២, អូរខ្លុង, ដងផ្អាវ |- | ១៧០៤០៩ | [[ឃុំពង្រលើ]] | Pongro Leu | ត្រពាំងភ្លោះ, ចេក, គ្រាំង, ក្បាលដំរី, គំរូ, ស្វាយចេក, ដុបត្នោត, ស្រឡៅស្រោង, ព្រៃឆ្ការ |- | ១៧០៤១០ | [[ឃុំឫស្សីលក]] | Ruessei Lok | សំរោងកញ្ជោច, បឹង, ស្ពានតូច, យាង, ប្ញស្សីលក, ទទឹងថៃ្ង, ក្រូច, ត្រពាំងរុន |- | ១៧០៤១១ | [[ឃុំសង្វើយ]] | Sangvaeuy | ពាក់ស្ពា, អូរ, ចក, តាព្រហ្ម, ថ្នល់ដាច់, ដំរីឆ្លង, កនែ្សង, ព្រៃប្រស់ |- | ១៧០៤១២ | [[ឃុំស្ពានត្នោត]] | Spean Tnaot | ស្ពានត្នោត១, ស្ពានត្នោត២, ចំរេះ, ថ្នល់កែង, ថ្នល់លោក, ក្ងានពង, រំដេង, ត្រពាំងវែង, តាយ៉ុន, ទទា, ល្វា, សំរោង, អូរត្រាច, អូរក្រោម, អូរលើ |} ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|2}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] o0339krhpma5dbivj4gib1mwzj0ymnp 0 3056 321268 319812 2025-05-31T02:09:56Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321268 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកក្រឡាញ់''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១០ ឃុំ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2008-08-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Kralanh_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧០៦០១ | [[ឃុំចន្លាស់ដៃ]] | Chonloas Dai | ត្រាំកង់, ឈូករ័ត្ន, រុន, គោកត្នោត, ខ្នារជោ, ដំរីស្លាប់, តាមាឃ, ចន្លាស់ដៃ, ព្រះលាន, រលំស្វាយ, កំបោរ, ដូនកាយថ្មី |- | ១៧០៦០២ | [[ឃុំកំពង់ថ្កូវ]] | Kampong Thkov | កំពង់ថ្កូវ ០១, កំពង់ថ្កូវ ០២, ខ្សាច់, អូរថ្កូវ, គោកដូង, ដូរ្យតន្រ្តី, ចំបក់ហែរ, ភ្នំទ្រង់បាត |- | ១៧០៦០៣ | [[ក្រឡាញ់(ស្រុកក្រឡាញ់)|ឃុំក្រឡាញ់]] | Kralanh | តាច្រែង, ត្រពាំងច្រាំង, អូរក្រឡាញ់, កោះក្របៅ, ក្រឡាញ់, ពេជ្ជោរ, សំពៅលូន |- | ១៧០៦០៤ | [[ឃុំក្រូចគរ]] | Krouch Kor | គោកចំបក់, ព្រៃខ្យង, រើល, គោកថ្មី, ខ្នារជើង, ខ្នារត្បូង |- | ១៧០៦០៥ | [[ឃុំរោងគោ]] | Roung Kou | រោងគោ, ព្រៃគាប, បុស្សធំ, តានី, កញ្ជន់ជ្រៅ, ខ្ជាយ, ល្បើកប្រីយ៍, ល្បើក, ប្ញស្សី |- | ១៧០៦០៦ | [[សំបួរ(ស្រុកក្រឡាញ់)|ឃុំសំបួរ]] | Sambuor | គោកក្រូច, អន្លង់សារ, ដំណាក់ខ្ចាស់, សំបួរ, ឪម៉ាល់, គោកចាស់, អំពិល, សន្ថន |- | ១៧០៦០៧ | [[ឃុំសែនសុខ]] | Saen Sokh | ច្រនៀង, ព្រៃក្រឡាញ់, គោកកី, គោកភ្ងាស, គោកយាង, ស្មាច់, អង្កោល, ដំរីស្លាប់, តាសុខ, តាស្រី, ខ្សី, ស្វាយ, ទ្រាស, ក្រូច, ព្រៃថ្កូវ, តាប៉ាង |- | ១៧០៦០៨ | [[ស្នួល(ស្រុកក្រឡាញ់)|ឃុំស្នួល]] | Snuol | ស្នួល, តាឡឹង, សំរោង, តាពេជ, សងែ្ក, ព្រៃល្ងៀង, តាសែង, ធាស្នា, តាយិន |- | ១៧០៦០៩ | [[ឃុំស្រណាល]] | Sranal | ល្អុង, ស្រណាល, គោកត្រុំ, រំដេង, គំរូ, តាំងយូ, ទន្លាប់, សែ្លង, គោកចាស់, ផ្លាំង, មានជ័យ, គោកត្នោត, រវៀង, ឈ្នាន់ |- | ១៧០៦១០ | [[ឃុំតាអាន]] | Ta an | ក្តុល, ភ្នំតូច, តាអាន, ថ្មី, តាឡឹង, សំរោង, ទឹកជុំ, ត្រពាំងឈូក, អន្លង់, សរសៃពង |} ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] ejta0zi7c43jb9dwo7nlogl734duyk1 0 3057 321269 319072 2025-05-31T02:10:48Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321269 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកពួក''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១៤ ឃុំ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2008-09-14 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Puok_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧០៧០១ | [[ឃុំសសរស្តម្ភ]] | Sasar Sdam | ស្វាយ, សសរស្តម្ភ, គោកកណ្តាល, គោករុន, គោកចាស់, ពង្រថ្មី, គោកព្នៅ, គោកជ្រៃ, ខ្ជាយ, គោកត្លាត, ដំណាក់ស្លាញ, ប៉ាក់ប៉ាន់, ចាន់តាសាយ, ពង្រចាស់ |- | ១៧០៧០២ | [[ឃុំដូនកែវ]] | Doun Kaev | គោកព្នៅ, អន្តង្កន់, តាកាំ, ដូនកែវ, ល្បើក, ត្នោតជ្រំ, ប្រាសាទចារ្យ, គោកពោធិ៍, ពាម, តាសែ្នហ៍, គោកថ្មី, រហាល, ដូនអុន |- | ១៧០៧០៣ | [[ឃុំក្តីរុន]] | Kdei Run | បង្កោង, ត្រពាំងវែង, ព្រៃយាង, តាប៉ាង, ល្បើក, គោកពោធិ៍, ក្តីរុន |- | ១៧០៧០៤ | [[ឃុំកែវពណ៌]] | Kaev Poar | កំភេម, ព្រៃដង្អើម, ថ្មី, រកាយា, គោកប្ញស្សី, គោកពោធិ៍, ស្វាយចេក, ពាមតាអួរ |- | ១៧០៧០៥ | [[ឃុំខ្នាត]] | Khnat | ខ្នាត, ប្រឡាយ, គោកស្នួល, ត្រមេង, ស្វាយ, ព្រៃធ្លក, ជ្រលង, គោកត្រាច, អំពិលពាម, បឹងខ្នារ, ព្រៃកេ្មង, ទឹកថ្លា |- | ១៧០៧០៧ | [[ឃុំល្វា]] | Lvea | គំរូ, ដូនទ្រ, ស្ទឹងព្រះស្រុក, គោកស្រម៉, ទួលល្វៀង, គោកថ្មី, ប្រហ៊ូត, ជ្រាស់, ល្វា, រកា, ព្រះអង្កទ្រង់, ស្នោ |- | ១៧០៧០៨ | [[ឃុំមុខប៉ែន]] | Mukh Paen | តាត្រាវ, មុខប៉ែន, ត្រកៀត, គោករាំង, គោករុន, ស្វាហួល |- | ១៧០៧០៩ | [[ឃុំពោធិទ្រាយ]] | Pou Treay | ពោធិ៍, ទ្រាយ |- | ១៧០៧១០ | [[ឃុំពួក]] | Puok | ពួកចាស់, ប្រយុទ្ធ, គោកជួន, កំពង់តាយ៉ង, គោកស្រុក, តាទក, គោកដូង, គោកថ្មី, ពួកថ្មី, ចំបក់ហែរ, អូរតាប្រាក់ |- | ១៧០៧១១ | [[ឃុំព្រៃជ្រូក]] | Prey Chruk | ព្រៃជ្រូក, កិត្តិយស, ដូនតុក, ស្វាយចន្ទរ, ប្រាសាទ, ផ្លាំង, ប្របម៉ៃ, ជ្រេស, ប្រដាក់, ច្រនៀង, តាមោក, ពង្រ |- | ១៧០៧១២ | [[ឃុំរើស]] | Reul | គោកវាល, ទំរឹង, រើល, ត្រពាំងស្វាយ, ត្រពាំងប្ញស្សី, ព្រលិត, កែ្អកទុំ, រំដួល, ក្បាលក្រពើ, ត្រពាំងធំ, គោកក្នាំង, គោកត្រាច, ស្រះ, សំបួរ |- | ១៧០៧១៣ | [[ឃុំសំរោងយា]] | Samraong Yea | តាជេត, សំរោងយា, អំពិល, ប្រាសាទ, ដូនស្វា, [[ព្រៃវែង]] |- | ១៧០៧១៥ | [[ឃុំត្រីញ័រ]] | Trei Nhoar | ចំបក់ស, គោកដូង, ស្វាយ, តាហុក, ធិបតី, ជួយចក្រី, ឈូក, ត្រីញ័រ, ធ្វាស, ត្រពាំងព្រីង |- | ១៧០៧១៦ | [[ឃុំយាង]] | Yeang | សូន្យសា, ចុងថ្នល់, យាង, សុខសាន្ត, កញ្ចន់គុយ |} ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] bhrwmn0p5qgh0e5pmqgylpky3izohee 0 3058 321270 319213 2025-05-31T02:11:19Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321270 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកប្រាសាទបាគង''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៩ ឃុំ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2008-09-14 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Prasat_Bakong_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧០៩០១ | [[ឃុំអំពិល(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំអំពិល]] | Ampil | គោកចាន់, ថ្នល់បាក់, ត្នោត, ត្រពាំងរុន, តាប៉ាង, ព្រៃគុយ, បង្កោង, គីរីមានន្ទ, បុស្សធំ, ត្រាចជ្រំ |- | ១៧០៩០២ | [[ឃុំបាគង]] | Bakong | ថ្នល់ត្រង់, ឪេឡាក, លលៃ, ស្ទឹង, គោកត្រាច, តាភោក |- | ១៧០៩០៣ | [[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]] | Ballangk | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |- | ១៧០៩០៤ | [[ឃុំកំពង់ភ្លុក(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំកំពង់ភ្លុក]] | Kampong Phluk | គោកក្តុល, ត្នោតកំបុត, ដីក្រហម |- | ១៧០៩០៥ | [[ឃុំកន្ទ្រាំង]] | Kantreang | អង្រ្កង, កន្រ្ទាំង, ស្រិតលិច, ស្រិតកើត, សូភី, ត្រពាំងថ្នល់, តាត្រាវ, ពង្រ |- | ១៧០៩០៦ | [[ឃុំកណ្តែក]] | Kandaek | គោកធ្លក, ត្រពាំងទឹម, ឃុនមោក, ច្រេស, អូរ, ស្ពានកែ្អក, ត្រាង, ជ្រៃ, គោកត្នោត, ល្អក់ |- | ១៧០៩០៧ | [[ឃុំមានជ័យ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំមានជ័យ]] | Mean Chey | ត្រពាំងធំ, តាប្រាក់, ដូននំ, ជាស្មន់, បន្ទាយប្ញស្សី, កំពង់ថ្កូវ |- | ១៧០៩០៨ | [[ឃុំរលួស(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំរលួស]] | Roluos | មមាញ, គោកស្រុក, កញ្ជរ, រលួសកើត, ចំបក់, ដូនទាវ, រលួសលិច |- | ១៧០៩០៩ | [[ឃុំត្រពាំងធំ]] | Trapeang Thum | កូនសត្វ, បឹងជុំ, តាអី, រកាកំបុត, សួង, ភ្នំដី, ល្វា, ស្វាយជ័យ, អន្លង់ពីរ |} ==ប្រវត្តិ== តាម​អនុក្រឹត្យ​ចុះ​ថ្ងៃទី ៣០ ខែ​សីហា ឆ្នាំ ២០១៦ [[សង្កាត់អំពិល]]​ត្រូវ​បាន​កាត់​ពី​[[ក្រុងសៀមរាប|ក្រុង​សៀមរាប]]មក​ឲ្យ[[ស្រុកប្រាសាទបាគង|ស្រុក​ប្រាសាទ​បាគង]]​គ្រប់គ្រងវិញ។ ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] aom0dzmkq641a46p87s0d60faksjdav 0 3061 321272 319078 2025-05-31T02:14:58Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321272 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកស្រីស្នំ''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៦ ឃុំ និង ៤៥ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2008-02-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Srei_Snam_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧១២០១ | [[ឃុំជ្រោយនាងងួន]] | Chrouy Neang Nguon | ត្រុំជើង, ប្ញស្សីសាញ់, ត្រុំត្បូង, យាយម៉ី, ស្តៅពក, អំពៅដៀប, ជ្រោយនាងងួន |- | ១៧១២០២ | [[ឃុំក្លាំងហាយ]] | Klang Hay | សែ្លងតាវេត, ពង្របត់ចាន់, សែ្លងគង់, ល្បើក, សំរោង, ក្លាំងហាយ, គោកថ្កូវ |- | ១៧១២០៣ | [[ឃុំត្រាំសសរ]] | Tram Sasar | ប្រុសស្អាតនៅនាងស្រោង, រំដេង, ធ្លក, ស្មាច់, ព្រេច, បេង, ពង្រ |- | ១៧១២០៤ | [[ឃុំមោង]] | Moung | មោងត្បូង, មោងជើង, ខែ្វក, កំបោរ, ល្វា |- | ១៧១២០៥ | [[ឃុំប្រីយ៍]] | Prei | ប្រីយ៍ ០១, ប្រីយ៍ ០២, ត្រាំសសរ, ក្របៅ, ក្រូចចារ |- | ១៧១២០៦ | [[ឃុំស្លែងស្ពាន]] | Slaeng Spean | សែ្លងស្ពាន, ច្រនៀង, ភ្នំដី, ដំណាក់ដំរី, ចំការចេក, ព្រះខែ្សត, ធ្លក, ត្រាំកង់, ចារ, សាលា, រមៀត, កណ្តាល, ដង្កោ, លៀប |} ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|2}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] 72s5tn5uo2xz71vc5mk3zn5lykekvy3 0 3062 321273 319080 2025-05-31T02:15:23Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321273 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកស្វាយលើ''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៥ ឃុំ និង ២៨ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2008-02-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Svay_Leu_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧១៣០១ | [[ឃុំបឹងមាលា]] | Boeng Mealea | បឹងមាលា, ត្រពាំងប្ញស្សី, ទឹកលិច, សក្តា |- | ១៧១៣០២ | [[ឃុំកន្ទួត(ស្រុកស្វាយលើ)|ឃុំកន្ទួត]] | Kantuot | កន្ទួត, ខ្នារក្រៅ, ផ្ចឹកជ្រុំ |- | ១៧១៣០៣ | [[ឃុំខ្នងភ្នំ]] | Khnang Phnum | តាពេញ, ខ្លាឃ្មុំ, ថ្មជ្រួញ, សងែ្កឡាក់, អន្លង់ធំ, ពពេល, ថ្មី |- | ១៧១៣០៤ | [[ឃុំស្វាយលើ]] | Svay Leu | ជប់លើ, ជប់ក្រោម, ត្រពាំងខ្នារ, បិទផ្កា, ឆេះចាន, ត្រពាំងស្វាយ, អង្កាញ់, រំចេក, ថ្មី, រលំទូក |- | ១៧១៣០៥ | [[ឃុំតាសៀម]] | Ta Siem | តាសៀម, ដំបូកខ្ពស់, រហាល, ត្រពាំងទឹម, ក្រញូង |} ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|2}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] 2bt38kmclrb7r2wp6ulw1kmoia80f42 0 3101 321274 319082 2025-05-31T02:16:13Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321274 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកវ៉ារិន''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៥ ឃុំ និង ២៩ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2008-02-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Varin_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧១៤០១ | [[ឃុំប្រាសាទ]] | Prasat | កញ្ចន់រុន, ទំនាបស្វាយ, កាប់ដៃ, ប្រាសាទ, វៀន |- | ១៧១៤០២ | [[ឃុំល្វាក្រាំង]] | Lvea Krang | គោកចាន់, អូរទៃ, គោកកណ្តាល |- | ១៧១៤០៣ | [[ឃុំស្រែណូយ]] | Srae Nouy | ស្រែណូយ, ស្រែពោធិ៍, ល្វាក្រាំង, គោកវត្ត, សមុទ្រ, វត្ត, ព្រៃខ្នុល, ត្រពាំងក្រសាំង |- | ១៧១៤០៤ | [[ឃុំស្វាយស]] | Svay sa | អូរ, ស្វាយស, ប្ញស្សីធំ, ប្ញស្សីតូច, កំបោរ, ចារ |- | ១៧១៤០៥ | [[ឃុំវ៉ារិន]] | Varin | នេល, រំដួល, វ៉ារិន, គោកភ្នំ, គោកស្រុក, ទួលមាឌ, គោកគ្រួស |} ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|2}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] kpy1k241c4mk1m3w04nutukb6lp8jql 0 3854 321206 215809 2025-05-30T01:49:56Z 117.20.115.140 https://w.wiki/_oijH 321206 wikitext text/x-wiki ឈ្មោះ​ខែ​​ទី​១២​តាម​ចន្ទ​គតិ​​ ។ សូម​មើល [[ចន្ទគតិ|ខែទាំង១២នៃចន្ទគតិ]]<syntaxhighlight lang="as3" line="1" start="45"> 4260 </syntaxhighlight>( មានចំនួន៣០ថ្ងៃ) {{ខ្លី}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ចន្ទគតិ]] bd1t1xoytnsnwd3a75u0yycxzxjulg4 0 5434 321248 319153 2025-05-31T01:37:09Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី */ 321248 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងសៀមរាប''' គឺជាទីក្រុងធំទី ០២ របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]និង​ជាទីក្រុង​ធំ​បំផុត​នៃ​[[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្ត​សៀមរាប]]ដែលស្ថិតនៅ​ភាគ​ពាយ័ព្យ​នៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា|ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងសៀមរាប | official_name = | other_name = | native_name = Siem Reap City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = ទីក្រុងប្រាសាទ | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = ខេត្តសៀមរាប | subdivision_type2 = ទីរួមខេត្ត | subdivision_name2 = ក្រុងសៀមរាប | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = នួន ពុទ្ធារ៉ា | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = បង្កើតជាទឹកដី | established_date = ៨០២ | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ១៩០៧ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = ២០១៩ | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url= http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title= General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher= [[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work= National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_note = | population_total = ២៤៥ ៤៩៤ | population_rank = ០២ | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧១០ | area_code = | website = | footnotes = }} <!-- Infobox ends --> ខេត្តសៀមរាប មានស្ថាបត្យកម្មបែប[[សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង]]និងបែបចិននៅតាមតំបន់បារាំងចាស់និងនៅជុំវិញផ្សារចាស់។ទីក្រុងនេះជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារវានៅជិតប្រាសាទបុរាណ[[អង្គរវត្ត|អង្គរ]]ដែលបានសាងសង់នៅក្នុង[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអាណាចក្រខ្មែរ]]។នៅក្នុងនិងជុំវិញទីក្រុងមានសារមន្ទីរ ការសម្ដែងរបាំប្រពៃណី[[អប្សរា]] ភូមិវប្បធម៌ខ្មែរ ហាងលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ សិប្បកម្ម កសិដ្ឋានសូត្រ វាលស្រែនៅជនបទ ភូមិនេសាទ ជម្រកសត្វស្លាបក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]] កន្លែងផឹកស៊ី និង កន្លែងទទួលទានអាហារដ៏សម្បូរបែប។ ខេត្តសៀមរាប ត្រូវបានតែងតាំងជាទីក្រុងវប្បធម៌[[អាស៊ាន]]ពីឆ្នាំ ២០២១-២០២២ ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី ០៩ នៃរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកវប្បធម៌និងសិល្បៈ[[អាស៊ាន]](AMCA)ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី ២២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០។ ==រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី== '''{{pagename}}''' ស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រុងនេះមាន ១២ សង្កាត់ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sngkat Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិបន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} ==រដ្ឋបាលក្រុងចាស់== '''{{pagename}}''' ស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រុងនេះមាន ១៣ សង្កាត់ និង ១០៩ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិ៍បន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់អំពិល|សង្កាត់អំពិល ]] |Ampil Sangkat |គោកចាន់, ថ្នល់បាក់, ត្នោត, ត្រពាំងរុន, តាប៉ាង, ព្រៃគុយ, បង្កោង, គីរីមានន្ទ, បុស្សធំ, ត្រាចជ្រុំ |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១៣ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == 5r2yjzf7gndwqkwd8xaxe0ts2zfw6xl 321275 321248 2025-05-31T02:16:55Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី */ 321275 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងសៀមរាប''' គឺជាទីក្រុងធំទី ០២ របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]និង​ជាទីក្រុង​ធំ​បំផុត​នៃ​[[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្ត​សៀមរាប]]ដែលស្ថិតនៅ​ភាគ​ពាយ័ព្យ​នៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា|ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងសៀមរាប | official_name = | other_name = | native_name = Siem Reap City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = ទីក្រុងប្រាសាទ | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = ខេត្តសៀមរាប | subdivision_type2 = ទីរួមខេត្ត | subdivision_name2 = ក្រុងសៀមរាប | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = នួន ពុទ្ធារ៉ា | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = បង្កើតជាទឹកដី | established_date = ៨០២ | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ១៩០៧ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = ២០១៩ | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url= http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title= General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher= [[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work= National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_note = | population_total = ២៤៥ ៤៩៤ | population_rank = ០២ | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧១០ | area_code = | website = | footnotes = }} <!-- Infobox ends --> ខេត្តសៀមរាប មានស្ថាបត្យកម្មបែប[[សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង]]និងបែបចិននៅតាមតំបន់បារាំងចាស់និងនៅជុំវិញផ្សារចាស់។ទីក្រុងនេះជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារវានៅជិតប្រាសាទបុរាណ[[អង្គរវត្ត|អង្គរ]]ដែលបានសាងសង់នៅក្នុង[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអាណាចក្រខ្មែរ]]។នៅក្នុងនិងជុំវិញទីក្រុងមានសារមន្ទីរ ការសម្ដែងរបាំប្រពៃណី[[អប្សរា]] ភូមិវប្បធម៌ខ្មែរ ហាងលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ សិប្បកម្ម កសិដ្ឋានសូត្រ វាលស្រែនៅជនបទ ភូមិនេសាទ ជម្រកសត្វស្លាបក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]] កន្លែងផឹកស៊ី និង កន្លែងទទួលទានអាហារដ៏សម្បូរបែប។ ខេត្តសៀមរាប ត្រូវបានតែងតាំងជាទីក្រុងវប្បធម៌[[អាស៊ាន]]ពីឆ្នាំ ២០២១-២០២២ ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី ០៩ នៃរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកវប្បធម៌និងសិល្បៈ[[អាស៊ាន]](AMCA)ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី ២២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០។ ==រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី== '''{{pagename}}''' ស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១២ សង្កាត់ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sngkat Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិបន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} ==រដ្ឋបាលក្រុងចាស់== '''{{pagename}}''' ស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រុងនេះមាន ១៣ សង្កាត់ និង ១០៩ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិ៍បន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់អំពិល|សង្កាត់អំពិល ]] |Ampil Sangkat |គោកចាន់, ថ្នល់បាក់, ត្នោត, ត្រពាំងរុន, តាប៉ាង, ព្រៃគុយ, បង្កោង, គីរីមានន្ទ, បុស្សធំ, ត្រាចជ្រុំ |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១៣ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == oajewjhzv4li1fxoo2aciqy827nsbuk 321276 321275 2025-05-31T02:19:12Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី */ 321276 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងសៀមរាប''' គឺជាទីក្រុងធំទី ០២ របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]និង​ជាទីក្រុង​ធំ​បំផុត​នៃ​[[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្ត​សៀមរាប]]ដែលស្ថិតនៅ​ភាគ​ពាយ័ព្យ​នៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា|ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងសៀមរាប | official_name = | other_name = | native_name = Siem Reap City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = ទីក្រុងប្រាសាទ | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = ខេត្តសៀមរាប | subdivision_type2 = ទីរួមខេត្ត | subdivision_name2 = ក្រុងសៀមរាប | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = នួន ពុទ្ធារ៉ា | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = បង្កើតជាទឹកដី | established_date = ៨០២ | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ១៩០៧ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = ២០១៩ | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url= http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title= General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher= [[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work= National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_note = | population_total = ២៤៥ ៤៩៤ | population_rank = ០២ | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧១០ | area_code = | website = | footnotes = }} <!-- Infobox ends --> ខេត្តសៀមរាប មានស្ថាបត្យកម្មបែប[[សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង]]និងបែបចិននៅតាមតំបន់បារាំងចាស់និងនៅជុំវិញផ្សារចាស់។ទីក្រុងនេះជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារវានៅជិតប្រាសាទបុរាណ[[អង្គរវត្ត|អង្គរ]]ដែលបានសាងសង់នៅក្នុង[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអាណាចក្រខ្មែរ]]។នៅក្នុងនិងជុំវិញទីក្រុងមានសារមន្ទីរ ការសម្ដែងរបាំប្រពៃណី[[អប្សរា]] ភូមិវប្បធម៌ខ្មែរ ហាងលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ សិប្បកម្ម កសិដ្ឋានសូត្រ វាលស្រែនៅជនបទ ភូមិនេសាទ ជម្រកសត្វស្លាបក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]] កន្លែងផឹកស៊ី និង កន្លែងទទួលទានអាហារដ៏សម្បូរបែប។ ខេត្តសៀមរាប ត្រូវបានតែងតាំងជាទីក្រុងវប្បធម៌[[អាស៊ាន]]ពីឆ្នាំ ២០២១-២០២២ ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី ០៩ នៃរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកវប្បធម៌និងសិល្បៈ[[អាស៊ាន]](AMCA)ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី ២២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០។ ==រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី== '''{{pagename}}''' ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១២ សង្កាត់ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sngkat Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិបន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} ==រដ្ឋបាលក្រុងចាស់== '''{{pagename}}''' ស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រុងនេះមាន ១៣ សង្កាត់ និង ១០៩ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិ៍បន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់អំពិល|សង្កាត់អំពិល ]] |Ampil Sangkat |គោកចាន់, ថ្នល់បាក់, ត្នោត, ត្រពាំងរុន, តាប៉ាង, ព្រៃគុយ, បង្កោង, គីរីមានន្ទ, បុស្សធំ, ត្រាចជ្រុំ |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១៣ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == rk7pgrxojmq0e82e0t3ickrqi5isbog 321287 321276 2025-05-31T03:43:11Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី */ 321287 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងសៀមរាប''' គឺជាទីក្រុងធំទី ០២ របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]និង​ជាទីក្រុង​ធំ​បំផុត​នៃ​[[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្ត​សៀមរាប]]ដែលស្ថិតនៅ​ភាគ​ពាយ័ព្យ​នៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា|ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងសៀមរាប | official_name = | other_name = | native_name = Siem Reap City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = ទីក្រុងប្រាសាទ | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = ខេត្តសៀមរាប | subdivision_type2 = ទីរួមខេត្ត | subdivision_name2 = ក្រុងសៀមរាប | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = នួន ពុទ្ធារ៉ា | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = បង្កើតជាទឹកដី | established_date = ៨០២ | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ១៩០៧ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = ២០១៩ | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url= http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title= General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher= [[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work= National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_note = | population_total = ២៤៥ ៤៩៤ | population_rank = ០២ | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧១០ | area_code = | website = | footnotes = }} <!-- Infobox ends --> ខេត្តសៀមរាប មានស្ថាបត្យកម្មបែប[[សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង]]និងបែបចិននៅតាមតំបន់បារាំងចាស់និងនៅជុំវិញផ្សារចាស់។ទីក្រុងនេះជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារវានៅជិតប្រាសាទបុរាណ[[អង្គរវត្ត|អង្គរ]]ដែលបានសាងសង់នៅក្នុង[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអាណាចក្រខ្មែរ]]។នៅក្នុងនិងជុំវិញទីក្រុងមានសារមន្ទីរ ការសម្ដែងរបាំប្រពៃណី[[អប្សរា]] ភូមិវប្បធម៌ខ្មែរ ហាងលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ សិប្បកម្ម កសិដ្ឋានសូត្រ វាលស្រែនៅជនបទ ភូមិនេសាទ ជម្រកសត្វស្លាបក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]] កន្លែងផឹកស៊ី និង កន្លែងទទួលទានអាហារដ៏សម្បូរបែប។ ខេត្តសៀមរាប ត្រូវបានតែងតាំងជាទីក្រុងវប្បធម៌[[អាស៊ាន]]ពីឆ្នាំ ២០២១-២០២២ ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី ០៩ នៃរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកវប្បធម៌និងសិល្បៈ[[អាស៊ាន]](AMCA)ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី ២២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០។ ==រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី== {{pagename}} ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១២ សង្កាត់ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sngkat Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិបន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} ==រដ្ឋបាលក្រុងចាស់== '''{{pagename}}''' ស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រុងនេះមាន ១៣ សង្កាត់ និង ១០៩ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិ៍បន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់អំពិល|សង្កាត់អំពិល ]] |Ampil Sangkat |គោកចាន់, ថ្នល់បាក់, ត្នោត, ត្រពាំងរុន, តាប៉ាង, ព្រៃគុយ, បង្កោង, គីរីមានន្ទ, បុស្សធំ, ត្រាចជ្រុំ |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១៣ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == 66k0yx9lg8h8as852jk5khzeo295kp5 321288 321287 2025-05-31T03:47:21Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321288 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងសៀមរាប''' គឺជាទីក្រុងធំទី ០២ របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]និង​ជាទីក្រុង​ធំ​បំផុត​នៃ​[[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្ត​សៀមរាប]]ដែលស្ថិតនៅ​ភាគ​ពាយ័ព្យ​នៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា|ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងសៀមរាប | official_name = | other_name = | native_name = Siem Reap City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = ទីក្រុងប្រាសាទ | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = ខេត្តសៀមរាប | subdivision_type2 = រដ្ឋបាលក្រុង | subdivision_name2 = [[ភូមិសាលាកន្សែង]] [[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = នួន ពុទ្ធារ៉ា | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = បង្កើតជាទឹកដី | established_date = ៨០២ | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ១៩០៧ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = ២០១៩ | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url= http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title= General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher= [[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work= National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_note = | population_total = ២៤៥ ៤៩៤ | population_rank = ០២ | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧១០ | area_code = | website = | footnotes = }} <!-- Infobox ends --> ខេត្តសៀមរាប មានស្ថាបត្យកម្មបែប[[សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង]]និងបែបចិននៅតាមតំបន់បារាំងចាស់និងនៅជុំវិញផ្សារចាស់។ទីក្រុងនេះជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារវានៅជិតប្រាសាទបុរាណ[[អង្គរវត្ត|អង្គរ]]ដែលបានសាងសង់នៅក្នុង[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអាណាចក្រខ្មែរ]]។នៅក្នុងនិងជុំវិញទីក្រុងមានសារមន្ទីរ ការសម្ដែងរបាំប្រពៃណី[[អប្សរា]] ភូមិវប្បធម៌ខ្មែរ ហាងលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ សិប្បកម្ម កសិដ្ឋានសូត្រ វាលស្រែនៅជនបទ ភូមិនេសាទ ជម្រកសត្វស្លាបក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]] កន្លែងផឹកស៊ី និង កន្លែងទទួលទានអាហារដ៏សម្បូរបែប។ ខេត្តសៀមរាប ត្រូវបានតែងតាំងជាទីក្រុងវប្បធម៌[[អាស៊ាន]]ពីឆ្នាំ ២០២១-២០២២ ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី ០៩ នៃរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកវប្បធម៌និងសិល្បៈ[[អាស៊ាន]](AMCA)ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី ២២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០។ ==រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី== {{pagename}} ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១២ សង្កាត់ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sngkat Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិបន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} ==រដ្ឋបាលក្រុងចាស់== '''{{pagename}}''' ស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រុងនេះមាន ១៣ សង្កាត់ និង ១០៩ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិ៍បន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់អំពិល|សង្កាត់អំពិល ]] |Ampil Sangkat |គោកចាន់, ថ្នល់បាក់, ត្នោត, ត្រពាំងរុន, តាប៉ាង, ព្រៃគុយ, បង្កោង, គីរីមានន្ទ, បុស្សធំ, ត្រាចជ្រុំ |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១៣ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == pb2fhi7oh0jqu59f43ntafdsa40jzv5 321289 321288 2025-05-31T03:48:16Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321289 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងសៀមរាប''' គឺជាទីក្រុងធំទី ០២ របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]និង​ជាទីក្រុង​ធំ​បំផុត​នៃ​[[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្ត​សៀមរាប]]ដែលស្ថិតនៅ​ភាគ​ពាយ័ព្យ​នៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា|ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងសៀមរាប | official_name = | other_name = | native_name = Siem Reap City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = ទីក្រុងប្រាសាទ | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = [[ខេត្តសៀមរាប]] | subdivision_type2 = រដ្ឋបាលក្រុង | subdivision_name2 = [[ភូមិសាលាកន្សែង]] [[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = នួន ពុទ្ធារ៉ា | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = បង្កើតជាទឹកដី | established_date = ៨០២ | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ១៩០៧ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = ២០១៩ | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url= http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title= General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher= [[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work= National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_note = | population_total = ២៤៥ ៤៩៤ | population_rank = ០២ | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧១០ | area_code = | website = | footnotes = }} <!-- Infobox ends --> ខេត្តសៀមរាប មានស្ថាបត្យកម្មបែប[[សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង]]និងបែបចិននៅតាមតំបន់បារាំងចាស់និងនៅជុំវិញផ្សារចាស់។ទីក្រុងនេះជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារវានៅជិតប្រាសាទបុរាណ[[អង្គរវត្ត|អង្គរ]]ដែលបានសាងសង់នៅក្នុង[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអាណាចក្រខ្មែរ]]។នៅក្នុងនិងជុំវិញទីក្រុងមានសារមន្ទីរ ការសម្ដែងរបាំប្រពៃណី[[អប្សរា]] ភូមិវប្បធម៌ខ្មែរ ហាងលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ សិប្បកម្ម កសិដ្ឋានសូត្រ វាលស្រែនៅជនបទ ភូមិនេសាទ ជម្រកសត្វស្លាបក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]] កន្លែងផឹកស៊ី និង កន្លែងទទួលទានអាហារដ៏សម្បូរបែប។ ខេត្តសៀមរាប ត្រូវបានតែងតាំងជាទីក្រុងវប្បធម៌[[អាស៊ាន]]ពីឆ្នាំ ២០២១-២០២២ ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី ០៩ នៃរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកវប្បធម៌និងសិល្បៈ[[អាស៊ាន]](AMCA)ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី ២២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០។ ==រដ្ឋបាលក្រុងថ្មី== {{pagename}} ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១២ សង្កាត់ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sngkat Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិបន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} ==រដ្ឋបាលក្រុងចាស់== '''{{pagename}}''' ស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រុងនេះមាន ១៣ សង្កាត់ និង ១០៩ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- |១៧១០០១ |[[សង្កាត់ស្លក្រាម|សង្កាត់ស្លក្រាម ]] |Sla Kram Sangkat |ស្លក្រាម, បឹងដូនប៉ា, ចុងកៅស៊ូ, ដកពោធិ៍, បន្ទាយចាស់, ទ្រាំង, មណ្ឌល ០៣, ធ្លកអណ្តូង |- |១៧១០០២ |[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ|សង្កាត់ស្វាយដង្គំ ]] |Svay Dankum Sangkat |ភ្ញាជ័យ, កន្ដ្រក, គោកក្រសាំង, ស្វាយព្រៃ, ពោធិ៍បុស្ស, ថ្មី, ស្វាយដង្គំ, សាលាកន្សែង, គ្រួស, វិហារចិន, ស្ទឹងថ្មី, មណ្ឌល ០១, មណ្ឌល ០២, តាភុល |- |១៧១០០៣ |[[សង្កាត់គោកចក|សង្កាត់គោកចក ]] |Kok Chak Sangkat |ត្រពាំងសេះ, វាល, ទក្សិណខាងត្បូង, គោកតាចាន់, ខ្វៀន, គោកបេង, គោកត្នោត, នគរក្រៅ |- |១៧១០០៤ |[[សង្កាត់សាលាកំរើក|សង្កាត់សាលាកំរើក ]] |Sala Kamreuk Sangkat |វត្ដបូព៌, វត្ដស្វាយ, វត្ដដំណាក់, សាលាកំរើក, ជន្លង់, តាវៀន, ត្រពាំងត្រែង |- |១៧១០០៥ |[[សង្កាត់នគរធំ|សង្កាត់នគរធំ ]] |Nokor Thum Sangkat |រហាល, ស្រះស្រង់ខាងជើង, ស្រះស្រង់ខាងត្បូង, ក្រវ៉ាន់, អារក្សស្វាយ, អញ្ចាញ |- |១៧១០០៦ |[[សង្កាត់ជ្រាវ|សង្កាត់ជ្រាវ ]] |Chreav Sangkat |ជ្រាវ, ខ្នារ, បុស្សក្រឡាញ់, តាចេក, វាល, ក្រសាំង, បឹង |- |១៧១០០៧ |[[សង្កាត់ចុងឃ្នៀស|សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ]] |Chong Khnies Sangkat |ភូមិទី ០១, ភូមិទី ០២, ភូមិទី ០៣, ភូមិទី ០៤, ភូមិទី ០៥, ភូមិទី ០៦, ភូមិទី ០៧ |- |១៧១០០៨ |[[សង្កាត់សំបួរ|សង្កាត់សំបួរ ]] |Sambuor Sangkat |ព្នៅ, សំបួរ, វាល, ជ្រៃ, តាគង់ |- |១៧១០០៩ |[[សង្កាត់សៀមរាប|សង្កាត់សៀមរាប ]] |Siem Reab Sangkat |ពោធិ៍បន្ទាយជ័យ, ភ្នំក្រោម, ប្រឡាយ, កក្រាញ់, ក្រសាំងរលើង, ស្ពានជ្រាវ, អារញ្ញ, ត្រៀក |- |១៧១០១០ |[[សង្កាត់ស្រង៉ែ|សង្កាត់ស្រង៉ែ ]] |Srangae Sangkat |កសិកម្ម, ថ្នល់, រការធំ, ព្រៃធំ, ស្រង៉ែ, ចន្លោង, តាចក |- |១៧១០១១ |[[សង្កាត់អំពិល|សង្កាត់អំពិល ]] |Ampil Sangkat |គោកចាន់, ថ្នល់បាក់, ត្នោត, ត្រពាំងរុន, តាប៉ាង, ព្រៃគុយ, បង្កោង, គីរីមានន្ទ, បុស្សធំ, ត្រាចជ្រុំ |- |១៧១០១២ |[[សង្កាត់ក្របីរៀល|សង្កាត់ក្របីរៀល ]] |Krabei Riel Sangkat |តារស់, រកា, ព្រៃពោធិ៍, ទទា, ក្រសាំង, ពពិស, ត្រពាំងវែង, គោកដូង, បឹង, ប្រម៉ា, ខ្នារ, ព្រៃក្រូច |- |១៧១០១៣ |[[សង្កាត់ទឹកវិល|សង្កាត់ទឹកវិល ]] |Tuek Vil Sangkat |គោកដូង, សណ្ដាន់, ជ្រៃ, ប្រយុទ្ធ, បន្ទាយឈើ, ទឹកវិល, ប្រីយ៍ចាស់, ទឹកថ្លា, ប្រីយ៍ថ្មី, ជ័យ |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == 3a46za7o211myyr7fnn0tur94zc65ed 0 5614 321357 321115 2025-06-02T02:16:11Z RandomPoopedBoi 27248 321357 wikitext text/x-wiki {{Infobox continent | title = អាស៊ីខាងលិច | image = [[File:Western Asia (orthographic projection).svg|285px]] | area = ៥,៩៩៤,៩៣៥ គម^២ | population = ៣១៣,៤៥០,០០០ (២០១៨) ([[បញ្ជីរាយទ្វីបតាមចំនួនប្រជាជន#តាមអនុតំបន់នៃទ្វីប|ទី៩]])<ref name = "UN WPP 2019">{{Cite web|title = World Population prospects – Population division|url = https://population.un.org/wpp/|access-date = 29 April 2025|publisher = [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]]|archive-url = https://web.archive.org/web/20190205234912/https://population.un.org/wpp/|archive-date = 5 February 2019|url-status = live}}</ref><ref name = "UN WPP 2019 2">{{Cite web|title = Overall total population|url = https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_POP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx|format = xlsx|access-date = 29 April 2025|publisher = [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]]|archivedate = 27 កុម្ភៈ 2021|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210227235642/https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_POP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx|url-status = dead}}</ref> | density = ៥០.១/គម^២ | countries = {{collapsible list | title = [[ប្រទេសនៅអាស៊ី|២០ ប្រទេសដែលទទួលស្គាល់]] | {{flag|កាតា}} | {{flag|គុយវ៉ែត}} |{{flag|ចចជី}} (លើកលែងតែមួយផ្នែកតូចនៃទឹកដីភាគខាងជើងនៃ[[មហាកូកាស]]) | {{flag|តួកគី}} (លើកលែងតែតំបន់[[ធ្រែសខាងកើត]]) | {{flag|ប៉ាឡេស្ទីន}} | {{flag|បារ៉ែន}} | {{flag|យេម៉ែន}} (លើកលែងតែកោះ[[សូកូត្រា]]) | {{flag|លីបង់}} | {{flag|ស៊ីប}} | {{flag|ស៊ីរី}} | {{flag|ហ្សកដានី}} | {{flag|អ៊ីរ៉ង់}} | {{flag|អ៊ីរ៉ាក់}} | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | {{flag|អាមេនី}} | {{flag|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} | {{flag|អាស៊ែបៃសង់}} (លើកលែងតែមួយផ្នែកតូចនៃទឹកដីភាគខាងជើងនៃ[[មហាកូកាស]]) | {{flag|អូម៉ង់}} | {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | {{flag|អេហ្ស៊ីប}} (គិតតែ[[ឧបទ្វីបស៊ីណៃ]]ប៉ុណ្ណោះ) }}{{collapsible list | title = '''៣ ប្រទេសដែលមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់''' | ''{{flag|ស៊ីបខាងជើង}}'' | ''{{flag|អាប់កាស៊ី}}'' | ''{{flag|អូសេទីខាងត្បូង}}'' }} | dependencies = {{flagicon|សហរាជាណាចក្រ}} [[អាក្រូទីរី និងដេកេលី]] | languages = {{collapsible list | title = ភាសាផ្លូវការ | [[ភាសាក្រិក|ក្រិក]] | [[ភាសាឃឺដ|ឃឺដ]] | [[ភាសាចចជី|ចចជី]] | [[ភាសាតួកគី|តួកគី]] | [[ភាសាពែរ្ស|ពែរ្ស]] | [[ភាសារុស្ស៊ី|រុស្ស៊ី]] | [[ភាសាហេប្រឺ|ហេប្រឺ]] | [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | [[ភាសាអាប់កាស|អាប់កាស]] | [[ភាសាអាមេនី|អាមេនី]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] | [[ភាសាអាស៊ែបៃសង់|អាស៊ែបៃសង់]] | [[ភាសាអូសេទី|អូសេទី]] }} {{collapsible list | title = '''ភាសាផ្សេងៗ''' | '''[[អំបូរភាសាអាហ្វ្រូអាស៊ី]]'''៖ {{hlist | [[ភាសានវអារ៉ាម|នវអារ៉ាម]] | [[ភាសាស៊ីរីអាក|ស៊ីរីអាក]] | [[ភាសាអាមហារ៉ា|អាមហារ៉ា]] | [[ភាសាអារ៉ាប់ខាងត្បូងសម័យ|អារ៉ាប់ខាងត្បូង]] }} | '''[[អំបូរភាសាអូស្ត្រូណេស៊ី]]'''៖ {{hlist | [[ភាសាឥណ្ឌូណេស៊ី|ឥណ្ឌូណេស៊ី]] | [[ភាសាម៉ាឡេ|ម៉ាឡេ]] | [[ភាសាតាកាឡុក|តាកាឡុក]] }} | '''[[អំបូរភាសាឥណ្ឌូអឺរ៉ុប]]'''៖ {{hlist | [[ភាសាឆាបាគី|ឆាបាគី]] | [[ភាសាដូម៉ារី|ដូម៉ារី]] | [[ភាសាឌរឌូ|ឌរឌូ]] | [[ភាសាតាលីស|តាលីស]] | [[ភាសានេប៉ាល់|នេប៉ាល់]] | [[ភាសាបារាំង|បារាំង]] | [[ភាសាបាស្តូ|បាស្តូ]] | [[ភាសាបាឡូឈី|បាឡូឈី]] | [[ភាសាបេន្កាលី|បេន្កាលី]] | [[ភាសាម៉ាហ្សាន់ដារ៉ានី|ម៉ាហ្សាន់ដារ៉ានី]] | [[ភាសាយីឌីស|យីឌីស]] | [[ភាសារ៉ូហ៊ីងញ៉ា|រ៉ូហ៊ីងញ៉ា]] | [[ភាសារ៉ូម៉ានី|រ៉ូម៉ានី]] | [[ភាសាហ្គីឡាគី|ហ្គីឡាគី]] | [[ភាសាហ្សាហ្សា|ហ្សាហ្សា]] | [[ភាសាហិណ្ឌី|ហិណ្ឌី]] | [[ភាសាឡូរី|ឡូរី]] | [[ភាសាអេស្ប៉ាញ|អេស្ប៉ាញ]] }} | '''[[អំបូរភាសាកូកាសឦសាស្ត]]'''៖ {{hlist | [[ភាសាឆេឆិន|ឆេឆិន]] | [[ភាសាឡេស្គាន|ឡេស្គាន]] | [[ភាសាអាវ៉ា|អាវ៉ា]] }} | '''[[អំបូរភាសាកូកាសពាយព្យ]]''': {{hlist | [[ភាសាកាបារដ៍|កាបារដ៍]] | [[ភាសាស៊ែកាស្ស៊ី|ស៊ែកាស្ស៊ី]] }} | '''[[​អំបូរភាសាតួកស៊ីគ]]'''៖ {{hlist | [[ភាសាកាច្ឆៃ|កាច្ឆៃ]] | [[ភាសាតួកមែន|តួកមែន]] }} }} | time = {{collapsible list | title = ល្វែងម៉ោងចំនួន ៥ | bullets = true | '''[[UTC+០២:០០]]'''៖ {{hlist |បមាណីយ៖ [[ម៉ោងនៅរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន|ប៉ាឡេស្ទីន]] [[ម៉ោងនៅស៊ីប|ស៊ីប]] [[ម៉ោងនៅស៊ីរី|ស៊ីរី]] [[ម៉ោងនៅហ្សកដានី|ហ្សកដានី]] [[ម៉ោងនៅលីបង់|លីបង់]] [[ម៉ោងបមាណីយអ៊ីស្រាអែល|អ៊ីស្រាអែល]] [[ម៉ោងបមាណីយអេហ្ស៊ីប|ស៊ីណៃ]] }} | '''[[UTC+០៣:០០]]'''៖ {{hlist | [[ម៉ោងសន្សំពន្លឺថ្ងៃ]]៖ ប៉ាឡេស្ទីន ស៊ីប ស៊ីរី ហ្សកដានី លីបង់ អ៊ីស្រាអែល អេហ្ស៊ីប | បមាណីយ៖ [[ម៉ោងនៅកាតា|កាតា]] [[ម៉ោងនៅគុយវ៉ែត|គុយវ៉ែត]] [[ម៉ោងនៅតួកគី|តួកគី]] [[ម៉ោងនៅបារ៉ែន|បារ៉ែន]] [[ម៉ោងនៅយេម៉ែន|យេម៉ែន]] [[ម៉ោងនៅអ៊ីរ៉ាក់|អ៊ីរ៉ាក់]] [[ម៉ោងបមាណីយអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត]] }} | '''[[UTC+០៣:៣០]]'''៖ {{hlist | បមាណីយ៖ [[ម៉ោងបមាណីយអ៊ីរ៉ង់|អ៊ីរ៉ង់]] }} | '''[[UTC+០៤:០០]]'''៖ {{hlist | បមាណីយ៖ [[ម៉ោងចចជី|ចចជី]] [[ម៉ោងអាមេនី|អាមេនី]] [[ម៉ោងអាស៊ែបៃសង់|អាស៊ែបៃសង់]] [[ម៉ោងនៅអូម៉ង់|អូម៉ង់]] [[ម៉ោងនៅអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]] }} | '''[[UTC+០៤:៣០]]'''៖ {{hlist | ម៉ោងសន្សំពន្លឺថ្ងៃ៖ អ៊ីរ៉ង់ }} }} | internet = [[.ae]], [[.am]], [[.az]], [[.bh]], [[.cy]], [[.eg]], [[.ge]], [[.il]], [[.iq]], [[.ir]], [[.jo]], [[.kw]], [[.lb]], [[.om]], [[.ps]], [[.qa]], [[.sa]], [[.sy]], [[.tr]], [[.ye]] | cities = {{collapsible list | title = បញ្ជី | bullets = true | {{flagicon|គុយវ៉ែត}} [[គុយវ៉ែត (ទីក្រុង)|គុយវ៉ែត]] | {{flagicon|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} [[ជីដ្ដារ]] | {{flagicon|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} [[ឌូបៃ]] | {{flagicon|អ៊ីរ៉ង់}} [[តេហេរ៉ង់]] | {{flagicon|អ៊ីរ៉ាក់}} [[បាកដាដ]] | {{flagicon|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} [[រីយ៉ាដ]] | {{flagicon|តួកគី}} [[អ៊ីស្តង់ប៊ុល]] | {{flagicon|តួកគី}} [[អ៊ីស្មៀរ]] | {{flagicon|ហ្សកដានី}} [[អាម៉ាន់]] | {{flagicon|តួកគី}} [[អង់ការ៉ា]] }} }} '''អាស៊ីខាងលិច''' ឬអាចហៅបានថា '''អាស៊ីបស្ចិម''' គឺជាតំបន់ភាគខាងលិចបំផុតនៃទ្វីប[[អាស៊ី]]។ យោងតាមនិយមន័យពីស្ថាប័នសិក្សានានា [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]] និងស្ថាប័នដទៃទៀត គេបានកំណត់អនុតំបន់អាស៊ីខាងលិចដោយក្ដោបអនុតំបន់ដូចជា [[អាណាតូលីយ៉ា]] [[ឧបទ្វីបអារ៉ាប់]] [[អ៊ីរ៉ង់]] [[មេសូប៉ូតាមី]] [[វាលខ្ពស់អាមេនី]] [[ឡេវ៉ាន]] [[ភូមិសាស្ត្រស៊ីប|កោះស៊ីប]] [[ឧបទ្វីបស៊ីណៃ]] និង[[កូកាសខាងត្បូង]]។ តំបន់មួយនេះត្រូវបានកាត់ផ្ដាច់ពីទ្វីប[[អាហ្វ្រិក]]តាម[[ដីសន្ទះស៊ុយអេ]] និងពី[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]]តាមរយៈផ្លូវទឹកនៃ[[ច្រកសមុទ្រតួកគី]] និងដីជម្រាលនៃតំបន់[[មហាកូកាស]]។ អាស៊ីខាងលិចមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងតំបន់[[អាស៊ីកណ្ដាល]]នៅភាគឦសាន្ត និង[[អាស៊ីខាងត្បូង]]នៅភាគខាងកើត។ តំបន់នេះផងដែរត្រូវបានព័ទ្ធជុំវិញដោយផ្ទៃសមុទ្រចំនួន ១២​ ដូចជា៖ [[សមុទ្រកាសព្យែន]] [[សមុទ្រខ្មៅ]] [[ឈូងសមុទ្រពែរ្ស]] [[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ]] [[សមុទ្រម៉ាម៉ារ៉ា]] [[ឈូងសមុទ្រស៊ុយអេ]] [[សមុទ្រអ៊ីជាន]] [[ឈូងសមុទ្រអាកាបា]] [[ឈូងសមុទ្រអាឌែន]] [[សមុទ្រអារ៉ាប់]] និង[[ឈូងសមុទ្រអូម៉ង់]]។ អាស៊ីខាងលិចគឺគ្របដណ្ដប់ទៅលើតំបន់ផ្ទៃដីស្រដៀងគ្នានឹងតំបន់[[មជ្ឈិមបូព៌ា]]ដែរ គ្រាន់តែមជ្ឈិមបូព៌ាគឺជាពាក្យបង្កប់ន័យនយោបាយដែលតែងតែសម្គាល់ដោយភូមិវិទូលោកខាងលិចអាស្រ័យទៅលើបរិបទនយោបាយ និងប្រវត្តិសាស្ត្រ ខណៈដែលអាស៊ីខាងលិចវិញគឺជាពាក្យភូមិសាស្ត្រដែលមានភាពត្រឹមត្រូវនិងភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាជាង។ តំបន់អាស៊ីខាងលិចគ្របដណ្ដប់លើផ្ទៃដីសរុប ៥,៩៩៤,៩៣៥ គម^២ និងមានប្រជាជនរស់នៅចំនួន ៣១៣ លាននាក់។<ref name="UN WPP 2019"/><ref name="UN WPP 2019 2"/> ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជនទាំង ២០ នៅក្នុងតំបន់ (ឬមានមួយផ្នែកនៃទឹកដីរបស់ពួកគេក្នុងតំបន់) មាន ១៣ ប្រទេសដែលត្រូវជាផ្នែកនៃ[[ពិភពអារ៉ាប់]]។ បណ្ដាប្រទេសដែលមានចំនួនប្រជាជនរស់ច្រើនជាងគេនៅក្នុងតំបន់នេះរួមមាន៖ [[អ៊ីរ៉ង់]] [[តួកគី]] [[អ៊ីរ៉ាក់]] [[អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត]] និង[[យេម៉ែន]]។ល។ នៅក្នុង[[គ្រោងការណ៍ភូមិសាស្ត្រពិភពលោកសម្រាប់កំណត់ត្រាចែកចាយរុក្ខជាតិ]] (WGSRPD) គេមិនបានរាប់បញ្ចូលឧបទ្វីបអារ៉ាប់ជាផ្នែកមួយនៃតំបន់អាស៊ីខាងលិចឡើយ តែក្រុមនេះបានរាប់បញ្ចូលប្រទេស[[អាហ្វហ្កានីស្ថាន]]។<ref name=WGSRPD>{{Cite book |last = Brummitt |first = R. K. |year = 2001 |title = World Geographical Scheme for Recording Plant Distributions |edition = 2nd |publisher = International Working Group on Taxonomic Databases For Plant Sciences (TDWG) |url = https://raw.githubusercontent.com/tdwg/wgsrpd/master/109-488-1-ED/2nd%20Edition/TDWG_geo2.pdf |access-date = 13 May 2025 |archive-url = https://web.archive.org/web/20160125135239/http://www.nhm.ac.uk/hosted_sites/tdwg/TDWG_geo2.pdf |archive-date = 25 January 2016}}</ref> ចំពោះ[[អង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្ម]] (FAO) វិញបានរាប់បញ្ចូលប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានចូលដូចគ្នា តែបានចាត់ទុកប្រទេសអេហ្ស៊ីបនៅខាងក្រៅតំបន់អាស៊ីខាងលិច។<ref>{{Cite web |title=Chapter 21. West Asia |url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0q.htm |access-date=13 May 2025 |website=www.fao.org}}</ref> រីឯ[[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ]]វិញបានដកប្រទេសស៊ីប អ៊ីស្រាអែល តួកគី និងអ៊ីរ៉ង់ចេញពីតំបន់មួយនេះ។<ref>{{Cite web |last=Environment |first=U. N. |date=12 April 2023 |title=West Asia |url=http://www.unep.org/ozonaction/networks/west-asia |access-date=13 May 2025 |website=Ozonaction }}</ref> ==និយមន័យ== ពាក្យថា ''អាស៊ី​ខាង​លិច'' ឬ''អាស៊ីបស្ចិម'' ​ត្រូវ​បាន​គេ​និយមប្រើ​ជាការណ៍ និង​មិន​មាន​និយមន័យកំណត់ "ត្រឹមត្រូវ" ឬ​ទទួល​យក​ជា​ទូទៅណាមួយឡើយ។ និយមន័យធម្មតារបស់វាគឺច្រើនជាន់គ្នាមិនថាដោយប្រយោល ឬដោយផ្ទាល់ជាមួយនិយមន័យនៃពាក្យសម្គាល់តំបន់ដូចជា [[មជ្ឈិមបូព៌ា]] [[មេឌីទែរ៉ាណេខាងកើត]] និង[[ដើមបូព៌ា]] (ដែលពីបុរាណមកគឺសុទ្ធតែមាននិយមន័យស្រដៀងៗនឹងគ្នា លើកលែងតែពេលបច្ចុប្បន្នដោយគេចង់បំបែកវាឱ្យច្បាស់ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា)។<ref>[https://www.worldatlas.com/articles/what-is-the-difference-between-near-east-and-middle-east.html What Is The Difference Between Near East and Middle East?] ''worldatlas.com''</ref> ''Style Manual'' របស់ ''[[ណាសឹនណលជីអូក្រាហ្វិក|National Geographic]]'' ក៏ដូចជាសៀវភៅ''[[សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក៖ ស្ថិតិប្រវត្តិសាស្ត្រ]]'' (២០១៣) បោះពុម្ភផ្សព្វផ្សាយដោយ[[អង្គការសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច]] (OECD) បានរាប់បញ្ចូលប្រទេសដូចជា កាតា គុយវ៉ែត តួកគី ប៉ាឡេស្ទីន(សម្គាល់ដោយវ៉េសប៊ែង និងក្រោយមកហ្កាហ្សា) បារ៉ែន យេម៉ែន លីបង់ ស៊ីរី ហ្សកដានី អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ អ៊ីស្រាអែល អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត អូម៉ង់ និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមទៅក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងលិច។<ref name="ngs">{{cite web |url=https://sites.google.com/a/ngs.org/ngs-style-manual/home/W/west-asia |title=West Asia |last=Miller |first=David |work=National Geographic Style Manual |publisher=National Geographic Society |access-date=16 May 2025 |archivedate=31 ឧសភា 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210531235607/https://sites.google.com/a/ngs.org/ngs-style-manual/home/W/west-asia |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book |last=Maddison |first=Angus |author-link=Angus Maddison |year=2004 |title=The World Economy: Historical Statistics |series=Development Centre Studies |location=Paris, France |publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) |publication-date=2003 |isbn=978-92-64-10412-9 |lccn=2004371607 |oclc=53465560 |title-link=The World Economy: Historical Statistics }}</ref> ផ្ទុយមកវិញ [[អង្គការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ]] (UNIDO) នៅក្នុងសៀវភៅប្រចាំឆ្នាំនៃឆ្នាំ២០១៥ របស់ខ្លួនបានរាប់បញ្ចូលប្រទេសអាមេនី និងអាស៊ែបៃសង់ និងដកអ៊ីស្រាអែល និងតួកគីចេញ (ជាផ្នែកនៃទ្វីបអឺរ៉ុប)។<ref>{{cite book |author=United Nations Industrial Development Organization Vienna (UNIDO) |author-link=United Nations Industrial Development Organization |year=2005 |title=International Yearbook of Industrial Statistics 2015 |url=https://books.google.com/books?id=FAKMBgAAQBAJ&pg=PA14 |location=Cheltenham, UK |publisher=Edward Elgar Publishing |page=14 |isbn= 9781784715502}}</ref> ខុសពី UNIDO [[ក្រុមស្ថិតិអង្គការសហប្រជាជាតិ]] (UNSD) បានកាត់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ចេញពីតំបន់ ហើយបានរាប់បញ្ចូលប្រទេសចចជី តួកគី និងស៊ីបចូលវិញ។<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49.htm |title=Standard Country or Area Codes for Statistical Use |publisher=Millenniumindicators.un.org |access-date=16 May 2025}}</ref> ចំពោះ[[ក្រុមតំបន់អង្គការសហប្រជាជាតិ|ក្រុមអឺរ៉ុបខាងលិច]]ដែលត្រួវជាក្រុមមួយនៃក្រុមភូមិសាស្ត្រនយោបាយអង្គការសហប្រជាជាតិ បានរាប់បញ្ចូលប្រទេសអាមេនី និងចចជីជាផ្នែកនៃតំបន់អឺរ៉ុបខាងកើត ខណៈស៊ីប និងតំបន់ធ្រែសខាងកើតនៃប្រទេសតួកគីគឺស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបខាងត្បូង។ ប្រទេសទាំងបីនេះផងដែរត្រូវបានចុះបញ្ជីក្នុងចំណាត់ថ្នាក់អឺរ៉ុបនៃ[[យូណេស្កូ|អង្គការអប់រំ វិទ្យាសាស្ត្រ និងវប្បធម៌របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]] (យូណេស្កូ)។ សមាជិកជាតិនៃស្ថាប័នគ្រប់គ្រងកីឡាអាស៊ីខាងលិចត្រូវបានកំណត់ចំពោះប្រទេសដូចជា កាតា គុយវ៉ែត ប៉ាឡេស្ទីន បារ៉ែន យេម៉ែន លីបង់ ស៊ីរី ហ្សកដានី អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត អូម៉ង់ និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម។<ref>{{cite web |url=http://www.wabsf.net/en/information.php |title=WABSF Member Countries |access-date=17 May 2025 |archive-date=1 December 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171201035427/http://www.wabsf.net/en/information.php |url-status=dead |archivedate=1 ធ្នូ 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201035427/http://www.wabsf.net/en/information.php }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.topendsports.com/events/games/asian-games/west-asian/index.htm |title=The West Asian Games |publisher=Topend Sports}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.the-waff.com/en/championships/29.html |title=WAFF Member Associations |website=The-Waff.com |access-date=17 May 2025 |archive-date=1 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180801232057/http://www.the-waff.com/en/championships/29.html |url-status=dead |archivedate=1 សីហា 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180801232057/http://www.the-waff.com/en/championships/29.html }}</ref> ព្រឹត្តិការណ៍ពហុកីឡារបស់[[ក្រុមប្រឹក្សាអូឡាំពិកអាស៊ី]]គឺ[[កីឡាអាស៊ីខាងលិច]]ត្រូវបានចូលរួមប្រកួតប្រជែងដោយអត្តពលិកតំណាងមកពីប្រទេសទាំង ១៣ នេះដូចគ្នា។ ក្នុងចំណោមអង្គការស្ថាប័នកីឡាក្នុងតំបន់ទាំងនោះរួមមាន [[សមាគមបាល់បោះអាស៊ីខាងលិច]] [[សហព័ន្ធកីឡាបុកប៊ីយ៉ា និងស្នូកឃ័រអាស៊ីខាងលិច]] [[សហព័ន្ធបាល់ទាត់អាស៊ីខាងលិច]] និង[[សហព័ន្ធកីឡាវាយកូនបាល់អាស៊ីខាងលិច]]។ ===ផែនទី=== {{West Asia labelled map}} ==ប្រទេស== {|class="wikitable sortable hlist" style="text-align:center; font-size:100%;" |- !colspan="8"|[[អាស៊ីខាងលិច]] |- ! កូដប្រទេស|លេខរៀង!! ទង់ជាតិ និងឈ្មោះប្រទេស !! ឈ្មោះប្រទេសជាភាសាអង់គ្លេស !! អក្សរកាត់ប្រទេស !! លេខកូដប្រទេស !! ទីក្រុង !! ផ្ទៃដី !!ចំនួនប្រជាជន |- |១ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|បារ៉ែន}} || Bahrain ||BHR||+៩៧៣ ||ទីក្រុងម៉ាណាម៉ា || || |- |២ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|អ៊ីរ៉ាក់}} || Iraq||IRQ||+៩៦៤ ||ទីក្រុងបាកដាដ || || |- |៣ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|ហ្សកដានី}} || Jordan ||JOR||+៩៦២ ||ទីក្រុងអាម៉ាន់ || || |- |៤ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|គុយវ៉ែត}} ||[[Kuwait]]||KUW||+៩៦៥ ||ទីក្រុងគុយវ៉ែត || || |- |៥ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|លីប៊ី}} ||Lebanon||LIB||+៩៦១ ||ទីក្រុងបេរូត || || |- |៦ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|អូម៉ង់}} ||Oman||OMA||+៩៦៨ ||ម៉ូសខេត|| || |- |៧ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|ប៉ាឡេស្ទីន}} ||Palestine||PLE|| || || || |- |៨ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|កាតា}} ||Qatar||QAT||+៩៧៤ ||ទីក្រុងដូហា || || |- |៩ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត}} ||Saudi Arabia||KSA||+៩៦៦ ||ទីក្រុងរីយ៉ាដ || || |- |១០ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|ស៊ីរី}} ||Syria||SYR||+៩៦៣ ||[[ទីក្រុងដាម៉ាស]] || || |- |១១ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|អារ៉ាប់រួម}} ||United Arab Emirates||UAE||+៩៧១ ||ទីក្រុងអាប៊ូដាប៊ី || || |- |១២ ||style="text-align:left;"|{{ទង់ជាតិ២|យេម៉េន}} ||Yemen||YEM||+៩៦៧ ||ទីក្រុងសាណា || || |} ==ប្រវត្តិសាស្ត្រ== {{See also|ប្រវត្តិសាស្ត្រមជ្ឈិមបូព៌ា}} ពាក្យ "អាស៊ីខាងលិច" ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាពាក្យសម្គាល់ទីតាំងភូមិសាស្ត្រចាប់ផ្ដើមនៅដើមសតវត្សរ៍ទី១៩ មុនពេលពាក្យ "[[ដើមបូព៌ា]]" បានក្លាយជាពាក្យសម្គាល់ពីភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៃតំបន់អាស៊ីខាងលិច។<ref>e.g. James Rennell, ''A treatise on the comparative geography of western Asia'', 1831.</ref> នៅក្នុងបរិបទនៃប្រវត្តិសាស្រ្តសម័យបុរាណ "អាស៊ីខាងលិច" ច្រើនមានន័យថាផ្នែកនៃទ្វីបអាស៊ីដែលប្រវត្តិវិទូបុរាណដូចជាក្រិក និងរ៉ូមស្គាល់ ខណៈ "អាស៊ីក្នុង" ដូចជា [[ស៊ីតធី]] [[ត្រង់សូស៊ាន]] និង[[ទន្លេឥណ្ឌូ|ឥណ្ឌា]]ច្រើននៅខាងក្រៅនិយមន័យអាស៊ីខាងលិចព្រោះគេមិនទាន់ ឬមិនសូវស្គាល់តំបន់ទាំងនេះ។<ref>James Rennell, ''The Geographical System of Herodotus Examined and Explained'', 1800, [https://archive.org/details/geographicalsys00renn/page/210 p. 210].</ref><ref>Hugh Murray, ''Historical Account of Discoveries and Travels in Asia'' (1820).</ref><ref>Samuel Whelpley, ''A compend of history, from the earliest times'', 1808, [https://books.google.com/books?id=6jkNAAAAYAAJ&pg=RA1-PA9 p. 9] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221120055307/https://books.google.ch/books?id=6jkNAAAAYAAJ&pg=RA1-PA9 |date=20 November 2022 }}.</ref> នៅសតវត្សរ៍ទី២០ ពាក្យ "អាស៊ីខាងលិច" ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ភាគច្រើននៅក្នុងវិស័យបុរាណវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្រ្តបុរាណ សម្រាប់សម្គាល់តំបន់ភូមិសាស្ត្រ "[[អឌ្ឍចន្ទពហុពល]]ដោយមិនរាប់បញ្ចូល[[អេហ្ស៊ីបបុរាណ]]" ក្នុងគោលបំណងប្រៀបធៀបអរិយធម៌ដើមនៃប្រទេសអេហ្ស៊ីប និងអរិយធម៌ផ្សេងៗក្នុងតំបន់នោះ។<ref>e.g. Petrus Van Der Meer, ''The Chronology of Ancient Western Asia and Egypt'', 1955. Karl W. Butzer, ''Physical Conditions in Eastern Europe, Western Asia and Egypt Before the Period of Agricultural and Urban Settlement'', 1965.</ref> ការប្រើប្រាស់ពាក្យនេះនៅក្នុងបរិបទភូមិសាស្ត្រនយោបាយសហសម័យ ឬសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកបច្ចុប្បន្នត្រូវបានលេចឡើងចាប់តាំងពីពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ មកម៉្លេះ។<ref>''The Tobacco Industry of Western Asia'', U.S. Department of Agriculture, Foreign Agricultural Service, 1964.</ref> ==ភូមិសាស្ត្រ== តំបន់នេះមានសមុទ្រធំៗព័ទ្ធជុំវិញចំនួនប្រាំបីរួមមាន៖ [[សមុទ្រក្រហម]] [[សមុទ្រកាសព្យែន]] [[សមុទ្រខ្មៅ]] [[ឈូងសមុទ្រពែរ្ស]] [[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ]] [[សមុទ្រអ៊ីជាន]] [[ឈូងសមុទ្រអាឌែន]] និង[[សមុទ្រអារ៉ាប់]]។ នៅភាគពាយព្យ និងខាងជើង តំបន់នេះត្រូវបានបំបែកចេញពី[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]]ដោយ[[ច្រកសមុទ្រតួកគី]] និងដីជម្រាលនៃតំបន់[[មហាកូកាស]]។ ចំពោះភាគនិរតីវិញ វាត្រូវបានផ្ដាច់ចេញពីទ្វីបអាហ្រ្វិកដោយ[[ដីសន្ទះស៊ុយអេ]] ខណៈនៅភាគឦសាន និងខាងកើត វាមានព្រំប្រទល់ជាប់តំបន់[[អាស៊ីកណ្តាល]] និង[[អាស៊ីខាងត្បូង]]។ តំបន់នេះផងដែរគឺស្ថិតនៅភាគខាងកើតនៃតំបន់[[អឺរ៉ុបខាងត្បូង]] និងភាគខាងត្បូងនៃតំបន់[[អឺរ៉ុបខាងកើត]]។ វាលលំហ[[ដាឆតឺកាវារ]] និង[[ដាឆតឺលូត]]នៅភាគខាងកើតប្រទេសអ៊ីរ៉ង់អាចចាត់ទុកបានថាជាព្រំដែនធម្មជាតិបំបែកអាស៊ីខាងលិចពីតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង។ ===ភូគព្ភសាស្ត្រ=== ====ផ្លាកតិចតូនិច==== ផ្លាកតិចតូនិចចំនួនបីធំៗត្រូវបានគ្របដណ្ដប់ដោយតំបន់អាស៊ីខាងលិចមានដូចជា៖ [[ផ្លាកអាហ្វ្រិក]] [[ផ្លាកអឺរ៉ាស៊ី|អឺរ៉ាស៊ី]] និង[[ផ្លាកអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]]។ បច្ចុប្បន្ន ផ្លាកអារ៉ាប់បានកំពុងរំកឹលខ្លួនបន្តិចម្តងៗចូលទៅកាន់[[ឧបផ្លាកអាណាតូលី|ផ្លាកអាណាតូលី]] (តួកគី) នៅត្រង់[[សម្រុតអាណាតូលីខាងកើត]]<ref>{{cite web |url=http://eol.jsc.nasa.gov/handbooks/arabianpages/mainframe.htm |title=The Arabian Plate |author=Muehlberger, Bill |publisher=NASA, Johnson Space Center |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070706103125/http://eol.jsc.nasa.gov/handbooks/arabianpages/mainframe.htm |archive-date=6 July 2007 |access-date=25 ឧសភា 2025 |archivedate=6 កក្កដា 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070706103125/http://eol.jsc.nasa.gov/handbooks/arabianpages/mainframe.htm }}</ref> ហើយព្រំដែនរវាង[[ផ្លាកសមុទ្រអ៊ីជាន|ផ្លាកអ៊ីជាន]] និងអាណាតូលីនៅភាគខាងកើតប្រទេសតួកគីក៏មានលំនាំរញ្ជួយជាសកម្មផងដែរ។<ref name="beaumont-pg22">Beaumont (1988), p. 22</ref> ====ធនធានទឹក==== អាស៊ីខាងលិចមានប្រភពទឹកក្រោមដីជាច្រើននៅខ្ចាត់ខ្ចាយជុំវិញតំបន់នេះ។ នៅប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតមានវត្តមានប្រភពទឹកក្រោមដីធំៗចំនួនពីរដែលបន្សល់ពីយុគ[[ប៉ាឡេអូសូអិច]] និង[[ត្រ័យិក]]នៅក្រោមជួរភ្នំ[[ធូវ៉ែគ]] និងតំបន់ប៉ែកខាងលិចពីសមុទ្រក្រហម។<ref name="beaumont-86">Beaumont (1988), p. 86</ref> ប្រភពទឺកក្រោមដីសល់ពីយុគ[[ក្រេតាសេ]] និង[[ឱសាកន្យ]]គឺមានទីតាំងស្ថិតនៅខាងក្រោមផ្ទៃភាគកណ្តាល និងភាគខាងកើតនៃប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ដែលមានផ្ទុកទាំងទឹកសាប និងប្រៃ។<ref name="beaumont-86"/> ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តទឹកជន់ ឬគន្លង ក៏ដូចជាប្រព័ន្ធប្រោះទឹកត្រូវបានគេប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយសម្រាប់វិស័យកសិកម្មនៅទូទាំងអាស៊ីខាងលិចដែលគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីជិត ៩០,០០០ គម^២។<ref>{{Cite web|url=http://www.fao.org/land-water/en/|title=Land & Water|website=Food and Agriculture Organization of the United Nations}}</ref> [[ទន្លេធីក្រឺ]] និង[[អឺហ្វ្រាត់]]គឺជាទន្លេពីរដ៏សំខាន់ដែលបានចាក់ឫសចូលអាស៊ីខាងលិចផងដែរ។ ===អាកាសធាតុ=== [[File:Cedars in Lebanon.jpg|right|thumb|upright=1.1|ដើមស៊ីដាក្នុងប្រទេសលីបង់កំឡុងសិសិររដូវ]] អាស៊ីខាងលិចជាចម្បងមានលក្ខណៈស្ងួតហួតហែង ហើយងាយប្រឈមនឹងគ្រោះរាំងស្ងួត ប៉ុន្តែតំបន់នេះក៏មានវត្តមានព្រៃឈើ និងដីជ្រលងជីជាតិនៅតាមផ្នែកខ្លះផងដែរ។ អាស៊ីខាងលិចនេះផងដែរក៏មាន វាលស្មោង​​ [[វាលលំហ]] និងតំបន់[[ភ្នំ]]ជាច្រើនកន្លែង។ កង្វះទឹកប្រើប្រាស់គឺជាបញ្ហាមួយនៅក្នុងទីតាំងមួយចំនួននៃអាស៊ីខាងលិច ដោយកំណើនចំនួនប្រជាជនបានទាមទារតម្រូវការទឹកប្រើប្រាស់បន្ថែម ខណៈដែលការរីកសាយនៃជាតិអំបិល និងការបំពុលទឹកបានកំពុងគំរាមកំហែងដល់ប្រព័ន្ធផ្គត់ផ្គង់ទឹកនៅក្នុងតំបន់នេះ។<ref name="ipcc-1997">{{cite web|url=http://www.grida.no/publications/other/ipcc_sr/?src=/climate/ipcc/regional/index.htm|title=Chapter 7: Middle East and Arid Asia|work=IPCC Special Report on The Regional Impacts of Climate Change: An Assessment of Vulnerability|publisher=United Nations Environment Programme (UNEP), Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)|year=2001|access-date=26 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303201222/http://www.grida.no/publications/other/ipcc_sr/?src=%2Fclimate%2Fipcc%2Fregional%2Findex.htm|archive-date=3 March 2016|url-status=dead|archivedate=3 មីនា 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303201222/http://www.grida.no/publications/other/ipcc_sr/?src=%2Fclimate%2Fipcc%2Fregional%2Findex.htm}}</ref> ==សេដ្ឋកិច្ច== {{ផ្នែកទទេ}} == មើលផងដែរ== * [[មជ្ឈិមបូព៌ា]] * [[បញ្ជីរាយតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅអាស៊ីខាងលិច]] * [[កីឡាអាស៊ីខាងលិច]] ==ឯកសារយោង== {{reflist}} {{ប្រទេសនៅទ្វីបអាស៊ី}} [[Category:អាស៊ី]] n9d4g048g40rszlklag04ppxc0n1uvz 0 7944 321310 316113 2025-05-31T20:47:50Z 36.37.168.118 ល្អខ្លាំង 321310 wikitext text/x-wiki == [[ខេត្តកណ្ដាល]] == *[[ប្រាសាទភ្នំបាសិទ្ធ]] *[[ប្រាសាទរកាជន្លឹង]] == [[ខេត្តកំពង់ចាម]] == *[[ប្រាសាទគុកព្រីងជ្រុំ]] *[[ប្រាសាទគុកព្រះធាតុ]] *[[ប្រាសាទគុកយាយហម]] *[[ប្រាសាទគុកអំពិលទ្វារ]] *[[ប្រាសាទគុក]] *[[ប្រាសាទគុកតាព្រហ្ម]] *[[ប្រាសាទគុកខ្វិត]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុត្រពាំងជ្រៃ]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុទឹកឆា]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍]] *[[ប្រាសាទវត្តនគរបាជ័យ]] *[[ប្រាសាទភ្នំត្រប់]] *[[ប្រាសាទភ្នំជើងព្រៃ]] *[[ប្រាសាទភ្នំធំ]] *[[ប្រាសាទវត្តប្រើសមាស]] *[[ប្រាសាទវត្តព្រះធាតុថ្មដា]] *[[ប្រាសាទស្រះត្រប់]] *[[ប្រាសាទហាន់ជ័យ]] == [[ខេត្តកំពង់ស្ពឺ]] == *[[ប្រាសាទភ្នំក្អែកពង]] == [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] == *[[ប្រាសាទតូច]] *[[ប្រាសាទស្រី (កំពង់ឆ្នាំង)]] *[[ប្រាសាទភ្នំជីដុះ]] *[[ប្រាសាទភ្នំទីពីរ]] *[[ប្រាសាទពណ្ណរាយ]] *[[ប្រាសាទសខ្ល]] == [[ខេត្តកំពង់ធំ]] == *[[ប្រាសាទគុកនគរ]] *[[ប្រាសាទគុកបារែងចាស់]] *[[ប្រាសាទត្នោតជុំខាងជើង]] *[[ប្រាសាទត្នោតជុំខាងលិច]] *[[ប្រាសាទភូមិរាំង|ប្រាសាទភូមិវាំង]] *[[ប្រាសាទគោករកា]] *[[ប្រាសាទអណ្ដែត|ប្រាសាទអណ្តែត]] *[[ប្រាសាទស្វាយអៀ]] *[[ប្រាសាទភ្នំបារៀង]] *[[ប្រាសាទអំពិលរលំ]] *[[ប្រាសាទសំបូរ]] *[[ប្រាសាទគុកវិហារ]] *[[ប្រាសាទជ្រៃ]] *[[ប្រាសាទក្បាលជ្រុក|ប្រាសាទក្បាលជ្រូក]] *[[ប្រាសាទសណ្តាន់]] *[[ប្រាសាទស្រង់ព្រះ]] *[[ប្រាសាទបុស្សរាម]] *[[ប្រាសាទអុក]] *[[ប្រាសាទតោ]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងរពាក់]] *[[ប្រាសាទគក់ទ្រូង]] *[[ប្រាសាទដូងមោង|ប្រាសាទដូនមោង]] *[[ប្រាសាទតាមុំ]] *[[ប្រាសាទរបងរមាស]] *[[ប្រាសាទស្រីគ្រប់លក្ខណ៍|ប្រាសាទស្រីគ្រប់លក្ខណ៍]] *[[ប្រាសាទឫស្សីរលាក]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងប្រើស]] *[[ប្រាសាទទ្វារក្ដី]] *[[ប្រាសាទដើមចាន់]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយស្ទោង]] *[[ប្រាសាទបាកាន]] *[[ប្រាសាទភូមិប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទយាយព័ន្ធ]] *[[ប្រាសាទវាលគុកក្លុង]] *[[ប្រាសាទសិរីសាច]] *[[ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក]] *[[ប្រាសាទសំរោងព្រះធាតុ]] *[[ប្រាសាទស្រែប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទស្រាយអៀ|ប្រាសាទអ្នកតាប៉ាលោក]] *[[ប្រាសាទអណ្ដែត]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុរកា]] == [[ខេត្តកំពត]] == *[[ប្រាសាទភ្នំខ្យង]] *[[ប្រាសាទភ្នំឈ្ងោក]] *[[ប្រាសាទភ្នំទទឹង]] *[[ប្រាសាទវត្តប្រាសាទ]] == [[ខេត្តក្រចេះ]] == *ប្រាសាទល្បើកស្រុត *[[ប្រាសាទព្រះធាតុខ្វាន់ពីរ]] == [[ខេត្តតាកែវ]] == *[[ប្រាសាទតាព្រហ្មទន្លេបាទី]] *[[ប្រាសាទតាកែវ]] *[[ប្រាសាទជប់ពល]] *[[ប្រាសាទនាងខ្មៅ (ខេត្តតាកែវ)|ប្រាសាទនាងខ្មៅ]] *[[ប្រាសាទភ្នំជីសូរ]] *[[ប្រាសាទយាយពៅ]] *[[ប្រាសាទបាយ៉ង់កោរ]] *[[ប្រាសាទភ្នំតាម៉ៅ]] *[[ប្រាសាទថ្មដុះ]] *[[ប្រាសាទភ្នំដា]] *[[ប្រាសាទស្រី]] == [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] == *[[ប្រាសាទព្រះធាតុតូច]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុធំ]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុសម្ដី]] *ប្រាសាទព្រះធាតុខ្ទុំ *ប្រាសាទព្រះធាតុខ្នាយវាន *[[ប្រាសាទជើងអង]] *[[ប្រាសាទព្រៃគី]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុបាស្រី|ប្រាសាទបាស្រី]] *ប្រាសាទព្រះធាតុតូច (ភូមិពពេល) *ប្រាសាទភូមិមៀន == [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] == *ប្រាសាទភ្នំព្រះនេត្រព្រះ(ប្រាសាទភ្នំព្រះបាទ) *ប្រាសាទចេតិយ៍ *ប្រាសាទឡោតេ *ប្រាសាទភ្នំកូនខ្លែង *ប្រាសាទសំរោង *[[ប្រាសាទកងវ៉ា|ប្រាសាទភ្នំកងវ៉ា]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយទ័ព]] *ប្រាសាទតាអ៉ឹម *ប្រាសាទយាយជូ *ប្រាសាទយាយគុំ *ប្រាសាទចញ្ចឹមត្រី *ប្រាសាទតាណែម *ប្រាសាទសំណាងតាសុខ *ប្រាសាទតាប្លាំង *ប្រាសាទតាព្រហ្ម *ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត *ប្រាសាទមេបុណ្យខាងជើង *ប្រាសាទតុប *ប្រាសាទប្រុស *ប្រាសាទត្រពាំងរមាំង *ប្រាសាទល្បើកល្វា *ប្រាសាទក្រហម *ប្រាសាទពន្លាក់ *ប្រាសាទកូនដំរី *ប្រាសាទដំបូក *[[ប្រាសាទល្បើកស្វាយ]] *[[ប្រាសាទល្បើកអំពិល]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយព្រាវ]] *ប្រាសាទគុក *[[ប្រាសាទភៀសខាងកើត]] == [[ខេត្តបាត់ដំបង]] == *[[ប្រាសាទស្នឹងខាងកើត]] *[[ប្រាសាទស្នឹងខាងលិច]] *[[ប្រាសាទបាសែត]] *[[ប្រាសាទភ្នំបាណន់]] *[[ប្រាសាទវត្តឯកភ្នំ]] *ប្រាសាទដូនទ្រី(វត្តដូនទ្រីជើងស្រុកមោងឬស្សី) *ប្រាសាទទួលបល្ល័ង្គ(នៅភាគអគ្នេយ៍វត្តអន្លង់កូបស្រុកមោងឬស្សីបាត់រូបរាងទាំងស្រុងតែសល់រូបចម្លាក់ព្រះលោកេសូមួយតម្កល់នៅសារមន្ទីជាតិ) == [[ខេត្តព្រៃវែង]] == *[[ប្រាសាទចុងស្រុក]] *[[ប្រាសាទព្រះវិហារច័ន្ទ]] == [[ខេត្តស្វាយរៀង]] == * [[ប្រាសាទបាសាក់]] * [[ប្រាសាទជាហោ]] == [[ខេត្តព្រះវិហារ]] == *[[ប្រាសាទកន្ទប់]] * [[ប្រាសាទព្រះថ្កោល]] *[[ប្រាសាទកាត់ក្ដី]] *[[ប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍]] *[[ប្រាសាទក្រចាប់]] *[[ប្រាសាទក្រពុំឈូក]] *[[ប្រាសាទខ្ទុំ]] *[[ប្រាសាទខ្នារ]] *[[ប្រាសាទគោកបេង]] *[[ប្រាសាទឈូក]] *[[ប្រាសាទដប់]] *[[ប្រាសាទគោល]] *[[ប្រាសាទចិន]] *[[ប្រាសាទចិនចូលកាសកូ]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងក្រសាំងជ្រំខាងកើត]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងខ្នារសែនកែវ]] *[[ប្រាសាទតាប៉ាង]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងគុក]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងពងទឹក]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងស្វាយ]] * [[ប្រាសាទចតុមុខ]] *[[ប្រាសាទបី]] *[[ប្រាសាទបឹង]] *[[ប្រាសាទបឹងប៉ែនជុំ]] *[[ប្រាសាទជាន់ស្រាំ]] *[[ប្រាសាទធំ]] *[[ប្រាសាទនរាយ]] *[[ប្រាសាទនាងខ្មៅ]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយពីរជាន់]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយយួន]] *[[ប្រាសាទបឹងស្រែលិច]] *[[ប្រាសាទប្រាំ]] *[[ប្រាសាទព្រះខ័ន (កំពង់ស្វាយ)]] *[[ប្រាសាទព្រះដំរី]] *[[ប្រាសាទព្រះស្ទឹង]] *[[ប្រាសាទភ្នំព្រះលាន]] *[[ប្រាសាទភ្នំម្រេច]] *[[ប្រាសាទរើល]] *[[ប្រាសាទសង្កែ]] *[[ប្រាសាទសំឡាញ]] *[[ប្រាសាទស្រែប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទព្រះវិហារ]] *[[ប្រាសាទតូច]] *[[ប្រាសាទអ្នកបួស]] *[[ប្រាសាទថ្នឹង]] *[[ប្រាសាទបឹងវែង]] *[[ប្រាសាទដាន]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងឬស្សី]] *[[ប្រាសាទអណ្តូងគុក]] *[[ប្រាសាទច្រាប]] == [[រាជធានីភ្នំពេញ]] == * [[ប្រាសាទពោធិលោម]] * ប្រាសាទវត្តប្រាសាទ == [[ខេត្តសៀមរាប]] == *[[ប្រាសាទកណ្ដាលដុំខាងជើង]] *[[ប្រាសាទកន្សែង]] *[[ប្រាសាទកី]] *[[ប្រាសាទកុដិគូរ]] *[[ប្រាសាទកុដ្តិស្វរៈ]] *[[ប្រាសាទកំពង់ក្ដី]] *[[ប្រាសាទកំពង់ព្រះ]] *[[ប្រាសាទក្ដីតាគម]] *[[ប្រាសាទក្ដីតាគមធំ]] *[[ប្រាសាទក្បាលរមាស]] * [[ប្រាសាទក្ដឿង]] *[[ប្រាសាទក្រវាន់]] *[[ប្រាសាទក្រហម]] *[[ប្រាសាទក្រឡាញ់]] *[[ប្រាសាទក្រឡោងសង្កែ]] *[[ប្រាសាទក្រោលគោ]] *[[ប្រាសាទក្អែកទុំ]] *[[ប្រាសាទខ្ពប]] *[[ប្រាសាទខ្លាគ្រហឹម]] *[[ប្រាសាទគងភ្លុក]] *[[ប្រាសាទគុកត្រពាំងល្ពៅ]] *[[ប្រាសាទគោកចក]] *[[ប្រាសាទគោកចាន់]] *[[ប្រាសាទគោកប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទគោកពោធិ៍]] *[[ប្រាសាទគោកព្រៃគូ]] *[[ប្រាសាទគោកស្លាកែត]] *[[ប្រាសាទគោកអូរជ្រុង]] *[[ប្រាសាទគោកឯត្បូង]] *[[ប្រាសាទចៅសាយទេវតា]] *[[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុល]] *[[ប្រាសាទដូនចាន់]] *[[ប្រាសាទដូនដៀវ]] *[[ប្រាសាទបាពួន]] *[[ប្រាសាទបាយក្អែក]] *[[ប្រាសាទបាយ័ន]] *[[ប្រាសាទតាស្រី]] *[[ប្រាសាទតាអាន]] *[[ប្រាសាទតាអុង]] *[[ប្រាសាទតាឥន្ទ]] *[[ប្រាសាទដំរីក្រាប]] *[[ប្រាសាទណងឃូ]] *[[ប្រាសាទតាកៀវ]] *[[ប្រាសាទតាកែវ]] *[[ប្រាសាទទន្លេស្ងួត]] *[[ប្រាសាទទម្រោប]] *[[ប្រាសាទទ័ពជ័យ]] *[[ប្រាសាទភ្នំកំបុត]] *[[ប្រាសាទភ្នំក្រវាន់]] *[[ប្រាសាទភ្នំក្រោម]] *[[ប្រាសាទខ្នារ]] *[[ប្រាសាទអ្នកតា]] *[[ប្រាសាទធម្មនន្ត]] *[[ប្រាសាទធ្នូ]] *[[ប្រាសាទគោកសំរោង]] *[[ប្រាសាទគោករមៀត]] *[[ប្រាសាទគោកសេះ]] *[[ប្រាសាទបាគង់]] *[[ប្រាសាទបាតជុំ]] *[[ប្រាសាទជីក្រែងខាងកើត]] *[[ប្រាសាទជីក្រែងខាងលិច]] *[[ប្រាសាទជ្រៃ]] *[[ប្រាសាទជ្រៃខ្ញៀន]] *[[ប្រាសាទដុតស្ដេចគំលង់]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងចំបក់]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងទទឹងថ្ងៃ]] *[[ប្រាសាទតាព្រួច]] *[[ប្រាសាទតាមា]] *[[ប្រាសាទតាមឿន]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយអំពិល]] *[[ប្រាសាទតាសោម]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយក្តី]] *[[ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង]] *[[ប្រាសាទបង្កោង]] *[[ប្រាសាទបង្គួយខាងកើត]] *[[ប្រាសាទចារ]] *[[ប្រាសាទចេតីយ៍]] *[[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] *[[ប្រាសាទអូរផ្អុង]] *[[ប្រាសាទអូរយាង]] *[[ប្រាសាទស្នាយល្អ]] *[[ប្រាសាទស្នួល]] *[[ប្រាសាទស្ពានទ្រុង]] *[[ប្រាសាទស្មានតេង]] *[[ប្រាសាទស្រឡៅ]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងផុង]] *[[ប្រាសាទត្រមែង]] *[[ប្រាសាទត្រាវ]] *[[ប្រាសាទត្រាំខ្នារ]] *[[ប្រាសាទប្រាំ]] *[[ប្រាសាទផូងផាង]] *[[ប្រាសាទផ្លាង]] *[[ប្រាសាទពង្រ]] *[[ប្រាសាទព្រៃ]] *[[ប្រាសាទព្រៃក្មេង]] *[[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទព្រៃផ្ដៅ]] *[[ប្រាសាទព្រៃមន្ទីរ]] *[[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុខ្វាយ]] *[[ប្រាសាទព្រះបាលិលេយ្យ]] *[[ប្រាសាទព្រះគោ]] *[[ប្រាសាទព្រះផ្ទោរ]] *[[ប្រាសាទព្រះពល]] *[[ប្រាសាទព្រះពិធូ]] *[[ប្រាសាទព្រះលាន]] *[[ប្រាសាទព្រះវិហារ]] *[[ប្រាសាទបេងខាងជើង]] *[[ប្រាសាទបេងខាងត្បូង]] *[[ប្រាសាទប្រពីស]] *[[ប្រាសាទប្រែរូប]] *[[ប្រាសាទមានជ័យ]] *[[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត]] *[[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច]] *[[ប្រាសាទតានៃ]] *[[ប្រាសាទតុប]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងក្រសាំង]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងខ្យង]] *[[ប្រាសាទថ្នល់ដាច់]] *[[ប្រាសាទថ្មបាយក្អែក]] *[[ប្រាសាទទ]] *[[ប្រាសាទទេពប្រណម្យ]] *[[ប្រាសាទនាគព័ន្ធ]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយសំរែ]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] *[[ប្រាសាទបាក់រួង]] *[[ប្រាសាទភូមិពោធិ៍]] *[[ប្រាសាទបាគង]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយព្រៃ]] *[[ប្រាសាទព្រះឥន្ទកោសីយ៍]] *[[ប្រាសាទបី]] *[[ប្រាសាទប៉ាទ្រី]] *[[ប្រាសាទបឹងមាលា]] *[[ប្រាសាទព្រះគោ]] *[[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]] *[[ប្រាសាទភ្នំបូក]] *[[ប្រាសាទរុន]] *[[ប្រាសាទរោងចិន]] *[[ប្រាសាទរោងរមុង]] *[[ប្រាសាទលលៃ]] *[[ប្រាសាទលាក់នាង]] *[[ប្រាសាទលិច]] *[[ប្រាសាទល្បើក]] *[[ប្រាសាទល្បើកព្រៃ]] *[[ប្រាសាទល្បើករុន]] *[[ប្រាសាទវត្តខ្នារ]] *[[ប្រាសាទវិមានអាកាស]] *[[ប្រាសាទវៀន]] *[[ប្រាសាទសង្កែក្បាលក្របី]] *[[ប្រាសាទសំពៅ]] *[[ប្រាសាទស្វាយព្រាហ្មណ៍]] *[[ប្រាសាទស្វាយលើ]] *[[ប្រាសាទអកយំ]] *[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] == [[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] == +ប្រាសាទព្រះគោ (ថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង) ឈ្មោះ: ប្រាសាទព្រះគោ រជ្ជកាល: ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ១ កាលបរិច្ឆេទ: ចុងសតវត្សទី ៦ ឆ្នាំ ៦៥៧-៦៨១ នៃ គ.ស. ដើម្បីឧទ្ទិសដល់: ព្រហ្មញ្ញសាសនា ទីតាំង: ឃុំថាឡាបរិវ៉ាត់ ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ​ប្រាសាទ​ព្រះ​គោមាន​ទីតាំង​​ស្ថិតនៅ​ឃុំ​ថា​ឡា​បរិ​វ៉ា​ត់ ស្រុក​ថា​ឡា​បរិ​វ៉ា​ត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ប្រាសាទ​មួយ​នេះ​បច្ចុប្បន្ន​បាន​បាក់បែក​ស្ទើរ​អស់​ទៅហើយ ប៉ុន្តែ​ប្រជាជន​នៅតែ​គោរពបូជា ព្រោះថា​នៅ​ទីនោះ​គ្មាន​វត្ថុ​ណា​មកប្រៀបផ្ទឹម និង​ប្រាសាទបុរាណ​របស់​មួយនេះបានឡើយ។ ប្រាសាទ​ព្រះ​គោ​បាន​កសាងឡើង​នៅ​ចុង​សតវត្ស​ទី​ ៦ ​ធ្វើ​អំពី​ឥដ្ឋក្រហម និង​មាន​ផ្តែរ​កសាង​អំពី​ថ្មភក់ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​បាន​បាក់​ទ្រុឌទ្រោម​ស្ទើរ​ទាំងស្រុង​ហើយ។​ នៅខាងមុខ​ប្រាសាទ្រាសាទមានកសាងរូបសំណាកព្រះគោមួយយ៉ាងធំថែមទៀតផង ទើបបាន​គេ​ឱ្យឈ្មោះថា ប្រាសាទ​ព្រះ​គោ​មកដល់​សព្វថ្ងៃ។ +ប្រាសាទប្រាំបួនល្វែង ឈ្មោះ: ប្រាសាទប្រាំបួនល្វែង រជ្ជកាល: ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ១ កាលបរិច្ឆេទ: សតវត្សទី ៦-៧ ដើម្បីឧទ្ទិសដល់: ព្រហ្មញ្ញសាសនា ទីតាំង: រមណីដ្ឋាន​ប្រសាទប្រាំ​បី​ល្វែង មាន​ទីតាំង​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​ឃុំ​ថា​ឡា ស្រុក​ថា​ឡា​បូរិ​វ៉ាត់ មាន​ចំងាយ ៦​គីឡូ​ម៉ែត​ពី​ទីក្រុង​ស្ទឹងត្រែង​។ ប្រាសាទ​នេះ​ត្រូវបាន​កសាងឡើង​ដោយ​ព្រះបាទ​ជ័យ​វរ័​ន្មទី​១ ក្នុង​សតវត្ស​ទី​៦-៧ ដើម្បី​ឧទ្ទិស​ចំពោះ​សាសនា​ព្រហ្មញ្ញសាសនា ហើយ​ប្រាសាទ​នេះ​ភាគច្រើន កសាង​ពី​ឥដ្ឋ លាយ​នឹង​ថ្ម​បាយក្រៀម​។​ រមណីដ្ឋាន​ប្រាសាទ​ប្រាំបី​ល្វែង មាន​ទីតាំង​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ចម្ងាយ​ប្រហែល​២​គីឡូ​ម៉ែត ទិសខាងត្បូង​នៃ​ប្រាសាទ​ព្រះ​គោ ដែល​ទទួល​នូវ​ការ​បាក់បែក​យ៉ាង​អាណោច​អធម​ស្ទើរតែ​ចង់​អស់ ដោយសារ​តែ​សង្គ្រាម​អស់​រយៈពេល​ជាង​បី​ទសវត្ស ការ​មិន​អើពើ​រវីរវល់​ថែរក្សា ការបំផ្លាញ​របស់ ធម្មជាតិ​ថែមទៀត និង​ការជីក​គាស់​បំផ្លិចបំផ្លាញ​របស់​ជន​អគតិ​មួយចំនួន​ក្នុង​បំណង​សែ្វ​រក​វត្ថុ បុរាណ មាន​តំលៃ​។ ​​នៅពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ប្រាសាទ​ទាំងមូល​គ្មាន​អ្វី​នៅ​សេសសល់​ក្រៅពី​ធ្នឹម​បី​បួន និង ​គ្រឹះ​នោះទេ​។ មាន​ធ្នឹម​មួយ ដ៏​ល្អ​វិចិត្រ ដែល​បាន​ឆ្លាក់​រូប​រា​ហ៊ូ​ឈរ នៅលើ​គោ​បុរៈ នៃ​ក្លោងទ្វារ​ប្រាសាទ ហើយ ដែល មាន​ធ្នឹម​មួយចំនួនធំ​បាន​ធ្លាក់​បាក់បែក​អស់ហើយ ឥឡូវ​នៅសល់​តែ​ដើមឈើ និង​ដើម​ឫស្សី ដុះ​ឡើង ព្រោងព្រាត លប់​តួ​ប្រាសាទ​ទាំងមូល​ទៅហើយ​។ រា​ហ៊ូ គឺជា​អាទិទេព​នៃ​ពេលវេលា នៅក្នុងវប្បធម៌ និង​ប្រណៃ​ទំនៀមទម្លាប់​ខ្មែរ​។​ អាស័យដ្ឋាន: ថាឡាបរិវ៉ាត់ ស្ទឹងត្រែង កម្ពុជា == [[ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]] == *[[ប្រាសាទក្ដុល]] *[[ប្រាសាទគុក]] *[[ប្រាសាទគុប]] *[[ប្រាសាទចក]] *[[បា្រសាទតាមាន់តូច]] *[[ប្រាសាទតាមាន់ធំ]] *[[ប្រាសាទចន្លាស់ដៃ]] *[[ប្រាសាទដូនទា]] *[[បា្រសាទតាក្របី]] *[[ប្រាសាទពងទឹក]] *[[ប្រាសាទអំពិល]] *[[ប្រាសាទរវៀង]] *[[ប្រាសាទលំពូក]] *[[ប្រាសាទល្បើក]] *[[ប្រាសាទសឹង្ហ]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទមានជ័យ]] *[[ប្រាសាទមាន]] == ប្រាសាទខ្មែរនៅប្រទេសថៃ == * [[ប្រាសាទពិមាយ]] * [[ប្រាសាទភ្នំរុង]] * [[ប្រាសាទមឿងតាំ]] * [[ប្រាសាទភ្នំវ៉ាន់]] * [[ប្រាសាទស្ដុកកក់ធំ]] * [[ប្រាសាទមឿងសិង្ហ]] * [[ប្រាសាទភូមិសម្បូណ៌]] * [[ប្រាសាទនាងរាំ]] * [[ប្រាសាទប្រាង្គគូ]] * [[ប្រាសាទស៊ីខរភូមិ]] * [[ប្រាសាទជាងប៉ី]] == ប្រាសាទខ្មែរនៅប្រទេសឡាវ == * [[ប្រាសាទវត្តភូ]] == ប្រាសាទខ្មែរនៅប្រទេសវៀតណាម == * [[ប្រាសាទប្រាំល្វែង]] ឬ[[ប្រាសាទមណ្ឌប]] == តំណភ្ជាប់ក្រៅ == *[http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/country.sightseeing.html រដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080731001206/http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/country.sightseeing.html |date=2008-07-31 }} (តំបន់ទេសចរណ៍) *[http://www.site-archeologique-khmer.org រមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនៅកម្ពុជា] ==<span lang="km" dir="ltr">សូ</span>មមើលផងដែរ== {{កម្ពុជា}} __លាក់មាតិកា__ [[Category:ទេសចរណ៍]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រាសាទខ្មែរ]] o19las6xwren1u34uk1r1553y5v2qsl 321315 321310 2025-05-31T23:54:00Z 200.24.154.82 /* ខេត្តក្រចេះ */ 321315 wikitext text/x-wiki == [[ខេត្តកណ្ដាល]] == *[[ប្រាសាទភ្នំបាសិទ្ធ]] *[[ប្រាសាទរកាជន្លឹង]] == [[ខេត្តកំពង់ចាម]] == *[[ប្រាសាទគុកព្រីងជ្រុំ]] *[[ប្រាសាទគុកព្រះធាតុ]] *[[ប្រាសាទគុកយាយហម]] *[[ប្រាសាទគុកអំពិលទ្វារ]] *[[ប្រាសាទគុក]] *[[ប្រាសាទគុកតាព្រហ្ម]] *[[ប្រាសាទគុកខ្វិត]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុត្រពាំងជ្រៃ]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុទឹកឆា]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍]] *[[ប្រាសាទវត្តនគរបាជ័យ]] *[[ប្រាសាទភ្នំត្រប់]] *[[ប្រាសាទភ្នំជើងព្រៃ]] *[[ប្រាសាទភ្នំធំ]] *[[ប្រាសាទវត្តប្រើសមាស]] *[[ប្រាសាទវត្តព្រះធាតុថ្មដា]] *[[ប្រាសាទស្រះត្រប់]] *[[ប្រាសាទហាន់ជ័យ]] == [[ខេត្តកំពង់ស្ពឺ]] == *[[ប្រាសាទភ្នំក្អែកពង]] == [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] == *[[ប្រាសាទតូច]] *[[ប្រាសាទស្រី (កំពង់ឆ្នាំង)]] *[[ប្រាសាទភ្នំជីដុះ]] *[[ប្រាសាទភ្នំទីពីរ]] *[[ប្រាសាទពណ្ណរាយ]] *[[ប្រាសាទសខ្ល]] == [[ខេត្តកំពង់ធំ]] == *[[ប្រាសាទគុកនគរ]] *[[ប្រាសាទគុកបារែងចាស់]] *[[ប្រាសាទត្នោតជុំខាងជើង]] *[[ប្រាសាទត្នោតជុំខាងលិច]] *[[ប្រាសាទភូមិរាំង|ប្រាសាទភូមិវាំង]] *[[ប្រាសាទគោករកា]] *[[ប្រាសាទអណ្ដែត|ប្រាសាទអណ្តែត]] *[[ប្រាសាទស្វាយអៀ]] *[[ប្រាសាទភ្នំបារៀង]] *[[ប្រាសាទអំពិលរលំ]] *[[ប្រាសាទសំបូរ]] *[[ប្រាសាទគុកវិហារ]] *[[ប្រាសាទជ្រៃ]] *[[ប្រាសាទក្បាលជ្រុក|ប្រាសាទក្បាលជ្រូក]] *[[ប្រាសាទសណ្តាន់]] *[[ប្រាសាទស្រង់ព្រះ]] *[[ប្រាសាទបុស្សរាម]] *[[ប្រាសាទអុក]] *[[ប្រាសាទតោ]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងរពាក់]] *[[ប្រាសាទគក់ទ្រូង]] *[[ប្រាសាទដូងមោង|ប្រាសាទដូនមោង]] *[[ប្រាសាទតាមុំ]] *[[ប្រាសាទរបងរមាស]] *[[ប្រាសាទស្រីគ្រប់លក្ខណ៍|ប្រាសាទស្រីគ្រប់លក្ខណ៍]] *[[ប្រាសាទឫស្សីរលាក]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងប្រើស]] *[[ប្រាសាទទ្វារក្ដី]] *[[ប្រាសាទដើមចាន់]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយស្ទោង]] *[[ប្រាសាទបាកាន]] *[[ប្រាសាទភូមិប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទយាយព័ន្ធ]] *[[ប្រាសាទវាលគុកក្លុង]] *[[ប្រាសាទសិរីសាច]] *[[ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក]] *[[ប្រាសាទសំរោងព្រះធាតុ]] *[[ប្រាសាទស្រែប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទស្រាយអៀ|ប្រាសាទអ្នកតាប៉ាលោក]] *[[ប្រាសាទអណ្ដែត]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុរកា]] == [[ខេត្តកំពត]] == *[[ប្រាសាទភ្នំខ្យង]] *[[ប្រាសាទភ្នំឈ្ងោក]] *[[ប្រាសាទភ្នំទទឹង]] *[[ប្រាសាទវត្តប្រាសាទ]] == [[ខេត្តក្រចេះ]] == *[[ប្រាសាទល្បើកស្រុត]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុខ្វាន់ពីរ]] == [[ខេត្តតាកែវ]] == *[[ប្រាសាទតាព្រហ្មទន្លេបាទី]] *[[ប្រាសាទតាកែវ]] *[[ប្រាសាទជប់ពល]] *[[ប្រាសាទនាងខ្មៅ (ខេត្តតាកែវ)|ប្រាសាទនាងខ្មៅ]] *[[ប្រាសាទភ្នំជីសូរ]] *[[ប្រាសាទយាយពៅ]] *[[ប្រាសាទបាយ៉ង់កោរ]] *[[ប្រាសាទភ្នំតាម៉ៅ]] *[[ប្រាសាទថ្មដុះ]] *[[ប្រាសាទភ្នំដា]] *[[ប្រាសាទស្រី]] == [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] == *[[ប្រាសាទព្រះធាតុតូច]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុធំ]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុសម្ដី]] *ប្រាសាទព្រះធាតុខ្ទុំ *ប្រាសាទព្រះធាតុខ្នាយវាន *[[ប្រាសាទជើងអង]] *[[ប្រាសាទព្រៃគី]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុបាស្រី|ប្រាសាទបាស្រី]] *ប្រាសាទព្រះធាតុតូច (ភូមិពពេល) *ប្រាសាទភូមិមៀន == [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] == *ប្រាសាទភ្នំព្រះនេត្រព្រះ(ប្រាសាទភ្នំព្រះបាទ) *ប្រាសាទចេតិយ៍ *ប្រាសាទឡោតេ *ប្រាសាទភ្នំកូនខ្លែង *ប្រាសាទសំរោង *[[ប្រាសាទកងវ៉ា|ប្រាសាទភ្នំកងវ៉ា]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយទ័ព]] *ប្រាសាទតាអ៉ឹម *ប្រាសាទយាយជូ *ប្រាសាទយាយគុំ *ប្រាសាទចញ្ចឹមត្រី *ប្រាសាទតាណែម *ប្រាសាទសំណាងតាសុខ *ប្រាសាទតាប្លាំង *ប្រាសាទតាព្រហ្ម *ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត *ប្រាសាទមេបុណ្យខាងជើង *ប្រាសាទតុប *ប្រាសាទប្រុស *ប្រាសាទត្រពាំងរមាំង *ប្រាសាទល្បើកល្វា *ប្រាសាទក្រហម *ប្រាសាទពន្លាក់ *ប្រាសាទកូនដំរី *ប្រាសាទដំបូក *[[ប្រាសាទល្បើកស្វាយ]] *[[ប្រាសាទល្បើកអំពិល]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយព្រាវ]] *ប្រាសាទគុក *[[ប្រាសាទភៀសខាងកើត]] == [[ខេត្តបាត់ដំបង]] == *[[ប្រាសាទស្នឹងខាងកើត]] *[[ប្រាសាទស្នឹងខាងលិច]] *[[ប្រាសាទបាសែត]] *[[ប្រាសាទភ្នំបាណន់]] *[[ប្រាសាទវត្តឯកភ្នំ]] *ប្រាសាទដូនទ្រី(វត្តដូនទ្រីជើងស្រុកមោងឬស្សី) *ប្រាសាទទួលបល្ល័ង្គ(នៅភាគអគ្នេយ៍វត្តអន្លង់កូបស្រុកមោងឬស្សីបាត់រូបរាងទាំងស្រុងតែសល់រូបចម្លាក់ព្រះលោកេសូមួយតម្កល់នៅសារមន្ទីជាតិ) == [[ខេត្តព្រៃវែង]] == *[[ប្រាសាទចុងស្រុក]] *[[ប្រាសាទព្រះវិហារច័ន្ទ]] == [[ខេត្តស្វាយរៀង]] == * [[ប្រាសាទបាសាក់]] * [[ប្រាសាទជាហោ]] == [[ខេត្តព្រះវិហារ]] == *[[ប្រាសាទកន្ទប់]] * [[ប្រាសាទព្រះថ្កោល]] *[[ប្រាសាទកាត់ក្ដី]] *[[ប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍]] *[[ប្រាសាទក្រចាប់]] *[[ប្រាសាទក្រពុំឈូក]] *[[ប្រាសាទខ្ទុំ]] *[[ប្រាសាទខ្នារ]] *[[ប្រាសាទគោកបេង]] *[[ប្រាសាទឈូក]] *[[ប្រាសាទដប់]] *[[ប្រាសាទគោល]] *[[ប្រាសាទចិន]] *[[ប្រាសាទចិនចូលកាសកូ]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងក្រសាំងជ្រំខាងកើត]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងខ្នារសែនកែវ]] *[[ប្រាសាទតាប៉ាង]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងគុក]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងពងទឹក]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងស្វាយ]] * [[ប្រាសាទចតុមុខ]] *[[ប្រាសាទបី]] *[[ប្រាសាទបឹង]] *[[ប្រាសាទបឹងប៉ែនជុំ]] *[[ប្រាសាទជាន់ស្រាំ]] *[[ប្រាសាទធំ]] *[[ប្រាសាទនរាយ]] *[[ប្រាសាទនាងខ្មៅ]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយពីរជាន់]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយយួន]] *[[ប្រាសាទបឹងស្រែលិច]] *[[ប្រាសាទប្រាំ]] *[[ប្រាសាទព្រះខ័ន (កំពង់ស្វាយ)]] *[[ប្រាសាទព្រះដំរី]] *[[ប្រាសាទព្រះស្ទឹង]] *[[ប្រាសាទភ្នំព្រះលាន]] *[[ប្រាសាទភ្នំម្រេច]] *[[ប្រាសាទរើល]] *[[ប្រាសាទសង្កែ]] *[[ប្រាសាទសំឡាញ]] *[[ប្រាសាទស្រែប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទព្រះវិហារ]] *[[ប្រាសាទតូច]] *[[ប្រាសាទអ្នកបួស]] *[[ប្រាសាទថ្នឹង]] *[[ប្រាសាទបឹងវែង]] *[[ប្រាសាទដាន]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងឬស្សី]] *[[ប្រាសាទអណ្តូងគុក]] *[[ប្រាសាទច្រាប]] == [[រាជធានីភ្នំពេញ]] == * [[ប្រាសាទពោធិលោម]] * ប្រាសាទវត្តប្រាសាទ == [[ខេត្តសៀមរាប]] == *[[ប្រាសាទកណ្ដាលដុំខាងជើង]] *[[ប្រាសាទកន្សែង]] *[[ប្រាសាទកី]] *[[ប្រាសាទកុដិគូរ]] *[[ប្រាសាទកុដ្តិស្វរៈ]] *[[ប្រាសាទកំពង់ក្ដី]] *[[ប្រាសាទកំពង់ព្រះ]] *[[ប្រាសាទក្ដីតាគម]] *[[ប្រាសាទក្ដីតាគមធំ]] *[[ប្រាសាទក្បាលរមាស]] * [[ប្រាសាទក្ដឿង]] *[[ប្រាសាទក្រវាន់]] *[[ប្រាសាទក្រហម]] *[[ប្រាសាទក្រឡាញ់]] *[[ប្រាសាទក្រឡោងសង្កែ]] *[[ប្រាសាទក្រោលគោ]] *[[ប្រាសាទក្អែកទុំ]] *[[ប្រាសាទខ្ពប]] *[[ប្រាសាទខ្លាគ្រហឹម]] *[[ប្រាសាទគងភ្លុក]] *[[ប្រាសាទគុកត្រពាំងល្ពៅ]] *[[ប្រាសាទគោកចក]] *[[ប្រាសាទគោកចាន់]] *[[ប្រាសាទគោកប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទគោកពោធិ៍]] *[[ប្រាសាទគោកព្រៃគូ]] *[[ប្រាសាទគោកស្លាកែត]] *[[ប្រាសាទគោកអូរជ្រុង]] *[[ប្រាសាទគោកឯត្បូង]] *[[ប្រាសាទចៅសាយទេវតា]] *[[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុល]] *[[ប្រាសាទដូនចាន់]] *[[ប្រាសាទដូនដៀវ]] *[[ប្រាសាទបាពួន]] *[[ប្រាសាទបាយក្អែក]] *[[ប្រាសាទបាយ័ន]] *[[ប្រាសាទតាស្រី]] *[[ប្រាសាទតាអាន]] *[[ប្រាសាទតាអុង]] *[[ប្រាសាទតាឥន្ទ]] *[[ប្រាសាទដំរីក្រាប]] *[[ប្រាសាទណងឃូ]] *[[ប្រាសាទតាកៀវ]] *[[ប្រាសាទតាកែវ]] *[[ប្រាសាទទន្លេស្ងួត]] *[[ប្រាសាទទម្រោប]] *[[ប្រាសាទទ័ពជ័យ]] *[[ប្រាសាទភ្នំកំបុត]] *[[ប្រាសាទភ្នំក្រវាន់]] *[[ប្រាសាទភ្នំក្រោម]] *[[ប្រាសាទខ្នារ]] *[[ប្រាសាទអ្នកតា]] *[[ប្រាសាទធម្មនន្ត]] *[[ប្រាសាទធ្នូ]] *[[ប្រាសាទគោកសំរោង]] *[[ប្រាសាទគោករមៀត]] *[[ប្រាសាទគោកសេះ]] *[[ប្រាសាទបាគង់]] *[[ប្រាសាទបាតជុំ]] *[[ប្រាសាទជីក្រែងខាងកើត]] *[[ប្រាសាទជីក្រែងខាងលិច]] *[[ប្រាសាទជ្រៃ]] *[[ប្រាសាទជ្រៃខ្ញៀន]] *[[ប្រាសាទដុតស្ដេចគំលង់]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងចំបក់]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងទទឹងថ្ងៃ]] *[[ប្រាសាទតាព្រួច]] *[[ប្រាសាទតាមា]] *[[ប្រាសាទតាមឿន]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយអំពិល]] *[[ប្រាសាទតាសោម]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយក្តី]] *[[ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង]] *[[ប្រាសាទបង្កោង]] *[[ប្រាសាទបង្គួយខាងកើត]] *[[ប្រាសាទចារ]] *[[ប្រាសាទចេតីយ៍]] *[[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] *[[ប្រាសាទអូរផ្អុង]] *[[ប្រាសាទអូរយាង]] *[[ប្រាសាទស្នាយល្អ]] *[[ប្រាសាទស្នួល]] *[[ប្រាសាទស្ពានទ្រុង]] *[[ប្រាសាទស្មានតេង]] *[[ប្រាសាទស្រឡៅ]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងផុង]] *[[ប្រាសាទត្រមែង]] *[[ប្រាសាទត្រាវ]] *[[ប្រាសាទត្រាំខ្នារ]] *[[ប្រាសាទប្រាំ]] *[[ប្រាសាទផូងផាង]] *[[ប្រាសាទផ្លាង]] *[[ប្រាសាទពង្រ]] *[[ប្រាសាទព្រៃ]] *[[ប្រាសាទព្រៃក្មេង]] *[[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទព្រៃផ្ដៅ]] *[[ប្រាសាទព្រៃមន្ទីរ]] *[[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] *[[ប្រាសាទព្រះធាតុខ្វាយ]] *[[ប្រាសាទព្រះបាលិលេយ្យ]] *[[ប្រាសាទព្រះគោ]] *[[ប្រាសាទព្រះផ្ទោរ]] *[[ប្រាសាទព្រះពល]] *[[ប្រាសាទព្រះពិធូ]] *[[ប្រាសាទព្រះលាន]] *[[ប្រាសាទព្រះវិហារ]] *[[ប្រាសាទបេងខាងជើង]] *[[ប្រាសាទបេងខាងត្បូង]] *[[ប្រាសាទប្រពីស]] *[[ប្រាសាទប្រែរូប]] *[[ប្រាសាទមានជ័យ]] *[[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត]] *[[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច]] *[[ប្រាសាទតានៃ]] *[[ប្រាសាទតុប]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងក្រសាំង]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងខ្យង]] *[[ប្រាសាទថ្នល់ដាច់]] *[[ប្រាសាទថ្មបាយក្អែក]] *[[ប្រាសាទទ]] *[[ប្រាសាទទេពប្រណម្យ]] *[[ប្រាសាទនាគព័ន្ធ]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយសំរែ]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] *[[ប្រាសាទបាក់រួង]] *[[ប្រាសាទភូមិពោធិ៍]] *[[ប្រាសាទបាគង]] *[[ប្រាសាទបន្ទាយព្រៃ]] *[[ប្រាសាទព្រះឥន្ទកោសីយ៍]] *[[ប្រាសាទបី]] *[[ប្រាសាទប៉ាទ្រី]] *[[ប្រាសាទបឹងមាលា]] *[[ប្រាសាទព្រះគោ]] *[[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]] *[[ប្រាសាទភ្នំបូក]] *[[ប្រាសាទរុន]] *[[ប្រាសាទរោងចិន]] *[[ប្រាសាទរោងរមុង]] *[[ប្រាសាទលលៃ]] *[[ប្រាសាទលាក់នាង]] *[[ប្រាសាទលិច]] *[[ប្រាសាទល្បើក]] *[[ប្រាសាទល្បើកព្រៃ]] *[[ប្រាសាទល្បើករុន]] *[[ប្រាសាទវត្តខ្នារ]] *[[ប្រាសាទវិមានអាកាស]] *[[ប្រាសាទវៀន]] *[[ប្រាសាទសង្កែក្បាលក្របី]] *[[ប្រាសាទសំពៅ]] *[[ប្រាសាទស្វាយព្រាហ្មណ៍]] *[[ប្រាសាទស្វាយលើ]] *[[ប្រាសាទអកយំ]] *[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] == [[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] == +ប្រាសាទព្រះគោ (ថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង) ឈ្មោះ: ប្រាសាទព្រះគោ រជ្ជកាល: ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ១ កាលបរិច្ឆេទ: ចុងសតវត្សទី ៦ ឆ្នាំ ៦៥៧-៦៨១ នៃ គ.ស. ដើម្បីឧទ្ទិសដល់: ព្រហ្មញ្ញសាសនា ទីតាំង: ឃុំថាឡាបរិវ៉ាត់ ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ​ប្រាសាទ​ព្រះ​គោមាន​ទីតាំង​​ស្ថិតនៅ​ឃុំ​ថា​ឡា​បរិ​វ៉ា​ត់ ស្រុក​ថា​ឡា​បរិ​វ៉ា​ត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ប្រាសាទ​មួយ​នេះ​បច្ចុប្បន្ន​បាន​បាក់បែក​ស្ទើរ​អស់​ទៅហើយ ប៉ុន្តែ​ប្រជាជន​នៅតែ​គោរពបូជា ព្រោះថា​នៅ​ទីនោះ​គ្មាន​វត្ថុ​ណា​មកប្រៀបផ្ទឹម និង​ប្រាសាទបុរាណ​របស់​មួយនេះបានឡើយ។ ប្រាសាទ​ព្រះ​គោ​បាន​កសាងឡើង​នៅ​ចុង​សតវត្ស​ទី​ ៦ ​ធ្វើ​អំពី​ឥដ្ឋក្រហម និង​មាន​ផ្តែរ​កសាង​អំពី​ថ្មភក់ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​បាន​បាក់​ទ្រុឌទ្រោម​ស្ទើរ​ទាំងស្រុង​ហើយ។​ នៅខាងមុខ​ប្រាសាទ្រាសាទមានកសាងរូបសំណាកព្រះគោមួយយ៉ាងធំថែមទៀតផង ទើបបាន​គេ​ឱ្យឈ្មោះថា ប្រាសាទ​ព្រះ​គោ​មកដល់​សព្វថ្ងៃ។ +ប្រាសាទប្រាំបួនល្វែង ឈ្មោះ: ប្រាសាទប្រាំបួនល្វែង រជ្ជកាល: ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ១ កាលបរិច្ឆេទ: សតវត្សទី ៦-៧ ដើម្បីឧទ្ទិសដល់: ព្រហ្មញ្ញសាសនា ទីតាំង: រមណីដ្ឋាន​ប្រសាទប្រាំ​បី​ល្វែង មាន​ទីតាំង​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​ឃុំ​ថា​ឡា ស្រុក​ថា​ឡា​បូរិ​វ៉ាត់ មាន​ចំងាយ ៦​គីឡូ​ម៉ែត​ពី​ទីក្រុង​ស្ទឹងត្រែង​។ ប្រាសាទ​នេះ​ត្រូវបាន​កសាងឡើង​ដោយ​ព្រះបាទ​ជ័យ​វរ័​ន្មទី​១ ក្នុង​សតវត្ស​ទី​៦-៧ ដើម្បី​ឧទ្ទិស​ចំពោះ​សាសនា​ព្រហ្មញ្ញសាសនា ហើយ​ប្រាសាទ​នេះ​ភាគច្រើន កសាង​ពី​ឥដ្ឋ លាយ​នឹង​ថ្ម​បាយក្រៀម​។​ រមណីដ្ឋាន​ប្រាសាទ​ប្រាំបី​ល្វែង មាន​ទីតាំង​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ចម្ងាយ​ប្រហែល​២​គីឡូ​ម៉ែត ទិសខាងត្បូង​នៃ​ប្រាសាទ​ព្រះ​គោ ដែល​ទទួល​នូវ​ការ​បាក់បែក​យ៉ាង​អាណោច​អធម​ស្ទើរតែ​ចង់​អស់ ដោយសារ​តែ​សង្គ្រាម​អស់​រយៈពេល​ជាង​បី​ទសវត្ស ការ​មិន​អើពើ​រវីរវល់​ថែរក្សា ការបំផ្លាញ​របស់ ធម្មជាតិ​ថែមទៀត និង​ការជីក​គាស់​បំផ្លិចបំផ្លាញ​របស់​ជន​អគតិ​មួយចំនួន​ក្នុង​បំណង​សែ្វ​រក​វត្ថុ បុរាណ មាន​តំលៃ​។ ​​នៅពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ប្រាសាទ​ទាំងមូល​គ្មាន​អ្វី​នៅ​សេសសល់​ក្រៅពី​ធ្នឹម​បី​បួន និង ​គ្រឹះ​នោះទេ​។ មាន​ធ្នឹម​មួយ ដ៏​ល្អ​វិចិត្រ ដែល​បាន​ឆ្លាក់​រូប​រា​ហ៊ូ​ឈរ នៅលើ​គោ​បុរៈ នៃ​ក្លោងទ្វារ​ប្រាសាទ ហើយ ដែល មាន​ធ្នឹម​មួយចំនួនធំ​បាន​ធ្លាក់​បាក់បែក​អស់ហើយ ឥឡូវ​នៅសល់​តែ​ដើមឈើ និង​ដើម​ឫស្សី ដុះ​ឡើង ព្រោងព្រាត លប់​តួ​ប្រាសាទ​ទាំងមូល​ទៅហើយ​។ រា​ហ៊ូ គឺជា​អាទិទេព​នៃ​ពេលវេលា នៅក្នុងវប្បធម៌ និង​ប្រណៃ​ទំនៀមទម្លាប់​ខ្មែរ​។​ អាស័យដ្ឋាន: ថាឡាបរិវ៉ាត់ ស្ទឹងត្រែង កម្ពុជា == [[ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]] == *[[ប្រាសាទក្ដុល]] *[[ប្រាសាទគុក]] *[[ប្រាសាទគុប]] *[[ប្រាសាទចក]] *[[បា្រសាទតាមាន់តូច]] *[[ប្រាសាទតាមាន់ធំ]] *[[ប្រាសាទចន្លាស់ដៃ]] *[[ប្រាសាទដូនទា]] *[[បា្រសាទតាក្របី]] *[[ប្រាសាទពងទឹក]] *[[ប្រាសាទអំពិល]] *[[ប្រាសាទរវៀង]] *[[ប្រាសាទលំពូក]] *[[ប្រាសាទល្បើក]] *[[ប្រាសាទសឹង្ហ]] *[[ប្រាសាទត្រពាំងប្រាសាទ]] *[[ប្រាសាទមានជ័យ]] *[[ប្រាសាទមាន]] == ប្រាសាទខ្មែរនៅប្រទេសថៃ == * [[ប្រាសាទពិមាយ]] * [[ប្រាសាទភ្នំរុង]] * [[ប្រាសាទមឿងតាំ]] * [[ប្រាសាទភ្នំវ៉ាន់]] * [[ប្រាសាទស្ដុកកក់ធំ]] * [[ប្រាសាទមឿងសិង្ហ]] * [[ប្រាសាទភូមិសម្បូណ៌]] * [[ប្រាសាទនាងរាំ]] * [[ប្រាសាទប្រាង្គគូ]] * [[ប្រាសាទស៊ីខរភូមិ]] * [[ប្រាសាទជាងប៉ី]] == ប្រាសាទខ្មែរនៅប្រទេសឡាវ == * [[ប្រាសាទវត្តភូ]] == ប្រាសាទខ្មែរនៅប្រទេសវៀតណាម == * [[ប្រាសាទប្រាំល្វែង]] ឬ[[ប្រាសាទមណ្ឌប]] == តំណភ្ជាប់ក្រៅ == *[http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/country.sightseeing.html រដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080731001206/http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/country.sightseeing.html |date=2008-07-31 }} (តំបន់ទេសចរណ៍) *[http://www.site-archeologique-khmer.org រមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនៅកម្ពុជា] ==<span lang="km" dir="ltr">សូ</span>មមើលផងដែរ== {{កម្ពុជា}} __លាក់មាតិកា__ [[Category:ទេសចរណ៍]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រាសាទខ្មែរ]] rba4k9i5mzl04w2nr035w0cepykukhf 0 9029 321349 320649 2025-06-01T10:31:45Z 119.13.61.50 ពាក្យក្លាយ 321349 wikitext text/x-wiki ដើរ ==កម្លាយដោយផ្នត់ដើម== ===ទម្រង់(ជាប់)=== ទម្រង់(ព-) មានប្រាំគឺ [ញ-] [ទ-]ឧទាហរណ៍ ===ទម្រង់(ពស-)=== ទម្រង់(ពស-) ក៏មានប្រាំដូចគ្នាដែរគឺ [ក-] [ច-] [ប-] [ត-] និង [ស-]។ ឧទាហរណ៍៖ *[ក-] + កាយ → កកាយ *[ក-] + កូរ → កកូរ *[ច-] + ចឹក → ចចឹក *[ត-] + តះ → តតះ *[ប-] + បោស → បបោស *[ស-] + សិត → សសិត ===ទម្រង់(ពសព-)=== ទម្រង់(ពសព-) មានច្រើនបែបដូចជា [ក'ង-] [ក'ន-] [ក'ម-] [ប'ន-] [ប'ណ-] [ប'ញ-] [ប'ម-] [ព'ន-] [រ'ម-] … ។ ឧទាហរណ៍៖ *[ក'ង-] + ធំ → *[ក'ន-] + តឿ → កន្ដឿ *[ក'ម-] + បាក់ → កំបាក់ *[ក'ម-] + បាំង → កំបាំង *[ប'ន-] + ត → បន្ដ *[ប'ណ-] + ដើរ → បណ្ដើរ *[ប'ញ-] + ចេញ → បញ្ចេញ *[ប'ម-] + ពេញ → បំពេញ *[ព'ន-] + យល់ → ពន្យល់ *[រ'ម-] + លេច → រំលេច *[អ'ម-] + រែក → អំរែក *[អ'ម-] + បោស → អំបោស *[ប'ង-] + គ្រប់ => បង្គ្រប់ *[ប'ង-] + កើយ => បង្កើយ អន់ ===ទម្រង់(ពពស-)=== ទម្រង់(ពពស-)មានតែពីរគត់ គឺ [ប្រ-] និង [ស្រ-]។ ឧទាហរណ៍៖ *[ប្រ-] + សូន → ប្រដាល់ *[ប្រ-] + ជល់ → ប្រជល់ *[ប្រ-] + កាន់ → ប្រកាន់ *[ស្រ-] + អាប់ → ស្រអាប់ *[ស្រ-] + លះ → ស្រលះ *[ស្រ-] + ទន់ → ស្រទន់ ==កម្លាយដោយផ្នត់ជែក== ===ទម្រង់(ព)=== ទម្រង់(-ព-)មានបីគឺ [-ម-] [-ន-] [-ប-]។ ឧទាហរណ៍៖ *[-ន-] + ធ្វើ → ខ្នើយ *[-ន-] + ជាប់→ ខ្ជាប់ *[-ន-] + សែង → ស្នែង *[-ប-] + លាយ → ល្បាយ *[-ប-] + លេង → ល្បែង *[-ប-] + លឿន → ល្បឿន *[-ម-] + ជួញ → ឈ្មួញ *[-ម-] + ដើរ → ថ្មើរ *[-ម-] + ចាំ → ឆ្មាំ *[-ម-] + សូន _ ស្មូន (-ព-) *[-ម-] + សេរ _ ស្មេរ (-ព-) *[-ម-] + កើត _ ខ្នើត (-ព-) ===ទម្រង់(-សព-)=== ទម្រង់(-សព-)មាន [-អ'ង-] [-អ៊'ង-] [-អ'ម-] [-អ៊ម-] [-អ'ន-] [-អ៊'ន-]។ ឧទាហរណ៍៖ *[-អ'ង-] + ខ្វះ → កង្វះ *[-អ'ង-] + ខ្វារ → កង្វារ *[-អ៊'ង-] + ព្រោះ → ពង្រោះ *[-អ៊'ង-] + ព្រាត់ → ពង្រាត់ *[-អ៊'ង-] + ឃ្វាល → គង្វាល *[-អ'ម-] + ស្លាប់ → សម្លាប់ *[-អ'ម-] + ខ្លាំង → កម្លាំង *[-អ៊ម-] + ឈរ → ជំហរ *[-អ'ន-] + ខ្លាស់ → កន្លាស់ *[-អ៊'ន-] + កាច់ ===ទម្រង់(-ស/ព-)=== ទម្រង់(-ស/ព-) មានពីរ គឺ [-អ៊/ន-] និង [-អ៊/ប-]។ ឧទាហរណ៍៖ *[-អ៊/ន-] + រាប → រនាប *[-អ៊/ន-] + រាស់ → រនាស់ *[-អ៊/ន-] + រោច > រនោច *[-អ៊/ប-] + រៀប → របៀប *[-អ៊/ប-] + រាំ → របាំ *[-អ៊/ប-] + រោយ > របោយ ===ទម្រង់(ពសព-)=== ទម្រង់(-សព/ព)មានពីរដូចគ្នាដែរគឺ [-អ'ម/ន-] និង [-អ៊'ម/ន-]។ ឧទាហរណ៍៖ *[-អ'ម/ណ-] + កើត → កំណើត *[-អ'ម/ណ-] + ចេញ → ចំណេញ *[-អ៊'ម/ន-] + គិត → គំនិត *[-អ៊'ម/ន-] + ទិញ → ទំនិញ ៕គួរ បង្គួរ[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:វេយ្យាករណ៍]] ក្លាយពាក្យ គិត [[Category:ភាសាខ្មែរ]] nvm1ljqur68e0wsqm1ry2egseuk5i0g 0 10257 321362 309415 2025-06-02T11:11:13Z 119.13.156.153 /* ជនជាតិ */ បើកាលណាគេនិយាយ​អំពី ពលរដ្ឋ ឬប្រជាពលរដ្ឋ គេប្រើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ឬពលរដ្ឋខ្មែរ។ តែគេអាចប្រើ ពលរដ្ឋ​នៃ​ប្រទេសកម្ពុជា 321362 wikitext text/x-wiki {{ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ}} '''បុរេប្រវត្តិខ្មែរ''' គឺជាសម័យកាលដ៏យូរលង់ណាស់មកហើយ ដែលពេលនោះ មនុស្សពុំទាន់ចេះបង្កើតតួអក្សរសម្រាប់កត់ត្រាហេតុការណ៍អ្វីឡើយ។ ដើម្បីសិក្សាអំពីបុរេប្រវត្តិ[[ខ្មែរ]]​ យើងក៏ត្រូវសិក្សាអំពីទឹកដីខ្មែរដែរ។ នៅភូមិភាគ[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍]]កាលពីមុនធ្លាប់មាន[[កំណដងភ្នំកាឡេដុង|ពំនើងផ្នត់កាឡេដូយាង រឺ កាឡេដុង]] (Plissement calédonien) និង [[កំណភ្នំវ៉ារីស្កាន|ពំនើងផ្នត់អែរស៊ីនញាង]] (Plissement hercynienne) ដែលធ្វើឲ្យផុសឡើងនៅ[[ខ្ពង់រាប]] និង ជួរភ្នំនានាពាសពេញប្រទេសខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះ។ បន្ទាប់មកក៏បានលិចទៅវិញដោយទឹក[[សមុទ្រ]]នៅ[[កណ្យសត្ត|ស័កទី៣]]។ នៅ[[ភាសសត្ត|ស័កទី៤]]ដីក៏ផុសចាប់ពី[[ភូមិភាគ]][[ហេមពាន្ត]]រហូតដល់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូល។ ដីខ្មែរក៏ដុះឡើងពី ៧០០ ទៅ ៨៨០ [[មាត្រ]]។ ក្នុងស័កទី៤ មាន[[លំនាច]]និង[[ជំនោរ]][[ទឹកសមុទ្រ]] ដែលជាមូលហេតុធ្វើឲ្យដីលិចហើយផុសឡើងវិញសាជាថ្មីម្ដងទៀត។ នៅចន្លោះពី ៦០០០០០ ដល់ ៥០០០ ឆ្នាំ មុ.គ. ទឹកសមុទ្របាននាចថយទៅពី ១៣០ ដល់ ១៨០ មាត្រ (បើប្រៀបទៅនឹងកំពស់ទឹកសមុទ្រសព្វថ្ងៃនេះ)។ អ្នក[[ភូគព្ភវិទូ]]ខ្លះបានយល់ថា កាលណោះគ្មានសមុទ្រខណ្ឌ[[ភូមិភាគ]][[ឥណ្ឌូចិន]] និង ប្រជុំកោះ[[ទ្វីបឥណ្ឌា]] (Insulinde) ស្ថិតនៅជាប់គ្នារហូតគ្មានសមុទ្រខណ្ឌដូចយើងសព្វថ្ងៃនេះទេ។ នៅប្រមាណ ១៥០០០ ឆ្នាំមុ.គ. ទឹកសមុទ្រជោរបានកំពស់ ១៥ មាត្រ ដែលបណ្ដាលឲ្យទឹកដី[[កម្ពុជាក្រោម]] និង[[វាលទំនាប]]ប្រទេសខ្មែរបានលិចទៅក្នុងទឹកវិញ។ នៅសតវត្សទី៣ មុ.គ. ទឹកសមុទ្របាននាចទៅវិញបន្តិចៗម្ដង។ ឯពេលនោះ [[ទន្លេមេគង្គ]]បាននាំ[[ដីល្បាប់]]មកចាក់បំពេញបន្តិចៗម្ដង ក្លាយជា[[ដីសណ្ដ]]បន្តដេញតាមទឹកសមុទ្រស្រក។<ref>[[ត្រឹង ងារ]], ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ទំព័រ ២១</ref> គេអាចដឹងព្រឹត្ដិការណ៍ផ្សេងៗក្នុងសម័យ[[បុរេប្រវត្ដិ]]តាមការសិក្សាលើ[[គ្រោងឆ្អឹង]][[មនុស្ស]] ប្រដាប់ប្រដា សំភារៈ កំទេចសំណល់គ្រប់បែបយ៉ាង ដែលមនុស្សជំនាន់មុនបានបន្សល់ទុក។ នៅប្រទេស[[កម្ពុជា]]យើង មានស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្ដិសំខាន់ៗដូចជា៖ -[[ស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្ដិសំរោងសែន]] និង [[ស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្តិអន្លង់ផ្ដៅ|អន្លង់ផ្តៅ]] ([[កំពង់ឆ្នាំង]]) -[[ស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្ដិម្លូព្រៃ]] ([[ព្រះវិហារ]]) -[[ស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្ដិល្អាងស្ពាន]] ([[បាត់ដំបង]]) នៅក្នុងស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្ដិទាំងប៉ុន្មាននេះ គេបានជីកកាយដីរកឃើញប្រដាប់ប្រើប្រាស់របស់មនុស្សជំនាន់មុនដូចជា៖ [[ពូថៅ]] [[ញញួរ]] [[ពន្លាក]]ធ្វើពីថ្ម [[ផ្លែព្រួញ]] [[ផ្លែសន្ទូច]] [[ច្បូក]] [[ផ្លែកណ្ដៀវ]] ធ្វើពីឆ្អឹងសត្វ [[ក្អម]] [[ឆ្នាំង]] [[ចាន]] ធ្វើពី[[ដីដុត]]។ ក្រៅពីនេះ គេនៅឃើញមាន[[ត្រល់]]សម្រាប់ត្បាញ[[សំពត់]]។ [[ឧបករណ៍]]ដែលធ្វើពី[[លង្ហិន]]ពុំសូវសំបូរទេ។ ការរស់នៅរបស់មនុស្សនាសម័យបុរេប្រវត្ដិ ដោយសារឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ ដែលបានរកឃើញនៅតាមស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្ដិ គេអាចសន្និដ្ឋានថា នៅលើទឹកដីកម្ពុជាយើង មានមនុស្សរស់នៅជាយូរលង់ណាស់មកហើយ គឺតាំងពីសម័យ[[យុគថ្មរំលីង]]ម៉្លេះ ពោលគឺតាំងពីសម័យដែលមនុស្សពុំទាន់ស្គាល់[[លោហធាតុ]] ហើយយកថ្មមករំលីងធ្វើជាឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ។ មនុស្សជំនាន់នោះរស់នៅជាក្រុមៗដើម្បីទប់ទល់នឹងសត្វសាហាវ ហើយគេចេះសង់លំនៅដ្ឋានជាខ្ទមខ្ពស់ផុតពីដី។ គេចេះត្បាញសំពត់បិទបាំងរាងកាយ។ គេចេះរកស៊ីដោយ បរបាញ់ និង នេសាទ។ តែការដាំ[[ដំណាំ]] និង [[ចិញ្ចឹមសត្វ]]គឺតិចតួច ណាស់។ រីឯ[[ប្រពៃណី]] គេពុំមាន[[សាសនា]] ឬ [[ជំនឿ]][[អាទិទេព]]ណាមួយទេ។ គេជឿថា [[ខ្មោច]]លង ហើយជឿលើ[[អ្នកតា]]។ កាលណាមានមនុស្សស្លាប់ គេយក[[សព]]នោះទៅកប់ដោយដាក់ជាមួយនូវប្រដាប់ប្រដាប្រើប្រាស់ និង [[គ្រឿងអលង្ការ]]។ ​ ==អរិយធម៌ទក្សិណាស៊ី (អូស្ត្រូអាស៊ី)== '''{{see also|អរិយធម៌ទក្សិណាស៊ី}}''' តាមការសិក្សាបុរេប្រវត្តិខ្មែរគេអាចដឹងថាអរិយធម៌ខ្មែរជាប់ទាក់ទងនឹងអរិយធម៌ទក្សិណាស៊ី។ តើអ្វីទៅជា[[អរិយធម៌]]ទក្សិណាស៊ី? អរិយធម៌ពិសេសនេះមានតាំងពីចិននិងឥណ្ឌាមិនទាន់មកដល់ទៅទៀត អាស៊ីអាគ្នេយ៍បានស្គាល់អរិយធម៌នេះរួចទៅហើយ។ អរិយធម៌នេះបានលាតសន្ធឹងពីអាស៊ីខាងត្បូង ប្រទេស [[ឥណ្ឌា]] [[ហ្គីណេថ្មី]] និង[[ចិនខាងត្បូង]] (ចាប់ពី[[ទន្លេឆាងជាំង]]ចុះក្រោម)។ ដោយសារតែអរិយធម៌ទាំងនេះមានលក្ខណៈដូចគ្នាគេក៏ឲ្យឈ្មោះថា '''អរិយធម៌ទក្សិណាស៊ី''' រឺ ''[[អាស៊ីខាងត្បូង]]'' រឺ '' អរិយធម៌ខ្យល់រដូវ''។ ដោយលោក[[អាសឺរ ម៉ូរីស ហឹខាត|អេម.ហូកាត]] និងលោក P.Mus ([[ភីម៉ុស]]) ឃើញដូចគ្នានៃជំនឿនិងពិធីជាមូលដ្ឋានក្នុងភូមិភាគ[[អាស៊ីខ្យល់រដូវ]]នេះ។ ដោយគេមិនដឹងថាវាមកពីណាគេក៏បានឲ្យសម្មតិកម្មពីរ៖ *អ្នកខ្លះយល់ថាមានអំបូរមនុស្សមួយ រឺ ច្រើនដែលនៅឥណ្ឌូចិន និងលើកោះបានហូរចូលប្រទេសឥណ្ឌាមុនពួក[[អារ្យ]]មកដល់។ *ខ្លះទៀតយល់ថាពួក[[ទ្រវិឌ]] រឺ [[អារ្យ]]បានរុញច្រាន ពួកអ្នកស្រុកដើមមកកាន់ទិសខាងត្បូង រឺ ខាងកើត ហើយបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ឥណ្ឌូចិននិងប្រជុំកោះអាំងសូលីន (Insulinde)។ គោលសំខាន់នៃអរិយធម៌ទក្សិណាស៊ីគឺ៖ ===សំភារៈ=== *ចេះធ្វើស្រែវស្សា *ចេះវិធីបញ្ចូលទឹកក្នុងស្រែ *ចេះប្រើគោក្របី និងធ្វើប្រដាប់សម្រាប់ធ្វើស្រែខ្លះ *ចេះស្លលោហធាតុ *ស្ទាត់ជំនាញខាង[[នាវាចរណ៍]]: អរិយធម៌នេះបានផ្សព្វផ្សាយរហូតដល់[[កោះម៉ាដាហ្កាស្កា]] ហើយខ្លះទៀតថារហូតដល់[[ប្រជុំកោះជប៉ុន]]ទៀត ទំនាក់ទំនងសម្អាងលើប្រដាប់ប្រដា[[បុរេប្រវត្តិ]] [[ភាសា]] និង [[របាំប្រពៃណី]]។ មូលហេតុបានផ្សព្វផ្សាយដូច្នេះមកពីមានការយល់ដឹងអំពីភាពឆ្លាស់គ្នា នៃ[[ខ្យល់រដូវ]]។ ===ជំនឿ=== ជនជាតិ​ខ្មែរ​នៅ​សម័យ​បុរេប្រវត្តិ អនុវត្ត​ជំនឿ​គោរព[[​បុព្វបុរស]]​[[ដូនតា]] ហើយ​ធ្វើ​សក្ការៈបូជា​[[អ្នក​តា​ម្ចាស់​ទឹក]][[​ម្ចាស់​ដី]] ជា​ទង្វើ​ដែល​អាច​អោយ​យល់​បាន​ថា នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មួយ​ដែល​ទឹក និង​ដី មិន​អាច​កាត់​ផ្តាច់​ពី​គ្នា​បាន ហើយ​ហាក់​ដូច​ជា​ច្រឡូក​លាយ​ឡំ​ភ្ជាប់​គ្នា​ទៅ​នឹង​មេឃ ក្នុង​គំនិត​ចក្រវាឡ​ដ៏​អស្ចារ្យ​មួយ។ មនុស្សជាន់ដើមយល់ថាមនុស្សស្លាប់ទៅមិនសូន្យទេ គឺនឹងទៅចាប់[[ជាតិ]]ថ្មីទៀត។ ពួកខ្មែរលើនៅតំបន់[[ខ្ពង់រាប]]ក៏មានជំនឿបែបនេះដែរ គេចែក[[ព្រលឹង]]ជាបីគឺ[[ព្រលឹងធំ]]ចេញពីខ្លួនមនុស្សមុនស្លាប់៦[[ខែ]] [[ព្រលឹងតូច]]ចេញពីខ្លួនមនុស្សពេលស្លាប់ និងព្រលឹងខ្លះទៀតចេញពីខ្លួនមនុស្សពេលស្លាប់ហើយ៦ខែ។ ពេលគេកប់គេតែងដាក់ប្រដាប់ប្រដារបស់មនុស្សស្លាប់ឲ្យទៅ ជាមួយដើម្បីឲ្យប្រើប្រាស់របស់ទាំងនោះតទៅទៀត។ ដូចខ្មែរសម័យឥឡូវដែរ នៅពេលមានមនុស្សស្លាប់គេតែងរៀប[[បន្លុង]] ដើម្បីប្រគេនព្រះសង្ឃដើម្បីឧទ្ទិសដល់អ្នកស្លាប់។ បើតាមការស្រាវជ្រាវរបស់អ្នក[[បុរេប្រវត្តិវិទូ]] គេថាមនុស្សជាន់នោះចូលចិត្តដាក់បញ្ចុះខ្មោចក្នុង[[ក្រឡ]] រឺ ក្រោម[[ថ្មដុល]] (dolmen រឺ menhir) ដោយដាក់ឲ្យសពអង្គុយ។ ទំលាប់នេះឃើញមានមកដល់សព្វថ្ងៃនេះតែកាលណាមានអ្នកស្លាប់ គេតែងយកធាតុនោះដាក់ក្នុងកោដិ ទំនងជា[[កោដិ]]នេះក្លាយពីក្រឡនោះហើយមើលទៅ បន្ទាប់មកគេយកបញ្ចុះក្នុង[[ចេតិយ]]។ ជំនឿមនុស្សស្លាប់មិនសូន្យនេះបានដិតដាមមកដល់សង្គមខ្មែរសម័យឥឡូវ ដូចជាការធ្វើបុណ្យឡើង[[អ្នកដូន]] [[អ្នកតា]]នេះ ដោយគេមានជំនឿថាអ្នកដែលស្លាប់អស់ទាំងនោះ នៅចាំថែរក្សាកូនចៅជានិច្ចគេឃើញជំនឿបែបនេះនៅមានក្នុងសង្គមខ្មែរ តាមជនបទស្រុកស្រែចំការនៅឡើយ។ ពួកខ្មែរលើក៏មានជំនឿបែបនេះដែរ តែគេហៅ [[អ្នកតា]] ថា [[ព្រះ]] វិញ។ ជំនឿនេះក៏ត្រូវគ្នានឹងសាសនាដែលបានមកដល់អំពីការស្លាប់ ហើយកើតឡើងវិញ ប៉ុន្តែជំនឿ[[ព្រលឹង]] និង[[វិញ្ញាណ]]វាមិនដូចគ្នាបេះបិតទេ តែវាអាចសំរបទៅជាមួយ[[អ្នកស្រុកដើម]]ខ្មែរបាន។ ដូចតួយ៉ាងពិធី[[បុណ្យភ្ជុំបិណ្យ]]គឺជាការសំយោគគ្នារវាងជំនឿខ្មែរដើម និង[[ពុទ្ធសាសនា]]។ មនុស្សជំនាន់ដើមយល់ថាកន្លែងគោរពបូជាតែងតែនៅទីខ្ពស់ដូចជា[[ភ្នំ]]ជាដើម។ ដោយសារតែទស្សនៈបែបនេះហើយទើបឲ្យមានកសាងប្រាសាទភ្នំ [[ជាតិពន្ធុវិទូ]] ដូចលោក[[ខ្វារីត ឆេះ វ៉ាតេស|ខ្វារីត-ឆេះ-វ៉ាតេស]] (Quarit Ches Wates) យល់ថា[[ប្រាសាទភ្នំ]]គឺតំណាងឲ្យភ្នំ ឯ[[លិង្គ]]តំណាងឲ្យ[[អ្នកតា]]នេះឯង។ ជំនឿមួយទៀតរបស់ខ្មែរដើមគឺការគោរព[[ទេព្ដាដី]] ពីព្រោះដីបានផ្ដល់នូវ[[ស្រូវ]][[អង្ករ]]ជា[[អាហារ]]សំខាន់។ ដូច្នេះគេឃើញរំលឹកឡើងតាមរយៈពិធីបុណ្យ[[ច្រត់ព្រះនង្គ័ល]]។ ===ភាសា=== ភាសាគេបង្កើតពាក្យដោយប្រើ បទដើម រឺ [[ផ្នត់ដើម]] រឺ បុព្វបទ (prefixes), បទជ្រែក រឺ [[ផ្នត់ជែក]] រឺ អព្វាបទ (infixes) និង [[បទចុង]] រឺ [[ផ្នត់ចុង]] រឺ [[បច្ច័យបទ]] (suffixes)។ ចំពោះខ្មែរយើងបទដើម និង បទជ្រែកឃើញមានប្រើមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ដែលប្រកបដោយក្បួនច្បាប់ច្បាស់លាស់ណាស់។ [[ភាសាមន]]ក៏មានលក្ខណៈបែបនេះដូចខ្មែរយើងដែរ៖ *ភាសាខ្មែរ **ពន + យល់ > ពន្យល់ **បណ + ដើរ > បណ្ដើរ **គិត > គំនិត (គ + ន + ិ + ត) **កាយ > កំណាយ (ក + ណ + ា + យ) *ភាសាមន **គេត (វិល) > បៈគេត (បង្វិល) **គើ (ឆេះ) > ពគើ (បញ្ឆេះ) **ក្លូន (ធ្វើការ) > កម្លូន (កិច្ចការ) **ក្លូត (លួច) > កម្លូត (ចោរ)<ref>ត្រឹង ងារ, ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ទំព័រ២៦-៣១</ref> ==ឝ្រីគោត្របូរ== ​[[ឝ្រីគោត្របូរ]]ក្នុង​ព្រះរាជ​[[ពង្សាវតារ​ថៃ​]] ប្រហែលទាក់ទង​នឹង​[[ភូមិសាស្ត្រ​]]មួយ មុន​ការបង្កើត​នគរភ្វូណាននា​ដើម​សតវត្ស​ទី​១​នៃ​គ្រិស្តសករាជ។ ​​នគរ​នេះ​​ស្ថិតក្នុង​សម័យ[[បុរេប្រវត្តិ]] ស.វ​ទី​១ មុ.គ.។ អាណាចក្រ​នេះ គឺ​ប្រហែលជា​ស្ថិតនៅ​ចុង​សម័យ[[យុគលោហៈ|​លោហធាតុ]] ដែល​មានការ​ដុះដាល​នូវ​ក្រុង​ជាច្រើន កើតឡើងដោយ​ការប្រមូលផ្ដុំ នៃ​[[សហគមន៍​]]មនុស្ស​យ៉ាង​កុះករ ជាង​ពេលណាៗ​ទាំងអស់​ដោយសារ​[[វឌ្ឍនភាព]]​របស់​[[កសិក​ម្ម]] រួមផ្សំនិង​​[[ការចិញ្ចឹម​សត្វ]] និង​ភាព​រីកចម្រើននៃ​​[[កុលសម្ព័ន្ធ​]]នានា បង្កើតបានជា​[[ភូមិ]] [[ស្រុក]] ឬ​សហគមន៍​​។ ​បរិបទ​[[វប្បធម៌]]​នេះ បាន​បង្កើតឡើង​នូវ​រឿងព្រេងបែប​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។​​ ប្លែកពី[[នគរភ្វូណាន]] [[នគរ​គោកធ្លក]] រឺ នគរឝ្រីគោត្រ​បូរ គឺជា​ឈ្មោះ​នគរ​តែមួយដែល​ជា​ទេវ​កថា​បែប​ខ្មែរ​សុទ្ធសាធ។ ពង្សាវតារ​ខ្មែរ មិនបាន​និយាយ​ដល់​នគរខាងលើនេះ​ទាល់តែសោះ? ច្បាប់​ព្រះរាជ​ពង្សាវតារ​ខ្មែរ តាមពិត​ទើបតែ​ត្រូវបាន​ចារ​ឡើងជា​ថ្មី នៅ​រវាង​សតវត្ស​ទី​១៧ និង​នៅ​ដើម​សតវត្ស​ទី​១៩ នៃ​គ្រិស្តសករាជ​តែប៉ុណ្ណោះ ហើយ​ក្នុងការ​ចារ​សាជាថ្មី​ឡើងវិញ​នេះ [[ស្មេរ​]][[ខ្មែរ]]​ពុំបានចម្លងឡើងវិញ ដោយ​រំលង​បញ្ហា​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​នគរឝ្រី​គោត្រ​បូរ ដោយ​យល់ថាគ្មានប្រយោជន៍​ ផ្ទុយ​ពី​ស្មេរ[[​សៀម]] ដែល​ក្នុង​ច្បាប់​ព្រះ[[រាជ​ពង្សាវតារ]]​របស់​គេ​នៅ​រក្សា​[[រឿងព្រេង​]]ខ្មែរ​ ជាច្រើន​ដូចជា នគរ​គោកធ្លក និង[[កុម៉ែរាជ|​ព្រះថោង]] [[នាងនាគ]] ជាដើម។​ មូលហេតុ​បណ្តាលមកពី​[[សង្គ្រាម]]​ឆាបឆេះ​មិន​ឈប់ឈរ​ហើយ​បាន​បំផ្លាញ​នូវ​[[ឯកសារ​]] ក្នុង​អតីត​ព្រះ[[បរមរាជវាំង]]​ខ្មែរ។ នេះ​ក៏​ជា​ហេតុ ឲ្យ​មានការ​ចងក្រង​ឡើងវិញ ដោយ​ពឹងពាក់​លើ​ការចងចាំ​​ផ្តេកផ្តួល​លើ​ភាព[[អច្ឆរិយៈ​]] ដើម្បី​បំពេញ​កង្វះខាត​នានា។ កាលបើ​បាន​អាន​រឿងព្រេងនេះហើយ ​យើងឃើញ ពាក្យ​ថា '''ព​ញា​គោត្ត​ម''' '''ព្យា​គោត្រ​បង''' ឬ​'''គោ​ដំបង​''' ពាក្យ​ពី​ម៉ាត់​នេះ ដែលមាន​នៅក្នុង​ទំព័រ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ [[ពង្សាវតារ​ថៃ​]]ក្បាល​ទី​១ ទំព័រ​៣១ ផ្សព្វផ្សាយ​ដោយ[[​រោង​ពុម្ព]] [[កាវ​ណា]] ខែវិច្ឆិកា ពុទ្ធសករាជ ២៥០៦ ហើយនឹង​ព្រះរាជ​ព​ង្សា​តាវរ​ខ្មែរ ប្រែជា​ភាសា​ថៃ ដោយ​ប្រៃ​ពី​ឡា នៅ​ពុទ្ធសករាជ ២៥៦០ ទំព័រ​ទី​៥០ មានន័យ​ដូចម្តេច ? ឈ្មោះ​នេះជា​ឈ្មោះ​សក្តិសិទ្ធិ​ណាស់ ហើយ​ទាក់ទិន​ទៅនឹង​របប​រាជនិយម។ ការ​ប្រៀបផ្ទឹម​ព្រះរាជា​ខ្មែរទៅនឹង​ព្រះ[[ពុទ្ធ​]]អង្គជា​រឿង​ធម្មតា​ក្នុង​ជំនាន់​នោះ ហើយ​ការគោរពពុទ្ធសាសនាមានជាទូទៅ។ ដោយយោង​លើ​ទស្សនៈ​នេះ ទើបក្នុង​ព្រះរាជ​ពង្សាវតារ​ខ្មែរ​បានចារអំពី​ការយាង​មកដល់​នគរ​គោកធ្លករបស់​[[ព្រះពុទ្ធគោត្តម|ព្រះ​ពុទ្ធ]]អង្គ និង​[[អានន្ទ]]។ កាលពីដើម គេ​មាន​ទំលាប់​យកឈ្មោះ​តាមទីក្រុង​នៅ​ឥណ្ឌាជា​ភាសាសំស្ក្រឹតដូចជា​ ឥន្ទ្រប្រស្ថបុរ ចន្ទ្រ​បុរ អយុធ្យា នគរ​ឝ្រីធម៌រាជ។ល។​ ខ្លឹមសារ​ដែលមាន​ក្នុង​គម្ពីរ​ជិន​កាល​មា​លិ​នី តែង​ពី​ពុទ្ធសករាជ​ ១១០០ ជា​ភាសាបាលីបានចែងថានា​សម័យ​នោះគឺ​ខ្មែរ​យើង​មាន​បុព្វបុរស​ជា​ជន​អ្នក​ចិញ្ចឹម​សត្វ​គោ។ ​ការដែល​គេ​បាន​រកឃើញ​ក្នុង​ស្ថានីយ៍​បុរេប្រវត្តិនូវ​រូប​គោ​ធ្វើ​អំពី​[[ដី​ដុត]] និង​[[សំ​រិ​ទ្ធិ​]]ជាច្រើនបញ្ជាក់​ថាខ្មែរ​យើង​ចេះ​ផ្សាំង​សត្វ​[[គោ​]]តាំងពី​ជំនាន់​[[នវសិលា]] (ថ្មរំលីង) និង​[[លោហធាតុ]]ដោយមាន​កសិកម្ម​ជា​អត្ថិភាពជា​មូល​ដ្ឋានគ្រឹះ[[សេដ្ឋកិច្ច]]។ ក្នុងករណី​នេះហើយដែល​[[ខ្មែរសុរិន្ទ]] [[ចង្វាតបុរីរម្យ|បុរីរម្យ]] [[ចង្វាតឧប្បល|ឧប្បល]] បាន​និយាយ​តៗ​គ្នា​ថា [[ដូនតា​]]គេ​ដែលជា​ពូជខ្មែរចេះ​ចិញ្ចឹម​គោ​នៅតាម[[​វាល​]]នានា​លើ​[[សុវណ្ណ​ភូមិ]] ដែលជាច្រក​មាន​ដើមឈើ​ដល់​ទៅ ១០១ [[ច្រក]] ឬ [[មួយ​រយ​មួយ​វាល]]។​ ​រីឯ​ក្នុង​ដំណាល​ព្រះ​[[ឧរង្គ​ធាតុ]] គេ​ហៅថា [[ទ្វារ​]]ទាំង ១០១ ទៅវិញ។ តាម​ប្រភពឯកសារ​មានការ​គូសបញ្ជាក់ថានៅក្នុង​វាល​នីមួយៗ គេ​ឃើញ​មាន​[[អ្នក​ឃ្វាលគោ]] ឬ​គៀងគោ​ជា​ហ្វូងៗ។ ត​មក​អ្នក​ឃ្វាលគោ​ទាំងនោះកាន់តែ​មាន[[អំណាច]]​ធំ​ឡើងៗ ហើយ​រីឯ​ចំនួន​កូនចៅ​របស់​អ្នក​[[គង្វាល]]​ទាំងនោះ ក៏​កាន់​តែមាន​ចំនួន​ច្រើនឡើងៗ​ដែរ។ ពួកគេ​ស្ថិតនៅក្រោម​ការត្រួតត្រា របស់​មេ​គង្វាល​ម្នាក់​ឈ្មោះ '''កុ​ហេ''' (ឈ្មោះស្រដៀង តាគហេ ដែលនាំបក្សីចាំក្រុងរត់ក្នុងពង្សាវតារ) ដោយ​យូរ​តម​កទៀត វាលស្រែ​ទាំងនោះ​ក៏បាន​ក្លាយទៅជា​ជំរំ [[ស្រុក]] [[នគរ]] តាម​លំដាប់លំដោយ។ ប៉ុន្តែមេ​គង្វាល​ធំ ឬ​គោ​វាល​ធំ​ទាំងនោះ សុទ្ធសឹងតែ​ជា​ស្រុក​ចំណុះ​របស់ មហានគរ ទីក្រុង​នេះ ឬ ឥន្ទបត្ត​បុរី​ទៅវិញ។ ទាំងនេះ​ជា​ខ្លឹមសារ​នៃ[[​រឿងនិទាន]] ដែល​ចាស់​ៗបាន​ចងចាំ​ជា​ហូរហែរ​មក។ ចំណែក​ព្រះរាជ​ពង្សាវតារ​ខ្មែរ​វិញ ក៏បាន​ឲ្យ​ដឹង​ដែរ​ថា ដើមឡើយ​ប្រទេស​កម្ពុជា មាន​ឈ្មោះថា ស្រុក​គោកធ្លក ឬក៏កោះ​គោកធ្លក។ ដោយហេតុថាមាន​ដើម[[​ធ្លក]]​ធំ​មួយ​ដុះ​នៅ​ចំ​កណ្តា​លកោះ​នោះ ដែលជា​លំនៅស្ថាន​របស់[[​ភុជង្គនាគ]] និង [[នាងនាគ]]។ ​បើតាម​ចាស់​បុរាណ​ខ្មែរ​នៅ​[[ខេត្តតាកែវ]] ឈ្មោះ គោកធ្លក ដែលមាន​ទីតាំង​នៅក្នុង​[[ស្រុក​អង្គ​របុរី]]ស្ថិតក្នុង​ខេត្តតាកែវ​បច្ចុប្បន្ននេះ​បាន​ក្លាយជា​[[កម្ពុជា]]។ នៅមាន​ឈ្មោះ​មួយទៀតដែល​យើង​បាន​ជួបប្រទះ​ក្នុង​ព្រះរាជ​ពង្សាវតារ​ខ្មែរគឺ​[[ជម្ពូទ្វីប]]។ តាមពិតវា​ជា​ឈ្មោះ​របស់​[[ឥណ្ឌា]]​ទេ ដែលមាន​ក្នុង​[[គម្ពីរ]][[​សាសនា]]ឥណ្ឌា​ផងដែរ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ស្មេរ​បុរាណ ជម្ពូទ្វីប គឺជា​ឈ្មោះ​របស់​[[នគរ​គោកធ្លក]]​ទៅវិញ។ ដោយហេតុថា ក្នុងសម័យ​នោះ ខ្មែរ​មាន​ទស្សនៈ​ថា ដែនដី​ខ្មែរគឺជា​ដែនដី​ព្រះដែលមាន​ភូមិ​របង​ជាប់​ជាមួយ​ខ្មែរ ហើយ​ព្រះរាជា​ខ្មែរ​សុទ្ធសឹងតែ​ជា[[​អ្នក​មានបុណ្យ]] ព្រោះថាជា​ពូជ​ព្រះ។​ នៅមាន​ចំណុច​មួយទៀតដែល​គួរ​ឲ្យ​កត់សម្គាល់​ផងដែរគឺ​ចំពោះ [[ក្លិង្គ]]​បុរាណ ដើម្បី​ហៅ​ប្រទេស​ខ្មែរ​គេ​ប្រើពាក្យ សក្ក​ទ្វីប ឬ​ទ្វីប​នៃ​ដើមឈើ​សក្ក ឬ​ម៉ៃសក្ក ដែល​ពាក្យ​ខ្មែរ​ផ្សំ​នឹង​ពាក្យ​សៀម លោកអាដឺម៉ាឡឺក្លេរបាននិយាយថា ដើមម៉ៃសក្ក និងដើមធ្លក មានសណ្ឋានដូចគ្នា។ [[ហេតុការណ៍]]​ខាងលើនេះចង្អុល​ប្រាប់​យើង​ឲ្យ​ដឹងថា[[​រុក្ខជាតិ]]​បាន​ដើរតួនាទី​យ៉ាងសំខាន់់ក្នុង​[[ទេវ​កថា​]]បុរាណដែល​ស្តីពី​ភូមិសាស្ត្រ ហើយ​ប្រកបដោយ​ភាព​សក្តិសិទ្ធិ មហិទ្ធិឫទ្ធិ​ខ្លាំងក្លា​អស្ចារ្យ។ មួយវិញទៀតពីព្រោះ​ខ្មែរ​មាន​ទំលាប់ធ្វើ​សក្ការៈបូជា​ដើមឈើបានជា​ក្រុង[[​មហានគរ​]]យើង​កាលណោះ ត្រូវគេ​ឲ្យ​ឈ្មោះថា [[ពោធិ​សារ]] គឺ​ទី​ក្រុងមាន​ដើម​ពោធិតំណាង​ការ​ត្រាស់ដឹង​របស់​ព្រះអង្គ ឬ​ពុទ្ធិ ដែល​ចិន​ហៅថា ភ្វូណាន ទៅវិញ។ ​ដូចនេះ​[[អាណាចក្រ]]​ដែលមាន[[​វាលស្រែ]] មួយរយ​មួយ​ស្រែ​សម្រាប់ឃ្វាលគោ ឬ​អាណាចក្រ​គោត្រ​បូរ កោះ​គោកធ្លក ឬក៏​អាណាចក្រភ្វូណាន គឺជា​ឈ្មោះ​តែមួយគត់ សំដៅ​ភូមិសាស្ត្រ​ដើម​របស់​ជនជាតិ[[ខ្មែរ (ជនជាតិ)|ខ្មែរ]]។​ ​ដោយឡែក តាម​ពង្សាវតារកាល​[[ពុទ្ធសករាជ]] ២២១ តែបើ​តាម​សេចក្តី​ក្នុង​ដំណាល ព្រះ​ឧរង្គ​ធាតុ​ថា​កាល​ពុទ្ធសករាជ​ទី​៨ មាន​ព្រះ[[មហាក្សត្រ]]​ខ្មែរ បាន​នាំ​ឆ្អឹង​ដើមទ្រូង​ព្រះពុទ្ធ មក​ទុក​ក្នុង​[[ឥន្ទបត្ត]] ដោយ​ស្តេចយាង​ចូលរួម​ផ្ទាល់​ក្នុង​ពិធី​ដង្ហែ​នេះ។ បើតាម​ន័យ​នេះ​គេ​ឃើញថារាជធានី​ឥន្ទបត្ត ឬ​អាណាចក្រ​គោត្រ​បូរត្រូវបាន​សាង​ឡើង​មុន​គ្រិស្តសករាជ​មកម្ល៉េះ។​ ​តាម​ព្រះរាជ​ពង្សាវតារ​ខ្មែរ ដើមឡើយ​នគរ​ខ្មែរ ត្រូវបាន​សោយរាជ្យដោយ​ស្តេច[[​ចាម]]​ទាំង​ប្រាំ​ព្រះអង្គដែល​នៅ​ទីនោះគឺ​[[ជ្វា​]][[ព្រាហ្មណ៍]]​ទៅវិញ ហើយ​ក្នុងចំណោម​ស្តេច​ជ្វា​ទាំងនោះ មាន​ស្តេច​១​ព្រះអង្គ​ព្រះនាម​ថា [[អាទិច្ចវង្ស (ចាម)|អា​ទិ​ច្ចវ​ង្ស]] (អាទិត្យវង្ស) បាន​គ្រងរាជសម្បត្តិ​នៅ​ឥន្ទបត្ត ឬ​ឥន្ទបត្ត​បុរី នៅ​ខេត្ត​ឧ​ត្ត​រ​ទិស​ភាគ។​ ​ម្យ៉ាងវិញទៀត​មាន​ដំណាល​ថាប្រុសៗពេលនោះត្រូវ​ហៅថា គោ ដែលជា​ពាក្យ​សំ​ស្រឹ្ក​ត ប្រភព​រឿងព្រេង​និទាន​ក៏បាន​ឲ្យ​ដឹង​ទៀតថា ព្រោះ​មនុស្ស​ប្រុស​គឺជា​អ្នក​ឃ្វាលគោនៅតាម​ទីវាល​នានា។ ដូច្នេះ​ពាក្យ ឃ្វាល អាច​នឹង​កើត​មកពី​ពាក្យ "​មេ​ដេញគោ​វាល ហៅថា​ម្រេញគង្វាល​" គឺ​អ្នក​ឃ្វាលគោ។ ឯ​ស្រីៗ ហៅថា កុ ដូចជា​ឈ្មោះ សំ ហៅថា កុ​សំ​-​ក្សំ​, កុ​អី​-​ក្អី ទាំងអស់ ដែលមាន​នៅក្នុង​សិលាចារឹក​ទេ​ដឹង? ដូចនេះហើយ បានជា​រាជធានី​ឥន្ទបត្ត​នេះ កាលដើមឡើយ​ជា[[​ជំរំ]] ទីប្រជុំ​អ្នក​ឃ្វាលគោ សម្រាប់មក​ប្រជុំ​ក្រោម​ដើម[[​ពោធិ]] ព្រោះ​ខ្មែរ​ព្រេងនាយ​គោរព​ដើមឈើ ដូច្នេះ​ទើប​ហៅថា ពោធិ​សារ ដែល​គេ​អាចជា​ទីពឹង​ជ្រកកោន​បាន។ បន្ទាប់ពី​តាំង​ក្រុង​រួច​ទើប​ឲ្យ​ឈ្មោះថា ពោធិ​សារ​ដូច្នេះ។​ ទីក្រុង​ពោធិ​សារ​នេះ តាម​ការស្រាវជ្រាវ​រប​ស់​សាស្ត្រ​ចា​រ្យ​[[ពញា​អនុមាន​រាជធន]] [[ជនជាតិ​ថៃ]]ដែល​បាន​កត់​ត្រាទុកនៅក្នុង​សៀវភៅ​របស់លោក​ឈ្មោះ[[ឡែ​ម​ឥណ្ឌូចិន]]។ លោក​បាន​កត់ត្រា​ថា ក្រុង​ពោធិ​សារ​ស្ថិតនៅ​ខាងជើង [[កេង​លី​ភី]] ក្នុងប្រទេស​[[លាវ]]សព្វថ្ងៃនេះ។ ឯ​លោក​[[បរិហារ​ទេព​ធានី]] អ្នកស្រាវជ្រាវ​ថៃ​ផ្សេង​ម្នាក់ទៀតបាន​បន្ថែមថា ក្រុង​ពោធិ​សារ ស្ថិតនៅតាម​មាត់[[ទន្លេអូរ​ហិន​បូរ]] ខាងជើង​[[ស្រុក​ទា​ខែ​ក]] [[ឆ្នេរ​]]ឆ្វេង​នៃ​[[ទន្លេមេគង្គ]]។ តាម​កំណត់ហេតុ​របស់​ចិន​ឈ្មោះ[[មាំ​ង​ស៊ុយ]] ដែល​លោក​[[ហ្សក សឺដេស|ហ្ស​ក-សឺ​ដេ​ស]] (Cf. The Indianized State of South-East Asia) ដកស្រង់នៅ​ទំព័រ ៩៤ បានសរសេរថា[[ឯកអគ្គរាជទូត]]បានមក​ស្រុក​ឥន្ទបត្ត​នេះ កាល[[​គ្រិស្តសករាជ]]​៧៩៩។ ទីក្រុង​នេះ​តាំងនៅ​[[ប៉ាក​ហិន​បូរ]] មាត់[[ទន្លេ​មេគង្គ]]​ប៉ែក​កណ្តាលស្រប​សំដី​គ្នា​នឹង​ការស្រាវជ្រាវនៃ​លោកបរិហារ​ទេព​ធានី​ដែរ។​ អញ្ជឹង​ទីតាំងនៃពោធិសារ​ស្ថិតនៅ​ម្តុំ​[[ចម្ប៉ា​សក្ដិ]]​ប្រទេស[[​លាវ​]]បច្ចុប្បន្ន និង​ប្រទេស​ថៃ​ភាគឦសាន គឺ​[[ចង្វាតឧត្តរ​]] [[ឧប្បលធានី]]​ជាដើម ដែល​ផ្ទុក​នូវ​លំនៅឋាន ឬ​ទីប្រជុំជន​ធំៗ​ជាច្រើននា​សម័យ​លោហធាតុ​ដ៏​ល្បីល្បាញធំជាងគេ​បំផុត។​ មាន​ហេតុ​ធំៗ​ជាច្រើន បាន​ឲ្យ​ដឹងថាភាសា​ខ្មែរ​ដែល​និយម​នៅ​កាលណោះ​ជា​ភាសា​ខ្មែរ​ស្ថិតនៅក្នុង​អំបូរខ្មែរ​-​មន។ ដោយហេតុ​នៅពេលនោះ ខ្មែរ​ទើប​និយម​ភាសា​ដែលមាន​[[វិក​ត្តិ​ការន្តរ]]។​ សូម​មើល​បញ្ជាក់​ក្នុង សៀវភៅ Linguistic Survey of India របស់លោក G.A. Grierson ភាគ​២ ដែល​មានការ​ផ្តល់នូវ​ឧទាហរណ៍​ជាច្រើនស្តីអំពី​ភាសា​ដែល​ប្រើដោយមាន​វិធី​ដូចតទៅ​នេះ៖ *ប្រុស​ម្នាក់ = អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *ប្រុស​ច្រើន​នាក់ = គិ​ប្រូ​វ​ *នូវ​ប្រុស​ម្នាក់ = អៀ​អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *នូវ​ប្រុស​ទាំងឡាយ = អៀ​-​គិ​-​អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *ដោយ​ប្រុស​ម្នាក់ = ជា​អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *ដោយ​ប្រុស​ទាំងឡាយ = ជា​-​គិ​-​អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *ដើម្បី​ប្រុស​ម្នាក់ = ជា​អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *ដើម្បី​ប្រុស​ច្រើន = ជា​-​គិ​-​អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *នា​ប្រុស​ម្នាក់ = នា​អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *នា​ប្រុស​ច្រើន = នា​-​គិ​-​អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *នៃ​ប្រុស​ម្នាក់ = ផង​អ៊ូ​ប្រូ​វ​ *នៃ​ប្រុស​ច្រើន = ផង​-​គិ​-​អ៊ូ​ប្រូ​វ ដូច្នេះ​ជាដើម។​ ​ ​ អ្វីដែល​ពោល​ខាងលើនេះ វា​សមស្រប​ទៅនឹង​ព្រឹត្តិការណ៍​បច្ចុប្បន្នដោយហេតុថា​ក្នុងចំណោម​អំបូរខ្មែរ​-​មនទាំងឡាយ ដែលមាន​ចំនួន​ប្រមាណ​ជា​១៣០​កុលសម្ព័ន្ធ មានតែ​ខ្មែរ​មួយ​ទេដែល​បាន​រក្សា​នូវ​បូរណភាព​ទឹកដី​របស់ខ្លួន​បាន ទោះបី​[[ជនជាតិ]]​នេះបាន​បន្សល់​[[ពលរដ្ឋ]]រ​បស់​ខ្លួន​នៅ​សេសសល់​នៅក្នុង​ប្រទេស​[[លាវ]] [[យួន​ខាង​ត្បួ​ង]] និង[[​សៀម]]ចំនួន​ច្រើន​[[លាន​]]នាក់ ដែល​កំពុងតែ​បាត់បង់​នូវ​[[អត្តសញ្ញាណ​ជាតិ]]​ដើម​របស់ខ្លួន​ក៏ដោយ។​ ​ទីក្រុង​គោត្រ​បូរ​នេះ បើ​មាន​អាច​នឹង​ស្ថិតនៅ​ចុង​សម័យ​លោហធាតុកើត​ឡើងដោយ​ការប្រមូល​ផ្គុំ​គ្នា​នូវ[[​សហគមន៍]]​[[មនុស្ស]] ជុំវិញ​[[ស្តេចត្រាញ់]]​តូច ឬ​ធំ​ទាំងឡាយតាម​ស្ថានភាព​[[នយោបាយ]] និង​[[សេដ្ឋកិច្ច]]​បុរាណដូច​ខ្លឹមសារ​នៃ​ដំណើររឿង​បានចែង។ គប្បី​រំលឹកថា តាម​ព្រះរាជ[[​ពង្សាវតារ​លាវ]] នគរ​នេះ​ស្ថិតនៅក្នុង​[[ទឹកដី]]​របស់​ប្រទេស​លាវ​ទៅវិញ​ហើយ ដោយ​ស្តេច​លាវ​ជាច្រើន​អង្គក្នុងសម័យ​កាល​មួយ​កំណត់​ពុំបាន (Cf. Ch. Archaimbault, Le Traibhumi)។​ ទាំង​ឈ្មោះ ក្រុង​ពោធិ​សារ ទាំង​ឈ្មោះ​គោកធ្លក និង​គោត្រ​បូរ សុទ្ធសឹង​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង[[​ទេវ​កថា]]​ទាំងអស់ ព្រោះ​ស្ថិតក្នុង​[[បុព្វ​សម័យ]] ហើយ​វា​ក៏​ជា​[[កត្តា]]​បង្ហាញ​នូវ​ចំណាស់​នៃ​[[ខឿន]][[វប្បធម៌]]​-​[[អារ្យធម៌​]]ខ្មែរ​ចាប់បដិសន្ធិ​ឡើងមុន​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ទេវ​កថា​នៃ​អាណាចក្រ​គោត្របូរ ដែលមាន​ភូមិសាស្ត្រ​ដ៏​ធំ​ល្វឹងល្វើយហើយ​ថែមទាំង​បាន​គ្របដណ្តប់​លើ​ទីតាំង​[[ប្រជុំជន]] ឬ​ក្រុង​ធំៗ ដែល​សុទ្ធតែជា​បុរាណ​ស្ថាន​សំខាន់ៗ ក្នុង​ភូមិភាគ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប្រហែលជា​មិនមែន​រឿងប្រឌិត​ទាំងស្រុង​ទេ​ដឹង ។ អាណាចក្រ​គោត្រ​បូរ គឺជា​ភស្តុតាង​នៃ​ការ​លេចធ្លោ​នូវ​អត្តសញ្ញាណទីក្រុង​ខ្មែរ​ដំបូងបង្អស់នា​ចុង​សម័យ​លោហធាតុ​យ៉ាង​ប្រាកដដោយ​ឥត​ប្រកែក។ ដូច្នេះហើយ បានជា​ក្នុង[[បរិបទ]]នេះ យើង​ឃើញ​មាន​វត្តមាន​របស់​រឿង​ព្រេង​និទាន​ខ្មែរ​មួយចំនួន ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជា​[[ទេវ​កថា​វិទ្យា​និយម]] បែប​ខ្មែរ​ត្រូវបាន​បង្កើតឡើងដោយបាន​បន្សល់ទុក​គ្រាន់តែ​ស្លាកស្នាម​រហូតដល់​បច្ចុប្បន្ន។​<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZDc2NTI1M2U3NjM#sthash.IU0FNOMS.dpuf |title=ស្រីគោត្របូរណ៍ដោយលោកបណ្ឌិត មីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160311191251/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/zdc2nti1m2u3njm#sthash.IU0FNOMS.dpuf |url-status=dead }}</ref> ==ស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្តិ== តាមរយៈបុរេប្រវត្តិខ្មែរគេពុំទាន់រកឃើញអ្វីឲ្យដិតដល់ខ្លាំងទេ។ ចំពោះ[[យុគថ្ម]]គេរកឃើញដានខ្លះៗដែរ នៅឆ្នាំ ១៩៦៣ លោក[[អឺ.ស៊័ររីន]] (E.Saurin) បានរកឃើញថ្មចាំងនៅចន្លោះ [[ខេត្តក្រចេះ]] និង [[ខេត្តស្ទឹងត្រែង|ស្ទឹងត្រែង]] ក្រៅពីនោះគេរកឃើញនៅ[[តំបន់អង្គរ]]ខ្លះដែរ។ ហើយគេរកឃើញស្ថានីយ៍ចំនួន ៦ ទៀត ដែលទាក់ទងនឹងយុគថ្មរំលីងលាយ[[លោហធាតុ]]មកទល់សព្វថ្ងៃ។ [[File:Hache.gif|thumb|[[ពូថៅថ្មរំលីង]]មាន[[ពន្លួញ]]]] [[ស្ថានីយ៍សំរោងសែន]]-[[ស្ថានីយ៍អន្លង់ផ្ដៅ|អន្លង់ផ្ដៅ]]-[[ស្ថានីយ៍ម្លូព្រៃ|ម្លូព្រៃ]] សំរោងសែនជាស្ថានីយ៍ស្ថិតនៅ[[កំពង់ឆ្នាំង]]ខាងជើង[[បឹងទន្លេសាប]] ស្ថានីយ៍នេះមាន[[កំពស់]]​ ៥ មាត្រ ផ្ទៃក្រឡា ៦០០០ មាត្រក្រឡា។ រកឃើញដោយលោក[[រ៉ូខ្វេស]] (Roques) នៅឆ្នាំ ១៨៧៦ ហើយបោះពុម្ពផ្សាយនៅឆ្នាំ ១៨៧៩។ ហើយបន្តមកមានបីនាក់ទៀតគឺលោកមូរ៉ា (Moura) ១៨៨២ លោក[[អេធ្យែន ផ្វ្រង់ស្វ៊័រ អាយម៉ូនីញ៉េ|អាយម៉ូនីញ៉េ]] (Aymonier) ១៩០១ និង លោក[[ម៉ង់ស៊ុយ]] (Mansuy) ១៩០២ និង ១៩២៣ បានធ្វើការុករកនៅទីនោះ។ ការរកឃើញនេះគឺជាជំហានដំបូងនៃ[[បុរេប្រវត្តិអាស៊ីអាគ្នេយ៍]]។ [[អន្លង់ផ្ដៅ]]គឺជា[[ស្ថានីយ៍]]នៅ[[ចំងាយ]] ៣០ គ.ម ភាគអាគ្នេយ៍ពី[[សំរោងសែន]]មាន[[ប្រដាប់ប្រដា]]ដូចស្ថានីយ៍ខាងលើដែរ។ លោកម៉ង់ស៊ុយជាអ្នករកឃើញស្ថានីយ៍នេះនៅឆ្នាំ ១៩០២។ [[ម្លូព្រៃ]]ស្ថិតនៅខាងជើង[[ខេត្តព្រះវិហារ]]ដែលរកឃើញដោយលោកប៉េ-ឡឺវី (P.le vy) នៅឆ្នាំ ១៩៤៣ ស្ថានីយ៍នេះថ្មីជាងស្ថានីយ៍ខាងលើពីរ ព្រោះគេរកឃើញ[[ឧបករណ៍ធ្វើពីលោហៈ]]។ [[ក្រសួង​វប្បធម៌]] និង[[​សាកលវិទ្យាល័យ​ស៊ីតនី]]នៃប្រទេស[[អូស្ត្រាលី]]បានធ្វើ​កំណាយ​សង្គ្រោះ ២ ​លើក​។ ការសិក្សា​[[សរីរ​​វិទ្យា]] បង្ហាញថា ផ្នូរ​បញ្ចុះសព​[[មនុស្ស​ជំទង់]] និង​[[កូនក្មេង]]រួម​និង[[សំណែន]][[​បន្លុង​]][[សព]]​ដូចជា [[ឆ្អឹង​សត្វ]] [[អង្កាំ]] [[អលង្ការ]] [[សំរឹទ្ធិ]] [[ចង្ក្រង់]] [[ខ្នារ​អំបោះ]] វត្ថុ​ធ្វើ​ពី​ដែក និង​ភាជន៍​។​ល​។​ ឯ​[[ស្ថានីយ៍គោក​ទ្រាស]] ភូមិ[[​ឃុំ​បន្ទាយឆ្មារ]] [[ស្រុក​ថ្មពួក]]ស្ថិតនៅ ៥ គ.ម ឦសាន​[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]រកឃើញ​ឆ្នាំ ២០០៦ ហើយ​ក្រសួង​វប្បធម៌បានធ្វើ​កំណាយ​ផ្លូវការនៅ​ឆ្នាំ ២០១២ ពេល​[[រាជរដ្ឋាភិបាល]] សា្ថបនា​ផ្លូវជាតិ​លេខ​៥៦ វាងហើយ​ចំ​លើ​ផ្នូរ​សពដែល​រកឃើញ ៦ មាន​បញ្ចុះ​សំណែន ស្រដៀង​នៅ​ភូមិ​សូ​ភី​ដែរ តែ​ថែម​មាន​វត្ថុ​ធ្វើ​ពី​មាស និង​រកឃើញ​[[កាកសំណល់]] ពពួក[[​ខ្យង]] [[​ខ្ចៅ]] គ្រំ។​ល​។ ​បុរាណវត្ថុ​ខ្មែរ​ដែល​ពួក​[[ឈ្មួញ]]​ទុច្ចរិត​បាន​ជីក​យក​ពី​[[ផ្នូរ​]]កប់[[ស​ព]]នៅ​ភូមិ[[​ស្នាយ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] ត្រូវបាន​យកទៅលក់​នៅតាម​ទីផ្សារ​នានា​ទូទាំង[[​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា]] ពិសេស​យកទៅលក់​នៅ​ប៉ោយប៉ែត និង​ប្រទេស​ថៃ​។ សកម្មភាព​នេះ​មិន​ត្រូវបាន​អាជ្ញាធរខេត្ត​ឈឺឆ្អាល ឬ​ចាត់វិធានការ​ហាមឃាត់​ឡើយ​។(២០០៧ ​ឯកសារ​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​[[អង្គការ​ជប៉ុន​]]) ​[[ស្ថានីយ៍]]​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ភូមិ​ស្នាយ​ស្ថិត​[[ឃុំ​រហាល]] [[ស្រុក​ព្រះនេត្រព្រះ]] ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជា​កន្លែង​លក់​សព​មួយ​យ៉ាង​ធំធេង​បំផុត​ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រ​ខ្មែរ​បច្ចុប្បន្ន​។ សារៈសំខាន់​នៃ​[[ស្ថានីយ៍]]​នោះគឺ​ស្ថិតក្នុង​អន្តរកាល​ចន្លោះ​រវាង​សម័យកាល​[[បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]] និង[[​ប្រវត្តិសាស្ត្រ]] ពោលគឺ​សតវត្សរ៍​ទី​៣-៤ មុន​គ្រិ​ស្ត​សករាជ ដូច​ករណី[[​ពូថៅ​ថ្ម​រំលីង]]​មួយ ដែល​គេ​បាន​រកឃើញ​ជា​ភស្តុតាង​ស្រាប់ (​មើលរូប​ភាព​) និង​សតវត្សរ៍​ទី​៤-៥ ក្រោយ​គ្រិ​ស្ត​សករាជ​។ វត្ថុ​បុរាណ​ទាំងអស់​នៅ​ទីនោះ ដែល​មកពី​រណ្តៅ​កំណាយ​ទាំង​៥ (A, B, C, D និង E) ជា​ស្លាកស្នាម​វប្បធម៌​ខ្មែរ ហើយ​គេ​ពុំ​អាច​ស្វែងយល់​ពី​ឫសកែវ​របស់​ជនជាតិ​ខ្មែរ​យើង​បានទេ​បើ​គ្មាន​វត្ថុ​ទាំងនោះ​។​ (២០០៨ ឯកសារ​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​អង្គការ​ជប៉ុន​) ​ នៅ​ឆ្នាំ ២០០៧-២០០៨ និង ២០០៩ ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រសិល្បៈ​ដោយមាន​ការសហការ​ជាមួយ International Research Center for Japanese Studies, 3-2 Oeyama-cho, Goryo, Nishikyo-ku, Kyoto 610-1192, Japan បានធ្វើ​កំណាយ​តាម​វិធីសាស្ត្រ​យ៉ាង​ហ្មត់ចត់ ផ្នូរ​សព​មួយចំនួន​នៅលើ​ហើយ​ថែមទាំង​បាន​កសាង​[[សារមន្ទីរ]]​មួយ​ដែល​ក្បែរ[[​ស្ថានីយ៍]][[​ប្រវត្តិសាស្ត្រ]]​ដ៏​សំខាន់​នេះ​។ ​ក៏ប៉ុន្តែ​ជា​អកុសលអ្វីៗ​ដែល​ត្រូវបាន​គេ​យកទៅតំកល់ក្នុង​សារមន្ទីរ​នេះ​មាន​ចំនួន​តិចតួចស្តួចស្តើង​ពេក បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹងបុរាណវត្ថុ​ទាំង​តូច​ទាំង​ធំ គ្រប់​ប្រភេទ​និង​ខ្នាត ដែល​គេ​យកទៅលក់​នៅលើ​ទីផ្សារ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ។ ស្ថិត​តាម​បណ្តោយ​[[ផ្លូវជាតិ​លេខ​៦]] ពី[[​សៀមរាប​]]ទៅកាន់[[​បន្ទាយមានជ័យ]] [[ស្ថានីយ៍​ទេព​កូ​សា​ស្នាយ]] គឺជា​ភូមិតូច​មួយ​ដែល​សព្វថ្ងៃនេះ​នៅក្នុង[[​ឃុំ​រហាល]] [[ស្រុក​ព្រះនេត្រព្រះ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] ហើយ​មាន​ចំងាយ​ប្រមាណ​ជាង ៧១ ​គ.ម នៅ​ខាងលិច​នៃ​[[ខេត្តសៀមរាប]]​តែប៉ុណ្ណោះ​។<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZTYzYmQ4NDFlYzA#sthash.TA7FXn4v.dpuf |title=ស្ថានីយ៍ភូមិស្នាយ ដោយមីសែល ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160312234942/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ztyzymq4ndflyza#sthash.TA7FXn4v.dpuf |url-status=dead }}</ref> ​[[ស្ថានីយ៍កោះ​តា​មាស]] ស្រាវជ្រាវដោយ[[សាលាបារាំងចុងបូព៌ា]]ប្រទេសនៅឆ្នាំ ២០០៧ និងក្រុមឯកសារខ្មែរដែល​បង្ហាញ​នូវ[[​ឫសកែវ]][[វប្បធម៌​ខ្មែរ]] ដែល​ស្ថិតរវាង​ចុង[[​សម័យ​ថ្ម​រំលីង]] និង[[​សម័យដែក]]។​ [[ស្ថានីយ៍​]]នេះស្ថិតនៅ​ផ្ទៃ​ខាងក្នុង​នៃ​បារាយណ៍​ខាងលិច​ ដែលសាងសង់ឡើងនាស.វទី១១ នៃគ.ស មានចំងាយ​ប្រមាណ​ជា ១៣០០​ មាត្រ ពី​[[ប្រាសាទ​មេបុណ្យ]]។ ​ស្ថានីយ៍នេះជា​ទួល​កប់​សព​មួយ​ដែល​ពិបាក​នឹង​សន្ម​ត ដោយសារ​មានទឹក​លិចនៅ[[​រដូវវស្សា]] ក្នុង​កំពស់ ​២ មាត្រ។ [[របកគំហើញ​]]ខាង[[​បុរាណវិទ្យា]]​បាន​ឲ្យ​ដឹងថា [[ស្ថានីយ៍​បុរេប្រវត្តិ]]សាស្ត្រដែលរួមមានផ្នូរកប់សពមួយ​មាន​អាយុកាល​ចន្លោះ​ ១៨០០ ទៅ​ ៩០០ ឆ្នាំមុន​គ​.​ស ដែលជា[[យុគសំរិទ្ធិ]]។ (Cf. Pottier, 2004, Koh Ta Meas, Un site inedit dans le Baray Occidental, Siem Reap, EFEO) រីឯ[[យុគដែក]]ក្នុងតំបន់វិញគឺស្ថិតក្នុងសម័យកាល ៥០០ ឆ្នាំមុនគ.ស បើយោងលើលទ្ធផលនៃការវិភាគវត្ថុបុរាណនៅ[[ស្ថានីយ៍ព្រៃក្មេង]] ដែលស្ថិតក្បែរនោះ។ ការតាំង​[[កាលបរិច្ឆេទ​]]នេះ​គឺ សំអាង​លើ​លទ្ធផល​នៃ​ការធ្វើ​តាំង​អាយុកាល តាម​វិធី​ប្រើប្រាស់​[[កាបូន​១៤]] សម្រាប់វាស់​ជាតិ[[​វិទ្យុសកម្ម​]]លើ[[សំភារៈ​]][[វប្បធម៌]] ដែល​គេ​បាន​រកឃើញ​ក្នុង​រណ្តៅ​ចំនួន​ ៣ មាន​ទំហំ​ត្រឹមតែ​ ១០០ មាត្រក្រឡា​ប៉ុណ្ណោះ។​ [[ស្រទាប់ដី]]​ខាងលើ​នៃ​ស្ថានីយ៍[[​កោះ​តា​មាស]] គឺជា​ស្រទាប់ដី​ដែលមាន​អាយុ​តិច​បំផុត រីឯ​ស្រទាប់ដី​នៅ​ខាងក្រោម គឺជា​ស្រទាប់ ដី​ដែលមាន​អាយុ​ចាស់​ជាងគេ​បំផុត។​ គេ​បាន​រកឃើញ​នូវ​[[ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់]] និង​[[គ្រឿងអលង្ការ​]]ជាច្រើន ដែល​អាច​ឆ្លុះបញ្ចាំង​នូវ​ប្រពៃណី​[[ទំនៀម​ទំលាប់]] [[ប្រព័ន្ធ​ជំនឿ​]]សាសនា និង​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ ពោលគឺ​[[អារ្យធម៌​]]របស់​[[ប្រជាជន​ខ្មែរ]] ដែល​ទើបបាន​តាំង​លំនៅស្ថាន​ក្នុង​តំបន់​សៀមរាប​អង្គរ​នេះ រវាងប្រហែលជាត្រូវបានធ្វើឡើងចាប់តាំងពី​ប្រមាណ​ជា​ ១៨០០ ឆ្នាំមុន​គ​.​ស។ ​ការផ្លាស់ប្តូរ ប្រែប្រួល​[[សង្គម​វប្បធម៌]] នឹង[[​ផ្នត់គំនិត]]​ពី​[[ជី​វច​ល​និយម]]​ទៅជា​[[ឥណ្ឌូ​និយម]]ក្នុង[[តំបន់]]ប្រហែលជាត្រូវបានធ្វើឡើងចាប់តាំងពីដើមស.វទី១នៃគ.ស។​ *​ក​. សំភារៈប្រើប្រាស់​ធ្វើ​អំពី​[[ថ្ម​]] [[ឆ្អឹង]] និង​[[ឈើ]]​ គេ​បាន​រកឃើញ​នូវពូថៅ​ធ្វើ​អំពី[[​ថ្មភក់]] ថ្ម​សម្រាប់​រំលីង​មួយចំនួនព្រមទាំង​ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់​ធ្វើ​អំពី​ឆ្អឹង និង​ឈើ ឬ​មាន​ដង​ធ្វើ​អំពី​ឈើ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត​មាន​ឧបករណ៍​ខ្លះ​ធ្វើ​អំពី​ថ្ម ដែល​ត្រូវគេ​រំលីង​ឲ្យ​រលោង​ទាំងសងខាងប្រហែលជាសម្រាប់ជាទីគោរព​សក្ការៈ។ វត្តមាន​របស់​ឧបករណ៍​ធ្វើ​អំពី​ថ្ម​រំលីងបង្ហាញថា យើង​កំពង់ស្ថិត​ក្នុងសម័យ​ចុង​[[យុគ​ថ្ម​រំលីង]] ហើយ​កំពុង​ឈានចូល​[[សម័យ​សំ​រិ​ទ្ធិ]]។​ *ខ​. គ្រឿងអលង្ការ​ធ្វើ​អំពី​សំ​រិ​ទ្ធិ និង​មាស​នៅ​[[ស្ថានីយ៍​បុ​រ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ]]ខាងលើនេះ នៅ​ស្រទាប់ដី​ផ្នែក​ខាងលើ ដែលមាន​ចំណាស់​ប្រមាណ​ជា​ពី​៨០០ ឆ្នាំ មុន​គ​.​ស ដល់​៥០០ ឆ្នាំ គ​.​ស គេ​បានឃើញ​នូវ​វត្ថុ​ប្រើប្រាស់​ធ្វើ​អំពី​[[សំ​រិ​ទ្ធិ]]។ ថ្វីត្បិតតែ​វត្ថុ​ធ្វើ​អំពី[[​លោហៈ]]​មាន​ចំនួន​តិចតួចស្តួចស្តើង​ក្តី ក៏ប៉ុន្តែ​វត្តមាន​របស់​វា សបញ្ជាក់​ឲ្យ​ឃើញថាសំ​រិ​ទ្ធិ​ត្រូវបាន​គេ​និយម​រួចមកហើយក្នុង​តំបន់​[[សៀមរាប​]][[អង្គរ]]។ ឧទាហរណ៍​ជាក់ស្តែង គេ​បាន​រកឃើញ [[កងដៃ]]មួយធ្វើ​អំពី​សំ​រិ​ទ្ធិ ដែល​ពាក់​នៅលើ​ដៃ​សព​ស្ត្រី​ម្នាក់​ដែលមាន​ក្បាច់​រំយោល​វៀន​ជា[[​គូថ​ខ្យង]]។​ *​គ​. [[ឧស្សាហកម្ម​]][[ភាជន៍]]​នៅ​[[ស្ថានីយ៍​កោះ​តា​មាស]]​ [[កុលា​ល​ភាជន៍​]]ធ្វើ​អំពី​ដី​ដុតខ្លះមានគំរប ហើយខ្លះទៀតមានផាត់ពណ៌[[ក្រហម]]ផង ដែល​ត្រូវបាន​គេ​បញ្ចុះ​ជាមួយ​[[សព]] ភាគច្រើន​មាន​ទំហំ​ធំ ហើយ​ខ្លះទៀត​ថែមទាំង​មាន​ពណ៌​ផាត់​ពីលើ​ផង។ ម្យ៉ាងវិញទៀត​គេ​ក៏បាន​ជួបប្រទះ​នូវ​ភាជន៍​មួយចំនួន​ត្រួត​លើ​គ្នា ដែលជា​ទំនៀមទំលាប់​ប្រជាប្រិយ៍ ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជាទូទៅ​ក្នុងសម័យ​កាលនោះ។ ព្រោះថាមាន​តឹកតាង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជាច្រើន​ដែល​បង្ហាញថា នៅ​ផែន​[[ដីសណ្ត​]][[កម្ពុជា​ក្រោម]] ក៏​ដូច​នៅលើ​[[ខ្ពង់រាប​នគររាជ​សីមា]] គឺស​ហគ​មន៍[[​មន​-​ខ្មែរ]] ដែលជា​[[បុព្វបុរស]]​ខ្មែរ មាន​ទំលាប់​ដាក់​[[ភាជន៍]]​ត្រួត​លើ​គ្នា ហើយ​កប់​ជាមួយ​[[សាកសព]]។​ ​សារមន្ទីរ​ជាតិ​ភ្នំពេញបាន​ជួសជុល​ភាជន៍​យ៉ាងតិច​ក៏​មួយរយ​ដែរ ដែល​មកពី​តំបន់​អង្គរជាពិសេស​ស្ថានីយ៍កោះ​តា​មាស [[ស្ថានីយ៍ព្រៃក្មេង|ព្រៃ​ក្មេង]] និង ភូមិ​ស្នាយ និង[[ស្ថានីយ៍ល្អាងស្ពាន|ល្អាងស្ពាន]] ដែល​ភាគច្រើន​ត្រូវបាន​បែកបាក់​ជា​បំណែក​តូចៗ ដោយ​សម្ពាធ​ដី​សង្កត់ពីលើ។​ ការជួសជុល​ដោយ​ផ្គុំ​ឲ្យ​ចេញ​ជា​រូបរាង​ដើម​ឡើងវិញគូសបញ្ជាក់​ឲ្យ​ដឹងថានា​ដើម​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជនជាតិខ្មែរ​ដែល​រស់នៅ​ក្នុងភូមិ​ភាគ​នេះមាន​ទេពកោសល្យ​យ៉ាងខ្ពស់ក្នុង​ការផលិត​ភាជន៍ដើម្បី​យកមកប្រើ​ប្រាស់​ក្នុង​ជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃ ដូចជា​ឆ្នាំង​, ច​ន្ក្រា​ន​, ថូ​, និង​ថូ​ទឹក​មាន​ចំ​ពួច ដើម្បី​ផ្ទុក​នូវ​ម្ហូបអាហារ ជា​[[សំណែន​]]ដូចជា [[ស្រូវ]] [[អង្ករ]] [[បាយ]] [[ទឹក]] [[ស្រា]] [[ចំណី]]សម្រាប់[[បុព្វការី​ជន​]]ដែល​បាន​ចែក​ឋាន​ទៅ។​ ប្រពៃណី​កប់​សព​ដោយ​បញ្ចុះ​នូវ​របស់​ប្រើប្រាស់​គ្រប់​ប្រភេទ [[កន្ទេល​]]សម្រាប់​ក្រាល ឬ​រុំ​សព កុលា​ភាជន៍ គ្រឿង​[[សំលៀកបំពាក់]] [[ម្ហូបអាហារ]] ពោលគឺ​អ្វីៗ​ដែលជា[[​ទ្រព្យសម្បត្តិ​]]របស់​សព​នោះ ត្រូវបាន​ប្រារព្វ​រហូតដល់​សព្វថ្ងៃ ដោយ​[[កុលសម្ព័ន្ធ​]][[ព្នង]] ដែល​រស់នៅក្នុង​[[ភូមិភាគ​ឦសាន​]]នៃ[[​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា]]។ មាន​[[សញ្ញាណ]]​ជាច្រើន​ដែល​ចង្អុល​បង្ហាញថា ពិធី​កប់​សព​ខាងលើនេះត្រូវបាន​ឈប់​ប្រតិបត្តិ នៅពេលដែល​[[សហគមន៍]]​មនុស្ស ក្នុងភូមិ​ភាគ​នេះ​ទទួល​ឥទ្ធិពល[[​វប្បធម៌​]]ពី[[​ឥណ្ឌា]] ចាប់​តាំងពីដើម​សតវត្ស​ទី​៧ មក។ មុន​ការ​លេចធ្លោ​ឡើង​នៃ​វប្បធម៌​[[បុ​រេ​អង្គរ]] និង​អង្គរ ដ៏​មហា​រុងរឿង រវាង​ចុង​ស​.​វ​ទី​៧ ទី​១៣-១៤​នៃ​គ​.​ស តំបន់​សៀមរាប​អង្គរ ដែល​ស្ថិតនៅ​ខាងជើង ហើយ​មិន​ឆ្ងាយ​ពី​ដង​ទន្លេសាប ធ្លាប់ជា​ទីតាំង​មួយ​ដែលមាន​ប្រជាជន​រស់នៅ​យ៉ាង​កុះករ​រួចមកហើយ​។ ក្នុង​តំបន់​នេះ [[សហគមន៍​មន​-​ខ្មែរ]] ដែលជា​[[បុព្វការី​ជន​]]របស់​ខ្មែរ​នា​សម័យ​បុ​រេ​អង្គរ និង​អង្គរបាន​បន្សល់​នូវ​ស្លាកស្នាម​វប្បធម៌​ដ៏​ច្រើន​លើសលុប ដែល​បង្ហាញថា ពួកគេ​មានការ​រីកចម្រើន​គ្រប់​វិស័យ​រួចទៅហើយ​។ បុព្វការី​ជន​ខ្មែរ​ទាំងនោះ ដែល​រស់នៅ​ដោយ​ការធ្វើ​ស្រែចំការ ចេះ​ផលិត​វត្ថុ​ធ្វើ​អំពី​[[លោហធាតុ]] សូន​ធ្វើ​កុលាលភាជន៍ សម្រាប់​យកមកប្រើ​ប្រាស់​ក្នុង​ជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃ ព្រមទាំង​ចេះ​គោរពបូជា​[[ដូនតា]] ចែក​ឋាន តាមរយៈ​ពិធី​បូជាសព​។ ពួកគេ​ក៏​ចេះ​ផ្សាំង​សត្វ​រួចមកហើយ​ដែរ ដូចជា​សត្វ​[[ជ្រូក]] [[ក្របី]] [[គោ]] និង[[​ឆ្កែ]]​ជាដើម​។ ជាទូទៅ​[[សហគមន៍]]​ទាំងនោះ​ក៏មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​សហ​គម​ន៍​ដទៃៗ​ទៀត ក្នុង​ភូមិភាគ[[​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​]]ផងដែរ​។ ហេតុ​ដូចនេះហើយ ទើប​[[គ្រឿងអលង្ការ]]​ដែល​ពួកគេ​ប្រើប្រាស់ សម្រាប់តុបតែង​រូបរាងកាយ ដូចជា​ត្បូងថ្ម​អ​ហ្គា​ត ន័​រណា​លិ​ន និង​កែវ​ជាដើម​។ ក្រៅពី​មាន​លក្ខណៈ​ស្រដៀង​ទៅ​នឹង​តំបន់​ផ្សេងៗ​ឯទៀត​ក្នុងសម័យ​នោះ មាន​គុណភាព​ខ្ពស់​ល្អឥតខ្ចោះ បើ​និយាយ​ពី​[[បច្ចេកទេស]]​ផលិត ឬ​ដំណើរ​ផលិតកម្ម​។​ ការ​ផលិត​នូវ​គ្រឿងអលង្ការជា​គ្រាប់[[អង្កាំ​]]ទាំងនោះ វា​ជាការ​លំបាក​ណាស់ក្នុង​ការរក​ប្រភពដើម​នៃ​អង្កាំ​ទាំងនោះ​។ អ្វីដែល​យើង​អាចសន្និដ្ឋាន​ជា​បណ្តោះអាសន្ន គឺ​គ្រាប់អង្កាំ​ទាំងនោះ ប្រហែលជា​ត្រូវបាន​នាំចូល​ពី​ស្ថានីយ៍​ភូមិ​ស្នាយ ស្ថិត​មិន​ប្រមាណ​ជា ៦០​ គ​.​ម ពី​នោះ ហើយ​ដែលជា​ទីប្រជុំជន​សំខាន់​ផង​។ ពីព្រោះ​បរិមាណ​នៃ​ផ្នូរ​កប់​សព មាន​ចំនួន​ច្រើន អាច​ដល់​ច្រើន​រយ​ពាន់​ផ្នូរ​។ កត្តា​ជាក់ស្តែង​មួយទៀត គឺ​ភាពសម្បូ​ណ៍​បែប​ខាង​បុរាណវត្ថុ ដែល​គេ​បាន​ជួបប្រទះ ហើយ​ដែល​ត្រូវបាន​គេ​យកទៅ​ជួញដូរ​ដោយ​ខុស[[ច្បាប់]]​នៅលើ​ទី[[ផ្សារ]]​នានា​ក្នុង[[​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា]] និង[[​ថៃ]]​បច្ចុប្បន្ន​។​<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MWUzYzYzNzM3YmE#sthash.kpLBxUDb.dpuf |title=កុលាលភាជន៍បុរេប្រវត្តិ ដោយមីសែល ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160311192918/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/mwuzyzyznzm3yme#sthash.kpLBxUDb.dpuf |url-status=dead }}</ref> ព័ត៌មាន​ដែល​ទទួលបាន​ពី​ការស្រាវជ្រាវ​របស់លោក​ម៉ា​ល្លើ​រេ ឃុ​ត-សុ​ខាន និង​លោកស្រីម៉​របាន​ឲ្យ​ដឹងថា យ៉ាងហោចណាស់​ក៏​ចាប់តាំងពី ១០០០ ​ឆ្នាំមុន​គ​.​ស បុព្វការី​ជន​ខ្មែរ​បានមក​តាំងទី[[​លំនៅដ្ឋាន]]​នៅក្នុង​ភូមិភាគ​នេះ​មកហើយ ជាពិសេស​នៅតាម​[[ដងស្ទឹង]]​តូចធំ​ទាំងឡាយដូច​នៅ[[​ស្រុក​រលួស]] [[បន្ទាយស្រី]] និង[[​ជីក្រែង]]​ជាដើម ហើយ​ថ្មីៗ​នេះ យើង​ក៏បាន​ឃើញ​នូវ[[​ពូថៅ]] [[ពន្លួញ​ថ្ម]] និង​[[សំរិទ្ធិ​]]មួយចំនួន​មកពី​ម្តុំ​[[ជ្រីវ​ថ្មី]] ក្បែរ​[[ភ្នំ​ក្រោម]] ដែល​គេ​ដាក់លក់​នៅ​ទីផ្សារ[[​ខេត្តសៀមរាប]]​ដែរ​។​ ម្យ៉ាងវិញទៀត បើ​យោងតាម​លទ្ធផល​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​នៅ[[​ស្ថានីយ៍​ព្រៃ​ក្មេង]] និង​កោះ​តា​មាស​នៅ​[[បារាយណ៍ទឹកថ្លា]] យើង​ក៏​អាច​សន្និដ្ឋានបានថា ទឹកដី​សៀមរាប​អង្គរ​ដ៏​បវរ​នេះ​ពិតជា​ទឹកដី​ចាស់​មែន​។ តាមពិតទៅ​ស្លាកស្នាម​វប្បធម៌​បុរាណ​ទាំងនោះ បាន​លាតសន្ធឹង​រហូត​ដល់[[​ខេត្ត​ឧ​ត្ត​រ​មានជ័យ]] [[បន្ទាយមានជ័យ]]​បាត់បង់ ហើយ​គ្របដណ្តប់​លើ​[[ខ្ពង់រាប​នគររាជ​សីមា​]]ទាំងមូល ដែល​ធ្លាប់ជា​មជ្ឈមណ្ឌល​វប្បធម៌​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​បុព្វបុរស​ខ្មែរ តែ​សព្វថ្ងៃ​ស្ថិតក្នុង​[[បង្គោល​សីមា​]]របស់​[[ព្រះរាជាណាចក្រ​ថៃ​]]។ ​ភាពសម្បូណ៍​បែបនៃ​[[កុលាលភាជន៍]] ដែល​គេ​ជួប​នៅ​តាម​ស្ថានីយ៍​ទាំង​នោះជា​[[សក្ខីកម្ម​]]នៃ​[[ភាព​រីកចម្រើន]]​ខាង​[[សិល្បៈ​]]កុលាលភាជន៍ ក៏ប៉ុន្តែ​លក្ខណៈ​ពិសេស​មួយ​គប្បី​យើង​ត្រូវ​កត់​សំគាល់​គឺអវត្តមាន​របស់​ដៃ​សម្រាប់កាន់មិន​ដូច​កុលាលភាជន៍[[​ចិន]]​នោះទេ។​ ​វត្តមាន​របស់​វត្ថុ​សំរិទ្ធ​ក៏​ត្រូវបាន​ជួប​ក្នុង​ស្ថានីយ៍​ បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទាំងនោះ​ដែរ ជា​ហេតុ​ដែល​បណ្តាលឲ្យ​មាន​ការសន្និដ្ឋា​ន​ថា [[វប្បធម៌​]]នា[[​សម័យ]]​នោះ​គឺ​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់កាល​ចុងក្រោយ​នៃ​[[យុគ​ថ្ម​រំ​លីង]] ក៏​ប៉ុន្តែ​តាមពិតទៅ​ការអះអាង​ខាងលើ​នេះ ពុំទាន់​មាន​លក្ខណៈ​ត្រឹមត្រូវ​នៅឡើយ​ទេព្រោះ​ស្រទាប់ដី​នៃ​ស្ថានីយ៍ទាំងនោះ​មិនទាន់​ត្រូវបាន​កំណត់​បាន​ត្រឹមត្រូវមួយវិញទៀត​ស្ថានីយ៍​ទាំងនោះ ត្រូវបាន​បំផ្លិញបំផ្លាញ​ស្ទើរតែ​ទាំងស្រុង​ទៅ​ហើយ​។ បន្ទាប់ពី​បាន​ពិនិត្យ​សិក្សា​វិភាគ​នូវ​រាល់​ទិន្នន័យ​ថ្មីៗ អស់​រយៈពេល​ជាង​ ៣៥​ ឆ្នាំ​មកទាំង​នៅក្នុង​ប្រទេស និង​ក្រៅប្រទេស ជាពិសេស​នៅ​ប្រទេស[[​ថៃ]] [[លាវ]] [[វៀតណាម​កណ្តាល]] និង[[​វៀតណាម​ខាងត្បូង]]​អតីត​លំនៅដ្ឋាន​រប​ស់[[បុ​ព្វ​ការី​ជន]]​ខ្មែរ យើង​អាចធ្វើ​សេចក្តី​សរុប​ចំណេះ​ចេះដឹង​ដូចខាងក្រោម​នេះ: បើ​ពិនិត្យ​[[លទ្ធផល]]នៃ[[ការវិភាគ]][[​របកគំហើញ​]]ទាំងនោះ យើង​អាច​កំណត់​សំគាល់ថា រហូតដល់​ពេលនេះមិនទាន់មាន​សញ្ញា​អ្វីមួយ​ដែល​បង្ហាញថារាល់​[[សមិទ្ធិផល]]​[[សង្គម]] ត្រូវបាន​ផលិតឡើង​ដោយ​អំបូរ​ចិន​នៅក្នុង​ភូមិភាគ​ខាងត្បូងនៃ[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍]]​នៅឡើយ​ទេ។ បើទោះបី​អ្នកស្រាវជ្រាវ ឬ [[ប្រវត្តិវិទូ]]​មួយចំនួន​បាន​អះអាងថា សំណល់​វប្បធម៌​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រគឺជា[[​កម្មសិទ្ធិ]]​របស់[[​ដូនតា]]​ខ្លួន​ក៏ដោយ។​ ​​ទាក់ទង​ទៅនឹង​បញ្ហា​នេះ យើង​សូមបញ្ជាក់​ជាមួយ​លោក[[ហ្សក សឺដេស|ហ្សក-ស៊ឺ​ដេ​ស]] និង​លោក[[ហ្កេស ឡាំង|ហ្កេ​ស-ឡាំង]] ថាជនជាតិ​អំបូរ​ចិន​ដែលមាន​ប្រភព​ចេញពី​ភូមិភាគ​ខាងត្បូង​នៃ​ប្រទេស​ចិន​ ជាពិសេស​នៅ​តំបន់​យូ​ណាន​បានធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្ពោះទៅ​ទិស​ខាងលិច ដែល​ត្រូវបាន​អនុវត្ត​ជាច្រើន​ដំណាក់កាល ជួនកាល​ធ្វើឡើង​ដោយ​សង្គ្រាម​[[វាតទី​និយម]] ជួនកាល​ដោយ​[[សន្តិវិធី]] មិនមែនជា​[[ស្ថាបនិក]]​នៃ​[[សម្បត្តិ]] វប្បធម៌​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រនៅក្នុង​ភូមិភាគ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​នៅឡើយ។ ដូច្នេះមរតក​[[វប្បធម៌​រូបិយ]] និង[[​វប្បធម៌អរូបិយ|អ​រូបិយ]]​ទាំងឡាយ​ដែល​គេ​បាន​ជួបប្រទះ​នៅតាម​ស្ថានីយ៍​នានា ត្រូវ​បញ្ចូល​ក្នុង​ខឿនវប្បធម៌​នៃ​ជនជាតិ​ដែល​ស្ថិតក្នុងអំបូរមន​-​ខ្មែរ ថ្វីត្បិតតែ​ស្ថានីយ៍​ទាំងនោះត្រូវបាន​ផ្តាច់​ចេញពី​ទឹកដី[[​កំណើត]]នៃ ជនជាតិ [[មន]] និង [[ខ្មែរ]] តាមរយៈ​ការ​រំកិលនៃជនជាតិ[[​អន្តោប្រវេសន៍]]ដែល​បាន​កាន់កាប់​ទឹកដី​ដូនតា​របស់​អ្នកស្រុក​អាយ​ជាអាទិ៍ មាន​កុលសម្ព័ន្ធ​[[ជនជាតិភាគតិច]]រស់​នៅតាម​តំបន់[[​ខ្ពង់រាប]] [[ព្រៃភ្នំ]] និង​ប្រជាជន​ខ្មែរ ព្រមទាំង[[​មន]]។​ ហេតុផល​មួយ​ដែល​គួរ​ឲ្យ​កត់សំគាល់គឺថាមុន​ឥទ្ធិពល​ឥណ្ឌា​និង​ចិនបុព្វបុរស​មន​-​ខ្មែរ បាន​ស្គាល់​នូវវឌ្ឍនភាព​សង្គម វប្បធម៌​របស់ខ្លួន​រួចស្រេច​ទៅហើយ ដូច​ការ​លេចធ្លោ​ឡើង​នូវ​[[បន្ទាយ​គូ]]​ជា[[​សក្ខីកម្ម]]​ស្រាប់។ ព្រោះថាការសាងសង់[[​សំណង់]][[​ស្ថាបត្យកម្ម​]]ទាំងនោះ ដែល​ធ្វើឡើង​អំពី​ដី​លើកមាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំគឺ​ដោយសារ​ការ[[​អំណោយ]]ផល​នៃ​[[ធម្មជាតិ​]]ក៏​មែនពិត ក៏ប៉ុន្តែ​វា​ក៏​ជា[[​សញ្ញា​]]បង្ហាញ​បញ្ជាក់ថាសង្គម​នា​សម័យ​នោះបាន​ស្គាល់​នូវ​ស្ថេរភាព​និង​វឌ្ឍនភាព​យ៉ាងពិត​ប្រាកដ។ ដោយសារតែ​អត្ថិភាព​នៃ​[[កសិកម្ម]] ប្រមាណ​ជា​ ២០០០ ឆ្នាំមុន​គ​.​ស ប្រជាជន​ខ្មែរដែលជា[[​កសិករ]] ហើយ​ជា​អ្នក​ស្ល​លោហធាតុ​ផងមានការ​រីកចម្រើន​គ្រប់​វិស័យ​គួរ​ឲ្យ​កត់សំគាល់។ ដូច្នោះ​ហើយក្នុង​បរិបទ​នេះ​ចំនួន​មនុស្ស​ក្នុង​[[សហគមន៍]]​នានា​ត្រូវបាន​កើនឡើង​ជា​លំដាប់ ហើយ​[[កំណើន​]]នេះ ក៏​ដោយសារតែ​បុព្វការី​ជន​នា​ជំនាន់​នោះ​ដែលមាន[[វិស័យ​កសិកម្ម​]]ជា​មូលដ្ឋាន​ សេដ្ឋកិច្ចសង្គម ចេះ​គ្រប់គ្រង​ធម្មជាតិ​ជា​វិជ្ជមាន។ តាមរយៈ​ការស្រាវជ្រាវ យើង​ក៏​ដឹង​ទៀតថា​[[ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ]]​នៃ​[[សង្គម]] ដូចជា​ផ្លូវ​[[សហគមន៍]]​ខ្វាត់ខ្វែង​ដែល​បាន​ផ្តល់នូវ​ភាពងាយស្រួល​ដល់​[[ទំនាក់ទំនង​]]ពី​តំបន់មួយ​ទៅ​តំបន់​មួយទៀតក្នុង​ភូមិភាគ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​នេះជាពិសេស​ការផ្សារភ្ជាប់​តំបន់​[[ខ្ពង់រាប​]]ទៅនឹង​វាល[[ទំនាប]] ឬ​[[ឆ្នេរសមុទ្រ]]មាន​ភាពល្អប្រសើរ​ជឿនលឿន​រួចទៅហើយ​ដែរ។ [[កំណើនសេដ្ឋកិច្ច]] ផ្តើមចេញពី​ការប្រើ​ឧបករណ៍​[[សំរិទ្ធ]] និង[[​ដែក]]​សម្រាប់​កសិកម្ម​និង​ចំនួន​[[ប្រជាជន]]ក៏​តម្រូវឲ្យ​មានការ​ផ្តុំ​ផ្គុំ​ក្រុមមនុស្ស ជា​សហគមន៍​ដោយ​ទន្ទឹមនឹងនេះ ក៏មាន​ការកសាង​នូវ​ទីប្រជុំជន ឬ​[[ក្រុង]]​តូចធំទាំងឡាយ​រាប់រយ​កន្លែង ដែលមាន​ឈ្មោះថា [[ភូមិ​មូល]] ឬ​[[បន្ទាយ​គូ]]ព្រមទាំង​[[សំណង់]]​[[ស្ថាបត្យកម្ម​]]ធ្វើ​អំពី​ថ្ម​សម្រាប់​មូលហេតុ[[​សាសនា]] ដូចជា​ករណី​[[ពាង​ថ្ម]] [[ថ្ម​បញ្ឈរ]] និង​[[រណ្តៅ​]]បញ្ចុះសព​ដោយ​ចោះ​ភ្នំ​នៅ​តំបន់[[​ខ្ពង់រាប​]]នៃ​ប្រទេស[[​លាវ]] បច្ចុប្បន្ន​ជាដើម។ យ៉ាងណាមិញ [[បុព្វការី​ជន​]]ខ្មែរ​នា​សម័យមុន​[[ឥណ្ឌូប​នីយកម្ម]]​ក៏បាន​បន្សល់ទុក​នូវ​ស្លាកស្នាម​វប្បធម៌ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​ការបញ្ចុះសពដោយ​ប្រើ​ពាង​ដី​ដុត​ធំៗនៅ[[​សា​វិញ]] ([[​វៀតណាម​កណ្តាល]]​) នៅ​[[ភូមិ​បាន​ឈៀង]] ([[​ថៃ]]​) និង [[ជ្រោ​យម៉ាឡេយូ]]ផងដែរ។ ==ទំរង់រដ្ឋ== [[បុព្វការី​ជន​]]ខ្មែរ​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជាពិសេស​[[យុគ​លោហធាតុ]]ចូលចិត្ត​កសាង​[[ទីប្រជុំជន]]រាង​មូល​ដូច​ក្បាច់[[គូថ​ខ្យង]]ភាគច្រើន​នៅ​លើ​ទី​ដី​ខ្ពស់ ឬ​ទួល ហើយ​មាន​[[គូទឹក​]]ហ៊ុំ​ព័ទ្ធ​ជុំវិញសំរាប់​ការពារ​ជ្រកកោន​ក្នុង​គ្រា​មាន​ភ័យ​អាសន្ន​អន្តរាយ ឬ[[ចំបាំង]]រាំងជល។ ប្រជុំជន​បុរាណ​ទាំងនោះមានរាង​ជា​រង្វង់​មូល និង​គូ​ទឹកជុំវិញដែលគេបាន​ជួបប្រទះ​ក្នុង[[​តំបន់]]​នានា​នៃ​[[ឥណ្ឌូចិន]]ក្នុង[[​ភូមិភាគ​កណ្តាល]]។​ ​ការស្រាវជ្រាវ​របស់​អ្នកឯកទេស​ថៃនៅលើដែនដី​ខ្មែរ​បុរាណដែល​ស្ថិតនៅ​ម្ខាង​ទៀត​នៃ[[ជួរ​ភ្នំ​ដងរែក]]បាន​ពង្រីកនូវការយល់ដឹង​បន្ថែមអំពី​អតីតកាល​​ខ្មែរ។ ទី​ក្រុង​បុរាណ​ទាំងនោះជា​គ្រឹះ​មាំមួន​សម្រាប់​ស្វែងយល់​ការអភិវឌ្ឍ​សង្គម​ខ្មែរ។​ រវាង​ ១០០០​ ឆ្នាំមុន ​គ​.​ស មុន​ការផ្សព្វផ្សាយ​[[វប្បធម៌​ឥណ្ឌា]] [[ជនជាតិ]][[ខ្មែរ​]]បាន​កសាង​ពេញ​ភូមិភាគនេះ​នូវ[[​ទីក្រុង]]​តូចធំ​ជាច្រើនហើយ​ទីក្រុង​ដើម​ទាំងនោះ​ក៏បាន​ក្លាយទៅជា[[​បុរី​]]នា​សម័យ[[​ឥណ្ឌូ​បនីយកម្ម]]។ ការសិក្សា​អំពី​ទីប្រជុំជន ឬ​ក្រុង​បុរាណ​មុន​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​មាន​ផលប្រយោជន៍​ជាច្រើនព្រោះ​បាន​ជួយ​ឲ្យ​ដឹងដល់​ការ​គ្រប់គ្រង​រៀបចំ​ស្រុកភូមិ​តាមបែប​ជំនឿ​[[ជី​វច​ល​និយម]] ដូច​ជា​ទីក្រុង​រាងជា​ក្បាច់​[[គូថ​ខ្យង]]​ជាដើម និង​ការវិវត្ត​របស់​វា​ក្នុង​អតីតកាល។​ វាបាន​ឲ្យ​យើង​ស្វែងយល់​អំពី​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ទីក្រុង​ទាំងនោះ នឹង​តំបន់​មួយចំនួនទៀតនៅក្នុង​[[ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា]]​បច្ចុប្បន្ន។ ក្នុង[[ចង្វាតបុរីរម្យ]]នៃ​ប្រទេស​[[ថៃ]] គេ​តែង​ជួប​ទីប្រជុំជន​ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជា​រង្វង់​មូល ហើយ​ជួនកាល មាន​រង្វង់​ជាច្រើន​ជាន់​ដោយមាន​គូ​ទឹកហ៊ំ​ព័ទ្ធ​ជុំវិញ​ថែមទៀត​ផង។ ទំរង់ក្រុង​បុរាណ​ខ្មែរ​មួយ​ប្រភេទ​ទៀត ដែល​គួរ​ឲ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​ផងដែរ គឺ​រាង​ជា​ពងក្រពើ ស្ថិតនៅលើ​ទួល​មាន​រាង​រាបស្មើ​បែប​ខ្សែកោង ភ្ជាប់​គ្នា​ដូច​រាង​ពងក្រពើ​អញ្ចឹង។​ ​​វត្តមាន​របស់​ទីប្រជុំជន​ជាច្រើន​ដែលមាន​រូបរាង​ជា​ រង្វង់​មូល​ដោយ​ស្ថិត​លើ ទួល​រាបស្មើ​បែប​ខ្សែកោង ជាប់​គ្នាតែ​អ្វីដែល​គួរ​ឲ្យ​កត់ត្រា​គឺទីតាំង​នេះ​មាន​រាង​រង្វង់​មូល​ជាច្រើន​ជាន់ ឬ​ថ្នាក់។ ​ទីក្រុង​ច្រើន​ប្រភេទ​ទៀតដូចជា​ទីក្រុង​ដែលមាន​រាង​មូល ហើយ​មាន​ជ្រុង​មូល ដែល​គេ​ឃើញ​គូ និង​ទួល​មាន​រាង​ជា​ខ្សែ​ត្រង់ ហើយ​ភ្ជាប់​គ្នា​ជា​មុំ​រង្វង់។ នៅមាន​ទីប្រជុំជន​បុរាណ​មួយ​ប្រភេទ​ទៀត ដែលមាន​ជ្រុង​នៅ​មុំ គូទឹក​មាន​លក្ខណៈ​ត្រង់ ភ្ជាប់​គ្នា​ជា​មុំ​ជ្រុង​គួរ​ឲ្យ​ចាប់អារម្មណ៍។​ មិនតែប៉ុណ្ណោះ​សោត ការវិភាគ​រូបថត​លើ​អាកាស បង្ហាញថា មាន​ទីក្រុង​ដែលមាន​លក្ខណៈ​សេរី​ ខុសប្លែក​ពី​ទំរង់​ដែល​បាន​ជួប​នៅ​ខាងលើ។ គូទឹក និង​ទួល​មាន​លក្ខណៈ​កោង​ភ្ជាប់​គ្នា​បែប​សេរី។ ជនជាតិខ្មែរ​ដើម​បានបន្សល់ក្រុងមួយចំនួន ដែលមាន​រូបរាង​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ទីក្រុង​ខាងលើ តែមាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ជួនកាលស្របគ្នា ជួនកាល​មិន​ស្របគ្នាអាស្រ័យលើទីតាំងភូមិសាស្ត្រជំនាន់នោះ។​ ​ស្ថាបត្យកម្ម​ចុង​សម័យ​លោហធាតុ​ខាងលើនេះ​ជាការ​ណ៍​មួយ​យ៉ាងសំខាន់​ណាស់​ សឱ្យឃើញថា​មានការ​កាន់កាប់​រៀបចំ​គ្រប់គ្រង​ភូមិភាគ​នេះ ​ដែល​សព្វថ្ងៃ​ជា[[នគរូបនីយកម្ម]]នៃ[[សមិទ្ធផល]]​[[វប្បធម៌​សង្គម]] យ៉ាងសំខាន់​ជាងគេស្របតាម​ការវិវឌ្ឍ​​របស់[[​សហគមន៍​]][[មន​-ខ្មែរ​]]មុន​ការ​ហូរចូលឥទ្ធិពល[[​ឥណ្ឌា]]​ក្នុងភូមិ​ភាគ​នេះ នា​សម័យ​ស​.​តទី​១ នៃ​គ​.​ស។​ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/NWE4Y2UyYzExZGY#sthash.Bx3GeFKK.dpuf |title=ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304232627/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/NWE4Y2UyYzExZGY#sthash.Bx3GeFKK.dpuf |url-status=dead }}</ref> ទាំងនេះ​ជា​ភស្តុតាង​បញ្ជាក់ពី​សណ្ឋាន​នៃ​ការបង្កើត​រដ្ឋ​ខ្មែរ​មុនដំបូង​បង្អស់នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រនៅក្នុង​តំបន់​ដីក្រហមភាគ​ខាងកើត​ទន្លេមេគង្គ​នៃ​ខ្ពង់រាបពី​[[រតនគិរី​]]ចុះមក​[[ខេត្តកំពង់ចាម]]លាតសន្ធឹង​ទៅដល់​ខេត្ត​មួយចំនួននៃ​អតីត[[​កម្ពុជា​ក្រោម]]​ដូចជា [[ខេត្ត​ឡុ​ក​និ​ញ​]] ([[ខេត្តរោងដំរី|រោងដំរី]])។ ទីប្រជុំជនដែលមាន​រាង​មូល ឬ​ពងក្រពើ​នោះ គេ​អាច​គូសបញ្ជាក់ថាចំនួន​[[ស្ថានីយ៍​]]នៅ​ប្រទេស[[ថៃ]]មាន​រហូតដល់​ច្រើន​រយ​កន្លែងជាពិសេស​នៅ[[ខ្ពង់រាប​នគររាជ]]។ ប៉ុ​ន្តេ​អ្វីដែល​យើង​អាច​ផ្តល់​ជា​ចំលើយគឺ​ដូច​នៅ​[[ប្រទេស​អ៊ឺរ៉ុប]] [[សហគមន៍​ខ្មែរ]] ដែល​ត្រូវបាន​សាងសង់ឡើងដោយមាន​រូបរាងមូល ឬ​គូថ​ខ្យងនា​សម័យ[[​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]]គឺជា​សណ្ឋាន​នៃ​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ដំបូង​យ៉ាងពិត​ប្រាកដ។ ទំរង់នៃ[[​ទីក្រុង]]​ទាំងនោះ ​ជួនកាល​គេ​ហៅ​ឈ្មោះថា[[បន្ទាយ​គូ]]ក្នុង​ករណីខ្លះ​ត្រូវបាន​បន្ត​ការកាន់កាប់រហូតដល់​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រក៏សឹងមានក្រោយពី​ឆ្លងកាត់​សម័យកាល​មួយចំនួន។​ ទឹកដី​កំណើត​នៃ​ទីប្រជុំជន​ខ្មែរ​ដែលមាន​ទីតាំង​ស្ថិត​លើ​តំបន់​ខ្ពង់រាប ដែល​បាន​ទាក់ទាញ​មនុស្សឲ្យ​មក​រស់នៅ​យ៉ាង​កុះករ​ហើយ​អ្នកស្រុក​ហៅថា[[ភូមិ​មូល]] ឬ​បន្ទាយ​គូ។ [[អំណោយផល​]][[ធម្មជាតិ]] ឬ​ភូមិសាស្ត្រ​បូករួម​ជាមួយ​អត្ថិភាព​នៃ[[​កសិកម្ម]] ការ​លេច​ឡើង​នូវ​ទីក្រុង​ទាំងនោះអាស្រ័យ​ដោយសារ​អំណោយផល​នៃ​ភូមិសាស្ត្រ ដែល​សំបូរដោយ​ធនធានធម្មជាតិ​គ្រប់បែបយ៉ាង។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MDhkOTRiNTkxMmY#sthash.GJbViBhx.dpuf |title=ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304232548/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MDhkOTRiNTkxMmY#sthash.GJbViBhx.dpuf |url-status=dead }}</ref> ភូមិ​មូល​នៅ[[​វត្ត​ជើងឯក]] [[សង្កាត់​ជើងឯក]] [[ខណ្ឌដង្កោ]] ជិត​រាជធានី[[​ភ្នំពេញ]]។ ភស្ដុតាង​ដ៏​វិសេសវិសាល គឺ​វត្ត​មាននៃភូមិ​មូល​មួយ​មាន​[[អង្កត់ផ្ចិត]] ១​គ​.​ម ដែលជា​[[សំណង់]][[ស្ថាបត្យកម្ម​]]ធ្វើ​អំពី​ដី​លើក​នា​សម័យ[[​បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ​]]ដែលមាន​រាង​មូល។ ​វត្តមាន​របស់​ស្ថាបត្យកម្ម​ប្រាសាទ​នា​សម័យ​[[បុ​រេ​អង្គរ]]​ជាច្រើន ជាពិសេស​ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ ដូចជា​បំណែក[[​កុលាលភាជន៍]] ចំលាក់បុរាណ​ដែល​បុព្វការី​ជន​ខ្មែរ​បាន​បន្សល់ទុក​នៅលើ​ទីតាំង​ទាំងនោះ។ ទិន្នន័យ​ខាង​បុរាណវិទ្យា​ខាងលើនេះ​បញ្ជាក់ថា មានការ​រីកចំរើន​ខា​ង​វប្បធម៌​ជុំវិញ និង​នៅក្នុង​បរិវេណ​នៃ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ ដូច​ករណី​នៃ​សំណង់​ប្រាសាទ​នា​សម័យអង្គរ​នៅក្នុង​បរិវេណ​នៃ[[​វត្ត​ឧណ្ណាលោម​]]បច្ចុប្បន្ន​ជា​សក្ខីកម្ម​ស្រាប់។ ​​ដូច្នេះ បើ​យោង​លើ​ភាពស្របគ្នា និង​ការ​រួមគ្នា​នៃ​ប្រភព​[[ទិន្នន័យ]]​ជាច្រើន​[[មុខវិជ្ជា]]​ដូច​បាន​រៀបរាប់​ខាងលើនេះ យើង​អាច​ឆាប់​យល់​ស៊ីជម្រៅ​នូវ​លក្ខណៈ​នៃ​តំបន់​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ទាំងមូល ដែល​បាន​រីកដុះដាល​ជា​បន្តបន្ទាប់​គ្នា​តាំងពី​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ​ដល់[[​បច្ចុប្បន្នភាព]] ក្រោយពី​បាន​ឆ្លងកាត់​សម័យ​បុ​រេ​អង្គរ និង​អង្គរ។​ ​ក្នុងន័យនេះ ក្រោយពី​[[ការវិភាគ]]​ទិន្នន័យ​ទាំងនោះ ដែលមាន​លំនាំចម្រុះ​គ្នា យើង​អាច​អះអាងថា[[សម្មតិកម្ម]]​ដែលថា មុន​ស​.​វ​ទី ១៥ តំបន់​ទីក្រុង[[​ភ្នំពេញ]] គឺជា​តំបន់​គ្មាន[[​វប្បធម៌]] ជាការ​ខុសឆ្គង​ទាំងស្រុង ពីព្រោះ​ចំណុច​ចាប់ផ្ដើម​នៃ​ការវិវត្ត​របស់​រាជធានី​ភ្នំពេញ ត្រូវបាន​ផ្ដើមឡើង​តាំងពី​ចុង​សម័យ​[[យុគថ្មរំលីង|ថ្ម​រំលីង]] ដើម​សម័យ​[[លោហធាតុ​]]ម្ល៉េះ។ ទាំងនេះ​ជា​សារៈសំខាន់​ក្នុង[[​វិស័យ]]​ស្រាវជ្រាវ​ស្ដីពី​ប្រវត្តិ​របស់​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ ដែលមាន​ទំនាក់ទំនង​យ៉ាង​ជិតស្និទ​នឹង​សម័យ​[[នគរ​វ្នំ]]​ដែល​បាន​ត​វេន​ពី​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ​យ៉ាង​ប្រាកដ។​ ផ្ដោត​ការយកចិត្តទុកដាក់​លើ​វិស័យ​[[បុរាណវិទ្យា]] ជាពិសេស[[ឡ​]]សម្រាប់ផលិត​កុលា​ល​ភាជន៍​តាំងពីដើម​សម័យប្រវត្តិសាស្ដ្រដែល​កំពុង​ទទួល​នូវ​ការបំផ្លិចបំផ្លាញ​យ៉ាងដំណំដោយ​[[ទំនើបកម្ម]]គួបផ្សំជាមួយ​លំហូ​រមនុស្ស​ថ្មី​ក្នុង[[​តំបន់]] និង​ការ​ទិញដូរ​ដី​ពី​ឈ្មួញ​ធំៗ យើង​បាន​បំរែបំរួលនូវ​ទិន្នន័យ​ខាង​បុរាណវិទ្យា​មួយចំនួនដើម្បី​ធ្វើការ[[​សិក្សា]]​ស្រាវជ្រាវ[[ប្រយោជន៍​]]នឹង​ថែរក្សា​ស្លាកស្នាម​វប្បធម៌​បុរាណ​ដែលជា[[​ឫសកែវ]]​នៃ​ប្រវត្តិ​របស់​ទីក្រុង​[[ភ្នំពេញ]]។​ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/Yjc5YTk1NzI0ZjM#sthash.tusmyxdM.dpuf |title=ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160306204940/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/yjc5ytk1nzi0zjm#sthash.tusmyxdM.dpuf |url-status=dead }}</ref> តួនាទី​ជា​ប្រវត្តិសាស្ដ្រ​របស់​តំបន់[[​ជើងឯក​]]មក​បង្ហាញដោយ​ផ្ដើមចេញពី​ការរកឃើញ​ឡ​ដុត[[កុលា​ល​ភាជន៍​]]នា​សម័យ​នគរ​វ្នំដោយ​លោក[[ផុន កាសិកា|ផុន-កា​សិ​កា]]កន្លងមកនេះ។ ​[[ទិន្នន័យ]]​ខាង​[[បុរាណវិទ្យា]]​នេះមាន​សារៈសំខាន់​ណាស់ពីព្រោះ​លោក​គឺជា​អ្នក​ដែល​បានធ្វើ​កំណាយ​ក្នុង​បរិវេណ​នៃ​ភូមិដែលមាន​សណ្ឋាន​[[ដី​រាង​មូល]]ខាងលើនេះមុនគេ​បង្អស់។ មួយវិញទៀតការរកឃើញ​នូវ​កុលា​ល​ភាជន៍​នា​សម័យ​[[នគរ​វ្នំ]]​របស់[[លោក]] ក៏បាន​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ជាក់ច្បាស់​ផងដែរ វា​ជាការ​ប៉ាន់ស្មាន​របស់​យើងដែល​ធ្លាប់មាន​ពីមុនគឺមាន​ភាពត្រឹមត្រូវ​មែន។​ សំណល់[[​វប្បធម៌​]]បុរាណ​ដ៏​ក្រាស់ក្រែល ដែល​[[ដូនតា]]​ខ្មែរ​បាន​បន្សល់ទុក​ក្នុង​ស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ​ដ៏​សំខាន់​នេះរួមមាន​គ្រឿងតុបតែងប្រាង្គ​ប្រាសាទក្នុង​រចនា​ប​ថ​កំពង់ព្រះ សិលាចារឹកនិង​ឡ​ដុត​កុលា​ល​ភាជន៍​សម័យ​[[ចេនឡា]] [[អង្គរ]] និង [[ក្រោយ​អង្គរ]]​ជាដើម។ ប៉ុន្តែ​អ្វីដែល​សំខាន់​ជាងគេគឺ​វត្តមានរបស់​ឡ​ចំនួន ៥៩ ដែល​ក្នុងនោះមាន​ឡ​នា​សម័យ​នគរ​វ្នំ​ផងដែរ។​​ ​កន្លងមក​ការធ្វើ​[[កំណាយ]]​ឡ​ដុត​កុលា​ល​ភាជន៍ក្នុង​បរិវេណ​[[វត្ត​ភូមិ​ជើងឯក]]​សព្វថ្ងៃ ដែល​ធ្លាប់ជាវាលពិឃាតក្នុង​របប[[​សាឡុត ស|ប៉ុល ពត]]​ពី​ឆ្នាំ​១៩៧៥ ដល់​ឆ្នាំ​១៩៧៩ បាន​ឲ្យ​ដឹង​អំពី[[​វត្តមាន]]​របស់​[[ភាជន៍]]​ឈ្មោះ[[​កុណ្ឌី]]​មួយចំនួន ប្រភេទ​[[កំសៀវ​ទឹក]]មាន[[​ចំពួយ]] មាន​ប្រភព​ចេញពី​[[ឥណ្ឌា]] ភាជន៍​ទាំងនោះស្ថិត​ក្នុងសម័យ​វប្បធម៌​នគរ​វ្នំ​ស្ថិតក្នុង ស​.​វ ទី​៤ និង​៥ នៃ​គ​.​ស។ បើ​យើង​យក​ប្រភេទ​ក​ណ្ឌី​នៅ​[[ភូមិ​ជើងឯក]]​ទៅ​ប្រៀបធៀប ទៅនឹង​ភាជន៍​ដែល​គេ បាន​រកឃើញ នៅ​[[ភូមិ​ស្នាយ]]​នៅ[[​ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] និង​[[ស្រុក​អង្គរបុរី]] នៅ​[[ខេត្តតាកែវ]] ឬក៏​នៅ​ម្ដុំ[[​អូរ​កែវ]]ជា​ដើម យើង​ពិតជា​ឃើញ​ភាពស្រដៀងគ្នា​ពុំខាន។ ហើយ​គឺ​[[ប្រការ​]]នេះហើយ ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ឲ្យ​ឃើញ​កាន់តែច្បាស់​នូវ​[[ចំណាស់​]]នៃ​ស្ថានីយ៍​របស់​យើង។​ យោងតាម​ចំនួន​ឡ​ដុត​កុលា​ល​ភាជន៍​បុរាណ​ខាងលើ​ទាំងនោះស​ឲ្យ​ឃើញថាតំបន់​ជើងឯកគឺជា[[​មជ្ឈមណ្ឌល​វប្បធម៌]] និង [[សេដ្ឋកិច្ច]]​យ៉ាងសំខាន់ ចាប់ពី​ដើម​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​រហូតដល់​[[សម័យ​ក្រោយ​អង្គរ]]ដោយបាន​ឆ្លងកាត់​សម័យ[[​ចេនឡា]] និង[[​អង្គរ]]​ដ៏​រុងរឿងដូច​វត្តមាន​របស់​[[សំណល់]]​[[ស្ថាបត្យកម្ម​]][[ប្រាង្គ]][[​ប្រាសាទ]] និង​[[សិលាចារឹក​]]របស់​[[បុព្វការី​ជន​ខ្មែរ]] ដែល​បាន​រស់ក្នុង​តំបន់​នេះបាន​បន្សល់​ទុកជា​[[សក្ខី​កម្ម]]។​ ក្រោយពី​ធ្វើការ​សិក្សា​អំពី​ប្រភេទ​នៃកុលា​ល​ភាជន៍​នៅ​ភូមិ​ជើងឯក យើង​ឃើញថាតំបន់​នេះត្រូវ​ផ្សាភ្ជាប់​ទៅនឹង​[[អង្គរបុរី]]​យ៉ាង​ប្រាកដ។​ ​ក្រៅពីនេះ វត្តមាន​នៃ​កុលា​ល​ភាជន៍​បុរាណ​ទាំងនោះដែលជា​ប្រភពព័ត៌មាន​ដ៏​សំខាន់ ក៏​ជា​ប្រការ​បញ្ជាក់កាន់តែច្បាស់​ថាតំបន់[[​វត្ត​ជើងឯក]]​ដែលជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ទីក្រុង​[[ភ្នំពេញ]]​បច្ចុប្បន្នគឺជា​តំបន់​មាន[[ការ​អភិវឌ្ឍ]]ដោយបាន​មានការ​វិវត្ត​ជា​បន្តបន្ទាប់​មិន​ដាច់​ពី​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្ររហូតដល់​[[សម័យ​ទំនើប]]​នេះក្រោយពី​បាន​ឆ្លងកាត់[[​សម័យ​ក្រោយ​អង្គរ]] ដែលមាន​ការសាងសង់​កន្លែង​យ៉ាង​ធំ​មួយ ដែល​ផលិត​កុលា​ល​ភាជន៍​ប្រភេទ[[​កុណ្ឌី]]គឺ​ម្តុំ​វត្ត​ជើងឯក​ក្នុងសម័យ​[[វ្នំ]]។ តាមពិតទៅរាជធានី[[​ភ្នំពេញ]]​ត្រូវបាន​សាងសង់ឡើង​នៅលើ​[[ទីប្រជុំជន​]]មួយដែលមាន​ការរីកដុះដាល​គ្រប់​[[វិស័យ]]​ទៅហើយ។​ ជាការ​ពិត ចំណាស់​នៃ[[​ខឿន]][[វប្បធម៌]]​ក្នុង​បរិវេណ​នៃ​វត្ត​ជើងឯក​នោះត្រូវបាន​បង្ហាញ​រួចមកហើយ ការរកឃើញ​នៃ​ផ្ទាំង[[​សិលាចារឹក]]ព្រមទាំង​ស្ថាបត្យកម្ម​ប្រាសាទនៅ​ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ​១៩២០ ម្ល៉េះ។ ក៏ប៉ុន្តែ​គេ​មិនបាន​នឹកស្មានថាតំបន់​នេះ​មិន​ត្រូវបាន​កាន់កាប់​តាំងតែ​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទេដូច​វត្តមាន​របស់​[[ឧបករណ៍]]ប្រើប្រាស់​ដូចជា​[[ពូថៅ​ថ្ម​រំលីង]] [[ក្រវិល​ត្រចៀក]] [[ជួង​]] [[កណ្តឹង]] [[កងដៃ​សំរិទ្ធ​]]ជាដើម។ ម្យ៉ាងទៀត​ពីមុនគេ​ក៏​ពុំបាន​ដឹង​ដែរ​ថាមាន​ស្លាកស្នាម​វប្បធម៌​នា​សម័យ​វ្នំនៅក្នុង​ភូមិភាគ​ខា​លើ​នេះដែរ។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZTM4OTA4NzkyZTc#sthash.9zg808HV.dpuf |title=ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160307055622/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ztm4ota4nzkyztc#sthash.9zg808HV.dpuf |url-status=dead }}</ref> ​នៅក្នុង​បណ្តា​[[ចង្វាត​]]មួយចំនួន​នៃ​ប្រទេស​[[ថៃ​]]បច្ចុប្បន្ន ជាពិសេស​[[ចង្វាត​បុរីរម្យ]] ក៏​ដូច​នៅ​ភូមិភាគ​កណ្តាល និង​ខាងត្បូង​នៃ​ប្រទេស[[​វៀតណាម]]​បច្ចុប្បន្ន គេ​តែង​ជួបប្រទះ​ទីប្រជុំជន​ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជា​រាង​រង្វង់ ហើយ​ជួនកាល​មាន​រង្វង់​ជាច្រើន​ជាន់ ដោយមាន​គូ​ទឹក​ហ៊ុំព័ទ្ធជុំវិញ​ថែម​ទៀតផង។ ទំរង់​ក្រុង​បុរាណ​ខ្មែរ​មួយ​ប្រភេទ​ទៀត​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​ផងដែរគឺមាន​រា​ពងក្រពើ ហើយ​ទីប្រជុំជន​ប្រភេទ​នេះ​ស្ថិតនៅលើ​ទួល​មាន​រាង​រាបស្មើ​បែប[[​ខ្សែកោង]]​ភ្ជាប់​គ្នាដែល​គួរ​ឲ្យ​កត់ត្រា​នោះគឺ​ទីតាំង​នោះមាន​រាង​រង្វង់​មូល​ជាច្រើន​ជាន់ ឬ​ថ្នាក់។ នៅមាន​ទីក្រុង​ច្រើន​ប្រភេទ​ទៀតដូចជា​ទីក្រុង​ដែលមាន​រាង​មូល ហើយ​មាន​ជ្រុង​មូលដែល​គេ​ឃើញ​[[គូ​ទឹក]]​ដែលជា[[​ស្នាមភ្លោះ]]​ព័ទ្ធជុំវិញ និង​ទួល​មាន​រាង​ជា​ខ្សែ​ត្រង់ហើយ​ភ្ជាប់​គ្នា​ជា​[[មុំ​រង្វង់]]។ នៅមាន​[[ទីប្រជុំជន]]​មួយ​ប្រភេទ​ទៀត ដែលមាន​ជ្រុង​នៅ​[[មុំ​គូ​ទឹក]]​មាន​លក្ខណៈ​ត្រង់​ភ្ជាប់​គ្នា​ជា[[​មុំ​ជ្រុង]]​គួរ​ឲ្យ​ចាប់អារម្មណ៍។​ មិនតែប៉ុណ្ណោះ​សោត ការវិភាគ​[[រូបថត]]​លើ​[[អាកាស]] ក៏បាន​ឲ្យ​ដឹង​ជា​បន្ថែមទៀតថាមាន[[​ទីក្រុង]]​ដែលមាន​រាង​លក្ខណៈ​សេរី ខុសប្លែក​ពី​ទំរង់​ដែល​បាន​ជួបប្រទះ​នៅ​ខាងលើ។ ជនជាតិខ្មែរ​ដើមដែល​រស់នៅក្នុង​[[តំបន់]]​នេះ ក៏បាន​បន្សល់ទុក​ទីប្រជុំជន​មួយចំនួន​ផ្សេងទៀត​ដែរ ដែលមាន​រូបរាង​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ទីក្រុង​ទើបតែ​អធិប្បាយ​ខាងលើតែមាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ជួនកាល​ស្រប​គ្នាជួនកាល​មិន​ស្របគ្នាតាម​លក្ខណៈ​ភូមិសាស្ត្រព្រោះ​កើតចេញពី​សេចក្តីត្រូវការ​នា​ជំនាន់​នោះ។​ ស្លាកស្នាម​នៃ​[[ស្ថាបត្យកម្ម​]]បុរាណ​នា​ចុង​សម័យ​លោហធាតុ​ខាងលើនេះ ជា​ការណ៍​មួយ​យ៉ាងសំខាន់​ណាស់ដែល​បង្ហាញ​ឲ្យ​យើង​ឃើញ​មានការ​កាន់កាប់​រៀបចំ​គ្រប់គ្រង​ភូមិភាគ​នេះ។ អ្វីមួយ​ដែល​គេ​ឲ្យ​ឈ្មោះថានគរូបនីយកម្ម ដែលជា​[[សមិទ្ធិផល]][[​វប្បធម៌]][[​សង្គម​]]យ៉ាងសំខាន់​ជាងគេ​សម​ស្របតាម​ការវិវត្ត​របស់​[[សហគមន៍​]][[មន​-​ខ្មែរ]] មុន​ការ​ជ្រួតជ្រាប​នៃ​ឥទ្ធិពល​[[ឥណ្ឌា]]​ក្នុងភូមិ​ភាគ​នេះ​នា​ដើម​ស​.​វ​ទី ១ នៃ​គ​.​ស។​ វត្ត​មាននៃ​ទីប្រជុំជន​ជាច្រើន នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែល​ត្រូវបាន​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ដោយ​ក្រុម​អ្នក​[[បុរាណ​វិទូ]][[​ថៃ]] នៅ[[​ពុទ្ធសករាជ]] ២៥២៦ ជាពិសេស​នៅ​[[ខេត្ត​សុ​រិ​ន្ទ្រ]]​។ អត្ថប្រយោជន៍​នេះហើយដែល​បង្ខំចិត្ត​យើង​ឲ្យ​ខិតខំ​រាវរក​ឫសកែវ​នៃ[[​វប្បធម៌​]]ដូនតា​នៅក្នុង​ភូមិភាគ​ខាងលើនេះ​។ ក្នុងចំណោម​ទីប្រជុំជន ឬ​ក្រុង​ខ្មែរ​ជាច្រើន នៅ​ខេត្ត​សុ​រិ​ន្ទ្រ យើង​គ្រាន់តែ​សូម​លើកយក​ទីប្រជុំជន​ចំនួន ៤ ​តែប៉ុណ្ណោះ​មក​ធ្វើការ​អធិប្បាយ​។ លទ្ធផល​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​ខាង​បុរាណវិទ្យា​បាន​ឲ្យ​ដឹងថាទីក្រុង​ទាំងនោះ​មាន​អាយុប្រមាណ​ជា ៤០០០​ ឆ្នាំ​មកហើយ​។​ ដោយ​មូលហេតុ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ អ្វីដែល​មាននៅ​ក្នុង​ខេត្ត​សុ​រិ​ន្ទ្រ ក៏មាន​ក្នុង​អាណាខេត្ត​ផ្សេងៗ​ឯទៀត​នៃ​ព្រះរាជណាចក្រ​ថៃ និង​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន​ដែរ​។ ប្រការ​នេះហើយ ដែល​យើង​ត្រូវផ្តោត​ការយកចិត្តទុកដាក់ដោយ​បកស្រាយ​ថា ទីប្រជុំជន​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទាំងនោះត្រូវបាន​សាងសង់ឡើង​ដោយ​ដូនតា​ខ្មែរ។ ​​ជារួមក្នុងករណីនេះ យើង​អាច​បំភ្លឺ​នូវ​ប្រភព​មន​-​ខ្មែរ​នៃ​ទីប្រជុំជន​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទាំងនោះ ដែលមាន​ពាសពេញ​ដេរដាស​នៅ​ទូទាំង​ព្រះ[[រាជាណាចក្រ​]]ថៃ និង​[[កម្ពុជា]]​បច្ចុប្បន្ន ហើយ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ខឿនវប្បធម៌​ខ្មែរ​មុន​ឥណ្ឌូ​បនីយកម្ម​។ ​ទីប្រជុំជន​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដែល​សំខាន់​ជាងគេ​នៅក្នុង​ខេត្ត​សុ​រិ​ន្ទ្រ និង​មាន​រាង​ជា​[[ពងក្រពើ]] ដែល​គេ​អាច​សង្កេតឃើញ​[[រចនាសម្ព័ន្ធ​]]ជាក់លាក់ដោយ​រូបភាព​តែ​ពីលើ​អាកាសគឺ​ប្រជុំជន​នៅ​[[ភូមិ​កៃ​យ៉ៃ]] [[ភូមិ​ព្រះ​បិត]] [[ភូមិ​ស្លែង​ផាន់]] និង​[[ភូមិ​ស្លាក់​ដៃ]]​ក្នុង​ទី​រួម​ខេត្ត​សុ​រិ​ន្ទ្រ​។​ តាម​ឯកសារ​រូបភាព ដែល​បានមកពី​ការស្រាវជ្រាវ​នេះ បានចង្អុលបង្ហាញ​ឲ្យ​យើង​ឃើញ​អំពី​ស្លាកស្នាម​វប្បធម៌​ខ្មែរ ដែលមាន​អាយុប្រមាណ​ជា ៥០០០​ ឆ្នាំ​មកហើយ​។ វា​គឺជា​ភស្តុតាង​យ៉ាងសំខាន់​មួយ​បញ្ជាក់​ឲ្យ​យើង​ដឹង​អំពី​ស្ថានភាព​នៃ​ការរៀបចំ​ស្រុកភូមិ ឬ​សហគមន៍​ជនជាតិខ្មែរ​យើង មុន​ការទទួល​ឥទ្ធិពល[[​ឥណ្ឌា]] ដែល​បានធ្វើ​ឲ្យ​ទីតាំង​នៃ​ក្រុង (​ពាក្យ​ខ្មែរ​) តូច​-​ធំ​ទាំងនោះ​ឲ្យ​ក្លាយទៅជា​បុរ (បុរៈ) (​ពាក្យ​សំស្ក្រឹត​) តាម​លំនាំ​ឥណ្ឌា​។​ ស្ថានីយ៍​បុរេប្រវត្តិ​នៅ​ខេត្ត​សុ​រិ​ន្ទ្រ ដែលមាន​រាង​ដូច​ពងក្រពើ គឺ​ដូចគ្នា​នឹងស្ថានីយ៍​[[បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​មេមត់]] [[ខេត្តកំពង់ចាម]]​ដែរ​។​ ស្ថាន​ភាពជា​ក្រុង​បែប​ខ្មែរ​ទៅជា​បុរី ឬ​បុ​រៈ បែប​ឥណ្ឌាការផ្លាស់ប្តូរ​ទំរង់ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​យ៉ាង​ងាយស្រួល​ជាទីបំផុត​។ នេះ​ក៏​ជា​ចំណុច​យ៉ាង​ប្រសើរ ដែលជា​ការបើក​ទំព័រ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ថ្មីធ្វើ​ឲ្យ​មានការ​រីកចំរើន​យ៉ាង​ឆាប់រហ័សដោយ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ឥណ្ឌា​។​ ក្នុង​បរិវេណ​នៃ​ទីក្រុង​បុរាណ​ទាំងនេះ គេ​បាន​រកឃើញ​[[ឧបករណ៍]]​ធ្វើ​អំពី[[​ថ្ម​រំលីង]] ដូចជា​[[ពូថៅ]] ឬ​[[ពន្លួញ]] [[កុល​លា​ភាជន៍ផាត់​ពណ៌]] និង​ឥតមាន​[[ពណ៌]]​មួយចំនួន និង​របស់​ប្រើប្រាស់​ជាច្រើន​ទៀត​។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MGVjYWE0MWE5NmZ#sthash.rpgvArB1.dpuf |title=ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2014-10-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141016150310/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MGVjYWE0MWE5NmZ#sthash.rpgvArB1.dpuf |url-status=dead }}</ref> ក្នុងប្រទេស​[[វៀតណាម]]​សព្វថ្ងៃ ជាពិសេស​នៅ​តំបន់​ខ្ពង់រាប ដែល​ពី​ដើម​ធ្លាប់ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​[[អាណាចក្រខ្មែរ|ចក្រភព​កម្ពុជទេស]] គេ​ក៏បាន​ជួបប្រទះ​នូវ​ទីប្រជុំជន​ដែលមាន​លក្ខណៈ​ដូចគ្នា​ដែរ។ ការរកឃើញ​នូវ​ភូមិ​មូល​ទាំងនោះ ដែល​ពី​សម័យមុន​[[សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទី២]] ត្រូវ​[[អ្នកស្រាវជ្រាវ]][[​បារាំង]]​ឲ្យ​ឈ្មោះថា [[បន្ទាយ​ព្នង]] ឬ [[ម៉​យ]] (Forteresse mor) ឬក៏​[[ខ្មែរ​ដើម]] (Proto-Khmer)។​ តាមរយៈ​ការសិក្សា​ស្ថាបត្យកម្ម​ឥណ្ឌា​បានកើត​ចេញពី​ឥទ្ធិពល[[​លោកធាតុ​វិទ្យា]] ដែល​ចាត់ទុក​ដែនដី​មាន​រាង​បួន​ជ្រុង ដែល​ជ្រុង​នីមួយៗ​តំណាង​ឲ្យ​ទិស​ធំៗ​ទាំង​បួន​ចំ​កណ្តាល​គឺ [[ភ្នំ​ព្រះ​សុមេរុ]] រឺ[[​ឋាន​ត្រៃ​ត្រឹ​ង្គ]] និង​មាន​ទឹក[[សមុទ្រ]]​ព័ទ្ធជុំវិញ។ ជនជាតិ​ឥណ្ឌា​ក៏​ដូច​ជនជាតិខ្មែរ​បាន​យក[[​ទ្រឹស្តី​]]លោកធាតុ​វិទ្យាទៅ​កសាង​[[ទីក្រុង]]ក៏ដូចជា​[[ប្រាសាទ​ថ្ម​]]ផងដែរ។<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MzI5NGMxY2FmYjg#sthash.PBuvcURk.dpuf |title=ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2015-03-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150303125734/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MzI5NGMxY2FmYjg#sthash.PBuvcURk.dpuf |url-status=dead }}</ref> មុន​ឥណ្ឌូ​ប​នីយក​ម្ម បុព្វបុរស​ខ្មែរ​បាន​ស្គាល់​នូវ​វិស័យ​ស្ថាបត្យកម្ម​មួយ​រួចមកហើយដូច​ករណី ភូមិ​មូល ឬ ក្រុង​រាង​មូល ឬ​ពងក្រពើ ដែល​គេ​បាន​ជួបប្រទះ​ក្នុង​ភូមិភាគ[[​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​]]ជា[[​ភស្តុតាង​]]ស្រាប់។ ទីប្រជុំជន​បុរាណ​ទាំងនោះ​ដែល​ធ្វើឡើង​ដោយ​[[ដី​លើក]] ដំណើរ​មិនមែនជា​ចៃដន្យ ក៏ប៉ុន្តែ​ជា[[ស​ញ្ញាណ​]]នៃ​ការ​លេចធ្លោ​ឡើង​នូវ​អំណាចកណ្តាលដែលជា​សណ្ឋាន ឬ​នៃ​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ដំបូងបង្អស់។ គឺ​លើ​មូលដ្ឋានគ្រឹះ​នេះហើយ​ដែល​[[ហេ​ដ្ឋា​រចនាសម្ព័ន]][[​ឥណ្ឌា]]​បាន​ចាប់​ពន្លក ហើយ​ឲ្យ​បង្កើត​ឲ្យ​ទៅជា​អាណាចក្រ​វ្នំ និង​[[ចេនឡា]]ដោយ​ការ​ផ្តុំ​ផ្គុំ​នូវ​ក្រុង​តូច ធំ ទាំងនោះ​ឲ្យ​ក្លាយទៅជា​[[ទឹកដី]] ឬ​[[ប្រទេស]]​តែមួយ រវាង​សតវត្ស​ទី១ និង ទី៧ នៃគ​.​ស។ ការ​លើកយក​លក្ខណៈផ្សេងៗ​នៃ​ទីក្រុង​សម័យ[[​បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ]]​ក្នុងប្រទេស[[​ថៃ]]​បច្ចុប្បន្ន មក​អធិប្បាយមាន​គោលដៅ​រួមចំណែក និង​ជួយ​ដល់​ការស្វែងយល់​អំពី[[​ឫសកែវ]]​ខ្មែរ​ក្នុង​ភូមិភាគ​នេះដែល​ដើមឡើយទីនោះ​ជា​ភាគ​មួយ​នៃ​ទឹកដី​កំណើត​របស់​ពូជ[[សាសន៍]][[​ខ្មែរ]]។​ ដូនតា​ខ្មែរ​ក្នុងសម័យ​បុរាណ​បាន​បាត់បង់​ភូមិភាគ​នេះ​ដោយ​ចាញ់​[[សង្គ្រាម]]។ នៅក្នុង​រវាង ១០០០​ឆ្នាំមុន​គ​.​ស មុន​ការផ្សព្វផ្សាយ[[​វប្បធម៌​ឥណ្ឌា]] [[ខ្មែរ (ជនជាតិ)|ជនជាតិខ្មែរ​]]បាន​កសាង​ពេញ​ភូមិភាគ​នេះនូវ​ទីក្រុង​តូចធំ​ជាច្រើន ហើយ​ទីក្រុង​ដើម​ទាំង​នោះបាន​ក្លាយទៅជា​[[បុរី]]​នា​សម័យ​ឥណ្ឌូ​បនីយកម្ម។ ការណ៍​នេះ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​ដល់​ប្រវត្តិសាស្ដ្រ​ខ្មែរ ហើយ​មានន័យថាក្រុង​ខ្មែរ​ទាំងនោះបានកកើតឡើង​មុន​វប្បធម៌​បុរី​បែប​ឥណ្ឌា។​ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MDc0MWZiMjkxZDc#sthash.2C1xmsX7.dpuf |title=ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160307154847/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/mdc0mwzimjkxzdc#sthash.2C1xmsX7.dpuf |url-status=dead }}</ref> ==ជនជាតិ== ពលរដ្ឋខ្មែរ (ពលរដ្ឋ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា) ដែល​សម្គាល់ ឬ​ហៅ​ខ្លួន​ឯង​ថា​ជា​ជនជាតិ​ខ្មែរ​នោះគឺ​ជា​មនុស្ស​មួយ​ក្រុមក្នុង​ចំណោម​ពូជសាសន៍[[​ទក្សិណាស៊ី]] ហើយ​ដែល​បាន​មក​តាំង​ទី​រស់​នៅ​ក្នុង​តំបន់[[​ឥណ្ឌូចិន]] នេះ​តាំង​ពី​សម័យ​[[យុគថ្ម​រំលីង]]គឺ​ប្រមាណ ១៥ ​[[សតវត្ស]]​មុន​[[គ្រិស្តសករាជ]]។ ឯកសារ​ខ្លះ​បញ្ជាក់​ថាមាន​ស្លាក​ស្នាម​តាំង​លំនៅ​នៅ​តំបន់​នេះ​ប្រមាណ ៥​ ពាន់​ឆ្នាំ​មុន​គ្រិស្តសករាជ​ឯណោះ។ ក្រុម​មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ​ក្នុង​[[អំបូរ​អូស្ត្រូអាស៊ី]] នេះ​នៅ​មាន​រស់​រាន​រហូត​ដល់​សព្វថ្ងៃ​នៅ​ប្រទេស​[[ភូមា​]]ភាគ​ខាង​ក្រោមហើយ​និង​នៅ​តាម​[[ជួរ​ភ្នំ​អណ្ណាម]]។ ឯ​លក្ខណៈ​កាត់​ជាមួយ​ធាតុ[[​ម៉ុងហ្គោល]]គឺ​ជា​ការ​កើត​ឡើង​ថ្មីៗ​ខាង​ក្រោយ។ ក្នុង​ចំណោម​ជនជាតិ​ឥណ្ឌូចិន គឺ​ពួក​មនុស្ស​រស់​នៅ​ត្រង់​ចន្លោះ​ប្រទេស​ចិន និង​ឥណ្ឌា ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ជា​ជនជាតិ​ចាស់​ជាង​គេ ដែល​បាន​តាំង​ទី​លំនៅ​នៅ​លើ​ទឹក​ដី​របស់​ខ្លួន​សព្វថ្ងៃ​នេះគឺ​រហូត​មក​ដល់​សតវត្ស​ទី​១៣ នៃ​គ្រិស្តសករាជទាក់ទាញ​ដោយ​ដែន​[[ដីសណ្ដ]]​មាន​[[ជីជាតិ]] [[វាល​ទំនាប]] និង​[[សមុទ្រ]]​ផង ព្រម​ដោយ​ការ​រុញ​ច្រាន​របស់​ពួក​[[ម៉ុងហ្គោល​]]ពី​ប្រទេស​ចិនមក​ផងទើប​ជនជាតិ​[[យួន]] [[ជនជាតិ​សៀម]] និង[[​ភូមា]]បាន​លេច​មុខ​មក​នៅ​ក្នុង​តំបន់​[[ឥណ្ឌូចិន]]នេះដោយ​ពួក​នេះ​បាន​វាយ​រុញ​ច្រាន​ជនជាតិ​ខ្មែរ និង​បង​ប្អូន​របស់​ខ្លួន គឺ​ជនជាតិ​មន អោយ​ខ្ទាត​ពី​តំបន់​[[វាល​ទំនាប​មេណាម]] និង​ពី​តំបន់​វាល​ទំនាប​[[ទន្លេ​ឥរាវតី]]។ ​ចំពោះ​ទឹកដី​កំណើត​និង​ជាតិ​សាសន៍ ដោយយោង​លើ​ទិន្នន័យ​មួយ​ចំ​នួន ដូចជា​កំណត់ហេតុ​ចិន និង​រឿងព្រេង​ខ្មែរ ពួក​ចិនដែល​ស្គាល់​ឥណ្ឌូចិន​តាំងតែ​ពី ២០០០​ ឆ្នាំមុន ដោយមាន​ពួក​អ្នកដើរ​សំពៅ​មក​ចុះចត​ជា​ញឹក​ញយផង​នោះ បាន​ហៅ​ទឹកដី​នៃ អាង​ទន្លេមេគង្គ​ខាងក្រោម​រហូតដល់​មាត់​ត្បូង​ថា វ្នំ។ បើតាម​ប្រជាជន​កម្ពុជា និង​តាម​រឿងព្រេងអ្នកស្រុក​បាន​ហៅ​ចំណែក​ដែល​ត្រូវ​នឹង​កម្ពុជា​សព្វថ្ងៃ​ថា [[គោកធ្លក]] ឬ​នគរ​គោកធ្លក។​ គឺ​ពេល​ក្រោយ​យូរ​មកទៀត ទើប​អ្នកស្រុក​ប្រែ​ហៅថា ស្រុក​ខ្មែរ​វិញ រួច​ក្រោយៗ​មកទៀត​ហៅ​កម្ពុជា​ជា​សំ​ស្ត្រឹ​ត​ថា កម្ពុជា ជា​ឈ្មោះ​ដែល​ជ្រើសរើស​ដោយ​ពួក​អ្នក​មក​ច្បាំង​ដណ្តើម​ស្រុក និង​អ្នក​ដែល​នាំ​[[អារ្យធម៌​]][[ហិណ្ឌូ​]]មក​ផ្តល់​ឲ្យ។​ ​ប៉ុន្តែបើទោះជា​ឈ្មោះ​នោះ​ជា​ពាក្យ​ចិន ជា​ពាក្យ​របស់​អ្នកស្រុក ឬក៏​ជា​ពាក្យ​សំស្ក្រឹត​ក្តី ក៏​នៅ​ឥណ្ឌា​ភាគ​ខាងជើង​គេ​ស្គាល់​ប្រទេស​ខ្មែរក្រោម​ឈ្មោះថា [[សក្ក​ទ្វីប]] ឬ​ទឹកដី​របស់​ដើម​សកៈ គឺ​ដើម​ម៉ៃសាក់។ ដើម​ម៉ៃសាក់​ខុសគ្នា​ពី​ដើម​ធ្លក ក៏ប៉ុន្តែ​ដើមឈើ​ទាំង​២​មាន​ផ្លែ​ដូចគ្នា ដែល​ពួកក្មេងៗ តែងតែ​យកមក​កកេរ ហើយ​គេ​អាច​យកមក​ចម្រាញ់យក[[ប្រេង]]​បាន។ បើ​ដូច្នេះគេ​អាច​ទទួលស្គាល់ថា ឈ្មោះ​ដែល​គេ​ដាក់​ឲ្យ​កម្ពុជា ទោះជា​ដាក់​ឲ្យ​ដោយ​ប្រជាជន​ខ្លួនឯង ឬក៏​ដាក់​ដោយ​ពួក​ហិណ្ឌូ​ក្តី គឺ​ពាក្យ​តែមួយ ហើយដោយ​ហេតុនេះ ប្រពៃណី​របស់​ប្រជាជន គឺ​ពិតជា​ត្រូវ​នឹង​សញ្ញាណ​របស់​ហិណ្ឌូ​ដែរ។ គួរ​កត់សំគាល់ថា នៅ​សតវត្ស​ទី​២ នៃ​គ្រិស្តសករាជ ពួក​[[ក្រិ​ក]] និង​[[រ៉ូ​ម]] ស្គាល់​ស្រុក​ខ្មែរដោយ​[[ផែនទី]]​របស់​[[ផ្តូ​លេ​មេ]] ដែល​គូសឡើង​តាម​ការនិទាន​របស់​អ្នកធ្វើដំណើរ​តាម[[​សមុទ្រ]] [[ផែន​ទី]]នោះ​ដាក់ឈ្មោះ​ឲ្យ​ថា ជា​ស្រុក​របស់​ពួក​លេ​ស្តៃ ដែល​ខុសគ្នា​ឆ្ងាយ​ណាស់​នឹង​ពាក្យ​កម្ពុជា។ លោក[[​វរសេនីយ៍ឯក]][[ហ្សេ​រី​នី]]បាន​សន្និដ្ឋានថា ឈ្មោះ​នេះ​មិនមែនជា​ឈ្មោះ​ដែលថា​តាម​ពាក្យ​អ្នកស្រុក​ដើម​នោះទេ តែ​គឺជា​ពាក្យ​ប្រែ​ទៅវិញ។ បើ​និយាយ​ដូច្នេះ លេ​ស្តៃ ជា​ពាក្យ​ក្រិ​ក​ដែល​មានន័យថា [[ចោរ]] ឬ​[[ចោរ​សមុទ្រ]]។ តែ​លោក​វរសេនីយ៍ឯកបាន​រំលឹកថាពាក្យ ​កម្ពុ ដែលមាន​នៅក្នុង​សិលាចារឹក​ជា​ឈ្មោះ​របស់​ទេវៈ​បុព្វបុរសរបស់ ​កម្វុស្វយម្ភុវ ដែល​មានន័យថា កម្វុកើតមានឡើង​ដោយ​ខ្លួន។ ហើយ​ពាក្យ​នេះ​ជា​[[ភាសា​សំ​ស្រឹ្ត​ត​]]មានន័យថា ចោរ ឬ​ចោរ​សមុទ្រ។ ដោយហេតុនេះ​លោក​វរសេនីយ៍​សន្និដ្ឋានថា ពាក្យ​ក្រិ​កថា លេ​ស្តៃ ត្រូវ​គ្នា​នឹង​ពាក្យ​ កម្ពុ ពាក្យ​ទាំងពីរ​ម៉ាត់​នេះ​មានន័យថា ចោរ​, ចោរ​សមុទ្រ ឬ​បើ​ហោចណាស់ ក៏​សំដៅយក​ពួក​អ្នក​ដែល​រស់នៅ​ជា​[[ក្រុម​ប្រដាប់​ដោយ​អាវុធ​]]ដែរ។ លោក​សន្និដ្ឋាន​បន្តទៀត​ថា នៅ​ស្រុក​នេះ អ្នកស្រុក​ប្រកបមុខ[[របរ​]]ជា​ចោរ​សមុទ្រ ឬ​បើ​ពុំ​នោះទេ ក៏ត្រូវ​ជា​កូនចៅ​របស់​មេចោរ​សមុទ្រ ឬ​ចោរប្លន់​តាម[[​សមុទ្រ​]]ណា​ម្នាក់ ដែល​បុគ្គលិកលក្ខណៈ បាន​រលុប​បាត់​តាម​វេលា​ទៅហើយនៅ​សតវត្សរ៍​ទី​៥។​ ទាំង​[[រឿងព្រេង]] ទាំងតាមទំនៀមទំលាប់ខ្មែរ និយាយថា ពួក​អ្នក​រស់នៅក្នុង​នគរ​គោកធ្លក​មានឈ្មោះ​ថា នាគ ដែល​ក្រោយមក​ដូរ​ជា​ខ្មែររួច​ជា​កម្ពុជា​វិញ។ តែ​វា​មាន​មូលហេតុ​ដែល​អាច​ឲ្យ​ជឿ បាន​ថា ពាក្យ នាគ នេះ មិនមែនជា​ឈ្មោះ​ដើម​ដែល​គេ​ហៅ​ខ្លួនគេ​នោះទេ ប៉ុន្តែ គឺជា​ពាក្យ​ដែល​ពួក​និ​រ​ប្រវេសន៍​ហិណ្ឌូ​ដាក់​ឲ្យ។ ពាក្យ​ដែល​គេ​ហៅ​ខ្លួនគេ​នោះគឺ​ប្រហែលជា​ពាក្យ​ដែល​មាននៅ​រហូតដល់​ស​ព្វ​ថ្ងៃ គឺ​ខ្មែរ​នេះឯង គ្រាន់តែ​ពាក្យ​នេះ មាន​សរសេរ​ប្លែកៗ​គ្នា ទៅតាម​ពេលវេលា ទីកន្លែង និង​តាម​គ្រាមភាសា​របស់​អ្នកស្រុក​នីមួយៗ គឺមាន​ពាក្យ ខម​, កៅ​មេ​, ក្មេ​ន​, ក្មី​, គិ​មី​, គួរ​, ក្មៀ​រ​, កុមារ ដែលជា​ពាក្យ​តាម​ភាសា​អ្នក​វិប្រជា​ដើម។​(ស្រដៀងខ្មែរហៅពួកអឺរ៉ុប ថាបារាំងៗដូច្នេះដែរ) នៅ​ចំពោះមុខ​ពួក​បរទេស​ហិណ្ឌូ ដែលមាន​អារ្យធម៌​ជឿនលឿន​ជាង​ពួក​អ្នក​[[រដ្ឋវាសី]] (​អ្នក​នៅក្នុង​រដ្ឋ​) ដែល​មិនសូវមាន​អាវុធ​ផង ហើយក៏​អាចជា​អ្នក​ចូលចិត្ត​សន្តិភាព​ជាង​ផង មិនបាន​វាយតប​ទេ គេ​ដកថយ​ទុក​កន្លែង​ឲ្យ​ពួក​នោះ តាំងទី​លំនៅ​កសាង​បានជា​ក្រុម​ឧ​ប​និវេសន៍​ពាណិជ្ជករ ដែល​ធ្វើដំណើរ​ចេញចូល​ស្រុក​ដោយ ស្ថិតនៅ​ដាច់ស្រឡះ​ពី​[[អ្នកស្រុក​ដើម]] តែ​ក្រោយមក​បានក្លាយ​ទៅជា​[[មេដឹកនាំ]][[​ស្រុក]]​វិញ។​ ​ក្រុម​[[ឧ​ប​និវេសន៍]]​ដំបូងៗ ជា​ក្រុម​ឧ​ប​និវេសន៍​ពួក[[​ជ្វា]]​មកពី​[[កោះ​ជ្វា]] ឬ​ពួក​ម៉ា​ឡេ​មកពី​[[កោះ​សមុទ្រៈ]] ដែល​បានទទួល​[[អារ្យធម៌​ហិណ្ឌូ]]​រួចមកហើយ។ ពួក​ឧ​ប​និវេសន៍​ដែល​មក​បន្ទាប់​ទៀត គឺ​ពួក​ហិណ្ឌូ​មកពី​រដ្ឋ[[​កលិង្គ]]។​ គេ​អាចនឹងទទួល​ស្គាល់​បាន​ដូចដែល​គេ​បានឃើញ​ពី​ខាងលើ រួចមកហើយ​ថា ពួក​[[ចាម​]]បាន​មកដល់​កម្ពុ​ជាមុន​កម្ពុ​ជៈ ដោយ​គ្មាន​ប៉ះពាល់​អ្វី​ដល់​[[ប្រវត្តិសាស្ត្រ]]ដែល​ផ្អែកទៅលើ​កំណត់ត្រា​របស់​ពួក​ចិនពីព្រោះថាកំណត់ត្រា​ទាំងនោះ មិនមែន​សុទ្ធតែ​រៀបរាប់​ប្រាប់​យើង​ទាំងអស់អំពី​អ្វីដែល​ចិន​បានដឹង​ពី​ប្រជាជន​ដែល​គេ​លើកឡើង​នោះទេ។​ ការដែល​ចង់​អះអាងថា ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដែល​ទាក់ទង​ទៅនឹង​រឿងព្រេង​ពីរ ដែល​យើង​បានដឹង គឺ​រឿង​ជ្វា​ព្រាហ្មណ៍ និង​រឿង ព្រះថោង​នាងនាគ ដែល​ខ្ញុំ​នឹង​រៀបរាប់​ខាងក្រោម គឺជា​រឿង​ដែល​កើតឡើង​បន្តបន្ទាប់​គ្នា នៅក្នុង​[[ក្សត្រ​ប្រទេស]]​តែមួយគឺ​ព្រះរាជាណាចក្រ​ខ្មែរពីព្រោះថានៅពេលនោះ​មាន​ក្សត្រ​ប្រទេស​ជាច្រើន​ទៀត​ក្រៅពីវ្នំ។ ជា​អវសាន ចំពោះ​យើង បញ្ហា​មហស្ចារ្យ​នៃ​ស្តេច[[​ចាម]] ដែល​ជនជាតិខ្មែរ​បាន​ចងចាំ​នោះ ដែលជា​រឿង​ហួស​និ​ស្ស័​យ​ក៏​មែនពិត ព្រោះ​ពុំមានភស្តុតាង​ច្បាស់លាស់​ណាមួយ​បញ្ជាក់​ពី​ភាពត្រឹមត្រូវ ក៏ប៉ុន្តែ​អ្វីដែល​សំខាន់​នោះគឺ​វា​ប្រហែលជា​ព័ត៌មាន​ជា​ប្រយោល​មួយខាង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែល​បង្ហាញ​នូវ​ទំនាក់ទំនង​វប្បធម៌​ដ៏​យូរលង់​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​រវាង​នគរ​វ្នំ និង[[​ជ្រោយ​មល​យូ]] និង​កោះ​ជ្វា​តែប៉ុណ្ណោះ​។​ ក្រោយពី​បាន​សិក្សា​ប្រព័ន្ធ​នៃ​ការរាប់​ចំនួន​ខ្មែរ លោក​ [[អាដេម៉ាដ៍​​​ ឡឺក្លែរ]] បាន​សន្និដ្ឋានថា ជនជាតិខ្មែរ និង​ព្នង គឺ​ក្នុង​អំបូរ​មនុស្ស​ខាង​ជាតិ​ពន្ធុ គឺ​អំបូរ​មន-ខ្មែរ ឬ​អូ​ស្ត្រូអាស៊ី​។ ក្នុង​អត្ថបទ​មួយ។<ref>La numération chez les Khmers ou Cambodgiens, Societe d'Ethnographie de Paris, No 1, 15 octobre, 1914)</ref> លោក​បាន​បញ្ជាក់ថា : ពួក​ខ្មែរគឺជា​សាសន៍​មួយ​មាន​ខ្សែស្រឡាយ​ជាមួយ​កុលសម្ព័ន្ធ​ព្រៃភ្នំ ហើយ​ជា​[[រដ្ឋវាសី]] ហើយ​រស់នៅ​ទឹកដី (​កំណើត​) របស់ខ្លួន​តាំងតែ​សម័យ​[[បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]]​ម្ល៉េះ​។ [[ចំណែក​]]ពួក[[​មន]]​ដែល​បាន​បង្កើត​[[អាណាចក្រ​ទ្វារ​វតី]] ពួកគេ​បាន​បែក​ចេញពី​ខ្មែរដែលបាន​បង្កើត​រដ្ឋ​នគរ​វ្នំ ក្រោយពី​ការបែកបាក់​នៃ​រដ្ឋ​នេះ​នៅ​សតវត្ស​ទី​៦។ នេះ​បើ​សំអាង​លើ​ការសន្និដ្ឋាន​របស់លោកណៃ-ប៉ា​ហ្លា ក្នុង​អត្ថបទសរសេរ​នៅ​ឆ្នាំ​១៨៧២​ មួយ (Cf. Nai Pan Hla, The Khmer Bronze figurines in Burma, in The Guardian, Jan 25, Rangoon, 1972)។​ មុន​ការ​មក​នៃ​ជាតិ​ឥណ្ឌា​ដែល​បាន​ពាំ​នាំមក​ជាមួយ​នូវ​ការ​សាបព្រោះ[[​វប្បធម៌]] លើ​ប្រជាជន​ខ្មែរ​នៅ​ភ្វូណាន ឬ​នគរ​វ្នំ។​ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/Y2VjYjhmNWMyNTM#sthash.zfLnxvLK.dpuf |title=ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304232552/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/Y2VjYjhmNWMyNTM#sthash.zfLnxvLK.dpuf |url-status=dead }}</ref> យោង​លើ[[​របកគំហើញ]]​ខាង​[[បុរាណវិទ្យា]] នៅ​[[ស្រុក​ព្រះនេត្រព្រះ]] [[ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ]]កន្លងមកនេះនិង​ការសិក្សា​ប្រៀបធៀប​ខាង​ជាតិ​[[ពន្ធុវិទ្យា]]​បានបង្ហាញ​ថា[[វប្បធម៌​ខ្មែរ​]]មាន​ឫសគល់​ចាស់ជរាមាន​អាយុ​រាប់ពាន់​ឆ្នាំ​មុន​ការប្រាស្រ័យ​ទាក់ទងជាមួយ[[​ចិន]] និង​[[ឥណ្ឌា]]។​ជនជាតិ​ខ្មែរ​ ​ដែលរួម​ឈាមជ័រ​ជាមួយ​ជនជាតិដើម​ភាគតិច​ (បច្ចុប្បន្ន​នេះ​គេ​ហៅថា [[កុលសម្ព័ន្ធមន​-​ខ្មែរ]]រស់នៅ​តាម​តំបន់[[ខ្ពង់រាប]]) មាន[[​អត្ដ​សញ្ញាណ]]​របស់ខ្លួន​​ដូចជា លក្ខណៈ​រូបរាងកាយ[[លំនៅដ្ឋាន]] [[ទំនៀម​ទំលាប់​]] (ការ​ស្លៀកពាក់[[​ប៉ឹង]] និង​ការគោរព​ដូនតា ឬ​[[អ្នកតា]]) ក៏ដូចជា​វិស័យ[[​សិប្បកម្ម​]]ផងដែរ។ អ្វីៗ​ទាំងនេះ​ខុសពី​លក្ខណៈ​របស់​មនុស្សអំបូរ​ផ្សេងៗ។​ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/YjM4MWM4YmEzOGV#sthash.I2xauCVs.dpuf |title=ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160307040417/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/yjm4mwm4ymezogv#sthash.I2xauCVs.dpuf |url-status=dead }}</ref> ===ជីវភាពមនុស្ស=== បើតាមលោក[[អេធ្យែន វ្ហ្រង់ស៊្វ័រ អាយម៉ូនីញ៉េ|អាយម៉ូនីញ៉េ]]រកឃើញ នៅឆ្នាំ ១៩០១ បានឲ្យដឹងថាមនុស្សនៅ[[សម័យសំរោងសែន]] គឺជាបុព្វបុរសខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះ។ ដោយសិក្សាតាមបំណែកឆ្អឹងទាំងនោះ គេដឹងថាមនុស្សសម័យនោះមាឌមធ្យមតែមាំហើយមានចិញ្ចើមលយទៀតផង។ នៅ[[យុគថ្មរំលីង]]គេដឹងថាមនុស្សចូលចិត្តរស់នៅក្នុង[[រូងភ្នំ]] ([[ភ្នំក្បាលរមាស]]-[[ភ្នំទាកទ្រាំង]]) រឺ លើ[[ខ្ពង់រាប]] ([[មនុស្សសម័យមេមត់]])។ ក្រោយមកទៀតក៏មករស់នៅខាងជើង[[បឹងទន្លេសាប]] ([[សំរោងសែន]]-[[អន្លង់ផ្ដៅ]]) រឺ ខាងជើងបន្តិចទៀត ([[ម្លូព្រៃ]])។ មនុស្សទាំងនេះសង់[[ខ្ទម]]ពីឈើផុតដីដើម្បីចៀស[[សត្វសាហាវ]] និង [[ទឹកជំនន់]]។ ឈើដែលគេសង់ផ្ទះបានមកពីយក[[ពូថៅថ្ម]]ធំៗកាប់។ [[ស្ថានីយ៍]]ជាច្រើនគេរកឃើញសំណល់ផ្ទះបាយដូចជា [[ខ្ចៅ]] ឆ្អឹង[[សត្វ]] ឆ្អឹង[[ត្រី]] [[អំបែង]][[ក្អម]][[ឆ្នាំង]]។ល។ ប្រដាប់ប្រើប្រាស់វិញមាន ក្អម [[ចាន]] ឆ្នាំង [[ពូថៅថ្ម]] ប្រដាប់សំរាប់ដំ[[ស្បែកសត្វ]]។ មនុស្សចេះធ្វើស្រែចាប់ពីទន្លេសាបរហូតដល់[[ម្លូព្រៃ]] ព្រោះគេបានរកឃើញកណ្ដៀវខ្លះធ្វើពីឆ្អឹងសត្វខ្លះពី[[លង្ហិន]]។ ពួកគេចិញ្ចឹមសត្វ[[គោ]]និង[[ជ្រូក]]។ [[សាច់សត្វ]]ក៏ជាអាហារចាំបាច់ដែរ ព្រោះគេរកឃើញចុង[[ព្រួញ]] (១ធ្វើពីដែក ច្រើនទៀតធ្វើពីឆ្អឹង) និង[[ការនេសាទ]]ត្រី (ផ្លែ[[សន្ទូច]]ធ្វើពីឆ្អឹង និង[[លង្ហិន]])។ មនុស្សចេះត្បាញ គេរកឃើញ[[ត្រល់]]តែមិនដឹងពីវត្ថុធាតុដើមយកមកត្បាញទេ បើតាមប៉ាន់ស្មានគេថាជា[[កប្បាស]]។ គេមិនដឹងពី[[ជំនឿ]]នៅជំនាន់នោះច្បាស់លាស់ទេ តែបើតាមការរំលាយសព គេស្មានមើលថាប្រហែលគេដាក់សពអង្គុយចោងហោង ហើយគេបំពាក់[[គ្រឿងអលង្ការ]]ឲ្យមាន [[កងដៃ]] និង [[ខ្សែក]] ជាដើម។<ref>ត្រឹង ងារ, ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ទំព័រ ២៥-២៦</ref> ==វប្បធម៌== ​​មុន​ឥទ្ធិពល​ឥណ្ឌានា​ដើម​ស​.​វ​ទី​១​នៃ​គ​.​ស ជនជាតិ[[ខ្មែរ]]ដែល​ស្ថិតក្នុង​[[អំបូរ​]][[មន​-​ខ្មែរ]] ដែល​រស់នៅក្នុង​ភូមិភាគ​[[អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​]]ខាងលើនេះ បាន​ស្គាល់​រួចមកហើយ​នូវ​ការសាងសង់​ផ្ទះសំបែង ភូមិ​ស្រុក [[ទីក្រុង]] (​[[ភូមិ​មូល]]​) ស្ថាបនា​ថ្ម​បញ្ឈរ និង​ថ្ម​ផ្តេក ពាក់ព័ន្ធ​ទៅ​និង​ជំនឿ​សាសនាបែប​[[ជី​វច​ល]]​រួចទៅហើយ​។ ហើយ​វិស័យ​ស្ថាបត្យកម្ម​ខាងលើ​នោះមាន​អាយុប្រមាណ​ជា ៣៥០០​ ឆ្នាំ​មកហើយ​។​ យ៉ាងណាមិញ ជនជាតិខ្មែរ​ក៏មាន​[[ភាសា​]]ប្រចាំ​ជាតិ​របស់ខ្លួន​រួចហើយ​ដែរ​។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ខ្មែរ​ក៏​ចេះ​បង្កើត[[​របាំ]]​ប្រជាប្រិយ​ដូចជា [[របាំ​ត្រុដ]] [[របាំ​ទន្សោង]]​៘ សំរាប់​ថ្វាយ​ដល់[[​វត្ថុ​សក្តិសិទ្ធិ]] ដូចជា​[[អារក្ស]] [[អ្នកតា]] ដែលជា​អ្នកថែរក្សា​ភូមិ​ស្រុក​ផងដែរ​។ ក្រៅពីនេះ ខ្មែរ​ក៏​ចេះ​បង្កើត​ភូមិ​ស្រុក​ដោយ​សង់ផ្ទះ​ខ្ពស់​ផុតពី​ដី សម្រាប់​ការពារ​សត្វ​សាហាវ និង​ទឹកជំនន់ ចេះ​ធ្វើ​[[ស្រែវស្សា]] និង​ចេះ​បញ្ចូល​ទឹក​ក្នុង[[​ស្រែ]] ចេះ​ប្រើ[[គោ]] [[ក្របី​]]ជា[[យា​ន​ជំនិះ]] និងភ្ជួរ[[ស្រែ]] ចេះ​ធ្វើ​[[គ្រឿង​ភ្លេង]] ចេះ​ប្រើ[[​ទូក]] និង​ចេះ​ផ្សាំង​[[សត្វព្រៃ]]​អោយ​ក្លាយទៅជា​[[សត្វស្រុក]]ដូចជា [[គោ]] [[ក្របី]] [[ដំរី]] [[ឆ្កែ]] [[មាន់]]​ជាដើម​។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ក៏មាន​ការបូជា​[[សព]]​នៅ​ក្រោម​ផ្ទាំង​ថ្ម​ធំៗ ឬ​ដាក់​ក្នុង[[​ក្តារ​មឈូស]]​ឈើ និង​ក្នុង[[​ពាង]] ឬ​[[ក្រឡ​]]ធ្វើ​អំពី​[[ដី​ដុត]]​។ ដូចនេះ ខ្មែរ​មាន[[​វប្បធម៌]] [[អារ្យធម៌]]​របស់ខ្លួន​រួចទៅហើយ​មុនពេល​ដែល​[[វប្បធម៌​ឥណ្ឌា]]​ហូរ​ចូលមក​។ ប៉ុន្តែ​ដោយ​ពុំទាន់​ស្ថិតក្រោម​ឥទ្ធិពល​សាសនា​ឥណ្ឌា ខ្មែរ​មិនទាន់មាន​ប្រាង្គ​ប្រាសាទ​បែប​ឥណ្ឌា​នៅឡើយ​។ ជា​ឧទាហរណ៍ ដូច​នៅ​ប្រទេស​ខ្មែរ នៅក្នុង​ភូមិភាគ​ខាងជើង​នៃ​ប្រទេស​[[លាវ]] និង[[​ថៃ]]​បច្ចុប្បន្ន ដែល​ពី​ដើម​ជា​ទឹកដី​ខ្មែរ យើង​ឃើញ​មាន​ថ្ម​បញ្ឈរ​ធំៗ​ដែល​បុព្វការី​ជន បាន​លើក​បញ្ឈរ​សំរាប់​តំណាង​ឲ្យ[[​ដួងព្រលឹង]]​ដូនតា ដែល​សណ្ឋិត​នៅ​។ នៅ​ទីនោះ យើង​បានឃើញ​មានការ​ចាំង​ថ្ម​ធ្វើជា​ពាង​ធំៗ សំរាប់​បញ្ចុះ[[សព]] ព្រមទាំង​[[ក្តារ​មឈូស​ថ្ម​]]ផងដែរ​។​ ក្រៅពីនេះ ក៏មាន​ការ​ចោះ[[​ភ្នំ]]​ដើម្បី​ធ្វើជា​កន្លែង​បញ្ចុះសព​ផងដែរ​។ នេះ​ស​ឲ្យ​ឃើញ​ជា​ប្រយោល​ថា មានការ​ប្រើប្រាស់​នូវ​[[ឧបករណ៍]]​ធ្វើំ​ពី​[[ដែក]]នា​សម័យ​នោះដើម្បី​កិច្ចការ​ខាងលើ​ដោយ​ឥត​ប្រកែក​បាន​។ ប៉ុន្តែ​[[សំណង់​ស្ថាបត្យកម្ម​]]សំខាន់​ជាងគេ​គួរ​ឲ្យ​កត់សំគាល់​នោះគឺ​ទីក្រុង​ដែលជា​ទីប្រជុំជន​ធំៗ ដែលមាន​[[អង្កត់ផ្ចិត]]​ជិត ១០០០ មាត្រ ធ្វើ​អំពី​[[ដី​លើក]]នៅក្បែរ​ទីក្រុង​[[ភ្នំពេញ]] និង​នៅ[[​ខេត្តកំពង់ចាម]] ឬ​នៅ[[​ខ្ពង់រាប​នគររាជ]]​បច្ចុប្បន្ន​ជាដើមដែល​ឆ្លុះបញ្ចាំង​នូវ​ភាព​បរម​បុរាណ​របស់​ខឿន[[វប្បធម៌​ខ្មែរ]]​សុទ្ធសាធនា​សម័យមុន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​។​ ​ទោះបី​ខ្មែរ​បាន​យក[[​ទ្រឹស្តី​]][[លោកធាតុ​វិទ្យា]][[​ឥណ្ឌា​]]មក​ធ្វើជា[[​រូបមន្ត]] សំរាប់​ស្ថាបនា​[[ប្រាង្គ​ប្រាសាទ]]​យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏​ខ្មែរ​យើង​បា​នប​ញ្ជូ​ល​នូវ​[[ទស្សនវិជ្ជា]]​[[ដូនតា]]បែប​[[ជី​វច​ល​និយម]]ក្នុង​សំណង់​[[ស្ថាបត្យកម្ម​]]ដែរ​។ មានន័យថាសំណង់​ស្ថាបត្យកម្ម​ប្រាង្គ​ប្រាសាទ​ដែល​ធ្វើតាម[[​រូបមន្ត​]]ឥណ្ឌាមិនបាន​បាត់បង់​នូវ​លក្ខណៈ​ខ្មែរ​ទាំងស្រុង​ទេ​។ [[ស្ថាបត្យករ​]]ខ្មែរ​បាន​បញ្ចូល​នូវក្នុង​[[មូលនិធិ]]​សាសនា​នូវ​[[ព្រលឹង]]​របស់ខ្លួន​ថែមទៀត​ផង​។ គឺ​លើ​មូលដ្ឋាន​នៃ​[[លោកធាតុ​វិទ្យា]]​នេះហើយ ដែល​[[បុព្វការី​ជន​]]ខ្មែរ​គ្រប់​សម័យកាល​បាន​សាងសង់​ប្រាង្គ​[[ប្រាសាទ​]]ជា[[ទីគោរព​សក្ការៈ]] ដើម្បី​តំកល់​ព្រះ​ទេវរូប​តូច ធំ ទាំងឡាយ​នៃ​[[ទេវ​កថា​វិទ្យា​]]ឥណ្ឌា ឬក៏​បុព្វការី​ជន​របស់ខ្លួន​ដែល[[​តំណាង​]]ក្រោមរូបភាព​នៃ​ចំលាក់[[​អាទិទេព]]​ឥណ្ឌា​។​ ដូចនេះ ពី​ការ​គោរពបូជា​ថ្ម ភ្នំ​ធម្មជាតិ ដែល​គេ​ជឿថាមាន​[[បារមី]] ឬ​[[ព្រលឹង​សណ្ឋិត]]​នៅ ឬ​កាន់ឥឡូវនេះ “[[​ថ្មដុះ]]​” ឬ​ថ្ម[[អ្នកតា​]]ទាំងនោះ បានក្លាយ​ទៅជា​ព្រះ​[[សិវលិង្គ]] ដែលជា​[[អង្គ​ជាតិ]]​ព្រះ​[[សិវ]]​នៃ​លទ្ធិ[[​ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] (​សាសនា​ចំណូល​ថ្មី​)​។ ហើយ​ដើម្បី​រក្សា​នូវ​[[ថាមពល]] ឬ​មហិទ្ធិឫទ្ធិ​អរូបី​ទាំងនោះ ដែលជា​ប្រភព​នៃ​ជីវិត គេ​ក៏​សាងសង់​ប្រាសាទ​បែប​ឥណ្ឌា ហ៊ុំព័ទ្ធ​ជុំវិញ​ដូច​ករណី [[ប្រាសាទ​ថ្មដុះ]] នៅ​[[ខេត្តតាកែវ]] ឬ​[[ប្រាសាទភ្នំ​ប្រ​សិ​ទ្ធិ]] នៅ​[[ខេត្តកណ្តាល]]​ជាដើម​។ នេះ​ស​ឲ្យ​ឃើញ​នូវ​ឯកភាព​ផ្នែក​និមិត្តរូប​រវាង​ថ្មភ្នំ​ធម្មជាតិ និង​ព្រះ​[[សិវលិង្គ]] ដែល​គេ​តំកល់ក្នុង[[​ប្រាសាទ​ឥដ្ឋ]] ឬ​ថ្ម​។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZWQ5MDE0ZDJmZjV#sthash.nMIh5f57.dpuf |title=ជំនឿជីវចលនិយម ដោយលោកមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2014-11-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141107070824/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZWQ5MDE0ZDJmZjV#sthash.nMIh5f57.dpuf |url-status=dead }}</ref> យើង​ក៏បាន​រកឃើញ​ជា​លើកដំបូង​បង្អស់​ថា គេ​ពុំ​អាច​ផ្តាច់​ខឿនវប្បធម៌​ខ្មែរ ទាំង​រូបី​ និង​អរូបី​ ចេញពី​ខឿនវប្បធម៌​នៃ​[[សហគមន៍​]][[មន​-​ខ្មែរ]] ឬ​[[ខ្មែរ​ដើម]] (Proto-Khmer) ជាដាច់ខាត​។ ព្រោះ​មូលហេតុ​[[ជាតិពន្ធុ​]]។ ពាក្យ​ខ្មែរ​ដើម​នេះត្រូវបាន​មានន័យ​ប្រ​​ហាក់​ប្រហែល​នឹង​ពាក្យ​បារាំង Khmer des origines ដែល​មានន័យ​ខុសគ្នា​ទាំងស្រុង​ទៅនឹង​ពាក្យ Pré-Khmer ដែល​មានន័យថា មុន​-​ខ្មែរ​។ យើង​មិន​យល់ស្រប​នឹង​មតិ​របស់​អ្នកស្រាវជ្រាវ​ខ្លះ ដែលថា បុព្វការី​ជន​ខ្មែរ​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ មិនមែនជា​ជនជាតិខ្មែរ​ដើម (Proto-Khmer) ព្រោះថា ពាក្យ​ខ្មែរ​ដើម គឺជា​ពាក្យ​ប្រឌិត​។ ចំពោះ​យើង យើង​នៅតែ​ជឿថា[[កុលសម្ព័ន្ធ​]]មន​-​ខ្មែរ នា​សម័យ​[[បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]] ក៏​ដូច​នា​សម័យ​ទំនើប គឺជា​[[ខ្មែរ​ដើម]] ទោះបី​ពួកគេ​មិនបាន​ទទួល​ឥទ្ធិពល​មកពី​ក្រៅ​ក្តី​។​ ការ​រំឭក​ប្រភព​នៃ​ជនជាតិខ្មែរមាន​សារៈសំខាន់​ណាស់ដោយហេតុថាជនជាតិ[[ខ្មែរ​]]សព្វថ្ងៃនេះ ពិតជា​បាន​បន្តវេន​ពី​សហគមន៍​មន​-​ខ្មែរ នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​យ៉ាង​ប្រាកដ ពោលគឺមិនមែនជា[[​អន្តោប្រវេសន៍]] ហើយ​កំពុង​រស់នៅ​លើទឹក​ដី​ដូនតា​តាំងពី​សម័យមុន[[​ឥណ្ឌូ​រូបនីយកម្ម​]]ម្ល៉េះ​។ ហេតុដែល​យើង​លើក​បញ្ហា​នេះ​ឡើងគឺមាន​[[គោលដៅ]]តែមួយគត់ គឺ​ធ្វើ​ឲ្យ​ការស្រាវជ្រាវ​អំពី​ប្រភព​នៃ​ជំនឿ​សាសនា​ខ្មែរ​ដើមនិង​ខ្មែរ​ឥណ្ឌា​និយមឲ្យ​មាន​សន្ទុះ​ថ្មី​ឡើងវិញ​។ យោងតាម​និយមន័យ​ដែល​យើង​ទើបតែ​លើក​ខាងលើនេះ ពាក្យ​ខ្មែរ​ដើម (Proto-Khmer) ពិតជា​សមស្រប​តាម​[[បរិបទ​]][[សង្គម​វប្បធម៌​ខ្មែរ]] និង​ជាតិពន្ធុ​។ កុំភ្លេចថា ពួក​កុលសម្ព័ន្ធ​មន​-​ខ្មែរ​ទាំងនោះ ពិត​ជារួម​ឈាមជ័រ​ជាមួយ​ខ្មែរ​យ៉ាងពិត​ប្រាកដ ដូច​ករណី​ប្រភេទ​ឈាម[[អេម៉ូក្លូប៊ីន-E]] ជា​[[សក្ខីភាព]]​ស្រាប់​។ ម្ល៉ោះហើយ គេ​ពិតជា​ពិបាក​បែងចែក​ឲ្យ​ដាច់ពីគ្នា​រវាង[[​ជំនឿ​]][[ជនជាតិភាគតិច]] ដែល​រស់នៅក្នុង​[[ឧបទ្វីប​ឥណ្ឌូចិន]] និង​ជនជាតិខ្មែរ​។ ខឿនវប្បធម៌​ទាំងពីរ មន​-​ខ្មែរ និង​ខ្មែរនាគ្រា​បឋម​នៃ[[​ប្រវត្តិសាស្ត្រ]] តែងតែ​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​គ្នា​ជានិច្ចកាលព្រោះ​មាន​ប្រភព​តែមួយ បើទោះបីជា​ត្រូវបាន​ឃ្លាត​ពីគ្នា​ដោយ​[[ព្រឹត្តិការណ៍]]​[[ឥណ្ឌូ​បនីយកម្ម​]]យ៉ាងណាក៏ដោយ​។ ជាក់ស្តែងហើយ​ជាស​កម្ម​ផង យើង​សូម​ពិនិត្យក្រៅពី[[​ភាសា]] [[ទំនៀមទំលាប់]]​មួយចំនួន ដូចជាការប្រើ[[​បំពង់​បឺត]][[​ស្រា]] ឬ​[[ទឹក]]​ ការកាប់​ក្របី​ថ្វាយ​អ្នកតា​ ការប្រើ​ឧបករណ៍​ភ្លេង[[​ម៉ឹម​]] ការនិយម​[[ប៉ឹង]] និង[[​សំពត់]] [[ការលែង​ខ្លួនប្រាណ]]​នៃ​ភេទ​ទាំងពីរ​៘ ​គួរ​កត់សំគាល់ថា ទស្សនៈ​របស់​ខ្មែរ និង​[[ខ្មែរ​ដើម]] ឬ​[[ខ្មែរលើ]]ទាក់ទង​និង​វិស័យ​ជំនឿគឺ​ពិត​ជាមាន​លក្ខណៈ​ជា​ជំនឿ​បែប[[​ជី​វច​ល]] ឬ​[[ព្រលឹង​និយម]]ដែល​គេ​ពុំ​អាច​ផ្តាច់​ចេញពី​ជំនឿ​លើ​[[បុព្វការី​ជន]] និង​ការ​ចាប់[[ជាតិ]]​ឡើងវិញ​ជាដាច់ខាតព្រោះ​វា​ជា​ជំនឿ​របស់​អ្នក​[[ម្ចាស់​ស្រុក]]​ផ្ទាល់ ដែលមាន​លក្ខណៈ​[[ធម្មជាតិ]]​។ ដោយ​មូលហេតុ​ខាងលើ​នេះហើយបានជា​វប្បធម៌[[​មូល​ដ្ឋា​នគ្រឹះ]]​របស់​ជនជាតិខ្មែរ​ដើម និង​ជនជាតិខ្មែរ​ត្រូវបាន​ផ្តើមចេញពី​ទស្សន​វិជ្ជា​ខាងលើនេះ ដែលមាន​ជំនឿ​លើកំលាំងធម្មជាតិ និង​ព្រលឹង​ដូនតា ដែលជា​ជំនឿ​តរបស់​អ្នកស្រុក​អាយ​ជា​មូលដ្ឋាន​ដ៏​រឹងមាំ​។​ ជនជាតិ​មន​-​ខ្មែរ ដូចជា [[ជង]]​ [[ព្នង]]​ [[រដែ]]​ [[កួយ​]] [[ព័រ]]​ [[បា​ណា​]]៘ និង​ខ្មែរ ក្នុង​ឧបទ្វីប​ឥណ្ឌូ​-​ចិន គឺជា​ជនជាតិ ដែល​ស្ថិតក្នុង​អំបូរតែមួយ ទាំង​ភាសា ទាំង​ជំនឿ​សាសនា ទោះបី​មាន​លក្ខណៈ​ខុសប្លែក​ពីគ្នា​ជាច្រើន​អន្លើ​ក្តី តាម​ស្ថានភាព​[[ភូមិសាស្ត្រ]] សង្គម​ជាក់ស្តែង របស់​តំបន់​នីមួយៗ​ក៏ដោយ​។ ​ស្ថានភាព​បច្ចុប្បន្ន​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​ខាង​[[ជាតិពន្ធុវិទ្យា]] មិន​ដូច​នឹង​សម័យមុន​ទេ ដោយ​មិន​គាំទ្រ[[​ទស្សនទាន​]]របស់[[​អ្នកស្រាវជ្រាវ]]ដែល​ជឿថាមាន​វប្បធម៌​ខ្ពស់ និង​វប្បធម៌​ទាប ជំនឿ​ល្អ និង ជំនឿ​អាក្រក់​នោះទេ​។ លទ្ធផល​ស្រាវជ្រាវ​នា[[បច្ចុប្បន្ន​ភាព]]​បានទទួល​ស្គាល់​នូវ​លក្ខណៈសម្បត្តិ​បុគ្គល​នៃ​វប្បធម៌​នីមួយៗ ឬ​សមភាព​រវាង​វប្បធម៌​ទាំងឡាយ ដែល​ត្រូវបាន​ប្រសូត្រ​ឡើង​នៅលើ​ដែនដី​យើង​នេះ​។ ឧទាហរណ៍ ជនជាតិ​មួយដែល​ខ្សត់​ផ្នែក​សំភារៈអាចមាន​[[ឧ​ត្ត​ម​គតិ]] [[សីលធម៌]] [[មេត្តាធម៌​]]យ៉ាង​ខ្ពង់ខ្ពស់​ជាទីបំផុត ជាង​ប្រទេស​[[ឧស្សាហកម្ម]]​។​ ​ ​ ​បើ​និយាយ​មួយបែប​ទៀត ពិនិត្យ​លើ​និមិត្ត​រូបភាព​ដែល​យើង​បាន​វិភាគ​[[ទិដ្ឋភាព]]​រួម​ជាទូទៅ​ពីមុន ជំនឿទាំងពីរ​នេះ​អាច​ប្រៀបផ្ទឹម​ទៅនឹង​ភាព​ផ្ងា និង​ផ្កាប់​នៃ​[[កាក់]]​តែមួយ​ទេ​។ យើង​ចង់​និយាយ​បញ្ជាក់ថា មូលហេតុ​ពិត​នៃ​ជំនឿ គឺ​កើតចេញពី​កត្តា​សីលធម៌ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ជីវិត​មានន័យ [[សង្គម​]]មាន​សណ្តាប់ធ្នាប់​។ ដូច្នេះ សំរាប់​យើង​ពាក្យ[[​ជំនឿ​]][[អកុសល]] ឬ​អ​បី​ជំនឿ មិនមាន​[[ភាពត្រឹមត្រូវ]] ឬ​មាន​ភាពសមស្រប​ប៉ុន្មាន​ទេ​។​ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/YTBhMTMwNzA5OWN#sthash.ufAzE8ZB.dpuf |title=ជំនឿព្រលឹងនិយម ដោយលោកមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2014-11-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141109135500/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/YTBhMTMwNzA5OWN#sthash.ufAzE8ZB.dpuf |url-status=dead }}</ref> ​ក្នុង​ដំណើរ​ចុះទៅ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​អំពី​[[កេរ្តិ៍ដំណែល]][[​វប្បធម៌​]]ដែល​ស្ថិតក្នុង​តំបន់[[​ជើងឯក​]]ក្បែរ​[[រាជធានី]][[​ភ្នំពេញ]]កាលពី​ខែ [[វិច្ឆិកា]]​ ឆ្នាំ ២០០៨ យើង​ក៏បាន​ជួប​នូវ​[[វត្តមាន​]]របស់​គ្រឿង​ប្រើប្រាស់​ធ្វើ​អំពី[[​ថ្ម]] ដែល​អ្នកស្រុក​បាន​រក​ឃើញ​ក្នុងពេល​ភ្ជួរស្រែ​។ ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់​ទាំង​នោះ រួមមាន​[[ពូថៅ​]]ធ្វើ​អំពី[[​ថ្មរំលីង]]​ចំនួន​ ៥ ដែល​ស្ថិត​ក្នុងសម័យ​[[បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]]ព្រមទាំង​កុលា​ល​ភាជន៍​មួយដែលជា​[[កុណ្ឌី​]]នា​សម័យ​វប្បធម៌​[[នគរ​វ្នំ]] រវាង​ស​.​វ​ទី​៤-៥​នៃ​គ​.​ស​។​ ទន្ទឹមនឹង​នេះដែរ យើង​បានឃើញ​[[ចំលាក់]][[យោនី]]​នាង[[​ឱ​មា]]​មួយ​នៅ​[[ខ្ទម​អ្នកតា]]​ដែល​អ្នកស្រុក​ចាត់ទុកថាជា​[[វត្ថុ​សក្តិ​សិទ្ធិ]]ជា[[ទី​សក្ការៈបូជា​]]។ តាមពិតទៅ​ចំលាក់​ថ្ម​នេះ​ត្រូវបាន​គេ​រកឃើញ​នៅលើ​ទួលប្រាសាទ​ឥដ្ឋ​មួយ​បាក់បែក​ស្ថិត​មិន​ឆ្ងាយ​ប៉ុន្មាន​ពី​នោះ ក៏ប៉ុន្តែ​ឥឡូវ​ត្រូវគេ​បំផ្លាញ​ដើម្បី​យក​ទីធ្លា​ធ្វើ​ចំការ​។ យើង​បាន​ជួប​បំណែក​កុលា​ល​ភាជន៍​ជាច្រើន​ឥត​គណនា ក៏ប៉ុន្តែ​យើង​ពុំ​អាច​សន្ម​ត​ថា មួយណា​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ហើយ​មួយណា​ទៀត​ស្ថិតក្នុង​យុគ​[[វប្បធម៌​វ្នំ]] ឬ[[​ចេនឡា]]​។ យ៉ាងណាមិញ យើង​ក៏បាន​ជួប​បំណែកចានឆ្នាំងនា​[[ចក្រភពខ្មែរ|សម័យអង្គរ]]ព្រមទាំង​ឡ​បុរាណ​មួយចំនួន​ផងដែរ​។ ដោយ​ដំណើរ​របស់​យើង ដែល​អមដោយ​លោកតែ​ល-ពិសិដ្ឋ និង​លោកសិង្ហ​គា មាន​រយៈពេល​ខ្លី​ពេក យើង​ពុំ​អាច​ទៅ​មើល​ទីតាំង​ឡ​បុរាណ​មួយចំនួន ដែល​លោកផុន-កសិកា បានធ្វើ​[[កំណាយ​]]តាម[[​វិធីសាស្ត្រ]]​កន្លងមក​។​ បើ​យើង​សម្អាង​លើ​វត្តមាន​របស់​អាវុធ​ធ្វើ​អំពី​ថ្ម​រំលីង ទោះបីជា​មិនបាន​ស្គាល់​ស្រទាប់ដី​វប្បធម៌​យ៉ាង​ប្រាកដ​ក៏ដោយ យើង​អាច​អះអាង​យ៉ាង​ត្រឹមត្រូវ​ថា [[ភូមិ​មូល]]​នៅ​ម្តុំ[[​វត្ត​ជើងឯក​]]ខាងលើនេះ មិនមែន​ត្រូវបាន​ស្ថាបនា​ឡើង​នា​សម័យវ្នំ ពីស​.​វ​ទី​១ ដល់​ដើមទី​៧ នៃ​គ​.​ស​នោះទេ​។ ក៏ប៉ុន្តែ​រវាង​៤០០ ដល់ ១០០​ឆ្នាំ មុន​គ​.​ស​។ មានន័យថា អាយុកាល​នៃ​មូលនិធិ​សង្គម​ដ៏​ធំ​នេះ ត្រូវបាន​កំណត់​បាន​ដោយ​ការសិក្សា​ប្រៀបធៀប​ទៅនឹង​លទ្ធផល​នៃ​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ពីមុនដោយ​លោក[[ហ្គ្រោ​លី​យេ]]​។ រីឯ​វ័យ​ចំណាស់​នៃ​កុលា​ល​ភាជន៍​មួយចំនួន យើង​ពុំ​អាច​កំណត់​បាន​ទៅឡើយទេ លើកលែងតែ​ករណី​កុណ្ឌី​ចេញ ដែលជា​ឥទ្ធិពល​មកពី[[​អង្គរបុរី]] ហើយ​ត្រូវបាន​ផលិត​តាម​លំនាំ[[​ឥណ្ឌា]]​។ បើ​និយាយ​ឲ្យ​ចំ​ទៅយើង​អាច​សន្មត​អាយុកាល​បាន លុះត្រាតែ​មានការ​សិក្សា​ស៊ីជំរៅ​នៅ​ថ្ងៃក្រោយ​បន្ថែមទៀត​។ ព្រោះថាស្លាកស្នាម​[[វប្បធម៌]]​ទាំងនោះ​មិនបាន​ស្ថិតនៅក្នុង​ស្រទាប់ដី​វប្បធម៌ ពោលគឺ​នៅ​រាយប៉ាយ​លើដី ក្រៅ​[[បរិបទ]]​វប្បធម៌​។​ ​ទោះបីជា​ពូថៅ​ថ្ម​រំលីង​ខាងលើនេះ ស្ថិតក្នុង​បរិវេណ​នៃ​ភូមិ​មូល​ក្តី ក៏ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទាំងនោះ ស្ថិត​ក្រៅ​បរិបទ​វប្បធម៌ ពោលគឺ​ពុំ​ត្រូវបាន​រកឃើញ​ក្នុង​ស្រទាប់ដី​វប្បធម៌ ដោយ​ការធ្វើ​កំណាយ​បែប​វិធីសាស្ត្រ យើង​ពុំទាន់​មានលទ្ធភាព​នឹង​កំណត់​ចំណាស់​នៃ​ភូមិ​មូល​នៅ​ម្តុំ​វត្ត​ជើងឯក​នៅឡើយ​។ អ្វីដែល​យើង​អាច​ប៉ាន់​ស្មានថាគឺ​[[ស្ថានីយ៍​ជើងឯក]]​ខាងលើនេះ ដែល​ប្រហែលជា​ត្រូវបាន​ប្រសូត​ចេញ​យ៉ាងហោចណាស់​ក៏​រវាង​ស​.​វ​ទី​៣ និង​ទី​២​មុន​គ​.​ស បានអូសបន្លាយ​រហូត​ដល់​[[ដើម​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ]] ដែល​ធាតុ​ឥណ្ឌា​បាន​ចាក់[[​ឫសកែវ]]​យ៉ាង​ផូរផង់​។<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/NTkyNjZjNGM5ZWI#sthash.sv24OnsK.dpuf |title=ស្ថានីយ៍ជើងឯក ដោយលោកបណ្ឌិតមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160309103052/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ntkynjzjngm5zwi#sthash.sv24OnsK.dpuf |url-status=dead }}</ref> ===ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់=== *'''ពីថ្មរំលីង''': [[ពូថៅ]]ដែលមាន[[ពន្លួញ]] [[ពន្លាក]] [[ញញួរ]] [[ត្មោង]]ដំសំបកឈើយក[[សរសៃ]] [[ទ្រនាប់]] [[កាំបិត]] [[កណ្ដៀវ]] [[ថ្មសំលៀង]] [[ពុម្ព]]ចាក់កណ្ដៀវ [[កងដៃ]] [[ក្បាលត្រល់]] [[អង្រែ]] [[ផ្លែសន្ទូច]] *'''ពី[[ឆ្អឹងសត្វ]]''': [[ចុងព្រួញ]] កាំបិត ផ្លែសន្ទូច កណ្ដៀវ [[គ្រឿងអលង្ការ]] *'''ពី[[សំបកខ្យង]]''': [[អង្កាំ]] [[ទំហូ]] *'''ពី[[ដីឥដ្ឋ]]''': ទំហូ អង្កាំ [[ក្អម]] [[ឆ្នាំង]] [[ចានទាប]] [[ចានក្រឡូម]] [[ចានជើង]] *'''ពី[[លង្ហិន]]''': ចុងព្រួញ កណ្ដៀវ ពូថៅ [[ដួង]] ផ្លែសន្ទូច *'''ពី[[ដែក]]''': មានតែពន្លាក១គត់នៅស្ថានីយ៍ម្លូព្រៃ។ *'''[[ឆ្អឹងមនុស្ស]]''': [[ឆ្អឹងស្មង]] [[ឆ្អឹងភ្លៅ]] [[ឆ្អឹងដើមដៃ]] [[លលាដ៍ក្បាល]]១ *'''សំណល់[[ផ្ទះបាយ]]''': [[ធ្យូង]]។ យើងឃើញថាវត្ថុទាំងនោះធ្វើពី[[ថ្មរំលីង]]លាយនិងវត្ថុធ្វើពី[[លោហធាតុ]]។ [[File:Agle.gif|thumb|ផ្លែសន្ទូចធ្វើពីលង្ហិន]] ដូច្នេះយើងអាចសន្និដ្ឋានថាខ្មែរយើងមិនមានព្រំដែនច្បាស់លាស់ រវាង[[យុគថ្ម]] និង[[យុគលោហៈ]]ទេ។ ចំណែកដែកគឺមានតែ[[ពន្លាក]]មួយគត់ ដូច្នេះគេអាចសន្និដ្ឋានមនុស្សនៅជំនាន់នោះមិនទាន់ចេះ[[ស្លដែក]]ទេ ហើយបានរៀន[[បច្ចេកទេស]]ពី[[ឥណ្ឌា]] ដោយសង្កេតឃើញពួក[[កួយ]]នៅចេះប្រើប្រាស់[[ស្នប់]]ស្លដែក ដូចគេឃើញមានប្រើក្នុងរដ្ឋ[[ឧរិស្ស]]របស់[[ឥណ្ឌា]]នៅឡើយ។ គេឃើញវិធីសែនព្រេនរបស់ពួកកួយគេធ្វើតាមបែប[[ហិណ្ឌូសាសនា|សាសនាព្រាហ្មណ៍]]ដែរ។ នៅឆ្នាំ ១៩០១ គេរកឃើញលលាដ៍ក្បាល ១ នៅសំរោងសែន ដែលអ្នក[[វិទ្យាសាស្ត្រ]]បានអះអាងថាមានរាងមូល ដូចជា[[លលាដ៍]][[ក្បាល]][[មនុស្ស]][[ខ្មែរ]]សព្វថ្ងៃ ដែលមាន[[សន្ទស្សន៍]]លលាដ៍ ៨៣,៦... ហើយដែលជាមនុស្សដែលមិនទាន់ទទួលឥទ្ធិពលបូជាសពតាមបែបឥណ្ឌានៅឡើយ។ បើតាមកំពស់[[ដីល្បប់]] ៥ ម គ្របលើស្ថានីយ៍សំរោងសែនអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសន្និដ្ឋានថា វាមានអាយុកាលប្រហែល ១០០ រឺ ២០០ ឆ្នាំមុនគ.ស។ [[ស្ថានីយ៍ព្រែកឆ្លូង]] ([[ស្រុកមេមត់]] [[ខេត្តកំពង់ចាម]]) គេរកឃើញនៅឆ្នាំ ១៩២០ ដោយលោក B.P.Groslier លោកបានសិក្សាពីលើអាកាសតាម[[យន្តហោះ]]លើ[[ដីរាងមូល]]ចាប់ ពី[[ខេត្តឡុកនិញ]] [[វៀតណាម]]មកកាន់[[ឡាបានសៀក]] លោកសង្កេតមានឃើញរាយប៉ាយមកដល់តំបន់[[ដីក្រហម]]នៃ[[ចំការកៅស៊ូ]]ធំៗ។ <br /><br /> [[File:Teller.gif|thumb|ចានជើងធ្វើពីឥដ្ឋ]] លោកបានចាត់ទុកថាទីនោះជាទីលំនៅរបស់[[ជនជាតិខ្មែរដើម]]។ ដូច្នេះដើម្បីបញ្ជាក់នៅអំណះអំណាងនេះ លោកក៏ជ្រើសរើស[[ព្រែកឆ្លូង]] ជាការធ្វើកំណាយ។ លោកបានរកឃើញវត្ថុធ្វើពីថ្មនិង[[គ្រឿងចានឆ្នាំង]]។ លោកថានេះគឺជា[[ជំរុំ]]ដែលមានការការពារយ៉ាងម៉ត់ចត់មាំមួន។ លោកបានវាស់[[កំពែង]]ព័ទ្ធជុំវិញ (មាន[[វិជ្ឈមាត្រ]] ២០០ ម) មានច្រកផ្លូវចូលពីរ ដែលមានអាយុកាលពី ១៥០០ ដល់ ៥០០ ឆ្នាំមុនគ.ស។ ប្រដាប់ប្រដាដែលធ្វើពី[[ថ្មរំលីង]]មានរាងជាពងខ្លះជា[[ចតុមុំ]]ខ្លះ យកតាមរបស់ធ្វើពី[[លង្ហិន]]។ [[គ្រឿងចានឆ្នាំង]]មាន[[ក្បាច់]]ល្អវិចិត្រ ក្រោយមកបែរជាគ្មានក្បាច់លំអអ្វីសោះ។ វត្ថុទាំងនេះជាស្នាដៃខ្មែរដើមដែលមិនទទួលឥទ្ធិពលពី[[ឥណ្ឌា]]។ [[ល្អាងស្ពាន]]គឺស្ថិតនៅ[[ខេត្តបាត់ដំបង]]នៅឆ្នាំ ១៩៦៦ ដល់ ១៩៦៩ លោក និង លោកស្រី Mourer ជា[[សាស្ត្រាចារ្យ]] [[មហាវិទ្យាល័យបុរាណវត្ថុវិទ្យា]] និង [[និស្សិត]]បានចូលរួមធ្វើកំណាយនៅ[[រូងភ្នំល្អាងស្ពាន]] នៅ[[ភ្នំទាកទ្រាំង]]ចម្ងាយពី[[អណ្ដើកហើប]] បាត់ដំបង ៥ គ.ម។ គេរកវត្ថុជាច្រើនមានប្រមាណចំនួន ២០០០ រួមមាន គ្រឿងធ្វើពីថ្ម [[សំណល់]][[ផ្ទះបាយ]] [[សាកសព]][[សត្វល្អិត]] បំណែកគ្រឿងចានឆ្នាំង ឆ្អឹងសត្វ (Rhinoceros Sondaicusm Desm) និងឆ្អឹងមនុស្ស (ឆ្អឹង[[ដើមដៃ]] និង [[ដងកាំបិត]])។ វត្ថុទាំងនេះត្រូវបានបញ្ជូនទៅ[[បារាំង]]ដើម្បីធ្វើការសិក្សា។ [[ដុំធ្យូង]]ជាច្រើនរកឃើញនៅ[[ស្រទាប់]]លើគេបានកំណត់កាលបរិច្ឆេទដោយវិធី[[វិទ្យុសកម្ម]] (C ១៤) ៖ *ស្រទាប់ទី១ = ១ ២០០ BP (៧៥០ ក្រោយគស.) *ស្រទាប់ទី២ = ៤ ២០០ BP (២០៥០ មគ.ស) *ស្រទាប់ទី៣ = ៦ ២៥០ BP (៤២៩០ មគ.ស) [[ភ្នំក្បាលរមាស]]ជាលំនៅរបស់មនុស្សបុរេប្រវត្តិ ដែលមានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រពីរនាក់ធ្វើការរុករកក្នុងរូងភ្នំនេះ នៅ[[ខេត្តបាត់ដំបង]]គឺលោក (កាបូណេល) Carbonnel និង (ដាលីប្រ៊ីយ៉ាស) Dalibrias នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៦៦ និង ១៩៦៩។ នៅទីនោះពួកគាត់បានរកឃើញគ្រឿងចានឆ្នាំងដែលមានអាយុ ៣៤២០ ឆ្នាំមគ.។<ref>ត្រឹង ងារ, ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ទំព័រ ២២-២៥</ref> នៅ​ក្នុង​តំបន់​ភាគ​ខាង​កើត​ក្នុង​ការ​កាប់​ឆ្ការ​ព្រៃ​ស្បាត រាន​ដី​ធ្វើចំការ ដើម្បី​ពង្រីក​ដំណាំ​កៅស៊ូ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា គេ​បាន​រក​ឃើញ​ភូមិ​មូល ជា​ភូមិ​សម័យ​បុរេប្រវត្តិ ដែល​មាន​គ្រឹះ​នៅ​សល់​ដែល​យើង​អាច​មើល​ឃើញ​យ៉ាង​ច្បាស់។ ក្នុង​ចំណោម​ភូមិ​ទាំង​នោះ ភូមិ​មួយ​ត្រូវ​គេ​បាន​រក​ឃើញ​នៅ​មេមត់ ដែល​យើង​អាច​ឃើញ​ច្បាស់​នូវ​កំពែង ឬ​ជញ្ជាំង​ក្រាស់ ហើយ​ខ្ពស់ ធ្វើ​អំពី​ដី​មាន​រាង​ជា​រង្វង់​មូល ដែល​មាន​វិជ្ឈមាត្រ​ខាង​ក្រៅ​រហូត​ដល់ ២០០​ម៉ែត្រ ហើយ​មាន​ផ្លូវ​ចូល​ពីរ។ ភូមិ​មូល​ពី​សម័យ​បុរេប្រវត្តិ​នេះ ការពារ​ដោយ​គូ​ទឹក​សង​ខាង ហើយ​គូ​ទឹក ឬ​រណ្ដៅ​នោះ មានជំរៅរហូត​ដល់ ៦​ម៉ែត្រ​នៅ​ឡើយ​សព្វថ្ងៃ​នេះ។ គេ​បាន​រក​ឃើញ​រោង​ជាង ឬ​កន្លែង​កាត់​បំបែក​ថ្ម និង​ដុស​រំលីង ឬ​ខាត់​ថ្ម ដែល​មាន​សំណល់​វត្ថុ​ផ្សេងៗ​យ៉ាង​ច្រើន​សន្ធឹក​ធ្វើ​អំពី​ថ្ម​រំលីង ព្រម​ទាំង​មាន​បំណែក​ចាន ឬ​ក្រឡ ឬ​ហៅ​ម៉្យាង​ទៀត​ថា កុលាលភាជន៍​យ៉ាង​ច្រើន​នៅ​ទី​នោះ។ តាម​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ថ្មីៗ​បន្ថែម​ទៀត ដោយ​ប្រើ​ប្រព័ន្ធ[[​ផ្កាយ​រណប​]]ថត​ពី​ទី​[[អវកាស​]]មក [[មន្ទីរ​ពិសោធន៍]]ណាសា (NASA) នៃ​[[សហរដ្ឋ​អាមេរិក]]បាន​ប្រកាស​ថាបាន​រក​ឃើញ​[[ភូមិ​មូល]][[​សម័យ​បុរេប្រវត្តិ]]​យ៉ាង​ច្រើន​នៅ​តំបន់​[[សៀមរាប​]][[អង្គរ]]ផង​ដែរ។ ថ្វី​ត្បិត​ថាការស្រាវជ្រាវលើ​សិល្បៈ[[​គំនូរ]]តាម​ច្រាំង​ថ្ម ឬ​គុហាពុំទាន់​ត្រូវបាន​អនុវត្ត​នៅឡើយ ប៉ុន្ដែ​មាន[[​ព័ត៌មាន​]]ខ្លះបញ្ជាក់​ថា នៅ​ប្រទេស​[[កម្ពុជា​]]សព្វថ្ងៃ [[បុព្វការី​ជន]]​ខ្មែរ​បាន​បន្សល់ទុក​នូវ​ទំរង់[[​រូបភាព]]បែប​ខាងលើ​នេះ​មួយចំនួនដូច​នៅ​ប្រទេស​[[ថៃ]] និង​[[លាវ​]]អញ្ចឹង​ដែរ។ យើង​សង្ឃឹមថា[[អត្ថបទ]]​នេះ​នឹង​ជួយ​ជំរុញ​ការស្រាវជ្រាវ​រាវរ​កនូវ​ផ្ទាំងគំនូរ​ទាំងនោះក្នុង​ពេល​អនាគត​ដ៏​ខ្លី​ខាងមុខ។​ [[បច្ចេកទេស]][[​គំនូរ​ពណ៌]]​ផាត់​លើ​ច្រាំង​ថ្ម ដូចនៅប្រទេស[[អឺរ៉ុប]] ដែល​គេ​បាន​រក​ឃើញ​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន​មាន​ជា​អា​ទិ៍: គូរ​ដោយយក​ដៃ​ធ្វើជា​ពុម្ព​ដោយ​សង្កត់​លើ​ផ្ទាំង​ថ្ម ក្រោយ​ពី​ដៃ​ជ្រលក់​ថ្នាំ ប្រើ​សំភារៈ​អ្វីមួយ​ដោយ​ដាប់​ជា​រាង ដែល​គេ​ចង់​ផ្ដាម​លើ​ថ្មសម្រក់​ទឹក​ថ្នាំ​ជា​តំណក់​​ពីលើ និង​ប្រើ​ពណ៌​ស្ងួត​ដែល​មាន​ប្រភព​ចេញពី[[​រុក្ខជាតិ]]។​ ​យោង​តាម​ការស្រាវជ្រាវ​របស់​បុរេប្រវត្តិ​វិទូ​ថៃ ដែល​បាន​សិក្សា​លំអិត​បាន​បង្ហាញ​ឲ្យដឹងថា ក្នុងចំណោម​គំនូរ​ជាច្រើន នៅក្នុង​ភូមិភាគ​ឦសាន​នៃ​ប្រទេស​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន មាន​គំនូរផាត់ពណ៌​ចំនួន​ត្រឹមតែ ២ ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ដែល​បញ្ជាក់​អំពី​ការប្រើ​ធ្នូ​។ ផ្ទាំង​រូប​ទី​១ គឺ​ស្ថិតនៅ​[[ស្ថានីយ​ភូមិ​បាន​ភូ​តា​គា​ម]] [[ស្រុក​ភើ​សង​ដាវ]] ក្នុង[[ចង្វាតសកលនគរ]]​ និង​ផ្ទាំង​រូប​ទី​២ គឺ​ស្ថិតនៅ[[​ស្ថានីយ៍​គុហារ​ភ្នំ​ចន្ទ​ងា​ម]] ក្នុង​[[ចង្វាត​នគរ​រាជសីមា]]។ ដូចនេះ​ភស្តុតាង​នៃ​ការប្រើ​ធ្នូ​ ត្រូវ​បាន​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ជាក់ច្បាស់​ដោយ​ឥត​សង្ស័យ តាមរយៈ​[[សិល្បៈ]][[​គំនូរ​]]លើ​ច្រាំង​ថ្ម​ខាងលើនេះ។ ការ​ដែលតំរូវ​ឲ្យ​បុព្វការីជន​ខ្មែរនា​សម័យ​លោហធាតុ​ប្រើ[[​ធ្នូ]]គឺ​អាស្រ័យ​លើ​របៀបរបប​រកស៊ី​ចិញ្ចឹមជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃ​យ៉ាង​ប្រាកដដោយ​មូលដ្ឋាន​[[សេដ្ឋកិច្ច​]]ពឹងផ្អែក​ទាំងស្រុង​លើ​ការ​បរបាញ់​សត្វ​ដោយ​ធ្នូ [[ការនេសាទ]] និង​[[កសិកម្ម]]។ ទាំងនេះជាអ្វី​ដែល​កុលសម្ព័ន្ធ​ខ្មែរ​ដើម​មួយ​ចំនួន​មិនទាន់​បោះបង់ចោល​នៅឡើយនា​ដើម​សតវត្ស​ទី​២១ នេះ។​ ម្យ៉ាងវិញទៀត កុំ​ភ្លេច​ថា​គឺដោយ​មូលហេតុ​[[សាសនា]]​ផងដែរ ដែល​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ដូនតា​ខ្មែរ​នា​ជំនាន់​នោះពោល​គឺ​នៅ​ចុង​[[សម័យ​លោហធាតុ]] ផលិត​[[គំនូរ​]]ទាំងនោះ​ឡើង ហើយ​ការផលិត​នេះ​ក៏​ដើម្បី​ធ្វើឲ្យ​ការបរបាញ់​របស់​ពួកគេប្រកបដោយ​[[ប្រសិទ្ធិភាព]]​ខ្ពស់​ដូច​ក្ដី​ប៉ងប្រាថ្នា។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZTFjNDA2Y2UyZjM#sthash.YLJ4GXgD.dpuf |title=ស្លាកស្នាមការប្រើធ្នូ ដោយលោកបណ្ឌិតមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160312144753/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ztfjnda2y2uyzjm#sthash.YLJ4GXgD.dpuf |url-status=dead }}</ref> នៅក្នុង[[ឧ​ប​ទី្វ​ប​ឥណ្ឌូចិន]]​ដែលជា​ទឹកដី​កំណើត​របស់​[[អំបូរ​ខ្មែរ-មន]] ឬ មន-ខ្មែរ ការប្រើ​ឧបករណ៍​ថ្ម​ត្រូវបាន​ផ្តើមឡើង​តាំងពី ១ លាន​ឆ្នាំ​តែប៉ុណ្ណោះ (ឡាំ​ប៉ាង​ប្រទេស​ថៃ) រហូតដល់​សម័យ​លោហធាតុ​ប្រមាណ ១៥០០-១០០០ ឆ្នាំមុន​គ.ស។ គេ​កំណត់​អាយុ​តាមរបៀប ( K40/Ar40 )។ ការស្រាវជ្រាវ​ឱ្យដឹងថានៅ​[[កម្ពុជា​ក្រោម]] [[ឧស្សាហកម្ម​]]ថ្ម​មាន​អាយុ​ពី ៥៦០០០០ ឆ្នាំទៅ ៦៥០០០០ ឆ្នាំ។ រីឯ​នៅ​[[ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា]]​បច្ចុប្បន្ន ឧស្សាហកម្ម​ថ្ម​នៅ​[[វាល​ស្បូវ]]​រវាង​[[ខេត្តក្រចេះ]] និង[[​សឹ្ទ​ង​ត្រែង]]​មាន​អាយុ​ពី ៥១០០០០ ទៅ ៦៩០០០០ ឆ្នាំមុន​គ.ស។ ទិន្នន័យខាង​បុរេប្រវត្តិ​​ទាំងនោះ​បង្ហាញ​ឱ្យ​យើង​ស្វែងយល់​អំពី​ចំណាស់​នៃ[[សំណង់]]​ គ្រឹះ​របស់[[​វប្បធម៌]]-[[អរិយធម៌]]​ខ្មែរ​ដែលមាន​អាយុ​ដ៏​យូរលង់​ណាស់​មកហើយ មុន​ការបង្កើត​អាណាចក្រ​វ្នំ​នា​ដើម​ស.វ​ទី ១ នៃ​គ.ស ក្រោម​ឥ​ទិ្ធ​ពល​វប្បធម៌​ឥណ្ឌា។ ​​មុន​ឥណ្ឌូ​រូបនីយកម្មអង្គរបុរី​គឺ​គ្រាន់តែ​ទី​ភូមិ​ដ៏​ធំ​មួយ ដែលមាន​រាង​ជា​ពងក្រពើ ដែលមាន​មនុស្ស​តាំង​លំនៅស្ថាន​រួចទៅហើយ​។ ដូច្នេះហើយ បានជា​យើង​រកឃើញ​នូវ​ស្លាកស្នាម​វប្បធម៌​មួយចំនួនដូចជា [[ពូថៅ]] ធ្វើ​អំពី​[[ថ្ម​រំលីង]]​ [[ភាជន៍]]​ [[កងដៃ]]​ [[ដឹង]] និង​គ្រឿងអលង្ការ​ធ្វើ​អំពី​ថ្ម និង​[[សំ​រិ​ទ្ធិ]]​ជាដើមដែល​ត្រូវបាន​ផលិតឡើង​ក្នុងអំឡុង ៥០០​ ឆ្នាំមុន​គ​.​ស ដោយ​អ្នកស្រុក​ដើមដើម្បី​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃ​។​​ ការលើក​ស្លាកស្នាម​វប្បធម៌​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅ​អង្គរបុរី​មក​បង្ហាញស​ឲ្យ​ឃើញថាកាលដើមឡើយគឺ​កាលដែល​ស្ថានីយ៍​អង្គរបុរី​មិនទាន់​ក្លាយទៅជា[[​បុរី​]]នោះក្រោម​ឥទ្ធិពល[[​ឥណ្ឌា]] [[បុព្វការី​ជន]]​ខ្មែរ​មាន​វប្បធម៌​របស់ខ្លួន​រួចមកហើយ​។ ថ្វីត្បិតតែ​គេ​ពុំទាន់​ដឹង​ច្បាស់​ទេ​ថា[[អាវុធ]] និង​គ្រឿង​ប្រើប្រាស់​ទាំងនោះ មាន​អាយុកាល​ប៉ុន្មាន​ទៅហើយ​ក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែ​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​[[ឧស្សា​កម្ម​]][[កុលា​ល​ភាជន៍]]ពិតជា​ស្ថិតក្នុង​ចុង​[[យុគ​លោហៈ]] ពោលគឺ​រវាង​ស​.​វ​ទី​៥​មុន​គ​.​ស និង ១០០ ​មុន​គ​.​ស​។ ក្នុងការ​ផលិតកុ​លា​ល​ភាជន៍​ទាំងនេះ ដូនតា​ខ្មែរ​ពុំទាន់​ប្រើ[[​បច្ចេកទេស]]​ថ្មី​នៅឡើយគឺ​ធ្វើ​ដោយ​សូន​ដី​។ ម្យ៉ាងវិញទៀត [[ចានក្បាន]]​ខ្លះ​ក៏មាន​ផាត់​ពណ៌​ក្រហមឆ្អៅ​ដូច​ឈាម​ដែរ ហើយ​ប្រកបដោយ​ក្បាច់​គូថ​ខ្យង​។ កុលា​ល​ភាជន៍​ប្រភេទ​នេះ ប្រហែលជា​ត្រូវបាន​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ពិធី​សាសនា ជាពិសេស​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យសព​។​ ប៉ុន្តែ​ក្រោយមកចាប់តាំងពី​ខ្មែរ​បាន​មាន​ទំនាក់ទំនង​ផ្នែក​វប្បធម៌​ជាមួយ​ឥណ្ឌានា​ដើម​គ្រិស្តសករាជ​មក[[ផលិតកម្ម]][[​ភាជន៍]]​ខ្មែរ​បានក្លាយ​ទៅជា​[[ឧស្សាហកម្ម​]]យ៉ាងសំខាន់​មួយ​នៅ​ទីក្រុង​អង្គរបុរី​។ នេះ​ក៏​អាស្រ័យទៅលើ​ការនាំ​ចូល​នូវ​បច្ចេកទេស​ឥណ្ឌា ផលិត​ដោយ​ប្រើ​[[កង់]]​វិល​តាម​លំនាំ[[​ឥណ្ឌា]] និង[[គំរូ]]​ភាជន៍​ថ្មី​ដ៏​ល្អៗ​មួយចំនួន ដូចជា​ប្រភេទ​ភាជន៍​ឥណ្ឌាឈ្មោះ [[កុណ្ឌី]] [[ឃ​តៈ]] [[លោ​តៈ]] [[ភ៌្រ​ន្ត​រៈ]] និង​ប្រភេទ​[[ចង្កៀង​សំប៉ែត]]​ជាដើម ដែល​បាន​ឲ្យ[[​កំណើត]]​ទៅ​ភាជន៍​នា​សម័យ​ចេនឡា​។ គេ​អាច​នាំ​ភាជន៍​ទាំងនោះ​ទៅ​ជួញដូរដោយ​ប្រើ​ទូក ឬក៏​រទេះគោ​ដូច​សព្វថ្ងៃនេះ​។​ ផ្អែក​តាម[[​លទ្ធផល​]]នៃ​[[ការវិភាគ​]]ដោយ​[[កាបូន​វិទ្យុសកម្ម]] (C14) លើ​ស្រទាប់ដី​មាន[[​វប្បធម៌]]ដើម្បី​កំណត់​[[កាលបរិច្ឆេទ]] យើង​អាច​កំណត់​ការតាំង​ទីលំនៅ​របស់​ម​នុស្ស ពោលគឺចំណាស់​របស់​វប្បធម៌​អង្គរបុរី​។ ស្រទាប់ដី​ដែលមាន​វប្បធម៌​ក្រោម​បំផុត ពោលគឺ​ចាស់​បំផុត​នៃ​[[ស្ថានីយ៍​អង្គរបុរី]]ដែល​បានមកពី​រណ្តៅ​មួយ ដែល​គេ​បានធ្វើ​កំណាយ​កាលពី​ឆ្នាំ ១៩៩៥ បាន​ឲ្យ​ដឹងថាទីតាំង​ស្ថិតក្នុង​ឆ្នាំ ៤០០​មុន​គ​.​ស ជា​ចុង​[[សម័យ​លោហធាតុ]] ([[​ដែក]]​)​។ តាមរយៈ​ការតាំង​កាលបរិច្ឆេទ​កុលាលភាជន៍​តាមទំរង់ យើង​អាច​ដឹងថាឧស្សាហកម្ម​កុលាលភាជន៍​នៅ​អង្គរបុរីបាន​ឆ្លងកាត់​នូវ​ការវិវត្ត​ជាច្រើន​សម័យកាល ពី​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ដល់​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ នេះ​បើ​យោងតាម​ការស្រាវជ្រាវរ​បស់​យើង​ផ្ទាល់ ដែល​បញ្ជាក់​ដោយ​លោក (Y. Yasuda, 2008. Preliminary report for the excavation in Phum Snay, 2007) ដូចខាងក្រោម​នេះ៖ *១-សម័យកាល​ទីមួយ ពី ៤០០​មុន​គ​.​ស - ២០០ មុន​គ​.​ស​ ​ *២-សម័យកាល​ទី​ពីរ (​ក​) ពី ២០០ មុន​គ​.​ស - ២០០ នៃ​គ​.​ស​ តាម​ការបង្ហាញ​អំពី​លទ្ធផល​នេះ ធ្វើ​ឲ្យ​មានការ​យល់ឃើញ​ដោយ​ភាន់ច្រឡំ​ថា មុននេះ​គ្មាន​មនុស្ស​រស់​នៅលើ​ស្ថានីយ៍​នេះ​ទេ ហើយ​រាល់​ស្លាកស្នាម[[​វប្បធម៌​]]មុន​ការមកដល់​នៃ​វប្បធម៌[[​ឥណ្ឌា]]គឺ​ស្ថិតក្នុង​[[យុគ​ដែក]]​ទាំងអស់​។ តែបើ​យើង​យក​ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់​ធ្វើ​អំពី​[[ថ្ម​រំលីង]]​នៃ​[[ស្ថានីយ៍​]]នេះ​ទៅ​ប្រៀបធៀប​នឹង​[[ឧបករណ៍]]​នៅ​[[អាណាខេត្ត]]​ផ្សេងៗ​ទៀត ទើប​ថា​[[ទស្សនៈ]]​នេះ ត្បិតតែ​ត្រឹមត្រូវ ក៏ប៉ុន្តែ​ពុំទាន់​ពេញលេញ​នៅឡើយ​។ ហេតុផល គឺ​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ ដោយ​ការជីក​រណ្តៅ​សំរាប់ធ្វើ​កំណាយ តាមរយៈ​គំរោងការ​ស្រាវជ្រាវ​បុរាណវិទ្យានៅ​តំបន់​[[ទន្លេមេគង្គ​ក្រោម]]រវាង​ភាគី[[​សកល​វិទ្យាល័យ​ហា​វ៉ៃ]] និង​[[ក្រសួង​វប្បធម៌និង​វិចិត្រសិល្បៈ]] ពី​ឆ្នាំ ១៩៩៥ ដល់ ២០០០ ពុំទាន់​មាន​លក្ខណៈ​ជាទូទៅ ឬ​[[សំយោគ​]]នៅឡើយ​។ មានន័យថា គេ​ត្រូវ​បន្ត​ការធ្វើ​កំណាយដើម្បី​ស្វែងរក​[[ទិន្នន័យ​]]បន្ថែម​ពាក់ព័ន្ធ​និង​ចំណាស់​នៃ​ឧបករណ៍​ធ្វើ​អំពី[[​ថ្ម​រំ​លីង]] និង​លោហៈ​មួយចំនួនដូចជា​ដឹង និង​[[អង្ក្រង]]​ធ្វើ​អំពី​[[សំ​រឹ​ទ្ធិ​]]ជាដើម​។​ ជាទូទៅ កុលាលភាជន៍​នៅ​ទីក្រុង​អង្គរបុរីមាន​លក្ខណៈផ្សេងៗ​ពីគ្នា យ៉ាងតិចណាស់​ក៏​ ៣០ ប្រទេស​ដែរ ហើយ​ត្រូវបាន​ចែកចេញជា​ពីរ​សម័យកាល​ធំៗគឺ​សម័យ​[[បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]] និង​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ពោលគឺ​សម័យ​[[នគរវ្នំ]]​។​ *៣- សម័យកាល​ទី​ពីរ (​ខ​) ពី ២០០ មុន​គ​.​ស - ២០០ នៃ​គ​.​ស​ ​ ​ *៤- ដំណាក់កាល​ទី​បី ពី ២០០ - ៣០០ នៃ​គ​.​ស - (?) ៦០០ គ​.​ស​ ​បើសិនជា​គេ​ធ្វើ​ការសរុប​បញ្ចូល​គ្នា​នូវ​រាល់​ទិន្នន័យ​[[បុរាណវិទ្យា]] រវាង​ឆ្នាំ ១៩៩៥-២០០០ (Cf. ពេជ្រ​ធីតា ការសិក្សា​កុលាលភាជន៍​នៅ​អង្គរបុរី [[ស្រទាប់ដី​]]ទី​៨-៩ និង​១០, [[និក្ខេបបទ​]]បញ្ចប់​[[បរិញ្ញាបត្រ​បុរាណវិទ្យា]]​, [[ភ្នំពេញ]] ២០០១) យើង​អាច​ចែក[[​ឧស្សាហកម្ម​]][[ភាជន៍]]នៅ​[[អង្គរបុរី]]ជា​៥​[[ដំណាក់កាល]]: *១- ពី​៤០៦ ដល់ ១៧៤ ឆ្នាំ មុន​គ​.​ស​ *២- ពី ៣៧៨ ដល់ ១០០ មុន​គ​.​ស​ *៣- ពី ១៩៦ ឆ្នាំ មុន គ​.​ស ដល់ ១២៤ ក្រោយ គ​.​ស​ *៤- ពី ១០០ មុន គ​.​ស ដល់ ២០០-៣០០ នៃ​គ​.​ស​ *​៥- ពី ២០០-៣០០ ឆ្នាំ​នៃ​គ​.​ស ដល់ ៣០០-៦០០ ឆ្នាំ​នៃ​គ​.​ស​ ភាជន៍​ដែល​ស្ថិតក្នុង​ដំណាក់កាល​ចាស់​ជាងគេ ស្ថិត​រវាង​ស​.​វ​ទី​៥ ដល់ទី​២ មុន​គ​.​ស គឺ​នៅក្នុង​ស្រទាប់ដី​នៅ​ខាងក្រោម​គេ​។ ភាជន៍​ទាំងនោះភាគច្រើន​មាន​ពណ៌​ខ្មៅលំអ​ដោយ​ស្នាម​ឆ្កូត ហើយ​ស្នាម​ប្រថាប់​សណ្ឋាន​មាន​លក្ខណៈ​ជា[[​ខ្សែពួរ]]ជាង​ភាគ​ដែលមាន​ផ្ទៃ​រលីង​។ រីឯ​ភាជន៍​ដែល​នៅក្នុង​ស្រទាប់ដី​ថ្មី​ជាងគេគឺ​ពី ២០០ ​ឆ្នាំ​នៃ​គ​.​ស រហូតដល់ ៦០០ ​ឆ្នាំ​នៃ​គ​.​ស ដែល​ត្រូវជា​សម័យ​វប្បធម៌​[[នគរ​វ្នំ​]]។​ ដើម្បី​បែងចែក​ភាជន៍ ឬ​[[អំបែង​]]ភាជន៍ ជា​ប្រភេទ​ផ្សេងៗ ដែល​តាមពិតទៅ​មាន​យ៉ាងតិច​ក៏ ៤០ ​ប្រភេទគេ​ត្រូវ​ពិនិត្យ[[​រូបរាង]]​របស់​មាត់​ [[ពំនុះ]]​កាត់​បណ្តោយ​របស់​មាត់ និង​រូបរាង​របស់​[[គែម]]​ភាជន៍​។ ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ពណ៌​ភាជន៍ ខ្លះ​មាន​ពណ៌​ក្រហម​លឿង (5YR 6/6) ហើយ​ភាគច្រើន​មានប្រើ​ពណ៌​បាន​ពី​ម្សៅ​ឥដ្ឋ ក្រហម​ខ្មៅ និង​លឿង​បន្ថែម លឿង​ក្រហម (7.5YR 8/6), លឿង (5YR 7/6), ពណ៌​ត្នោត​, ពណ៌​ប្រផេះ​ភ្លឺ និង​ប្រផេះ​ស្រអាប់​, ពណ៌​ទឹកក្រូច (5YR 6/6), ពណ៌​ក្រហម​ភ្លឺ (2.5YR 7/6), ពណ៌​ត្នោត​ស្លេក (2.5YR 7/6), ពណ៌​ក្រហម​ស្រាល​, ពណ៌​ផ្កាឈូក​, ពណ៌​ខ្មៅ​, ពណ៌​លឿង​ត្នោត​ចាស់​, ពណ៌​ប្រផេះ​ភ្លឺ (10YR 7/2), ពណ៌​ត្នោត (2.5YR 5/4), ពណ៌​ខ្មៅ (2N), ប្រផេះ​ចាស់​, ពណ៌​ប្រផេះ​ទឹកក្រូច​, ពណ៌​ក្រហម​លឿង (5YR 6/6), ពណ៌​ត្នោត​, ពណ៌​ខ្មៅ (25N), ពណ៌​ប្រផេះ​ខ្មៅ​, ប្រផេះ​លឿង​, ពណ៌​ខ្មៅ (2.5YR 25/1), ពណ៌​ត្នោត (10YR 5/3), ពណ៌​ប្រផេះ​ចាស់ (5YR 4/1), ពណ៌​ក្រហម​លឿង​, ពណ៌​ទឹកក្រូច​ស្រអាប់ (5YR 7/4), ពណ៌​ប្រផេះ (2.5YR 5/1), ពណ៌​ទឹកក្រូច (5YR 6/4), ពណ៌​ក្រហម​ភ្លឺ (2.5YR 6/6), ពណ៌​ក្រហម​ស្រាល (10R 6/4), ប្រផេះ និង​ត្នោត​, ពណ៌​ក្រហម​ប្រផេះ (10YR 6/4), ពណ៌​ក្រហម (2.5YR 5/8) និង ពណ៌​លឿង (5YR 5/6)​៘​ តាម​ការវិភាគ​នូវ​ប្រភេទ​វត្ថុ​វប្បធម៌​ទាំងនោះដោយ​ត្រួសៗ យើង​ក៏​ឃើញ[[​ន​វា​នុ​វត្តន៍]]​វប្បធម៌​ខ្មែរ ពោលគឺ​ការផ្លាស់ប្តូរ​លក្ខណៈ ឬ​ទំរង់​នៃ​[[កុលាលភាជន៍]]​ខ្លះៗ​ដែល​បណ្តាលមកពី​លំហូរ​វប្បធម៌​ឥណ្ឌា ជាហេតុ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ[[​ចានក្បាន]] ប្រកបដោយ​ភាពសំបូរ​បែប​អស្ចារ្យ​តែប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែ​មាន​ភាព​រីកចំរើន​លើស​ដើម​។​ នៅទីនេះ គប្បី​ត្រូវ​រាប់បញ្ចូល​បន្ថែម​ក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​ភាជន៍​អង្គរបុរី​នូវ​រាល់​ចានក្បាន ដែល​ត្រូវបាន​រកឃើញ​នៅតាម​ទីប្រជុំជន ដែ​ល​មជ្ឍមណ្ឌល​វប្បធម៌​បុរាណ​រណប​និង​អង្គរបុរី​ផងដែរ ដូច​ជាទី​[[កំពង់ផែអូរ​កែវ]] ព្រមទាំង​[[ស្ថានីយ៍]]​មួយចំនួនទៀត​នៅក្នុង​[[ខេត្តស្វាយរៀង]] [[ព្រៃវែង]] [[កណ្តាល]] [[ភ្នំពេញ]] និង នៅ​[[ទីក្រុង​ចាន់​សែន]] ព្រមទាំង​[[ឧទង]] [[ចង្វាតសុពណ៌​បុរី]] ប្រទេស​ថៃ​ជាដើម​។​ បើ​និយាយ​ម្យ៉ាងទៀត [[ឯកភាព]]​នៃ​ក្បូរ[[​ក្បាច់]][[រចនា]] ឬក៏​[[ប្រភេទ]]​នៃ[[​កុលាលភាជន៍​]]មួយចំនួន បាន​អនុ​ញ្ញា​ត្តិ​ឲ្យ​យើង​គិតថា វប្បធម៌​អង្គរបុរី ឬ​នគរ​វ្នំ ពិតជា​បាន​លាតសន្ធឹង​ដល់​អាណាខេត្ត​ផ្សេងៗ​រួមមាន​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​នេះ​ផងដែរ ដូច​ករណី​ប្រភេទ​[[កុណ្ឌី]] ដែល​គេ​បាន​ជួបប្រទះ​នៅ​ម្តុំ​[[វត្ត​ជើង​ឯក]] និង​នៅ​[[ភូមិ​ព្រែក​តា​គង់]]​ជាដើម​ជា​ភស្តុតាង​។​ ចង់ ឬ​មិន​ចង់ កុលាលភាជន៍​ខ្មែរ​គ្រប់​យុគ​គ្រប់​សម័យ សុទ្ធសឹងតែ​លាតត្រដាង​អំពី​បរិបទ​វប្បធម៌​ខ្មែរ​យ៉ាង​ប្រាកដ ព្រោះ​វា​ជា​ជ្រុង​មួយ​នៃ​ខឿនវប្បធម៌​របស់​ជនជាតិ​ខ្មែរ​។ មានន័យថា [[ចាន]][[ក្បាន​]]ខ្មែរ ដែល​គេ​បាន​ផលិតឡើង​ក្នុង​អតីត​កាលនោះ មិន​ត្រឹមតែ​សំរាប់​ដាំ​ស្ល ឬ​ផ្ទុក[[ស្រូវ]][[​អង្ករ]] [[ម្ហូបអាហារ]] ដូចជា​[[ប្រហុក]] [[ទឹកត្រី]] ឬ​[[ស្រា]]​តែប៉ុណ្ណោះ​ទេ ក៏ប៉ុន្តែ​ស្មូន​ឡើង​សំរាប់​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ពិធី​[[សាសនា]] ដូចជា​ការបូជា​ព្រះ[[អាទិទេព]] ឬក៏​ជំនឿ​បញ្ចុះ​សាកសព ឬ​[[អដ្ឋិធាតុ​]]ផងដែរ​។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/NDI0NmQxNmQ4NTA#sthash.VUbHA7TH.dpuf |title=កុលាលភាជន៍ ដោយបណ្ឌិតមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160313041551/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ndi0nmqxnmq4nta#sthash.VUbHA7TH.dpuf |url-status=dead }}</ref> យើង​មានការ​ងឿងឆ្ងល់​យ៉ាងខ្លាំង ដែល​ភាជន៍​ទាំងពីរ​នេះ​ជា​ភាជន៍​មាន​ពណ៌​ខ្មៅ​រលោង និង​មាន​គំនូរ​ជា​ពណ៌​ក្រហមព្រឿងៗ​ប្រកបដោយ​ក្បាច់​ជាប់​មកជា​មួយ​ផង។​ លក្ខណៈ​ក្នុងការ​ប្រៀបធៀបដោយសារ​ភាជន៍​ទាំងពីរ​នេះមាន​លក្ខណៈពិសេសខុសពី​ភាជន៍​ទូទៅ​ដែល​ធ្លាប់​បានឃើញ​នៅក្នុង​[[ខេត្ត​សុ​រិ​ន្ទ្រ]] ដែល​មួយ​ភាគ​ធំ​ជា[[​គ្រឿង​ស្មូន]] ហើយ​ក្រោយពី​ការសិក្សា​ប្រៀបធៀប យើង​ក៏បាន​ដឹងថាភាជន៍​ដូចដែល​យើង​បាន​រៀបរាប់​ខាងលើគឺ​ស្ថិតនៅ​យុគ​មុន​ប្រវត្តិសាស្ដ្រ ឬ​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមាន​អាយុ​មិនតិចជាង ៤០០០ ឆ្នាំ​ទេ។​ ​[[ភាជន៍​គោក​ខាំ​ទី១]]របស់​យើង​មាន​លក្ខណៈ​ជា[[​ក្អម​]]ទឹកក​តូច មាត់​មាន​រាង​ជា[[សាជី]]។ រីឯ​តួ​ភាជន៍​វិញ​ដែលមាន​រាង​មូល​មាន[[​ជើងទ្រ]] ឬ​ជើង​ដែល​បាន​ជ្រុះ​បាត់​ទៅនោះមាន​សំបូរ​ពណ៌[[​ខ្មៅ​រលោង]]​[[សាច់]]​រឹង។ សាច់​ខាងក្នុង​ភាជន៍​មាន​លក្ខណៈ​ខុសពី​ផ្នែក​ដែល​បាន​បែក​ជ្រុះ​ចេញ មាន​ពណ៌​ក្រហម ហើយ​មាន​ក្បាច់​គូសវាស​នៅត្រង់​មាត់​ភាជន៍​ផ្នែក​ខាងក្រៅ ព្រមទាំង​មាន​ស្នាម​ជា​ក្បាច់​ឆ្នូតៗ​នៅត្រង់​ក​ភាជន៍ ជា​[[រង្វង់]]​ជុំវិញ​រៀង​គ្នា​បី​ជួរ៖ ពីរ​ជួរ​នៅត្រង់​ក​ភាជន៍​ទាំង​ផ្នែក​ខាងលើ និង​ផ្នែក​ខាងក្រោម។ នៅ​ចន្លោះ​ស្នាម​ខ្សែ​ឆ្នូត​ជា​[[រង្វង់​]]នេះ​មាន​ស្នាម​ចុច​តូចៗ​រៀង​គ្នា​ជុំវិញ។ ​ដូច​ភាជន៍​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជាពិសេស​ភាជន៍​នា​[[សម័យ​ថ្ម​រំលីង]]នៅ​ចន្លោះ​ស្នាម​ឆូតគេ​ឃើញ​រង្វង់​ពីរ​ជាន់​ស្ថិតនៅត្រង់​ក​ភាជន៍ជា​ក្បាច់​ឆូត​ជា​ខ្សែ[[បន្ទាត់]]​គូ​កោង​ឡើង​កោង​ចុះ​ស្រដៀងនឹង​[[ទឹករលក]]។ តួ​ភាជន៍​ផ្ទាល់​មាន​ស្នាម​ឆូត​ជា​បន្ទាត់កោង​ក្រវិច​ក្រវៀន។ លក្ខណៈ​នៃ​ការគូសវាស​នេះ​ត្រូវបានធ្វើ​ដោយ​ប៉ិនប្រសប់​ដែល​តៗ​គ្នា​ជា​រង្វង់​ជុំវិញ​ស្ទើរតែ​រក​ចំណុច​ចាប់ផ្ដើម និង​ចំណុច​បញ្ចប់​មិនឃើញ។ សំបូរ​ភាជន៍​មួយចំនួន​តុ​ប​តែង​ដោយ​ស្នាម​គូសវាស​ដែលមាន​លក្ខណៈ​គ្រវាសៗ មួយចំនួនទៀត​មាន​លក្ខណៈ​រលោង​ស្មើ។ ជើងទ្រ​ភាជន៍​បាន​ជ្រុះ​បាត់​បើតាម​ការ​ស្មាន គឺមាន​លក្ខណៈ​ស្រដៀង​នឹង​ជើង​បាត។ ទាំងនេះ​ក៏​ព្រោះតែ​សង្កេតឃើញ​ស្នាម​ដែល​ជ្រុះ​បាត់​ទៅជា​រង្វង់​ព័ទ្ធជុំវិញ​ត្រង់​[[គូថ​]]ភាជន៍។ ភាជន៍​មួយ​នេះ​មិនឃើញ​មាន​ស្នាម​គូស​ពណ៌​យ៉ាងណាទេ។​ ​បន្ទាប់ពី​ធ្វើការ​ពិចារណា​ប្រៀបធៀប​នឹង​ភាជន៍​វប្បធម៌​[[ភូមិ​បាន​ឈៀង]] នៅ​ចង្វាតឧត្តរធានី ដែលជា​ភាជន៍​ពណ៌​ខ្មៅ​រលោង​មាន​ជើង​តូច មាន​ក្បាច់​គូសវាស​ជា​បន្ទាត់កោង​ឡើង​ចុះ ដែល​មួយចំនួន​តុបតែង​ដោយ​ស្នាម​គ្រវាស និង​មាន​លក្ខណៈ​ជា​មាត់ធំ​ទូលាយ​នៅឡើយ ហើយ​ភាជន៍​វប្បធម៌​ភូមិ​បាន​ឈៀង ដែលមាន​ជើង​ធំ​ឡើង​លើក​ភាជន៍​ស្ដួច​ចុះ​មាន​ស្នាម​គូសវាស​ជា​បន្ទាត់​គូ​ត្រង់​ផ្ទៃ​ភាជន៍​ក្រវិច​ក្រ​វក់​ជុំវិញ​មួយចំនួនទៀត​ជា​ស្នាម​គ្រវាស​រួមទាំង​លក្ខណៈ​គ្រវាស​ត្រង់​មាត់​ភាជន៍​ផ្នែក​ខាងក្រៅ​ផងដែរ។ ក្រោយពី​ការប្រៀបធៀប​ដូចដែល​បាន​ពោល​គួរ​នឹងមាន​អាយុ​ស្មើគ្នា​នឹង​ភាជន៍​ភូមិ​បាន​ឈៀងមុន​សម័យកាល​ទី២ដែលមាន​អាយុ​ពី ៤៥០០ ដល់ ៣៥០០​ឆ្នាំ។ ភាជន៍​គោក​ខាំ​ទី២ មាន​លក្ខណៈ​ជា[[​ក្អម​]]ក​តូច​គូទ​កោង​មាត់​រាង​សាជី​មាន​ស្នាម​ឆូត​ជា​ក្បាច់​ឆូត​ជុំវិញ ២,៥ ស​.​ម នៅ​ចន្លោះ​ស្នាម​ឆូត​ទាំងពីរ​បន្ទាត់​នេះ​អាចបង្កើត​បាន​ក្បាច់​គ្រវាស​ជុំវិញ​រួមទាំង​ក្បាច់​គ្រវាស​ត្រ​ង់ក​ភាជន៍​ផ្នែក​ខាងក្រៅ ព្រមទាំង​គូទ​មាន​លក្ខណៈ​កោង​ស្រួច។ នៅត្រង់​គូទ​ភាជន៍ និង​ផ្នែក​កោង​របស់​តួ​ភាជន៍​ផ្ទាល់​ដែល​មក​ប្រសព្វ​គ្នា ផ្នែក​ភាជន៍​រលោង និង​ពណ៌​ខ្មៅ​មាន​ស្នាម​គូសវាស​ជា​[[ក្បាច់]] និង​គូរ​ពណ៌​នៅ​ចន្លោះ​ស្នាម​ឆូត​ដោយ​ពណ៌​ក្រហមព្រឿងៗ សាច់​ភាជន៍​មាន​លក្ខណៈ​រឹង​ពណ៌​ខ្មៅ​សុទ្ធ។ លក្ខណៈ​ដ៏​សំខាន់​មួយទៀតគឺ​[[ក្រឡ​]]ទាំងនោះ ផ្ទុក​នូវ​ធាតុ​របស់​សព​ដែលជា​ភស្តុតាង​ប្រយោល​ទាក់ទង​នឹង​ការបូជា​សព​លើក​ទី២។​ ក្រោយពី​[[ការវិភាគ]]​សិក្សា​ដោយ​ប្រៀបធៀប​មក យើង​អាច​សន្និដ្ឋានបានថា ខាង​ក្បាច់ក្បូរ​រចនា​ភាជន៍​នៅ[[​ភូមិ​គោក​ខាំ]]​របស់​យើង​មាន​លក្ខណៈ​ដូចគ្នា​នឹង​ភាជន៍​វប្បធម៌​នៅ​ភូមិ​បាន​ឈៀង ពោល​គឺជា​ប្រភេទ​ភាជន៍​ដែលមាន​លក្ខណៈ​ស្ថិត​នៅមុន​សម័យកាល​ទី២ អាយុ​កាលពី ៤៥០០ ដល់ ៣៥០០ ឆ្នាំ។ នេះ​ជា​លទ្ធផល​ជា​វិជ្ជមាន​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​ក្នុងដំណាក់កាល​ដំបូង គួរឱ្យ[[​មោទនភាព]]។ តែ​ទោះជា​យ៉ាងនេះ​ក្តី ក៏​យើង​សង្ឃឹម​យ៉ាង​មាំ​ដែរ​ថា ក្រុម[[​បុរាណ​វិទូ​]][[ថៃ]]​នឹងធ្វើ​កំណាយ​ស្រាវជ្រាវ​បន្ថែមទៀត ដើម្បី​នឹង​ស្វែងយល់​ស៊ីជំរៅ​នូវ​ឫសកែវ​នៃ​វប្បធម៌ អរិយធម៌​របស់​បុព្វ​ការី​ជន​ខ្មែរ​ក្នុង[[​តំបន់]] ហើយ​យើង​ជឿជាក់ថា គេ​ពិតជា​នឹង​រកឃើញ​នូវ​ស្លាកស្នាម​របស់​វប្បធម៌​-​អារ្យធម៌​ខ្មែរ​ថ្មីៗ​ទៀត ដែលមាន​អាយុកាល​ច្រើនជាង​នេះ​ជាមិនខាន​។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZDM2ZDY0NDllNTU#sthash.Kd4X6EOz.dpuf |title=កុលាលភាជន៍ ដោយបណ្ឌិតមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2014-05-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140501083554/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZDM2ZDY0NDllNTU#sthash.Kd4X6EOz.dpuf |url-status=dead }}</ref> ===សំលៀកបំពាក់=== ​មាស​ត្រូវបាន[[​អ្នកស្រុក]]​ចាត់ទុកថាជា[[​វត្ថុ​សក្តិ​សិទ្ធិ]]ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​[[ឈាម]] ឬ​[[ថ្ងៃ|ព្រះអាទិត្យ]] ដោយហេតុថា ដូច​ព្រះអាទិត្យ​ដែល​បញ្ចេញ​[[កាំរស្មី]][[​ក្រហមឆ្អៅ]] ដែលជា​ប្រភព​នៃ​ជីវិតមាស​ពណ៌​ក្រហមត្រូវបាន​ប្រៀបផ្ទឹម​ទៅនឹង​ព្រះអាទិត្យ​។ រីឯ​ប្រាក់​វិញ វត្ថុធាតុដើម​នេះ រមែងតែ​គេ​ប្រដូច​ទៅនឹង​[[ខែ|ព្រះ​ចន្ទ]] ដែលមាន​លក្ខណៈ​[[ស​]]ថ្លា​។ បើ​និយាយ​ម្យ៉ាងទៀត លោហធាតុ​ទាំងពីរ​ប្រភេទ​ខាងលើនេះ ត្រូវបាន​ចាត់ទុកថា​ជាវ​ត្ថុ​សក្តិ​សិទ្ធិ ពោលគឺ​សុទ្ធសឹង​តែមាន​[[បារមី]]​កាន់​។ ដោយ​[[មូលហេតុ​]]នេះហើយ ប្រភេទ[[​លោហៈ​]]ទាំងនោះ​មានតំលៃជាង​អ្វីៗ​ទាំងអស់​ក្នុង​លោក ក្នុង​ក្រសែ[[ភ្នែក]]​របស់​[[បុព្វការី​ជន]]​ខ្មែរនា​គ្រប់​សម័យកាល​ទាំងអស់​។ ពីមុន​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​រហូតដល់​បច្ចុប្បន្ន​ភាព [[មាស]] និង[[​ប្រាក់]]​ត្រូវបាន​គេ​យកមក​ផលិត​ធ្វើជា​[[រូបសំណាក]]តំណាង​ឲ្យ​ព្រះ[[អាទិទេព]] ព្រមទាំង​[[គ្រឿងអលង្ការ]]​សំរាប់តុបតែង​រូបរាងកាយ​របស់​មនុស្ស​ទាំង​ពីរភេទ​។ នៅពេលដែល​ពាក់​គ្រឿងអលង្កា​ធ្វើ​អំពី​មាស ឬ​ប្រាក់ គេ​មាន​អារម្មណ៍​ថា មាន[[​សារជាតិ​]]ពិសិដ្ឋ​ម្យ៉ាង​ជ្រួតជ្រាប​តាម[[​កោសិកា]] ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​រឹង​មាំ ខ្លាំងក្លា អង់អាច ក្លាហាន ហើយ​រូបរាងកាយ​ចែងចាំង​ខុសពី​ប្រក្រតី​។ បើ​និយាយ​ម្យ៉ាងទៀត មាស និង​ប្រាក់​អាចជួយ​យកអាសារ​មនុស្ស​បាន​យ៉ាង​ប្រាកដ​។​ នៅ​[[ស្ថានីយ៍​ភូមិ​ព្រ​ហារ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]] និង​នៅ​[[ភូមិ​ស្នាយ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] មាស និង​ប្រាក់ ត្រូវបាន​គេ​យកមក​ធ្វើជា[[​គ្រឿងលំអ]]​រូបរាងកាយ​មនុស្ស​ទាំង​ពីរភេទ ដូចជា​[[ក្រវិល]]​ត្រចៀក [[បន្តោង​ខ្សែក]] [[ចិញ្ចៀន]] និង​[[សន្លឹក​]]មាស​ស្តើងៗ​ដែល​គេ​រមូរ​ឲ្យ​មូល​ដើម្បី​ពាក់​នៅ​ចង្កេះលើក ឬក៏​ប្រើ​ជា[[​ត្រសាល់]]​ត្រចៀក​ជាដើម​។ យ៉ាងណាមិញ​នៅ​[[ស្ថានីយ​គោក​អូរ​ជួ]]នៅ​ដែនដី​សណ្ត​ឯណោះ​វិញ គេ​ក៏បាន​រកឃើញ​គ្រឿងអលង្ការ​ធ្វើ​អំពី​មាស ដែល​ស្ថិតក្នុង​បរិបទ​វប្បធម៌​មន​-​ខ្មែរ ហើយ​ដែលមាន​អាយុកាល​ដូចគ្នា​។​ តាមរយៈ​លទ្ធផល​នៃ​ការវិភាគ​រក​កាលបរិច្ឆេទ​ដោយ​ប្រើ​[[បច្ចេកទេស​]][[វិទ្យុសកម្ម​]] C14 យើង​អាច​ដឹងថាគ្រឿងអលង្កា​រទាំងនោះដែល​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​អំពី​ពិធី​កប់​សព ត្រូវបាន​ផលិតឡើង​ប្រមាណ​ជា ១៥០/១០០​ឆ្នាំ មុន​គ​.​សទៅ ១០០ ​ឆ្នាំ​នៃ​គ​.​ស​។ ជាទូទៅដោយសារតែត្រូវបាន​កប់​ទៅ​ជាមួយនឹង​សពបុរាណវត្ថុ​ទាំងនោះមិន​គ្រាន់តែ​ត្រូវបាន​ប្រើប្រាស់​ជា​គ្រឿង​លំអតុបតែង​ខ្លួនប្រាណ ឬក៏​បញ្ជា​ក់នូវ​ឋានៈ​ក្នុងសង្គម​តែប៉ុណ្ណោះ​ទេ ក៏ប៉ុន្តែ​រមែងតែ​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​[[ជំនឿ​]][[សាសនា]]​ផងដែរ ដូច​ករណី​របាំងមុខ (​មនុស្ស​) ធ្វើ​អំពី​សន្លឹក​មាស​ស្តើង​ដែល​គេ​រកឃើញ​នៅ​ខេត្ត​ប៉ា​រៀ​-​វុង​តាវនៅឯ​[[វៀតណាម​ខាងត្បូង]]ជា[[​សក្ខីកម្ម​]]ស្រាប់​។ ដូចនេះ មាស និង​ប្រាក់ មិន​គ្រាន់តែ​តំណាង​ឲ្យ​ភាព​ស្តុកស្តម្ភ [[ទ្រព្យសម្បត្តិ]] ឬក៏​[[ឋានៈ​]]ក្នុង[[សង្គម​]]តែប៉ុណ្ណោះ​ទេ ក៏ប៉ុន្តែ​ភាព​បរិសុទ្ធភាព​អមតៈ​ផងដែរ ដោយហេតុថា[[គុណសម្បត្តិ]]​ដ៏​វិសេសវិសាល​មួយទៀត​នៃ​លោហធាតុ​នេះ គឺ​ភាព​មិនចេះ​ពុកផុយ ឬ​សាបសូន្យ​។ ដូច្នេះហើយ​បានជា​គេ​ផលិត​ព្រះអាទិទេព​ធ្វើ​អំពី​មាស​។ ហើយ​ការគោរពចំលាក់​តំណាង​ព្រះអាទិទេព​ធ្វើ​អំពី​មាសត្រូវបាន​បន្ត​រហូតដល់​សម័យ​ទំនើប​យើង​នេះ​។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MzczYzdjOWMzOWU#sthash.n9JgWyxW.dpuf |title=មាស ដោយបណ្ឌិតមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2014-07-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140731181836/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MzczYzdjOWMzOWU#sthash.n9JgWyxW.dpuf |url-status=dead }}</ref> [[ទំនៀមទំលាប់]][[​ប្រពៃណី]]ចោះត្រចៀក​នេះ ពុំ​មាន​ជា​ការ​ពាក់​ដើម្បី​លំអ​រូប​រាង​កាយ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេវា​ថែម​ទាំង​មាន​អត្ថន័យ​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​[[ជំនឿ​]][[សាសនា]]។ ចំពោះ​មនុស្ស[[​បុរាណ]] ​ការ​ចោះ​ត្រចៀកយល់​ឃើញ​ថានាំ​មក​នូវ​សិរី​សួស្តី និង[[​បុណ្យ​បារមី]]​បង្ការ​នូវ​រាល់​[[ឧបទ្រ​ព]]​ចង្រៃ ដែល​យាយី​មនុស្ស និង​សង្គម។ ជារួម​[[ក្រវិល​ត្រចៀក]] ឬ​ត្រសាល់​ខ្មែរ និង​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ​ដើម​ភាគ​តិចនៅ​ភូមិ​ភាគឦសាននៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្នគឺ​ស្ថិត​ក្នុង​រង្វង់​គ្រួសារ​វប្បធម៌​តែ​មួយ​ទេ ពោល​គឺ​វា​បាន​ប្រសូត្រ​ចេញពី​ខឿន​វប្បធម៌នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិ​សាស្ត្រ។ ភស្តុតាង​ចាំបាច់​ដើម្បី​បង្ហាញ និរន្តរភាព​នៃ[[​ប្រពៃណី​]]ខាង​លើ​នេះគឺ​[[របក​គំហើញ​]]ខាង​[[បុរាណ​វិទ្យា]]​ខ្មែរ​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិ​សាស្ត្រ។ ក្នុង​ចំណោម​គ្រឿង​អលង្ការនៅ[[​ស្ថានីយ៍​សំរោង​សែន]] ដែល​សិក្សា​ដោយ​លោក[[ម៉ុង​ស៊ុយ]]នៅ​ឆ្នាំ​១៩២៣ យើង​បាន​ឃើញ​ក្រវិល និង​ត្រសាល់​ត្រចៀក កងដៃ ធ្វើ​អំពី​ថ្ម និង[[​ខ្យង]]។ វត្តមាន​របស់​គ្រឿង​អលង្ការ​ខាង​លើ​នេះ ក៏​ត្រូវ​បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​[[របាយ​ការ​ណ៍]]​របស់​លោក[[អៃម៉ូ​នី​យេ]]​ផងដែរ។ ក្រៅពី​នេះ[[ប្រភព]][[​ព័ត៌មាន]]​គួរឲ្យ​ទុក​ចិត្ត​បាន​បញ្ជាក់​ថា ការ​ប្រើ​អលង្ការ​នេះ ក៏​ពេញ​និយម​នៅ​[[ម្លូព្រៃ]]​​ផង​​ដែរ។ ទន្ទឹម​នឹង​នោះ ថ្មីៗ​នេះ​នៅ​[[ស្ថានីយ៍​ភូមិ​ស្នាយ]] ​និង[[ស្វាយចេក]] យើង​ក៏​បាន​រក​ឃើញ​នូវ​ត្រ​សាល់ត្រចៀក​ធ្វើ​អំពី​[[សំរិទ្ធិ]] និង​ថ្ម​ថែម​ទៀត។ ចុង​ក្រោយ​បង្អស់ យើង​ក៏​បាន​ជួប​នូវ​ក្រវិល និង​ត្រសាល់​ត្រចៀក នៅ​ក្នុង​ស្ថានីយ៍​មួយ​ចំនួននៅ​សៀម និងលាវ។ ប្រពៃណី​ខាង​លើនេះដែល​មាន​កំណើត​ឡើង​នា​សម័យ[[នវ​សិលា]] ឬ​ថ្ម​រំ​លីងគឺជា​ប្រពៃណី​ជាតិពោល​គឺ​ទាំង​ស្ដេចទាំង​រាស្ត្រ​រមែង​តែង​និយម​ដូចគ្នា។ <ref>[welcambodia.wordpress]</ref> សឹងតែ​មិន​នឹកស្មាន​ដល់ គំនូរ​លើ​ច្រាំង​ថ្ម​ដ៏​កម្រ​មួយ​ ត្រូវបាន​គេ​រកឃើញ ដែល​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​យើង​ទទួលបាន​ទិន្នន័យ​ថ្មីពាក់ព័ន្ធ​នឹង​[[ការ​បរបាញ់]]ជាពិសេស​ការពាក់[[​ស្នែង​ប្រើស]]​នៅពេល​បរបាញ់ដែលមាន​អាយុប្រមាណ​ជា ២៥០០ ឆ្នាំ​មកហើយ។ នៅ​[[ស្រុក​ស៊ី​គី​វ]] [[ចង្វាត​នគររាជ​សីមា]]ក្រៅពី[[​គំនូរ]]​លើ​ច្រាំង​ថ្ម ឬ​[[គុហា​]]នា​សម័យ[[​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]]​មួយចំនួនពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​ជំនឿ​សាសនា​ចុង​សម័យ[[​វប្បធម៌]]យើង​ក៏បាន​ឃើញ​នូវ​គំនូរ​មួយទៀត ដែល​គេ​តែងតែ​ហៅ​ឈ្មោះថា [[ធ្មប់]] កំពុង​ធ្វើ[[​ពិធី​កម្ម]]ដោយ​លើ​ក្បាលមាន​ពាក់​ស្នែង​ប្រើស​មួយគូរ។ ការពាក់​ស្នែង​ប្រើស​បែបនេះក្នុង​ពិធី​កម្ម​សាសនា​ដោយ​មេ[[​ព្រានព្រៃ]]គឺធ្វើឡើង​ដើម្បី​ឲ្យ​សត្វ​ប្រើស​ចូលក្នុង​ល្បិចកល​របស់​អ្នក​បរបាញ់អាច​ឲ្យ​អ្នក​បរបាញ់​លូន​ខិតចូល​ជិតដើម្បី​បាញ់​សម្លាប់សត្វ[[​ម្រឹគ]] ដែល​រួមមាន [[ប្រើស]] [[ក្ដាន់]] [[ឈ្លូស]] [[ទន្សោង]]​ជាដើមបានដោយងាយ។​ ​នេះ​ជា[[​ទិដ្ឋភាព]]ដែល​បង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ​ពីវិធីរ​កសាច់​សំរាប់​ផ្គត់ផ្គង់​ដល់​[[សេដ្ឋកិច្ច]]​[[គ្រួសារ]]ក្នុង​[[សហគមន៍]][[​មន​-​ខ្មែរ]]នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រហើយ​ម្យ៉ាងទៀត វា​ក៏​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ឲ្យ​ឃើញ​នូវ​[[បរិបទ]]​[[សង្គម]]​មួយ ដែល​សំបូរ​ទៅដោយ​ព្រៃព្រឹក្សា​ដែលជា​អនុផលព្រមទាំង​លក្ខណៈ​[[ជីវ​ច​ល​និយម]]​នៃ​ទំនៀមទំលាប់ក្នុងសង្គម​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ផងដែរ។ នោះ​ជា​រូប[[​ព្រានព្រៃ​]]នា​សម័យ​អតីតកាលកំពុង​បំពេញ​ពិធី​កម្ម​សាសនា​អ្វីមួយ​យ៉ាង​ប្រាកដមុននឹង​ចេញទៅ​បរបាញ់ក្នុង​[[គោលបំណង]][[​ពិសិដ្ឋ]]​មួយ គឺ​ធ្វើយ៉ាងណា​ឲ្យ​ការ​បរបាញ់​បាន​ជោគជ័យ។​ យើង​អាច​កត់សំគាល់ថា ការប្រើ​ស្នែង​ប្រើសក្នុងការ​បរបាញ់​សត្វព្រៃបាន​ផ្ដើមឡើង​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ដោយ​ប្រជាជន​នៅ​តំបន់​[[ខ្ពង់រាប​នគររាជ​សីមា]] ដែលជា​ចំណែក​យ៉ាងសំខាន់​ខាង​សេដ្ឋកិច្ច​គ្រួសារ​នា​សម័យ​នោះសំរាប់​មនុស្ស​រស់នៅ​តាម​ដងព្រៃ​ភ្នំ។ ទង្វើ​នេះ​បាន​បន្ត​រហូតដល់​សម័យ[[​វប្បធម៌]][[​បាយ័ន]]គឺ​ចំណុច​ដ៏​សំខាន់​នេះហើយ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ឃើញ​នូវប្រភព​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រនៃ​ការបំពាក់​ស្នែង​ប្រើស​ដោយ​ព្រានព្រៃក្នុងពេលបរបាញ់។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturecustom/ZjZiNTVlZjZlZGU#sthash.xel6GRow.dpuf |title=ទំនៀមពាក់ស្នែង ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160308201816/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturecustom/zjzintvlzjzlzgu#sthash.xel6GRow.dpuf |url-status=dead }}</ref> មុន​ការទទួល​វប្បធម៌[[​ក្លិង្គ]] ពោលគឺ​តាំងពី​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ម្ល៉េះ​ដូច​[[បងប្អូន]]​[[ខ្មែរលើ​]] សព្វថ្ងៃនេះជនជាតិខ្មែរ​យើង​បាន​ចេះ​និយម​សំលៀកបំពាក់​រួចជាស្រេច​ទៅហើយ ដូចជា​ការប្រើប្រាស់​[[ប៉ឹង]]​វែងឬ​ខ្លី និង​[[សំពត់]]ដើម្បី​បិទបាំង[[​កេរ្តិ៍ខ្មាស់]] និង​លំអ​រូបរាងកាយឬក៏​គ្រាន់តែ​ដើម្បី​ការពារ​[[អាកាសធាតុ]]​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត​គួរ​គូសបញ្ជាក់​ផងដែរ​ថានៅ​ដើម​ស.វ​ទី ១ នៃ​គ.ស ទើប​មាន​ការនិយម​[[ក្បិន]]​តាមរបៀប​ពួក​[[ព្រាហ្មណ៍​]][[ឥណ្ឌា]] ដែលមាន​ប្រភព​ចេញពី​[[ឥណ្ឌា​ខាងត្បូង]]ហើយ​វា​ក៏​ជា​ប្រពៃណី​មួយ​នៅរស់​រវើក​រហូតមក​ដល់​សព្វថ្ងៃ​នេះដែរ​នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​ខាងត្បូងក៏​ដូច​នៅ​ប្រទេស[[​កម្ពុជា]]។ ដូច្នេះការដែល​និយាយថា ជនជាតិខ្មែរ​យើង​មិនចេះ​ស្លៀកពាក់​មុន​ឥទ្ធិពល​ឥណ្ឌា​នោះ [[ពំនោល]]​នេះ​គឺជា​រឿង​មិន​ពិត​ទាល់តែសោះ។ ការដែល​ជនជាតិខ្មែរ​កាន់​ទំនៀមទំលាប់​តាមបែប​ឥណ្ឌាពុំមែន​មានន័យថា​ ខ្មែរ​គ្មាន​សំលៀកបំពាក់​ប្រចាំ​ជាតិ​របស់ខ្លួន​នោះទេ។ ក្រោម​មេឃ​លើដី​នេះ គ្មាន​ជនជាតិ​ណា​ដែល​ដើរ​ស្រាត​ទេ ឬក៏​បាន​បង្កើតឡើង​នូវ​វប្បធម៌​របស់ខ្លួន​ដោយ​គ្មាន​ការទទួល​ឥទ្ធិពលមកពី​ខាងក្រៅ​នោះទេ។ ចំលាក់​នៃ​[[ប្រាសាទ]]បុរាណ​ខ្មែរដូចជា​[[ចំលាក់]]​នៅលើ​[[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[បន្ទាយឆ្មារ]] និង​[[អង្គរវត្ត]] អាចជា​កញ្ចក់​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ឱ្យឃើញ​ពី​សំលៀកបំពាក់​ខ្មែរ​បុរាណ​រវាង​ស.វ​ទី ១២-១៣ នៃ​គ.ស ដែល​ក្នុងនោះ​មានការ​ប្រើ​ប៉ឹង និង​សំពត់​ជាដើម ក៏​ជា​សក្ខីកម្ម​មួយ​គួរឱ្យកត់សំគាល់​ដែរ។ ឆ្លងតាម[[​ការវិភាគ]]​ខាងលើនេះ​បានឱ្យដឹងថា ជនជាតិខ្មែរ​យើង​ចេះ​ស្លៀកពាក់​យ៉ាងហោចណាស់​ក៏​ចាប់ពី​សម័យ​វប្បធម៌​លោហធាតុ​មក​ដែរ។ នេះ​ជា​លើកទីមួយ​ហើយ​ដែល​យើង​បាន​ប្រមូល​ឯកសារ​ស្តីពី​ការ​ស្លៀកពាក់​របស់​ខ្មែរ​នា​សម័យមុន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​ដើម​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​មក​វិភាគ​សិក្សាដើម្បី​បង្ហាញ​នូវ[[​និរន្តរភាព]]​នៃ​សំលៀកបំពាក់​ខ្មែរតាម​បែប​ប្រពៃណី​ប្រចាំ​ជាតិ​របស់ខ្លួន។ ទាក់ទង​នឹង​បញ្ហា​ប្រើ[[​កែវ]] ថ្វីត្បិតតែ​យើង​ពុំទាន់​ដឹង​នៅឡើយថា​ តើ​សមិទ្ធិផល​កែវ​ត្រូវបាន​បង្កើត​នៅ​សម័យ​ណា​យ៉ាង​ប្រាកដ​នៅឡើយ​ទេ ក៏ប៉ុន្តែ​ទិន្នន័យ​ទាក់ទិន​ទៅនឹង​វត្ថុ​ធ្វើ​អំពី​កែវជាពិសេស​គ្រាប់[[អង្កាំ​]]ចាស់​ជាងគេ ដែល​គេ​បាន​រកឃើញ​នៅតាម​ស្ថានីយ៍​មួយចំនួនដូចជា​នៅ​[[ចង្វាតក្រៈប៊ី]]​ក្នុង[[​ឈូង​សមុទ្រ​សៀម]]​សព្វថ្ងៃ​ជាដើមគឺមាន​អាយុ​ចាស់​រវាង ៣០០​ឆ្នាំ និង ១០០​ឆ្នាំមុន​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​។ ហើយ​ជា​អង្កាំ ដែលមាន​ប្រភព​ចេញពី​[[ចក្រភព​រ៉ូ​ម]]។ រីឯ​នៅតាម​ស្ថានីយ៍​មួយចំនួន ដែល​ស្ថិតក្នុង​[[បង្គោល​សីមា]]​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន​វិញ អង្កាំ​ធ្វើ​អំពី​កែវ ជួនកាល​មាន​អាយុកាល​ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ឬក៏​ត្រឹមតែ​ពីស​.​វ​ទី​១ ដល់​ស​.​វ​ទី​៤-៥​នៃ​គ​.​ស តែប៉ុណ្ណោះនេះ​បើ​យោងតាម​លក្ខណៈប្រភេទ​អង្កាំ​តាម​តំបន់[[ភូមិសាស្ត្រ]]​នីមួយៗ​ជាក់ស្តែង​។ ការរកឃើញ​នូវ​វត្ថុ​ធ្វើ​អំពី​កែវជា​ច្រើនថ្មីៗ​នេះ​នៅ​[[ភូមិ​ស្នាយ]] និង​នៅ​[[អង្គរបុរី]]បានផ្តល់​ចំពោះ​យើង​នូវ[[​ព័ត៌មាន]] និង​ភាពសំបូរ​ណ៍​បែប​នៃ​គ្រឿងអលង្ការ​ធ្វើ​អំពី​កែវ​ពណ៌​ដ៏​ច្រើន ដើម្បី​ចូលរួម​ក្នុងការ​សរសេរ​ខឿនវប្បធម៌​ខ្មែរ​បុរាណ​ឡើងវិញ​។ ការរកឃើញ​នូវ​វត្ថុ​វប្បធម៌​ធ្វើ​អំពី​កែវដូចជា [[ក្រវិល​ត្រចៀក]] ឬ​[[កាវ​ត្រចៀក]]​មាន​រូបរាង​ជា​សត្វ[[​ចាប]] [[ក្របី]] [[ផ្កា]] [[កងដៃ]] [[ចិញ្ចៀន]] [[អង្កាំ]] [[ទេវរូប]] [[ពុទ្ធរូប]] [[សត្វ]]​។​ល​។ ក៏បាន​ជះឥទ្ធិពល​យ៉ាងច្រើន​ចំពោះ​ការ​ចងក្រង​ទំព័រ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​កម្ពុជា​ឡើងវិញ​ដែរ​។ ដោយ​បញ្ជាក់ថាជនជាតិខ្មែរ​បាន​មាន​ទំនាក់ទំនង​ខាង​ពាណិជ្ជកម្ម[[​អន្តរជាតិ]] និង[[​វប្បធម៌]]​ជាមួយ​ប​ស្ចឹម​ប្រទេស​ចាប់តាំងពី​ចុង​សម័យ​លោហធាតុពោលគឺ​ដើម​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ម្ល៉េះ​។ ព្រោះ​ក្នុងកំឡុង[[​អន្តរកាល]]​នេះហើយ ជនជាតិខ្មែរ​ក្នុងដំណាក់កាល​ដំបូង ហើយ​បន្ទាប់មក​ក៏បាន​ចេះ​ស្ល​ដោយ​ខ្លួនឯងនៅ​ដើម​ស​.​វ​ទី​១ តាម​បច្ចេកទេស​ដែល​បានមក​រស់នៅ​តាម​កំពង់ផែសមុទ្រ​ភ្វូណាន។<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZmRkZTU0ZTRjNDN#sthash.CiXJkaUe.dpuf |title=ផលិតផលកែវដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2014-09-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140913182258/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZmRkZTU0ZTRjNDN#sthash.CiXJkaUe.dpuf |url-status=dead }}</ref> ទីបំផុត​ទៅ​[[សម្ព័ន្ធភាព]] ឬ​បើ​និយាយ​ឲ្យ​ចំ​ទៅ​ប្រភព​រួម​រវាង​[[កងដៃ]]​រប​ស់មនុស្សនា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​កងដៃ​[[ព្នង​]]ត្រូវបាន​បំភ្លឺ​ហើយ​។ នោះ​គឺដោយសារតែ​យើង​បាន​រកឃើញ​នូវ​លក្ខណៈ​ដូចគ្នាក្រោយពី​ការសិក្សា​ប្រៀបធៀប​ខាង[[​បុរាណវិទ្យា]]​។ ម្យ៉ាងវិញទៀត យើង​ក៏​អាច​ចាត់ទុក​យ៉ាង​ត្រឹមត្រូវ​ថា កងដៃ​ខ្មែរក៏មាន​កំណើត​ដូចគ្នា​ដែរ គ្រាន់តែ​ជនជាតិ​ខ្មែរក្រោម​ឥទ្ធិពល​វប្បធម៌​ខ្មែរហើយក៏​បែក​ចេញពី​ខឿន​រួម​មន​-​ខ្មែរ ចាប់​តាំងពីដើម​សតវត្ស​ទី​១ រហូតដល់​សព្វថ្ងៃ​។​ [[វត្ថុ​សិល្បៈ​]]ទាំងនោះគឺ​ត្រូវបាន​ទិញ​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរដោយ​លោក [[អាដេម៉ាដ៍​​​ ឡឺក្លែរ]] (១៨៥៣-១៩១៧) ក្នុងខណៈ​គាត់​នៅ​ជា​[[ឯកាភិបាល|រេ​ស៊ី​ដង់]] នៅ​ខេត្តក្រចេះ និង​កំពង់ធំ​។​ បន្ទាប់ពី​បែងចែក​វត្ថុ​សិល្បៈ​ទាំងនោះ​ជាច្រើន​ក្រុម យើង​ក៏បាន​ឃើញ​មាន​វត្ថុ​ប្រើប្រាស់​របស់​បងប្អូន​ជនជាតិ​[[ព្នង]]​មួយចំនួន រួមមាន​[[កងដៃ]] [[កងជើង]] ដែល​គួរ​ឲ្យ​ចាប់[[អារម្មណ៍]]​។ ជាច្រើន​ឆ្នាំកន្លងមក​យើង​ខិតខំ​សិក្សា​ស្រា​វ​ជ្រាវ​អំពី​គ្រឿងអលង្ការ​ព្នង​ទាំងនោះ ដោយ​ដេញដោល​សាកសួរ​អត្ថន័យ​។ ព្រោះថា ប្រជាជន​ខ្មែរ​ក៏​នៅ​ពេញនិយម​កងដៃ​ប្រភេទ​បែបនេះ​ដែរ ជាពិសេស​នៅ​ដើម​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​។​ ​តាមពិតទៅ សំណួរ​គឺ​ស្ថិតនៅត្រង់​ចំណុច​ដែលថា ចុះ​ហេតុអ្វី​បានជា​ខ្មែរ និង​ព្នង​មាន​របស់​តុបតែង​ខ្លួនប្រាណ​ដូចគ្នា​?​ ជាការ​ពិតណាស់ យើង​អាច​ចាត់ទុក​ដោយ​ឥត​សង្ស័យ​ឡើយ​ថាកងដៃ​ខ្មែរ និង​ព្នងមាន​ប្រភព​រួម​តែមួយ​។ ខ្មែរ​មិនបាន​ខ្ចី​ពី​ព្នង ហើយ​ព្នង​ក៏​មិនបាន​ខ្ចី​ពី​ខ្មែរគឺមាន​ប្រភព​តែមួយ​យ៉ាង​ប្រាកដ ព្រោះ​ការនិយម​កងដៃ​ជា​វប្បធម៌​រួមដែល​ធ្លាប់មាន​តាំងពី​បុរាណកាល​ដ៏​យូរលង់​មកហើយ​។​ បើទោះបីជា​យើង​មិនបាន​សិក្សា​វិភាគ​ល្អិតល្អន់​ក៏ដោយ តាម​ការពិនិត្យ​ទីកន្លែង​ផ្ទាល់ និង​លក្ខណៈ​នៃ​ប្រពៃណី​ពាក់​កងដៃ​របស់​ប្រជាជន​ខ្មែរ និង​កុលសម្ព័ន្ធ​មន​-​ខ្មែរដែលជា​ជនជាតិខ្មែរ​ដើម​ភាគតិច មិន​បានទទួល​ឥទ្ធិពល​ឥណ្ឌា យើង​អាច​ឃើញ​ប្រភព​រួម​រវាង​កងដៃ​ខ្មែរ ព្នង ក្នុង​បច្ចុប្បន្នភាពក៏ដូចជា​ក្នុងសម័យ​ដ៏​យូរលង់គឺ​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​។​ ក្នុង​ការធ្វើ​កំណាយ​ខាង​បុរាណវិទ្យា ដែល​ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​នៅតាម​ស្ថានីយ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​មួយចំនួននៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ប្រទេស[[​វៀតណាម​ខាងត្បូង]] ប្រទេស[[​ថៃ]] និង​[[លាវ​]]បច្ចុប្បន្ន យើង​បានឃើញ​ក្រុមមនុស្ស​ទាំងពីរ​ភេទដូច​នា​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​ដើម​សម័យ[[អង្គរ]]បាន​និយម​នូវ​កងដៃ​ទាំងនោះ នេះ​បើ​យោង​លើ​លទ្ធផល​នៃ​ការធ្វើ​កំណាយ​តាម​[[រណ្តៅ​]]សព​។ ឧទាហរណ៍​ជាក់ស្តែង​មួយនៅ​ភូមិ​ស្នាយក៏​ដូច​នៅ[[​ភូមិ​បាន​ឈៀង]] ប្រទេស[[​ថៃ​]]បច្ចុប្បន្ន នៅលើ​ដៃ​របស់​សព​ជាច្រើនសុទ្ធសឹង​តែមាន​បំពាក់​កងដៃ​សំរឹទ្ធិ​។ គ្រឿងអលង្ការ​ទាំងនោះ ខ្លះ​មាន​ក្បាច់​ជា​គូថ​ខ្យង ខ្លះទៀត​រាង​ជា​រមួលៗ ទំហំ​គ្រប់​ខ្នាតពិត​ជាមាន​លក្ខណៈ​ដូចគ្នា​ពី​ស្ថានីយ៍​មួយ​ទៅ​ស្ថានីយ៍​ទៀតហាក់បី​កើតចេញពី​[[ពុម្ព]]​តែមួយ​។<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MjQ4MzJjZWY5MjE#sthash.j0Jp5IDV.dpuf |title=កងដៃមន-ខ្មែរដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2014-04-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140406092539/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/MjQ4MzJjZWY5MjE#sthash.j0Jp5IDV.dpuf |url-status=dead }}</ref> [[​ប្រពៃណី​]]ពាក់[[ឆៀងខ្វែង​]]ខ្មែរ ប្រៀបផ្ទឹមទៅនឹង​ប្រពៃណី​បងប្អូន​ខ្មែរ​ដើម​ភាគតិច ([[​ព្នង]] និង [[កា​ទុ​]]) ដែល​សម័យកាល​មិនទាន់​កែប្រែ​ទាំងស្រុង​នៅឡើយ​។ ជាបឋមត្រូវ​ជ្រាបថា ការ​លើកយក​ប្រធានបទ​នេះ​មក​ធ្វើការ​វិភាគហាក់បី​ជា​រឿងចំលែកមួយ ក៏ប៉ុន្តែ​ផ្អែកលើ​មូលដ្ឋាន​[[ជាតិពន្ធុ]]​ដ៏​ជាក់លាក់បញ្ហា​នេះមិនមាន​[[អាថ៌កំបាំង]]​អ្វី​សោះឡើយ​ទេ​។ ព្រោះ​ការនិយម​ឆៀង​ខ្វែងគឺជា​[[សម្បត្តិ​វប្បធម៌​]]របស់[[អំបូរ]][[មន​-​ខ្មែរ]] ដែល​ក្នុងនោះ​មាន​ជនជាតិខ្មែរ​ផងដែរ​។ ​ដូច្នេះរាល់​ការស្រាវជ្រាវដែល​មិនបាន​ផ្តើមចេញពី​កត្តា​នេះមិនអាច​នាំ​ឆ្ពោះទៅរក​លទ្ធផល​ជា​វិជ្ជមាន​បានឡើយ​។ ​បើ​សំលឹង​លើ​ទិន្នន័យ​វិទ្យាសាស្ត្រដែល​យើង​បាន​ប្រមែប្រមូល​មកដើម្បី​សិក្សា​វិភាគ យើង​អាច​ឃើញ​ប្រពៃណី​ពាក់ឆៀង​ខ្វែង​នេះបាន​ឆ្លងកាត់​នូវ[[​ដំណាក់កាល​]][[វិវត្តន៍]]​ធំៗ​ពីរ គឺ សម័យ[[​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]] និង​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​។​ ចំពោះ​ការតុបតែង​លំអ​រូប​រាងកាយក្នុងដំណាក់កាល​ទី​១ នេះ យើង​ពុំទាន់​រកឃើញ​នូវ​តឹកតាង​ណាមួយ​ឲ្យ​បានច្បាស់លាស់ស្តីពី​ការនិយម​ឆៀង​ខ្វែង​នេះ​នៅឡើយ​។ តែ​យើង​អាច​គិតថាវា​ពិត​ជាមាន​តាំង​ពីមុន​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​យ៉ាង​ប្រាកដ​។ សម័យ​នគរវ្នំដែលជា​សម័យកាល​ទី​២​នៃ​[[សកលភាវូបនីយកម្ម]] ឬ[[​ឥណ្ឌូ​បនីយកម្ម]] [[វិស័យ​]][[សិល្បៈ]]​ខ្មែរ​មាន​លក្ខណៈ​ច្បាស់លាស់​ជាង​សម័យមុន ដែលជា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​។ ហើយ​ក្នុង​សម័យកាល​នេះហើយ ដែល​យើង​បានឃើញ[[​កេរ្តិ៍ដំណែល]]​[[អរូបី​]]នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែល​ត្រូវ​កប់​យ៉ាងជ្រៅ​ក្នុង​ផ្នត់គំនិត​មនុស្សត្រូវបាន​ស្តែងចេញ​ជា​លើកដំបូង​បង្អស់នៅ[[​អង្គរបុរី]]តាមរយៈ​ចំលាក់​ពីរនា​សម័យ​នគរ​វ្នំមួយ​ជា​ត្បូង[[ចិញ្ចៀន]]ធ្វើ​អំពី[[​កែវ]] តំណាង​ឲ្យ​ហនុមានក្នុងឋានៈ​ជា​មេទ័ព និង​មួយទៀតធ្វើ​អំពី​ដី​ដុតតំណាង​ឲ្យ​ [[ខ្មោច​]][[បិសាច]] ជា​ភស្តុតាង​ស្រាប់​។ សម័យ​វប្បធម៌​វ្នំ​ត្រូវបាន​គេ​ចាត់ទុកថា សម័យកាល​មួយ​ដែល​សិល្បៈ​ខ្មែរ​ត្រូវបាន​ចាប់កំណើត ឬ​បង្កើតឡើង ហើយ​ប្រកបដោយ​លក្ខណៈ​[[សំយោគ]]​រវាង​ធាតុ​[[ខ្មែរ]] និង​[[ឥណ្ឌា]]​។ ហើយ​ទោះបីជា​សម័យ​ទំនើប​នេះមាន​ភាពជឿនលឿនប្រែប្រួល​យ៉ាងណាក្តី ក៏ប៉ុន្តែការនិយម​ពាក់ឆៀង​ខ្វែងនៅតែ​ពេញនិយម​នៅតាម​តំបន់​ជនបទ​ខ្លះ​។​ ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​សម័យអង្គរ [[អ្នកស្រាវជ្រាវ​]]ខាង​[[វប្បធម៌]] [[អារ្យធម៌​]]ខ្មែរ​ជាច្រើន​ជំនាន់​មកហើយបាន​ចាប់អារម្មណ៍​លើ​ការនិយម​ឆៀង​ខ្វែង​នេះ ដោយ​មេទ័ព​ខ្មែរ​នា​សម័យ​វប្បធម៌​បាយ័ន ក៏ប៉ុន្តែ​ពួកគេ​គ្រាន់តែ​មិនបាន​នឹកស្មានថា ប្រពៃណី​នេះ​បាន​មានជីវិត​រស់នៅ​រហូត​ដល់​សព្វថ្ងៃនេះ ដោយសារតែ​ពួកគេ​មិនបាន​ធ្វើការ​ពិចារណា​ស៊ីជំរៅលើ​ខឿន[[វប្បធម៌]]​ខ្មែរ​ប៉ុណ្ណោះ​។ ឧទាហរណ៍​ជាក់ស្តែង​មួយ យើង​តែងតែ​សង្កេតឃើញ​ដោយ​សេចក្តី​រន្ធត់ចិត្ត​នូវ​និរន្តរភាព​ព្រះ​[[ពោធិសត្វ]]​ស្រី​អារ្យ​មេ​ត្រៃ ខ្មែរ​សព្វថ្ងៃនេះទ្រង់​គ្រង​ឆៀង​ខ្វែងដែល​ធ្វើតាម​លំនាំ​បែប​[[មេទ័ព]]​ខ្មែរ​នា​[[សម័យអង្គរ]]​។​ ឆៀង​ខ្វែង សព្វថ្ងៃដែល​ប្រើប្រាស់ដោយ[[​សហគមន៍​]][[មន​-​ខ្មែរ​]]មួយចំនួនដូច​ពួក[[​កា​ទុ]]នៅ​ប្រទេស​វៀតណាម​ខាងត្បូង ត្រូវបាន​ចាត់ទុកថាជា​[[សំលៀកបំពាក់​]]ការពារ​មួយ ប្រកបដោយ​មហិទ្ធិឫទ្ធិ​អា​ស្ចា​រ្យ។ គឺ​គំនិត​ការពារ និង​ឧបទ្រពចង្រៃ និង រាល់​កំលាំង[[​អវិជ្ជមាន]]ដែល​អាច​យាយី​ដល់​អាយុ[[ជីវិត]]​នេះហើយ ដែលជា​មូលដ្ឋាន​ក្នុងការ​បង្កើតឡើង​នូវ​វត្ថុ​សិល្បៈ​គ្រប់​ប្រភេទដូចជា[[ចំលាក់]]​ស្មិតតំបាញ​ជាដើមសំរាប់​ប្រើប្រាស់​ហើយ​ក្លាយទៅជា​ប្រពៃណី​ប្រជាប្រិយ​។​ ​ការយក​ឆៀង​នេះ​មក​តុបតែង ឬ​ធ្វើជា​សំលៀកបំពាក់ ក្រៅពី​សោ​ភ័ណ​ភាពក៏​បង្កប់​នូវ​ជំនឿ​លើ​អច្ឆរិយភាព​បន្ថែមទៀត ដែលជា​តថភាព​របស់[[​ប្រព័ន្ធ​មនោគមវិជ្ជា]]​សាសនា​របស់[[​សហគមន៍]][[​មន​-​ខ្មែរ]] និង​ខ្មែរ​។​ សព្វថ្ងៃនេះ ដូច​ទើប​ពោល​នៅ​ខាងលើ ក្រោយពី​សម័យអង្គរការនិយម​ឆៀង​ខ្វែង​ត្រូវបាន​ឈប់​ពេញនិយមដោយសារតែ​ការប្រែប្រួល​របស់​សង្គម ក៏ប៉ុន្តែ​មិនទាន់​រលត់​សាប​សូន្យទាំងស្រុង​នៅឡើយ​ដែរ​។ ហើយ​ដោយសារតែ​ការកំណត់​ក្នុង​[[ផ្នត់គំនិត]]​របស់​មនុស្ស​ខ្មែរបានជា​[[សិប្បករ]]​ខ្មែរ​បាន​ឆ្លាក់​[[ពុទ្ធបដិមា]][[​តំណាង​]]ឲ្យ​ព្រះ​ស្រី​មេ​ត្រៃ​គ្រង​ឆៀង​ខ្វែង​។ មានន័យថា ដូច​សម័យមុនៗ សិល្បករ​ខ្មែរ​សព្វថ្ងៃ​បាន​ផ្សាភ្ជាប់​អតីតកាល​ទៅ​និង​បច្ចុប្បន្នភាព ពោលគឺ វិ​រ​បុរស​ខ្លាំងពូកែ អង់អាច ក្លាហាន និង​ព្រះអាទិទេព មាន​ប្រភពពី​ឥណ្ឌា​តាមរបៀប​ខ្មែរ​។ ហើយ​ខាងលើនេះ គឺជា​[[ទស្សនទាន]]​របស់​យើង​ដោយផ្ទាល់​។<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturecustom/ZTE5MDc1YmZmYzY#sthash.9TL8RyMb.dpuf |title=ទំនៀមទំលាប់ពាក់ឆៀងខ្វែងដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-20 |archivedate=2015-02-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150217230718/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturecustom/ZTE5MDc1YmZmYzY#sthash.9TL8RyMb.dpuf |url-status=dead }}</ref> ===សិល្បៈ=== នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ក្រៅពី[[​គំនូរ]]​រូប​សត្វ គេ​ក៏បាន​សង្កេតឃើញ​មាន​គំនូរ​ពណ៌​តំណាង[[​បុព្វការី​ជន]]​ផងដែរ។ តាមពិតទៅ គោលដៅ​នៃ​គំនូរជីវចល​ទាំងនោះ ​ហើយ​អ្វីដែល​ជាការ​ប៉ងប្រាថ្នា​ចំបង​របស់​មនុស្ស នា​ចុង​សម័យ​[[វប្បធម៌​សំរឹទ្ធ]]​នោះគឺ​ការស្វែងរក​នូវ​សេចក្ដីសុខ​សប្បាយ និង[[​សិរី​មង្គល]]​ក្នុង​លោក​នេះ ក៏​ដូច​ក្នុង​លោក​ខាងមុខ។ ដោយហេតុថា គំនូរ​ទាំងនោះ​ដែល​ប្រកប​លក្ខណៈ​សក្តិសិទ្ធិ ហើយ​លក្ខណៈ​សក្តិសិទ្ធិ​នោះ​បញ្ជាក់​តាមរយៈ​ពណ៌​ក្រហមឆ្អៅ​នៃ[[​ល័ក្ត]]អាច​នឹងធ្វើ​ឱ្យគេ​មាន​អារម្មណ៍​ស្ងប់ និង​សុខក្សេមក្សាន្ត​ទាំង[[​ផ្លូវកាយ]] និង[[​ផ្លូវចិត្ត]]។ បើ​និយាយ​ម្យ៉ាងទៀត គំនូរ​បុព្វការី​ជន​ទាំងនោះ ដែល​គូរ​ដោយ​ល័ក្ត​ពណ៌​ក្រហមឆ្អៅ ជា​[[និមិត្តសញ្ញា]]​នៃ​[[ស​រសៃ​ឈាម]]​ទ្រទ្រង់[[​ជីវិត]]បង្កប់​នូវ​[[សារធាតុ]] ឬ​[[ថាមពល​]]មួយ​ដ៏​ពិសិដ្ឋ អមតៈ មិន​គ្រាន់តែ​អាច​នឹង​បញ្ចៀស​នូវ​គ្រប់​អំពើ​ឧបទ្រពចង្រៃ​ទាំងឡាយ​ដែល​យាយី[[​មនុស្ស]]​តែប៉ុណ្ណោះ​ទេ ថែមទាំង​អាចជួយ​ធ្វើឱ្យ​មនុស្ស​រស់​ឡើងវិញ​ទៀតផង។ ខាងលើនេះគឺជា​[[ទស្សនវិជ្ជា]]​បែប[[​ជីវ​ច​ល​និយម​]]របស់​[[ដូនតា]]​ខ្មែរនា​[[ជំនាន់​]]នោះ​យ៉ាង​ប្រាកដ ដែល​ចិញ្ចឹមជីវិត​ដោយ​ការធ្វើ​ស្រែចំការ និង​បរបាញ់​[[សត្វ]]។​ ដូចនេះគឺ​ជំនឿ​លើ​បុព្វការី​ជន​ដែលជា​មូលដ្ឋាន​បង្អែក​នៃ​[[សិល្បៈ]] ក៏​អាច​ពន្យល់​បញ្ជាក់​ជា​ប្រយោល​នូវ​ជំនឿ​លើ​ការ​ចាប់ជាតិ​សារជាថ្មី​ឡើងវិញ​ផងដែរ។ [[ឈាម]]គឺជា​ប្រភព​នៃ​ជីវិតព្រោះថា​នៅពេលដែល​ឈាម​ឈប់​ដើរជីវិត​ក៏ត្រូវ​រលត់​ដែរ។​ គំនូរ​បុព្វការី​ជន​ទាំងនោះ ឆ្លុះបញ្ចាំង​[[ចក្ខុវិស័យ]]​ស្ដីពី​ជីវិត​របស់​មនុស្ស​បុរាណ ហើយ​ម្យ៉ាងវិញទៀតវា​ក៏​ជា​សក្ខីកម្ម​បង្ហាញឱ្យឃើញ​នូវ​អត្ថិភាព​នៃ​វិស័យ​កសិកម្ម​ផងដែរ ដែលជា​មូលដ្ឋាន​[[សេដ្ឋកិច្ច]] ហើយ​បានឱ្យ​កំណើត​ទៅ​[[សិល្បៈ​]][[អរូបី​]]ទាំងនោះ។ ​ការប្រើ​[[ក្រឡ​]]ដី​ដុត​សំរាប់​ផ្ទុក​នូវ​[[អដ្ឋិធាតុ]] ឬ​[[ធញ្ញជាតិ]]ដែលជា[[​ម្ហូប]][[អាហារ]]​ចាំបាច់​សំរាប់​សព​ក្នុង​ដំណើរ​ទៅកាន់​[[បរ​លោក]]​នៅតែ​បន្ត​រហូតដល់​[[បច្ចុប្បន្ន​ភាព]]​ដោយ[[​ពុទ្ធសាសនិកជន]]។ ដូចនេះ ជានិច្ចកាល សិល្បៈ​រមែងតែងតែ​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​វិស័យ​ជំនឿ​សាសនា [[ទំនៀមទំលាប់]] [[ប្រពៃណី]] និង​[[របប]]​រស់នៅ ដែលជា​[[ត្រីវិស័យ]]​នាំមុខ។<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/N2IwYThhOTRhYTY#sthash.gDzK3w9g.dpuf |title=គំនូរជីវចលដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2015-03-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150303124620/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/N2IwYThhOTRhYTY#sthash.gDzK3w9g.dpuf |url-status=dead }}</ref> ​ដោយ​កត្តា[[​ភូមិសាស្ត្រ]] និង​[[ជាតិពន្ធុវិទ្យា]] លក្ខណៈ​វប្បធម៌​នៅ​[[ភូមិ​ព្រ​ហារ]] មិនមាន​លក្ខណៈ​ខុសប្លែក​គ្នា​ប៉ុន្មាន​ពី​ស្ថានីយ៍​ផ្សេងៗ​ឯទៀត​ក្នុង​[[តំបន់]]​។ នេះ​ជា[[​សក្ខីកម្ម]]​ជា​ប្រយោល​បង្ហាញ​ឲ្យ​ដឹងថាមានការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ខាង​វិស័យ​វប្បធម៌តាមរយៈ [[អលង្ការ]] [[អង្កាំ​ថ្ម]] [[អាវុធ]] និង​[[កុលាលភាជន៍]]​យ៉ាង​ប្រាកដ​។ ក្នុងចំណោម​វត្ថុ​ប្រើប្រាស់​ជាច្រើន ដែល​កប់​ជាមួយ​សព​ក្នុង​[[ផ្នូរ]]មាន​វត្ថុ​មួយចំនួនដូចជា​កុលាលភាជន៍ អង្កាំកែវ ថ្ម និង [[ស្គរ​មហោរធឹក]] ដែល​គប្បី​យើង​ត្រូវ​យកចិត្តទុកដាក់​។ ព្រោះថាសមិទ្ធិធផល​ទាំងនោះ​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ឲ្យ​ដឹង​អំពី​[[ជីវភាព]]​ប្រចាំថ្ងៃ ព្រមទាំង[[សង្គម]]មនុស្សនា​សម័យ​នោះ​យ៉ាង​ប្រាកដ​។ ឧទាហរណ៍ ប្រភេទ​កុលាលភាជន៍នៅ​ភូមិ​ព្រ​ហារ​ដូចជា[[ជើងពាន]]​ខ្លះ​មាន​លក្ខណៈ​ដូចគ្នា​បេះបិត​ជាមួយនឹង​កុលាលភាជន៍នៅ[[​អង្គរបុរី]] ([[​តាកែវ]]​) នៅ​ហ្គោអូ​ជួនៅ​[[ខេត្ត​ឡុង​អាង]] និង នៅ[[​ភូមិ​ព្រែក​តា​គាំ]] [[ជ្រោយចង្វារ]] ឬក៏​នៅ​ម្តុំ​[[វត្ត​ជើងឯក]] នៅ​[[រាជធានី]][[​ភ្នំពេញ]]​ជាដើម​។ នៅក្នុង​[[រណ្តៅ​]][[សព]]​ខ្លះ យើង​ក៏បាន​ឃើញ​មាន​គ្រឿងអលង្ការ​ដូចគ្នា​ដែរ ដូចជា​ក្រវិល​ត្រចៀក និង​អង្កាំ ធ្វើ​អំពី​ថ្ម កែវ និង​[[មាស​]]។ ក្រៅពីនេះ យើង​ក៏បាន​ជួបប្រទះ​វត្ត​មាន​ស្គរ​សំរឹទ្ធ​មួយចំនួន ដែល​អ្នកស្រុក​បាន​រក​ឃើញ។ ​បើតាម​យោបល់​របស់​យើង ស្គរ​ទាំងនោះ​មាន​ប្រភព​មកពី​ប្រទេស​[[ចិន]]​។ មួយវិញទៀត ស្គរ​ទាំងនោះ​ក៏​បង្ហាញ​ឲ្យ​យើង​ឃើញ​អំពី​ទំនាក់ទំនង​វប្បធម៌ជាពិសេស​វិស័យសេដ្ឋកិច្ច​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន​។​ យ៉ាងណាមិញ វត្តមាន​របស់​ចំលាក់​សត្វ[[​សេះ]]ដែល​ឆ្លា​ក់លើ​[[ចិញ្ចៀន]]មាស​មួយចំនួន ក៏​ជា[[​ភស្តុតាង]]​បង្ហាញ​នូវ​ការផ្លាស់ប្តូរ[[​វប្បធម៌]]​ខាងលើ​នេះដែរ​។ ដោយហេតុថា សត្វ​នេះ​ពិតជា​ត្រូវបាន​នាំចូល​ពី​ភូមិភាគ​ខាងត្បូង​នៃ​ប្រទេស​ចិនដូចជា​តំបន់​[[យូ​ណាន​]]ជាដើមមកកាន់​ឥណ្ឌូចិន​។ តាម​ការសង្កេត យើង​បាន​ប្រទះ​ឃើញថាសត្វ​នេះ​ត្រូវបាន​ប្រើ​ក្នុង​ព្រះ​រាជពិធី​ច្រត់ព្រះ[[នង្គ័ល​]]របស់​ព្រះមហាក្សត្រនៅ​សម័យ​វ្នំ​។ ក៏ប៉ុន្តែនៅ​ភូមិ​ព្រ​ហារ យើង​គ្មាន​ភស្តុតាង​ច្បាស់លាស់​ណាមួយ​ដែល​អាច​បញ្ជាក់​ពី​បញ្ហា​នេះ​បានទេ​។ ចិញ្ចៀនមាស​ខាងលើគ្រាន់តែ​ជាដ​ង្វា​យ ដែល​គេ​បាន​កប់​ជាមួយ​សព​តែប៉ុណ្ណោះ​។ ដូចនេះយើង​អាច​សន្និដ្ឋានបានថា សេះ​ត្រូវបាន​ប្រើប្រាស់​ជា​យានជំនិះ​សំរាប់​ពួក[[​អភិជន]]​តែប៉ុណ្ណោះជាង​មូលហេតុ​សាសនា​។​ នៅ​ភូមិ​ព្រ​ហារ ប្រពៃណី​កប់​អលង្ការ​ជាមួយ​សពដោយមាន​[[កន្ទេល]]​រុំ ក៏​ត្រូវបាន​ជួបប្រទះ​នៅ​កោះ​[[គោក​តា​មាស]] ខេត្តសៀមរាប​ផងដែរ​។​ នៅ​ទីបញ្ចប់ យើង​ក៏​សូមបញ្ជាក់​ម្តង​ទៀតថា ការ​ដែលថាស្គរ​សំរឹទ្ធនៅ​[[ស្ថានីយ​ដុងសឿង]] និងនៅ​ព្រ​ហារគឺជា​[[សមិទ្ធិផល]]​របស់​[[អ្នកស្រុក​អាយ]]ពោលគឺ​មិនបាន​មាន​ប្រភពពី[[​ចិន]]​នោះ គឺជា​ការបកស្រាយ​លំអៀង​។ ព្រោះថាប្រសិនបើ​ដូច្នោះ​មែន ហេតុដូចម្តេច​បានជា​ទំរង់​នៃ​ស្គរ​សំរឹទ្ធ​ក្នុង​[[វប្បធម៌​ដៀ​ន]]នៅ​[[យូ​ណាន]] មាន​លក្ខណៈ​ដូចគ្នាទៅនឹង​ស្គរ​នៅក្នុង​ភូមិភាគ​ខាងត្បូង​នៃ​[[ឧបទ្វីប​ឥណ្ឌូចិន]]​ទាំងមូល​។ ម្យ៉ាងវិញទៀតផ្អែកលើ​ការកំណត់​[[កាលបរិច្ឆេទ​]]តាម[[​កាបូន]]១៤ (C14) គេ​ក៏​អាច​កត់សំគាល់ថា ស្គរ​សំរឹទ្ធ នៅក្នុង​ប្រទេស​ចិនមាន​ចំណាស់​ចាស់​ជាង​ស្គរ​ទាំងឡាយ ដែល​គេ​បាន​ជួបប្រទះ នៅក្នុង​ភូមិភាគ​ឥណ្ឌូ​​ចិន​សព្វថ្ងៃ​។ ​មានន័យថា[[មជ្ឈមណ្ឌល]][[​លោហៈ]]​នានា នៅ​យូ​ណានដែលមាន​លក្ខណៈ​ចាស់​ជាងហើយ​សំខាន់​ជាងគេ ពិតជា​បាន​ចែកចាយ​ផ្សព្វផ្សាយ​នូវ​ប្រភេទ​ស្គរ​មហោរធឹក​សំរឹទ្ធ​ទាំងនោះចូលកាន់​ភូមិភាគ​នានា ដែល​ស្ថិតនៅ​ក្នុងភូមិ​ភាគខាងត្បូង​។ ដូច្នេះការ​សាយភាយ​នៃ​ស្គរ​សំរឹទ្ធិ ក៏ដូចជា[[​បច្ចេកវិទ្យា]]​ផលិតធ្វើ​ឲ្យ​គ្រឿងអលង្ការ អំពី​មាស ប្រាក់ និង​សំរឹទ្ធិ ដែល​យើង​ទើបតែ​អធិប្បាយ​ខាងលើ គឺជា​ភស្តុតាង​នៃ​ការទំនាក់ទំនង​របស់​សហគមន៍​មន​-​ខ្មែរ ជាមួយ​វប្បធម៌​ចិន ចាប់តាំងពី​ស​.​វ​ទី​៣-២ មុន​គ​.​ស​.​យ៉ាងពិត​ប្រាកដ​។ ទោះបីយ៉ាងណា​ក៏ដោយ ក៏​យើង​នៅតែ​មិនមាន​លទ្ធភាព​សន្និដ្ឋាន​បាន​ថា លក្ខណៈ​ស្គរ និង​គ្រឿងអលង្ការ​ធ្វើ​អំពី​លោហៈ មិន​មែនមាន​ទ្រង់ទ្រាយ​រូបរាង​ដូចគ្នា​ទាំងស្រុង​ទៅនឹង​បុរាណវត្ថុ​ចិន​ដែរ ជាពិសេសក្នុងដំណាក់កាល​ទី​២​នៃ​ការវិវត្តដែល​ស្ថិតក្នុង​សម័យ​កាលពី​ឆ្នាំ ១៥០ ​មុន​គ​.​ស​ ដល់ ១០០​ឆ្នាំ​នៃ​គ​.​ស​​។ ហេតុនេះហើយបានជា​នៅលើ​ស្គរ​ខ្លះ​មាន​រូប​មនុស្ស​ស្លៀក​ប៉ឹងខុសពី​ស្គរ​ដំណាក់កាល​ទី​១​ដែរ ដែលមាន​អាយុកាល​ចាស់​ជាង​នេះ​បន្តិចពោលគឺ ១៥០​ ឆ្នាំមុន​គ​.​ស​។​ ទាំងនេះហើយ​ជាហេតុ​នាំ​ឲ្យ​យើង​មិនអាច​បដិសេធ​នូវ​ឥទ្ធិពល​នៃ​សិល្បៈ​ចិន ក្នុង​តំបន់​ភូមិភាគ​ខាងត្បូង​នៃ​ព្រំប្រទល់​ដែន​ចិន​សព្វថ្ងៃ​ជាដាច់ខាតក្នុងខណៈ​មួយ​ដែល​ទឹកដី​កុលសម្ព័ន្ធ​មន​-​ខ្មែរ​មាន​ព្រំប្រទល់​ជាប់​នឹង​ចិន​នៅឡើយ ហើយ​កុំភ្លេចថា រហូតដល់​សព្វថ្ងៃកុលសម្ព័ន្ធ​ចិន​ក្នុង​តំបន់​នៅតែ​ផលិត​ស្គរ​មហោរធឹក​ខាងលើ សំរាប់​មូលហេតុ​សាសនា​តាម​ប្រពៃណី​ដូនតា​របស់ខ្លួន។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZDk2YTEwMjY4MGJ#sthash.kvY521Ts.dpuf |title=ស្គមហោរធឹកដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2014-03-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140327073935/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZDk2YTEwMjY4MGJ#sthash.kvY521Ts.dpuf |url-status=dead }}</ref> ស្ថិតក្នុង​អំបូរ​មន​-​ខ្មែរ ដូនតា​របស់​ជាតិ​សាសន៍​នេះ​បាន​បន្សល់ទុក​គំនូរផាត់ពណ៌​ជា​រូប​សត្វ នៅ​ក្នុងសម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជាច្រើន​កន្លែង​ទូទាំង​ភូមិភាគ​ខាងលើនេះ ដូចជា​នៅ​កម្ពុជា​ក្រោម នៅ​លាវ​ និង​ថៃ មាន​វត្ថុ​សិល្បៈ​ដែល​បាន​ឆ្លុះបញ្ចាំង​អំពី​ជំនឿ​សាសនា និង​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ​ក្នុងសង្គម​ខ្មែរ​ដើម​។​ ក្នុងសម័យ​នោះ មនុស្ស​ស្ថិតក្រោម​ឥទ្ធិពល​ធម្មជាតិ ម្ល៉ោះហើយមានការ​គោរពបូជាកំលាំង​ធម្មជាតិ​ក្រោមរូបភាព​នានាដូចជា ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់ ព្រះអាទិត្យ​ជាដើម​។ ជំនឿ​សាសនាមាន​លក្ខណៈ​ជា​[[ជីវ​ច​ល​និយម]] យើង​អាច​សង្កេត​ថាមាន[[​ភស្តុតាង]]​ជាច្រើន​នៅក្នុង​ភូមិភាគ​[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍]] ដែល​[[សហគមន៍]]​[[មន​-​ខ្មែរ]]បាន​បន្សល់ទុក ហើយ​ដែល​ភាគច្រើន​មាន​អាយុកាល​ប្រហែល​គ្នា​ផង​។​ [[ប្រព័ន្ធ​គំនិត]]​មនុ​ស្សបុ​រាណ​អនុលោម​តាម​ការប្រដូច​គ្នា ហើយ​ទស្សនៈ​នេះ​មាន​លក្ខណៈ​ជាស​កល​។ ឧទាហរណ៍បើ​គេ​ចង់​ដាក់​ផ្តាស​សា ឬ​សម្លាប់​នរណា​មួយ គេ​សូ​នរូ​ប[[តុក្កតា]]​មួយ​តំណាង​ឲ្យ​មនុស្ស​នោះ ហើយ​គេ​យក​ម្ជុល ឬ​អាវុធ​ទៅ​ចាក់ ឬក៏​កាត់​ដៃ​កាត់​ជើង​។ ធ្វើ​ដូច្នោះ គេ​ជឿជាក់ថាសត្រូវ​របស់គេ​នឹង​ទទួល​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​អាយុជីវិត​ពុំខាន​។ ផ្ទុយទៅវិញ បើ​គេ​ចង់បាន​នូវ​វត្ថុបំណង​អ្វីមួយ​ដូច​សេចក្តីប៉ងប្រាថ្នាដូចជា ​[[ត្រី]] [[សាច់]] [[ស្រូវ]] [[អង្ករ]]៘ ដើម្បី​ត​ពូជពង្ស[[វង្សត្រកូល]] គេ​ត្រូវបំពេញ​នូវ​[[ពិធី​កម្ម​]]មួយចំនួន​ដូចជាការ​បួងសួងអង្វ​ករ​ដល់​[[វត្ថុ​សក្តិសិទ្ធិ]]​រួមមាន ព្រលឹង​ដូនតា និង​សត្វ​ពិសិដ្ឋ​ប្រចាំត្រកូល (​[[តូតែម]]​) អ្វីមួយ​ដែល​អាច​គូរ​បញ្ជាក់​តាមរយៈ​សញ្ញា​និមិត្ត​មួយចំនួន ដូចជា​គំនូរ​លើ[[​ជញ្ជាំង]] ឬ​[[ពើង​ថ្ម​]]ជាដើម​។ យើង​អាច​ស្មានថា នៅ​ជំនាន់​ចុង​[[យុគសម័យ​លោហធាតុ]] ឬ​នៅ​សម័យមុន ដើម​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​បន្តិច ហើយ​ជួនកាល​សម័យនេះ​បានអូសបន្លាយ​យ៉ាងយូរ​នៅក្នុង[[​សហគមន៍​]][[មន​-​ខ្មែរ]] រហូតដល់​ដើម​សម័យ​[[នគរ​វ្នំ]] [[គំនូរ]]ផាត់ពណ៌​ទាំងនោះត្រូវបាន​ប្រព្រឹត្តិ​ទៅ​ដោយសារតែ​មូលហេតុ​ខាងលើនេះ​។ បើ​និយាយ​មួយបែប​ទៀតគឺ​ដោយសារតែ​ចង់បាន​ត្រី​សាច់​បរិបូរណ៍ ទើប​បុព្វបុរស​ទាំងនោះ​បាន​គូរ​ផ្ទាំងគំនូរ​ទាំងនោះ​ឡើង ដែល​ចង់ ឬ​មិន​ចង់ រមែងតែ​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង[[​បរិស្ថាន]]​[[សង្គម]][[​វប្បធម៌​]]របស់ខ្លួន​។​ បើទោះបីជា​ស្នាដៃ​ទាំងនោះ​ស្ថិតក្នុង​បង្គោល​[[ខណ្ឌ​សីមា​]]នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ[[​ថៃ]] ឬ​[[លាវ]]​ក្តី ក៏ប៉ុន្តែ​ពុំមែន​ជា​[[កម្មសិទ្ធិ]]​ផ្ទាល់​របស់​ពួកគេ​ឡើយ ដូច​ការបញ្ជាក់​ម្តង​ហើយ​ម្តងទៀត​របស់លោកហ្ស​ក-សឺ​ដេ​ស ដែលថា​ជនជាតិ​អំបូរថៃ​-​លាវគឺ[[​មនុស្ស​ចំណូល​ថ្មី]]​ក្នុង[[​ជ្រោយ​ឥណ្ឌូចិន​]]យើង​នេះ​។​ តាមរយៈ​ទស្សនៈ​ខាងលើ​នេះហើយ យើង​អាច​ដឹង​អំពី​ប្រភព និង​អត្ថន័យ​របស់​រូបគំនូ​រ សត្វ មនុស្ស និង រុក្ខជាតិ ព្រមទាំង​ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់​មួយចំនួន ដែល​ភាគច្រើន​ស្ថិតក្នុង​តំបន់​[[ខ្ពង់រាប]] នៃ​អតីត​ប្រទេស​កម្ពុជា គឺ​ខ្ពង់រាប​នគររាជ និង​ម្តុំ​[[ភ្នំ​ក្រ​វ៉ាន់]] ឬ​[[គូលែន]]​នៅក្នុង​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​សព្វ​ថ្ងៃ​ជាដើម​ដែល​ទើបតែ​ត្រូវបាន​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ដោយ [www.khmerenaissance.info​]។ យើង​អាច​និយាយបានថា ដើម្បី​ឲ្យ​ការ​បរបាញ់ ឬ​នេសាទ សំរាប់​បំពេញ​សេចក្តីត្រូវការ​ខាង​[[ស្បៀង]][[អាហារ]]​ប្រចាំថ្ងៃពួកគេ​មក​បន់ស្រន់​នៅមុខ​ផ្ទាំងគំនូរ​ទាំងនោះ ដែល​គេ​ចាត់ទុកថាពោរពេញ​ទៅដោយ​បារមី​ល្អៗ​អាច​នាំមក​នូវ​[[ភព្វសំណាង]]។ វត្តមាន​របស់​គំនូរ​សត្វ​ត្រី​ក៏ដូចជា [[​ដំរី]] [[ឆ្កែ]] គឺជា​ការបង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ​ពី​ទស្សនៈ​ពិសិដ្ឋ​របស់​សត្វ​ទាំងនោះ និង​ការទទួលស្គាល់​ជា​ប្រយោល​ថាសត្វ​ទាំងនោះគឺជា​[[វត្ថុ​សក្តិសិទ្ធិ]]តំណាង​ឲ្យ​ជោគ​លាភក្នុងការ​ទាក់ ឬ​ចាប់​សត្វ ដែល​គេ​ប៉ងប្រាថ្នា​។​ ​កុំភ្លេចថាការ​បរបាញ់ ឬ ការនេសាទគឺជា​បញ្ហា​ធំ​បំផុត​។ ហេតុ​ដូច្នេះហើយពួកគេ​ត្រូវ​បន់ស្រន់​ព្រលឹង​ត្រី​ទាំងនោះ​ឲ្យ​មកជួយ​។ ត្រូវ​ជ្រាប​ផងដែរ​ថាសំរាប់មនុស្ស​បុរាណ [[រូងភ្នំ]] [[ពើង]] ឬ​[[ជញ្ជាំង​ភ្នំ​]]សុទ្ធសឹងតែ​ត្រូវបាន​ចាត់ទុកថាជា​កន្លែង​អាថ៌កំបាំង​បង្កប់​នូវ​បារមី​ខ្លាំងក្លា ដែល​ជា[[ទីគោរព​សក្ការៈ​]]។ ជាមួយនឹង​[[អច្ឆរិយៈ​ភាព]]​នៃ​គំនូរ​ទាំងនោះ ទីតាំង​ទាំងនោះ​ក៏​អាច​ការពារ​[[សុវត្ថិភាព]]​ពួកគេ​ក្នុង​គ្រាអាសន្ន​ផងដែរ​។​ តាម​ការសិក្សា និង​វិភាគ​រូបគំនូរ​សត្វ​នៅក្នុង[[​ភូមិ​បាន​ឈាង]]នៅ[[ចង្វាតឧត្តរធានី]]ក្នុងប្រទេស[[​ថៃ]]​បច្ចុប្បន្នរវាង ៥០០-២០០​ ឆ្នាំមុន[[​គ្រិស្តសករាជ]]​បាន​ឲ្យ​ដឹងថានា​ចុង​សម័យ​វប្បធម៌​[[បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]] សត្វ[[ចតុប្បាទ]]ដូចជា​ [[គោ]] [[ដំរី]] និង[[​ក្របី]]បាន​បំពេញ​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​បំផុត​ក្នុងសង្គម​គ្រួសារ​ខ្មែរ​នា​ជំនាន់​ដើម​យ៉ាង​ប្រាកដ​។ អំពី​ការ​ផ្សាំង​សត្វ​គោ ក្របី ដំរី និង​ឆ្កែ​ជាដើម យើង​អាច​និយាយបានថាព្រឹត្តិការណ៍​នេះពិតជា​ត្រូវបានធ្វើ​ជាច្រើន​ពាន់​ឆ្នាំមុន​វត្តមាន​របស់​គំនូរ​ទាំងនេះ​ទៅទៀត​។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែល​សំខាន់​នៅទីនេះ​គឺ លក្ខណៈ​ជា​សត្វស្រុក​ទាំងនោះ ត្រូវបាន​គូសបញ្ជាក់​តាមរយៈ​[[វត្តមាន]]​របស់​មនុស្ស​ដែលជា​[[ម្ចាស់]]របស់ខ្លួនដូច​ករណី​មនុស្ស​ម្នាក់​កំពុង​ដឹកគោ​ដោយ​ប្រើ​ខ្សែ ឬក៏​ជា​[[ព្រានព្រៃ]]ស្លៀក​ប៉ឹង ដែល​កំពុង​បរបាញ់​ជា​ឧទាហរណ៍​ស្រាប់​។​ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការអះអាង​នេះ ក៏​អាច​គូសបញ្ជាក់​យ៉ាងច្បាស់​តាមរយៈ​រូបគំនូរ​ដែល​គេ​បាន​គូរ​លើ​ក្រឡ​ឆ្នាំងដី​ដុតនៅក្នុង​ភូមិ​បាន​ឈាង (​ចង្វាតឧត្តរធានី ប្រទេស​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន​) និង គំនូរ​លើ​ពើងភ្នំ​នៅ​កម្ពុជា​ផងដែរ ដែលជា​សមិទ្ធិ​ផលរប​ស់​សហគមន៍​មន​-​ខ្មែរ​នា​សម័យមុន​ឥណ្ឌូ​បនីយកម្ម​។ ​លើសពីនេះទៅទៀត វត្តមាន​របស់​កុលាលភាជន៍​ទាំងនោះ ក៏​ជា​កត្តា​មួយ​យ៉ាង​សំខាន់បំផុត ដែល​បាន​ជួយ​យើង​ឲ្យ​ស្គាល់​យល់ដឹង​អំពី​វិស័យ “​វប្បធម៌​” ខ្មែរ​ផងដែរ​។ ផ្អែកលើ​វប្បធម៌​នា​សម័យ​នោះ យើង​អាច​កត់សំគាល់នូវ​ការ​សែនព្រេន​ចំពោះ​បុព្វការី​ជន ដោយ​កប់​សំណែន​ជាមួយ​សព​ក្នុង​ផ្នូរ​បុរាណ​៘​ ការ​បញ្ចុះសព​ដោយមាន​គ្រឿង​សំណែន ឬ​ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់​សំរាប់​ជីវិត​ទៅកាន់​បរលោក ត្រូវបាន​ថែរក្សា​រហូតដល់​សព្វថ្ងៃ​នៅក្នុង​ក្រុម​កុលសម្ព័ន្ធ​ខ្មែរលើ​នៅក្នុង​ខេត្ត​មួយចំនួន​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ផងដែរ​។ ទន្ទឹមនឹង​នេះដែរ យើង​ក៏បាន​ឃើញ​មាន​វត្តមាន​របស់​សត្វ​ប្រើស និង​ដំរី​ឆ្លាក់​លើ​ស្គរ​សំ​រិ​ទ្ធិ​មួយចំនួន ដែលមាន​ប្រភព​មកពី​ភូមិភាគ​ខាងត្បូង​ប្រទេស​ចិន​។​ ​ដោយឡែក ក្រៅពី​ការបញ្ជាក់​អំពី​ការ​ផ្សាំង​សត្វ​ដំរី គោ ក្របី និង​ឆ្កែ ដែលជា​សមិ​ទ្ធិ​ផល​សង្គម​របស់​មន​-​ខ្មែរ យើង​ក៏​ឃើញ​មាន​វត្តមាន​របស់​សត្វ​ព្រៃ​មួយចំនួន​ដែរ ដូចជា [[ត្រកួត]] ឬ​[[ទន្សង]] និង​ជី​ងចក់​គូរ​លើ​ជញ្ជាំង​[[គុហា]] ឬក៏[[​កុលាលភាជន៍]]​។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZDhkMDBjZDdiZTY#sthash.jpNa9s6o.dpuf |title=គំនូរបុរេប្រវត្តិដោយលោកមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305052842/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ZDhkMDBjZDdiZTY#sthash.jpNa9s6o.dpuf |url-status=dead }}</ref> គំនូរ​ក្នុងប្រទេស​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន ដែល​ដើមឡើយ​ជា​ភាគ​មួយ​នៃ​ទឹកដី​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ជនជាតិខ្មែ​រ​។ ជាមួយគ្នានេះដែរ យើង​ក៏​ខិតខំ​បង្ហាញ​នូវ​សារៈសំខាន់​នៃ​គំនូរ​ទាំងនោះដែល​គូរ​ដោយ[[​ដីលែង]]​ពណ៌​ស្អាប់តែមួយ​មុខ​ឆ្លុះបញ្ចាំង​នូវ​លក្ខណៈ​សង្គម​វប្បធម៌​របស់​[[បុព្វការី​ជន​]]ខ្មែរនា​សម័យមុន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​។​ ខឿនវប្បធម៌​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រដែល​យើង​ទើបតែ​លើកឡើង​នៅ​ខាងលើនេះ សព្វថ្ងៃ​ត្រូវបាន​បន្ត​ដោយ​ជនជាតិខ្មែរ​ដើម​ភាគតិច​នៅក្នុង​ប្រទេស​ខ្មែរដូចជា ​[[ព្នង]]​ [[លុន]] [[ក្រឹ​ង​]] [[ទំពួន]]​ [[ប្រូ​វ​]] [[កា​វែ​ត]]​ [[គ្រឹ​ង]]​ [[កាចក់]]ជាដើម និង​នៅ​ប្រទេស​វៀតណាម​កណ្តាល និង​ខាងត្បូងព្រមទាំង​នៅ​ប្រទេស​[[លាវ]] [[ភូមា]] និង​[[ម៉ាឡេស៊ី]]ដែល​ស្ថិតក្នុង​អំបូរ​មន​-​ខ្មែរ​។​ ​តាមរយៈ​ការសិក្សា​វិភាគដោយ​ការប្រៀបធៀប​ទៅនឹង​គំនូរ​មួយចំនួនទៀត​នៅលើ[[​ខ្ពង់រាប​នគររាជ]] ឬក៏​នៅក្នុង​ភូមិភាគ​ខាងត្បូង​នៃ​ប្រទេស​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន យើង​អាចធ្វើ​ការកត់សំគាល់​ដូចតទៅ៖ *ទី ១- ដូច​ក្រុម​[[កុលសម្ព័ន្ធ​]]បច្ចុប្បន្ន នៅ​[[ភូមិភាគ​ឦសាន]]​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​សព្វ​ថ្ងៃនេះដែរ មនុស្ស​ខ្មែរ​នា​សម័យ​នោះ​រស់នៅ​ដោយ​ប្រមូលផ្តុំ​គ្នា​ជា​ក្រុម​តូចៗ ឬ​កុលសម្ព័ន្ធដឹកនាំ​ដោយ[[​មេកន្ទ្រាញ]]​ដែលជា​ចាស់ទុំ​។​ *ទី ២- បុព្វបុរស​ទាំងនោះ ក្នុង​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ បរបាញ់​សត្វ ដោយ​ប្រើ​ធ្នូ និង​ផ្លែ​ព្រួញ​ជា​អាវុធ​។​ គំនូរ​បង្ហាញ​ពី​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ​ ការ​បរបាញ់ ការដាំ​ស្រូវ និង ការចិញ្ចឹម​សត្វ (​ឯកសារនាយកដ្ឋាន​វិចិត្រសិល្បៈ​ថៃ​) *ទី ៣- មនុស្ស​បុរាណ​នា​សម័យ​នោះ ចេះ​ត្បាញ[[​កញ្ជើ]] និង [[កន្ទេល]]​ជាដើម​។​ *ទី ៤- យោងតាម​ការសិក្សា​វិភាគ​នូវ​ផ្ទាំងគំនូរ​ទាំងអស់នោះ យើង​ក៏​ដឹង​ទៀតថាបុព្វការី​ជនយើងដើម្បី​ចិញ្ចឹមជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃក៏​ចេះ​កាច់​ត្រួយ និងជីក​មើម​រុក្ខជាតិ​នានាដើម្បី​ធ្វើជា[[​ចំណី]][[អាហារ]]​ថែម​ទៀតផង​។​ *ទី ៥- ក្នុង​វិស័យ​កសិកម្មមនុស្ស​ទាំងនោះ​ក៏​ចេះ​ផលិត​នូវ​ឧបករណ៍​ធ្វើ​អំពី​លោហៈ​ដូចជា [[ផ្លែ​ផាល]] សំរាប់​ភ្ជួរស្រែព្រមទាំង​អាវុធ​ផ្សេងៗ​ដូចជា [[ពូថៅ]] [[ពន្លៀក]] [[ដឹង]] [[ស្ន]] ជាដើម​។​ គំនូរ​បង្ហាញ​ពី​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ ដោយមាន​វត្តមាន​នៃ​សត្វ​គោ និង​ឆ្កែ (​ឯកសារ នាយកដ្ឋាន​វិចិត្រសិល្បៈ​ថៃ​) ​ក្រៅពីនេះ ពួកគេ​ក៏​ចេះ​ធ្វើ​ស្រែចំការ​ផងដែរ ហើយ​ថែមទាំង​ចេះ​ចិញ្ចឹមសត្វ ដោយ​យក​សត្វព្រៃ​មក​ផ្សាំង​ឲ្យ​ក្លាយជា​សត្វស្រុកដូចជាសត្វ​ គោ ក្របី ដំរី ឆ្កែ មាន់ ជាដើមដើម្បី​បរិភោគ ឬ​យកទៅ​ភ្ជួរស្រែ​[[ចំការ]] ឬក៏​សំរាប់សែនព្រេន [[អារក្ស]] [[ខ្មោច]][[​ដូនតា]] [[ព្រៃភ្នំ]] ដែលជា[[​វត្ថុ​សក្តិ​សិទ្ធិ]]​នៅ​ជុំវិញខ្លួន​។​ មិនតែប៉ុណ្ណោះ​សោត ដើម្បី​ចាប់​ត្រី​នៅតាម[[​បឹងបួ]] ឬ​ដង[[​ទន្លេ]] គេ​ចេះ​ប្រើ​ឧបករណ៍[[​នេសាទ]]ដូចជា [[លប]] និង​[[ប្រើ​ផ្លែ​សន្ទូច]]​ជាដើម​។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ក្នុង​ពិធីសែនព្រេន​បួងសួង សូម​សេចក្តីសុខ​សប្បាយ​ពី​អា​រ័ក្ស​អ្នកតា នៅពេល​ជួប​គ្រោះភ័យ​ម្តងៗ ពួកគេ​ចេះ​ប្រើ​ឧបករណ៍​ភ្លេង ដូចជា​ស្គរហើយ​មានការ​រាំ​រែក​ក្នុង​ពិធី​កម្ម​ទាំងនោះ​។​ ​នៅក្នុង​ទឹកដី​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន គេ​ពុំទាន់​រកឃើញ​គំនូរ​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​សំលៀកបំពាក់​នា​សម័យ​នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ​យើង​ដឹង​ច្បាស់​ថា ដូនតា​ខ្មែរចំពោះ​បុរសគឺ​ស្លៀក​ប៉ឹងឯ​ស្ត្រី​ស្លៀកសំពត់ដើម្បី​បិទបាំង[[​កេរ្តិ៍ខ្មាស់]] ដូច​ករណី​ចំលាក់​ឆ្លាក់​លើ​[[ស្គរ​សំ​រឹទ្ធិ]] នៅ​ភូមិ​ព្រ​ហារ ខេត្តព្រៃវែង និង ចំលាក់ដី​ដុត​នៅ​ភូមិ​ស្នាយ​ជាដើម​។ នៅ​សម័យ​នោះ​វិញ មនុស្ស​ទាំង​ពីរភេទ​ចូលចិត្ត​ចោះត្រចៀក ដើម្បី​ពាក់​ត្រសាល់​ត្រចៀក ធ្វើ​អំពី​ឈើ[[​ភ្លុក]] ឆ្អឹង និង​[[លោហៈ​]]។ ម្យ៉ាងវិញទៀត​ពួកគេ​ទាំង​ក្មេង ទាំងចាស់ ទាំងប្រុស ស្រី សុទ្ធសឹងតែ​ចូលចិត្ត​ជក់[[បារី]] ហើយ​ប្រើ[[​ខ្សៀ]]​។ បុព្វការី​ជន​ខ្មែរ​ទាំងនោះ នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ក៏​ដូច​នៅ​សម័យ​បុ​រេ​អង្គរ និង​អង្គ​រដែរ ដើម្បី​បិទបាំង​រាងកាយ​បុរស និង​ស្ត្រី​និយម​ប្រើ​ប៉ឹង តែ​ភាគច្រើន​ស្ត្រី​និយម​ស្លៀកសំពត់​។ បើ​និយាយ​ម្យ៉ាងទៀត ពួកគេ​ដែល​ស្ថិតក្នុង​[[អំបូរ]]​[[មន​-​ខ្មែរ]] ឬ​ខ្មែរ​-​មន ចេះ​ស្លៀកពាក់តុបតែង​ខ្លួនប្រាណ​ដោយ​គ្រឿងអលង្ការ​ទៅហើយព្រមទាំង​ចេះ[[​សាក់]]​ខ្លួន​ផងដែរ​។ ស្នាម​[[ក្រណាត់]] ឬ​[[សំពត់]]​ដែល​ជាប់​នៅលើ​វត្ថុ​ប្រើប្រាស់​ប្រចាំថ្ងៃ និង​[[ផ្លែ​ត្រល់​]]នៅតាម​[[ស្ថានីយ៍​បុរេប្រវត្តិ]]សាស្ត្រ ជាពិសេស​នៅ[[​ភូមិ​ស្នាយ]] និង[[ភូមិ​បាន​ឈៀង]] (​ប្រទេស​ថៃ​) គឺជា[[​ភស្តុតាង]]​យ៉ាង​ប្រាកដ​។​ ​ស្តីពី​ចំណាស់​នៃ​គំនូរ​ពណ៌​ក្រហម​ទាំងនោះ ​ដែលប្រើ[[​វត្ថុធាតុដើម]]ដី ដែល​បារាំង​ហៅថា [[អូ​ក្រើ]] (Ocre) តាមការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវពី​សំណាក់​អ្នក​[[បុរាណ​វិទូ]]​ថៃ​បានបង្ហាញ​យ៉ាងច្បាស់​ថាគឺ​ស្ថិតក្នុង​ចុង​[[យុគ​សំ​រិ​ទ្ធិ]]ដើម​[[យុគ​ដែក]]ពោលគឺ​មុន​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​បន្តិច​។​ ខាងលើនេះគឺជា​លក្ខណៈ​សង្គម​វប្បធម៌​របស់​បុព្វបុរស​ខ្មែរមុន​ឥណ្ឌូ​ប​នី​យក​ម្ម ដែល​អាច​គូសបញ្ជាក់​តាមរយៈ​គំនូរ និង​បុរាណវត្ថុ​មួយចំនួនដែល​គេ​បាន​ជួបប្រទះ​នៅលើ​ទឹកដី​ដើមកំណើត​របស់​មនុស្សខ្មែរ​។ កុំភ្លេចថាបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​ម្ពុ​ជា​បច្ចុប្បន្ន​ផ្សាភ្ជាប់​ទៅនឹង​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដែនដី​គោកនៃ​ភូមិភាគ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍យើង​នេះ​។​ សិល្បៈ​គុហា​ទាំងនោះ ដែល​ភាគច្រើន​ត្រូវបាន​ផលិតឡើង​ដោយ​ការ​ផាត់​ពណ៌​ទៅលើ​គំនូរ​ដែល​គេ​បាន​គូរ ឬក៏​ជា​គំនូស​លើ​ថ្ម​ដែល​គ្មាន​ពណ៌គឺជា​សិល្បៈ​មួយ​ប្រភេទ​ប្រកបដោយ​លក្ខណៈ​ពិសិដ្ឋដែល​ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​ដើម្បី​មូលហេតុ​ជំនឿ​។<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/YThlMjczYmMzZDB#sthash.iNj8037z.dpuf |title=គំនូរនៅប្រទេសថៃដោយលោកមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305052902/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/YThlMjczYmMzZDB#sthash.iNj8037z.dpuf |url-status=dead }}</ref> ==ស្ថាបត្យកម្ម== នៅ​ប្រទេស​[[កម្ពុជា]]​សព្វថ្ងៃ ក៏​ដូច​នៅលើ​ទឹកដី​[[កំណើត]]​របស់[[ពូជសាសន៍]][[​ខ្មែរ]]​ដែរ មុន​ការ​លេចធ្លោ​ឡើង​នូវ​[[ប្រាង្គ​ប្រាសាទ]] និង​ទីក្រុង​បែប​[[ឥណ្ឌា]] ឬ​[[អឺរុ​ប]] វិស័យ[[​ស្ថាបត្យកម្ម]]​នា​សម័យ​[[បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ]]ត្រូវ​ចែកចេញជា​ពីរ​ប្រភេទ​ធំៗគឺ​ថ្ម និង ឈើ​។​ ស្ថាបត្យកម្ម​ថ្មមានដូចជា ថ្ម​ធម្មជាតិដែល​គេ​[[បញ្ឈរ]] (menhir) សំរាប់សំគាល់ថាជា[[ទី​សក្ការៈបូជា]]ដែលមាន​លក្ខណៈ​សក្តិសិទ្ធិព្រមទាំង​[[ថ្ម​ដេក]] (dolmen) ដូចជា​នៅ​ភាគ​ខាងជើង​នៃ​ប្រទេស​លាវ​បច្ចុប្បន្នដែល​តាមពិតទៅ​គឺ​គេ​ដាក់​គងលើគ្នា (​មួយ​ផ្ទាំង​នៅ​ពីលើ និង​ពីរ​ទៀត​នៅ​ខាងក្រោម​ជា​ទំរ​) ដើម្បី​បញ្ចុះសព​។ ទន្ទឹមនឹងនេះ យើង​ក៏បាន​ឃើញ​ដែរ​នូវ[[​រណ្តៅ]]​កប់​[[សព]]ដែល​គេ​បាន​ចោះ​ក្នុង[[​ថ្ម]] និង[[​វត្ត​មាន]]នៃ​[[ក្តា​រមឈូស]]​ថ្ម និង​ឈើ ដូច​ករណី​ក្តារ​មឈូស​នៅ​[[ស៊ុន​ឡុ​ក]] (​កម្ពុជា​ក្រោម​) និង​ក្តារ​មឈូស​នៅ[[​ចង្វាតកញ្ចន​បុរី]] (​ប្រទេស​[[សៀម]]​)​។ ប្រភេទ[[​ស្ថាបត្យកម្ម​]]ទី​២ គឺ​ផ្ទះ[[សំបែង]] និង​[[ភូមិ​រាង​មូល]] ឬ​ដែលមាន​រាង​ជា​[[ពងក្រពើ]]ដែលជា​ទីប្រជុំជន ឬ​ទីក្រុង​បុរាណធ្វើ​អំពី[[​ដី​លើក]]ហើយ​មាន​គូ​ទឹក​ហ៊ុំព័ទ្ធ​ជុំវិញ ដែល​លោក​[[ភីលិប ហ្គ្រោលីយេ|ភី​លិ​ប-ហ្គ្រោ​លី​យេ]]បាន​ឲ្យ​ឈ្មោះថា[[វប្បធម៌​ភូមិ​មូល​]]នៅ[[​មេមត់]]​។​ ក្នុងសម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ យ៉ាងហោចណាស់​ក៏​ចាប់តាំងពី ១៥០០ ​ឆ្នាំមុន​គ​.​ស ពោលគឺ​ក្នុង[[ដំណាក់កាល]][[​បុព្វបុរស​ខ្មែរ]]បាន​ចេះ​ប្រើ​ផ្ទាំង​ថ្ម​ធម្មជាតិ​ធំៗដើម្បី​ធ្វើជា[[​និមិត្តសញ្ញា​]]ផ្សេងៗ និង​ដើម្បី​មូលហេតុ​[[ជំនឿ​សាសនា]]​។ ហើយ​ទន្ទឹមនឹងនេះ ពួកគេ​ក៏​ចេះ​យក​ថ្ម​ធម្មជាតិ​ទាំងនោះមក​កែច្នៃ​ប្រឌិត​នូវ​សំណង់​[[ស្ថាបត្យកម្ម]]​ដំបូងបង្អស់​ដែរ​។ នៅទីនេះយើង​ចង់​និយាយ​ដល់​ថ្ម​បញ្ឈរ និង​ដេក ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជាស​កល ហើយ​ដែលជា​សមិទ្ធិផល​ឲ្យ​ក្លាយទៅជា​របស់​មនុ​ស្សសុ​ទ្ធ​សាធខុសពី​ថ្ម​ធម្មជាតិ​ធំៗ និង​[[ពើង]] ឬ​[[ពយ]] ដែលជា​[[ថ្ម​ធម្មជាតិ]] តែ​ផ្នែក​ខាងលើ​លយ​ចន្លោះ​មួយ ល្មម​សមរម្យ​ធ្វើជា​ជំរក​។​​ ​​ខាងលើនេះស​ឲ្យ​ឃើញថា [[សមត្ថភាព]]​សាងសង់​របស់​បុព្វការី​ជន​ខ្មែរ​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ មាន​កំរិត​ខ្ពស់​រួចទៅហើយ ហើយ​នា​សម័យ​នោះពួកគេ​ក៏​ពិត​ជាមាន​ទំនាក់ទំនង​ផ្នែក​វប្បធម៌​ជាមួយនឹង​តំបន់​ផ្សេងៗ​ឯទៀតក្នុង​ភូមិភាគ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​។ បើ​យើង​ពិនិត្យមើល​សំណង់​ស្ថាបត្យកម្ម​ទាំងនោះ ដែលមាន​លក្ខណៈ​សកល យើង​នឹង​ដឹងថានៅ​ប្រទេស[[​អឺរ៉ុប]] គេ​ឲ្យ​ឈ្មោះថា [[វប្បធម៌​ថ្ម]] (Culture megalithique)​។​​​ ផ្ទាំង​ថ្ម​ធម្មជាតិ និង​ពើង ជា[[ទី​សក្ការៈ]]ហៅ​ [[ខ្លាហោះ]] មាន[[​សិលាចារឹក]] Ka 726 និង [[ថ្មដា]] ឈ្មោះ​[[ថ្ម​កំរើក]] មាន​សិលាចារឹក Ka 725 ត្រង់ចំណុច​ថ្ម​បី​ដុំ [[ភ្នំ​ត្បែងមានជ័យ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] (​ម​.​ត ២០១២)។​ មុន​ឆ្នាំ ១៩៨១ គ្មាន​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​អំពី​វប្បធម៌​ថ្ម (Culture megalithique) ស៊ីជំរៅ​ណាមួយ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅឡើយ ទោះជា​គេ​ដឹងថា មូលដ្ឋានគ្រឹះ​នៃ​[[ប្រព័ន្ធ​គំនិត]]​ខ្មែរគឺ​ស្ថិត​លើ[[​ជំនឿ​]]បែប​[[ជី​វច​ល​និយម]]ជាពិសេសជំនឿ​លើ​ថ្ម​ធម្ម​ធម្មជាតិដូចជា​ការគោរព​បូជា​ថ្ម [[អ្នកតា]] ឬ[[​ភ្នំ​]]ជាដើម ដែល​តំណាង​ឲ្យ​បុព្វការី​ជន (Cf. ម​.​ត្រា​ណេ​, ១៩៨១ ប្រភព​នៃ​វប្បធម៌​អារ្យធម៌ និង​ជំនឿ​ខ្មែរ​)​។​ គឺ​ប្រការ​នេះហើយ ដែលជំរុញឲ្យ​យើង​យល់ឃើញថា គេ​ត្រូវតែ​បញ្ចូល​រាល់​ទិន្នន័យ​[[បុរាណវិទ្យា]]​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​វប្បធម៌​ថ្មដែល​គេ​បាន​រកឃើញ​ក្នុងប្រទេស​ទាំងពីរ​ខាងលើនេះក្នុង​ខឿនវប្បធម៌​ខ្មែរ​បុរាណមុន​ការបង្កើត​រដ្ឋ​[[វ្នំ]] ឬ​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ដំបូងបង្អស់​។ ក្នុងន័យ​នេះហើយ ការមើលរំលង​នូវ​សំណង់[[​ស្ថាបត្យកម្ម]] សក្ការៈ​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទាំងនោះ ដែល​បណ្តាលមកពី​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទំរង់ ឬ​ទំហំ​នៃ​ភូមិសាស្ត្រ​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ឬ​[[ប្រព័ន្ធ​ជំនឿ​]][[សាសនា]]របស់​អតីត​[[ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​]]ត្រូវតែ​កែតំរូវ​។ ការដែល​សំណង់​ស្ថាបត្យកម្ម មានការ​ប្រែប្រួល​លក្ខណៈដោយបាន​ឆ្លងកាត់​នូវ​ច្រើន​សម័យកាលតែ​ទោះជា​យ៉ាងណាក៏ដោយសមិទ្ធិផល​ទាំងនោះ គឺជា​តឹកតាង​វប្បធម៌​ដែល​យើង​មិនត្រូវ​បំភ្លេច​ក្នុងការ​ស្វែងយល់​អំពី​ អតីតកាល​របស់​មនុស្ស​ខ្មែរ​ដែរ​។ ខាងលើនេះ គឺជា​[[គុណបំណាច់]]​ដ៏​ធំធេង​របស់​[[និក្ខេបបទ​]]ថ្នាក់[[បណ្ឌិត]]​របស់​យើង​នៅ​ខាងលើ​។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ត្រូវ​ជ្រាបថា[[វប្បធម៌​ថ្ម]]​សម័យ​[[បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​]]ក៏​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​ការសាងសង់​ [[សំណង់​]]ថ្ម​ធំៗ​សំរាប់​បញ្ចុះ​សាកសព​ដែរ ដែល​គេ​បាន​មើលរំលង​។​ ​ក្នុងការ​ស្រាវជ្រាវ​រប​ស់​យើង ក៏បាន​ឃើញ​ដែរ​នូវ​ថ្ម​សក្ការៈ​មួយចំនួន ដែល​បុព្វបុរស​ខ្មែរ​មិនបាន​ស្ថាបនា​ទេ ហើយ​ការ​គោរពបូជា​ត្រូវបាន​បន្តវេន​ពី​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​រហូតដល់​ បច្ចុប្បន្ន​ភាពដូច​ករណី​ថ្ម​នៅលើ[[ភ្នំ​ត្បែងមានជ័យ​]]ក្នុង[[​ខេត្តព្រះវិហារ]]​ជា​ឧទាហរណ៍​ស្រាប់​។​ ព្រោះ​ជា​ថ្ម​ធម្មជាតិនៅតាម​[[ជំរាល]] ឬ​លើ[[​ខ្នងភ្នំ]] ដូច​ករណី​ផ្ទាំង​[[ថ្មដា]] នៅ[[ចង្វាតឧត្តរធានី]] ប្រទេស[[​ថៃ​]]បច្ចុប្បន្ន​ជា[[​សក្ខីកម្ម]]​ស្រាប់ រមែងតែ​ទទួល​នូវ​ការ​គោរពបូជា​ជានិច្ចកាល​។ ទន្ទឹមនឹងនេះ យើង​ក៏បាន​ឃើញ​មាន​ផ្ទាំង​ថ្ម​ធម្មជាតិ​ខ្លះទៀត​ដែរ ដែល​ត្រូវបាន​កែច្នៃ​ដោយ​ទេពកោសល្យ​ខ្ពស់ ដើម្បី​ជាទីគោរព​សក្ការៈ ឬក៏​ដើម្បី​តំណាង​ឲ្យ​អង្គ​ប្រាណ​ដូនតា ដូច​ករណី​ផ្ទាំង​ថ្ម​ដេក និង​ថ្ម​បញ្ឈរ​នៅ​[[តំបន់​]][[បាន​អាង]] នៅ​ភូមិភាគ​ខាងជើង​នៃ​ប្រទេស[[​លាវ]] បច្ចុប្បន្ន​ជា​តឹកតាង​រឹង​មួយ​ដោយ​ឥត​ប្រកែក​បាន​។ តែ​អ្វីដែល​យើង​កត់សំគាល់​នៅទីនេះគឺ​ក្នុង[[​វប្បធម៌​មន​-​ខ្មែរ]]​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ក៏​ដូច​បច្ចុប្បន្នភាព​ដែរ ជំនឿ​លើ​ថ្ម​ធម្មជាតិ និង ជំនឿ​លើ​ភ្នំ ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជា​ជីវ​ច​ល​និយម នោះ​ជំនឿ​នេះ​បាន​បន្តវេន​ពី​អតីតកាល​ដ៏​យូរលង់ រហូតដល់​បច្ចុប្បន្នភាព ហើយ​ឧត្តមភាព​នៅ​ត្រូវបាន​ថែរក្សា​ដដែល​។ ហើយ​ការ​គោរពបូជា​នេះ ក៏​ដោយសារតែ​គេ​ជឿថាថ្ម​ទាំងនោះ​មាន​បារមី​កាន់ ឬ​[[វត្ថុ​សក្តិ​សិទ្ធិ]] ពោលគឺ ព្រលឹង ឬ​វិញ្ញាណ​បុព្វការី​ជន​សណ្ឋិត​នៅក្នុង​ថ្ម​ទាំងនោះធ្វើ​ឲ្យ​ថ្ម​ទាំងនោះ​ប្រកបដោយ​អច្ឆរិយ​ភាពដោយ​ចេះ​ជួយសង្គ្រោះ​មនុស្ស​ឲ្យ​ផុតពី​ទុក្ខភ័យ​ទាំងឡាយ​។ [[ក្តារ​មឈូស]]​ឈើ​នៅ​[[ក​ញ្ច​នបុរី]] [[ថៃ​]]បច្ចុប្បន្ន​ ក្តារ​មឈូស នា​សម័យ​ក្រោយ​អង្គររបស់​ជនជាតិភាគតិច[[ស្អូច]]នៅ​ខេត្តកោះកុង។ លក្ខណៈ​ជាស​កល ករណី​ថ្ម​បញ្ឈរ និង​ដេក ដែល​សុទ្ធសឹងតែ​ជា​កត្តា​អាច​តំណាង​ឲ្យ​វិស័យ​ស្ថាបត្យកម្ម​ដំបូងបង្អស់​របស់​មនុស្ស​ខ្មែរតំរូវ​ឲ្យ​យើង​អធិប្បាយ​អំពី​និមិត្ត​រូបភាព​មួយកំរិតទៀត​។ នៅ​ប្រទេស​លាវ​ ដែលជា​ទឹកដី​កំណើត​របស់​អំបូរ​មន​-​ខ្មែរ ថ្ម​បញ្ឈរ​គឺ​តំណាង​ឲ្យ​[[លិង្គ​]]របស់​ភេទ​ប្រុស​ដែល​គេ​បញ្ឈរ ដើម្បី​ជាទីគោរព​សក្ការ​:​។ បង្គោល​ថ្ម​ទាំងនោះ​ត្រូវបាន​គេ​ចិត​ចេញពី​ស្រទាប់​ថ្មដា (mica-schiste)​។ រីឯ​ពាង​ថ្ម​ខ្លះ​សំរាប់បញ្ចុះសព​វិញមាន​បណ្តោយ​រហូតដល់​ ៣ ​មាត្រ និង​កំពស់់ ​៣​មាត្រ ​២០ តំណាង​[[យោនី]] ឬ​ផ្ទៃ​របស់​[[ស្ត្រី​]]ទៅវិញ​។ រីឯ​រណ្តៅ​បញ្ចុះសព​វិញ ដែល​គេ​ចោះ​លើ​ថ្ម ខ្លះ​មាន​ជំរៅ​រហូតដល់​ ២ ​មាត្រនិង​បណ្តោយ​ប្រវែង ២​ មាត្រ ​១៥ ក៏មាន​អត្ថន័យ​ដូចគ្នា​។ ជា​ឧទាហរណ៍: [[ដី]] ឬ​ព្រះ[[ធរណី]]​ត្រូវបាន​គេ​ចាត់ទុកថាជា​ដៃ ឬ​[[ទ្វារមាស]]​សំរាប់​ទទួល​សាកសព​កូន ហើយ​ដោយសារ​ហេតុផល​នេះ ទើប​គេ​កប់​សព​ក្នុង​[[ដី]]សំរាប់​​ឲ្យ​ចាប់ជាតិ​ឡើងវិញ​ទៅ​អនាគត​។ នេះ​ជាការ​យល់ឃើញ​របស់​ពួកគេ ហើយ​រូបារម្មណ៍​នេះ នៅតែ​ស្ថិតក្នុង​ផ្នត់គំនិត​របស់​មនុស្ស​ខ្មែរ​ផងដែរ​។ ​ប្រការ​មួយទៀត​ដែល​គួរ​កត់ត្រា​ដែរគឺ​វត្តមាន​របស់​[[ថ្ម​ផ្តេក]]​មួយ (dolmen) នៅបាន​ណា​សែ​វ ប្រទេស​​លាវ ដែលមាន​លក្ខណៈ​ប្រហាក់ប្រហែល​និង​ថ្ម​ផ្តេក​នៅ​ប្រទេស​[[បារាំង]]ជាពិសេស​នៅ​[[ន័​រ​ម៉ុង​ឌី]]​។​ [[ដូនតា​]]ខ្មែរ​នា​សម័យ​នោះ ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជា​[[កុល​ស​ម្ព័​ន្ធ]]​នៅឡើយ​។ ហើយ​សហគមន៍​មន​-​ខ្មែរ​ដើម​ទាំងនោះ​ក្នុង[[ភូមិ​ភាគ]]​នេះ​។ សង្គមដូចជា​ពួក[[​ខា]] និង[[​ល្មេ​ត]]​ជាដើម រួមទាំង​ប្រទេស​[[កម្ពុជា]] [[វៀតណាម​កណ្តាល]] និង[[​វៀតណាមខាងត្បូង|ត្បូង]] ប្រទេស[[​ថៃ]] [[ភូមា]] និង[[​ម៉ាឡេស៊ី]]សុទ្ធសឹងតែ​បាន​បន្សល់ទុក​នូវ​តឹកតាង​ដ៏​សំខាន់​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅ នឹង​វិស័យ​[[ស្ថាបត្យកម្ម​ថ្ម]] និង​ឈើ​ដែល​មិនមែនជា​របស់​[[ឥណ្ឌា]] ឬ​[[ចិន]]​ឡើយ​។ ​ទោះបី​ យ៉ាងនេះ​ក្តីដូច​ពោល​ខាងលើ [[សមិទ្ធិ​ផល]]​សង្គម​សំខាន់​ជាងគេគឺ​ការស្ថាបនា​នូវ​[[ភូមិ​មូល]] ឬ​[[បន្ទាយ​គូ​]]ក្នុង​ភូមិភាគ​នេះដែល​បាន​គ្របដណ្តប់​ទូទាំង​ភូមិភាគ[[​អាស៊ីអាគ្នេយ៍]]​យើង​នេះ​។ សរុបមកខ្មែរ​មុន​ឥណ្ឌា​ចូល​ស្រុកបាន​ស្គាល់​នូវ​វិស័យ​ស្ថាបត្យកម្ម​ឈើ​រួចមកហើយ​។ ដូច្នេះ​យើង​អាច​សន្និដ្ឋានបានថា យោងតាម​ឯកសារ និង​ការស្រាវជ្រាវ យើង​អាច​យល់ដឹង​អំពី​ស្ថាបត្យកម្មដែល​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​[[ជំនឿ​]]លើ​ភាព​អមតៈ និង​ជំនឿលើ​ការ​ចាប់ជាតិ​ឡើងវិញ​ក្រោយពី​ស្លាប់។ ទាំងនេះគឺជា​មែកធាង​មួយ​នៃ​វប្បធម៌​ខ្មែរ​យ៉ាង​ប្រាកដ ទោះជា​យ៉ាងណាក៏ដោយយើង​មិនអាច​រាប់បញ្ចូល​ក្នុង[[​វិស័យ]][[​ស្ថាបត្យកម្ម]]​ដែរ​។​ ក្នុង​បរិវេណ​នៃ​[[ភូមិ​មូល]] ឬ​[[បន្ទាយ​គូ]]​នីមួយៗ ដែល​ធ្វើ​អំពី​ដី​លើក​មាន​រាង​មូល ឬ​ពងក្រពើ ដោយមាន​គូទឹក​ជុំវិញនោះគេ​ឃើញ​ស្លាកស្នាម​នៃ​ផ្ទះសំបែង​ដែល​បាន​ផ្គុំ​គ្នា​ឲ្យ​ក្លាយទៅជា​ភូមិរោង ​សិប្បកម្ម​ព្រមទាំង​ស្រែចំការ​។ ទំហំ​នៃ​ភូមិ​ទាំងនោះ មិន​ស្មើគ្នា​ទេ រួច​មាន​ទំហំ (​វិជ្ឈមាត្រ​) ជិត​ដល់ ១​គីឡូម៉ែត្រ ដូច​ករណី​ភូមិ​មូល​នៅ​ម្តុំ​ជើងឯក រាជធានី​ភ្នំពេញ​បច្ចុប្បន្ន ហើយ​ខ្លះទៀត​មាន​ទំហំ​ត្រឹមតែ ១០០​ មាត្រ​ប៉ុណ្ណោះ​។ ជាមួយ​ភូមិ​មូល ដែលជា​ទីប្រជុំជន​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​នោះ យើង​ក៏បាន​ឃើញ​មាននូវ​គូ​ទឹក​ហ៊ុំព័ទ្ធ​នៅ​ជុំវិញ​នៃ​សំណង់​ស្ថាបត្យកម្ម​ទាំងនោះ​ដែរ ដូច​ករណី​គូទឹក​ខាងក្នុងនិង​គូ​ទឹក​ខាងក្រៅ​ហ៊ុំព័ទ្ធ​ទីក្រុង​[[សុ​រិ​ន្ទ្រ]] ដែលមាន​ប្រវែង​ជាច្រើនសហាតិមាត្រ​។ រាល់​ស្ថាបត្យកម្ម​ខ្មែរ​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ក៏មាន​ការវិវត្ត​ផ្សេងៗ​ទៅតាម​តំបន់​នីមួយៗ​ផងដែរ​។ ដូច្នេះហើយ​បានជា​នៅ​តំបន់​ខ្ពង់រាប​ខ្លះ គេ​ឃើញ​មានការ​ប្រើ​ក្តារ​មឈូស​ឈើ សម្រាប់​បញ្ចុះសព​ដូនតា ដូចជា​កញ្ចន​បុរី​ជាដើម​។ ក្រៅពី​ក្តារ​មឈូស​ថ្ម ឬ​ឈើ ដែល​បុព្វបុរស​មន​-​ខ្មែរបាន​បន្សល់​ជា​ស្នាដៃ​ដ៏​សំខាន់ប្រពៃណី​ប្រើ​ក្តា​រម​ឈូសឈើ​ខាងលើនេះ ក៏ត្រូវ​បាន​បន្ត​រហូត​ដល់​សព្វថ្ងៃ​ដែរ ជាពិសេស​នៅតាម​តំបន់​ព្រៃភ្នំ​ក្នុង[[​ឧបទ្វីប​ឥណ្ឌូចិន]]​។​ មានន័យថាការដែល​សហគមន៍​មន​-​ខ្មែរ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា និង លាវក៏​ដូច​នៅ​ប្រទេស​វៀតណាម​កណ្តាល និង​ត្បូង​បច្ចុប្បន្ន នៅតែ​ប្រើ​ក្តារ​មឈូស​ឈើ ដើម្បី​បញ្ចុះសព​ដូច​នៅ​សម័យមុន​ឥណ្ឌូ​បនីយកម្ម មិន​គ្រាន់តែ​ធ្វើ​ឲ្យ​ឃើញ​នូវ​ចំណាស់​នៃ​ខឿន[[វប្បធម៌]]​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ថែមទាំង​ធ្វើ​ឲ្យ​ឃើញ​និរន្ត​ភាព​នៃ​វិស័យ​ស្ថាបត្យកម្ម​ផងដែរ​។​ ការ​ខ្វះខាត​ច្រើនក្នុងការ​ស្រាវជ្រាវ​ដំបូង​នេះ ប៉ុន្តែ​គប្បី​យើង​ត្រូវ​បញ្ចូល​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ​នូវ​ស្លាកស្នាមពាក់ព័ន្ធ​ទៅ​នឹង​ផ្ទះសំបែង​នា​សម័យ​នោះដែរ​។ ព្រោះថាលំនៅស្ថាន សំរាប់​មនុស្សក៏​ដូច​លំនៅស្ថាន​ជាទី​សក្ការៈ​របស់​ពពួក​អា​រុក្ខ​អារក្សដូចជា​ខ្ទម​អ្នកតា​ជាដើមគឺ​ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​ដោយ​បុព្វការី​ជន​ខ្មែរ​សុទ្ធសា​ធពោលគឺ​មិនមែនជា​កំចី​បរទេស​នោះទេ។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/NTA5Yjc0YTYyZWJ#sthash.StNoxVo8.dpuf |title=ស្ថាបត្យកម្មទាក់ទងនឹងព្រលឹង ដោយបណ្ឌិតមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304232556/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/NTA5Yjc0YTYyZWJ#sthash.StNoxVo8.dpuf |url-status=dead }}</ref> ==បច្ចេកទេស== ដោយសារ​កំណាយ​នៅ​ស្ថានីយ៍​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​មួយចំនួន យើង​អាច​និយាយបានថាបច្ចេកទេស​ស្មិត​ត្រូវបាន​អនុវត្តឡើង​ដោយ​[[សហគមន៍]]​[[មន​-​ខ្មែរ​]]តាំងតែ​ដើម​សម័យ[[​លោហធាតុ]]​ម្ល៉េះ​។ ដោយហេតុថាក្នុងចំណោម[[​វត្ថុ​បុរាណ]]​ដែល​គេ​បាន​រកឃើញ គេ​បានឃើញ​មាន[[​ពុម្ព​]]សំរាប់ធ្វើ​ផ្លែ​ ដឹង​ មុខព្រួញ​ ចិញ្ចៀន​ ពូថៅដើម្បី​យកទៅ​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃ​។ ហើយ​ការប្រើ​ពុម្ព​នេះត្រូវបាន​បន្ត​រហូតដល់​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​។​ សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ គេយក​ដីឥដ្ឋ​ដែល​ធន់​នឹង​ភ្លើងលើកលែងតែ​ចំពោះ​គ្រឿងអលង្ការ​លំអរ​បស់​ព្រះអាទិទេព ឬ​មនុស្ស​ទាំង​ពីរភេទ​ដែល​គេ​ប្រើ​ពុម្ព​ថ្មដូចជា [[ថ្មថ្លើមអណ្តើក]]​មក​ធ្វើ​[[ស្នូល]] ចាក់[[​ក្រមួន]]​ពី​ក្រៅហើយ​ឆ្លាក់​រូប​លើ​ក្រមួន​។ បន្ទាប់មក​[[ជាង​ស្មិត]]​ក៏​យក​ដី​មកចាក់​រុំ​ពី​ក្រៅ​ទៀតដើម្បី​ធ្វើជា[[​ពុម្ព]]​។ [[ដំណាក់កាល​]]ទី​ពីរ គឺ​ក្រោយពី​ពុម្ព​ទាំងពីរគឺ​ពុម្ព​មុខ និង​ក្រោយ​ត្រូវបាន​ផលិត​រួចមកហើយ គេ​យក​លោហធាតុ​ដែល​រលាយ​ដោយ​[[កំដៅ]][[ភ្លើង]] ដែល​គេ​ដាក់​ក្នុង[[​ក្រឡ]]​មួយ ដើម្បី​ចាក់បង្ហូរ​ក្នុង​ពុម្ព​នោះ ដែល​គេ​រឹ​ប​ឲ្យ​ជាប់​គ្នា​។ ក្រមួន​ប៉ះ​នឹង​លោហធាតុ​ក៏​រលាយ​អស់​ទៅ ហើយ​លោហធាតុ​ក៏​ហូរ​ទៅ​បំពេញ​ជំនួស​ដោយ​រក្សា​នូវ​រូប​ដែល​គេ​បាន​ឆ្លាក់​ពីលើ​។ ដំណាក់កាល​ទី​៣ គឺ​ក្រោយពី​លោហធាតុ​រលត់​ក្តៅ គេ​ក៏​យក​រូប​ចេញពី​ពុម្ពហើយ​យក​រូប ឬ​វត្ថុ​ដែល​គេ​បាន​ស្មិត​នោះ​ទៅ​លាង​ដុសខាត់​ឲ្យ​ស្អាត ហើយ​យកទៅ​ប្រើប្រាស់​។​ ​ខាងលើនេះគឺជា​បច្ចេកទេស​ស្មិត​[[ទេវរូប​]] រូប ឬ​វត្ថុ​ផ្សេងៗ​ដូចជា [[សញ្ញា​និមិត្ត]]​ពិសិដ្ឋ និង [[កាក់​]]ជាដើម ដែលមាន​លក្ខណៈ​តូច​។ រីឯ​រូបចំលាក់​ដែលមាន​ខ្នាត​ធំ​វិញ គេ​ត្រូវ​ប្រើពេល​[[វេលា]] និង​សំភារៈ​ច្រើនជាង​។ ពោលគឺ គេ​ត្រូវ​ស្មិត​ផ្នែក​នីមួយៗ​នៃ​រូបនោះ ហើយ​ក្រោយពី​ចាក់ពុម្ព​ធ្វើ​អំពី​ថ្ម រួច​គេ​ក៏​យក​បំណែក​ផ្សេងៗ​មក​ផ្គុំ​គ្នា ទើបបាន​រូប​ទាំងមូល​។​ ​នៅលើ​ទីតាំង​នៃ​ទីក្រុង​អង្គរបុរី យើង​បានឃើញ​វត្ថុ​ប្រើប្រាស់​ប្រចាំថ្ងៃ​មួយចំនួន ព្រមទាំង​ទេវរូប​ធ្វើ​អំពី​លោហៈ​ប្រកបដោយ​ក្បាច់រចនា​យ៉ាង​ផ្ចិតផ្ចង់ និង​លំអិត​ឆ្មារ ដែល​[[សិប្បករ​]]ខ្មែរ​នា​[[ជំនាន់​]]នោះបាន​ផលិត​ដោយបាន​ប្រើប្រាស់​ពុម្ព​ចាក់​។ [[វត្តមាន]]រ​បស់ពុម្ព​ទាំងនោះ ដែល​នៅ​សេសសល់​ពិតជា​បង្ហាញ​បញ្ជាក់​ឲ្យ​យើង​ដឹង​អំពី​បច្ចេកទេស​ស្មិត​នា​សម័យមុន​អង្គរ​។ តែ​ទោះជា​យ៉ាងនេះ​ក៏ដោយ ក៏មាន​ទេវរូប និង​[[ពុទ្ធរូប]]​ដែល​គេ​ផលិត​ដោយ​មិនបាន​ប្រើ​ពុម្ព​ឡើយ ព្រោះ​គេ​បាន​ឆ្លា​ក់ដោយ​ដៃ​ផ្ទាល់​។​ បច្ចេកទេស​ស្មិត​នៅ​អង្គរបុរី​ក៏ដូចជា​នៅ​ដែន[[ដី​សណ្ត]]នៃ​ដង​[[ទន្លេមេគង្គ]] ឬក៏​នៅ​ភូមិភាគ​ខាងត្បូង​នៃ​ប្រទេស[[​ថៃ]]​បច្ចុប្បន្ន ដែល​ឋិត​ក្នុង​[[សម័យកាល]][[​វប្បធម៌វ្នំ]] រវាង​ស​.​វ​ទី​៣ និង​ទី​៥​នៃ​គ​.​ស គឺជា​តឹកតាង​បង្ហាញ​នូវ​ភាពរុងរឿង ថ្កើងថ្កាន​នៃ​ខឿនវប្បធម៌​នៃ​ជនជាតិខ្មែរនា​ដើម​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​យ៉ាង​ជាក់ច្បាស់។ <ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/YjZkODcxMThkOTM#sthash.cnCELYpW.dpuf |title=បច្ចេកទេសបុរេប្រវត្តិ ដោយមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2014-11-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141101190701/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/YjZkODcxMThkOTM#sthash.cnCELYpW.dpuf |url-status=dead }}</ref> ==ឧស្សាហកម្ម== ​[[ឧស្សាហកម្ម]]​ឆ្អឹងប្រកបដោយ​ភាព[[សំបូរ]] ដែលយើង​បាន​ឃើញ [[ដង​កាំបិត]] [[គ្រឿងអលង្ការ]] [[អ​ង្កាំ]] [[ត្រសាល់​ត្រចៀក]] [[ចិញ្ចៀន]] [[ផ្លែ​សន្ទូច]] ហើយ​ក្នុងចំណោម​[[កុលាលភាជន៍​]][[ខ្មែរ]]​នា​សម័យ​នោះ យើង​បាន​ជួប​វត្ថុ​[[សិល្បៈ​]]មួយចំនួន​តូច​ដូចជា​ [[ក្របី]] [[ជ្រូក]] [[គោ]] ជាដើម។ ឥឡូវ​នេះ​ច្បាស់​ហើយ​ថា ដូនតា​ខ្មែរ​នា​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ចេះ​ផលិត​រូប​សត្វ​រួចទៅហើយ សំរាប់​មូលហេតុ​សាសនា។ ប៉ុន្តែ​នៅ​មាន​វត្ថុ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ដូចជា [[លិង្គ]] និង​[[យោនី]] ជាដើមដែល​គួរឲ្យ​កត់សំគាល់​ផង​ដែរ។​ [[លក្ខណៈ​ពិសេស]]​នៃ​ឧស្សាហកម្ម​[[យុគ​ថ្ម​រំលីង]] គឺ​ការផលិត​[[ពូថៅ​]]ធ្វើ​អំពី[[​ថ្ម]] មាន​រាង​ប្លែកៗ​ពីគ្នា ហើយ​ដែល​ត្រូវបាន​គេ​រកឃើញ​នៅ​ស្ថានីយ៍​នានា ជាពិសេស​នៅ​តំបន់​បឹង​ទន្លេសាប ចំពោះ​អាវុធ​យើង​រក​បាន​ដូច​ជា​ពូថៅ​សំប៉ែត​មាន​មុខ​ជា​បួន​ជ្រុង​ទ្រវែង មាន​ពន្លួញ​សម្រាប់​ដាក់​ដង​ជា​ឈើ៘ ចំពោះ​ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ យើង​ឃើញ​មាន​ពុម្ព​ថ្ម​សំរាប់ចាក់​[[តឹង]] ឬ[[​ចង្កៀង]] និង​[[កាវ​ត្រចៀក​]]ជាដើម។ ​ក្រៅពីនេះ​គេ​ក៏​បាន​រកឃើញ​នូវ​[[សំណល់]][[​ធ្យូង]] ដែល​ជា[[​ភស្តុតាង]]​នៃ​ការធ្វើ[[​ម្ហូប]][[អាហារ]] ដើម្បី​ជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃ។ [[វឌ្ឍនភាព​]]នៃ​[[ឧស្សាហកម្ម​ភាជន៍]] គឺជា​សញ្ញា​នៃ​កំណើន​អ​ត្រា​របស់​[[ប្រជាជន​]]ខ្មែរ រស់​នៅក្នុង​ភូមិភាគ​នេះ​យ៉ាង​ប្រាកដ​បន្ទាប់​ពី​ស្តែង​ឲ្យឃើញ នូវ​ភាព​សំខាន់​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅ​នឹង​ការរស់នៅ។<ref>{{Cite web |url=http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ODFjZjY4NmI0Njg#sthash.HQL9OGdQ.dpuf |title=ឧស្សាហកម្មបុរេប្រវត្តិ ដោយលោកមីសែល-ត្រាណេ |access-date=2015-02-18 |archivedate=2016-03-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305052906/http://www.cen.com.kh/culture/detail_culturehistory/ODFjZjY4NmI0Njg#sthash.HQL9OGdQ.dpuf |url-status=dead }}</ref> ==មើលផងដែរ== * [[ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ]] * [[ភ្វូណាន]] == កំណត់ត្រានានា== <references/> ==ឯកសារយោង== * ប្រវត្ដិសាស្រ្ដខ្មែរ និពន្ធ​ដោយត្រឹង ងា សាស្រ្ដាចារ្យបរិញ្ញាផ្នែកវប្បធម៌ និងអរិយធម៌អាស៊ី * [http://www.khmercenter.ch មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111104223503/http://www.khmercenter.ch/ |date=2011-11-04 }} * ៨ = បែបរៀនសង្គមសិក្សា វិជ្ជាប្រវត្ដិសាស្រ្ដថ្នាក់មធ្យមសិក្សាឆ្នាំទី១ របស់ក្រុមវិជ្ជាការក្រសួងសិក្សាធិការ (ភាសា ថៃ) បឹងកកព.ស. ២៥១២ គ.ស. ១៩៦៨។ * Adhémard Leclère, le Sdach Kân, Imprimerie coloniale, Saigon,1911 * Henri Russier, Histoire sommaire du royaume du Cambodge des origines à nos jours (broch-ure ronéotypé 1929? * Adhémard leclère, ke Sdach Kân, Imprimerie coloniale, Saigon 1911 * Lê Thanh Khôi,Histoire del l'Asie du Sud - est PUF. Que sais-je? Paris, 1959 * ១៦ = ពង្សាវតារប្រទេសលាវ គឺក្រុងហ្លួងព្រះបាង ក្រុងវៀងចន្ទ ក្រុងជូន និងក្រុងចំប៉ាសាក់ ជាភាសាលាវ វៀង ចន្ទ គ.ស. ១៩៦៧។ Annales de Laos-Luang Prabang- vein tiane Tranninh et Bassac, Publiées la 22e année du régne de S.M. Sisavang Vong du Luang Prabang.1926 {{DEFAULTSORT:Early History Of Cambodia}} [[Category:ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ]] [[Category:បុរេប្រវត្តិអាស៊ីអាគ្នេយ៍|កម្ពុជា]] [[Category:បុរេប្រវត្តិអាស៊ី]] [[Category:សម័យកាលនិងដំណាក់កាលក្នុងបុរាណវិទ្យា]] [[Category:នរវិទ្យា]] [[Category:កម្ពោជ]] li0hek2w7cfi6ev3h0h5q4wg8uppfc9 0 19931 321314 317191 2025-05-31T21:33:18Z Ktepsal 46433 /* growthexperiments-addlink-summary-summary:3|0|0 */ 321314 wikitext text/x-wiki [[ឯកសារ:Tomb_of_Nakht_(2).jpg|ស្តាំ|រូបភាព.ការបង្កើតកសិកម្មនៅប្រវត្តិសាស្រ្តគឺមានការជាប់ទាក់ទង់និងការផ្សាំងនៃចម្ការ និងសត្វដែលបានអភិវឌ្ឍជាង ១២,០០០ ឆ្នាំមកហើយ តែយ៉ាងណាក៏ដោយមនុស្សនៅតែបានចាប់ផ្តើមមានការផ្លាស់ប្តូរ រុក្ខជាតិ និងសត្វឱ្យមានការទំនាក់ទំនង់គ្នា និងដើម្បីបង្កើតគុណប្រយោជន៍តាមអត្តន័យទៅតាមការបង្កើតដីស្រែឲ្យមានភាពរាប់ស្មើ។ កសិកម្មបានទទួលរងយ៉ាងសំខាន់ចំពោះការអភិវឌ្ឍន៍នៃពេលមួយដែលគេបានចាប់ផ្តើមបង្កើតវា។ មួយចំហៀងធំដែលមានដីសុទ្ធតែមានជីជាតិនៅទិសខាងលិច [[អាស៊ី]] [[អេហ្សីប]] ហើយ [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] បានស្វែងរកទីតាំងដើម្បីសាបព្រួសស្រូវ ហើយការច្រូតកាត់នៃស្រែចំការរបស់ពួកគេដែលពីមុនបានប្រមូលនៅក្នុងព្រៃ។ ឯករាជភាពដែលបានអភិវឌ្ឍន៍នៃដីស្រែកសិកម្មមុនគេនោះបានកើតមានឡើងទិសខាងជើង និងទិខាងត្បួងនៃ[[ប្រទេសចិន]] [[ទ្វីបអាហ្រ្វិក]] ហើយមានពីរ បី ជាតិសាសន៍ទៀតនៅប្រទេសអាមេរិចកាំង។ រឺឯប្រតិបត្តិការនៃកសិកម្មនៃរបៀបបញ្ចូលទឹក ក្នុងដំណាំបែបវិលជំតាមរដូវអាស្រ័យតាមការដាក់ជី ហើយនិង ប្រើថ្នាំសំលាប់សត្វចង្រៃដែលធ្វើឲ្យយើងអភិវឌ្ឍន៍មានរយៈពេលយូរ។ នៅក្នុងសតវត្សរ៏ ដែលកសិកម្មបាន បង្ហាញដោយការបញ្ចូននៃការឲ្យផលទៅលើពួកមនុស្សដែលមាននឿយហត់នៃការដាក់ជី និងការសំលាប់សត្វចង្រៃ ក្នុងការជ្រើសយកពួជមកបណ្ដុះ។ អ្វីដែលនិងកើតមាននៅអតីតៈកាលនៃកសិកម្មដែលបានមានភាពស្និតស្នាលជាមួយនិង នយោបាយបញ្ហាផលដែលបូកបញ្ចូលនិងទឹកដែលមានជីជាតិច្រើនទៅក្នុងស្រែ។ [[ឯកសារ:Roman harvester, Trier.jpg|រូបភាពតូច|ស្តាំ]] ==ប្រវត្តិសាស្រ្ត== អ្នកប្រាជ្ញបានដាក់គោលបំណងនៃគោលការណ៍ដើម្បីបញ្ចាក់នៅប្រវត្តិសាស្រ្តដែលបានអភិវឌ្ឍន៍នៃកសិកម្ម។ ការផ្លាស់ប្ដូរដែលបានមកពីប្រមូលផ្ដុំទៅកសិកម្មដែលបានមានការទំនាក់ទំនងគ្នា ដែលពឹងទៅលើភាពជាក់ស្ដែងដែលមកពី [[អាស៊ីខាងកើត]] និង[[ប្រទេសចិន]] បានចង្អល់ថាមានមុនគេ ដែលក្នុងរយៈពេលដែលគេបង្ហាញភាពខ្លាំងខ្លា និងមានកំនើនដែលជាក់លាក់ដែលគេបានស្គាល់នៅក្នុងអាស៊ីប៉ែកនិរតី ហើយនិងជនជាតិចិន។ថ្មីៗនេះគំរូជាច្រើនបានបង្ហាញដែលជំរើសនៃធនធានបានកើតជាច្រើនបន្ថែមទៀត ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតព្រៃឈើ ក៍ដូចជាស្រែដែលបានប្រមូល ច្រូតកាត់នៅខាងមុតស្រាបដែលនិងបានកើតឡើងនៅដីស្រែចំការ។ តាមការជាក់ស្ដែងវានៅតែបានលិចឡើងដែលការធ្វើដំណាំនៅក្នុងព្រៃហើយនិងវាមិនបានធ្វើឲ្យសត្វមកយ៉ាយីបានឡើយ បន្តែដំណាំស្រូវសាលីមិនបានលិចឡើងឲ្យមានភាពធនជាមួយនិងការធ្វើដំណាំកសិកម្មនៅពេលបូរាណ។ជាង៣០០០ ឆ្នាំមកហើយបានក្លាយខ្លួនជាដីស្រែដែលមានភាពធន់ទៅនិងធាតុអាកាស។ រឺឯធាតុអាកាសប្រែប្រួលដែលបាមបង្ហាញថាវាមានដើមហេតុមកពីកសិកម្មដែលបានបង្កើតឡើងច្រើននៅក្នុងព្រៃ និងហេតុការដែលនៅក្នុងស្រែចំការដែលបានបង្កើតឡើងតិចតួចដែលប្រើប្រាស់ដោយឧបករណ៍បូរាណ។នៅពេលដែលអាកាស់ធាតុបានចំនួសកន្លែងមួយទៅកន្លែងបន្ទាប់ពីអាយុកាលនៃទឹកកក (c. 11,000 BC) ដែលផែនដីនិងក្លាយទៅជារដូវប្រាំងដែលមានរយៈពេលយូរ ហើយលក្ខ័ណទាំងនេះគឺបានមកពីប្រចាំងឆ្នាំនៃដីស្រែចំការតែមួយដែលនៅរដូវប្រាំងដែលធ្វើឲ្យដីស្រែទាំងនេះងាប់នៅក្នុងរដូវប្រាំងដែលមានរយៈពេលយូរ ហើយវាបានចាក់ចេញនិងគ្រាប់ពួជដែលគ្នានភាពលូតលាស់ បន្ទាប់ពីព្រៃឈើមិនបានលូតលាស់។ ការកែប្រែ បានលូតលាស់ដោយអ្នកចេះដែលបានបូកបញ្ចូល លោក ដាវិតរិនដូ គឺបានមានគំណិតដែលបង្តើតកសិកម្មនេះ។ នេះគឺជាការកែប្រែដែលបានផ្លាស់ប្តូរនៃដីស្រែចំការ ហើយនិងពួកមនុស្សយើង ដែលបានចាប់ផ្តើមជាមួយភាពធន់មួយដោយការពារនៃព្រៃឈើ។ការដែលមានឯកទេសដែលបានរកឃើញតាំងពីសម័យបូរាណ។ កសិកម្មគឺជាការធ្វើដោយសារតែកំលាំងសត្វ ទៅលើចំការ ហើយនិងជីវិតដ៍ទៃទៀតដែលបានមកចំនីអាហារ និងមានអ្វីច្រើនទៀតសំរាបទ្រទ្រង់ជីវិត<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Vigna_unguiculata_subsp._sesquipedalis</ref>។ វចនានុក្រមបាននិយាយថា កសិកម្មជា វិទ្យាសាស្រ្តសិល្បះ ឫ មុនរបរដែលមានការមម៉ាញឹកជាមួយនិងដីស្រែកសិកម្ម ក្នុងការដាំដុះ ហើយនិងសំរាប់ចញ្ចឹមជីវិតមនុស្ស និងសត្វ។ ទាំងនេះសុទ្ធតែមានអត្តន័យជាក់លាក់ វិទ្យាសាស្រ្តជឿនលឿន។អ្វីដែលសំខាន់នេះគឺអ្វីដែលយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវគិតអំពីកសិកម្ម និងអ្នកតំណាងឲ្យកសិករដែលបានចំណាយពេលទៅលើកសិកម្ម។ ==កសិកម្មនៅប្រទេសកម្ពុជា== កសិកម្មនៅប្រទេសកម្ពុជាជាស្រូវ។ សម្រាប់ធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ ។ កសិកម្មនៅកម្ពុជា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺនៅមានការខ្វះខាតនៅឡើយ ដោយសារ ការប្រកបរបរ ទាំងរបស់កសិករភាគច្រើនពឹងផ្អែកទៅលើធម្មជាតិជាធំ ( ធ្វើទៅតាមយថាកម្មនៅឡើយ)។ ចំណែកនៅលើពិភពលោក ប្រទេសមួយចំនួន ដែលមានការរីកចម្រើន ខាងវិស័យកសិកម្ម គេបាន ធ្វើស្រែដោយប្រើប្រាស់ នៅគ្រឿងចក្រទំនើបៗ ជាហេតុធ្វើឱ្យប្រទេសគេមានការរីកចំរើនខាងវិស័យនេះ ។ ចំណែកនៅប្រទេសកម្ពុជាការផលិតស្រូវនៅមានការខ្វះខាតនូវបច្ចេកទេស ដើម្បីធ្វើការដាំដុះនៅឡើយ ។ ជាក់ស្តែងនៅរាល់ការពិសោធន៍របស់ និស្សិតនៅតាមសាកលវិទ្យាល័យពុំមានការណែនាំ នៅបច្ចេកទេសដែលសមស្របនៅឡើយ ។ជាក់ស្តែងនិស្សិតតែងតែ ទៅសាក់សួរកសិករដើម្បីប្រមូលឯកសារមកវិញដើម្បីធ្វើការពិសោធន៍ទៅតាមកសិករទៅវិញ ។ ទាំងនេះជាហេតុផលមួយដែលធ្វើឱ្យកសិកម្មនៅកម្ពុជាមានការអន់ថយ<ref>ក្រសូងកសិកម្ម និងការស្រាវជ្រាវពីនិស្សិត នៅសាកលវិទ្យាល័ភូមិន្ទកសិកម្</ref> ។ [[ឯកសារ:ឧទាហរណ៍.jpg|តំនភ្ជាប់=Special:FilePath/ឧទាហរណ៍.jpg]] ==ស្ថានភាពទូទៅ== ត្រប់ជាដំណាំមួយ ដែលប្រជាជននៅលើពិភពលោកតែងតែបានស្គាល់ និងប្រើប្រាស់ធ្វលម្ហូបអាហារប្រចាំថ្ងៃ យ៉ាងប្រជាប្រិយបំផុតចាប់តាំងពីសតវត្សទី ១៦ មក ម្លេះ ។ នៅឆ្នាំ ១៧៥៣ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ដជាច្រើន បានកំណត់ ប្រភេទរុក្ខជាតិនេះនៅក្នុងគ្រួសារ (សូឡាណាសេ) លំដាប់ សូឡានូម ។ ហើយមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្តហៅថា Solanum Melongena L. ប៉ុន្តែវាក៏មានឈ្មោះផ្សេងៗទៀតជាច្រើនដូចជា នៅឆ្នាំ ១៧៧៥ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត ឈ្មោះ Forsskal បានអោយឈ្មោះថា Solanum Caglans និងនៅឆ្នាំ ១៨៥២ អ្នកប្រាជ្ញឈ្មោះ Dun Dunal បានអោយឈ្មោះថា Solanum Pressum ។ នៅក្នុងប្រភេទដំណាំត្រប់មានច្រើនប្រភេទដូចជា៖ # ត្រប់ពុតញង ៖ ឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ដហៅថា Solanum Tovum Swarte ឈ្មោះធម្មតាហៅថា Bitter Egg Plant ។ # ត្រប់ស្រួយត្រប់ខារ ឬ ត្រប់ពងមាន់ ៖ ឈ្មោះអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ដហៅថា Macrocarpon ឈ្មោះធម្មតាអាចហៅថា Bitter Egg plant បានដែរ ។ # ត្រប់ក្រាំងរមាស ឬ ត្រប់សណ្ដាយ ៖ មានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ដហៅថា Solanum melongena មានឈ្មោះធម្មតាហៅថា Egg plant ឬត្រប់សណ្ដាយ ឬត្រប់ក្រាំងរមាស ដែលមានផ្លែសំប៉ែត ឬមូលតែពណ៌ប្រផេះ ឬ បៃតង ។ ជាទូទៅគេពិនិត្យឃើញមានចំនួន ២២ប្រភេទនៃក្រុម Solanum នៅក្នុងប្រទេស ឥណ្ឌា ។ តាមការស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញថា ក្រុមនេះមានប្រភពកំណើតនៅតំបន់អាស៊ីដូចជា៖ នៅប្រទេសចិន ឥណ្ឌា និង ទ្វិបអាហ្រិ្វក ។ ប៉ុន្ដែក្រោយមករីករាលដាលដល់ទ្វិបអាមេរិក និង ពេញពិភពលោក ជាពិសេសនៅតាមតំបន់សីតុណ្ហភាពក្ដៅ ។ នៅប្រទេសកម្ពុជាយើង ត្រប់ជាប្រភេទបន្លែមួយ៉ាងសាមញ្ញ ដែលប្រជាជនគ្រប់គ្នាតាមបណ្ដោយទន្លេមេគង្គ និងតំបន់ផ្សេងៗទៀតជាច្រើនតែដាំជាលក្ខណះសួនបន្លែចំរុះ ។ ====លក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុ==== ដំណាំត្រប់គ្រប់ប្រភេទឆាប់ទទួលរងនូវអំពើអាកាសធាតុ ជាពិសេសនៅពេល សីតុណ្ហភាពត្រជាត់ សំណើមបរិយាកាសខ្ពស់ វាធ្វើឲ្យឥទ្ធិពលនៃការបន្តពូជ ប្រដាប់បន្តពូជញី មិនទទួលយកលំអងផ្កាឈ្មោលក្នុងពេលវេលាដែលបង្កកំនើត ប៉ុន្តែសីតុណ្ហភាពមធ្យមហើយ រយៈពេលវែងក្នុងរដូវដាំដុះធ្វើឲ្យត្រប់ទទួលបានជោគជ័យលើការងារផលិតកម្ម។ ចំពោះប្រភេទនៃពូជមានអាយុកាលលូតលាស់វែងអាចមានកំរិតធន់ទ្រាំ និងបន្សាំបានល្អក្នុងលក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុប្រែប្រួលខ្លាំង។ នៅពេលយប់ត្រជាក់ហើយពេលថ្ងៃក្តៅរយៈពេលខ្លីធ្វើឲ្យត្រប់បាត់បង់ទិន្នន័យច្រើន។ប្រសិនបើសីតុណ្ហភាពមធ្យមប្រចាំថ្ងៃចន្លោះពី១៨-២៥ អង្សាសេ ធ្វើឲ្យការដុះលូតលាស់ និងទិន្នផលខ្ពស់ជាទីបំផុត គឹដុះលូតលាស់លឿនផ្កាចេញស្រុះគ្នាល្អកំរិតបន្តពូជនិងការលូតលាស់បានល្អ។ នៅពេលសីតុណ្ហភាពឡើងខ្ពស់ពី៣០-៣៣ អង្សាសេ និងមានខ្យល់បកខ្លាំងក្នុងអំឡុងពេលត្រប់ចេញផ្កា វាធ្វើឲ្យមានឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ផ្កា ហើយលទ្ធផលទិន្នន័យថយចុះក៏កាន់តែខ្លាំង ។គ្រាប់ពូជដុះពន្លកបានល្អ គឺជាមធ្យម២៥ អង្សាសេ។ ====អំពីលក្ខខណ្ឌដី==== ត្រប់ជាប្រភេទដំណាំមួយដែលអាចដុះលូតលាស់បានលើផ្ទៃដីស្ទើរគ្រប់ប្រភេទដូចជាំដីខ្សាច់ស្រាល ខ្សាច់មធ្យម ខ្សាច់ធ្ងន់ ដីឥដ្ឋខ្សោយ ដីឥដ្ឋមធ្យម និងដីឥដ្ឋ។ ប្រភេទដីដែលសំស្របសំរាប់ ដំណាំនេះគឺដីឥដ្ឋល្បាយ និងដីល្បាយខ្សាច់ ធ្វើឲ្យត្រប់ទទួលបានទិន្នផលខ្ពស់។ ប៉ុន្តែដីសំរាប់ដាំត្រប់ គួរតែស្រទាប់ដាំដុះជ្រៅ និងpH ចាប់ពី៥,៥-៦,០ ទើបល្អប្រសើរជាងដីដែលមានស្រទាប់ដាំដុះរាក់ pH ទាបជាង៥ ឬខ្ពស់ជា៨ វាតែងតែធ្វើឲ្យត្រប់ជួបប្រទះនូវបញ្ហាជំងឺកង្វះសារធាតុចិញ្ចឹមលើផ្លែ។ ==បច្ចេកទេសដាំដុះ== * ការជ្រើសរើសពូជ ៖ដំណាំត្រប់ក៏ដូចជាដំណាំដទៃទៀតដែរ ការជ្រើសរើសពូជមាន សារៈសំខាន់បំផុតគឺ សំដៅទៅលើការលូតលាស់ និងឲ្យផល។ ពូជត្រូវដឹងប្រភពត្រឹមត្រូវ ប្រភេទ ពូជបង្កាត់មានជំនាន់ Hybride F1 ឬពូជបង្កាត់សេរី (OPV) ដែលហៅថា ពូជក្នុងស្រុកមានអាយុកាល ដុះលូតលាស់សមស្របនិងតំបន់ដាំដុះព្រមទាំង ពេញនិយមប្រើប្រាស់។ គ្រាប់ពូជមានសុខភាពល្អ ភាពសុទ្ធ ការកំណត់ប្រើជាក់លាក់។ * ការសាបកូននិងការថែទាំកូនត្រប់ ៖ គញរាប់ត្រប់តូចល្អិត សំប៉ែត សំបករឹង ហើយក្រាស់ ជាទូទៅចំនួន២៥០ គ្រាប់ ឲ្យទម្ងន់១ក្រាម។ ដើម្បីដាំលើផ្ទៃដី១ហិចតាគេត្រូវប្រើគ្រាប់ពូជចំនួន ៣៧៥-៥០០ក្រាម។ មិននឹងសាបគ្រាប់ពូជត្រូវយកមកសំអាតជាមិនសិន បន្ទាប់មកយកទៅដាក់ហាលថ្ងៃ រយៈពេល១-២ម៉ោង ក្រោយមកទៀតយកទៅត្រាំទឹកក្តៅឧណ្ហៗរយៈពេល១៥-២០នាទី ទើបត្រាំទឹកត្រជាក់ធម្មតាមួយយប់ ក្រោយមកយកទៅផ្អាប់ ពីយប់ នៅពេលគញរាប់ត្រប់ដុះពន្លកសៗ ដំបូងអាចយកទៅសាបឬដាក់ក្នុងកន្ទោងក៏បាន។ * វិធីសាប និងថ្នាលធម្មតា៖ ដំបូងត្រូវរកទីតាំងថ្នាលសាបគឺស្រឡះ ដីទួលស្រស់ទឹក មានជីជាតិល្អ បន្ទាប់មកត្រូវកាប់ហាលដីឲ្យស្ងួត ទើបលើករងឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដីលើរងគឺត្រូវឲ្យម៉ដ្ឋល្អកៀរឲ្យស្មើ (ធ្វើដំបូលប្រក់ពេលមានភ្លៀង) ទើបយកជីប្រភេទស៊ុពែផូស្វាតមកបាចពីលើចំនួន១៥០ក្រាម សម្រាប់ផ្ទៃថ្នាល១០ម៉ែតការេ ឬជី ១៥ ១៥ ១៥ ចំនួន២០០ក្រាម បន្ទាប់មករាស់លុបជីទាំងនោះឲ្យ កប់ជ្រៅក្នុងដី ។ ការសាបគ្រាប់ពូជត្រូវធ្វើឡើងជាបន្ទាន់ ដោយសាបឲ្យរង្វើលល្មម ក្រោយសាបហើយត្រូវរោយកំទេចចំបើង ចិញ្រ្ចាំខ្លីៗពីលើតាមក្រោយដើម្បីការពារសំណើមដី បន្ទាប់មកស្រោចទឹកឲ្យជោគ ហើយស្រោចសូលុយស្យុង ថ្នាំផ្សិត ដូចជា Mancozeb ការពារជំងឺរលួយកូនឈ្មោះ Damping off នៅពេលវាដុះថ្មីៗ។ ការស្រោចទឹក ដកស្មៅ និងជីបំប៉នជីត្រូវធ្វើឡើងជាប្រចាំ ដើម្បីឲ្យកូនដំណាំលូតលាស់ល្អ ក្រោយពីសាបរយៈពេល ៣-៤អាទិត្យ អាចយកមកទៅដាំបាន។ * ការសាបនិងថ្នាលដីខ្សាច់៖ ដំបូងត្រូវធ្វើឡាំង ឬកេសដែលមានទទឹង០,៥ម បណ្តោយ១ម ជម្រៅ ៥សម បាតកេសត្រូវមានរន្ធតូចៗ ។ យកដីខ្សាចម៉ដ្ឋមកដុតសំលាប់មេរោគជាមុនហើយទុកឲ្យត្រជាក់ ទើបចាក់ចូល ក្នុងកេសឲ្យពេញស្រោចទឹកឲ្យជោគបន្ទាប់មកយកគ្រាប់ដែលដុះពន្លកសៗទៅសាបតាម ដង្អូរជម្រៅ១សម ចន្លោះ ៥សម ក្រោយសាបហើយត្រូវលប់ដីខ្សាច់នោះពីលើឲ្យជិតគ្របចំបើងពីលើ ហើយស្រោចទឹក ឲ្យជោគ ព្រឹក ល្ងាច រយៈពេល២-៣ថ្ងៃអាចបកចំបើនោះចេញ គឺពេលត្រប់ដុះទូល ដីខ្សាច់នោះចេញមក។ ក្រោយពីវាដុះមានសន្លឹកកំណើតពីដំបូង មានអាយុ៧-១០ថ្ងៃ អាចដកកូន ពីកេសដីខ្សាច់ទៅស្ទូងលើថ្នាល ឬកន្ទោងដែលបានបំពេញដោយដីមានជីកំប៉ុស្ត និងអង្កាម។ ការថែទាំ ស្រោចទឹក ស្រោចជី អាចធ្វើឡើងដូចគ្នា និងការសាបថ្នាលធម្មតាដែរ តែការសាប របបនេះប្រើគ្រាប់ពូជចំនួនតិច អាចដាំបានផ្ទៃដីធំ ហើយកូនត្រប់ឆាប់បានទៅដាំ គឺរយៈពេលតែបី អាទិត្យប៉ុណ្ណោះ។ រដូវកាលដាំដុះត្រប់ជាដំណាំមួយដែលលូតលាស់ពេញ១ឆ្នាំ ដោយមិនប្រកាន់រដូវក៏ប៉ុន្តែនៅឭពេល សីតុណ្ហភាពឡើងខ្ពស់ ធ្វើឲ្យត្រប់បន្ថយការចេញផ្កា ឬពេលសំណើមដីមិនគ្រប់គ្រាន់ធ្វើឲ្យត្រប់ផ្លែមិនបានវែង ហើយមានរស់ជាតិល្វីងខារ នៅប្រទេសកម្ពុជាយើង គេបែងចែករដូវដាំដុះជាពីរ គឺ រដូវប្រាំ និងរដូវវស្សា។ នៅតំបន់ទំនាបទន្លេមេគង្គ និងជុំវិញទន្លេសាបការដាំដុះចាប់ផ្តើមពីរដូវទឹកនៅខែតុលា រិច្ឆិកា ដល់ខែកក្កដា និងសីហា នៅតំបន់ខ្ពងរាប និងភ្នំ គឺពីខែឧសភា ដល់ខែវិច្ឆិកា ដែលភាគច្រើនស្រោចស្របដោយទឹភ្លៀង។ * ការរៀបចំដី៖ ការរៀបចំដីមានសារៈសំខាន់បំផុតសំរាប់ការដាំ និងដុះលូតលាស់។ ការភ្ជួរឲ្យជ្រៅ រាស់បំបែកដីឲ្យម៉ដ្ឋ និងច្រើនលើកគឺរឺតតែធ្វើឲ្យដីធូរមានបន្ទុកខ្យល់គ្រប់គ្រាន់ គឺជួយសម្រួលដល់ការដុះលូតលាស់នូវប្រព័ន្ធឫស ជ្រាបទឹកបានរហ័ស សំរួលឲ្យការស្រូបយកជីជាតិបានល្អ។ ការរៀបចំដីអាចធ្វើទៅបានតាមរបៀបផ្សេងៗគ្នា ដូចជាកាប់នឹង ចប ភ្ជួរនង្គ័ល គោយន្ត ឬត្រាក់ទ័រ ទៅតាមលទ្ធភាព និងទំហំផ្ទៃដី។ ដំបូងត្រូវរាស់ប្រមូលយកស្មៅ និងកាកសំណល់ដំណាំចាស់ ដុតឬយកចេញពីចំការ បន្ទាប់មកភ្ជួរ ហាលដីរយៈពេល៥-៧ថ្ងៃ ផឲ្យស្មៅងាប់ និងផ្តាច់ជីវិតពពួកសត្វល្អិតចង្រៃ ផ្សេងៗនៅក្នុងដិ ក្រោយមកទើបរាស់បំបែកដីឲ្យម៉ដ្ឋនិងកៀឲ្យស្មើ។ ដើម្បីលើករងដាំបានត្រូវភ្ជួរ រាស់ដីឲ្យបាន៣-៤លើក។ ការដាំតាមរបៀបកសិករ គេមិនលើករងឡើយ តែដើម្បីឲ្យងាយ ស្រោចគេលើករង។ ការលើករងមានសារៈសំខាន់ បំផុតដូចជានៅរដូវវស្សា ការលើករងឲ្យមានកម្ពស់ខ្ពស់ធ្វើឲ្យទឹក ហូរចេញពីចំការបានរហ័ស។ នៅរដូវប្រាំងករណីរងខ្ពស់ងាយបញ្ចូលទឹក។ រងឬថ្នាល សំរាប់ដាំត្រប់គឺមានទទឹង ១០០សម កំពស់ ២០-២៥សម បណ្តោយតាមលទ្ធភាព ឬសភាពរបស់ដី។ របៀបដាំដុះបន្ទាប់ពីលើករងហើយត្រូវកាប់ជារណ្តៅតាមបណ្តោយរង ឬថ្នាលដាំមួយជួរគឺចន្លោះជួរ១០០-១២០សម ចន្លោះគុម្ព ៧០-៨០សម មួយគុម្ពមួយដើម ។ជម្រៅរណ្តៅដែលកាប់គឺ ៨-១០សម ក្នុងករណីកូនត្រប់សាបលើថ្នាលផ្ទាល់ គេត្រូវស្រោចទឹកកូនត្រប់ឲ្យជោគ រយៈពេល២០-៣០នាទីមុនដក ដើម្បីបន្ធូរនូវការដាច់ឫស។ កូនត្រប់ត្រូវដកពីពេលព្រឹក បន្ទាប់មកយកវាទៅដាក់ក្នុងឧបករណ៍ដូចជា កញ្ចើ ល្អី កញ្ឆេ ....។ ហើយស្រោចទឹកឲ្យជោគរក្សាទុកនៅក្រោមម្លប់ ធ្វើឲ្យកូនត្រប់មានសភាពរឹងមាំធន់នឹងកម្តៅថ្ងៃ ក្រោយមកទើបយកទៅដាំនៅពេលរសៀល ចាប់ពីម៉ោង២ រហូតដល់ពេលល្ងាចត្រជាក់ ក្រោយពីដាំភ្លាមត្រូវស្រោចទឹកឲ្យជោគតាមរណ្តៅនីមួយៗ។ * ការស្រោចស្រព៖ ទឹកជាកត្តាសំខាន់សំរាប់បំលែងសារធាតុចិញ្ចឹម គឺធ្វើឲ្យជីជាតិទាំងឡាយនៅក្នុងដីរលាយ ហើយអាចឲ្យដំណាំស្រូប យកបានទៅចិញ្ចឹមសរីរាង្គ។ ត្រប់ជប្រភេទដំណាំមួយដែលត្រូវការទឹកជាប្រចាំ ដើម្បីរក្សាសំណើមដី ដូចនេះចាប់ពីពេលដាំភ្លាមត្រូវតែស្រោចទឹកជាបន្ទាន់ ហើយបន្តស្រោចជាធម្មតា មួយថ្ងៃ១-២ដង ព្រឹក-ល្ងាច ប៉ុន្តែនៅពេលត្រប់ចាប់ផ្តើមចេញផ្ការហូតដល់ពេលប្រមូលផលវា ត្រូវការទឹកច្រើនជាងពេលដាំ។ ដំណាក់កាលនេះ គេអាចបញ្ចូលទឹកដោយម៉ាស៊ីនទៅតាមចន្លោះរងក៏បាន ហើយបាញ់ឲ្យជោគក៏បាន ធ្វើយ៉ាងនេះដើម្បីឲ្យដីមានសំណើមកាន់តែខ្លាំង ក្នុងដំណាក់កាលនេះ ឬរដូវប្រាំង។ * ការប្រើប្រាស់ដី៖ ត្រប់ត្រូវការសារធាតុចិញ្ចឹមគ្រប់មុខ គឺវាត្រូការដីដែលមានជីជាតិច្រើន ដែលជាសមាសធាតុសំរាប់ផ្តល់ដល់ការលូតលាស់ និងមានទិន្នផលខ្ពស់។ ដីធម្មជាតិ ដូចជាកំប៉ុស្តផ្សំ លាមកសត្វគ្រប់ប្រភេទ ជីស្រស់ឬជីបៃតង សូទ្ធសឹងជាសមាសធាតុដែលបណ្តាលឲ្យលូតលាស់លឿន និងទន្នផលខ្ពស់។ ជីអាចម៌មាន់គេប្រើកំរិតពី៨-១០តោន/ហត ជីលាមកគោ ក្របី ពី១៥-២០តោន/ហត ជាពោសេសគឺដាក់នៅពេលដាំដាក់ទា្រប់បាត។ ដំណាំនេះត្រូវការសរធាតុសំខាន់ៗដូចជា N, P, K, Ca, S, Fe និងB។ កាលណាកង្វះសារធាតុចិញ្ចឹមទាំងនេះ អាចលេចចេញ នូវសញ្ញាដូចតទៅ ៖ # កង្វះធាតុអាសូត N : ធ្វើឲ្យដើមមែកឈរត្រង់ ស្លឹកខៀវស្រអាប់ ហើយតឿមិនបែកមែក។ # កង្វះធាតុផូស្វ័រ P: ស្លឹកប្រផេះស្រអាប់ ហើយធ្វើឲ្យស្លឹកឆាប់ប្រែព៌ណទៅជាលឿង ទុំជ្រុះមុនអាយុ ដើមមែកទន់មិនរឹងមាំ។ # កង្វះធាតុប៉ូតាស្យូម K និងដែក Fe: ធ្វើឲ្យពណ៌បៃតងនៃត្រួយខ្ចីៗរបស់ស្លឹកក្លាយទៅជាពណ៌លឿងព្រមទាំងលូតលាស់មិនពេញលេញឆាប់ទទួលរងនូវជំងឺផ្សេងៗពិសេសជំងឺផ្សិតលើស្លឹក។ ដំណាំនេះគេប្រើជីច្រើនដំណាក់កាលដូចជា៖ ទ្រាប់បាត ប្រើជី ១៥.១៥.១៥ ចំនួនគក្រ/ ហត ក្រោយដាំរយះពេល ៧ ទៅ ១០ ថ្ងៃប្រើជីអ៊ុយរ៉េ ៤៦% ចំនួន ៦៥ គក្រ / ហត ដោយលាយទឹកស្រោចឬដាក់ក្បែរគុម្ព ហើយស្រោចទឹកក៏បាន ។ រយះពេលបីអាទិត្យក្រោយដាំ គេដាក់ជីបំប៉នប្រភេទ ១៥ ១៥ ១៥ ចំនួន ២០០ គក្រ / ហត ដោយធ្វើការដាក់ចន្លោះគុម្ព ហើយលុបដីអោយជិតស្រោចតឹកអោយជោគ ។ លើកចុងក្រោយគឺដាក់ជីប្រភេទអ៊ុយរ៉េចំនួន ៨៤ គក្រ លាយជាមួយជីផូស្វាត ( P2O520%) ចំនួន ១០០គក្រ ដើម្បីដាក់លើផ្ទៃដី ១ ហត នៅពេលត្រប់ចាប់ផ្តើមប្រមូលផលលើកទីមួយមានរយះពេល ៦៥ ដល់៧០ ថ្ងៃ ក្រោយដាំ <ref>សៀវភៅដំណាំត្រប់របស់ក្រសួងកសិកម្ម និង នេសាទ លេខ ១៤៤៥. CAM(SF ) 2005 រ៉េន រដ្ឋា សិស្សកសិកម្ម ( បាត់ដំបង)  </ref>។ * ការកំចាត់ស្មៅ៖ ការកំចាត់ស្មៅ គឺគេចាប់ផ្តើមអនុវត្តន៍តាំងពីចាប់ផ្តើមភ្ជួរដីមក ដោយរាស់ប្រមូល ដុតចោលទើប ។ ការដាំដុះលក្ខណទីផ្សាធំៗ មិនរាស់ត្រូវយកស្មៅចេញ គេប្រើថ្នាំសំលាប់ស្មៅឈ្មោះ Glyphosate ឬ Glycine ៤៨ ១ហត ផ្ទៃដីប្រើ ២.៥លីត្រ ។ វិធីប្រើគឺកំរិត ៦០ និង ៧០ cc លាយជាមួយទឹក២០ លីត្រ បាញ់លើផ្ទៃដី ២០០ម២ ក្រោយបាញ់បានរយះពេល៧ថ្ងៃទើបចាប់ផ្ដើមរាស់ប្រមូលផ្តុំយកស្មៅចេញហើយភ្ជួរហាលដី ។ វិធីសាស្រ្តធ្វើដោយប្រើចបគឺ ក្រោយដំបានរយះពេល២អាទិត្យគេត្រូវជ្រំជ្រោយដីអោយផុសល្អ ហាលដី២ថ្ងៃទើបពូនរងឡើងវិញ ដើម្បើអោយស្មៅចង្រៃងាប់ ។ លើកទី២ គេអាចជំរះយកស្មៅចេញតែមិនជ្រំជ្រោយដីឡើយ ។ == អំពីជំងឹ និងវិធានការការពារ == ត្រប់ជាប្រភេទដំណាំមួយដែលទទួលរងការបំផ្លាញពីជំងឺ ផ្សិត ដូច ដើម ស្លឹក ឬស និងផ្លែ ។ ជំងឺរលួយគល់ត្រប់៖ ឈ្មោះ ( Damping off Pytmium SPP Rhizoc tonia Spp ) តាមធម្មតា ជំងឺផ្សិតតែងតែកើតឡើងដោយលក្ខខណ្ណអាកាសធាតុ និងបណ្ដាលមកកត្ដាពីសំណើមដី ។ ប្រភេទជំងឺរលួយកូនត្រប់ឈ្មោះ DarnPing off នេះគឺបំផ្លាញកូនត្រប់ទើបនិងដុះរហូតដល់កូនត្រប់មានសន្លឹកពិត លក្ខណ ពិសេសរបស់វាគឺ បណ្ដាលមកពីដីដែលមានមេរោគ ៕វិធានការការពារ ត្រូវបាចកំបោរចំនួន ២៥០ ទៅ ៣៥០ គក្រ ក្នុង១ហត ហើយភ្ជួរលុបរយះពេលពីរ សប្ដាស៍ ទើបរៀបចំដីដាំបាញ់ផ្សិតដូចជា Mancozed Maned ឬ Captan មួយអាទិត្យម្ដងៗ ចាប់ពីសាបរហូតដល់ត្រប់ចេញផ្កា និងផ្លែ ។ ===អំពីសត្វល្អិត=== សត្វល្អិតដែលបំផ្លាញដំណាំត្រប់មានេពីរក្រុមធំៗ គឺ ក្រុមចោះ និង ស៊ីបំផ្លាញ ព្រមទាំងក្រុមជញ្ជក់យករុក្ខរស ។ ក្រុមស៊ីបំផ្លាញរួមមាន ដង្កូវស៊ីរូងផ្លែ ដើម ស្លឹក ដូចជា ៖ ដង្កូវស៊ីរូងផ្លែ និងដើម ៖ ឈ្មោះ Egg plant Fruit and Shoot bore ដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ត Leucinodes Orbonalis នៅក្នុងគ្រួសារ Lepidoptera លំដាប់ Pyralidem លក្ខណះនៃការបំផ្លាញមេរោគមេអំបៅតែងពង ដាក់ស្លឹកផ្នែកខាងក្រោមរាយៗជាក្រុមខ្លះទៀត ពងដាក់លើផ្កា និងដើម ក្រោយមកពងរបស់វាពងញោះហើយចោះចូលទៅក្នុងដើមផ្នែកខ្ចីនៃត្រួយបៃតង ឬក្តិបខ្ចីៗ ធ្វើអោយត្រួយនៃដំណាំត្រប់ស្រពោន ហើយផ្លែត្រប់ស្អុយមិនអាចលូតលាស់បាន ជាបពិសេស វាបង្ករកំណើតនៅលើគ្រប់ដំណាំអំបូរ សូឡាណាសេ ធ្វើអោយមានលទ្ធភាពពង្រីក ប្រជាករបានយ៉ាងលឿនក្នុងលក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុក្ដៅ ។ ដើមើ្បការពារនិងកត្ដាចង្រៃបែបនេះ គេត្រូវអនុវត្តន៍តាមវិធីសាស្រ្តច្រើនយ៉ាងដូចជា ៖ ជ្រើសរើសពូជធន់ទ្រាំ រៀបចំដីអោយបានត្រឹមត្រូវ ផ្លាស់ប្ដូរមុខដំណាំជ្រើសរើសរដូវអោយមានចន្លោះជួរ និងគុម្ព អោយបានត្រឹមត្រូវ កាត់លោះស្លឹកចោលខ្លះ សំអាតស្មៅក្នុងចំការព្រមទាំងមានវិធានការណ៍ប្រើប្រាសើជាតិគីមី ដើមី្បរួមផ្សំពេលសត្វល្អិតទើបនិងកើត ។ ===ការប្រមូលផល=== ត្រប់អាចប្រមូលផលបានក្រោយពីការដាំរយះពេលខុសៗគ្នាទៅតាមប្រភេទរបស់ត្រប់ និងប្រភេទ របស់ពូជ ។ ប្រភេទត្រប់ផ្លែខ្ចីដូចជា៖ ត្រប់ពងមាន់ និង ត្របើក្រាំងរមាស និង ត្រប់សណ្ដាយផ្លែខ្ចី គឺចន្លោះពី ៧០ ទៅ ៧៥ ថ្ងៃ ហើយការប្រមូលផលអាចច្រើនលើក អាស្រ័យលើការថែទាំពិសេសគឺ ការកាត់ស្លឹកចាស់ចោល ដាក់ជីបន្ថែម និងស្រោចទឹក ។ ចំពោះទិន្នផលជាមធ្យមត្រប់ក្រាំងរមាសគឺ ១១ ដល់ ១៣ តោន/ ហត ។ ត្រប់ពងមាន់ទទួលផលពីចន្លោះពី ៨ ទៅ ១០ តោន/ ហត រីឯត្រប់សណ្ដាយផ្លែខ្ចីចន្លោះពី ៧ ដល់ ៩ តោន/ ហត ។ ប្រភេទត្រប់សណ្ដាយផ្លែវែង អាចមានអាយុប្រហែលគ្នានិងត្រប់ខាងលើដែរ អាស្រ័យទៅតាមប្រភេទពូជ ពូជទំនើបចន្លោះពី ៦៥ ដល់ ៧៥ ថ្ងៃ ពូជក្នុងស្រុកចន្លោះពី ៧៥ ដល់ ៨០ ចំពោះទិន្នផលចន្លោះពី ៨ដល់១១ តោន/ ហត ។ ត្រប់អាចប្រមូលផលបានច្រើនសារអាស្រ័យលើការថែទាំ និងការកាត់ស្លឹកចាស់ៗចោលនៅពេលវាបន្ថយផ្កា ។ ដើមើ្បអោយផ្លែត្រប់ទទួលបាននូវ សោភ័ណ្ឌភាពបានល្អ និងគុណភាពគេតែងតែធ្វើការប្រមូលផលពេលព្រឹកព្រលឹម ឬ ល្ងាចត្រជាត់ ក្រោយពិស្រោចទឹកហើយ ។ បេះហើយត្រូវយកទៅផ្សើមទឹកជាចំហាយបន្ដិចៗទើបរៀបចំទុកដាក់ក្នុងឧបករណ៍ដឹកជញ្ជូន ។ ការដោតទំរ និង ការតាក់តែងមែកត្រូវដោតទ្រើងឲ្យរួចរាល់ បន្ទាប់ពីដាំកូនត្រប់បាន២អាទិត្យ ការដោតទ្រើងតាមរបៀបផ្សេងៗគ្នាដែលអាចធ្វើបានដើម្បីទល់ដើម មែកធ្លាក់មកដី កាត់ខ្នែងផ្នែកខាងក្រោម ដើម្បីឲ្យមានខ្យល់ចេញចូលគ្រប់គ្រាន់។ការប្រមូលផលទំហំផ្លែត្រប់បេះទៅតាមតំរូវការទីផ្សារត្រូវបេះផ្លែនៅពេលព្រឹក ដោយប្រើកន្ត្រៃកាត់ទងបេះផ្លែដាក់ក្នុងសំភារៈដែលមានផ្ទៃរលោង ដើម្បីជៀសវៀងការកកិតនិងជាំផ្លែច្រកថង់ដែលមានបរិមាណសមស្របមានគុណភាពស្វិតថង់ត្រូវចោះរន្ធតូចៗ ដើម្បីឲ្យមានខ្យល់ចេញចូលកុំឲ្យស្លោកជៀសវាងច្រកបន្លែហួសបរិមាណ ។ ហាមប្រើសំភារៈគ្មានខ្យល់ចេញចូល ព្រោះវាធ្វើឲ្យបន្លែខូចគុណភាព (ទន់ ប្រែព៌ណលឿង និងងាយរលួយ។ ការចំរាញ់គ្រាប់ #ជំហ៊ានទី១៖ កាត់ទងផ្លែជាចំនិតស្ដែងៗ បន្ទាប់មកពុះផ្លែជាពីរ ចំណែក ។ #ជំហ៊ានទី២: យកសាច់គ្រាប់ចេញពីផ្លែ រួចច្របល់ជាមួយទឹក #ជំហ៊ានទី៣៖ ត្រាំទឹករយះពេល ៣០ វិនាទី បន្ទាប់មកច្របាច់ស្រង់គ្រាប់ចេញពីក្នុងទឹក ។ #ជំហ៊ានទី៤៖ ធ្វើការញែកជាតិរំអិលចេញពីសាច់ផ្លែ អោយបានស្អាតល្អ ។ #ជំហ៊ានទី៥៖ ដាក់ពង្រាយសាច់ផ្លែលើក្រដាស ឬ កន្សែង រក្សាទុកអោយបានស្រស់ល្អ ។ #ជំហ៊ានទី៦៖ ចុងបញ្ចប់ធ្វើការមូលកន្សែងគ្រាប់ ហើយរក្សាទុកនៅកន្លែងដែរមានត្រជាត់ស្អាត ឆ្ងាយពីកំដៅថ្ងៃ អោយរយះពេលចាប់ពី ២ ទៅ ៣ ថ្ងៃ រហូតដល់គ្រាប់មានសភាពស្ងួតល្អ និង អាចយកទៅដាំបាន <ref>សៀវភៅដំណាំត្រប់របស់ក្រសួងកសិកម្ម និង នេសាទ លេខ ១៤៤៥. CAM(SF ) 2005 រ៉េន រដ្ឋា សិស្សកសិកម្ម ( បាត់ដំបង)</ref>។. == អំពីសណ្តែកកួរ == === សេចក្តីផ្តើម === ==== លក្ខណះទូទៅ ==== សណ្តែកគួរគឺជាដំណាំមួយប្រភេទដែលប្រជាជននៅកម្ពុជាក៏ដូចជាបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗនិយមចូលចិត្តដាំ និងចាំបាច់សំរាប់ធ្វើជាអាហារ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតប្រូតេអ៊ីនដែលមាន នៅក្នុងសណ្តែក គឺមានថាមពលមួយដែលជួយទ្រទ្រង់សារពាង្គកាយរបស់មនុស្ស។ សណ្តែកកួរគឺវាស្ថិតនៅក្នុង គ្រួសារFabacese ហើយមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្តVignaunguisp. sisquipedalis ឈ្មោះជាអង់គ្លេស YardLongbean .លើសពីនេះទៀតវាមានចំនួនក្រូម៉ូសូម ជាទូទៅគឺ ២n ស្មើ ៤០ ។ ==== ប្រវត្តរបស់សណ្តែកកួរ ==== សណ្តែកកួរចាប់ ផ្តើមមចាប់កំណើតនៅក្នុងប្រទេសអាមេរិកហើយរុក្ខជាតិនេះមានការគាំទ្រនិងជំរុញការនាំចេញនៃពិភពលោក នៅមុនស.វទី១៦ ព្រោះវាមានអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់សុខភាពមនុស្ស ហើយវាបានផ្តល់វីតាមីនជាច្រើនដូចជា៖ [[វីតាមីន]] Vitamin A, VitaminB2 VitaminB1, iron, phosphorus, and potassium, and a very good source for vitamin C, folate(vetaminb9), magnesium, and manganese. == មូលហេតុនៃការសិក្សា == ការសិក្សានេះជាជំហ៊ានដំបូងដែលយើងបានសំរេចចិត្តដាំពិសោធន៍រកប្រភេទសត្វល្អិតដែលមានឥទ្ធិពលលើសណ្តែកកួរក្នុងលក្ខខ័ណ្ឌ ដីឥដ្ឋល្បាយខ្សាច់ និងមជ្ឈដ្ឌានដែល ស្ថិតនៅក្រោយសាកលវិទ្យាល័យបាត់ដំបង។ វាក៏ជាការស្រាវជ្រាវរកព័តមានថ្មី លើសណ្តែក ដើម្បីពង្រីកចំនេះដឹងបន្ថែម និងទុកជាឯកសារសំរាបការស្រាវជ្រាវដទៃទៀត។ == គោលបំណងនៃការសិក្សា == ដោយយល់ឃើញថាដំណាំសណ្តែកកួរជាដំណាំមួយសំខាន់ក្នុងជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនជាអាហារប្រចាំថ្ងៃ និងជាបន្លែដែលគេនិយមបរិភោគនោះក្រុមយើងខ្ញុំបានសិក្សាអំពីលក្ខខ័ណ្ខផ្សេងៗនិងការថែទាំសណ្តែកនេះ តាំងពីការរៀបចំដីរហូតដល់ពេលប្រមូលផលនិងការទុកដាក់ គ្រាប់ពូជ។ដើម្បីជៀសពីការបំផ្លាញពីកត្តាចង្រៃជាពិសេស សត្វល្អិត។ និងដើម្បីរកដំណោះស្រាយឲ្យការដាំដុះមានភាពល្អប្រសើរ ដល់កសិករនិងការសិក្សាផ្សេងៗទៀត។ == សារៈសំខាន់ == ការយល់ដឹងពីកត្តាចង្រៃ ជាការសំខាន់ណាស់ក្នុងការថែទាំនិងការពារដំណាំ។ចំណេះដឹងនេះបានរួមចំណែកដល់ការផលិតកសិផល ទាក់ទងនិងគុណភាព និងបរិមាណនៃទិន្នផល។ ការកំចាត់ ការបង្ការ សុទ្ធតែទាមទារបច្ចេកទេស ខ្ពស់ទើបអាចសំរេចបានល្អ និងមានប្រសិទ្ធិភាព។ វាជាការចាំបាច់ដែលត្រូវយល់ដឹងពីការបំផ្លាញ និងដំណោះស្រាយ លើដំណាំមានបញ្ហា ទើបការដាំដុះសំរេចបានជោគជ័យ។ == ទំហំនៃការសិក្សា == ការធ្វើពិសោធន៍នេះមានការរៀបចំធ្វើជាថ្នាល លើករង និងដោតចំណារ។ ក្នុងនោះយើងបានកំណត់ទំហំ និង ទ្រងទ្រាយដួចខាងក្រោម៖ # រងសណ្តែកធ្វើជា ៤រង មួយរង២ជួរ # ក្នុងមួយរងមានទំហំ ១.២ម គុណនិង៤ម # ក្នុងមួយជួរមាន១៦រណ្តៅ មួយរណ្តៅមាន២គ្រាប់ # ចន្លោះរង ៧០ស.ម ចន្លោះគុម្ព ២៥ស.ម # ប្រើចំណារអស់១២៨ និងគ្រាប់ពូជ២៥៦គ្រាប់ == សំយោគឯកសារ == === បច្ចេកទេសដាំដុះ === ការជ្រើសរើសរដូវ សីតុណ្ហភាពសមស្របសំរាប់ដំណាំនេះមាន សីតុណ្ហភាពដុះពន្លកចន្លោះពី ២៤-២៨ 0Cសីតុណ្ហភាពចេញផ្កាផ្លែចន្លោះពី ២៤-២៦ 0C ល្អបំផុតប៉ុន្ដែអាចកើនលើសពីនេះបានរហូតដល់ ២៨,៥ 0C រដូវដែលសមស្របបំផុតគឺរដូវរំហើយពីខែតុលាដល់ខែកុម្ភៈប្រចាំឆ្នាំ។ចំពោះសីតុណ្ហភាពសណ្ដែកត្រូវការពី២៥ទៅ៣០ អង្សាសេ និងពេលយប់ ១៥អង្សាសេ។ វាអាចដុះលូតលាស់បានល្អនៅរដូវក្ដៅ ប៉ុន្តែត្រូវការខ្យល់ជាចាំបាច់។ ការត្រៀមលក្ខណៈគ្រាប់ពូជ(Seed preparation)។ === គ្រាប់ពូជដែលមានសុខភាពល្អ === ដូចជាដំណាំដ៏ទៃទៀតដែរ សណ្ដែកបារាំងហើយនិងសណ្ដែកផ្សែងៗ គឺត្រូវបានសាយដោយគ្រាប់នោះ ដូច្នោះគ្រាប់មានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការកំណត់ទិន្នផលផ្លែ ។ កសិករនានា គួរតែវិនិច្ឆ័យសំរាប់ការជ្រើសរើសគ្រាប់ពូជដើម្បីយកទៅព្រួស ដូចជាភាពសុទ្ធគ្រាប់ ហើយនិងភាគរយនៃដំណុះ ។តម្រូវការសំរាប់គ្រាប់ពូជាសណ្ដែកគួរគឺភាពស្អាត៩៩% ភាគរយនៃភាពលាយឡំនិងមិនមែនជាគ្រាប់ពូជ0.០៥%។គ្រាប់ពូជគឺត្រូវតែមានពណ៌លឿងក្រម៉ៅ ទម្ងន់នៃគ្រាប់ពូជគួតែមានចន្លោះពី២០០ទៅ៣០០ក្រាមក្នុង១០០០កគ្រាប់។ភាគរយនៃដំណុះគឺ៨៥ % ។ដើម្បីពិនិត្យលទ្ធភាពដំណុះគ្រាប់ពូជនោះរូបមន្ដធម្មតាត្រូបានគេប្រើប្រាស់តាមវិធីដោយគេយកគ្រាប់ពូជប្រហែល១០០ទៅ៥០០គ្រាប់ដាក់ផ្អាប់់លើក្រដាស់អនាម័យឬលើកន្សែងសើមនៅលើចានតូចមួយ។បន្ទាប់មកគ្របវាឲ្យជិតរយៈពេល២៤ម៉ោងក្រោយត្រូវរាប់ចំនួនដំណុះដែលដុះស្រង់ទិន្នន័យបែបនេះរយៈពេល៣ថ្ងៃ។ === ការបង្ករកំណើតរបស់សណ្ដែកគួរ === ការបង្ករកំណើតគឺជាការជូបគ្នារវៀងកាម៉ែតញី និងកាម៉ែតឈ្មោល បង្កើតជាស៊ីកូតក្លាយជាអំប្រ៊ីយ៉ុងហើយពេលនោះអំប្រ៊ីយ៉ុងកា្លយទៅជាគ្រាប់សណ្ដែក ។ការបង្ករកំណើតមានសារៈសំខាន់ណាស់ព្រោះប្រសិនបើរុក្ខជាតិមួយមិនបង្ករកំណើតទេវាមិនអាចវិវត្ដន៍ទៅជាផ្លែឬគ្រាប់បានឡើយ។នៅក្នុងផ្ការបស់សណ្ដែកការបង្ករកំណើតត្រូវបានបកស្រាយ៉ាងលំអិត ដោយលោកTRABURGER ក្នុងឆ្នាំ១៨៨៤។ដំណើរលំអងរបស់សណ្ដែកគួរគឺចាប់ផ្ដើមនៅពេលដែលលំអងធ្លាក់ទៅលើស្ទិចម៉ានៃកេសញីស្រទាប់ខាងក្នុងនៃលំអងពេលនោះនឹងមានដុះចេញនូវបំពងមួយដែលមានឈ្មោះថាពង់ពង់លំអង។ពេលនោះបំពង់បាននាំកាម៉ែតពីទៅដល់មីក្រូហ្វីលហើយជ្រាបចូលណ្វៃយ៉ូបន្ទាប់មកចូលក្នុងថង់អំប្រ៊ីយ៉ុងនឹងកា្លយជាស៊ីកូត។ === ការរៀបចំដី === ត្រូវភ្ជួរហាលដីឱ្យស្ងួត ២ ឬ ៣ សារដើម្បីសំលាប់ស្មៅបំផ្លាញជំរកសត្វល្អិតសំលាប់មេរោគឱ្យដីធូរមានខ្យល់ ចេញចូលល្អបន្ទាប់មករាស់បំបែកដីឱ្យល្អិតប្រមូលយកស្មៅ ឬ វត្ថុកំទិចកំទីរុក្ខជាតិចេញឱ្យស្អាត ត្រូវលើករងឱ្យបានខ្ពស់ កំពស់រងពី ១៥-២០ស.ម រដូវប្រាំងរដូវវស្សា ២៥-៣០ស.ម ទទឹងរង ១២០ស.ម បណ្ដោយទៅតាមសភាពដី ។ ក្រោយពីលើករងហើយត្រូវកៀរដីឱ្យស្មើលើរងនិមួយៗ បន្ទាប់មកយកកូនចបកាប់មុខតូចកាប់ជារណ្ដៅលើករងដោយប្រើចន្លោះជួរ ៧០ស.ម ចន្លោះរណ្ដៅ ៥០ស.ម ហាលចោល ២-៣ថ្ងៃ ។ === ការដាំដុះ === ការដាំដោយគ្រាប់ផ្ទាល់ ត្រូវយកគ្រាប់ពូជដាក់ហាលថ្ងៃរយៈពេល ១-២ម៉ោង បន្ទាប់មកត្រាំគ្រាប់ពូជ៣០ក្រាមរយៈពេល ៣០នាទី រួចទៅដាំក្នុងរណ្ដៅ ២គ្រាប់ ក្នុង១រណ្ដៅ បន្ទាប់មកលប់ដីពីលើកំរាស់ ២-៣ស.ម និងរោយកំទេចចំបើងស្ងួតៗ ចំៗរណ្ដៅមួយចាប់ៗ រួចស្រោចទឹកតាមក្រោយ ។ === ការថែទាំដំណាំ === ការថែទាំដំណាំសណ្ដែកទ្រើងមានជ្រុំជ្រោយដីដកស្មៅស្រោចទឹកដាក់ជីដោតចំណារលើកទង ។ ==== អត្ថបទកូនចំណងជើង ==== ការជ្រុំជ្រោយដី និដកស្មៅ ការជ្រុំជ្រោយដីត្រូវធ្វើឡើងក្រោយពីរយៈពេល ១០-១៥ថ្ងៃ ពេលសណ្ដែកមានសន្លឹកពិត ២ ធាងគឺជ្រុំជ្រោយដីឱ្យធូរហើយពូនរងឡើងវិញនិងហាលដីឱ្យស្ងួត ២-៣ថ្ងៃ ។ លើកទី ២ គឺមិនជ្រុំជ្រោយដីឡើយប៉ុន្ដែត្រូវធ្វើស្មៅចេញឱ្យស្អាតក្រោយពីដាំរយៈពេល ៣៥-៤០ថ្ងៃ កាលណាទុកស្មៅឱ្យវែងជាជំរកសត្វល្អិតដណ្ដើមទឹកជីពន្លឺព្រមទាំងបង្កឱ្យមានជំងឺទៀតផង ។ ==== ការស្រោចស្រព ==== សណ្ដែកទ្រើងត្រូវការទឹកជាប្រចាំប៉ុន្ដែមិនត្រូវការទឹកដក់នៅក្នុងចំការឡើយ ។ ការស្រោចដោយប៉ោតជារៀងរាល់ថ្ងៃព្រឹកល្ងាចៗ ជាការល្អ ។ ចំពោះការបញ្ចូលទឹកត្រូវបញ្ចូល ២ដង ក្នុង១អាទិត្យទៅតាមសភាពដី និងធាតុអាកាស ។ សណ្ដែកត្រូវការទឹកខ្លាំងចាប់ពីវាមានអាយុ ៣០ថ្ងៃ ឡើងទៅព្រោះដំណាក់កាលនេះសណ្ដែកចាប់ផ្ដើមចេញផ្កាជាបណ្ដើរៗ រហូតដល់ពេលប្រមូលផល ។ ==== ការដោតចំណារ ==== ដំណាំសណ្ដែកទ្រើងត្រូវការទ្រើងឬចំណារសំរាប់វាតោងឡើងត្រូវយកមែកឈើឬកូនឫស្សីដែលមានប្រវែង ២,៥-៣ម មកដោតក្បែរៗគុម្ពមួយដើមៗ ហើយចងចុងចំណារគួបគ្នាឱ្យជាប់ បន្ទាប់មកដាក់ស្នួរកណ្ដាលដើម្បីឱ្យជួយជ្រែងគ្នា។ការដោតត្រូវធ្វើឡើងក្រោយពីដាំ ១២-១៨ថ្ងៃ គឺជាដំណាក់កាលដែលដំណាំត្រូវការ ។ នៅពេលខ្នែងរបស់វាចេញយើងត្រូវលើកខ្នែងសណ្ដែកពត់ទៅចងនឹងចំណារតាមទិស បញ្ច្រាស់នឹងទ្រនិចនាឡិកាប្រសិនបើដាក់ ខុសសណ្ដែកមិនតោង ឡើងឡើយ ។ == ការគ្រប់គ្រង ការកំចាត់សត្វល្អិត និងជំងឺ == វិធានការការពារមាន៤ យ៉ាងក្នុងការកំចាត់សត្វល្អិត === វិធីសាស្រ្តដំាដុះ === • ប្រើប្រាស់ពូជធន់ គ្មានជម្ងឺ • ផ្លាស់ប្តូរមុខដំណាំ និងដាំដំណាំបណ្តេញសត្វល្អិតដូចជា ស្លឹកគ្រៃ ជីនាងរង • ដាំដុះអោយទាន់ពេលវេលា សមស្របតាមរដូវកាល • ដាំចំរុះដែលមានក្លិនឆួលខ្លាំង === វិធីសាស្រ្តកំចាត់ === ដោយដៃ វិធីសាមញ្ញៗ ក្នុងការកំចាត់សត្វល្អិតនានា គឺ អនុវត្តន៍ដោយដៃនិងប្រើសំណាញ់ ព្រមទាំងសត្វល្អិតខ្លះៗ អាចបេះវាចេញដោយដៃ ហើយសំលាប់វាចោលបាន។ ជំងឺ: សណ្ដែកទ្រើងរងការបំផ្លាញដោយជំងឺជាច្រើនមានក្រុមជំងឺផ្សិតនិងក្រុមជំងឺវីរ៉ុសដូចជាៈ * ជំងឺរលាកគល់កូនសណ្ដែកៈកូនសណ្ដែកអាយុក្រោម ១០ថ្ងៃ ងាប់បានគឺស្វិតគល់ក្បែរដីដែលបណ្ដាលមកពីដីក្ដៅសំណើមខ្ពស់។ * ជំងឺពកឬសៈធ្វើឱ្យឬសសណ្ដែករលួយសំបកហើយជាំខ្មៅពិសេសនៅដំណាក់កាលលូតលាស់ និងចេញផ្កាបណ្ដាលឱ្យសណ្ដែកងាប់ទាំងគុម្ពៗ។ * ជំងឺស្លឹកអុចៗ: វាច្រើនតែកើតឡើងលើស្លឹកសណ្ដែកចាស់ៗក្បែរដីច្រើននៅរដូវវស្សាមានសំណើមខ្ពស់ និងអាកាសធាតុក្ដៅ។ក្រៅពីនេះមានជំងឺផ្សេងៗទៀតដូចជាៈជំងឺម្សៅលើស្លឹក ជំងឺរួញស្លឹកសំប៉ែតដើម ជំងឺខ្មូរតោងស្លឹកពណ៌លឿងពពាល។សត្វល្អិតៈសត្វល្អិតលើសណ្ដែកទ្រើងមានដង្កវហ្វូង ដង្កូវមូរស្លឹកស៊ីត្រួយ ដង្កូវចោះផ្លែចៃស្រឹងខ្លួនខ្លីនិងស្រឹងខ្លួនវែង។ ចំពោះសត្វល្អិតខាងលើចំពោះថ្នាំគីមីដែលមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់គឺប្រភេទអាបាម៉ិចទីនលេខ ៥០ ចំនួន ៣០សេសេ លាយនឹងម្សៅកាបារីល ២ស្លាបព្រាបាយ [[ទឹក]] ១៥-១៨លីត្រ បាញ់នៅម៉ោង ៣-៤ ល្ងាច។ * ដង្កូវហ្វូង វាមានច្រើនប្រភេទដូចជាដង្កូវកាត់ដើម ពេលដង្កូវនៅតូចវាស៊ីស្លឹក កាត់គួរ កាត់ដើម ។ វាញាស់ពីសំបុកជាក្រុមៗ ពេលវាធំលាក់ខ្លួនក្រោមស្លឹក ឬពេលថ្ងៃវាលាក់ខ្លួននៅក្នុងដី ។ * ដង្កូវមូរស្លឹក ដង្កូវប្រភេទនេះ ច្រើនស៊ីរុំត្រួយដើម្បីការពារខ្លួនវា ពេលយប់វាចេញ មកបំផ្លាញ ហើយការបំផ្លាញរបស់វាមិនធន់ធ្ងរឡើយ ។ * ដង្កូវចោះផ្លែឈ្មោះ Bean pod borer ដង្កូវប្រភេទនេះវាចូលចិត្តស៊ីផ្កា និងចោះ ស៊ីនៅក្នុងផ្លែ សណ្តែកធ្វើអោយផ្លែស្អុយដាច់ជាកង់ៗ ។ * ស្រឹងជញ្ជាក់ផ្លែសណ្តែក តែងហើរពីចំការមួយទៀត មានលក្ខណៈជាហ្វូង មាន ពណ៌ខ្មៅអុចៗ ពេលនៅតូចគេចែកស្រឹងជា ២ ប្រភេទ គឺ ស្រឹងបៃតងស្មាធំ និង ស្រឹង ខ្លួនវែង មេរបស់វាពងដាក់លើស្លឹក ក្រោយពីញាស់ហើយវារោមជញ្ជាក់ផ្កា ផ្លែ ការបំផ្លាញទាំងកូនញាស់ និងមេចំណាស់ ។ ស្រឹងជញ្ជក់ផ្លែសណ្តែក តែងតែបំលាស់ទីពីចំការមួយទៅចំការមួយទៀត។ មេរបស់វាពងដាក់លើស្លឹក ក្រោយពីញស់ហើយវារោមជញ្ជក់ផ្កា ផ្លែ ការបំផ្លាញទាំងកូនទើបញស់ និងមេចំណាស់។ * អណ្តើកមាស មិនសូវមានការបំផ្លាញធ្ងន់ធ្ងរទេ == ការប្រមូលផល == ការប្រមូលផលប្រព្រឹត្ដ្រិទៅនៅពេលអាយុកាល ៥០ ទៅ ៦០ថ្ងៃ ក្រោយពេលដាំគេអាចប្រមូលផលបានពីរដងក្នុងមួយសប្ដាហ៍។ ត្រូវឧស្សាហ៍ពិនិត្យមើលការលូតលាស់របស់ផ្លែសណ្ដែកមិនត្រូវទុកអោយវាចាស់ជ្រុលពេកទេព្រោះអាចលក់មិនដាច់ ឬ លក់មិនបានថ្លៃ។ យើងត្រូវប្រមូលផលដោយដៃ ឬ ដោយប្រើកន្ដ្រៃសំរាប់កាត់។ == ឯកសារយោង == -http://search.conduit.com/results.aspx?q=crop+management+of+long+bean&Suggest=&stype= Results&FollowOn=True&SSPV=EB_SSPV&SelfSearch=1&SearchType=SearchWeb&SearchSource=15&ctid=CT3072253&octid=CT3072253 -plant Genetic and Breedingរបស់និស្សិតជំនាន់ទី៥ ឆ្នាំទី២ -SEED PROCESSINGAND STORAGE (Copyright © 2004 by Jeffrey H. McCormack, Ph.D.) [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:កសិកម្ម]] khgh908kkvz8idpfv8rb62rij2slbup 0 21625 321350 317924 2025-06-01T15:05:45Z 36.37.169.49 /* ឯកសារយោង */ 321350 wikitext text/x-wiki {{Politics of Cambodia}} {{Politics of Cambodia}} '''នយោបាយប្រទេសកម្ពុជា''' 'ត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលក្នុងនោះ[[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]មានតួនាទីជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]]ហើយ[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]គឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ [[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធវៀតណាម]]បានវាយចូលទឹកដីកម្ពុជា រួចបានផ្តួលរំលំ[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ|របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]] ហើយបន្ទាប់មក ក៏បានបន្តឈរជើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩។ បន្ទាប់ពី[[បដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩|ការដួលរលំនៃរបបកុម្មុយនីស្ត]]នៅជុំវិញពិភពលោកចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩០ ទីបំផុតវៀតណាមក៏បានសម្រេចដក[[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំង]]របស់ខ្លួនចេញពីដែនដីកម្ពុជា។<ref>{{Cite web|url=https://www.usip.org/publications/2017/05/lessons-cambodias-paris-peace-accords-political-unrest-today|title=Lessons from Cambodia's Paris Peace Accords for Political Unrest Today|website=United States Institute of Peace|language=en|access-date=2018-06-14|archivedate=2022-10-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221021130106/https://www.usip.org/publications/2017/05/lessons-cambodias-paris-peace-accords-political-unrest-today|url-status=dead}}</ref> [[សភាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣]] ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើបន្ទាប់ពីភាគីជម្លោះបានចុះហត្ថលេខាលើ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១]] និងបន្ទាប់ពីមាន[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោត]]ដែលបានរៀបចំឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានប្រកាសអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនៅប្រទេសកម្ពុជាហើយមានអំណាចធំៗបីគឺ [[នីតិប្រតិបត្តិ (រដ្ឋាភិបាល)|អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ]] អំណាច[[តុលាការ]] និងអំណាច[[នីតិប្បញ្ញត្តិ]]។ ក៏ប៉ុន្តែ តាំងពីបានប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញមក កម្ពុជាគឺមិនដែលមានបក្សប្រឆាំងណាដែលមានសក្តានុភាពអាចយកឈ្នះលើបក្សកាន់អំណាចនោះឡើយ ដោយហេតុនេះហើយទើបសម្តេច[[ហ៊ុន សែន]]អាចបន្តកាន់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្រ្តីគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មក។ គណបក្សសម្តេចគឺ [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]ដែលដណ្តើមអាសនៈបានទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីបានរំលាយ[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា]]ចោល ដែលពេលនោះត្រូវជាបក្សប្រឆាំងធំបំផុតនឹងបក្សប្រជាជន។ តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏បានប្រកាសដែរថាប្រទេសកម្ពុជាគឺជា "រដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ សន្តិភាព អព្យាក្រឹត និងរដ្ឋមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ"។<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=xXQ6Od8xVMsC&pg=PA210&lpg=PA210&dq=independent,+sovereign,+peaceful,+permanently+neutral+and+non-aligned+State+cambodia#v=onepage&q=independent,%20sovereign,%20peaceful,%20permanently%20neutral%20and%20non-aligned%20State%20cambodia&f=false|title=Framing the State in Times of Transition: Case Studies in Constitution Making|last=Miller|first=Laurel E.|last2=Aucoin|first2=Louis|date=2010|publisher=US Institute of Peace Press|isbn=9781601270559|location=|pages=210|language=en}}</ref> អំណាចនីតិប្រតិបត្តិត្រូវបានអនុវត្តដោយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងនាមនិងដោយឯកច្ឆ័ន្ធពីសំណាក់ព្រះមហាក្សត្រ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវបានជួយ ឬគាំទ្រដោយសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សានោះមានដូចជា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ និងរដ្ឋមន្រ្តីផ្សេងៗ។ អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិត្រូវបានផ្ទេរទៅ[[ទ្វេសភានិយម|នីតិបញ្ញត្តិទ្វេភាគី]] ដោយក្នុងនោះមាន[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]ដែលមានសិទ្ធិអំណាចបោះឆ្នោតលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ហើយ[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]វិញមានសិទ្ធិអំណាចពិនិត្យមើលឡើងវិញ។ នៅពេលអនុម័តច្បាប់តាមរយៈស្ថាប័នសភាទាំងពីរ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះនឹងត្រូវដាក់ជូនព្រះមហាក្សត្រដើម្បីឡាយព្រះហត្ថលេខា និងប្រកាសឱ្យប្រើ។ អំណាចតុលាការមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងដោះស្រាយជម្លោះវិវាទដោយមិនលម្អៀង។ តុលាការកំពូលគឺជាតុលាការខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងប្រទេស ហើយមានអំណាចវិនិច្ឆ័យលើសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការជាន់ទាប។ ស្ថាប័នដាច់ដោយឡែកមួយទៀតហៅថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីផ្តល់ការបកស្រាយអំពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់ ហើយដើម្បីដោះស្រាយវិវាទទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកសភា។<ref>{{Cite web|url=http://www.nyulawglobal.org/globalex/Cambodia.html|title=Overview of the Cambodian History, Governance and Legal Sources - GlobaLex|website=www.nyulawglobal.org|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]បានគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពនយោបាយកម្ពុជាចាប់តាំងពី[[រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៧|ជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៃឆ្នាំ១៩៩៧]] នៅឯទីក្រុងភ្នំពេញបានបញ្ចប់មកម្លេះ។ គណបក្សផ្សេងៗដែលជាគូប្រជែងនឹងបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមាន [[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]ដែលជាគណបក្សរាជានិយម និងអតីត[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ]]ដែលត្រូវបានរំលាយចោលដោយតុលាការកំពូលនៅឆ្នាំ២០១៧។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយឈ្មោះ[[ស្ទីវិន ឡេវីតស្គី]] និងលូកាន-វេ បានពណ៌នាពីប្រទេសកម្ពុជាថាជា"របបផ្តាច់ការប្រកួតប្រជែង" ដែលជាប្រភេទ[[របបចម្រុះ]] មានលក្ខណៈជាប្រជាធិបតេយ្យផងនិងបែបផ្តាច់ការផង។<ref>{{Cite web|url=https://www.cambridge.org/core/books/competitive-authoritarianism/20A51BE2EBAB59B8AAEFD91B8FA3C9D6|title=Competitive Authoritarianism by Steven Levitsky|last=Way|first=Lucan A.|last2=Levitsky|first2=Steven|date=2010|website=Cambridge Core|page=3|access-date=2019-04-01}}</ref> ==ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់== កម្ពុជាគឺជាប្រទេសប្រកាន់យករបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធជា[[ឯកត្តរដ្ឋ]]<ref>{{Cite book|url=https://www.adb.org/publications/deconcentration-and-decentralization-reforms-cambodia-recommendations-institutional|title=Deconcentration and Decentralization Reforms in Cambodia: Recommendations for an Institutional Framework|last=Niazi|first=Tariq H.|date=2011-06-01|publisher=Asian Development Bank|isbn=9789290922650|location=|pages=74|language=en}}</ref> និងមានទម្រង់ជារដ្ឋាភិបាល[[ប្រជាធិបតេយ្យតំណាង|សភា]]។<ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/documents/organization/186476.pdf|title=Country Reports for Human Rights Practices for 2011|last=US State Department|date=2011|website=state.gov|access-date=}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលចែងអំពីក្របខ័ណ្ឌគ្រប់គ្រងត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើនៅអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយ[[សភាធម្មនុញ្ញកម្ពុជា|សភាធម្មនុញ្ញ]]ក្រោយពី[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ១៩៩៣]] ដែលធ្វើឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ សភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័តគោលការណ៍និងវិធានជាមូលដ្ឋានដែលកំណត់ដោយ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១|កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស]]ទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ សកម្មភាពនេះបានធ្វើឱ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្លាយជាច្បាប់កំពូលនៃប្រទេស ដោយប្រកាសថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត ប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដោយមានការបោះឆ្នោតប្រកបដោយយុត្តិធម៌និងតាមការកំណត់ ហើយធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងផ្តល់នូវប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ។<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|title=1991 Paris Peace Agreements - Government, Constitution, National Anthem and Facts of Cambodia|last=|first=|date=|website=Cambodia Information Center|access-date=2019-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140923163627/http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|archive-date=2014-09-23|url-status=dead|archivedate=2014-09-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140923163627/http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements}}</ref> ភាពឃោរឃៅនៃរបប[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]]បានតម្រូវឱ្យមានការដាក់បញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្សជាចាំបាច់<ref name=":1">{{Cite journal|last=Ratner|first=Steven R.|date=1993|title=The Cambodia Settlement Agreements|journal=The American Journal of International Law|volume=87|issue=1|pages=25–28|doi=10.2307/2203851|issn=0002-9300|jstor=2203851}}</ref>ដើម្បីការពារកុំឱ្យមានការវិលត្រឡប់ទៅរកគោលនយោបាយនិងការអនុវត្តដ៏ព្រៃផ្សៃដូចមុនទៀត។<ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/Cambodia-20yearsonfromtheParisPeace.aspx|title=OHCHR {{!}} Cambodia - 20 years on from the Paris Peace Agreements|website=www.ohchr.org|access-date=2019-04-01}}</ref> លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះត្រូវបានដកចេញពីដំណើរការរៀបចំសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសណាមីប៊ីដែលបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៨២។<ref name=":1" /> វិជ្ជាករច្បាប់រដ្ឋធម្មនញ្ញអាល្លឺម៉ង់ម្នាក់ឈ្មោះ[[W:de:Jörg Menzel|ហ្ស៊ក មិនហ្សែល]]បានសម្គាល់លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះថាជា"ស្នូលចាំបាច់នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញសម័យទំនើប។"<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' pp. 16-17</ref> តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានធ្វើឱ្យស្ថានភាពនៃច្បាប់អន្តរជាតិក្នុងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានកាន់តែប្រសើរឡើងដោយចងភ្ជាប់ប្រទេសកម្ពុជាឱ្យ"គោរព"បទប្បញ្ញត្តិនៃសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានអនុម័តដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។<ref>{{Cite web|url=https://harvard-yenching.org/features/hyi-working-paper-series-kuong-teilee-0|title=Cambodian Constitutional Provisions on Treaties: A Story of Constitutional Evolution Beyond Rhetoric|last=Kuong|first=Teilee|date=|website=Harvard Yenching Institute|access-date=2019-04-01|archivedate=2019-04-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190401214602/https://harvard-yenching.org/features/hyi-working-paper-series-kuong-teilee-0|url-status=dead}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មចំនួនប្រាំបួនដងចាប់តាំងពីការអនុម័តមក – ពោលគឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤, ១៩៩៩, ២០០១, ២០០៥, ២០០៦, ២០០៨, ២០១៤<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 47</ref> និងឆ្នាំ២០១៨។<ref>{{Cite web|url=https://www.phnompenhpost.com/national-politics/lese-majeste-law-now-effect|title=Lèse majesté law now in effect, National, Politics, Phnom Penh Post|last=Chheng|first=Niem|last2=Nachemson|first2=Andrew|date=5 March 2018|website=www.phnompenhpost.com|language=en|access-date=2019-04-02}}</ref> === ការបែងចែកអំណាច === អំណាចរដ្ឋត្រូវបានបែងចែកជាបីគឺ៖ [[សភាតំណាងរាស្រ្តកម្ពុជា|អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ]] អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និងអំណាចតុលាការ។ អធិបតេយ្យភាពនយោបាយគឺស្ថិតនៅលើប្រជាជនកម្ពុជាដែលអាចប្រើអំណាចរបស់ពួកគេតាមរយៈអំណាចរដ្ឋទាំងបី។ រាជរដ្ឋាភិបាលដែលកាន់អំណាចប្រតិបត្តិគឺត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់ចំពោះ[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]។ ប្រព័ន្ធតុលាការដែលជាអំណាចឯករាជ្យមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ។<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 45</ref> ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានប្រកាសជាសាសនារបស់រដ្ឋ។<ref>Kong Phallack. Freedom of Religion in Cambodia. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 393</ref> === ឥទ្ធិពលលើប្រព័ន្ធច្បាប់ === ប្រព័ន្ធច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជាគឺ [[ច្បាប់ស៊ីវិល (ប្រព័ន្ធច្បាប់)|ច្បាប់ស៊ីវិល]] ហើយត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងពី[[ច្បាប់នៃបារាំង|ប្រទេសបារាំង]]ដែលជាលទ្ធផលនៃអាណានិគមនិយម។<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' p. 31<br /></ref>[[ច្បាប់សង្គមនិយម|ប្រព័ន្ធច្បាប់សូវៀត-វៀតណាម]]បានគ្របដណ្តប់លើប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាដើមពីឆ្នាំ១៩៨១ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៩, យុត្តិវិទូជាតិស្រីលង្កាម្នាក់ឈ្មោះ[[បាសែល ហ៊្វែណានដូ]]បានអះអាងថាធាតុខ្លះដែលមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធសង្គមនិយមគឺនៅតែបន្តមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាសព្វថ្ងៃដដែរ។<ref>{{Cite book|url=https://catalogue.nla.gov.au/Record/461500|title=Problems facing the Cambodian legal system|last=Fernando|first=Basil|last2=Kirby|first2=M. D.|date=1998|publisher=Asian Human Rights Commission|others=Asian Human Rights Commission|isbn=9789628314027|location=Hong Kong, China|pages=vi}}</ref> ជាទូទៅ ច្បាប់ទំនៀមទម្លាប់ដែលផ្អែកលើព្រះពុទ្ធសាសនានិងច្បាប់ដែលបន្សល់ទុកពី[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអង្គរ]]ក៏នៅតែមានអនុវត្តខ្លះដែរ។<ref>Kong Phallack. Overview of the Cambodian Legal and Judicial System and Recent Efforts at Legal and Judicial Reform. Hor Peng et al. ''Introduction to Cambodian Law''. pp. 7-8</ref><ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. pp. 44-45</ref> === សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ === រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានប្តេជ្ញាចំពោះ"ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ" រួមជាមួយបទប្បញ្ញត្តិដែលផ្លាស់ប្តូរជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងតួនាទីរបស់រដ្ឋពីអតីតកាល។<ref name=":2">{{Cite journal|last=St John|first=Ronald Bruce|date=1995|title=The Political Economy of the Royal Government of Cambodia|journal=Contemporary Southeast Asia|volume=17|issue=3|pages=266–269|issn=0129-797X|jstor=25798289}}</ref> សន្តិសុខទ្រពសម្បត្តិឯកជន និងសិទ្ធិលក់ដូរដោយសេរីដែលមានលក្ខខណ្ឌចាំបាច់សម្រាប់ដំណើរនៃសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ<ref>{{Cite journal|last=Ear|first=Sophal|date=1995|title=Cambodia's Economic Development in Historical Perspective: A Contribution to the Study of Cambodia's Economy|url=https://www.academia.edu/2336758|journal=|language=en|volume=|page=82|via=}}</ref> ត្រូវបានផ្តល់ជូន។ អំណាចអស្សាមិករណ៍របស់រដ្ឋបានកំណត់ដល់វិសាលភាពនៃការបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈហើយត្រូវអនុវត្តតែនៅពេលដែលសំណង"ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៍"ត្រូវធ្វើឡើងជាមុន។<ref>Kuong Teilee. Economic Rights and the National Economic System. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 498</ref> ដោយដំណើរការនៅក្រោមពាក្យស្លោកមួយថា "''Le Cambodge s'aide lui-même''" ដែលប្រែថា "កម្ពុជានឹងជួយខ្លួនឯង"។ សកម្មភាពដំបូងបំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺអនុវត្តកម្មវិធីដែលធានាការស្តារឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការធ្វើសមាហរណកម្មប្រទេសចូលទៅក្នុងទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចតំបន់និងពិភពលោក។ នៅថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៤ រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសពីការផ្លាស់ប្តូរដែល"មិនអាចនឹងត្រឡប់វិញបាននិងមិនអាចផ្លាស់ប្តូរវិញបាន"ពីសេដ្ឋកិច្ចផែនការកណ្តាលទៅរកសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារទិសដៅ។<ref name=":2" /> == ព្រះមហាក្សត្រ == [[File:Norodom king of Cambodia.jpg|right|thumb|[[នរោត្តម សីហនុ]], [[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]នៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]]] ប្រទេសកម្ពុជាគឺជារដ្ឋប្រកាន់របប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] (ពោលគឺព្រះមហាក្សត្រសោយរាជ្យ ប៉ុន្តែគ្មានអំណាចនយោបាយ) ដែលមានទម្រង់ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងមហាក្សត្រិយានី[[សម្តេចព្រះរាជិនីនាថអេលីហ្សាបិតទី ២ នៃសហរាជាណាចក្រ|អេលីហ្សាប៊ែតទី២ នៃអង់គ្លេស]]ដែរ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាបានចែងថា ព្រះមហាក្សត្រគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]] និងជានិមិត្តរូបនៃឯកភាព និងនិរន្តភាពជាតិ។<ref>{{cite web|title=Cambodia 1993 (rev. 2008)|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Cambodia_2008?lang=en#26|website=Constitute|accessdate=17 April 2015}}</ref> ព្រះបាទសម្តេច[[នរោត្តម សីហនុ]]បានសោយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា (រជ្ជកាលទី២) ចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤។ ទ្រង់ក៏ធ្លាប់បានកាន់តំណែងមួយចំនួនផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជា នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងព្រះមហាក្សត្រ (រជ្ជកាលទី១) តាំងពីឆ្នាំ១៩៤១ មក។ យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ស្តេចឬព្រះមហាក្សត្រគឺមិនមានអំណាចនយោបាយនោះទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែការគោរពស្រឡាញ់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុពីសំណាក់ប្រជាជនកម្ពុជា ពាក្យវាចារបស់ព្រះអង្គតែងផ្តល់ឥទ្ធិពលជាច្រើនមកលើរដ្ឋាភិបាល។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ធ្លាប់កើតព្រះទ័យខ្ញាល់យ៉ាងខ្លាំងលើរឿងជម្លោះនយោបាយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាតិរហូតជួនកាលព្រះអង្គបានគំរាមកំហែងដាក់រាជ្យបើបក្សពួកនយោបាយមិនព្រមចុះសម្រុងយោគយល់នឹងគ្នា។ ទង្វើបែបនេះបានដាក់សម្ពាធមកលើរដ្ឋាភិបាលឱ្យគិតពិចារណា រិះរករាល់ដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះរបស់ពួកគេ។ បន្ទាប់ពីសម្តេចនរោត្តម សីហនុបានដាក់រាជ្យនៅឆ្នាំ២០០៤ បុត្រារបស់ទ្រង់ព្រះនាម[[នរោត្តម សីហមុនី]]ក៏បានឡើងស្នងរាជ្យបន្តពីព្រះអង្គ។ បន្ទាប់ពីប្រគល់រាជ្យទៅឱ្យបុត្រារបស់ព្រះអង្គ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបានចំណាយពេលវេលារបស់ទ្រង់ចុះសួរសុខទុក្ខប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាកត្តាបណ្តាលឱ្យព្រះអង្គក្លាយជាឥស្សរជនដែលមានការគោរពស្រឡាញ់ខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងប្រទេស ខណៈពេលដែលសីហមុនី ដែលជាព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសកម្ពុជាបានចំណាយពេលវេលាភាគច្រើនរបស់ទ្រង់នៅឯ[[បារាំង|ប្រទេសបារាំង]]។{{citation needed}} ក្នុង[[ភាសាខ្មែរ]]មានពាក្យជាច្រើនដែលមានន័យស្មើនឹងពាក្យថា"ស្តេច", ពាក្យដែលនិយមប្រើជាងគេ (រកឃើញនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣) គឺ [[Image:Seihamuni11.png|80px]] (''preahmâhaksat'') ដែលមានន័យថា ''ព្រះ''- ("ប្រសើរ ខ្ពង់ខ្ពស់", ពាក្យមកពី[[ភាសាបាលី]]<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%87&service=dictionary|title=Native orthography for "ព្រះ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>) -''មហា''- ([[សំស្ក្រឹត]],មានន័យថា៖"អស្ចារ្យ") -''ក្សត្រ'' ("អ្នកចម្បាំង, អ្នកគ្រប់គ្រង", មកពីសំស្ក្រឹត<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A&service=dictionary|title=Native orthography for "ក្សត្រ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>)។ ក្នុងឱកាសដែលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុបានចូលនិវត្តន៍នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៤ រដ្ឋសភាកម្ពុជាបានបង្កើតពាក្យថ្មីសម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រដែលចូលនិវត្តន៍ ឬដាក់រាជ្យ៖ [[Image:Sihanouk6.png|90px]] (''preahmâhaviraksat''), ''វីរ'' ក្នុងភាសាសំស្ក្រឹតគឺមានន័យថា អង់អាចក្លាហាន អ្នកដែលឧត្តុងឧត្តម វីរជន ឬជាប្រមុខ។ ក្នុងនាមជាព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះនរោត្តម សីហនុទ្រង់បានរក្សានូវបុព្វសិទ្ធិជាច្រើនដែលព្រះអង្គបានធ្លាប់កាន់កាលនៅជាព្រះមហាក្សត្រហើយព្រះអង្គត្រូវជាឥស្សរជនដែលគេគោរពស្រឡាញ់ និងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត។ ដូច្នេះហើយ កម្ពុជាធ្លាប់ត្រូវបានគេពណ៌នាថាជាប្រទេសមួយដែលមានស្តេចពីរអង្គ៖ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ និងព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលមិនមែនជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ។{{Citation needed|date=March 2019}} សម្តេចសីហនុបានចូលព្រះទិវង្គតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ដោយជរាពាធ។ ===ការឡើងស្នងរាជ្យ=== មិនដូចរបបរាជានិយមភាគនៅលើពិភពលោក រាជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺមិនចាំបាច់ត្រូវការស្នងរាជ្យបន្តតាមពូជពង្សរាជវង្សឡើយហើយព្រះមហាក្សត្រគឺមិនអនុញ្ញាតឱ្យជ្រើសរើសអ្នកស្នងរាជ្យសម្បត្តិ (រជ្ជទាយាទ) បន្តនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះរាជាថ្មីនឹងត្រូវបានជ្រើសរើសដោយ[[ក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្ក]]ដែលមានសមាជិកដូចជា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រធានព្រឹទ្ធសភា អនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃព្រឹទ្ធសភា សម្តេចសង្ឃរាជ[[ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា​នៅ​កម្ពុជា|គណៈមហានិកាយ និងគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយ]] និងអនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃរដ្ឋសភា។ បន្ទាប់ពីអតីតព្រះមហាក្សត្របានចូលទិវង្គតឬដាក់រាជ្យ ក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិនឹងបើកការប្រជុំដើម្បីជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រថ្មីដែលជាសមាជិកនៃរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ។ មានមតិជាច្រើនលើកឡើងថា សម្បទារបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការចាត់តែងតាំងព្រះមហាក្សត្រប្រកបទៅដោយសន្តិវិធីបានបញ្ជាក់ថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋដែលមានស្ថេរភាពខ្ពស់ខុសផ្លែកពីកម្ពុជាកាលពីអំឡុងទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៧០ (សូមមើល[[ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ|ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា]])។ ==អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ== {{Further|នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា}} [[File:Hun_Sen_(2016)_cropped.jpg|thumb|[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]] [[ហ៊ុន សែន]]]] [[File:Seal of the Cabinet of Cambodia.svg|thumb|ត្រានៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]]គឺជាអ្នកតំណាងមកពីគណបក្សកាន់អំណាចនៃរដ្ឋសភា។ លោក/នាងនឹងត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រតាមអនុសាសន៍របស់ប្រធាននិងអនុប្រធានរដ្ឋសភា។ ដើម្បីឱ្យបុគ្គលម្នាក់ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក/នាងត្រូវទទួលឆ្លងកាត់តាមការបោះឆ្នោតទុកចិត្តពីរដ្ឋសភាជាមុនសិន។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]ជាផ្លូវការនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅពេលឡើងកាន់តំណែង លោក/នាងត្រូវតែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ភារកិច្ចផ្លូវការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីរួមមាន ធ្វើជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តី តែងតាំង និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងនឹងបង្កើតបានជាស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគឺសម្តេចតេជោហ៊ុន សែន ដែលជាសមាជិកនៃ[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]] (គបក)។ លោកបានកាន់តំណែងនេះតាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨ គឺមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនបានធ្វើ"[[រដ្ឋប្រហារ]]"<ref>{{cite web |url=http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |title=Archived copy |accessdate=2007-06-27 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070627054853/http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |archivedate=2007-06-27 }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.hri.org/docs/statedep/1997/97-07-08.std.html |title=ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ |access-date=2013-03-09 |archivedate=2005-09-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050910091417/http://www.hri.org/docs/statedep/1997/97-07-08.std.html |url-status=dead }}</ref> ទម្លាក់ប្រធានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចគឺព្រះអង្គម្ចាស់[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]]ចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ==អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ== [[នីតិបញ្ញត្តិ|ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ]]របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវបានគួបផ្សំឡើងដោយសភាចំនួនពីរថ្នាក់គឺ៖ *'''[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភាជាតិ]]''' (''Assemblée nationale'') មានសមាជិកចំនួន ១២៥ រូប ដែលជ្រើសតាំងសម្រាប់អាណត្តិ ៥ ឆ្នាំដោយ[[តំណាងសមាមាត្រ]]។ *'''[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]''' (''Sénat'') មានសមាជិកចំនួន ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងអស់ត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល ហើយសមាជិកនៅសល់ចំនួន ៥៧ រូបទៀតត្រូវបានបោះឆ្នោតជា"អសកល"។ សមាជិកសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ ករណីយកិច្ចផ្លូវការរបស់សភាគឺត្រូវធ្វើនីតិកម្មនិងបង្កើតច្បាប់។ បញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយសភាត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យព្រះមហាក្សត្រដើម្បីស្នើសុំការយល់ព្រមពីទ្រង់។ ព្រះមហាក្សត្រគឺគ្មានសិទ្ធិវេតូលើបញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយរដ្ឋសភានោះទេដូច្នេះហើយទ្រង់មិនអាចដកការយល់ព្រមរបស់ទ្រង់បានឡើយ។ រដ្ឋសភាមានអំណាចបណ្តេញនាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងបានដោយការបោះឆ្នោតដកទំនុកចិត្តសម្លេង ២ ភាគ ៣។ ===ព្រឹទ្ធសភា=== {{Main|ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ខ្ពស់នៃកម្ពុជាគឺហៅថា''ព្រឹទ្ធសភា''។ ព្រឹទ្ធសភាមានសមាជិកសរុប ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងនេះត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ឯពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល និងសមាជិក ៥៧ រូបទៀតនឹងត្រូវបោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយតំណាងខេត្តឬស្រុក ហើយសភានេះគឺមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹង[[ព្រឹទ្ធសភាបារាំង|ព្រឹទ្ធសភានៃប្រទេសបារាំង]]ដែរ។ សមាជិកនៃសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ មុនឆ្នាំ២០០៦ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាចុងក្រោយបង្អស់គឺត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩។ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាបន្ទាប់គឺបានកំណត់ធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៤ ប៉ុន្តែត្រូវបានពន្យារទៅដល់ឆ្នាំ២០០៦ វិញ។ នៅថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ អ្នកបោះឆ្នោតប្រមាណ ១១,៣៥២ នាក់បានទៅបោះឆ្នោតជ្រើសរើសអ្នកឈរឈ្មោះដែលពួកគេពេញចិត្ត។ ការបោះឆ្នោតនេះត្រូវបានរិះគុណដោយអង្គការមួយចំនួនក្នុងប្រទេសថាជាសកម្មភាពគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ។<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4638406.stm|title=Ruling party wins Cambodia poll|author=|date=19 May 2018|via=news.bbc.co.uk}}</ref> គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០៦ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមបាន ៤៣ អាសនៈនៅក្នុងស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ពោលគឺបក្សប្រជាជនបានដណ្តើមបានកៅអីភាគច្រើន។ បក្សផ្សេងៗទៀតដែលដណ្តើមបានអាសនៈនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាមាន[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] (១២ អាសនៈ) និង[[គណបក្សសម រង្ស៊ី]] (២ អាសនៈ)។ ===រដ្ឋសភាជាតិ=== {{Main|រដ្ឋសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ទាបនៃប្រទេសកម្ពុជាគឺហៅថា''រដ្ឋសភាជាតិ''។ រដ្ឋសភាមានសមាជិកសរុបចំនួន ១២៥ រូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសកលហើយបម្រើការបានរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ ការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាចុងក្រោយបង្អស់បានធ្វើឡើងកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ បើមានបុគ្គលណាចង់ចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិចត្រឹម ១៨ ឆ្នាំឡើង។ ហើយបើបុគ្គលណាចង់ចុះឈ្មោះជ្រើសរើសក្លាយជាសមាជិកសភា បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិច ២៥ ឆ្នាំ។ រដ្ឋសភាដឹកនាំដោយប្រធានមួយរូបនិងអនុប្រធានពីររូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសមាជិកសភាមុនសម័យប្រជុំនីមួយៗ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមអាសនៈទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភា។ ==គណបក្សនយោបាយ និងការបោះឆ្នោត== [[File:Sam Rainsy (cropped).jpg|170px|thumb|right|[[សម រង្ស៊ី]], អតីតប្រធានបក្សប្រឆាំងនិងជាប្រធាននៃ [[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គសជក]]]] [[File:Norodom Ranariddh (2014).jpg|170px|thumb|right|[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]], អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីទីមួយ និងប្រធាននៃគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] {{elect|បញ្ជីរាយនាម គណបក្សនយោបាយនៅកម្ពុជា|ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា}} ===លទ្ធផលការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៨=== <onlyinclude>{| class=wikitable style=text-align:right |colspan=6|[[File:Assemblee cambodge 2018.svg|center|300px]] |- ! colspan=2|គណបក្ស !សម្លេង !% !កៅអី/អាសនៈ !+/– |- |style="background-color:#1E90FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]||៤,៨៨៩,១១៣||៧៦.៨៥||១២៥||+៥៧ |- |style="background-color:#FDD017;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច|ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]||៣៧៤,៥១០||៥.៨៩||០||០ |- |style="background-color:#3BB9FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ]]||៣០៩,៣៦៤||៤.៨៦||០||០ |- |style="background-color:#FF0000;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ]]||២១២,៨៦៩||៣.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEE8AA;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ]]||៩៩,៣៧៧||១.៥៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#006400;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន]]||៧០,៥៦៧||១.១១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFA500;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ]]||៥៦,០២៤||០.៨៨||០||ថ្មី |- |style="background-color:#40E0D0;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ]]||៥៥,២៩៨||០.៨៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរតែមួយ||៤៨,៧៨៥||០.៧៧||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា||៤៥,៣៧០||០.៧១||០||០ |- |style="background-color:#770C05| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរសាធារណរដ្ឋ]]||៤១,៦៣១||០.៦៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFFFFF| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សយុវជនកម្ពុជា]]||៣៩,៣៣៣||០.៦២||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សធម្មាធិបតេយ្យ||២៩,០៦០||០.៤៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច||២៣,២៥៥||០.៣៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរក្រោក||២២,០០២||០.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សពន្លឺថ្មី||១៣,៥០៩||០.២១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សជនជាតិដើមប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា||១០,១៩៧||០.១៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សមាតុភូមិយើង||៩,១៧៤||០.១៤||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ||៨,៥៩១||០.១៤||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សរស្មីខេមរា||៤,២១២||០.០៧||០||ថ្មី |- |colspan=2 style="text-align:left;"|សម្លេងទុព្វលភាព/មិនបានការ||៥៩៤,៦៥៩||–||–||– |- |colspan=2 style="text-align:left;"|'''សរុប'''||'''៦,៩៥៦,៩០០'''||'''១០០'''||'''១២៥'''||'''+២''' |- |colspan=2 style="text-align:left;"|អ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត||៨,៣៨០,២១៧||៨៣.០២||–||– |- |colspan=6 style="text-align:left;"|ប្រភព: [https://www.necelect.org.kh/khmer/sites/default/files/images-attachment/provisional-result_0.jpg គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180815200753/https://www.necelect.org.kh/khmer/sites/default/files/images-attachment/provisional-result_0.jpg |date=2018-08-15 }} |}</onlyinclude> ==អំណាចតុលាការ== តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា [[តុលាការ|ស្ថាប័នតុលាការ]]គឺជាអំណាចដែលឯករាជ្យពីរដ្ឋាភិបាល។ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមគឺជាតំណែងខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងស្ថាប័នតុលាការ។ មុនឆ្នាំ១៩៩៧ ប្រទេសកម្ពុជាមិនមានស្ថាប័នតុលាការនៃរដ្ឋាភិបាលនោះទេ បើទោះបីជារដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថាមានក៏ដោយ។ ភារកិច្ចចម្បងរបស់តុលាការគឺកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋជន ដោះស្រាយបណ្តឹង និងសំខាន់បំផុតនោះគឺការពារសេរីភាពនិងសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែ បើយោងតាមប្រភពមួយចំនួនបានអះអាងថា ស្ថាប័នតុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺសម្បូរទៅដោយភាពពុករលួយហើយច្រើនតែដើរតួជាឧបករណ៍របស់ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិដើម្បីបំបិទមាត់សង្គមស៊ីវិលនិងមេដឹកនាំរបស់ក្រុមនោះផ្ទាល់។<ref>{{cite web|url=http://hrw.org/english/docs/2006/01/18/cambod12269.htm|title=Essential Background: Overview of human rights issues in Cambodia |website=Human Rights Watch|date=31 December 2005}}</ref> បច្ចុប្បន្ននេះ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាតុលាការមានសមាជិករហូតដល់ទៅ ១៧ រូប។ ==ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ== {{Further|ទំនាក់ទំនងបរទេសនៃកម្ពុជា}} ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាសមាជិកនៃ[[ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌និងបច្ចេកទេស]](ACCT), [[ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី]](AsDB), [[អាស៊ាន]], [[គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក]](ESCAP), [[អង្គការស្បៀង និងកសិកម្ម]](FAO), [[ក្រុមប្រទេស ៧៧]](G-77), [[ទីភ្នាក់ងារថាមពលអាតូមិកអន្តរជាតិ]](IAEA), [[ធនាគារអន្តរជាតិសម្រាប់ការកសាង និងអភិវឌ្ឍន៍]](IBRD), [[អង្គការអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលអន្តរជាតិ]](ICAO), [[តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ]](ICC), [[ចលនាកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហមអន្តរជាតិ]](ICRM), [[សមាគមអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ]](IDA), [[មូលនិធិអន្តរជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម]](IFAD), IFC, [[សហព័ន្ធកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហមអន្តរជាតិ|IFRCS]], [[អង្គការពលកម្មអន្តរជាត]](ILO), [[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]](IMF), IMO, [[Intelsat]](មិនទាន់ចុះហត្ថលេខា), [[អង្គការនគរបាលឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ]](Interpol), [[គណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិ]](IOC), [[អង្គការអន្តរជាតិសម្រាប់ស្តង់ដារនីយកម្ម]](ISO), [[សហភាពទូរគមនាគមន៍អន្តរជាតិ]](ITU), NAM, [[អង្គការសម្រាប់ការហាមឃាត់អាវុធគីមី]](OPCW), [[តុលាការមជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យអចិន្ត្រៃយ៍]](PCA), [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]](UN), [[សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីពាណិជ្ជកម្ម និងការអភិវឌ្ឍន៍]](UNCTAD), [[យូណេស្កូ]] [[អង្គការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]](UNIDO), [[សហភាពប្រៃសណីយ៍សកល]](UPU), [[ធនាគារពិភពលោក]](WBl), WFTU, [[អង្គការសុខភាពពិភពលោក]](WHO), [[អង្គការកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពិភពលោក]](WIPO), [[អង្គការឧតុនិយមពិភពលោក]](WMO), [[អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក]](WTO), [[អង្គការទេសចរណ៍ពិភពលោក]](WToO)។ល។ === ចំណាត់ថ្នាក់អន្តរជាតិ === {| class="wikitable" |- ! អង្គការ !! ការស្ទង់មតិ !! ចំណាត់ថ្នាក់ !! ពិន្ទុ |- | [[អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍ការយល់ឃើញអំពីអំពើពុករលួយ]] (២០១២)|| ១៦៤ នៃ ១៨៤|| ៨៩.១៣% |- | [[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស]] (២០១២)|| ១៣៩ នៃ ១៨៤|| ៧៥.៥% |- | [[ក្រុមប្រឹក្សារ៉ែមាសពិភពលោក]]|| [[រ៉ែមាសបម្រុង]] (២០១០)|| ៦៥ នៃ ១១០|| ៦០% |- | [[អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក]] (២០១២)|| ១១៧ នៃ ១៧៩|| ៦៥.៣% |- | [[មូលនិធិបេតិកភណ្ឌ]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសេដ្ឋកិច្ច]] (២០១២)|| ១០២ នៃ ១៧៩|| ៥៧% |- | [[របាយការណ៍ប្រកួតប្រជែងសកល]]|| [[វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក]] (២០១២)|| ៩៧ នៃ ១៤២|| ៦៨.៣% |- |} ==រដ្ឋបាលថ្នាក់ខេត្ត និងមូលដ្ឋាន== {{see also|បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា}} ក្រោមរដ្ឋាភិបាល (ការិយាល័យ) កណ្តាលគឺមានរដ្ឋបាលខេត្តក្រុងសរុប ២៤។<ref name="wb">''Private Solutions for Infrastructure in Cambodia: A Country Framework Report''. [[World Bank]] (2002), [https://books.google.com/books?id=ktRy_5sKrGEC&pg=PA65 p65]. {{ISBN|0-8213-5076-5}}.</ref> (នៅតំបន់ជនបទ ការបែងចែករដ្ឋបាលកម្រិត (ឬថ្នាក់) ទីមួយត្រូវបានគេហៅថាខេត្ត ឯនៅក្នុងតំបន់ទីក្រុងគេហៅថា ក្រុង) រដ្ឋបាលគឺជាផ្នែកមួយនៃ[[ក្រសួងមហាផ្ទៃ]]ហើយសមាជិករបស់ពួកគេត្រូវបានតែងតាំងដោយរដ្ឋាភិបាលកណ្តាល។<ref name=wb/> រដ្ឋបាលខេត្តក្រុងបានចូលរួមក្នុងការបង្កើតថវិកាជាតិ ពួកគេក៏ចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនិងអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មផងដែរ។<ref name=wb/> ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២ រដ្ឋបាលថ្នាក់ឃុំសង្កាត់ ([[ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់]]) ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមានសមាជិកជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតតាមរយៈប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមឃុំសង្កាត់រៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្តង។<ref>{{cite web|url=http://www.embassyofcambodia.org.nz/March2007/March2007-3.htm|title=Account Suspended|author=|date=|website=www.embassyofcambodia.org.nz}}</ref> ជាក់ស្តែង ការបែងចែកទំនួលខុសត្រូវរវាងកម្រិតផ្សេងៗនៃរដ្ឋាភិបាលគឺមិនប្រាកដប្រជាទេ។<ref name=wb/> ភាពមិនច្បាស់លាស់នេះបានបង្កឱ្យកើតមានអំពើពុករលួយនិងបង្កើនការចំណាយសម្រាប់វិនិយោគិន។<ref name=wb/> ==អាគតដ្ឋាន== {{reflist}} ==ឯកសារយោង== {{refbegin|60em}} *{{cite book |editor-last=Kim Nguon |editor-first= |editor2-last= |editor2-first= |editor3-last= |editor3-first= |title=Introduction to Cambodian Law|url=https://www.kas.de/single-title/-/content/einfuehrung-in-das-kambodschanische-recht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=21 May 2012}} *{{cite book |editor-last= |editor-first= |editor2-last= |editor2-first= |editor3-last= |editor3-first= |title=Cambodian Constitutional Law|url=https://www.kas.de/web/kambodscha/single-title/-/content/kambodschanisches-verfassungsrecht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=July 2016}} {{refend}} ==តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ== * [http://report.globalintegrity.org/cambodia Global Integrity Report: Cambodia] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130414213804/http://report.globalintegrity.org/cambodia |date=2013-04-14 }} របាយការណ៍ស្តីពីអំពើពុករលួយនិងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ===ព្រះមហាក្សត្រ=== *[http://www.norodomsihamoni.org នរោត្តម សីហមុនី, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់ស្តេចនរោត្តម សីហមុនី *[http://www.norodomsihanouk.info នរោត្តម សីហនុ, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ===ក្រសួងនានា=== *[http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/home.frame.html Cambodia.gov.kh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061005044434/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/home.view.html |date=2006-10-05 }} គេហទំព័រផ្លូវការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា (អង់គ្លេស) ([http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/home.view.html Cambodia.gov.kh ជាភាសាខ្មែរ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051207102921/http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/home.view.html |date=2005-12-07 }}) *[http://www.cdc-crdb.gov.kh CDC] ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា *[http://www.ccc.gov.kh/ Conseil Constitutionnel du Cambodge] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081216084725/http://www.ccc.gov.kh/ |date=2008-12-16 }} ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា *[http://www.maff.gov.kh/ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ] *[http://www.foodsecurity.gov.kh/ ប្រព័ន្ធព័ត៌មានសន្តិសុខស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភនៅកម្ពុជា] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130308111004/http://www.foodsecurity.gov.kh/ |date=2013-03-08 }} *[http://www.moc.gov.kh/ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម] *[http://www.moi-coci.gov.kh/culture/ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051125210221/http://www.moi-coci.gov.kh/culture/ |date=2005-11-25 }} *[http://www.mef.gov.kh/ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130308113343/http://www.mef.gov.kh/ |date=2013-03-08 }} *[http://www.moeys.gov.kh ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221123150233/http://moeys.gov.kh/ |date=2022-11-23 }} *[https://www.moe.gov.kh/ ក្រសួងបរិស្ថាន] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200513051914/https://www.moe.gov.kh/ |date=2020-05-13 }} *[http://www.mptc.gov.kh/ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍] *[http://www.mpwt.gov.kh/ ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន] *[http://www.mot.gov.kh ក្រសួងទេសចរណ៍] *[http://www.nida.gov.kh/ NiDA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090525141512/http://www.nida.gov.kh/ |date=2009-05-25 }} អាជ្ញាធរអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យាគមនាគមន៍ព័ត៌មានវិទ្យា *[http://www.mop.gov.kh/ ក្រសួងផែនការ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130308115145/http://www.mop.gov.kh/ |date=2013-03-08 }} *[http://www.nis.gov.kh/ NIS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110227230811/http://www.nis.gov.kh/ |date=2011-02-27 }} វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ *[http://www.interior.gov.kh/ ក្រសួងមហាផ្ទៃ] *[http://www.ncct.gov.kh/ N.C.C.T] គណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្ស ===ផ្សេងៗ=== * [http://www.embassy.org/cambodia/cambodia/constitu.htm រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722034713/http://www.embassy.org/cambodia/cambodia/constitu.htm |date=2011-07-22 }} {{Asia topic|Politics of}} {{DEFAULTSORT:Politics Of Cambodia}} <!--Categories--> [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅកម្ពុជា| ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍|កម្ពុជា]] e71yuyl6zcwlba9jl0i84fng90gi8bd 321355 321350 2025-06-02T02:05:09Z RandomPoopedBoi 27248 មិន​ធ្វើ​វិញ​នូវ​កំណែ​ប្រែ [[Special:Diff/321350|321350]] ដោយ​ [[Special:Contributions/36.37.169.49|36.37.169.49]] ([[User talk:36.37.169.49|ការពិភាក្សា​]]) 321355 wikitext text/x-wiki {{Politics of Cambodia}} {{Politics of Cambodia}} '''នយោបាយប្រទេសកម្ពុជា''' 'ត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលក្នុងនោះ[[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]មានតួនាទីជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]]ហើយ[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]គឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ [[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធវៀតណាម]]បានវាយចូលទឹកដីកម្ពុជា រួចបានផ្តួលរំលំ[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ|របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]] ហើយបន្ទាប់មក ក៏បានបន្តឈរជើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩។ បន្ទាប់ពី[[បដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩|ការដួលរលំនៃរបបកុម្មុយនីស្ត]]នៅជុំវិញពិភពលោកចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩០ ទីបំផុតវៀតណាមក៏បានសម្រេចដក[[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំង]]របស់ខ្លួនចេញពីដែនដីកម្ពុជា។<ref>{{Cite web|url=https://www.usip.org/publications/2017/05/lessons-cambodias-paris-peace-accords-political-unrest-today|title=Lessons from Cambodia's Paris Peace Accords for Political Unrest Today|website=United States Institute of Peace|language=en|access-date=2018-06-14|archivedate=2022-10-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221021130106/https://www.usip.org/publications/2017/05/lessons-cambodias-paris-peace-accords-political-unrest-today|url-status=dead}}</ref> [[សភាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣]] ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើបន្ទាប់ពីភាគីជម្លោះបានចុះហត្ថលេខាលើ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១]] និងបន្ទាប់ពីមាន[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោត]]ដែលបានរៀបចំឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានប្រកាសអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនៅប្រទេសកម្ពុជាហើយមានអំណាចធំៗបីគឺ [[នីតិប្រតិបត្តិ (រដ្ឋាភិបាល)|អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ]] អំណាច[[តុលាការ]] និងអំណាច[[នីតិប្បញ្ញត្តិ]]។ ក៏ប៉ុន្តែ តាំងពីបានប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញមក កម្ពុជាគឺមិនដែលមានបក្សប្រឆាំងណាដែលមានសក្តានុភាពអាចយកឈ្នះលើបក្សកាន់អំណាចនោះឡើយ ដោយហេតុនេះហើយទើបសម្តេច[[ហ៊ុន សែន]]អាចបន្តកាន់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្រ្តីគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មក។ គណបក្សសម្តេចគឺ [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]ដែលដណ្តើមអាសនៈបានទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីបានរំលាយ[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា]]ចោល ដែលពេលនោះត្រូវជាបក្សប្រឆាំងធំបំផុតនឹងបក្សប្រជាជន។ តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏បានប្រកាសដែរថាប្រទេសកម្ពុជាគឺជា "រដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ សន្តិភាព អព្យាក្រឹត និងរដ្ឋមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ"។<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=xXQ6Od8xVMsC&pg=PA210&lpg=PA210&dq=independent,+sovereign,+peaceful,+permanently+neutral+and+non-aligned+State+cambodia#v=onepage&q=independent,%20sovereign,%20peaceful,%20permanently%20neutral%20and%20non-aligned%20State%20cambodia&f=false|title=Framing the State in Times of Transition: Case Studies in Constitution Making|last=Miller|first=Laurel E.|last2=Aucoin|first2=Louis|date=2010|publisher=US Institute of Peace Press|isbn=9781601270559|location=|pages=210|language=en}}</ref> អំណាចនីតិប្រតិបត្តិត្រូវបានអនុវត្តដោយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងនាមនិងដោយឯកច្ឆ័ន្ធពីសំណាក់ព្រះមហាក្សត្រ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវបានជួយ ឬគាំទ្រដោយសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សានោះមានដូចជា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ និងរដ្ឋមន្រ្តីផ្សេងៗ។ អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិត្រូវបានផ្ទេរទៅ[[ទ្វេសភានិយម|នីតិបញ្ញត្តិទ្វេភាគី]] ដោយក្នុងនោះមាន[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]ដែលមានសិទ្ធិអំណាចបោះឆ្នោតលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ហើយ[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]វិញមានសិទ្ធិអំណាចពិនិត្យមើលឡើងវិញ។ នៅពេលអនុម័តច្បាប់តាមរយៈស្ថាប័នសភាទាំងពីរ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះនឹងត្រូវដាក់ជូនព្រះមហាក្សត្រដើម្បីឡាយព្រះហត្ថលេខា និងប្រកាសឱ្យប្រើ។ អំណាចតុលាការមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងដោះស្រាយជម្លោះវិវាទដោយមិនលម្អៀង។ តុលាការកំពូលគឺជាតុលាការខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងប្រទេស ហើយមានអំណាចវិនិច្ឆ័យលើសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការជាន់ទាប។ ស្ថាប័នដាច់ដោយឡែកមួយទៀតហៅថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីផ្តល់ការបកស្រាយអំពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់ ហើយដើម្បីដោះស្រាយវិវាទទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកសភា។<ref>{{Cite web|url=http://www.nyulawglobal.org/globalex/Cambodia.html|title=Overview of the Cambodian History, Governance and Legal Sources - GlobaLex|website=www.nyulawglobal.org|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]បានគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពនយោបាយកម្ពុជាចាប់តាំងពី[[រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៧|ជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៃឆ្នាំ១៩៩៧]] នៅឯទីក្រុងភ្នំពេញបានបញ្ចប់មកម្លេះ។ គណបក្សផ្សេងៗដែលជាគូប្រជែងនឹងបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមាន [[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]ដែលជាគណបក្សរាជានិយម និងអតីត[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ]]ដែលត្រូវបានរំលាយចោលដោយតុលាការកំពូលនៅឆ្នាំ២០១៧។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយឈ្មោះ[[ស្ទីវិន ឡេវីតស្គី]] និងលូកាន-វេ បានពណ៌នាពីប្រទេសកម្ពុជាថាជា"របបផ្តាច់ការប្រកួតប្រជែង" ដែលជាប្រភេទ[[របបចម្រុះ]] មានលក្ខណៈជាប្រជាធិបតេយ្យផងនិងបែបផ្តាច់ការផង។<ref>{{Cite web|url=https://www.cambridge.org/core/books/competitive-authoritarianism/20A51BE2EBAB59B8AAEFD91B8FA3C9D6|title=Competitive Authoritarianism by Steven Levitsky|last=Way|first=Lucan A.|last2=Levitsky|first2=Steven|date=2010|website=Cambridge Core|page=3|access-date=2019-04-01}}</ref> ==ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់== កម្ពុជាគឺជាប្រទេសប្រកាន់យករបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធជា[[ឯកត្តរដ្ឋ]]<ref>{{Cite book|url=https://www.adb.org/publications/deconcentration-and-decentralization-reforms-cambodia-recommendations-institutional|title=Deconcentration and Decentralization Reforms in Cambodia: Recommendations for an Institutional Framework|last=Niazi|first=Tariq H.|date=2011-06-01|publisher=Asian Development Bank|isbn=9789290922650|location=|pages=74|language=en}}</ref> និងមានទម្រង់ជារដ្ឋាភិបាល[[ប្រជាធិបតេយ្យតំណាង|សភា]]។<ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/documents/organization/186476.pdf|title=Country Reports for Human Rights Practices for 2011|last=US State Department|date=2011|website=state.gov|access-date=}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលចែងអំពីក្របខ័ណ្ឌគ្រប់គ្រងត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើនៅអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយ[[សភាធម្មនុញ្ញកម្ពុជា|សភាធម្មនុញ្ញ]]ក្រោយពី[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ១៩៩៣]] ដែលធ្វើឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ សភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័តគោលការណ៍និងវិធានជាមូលដ្ឋានដែលកំណត់ដោយ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១|កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស]]ទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ សកម្មភាពនេះបានធ្វើឱ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្លាយជាច្បាប់កំពូលនៃប្រទេស ដោយប្រកាសថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត ប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដោយមានការបោះឆ្នោតប្រកបដោយយុត្តិធម៌និងតាមការកំណត់ ហើយធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងផ្តល់នូវប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ។<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|title=1991 Paris Peace Agreements - Government, Constitution, National Anthem and Facts of Cambodia|last=|first=|date=|website=Cambodia Information Center|access-date=2019-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140923163627/http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|archive-date=2014-09-23|url-status=dead|archivedate=2014-09-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140923163627/http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements}}</ref> ភាពឃោរឃៅនៃរបប[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]]បានតម្រូវឱ្យមានការដាក់បញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្សជាចាំបាច់<ref name=":1">{{Cite journal|last=Ratner|first=Steven R.|date=1993|title=The Cambodia Settlement Agreements|journal=The American Journal of International Law|volume=87|issue=1|pages=25–28|doi=10.2307/2203851|issn=0002-9300|jstor=2203851}}</ref>ដើម្បីការពារកុំឱ្យមានការវិលត្រឡប់ទៅរកគោលនយោបាយនិងការអនុវត្តដ៏ព្រៃផ្សៃដូចមុនទៀត។<ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/Cambodia-20yearsonfromtheParisPeace.aspx|title=OHCHR {{!}} Cambodia - 20 years on from the Paris Peace Agreements|website=www.ohchr.org|access-date=2019-04-01}}</ref> លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះត្រូវបានដកចេញពីដំណើរការរៀបចំសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសណាមីប៊ីដែលបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៨២។<ref name=":1" /> វិជ្ជាករច្បាប់រដ្ឋធម្មនញ្ញអាល្លឺម៉ង់ម្នាក់ឈ្មោះ[[W:de:Jörg Menzel|ហ្ស៊ក មិនហ្សែល]]បានសម្គាល់លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះថាជា"ស្នូលចាំបាច់នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញសម័យទំនើប។"<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' pp. 16-17</ref> តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានធ្វើឱ្យស្ថានភាពនៃច្បាប់អន្តរជាតិក្នុងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានកាន់តែប្រសើរឡើងដោយចងភ្ជាប់ប្រទេសកម្ពុជាឱ្យ"គោរព"បទប្បញ្ញត្តិនៃសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានអនុម័តដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។<ref>{{Cite web|url=https://harvard-yenching.org/features/hyi-working-paper-series-kuong-teilee-0|title=Cambodian Constitutional Provisions on Treaties: A Story of Constitutional Evolution Beyond Rhetoric|last=Kuong|first=Teilee|date=|website=Harvard Yenching Institute|access-date=2019-04-01|archivedate=2019-04-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190401214602/https://harvard-yenching.org/features/hyi-working-paper-series-kuong-teilee-0|url-status=dead}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មចំនួនប្រាំបួនដងចាប់តាំងពីការអនុម័តមក – ពោលគឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤, ១៩៩៩, ២០០១, ២០០៥, ២០០៦, ២០០៨, ២០១៤<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 47</ref> និងឆ្នាំ២០១៨។<ref>{{Cite web|url=https://www.phnompenhpost.com/national-politics/lese-majeste-law-now-effect|title=Lèse majesté law now in effect, National, Politics, Phnom Penh Post|last=Chheng|first=Niem|last2=Nachemson|first2=Andrew|date=5 March 2018|website=www.phnompenhpost.com|language=en|access-date=2019-04-02}}</ref> === ការបែងចែកអំណាច === អំណាចរដ្ឋត្រូវបានបែងចែកជាបីគឺ៖ [[សភាតំណាងរាស្រ្តកម្ពុជា|អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ]] អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និងអំណាចតុលាការ។ អធិបតេយ្យភាពនយោបាយគឺស្ថិតនៅលើប្រជាជនកម្ពុជាដែលអាចប្រើអំណាចរបស់ពួកគេតាមរយៈអំណាចរដ្ឋទាំងបី។ រាជរដ្ឋាភិបាលដែលកាន់អំណាចប្រតិបត្តិគឺត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់ចំពោះ[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]។ ប្រព័ន្ធតុលាការដែលជាអំណាចឯករាជ្យមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ។<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 45</ref> ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានប្រកាសជាសាសនារបស់រដ្ឋ។<ref>Kong Phallack. Freedom of Religion in Cambodia. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 393</ref> === ឥទ្ធិពលលើប្រព័ន្ធច្បាប់ === ប្រព័ន្ធច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជាគឺ [[ច្បាប់ស៊ីវិល (ប្រព័ន្ធច្បាប់)|ច្បាប់ស៊ីវិល]] ហើយត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងពី[[ច្បាប់នៃបារាំង|ប្រទេសបារាំង]]ដែលជាលទ្ធផលនៃអាណានិគមនិយម។<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' p. 31<br /></ref>[[ច្បាប់សង្គមនិយម|ប្រព័ន្ធច្បាប់សូវៀត-វៀតណាម]]បានគ្របដណ្តប់លើប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាដើមពីឆ្នាំ១៩៨១ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៩, យុត្តិវិទូជាតិស្រីលង្កាម្នាក់ឈ្មោះ[[បាសែល ហ៊្វែណានដូ]]បានអះអាងថាធាតុខ្លះដែលមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធសង្គមនិយមគឺនៅតែបន្តមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាសព្វថ្ងៃដដែរ។<ref>{{Cite book|url=https://catalogue.nla.gov.au/Record/461500|title=Problems facing the Cambodian legal system|last=Fernando|first=Basil|last2=Kirby|first2=M. D.|date=1998|publisher=Asian Human Rights Commission|others=Asian Human Rights Commission|isbn=9789628314027|location=Hong Kong, China|pages=vi}}</ref> ជាទូទៅ ច្បាប់ទំនៀមទម្លាប់ដែលផ្អែកលើព្រះពុទ្ធសាសនានិងច្បាប់ដែលបន្សល់ទុកពី[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអង្គរ]]ក៏នៅតែមានអនុវត្តខ្លះដែរ។<ref>Kong Phallack. Overview of the Cambodian Legal and Judicial System and Recent Efforts at Legal and Judicial Reform. Hor Peng et al. ''Introduction to Cambodian Law''. pp. 7-8</ref><ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. pp. 44-45</ref> === សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ === រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានប្តេជ្ញាចំពោះ"ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ" រួមជាមួយបទប្បញ្ញត្តិដែលផ្លាស់ប្តូរជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងតួនាទីរបស់រដ្ឋពីអតីតកាល។<ref name=":2">{{Cite journal|last=St John|first=Ronald Bruce|date=1995|title=The Political Economy of the Royal Government of Cambodia|journal=Contemporary Southeast Asia|volume=17|issue=3|pages=266–269|issn=0129-797X|jstor=25798289}}</ref> សន្តិសុខទ្រពសម្បត្តិឯកជន និងសិទ្ធិលក់ដូរដោយសេរីដែលមានលក្ខខណ្ឌចាំបាច់សម្រាប់ដំណើរនៃសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ<ref>{{Cite journal|last=Ear|first=Sophal|date=1995|title=Cambodia's Economic Development in Historical Perspective: A Contribution to the Study of Cambodia's Economy|url=https://www.academia.edu/2336758|journal=|language=en|volume=|page=82|via=}}</ref> ត្រូវបានផ្តល់ជូន។ អំណាចអស្សាមិករណ៍របស់រដ្ឋបានកំណត់ដល់វិសាលភាពនៃការបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈហើយត្រូវអនុវត្តតែនៅពេលដែលសំណង"ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៍"ត្រូវធ្វើឡើងជាមុន។<ref>Kuong Teilee. Economic Rights and the National Economic System. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 498</ref> ដោយដំណើរការនៅក្រោមពាក្យស្លោកមួយថា "''Le Cambodge s'aide lui-même''" ដែលប្រែថា "កម្ពុជានឹងជួយខ្លួនឯង"។ សកម្មភាពដំបូងបំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺអនុវត្តកម្មវិធីដែលធានាការស្តារឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការធ្វើសមាហរណកម្មប្រទេសចូលទៅក្នុងទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចតំបន់និងពិភពលោក។ នៅថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៤ រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសពីការផ្លាស់ប្តូរដែល"មិនអាចនឹងត្រឡប់វិញបាននិងមិនអាចផ្លាស់ប្តូរវិញបាន"ពីសេដ្ឋកិច្ចផែនការកណ្តាលទៅរកសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារទិសដៅ។<ref name=":2" /> == ព្រះមហាក្សត្រ == [[File:Norodom king of Cambodia.jpg|right|thumb|[[នរោត្តម សីហនុ]], [[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]នៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]]] ប្រទេសកម្ពុជាគឺជារដ្ឋប្រកាន់របប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] (ពោលគឺព្រះមហាក្សត្រសោយរាជ្យ ប៉ុន្តែគ្មានអំណាចនយោបាយ) ដែលមានទម្រង់ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងមហាក្សត្រិយានី[[សម្តេចព្រះរាជិនីនាថអេលីហ្សាបិតទី ២ នៃសហរាជាណាចក្រ|អេលីហ្សាប៊ែតទី២ នៃអង់គ្លេស]]ដែរ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាបានចែងថា ព្រះមហាក្សត្រគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]] និងជានិមិត្តរូបនៃឯកភាព និងនិរន្តភាពជាតិ។<ref>{{cite web|title=Cambodia 1993 (rev. 2008)|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Cambodia_2008?lang=en#26|website=Constitute|accessdate=17 April 2015}}</ref> ព្រះបាទសម្តេច[[នរោត្តម សីហនុ]]បានសោយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា (រជ្ជកាលទី២) ចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤។ ទ្រង់ក៏ធ្លាប់បានកាន់តំណែងមួយចំនួនផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជា នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងព្រះមហាក្សត្រ (រជ្ជកាលទី១) តាំងពីឆ្នាំ១៩៤១ មក។ យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ស្តេចឬព្រះមហាក្សត្រគឺមិនមានអំណាចនយោបាយនោះទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែការគោរពស្រឡាញ់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុពីសំណាក់ប្រជាជនកម្ពុជា ពាក្យវាចារបស់ព្រះអង្គតែងផ្តល់ឥទ្ធិពលជាច្រើនមកលើរដ្ឋាភិបាល។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ធ្លាប់កើតព្រះទ័យខ្ញាល់យ៉ាងខ្លាំងលើរឿងជម្លោះនយោបាយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាតិរហូតជួនកាលព្រះអង្គបានគំរាមកំហែងដាក់រាជ្យបើបក្សពួកនយោបាយមិនព្រមចុះសម្រុងយោគយល់នឹងគ្នា។ ទង្វើបែបនេះបានដាក់សម្ពាធមកលើរដ្ឋាភិបាលឱ្យគិតពិចារណា រិះរករាល់ដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះរបស់ពួកគេ។ បន្ទាប់ពីសម្តេចនរោត្តម សីហនុបានដាក់រាជ្យនៅឆ្នាំ២០០៤ បុត្រារបស់ទ្រង់ព្រះនាម[[នរោត្តម សីហមុនី]]ក៏បានឡើងស្នងរាជ្យបន្តពីព្រះអង្គ។ បន្ទាប់ពីប្រគល់រាជ្យទៅឱ្យបុត្រារបស់ព្រះអង្គ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបានចំណាយពេលវេលារបស់ទ្រង់ចុះសួរសុខទុក្ខប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាកត្តាបណ្តាលឱ្យព្រះអង្គក្លាយជាឥស្សរជនដែលមានការគោរពស្រឡាញ់ខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងប្រទេស ខណៈពេលដែលសីហមុនី ដែលជាព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសកម្ពុជាបានចំណាយពេលវេលាភាគច្រើនរបស់ទ្រង់នៅឯ[[បារាំង|ប្រទេសបារាំង]]។{{citation needed}} ក្នុង[[ភាសាខ្មែរ]]មានពាក្យជាច្រើនដែលមានន័យស្មើនឹងពាក្យថា"ស្តេច", ពាក្យដែលនិយមប្រើជាងគេ (រកឃើញនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣) គឺ [[Image:Seihamuni11.png|80px]] (''preahmâhaksat'') ដែលមានន័យថា ''ព្រះ''- ("ប្រសើរ ខ្ពង់ខ្ពស់", ពាក្យមកពី[[ភាសាបាលី]]<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%87&service=dictionary|title=Native orthography for "ព្រះ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>) -''មហា''- ([[សំស្ក្រឹត]],មានន័យថា៖"អស្ចារ្យ") -''ក្សត្រ'' ("អ្នកចម្បាំង, អ្នកគ្រប់គ្រង", មកពីសំស្ក្រឹត<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A&service=dictionary|title=Native orthography for "ក្សត្រ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>)។ ក្នុងឱកាសដែលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុបានចូលនិវត្តន៍នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៤ រដ្ឋសភាកម្ពុជាបានបង្កើតពាក្យថ្មីសម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រដែលចូលនិវត្តន៍ ឬដាក់រាជ្យ៖ [[Image:Sihanouk6.png|90px]] (''preahmâhaviraksat''), ''វីរ'' ក្នុងភាសាសំស្ក្រឹតគឺមានន័យថា អង់អាចក្លាហាន អ្នកដែលឧត្តុងឧត្តម វីរជន ឬជាប្រមុខ។ ក្នុងនាមជាព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះនរោត្តម សីហនុទ្រង់បានរក្សានូវបុព្វសិទ្ធិជាច្រើនដែលព្រះអង្គបានធ្លាប់កាន់កាលនៅជាព្រះមហាក្សត្រហើយព្រះអង្គត្រូវជាឥស្សរជនដែលគេគោរពស្រឡាញ់ និងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត។ ដូច្នេះហើយ កម្ពុជាធ្លាប់ត្រូវបានគេពណ៌នាថាជាប្រទេសមួយដែលមានស្តេចពីរអង្គ៖ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ និងព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលមិនមែនជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ។{{Citation needed|date=March 2019}} សម្តេចសីហនុបានចូលព្រះទិវង្គតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ដោយជរាពាធ។ ===ការឡើងស្នងរាជ្យ=== មិនដូចរបបរាជានិយមភាគនៅលើពិភពលោក រាជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺមិនចាំបាច់ត្រូវការស្នងរាជ្យបន្តតាមពូជពង្សរាជវង្សឡើយហើយព្រះមហាក្សត្រគឺមិនអនុញ្ញាតឱ្យជ្រើសរើសអ្នកស្នងរាជ្យសម្បត្តិ (រជ្ជទាយាទ) បន្តនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះរាជាថ្មីនឹងត្រូវបានជ្រើសរើសដោយ[[ក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្ក]]ដែលមានសមាជិកដូចជា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រធានព្រឹទ្ធសភា អនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃព្រឹទ្ធសភា សម្តេចសង្ឃរាជ[[ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា​នៅ​កម្ពុជា|គណៈមហានិកាយ និងគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយ]] និងអនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃរដ្ឋសភា។ បន្ទាប់ពីអតីតព្រះមហាក្សត្របានចូលទិវង្គតឬដាក់រាជ្យ ក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិនឹងបើកការប្រជុំដើម្បីជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រថ្មីដែលជាសមាជិកនៃរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ។ មានមតិជាច្រើនលើកឡើងថា សម្បទារបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការចាត់តែងតាំងព្រះមហាក្សត្រប្រកបទៅដោយសន្តិវិធីបានបញ្ជាក់ថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋដែលមានស្ថេរភាពខ្ពស់ខុសផ្លែកពីកម្ពុជាកាលពីអំឡុងទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៧០ (សូមមើល[[ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ|ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា]])។ ==អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ== {{Further|នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា}} [[File:Hun_Sen_(2016)_cropped.jpg|thumb|[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]] [[ហ៊ុន សែន]]]] [[File:Seal of the Cabinet of Cambodia.svg|thumb|ត្រានៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]]គឺជាអ្នកតំណាងមកពីគណបក្សកាន់អំណាចនៃរដ្ឋសភា។ លោក/នាងនឹងត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រតាមអនុសាសន៍របស់ប្រធាននិងអនុប្រធានរដ្ឋសភា។ ដើម្បីឱ្យបុគ្គលម្នាក់ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក/នាងត្រូវទទួលឆ្លងកាត់តាមការបោះឆ្នោតទុកចិត្តពីរដ្ឋសភាជាមុនសិន។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]ជាផ្លូវការនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅពេលឡើងកាន់តំណែង លោក/នាងត្រូវតែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ភារកិច្ចផ្លូវការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីរួមមាន ធ្វើជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តី តែងតាំង និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងនឹងបង្កើតបានជាស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគឺសម្តេចតេជោហ៊ុន សែន ដែលជាសមាជិកនៃ[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]] (គបក)។ លោកបានកាន់តំណែងនេះតាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨ គឺមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនបានធ្វើ"[[រដ្ឋប្រហារ]]"<ref>{{cite web |url=http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |title=Archived copy |accessdate=2007-06-27 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070627054853/http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |archivedate=2007-06-27 }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.hri.org/docs/statedep/1997/97-07-08.std.html |title=ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ |access-date=2013-03-09 |archivedate=2005-09-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050910091417/http://www.hri.org/docs/statedep/1997/97-07-08.std.html |url-status=dead }}</ref> ទម្លាក់ប្រធានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចគឺព្រះអង្គម្ចាស់[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]]ចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ==អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ== [[នីតិបញ្ញត្តិ|ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ]]របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវបានគួបផ្សំឡើងដោយសភាចំនួនពីរថ្នាក់គឺ៖ *'''[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភាជាតិ]]''' (''Assemblée nationale'') មានសមាជិកចំនួន ១២៥ រូប ដែលជ្រើសតាំងសម្រាប់អាណត្តិ ៥ ឆ្នាំដោយ[[តំណាងសមាមាត្រ]]។ *'''[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]''' (''Sénat'') មានសមាជិកចំនួន ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងអស់ត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល ហើយសមាជិកនៅសល់ចំនួន ៥៧ រូបទៀតត្រូវបានបោះឆ្នោតជា"អសកល"។ សមាជិកសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ ករណីយកិច្ចផ្លូវការរបស់សភាគឺត្រូវធ្វើនីតិកម្មនិងបង្កើតច្បាប់។ បញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយសភាត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យព្រះមហាក្សត្រដើម្បីស្នើសុំការយល់ព្រមពីទ្រង់។ ព្រះមហាក្សត្រគឺគ្មានសិទ្ធិវេតូលើបញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយរដ្ឋសភានោះទេដូច្នេះហើយទ្រង់មិនអាចដកការយល់ព្រមរបស់ទ្រង់បានឡើយ។ រដ្ឋសភាមានអំណាចបណ្តេញនាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងបានដោយការបោះឆ្នោតដកទំនុកចិត្តសម្លេង ២ ភាគ ៣។ ===ព្រឹទ្ធសភា=== {{Main|ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ខ្ពស់នៃកម្ពុជាគឺហៅថា''ព្រឹទ្ធសភា''។ ព្រឹទ្ធសភាមានសមាជិកសរុប ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងនេះត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ឯពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល និងសមាជិក ៥៧ រូបទៀតនឹងត្រូវបោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយតំណាងខេត្តឬស្រុក ហើយសភានេះគឺមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹង[[ព្រឹទ្ធសភាបារាំង|ព្រឹទ្ធសភានៃប្រទេសបារាំង]]ដែរ។ សមាជិកនៃសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ មុនឆ្នាំ២០០៦ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាចុងក្រោយបង្អស់គឺត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩។ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាបន្ទាប់គឺបានកំណត់ធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៤ ប៉ុន្តែត្រូវបានពន្យារទៅដល់ឆ្នាំ២០០៦ វិញ។ នៅថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ អ្នកបោះឆ្នោតប្រមាណ ១១,៣៥២ នាក់បានទៅបោះឆ្នោតជ្រើសរើសអ្នកឈរឈ្មោះដែលពួកគេពេញចិត្ត។ ការបោះឆ្នោតនេះត្រូវបានរិះគុណដោយអង្គការមួយចំនួនក្នុងប្រទេសថាជាសកម្មភាពគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ។<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4638406.stm|title=Ruling party wins Cambodia poll|author=|date=19 May 2018|via=news.bbc.co.uk}}</ref> គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០៦ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមបាន ៤៣ អាសនៈនៅក្នុងស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ពោលគឺបក្សប្រជាជនបានដណ្តើមបានកៅអីភាគច្រើន។ បក្សផ្សេងៗទៀតដែលដណ្តើមបានអាសនៈនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាមាន[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] (១២ អាសនៈ) និង[[គណបក្សសម រង្ស៊ី]] (២ អាសនៈ)។ ===រដ្ឋសភាជាតិ=== {{Main|រដ្ឋសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ទាបនៃប្រទេសកម្ពុជាគឺហៅថា''រដ្ឋសភាជាតិ''។ រដ្ឋសភាមានសមាជិកសរុបចំនួន ១២៥ រូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសកលហើយបម្រើការបានរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ ការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាចុងក្រោយបង្អស់បានធ្វើឡើងកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ បើមានបុគ្គលណាចង់ចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិចត្រឹម ១៨ ឆ្នាំឡើង។ ហើយបើបុគ្គលណាចង់ចុះឈ្មោះជ្រើសរើសក្លាយជាសមាជិកសភា បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិច ២៥ ឆ្នាំ។ រដ្ឋសភាដឹកនាំដោយប្រធានមួយរូបនិងអនុប្រធានពីររូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសមាជិកសភាមុនសម័យប្រជុំនីមួយៗ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមអាសនៈទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភា។ ==គណបក្សនយោបាយ និងការបោះឆ្នោត== [[File:Sam Rainsy (cropped).jpg|170px|thumb|right|[[សម រង្ស៊ី]], អតីតប្រធានបក្សប្រឆាំងនិងជាប្រធាននៃ [[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គសជក]]]] [[File:Norodom Ranariddh (2014).jpg|170px|thumb|right|[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]], អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីទីមួយ និងប្រធាននៃគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] {{elect|បញ្ជីរាយនាម គណបក្សនយោបាយនៅកម្ពុជា|ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា}} ===លទ្ធផលការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៨=== <onlyinclude>{| class=wikitable style=text-align:right |colspan=6|[[File:Assemblee cambodge 2018.svg|center|300px]] |- ! colspan=2|គណបក្ស !សម្លេង !% !កៅអី/អាសនៈ !+/– |- |style="background-color:#1E90FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]||៤,៨៨៩,១១៣||៧៦.៨៥||១២៥||+៥៧ |- |style="background-color:#FDD017;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច|ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]||៣៧៤,៥១០||៥.៨៩||០||០ |- |style="background-color:#3BB9FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ]]||៣០៩,៣៦៤||៤.៨៦||០||០ |- |style="background-color:#FF0000;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ]]||២១២,៨៦៩||៣.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEE8AA;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ]]||៩៩,៣៧៧||១.៥៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#006400;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន]]||៧០,៥៦៧||១.១១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFA500;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ]]||៥៦,០២៤||០.៨៨||០||ថ្មី |- |style="background-color:#40E0D0;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ]]||៥៥,២៩៨||០.៨៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរតែមួយ||៤៨,៧៨៥||០.៧៧||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា||៤៥,៣៧០||០.៧១||០||០ |- |style="background-color:#770C05| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរសាធារណរដ្ឋ]]||៤១,៦៣១||០.៦៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFFFFF| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សយុវជនកម្ពុជា]]||៣៩,៣៣៣||០.៦២||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សធម្មាធិបតេយ្យ||២៩,០៦០||០.៤៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច||២៣,២៥៥||០.៣៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរក្រោក||២២,០០២||០.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សពន្លឺថ្មី||១៣,៥០៩||០.២១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សជនជាតិដើមប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា||១០,១៩៧||០.១៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សមាតុភូមិយើង||៩,១៧៤||០.១៤||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ||៨,៥៩១||០.១៤||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សរស្មីខេមរា||៤,២១២||០.០៧||០||ថ្មី |- |colspan=2 style="text-align:left;"|សម្លេងទុព្វលភាព/មិនបានការ||៥៩៤,៦៥៩||–||–||– |- |colspan=2 style="text-align:left;"|'''សរុប'''||'''៦,៩៥៦,៩០០'''||'''១០០'''||'''១២៥'''||'''+២''' |- |colspan=2 style="text-align:left;"|អ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត||៨,៣៨០,២១៧||៨៣.០២||–||– |- |colspan=6 style="text-align:left;"|ប្រភព: [https://www.necelect.org.kh/khmer/sites/default/files/images-attachment/provisional-result_0.jpg គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180815200753/https://www.necelect.org.kh/khmer/sites/default/files/images-attachment/provisional-result_0.jpg |date=2018-08-15 }} |}</onlyinclude> ==អំណាចតុលាការ== តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា [[តុលាការ|ស្ថាប័នតុលាការ]]គឺជាអំណាចដែលឯករាជ្យពីរដ្ឋាភិបាល។ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមគឺជាតំណែងខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងស្ថាប័នតុលាការ។ មុនឆ្នាំ១៩៩៧ ប្រទេសកម្ពុជាមិនមានស្ថាប័នតុលាការនៃរដ្ឋាភិបាលនោះទេ បើទោះបីជារដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថាមានក៏ដោយ។ ភារកិច្ចចម្បងរបស់តុលាការគឺកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋជន ដោះស្រាយបណ្តឹង និងសំខាន់បំផុតនោះគឺការពារសេរីភាពនិងសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែ បើយោងតាមប្រភពមួយចំនួនបានអះអាងថា ស្ថាប័នតុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺសម្បូរទៅដោយភាពពុករលួយហើយច្រើនតែដើរតួជាឧបករណ៍របស់ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិដើម្បីបំបិទមាត់សង្គមស៊ីវិលនិងមេដឹកនាំរបស់ក្រុមនោះផ្ទាល់។<ref>{{cite web|url=http://hrw.org/english/docs/2006/01/18/cambod12269.htm|title=Essential Background: Overview of human rights issues in Cambodia |website=Human Rights Watch|date=31 December 2005}}</ref> បច្ចុប្បន្ននេះ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាតុលាការមានសមាជិករហូតដល់ទៅ ១៧ រូប។ ==ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ== {{Further|ទំនាក់ទំនងបរទេសនៃកម្ពុជា}} ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាសមាជិកនៃ[[ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌និងបច្ចេកទេស]](ACCT), [[ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី]](AsDB), [[អាស៊ាន]], [[គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក]](ESCAP), [[អង្គការស្បៀង និងកសិកម្ម]](FAO), [[ក្រុមប្រទេស ៧៧]](G-77), [[ទីភ្នាក់ងារថាមពលអាតូមិកអន្តរជាតិ]](IAEA), [[ធនាគារអន្តរជាតិសម្រាប់ការកសាង និងអភិវឌ្ឍន៍]](IBRD), [[អង្គការអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលអន្តរជាតិ]](ICAO), [[តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ]](ICC), [[ចលនាកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហមអន្តរជាតិ]](ICRM), [[សមាគមអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ]](IDA), [[មូលនិធិអន្តរជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម]](IFAD), IFC, [[សហព័ន្ធកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហមអន្តរជាតិ|IFRCS]], [[អង្គការពលកម្មអន្តរជាត]](ILO), [[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]](IMF), IMO, [[Intelsat]](មិនទាន់ចុះហត្ថលេខា), [[អង្គការនគរបាលឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ]](Interpol), [[គណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិ]](IOC), [[អង្គការអន្តរជាតិសម្រាប់ស្តង់ដារនីយកម្ម]](ISO), [[សហភាពទូរគមនាគមន៍អន្តរជាតិ]](ITU), NAM, [[អង្គការសម្រាប់ការហាមឃាត់អាវុធគីមី]](OPCW), [[តុលាការមជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យអចិន្ត្រៃយ៍]](PCA), [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]](UN), [[សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីពាណិជ្ជកម្ម និងការអភិវឌ្ឍន៍]](UNCTAD), [[យូណេស្កូ]] [[អង្គការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]](UNIDO), [[សហភាពប្រៃសណីយ៍សកល]](UPU), [[ធនាគារពិភពលោក]](WBl), WFTU, [[អង្គការសុខភាពពិភពលោក]](WHO), [[អង្គការកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពិភពលោក]](WIPO), [[អង្គការឧតុនិយមពិភពលោក]](WMO), [[អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក]](WTO), [[អង្គការទេសចរណ៍ពិភពលោក]](WToO)។ល។ === ចំណាត់ថ្នាក់អន្តរជាតិ === {| class="wikitable" |- ! អង្គការ !! ការស្ទង់មតិ !! ចំណាត់ថ្នាក់ !! ពិន្ទុ |- | [[អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍ការយល់ឃើញអំពីអំពើពុករលួយ]] (២០១២)|| ១៦៤ នៃ ១៨៤|| ៨៩.១៣% |- | [[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស]] (២០១២)|| ១៣៩ នៃ ១៨៤|| ៧៥.៥% |- | [[ក្រុមប្រឹក្សារ៉ែមាសពិភពលោក]]|| [[រ៉ែមាសបម្រុង]] (២០១០)|| ៦៥ នៃ ១១០|| ៦០% |- | [[អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក]] (២០១២)|| ១១៧ នៃ ១៧៩|| ៦៥.៣% |- | [[មូលនិធិបេតិកភណ្ឌ]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសេដ្ឋកិច្ច]] (២០១២)|| ១០២ នៃ ១៧៩|| ៥៧% |- | [[របាយការណ៍ប្រកួតប្រជែងសកល]]|| [[វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក]] (២០១២)|| ៩៧ នៃ ១៤២|| ៦៨.៣% |- |} ==រដ្ឋបាលថ្នាក់ខេត្ត និងមូលដ្ឋាន== {{see also|បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា}} ក្រោមរដ្ឋាភិបាល (ការិយាល័យ) កណ្តាលគឺមានរដ្ឋបាលខេត្តក្រុងសរុប ២៤។<ref name="wb">''Private Solutions for Infrastructure in Cambodia: A Country Framework Report''. [[World Bank]] (2002), [https://books.google.com/books?id=ktRy_5sKrGEC&pg=PA65 p65]. {{ISBN|0-8213-5076-5}}.</ref> (នៅតំបន់ជនបទ ការបែងចែករដ្ឋបាលកម្រិត (ឬថ្នាក់) ទីមួយត្រូវបានគេហៅថាខេត្ត ឯនៅក្នុងតំបន់ទីក្រុងគេហៅថា ក្រុង) រដ្ឋបាលគឺជាផ្នែកមួយនៃ[[ក្រសួងមហាផ្ទៃ]]ហើយសមាជិករបស់ពួកគេត្រូវបានតែងតាំងដោយរដ្ឋាភិបាលកណ្តាល។<ref name=wb/> រដ្ឋបាលខេត្តក្រុងបានចូលរួមក្នុងការបង្កើតថវិកាជាតិ ពួកគេក៏ចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនិងអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មផងដែរ។<ref name=wb/> ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២ រដ្ឋបាលថ្នាក់ឃុំសង្កាត់ ([[ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់]]) ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមានសមាជិកជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតតាមរយៈប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមឃុំសង្កាត់រៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្តង។<ref>{{cite web|url=http://www.embassyofcambodia.org.nz/March2007/March2007-3.htm|title=Account Suspended|author=|date=|website=www.embassyofcambodia.org.nz}}</ref> ជាក់ស្តែង ការបែងចែកទំនួលខុសត្រូវរវាងកម្រិតផ្សេងៗនៃរដ្ឋាភិបាលគឺមិនប្រាកដប្រជាទេ។<ref name=wb/> ភាពមិនច្បាស់លាស់នេះបានបង្កឱ្យកើតមានអំពើពុករលួយនិងបង្កើនការចំណាយសម្រាប់វិនិយោគិន។<ref name=wb/> ==អាគតដ្ឋាន== {{reflist}} ==ឯកសារយោង== {{refbegin|60em}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Introduction to Cambodian Law|url=https://www.kas.de/single-title/-/content/einfuehrung-in-das-kambodschanische-recht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=21 May 2012}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Cambodian Constitutional Law|url=https://www.kas.de/web/kambodscha/single-title/-/content/kambodschanisches-verfassungsrecht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=July 2016}} {{refend}} ==តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ== * [http://report.globalintegrity.org/cambodia Global Integrity Report: Cambodia] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130414213804/http://report.globalintegrity.org/cambodia |date=2013-04-14 }} របាយការណ៍ស្តីពីអំពើពុករលួយនិងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ===ព្រះមហាក្សត្រ=== *[http://www.norodomsihamoni.org នរោត្តម សីហមុនី, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់ស្តេចនរោត្តម សីហមុនី *[http://www.norodomsihanouk.info នរោត្តម សីហនុ, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ===ក្រសួងនានា=== *[http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/home.frame.html Cambodia.gov.kh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061005044434/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/home.view.html |date=2006-10-05 }} គេហទំព័រផ្លូវការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា (អង់គ្លេស) ([http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/home.view.html Cambodia.gov.kh ជាភាសាខ្មែរ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051207102921/http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/home.view.html |date=2005-12-07 }}) *[http://www.cdc-crdb.gov.kh CDC] ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា *[http://www.ccc.gov.kh/ Conseil Constitutionnel du Cambodge] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081216084725/http://www.ccc.gov.kh/ |date=2008-12-16 }} ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា *[http://www.maff.gov.kh/ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ] *[http://www.foodsecurity.gov.kh/ ប្រព័ន្ធព័ត៌មានសន្តិសុខស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភនៅកម្ពុជា] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130308111004/http://www.foodsecurity.gov.kh/ |date=2013-03-08 }} *[http://www.moc.gov.kh/ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម] *[http://www.moi-coci.gov.kh/culture/ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051125210221/http://www.moi-coci.gov.kh/culture/ |date=2005-11-25 }} *[http://www.mef.gov.kh/ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130308113343/http://www.mef.gov.kh/ |date=2013-03-08 }} *[http://www.moeys.gov.kh ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221123150233/http://moeys.gov.kh/ |date=2022-11-23 }} *[https://www.moe.gov.kh/ ក្រសួងបរិស្ថាន] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200513051914/https://www.moe.gov.kh/ |date=2020-05-13 }} *[http://www.mptc.gov.kh/ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍] *[http://www.mpwt.gov.kh/ ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន] *[http://www.mot.gov.kh ក្រសួងទេសចរណ៍] *[http://www.nida.gov.kh/ NiDA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090525141512/http://www.nida.gov.kh/ |date=2009-05-25 }} អាជ្ញាធរអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យាគមនាគមន៍ព័ត៌មានវិទ្យា *[http://www.mop.gov.kh/ ក្រសួងផែនការ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130308115145/http://www.mop.gov.kh/ |date=2013-03-08 }} *[http://www.nis.gov.kh/ NIS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110227230811/http://www.nis.gov.kh/ |date=2011-02-27 }} វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ *[http://www.interior.gov.kh/ ក្រសួងមហាផ្ទៃ] *[http://www.ncct.gov.kh/ N.C.C.T] គណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្ស ===ផ្សេងៗ=== * [http://www.embassy.org/cambodia/cambodia/constitu.htm រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722034713/http://www.embassy.org/cambodia/cambodia/constitu.htm |date=2011-07-22 }} {{Asia topic|Politics of}} {{DEFAULTSORT:Politics Of Cambodia}} <!--Categories--> [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅកម្ពុជា| ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍|កម្ពុជា]] gh9jvgx8ulsgcez6bmha0t37afz56pb 0 25771 321246 239763 2025-05-31T01:35:06Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321246 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៨ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០០៩០១ |[[ភូមិពោធិ៍បន្ទាយជ័យ|ភូមិពោធិ៍បន្ទាយជ័យ]] |Pou Banteay Chey |- |១៧១០០៩០២ |[[ភូមិភ្នំក្រោម|ភូមិភ្នំក្រោម]] |Phnom Krom |- |១៧១០០៩០៣ |[[ភូមិប្រឡាយ|ភូមិប្រឡាយ]] |Pralay |- |១៧១០០៩០៤ |[[ភូមិកក្រាញ់|ភូមិកក្រាញ់]] |Kakranh |- |១៧១០០៩០៥ |[[ភូមិក្រសាំងរលើង|ភូមិក្រសាំងរលើង]] |Krasang Roleung |- |១៧១០០៩០៦ |[[ភូមិស្ពានជ្រាវ|ភូមិស្ពានជ្រាវ]] |Spean Chreav |- |១៧១០០៩០៧ |[[ភូមិអារញ្ញ|ភូមិអារញ្ញ]] |Aranh |- |១៧១០០៩០៨ |[[ភូមិត្រៀក|ភូមិត្រៀក]] |Triek |} *សង្កាត់សៀមរាបមានប្រជាជន​ប្រមាណជាង ២០០០០ នាក់រស់នៅ។ cfd3fhexbiv2lavgajpzp6i5v6x6lt4 321247 321246 2025-05-31T01:36:45Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321247 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៨ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០០៩០១ |[[ភូមិពោធិបន្ទាយជ័យ|ភូមិពោធិបន្ទាយជ័យ]] |Pou Banteay Chey |- |១៧១០០៩០២ |[[ភូមិភ្នំក្រោម|ភូមិភ្នំក្រោម]] |Phnom Krom |- |១៧១០០៩០៣ |[[ភូមិប្រឡាយ|ភូមិប្រឡាយ]] |Pralay |- |១៧១០០៩០៤ |[[ភូមិកក្រាញ់|ភូមិកក្រាញ់]] |Kakranh |- |១៧១០០៩០៥ |[[ភូមិក្រសាំងរលើង|ភូមិក្រសាំងរលើង]] |Krasang Roleung |- |១៧១០០៩០៦ |[[ភូមិស្ពានជ្រាវ|ភូមិស្ពានជ្រាវ]] |Spean Chreav |- |១៧១០០៩០៧ |[[ភូមិអារញ្ញ|ភូមិអារញ្ញ]] |Aranh |- |១៧១០០៩០៨ |[[ភូមិត្រៀក|ភូមិត្រៀក]] |Triek |} *សង្កាត់សៀមរាបមានប្រជាជន​ប្រមាណជាង ២០០០០ នាក់រស់នៅ។ awtw2nlb916jatyj9ioy3dn502632ih 321258 321247 2025-05-31T01:59:14Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321258 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' ជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៨ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០០៩០១ |[[ភូមិពោធិបន្ទាយជ័យ|ភូមិពោធិបន្ទាយជ័យ]] |Pou Banteay Chey |- |១៧១០០៩០២ |[[ភូមិភ្នំក្រោម|ភូមិភ្នំក្រោម]] |Phnom Krom |- |១៧១០០៩០៣ |[[ភូមិប្រឡាយ|ភូមិប្រឡាយ]] |Pralay |- |១៧១០០៩០៤ |[[ភូមិកក្រាញ់|ភូមិកក្រាញ់]] |Kakranh |- |១៧១០០៩០៥ |[[ភូមិក្រសាំងរលើង|ភូមិក្រសាំងរលើង]] |Krasang Roleung |- |១៧១០០៩០៦ |[[ភូមិស្ពានជ្រាវ|ភូមិស្ពានជ្រាវ]] |Spean Chreav |- |១៧១០០៩០៧ |[[ភូមិអារញ្ញ|ភូមិអារញ្ញ]] |Aranh |- |១៧១០០៩០៨ |[[ភូមិត្រៀក|ភូមិត្រៀក]] |Triek |} *សង្កាត់សៀមរាបមានប្រជាជន​ប្រមាណជាង ២០០០០ នាក់រស់នៅ។ mnz838n46vbhgw82m1bffxgl9q6bpu7 0 28264 321354 308043 2025-06-01T21:53:00Z Ganga999devi 35384 321354 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #7851A9;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> នរាយណ៍រាជា </p> |- style="text-align:center;" | colspan="2" |[[File:Royal Standard of Cambodia (Pre-1993).svg|250px]] |- style="text-align:center;" |style="background: #ABCDEF;" colspan="5" | |- style="background: #f1f5fc;" |- style="vertical-align:center;" |'''រជ្ជកាល''' | ១៧៥៧-១៧៧៥ [[រាជាណាចក្រកម្ពុជា]] |- style="vertical-align:center;" |'''គ្រងរាជ''' | ១៧៥៧ |- style="vertical-align:center;" |'''រាជសម័យ''' | សម័យកាលឧដុង្គ |- style="vertical-align:center;" |'''ព្រះនាមពេញ''' | ព្រះបាទសម្ដេច ព្រះរាជឱង្ការ ព្រះនរាយណ៍រាជា រាមាធិបតី |- style="vertical-align:center;" |'''មរណៈនាម''' | មិនមានកំណត់ត្រា |- style="vertical-align:center;" |'''ក្សត្រមុន''' | [[រាមាធិបតីទី២ (រជ្ជកាលទី២)|រាមាធិបតីទី២]] <br> (រជ្ជកាលទី២) |- style="vertical-align:center;" |'''រាជបន្ត''' | [[ឧទ័យរាជាទី៣]] |- style="vertical-align:center;" |'''សន្តិវង្ស''' | រាជវង្ស​ឧដុង្គ |- style="vertical-align:center;" |'''ប្រសូត្រ''' | មិនមានកំណត់ត្រា |- style="vertical-align:center;" |'''បុត្រ''' | [[ចៅចមមាតាអ្នកអង្គ អី|អង្គអី]] (បុត្រី) <br> [[ចៅចមមាតាអ្នកអង្គ ពៅ|អង្គពៅ]] (បុត្រី) |- style="vertical-align:center;" |'''ចូលទីវង្គត់''' | ១៧៧៥ |- style="vertical-align:center;" |'''ជំនឿសាសនា''' |ពុទ្ធសាសនា និកាយថេរវាទ (Buddha Theravada) <br> ព្រហ្មញ្ញសាសានា |} '''នរាយណ៍រាជា''' ឬ '''[[អង្គតន់ទី២]]''' ([[អង់គ្លេស]]: Noreay Reachea) or (Ang Ton II) (ប្រ.ស|គ.ស ០០០០-១៧៧៥) រជ្ជកាលគ្រងរាជ (គ.ស ១៧៥៧-១៧៧៥) ក្រោយធ្វើពិធីរាជាភិសេកគ្រងរាជសម្បត្តិផ្លូវការណ៍ នៅរាជធានីឧដុង្គ ព.សករាជ ២៣០១ ត្រូវនិង គ.សករាជ ១៧៥៧ ត្រូវនិង មហាសករាជ ១៦៨០ ទ្រង់មានព្រះនាមហៅថា '''ព្រះបាទសម្ដេច ព្រះរាជឱង្ការ ព្រះនរាយណ៍រាជា រាមាធិបតី''' ព្រះអង្គជាបុត្រ ព្រះរាមាធិបតីទី២ នៃ [[អង្គទងទី២]] ទ្រង់ឡើងសោយរាជបន្តពីព្រះបិតារបស់ទ្រង់ ។ <ref> Manomohan Ghosh (1968) [https://books.google.com.kh/books?id=e7huAAAAMAAJ&source=gbs_slider_cls_metadata_9_mylibrary&redir_esc=y A History of Cambodia: From the Earliest Times to the End of the French Protectorate], Publisher: Calcutta Oriental Book Agency, Original from the University of Michigan p.304 </ref> == អណ្ណាមឈ្លានពានកម្ពុជា គ.សករាជ ១៧៥៨ == '''Annam invaded Cambodia, 1758 AD''' គ.សករាជ ១៧៥៨ អណ្ណាមលើកទ័ពចំនួន ៨០,០០០ (៨មុឺននាក់) ចូលឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជា នៅឯកម្ពុជាក្រោម ព្រះនរាយណ៍រាជា ពេលនោះបានបញ្ជូនកងទ័ព ៤០,០០០ (៤មុឺននាក់) ទៅច្បាំងទប់ទល់និងពួកអណ្ណាម ដោយចំនួនទ័ពភាគីកម្ពុជាតិចជាង នៅទីបំផុតពួកអណ្ណាមបានច្បាំងឈ្នះភាគីកម្ពុជាយកបានខេត្តចំនួនពីរ គឺ [[ខេត្តបាសាក់]], (Hậu Giang) និង [[ខេត្តព្រះត្រពាំង]] (Tra Vinh) ។ អណ្ណាមបានបន្តពង្រីកទឹកដីដោយច្បាំងយកតំបន់ ហាទៀង (Ha tien) ដែលកាន់កាប់ដោយដោយស្ដេចត្រាញ់ចិននៃគ្រួសារ ម៉ក់កូវ (Mac Cuu Family) ដែលជាអតីត [[ខេត្តពាម]] របស់កម្ពុជា ។ នៅអំឡុងចុងឆ្នាំ ១៧៥៨ នៃគ.សករាជ អណ្ណាមលើកទ័ពមកឈ្លានកម្ពុជាម្ដងទៀត ដោយចូលច្បាំងយក [[ខេត្តកំពត]] ព្រះនរាយណ៍រាជា ដោយខ្លាចបាត់បង់ទឹកដីជាបន្តបន្ទាប់ ទ្រង់ បានទៅពឹងពាក់សៀម ក្នុងការផ្ដល់នូវសម្ភារវុធ ដើម្បីច្បាំងទប់ទល់និងពួកអណ្ណាមជាបន្តទៀត ដូចនេះពួកអណ្ណាម មិនអាចច្បាំងយកខេត្តកំពតបាននោះទេ ។<ref> Société Asiatique (1872) [https://www.google.com.kh/books/edition/Journal_asiatique/YbtUAAAAcAAJ?hl=en&gl=KH&kptab=publisherseries Journal asiatique ou recueil de mémoires d'extraits et de notices relatifs à l'histoire, à la philosophie, aux sciences, à la littérature et aux langues des peuples orientaux · Volume 20], Publisher: Soc. Original from:the Bavarian State Library </ref> == កម្ពុជាកាត់ខេត្ត៣ ទៅឱ្យសៀម គ.សករាជ ១៧៦៩ == '''Cambodia cuts 3 provinces to Siam 1769 AD''' ក្រោយពេលអណ្ណាម ឈ្លានពានកម្ពុជា ជាច្រើនលើកច្រើនសារ ព្រះនរាយណ៍រាជា ដែលបានពឹងពាក់សៀមក្នុងការទប់ទល់ និង ពួកអណ្ណាម ត្រូវស្ដេចសៀមថ្មី ដែលមានឈាមជ័រជាជនជាតិចិន ព្រះនាម ព្យាតាក (Phya Tak) ដែលជាមេទ័ពធំប្រចាំនៅធនបុរី បានដណ្ដើមរាជ ពីរាជវង្សសៀមអាយុធ្យា ក្រោយពេលភូមាលើកទ័ពដុតក្រុងអាយុធ្យា នៅឆ្នាំ ១៧៦៧ ស្ដេចសៀមថ្មីអង្គនេះ បានទាមទារសគុណដែលខ្លួនបានផ្ដល់សម្ភារវុធជួយដល់ ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជា ។ ដូចនេះ ព្រះនរាយណ៍រាជា ដោយមិនចង់ជំពាក់គុណសៀម ទ្រង់ក៏កាត់ទឹកដីកម្ពុជាចំនួន ៣ខេត្ត ទៅឱ្យសៀមដូចជា៖ [[ខេត្តបុរីរម្យ]] (Buriram), [[ខេត្តសុរិន្ទ]] (Surin), ស្រីស្លាកែត (Sisaket) នៅឆ្នាំ ១៧៦៩ នៃគ.សករាជ ។ ព្រះនរាយណ៍រាជា ទ្រង់បានឡើងសោយរាជពីឆ្នាំ ១៧៥៧ រហូតដល់សោយទិវង្គត ដោយការបះបោរដណ្ដើមរាជរបស់ ព្រះអង្គណន ក្នុងឆ្នាំ ១៧៧៥ នៃគ.សករាជ ។<ref> Centre national de la recherche scientifique (France) (1872) [https://www.google.com.kh/books/edition/Journal_asiatique/6-WNc19MHuIC?hl=en Journal asiatique], Publisher: Société asiatique. Original from the University of Michigan </ref> == តំណភ្ជាប់ រជ្ជកាលគ្រងរាជ == {{S-start}} {{S-hou|''(គ.ស ០០០០-១៧៧៥)''}} {{Succession box|before= [[រាមាធិបតីទី២ (រជ្ជកាលទី២)]]|title=[[រាជាណាចក្រកម្ពុជា]]|years='''(១៧៥៧-១៧៧៥)'''|after=[[ឧទ័យរាជាទី៣]]}} {{S-end}} == ឯកសារយោង == cmkng6lh0j4yq9cadinljfp35qc4s8n 0 28265 321203 309861 2025-05-29T19:02:16Z YOUNKOUEN 46414 /* growthexperiments-addlink-summary-summary:3|0|0 */ 321203 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #0B6623;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ស្រីជេដ្ឋា </p> |- style="text-align:center;" | colspan="2" |[[File:Royal Standard of Cambodia (Pre-1993).svg|250px]] |- style="text-align:center;" |style="background: #ABCDEF;" colspan="5" | |- style="background: #f1f5fc;" |- style="vertical-align:center;" |'''រជ្ជកាល''' | ១៥១២-១៥២៥ រាជាណាចក្រកម្ពុជា |- style="vertical-align:center;" |'''គ្រងរាជ''' |​​លើកទី១ - ១៥១២ <br/> លើកទី២ - ១៥១៦ |- style="vertical-align:center;" |'''រាជសម័យ''' | សម័យចតុមុខ |- style="vertical-align:center;" |'''ព្រះនាមពេញ''' |​​​ព្រះស្រីជេដ្ឋាធិរាជ រាមាធិបតី |- style="vertical-align:center;" |'''មរណៈនាម''' | មិនមានកំណត់ត្រា |- style="vertical-align:center;" |'''ក្សត្រមុន''' | [[ស្រីសុគន្ធបទ]] |- style="vertical-align:center;" |'''រាជបន្ត''' | [[ចន្ទរាជា]] |- style="vertical-align:center;" |'''សន្តិវង្ស''' | វណ្ណៈរាស្ត្រ |- style="vertical-align:center;" |'''ប្រសូត្រ''' | មិនមានកំណត់ត្រា |- style="vertical-align:center;" |'''បុត្រ''' | មិនមានកំណត់ត្រា |- style="vertical-align:center;" |'''ចូលទីវង្គត''' | ១៥២៥ |- style="vertical-align:center;" |'''ជំនឿសាសនា''' |[[ពុទ្ធសាសនា]] និង [[ព្រហ្មញ្ញ​សាសនា]] <br/> ជំនឿលើពួកទេវតា |} '''ស្រីជេដ្ឋា''' ឬ '''[[ស្ដេចកន]]''' ([[អង់គ្លេស]]: Srei Chedtha or Sdach Korn) (ប្រ.ស|គ.ស ០០០០-១៥២៥) រជ្ជកាលគ្រងរាជ (គ.ស ១៥១២-១៥២៥) ព្រះអង្គជាព្រះជេដ្ឋា (បងថ្លៃ) របស់ [[ស្រីសុគន្ធបទ]] ទ្រង់ឡើងសោយរាជសម្បត្តិ ដោយការធ្វើរដ្ឋប្រហារ ហើយគ្រងរាជ ក្នុងឆ្នាំវក ចត្វាស័ក ព.សករាជ ២០៥៦ ត្រូវនិង គ.សករាជ ១៥១២ ត្រូវនិង [[មហាសករាជ]] ១៤៣៥ ទ្រង់មានព្រះនាមហៅថា '''"ព្រះស្រីជេដ្ឋាធិរាជ រាមាធិបតី"''' និង បានផ្លាសរាជធានីមកចន្លោះដូនតី ស្រុកត្បូងឃ្មុំ (បច្ចុប្បន្ន: [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]]) ក្នុងឆ្នាំ ១៥១៦ នៃគ.សករាជ ដែលមានរាជធានីឈ្មោះថា "ស្រឡប់ដូនតីពិជ័យព្រៃនគរ" ។<ref> Treng Nga (1973) [https://books.google.com/books/about/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F.html?id=jFjKxgEACAAJ Khmer History Volume 2], Publisher: Khmer Mon Institute, Publication: Center for Khmer Studies Library p.198 [[ISBN]]: 9995059959, 9789995059958 </ref> == ចម្បាំងដណ្ដើមរាជ == '''Royal Conquest''' [[File:Cambodia Map 1516-1525.jpg|thumb|Cambodia Map during the reign of Srei Chedtha or Sdach Korn 1516-1525.]] គ.សករាជ ១៥១២ ស្ដេចកន បានលើកទ័ពចំនួន ៨០,០០០ (៨មុឺននាក់) វាយចូលរាជធានីទួលបាសាន [[ស្រុកស្រីសន្ធរ]] (បច្ចុប្បន្ន: [[កំពង់ចាម]]) ពញ្ញាកៅ ដែលជាមេទ័ពធំ បានលើកទ័ពវាយចូលរាជធានីចំនួន ៥ច្រកទ្វារ ដែលមានកងទ័ព ស្រីសុគន្ធបទ ចំនួន ៥០,០០០ (៥មុឺននាក់) ចាំការពាររាជធានី ដោយសារតែកំពែងក្រុង មានកំពស់ទាប ទើបធ្វើឱ្យកងទ័ព ស្ដេចកន ងាយស្រួលក្នុងការវាយបំបែករាធានីទួលបាសាន ត្រឹមរយៈពេលខ្លី តែ១០ ថ្ងៃប៉ុនណោះ [[ស្រីសុគន្ធបទ]] បានរត់ភៀសខ្លួន ទៅតាំងបន្ទាយនៅ [[ស្រុកស្ទឹងសែន]] (បច្ចុប្បន្ន: [[កំពង់ធំ]]) និង យកគ្រឿងសោយរាជទាំង៥ ទៅជាមួយផងដែរ ហើយបានឈរជើងនៅទីនោះអស់រយៈពេល ២ឆ្នាំ ទើបត្រូវបាន ស្ដេចកន លើកទ័ព ៥០,០០០ (៥មុឺននាក់) វាយចូល បន្ទាយស្ទឹងសែន ពីយប់អាធ្រាត ហើយធ្វើឃាតបាន នៅឆ្នាំ ១៥១៤ នៃគ.សករាជ ដោយស្ដេចកន មិនអាចរកឃើញនូវគ្រឿងសម្រាប់រាជទាំង៥ ទើបមិនអាចឡើងសោយរាជជាផ្លូវការណ៍ក្នុងពេលនោះ ដោយពន្យាពេល ២ឆ្នាំ ដើម្បីរងចាំនៅគ្រឿងសោយរាជទាំង៥ ថ្មៃធ្វើរួច ទើបអាចឡើងសោយរាជជាផ្លូវការណ៍បាន ក្នុងឆ្នាំ ១៥១៦ នៃគ.សករាជ ដោយមានព្រះនាម ក្នុងរាជថា "ព្រះស្រីជេដ្ឋាធិរាជ រាមាធិបតី" ហើយស្ដេចកន សោយរាជបានតែ ៣ខែ ប៉ុនណោះត្រូវ [[ចន្ទរាជា]] លើកទ័ពចំនួន ចំនួន ៣០,០០០ (៣មុឺននាក់) វាយឡោមព័ទ្ធ បណ្ដេញ ចេញពីរាជធានីទួលបាសាន ទៅតាំងបន្ទាយនៅ ចន្លោះដូតី នា [[ស្រុកត្បូងឃ្មុំ]] ក្នុងអំឡុងពេលនោះផងដែរ ។<ref> Société des études indochinoises (1883) [https://www.worldcat.org/title/Bulletin-de-la-Societe-des-etudes-indo-chinoises-de-Saigon/oclc/1765813 Bulletin de la Société des études indo-chinoises de Saigon], Publisher: Journal, Magazine, French, Original from University of Florida </ref> == ការដុតបំផ្លាញរាជវាំងទួលបាសាន == '''Burning of Tuol Basan Royal Palace''' ក្រោយពេល ស្រីជេដ្ឋា ត្រូវបាន [[ចន្ទរាជា]] លើកទ័ព វាយបណ្ដេញចេញពី រាជធានី ទួលបាសាន ស្រីជេដ្ឋា និងកងទ័ពបានភៀសខ្លួនទៅភាគខាងកើត ទៅបោះបន្ទាយថ្មីមួយត្រង់ ចន្លោះដូនតី នា [[ស្រុកត្បូងឃ្មុំ]] និងបានបង្កើតរាជធានីថ្មី ឈ្មោះថា "ស្រឡប់ដូនតី ពិជ័យព្រៃនគរ" បន្ទាយថ្មីព្រះស្ដេចកន មានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញ រាងបួនជ្រុង មានដាំដើមឬស្សីកំរាស ២សិន ដោយស្មើនិង ៨០ ម៉ែត្រ (80m) និងមានកម្ពស់ ១៥ហត្ថ ដោយស្មើនិង កម្ពស់ ៧.៥ ម៉ែត្រ (7.5m) និងមានប្រវែងសរុប ២.៥ គ.ម (2.5km) ដែលជាបន្ទាយការពារដ៏រឹងមាំមួយ មិនងាយនិងវាយចូលបំបែកបាន ។ មួយឆ្នាំបន្ទាប់ពី ព្រះស្ដេចកន វាយបកត្រឡប់ទៅកាន់ ព្រះចន្ទរាជា និងបានដុតបំផ្លាញរាជធានីទួលបាសាន និង ព្រះបរមរាជវាំង ក្នុងឆ្នាំ ១៥១៧ នៃគ​.សករាជ ហើយព្រះចន្ទរាជា និងកងទ័ពបានដកត្រឡប់ទៅបន្ទាយមុឺនជ័យ [[ស្រុកបាកាន]] (បច្ចុប្បន្ន: [[ពោធិសាត់]]) វិញ ក្នុងឆ្នាំ​ដដែលស្ដេចទាំងពីរបានបើកកិច្ចចរចាររកសន្តិភាពមិនធ្វើសង្គ្រាមនិងគ្នា ដើម្បីទុកពេលប្រមូលស្បៀង និងបង្កើនកងទ័ពឡើងវិញ ដែលផ្អាកការធ្វើសង្គ្រាមនិងគ្នា រយៈពេល ៣ឆ្នាំ រហូតដល់ឆ្នាំ ១៥២០ នៃគ.សករាជ ទើបទ័ព ព្រះស្ដេចកន បើកការវាយប្រហារជាមុនទៅលើ ព្រះចន្ទរាជា ត្រង់ [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] ។​<ref> Bhun Khol (1994) [https://books.google.com.kh/books?id=W1dQAQAAMAAJ&q=%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9F%81%E1%9E%85%E1%9E%80%E1%9E%93&dq=%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9F%81%E1%9E%85%E1%9E%80%E1%9E%93&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjAx9_R1uLzAhVB6mEKHZS_CNkQ6AF6BAgEEAM Pravatti vidyā saṃrâp pathamsiksā], Publisher: Griḥsthān Poḥbumb Phsāy Qâpraṃ, Original from University of California, Berkeley p.138 </ref> == សុបិនឃើញព្រះចន្ទ == '''Dreaming of the moon''' === សមរភូមិ កំពង់ឆ្នាំង === '''Kampong Chhnang Battlefield''' ក្នុងឆ្នាំ ១៥២០ នៃគ.សករាជ ស្រីជេដ្ឋា ទ្រង់បានសុបិនឃើញ ព្រះចន្ទចាប់រះបញ្ច្រាសទិស ដោយព្រះចន្ទនោះបានរះពីទិសខាងលិច ផ្ទៃពពកឡើងអព្ទខ្មៅមីដេដាស ភ្លៀងធ្លាក់ជាគ្រាប់ភ្លើង ធ្លាក់មកដុតបំផ្លាញរាជវាំងរបស់អង្គ ក្រោយសុបិនឃើញបែបនេះ ស្រីជេដ្ឋា ឱ្យគណៈព្រះគ្រូបរោហិត ទស្សន៍ទាយ នូវព្រះសុបិននេះ គណៈព្រះគ្រូ មានពំនោលថា សុបិននេះនិងនាំមកគ្រោះកាចដល់ព្រះអង្គនៅថ្ងៃខាងមុខ ដូចនេះព្រះអង្គត្រូវកំចាត់គ្រោះកាចនេះជាមុន ដែលយកសុបិននេះទៅធៀបនិង [[ចន្ទរាជា]] ដែលកំពុងមានឥទ្ធិពលប្រជែងអំណាចជាមួយព្រះអង្គជាខ្លាំងនៅភាគខាងលិចនេះ ។ ក្រោយផ្អាកសង្គ្រាម៣ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ (១៥១៧-១៥២០) ព្រះស្រីជេដ្ឋា បានប្រមូលកងទ័ពចំនួន ១២០,០០០ (១២មុឺននាក់) និងបានចែកជាពីរកងពល ដែលកងពលទី១ មានចំនួន ២០,០០០ (២មុឺននាក់) ដឹកនាំដោយមេទ័ព "ចៅពញ្ញាលំពាំង" ឱ្យទៅបោះបន្ទាយនៅ [[ស្រុកសំរោងទង]] (បច្ចុប្បន្នជា [[ខេត្តកំពង់ស្ពឺ]]) និង កងពលទី២ មានចំនួន ៣០,០០០ (៣មុឺននាក់) ដឹកនាំដោយមេទ័ព ខ្លាំងពូកែរបស់ព្រះស្រីជេដ្ឋា នាម "ពញ្ញាកៅ" ឱ្យទៅបោះបន្ទាយនៅ ភូមិជ័យសួគ៌ (បច្ចុប្បន្នជា [[វត្តវិហារសួគ៌]] [[ខេត្តកណ្ដាល]]) ។ ក្រោយប្រមូលកងទ័ពដ៏សំបើម កងទ័ពព្រះស្ដេចកន ចំនួន ២០,០០០ (២មុឺននាក់) ដឹកនាំដោយមេទ័ព "ចៅពញ្ញាលំពាំង" បានចេញពីសំរោងទង បើកការវាយប្រហារជាមុនទៅលើ [[ចន្ទរាជា]] ត្រង់សមរភូមិ វាលសាបអង្កាម [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] ពេលនោះមេទ័ព ២រូប របស់ព្រះចន្ទរាជា នាម "ឧកញាចក្រីកែវ" និង "ឧកញ៉ា​វង្សាអគ្គរាជ" បានដឹកនាំទ័ព ចំនួន ២០,០០០ (២មុឺននាក់) មកចេញច្បាំងតទល់ យ៉ាងខ្លាំងក្លា ស្នូរសម្លេងព្រួញដាវលំពែង និងស្នូរកាំភ្លើងធំ លាន់រំពងពេញសមរភូមិកំពង់ឆ្នាំង រំពេចនោះ កងទ័ពជំនួយ របស់ចន្ទរាជា ដែលបង្កប់ខ្លួនក្នុងព្រៃចំនួន ១០,០០០ (១មុឺននាក់) ផ្សេងទៀត បូករួមនិងដំរីចម្បាំង ចំនួន ១៤០ក្បាល ដឹកនាំដោយ ពញ្ញាមុឺនពេជ្រ ដែលជាមេទ័ពធំ របស់ចន្ទរាជា ដែលបង្កប់នៅខាងក្រោយកងទ័ព "ចៅពញ្ញាលំពាំង" របស់ស្រីជេដ្ឋា បានសំរុកចេញមកវាយគាបទ័ពស្រីជេដ្ឋាពីផ្នែកខាងក្រោយ ឱ្យបែកបាក់បរាជ័យ រត់ភៀសខ្លួនទៅបោះបន្ទាយនៅ ចតុមុខ (បច្ចុប្បន្នជា [[ក្រុងភ្នំពេញ]]) ។<ref>Eng Suth (1969) [https://www.elibraryofcambodia.org/ebook/morha-boros-khmer-2-ebook/ Mohaboros Khmer Documents Volume 1-2], Publisher: Institut Français du Cambodge Bibliothèque Numérique Culturethèque.</ref> == ការបាត់បង់ បន្ទាយចតុមុខ == '''Loss of Chaktomuk Fort''' ក្រោយពេល កងទ័ព ស្រីជេដ្ឋា ដែលដឹកនាំដោយ ចៅពញ្ញា លំពាំង បរាជ័យនៅសមរភូមិ [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង|កំពង់ឆ្នាំង]] កងទ័ពបានដកថយទៅបន្ទាយចតុមុខ (បច្ចុប្បន្ន: [[ភ្នំពេញ]]) ដែលមានកងទ័ពចំនួន ១០,០០០ (១មុឺននាក់) ចាំការពារនៅទីនោះ ។ គ.សករាជ ១៥២១ កងទ័ព [[ចន្ទរាជា]] ចំនួន ៣០,០០០ (៣មុឺននាក់) ដឹកនាំដោយមេទ័ព ចំនួន ២រូប គឺមេទ័ព "ឧកញា ចក្រីកែវ" និង "ឧកញ៉ា វង្សាអគ្គរាជ" បានបើកការវាយប្រហារទៅលើ ចៅពញ្ញា លំពាំង ។ ចំនួនកងទ័ព ចន្ទរាជា ដែលលើស ២ដង នៃទ័ព ស្រីជេដ្ឋា បានវាយបែកបន្ទាយចតុមុខ និង បានធ្វើឃាត ចៅពញ្ញា លំពាំង ផងដែរ ។ ហើយកងទ័ព ចន្ទរាជា បានចេញបង្ហួសទៅវាយយក [[ស្រុកបាទី]] (បច្ចុប្បន្នជា [[ខេត្តតាកែវ]]) បន្ថែមទៀត ក្រោយមក ព្រះចន្ទរាជា បានប្រកាសឱ្យ ចៅហ្វាយស្រុកនាតំបន់ [[កម្ពុជាក្រោម]] ទាំងអស់ ត្រូវរក្សាទ័ពឱ្យនៅអព្យាក្រិត បើពុំនោះទេ ចន្ទរាជា និងច្បាំងស្លាប់រស់ដល់ទីបញ្ចប់ក្នុងសង្គ្រាមនេះ ដោយសារតែ ចៅហ្វាយស្រុក មួយចំនួន នៅកម្ពុជាក្រោម ខ្លាចនៅឥទ្ធិពលរបស់ ស្ដេចនៃអាណាចក្រខាងលិច ដូចច្នេះ ពួកគេមិនហ៊ានចងសម្ព័នមិត្តជាមួយ ស្រីជេដ្ឋា នោះទេ ដូចនេះហើយ ស្រីជេដ្ឋា បានបាត់បង់នៅការគាំទ្រ ពីកងទ័ពខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទាំងស្រុង ។<ref> Mak Phoeun (1981) [https://books.google.com/books/about/Chroniques_royales_du_Cambodge.html?id=3ftBAQAAMAAJ Chroniques royales du Cambodge, Volume 3], Publisher: Ecole française d'Extrême-Orient, Original from University of Chicago p.524 [[ISBN]]: 2855395372, 9782855395371 </ref> == ជ័យជំនះ នៅទន្លេមុខបួន == '''Victory at the Four Rivers''' ក្រោយពេលដែល ព្រះស្រីជេដ្ឋា បានទទួលដំណឹងថា ក្មួយរបស់ខ្លួន "ចៅពញ្ញាលំពាំង" បានស្លាប់ក្នុងបន្ទាយចតុមុខ ដោយទ័ព [[ចន្ទរាជា]] ព្រះអង្គ​ទ្រង់ពិរោធ (ខឹង) ជាខ្លាំងបានផ្ញើចុតហ្មាយទៅមេទ័ពធំរបស់ខ្លួន "ពញ្ញាកៅ" ដែលបោះទ័ពនៅ ភូមិជ័យសួគ៌ (បច្ចុប្បន្ន: [[កណ្ដាល]]) ឱ្យលើកទ័ពទៅសងសឹកឱ្យខ្លួនជាប្រញាប់ ក្នុងឆ្នាំ ១៥២២ នៃគ.សករាជ កងទ័ព ពញ្ញាកៅ ចំនួ​ន ៣០,០០០ (៣មុឺននាក់) បានឆ្លងទន្លេមកត្រើយខាងលិច ពញ្ញាកៅ បានចែកកងទ័ពជាពីរកង កងទី១ ១៥,០០០ (១មុឺន ៥ពាន់នាក់)​ ជាទ័ពជើងគោក ដឹកនាំដោយ "ពញ្ញា​ស្រាល" និង "ជហ្វាវាំងជុំ" លើកទៅបង្កប់នៅ [[បឹងពោងពាយ]] ខាងជើងភ្នំពេញ ចំណែកឯ ពញ្ញាកៅផ្ទាល់ ដឹកនាំកងទី២ ១៥,០០០ (១មុឺន ៥ពាន់នាក់) ជាមួយនិងទូកចម្បាំង ៦០ គ្រឿង វាយចូលចំណតផែទូក របស់ព្រះចន្ទរាជា​នៅ ជ្រោយពន្លា (បច្ចុប្បន្នជា ជ្រោយចង្វា​រ) កងទ័ព​ជើងទឹក ពញ្ញាកៅ មានភាពខ្លាំងក្លាណាស់បានដេញវាយទ័ពជើងទឹករបស់ ចន្ទរាជា ដែលដឹកនាំដោយមេទ័ព "វិបុលរាជ" និង មេទ័ព "ប្រទសរាជ" ទៅដល់តំបន់ព្រែកព្នៅ ទើបមេទ័ពធំរបស់ ចន្ទរាជា​ នាម "ពញ្ញា​មុឺនពេជ្រ" ដែលតាំងបន្ទាយនៅព្រែកតាទែន បានចេញមកជួយទ័ពខ្លួនទាំងពីរ ។​ ពញ្ញាកៅ ឃើញដូច្នេះ ក៏ប្រើល្បិចធ្វើជាចាញ់ដកថយទៅក្រោយវិញដើម្បី ឱ្យ ពញ្ញា​មុឺនពេជ្រ មកដេញតាមកងទ័ពខ្លួន ។ ពញ្ញា​ស្រាល និង ជហ្វាវាំង ដែលបង្កប់នៅ បឹងពោងពាយ ខាងជើងភ្នំពេញ យល់សេចក្ដីដូចនេះ ក៏លើកទ័ព ជាមួយកងពលព្រួញ និង កាំភ្លើងធំ ទៅវាយគាបទ័ព ពញ្ញា​មុឺនពេជ្រ ពីក្រោយត្រង់ទន្លេមុខបួន នៅទីបំផុតក៍ធ្វើឃាត ពញ្ញា​មុឺនពេជ្រ បាននៅពេលនោះ ហើយក៏ជាជ័យជំនះដំបូងរបស់ ព្រះស្រីជេដ្ឋា ផងដែរ ដែលអាចសម្លាប់នៅមេទ័ពធំ របស់ចន្ទរាជា ។ ដោយសារតែ កងទ័ពស្រីជេដ្ឋា បានដាច់ស្បៀង និងនឿយហត់ជាច្រើនថ្ងៃផងនោះ ពញ្ញាកៅ ដែលជាមេទ័ពធំ បានសំរេចចិត្តទៅបោះបន្ទាយនៅ [[ស្រុកកំពង់សៀម]] (បច្ចុប្បន្ន: [[ខេត្តកំពង់ចាម]]) ដែលមានទ័ពសេសសល់ត្រឹមតែ ១០,០០​០ (១មុឺននាក់) ប៉ុនណោះដែលបោះជំរុំទ័ពនៅតំបន់នេះ ។<ref>Eng Suth (1969) [https://www.elibraryofcambodia.org/ebook/morha-boros-khmer-2-ebook/ Mohaboros Khmer Documents Volume 1-2], Publisher: Institut Français du Cambodge Bibliothèque Numérique Culturethèque.</ref> == សមរភូមិកំពង់ចាម (គ.ស ១៥២៣) == '''Kampong Cham Battlefield (AD 1523)''' គ.សករាជ ១៥២៣ [[ចន្ទរាជា]] បានប្រកាសសង្គ្រាម និង ស្រីជេដ្ឋា ហើយបាននាំទ័ព ១០៥,០០០ (ជាង១សែននាក់) វាយចូលជំរុំទ័ព ស្រីជេដ្ឋា នៅ [[ស្រុកកំពង់សៀម]] ស្រីជេដ្ឋា បានប្រមូលទ័ពសេសសល់ ៨០,០០០ (៨មុឺននាក់) ចែកចេញជា ប្រាំកងពល កងទី១ ដឹកនាំដោយ "ពញ្ញា​ព្រំវៀង" មានចំនួន ១៥,០០០ (១មុឺន ៥ពាន់នាក់) ជាកងទ័ពជួរមុខ កងទី២ ដឹកនាំដោយ "ពញ្ញា​ពេញ" មានចំនួន ១០,០០​០ (១មុឺននាក់) កងទី៣ ដឹកនាំដោយ "ពញ្ញា​នួន" មានចំនួន ១០,០០​០ (១មុឺននាក់) កងទី៤ ដឹកនាំដោយ "ពញ្ញាទន់" មានចំនួន ១០,០០​០ (១មុឺននាក់) ជាកងទ័ពជួរក្រោយ និងកងទី៥ ដឹកនាំដោយ "ពញ្ញាផាតស្រាល" និង "ពញ្ញាវិបុលរាជ" មានចំនួន ២០,០០០ (២មុឺននាក់) ជាមួយនិងទូកចម្បាំង ៣០០ គ្រឿង ជាកងទ័ពជើងទឹក ចេញទៅការពារបន្ទាយនៅ ស្រុកកំពង់សៀម ដែលជាទីតាំងនៃសមរភូមិកំពង់ចាម ។ រីឯ ស្រីជេដ្ឋាកាន់ទ័ព ហ្លួងដោយផ្ទាល់ ចំនួន ២០,០០០ (២មុឺននាក់) និងចាត់ឱ្យ មេទ័ព​ធំ "ពញ្ញាកៅ" និង "ជហ្វាវាំង" ដឹកនាំទ័ព ចំនួន ២០,០០០ (២មុឺននាក់) បូករួមទាំងទ័ពហ្លួងបាន ចំនួន ៤០,០០០ (៤មុឺននាក់) នៅចាំការពារបន្ទាយ "ស្រឡប់ពិជ័យ" នា [[ស្រុកត្បូងឃ្មុំ]] ។ ដូចនេះ​កងទ័ពសរុបដែលការពារបន្ទាយ ស្រុកកំពង់សៀម របស់ស្រីជេដ្ឋា មានចំនួន ៦៥,០០០ (ជាង ៦មុឺននាក់) ទូកចម្បាំង ៣០០ គ្រឿង របស់ចន្ទរាជា បានទម្លាក់ក្ដោង លយកាំភ្លើងធំបាញ់ មកទូកចម្បាំង របស់កងទ័ពស្រីជេដ្ឋា ទ័ពជើងទឹករបស់ ស្រីជេដ្ឋា បានទៅប្រកៀក និងដាក់កាំភ្លើងធំបាញ់ តបត ត្រឡប់ទៅវិញ ទូកង ដាក់ចំនុះកងទ័ព របស់ចន្ទរាជា ជាង ៧០០ទូក បានអែបច្រាំងទម្លាក់ទ័ព ឧកញ៉ា ឃ្លាំងមឿង ដឹកនាំទ័ពកងកាំភ្លើងវែង កងព្រួញ កងលំពែង និង ទ័ពសេះ ៥០០ក្បាល វាយចូលបន្ទាយស្រុកកំពង់សៀម ដោយសារតែ ចំនួនកងទ័ពដ៏ច្រើនផងដែរនោះ នៅទីបំផុតកងទ័ពជាង១សែននាក់ របស់ចន្ទរាជា បានវាយបែកបន្ទាយ ស្រុកកំពង់សៀម របស់ស្រីជេដ្ឋា នៃសមរភូមិកំពង់ចាម ដែលជាព្រឹត្តិការណ៍នៃសង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងដ៏ធំក្នុងកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ។<ref> Eng Soth, Lim Yan (1969) [https://www.worldcat.org/oclc/1112074917 Document of the great Khmer man (Khmer royal genealogy)], Publisher: Member of the Historical Committee Ministry of Education, Youth, and Sport, OCLC Number: 1112074917 </ref> == ស្រីជេដ្ឋា និង ចន្ទរាជា នៃសង្គ្រាមចុងក្រោយ == '''Srei Chedtha & Chan Reachea of Final War''' ក្រោយពេល ស្រីជេដ្ឋា និង [[ចន្ទរាជា]] ធ្វើសង្គ្រាមយ៉ាងធំនៅសមរភូមិ [[ស្រុកកំពង់សៀម]] កងទ័ព​ទាំងសងខាង បានខូចខាតសំភារៈសឹកអស់ជាច្រើន ដូចនេះ​ក្នុងឆ្នាំ ១៥២៣ នៃគ.សករាជ ស្ដេចទាំង២ បានចាត់បេសកជន ទាំងសងខាង​ឱ្យទៅបញ្ជារទិញ កាំភ្លើងធំ (Cannons) ពីពួក "ប៉តទុយហ្គេស" (Portuguese) នៅជ្រោយម៉ាឡាកា (Malacca) នាឧបទ្វីប​ម៉ាឡេ (Malay Peninsula) ដែលត្រូវ បាន (Record ទុកដោយប្រវត្តិវិទូ នៅស.វទី១៦​) ខាងព្រះចន្ទរាជា បញ្ជារទិញបាន កាំភ្លើងធំ ១០០ (១រយដើម) និងកាំភ្លើងវែងខ្លី ចំនួន ១០០០ (១ពាន់ដើម​) ទុករក្សាក្នុងបន្ទាយ ចំណែកឯ ព្រះស្រីជេដ្ឋា បញ្ជារទិញបាន កាំភ្លើងធំ ១៥០ (១រយហាសិបដើម) និងកាំភ្លើងវែងខ្លី ចំនួន ២០០០ (២ពាន់ដើម​) ទូកសំពៅខាងព្រះស្រីជេដ្ឋា ដែលដឹកកាំភ្លើងធំ ១៥០ដើម និង កាំភ្លើងវែងខ្លី ចំនួន ២០០០ (២ពាន់ដើម​) ត្រូវបានស្ទាក់ចាប់បាន នៅ ស្រុកពាម (ពួកដាយវៀតហៅ៖ ម៉ាងខម) (Đại Việt call: Mán Khảm) មានន័យថា "ពាមខ្មែរ" នា [[កម្ពុជា​ក្រោម]] ហើយក្រមការខេត្តបានបញ្ជូនថ្វាយ ចន្ទរាជា ដូចនេះខាង ស្រីជេដ្ឋា មិនមានសញ្ញវុធសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់កងទ័ពនោះទេ ។<ref> Mamitua Saber, Dionisio G. Orellana (1977) [https://books.google.com.kh/books?id=1U4cAQAAMAAJ&q=Portuguese+cannons+to+Cambodia+16th+century&dq=Portuguese+cannons+to+Cambodia+16th+century&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiyp4zR7vTzAhVNIIgKHUeYAI8Q6AF6BAgDEAM Comparative Notes on Museum Exhibits in Singapore, Malaysia, Indonesia, Brunei, Macao, and the Philippines: A Report to the Ford Foundation on Travelling Symposium for Southeast Asia Museum Development, April-May, 1971], Publisher: Aga Khan Museum, Mindanao State University, Original from the University of Michigan p.354 </ref> <ref> Contributor: James Richardson Logan (1851) [https://books.google.com.kh/books?id=PkhFAQAAMAAJ&dq=Portuguese+cannons+to+Cambodia+16th+century&source=gbs_navlinks_s The Journal of the Indian Archipelago and Eastern Asia, Volume 5], Publisher: Kraus Reprint, Original from Cornell University. </ref> === សមរភូមិ​ទន្លេបិទ (គ.ស ១៥២៤) === '''Tonle Bet Battlefield (AD 1524)''' ក្រោយពេល កងទ័ពស្រីជេដ្ឋា បរាជ័យនៅសមរភូមិស្រុកលំពង់សៀម ស្រីជេដ្ឋា បានដកទ័ព ២០,០០០ (២មុឺននាក់) ដោយផ្ទាល់ ទៅបោះបន្ទាយនៅទន្លេបិទ (បច្ចុប្បន្ន: [[ស្រុកមេមត់]], [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]]) ទុកឱ្យពញ្ញាកៅ និង ជហ៊្វាវាំងជុំ រក្សាទ័ព ៦០,០០០ ( ៦មុឺននាក់) នៅចាំការពារបន្ទាយស្រឡប់ដូនតី ។ គ.សករាជ ១៥២៤ ទ័ពចន្ទរាជាចំនួន ៤០,០០០ (៤មុឺននាក់) ដឹកនាំដោយ ពញ្ញាទេព បានវាយចូលជំរុំទ័ព ស្រីជេដ្ឋា នៅសមរភូមិទន្លេបិទ កងទ័ពទាំងពីរបានច្បាំងគ្នាពីវេលាព្រឹករហូតដល់ថ្ងៃរសៀល ដំណឹងច្បាំងគ្នាបានដឹងទៅដល់ ពញ្ញាកៅ, ទើបពញ្ញាកៅ បាននាំទ័ព ៥០,០០០ (៥មុឺននាក់) ចេញមកវាយរំដោះ ស្រីជេដ្ឋា វាយសម្រុកចេញពីការឡោមព័ទ្ធ ទៅជួបនិង ទ័ពបង្កប់របស់ចន្ទរាជានៅ ព្រៃវែង ចំនួន ៥០០០ (៥ពាន់នាក់) ដឹកនាំដោយ ឧកញ៉ា មហាមន្រ្តីបែន វាយស្ទាក់ពីមុខ ពញ្ញាកៅ​ឃើញដូចនេះ ក៏ឱ្យព្រះស្រីជេដ្ឋា ស្រូតទៅបន្ទាយស្រឡប់ពិជ័យមុន ខ្លួននៅចាំច្បាំងការពារជាមួយ ឧកញ៉ា​បែន ហើយពញ្ញាកៅ ក៏ចោលលំពែងត្រូវ ឧកញ៉ា​បែន ស្លាប់ក្នុងពេលនោះ ហើយក៏ត្រឡប់មកដល់ក្នុងបន្ទាយស្រឡប់ពិជ័យវិញ ចំណែកឯទ័ពឪពុកក្មេក របស់ ព្រះស្រីជេដ្ឋា ចំនួន ៤០,០០០ (៤មុឺននាក់) ដឹកនាំដោយ ពញ្ញាកំហែង នៅស្រុកសៀមប៉ោយ (បច្ចុប្បន្នជា [[ស្រុកសៀមប៉ាង]] [[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]]) ដែលត្រៀមលើកមកជួយ ស្រីជេដ្ឋា ត្រូវទ័ពចន្ទរាជា ចំនួន ៥០,០០០ (៥មុឺននាក់) ដឹកនាំដោយ ពញ្ញាភក្ដី បានលើកទៅស្ទាក់កងទ័ព ពញ្ញាកំហែង វាយធ្វើឃាតបាននៅពេលនោះទៅ ។<ref> Eng Soth, Lim Yan (1969) [https://www.worldcat.org/oclc/1112074917 Document of the great Khmer man (Khmer royal genealogy)], Publisher: Member of the Historical Committee Ministry of Education, Youth, and Sport, OCLC Number: 1112074917 </ref> == ការបរាជ័យ របស់ស្រីជេដ្ឋា == '''Srei Chedtha's failure''' គ.សករាជ ១៥២៥ [[ចន្ទរាជា]] បានលើកកងទ័ព ចំនួន ១៤០,០០០ (១៤មុឺននាក់) វាយចូលបន្ទាយ "ស្រឡប់ដូនតី​" របស់ ស្រីជេដ្ឋា ដែលមានកងទ័ព​យាមការ ចុងក្រោយក្នុងបន្ទាយតែ ៤០,០០០ (៤មុឺននាក់) ប៉ុនណោះ នៅសមរភូមិ [[ស្រុកត្បូងឃ្មុំ]] កងទ័ព ចន្ទរាជា​ បានឡោមព័ទ្ធ បន្ទាយស្រឡប់ដូនតី អស់វេលា ១៥ ថ្ងៃ ដោយបន្ទាយនេះខ្ពស់ពិបាកនិងវាយចូលពេក ចន្ទរាជា បានចាត់ពលសេនា ឱ្យប្រកាសរាជសារ ដោយមានពំនោលថា រាល់ជនទាំងឡាយណា ដែលអាចចាប់ ឬ សម្លាប់ស្ដេចកនបាន និង មានប្រាក់រង្វាន់ ហើយលើកយស័ក្តជាចៅហ្វាយស្រុកត្បូងឃ្មុំនេះ ក្រោយមន្ត្រីប្រកាសរាជសារនៅមុខបន្ទាយស្ដេចកនចប់ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក ស្រីជេដ្ឋា ក៏បានសោយទីវង្គត់ ដោយត្រូវប្អូនថ្លៃរបស់ខ្លួននាម "មន្ត្រី​ដូនកែវ" លួចធ្វើឃាតដោយកាត់ក្បាល បូករួមទាំងពញ្ញាកៅ និងបក្សពួកទាំងអស់នៃមន្ត្រីជំនិតទាំង២៥នាក់ យកទៅថ្វាយ ព្រះចន្ទរាជា ដោយក្ដីអំណរនិងជ័យជំនៈនេះ តាមការសន្យា ទ្រង់បានលើកយ័ស្ដ "មន្ត្រី​ដូនកែវ" ជាពញ្ញាដូនកែវ មានឋានៈជាចៅហ្វាយស្រុកត្បូងឃ្មុំនេះ ចំណែកឯ​ក្បាលព្រះស្ដេចកន និងបក្សពួកទាំង២៥នាក់ ត្រូវបានយកទៅដោតនៅមុខកំពែងបន្ទាយ ស្រឡប់ដូនតី នេះតែម្ដងទុកជាបម្រាម ។<ref> Société Asiatique (1871) [https://books.google.com/books/about/Journal_asiatique.html?id=gq9UAAAAcAAJ Journal asiatique: ou recueil de mémoires d'extraits et de notices relatifs à l'histoire, à la philosophie, aux sciences, à la littérature et aux langues des peuples orientaux, Volume 18], Publisher: Society, Original from the Bavarian State Library </ref> == សេដ្ឋកិច្ច និង សង្គមកិច្ច == '''Economy and Social Affairs''' នៅក្នុងរាជ ស្រីជេដ្ឋា ទ្រង់បានបោះពុម្ភនៅរូបបិយប័ណ្ណ ផ្សេង សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ទ្រង់ ដែលរូបបិយប័ណ្ណនោះ មានឈ្មោះថា "ប្រាក់ស្លឹង" ដែលគេយកប្រាក់សុទ្ធទៅរំលាយជាមួយស្ពាន់ ហើយគេសង្កត់ពុម្ភជាប្រាក់កាស ដែលមានរូបសត្វ ក្ដាម នាគ ឬ ប្រាសាទ ។ ក្នុងឯកត្តា តម្លៃនៃប្រាក់ស្លឹង ដោយកំណត់ ១ស្លឹង ស្មើនិង ២០សេន, ៤ស្លឹង ទើបស្មើនិង ១បាត នៃតម្លៃរូបិយប័ណ្ណរបស់ [[ចន្ទរាជា]] ។ ដូចនេះហើយ ទំហំសេដ្ឋកិច្ចក្នុងរាជរបស់ ស្រីជេដ្ឋា ទាបជាង ទំហំសេដ្ឋកិច្ចរបស់ ចន្ទរាជា ៤ដង បើធៀបនិងការដោះដូររូបិយប័ណ្ណ ។ * មានការលើកឡើងជាច្រើនរបស់អ្នកប្រវត្តិវិទូរផ្នែកនយោបាយមួយចំនួន នៅកម្ពុជា បានក្លែងប្រវត្តិសាស្ត្រពិតកម្ពុជាថា កម្ពុជាទើបតែមានរូបបិយប័ណ្ណដំបូងក្នុងរាជ ស្រីជេដ្ឋា នោះទេ នេះជាការឡើងជាឯកតោភាគីសុទ្ធសាធ មានប្រវត្តិវិទូរបរទេសជាច្រើន បានធ្វើកំណត់ត្រា ជាមួយអជីករកម្ពុជាក្នុងការលក់ទិញដូរវត្ថុបុរាណ ក្នុងនោះកំណត់ត្រាទៅលើរូបបិយប័ណ្ណរបស់កម្ពុជាពីមុនៗមក ត្រូវបានគេដឹងថា កម្ពុជាមានរូបបិយប័ណ្ណផ្ទាល់ខ្លួន តាំងពីសម័យអង្គរមកម៉្លេះ ឬ មុនសម័យអង្គរទៅទៀត ។ មានការក្សាទុកនៅ រូបិយប័ណ្ណ ប្រាក់កាសរបស់កម្ពុជាមួយចំនួន នៅតាមសារៈមន្ទីរ នាក្រៅប្រទេសផងដែរ ដូចជា សារៈមន្ទីរ American Numismatic Society ។<ref> Charles K. Panish, (1975) [https://www.jstor.org/stable/43574144 The Coins of North Cambodia], Published in American Numismatic Society Museum Notes, Vol. 20, pp. 161-174, cfr. 1c. Similar design, but struck in gold. </ref> * កំណត់ត្រា របស់លោក Michel Tranet អំពីរូបបិយប័ណ្ណ ប្រាក់ស្លឹង ក្នុងសម័យស្ដេចកន គ.សករាជ ១៥១២ - ១៥២៥ ទោះជាមានការលើកឡើងថា ប្រាក់ស្លឹង ជាប្រាក់ដែលប្រើសម្រាប់ស្ថានភាពយ៉ាប់យឺន ក្នុងវិបិត្តសង្គ្រាមក្នុងស្រុកក្ដី ក៏ប៉ុន្តែពុំមែនមានន័យថា នេះជាលើកទីមួយដែលប្រជាជនខ្មែរទើបតែចេះប្រើរូបបិយវត្ថុនោះឡើយ កុំភ្លេចថា ពាក្យ តម្លឹង ត្រូវបានកត់ត្រាដោយសិលាចរឹកមួយចំនួន នាសម័យបុរេប្រវត្តិ និង សម័យកាលអង្គរ ទោះបីជាទូទៅការទិញដូររូបបិយវត្ថុ ដោយ [[មាស]] ប្រាក់ ឬ វត្ថុផ្សេងៗទៀត ដូចជា ចាន ឆ្នាំង សំពត់ សត្វពាហណៈ ក៏ដោយ ជាការពិតណាស់ សម័យកាលចាប់ពីនគរភ្នំ ពីស.វទី១ ដល់ ស.វទី៧ ត្រូវបានជឿថា មានការប្រើប្រាក់កាស ធ្វើអំពី មាស ប្រាក់ ស្ពាន់ សំណរ រួចស្រេចទៅហើយ ដូចច្នេះ ការលើកឡើងរបស់ក្រុមប្រវត្តិវិទូរនយោបាយ ដែលអះអាងថា ស្ដេចកន បានបោះពុម្ភប្រាក់ស្លឹងជារូបបិយប័ណ្ណលើកដំបូងបង្អស់ នៅកម្ពុជា គឺមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ ។<ref> Michel Tranet (2002) [https://books.google.com/books/about/Le_Sdach_Kan.html?id=dKwRNQAACAAJ Le Sdach Kan], Publisher: Atelier d'impression khmère p.40 </ref> == កំណត់ត្រារបស់លោក អាដេម៉ារ ឡឺក្ល៊ែរ == '''Adhémard Leclère Record''' លោក អាដេម៉ារ ឡឺក្ល៊ែរ (Adhémard Leclère) ជាទេសាភិបាល រេសុីដង់បារាំង ប្រចាំទីក្រុង [[ព្រៃនគរ]] ដែលជាអ្នកគ្រប់គ្រងអណានិគម នៅកម្ពុជា ចន្លោះឆ្នាំ ១៨៨៦ ដល់ឆ្នាំ ១៩១១ លោក បានចងក្រងនូវជីវភាព សង្គមកិច្ច និង ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាផងដែរ នៅក្នុងកំណត់ត្រាមួយរបស់លោក ស្ដីពីការសិក្សាមួយដែលមានចំណងជើងថា៖ "Le Sdach Kan" បាននិយាយរៀបរាប់អំពីការបះបោរដណ្ដើមរាជដ៏ធំមួយនៅកម្ពុជា ក្នុងរាជព្រះស្ដេចកន ដែលបាន់ចាត់ឱ្យមេទ័ព ឈ្មោះ ឧកមុឺន សុរិន្ទកែវ ឱ្យលើកទ័ព ៥០,០០០ (៥មុឺននាក់) វាយផ្ដួលរំលំព្រះរាជា នៅខេត្តអាសន្ទុក (បច្ចុប្បន្ន: [[កំពង់ធំ]]) ហើយគ្រប់គ្រងអំណាចក្នុងពេលនោះ ។<ref> Journal, Magazine, English (1959) [https://books.google.com/books/about/Studies_in_the_History_of_Religions.html?id=AJ_jAAAAMAAJ Studies in the History of Religions, Issue 4], Publisher: E. J. Brill, Original from the University of Michigan p.748 </ref> == ចំណារពន្យល់ == នេះជាអត្ថបទប្រវត្តិសាស្ត្រពិតកម្ពុជា ដែលបានរកឃើញសំណៅឯកសារ ដែលសរសេរដោយប្រវត្តិវិទូរជនជាតិបារាំងក្នុងឆ្នាំ (1883) អត្ថបទទាំងមូលសរសេរជាភាសាបារាំងផងដែរ ក្រុមបុរាណាចារ្យ បានធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់និង ឯកសារ មហាបុរសខ្មែរ ឆ្នាំ (1969) ដែលផ្ដិតយកតែឆ្នាំ ដែលមានភាពពាក់ព័ន្ធទៅនិង ព្រឹត្តិការណ៍ពិតប៉ុនណោះ រាល់ខ្លឹមសារដែលទាក់ទងនិងរឿងភាគនិទាន ដែលគេសរសេរច្របល់ក្នុង ឯកសារ មហាបុរសខ្មែរ មិនត្រូវបានយកមកសរសេរនោះទេ កំណត់ត្រា របស់ ស្រីជេដ្ឋា ឬ ស្ដេចកន មិនត្រូវបានសរសេរញាត់បញ្ជូលជាពង្សាវតារនៃរាជវង្សស្ដេចខ្មែរ ដោយប្រវត្តិវិទូរហូឡង់ ក្នុងឆ្នាំ (1871) នោះទេ ។ == មើលផងដែរ == * [[រាជានិយមកម្ពុជា]] == តំណភ្ជាប់ រជ្ជកាលគ្រងរាជ == {{S-start}} {{S-hou|''(គ.ស ០០០០-១៥២៥)''}} {{Succession box|before= [[ស្រីសុគន្ធបទ]]|title=រាជាណាចក្រកម្ពុជា|years='''១៥១២-១៥២៥'''|after=[[ចន្ទរាជា]]}} {{S-end}} == ឯកសារយោង == junckptya44ah2k3t07bgq7bgwc2gbl 1 28814 321204 178720 2025-05-29T19:08:24Z YOUNKOUEN 46414 /* 7 */ ផ្នែកថ្មី 321204 wikitext text/x-wiki == 7 == រៀន [[អ្នកប្រើប្រាស់:YOUNKOUEN|YOUNKOUEN]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:YOUNKOUEN|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង១៩:០៨ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) 7loy7we2dbtjnn67scnzkxy2z89wu86 0 28824 321202 303537 2025-05-29T12:57:22Z Trezoo 33300 /* ប្រវត្តិសាស្ត្រ */ 321202 wikitext text/x-wiki {{ប្រអប់ព័ត៌មាន ប្រទេស |conventional_long_name = សាធារណរដ្ឋអេលេនិក |native_name = {{nobold|Ελληνική Δημοκρατία {{small|([[ភាសាក្រិក]])}}}} |common_name = ក្រិក |image_flag = Flag of Greece.svg |flag_type = [[ទង់ជាតិក្រិក|ទង់ជាតិ]] |image_coat = Coat of arms of Greece.svg |symbol_type = [[វរលញ្ឆករក្រិក|វរលញ្ឆករ]] |national_motto = [[សេរីភាព ឬសេចក្តីស្លាប់|Ελευθερία ή Θάνατος]]<br/>{{small|ខ្មែរ៖ "សេរីភាព ឬសេចក្តីស្លាប់"}} |national_anthem = [[ចម្រៀងឆ្ពោះទៅសេរីភាព| Ύμνος εις την Ελευθερίαν]]<br/>{{small|ខ្មែរ៖ "ចម្រៀងឆ្ពោះទៅសេរីភាព"}}<br />{{center|[[File:Greece national anthem.ogg]]}} |image_map = Greece in the European Union on the globe (Europe centered).svg |image_map_caption = ទីតាំងប្រទេសក្រិក (ក្រហម) នៅលើភូគោល |capital_type = រដ្ឋធានី |capital = [[អាតែន]] |largest_city = capital |coordinates = {{Coord|37|58|N|23|43|E|type:city}} |languages_type = ភាសាផ្លូវការ {{nobold|និង <br/>ភាសាជាតិ}} |languages = [[ភាសាក្រិក]] |religion = {{unbulleted list |៩៣% [[គ្រិស្តសាសនា]]<br/>—៩០% [[ព្រះសហគមន៍នៃក្រិក|អរតូដុក]] ([[សាសនារដ្ឋ|ផ្លូវការ]])<br/>—៣% និកាយផ្សេងៗទៀត |៤% គ្មានជំនឿសាសនា |២% [[ឥស្លាមសាសនានៅក្រិក|ឥស្លាមសាសនា]] |១% សាសនាដទៃទៀត<ref name="Pew2017">{{cite web|url=http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-affiliation/|title=Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe|date = 10 May 2017| publisher = Pew Research Center| access-date = 13 កុម្ភៈ 2022}}</ref> }} |religion_year = ២០១៧ |government_type = [[រដ្ឋឯកភូត]] [[សាធារណរដ្ឋសភានិយម]] |leader_title1 = [[ប្រធានាធិបតីក្រិក|ប្រធានាធិបតី]] |leader_name1 = [[កាតេរីណា សាកែលឡារ៉ូភូលូ]] |leader_title2 = [[នាយករដ្ឋមន្ត្រីក្រិក|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]] |leader_name2 = [[គីរីអាកូស មីតសូតាគីស]] |leader_title3 = [[ប្រធានសភាអេលេនិក|ប្រធានសភា]] |leader_name3 = [[កូងស្តង់ទីណូស តាស៊ូឡា]] |legislature = [[សភាអេលេនិក]] |sovereignty_type = [[ប្រវត្តិសាស្ត្រក្រិក|ប្រវត្តិនិម្មិតកម្ម]] |established_event2 = [[សង្គ្រាមឯករាជ្យក្រិក|ប្រកាសឯករាជ្យ]]{{nobold|ពី[[ចក្រភពអូតូម៉ង់]]}} |established_date2 = ២៥ មីនា ១៨២១ (កាលបរិច្ឆេទចាប់ផ្តើមនៃ[[សង្គ្រាមឯករាជ្យក្រិក]]តាមប្រពៃណី)<br/>១៥ មករា ១៨២២ ([[រដ្ឋសភាដំបូងនៅអេពីដារូស|ប្រកាសផ្លូវការ]]) |established_event3 = [[កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងឡុងដ៍ឆ្នាំ១៨៣០|ទទួលស្គាល់]] |established_date3 = ៣ កុម្ភៈ ១៨៣០ |established_event4 = {{nowrap|[[រដ្ឋធម្មនុញ្ញក្រិក|រដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន]]}} |established_date4 = ១១ មិថុនា ១៩៧៥ |area_size = 1 E7 |area_km2 = ១៣១,៩៥៧ |area_footnote = <ref>{{cite web |url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2147rank.html?countryName=Greece&countryCode=gr&regionCode=eur&rank=97#gr |title= Country Comparison: Area |work= The World Factbook |publisher= [[ទីភ្នាក់ងារ​ស៊ើប​ការសម្ងាត់]] |accessdate= 7 មករា 2013 |archivedate= 2020-11-13 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20201113204336/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2147rank.html?countryName=Greece&countryCode=gr&regionCode=eur&rank=97#gr |url-status= dead }}</ref> |area_rank = ទី៩៥ |percent_water = ១.៥១ (គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៥)<ref>{{cite web|title=Surface water and surface water change|access-date=13 កុម្ភៈ 2022|publisher=[[អង្គការសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍន៍]] (OECD)|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref> |population_estimate = {{DecreaseNeutral}} ១០,៦៧៨,៦៣២<ref>{{cite web |title=Estimated Population and Migration Flows, 2020 |url=https://www.statistics.gr/documents/20181/ee1014f5-6c42-e506-a3c4-d25f56ad59b4 |publisher=[[អាជ្ញាធរស្ថិតិអេលេនិក]] |access-date=13 កុម្ភៈ 2022 |location= Piraeus |date=30 December 2021}}</ref> |population_census = ១០,៨១៦,២៨៦<ref name="ELSTAT">{{cite web|format=PDF|title=(ក្រិក) Απογραφή Πληθυσμού – Κατοικιών 2011. ΜΟΝΙΜΟΣ Πληθυσμός|url=http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/resident_population_census2011rev.xls/956f8949-513b-45b3-8c02-74f5e8ff0230|date=20 March 2014|accessdate=25 តុលា 2016|archivedate=24 វិច្ឆិកា 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171124131800/http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/FEK_monimos_rev.pdf/125204a0-726f-46fe-a141-302d9e7a38dc|url-status=dead}}</ref> |population_estimate_year = ២០២០ |population_census_year = ២០១១ |population_census_rank = ទី៨៥ |population_density_km2 = ៨២<ref>{{cite web|format=PDF |title=Announcement of the results of the 2011 Population Census for the Resident Population |url=http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A1602/PressReleases/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_02_F_EN.pdf |publisher=អាជ្ញាធរស្ថិតិអេលេនិក |date=28 December 2012 |accessdate=24 សីហា 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131113172928/http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A1602/PressReleases/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_02_F_EN.pdf |archivedate=13 វិច្ឆិកា 2013 |df=dmy }}</ref> |population_density_rank = ទី៩៨ |GDP_PPP = {{increase}} ៣៣៩.៦៦៨ ពាន់លានដុល្លារ<ref name="WEO database">{{cite web |title=World Economic Outlook Database: October 2021 |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/October/weo-report?c=174,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPRPPPPC,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2019&ey=2021&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |publisher=[[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]] |access-date=13 កុម្ភៈ 2022 |location=Washington, D.C. |date=12 October 2021}}</ref> |GDP_PPP_year = ២០២១ |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_per_capita = {{increase}} ៣១,៨២១ ដុល្លារ<ref name="WEO database" /> |GDP_PPP_per_capita_rank = |GDP_nominal = {{increase}} ២១១.៦៤៥ ពាន់លានដុល្លារ<ref name="WEO database" /> |GDP_nominal_year = ២០២១ |GDP_nominal_rank = |GDP_nominal_per_capita = {{increase}} ១៩,៨២៧ ដុល្លារ<ref name="WEO database" /> |GDP_nominal_per_capita_rank = |Gini = ៣១.៤ |Gini_year = ២០២០ |Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady--> |Gini_ref = <ref>{{cite web |title=Income inequality, 2020 |url=https://www.statistics.gr/documents/20181/1a999592-c5fe-2148-63b7-86e633955f66 |publisher=អាជ្ញាធរស្ថិតិអេលេនិក |access-date=13 កុម្ភៈ 2022 |location=Piraeus |date=23 September 2021 |archivedate=29 តុលា 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211029174617/https://www.statistics.gr/documents/20181/1a999592-c5fe-2148-63b7-86e633955f66 |url-status=dead }}</ref> |Gini_rank = |HDI = ០.៨៨៨ |HDI_year = ២០១៩ |HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> |HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=15 December 2020|publisher=កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|access-date=13 កុម្ភៈ 2022}}</ref> |HDI_rank = ទី៣២ |currency = [[អឺរ៉ូ]] ([[និមិត្តសញ្ញាអឺរ៉ូ|€]]) |currency_code = EUR |time_zone = [[ម៉ោងអឺរ៉ុបខាងកើត|EET]] |utc_offset = +២ |utc_offset_DST = +៣ |time_zone_DST = [[ម៉ោងរដូវក្តៅអឺរ៉ុបខាងកើត|EEST]] |date_format = dd/mm/yyyy&nbsp;([[គ្រិស្តសករាជ|គ.ស.]]) |drives_on = ស្តាំ |calling_code = [[លេខទូរស័ព្ទនៅក្រិក|+៣០]] |cctld = [[.gr]] |country_code = }} '''ប្រទេសក្រិក''' ([[ភាសាក្រិក]]៖ Eλλάδα) ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា '''សាធារណរដ្ឋអេលេនិក''' (Ελληνική Δημοκρατία) គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅតំបន់[[អឺរ៉ុបអាគ្នេយ៍]]។ វាមានប្រជាជនសរុប ១០.៧ លាននាក់គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២១ ហើយមានរដ្ឋធានីនិងទីក្រុងធំបំផុតឈ្មោះ[[អាតែន]]។ ដោយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រ​នៅ​ចុង​ភាគខាង​ត្បូង​នៃ​តំបន់[[បាល់កង់]] ប្រទេស​ក្រិក​គឺស្ថិត​នៅចំណុច​ផ្លូវ​បំបែក​នៃ​ទ្វីប​អឺរ៉ុប អាស៊ី និង​អាហ្វ្រិក។ ប្រទេសនេះមានព្រំដែនគោកជាប់នឹងប្រទេស[[អាល់បានី]]នៅភាគពាយព្យ [[ម៉ាសេដ្វានខាងជើង]] និង[[ប៊ុលការី]]នៅភាគខាងជើង និងប្រទេស[[តួកគី]]នៅភាគឦសាន។ ចំណែកឯព្រំដែនសមុទ្រវិញ ក្រិកគឺជាប់នឹង[[សមុទ្រអ៊ីជាន]]នៅភាគខាងកើត [[សមុទ្រអ៊ីយ៉ូនី]]នៅភាគខាងលិច [[សមុទ្រក្រេតង់]] និង[[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ានេ]]នៅភាគខាងត្បូង។ ក្រិកជាប្រទេសដែលមានឆ្នេរសមុទ្រវែងជាងគេនៅលើ[[បារាយណ៍មេឌីទែរ៉ានេ]] និងឆ្នេរសមុទ្រវែងជាងគេទី ១១ នៅលើពិភពលោកដោយមានប្រវែង ១៣,៦៧៦ គីឡូម៉ែត្រ និងមាន[[បញ្ជីរាយកោះនៅក្រិក|កោះជាច្រើន]]ដែលក្នុងនោះមានកោះចំនួន ២២៧ មានមនុស្សរស់នៅ។ ប៉ែតសិបភាគរយនៃទឹកដីក្រិកគឺជាតំបន់ភ្នំ ដោយ[[ភ្នំអូឡាំពូស]]ជាកំពូលខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងប្រទេសដែលមានកម្ពស់ ២,៩១៨ ម៉ែត្រ។ == និរុត្តិសាស្ត្រ == {{Main|ឈ្មោះក្រិក}} [[ជនជាតិក្រិក]]ហៅប្រទេសរបស់ពួកគេផ្ទាល់ថា '''Hellas''' ដោយភាសាក្រិកក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នបញ្ចេញ​សម្លេង ថា ''Ellas'' ដោយក្នុងការនិយាយទូទៅនឹងប្រើពាក្យថា ''Ellada'' ហើយហៅពួកខ្លួនគេជាញឹកញាប់ថា '''Hellenes'''។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == {{Main|ប្រវត្តិសាស្ត្រក្រិក}}នៅលើទឹកដីបច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសក្រិក អាកាសធាតុបានអំណោយផលដល់ការរក្សាទុកនូវសំណល់បុរាណបានយ៉ាងល្អ សូម្បីតែវត្ថុដែលចាស់ខ្លាំងក៏ដោយ ហើយអក្សរក៏បានលេចឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សដែរ។ ដូច្នេះហើយ ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសនេះត្រូវបានគេស្គាល់យ៉ាងច្បាស់ ចាប់ពីសម័យក្រិកបុរាណរហូតដល់ប្រទេសក្រិកបច្ចុប្បន្ន ដោយឆ្លងកាត់សម័យហេលេនីស្ទីក (Hellenistic) រ៉ូម៉ាំង (Roman) ប៊ីហ្សង់ទីន (Byzantine) អូតូម៉ង់ (Ottoman) សម័យឯករាជ្យ សម័យរាជាធិបតេយ្យ សម័យសង្គ្រាមស៊ីវិល និងរបបផ្ដាច់ការពួកវរសេនីយ៍ឯក (dictatorship of the colonels)។{{ផ្នែកទទេ}} ==នយោបាយ== {{Main|នយោបាយនៅក្រិក}} ==បំណែងចែករដ្ឋបាល== {{ផ្នែកទទេ}} ==ភូមិសាស្ត្រ== {{Main|ភូមិសាស្ត្រក្រិក}} ==សេដ្ឋកិច្ច== {{Main|សេដ្ឋកិច្ចក្រិក}} * ផលិតផល​ក្នុង​ស្រុក​សរុប (GDP) ១៧២,៥ ពាន់លាន USD (២០០៣) ២០១,១ ពាន់លាន USD (២០០២) * GDP Per Capita ១៦.២២៣ USD (២០០៣) ១៩.០០០ USD (២០០២) * អត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ៤,៣ ភាគរយ (២០០៣) ៣,៥ ភាគរយ (២០០២) * អត្រា​អតិផរណា ៣,៤ ភាគរយ (២០០៣) ៣,៦ ភាគរយ (២០០២) * អត្រាគ្មានការងារធ្វើ ៩,៤ ភាគរយ (២០០៣) ១០,៣ ភាគរយ (២០០២) * បរិមាណនាំចេញ ៧,៨ ពាន់លាន USD (២០០៣) ១២,៦ ពាន់លាន USD (២០០២) * បរិមាណនាំចូល ៣៥,២ ពាន់លាន USD (២០០៣) ៣១,៤ ពាន់លាន USD (២០០២) * ទំនិញនាំចេញសំខាន់៖ អាហារនិងភេសជ្ជៈ សាច់ក្រណាត់ ផលិតផលគីមី ផលិតផលប្រេង ឧបករណ៍អគ្គិសនីនិងទូរគមនាគមន៍ * ទំនិញនាំចូលសំខាន់៖ គ្រឿងចក្រឧស្សាហកម្ម បរិក្ខារយានយន្ត ថាមពល * ទីផ្សារនាំចេញសំខាន់៖ [[ស.អ.]] (៤៤%) [[សហរដ្ឋុអាមេរិក]]និង[[ប្រទេសប៊ុលហ្គារី|ប៊ុលហ្គារី]] (៥,៧%) [[ប្រទេសសាយព្រឺស|សាយព្រឹស]] (៤,៨%) [[FYROM]] (៣,៧%) * ទីផ្សារនាំចូលសំខាន់៖ ស.អ. (៥០,៨%) [[ប្រទេសរុស្សី|រុស្ស៊ី]] (៥,៣%) [[ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត|អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត]] (៣,៥%) សហរដ្ឋអាមេរិក (៣,២%) [[ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់|អ៊ីរ៉ង់]] (៣,២%) ==ប្រជាសាស្ត្រ== {{Main|ប្រជាសាស្ត្រក្រិក}} {{ផ្នែកទទេ}} ==វប្បធម៍== {{Main|វប្បធម៌ក្រិក}} {{ផ្នែកទទេ}} ==ឯកសារយោង== {{reflist}} ==តំណ​ភ្ជាប់ក្រៅ== {{Sister project links|ក្រិក|voy=Greece}} === រដ្ឋាភិបាល === * [http://www.presidency.gr/ President of the Hellenic Republic] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120917080929/http://www.presidency.gr/?page_id=2598 |date=2012-09-17 }} * [http://www.primeminister.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=4762&Itemid=89Prime Minister of the Hellenic Republic] * [http://www.hellenicparliament.gr/ Hellenic Parliament] * [https://web.archive.org/web/20100321132359/http://www.visitgreece.gr/ Greek National Tourism Organisation] * [http://www.greeknewsagenda.gr/ Greek News Agenda Newsletter] === ព័ត៌មានទូទៅ === *{{Citation | contribution-url = http://www.britannica.com/place/Greece | contribution = Greece | title = [[Encyclopaedia Britannica]]}}. *{{Citation | contribution-url = http://travel.nationalgeographic.com/travel/countries/greece-guide/ | type = guide | contribution = Greece | title = [[National Geographic Traveler|Traveler]] | publisher = National Geographic}}. *{{CIA World Factbook link|gr|Greece}} *{{Citation | url = http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/greece.htm | contribution = Greece | title = UCB Libraries GovPubs | publisher = Colorado | accessdate = 2016-03-23 | archivedate = 2016-03-04 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20160304092911/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/greece.htm | deadurl = yes }}. *{{dmoz |Regional/Europe/Greece}} *{{Citation | url = http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17372520 | title = Greece | type = profile | newspaper = [[BBC News]] | place = [[United Kingdom|UK]] | date=25 December 2013 | accessdate=2016-03-23}}. *{{Citation | url = http://www.gcr.gr/ | title = Greek Council for Refugees | accessdate = 2016-03-23}}. *{{Citation | url = http://www.fhw.gr/chronos/en/ | title = Hellenic History | publisher = FHW | place = GR | accessdate = 2016-03-23}}. *{{Citation | url = http://www.hellenism.net/ | title = Hellenism | accessdate = 2016-03-23}}&nbsp;– Everything about Greece. * [http://eudocs.lib.byu.edu/index.php/History_of_Greece:_Primary_Documents History of Greece: Primary Documents] * [http://kingscollections.org/exhibitions/specialcollections/greece/british-involvement-in-the-war/london-protocol The London Protocol of 3 February 1830] * [http://www.ellopos.net/elpenor/default.asp The Greek Heritage] * {{Wikiatlas |Greece}} * {{osmrelation-inline |192307}} ; Trade * [http://wits.worldbank.org/CountryProfile/Country/GRC/Year/2012/Summary World Bank Summary Trade Statistics Greece] {{Countries of Europe}} {{coord |39|N|22|E|type:country_region:GR|display =title}} {{ខ្លីមិនពេញលេញ}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ក្រិក| ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសបាល់កង់]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសនៅទ្វីបអឺរ៉ុប]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃអង្គការណាតូ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃសហភាពអឺរ៉ុប]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃអង្គការអន្តរជាតិនៃក្រុមប្រទេសនិយាយភាសាបារាំង]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សាធារណរដ្ឋ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសអឺរ៉ុបអាគ្នេយ៍]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសអឺរ៉ុបខាងត្បូង]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសឆ្លងទ្វីប]] qstaclaumv1ni18zm5110ku6uhh56xo 0 35818 321224 286240 2025-05-30T14:08:13Z 117.20.116.119 321224 wikitext text/x-wiki សំណូមពរដល់បងប្អូនដែលចូលមកដល់ទំព័រនេះ ជាពិសេសបងប្អូនដែលរស់នៅក្នុងឃុំព្រះធាតុផ្ទាល់ មេត្តជួយបញ្ចូលពត៌មានបន្ថែម នូវអ្វីដែលខ្វះខាត ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយក្នុងការស្រាវជ្រាវ។ =រដ្ឋបាល= {{pagename}} ({{lang-en|Preah Theat Commune}}) (លេខកូដឃុំ ០៣៩) ស្ថិតនៅក្នុង [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] មាន ២២ ភូមិ÷ {| class="wikitable" ! ! colspan="2" |'''{{pagename}}''' |- !ល.រ !! align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !!align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរអង់គ្លេស |- |១ |ភូមិ ស្ទឹងអង្កាញ់ (គីឡូ២៧) | |- |២ |ភូមិ គីឡូ២៥ | |- |៣ |ភូមិ ពាមជាំង (គីឡូ៤៤) | |- |៤ |ភូមិ គីឡូ១២ | |- |៥ |ភូមិ ភ្នំ | |- |៦ |ភូមិ ទួលថ្កូវ | |- |៧ |ភូមិ ទួលព្នៅ | |- |៨ |ភូមិ ថ្នល់កែង | |- |៩ |ភូមិ ត្រពាំងនាង | |- |១០ |ភូមិ ក្បាលទឹក | |- |១១ |ភូមិ ទួលសំបូរ | |- |១២ |ភូមិ ថ្មីលើ | |- |១៣ |ភូមិ ថ្មីកណ្តាល | |- |១៤ |ភូមិ ជ័យសោភ័ណ្ឌ | |- |១៥ |ភូមិ បាស្រី | |- |១៦ |ភូមិ អ្នកតាទ្វារ | |- |១៧ |ភូមិ ព្រះធាតុ (ថ្មដា) | |- |១៨ |ភូមិ ព្រះធាតុ (កណ្តាល) | |- |១៩ |ភូមិ ទួលមានជ័យ | |- |២០ |ភូមិ ទួលឃ្លាំង | |- |២១ |ភូមិ ស្រែមៀន | |- |២២ |ភូមិ បឹងកាង | |} ==ព្រំប្រទល់== {|class="wikitable" |+ !rowspan="3" style="background:#000080;color:white;"|ឃុំព្រះធាតុ !colspan="4" style="background:#000080;color:white;"|ទិស |- ! |[[ជើង]](N) ! |[[កើត]](E) ! |[[លិច]](W) ! |[[ត្បូង]](S) |- ! [[ឃុំទន្លេបិទ]] [[ឃុំពង្រ]] និង [[ឃុំមង់រៀវ]] ! [[ឃុំជីគរ]] និង [[ឃុំជប់]] ![[ឃុំពង្រ]] [[ឃុំមហាលាភ]] និង [[បឹងកំពិត]] ![[ឃុំអំពិលតាពក]] និង [[ឃុំទួលសូភី]] |} =អប់រំ= ==សាលាបឋមសិក្សាទួលឃ្លាំង== សាលាបឋមសិក្សាថ្នល់កែង ==អនុវិទ្យាល័យ និង បឋមសិក្សាចម្ការស្បូវ == ==វិទ្យាល័យ== * [[វិទ្យាល័យ​ពាម​ជាំង]] =សាសនា= ==ព្រះពុទ្ធសាសនា== ===វត្ត=== * [[វត្ត​ថ្មី​លើ|វត្ត​នទីបព្វតារាម ហៅ ថ្មី​លើ]] * [[វត្ត​ទួលឃ្លាំង]] * [[វត្តព្រះធាតុ]] * [[វត្តស្ទឹងអង្កាញ់]] =ផ្សារ= =រមណីដ្ឋាន= រម្យនីយដ្ឋាន វត្តព្រះធាតុបាស្រី ==ឯកសារពិគ្រោះ== *[http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100911034133/http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm |date=2010-09-11 }} {{ខេត្ត-រាជធានីកម្ពុជា}} {{ខេត្តត្បូងឃ្មុំ}} bm5g2h3nz9jrjnh2l89ej9lhhkxqkry 321226 321224 2025-05-30T14:13:35Z 117.20.116.119 321226 wikitext text/x-wiki សំណូមពរដល់បងប្អូនដែលចូលមកដល់ទំព័រនេះ ជាពិសេសបងប្អូនដែលរស់នៅក្នុងឃុំព្រះធាតុផ្ទាល់ មេត្តជួយបញ្ចូលពត៌មានបន្ថែម នូវអ្វីដែលខ្វះខាត ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយក្នុងការស្រាវជ្រាវ។ =រដ្ឋបាល= {{pagename}} ({{lang-en|Preah Theat Commune}}) (លេខកូដឃុំ ០៣៩) ស្ថិតនៅក្នុង [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] មាន ២២ ភូមិ÷ {| class="wikitable" ! ! colspan="2" |'''{{pagename}}''' |- !ល.រ !! align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !!align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរអង់គ្លេស |- |១ |ភូមិ ស្ទឹងអង្កាញ់ (គីឡូ២៧) | |- |២ |ភូមិ គីឡូ២៥ | |- |៣ |ភូមិ ពាមជាំង (គីឡូ៤៤) | |- |៤ |ភូមិ គីឡូ១២ | |- |៥ |ភូមិ ភ្នំ | |- |៦ |ភូមិ ទួលថ្កូវ | |- |៧ |ភូមិ ទួលព្នៅ | |- |៨ |ភូមិ ថ្នល់កែង | |- |៩ |ភូមិ ត្រពាំងនាង | |- |១០ |ភូមិ ក្បាលទឹក | |- |១១ |ភូមិ ទួលសំបូរ | |- |១២ |ភូមិ ថ្មីលើ | |- |១៣ |ភូមិ ថ្មីកណ្តាល | |- |១៤ |ភូមិ ជ័យសោភ័ណ្ឌ | |- |១៥ |ភូមិ បាស្រី | |- |១៦ |ភូមិ អ្នកតាទ្វារ | |- |១៧ |ភូមិ ព្រះធាតុ (ថ្មដា) | |- |១៨ |ភូមិ ព្រះធាតុ (កណ្តាល) | |- |១៩ |ភូមិ ទួលមានជ័យ | |- |២០ |ភូមិ ទួលឃ្លាំង | |- |២១ |ភូមិ ស្រែមៀន | |- |២២ |ភូមិ បឹងកាង | |} ==ព្រំប្រទល់== {|class="wikitable" |+ !rowspan="3" style="background:#000080;color:white;"|ឃុំព្រះធាតុ !colspan="4" style="background:#000080;color:white;"|ទិស |- ! |[[ជើង]](N) ! |[[កើត]](E) ! |[[លិច]](W) ! |[[ត្បូង]](S) |- ! [[ឃុំទន្លេបិទ]] [[ឃុំពង្រ]] និង [[ឃុំមង់រៀវ]] ! [[ឃុំជីគរ]] និង [[ឃុំជប់]] ![[ឃុំពង្រ]] [[ឃុំមហាលាភ]] និង [[បឹងកំពិត]] ![[ឃុំអំពិលតាពក]] និង [[ឃុំទួលសូភី]] |} =អប់រំ= ==សាលាបឋមសិក្សាទួលឃ្លាំង== សាលាបឋមសិក្សាថ្នល់កែង ==អនុវិទ្យាល័យ និង បឋមសិក្សាចម្ការស្បូវ == ==វិទ្យាល័យ== * [[វិទ្យាល័យ​ពាម​ជាំង]] =សាសនា= ==ព្រះពុទ្ធសាសនា== ===វត្ត=== * [[វត្ត​ថ្មី​លើ|វត្ត​នទីបព្វតារាម ហៅ ថ្មី​លើ]] * [[វត្ត​ទួលឃ្លាំង]] * [[វត្តព្រះធាតុ]]បាស្រី * [[វត្តស្ទឹងអង្កាញ់]] =ផ្សារ= =រមណីដ្ឋាន= រម្យនីយដ្ឋាន វត្តព្រះធាតុបាស្រី ==ឯកសារពិគ្រោះ== *[http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100911034133/http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm |date=2010-09-11 }} {{ខេត្ត-រាជធានីកម្ពុជា}} {{ខេត្តត្បូងឃ្មុំ}} 6nsstzx8bh5g2mdx5ozaj9q1xkrr5yx 321227 321226 2025-05-30T14:15:44Z 117.20.116.119 321227 wikitext text/x-wiki សំណូមពរដល់បងប្អូនដែលចូលមកដល់ទំព័រនេះ ជាពិសេសបងប្អូនដែលរស់នៅក្នុងឃុំព្រះធាតុផ្ទាល់ មេត្តជួយបញ្ចូលពត៌មានបន្ថែម នូវអ្វីដែលខ្វះខាត ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយក្នុងការស្រាវជ្រាវ។ =រដ្ឋបាល= {{pagename}} ({{lang-en|Preah Theat Commune}}) (លេខកូដឃុំ ០៣៩) ស្ថិតនៅក្នុង [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] មាន ២២ ភូមិ÷ {| class="wikitable" ! ! colspan="2" |'''{{pagename}}''' |- !ល.រ !! align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !!align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរអង់គ្លេស |- |១ |ភូមិ ស្ទឹងអង្កាញ់ (គីឡូ២៧) | |- |២ |ភូមិ គីឡូ២៥ | |- |៣ |ភូមិ ពាមជាំង (គីឡូ៤៤) | |- |៤ |ភូមិ គីឡូ១២ | |- |៥ |ភូមិ ភ្នំ | |- |៦ |ភូមិ ទួលថ្កូវ | |- |៧ |ភូមិ ទួលព្នៅ | |- |៨ |ភូមិ ថ្នល់កែង | |- |៩ |ភូមិ ត្រពាំងនាង | |- |១០ |ភូមិ ក្បាលទឹក | |- |១១ |ភូមិ ទួលសំបូរ | |- |១២ |ភូមិ ថ្មីលើ | |- |១៣ |ភូមិ ថ្មីកណ្តាល | |- |១៤ |ភូមិ ជ័យសោភ័ណ្ឌ | |- |១៥ |ភូមិ បាស្រី | |- |១៦ |ភូមិ អ្នកតាទ្វារ | |- |១៧ |ភូមិ ព្រះធាតុ (ថ្មដា) | |- |១៨ |ភូមិ ព្រះធាតុ (កណ្តាល) | |- |១៩ |ភូមិ ទួលមានជ័យ | |- |២០ |ភូមិ ទួលឃ្លាំង | |- |២១ |ភូមិ ស្រែមៀន | |- |២២ |ភូមិ បឹងកាង | |} ==ព្រំប្រទល់== {|class="wikitable" |+ !rowspan="3" style="background:#000080;color:white;"|ឃុំព្រះធាតុ !colspan="4" style="background:#000080;color:white;"|ទិស |- ! |[[ជើង]](N) ! |[[កើត]](E) ! |[[លិច]](W) ! |[[ត្បូង]](S) |- ! [[ឃុំទន្លេបិទ]] [[ឃុំពង្រ]] និង [[ឃុំមង់រៀវ]] ! [[ឃុំជីគរ]] និង [[ឃុំជប់]] ![[ឃុំពង្រ]] [[ឃុំមហាលាភ]] និង [[បឹងកំពិត]] ![[ឃុំអំពិលតាពក]] និង [[ឃុំទួលសូភី]] |} =អប់រំ= ==សាលាបឋមសិក្សាទួលឃ្លាំង== សាលាបឋមសិក្សាថ្នល់កែង ==អនុវិទ្យាល័យ និង បឋមសិក្សាចម្ការស្បូវ == ==វិទ្យាល័យ== * [[វិទ្យាល័យ​ពាម​ជាំង]] =សាសនា= ==ព្រះពុទ្ធសាសនា== ===វត្ត=== * [[វត្ត​ថ្មី​លើ|វត្ត​នទីបព្វតារាម ហៅ ថ្មី​លើ]] * [[វត្ត​ទួលឃ្លាំង]] * [[វត្តព្រះធាតុ]]បាស្រី * [[វត្តស្ទឹងអង្កាញ់]] =ផ្សារ= =រមណីដ្ឋាន= រម្យនីយដ្ឋាន វត្តព្រះធាតុបាស្រី រម្យនីដ្ឋាន ទន្លេស្ងួត ==ឯកសារពិគ្រោះ== *[http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100911034133/http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm |date=2010-09-11 }} {{ខេត្ត-រាជធានីកម្ពុជា}} {{ខេត្តត្បូងឃ្មុំ}} qubq398mrszi232l4sakuragz0zo1yr 321228 321227 2025-05-30T14:18:26Z 117.20.116.119 321228 wikitext text/x-wiki សំណូមពរដល់បងប្អូនដែលចូលមកដល់ទំព័រនេះ ជាពិសេសបងប្អូនដែលរស់នៅក្នុងឃុំព្រះធាតុផ្ទាល់ មេត្តជួយបញ្ចូលពត៌មានបន្ថែម នូវអ្វីដែលខ្វះខាត ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយក្នុងការស្រាវជ្រាវ។ =រដ្ឋបាល= {{pagename}} ({{lang-en|Preah Theat Commune}}) (លេខកូដឃុំ ០៣៩) ស្ថិតនៅក្នុង [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] មាន ២២ ភូមិ÷ {| class="wikitable" ! ! colspan="2" |'''{{pagename}}''' |- !ល.រ !! align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !!align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរអង់គ្លេស |- |១ |ភូមិ ស្ទឹងអង្កាញ់ (គីឡូ២៧) | |- |២ |ភូមិ គីឡូ២៥ | |- |៣ |ភូមិ ពាមជាំង (គីឡូ៤៤) | |- |៤ |ភូមិ គីឡូ១២ | |- |៥ |ភូមិ ភ្នំ | |- |៦ |ភូមិ ទួលថ្កូវ | |- |៧ |ភូមិ ទួលព្នៅ | |- |៨ |ភូមិ ថ្នល់កែង | |- |៩ |ភូមិ ត្រពាំងនាង | |- |១០ |ភូមិ ក្បាលទឹក | |- |១១ |ភូមិ ទួលសំបូរ | |- |១២ |ភូមិ ថ្មីលើ | |- |១៣ |ភូមិ ថ្មីកណ្តាល | |- |១៤ |ភូមិ ជ័យសោភ័ណ្ឌ | |- |១៥ |ភូមិ បាស្រី | |- |១៦ |ភូមិ អ្នកតាទ្វារ | |- |១៧ |ភូមិ ព្រះធាតុ (ថ្មដា) | |- |១៨ |ភូមិ ព្រះធាតុ (កណ្តាល) | |- |១៩ |ភូមិ ទួលមានជ័យ | |- |២០ |ភូមិ ទួលឃ្លាំង | |- |២១ |ភូមិ ស្រែមៀន | |- |២២ |ភូមិ បឹងកាង | |} ==ព្រំប្រទល់== {|class="wikitable" |+ !rowspan="3" style="background:#000080;color:white;"|ឃុំព្រះធាតុ !colspan="4" style="background:#000080;color:white;"|ទិស |- ! |[[ជើង]](N) ! |[[កើត]](E) ! |[[លិច]](W) ! |[[ត្បូង]](S) |- ! [[ឃុំទន្លេបិទ]] [[ឃុំពង្រ]] និង [[ឃុំមង់រៀវ]] ! [[ឃុំជីគរ]] និង [[ឃុំជប់]] ![[ឃុំពង្រ]] [[ឃុំមហាលាភ]] និង [[បឹងកំពិត]] ![[ឃុំអំពិលតាពក]] និង [[ឃុំទួលសូភី]] |} =អប់រំ= ==សាលាបឋមសិក្សាទួលឃ្លាំង== សាលាបឋមសិក្សាថ្នល់កែង ==អនុវិទ្យាល័យ និង បឋមសិក្សាចម្ការស្បូវ == ==វិទ្យាល័យ== * [[វិទ្យាល័យ​ពាម​ជាំង]] =សាសនា= ==ព្រះពុទ្ធសាសនា== ===វត្ត=== * [[វត្ត​ថ្មី​លើ|វត្ត​នទីបព្វតារាម ហៅ ថ្មី​លើ]] * [[វត្ត​ទួលឃ្លាំង]] * [[វត្តព្រះធាតុ]]បាស្រី * [[វត្តស្ទឹងអង្កាញ់]] ='''ផ្សារ'''= ''ផ្សារក្រមួន មុខវត្តនទីបព្វតារាម ថ្មីលើ'' =រមណីដ្ឋាន= រម្យនីយដ្ឋាន វត្តព្រះធាតុបាស្រី រម្យនីដ្ឋាន ទន្លេស្ងួត ==ឯកសារពិគ្រោះ== *[http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100911034133/http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm |date=2010-09-11 }} {{ខេត្ត-រាជធានីកម្ពុជា}} {{ខេត្តត្បូងឃ្មុំ}} q2sok1r2x09ihzz4ejas6ci8ve4h7hz 321229 321228 2025-05-30T14:18:51Z 117.20.116.119 321229 wikitext text/x-wiki សំណូមពរដល់បងប្អូនដែលចូលមកដល់ទំព័រនេះ ជាពិសេសបងប្អូនដែលរស់នៅក្នុងឃុំព្រះធាតុផ្ទាល់ មេត្តជួយបញ្ចូលពត៌មានបន្ថែម នូវអ្វីដែលខ្វះខាត ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយក្នុងការស្រាវជ្រាវ។ =រដ្ឋបាល= {{pagename}} ({{lang-en|Preah Theat Commune}}) (លេខកូដឃុំ ០៣៩) ស្ថិតនៅក្នុង [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] មាន ២២ ភូមិ÷ {| class="wikitable" ! ! colspan="2" |'''{{pagename}}''' |- !ល.រ !! align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !!align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរអង់គ្លេស |- |១ |ភូមិ ស្ទឹងអង្កាញ់ (គីឡូ២៧) | |- |២ |ភូមិ គីឡូ២៥ | |- |៣ |ភូមិ ពាមជាំង (គីឡូ៤៤) | |- |៤ |ភូមិ គីឡូ១២ | |- |៥ |ភូមិ ភ្នំ | |- |៦ |ភូមិ ទួលថ្កូវ | |- |៧ |ភូមិ ទួលព្នៅ | |- |៨ |ភូមិ ថ្នល់កែង | |- |៩ |ភូមិ ត្រពាំងនាង | |- |១០ |ភូមិ ក្បាលទឹក | |- |១១ |ភូមិ ទួលសំបូរ | |- |១២ |ភូមិ ថ្មីលើ | |- |១៣ |ភូមិ ថ្មីកណ្តាល | |- |១៤ |ភូមិ ជ័យសោភ័ណ្ឌ | |- |១៥ |ភូមិ បាស្រី | |- |១៦ |ភូមិ អ្នកតាទ្វារ | |- |១៧ |ភូមិ ព្រះធាតុ (ថ្មដា) | |- |១៨ |ភូមិ ព្រះធាតុ (កណ្តាល) | |- |១៩ |ភូមិ ទួលមានជ័យ | |- |២០ |ភូមិ ទួលឃ្លាំង | |- |២១ |ភូមិ ស្រែមៀន | |- |២២ |ភូមិ បឹងកាង | |} ==ព្រំប្រទល់== {|class="wikitable" |+ !rowspan="3" style="background:#000080;color:white;"|ឃុំព្រះធាតុ !colspan="4" style="background:#000080;color:white;"|ទិស |- ! |[[ជើង]](N) ! |[[កើត]](E) ! |[[លិច]](W) ! |[[ត្បូង]](S) |- ! [[ឃុំទន្លេបិទ]] [[ឃុំពង្រ]] និង [[ឃុំមង់រៀវ]] ! [[ឃុំជីគរ]] និង [[ឃុំជប់]] ![[ឃុំពង្រ]] [[ឃុំមហាលាភ]] និង [[បឹងកំពិត]] ![[ឃុំអំពិលតាពក]] និង [[ឃុំទួលសូភី]] |} =អប់រំ= ==សាលាបឋមសិក្សាទួលឃ្លាំង== សាលាបឋមសិក្សាថ្នល់កែង ==អនុវិទ្យាល័យ និង បឋមសិក្សាចម្ការស្បូវ == ==វិទ្យាល័យ== * [[វិទ្យាល័យ​ពាម​ជាំង]] =សាសនា= ==ព្រះពុទ្ធសាសនា== ===វត្ត=== * [[វត្ត​ថ្មី​លើ|វត្ត​នទីបព្វតារាម ហៅ ថ្មី​លើ]] * [[វត្ត​ទួលឃ្លាំង]] * [[វត្តព្រះធាតុ]]បាស្រី * [[វត្តស្ទឹងអង្កាញ់]] ='''ផ្សារ'''= ''ផ្សារក្រមួន មុខវត្តនទីបព្វតារាម ថ្មីលើ'' =រមណីដ្ឋាន= រម្យនីយដ្ឋាន វត្តព្រះធាតុបាស្រី រម្យនីយដ្ឋាន ទន្លេស្ងួត ==ឯកសារពិគ្រោះ== *[http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100911034133/http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm |date=2010-09-11 }} {{ខេត្ត-រាជធានីកម្ពុជា}} {{ខេត្តត្បូងឃ្មុំ}} ozhpr4pbisgm7hj9nxdxqp4dkuqu2ki 321230 321229 2025-05-30T14:20:57Z 117.20.116.119 321230 wikitext text/x-wiki សំណូមពរដល់បងប្អូនដែលចូលមកដល់ទំព័រនេះ ជាពិសេសបងប្អូនដែលរស់នៅក្នុងឃុំព្រះធាតុផ្ទាល់ មេត្តជួយបញ្ចូលពត៌មានបន្ថែម នូវអ្វីដែលខ្វះខាត ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយក្នុងការស្រាវជ្រាវ។ =រដ្ឋបាល= {{pagename}} ({{lang-en|Preah Theat Commune}}) (លេខកូដឃុំ ០៣៩) ស្ថិតនៅក្នុង [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] មាន ២២ ភូមិ÷ {| class="wikitable" ! ! colspan="2" |'''{{pagename}}''' |- !ល.រ !! align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !!align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរអង់គ្លេស |- |១ |ភូមិ ស្ទឹងអង្កាញ់ (គីឡូ២៧) | |- |២ |ភូមិ គីឡូ២៥ | |- |៣ |ភូមិ ពាមជាំង (គីឡូ៤៤) | |- |៤ |ភូមិ គីឡូ១២ | |- |៥ |ភូមិ ភ្នំ | |- |៦ |ភូមិ ទួលថ្កូវ | |- |៧ |ភូមិ ទួលព្នៅ | |- |៨ |ភូមិ ថ្នល់កែង | |- |៩ |ភូមិ ត្រពាំងនាង | |- |១០ |ភូមិ ក្បាលទឹក | |- |១១ |ភូមិ ទួលសំបូរ | |- |១២ |ភូមិ ថ្មីលើ | |- |១៣ |ភូមិ ថ្មីកណ្តាល | |- |១៤ |ភូមិ ជ័យសោភ័ណ្ឌ | |- |១៥ |ភូមិ បាស្រី | |- |១៦ |ភូមិ អ្នកតាទ្វារ | |- |១៧ |ភូមិ ព្រះធាតុ (ថ្មដា) | |- |១៨ |ភូមិ ព្រះធាតុ (កណ្តាល) | |- |១៩ |ភូមិ ទួលមានជ័យ | |- |២០ |ភូមិ ទួលឃ្លាំង | |- |២១ |ភូមិ ស្រែមៀន | |- |២២ |ភូមិ បឹងកាង | |} ==ព្រំប្រទល់== {|class="wikitable" |+ !rowspan="3" style="background:#000080;color:white;"|ឃុំព្រះធាតុ !colspan="4" style="background:#000080;color:white;"|ទិស |- ! |[[ជើង]](N) ! |[[កើត]](E) ! |[[លិច]](W) ! |[[ត្បូង]](S) |- ! [[ឃុំទន្លេបិទ]] [[ឃុំពង្រ]] និង [[ឃុំមង់រៀវ]] ! [[ឃុំជីគរ]] និង [[ឃុំជប់]] ![[ឃុំពង្រ]] [[ឃុំមហាលាភ]] និង [[បឹងកំពិត]] ![[ឃុំអំពិលតាពក]] និង [[ឃុំទួលសូភី]] |} =អប់រំ= ==សាលាបឋមសិក្សាទួលឃ្លាំង== សាលាបឋមសិក្សាថ្នល់កែង ==អនុវិទ្យាល័យ និង បឋមសិក្សាចម្ការស្បូវ == ==វិទ្យាល័យ== * [[វិទ្យាល័យ​ពាម​ជាំង]] =សាសនា= ==ព្រះពុទ្ធសាសនា== ===វត្ត=== * [[វត្ត​ថ្មី​លើ|វត្ត​នទីបព្វតារាម ហៅ ថ្មី​លើ]] * [[វត្ត​ទួលឃ្លាំង]] * [[វត្តព្រះធាតុ]]បាស្រី * [[វត្តស្ទឹងអង្កាញ់]] ='''ផ្សារ'''= ''ផ្សារក្រមួន មុខវត្តនទីបព្វតារាម ថ្មីលើ'' =រមណីយដ្ឋាន= រមណីយដ្ឋាន វត្តព្រះធាតុបាស្រី រមណីយដ្ឋាន ទន្លេស្ងួត ==ឯកសារពិគ្រោះ== *[http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100911034133/http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm |date=2010-09-11 }} {{ខេត្ត-រាជធានីកម្ពុជា}} {{ខេត្តត្បូងឃ្មុំ}} 6c16mu3uijt0yugpr2hfxv7mc38hwh2 321231 321230 2025-05-30T14:21:29Z 117.20.116.119 321231 wikitext text/x-wiki សំណូមពរដល់បងប្អូនដែលចូលមកដល់ទំព័រនេះ ជាពិសេសបងប្អូនដែលរស់នៅក្នុងឃុំព្រះធាតុផ្ទាល់ មេត្តជួយបញ្ចូលពត៌មានបន្ថែម នូវអ្វីដែលខ្វះខាត ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយក្នុងការស្រាវជ្រាវ។ =រដ្ឋបាល= {{pagename}} ({{lang-en|Preah Theat Commune}}) (លេខកូដឃុំ ០៣៩) ស្ថិតនៅក្នុង [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] មាន ២២ ភូមិ÷ {| class="wikitable" ! ! colspan="2" |'''{{pagename}}''' |- !ល.រ !! align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !!align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរអង់គ្លេស |- |១ |ភូមិ ស្ទឹងអង្កាញ់ (គីឡូ២៧) | |- |២ |ភូមិ គីឡូ២៥ | |- |៣ |ភូមិ ពាមជាំង (គីឡូ៤៤) | |- |៤ |ភូមិ គីឡូ១២ | |- |៥ |ភូមិ ភ្នំ | |- |៦ |ភូមិ ទួលថ្កូវ | |- |៧ |ភូមិ ទួលព្នៅ | |- |៨ |ភូមិ ថ្នល់កែង | |- |៩ |ភូមិ ត្រពាំងនាង | |- |១០ |ភូមិ ក្បាលទឹក | |- |១១ |ភូមិ ទួលសំបូរ | |- |១២ |ភូមិ ថ្មីលើ | |- |១៣ |ភូមិ ថ្មីកណ្តាល | |- |១៤ |ភូមិ ជ័យសោភ័ណ្ឌ | |- |១៥ |ភូមិ បាស្រី | |- |១៦ |ភូមិ អ្នកតាទ្វារ | |- |១៧ |ភូមិ ព្រះធាតុ (ថ្មដា) | |- |១៨ |ភូមិ ព្រះធាតុ (កណ្តាល) | |- |១៩ |ភូមិ ទួលមានជ័យ | |- |២០ |ភូមិ ទួលឃ្លាំង | |- |២១ |ភូមិ ស្រែមៀន | |- |២២ |ភូមិ បឹងកាង | |} ==ព្រំប្រទល់== {|class="wikitable" |+ !rowspan="3" style="background:#000080;color:white;"|ឃុំព្រះធាតុ !colspan="4" style="background:#000080;color:white;"|ទិស |- ! |[[ជើង]](N) ! |[[កើត]](E) ! |[[លិច]](W) ! |[[ត្បូង]](S) |- ! [[ឃុំទន្លេបិទ]] [[ឃុំពង្រ]] និង [[ឃុំមង់រៀវ]] ! [[ឃុំជីគរ]] និង [[ឃុំជប់]] ![[ឃុំពង្រ]] [[ឃុំមហាលាភ]] និង [[បឹងកំពិត]] ![[ឃុំអំពិលតាពក]] និង [[ឃុំទួលសូភី]] |} =អប់រំ= ==សាលាបឋមសិក្សាទួលឃ្លាំង== សាលាបឋមសិក្សាថ្នល់កែង ==អនុវិទ្យាល័យ និង បឋមសិក្សាចម្ការស្បូវ == ==វិទ្យាល័យ== * [[វិទ្យាល័យ​ពាម​ជាំង]] =សាសនា= ==ព្រះពុទ្ធសាសនា== ===វត្ត=== * [[វត្ត​ថ្មី​លើ|វត្ត​នទីបព្វតារាម ហៅ ថ្មី​លើ]] * [[វត្ត​ទួលឃ្លាំង]] * [[វត្តព្រះធាតុ]]បាស្រី * [[វត្តស្ទឹងអង្កាញ់]] =ផ្សារ= ''ផ្សារក្រមួន មុខវត្តនទីបព្វតារាម ថ្មីលើ'' =រមណីយដ្ឋាន= រមណីយដ្ឋាន វត្តព្រះធាតុបាស្រី រមណីយដ្ឋាន ទន្លេស្ងួត ==ឯកសារពិគ្រោះ== *[http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100911034133/http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm |date=2010-09-11 }} {{ខេត្ត-រាជធានីកម្ពុជា}} {{ខេត្តត្បូងឃ្មុំ}} iydpsad0ui26nnni7srhal458t0qiav 321233 321231 2025-05-30T15:01:26Z 117.20.116.119 321233 wikitext text/x-wiki សំណូមពរដល់បងប្អូនដែលចូលមកដល់ទំព័រនេះ ជាពិសេសបងប្អូនដែលរស់នៅក្នុងឃុំព្រះធាតុផ្ទាល់ មេត្តជួយបញ្ចូលពត៌មានបន្ថែម នូវអ្វីដែលខ្វះខាត ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយក្នុងការស្រាវជ្រាវ។ =រដ្ឋបាល= {{pagename}} ({{lang-en|Preah Theat Commune}}) (លេខកូដឃុំ ០៣៩) ស្ថិតនៅក្នុង [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]] មាន ២២ ភូមិ÷ {| class="wikitable" ! ! colspan="2" |'''{{pagename}}''' |- !ល.រ !! align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !!align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរអង់គ្លេស |- |១ |ភូមិ ស្ទឹងអង្កាញ់ (គីឡូ២៧) | |- |២ |ភូមិ គីឡូ២៥ | |- |៣ |ភូមិ ពាមជាំង (គីឡូ៤៤) | |- |៤ |ភូមិ គីឡូ១២ | |- |៥ |ភូមិ ភ្នំ | |- |៦ |ភូមិ ទួលថ្កូវ | |- |៧ |ភូមិ ទួលព្នៅ | |- |៨ |ភូមិ ថ្នល់កែង | |- |៩ |ភូមិ ត្រពាំងនាង | |- |១០ |ភូមិ ក្បាលទឹក | |- |១១ |ភូមិ ទួលសំបូរ | |- |១២ |ភូមិ ថ្មីលើ | |- |១៣ |ភូមិ ថ្មីកណ្តាល | |- |១៤ |ភូមិ ជ័យសោភ័ណ្ឌ | |- |១៥ |ភូមិ បាស្រី | |- |១៦ |[[ភូមិអ្នកតាទ្វារ]] | |- |១៧ |ភូមិ ព្រះធាតុ (ថ្មដា) | |- |១៨ |ភូមិ ព្រះធាតុ (កណ្តាល) | |- |១៩ |ភូមិ ទួលមានជ័យ | |- |២០ |ភូមិ ទួលឃ្លាំង | |- |២១ |ភូមិ ស្រែមៀន | |- |២២ |ភូមិ បឹងកាង | |} ==ព្រំប្រទល់== {|class="wikitable" |+ !rowspan="3" style="background:#000080;color:white;"|ឃុំព្រះធាតុ !colspan="4" style="background:#000080;color:white;"|ទិស |- ! |[[ជើង]](N) ! |[[កើត]](E) ! |[[លិច]](W) ! |[[ត្បូង]](S) |- ! [[ឃុំទន្លេបិទ]] [[ឃុំពង្រ]] និង [[ឃុំមង់រៀវ]] ! [[ឃុំជីគរ]] និង [[ឃុំជប់]] ![[ឃុំពង្រ]] [[ឃុំមហាលាភ]] និង [[បឹងកំពិត]] ![[ឃុំអំពិលតាពក]] និង [[ឃុំទួលសូភី]] |} =អប់រំ= ==សាលាបឋមសិក្សាទួលឃ្លាំង== សាលាបឋមសិក្សាថ្នល់កែង ==អនុវិទ្យាល័យ និង បឋមសិក្សាចម្ការស្បូវ == ==វិទ្យាល័យ== * [[វិទ្យាល័យ​ពាម​ជាំង]] =សាសនា= ==ព្រះពុទ្ធសាសនា== ===វត្ត=== * [[វត្ត​ថ្មី​លើ|វត្ត​នទីបព្វតារាម ហៅ ថ្មី​លើ]] * [[វត្ត​ទួលឃ្លាំង]] * [[វត្តព្រះធាតុ]]បាស្រី * [[វត្តស្ទឹងអង្កាញ់]] =ផ្សារ= ''ផ្សារក្រមួន មុខវត្តនទីបព្វតារាម ថ្មីលើ'' =រមណីយដ្ឋាន= រមណីយដ្ឋាន វត្តព្រះធាតុបាស្រី រមណីយដ្ឋាន ទន្លេស្ងួត ==ឯកសារពិគ្រោះ== *[http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100911034133/http://www.necelect.org.kh/Khmer/ElecResult.htm |date=2010-09-11 }} {{ខេត្ត-រាជធានីកម្ពុជា}} {{ខេត្តត្បូងឃ្មុំ}} qy0i5buz0ry28tzhlnev0bpbptx04wp 0 36753 321207 321138 2025-05-30T02:00:50Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិ */ 321207 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : ฉะเชิงเทรา) គឺជាខេត្តខ្មែរដែលចំណុះឲ្យសៀមក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៨ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៩។បច្ចុប្បន្នត្រូវបាន[[ប្រទេសថៃ|ប្រទេសសៀម]]ផ្លាស់ប្ដូរទៅជា[[ខេត្តឆាឈឿងសាវ]]វិញ។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តព្រះជិនបុរី]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តជលបុរី (ឆនបុរី)|ខេត្តជលបុរី]] [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]] [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]]([[ខេត្តបឹងកក់]]) [[ខេត្តបទុមធានី]] [[ខេត្តនគរនាយក]] និង [[ឈូងសមុទ្រសៀម]]។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | native_name = ฉะเชิงเทรา | native_name_lang = th | settlement_type = | translit_lang1_info1 = | translit_lang1_type1 = | translit_lang1 = | image_skyline = | photo1a = | photo2a = | photo2b = | photo3a = | photo3b = | size = | spacing = | color = | border = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Chachoengsao Flag.png | image_seal = Seal Chachoengsao.png | seal_alt = Official Seal of Chachoengsao, featuring Wat Sothonwararam | image_map = Thailand Chachoengsao locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ | leader_party = | leader_title = | leader_name = | leader_party1 = | leader_title1 = | leader_name1 = | area_footnotes = | area_total_km2 = 5,169 | area_rank = ៤៤ | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type2 = | demographics2_footnotes = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 24xxx | area_code_type = លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ | area_code = 038 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-24]] | website = {{url|chachoengsao.go.th}} | footnotes = }} = ប្រវត្តិ = = រដ្ឋបាល = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅចែកចេញជា ១១ ក្រុង/ស្រុក ៩៣ សង្កាត់/ឃុំ និង ៨៥៩ ភូមិ ៖ [[File:Districts_Chachoengsao.svg|500px|thumb|ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខរៀង ! ឈ្មោះភាសាខ្មែរ ! ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង ! ឈ្មោះភាសាសៀម |- |០១ |[[ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ]] | |เมืองฉะเชิงเทรา |- |០២ |[[ស្រុកបាងខ្លា]] | |บางคล้า |- |០៣ |[[ស្រុកបាងណាងព្រាវ]] | |บางน้ำเปรี้ยว |- |០៤ |[[ស្រុកបឹងបង្កង]] | |บางปะกง |- |០៥ |[[ស្រុកបានពោធិ៍]] | |บ้านโพธิ์ |- |០៦ |[[ស្រុកភ្នំសារ៉ាក់គាម]] | | |- |០៧ |[[ស្រុករាជាសាន្ត]] | | |- |០៨ |[[ស្រុកសាណាមឆៃយ៉ាខេត]] | | |- |០៩ |[[ស្រុកភ្លេងយ៉ាវ]] | | |- |១០ |[[ស្រុកថាតាក់គាប]] | | |- |១១ |[[ស្រុកក្លងឃឿន]] | | |- |} = មើលផងដែរ = rxwaisjc81irkhbrlpb3kk6bcjilkx6 321208 321207 2025-05-30T02:01:14Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិ */ 321208 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : ฉะเชิงเทรา) គឺជាខេត្តខ្មែរដែលចំណុះឲ្យសៀមក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៨ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៩។បច្ចុប្បន្នត្រូវបាន[[ប្រទេសថៃ|ប្រទេសសៀម]]ផ្លាស់ប្ដូរទៅជា[[ខេត្តឆាឈឿងសាវ]]វិញ។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តព្រះជិនបុរី]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តជលបុរី (ឆនបុរី)|ខេត្តជលបុរី]] [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]] [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]]([[ខេត្តបឹងកក់]]) [[ខេត្តបទុមធានី]] [[ខេត្តនគរនាយក]] និង [[ឈូងសមុទ្រសៀម]]។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | native_name = ฉะเชิงเทรา | native_name_lang = th | settlement_type = | translit_lang1_info1 = | translit_lang1_type1 = | translit_lang1 = | image_skyline = | photo1a = | photo2a = | photo2b = | photo3a = | photo3b = | size = | spacing = | color = | border = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Chachoengsao Flag.png | image_seal = Seal Chachoengsao.png | seal_alt = Official Seal of Chachoengsao, featuring Wat Sothonwararam | image_map = Thailand Chachoengsao locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ | leader_party = | leader_title = | leader_name = | leader_party1 = | leader_title1 = | leader_name1 = | area_footnotes = | area_total_km2 = 5,169 | area_rank = ៤៤ | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type2 = | demographics2_footnotes = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 24xxx | area_code_type = លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ | area_code = 038 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-24]] | website = {{url|chachoengsao.go.th}} | footnotes = }} = ប្រវត្តិ = ឈ្ជាំងសៅ ឬ ប៉ែតរីយ៉ូ ('ឆ្នូតប្រាំបី') គឺជាខេត្តមួយនៅភាគខាងកើតប្រទេសថៃ។ វាមានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យកណ្ដាលអយុធ្យា។ ប្រជាជនដើមឡើយបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ ឈ្ជាំងសៅ ប៉ែតរីយ៉ូ មានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យអយុធ្យា។ ប្រជាជនភាគច្រើនបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ "หลวงพ่อพุทธโสธร" (លួងផពុទ្ធសោថន) គឺជាបេះដូងនៃសេចក្ដីជំនឿរបស់ប្រជាជនប៉ែតរីយ៉ូ។ កាលពីមុន ឈ្ជាំងសៅ គឺជាទីក្រុងលំដាប់ទីបួនក្រោមក្រសួងការពារជាតិ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ១ វាត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៥ ដែលបានផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធរដ្ឋបាល ឈ្ជាំងសៅ បានក្លាយជាទីក្រុងមួយនៅក្នុងមណ្ឌលប្រាចិនបុរី។ នៅឆ្នាំ ១៩១៦ ឋានៈរបស់វាត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរពីទីក្រុងទៅជាខេត្ត។ "ឈ្ជាំងសៅ" គឺជាពាក្យរបស់ជនជាតិចុង ដែលមានន័យថា "ប្រឡាយជ្រៅ"។ ឈ្មោះ "ប៉ែតរីយ៉ូ" មកពីរឿងដែលទីក្រុងនេះធ្លាប់ពោរពេញដោយត្រីឆ្លាំងយក្ស; ដោយតម្រូវឲ្យមានការកាត់រហូតដល់ប្រាំបីកន្លែងនៅសងខាង ក្នុងការធ្វើត្រីងៀត។ = រដ្ឋបាល = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅចែកចេញជា ១១ ក្រុង/ស្រុក ៩៣ សង្កាត់/ឃុំ និង ៨៥៩ ភូមិ ៖ [[File:Districts_Chachoengsao.svg|500px|thumb|ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខរៀង ! ឈ្មោះភាសាខ្មែរ ! ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង ! ឈ្មោះភាសាសៀម |- |០១ |[[ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ]] | |เมืองฉะเชิงเทรา |- |០២ |[[ស្រុកបាងខ្លា]] | |บางคล้า |- |០៣ |[[ស្រុកបាងណាងព្រាវ]] | |บางน้ำเปรี้ยว |- |០៤ |[[ស្រុកបឹងបង្កង]] | |บางปะกง |- |០៥ |[[ស្រុកបានពោធិ៍]] | |บ้านโพธิ์ |- |០៦ |[[ស្រុកភ្នំសារ៉ាក់គាម]] | | |- |០៧ |[[ស្រុករាជាសាន្ត]] | | |- |០៨ |[[ស្រុកសាណាមឆៃយ៉ាខេត]] | | |- |០៩ |[[ស្រុកភ្លេងយ៉ាវ]] | | |- |១០ |[[ស្រុកថាតាក់គាប]] | | |- |១១ |[[ស្រុកក្លងឃឿន]] | | |- |} = មើលផងដែរ = kqpxs0sivid2ymfphnbi1riwp2l8xnx 321210 321208 2025-05-30T02:04:44Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាល */ 321210 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : ฉะเชิงเทรา) គឺជាខេត្តខ្មែរដែលចំណុះឲ្យសៀមក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៨ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៩។បច្ចុប្បន្នត្រូវបាន[[ប្រទេសថៃ|ប្រទេសសៀម]]ផ្លាស់ប្ដូរទៅជា[[ខេត្តឆាឈឿងសាវ]]វិញ។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តព្រះជិនបុរី]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តជលបុរី (ឆនបុរី)|ខេត្តជលបុរី]] [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]] [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]]([[ខេត្តបឹងកក់]]) [[ខេត្តបទុមធានី]] [[ខេត្តនគរនាយក]] និង [[ឈូងសមុទ្រសៀម]]។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | native_name = ฉะเชิงเทรา | native_name_lang = th | settlement_type = | translit_lang1_info1 = | translit_lang1_type1 = | translit_lang1 = | image_skyline = | photo1a = | photo2a = | photo2b = | photo3a = | photo3b = | size = | spacing = | color = | border = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Chachoengsao Flag.png | image_seal = Seal Chachoengsao.png | seal_alt = Official Seal of Chachoengsao, featuring Wat Sothonwararam | image_map = Thailand Chachoengsao locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ | leader_party = | leader_title = | leader_name = | leader_party1 = | leader_title1 = | leader_name1 = | area_footnotes = | area_total_km2 = 5,169 | area_rank = ៤៤ | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type2 = | demographics2_footnotes = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 24xxx | area_code_type = លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ | area_code = 038 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-24]] | website = {{url|chachoengsao.go.th}} | footnotes = }} = ប្រវត្តិ = ឈ្ជាំងសៅ ឬ ប៉ែតរីយ៉ូ ('ឆ្នូតប្រាំបី') គឺជាខេត្តមួយនៅភាគខាងកើតប្រទេសថៃ។ វាមានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យកណ្ដាលអយុធ្យា។ ប្រជាជនដើមឡើយបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ ឈ្ជាំងសៅ ប៉ែតរីយ៉ូ មានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យអយុធ្យា។ ប្រជាជនភាគច្រើនបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ "หลวงพ่อพุทธโสธร" (លួងផពុទ្ធសោថន) គឺជាបេះដូងនៃសេចក្ដីជំនឿរបស់ប្រជាជនប៉ែតរីយ៉ូ។ កាលពីមុន ឈ្ជាំងសៅ គឺជាទីក្រុងលំដាប់ទីបួនក្រោមក្រសួងការពារជាតិ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ១ វាត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៥ ដែលបានផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធរដ្ឋបាល ឈ្ជាំងសៅ បានក្លាយជាទីក្រុងមួយនៅក្នុងមណ្ឌលប្រាចិនបុរី។ នៅឆ្នាំ ១៩១៦ ឋានៈរបស់វាត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរពីទីក្រុងទៅជាខេត្ត។ "ឈ្ជាំងសៅ" គឺជាពាក្យរបស់ជនជាតិចុង ដែលមានន័យថា "ប្រឡាយជ្រៅ"។ ឈ្មោះ "ប៉ែតរីយ៉ូ" មកពីរឿងដែលទីក្រុងនេះធ្លាប់ពោរពេញដោយត្រីឆ្លាំងយក្ស; ដោយតម្រូវឲ្យមានការកាត់រហូតដល់ប្រាំបីកន្លែងនៅសងខាង ក្នុងការធ្វើត្រីងៀត។ = រដ្ឋបាល = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅចែកចេញជា ១១ ក្រុង/ស្រុក ៩៣ សង្កាត់/ឃុំ និង ៨៥៩ ភូមិ ៖ [[File:Districts_Chachoengsao.svg|500px|thumb|ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខរៀង ! ឈ្មោះភាសាខ្មែរ ! ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង ! ឈ្មោះភាសាសៀម |- |០១ |[[ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ]] | |เมืองฉะเชิงเทรา |- |០២ |[[ស្រុកបាងខ្លា]] | |บางคล้า |- |០៣ |[[ស្រុកបាងណាងព្រាវ]] | |บางน้ำเปรี้ยว |- |០៤ |[[ស្រុកបឹងបង្កង]] | |บางปะกง |- |០៥ |[[ស្រុកបានពោធិ៍]] | |บ้านโพธิ์ |- |០៦ |[[ស្រុកភ្នំសារ៉ាក់គាម]] | |พนมสารคาม |- |០៧ |[[ស្រុករាជាសាន្ត]] | |ราชสาส์น |- |០៨ |[[ស្រុកសាណាមឆៃយ៉ាខេត]] | |สนามชัยเขต |- |០៩ |[[ស្រុកភ្លេងយ៉ាវ]] | |แปลงยาว |- |១០ |[[ស្រុកថាតាក់គាប]] | |ท่าตะเกียบ |- |១១ |[[ស្រុកក្លងឃឿន]] | | |- |} = មើលផងដែរ = bdpj13qj9mcaxy643casytqent1pm80 321211 321210 2025-05-30T02:06:43Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាល */ 321211 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : ฉะเชิงเทรา) គឺជាខេត្តខ្មែរដែលចំណុះឲ្យសៀមក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៨ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៩។បច្ចុប្បន្នត្រូវបាន[[ប្រទេសថៃ|ប្រទេសសៀម]]ផ្លាស់ប្ដូរទៅជា[[ខេត្តឆាឈឿងសាវ]]វិញ។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តព្រះជិនបុរី]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តជលបុរី (ឆនបុរី)|ខេត្តជលបុរី]] [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]] [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]]([[ខេត្តបឹងកក់]]) [[ខេត្តបទុមធានី]] [[ខេត្តនគរនាយក]] និង [[ឈូងសមុទ្រសៀម]]។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | native_name = ฉะเชิงเทรา | native_name_lang = th | settlement_type = | translit_lang1_info1 = | translit_lang1_type1 = | translit_lang1 = | image_skyline = | photo1a = | photo2a = | photo2b = | photo3a = | photo3b = | size = | spacing = | color = | border = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Chachoengsao Flag.png | image_seal = Seal Chachoengsao.png | seal_alt = Official Seal of Chachoengsao, featuring Wat Sothonwararam | image_map = Thailand Chachoengsao locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ | leader_party = | leader_title = | leader_name = | leader_party1 = | leader_title1 = | leader_name1 = | area_footnotes = | area_total_km2 = 5,169 | area_rank = ៤៤ | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type2 = | demographics2_footnotes = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 24xxx | area_code_type = លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ | area_code = 038 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-24]] | website = {{url|chachoengsao.go.th}} | footnotes = }} = ប្រវត្តិ = ឈ្ជាំងសៅ ឬ ប៉ែតរីយ៉ូ ('ឆ្នូតប្រាំបី') គឺជាខេត្តមួយនៅភាគខាងកើតប្រទេសថៃ។ វាមានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យកណ្ដាលអយុធ្យា។ ប្រជាជនដើមឡើយបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ ឈ្ជាំងសៅ ប៉ែតរីយ៉ូ មានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យអយុធ្យា។ ប្រជាជនភាគច្រើនបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ "หลวงพ่อพุทธโสธร" (លួងផពុទ្ធសោថន) គឺជាបេះដូងនៃសេចក្ដីជំនឿរបស់ប្រជាជនប៉ែតរីយ៉ូ។ កាលពីមុន ឈ្ជាំងសៅ គឺជាទីក្រុងលំដាប់ទីបួនក្រោមក្រសួងការពារជាតិ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ១ វាត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៥ ដែលបានផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធរដ្ឋបាល ឈ្ជាំងសៅ បានក្លាយជាទីក្រុងមួយនៅក្នុងមណ្ឌលប្រាចិនបុរី។ នៅឆ្នាំ ១៩១៦ ឋានៈរបស់វាត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរពីទីក្រុងទៅជាខេត្ត។ "ឈ្ជាំងសៅ" គឺជាពាក្យរបស់ជនជាតិចុង ដែលមានន័យថា "ប្រឡាយជ្រៅ"។ ឈ្មោះ "ប៉ែតរីយ៉ូ" មកពីរឿងដែលទីក្រុងនេះធ្លាប់ពោរពេញដោយត្រីឆ្លាំងយក្ស; ដោយតម្រូវឲ្យមានការកាត់រហូតដល់ប្រាំបីកន្លែងនៅសងខាង ក្នុងការធ្វើត្រីងៀត។ = រដ្ឋបាល = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅចែកចេញជា ១១ ក្រុង/ស្រុក ៩៣ សង្កាត់/ឃុំ និង ៨៥៩ ភូមិ ៖ [[File:Districts_Chachoengsao.svg|500px|thumb|ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខរៀង ! ឈ្មោះភាសាខ្មែរ ! ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង ! ឈ្មោះភាសាសៀម |- |០១ |[[ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ]] |Mueang Chachoengsao |เมืองฉะเชิงเทรา |- |០២ |[[ស្រុកបាងខ្លា]] |Bang Khla |บางคล้า |- |០៣ |[[ស្រុកបាងណាងព្រាវ]] |Bang Nam Priao |บางน้ำเปรี้ยว |- |០៤ |[[ស្រុកបឹងបង្កង]] |Bang Pakong |บางปะกง |- |០៥ |[[ស្រុកបានពោធិ៍]] | |บ้านโพธิ์ |- |០៦ |[[ស្រុកភ្នំសារ៉ាក់គាម]] | |พนมสารคาม |- |០៧ |[[ស្រុករាជាសាន្ត]] | |ราชสาส์น |- |០៨ |[[ស្រុកសាណាមឆៃយ៉ាខេត]] | |สนามชัยเขต |- |០៩ |[[ស្រុកភ្លេងយ៉ាវ]] | |แปลงยาว |- |១០ |[[ស្រុកថាតាក់គាប]] | |ท่าตะเกียบ |- |១១ |[[ស្រុកក្លងឃឿន]] | |คลองเขื่อน |- |} = មើលផងដែរ = l6a0gfymhrgbhk3vuth2y4lkjglgm2n 321212 321211 2025-05-30T02:10:04Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាល */ 321212 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : ฉะเชิงเทรา) គឺជាខេត្តខ្មែរដែលចំណុះឲ្យសៀមក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៨ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៩។បច្ចុប្បន្នត្រូវបាន[[ប្រទេសថៃ|ប្រទេសសៀម]]ផ្លាស់ប្ដូរទៅជា[[ខេត្តឆាឈឿងសាវ]]វិញ។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តព្រះជិនបុរី]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តជលបុរី (ឆនបុរី)|ខេត្តជលបុរី]] [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]] [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]]([[ខេត្តបឹងកក់]]) [[ខេត្តបទុមធានី]] [[ខេត្តនគរនាយក]] និង [[ឈូងសមុទ្រសៀម]]។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | native_name = ฉะเชิงเทรา | native_name_lang = th | settlement_type = | translit_lang1_info1 = | translit_lang1_type1 = | translit_lang1 = | image_skyline = | photo1a = | photo2a = | photo2b = | photo3a = | photo3b = | size = | spacing = | color = | border = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Chachoengsao Flag.png | image_seal = Seal Chachoengsao.png | seal_alt = Official Seal of Chachoengsao, featuring Wat Sothonwararam | image_map = Thailand Chachoengsao locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ | leader_party = | leader_title = | leader_name = | leader_party1 = | leader_title1 = | leader_name1 = | area_footnotes = | area_total_km2 = 5,169 | area_rank = ៤៤ | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type2 = | demographics2_footnotes = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 24xxx | area_code_type = លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ | area_code = 038 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-24]] | website = {{url|chachoengsao.go.th}} | footnotes = }} = ប្រវត្តិ = ឈ្ជាំងសៅ ឬ ប៉ែតរីយ៉ូ ('ឆ្នូតប្រាំបី') គឺជាខេត្តមួយនៅភាគខាងកើតប្រទេសថៃ។ វាមានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យកណ្ដាលអយុធ្យា។ ប្រជាជនដើមឡើយបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ ឈ្ជាំងសៅ ប៉ែតរីយ៉ូ មានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យអយុធ្យា។ ប្រជាជនភាគច្រើនបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ "หลวงพ่อพุทธโสธร" (លួងផពុទ្ធសោថន) គឺជាបេះដូងនៃសេចក្ដីជំនឿរបស់ប្រជាជនប៉ែតរីយ៉ូ។ កាលពីមុន ឈ្ជាំងសៅ គឺជាទីក្រុងលំដាប់ទីបួនក្រោមក្រសួងការពារជាតិ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ១ វាត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៥ ដែលបានផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធរដ្ឋបាល ឈ្ជាំងសៅ បានក្លាយជាទីក្រុងមួយនៅក្នុងមណ្ឌលប្រាចិនបុរី។ នៅឆ្នាំ ១៩១៦ ឋានៈរបស់វាត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរពីទីក្រុងទៅជាខេត្ត។ "ឈ្ជាំងសៅ" គឺជាពាក្យរបស់ជនជាតិចុង ដែលមានន័យថា "ប្រឡាយជ្រៅ"។ ឈ្មោះ "ប៉ែតរីយ៉ូ" មកពីរឿងដែលទីក្រុងនេះធ្លាប់ពោរពេញដោយត្រីឆ្លាំងយក្ស; ដោយតម្រូវឲ្យមានការកាត់រហូតដល់ប្រាំបីកន្លែងនៅសងខាង ក្នុងការធ្វើត្រីងៀត។ = រដ្ឋបាល = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅចែកចេញជា ១១ ក្រុង/ស្រុក ៩៣ សង្កាត់/ឃុំ និង ៨៥៩ ភូមិ ៖ [[File:Districts_Chachoengsao.svg|500px|thumb|ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខរៀង ! ឈ្មោះភាសាខ្មែរ ! ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង ! ឈ្មោះភាសាសៀម |- |០១ |[[ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ]] |Mueang Chachoengsao |เมืองฉะเชิงเทรา |- |០២ |[[ស្រុកបាងខ្លា]] |Bang Khla |บางคล้า |- |០៣ |[[ស្រុកបាងណាងព្រាវ]] |Bang Nam Priao |บางน้ำเปรี้ยว |- |០៤ |[[ស្រុកបឹងបង្កង]] |Bang Pakong |บางปะกง |- |០៥ |[[ស្រុកបានពោធិ៍]] |Ban Pho |บ้านโพธิ์ |- |០៦ |[[ស្រុកភ្នំសារ៉ាក់គាម]] |Phanom Sarakham |พนมสารคาม |- |០៧ |[[ស្រុករាជាសាន្ត]] |Ratchasan |ราชสาส์น |- |០៨ |[[ស្រុកសាណាមឆៃយ៉ាខេត]] |Sanam Chai Khet |สนามชัยเขต |- |០៩ |[[ស្រុកភ្លេងយ៉ាវ]] |Plaeng Yao |แปลงยาว |- |១០ |[[ស្រុកថាតាក់គាប]] | |ท่าตะเกียบ |- |១១ |[[ស្រុកក្លងឃឿន]] | |คลองเขื่อน |- |} = មើលផងដែរ = chp9wuzhh7cy7pknc2y4ftrzfoq945q 321213 321212 2025-05-30T02:11:26Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាល */ 321213 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : ฉะเชิงเทรา) គឺជាខេត្តខ្មែរដែលចំណុះឲ្យសៀមក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៨ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៩។បច្ចុប្បន្នត្រូវបាន[[ប្រទេសថៃ|ប្រទេសសៀម]]ផ្លាស់ប្ដូរទៅជា[[ខេត្តឆាឈឿងសាវ]]វិញ។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តព្រះជិនបុរី]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តជលបុរី (ឆនបុរី)|ខេត្តជលបុរី]] [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]] [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]]([[ខេត្តបឹងកក់]]) [[ខេត្តបទុមធានី]] [[ខេត្តនគរនាយក]] និង [[ឈូងសមុទ្រសៀម]]។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | native_name = ฉะเชิงเทรา | native_name_lang = th | settlement_type = | translit_lang1_info1 = | translit_lang1_type1 = | translit_lang1 = | image_skyline = | photo1a = | photo2a = | photo2b = | photo3a = | photo3b = | size = | spacing = | color = | border = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Chachoengsao Flag.png | image_seal = Seal Chachoengsao.png | seal_alt = Official Seal of Chachoengsao, featuring Wat Sothonwararam | image_map = Thailand Chachoengsao locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ | leader_party = | leader_title = | leader_name = | leader_party1 = | leader_title1 = | leader_name1 = | area_footnotes = | area_total_km2 = 5,169 | area_rank = ៤៤ | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type2 = | demographics2_footnotes = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 24xxx | area_code_type = លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ | area_code = 038 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-24]] | website = {{url|chachoengsao.go.th}} | footnotes = }} = ប្រវត្តិ = ឈ្ជាំងសៅ ឬ ប៉ែតរីយ៉ូ ('ឆ្នូតប្រាំបី') គឺជាខេត្តមួយនៅភាគខាងកើតប្រទេសថៃ។ វាមានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យកណ្ដាលអយុធ្យា។ ប្រជាជនដើមឡើយបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ ឈ្ជាំងសៅ ប៉ែតរីយ៉ូ មានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យអយុធ្យា។ ប្រជាជនភាគច្រើនបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ "หลวงพ่อพุทธโสธร" (លួងផពុទ្ធសោថន) គឺជាបេះដូងនៃសេចក្ដីជំនឿរបស់ប្រជាជនប៉ែតរីយ៉ូ។ កាលពីមុន ឈ្ជាំងសៅ គឺជាទីក្រុងលំដាប់ទីបួនក្រោមក្រសួងការពារជាតិ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ១ វាត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៥ ដែលបានផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធរដ្ឋបាល ឈ្ជាំងសៅ បានក្លាយជាទីក្រុងមួយនៅក្នុងមណ្ឌលប្រាចិនបុរី។ នៅឆ្នាំ ១៩១៦ ឋានៈរបស់វាត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរពីទីក្រុងទៅជាខេត្ត។ "ឈ្ជាំងសៅ" គឺជាពាក្យរបស់ជនជាតិចុង ដែលមានន័យថា "ប្រឡាយជ្រៅ"។ ឈ្មោះ "ប៉ែតរីយ៉ូ" មកពីរឿងដែលទីក្រុងនេះធ្លាប់ពោរពេញដោយត្រីឆ្លាំងយក្ស; ដោយតម្រូវឲ្យមានការកាត់រហូតដល់ប្រាំបីកន្លែងនៅសងខាង ក្នុងការធ្វើត្រីងៀត។ = រដ្ឋបាល = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅចែកចេញជា ១១ ក្រុង/ស្រុក ៩៣ សង្កាត់/ឃុំ និង ៨៥៩ ភូមិ ៖ [[File:Districts_Chachoengsao.svg|500px|thumb|ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខរៀង ! ឈ្មោះភាសាខ្មែរ ! ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង ! ឈ្មោះភាសាសៀម |- |០១ |[[ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ]] |Mueang Chachoengsao |เมืองฉะเชิงเทรา |- |០២ |[[ស្រុកបាងខ្លា]] |Bang Khla |บางคล้า |- |០៣ |[[ស្រុកបាងណាងព្រាវ]] |Bang Nam Priao |บางน้ำเปรี้ยว |- |០៤ |[[ស្រុកបឹងបង្កង]] |Bang Pakong |บางปะกง |- |០៥ |[[ស្រុកបានពោធិ៍]] |Ban Pho |บ้านโพธิ์ |- |០៦ |[[ស្រុកភ្នំសារ៉ាក់គាម]] |Phanom Sarakham |พนมสารคาม |- |០៧ |[[ស្រុករាជាសាន្ត]] |Ratchasan |ราชสาส์น |- |០៨ |[[ស្រុកសាណាមឆៃយ៉ាខេត]] |Sanam Chai Khet |สนามชัยเขต |- |០៩ |[[ស្រុកភ្លេងយ៉ាវ]] |Plaeng Yao |แปลงยาว |- |១០ |[[ស្រុកថាតាក់គាប]] |Tha Takiap |ท่าตะเกียบ |- |១១ |[[ស្រុកក្លងឃឿន]] |Khlong Khuean |คลองเขื่อน |- |} = មើលផងដែរ = pypiqrli0uxj6vpa0chdcyewqxtiaje 321214 321213 2025-05-30T02:13:34Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិ */ 321214 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : ฉะเชิงเทรา) គឺជាខេត្តខ្មែរដែលចំណុះឲ្យសៀមក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៨ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៩។បច្ចុប្បន្នត្រូវបាន[[ប្រទេសថៃ|ប្រទេសសៀម]]ផ្លាស់ប្ដូរទៅជា[[ខេត្តឆាឈឿងសាវ]]វិញ។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តព្រះជិនបុរី]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តជលបុរី (ឆនបុរី)|ខេត្តជលបុរី]] [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]] [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]]([[ខេត្តបឹងកក់]]) [[ខេត្តបទុមធានី]] [[ខេត្តនគរនាយក]] និង [[ឈូងសមុទ្រសៀម]]។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | native_name = ฉะเชิงเทรา | native_name_lang = th | settlement_type = | translit_lang1_info1 = | translit_lang1_type1 = | translit_lang1 = | image_skyline = | photo1a = | photo2a = | photo2b = | photo3a = | photo3b = | size = | spacing = | color = | border = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Chachoengsao Flag.png | image_seal = Seal Chachoengsao.png | seal_alt = Official Seal of Chachoengsao, featuring Wat Sothonwararam | image_map = Thailand Chachoengsao locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ | leader_party = | leader_title = | leader_name = | leader_party1 = | leader_title1 = | leader_name1 = | area_footnotes = | area_total_km2 = 5,169 | area_rank = ៤៤ | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type2 = | demographics2_footnotes = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 24xxx | area_code_type = លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ | area_code = 038 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-24]] | website = {{url|chachoengsao.go.th}} | footnotes = }} = ប្រវត្តិ = ខេត្តសឹ្ទងជ្រៅមានប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថនៅក្នុងសម័យកណ្ដាលអយុធ្យា។ ប្រជាជនដើមឡើយបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ ឈ្ជាំងសៅ ប៉ែតរីយ៉ូ មានប្រវត្តិអូសបន្លាយតាំងពីសម័យព្រះបាទបរមត្រៃលោកកនាថ ក្នុងសម័យអយុធ្យា។ ប្រជាជនភាគច្រើនបានតាំងទីលំនៅក្បែរដងទន្លេបាងប៉ាកង និងតាមប្រឡាយនានា។ "หลวงพ่อพุทธโสธร" (លួងផពុទ្ធសោថន) គឺជាបេះដូងនៃសេចក្ដីជំនឿរបស់ប្រជាជនប៉ែតរីយ៉ូ។ កាលពីមុន ឈ្ជាំងសៅ គឺជាទីក្រុងលំដាប់ទីបួនក្រោមក្រសួងការពារជាតិ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ១ វាត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៥ ដែលបានផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធរដ្ឋបាល ឈ្ជាំងសៅ បានក្លាយជាទីក្រុងមួយនៅក្នុងមណ្ឌលប្រាចិនបុរី។ នៅឆ្នាំ ១៩១៦ ឋានៈរបស់វាត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរពីទីក្រុងទៅជាខេត្ត។ "ឈ្ជាំងសៅ" គឺជាពាក្យរបស់ជនជាតិចុង ដែលមានន័យថា "ប្រឡាយជ្រៅ"។ ឈ្មោះ "ប៉ែតរីយ៉ូ" មកពីរឿងដែលទីក្រុងនេះធ្លាប់ពោរពេញដោយត្រីឆ្លាំងយក្ស; ដោយតម្រូវឲ្យមានការកាត់រហូតដល់ប្រាំបីកន្លែងនៅសងខាង ក្នុងការធ្វើត្រីងៀត។ = រដ្ឋបាល = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅចែកចេញជា ១១ ក្រុង/ស្រុក ៩៣ សង្កាត់/ឃុំ និង ៨៥៩ ភូមិ ៖ [[File:Districts_Chachoengsao.svg|500px|thumb|ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខរៀង ! ឈ្មោះភាសាខ្មែរ ! ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង ! ឈ្មោះភាសាសៀម |- |០១ |[[ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ]] |Mueang Chachoengsao |เมืองฉะเชิงเทรา |- |០២ |[[ស្រុកបាងខ្លា]] |Bang Khla |บางคล้า |- |០៣ |[[ស្រុកបាងណាងព្រាវ]] |Bang Nam Priao |บางน้ำเปรี้ยว |- |០៤ |[[ស្រុកបឹងបង្កង]] |Bang Pakong |บางปะกง |- |០៥ |[[ស្រុកបានពោធិ៍]] |Ban Pho |บ้านโพธิ์ |- |០៦ |[[ស្រុកភ្នំសារ៉ាក់គាម]] |Phanom Sarakham |พนมสารคาม |- |០៧ |[[ស្រុករាជាសាន្ត]] |Ratchasan |ราชสาส์น |- |០៨ |[[ស្រុកសាណាមឆៃយ៉ាខេត]] |Sanam Chai Khet |สนามชัยเขต |- |០៩ |[[ស្រុកភ្លេងយ៉ាវ]] |Plaeng Yao |แปลงยาว |- |១០ |[[ស្រុកថាតាក់គាប]] |Tha Takiap |ท่าตะเกียบ |- |១១ |[[ស្រុកក្លងឃឿន]] |Khlong Khuean |คลองเขื่อน |- |} = មើលផងដែរ = pd0f2q9rpegkhm3hzqiwlw87e380jfe 321235 321214 2025-05-31T00:51:21Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិ */ 321235 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : ฉะเชิงเทรา) គឺជាខេត្តខ្មែរដែលចំណុះឲ្យសៀមក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៨ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៩។បច្ចុប្បន្នត្រូវបាន[[ប្រទេសថៃ|ប្រទេសសៀម]]ផ្លាស់ប្ដូរទៅជា[[ខេត្តឆាឈឿងសាវ]]វិញ។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តព្រះជិនបុរី]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តជលបុរី (ឆនបុរី)|ខេត្តជលបុរី]] [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]] [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]]([[ខេត្តបឹងកក់]]) [[ខេត្តបទុមធានី]] [[ខេត្តនគរនាយក]] និង [[ឈូងសមុទ្រសៀម]]។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | native_name = ฉะเชิงเทรา | native_name_lang = th | settlement_type = | translit_lang1_info1 = | translit_lang1_type1 = | translit_lang1 = | image_skyline = | photo1a = | photo2a = | photo2b = | photo3a = | photo3b = | size = | spacing = | color = | border = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Chachoengsao Flag.png | image_seal = Seal Chachoengsao.png | seal_alt = Official Seal of Chachoengsao, featuring Wat Sothonwararam | image_map = Thailand Chachoengsao locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ | leader_party = | leader_title = | leader_name = | leader_party1 = | leader_title1 = | leader_name1 = | area_footnotes = | area_total_km2 = 5,169 | area_rank = ៤៤ | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type2 = | demographics2_footnotes = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 24xxx | area_code_type = លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ | area_code = 038 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-24]] | website = {{url|chachoengsao.go.th}} | footnotes = }} = ប្រវត្តិ = = រដ្ឋបាល = ខេត្តស្ទឹងជ្រៅចែកចេញជា ១១ ក្រុង/ស្រុក ៩៣ សង្កាត់/ឃុំ និង ៨៥៩ ភូមិ ៖ [[File:Districts_Chachoengsao.svg|500px|thumb|ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខរៀង ! ឈ្មោះភាសាខ្មែរ ! ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង ! ឈ្មោះភាសាសៀម |- |០១ |[[ក្រុងស្ទឹងជ្រៅ]] |Mueang Chachoengsao |เมืองฉะเชิงเทรา |- |០២ |[[ស្រុកបាងខ្លា]] |Bang Khla |บางคล้า |- |០៣ |[[ស្រុកបាងណាងព្រាវ]] |Bang Nam Priao |บางน้ำเปรี้ยว |- |០៤ |[[ស្រុកបឹងបង្កង]] |Bang Pakong |บางปะกง |- |០៥ |[[ស្រុកបានពោធិ៍]] |Ban Pho |บ้านโพธิ์ |- |០៦ |[[ស្រុកភ្នំសារ៉ាក់គាម]] |Phanom Sarakham |พนมสารคาม |- |០៧ |[[ស្រុករាជាសាន្ត]] |Ratchasan |ราชสาส์น |- |០៨ |[[ស្រុកសាណាមឆៃយ៉ាខេត]] |Sanam Chai Khet |สนามชัยเขต |- |០៩ |[[ស្រុកភ្លេងយ៉ាវ]] |Plaeng Yao |แปลงยาว |- |១០ |[[ស្រុកថាតាក់គាប]] |Tha Takiap |ท่าตะเกียบ |- |១១ |[[ស្រុកក្លងឃឿន]] |Khlong Khuean |คลองเขื่อน |- |} = មើលផងដែរ = aaypvvrqrzls4hbk23vqsxayrmr2q2k 0 37654 321223 259648 2025-05-30T14:05:26Z 117.20.116.119 ព័ត៌មានចាស់ខុស 321223 wikitext text/x-wiki វត្តព្រះធាតុបាស្រី ស្ថិតនៅក្នុង ភូមិព្រះធាតុ [[ឃុំព្រះធាតុ]] [[ស្រុកអូររាំងឪ|ស្រុកអូរាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]]។ [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:វត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តពោធិ៍សាត់]] l2j4bxl43lenxw2pw5t2nnyzngmt64y 321225 321223 2025-05-30T14:12:48Z 117.20.116.119 321225 wikitext text/x-wiki [./Https://ams.com.kh/khmercivilization/detail/24255 វត្តព្រះធាតុបាស្រី] ស្ថិតនៅក្នុង ភូមិព្រះធាតុ [[ឃុំព្រះធាតុ]] [[ស្រុកអូររាំងឪ|ស្រុកអូរាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]]។ [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:វត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តពោធិ៍សាត់]] 6rtxaae43dv0usywfmsw256oe2trp01 0 37826 321271 319081 2025-05-31T02:12:05Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321271 wikitext text/x-wiki '''ស្រុកសូទ្រនិគម''' ជាស្រុកមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១០ ឃុំ និង ១១៣ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ប្រភពពីគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលខ្មែរ www.cambodia.gov.kh |access-date=2018-08-05 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/com_pro17.htm#Soutr_Nikom_District ប្រភពពីវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដឃុំ ! ឃុំ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | ១៧១១០១ | [[ឃុំចាន់ស]] | Chan Sar | ជាំ, គោកតឺង, ស្រែប្រី, ត្រពាំងទូក, ជុប, តាតោកកើត, កនែ្សងក្រោម, កនែ្សងលើ, តាតោកលិច, តាតោកកណ្តាល, សន្លោង, ស្វាយស, ដូនដៀវ, ថ្នល់, បែកកាំភ្លើង, គោកចិន, ចាន់សរជើង, ចាន់សរត្បូង, ច្បារលើ |- | ១៧១១០២ | [[ឃុំដំដែក]] | Dam Daek | ដូនហុង, ដំដែកលើ, ត្របែក, ព្រះត្រពាំង, អូរលុះ, គោករលួស, ក្រសារទំ, គោកមន, ដំដែកថ្មី, បន្ទាយស្រី, ស្រែធ្នង់, ដំដែកផ្សារ, បុស្ស |- | ១៧១១០៣ | [[ឃុំដានរុន]] | Dan Run | ថ្នល់ដាច់, ត្រាវគៀត, គោកប្ញស្សីត្បូង, គោកប្ញស្សីជើង, រុនខាងត្បូង, រុនខាងជើង, ស្រម៉ធំ, វាល, បន្ទាត់បោះ, សនៃ្ទ, ធ្នង់, គោកចាន់, បេង |- | ១៧១១០៤ | [[ឃុំកំពង់ឃ្លាំង]] | Kampong Khleang | ព្រែកស្រមោច, ស្ពានវែង, តាអួរស, ផ្សារឃ្លាំង, ចំការយួន, តាច្រនៀង, អូរតាពុត, ជ័យជេត, មុខវត្ត, រទាំង |- | ១៧១១០៥ | [[ឃុំកៀនសង្កែ]] | Kien Sangkae | កំពង់គ២, កំពង់គ១, សាលាកកោះ, គោកដី, ជ្រៃខាងជើង, ជ្រៃខាងត្បូង, ដូនឡី, ត្រពាំងព្រៃ, ថ្មី, ថ្នល់ដាច់កើត, ថ្នល់ចែក, ជីគាក |- | ១៧១១០៦ | [[ឃុំខ្ចាស់]] | Khchas | ថ្លាត, ថ្មី, ក្បូន, គោកសងែ្ក, ជ្រៃ, យាងទេស, ខ្ចាស់ |- | ១៧១១០៧ | [[ឃុំខ្នារពោធិ៍]] | Khnar Pou | ឈូក, បុស្ស, បុស្សធំ, ដំរីឆ្លង, សំបាត, សំរោង, រំដេង, ជប់ |- | ១៧១១០៨ | [[ឃុំពពេល]] | Popel | ព្រៃលាន, ត្រពាំងត្រាវ, គោល, ថ្នល់ត្រង់, ត្រពាំងត្រុំ, ត្រាចពក, ពពេលកណ្តាល, ពពេលលិច, កៀ្រលពង, ដំរីកូន, ត្រពាំងផុង, ត្រពាំងប្រីយ៍, គោលថ្មី |- | ១៧១១០៩ | [[ឃុំសំរោង(ស្រុកសូទ្រនិគម)|ឃុំសំរោង]] | Samraong | សំរោងខាងជើង, ថ្នល់ចែក, បិទមាស, ស្ទឹង, អង្កញ់, បត់ដង្កោ, ស្វាយជ្រំ, ក្រាំងខ្ជាយ, សំរោងខាងត្បូង |- | ១៧១១១០ | [[ឃុំតាយ៉ែក]] | Ta Yaek | បឹងង៉ត, ដាក់ផ្កា, ត្រាវបាក់, ផ្ការំចេក, ចំប៉ី, ប៉ោយស្មាច់, បវ៉ាល, បឹងវៀន, តាយ៉ែក |} ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|2}} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តសៀមរាប}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] hcx4anti25auletos7esb1hjihh33pi 0 38706 321245 321176 2025-05-31T01:32:08Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321245 wikitext text/x-wiki *[[ភូមិវាល(ឃុំចាម)|ភូមិវាល]] [[ឃុំចាម]] [[ស្រុកកំចាយមារ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]] *[[ភូមិវាល(ឃុំស្រង់)|ភូមិវាល]] [[ឃុំស្រង់]] [[ស្រុកគងពិសី]] [[ខេត្តកំពង់ស្ពឺ]] *[[ភូមិវាល(ឃុំខ្នុរដំបង)|ភូមិវាល]] [[ឃុំខ្នុរដំបង]] [[ស្រុកជើងព្រៃ]] [[ខេត្តកំពង់ចាម]] *[[ភូមិវាល(ឃុំឃុំពាមប្រធ្នោះ)|ភូមិវាល]] [[ឃុំពាមប្រធ្នោះ]] [[ស្រុកកោះសូទិន]] [[ខេត្តកំពង់ចាម]] *[[ភូមិវាល(ឃុំមានជ័យ)|ភូមិវាល]] [[ឃុំមានជ័យ]] [[ស្រុកស្រីសន្ធរ ]] [[ខេត្តកំពង់ចាម]] *[[ភូមិវាល(ឃុំកញ្ចំ)|ភូមិវាល]] [[ឃុំកញ្ចំ ]] [[ស្រុកពារាំង]] [[ខេត្តព្រៃវែង]] *[[ភូមិវាល(ឃុំព្រៃខ្លា)|ភូមិវាល]] [[ឃុំព្រៃខ្លា]] [[ស្រុកស្វាយអន្ទរ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]] *[[ភូមិវាល(សង្កាត់ជ្រាវ)|ភូមិវាល]] [[សង្កាត់ជ្រាវ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] *[[ភូមិវាល(សង្កាត់សំបួរ)]] [[សង្កាត់សំបួរ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] 6ljmcr271n0l5sgb5b8bib6pcbyfe9h 0 38795 321308 320198 2025-05-31T20:01:54Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321308 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], ប្រទេសសៀម<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាលដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី [[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]] កម្មវិធី [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំងបួន]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាលពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រលងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]], ម្ចាស់ម្កុដលើកដំបូង ជួបជុំនៅ [[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។វាត្រូវបានឈ្នះដោយ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]ដែលបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីរៀបការមិនយូរប៉ុន្មានមុនពេលឆ្នាំរបស់នាងបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ការប្រលងដូច្នេះនៅពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់វាត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រលងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រលង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]] និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នាក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅឆ្នាំ ១៩៦៥។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនេះក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយ [[:en:NBC|NBC]] ដែលក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ លើសពីទីផ្សារផ្សេងទៀតសម្រាប់សិទ្ធិទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយ [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់ ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យគាត់ក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។៣ថ្ងៃក្រោយមកគាត់បានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិ នៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយ [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការ។ពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅសហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] មានទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងពី [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរ១២ដងក្នុងរយៈពេលនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។ [[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់ [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] ក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងសម្រាប់[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']]។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]''' ។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == k122tvnzmiz5szbur6qxyk2o55dx211 321320 321308 2025-06-01T05:02:53Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321320 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], ប្រទេសសៀម<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], [[:en:USA|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]]|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|ស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី [[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]] កម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយនៅក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាលពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រលងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]], ម្ចាស់ម្កុដលើកដំបូង ជួបជុំនៅ [[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។វាត្រូវបានឈ្នះដោយ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]ដែលបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីរៀបការមិនយូរប៉ុន្មានមុនពេលឆ្នាំរបស់នាងបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ការប្រលងដូច្នេះនៅពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់វាត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រលងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រលង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]] និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នាក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅឆ្នាំ ១៩៦៥។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនេះក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយ [[:en:NBC|NBC]] ដែលក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ លើសពីទីផ្សារផ្សេងទៀតសម្រាប់សិទ្ធិទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយ [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់ ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យគាត់ក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។៣ថ្ងៃក្រោយមកគាត់បានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិ នៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយ [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការ។ពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅសហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] មានទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងពី [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរ១២ដងក្នុងរយៈពេលនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។ [[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់ [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] ក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងសម្រាប់[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']]។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]''' ។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == h0zik8v239yfuhqj2zg41yzjsgdppcr 321321 321320 2025-06-01T05:03:54Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321321 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], [[:en:USA|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]]|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|ស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី [[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]] កម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយនៅក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាលពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រលងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]], ម្ចាស់ម្កុដលើកដំបូង ជួបជុំនៅ [[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។វាត្រូវបានឈ្នះដោយ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]ដែលបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីរៀបការមិនយូរប៉ុន្មានមុនពេលឆ្នាំរបស់នាងបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ការប្រលងដូច្នេះនៅពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់វាត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រលងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រលង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]] និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នាក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅឆ្នាំ ១៩៦៥។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនេះក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយ [[:en:NBC|NBC]] ដែលក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ លើសពីទីផ្សារផ្សេងទៀតសម្រាប់សិទ្ធិទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយ [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់ ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យគាត់ក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។៣ថ្ងៃក្រោយមកគាត់បានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិ នៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយ [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការ។ពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅសហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] មានទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងពី [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរ១២ដងក្នុងរយៈពេលនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។ [[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់ [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] ក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងសម្រាប់[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']]។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]''' ។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == szu008a4ivdyjcjcfem1ybxxsi1inbg 321322 321321 2025-06-01T05:04:28Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321322 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], [[:en:USA|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]]|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|ស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយនៅក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាលពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រលងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]], ម្ចាស់ម្កុដលើកដំបូង ជួបជុំនៅ [[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។វាត្រូវបានឈ្នះដោយ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]ដែលបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីរៀបការមិនយូរប៉ុន្មានមុនពេលឆ្នាំរបស់នាងបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ការប្រលងដូច្នេះនៅពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់វាត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រលងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រលង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]] និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នាក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅឆ្នាំ ១៩៦៥។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនេះក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយ [[:en:NBC|NBC]] ដែលក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ លើសពីទីផ្សារផ្សេងទៀតសម្រាប់សិទ្ធិទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយ [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់ ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យគាត់ក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។៣ថ្ងៃក្រោយមកគាត់បានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិ នៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយ [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការ។ពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅសហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] មានទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងពី [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរ១២ដងក្នុងរយៈពេលនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។ [[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់ [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] ក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងសម្រាប់[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']]។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]''' ។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == gbzzbzzk7b4urb0cevqfmflhf55iatc 321323 321322 2025-06-01T05:08:09Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិ */ 321323 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], [[:en:USA|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]]|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|ស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយនៅក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាឡពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រឡងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]], ម្ចាស់ម្កុដលើកដំបូង ជួបជុំនៅ [[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។វាត្រូវបានឈ្នះដោយ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]ដែលបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីរៀបការមិនយូរប៉ុន្មានមុនពេលឆ្នាំរបស់នាងបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ការប្រលងដូច្នេះនៅពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់វាត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រលងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រលង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]] និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នាក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅឆ្នាំ ១៩៦៥។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនេះក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយ [[:en:NBC|NBC]] ដែលក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ លើសពីទីផ្សារផ្សេងទៀតសម្រាប់សិទ្ធិទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយ [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់ ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យគាត់ក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។៣ថ្ងៃក្រោយមកគាត់បានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិ នៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយ [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការ។ពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅសហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] មានទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងពី [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរ១២ដងក្នុងរយៈពេលនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។ [[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់ [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] ក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងសម្រាប់[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']]។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]''' ។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == ijj4z4idkz415ecb9p2f7u279qw5dbm 321324 321323 2025-06-01T05:23:30Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321324 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], [[:en:USA|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]]|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|ស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយនៅក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាឡពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រឡងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកវាមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] នៅ[[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡជាលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ម្ចាស់ជ័យលាភីលើកដំបូងបានទៅលើ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]មិនយូរប៉ុន្មាននាងបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងចោលបើទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីទៅរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍មុនពេលតំណែងឆ្នាំរបស់នាងត្រូវបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ពីការប្រឡងដូច្នេះនៅក្នុងអំឡុងពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតឡើងដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ក្រុមហ៊ុននេះត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រឡងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រឡង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៥។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនេះនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយនឹង [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ដែលលើសពីទីផ្សារផ្សេងៗទៀតសម្រាប់សិទ្ធិចាក់ផ្សាយលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយ [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់ ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យគាត់ក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។០៣ ថ្ងៃក្រោយមកគាត់បានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិ នៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយជាផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយ [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការ។ពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅសហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] មានទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងពី [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់នាងនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរ១២ដងក្នុងរយៈពេលនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។ [[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់ [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] ក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងសម្រាប់[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']]។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]''' ។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == gw6z2p2ofycexhopc9amhr9nt612vkt 321325 321324 2025-06-01T05:33:07Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321325 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], [[:en:USA|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]]|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|ស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយនៅក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាឡពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រឡងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកវាមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] នៅ[[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡជាលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ម្ចាស់ជ័យលាភីលើកដំបូងបានទៅលើ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]មិនយូរប៉ុន្មាននាងបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងចោលបើទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីទៅរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍មុនពេលតំណែងឆ្នាំរបស់នាងត្រូវបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ពីការប្រឡងដូច្នេះនៅក្នុងអំឡុងពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតឡើងដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ក្រុមហ៊ុននេះត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រឡងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រឡង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៥។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនោះនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយនឹង [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ដែលលើសពីទីផ្សារផ្សេងៗទៀតសម្រាប់សិទ្ធិចាក់ផ្សាយលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយនឹងលោក [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនមកពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់នៅក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យលោកក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។០៣ ថ្ងៃក្រោយមកលោកបានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅឲ្យ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិនៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយជាផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយនឹង [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការហើយបានពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]ចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] ទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់លោកស្រីពី[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់លោកស្រីនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរ១២ដងក្នុងរយៈពេលនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។ [[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់ [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] ក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងសម្រាប់[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']]។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]''' ។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == p8u88sv7xhmp51hfkos6kkiplkdzjza 321326 321325 2025-06-01T05:38:03Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321326 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], [[:en:USA|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]]|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|ស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយនៅក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាឡពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រឡងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកវាមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] នៅ[[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡជាលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ម្ចាស់ជ័យលាភីលើកដំបូងបានទៅលើ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]មិនយូរប៉ុន្មាននាងបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងចោលបើទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីទៅរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍មុនពេលតំណែងឆ្នាំរបស់នាងត្រូវបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ពីការប្រឡងដូច្នេះនៅក្នុងអំឡុងពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតឡើងដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ក្រុមហ៊ុននេះត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រឡងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រឡង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៥។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនោះនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយនឹង [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ដែលលើសពីទីផ្សារផ្សេងៗទៀតសម្រាប់សិទ្ធិចាក់ផ្សាយលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយនឹងលោក [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនមកពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់នៅក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យលោកក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។០៣ ថ្ងៃក្រោយមកលោកបានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅឲ្យ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិនៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយជាផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយនឹង [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការហើយបានពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]ចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] ទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់លោកស្រីពី[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់លោកស្រីនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរ១២ដងក្នុងរយៈពេលនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។[[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់ [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] ក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាលើកដំបូងសម្រាប់[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']]។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]'''។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == k0wpbzx648prs7yhimtxnkb14luyesb 321327 321326 2025-06-01T05:50:55Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321327 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], [[:en:USA|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]]|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|ស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយនៅក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាឡពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រឡងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកវាមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] នៅ[[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡជាលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ម្ចាស់ជ័យលាភីលើកដំបូងបានទៅលើ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]មិនយូរប៉ុន្មាននាងបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងចោលបើទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីទៅរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍មុនពេលតំណែងឆ្នាំរបស់នាងត្រូវបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ពីការប្រឡងដូច្នេះនៅក្នុងអំឡុងពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតឡើងដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ក្រុមហ៊ុននេះត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រឡងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រឡង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៥។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនោះនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយនឹង [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ដែលលើសពីទីផ្សារផ្សេងៗទៀតសម្រាប់សិទ្ធិចាក់ផ្សាយលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយនឹងលោក [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនមកពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់នៅក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យលោកក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។០៣ ថ្ងៃក្រោយមកលោកបានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅឲ្យ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិនៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយជាផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយនឹង [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការហើយបានពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]ចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] ទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់លោកស្រីពី[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់លោកស្រីនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរចំនួន ១២ ដងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។[[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] នៅក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាលើកដំបូងនៅក្នុងកម្មវិធី[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']] ដោយ គឺជាម្ចាស់ម្កុដប៉ុន្តែក្រោយមកនាងបានលាលែងពីតំណែងហើយម្កុដនេះត្រូវបានផ្ទេរទៅឲ្យលំដាប់រងទី ០១ ។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ០១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ០៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]'''។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ០៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ០៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ០៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី ០២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == ghphxa6jo9gfgokitnpp44uc2vdwsd4 321328 321327 2025-06-01T05:57:26Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ */ 321328 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant |name = បវរកញ្ញាចក្រវាឡ |logo = Miss Universe Logotype.svg |type='''ការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ'''|organization=* JKN Legacy Inc.<br>ក្រុមហ៊ុន JKN Global Group (៥០%)<br>ក្រុមហ៊ុន Legacy Holding Group USA Inc. (៥០%)|headquarters=[[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]], [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]<br> [[:en:Mexico city|ទីក្រុងម៉ិកស៊ិក]], [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]<br>[[ទីក្រុងញូវយ៉ក]], [[:en:USA|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]]|first=[[:en:Miss Universe 1952|១៩៥២]]|recent=[[:en:Miss Universe 2024|២០២៤]]|current_titleholder=[[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]]<br>{{DK}}|leader_title=ម្ចាស់|leader_name=* [[:en:Jakkaphong Jakrajutatip|Jakkaphong Jakrajutatip]]<br> * [[:en:Raul Rocha Cantú|Raul Rocha Cantú]]|leader_title1=អនុប្រធាន|leader_name1=* [[:en:Olivia Quido|Olivia Quido]]<br> * [[:en:Mario Búcaro|Mario Búcaro]]|language=[[:en:English|អង់គ្លេស]]|website={{URL|www.missuniverse.com}}}} '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ({{Lang-en|Miss Universe}}) គឺជាកម្មវិធី[[:en: Beauty Pageant|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិ]]ប្រចាំឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|ស្ថាប័នបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិមួយនៅក្នុងចំណោមកម្មវិធី[[:en:Big Four international beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Victoria Kjær Theilvig]] មកពី[[:en:Denmark|ប្រទេសដាណឺម៉ាក]]ដែលបានគ្រងម្កុដកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:San Mexico City|ទីក្រុងមុិកសុិក]] [[:en:Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]]។ == ប្រវត្តិ == [[File:Miss Universe Sash.jpg|right|upright=1.5|thumb|ឈៀងបវរកញ្ញាចក្រវាឡពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០២១]] '''បវរកញ្ញាចក្រវាឡ''' ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដោយ[[:en:International Pageant of Pulchritude|ការប្រកួតអន្តរជាតិនៃ Pulchritude]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។ការប្រឡងនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅពេលដែល[[:en:Great Depression|វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ]]និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងទៀតមុន[[:en:World War II|សង្គ្រាមលោកលើកទី ២]] បាននាំឲ្យមានការស្លាប់។ ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ដោយ [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills]] ដែលជាក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]]និងជាក្រុមហ៊ុនផលិត[[:en:Catalina Swimwear|សម្លៀកបំពាក់ហែលទឹក Catalina]] ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកវាមានទីស្នាក់ការនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ក្រុមហ៊ុនគឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss America|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលដែលអ្នកឈ្នះគឺ [[:en:Yolande Betbeze|Yolande Betbeze]] បានបដិសេធមិនថតរូបជាសាធារណៈដោយស្លៀកឈុតហែលទឹករបស់ពួកគេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:Pacific Knitting Mills|Pacific Knitting Mills ]] បានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដោយសហការឧបត្ថម្ភពួកគេអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ [[File:Armi-Kuusela-1952.jpg|thumb|[[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] នៅ[[:en:Helsinki|ទីក្រុង Helsinki ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]]] ការប្រឡងបវរកញ្ញាចក្រវាឡជាលើកដំបូងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡុងប៊ិច]] [[:en: California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ម្ចាស់ជ័យលាភីលើកដំបូងបានទៅលើ [[:en:Armi Kuusela|Armi Kuusela]] មកពី[[:en:Finland|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]]មិនយូរប៉ុន្មាននាងបានបោះបង់តំណែងរបស់នាងចោលបើទោះបីជាមិនមែនជាផ្លូវការក៏ដោយដើម្បីទៅរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍មុនពេលតំណែងឆ្នាំរបស់នាងត្រូវបានបញ្ចប់។រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៥៨ ចំណងជើង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដូចជា[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាអាមេរិក]]ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅឆ្នាំបន្ទាប់ពីការប្រឡងដូច្នេះនៅក្នុងអំឡុងពេលនោះចំណងជើងរបស់លោកស្រី [[:en:Kuusela|Kuusela]] គឺ[[:en:Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ១៩៥៣]]។ចាប់តាំងពីការបង្កើតឡើងដោយ [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] មកការប្រកួតត្រូវបានរៀបចំនិងធ្វើឡើងដោយ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។នៅទីបំផុត [[:en:Pacific Mills|Pacific Mills]] និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ក្រុមហ៊ុននេះត្រូវបានទិញដោយសាជីវកម្ម [[:en:Kayser-Roth|Kayser-Roth]] ដែលត្រូវបានទិញដោយ [[:en:Gulf|Gulf]] និង [[:en:Western Industries|Western Industries]]។ការប្រឡងនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។[[:en:CBS|CBS]] បានចាប់ផ្តើមចាក់ផ្សាយការប្រឡង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]និង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]រួមបញ្ចូលគ្នានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ និងជាការប្រកួតដាច់ដោយឡែកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៥។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក[[:en:Donald Trump|ដូណាស់ ត្រាំ]]បានទិញកម្មវិធីប្រកួតពី [[:en:ITT Corp|ITT Crop]] ជាមួយនឹងការរៀបចំការផ្សាយជាមួយ [[:en:CBS|CBS]] រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០២។ក្នុងអំឡុងពេលនោះនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ [[:en:Miss Universe, Inc.|Miss Universe, Inc.]] បានប្តូរឈ្មោះរបស់ខ្លួនទៅជា[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយបានផ្លាស់ប្តូរទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនពី[[:en:Los Angeles|ឡូសអេនជឺលេស]]ទៅ[[:en:New York City|ទីក្រុងញូវយ៉ក]]។នៅចុងឆ្នាំ ២០០២ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាជាមួយនឹង [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ដែលលើសពីទីផ្សារផ្សេងៗទៀតសម្រាប់សិទ្ធិចាក់ផ្សាយលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍។ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ការប្រកួតនេះត្រូវបានចាក់ផ្សាយនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]តាមទូរទស្សន៍ [[:en:NBC|NBC]]។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:NBC|NBC]] បានលុបចោលទំនាក់ទំនងអាជីវកម្មទាំងអស់ជាមួយនឹងលោក [[:en:Trump|Trump]] និង [[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនមកពី[[:en:Mexico|ម៉ិកស៊ិក]]។ជាផ្នែកនៃដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់នៅក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥ លោក [[:en:Trump|Trump]] បានទិញភាគហ៊ុន ៥០% របស់ [[:en:NBC|NBC]] នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយធ្វើឲ្យលោកក្លាយជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់។០៣ ថ្ងៃក្រោយមកលោកបានលក់ក្រុមហ៊ុនទាំងមូលទៅឲ្យ [[:en:WME/IMG|WME/IMG]]។បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិនៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ [[:en:Fox|Fox]] និង [[:en:Azteca|Azteca]] បានក្លាយជាអ្នកផ្សាយជាផ្លូវការនៃកម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និង[[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាសហរដ្ឋអាមេរិក]]។សិទ្ធិផ្សាយរបស់កម្មវិធីប្រកួត[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ត្រូវបានបំបែកជាបណ្ដោះអាសន្នរវាង [[:en:Telemundo|Telemundo]] និង [[:en:FYI|FYI]] ក្នុងអំឡុងកម្មវិធីប្រកួតឆ្នាំ ២០២០។ចំពេលមានការរឹតត្បិតជំងឺរាតត្បាត [[:en:COVID-19|កូវីត-១៩]] នៅពេលនោះ។កិច្ចសន្យាជាមួយនឹង [[:en:Fox|Fox]] និងជាពិធីករ [[:en:Steve Harvey|Steve Harvey]] ត្រូវបានបន្តសម្រាប់ការបោះពុម្ពឆ្នាំ ២០២១។ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ក្រុមហ៊ុន [[:en:JKN Global Group|JKN Global Group]] ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]]បានទិញយក [[:en:Miss Universe Organization (MUO)|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] ពីក្រុមហ៊ុន [[:en:Endeavor Group Holdings|Endeavor Group Holdings]] ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ [[:en:IMG Worldwide|IMG Worldwide]] ក្នុងតម្លៃ ១៤ លានដុល្លារធ្វើឲ្យ [[:en:Anne Jakapong Jakrajutatip|Anne Jakapong Jakrajutatip]] ក្លាយជាស្ត្រីកែភេទដំបូងគេដែលជាម្ចាស់អង្គការនិងជាលើកទីមួយរបស់អង្គការហើយបានពង្រីកទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]ចាប់ពីឆ្នាំ ២០២២ តទៅ [[:en:NBC|NBC]] ទទួលបានសិទ្ធិផ្សាយសារជាថ្មីតាមរយៈប៉ុស្តិ៍ [[:en:Roku|Roku]] សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងជាលទ្ធផលនៃការផ្លាស់ប្តូរកម្មសិទ្ធិដែលនេះជាលើកទីមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ដែលកម្មវិធីប្រកួតបានផ្លាស់ប្តូរពីការគ្របដណ្តប់បណ្តាញផ្សាយតាមបែបប្រពៃណីទៅជាសេវាកម្មផ្សាយពេញនៅ[[:en:United States of America|សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ [[:en:Paula Shugart|Paula Shugart]] ប្រធាន[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់លោកស្រីពី[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ទីតាំងដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនឹងមិនត្រូវបានជំនួសទេ។បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ [[:en:Shugart|Shugart]] នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ [[:en:Miss Universe Amy Emmerich|Miss Universe Amy Emmerich]] ក៏បានប្រកាសពីការចាកចេញរបស់លោកស្រីនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបានចាកចេញពីអង្គការនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !width=|ឆ្នាំប្រកួត !width=|ប្រទេស !width=|ម្ចាស់ម្កុដ !width=|ម្ចាស់ម្កុដក្នុងស្រុក !width=|ឈុតតំណាងជាតិល្អដាច់គេ !width=|ទីកន្លែងនៃការប្រកួត !width=|ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៥|២០២៥]] | | | | | [[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]] | |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០២៤|២០២៤]] | {{DK}} | [[:en:Victoria Kjær Theilvig|Maria Victoria Kjær Theilvig]] | [[:en: Miss Denmark|បវរកញ្ញាចក្រវាឡដាណឺម៉ាក ២០២៤]] | rowspan="2" | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |១២៥ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២៣|២០២៣]] | {{NIC}} | [[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Alondra Palacios Cornejo]] | [[:en:Miss Nicaragua|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនីការ៉ាហ្គា ២០២៣]] | [[:en: El Salvador|ប្រទេសអែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៨៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២២|២០២២]] | {{USA}} | [[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Nola Gabriel]] | [[:en:Miss USA|បវរកញ្ញាក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០២៣]] | {{flag|អ៊ុយក្រែន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២១|២០២១]] | {{IND}} | [[:en:Harnaaz Kaur Sandhu|Harnaaz Kaur Sandhu]] | [[:en:Miss Diva|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០២១]] | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | [[:en: Israel|ប្រទេសអុីស្រាអែល]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០២០|២០២០]] | {{MEX}} | [[:en:Andrea Meza|Alma Andrea Meza Carmona]] | [[:en:Mexicana Universal|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០២០]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាលឆ្នាំ ២០១៩|២០១៩]] | {{ZAF}} | [[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៩]] | {{flag|ហ្វីលីពីន}} | ៩០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៨|២០១៨]] | {{PHL}} | [[:en:Catriona Gray|Catriona Elisa Magnayon Gray]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៨]] | {{flagicon|Laos}} [[:en:Laos|លាវ]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៩៤ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៧|២០១៧]] | {{ZAF}} | [[:en:Demi-Leigh Tebow|Demi-Leigh Tebow]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ២០១៧]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៩២ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៦|២០១៦]] | {{FR}} | [[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ២០១៦]] | {{flagicon|Myanmar}} [[:en:Myanmar|ភូមា]] | [[:en: Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៥|២០១៥]] | {{PHL}} | [[:en:Pia Alonzo Wurtzbach|Pia Alonzo Wurtzbach-Jauncey]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ២០១៦]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | rowspan = "2" | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៤|២០១៤]] | {{COL}} | [[:en:Paulina Vega Dieppa|Paulina Vega Dieppa]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ២០១៤]] | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} | ៨៨ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១៣|២០១៣]] | {{VEN}} | [[:en:Gabriela Isler|María Gabriela de Jesús Isler Morales]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០១៣]] | {{flagicon|Nicaragua}} [[:en:Nicaragua|នីការ៉ាហ្គា]] | [[:en: Russia|ប្រទេសរុស្ស៊ី]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១២|២០១២]] | {{USA}} | [[:en:Olivia Culpo|Olivia Frances Culpo]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ២០១២]] | {{flag|ចិន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១១|២០១១]] | {{flagicon|Angola}} [[:en: Angola|អង់ហ្គោឡា]] | [[:en:Leila Lopes|Leila Lopes]] | [[:en:Miss Angola|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអង់ហ្គោឡា ២០១១]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Brazil|ប្រទេសប្រេស៊ីល]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០១០|២០១០]] | {{MEX}} | [[:en:Jimena Navarrete Rosete|Jimena Navarrete Rosete]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡម៉ិកស៊ីកូ ២០១០]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | rowspan="2" | ៨៣ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៩|២០០៩]] | rowspan = "2" | {{VEN}} | [[:en:Stefanía Fernández Krupij|Stefanía Fernández Krupij]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៩]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Bahamas|ប្រទេសប៉ាហាម៉ាស]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៨|២០០៨]] | [[:en:Dayana Sabrina Mendoza Moncada|Dayana Sabrina Mendoza Moncada]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ២០០៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Vietnam|ប្រទេសយួន]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៧|២០០៧]] | {{JAP}} | [[:en:Riyo Mori|Riyo Mori]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ២០០៧]] | ''មិនមានអ្នកឈ្នះ'' | [[:en: Mexico|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៦|២០០៦]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Zuleyka Rivera|Zuleyka Jerrís Rivera Mendoza]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០៦]] | {{flag|ជប៉ុន}} | [[:en: United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨៦ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៥|២០០៥]] | {{CAN}} | [[:en:Natalie Glebova|Natalie Glebova]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ២០០៥]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[:en: Thailand|ប្រទេសសៀម]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៤|២០០៤]] | {{AUS}} | [[:en:Jennifer Hawkins|Jennifer Hawkins]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ២០០៤]] | {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en: Ecuador|ប្រទេសអេក្វាឌ័រ]] | ៨០ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០៣|២០០៣]] | {{Flagicon|Dominican Republic}} [[:en: Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Amelia Vega|Amelia Patricia Vega Polanco]] | [[:en:Miss Dominican Republic|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសាធារណរដ្ឋដូមីនិក ២០០៣]] | {{flagicon|Dominican Republic}} [[:en:Dominican Republic 2003|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧១ |- | rowspan = "2" | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០២|២០០២]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Justine Pasek|Yostin Lissette Pasek Patiño]] (ជំនួសតំណែង) | [[:en:Miss Panama|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉ាណាម៉ា ២០០២]] | rowspan="2" | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | rowspan = "3" | [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | rowspan="2" | ៧៥ |- | {{RUS}} | [[:en:Oksana Fedorova|Oksana Gennadyevna Borodina]] (លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Miss Russia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡរុស្ស៊ី ២០០២]] |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០១|២០០១]] | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Denise Quiñones|Denise Marie Quiñones August]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ២០០១]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៧៧ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ២០០០|២០០០]] | {{IND}} | [[:en:Lara Dutta Bhupathi|Lara Dutta Bhupathi]] | [[:en:Femina Miss India 2000|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ២០០០]] | {{MEX}} | [[:en: Cyprus|ប្រទេសស៊ីប]] | ៧៩ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៩|១៩៩៩]] | {{Flagicon|Botswana}} [[:en: Botswana|បូតស្វាណា]] | [[:en:Mpule Kwelagobe|Mpule Keneilwe Kwelagobe]] | [[:en:Miss Botswana|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបូតស្វាណា ១៩៩៩]] | rowspan="2" | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en: Trinidad and Tobago|ប្រទេសទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | ៨៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៨|១៩៩៨]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en: Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Wendy Fitzwilliam|Wendy Marcelle Fitzwilliam]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៩៨]] | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៨១ |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៧|១៩៩៧]] | {{USA}} | [[:en:Brook Lee|Brook Antoinette Mahealani Lee]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៧]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៧៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៦|១៩៩៦]] | {{VEN}} | [[:en:Alicia Machado|Yoseph Alicia Machado Fajardo]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៩៦]] | {{RUS}} | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៥|១៩៩៥]] | {{USA}} | [[:en:Chelsi Mariam Pearl Smith|Chelsi Mariam Pearl Smith]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៩៥]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Namibia|ប្រទេសណាមីប៊ី]] | ៨២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៤|១៩៩៤]] | {{Flagicon|India}} [[ឥណ្ឌា]] | [[:en:Sushmita Sen|Sushmita Sen]] | [[:en:Miss India|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឥណ្ឌា ១៩៩៤]] | {{PHI}} | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩៣|១៩៩៣]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Dayanara Torres|Dayanara Torres Delgado]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៩៣]] | {{flag|ន័រវែស}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសមុិកសុីកូ]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩២|១៩៩២]] | {{Flagicon|Namibia}} [[:en: Namibia|ណាមីប៊ី]] | [[:en:Michelle McLean|Michelle McLean]] | [[:en:Miss Namibia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡណាមីប៊ី ១៩៩២]] | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | [[ថៃ|ប្រទេសសៀម]] | ៧៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩១|១៩៩១]] | {{MEX}} | [[:en:Lupita Jones|María de Guadalupe Jones Garay]] | [[:en:Miss Mexico|បវរកញ្ញាចក្រវាមុិកសុីកូ ១៩៩១]] | rowspan="2" | {{COL}} | rowspan = "2" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៩០|១៩៩០]] | {{Flagicon|Norway}} [[ន័រវែស]] | [[:en:Mona Grudt|Mona Grudt]] | [[:en:Miss Norway|បវរកញ្ញាចក្រវាឡន័រវែស ១៩៩០]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៩|១៩៨៩]] | {{Flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] | [[:en:Angela Visser|Angela Visser]] | [[:en:Miss Netherlands|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហូឡង់ ១៩៨៩]] | {{COL}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៨|១៩៨៨]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Porntip Nakhirunkanok|Porntip Nakhirunkanok]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៨៨]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | [[តៃវ៉ាន់|ប្រទេសតៃវ៉ាន់]] | ៦៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៧|១៩៨៧]] | {{Flagicon|Chile}} [[ឈីលី]] | [[:en:Cecilia Carolina Bolocco Fonck|Cecilia Carolina Bolocco Fonck]] | [[:en:Miss Chile|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឈីលី ១៩៨៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[:en: Singapore|ប្រទេសសិង្ហបុរី]] | ៩៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៦|១៩៨៦]] | {{VEN}} | [[:en:Bárbara Palacios|Bárbara Palacios Teyde de Manrique]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្សុយអេឡា ១៩៨៦]] | {{Flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | [[:en:Panama|ប្រទេសប៉ាណាម៉ា]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៥|១៩៨៥]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Deborah Carthy Deu|Deborah Carthy Deu]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៨៥]] | {{COL}} | rowspan = "3" | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៤|១៩៨៤]] | {{Flagicon|Sweden}} [[ស៊ុយអែត]] | [[:en:Yvonne Ryding|Yvonne Agneta Ryding]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៨៤]] | {{IND}} | ៨១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨៣|១៩៨៣]] | {{Flagicon|New Zealand}} [[នូវែលសេឡង់]] | [[:en:Lorraine Elizabeth Downes|Lorraine Elizabeth Downes]] | [[:en:Miss New Zealand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡនូវែលសេឡង់ ១៩៨៣]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨២|១៩៨២]] | {{Flagicon|Canada}} [[កាណាដា]] | [[:en:Karen Dianne Baldwin|Karen Dianne BaldwinKaren]] | [[:en:Miss Canada|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកាណាដា ១៩៨២]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Peru|ប្រទេសប៉េរូ]] | ៧៧ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨១|១៩៨១]] | {{VEN}} | [[:en:Irene Lailin Sáez Conde|Irene Lailin Sáez Conde]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៨១]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | [[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៨០|១៩៨០]] | {{USA}} | [[:en:Shawn Weatherly|Shawn Weatherly]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៨០]] | {{IND}} | [[:en:South Korea|ប្រទេសកូរ៉េ]] | ៦៩ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៩|១៩៧៩]] | {{VEN}} | [[:en:Maritza Sayalero Fernández|Maritza Sayalero Fernández]] | [[:en:Miss Venezuela|បវរកញ្ញាចក្រវាឡវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ១៩៧៩]] | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] | [[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]] | rowspan="2" | ៧៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៨|១៩៧៨]] | {{Flagicon|South Africa}} [[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | [[:en:Margaret Gardiner|Margaret Gardiner]] | [[:en:Miss South Africa|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ១៩៧៨]] | {{IND}} | [[ម៉ិកស៊ិក|ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៧|១៩៧៧]] | {{Flagicon|Trinidad and Tobago}} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] | [[:en:Janelle Commissiong|Janelle "Penny" Commissiong]] | [[:en:Miss Trinidad and Tobago|បវរកញ្ញាចក្រវាឡទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ ១៩៧៧]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[:en:Dominican Republic|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] | ៨០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៦|១៩៧៦]] | {{Flagicon|Israel}} [[អ៊ីស្រាអែល]] | [[:en:Rina Mor-Goder|Rina Mor-Goder]] | [[:en:Miss Israel|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអ៊ីស្រាអែល ១៩៧៦]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៥|១៩៧៥]] | {{Flagicon|Finland}} [[ហ្វាំងឡង់]] | [[:en:Anne Marie Pohtamo|Anne Marie Pohtamo]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៧៥]] | {{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | [[:en:El Salvador|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]] | ៧១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៤|១៩៧៤]] | {{Flagicon|Spain}} [[អេស្ប៉ាញ]] | [[:en:Amparo Muñoz|Maria de Amparo Muñoz y Quesada]] | [[:en:Miss Spain|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអេស្ប៉ាញ ១៩៧៤]] | {{flagicon|South Korea}} [[:en:Korea|កូរ៉េ]] | [[ហ្វីលីពីន|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧៣|១៩៧៣]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Margie Moran|Maria Margarita Roxas Moran-Floirendo]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៧៣]] | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | [[:en:Greece|ប្រទេសក្រិក]] | rowspan="2" | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧២|១៩៧២]] | {{Flagicon|Australia}} [[អូស្ត្រាលី]] | [[:en:Kerry Anne Wells|Kerry Anne Wells]] | [[:en:Miss Australia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអូស្ត្រាលី ១៩៧២]] | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧១|១៩៧១]] | {{Flagicon|Lebanon}} [[លីបង់]] | [[:en:Georgina Rizk|Georgina Rizk]] | [[:en:Miss Lebanon|បវរកញ្ញាចក្រវាឡលីបង់ ១៩៧១]] | {{MEX}} | rowspan = "20" |[[សហរដ្ឋអាមេរិក|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៧០|១៩៧០]] | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en: Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | [[:en:Marisol Malaret Contreras|Marisol Malaret Contreras]] | [[:en:Miss Puerto Rico|បវរកញ្ញាចក្រវាឡព័រតូរីកូ ១៩៧០]] | {{flagicon|Bolivia}} [[:en:Bolivia|បូលីវី]] | ៦៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៩|១៩៦៩]] | {{Flagicon|Philippines}} [[ហ្វីលីពីន]] | [[:en:Gloria Diaz|Maria Gloria Aspillera Diaz]] | [[:en:Miss Philippines|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វីលីពីន ១៩៦៩]] | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | ៦១ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៨|១៩៦៨]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេស៊ីល]] | [[:en:Martha Maria Cordeiro Vasconcellos|Martha Maria Cordeiro Vasconcellos]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៨]] | {{flag|កូឡុំប៊ី}} | ៦៥ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៧|១៩៦៧]] | {{USA}} | [[:en:Sylvia Hitchcock|Sylvia Louise Hitchcock-Carson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ ១៩៦៧]] | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៦|១៩៦៦]] | {{SE}} | [[:en:Margareta Arvidsson|Margareta Arvidsson]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៦៦]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៥|១៩៦៥]] | {{Flagicon|Thailand}} [[សៀម]] | [[:en:Apasra Hongsakula|Apasra Hongsakula]] | [[:en:Miss Thailand|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសៀម ១៩៦៥]] | {{USA}} | ៥៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៤|១៩៦៤]] | {{Flagicon|Greece}} [[ក្រិក]] | [[:en:Kyriaki Tsopei|Kyriaki Tsopei]] | [[:en:Miss Greece|បវរកញ្ញាចក្រវាឡក្រិក ១៩៦៤]] | {{NL}} | ៦០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦៣|១៩៦៣]] | {{Flagicon|Brazil}} [[:en: Brazil|ប្រេសុីល]] | [[:en:Iêda Maria Brutto Vargas|Iêda Maria Brutto Vargas]] | [[:en:Miss Brazil|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប្រេស៊ីល ១៩៦៣]] | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | ៥០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦២|១៩៦២]] | {{Flagicon|Argentina}} [[អាហ្សង់ទីន]] | [[:en:Amparo Muñoz|Beatriz Nolan Figueredo]] | [[:en:Miss Argentina|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាហ្សង់ទីន ១៩៦២]] | {{UK}} | ៥២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦១|១៩៦១]] | {{Flagicon|Germany}} [[អាល្លឺម៉ង់]] | [[:en:Marlene Schmidt|Marlene Schmidt]] | [[:en:Miss Germany|បវរកញ្ញាចក្រវាឡអាល្លឺម៉ង់ ១៩៦១]] | rowspan="10" | ''មិនទាន់មាន'' | ៤៨ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៦០|១៩៦០]] | {{USA}} | [[:en:Linda Jeanne Bement|Linda Jeanne Bement]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៦០]] | ៤៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៩|១៩៥៩]] | {{JAP}} | [[:en:Akiko Kojima|Akiko Kojima]] | [[:en:Miss Japan|បវរកញ្ញាចក្រវាឡជប៉ុន ១៩៥៦]] | ៣៤ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៨|១៩៥៨]] | {{COL}} | [[:en:Luz Marina Zuluaga|Luz Marina Zuluaga Zuluaga]] | [[:en:Miss Colombia|បវរកញ្ញាចក្រវាឡកូឡុំប៊ី ១៩៥៨]] | ៣៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៧|១៩៥៧]] | {{Flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] | [[:en:Gladys Zender|Gladys Rosa Zender de Meier]] | [[:en:Miss Peru|បវរកញ្ញាចក្រវាឡប៉េរូ ១៩៥៧]] | ៣២ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៦|១៩៥៦]] | {{USA}} | [[:en:Carol Morris|Carol Ann Laverne Morris]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៦]] | ៣០ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៥|១៩៥៥]] | {{SE}} | [[:en:Hillevi Rombin Schine|Hillevi Rombin Schine]] | [[:en:Miss Sweden|បវរកញ្ញាចក្រវាឡស៊ុយអែត ១៩៥៥]] | rowspan="2" | ៣៣ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៤|១៩៥៤]] | {{USA}} | [[:en:Miriam Stevenson|Miriam Jacqueline Stevenson]] | [[:en:Miss United States of America|បវរកញ្ញាចក្រវាឡសហរដ្ឋអាមេរិក ១៩៥៤]] |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥៣|១៩៥៣]] | {{FR}} | [[:en:Christiane Magnani|Christiane Magnani]] | [[:en:Miss France|បវរកញ្ញាចក្រវាឡបារាំង ១៩៥៣]] | ២៦ |- |- | [[បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ១៩៥២|១៩៥២]] | {{FI}} | [[:en:Armi Kuusela|Armi Helena Kuusela-Williams]] | [[:en:Miss Finland|បវរកញ្ញាចក្រវាឡហ្វាំងឡង់ ១៩៥២]] | ៣០ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- |២០២៤ | [[:en:Davin Prasath|ប្រាសាទ ដាវីន]] | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Top30 | Top 2 Voice for Change |- | ២០២៣ | [[:en:Sotima John|ចន សុទិម៉ា]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០២២ | [[:en:Manita Hang|ហង្ស ម៉ានីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២១ | [[:en:Ngin Marady| ងិន ម៉ារ៉ាឌី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០២០ | [[:en:Sarita Reth|រ៉េត សារីតា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | [[:en:Somnang Alyna|សំណាង អេលីណា]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៨ | [[:en:Rern Sinat|រឿន សុីណាត]] |[[ខេត្តកំពង់ចាម]] | Unplaced | |- | ២០១៧ | [[:en:Sotheary Bee|ប៊ី សុធារី]] |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == ម្កុដនៃបវរកញ្ញាចក្រវាឡ == ម្កុដរបស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បានផ្លាស់ប្តូរចំនួន ១២ ដងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ៧០ ឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ • '''ម្កុដ The Romanov Imperial Nuptial (១៩៥២)''' គឺជាម្កុដដំបូងគេ។វាពីមុនជាកម្មសិទ្ធិរបស់[[:en:Russian czar|ស្តេចរុស្ស៊ី]]ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគ្រងដោយ [[:en:Armi Kuusela|'''Armi Kuusela''']] នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២។ • '''ម្កុដ Romanov Diadem (១៩៥៣)''' ឬត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាម្កុដ '''The Metal Bronze''' ដោយសារតែការរចនាធ្វើអំពីលោហៈធាតុដ៏រឹងមាំរបស់វាបានជំនួសម្កុដសម្ពោធ។[[:en: Miss Universe 1953|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ១៩៥៣]] [[:en:Christiane Martel|'''Christiane Martel''']] គឺជាម្ចាស់ជ័យលាភីតែម្នាក់គត់ដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Star of the Universe (១៩៥៤-១៩៦០)''' ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាមរូបរាងផ្កាយនៅលើកំពូលរបស់ម្កុដ។វាត្រូវបានផ្សំឡើងអំពីគុជខ្មៅនិងគុជខ្យងបូព៌ាចំនួនប្រមាណ ១០០០ គ្រាប់ធ្វើអំពីមាស ប្លាទីន និងមានទម្ងន់ ១.២៥ ផោន។វាត្រូវបានធានារ៉ាប់រងជាប្រាក់ ៥០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ • '''ម្កុដ The Rhinestone (១៩៦១-១៩៦២)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពី [[:en:Rhinestones|Rhinestones]]។វាបានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦១ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃខួបលើកទី ១០ នៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។[[:en:Marlene Schmidt|'''Marlene Schmidt''']] និង [[:en:Norma Nolan|'''Norma Nolan''']] គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងម្កុដនេះ។ • '''ម្កុដ The Coventry (១៩៦៣-២០០១)''' ត្រូវបានរចនាឡើងដោយអ្នកគ្រឿងអលង្ការដ៏ល្បីល្បាញ [[:en:Sarah Coventry|Sarah Coventry]]។នាងបានកែសម្រួលម្កុដ[[:en:Rhinestone |Rhinestone]]ឡើងវិញឲ្យមានរូបមនុស្សស្រីកាន់ដំបងដែលជាចំណុចសំខាន់របស់ម្កុដ។ការចំណាយតិចជាងទៅលើការរចនាប្រភេទ[[:en:Rhinestone|Rhinestone]]បានធ្វើឲ្យវាអាចបង្កើតរូបសំណាក់ពិតប្រាកដនៃម្កុដដើម្បីផ្តល់ជូនឲ្យម្ចាស់តំណែងដែលបានចាកចេញ។ការរចនានេះត្រូវបានកែសម្រួលម្តងទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៣ សម្រាប់ជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា '''ម្កុដនៃស្ត្រី (The Lady Crown) ឬ ម្កុដ The Chandelier''' ។[[:en:Miss Universe 2001|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០១]] [[:en:Denise Quinones|'''Denise Quinones''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយ។ • '''ម្កុដ Mikimoto Phoenix (២០០២-២០០៧ និង ២០១៧-២០១៨)''' ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ខួប ៥០ ឆ្នាំនៃ[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាល]]។វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Tomohiro Yamaji''' សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] ដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការរបស់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។អត្ថន័យនៃម្កុដនេះបានពណ៌នារៀបរាប់អំពីការកើនឡើងនៃចំនួន [[:en:Phoenix|Phoenix]] ស្ថានភាពឋានៈ អំណាច និងភាពស្រស់ស្អាត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឧបត្ថម្ភរបស់ពួកគេ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រធម្មជាតិដែលមានពណ៌ស្រស់ស្អាតចំនួន ៥០០ ដែលមានទំហំជិត ៣០ ការ៉ាត់ (៦.០ ក្រាម) និង ១២០ South Sea និង Akoya [[:en:pearls|pearls]] ដែលមានទំហំចាប់ពី ៣ ដល់ ១៨ mm ហើយមានតម្លៃ ២៥០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ម្កុដនេះត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការប្រឡងនៅលើកោះ [[:en:Mikimoto Pearl Island|Mikimoto Pearl]] នៅក្នុង[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដោយម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] និង [[:en:tiara|tiara]] ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាលើកដំបូងនៅក្នុងកម្មវិធី[[:en:Miss Universe 2002|បវរកញ្ញាចក្រវាឡឆ្នាំ ២០០២]]ដែលត្រូវបានបង្ហាញដោយអតីតម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន [[:en:Donald Trump|'''Donald Trump''']] ដោយ '''[[:en:Oxana Fedorova|Oxana Fedorova]]''' គឺជាម្ចាស់ម្កុដប៉ុន្តែក្រោយមកនាងបានលាលែងចេញពីតំណែងហើយម្កុដនេះត្រូវបានផ្ទេរទៅឲ្យលំដាប់រងទី ០១ '''[[:en:Justine Pasek|Justine Pasek]]'''វិញ។[[:en:Catriona Gray|'''Catriona gray''']] គឺជាម្ចាស់ចុងក្រោយនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មុនពេលវាត្រូវបានដកចេញពីការប្រើប្រាស់។ • '''CAO Crown (2008)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ [[:en:Dayana Mendoza|'''Dayana Mendoza''']] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។វាគឺជា [[:en:tiara|tiara]] ដែលរចនាដោយ '''[[:en:Rosalina Lydster|Rosalina Lydster]]''' និង '''Dang Kim Lien''' នៃ '''CAO Fine Jewelry''' មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ម្កុដនេះមានតម្លៃ ១២០០០០ ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផលិតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នានៃមាសពណ៌សនិងពណ៌លឿង ១៨K និងមានត្បូងជាង ១០០០ រួមទាំងត្បូងពេជ្រពណ៌សចំនួន ៥៥៥ (៣០ ការ៉ាត់) ត្បូងពេជ្រ [[:en:cognac|cognac]] ចំនួន ៣៧៥ (១៤ ការ៉ាត់) គ្រីស្តាល់រ៉ែថ្មខៀវចំនួន ១០ (២០ ការ៉ាត់) ) និង ត្បូងមរកត ១៩ គ្រាប់ (៦០ ការ៉ាត់)។ពណ៌លឿងនៃពណ៌មាសតំណាងឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រុងរឿងនិងរីកចម្រើនរបស់[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលតំណាងដោយសត្វក្រៀល[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ '''Mendoza''' បានបដិសេធមិនប្រើប្រាស់ម្កុដនេះហើយបានទទូចប្រើប្រាស់ម្កុដ [[:en:Mikimoto|Mikimoto]] វិញនៅអំឡុងពេលដែលនាងបំពាក់ម្កុដទៅឲ្យ [[:en:Stefanía Fernández|'''Stefanía Fernández''']] ដែលជាអ្នកស្នងតំណែងបន្តពីនាង។ • '''ម្កុដ''' '''Diamond Nexus Peace (២០០៩-២០១៣)''' គឺជាម្កុដដែលបានឈ្នះធ្វើឡើងដោយ '''Diamond Nexus Labs''' ។ អ្នកគាំទ្រទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យបោះឆ្នោតតាមអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើម្បីកំណត់ជ្រើសរើសយកម្កុដ ០១ ក្នុងចំណោមម្កុដទាំង ០៣ គឺ '''Unity, Hope និង Peace Crowns''' ហើយមួយណានឹងក្លាយជាម្កុដ[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]បន្ទាប់។ម្កុដនេះមានត្បូងចំនួន ១៣៧១ គ្រាប់ដែលមានទម្ងន់សរុប ៤១៦.០៩ ការ៉ាត់ (៨៣.២១៨ ក្រាម)។វាមាន ៥៤៤.៣១ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៤K និង ១៨K ព្រមទាំងផ្លាទីន។នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១០ កំពូលនៃម្កុដត្រូវបានដកចេញដើម្បីជាភាពងាយស្រួលដល់អ្នកពាក់។ម្កុដនេះមានត្បូងទទឹមសំយោគដែលតំណាងឲ្យកម្មវិធីអប់រំនិងការយល់ដឹងអំពីមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍របស់[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។'''Diamond Nexus Labs''' គឺជាគ្រឿងអលង្ការផ្លូវការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករបស់[[:en:Miss Universe Organisation|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ [[:en:NBC|NBC]] '''Universal's Green is Universal'''។ • '''ម្កុដ DIC (២០១៤-២០១៦)''' ត្រូវបានប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:Paulina Vega|Paulina Vega]] [[:en:Pia Wurtzbach|Pia Wurtzbach]]''' និង '''[[:en:Iris Mittenaere|Iris Mittenaere]]'''។វាត្រូវបានផលិតដោយក្រុមហ៊ុន[[:en:Czech|ឆេក]] '''Diamonds International Corporation (DIC)''' ហើយត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានតម្លៃប្រហែល ៣០០០០០ ដុល្លារអាមេរិក។ដំណើរការនៃការផលិតម្កុដទាំងមូលនេះត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ០៤ ខែហើយដំណើរការនៃការផលិតនេះតម្រូវឲ្យមានសិប្បករចំនួន ១០ រូបចូលរួម។ម្កុដនេះផលិតឡើងដើម្បីរំលឹកទៅដល់ [[:en:Manhattan Skyline|Manhattan Skyline]] និងមានត្បូងពេជ្រចំនួន ៣១១ គ្រាប់ ០៥ បំណែកនៃ [[:en:topaz|topaz]] ពណ៌ខៀវ ១៩៨ បំណែកនៃ [[:en:Sapphire|Sapphire]] ៣៣ បំណែកនៃ heat-fired [[:en:crystal|crystal]] និង ២២០ ក្រាមនៃមាសពណ៌ស ១៨K ។ទម្ងន់សរុបនៃម្កុដគឺ ៤១១ ក្រាម។ម្កុដនេះត្រូវបានចូលនិវត្តន៍នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារតែមានការរំលោភលើសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងបញ្ហាការទូទាត់ជាបន្តបន្ទាប់រវាង [[:en:DIC|DIC]] និង [[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ • '''ម្កុដ Mouawad Power of Unity (២០១៩-២០២១)''' ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ '''Mouawad Jewelry''' ដែលបានក្លាយជាគ្រឿងអលង្ការថ្មីសម្រាប់[[:en:Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]។ជាមួយនឹងតម្លៃប៉ាន់ស្មានជិត ០៦ លានដុល្លារអាមេរិកម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] គឺជាឈុតដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់ពិភពលោក។ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ '''[[:en:Zozibini Tunzi|Zozibini Tunzi]] [[:en:Andrea Meza|Andrea Meza]]''' និង '''[[:en:Harnaaz Sandhu|Harnaaz Sandhu]]''' គឺជាអ្នកដែលបានគ្រងនូវម្កុដនេះ។ម្កុដនេះមានត្បូងពេជ្រពណ៌មាសដែលមានទម្ងន់ ៦២.៨៣ ការ៉ាត់។យោងតាមលោក '''Pascal Mouawad''' ម្កុដនេះតំណាងឲ្យមហិច្ឆតា ភាពចម្រុះនៃ សហគមន៍ និង ភាពស្រស់ស្អាត។ • '''ម្កុដ Mouawad Force for Good (២០២២-២០២៣)''' គឺជាម្កុដ [[:en:Mouawad|Mouawad]] ទី ០២ ហើយម្កុដនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់និងគ្រងដោយ '''[[:en:R'Bonney Gabriel|R'Bonney Gabriel]]''' និង '''[[:en:Sheynnis Palacios|Sheynnis Palacios]]'''។ម្កុដនេះផ្ទុកទៅដោយត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវ ១១០ ការ៉ាត់ ត្បូងពេជ្រពណ៌ស ៤៨ ការ៉ាត់ និងត្បូងកណ្តៀងពណ៌ខៀវរាជ ៤៥.១៤ ការ៉ាត់នៅចំកណ្តាលរបស់ម្កុដ។ • '''ម្កុដ Jewelmer Lumière de l'Infini (២០២៤-បច្ចុប្បន្ន)''' ត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ ត្រូវបានរចនាឡើងដោយ '''Philippine-based luxury jewelry company Jewelmer''' ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានឯកទេសខាង [[:en:golden Philippine South Sea pearls|golden Philippine South Sea pearls]]។វាត្រូវបានផលិតដោយដៃជាងគ្រឿងអលង្ការទាំងស្រុងតាមរយៈការរចនាគ្រឿងអលង្ការដោយប្រើបច្ចេកទេសបែបប្រពៃណី[[:en:Philippines|ហ្វីលីពីន]]និង[[:en:France|បារាំង]]ជាពិសេសបច្ចេកទេស [[:en:Place Vendôme|Place Vendôme]]។គុជមាសនីមួយៗត្រូវបានប្រមូលយកមកនិងរៀបចំទៅជា ៣៧៧ ជំហាន។រចនាបថនៃម្កុដនេះបង្កើតឡើងដើម្បីបង្ហាញនូវអត្ថន័យនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម្រស់ដ៏យូរអង្វែងជាមួយនឹង[[:en: Miss Universe Organization|អង្គការបវរកញ្ញាចក្រវាឡ]]និងម្ចាស់ក្សត្រីរបស់ខ្លួន។គ្រឹះដែកនៃម្កុដដែលស្រោបទៅដោយមាសនិងផ្លាទីននេះមានសណ្ឋានស្រដៀងទៅនឹងទឹករលកនិងរបាំនៃចក្រវាឡដែលតុបតែងដោយពេជ្ររាប់រយគ្រាប់និងគុជសមុទ្រត្បូងមាសចំនួន ២៣ គ្រាប់។គុជមាសដ៏ធំបំផុតដែលដាក់នៅកណ្តាលកំពូលនៃម្កុដតំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺរស្មីពណ៌មាសដែលតុបតែងទៅដោយ diamond-adorned golden rays។ភាសាបារាំង '''''Lumière de l'Infini''''' បកប្រែថា "ពន្លឺនៃភាពគ្មានទីបញ្ចប់" (បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ) និង "រស្មីពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់" ឬ "ភាពអស្ចារ្យគ្មានទីបញ្ចប់" (ទៅតាមបរិបទ)។ == សូមមើលផងដែរ == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == * [[:en:http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ|http://www.missuniverse.com/បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] * {{facebook|MissUniverse}} * {{instagram|missuniverse}} * {{twitter|missuniverse}} * {{TikTok|missuniverse}} == ឯកសារយោង == llfapn0c19wbb52bptbt9vm4o3pzvsx 0 38796 321300 320188 2025-05-31T16:24:10Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ */ 321300 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាពិភពលោក | image = Miss World logo.svg | size = 250px | caption = បវរកញ្ញាពិភពលោក | formation = ១៩៥១ | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | membership = | website = [[:en:www.missworld.com|www.missworld.com]] }} '''បវរកញ្ញាពិភពលោក''' ({{Lang-en|Miss World}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ។វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ[[:en:United Kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]]ដោយ [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] ជាស្ថាបនិកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១។ចាប់តាំងពីការស្លាប់របស់[[:en:Eric Morley|Eric Morley]]នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មក [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] បានក្លាយជាប្រធាននិងជានាយកប្រតិបត្តិនៃ[[:en:Miss World Organization|អង្គការបវរកញ្ញាពិភពលោក]]នេះ។រួមជាមួយនឹង [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]] គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំងបួន]]។ [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Krystyna Pyszková|Krystyna Pyszková]] មកពី[[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]] [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស/ដែនដី ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៥១ | rowspan = "2" | {{SWE}} |Kiki Håkansson | rowspan="40" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ២៦ |- | ១៩៥២ |May-Louise Flodin | ១១ |- | ១៩៥៣ | {{flagcountry|FRA|1794}} |Denise Perrier | ១៥ |- | ១៩៥៤ | {{flagicon|Egypt}} [[អេហ្ស៊ីប]] |Antigone Costanda | ១៦ |- | ១៩៥៥ | {{VEN}} |Susana Duijm | ២១ |- | ១៩៥៦ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Petra Schürmann | ២៤ |- | ១៩៥៧ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} |Marita Lindahl | ២៣ |- | ១៩៥៨ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Penelope Anne Coelen | ២២ |- | ១៩៥៩ |{{flagicon|Netherlands}} [[ប្រទេសហូឡង់]] |Corine Rottschäfer | ៣៧ |- | ១៩៦០ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Norma Cappagli | ៣៩ |- | ១៩៦១ |{{UK}} |Rosemarie Frankland | ៣៧ |- | ១៩៦២ |{{flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] |Catharina Lodders | ៣៣ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Carole Joan Crawford | ៤០ |- | ១៩៦៤ | {{UK}} |Ann Sidney | ៤២ |- | ១៩៦៥ |{{UK}} |Lesley Langley | ៤៨ |- | ១៩៦៦ | {{IND}} |Reita Faria | ៥១ |- | ១៩៦៧ |{{flag|ប៉េរូ}} |Madeline Hartog-Bel | ៥៥ |- | ១៩៦៨ | {{AUS}} |Penelope Plummer | ៥៣ |- | ១៩៦៩ | {{AUT}} |Eva Rueber-Staier | ៥០ |- | ១៩៧០ |{{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] |Jennifer Hosten | ៥៨ |- | ១៩៧១ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} |Lúcia Petterle | ៥៦ |- | ១៩៧២ | {{AUS}} |Belinda Green | ៥៣ |- | ១៩៧៣ | {{USA}} |Marjorie Wallace | ៥៤ |- | rowspan=2 | ១៩៧៤ | {{UK}} | Helen Morgan (លាលែងចេញពីតំណែង) | rowspan=2 |៥៨ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Anneline Kriel (ជំនួសតំណែង) |- | ១៩៧៥ |{{flagicon|ព័រតូរីកូ}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Wilnelia Merced | ៦៧ |- | ១៩៧៦ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Cindy Breakspeare | ៦០ |- | ១៩៧៧ | {{SWE}} |Mary Stävin | ៦២ |- | ១៩៧៨ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Silvana Suárez | ៦៨ |- | ១៩៧៩ |{{flagicon|Bermuda}} [[:en:Bermuda|ប៊ឺមូដា]] |Gina Swainson | ៦៩ |- | rowspan=2 | ១៩៨០ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Gabriella Brum (លាលែងចេញពីតំណែង) |rowspan=2 | ៦៧ |- |{{flagicon|Guam}} [[កោះហ្គាំ]] | Kimberley Santos (ជំនួយតំណែង) |- | ១៩៨១ |{{VEN}} |Pilín León | ៦៧ |- | ១៩៨២ |{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក}} [[:en:Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] |Mariasela Álvarez | ៦៨ |- | ១៩៨៣ | {{UK}} |Sarah-Jane Hutt | ៧២ |- | ១៩៨៤ |{{VEN}} |Astrid Carolina Herrera | ៧២ |- | ១៩៨៥ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Hólmfríður Karlsdóttir | ៧៨ |- | ១៩៨៦ |{{flagicon|Trinidad and Tobago }} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] |Giselle Laronde | ៧៧ |- | ១៩៨៧ | {{AUT}} |Ulla Weigerstorfer | ៧៨ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Linda Pétursdóttir | ៨៤ |- | ១៩៨៩ | {{POL}} |Aneta Kręglicka | [[:en:Wan Chai|ខណ្ឌវ៉ានឆៃ]], [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧៨ |- | ១៩៩០ | {{USA}} |Gina Tolleson | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨១ |- | ១៩៩១ |{{VEN}} |Ninibeth Leal | [[:en:Atlanta|ទីក្រុងអាត្លង់តា]], [[:en:Georgia|រដ្ឋហ្សកហ្ស៊ី]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៨ |- | ១៩៩២ | {{flagcountry|RUS}} |Julia Kourotchkina | rowspan="4" | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa |ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៨៣ |- | ១៩៩៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Lisa Hanna | ៨១ |- | ១៩៩៤ |{{IND}} | Aishwarya Rai | ៨៧ |- | ១៩៩៥ |{{VEN}} |Jacqueline Aguilera | ៨៤ |- | ១៩៩៦ |{{flag|ក្រិក}} |Irene Skliva | [[:en:Bangalore|ទីក្រុងបេងហ្គាលូរូ]], [[:en:Karnataka|រដ្ឋការណាតាកា]], [[India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ៨៨ |- | ១៩៩៧ | {{IND}} |Diana Hayden | rowspan="2" | [[:en:Mahé, Seychelles|កោះម៉ាហេ]], [[:en:Republic of Seychelles|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសីស្ហែល]] | ៨៦ |- | ១៩៩៨ | {{ISR}} |Linor Abargil | ៨៦ |- | ១៩៩៩ |{{IND}} |Yukta Mookhey | rowspan="2" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៩៤ |- | ២០០០ | {{IND}} | Priyanka Chopra | ៩៥ |- | ២០០១ | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | Agbani Darego | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៩៣ |- | ២០០២ | {{flag|តួកគី}} | Azra Akın | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨៨ |- | ២០០៣ | {{IRL}} | Rosanna Davison | rowspan="3" | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៤ | {{flag|ប៉េរូ}} | María Julia Mantilla | ១០៧ |- | ២០០៥ | {{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Unnur Birna Vilhjálmsdóttir | ១០២ |- | ២០០៦ | {{CZE}} | Taťána Kuchařová | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[:en:Masovian Voivodeship|តំបន់ម៉ាសូវៀន]], [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | ១០៤ |- | ២០០៧ |{{CHN}} | Zhang Zilin | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៨ | {{RUS}} | Ksenia Sukhinova | rowspan="2" | [[:en:Johannesburg|ទីក្រុងចូហេនណេសប៊ឺក]], [[:en:Gauteng|ខេត្តហ្គាតេង]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ១០៩ |- | ២០០៩ | {{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] | Kaiane Aldorino | ១១២ |- | ២០១០ | {{USA}} | Alexandria Mills | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៥ |- | ២០១១ | {{flagicon|Venezuela}} [[:en:Venezuela|វេណេហ្ស៊ុយអេឡា]] | Ivian Sarcos | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១៣ |- | ២០១២ | {{CHN}} | Yu Wenxia | [[:en:Ordos City|ទីក្រុងអ័រដូស]], [[:en:Inner Mongolia|តំបន់ស្វយ័តអុីនើម៉ុងហ្គោលី]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៦ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Megan Young | [[:en:Nusa Dua|ទីក្រុងរមណីយដ្ឋាននូសាឌួរ]], [[:en:Bail|ខេត្តបាលី]], [[ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] | ១២៧ |- | ២០១៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Rolene Strauss | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១២១ |- | ២០១៥ | {{ESP}} | Mireia Lalaguna | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៤ |- | ២០១៦ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Stephanie Del Valle | [[:en:Oxon Hill|តំបន់អក់ហ្សិនហ៊ីល]], [[:en:Maryland|រដ្ឋម៉ារីឡែន]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ១១៧ |- | ២០១៧ |{{IND}} | Manushi Chhillar | rowspan="2" |[[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៨ |- | ២០១៨ |{{MEX}} | Vanessa Ponce | ១១៨ |- | ២០១៩ | {{Flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Toni-Ann Singh | [[:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[:en:united kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១១ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | {{Flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] | Karolina Bielawska | [[:en:San Juan, Puerto Rico|ទីក្រុងសេនវ៉ាន]], [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | ៩៧ |- | ២០២២ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៣ | {{Flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Krystyna Pyszková | [[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]], [[:en:Maharashtra|រដ្ឋម៉ាហារ៉ាសត្រា]], [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១១២ |- | ២០២៤ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Suchata Chuangsri | [[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]], [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]], [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១០៩ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០០៦ | ស៊ុន ស្រីមុំ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | វី ស្រីវីន | [[:en:Kandal|ខេត្តកណ្តាល]] | Unplaced | |- | ២០២១ | ភុំ សោភ័ណ្ឌ | [[ខេត្តតាកែវ]] | Unplaced | |- | ២០២៣ | តេង ស្រីពេជ្រ | [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] | Unplaced | |- | ២០២៤ | សារី សុវត្តី | [[ខេត្តក្រចេះ]] | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | រ៉ូសស្យែល ហ្សូលីណា | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | TBA | TBA |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == 29qvohz5ybmbhlqd2ul5tbhkntx8sgu 321301 321300 2025-05-31T16:24:55Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា */ 321301 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាពិភពលោក | image = Miss World logo.svg | size = 250px | caption = បវរកញ្ញាពិភពលោក | formation = ១៩៥១ | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | membership = | website = [[:en:www.missworld.com|www.missworld.com]] }} '''បវរកញ្ញាពិភពលោក''' ({{Lang-en|Miss World}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ។វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ[[:en:United Kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]]ដោយ [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] ជាស្ថាបនិកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១។ចាប់តាំងពីការស្លាប់របស់[[:en:Eric Morley|Eric Morley]]នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មក [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] បានក្លាយជាប្រធាននិងជានាយកប្រតិបត្តិនៃ[[:en:Miss World Organization|អង្គការបវរកញ្ញាពិភពលោក]]នេះ។រួមជាមួយនឹង [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]] គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំងបួន]]។ [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Krystyna Pyszková|Krystyna Pyszková]] មកពី[[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]] [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស/ដែនដី ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៥១ | rowspan = "2" | {{SWE}} |Kiki Håkansson | rowspan="40" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ២៦ |- | ១៩៥២ |May-Louise Flodin | ១១ |- | ១៩៥៣ | {{flagcountry|FRA|1794}} |Denise Perrier | ១៥ |- | ១៩៥៤ | {{flagicon|Egypt}} [[អេហ្ស៊ីប]] |Antigone Costanda | ១៦ |- | ១៩៥៥ | {{VEN}} |Susana Duijm | ២១ |- | ១៩៥៦ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Petra Schürmann | ២៤ |- | ១៩៥៧ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} |Marita Lindahl | ២៣ |- | ១៩៥៨ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Penelope Anne Coelen | ២២ |- | ១៩៥៩ |{{flagicon|Netherlands}} [[ប្រទេសហូឡង់]] |Corine Rottschäfer | ៣៧ |- | ១៩៦០ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Norma Cappagli | ៣៩ |- | ១៩៦១ |{{UK}} |Rosemarie Frankland | ៣៧ |- | ១៩៦២ |{{flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] |Catharina Lodders | ៣៣ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Carole Joan Crawford | ៤០ |- | ១៩៦៤ | {{UK}} |Ann Sidney | ៤២ |- | ១៩៦៥ |{{UK}} |Lesley Langley | ៤៨ |- | ១៩៦៦ | {{IND}} |Reita Faria | ៥១ |- | ១៩៦៧ |{{flag|ប៉េរូ}} |Madeline Hartog-Bel | ៥៥ |- | ១៩៦៨ | {{AUS}} |Penelope Plummer | ៥៣ |- | ១៩៦៩ | {{AUT}} |Eva Rueber-Staier | ៥០ |- | ១៩៧០ |{{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] |Jennifer Hosten | ៥៨ |- | ១៩៧១ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} |Lúcia Petterle | ៥៦ |- | ១៩៧២ | {{AUS}} |Belinda Green | ៥៣ |- | ១៩៧៣ | {{USA}} |Marjorie Wallace | ៥៤ |- | rowspan=2 | ១៩៧៤ | {{UK}} | Helen Morgan (លាលែងចេញពីតំណែង) | rowspan=2 |៥៨ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Anneline Kriel (ជំនួសតំណែង) |- | ១៩៧៥ |{{flagicon|ព័រតូរីកូ}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Wilnelia Merced | ៦៧ |- | ១៩៧៦ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Cindy Breakspeare | ៦០ |- | ១៩៧៧ | {{SWE}} |Mary Stävin | ៦២ |- | ១៩៧៨ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Silvana Suárez | ៦៨ |- | ១៩៧៩ |{{flagicon|Bermuda}} [[:en:Bermuda|ប៊ឺមូដា]] |Gina Swainson | ៦៩ |- | rowspan=2 | ១៩៨០ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Gabriella Brum (លាលែងចេញពីតំណែង) |rowspan=2 | ៦៧ |- |{{flagicon|Guam}} [[កោះហ្គាំ]] | Kimberley Santos (ជំនួយតំណែង) |- | ១៩៨១ |{{VEN}} |Pilín León | ៦៧ |- | ១៩៨២ |{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក}} [[:en:Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] |Mariasela Álvarez | ៦៨ |- | ១៩៨៣ | {{UK}} |Sarah-Jane Hutt | ៧២ |- | ១៩៨៤ |{{VEN}} |Astrid Carolina Herrera | ៧២ |- | ១៩៨៥ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Hólmfríður Karlsdóttir | ៧៨ |- | ១៩៨៦ |{{flagicon|Trinidad and Tobago }} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] |Giselle Laronde | ៧៧ |- | ១៩៨៧ | {{AUT}} |Ulla Weigerstorfer | ៧៨ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Linda Pétursdóttir | ៨៤ |- | ១៩៨៩ | {{POL}} |Aneta Kręglicka | [[:en:Wan Chai|ខណ្ឌវ៉ានឆៃ]], [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧៨ |- | ១៩៩០ | {{USA}} |Gina Tolleson | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨១ |- | ១៩៩១ |{{VEN}} |Ninibeth Leal | [[:en:Atlanta|ទីក្រុងអាត្លង់តា]], [[:en:Georgia|រដ្ឋហ្សកហ្ស៊ី]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៨ |- | ១៩៩២ | {{flagcountry|RUS}} |Julia Kourotchkina | rowspan="4" | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa |ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៨៣ |- | ១៩៩៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Lisa Hanna | ៨១ |- | ១៩៩៤ |{{IND}} | Aishwarya Rai | ៨៧ |- | ១៩៩៥ |{{VEN}} |Jacqueline Aguilera | ៨៤ |- | ១៩៩៦ |{{flag|ក្រិក}} |Irene Skliva | [[:en:Bangalore|ទីក្រុងបេងហ្គាលូរូ]], [[:en:Karnataka|រដ្ឋការណាតាកា]], [[India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ៨៨ |- | ១៩៩៧ | {{IND}} |Diana Hayden | rowspan="2" | [[:en:Mahé, Seychelles|កោះម៉ាហេ]], [[:en:Republic of Seychelles|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសីស្ហែល]] | ៨៦ |- | ១៩៩៨ | {{ISR}} |Linor Abargil | ៨៦ |- | ១៩៩៩ |{{IND}} |Yukta Mookhey | rowspan="2" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៩៤ |- | ២០០០ | {{IND}} | Priyanka Chopra | ៩៥ |- | ២០០១ | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | Agbani Darego | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៩៣ |- | ២០០២ | {{flag|តួកគី}} | Azra Akın | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨៨ |- | ២០០៣ | {{IRL}} | Rosanna Davison | rowspan="3" | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៤ | {{flag|ប៉េរូ}} | María Julia Mantilla | ១០៧ |- | ២០០៥ | {{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Unnur Birna Vilhjálmsdóttir | ១០២ |- | ២០០៦ | {{CZE}} | Taťána Kuchařová | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[:en:Masovian Voivodeship|តំបន់ម៉ាសូវៀន]], [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | ១០៤ |- | ២០០៧ |{{CHN}} | Zhang Zilin | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៨ | {{RUS}} | Ksenia Sukhinova | rowspan="2" | [[:en:Johannesburg|ទីក្រុងចូហេនណេសប៊ឺក]], [[:en:Gauteng|ខេត្តហ្គាតេង]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ១០៩ |- | ២០០៩ | {{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] | Kaiane Aldorino | ១១២ |- | ២០១០ | {{USA}} | Alexandria Mills | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៥ |- | ២០១១ | {{flagicon|Venezuela}} [[:en:Venezuela|វេណេហ្ស៊ុយអេឡា]] | Ivian Sarcos | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១៣ |- | ២០១២ | {{CHN}} | Yu Wenxia | [[:en:Ordos City|ទីក្រុងអ័រដូស]], [[:en:Inner Mongolia|តំបន់ស្វយ័តអុីនើម៉ុងហ្គោលី]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៦ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Megan Young | [[:en:Nusa Dua|ទីក្រុងរមណីយដ្ឋាននូសាឌួរ]], [[:en:Bail|ខេត្តបាលី]], [[ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] | ១២៧ |- | ២០១៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Rolene Strauss | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១២១ |- | ២០១៥ | {{ESP}} | Mireia Lalaguna | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៤ |- | ២០១៦ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Stephanie Del Valle | [[:en:Oxon Hill|តំបន់អក់ហ្សិនហ៊ីល]], [[:en:Maryland|រដ្ឋម៉ារីឡែន]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ១១៧ |- | ២០១៧ |{{IND}} | Manushi Chhillar | rowspan="2" |[[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៨ |- | ២០១៨ |{{MEX}} | Vanessa Ponce | ១១៨ |- | ២០១៩ | {{Flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Toni-Ann Singh | [[:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[:en:united kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១១ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | {{Flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] | Karolina Bielawska | [[:en:San Juan, Puerto Rico|ទីក្រុងសេនវ៉ាន]], [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | ៩៧ |- | ២០២២ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៣ | {{Flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Krystyna Pyszková | [[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]], [[:en:Maharashtra|រដ្ឋម៉ាហារ៉ាសត្រា]], [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១១២ |- | ២០២៤ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Suchata Chuangsri | [[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]], [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]], [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១០៩ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០០៦ | ស៊ុន ស្រីមុំ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | វី ស្រីវីន | [[:en:Kandal|ខេត្តកណ្តាល]] | Unplaced | |- | ២០២១ | ភុំ សោភ័ណ្ឌ | [[ខេត្តតាកែវ]] | Unplaced | |- | ២០២៣ | តេង ស្រីពេជ្រ | [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] | Unplaced | |- | ២០២៤ | សារី សុវត្តី | [[ខេត្តក្រចេះ]] | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | រ៉ូសស្យែល ហ្សូលីណា | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == rr8k2xzlv07t7rc4imkkbxzohdv0x2l 321302 321301 2025-05-31T16:26:36Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321302 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាពិភពលោក | image = Miss World logo.svg | size = 250px | caption = បវរកញ្ញាពិភពលោក | formation = ១៩៥១ | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | membership = | website = [[:en:www.missworld.com|www.missworld.com]] }} '''បវរកញ្ញាពិភពលោក''' ({{Lang-en|Miss World}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ។វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ[[:en:United Kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]]ដោយ [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] ជាស្ថាបនិកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១។ចាប់តាំងពីការស្លាប់របស់[[:en:Eric Morley|Eric Morley]]នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មក [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] បានក្លាយជាប្រធាននិងជានាយកប្រតិបត្តិនៃ[[:en:Miss World Organization|អង្គការបវរកញ្ញាពិភពលោក]]នេះ។រួមជាមួយនឹង [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]] គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំងបួន]]។ [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Suchata Chuangsri|Suchata Chuangsri]] មកពី[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]] [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស/ដែនដី ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៥១ | rowspan = "2" | {{SWE}} |Kiki Håkansson | rowspan="40" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ២៦ |- | ១៩៥២ |May-Louise Flodin | ១១ |- | ១៩៥៣ | {{flagcountry|FRA|1794}} |Denise Perrier | ១៥ |- | ១៩៥៤ | {{flagicon|Egypt}} [[អេហ្ស៊ីប]] |Antigone Costanda | ១៦ |- | ១៩៥៥ | {{VEN}} |Susana Duijm | ២១ |- | ១៩៥៦ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Petra Schürmann | ២៤ |- | ១៩៥៧ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} |Marita Lindahl | ២៣ |- | ១៩៥៨ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Penelope Anne Coelen | ២២ |- | ១៩៥៩ |{{flagicon|Netherlands}} [[ប្រទេសហូឡង់]] |Corine Rottschäfer | ៣៧ |- | ១៩៦០ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Norma Cappagli | ៣៩ |- | ១៩៦១ |{{UK}} |Rosemarie Frankland | ៣៧ |- | ១៩៦២ |{{flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] |Catharina Lodders | ៣៣ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Carole Joan Crawford | ៤០ |- | ១៩៦៤ | {{UK}} |Ann Sidney | ៤២ |- | ១៩៦៥ |{{UK}} |Lesley Langley | ៤៨ |- | ១៩៦៦ | {{IND}} |Reita Faria | ៥១ |- | ១៩៦៧ |{{flag|ប៉េរូ}} |Madeline Hartog-Bel | ៥៥ |- | ១៩៦៨ | {{AUS}} |Penelope Plummer | ៥៣ |- | ១៩៦៩ | {{AUT}} |Eva Rueber-Staier | ៥០ |- | ១៩៧០ |{{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] |Jennifer Hosten | ៥៨ |- | ១៩៧១ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} |Lúcia Petterle | ៥៦ |- | ១៩៧២ | {{AUS}} |Belinda Green | ៥៣ |- | ១៩៧៣ | {{USA}} |Marjorie Wallace | ៥៤ |- | rowspan=2 | ១៩៧៤ | {{UK}} | Helen Morgan (លាលែងចេញពីតំណែង) | rowspan=2 |៥៨ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Anneline Kriel (ជំនួសតំណែង) |- | ១៩៧៥ |{{flagicon|ព័រតូរីកូ}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Wilnelia Merced | ៦៧ |- | ១៩៧៦ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Cindy Breakspeare | ៦០ |- | ១៩៧៧ | {{SWE}} |Mary Stävin | ៦២ |- | ១៩៧៨ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Silvana Suárez | ៦៨ |- | ១៩៧៩ |{{flagicon|Bermuda}} [[:en:Bermuda|ប៊ឺមូដា]] |Gina Swainson | ៦៩ |- | rowspan=2 | ១៩៨០ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Gabriella Brum (លាលែងចេញពីតំណែង) |rowspan=2 | ៦៧ |- |{{flagicon|Guam}} [[កោះហ្គាំ]] | Kimberley Santos (ជំនួយតំណែង) |- | ១៩៨១ |{{VEN}} |Pilín León | ៦៧ |- | ១៩៨២ |{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក}} [[:en:Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] |Mariasela Álvarez | ៦៨ |- | ១៩៨៣ | {{UK}} |Sarah-Jane Hutt | ៧២ |- | ១៩៨៤ |{{VEN}} |Astrid Carolina Herrera | ៧២ |- | ១៩៨៥ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Hólmfríður Karlsdóttir | ៧៨ |- | ១៩៨៦ |{{flagicon|Trinidad and Tobago }} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] |Giselle Laronde | ៧៧ |- | ១៩៨៧ | {{AUT}} |Ulla Weigerstorfer | ៧៨ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Linda Pétursdóttir | ៨៤ |- | ១៩៨៩ | {{POL}} |Aneta Kręglicka | [[:en:Wan Chai|ខណ្ឌវ៉ានឆៃ]], [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧៨ |- | ១៩៩០ | {{USA}} |Gina Tolleson | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨១ |- | ១៩៩១ |{{VEN}} |Ninibeth Leal | [[:en:Atlanta|ទីក្រុងអាត្លង់តា]], [[:en:Georgia|រដ្ឋហ្សកហ្ស៊ី]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៨ |- | ១៩៩២ | {{flagcountry|RUS}} |Julia Kourotchkina | rowspan="4" | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa |ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៨៣ |- | ១៩៩៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Lisa Hanna | ៨១ |- | ១៩៩៤ |{{IND}} | Aishwarya Rai | ៨៧ |- | ១៩៩៥ |{{VEN}} |Jacqueline Aguilera | ៨៤ |- | ១៩៩៦ |{{flag|ក្រិក}} |Irene Skliva | [[:en:Bangalore|ទីក្រុងបេងហ្គាលូរូ]], [[:en:Karnataka|រដ្ឋការណាតាកា]], [[India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ៨៨ |- | ១៩៩៧ | {{IND}} |Diana Hayden | rowspan="2" | [[:en:Mahé, Seychelles|កោះម៉ាហេ]], [[:en:Republic of Seychelles|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសីស្ហែល]] | ៨៦ |- | ១៩៩៨ | {{ISR}} |Linor Abargil | ៨៦ |- | ១៩៩៩ |{{IND}} |Yukta Mookhey | rowspan="2" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៩៤ |- | ២០០០ | {{IND}} | Priyanka Chopra | ៩៥ |- | ២០០១ | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | Agbani Darego | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៩៣ |- | ២០០២ | {{flag|តួកគី}} | Azra Akın | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨៨ |- | ២០០៣ | {{IRL}} | Rosanna Davison | rowspan="3" | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៤ | {{flag|ប៉េរូ}} | María Julia Mantilla | ១០៧ |- | ២០០៥ | {{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Unnur Birna Vilhjálmsdóttir | ១០២ |- | ២០០៦ | {{CZE}} | Taťána Kuchařová | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[:en:Masovian Voivodeship|តំបន់ម៉ាសូវៀន]], [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | ១០៤ |- | ២០០៧ |{{CHN}} | Zhang Zilin | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៨ | {{RUS}} | Ksenia Sukhinova | rowspan="2" | [[:en:Johannesburg|ទីក្រុងចូហេនណេសប៊ឺក]], [[:en:Gauteng|ខេត្តហ្គាតេង]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ១០៩ |- | ២០០៩ | {{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] | Kaiane Aldorino | ១១២ |- | ២០១០ | {{USA}} | Alexandria Mills | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៥ |- | ២០១១ | {{flagicon|Venezuela}} [[:en:Venezuela|វេណេហ្ស៊ុយអេឡា]] | Ivian Sarcos | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១៣ |- | ២០១២ | {{CHN}} | Yu Wenxia | [[:en:Ordos City|ទីក្រុងអ័រដូស]], [[:en:Inner Mongolia|តំបន់ស្វយ័តអុីនើម៉ុងហ្គោលី]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៦ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Megan Young | [[:en:Nusa Dua|ទីក្រុងរមណីយដ្ឋាននូសាឌួរ]], [[:en:Bail|ខេត្តបាលី]], [[ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] | ១២៧ |- | ២០១៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Rolene Strauss | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១២១ |- | ២០១៥ | {{ESP}} | Mireia Lalaguna | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៤ |- | ២០១៦ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Stephanie Del Valle | [[:en:Oxon Hill|តំបន់អក់ហ្សិនហ៊ីល]], [[:en:Maryland|រដ្ឋម៉ារីឡែន]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ១១៧ |- | ២០១៧ |{{IND}} | Manushi Chhillar | rowspan="2" |[[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៨ |- | ២០១៨ |{{MEX}} | Vanessa Ponce | ១១៨ |- | ២០១៩ | {{Flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Toni-Ann Singh | [[:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[:en:united kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១១ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | {{Flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] | Karolina Bielawska | [[:en:San Juan, Puerto Rico|ទីក្រុងសេនវ៉ាន]], [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | ៩៧ |- | ២០២២ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៣ | {{Flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Krystyna Pyszková | [[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]], [[:en:Maharashtra|រដ្ឋម៉ាហារ៉ាសត្រា]], [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១១២ |- | ២០២៤ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Suchata Chuangsri | [[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]], [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]], [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១០៩ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០០៦ | ស៊ុន ស្រីមុំ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | វី ស្រីវីន | [[:en:Kandal|ខេត្តកណ្តាល]] | Unplaced | |- | ២០២១ | ភុំ សោភ័ណ្ឌ | [[ខេត្តតាកែវ]] | Unplaced | |- | ២០២៣ | តេង ស្រីពេជ្រ | [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] | Unplaced | |- | ២០២៤ | សារី សុវត្តី | [[ខេត្តក្រចេះ]] | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | រ៉ូសស្យែល ហ្សូលីណា | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == arffjk3w7akzgvczv6rtvek9sgw0x4n 321303 321302 2025-05-31T16:28:37Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321303 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាពិភពលោក | image = Miss World logo.svg | size = 250px | caption = បវរកញ្ញាពិភពលោក | formation = ១៩៥១ | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | membership = | website = [[:en:www.missworld.com|www.missworld.com]] }} '''បវរកញ្ញាពិភពលោក''' ({{Lang-en|Miss World}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ។វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ[[:en:United Kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]]ដោយ [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] ជាស្ថាបនិកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១។ចាប់តាំងពីការស្លាប់របស់[[:en:Eric Morley|Eric Morley]]នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មក [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] បានក្លាយជាប្រធាននិងជានាយកប្រតិបត្តិនៃ[[:en:Miss World Organization|អង្គការបវរកញ្ញាពិភពលោក]]នេះ។រួមជាមួយនឹង [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]] គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំងបួន]]។ [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Suchata Chuangsri|Suchata Chuangsri]] មកពី[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]] [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស/ដែនដី ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៥១ | rowspan = "2" | {{SWE}} |Kiki Håkansson | rowspan="40" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ២៦ |- | ១៩៥២ |May-Louise Flodin | ១១ |- | ១៩៥៣ | {{flagcountry|FRA|1794}} |Denise Perrier | ១៥ |- | ១៩៥៤ | {{flagicon|Egypt}} [[អេហ្ស៊ីប]] |Antigone Costanda | ១៦ |- | ១៩៥៥ | {{VEN}} |Susana Duijm | ២១ |- | ១៩៥៦ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Petra Schürmann | ២៤ |- | ១៩៥៧ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} |Marita Lindahl | ២៣ |- | ១៩៥៨ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Penelope Anne Coelen | ២២ |- | ១៩៥៩ |{{flagicon|Netherlands}} [[ប្រទេសហូឡង់]] |Corine Rottschäfer | ៣៧ |- | ១៩៦០ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Norma Cappagli | ៣៩ |- | ១៩៦១ |{{UK}} |Rosemarie Frankland | ៣៧ |- | ១៩៦២ |{{flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] |Catharina Lodders | ៣៣ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Carole Joan Crawford | ៤០ |- | ១៩៦៤ | {{UK}} |Ann Sidney | ៤២ |- | ១៩៦៥ |{{UK}} |Lesley Langley | ៤៨ |- | ១៩៦៦ | {{IND}} |Reita Faria | ៥១ |- | ១៩៦៧ |{{flag|ប៉េរូ}} |Madeline Hartog-Bel | ៥៥ |- | ១៩៦៨ | {{AUS}} |Penelope Plummer | ៥៣ |- | ១៩៦៩ | {{AUT}} |Eva Rueber-Staier | ៥០ |- | ១៩៧០ |{{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] |Jennifer Hosten | ៥៨ |- | ១៩៧១ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} |Lúcia Petterle | ៥៦ |- | ១៩៧២ | {{AUS}} |Belinda Green | ៥៣ |- | ១៩៧៣ | {{USA}} |Marjorie Wallace | ៥៤ |- | rowspan=2 | ១៩៧៤ | {{UK}} | Helen Morgan (លាលែងចេញពីតំណែង) | rowspan=2 |៥៨ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Anneline Kriel (ជំនួសតំណែង) |- | ១៩៧៥ |{{flagicon|ព័រតូរីកូ}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Wilnelia Merced | ៦៧ |- | ១៩៧៦ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Cindy Breakspeare | ៦០ |- | ១៩៧៧ | {{SWE}} |Mary Stävin | ៦២ |- | ១៩៧៨ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Silvana Suárez | ៦៨ |- | ១៩៧៩ |{{flagicon|Bermuda}} [[:en:Bermuda|ប៊ឺមូដា]] |Gina Swainson | ៦៩ |- | rowspan=2 | ១៩៨០ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Gabriella Brum (លាលែងចេញពីតំណែង) |rowspan=2 | ៦៧ |- |{{flagicon|Guam}} [[កោះហ្គាំ]] | Kimberley Santos (ជំនួយតំណែង) |- | ១៩៨១ |{{VEN}} |Pilín León | ៦៧ |- | ១៩៨២ |{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក}} [[:en:Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] |Mariasela Álvarez | ៦៨ |- | ១៩៨៣ | {{UK}} |Sarah-Jane Hutt | ៧២ |- | ១៩៨៤ |{{VEN}} |Astrid Carolina Herrera | ៧២ |- | ១៩៨៥ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Hólmfríður Karlsdóttir | ៧៨ |- | ១៩៨៦ |{{flagicon|Trinidad and Tobago }} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] |Giselle Laronde | ៧៧ |- | ១៩៨៧ | {{AUT}} |Ulla Weigerstorfer | ៧៨ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Linda Pétursdóttir | ៨៤ |- | ១៩៨៩ | {{POL}} |Aneta Kręglicka | [[:en:Wan Chai|ខណ្ឌវ៉ានឆៃ]], [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧៨ |- | ១៩៩០ | {{USA}} |Gina Tolleson | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨១ |- | ១៩៩១ |{{VEN}} |Ninibeth Leal | [[:en:Atlanta|ទីក្រុងអាត្លង់តា]], [[:en:Georgia|រដ្ឋហ្សកហ្ស៊ី]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៨ |- | ១៩៩២ | {{flagcountry|RUS}} |Julia Kourotchkina | rowspan="4" | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa |ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៨៣ |- | ១៩៩៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Lisa Hanna | ៨១ |- | ១៩៩៤ |{{IND}} | Aishwarya Rai | ៨៧ |- | ១៩៩៥ |{{VEN}} |Jacqueline Aguilera | ៨៤ |- | ១៩៩៦ |{{flag|ក្រិក}} |Irene Skliva | [[:en:Bangalore|ទីក្រុងបេងហ្គាលូរូ]], [[:en:Karnataka|រដ្ឋការណាតាកា]], [[India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ៨៨ |- | ១៩៩៧ | {{IND}} |Diana Hayden | rowspan="2" | [[:en:Mahé, Seychelles|កោះម៉ាហេ]], [[:en:Republic of Seychelles|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសីស្ហែល]] | ៨៦ |- | ១៩៩៨ | {{ISR}} |Linor Abargil | ៨៦ |- | ១៩៩៩ |{{IND}} |Yukta Mookhey | rowspan="2" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៩៤ |- | ២០០០ | {{IND}} | Priyanka Chopra | ៩៥ |- | ២០០១ | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | Agbani Darego | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៩៣ |- | ២០០២ | {{flag|តួកគី}} | Azra Akın | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨៨ |- | ២០០៣ | {{IRL}} | Rosanna Davison | rowspan="3" | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៤ | {{flag|ប៉េរូ}} | María Julia Mantilla | ១០៧ |- | ២០០៥ | {{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Unnur Birna Vilhjálmsdóttir | ១០២ |- | ២០០៦ | {{CZE}} | Taťána Kuchařová | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[:en:Masovian Voivodeship|តំបន់ម៉ាសូវៀន]], [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | ១០៤ |- | ២០០៧ |{{CHN}} | Zhang Zilin | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៨ | {{RUS}} | Ksenia Sukhinova | rowspan="2" | [[:en:Johannesburg|ទីក្រុងចូហេនណេសប៊ឺក]], [[:en:Gauteng|ខេត្តហ្គាតេង]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ១០៩ |- | ២០០៩ | {{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] | Kaiane Aldorino | ១១២ |- | ២០១០ | {{USA}} | Alexandria Mills | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៥ |- | ២០១១ | {{flagicon|Venezuela}} [[:en:Venezuela|វេណេហ្ស៊ុយអេឡា]] | Ivian Sarcos | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១៣ |- | ២០១២ | {{CHN}} | Yu Wenxia | [[:en:Ordos City|ទីក្រុងអ័រដូស]], [[:en:Inner Mongolia|តំបន់ស្វយ័តអុីនើម៉ុងហ្គោលី]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៦ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Megan Young | [[:en:Nusa Dua|ទីក្រុងរមណីយដ្ឋាននូសាឌួរ]], [[:en:Bail|ខេត្តបាលី]], [[ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] | ១២៧ |- | ២០១៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Rolene Strauss | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១២១ |- | ២០១៥ | {{ESP}} | Mireia Lalaguna | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៤ |- | ២០១៦ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Stephanie Del Valle | [[:en:Oxon Hill|តំបន់អក់ហ្សិនហ៊ីល]], [[:en:Maryland|រដ្ឋម៉ារីឡែន]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ១១៧ |- | ២០១៧ |{{IND}} | Manushi Chhillar | rowspan="2" |[[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៨ |- | ២០១៨ |{{MEX}} | Vanessa Ponce | ១១៨ |- | ២០១៩ | {{Flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Toni-Ann Singh | [[:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[:en:united kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១១ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | {{Flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] | Karolina Bielawska | [[:en:San Juan, Puerto Rico|ទីក្រុងសេនវ៉ាន]], [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | ៩៧ |- | ២០២២ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៣ | {{Flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Krystyna Pyszková | [[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]], [[:en:Maharashtra|រដ្ឋម៉ាហារ៉ាសត្រា]], [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១១២ |- | ២០២៤ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Suchata Chuangsri | [[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]], [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]], [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១០៩ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០០៦ | ស៊ុន ស្រីមុំ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | វី ស្រីវីន | [[:en:Kandal|ខេត្តកណ្តាល]] | Unplaced | |- | ២០២១ | ភុំ សោភ័ណ្ឌ | [[ខេត្តតាកែវ]] | Unplaced | |- | ២០២៣ | តេង ស្រីពេជ្រ | [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] | Unplaced | |- | ២០២៤ | សារី សុវត្តី | [[ខេត្តក្រចេះ]] | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | រ៉ូសស្យែល ហ្សូលីណា | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == l5yre8y3fswk6uxv9izbe714vnchbe3 321304 321303 2025-05-31T16:29:19Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321304 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាពិភពលោក | image = Miss World logo.svg | size = 250px | caption = បវរកញ្ញាពិភពលោក | formation = ១៩៥១ | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | membership = | website = [[:en:www.missworld.com|www.missworld.com]] }} '''បវរកញ្ញាពិភពលោក''' ({{Lang-en|Miss World}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ។វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ[[:en:United Kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]]ដោយ [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] ជាស្ថាបនិកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១។ចាប់តាំងពីការស្លាប់របស់[[:en:Eric Morley|Eric Morley]]នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មក [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] បានក្លាយជាប្រធាននិងជានាយកប្រតិបត្តិនៃ[[:en:Miss World Organization|អង្គការបវរកញ្ញាពិភពលោក]]នេះ។រួមជាមួយនឹង [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]] គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំងបួន]]។ [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Suchata Chuangsri|Suchata Chuangsri]] មកពី[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៥ នៅ[[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]] [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស/ដែនដី ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៥១ | rowspan = "2" | {{SWE}} |Kiki Håkansson | rowspan="40" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ២៦ |- | ១៩៥២ |May-Louise Flodin | ១១ |- | ១៩៥៣ | {{flagcountry|FRA|1794}} |Denise Perrier | ១៥ |- | ១៩៥៤ | {{flagicon|Egypt}} [[អេហ្ស៊ីប]] |Antigone Costanda | ១៦ |- | ១៩៥៥ | {{VEN}} |Susana Duijm | ២១ |- | ១៩៥៦ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Petra Schürmann | ២៤ |- | ១៩៥៧ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} |Marita Lindahl | ២៣ |- | ១៩៥៨ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Penelope Anne Coelen | ២២ |- | ១៩៥៩ |{{flagicon|Netherlands}} [[ប្រទេសហូឡង់]] |Corine Rottschäfer | ៣៧ |- | ១៩៦០ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Norma Cappagli | ៣៩ |- | ១៩៦១ |{{UK}} |Rosemarie Frankland | ៣៧ |- | ១៩៦២ |{{flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] |Catharina Lodders | ៣៣ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Carole Joan Crawford | ៤០ |- | ១៩៦៤ | {{UK}} |Ann Sidney | ៤២ |- | ១៩៦៥ |{{UK}} |Lesley Langley | ៤៨ |- | ១៩៦៦ | {{IND}} |Reita Faria | ៥១ |- | ១៩៦៧ |{{flag|ប៉េរូ}} |Madeline Hartog-Bel | ៥៥ |- | ១៩៦៨ | {{AUS}} |Penelope Plummer | ៥៣ |- | ១៩៦៩ | {{AUT}} |Eva Rueber-Staier | ៥០ |- | ១៩៧០ |{{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] |Jennifer Hosten | ៥៨ |- | ១៩៧១ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} |Lúcia Petterle | ៥៦ |- | ១៩៧២ | {{AUS}} |Belinda Green | ៥៣ |- | ១៩៧៣ | {{USA}} |Marjorie Wallace | ៥៤ |- | rowspan=2 | ១៩៧៤ | {{UK}} | Helen Morgan (លាលែងចេញពីតំណែង) | rowspan=2 |៥៨ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Anneline Kriel (ជំនួសតំណែង) |- | ១៩៧៥ |{{flagicon|ព័រតូរីកូ}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Wilnelia Merced | ៦៧ |- | ១៩៧៦ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Cindy Breakspeare | ៦០ |- | ១៩៧៧ | {{SWE}} |Mary Stävin | ៦២ |- | ១៩៧៨ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Silvana Suárez | ៦៨ |- | ១៩៧៩ |{{flagicon|Bermuda}} [[:en:Bermuda|ប៊ឺមូដា]] |Gina Swainson | ៦៩ |- | rowspan=2 | ១៩៨០ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Gabriella Brum (លាលែងចេញពីតំណែង) |rowspan=2 | ៦៧ |- |{{flagicon|Guam}} [[កោះហ្គាំ]] | Kimberley Santos (ជំនួយតំណែង) |- | ១៩៨១ |{{VEN}} |Pilín León | ៦៧ |- | ១៩៨២ |{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក}} [[:en:Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] |Mariasela Álvarez | ៦៨ |- | ១៩៨៣ | {{UK}} |Sarah-Jane Hutt | ៧២ |- | ១៩៨៤ |{{VEN}} |Astrid Carolina Herrera | ៧២ |- | ១៩៨៥ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Hólmfríður Karlsdóttir | ៧៨ |- | ១៩៨៦ |{{flagicon|Trinidad and Tobago }} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] |Giselle Laronde | ៧៧ |- | ១៩៨៧ | {{AUT}} |Ulla Weigerstorfer | ៧៨ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Linda Pétursdóttir | ៨៤ |- | ១៩៨៩ | {{POL}} |Aneta Kręglicka | [[:en:Wan Chai|ខណ្ឌវ៉ានឆៃ]], [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧៨ |- | ១៩៩០ | {{USA}} |Gina Tolleson | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨១ |- | ១៩៩១ |{{VEN}} |Ninibeth Leal | [[:en:Atlanta|ទីក្រុងអាត្លង់តា]], [[:en:Georgia|រដ្ឋហ្សកហ្ស៊ី]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៨ |- | ១៩៩២ | {{flagcountry|RUS}} |Julia Kourotchkina | rowspan="4" | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa |ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៨៣ |- | ១៩៩៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Lisa Hanna | ៨១ |- | ១៩៩៤ |{{IND}} | Aishwarya Rai | ៨៧ |- | ១៩៩៥ |{{VEN}} |Jacqueline Aguilera | ៨៤ |- | ១៩៩៦ |{{flag|ក្រិក}} |Irene Skliva | [[:en:Bangalore|ទីក្រុងបេងហ្គាលូរូ]], [[:en:Karnataka|រដ្ឋការណាតាកា]], [[India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ៨៨ |- | ១៩៩៧ | {{IND}} |Diana Hayden | rowspan="2" | [[:en:Mahé, Seychelles|កោះម៉ាហេ]], [[:en:Republic of Seychelles|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសីស្ហែល]] | ៨៦ |- | ១៩៩៨ | {{ISR}} |Linor Abargil | ៨៦ |- | ១៩៩៩ |{{IND}} |Yukta Mookhey | rowspan="2" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៩៤ |- | ២០០០ | {{IND}} | Priyanka Chopra | ៩៥ |- | ២០០១ | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | Agbani Darego | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៩៣ |- | ២០០២ | {{flag|តួកគី}} | Azra Akın | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨៨ |- | ២០០៣ | {{IRL}} | Rosanna Davison | rowspan="3" | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៤ | {{flag|ប៉េរូ}} | María Julia Mantilla | ១០៧ |- | ២០០៥ | {{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Unnur Birna Vilhjálmsdóttir | ១០២ |- | ២០០៦ | {{CZE}} | Taťána Kuchařová | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[:en:Masovian Voivodeship|តំបន់ម៉ាសូវៀន]], [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | ១០៤ |- | ២០០៧ |{{CHN}} | Zhang Zilin | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៨ | {{RUS}} | Ksenia Sukhinova | rowspan="2" | [[:en:Johannesburg|ទីក្រុងចូហេនណេសប៊ឺក]], [[:en:Gauteng|ខេត្តហ្គាតេង]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ១០៩ |- | ២០០៩ | {{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] | Kaiane Aldorino | ១១២ |- | ២០១០ | {{USA}} | Alexandria Mills | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៥ |- | ២០១១ | {{flagicon|Venezuela}} [[:en:Venezuela|វេណេហ្ស៊ុយអេឡា]] | Ivian Sarcos | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១៣ |- | ២០១២ | {{CHN}} | Yu Wenxia | [[:en:Ordos City|ទីក្រុងអ័រដូស]], [[:en:Inner Mongolia|តំបន់ស្វយ័តអុីនើម៉ុងហ្គោលី]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៦ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Megan Young | [[:en:Nusa Dua|ទីក្រុងរមណីយដ្ឋាននូសាឌួរ]], [[:en:Bail|ខេត្តបាលី]], [[ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] | ១២៧ |- | ២០១៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Rolene Strauss | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១២១ |- | ២០១៥ | {{ESP}} | Mireia Lalaguna | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៤ |- | ២០១៦ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Stephanie Del Valle | [[:en:Oxon Hill|តំបន់អក់ហ្សិនហ៊ីល]], [[:en:Maryland|រដ្ឋម៉ារីឡែន]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ១១៧ |- | ២០១៧ |{{IND}} | Manushi Chhillar | rowspan="2" |[[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៨ |- | ២០១៨ |{{MEX}} | Vanessa Ponce | ១១៨ |- | ២០១៩ | {{Flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Toni-Ann Singh | [[:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[:en:united kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១១ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | {{Flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] | Karolina Bielawska | [[:en:San Juan, Puerto Rico|ទីក្រុងសេនវ៉ាន]], [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | ៩៧ |- | ២០២២ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៣ | {{Flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Krystyna Pyszková | [[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]], [[:en:Maharashtra|រដ្ឋម៉ាហារ៉ាសត្រា]], [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១១២ |- | ២០២៤ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Suchata Chuangsri | [[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]], [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]], [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១០៩ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០០៦ | ស៊ុន ស្រីមុំ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | វី ស្រីវីន | [[:en:Kandal|ខេត្តកណ្តាល]] | Unplaced | |- | ២០២១ | ភុំ សោភ័ណ្ឌ | [[ខេត្តតាកែវ]] | Unplaced | |- | ២០២៣ | តេង ស្រីពេជ្រ | [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] | Unplaced | |- | ២០២៤ | សារី សុវត្តី | [[ខេត្តក្រចេះ]] | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | រ៉ូសស្យែល ហ្សូលីណា | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == ge3hdwxsm8q833tpba6k0deb196vy45 321329 321304 2025-06-01T06:01:37Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321329 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាពិភពលោក | image = Miss World logo.svg | size = 250px | caption = បវរកញ្ញាពិភពលោក | formation = ១៩៥១ | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | membership = | website = [[:en:www.missworld.com|www.missworld.com]] }} '''បវរកញ្ញាពិភពលោក''' ({{Lang-en|Miss World}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ។វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ[[:en:United Kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]]ដោយ [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] ដែលជាស្ថាបនិកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១។ចាប់តាំងពីការស្លាប់របស់[[:en:Eric Morley|Eric Morley]] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មក [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] បានក្លាយជាប្រធាននិងជានាយកប្រតិបត្តិនៃ[[:en:Miss World Organization|អង្គការបវរកញ្ញាពិភពលោក]]នេះ។រួមជាមួយនឹង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[បវរកញ្ញាពិភពលោក]]គឺជាការប្រកួតសម្រស់មួយនៅក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំងបួន]]។ [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Suchata Chuangsri|Suchata Chuangsri]] មកពី[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៥ នៅ[[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]] [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស/ដែនដី ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៥១ | rowspan = "2" | {{SWE}} |Kiki Håkansson | rowspan="40" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ២៦ |- | ១៩៥២ |May-Louise Flodin | ១១ |- | ១៩៥៣ | {{flagcountry|FRA|1794}} |Denise Perrier | ១៥ |- | ១៩៥៤ | {{flagicon|Egypt}} [[អេហ្ស៊ីប]] |Antigone Costanda | ១៦ |- | ១៩៥៥ | {{VEN}} |Susana Duijm | ២១ |- | ១៩៥៦ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Petra Schürmann | ២៤ |- | ១៩៥៧ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} |Marita Lindahl | ២៣ |- | ១៩៥៨ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Penelope Anne Coelen | ២២ |- | ១៩៥៩ |{{flagicon|Netherlands}} [[ប្រទេសហូឡង់]] |Corine Rottschäfer | ៣៧ |- | ១៩៦០ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Norma Cappagli | ៣៩ |- | ១៩៦១ |{{UK}} |Rosemarie Frankland | ៣៧ |- | ១៩៦២ |{{flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] |Catharina Lodders | ៣៣ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Carole Joan Crawford | ៤០ |- | ១៩៦៤ | {{UK}} |Ann Sidney | ៤២ |- | ១៩៦៥ |{{UK}} |Lesley Langley | ៤៨ |- | ១៩៦៦ | {{IND}} |Reita Faria | ៥១ |- | ១៩៦៧ |{{flag|ប៉េរូ}} |Madeline Hartog-Bel | ៥៥ |- | ១៩៦៨ | {{AUS}} |Penelope Plummer | ៥៣ |- | ១៩៦៩ | {{AUT}} |Eva Rueber-Staier | ៥០ |- | ១៩៧០ |{{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] |Jennifer Hosten | ៥៨ |- | ១៩៧១ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} |Lúcia Petterle | ៥៦ |- | ១៩៧២ | {{AUS}} |Belinda Green | ៥៣ |- | ១៩៧៣ | {{USA}} |Marjorie Wallace | ៥៤ |- | rowspan=2 | ១៩៧៤ | {{UK}} | Helen Morgan (លាលែងចេញពីតំណែង) | rowspan=2 |៥៨ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Anneline Kriel (ជំនួសតំណែង) |- | ១៩៧៥ |{{flagicon|ព័រតូរីកូ}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Wilnelia Merced | ៦៧ |- | ១៩៧៦ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Cindy Breakspeare | ៦០ |- | ១៩៧៧ | {{SWE}} |Mary Stävin | ៦២ |- | ១៩៧៨ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Silvana Suárez | ៦៨ |- | ១៩៧៩ |{{flagicon|Bermuda}} [[:en:Bermuda|ប៊ឺមូដា]] |Gina Swainson | ៦៩ |- | rowspan=2 | ១៩៨០ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Gabriella Brum (លាលែងចេញពីតំណែង) |rowspan=2 | ៦៧ |- |{{flagicon|Guam}} [[កោះហ្គាំ]] | Kimberley Santos (ជំនួយតំណែង) |- | ១៩៨១ |{{VEN}} |Pilín León | ៦៧ |- | ១៩៨២ |{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក}} [[:en:Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] |Mariasela Álvarez | ៦៨ |- | ១៩៨៣ | {{UK}} |Sarah-Jane Hutt | ៧២ |- | ១៩៨៤ |{{VEN}} |Astrid Carolina Herrera | ៧២ |- | ១៩៨៥ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Hólmfríður Karlsdóttir | ៧៨ |- | ១៩៨៦ |{{flagicon|Trinidad and Tobago }} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] |Giselle Laronde | ៧៧ |- | ១៩៨៧ | {{AUT}} |Ulla Weigerstorfer | ៧៨ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Linda Pétursdóttir | ៨៤ |- | ១៩៨៩ | {{POL}} |Aneta Kręglicka | [[:en:Wan Chai|ខណ្ឌវ៉ានឆៃ]], [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧៨ |- | ១៩៩០ | {{USA}} |Gina Tolleson | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨១ |- | ១៩៩១ |{{VEN}} |Ninibeth Leal | [[:en:Atlanta|ទីក្រុងអាត្លង់តា]], [[:en:Georgia|រដ្ឋហ្សកហ្ស៊ី]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៨ |- | ១៩៩២ | {{flagcountry|RUS}} |Julia Kourotchkina | rowspan="4" | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa |ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៨៣ |- | ១៩៩៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Lisa Hanna | ៨១ |- | ១៩៩៤ |{{IND}} | Aishwarya Rai | ៨៧ |- | ១៩៩៥ |{{VEN}} |Jacqueline Aguilera | ៨៤ |- | ១៩៩៦ |{{flag|ក្រិក}} |Irene Skliva | [[:en:Bangalore|ទីក្រុងបេងហ្គាលូរូ]], [[:en:Karnataka|រដ្ឋការណាតាកា]], [[India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ៨៨ |- | ១៩៩៧ | {{IND}} |Diana Hayden | rowspan="2" | [[:en:Mahé, Seychelles|កោះម៉ាហេ]], [[:en:Republic of Seychelles|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសីស្ហែល]] | ៨៦ |- | ១៩៩៨ | {{ISR}} |Linor Abargil | ៨៦ |- | ១៩៩៩ |{{IND}} |Yukta Mookhey | rowspan="2" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៩៤ |- | ២០០០ | {{IND}} | Priyanka Chopra | ៩៥ |- | ២០០១ | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | Agbani Darego | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៩៣ |- | ២០០២ | {{flag|តួកគី}} | Azra Akın | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨៨ |- | ២០០៣ | {{IRL}} | Rosanna Davison | rowspan="3" | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៤ | {{flag|ប៉េរូ}} | María Julia Mantilla | ១០៧ |- | ២០០៥ | {{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Unnur Birna Vilhjálmsdóttir | ១០២ |- | ២០០៦ | {{CZE}} | Taťána Kuchařová | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[:en:Masovian Voivodeship|តំបន់ម៉ាសូវៀន]], [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | ១០៤ |- | ២០០៧ |{{CHN}} | Zhang Zilin | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៨ | {{RUS}} | Ksenia Sukhinova | rowspan="2" | [[:en:Johannesburg|ទីក្រុងចូហេនណេសប៊ឺក]], [[:en:Gauteng|ខេត្តហ្គាតេង]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ១០៩ |- | ២០០៩ | {{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] | Kaiane Aldorino | ១១២ |- | ២០១០ | {{USA}} | Alexandria Mills | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៥ |- | ២០១១ | {{flagicon|Venezuela}} [[:en:Venezuela|វេណេហ្ស៊ុយអេឡា]] | Ivian Sarcos | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១៣ |- | ២០១២ | {{CHN}} | Yu Wenxia | [[:en:Ordos City|ទីក្រុងអ័រដូស]], [[:en:Inner Mongolia|តំបន់ស្វយ័តអុីនើម៉ុងហ្គោលី]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៦ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Megan Young | [[:en:Nusa Dua|ទីក្រុងរមណីយដ្ឋាននូសាឌួរ]], [[:en:Bail|ខេត្តបាលី]], [[ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] | ១២៧ |- | ២០១៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Rolene Strauss | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១២១ |- | ២០១៥ | {{ESP}} | Mireia Lalaguna | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៤ |- | ២០១៦ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Stephanie Del Valle | [[:en:Oxon Hill|តំបន់អក់ហ្សិនហ៊ីល]], [[:en:Maryland|រដ្ឋម៉ារីឡែន]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ១១៧ |- | ២០១៧ |{{IND}} | Manushi Chhillar | rowspan="2" |[[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៨ |- | ២០១៨ |{{MEX}} | Vanessa Ponce | ១១៨ |- | ២០១៩ | {{Flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Toni-Ann Singh | [[:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[:en:united kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១១ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | {{Flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] | Karolina Bielawska | [[:en:San Juan, Puerto Rico|ទីក្រុងសេនវ៉ាន]], [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | ៩៧ |- | ២០២២ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៣ | {{Flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Krystyna Pyszková | [[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]], [[:en:Maharashtra|រដ្ឋម៉ាហារ៉ាសត្រា]], [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១១២ |- | ២០២៤ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Suchata Chuangsri | [[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]], [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]], [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១០៩ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០០៦ | ស៊ុន ស្រីមុំ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | វី ស្រីវីន | [[:en:Kandal|ខេត្តកណ្តាល]] | Unplaced | |- | ២០២១ | ភុំ សោភ័ណ្ឌ | [[ខេត្តតាកែវ]] | Unplaced | |- | ២០២៣ | តេង ស្រីពេជ្រ | [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] | Unplaced | |- | ២០២៤ | សារី សុវត្តី | [[ខេត្តក្រចេះ]] | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | រ៉ូសស្យែល ហ្សូលីណា | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == 2ub9th3tbrjdloudlr0zirg5hbttk0s 321330 321329 2025-06-01T06:03:07Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321330 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាពិភពលោក | image = Miss World logo.svg | size = 250px | caption = បវរកញ្ញាពិភពលោក | formation = ១៩៥១ | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | membership = | website = [[:en:www.missworld.com|www.missworld.com]] }} '''បវរកញ្ញាពិភពលោក''' ({{Lang-en|Miss World}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ។វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ[[:en:United Kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]]ដោយ [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] ដែលជាស្ថាបនិកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១។ចាប់តាំងពីការស្លាប់របស់[[:en:Eric Morley|Eric Morley]] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មក [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] បានក្លាយជាប្រធាននិងជានាយកប្រតិបត្តិនៃ[[:en:Miss World Organization|អង្គការបវរកញ្ញាពិភពលោក]]នេះ។រួមជាមួយនឹង[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]គឺជាការប្រកួតសម្រស់មួយនៅក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Suchata Chuangsri|Suchata Chuangsri]] មកពី[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៥ នៅ[[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]] [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស/ដែនដី ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៥១ | rowspan = "2" | {{SWE}} |Kiki Håkansson | rowspan="40" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ២៦ |- | ១៩៥២ |May-Louise Flodin | ១១ |- | ១៩៥៣ | {{flagcountry|FRA|1794}} |Denise Perrier | ១៥ |- | ១៩៥៤ | {{flagicon|Egypt}} [[អេហ្ស៊ីប]] |Antigone Costanda | ១៦ |- | ១៩៥៥ | {{VEN}} |Susana Duijm | ២១ |- | ១៩៥៦ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Petra Schürmann | ២៤ |- | ១៩៥៧ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} |Marita Lindahl | ២៣ |- | ១៩៥៨ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Penelope Anne Coelen | ២២ |- | ១៩៥៩ |{{flagicon|Netherlands}} [[ប្រទេសហូឡង់]] |Corine Rottschäfer | ៣៧ |- | ១៩៦០ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Norma Cappagli | ៣៩ |- | ១៩៦១ |{{UK}} |Rosemarie Frankland | ៣៧ |- | ១៩៦២ |{{flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] |Catharina Lodders | ៣៣ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Carole Joan Crawford | ៤០ |- | ១៩៦៤ | {{UK}} |Ann Sidney | ៤២ |- | ១៩៦៥ |{{UK}} |Lesley Langley | ៤៨ |- | ១៩៦៦ | {{IND}} |Reita Faria | ៥១ |- | ១៩៦៧ |{{flag|ប៉េរូ}} |Madeline Hartog-Bel | ៥៥ |- | ១៩៦៨ | {{AUS}} |Penelope Plummer | ៥៣ |- | ១៩៦៩ | {{AUT}} |Eva Rueber-Staier | ៥០ |- | ១៩៧០ |{{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] |Jennifer Hosten | ៥៨ |- | ១៩៧១ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} |Lúcia Petterle | ៥៦ |- | ១៩៧២ | {{AUS}} |Belinda Green | ៥៣ |- | ១៩៧៣ | {{USA}} |Marjorie Wallace | ៥៤ |- | rowspan=2 | ១៩៧៤ | {{UK}} | Helen Morgan (លាលែងចេញពីតំណែង) | rowspan=2 |៥៨ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Anneline Kriel (ជំនួសតំណែង) |- | ១៩៧៥ |{{flagicon|ព័រតូរីកូ}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Wilnelia Merced | ៦៧ |- | ១៩៧៦ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Cindy Breakspeare | ៦០ |- | ១៩៧៧ | {{SWE}} |Mary Stävin | ៦២ |- | ១៩៧៨ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Silvana Suárez | ៦៨ |- | ១៩៧៩ |{{flagicon|Bermuda}} [[:en:Bermuda|ប៊ឺមូដា]] |Gina Swainson | ៦៩ |- | rowspan=2 | ១៩៨០ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Gabriella Brum (លាលែងចេញពីតំណែង) |rowspan=2 | ៦៧ |- |{{flagicon|Guam}} [[កោះហ្គាំ]] | Kimberley Santos (ជំនួយតំណែង) |- | ១៩៨១ |{{VEN}} |Pilín León | ៦៧ |- | ១៩៨២ |{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក}} [[:en:Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] |Mariasela Álvarez | ៦៨ |- | ១៩៨៣ | {{UK}} |Sarah-Jane Hutt | ៧២ |- | ១៩៨៤ |{{VEN}} |Astrid Carolina Herrera | ៧២ |- | ១៩៨៥ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Hólmfríður Karlsdóttir | ៧៨ |- | ១៩៨៦ |{{flagicon|Trinidad and Tobago }} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] |Giselle Laronde | ៧៧ |- | ១៩៨៧ | {{AUT}} |Ulla Weigerstorfer | ៧៨ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Linda Pétursdóttir | ៨៤ |- | ១៩៨៩ | {{POL}} |Aneta Kręglicka | [[:en:Wan Chai|ខណ្ឌវ៉ានឆៃ]], [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧៨ |- | ១៩៩០ | {{USA}} |Gina Tolleson | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨១ |- | ១៩៩១ |{{VEN}} |Ninibeth Leal | [[:en:Atlanta|ទីក្រុងអាត្លង់តា]], [[:en:Georgia|រដ្ឋហ្សកហ្ស៊ី]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៨ |- | ១៩៩២ | {{flagcountry|RUS}} |Julia Kourotchkina | rowspan="4" | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa |ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៨៣ |- | ១៩៩៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Lisa Hanna | ៨១ |- | ១៩៩៤ |{{IND}} | Aishwarya Rai | ៨៧ |- | ១៩៩៥ |{{VEN}} |Jacqueline Aguilera | ៨៤ |- | ១៩៩៦ |{{flag|ក្រិក}} |Irene Skliva | [[:en:Bangalore|ទីក្រុងបេងហ្គាលូរូ]], [[:en:Karnataka|រដ្ឋការណាតាកា]], [[India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ៨៨ |- | ១៩៩៧ | {{IND}} |Diana Hayden | rowspan="2" | [[:en:Mahé, Seychelles|កោះម៉ាហេ]], [[:en:Republic of Seychelles|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសីស្ហែល]] | ៨៦ |- | ១៩៩៨ | {{ISR}} |Linor Abargil | ៨៦ |- | ១៩៩៩ |{{IND}} |Yukta Mookhey | rowspan="2" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៩៤ |- | ២០០០ | {{IND}} | Priyanka Chopra | ៩៥ |- | ២០០១ | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | Agbani Darego | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៩៣ |- | ២០០២ | {{flag|តួកគី}} | Azra Akın | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨៨ |- | ២០០៣ | {{IRL}} | Rosanna Davison | rowspan="3" | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៤ | {{flag|ប៉េរូ}} | María Julia Mantilla | ១០៧ |- | ២០០៥ | {{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Unnur Birna Vilhjálmsdóttir | ១០២ |- | ២០០៦ | {{CZE}} | Taťána Kuchařová | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[:en:Masovian Voivodeship|តំបន់ម៉ាសូវៀន]], [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | ១០៤ |- | ២០០៧ |{{CHN}} | Zhang Zilin | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៨ | {{RUS}} | Ksenia Sukhinova | rowspan="2" | [[:en:Johannesburg|ទីក្រុងចូហេនណេសប៊ឺក]], [[:en:Gauteng|ខេត្តហ្គាតេង]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ១០៩ |- | ២០០៩ | {{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] | Kaiane Aldorino | ១១២ |- | ២០១០ | {{USA}} | Alexandria Mills | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៥ |- | ២០១១ | {{flagicon|Venezuela}} [[:en:Venezuela|វេណេហ្ស៊ុយអេឡា]] | Ivian Sarcos | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១៣ |- | ២០១២ | {{CHN}} | Yu Wenxia | [[:en:Ordos City|ទីក្រុងអ័រដូស]], [[:en:Inner Mongolia|តំបន់ស្វយ័តអុីនើម៉ុងហ្គោលី]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៦ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Megan Young | [[:en:Nusa Dua|ទីក្រុងរមណីយដ្ឋាននូសាឌួរ]], [[:en:Bail|ខេត្តបាលី]], [[ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] | ១២៧ |- | ២០១៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Rolene Strauss | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១២១ |- | ២០១៥ | {{ESP}} | Mireia Lalaguna | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៤ |- | ២០១៦ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Stephanie Del Valle | [[:en:Oxon Hill|តំបន់អក់ហ្សិនហ៊ីល]], [[:en:Maryland|រដ្ឋម៉ារីឡែន]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ១១៧ |- | ២០១៧ |{{IND}} | Manushi Chhillar | rowspan="2" |[[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៨ |- | ២០១៨ |{{MEX}} | Vanessa Ponce | ១១៨ |- | ២០១៩ | {{Flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Toni-Ann Singh | [[:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[:en:united kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១១ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | {{Flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] | Karolina Bielawska | [[:en:San Juan, Puerto Rico|ទីក្រុងសេនវ៉ាន]], [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | ៩៧ |- | ២០២២ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៣ | {{Flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Krystyna Pyszková | [[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]], [[:en:Maharashtra|រដ្ឋម៉ាហារ៉ាសត្រា]], [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១១២ |- | ២០២៤ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Suchata Chuangsri | [[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]], [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]], [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១០៩ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០០៦ | ស៊ុន ស្រីមុំ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | វី ស្រីវីន | [[:en:Kandal|ខេត្តកណ្តាល]] | Unplaced | |- | ២០២១ | ភុំ សោភ័ណ្ឌ | [[ខេត្តតាកែវ]] | Unplaced | |- | ២០២៣ | តេង ស្រីពេជ្រ | [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] | Unplaced | |- | ២០២៤ | សារី សុវត្តី | [[ខេត្តក្រចេះ]] | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | រ៉ូសស្យែល ហ្សូលីណា | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == rlgchqs0tslj5n0d0lidlkfx0bgr46b 321335 321330 2025-06-01T06:19:54Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321335 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាពិភពលោក | image = Miss World logo.svg | size = 250px | caption = បវរកញ្ញាពិភពលោក | formation = ១៩៥១ | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | membership = | website = [[:en:www.missworld.com|www.missworld.com]] }} '''បវរកញ្ញាពិភពលោក''' ({{Lang-en|Miss World}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ។វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ[[:en:United Kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]]ដោយ [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] ដែលជាស្ថាបនិកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១។ចាប់តាំងពីការស្លាប់របស់[[:en:Eric Morley|Eric Morley]] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មក [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] បានក្លាយជាប្រធាននិងជានាយកប្រតិបត្តិនៃ[[:en:Miss World Organization|អង្គការបវរកញ្ញាពិភពលោក]]នេះ។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]គឺជាការប្រកួតសម្រស់មួយនៅក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Suchata Chuangsri|Suchata Chuangsri]] មកពី[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៥ នៅ[[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]] [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស/ដែនដី ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៥១ | rowspan = "2" | {{SWE}} |Kiki Håkansson | rowspan="40" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ២៦ |- | ១៩៥២ |May-Louise Flodin | ១១ |- | ១៩៥៣ | {{flagcountry|FRA|1794}} |Denise Perrier | ១៥ |- | ១៩៥៤ | {{flagicon|Egypt}} [[អេហ្ស៊ីប]] |Antigone Costanda | ១៦ |- | ១៩៥៥ | {{VEN}} |Susana Duijm | ២១ |- | ១៩៥៦ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Petra Schürmann | ២៤ |- | ១៩៥៧ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} |Marita Lindahl | ២៣ |- | ១៩៥៨ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Penelope Anne Coelen | ២២ |- | ១៩៥៩ |{{flagicon|Netherlands}} [[ប្រទេសហូឡង់]] |Corine Rottschäfer | ៣៧ |- | ១៩៦០ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Norma Cappagli | ៣៩ |- | ១៩៦១ |{{UK}} |Rosemarie Frankland | ៣៧ |- | ១៩៦២ |{{flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] |Catharina Lodders | ៣៣ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Carole Joan Crawford | ៤០ |- | ១៩៦៤ | {{UK}} |Ann Sidney | ៤២ |- | ១៩៦៥ |{{UK}} |Lesley Langley | ៤៨ |- | ១៩៦៦ | {{IND}} |Reita Faria | ៥១ |- | ១៩៦៧ |{{flag|ប៉េរូ}} |Madeline Hartog-Bel | ៥៥ |- | ១៩៦៨ | {{AUS}} |Penelope Plummer | ៥៣ |- | ១៩៦៩ | {{AUT}} |Eva Rueber-Staier | ៥០ |- | ១៩៧០ |{{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] |Jennifer Hosten | ៥៨ |- | ១៩៧១ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} |Lúcia Petterle | ៥៦ |- | ១៩៧២ | {{AUS}} |Belinda Green | ៥៣ |- | ១៩៧៣ | {{USA}} |Marjorie Wallace | ៥៤ |- | rowspan=2 | ១៩៧៤ | {{UK}} | Helen Morgan (លាលែងចេញពីតំណែង) | rowspan=2 |៥៨ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Anneline Kriel (ជំនួសតំណែង) |- | ១៩៧៥ |{{flagicon|ព័រតូរីកូ}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Wilnelia Merced | ៦៧ |- | ១៩៧៦ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Cindy Breakspeare | ៦០ |- | ១៩៧៧ | {{SWE}} |Mary Stävin | ៦២ |- | ១៩៧៨ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Silvana Suárez | ៦៨ |- | ១៩៧៩ |{{flagicon|Bermuda}} [[:en:Bermuda|ប៊ឺមូដា]] |Gina Swainson | ៦៩ |- | rowspan=2 | ១៩៨០ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Gabriella Brum (លាលែងចេញពីតំណែង) |rowspan=2 | ៦៧ |- |{{flagicon|Guam}} [[កោះហ្គាំ]] | Kimberley Santos (ជំនួយតំណែង) |- | ១៩៨១ |{{VEN}} |Pilín León | ៦៧ |- | ១៩៨២ |{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក}} [[:en:Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] |Mariasela Álvarez | ៦៨ |- | ១៩៨៣ | {{UK}} |Sarah-Jane Hutt | ៧២ |- | ១៩៨៤ |{{VEN}} |Astrid Carolina Herrera | ៧២ |- | ១៩៨៥ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Hólmfríður Karlsdóttir | ៧៨ |- | ១៩៨៦ |{{flagicon|Trinidad and Tobago }} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] |Giselle Laronde | ៧៧ |- | ១៩៨៧ | {{AUT}} |Ulla Weigerstorfer | ៧៨ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Linda Pétursdóttir | ៨៤ |- | ១៩៨៩ | {{POL}} |Aneta Kręglicka | [[:en:Wan Chai|ខណ្ឌវ៉ានឆៃ]], [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧៨ |- | ១៩៩០ | {{USA}} |Gina Tolleson | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨១ |- | ១៩៩១ |{{VEN}} |Ninibeth Leal | [[:en:Atlanta|ទីក្រុងអាត្លង់តា]], [[:en:Georgia|រដ្ឋហ្សកហ្ស៊ី]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៨ |- | ១៩៩២ | {{flagcountry|RUS}} |Julia Kourotchkina | rowspan="4" | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa |ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៨៣ |- | ១៩៩៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Lisa Hanna | ៨១ |- | ១៩៩៤ |{{IND}} | Aishwarya Rai | ៨៧ |- | ១៩៩៥ |{{VEN}} |Jacqueline Aguilera | ៨៤ |- | ១៩៩៦ |{{flag|ក្រិក}} |Irene Skliva | [[:en:Bangalore|ទីក្រុងបេងហ្គាលូរូ]], [[:en:Karnataka|រដ្ឋការណាតាកា]], [[India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ៨៨ |- | ១៩៩៧ | {{IND}} |Diana Hayden | rowspan="2" | [[:en:Mahé, Seychelles|កោះម៉ាហេ]], [[:en:Republic of Seychelles|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសីស្ហែល]] | ៨៦ |- | ១៩៩៨ | {{ISR}} |Linor Abargil | ៨៦ |- | ១៩៩៩ |{{IND}} |Yukta Mookhey | rowspan="2" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៩៤ |- | ២០០០ | {{IND}} | Priyanka Chopra | ៩៥ |- | ២០០១ | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | Agbani Darego | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៩៣ |- | ២០០២ | {{flag|តួកគី}} | Azra Akın | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨៨ |- | ២០០៣ | {{IRL}} | Rosanna Davison | rowspan="3" | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៤ | {{flag|ប៉េរូ}} | María Julia Mantilla | ១០៧ |- | ២០០៥ | {{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Unnur Birna Vilhjálmsdóttir | ១០២ |- | ២០០៦ | {{CZE}} | Taťána Kuchařová | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[:en:Masovian Voivodeship|តំបន់ម៉ាសូវៀន]], [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | ១០៤ |- | ២០០៧ |{{CHN}} | Zhang Zilin | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៨ | {{RUS}} | Ksenia Sukhinova | rowspan="2" | [[:en:Johannesburg|ទីក្រុងចូហេនណេសប៊ឺក]], [[:en:Gauteng|ខេត្តហ្គាតេង]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ១០៩ |- | ២០០៩ | {{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] | Kaiane Aldorino | ១១២ |- | ២០១០ | {{USA}} | Alexandria Mills | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៥ |- | ២០១១ | {{flagicon|Venezuela}} [[:en:Venezuela|វេណេហ្ស៊ុយអេឡា]] | Ivian Sarcos | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១៣ |- | ២០១២ | {{CHN}} | Yu Wenxia | [[:en:Ordos City|ទីក្រុងអ័រដូស]], [[:en:Inner Mongolia|តំបន់ស្វយ័តអុីនើម៉ុងហ្គោលី]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៦ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Megan Young | [[:en:Nusa Dua|ទីក្រុងរមណីយដ្ឋាននូសាឌួរ]], [[:en:Bail|ខេត្តបាលី]], [[ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] | ១២៧ |- | ២០១៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Rolene Strauss | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១២១ |- | ២០១៥ | {{ESP}} | Mireia Lalaguna | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៤ |- | ២០១៦ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Stephanie Del Valle | [[:en:Oxon Hill|តំបន់អក់ហ្សិនហ៊ីល]], [[:en:Maryland|រដ្ឋម៉ារីឡែន]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ១១៧ |- | ២០១៧ |{{IND}} | Manushi Chhillar | rowspan="2" |[[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៨ |- | ២០១៨ |{{MEX}} | Vanessa Ponce | ១១៨ |- | ២០១៩ | {{Flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Toni-Ann Singh | [[:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[:en:united kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១១ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | {{Flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] | Karolina Bielawska | [[:en:San Juan, Puerto Rico|ទីក្រុងសេនវ៉ាន]], [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | ៩៧ |- | ២០២២ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៣ | {{Flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Krystyna Pyszková | [[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]], [[:en:Maharashtra|រដ្ឋម៉ាហារ៉ាសត្រា]], [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១១២ |- | ២០២៤ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Suchata Chuangsri | [[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]], [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]], [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១០៩ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០០៦ | ស៊ុន ស្រីមុំ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | វី ស្រីវីន | [[:en:Kandal|ខេត្តកណ្តាល]] | Unplaced | |- | ២០២១ | ភុំ សោភ័ណ្ឌ | [[ខេត្តតាកែវ]] | Unplaced | |- | ២០២៣ | តេង ស្រីពេជ្រ | [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] | Unplaced | |- | ២០២៤ | សារី សុវត្តី | [[ខេត្តក្រចេះ]] | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | រ៉ូសស្យែល ហ្សូលីណា | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == mrjy5x2u4n1x9mjyr1z9yfpn7l61dsw 321348 321335 2025-06-01T07:23:15Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា */ 321348 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាពិភពលោក | image = Miss World logo.svg | size = 250px | caption = បវរកញ្ញាពិភពលោក | formation = ១៩៥១ | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | membership = | website = [[:en:www.missworld.com|www.missworld.com]] }} '''បវរកញ្ញាពិភពលោក''' ({{Lang-en|Miss World}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ។វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ[[:en:United Kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]]ដោយ [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] ដែលជាស្ថាបនិកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១។ចាប់តាំងពីការស្លាប់របស់[[:en:Eric Morley|Eric Morley]] នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មក [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] បានក្លាយជាប្រធាននិងជានាយកប្រតិបត្តិនៃ[[:en:Miss World Organization|អង្គការបវរកញ្ញាពិភពលោក]]នេះ។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] និង [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]កម្មវិធី[[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]គឺជាការប្រកួតសម្រស់មួយនៅក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Suchata Chuangsri|Suchata Chuangsri]] មកពី[[:en:Thailand|ប្រទេសសៀម]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៥ នៅ[[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]] [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស/ដែនដី ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៥១ | rowspan = "2" | {{SWE}} |Kiki Håkansson | rowspan="40" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ២៦ |- | ១៩៥២ |May-Louise Flodin | ១១ |- | ១៩៥៣ | {{flagcountry|FRA|1794}} |Denise Perrier | ១៥ |- | ១៩៥៤ | {{flagicon|Egypt}} [[អេហ្ស៊ីប]] |Antigone Costanda | ១៦ |- | ១៩៥៥ | {{VEN}} |Susana Duijm | ២១ |- | ១៩៥៦ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Petra Schürmann | ២៤ |- | ១៩៥៧ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} |Marita Lindahl | ២៣ |- | ១៩៥៨ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Penelope Anne Coelen | ២២ |- | ១៩៥៩ |{{flagicon|Netherlands}} [[ប្រទេសហូឡង់]] |Corine Rottschäfer | ៣៧ |- | ១៩៦០ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Norma Cappagli | ៣៩ |- | ១៩៦១ |{{UK}} |Rosemarie Frankland | ៣៧ |- | ១៩៦២ |{{flagicon|Netherlands}} [[ហូឡង់]] |Catharina Lodders | ៣៣ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Carole Joan Crawford | ៤០ |- | ១៩៦៤ | {{UK}} |Ann Sidney | ៤២ |- | ១៩៦៥ |{{UK}} |Lesley Langley | ៤៨ |- | ១៩៦៦ | {{IND}} |Reita Faria | ៥១ |- | ១៩៦៧ |{{flag|ប៉េរូ}} |Madeline Hartog-Bel | ៥៥ |- | ១៩៦៨ | {{AUS}} |Penelope Plummer | ៥៣ |- | ១៩៦៩ | {{AUT}} |Eva Rueber-Staier | ៥០ |- | ១៩៧០ |{{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] |Jennifer Hosten | ៥៨ |- | ១៩៧១ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} |Lúcia Petterle | ៥៦ |- | ១៩៧២ | {{AUS}} |Belinda Green | ៥៣ |- | ១៩៧៣ | {{USA}} |Marjorie Wallace | ៥៤ |- | rowspan=2 | ១៩៧៤ | {{UK}} | Helen Morgan (លាលែងចេញពីតំណែង) | rowspan=2 |៥៨ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Anneline Kriel (ជំនួសតំណែង) |- | ១៩៧៥ |{{flagicon|ព័រតូរីកូ}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Wilnelia Merced | ៦៧ |- | ១៩៧៦ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] |Cindy Breakspeare | ៦០ |- | ១៩៧៧ | {{SWE}} |Mary Stävin | ៦២ |- | ១៩៧៨ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} |Silvana Suárez | ៦៨ |- | ១៩៧៩ |{{flagicon|Bermuda}} [[:en:Bermuda|ប៊ឺមូដា]] |Gina Swainson | ៦៩ |- | rowspan=2 | ១៩៨០ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Gabriella Brum (លាលែងចេញពីតំណែង) |rowspan=2 | ៦៧ |- |{{flagicon|Guam}} [[កោះហ្គាំ]] | Kimberley Santos (ជំនួយតំណែង) |- | ១៩៨១ |{{VEN}} |Pilín León | ៦៧ |- | ១៩៨២ |{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក}} [[:en:Dominican Republic|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក]] |Mariasela Álvarez | ៦៨ |- | ១៩៨៣ | {{UK}} |Sarah-Jane Hutt | ៧២ |- | ១៩៨៤ |{{VEN}} |Astrid Carolina Herrera | ៧២ |- | ១៩៨៥ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Hólmfríður Karlsdóttir | ៧៨ |- | ១៩៨៦ |{{flagicon|Trinidad and Tobago }} [[:en:Trinidad and Tobago|ទ្រីនីដាដ និង តូបាហ្គោ]] |Giselle Laronde | ៧៧ |- | ១៩៨៧ | {{AUT}} |Ulla Weigerstorfer | ៧៨ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] |Linda Pétursdóttir | ៨៤ |- | ១៩៨៩ | {{POL}} |Aneta Kręglicka | [[:en:Wan Chai|ខណ្ឌវ៉ានឆៃ]], [[:en:Hong Kong|ទីក្រុងហុងកុង]] | ៧៨ |- | ១៩៩០ | {{USA}} |Gina Tolleson | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨១ |- | ១៩៩១ |{{VEN}} |Ninibeth Leal | [[:en:Atlanta|ទីក្រុងអាត្លង់តា]], [[:en:Georgia|រដ្ឋហ្សកហ្ស៊ី]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ៧៨ |- | ១៩៩២ | {{flagcountry|RUS}} |Julia Kourotchkina | rowspan="4" | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa |ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៨៣ |- | ១៩៩៣ |{{flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Lisa Hanna | ៨១ |- | ១៩៩៤ |{{IND}} | Aishwarya Rai | ៨៧ |- | ១៩៩៥ |{{VEN}} |Jacqueline Aguilera | ៨៤ |- | ១៩៩៦ |{{flag|ក្រិក}} |Irene Skliva | [[:en:Bangalore|ទីក្រុងបេងហ្គាលូរូ]], [[:en:Karnataka|រដ្ឋការណាតាកា]], [[India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ៨៨ |- | ១៩៩៧ | {{IND}} |Diana Hayden | rowspan="2" | [[:en:Mahé, Seychelles|កោះម៉ាហេ]], [[:en:Republic of Seychelles|ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសីស្ហែល]] | ៨៦ |- | ១៩៩៨ | {{ISR}} |Linor Abargil | ៨៦ |- | ១៩៩៩ |{{IND}} |Yukta Mookhey | rowspan="2" |[[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៩៤ |- | ២០០០ | {{IND}} | Priyanka Chopra | ៩៥ |- | ២០០១ | {{flag|នីហ្សេរីយ៉ា}} | Agbani Darego | [[:en:Sun City (South Africa)|រមណីយដ្ឋានទីក្រុងព្រះទិនករ]], [[:en:North West (South African province)|ខេត្តភាគពាយ័ព្យ]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ៩៣ |- | ២០០២ | {{flag|តួកគី}} | Azra Akın | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៨៨ |- | ២០០៣ | {{IRL}} | Rosanna Davison | rowspan="3" | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៤ | {{flag|ប៉េរូ}} | María Julia Mantilla | ១០៧ |- | ២០០៥ | {{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Unnur Birna Vilhjálmsdóttir | ១០២ |- | ២០០៦ | {{CZE}} | Taťána Kuchařová | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[:en:Masovian Voivodeship|តំបន់ម៉ាសូវៀន]], [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | ១០៤ |- | ២០០៧ |{{CHN}} | Zhang Zilin | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១០៦ |- | ២០០៨ | {{RUS}} | Ksenia Sukhinova | rowspan="2" | [[:en:Johannesburg|ទីក្រុងចូហេនណេសប៊ឺក]], [[:en:Gauteng|ខេត្តហ្គាតេង]], [[South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] | ១០៩ |- | ២០០៩ | {{flagicon|Grenada}} [[:en:Grenada|ហ្គ្រេនណាដា]] | Kaiane Aldorino | ១១២ |- | ២០១០ | {{USA}} | Alexandria Mills | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៥ |- | ២០១១ | {{flagicon|Venezuela}} [[:en:Venezuela|វេណេហ្ស៊ុយអេឡា]] | Ivian Sarcos | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១៣ |- | ២០១២ | {{CHN}} | Yu Wenxia | [[:en:Ordos City|ទីក្រុងអ័រដូស]], [[:en:Inner Mongolia|តំបន់ស្វយ័តអុីនើម៉ុងហ្គោលី]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៦ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Megan Young | [[:en:Nusa Dua|ទីក្រុងរមណីយដ្ឋាននូសាឌួរ]], [[:en:Bail|ខេត្តបាលី]], [[ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] | ១២៧ |- | ២០១៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} | Rolene Strauss | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១២១ |- | ២០១៥ | {{ESP}} | Mireia Lalaguna | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៤ |- | ២០១៦ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Stephanie Del Valle | [[:en:Oxon Hill|តំបន់អក់ហ្សិនហ៊ីល]], [[:en:Maryland|រដ្ឋម៉ារីឡែន]], [[:en:United States of America|ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក]] | ១១៧ |- | ២០១៧ |{{IND}} | Manushi Chhillar | rowspan="2" |[[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ប្រទេសចិន]] | ១១៨ |- | ២០១៨ |{{MEX}} | Vanessa Ponce | ១១៨ |- | ២០១៩ | {{Flagicon|Jamaica}} [[:en:Jamaica|ចាម៉ៃកា]] | Toni-Ann Singh | [[:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[:en:united kingdom|ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ១១១ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | {{Flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] | Karolina Bielawska | [[:en:San Juan, Puerto Rico|ទីក្រុងសេនវ៉ាន]], [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | ៩៧ |- | ២០២២ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៣ | {{Flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Krystyna Pyszková | [[:en:Mumbai|ទីក្រុងបុមបៃ]], [[:en:Maharashtra|រដ្ឋម៉ាហារ៉ាសត្រា]], [[:en:India|ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១១២ |- | ២០២៤ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Suchata Chuangsri | [[:en:Hyderabad|ទីក្រុងហាយដ្រាបាដ]], [[:en:Telangana|រដ្ឋថែលឡេងហ្គាណា]], [[ប្រទេសឥណ្ឌា]] | ១០៩ |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 92%; text-align:center" !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០០៦ | ស៊ុន ស្រីមុំ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៩ | វី ស្រីវីន | [[:en:Kandal|ខេត្តកណ្តាល]] | Unplaced | |- | ២០២១ | ភុំ សោភ័ណ្ឌ | [[ខេត្តតាកែវ]] | Unplaced | |- | ២០២៣ | តេង ស្រីពេជ្រ | [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] | Unplaced | |- | ២០២៤ | សារី សុវត្តី | [[ខេត្តក្រចេះ]] | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២៥ | រ៉ូសស្យែល ហ្សូលីណា | [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | Top 48 (Continental Qualifiers) |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == aqjc4129wchh7a8968erv7b86ual2sk 0 38797 321305 320195 2025-05-31T19:56:48Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321305 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ | logo = Miss.International.logo.png | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = [[:en:Miss International 1960|១៩៦០]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]] | location = {{Flag|ជប៉ុន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Akemi Shimomura | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.miss-international.org|www.miss-international.org]] }} '''បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ''' ({{Lang-en|Miss International Beauty ឬ The International Beauty Pageant}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដ៏ធំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដែលរៀបចំឡើងដោយសមាគមវប្បធម៌អន្តរជាតិ។ប្រារព្ធឡើងជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ វាគឺជាការប្រកួតសម្រស់ដ៏ធំបំផុតទី ៤ នៅលើពិភពលោកទាក់ទងនឹងចំនួនអ្នកឈ្នះថ្នាក់ជាតិដែលចូលរួមក្នុងការប្រឡងអន្តរជាតិ។ [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Huỳnh Thị Thanh Thủy|Huỳnh Thị Thanh Thủy]] មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]] [[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៦០ |{{flag|កូឡុំប៊ី}} | Stella Márquez | rowspan="6" |[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡងប៊ិច]], [[:en:California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]], [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] | align=center |៥២ |- | ១៩៦១ |{{flagicon|Netherlands}} [[:en:Netherlands|ហូឡង់]] | Stam van Baer | align=center |៥២ |- | ១៩៦២ | {{AUS}} | Tania Verstak | align=center |៥០ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Guðrún Bjarnadóttir | align=center |៤៦ |- | ១៩៦៤ | {{PHI}} | Gemma Cruz | align=center |៤២ |- | ១៩៦៥ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Ingrid Finger | align=center |៤៤ |- | ១៩៥៦ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ១៩៦៧ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} | Mirta Massa | [[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡងប៊ិច]], [[:en:California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]], [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៦៨ | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | Maria da Glória Carvalho | rowspan="2" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៩ |- | ១៩៦៩ |{{UK}} | Valerie Holmes | align=center |៤៨ |- | ១៩៧០ | {{PHI}} | Aurora Pijuan | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៧១ | {{NZL}} | Jane Cheryl Hansen |[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡងប៊ិច]], [[:en:California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]], [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] | align=center |៥០ |- | ១៩៧២ |{{UK}} | Linda Hooks |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៧៣ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} | Anneli Björkling | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៧៤ | {{USA}} | Brucene Smith |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៥ |- | ១៩៧៥ | {{YUG}} | Lidija Manić | [[:en:Motobu|ទីក្រុងម៉ូតូប៊ូ]], [[:en:Okinawa Prefecture|ខេត្តអូគីណាវ៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៨ |- | ១៩៧៦ | {{FRA}} | Sophie Perin | rowspan="5" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៥ |- | ១៩៧៧ | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | Pilar Medina | align=center |៤៨ |- | ១៩៧៨ | {{USA}} | Katherine Ruth | align=center |៤៣ |- | ២៩៧៩ | {{flagcountry|PHI|1936}} | Melanie Marquez | align=center |៤៣ |- | ១៩៨០ |{{flagicon|Costa Rica}} [[:en:Costa Rica|កូស្តារីកា]] | Lorna Chávez | align=center |៤២ |- | ១៩៨១ | {{AUS}} | Jenny Annette Derek | [[:en:Kobe|ទីក្រុងខូប៊ី]], [[:en:Hyōgo|ខេត្តហ្យូហ្គោ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤២ |- | ១៩៨២ | {{USA}} | Christie Claridge | [[:en:Fukuoka|ហ្វូគូអូកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៣ |- | ១៩៨៣ |{{flagicon|Costa Rica}} [[:en:Costa Rica|កូស្តារីកា]] | Gidget Sandoval | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤១ |- | ១៩៨៤ |{{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | Ilma Urrutia | [[:en:Yokohama|យូកូហាម៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៨៥ |{{VEN}} | Nina Sicilia | [[:en:Tsukuba|ទីក្រុងស៊ូឃូបា]], [[:en:Ibaraki|ខេត្តអ៊ីបារ៉ាគិ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៣ |- | ១៩៨៦ | |{{flag|អង់គ្លេស}} | Helen Fairbrother | [[:en:Nagasaki|ណាហ្គាសាគី]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៨៧ |{{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Laurie Simpson | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Norway}} [[:en:Norway|ន័រវែស]] | Catherine Gude | [[:en:Gifu|ហ្គីហ្វុ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៨៩ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Iris Klein | [[:en:Kanazawa|ទីក្រុងកាណាហ្សាវ៉ា]], [[:en:Ishikawa Prefecture|ខេត្តអ៊ីស៊ីកាវ៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៩០ | {{ESP}} | Silvia de Esteban | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥០ |- | ១៩៩១ | {{POL}} | Agnieszka Kotlarska | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥១ |- | ១៩៩២ | {{AUS}} | Kirsten Davidson | [[:en:Nagasaki|ណាហ្គាសាគី]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥០ |- | ១៩៩៣ | {{POL}} | Agnieszka Pachałko | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៩៤ |{{flag|ក្រិក}} | Christina Lekka | [[:en:Ise, Mie|ទីក្រុងអាយសឹ]], [[:en:Mei Prefecture|ខេត្តមីអិ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥០ |- | ១៩៩៥ |{{flagicon|Norway}} [[:en:Norway|ន័រវែស]] | Anne Lena Hansen | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៩៦ | {{POR}} | Fernanda Alves | [[:en:Kyoto|ខេត្តក្យូតុ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៨ |- | ១៩៩៧ |{{VEN}} | Consuelo Adler | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤២ |- | ១៩៩៨ |{{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | Lía Borrero | rowspan="6" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៣ |- | ១៩៩៩ |{{flag|កូឡុំប៊ី}} | Paulina Gálvez | align=center |៥១ |- | ២០០០ |{{VEN}} | Vivian Urdaneta | align=center |៥៦ |- | ២០០១ | {{POL}} | Małgorzata Rożniecka | align=center |៥២ |- | ២០០២ | {{LBN}} | Christina Sawaya | align=center |៤៧ |- | ២០០៣ |{{VEN}} | Goizeder Azúa | align=center |៤៥ |- | ២០០៤ |{{flag|កូឡុំប៊ី}} | Jeymmy Vargas | [[:en:Beijing|ទីក្រុងប៉េកាំង]], [[ចិន]] | align=center |៥៨ |- | ២០០៥ | {{PHI}} | Lara Quigaman | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥២ |- | ២០០៦ |{{VEN}} | Daniela di Giacomo | [[:en: Xianghe|ហ្សង់ហឺខោនធី]], [[:en:Hebei|ខេត្តហ៊ើពៃ]], [[ចិន]] | align=center |៥៣ |- | ២០០៧ | {{MEX}} | Priscila Perales | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦១ |- | ២០០៨ | {{ESP}} | Alejandra Andreu | [[:en:Macau|ទីក្រុងម៉ាកាវ]] | align=center |៦៣ |- | ២០០៩ | {{MEX}} | Anagabriela Espinoza | rowspan="3" | [[:en:Chengdu|ទីក្រុងចេងទូ]], [[:en:Sichuan|ខេត្តសុីឈួន]], [[ចិន]] | align=center |៦៥ |- | ២០១០ |{{VEN}} | Elizabeth Mosquera | align=center |៧០ |- | ២០១១ |{{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Fernanda Cornejo | align=center |៦៧ |- | ២០១២ | {{JPN}} | Ikumi Yoshimatsu |[[:en:Okinawa City|អូគីណាវ៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦៩ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Bea Santiago | rowspan="7" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦៧ |- | ២០១៤ |{{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Valerie Hernandez | align=center |៧៣ |- | ២០១៥ |{{VEN}} | Edymar Martínez | align=center |៧០ |- | ២០១៦ | {{PHI}} | Kylie Verzosa | align=center |៦៩ |- | ២០១៧ | {{IDN}} | Kevin Liliana | align=center |៦៩ |- | ២០១៨ |{{VEN}} | Mariem Velazco | align=center |៧៧ |- | ២០១៩ |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] |Sireethorn Leearamwat | align=center |៨៣ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២២ | {{Flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Jasmin Selberg | rowspan = "4" | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦៦ |- | ២០២៣ | {{VEN}} | Andrea Rubio | align=center |៧០ |- | ២០២៤ | {{Flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Huỳnh Thị Thanh Thủy | align=center |៧១ |- | ២០២៥ | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- | ២០២៤ | ឡូយ ច័ន្ទរស្មី |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០២៣ | សំណាង អេលីណា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |16th spot of the Top 20 |Top 7 Best National Costume |- | ២០២២ | ជា ចារ៉ានី |[[ខេត្តបាត់ដំបង]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | បុណ្យ កញ្ចនធីតា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៧ | ញាត សុភា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == g2qtxe5bm9xjbw4in1q1kzagv7e3bem 321331 321305 2025-06-01T06:12:26Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321331 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ | logo = Miss.International.logo.png | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = [[:en:Miss International 1960|១៩៦០]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]] | location = {{Flag|ជប៉ុន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Akemi Shimomura | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.miss-international.org|www.miss-international.org]] }} '''បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ''' ({{Lang-en|Miss International Beauty ឬ The International Beauty Pageant}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដ៏ធំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដែលរៀបចំឡើងដោយសមាគមវប្បធម៌អន្តរជាតិ។ប្រារព្ធឡើងជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ វាគឺជាការប្រកួតសម្រស់ដ៏ធំបំផុតទី ០៤ នៅលើពិភពលោកនៅក្នុង[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]] ទាក់ទងនឹងចំនួនអ្នកឈ្នះថ្នាក់ជាតិដែលចូលរួមនៅក្នុងការប្រឡងអន្តរជាតិ។ [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Huỳnh Thị Thanh Thủy|Huỳnh Thị Thanh Thủy]] មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]] [[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៦០ |{{flag|កូឡុំប៊ី}} | Stella Márquez | rowspan="6" |[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡងប៊ិច]], [[:en:California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]], [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] | align=center |៥២ |- | ១៩៦១ |{{flagicon|Netherlands}} [[:en:Netherlands|ហូឡង់]] | Stam van Baer | align=center |៥២ |- | ១៩៦២ | {{AUS}} | Tania Verstak | align=center |៥០ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Guðrún Bjarnadóttir | align=center |៤៦ |- | ១៩៦៤ | {{PHI}} | Gemma Cruz | align=center |៤២ |- | ១៩៦៥ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Ingrid Finger | align=center |៤៤ |- | ១៩៥៦ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ១៩៦៧ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} | Mirta Massa | [[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡងប៊ិច]], [[:en:California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]], [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៦៨ | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | Maria da Glória Carvalho | rowspan="2" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៩ |- | ១៩៦៩ |{{UK}} | Valerie Holmes | align=center |៤៨ |- | ១៩៧០ | {{PHI}} | Aurora Pijuan | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៧១ | {{NZL}} | Jane Cheryl Hansen |[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡងប៊ិច]], [[:en:California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]], [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] | align=center |៥០ |- | ១៩៧២ |{{UK}} | Linda Hooks |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៧៣ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} | Anneli Björkling | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៧៤ | {{USA}} | Brucene Smith |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៥ |- | ១៩៧៥ | {{YUG}} | Lidija Manić | [[:en:Motobu|ទីក្រុងម៉ូតូប៊ូ]], [[:en:Okinawa Prefecture|ខេត្តអូគីណាវ៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៨ |- | ១៩៧៦ | {{FRA}} | Sophie Perin | rowspan="5" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៥ |- | ១៩៧៧ | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | Pilar Medina | align=center |៤៨ |- | ១៩៧៨ | {{USA}} | Katherine Ruth | align=center |៤៣ |- | ២៩៧៩ | {{flagcountry|PHI|1936}} | Melanie Marquez | align=center |៤៣ |- | ១៩៨០ |{{flagicon|Costa Rica}} [[:en:Costa Rica|កូស្តារីកា]] | Lorna Chávez | align=center |៤២ |- | ១៩៨១ | {{AUS}} | Jenny Annette Derek | [[:en:Kobe|ទីក្រុងខូប៊ី]], [[:en:Hyōgo|ខេត្តហ្យូហ្គោ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤២ |- | ១៩៨២ | {{USA}} | Christie Claridge | [[:en:Fukuoka|ហ្វូគូអូកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៣ |- | ១៩៨៣ |{{flagicon|Costa Rica}} [[:en:Costa Rica|កូស្តារីកា]] | Gidget Sandoval | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤១ |- | ១៩៨៤ |{{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | Ilma Urrutia | [[:en:Yokohama|យូកូហាម៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៨៥ |{{VEN}} | Nina Sicilia | [[:en:Tsukuba|ទីក្រុងស៊ូឃូបា]], [[:en:Ibaraki|ខេត្តអ៊ីបារ៉ាគិ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៣ |- | ១៩៨៦ | |{{flag|អង់គ្លេស}} | Helen Fairbrother | [[:en:Nagasaki|ណាហ្គាសាគី]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៨៧ |{{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Laurie Simpson | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Norway}} [[:en:Norway|ន័រវែស]] | Catherine Gude | [[:en:Gifu|ហ្គីហ្វុ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៨៩ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Iris Klein | [[:en:Kanazawa|ទីក្រុងកាណាហ្សាវ៉ា]], [[:en:Ishikawa Prefecture|ខេត្តអ៊ីស៊ីកាវ៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៩០ | {{ESP}} | Silvia de Esteban | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥០ |- | ១៩៩១ | {{POL}} | Agnieszka Kotlarska | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥១ |- | ១៩៩២ | {{AUS}} | Kirsten Davidson | [[:en:Nagasaki|ណាហ្គាសាគី]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥០ |- | ១៩៩៣ | {{POL}} | Agnieszka Pachałko | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៩៤ |{{flag|ក្រិក}} | Christina Lekka | [[:en:Ise, Mie|ទីក្រុងអាយសឹ]], [[:en:Mei Prefecture|ខេត្តមីអិ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥០ |- | ១៩៩៥ |{{flagicon|Norway}} [[:en:Norway|ន័រវែស]] | Anne Lena Hansen | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៩៦ | {{POR}} | Fernanda Alves | [[:en:Kyoto|ខេត្តក្យូតុ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៨ |- | ១៩៩៧ |{{VEN}} | Consuelo Adler | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤២ |- | ១៩៩៨ |{{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | Lía Borrero | rowspan="6" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៣ |- | ១៩៩៩ |{{flag|កូឡុំប៊ី}} | Paulina Gálvez | align=center |៥១ |- | ២០០០ |{{VEN}} | Vivian Urdaneta | align=center |៥៦ |- | ២០០១ | {{POL}} | Małgorzata Rożniecka | align=center |៥២ |- | ២០០២ | {{LBN}} | Christina Sawaya | align=center |៤៧ |- | ២០០៣ |{{VEN}} | Goizeder Azúa | align=center |៤៥ |- | ២០០៤ |{{flag|កូឡុំប៊ី}} | Jeymmy Vargas | [[:en:Beijing|ទីក្រុងប៉េកាំង]], [[ចិន]] | align=center |៥៨ |- | ២០០៥ | {{PHI}} | Lara Quigaman | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥២ |- | ២០០៦ |{{VEN}} | Daniela di Giacomo | [[:en: Xianghe|ហ្សង់ហឺខោនធី]], [[:en:Hebei|ខេត្តហ៊ើពៃ]], [[ចិន]] | align=center |៥៣ |- | ២០០៧ | {{MEX}} | Priscila Perales | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦១ |- | ២០០៨ | {{ESP}} | Alejandra Andreu | [[:en:Macau|ទីក្រុងម៉ាកាវ]] | align=center |៦៣ |- | ២០០៩ | {{MEX}} | Anagabriela Espinoza | rowspan="3" | [[:en:Chengdu|ទីក្រុងចេងទូ]], [[:en:Sichuan|ខេត្តសុីឈួន]], [[ចិន]] | align=center |៦៥ |- | ២០១០ |{{VEN}} | Elizabeth Mosquera | align=center |៧០ |- | ២០១១ |{{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Fernanda Cornejo | align=center |៦៧ |- | ២០១២ | {{JPN}} | Ikumi Yoshimatsu |[[:en:Okinawa City|អូគីណាវ៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦៩ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Bea Santiago | rowspan="7" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦៧ |- | ២០១៤ |{{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Valerie Hernandez | align=center |៧៣ |- | ២០១៥ |{{VEN}} | Edymar Martínez | align=center |៧០ |- | ២០១៦ | {{PHI}} | Kylie Verzosa | align=center |៦៩ |- | ២០១៧ | {{IDN}} | Kevin Liliana | align=center |៦៩ |- | ២០១៨ |{{VEN}} | Mariem Velazco | align=center |៧៧ |- | ២០១៩ |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] |Sireethorn Leearamwat | align=center |៨៣ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២២ | {{Flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Jasmin Selberg | rowspan = "4" | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦៦ |- | ២០២៣ | {{VEN}} | Andrea Rubio | align=center |៧០ |- | ២០២៤ | {{Flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Huỳnh Thị Thanh Thủy | align=center |៧១ |- | ២០២៥ | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- | ២០២៤ | ឡូយ ច័ន្ទរស្មី |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០២៣ | សំណាង អេលីណា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |16th spot of the Top 20 |Top 7 Best National Costume |- | ២០២២ | ជា ចារ៉ានី |[[ខេត្តបាត់ដំបង]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | បុណ្យ កញ្ចនធីតា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៧ | ញាត សុភា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == 1039y8k87uxkfpgteuqzhsls86ovr4f 321336 321331 2025-06-01T06:21:07Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321336 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ | logo = Miss.International.logo.png | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = [[:en:Miss International 1960|១៩៦០]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]] | location = {{Flag|ជប៉ុន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Akemi Shimomura | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.miss-international.org|www.miss-international.org]] }} '''បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ''' ({{Lang-en|Miss International Beauty ឬ The International Beauty Pageant}}) គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិដ៏ធំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]ដែលរៀបចំឡើងដោយសមាគមវប្បធម៌អន្តរជាតិ។ប្រារព្ធឡើងជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦០ វាគឺជាការប្រកួតសម្រស់ដ៏ធំបំផុតទី ០៤ នៅលើពិភពលោកនៅក្នុង[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]] ដែលទាក់ទងនឹងចំនួនអ្នកឈ្នះថ្នាក់ជាតិដែលចូលរួមនៅក្នុងការប្រឡងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ [[:en:Miss International|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Huỳnh Thị Thanh Thủy|Huỳnh Thị Thanh Thủy]] មកពី[[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]] [[:en:Japan|ប្រទេសជប៉ុន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៦០ |{{flag|កូឡុំប៊ី}} | Stella Márquez | rowspan="6" |[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡងប៊ិច]], [[:en:California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]], [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] | align=center |៥២ |- | ១៩៦១ |{{flagicon|Netherlands}} [[:en:Netherlands|ហូឡង់]] | Stam van Baer | align=center |៥២ |- | ១៩៦២ | {{AUS}} | Tania Verstak | align=center |៥០ |- | ១៩៦៣ |{{flagicon|Iceland}} [[:en:Iceland|អ៊ីស្លង់]] | Guðrún Bjarnadóttir | align=center |៤៦ |- | ១៩៦៤ | {{PHI}} | Gemma Cruz | align=center |៤២ |- | ១៩៦៥ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Ingrid Finger | align=center |៤៤ |- | ១៩៥៦ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ១៩៦៧ |{{flag|អាហ្សង់ទីន}} | Mirta Massa | [[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡងប៊ិច]], [[:en:California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]], [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៦៨ | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | Maria da Glória Carvalho | rowspan="2" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៩ |- | ១៩៦៩ |{{UK}} | Valerie Holmes | align=center |៤៨ |- | ១៩៧០ | {{PHI}} | Aurora Pijuan | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៧១ | {{NZL}} | Jane Cheryl Hansen |[[:en:Long Beach|ទីក្រុងឡងប៊ិច]], [[:en:California|រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា]], [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] | align=center |៥០ |- | ១៩៧២ |{{UK}} | Linda Hooks |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៧៣ |{{flag|ហ្វាំងឡង់}} | Anneli Björkling | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៧៤ | {{USA}} | Brucene Smith |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៥ |- | ១៩៧៥ | {{YUG}} | Lidija Manić | [[:en:Motobu|ទីក្រុងម៉ូតូប៊ូ]], [[:en:Okinawa Prefecture|ខេត្តអូគីណាវ៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៨ |- | ១៩៧៦ | {{FRA}} | Sophie Perin | rowspan="5" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៥ |- | ១៩៧៧ | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} | Pilar Medina | align=center |៤៨ |- | ១៩៧៨ | {{USA}} | Katherine Ruth | align=center |៤៣ |- | ២៩៧៩ | {{flagcountry|PHI|1936}} | Melanie Marquez | align=center |៤៣ |- | ១៩៨០ |{{flagicon|Costa Rica}} [[:en:Costa Rica|កូស្តារីកា]] | Lorna Chávez | align=center |៤២ |- | ១៩៨១ | {{AUS}} | Jenny Annette Derek | [[:en:Kobe|ទីក្រុងខូប៊ី]], [[:en:Hyōgo|ខេត្តហ្យូហ្គោ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤២ |- | ១៩៨២ | {{USA}} | Christie Claridge | [[:en:Fukuoka|ហ្វូគូអូកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៣ |- | ១៩៨៣ |{{flagicon|Costa Rica}} [[:en:Costa Rica|កូស្តារីកា]] | Gidget Sandoval | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤១ |- | ១៩៨៤ |{{flag|ហ្គាតេម៉ាឡា}} | Ilma Urrutia | [[:en:Yokohama|យូកូហាម៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៨៥ |{{VEN}} | Nina Sicilia | [[:en:Tsukuba|ទីក្រុងស៊ូឃូបា]], [[:en:Ibaraki|ខេត្តអ៊ីបារ៉ាគិ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៣ |- | ១៩៨៦ | |{{flag|អង់គ្លេស}} | Helen Fairbrother | [[:en:Nagasaki|ណាហ្គាសាគី]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៨៧ |{{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Laurie Simpson | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៨៨ |{{flagicon|Norway}} [[:en:Norway|ន័រវែស]] | Catherine Gude | [[:en:Gifu|ហ្គីហ្វុ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៦ |- | ១៩៨៩ |{{flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Iris Klein | [[:en:Kanazawa|ទីក្រុងកាណាហ្សាវ៉ា]], [[:en:Ishikawa Prefecture|ខេត្តអ៊ីស៊ីកាវ៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៩០ | {{ESP}} | Silvia de Esteban | [[:en:Osaka|អូសាកា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥០ |- | ១៩៩១ | {{POL}} | Agnieszka Kotlarska | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥១ |- | ១៩៩២ | {{AUS}} | Kirsten Davidson | [[:en:Nagasaki|ណាហ្គាសាគី]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥០ |- | ១៩៩៣ | {{POL}} | Agnieszka Pachałko | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៩៤ |{{flag|ក្រិក}} | Christina Lekka | [[:en:Ise, Mie|ទីក្រុងអាយសឹ]], [[:en:Mei Prefecture|ខេត្តមីអិ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥០ |- | ១៩៩៥ |{{flagicon|Norway}} [[:en:Norway|ន័រវែស]] | Anne Lena Hansen | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៧ |- | ១៩៩៦ | {{POR}} | Fernanda Alves | [[:en:Kyoto|ខេត្តក្យូតុ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៨ |- | ១៩៩៧ |{{VEN}} | Consuelo Adler | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤២ |- | ១៩៩៨ |{{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | Lía Borrero | rowspan="6" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៤៣ |- | ១៩៩៩ |{{flag|កូឡុំប៊ី}} | Paulina Gálvez | align=center |៥១ |- | ២០០០ |{{VEN}} | Vivian Urdaneta | align=center |៥៦ |- | ២០០១ | {{POL}} | Małgorzata Rożniecka | align=center |៥២ |- | ២០០២ | {{LBN}} | Christina Sawaya | align=center |៤៧ |- | ២០០៣ |{{VEN}} | Goizeder Azúa | align=center |៤៥ |- | ២០០៤ |{{flag|កូឡុំប៊ី}} | Jeymmy Vargas | [[:en:Beijing|ទីក្រុងប៉េកាំង]], [[ចិន]] | align=center |៥៨ |- | ២០០៥ | {{PHI}} | Lara Quigaman | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៥២ |- | ២០០៦ |{{VEN}} | Daniela di Giacomo | [[:en: Xianghe|ហ្សង់ហឺខោនធី]], [[:en:Hebei|ខេត្តហ៊ើពៃ]], [[ចិន]] | align=center |៥៣ |- | ២០០៧ | {{MEX}} | Priscila Perales | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦១ |- | ២០០៨ | {{ESP}} | Alejandra Andreu | [[:en:Macau|ទីក្រុងម៉ាកាវ]] | align=center |៦៣ |- | ២០០៩ | {{MEX}} | Anagabriela Espinoza | rowspan="3" | [[:en:Chengdu|ទីក្រុងចេងទូ]], [[:en:Sichuan|ខេត្តសុីឈួន]], [[ចិន]] | align=center |៦៥ |- | ២០១០ |{{VEN}} | Elizabeth Mosquera | align=center |៧០ |- | ២០១១ |{{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Fernanda Cornejo | align=center |៦៧ |- | ២០១២ | {{JPN}} | Ikumi Yoshimatsu |[[:en:Okinawa City|អូគីណាវ៉ា]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦៩ |- | ២០១៣ | {{PHI}} | Bea Santiago | rowspan="7" |[[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦៧ |- | ២០១៤ |{{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Valerie Hernandez | align=center |៧៣ |- | ២០១៥ |{{VEN}} | Edymar Martínez | align=center |៧០ |- | ២០១៦ | {{PHI}} | Kylie Verzosa | align=center |៦៩ |- | ២០១៧ | {{IDN}} | Kevin Liliana | align=center |៦៩ |- | ២០១៨ |{{VEN}} | Mariem Velazco | align=center |៧៧ |- | ២០១៩ |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] |Sireethorn Leearamwat | align=center |៨៣ |- | ២០២០ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២១ | colspan="10" align="center"|''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | ២០២២ | {{Flag|អាល្លឺម៉ង់}} | Jasmin Selberg | rowspan = "4" | [[:en:Tokyo|ទីក្រុងតូក្យូ]], [[ជប៉ុន]] | align=center |៦៦ |- | ២០២៣ | {{VEN}} | Andrea Rubio | align=center |៧០ |- | ២០២៤ | {{Flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Huỳnh Thị Thanh Thủy | align=center |៧១ |- | ២០២៥ | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៥ | | | | |- | ២០២៤ | ឡូយ ច័ន្ទរស្មី |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០២៣ | សំណាង អេលីណា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |16th spot of the Top 20 |Top 7 Best National Costume |- | ២០២២ | ជា ចារ៉ានី |[[ខេត្តបាត់ដំបង]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | បុណ្យ កញ្ចនធីតា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៧ | ញាត សុភា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == e0rg61lrhqtc9tf4kpuze002if7b4fu 0 38798 321307 320197 2025-05-31T20:00:45Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321307 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាផែនដី | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = ២០០១ || founder = [[:en:Lorraine Schuck|Lorraine Schuck]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]] | location = {{Flag|ហ្វីលីពីន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Ramon Monzon | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.missearth.tv|www.missearth.tv]] }} '''បវរកញ្ញាផែនដី''' ({{Lang-en|Miss Earth}}) គឺជា[[:en:major beauty pageant|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់]]អន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Philippines| ប្រទេសហ្វីលីពីន]]ដែលគាំទ្រទៅលើការយល់ដឹង[[:en:environmental awareness|ផ្នែកបរិស្ថាន]] [[:en:conservation|ការអភិរក្ស]] និង[[:en:social responsibility|ទំនួលខុសត្រូវសង្គម]]។រួមជាមួយនឹង [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] និង [[:en:Miss Internationala|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយក្នុងចំណោមការ[[:en:Big Four beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំងបួន]]។ [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Jessica Lane|Jessica Lane]] មកពី[[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- |align="center"| ២០០១ | {{flag|ដាណឺម៉ាក}} | Catharina Svensson | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៤២ |- | rowspan=2 align="center"| ២០០២ | [[:en:Bosnia and Herzegovina|បូស្នៀ និង ហឺហ្សេហ្គោវីណា]] | Džejla Glavović<br>(លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan=2 align="center"| ៥៣ |- | {{flag|កេនយ៉ា}} | Winfred Omwakwe<br>(ជំនួសតំណែង) | [[:en:Mandaluyong|ទីក្រុងម៉ាន់ដាលូយ៉ុង]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |- |align="center"| ២០០៣ | {{flagicon|Honduras}} [[:en:Honduras|ហុងឌូរ៉ាស]] | Dania Prince | rowspan="3" | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៥៧ |- |align="center"| ២០០៤ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Priscilla Meirelles |align="center"| ៦១ |- |align="center"| ២០០៥ | {{VEN}} | Alexandra Braun |align="center"| ៨០ |- | align="center"| ២០០៦ | {{flag|ឈីលី}} | Hil Hernández | [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨២ |- |align="center"| ២០០៧ |{{CAN}} | Jessica Trisko | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] និង [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០០៨ |{{PHI}} | Karla Henry | [[:en:Angeles City|ទីក្រុងអេនជឺលេស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០០៩ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Larissa Ramos | [[:en:Boracay|រមណីយដ្ឋានកោះបូរ៉ាខាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១០ |{{IND}} | Nicole Faria | [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១១ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Olga Álava | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១២ | {{flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Tereza Fajksová | rowspan="2" |[[:en:Las Piñas|ទីក្រុងឡាស ភីណាស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១៣ | {{VEN}} | Alyz Henrich |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០១៤ |{{PHI}} | Jamie Herrell | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០១៥ |{{PHI}} | Angelia Ong | [[:en:Vienna|ទីក្រុងវីអេនណា]], [[:en:Austria|ប្រទេសអូទ្រីស]] |align="center"| ៨៦ |- |align="center"| ២០១៦ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Katherine Espín | rowspan="3" |[[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៨៣ |- |align="center"| ២០១៧ |{{PHI}} | Karen Ibasco | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០១៨ | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Nguyễn Phương Khánh | align="center" | ៨៧ |- |align="center"| ២០១៩ | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Nellys Pimentel | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០២០ | {{USA}} | Lindsey Coffey | rowspan = "2" align="center | ''មិនមាន'' | align="center" | ៨២ |- |align="center"| ២០២១ | {{Flagicon|Belize}} [[:en:Belize|បេលីស]] | Destiny Wagner | align="center" | ៨០ |- |align="center"| ២០២២ | {{Flagicon|South Korea}} [[:en:South Korea|កូរ៉េ]] | Mina Sue Choi | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan = "2" align="center | ៨៥ |- |align="center"| ២០២៣ | {{Flag|អាល់បានី}} | Drita Ziri | [[:en:Prey Nokor|ទីក្រុងព្រៃនគរ]] [[:en:Khmer Krom|កម្ពុជាក្រោម]] |- |align="center"| ២០២៤ | {{Flag|អូស្ត្រាលី}} | Jessica Lane | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៧៦ |- |align="center"| ២០២៥ | | | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៤ |រដ្ឋា ភីយ៉ាដែត |[[ខេត្តកណ្តាល]] |Unplaced | |- | ២០២៣ |ពៅ តាន់ជេសុីកា |[[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] |Unplaced | |- | ២០២១ |ដាំ សុភ័ក្រសុីនឌី |[[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Unplaced | |- | ២០២០ |ហេង សុទ្ធនិស្ស័យ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | ថោង ម៉ាឡា |[[ខេត្តកណ្ដាល]] | Unplaced | |- | ២០១៨ |កែវ សេងលីហួរ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៧ |អែម គុនថង |[[ខេត្តព្រះសីហនុ]] | Unplaced | |- |- | ២០០៥ |ពេជ្រ មាលា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == l4k8u7fuxcsr7zsrnzbrl1w1zxgjgjp 321309 321307 2025-05-31T20:03:50Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321309 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាផែនដី | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = ២០០១ || founder = [[:en:Lorraine Schuck|Lorraine Schuck]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]] | location = {{Flag|ហ្វីលីពីន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Ramon Monzon | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.missearth.tv|www.missearth.tv]] }} '''បវរកញ្ញាផែនដី''' ({{Lang-en|Miss Earth}}) គឺជា[[:en:major beauty pageant|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់]]អន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Philippines| ប្រទេសហ្វីលីពីន]]ដែលគាំទ្រទៅលើការយល់ដឹង[[:en:environmental awareness|ផ្នែកបរិស្ថាន]] [[:en:conservation|ការអភិរក្ស]] និង [[:en:social responsibility|ទំនួលខុសត្រូវសង្គម]]។រួមជាមួយនឹង [[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] និង [[:en:Miss Internationala|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយក្នុងចំណោមការ[[:en:Big Four beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំងបួន]]។ [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Jessica Lane|Jessica Lane]] មកពី[[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- |align="center"| ២០០១ | {{flag|ដាណឺម៉ាក}} | Catharina Svensson | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៤២ |- | rowspan=2 align="center"| ២០០២ | [[:en:Bosnia and Herzegovina|បូស្នៀ និង ហឺហ្សេហ្គោវីណា]] | Džejla Glavović<br>(លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan=2 align="center"| ៥៣ |- | {{flag|កេនយ៉ា}} | Winfred Omwakwe<br>(ជំនួសតំណែង) | [[:en:Mandaluyong|ទីក្រុងម៉ាន់ដាលូយ៉ុង]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |- |align="center"| ២០០៣ | {{flagicon|Honduras}} [[:en:Honduras|ហុងឌូរ៉ាស]] | Dania Prince | rowspan="3" | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៥៧ |- |align="center"| ២០០៤ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Priscilla Meirelles |align="center"| ៦១ |- |align="center"| ២០០៥ | {{VEN}} | Alexandra Braun |align="center"| ៨០ |- | align="center"| ២០០៦ | {{flag|ឈីលី}} | Hil Hernández | [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨២ |- |align="center"| ២០០៧ |{{CAN}} | Jessica Trisko | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] និង [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០០៨ |{{PHI}} | Karla Henry | [[:en:Angeles City|ទីក្រុងអេនជឺលេស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០០៩ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Larissa Ramos | [[:en:Boracay|រមណីយដ្ឋានកោះបូរ៉ាខាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១០ |{{IND}} | Nicole Faria | [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១១ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Olga Álava | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១២ | {{flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Tereza Fajksová | rowspan="2" |[[:en:Las Piñas|ទីក្រុងឡាស ភីណាស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១៣ | {{VEN}} | Alyz Henrich |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០១៤ |{{PHI}} | Jamie Herrell | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០១៥ |{{PHI}} | Angelia Ong | [[:en:Vienna|ទីក្រុងវីអេនណា]], [[:en:Austria|ប្រទេសអូទ្រីស]] |align="center"| ៨៦ |- |align="center"| ២០១៦ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Katherine Espín | rowspan="3" |[[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៨៣ |- |align="center"| ២០១៧ |{{PHI}} | Karen Ibasco | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០១៨ | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Nguyễn Phương Khánh | align="center" | ៨៧ |- |align="center"| ២០១៩ | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Nellys Pimentel | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០២០ | {{USA}} | Lindsey Coffey | rowspan = "2" align="center | ''មិនមាន'' | align="center" | ៨២ |- |align="center"| ២០២១ | {{Flagicon|Belize}} [[:en:Belize|បេលីស]] | Destiny Wagner | align="center" | ៨០ |- |align="center"| ២០២២ | {{Flagicon|South Korea}} [[:en:South Korea|កូរ៉េ]] | Mina Sue Choi | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan = "2" align="center | ៨៥ |- |align="center"| ២០២៣ | {{Flag|អាល់បានី}} | Drita Ziri | [[:en:Prey Nokor|ទីក្រុងព្រៃនគរ]] [[:en:Khmer Krom|កម្ពុជាក្រោម]] |- |align="center"| ២០២៤ | {{Flag|អូស្ត្រាលី}} | Jessica Lane | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៧៦ |- |align="center"| ២០២៥ | | | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៤ |រដ្ឋា ភីយ៉ាដែត |[[ខេត្តកណ្តាល]] |Unplaced | |- | ២០២៣ |ពៅ តាន់ជេសុីកា |[[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] |Unplaced | |- | ២០២១ |ដាំ សុភ័ក្រសុីនឌី |[[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Unplaced | |- | ២០២០ |ហេង សុទ្ធនិស្ស័យ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | ថោង ម៉ាឡា |[[ខេត្តកណ្ដាល]] | Unplaced | |- | ២០១៨ |កែវ សេងលីហួរ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៧ |អែម គុនថង |[[ខេត្តព្រះសីហនុ]] | Unplaced | |- |- | ២០០៥ |ពេជ្រ មាលា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == a7ipmqk54n1cw4lax7svbtppr0rvlcg 321333 321309 2025-06-01T06:17:14Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321333 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាផែនដី | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = ២០០១ || founder = [[:en:Lorraine Schuck|Lorraine Schuck]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]] | location = {{Flag|ហ្វីលីពីន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Ramon Monzon | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.missearth.tv|www.missearth.tv]] }} '''បវរកញ្ញាផែនដី''' ({{Lang-en|Miss Earth}}) គឺជា[[:en:major beauty pageant|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់]]អន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Philippines| ប្រទេសហ្វីលីពីន]]ដែលគាំទ្រទៅលើការយល់ដឹង[[:en:environmental awareness|ផ្នែកបរិស្ថាន]] [[:en:conservation|ការអភិរក្ស]] និង [[:en:social responsibility|ទំនួលខុសត្រូវសង្គម]]។រួមជាមួយនឹង[[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] និង [[:en:Miss Internationala|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយនៅក្នុងចំណោមការ[[:en:Big Four beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Jessica Lane|Jessica Lane]] មកពី[[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- |align="center"| ២០០១ | {{flag|ដាណឺម៉ាក}} | Catharina Svensson | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៤២ |- | rowspan=2 align="center"| ២០០២ | [[:en:Bosnia and Herzegovina|បូស្នៀ និង ហឺហ្សេហ្គោវីណា]] | Džejla Glavović<br>(លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan=2 align="center"| ៥៣ |- | {{flag|កេនយ៉ា}} | Winfred Omwakwe<br>(ជំនួសតំណែង) | [[:en:Mandaluyong|ទីក្រុងម៉ាន់ដាលូយ៉ុង]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |- |align="center"| ២០០៣ | {{flagicon|Honduras}} [[:en:Honduras|ហុងឌូរ៉ាស]] | Dania Prince | rowspan="3" | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៥៧ |- |align="center"| ២០០៤ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Priscilla Meirelles |align="center"| ៦១ |- |align="center"| ២០០៥ | {{VEN}} | Alexandra Braun |align="center"| ៨០ |- | align="center"| ២០០៦ | {{flag|ឈីលី}} | Hil Hernández | [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨២ |- |align="center"| ២០០៧ |{{CAN}} | Jessica Trisko | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] និង [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០០៨ |{{PHI}} | Karla Henry | [[:en:Angeles City|ទីក្រុងអេនជឺលេស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០០៩ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Larissa Ramos | [[:en:Boracay|រមណីយដ្ឋានកោះបូរ៉ាខាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១០ |{{IND}} | Nicole Faria | [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១១ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Olga Álava | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១២ | {{flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Tereza Fajksová | rowspan="2" |[[:en:Las Piñas|ទីក្រុងឡាស ភីណាស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១៣ | {{VEN}} | Alyz Henrich |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០១៤ |{{PHI}} | Jamie Herrell | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០១៥ |{{PHI}} | Angelia Ong | [[:en:Vienna|ទីក្រុងវីអេនណា]], [[:en:Austria|ប្រទេសអូទ្រីស]] |align="center"| ៨៦ |- |align="center"| ២០១៦ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Katherine Espín | rowspan="3" |[[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៨៣ |- |align="center"| ២០១៧ |{{PHI}} | Karen Ibasco | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០១៨ | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Nguyễn Phương Khánh | align="center" | ៨៧ |- |align="center"| ២០១៩ | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Nellys Pimentel | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០២០ | {{USA}} | Lindsey Coffey | rowspan = "2" align="center | ''មិនមាន'' | align="center" | ៨២ |- |align="center"| ២០២១ | {{Flagicon|Belize}} [[:en:Belize|បេលីស]] | Destiny Wagner | align="center" | ៨០ |- |align="center"| ២០២២ | {{Flagicon|South Korea}} [[:en:South Korea|កូរ៉េ]] | Mina Sue Choi | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan = "2" align="center | ៨៥ |- |align="center"| ២០២៣ | {{Flag|អាល់បានី}} | Drita Ziri | [[:en:Prey Nokor|ទីក្រុងព្រៃនគរ]] [[:en:Khmer Krom|កម្ពុជាក្រោម]] |- |align="center"| ២០២៤ | {{Flag|អូស្ត្រាលី}} | Jessica Lane | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៧៦ |- |align="center"| ២០២៥ | | | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៤ |រដ្ឋា ភីយ៉ាដែត |[[ខេត្តកណ្តាល]] |Unplaced | |- | ២០២៣ |ពៅ តាន់ជេសុីកា |[[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] |Unplaced | |- | ២០២១ |ដាំ សុភ័ក្រសុីនឌី |[[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Unplaced | |- | ២០២០ |ហេង សុទ្ធនិស្ស័យ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | ថោង ម៉ាឡា |[[ខេត្តកណ្ដាល]] | Unplaced | |- | ២០១៨ |កែវ សេងលីហួរ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៧ |អែម គុនថង |[[ខេត្តព្រះសីហនុ]] | Unplaced | |- |- | ២០០៥ |ពេជ្រ មាលា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == esxom87vp9cr5zuein8h2emfllvc77v 321334 321333 2025-06-01T06:19:10Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321334 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាផែនដី | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = ២០០១ || founder = [[:en:Lorraine Schuck|Lorraine Schuck]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]] | location = {{Flag|ហ្វីលីពីន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Ramon Monzon | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.missearth.tv|www.missearth.tv]] }} '''បវរកញ្ញាផែនដី''' ({{Lang-en|Miss Earth}}) គឺជា[[:en:major beauty pageant|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់]]អន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Philippines| ប្រទេសហ្វីលីពីន]]ដែលគាំទ្រទៅលើការយល់ដឹង[[:en:environmental awareness|ផ្នែកបរិស្ថាន]] [[:en:conservation|ការអភិរក្ស]] និង [[:en:social responsibility|ទំនួលខុសត្រូវសង្គម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] និង [[:en:Miss Internationala|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយនៅក្នុងចំណោមការ[[:en:Big Four beauty pageants|ប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Jessica Lane|Jessica Lane]] មកពី[[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- |align="center"| ២០០១ | {{flag|ដាណឺម៉ាក}} | Catharina Svensson | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៤២ |- | rowspan=2 align="center"| ២០០២ | [[:en:Bosnia and Herzegovina|បូស្នៀ និង ហឺហ្សេហ្គោវីណា]] | Džejla Glavović<br>(លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan=2 align="center"| ៥៣ |- | {{flag|កេនយ៉ា}} | Winfred Omwakwe<br>(ជំនួសតំណែង) | [[:en:Mandaluyong|ទីក្រុងម៉ាន់ដាលូយ៉ុង]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |- |align="center"| ២០០៣ | {{flagicon|Honduras}} [[:en:Honduras|ហុងឌូរ៉ាស]] | Dania Prince | rowspan="3" | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៥៧ |- |align="center"| ២០០៤ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Priscilla Meirelles |align="center"| ៦១ |- |align="center"| ២០០៥ | {{VEN}} | Alexandra Braun |align="center"| ៨០ |- | align="center"| ២០០៦ | {{flag|ឈីលី}} | Hil Hernández | [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨២ |- |align="center"| ២០០៧ |{{CAN}} | Jessica Trisko | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] និង [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០០៨ |{{PHI}} | Karla Henry | [[:en:Angeles City|ទីក្រុងអេនជឺលេស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០០៩ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Larissa Ramos | [[:en:Boracay|រមណីយដ្ឋានកោះបូរ៉ាខាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១០ |{{IND}} | Nicole Faria | [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១១ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Olga Álava | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១២ | {{flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Tereza Fajksová | rowspan="2" |[[:en:Las Piñas|ទីក្រុងឡាស ភីណាស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១៣ | {{VEN}} | Alyz Henrich |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០១៤ |{{PHI}} | Jamie Herrell | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០១៥ |{{PHI}} | Angelia Ong | [[:en:Vienna|ទីក្រុងវីអេនណា]], [[:en:Austria|ប្រទេសអូទ្រីស]] |align="center"| ៨៦ |- |align="center"| ២០១៦ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Katherine Espín | rowspan="3" |[[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៨៣ |- |align="center"| ២០១៧ |{{PHI}} | Karen Ibasco | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០១៨ | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Nguyễn Phương Khánh | align="center" | ៨៧ |- |align="center"| ២០១៩ | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Nellys Pimentel | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០២០ | {{USA}} | Lindsey Coffey | rowspan = "2" align="center | ''មិនមាន'' | align="center" | ៨២ |- |align="center"| ២០២១ | {{Flagicon|Belize}} [[:en:Belize|បេលីស]] | Destiny Wagner | align="center" | ៨០ |- |align="center"| ២០២២ | {{Flagicon|South Korea}} [[:en:South Korea|កូរ៉េ]] | Mina Sue Choi | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan = "2" align="center | ៨៥ |- |align="center"| ២០២៣ | {{Flag|អាល់បានី}} | Drita Ziri | [[:en:Prey Nokor|ទីក្រុងព្រៃនគរ]] [[:en:Khmer Krom|កម្ពុជាក្រោម]] |- |align="center"| ២០២៤ | {{Flag|អូស្ត្រាលី}} | Jessica Lane | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៧៦ |- |align="center"| ២០២៥ | | | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៤ |រដ្ឋា ភីយ៉ាដែត |[[ខេត្តកណ្តាល]] |Unplaced | |- | ២០២៣ |ពៅ តាន់ជេសុីកា |[[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] |Unplaced | |- | ២០២១ |ដាំ សុភ័ក្រសុីនឌី |[[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Unplaced | |- | ២០២០ |ហេង សុទ្ធនិស្ស័យ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | ថោង ម៉ាឡា |[[ខេត្តកណ្ដាល]] | Unplaced | |- | ២០១៨ |កែវ សេងលីហួរ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៧ |អែម គុនថង |[[ខេត្តព្រះសីហនុ]] | Unplaced | |- |- | ២០០៥ |ពេជ្រ មាលា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == 7z1n9ij7mbmkrau446et5htr29himcs 321337 321334 2025-06-01T06:22:53Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321337 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាផែនដី | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = ២០០១ || founder = [[:en:Lorraine Schuck|Lorraine Schuck]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]] | location = {{Flag|ហ្វីលីពីន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Ramon Monzon | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.missearth.tv|www.missearth.tv]] }} '''បវរកញ្ញាផែនដី''' ({{Lang-en|Miss Earth}}) គឺជា[[:en:major beauty pageant|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់]]អន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Philippines| ប្រទេសហ្វីលីពីន]]ដែលគាំទ្រទៅលើការយល់ដឹង[[:en:environmental awareness|ផ្នែកបរិស្ថាន]] [[:en:conservation|ការអភិរក្ស]] និង [[:en:social responsibility|ទំនួលខុសត្រូវសង្គម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] និង [[:en:Miss Internationala|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយនៅក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Jessica Lane|Jessica Lane]] មកពី[[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- |align="center"| ២០០១ | {{flag|ដាណឺម៉ាក}} | Catharina Svensson | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៤២ |- | rowspan=2 align="center"| ២០០២ | [[:en:Bosnia and Herzegovina|បូស្នៀ និង ហឺហ្សេហ្គោវីណា]] | Džejla Glavović<br>(លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan=2 align="center"| ៥៣ |- | {{flag|កេនយ៉ា}} | Winfred Omwakwe<br>(ជំនួសតំណែង) | [[:en:Mandaluyong|ទីក្រុងម៉ាន់ដាលូយ៉ុង]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |- |align="center"| ២០០៣ | {{flagicon|Honduras}} [[:en:Honduras|ហុងឌូរ៉ាស]] | Dania Prince | rowspan="3" | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៥៧ |- |align="center"| ២០០៤ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Priscilla Meirelles |align="center"| ៦១ |- |align="center"| ២០០៥ | {{VEN}} | Alexandra Braun |align="center"| ៨០ |- | align="center"| ២០០៦ | {{flag|ឈីលី}} | Hil Hernández | [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨២ |- |align="center"| ២០០៧ |{{CAN}} | Jessica Trisko | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] និង [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០០៨ |{{PHI}} | Karla Henry | [[:en:Angeles City|ទីក្រុងអេនជឺលេស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០០៩ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Larissa Ramos | [[:en:Boracay|រមណីយដ្ឋានកោះបូរ៉ាខាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១០ |{{IND}} | Nicole Faria | [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១១ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Olga Álava | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១២ | {{flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Tereza Fajksová | rowspan="2" |[[:en:Las Piñas|ទីក្រុងឡាស ភីណាស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១៣ | {{VEN}} | Alyz Henrich |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០១៤ |{{PHI}} | Jamie Herrell | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០១៥ |{{PHI}} | Angelia Ong | [[:en:Vienna|ទីក្រុងវីអេនណា]], [[:en:Austria|ប្រទេសអូទ្រីស]] |align="center"| ៨៦ |- |align="center"| ២០១៦ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Katherine Espín | rowspan="3" |[[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៨៣ |- |align="center"| ២០១៧ |{{PHI}} | Karen Ibasco | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០១៨ | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Nguyễn Phương Khánh | align="center" | ៨៧ |- |align="center"| ២០១៩ | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Nellys Pimentel | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០២០ | {{USA}} | Lindsey Coffey | rowspan = "2" align="center | ''មិនមាន'' | align="center" | ៨២ |- |align="center"| ២០២១ | {{Flagicon|Belize}} [[:en:Belize|បេលីស]] | Destiny Wagner | align="center" | ៨០ |- |align="center"| ២០២២ | {{Flagicon|South Korea}} [[:en:South Korea|កូរ៉េ]] | Mina Sue Choi | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan = "2" align="center | ៨៥ |- |align="center"| ២០២៣ | {{Flag|អាល់បានី}} | Drita Ziri | [[:en:Prey Nokor|ទីក្រុងព្រៃនគរ]] [[:en:Khmer Krom|កម្ពុជាក្រោម]] |- |align="center"| ២០២៤ | {{Flag|អូស្ត្រាលី}} | Jessica Lane | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៧៦ |- |align="center"| ២០២៥ | | | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៤ |រដ្ឋា ភីយ៉ាដែត |[[ខេត្តកណ្តាល]] |Unplaced | |- | ២០២៣ |ពៅ តាន់ជេសុីកា |[[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] |Unplaced | |- | ២០២១ |ដាំ សុភ័ក្រសុីនឌី |[[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Unplaced | |- | ២០២០ |ហេង សុទ្ធនិស្ស័យ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | ថោង ម៉ាឡា |[[ខេត្តកណ្ដាល]] | Unplaced | |- | ២០១៨ |កែវ សេងលីហួរ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៧ |អែម គុនថង |[[ខេត្តព្រះសីហនុ]] | Unplaced | |- |- | ២០០៥ |ពេជ្រ មាលា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == 6rdsq7cdc3iciodl6uef1bvf35j9v60 321345 321337 2025-06-01T07:12:26Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ */ 321345 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាផែនដី | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = ២០០១ || founder = [[:en:Lorraine Schuck|Lorraine Schuck]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]] | location = {{Flag|ហ្វីលីពីន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Ramon Monzon | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.missearth.tv|www.missearth.tv]] }} '''បវរកញ្ញាផែនដី''' ({{Lang-en|Miss Earth}}) គឺជា[[:en:major beauty pageant|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់]]អន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Philippines| ប្រទេសហ្វីលីពីន]]ដែលគាំទ្រទៅលើការយល់ដឹង[[:en:environmental awareness|ផ្នែកបរិស្ថាន]] [[:en:conservation|ការអភិរក្ស]] និង [[:en:social responsibility|ទំនួលខុសត្រូវសង្គម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] និង [[:en:Miss Internationala|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយនៅក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Jessica Lane|Jessica Lane]] មកពី[[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- |align="center"| ២០០១ | {{flag|ដាណឺម៉ាក}} | Catharina Svensson | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៤២ |- | rowspan=2 align="center"| ២០០២ | {{Flagicon|Bosnia and Herzegovina}} [[:en:Bosnia and Herzegovina|បូស្នៀ និង ហឺហ្សេហ្គោវីណា]] | Džejla Glavović<br>(លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan=2 align="center"| ៥៣ |- | {{flag|កេនយ៉ា}} | Winfred Omwakwe<br>(ជំនួសតំណែង) | [[:en:Mandaluyong|ទីក្រុងម៉ាន់ដាលូយ៉ុង]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |- |align="center"| ២០០៣ | {{flagicon|Honduras}} [[:en:Honduras|ហុងឌូរ៉ាស]] | Dania Prince | rowspan="3" | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៥៧ |- |align="center"| ២០០៤ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Priscilla Meirelles |align="center"| ៦១ |- |align="center"| ២០០៥ | {{VEN}} | Alexandra Braun |align="center"| ៨០ |- | align="center"| ២០០៦ | {{flag|ឈីលី}} | Hil Hernández | [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨២ |- |align="center"| ២០០៧ |{{CAN}} | Jessica Trisko | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] និង [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០០៨ |{{PHI}} | Karla Henry | [[:en:Angeles City|ទីក្រុងអេនជឺលេស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០០៩ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Larissa Ramos | [[:en:Boracay|រមណីយដ្ឋានកោះបូរ៉ាខាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១០ |{{IND}} | Nicole Faria | [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១១ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Olga Álava | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១២ | {{flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Tereza Fajksová | rowspan="2" |[[:en:Las Piñas|ទីក្រុងឡាស ភីណាស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១៣ | {{VEN}} | Alyz Henrich |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០១៤ |{{PHI}} | Jamie Herrell | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០១៥ |{{PHI}} | Angelia Ong | [[:en:Vienna|ទីក្រុងវីអេនណា]], [[:en:Austria|ប្រទេសអូទ្រីស]] |align="center"| ៨៦ |- |align="center"| ២០១៦ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Katherine Espín | rowspan="3" |[[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៨៣ |- |align="center"| ២០១៧ |{{PHI}} | Karen Ibasco | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០១៨ | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Nguyễn Phương Khánh | align="center" | ៨៧ |- |align="center"| ២០១៩ | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Nellys Pimentel | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០២០ | {{USA}} | Lindsey Coffey | rowspan = "2" align="center | ''មិនមាន'' | align="center" | ៨២ |- |align="center"| ២០២១ | {{Flagicon|Belize}} [[:en:Belize|បេលីស]] | Destiny Wagner | align="center" | ៨០ |- |align="center"| ២០២២ | {{Flagicon|South Korea}} [[:en:South Korea|កូរ៉េ]] | Mina Sue Choi | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan = "2" align="center | ៨៥ |- |align="center"| ២០២៣ | {{Flag|អាល់បានី}} | Drita Ziri | [[:en:Prey Nokor|ទីក្រុងព្រៃនគរ]] [[:en:Khmer Krom|កម្ពុជាក្រោម]] |- |align="center"| ២០២៤ | {{Flag|អូស្ត្រាលី}} | Jessica Lane | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៧៦ |- |align="center"| ២០២៥ | | | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៤ |រដ្ឋា ភីយ៉ាដែត |[[ខេត្តកណ្តាល]] |Unplaced | |- | ២០២៣ |ពៅ តាន់ជេសុីកា |[[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] |Unplaced | |- | ២០២១ |ដាំ សុភ័ក្រសុីនឌី |[[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Unplaced | |- | ២០២០ |ហេង សុទ្ធនិស្ស័យ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | ថោង ម៉ាឡា |[[ខេត្តកណ្ដាល]] | Unplaced | |- | ២០១៨ |កែវ សេងលីហួរ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៧ |អែម គុនថង |[[ខេត្តព្រះសីហនុ]] | Unplaced | |- |- | ២០០៥ |ពេជ្រ មាលា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == 4baxfoz5081mnqwq40547mhs0jjps81 321346 321345 2025-06-01T07:14:34Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ */ 321346 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាផែនដី | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = ២០០១ || founder = [[:en:Lorraine Schuck|Lorraine Schuck]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]] | location = {{Flag|ហ្វីលីពីន}} | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Ramon Monzon | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:www.missearth.tv|www.missearth.tv]] }} '''បវរកញ្ញាផែនដី''' ({{Lang-en|Miss Earth}}) គឺជា[[:en:major beauty pageant|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់]]អន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំដែលមានមូលដ្ឋាននៅ[[:en:Philippines| ប្រទេសហ្វីលីពីន]]ដែលគាំទ្រទៅលើការយល់ដឹង[[:en:environmental awareness|ផ្នែកបរិស្ថាន]] [[:en:conservation|ការអភិរក្ស]] និង [[:en:social responsibility|ទំនួលខុសត្រូវសង្គម]]។រួមជាមួយនឹងកម្មវិធី[[:en:Miss World|បវរកញ្ញាពិភពលោក]] [[:en:Miss Universe|បវរកញ្ញាចក្រវាឡ]] និង [[:en:Miss Internationala|បវរកញ្ញាអន្តរជាតិ]] [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]គឺជាកម្មវិធីប្រកួតសម្រស់មួយនៅក្នុងចំណោម[[:en:Big Four beauty pageants|កម្មវិធីប្រកួតសម្រស់ធំៗទាំង ០៤]]។ [[:en:Miss Earth|បវរកញ្ញាផែនដី]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Jessica Lane|Jessica Lane]] មកពី[[:en:Australia|ប្រទេសអូស្ត្រាលី]]ដែលបានគ្រងម្កុដនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]]។ ==ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- |align="center"| ២០០១ | {{flag|ដាណឺម៉ាក}} | Catharina Svensson | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៤២ |- | rowspan=2 align="center"| ២០០២ | [[:en:Bosnia and Herzegovina|បូស្នៀ និង ហឺហ្សេហ្គោវីណា]] | Džejla Glavović<br>(លាលែងចេញពីតំណែង) | [[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan=2 align="center"| ៥៣ |- | {{flag|កេនយ៉ា}} | Winfred Omwakwe<br>(ជំនួសតំណែង) | [[:en:Mandaluyong|ទីក្រុងម៉ាន់ដាលូយ៉ុង]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |- |align="center"| ២០០៣ | {{flagicon|Honduras}} [[:en:Honduras|ហុងឌូរ៉ាស]] | Dania Prince | rowspan="3" | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៥៧ |- |align="center"| ២០០៤ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Priscilla Meirelles |align="center"| ៦១ |- |align="center"| ២០០៥ | {{VEN}} | Alexandra Braun |align="center"| ៨០ |- | align="center"| ២០០៦ | {{flag|ឈីលី}} | Hil Hernández | [[:en:Manila|ទីក្រុងម៉ានីល]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨២ |- |align="center"| ២០០៧ |{{CAN}} | Jessica Trisko | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] និង [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០០៨ |{{PHI}} | Karla Henry | [[:en:Angeles City|ទីក្រុងអេនជឺលេស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០០៩ |{{flag|ប្រេស៊ីល}} | Larissa Ramos | [[:en:Boracay|រមណីយដ្ឋានកោះបូរ៉ាខាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១០ |{{IND}} | Nicole Faria | [[:en:Nha Trang|ទីក្រុងញ៉ាត្រាង]], [[:en:Khánh Hòa|ខេត្តខាញ់ហូ]], [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១១ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Olga Álava | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៤ |- |align="center"| ២០១២ | {{flagicon|Czech Republic}} [[:en:Czech Republic|សាធារណរដ្ឋឆេក]] | Tereza Fajksová | rowspan="2" |[[:en:Las Piñas|ទីក្រុងឡាស ភីណាស]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨០ |- |align="center"| ២០១៣ | {{VEN}} | Alyz Henrich |align="center"| ៨៨ |- |align="center"| ២០១៤ |{{PHI}} | Jamie Herrell | [[:en:Quezon City|ទីក្រុងកេហ្សុន]], [[Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] |align="center"| ៨៥ |- |align="center"| ២០១៥ |{{PHI}} | Angelia Ong | [[:en:Vienna|ទីក្រុងវីអេនណា]], [[:en:Austria|ប្រទេសអូទ្រីស]] |align="center"| ៨៦ |- |align="center"| ២០១៦ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} | Katherine Espín | rowspan="3" |[[:en:Pasay|ទីក្រុងប៉ាសាយ]], [[ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center"| ៨៣ |- |align="center"| ២០១៧ |{{PHI}} | Karen Ibasco | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០១៨ | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]] | Nguyễn Phương Khánh | align="center" | ៨៧ |- |align="center"| ២០១៩ | {{Flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Nellys Pimentel | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]] [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៨៥ |- |align="center"| ២០២០ | {{USA}} | Lindsey Coffey | rowspan = "2" align="center | ''មិនមាន'' | align="center" | ៨២ |- |align="center"| ២០២១ | {{Flagicon|Belize}} [[:en:Belize|បេលីស]] | Destiny Wagner | align="center" | ៨០ |- |align="center"| ២០២២ | {{Flagicon|South Korea}} [[:en:South Korea|កូរ៉េ]] | Mina Sue Choi | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | rowspan = "2" align="center | ៨៥ |- |align="center"| ២០២៣ | {{Flag|អាល់បានី}} | Drita Ziri | [[:en:Prey Nokor|ទីក្រុងព្រៃនគរ]] [[:en:Khmer Krom|កម្ពុជាក្រោម]] |- |align="center"| ២០២៤ | {{Flag|អូស្ត្រាលី}} | Jessica Lane | [[:en:Parañaque|ទីក្រុងប៉ារ៉ាញ៉ាហ្គេ]], [[:en:Philippines|ប្រទេសហ្វីលីពីន]] | align="center" | ៧៦ |- |align="center"| ២០២៥ | | | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំប្រកួត !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២៤ |រដ្ឋា ភីយ៉ាដែត |[[ខេត្តកណ្តាល]] |Unplaced | |- | ២០២៣ |ពៅ តាន់ជេសុីកា |[[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] |Unplaced | |- | ២០២១ |ដាំ សុភ័ក្រសុីនឌី |[[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Unplaced | |- | ២០២០ |ហេង សុទ្ធនិស្ស័យ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០១៩ | ថោង ម៉ាឡា |[[ខេត្តកណ្ដាល]] | Unplaced | |- | ២០១៨ |កែវ សេងលីហួរ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |- | ២០១៧ |អែម គុនថង |[[ខេត្តព្រះសីហនុ]] | Unplaced | |- |- | ២០០៥ |ពេជ្រ មាលា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | Unplaced | |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == 6rdsq7cdc3iciodl6uef1bvf35j9v60 0 38799 321306 320193 2025-05-31T19:59:27Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321306 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាស៊ូប៉ាជាតិ | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = ២០០៩ (Miss Supranational) & ២០១៦(Mister Supranational) | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់នារីនិងបុរសអន្តរជាតិ''' | headquarters = [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]] និង [[:en:Panama City|ទីក្រុង ប៉ាណាម៉ា]] | location = {{flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] និង {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Gerhard Parzutka von Lipinski | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:misssupranational.com|misssupranational.com]] និង [[:en:www.mistersupranational.com|www.mistersupranational.com]] }} '''បវរកញ្ញាស៊ូប៉ាជាតិ ''' ({{Lang-en|Miss Supranational}}) គឺជាការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំដែលបានចាប់ផ្ដើមក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ហើយជាមួយនឹងការប្រកួតភាគច្រើនដែលធ្វើឡើងក្នុង[[:en:Poland|ប្រទេសប៉ូឡូញ]]។ការប្រឡង '''បុរសឯកស៊ូប៉ាជាតិ '''({{Lang-en|Mister Supranational}}) ត្រូវបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ នៅក្នុង[[:en:Poland|ប្រទេសប៉ូឡូញ]]។ អ្នករៀបចំកម្មវិធី [[:en:Miss and Mister Supranational|បវរកញ្ញា និង បុរសឯក ស៊ូប៉ាជាតិ]] បច្ចុប្បន្នគឺ World Beauty Association [[:en:S.A.|S.A.]] និង Nowa Scena។ អ្នកដែលបានឈ្នះនៅក្នុងការប្រកួតបច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Harashta Haifa Zahra|Harashta Haifa Zahra]] មកពី[[:en:Indonesia|ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] និង [[:en:Fezile Mkhize|Fezile Mkhize]] មកពី[[:en:South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] ដែលបានគ្រងម្កុដនិងតំណែងនៅថ្ងៃទី ០៤ ខែកក្កដា និង នៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៤ ដោយឡែកពីគ្នានៅ [[:en:Nowy Sącz|Nowy Sącz ប្រទេសប៉ូឡូញ]]។ == ម្ចាស់ម្កុដបវរកញ្ញាថ្មីៗ == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | align="center" | ២០០៩ |{{flag|អ៊ុយក្រែន}} | Oksana Morya | rowspan="3" |[[:en:Płock|ទីក្រុងផ័កស៍]], [[ប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៣៦ |- | align="center" | ២០១០ |{{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | Karina Pinilla | align="center" | ៦៦ |- | align="center" | ២០១១ |{{POL}} | Monika Lewczuk | align="center" | ៧០ |- | align="center" | ២០១២ |{{flagicon|Belarus}} [[:en:Belarus|បេឡារុស]] | Ekaterina Buraya | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[ប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៥៣ |- | align="center" | ២០១៣ |{{PHI}} | Mutya Johanna Datul | [[:en:Minsk|ទីក្រុងមីនស៍]], [[:en:Belarus|បេឡារុស]] | align="center" | ៨២ |- | align="center" | ២០១៤ |{{IND}} | Asha Bhat | rowspan="5" | [[:en:Krynica-Zdrój|ទីក្រុងគ្រីនីសាស្រ្ត៊ុយ]], [[ប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៧១ |- | align="center" | ២០១៥ |{{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | Stephania Stegman | align="center" | ៨២ |- | align="center" | ២០១៦ |{{IND}} | Srinidhi Shetty | align="center" | ៧១ |- | align="center" | ២០១៧ |{{flagicon|South Korea}} [[:en:South Korea|កូរ៉េ]] | Jenny Kim | align="center" | ៦៥ |- | align="center" | ២០១៨ |{{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Valeria Vázquez | align="center" | ៧២ |- | align="center" | ២០១៩ |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Anntonia Porsild | [[:en:Katowice|ទីក្រុងកាតូវីសា]], [[ប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៧៨ |- | align ="center" | ២០២០ | colspan="9" {{n/a align="center"| ''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | align ="center" | ២០២១ | {{flagicon|Namibia}} [[:en:Namibia|ណាមីប៊ី]] |Chanique Rabe | rowspan = "4" | [[:en:Nowy Sącz|ទីក្រុងនូវីសនហ្ស៍]], [[ប៉ូឡូញ]] | align= "center" | ៥៨ |- | align ="center" | ២០២២ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Lalela Mswane | align= "center" |៦៩ |- | align ="center" | ២០២៣ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} |Andrea Aguilera | align= "center" |៩៥ |- | align ="center" | ២០២៤ | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} |Harashta Haifa Zahra | align= "center" |៦៨ |- | align="center" | ២០២៥ | | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! បេក្ខភាព ! ខេត្ត ! តំណែង ! រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២២ | អ៊ិន លក្ខណា |[[ខេត្តសៀមរាប]] |Unplaced | |- | ២០២៣ | លីវ ជីលី |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០២៥ | ឈុំ ចាន់ដារ៉ា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | | |- |} == ម្ចាស់ម្កុដបុរសឯកថ្មីៗ == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | align="center" | ២០១៦ | {{MEX}} |Diego Garcy | rowspan = "3" | [[:en:Krynica-Zdrój|ទីក្រុងគ្រីនីសាស្រ្ត៊ុយ]] [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៣០ |- | align="center" | ២០១៧ | {{VEN}} |Gabriel Corvea | align="center" | ៣៤ |- | align="center" | ២០១៨ | {{flag|ឥណ្ឌា}} |Pratamesh Maulingkar | align="center" | ៣៩ |- | align="center" | ២០១៩ | {{USA}} |Nate Crnkovich | [[:en:Katowice|ទីក្រុងកាតូវីសា]] [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៤០ |- | align="center" | ២០២០ | colspan="9" {{n/a align="center"| ''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | align="center" | ២០២១ | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] |Varo Vargas | rowspan = "4" | [[:en:Nowy Sącz|ទីក្រុងគ្រីនីសាស្រ្ត៊ុយ]] [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | rowspan = "3" align="center" | ៣៤ |- | align="center" | ២០២២ | {{flag|គុយបា}} |Luis Daniel Gálvez | |- | align="center" | ២០២៣ | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} |Iván Álvarez Guedes | |- | align="center" | ២០២៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Fezile Mkhize | align="center" | ៣៦ |- |} == បេក្ខជនតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! បេក្ខភាព ! ខេត្ត ! តំណែង ! រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២២ | ឡៅ បញ្ញា |[[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Unplaced | |- | ២០២៣ | វន សិលា |[[ខេត្តសៀមរាប]] |Unplaced | |- | ២០២៥ | ហ៊ាប ស៊ាងហ៊ុយ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == kplh2rj3nl04l2nbdfl5wdpp3y6pbvt 321332 321306 2025-06-01T06:15:47Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321332 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization | name = បវរកញ្ញាស៊ូប៉ាជាតិ | image = | size = 200px | caption = និមិត្តសញ្ញាការប្រកួតប្រជែង | formation = ២០០៩ (Miss Supranational) & ២០១៦(Mister Supranational) | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់នារីនិងបុរសអន្តរជាតិ''' | headquarters = [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]] និង [[:en:Panama City|ទីក្រុង ប៉ាណាម៉ា]] | location = {{flagicon|Poland}} [[:en:Poland|ប៉ូឡូញ]] និង {{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = Gerhard Parzutka von Lipinski | key_people = | language = [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | membership = | website = [[:en:misssupranational.com|misssupranational.com]] និង [[:en:www.mistersupranational.com|www.mistersupranational.com]] }} '''បវរកញ្ញាស៊ូប៉ាជាតិ ''' ({{Lang-en|Miss Supranational}}) គឺជាការប្រកួតសម្រស់អន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំដែលបានចាប់ផ្ដើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ហើយជាមួយនឹងការប្រកួតភាគច្រើនដែលធ្វើឡើងនៅក្នុង[[:en:Poland|ប្រទេសប៉ូឡូញ]]។ការប្រឡង '''បុរសឯកស៊ូប៉ាជាតិ '''({{Lang-en|Mister Supranational}}) ត្រូវបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ នៅក្នុង[[:en:Poland|ប្រទេសប៉ូឡូញ]]។ អ្នករៀបចំកម្មវិធី [[:en:Miss and Mister Supranational|បវរកញ្ញា និង បុរសឯក ស៊ូប៉ាជាតិ]] បច្ចុប្បន្នគឺ World Beauty Association [[:en:S.A.|S.A.]] និង Nowa Scena។ អ្នកដែលបានឈ្នះនៅក្នុងការប្រកួតបច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Harashta Haifa Zahra|Harashta Haifa Zahra]] មកពី[[:en:Indonesia|ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] និង [[:en:Fezile Mkhize|Fezile Mkhize]] មកពី[[:en:South Africa|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]] ដែលបានគ្រងម្កុដនិងតំណែងនៅថ្ងៃទី ០៤ ខែកក្កដា និង នៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៤ ដោយឡែកពីគ្នានៅ [[:en:Nowy Sącz|Nowy Sącz ប្រទេសប៉ូឡូញ]]។ == ម្ចាស់ម្កុដបវរកញ្ញាថ្មីៗ == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | align="center" | ២០០៩ |{{flag|អ៊ុយក្រែន}} | Oksana Morya | rowspan="3" |[[:en:Płock|ទីក្រុងផ័កស៍]], [[ប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៣៦ |- | align="center" | ២០១០ |{{flagicon|Panama}} [[:en:Panama|ប៉ាណាម៉ា]] | Karina Pinilla | align="center" | ៦៦ |- | align="center" | ២០១១ |{{POL}} | Monika Lewczuk | align="center" | ៧០ |- | align="center" | ២០១២ |{{flagicon|Belarus}} [[:en:Belarus|បេឡារុស]] | Ekaterina Buraya | [[:en:Warsaw|ទីក្រុងវ័រសូ]], [[ប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៥៣ |- | align="center" | ២០១៣ |{{PHI}} | Mutya Johanna Datul | [[:en:Minsk|ទីក្រុងមីនស៍]], [[:en:Belarus|បេឡារុស]] | align="center" | ៨២ |- | align="center" | ២០១៤ |{{IND}} | Asha Bhat | rowspan="5" | [[:en:Krynica-Zdrój|ទីក្រុងគ្រីនីសាស្រ្ត៊ុយ]], [[ប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៧១ |- | align="center" | ២០១៥ |{{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]] | Stephania Stegman | align="center" | ៨២ |- | align="center" | ២០១៦ |{{IND}} | Srinidhi Shetty | align="center" | ៧១ |- | align="center" | ២០១៧ |{{flagicon|South Korea}} [[:en:South Korea|កូរ៉េ]] | Jenny Kim | align="center" | ៦៥ |- | align="center" | ២០១៨ |{{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] | Valeria Vázquez | align="center" | ៧២ |- | align="center" | ២០១៩ |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] | Anntonia Porsild | [[:en:Katowice|ទីក្រុងកាតូវីសា]], [[ប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៧៨ |- | align ="center" | ២០២០ | colspan="9" {{n/a align="center"| ''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | align ="center" | ២០២១ | {{flagicon|Namibia}} [[:en:Namibia|ណាមីប៊ី]] |Chanique Rabe | rowspan = "4" | [[:en:Nowy Sącz|ទីក្រុងនូវីសនហ្ស៍]], [[ប៉ូឡូញ]] | align= "center" | ៥៨ |- | align ="center" | ២០២២ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Lalela Mswane | align= "center" |៦៩ |- | align ="center" | ២០២៣ | {{flag|អេក្វាឌ័រ}} |Andrea Aguilera | align= "center" |៩៥ |- | align ="center" | ២០២៤ | {{flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}} |Harashta Haifa Zahra | align= "center" |៦៨ |- | align="center" | ២០២៥ | | | |- |} == បេក្ខនារីតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! បេក្ខភាព ! ខេត្ត ! តំណែង ! រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២២ | អ៊ិន លក្ខណា |[[ខេត្តសៀមរាប]] |Unplaced | |- | ២០២៣ | លីវ ជីលី |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] |Unplaced | |- | ២០២៥ | ឈុំ ចាន់ដារ៉ា |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | | |- |} == ម្ចាស់ម្កុដបុរសឯកថ្មីៗ == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | align="center" | ២០១៦ | {{MEX}} |Diego Garcy | rowspan = "3" | [[:en:Krynica-Zdrój|ទីក្រុងគ្រីនីសាស្រ្ត៊ុយ]] [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៣០ |- | align="center" | ២០១៧ | {{VEN}} |Gabriel Corvea | align="center" | ៣៤ |- | align="center" | ២០១៨ | {{flag|ឥណ្ឌា}} |Pratamesh Maulingkar | align="center" | ៣៩ |- | align="center" | ២០១៩ | {{USA}} |Nate Crnkovich | [[:en:Katowice|ទីក្រុងកាតូវីសា]] [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | align="center" | ៤០ |- | align="center" | ២០២០ | colspan="9" {{n/a align="center"| ''គ្មានការប្រកួតប្រជែង'' |- | align="center" | ២០២១ | {{flagicon|Peru}} [[:en:Peru|ប៉េរ៉ូ]] |Varo Vargas | rowspan = "4" | [[:en:Nowy Sącz|ទីក្រុងគ្រីនីសាស្រ្ត៊ុយ]] [[ប្រទេសប៉ូឡូញ]] | rowspan = "3" align="center" | ៣៤ |- | align="center" | ២០២២ | {{flag|គុយបា}} |Luis Daniel Gálvez | |- | align="center" | ២០២៣ | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} |Iván Álvarez Guedes | |- | align="center" | ២០២៤ | {{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |Fezile Mkhize | align="center" | ៣៦ |- |} == បេក្ខជនតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំ ! បេក្ខភាព ! ខេត្ត ! តំណែង ! រង្វាន់ពិសេស |- | ២០២២ | ឡៅ បញ្ញា |[[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Unplaced | |- | ២០២៣ | វន សិលា |[[ខេត្តសៀមរាប]] |Unplaced | |- | ២០២៥ | ហ៊ាប ស៊ាងហ៊ុយ |[[រាជធានីភ្នំពេញ]] | | |- |} == សូមមើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == 5hqtvy8ytpzzngnjhz9657frm965tcr 0 39205 321244 239762 2025-05-31T01:30:25Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321244 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៥ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០០៨០១ |[[ភូមិព្នៅ|ភូមិព្នៅ]] |Phnov |- |១៧១០០៨០២ |[[ភូមិសំបួរ|ភូមិសំបួរ]] |Sambuor |- |១៧១០០៨០៣ |[[ភូមិវាល|ភូមិវាល]] |Veal |- |១៧១០០៨០៤ |[[ភូមិជ្រៃ|ភូមិជ្រៃ]] |Chrey |- |១៧១០០៨០៥ |[[ភូមិតាគង់|ភូមិតាគង់]] |Ta Kong |} 13cti0wax5kqh0b9bvv8l6v6tzp7c4b 321257 321244 2025-05-31T01:58:52Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321257 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' ជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៥ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០០៨០១ |[[ភូមិព្នៅ|ភូមិព្នៅ]] |Phnov |- |១៧១០០៨០២ |[[ភូមិសំបួរ|ភូមិសំបួរ]] |Sambuor |- |១៧១០០៨០៣ |[[ភូមិវាល|ភូមិវាល]] |Veal |- |១៧១០០៨០៤ |[[ភូមិជ្រៃ|ភូមិជ្រៃ]] |Chrey |- |១៧១០០៨០៥ |[[ភូមិតាគង់|ភូមិតាគង់]] |Ta Kong |} g2unpfoaouhebh8f8okts550k7cfju9 0 39206 321249 305663 2025-05-31T01:41:17Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321249 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៧ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |17101001 |[[ភូមិកសិកម្ម]] |Kaksekam |- |17101002 |[[ភូមិ​ថ្នល់]] |Thnal |- |17101003 |[[ភូមិរការធំ]] |Roka Thum |- |17101004 |[[ភូមិព្រៃធំ]] |Prey Thum |- |17101005 |[[ភូមិស្រង៉ែ]] |Srongae |- |17101006 |[[ភូមិចន្លោង]] |Chanlaong |- |17101007 |[[ភូមិតាចក]] |Ta Chork |} 0tr7nflt06999nhdc3964s6de16hjmt 321250 321249 2025-05-31T01:44:19Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321250 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៧ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១០០១ |[[ភូមិកសិកម្ម]] |Kaksekam |- |១៧១០១០០២ |[[ភូមិ​ថ្នល់]] |Thnal |- |១៧១០១០០៣ |[[ភូមិរការធំ]] |Roka Thum |- |១៧១០១០០៤ |[[ភូមិព្រៃធំ]] |Prey Thum |- |១៧១០១០០៥ |[[ភូមិស្រង៉ែ]] |Srangae |- |១៧១០១០០៦ |[[ភូមិចន្លោង]] |Chanlaong |- |១៧១០១០០៧ |[[ភូមិតាចក]] |Ta Chork |} fvz78va2qetci4biqze1oasu8gp46ji 321259 321250 2025-05-31T01:59:31Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321259 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' ជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០៧ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១០០១ |[[ភូមិកសិកម្ម]] |Kaksekam |- |១៧១០១០០២ |[[ភូមិ​ថ្នល់]] |Thnal |- |១៧១០១០០៣ |[[ភូមិរការធំ]] |Roka Thum |- |១៧១០១០០៤ |[[ភូមិព្រៃធំ]] |Prey Thum |- |១៧១០១០០៥ |[[ភូមិស្រង៉ែ]] |Srangae |- |១៧១០១០០៦ |[[ភូមិចន្លោង]] |Chanlaong |- |១៧១០១០០៧ |[[ភូមិតាចក]] |Ta Chork |} 7f3cv1wp4mr41e2a24dwqsmfry70vjw 0 39207 321262 319216 2025-05-31T02:01:22Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321262 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' ជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]បច្ចុប្បន្នត្រូវបានកាត់បញ្ចូលទៅក្នុងដែនរដ្ឋបាល[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]វិញមាន ១០ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១១០១ |[[ភូមិគោកចាន់|ភូមិគោកចាន់ ]] |Kouk Chan |- |១៧១០១១០២ |[[ភូមិថ្នល់បាក់|ភូមិថ្នល់បាក់ ]] |Thnal Bak |- |១៧១០១១០៣ |[[ភូមិត្នោត|ភូមិត្នោត ]] |Tnaot |- |១៧១០១១០៤ |[[ភូមិត្រពាំងរុន|ភូមិត្រពាំងរុន ]] |Trapeang Run |- |១៧១០១១០៥ |[[ភូមិតាប៉ាង|ភូមិតាប៉ាង ]] |Ta Pang |- |១៧១០១១០៦ |[[ភូមិព្រៃគុយ|ភូមិព្រៃគុយ ]] |Prey Kuy |- |១៧១០១១០៧ |[[ភូមិបង្កោង|ភូមិបង្កោង ]] |Bangkaong |- |១៧១០១១០៨ |[[ភូមិគីរីមានន្ទ|ភូមិគីរីមានន្ទ ]] |Kiri Meanon |- |១៧១០១១០៩ |[[ភូមិបុស្សធំ|ភូមិបុស្សធំ ]] |Bos Thum |- |១៧១០១១១០ |[[ភូមិត្រាចជ្រុំ|ភូមិត្រាចជ្រុំ ]] |Trach Chrum |} m0y7mx4e15pni32n7trsfjtkwt9gp8q 321263 321262 2025-05-31T02:02:13Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321263 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' ជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]បច្ចុប្បន្នត្រូវបានកាត់បញ្ចូលទៅក្នុងដែនរដ្ឋបាល[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]វិញមាន ១០ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១១០១ |[[ភូមិគោកចាន់|ភូមិគោកចាន់]] |Kouk Chan |- |១៧១០១១០២ |[[ភូមិថ្នល់បាក់|ភូមិថ្នល់បាក់]] |Thnal Bak |- |១៧១០១១០៣ |[[ភូមិត្នោត|ភូមិត្នោត]] |Tnaot |- |១៧១០១១០៤ |[[ភូមិត្រពាំងរុន|ភូមិត្រពាំងរុន]] |Trapeang Run |- |១៧១០១១០៥ |[[ភូមិតាប៉ាង|ភូមិតាប៉ាង]] |Ta Pang |- |១៧១០១១០៦ |[[ភូមិព្រៃគុយ|ភូមិព្រៃគុយ]] |Prey Kuy |- |១៧១០១១០៧ |[[ភូមិបង្កោង|ភូមិបង្កោង]] |Bangkaong |- |១៧១០១១០៨ |[[ភូមិគីរីមានន្ទ|ភូមិគីរីមានន្ទ]] |Kiri Meanon |- |១៧១០១១០៩ |[[ភូមិបុស្សធំ|ភូមិបុស្សធំ]] |Bos Thum |- |១៧១០១១១០ |[[ភូមិត្រាចជ្រុំ|ភូមិត្រាចជ្រុំ]] |Trach Chrum |} 4r7tbg3zknwege7hujodowaatz9sv3u 0 39208 321251 239766 2025-05-31T01:48:30Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321251 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១២ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១២០១ |[[ភូមិតារស់|ភូមិតារស់]] |Ta Ros |- |១៧១០១២០២ |[[ភូមិរកា|ភូមិរកា]] |Roka |- |១៧១០១២០៣ |[[ភូមិព្រៃពោធិ៍|ភូមិព្រៃពោធិ៍]] |Prey Pou |- |១៧១០១២០៤ |[[ភូមិទទា|ភូមិទទា]] |Totea |- |១៧១០១២០៥ |[[ភូមិក្រសាំង|ភូមិក្រសាំង]] |Krasang |- |១៧១០១២០៦ |[[ភូមិពពិស|ភូមិពពិស]] |Popis |- |១៧១០១២០៧ |[[ភូមិត្រពាំងវែង|ភូមិត្រពាំងវែង]] |Trapeang Veng |- |១៧១០១២០៨ |[[ភូមិគោកដូង|ភូមិគោកដូង]] |Kouk Doung |- |១៧១០១២០៩ |[[ភូមិបឹង|ភូមិបឹង]] |Boeng |- |១៧១០១២១០ |[[ភូមិប្រម៉ា|ភូមិប្រម៉ា]] |Prama |- |១៧១០១២១១ |[[ភូមិខ្នារ|ភូមិខ្នារ]] |Khnar |- |១៧១០១២១២ |[[ភូមិព្រៃក្រូច|ភូមិព្រៃក្រូច]] |Prey Krouch |} dizv0wu3kaxm1n5dfwwlur8ucp4gpyp 321260 321251 2025-05-31T01:59:50Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321260 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' ជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១២ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១២០១ |[[ភូមិតារស់|ភូមិតារស់]] |Ta Ros |- |១៧១០១២០២ |[[ភូមិរកា|ភូមិរកា]] |Roka |- |១៧១០១២០៣ |[[ភូមិព្រៃពោធិ៍|ភូមិព្រៃពោធិ៍]] |Prey Pou |- |១៧១០១២០៤ |[[ភូមិទទា|ភូមិទទា]] |Totea |- |១៧១០១២០៥ |[[ភូមិក្រសាំង|ភូមិក្រសាំង]] |Krasang |- |១៧១០១២០៦ |[[ភូមិពពិស|ភូមិពពិស]] |Popis |- |១៧១០១២០៧ |[[ភូមិត្រពាំងវែង|ភូមិត្រពាំងវែង]] |Trapeang Veng |- |១៧១០១២០៨ |[[ភូមិគោកដូង|ភូមិគោកដូង]] |Kouk Doung |- |១៧១០១២០៩ |[[ភូមិបឹង|ភូមិបឹង]] |Boeng |- |១៧១០១២១០ |[[ភូមិប្រម៉ា|ភូមិប្រម៉ា]] |Prama |- |១៧១០១២១១ |[[ភូមិខ្នារ|ភូមិខ្នារ]] |Khnar |- |១៧១០១២១២ |[[ភូមិព្រៃក្រូច|ភូមិព្រៃក្រូច]] |Prey Krouch |} mi5pp42h6vaxhbgfmmncrhba4nv5cb2 0 39209 321253 239756 2025-05-31T01:52:06Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321253 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១០ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" ! colspan="4"|{{pagename}} |- ! លេខកូដភូមិ !! ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !! ឈ្មោះភូមិជាអក្សរឡាតាំង !! ផ្សេងៗ |- |១៧១០១៣០១ |[[ភូមិគោកដូង |ភូមិគោកដូង ]] |Kok Dong |ប្តូរពី Kouk Doung ទៅ Kok Dong |- |១៧១០១៣០២ |[[ភូមិសណ្ដាន់ |ភូមិសណ្ដាន់ ]] |Sandan |rowspan="9"| |- |១៧១០១៣០៣ |[[ភូមិជ្រៃ |ភូមិជ្រៃ ]] |Chrey |- |១៧១០១៣០៤ |[[ភូមិប្រយុទ្ធ |ភូមិប្រយុទ្ធ ]] |Prayut |- |១៧១០១៣០៥ |[[ភូមិបន្ទាយឈើ |ភូមិបន្ទាយឈើ ]] |Banteay Chheu |- |១៧១០១៣០៦ |[[ភូមិទឹកវិល |ភូមិទឹកវិល ]] |Tuek Vil |- |១៧១០១៣០៧ |[[ភូមិប្រីយ៍ចាស់ |ភូមិប្រីយ៍ចាស់ ]] |Prei Chas |- |១៧១០១៣០៨ |[[ភូមិទឹកថ្លា |ភូមិទឹកថ្លា ]] |Tuek Thla |- |១៧១០១៣០៩ |[[ភូមិប្រីយ៍ថ្មី |ភូមិប្រីយ៍ថ្មី ]] |Prei Thmei |- |១៧១០១៣០ឫ១០ |[[ភូមិជ័យ |ភូមិជ័យ ]] |Chey |} i8ya2tof69gxzvrrg200nh8gvn460rk 321254 321253 2025-05-31T01:57:15Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321254 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១០ ភូមិ ៖ |-{| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១៣០១ |[[ភូមិគោកដូង|ភូមិគោកដូង]] |Kok Dong |- |១៧១០១៣០២ |[[ភូមិសណ្ដាន់|ភូមិសណ្ដាន់]] |Sandan |- |១៧១០១៣០៣ |[[ភូមិជ្រៃ|ភូមិជ្រៃ]] |Chrey |- |១៧១០១៣០៤ |[[ភូមិប្រយុទ្ធ|ភូមិប្រយុទ្ធ]] |Prayut |- |១៧១០១៣០៥ |[[ភូមិបន្ទាយឈើ|ភូមិបន្ទាយឈើ]] |Banteay Chheu |- |១៧១០១៣០៦ |[[ភូមិទឹកវិល|ភូមិទឹកវិល]] |Tuek Vil |- |១៧១០១៣០៧ |[[ភូមិប្រីយ៍ចាស់|ភូមិប្រីយ៍ចាស់]] |Prei Chas |- |១៧១០១៣០៨ |[[ភូមិទឹកថ្លា|ភូមិទឹកថ្លា]] |Tuek Thla |- |១៧១០១៣០៩ |[[ភូមិប្រីយ៍ថ្មី|ភូមិប្រីយ៍ថ្មី]] |Prei Thmei |- |១៧១០១៣០ឫ១០ |[[ភូមិជ័យ|ភូមិជ័យ]] |Chey |} 7gcyocz7aev9s3vrbck9k6p5twjrofk 321255 321254 2025-05-31T01:57:39Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321255 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១០ ភូមិ ៖ |-{| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១៣០១ |[[ភូមិគោកដូង|ភូមិគោកដូង]] |Kok Dong |- |១៧១០១៣០២ |[[ភូមិសណ្ដាន់|ភូមិសណ្ដាន់]] |Sandan |- |១៧១០១៣០៣ |[[ភូមិជ្រៃ|ភូមិជ្រៃ]] |Chrey |- |១៧១០១៣០៤ |[[ភូមិប្រយុទ្ធ|ភូមិប្រយុទ្ធ]] |Prayut |- |១៧១០១៣០៥ |[[ភូមិបន្ទាយឈើ|ភូមិបន្ទាយឈើ]] |Banteay Chheu |- |១៧១០១៣០៦ |[[ភូមិទឹកវិល|ភូមិទឹកវិល]] |Tuek Vil |- |១៧១០១៣០៧ |[[ភូមិប្រីយ៍ចាស់|ភូមិប្រីយ៍ចាស់]] |Prei Chas |- |១៧១០១៣០៨ |[[ភូមិទឹកថ្លា|ភូមិទឹកថ្លា]] |Tuek Thla |- |១៧១០១៣០៩ |[[ភូមិប្រីយ៍ថ្មី|ភូមិប្រីយ៍ថ្មី]] |Prei Thmei |- |១៧១០១៣០ឫ១០ |[[ភូមិជ័យ|ភូមិជ័យ]] |Chey |- |} lf9d39gkn7zqvhkquclult02j616wpa 321256 321255 2025-05-31T01:57:56Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321256 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' គឺជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១០ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១៣០១ |[[ភូមិគោកដូង|ភូមិគោកដូង]] |Kok Dong |- |១៧១០១៣០២ |[[ភូមិសណ្ដាន់|ភូមិសណ្ដាន់]] |Sandan |- |១៧១០១៣០៣ |[[ភូមិជ្រៃ|ភូមិជ្រៃ]] |Chrey |- |១៧១០១៣០៤ |[[ភូមិប្រយុទ្ធ|ភូមិប្រយុទ្ធ]] |Prayut |- |១៧១០១៣០៥ |[[ភូមិបន្ទាយឈើ|ភូមិបន្ទាយឈើ]] |Banteay Chheu |- |១៧១០១៣០៦ |[[ភូមិទឹកវិល|ភូមិទឹកវិល]] |Tuek Vil |- |១៧១០១៣០៧ |[[ភូមិប្រីយ៍ចាស់|ភូមិប្រីយ៍ចាស់]] |Prei Chas |- |១៧១០១៣០៨ |[[ភូមិទឹកថ្លា|ភូមិទឹកថ្លា]] |Tuek Thla |- |១៧១០១៣០៩ |[[ភូមិប្រីយ៍ថ្មី|ភូមិប្រីយ៍ថ្មី]] |Prei Thmei |- |១៧១០១៣០ឫ១០ |[[ភូមិជ័យ|ភូមិជ័យ]] |Chey |- |} gkm5j7ngm6khtj85u8o50rcp4oh8lxu 321261 321256 2025-05-31T02:00:10Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321261 wikitext text/x-wiki '''{{pagename}}''' ជាដែនរដ្ឋបាលស្ថិតនៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ១០ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដភូមិ ! ភូមិ ! អក្សរឡាតាំង |- |១៧១០១៣០១ |[[ភូមិគោកដូង|ភូមិគោកដូង]] |Kok Dong |- |១៧១០១៣០២ |[[ភូមិសណ្ដាន់|ភូមិសណ្ដាន់]] |Sandan |- |១៧១០១៣០៣ |[[ភូមិជ្រៃ|ភូមិជ្រៃ]] |Chrey |- |១៧១០១៣០៤ |[[ភូមិប្រយុទ្ធ|ភូមិប្រយុទ្ធ]] |Prayut |- |១៧១០១៣០៥ |[[ភូមិបន្ទាយឈើ|ភូមិបន្ទាយឈើ]] |Banteay Chheu |- |១៧១០១៣០៦ |[[ភូមិទឹកវិល|ភូមិទឹកវិល]] |Tuek Vil |- |១៧១០១៣០៧ |[[ភូមិប្រីយ៍ចាស់|ភូមិប្រីយ៍ចាស់]] |Prei Chas |- |១៧១០១៣០៨ |[[ភូមិទឹកថ្លា|ភូមិទឹកថ្លា]] |Tuek Thla |- |១៧១០១៣០៩ |[[ភូមិប្រីយ៍ថ្មី|ភូមិប្រីយ៍ថ្មី]] |Prei Thmei |- |១៧១០១៣០ឫ១០ |[[ភូមិជ័យ|ភូមិជ័យ]] |Chey |- |} mq0px2fuyp2e3xk7i1ozrnls6cn9q5q 0 39757 321252 319547 2025-05-31T01:50:46Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321252 wikitext text/x-wiki សំដៅដល់ ៖ *[[ភូមិរកា(ឃុំរកា)|ភូមិរកា]] [[ឃុំរកា(ស្រុកពារាំង)|ឃុំរកា]] [[ស្រុកពារាំង]] [[ខេត្តព្រៃវែង]] *[[ភូមិរកា(សង្កាត់ស្រយ៉ូវ)|ភូមិរកា]] [[សង្កាត់ស្រយ៉ូវ]] [[ក្រុងស្ទឹងសែន]] [[ខេត្តកំពង់ធំ]] *[[ភូមិរកា(ឃុំកំពង់ចិនជើង)|ភូមិរកា]] [[ឃុំកំពង់ចិនជើង]] [[ស្រុកស្ទោង]] [[ខេត្តកំពង់ធំ]] *[[ភូមិរកា(ឃុំអង្គតាសូ)|ភូមិរកា]] [[ឃុំអង្គតាសូ]] [[ស្រុកស្វាយជ្រំ]] [[ខេត្តស្វាយរៀង]] *[[ភូមិរកា(ឃុំគោកដូង)|ភូមិរកា]] [[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]] [[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្តសៀមរាម]] *[[ភូមិរកា(សង្កាត់ក្របីរៀល)|ភូមិរកា]] [[សង្កាត់ក្របីរៀល]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] fb86722s4tw91kodb6vxow0ozvsree0 0 42492 321234 312956 2025-05-30T15:48:20Z 119.13.61.173 321234 wikitext text/x-wiki {{pp-move-indef}} <noinclude>{{pp-protected|small=yes}}</noinclude> {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS sanskrit; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា <br> Royal Coat of Arms of Cambodia </p> |- style="text-align: center;" | | |- style="text-align:center;" |style="background: #ABCDEF;" colspan="5" | '''និមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិ ឆ្នាំ១៩៥៣''' <br> [[File:Flag of Cambodia.svg|30px]] [[File:Royal_Standard_of_the_King_of_Cambodia.svg|30px]] |- style="background: #f1f5fc;" |- style="vertical-align:center;" |'''ម្ចាស់ត្រាបញ្ជារ''' | [[នរោត្តម សីហមុនី]] |- style="vertical-align:center;" |'''ប្រមុខកំពូល''' | ពន្លឺឆព័ណ្ណរង្សី និង ព្រះមកុដរាជ្យ |- style="vertical-align:center;" |'''អជ្ញាសឹក''' | សញ្ញាអូម ស្រដៀងលេខ ៩ និង ព្រះខ័នរាជ្យ |- style="vertical-align:center;" |'''ខែលការពារ''' | គុជសីហ៍ និង រាជសីហ៍ |- style="vertical-align:center;" |'''ការជ្រោមជ្រែង''' | បញ្ឈរឆ័ត្ររួតមាស៥ថ្នាក់ ១គូ |- style="vertical-align:center;" |'''ទីតម្កល់''' | ជើងពានមាស និង និមិត្តសញ្ញា កួរស្លឹក |- style="vertical-align:center;" |'''ឈ្មោះនៃត្រាបញ្ជារ''' | '''ព្រះចៅ ក្រុង កម្ពុជា''' |- style="vertical-align:center;" |'''ឥស្សរយស''' | និមិត្តសញ្ញា មេដាយ កិត្តិយស |} '''ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា''' (Preah Reach Songhar Kampuchea) ([[អង់គ្លេស]]: '''Royal Coat of Arms of Cambodia''') គឺជានិមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិនៃ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] ([[អង់គ្លេស]]: '''Royal Seal of Kingdom of Cambodia''') ដែលតំណាងឲ្យនិមិត្តសញ្ញាជាតិនៃកម្ពុជា ([[អង់គ្លេស]]: '''Emblem of Cambodia''') និងតំណាងឲ្យ [[រាជានិយមកម្ពុជា]] ([[អង់គ្លេស]]: [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Monarchy_of_Cambodia '''Monarchy of Cambodia''']) ដែលមានរចនាដើម នៅឆ្នាំ ១៨៦០ តាំងពីរជ្ជកាល ព្រះបាទ [[នរោត្តម]]<ref> R.Govid (1967) [https://books.google.com.kh/books?id=xthNAAAAMAAJ&q Vacanānukram bāky thmī], Publisher: Paṇṇāgā ʺmūṭaerṇ, Original from the University of Michigan p.493 </ref> <ref> Hubert de Vries (2012) [http://www.hubert-herald.nl/Cambodia.htm Cambodia Royal Arms], Website: Hubert Herald.nl, Access-date: 2013-08-18 </ref> ហើយមានឃើញបន្តមកឆ្នាំ ១៩៣៥ ដែលបានយកមកប្រែសម្រួលប្រើប្រាស ក្រោយពេលកម្ពុជាទទួលឯករាជពីប្រទេស[[បារាំង]] ឆ្នាំ ១៩៥៣ និងមិនបានប្រើប្រាសនៅពេលដែលកម្ពុជាជួបនិងវិបត្តិសង្គ្រាមផ្ទៃក្នុង ទស្សវតន៍ឆ្នាំ៧០ នោះទេ ។ "ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា" គឺជានិមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិដែលមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងសង្គមពិភពលោកសព្វថ្ងៃវាចាំបាច់ត្រូវកំណត់សម្គាល់ និងកំណត់សម្គាល់ភាពមិនត្រឹមត្រូវនៃអត្តសញ្ញាណអ្វីមួយ មិនចំពោះតែនិមិត្តសញ្ញារបស់យើងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែនិមិត្តសញ្ញាពីប្រទេសនិងទឹកដីដែលនៅឆ្ងាយពីផ្ទះក៏ដូចគ្នា។ និមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់អ្នក ដើម្បីកំណត់អត្តសញ្ញាណនៅក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ នៃកិច្ចការរដ្ឋបាលផ្សេងៗ នៅទូទាំងពិភពលោក ។ កូនសៀវភៅត្រាជាតិ ដែលយើងហៅថា [[លិខិតឆ្លងដែន]] ឬ ប៉ាសស្ព័រ ([[អង់គ្លេស]]: [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Passport Passport]) ដែលណែនាំពេញលេញសម្រាប់សម្គាល់និមិត្តសញ្ញាជាតិមានលក្ខណៈពិសេសនៃនិមិត្តសញ្ញាអន្តរជាតិនិង ជានិមិត្តសញ្ញាវប្បធម៌ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកដែលបានចងក្រងនៅក្នុងការងារសង្ខេបនិងងាយស្រួលប្រើប្រាសក្នុងការធ្វើដំណើរឆ្លងប្រទេសទៅណាមកណា វារួមបញ្ចូលទាំងរដ្ឋសមាជិក [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]] ទាំងអស់និងប្រទេសដែលមិនទាន់ទទួលស្គាល់ពេញលេញជាផ្លូវការណ៍ផងដែរ ។ <ref> James B. Minahan (2010) [https://www.worldcat.org/title/complete-guide-to-national-symbols-and-emblems-v-2/oclc/1002080269 The Complete Guide to National Symbols and Emblems (V.2)], Publisher: Santa Barbara, Calif Greenwood Press p.977 [[ISBN]]: 0313344981 </ref> == អត្ថន័យ នៃព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា == '''ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា ចែកចេញជា ៩ នៃនិមត្តសញ្ញាអត្ថន័យ ៖''' [[File:4 Franc - French Protectorate of Cambodia - Scott Semans 18.jpg|thumb| Royal Coat of Arms of Cambodia - French Protectorate of Cambodia Coin 1860]] [[File:Coat of arms of Cambodia (1935–70).svg|thumb| ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា ឆ្នាំ 1860 រជ្ជកាលព្រះបាទ [[នរោត្តម]]]] * '''១. ពន្លឺឆព័ណ្ណរង្សី ៖''' គឺជាពន្លឺចែងចាំងដែលនៅចុងកំពូលនៃនិមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិ ដែលតំណាំងឲ្យភាពត្រចៈត្រចង់ នៃ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] ព្រៀបបានដូចទៅនិងពន្លឺព្រះសូរិយាដែលបានចែងចាំងស្រោចស្របមកលើ ព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា និងប្រជានុរាស្ត្រ ប្រកបដោយសេចក្ដីសុខ ភាពរីកលូតលាស់ និងភាពរីកចម្រើនរុងរឿង ។<ref> Harriet Winifred Ponder (1938) [https://www.worldcat.org/title/cambodian-glory-the-mystery-of-the-deserted-khmer-cities-and-their-vanished-splendour-and-a-description-of-life-in-cambodia-today/oclc/ Cambodian Glory: The Mystery of the Deserted Khmer Cities and Their Vanished Splendour; and a Description of Life in Cambodia Today], Publisher: T.Butterworth, Limited, Original from the University of Michigan p.383 </ref> * '''២.ព្រះមកុដរាជ្យ ៖''' គឺជាព្រះមាលា (មួក) ដែលមានរាង្គជារាងកោណធ្វើពីមាស និងមានដាំគ្រាប់ពេជ្រ និងត្បូងមានតម្លៃ ដែលសន្មត់ថាជាមួកដ៏អស្ចារ្យបង្ហាញពីភាពជាម្ចាស់ដែនដី ដែលតំណាងឲ្យភ្នំព្រះសុម៉ែរុ ([[អង់គ្លេស]] : [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Mount_Meru Mount Meru]) ដែលជាភ្នំដ៏ពិសិដ្ឋនៃលំនៅឋាន របស់ពួកទេវៈ ឬពួកទេព្ដា និង ត្រូវបានផ្ទេរពីស្តេចមួយទៅស្តេចមួយតាមចំណារតាំងពី [[សម័យអង្គរ]] តរៀងមក ។ <ref> Julio A Jeldres (2003) [https://www.worldcat.org/title/royal-house-of-cambodia/oclc/1075106932 The Royal House of Cambodia], Publisher: Phnom Penh Monument Books p.102 [[ISBN]]: 1075106932 </ref> * '''៣.សញ្ញាអូម ដែលមានរាង្គស្រដៀងនិង លេខ៩ ខ្មែរ ៖''' គឺជា និមិត្តរូបនិទានកថា តំណាងឱ្យរាងកាយមនុស្សជារូបវ័ន្ត ដែលបង្កើតបានជាព្យាង្ដដពិសដ្ឋ នៃឬសគល់ អក្សរសិល្ប៍មន្តអាគមន៍ខ្មែរ ដូចជា សាក់យ័ន្ត ដែលមានប្រភពមកតាំងពីសម័យ[[ចក្រភពខ្មែរ]] មកម្ល៉េះ ។ <ref> Ian Charles arris (2002) [https://www.worldcat.org/title/cambodian-buddhism-history-and-practice/oclc/1018084135 Cambodian Buddhism : history and practice], Publisher: Honolulu, University of Hawai'i Press, © 2005 p.352 [[ISBN]]: 9789749575963 </ref> * '''៤.ព្រះខ័នរាជ្យ ៖''' គឺជាដាវដ៏ពិសិដ្ឋ រាប់ជា​គ្រឿង​រាជ្យកុធភ័ណ្ឌ របស់ ព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា សម្រាប់យកមប្រហារជីវិតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ក្នុងស្ថាប័ននិតិរដ្ឋ ក្រោមការគ្រប់គ្រង់របស់អង្គព្រះមហាក្សត្រ មិនត្រឹមតែប៉ុនណោះ ព្រះខ័នរាជ្យ ជានិមិត្តរូបតំណាង ឲ្យ [[ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា]] ជាច្បាប់អជ្ញាសឹក នៃតុលាកំពូលដែលមានសិទ្ធ សម្រេចកាត់ទោសជាមុន ទើបវិនិច្ឆ័យជាក្រោយ ។<ref> Sal Bej (1966) [https://www.worldcat.org/title/bidhi-pracam-tap-bir-khae/oclc/1012856319 Bidhi pracam tap bir khae], Publisher: Bhnam Ben : Buddhasasana Pandity, Original from Krumjamnamdamniamdamlap khmaer. OCLC Number: [tel:1012856319 1012856319] p.107 </ref> {| class="wikitable" | style="background-color:#F0DC82" align="center" | <font color="#000080"> រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ </font> |- | align="center" |<font color="#000080">​ "ដោយសារតែច្បាប់រដ្ឌធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ បានរឹបអូសអំណាចព្រះរាជា ដូចនេះ ព្រះខ័នរាជ្យ ត្រូវចាត់ទុកជានិមិត្តរូបតំណាងឲ្យសុខសន្តិភាព ស្ថេរភាព និង ភាពយុត្តិធម៌" ។ <ref>[https://www.ccc.gov.kh/historyccc_kh.php Constitution of Cambodia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210605171345/https://www.ccc.gov.kh/historyccc_kh.php |date=2021-06-05 }} (1993) Website: www.ccc.gov.kh, Publisher: Constitutional Council of the Kingdom of Cambodia</ref> |} * '''៥.គុជសីហ៍ និង រាជសីហ៍''' គឺជាសត្វក្នុងព្រេងនិទាន ទេវកថា របស់[[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] ដែលជាសត្វមានអំណាច ប្រកបទៅដោយរាជានុភាព ខ្លាំងខ្លា ក្នុងចម្បាំងទេវកថា នៃចម្បាំងពួកទេវតា ឬ ពួកទេវៈ ដែលត្រូវបាន ព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា ជ្រើសរើសពិសេសជា និមិត្តសញ្ញានៃកិច្ចការពារ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៣ ដោយព្រះបាទ [[នរោត្តម សីហនុ]] ។ <ref>William J. Gedney (1952) [https://books.google.com.kh/books?id= Rẏaṅ Ratanāvaṅs Volume 7]{{Dead link|date=មករា 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Publisher: Bhnaṃ beñ : Paṇṇāgār Gim Seṅ, .B.E 2493 (1950), the University of Michigan</ref> * '''៦.បញ្ឈរឆ័ត្ររួតមាស៥ថ្នាក់ ៖''' គឺជាឆត្រតំណាងឲ្យស្ថានសួគ៌ាជាន់ទី ៥ និមន្តរតន៍ (Nirmāṇarati) (निर्माणरति) កិច្ចជាទីតម្កល់ តំណាងអោយទិសដៅមួយនៃទិសដៅទាំងប្រាំពីរនៃការចាប់កំណើតឡើងវិញ របស់ឪពុកម្ដាយ ដែលសម្ដៅលើ ជីដូន ឬ ជីតា ផងដែរ និមិត្តសញ្ញាបញ្ឈរឆត្ររួតមាស៥ថ្នាក់ ជាកានឹករលឹកដឹងគុណព្រះវរៈរាជមាតាបិតា របស់ព្រះមហាក្សត្រ ដែលឈរជាម្លប់ជួយជ្រោមជ្រែងគាំទ្រដល់ អង្គព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា ។ <ref> Bhnaṃ beñ (1998) [https://www.worldcat.org/title/kambuja-suriya-dassanavatti-phsay-qaksarsastr-nin-qaksarsastr-dudau/oclc/ Kambujasuriyā: dassanāvattī phsāy qaksarsāstr niṅ qaksarsāstr dūdau Volume 52], Publisher: Buddhasāsnapandity, Original from the University of Wisconsin-Madison </ref> * '''៧.ជើងពានមាស និង និមិត្តសញ្ញា កួរស្លឹក ៖''' ** '''«ជើងពានមាស»''' តំណាងឲ្យព្រះរាជបល្ល័ងព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជាក្នុងការសោយរាជ្យសម្បត្តិ និងត្រួតត្រារតនៈសម្បត្តិជាតិ ទាំងអស់ក្នុងដែនដីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទាំងមូល ដូចជា ភ្នំ សមុទ្រ និង រ៉ែធម្មជាតិផ្សេង ។ <ref> Julio A Jeldres (2003) [https://www.worldcat.org/title/royal-house-of-cambodia/oclc/1075106932 The Royal House of Cambodia], Publisher: Phnom Penh Monument Books p.102 [[ISBN]]: 1075106932 </ref> ** '''«និមិត្តសញ្ញា កួរស្លឹក»''' ដែលមានរាង្គក្រងជារង្វង់ស្នែងក្របី តំណាងឲ្យ ខឿនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដែលគាំទ្រដល់អង្គព្រះមហាក្សត្រ ដែលជួយជាគ្រឹះនៃវិស័យកសិកម្ម នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ <ref> Food and Agriculture Organization of the United Nations (1968) [https://www.worldcat.org/title/ceres/oclc/6509949 Ceres], Publisher= the University of California. </ref> * '''៨.ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជា ៖''' ដែលជាពាក្យស្លាកស្ថិតនៅខាងក្រោមនៃត្រារាជ្យ ពាក្យ «ព្រះចៅ» មានន័យស្មើ និងពាក្យ "ម្ចាស់រាជ" ។ ពាក្យ «ក្រុង» មានន័យស្មើ និងពាក្យ "នគរ" ។ ពាក្យ កម្ពុជា មានន័យថា ប្រទេស «កម្ពុជា» ដូចនេះពាក្យ ''' ព្រះចៅ ក្រុង កម្ពុជា''' មានន័យថា (ម្ចាស់រាជនៃនគរកម្ពុជា) ([[អង់គ្លេស]]: Royal Owner of The Kingdom of Cambodia) ដែលតំណាងឲ្យ អធិបតេយ្យភាពជាតិនៃកម្ពុជា ។<ref> Julio A Jeldres (2003) [https://www.worldcat.org/title/royal-house-of-cambodia/oclc/1075106932 The Royal House of Cambodia], Publisher: Phnom Penh Monument Books p.102 [[ISBN]]: 1075106932 </ref> * '''៩.និមិត្តសញ្ញា មេដាយ កិត្តយស ៖''' គឺជានិមិត្តសញ្ញានៃការបំពាក់ឋារន្តនរៈស័ក្ដិ ទទួលស្គាល់តួនាទី ឬ មុខតំំណែង ផ្ដល់ជាកិត្តយស ដល់អង្គព្រះមាក្សត្រនៃកម្ពុជា ក្នុងសេរីភាព និង សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ ដែលទទួលបានពីស្ថាប័នអន្តរជាតិផ្សេងៗ ។ == សេចក្ដីពន្យល់ពាក្យ ព្រះសង្ហារ == '''ព្រះសង្ហារ''' (ន.) ត្រាសម្រាប់ស្ដេចសោយរាជ្យ (Royal Seal) ជាត្រាសម្រាប់សំគាល់បាចវចនាប្រទេស ក្រុងជាដើម ឬ ហៅថា ត្រាជាតិ ឬ ត្រាសម្រាប់រាជ្យ ។​ * ឧទាហរណ៍ទី១ ៖ គេបានប្រថាប់ព្រះសង្ហារលើព្រហស្ថលេខារបស់ព្រះមហាក្សត្រ ។ * ឧទាហរណ៍ទី២ ៖ ព្រះរាជាបានឱ្យគេប្រថាប់ព្រះសង្ហារ លើសាលិខិតមួយច្បាប់ ។ == '''បាវចនាព្រះមហាក្សត្រ ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជា''' == <center><gallery> Image:Royal Standard of the King of Cambodia.svg|ទង់ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា Image:Royal Arms of Cambodia.svg|ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា </gallery></center> == ឯកសារយោង == 1023cme2x2faz3y21uwp9d2mn3m3855 321316 321234 2025-06-01T00:00:03Z 200.24.154.82 321316 wikitext text/x-wiki {{pp-move-indef}} <noinclude>{{pp-protected|small=yes}}</noinclude> {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS sanskrit; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា <br> Royal Coat of Arms of Cambodia </p> |- style="text-align:center;" | colspan="2" |[[File:Royal arms of Cambodia.svg|250px]] |- style="text-align:center;" |style="background: #ABCDEF;" colspan="5" | '''និមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិ ឆ្នាំ១៩៥៣''' <br> [[File:Flag of Cambodia.svg|30px]] [[File:Royal_Standard_of_the_King_of_Cambodia.svg|30px]] |- style="background: #f1f5fc;" |- style="vertical-align:center;" |'''ម្ចាស់ត្រាបញ្ជារ''' | [[នរោត្តម សីហមុនី]] |- style="vertical-align:center;" |'''ប្រមុខកំពូល''' | ពន្លឺឆព័ណ្ណរង្សី និង ព្រះមកុដរាជ្យ |- style="vertical-align:center;" |'''អជ្ញាសឹក''' | សញ្ញាអូម ស្រដៀងលេខ ៩ និង ព្រះខ័នរាជ្យ |- style="vertical-align:center;" |'''ខែលការពារ''' | គុជសីហ៍ និង រាជសីហ៍ |- style="vertical-align:center;" |'''ការជ្រោមជ្រែង''' | បញ្ឈរឆ័ត្ររួតមាស៥ថ្នាក់ ១គូ |- style="vertical-align:center;" |'''ទីតម្កល់''' | ជើងពានមាស និង និមិត្តសញ្ញា កួរស្លឹក |- style="vertical-align:center;" |'''ឈ្មោះនៃត្រាបញ្ជារ''' | '''ព្រះចៅ ក្រុង កម្ពុជា''' |- style="vertical-align:center;" |'''ឥស្សរយស''' | និមិត្តសញ្ញា មេដាយ កិត្តិយស |} '''ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា''' (Preah Reach Songhar Kampuchea) ([[អង់គ្លេស]]: '''Royal Coat of Arms of Cambodia''') គឺជានិមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិនៃ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] ([[អង់គ្លេស]]: '''Royal Seal of Kingdom of Cambodia''') ដែលតំណាងឲ្យនិមិត្តសញ្ញាជាតិនៃកម្ពុជា ([[អង់គ្លេស]]: '''Emblem of Cambodia''') និងតំណាងឲ្យ [[រាជានិយមកម្ពុជា]] ([[អង់គ្លេស]]: [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Monarchy_of_Cambodia '''Monarchy of Cambodia''']) ដែលមានរចនាដើម នៅឆ្នាំ ១៨៦០ តាំងពីរជ្ជកាល ព្រះបាទ [[នរោត្តម]]<ref> R.Govid (1967) [https://books.google.com.kh/books?id=xthNAAAAMAAJ&q Vacanānukram bāky thmī], Publisher: Paṇṇāgā ʺmūṭaerṇ, Original from the University of Michigan p.493 </ref> <ref> Hubert de Vries (2012) [http://www.hubert-herald.nl/Cambodia.htm Cambodia Royal Arms], Website: Hubert Herald.nl, Access-date: 2013-08-18 </ref> ហើយមានឃើញបន្តមកឆ្នាំ ១៩៣៥ ដែលបានយកមកប្រែសម្រួលប្រើប្រាស ក្រោយពេលកម្ពុជាទទួលឯករាជពីប្រទេស[[បារាំង]] ឆ្នាំ ១៩៥៣ និងមិនបានប្រើប្រាសនៅពេលដែលកម្ពុជាជួបនិងវិបត្តិសង្គ្រាមផ្ទៃក្នុង ទស្សវតន៍ឆ្នាំ៧០ នោះទេ ។ "ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា" គឺជានិមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិដែលមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងសង្គមពិភពលោកសព្វថ្ងៃវាចាំបាច់ត្រូវកំណត់សម្គាល់ និងកំណត់សម្គាល់ភាពមិនត្រឹមត្រូវនៃអត្តសញ្ញាណអ្វីមួយ មិនចំពោះតែនិមិត្តសញ្ញារបស់យើងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែនិមិត្តសញ្ញាពីប្រទេសនិងទឹកដីដែលនៅឆ្ងាយពីផ្ទះក៏ដូចគ្នា។ និមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់អ្នក ដើម្បីកំណត់អត្តសញ្ញាណនៅក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ នៃកិច្ចការរដ្ឋបាលផ្សេងៗ នៅទូទាំងពិភពលោក ។ កូនសៀវភៅត្រាជាតិ ដែលយើងហៅថា [[លិខិតឆ្លងដែន]] ឬ ប៉ាសស្ព័រ ([[អង់គ្លេស]]: [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Passport Passport]) ដែលណែនាំពេញលេញសម្រាប់សម្គាល់និមិត្តសញ្ញាជាតិមានលក្ខណៈពិសេសនៃនិមិត្តសញ្ញាអន្តរជាតិនិង ជានិមិត្តសញ្ញាវប្បធម៌ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកដែលបានចងក្រងនៅក្នុងការងារសង្ខេបនិងងាយស្រួលប្រើប្រាសក្នុងការធ្វើដំណើរឆ្លងប្រទេសទៅណាមកណា វារួមបញ្ចូលទាំងរដ្ឋសមាជិក [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]] ទាំងអស់និងប្រទេសដែលមិនទាន់ទទួលស្គាល់ពេញលេញជាផ្លូវការណ៍ផងដែរ ។ <ref> James B. Minahan (2010) [https://www.worldcat.org/title/complete-guide-to-national-symbols-and-emblems-v-2/oclc/1002080269 The Complete Guide to National Symbols and Emblems (V.2)], Publisher: Santa Barbara, Calif Greenwood Press p.977 [[ISBN]]: 0313344981 </ref> == អត្ថន័យ នៃព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា == '''ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា ចែកចេញជា ៩ នៃនិមត្តសញ្ញាអត្ថន័យ ៖''' [[File:4 Franc - French Protectorate of Cambodia - Scott Semans 18.jpg|thumb| Royal Coat of Arms of Cambodia - French Protectorate of Cambodia Coin 1860]] [[File:Coat of arms of Cambodia (1935–70).svg|thumb| ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា ឆ្នាំ 1860 រជ្ជកាលព្រះបាទ [[នរោត្តម]]]] * '''១. ពន្លឺឆព័ណ្ណរង្សី ៖''' គឺជាពន្លឺចែងចាំងដែលនៅចុងកំពូលនៃនិមិត្តសញ្ញាត្រាជាតិ ដែលតំណាំងឲ្យភាពត្រចៈត្រចង់ នៃ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] ព្រៀបបានដូចទៅនិងពន្លឺព្រះសូរិយាដែលបានចែងចាំងស្រោចស្របមកលើ ព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា និងប្រជានុរាស្ត្រ ប្រកបដោយសេចក្ដីសុខ ភាពរីកលូតលាស់ និងភាពរីកចម្រើនរុងរឿង ។<ref> Harriet Winifred Ponder (1938) [https://www.worldcat.org/title/cambodian-glory-the-mystery-of-the-deserted-khmer-cities-and-their-vanished-splendour-and-a-description-of-life-in-cambodia-today/oclc/ Cambodian Glory: The Mystery of the Deserted Khmer Cities and Their Vanished Splendour; and a Description of Life in Cambodia Today], Publisher: T.Butterworth, Limited, Original from the University of Michigan p.383 </ref> * '''២.ព្រះមកុដរាជ្យ ៖''' គឺជាព្រះមាលា (មួក) ដែលមានរាង្គជារាងកោណធ្វើពីមាស និងមានដាំគ្រាប់ពេជ្រ និងត្បូងមានតម្លៃ ដែលសន្មត់ថាជាមួកដ៏អស្ចារ្យបង្ហាញពីភាពជាម្ចាស់ដែនដី ដែលតំណាងឲ្យភ្នំព្រះសុម៉ែរុ ([[អង់គ្លេស]] : [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Mount_Meru Mount Meru]) ដែលជាភ្នំដ៏ពិសិដ្ឋនៃលំនៅឋាន របស់ពួកទេវៈ ឬពួកទេព្ដា និង ត្រូវបានផ្ទេរពីស្តេចមួយទៅស្តេចមួយតាមចំណារតាំងពី [[សម័យអង្គរ]] តរៀងមក ។ <ref> Julio A Jeldres (2003) [https://www.worldcat.org/title/royal-house-of-cambodia/oclc/1075106932 The Royal House of Cambodia], Publisher: Phnom Penh Monument Books p.102 [[ISBN]]: 1075106932 </ref> * '''៣.សញ្ញាអូម ដែលមានរាង្គស្រដៀងនិង លេខ៩ ខ្មែរ ៖''' គឺជា និមិត្តរូបនិទានកថា តំណាងឱ្យរាងកាយមនុស្សជារូបវ័ន្ត ដែលបង្កើតបានជាព្យាង្ដដពិសដ្ឋ នៃឬសគល់ អក្សរសិល្ប៍មន្តអាគមន៍ខ្មែរ ដូចជា សាក់យ័ន្ត ដែលមានប្រភពមកតាំងពីសម័យ[[ចក្រភពខ្មែរ]] មកម្ល៉េះ ។ <ref> Ian Charles arris (2002) [https://www.worldcat.org/title/cambodian-buddhism-history-and-practice/oclc/1018084135 Cambodian Buddhism : history and practice], Publisher: Honolulu, University of Hawai'i Press, © 2005 p.352 [[ISBN]]: 9789749575963 </ref> * '''៤.ព្រះខ័នរាជ្យ ៖''' គឺជាដាវដ៏ពិសិដ្ឋ រាប់ជា​គ្រឿង​រាជ្យកុធភ័ណ្ឌ របស់ ព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា សម្រាប់យកមប្រហារជីវិតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ក្នុងស្ថាប័ននិតិរដ្ឋ ក្រោមការគ្រប់គ្រង់របស់អង្គព្រះមហាក្សត្រ មិនត្រឹមតែប៉ុនណោះ ព្រះខ័នរាជ្យ ជានិមិត្តរូបតំណាង ឲ្យ [[ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា]] ជាច្បាប់អជ្ញាសឹក នៃតុលាកំពូលដែលមានសិទ្ធ សម្រេចកាត់ទោសជាមុន ទើបវិនិច្ឆ័យជាក្រោយ ។<ref> Sal Bej (1966) [https://www.worldcat.org/title/bidhi-pracam-tap-bir-khae/oclc/1012856319 Bidhi pracam tap bir khae], Publisher: Bhnam Ben : Buddhasasana Pandity, Original from Krumjamnamdamniamdamlap khmaer. OCLC Number: [tel:1012856319 1012856319] p.107 </ref> {| class="wikitable" | style="background-color:#F0DC82" align="center" | <font color="#000080"> រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ </font> |- | align="center" |<font color="#000080">​ "ដោយសារតែច្បាប់រដ្ឌធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ បានរឹបអូសអំណាចព្រះរាជា ដូចនេះ ព្រះខ័នរាជ្យ ត្រូវចាត់ទុកជានិមិត្តរូបតំណាងឲ្យសុខសន្តិភាព ស្ថេរភាព និង ភាពយុត្តិធម៌" ។ <ref>[https://www.ccc.gov.kh/historyccc_kh.php Constitution of Cambodia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210605171345/https://www.ccc.gov.kh/historyccc_kh.php |date=2021-06-05 }} (1993) Website: www.ccc.gov.kh, Publisher: Constitutional Council of the Kingdom of Cambodia</ref> |} * '''៥.គុជសីហ៍ និង រាជសីហ៍''' គឺជាសត្វក្នុងព្រេងនិទាន ទេវកថា របស់[[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] ដែលជាសត្វមានអំណាច ប្រកបទៅដោយរាជានុភាព ខ្លាំងខ្លា ក្នុងចម្បាំងទេវកថា នៃចម្បាំងពួកទេវតា ឬ ពួកទេវៈ ដែលត្រូវបាន ព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា ជ្រើសរើសពិសេសជា និមិត្តសញ្ញានៃកិច្ចការពារ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៣ ដោយព្រះបាទ [[នរោត្តម សីហនុ]] ។ <ref>William J. Gedney (1952) [https://books.google.com.kh/books?id= Rẏaṅ Ratanāvaṅs Volume 7]{{Dead link|date=មករា 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Publisher: Bhnaṃ beñ : Paṇṇāgār Gim Seṅ, .B.E 2493 (1950), the University of Michigan</ref> * '''៦.បញ្ឈរឆ័ត្ររួតមាស៥ថ្នាក់ ៖''' គឺជាឆត្រតំណាងឲ្យស្ថានសួគ៌ាជាន់ទី ៥ និមន្តរតន៍ (Nirmāṇarati) (निर्माणरति) កិច្ចជាទីតម្កល់ តំណាងអោយទិសដៅមួយនៃទិសដៅទាំងប្រាំពីរនៃការចាប់កំណើតឡើងវិញ របស់ឪពុកម្ដាយ ដែលសម្ដៅលើ ជីដូន ឬ ជីតា ផងដែរ និមិត្តសញ្ញាបញ្ឈរឆត្ររួតមាស៥ថ្នាក់ ជាកានឹករលឹកដឹងគុណព្រះវរៈរាជមាតាបិតា របស់ព្រះមហាក្សត្រ ដែលឈរជាម្លប់ជួយជ្រោមជ្រែងគាំទ្រដល់ អង្គព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា ។ <ref> Bhnaṃ beñ (1998) [https://www.worldcat.org/title/kambuja-suriya-dassanavatti-phsay-qaksarsastr-nin-qaksarsastr-dudau/oclc/ Kambujasuriyā: dassanāvattī phsāy qaksarsāstr niṅ qaksarsāstr dūdau Volume 52], Publisher: Buddhasāsnapandity, Original from the University of Wisconsin-Madison </ref> * '''៧.ជើងពានមាស និង និមិត្តសញ្ញា កួរស្លឹក ៖''' ** '''«ជើងពានមាស»''' តំណាងឲ្យព្រះរាជបល្ល័ងព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជាក្នុងការសោយរាជ្យសម្បត្តិ និងត្រួតត្រារតនៈសម្បត្តិជាតិ ទាំងអស់ក្នុងដែនដីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទាំងមូល ដូចជា ភ្នំ សមុទ្រ និង រ៉ែធម្មជាតិផ្សេង ។ <ref> Julio A Jeldres (2003) [https://www.worldcat.org/title/royal-house-of-cambodia/oclc/1075106932 The Royal House of Cambodia], Publisher: Phnom Penh Monument Books p.102 [[ISBN]]: 1075106932 </ref> ** '''«និមិត្តសញ្ញា កួរស្លឹក»''' ដែលមានរាង្គក្រងជារង្វង់ស្នែងក្របី តំណាងឲ្យ ខឿនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដែលគាំទ្រដល់អង្គព្រះមហាក្សត្រ ដែលជួយជាគ្រឹះនៃវិស័យកសិកម្ម នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ <ref> Food and Agriculture Organization of the United Nations (1968) [https://www.worldcat.org/title/ceres/oclc/6509949 Ceres], Publisher= the University of California. </ref> * '''៨.ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជា ៖''' ដែលជាពាក្យស្លាកស្ថិតនៅខាងក្រោមនៃត្រារាជ្យ ពាក្យ «ព្រះចៅ» មានន័យស្មើ និងពាក្យ "ម្ចាស់រាជ" ។ ពាក្យ «ក្រុង» មានន័យស្មើ និងពាក្យ "នគរ" ។ ពាក្យ កម្ពុជា មានន័យថា ប្រទេស «កម្ពុជា» ដូចនេះពាក្យ ''' ព្រះចៅ ក្រុង កម្ពុជា''' មានន័យថា (ម្ចាស់រាជនៃនគរកម្ពុជា) ([[អង់គ្លេស]]: Royal Owner of The Kingdom of Cambodia) ដែលតំណាងឲ្យ អធិបតេយ្យភាពជាតិនៃកម្ពុជា ។<ref> Julio A Jeldres (2003) [https://www.worldcat.org/title/royal-house-of-cambodia/oclc/1075106932 The Royal House of Cambodia], Publisher: Phnom Penh Monument Books p.102 [[ISBN]]: 1075106932 </ref> * '''៩.និមិត្តសញ្ញា មេដាយ កិត្តយស ៖''' គឺជានិមិត្តសញ្ញានៃការបំពាក់ឋារន្តនរៈស័ក្ដិ ទទួលស្គាល់តួនាទី ឬ មុខតំំណែង ផ្ដល់ជាកិត្តយស ដល់អង្គព្រះមាក្សត្រនៃកម្ពុជា ក្នុងសេរីភាព និង សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ ដែលទទួលបានពីស្ថាប័នអន្តរជាតិផ្សេងៗ ។ == សេចក្ដីពន្យល់ពាក្យ ព្រះសង្ហារ == '''ព្រះសង្ហារ''' (ន.) ត្រាសម្រាប់ស្ដេចសោយរាជ្យ (Royal Seal) ជាត្រាសម្រាប់សំគាល់បាចវចនាប្រទេស ក្រុងជាដើម ឬ ហៅថា ត្រាជាតិ ឬ ត្រាសម្រាប់រាជ្យ ។​ * ឧទាហរណ៍ទី១ ៖ គេបានប្រថាប់ព្រះសង្ហារលើព្រហស្ថលេខារបស់ព្រះមហាក្សត្រ ។ * ឧទាហរណ៍ទី២ ៖ ព្រះរាជាបានឱ្យគេប្រថាប់ព្រះសង្ហារ លើសាលិខិតមួយច្បាប់ ។ == '''បាវចនាព្រះមហាក្សត្រ ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជា''' == <center><gallery> Image:Royal Standard of the King of Cambodia.svg|ទង់ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា Image:Royal Arms of Cambodia.svg|ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា </gallery></center> == ឯកសារយោង == ebkgpm3exber9qh7y8v7739st3o1sde 0 43841 321236 285435 2025-05-31T01:05:19Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321236 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = កញ្ចនបុរី | native_name = กาญจนบุรี | native_name_lang = th | settlement_type = [[ចង្វាត់នៃថៃ|ចង្វាត់]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = "แคว้นโบราณ ด่านเจดีย์ มณีเมืองกาญจน์ สะพานข้ามแม่น้ำแคว แหล่งแร่น้ำตก" ("តំបន់បុរាណ, ប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យចេតិយ, មណីមឿងកញ្ចន៍, ស្ពាននៅលើទន្លេគ្វែ ប្រភពរ៉ែទឹកធ្លាក់") | image_flag = Kanchanaburi Flag.png | image_seal = Seal Kanchanaburi.png | image_map = Thailand Kanchanaburi locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីប្រទេសថៃរំលេចខេត្តកញ្ចនបុរី | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = ថៃ | seat_type = រាជធានី | seat = ទីក្រុងកញ្ចនបុរី | leader_party = | leader_title = Governor | leader_name = ចិរៈកៀត ភូមិស្វ័ស្តិ៍ | area_footnotes = <ref name="AREA">{{cite report |title=Advancing Human Development through the ASEAN Community, Thailand Human Development Report 2014, table 0:Basic Data |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/thailand_nhdr_2014_O.pdf |publisher=United Nations Development Programme (UNDP) Thailand |pages=134–135 |access-date=17 January 2016 |isbn=978-974-680-368-7 |postscript=, Data has been supplied by Land Development Department, Ministry of Agriculture and Cooperatives, at Wayback Machine.}}{{dead link|date=March 2020|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> | area_total_km2 = 19,483 | area_rank = ចំណាត់ថ្នាក់ទី 3 | area_water_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="TDD">{{cite web |url=http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/ |title=รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ศ.2561 |date=31 December 2018 |department=Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior |language=th |trans-title=Statistics, population and house statistics for the year 2018 |access-date=20 June 2019 |archivedate=14 មិថុនា 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190614102009/http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/ |url-status=dead }}</ref> | population_total = 893,151 | population_as_of = 2018 | population_rank = ចំណាត់ថ្នាក់ទី 26 | population_density_km2 = 46 | population_density_rank = ចំណាត់ថ្នាក់ទី 74 | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = សន្ទស្សន៍សមិទ្ធិផលរបស់មនុស្ស | demographics1_footnotes = <ref name="HAI 2560">[[:File:Human achievement index 2017.pdf|Human achievement index 2017 by National Economic and Social Development Board (NESDB), pages 1-40, maps 1-9, retrieved 14 September 2019, ISBN 978-974-9769-33-1]]</ref> | demographics1_title1 = HAI (2017) | demographics1_info1 = 0.5457&nbsp;"ទាប"<br/>ចំណាត់ថ្នាក់ទី 67 | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | postal_code_type = លេខ​កូដ​ប្រៃ​ស​ណី​យ | postal_code = 71xxx | area_code_type = លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរសព្ទ | area_code = 034 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-71]] |registration_plate = กาญจนบุรี | website = {{URL|http://www.kanchanaburi.go.th}} | footnotes = }} '''ខេត្តកញ្ចនបុរី''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : กาญจนบุรี) គឺជាខេត្តដែលធំជាងគេនៅភាគខាងលិច[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តតាក]] [[ខេត្តសុពណ៌បុរី]] [[ខេត្តនគរបឋម]] និង [[​ខេត្ត​រាជបុរី​|ខេត្តរាជបុរី]]។ខាងលិចជាប់នឹង[[រដ្ឋកាយីន]] [[រដ្ឋមន]] និង តំបន់តានីនតារយីរបស់[[ប្រទេសភូមា]]។ == ឯកសារយោង == [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តនៅប្រទេសថៃ]] l64symm6ykxx9kax9g0pru1hg4ebagz 321237 321236 2025-05-31T01:06:26Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321237 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = កញ្ចនបុរី | native_name = กาญจนบุรี | native_name_lang = th | settlement_type = [[ចង្វាត់នៃថៃ|ចង្វាត់]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = "แคว้นโบราณ ด่านเจดีย์ มณีเมืองกาญจน์ สะพานข้ามแม่น้ำแคว แหล่งแร่น้ำตก" ("តំបន់បុរាណ, ប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យចេតិយ, មណីមឿងកញ្ចន៍, ស្ពាននៅលើទន្លេគ្វែ ប្រភពរ៉ែទឹកធ្លាក់") | image_flag = Kanchanaburi Flag.png | image_seal = Seal Kanchanaburi.png | image_map = Thailand Kanchanaburi locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីប្រទេសថៃរំលេចខេត្តកញ្ចនបុរី | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = ថៃ | seat_type = រាជធានី | seat = ទីក្រុងកញ្ចនបុរី | leader_party = | leader_title = Governor | leader_name = ចិរៈកៀត ភូមិស្វ័ស្តិ៍ | area_footnotes = <ref name="AREA">{{cite report |title=Advancing Human Development through the ASEAN Community, Thailand Human Development Report 2014, table 0:Basic Data |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/thailand_nhdr_2014_O.pdf |publisher=United Nations Development Programme (UNDP) Thailand |pages=134–135 |access-date=17 January 2016 |isbn=978-974-680-368-7 |postscript=, Data has been supplied by Land Development Department, Ministry of Agriculture and Cooperatives, at Wayback Machine.}}{{dead link|date=March 2020|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> | area_total_km2 = 19,483 | area_rank = ចំណាត់ថ្នាក់ទី 3 | area_water_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="TDD">{{cite web |url=http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/ |title=รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ศ.2561 |date=31 December 2018 |department=Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior |language=th |trans-title=Statistics, population and house statistics for the year 2018 |access-date=20 June 2019 |archivedate=14 មិថុនា 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190614102009/http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/ |url-status=dead }}</ref> | population_total = 893,151 | population_as_of = 2018 | population_rank = ចំណាត់ថ្នាក់ទី 26 | population_density_km2 = 46 | population_density_rank = ចំណាត់ថ្នាក់ទី 74 | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = សន្ទស្សន៍សមិទ្ធិផលរបស់មនុស្ស | demographics1_footnotes = <ref name="HAI 2560">[[:File:Human achievement index 2017.pdf|Human achievement index 2017 by National Economic and Social Development Board (NESDB), pages 1-40, maps 1-9, retrieved 14 September 2019, ISBN 978-974-9769-33-1]]</ref> | demographics1_title1 = HAI (2017) | demographics1_info1 = 0.5457&nbsp;"ទាប"<br/>ចំណាត់ថ្នាក់ទី 67 | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | postal_code_type = លេខ​កូដ​ប្រៃ​ស​ណី​យ | postal_code = 71xxx | area_code_type = លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរសព្ទ | area_code = 034 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-71]] |registration_plate = กาญจนบุรี | website = {{URL|http://www.kanchanaburi.go.th}} | footnotes = }} '''ខេត្តកញ្ចនបុរី''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : กาญจนบุรี) គឺជាខេត្តដែលធំជាងគេនៅភាគខាងលិច[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តតាក]] [[ខេត្តសុពណ៌បុរី]] [[ខេត្តនគរបឋម]] និង [[​ខេត្ត​រាជបុរី​|ខេត្តរាជបុរី]]ហើយនៅភាគខាងលិចវាមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[រដ្ឋកាយីន]] [[រដ្ឋមន]] និង [[តំបន់តានីនតារយី]]របស់[[ប្រទេសភូមា]]។ == ឯកសារយោង == [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តនៅប្រទេសថៃ]] mmizujira5bab29t2iaaa5i6lca7ys2 321238 321237 2025-05-31T01:07:07Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321238 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = កញ្ចនបុរី | native_name = กาญจนบุรี | native_name_lang = th | settlement_type = [[ចង្វាត់នៃថៃ|ចង្វាត់]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = "แคว้นโบราณ ด่านเจดีย์ มณีเมืองกาญจน์ สะพานข้ามแม่น้ำแคว แหล่งแร่น้ำตก" ("តំបន់បុរាណ, ប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យចេតិយ, មណីមឿងកញ្ចន៍, ស្ពាននៅលើទន្លេគ្វែ ប្រភពរ៉ែទឹកធ្លាក់") | image_flag = Kanchanaburi Flag.png | image_seal = Seal Kanchanaburi.png | image_map = Thailand Kanchanaburi locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីប្រទេសថៃរំលេចខេត្តកញ្ចនបុរី | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = ថៃ | seat_type = រាជធានី | seat = ទីក្រុងកញ្ចនបុរី | leader_party = | leader_title = Governor | leader_name = ចិរៈកៀត ភូមិស្វ័ស្តិ៍ | area_footnotes = <ref name="AREA">{{cite report |title=Advancing Human Development through the ASEAN Community, Thailand Human Development Report 2014, table 0:Basic Data |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/thailand_nhdr_2014_O.pdf |publisher=United Nations Development Programme (UNDP) Thailand |pages=134–135 |access-date=17 January 2016 |isbn=978-974-680-368-7 |postscript=, Data has been supplied by Land Development Department, Ministry of Agriculture and Cooperatives, at Wayback Machine.}}{{dead link|date=March 2020|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> | area_total_km2 = 19,483 | area_rank = ចំណាត់ថ្នាក់ទី 3 | area_water_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="TDD">{{cite web |url=http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/ |title=รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ศ.2561 |date=31 December 2018 |department=Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior |language=th |trans-title=Statistics, population and house statistics for the year 2018 |access-date=20 June 2019 |archivedate=14 មិថុនា 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190614102009/http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/ |url-status=dead }}</ref> | population_total = 893,151 | population_as_of = 2018 | population_rank = ចំណាត់ថ្នាក់ទី 26 | population_density_km2 = 46 | population_density_rank = ចំណាត់ថ្នាក់ទី 74 | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = សន្ទស្សន៍សមិទ្ធិផលរបស់មនុស្ស | demographics1_footnotes = <ref name="HAI 2560">[[:File:Human achievement index 2017.pdf|Human achievement index 2017 by National Economic and Social Development Board (NESDB), pages 1-40, maps 1-9, retrieved 14 September 2019, ISBN 978-974-9769-33-1]]</ref> | demographics1_title1 = HAI (2017) | demographics1_info1 = 0.5457&nbsp;"ទាប"<br/>ចំណាត់ថ្នាក់ទី 67 | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | postal_code_type = លេខ​កូដ​ប្រៃ​ស​ណី​យ | postal_code = 71xxx | area_code_type = លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរសព្ទ | area_code = 034 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-71]] |registration_plate = กาญจนบุรี | website = {{URL|http://www.kanchanaburi.go.th}} | footnotes = }} '''ខេត្តកញ្ចនបុរី''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : กาญจนบุรี) គឺជាខេត្តដែលធំជាងគេនៅភាគខាងលិច[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តតាក]] [[ខេត្តសុពណ៌បុរី]] [[ខេត្តនគរបឋម]] និង [[​ខេត្ត​រាជបុរី​|ខេត្តរាជបុរី]]ហើយនៅភាគខាងលិចវាមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[រដ្ឋកាយីន]] [[រដ្ឋមន]] និង [[តំបន់តានីនថារី]]របស់[[ប្រទេសភូមា]]។ == ឯកសារយោង == [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តនៅប្រទេសថៃ]] 7e1v4lm7hc4o2gvr8rr03qql7bh9c7j 321239 321238 2025-05-31T01:12:20Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321239 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ខេត្តកញ្ចនបុរី | native_name = กาญจนบุรี | native_name_lang = th | settlement_type = | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Kanchanaburi Flag.png | image_seal = Seal Kanchanaburi.png | image_map = Thailand Kanchanaburi locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តកញ្ចនបុរី | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងកញ្ចនបុរី | leader_party = | leader_title = | leader_name = | area_footnotes = | area_total_km2 = ១៨៤៨៣ | area_rank = ០៣ | area_water_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | postal_code_type = លេខ​កូដ​ប្ប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 71xxx | area_code_type = លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរស័ព្ទ | area_code = 034 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-71]] | website = {{URL|http://www.kanchanaburi.go.th}} | footnotes = }} '''ខេត្តកញ្ចនបុរី''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : กาญจนบุรี) គឺជាខេត្តដែលធំជាងគេនៅភាគខាងលិច[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តតាក]] [[ខេត្តសុពណ៌បុរី]] [[ខេត្តនគរបឋម]] និង [[​ខេត្ត​រាជបុរី​|ខេត្តរាជបុរី]]ហើយនៅភាគខាងលិចវាមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[រដ្ឋកាយីន]] [[រដ្ឋមន]] និង [[តំបន់តានីនថារី]]របស់[[ប្រទេសភូមា]]។ == ឯកសារយោង == [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តនៅប្រទេសថៃ]] ezq1du39khfea5q6joa3zcmj6c2bfti 321240 321239 2025-05-31T01:13:03Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321240 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ខេត្តកញ្ចនបុរី | native_name = กาญจนบุรี | native_name_lang = th | settlement_type = | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Kanchanaburi Flag.png | image_seal = Seal Kanchanaburi.png | image_map = Thailand Kanchanaburi locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តកញ្ចនបុរី | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងកញ្ចនបុរី | leader_party = | leader_title = | leader_name = | area_footnotes = | area_total_km2 = ១៨៣៨៥ | area_rank = ០៣ | area_water_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | postal_code_type = លេខ​កូដ​ប្ប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 71xxx | area_code_type = លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរស័ព្ទ | area_code = 034 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-71]] | website = {{URL|http://www.kanchanaburi.go.th}} | footnotes = }} '''ខេត្តកញ្ចនបុរី''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : กาญจนบุรี) គឺជាខេត្តដែលធំជាងគេនៅភាគខាងលិច[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តតាក]] [[ខេត្តសុពណ៌បុរី]] [[ខេត្តនគរបឋម]] និង [[​ខេត្ត​រាជបុរី​|ខេត្តរាជបុរី]]ហើយនៅភាគខាងលិចវាមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[រដ្ឋកាយីន]] [[រដ្ឋមន]] និង [[តំបន់តានីនថារី]]របស់[[ប្រទេសភូមា]]។ == ឯកសារយោង == [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តនៅប្រទេសថៃ]] 7rlqm5uhrbpjurvzmgamycq3w8cohzn 321241 321240 2025-05-31T01:13:34Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321241 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ខេត្តកញ្ចនបុរី | native_name = กาญจนบุรี | native_name_lang = th | settlement_type = | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Kanchanaburi Flag.png | image_seal = Seal Kanchanaburi.png | image_map = Thailand Kanchanaburi locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តកញ្ចនបុរី | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងកញ្ចនបុរី | leader_party = | leader_title = | leader_name = | area_footnotes = | area_total_km2 = ១៩៣៨៥ | area_rank = ០៣ | area_water_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | postal_code_type = លេខ​កូដ​ប្ប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 71xxx | area_code_type = លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរស័ព្ទ | area_code = 034 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-71]] | website = {{URL|http://www.kanchanaburi.go.th}} | footnotes = }} '''ខេត្តកញ្ចនបុរី''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : กาญจนบุรี) គឺជាខេត្តដែលធំជាងគេនៅភាគខាងលិច[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តតាក]] [[ខេត្តសុពណ៌បុរី]] [[ខេត្តនគរបឋម]] និង [[​ខេត្ត​រាជបុរី​|ខេត្តរាជបុរី]]ហើយនៅភាគខាងលិចវាមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[រដ្ឋកាយីន]] [[រដ្ឋមន]] និង [[តំបន់តានីនថារី]]របស់[[ប្រទេសភូមា]]។ == ឯកសារយោង == [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តនៅប្រទេសថៃ]] e391lhz8jvta8gn0p5kygfirh90semd 321242 321241 2025-05-31T01:14:22Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិ */ 321242 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ខេត្តកញ្ចនបុរី | native_name = กาญจนบุรี | native_name_lang = th | settlement_type = | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Kanchanaburi Flag.png | image_seal = Seal Kanchanaburi.png | image_map = Thailand Kanchanaburi locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តកញ្ចនបុរី | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងកញ្ចនបុរី | leader_party = | leader_title = | leader_name = | area_footnotes = | area_total_km2 = ១៩៣៨៥ | area_rank = ០៣ | area_water_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | postal_code_type = លេខ​កូដ​ប្ប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 71xxx | area_code_type = លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរស័ព្ទ | area_code = 034 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-71]] | website = {{URL|http://www.kanchanaburi.go.th}} | footnotes = }} '''ខេត្តកញ្ចនបុរី''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : กาญจนบุรี) គឺជាខេត្តដែលធំជាងគេនៅភាគខាងលិច[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តតាក]] [[ខេត្តសុពណ៌បុរី]] [[ខេត្តនគរបឋម]] និង [[​ខេត្ត​រាជបុរី​|ខេត្តរាជបុរី]]ហើយនៅភាគខាងលិចវាមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[រដ្ឋកាយីន]] [[រដ្ឋមន]] និង [[តំបន់តានីនថារី]]របស់[[ប្រទេសភូមា]]។ == ប្រវត្តិ == == រដ្ឋបាល == == មើលផងដែរ == gxftp4xwmrxm0r8xstlvi7ccing8evu 321243 321242 2025-05-31T01:18:04Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាល */ 321243 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ខេត្តកញ្ចនបុរី | native_name = กาญจนบุรี | native_name_lang = th | settlement_type = | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | motto = | image_flag = Kanchanaburi Flag.png | image_seal = Seal Kanchanaburi.png | image_map = Thailand Kanchanaburi locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តកញ្ចនបុរី | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{THA}}(សៀម) | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = ក្រុងកញ្ចនបុរី | leader_party = | leader_title = | leader_name = | area_footnotes = | area_total_km2 = ១៩៣៨៥ | area_rank = ០៣ | area_water_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = | population_density_rank = | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = | demographics1_info1 = | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | postal_code_type = លេខ​កូដ​ប្ប្រៃសណីយ៍ | postal_code = 71xxx | area_code_type = លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរស័ព្ទ | area_code = 034 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-71]] | website = {{URL|http://www.kanchanaburi.go.th}} | footnotes = }} '''ខេត្តកញ្ចនបុរី''' ([[ភាសាសៀម|សៀម]] : กาญจนบุรี) គឺជាខេត្តដែលធំជាងគេនៅភាគខាងលិច[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តតាក]] [[ខេត្តសុពណ៌បុរី]] [[ខេត្តនគរបឋម]] និង [[​ខេត្ត​រាជបុរី​|ខេត្តរាជបុរី]]ហើយនៅភាគខាងលិចវាមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[រដ្ឋកាយីន]] [[រដ្ឋមន]] និង [[តំបន់តានីនថារី]]របស់[[ប្រទេសភូមា]]។ == ប្រវត្តិ == == រដ្ឋបាល == ខេត្តកញ្ចនបុរី ចែកចេញជា ១៣ ក្រុង/ស្រុក ៩៨ សង្កាត់/ឃុំ និង ៨៨៧ ភូមិ ៖[[File:Districts_Kanchanaburi.svg|thumb|ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តកញ្ចនបុរី]] == មើលផងដែរ == 1zl2mjawvfg0cojjjk61jci2fslotsn 0 43874 321319 285466 2025-06-01T03:37:51Z Tookai1 46281 321319 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Phetchabun | native_name = เพชรบูรณ์ | native_name_lang = th | settlement_type = [[Provinces of Thailand|Province]] | image_skyline = Sunset and green mountain range view of Khao Who.jpg | image_alt = | image_caption = Khao Kho National Park at sundown | nickname = Mueang Makham Wan<br>(city of sweet tamarinds) | motto = | image_flag = Flag Phetchabun Province.png | image_seal = Seal Phetchabun.png | image_map = Thailand Phetchabun locator map.svg | mapsize = frameless | map_alt = | map_caption = Map of Thailand highlighting Phetchabun province | coordinates = {{coord|16|20|N|101|06|E|type:adm1st_region:TH_dim:200000|display=inline,title}} | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[List of sovereign states|Country]] | subdivision_name = Thailand | seat_type = Capital | seat = [[Phetchabun]] | leader_party = | leader_title = Governor | leader_name = Krit Kongmuang (since&nbsp;October 2020) | area_footnotes = <ref name="RFD">{{cite web |url=https://www.forest.go.th |title=ตารางที่ 2 พี้นที่ป่าไม้ แยกรายจังหวัด พ.ศ.2562 |year=2019 |department=Royal Forest Department |language=Thai |trans-title=Table 2 Forest area Separate province year 2019 |access-date=6 April 2021 |postscript=, information, Forest statistics Year 2019, Thailand boundary from Department of Provincial Administration in 2013}}</ref> | area_total_km2 = 12,340 | area_rank = [[Provinces of Thailand|Ranked 10th]] | area_water_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="TDD">{{cite web |url=http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/ |website=stat.bora.dopa.go.th |language=th |script-title=th:รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ส.2562 |trans-title=Statistics, population and house statistics for the year 2019 |date=31 December 2019 |department=Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior |access-date=26 February 2020 |archivedate=14 មិថុនា 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190614102009/http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/ |url-status=dead }}</ref> | population_total = 992,451 | population_as_of = 2019 | population_rank = [[Provinces of Thailand|Ranked 22nd]] | population_density_km2 = 80 | population_density_rank = [[Provinces of Thailand|Ranked 62nd]] | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = Human Achievement Index | demographics1_footnotes = <ref name="HAI 2560">[[:File:Human achievement index 2017.pdf|Human achievement index 2017 by National Economic and Social Development Board (NESDB), pages 1-40, maps 1-9, retrieved 14 September 2019, ISBN 978-974-9769-33-1]]</ref> | demographics1_title1 = HAI (2017) | demographics1_info1 = 0.6239&nbsp;"somewhat high"<br/>[[Phetchabun province#Human achievement index 2017|Ranked 16th]] | timezone1 = [[Time in Thailand|ICT]] | utc_offset1 = +7 | postal_code_type = [[List of postal codes in Thailand|Postal code]] | postal_code = 67xxx | area_code_type = [[Telephone numbers in Thailand|Calling code]] | area_code = 056 & 043 | iso_code = [[ISO 3166-2:TH|TH-67]] | website = {{URL|http://www.phetchabun.go.th}} | footnotes = }} '''ខេត្តពេជ្របូរណ៍''' ({{lang-en|Phetchabun province}},{{IPA-th|pʰét.t͡ɕʰā.būːn|pron}},{{lang-th|เพชรบูรณ์}}) គឺជា ខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តចិតសិបប្រាំមួយរបស់ប្រទេស[[ថៃ]]( [[ចង្វាត់នៃថៃ|ចង្វាត]] ) ស្ថិតនៅភាគខាងជើង[[ថៃ|ប្រទេសថៃ]]។ ខេត្តជិតខាងគឺ (ពីទិសខាងជើងតាមទ្រនិចនាឡិកា) [[ខេត្តលើយ]] , [[ខេត្តខនកែន]] , [[ខេត្តជ័យភូមិ]] , [[លពបុរី|ខេត្តលពបុរី]] , [[ខេត្តនគរសួគ៌]] , [[ខេត្តពិចិត្រ]] និង [[ខេត្តពិស្ណុលោក]] ។ == ភូមិសាស្ត្រ និងអាកាសធាតុ == ពេជ្របូរណ៍ ស្ថិតនៅ​តំបន់​ភាគ​ខាងជើង​ខាងក្រោម​នៃ ​ប្រទេស​ថៃ ដែល​ស្ថិតនៅ​ចន្លោះ​ខាងជើង និង​កណ្តាល​។ ខេត្តនេះស្ថិតនៅក្នុងជ្រលងទន្លេដ៏ធំទូលាយនៃ ទន្លេ Pa Sak ដែលមានជួរភ្នំនៃ ជួរភ្នំ ពេជ្របូរណ៍ នៅខាងកើតនិងខាងលិច។ ឧទ្យានកោះ Khao ជាតិ , វៀតណាមឧទ្យានជាតិណៅ និង ឧទ្យានជាតិតាតម៉ុក គឺជាអ្នកទាំងអស់នៅក្នុងខេត្តនេះទាំងស្រុងឬដោយផ្នែកទាំង។ ផ្ទៃដីព្រៃឈើសរុបមានចំនួន 4,013 គីឡូម៉ែត្រ ² (1,549 sq mi) ឬ 32.5 ភាគរយនៃផ្ទៃដីខេត្ត។ ពេជ្របូរណ៍ ជាពិសេស Khao Kho គឺជាកន្លែងដែលមានអាកាសធាតុល្អ និងត្រជាក់ពេញមួយឆ្នាំ។ ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ទទួល​រហស្សនាម​ថា "ស្វីស​នៃ​ប្រទេស​ថៃ"។ == ប្រាសាទខ្មែរ == [[ប្រាសាទខៅខ្លាងណក|ប្រាសាទខៅខ្លាកណក]] [[ប្រាង្គ ស្រីទេព|ប្រាសាទប្រាង្គស្រីទេព]] [[ប្រាង្គឥសី|ប្រាសាទប្រាង្គឥសី]] [[ប្រាង្គសងភីណង|ប្រាសាទសងភីណង]] ==កំណត់== {{commons category|Phetchabun province| ខេត្តពេជ្របូរណ៍}} {{Reflist}} == មើលផងដែរ == *[[ថោវទេពក្សត្រី ថោវស្រីស៊ុនន្ធរ ]] *[[ថោវសុរនារី​]] *[[ព្រះនាងហេមមាលា ព្រះទន្តកុមារ]] *[[ព្រះទេវី]] *[[​ព្រះសុព័ណក័លយា]] ​*[[ពិធីបង្វិលពពិល]] *[[ព្រះហរិហរៈ]] *[[ព្រះអឌ្ឍនារីស្វរៈ]] *[[សិលាចារឹក]] *[[ចារឹក]] *[[ព្រះនាងអេកក្សត្រី]] *[[ព្រះពុទ្ធមហាធម្មរាជា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តនៅប្រទេសថៃ]] mu7k4vjhxoznl5pp92coe3d5bo73wnc 0 48187 321356 317163 2025-06-02T02:11:31Z 118.238.29.185 321356 wikitext text/x-wiki   {{ប្រអប់ព័ត៌មាន ប្រាសាទ|image=Prasat Ta Muen Thom-3-HDC.jpg|caption=|coordinates={{coord|14|20|57|N|103|15|59|E|region:KH}}|location=[[ឃុំគោកមន(ស្រុកបន្ទាយអំពិល)|ឃុំគោកមន]] [[ស្រុកបន្ទាយអំពិល]] [[ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ|ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]]|architecture=[[រចនាបថបាភួន]]|creator=[[សូរ្យវរ្ម័ន​ទី១|សូរ្យវរ្ម័នទី១]] [[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២|ឧទយាទិត្យវម៌្មទី២]]}} '''ប្រាសាទតាមាន់ធំ''' ( {{Lang-km|ប្រាសាទតាមាន់ធំ}}, {{IPA-th|prāːsàːt tāː mɯ̄a̯n tʰōm|pron}} ស្ថិតនៅជាប់ព្រំដែន[[wiktionary:Khmer|កម្ពុជា]] -ថៃ។ ប្រាសាទតាមាន់កសាងឡើងក្នុងសតវត្សទី១១ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទ[[សូរ្យវរ្ម័ន​ទី១|សូរ្យវរ្ម័នទី១]] (១០០២-១០៥០) និង[[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២]] (១០៥០-១០៦៦)។ តាមរយៈសំណង់ស្ថាបត្យកម្ម និងការតុបតែងលំអ នៅតាមថែវ និងហោជាងរបស់ប្រាសាទបានបញ្ជាក់ថា គឺស្ថិតនៅក្នុង[[រចនាបថឃ្លាំង]] និងបាពួនហើយឧទ្ទិស ថ្វាយដល់[[ព្រះសិវៈ]]។ នៅក្នុងប្រាសាទនេះ មានតម្កល់ សសរលិង្គរបស់ព្រះសិវៈ ដែលគេហៅថា ស្វ័យម្ភូវលិង្គ “Svayambhuva Linga” មានន័យថា លិង្គកើតឡើង ដោយឯកឯង។ ស្វ័យម្ភូវលិង្គ “Svayambhuva Linga” គឺជាទីតាំងដ៏ពិសេសបំផុត សម្រាប់សម័យបុរាណហើយ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅតែមានជំនឿរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ នៅក្នុងទីតាំងប្រាសាទនេះ គឺជាទីកន្លែង[[អាស្រម]]មួយកាលពីសម័យមុនអង្គរនេះ យើងយោងទៅតាម សិលាចារឹកនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១។ ប្រការគួរអោយចាប់អារម្មណ៍មួយទៀត គឺគេពុំបានពង្រាបដីឱ្យស្មើដើម្បីសាងសង់ឡើយ គឺគេសាងសង់ផ្ទាល់លើថ្មភ្នំដោយគ្រាន់តែដាប់ឱ្យស្មើល្មមៗតែប៉ុណ្ណោះ ហើយប្រហែលជាយកថ្មនៅទីនោះ តែម្តងមកសង់ប្រាសាទ។ ចំពោះបដិមាវិញយើងពុំទាន់ឃើញមាន អ្វីទាំងអស់លើកលែងតែនៅក្នុងបន្ទប់មួយមានបដិមា ធម្មជាតិស្រាប់។ នេះគឺជាសាច់ថ្មដុះមកលើត្រង់ហើយ ដែលខ្មែរបុរាណចាត់ទុកថាជា[[លិង្គ]] ។សូមជ្រាបថាលិង្គមានពីរបែប។ លិង្គដែលមនុស្សឆ្លាក់ហើយអាចប្តូរទី កន្លែងបានដែលគេតែងយកទៅ តំកល់បញ្ចុះក្នុងយោនីនោះគេហៅថា“ស្ថាបិតលិង្គ“។ រីឯថ្មដែលជាប់នឹងផ្ទាំងនៅក្នុង ដីហើយដែលមានរូបរាងលេចចេញមកលើល្មមអាចឱ្យគេចាត់ទុកថា ជាលិង្គបានគេហៅថា “ ស្វ័យម្ភូវលិង្គ “ ន័យថាលិង្គដែលកើតឡើងដោយឯកឯង។ ចំពោះការគោរពសក្ការៈនៃលិង្គទាំងពីរគឺមានដូចគ្នា ប៉ុន្តែស្វ័យម្ភូវលិង្គនៅទីនេះភ្ជាប់នៅក្រៅបរិវេណ ប្រាសាទតាមចង្អូរថ្ម ឬទរបង្ហូរទឹកមន្ត “ [[សោមាសូត្រ|សោមសូទ្រ]] “ ដែលគេរៀបចំសម្រាប់ទឹកមន្តស្រោចស្រពក្នុងពិធីលើលិង្គនោះហូរទៅក្រៅដើម្បីសាសនិកនានាត្រងយកទៅប្រើ ក្នុងជំនឿផ្សេងៗរៀងៗខ្លួន ។ == វិចិត្រសាល == {{Gallery|File:Prasat Ta Muen Thom-021.jpg||File:Prasat Ta Muen Thom-005.jpg||File:Prasat Ta Muen Thom-4-HDC.jpg|The somasutra.|File:Prasat Ta Muen Thom-011.jpg|||title=Prasat Ta Muen Thom|footer=}} == កំណត់ចំណាំ == gss13uw2dz664p02lud2iklsxks4r5c 0 49170 321353 304508 2025-06-01T21:45:37Z Ganga999devi 35384 321353 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #E75480;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> បរមរាជាទី៤ </p> |- style="text-align:center;" | colspan="2" |[[File:Royal Standard of Cambodia (Pre-1993).svg|250px]] |- style="text-align:center;" |style="background: #ABCDEF;" colspan="5" | |- style="background: #f1f5fc;" |- style="vertical-align:center;" |'''រជ្ជកាល''' | ១៦០២-១៦១៨ [[សម័យស្រីសន្ធរ|រាជាណាចក្រកម្ពុជា]] |- style="vertical-align:center;" |'''គ្រងរាជ''' |​ ១៦០២ |- style="vertical-align:center;" |'''រាជសម័យ''' | [[សម័យកាលស្រីសន្ធរ]] |- style="vertical-align:center;" |'''ព្រះនាមពេញ''' |​​​ព្រះរាជឱង្ការ ព្រះបរមរាជាធិរាជ ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ |- style="vertical-align:center;" |'''មរណៈនាម''' | មិនមានកំណត់ត្រា |- style="vertical-align:center;" |'''ក្សត្រមុន''' | [[ព្រះកែវហ្វាទី១]] |- style="vertical-align:center;" |'''រាជបន្ត''' | [[ជ័យជេស្ឋាទី២]] |- style="vertical-align:center;" |'''សន្តិវង្ស''' | រាជវង្ស​លង្វែក |- style="vertical-align:center;" |'''ប្រសូត្រ''' | ១៥៥៦ |- style="vertical-align:center;" |'''បុត្រ''' | [[ជ័យជេស្ឋាទី២]] <br> [[ឧទ័យរាជា]] <br> [[ព្រះនាងអេកក្សត្រី|ស្ត្រីអេកក្សត្រី]] |- style="vertical-align:center;" |'''ចូលទីវង្គត់''' | ១៦២០ |- style="vertical-align:center;" |'''ជំនឿសាសនា''' | ពុទ្ធសាសនា និកាយថេរវាទ <br> (Buddha Theravada) |} '''បរមរាជាទី៤''' ឬ '''[[ស្រីសុរិយោពណ៌]]''' ([[អង់គ្លេស]]: Borom Reachea IV) or (Srei Soriyoapor) (ប្រ.ស|គ.ស ១៥៥៦-១៦២០) រជ្ជកាលគ្រងរាជ (គ.ស ១៦០២-១៦១៨) ក្រោយធ្វើពិធីរាជាភិសេកគ្រងរាជសម្បត្តិផ្លូវការណ៍ ជាលើកទី២ នៅរាជធានីល្វាឯម ព.សករាជ ២១៤៧ ត្រូវនិង គ.សករាជ ១៦០៣ ត្រូវនិង មហាសករាជ ១៥២៦ ទ្រង់មានព្រះនាមហៅថា '''"ព្រះរាជឱង្ការ ព្រះបរមរាជាធិរាជ ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌"''' ទ្រង់គឺជាបុត្រាទី២ នៃ [[បរមរាជាទី២|ព្រះបរមរាជាទី២]] និង ត្រូវជាព្រះអនុជ (ប្អូនបង្កើត) [[ព្រះសត្ថាទី១]] ដែលត្រូវបានស្ដេចសៀមចាប់បញ្ជូនទៅដែនអាយុធ្យា អំឡុងពេលដែលកងទ័ពសៀមវាយបែកបន្ទាយក្រុងលង្វែក ក្នុងឆ្នាំ ១៥៩៣ នៃគ.សករាជ ។<ref> Société Asiatique (1871) [https://books.google.com/books/about/Journal_asiatique_ou_recueil_de_m%C3%A9moire.html?id=ewFUAAAAcAAJ Journal asiatique ou recueil de mémoires, d'extraits et de notices relatifs à l'histoire, à la philosophie, aux sciences, à la littérature et aux langues des peuples orientaux, Volume 99], Publisher: Dondey-Dupré, Original from National Library of the Netherlands </ref> == ការបង្ក្រាបពួកបះបោរ == '''Repression of insurgents''' ក្រោយពេល ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ធ្វើរដ្ឋប្រហារដណ្ដើមរាជបល្ល័ងពី [[ព្រះកែវហ្វាទី១]] ក្នុងឆ្នាំ ១៦០២ នៃគ.សករាជ រួចហើយ ទ្រង់បានផ្លាសរាជធានីពី កោះស្លាកែត ទៅតាំងរាជធានីថ្មីនៅក្រុង ល្វាឯម (Lvea Aem) ក្នុងឆ្នាំ ១៦០៣ នៃគ.សករាជ ។ អំឡុងពេលដែល ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ ប្រកាសរាជជាព្រះមហាក្សត្រនៅកម្ពុជា ព្រះអង្គទ្រង់បានចេញព្រះរាជសារលិខិត ស្នើសុំបុត្រទាំងពីរអង្គរបស់ខ្លួនដែលជាប់ជាចំណាត់ខ្មាំងនៅអាយុធ្យា សុំឱ្យយាងត្រឡប់មកដែនកម្ពុជាវិញ ដើម្បីទុកស្នងរាជបល្ល័ង ដោយទ្រង់បានបញ្ជូននូវសួយសារអាករមួយចំនួន ថ្វាយទៅព្រះចៅក្រុងសៀម ហើយនិងបានសន្យាថាដាក់ការគោរព ប្រតិបត្តិពុទ្ធសាសនា តាមបែបបទ នៃលទ្ធិថេរវាទផងដែរ ។ ព្រះចៅនរេ ក្រុងស្រីអាយុធ្យា មានការអល់អែកចិត្តជាខ្លាំង តែទ្រង់ក៏យល់ព្រមតាមសំណើររបស់ស្រីសុរិយោពណ៌ ប៉ុន្តែទ្រង់សូមរក្សាទុកនៅរាជបុត្រច្បងគឺ ជ័យជេស្ឋា ឱ្យបន្តស្នាក់នៅក្រុងអាយុធ្យាដដែល ហើយទ្រង់បានបញ្ជូននូវរាជបុត្រទី២ គឺ ឧទ័យរាជា ដែលជាបុត្រាពៅ ឱ្យយាងត្រឡប់មកនគរកម្ពុជាវិញ ។ ក្រោយពេលព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ បានកំចាត់ ព្រះកែវហ្វាទី១ រួចមក ប៉ុន្តែប្រទេសជាតិ នៅមិនទាន់មានការឯកភាពជាតិនៅឡើយ ដោយសារតែចៅហ្វាយស្រុកជាច្រើនបានបង្កើតបក្សពួកងើបបះបោរ និង អតីតមហាក្សត្រមុន ហើយពួកគេសុទ្ធតែមានមហិច្ឆិតារៀងៗខ្លួនក្នុងការពុះជ្រៀកប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីគ្រប់គ្រងតាមតំបន់រៀងៗខ្លួន ដោយបែបនេះហើយ ទើបព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ បានចាត់ឱ្យមេទ័ពខ្លាំងពូកែពីររូប នាម តេជោមាស និង តេជោយ៉ត ចេញទ័ពទៅបង្ក្រាបពួកបះបោរទាំងអស់នេះ ដោយផ្ដើមចេញវាយប្រហារ ទៅចៅហ្វាយស្រុកបារាយណ៍ នៃខេត្តអសន្ទុក (បច្ចុប្បន្ន: [[កំពង់ធំ]]) បន្ទាប់មកទៅបង្ក្រាបពួកបះបោរនៅ ខេត្តគោកសេះ (បច្ចុប្បន្ន: [[បន្ទាយមានជ័យ]]) និង បន្តទៅបង្ក្រាបពួកបះបោរជាបន្តបន្ទាប់ដូចជា៖ ស្រុកកំពង់សៀម និង ស្រុកស្ទឹងត្រង់ នៃ [[ខេត្តកំពង់ចាម]], ស្រុកជើងព្រៃ (បច្ចុប្បន្ន: [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]]) ។<ref> Société asiatique (Paris, France) (1871) [https://books.google.com/books/about/Journal_asiatique.html?id=ewFUAAAAcAAJ Journal asiatique], Contributor: Centre national de la recherche scientifique (France), Publisher: Société asiatique., Original from National Library of the Netherlands </ref> == ការបង្ក្រាបពួកបះបោរញាត្តិវង្ស == '''Suppression of relative insurgents''' ការបង្ក្រាបពួកបះបោរចុងក្រោយ នៅស្រុកថ្មគោល [[ខេត្តបាត់ដំបង]] ដែលគ្រប់គ្រងដោយ ពញ្ញាឧទ័យធិរាជ ដែលមិនមែនជាឈ្មោះពិត របស់ទ្រង់ឡើយ ទ្រង់មានឈ្មោះពិតថា ពញ្ញានូ ជាបុត្រាទី៣ នៃ [[បរមរាជាទី២|ព្រះបរមរាជាទី២]] ទ្រង់ត្រូវជាបងបង្កើត និង [[ស្រីសុរិយោពណ៌]] តែមានព្រះមាតាផ្សេងគ្នា អំឡុងពេលដែលពួកសៀម វាយបែកក្រុងលង្វែក ទ្រង់បានលាក់ខ្លួន និង ប្ដូរឈ្មោះមិនឱ្យកងទ័ពសៀមតាមរកឃើញនោះទេ ។ ដោយស្រីសុរិយោពណ៌បានដឹងថា ឧទ័យធិរាជ ជាបងរបស់ខ្លួន អង្គពញ្ញានូ ដូចនេះទ្រង់បានបញ្ជារឱ្យមេទ័ពនាម តេជោមាស ធ្វើយ៉ាងណាចាប់ឧទ័យធិរាជ ឱ្យបានទាំងរស់ដោយត្រាសបង្គាប់ឱ្យសម្គាល់ហៅទ្រង់ថា ព្រះរាមថ្មគោល ។ នៅទីបំផុតឧទ័យធិរាជត្រូវបានចាប់ខ្លួនយកមកគាល់ព្រះមហាក្សត្រ អង្គពញ្ញានូ មិនបានដឹងទេថា ស្រីសុរិយោពណ៌ ជាព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្នព្រោះគិតថាទ្រង់សោយទីវង្គត់ក្នុងចម្បាំងលង្វែកបាត់ទៅហើយ ដោយក្ដីអំណរនិងការនឹករលឹក ស្រីសុរិយោពណ៌ មិនបានដាក់ទោស អង្គពញ្ញានូ នោះទេ ដោយទ្រង់បានតែងតាំង អង្គពញ្ញានូ ជាចៅហ្វាយស្រុក ខេត្តសំរោងទង (បច្ចុប្បន្ន: [[ខេត្តកំពង់ស្ពឺ]]) ផងដែរ ក្នុងឆ្នាំ ១៦០៤ នៃគ.សករាជ ។<ref> Eng Soth, Lim Yan (1969) [https://www.worldcat.org/oclc/1112074917 Document of the great Khmer man (Khmer royal genealogy)], Publisher: Member of the Historical Committee Ministry of Education, Youth, and Sport, OCLC Number: 1112074917 </ref>​ == ការចងសម្ព័នមិត្តជាមួយអណ្ណាម == '''Alliances with Annam''' ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ ដែលមានព្រះនាមក្នុងរាជថា បរមរាជាទី៤ ព្រះអង្គបានបង្រួមបង្រួបប្រទេសកម្ពុជាឱ្យមានឯកភាពជាតិឡើងវិញ អំឡុងពេលដែលព្រះអង្គធ្វើចម្បាំងបង្ក្រាបពួកបះបោរអស់រយៈពេល៥ឆ្នាំ ដែលចាប់ផ្ដើមពីឆ្នាំ ១៦០១ ដល់ឆ្នាំ ១៦០៥ នៃគ.សករាជ ទើបព្រះអង្គ បង្ក្រាបពួកបះបោរ ទូទាំងព្រះនគរ បានទាំងស្រុង ។ ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ ព្រះអង្គបានស្ដារប្រទេសជាតិកម្ពុជាឡើងវិញ តាមរយៈការរៀបចំនៅប្រព័ន្ធរដ្ឋបាលក្នុងស្រុក និង ការលើកស្ទួយដល់វិស័យសាសនាផងដែរ ដោយទ្រង់អនុញាតឱ្យមានការផ្សព្វទូលាយនូវសាសនាផ្សេងៗផងដែរ រីឯព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រះអង្គប្រកាសដាក់ជាសាសនារបស់រដ្ឋ ដោយគោរពតាមបែបបទ នៃលទ្ធិថេរវាទ ក្រោមឥទ្ធពលរបស់ព្រះចៅក្រុងសៀម ។ ក្នុងគ.សករាជ ១៦១៨ ដើម្បីងាកចេញពីឥទ្ធិពលរបស់សៀម ព្រះអង្គមានបំណងចង់ចងសម្ព័ន្ធមិត្តនិង នគរអណ្ណាម ដើម្បីប្រើទំនាក់ទំនងជាមួយអណ្ណាម ដោះខ្លួនចេញពីការគាបសង្កត់របស់សៀម ដូចនេះព្រះអង្គបានបញ្ជូនបេសកទូត ចូលគាល់អធិរាជអណ្ណាម ព្រះចៅ ក្រុងហ្វេ (Huế) ព្រះនាម "សៃវួង" (Sai Vuong) ដើម្បីចូលស្ដីដណ្ដឹងបុត្រីទី២ របស់ទ្រង់ព្រះនាម "សៃង៉ុកវៀន" (Sai Ngọc Vạn) មករៀបអភិសេក និង បុត្ររបស់ទ្រង់ [[ជ័យជេស្ឋាទី២]] អធិរាជអណ្ណាម បានយល់ព្រមតាមសំណើរ និង បានរៀបចំបញ្ជូនបុត្រីរបស់ខ្លួន តាមសំពៅ ១៥គ្រឿង ជាមួយនិង បាវបម្រើស្រី ៥០០នាក់ និង បាវបម្រើប្រុស ៥០០នាក់ ហែមហមមកជាមួយផងដែរ ពិធីរាជាភិសេកបានធ្វើឡើងនៅរាជធានីល្វាឯម ដោយ បុត្រីរបស់អណ្ណាម ត្រូវតម្រូវឱ្យផ្លាសឈ្មោះ មកជា "អង្គចូវ" ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការសម្គាល់ហៅតាមឈ្មោះ ជាភាសាខ្មែរ ។ ការចងសម្ព័នមិត្តនេះ បានធ្វើឱ្យព្រះចៅក្រុងសៀមមិនសុខចិត្តនោះទេ និងបានលើកទ័ពមួយចំនួនធំចូលមកឈ្លានពានកម្ពុជាផងដែរ ក្រោយពេល ព្រះស្រីសុរិយាពណ៌ យាងចូលព្រះទីវង្គត់ ក្នុងឆ្នាំ ១៦២០ នៃគ.សករាជ ។<ref> Louis-Frédéric (1977) [https://books.google.com/books/about/Encyclopaedia_of_Asian_Civilizations_N_R.html?id=B04OAQAAMAAJ Encyclopaedia of Asian Civilizations: N-R], Publisher: L. Frédéric, Original from the University of Michigan p.34 [[ISBN]]: 2858930503, 9782858930500 </ref> <ref> Annuska Derks (1998) [https://books.google.com/books/about/Trafficking_of_Vietnamese_Women_and_Chil.html?id=iPnwAAAAMAAJ Trafficking of Vietnamese Women and Children to Cambodia], Publisher: International Organization for Migration, Original from Indiana University p.54 [[ISBN]]: 9290680709, 9789290680703 </ref> == ចំណារពន្យល់ == នេះជាអត្ថបទប្រវត្តិសាស្ត្រពិតកម្ពុជា ដែលបានរកឃើញសំណៅឯកសារ ដែលសរសេរដោយប្រវត្តិវិទូរជនជាតិហូឡង់ក្នុងឆ្នាំ (1871) អត្ថបទទាំងមូលសរសេរជាភាសាហូឡង់ផងដែរ ក្រុមបុរាណាចារ្យ បានធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់និង ឯកសារ មហាបុរសខ្មែរ ឆ្នាំ (1969) ដែលផ្ដិតយកតែឆ្នាំ ដែលមានភាពពាក់ព័ន្ធទៅនិង ព្រឹត្តិការណ៍ពិតប៉ុនណោះ រាល់ខ្លឹមសារដែលទាក់ទងនិងរឿងភាគនិទាន ដែលគេសរសេរច្របល់ក្នុង ឯកសារ មហាបុរសខ្មែរ មិនត្រូវបានយកមកសរសេរនោះទេ ។ មានមតិជាច្រើន តែងយល់ច្រឡំប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់វៀតណាម ក្នុងរាជស្រីសុរិយោពណ៌ និង ជ័យជេស្ឋាទី២ ដោយតែងលើកឡើងថា ព្រះចៅក្រុងហ្វេ បានកាន់កាប់ប្រទេសវៀតណាមទាំងមូល ដោយប្រការយល់ខុស សូមបញ្ចាក់ផងដែរថា ប្រទេសអណ្ណាមពេលនោះបានចែកជាការគ្រប់គ្រងពីរ ទី១ ក្រុងហាណូយ គ្រប់គ្រងដោយ រាជវង្សត្រិញ (Trịnh) ទី២ រាជវង្សង្វៀន (Nguyễn) ដោយមានរាជធានី នៅភាគកណ្ដាលវៀតណាម ឈ្មោះក្រុងហ្វេ (Hue) ហើយរាជវង្សង្វៀននេះហើយ ដែលលេបយកទឹកដី ប្រទេសចាម្ប៉ា បានទាំងស្រុងនៅចុង ស.វទី១៦ រាជវង្សទាំងពីររបស់អណ្ណាម បានធ្វើសង្គ្រាម និងគ្នាថែមទៀតផង នៅរវាងឆ្នាំ 1627–1672 និង លើកទី២ 1774–1777 ហើយរាជវង្សត្រិញ ជាអ្នកមានជ័យជំនះ ។ ដោយអ្នកមួយចំនួន មិនបានសិក្សារៀនសូត្រជ្រៅជ្រះនោះទេ ជាពិសេសការស្រាវជ្រាវប្រភពឯកសារ ការផ្ទៀងផ្ទាត់កំណត់ត្រាប្រវត្តិវិទូអន្តរជាតិ និង ការផ្ទៀងផ្ទាត់កំណត់ត្រាប្រទេសជិតខាង ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនិង សង្គមនយោបាយ ជាមួយនិងប្រទេសកម្ពុជា ការបន្តចែកចាយប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប៉ាតណាប៉ាតណី ជាពិសេសក្មេងៗ សកលវិទ្យាល័យមួយចំនួន យកប្រវត្តិសាស្ត្រលឺគេថា តៗគ្នា ទៅចែកចាយថាជាប្រវត្តិសាស្ត្រពិតកម្ពុជាទៅទៀត ដែលធ្វើឱ្យការសិក្សាប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា មានភាពច្របូកច្របល់ជាខ្លាំងលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបច្ចុប្បន្ននេះ ។ == តំណភ្ជាប់ រជ្ជកាលគ្រងរាជ == {{S-start}} {{S-hou|''(គ.ស ១៥៥៦-១៦២០)''}} {{Succession box|before= [[ព្រះកែវហ្វាទី១]]|title=[[សម័យស្រីសន្ធរ|រាជាណាចក្រកម្ពុជា]]|years='''១៦០២-១៦១៨'''|after=[[ជ័យជេស្ឋាទី២]]}} {{S-end}} == ឯកសារយោង == 1vbix5ejchdnv6kt6o1md2f6nf5optk 0 49853 321209 314029 2025-05-30T02:02:06Z Tookai1 46281 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:en:Special:Redirect/revision/1259829410|Cetiya]]" 321209 wikitext text/x-wiki '''ចេតិយ''', "រំលឹក" ឬ "អនុស្សាវរីយ៍" ( [[សំស្ក្រឹត]] '''''ចៃត្យ''''' ) គឺជាវត្ថុ និងទីកន្លែងដែល [[ព្រះពុទ្ធសាសនា|ពុទ្ធសាសនិក]] ប្រើប្រាស់ដើម្បីរំលឹកដល់ [[ព្រះពុទ្ធ|ព្រះពុទ្ធបដិមា]] ។ យោងទៅតាម [[គាំរ៉ង់រាជានុភាហ្វ|ដាំរុងប្រជានុភព]] ថាចេតិយមានបួនប្រភេទត្រូវបានសម្គាល់នៅក្នុង [[ព្រះត្រៃបិដក|គម្ពីរបាលី]] : "Relic [ធាតុ], អនុស្សរណៈ [បរិភោគ], ការបង្រៀន [ធម្ម៌] និង votive [ឧទេសក] ។ <ref name="Siam)1962">{{Cite book|author=Damrongrāchānuphāp|authorlink=Damrong Rajanubhab|title=A History of Buddhist Monuments in Siam|url=https://books.google.com/books?id=Zd8KAAAAYAAJ|year=1962|publisher=Siam Society|pages=10, 21}}</ref> ផ្ទុយទៅវិញ លោក Griswold បាននិយាយថា បីជាប្រពៃណី និងទីបួន [[ព្រះធម៌|ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌]] ត្រូវបានបន្ថែមនៅពេលក្រោយ ដើម្បីរំលឹកព្រះសង្ឃថា ការចងចាំពិតរបស់ព្រះពុទ្ធគោត្ដម អាចត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងការបង្រៀនរបស់ទ្រង់។ <ref name="Griswold1990">{{Cite book|author=Griswold|title=What is a Buddha Image?|url=https://books.google.com/books?id=pIhuAAAAMAAJ|year=1990|publisher=Promotion and Public Relations Sub-Division, Fine Arts Department|pages=14–15}}</ref> ខណៈពេលដែលទាំងនេះអាចត្រូវបានគេហៅថាជា និមិត្តសញ្ញាព្រះពុទ្ធសាសនា យ៉ាងទូលំទូលាយ ការសង្កត់ធ្ងន់មានទំនោរទៅលើទំនាក់ទំនងប្រវត្តិសាស្ត្រទៅនឹងព្រះពុទ្ធ ហើយមិនមែនជាការពន្យល់ពី metaphysical នោះទេ។ នៅសម័យមុនពុទ្ធសាសនា ប្រទេសឥណ្ឌា ''ចេតិយ'' គឺជាពាក្យសម្រាប់ទីសក្ការៈបូជា ឬទីសក្ការៈនៅក្នុងទេសភាព ជាទូទៅនៅខាងក្រៅ កន្លែងរស់នៅ ឬពិសិដ្ឋចំពោះអាទិទេពជាក់លាក់ណាមួយ។ ''មហាយាន មហាបរិនិវ៌ាណ សូត្រ'' ជិត​ផុត​ព្រះជន្ម​របស់​ព្រះអង្គ ព្រះពុទ្ធ​ទ្រង់​ត្រាស់​នឹង [[អានន្ទ|​ព្រះអានន្ទ]] ​ថា ​ទាំងឡាយ ដែល​នៅ​ជុំវិញ ​ក្រុង​វេសាលី នោះ ​ស្អាត​យ៉ាង​ណា។ [[ឯកសារ:Phra_Pathommachedi_during_night.JPG|រូបភាពតូច| ព្រះបឋមចេតិយ ដែលជាចេតិយដ៏ធំបំផុតមួយនៅក្នុងប្រទេសថៃ។ នៅក្នុងភាសាថៃ ពាក្យថា ចេតិយ (ចៃត្យ) ប្រើជំនួសគ្នានឹងពាក្យ [[ចេតិយ]]]] == សារីរក == សារីរក (សំស្ក្រឹត [[សរីរ|ឝារីរ]] ) ឬ ធាតុ ចៃត្យ ដែលជាអដ្ឋិធាតុនៃព្រះកាយរបស់ព្រះពុទ្ធគោត្ដម គឺជាប្រភេទដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាជា "សារីរិកធាតុ" នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះដោយអ្នកសង្កេតការណ៍លោកខាងលិច ហើយទទួលខុសត្រូវចំពោះទម្រង់សំខាន់ៗនៃសិល្បៈ និងនិមិត្តសញ្ញាព្រះពុទ្ធសាសនា ទោះបីជាវាគ្រាន់តែជាប្រភេទមួយក្នុងចំណោមបីប្រភេទនៃការរំលឹកក៏ដោយ។ ផ្នែកដែលត្រូវបានរក្សាទុកជាញឹកញាប់បំផុតនៃព្រះកាយរបស់ព្រះពុទ្ធគឺធ្មេញ និងឆ្អឹង ពីព្រោះផ្នែកទាំងនេះនឹងនៅដដែលបន្ទាប់ពីសាកសពដែលនៅសល់ត្រូវបានពុកផុយ។ (ប៉ុន្តែសូមចំណាំថាព្រះសពរបស់ព្រះពុទ្ធត្រូវបានបូជា) ព្រះបរមសារីរិកធាតុនៃធ្មេញរបស់ព្រះពុទ្ធ នៅប្រទេសស្រីលង្កាគឺជាកន្លែងដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់បំផុតដែលសារីរិកធាតុមួយត្រូវបានថែរក្សាដោយមើលឃើញ ប៉ុន្តែកន្លែងរាប់រយត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមទម្រង់ស្ថាបត្យកម្មឥឡូវនេះហៅថា [[ចេតិយ|ស្តូប]] ។ នៅក្នុងភាសាថៃ ស្តូបនេះត្រូវបានគេហៅថា ''ចេដី'' ដែលរក្សាពាក់កណ្តាលទីពីរនៃឃ្លា ''ធាតុ ចៃត្យ'' ; ជាភាសាឡាវ គេហៅ ''ថាត'' ក្រោយតង់ទី១។ លើសពីចេតិយខ្លួនឯង សរីរកត្រូវបានប្រើប្រាស់ពាសពេញពិភពពុទ្ធសាសនា ក្នុងបរិមាណដែលមិនមែនទាំងអស់អាចស្របច្បាប់បានឡើយ។ នៅក្នុងន័យនេះ សារីរក មានមុខងារជាចម្បងជានិមិត្តសញ្ញា ដោយសារៈសំខាន់នៃភាពត្រឹមត្រូវខុសគ្នារវាងវប្បធម៌។ ផ្នែកនៃរាងកាយរបស់ព្រះសង្ឃដែលមានអំណាចពិសេសត្រូវបានគេហៅថាសារីរកផងដែរប៉ុន្តែទាំងនេះជាធម្មតាយកទម្រង់នៃគ្រឿងអលង្ការភ្លឺដែលបង្កើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលបូជាសព។{{Citation needed|date=May 2019}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[វិគីភីឌា:ត្រូវការអំណះអំណាង|<span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2019)">ត្រូវការដកស្រង់</span>]]'' &#x5D;</sup> == បរិភោគក == បរិភោគចេតិយ ដែលជារបស់ដែលព្រះពុទ្ធប្រើ ហាក់ដូចជាដំបូង មិនមែនជាប្រភេទដែលមិនមានសព្វថ្ងៃនេះទេ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រាសាទដូចជា តុងដូសា ក្នុង [[កូរ៉េខាងត្បូង|ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង]] ទាមទាររក្សាជីវរ និងបាត។ <ref name="AHA">{{Cite web |title=Asian Historical Architecture: A Photographic Survey |url=http://www.orientalarchitecture.com/koreasouth/busan/tongdosa.php}}</ref> ប្រភេទ​នេះ​ក៏​រួម​បញ្ចូល​គ្រប់​ទីកន្លែង​ដែល​ព្រះពុទ្ធ​បាន​យាង​ទៅ​ផង​ដែរ ដូច្នេះ ​ពុទ្ធ​គយា ​ខ្លួន​វា​មាន​មុខងារ​ជា​បរិភោគក។ បរិភោគក ទូទៅបំផុតគឺ ដើមពោធិ៍ ដែលត្រូវបានប្តូរនៅទូទាំងអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ការ​កាប់​ដើម​ពោធិ៍​នៅ​តែ​មាន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ស្រីលង្កា​សព្វ​ថ្ងៃ។ ទីសក្ការៈដ៏សាមញ្ញបំផុតមួយទៀត គឺ [[ស្នាមព្រះបាតព្រះពុទ្ធ|ព្រះពុទ្ធបាទ]] ដែលត្រូវបានរកឃើញពាសពេញពិភពលោកព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលជានិមិត្តរូបនៃដីដែលព្រះពុទ្ធទ្រង់បានយាងនៅលើ និងទំហំដ៏មានអានុភាពនៃ ធម្ម៌ចក្រ របស់ទ្រង់។ ជួនកាល ស្នាមបាទទាំងនេះក៏ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ថា ជា ឧទេសក ដែលជាតំណាងនៃជើងរបស់ព្រះពុទ្ធ ឬ សារីរក មានន័យថាស្នាមជើងគឺជាជើងខ្លួនឯង។ == ឧទេសក == ប្រភេទចុងក្រោយ ឧទេសក ឬ ឧទ្ទេសសិក បកប្រែតាមព្យញ្ជនៈថា "ការរំលឹក" ឬ "វត្ថុសក្ការៈ" ឧទាហរណ៍រូបភាពព្រះពុទ្ធ។ ឧទេសក មិនមានទំនាក់ទំនងរាងកាយជាមួយព្រះពុទ្ធទេ ប៉ុន្តែនៅតែបម្រើជាសារីរិកធាតុ ព្រោះពួកគេត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងការចងចាំរបស់គាត់។ ដើមឡើយ ឧទេសក គឺបន្ទាប់បន្សំទៅនឹង បរិភោគក និង សារីរក ប៉ុន្តែជាមួយនឹងឥទ្ធិពលនៃ ក្រេក-ពុទ្ធសាសនា [[ព្រះពុទ្ធរូប|រូបបដិមារបស់ព្រះពុទ្ធ]] ត្រូវបានផលិតឡើងយ៉ាងច្រើន បន្ទាប់មកក្រោយមកដោយគំនូរ និងរូបភាពផ្សេងទៀត។ "កង់នៃព្រះធម៌" នៃ ព្រះធម៌ចក្រ ស្ថិតនៅក្រោមប្រភេទនេះ ជាការរំឭកដល់ការយល់ដឹងអំពីព្រះពុទ្ធសាសនា។ ទស្សនៈ​សាមញ្ញ​មាន​យូរ​មក​ហើយ​នេះ​មាន​ន័យ​ថា ​សិល្បៈ​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា ​សម័យ​ដើម​គឺ ​ជា​អានិសង្ស ។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា ទស្សនៈ​នេះ​បាន​ក្លាយ​ជា ​ប្រធានបទ​នៃ​ការ​ជជែក​ដេញដោល​គ្នា​ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ជំនាញ ​នា​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ។ ហាក់​មិន​មាន​ការ​ហាម​ប្រាម​ក្នុង​ការ​បង្កើត​រូប​ព្រះពុទ្ធ​នោះ​ទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការបង្កើតរូបភាពនៃ បរិភោគក ត្រូវបានចាត់ទុកថាជានិមិត្តសញ្ញាដែលបំពេញ និងមានន័យជាងដោយពុទ្ធសាសនិកសម័យដើម ដែលជំរុញឱ្យមានការរកឃើញនៃការយល់ដឹងអំពីព្រះពុទ្ធសាសនា ( បញ្ញ )។ <ref>{{Cite journal|last=Huntington|first=Susan L.|date=1990|title=Early Buddhist Art and the Theory of Aniconism|journal=Art Journal|volume=49|issue=4|pages=401–408|doi=10.2307/777142|jstor=777142}}</ref> <ref>{{Cite book|author=Kinnard|authorlink=Jacob N Kinnard|title=Imaging Wisdom: Seeing and Knowing in the Art of Indian Buddhism|url=https://books.google.com/books?id=mYYWbmmzikgC&pg=PA77|year=2013|publisher=Routledge|isbn=978-1-136-77924-4|page=77}}</ref> ថាតើឈុតទាំងនេះមានរូបព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ ''ជំនួស ឬ'' យ៉ាងណានោះ បច្ចុប្បន្នកំពុងស្ថិតក្រោមការពិភាក្សា។ <ref>{{Cite journal|last=Huntington|first=Susan L.|date=1992|title=Aniconism and the Multivalence of Emblems: Another Look|journal=Ars Orientalis|volume=22|pages=111–156|jstor=4629428}}</ref> == សូមមើលផងដែរ == * វត្តភូមា * ស្តូបនៅស្រីលង្កា * [[ស្តូបក្នុងប្រទេសកម្ពុជា]] == ឯកសារយោង == 1h59r1dob5y4sq8o9d8jpzbt1rodr40 0 50719 321201 319993 2025-05-29T12:18:05Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321201 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទត្រពាំងទា ឬ ថាពាំងតា ឬ តាពីងថា''' ([[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] : Prasat Tra Priang Tia) គឺជាប្រាសាទ[[ខ្មែរ]]មួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិណងកូ]] [[ឃុំត្រពាំងទា]] [[ស្រុករំដួល(ខេត្តសុរិន្ទ្រ)|ស្រុករំដួល]] [[ខេត្តសុរិន្ទ|ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។វាជាប្រាសាទ[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងកើត។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងដោយ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ ដល់ដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣ ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ [[File:Prasat_Tha_Piang_Tia-001.jpg|thumb]] '''ត្រពាំងទា'''ជាន័យនៅក្នុង[[ភាសាខ្មែរ]]។ពាក្យ '''«ថាពាំង»''' មានន័យថា ស្រះ បឹង ត្រពាំង វាលភក់ ឬ រណ្ដៅដែលមនុស្សជីក។វាក៏អាចមានន័យថាបារាយណ៍ឬស្រះទឹកដែលប្រាសាទ[[ខ្មែរ]]សឹងតែទាំងអស់តែងតែមានឬវាអាចជាប្រភពទឹកដែលកើតឡើងដោយធម្មជាតិ។រីឯពាក្យថា '''«តា»''' មានន័យថា សត្វទា។ដូចនេះពាក្យថា'''ថាពាំងតា'''មានន័យថា'''ត្រពាំងទា'''។វាអាចទៅរួចដែរថាកាលពីអតីតកាលមានសត្វទាបានផ្លាស់ទីពីទីកន្លែងផ្សេងៗមករស់នៅក្នុងតំបន់នោះ។ == រូបថត == [[Image:Prasat_Tha_Piang_Tia-002.jpg|thumb]] [[Image:Prasat_Tha_Piang_Tia-003.jpg|thumb]] [[Image:Prasat_Tha_Piang_Tia-004.jpg|thumb]] sbkxw59h8p2cj9f6s852nclppr8vs1c 0 50722 321200 321092 2025-05-29T12:16:06Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321200 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទមឿនឆៃ ឬ មឿនជ័យ''' ([[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] : Prasat Muen Chai) គឺជាប្រាសាទ[[ខ្មែរ]]មួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិបានថានន្ទ]] [[ឃុំក្រះថៀម]] [[​ស្រុកសង្គៈ|ស្រុកសង្គៈ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។វា​ជា​ប្រាង្គ[[ឥដ្ឋ]]​ដ៏​សាមញ្ញ​មួយ​ដែលមានរាងជាការ៉េ​និងមាន​គែម​ប្រវែង ៦.៥ ម៉ែត្រ។វាមើលទៅហាក់ដូចជាត្រូវបានហ៊ុំព័ទ្ធដោយប្រឡាយរាងអក្សរ U ។ប្រហែល ៧៥ ម៉ែត្រពីប្រាសាទនេះគឺជា[[ប្រាសាទបានប្រាសាទ (ខេត្តសុរិន្ទ្រ)|ប្រាសាទបានប្រាសាទ]]ដែលជា[[អរោគ្យសាលា]]។ [[File:Prasat Muen Chai-004.jpg|thumb]] == រូបថត == [[File:Prasat_Muen_Chai-002.jpg|thumb]] [[File:Prasat_Muen_Chai-003.jpg|thumb]] [[File:Prasat_Muen_Chai-005.jpg|thumb]] [[File:Prasat_Muen_Chai-006.jpg|thumb]] 38jueayiw68a0w3qicogh7ee5vndvjn 0 50820 321222 310296 2025-05-30T13:45:39Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 321222 wikitext text/x-wiki {{ប្រអប់ព័ត៌មាន ក្រុមជនជាតិ | group = ជនជាតិកាវ៉ែត | native_name = | native_name_lang = | image = | image_caption = | population = <!-- total population worldwide --> | total_ref = <!-- references supporting total population --> | genealogy = | total_year = <!-- year of total population --> | total_source = <!-- source of total population; may be ''census'' or ''estimate'' --> | regions = <!-- for e.g. a list of regions (countries), especially if regionN etc below not used --> | region1 = [[កម្ពុជា]]<!-- first region (country)'s name --> | pop1 = ៦,២១៨នាក់ (ជំរឿនឆ្នាំ២០០៨)<!-- population in first region --> | ref1 = <ref name=GPCC2008>{{Cite book|title=General Population Census of Cambodia 2008|publisher=National Institute of Statistics, Ministry of Planning, Cambodia|date=2009|language=en}}</ref><!-- <ref>erence/s supporting pop1 data --> | region2 = | pop2 = | ref2 = | region3 = | pop3 = | ref3 = <!-- etc, to: --> | region33 = | pop33 = | ref33 = | languages = [[ភាសាកាវ៉ែត|កាវ៉ែត]], [[ភាសាខ្មែរ|ខ្មែរ]] | religions = | related_groups = [[ជនជាតិព្រៅ|ព្រៅ]], [[ជនជាតិគ្រឹង|គ្រឹង]], លុន | footnotes = }} កា'''វេត ឬ កាវ៉ែត'''<ref>{{Cite web |title=ក្របខណ្ឌគោលនយោបាយសម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិច |url=https://documents1.worldbank.org/curated/es/928321538726947993/pdf/IPPF-WaSSIP-Executive-Summary-KH.pdf |access-date=2021-10-22 |website=worldbank.org |language=km |archivedate=2021-10-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211022060256/https://documents1.worldbank.org/curated/es/928321538726947993/pdf/IPPF-WaSSIP-Executive-Summary-KH.pdf |url-status=dead }}</ref> <ref>{{Cite web |title=ស្ថានភាពការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែររបស់ជនជាតិដើមភាគតិចខេត្តភាគឦសាន |url=https://www.rfa.org/khmer/news/social-economy/situation-of-khmer-new-year-celebration-of-indigenous-peoples-in-northeastern-provinces-04122021185923.html |access-date=2021-10-22 |website=Radio Free Asia |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Letter No. 1469 on the recognition on Kavet indigenous community identity in Rak village, Kok Lak commune, Veun Sai district, Ratanak Kiri province - OD Mekong Datahub |url=https://data.opendevelopmentcambodia.net/laws_record/letter-no-1469-on-identification-on-kavet-indigenous-community-in-rok-village-ratanak-kiri-province |access-date=2021-10-22 |website=data.opendevelopmentcambodia.net |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Sub-decree No. 203 on the cutting of 1010 Hectares of 66acres and 13 centi acres from the forest cover in 2002 and reclassification as of state private land for collective Ownership to the Kavet indigenous community in Lalai village, Kok Lak commune Vern Sai district, Rattanakiri province, and grant ownership rights to the parcel - OD Mekong Datahub |url=https://data.opendevelopmentcambodia.net/en/laws_record/sub-decree-no-203-on-the-cutting-of-1010-hectares-of-66acres-and-13-centi-acres-from-the-forest-cov |access-date=2021-10-22 |website=data.opendevelopmentcambodia.net |language=en}}</ref> គឺជាក្រុមជនជាតិភាគតិចដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ភាគច្រើននៅក្នុង [[ខេត្តស្ទឹងត្រែង]] ( [[ស្រុកសៀមប៉ាង]] ) និង [[ខេត្តរតនគិរី]] ( [[ស្រុកវើនសៃ]] )។ <ref>{{Cite web |date=2019-08-20 |title=Kavet {{!}} Ethnologue |url=https://www.ethnologue.com/language/krv |archive-url=https://web.archive.org/web/20190820140243/https://www.ethnologue.com/language/krv |archive-date=2019-08-20 |access-date=2021-10-22}}</ref> ពួកគេនិយាយ[[ភាសាកាវិត|ភាសាកាវ៉ែត]] ។ ប្រជាជនកាវិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានចំនួន ៦.២១៨ នាក់ គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០០៨ ។ == សូម​មើល​ផង​ដែរ == * [[ជនជាតិខ្មែរលើ|ខ្មែរលើ]] == ឯកសារយោង == [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ជនជាតិ ភាគតិច ក្នុង ប្រទេស កម្ពុជា]] ru5f246arqdn8cgf0tows8j8vbrwm19 0 51326 321199 321091 2025-05-29T12:14:49Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321199 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទយាយងោ''' ([[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] : Prasat Yai Ngao) គឺជាប្រាសាទរបស់​[[ខ្មែរ]]​ដែល​កសាងឡើងដោយ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] នៅសតវត្សរ៍ទី ១២ ជា[[រចនាបថអង្គរវត្ត]]ហើយមាន​ទីតាំង​ស្ថិតនៅ​ក្នុង[[ភូមិពូនសៃ]] [[ឃុំបានជប់]] [[​ស្រុកសង្គៈ|ស្រុកសង្គៈ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ|​ខេត្ត​សុរិន្ទ្រ]] ​[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។ប្រាសាទតូចនេះមានប្រាង្គចំនួន ០២ រីឯប្រាង្គទី ០៣ ប្រហែលជាគ្រោងនឹងកសាង។នៅលើប្រាង្គខាងត្បូងមានចម្លាក់[[នាគរាជ]]ដែលឆ្លាក់នៅលើ[[ឥដ្ឋ]]ជាចម្លាក់លៀននិងបញ្ចប់ដោយជើងទម្រធ្វើអំពី[[ឥដ្ឋ]]ផងដែរដែលកម្រមានណាស់។ប្រាង្គទាំង ០២ មានរាងការ៉េមានកាំជណ្តើរនិងមានប្រវែង ០៥ ម៉ែត្រនៅសងខាង។ [[File:Prasat Yai Ngao-001.jpg|thumb]] == រូបថត == [[File:Prasat_Yai_Ngao-002.jpg|thumb]] [[File:Prasat_Yai_Ngao-003.jpg|thumb]] [[File:Prasat_Yai_Ngao-004.jpg|thumb]] [[File:Prasat_Yai_Ngao-005.jpg|thumb]] [[File:Prasat_Yai_Ngao-006.jpg|thumb]] fskf25oxe7zceeuf1iijaun7lka46ac 0 51833 321338 320209 2025-06-01T06:40:47Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321338 wikitext text/x-wiki {{ប្រអប់ព័ត៌មាន អង្គការ | name = បុរសឯកពិភពលោក | formation = {{start date|១៩៩៦}} | image = | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | leader_title2 = Current titleholder | leader_name2 = | budget = | website = https://www.mrworld.tv/ }} '''បុរសឯកពិភពលោក''' ({{Lang-en|Mister World}}) គឺ​ជាកម្មវិធី​ប្រកួត​សម្រស់​បុរសអន្តរជាតិ​ដែល​បង្កើត​ឡើង​ដោយ[[បវរកញ្ញាពិភពលោក|​អង្គការ​បវរកញ្ញា​ពិភពលោក]]។អ្នក​ចូល​រួមនៅ​ក្នុងការប្រកួត​ប្រជែងសកម្មភាព​ផ្សេងៗ​រួម​មាន [[:en:waterskiing|​ការ​ជិះ​ស្គី​លើ​ទឹក]] [[:en:mountain biking|ការជិះ​កង់​ឡើង​លើភ្នំ]] និង​ [[:en:marathon|ការរត់ប្រណាំងម៉ារ៉ាតុង]]។ [[:en:Mister World|បុរសឯកពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Daniel Mejía|Daniel Mejía]] មកពី[[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] ដែលបានគ្រងតំណែងនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Phan Thiết|ទីក្រុង Phan Thiết]] [[:en:Bình Thuận province|ខេត្តប៊ិញថ្វឹន]] [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ == ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៩៦ | {{flag|បែលហ្ស៊ិក}} |Francisco Escobar | [[:en:Istanbul|ទីក្រុងអ៊ីស្តង់ប៊ុល]], [[តួកគី]] | ៥០ |- | ១៩៩៨ | {{VEN}} |Gustavo Gianetti | [[:en:Grândola|Grândola]], [[ព័រទុយហ្គាល់]] | ៤៣ |- | ២០០០ | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] |Nicklas Pedersen | [[:en:Perthshire|Perthshire]], [[ស្កុតឡែន]] | ៣២ |- | ២០០៣ | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | Rohit Khandelwal | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៣៨ |- | ២០០៧ | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} |Juan García Postigo | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ចិន]] | ៥៦ |- | ២០១០ | {{flagicon|Ireland}} [[:en:Ireland|អៀឡង់]] | Kamal Ibrahim | [[:en:Incheon|Incheon]], [[កូរ៉េ]] | ៧៤ |- | ២០១២ | {{COL}} | Francisco Escobar | [[:en:Kent|Kent]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៤៨ |- | ២០១៤ | {{DEN}} |Nicklas Pedersen | [[:en:Torbay|Torbay]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស]] | rowspan="2" | ៤៦ |- | ២០១៦ | {{IND}} |Rohit Khandelwal | [[:en:Southport|Southport]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស]] |- | ២០១៩ | {{flag|អង់គ្លេស}} |Jack Heslewood | [[:en:Quezon City|ទីក្រុង Quezon]], [[ហ្វីលីពីន]] | ៧២ |- | ២០២៤ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Daniel Mejía | [[:en:Phan Thiết|ទីក្រុង Phan Thiết]], [[:en:Bình Thuận province|ខេត្តប៊ិញថ្វឹន]], [[:en:Vietnam|យួន]] | ៦០ |- |} == បេក្ខជនតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | | ជា រ៉េយម៉ុន | | | |- | ២០២៤ | ថុល សុគន្ធរង្សី | [[ខេត្តកំពត]] |Unplaced | Top 30 Beauty with a purpose & Top 36 Mr.World talent |- | ២០១៩ | អ៊ូ សំខាន់ | [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] |Unplaced | Top 25 Top model |- |} == មើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == iunjl1tdsfi5u4aoo1wlps8wd7iflqd 321347 321338 2025-06-01T07:19:46Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321347 wikitext text/x-wiki {{ប្រអប់ព័ត៌មាន អង្គការ | name = បុរសឯកពិភពលោក | formation = {{start date|១៩៩៦}} | image = | founder = [[:en:Eric Morley|Eric Morley]] | type = '''ការប្រកួតប្រជែងសម្រស់''' | headquarters = [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]] | location = {{UK}} | language = [[:en:English|អង់គ្លេស]] | leader_title = ប្រធាន | leader_name = [[:en:Julia Morley|Julia Morley]] | leader_title2 = Current titleholder | leader_name2 = | budget = | website = https://www.mrworld.tv/ }} '''បុរសឯកពិភពលោក''' ({{Lang-en|Mister World}}) គឺ​ជាកម្មវិធី​ប្រកួត​សម្រស់​បុរសអន្តរជាតិ​ដែល​បង្កើត​ឡើង​ដោយ[[បវរកញ្ញាពិភពលោក|​អង្គការ​បវរកញ្ញា​ពិភពលោក]]។អ្នក​ចូល​រួមនៅ​ក្នុងការប្រកួត​ប្រជែងសកម្មភាព​ផ្សេងៗ​រួម​មាន[[:en:waterskiing|​ការ​ជិះ​ស្គី​លើ​ទឹក]] [[:en:mountain biking|ការជិះ​កង់​ឡើង​លើភ្នំ]] និង​ [[:en:marathon|ការរត់ប្រណាំងម៉ារ៉ាតុង]]។ [[:en:Mister World|បុរសឯកពិភពលោក]]បច្ចុប្បន្នគឺ [[:en:Daniel Mejía|Daniel Mejía]] មកពី[[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] ដែលបានគ្រងតំណែងនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅ[[:en:Phan Thiết|ទីក្រុង Phan Thiết]] [[:en:Bình Thuận province|ខេត្តប៊ិញថ្វឹន]] [[:en:Vietnam|ប្រទេសយួន]]។ == ម្ចាស់ម្កុដថ្មីៗ== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! ឆ្នាំប្រកួត ! ប្រទេស ! ម្ចាស់ម្កុដ ! ទីកន្លែងនៃការប្រកួត ! ចំនួនប្រទេសចូលរួមប្រកួត |- | ១៩៩៦ | {{flag|បែលហ្ស៊ិក}} |Francisco Escobar | [[:en:Istanbul|ទីក្រុងអ៊ីស្តង់ប៊ុល]], [[តួកគី]] | ៥០ |- | ១៩៩៨ | {{VEN}} |Gustavo Gianetti | [[:en:Grândola|Grândola]], [[ព័រទុយហ្គាល់]] | ៤៣ |- | ២០០០ | {{flagicon|Uruguay}} [[:en:Uruguay|អ៊ុយរ៉ាហ្គាយ]] |Nicklas Pedersen | [[:en:Perthshire|Perthshire]], [[ស្កុតឡែន]] | ៣២ |- | ២០០៣ | {{flag|ប្រេស៊ីល}} | Rohit Khandelwal | [[:en:London|ទីក្រុងឡុងដ៍]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៣៨ |- | ២០០៧ | {{flag|អេស្ប៉ាញ}} |Juan García Postigo | [[:en:Sanya|ទីក្រុងសាន់យ៉ា]], [[:en:Hainan|ខេត្តហៃណាន]], [[ចិន]] | ៥៦ |- | ២០១០ | {{flagicon|Ireland}} [[:en:Ireland|អៀឡង់]] | Kamal Ibrahim | [[:en:Incheon|Incheon]], [[កូរ៉េ]] | ៧៤ |- | ២០១២ | {{COL}} | Francisco Escobar | [[:en:Kent|Kent]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស]] | ៤៨ |- | ២០១៤ | {{DEN}} |Nicklas Pedersen | [[:en:Torbay|Torbay]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស]] | rowspan="2" | ៤៦ |- | ២០១៦ | {{IND}} |Rohit Khandelwal | [[:en:Southport|Southport]], [[ចក្រភពអង់គ្លេស]] |- | ២០១៩ | {{flag|អង់គ្លេស}} |Jack Heslewood | [[:en:Quezon City|ទីក្រុង Quezon]], [[ហ្វីលីពីន]] | ៧២ |- | ២០២៤ | {{flagicon|Puerto Rico}} [[:en:Puerto Rico|ព័រតូរីកូ]] |Daniel Mejía | [[:en:Phan Thiết|ទីក្រុង Phan Thiết]], [[:en:Bình Thuận province|ខេត្តប៊ិញថ្វឹន]], [[:en:Vietnam|យួន]] | ៦០ |- |} == បេក្ខជនតំណាងប្រទេសកម្ពុជា == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ឆ្នាំ !បេក្ខភាព !ខេត្ត !តំណែង !រង្វាន់ពិសេស |- | | ជា រ៉េយម៉ុន | | | |- | ២០២៤ | ថុល សុគន្ធរង្សី | [[ខេត្តកំពត]] |Unplaced | Top 30 Beauty with a purpose & Top 36 Mr.World talent |- | ២០១៩ | អ៊ូ សំខាន់ | [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] |Unplaced | Top 25 Top model |- |} == មើលផងដែរ == == ឯកសារយោង == == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == k7d5bv0gd9u83c7l2bv73gc2j0n1sx0 0 51835 321339 315799 2025-06-01T06:47:26Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321339 wikitext text/x-wiki {{Short description|International beauty pageant}} {{Infobox pageant |name = Miss Planet International |logo = |type = '''ការប្រកួតសម្រស់នារីអន្តរជាតិ''' |headquarters = [[រាជធានីភ្នំពេញ]], {{CAM}} |leader_title3 = ស្ថាបនា |leader_name3 = ថ្ងៃទី ០១ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ | first = |leader_title = ប្រធាន |leader_name = Halley Amin |leader_title1 = អនុប្រធាន |leader_name1 = Min Ha Ritah |leader_title2 = CEO |leader_name2 = Pedro Francisco |recent = ២០២៤ |current_titleholder = Mahra Lutfi |titleholder_represents = {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |website = [https://missplanetinternational.org/ missplanetinternational] }} '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' (Miss Planet International) <ref>{{Cite web |last=balita |date=2024-11-03 |title=Miss Planet International |url=https://balita.mb.com.ph/tags/miss-planet-international/ |access-date=2024-11-02 |website=Balita [[Manila Bulletin]]}}</ref> គឺជា​កម្មវិធី​ប្រកួត​សម្រស់​អន្តរជាតិ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​អង្គការ[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]ដែលមាន​ទីស្នាក់ការ​នៅ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|​កម្ពុជា]]។MPI គឺជាអង្គការមួយដែលផ្តោតលើការលើកកម្ពស់[[គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព]]របស់[[អង្គការសហប្រជាជាតិ|របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref>{{Cite news|date=August 26, 2024|title=In Pictures: Miss Planet Cambodia 2024 candidates unveiled|work=[[Khmer Times]]|url=https://www.khmertimeskh.com/501546818/in-pictures-miss-planet-cambodia-2024-candidates-unveiled/}}</ref> ជាផ្នែកមួយនៃបេសកកម្មនេះការបង្កើតកម្មវិធីប្រឡងនេះឡើងគឺនៅក្នុងគោលបំណងជ្រើសរើសឯកអគ្គរដ្ឋទូតមកពីប្រទេសនីមួយៗដែលចូលរួម។ [[:en:Miss Planet International|ភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០២៤]] ត្រូវបានឈ្នះដោយ '''Mahra Lutfi''' មកពី[[:en:United Arab Emirates|ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]]ខណៈពានដែលបានបន្ថែមថ្មី '''Angel Planet International ២០២៤''' ត្រូវបានប្រគល់ជូន '''Olla Levina''' មកពីប្រទេស[[:en: Indonesia|ឥណ្ឌូនេស៊ី]]។ឆ្នាំនេះគឺជាការប្រកួតលើកទី ០៤ របស់[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]និងជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលគ្រងតំណែង ០២ រួមគ្នា។ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ​២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ​២០២៤ នៅ​សាល​មហោស្រព[[កោះពេជ្រ|កោះ​ពេជ្រ]] [[ភ្នំពេញ|រាជធានី​ភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]] ។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == ការ'''ប្រឡងបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ'''ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងរួបរួមក្នុងការលើកកម្ពស់ការអភិរក្សភពផែនដីនិងជីវិតមនុស្សស្របទៅតាមគោលការណ៍របស់[[:en:UN|អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref name=":14">{{Cite news |date=October 11, 2024 |title=Bevy of beauties set to come to Cambodia for Miss Planet International 2024 |url=https://www.khmertimeskh.com/501572603/bevy-of-beauties-set-to-come-to-cambodia-for-miss-planet-international-2024/ |work=[[Khmer Times]]}}</ref>បេសកកម្មរបស់កម្មវិធីគឺដើម្បីបំផុសនិងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់បេក្ខជនដែលប្រាថ្នាចង់ធ្វើជាគំរូល្អនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេនិងជុំវិញពិភពលោកជំរុញការផ្លាស់ប្តូរសង្គមដែលពង្រឹងសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះមនុស្សគ្រប់ៗគ្នានិងការគោរពថែរក្សាបរិស្ថាន។ការប្រឡងត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ដោយ '''Min Halimas''' ដែលគេស្គាល់ថាជាប្រធាន '''Halley Amin''' និងអ្នកបង្កើតរួមជាមួយគាត់គឺ '''Pedro Francisco''' ជា CEO។<ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} Sustainable Pageantry |url=https://missplanetinternational.com/ |access-date=2023-07-30 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} About |url=https://missplanetinternational.com/about/ |access-date=2024-03-10 |website=Miss Planet International |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=What is Miss Planet International, Where 'Hipon Girl' Will Compete? |url=http://www.reportr.world/news/miss-planet-international-where-herlene-budol-will-compete-a4671-20220830 |access-date=2024-03-18 |website=Preview Ph |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Beauty Meets Sustainability at Miss Planet International |url=https://eacnews.asia/home/details/25043 |access-date=2024-03-18 |website=EAC News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-11-13 |title=Miss Planet International 2023 launches this week in Cambodia – Khmer Times |url=https://www.khmertimeskh.com/501391646/miss-planet-international-2023-launches-this-week-in-cambodia/ |access-date=2024-03-18 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=theperfectmiss |date=2022-09-05 |title=Miss Planet International is the pageant with the Best Advocacy and prepares proposal to the United Nations |url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-the-pageant-with-the-best-advocacy-and-prepares-proposal-to-the-united-nations/ |access-date=2024-06-30 |website=The Perfect Miss}}</ref> ការប្រកួត'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''លើកទី១ បានរៀបចំធ្វើឡើងដំបូងនៅសាលមហោស្រពកោះពេជ្រកាលពីថ្ងៃទី ០១ ខែ មីនា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានសមាជិកចំនួន ៣៩ ប្រទេសចូលរួមប្រកួតប្រជែង។ '''Monique Best''' មកពីប្រទេស[[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]]ត្រូវបានគ្រងមកុដ '''Miss Planet International''' ជាលើកដំបូង។<ref name=":2">{{Cite web|url=https://missosopedia.com/monique-best-of-south-africa-crowned-miss-planet-international-2019/|title=Monique Best of South Africa crowned Miss Planet International 2019|date=11 March 2019 |language=en|access-date=2019-03-11}}</ref> ម្ចាស់ពាន '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០១៩''' ត្រូវបានផ្តល់កិត្តិយសជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតយុវជនដោយសភាពាណិជ្ជកម្មនៃទីក្រុងរបស់នាងហើយបានទទួលសមាជិកភាពពីសភាពាណិជ្ជកម្ម '''Seattle Latino''' ដោយសារការងារមនុស្សធម៌អន្តរជាតិរបស់នាង។<ref name=":3">{{Cite web|url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-a-prime-pageant/|title=Miss Planet International is one of the best pageants in the world|website=The Perfect Miss|language=en|access-date=2019-12-04}}</ref> ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០២០ និង ២០២១ ដោយសារតែជំងឺរាតត្បាតសកល [[:en:Covid-19|កូវីត ១៩]] '''Miss Planet International (MPI) ឬ បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' មិនបានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួតនោះទេ។ក្នុងឆ្នាំ២០២១មិនទាន់ឈានចូលដល់ឆ្នាំ ២០២២ ដែល '''MPI''' បានប្រកាសពីចេតនារបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំការប្រឡង'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''នៅប្រទេស[[:en:Uganda|អ៊ូហ្គង់ដា]]។ទោះបីជាប្រទេសសមាជិកចំនួន ៦៨ បានចុះឈ្មោះនៅខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ ក៏ដោយក៏ព្រឹត្តិការណ៍នេះមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបានទេខណៈដែលប្រទេសជាច្រើនបានដកខ្លួនចេញដោយហេតុផលផ្សេងៗ។ការព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពនិងសុវត្ថិភាពដោយសារតែការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគ [[:en:Ebola|Ebola]] បានធ្វើឲ្យបេក្ខនារីជាច្រើនត្រូវដកខ្លួនចេញប៉ុន្មានថ្ងៃមុនព្រឹត្តិការណ៍នេះដែលបណ្តាលឲ្យព្រឹត្តិការណ៍ទាំងមូលដួលរលំហើយបណ្តាលឲ្យមានការចំណាយនិងការកក់ទុកលុយប្រហែល ៥ លានដុល្លារ។ដូច្នេះហើយព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានគ្រោងទុកក្នុងប្រទេស[[:en:Uganda|អ៊ូហ្គង់ដា]]ត្រូវបានលុបចោលហើយការប្រកួត '''MPI''' ត្រូវបានប្តូរមកប្រទេស[[កម្ពុជា]]វិញហើយរៀបចំធ្វើឡើងនៅខែ មករា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]ក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]]។<ref name=":6">{{Cite news |title=Miss Planet International 2022 Candidates Were Allegedly Deprived of Food and Accommodation in Uganda |url=https://www.preview.ph/culture/miss-planet-international-no-food-accommodation-a2227-20221116-src-cosmo?ref=home_feed_39 |work=Preview Philippines}}</ref><ref name=":7" /> == ម្ចាស់ម្កុដថ្មី == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 85%; text-align:center" ! rowspan="2" |ឆ្នាំប្រកួត ! rowspan="2" |ម្ចាស់ម្កុដ ! rowspan="2" |MPI Angel<!-- the organization's newly added title --> ! colspan="6" |លំដាប់រង ! rowspan="2" |Ref. |- !ទី១ !ទី២ !ទី៣ !ទី៤ !ទី៥ !ទី៦ |- | ២០២៤ | {{Flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}}<br>Mahra Lutfi | {{Flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}}<br>Olla Levina | {{Flag|លុចសំបួ}}<br>Ghada Ben Eihaj | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br> Panida Kernjida | {{Flag|អ៊ុយក្រែន}}<br>Viktoria Oshur | {{Flag|ហ្វីលីពីន}}<br>Crysthell Ramos | {{Flag|សហរដ្ឋអាមេរិក}}<br>Kristina Burkhan | {{Flag|ស៊ុយអែត}}<br>Danielle Lundqvist |<ref>{{Cite web |last=Times |first=I. D. N. |last2=Prima |first2=Berkat |title=7 Potret Kepulangan Olla Levina Usai Miss Planet International 2024 |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/berkat-prima/potret-kepulangan-olla-levina-usai-miss-planet-international-2024-c1c2 |access-date=2024-12-03 |website=[[IDN Times]] |language=Id}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":15" /><ref name=":16" /> |- | ២០២៣ | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Worawalan Phutklang | rowspan="2" {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> | {{BRA}}<br>Loraine Lumatelli | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Kateryn Kim Diep | {{USA}}<br>Angelica Briceno | {{VEN}}<br>Marian Pérez | {{JPN}}<br>Yumiko Nishimori | {{RUS}}<br>Alina Garaeva |<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /> |- | ២០២២ | {{PHL}}<br>Maria Luisa Varela | {{flagicon|Zimbabwe}} [[:en:Zimbabwe|ហ្ស៊ីមបាវ៉េ]]<br>Jemima Ruth Mandemwa | {{JPN}}<br>Ono Aya | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Tiffany Ha | {{FIN}}<br>Katariina Juselius | {{flagicon|Latvia}} [[:en:Latvia|ឡាតវី]]<br>Alina Safronova | {{CAM}}<br>Srey Leak Pok |<ref name=":8" /><ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":4">{{Cite web |last=Abad |first=Ysa |date=2023-01-31 |title=Philippines' Maria Luisa Varela wins Miss Planet International |url=https://www.rappler.com/entertainment/pageants/philippines-maria-luisa-varela-wins-miss-planet-international-2023/ |access-date=2024-04-01 |website=[[Rappler]] |language=en-US}}</ref> |- | ២០២១ | colspan="9" {{n/a|''2020 Pageant was cancelled due to the'' ''host country's [[:en:List of Ebola outbreaks|Ebola outbreak]].''}} |- | ២០១៩ | {{ZAF}}<br>Monique Best | {{n/a|''Not awarded''}} | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Marisa Phonthirat | {{MYS}}<br>Vivian Lin | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]]<br>Nicole Cano | {{PHL}}<br>Krizia Nicole Apao Vargas | {{RUS}}<br>Guzaliya Izmailova | {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> |<ref name=":4" /><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International 2019 winner |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/page/2/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref> |} {| class="wikitable sortable" style="font-size:85%;" |+ {{nowrap|ប្រទេសឬដែនដីតាមចំនួនអ្នកឈ្នះ}} !width="200"|ប្រទេស ឬ ដែនដី !width="20"|ចំនួនឈ្នះ !width="100"|ឆ្នាំប្រកួត |- |{{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | rowspan="4" style="text-align:center;" |១ |២០២៤ |- |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] |២០២៣ |- |{{PHI}} |២០២២ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |២០១៩ |} {| class="wikitable" style="font-size: 85%;" |+ {{nowrap|ទ្វីបតាមចំនួននៃការឈ្នះ}} !ទ្វីប !ចំនួនឈ្នះ !ប្រទេស ឬ ដែនដី |- | [[ទ្វីបអាមេរិក]] | style="text-align:center;" |០ | |- |[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]] | style="text-align:center;" |០ | |- | [[ទ្វីបអាស៊ី]] | style="text-align:center;" |៣ |{{flag|ហ្វីលីពីន}}, {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]], {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |- |[[ទ្វីបអាហ្វ្រិក]] | style="text-align:center;" |១ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |- |[[:en:Oceania|ទ្វីបអូសេអានី]] | style="text-align:center;" |០ | |} <gallery> File:Miss Planet International Winner.png|ប្រទេសឬដែនដីដែលបានឈ្នះបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ។ </gallery> == សូមមើលផងដែរ == * [[:en:List of beauty pageants|List of beauty pageants]] == ឯកសារយោង == {{Commons category}} {{Subject bar|commons-search=Miss Planet International|q=yes|d=yes|d-search=Q86196156|voy=yes|voy-search=Miss Planet International=l}} *{{Official website|https://missplanetinternational.org/}} {{Authority control}} [[Category:Beauty pageants]] [[Category:International beauty pageants]] [[Category:2019 beauty pageants]] [[Category:Recurring events established in 2019]] [[Category:Beauty pageants for youth]] [[Category:Beauty pageants in Cambodia]] [[Category:Miss Planet International]] == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == f5znrw7eppozyduh8cbu7lyepkijbc6 321340 321339 2025-06-01T07:01:22Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321340 wikitext text/x-wiki {{Short description|International beauty pageant}} {{Infobox pageant |name = Miss Planet International |logo = |type = '''ការប្រកួតសម្រស់នារីអន្តរជាតិ''' |headquarters = [[រាជធានីភ្នំពេញ]], {{CAM}} |leader_title3 = ស្ថាបនា |leader_name3 = ថ្ងៃទី ០១ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ | first = |leader_title = ប្រធាន |leader_name = Halley Amin |leader_title1 = អនុប្រធាន |leader_name1 = Min Ha Ritah |leader_title2 = CEO |leader_name2 = Pedro Francisco |recent = ២០២៤ |current_titleholder = Mahra Lutfi |titleholder_represents = {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |website = [https://missplanetinternational.org/ missplanetinternational] }} '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' (Miss Planet International) <ref>{{Cite web |last=balita |date=2024-11-03 |title=Miss Planet International |url=https://balita.mb.com.ph/tags/miss-planet-international/ |access-date=2024-11-02 |website=Balita [[Manila Bulletin]]}}</ref> គឺជា​កម្មវិធី​ប្រកួត​សម្រស់​អន្តរជាតិ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​អង្គការ[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]ដែលមាន​ទីស្នាក់ការ​នៅ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|​កម្ពុជា]]។MPI គឺជាអង្គការមួយដែលផ្តោតលើការលើកកម្ពស់[[គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព]]របស់[[អង្គការសហប្រជាជាតិ|របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref>{{Cite news|date=August 26, 2024|title=In Pictures: Miss Planet Cambodia 2024 candidates unveiled|work=[[Khmer Times]]|url=https://www.khmertimeskh.com/501546818/in-pictures-miss-planet-cambodia-2024-candidates-unveiled/}}</ref> ជាផ្នែកមួយនៃបេសកកម្មនេះការបង្កើតកម្មវិធីប្រឡងនេះឡើងគឺនៅក្នុងគោលបំណងជ្រើសរើសឯកអគ្គរដ្ឋទូតមកពីប្រទេសនីមួយៗដែលចូលរួម។ [[:en:Miss Planet International|ភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០២៤]] ត្រូវបានឈ្នះដោយ '''Mahra Lutfi''' មកពី[[:en:United Arab Emirates|ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]]ខណៈពានដែលបានបន្ថែមថ្មី '''Angel Planet International ២០២៤''' ត្រូវបានប្រគល់ជូន '''Olla Levina''' មកពីប្រទេស[[:en: Indonesia|ឥណ្ឌូនេស៊ី]]។ឆ្នាំនេះគឺជាការប្រកួតលើកទី ០៤ របស់[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]និងជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលគ្រងតំណែង ០២ រួមគ្នា។ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ​២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ​២០២៤ នៅ​សាល​មហោស្រព[[កោះពេជ្រ|កោះ​ពេជ្រ]] [[ភ្នំពេញ|រាជធានី​ភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]] ។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == ការ'''ប្រឡងបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ'''ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងរួបរួមក្នុងការលើកកម្ពស់ការអភិរក្សភពផែនដីនិងជីវិតមនុស្សស្របទៅតាមគោលការណ៍របស់[[:en:UN|អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref name=":14">{{Cite news |date=October 11, 2024 |title=Bevy of beauties set to come to Cambodia for Miss Planet International 2024 |url=https://www.khmertimeskh.com/501572603/bevy-of-beauties-set-to-come-to-cambodia-for-miss-planet-international-2024/ |work=[[Khmer Times]]}}</ref>បេសកកម្មរបស់កម្មវិធីគឺដើម្បីបំផុសនិងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់បេក្ខជនដែលប្រាថ្នាចង់ធ្វើជាគំរូល្អនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេនិងជុំវិញពិភពលោកជំរុញការផ្លាស់ប្តូរសង្គមដែលពង្រឹងសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះមនុស្សគ្រប់ៗគ្នានិងការគោរពថែរក្សាបរិស្ថាន។ការប្រឡងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ដោយ '''Min Halimas''' ដែលគេស្គាល់ថាជាប្រធាន '''Halley Amin''' និងអ្នកបង្កើតរួមជាមួយគាត់គឺ '''Pedro Francisco''' ជា CEO។<ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} Sustainable Pageantry |url=https://missplanetinternational.com/ |access-date=2023-07-30 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} About |url=https://missplanetinternational.com/about/ |access-date=2024-03-10 |website=Miss Planet International |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=What is Miss Planet International, Where 'Hipon Girl' Will Compete? |url=http://www.reportr.world/news/miss-planet-international-where-herlene-budol-will-compete-a4671-20220830 |access-date=2024-03-18 |website=Preview Ph |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Beauty Meets Sustainability at Miss Planet International |url=https://eacnews.asia/home/details/25043 |access-date=2024-03-18 |website=EAC News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-11-13 |title=Miss Planet International 2023 launches this week in Cambodia – Khmer Times |url=https://www.khmertimeskh.com/501391646/miss-planet-international-2023-launches-this-week-in-cambodia/ |access-date=2024-03-18 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=theperfectmiss |date=2022-09-05 |title=Miss Planet International is the pageant with the Best Advocacy and prepares proposal to the United Nations |url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-the-pageant-with-the-best-advocacy-and-prepares-proposal-to-the-united-nations/ |access-date=2024-06-30 |website=The Perfect Miss}}</ref> ការប្រកួត'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''លើកទី ០១ បានរៀបចំធ្វើឡើងដំបូងនៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]កាលពីថ្ងៃទី ០១ ខែមីនានៅក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយមានបេក្ខនារីចំនួន ៣៩ ប្រទេសចូលរួមប្រកួតប្រជែង។'''Monique Best''' មកពីប្រទេស[[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]]ត្រូវបានគ្រងមកុដ '''Miss Planet International''' ជាលើកដំបូង។<ref name=":2">{{Cite web|url=https://missosopedia.com/monique-best-of-south-africa-crowned-miss-planet-international-2019/|title=Monique Best of South Africa crowned Miss Planet International 2019|date=11 March 2019 |language=en|access-date=2019-03-11}}</ref> ម្ចាស់ពាន '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០១៩''' ត្រូវបានផ្តល់កិត្តិយសជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតយុវជនដោយសភាពាណិជ្ជកម្មនៃទីក្រុងរបស់នាងហើយបានទទួលសមាជិកភាពពីសភាពាណិជ្ជកម្ម '''Seattle Latino''' ដោយសារការងារមនុស្សធម៌អន្តរជាតិរបស់នាង។<ref name=":3">{{Cite web|url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-a-prime-pageant/|title=Miss Planet International is one of the best pageants in the world|website=The Perfect Miss|language=en|access-date=2019-12-04}}</ref> ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០២០ និង ២០២១ ដោយសារតែជំងឺរាតត្បាតសកល [[:en:Covid-19|កូវីត ១៩]] '''Miss Planet International (MPI) ឬ បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' មិនបានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួតនោះទេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ មិនទាន់ឈានចូលដល់ឆ្នាំ ២០២២ ដែល '''MPI''' បានប្រកាសពីចេតនារបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំការប្រឡង'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''នៅប្រទេស[[:en:Uganda|អ៊ូហ្គង់ដា]]។ទោះបីជាប្រទេសសមាជិកចំនួន ៦៨ បានចុះឈ្មោះនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ ក៏ដោយក៏ព្រឹត្តិការណ៍នេះមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបានទេខណៈដែលប្រទេសជាច្រើនបានដកខ្លួនចេញដោយហេតុផលផ្សេងៗ។ការព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពនិងសុវត្ថិភាពដោយសារតែការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគ [[:en:Ebola|Ebola]] បានធ្វើឲ្យបេក្ខនារីជាច្រើនត្រូវដកខ្លួនចេញប៉ុន្មានថ្ងៃមុនព្រឹត្តិការណ៍នេះដែលបណ្តាលឲ្យព្រឹត្តិការណ៍ទាំងមូលដួលរលំហើយបណ្តាលឲ្យមានការចំណាយនិងការកក់ទុកលុយប្រហែល ៥ លានដុល្លារ។ដូច្នេះហើយព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានគ្រោងទុកក្នុងប្រទេស[[:en:Uganda|អ៊ូហ្គង់ដា]]ត្រូវបានលុបចោលហើយការប្រកួត '''MPI''' ត្រូវបានប្តូរមកប្រទេស[[កម្ពុជា]]វិញហើយរៀបចំធ្វើឡើងនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]ក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]]។<ref name=":6">{{Cite news |title=Miss Planet International 2022 Candidates Were Allegedly Deprived of Food and Accommodation in Uganda |url=https://www.preview.ph/culture/miss-planet-international-no-food-accommodation-a2227-20221116-src-cosmo?ref=home_feed_39 |work=Preview Philippines}}</ref><ref name=":7" /> == ម្ចាស់ម្កុដថ្មី == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 85%; text-align:center" ! rowspan="2" |ឆ្នាំប្រកួត ! rowspan="2" |ម្ចាស់ម្កុដ ! rowspan="2" |MPI Angel<!-- the organization's newly added title --> ! colspan="6" |លំដាប់រង ! rowspan="2" |Ref. |- !ទី១ !ទី២ !ទី៣ !ទី៤ !ទី៥ !ទី៦ |- | ២០២៤ | {{Flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}}<br>Mahra Lutfi | {{Flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}}<br>Olla Levina | {{Flag|លុចសំបួ}}<br>Ghada Ben Eihaj | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br> Panida Kernjida | {{Flag|អ៊ុយក្រែន}}<br>Viktoria Oshur | {{Flag|ហ្វីលីពីន}}<br>Crysthell Ramos | {{Flag|សហរដ្ឋអាមេរិក}}<br>Kristina Burkhan | {{Flag|ស៊ុយអែត}}<br>Danielle Lundqvist |<ref>{{Cite web |last=Times |first=I. D. N. |last2=Prima |first2=Berkat |title=7 Potret Kepulangan Olla Levina Usai Miss Planet International 2024 |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/berkat-prima/potret-kepulangan-olla-levina-usai-miss-planet-international-2024-c1c2 |access-date=2024-12-03 |website=[[IDN Times]] |language=Id}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":15" /><ref name=":16" /> |- | ២០២៣ | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Worawalan Phutklang | rowspan="2" {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> | {{BRA}}<br>Loraine Lumatelli | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Kateryn Kim Diep | {{USA}}<br>Angelica Briceno | {{VEN}}<br>Marian Pérez | {{JPN}}<br>Yumiko Nishimori | {{RUS}}<br>Alina Garaeva |<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /> |- | ២០២២ | {{PHL}}<br>Maria Luisa Varela | {{flagicon|Zimbabwe}} [[:en:Zimbabwe|ហ្ស៊ីមបាវ៉េ]]<br>Jemima Ruth Mandemwa | {{JPN}}<br>Ono Aya | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Tiffany Ha | {{FIN}}<br>Katariina Juselius | {{flagicon|Latvia}} [[:en:Latvia|ឡាតវី]]<br>Alina Safronova | {{CAM}}<br>Srey Leak Pok |<ref name=":8" /><ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":4">{{Cite web |last=Abad |first=Ysa |date=2023-01-31 |title=Philippines' Maria Luisa Varela wins Miss Planet International |url=https://www.rappler.com/entertainment/pageants/philippines-maria-luisa-varela-wins-miss-planet-international-2023/ |access-date=2024-04-01 |website=[[Rappler]] |language=en-US}}</ref> |- | ២០២១ | colspan="9" {{n/a|''2020 Pageant was cancelled due to the'' ''host country's [[:en:List of Ebola outbreaks|Ebola outbreak]].''}} |- | ២០១៩ | {{ZAF}}<br>Monique Best | {{n/a|''Not awarded''}} | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Marisa Phonthirat | {{MYS}}<br>Vivian Lin | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]]<br>Nicole Cano | {{PHL}}<br>Krizia Nicole Apao Vargas | {{RUS}}<br>Guzaliya Izmailova | {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> |<ref name=":4" /><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International 2019 winner |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/page/2/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref> |} {| class="wikitable sortable" style="font-size:85%;" |+ {{nowrap|ប្រទេសឬដែនដីតាមចំនួនអ្នកឈ្នះ}} !width="200"|ប្រទេស ឬ ដែនដី !width="20"|ចំនួនឈ្នះ !width="100"|ឆ្នាំប្រកួត |- |{{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | rowspan="4" style="text-align:center;" |១ |២០២៤ |- |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] |២០២៣ |- |{{PHI}} |២០២២ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |២០១៩ |} {| class="wikitable" style="font-size: 85%;" |+ {{nowrap|ទ្វីបតាមចំនួននៃការឈ្នះ}} !ទ្វីប !ចំនួនឈ្នះ !ប្រទេស ឬ ដែនដី |- | [[ទ្វីបអាមេរិក]] | style="text-align:center;" |០ | |- |[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]] | style="text-align:center;" |០ | |- | [[ទ្វីបអាស៊ី]] | style="text-align:center;" |៣ |{{flag|ហ្វីលីពីន}}, {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]], {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |- |[[ទ្វីបអាហ្វ្រិក]] | style="text-align:center;" |១ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |- |[[:en:Oceania|ទ្វីបអូសេអានី]] | style="text-align:center;" |០ | |} <gallery> File:Miss Planet International Winner.png|ប្រទេសឬដែនដីដែលបានឈ្នះបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ។ </gallery> == សូមមើលផងដែរ == * [[:en:List of beauty pageants|List of beauty pageants]] == ឯកសារយោង == {{Commons category}} {{Subject bar|commons-search=Miss Planet International|q=yes|d=yes|d-search=Q86196156|voy=yes|voy-search=Miss Planet International=l}} *{{Official website|https://missplanetinternational.org/}} {{Authority control}} [[Category:Beauty pageants]] [[Category:International beauty pageants]] [[Category:2019 beauty pageants]] [[Category:Recurring events established in 2019]] [[Category:Beauty pageants for youth]] [[Category:Beauty pageants in Cambodia]] [[Category:Miss Planet International]] == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == og42fjeki0a3tn38zvk6ncvklmexnqp 321341 321340 2025-06-01T07:02:57Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321341 wikitext text/x-wiki {{Short description|International beauty pageant}} {{Infobox pageant |name = Miss Planet International |logo = |type = '''ការប្រកួតសម្រស់នារីអន្តរជាតិ''' |headquarters = [[រាជធានីភ្នំពេញ]], {{CAM}} |leader_title3 = ស្ថាបនា |leader_name3 = ថ្ងៃទី ០១ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ | first = |leader_title = ប្រធាន |leader_name = Halley Amin |leader_title1 = អនុប្រធាន |leader_name1 = Min Ha Ritah |leader_title2 = CEO |leader_name2 = Pedro Francisco |recent = ២០២៤ |current_titleholder = Mahra Lutfi |titleholder_represents = {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |website = [https://missplanetinternational.org/ missplanetinternational] }} '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' (Miss Planet International) <ref>{{Cite web |last=balita |date=2024-11-03 |title=Miss Planet International |url=https://balita.mb.com.ph/tags/miss-planet-international/ |access-date=2024-11-02 |website=Balita [[Manila Bulletin]]}}</ref> គឺជា​កម្មវិធី​ប្រកួត​សម្រស់​អន្តរជាតិ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​អង្គការ[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]ដែលមាន​ទីស្នាក់ការ​នៅ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|​កម្ពុជា]]។MPI គឺជាអង្គការមួយដែលផ្តោតលើការលើកកម្ពស់[[គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព]]របស់[[អង្គការសហប្រជាជាតិ|របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref>{{Cite news|date=August 26, 2024|title=In Pictures: Miss Planet Cambodia 2024 candidates unveiled|work=[[Khmer Times]]|url=https://www.khmertimeskh.com/501546818/in-pictures-miss-planet-cambodia-2024-candidates-unveiled/}}</ref> ជាផ្នែកមួយនៃបេសកកម្មនេះការបង្កើតកម្មវិធីប្រឡងនេះឡើងគឺនៅក្នុងគោលបំណងជ្រើសរើសឯកអគ្គរដ្ឋទូតមកពីប្រទេសនីមួយៗដែលចូលរួម។ [[:en:Miss Planet International|ភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០២៤]] ត្រូវបានឈ្នះដោយ '''Mahra Lutfi''' មកពី[[:en:United Arab Emirates|ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]]ខណៈពានដែលបានបន្ថែមថ្មី '''Angel Planet International ២០២៤''' ត្រូវបានប្រគល់ជូន '''Olla Levina''' មកពីប្រទេស[[:en: Indonesia|ឥណ្ឌូនេស៊ី]]។ឆ្នាំនេះគឺជាការប្រកួតលើកទី ០៤ របស់[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]និងជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលគ្រងតំណែង ០២ រួមគ្នា។ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ​២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ​២០២៤ នៅ​សាល​មហោស្រព[[កោះពេជ្រ|កោះ​ពេជ្រ]] [[ភ្នំពេញ|រាជធានី​ភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]] ។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == ការ'''ប្រឡងបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ'''ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងរួបរួមក្នុងការលើកកម្ពស់ការអភិរក្សភពផែនដីនិងជីវិតមនុស្សស្របទៅតាមគោលការណ៍របស់[[:en:UN|អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref name=":14">{{Cite news |date=October 11, 2024 |title=Bevy of beauties set to come to Cambodia for Miss Planet International 2024 |url=https://www.khmertimeskh.com/501572603/bevy-of-beauties-set-to-come-to-cambodia-for-miss-planet-international-2024/ |work=[[Khmer Times]]}}</ref>បេសកកម្មរបស់កម្មវិធីគឺដើម្បីបំផុសនិងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់បេក្ខជនដែលប្រាថ្នាចង់ធ្វើជាគំរូល្អនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេនិងជុំវិញពិភពលោកជំរុញការផ្លាស់ប្តូរសង្គមដែលពង្រឹងសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះមនុស្សគ្រប់ៗគ្នានិងការគោរពថែរក្សាបរិស្ថាន។ការប្រឡងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ដោយ '''Min Halimas''' ដែលគេស្គាល់ថាជាប្រធាន '''Halley Amin''' និងអ្នកបង្កើតរួមជាមួយគាត់គឺ '''Pedro Francisco''' ជា CEO។<ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} Sustainable Pageantry |url=https://missplanetinternational.com/ |access-date=2023-07-30 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} About |url=https://missplanetinternational.com/about/ |access-date=2024-03-10 |website=Miss Planet International |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=What is Miss Planet International, Where 'Hipon Girl' Will Compete? |url=http://www.reportr.world/news/miss-planet-international-where-herlene-budol-will-compete-a4671-20220830 |access-date=2024-03-18 |website=Preview Ph |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Beauty Meets Sustainability at Miss Planet International |url=https://eacnews.asia/home/details/25043 |access-date=2024-03-18 |website=EAC News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-11-13 |title=Miss Planet International 2023 launches this week in Cambodia – Khmer Times |url=https://www.khmertimeskh.com/501391646/miss-planet-international-2023-launches-this-week-in-cambodia/ |access-date=2024-03-18 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=theperfectmiss |date=2022-09-05 |title=Miss Planet International is the pageant with the Best Advocacy and prepares proposal to the United Nations |url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-the-pageant-with-the-best-advocacy-and-prepares-proposal-to-the-united-nations/ |access-date=2024-06-30 |website=The Perfect Miss}}</ref> ការប្រកួត'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''លើកទី ០១ បានរៀបចំធ្វើឡើងដំបូងនៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]កាលពីថ្ងៃទី ០១ ខែមីនានៅក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយមានបេក្ខនារីចំនួន ៣៩ ប្រទេសចូលរួមប្រកួតប្រជែង។'''Monique Best''' មកពីប្រទេស[[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]]ត្រូវបានគ្រងមកុដ '''Miss Planet International''' ជាលើកដំបូង។<ref name=":2">{{Cite web|url=https://missosopedia.com/monique-best-of-south-africa-crowned-miss-planet-international-2019/|title=Monique Best of South Africa crowned Miss Planet International 2019|date=11 March 2019 |language=en|access-date=2019-03-11}}</ref> ម្ចាស់ពាន '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០១៩''' ត្រូវបានផ្តល់កិត្តិយសជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតយុវជនដោយសភាពាណិជ្ជកម្មនៃទីក្រុងរបស់នាងហើយបានទទួលសមាជិកភាពពីសភាពាណិជ្ជកម្ម '''Seattle Latino''' ដោយសារការងារមនុស្សធម៌អន្តរជាតិរបស់នាង។<ref name=":3">{{Cite web|url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-a-prime-pageant/|title=Miss Planet International is one of the best pageants in the world|website=The Perfect Miss|language=en|access-date=2019-12-04}}</ref> ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០២០ និង ២០២១ ដោយសារតែជំងឺរាតត្បាតសកល [[:en:Covid-19|កូវីត ១៩]] '''Miss Planet International (MPI) ឬ បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' មិនបានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួតនោះទេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ មិនទាន់ឈានចូលដល់ឆ្នាំ ២០២២ ដែល '''MPI''' បានប្រកាសពីចេតនារបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំការប្រឡង'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''នៅប្រទេស[[:en:Uganda|អ៊ូហ្គង់ដា]]។ទោះបីជាប្រទេសសមាជិកចំនួន ៦៨ បានចុះឈ្មោះនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ ក៏ដោយក៏ព្រឹត្តិការណ៍នេះមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបានទេខណៈដែលប្រទេសជាច្រើនបានដកខ្លួនចេញដោយហេតុផលផ្សេងៗ។ការព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពនិងសុវត្ថិភាពដោយសារតែការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគ [[:en:Ebola|Ebola]] បានធ្វើឲ្យបេក្ខនារីជាច្រើនត្រូវដកខ្លួនចេញប៉ុន្មានថ្ងៃមុនព្រឹត្តិការណ៍នេះដែលបណ្តាលឲ្យព្រឹត្តិការណ៍ទាំងមូលដួលរលំហើយបណ្តាលឲ្យមានការចំណាយនិងការកក់ទុកលុយប្រហែល ០៥ លានដុល្លារ។ដូច្នេះហើយព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានគ្រោងទុកនៅក្នុង[[:en:Uganda|ប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដា]]ត្រូវបានលុបចោលហើយការប្រកួត '''MPI''' ត្រូវបានប្តូរមកធ្វើនៅ[[កម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]វិញហើយរៀបចំធ្វើឡើងនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]ក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]]។<ref name=":6">{{Cite news |title=Miss Planet International 2022 Candidates Were Allegedly Deprived of Food and Accommodation in Uganda |url=https://www.preview.ph/culture/miss-planet-international-no-food-accommodation-a2227-20221116-src-cosmo?ref=home_feed_39 |work=Preview Philippines}}</ref><ref name=":7" /> == ម្ចាស់ម្កុដថ្មី == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 85%; text-align:center" ! rowspan="2" |ឆ្នាំប្រកួត ! rowspan="2" |ម្ចាស់ម្កុដ ! rowspan="2" |MPI Angel<!-- the organization's newly added title --> ! colspan="6" |លំដាប់រង ! rowspan="2" |Ref. |- !ទី១ !ទី២ !ទី៣ !ទី៤ !ទី៥ !ទី៦ |- | ២០២៤ | {{Flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}}<br>Mahra Lutfi | {{Flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}}<br>Olla Levina | {{Flag|លុចសំបួ}}<br>Ghada Ben Eihaj | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br> Panida Kernjida | {{Flag|អ៊ុយក្រែន}}<br>Viktoria Oshur | {{Flag|ហ្វីលីពីន}}<br>Crysthell Ramos | {{Flag|សហរដ្ឋអាមេរិក}}<br>Kristina Burkhan | {{Flag|ស៊ុយអែត}}<br>Danielle Lundqvist |<ref>{{Cite web |last=Times |first=I. D. N. |last2=Prima |first2=Berkat |title=7 Potret Kepulangan Olla Levina Usai Miss Planet International 2024 |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/berkat-prima/potret-kepulangan-olla-levina-usai-miss-planet-international-2024-c1c2 |access-date=2024-12-03 |website=[[IDN Times]] |language=Id}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":15" /><ref name=":16" /> |- | ២០២៣ | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Worawalan Phutklang | rowspan="2" {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> | {{BRA}}<br>Loraine Lumatelli | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Kateryn Kim Diep | {{USA}}<br>Angelica Briceno | {{VEN}}<br>Marian Pérez | {{JPN}}<br>Yumiko Nishimori | {{RUS}}<br>Alina Garaeva |<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /> |- | ២០២២ | {{PHL}}<br>Maria Luisa Varela | {{flagicon|Zimbabwe}} [[:en:Zimbabwe|ហ្ស៊ីមបាវ៉េ]]<br>Jemima Ruth Mandemwa | {{JPN}}<br>Ono Aya | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Tiffany Ha | {{FIN}}<br>Katariina Juselius | {{flagicon|Latvia}} [[:en:Latvia|ឡាតវី]]<br>Alina Safronova | {{CAM}}<br>Srey Leak Pok |<ref name=":8" /><ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":4">{{Cite web |last=Abad |first=Ysa |date=2023-01-31 |title=Philippines' Maria Luisa Varela wins Miss Planet International |url=https://www.rappler.com/entertainment/pageants/philippines-maria-luisa-varela-wins-miss-planet-international-2023/ |access-date=2024-04-01 |website=[[Rappler]] |language=en-US}}</ref> |- | ២០២១ | colspan="9" {{n/a|''2020 Pageant was cancelled due to the'' ''host country's [[:en:List of Ebola outbreaks|Ebola outbreak]].''}} |- | ២០១៩ | {{ZAF}}<br>Monique Best | {{n/a|''Not awarded''}} | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Marisa Phonthirat | {{MYS}}<br>Vivian Lin | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]]<br>Nicole Cano | {{PHL}}<br>Krizia Nicole Apao Vargas | {{RUS}}<br>Guzaliya Izmailova | {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> |<ref name=":4" /><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International 2019 winner |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/page/2/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref> |} {| class="wikitable sortable" style="font-size:85%;" |+ {{nowrap|ប្រទេសឬដែនដីតាមចំនួនអ្នកឈ្នះ}} !width="200"|ប្រទេស ឬ ដែនដី !width="20"|ចំនួនឈ្នះ !width="100"|ឆ្នាំប្រកួត |- |{{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | rowspan="4" style="text-align:center;" |១ |២០២៤ |- |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] |២០២៣ |- |{{PHI}} |២០២២ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |២០១៩ |} {| class="wikitable" style="font-size: 85%;" |+ {{nowrap|ទ្វីបតាមចំនួននៃការឈ្នះ}} !ទ្វីប !ចំនួនឈ្នះ !ប្រទេស ឬ ដែនដី |- | [[ទ្វីបអាមេរិក]] | style="text-align:center;" |០ | |- |[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]] | style="text-align:center;" |០ | |- | [[ទ្វីបអាស៊ី]] | style="text-align:center;" |៣ |{{flag|ហ្វីលីពីន}}, {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]], {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |- |[[ទ្វីបអាហ្វ្រិក]] | style="text-align:center;" |១ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |- |[[:en:Oceania|ទ្វីបអូសេអានី]] | style="text-align:center;" |០ | |} <gallery> File:Miss Planet International Winner.png|ប្រទេសឬដែនដីដែលបានឈ្នះបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ។ </gallery> == សូមមើលផងដែរ == * [[:en:List of beauty pageants|List of beauty pageants]] == ឯកសារយោង == {{Commons category}} {{Subject bar|commons-search=Miss Planet International|q=yes|d=yes|d-search=Q86196156|voy=yes|voy-search=Miss Planet International=l}} *{{Official website|https://missplanetinternational.org/}} {{Authority control}} [[Category:Beauty pageants]] [[Category:International beauty pageants]] [[Category:2019 beauty pageants]] [[Category:Recurring events established in 2019]] [[Category:Beauty pageants for youth]] [[Category:Beauty pageants in Cambodia]] [[Category:Miss Planet International]] == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == qxpnsdba2de9walag78m1ol9211fhv8 321342 321341 2025-06-01T07:03:17Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321342 wikitext text/x-wiki {{Short description|International beauty pageant}} {{Infobox pageant |name = Miss Planet International |logo = |type = '''ការប្រកួតសម្រស់នារីអន្តរជាតិ''' |headquarters = [[រាជធានីភ្នំពេញ]], {{CAM}} |leader_title3 = ស្ថាបនា |leader_name3 = ថ្ងៃទី ០១ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ | first = |leader_title = ប្រធាន |leader_name = Halley Amin |leader_title1 = អនុប្រធាន |leader_name1 = Min Ha Ritah |leader_title2 = CEO |leader_name2 = Pedro Francisco |recent = ២០២៤ |current_titleholder = Mahra Lutfi |titleholder_represents = {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |website = [https://missplanetinternational.org/ missplanetinternational] }} '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' (Miss Planet International) <ref>{{Cite web |last=balita |date=2024-11-03 |title=Miss Planet International |url=https://balita.mb.com.ph/tags/miss-planet-international/ |access-date=2024-11-02 |website=Balita [[Manila Bulletin]]}}</ref> គឺជា​កម្មវិធី​ប្រកួត​សម្រស់​អន្តរជាតិ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​អង្គការ[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]ដែលមាន​ទីស្នាក់ការ​នៅ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|​កម្ពុជា]]។MPI គឺជាអង្គការមួយដែលផ្តោតលើការលើកកម្ពស់[[គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព]]របស់[[អង្គការសហប្រជាជាតិ|របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref>{{Cite news|date=August 26, 2024|title=In Pictures: Miss Planet Cambodia 2024 candidates unveiled|work=[[Khmer Times]]|url=https://www.khmertimeskh.com/501546818/in-pictures-miss-planet-cambodia-2024-candidates-unveiled/}}</ref> ជាផ្នែកមួយនៃបេសកកម្មនេះការបង្កើតកម្មវិធីប្រឡងនេះឡើងគឺនៅក្នុងគោលបំណងជ្រើសរើសឯកអគ្គរដ្ឋទូតមកពីប្រទេសនីមួយៗដែលចូលរួម។ [[:en:Miss Planet International|ភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០២៤]] ត្រូវបានឈ្នះដោយ '''Mahra Lutfi''' មកពី[[:en:United Arab Emirates|ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]]ខណៈពានដែលបានបន្ថែមថ្មី '''Angel Planet International ២០២៤''' ត្រូវបានប្រគល់ជូន '''Olla Levina''' មកពីប្រទេស[[:en: Indonesia|ឥណ្ឌូនេស៊ី]]។ឆ្នាំនេះគឺជាការប្រកួតលើកទី ០៤ របស់[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]និងជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលគ្រងតំណែង ០២ រួមគ្នា។ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ​២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ​២០២៤ នៅ​សាល​មហោស្រព[[កោះពេជ្រ|កោះ​ពេជ្រ]] [[ភ្នំពេញ|រាជធានី​ភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]] ។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == ការ'''ប្រឡងបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ'''ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងរួបរួមក្នុងការលើកកម្ពស់ការអភិរក្សភពផែនដីនិងជីវិតមនុស្សស្របទៅតាមគោលការណ៍របស់[[:en:UN|អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref name=":14">{{Cite news |date=October 11, 2024 |title=Bevy of beauties set to come to Cambodia for Miss Planet International 2024 |url=https://www.khmertimeskh.com/501572603/bevy-of-beauties-set-to-come-to-cambodia-for-miss-planet-international-2024/ |work=[[Khmer Times]]}}</ref>បេសកកម្មរបស់កម្មវិធីគឺដើម្បីបំផុសនិងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់បេក្ខជនដែលប្រាថ្នាចង់ធ្វើជាគំរូល្អនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេនិងជុំវិញពិភពលោកជំរុញការផ្លាស់ប្តូរសង្គមដែលពង្រឹងសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះមនុស្សគ្រប់ៗគ្នានិងការគោរពថែរក្សាបរិស្ថាន។ការប្រឡងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ដោយ '''Min Halimas''' ដែលគេស្គាល់ថាជាប្រធាន '''Halley Amin''' និងអ្នកបង្កើតរួមជាមួយគាត់គឺ '''Pedro Francisco''' ជា CEO។<ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} Sustainable Pageantry |url=https://missplanetinternational.com/ |access-date=2023-07-30 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} About |url=https://missplanetinternational.com/about/ |access-date=2024-03-10 |website=Miss Planet International |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=What is Miss Planet International, Where 'Hipon Girl' Will Compete? |url=http://www.reportr.world/news/miss-planet-international-where-herlene-budol-will-compete-a4671-20220830 |access-date=2024-03-18 |website=Preview Ph |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Beauty Meets Sustainability at Miss Planet International |url=https://eacnews.asia/home/details/25043 |access-date=2024-03-18 |website=EAC News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-11-13 |title=Miss Planet International 2023 launches this week in Cambodia – Khmer Times |url=https://www.khmertimeskh.com/501391646/miss-planet-international-2023-launches-this-week-in-cambodia/ |access-date=2024-03-18 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=theperfectmiss |date=2022-09-05 |title=Miss Planet International is the pageant with the Best Advocacy and prepares proposal to the United Nations |url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-the-pageant-with-the-best-advocacy-and-prepares-proposal-to-the-united-nations/ |access-date=2024-06-30 |website=The Perfect Miss}}</ref> ការប្រកួត'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''លើកទី ០១ បានរៀបចំធ្វើឡើងដំបូងនៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]កាលពីថ្ងៃទី ០១ ខែមីនានៅក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយមានបេក្ខនារីចំនួន ៣៩ ប្រទេសចូលរួមប្រកួតប្រជែង។'''Monique Best''' មកពី[[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]]ត្រូវបានគ្រងមកុដ '''Miss Planet International''' ជាលើកដំបូង។<ref name=":2">{{Cite web|url=https://missosopedia.com/monique-best-of-south-africa-crowned-miss-planet-international-2019/|title=Monique Best of South Africa crowned Miss Planet International 2019|date=11 March 2019 |language=en|access-date=2019-03-11}}</ref> ម្ចាស់ពាន '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០១៩''' ត្រូវបានផ្តល់កិត្តិយសជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតយុវជនដោយសភាពាណិជ្ជកម្មនៃទីក្រុងរបស់នាងហើយបានទទួលសមាជិកភាពពីសភាពាណិជ្ជកម្ម '''Seattle Latino''' ដោយសារការងារមនុស្សធម៌អន្តរជាតិរបស់នាង។<ref name=":3">{{Cite web|url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-a-prime-pageant/|title=Miss Planet International is one of the best pageants in the world|website=The Perfect Miss|language=en|access-date=2019-12-04}}</ref> ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០២០ និង ២០២១ ដោយសារតែជំងឺរាតត្បាតសកល [[:en:Covid-19|កូវីត ១៩]] '''Miss Planet International (MPI) ឬ បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' មិនបានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួតនោះទេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ មិនទាន់ឈានចូលដល់ឆ្នាំ ២០២២ ដែល '''MPI''' បានប្រកាសពីចេតនារបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំការប្រឡង'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''នៅប្រទេស[[:en:Uganda|អ៊ូហ្គង់ដា]]។ទោះបីជាប្រទេសសមាជិកចំនួន ៦៨ បានចុះឈ្មោះនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ ក៏ដោយក៏ព្រឹត្តិការណ៍នេះមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបានទេខណៈដែលប្រទេសជាច្រើនបានដកខ្លួនចេញដោយហេតុផលផ្សេងៗ។ការព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពនិងសុវត្ថិភាពដោយសារតែការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគ [[:en:Ebola|Ebola]] បានធ្វើឲ្យបេក្ខនារីជាច្រើនត្រូវដកខ្លួនចេញប៉ុន្មានថ្ងៃមុនព្រឹត្តិការណ៍នេះដែលបណ្តាលឲ្យព្រឹត្តិការណ៍ទាំងមូលដួលរលំហើយបណ្តាលឲ្យមានការចំណាយនិងការកក់ទុកលុយប្រហែល ០៥ លានដុល្លារ។ដូច្នេះហើយព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានគ្រោងទុកនៅក្នុង[[:en:Uganda|ប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដា]]ត្រូវបានលុបចោលហើយការប្រកួត '''MPI''' ត្រូវបានប្តូរមកធ្វើនៅ[[កម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]វិញហើយរៀបចំធ្វើឡើងនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]ក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]]។<ref name=":6">{{Cite news |title=Miss Planet International 2022 Candidates Were Allegedly Deprived of Food and Accommodation in Uganda |url=https://www.preview.ph/culture/miss-planet-international-no-food-accommodation-a2227-20221116-src-cosmo?ref=home_feed_39 |work=Preview Philippines}}</ref><ref name=":7" /> == ម្ចាស់ម្កុដថ្មី == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 85%; text-align:center" ! rowspan="2" |ឆ្នាំប្រកួត ! rowspan="2" |ម្ចាស់ម្កុដ ! rowspan="2" |MPI Angel<!-- the organization's newly added title --> ! colspan="6" |លំដាប់រង ! rowspan="2" |Ref. |- !ទី១ !ទី២ !ទី៣ !ទី៤ !ទី៥ !ទី៦ |- | ២០២៤ | {{Flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}}<br>Mahra Lutfi | {{Flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}}<br>Olla Levina | {{Flag|លុចសំបួ}}<br>Ghada Ben Eihaj | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br> Panida Kernjida | {{Flag|អ៊ុយក្រែន}}<br>Viktoria Oshur | {{Flag|ហ្វីលីពីន}}<br>Crysthell Ramos | {{Flag|សហរដ្ឋអាមេរិក}}<br>Kristina Burkhan | {{Flag|ស៊ុយអែត}}<br>Danielle Lundqvist |<ref>{{Cite web |last=Times |first=I. D. N. |last2=Prima |first2=Berkat |title=7 Potret Kepulangan Olla Levina Usai Miss Planet International 2024 |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/berkat-prima/potret-kepulangan-olla-levina-usai-miss-planet-international-2024-c1c2 |access-date=2024-12-03 |website=[[IDN Times]] |language=Id}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":15" /><ref name=":16" /> |- | ២០២៣ | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Worawalan Phutklang | rowspan="2" {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> | {{BRA}}<br>Loraine Lumatelli | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Kateryn Kim Diep | {{USA}}<br>Angelica Briceno | {{VEN}}<br>Marian Pérez | {{JPN}}<br>Yumiko Nishimori | {{RUS}}<br>Alina Garaeva |<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /> |- | ២០២២ | {{PHL}}<br>Maria Luisa Varela | {{flagicon|Zimbabwe}} [[:en:Zimbabwe|ហ្ស៊ីមបាវ៉េ]]<br>Jemima Ruth Mandemwa | {{JPN}}<br>Ono Aya | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Tiffany Ha | {{FIN}}<br>Katariina Juselius | {{flagicon|Latvia}} [[:en:Latvia|ឡាតវី]]<br>Alina Safronova | {{CAM}}<br>Srey Leak Pok |<ref name=":8" /><ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":4">{{Cite web |last=Abad |first=Ysa |date=2023-01-31 |title=Philippines' Maria Luisa Varela wins Miss Planet International |url=https://www.rappler.com/entertainment/pageants/philippines-maria-luisa-varela-wins-miss-planet-international-2023/ |access-date=2024-04-01 |website=[[Rappler]] |language=en-US}}</ref> |- | ២០២១ | colspan="9" {{n/a|''2020 Pageant was cancelled due to the'' ''host country's [[:en:List of Ebola outbreaks|Ebola outbreak]].''}} |- | ២០១៩ | {{ZAF}}<br>Monique Best | {{n/a|''Not awarded''}} | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Marisa Phonthirat | {{MYS}}<br>Vivian Lin | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]]<br>Nicole Cano | {{PHL}}<br>Krizia Nicole Apao Vargas | {{RUS}}<br>Guzaliya Izmailova | {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> |<ref name=":4" /><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International 2019 winner |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/page/2/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref> |} {| class="wikitable sortable" style="font-size:85%;" |+ {{nowrap|ប្រទេសឬដែនដីតាមចំនួនអ្នកឈ្នះ}} !width="200"|ប្រទេស ឬ ដែនដី !width="20"|ចំនួនឈ្នះ !width="100"|ឆ្នាំប្រកួត |- |{{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | rowspan="4" style="text-align:center;" |១ |២០២៤ |- |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] |២០២៣ |- |{{PHI}} |២០២២ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |២០១៩ |} {| class="wikitable" style="font-size: 85%;" |+ {{nowrap|ទ្វីបតាមចំនួននៃការឈ្នះ}} !ទ្វីប !ចំនួនឈ្នះ !ប្រទេស ឬ ដែនដី |- | [[ទ្វីបអាមេរិក]] | style="text-align:center;" |០ | |- |[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]] | style="text-align:center;" |០ | |- | [[ទ្វីបអាស៊ី]] | style="text-align:center;" |៣ |{{flag|ហ្វីលីពីន}}, {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]], {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |- |[[ទ្វីបអាហ្វ្រិក]] | style="text-align:center;" |១ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |- |[[:en:Oceania|ទ្វីបអូសេអានី]] | style="text-align:center;" |០ | |} <gallery> File:Miss Planet International Winner.png|ប្រទេសឬដែនដីដែលបានឈ្នះបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ។ </gallery> == សូមមើលផងដែរ == * [[:en:List of beauty pageants|List of beauty pageants]] == ឯកសារយោង == {{Commons category}} {{Subject bar|commons-search=Miss Planet International|q=yes|d=yes|d-search=Q86196156|voy=yes|voy-search=Miss Planet International=l}} *{{Official website|https://missplanetinternational.org/}} {{Authority control}} [[Category:Beauty pageants]] [[Category:International beauty pageants]] [[Category:2019 beauty pageants]] [[Category:Recurring events established in 2019]] [[Category:Beauty pageants for youth]] [[Category:Beauty pageants in Cambodia]] [[Category:Miss Planet International]] == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == bo99p9adwn8aip36pzciwnxl3uop7ua 321343 321342 2025-06-01T07:10:31Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321343 wikitext text/x-wiki {{Short description|International beauty pageant}} {{Infobox pageant |name = Miss Planet International |logo = |type = '''ការប្រកួតសម្រស់នារីអន្តរជាតិ''' |headquarters = [[រាជធានីភ្នំពេញ]], {{CAM}} |leader_title3 = ស្ថាបនា |leader_name3 = ថ្ងៃទី ០១ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ | first = |leader_title = ប្រធាន |leader_name = Halley Amin |leader_title1 = អនុប្រធាន |leader_name1 = Min Ha Ritah |leader_title2 = CEO |leader_name2 = Pedro Francisco |recent = ២០២៤ |current_titleholder = Mahra Lutfi |titleholder_represents = {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |website = [https://missplanetinternational.org/ missplanetinternational] }} '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' (Miss Planet International) <ref>{{Cite web |last=balita |date=2024-11-03 |title=Miss Planet International |url=https://balita.mb.com.ph/tags/miss-planet-international/ |access-date=2024-11-02 |website=Balita [[Manila Bulletin]]}}</ref> គឺជា​កម្មវិធី​ប្រកួត​សម្រស់​អន្តរជាតិ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​អង្គការ[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]ដែលមាន​ទីស្នាក់ការ​នៅ [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|​កម្ពុជា]]។MPI គឺជាអង្គការមួយដែលផ្តោតលើការលើកកម្ពស់[[គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព]]របស់[[អង្គការសហប្រជាជាតិ|របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref>{{Cite news|date=August 26, 2024|title=In Pictures: Miss Planet Cambodia 2024 candidates unveiled|work=[[Khmer Times]]|url=https://www.khmertimeskh.com/501546818/in-pictures-miss-planet-cambodia-2024-candidates-unveiled/}}</ref> ជាផ្នែកមួយនៃបេសកកម្មនេះការបង្កើតកម្មវិធីប្រឡងនេះឡើងគឺនៅក្នុងគោលបំណងជ្រើសរើសឯកអគ្គរដ្ឋទូតមកពីប្រទេសនីមួយៗដែលចូលរួម។ [[:en:Miss Planet International|ភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០២៤]] ត្រូវបានឈ្នះដោយ '''Mahra Lutfi''' មកពី[[:en:United Arab Emirates|ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]]ខណៈពានដែលបានបន្ថែមថ្មី '''Angel Planet International ២០២៤''' ត្រូវបានប្រគល់ជូន '''Olla Levina''' មកពីប្រទេស[[:en: Indonesia|ឥណ្ឌូនេស៊ី]]។ឆ្នាំនេះគឺជាការប្រកួតលើកទី ០៤ របស់[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]និងជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលគ្រងតំណែង ០២ រួមគ្នា។ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ​២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ​២០២៤ នៅ​សាល​មហោស្រព[[កោះពេជ្រ|កោះ​ពេជ្រ]] [[ភ្នំពេញ|រាជធានី​ភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == ការ'''ប្រឡងបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ'''ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងរួបរួមក្នុងការលើកកម្ពស់ការអភិរក្សភពផែនដីនិងជីវិតមនុស្សស្របទៅតាមគោលការណ៍របស់[[:en:UN|អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref name=":14">{{Cite news |date=October 11, 2024 |title=Bevy of beauties set to come to Cambodia for Miss Planet International 2024 |url=https://www.khmertimeskh.com/501572603/bevy-of-beauties-set-to-come-to-cambodia-for-miss-planet-international-2024/ |work=[[Khmer Times]]}}</ref>បេសកកម្មរបស់កម្មវិធីគឺដើម្បីបំផុសនិងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់បេក្ខជនដែលប្រាថ្នាចង់ធ្វើជាគំរូល្អនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេនិងជុំវិញពិភពលោកជំរុញការផ្លាស់ប្តូរសង្គមដែលពង្រឹងសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះមនុស្សគ្រប់ៗគ្នានិងការគោរពថែរក្សាបរិស្ថាន។ការប្រឡងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ដោយ '''Min Halimas''' ដែលគេស្គាល់ថាជាប្រធាន '''Halley Amin''' និងអ្នកបង្កើតរួមជាមួយគាត់គឺ '''Pedro Francisco''' ជា CEO។<ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} Sustainable Pageantry |url=https://missplanetinternational.com/ |access-date=2023-07-30 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} About |url=https://missplanetinternational.com/about/ |access-date=2024-03-10 |website=Miss Planet International |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=What is Miss Planet International, Where 'Hipon Girl' Will Compete? |url=http://www.reportr.world/news/miss-planet-international-where-herlene-budol-will-compete-a4671-20220830 |access-date=2024-03-18 |website=Preview Ph |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Beauty Meets Sustainability at Miss Planet International |url=https://eacnews.asia/home/details/25043 |access-date=2024-03-18 |website=EAC News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-11-13 |title=Miss Planet International 2023 launches this week in Cambodia – Khmer Times |url=https://www.khmertimeskh.com/501391646/miss-planet-international-2023-launches-this-week-in-cambodia/ |access-date=2024-03-18 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=theperfectmiss |date=2022-09-05 |title=Miss Planet International is the pageant with the Best Advocacy and prepares proposal to the United Nations |url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-the-pageant-with-the-best-advocacy-and-prepares-proposal-to-the-united-nations/ |access-date=2024-06-30 |website=The Perfect Miss}}</ref> ការប្រកួត'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''លើកទី ០១ បានរៀបចំធ្វើឡើងដំបូងនៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]កាលពីថ្ងៃទី ០១ ខែមីនានៅក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយមានបេក្ខនារីចំនួន ៣៩ ប្រទេសចូលរួមប្រកួតប្រជែង។'''Monique Best''' មកពី[[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]]ត្រូវបានគ្រងមកុដ '''Miss Planet International''' ជាលើកដំបូង។<ref name=":2">{{Cite web|url=https://missosopedia.com/monique-best-of-south-africa-crowned-miss-planet-international-2019/|title=Monique Best of South Africa crowned Miss Planet International 2019|date=11 March 2019 |language=en|access-date=2019-03-11}}</ref> ម្ចាស់ពាន '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០១៩''' ត្រូវបានផ្តល់កិត្តិយសជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតយុវជនដោយសភាពាណិជ្ជកម្មនៃទីក្រុងរបស់នាងហើយបានទទួលសមាជិកភាពពីសភាពាណិជ្ជកម្ម '''Seattle Latino''' ដោយសារការងារមនុស្សធម៌អន្តរជាតិរបស់នាង។<ref name=":3">{{Cite web|url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-a-prime-pageant/|title=Miss Planet International is one of the best pageants in the world|website=The Perfect Miss|language=en|access-date=2019-12-04}}</ref> ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០២០ និង ២០២១ ដោយសារតែជំងឺរាតត្បាតសកល [[:en:Covid-19|កូវីត ១៩]] '''Miss Planet International (MPI) ឬ បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' មិនបានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួតនោះទេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ មិនទាន់ឈានចូលដល់ឆ្នាំ ២០២២ ដែល '''MPI''' បានប្រកាសពីចេតនារបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំការប្រឡង'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''នៅប្រទេស[[:en:Uganda|អ៊ូហ្គង់ដា]]។ទោះបីជាប្រទេសសមាជិកចំនួន ៦៨ បានចុះឈ្មោះនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ ក៏ដោយក៏ព្រឹត្តិការណ៍នេះមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបានទេខណៈដែលប្រទេសជាច្រើនបានដកខ្លួនចេញដោយហេតុផលផ្សេងៗ។ការព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពនិងសុវត្ថិភាពដោយសារតែការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគ [[:en:Ebola|Ebola]] បានធ្វើឲ្យបេក្ខនារីជាច្រើនត្រូវដកខ្លួនចេញប៉ុន្មានថ្ងៃមុនព្រឹត្តិការណ៍នេះដែលបណ្តាលឲ្យព្រឹត្តិការណ៍ទាំងមូលដួលរលំហើយបណ្តាលឲ្យមានការចំណាយនិងការកក់ទុកលុយប្រហែល ០៥ លានដុល្លារ។ដូច្នេះហើយព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានគ្រោងទុកនៅក្នុង[[:en:Uganda|ប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដា]]ត្រូវបានលុបចោលហើយការប្រកួត '''MPI''' ត្រូវបានប្តូរមកធ្វើនៅ[[កម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]វិញហើយរៀបចំធ្វើឡើងនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]ក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]]។<ref name=":6">{{Cite news |title=Miss Planet International 2022 Candidates Were Allegedly Deprived of Food and Accommodation in Uganda |url=https://www.preview.ph/culture/miss-planet-international-no-food-accommodation-a2227-20221116-src-cosmo?ref=home_feed_39 |work=Preview Philippines}}</ref><ref name=":7" /> == ម្ចាស់ម្កុដថ្មី == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 85%; text-align:center" ! rowspan="2" |ឆ្នាំប្រកួត ! rowspan="2" |ម្ចាស់ម្កុដ ! rowspan="2" |MPI Angel<!-- the organization's newly added title --> ! colspan="6" |លំដាប់រង ! rowspan="2" |Ref. |- !ទី១ !ទី២ !ទី៣ !ទី៤ !ទី៥ !ទី៦ |- | ២០២៤ | {{Flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}}<br>Mahra Lutfi | {{Flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}}<br>Olla Levina | {{Flag|លុចសំបួ}}<br>Ghada Ben Eihaj | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br> Panida Kernjida | {{Flag|អ៊ុយក្រែន}}<br>Viktoria Oshur | {{Flag|ហ្វីលីពីន}}<br>Crysthell Ramos | {{Flag|សហរដ្ឋអាមេរិក}}<br>Kristina Burkhan | {{Flag|ស៊ុយអែត}}<br>Danielle Lundqvist |<ref>{{Cite web |last=Times |first=I. D. N. |last2=Prima |first2=Berkat |title=7 Potret Kepulangan Olla Levina Usai Miss Planet International 2024 |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/berkat-prima/potret-kepulangan-olla-levina-usai-miss-planet-international-2024-c1c2 |access-date=2024-12-03 |website=[[IDN Times]] |language=Id}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":15" /><ref name=":16" /> |- | ២០២៣ | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Worawalan Phutklang | rowspan="2" {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> | {{BRA}}<br>Loraine Lumatelli | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Kateryn Kim Diep | {{USA}}<br>Angelica Briceno | {{VEN}}<br>Marian Pérez | {{JPN}}<br>Yumiko Nishimori | {{RUS}}<br>Alina Garaeva |<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /> |- | ២០២២ | {{PHL}}<br>Maria Luisa Varela | {{flagicon|Zimbabwe}} [[:en:Zimbabwe|ហ្ស៊ីមបាវ៉េ]]<br>Jemima Ruth Mandemwa | {{JPN}}<br>Ono Aya | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Tiffany Ha | {{FIN}}<br>Katariina Juselius | {{flagicon|Latvia}} [[:en:Latvia|ឡាតវី]]<br>Alina Safronova | {{CAM}}<br>Srey Leak Pok |<ref name=":8" /><ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":4">{{Cite web |last=Abad |first=Ysa |date=2023-01-31 |title=Philippines' Maria Luisa Varela wins Miss Planet International |url=https://www.rappler.com/entertainment/pageants/philippines-maria-luisa-varela-wins-miss-planet-international-2023/ |access-date=2024-04-01 |website=[[Rappler]] |language=en-US}}</ref> |- | ២០២១ | colspan="9" {{n/a|''2020 Pageant was cancelled due to the'' ''host country's [[:en:List of Ebola outbreaks|Ebola outbreak]].''}} |- | ២០១៩ | {{ZAF}}<br>Monique Best | {{n/a|''Not awarded''}} | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Marisa Phonthirat | {{MYS}}<br>Vivian Lin | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]]<br>Nicole Cano | {{PHL}}<br>Krizia Nicole Apao Vargas | {{RUS}}<br>Guzaliya Izmailova | {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> |<ref name=":4" /><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International 2019 winner |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/page/2/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref> |} {| class="wikitable sortable" style="font-size:85%;" |+ {{nowrap|ប្រទេសឬដែនដីតាមចំនួនអ្នកឈ្នះ}} !width="200"|ប្រទេស ឬ ដែនដី !width="20"|ចំនួនឈ្នះ !width="100"|ឆ្នាំប្រកួត |- |{{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | rowspan="4" style="text-align:center;" |១ |២០២៤ |- |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] |២០២៣ |- |{{PHI}} |២០២២ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |២០១៩ |} {| class="wikitable" style="font-size: 85%;" |+ {{nowrap|ទ្វីបតាមចំនួននៃការឈ្នះ}} !ទ្វីប !ចំនួនឈ្នះ !ប្រទេស ឬ ដែនដី |- | [[ទ្វីបអាមេរិក]] | style="text-align:center;" |០ | |- |[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]] | style="text-align:center;" |០ | |- | [[ទ្វីបអាស៊ី]] | style="text-align:center;" |៣ |{{flag|ហ្វីលីពីន}}, {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]], {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |- |[[ទ្វីបអាហ្វ្រិក]] | style="text-align:center;" |១ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |- |[[:en:Oceania|ទ្វីបអូសេអានី]] | style="text-align:center;" |០ | |} <gallery> File:Miss Planet International Winner.png|ប្រទេសឬដែនដីដែលបានឈ្នះបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ។ </gallery> == សូមមើលផងដែរ == * [[:en:List of beauty pageants|List of beauty pageants]] == ឯកសារយោង == {{Commons category}} {{Subject bar|commons-search=Miss Planet International|q=yes|d=yes|d-search=Q86196156|voy=yes|voy-search=Miss Planet International=l}} *{{Official website|https://missplanetinternational.org/}} {{Authority control}} [[Category:Beauty pageants]] [[Category:International beauty pageants]] [[Category:2019 beauty pageants]] [[Category:Recurring events established in 2019]] [[Category:Beauty pageants for youth]] [[Category:Beauty pageants in Cambodia]] [[Category:Miss Planet International]] == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == gy2k5zwzve0wtz4ay4hcufx2y5xn896 321344 321343 2025-06-01T07:11:15Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321344 wikitext text/x-wiki {{Short description|International beauty pageant}} {{Infobox pageant |name = Miss Planet International |logo = |type = '''ការប្រកួតសម្រស់នារីអន្តរជាតិ''' |headquarters = [[រាជធានីភ្នំពេញ]], {{CAM}} |leader_title3 = ស្ថាបនា |leader_name3 = ថ្ងៃទី ០១ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ | first = |leader_title = ប្រធាន |leader_name = Halley Amin |leader_title1 = អនុប្រធាន |leader_name1 = Min Ha Ritah |leader_title2 = CEO |leader_name2 = Pedro Francisco |recent = ២០២៤ |current_titleholder = Mahra Lutfi |titleholder_represents = {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |website = [https://missplanetinternational.org/ missplanetinternational] }} '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' (Miss Planet International) <ref>{{Cite web |last=balita |date=2024-11-03 |title=Miss Planet International |url=https://balita.mb.com.ph/tags/miss-planet-international/ |access-date=2024-11-02 |website=Balita [[Manila Bulletin]]}}</ref> គឺជា​កម្មវិធី​ប្រកួត​សម្រស់​អន្តរជាតិ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​អង្គការ[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]ដែលមាន​ទីស្នាក់ការ​នៅ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។MPI គឺជាអង្គការមួយដែលផ្តោតលើការលើកកម្ពស់[[គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព]]របស់[[អង្គការសហប្រជាជាតិ|របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref>{{Cite news|date=August 26, 2024|title=In Pictures: Miss Planet Cambodia 2024 candidates unveiled|work=[[Khmer Times]]|url=https://www.khmertimeskh.com/501546818/in-pictures-miss-planet-cambodia-2024-candidates-unveiled/}}</ref> ជាផ្នែកមួយនៃបេសកកម្មនេះការបង្កើតកម្មវិធីប្រឡងនេះឡើងគឺនៅក្នុងគោលបំណងជ្រើសរើសឯកអគ្គរដ្ឋទូតមកពីប្រទេសនីមួយៗដែលចូលរួម។ [[:en:Miss Planet International|ភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០២៤]] ត្រូវបានឈ្នះដោយ '''Mahra Lutfi''' មកពី[[:en:United Arab Emirates|ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]]ខណៈពានដែលបានបន្ថែមថ្មី '''Angel Planet International ២០២៤''' ត្រូវបានប្រគល់ជូន '''Olla Levina''' មកពីប្រទេស[[:en: Indonesia|ឥណ្ឌូនេស៊ី]]។ឆ្នាំនេះគឺជាការប្រកួតលើកទី ០៤ របស់[[:en:Miss Planet International|បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ]]និងជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលគ្រងតំណែង ០២ រួមគ្នា។ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ​២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ​២០២៤ នៅ​សាល​មហោស្រព[[កោះពេជ្រ|កោះ​ពេជ្រ]] [[ភ្នំពេញ|រាជធានី​ភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == ការ'''ប្រឡងបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ'''ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងរួបរួមក្នុងការលើកកម្ពស់ការអភិរក្សភពផែនដីនិងជីវិតមនុស្សស្របទៅតាមគោលការណ៍របស់[[:en:UN|អង្គការសហប្រជាជាតិ]]។<ref name=":14">{{Cite news |date=October 11, 2024 |title=Bevy of beauties set to come to Cambodia for Miss Planet International 2024 |url=https://www.khmertimeskh.com/501572603/bevy-of-beauties-set-to-come-to-cambodia-for-miss-planet-international-2024/ |work=[[Khmer Times]]}}</ref>បេសកកម្មរបស់កម្មវិធីគឺដើម្បីបំផុសនិងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់បេក្ខជនដែលប្រាថ្នាចង់ធ្វើជាគំរូល្អនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេនិងជុំវិញពិភពលោកជំរុញការផ្លាស់ប្តូរសង្គមដែលពង្រឹងសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះមនុស្សគ្រប់ៗគ្នានិងការគោរពថែរក្សាបរិស្ថាន។ការប្រឡងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ដោយ '''Min Halimas''' ដែលគេស្គាល់ថាជាប្រធាន '''Halley Amin''' និងអ្នកបង្កើតរួមជាមួយគាត់គឺ '''Pedro Francisco''' ជា CEO។<ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} Sustainable Pageantry |url=https://missplanetinternational.com/ |access-date=2023-07-30 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} About |url=https://missplanetinternational.com/about/ |access-date=2024-03-10 |website=Miss Planet International |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=What is Miss Planet International, Where 'Hipon Girl' Will Compete? |url=http://www.reportr.world/news/miss-planet-international-where-herlene-budol-will-compete-a4671-20220830 |access-date=2024-03-18 |website=Preview Ph |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Beauty Meets Sustainability at Miss Planet International |url=https://eacnews.asia/home/details/25043 |access-date=2024-03-18 |website=EAC News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-11-13 |title=Miss Planet International 2023 launches this week in Cambodia – Khmer Times |url=https://www.khmertimeskh.com/501391646/miss-planet-international-2023-launches-this-week-in-cambodia/ |access-date=2024-03-18 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=theperfectmiss |date=2022-09-05 |title=Miss Planet International is the pageant with the Best Advocacy and prepares proposal to the United Nations |url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-the-pageant-with-the-best-advocacy-and-prepares-proposal-to-the-united-nations/ |access-date=2024-06-30 |website=The Perfect Miss}}</ref> ការប្រកួត'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''លើកទី ០១ បានរៀបចំធ្វើឡើងដំបូងនៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]កាលពីថ្ងៃទី ០១ ខែមីនានៅក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយមានបេក្ខនារីចំនួន ៣៩ ប្រទេសចូលរួមប្រកួតប្រជែង។'''Monique Best''' មកពី[[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង|ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង]]ត្រូវបានគ្រងមកុដ '''Miss Planet International''' ជាលើកដំបូង។<ref name=":2">{{Cite web|url=https://missosopedia.com/monique-best-of-south-africa-crowned-miss-planet-international-2019/|title=Monique Best of South Africa crowned Miss Planet International 2019|date=11 March 2019 |language=en|access-date=2019-03-11}}</ref> ម្ចាស់ពាន '''បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ ២០១៩''' ត្រូវបានផ្តល់កិត្តិយសជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតយុវជនដោយសភាពាណិជ្ជកម្មនៃទីក្រុងរបស់នាងហើយបានទទួលសមាជិកភាពពីសភាពាណិជ្ជកម្ម '''Seattle Latino''' ដោយសារការងារមនុស្សធម៌អន្តរជាតិរបស់នាង។<ref name=":3">{{Cite web|url=https://theperfectmiss.com/miss-planet-international-is-a-prime-pageant/|title=Miss Planet International is one of the best pageants in the world|website=The Perfect Miss|language=en|access-date=2019-12-04}}</ref> ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០២០ និង ២០២១ ដោយសារតែជំងឺរាតត្បាតសកល [[:en:Covid-19|កូវីត ១៩]] '''Miss Planet International (MPI) ឬ បវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ''' មិនបានរៀបចំកម្មវិធីប្រកួតនោះទេ។នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ មិនទាន់ឈានចូលដល់ឆ្នាំ ២០២២ ដែល '''MPI''' បានប្រកាសពីចេតនារបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំការប្រឡង'''បវរកញ្ញាផែនដីអន្តរជាតិ'''នៅប្រទេស[[:en:Uganda|អ៊ូហ្គង់ដា]]។ទោះបីជាប្រទេសសមាជិកចំនួន ៦៨ បានចុះឈ្មោះនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ ក៏ដោយក៏ព្រឹត្តិការណ៍នេះមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបានទេខណៈដែលប្រទេសជាច្រើនបានដកខ្លួនចេញដោយហេតុផលផ្សេងៗ។ការព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពនិងសុវត្ថិភាពដោយសារតែការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគ [[:en:Ebola|Ebola]] បានធ្វើឲ្យបេក្ខនារីជាច្រើនត្រូវដកខ្លួនចេញប៉ុន្មានថ្ងៃមុនព្រឹត្តិការណ៍នេះដែលបណ្តាលឲ្យព្រឹត្តិការណ៍ទាំងមូលដួលរលំហើយបណ្តាលឲ្យមានការចំណាយនិងការកក់ទុកលុយប្រហែល ០៥ លានដុល្លារ។ដូច្នេះហើយព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានគ្រោងទុកនៅក្នុង[[:en:Uganda|ប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដា]]ត្រូវបានលុបចោលហើយការប្រកួត '''MPI''' ត្រូវបានប្តូរមកធ្វើនៅ[[កម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]វិញហើយរៀបចំធ្វើឡើងនៅខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅសាលមហោស្រព[[កោះពេជ្រ]]ក្នុង[[រាជធានីភ្នំពេញ]]។<ref name=":6">{{Cite news |title=Miss Planet International 2022 Candidates Were Allegedly Deprived of Food and Accommodation in Uganda |url=https://www.preview.ph/culture/miss-planet-international-no-food-accommodation-a2227-20221116-src-cosmo?ref=home_feed_39 |work=Preview Philippines}}</ref><ref name=":7" /> == ម្ចាស់ម្កុដថ្មី == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 85%; text-align:center" ! rowspan="2" |ឆ្នាំប្រកួត ! rowspan="2" |ម្ចាស់ម្កុដ ! rowspan="2" |MPI Angel<!-- the organization's newly added title --> ! colspan="6" |លំដាប់រង ! rowspan="2" |Ref. |- !ទី១ !ទី២ !ទី៣ !ទី៤ !ទី៥ !ទី៦ |- | ២០២៤ | {{Flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}}<br>Mahra Lutfi | {{Flag|ឥណ្ឌូណេស៊ី}}<br>Olla Levina | {{Flag|លុចសំបួ}}<br>Ghada Ben Eihaj | {{Flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br> Panida Kernjida | {{Flag|អ៊ុយក្រែន}}<br>Viktoria Oshur | {{Flag|ហ្វីលីពីន}}<br>Crysthell Ramos | {{Flag|សហរដ្ឋអាមេរិក}}<br>Kristina Burkhan | {{Flag|ស៊ុយអែត}}<br>Danielle Lundqvist |<ref>{{Cite web |last=Times |first=I. D. N. |last2=Prima |first2=Berkat |title=7 Potret Kepulangan Olla Levina Usai Miss Planet International 2024 |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/berkat-prima/potret-kepulangan-olla-levina-usai-miss-planet-international-2024-c1c2 |access-date=2024-12-03 |website=[[IDN Times]] |language=Id}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":15" /><ref name=":16" /> |- | ២០២៣ | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Worawalan Phutklang | rowspan="2" {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> | {{BRA}}<br>Loraine Lumatelli | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Kateryn Kim Diep | {{USA}}<br>Angelica Briceno | {{VEN}}<br>Marian Pérez | {{JPN}}<br>Yumiko Nishimori | {{RUS}}<br>Alina Garaeva |<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /> |- | ២០២២ | {{PHL}}<br>Maria Luisa Varela | {{flagicon|Zimbabwe}} [[:en:Zimbabwe|ហ្ស៊ីមបាវ៉េ]]<br>Jemima Ruth Mandemwa | {{JPN}}<br>Ono Aya | {{flagicon|Vietnam}} [[:en:Vietnam|យួន]]<br>Tiffany Ha | {{FIN}}<br>Katariina Juselius | {{flagicon|Latvia}} [[:en:Latvia|ឡាតវី]]<br>Alina Safronova | {{CAM}}<br>Srey Leak Pok |<ref name=":8" /><ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":4">{{Cite web |last=Abad |first=Ysa |date=2023-01-31 |title=Philippines' Maria Luisa Varela wins Miss Planet International |url=https://www.rappler.com/entertainment/pageants/philippines-maria-luisa-varela-wins-miss-planet-international-2023/ |access-date=2024-04-01 |website=[[Rappler]] |language=en-US}}</ref> |- | ២០២១ | colspan="9" {{n/a|''2020 Pageant was cancelled due to the'' ''host country's [[:en:List of Ebola outbreaks|Ebola outbreak]].''}} |- | ២០១៩ | {{ZAF}}<br>Monique Best | {{n/a|''Not awarded''}} | {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]]<br>Marisa Phonthirat | {{MYS}}<br>Vivian Lin | {{flagicon|Paraguay}} [[:en:Paraguay|ប៉ារ៉ាហ្គាយ]]<br>Nicole Cano | {{PHL}}<br>Krizia Nicole Apao Vargas | {{RUS}}<br>Guzaliya Izmailova | {{n/a|''Not awarded''}}<!--no title at that time--> |<ref name=":4" /><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International {{!}} |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Miss Planet International 2019 winner |url=https://missplanetinternational.com/author/missplanet/page/2/ |access-date=2024-03-26 |language=en-US}}</ref> |} {| class="wikitable sortable" style="font-size:85%;" |+ {{nowrap|ប្រទេសឬដែនដីតាមចំនួនអ្នកឈ្នះ}} !width="200"|ប្រទេស ឬ ដែនដី !width="20"|ចំនួនឈ្នះ !width="100"|ឆ្នាំប្រកួត |- |{{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | rowspan="4" style="text-align:center;" |១ |២០២៤ |- |{{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]] |២០២៣ |- |{{PHI}} |២០២២ |- |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |២០១៩ |} {| class="wikitable" style="font-size: 85%;" |+ {{nowrap|ទ្វីបតាមចំនួននៃការឈ្នះ}} !ទ្វីប !ចំនួនឈ្នះ !ប្រទេស ឬ ដែនដី |- | [[ទ្វីបអាមេរិក]] | style="text-align:center;" |០ | |- |[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]] | style="text-align:center;" |០ | |- | [[ទ្វីបអាស៊ី]] | style="text-align:center;" |៣ |{{flag|ហ្វីលីពីន}}, {{flagicon|Thailand}} [[:en:Thailand|សៀម]], {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} |- |[[ទ្វីបអាហ្វ្រិក]] | style="text-align:center;" |១ |{{flag|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}} |- |[[:en:Oceania|ទ្វីបអូសេអានី]] | style="text-align:center;" |០ | |} <gallery> File:Miss Planet International Winner.png|ប្រទេសឬដែនដីដែលបានឈ្នះបវរកញ្ញាភពផែនដីអន្តរជាតិ។ </gallery> == សូមមើលផងដែរ == * [[:en:List of beauty pageants|List of beauty pageants]] == ឯកសារយោង == {{Commons category}} {{Subject bar|commons-search=Miss Planet International|q=yes|d=yes|d-search=Q86196156|voy=yes|voy-search=Miss Planet International=l}} *{{Official website|https://missplanetinternational.org/}} {{Authority control}} [[Category:Beauty pageants]] [[Category:International beauty pageants]] [[Category:2019 beauty pageants]] [[Category:Recurring events established in 2019]] [[Category:Beauty pageants for youth]] [[Category:Beauty pageants in Cambodia]] [[Category:Miss Planet International]] == ទំព័រភ្ជាប់ផ្សេងៗ == tbdfb2p2yqrwegf2305r9t3bb3r2msj 0 52194 321277 319214 2025-05-31T02:31:41Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321277 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាក្រុងទី ០២ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រុងនេះមាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា [[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]] បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុងសង្កាត់រុនតាឯកចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាលស្រុកបន្ទាយស្រីគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា [[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]] ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយសម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == 15nqvic1p1ahfsvhzz0w8qz4bfuuhuo 321278 321277 2025-05-31T02:32:26Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321278 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា [[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]] បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុងសង្កាត់រុនតាឯកចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាលស្រុកបន្ទាយស្រីគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា [[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]] ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយសម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == r0anvwxlxz4ywiwuhkqayyzpmwzce6g 321279 321278 2025-05-31T02:43:43Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321279 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា [[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]] ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == 10xe1u8w9ywsad4hfa0n5omrtnv70nq 321280 321279 2025-05-31T02:43:58Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321280 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == brctdjwkh43mezm8n3379dyqqdh2d51 321281 321280 2025-05-31T02:52:43Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321281 wikitext text/x-wiki ក្រុងរុនតាឯក គឺជាទីក្រុងទី ០២ របស់ខេត្តសៀមរាប ប្រទេសកម្ពុជា == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == n0rqi4wdfuah15smnrupowgg2d23k3f 321282 321281 2025-05-31T03:07:43Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321282 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាទីក្រុងដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មីហើយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] និង [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ខេត្តសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]។ == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == sd9k38waj6gtt5odcwg0rl0yio644qj 321283 321282 2025-05-31T03:08:46Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321283 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាទីក្រុងដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មីហើយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] និង [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ខេត្តសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == 3yjr5zqwbshd5bctkhl5tycdt1vcesq 321284 321283 2025-05-31T03:12:17Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិ */ 321284 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាទីក្រុងដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មីហើយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] និង [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ខេត្តសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្ក|សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == ppkjyf539d9uwy68e5gjs9gle7ro1qb 321285 321284 2025-05-31T03:12:43Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321285 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាទីក្រុងដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មីហើយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] និង [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ខេត្តសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == l33daumqmw61wvgpn6t9uk615bjcl9g 321286 321285 2025-05-31T03:42:07Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រដ្ឋបាល */ 321286 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាទីក្រុងដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មីហើយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] និង [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ខេត្តសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == c0vzkxr8vvwrh1yolfklc8jlmkimwy2 321290 321286 2025-05-31T03:53:30Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321290 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាទីក្រុងដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មីហើយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] និង [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ខេត្តសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងរុនតាឯក | official_name = | other_name = | native_name = Run Ta Ek City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = [[ខេត្តសៀមរាប]] | subdivision_type2 = រដ្ឋបាលក្រុង | subdivision_name2 = [[ភូមិសាលាកន្សែង]] [[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = | established_date = | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ១៩០៧ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = | population_footnotes = | population_note = | population_total = | population_rank = | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = | area_code = | website = | footnotes = }} == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == aoviuhr9dwnndbxekeun9est7fad20q 321291 321290 2025-05-31T03:54:09Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321291 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាទីក្រុងដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មីហើយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] និង [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ខេត្តសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងរុនតាឯក | official_name = | other_name = | native_name = Run Ta Ek City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = [[ខេត្តសៀមរាប]] | subdivision_type2 = រដ្ឋបាលក្រុង | subdivision_name2 = [[ភូមិសាលាកន្សែង]] [[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = | established_date = | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = | population_footnotes = | population_note = | population_total = | population_rank = | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = | area_code = | website = | footnotes = }} == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == egsk88aeat90vwue4uc5hqvrsq9kl6t 321292 321291 2025-05-31T03:55:49Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321292 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាទីក្រុងដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មីហើយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] និង [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ខេត្តសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងរុនតាឯក | official_name = | other_name = | native_name = Run Ta Ek City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = [[ខេត្តសៀមរាប]] | subdivision_type2 = រដ្ឋបាលក្រុង | subdivision_name2 = [[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]] [[ក្រុងរុនតាឯក]] [[ខេត្តសៀមរាប]] | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = | established_date = | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = | population_footnotes = | population_note = | population_total = | population_rank = | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = | area_code = | website = | footnotes = }} == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == ax247e2i198y44xf6dvnylodyidiyw4 321293 321292 2025-05-31T03:57:43Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 321293 wikitext text/x-wiki '''ក្រុងរុនតាឯក''' គឺជាទីក្រុងដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មីហើយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] និង [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ខេត្តសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ {{Infobox settlement | name = ទីក្រុងរុនតាឯក | official_name = | other_name = | native_name = Run Ta Ek City | settlement_type = ទីរួមខេត្ត | image_skyline = | border = | total_width = | image_style = | perrow = | image1 = | image2 = | image3 = | image4 = | image5 = | image6 = | image7 = | image8 = | imagesize = | nickname = | image_caption = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | pushpin_mapsize = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = ខេត្ត | subdivision_name1 = [[ខេត្តសៀមរាប]] | subdivision_type2 = រដ្ឋបាលក្រុង | subdivision_name2 = [[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]] [[ក្រុងរុនតាឯក]] [[ខេត្តសៀមរាប]] | government_footnotes = | government_type = | leader_title = អភិបាលនៃគណៈអភិបាលក្រុង | leader_name = អ៊ឹង សុភ័ណ | leader_title1 = | leader_name1 = | established_title = | established_date = | established_title2 = បង្កើតឡើងជាផ្លូវការ | established_date2 = ថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | population_as_of = | population_footnotes = | population_note = | population_total = | population_rank = | population_density_km2 = | timezone = [[Indochina Time|ICT]] | utc_offset = +៧ | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = | elevation_footnotes = | elevation_m = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code_title = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = | area_code = | website = | footnotes = }} == ប្រវត្តិ == នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]បានចេញអនុក្រឹត្យចុះនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ បង្កើត '''ក្រុងរុនតាឯក''' ដោយកាត់យក[[ឃុំរុនតាឯក]]ពី[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|ឃុំបល្ល័ង្គ]]ពី[[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]។ តាមអនុក្រឹត្យក្រុងរុនតាឯកមានសង្កាត់ចំនួន ០២ គឺ[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]និង[[ឃុំបល្ល័ង្គ(ស្រុកប្រាសាទបាគង)|សង្កាត់បល្ល័ង្ក]]ហើយទីតាំងរដ្ឋបាលក្រុងរុនតាឯកគឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរុនតាឯក|សង្កាត់រុនតាឯក]]ចំណែកទីតាំងរដ្ឋបាល[[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]]។ក្នុងអនុក្រឹត្យបញ្ជាក់ថាការបង្កើតក្រុងរុនតាឯកត្រូវចូលជាធរមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី ០៤។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា[[ហ៊ុន សែន|សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន]]ធ្លាប់បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកែប្រែតំបន់រុនតាឯកទៅជាទីក្រុងដ៏ទំនើបដោយមានការអភិវឌ្ឍសាងសង់និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាជូនប្រជាពលរដ្ឋបានរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព។ ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី ០៧ ដែលដឹកនាំដោយ[[ហ៊ុន ម៉ាណែត|សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត]]ក៏បានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរថយន្តចំនួន ១០ គ្រឿងសម្រាប់ដឹកពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកទៅកាន់[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងទៅទាំងមកដោយមិនគិតប្រាក់ផងដែរ។ == រដ្ឋបាល == ក្រុងរុនតាឯក ជាក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]មាន ០២ សង្កាត់ និង ១៦ ភូមិ ៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដសង្កាត់ ! សង្កាត់ ! អក្សរឡាតាំង ! ភូមិ |- | | [[សង្កាត់រុនតាឯក]] | Run Ta Ek Sangkat | តាឯក, ត្មាតពង, តានី, រុន, ជ័យ, ថ្នល់, ស្រែចង្ហូត |- | | [[សង្កាត់បល្ល័ង្ក]] | Ballangk Sangkat | ធ្លកកំបុត, គោកប្ញស្សី, ស្នារសង្រ្កាម, ក្រពើ, តាកុយ, ព្រំកុដិ្ឋ, ត្រាច, ពពេល |} == ឯកសារពិគ្រោះ == == អត្ថបទផ្សេងទៀត == m4eqsguqnkmqozyz1v6ssmndqrzxj24 0 52358 321205 321160 2025-05-29T19:44:35Z 200.24.154.82 321205 wikitext text/x-wiki {{delete}} សារមន្ទីរជាតិ នៅទីក្រុងភ្នំពេញជាសារមន្ទីរធំជាងគេនៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាទីតាំងប្រមូលផ្ដុំសម្បត្តិវប្បធម៌​និងប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដ៏សំខាន់។ សារមន្ទីរជាតិមានរក្សាទុក​រូបសំណាកនិង​ភស្ដុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ​កម្ពុជា ចំនួនជាង​១ម៉ឺន៤ពាន់ តាំងពីសម័យបុរេប្រវត្តិ​ សម័យអង្គរ និង សម័យក្រោយៗមកទៀត។ សារមន្ទីរជាតិនៃកម្ពុជាត្រូវបានកសាងឡើងនៅឆ្នាំ ១៩១៧-១៩២០ ជាប់នឹងផ្នែកខាងជើងនៃព្រះបរមរាជវាំងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ អាគារទាំងមូលមានដំបូលស្រួច និងទ្វារឆ្លាក់ផ្កាភ្ញីរចនាបទស្ថាបត្យកម្មតាមលំនាំប្រាសាទបុរាណខ្មែរ និងលាយបញ្ចូលស្ថាបត្យកម្មប្រពៃណីខ្មែរ និងរចនាបទអាណានិគមបារាំង។ នៅកណ្តាលដើមឈើ និងផ្កា ដែលព័ទ្ធជុំវិញដោយស្រះផ្កាឈូក ប្រៀបដូចជាព្រះបរមរាជវាំងតូចមួយដ៏ស្រស់ស្អាត។<ref>{{Cite news|title=|url-status=live}}</ref> c9pqn7pq6f78ajo0aynn0sfsk8jl986 0 52360 321215 2025-05-30T02:32:26Z Tookai1 46281 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:en:Special:Redirect/revision/1287316045|Purnima]]" 321215 wikitext text/x-wiki '''ពេញបរមី''' ( पूर्णिमा , បូរណិមា ) គឺជាពាក្យសម្រាប់ ព្រះច័ន្ទពេញវង់ ជា [[សំស្ក្រឹត|ភាសាសំស្ក្រឹត]] ។ ថ្ងៃ'''ពេញបរមី''' គឺជាថ្ងៃ ( ''[[តិថី|តិថិ]]'' ) ក្នុងខែនីមួយៗ ដែលព្រះច័ន្ទពេញវង់កើតឡើង ហើយសម្គាល់ការបែងចែកក្នុងខែនីមួយៗ រវាង ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ( បក្ស ) ហើយព្រះច័ន្ទតម្រឹមត្រង់មួយ ហៅថា សីហៈ ជាមួយនឹងព្រះអាទិត្យ និងផែនដី។ ព្រះច័ន្ទពេញលេញត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាដំណាក់កាលទី ៣ នៃដំណាក់កាលបឋមទាំងបួននៃព្រះច័ន្ទ; ដំណាក់កាលបីផ្សេងទៀតគឺ ព្រះច័ន្ទថ្មី ព្រះច័ន្ទត្រីមាសទីមួយ និងព្រះច័ន្ទត្រីមាសទីបី។ ព្រះច័ន្ទពេញលេញបង្ហាញការបំភ្លឺ ១០០% បណ្តាលឱ្យមាន [[Ebb និងលំហូរ|ជំនោរ]] ខ្ពស់ និងអាចស្របជាមួយនឹង [[ចន្ទ្រគ្រាស|សូរ្យគ្រាស]] ។ <ref>{{Cite web |title=The Full Moon |url=https://www.timeanddate.com/astronomy/moon/full-moon.html |access-date=25 November 2017 |website=www.timeanddate.com |language=en}}</ref> == ពិធីបុណ្យ == ពិធីបុណ្យខាងក្រោមកើតឡើងនៅលើ ពេញបរមី ។ * បុណ្យអកអំបុក ប្រារពធ្វើនៅថ្ងៃ១៥កើត ខែកក្តិក។ * បុណ្យសំពះព្រះខែ គឺជាថ្ងៃពេញបូណ៌មីនៃខែ [[ស្រាពណ៍|កក្តិក]] ។ * ចេញវស្សា ប្រារព្ធនៅថ្ងៃពេញបូណ៌មី [[ជេស្ឋ|ខែអស្សុជ]] ។ * មាឃបូជា , នៅថ្ងៃពេញបូណ៌មីនៃ [[អាសាឍ|ខែមាឃ]] ។ * [[វិសាខបូជា]] ត ប្រារព្ធ​ថ្ងៃ​ប្រសូត​របស់ [[ព្រះពុទ្ធក្នុងសាសនាហិណ្ឌូ|​ព្រះពុទ្ធ​គោតម]] នៅថ្ងៃ​ពេញបូណ៌មី [[ពិសាខ|ខែវិសាខ]] ។ * សលាកភត្ត ដែលជាពិធីបុណ្យ១៥កើតនៃ ខែវិសាខ ។ * ស្ងោយតំរាំ ត្រូវបានប្រារព្ធនៅថ្ងៃពេញបូណ៌មីនៃខែ [[មិគសិរ|ខែចេត្រ]] ។ * 33kc0qe56pu8mf9ygt4pqbag6vu7p7t 0 52361 321216 2025-05-30T03:39:17Z Tookai1 46281 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:en:Special:Redirect/revision/1291089157|Paksha]]" 321216 wikitext text/x-wiki '''បក្ស''' ( पक्ष , បក្ឞ ) សំដៅ​ទៅ​លើ ​ពីរ​ស​ប្តា​ហ៍ ​ឬ ​ដំណាក់កាល​តាម​ច័ន្ទគតិ ​ក្នុង​មួយ​ខែ​នៃ ​ប្រតិទិន​តាម​ច័ន្ទគតិ​ហិណ្ឌូ ​។ <ref name="as">{{Cite book|last=Defouw|first=Hart|author2=Robert Svoboda|title=Light on Life: An Introduction to the Astrology of India|url=https://archive.org/details/lightonlife00hart|url-access=registration|date=2003|publisher=Lotus Press|isbn=0-940985-69-1|page=[https://archive.org/details/lightonlife00hart/page/186 186]}}</ref> <ref>{{Cite book|last=Kumar|first=Ashwini|title=Vaastu: The Art And Science Of Living|url=https://books.google.com/books?id=PwlmRgLt7WkC&pg=PA50|date=2005|publisher=Sterling Publishers Pvt. Ltd|isbn=81-207-2569-7|page=50}}</ref> បក្សមានន័យថា "ចំហៀង", បក្ស គឺជារយៈពេលមួយចំហៀងនៃ ''ពេញបរមី'' ( ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ) ។ ខែតាមច័ន្ទគតិ នៅក្នុងប្រតិទិនហិណ្ឌូមានពីរសប្តាហ៍ហើយចាប់ផ្តើមជាមួយ ''អមវស្ស'' ( ព្រះច័ន្ទថ្មី ) ។ ថ្ងៃតាមច័ន្ទគតិ ហៅថា ''[[តិថី|តិថិ]] ;'' រៀងរាល់ខែមាន ៣០ ''តិថិ'' ដែលអាចប្រែប្រួលពី ២០ ទៅ ២៧ ម៉ោង។ បក្ស មាន ១៥ ''តិថិ'' ដែលត្រូវបានគណនាដោយចលនា ១២ ដឺក្រេនៃព្រះច័ន្ទ។ ពីរ​ស​ប្តា​ហ៍​ដំបូង​រវាង​ថ្ងៃ​ព្រះ​ច័ន្ទ​ថ្មី​និង​ថ្ងៃ​ព្រះ​ច័ន្ទ​ពេញ​លេញ​ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅថា '''គៅរបក្ស''' ឬ '''សុក្លបក្ស''' ( {{Literal translation|white/bright/golden side}} ), រយៈពេលនៃព្រះច័ន្ទភ្លឺ ( waxing moon ) និងពីរសប្តាហ៍ទីពីរនៃខែត្រូវបានគេហៅថា '''វធ្យបក្ស''' ឬ '''គ្រិស្ណាបក្ស''' ( {{Literal translation|dark/black side}} ), រយៈពេលនៃព្រះច័ន្ទរសាត់ ( waning moon ) ។ <ref name="as">{{Cite book|last=Defouw|first=Hart|author2=Robert Svoboda|title=Light on Life: An Introduction to the Astrology of India|url=https://archive.org/details/lightonlife00hart|url-access=registration|date=2003|publisher=Lotus Press|isbn=0-940985-69-1|page=[https://archive.org/details/lightonlife00hart/page/186 186]}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDefouwRobert_Svoboda2003">Defouw, Hart; Robert Svoboda (2003). <span class="id-lock-registration" title="Free registration required">[[iarchive:lightonlife00hart|''Light on Life: An Introduction to the Astrology of India'']]</span>. Lotus Press. p.&nbsp;[[iarchive:lightonlife00hart/page/186|186]]. [[លេខសៀវភៅស្តង់ដារអន្តរជាតិ|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-940985-69-1|<bdi>0-940985-69-1</bdi>]].</cite></ref> <ref name="Hindu calendar">[http://www.sanskrit.org/www/Astronomy/HinduCalendar.html Hindu calendar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100901190835/http://www.sanskrit.org/www/Astronomy/HinduCalendar.html|date=2010-09-01}}</ref> ប្រតិទិន Neemuch ចាប់ផ្តើមខែតាមច័ន្ទគតិថ្មីចាប់ពីថ្ងៃដំបូងនៃ គ្រិស្ណាបក្ស ខណៈពេលដែលប្រតិទិន គុជរាជ ចាប់ផ្តើមខែតាមច័ន្ទគតិថ្មីចាប់ពីថ្ងៃដំបូងនៃ សុក្លបក្ស។ cov1c5r96wmwc27x2zi7zwn8sihqnvf 0 52362 321217 2025-05-30T03:44:36Z Tookai1 46281 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:en:Special:Redirect/revision/1272101813|Amavasya]]" 321217 wikitext text/x-wiki '''អមាវាស្យា''' ( अमावस्या ) គឺជាដំណាក់កាលតាមច័ន្ទគតិនៃ ព្រះច័ន្ទថ្មី ជា [[សំស្ក្រឹត|ភាសាសំស្ក្រឹត]] ។ ប្រតិទិនឥណ្ឌាប្រើ ៣០ ដំណាក់កាលតាមច័ន្ទគតិ ហៅថា [[តិថី|តិថិ]] នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា។ ព្រះច័ន្ទងងឹតគឺនៅពេលដែលព្រះច័ន្ទស្ថិតនៅក្នុងចម្ងាយ ១២ ដឺក្រេនៃចម្ងាយមុំរវាងព្រះអាទិត្យនិងព្រះច័ន្ទមុនពេលភ្ជាប់ ( syzygy ) ។ ព្រះច័ន្ទថ្មីទិត្យ (ហៅថា ប្រតិបទ ឬ ប្រថម ) គឺជា ១២ ដឺក្រេបន្ទាប់ពី syzygy ។ អមាវាស្យា ត្រូវបានបកប្រែជាញឹកញាប់ថាជាព្រះច័ន្ទថ្មីចាប់តាំងពីមិនមានពាក្យស្តង់ដារសម្រាប់ព្រះច័ន្ទមុនពេលភ្ជាប់ជាភាសាអង់គ្លេស។ [[ឯកសារ:Amavasya_and_Prathama_tithi.jpg|រូបភាពតូច| អមាវាស្យា និង ប្រថមតិថី]] == អត្ថន័យនាមខ្លួន អាមាវាស្យា == នៅក្នុងភាសាសំស្ក្រឹត "អមា" មានន័យថា "រួមគ្នា" និង "វាស្ស" មានន័យថា "រស់នៅ" ឬ "រួមរស់" ។ វាក៏មានន័យថា "ន" +"ម"+"អស្យ" មានន័យថា "ន" = "ទេ" "ម" = ដួងចន្ទ, "អស្យ"=" នៅទីនោះ " ប្រែថាមិនមានព្រះច័ន្ទ ពោលគឺព្រះច័ន្ទមិនអាចមើលឃើញ។ rst990ud58osdhv6vppwucknl1uypef 0 52363 321218 2025-05-30T04:01:52Z Tookai1 46281 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:vi:Special:Redirect/revision/72041159|Tháp Po Sah Inư]]" 321218 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទភូសាអ៊ិននឺ''' (Tháp Po Sah Inư) ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា '''ប្រាសាទ Po Sah Anaih''' ឬ '''ប៉ម Pho Hai Cham''' គឺជាក្រុមនៃប្រាសាទហិណ្ឌូ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា ប៉មចាម នៃ [[ចាម្ប៉ា|ព្រះរាជាណាចក្រចំប៉ា]] ដែលមានទីតាំងនៅលើភ្នំ Ba Nai ក្នុងវួដ Phu Hai ចម្ងាយ ៧ គីឡូម៉ែត្រពីកណ្តាលទីក្រុង Phan Thiet ។&nbsp;គីឡូម៉ែត្រទៅភាគឦសាន។ ក្រុមប៉មនេះមានរចនាបថស្ថាបត្យកម្ម ហៅឡៃ ដែលជារចនាបថសិល្បៈបុរាណមួយរបស់ចម្ប៉ា។ ថ្វីត្បិតតែមានទំហំតូច និងមធ្យមក៏ដោយ ប៉ុន្តែវាបានបញ្ចេញនូវភាពចម្រុះនៃបច្ចេកទេសស្ថាបត្យកម្ម និងសិល្បៈតុបតែងលម្អរបស់ [[ជនជាតិចាម្ប៍|ជនជាតិចាម]] បុរាណ បង្កើតបានជារូបរាងដ៏អស្ចារ្យ និងអាថ៌កំបាំង។ ក្រុម​ប្រាង្គ​'''ប្រាសាទភូសាអ៊ិននឺ''' គឺជា​ក្រុម​ប្រាង្គ​ចាម​មួយ​ដែល​នៅ​ដដែល។ ប្រាសាទ​បុរាណ​នេះ​ត្រូវ​បាន​សាងសង់​ឡើង​កាលពី​១២០០​ឆ្នាំ​មុន​។ បច្ចុប្បន្ននេះ នៅសល់តែប៉មចំនួន៣ប៉ុណ្ណោះ៖ ប៉មធំ ប៉មមធ្យម និងប៉មតូច។ ប៉មធំកម្ពស់ ១៥ ម៉ែត្រ ចែកចេញជា ៣ ជាន់ មានទ្វារធំបែរមុខទៅទិសខាងកើត - ទិសលំនៅរបស់ព្រះ តាមរឿងព្រេង [[ចាម្ប៉ា]] ។ យោងតាមឯកសារជាច្រើន បន្ថែមពីលើប៉មធំទាំងបី ក៏មានប្រាង្គធំមួយទៀតនៅទីនេះ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយយូរ ៗ ទៅប៉មនេះត្រូវបានកប់នៅក្រោមដីអស់រយៈពេលជាង ៣០០ ឆ្នាំមកហើយ។ <ref>{{Cite web |title=Hướng dẫn du lịch tháp Chàm Poshanư Phan Thiết - Bình Thuận |url=https://voh.com.vn/kham-pha/huong-dan-du-lich-thap-cham-poshanu-phan-thiet-binh-thuan-335287.html |url-status=live |access-date=ngày 18 tháng 6 năm 2024 |website=VOH - Đài Tiếng nói Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh}}</ref> [[ឯកសារ:Templo_sunfala.jpg|រូបភាពតូច]] == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == * ប្រហែលចុង សតវត្ស សតវត្ស ទី ៨ ទី៩ ជនជាតិចាមបានសាងសង់ប្រាសាទមួយក្រុមនេះឡើង ដើម្បីថ្វាយបង្គំ [[Shiva (thần thoại)|ព្រះសិវៈ]] ជាព្រះ [[ហិណ្ឌូសាសនា|ហិណ្ឌូ]] គោរព និងគោរពបំផុតមួយ។ * សតវត្ស ១៥ បានសាងសង់ប្រាសាទមួយចំនួនទៀតជាមួយនឹងស្ថាបត្យកម្មសាមញ្ញ ដើម្បីគោរពបូជាព្រះនាង '''ភូសាអ៊ិននឺ''' ។ ព្រះនាង'''ភូសាអ៊ិននឺ''' (បុត្រីរបស់ស្តេច Para Chanh) គឺជាមនុស្សមានគុណធម៌ និងមានទេពកោសល្យ ដូច្នេះនាងត្រូវបានប្រជាជនចាមស្រលាញ់ចូលចិត្តនៅពេលនោះ។ គាត់​ក៏​ជា​អ្នក​បង្រៀន​ប្រជាជន​ឲ្យ​ចេះ​ដាំ​ស្រូវ ត្បាញ​អំបោះ ដាំ​ដំណាំ ចិញ្ចឹម​សត្វ​ជាដើម។ * នៅឆ្នាំ ១៩៩២-១៩៩៥ ការជីកកកាយបុរាណវិទ្យានៅកន្លែងនេះបានរកឃើញគ្រឹះប្រាសាទជាច្រើនដែលបានដួលរលំ និងកប់អស់រាប់រយឆ្នាំ រួមជាមួយនឹងឥដ្ឋ ក្បឿង និងវត្ថុបុរាណមួយចំនួននៅខាងក្នុងប្រាសាទដែលមានអាយុកាលតាំងពីសតវត្សរ៍ទី ១៥. ពីទីនេះ ប៉មនេះត្រូវបានគេហៅថា '''ប្រាសាទភូសាអ៊ិននឺ'''។ * ពីឆ្នាំ ១៩៩០ ដល់ឆ្នាំ ២០០០ វត្ថុបុរាណត្រូវបានជួសជុល និងតុបតែងដោយរដ្ឋាភិបាលខេត្ត [[ខេត្តប៊ិញថ្វឹន|ប៊ិញធួន]] ។ * នៅឆ្នាំ ១៩៩១ វត្ថុបុរាណនេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាវត្ថុបុរាណស្ថាបត្យកម្ម និងសិល្បៈជាតិ [[វៀតណាម|ដោយប្រទេសវៀតណាម]] ។ == សកម្មភាពវប្បធម៌ == ជារៀងរាល់ឆ្នាំក្នុងខែទី 1 តាមច័ន្ទគតិពិធីបុណ្យដូចជា Rija Nuga និង Poh Mbang Yang ធ្វើឡើងនៅជើងប៉ម ... ជនជាតិចាមប្រារព្ធពិធីបួងសួងសុំទឹកភ្លៀង និងសន្តិភាព... == ឯកសារយោង == jumqt5j7t2qbgji93s2bcy58b62r49p 0 52364 321219 2025-05-30T04:13:25Z Tookai1 46281 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:vi:Special:Redirect/revision/73479921|Tháp Po Rome]]" 321219 wikitext text/x-wiki   '''ប្រាសាទភូរ៉ូម''' (Tháp Po Rome) គេស្គាល់ថាជា '''ប្រាសាទ ហួយសាញ់''' គឺជាប្រាសាទ [[ចាម្ប៉ា|ចាម]] ដែលនៅតែមាននៅក្នុងភូមិ Hau Sanh ឃុំ Phuoc Huu ស្រុក Ninh Phuoc ខេត្ត [[ខេត្តនិញថ្វឹន|និញ ធួន]] ។ == ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន == == ស្ថាបត្យកម្ម == នៅលើជញ្ជាំងតួប្រាសាទ ការតុបតែងស្ថាបត្យកម្មនៅសល់តែសសរក្លែងក្លាយពីរនៅជ្រុងជញ្ជាំង និងទ្វារក្លែងក្លាយនៅចំកណ្តាលជញ្ជាំងខាងមុខ។ ជួរឈរមានបីផ្នែក មូលដ្ឋានគឺជាមូលដ្ឋានសំប៉ែត ដោយគ្មានការតុបតែង តួជួរឈរជាចតុកោណកែងបញ្ឈរ នៅជ្រុងនៃកំពូលជួរឈរ លេចចេញផ្ទាំងថ្មតុបតែងជារាងអណ្តាតភ្លើង។ ទ្វារ​មិន​ពិត​មាន​តួ​ធម្មតា​ចំនួន​បី រួម​មាន​តួ​ក្បាល​លំពែង​បី​ជាន់​នៅ​ទ្វារ​ខាងលើ និង​ស៊ុម​ទ្វារ​មាន​បី​ស្រទាប់​នៅ​ខាង​ក្រោម។ ស៊ុមទ្វារមានប្រហោងសម្រាប់ដាក់រូបសំណាកមនុស្សអង្គុយ។ ជាន់ខាងលើទាំងពីរនិយាយឡើងវិញនូវប្លង់ និងរូបរាងរបស់តួខ្លួន ជាន់ទី 3 ស្រដៀងនឹងជាន់ក្រោមពីរ ប៉ុន្តែមិនមានជ្រុងមុតស្រួចទេ។ ដំបូល​គឺ​ជា​សាជីជ្រុង​ថ្ម​រាង​បួន​ជ្រុង​ធំ​ដែល​តុបតែង​ដោយ​ខ្សែ​ឆ្លាក់។ ផ្នែកខាងក្នុងនៃប្រាង្គតូចចង្អៀត និងពន្លូតក្នុងទិសខាងកើត-លិច នៅកណ្តាល និងជិតជញ្ជាំងខាងលិច គឺជារូបសំណាកថ្មរបស់ស្តេចភូរ៉ូម តម្កល់ក្រោមដំបូលឈើ ខាងក្នុងបើកតាមច្រករបៀងតូចមួយក្នុងបន្ទប់ទទួលភ្ញៀវដែលមានពិដានឈើ។ ថ្វីត្បិតតែមិនមានភាពឆើតឆាយ និងទំនើបដូចប្រាសាទចាស់ៗក៏ដោយ ប្រាសាទភូរ៉ូមនៅតែជាសំណង់ឥដ្ឋដ៏មហិមា និងសក្តិសមរបស់ជនជាតិចាម។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == ប្រាសាទ ភូ រ៉ូម គឺជាប្រាសាទចុងក្រោយបង្អស់មួយដែលត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយ [[ជនជាតិចាម្ប៍|ជនជាតិចាម]] ប៉មនេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុង សតវត្សទី ១៧ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់រចនាបថចុង ដូចជា [[ប្រាសាទពោក្លោងយ៉ារ៉ា|ប្រាសាទភូក្លងគារៃ]] នេះជាប្រាង្គមួយដែលមិនគោរពបូជាព្រះដូចប៉មចាមដទៃទៀត ប៉ុន្តែគោរពបូជាព្រះបាទ ពោធិ៍រ៉ូម ដែលជាស្តេចមួយអង្គដែលប្រជាជនចាមបានគោរព។ bcnbj4gcniab9hca7emyv8pslzpefkf 321220 321219 2025-05-30T04:14:49Z Tookai1 46281 321220 wikitext text/x-wiki [[ឯកសារ:Tháp Po Rome, Ninh Thuận.JPG|រូបភាពតូច]]   '''ប្រាសាទភូរ៉ូម''' (Tháp Po Rome) គេស្គាល់ថាជា '''ប្រាសាទ ហួយសាញ់''' គឺជាប្រាសាទ [[ចាម្ប៉ា|ចាម]] ដែលនៅតែមាននៅក្នុងភូមិ Hau Sanh ឃុំ Phuoc Huu ស្រុក Ninh Phuoc ខេត្ត [[ខេត្តនិញថ្វឹន|និញ ធួន]] ។ == ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន == == ស្ថាបត្យកម្ម == នៅលើជញ្ជាំងតួប្រាសាទ ការតុបតែងស្ថាបត្យកម្មនៅសល់តែសសរក្លែងក្លាយពីរនៅជ្រុងជញ្ជាំង និងទ្វារក្លែងក្លាយនៅចំកណ្តាលជញ្ជាំងខាងមុខ។ ជួរឈរមានបីផ្នែក មូលដ្ឋានគឺជាមូលដ្ឋានសំប៉ែត ដោយគ្មានការតុបតែង តួជួរឈរជាចតុកោណកែងបញ្ឈរ នៅជ្រុងនៃកំពូលជួរឈរ លេចចេញផ្ទាំងថ្មតុបតែងជារាងអណ្តាតភ្លើង។ ទ្វារ​មិន​ពិត​មាន​តួ​ធម្មតា​ចំនួន​បី រួម​មាន​តួ​ក្បាល​លំពែង​បី​ជាន់​នៅ​ទ្វារ​ខាងលើ និង​ស៊ុម​ទ្វារ​មាន​បី​ស្រទាប់​នៅ​ខាង​ក្រោម។ ស៊ុមទ្វារមានប្រហោងសម្រាប់ដាក់រូបសំណាកមនុស្សអង្គុយ។ ជាន់ខាងលើទាំងពីរនិយាយឡើងវិញនូវប្លង់ និងរូបរាងរបស់តួខ្លួន ជាន់ទី 3 ស្រដៀងនឹងជាន់ក្រោមពីរ ប៉ុន្តែមិនមានជ្រុងមុតស្រួចទេ។ ដំបូល​គឺ​ជា​សាជីជ្រុង​ថ្ម​រាង​បួន​ជ្រុង​ធំ​ដែល​តុបតែង​ដោយ​ខ្សែ​ឆ្លាក់។ ផ្នែកខាងក្នុងនៃប្រាង្គតូចចង្អៀត និងពន្លូតក្នុងទិសខាងកើត-លិច នៅកណ្តាល និងជិតជញ្ជាំងខាងលិច គឺជារូបសំណាកថ្មរបស់ស្តេចភូរ៉ូម តម្កល់ក្រោមដំបូលឈើ ខាងក្នុងបើកតាមច្រករបៀងតូចមួយក្នុងបន្ទប់ទទួលភ្ញៀវដែលមានពិដានឈើ។ ថ្វីត្បិតតែមិនមានភាពឆើតឆាយ និងទំនើបដូចប្រាសាទចាស់ៗក៏ដោយ ប្រាសាទភូរ៉ូមនៅតែជាសំណង់ឥដ្ឋដ៏មហិមា និងសក្តិសមរបស់ជនជាតិចាម។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == ប្រាសាទ ភូ រ៉ូម គឺជាប្រាសាទចុងក្រោយបង្អស់មួយដែលត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយ [[ជនជាតិចាម្ប៍|ជនជាតិចាម]] ប៉មនេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុង សតវត្សទី ១៧ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់រចនាបថចុង ដូចជា [[ប្រាសាទពោក្លោងយ៉ារ៉ា|ប្រាសាទភូក្លងគារៃ]] នេះជាប្រាង្គមួយដែលមិនគោរពបូជាព្រះដូចប៉មចាមដទៃទៀត ប៉ុន្តែគោរពបូជាព្រះបាទ ពោធិ៍រ៉ូម ដែលជាស្តេចមួយអង្គដែលប្រជាជនចាមបានគោរព។ n482n6fgvu59nkzncw3mf0sr5aej0sf 0 52365 321232 2025-05-30T14:55:53Z 117.20.116.119 បានបង្កើតទំព័រដែលផ្ដើមដោយ '''<big>ភូមិអ្នកតាទ្វារ</big>''' ភូមិអ្នកតាទ្វារ ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំព្រះធាតុ]] [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]]។ ភូមិនេះជាភូមិបុរាណមួយដែលមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំម... 321232 wikitext text/x-wiki '''<big>ភូមិអ្នកតាទ្វារ</big>''' ភូមិអ្នកតាទ្វារ ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំព្រះធាតុ]] [[ស្រុកអូររាំងឪ]] [[ខេត្តត្បូងឃ្មុំ]]។ ភូមិនេះជាភូមិបុរាណមួយដែលមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំមកហើយ ដោយឡែកឈ្មោះអ្នកតាទ្វារ គឺមកពីមានអ្នកតាមួយអង្គមានខ្ទមនៅនឹងមាត់ផ្លូវចូលភូមិនៅទិសខាងកើត ទើបភូមិដាក់ថា''អ្នកតាទ្វារ ។''<ref>ព័ត៌មានក្រៅផ្លូវការ</ref> ភូមិនេះមាន២។ ភូមិទី១ស្ថិតនៅទិសខាងលិច ជាតំបន់ទំនាប ហ៊ុំព័ទ្ធដោយវាលស្រែ ស្ទឹង។ នេះនៅភូមិនេះពិបាកនឹងដាំដំណាំហូបផ្លែណាស់។ ឆ្នាំណាដែលទឹកទន្លេមេគង្គឡើងខ្លាំង ទឹកអាចឡើងដល់ខាងក្រោយភូមិតាមរយៈទន្លេស្ងួត។ អ្នកនៅភូមិទី២ហៅភូមិនេះថា ភូមិក្រោម ឬអ្នកតាទ្វារក្រោម។ ភូមិទី២ ស្ថិតនៅខាងកើតភូមិចាស់ ដោយឆ្លងកាត់វាលស្រែ និងដីចម្ការចម្ងាយប្រហែលជិត២គីឡូម៉ែត្រ។ ភូមិនេះតាំងនៅលើភូមិសាស្ត្រដីទួល ប្រភេទដីក្រហម ដែលអំណោយផលក្នុងការដាំដំណាំហូបផ្លែ។ ភូមិនេះកើតចេញពីអ្នកភូមិចាស់នាំគ្នាផ្លាស់មកតាំងទីលំនៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩០ ដែលកាលនោះហ៊ុំព័ទ្ធដោយដើមឈើព្រៃ។ ភូមិថ្មីនេះកាលបង្កើតដំបូងមានតែប្រមាណជាង៣០គ្រួសារប៉ុណ្ណោះ។ ភូមិថ្មីនេះកាលដើមឡើយដាក់ឈ្មោះថា ភូមិ ''អ្នកតាទ្វារលើ'' មានមេភូមិឈ្មោះ ស៊ីម អនុភូមិឈ្មោះ មាន់។ អ្នកភូមិចាស់ហៅភូមិនេះថា ភូមិថ្មី ឬភូមិលើ។ បច្ចុប្បន្នភូមិទាំង២នេះរួមបញ្ចូលគ្នាជាភូមិតែមួយ មេភូមិតែមួយ ឈ្មោះតែមួយគឺ ភូមិអ្នកតាទ្វារ។ 9g29ssjox0hqarvoptkghos1jwrtssm 0 52366 321295 2025-05-31T05:46:03Z Tookai1 46281 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:en:Special:Redirect/revision/1269578286|Kalasan inscription]]" 321295 wikitext text/x-wiki [[ឯកសារ:Kalasan_Temple_from_the_north-east,_23_November_2013.jpg|ស្តាំ|រូបភាពតូច| សិលាចារឹក កាឡាសាន ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងការសាងសង់ ប្រាសាទ កាឡាសាន]] '''សិលាចារឹក កាឡាសាន''' គឺជាសិលាចារឹកចុះកាលបរិច្ឆេទ ៧០០ មហាសករាជ (៧៧៨ គ.ស.) <ref name="Coedes">{{Cite book|last=Coedès|first=George|authorlink=George Coedès|editor=Walter F. Vella|others=trans.Susan Brown Cowing|title=The Indianized States of Southeast Asia|year=1968|publisher=University of Hawaii Press|isbn=978-0-8248-0368-1}}</ref> {{Rp|88–89}}ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងភូមិ កាឡាសាន, ស្លេម៉ាន់ Regency, Yogyakarta, [[ឥណ្ឌូណេស៊ី|ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី]] ។ សិលាចារឹកនេះត្រូវបានសរសេរជា [[សំស្ក្រឹត|ភាសាសំស្ក្រឹត]] ជាមួយនឹង អក្សរ ប្រាណាការី (ភាគខាងជើងប្រទេសឥណ្ឌា)។ នេះ​គឺ​ជា​សិលាចារឹក​ដំបូង​គេ​ដែល​បាន​រក​ឃើញ​ក្នុង​ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​អំពី​ឈ្មោះ ​រាជវង្ស ​របស់​ សៃលេន្ទ្រ ជា ''សៃលេន្ទ្រវង្ឝ'' ។ == មាតិកា == សិលាចារឹកបានរៀបរាប់ពី ''លោក គុរុ សាង រាជ សៃលេន្ទ្រវម្ចៃលាក'' (គ្រូរបស់ស្តេច គ្រឿងអលង្ការនៃគ្រួសារ សៃលេន្ទ្រ ) ដែលបានទទួលជោគជ័យក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូល មហារាជ តេជាបុណ៌បាណា បាណាង្គរាន (នៅក្នុងផ្នែកផ្សេងទៀតនៃសិលាចារឹកគេហៅថា Kariyana Panangkaran) ដើម្បីសាងសង់អាគារដ៏ពិសិដ្ឋសម្រាប់ (ពោធិ៍សត្វទេវី) គ្រួសារ តារា និង ព្រះវិហារ (ផងដែរ) ។ អាណាចក្រ Panangkaran បានបរិច្ចាគភូមិ ''កលស'' ដល់ សង្ឃ (សហគមន៍ព្រះសង្ឃ) ។ <ref>{{Cite book|title=''Pengantar Sejarah Kebudayaan Indonesia 2'', 2nd ed|date=1988|location=Yogyakarta|pages=42–43}}</ref> <ref>Soetarno, Drs. R. second edition (2002). "Aneka Candi Kuno di Indonesia" (Ancient Temples in Indonesia), pp. 41. Dahara Prize. Semarang. {{ISBN|979-501-098-0}}.</ref> ប្រាសាទដែលឧទ្ទិសដល់ តារា ត្រូវបានកំណត់ថាជាប្រាសាទ កាឡាសាន ។ សិលាចារឹកឥឡូវនេះត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុង សារមន្ទីរជាតិនៃប្រទេសឥណ្ឌូ [[ចាកាតា|នេស៊ី ហ្សាកាតា]] ក្រោមលេខសារពើភ័ណ្ឌលេខ D.147 ។ === ប្រតិចារិក === នមោភគវត្យៃ អារ្យាតារាយៃ ១. យា តារយត្យមិតទុះខភវាទ្ធិមគ្នំ លោកំ វោលោក្យ វិធិវត្ត្រិវិធៃរ ឧបយះ សា វះ surendranaralokavibhūtisāraṃ tārā diśatvabhimataṃ jagadekatārā ២. āvarjya mahārājaṃ dyāḥ pañcapaṇaṃ paṇaṃkaraṇāṃ Śailendra rājagurubhis tārābhavanaṃ hi kāritaṃ śrīmat ៣. gurvājñayā kŗtajñais tārādevī kŗtāpi tad bhavanaṃ vinayamahāyānavidāṃ bhavanaṃ cāpyāryabhikṣūṇāṃ ៤. pangkuratavānatīripanāmabhir ādeśaśastribhīrājñaḥ Tārābhavanaṃ kāritamidaṃ mapi cāpy āryabhiksūṇam ៥. rājye pravarddhamāne rājñāḥ śailendravamśatilakasya śailendrarajagurubhis tārābhavanaṃ kŗtaṃ kŗtibhiḥ ៦. śakanŗpakālātītair varṣaśataiḥ saptabhir mahārājaḥ akarod gurupūjārthaṃ tārābhavanaṃ paṇamkaraṇaḥ ៧. grāmaḥ kālasanāmā dattaḥ saṃghāyā sākṣiṇaḥ kŗtvā pankuratavānatiripa desādhyakṣān mahāpuruṣān ៨. bhuradakṣineyam atulā dattā saṃghāyā rājasiṃhena śailendrarajabhūpair anuparipālyārsantatyā ៩. sang pangkurādibhih sang tāvānakādibhiḥ sang tīripādibhiḥ pattibhiśca sādubhiḥ, api ca, ១០. sarvān evāgāminaḥ pārthivendrān bhūyo bhūyo yācate rājasiṃhaḥ, sāmānyoyaṃ dharmmasetur narānāṃ kāle kāle pālanīyo bhavadbhiḥ ១១. anena puṇyena vīhārajena pratītya jāta arthavibhāgavijñāḥ bhavantu sarve tribhavopapannā janājinānām anuśsanajñāḥ ១២. kariyānapaṇaṃkaraṇaḥ śrimān abhiyācate bhāvinŗpān, bhūyo bhūyo vidhivad vīhāraparipālan ārtham iti. === ការបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេស === កិត្តិយសសម្រាប់ ភគវតី អារ្យ តារា ១. លុះ​ឃើញ​សត្វ​ទាំង​ឡាយ​ក្នុង​លោក​លង់​ក្នុង​សេចក្តី​ទុក្ខ​ហើយ ក៏​ត្រាស់​ដឹង​តាម​ពិត​៣​យ៉ាង គឺ​នាង​តថាគត ដែល​បាន​ក្លាយ​ជា​តារា​តែ​មួយ​គត់​ដែល​នាំ​ផ្លូវ​ក្នុង​លោក និង (អាណាចក្រ) នៃ​ទេវលោក។ ២. អគារដ៏ពិសិដ្ឋសម្រាប់តារាដែលពិតជាស្រស់ស្អាតត្រូវបានបញ្ជាដោយគ្រូរបស់ស្តេច សៃលេន្ទ្រ បន្ទាប់ពីទទួលបានការយល់ព្រមពី មហារាជ ទ្យះ បញ្ចបនំ បនំករនំ ។ ៣. តាមបញ្ជារបស់គ្រូ អគារដ៏ពិសិដ្ឋមួយ (ឧទ្ទិស) ដល់តារា ត្រូវបានបង្កើតឡើង ហើយដូចគ្នាដែរ អគារសម្រាប់ព្រះសង្ឃ (ពុទ្ធសាសនា) ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ដែលមានជំនាញខាងបង្រៀនមហាយាន ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយអ្នកជំនាញ។ ៤. អគារដ៏ពិសិដ្ឋរបស់តារា ក៏ដូចជា (អគារ) ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ព្រះសង្ឃដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមន្ត្រីដែលចាត់តាំងដោយស្តេចហៅថា បង្គុរ តាវាណា ទីរីប៉ា។ ៥. អគារដ៏ពិសិដ្ឋមួយសម្រាប់ តារា ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគ្រូរបស់សៃលេន្ទ្រ នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រដែលកំពុងរីកចម្រើន គ្រឿងអលង្ការ (លម្អ) នៃរាជវង្សសៃលេន្ទ្រ ៦. មហា​រាជា​បញ្ញា​រា​ណា​បាន​សាងសង់​អគារ​ពិសិដ្ឋ​តា​រ៉ា​មួយ​ដើម្បី​គោរព​ដល់​លោកគ្រូ​អ្នកគ្រូ​ដែល​បាន​ដំណើរការ​អស់​រយៈពេល​៧០០​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ។ ៧. ភូមិកាឡាសាត្រូវបានប្រគល់ឱ្យ សង្ឃ បន្ទាប់ពីបានហៅសាក្សី; អ្នក​ដែល​ល្បី​ឈ្មោះ​អាជ្ញាធរ​ភូមិ​ដែល​មាន​ប៉ាងគូរ៉ា តាវ៉ាណា ទីរីប៉ា។ ៨. ទាននៃ "bhura" ដែលមិនអាចប្រៀបផ្ទឹមបានផ្តល់ឱ្យព្រះសង្ឃដោយ "ស្តេចដូចតោ" (រាជសិង្ហ-) ដោយស្តេចនៃរាជវង្សសៃលេន្ទ្រ និងអ្នកគ្រប់គ្រងជាបន្តបន្ទាប់។ ៩. ដោយពួកប៉ាងគូរ៉ា និងបក្ខពួក តាវាន់ និងបក្ខពួក ទីរីប៉ា និងបក្ខពួក ដោយពួកទាហាន និងអ្នកដឹកនាំសាសនា បន្ទាប់មកទៀត ។ ១០. "ស្តេចដែលប្រៀបដូចជាសត្វតោ" (រាជសិង្ហ) បានសួរម្តងហើយម្តងទៀតទៅកាន់ស្តេចដែលនឹងមកដល់ដើម្បីចងភ្ជាប់នឹងព្រះធម៌ដើម្បីឱ្យពួកគេការពារជារៀងរហូត។ ១១. បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ដោយប្រគេនវិហារ៉ា (វត្ត) ចំណេះដឹងដ៏ពិសិដ្ឋទាំងអស់ ច្បាប់នៃហេតុ និងផល និងការកើតក្នុងលោកទាំងបី (តាមសមគួរជាមួយនឹង) ព្រះពុទ្ធសាសនា ទើបអាចយល់បាន។ ១២. Kariyana Panangkarana បានស្នើសុំម្តងហើយម្តងទៀតទៅកាន់ស្តេចដ៏ថ្លៃថ្នូដែលនឹងតែងតែការពារប្រាសាទដ៏សំខាន់នេះតាមច្បាប់។ [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:Pages with unreviewed translations]] 3s9z4y3zhyswp58cynu5l9k0iu9pwzn 0 52367 321311 2025-05-31T21:26:28Z Ktepsal 46433 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1287480672|Backslash]]" 321311 wikitext text/x-wiki អ្នក 11o3iejeaxb64lijnx1is4adzlxj1l3 0 52368 321312 2025-05-31T21:30:16Z Ktepsal 46433 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1258058222|DOS/V]]" 321312 wikitext text/x-wiki ខ្ញុំ oomnhwai2yb6cebxjfgse6rayzda129 321313 321312 2025-05-31T21:32:05Z Ktepsal 46433 ចង់កែប្រែ 321313 wikitext text/x-wiki ខ្ញុំចង់ 1i58hmn1wqi4h5uy0br9cwmrazuy0vp 0 52369 321317 2025-06-01T02:25:33Z Tookai1 46281 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:en:Special:Redirect/revision/1253112879|History of Isan]]" 321317 wikitext text/x-wiki ប្រវត្តិសាស្ត្រ [[ភាគឦសាន (ថៃ)|ឦសាន]] ( อีสาน ) ត្រូវ​បាន​កំណត់​ដោយ​ភូមិសាស្ត្រ​របស់​វា ដែល​ស្ថិត​នៅ​លើ [[ខ្ពង់រាបគោរាជ|​ខ្ពង់រាប​គោរាជ]] រវាង [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|​ប្រទេស​កម្ពុជា]] [[ឡាវ]] និង [[ថៃ|​ថៃ]] ។ រដ្ឋាភិបាលជាតិបានអះអាងថា ឈ្មោះ "ឦសាន" បានមកពីសំស្ក្រឹត ''[[ឦសាន|ឦឝាន]]'' ដែលជាឈ្មោះរបស់ [[ព្រះសិវៈ]] ដែលពួកគេបានអះអាងថាសំដៅទៅលើការគ្រប់គ្រងរបស់ព្រះអង្គនៅទិសឦសាន (សំស្ក្រឹត ''ឦឝាន'' ) ។ ការបកស្រាយនេះមានគោលបំណងពង្រឹងអត្តសញ្ញាណរបស់ឥសានថាជាភូមិភាគឦសាននៃប្រទេសថៃ ជាជាងជាផ្នែកមួយនៃព្រះរាជាណាចក្រលាវ ដោយសារការភ័យខ្លាចរបស់ប្រជាជនឡាវបំបែកខ្លួន។ ស្តេចថៃ [[វជិរាវុធ|វជិរវុធ]] បានហៅឈ្មោះបុរាណឡើងវិញ ដោយកំណត់ផ្នែកឦសាននៃ [[អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍|នគររតនៈកូស៊ីនថា]] "ឦសាន"។ កាល​ពី​មុន​ក្នុង​រជ្ជកាល [[ចូឡាលង្ករណ៍|​ចូឡាឡុងកន]] ​នៅ​ដើម​សតវត្ស​ទី​២០ វិស័យ​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ជា​ទូទៅ​ថា ''ហួមឿងឡាវ'' ( {{Lang|th|หัวเมืองลาว}} ) សម្រាប់តំបន់ភាគខាងជើងនៃ [[នគររាជសីមា]] (កូរ៉ាត់) និង ''ខាមេនប៉ាដុង'' ( ''វាលរហោស្ថានខ្មែរ'' {{Lang|th|เขมรป่าดง}} ) សម្រាប់សង្កាត់នៅភាគខាងកើត។ ក្រោយ​មក ពាក្យ ''​ឦសាន'' ​បាន​ចូល​មក​យ៉ាង​ទូលំ​ទូលាយ បើ​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ​ប្រើ​ជា​ពាក្យ​ភូមិភាគ​ឦសាន និង ''ខន អ៊ីសាន'' ( ''Isan people'', {{Lang|th|คนอีสาน}} ) ជាពាក្យទូទៅសម្រាប់ជនជាតិឦសាន។ ឦសានត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសជិតខាងនីមួយៗរបស់ខ្លួនជាវេន ទោះបីជាភាពគ្មានកូនដែលទាក់ទងគ្នារបស់វាមានន័យថាវាជាសមរភូមិញឹកញាប់ជាងរង្វាន់ក៏ដោយ។ ជាជាងត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងអាណាចក្ររៀងៗខ្លួននៃអំណាចនីមួយៗ តំបន់នេះត្រូវបានបែងចែកទៅជា ''មឿង'' (" [[ទីក្រុង-រដ្ឋ]] ", {{Lang|th|เมือง}} ) រាល់ ការសងសឹក ចំពោះអំណាចមួយ ឬច្រើននៅក្រោម [[មណ្ឌល (គំរូនយោបាយ)|ប្រព័ន្ធមណ្ឌល]] ។ ពេញមួយសតវត្សទី ២០ រដ្ឋាភិបាលថៃបានចាត់វិធានការដើម្បីពង្រឹងឋានៈរបស់ ឦសាន ជាផ្នែកមួយរបស់ប្រទេសថៃ និងដើម្បីលុបបំបាត់ប្រភពដើមនៃជនជាតិ [[ជនជាតិលាវ|ឡាវ]] [[ជនជាតិខ្មែរ|ខ្មែរ]] និង [[ជនជាតិកួយ|កួយ]] ដែលជាដំណើរការដែលគេស្គាល់ថាជា Thaification ។ [[ឯកសារ:Phanom_Rung_Wikimedia_Commons.jpg|ស្តាំ|រូបភាពតូច| ប្រាសាទភ្នំរុង នៅ [[បុរីរម្យ]] ។]] ប្រជាជន​ភាគ​ច្រើន​នៅ​ភូមិ​ឦសាន​បច្ចុប្បន្ន​និយាយ​ភាសា​ឡាវ​ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា ​ភាសា​ឦសាន ។ អ្នក​និយាយ​ខ្មែរ​ជា​ច្រើន​រស់​នៅ​ពាក់​កណ្តាល​ភាគ​ខាង​ត្បូង ហើយ ​អ្នក​និយាយ​កាទូ ​ជា​ច្រើន​ភាគ​តិច (ពោល​គឺ គួយ ប្រុ និង​សូ) ក៏​មាន​ដែរ។ ជន​ជាតិ​ឦសាន្ត​ភាគ​ច្រើន​មាន​ទាំង​អ្នក​ប្រាស្រ័យ​ទាក់​ទង និង​ចេះ​អក្សរ​មួយ​កម្រិត​នៅ​ក្នុង [[ភាសាថៃ|​ភាសា​ថៃ​កណ្តាល]] ។ មុនពេលរដ្ឋាភិបាលកណ្តាលណែនាំ [[អក្សរថៃ|អក្ខរក្រម និងភាសាថៃ]] នៅក្នុងសាលាតាមតំបន់ ប្រជាជនឦសានបានសរសេរជា [[អក្សរឡាវ]] ដែលជាអក្សរស្រដៀងគ្នាដែលថៃបានទទួលយក។ មនុស្សភាគច្រើននៅតែនិយាយ ភាសាឦសាន ដែលជាគ្រាមភាសានៃ [[ភាសាឡាវ]] ជាភាសាដំបូងរបស់ពួកគេ។ ជនជាតិសំខាន់នៅភាគខាងត្បូងក៏និយាយ [[ភាសាខ្មែរសុរិន្ទ|ខ្មែរខាងជើង]] ដែរ។ [[ជនជាតិកួយ]] ជាជនជាតិអូស្ដ្រូអាស៊ី ដែលប្រមូលផ្តុំជុំវិញស្នូលនៃអ្វីដែលធ្លាប់ជា [[ចេនឡា|អាណាចក្រចេនឡា]] និងត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា ''ខ្មែរបូរាណ'' “ខ្មែរបុរាណ” គឺជាតំណភ្ជាប់ទៅកាន់ប្រវត្តិសាស្ត្រមុនសម័យតៃក្នុងតំបន់។ == បុរេប្រវត្តិ == បំណែកលលាដ៍ក្បាល [[ហ្វូស៊ីល]] ''Homo erectus'' ចំនួន ៤ ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងរូងភ្នំ Hat Pudui ភាគខាងជើងប្រទេសថៃ ( ស្រុក Ko Kha ខេត្ត ឡាំប៉ាង) ដោយ ក្រុមបុរាណវិទូ ថៃ Somsak Pramankij និង Vadhana Subhavanin ស្ថិតក្នុងស្រទាប់បញ្ញើមានអាយុកាលតាំងពីពាក់កណ្តា លយុគសម័យ Pleistocene ដែលនៅមុនពេលដែល [[ខ្ពង់រាបគោរាជ|ខ្ពង់រាប គោរាជ]] ត្រូវបានលើកពីតំបន់ខ្ពង់រាប។ <ref>{{Cite journal|last=Bunopas|first=Sangad|last2=Vella|first2=Paul|date=17–24 November 1992|title=Geotectonics and Geologic Evolution of Thailand|url=http://library.dmr.go.th/library/6198.pdf|location=Bangkok|publisher=National Conference on Geologic Resources of Thailand|page=224|archive-url=https://web.archive.org/web/20110820011502/http://library.dmr.go.th/library/6198.pdf|archive-date=20 August 2011|quote=...latest Pleistocene early to the Recent regional uplifting must have occurred.}}</ref> សាស្ត្រាចារ្យ Phillip V. Tobias នៃ សាកលវិទ្យាល័យ Johannesburg នៃ Witwatersrand បានពិនិត្យបំណែកទាំងនោះ ហើយបាននិយាយថា "វាហាក់ដូចជាជៀសមិនរួច ប៉ុន្តែដើម្បីសន្និដ្ឋានថា ប្រទេសថៃត្រូវតែជាផ្លូវហាយវេ ឬផ្លូវបំបែកនៅក្នុងចលនារបស់ មនុស្ស Hominids &#x2014; ជាសមាជិកនៃគ្រួសារមនុស្ស"។ <ref>{{Cite news|date=November 2, 2001|title=Fossil skull not so old, but important|work=Ananova.com|url=http://www.arcl.ed.ac.uk/a1/stoppress/stop896.htm|url-status=dead|access-date=September 30, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120415073544/http://www.arcl.ed.ac.uk/a1/stoppress/stop896.htm|archive-date=April 15, 2012|quote=A leading expert says an important fossil find in Thailand may not be as old as first reported, but is still significant.}}</ref> ផ្ទាំងគំនូរ Pha Taem តាមដង [[ទន្លេមេគង្គ]] ក្នុង [[ខេត្តឧត្តរធានី|ខេត្ត ឧត្តរធានី]]មានអាយុកាលប្រហែល ១៥០០ មុនគ.ស។ ពួកវានៅក្មេងជាង ប៉ុន្តែស្រដៀងទៅនឹង ផ្ទាំងគំនូរថ្មនៃភ្នំ Hua នៅភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន ដែលត្រូវបានសន្មតថាជាជនជាតិ Luoyue ដែលសព្វថ្ងៃនេះជាវាលទំនាបនៃភាគខាងជើងប្រទេសវៀតណាម ជាពិសេសតំបន់វាលភក់ ដែលសម្បូរទៅដោយកសិកម្មនៃដីសណ្ដទន្លេក្រហម ហើយជាពិសេសត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹង [[វប្បធម៌ដុងសឺន|វប្បធម៌ ដុងសឺន]] នៃ យុគសម័យសំរិទ្ធ នៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដីគោក។ [[ឯកសារ:Museum_für_Indische_Kunst_Dahlem_Berlin_Mai_2006_056.jpg|ស្តាំ|រូបភាពតូច| គ្រឿងស្មូន បានឆៀង នៅក្នុង ''សារមន្ទីរ für Indische Kunst'', Berlin-Dahlem]] តំបន់បុរាណវិទ្យា បានឆៀង ដែលមានអាយុកាលប្រហែលពីឆ្នាំ ៣០០០ មុនគ.ស ដល់ ៣០០នៃគ.ស បានទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍នៅឆ្នាំ ១៩៦៦ ដែលហាក់ដូចជាកន្លែងចាស់ជាងគេរបស់ពិភពលោកដែលបង្ហាញពីដាននៃវប្បធម៌សម័យសំរិទ្ធ ដោយសារកំហុសនៃះអាយុកាល។ នៅក្នុង វិចិត្រសិល្បៈ កន្លែងនេះគឺគួរឱ្យកត់សម្គាល់សម្រាប់គ្រឿងស្មូនរបស់វា។ ការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៀតលើគ្រោងឆ្អឹងបុរាណបានចោទជាសំណួរយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរអំពីការផ្លាស់ប្តូរទៅជា sedentism និង [[កសិកម្ម]] កាន់តែខ្លាំង។ <ref> {{Cite journal|last=Pietrusewsky|first=Michael|last2=Douglas|first2=Michele T. (Michele Toomay)|date=Fall 2001|title=Intensification of Agriculture at Ban Chiang: Is There Evidence from the Skeletons?|url=http://muse.jhu.edu/login?uri=/journals/asian_perspectives/v040/40.2pietrusewsky.pdf|journal=[[Asian Perspectives]]|location=[[Project MUSE]]|publisher=[[University of Hawai'i Press]]|volume=40|issue=2|pages=157–178|doi=10.1353/asi.2001.0023|issn=0066-8435|id=e-|accessdate=21 September 2011|quote='''Abstract''': Human skeletal remains excavated in 1974–1975 at Ban Chiang, a premetal to Bronze/Iron Age site located in northeastern Thailand, are used to examine the health effects of sedentism and agricultural intensification. The archaeological sequence provides evidence for the introduction of iron and water buffalo in the Middle period, suggesting the beginning of intensified agriculture. The effects of this agricultural intensification on the paleodemography, health, and patterns of traumatic injury of Ban Chiang's early inhabitants is examined. The skeletal and dental attributes examined include palaeodemographic parameters, dental caries, dental enamel hypoplasia, cribra orbitalia, stature, skeletal infections, and trauma. The results of this analysis are mixed. There are decreases in life expectancy and mean age-at-death that are consistent with a decline in health over time, but evidence for an increase in fertility, expected with intensified agriculture, is not found. Expected temporal increases in dental enamel hypoplasia and adult cribra orbitalia are documented. However, the expected decline in adult stature and expected increases in dental caries, cribra orbitalia in subadults, skeletal infection, and traumatic injury are not found. Overall, the skeletal indicators support continuity in Ban Chiang health, suggesting continuous reliance on a broadly based subsistence system. These findings do not fit the typical pattern demonstrated for other human groups experiencing the transition to sedentism and intensified agriculture and may support the contention that Southeast Asia's archaeological sequence differs markedly from those studied elsewhere in the world|hdl-access=free}}</ref> សំណួរដែលសួរថា ហេតុអ្វីបានជាទីតាំងនេះត្រូវបានបោះបង់ចោលរហូតដល់មានការតាំងទីលំនៅថ្មីដោយជនអន្តោប្រវេសន៍ឡាវនៅសតវត្សទី ១៩ នៅតែត្រូវដោះស្រាយ។ ទីតាំងយុគសំរិទ្ធនៃ វត្ត Ban Non Wat នៅភាគអាគ្នេយ៍នៃខ្ពង់រាបក៏ស្ថិតនៅក្រោមការស៊ើបអង្កេតផងដែរ (២០០២-បច្ចុប្បន្ន)។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រដើម == អរិយធម៌​ដ៏​សំខាន់​ដំបូង​គេ​ដែល​បាន​កាន់កាប់​តំបន់​ឦសាន​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​តាម​រយៈ​ការ​សិក្សា​វត្ថុ​បុរាណ​ថា​ជា [[ទ្វារវត្តី|​ទ្វារវតី]] តែវាមិនមែនជាការពិតទេ អរិយធម៌ដែលបង្ហាញដំបូងនៅឦសានគឺជាខ្មែរ គេបានរកឃើញសិលាចារឹកព្រះបាទមហេន្ទ្រវរ្ម័នទី១ ចំនួន១២កន្លែងនៅឦសាន។ សំណល់​នៃ​ទីក្រុង​ដែល​មាន​កំផែង​និង​រមូរ​បាន​ខ្ចាត់ខ្ចាយ​តាម​តំបន់​នៅ​តាម​ជ្រលង​នៃ​ទន្លេ [[ទន្លេជី|ជិ]] និង [[ទន្លេមូល|​ទន្លេមូន]] នេះច្រើនតែបង្ហាញពីឥទ្ធិពលពុទ្ធសាសនា និងហិណ្ឌូ ប្រហែលជាពង្រីកពីភាគខាងលិច ឬឆ្នេរសមុទ្រ និងអាងទន្លេ [[ទន្លេចៅព្រះយា|ចៅប្រាយ៉ា]] ។ == ការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរ == ខ្មែរគ្រប់គ្រងតំបន់ឦសានតាំងពី [[ជនជាតិមន|សម័យមុនអង្គរ]] ​មកម្លេះដែលមានផស្ដុតាងនៃសិលាចារឹក,ប្រាសាទនិងចម្លាក់ដូចជា [[ទន្លេចៅព្រះយា|​វត្តព្រះធាតុភ្នំ]] ជាប្រាសាទខ្មែរមួយក្នុង [[អាណាចក្រខ្មែរ|​រចនាបថកំពង់ព្រះ]] ​និងប្រាសាទ [[ក្រុងអង្គរ|​មុនអង្គរ]] ​ផ្សេងទៀត។ មជ្ឈមណ្ឌលសំខាន់ៗជាច្រើនបានក្លាយជា រដ្ឋដៃទន្លេ របស់អង្គរ។ អាស្រ័យហេតុនេះ ប្រាសាទមួយចំនួនសិល្បៈខ្មែរបុរាណ ត្រូវបានគេរកឃើញនៅឦសាន ជាពិសេសនៅភាគខាងត្បូង គឺនៅ [[ប្រាសាទភ្នំរុង|ភ្នំរុង]] និង [[ឧទ្យានប្រវត្តិសាស្ត្រពិមាយ|ភីម៉ៃ]] ដែលស្ថិតនៅលើគេហៅថា [[ផ្លូវបុរាណខ្មែរ|ផ្លូវខ្មែរបុរាណ]] ដែលជាផ្លូវតភ្ជាប់ទៅអង្គរ។ សិលាចារឹក​ដែល​បាន​រក​ឃើញ​ក៏​បាន​ប្រាប់​ពី​ទំនាក់​ទំនង​រវាង​ក្រុង ​វិស័យ និង​នៃខ្មែរ។ == សុខោទ័យ == [[អាណាចក្រសុខោទ័យ|រាជាណាចក្រសុខោទ័យ]] បានរំដោះចេញពីអាណាចក្រអង្គរប្រហែលសតវត្សទី១៣។ ថ្វីត្បិតតែឦសានមិនត្រូវបានគេគិតថាជាផ្នែកមួយនៃនគរសុខោទ័យដោយសារតែខ្វះភស្តុតាងច្បាស់លាស់ក៏ដោយ ក៏អាណាចក្រខ្មែរកាន់តែទន់ខ្សោយ ហើយបានដកថយមកទឹកដីខ្មែរវិញ ដោយបន្សល់ទុកឦសានឱ្យស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃនៃ ''ក្រុង'' ដែលបែកបាក់ {{Lang|th|เมือง}} ) ''[[ទីក្រុង-រដ្ឋ]]'' ឬរដ្ឋ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រជាជន [[ភាសាខ្មែរ|និយាយភាសាខ្មែរ]] ជាច្រើននៅតែមាន និងនៅតែជាក្រុមលេចធ្លោមួយនៅតំបន់ភាគខាងត្បូង ដែលភាគច្រើននៅក្នុងភូមិភាគខាងត្បូងនាពេលបច្ចុប្បន្ន ដូចជានៅ [[ខេត្តសុរិន្ទ]] បច្ចុប្បន្ន [[ខេត្តបុរីរម្យ]] និងមួយចំនួនទៀតនៅក្នុង [[ខេត្តសិរីសាកេត|ខេត្តស៊ីសាកេត]] ។ == ឡានឆាង == [[ឯកសារ:Laos_-_Division_territòriala_vèrs_1750_(vuege).png|រូបភាពតូច| ឦសាន និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងសតវត្សទី១៨]] រាជាណាចក្រឡាវ [[ឡានសាង|ឡានឆាង]] ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ [[ហ្លួងព្រះបាំង|ហ្លួងព្រះបាង]] ក្នុងសតវត្សទី ១៤ ដោយ [[ហ្វា ង៉ុម|ស្ដេចហ្វាង៉ុម]] ។ ឈ្មោះ​នគរ​នេះ​មាន​ន័យ​ថា ''​លាន​ដំរី'' ដោយ​បន្លឺ​ឈ្មោះ​នគរ​ខាង​ជើង​ជិត​ខាង [[អាណាចក្រឡានណា|​គឺ​លាន​ណា]]​ "លាន​ស្រូវ"។ ខណៈដែលអាណាចក្រខ្មែរបានបន្តដកថយក្រោមសម្ពាធពីនគរតៃជិតខាងនៃ [[អាណាចក្រអយុធ្យា|នគរអយុធ្យា]] និងឡានឆាង។ អយុធ្យាបានបង្កើតវត្តមាននៅ [[នគររាជសីមា]] និង ភីម៉ៃ ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគច្រើននៃ [[ខ្ពង់រាបគោរាជ|ខ្ពង់រាប គោរាជ]] បានធ្លាក់ចូលទៅក្នុង មណ្ឌល នៃ ឡានឆាង ។ អ្នកតាំងលំនៅរបស់ឡាវបានចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូរបន្តិចម្តង ៗ ឆ្លងកាត់ទន្លេមេគង្គចូលទៅក្នុងឦសាននៅចន្លោះសតវត្សទី ១៤ និង ១៦ ។ ទីក្រុងធំៗត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ លើយ, Viang Khuk, [[ខេត្តហ្នងគាយ|នងខ្វាយ]], នងបួឡាំភូ (តាមប្រពៃណីរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់), សកលនគរ, នគរភ្នំ, [[រយឯត|រយអេត]], សុវណ្ណភូមិ, និង [[ចំប៉ាសាក់ (ក្រុង)|ចំប៉ាសក្តិ]] ។ ការតាំងទីលំនៅបន្ថែមមានទីតាំងនៅ Nong Han Noi, Mahukhanakhon និងការតាំងទីលំនៅមួយចំនួននៅទូទាំងទន្លេមេគង្គពីទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ រួមមាន ស្រីឆៀងម៉ៃ, ផនផៅ, ថាបូ, ស្វាយហ្វុង និង ផនផិសៃ។ <ref>{{Cite book|last1=Askew|first1=Marc|title=Vientiane Transformations of a Lao Landscape|date=2007|publisher=Routledge|location=New York|isbn=9780415596626|pages=18–42}}</ref> ការតាំងទីលំនៅដំបូងទាំងនេះជាច្រើនត្រូវបានបំផ្លាញ ឬបោះបង់ចោលក្រោយ ការបះបោររបស់ឡាវ (១៨២៦-១៨២៨)។ ឡានសាង ត្រូវបានបែងចែកដោយជម្លោះបន្តបន្ទាប់គ្នាបន្ទាប់ពីការសោយទីវង្គត់របស់ស្តេច Sourigna Vongsa ក្នុងឆ្នាំ ១៧០០ ចូលទៅក្នុង [[ព្រះរាជាណាចក្រវៀងច័ន្ទន៍|ព្រះរាជាណាចក្រដែលប្រកួតប្រជែងគឺ វៀងចន្ទន៍]] [[ព្រះរាជាណាចក្រហ្លួងព្រះបាំង|ព្រះរាជាណាចក្រហ្លួងព្រះបាង]] និង [[ព្រះរាជាណាចក្រចម្ប៉ាស័ក្តិ|ព្រះរាជាណាចក្រចំប៉ាសាក់]] ។ ភាគ​ច្រើន​ដែល​នឹង​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ឦសាន​ត្រូវ​បាន​បំបែក​រវាង​វៀងចន្ទន៍​និង​ចំប៉ាសាក់។ == សៀម == ជាមួយនឹងការឡើងគ្រងរាជ្យរបស់ព្រះបាទ [[តាកស៊ីន|តាក់ស៊ីន]] នគរធនបុរីរបស់ទ្រង់បានចាប់ផ្តើមពង្រីកការគ្រប់គ្រងដោយផ្ទាល់លើតំបន់។ កម្លាំងធនបុរីបានចូលលុកលុយ និងដណ្តើមកាន់កាប់ [[ព្រះរាជាណាចក្រហ្លួងព្រះបាំង|នគរហ្លួងព្រះបាង]] ហើយ [[ព្រះរាជាណាចក្រវៀងច័ន្ទន៍|ព្រះរាជាណាចក្រវៀងចន្ទន៍]] និងឦសានបានចូលដល់គន្លងផ្ទាល់របស់ខ្លួន។ នៅឆ្នាំ ១៧១៨ អ្នកតាំងលំនៅរបស់ឡាវនៅក្នុងរបស់មន្ត្រីម្នាក់ក្នុងការបម្រើស្តេច នកាសាដ នៃ [[ព្រះរាជាណាចក្រចម្ប៉ាស័ក្តិ|ព្រះរាជាណាចក្រចំប៉ាសាក់]] បានបង្កើត <nowiki><i id="mwyg">មឿងសុវណ្ណភូមិ</i></nowiki> ។ {{Sfn|Brow|1976}} នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១៨ រាជាណាចក្រឡាវ ហ្លួងព្រះបាង និងចម្ប៉ាសាក់ មានជម្លោះកាន់តែខ្លាំងជាមួយវៀងចន្ទន៍។ នៅពេលដែលទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ព្យាយាមរក្សាការគ្រប់គ្រងលើឦសាន អ្នកប្រឆាំងមួយចំនួនបានចាប់ផ្តើមធ្វើចំណាកស្រុកពីទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ ហើយទៅជ្រកកោននៅឦសាន។ ពួកគេភាគច្រើនបានទទួលស្គាល់សៀម។ នៅក្រោមប្រព័ន្ធនេះ មេដឹកនាំក្រុងត្រូវបានផ្តល់អ្វីមួយដែលស្មើនឹង ភាពស័ក្តិសិទ្ធិ និង [[អភិជនថៃ|ឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់]] ជាអភិបាលដែលមានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការគ្រប់គ្រងលើក្រុងរបស់ពួកគេ។ ដូច្នេះ​ហើយ​នៅ​ទី​បំផុត ពួក​គេ​បាន​ក្លាយ​ជា​កម្មាភិបាល​នៃ​រាជវាំង​នៅ​បាងកក។ ទីក្រុង​ថ្មី​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​បែប​នេះ ហើយ ​ខេត្ត​ជ័យ​ភូមិ ​រួម​ជាមួយ​ទីក្រុង​តូចៗ​ជា​ច្រើន​ដូច​ជា ហាន ឆៃចាមណា ។ នៅឆ្នាំ១៨២៧ ព្រះបាទ [[អនុវង្ស|អង្គនូវង្ស]] នៃក្រុងវៀងចន្ទន៍បានបះបោរប្រឆាំងនឹងសៀម។ ក្រោយ​ពី​ការ​វាយ​ប្រហារ​ដោយ​ជោគជ័យ​លើ ​បន្ទាយ ​នៃ ​ក្រុង​កូរ៉ាត់ ទ្រង់​ត្រូវ​បាន​ចាញ់ ហើយ​នៅ ​ក្រុង​យសោធរ ​បាន​លើក​ឡើង​នូវ​ការ​រំលឹក​ដល់​ការ​បរាជ័យ​។ ការបរាជ័យនៃការបះបោររបស់ អនុ ត្រូវបានបន្តដោយ ការចំណាកស្រុកដោយបង្ខំ ពីរាជាណាចក្រលាវដែលចាញ់ទៅឦសាន ដែលបង្កើនការត្រួតត្រានៃវប្បធម៌ឡាវនៅក្នុងតំបន់ ប៉ុន្តែធ្វើឱ្យតំបន់មឿងរបស់ឡាវចុះខ្សោយ។ អភិបាលនៃទីក្រុងថ្មីទាំងនេះគឺពាក់កណ្តាលស្វយ័ត។ ពួកគេ​មាន​សិទ្ធិ​គ្រប់​គ្រង យក​ពន្ធ​លើ​កម្មវត្ថុ​របស់​ខ្លួន ដែល​ផ្នែក​ខ្លះ​អាច​ត្រូវ​ផ្ទេរ​ទៅ​បាងកក​តាម​កាលកំណត់។ បើ​ពេល​មាន​សង្គ្រាម មេ​ស្រុក​ទាំង​នេះ​មាន​ភារកិច្ច​បញ្ជូន​ទ័ព​ទៅ​ការពារ​សៀម។ បន្ទាប់ពីការបរាជ័យក្នុង [[វិបត្តិ​ បារាំង-សៀម 1893|ជម្លោះបារាំង-សៀម]] សៀមបានប្រគល់ហ្លួងព្រះបាង និងចំប៉ាសាក់ទៅឱ្យ [[បារាំង]] នៅឆ្នាំ ១៨៩៣ និង ១៩០៤ ។ ឦសានបានក្លាយជាព្រំដែនភាគឦសានរបស់រាជាណាចក្រ ជាតំបន់ការពាររវាង [[សហភាពឥណ្ឌូចិន|ឥណ្ឌូចិនបារាំង]] និងសៀម ដោយសៀមក្លាយជា 'តំបន់ទ្រនាប់' រវាង [[សហរាជាណាចក្រ|ចក្រភពអង់គ្លេស]] និងបារាំងជាមួយ ''Entente Cordiale'' ។ ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ចាប់​ផ្ដើម​ដំណើរ​ការ​នៃ​ការ​បញ្ចូល​តំបន់​ឦសាន​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ប្រទេស​សៀម​បច្ចុប្បន្ន។ ព្រះអង្គម្ចាស់ [[គាំរ៉ង់រាជានុភាហ្វ|Damrong Rajanubhab]] ជា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ថ្មី (១៨៩២) បានណែនាំប្រព័ន្ធរដ្ឋបាល [[មណ្ឌល|ប្រចាំខែ]] ដែលគេស្គាល់ថា ''តេសាភិបាល'' ( {{Lang|th|เทศาภิบาล}} - ការគ្រប់គ្រងលើទឹកដី) - ត្រូវបានអនុម័តជាផ្លូវការដោយច្បាប់រដ្ឋបាលមូលដ្ឋានឆ្នាំ ១៨៩៧ ដែលបានផ្ទេរអំណាចជាច្រើនពីអភិបាលខេត្តប្រពៃណីដែលដកចេញពី [[អភិជនថៃ|អភិជន]] ក្នុងតំបន់ទៅស្នងការ ''ប្រចាំខែ'' ដែលបានបង្កើតឡើងថ្មី និងមន្ត្រីរាជការ (អនុក្រឹត្យ - ការគាំទ្រតុលាការ) ដែលតែងតាំងដោយ [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]] ។ នៅឆ្នាំ ១៩០២ ការបះបោរក្នុងស្រុកបានផ្ទុះឡើងនៅឦសាន ដែលជារឿយៗដឹកនាំដោយអ្នកដឹកនាំសាសនាដែលមានមន្តស្នេហ៍ហៅថា {{Lang|th-Latn|Phu Me Boon}} ( {{Lang|th|ผู้มีบุญ}} ) ឬ {{Lang|th-Latn|Phi Bun}} {{Lang|th|ผีบุญ}} ( ''មនុស្សបរិសុទ្ធ'' ) ។ ការបះបោរដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតមួយក្នុងចំណោមការបះបោរទាំងនេះ ( {{Lang|th-Latn|Prakot Kan Pi Bun}} {{Lang|th|ปรากฏการณ์ผีบุญ}} ) បានរំលឹកឡើងវិញនូវ [[អាណាចក្រធនបុរី|ការតស៊ូប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរថុនបុរី]] ដោយព្រះសង្ឃចៅហ្វាហ្វាង ឆ្នាំ ១៧៦៨-៧០។ អតីតព្រះសង្ឃមួយអង្គ និង ''Phu Mi Bun'' នៅតំបន់ ឧប្បល បានដឹកនាំ និកាយសហសវត្សរ៍ ដែលត្រូវបានបំផុសគំនិតដោយការទស្សន៍ទាយរបស់គាត់អំពីចក្ខុវិស័យ 'apocalyptic' ។ ទំនាយ​អាប៉ូកាលីប​របស់គាត់​បាន​បង្កើត​ភាព​ភ័យ​ស្លន់ស្លោ​ក្នុងចំណោម​ប្រជាជន​ឦសាន​ស្ទើរតែ​ទាំងអស់ រហូតដល់​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​បាងកក​បាន​កម្ទេច​វា​ជាយថាហេតុ។ <ref>{{Cite web |date=September 21, 2011 |script-title=th:บทความ ปรากฏการณ์ผีบุญ |url=http://atcloud.com/stories/38562 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100122010745/http://atcloud.com/stories/38562 |archive-date=January 22, 2010 |access-date=September 21, 2011 |website=blog |publisher=@cloud |language=th |quote=เป็นกระทงร้อน มากกว่า 2 ปี พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ให้ความหมายของ ผีบุญ ไว้ว่า ผู้อวดคุณวิเศษว่ามีฤทธิ์ทําได้ต่าง ๆ อย่างผีสางเทวดาให้คนหลงเชื่อ}}</ref> ចាប់ពី​សតវត្ស​ទី​២០​តទៅ សៀម​បាន​បង្រួបបង្រួម​ការគ្រប់គ្រង​របស់​ខ្លួន​លើ​ឦ​សាន​ជា​បណ្តើរៗ​តាមរយៈ​កម្មវិធី ​ថា​ហ្វឹ​ប ​។ ការដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធសាលាជាតិក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩២០ បានជំនួសការបង្រៀនដោយ [[ព្រះសង្ឃ]] ក្នុងភាសាឡាវ ឦសាន ដោយបង្រៀនជាភាសាថៃតែប៉ុណ្ណោះ។ វិទ្យុ​និង​ទូរទស្សន៍​ពេល​ចាប់​ផ្ដើម​ក៏​ផ្សាយ​ជា​ភាសា​ថៃ​ដែរ។ ពួកគេបានរួមបញ្ចូល (ហើយនៅតែធ្វើ) ការផ្សាយប្រចាំថ្ងៃពីរដងនៃ [[ភ្លេងជាតិថៃ]] ។ សូម្បីតែបន្ទាប់ពីបដិវត្តន៍នៅឆ្នាំ ១៩៣២ នៅពេលដែលការគ្រប់គ្រងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានចាប់ផ្តើមក៏ដោយ ឦសាន មិនត្រូវបានអើពើដោយរដ្ឋាភិបាលថៃថ្មី។ តំបន់ភាគច្រើនត្រូវបានអភិវឌ្ឍតិចតួច។ ជាក់ស្តែង ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថ្មី ឬចាំបាច់មិនត្រូវបានសាងសង់ឡើង។ ថ្វីត្បិតតែជាផ្នែកធំបំផុតនៃប្រទេសថៃក៏ដោយ រហូតមកដល់ពេលនេះ នៅតែមានផ្លូវដែកតែពីរប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងតំបន់ ហើយផ្លូវក្រាលកៅស៊ូទំនើបភាគច្រើនត្រូវបានសាងសង់ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៦០ និង ១៩៧០ ។ == កុម្មុយនិស្ត == == មូលដ្ឋានអាមេរិក == == ការអភិវឌ្ឍន៍ == == ប្រវត្តិថ្មីៗ == == សូមមើលផងដែរ == * [[ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា​នៅ​កម្ពុជា|ការដួលរលំនៃអង្គរ និងការកើតឡើងនៃព្រះរាជាណាចក្រថេរវាទ (វគ្គ)]] * [[ខ្ពង់រាបគោរាជ|ខ្ពង់រាប គោរាជ]] (ផ្នែកភូមិសាស្ត្រ ភូមិសាស្ត្រ និងបុរាណវិទ្យា) * Nang Ai, Phadaeng, និង Phangkhi (វគ្គ) * ប្រជាជនឡាវ == ឯកសារយោង == edr17uh882hetb9pxrzs8pvfsnvk06w 0 52370 321318 2025-06-01T03:01:33Z Lonely Smey 38272 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:en:Special:Redirect/revision/1292952852|YoungBoy Never Broke Again]]" 321318 wikitext text/x-wiki Kentrell DeSean Gaulden (កើតថ្ងៃទី 20 ខែតុលា ឆ្នាំ 1999) ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា YoungBoy Never Broke Again[1][2] ឬ NBA YoungBoy គឺជាអ្នករ៉េបជនជាតិអាមេរិក។ ចាប់ពីឆ្នាំ 2015 ដល់ឆ្នាំ 2017 លោក Gaulden បានចេញផ្សាយកាសែតចម្រុះឯករាជ្យចំនួនប្រាំបី និងទទួលបានអ្នកតាមដានក្នុងតំបន់សម្រាប់ការងាររបស់គាត់។ គាត់បានចុះហត្ថលេខាជាមួយក្រុម Atlantic Records និង Artist Partner Group ក្នុងឆ្នាំចុងក្រោយដើម្បីចេញបទចម្រៀង "Untouchable" និង "No Smoke" ដែលបទចម្រៀងទាំងពីរនេះបានកត់សម្គាល់ការចូលដំបូងរបស់គាត់នៅលើ Billboard Hot 100។ ចេញផ្សាយនៅខែមករាឆ្នាំបន្ទាប់ បទចម្រៀង "Outside Today" របស់គាត់បានក្លាយជាបទចម្រៀងដំបូងរបស់គាត់ដែលឈានដល់កំពូលក្នុងតារាងកំពូល 40 នៃតារាង ហើយទទួលបាន quadruting ឧស្សាហកម្មអាមេរិក។ បទចម្រៀងទោលឆ្នាំ 2019 របស់គាត់ "Bandit" (ជាមួយ Juice Wrld) បានក្លាយជាបទចម្រៀងដំបូងរបស់គាត់ដែលឈានដល់កំពូលទាំងដប់នៃ Billboard Hot 100 ។ 2 (2020) និងអាល់ប៊ុមស្ទូឌីយោទីពីររបស់គាត់គឺ Top (2020) បានធ្វើឱ្យ Gaulden ក្លាយជាសកម្មភាពហ៊ីបហបទីពីរដើម្បីឡើងដល់កំពូលតារាងបីដងក្នុងរយៈពេលតែមួយឆ្នាំ។[a][3] ចេញផ្សាយកំឡុងពេលជាប់ឃុំ អាល់ប៊ុមទី 3 របស់គាត់ដោយស្មោះស្ម័គ្រ Kentrell (2021) ក៏ឡើងដល់កំពូលតារាង ហើយបានក្លាយជាគម្រោងទី 3-Behind the 9 (Behind the 9) និងគម្រោងទី 9 ម្តងទៀត។ Wayne's I Am Not a Human Being (2010)—ដោយវិចិត្រករជាប់គុកដើម្បីធ្វើដូច្នេះ។ ឆ្នាំ 2023), [ដប់] ដែលទាំងពីរបានឡើងដល់កំពូលទាំងដប់នៃ Billboard 200 ទោះបីជាមានការទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងសំខាន់ក៏ដោយ។ Gaulden បានលក់ច្បាប់ចម្លងឌីជីថលជាង 85 លានច្បាប់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយដាក់ចំណាត់ថ្នាក់គាត់ក្នុងចំណោមសិល្បករដែលមានការបញ្ជាក់ខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។ គាត់បានទទួលការមើល 15 ពាន់លានដងនៅលើប៉ុស្តិ៍ YouTube របស់គាត់ ថែមទាំងចាត់គាត់ក្នុងចំណោមអ្នករ៉េបដែលមានអ្នកមើលច្រើនជាងគេនៅលើគេហទំព័រផងដែរ។ សម្រាប់ពានរង្វាន់ BET Hip Hop ចំនួនបី និងពានរង្វាន់ Grammy ខណៈពេលដែលជាអ្នកទទួលពានរង្វាន់ ASCAP Rhythm & Soul Music Award មួយ និងពានរង្វាន់ BMI R&B/Hip-Hop មួយ។ Gaulden បានបង្កើតស្លាកកំណត់ត្រា Never Broke Again ក្នុងឆ្នាំ 2015 ដែលបានចុះហត្ថលេខាលើសិល្បកររួមទាំង NoCap និង Quando Rondo ។{{ប្រអប់ព័ត៌មាន សិល្បករតន្ត្រី|Name=YoungBoy Never Broke Again<!-- Do not change without consensus, see [[Talk:YoungBoy Never Broke Again]] -->|image=File:NBA YoungBoy 2023.jpg|caption=YoungBoy Never Broke Again in 2023|alt=|Alias={{hlist|NBA YoungBoy|Top|Lil Top|YoungBoy|YB|AI YoungBoy|38 Baby}}|Birth_name=Kentrell DeSean Gaulden|birth_date={{Birth date and age|1999|10|20}}|birth_place=[[Baton Rouge, Louisiana]], U.S.|Occupation={{hlist|Rapper|singer|songwriter}}|Years_active=2015–present|Genre={{hlist|[[Southern hip hop]]|[[gangsta rap]]|[[Trap music|trap]]}}|Label={{hlist|[[Never Broke Again]]|[[Motown Records|Motown]] (current)|[[Atlantic Records|Atlantic]]|[[Artist Partner Group|APG]] (former)}} {{Infobox person | spouse = {{marriage|Jazlyn Mychelle Hayes|January 7, 2023}} | child = yes | children = 12 | website = {{URL|youngboynba.com}} | signature = NBA Youngboy sig.svg }} {{Infobox | embed = yes|child=yes | header = Logo | headerstyle = background:#b0c4de | data1 = [[File:Youngboylogo.png|200px]] }}}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:បុគ្គលនៅរស់]] 6azcb7sniz120oghj3hvvkg4nk1bfwi 10 52371 321358 2025-06-02T02:39:45Z RandomPoopedBoi 27248 បានបង្កើតទំព័រដែលផ្ដើមដោយ {{Image label begin|image=Western Asia 2.png|width=550|link=}} <!-- COUNTRIES AND TERRITORIES --> {{Image label small|x=0.360|y=0.189|scale=700|text=[[Armenia|<span style="color:black;">Arm.</span>]]}} {{Image label small|x=0.392|y=0.189|scale=700|text=[[Azerbaijan|<span style="color:black;">Azerbaijan</span>]]}} {{Image label small|x=0.488|y=0.465|scale=700|text=[[Bahrain|<span style="color:black;">Bah.</span>]]}}... 321358 wikitext text/x-wiki {{Image label begin|image=Western Asia 2.png|width=550|link=}} <!-- COUNTRIES AND TERRITORIES --> {{Image label small|x=0.360|y=0.189|scale=700|text=[[Armenia|<span style="color:black;">Arm.</span>]]}} {{Image label small|x=0.392|y=0.189|scale=700|text=[[Azerbaijan|<span style="color:black;">Azerbaijan</span>]]}} {{Image label small|x=0.488|y=0.465|scale=700|text=[[Bahrain|<span style="color:black;">Bah.</span>]]}} {{Image label small|x=0.183|y=0.290|scale=700|text=[[Cyprus|<span style="color:black;">Cyprus</span>]]}} {{Image label small|x=0.140|y=0.450|scale=700|text=[[Egypt|<span style="color:black;">Egypt</span>]]}} {{Image label small|x=0.330|y=0.158|scale=700|text=[[Georgia (country)|<span style="color:black;">Georgia</span>]]}} {{Image label small|x=0.531|y=0.342|scale=700|text=[[Iran|<span style="color:black;">Iran</span>]]}} {{Image label small|x=0.356|y=0.328|scale=700|text=[[Iraq|<span style="color:black;">Iraq</span>]]}} {{Image label small|x=0.222|y=0.347|scale=700|text=[[Israel|<span style="color:black;">Isr.</span>]]}} {{Image label small|x=0.249|y=0.366|scale=700|text=[[Jordan|<span style="color:black;">Jordan</span>]]}} {{Image label small|x=0.423|y=0.401|scale=700|text=[[Kuwait|<span style="color:black;">Kuwait</span>]]}} {{Image label small|x=0.230|y=0.312|scale=700|text=[[Lebanon|<span style="color:black;">Leb.</span>]]}} {{Image label small|x=0.377|y=0.209|scale=700|text=[[Nakhchivan Autonomous Republic|<span style="color:black;">(Az.)</span>]]}} {{Image label small|x=0.593|y=0.574|scale=700|text=[[Oman|<span style="color:black;">Oman</span>]]}} {{Image label small|x=0.214|y=0.360|scale=700|text=[[Palestine|<span style="color:black;">Pal.</span>]]}} {{Image label small|x=0.241|y=0.353|scale=700|text=[[Palestine|<span style="color:black;">Pal.</span>]]}} {{Image label small|x=0.500|y=0.479|scale=700|text=[[Qatar|<span style="color:black;">Qatar</span>]]}} {{Image label small|x=0.360|y=0.500|scale=700|text=[[អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត|<span style="color:black;">អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត</span>]]}} {{Image label small|x=0.275|y=0.292|scale=700|text=[[ស៊ីរី|<span style="color:black;">ស៊ីរី</span>]]}} {{Image label small|x=0.210|y=0.215|scale=700|text=[[តួកគី|<span style="color:black;">តួកគី</span>]]}} {{Image label small|x=0.552|y=0.515|scale=700|text=[[អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រូម|<span style="color:black;">អារ៉ាប់រួម</span>]]}} {{Image label small|x=0.440|y=0.667|scale=700|text=[[យេម៉ែន|<span style="color:black;">យេម៉ែន</span>]]}} <!-- SEAS --> {{Image label small|x=0.025|y=0.240|scale=700|text=''[[សមុទ្រអ៊ីជាន]]''}} {{Image label small|x=0.655|y=0.665|scale=700|text=''[[សមុទ្រអារ៉ាប់]]''}} {{Image label small|x=0.559|y=0.098|scale=700|text=''[[សមុទ្រអារ៉ាល់]]''}} {{Image label small|x=0.170|y=0.135|scale=700|text=''[[សមុទ្រខ្មៅ]]''}} {{Image label small|x=0.434|y=0.165|scale=700|text=''[[សមុទ្រកាសព្យែន]]''}} {{Image label small|x=0.432|y=0.729|scale=700|text=''[[ឈូងសមុទ្រអាឌែន]]''}} {{Image label small|x=0.615|y=0.498|scale=700|text=''[[ឈូងសមុទ្រអូម៉ង់]]''}} {{Image label small|x=0.070|y=0.320|scale=700|text=''[[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ]]''}} {{Image label small|x=0.481|y=0.451|scale=700|text=''[[ឈូងសមុទ្រពែរ្ស]]''}} {{Image label small|x=0.275|y=0.570|scale=700|text=''[[សមុទ្រក្រហម]]''}} {{Image label small|x=0.190|y=0.080|scale=700|text=''[[សមុទ្រអាសូវ]]''}} <!-- LABELS --> {{Image label small|x=0.699|y=0.699|scale=700|text=<span style="color:black;"></span>}} {{Image label small|x=0.110|y=0.590|scale=700|text=<span style="color:white;">អាហ្វ្រិក</span>}} {{Image label small|x=0.687|y=0.224|scale=700|text=<span style="color:white;">អាស៊ី</span>}} {{Image label small|x=0.051|y=0.064|scale=700|text=<span style="color:white;">អឺរ៉ុប</span>}} {{Image label end}}<noinclude> {{doc|content= ផែនទី[[អាស៊ីខាងលិច]]ដែលអាចចុចពីលើបាន។ [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ទំព័រគំរូតំបន់អាស៊ី]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:Labelled map templates]] }} </noinclude> o2eeuyjx8l8o313fan99224hqwqwcfi 321359 321358 2025-06-02T03:37:32Z RandomPoopedBoi 27248 321359 wikitext text/x-wiki {{Image label begin|image=Western Asia 2.png|width=550|link=}} <!-- COUNTRIES AND TERRITORIES --> {{Image label small|x=0.360|y=0.189|scale=700|text=[[អាមេនី|<span style="color:black;">អាមេនី</span>]]}} {{Image label small|x=0.410|y=0.189|scale=700|text=[[អាស៊ែបៃសង់|<span style="color:black;">អាស៊ែបៃសង់</span>]]}} {{Image label small|x=0.488|y=0.465|scale=700|text=[[បារ៉ែន|<span style="color:black;">បារ៉ែន</span>]]}} {{Image label small|x=0.183|y=0.290|scale=700|text=[[ស៊ីប|<span style="color:black;">ស៊ីប</span>]]}} {{Image label small|x=0.140|y=0.450|scale=700|text=[[អេហ្ស៊ីប|<span style="color:black;">អេហ្ស៊ីប</span>]]}} {{Image label small|x=0.330|y=0.158|scale=700|text=[[ចចជី|<span style="color:black;">ចចជី</span>]]}} {{Image label small|x=0.531|y=0.342|scale=700|text=[[អ៊ីរ៉ង់|<span style="color:black;">អ៊ីរ៉ង់</span>]]}} {{Image label small|x=0.356|y=0.328|scale=700|text=[[អ៊ីរ៉ាក់|<span style="color:black;">អ៊ីរ៉ាក់</span>]]}} {{Image label small|x=0.222|y=0.347|scale=700|text=[[អ៊ីស្រាអែល|<span style="color:black;">អសអ​​​​​​​​.</span>]]}} {{Image label small|x=0.249|y=0.366|scale=700|text=[[ហ្សកដានី|<span style="color:black;">ហ្សកដានី</span>]]}} {{Image label small|x=0.423|y=0.401|scale=700|text=[[គុយវ៉ែត|<span style="color:black;">គុយវ៉ែត</span>]]}} {{Image label small|x=0.230|y=0.312|scale=700|text=[[លីបង់|<span style="color:black;">លីបង់</span>]]}} {{Image label small|x=0.377|y=0.209|scale=700|text=[[Nakhchivan Autonomous Republic|<span style="color:black;">(Az.)</span>]]}} {{Image label small|x=0.593|y=0.574|scale=700|text=[[អូម៉ង់|<span style="color:black;">អូម៉ង់</span>]]}} {{Image label small|x=0.214|y=0.360|scale=700|text=[[ប៉ាឡេស្ទីន|<span style="color:black;">បឡស.</span>]]}} {{Image label small|x=0.241|y=0.353|scale=700|text=[[ប៉ាឡេស្ទីន|<span style="color:black;">បឡស.</span>]]}} {{Image label small|x=0.500|y=0.479|scale=700|text=[[កាតា|<span style="color:black;">កាតា</span>]]}} {{Image label small|x=0.360|y=0.500|scale=700|text=[[អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត|<span style="color:black;">អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត</span>]]}} {{Image label small|x=0.275|y=0.292|scale=700|text=[[ស៊ីរី|<span style="color:black;">ស៊ីរី</span>]]}} {{Image label small|x=0.210|y=0.215|scale=700|text=[[តួកគី|<span style="color:black;">តួកគី</span>]]}} {{Image label small|x=0.552|y=0.515|scale=700|text=[[អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រូម|<span style="color:black;">អារ៉ាប់រួម</span>]]}} {{Image label small|x=0.440|y=0.667|scale=700|text=[[យេម៉ែន|<span style="color:black;">យេម៉ែន</span>]]}} <!-- SEAS --> {{Image label small|x=0.025|y=0.240|scale=700|text=''[[សមុទ្រអ៊ីជាន]]''}} {{Image label small|x=0.655|y=0.665|scale=700|text=''[[សមុទ្រអារ៉ាប់]]''}} {{Image label small|x=0.559|y=0.098|scale=700|text=''[[សមុទ្រអារ៉ាល់]]''}} {{Image label small|x=0.170|y=0.135|scale=700|text=''[[សមុទ្រខ្មៅ]]''}} {{Image label small|x=0.434|y=0.165|scale=700|text=''[[សមុទ្រកាសព្យែន]]''}} {{Image label small|x=0.432|y=0.729|scale=700|text=''[[ឈូងសមុទ្រអាឌែន]]''}} {{Image label small|x=0.615|y=0.498|scale=700|text=''[[ឈូងសមុទ្រអូម៉ង់]]''}} {{Image label small|x=0.070|y=0.320|scale=700|text=''[[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ]]''}} {{Image label small|x=0.481|y=0.451|scale=700|text=''[[ឈូងសមុទ្រពែរ្ស]]''}} {{Image label small|x=0.275|y=0.570|scale=700|text=''[[សមុទ្រក្រហម]]''}} {{Image label small|x=0.190|y=0.080|scale=700|text=''[[សមុទ្រអាសូវ]]''}} <!-- LABELS --> {{Image label small|x=0.699|y=0.699|scale=700|text=<span style="color:black;"></span>}} {{Image label small|x=0.110|y=0.590|scale=700|text=<span style="color:white;">អាហ្វ្រិក</span>}} {{Image label small|x=0.687|y=0.224|scale=700|text=<span style="color:white;">អាស៊ី</span>}} {{Image label small|x=0.051|y=0.064|scale=700|text=<span style="color:white;">អឺរ៉ុប</span>}} {{Image label end}}<noinclude> {{doc|content= ផែនទី[[អាស៊ីខាងលិច]]ដែលអាចចុចពីលើបាន។ [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ទំព័រគំរូតំបន់អាស៊ី]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:Labelled map templates]] }} </noinclude> 07enhczgp8pbcqn70nk7ttiju42x99r 321360 321359 2025-06-02T03:59:30Z RandomPoopedBoi 27248 321360 wikitext text/x-wiki {{Image label begin|image=Western Asia 2.png|width=550|link=}} <!-- COUNTRIES AND TERRITORIES --> {{Image label small|x=0.360|y=0.189|scale=700|text=[[អាមេនី|<span style="color:black;">អាមេនី</span>]]}} {{Image label small|x=0.410|y=0.189|scale=700|text=[[អាស៊ែបៃសង់|<span style="color:black;">អាស៊ែបៃសង់</span>]]}} {{Image label small|x=0.495|y=0.465|scale=700|text=[[បារ៉ែន|<span style="color:black;">បារ៉ែន</span>]]}} {{Image label small|x=0.183|y=0.290|scale=700|text=[[ស៊ីប|<span style="color:black;">ស៊ីប</span>]]}} {{Image label small|x=0.140|y=0.450|scale=700|text=[[អេហ្ស៊ីប|<span style="color:black;">អេហ្ស៊ីប</span>]]}} {{Image label small|x=0.330|y=0.158|scale=700|text=[[ចចជី|<span style="color:black;">ចចជី</span>]]}} {{Image label small|x=0.531|y=0.342|scale=700|text=[[អ៊ីរ៉ង់|<span style="color:black;">អ៊ីរ៉ង់</span>]]}} {{Image label small|x=0.356|y=0.328|scale=700|text=[[អ៊ីរ៉ាក់|<span style="color:black;">អ៊ីរ៉ាក់</span>]]}} {{Image label small|x=0.222|y=0.347|scale=700|text=[[អ៊ីស្រាអែល|<span style="color:black;">អសអ​​​​​​​​.</span>]]}} {{Image label small|x=0.249|y=0.366|scale=700|text=[[ហ្សកដានី|<span style="color:black;">ហ្សកដានី</span>]]}} {{Image label small|x=0.447|y=0.401|scale=700|text=[[គុយវ៉ែត|<span style="color:black;">គុយវ៉ែត</span>]]}} {{Image label small|x=0.230|y=0.312|scale=700|text=[[លីបង់|<span style="color:black;">លីបង់</span>]]}} {{Image label small|x=0.425|y=0.209|scale=700|text=[[សាធារណរដ្ឋស្វយ័តណាឃីតឆេវ៉ាន|<span style="color:black;">(អហ្ស.)</span>]]}} {{Image label small|x=0.593|y=0.574|scale=700|text=[[អូម៉ង់|<span style="color:black;">អូម៉ង់</span>]]}} {{Image label small|x=0.214|y=0.360|scale=700|text=[[ប៉ាឡេស្ទីន|<span style="color:black;">បឡស.</span>]]}} {{Image label small|x=0.241|y=0.353|scale=700|text=[[ប៉ាឡេស្ទីន|<span style="color:black;">បឡស.</span>]]}} {{Image label small|x=0.525|y=0.479|scale=700|text=[[កាតា|<span style="color:black;">កាតា</span>]]}} {{Image label small|x=0.360|y=0.500|scale=700|text=[[អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត|<span style="color:black;">អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត</span>]]}} {{Image label small|x=0.275|y=0.292|scale=700|text=[[ស៊ីរី|<span style="color:black;">ស៊ីរី</span>]]}} {{Image label small|x=0.210|y=0.215|scale=700|text=[[តួកគី|<span style="color:black;">តួកគី</span>]]}} {{Image label small|x=0.552|y=0.515|scale=700|text=[[អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រូម|<span style="color:black;">អារ៉ាប់រួម</span>]]}} {{Image label small|x=0.440|y=0.667|scale=700|text=[[យេម៉ែន|<span style="color:black;">យេម៉ែន</span>]]}} <!-- SEAS --> {{Image label small|x=0.025|y=0.240|scale=700|text=''[[សមុទ្រអ៊ីជាន]]''}} {{Image label small|x=0.655|y=0.665|scale=700|text=''[[សមុទ្រអារ៉ាប់]]''}} {{Image label small|x=0.559|y=0.098|scale=700|text=''[[សមុទ្រអារ៉ាល់]]''}} {{Image label small|x=0.170|y=0.135|scale=700|text=''[[សមុទ្រខ្មៅ]]''}} {{Image label small|x=0.434|y=0.165|scale=700|text=''[[សមុទ្រកាសព្យែន]]''}} {{Image label small|x=0.432|y=0.729|scale=700|text=''[[ឈូងសមុទ្រអាឌែន]]''}} {{Image label small|x=0.615|y=0.498|scale=700|text=''[[ឈូងសមុទ្រអូម៉ង់]]''}} {{Image label small|x=0.070|y=0.320|scale=700|text=''[[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ]]''}} {{Image label small|x=0.481|y=0.451|scale=700|text=''[[ឈូងសមុទ្រពែរ្ស]]''}} {{Image label small|x=0.275|y=0.570|scale=700|text=''[[សមុទ្រក្រហម]]''}} {{Image label small|x=0.190|y=0.080|scale=700|text=''[[សមុទ្រអាសូវ]]''}} <!-- LABELS --> {{Image label small|x=0.699|y=0.699|scale=700|text=<span style="color:black;"></span>}} {{Image label small|x=0.110|y=0.590|scale=700|text=<span style="color:white;">អាហ្វ្រិក</span>}} {{Image label small|x=0.687|y=0.224|scale=700|text=<span style="color:white;">អាស៊ី</span>}} {{Image label small|x=0.051|y=0.064|scale=700|text=<span style="color:white;">អឺរ៉ុប</span>}} {{Image label end}}<noinclude> {{doc|content= ផែនទី[[អាស៊ីខាងលិច]]ដែលអាចចុចពីលើបាន។ [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ទំព័រគំរូតំបន់អាស៊ី]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:Labelled map templates]] }} </noinclude> l6vlxjen1yqv7upqfdiz4f78egd60bv